ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

12
روان ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮContemporary Psychology 2011, 5(2), 3-14 1389, ) 2 ( 5 , 14 - 3 3 3 ﺛﻴﺮ واﺳﻄﻪ اي ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ اﺑﻌ د ﺧﺸﻢ و ﻣﻬﺎر ﺧﺸﻢ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ و ﺑ ﻤﺎر ي ﺟﺴﻤ* Mediation effect of anger rumination on the relationship between dimensions of anger and anger control with physical ill-health ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﺑﺸﺎرت** داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺳﻴﺪه زﻫﺮا ﻋﻠﻲ ﺑﺨﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﭘﻴﺎم ﻧﻮر ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ ﻣﻮﺣﺪي ﻧﺴﺐ ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ رواﻧﺴﻨﺠﻲ ﭼﻜﻴﺪه ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺛﻴﺮ واﺳﻄﻪ اي ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ اﺑﻌﺎد ﺧﺸﻢ و ﻣﻬﺎر ﺧﺸﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺸﻢ ﺻﻔﺖ، ﺧﺸﻢ ﺣﺎﻟﺖ، ﺧﺸﻢ دروﻧﻲ، ﺧـ ﺸﻢ ﺑﻴﺮوﻧـﻲ، ﻣﻬـﺎر ﺧـﺸﻢ دروﻧﻲ و ﻣﻬﺎر ﺧﺸﻢ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺑﺎ ﺳـﻼﻣﺖ ﺟـﺴﻤ در ﻧﻤﻮﻧـﻪ اي از ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻋﻤـﻮﻣ ﺑـﻮد. ﺷﺸﺼﺪ و ﻫﺸﺘﺎد و ﻫﻔﺖ زن و ﻣﺮد ا ﺮاﻧ) 332 ﻣﺮد،355 زن( ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻣﻘﻴﺎس ﺧـﺸﻢ ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪي ﺗﻬﺮان) TMAS ( ، ﻣﻘﻴﺎس ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ) ARS ( و ﻣﻘﻴﺎس ﺳـﻼﻣﺖ ﺟـﺴﻤﻲ) PHI ( ﺑﻪ ﺻﻮرت داوﻃﻠﺐ در اﻳﻦ ﭘ ﮋوﻫﺶ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘـﮋوﻫﺶ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﺸﻢ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﭘﺎ ﻳﻴ ﺗﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤ و ﺳـﻄﻮح ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑ ﻤـﺎر ي ﺟـﺴﻤ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد؛ و ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻬﺎر ﺧﺸﻢ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤ و ﺳﻄﻮح ﭘﺎ ﻳﻴ ﺗـﺮ ﻤﺎر ي ﺟﺴﻤ راﺑﻄﻪ دارد. ﺗﺤﻠ ﻞ ﻧﺘﺎ ﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺑﻌﺎد ﺧﺸﻢ و ﻣﻬﺎ ر ﺧـﺸﻢ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ در دو ﺟﻬﺖ ﻣﺘـﻀﺎد ﺑـﺮ ﺷـﺎﺧﺺ ﻫـﺎ ي ﺳـﻼﻣﺖ ﺟـﺴﻤ ﺗـ ﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬارﻧﺪ. اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﺸﻢ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ ﺑﺎ ﻛـﺎﻫﺶ ﺳـﻼﻣﺖ ﺟـﺴﻤ و اﻓـﺰاﻳﺶ ﻤﺎر ي ﺟﺴﻤ راﺑﻄﻪ دا ﺷﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻬﺎر ﺧﺸﻢ از ﻃﺮﻳـﻖ ﻧـﺸﺨﻮار ﺧـﺸﻢ ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤ و ﻛﺎﻫﺶ ﻤﺎر ي ﺟﺴﻤ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ، ﺛﻴﺮ واﺳﻄﻪ اي ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ در راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ اﺑﻌﺎد ﺧﺸﻢ ﺻﻔﺖ، ﺧﺸﻢ ﺣﺎﻟﺖ و ﻣﻬﺎر ﺧـﺸﻢ دروﻧ و ﺮوﻧ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤ ﻛﺎﻣﻞ و ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﺧﺸﻢ دروﻧـ و ﺧـﺸﻢ ﺑ ﺮوﻧـ ﺑـﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤ ﺟﺰﻳﻲ ﺑﻮد. واژ ه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي: ﺧﺸﻢ، ﻣﻬﺎر ﺧﺸﻢ، ﻧﺸﺨﻮار ﺧﺸﻢ، ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤMohammad Ali Besharat University of Tehran Seyyede Zahra Ali Bakhshi Payame Noor University Ali Akbar Movahedi Nasab M.A., Pschometry Abstract The aim of this study was to examine mediation effect of anger rumination on the relationship between dimensions of anger and anger control including trait anger, state anger, anger in, anger out, anger-control in, and anger-control out with physical health in a sample of Iranian general population. A total of 449 volunteers (332 men, 355 women) were included in this study. All participants were asked to complete the Tehran Multidimensional Anger Scale (TMAS), Anger Rumination Scale (ARS), and the Mental Health Inventory (MHI). Higher levels of anger was associated with lower levels of physical health as well as higher levels of physical illness. In contrast, higher levels of anger control was associated with higher levels of physical health as well as lower levels of physical illness. Analysis of the data revealed that anger rumination mediated the relationship between dimensions of anger and anger control with physical health in opposite directions. The mediating effect of anger rumination for the association of trait anger, state anger, anger-control in, and anger-control out with physical health was full, while mediation effect of anger rumination for the association of anger control dimensions with physical health was partial. Keywords: anger, anger control, nager rumination, physical health ________________________________________ * ﺑﻮدﺟﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ از ﻣﺤﻞ اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺗﺎﻣﻴ ﺷﺪه اﺳﺖ. ** ﻧﺸﺎﻧﻲ ﭘﺴﺘﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨ ﺪه: ﺗﻬﺮان، ﭘﻞ ﻧﺼﺮ) ﮔﻴﺸﺎ( ، داﻧﺸﻜﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ و ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﮔﺮوه رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ، ﺻـﻨﺪوق ﭘـﺴﺘﻲ6456 - 14155 ، ﭘـﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜـﻲ: [email protected] درﻳﺎﻓﺖ: 15 / 10 / 88 ﭘﺬﻳﺮش: 20 / 10 / 89 Received: 05 Jan 2010 Accepted: 10 Jan 2011

Upload: others

Post on 17-Apr-2020

14 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

Contemporary Psychology شناسي معاصرروان2011, 5(2), 3-14 1389, )2(5 , 14-3

3 3

يماريو ب سالمت خشم با مهارد خشم و ابر رابطه بين ابع خشمنشخوار اي ثير واسطهأت

*يجسم

Mediation effect of anger rumination on the relationship between dimensions of anger and anger control with physical ill-health

**محمدعلي بشارت

دانشگاه تهران

بخشيسيده زهرا علي

دانشگاه پيام نور

اكبر موحدي نسبعلي

كارشناس ارشد روانسنجي

چكيده

اي نشخوار خشم بر رابطه بين ابعاد خشم و ثير واسطهأ تهاصلي اين پژوهش مطالع هدف خـشم مهـار شم بيرونـي، خشم شامل خشم صفت، خشم حالت، خشم دروني، خـ مهار

.بـود يعمـوم اي از جمعيـت نمونـه در يجـسم خشم بيروني با سـالمت مهاردروني و مقياس خـشم با اجراي ) زن 355 مرد، 332 (يرانيششصد و هشتاد و هفت زن و مرد ا

مقياس سـالمت جـسمي و ) ARS(، مقياس نشخوار خشم )TMAS( تهران چند بعدي )PHI( نتايج پـژوهش نـشان داد كـه . ژوهش شركت كردند به صورت داوطلب در اين پ

ي جـسم يمـار ي و سـطوح بـاالتر ب يتر سالمت جسمنييسطوح باالتر خشم با سطوح پا تـر نيي سطوح پا ويمرتبط بود؛ و سطوح باالتر مهار خشم با سطوح باالتر سالمت جسم

ر خـشم ابعاد خشم و مهاج پژوهش نشان داد كه يل نتا ي تحل . رابطه دارد ي جسم يماريب ثير أتـ ي سـالمت جـسم يهـا شـاخص در دو جهت متـضاد بـر نشخوار خشم به واسطه

و افـزايش يسـالمت جـسم افزايش خشم از طريق نشخوار خشم با كـاهش . گذارندمي و افزايش مهار خشم از طريـق نـشخوار خـشم بـا افـزايش شترابطه دا ي جسم يماريب

هاي ايـن پـژوهش، اساس يافته بر. مرتبط بود ي جسم يماريبو كاهش يسالمت جسم صفت، خشم حالت و مهار خـشم خشم در رابطه بين ابعاد نشخوار خشم اي ثير واسطه أت

ـ كامل و براي ي با سالمت جسم يرونيب و يدرون ـ ي و خـشم ب يابعاد خشم درون بـا يرون .جزيي بود يسالمت جسم

يجسمسالمت نشخوار خشم، خشم، مهار خشم، :هاي كليديهواژ

Mohammad Ali Besharat University of Tehran

Seyyede Zahra Ali Bakhshi Payame Noor University

Ali Akbar Movahedi Nasab M.A., Pschometry

Abstract

The aim of this study was to examine mediation effect of anger

rumination on the relationship between dimensions of anger and anger

control including trait anger, state anger, anger in, anger out,

anger-control in, and anger-control out with physical health in a sample

of Iranian general population. A total of 449 volunteers (332 men, 355

women) were included in this study. All participants were asked to

complete the Tehran Multidimensional Anger Scale (TMAS), Anger

Rumination Scale (ARS), and the Mental Health Inventory (MHI).

Higher levels of anger was associated with lower levels of physical

health as well as higher levels of physical illness. In contrast, higher

levels of anger control was associated with higher levels of physical

health as well as lower levels of physical illness. Analysis of the data

revealed that anger rumination mediated the relationship between

dimensions of anger and anger control with physical health in opposite

directions. The mediating effect of anger rumination for the association

of trait anger, state anger, anger-control in, and anger-control out with

physical health was full, while mediation effect of anger rumination for

the association of anger control dimensions with physical health was

partial.

Keywords: anger, anger control, nager rumination, physical health

________________________________________

. شده استنبودجه اين تحقيق از محل اعتبارات معاونت پژوهشي دانشگاه تهران تامي *: پـست الكترونيكـي ، 14155-6456، دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران، گروه روانشناسي، صـندوق پـستي )گيشا( تهران، پل نصر :دهنشاني پستي نويسن **

[email protected] Received: 05 Jan 2010 Accepted: 10 Jan 2011 20/10/89 :پذيرش 15/10/88: دريافت

Page 2: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

بخشي و موحدي نسببشارت، علي

4 4

مقدمه

ثير تعداد زيادي از عوامـل بيرونـي يـا درونـي تأها تحت هيجان و 1تفاوت بين آغازگرهاي دروني ) 1999(دفنباخر . شوندعال مي ف

انگيز بيروني عبارتنـد حوادث خشم . را تشريح كرد 3 خشم 2بيرونياز شرايط قابل شناسايي مثل گيـر كـردن در ترافيـك يـا مواجـه

عوامـل درونـي آغـازگر خـشم . ديگـران شدن با رفتـار نـامطلوب هاي خشم انگيز، مانند عبارتند از افكار و خاطرات حوادث و تجربه

هـاي خـشم تجربـه . ناخوشـايند هفكر كردن در مورد يك مواجهـ هايي كـه نآ اً، مخصوص 4هاي شناختي ثير ارزيابي أتچنين تحت هم

) عــدم صــداقت (7 و نــاجوانمردي6شــماري، خوار5ورزيبــه غــرضكاسـينو و ساكودولــسكي، (گيرنـد شـوند، شــكل مـي مربـوط مـي

با تهديـد ) 1992آتلي، ( به عنوان هيجاني بنيادين خشم). 1995 هـاي فيزيولوژيـك را فعـال و ارزيابي منفي مـرتبط اسـت، پاسـخ

آوريـل، (دهـد تـأثير قـرار مـي تكند و تمايالت رفتاري را تحـ مي ؛1991يكمــن، ر و كــرين، كــارنس، پلگــرين اســپيلبرگر،؛1983

با باورهاي مربـوط خشم معموالً ).1995كاسينو و ساكودولسكي، ؛ 1983آوريـل، (ش ديگـران همـراه اسـت به تصديق خود و سرزن

هاكـسما، -؛ راسـتينگ و نـولن 1990باميستر، استيلول و وتمـن، تجربـه 8پديدارشناسي) 1988(اسپيلبرگر ). 1986 فريدا، ؛1998

سات زودگـذر خشم حالت بـه احـسا . يد نام 9خشم را خشم حالت 11 از نـاراحتي 10شود كـه از نظـر شـدت مي زيستي گفته -رواني

سـازي متغير است و فعال ) خشم شديد (12تا غضب ) خشم ماليم (، متقابالً. شود را نيز شامل مي 13همزمان سيستم عصبي خودمختار

فراواني بيـشتر و در پاسـخ بـه خشم حالت با تمايل فرد به تجربه .شـود ناميـده مـي 14ها، خشم صفت تري از موقعيت نه گسترده دام

و هـا شـاخص اند كـه بـين خـشم و هاي پژوهشي نشان داده يافته

1. internal triggers 2. external triggers 3. anger 4. cognitive appraisals 5. intentionality 6. blameworthiness 7. unfairness 8. phenomenology 9. state-anger 10. intensity 11. irritation 12. fury 13. autonimic nervous system 14. trait-anger

بـراي (تنـشي فـزون شـامل خطرهاي درازمدت و جـدي سـالمت اورسون، كاهـانن، كـاپلن، گلـدبرگ، ؛2002مثال، اسميت و رايز،

گ، كــاپلن، اورســون، گلــدبر؛1997جالكــانن، تــاميلتو و ســالونن، سيگمن، تاونسند، بالمنتال، سـوركين ;1998جالكانن و سالونن،

هاربورگ، جوليوس، ;1992مندس دي ليون، ;1998و سيولك، اسپايـسر و (فـشار خـون ، )2003كاچيروتي، گليبرمن و شورك،

بنگارد و ال آبسي، ؛1998اورسون و همكاران، ؛1996چامبرلين، جورگنسن، جانسون، كلـودزيج ؛2008بيشاپ، انگا و پك، ؛2005

ــرير، ــتا، ؛1996و ش ــالس، ون و كاس ــل، ؛1995س ــاالگر، يارن گهـاربورگ، گليبـرمن، راسـل و ؛1999سويتنام، الوود و اسـتنفلد،

و زاسپيرينگ(سردرد مزمن ) 2005هوگان و ليندن، ؛1991كوپر، ــوف، ــك، ؛1996ونه ــال و توماچي ــرو، چينب ــاترازو، ، 1995 داك م) 1987كيولي، -من و بوت دفري(آسم ، )2000و پريچارد، كتكارت

ر، ديـويس، دروپلمـن، موزينگـو و پيـرس، ئتامس، گرو (و سرطان سطوح باالي خشم، نرخ مرگ و ميـر را . رابطه وجود دارد ) 2000

).2003هاربورگ و همكاران، (كند بيني مينيز پيشز محـسوب اي متماي با خشم مرتبط اما سازه ديگري كه مفهوم ارگري عبارت است از فرايند نشخو. است 15نشخوار خشم شود، مي

هـاي ناپذير فكر كردن در مـورد تجربـه اجتناب اًشونده و غالب تكرار لنگلويس، فريـستون و ؛2001، و همكاران ساكودولسكي(گذشته

ــر، ؛2004 واتكيــنس، ؛a2000 ،b2000الدوســر، ــزالف و وگن ون بـدانيم، نـشخوار خـشم عبـارت اگر خشم را يك هيجان ). 2000

بـر ايـن اسـاس، نـشخوار . است از فكر كردن در مورد آن هيجان كـه اسـت شـونده ناپذير و تكرارك فرايند شناختي اجتناب خشم ي

يابـد و ، پس از آن ادامه مـي شوددر جريان تجربه خشم ظاهر مي شواهد پژوهـشي .آيدول تداوم و افزايش خشم به حساب مي ومس

ند كه نشخوار خشم، از طريق افزايش شـدت و مـدت دهنشان مي راستينگ (كند تر مي تجربه خشم، پيامدهاي منفي خشم را وخيم

ــولن ــق نــشخوار خــش). 1998 هاكــسما، -و ن م همچنــين از طريرا شـناختي و درمانـدگي روان سازي خشم، عاطفـه منفـي ورشعله

؛1388بشارت، حسيني، محمد مهـر و عزيـزي، (دهد مي افزايش بوشمن، باميـستر و ؛2002بوشمن، ؛1388، و محمد مهر بشارت

نشخوار خشم با وخامت، شروع، بازگشت، ازمان ).2001فيليپس، ــسردگي رابطــه دارد ــاران، (و اســتمرار اف ــشارت و همك ؛1388ب

15. anger rumination

Page 3: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

خشم، نشخوار خشم و سالمت جسمي

5 5

كاهنر و وبر، ؛1997جاست و آلوي، ؛1388بشارت و محمد مهر، ا، پـاركر و الرسـون، هاكسم - نولن ؛2000 هاكسما، - نولن ؛1999 بـا افكـار منفـي اًفكر نـشخواري غالبـ ).2004 واتكينس، ؛1994

- نـولن ؛1995 هاكـسما، - ميرسـكي و نـولن -ليبـو ( مرتبط است ، پرخاشــگري را افـــزايش )2004 واتكيــنس، ؛1991هاكــسما،

و باعـث كـاهش بهزيـستي ) 1389، و حـسيني بـشارت (دهد ميبشارت و محمد ؛ 1388همكاران، بشارت و (شود شناختي مي روانسبك پاسـخ نـشخواري بـا افـزايش خلـق افـسرده، . )1388مهر، رابرتس، گيلبوا و (هاي اضطرابي و عاطفه منفي مرتبط است حالت

).1998گاتليب، ــشخوارگر ــر يل (ين ــدن، ارل، گ ــن و كرين و ) 1997ستنفلد، ي

، ين و پاگـا يفـد، پـارات ي، د ينيلوسـ ( مـزمن يشناختاسترس روان ــزا ) 2005 ــث اف ــش فعاليباع ــاتونومت ي ــاهش فعالي ــك و ك ت ي ي عروق -ي قلب يهايماري كه با خطر ب يشوند؛ عوامل يك م يسمپات

و همكـاران، ي، كارنتون، آهـن، هفـرنن، چـو يج(مرتبط هستند هـاي پژوهـشي، يافتـه .)2009گ، ي؛ مك كللند، جونز و گر 2008 خـصوصاً نـشخوار ، مياند كه بـين نـشخوارگر ن نشان داده يهمچن

ش يافـزا هـا و خطرهـاي جـدي سـالمت شـامل خشم، و شاخص ــب ــربان قل ــا (ض ــكات و ت ــر2003ر، يبروس ــون، يوين، دي؛ گ دس

مــك كللنــد و همكــاران، ؛ 2006ال و شــوارتز، يــستنفلد، گويــكرن، ي؛ گلـ 2006ن و همكـاران، يگـر (ش فشار خـون يو افزا ) 2009

عكس، كـاهش بـر . رابطه وجـود دارد ) 2002ن، يستنفلد و گر يكرن، يومن، ولدشـت يـ ن(ع در بهبود ضربان قلـب يتسر با ينشخوارگر

ن و يگـر (، كـاهش فـشار خـون )2004ن، ير و سورك يسولرس، تا ي عروقـ -ي قلبـ يهـا يماريبع در بهبود يتسرو ) 2006همكاران،

) 2000، نــگيكريپدســون و يويستنفلد، ديــن، كري، گــر شــوارتز( .رابطه دارد

شي در مورد وجود رابطه احتمالي بين ابعاد هاي پژوهيافته ، ي جسميماريو بو سالمت نشخوار خشممهار خشم، ، خشم

ثيرگذار أاي تشواهد مقدماتي الزم براي بررسي متغيرهاي واسطهال اصلي پژوهش ؤبر اين اساس، س. اندبر اين روابط را فراهم كرده

و ابعاد خشمتواند در رابطه بين اين است كه آيا نشخوار خشم مي طبقد؟ نواسطه شو ي جسميماريو بسالمت مهار خشم با

ابعاد توان اين فرض را مطرح كرد كه احتماالًشواهد موجود، مي يماريسالمت و ببر نشخوار خشم به واسطه و مهار خشم خشم

خشم شامل (ابعاد خشم )فرضيه اول :گذارندأثير ميت يجسم

با سطوح باالتر ) يرونيصفت، خشم حالت، خشم دروني، خشم ب كمتر يسالمت جسمرابطه دارد و از اين طريق با نشخوار خشم

مهارابعاد )فرضيه دوم ؛شودرتبط ميم) شتري بي جسميماريب(با سطوح ) خشم بيرونيمهار خشم دروني، مهارشامل (خشم سالمت تر نشخوار خشم رابطه دارد و از اين طريق با پايين .شودمرتبط مي) كمتري جسميماريب( بيشتر يجسم

روش

هفتـصد و : پـژوهش ي آماري، نمونه و روش اجـرا هجامع ـ يزن و مـرد ا ك يـ ست و يب از جمعيـت عمـومي بـه صـورت يران

شرايط الزم بـراي شـركت . داوطلب در اين پژوهش شركت كردند رضايت داوطلب براي شـركت در ) الف: در پژوهش عبارت بودند از

داشـتن ) ج ؛داقل مدرك تحـصيلي ديـپلم داشتن ح ) ب ؛پژوهشنداشـتن بيمـاري روانپزشـكي و يـا ) د ؛سـال 50تـا 20ن يبسن

پس از جلـب .پزشكي مستلزم مصرف دارو در زمان انجام پژوهش ؛TMAS( 1 تهـران بعـدي مقياس خشم چندها، مشاركت آزمودني

و ساكودولـسكي ؛ARS( 2مقياس نشخوار خـشم ، )1386بشارت، مــولنر و ؛PHI( 3جــسمي و مقيــاس ســالمت )2001، همكــارانبـه . در مورد داوطلبان به صورت فردي اجرا شد )2006همكاران،

هـا بـه تناسـب بـا اسيـ ، مق يب و خـستگ يـ منظور كنترل اثر ترت آزمودني به دليل پاسـخ 34تعداد . ه شدند ي متفاوت ارا يهابيترت

و ها از تحليل هاي آمـاري كنـار گذاشـته شـدند ناقص به مقياس

) زن 355 مـرد، 332( نفـر 687 بـه پژوهش نمونهبدين ترتيب تا 20 سال با دامنه 34ها ميانگين سني كل آزمودني .تقليل يافت

5/35 مـردان ، ميـانگين سـن 84/9 سال و انحراف اسـتاندارد 50 و ميـانگين 90/9 سال و انحراف استاندارد 50 تا 21سال با دامنه

سال و انحراف استاندارد 50 تا 20 سال با دامنه 60/32 زنانسن . بود60/9

1. Tehran Multidimensional Anger Scale 2. Anger Rumination Scale 3. Physical Health Inventory

Page 4: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

بخشي و موحدي نسببشارت، علي

6 6

ابزار سنجش

30اين مقياس يك آزمون :بعدي تهرانمقياس خشم چند براي سنجش ابعاد ) 1386( بشارت هالي است كه به وسيلؤس

خشم در دانشگاه تهران و براي جامعه ايراني ساخته و هنجاريابي ، 1ل خشم صفتهاي آزمون شش بعد خشم شامالؤس. شده است

و5، مهار خشم دروني4، خشم بيروني3، خشم دروني2خشم حالتاي ليكرت از نمره يك درجه5 را در مقياس 6مهار خشم بيروني

هاي ويژگي. سنجدمي) خيلي زياد(تا نمره پنج ) خيلي كم( تهران در چندين پژوهش بعديسنجي مقياس خشم چندروان

هاي بر حسب يافته. )1386بشارت، (ييد شده است بررسي و تأها در هاي هر يك از زيرمقياسمقدماتي، آلفاي كرونباخ پرسش

، 87/0، 91/0 نفري از دانشجويان به ترتيب 680 مورد يك نمونه محاسبه شد كه نشانه همساني 76/0 و 79/0، 89/0، 90/0

111هاي ضرايب همبستگي بين نمره. مون است خوب آز7دروني دو هفته به ترتيب براي ر در دو نوبت با فاصلهنفر از نمونه مذكو

، براي خشم r=74/0، براي خشم حالت r=82/0خشم صفت ، براي مهار خشم r=75/0، براي خشم بيروني r=77/0دروني محاسبه شد كه r=69/0و براي مهار خشم بيروني r=71/0دروني

روايي . رضايت بخش مقياس است8 پايايي بازآزماييهنشانبعدي تهران بر اساس داوري هشت مقياس خشم چند9يمحتواي

شناسي بررسي و ضرايب توافق كندال براي نفر از متخصصان روانهاي خشم صفت، خشم حالت، خشم دروني، هر يك از مقياس

خشم بيروني، مهار خشم دروني و مهار خشم بيروني به ترتيب ي رواي. محاسبه شد89/0 و 88/0، 90/0 ،89/0 ،82/0 ،83/0

بعدي تهران مقياس خشم چند11)افتراقي( و تشخيصي 10همگرا از طريق اجراي همزمان مقياس نشخوار خشم، پرسشنامه

ها و مقياس سالمت رواني در مورد آزمودني12پرخاشگري رقابتي

1. trait anger 2. state anger 3. anger in 4. anger out 5. anger-control in 6. anger-control out 7. internal consistency 8. test-retest reliability 9. content validity 10. convergent 11. discriminant 12. Competitive Aggression Questionnaire

).1386بشارت، (ييد قرار گرفت أ محاسبه شد و مورد ت

الي ؤ س19 اين مقياس يك آزمون :مقياس نشخوار خشم براي ) 2001( ساكودولسكي و همكاران هاست كه به وسيل

خشم انگيز فعلي و هايسنجش تمايل به تفكر در مورد موقعيت . انگيز گذشته ساخته شده استهاي خشميادآوري تجربه

هار زيرمقياس نشخوار خشم شامل هاي آزمون چالسؤ و 15خشمهاي ، خاطره14جويانه، افكار تالفي13فكرهاي خشمپس

اي ليكرت از نمره هاي چهار درجه را در اندازه16هاشناختن علتگذاري نمره. سنجدمي) خيلي زياد(تا نمره چهار ) خيلي كم(يك

بيشتر آزمون به صورتي است كه نمره بيشتر بيانگر نشخوار خشم يرمقياس، نمره االت چهار زهاي سؤاز محاسبه مجموع نمره. است

سنجي هاي روانويژگي. آيددست مينشخوار خشم كلي بهييد قرار خارجي مورد تأهاي مقياس نشخوار خشم در پژوهش

، ماكسول؛2001، و همكارانساكودولسكي(گرفته است .)2005، ونگو ، چو يساكودولسك

ار خشم در سنجي نسخه فارسي مقياس نشخو هاي روان ويژگي ؛ 2010 بــشارت،(ييــد شــده اســت چنــدين پــژوهش بررســي و تأ

بــر . )1388بــشارت و محمــد مهــر، ؛ 1387بــشارت و همكــاران، هاي هـر دماتي، ضرايب آلفاي كرونباخ پرسش هاي مق حسب يافته

فكرهاي خـشم، ، پس )نمره كل (نشخوار خشم هاي از مقياس ييكهـا در مـورد هاي خشم و شناختن علت جويانه، خاطره يافكار تالف

، 89/0، 95/0بــه ترتيــب نفــري از دانــشجويان 833 هيــك نمونــ محاسبه شد كه نشانه همساني دروني خوب 78/0 و 87/0، 83/0

ـ 214هاي ضرايب همبستگي بين نمره . آزمون است ه نفـر از نمون چهار تـا شـش هفتـه بـراي نـشخوار همذكور در دو نوبت با فاصل

، بـراي r=79/0فكرهاي خشم ، براي پس r=77/0) نمره كل (خشم و براي r=81/0هاي خشم ، براي خاطره r=83/0 جويانهافكار تالفي

>001/0P بـه دسـت آمـد و در سـطح r=74/0هـا شناختن علت اين ضرايب نشانه پايايي بازآزمـايي رضـايت بخـش . معنادار بودند

روايـي محتـوايي مقيـاس نـشخوار . مقياس نشخوار خشم هستند شناسي بررسـي و خشم بر اساس داوري ده نفر از متخصصان روان

هـاي نـشخوار خـشم رايب توافق كندال براي هر يك از مقياس ض

13. Angry Afterthoughts 14. Thoughts of Revenge 15. Angry Memories 16. Understanding of Causes

Page 5: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

خشم، نشخوار خشم و سالمت جسمي

7 7

هـاي جويانـه، خـاطره فكرهاي خشم، افكار تالفـي ، پس )نمره كل ( و 70/0 ،79/0 ،82/0 ،70/0هـا بـه ترتيـب خشم و شناختن علت

مقيـاس ) افتراقـي (روايي همگرا و تشخيـصي . محاسبه شد 78/0بعـدي چند طريق اجراي همزمان مقياس خـشم نشخوار خشم از

ها محاسبه شـد و تهران و مقياس سالمت رواني در مورد آزمودني ).2010بشارت، (ييد قرار گرفت مورد تأ

ال ؤ سـ 24ايـن مقيـاس در مجمـوع از :مقياس سالمت جسمي مربـوط بـه سـالمت جـسمي تشكيل شده است و چهار شـاخص

شـده، تعـداد هاي مـشكالت پزشـكي، سـالمت ادراك شامل نشانه در رختخواب به دليل به پزشك و تعداد روزهاي بستري مراجعات رتبط بـا ال م ؤ س 21ها از مجموع تعداد نشانه . سنجدمي بيماري را

هـا، خـستگي و دلشوره، دردها و رنج ، تنگي نفس، مشكالت خواب شـود اين مشكالت بـر عملكـرد روزانـه محاسـبه مـي أثيرميزان ت

مـولنر و همكــاران، بـه نقـل از ؛1957برگرفتـه از مـك مـيالن، (فـرد در ايـن شـاخص بـر حـسب حداقل و حداكثر نمره ).2006 5تـا نمـره ) هرگـز (1اي ليكـرت از نمـره هاي پـنج درجـه اندازه

ضـريب آلفـاي كرونبـاخ . اسـت 105 تا 21به ترتيب از ) هميشه( نفري از جمعيـت 492ها در يك نمونه هاي مربوط به نشانه الؤس

).2006مــولنر و همكــاران، (ســت گــزارش شــده ا87/0عمــومي الؤشـده در مقيـاس سـالمت جـسمي بـا يـك سـ سالمت ادراك

شود كه بر اساس آن فـرد سـالمت جـسمي كلـي گيري مي اندازههــاي چهــار خــود را در مقايــسه بــا همــساالن خــودش در انــدازه

مـشخص ) عـالي (4تـا نمـره ) ضعيف (1اي ليكرت از نمره درجه

: شـود ال سنجيده مـي ؤ با دو س يماري جسم باالخره، بي و . كندميتعداد مراجعات به پزشك و تعداد روزهاي بـستري در رختخـواب

ال بـر ؤهر يك از اين دو سـ . به دليل بيماري طي دو سال گذشته بـراي عـدم (1اي ليكـرت از نمـره هاي هفت درجـه اساس اندازه

ه مورد مراجعـ 15براي بيش از (7تا نمره ) مراجعه و عدم بستري هـاي پـيش از محاسـبه نمـره . شـوند گذاري مي نمره) يا بستري /و

هاي ايـن الؤ، ارزش عددي س يها و بيماري جسم مربوط به نشانه شتريبشوند تا نمره باالتر نشانه سالمت سه زيرمقياس برعكس مي

كننـدگان شـركت ين پژوهش، شاخص سالمت جـسم ي در ا .باشد. ن شده است ييها تع شانهاس ن يرمقيها در ز آنفقط بر حسب نمره

ها در مورد نمونـه پـژوهش ضريب آلفاي كرونباخ زيرمقياس نشانه . محاسبه شد93/0حاضر

هايافته

كنندگان در پژوهش را درهاي آماري شركت شاخص1جدول

خشم و نشخوار مهار خشم، هاي خشم، هاي مقياس مورد نمره .دهد نشان مييجسمسالمت

1جدول

و سالمت جسميهاي ابعاد خشم، مهار خشم، نشخوار خشم نگين و انحراف معيار نمرهميا

كل زنان مردان

انحراف معيار ميانگين انحراف معيار ميانگين انحراف معيار ميانگين متغير

42/3 85/11 34/3 55/11 50/3 18/12 خشم صفت

54/3 72/12 67/3 33/12 35/3 13/13 خشم حالت

51/3 90/11 40/3 49/11 57/3 33/12 خشم دروني

40/3 27/12 40/3 85/11 34/3 73/12 خشم بيروني

31/3 83/17 29/3 32/18 26/3 30/17 مهار خشم دروني

15/3 55/18 08/3 70/18 22/3 38/18 مهار خشم بيروني

55/0 19/2 56/0 17/2 54/0 21/2 نشخوار خشم

60/13 91/85 80/13 88/85 40/13 95/85 سالمت جسمي

Page 6: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

بخشي و موحدي نسببشارت، علي

8 8

ــه ــشان داد ك ــون ن ــستگي پيرس ــون همب ــايج آزم ــين نت ب و سـالمت نـشخوار خـشم بـا و مهار خـشم خشم هاي مقياسزير

هـاي پـژوهش ييـد فرضـيه أكننده در جهت ت افراد شركت يجسمشـامل ( ابعاد خشم .)2جدول ( داردمعنادار وجود هاي همبستگي

با نـشخوار ) م دروني، خشم بيروني خشم صفت، خشم حالت، خش ي رابطـه منفـ يخشم رابطه مثبـت معنـادار و بـا سـالمت جـسم

شامل مهار خـشم درونـي، مهـار (معنادار داشت؛ ابعاد مهار خشم معنـادار و بـا سـالمت يبا نشخوار خشم رابطه منف ) خشم بيروني

. رابطه مثبت معنادار نشان داديجسماي نشخوار خشم بر واسطهثيرأسپس براي سنجش ميزان ت

هاي اي از تحليلرابطه ابعاد خشم با سالمت جسمي، مجموعه 3ها در جدول نتايج اين تحليل. گامي انجام شدرگرسيوني دو

با وارد شدن نشخوار خشم اين نتايج نشان داد كه . اندارايه شده براي ßاي در معادله رگرسيون، ضريب به عنوان متغير واسطه

آزمون سوبل نشان . كاهش يافت- 01/0 به -44/0از خشم صفت ) =001/0P<، 47/16-t(داد كه اين ميزان تغيير معنادار است

كه خشم صفت معناداري خود را از دست داد در حالي)781/0P<، 279/0-t= .( نتايج مشابه براي خشم حالت تكرار

ه دهند كه نشخوار خشم توانسته است، باين نتايج نشان مي. شدخشم صفت و خشم حالت با اي، رابطه عنوان متغير واسطههاي تحليل. ثير قرار دهدأتطور كامل تحتسالمت جسمي را به

اي نشخوار ثير واسطهأبراي سنجش ميزان ت گاميگرسيوني دور نيز ي با سالمت جسميرونيب ويخشم بر رابطه ابعاد خشم درون

-13/0 به -58/0 از ي براي خشم درونßضريب كه نشان دادآزمون سوبل نشان داد كه اين ميزان تغيير معنادار . كاهش يافت

ز ي نيكه خشم دروندر حالي) =001/0P<، 09/10-t(است نتايج مشابه ). =010/0P<،60/2-t( ماند يهمچنان معنادار باق

دهند كه نشخوار اين نتايج نشان مي. تكرار شديروني خشم بيبراخشم اي، رابطه ابعاد عنوان متغير واسطهخشم توانسته است به

را به صورت جزيي ي با سالمت جسميروني و خشم بيدرون ييد أ اين نتايج فرضيه اول پژوهش را ت.ثير قرار دهدأتتحت

.كنندمي

2جدول

سالمت جسميمهار خشم، نشخوار خشم و هاي ابعاد خشم، ضرايب همبستگي پيرسون بين نمره

7 6 5 4 3 2 1 متغير

-- خشم صفت-1

-- 57/0 خشم حالت-2

-- 76/0 66/0 خشم دروني-3

-- 88/0 75/0 65/0 خشم بيروني-4

-- -65/0 -64/0 -48/0 -36/0 مهار خشم دروني-5

-- 85/0 -62/0 -63/0 -47/0 -38/0 مهار خشم بيروني-6

-- -49/0 -48/0 77/0 78/0 71/0 61/0 نشخوار خشم-7

-65/0 38/0 36/0 -57/0 -58/0 -48/0 -44/0 سالمت جسمي-8

. معنادار هستند01/0ها در سطح همبستگي

Page 7: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

خشم، نشخوار خشم و سالمت جسمي

9 9

3جدول

ياي نشخوار خشم بر رابطه ابعاد خشم و سالمت جسمهاي آماري اثر واسطه خالصه مدل رگرسيون، تحليل واريانس و مشخصه

4جدول

اي نشخوار خشم بر رابطه ابعاد مهار خشم و سالمت جسميهاي آماري اثر واسطه و مشخصهخالصه مدل رگرسيون، تحليل واريانس

اي نشخوار خشم بر ثير واسطه أهمچنين براي سنجش ميزان ت

ــه ــا ســالمت جــسمي، مجموع ــار خــشم ب ــاد مه اي ازرابطــه ابعهـا در نتايج اين تحليل . هاي رگرسيوني دو گامي انجام شد تحليل

بـا وارد شـدن ايـن نتـايج نـشان داد كـه . انـد ارايه شده 4ل جدو يون، ـادله رگرسـاي در معطهـشم به عنوان متغير واسـنشخوار خ

. كـاهش يافـت 02/0 به 36/0 براي مهار خشم دروني از ßضريب

آزمــون ســوبل نــشان داد كــه ايــن ميــزان تغييــر معنــادار اســت )001/0P<، 58/18-t= (ــالي ــي در ح ــشم درون ــار خ ــه مه ك

نتـايج ). =489/0P<، 692/0t( را از دسـت داد معنـاداري خـود با وارد شدن مهار خشم بيروني در معادلـه همچنين نشان داد كه

دهنـد اين نتايج نـشان مـي . شودرگرسيون، نتايج مشابه تكرار مي

شاخص

B SEB ß t P گام اول

R2( 74/1- 136/0 440/0- 81/12- 001/0 =19/0(خشم صفت

32/4- 155/0 011/0- 279/0- 781/0 گام دوم

خشم صفت R2∆، 42/0= R2( 81/15- 960/0 643/0- 47/16- 001/0 =23/0(نشخوار خشم

گام اول

R2( 79/1- 149/0 477/0- 09/12- 001/0 =18/0(خشم حالت

354/0- 221/0 094/0- 60/1- 110/0 گام دوم

خشم حالت R2∆، 42/0= R2( 95/11- 42/1 493/0- 43/8- 001/0 =24/0(نشخوار خشم

گام اول

R2( 26/2- 120/0 586/0- 91/18- 001/0 =34/0(خشم دروني

533/0- 205/0 138/0- 60/2- 010/0 گام دوم

خشم دروني R2∆، 42/0= R2( 15/13- 30/1 535/0- 09/10- 001/0 =08/0(نشخوار خشم

گام اول

R2( 32/2- 125/0 581/0- 66/18- 001/0 =33/0(خشم بيروني 494/0- 211/0 123/0- 33/2- 020/0

گام دوم خشم بيروني

R2∆، 42/0= R2( 45/13- 29/1 547/0- 36/10- 001/0 =09/0(نشخوار خشم

شاخص

B SEB ß t P

گام اول

R2( 48/1 146/0 363/0 18/10 001/0 =13/0(مهار خشم دروني

47/9 141/0 024/0 692/0 489/0

گام دوم مهار خشم دروني

R2∆، 42/0= R2( 67/15- 844/0 637/0- 58/18- 001/0 =29/0(نشخوار خشم

گام اول

R2( 65/1 152/0 385/0 90/10 001/0 =15/0(مهار خشم بيروني

173/0 150/0 040/0 15/1 247/0

گام دوم مهار خشم بيروني

R2∆، 42/0= R2( 44/15- 854/0 628/0- 08/18- 001/0 =27/0(نشخوار خشم

Page 8: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

بخشي و موحدي نسببشارت، علي

10 10

اي، رابطـه كه نشخوار خشم توانسته است، به عنوان متغير واسطه طور جسمي را به مهار خشم دروني و مهار خشم بيروني با سالمت

ييد أاين نتايج فرضيه دوم پژوهش را ت . ثير قرار دهد أكامل تحت ت .كنندمي

بحث

خشم به واسـطه مهارنتايج پژوهش نشان داد كه ابعاد خشم و تحليـل آمـاري . گـذارد مي ثيرأت يسالمت جسم نشخوار خشم بر

ها مشخص كرد كه افزايش سطوح خشم شامل خشم صـفت، دادهالـت، خـشم درونـي و خـشم بيرونـي از طريـق افـزايش خشم ح

) بيمـاري جـسمي بيـشتر (سالمت جسمي كمتر نشخوار خشم با بيماري جسمي (سالمت جسمي بيشتر ، و افزايش شودمرتبط مي

ييـد أ ايـن نتـايج كـه در جهـت ت .گيـرد در ارتباط قرار مي ) كمترهاي پـژوهش هـستند، بـر اسـاس احتمـاالت زيـر تبيـين فرضيه

.وندش مياند كه بين خشم و نشخوار خشم هاي پژوهشي نشان داده يافته

؛2001ساكودولــسكي و همكــاران، (رابطــه مــستقيم وجــود دارد ــاران، ــويس و همكـ ــنس، ؛a2000 ،b2000لنگلـ ؛2004 واتكيـ

ان اين تبيين را مطرح توبر اين اساس مي . )2000ونزالف و وگنر، شـود و نـشخوار خـشم مـي باعث افزايش اًمستقيمكرد كه خشم

يمـار يبافـزايش و يسـالمت جـسم نشخوار خشم زمينه كاهش در زمينـه رابطـه بـين شواهد پژوهشي . سازدرا فراهم مي يجسم

بـراي ( ي جـسم يمـار ي و ب سـالمت يهـا شاخصنشخوار خشم و ــامبرلين، ــسر و چ ــال، اسپاي ــز، ؛1996مث ــميت و راي ؛2002 اس

؛2005نگـارد و ال آبـسي، ؛ ب 1998، 1997اورسون و همكـاران، ؛ سـيگمن و 2000تامس و همكـاران، ؛ 2008بيشاپ و همكاران،

هاربورگ و همكـاران، ؛1992 مندس دي ليون، ؛1998همكاران، .ندنكاز اين تبيين حمايت مي ،)2005؛ هوگان و ليندن، 2003

ــه خــشم ــادين تجرب ــوان هيجــاني بني ــه عن ــي، ( ب ) 1992آتلكاسـينو و (سـازد ارزيابي منفي را فـراهم مـي هاي تهديد و زمينه

هـاي شـناختي، هـا و ارزيـابي ايـن تجربـه . )1995ساكودولسكي، راسـتينگ و (دهند كنند و يا افزايش مي نشخوار خشم را فعال مي

ناپذير فكر كـردن در مـورد تكرار اجتناب ).1998 هاكسما، -نولنم محـسوب انگيز، كه ويژگي اصلي نشخوار خـش خشم هاي تجربه

لنگلويس و همكـاران، ؛2001ساكودولسكي و همكاران، (شود مي

a2000 ،b2000ــنس، ؛ ــر، ؛2004 واتكي ــزالف و وگن ، )2000 ون بـدين .دهـد ثير قـرار مـي أتـ را تحت يجسمهاي سالمت شاخص

از سـازي و افـزايش نـشخوار خـشم، ترتيب، خشم از طريق فعـال سوي ديگر باعـث و از ياحتمال سالمت جسم كاهش يكسو باعث

.شودي مي جسميماريخطر بافزايش ناپذير افكار فراسوي تكرار ناخوشايند و در عين حال اجتناب

منفي عواطف افزايش با هاي خشم، نشخوار خشم مربوط به تجربهبوشمن، ؛1388 بشارت و همكاران، ؛1388بشارت و محمد مهر، (

ميرسكي و -ليبو (، افكار منفي)2001 بوشمن و همكاران، ؛2002 )2004 واتكينس، ؛1991 هاكسما، - نولن؛1995 هاكسما، -نولن

رابرتس، گيلبوا و گاتليب، (هاي اضطرابي حالت وخلق افسردهو هاي اضطرابي از افكار و عواطف منفي و حالت . رابطه دارد)1998

در ي جسميماريو متعاقب آن بهاي اصلي بيماري رواني شاخصبر اساس اين . شوند محسوب ميي و جسموانيمقابل سالمت ر

تبيين، كاهش و افزايش خشم از طريق كاهش و افزايش نشخوار احتمال سالمت و افزايش كاهش ، باعث و پيامدهاي آنخشم .شود ميي جسميماري بيجسم

ناپذير فكر شونده و اجتنابنشخوار خشم، يعني فرايند تكرار ساكودولسكي و(نگيز گذشته اهاي خشمكردن در مورد تجربه

؛a2000 ،b2000 لنگلويس و همكاران، ؛2001همكاران، ، توان مديريت و مهار )2000 ونزالف و وگنر، ؛2004واتكينس،

اختالل در . كندبرد و تضعيف ميخشم را در فرد تحليل ميانگيز، احتمال بروز رفتارهاي هاي خشممديريت موقعيت

بر .)1388، و حسينيبشارت (دهدپرخاشگرانه را افزايش مييق تحليل و تضعيف رنشخوار خشم از ط، تبييناين اساس

مثل (افزايش احتمال بروز رفتارهاي ناسالم مديريت خشم با تواند زمينه را براي شود و از اين طريق ميمرتبط مي) پرخاشگري

.فراهم سازد يجسمكاهش سالمت اي نشخوار خشم بر ير واسطهثأهاي ارايه شده در مورد تتبيين

توان در جهت را مي ي جسميماريسالمت و برابطه ابعاد خشم با اي نشخوار خشم بر رابطه ابعاد مهار ثير واسطهأعكس براي ت

مهار خشم با .مطرح كرد ي جسميماريسالمت و بخشم با ، كاهش انگيزهاي خشمتكرار افكار مربوط به تجربهگيري از پيش

آميز و تقويت توان هاي تهديدي منفي از موقعيتهاارزيابي. دهد نشخوار خشم را كاهش ميانگيز،هاي خشمموقعيتمديريت

كاهش نشخوار خشم بر حسب شواهد پژوهشي مطرح شده در

Page 9: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

خشم، نشخوار خشم و سالمت جسمي

11 11

هاي هاي پيش گفته، زمينه را براي افزايش و بهبود شاخصتبييند كه نتايج اين پژوهش نشان دا .سازد فراهم مييجسمسالمت

اي نشخوار خشم در رابطه بين ابعاد خشم و سالمت ثير واسطهأت ابعاد ين براي و همچنخشم حالتخشم صفت و ، براي يجسم

اين .يي بود جزيروني و بيخشم درونكامل و براي مهار خشمتر هاي دقيقيافته بديع و اكتشافي، در عين حال كه براي تبيين

به منظور تاييد يا رد بماند، هاي آينده بايد در انتظار پژوهشخشم ابعاد ثيرگذاري أتواند بيانگر ضرايب متفاوت توانمندي و تمي

كه در حالي. باشديجسمهاي سالمت لفهؤو مهار خشم بر م يماريسالمت و بثير را بر أبيشترين ت ي و خشم درونيرونيخشم ب

نشخوار خشم اي ثير واسطهأتو به همين دليل داشتند يجسممهار خشم صفت، خشم حالت و ، بود اين دو متغير جزيي بين

يمارير را بر سالمت و بيثأن تيكمتر يروني و بي درونخشماي نشخوار ثير واسطهأو به همين دليل ت نشان دادند يجسم

. كامل بوديدسته از ابعاد خشم و سالمت جسمخشم بين اين و ساختار ييدي است بر روايي سازهأاين يافته پژوهش، همچنين ت

.)1387بشارت، (عاملي ابعاد متمايز خشم و مهار خشمنشخوار خشم طور خالصه، نتايج اين پژوهش نشان داد كه به

يجسم سالمت باخشم و مهار خشم تواند بر رابطه بين ابعاد يم مهارخشم و به عبارت ديگر، ابعاد . اي داشته باشدثير واسطهأت

گاه به صورت جزيي، از طريق كامل و گاه به صورت , خشم ثيرأ تيجسمبر افزايش و يا كاهش سالمت نشخوار خشم

توان به دو دسته پيامد نظري و مي ،بر اين اساس. دنگذارميهاي اين در سطح نظري، يافته. عملي پژوهش حاضر اشاره كرد

هاي و سازهاهيمييدي بودند بر اعتبار و كارآيي مفأپژوهش، ت هاي در حوزهاًمخصوص خشم و نشخوار خشم،خشم، مهار

تصريح نقش . 1شناسي سالمت باليني و روانيروانشناسيآسيباي نشخوار خشم و توجه به اين متغير كه ديرتر از سازه واسطه

خشم شناسايي شده و كمتر مورد توجه و بررسي قرار گرفته، هم در هاي مربوط به خشم تواند به تكميل و توانمندي نظريهمي

هاي نظريهرواني و هم در حوزه يسشناهاي آسيبگستره نظريهاين واقعيت كه مطالعات .شناسي سالمت باليني كمك كندروان

ثيرات آن بر سالمت رواني و جسمي بدون در أمربوط به خشم و تاي نشخوار كننده و يا واسطهثيرات تعديلأنظر گرفتن و سنجش ت

1. clinical health psychology

احتياط تفسير شوند، از پيامدهاي خشم ناقص هستند و بايد با اي توجه به متغيرهاي واسطه. شودمهم اين پژوهش محسوب مي

مورد مطالعه در اين نشخوار خشم اي فراتر از احتمالي در گسترههاي خشم و پژوهش، هم جايگاه و ميزان سودمندي نظري سازه

كند و هم نوع روابط و تعامالت اين تر ميرا مشخصمهار خشم اين نگاه سيستمي . سازدهاي ديگر برجسته ميرا با سازهها هساز

نظري هاي نظري و فرااي، از ضرورتبه روابط و تعامالت بين سازههايي ضرورت؛شودمحسوب مي سالمت يسشنارويكردهاي روان

ها، اعتبار، دقت، صحت و قدرت كه بدون در نظر گرفتن آن .يابندها به شدت كاهش ميتبييني سازه

بر رابطه ابعاد نشخوار خشم ثير أدر سطح عملي، تحليل ت ، ضمن برجسته ساختن يجسمبا سالمت خشم و مهار خشم

و سالمت بخش اين زااي، پيامدهاي آسيبمتغير واسطهاين نقش اين دستاورد، . نشان دادنشخوار خشم را در تعامل با ها سازه

و تغيير ه منظور تعديل گيرانه را بضرورت اقدامات سازنده و پيشو تغيير نشخوار ، كه همزمان تعديل ابعاد خشم و مهار خشم

بر اين اساس، . خواندرا نيز به همراه خواهد داشت، فرا ميخشم ثيرگذار بر أكننده و تمطالعات مربوط به متغيرهاي تعيين

همچنان جايگاه برتر و ابعاد خشم و مهار خشم گيري شكلنشان ها هاي مرتبط با اين سازه حوزه پژوهشضرورت خود را در

هاي مرتبط با متغيرهاي در اين راستا، پژوهش. دهندمي ثيرگذار برأت ، خانوادگي و اجتماعيشخصي بين،شخصيتي

از اهميت بيشتر خشم و مهار خشم گيري و تداوم شكلنشده هاي كشفها، ميدانبرخوردارند و هر يك از اين زمينه

عالوه بر اين . دهنداي را پيش روي محققان قرار ميگسستردهخشم و مهار رويكرد تحولي و علت شناختي به پديدآيي و تداوم

اي براي هاي آموزشي و مداخله، ضرورت تدوين برنامهخشمهاي عملي اين از استلزامها مرتبط با اين سازههاي تعديل ويژگي

.شوندمي پژوهش محسوبدليل اين كه اولين بار است در جامعه ايراني اين پژوهش، به

اًهاي مختلف، مخصوصشود، نيازمند تكرار در نمونهانجام مي، مختلفجسميهاي هاي رواني و بيماريمبتال به اختاللبيماران

هاي پژوهش تا آن موقع، يافته. ييدهاي تجربي بيشتر استأو تح پژوهش، نمونه طور، نوع طرهمين. بايد با احتياط تفسير شوند

مورد بررسي، ابزار و روش اجراي پژوهش نيز هر يك به سهم

Page 10: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

بخشي و موحدي نسببشارت، علي

12 12

.كنند كه بايد مد نظر قرار گيرندمي تحميلهاي آن هاي قطعي از يافتهگيريهايي را بر نتيجهخود محدوديت Averill, J. R. (1983). Studies on anger and

aggression: Implications for theories of emotion. American Psychologist, 38, 1145-1160.

Baumeister, R. F., Stillwell, A., & Wotman, S. R. (1990). Victim and perpetrator accounts of interpersonal conflict: Autobiographical narratives about anger. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 994-1005.

Besharat, M. A. (2010). Factorial and cross-cultural validity of a Farsi version of the Anger Rumination Scale. Psychological Reports, In press.

Bishop, G. D., Ngau, F., & Pek, J. (2008). Domain-specific asessment of anger expression and ambulatory blood pressure. Personality and Individual Differences, 44, 1726-1737.

Bongard, S., & al'Absi, M. (2005). Domain-specific anger expression and blood pressure in an occupational setting. Journal of Psychosomatic Research, 58, 43-49.

Brosschot, J. F., & Thayer, J. F. (2003). Heart rate response is longer after negative emotions than after positive emotions. International Journal of Psychophysiology, 3, 181-187.

Bushman, B. J. (2002). Does venting anger feed or extinguish the flame? Catharsis, rumination, distraction, anger and aggressive responding. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 724-731.

Bushman, B. J., Baumeister, R. F., & Philips, C. M. (2001). Do people aggress to improve their mood? Catharsis beliefs, affect regulation opportunity and aggressive responding. Journal of Personality and Social Psychology, 81, 17-32.

Deffenbacher, J. L. (1999). Cognitive-behavioral conceptualization and treatment of anger. Journal of Clinical Psychology/In Session: Psychotherapy in Practice, 55, 295-309.

Duckro, P. N., Chibnall, M. S., & Tomazic, T. J. (1995). Anger , depression, and disability: a path analysis of relationships in a sample of chronic postraumatic headache patients. Headache, 35, 7-9.

Everson, S. A., Goldberg, D. E., Kaplan, G. A., Julkunen, J., & Salonen, J. T. (1998). Anger expression and incident hypertension. Psychosomatic Medicine, 60, 730-735.

راجعم

ساخت و هنجاريابي مقياس خشم چند ). 1386 (.ع. مبشارت، . گزارش پژوهشي، دانشگاه تهران.بعدي تهران

رابطه ابعاد خشم و .)1389 (.ا. س حسيني، ،.ع. مبشارت، پژوهش .هاي برخوردي و غير برخورديپرخاشگري در ورزش

. زير چاپدر علوم ورزشي،. عزيزي، كو. مدمهر، رمح، .ا. س حسيني، ،.ع. مبشارت،

بررسي پايايي، روايي و تحليل عاملي مقياس ). 1387(پژوهش در نشخوار خشم در دانشجويان دانشگاه تهران،

.9- 23 ،5هاي آموزشي، نظامهاي بررسي ويژگي). 1388 (. محمدمهر، رو. ع. بشارت، م

نشريه دانشكده پرستاري و . روانسنجي مقياس نشخوار خشم .36-43 ،65مامايي،

Page 11: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

خشم، نشخوار خشم و سالمت جسمي

13 13

Everson, S. A., Kauhanen, J., Kaplan, G. A., Goldberg, D. E., Julkunen, J., Tuomilehto, J., & Salonen, J. T. (1997). Hostility and increased risk of mortality and acute myocardial infarction: the mediating role of behavior risk factors. American Journal of Epidemiology, 146, 142-152.

Friedman, H. S., & Booth-kewley, S. (1987). The “disease-prone personality”: a meta-analytic view of the construct. American Psychologist, 42, 539-555.

Frijda, N. (1986). The emotions. New York. Cambridge University Press.

Gallagher, J. E. J., Yarnell, J. W. G., Sweetnam, P. M., Elwood, P. C., & Stansfeld, S. A. (1999). Anger and incident heart disease in the Caerphilly study. Psychosomatic Medicine, 61, 446-453.

Gerin, W., Davidson, K. W., Christenfeld, N. J. S., Goyal, T., & Schwartz, J. E. (2006). The role of angry rumination and distraction in blood pressure recovery from emotional arousal. Psychosomatic Medicine, 68, 64-72.

Glynn, L. M., Christenfeld, N., & Gerin, W. (2002). The role of rumination in recovery from reactivity: Cardiovascular consequences of emotional states. Psychosomatic Medicine, 64, 714-726.

Harburg, E., Gleiberman, L., Russel, M., & Cooper, M. L. (1991). Anger-coping styles and blood pressure in Black and White males: Buffalo, New York. Psychosomatic Medicine, 53, 153-164.

Harburg, E., Julius, M., Kaciroti, N., Gleiberman, L., & Schork, M. A. (2003). Expressive/suppressive anger-coping responses, gender, and types of mortality: a 17-year follow-up Tecumseh, Michigan, 1971-1988. Psychosomatic Medicine, 65, 588-597.

Hogan, B. E., & Linden, W. (2005). Curvilinear relationships of expressed anger and blood pressur in women but not in men: evidence from two samples. Journal of Psychosomatic Research, 59, 97-102.

Jae, S. Y., Carnethon, M. R., Ahn, E. S., Heffernen, K. S., Choi, Y. H., Lee, M. K., & Fernhall, B. (2008). Association between heart rate recovery after exercise testing and plasminogen activator inhibitor 1, tissue plasminogen activator, and fibrinogen in apparently healthy men. Atherosclerosis, 197, 415-419.

Jorgersen, R. S., Johnson, B. T., Kolodziej, M. E., & Schreer, G. E. (1996). Elevated blood pressure and personality: a meta-analytic review. Psychological Bulletin, 120, 293-320.

Just, N., & Alloy, L. B. (1997). The response styles theory of depression: tests and extensions of the theory. Journal of Abnormal Psychology, 106, 221-229.

Kassinove, H., & Sukhodolsky, D. G. (1995). Anger disorders: Science, practice, and common sense issues. In H. Kassinove (Ed.), Anger disorders: Definition, diagnosis, and treatment (pp. 1-26). Washington, DC: Taylor & Francis.

Kuehner, C., & Weber, I. (1999). Responses to depression in unipolar depressed patients: an investigation of Nolen-hoeksema's response styles theory. Psychological Medicine, 29, 1323-1333.

Langlois, R., Freeston, M. H., & Ladouceur, R. (2000a). Differences and similarities between obsessive intrusive thoughts and worry in a non-clinical population: Study 1. Behaviour Research and Therapy, 38, 157-173.

Langlois, R., Freeston, M. H., & Ladouceur, R. (2000b). Differences and similarities between obsessive intrusive thoughts and worry in a non-clinical population: Study 2. Behaviour Research and Therapy, 38, 175-189.

Linden, W., Earle, T. L., Gerin, W., & Christenfels, N. (1997). Physiological stress reactivity and recovery: Conceptual siblings separated at birth? Journal of Psychosomatic Research, 42, 117-135.

Lucini, G., Di Fede, G., Parati, G., & Pagani, M. (2005). Impact of chronic psychosocial stress on autonomic cardiovascular regulation in otherwise healthy subjects. Hypertension, 46, 1201-1206.

Lyubomirsky, S., & Nolen-Hoeksema, S. (1995). Effects of Self-Focused Rumination on Negative Thinking and Interpersonal Problem Solving. Journal of Personality and Social Psychology, 6, 176-190.

Materazzo, F., Cathcart, S., & Pritchard, D. (2000). Anger, depression, and coping interactions in headache activity and adjustment: a controlled study. Journal of Psychosomatic Research, 49, 69-75.

McClelland, A. B., Jones, K. V., & Gregg, M. E. D. (2009). Psychological and cumulative cardiovascular effects of repeated angry rumination and visuospatial suppression. International Journal of Psychophysiology, 74, 166-173.

Page 12: ˆ˝ ˇˆ ˘bjcp.ir/article-1-261-en.pdf · ˆ˝ ˇˆ ˘ ... ˇˆ ˘

بخشي و موحدي نسببشارت، علي

14 14

Maxwell, J. P., Sukhodolsky, D. G., Chow, C. C. F., & Wong, C. F.C. (2005). Anger rumination in Hong Kong and Great Britain: Validation of the scale and a cross-cultural comparison. Personality and Individual Differences, 39, 1147-1157.

Mendes de Leon, C. F. M. (1992). Anger and impatience/irritability in patients of low socioeconomic status with acute coronary heart disease. Journal of Behavioral Medicine, 15, 273-284.

Molnar, D. S., Reker, D. L., Culp, N. A., Sadava, S. W., & DcCourville, N. H. (2006). A mediated model of perfectionism, affect, and physical health. Journal of Research in Personality, 40, 482-500.

Neumann, S. A., Waldstein, S. F., Sollers, J. J., Thayer, J. F., & Sorkin, J. D. (2004). Hostility and distraction have differential influences on cardiovascular recovery from anger recall in women. Health Psychology, 23, 631-640.

Nolen-Hoeksema, S. (1991). Responses to Depression and Their Effects on the Duration of Depressive Episodes. Journal of Abnormal Psychology, 100, 569-582.

Nolen-Hoeksema, S. (2000). The role of rumination in depression in depressive disorders and mixed anxiety/depressive symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 109, 504-511.

Nolen-Hoeksema, S., Parker, L. E., & Larson, J. (1994). Ruminative coping with depressed mood following loss. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 92-104.

Oatley, K. (1992). Best laid schemes: The psychology of emotions. Cambridge, England: Cambridge University Press.

Roberts, J. E., Gilboa, E., & Gotlib, I. H. (1998). Ruminative response style and vulnerability to episodes of dysphoria: gender, neuroticism, and episode duration. Cognitive Therapy and Research, 22, 401-423.

Rusting, C. L., & Nolen-Hoeksema, S. (1998). Regulating responses to anger: Effects of rumination and distraction on angry mood. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 790-803.

Schwarts, A. R., Gerin, W., Christenfeld, N., Davidson, K., & Pickering, T. G. (2000). Effects of an anger-recall task on poststress rumination and blood pressure recovery in men and women. Psychophysiology, 37, 512-513.

Siegman, A. W., Townsend, S. T., Blumenthal, R. S., Sorkin, J. D., & Civelek, A. C. (1998). Dimensions of anger and CHD in men and women: self-ratings versus spouse ratings. Journal of Behavioral Medicine, 21, 315-336.

Smith, T. W., & Ruiz, J. M. (2002). Psychosocial influences on the development and course of coronary heart disease: current status and implications for research and practice. Journal of Consultant and Clinical Psychology, 70, 548-568.

Spicer, J., & Chamberlin, K. (1996). Cynical hostility, anger, and resting blood pressure. Journal of Psychosomatic Research, 40, 359-368.

Spielberger, C. D. (1988). Manual for the State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.

Spielberger, C. D., Crane, R. S., Kearnes, W. D., Pellegrin, K. L., & Rickman, R. L. (1991). Anger and anxiety in essectial hypertension. In C. D. Spielberger, I. G. Sarason, Z. Kulcsar, & G. L. Van Heck (Eds.), Stress and emotion: anxiety, anger and curiosity (pp. 265-279). New York: Hemisphere, Taylor & Francis.

Spierings, E. L. H., & van Hoof, M. J. (1996). Anxiety and depression in chronic headache sufferers. Headache Quarterly, 7, 235-238.

Sukhodolsky, D. G., Golub, A., & Cromwell, E. N. (2001). Development and validation of the anger rumination scale. Personality and Individual Differences, 31, 689-700.

Suls, J., Wan, C. K., & Costa, P. T. (1995). Relationship of trait anger to resting blood pressure: a meta-analysis. Health Psychology, 14, 444-456.

Thomas, S. P., Groer, M., Davis, M., Droppleman, P., Mozingo, J., & Pierce, M. (2000). Anger and cancer. Cancer Nursing, 23, 344-349.

Watkins, E. (2004). Appraisals and strategies associated with rumination and worry. Personality and Individual Differences, 37, 679-694.

Wenzlaff, R. M., & Wegner, D. M. (2000). Thought suppression. Annual Review of Psychology, 51, 59-91.