حمن حمن بسم الله الّر� بسم الله الّر�

حیم حیمالّر� الّر�

روانشناسی نام درس: اجتماعی

اندیشه چارلز موضوع:

هورتون کولی

Charles horton cooley

امیر افشارتهیه کننده پاور پوینت:

چارلچارلز ز هورهور

تن تن کولکولیی

مقدمه

زندگينامه:زندگينامه:

"چ�ارلز هورت�ون ک�ولي درگوش�ه محوط�ه ک�الج آن آرب�ّر وابس�ته ب�ه دانش�گاه ميش�يگان زاده ش�دوتقّريبا" هم�ه زن�دگي اش رادرهمين محي�ط

.به سّربّردخ�انواده ک�ولي ريش�ه درنيوانگلندداش�ت.اين خ�انواده ازبازمان�دگان

�ه پيش از��د ک��ولي ان��اهمين ک��ل پنج��پّرينگ 1640بالفص��ک اس�نزدي(1377-420فيلدماساچوست اقامت گزيدند.")لوييس کوزر-

پ�درکولي م�ّردي بلندپّروازبودباوجوديک�ه متعل�ق ب�ه ي�ک خ�انواده �اورزب����ت ود،کش����ت توانس����ه داش����ي ک����دگي وتالش���بخاطّرورزي

�درش ����ولي باپ����اط ک����د.ولي ارتب����وقي آوازه اي پيداکن���درامورحقس�ّردبود"چارلزک�ه چه�ارمين فّرزن�د اين قاض�ي سّرش�ناس ب�ود،زم�اني چش�م ب�ه جه�ان گش�وده بودک�ه خ�انواده اش پايگ�اه ممت�ازي کس�ب ک�ّرده

.بود اوکم�ّرو ونيم�ه معل�ول ب�ودوازلکنت زب�ان ش�ديدرنج مي ب�ّرد، همب�ازي

ه�اي ان�دکي داش�ت وبيش�تّربه خي�الپّروري ومطالع�ه درتنه�ايي گ�ّرايش (1377-421-420داشت")لوئيس کوزر-

بّراي ادام�ه تحص�يل دراقتصادسياس�ي وجامع�ه شناس�ي 1890درس�ال .رس�اله دک�تّرايش رابعن�وان"نظّري�ه حم�ل رفتب�ه دانش�گاه ميش�يگان

ونق�ل"نوش�ت ک�ه خودي�ک بّررس�ي پيش�گامانه درب�وم شناس�ي انس�ان ب�ود درجه دکتّراگّرفت.1894ودر

�ت ��ت سّرگذاش��ّرعت پش��ه س��گاهي راب��اي دانش��ه ه��ولي رتب�"کب�ه دانش�ياري رسيدوس�ه س�ال بعدب�ه 1904ب�ه اس�تادياري ودر1899اودر

(1377-422مقام استادي دست يافت")لوئيس کوزر-کتابه�اي ک�ولي ب�ه ت�دريج وبّراس�اس يادداش�تهاي تهي�ه ش�ده دري�ک دوره

�اعي ���امان اجتم���ّري وس���ت بش���ده بودند.سّرش���ته ش���والني نوش��طمنتشّرش�د،اماقّرين�ه ،آن س�ازمان اجتم�اعي هفت س�ال بعدب�ه 1902در

�له ��ک فاص��اعي،پس ازي��ومين اثّراوفّراگّرداجتم��اپ رسيد.س��اله 9چ�س(1377-423منتشّرشد.")لوئيس کوزر-1918در

وضع جسماني 1928کولي زندگي بس بي حادثه اي داشت ودراواخّرسال

بّراثّرسّرطان چشم از اين جهان 1929اش به وخامت گّراييدودرهفتم ماه مه فّروبست.

ذهن:

ذهن در نظّر کولی پدیده ای اجتماعی است که در پویش اجتماعی تکوین می یابد . طی این پویش ذهن همّراه با رشد

تّرتیب وی نتجّربیات افّراد غنی تّر شده و توسعه می یابد.بدیمیداند. کردی اعصاب رذهن را چیزی بیش از سیماها کا

وی در کتاب»طبیعت انسانی ونظم اجتماعی «میگوید:»ذهن بشّر در واقع مخزنی است انباشته از اشکال

عجیب زندگی که از آگاهیها و روشنایی های فکّری سّرشار طّریق این مخزن تاریک ومبهم تجانس زاست وتا زمانی که ا

و یافته ،می توان فهمید که چگونه بّرخی عناصّر تحّریک شده دشوار میتوان به پیش بینی ومهار کّردن آنها ،انتشار می یابند

(1382_297امید وار بود.«)توسلی

مفهوم ذهن– بنابّراین از نظّر کولی ذهن صّرفا پدیده ای زیستی بنابّراین از نظّر کولی ذهن صّرفا پدیده ای زیستی

واندامی نیست بلکه پدیده ای است که در روند واندامی نیست بلکه پدیده ای است که در روند تجّربیات اجتماعی افّراد شکل گّرفته ،توسعه می تجّربیات اجتماعی افّراد شکل گّرفته ،توسعه می

یابد و غنی تّر می شود .ذهن مخزنی است از یابد و غنی تّر می شود .ذهن مخزنی است از ی تفکّر و ی تفکّر و ییّروّروییصورتها وتجّربیات زندگی که توسط نصورتها وتجّربیات زندگی که توسط ن

قادر به قادر به که که،،آگاهی ،به شکلی طبقه بندی شدهآگاهی ،به شکلی طبقه بندی شدهتحّریکات واعمال بشّری استتحّریکات واعمال بشّری استکنتّرل کنتّرل ..

آنچه مخزن تاریک وپّر ابهام را روشنایی می آنچه مخزن تاریک وپّر ابهام را روشنایی می بخشدبخشد

استاست قدرت تفکر و آگاهیقدرت تفکر و آگاهی ..

خود آینه خود))سان

خود از نظر کولی سیمای درونی شخصیت و مرکز

وکانون ذهن است که دارای دونوع وضعیت

است:

وضع ذهنی »خود«که من فاعلی تشکیل دهنده 1.

آن است

وضع عینی »خود«یا من برتر یامن مفعولی که 2.

(1382_297جنبه اجتماعی خود است)توسلی

وضع ذهنی »خود«که من فاعلی

خود ذهنی عکس العمل آگاهانه تحّریک

است و آگاهی هّرشخص را متجانس می

سازد .خود ذهنی بخشی از خود است که در

تالش یافتن عکس العمل خود آینه ای خویش

در پاسخهای دیگّر مّردم است .)توسلی -

297-1382)

وضع عینی »خود«یا من برتر یامن مفعولی

خود عینی کامال جنبه اجتماعی

دارد و وابسته به اجبار اجتماعی و

قوانین اخالقی و انتظارات

(1382-297دیگران است.)توسلی-

خود آینه سان

کولی سعی در تبیین چگونگی شکل گیّری خو در رابطه

متقابل فّرد وجامعه و در تجّربه اجتماعی دارد.مکانیسم این

عمل عبارت از نگاه کّردن خود در آینه دیگّران است.

( 1374-410)تنهایی-

وی چنین استدالل میکّرد که خودیک شخص از رهگذرتبادل

(1377-410اوبا دیگّران رشدمی یابد .)لوئیس کوزر -

خود آینه سان

به عقیده کولی:»خواستگاه اجتماعی زندگی یک شخص از

رهگذر نشست وبّرخواست او با اشخاص دیگّر پدید میآید.«به

نظّر او خود نخست فّردی وسپس اجتماعی نمی شود ،بلکه از

. رهگذر یک نوع ارتیاط دیالکتیکی شکل می گیرد

آگاهی یک شخص از خودش بازتاب افکار دیگّران درباره

خودش است؛پس به هیچ روی نمی توان از خودهای جداگانه

سخن به میان آورد.

بدون اداراک همبسته شما ،او و آنها ،هیچ ادارکی از من نمی »

(1377-410«.)لوئیس کوزر -تواند در ذهن صورت بندد

کولی معتقد است که مفهوم "خود" ابتدا در کولی معتقد است که مفهوم "خود" ابتدا در دوران کودکی شکل می گیّرد و سپس در طول دوران کودکی شکل می گیّرد و سپس در طول

زندگی هّر زمان که شخص وارد موقعیت اجتماعی زندگی هّر زمان که شخص وارد موقعیت اجتماعی جدیدی می گّردد، دوباره ارزیابی می شود. او بّر جدیدی می گّردد، دوباره ارزیابی می شود. او بّر این باور است که مفهوم "خود آیینه ای" از سه این باور است که مفهوم "خود آیینه ای" از سه عنصّر اصلی ساخته می شود، که در باال به آن عنصّر اصلی ساخته می شود، که در باال به آن اشاره شد. بنابّراین از نظّر کولی تصور افّراد اشاره شد. بنابّراین از نظّر کولی تصور افّراد درباره یکدیگّر، واقعیات اجتماعی را تشکیل درباره یکدیگّر، واقعیات اجتماعی را تشکیل

�ات، فّرد را قادر می سازد تا �ات، فّرد را قادر می سازد تا می دهد و این واقعی می دهد و این واقعی((13781378--6161تصو�ر "خود" را رشد دهد.)ستوده-تصو�ر "خود" را رشد دهد.)ستوده-

ساختن خصلت انعکاسی خود ،آن را با آینه مقایسه نکولی بّرای روش

کّرده بود ، به قول ناصّر خسّرو:

»آینه ام من ،اگر تو زشتی زشتم گر تو نکویی ،نکوست

سیرت وسانم«

»همچنان که سیما،اندام و لباسمان را در آینه بّرانداز میکنیم و اگّر آن را آراسته و

بّرازنده تشخیص دهیم خّرسند شده و در غیّر آنصورت نا خّرسند ،در ذهن دیگّران نیز به

گونه ای تخیلی ،بّرداشتی از ظاهّر ،رفتار،اهداف،کّردار ،شخصیت و دوستانماه داریم

(1377-410وبه صورت های گوناگون از این بّرداشت متاثّر می شویم«.)لوئیس کوزر-

عناصر اصلی فرآیندخودآینه ای

خود شکل گیری مراحل

این سه مّرحله بیانگّر:

پدیدار شدن1.

اصالح2.

تکمیل خود در بّرابّر دیگّران می باشد.3.

خود در یک فّرایند اجتماعی مبتنی بّر تبادل پدید آمده ،در

(1374-411آگاهی شخص منعکس میگّردد.) تنهایی-

در واقع به نظّر کولی هّر انسانی در ذهن دیگّری

حضور دارد وهمین درک حضور سبب می شود که فد

اجتماعی خویشتن را اداراک یا احساس نموده ورفتار

خود را بّر اساس همین حضور در ذهن دیگّران تعیین

کند وجهت دهد و یا انعکاسی یا آینه ای است که

(1382-298دیگّران در آن منعکسند.)توسلی-

primaryگروه نخستینgroup

كولی در این باره می گوید: منظور من از گّروه های نخستین، آن .گّروه هایی اند كه با همكاری و بستگی رو دررو مشخص میشوند

این گّروه ها به دالیل گوناگون، گّروه نخستین به شمار می آیند؛ اما درهبیشتّر بّرای آنك

�ت اجتماعی و آرمان های افّراد نقشی بنیادی دارند، تشكیل ماهیعنوان گّروه نخستین

می یابند را (1377-412لوئیس کوزر - .

درانديشه کولي،مفهوم خودآينه سان وگّروه نخستين،درهم بافته اند.حساسيت نسبت به انديشه ديگّران-حساسيت در بّرابّر

رويکّردها،ارزش هاوداوري هاي ديگّران که بنظّر کولي شاخص يک فّرد بالغ است- را تنها   مي توان درکنش هاي متقابل ونزديک صميمانه گّروه هاي نخستين پّرورش داد)لوئيس

(.1373-414کوزر.

مهمترین گروهها ی نخستین

مهم تّرین گّروه هایی كه در آن ها همبستگی های نزدیك وی ژه گّروه مهم تّرین گّروه هایی كه در آن ها همبستگی های نزدیك وی ژه گّروهخانواده، گّروه های هم بازی و خانواده، گّروه های هم بازی و نخستین، می توانند كامال پّرورده شوند، نخستین، می توانند كامال پّرورده شوند،

است. این گّروههای مذکور در جهت پیدایش حس همیاری است. این گّروههای مذکور در جهت پیدایش حس همیاری همسایگی همسایگی کلی را فّراهم میکند . .)تنهایی-کلی را فّراهم میکند . .)تنهایی- ی ی و همکاری در بشّر بهتّرین زمینهو همکاری در بشّر بهتّرین زمینه

412412--13741374)) در این گّروه ها، انسان ها بّرای دستیابی به بیشتّرین نفع همگانی، در این گّروه ها، انسان ها بّرای دستیابی به بیشتّرین نفع همگانی،

تمایالت فّردگّرایانه شان را به حداقل می رسانند و با حلقه های هم دردی تمایالت فّردگّرایانه شان را به حداقل می رسانند و با حلقه های هم دردی �ت با همنوعان شان پیوندی پایدار بّرقّرار می سازند.)لوئیس کوزر- �ت با همنوعان شان پیوندی پایدار بّرقّرار می سازند.)لوئیس کوزر-و محب و محب

413413--13771377)) گولی این بهم بافتگی وپیوستگی گّروههای نخستین ویاجامعه خودمانی گولی این بهم بافتگی وپیوستگی گّروههای نخستین ویاجامعه خودمانی

((13741374--412412را بهتّرین محل پّرورش صفات انسانی می داند. .)تنهایی-را بهتّرین محل پّرورش صفات انسانی می داند. .)تنهایی- این گّروه در شکل دادن وبوجو آوردن ماهیت اجتماعی وآرمانهای این گّروه در شکل دادن وبوجو آوردن ماهیت اجتماعی وآرمانهای

((13741374--411411اجتماعی فّرد نقش بنیادی ایفا میکنند.)تنهایی-اجتماعی فّرد نقش بنیادی ایفا میکنند.)تنهایی-  

ویژگیهای گروه نخستین

خود بخودی یا

تابع مصالح (:spontaneityارتجالی)

خاص یا اهداف مادی نیست بکه منبعث از

انگیزه های طبیعی وغیّر تصنعی است.

(1375-327)ساروخانی-

ویژگیهای گروه نخستین

( ابعاد عاطفیEmotionaliy:) از فشارهای

قانونی منبعث نشده بلکه محور و انگیزه

شرکت در کششهای عاطفی است از این رو

چون قواعد آن درونی می شود نیازی به

(1375-327 )ساروخانی-امال قانون نیست.

.

ویژگیهای گروه نخستین

(مناسبتهای چهره به چهره (face

-to –face روابط مستقیم اند:

شناخت تنها سطحی و فیزیکی

(1375-327 )ساروخانی-نیست.

ویژگیهای گروه نخستین

از نظر حجم کوچکند و میتوانند کوچکی:

به دو صورت طبیعی )خانواده(و

الحاقی )باشگاه ها و انجمنهاو...(پدید

(1375-327 )ساروخانی-آیند.

secondaryیگروه ثانوgroup

رشد وتوسعه شهرنشینی با با توسعه روز

افزون روابط گروههای ثانوی مالزمت داشته

است .تحرک وتغییر الگوی خانوادگی موجب

تضعیف گروههای نخستین وحالت انعالی آنها

شده است . بدین ترتیب افراد را از ثبات

واستمراری که برخوردار بوده اند محروم

(1372-133ساخته است.)بروس کوئن-

ویژگیهای گروه ثانوی

این گّروهها در مقایسه با حجم گستّرده:

گّروههای نخستین از حجم ووسعت

بیشتّری بّرخوردار می باشند.

(1375-328)ساروخانی-

ویژگیهای گروه ثانوی

فقدان ویا کاهش تماسهای مستقیم یا

چهّره به چهّره بین اعضای

(1375-328)ساروخانی-گّروه

ویژگیهای گروه ثانوی

روابط در چنین غیّر ارتجالی بودن:

گّروههای نه طبیعی است نه خود

بخودی بلکه حساب شده و تابع

-328قوانین خاصی است)ساروخانی-

1375)

چنین گّروهایی بّر اساس سازمان یافتگی:

عالیق شخصی بین انسانها پدید نمیآیند

بلکه منبعث از نیازهای اکثّر ثانوی هستند .

(1375-329)ساروخانی-

ویژگیهای گروه ثانوی

ویژگیهای گروه ثانوی

افّراد بجای احساس اشتّراک وحدت منافع:

در منافع گّرد می آیند و تا زمانی که آن

نفع باقی است بقای گّروه نیز تامین

(1375-329)ساروخانی-. است

ویژگیهای گروه ثانوی

روابط نه تابع عواطف محض بلکه در روابط قّراردادی:

ارتباط با قّراردادی خاص است از این رو این گّروهها در

معّرض ظاهّر آرایی ،تحجّر سازمانی،دیوانساالری،قّرطاس

بازی وحتی اضمحالل ماهیت وهویت اصلی انسانهاست.

( 1375-329)ساروخانی-

نظر کولی در خصوص جامعه

ك�ولی جامع�ه را ارگانی�ك می دان�د و منظ�ورش از این ك�ه ك�ولی جامع�ه را ارگانی�ك می دان�د و منظ�ورش از این ك�ه همیش�ه از� جامع�ه� به عن�وان� ی�ك ارگ�انیس�م� تعب�یّر می� كن�د، این همیش�ه از� جامع�ه� به عن�وان� ی�ك ارگ�انیس�م� تعب�یّر می� كن�د، این نیس�ت ك�ه مان�ن�د اسپنس�ّر،� قی�اس�ی زی�ست ش�ناخ�تی در م�ورد نیس�ت ك�ه مان�ن�د اسپنس�ّر،� قی�اس�ی زی�ست ش�ناخ�تی در م�ورد جامع�ه به عم�ل� آورد، بلك�ه می خوا�ه�د ب�ّر ر�واب�ط دس�تگاه مند جامع�ه به عم�ل� آورد، بلك�ه می خوا�ه�د ب�ّر ر�واب�ط دس�تگاه مند می�ان هم�ه �فّراگّرده�ای� اج�تم�اعی �تاكی�د ورزد. »هّر�گ�اه ك�ه م�ا می�ان هم�ه �فّراگّرده�ای� اج�تم�اعی �تاكی�د ورزد. »هّر�گ�اه ك�ه م�ا جا�مع�ه را به� عن�وان �ی�ك ارگان�یس�م مط�ّرح می �ك�نیم�، م�ّراد م�ا این جا�مع�ه را به� عن�وان �ی�ك ارگان�یس�م مط�ّرح می �ك�نیم�، م�ّراد م�ا این ا�س�ت ك�ه �جامع�ه مجم�و�عه ای� از ان�واع� فّرا�گّرده�ا را ش�امل ا�س�ت ك�ه �جامع�ه مجم�و�عه ای� از ان�واع� فّرا�گّرده�ا را ش�امل می ش�ود ك�ه �هّری�ك �از آن ه�ا� ب�ّر� اث�ّر ع�م�ل مت�قاب�ل ب�ا فّراگّرد ه�ای می ش�ود ك�ه �هّری�ك �از آن ه�ا� ب�ّر� اث�ّر ع�م�ل مت�قاب�ل ب�ا فّراگّرد ه�ای دیگ�ّر �زن�ده و بالن�ده اس�ت�؛ این فّر�اگّرد�ه�ا ك�ل� یك پ�ارچه ای را دیگ�ّر �زن�ده و بالن�ده اس�ت�؛ این فّر�اگّرد�ه�ا ك�ل� یك پ�ارچه ای را می س�ازن�د ك�ه� ه�ّر �آنچ�ه در� یك�ی از اج�زای� آن پی�ش آی�د، ب�ّر بقی�ه می س�ازن�د ك�ه� ه�ّر �آنچ�ه در� یك�ی از اج�زای� آن پی�ش آی�د، ب�ّر بقی�ه �ت متقاب�ل �ت متقاب�ل ت�أثیّر �می گ�ذ�ارد. جامع�ه ب�اف�ت گ�س�تّرده �ای از فع�الی ت�أثیّر �می گ�ذ�ارد. جامع�ه ب�اف�ت گ�س�تّرده �ای از فع�الی

((13771377--411411است.�«)لوئی�س ک�وزر-است.�«)لوئی�س ک�وزر-  

روش جامعه شناختی کولی

باید   انسانی كنش های بّررسی كه می كّرد استدالل چنین اوموقعی�ت بّرای انسانی كنش گّران كه گیّرد، دربّر را معناهاییصّرف از باید بّررسی این این روی، از قائلند؛ اجتماعی شان

. از اجتماعی دانش او، به نظّر رود فّراتّر انسانی رفتار توصیف . این می آید پدید دیگّر انسان های اذهان با ارتباط و تماس

به را دیگّران با همانند اندیشه و احساس از فّراگّردی تماس،در اشتّراك با تا می سازد قادر را ما و در آورده حّركت

. چنین كولی كنیم درك را آن ها دیگّران ذهنی حالت هایبا سگ یك یا اسب یك از ما دانش تفاوت كه می كّرد استدالل

ما كه است نهفته �ت واقعی این در انسان، از ما دانشدرباره می توانیم

کنش های سّرچشمه و ها داشت انگیزه همدالنه فهم ه انسان،.باشیم

  

فهرست منابع

كوزر، لوئیس؛ زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، كوزر، لوئیس؛ زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، 1.1.

ممهفتهفت چاپ چاپ ،،13771377محسن ثالثی، تهّران، علمی، محسن ثالثی، تهّران، علمی،

ستوده، هدایت الله؛ روانشناسی اجتماعی، تهّران، آوای نور، ستوده، هدایت الله؛ روانشناسی اجتماعی، تهّران، آوای نور، 2.2.

، چاپ چهارم، چاپ چهارم13781378

سازمان سازمان ،،تهّرانتهّران،،نظّريه هاي جامعه شناسينظّريه هاي جامعه شناسي،،توسلي غالم عباستوسلي غالم عباس3.3.

13821382مطالعه وتدوين کتب علوم انساني دانشگاهها)سمت(مطالعه وتدوين کتب علوم انساني دانشگاهها)سمت(

پّروفسورمک کالنگ لي آلفّردوهمکاران،مباني جامعه پّروفسورمک کالنگ لي آلفّردوهمکاران،مباني جامعه 4.4.

شناسي ،تّرجمه دکتّرمحمدحسين فّرجادوهمابهّروش،تهّران شناسي ،تّرجمه دکتّرمحمدحسين فّرجادوهمابهّروش،تهّران

13691369نشّرهمّراه:نشّرهمّراه:

محسني منوچهّر، جامعه شناسي عمومی،تهّران کتابخانه محسني منوچهّر، جامعه شناسي عمومی،تهّران کتابخانه .5.513771377طهوری، چاپ پانزدهمطهوری، چاپ پانزدهم

تنهایی حسین ابوالحسن،درآمدی بّر مکاتب ونظّریه های تنهایی حسین ابوالحسن،درآمدی بّر مکاتب ونظّریه های .6.613741374جامعه شناسی، گناباد،نشّر مّرندیز ،چاپ دوم،جامعه شناسی، گناباد،نشّر مّرندیز ،چاپ دوم،

ساروخانی باقّر ،درآمدی بّر دایّره المعارف علوم ساروخانی باقّر ،درآمدی بّر دایّره المعارف علوم .7.713801380اجتماعی،جلد یک،تهّران، کیهان،چاپ سوماجتماعی،جلد یک،تهّران، کیهان،چاپ سوم

ساروخانی باقّر ،درآمدی بّر دایّره المعارف علوم ساروخانی باقّر ،درآمدی بّر دایّره المعارف علوم .8.8 اجتماعی،جلداجتماعی،جلد

13761376دوم،تهّران، کیهان،چاپ دومدوم،تهّران، کیهان،چاپ دوم

بّروس کوئن،مبانی جامعه شناسی،تالیف واقتباس بّروس کوئن،مبانی جامعه شناسی،تالیف واقتباس .9 .9غالمعباس توسلی ورضا فاضل،تهّران،انتشارات غالمعباس توسلی ورضا فاضل،تهّران،انتشارات

13721372سمت،سمت،

زنجانی زاده اعزازی هما،جزوه سّرکالسی زنجانی زاده اعزازی هما،جزوه سّرکالسی .10 .10 مقطع مقطع 22درس نظّریه های جامعه شناسی درس نظّریه های جامعه شناسی

کارشناسی ،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی کارشناسی ،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی 13801380دانشگاه فّردوسی مشهد،دانشگاه فّردوسی مشهد،