05proekt 1 - upravuvanje so proekti voved - antonija smiljanova - 2011

8/3/2019 05Proekt 1 - Upravuvanje So Proekti Voved - Antonija Smiljanova - 2011

http://slidepdf.com/reader/full/05proekt-1-upravuvanje-so-proekti-voved-antonija-smiljanova-2011 1/23

ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИКА

УНИВЕРЗИТЕТ „ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ“

“Уравуваое сп рпекти, впвед вп рпект менаџмент, пштп”

Ппгптвил: Aнтпнија Смиљанпва

Спрабптници: Данше Пппвска

Васка Глигпрпва

Димитар Маншев

Преглеал:

Опбрил:



Наставни цели:

-Разбираое на пгплемата птреба за ппбар меначмент на рпекти, пспбенп на

инфпрмаципните рпекти.

-Објаснуваое щтп е тпа рпект.

-Објаснуваое щтп е тпа меначираое сп рпекти и искутираое за клушните елементи на

самипт рпцес.

-Разбираое на улпгата на рпектнипт меначер, реку пбјаснуваое щтп тпј рабпти и кпи

вещтини им се птребни.

-Објаснуваое на рпфесијата меначмент на рпекти, вклушувајќи ја нејзината истприја.

Вовед

Се пвеќе луде и прганизации енес рпјавуваат интерес за уравуваое сп рпекти. Се п 80-тите,

уравуваоетп сп рпекти главнп билп фпкусиранп за пбезбеуваое на распре и патпци за

ресурсите за врвните меначери вп армијата, кпмјутерствптп и граежната инустрија.

Уравуваоетп сп рпекти енес вклушува мнпгу пвеќе п тпа, а лудетп вп секпја инустрија и

секпја земја уравуваат сп рпекти. Нпвите технплпгии станаa знашаен фактпр вп мнпгу бизниси.

Кпмјутерскипт харвер, спфтвер, мрежите и уптребата на интерисцилинарни и глпбални

рабптни тимпви спсема ја сменија рабптната пкплина. Денещните кпмании, влаата и

невлаините прганизиции знааат ека за а биат усещни треба а биат запзнаени и а

уравуваат сп мперни техники за уравуваое на рпекти. Инивиуалците знаат ека за а

пстанат кпнкуренти на рабптнптп местп треба а ги развиваат свпите вещтини за а станат пбри

шленпви на рпектните тимпви и рпектни меначери. Тие истп така знаат ека мнпгу пкпнцетите на уравуваоетп сп рпекти ќе им пмпгне вп секпјневнипт живпт. Кпристеоетп на

рпектнипт меначмент има пвеќе ренпсти, какп:

Пппбра кпнтрпла на финансиските, физишките и шпвешките ресурси

Пппбруваое на пнпсите сп клиентите

Ппкраткп време на развпј

Ппмали трпщпци и ппбрена рпуктивнпст

Ппвиспк квалитет и згплемена сигурнпст

Ппвиспк рпфит

Пппбра внатрещна кппринација

Ппзитивнп влијание за пстигнуваое на целите



Виспк мпрал кај врабптените

Овпј тру ава впве вп израбптката на рпекти и уравуваоетп сп истите, се искутира за

улпгата на меначерпт на рпектпт, и пбезбеува важни инфпрмации за пзаината на пваа

рпфесија. Иакп уравуваоетп сп рпекти се пнесува на мнпгу разлишни инустрии и типви на

рпекти, пвпј текст се фпкусира на римена на уравуваоетп сп рпекти п инфпрматишкататехнплпгија.

.

Што е проект?

Прпект е „уникатен птфат кпј щтп испрашува резултати вп тпшнп преенп време и сп

пгранишуваое на трпщпците и квалитетпт“. Прпектите се разликуваат п станарните бизнис

перации биејќи:

Тие се уникатни. Не вклушуваат пвтпрливи рпцесии, секпј рпект е разлишен п

ретхпнипт иакп пвеќетп активнпсти се пвтпруваат кај пвеќетп рпцеси.

Имаат тпшнп ефиниран временски рпк. Прпектите имат тпшнп ефинирана пшетна и

заврщна ата пмеду кпи резултатите треба а биат испрашани и а ги исплнуваат

клиентските бараоа.

Имаат ппбрен бучет. Прпектнипт бучет е расреелен на нивпа на финансиски трпщпци

спре испраките.

Имаат пгранишени ресурси. На пшетпкпт на рпектпт се пгпвара преен изнпс за

рабптна рака и према, птребен за рпектпт.

Вклушува преенп нивп на ризик. Прпектите пвлекуваат нивп на несигурнпст и затпа

нпсат ризик за бизниспт.

Се зпбиваат сп бенефиции п рпмените. Целта на рпектпт најшестп е а ја ппбри

прганизацијата реку имлементација на рпмените вп бизниспт .

Според институтот за управување на проекти -Прпект ретставува билп кпја рабпта кпја щтп

мпже а се слуши самп енащ, има тпшнп преен пшетпк и крај, сп намера а се креира

уникатен рпукт или знаеое.

Мпже а вклушува самп ена лишнпст или мнпгу. Мпже а трае некплку ена или гпини. На негп

мпже а рабпти ена прганизација или пвеќе извеуваши.



Главната разлика пмеду уравуваоетп сп рпекти и билп кпја руга фпрма на уравуваое се

пнесува на ефиницијата на рпектпт и щтп рпектпт има за зааша а пстави на клиентпт.

Тарнер гп ефинира рпектпт какп птфат вп кпј луде( или мащини), материјалните и

финансиските ресурси се прганизирани на нпв нашин кпј резема уникатен псег на рабпта на

аена сецификација вп рамките на пгранишуваоата на трпщпците и времетп сп цел а аекприсни рпмени ефинирани реку квантитивните и квалитативните цели.

Вп карактеристики на еен рпект садаат:

Ппшетпк и крај (сеак тие пстпјат иакп мпже а биат тещки за преуваое );

Живптен циклус (пшетпк и крај сп гплем брпј на разлишни фази пмеду нив );

Бучет;

Активнпсти кпи се вп сущтина уникатни и непвтпрливи;

Уптреба на ресурси кпи мпже а биат п разлишни пели и им треба кппринација;

Меначер на рпектпт;

Брзп лансираое – лансираое на рпуктпт на азарпт ре кпнкурентите;

Улпги вп тимпт кпи щтп се ремет на рпмени и треба а се развиваат, ефинираат и

утвруваат (граеое на тимпт );

Што е управување со проекти?

Уравуваоетп сп рпекти ретставува рпцес за римена на знаеоетп, вещтините, алатките и

техниките сп цел а се исплнат рпектните бараоа. Уравуваоетп сп рпекти е медусебна

пврзана груа на рпцеси кпја му пвпзмпжува на рпектнипт тим а израбпти усещен рпект.

Уравуваоетп сп рпекти се спстпи п:

Вещтини-знаеоетп на струшоаците, вещтините и искуствата се птребни за а се намали

нивптп на ризик.

Алатки-Прпектните меначери кпристат разлишни типви на алатки сп цел а се згплемат

щансите за усех.

Серија п рпцеси-разлишни техники и рпцеси на уравуваое се птребни за слееое на

кпнтрпла на времетп, трпщпците, квалитетпт и пбемпт на рпектите.



Слика 1: Прпцес на уравуваое сп рпекти

Предности од управување со проекти

Прпектнипт меначер е пгпвпрен за развиваое на лан реку кпј рпектпт мпже а се слеи и

кпнтрплира, за а а се псигура ека истипт ги пстварува свпите цели. За а гп изврщува пва

ефективнп меначерпт мпра секпгащ навременп а ги пбива сите инфпрмации. Овие инфпрмации

треба а се пбијат п системпт за ланираое и кпнтрпла, кпј щтп гп рикажува псегпт на рабпта

и ги спреува ерфпрмансите насрпти пригиналнипт лан.

Иакп системите за ланираое и кпнтрпла рипнесуваат пплнитени трпщпци, истите треба а

се рименуваат биејќи непстатпкпт на инфпрмации мпже а бие мнпгу пска. Ппплу се

навеени некпи п главните ренпсти кпи се пнесуваат на целпснптп интегриранп ланираое

на рпектите и системите за кпнтрпла.

Клиент: Прпектнипт меначер ја има главната пгпвпрнпст и е ретставник на самата

кпманија ре клиентпт и ре сите руги страни вклушени вп рпектпт. Клиентитеретпшитаат а рабптат сп ена лишнпст- рпектнипт меначер- кпј е пгпвпрен. Тпа има

ава пверба ека рпблемите ќе биат рещени и ека рпектпт ќе бие заврщен на

време.

Огпвпрнпст: Сп пгпвпрнпста на рпектнипт меначер за целипт рпект, би требалп а се

пвпзмпжи а не се слуши а се намине псегпт на истипт.



Прпценка: Фпрмите за рпценуваое се пснпва на еен рпектен лан. Дпкплку нещтп не

мпже а бие рпценетп, тпгащ истптп и не мпже а се замисли.

Брза испрака: Лансираое на нпв рпукт на азарпт ре клиентите.

Интеграција на рпектпт: Кппринација и интеграција на рипнесите на сите шленпви вп

рпектпт.

Прпцеури: Системпт за ланираое и кпнтрпла му пвпзмпжува на рпектнипт меначер а

развие рпцеури и инструкции за рабпта кпи щтп се рилагпени на сецифишните

птреби на рпектпт.

Маркетинг: Дпкплку вајца рпаваши нуат слишни рпукти сп слишни цени тпгащ ќе се

рпава тпј рпукт шиј щтп рпаваш ќе знае ппбрп а гп рпае.

Историја на управувањето со проекти

Мнпгу луде мислат ека уравуваоетп сп рпекти е мперна исцилина, нп негпвите главни

кпнцети ги имаат свпите кпрени вп пцнипт XIX век.

Уравуваоетп сп рпекти вп свпјата мперна фпрма, запшнала а се рпјавува самп ре

некплку ецении. Запшнувајќи п раните 60-ти, бизнис и ругите прганизации запшнале а ја

спглеуваат кприста п прганизираоетп на рабптата пкплу рпектите. Ваквипт пгле на

уравуваоетп сп рпекти се развил ущте пвеќе пткакп прганизациите сфатиле ека е непхпна

кпмуникација и спрабптка пмеду врабптените, за ппбрп интегрираое на нивната рабпта вп

пвеќе сектпри и рпфесии, и вп некпи слушаи на цели инустрии.

Денес, главните ринции на уравуваоетп сп рпекти се ретставени реку рпектнипт

триагплник, симбпл кпј е пуларизиран п страна на Харпл Керзнер, вп негпвптп елo,

Уравуваое сп рпекти: Приста на системите кпн ланираоетп, распреуваоетп и

кпнтрплираоетп (Project Management:A systems approach to planning,scheduling and controlling).

Вп раните гпдини:Дпцен XIX век

Гплемите влаини рпекти биле пттик за пнесуваоетп на важни плуки кпи станале пснпви на

метпплпгијата за уравуваоетп сп рпекти. На ример, рвипт навистина гплем влаин рпект

вп Спеинетите Американски Држави била транскпнтинеталната железнишка руга кпја запшнала

сп граеое вп 1860 гпина. Оенащ уравувашите сп бизниси се сппшиле сп тещка зааша-

прганизираое на илјаници мануелни рабптници и пбрабптка и мпнтажа на пгрпмна кплишина на

сурпвини.

Ппчетпк на XX век



Пре пшетпкпт на нпвипт век, Фреерик Тејлпр (1856-1915) запшнал етална стуијаза трупт.

Тпј рименил наушни размислуваоа за трупт и пкажал ека истипт мпже а бие анализиран и

ппбрен реку фпкусираое на негпвите пснпвни елпви. Ппранп, еинственипт нашин за

ппбруваое на рпуктивнпста бил бараоеп п рабптниците а рабптат птещки рабпти и

пвеќе шаспви. Тејлпр гп впвел кпнцетпт за рабптеое ефикаснп, а не рабптеое пплгп и

птещкп.

Спрабптникпт на Тејлпр, Хенри Гант (1861-1919), гп стуирал еталнп репслепт на перациите

вп рабптата. Негпвите стуии за уравуваое се фпкусирале на кпнструкција на впен брп за време

на Првата Светска Впјна. Негпвипт Гантпв ијаграм се пкажал какп мпќна аналитишка алатка за

меначерите, така щтп истипт не се рпменил скпрп стп гпини. На пшетпкптт на 1990-тите

Microsoft Office Project најрвп пал пврзувашки линии за заашите, пищувајќи ги прецизнп

зависнпстите пмеду истите.

Сп текпт на гпините, Microsoft Office Project се пвеќе гп унареувал Гантпвипт ијаграм, така

щтп сега има линии кпи гп пкажуваат нарепкпт на рпектпт , разликите, а линии кпи гп

рикажуваат нарепкпт на статуспт вп преенп време.

Денес, Хенри Гант е зааметен п меалпт аен вп негпвп име п страна на Американскптп

рущтвп на механишки инженери.

Тејлпр, Гант и мнпгу руги пмпгнале уравуваоетп сп рпекти а стане псебна бизнис

исцилина кпја бара ушеое и исцилина. Вп ецениите п Втпрата Светска Впјна, маркетинг

ристаите, инустриската сихплпгија и медушпвешките пнпси запшнале а стануваат спставен

ел на уравуваоетп сп рпекти.

Средина на

XX

век

За време на Втпрата Светска Впјна, слпжените влаини и впени рпекти инуиле нпви

прганизациски структури. Биле впвеени слпжените мрежни ијаграми, нарешени PERT графикпни

и метппт на критишна атека, и истите има але на меначерите пвеќе кпнтрпла врз маспвнп

израбптените и мнпгу слпжени рпекти.

Набргу, пвие техники ги рифатиле сите инустриски и бизнис лиери, барајќи нпви стратегии на

уравуваое и алатки за сравуваое сп нивнипт раст на кпнкурентнипт и брзп менлив азар. Вп

книгата , Тепријата и уравуваоетп на системите (The theory and management of systems), Ришр

Чпнспн, Фремпнт Каст и Чејмс Рпзенвајг пищуваат ека мпернипт бизнис е какп шпвешкипт

прганизам, сп скелет, мускули, циркулатпрен систем, нервен систем итн.

Денес

Овпј пгле на бизниспт какп шпвешки прганизам, знаши ека за еен бизнис а реживее и

нареува ,сите негпви функципнални елпви мпра а рабптат на пстваруваое на кпнкретни цели

или рпекти. Вп ецениите псле 1960, пвпј риста кпн уравуваоетп сп рпекти, запшнал а се

вкпренува вп негпвите мперни фпрми. Разлишните бизнис мпели кпи евплуирале за време на



пвпј ерип имале заенишка пснпвна структура: рпектен меначер уравува сп рпектпт,

спставува тим и ја псигурува интеграцијата и кпмуникацијата вп текпт на рабптата пмеду

разлишни пели.

Вп пслените есет гпини, уравуваоетп сп рпекти рпплжилп а евплуира и се пјавиле ва

знашајни тренпви:

- Планираое ппзпла-нагпре- Овпј трен ја истакнува енпставнпста на рпектнипт

изајн, пкратки живптни циклуси, ефикасна спрабптка пмеду шленпвите на тимпт и

пнесуваое плуки. Овпј трен е щирпкп пзнат какп агилнп (темерментнп)

уравуваое сп рпекти и вклушува пврзани метпплпгии Crystal, Extreme

Programming, Unified Process и мнпгу руги.

- Планираое и регле ппзгпра наплу - Овпј трен се карактеризира сп пнесуваое

на плуки п страна на ретријатиетп вп врска сп пртфплиптп на рпектите кпи

прганизацијата би требалп а ги има.

Дисциплини на управувањето со проекти

Прпектнипт меначер имлементира серија на рпцеси за слееое и кпнтрпла на реземените

активнпсти. Слеува регле на разлишни рпцеси на уравуваое:

Слика 2: Дисцилини на уравуваоетп сп рпекти



Уравуваое на псегпт на рпектпт

Да пшнеме сп пснпвнптп ращаое кпе плушува щтп треба и щтп не треба а е ел п рпектпт.

Ова ращаое е п клушнп знашеое за самипт пшетпк на рпектпт, нп рпплжува и пнатаму

пткакп ќе пткриеме нпви бараоа вп текпт на живптнипт циклус на рпектпт. Осегпт ја пфаќа

рабптата на рпектпт и биејќи е ремет на рпмена, уравуваоетп сп псегпт на рпектпт мпжеа бие реизвик.

Уравуваое сп времетп на рпектпт

Вп рилпг на уравуваоетп сп псегпт на рпектпт, треба а уравуваме спре распрепт на

нащипт рпект т.е кпга рабптата се пшекува а бие заврщена. Распрепт пкажува кплку време

има на расплагаое и пелува време за рабпта.

Уравуваое на трпшпците на рпектпт

Прпектите трпщат ресурси, а ресурсите снпсуваат трпщпци-лудетп назнашени а рабптат на

рпектпт, пбјектите и премата кпја се кпристи п страна на рпектпт, какп и руги ирекни

трпщпци. Прпектите истп така треба а ги репзнаат иниректните трпщпци т.е пбиваое

бенефиции п ресурсите без иректна пврзанпст пмеду ресурсите и рпектпт. Треба а се земат

вп реви сите ресурси кпи се трпщат за рпектпт, и иректни и иниректи.

Уравуваое сп квалитетпт на рпектпт

Прпектите рпизвеуваат мнпгу разлишни резултати и рпизвпи, пшнувајќи п самата нарашка,

какп пшетпк на живптнипт циклус на рпектпт, а се п пфицијалнптп тестираое на спфтверпт и

кприснишката пбука на крајпт п живптнипт циклус на самипт рпект. Сите пвие резултати треба

а запвплат рифатливп нивп на квалитет, пбишнп ефиниранп п страна на клиентпт. Вреи а

се напмене ека нискипт акцент на квалитетпт секпгащ ќе нпси пслеици врз ерфпрмансите на

рпектпт, какп наминуваое на цената, пцнеое на рпектпт и незапвплни кприсници. Се

пека рпизвппт не ги исплнува или наминува пшекуваоата, ќе има птреба п враќаое на

наза и пвтпрнп срабптуваое на истите зааши. Затпа е мнпгу важнп а се кпристат мнпгу алатки

за кпнтрпла на квалитетпт ри уравуваоетп сп рпектпт (на ример check-листи, реглеи,рпверки, ревизија, тестираое, рптпти мпели, метрики, разлики и рифатливи критериуми).

Квалитетпт треба а бие вграен вп сè щтп ќе бие срабптенп.



Уравуваое сп чпвечки ресурси

Вп крајна линија лудетп се тие кпи ќе плушуваат за ерфпрмансите на рпектпт и усещнпста. Па

знаеоетп какп а се уравува сп шпвешките ресурси е критишки важнп. Ова запшнува сп

иентификуваое на ресурсите кпи ќе биат птребни – разлишни улпги и пгпвпрнпсти, птребни

вещтини и кплку плгп ќе се има птреба п преена лишнпст (биејќи рабптата на рпект еривремена). Откакп ќе се разбере щтп е птребнп и кплку плгп, тпгащ мпже а се ангажираат

ресурси за креираое на рпектните тимпви. Меначерите на рпектпт шестп се впат спре

рпектнипт лан за а ги утврат пбаруваоата за шпвешки ресурси. Ова вклушува пгле врз

рабптата щтп мпра а се нарави и расплпжливипт бучет на рпектпт. Ова е нашин какп а гп

наравите ващипт рпектен тим 100% расреелен вп распрепт, вп спгласнпст сп времетп и

трпщпците кпи се на расплагаое. Прпектнипт тим истп така мпже а има птреба п некпја

фпрма на развпј, какп щтп се пбуки, ментпрствп и лиерствп за а се пбезбеат псакуваните

ерфпрманси на рпектпт. Слишнп какп и кај реријатијата, пстпјат мнпгу ращаоа пврзани сп

уравуваоетп на рпектнипт тим, какп щтп се рещаваое на кпнфликти, пшекувана

кпмуникација,какп и кпнтрпла и мптивираое на секпј п шленпвите на тимпт. Истп така, кприснп еа се иентификуваат типви на луде кпи се пбрп рилагпени за рабпта сп рпектпт. Еен п

најгплемите реизвици вп билп кпј рпект е а се расреели вистинската лишнпст на

вистинскптп местп и а се нарави тимпт а рабпти кпхезивнп.

Уравуваое сп кпмуникации

Еен рпект вклушува тимпви, заинтересирани страни, извеуваши и руги груи, п кпи секпја

има свпи псебни кпмуникациски птреби. Знаши пбра пшетна тпшка за уравуваоетп сп

кпмуникацијата за рпектпт е утвруваоетп на птребите на секпј шлен кпј рабпти на рпектпт.Откакп ќе се разберат птребите на сите, ќе мпже а се српвее кпмуникациски лан, вп кпј ќе

биат расреелени груите и иентификувани птребните кпмуникациски меиуми (е-маил,

фпрмални извещтаи, неелни спстанпци, итн) и фрекфентнпста на испрака ( неелнп, месешнп

итн). Какп минимум, пвеќетп рпекти бараат неелен извещтај за статуспт и/или спстанпк зараи

птребата п слееое на изврщуваоетп на рпектнипт лан.

Уравуваое сп ризик

Какп и секпј руг птфат, рпектите имаат разлишни типви на ризици:

Прпизвпите и испраките не се рифатливи за клиентпт.

Нпвите технплпгии ги рават текпвните рещенија застарени.

Сецифишен ризик на рпектпт, какп: бучетпт и распрепт на целите не се пстварливи

Ризик пврзан сп бизниспт, какп щтп се рпмени вп ракпвпствптп, кпнкурентскипт ритиспк,

и финансиски тещкптии уникатни за прганизацијата кпи би мпжеле а влијаат на рпектпт.



Оеративен ризик, какп щтп се сигурнпст на системите, тещкптии сп кпристеое услуги за

прщка, какп и аминистративни рпблеми.

Стратегиски ризик, какп щтп е рпект кпј има малку или вппщтп нема стратегискп влијание

внатре вп прганизацијата или ненаејна рпмена вп кпрпративна стратегија, кпја гп става

рпектпт вп ризик вп пнпс на нпвипт стратещки лан.

Знаши важнп е а се има пржливи рпцеси на уравуваое на ризикпт, какп на ример слениве:

1. Иентификуваое - на разлишните ризици врз пснпва на рпценки (какп щтп се ренпсти,

непстатпци,мпжнпсти и закани) и руги техники (какп brainstorming).

2. Дефинираое –за ризиците пбишнп се ефинираaт ве карактеристики: верпјатнпст (кплку

е верпјатнпста ризик-настанпт а се слуши) и влијание (ефект врз рпектпт пкплку ризик -

настанпт се слуши).

3. Квантификација - Дпелуваое на вренпст на ващипт ризик, така щтп ващипт бучет на

рпектпт мпже а ги пкрие пвие мпжни трпщпци. На ример, мпже а се рпцени

влијаниетп и верпјатнпста за сите ващи ризици. Вп бучетпт на рпектпт треба а земат

реви серипзнпста на ризиците.

4. План - Да се развие ризик-пгпвпр за секпј ризик.

5. Уравуваое - слееое и кпнтрпла на ризикпт ри изврщуваоена ващипт рпект. Слееое

на стратегијата пищана вп ланпт на уравуваое сп ризици. Акп се слуши ризик-настан,

тпа станува рпблем ,а вие ќе гп слеите ващипт лан и / или српвеуваое на

алтернативни активнпсти за а се сравите сп настанатипт рпблем.

Уравуваое сп јавни набавки

Прпектите шестп имаат птреба п кпристеое на навпрещни рпаваши, пбавуваши, устанпви и

руги ресурси. Затпа, птребнп е а се пбезбеат навпрещни ресурси за рпектпт и пва бара

рпцес на набавки.

Ппстпјат некплку рактики кпи треба а биат вграени вп рпцеспт на јавни набавки:

Да се знае какви ресурси треба или не треба а се аутспрсинг вп рпцеспт на набавки.

Да се слеат станарни аминистративни рпцеури кпи се заенишки за јавните набавки,

какп пкументација и слееое на секпј шекпр вп рпцеспт.

Развиваое јасни и темелни бараоа за бараоетп за релпг - инаку рпавашите ќе пнесат



релпзи кпи нема а усеат а ги запвплат вистинските птреби.

Имаое кпмлетен сет на критериуми за евалуација на секпј релпг.

Откакп ќе се заврщи рпцеспт на јавни набавки, треба а уравува сп пгпвприте кпи се

пелуваат на избраните рпаваши. Ова мпже а вклуши рабпти какп слееое на квалитетпт на

испраките, рпверка на рпектнипт распре, и рпмена вп кпмуникацијата на рпектнипт тим.Прпавашите или извеувашите треба а пстават рпектен лан за уравуваое, кпј ќе се

интегрира сп ланпт и распрепт за целпкунипт рпект вп рамките на прганизацијата.

Уравуваое сп интеграцијата на рпектпт

Финалната рабпта на рпектпт е спбираое на псебните срабптени елпви п рпектпт и нивнп

интегрираое вп ена кпхезивна целпст щтп ќе псигури ека се е п кпнтрпла. Акп се пшекува а

се изврщи преен рпект, тпгащ треба а се интегрираат распрепт, бучетпт, ланираоетп,

кпмуникациите, квалитетпт, и сите пстанати кпмпненти кпи гп спшинуваат уравуваоетп спрпекти. Истп така, пстпјат некплку репраки за пбра интеграција и пвеќетп п нив се п

фунаменталнп знашеое за пбрп уравуваое сп рпекти:

Јаснп ефинирани цели, зааши, ресвртници, и руги рифатливи критериуми за а се заржи

целипт рпектен тим виспкп фпкусиран на пна щтп треба а се нарави.

Оиси и кпмуникација вп врска сп улпгите и пгпвпрнпстите за сите тимски шленпви. Секпј треба

а разбере за щтп е пгпвпрен и какп тпа се вклпува вп целипт рпект.

Репвни среби, искусии и реглеи на нарепкпт вп тек и птребни рпмени за а се заржи

рпектпт на вистинскипт ат. Кпмуникацијата е мнпгу важна за пбезбеуваое пбра интеграција.

Дпкументирани референци, линкпви, матрица на щаблпни, и руги алатки за пбезбеуваое

слеливпст и кпхезија вп рабптата на рпекти.

Сравуваое сп кпматибилни ращаоа, какп щтп се спфтверската архитектура и харверските

рпблеми.

Успех на проектот

Секпј рпект е пгранишен на разлишни нашини п страна на негпвипт пбем, време и трпщпци. Ова

пгранишуваое пнекпгащ вп уравуваоетп сп рпекти се нарекува трпјнп пгранишуваое. За а се

спзае еен усещен рпект, рпектнипт меначер мпра а ги разглеа пбемпт, времетп и

трпщпците и а ги балансира пвие три шестп кпнкурентни цели. Тпј мпра а гп разглеа сленпвп:



Обем: Щтп ќе се рабпти какп ел п рпектпт? Кпј уникатен рпизвп, услуга или резултат

клиентпт или спнзпрпт ќе гп пшекуваат п рпектпт? Какп пбемпт ќе бие птврен?

Време: Кплку време е птребнп а се заврщи рпектпт? Щтп е распре на

рпектпт? Какп тимпт ќе ги слеи вистинските ерфпрманси на рпектпт? Кпј мпже

а ги ппбри рпмените вп распрепт?

Трпщпци: Кплкави треба а биат трпщпците за а се заврщи рпектпт? Щтп е

бучет на рпектпт? Кплку трпщпци ќе биат птребни? Кпј мпже а пвласти

рпмени вп бучетпт?

Слика 3 рикажува три имензии на трпјнп пгранишуваое. Секпја пбласт- псег, време , трпщпци

има цел вп пшетпкпт на рпектпт. На ример, спрабптката на рпекти на инфпрматишката

технплигија мпже а имат пшетен пбем на рпизвпствп на 40-50 страници извещтај и еен шас

резентација на пкплу 30 птенцијални рпекти на инфпрматишка технплпгија.

Слика 3: Трпјнп пграничуваое

Меначерпт на рпектпт пнатаму мпже а гп ефинира псегпт на рпектпт кпј

пбезбеува пис на секпј птенцијален рпект, а истражи щтп ругите кпмании

спрпвеуваат за слишните рпекти, рпценка на времетп и на трпщпците и рпценка на

ризикпт.

Уравуваоетп сп трпјнп пгранишуваое вклушува равеое рпмени на пбемпт, времетп итрпщпците на рпектпт. На ример мпжеби ќе треба а се згплеми бучетпт на рпектпт за

а се исплнат пбемпт и времетп. Алтернативнп мпже а треба а се намали пбемпт на

рпектпт за а се исплнат времетп и трпщпците. Искусните меначери знаат ека мпра а

плушат кпј п асектите на трпјнптп пгранишуваое е најважен. Акп времетп е најважнп,

мпра пшестп а се врщи рпмена на пшетнипт пбем или на трпщпците за а се запвпли



распрепт. Акп псегпт е пважен, мпжеби ќе треба а се рилагпат времетп или

трпщпците.

Иакп трпјнптп пгранишуваое пищува какп пснпвните елементи на рпектпт- пбемпт,

времетп и трпщпците се интегрираат и руги елементи истп така мпже а имат знашајна

улпга. Квалитетпт е шестп клушен фактпр вп израбптката на рпекти, какп и

запвплуваоетп на интересите на клиентите и спнзприте. Некпи луде всущнпст гп

сметаат и квалитетпт какп ел п пгранишуваоата на уравуваоетп сп рпекти пкрај

пбемпт, времетп и трпщпците.

Мпра а се утврат станари спре кпи ќе се ефинира и мери усехпт на еен рпект. Вп

пснпва, усещен рпект ретставува испрака на баранипт рпизвп, услуга или резултат на

време и вп рамките на преен бучет. Остваруваоетп на пвие цели пвпзмпжува пбиваое на

квалитетен рпект. Институтпт за уравуваое сп рпекти гп пценува квалитетпт на еен рпект

реку кпнцетпт на трпјнптп пгранишуваое- псегпт на рпектпт, времетп и трпщпците.

Квалитетпт на усехпт е п влијание на пвие три пврзани фактпри. “Ппврзанпста на пвие три

фактпри е таква щтп пкплку еен п нив се рпмени, гплема е верпјатнпста ека на најмалку

ущте еен фактпр ќе влијае рпмената ”. Трпщпците и времетп се интуитивни, нп псегпт бара

пнатампщна искусија. За а се разбере знашеоетп на псегпт, мпра а се пбрне внимание на

негпвата врска сп целите на рпектпт. За псегпт а рипнесе за квалитетпт на рпектпт, истипт

мпра а се уравува така щтп а ги исплни бараоата на рпектните цели. Сетп тпа не ретставува

енпставнп ракпвпеое на псегпт, или ак ращаое на заврщуваое на најефтин и најбрз рпект,

туку тпа е впспставуваое на сппветен псег и пставуваое на квалитетен рпукт, услуга или

резултат.

Десет фактпри кпи рипнесуваат за усехпт на рпектпт:

Фактпр 1: Усещните рпекти склушуваат пгпвпр сп заинтересираните страни за пстигнуваое на

целите на рпектпт. Иакп пва мпже а звуши леснп за пстигнуваое, вп реалнпста тпа мпже а

бие еен п најреизвикувашките асекти на нпвипт рпект. Тпа е така затпа щтп секпј кпј

ушествува вп рпектпт има разлишни интереси вп рамки на нпвипт рпект и шестп се јавуваат

кпнфликти пмеду шленпвите.

Фактпр 2: Усещните рпекти ја ставаат целпкуната пгпвпрнпст на рпектпт на рпекнипт

меначер(распре,техника,цена).

Фактпр 3: Усещните рпекти ги утвруваат пгпвпрнпстите на сите шленпви вклушени вп рпектпт.

На мнпгу п нив не им е јасна улпгата кпја ја имаат вп рпектпт. Усещните рпекти треба а

имаат ефинирани улпги и пгпвпрнпсти за секпј кпј е вклушен или има интерес п рпектпт.

Фактпр 4: Усещните рпекти имаат птреба п мереое на нарепкпт на рпектпт,сп цел а се

знае тпшнипт статус на рпектпт.



Фактпр 5: Усещните рпекти имаат пстпјана птвпрена кпмуникација пмеду заинтересираните

страни. Какп щтп рпектпт нареува, клушните ушесници се сретнуваат а ја иситат спстпјбата на

рпектпт и а разменат важни инфпрмации за успгласуваое пкплку целите на рпектпт.

Фактпр 6: Усещните рпекти гп кпнтрплираат псегпт на рпектпт. Неусещните рпекти шестп се

сппшуваат сп слушајни рпмени на рпуктпт, најшестп сп паваое на мпжнпсти кпи не биле секпгащ псакувани п страна на клиентите. Какп резултат на тпа пбемпт се згплемува. Усещните

рпекти имаат кпнтрпла на рпмените на рпцесите щтп пмага а не се згплеми пбемпт на

рпектпт.

Фактпр 7: Усещните рпекти имаат ефикасна прщка п сите ушесници вп рпектпт.

Ефикасната прщка не е птребна самп на пшетпкпт на нпв рпект, туку важнп е а пржуваат

пстпјана прщка на врвните меначери ри целипт живптен циклус на рпектпт.

Фактпр 8: Лудетп кпи уравуваат сп рпектпт треба а разберат щтп клиентите сакаат, иакп

шестпати тие не се сигурни за свпите пбаруваоа.

Фактпр 9: Усещните рпекти пвластуваат мултифункципнални тимпви. Неусещните рпекти

имаат тимпви кпи имаат низпк автпритет за пнесуваое плуки.

Фактпр 10: Усещните рпекти нагласуваат уравуваое сп ризик. При развпјпт на рпектпт

ризиците не треба а биат самп иентификувани, туку тие треба а биат квантифицирани, а им

се ае рипритет и а се најат ефективни пгпвпри на истите.

Вп табела 1 се навеени најбитните карактеристики за еен тим, кпј сака а нарави усещен

рпект.

Кпмуникација Некпи спвети за лиерите на рпектите:

Трансарентнпст е рвипт ринци-

јавни и мнпгу инфпрмации за сите.Без

тајни агени.Дпкплку има

рпблеми,треба а се збпрува за истите.

Не е птребна мнпгу.

аирплпгија,медутпа има птреба п

некпи пснпвни пкументи-пис на

рпектпт,лан вп кпј се навеува кпј щтп

и кпга рабпти,распре за разлишни

фази на рпектпт.

Нефпрмалната кпмуникација е вп

ре,медутпа не мпже а а ги замени

спстанпците кае сите се инфпрмираат

вп истп време.

Заисници п секпј спстанпк е мнпгу

практишнп пткплку заищуваое на

инфпрмации п секпј псебнп спре



сеќаваое.

Дпкплку се рават листи сп пвеќе п

ет зааши лудетп не ги пшитуваат,

затпа истите треба а се прганизираат

вп преени елпви сп преени

инфпрмации

Мптивација Има ва виа на мптивација-(1) кпја ги

стимулира лудетп а сакаат а рабптат

нещтп,(2) кпја им пвпзмпжува а се

ржат п ена зааша,ури и пкплку

истата стане рутина и зпевна.

(1)Лудетп се мптивирани а ги нарават

рпектите а биат усещни пкплку:

Тие ги разбираат целите на рпектпт и

мислат ека истипт има вренпст

се сметаат ека имаат знашајна улпга впистипт

тие пбиваат награа за срабптенптп-

рпфесипнален развпј,рестиж,

мпжнпсти за атуваое,ислата

ја знаат тпшнп кпја е нивната улпга

(2)Шленпвите на рпектпт ќе се ржат сп

нивната зааша, п услпв:

пкплку шувствуваат ека е ценет

нивнипт рипнес вп рпектпт

сите шленпви а имаат рипнес иа земаат ушествп

а мпжат а гп изразат свпетп

незапвплствп

а несе рептпварени сп рабпта

тещката рабпта а се плеснува сп

релаксација и хумпр

Вклушенпст Нема ниту еен рпектен тим кпј

секпгащ се спгласува за се, нп

вклушуваоетп на сите гп рави рпектпт

фпкусиран.Некплку спвети какп сите а

биат вклушени вп рпектпт:

а се бие флексибилен и а се сака а

се нарават измени вп ланпвите (се

пека главната цел не е изгубена) ,врз

пснпва на разлишните иеи п лудетп

сравуваоетп сп рпблемите гп рави

рпектпт усещен на плг рпк



на секпј му треба щанса а гп

резентира тпа щтп гп израбптил

ризнание за рипнесите на ругите

шленпви п тимпт

Ппсветенпст Дпкплку има пбра кпмуникација, и

шленпвите на тимпт се мптивирани и

вклушени,тпгащ ќе и целпсна

псветенпст.

Ппсветенпста пи вп ве наспки-

псветенпста на институцијатае

птребна истп така. Ова пзнашува-

време и ресурси на

расплагаое,забелещки за тпа какп

рпектпт нареува,ризнание и

награуваоетп за пстигнуваоетп.

Табела 1: Карактеристики на усешен тим

Животен циклус

Живптнипт циклус на еен рпект се спстпи п шетири фази:

1. Иницијализација на рпектпт

Фаза на иницијализација и рва фаза на рпектпт- Вп пваа фаза се иентификува рпблемпт кпј ќегп рещаваме. Се навеуваат мпжните рещенија на истипт.

Откакп преенп рещение ќе се ппбри рпектпт е иницијализиран за а гп српвее

истптп;

Планираое на рпектпт;

Откакп псегпт на рпектпт ќе бие ефиниран рпектпт запшнува сп фазата на еталнп

ланираое . Ова вклушува израбптка на:

2. Прпектен лан (изгптвуваое на активнпстите, заашите, зависнпстите и временскитерамки)

Планираое на ресурсите (навеуваое на рабптната сила, премата и птребните

материјали);

Финансиски лан (иентификација на трпщпците за рабптната рака, премата и

материјали);



Планираое на квалитетпт ( ланираое на квалитетпт, сигурнпста и мерките за кпнтрпла);

Планираое на ризик (нагласуваое на птенцијалните ризици и акции кпи щтп се

српвеуваат за намалуваое на истите);

План на кпмуникацијата (навеуваое на инфпрмациите птребни за извесуваое на

кприсниците);

План за јавни набавки ( иентификација на рпуктите кпи щтп се навпрещни

набавуваши);

Дп пве рпектпт е исланиран еталнп и е сремен за а се изврщи.

3. Изврщуваое на рпектпт

Оваа фаза гп вклушува изврщуваоетп на секпја активнпст и зааша кпја щтп е навеена вп ланпт

на рпектпт. Дпека активнпстите и заашите се изврщуваат, серија п рпцеси на уравуваое сп

рпекти се реземаат за слееое и кпнтрпла на испраките кпи щтп се резултат на самипт рпект.

Ова се спстпи п инентификација на рпмените , ризиците и рпблемите, и регле на

квалитетпт на испраката.

Откакп сите испраки ќе биат заврщени и клиентпт ќе гп рифати крајнптп рещение рпектпт

мпже а се затвпри.

4. Затвараое на рпект

Затвараоетп на рпектпт вклушува исраќаое на заврщните испраки на клиентпт, реаваоетп

на пкуметацијата за рпектпт, рекинуваое на пгпвприте сп пбавувашите, пслпбпуваое на

рпекните ресурси инфпрмираое за затвараоетп на рпектпт на сите заинтересирани страни.

Ппсленипт шекпр е регле на рпектпт псле имлементацијата за а се измери усехпт на

рпектпт и а се навеат сите нпви рабпти кпи щтп се наушени.

Слика 4 ги рикажува фазите п живптнипт циклус на еен рпект.



Слика 4: Живптен циклус на рпектпт

Улога на проектниот менаџер

Клушната пгпвпрнпст на рпектнипт меначер е усещнп а ги пствари целите на рпектпт реку

балансираое на кпнкурентните бараоа за квалитет, псег, време и трпщпци. Какп ел п негпвите

пгпвпрнпсти се и иентификација на бараоата на рпектпт, впспставуваое на јасни и

пстварливи цели и рилагпуваое на сецификациите и ланпвите. Сп цел а се пстигнат сите

пвие пбврски, самипт меначер треба а бие вп улпга и на лиер, аминистратпр, ретриемаш,

арбитер и псреник, какп и кппринатпр. Прпектнипт меначер мпра а уравува сп тимпви кпи

рабптат функципналнп за пстигнуваое на заенишки цели, пека пбезбеуваат пврзанпст и

кпнтинуитет пека рпектпт нареува низ рпектните фази и рпцеси.

Сп цел рпектнипт меначер ефикаснп а се срави сп пвие пгпвпрнпсти и а ги реземе пвие

улпги , тпј мпра а има искуствп вп слените пбласти на знаеое вп уравуваоетп на рпекти:

Интеграција на рпектпт, псег, време, трпщпци, квалитет, шпвешки ресурси, кпмуникација, ризик

и уравуваое сп јавни набавки.



Искуствптп пкажува ека пбрп избранипт меначер има влијание али рпектпт ќе бие

усещен или не. Тпј ги интегрира и кппринира сите рипнеси и ги ракпвпи кпн усещнп

кпмлетираое на рпектпт. Ова се некпи псакувани атрибути кпи треба а ги псеува секпј

рпектен меначер:

Спспбнпст а селектира и развие пбар тим п самипт пшетпк

Спспбнпст за уравуваое и лиерствп

Спспбнпст а ги ревии рпблемите, а ги рещи истите и а пнесува плуки

Спспбнпст а ланира и а ги изврщува заашите

Спспбнпст а регпвара и убеува

Спспбнпст а се срави сп пкплина кпја пстпјанп се менува

Спспбнпст а гп запвпли клиентпт

Прпектнипт меначер мпра а спрабптува сп ругите засегнати страни на еен рпект, пспбенп сп

спнзпрпт и сп рпектнипт тим. Тие се истп така, пефективни акп се запзнаени сп еветте

пбласти на знаеое на уравуваое сп рпекти и разлишните алатки и техники пврзани сп

уравуваоетп сп рпекти. Искусен рпект меначер принесува рпектпт а усее. Нп, щтп

всущнпст рават рпектните меначери ? Кпи вещтини им се птребни за а заврщат пбра

рабпта?

За пстигнуваое на зацртаните цели рпектнипт меначер треба целпснп а ги разбере и а ги

псеува слените вещтини:

1. Анализа

Кпристеоетп на спфтверски алатки за уравуваое сп рпекти ќе ви пмпгне а биете ефикасни

ри изврщуваоетп на ващите зааши.

Клушна вещтина ри уравуваоетп сп крајните фази на рпектпт е мпжнпста за анализираое на

влијаниетп на рпмените кпи ги нпси самипт рпект. Истп какп и пзнатипт „пминп“ ефект,

никпгащ не смееме а ги птцениме рпратните рпмени кпи гплемите рпекти мпже а ги

пнесат. Да се бие вп мпжнпст а се анализираат, а птпа а се уравува сп пвие рпмени е ущте

ена вещтина кпја треба а се спвлаа. Прпмените вп сецификацијата на рпектпт, вп пшетпкпт

на развиваоетп на самипт рпект, се леснп занемарливи и затпа е птребнп пстпјанп

анализираое на влијаниетп кпи истите гп имаат врз рпектпт. Главната ришина за врщеое на

анализа е а се разбере - какп рпмената ќе влијае на крајнипт атум за рпектпт? Уравуваоетп

на рпекти е кпмлексна зааша и кплку е пгплем рпектпт, тплку пвеќе кпмлексна станува

улпгата на рпектнипт менчер. Прпектнипт меначер мпра а бие спспбен а гп слеи

нарепкпт на рпектпт и заашите кпи се вп тек на изврщуваое. Кпристеоетп на ИТ базирани



системи за уравуваое сп рпекти, истп така ќе ви пмпгне а ги рилагпите рпкпвите и

рипритетите ри развиваоетп на рпектпт.

2. Кпмуникација

Секпе уравуваое на рпект се заснпва на ефикаснп ланираое.

Акп не мпже а кпмуницирате, никпгащ нема а станете ефективен и усещен рпектен меначер.

Секпј меначер, нп пспбенп рпектните меначери, треба а разберат ека иакп нивна пснпвна

зааша е пбезбеуваое на усещнп заврщуваое на рпектпт –ри уравуваоетп сп еен рпект

ќе се занимаваат сп мнпщтвп на луде и кпмании кпи ќе треба а се пбеинат сп цел а се

пстигнат рпектните цели и зааши. Дпкплку кпмуникацијата не е ефективна, без разлика али е

вп ви на гпвпр, ищуваое или резентации, не ќе пбезбеи инфпрмации кпи ќе им пмпгнат на

ващите рабптници ри изврщуваоетп на свпите зааши. Затпа п гплема важнпст е а се

спелува знаеоетп, а се искутираат иеите, а се пбезбеат рещенија и а се пнесат

изврщни плуки.

3. Планираое на бучетпт

Дури и акп имате тим на сметкпвпители кпи се пгпвпрни за впеоетп на финансиите за

рпектпт, разбираое на тпа какп а се кпристи бучет е ущте ена сущтинска вещтина кпја еен

рпектен меначер треба а ја псеува. Трите клушни фази вп уравуваоетп сп бучетпт се

пгптпвката, ищуваоетп и слееоетп. И пкрај тпа щтп ващипт пел за финансии мпже а ги

изврщува пвие зааши - какп рпектен меначер ја имаате крајната пгпвпрнпст за бучетпт и треба

а биете спспбни а гп разберете пна за щтп шленпвите п пелпт на финансии ве

инфпрмираат вп врска сп бучетпт. Дпкплку немате искуствп п сферата на сметкпвпствптп или

пкплку не пвпите време за а наушите некпи пснпвни вещтини на уравуваое сп бучет, ќе се

шувствуваате пбврзани а гп рифатите пна щтп ќе ви бие кажанп. Овие вещтини ќе ви пмпгнат

раципналнп и лпгишнп а гп ланирате бучетпт, какп и а биате спспбни разумнп гп слеите истипт ри изврщуваоетп на рпектпт.

4. Тимска рабпта

Ефективна тимска рабпта - ќе ви пмпгне најефективнп а уравувате сп ващите рпекти.

Сущтината на секпј пбар рпектен меначер е а бие пбар лиер. Иакп ваща пгпвпрнпст се

плуките, тпа не знаши ека не треба а ги мптивирате шленпвите п ващипт тим или а биете

пгптвени а рабптите сп нив и а пмпгнете а се пстигнат заенишките цели . Истп така, сп

изграба на тимска рабпта вп сите асекти на рпектпт, ќе изграите виспка самппверба кај

шленпвите п тимпт, щтп знаши ека тие ќе се шувствуваат лишнп вклушени вп пбезбеуваоетп на

усехпт на рпектпт.

5. Интелигенција

Интелигенцијата не е нещтп щтп мпже а се науши. Сеак, интелигенција е нещтп щтп мпже а се

ппбри и развие. Вп кпнтекст на уравуваое сп рпекти, за интелигенција мпже а се смета

ващата спспбнпст на псеуваое јасна визија за сите асекти на рпектпт. Оваа вещтина е битнп



а се псеува, биејќи не секпгащ ќе имаате мпжнпст а птрпщите некплку шаса на

истражуваое и рерпшитуваое на материјали сп цел а се пнесе плука вп преенптп време.

6. Смиренпст

Решиси е неизбежнпа се каже ека рабптата на рпектнипт меначер на мпменти знае а бие

стресна. Да се рабпти смиренп п такви услпви е асплутен реуслпв за усещен рпектен

меначер. Клушна тпшка за намалуваое на нивптп на стрес е ващата спспбнпст а се рпплжите

сп рабпта псле неусех. Акп нещтп тргне напаку или несе пвива спре ланпт, не губите

време на пткриваое на тпа кпј е винпвен или какп рабптите мпжеле а се сменат , тпа мпже а

заземе местп ппцна вп развиваоетп на ващипт рпект. Наместп тпа, треба а се рабпти брзп на

рещаваое на рпблемпт и сравуваое сп ситуацијата.

7. Време

Разбираое на живптнипт циклус ќе ви пмпгне а се разбере какп а се уравува сп времетп кпе

ви е на расплагаое. Ващетп уравуваое сп времетп и спспбнпста а се прганизирате себеси и

ругите е п виталнп знашеое. Уравуваое сп времетп е мнпгу пвеќе пткплку самп расреелба

на заашите вп тпшнп преени временски блпкпви. Вие треба а ги анализирате заашите за кпи

ланирате и пелувате временски граници и кплку тие зааши се важни се за усещнптп

заврщуваое на рпектпт. Важнп е а се разбере ека меначерпт на рпектпт, рвенственп има за

зааша а нарави стратещкп ланираое, мпнитпринг и а бие креативен и инпвативен вп

рещаваое на рпблемите.

Заклучок

Прпектпт е ривремен, еинствен и рпукт на пвеќефазен пстеенп пбрабптен рпцес кпј

рпуцира рещениe за преена цел. За истипт а бие усещен, тпј мпра а бие заврщен на

време, вп рамките на преен бучет, и развиен п преен стеен кпј е птребен за а се

пстигне целта. За а се пстигне усех, рпектнипт меначер треба а бие струшен и а рабпти вп

пкплина кпја му пвпзмпжува на тимпт а функципнира.

Литература

1. http://www.apm.org.uk/

2. Introduction to project management principles -Office of

Learning Technologies Human Resources Development Canada (HRDC) 2003

3. http://www.pmi.org/

4. A guide for project management – Frank Heyworth

http://www.apm.org.uk/


http://www.pmi.org/

http://www.pmi.org/

http://www.pmi.org/




5. http://www.method123.com/ - Project management guidebook

6. Excellence in financial management- Course 19: Managing projects, Matt H. Evans, CPA,

CMA, CFM

7. An introduction to project management, Michael D. Taylor

http://www.method123.com/



05proekt 1 - upravuvanje so proekti voved - antonija smiljanova - 2011

Documents