Redakcijski uvod, OTETI ZABORAVU, ZADUITI PAMENJE 5

Esad Horozi, OTILI U LEGENDU 11

POGINULI BORCI NOR-a 13

RTVE FAISTIKOG TERORA 301

VOJNE PARTIZANSKE FORMACIJE U KOJIMA SU SLUILI POGINULI BORCI NOR-a S PODRUJA OPINE TUZLA 373

TUMA ZNAAJNIH POJMOVA 385

LITERATURA 399

SADRAJ

Redakcijski uvod*)

Oteti zaboravu, zaduiti pamenje

Vie od dvadeset godina je prolo od vremena kada je, u okviru rada na treem tomu knjige Tuzla u radnikom pokretu i revoluciji, Odbor za pripremu edicije pokrenuo korisnu i opravdanu inicijativu za rad na posebnoj knjizi, posveenoj poginulim borcima i rtvama faistikog terora u optini Tuzla, koja je radno naslovljena sa SPOMEN-KNJIGA poginulih TUZLANSKIH BORACA NOR-a i rtava faistikog terora 1941-1945.**).

Mnogo argumenata se moglo i tada, a kamoli danas, navesti u korist ove ideje, koja se u potpunosti uklapala u ondanju trajnu orijentaciju - i politiku, i istorijsku, i moral-nu i ljudsku - ka tome da se i zbivanja, a naroito ljudi, zasluni za antifaistiku borbu iz prolosti, o b a v e z n o otmu zaboravu i da se, bar na ovakav nain, izvri svojevrsno zaduivanje pamenja i sjeanja generacija koje dolaze...

Sljedei pokretaki argument je bio to to se na spomen-ploama Memorijalnog kompleksa "Trnovac" ne nalaze imena svih poginulih boraca iz tuzlanske optine, ve preteno rtava s podruja grada. Zatim, tokom pisanja knjiga iz edicije, neizvodljivo je bilo iscrpnije i izdvojenije pisati o ueu i znaaju pojedinaca i njihovom doprinosu borbi protiv okupatora. Konano, sutina cilja, koja je postavljena pred knjige iz okvira edicije, po svom smislu se odnosila prioritetno na dogaaje i zbivanja, a na linosti samo u okviru argumentacije tih dogaaja i zbivanja, pa je posebna knjiga o ljudima, pojed-incima, borcima i ostalim rtvama - zahtijevala i poseban napor i posebne, temeljite pripreme.

Po izlasku tree knjige edicije Tuzla u radnikom pokretu i revoluciji, ugaena je Struna sluba, kao posebno tijelo, tanije - dolo je do neke vrste fuzionisanja sa Zavodom za zatitu i koritenje kulturno-istorijskog i prirodnog nasljea u Tuzli. Po logi-ci stvari, obaveza zavretka rada na pripremi Spomen-knjige tada je prela na Zavod. Ovdje treba posebno naglasiti ulogu ove ustanove i njezinog direktora Mije Frankovia u uspjenoj primjeni metoda aktivne zatite pisane grae ove knjige za vrijeme trajanja ratnog stanja pa sve do njezine redakcijske pripreme. Umanjen je broj neposredno zaduenih za ovaj posao, a izmijenjen je i sastav Redakcije. U dogovoru o tome kakva e biti struktura, sadraj i izgled budue knjige, a na temelju dotad steenih bogatih iskus-

*) Sastav Redakcije za pripremu i izradu knjige, koja je u toj fazi naslovljena kao Spomenica poginulih uesnika NOR-a i

rtava faistikog terora Tuzle 1941-1945. do izbijanja agresije na BiH u proljee 1992. godine bio je: dr. Vera Mujbegovi,

Momilo Pele, Ninela Markudova, Rade Peric, Rifat Kari, imo Peji, Nikola Panjevi, Devad Pai, Stanoje Nikoli i Marija

Cubrilo. Novoformirana Redakcija, u proUee 2007. godine je dobila zadatak da zavri zapoeti posao, a njen sastav je: Mirsad

Bakalovi, Husein Bakalovi, Mijo Frankovi, Mirza Salihspahi, Saliha Mulaosmanovi, Zlatko Duki, Nataa Peri, Asja

Redi i Mehmedalija Osmanovi.

**) Poetkom februara 1985. godine formirana je Redakcija knjige, ija imena su navedena, a Struna sluba Edicije je bila

zaduena za ryeno "semsiranje" - obavljanje strunih i tehnikih poslova.

5

tava, zakljueno je da to bude standardno i provjereno struktuiranje - s uvodnim dijelom, biografijama poginulih uesnika NOR-a, s fotografijama do kojih je mogue doi, te spiskom rtava faistikog terora, s osnovnim podacima o njima. Utvreni su kriteriji, prema potrebama i drutvenim i politikim uslovima (zahtjevima) onog vreme-na, s opredjeljenjem da se nastoji prikupiti to vie relevantnih podataka.

Osnovni zahtjevi iz kriterija su bili da knjigom budu obuhvaeni (1) svi poginuli uesnici NOP-a, roeni na podruju optine Tuzla, potom (2) svi koji su radili ili se kolovali u tuzlanskoj optini, (3) iz Tuzle otili u jedinice NOV-a, te (4) poginuli u borbi ili kao pripadnici ilegalnog pokreta, djelujui na terenu. Donesena je i odluka da Spom-enicom budu obuhvaeni i Tuzlaci, poginuli tokom Aprilskog rata 1941. godine, poginuli u panskom graanskom ratu (na primjer, Zvonko Ceri), stradali od kraljevskog reima predratne Jugoslavije (Leonardo Banker i ore Mitrovi), kao i borci francuskog Pokreta ot-pora (Bruno Banker).

Dosljedno primjenjujui kriterije i, naravno, raspolaui s izvorima podataka na vie mjesta i u punom obimu, Redakcija je - uz pomo i rad saradnika Strune slube edi-cije - uspjela doi do spiska od 1.042 imena poginulih pripadnika NOR-a i 670 imena rtava faistikog terora s podruja optine Tuzla ***). Potonji spisak je obuhvatao i imena lanova porodica ljekara Jevreja, koji su u Tuzlu i tuzlanski kraj doli u septembru 1941. godine, sa zadatkom da suzbiju endemski sifilis kod stanovnitva ove regije ****).

U toj, viegodinjoj fazi temeljitog rada na Spomen-knjizi, sistematski su konsulto-vani brojni, vrlo pouzdani i relevantni izvori. Ostvaren je uvid u cjelokupnu evidenciju tadanjeg Optinskog odbora SUBNOR-a u Tuzli, istraeni su podaci o ureenju Memorijalnog centra "Trnovac", konsultovani su podaci iz dotad objavljenih monografi-ja partizanskih brigada i odreda, koritena dokumentacija Arhiva BiH - posebno podaci Komisije za ratne zloine okupatora i njegovih pomagaa, koriteni su i podaci Arhiva Hrvatske iz Zagreba, dokumentacija kojom raspolae Muzej istone Bosne u Tuzli, pre-gledana je dokumentacija i arhiva Slube za boraku zatitu optine Tuzla, kao i eviden-cija Matine slube tuzlanske optine... Istovremeno, izvrenje veliki broj obraanja i kon-takata ljudi iz Strune slube edicije sa lanovima porodica poginulih boraca i rtava faistikog terora, to je urodilo korisnim informacijama i podacima, upotrebljivim u konanom oblikovanju Spomen-knjige. Vrijednu pomo u radu pruio je i list Front slo-bode, u kome su kontinuirano objavljivane informacije o toku rada na knjizi, a i spiskovi imena poginulih - posebno onih do ijih podataka se nije moglo doi na drugi nain, pa je preostalo da se imena objave, ne bi li poznanici, saborci, roaci, prijatelji i drugi pomogli u prikupljanju potrebnih injenica.

Uz sve ovo, uz dogovor s rukovodstvom tuzlanske borake organizacije, sainjen je i poseban anketni list, uz iju pomo se namjeravao prikupiti i provjeriti dobar dio podataka o poginulim - kroz aktivnost mree mjesnih organizacija SUBNOR-a.

Plod ove sveobuhvatne aktivnosti i viegodinjeg rada je bilo prikupljanje obilja potrebnih podataka. Epilog je bio uspjeno okonan posao na izradu tekstova o 675 poginulih uesnika NOR-a i 407 rtava faistikog terora. Na vie sastanaka, Redakcija

***) Spisak rtava faistikog terora je raen po kriterijima i obuhvata imena graana optine Tuzla, stradalih u koncen-

tracionim logorima NDH i imena rtava, koje su ubili pripadnici okupatorskih vojski i kvislinkih jedinica (ustae, etnici,

DOMDO pukovnija, domobrani, zeleni kadar i dr.)

****) Nakon to je jedan broj ovih Jevreja otiao u partizane 1943. godine, njihove porodice su bile sklonjene u sela na

podruju Srebrenika i Lukavca. Pripadnici 13. SS "Handar" divizije otkrie ih i sve pobiti u aprilu 1944. godine.

6

je razmotrila pripremljene tekstove, a poetkom 1992. godine njeni lanovi su dobili tek-stove za jo 240 rtava boraca i 407 priloga o stradalima od faistikog terora, kao pred-met razmatranja na narednim redakcijskim sastancima. Istovremeno, u pripremi je bilo jo 106 tekstova o borcima i 200 tekstova o rtvama faistikog terora.

A onda je dolo tragino proljee 1992. godine i agresija na Bosnu i Hercegovinu... Mnogo toga je prekinuto... I rad na knjizi, takoe...

U godinama poslije rata, bilo je nekoliko pokuaja, manje ili vie jakih, odnosno nejakih, da se dovri posao zapoet pred rat. Nije taj zahtjev bilo potrebno posebno obrazlagati, jer je Bosna i Hercegovina jo jednom bila rtva faizma. Dakle, ako se ita uklapalo u kontekst raskrinkavanja i borbe protiv opet pomamljene faistike poasti, ako je ita korespondiralo s onim to je preoralo bivu zajedniku zemlju i, posebno, Bosnu i Hercegovinu - onda je to prvobitni motiv i potreba da se imena rtava borbe pro-tiv faizma i imena rtava faistikog terora iz Drugog svjetskog rata, ipak otmu zabo-ravu i deponuju u trajno spomeniko sjeanje.

Iako je, dakle, rije o optepoznatim i opteprihvaenim kriterijima, bar kad je u pitanju proklamativni stav prema faizmu i neofaizmu, ipak je trebalo da proe vie od jedanaest poratnih godina, pa da u rano proljee 2007. godine, zahvaljujui razumijevan-ju Kabineta naelnika Jasmina Imamovia i optinske vlasti u Tuzli, dugogodinja istra-jnost ovdanjeg SUBNOAR-a - napokon urodi plodom. Najvei dio posla, uraen do rata, trebalo je Analizirati, prilagoditi novim drutvenim uslovima i - suoiti se i s tekoama, na koje se prije dvadesetak godina nije raunalo: dovesti u vezu neke podatke iz uraenih biografskih tekstova s historijskim injenicama, bar priblino ujednaiti biografske tekstove, redakcijski obraditi ranije neobraene tekstove, napisati biografije za jedan broj boraca, prikupiti podatke o znaajnom broju poginulih boraca. Redakcija, koja je iznova formirana, morala se s tim uhvatiti ukotac i, dakako, biti svjesna delikatnog posla koga se prihvata.

Osim svjesnog, ali i odgovornog preuzimanja obaveze otklanjanja nedoreenosti (objektivnih) i eliminisanja oteavajuih okolnosti iz rada doratne Redakcije *****), Redakcija za izradu konane verzije Spomen-knjige nala se i licem u lice sa posve novim, drukijim, nemalo teim i nepovoljnijim drutvenim, politikim, istorijskim i kontekstom profiliranosti javnog mnjenja, u kome se publikacija ove vrste - u godini s brojem 2007 - predoava javnosti. Naravno, istorijski izvori i istorijske injenice, ako se hoe biti realan i dosljedan, iste su - kad je o ovoj materiji rije - bile prije dvadeset godine, kakve su i danas. No, osim tih injenica, nita drugo vie nije isto.

Ako se, u ono vrijeme, s pravom, tvrdilo daje rad na knjizi bio izuzetno t e a k , d e l i k a t a n i s l o e n posao - "zbog toga to je zapoet 40 godina poslije zavretka rata, dakle veoma kasno, u vrijeme kada su mnogi podaci i injenice zaboravljeni ili su u postojeim evidencijama tretirani razliito i kontradiktorno, a (vie) nema mogunosti za

*****) U dokumentarnom zapisu o radu predratne Redakcije Spomen-knjige, koja je bila na raspolaganju sadanjoj

Redakciji, kae se da su i tada autori tekstova nailazili na brojne tekoe. Uz ostalo, one su se ogledale u tome to su spiskovi,

u vie mahova, dopunjavani novim imenima, jer nikad nije ni postojala precizna evidencija o broju poginulih. Zatim, bilo je i

primjera konfuzije i nejasnoa zbog postojanja vie istih i slinih imena i prezimena, kao i zbog moguih greaka do kojih je

dolazilo nehotice - tokom prepisivanja podataka, pa se deavalo da jedan broj imena bude napisan dva ili vie puta. Takoe je

dolazilo do zabune i zato to su u spiskove poginulih boraca NOR-a bila unesena i imena jednog broja rtava, koji su se prije

ukljuenja u jedinice NOV-a i POJ-a nalazili u Tuzli na lijeenju, a doli su iz partizanskih jedinica iz drugih krajeva ili su bili

mobilisani u drugim krevima, obreli se u Tuzli i odavde ukljueni u jedinice NOV-a; bilo je i imena ljudi, koji su pripadali nepri-

jateljskim jedinicama, pa, poslije zarobljavanja, iz Tuzle upuivani u jedinice NOV-a.

njihovu provjeru", kako je to u Informaciji o svom radu od 18. marta 1992. godine zapisala prvobitna Redakcija - onda se za tekoe s kojima se suoavala redakcijska ekipa, zaduena za konaan izgled Spomen-knjige, m o r a j u nazvati neuporedivo teim, sloenijim i osjetljivijim. Najvei i najkompleksniji, i kvantitetom i kvalitetom, dio posla, ostavila nam je u amanet prvobitna Redakcija. No, u meuvremenu, kao to rekosmo, mnogo ta se izmijenilo, pa i poneto u vezi s kriterijima, kojih smo se morali pridravati.

Nekoliko razloga je presudno uticalo na taj, poseban, specifino otean i odgovo-ran poloaj ove Redakcije, koji se ni na trenutak nisu smjeli smetnuti s uma.

(1) Prije svega, istoriografsko-publicistika izdanja ovog tipa (s ovom tematikom i porukom) u naoj zemlji odavno vie nisu ni "u trendu", niti se antifaistika prolost, kao neizbjean temelj demokratske budunosti ove zemlje, jo u dovoljnoj mjeri uzima kao n u n o s t , koja nema veze s ideologijom i politikom, ve s istinom i istorijom. Stav vrha tuzlanske optine prema ovoj temi je, i zato, raritet koji je gotovo presedan u BiH, naravno pozitivan, ali ne jo i rado koritena vrsta obrasca, po kojem bi se i u drugim krajevima - koji, takoe, imaju slinu antifaistiku potku, prolost, razloge i tekovine - odgovorno i ozbiljno praktikovala.

(2) Zatim, tekou je, makar u uslovnom znaenju te rijei, predstavljalo to to su tekstovi koji su nam bili na raspolaganju, a iji autori su ugledni antifaisti, autoritativni publicisti, istaknuti aktivisti iz onog vremena, neposredni uesnici antifaistike borbe i poratne obnove i izgradnje ******), pisani u sasvim drukijem vremenu, i s ondanjim znakovima politiko-publicistikog ambijenta i mnogo jasnije izdiferenciranim osjeajem (utvrenom drutvenom potrebom) za funkciju i vanost publikacija tog tipa.

(3) Sljedei oteavajui, tanije ograniavajui momenat, mogao bi se svesti na realnu injenicu o tome da, uza svu samoodgovornost i osjeaj vanosti posla, Redakcija nije ni u jednom trenutku bila spremna na pretenciozno i nekritiko postavljanje u ulogu bezgrenog i neprikosnovenog autora jednog vrijednog istoriografsko-publicistikog izdanja, tanije - da bude samouvjerena u nekritikom obimu iluzije da, i pored svega, greke nisu mogue, da mogu promaknuti i umanjiti znaaj cijelog posla. Iako su svi podaci provjeravani po nekoliko puta i uz oslonac na nekoliko izvora, tako neto je posve mogue. Jer, prolo je vie od dvadeset godina od vremena u kome je, takoe, bilo problema s utvrivanjem autentinosti podataka. Sada je to utvrivanje neuporedivo tee, to je samo jo vie, na nekim mjestima, rad na knjizi nehotino moglo uiniti rtvom improvizovanja ili "vezanosti ruku" objektivnim nemogunosti-ma... Kompletirani su i utvreni podaci za 889 poginulih boraca-Tuzlaka i 586 rtava faistikog terora, to n i j e k o n a n a, ali jeste cifra za koju smo uspjeli egzaktno utvrditi podatke. U vezi s eventualnim grekama tog tipa, redakcija se unaprijed "brani" objanjenjem - ne pravdanjem! - da one, ako se ustanove, mogu biti iskljuivo rezultat n n e n a m j e r n o g propusta, nikako tendencioznog ili hotiminog nastojanja da se ita "lomi preko koljena", bude povran ili, pogotovo, posegne za prekrajanjem istorijske faktografije. Bili bismo zahvalni svakom ko nam, ako ih bude, ukae na greke, kako bi se one ispravile, odnosno otklonile u nekom buduim, vjerujemo potrebnom i moguem izdanju ove publikacije.

******) Autori tekstova, koji su koriteni kao osnova za ovu knjigu, prije dvadesetak godina su bili dr. Vera Mujbegovi,

Neda Vilovi, Momo Pele, Eo Sarihodi, Mito Salihspahi, Paaga Duri, orde Vukoti, Esad Horozi, Emira Ceri, Esad

Tihi, Mirzet Ibriimovi, Devad Pai, Stanoje Nikoli, Milka osi, Dragan Dragi, Milica Cesarevi, Jokica Stefanovi

Hadi-Vasileva, Nada Momilovic, Marija ubrilo i imo Peji (koji je obradio najvei broj tekstova i za poginule borce i za rtve

faistikog terora).

8

(4) Osobito delikatno je bilo utvrivanje itavog niza, sjedne strane notornih, ali, s druge strane, osjetljivih i do kraja nedefinisanih kriterija za utvrivanje injenice Tuzlaka - na spisku poginulih boraca i spisku rtava faizma. Na kraju, kriteriji su unifi-cirani na nain na koji su utemeljeni u radu prvobitne Redakcije: da su to ljudi vezani za Tuzlu roenjem, ivotom i radom u Tuzli, odlaskom iz Tuzle u jedinice NOV-a ili bavlje-njem drugim aktivnostima, u korist NOP-a, na podruju optine Tuzla, to ih je dovelo u traginu poziciju rtve faizma. Ovaj kriterij vai za sve, osim za rtve Jevreje, jer smo uvaavali injenicu da se prostor jevrejske optine Tuzla - i onda, kao i sada - ne pokla-pa s granicama atara optine, kao lokalne zajednice, kakvu mi poznajemo. Jevrejska optina Tuzla je, naime, u ono vrijeme obuhvatila prostor od Save (na sjeveru) do Olova (na jugu), dakle teritoriju nekoliko ondanjih i dananjih optina kao nekadanjih drutveno-politikih, a dananjih zajednica lokalne samoprave. To treba imati na umu, kako bi se otklonile mogue nejasnoe i zabune, na mjestima gdje se, na primjer, uz neko od imena jevrejskih rtava pominju mjesta roenja ili ivota i rada - van Tuzle.

Vie od pola godine, Redakcija u novom sastavu je radila na, najprije, sreivanju i konanom uobliavanju naslijeenog, obimnog i vrlo vrijednog materijala, koji je rezul-tat mnogogodinjeg uspjenog rada prvobitne (predratne) Redakcije Spomen-knjige. Radili smo u prostoru Muzeja istone Bosne, uz svesrdan napor osoblja Muzeja, poseb-no dvoje neumornih mladih ljudi - Natae Peri i Mirsada Bakalovia, koji su se nesebino stavili na raspolaganje Redakciji i zadatku koji je imala. Lavovski dio posla, dakle, ponijelo je ovo dvoje mladih ljudi, istoriara po vokaciji, ali i antifaistiki vaspi-tanih i formiranih ljudi - po ubjeenju.

Starija "garda" lanova Redakcije, koja je takoe nastojala da svojski odradi svoj dio posla, mladima je posluila i kao neka vrsta injekcije, ali, jo vie, kao izvor iskust-va, znanja i radnih navika u vezi s poslovima ove vrste, koji je preko svih njih (starijih) u bivim vremena protutnjao, urodio plodovima, a i ostavio korisne i vrijedne tragove -i u njima i na njima. Znaajna je bila podrka i pomo jednog broja lanova Odbora, a meu njima Esada Horozia iji se autorski tekst objavljuje na poetku publikacije.

Imajui u vidu sve reeno, Redakcija smatra da izdavau knjige, da nosiocu cijel-og posla - optini Tuzla i tuzlanskoj organizaciji boraca antifaistikog rata 1941-1945. godine - bez imalo snebivanja nudi sveobuhvatno, korektno i odgovorno uraen, izuzetno ozbiljan, vrijedan i dragocjen posao.

iji rezultat, naravno, najmanje pripada neposredno "izvoaima radova" ili sub-jektima, koji su podrali ovu ideju. On pripada antifaistikoj Tuzli, slobodarskim graanima i slobodoljubivim narodima ovog grada i optine, koji su i prije gotovo 70, kao i prije 17 i prije 15 godina - znali i umjeli da pokau ta misle o faizmu, kako mu se suprotstaviti i trajno oduprijeti.

Zato je ova knjiga i spomenica, i spomenar i spomenik. I zato je izraz otpora na zab-orav. I bie duboko usaena u nae pojedinano i kolektivno pamenje. U znak ponosa na antifaizam u prolosti i kao putokaz uspjenom, zatreba li, otporu faizmu svih vrsta - u budunosti.

Tuzla, avgusta 2007. godine

Esad Horozi

Otili u legendu

Tuzla je u vojno-obavj etajni m zapisima okupatora i kvislinga, kao i u dokumentima saveznika antihitlerovske koalicije, obiljeena i zabiljeena kao partizanski grad i kraj. S razlogom, jer je od njene ukupne populacije iz tog vremena skoro polovina bila ukljuena u NOB-u i NOP to znai u partizanske jedinice i u ilegalni rad. Neki istraivai navode da je rije o 6.000 boraca i ilegalaca meu kojima je bilo dosta starijih ljudi i nepunoljetne mladei.

U ovoj knjizi poginuli borci na ratitima i umoreni u logorima smrti i zatvorskim podrumima ubiljeeni su i razvrstani redom, ne po inu, stepenu kolske spreme i soci-jalnom porijeklu. Ne po nacionalnosti i vjeronazoru, iako su, sasvim logino njihova prezimena i imena s datumom roenja upisana u crkvene, hodine i rabinove knjige. Oni se, ni u ratu, ni u miru, nisu na tim oznakama prepoznavali i zbliavali. Da se nau u zajednikoj borbi protiv neprijatelja ujedinjavala ih je i bratimila zajednika, slobodars-ka i antifaistika ideja i borbena parola i njoj su poklonili i darovali svoje ivote.

Politika okupatora - zavadi, pa vladaj - mada je i u Tuzli imala gorljivih pristaa i idolopoklonika nije uspjela da razori vievjekovno ovjekoljublje, iskrene komijske odnose, tradicionalno jaranstvo, meunacionalnu i meureligijsku toleranciju. U dragom sjeanju, lijepoj prii, u obliku legende u tuzlanskim porodicama i danas ivi istinit i vanredno hrabar i mudar humanistiki dogaaj. U jednom kriznom trenutku u prvim godinama okupacije, srpskom ivlju koje se za vrijeme pravoslavnih blagdana okupilo u svojoj crkvi u Tuzli zaprijetio je progon ustake bande. Tada je grupa odvanih i uticajnih ljudi iz redova muslimanskog i hrvatskog naroda licem u lice zaprijetila pobunom tuzlanskih graana i okupatorsko-kvislinke vlasti su odustale od te zloinako-genocidne namjere. Prema kazivanju savremenika u grupi kojoj je na elu stajao hadi-hafiz efendija i tuzlanski muftija efket Kurt bili su Ante Kamenjaevi, Jure Begi, Mehmed Salispahi i drugi. Poznavaoci ovog vremena istiu daje duhovni, idejni i organizacijski projektant ovakvih grupa za sve sluajeve ove vrste bio do odlaska u par-tizane istaknuti revolucionar i popularni ljekar dr. Mustafa Mujbegovi. Rauna se da su u Tuzli meu prvim rtvama okupatorsko-ustakih vlasti bili predratni antifaisti Enver iljak, Rudo Viki i Memo Suljetovi. Strijeljanje je izvreno u dvoritu "Stoka" (zatvo-ra) i jedan od ubica je priao da im je Enver prijetio, a da Memu, izrazito snanog mladia, prvi kurumi nisu mogli oboriti na zemlju.

Ukljuivanje Tuzlaka i Tuzlanki u NOB i NOP bilo je kontinuirano od 1941. do 1945. godine, a najmasovnije u toku borbi za osloboenje Tuzle, oktobra 1943. i septembra 1944. godine.

Meu poginulim u NOB-u, strijeljanim i umorenim u logorima i na brojnim stra-titima od strane okupatorsko-kvislinkih vlasti i njihove soldateske, kao to se vidi iz ove "Spomen knjige" nalaze se, kao u sluaju jevrejske populacije, cijele porodice, ali i

11

AB IDOVI. I B R A H I M (Paaga)

Roen je 25. septembra 1924. godine u Tuzli. Zavrio je osnovnu i trgovaku kolu i do poetka Drugog svjetskog rata radio je kao trgovaki pomonik.

U jedinice NOV-a pristupio je u oktobru 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle i rasporeen je u redove novoformirane XVII majevike brigade.

Poginuo je u maju 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica na Capardama kod Kalesije.

A H M E D I , A L I J A AGA (Mehmed i Aja)

Roenje 1910. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Osnovnu koluje zavrio u Kreki. Do 1931. godine bavio se zemljoradnjom, a zatim se zaposlio u Solani i radio je na slanim bunarima.

Pred poetak Drugog svjetskog rata, Alija se kroz aktivnost URSS-ovih sindikata ukljuio u politiki ivot i borbu za radnika prava. Dolazei u kontakt sa lanovima KPJ u Moluhama i aktivistima NOP-a u Solani, postaje njihov simpatizer, a zatim i saradnik. Kao aktivista ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a, radio je na prikupljanju materijalne pomoi za partizanske jedinice i podataka o neprijatelju.

Poslije povlaenja jedinica NOV-a iz Tuzle, poetkom novembra 1943. godine, Alija je nastavio da radi kao ilegalac, bez obzira na to to je za te aktivnosti saznala policija.

Poginuo je u toku borbi za konano osloboenje Tuzle, pred svojom kuom 17. jan-uara 1944. godine, prilikom izvravanja obavjetajno-ilegalnog zadatka. Ukopan je na mjesnom groblju u Moluhama.

A H M E D I , H A M O I J A (Mujo i Mujesira)

Roen je 1925. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Jo za vrijeme svog kolovanja u Tuzlanskoj gimnaziji ostvaruje kontakt sa antifaistiki i ljeviarski opredijeljenom omladinom. Poslije kapitulacije zemlje, aprila 1941. godine, Hamdija se prikljuuje aktivis-tima ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a i radi na prikupljanju oruja i druge opreme potrebne za partizanske jedinice. Kao istaknuti ilegalac primljen je u lanstvo SKOJ-a.

Nakon prvog oslobaanja Tuzle, 4. oktobra 1943, stupio je u redove II krajike brigade u kojoj ostaje sve do marta 1944. godine, kada je prekomandovan u VI istonobosansku brigadu. U toj brigadi je postavljen za komesara ete i tako je obiao mnoga ratita irom Bosne, Srbije i Crne Gore.

Poginuo je 4. maja 1945. godine u borbama za osloboenje Krievaca.

A H M E T O V I , A Z I M (Latif i Zula)

Roenje 1918. godine u Donjoj Obodnici kod Tuzle. Nije pohaao osnovnu kolu ve se bavio zemljoradnjom.

Do stupanja u partizanske redove bio je pripadnik seoske muslimanske milicije u Donjoj Obodnici. Ulaskom partizanskih jedinica u selo u jesen 1943. godine, pripadnici milicije nisu pruali otpor, nego su, kada su im objanjeni ciljevi NOB-a, stupili u redove NOV-a. Tako je azim postao borac VI istonobosanske brigade, s kojom je uestvovao u mnogobrojnim borbama, marevima i pokretima.

Poginuo je poetkom decembra 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica u mjestu Raka kod aka, Republika Srbija.

15

A H M E T O V I , M U J O (Ahmet)

Roen je 1914. godine u selu Gornje Petrovice kod Tuzle. Bavio se zemljoradnjom i radio kao fiziki radnik u pre-duzeu "Croatia" u ivinicama.

Teror ustakih legija i pripadnika 13. SS "Handar" divizije, kao i kontakti s aktivistima ilegalne tuzlanske orga-nizacije NOP-a, opredijelili su ga da septembra 1944. go-dine, nakon konanog osloboenja Tuzle, dobrovoljno stupi u redove XVIII hrvatske brigade.

Poginuo je 27. februara 1945. godine u selu epak kod Bijeljine, u borbama koje su voene protiv jedinica 22. njemake divizije koja se probijala u pravcu Bijeljine. Ukopan je na mjestu pogibije.

A J D A S L I , M U J O (Avdo i Fatima)

Roen je 1910. godine u Tuzli. Bavio se zemljoradnjom. Na poziv organa narodne vlasti septembra 1944. godine, nakon konanog

osloboenja Tuzle, Mujo je stupio u jedinice NOV-a. Rasporeen je u 2. bataljon XVIII hrvatske brigade.

Poginuo je 10. marta 1945. godine u borbama protiv etnika na Snagovu kod Zvornika. Ukopan je na mjestu pogibije.

ATUKBAI, HUSO

Roenje 1926. godine u Tuzli. Bio je borac XX romanijske brigade. Poginuo je 3. novembra 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica kod

Vlasenice.

ALBAHARI, R A H E L A (Leo i Matilda)

Roena je 1910. godine u Sarajevu. Zavrila je Farmaceutski fakultet u Zagrebu 1936. godine. Kako je bila aktivni lan KPJ i od strane policije nekoliko puta hapena, bilo joj je vrlo teko nai posao. To joj je polo za rukom tek 1940. godine, kada se zaposlila kao farmaceut u Jusufbegovia apoteci u Tuzli.

Po dolasku u Tuzlu, odmah se povezala sa mjesnom organizacijom KPJ, te je uestvovala u njenim akcijama. Rahela je, kao aktivista ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a, dala izuzetno veliki doprinos u prikupljanju sanitetskog materijala i njegovoj dopremi u partizanske jedinice. Obiljeena kao komunistkinja i kao Jevrejka, uhapena je decembra 1941. godine.

Zajedno sa svojom etverogodinjom kerkom Herat, odvedena je, aprila 1942. godine, iz istranog tuzlanskog zatvora "tok" u logor, najprije u Lobograd, a zatim u Auvic i Treblinku. U logoru su pogubljene, kao i vei dio Raheline sedmolane porodice.

16

ALIO, G A Z I M (Alija)

Roenje 1920. godine u Lipnici kod Tuzle. Radio je kao rudar u Rudniku uglja Kreka. Bio je oenjen i otac troje djece.

azim je, kao aktivista ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a, radio na prikuplja-nju oruja, materijalne pomoi i obavljanju kurirskih poslova. Nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, dobrovoljno je stupio u redove II krajike brigade.

Poginuo je decembra 1943. godine, prilikom napada II krajike brigade i Romanij-skog partizanskog odreda na Brezu. Ukopan je na mjestu pogibije.

ALI, H U S E I N (Avdo)

Roen je 1898. godine u Tuzli. Osnovnu kolu nije zavrio. Radio je u Rudniku uglja Kreka, gdje je bio ukljuen u rad sindikata i borbu za radnika prava.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, Husein je, iako u poodmak-lim godinama, dobrovoljno stupio u 2. bataljon II krajike brigade.

Poginuo je 20. oktobra 1943. godine, u borbama za osloboenje Sokoca. Ukopan je na mjestu pogibije.

ALI, I B R A H I M (Avdo i Oehva)

Roenje 1926. godine u Dobrnji kod Tuzle. Zemljoradnik. Ibrahim je, kao sedamnaestogodinji mladi, oktobra 1943. godine, nakon prvog

osloboenja Tuzle, dobrovoljno stupio u jedinice NOV-a. Rasporeen je u 1. etu 2. bataljona II krajike brigade.

Poginuo je maja 1945. godine od protivpjeadijske mine kod mjesta Slovenjske Konjice, Republika Slovenija. Ukopan je na mjestu pogibije.

ALII, A L I J A (Atif i Mula)

Roen je 1904. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Radio je u bravarskoj radionici Solane u Kreki. Bio je oenjen i otac jednog djeteta.

Alija je, kao predratni sindikalac, bio u stalnom kon-taktu sa aktivistima Solane i uestvovao u akcijama na prikupljanju novane i druge materijalne pomoi za parti-zanske jedinice.

Posredstvom aktivista ilegalne moluke organizacije NOP-a, zajedno sa Mehmedom Smajiem i Latifom o-siem, jula 1943. godine odlazi u partizane, u redove VI istonobosanske brigade. Poetkom septembra 1943. go-dine primljen je u lanstvo KPJ.

Uestvovao je u borbama za osloboenje Tuzle 29. septembra 1943. godine. Poginuo je 1. oktobra 1943. godine u ulinim borbama na putu za Paabunar. Ukopan je na mjesnom groblju u Moluhama.

17

ALII, E M I N M U J O (Omer i Hata)

Roden je 1919. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Poslije zavretka osnovne kole, nadniario je, a potom se zaposlio u Rudniku uglja Moluhe.

Nakon okupacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, Emin se ukljuuje u akcije koje vodi KPJ na pripre-mama za oruani ustanak, u prvom redu na prikupljanju oruja i drugog materijala za partizansko ratovanje. Na tim zadacima zapaen je kao odvaan i staloen omladinac, pa je 1941. godine primljen u lanstvo SKOJ-a.

Hapenje Esada Kurbaia od strane ustake gradske policije, 19. maja 1943. godine, ubrzalo je odlazak grupe molukih i dobrnjskih aktivista ilegalne organizacije NOP-a u partizanske jedinice. Meu tim aktivistima bio je i Emin. On se 20. maja 1943. godine prikljuio Majevikom NOP odredu. Kao odmazdu za odlazak u partizane, polici-ja je uhapsila njihove roditelje.

Poginuo je 11. juna 1943. godine u borbama Majevikog NOP odreda protiv 3. pjeadijske domobranske pukovnije na liniji selo aavica - Dragaljevac kod Brkog.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov stariji brat Paaga.

ALII, PAAGA (Omer i Hata)

Roen je 1911. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Radio je na buotinama nafte. Bio je oenjen i otac troje djece.

Paaga je u proljee 1942. godine primljen, kao aktivista ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a, za kandidata, a kasnije i za lana KPJ. U osloboenoj Tuzli, 4. oktobra 1943. godine, dobrovoljno je stupio u 2. etu 4. bataljona II krajike brigade. Kao hrabar i sposoban borac ubrzo je postao zamjenik politikog komesara ete.

Krajem januara 1945. godine, teko je ranjen u selu Dragaljevcu kod Bijeljine, na istom podruju gdje je poginuo njegov mlai brat Emin. Paagu su transportovali sa teim ranjenicima u abac, Republika Srbija, u bolnicu gdje je od zadobijenih rana ubrzo i preminuo. U apcu je i ukopan.

ALII, H A M Z A (Salko i Hana)

Roenje 1922. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Osnovnu kolu zavrio je u Kreki. Do odlaska u NOB bavio se zemljoradnjom.

Za vrijeme okupacije Kraljevine Jugoslavije, Hamza je aktivno uestvovao u aktivnostima ilegalne organizacije NOP-a u Moluhama. Zbog zalaganja pri izvrenju zadataka primljen je 1942. godine u lanstvo SKOJ-a.

Septembra 1942. dobio je poziv za odlazak u domobrane, ali je poetkom 1943. godine prebjegao na slobodnu teritoriju i stupio u jednu partizansku jedinicu u Slavoniji.

Poginuo je jula 1943. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica kod Pakraca, Republika Hrvatska. Ukopan je na mjestu pogibije.

18

ALII, M A H M U T (Osman i Fatima)

Roen je 1921. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole, bavio se zemljoradnjom.

Mahmut je mobilisan u domobrane, ali je iz vojske pobjegao prije konanog osloboenja Tuzle, septembra 1944. godine, i neko vrijeme se krio u Moluhama. Nakon osloboenja Tuzle, stupio je u redove XIX biranske brigade.

Poginuo je u drugoj polovini decembra 1944. godine u borbama protiv nje-makih jedinica na Crvenim stijenama, na planini Romaniji. Ukopan je na mjestu pogibije.

ALII, M U L A G A

Roen je u Dobrnji kod Tuzle. Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, Mulaga je pristupio

jedininicama NOV-a. Rasporeen je u II krajiku brigadu. Ne zna se vrijeme i mjesto pogibije.

ALII, MUSTAFA D E M O (Salko i Hana)

Roen je 1909. godine u naselju Moluhe u Tuzli. Radio je u Rudniku uglja Kreka, u jami Moluhe. U predratnom peridu je bio aktivista URSS-ovih sindikata. Bio je oenjen i imao troje djece.

Do odlaska u partizane, Mustafa je uestvovao u akci-jama na prikupljanju pomoi za NOB. Na narodnom zboru u Moluhama 4. oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, dobrovoljno se prijavio u jedinice NOV-a. Rasporeen je u redove II krajike brigade.

Poginuo je 23. novembra 1943. godine u borbama protiv njemake motorizovane kolone na drumu izmeu Trnova i Sarajeva. Ukopan je na mjestu pogibije.

U NOB-u su uestvovala i njegova dva mlaa brata, Hamza i Rizah.

ALTUMBABI, J A A R (Mujo)

Roenje 1909. godine u naselju Solina u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole, bavio se zemljoradnjom i najamnim radom. Bio je oenjen i otac etvero djece.

Jaar je u jedinice NOV-a stupio na poziv organa narodne vlasti, oktobra 1944. godine, nakon konanog osloboenja Tuzle. Rasporeen je u redove XIX biranske brigade.

Poginuo je decembra 1944. godine u borbi protiv etnika na podruju Poarnice kod Tuzle.

ALTUMBABI, M A H M U T MAO (Aburahman)

Roenje 1926. godine u Mandiima kod Tuzle. Zavrio je etiri razreda u Osnovnoj koli Pazar.

Poslije kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, Mahmutovu porod-icu neprijateljska vojska je iselila iz njihove kue u Cerovu, ali im je dozvolila da obrauju okolnu zemlju. Tako je Mahmut, jo kao djeak, postao obavjetajac i veza izmeu slobodne partizanske teritorije i grada Tuzle. Zbog dobro obavljenih zadataka, 1942. godine, primljen je u lanstvo SKOJ-a.

Oktobra 1943. godine, s bratom Huseinom dobrovoljno stupa u novoformirani Tuzlanski NOP odred. Obavljao je zadatke kurira bataljona. Pretpostavljeni su ga izuzetno cijenili zbog njegove hrabrosti i ubrzo je primljen u lanstvo KPJ.

Poginuo je marta 1945. godine u etnikoj zasjedi kod Zvornika.

ALTUMBABI, S U L E J M A N (Ibrahim)

Roen je 1914. godine u Dafer Mahali u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole, izuio je brijaki zanat. Jedno vri-jeme je radio kao kalfa u brijanici, ali je zbog male plate napustio posao i sa bratom Zihnijom zaposlio se u Rudniku uglja Kreka. U predratnom periodu ukljuio se u sindikat i borio se za radnika prava.

Za vrijeme okupacije zemlje, Sulejman je materijalno pomagao NOB, najvie u hrani i odjei koju je brat Zihnija prenosio kolima kada je iao obraivati zemlju van grada.

Nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, dobrovoljno je pristupio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u redove XVI muslimanske brigade. Postao je lan KPJ i komesar ete. Dva puta je teko ranjen, u nogu i u rame.

Do maja 1945. godine bila je osloboena cijela Jugoslavija, ali su ustae drale utvreno mjesto Odak. U borbama za osloboenje Odaka poginuo je i Sulejman Altumbabi. Ukopan je, zajedno sa jo nekolicinom poginulih Tuzlaka, u Odaku.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov mlai brat Zihnija.

ALTUMBABI, Z I H N I J A (Ibrahim)

Roen je 24. septembra 1919. godine u Dafer Mahali u Tuzli. Poslije zavrenog etvrtog razreda osnovne kole poeo se baviti zemljoradnjom i raditi kao fiziki radnik u Rudniku uglja Kreka.

Za vrijeme okupacije zemlje Zihnija je, zajedno s braom Mujezinovi, Erakovi i Mandi, izvravao razne zadatke i odravao, s bratom Sulejmanom, vezu sa partizan-skim jedinicama na slobodnoj teritoriji. Primljen je u lanstvo SKOJ-a 1942. godine.

Sa XIX biranskom brigadom u oktobru 1943. godine naputa Tuzlu. Zbog ratnih zasluga postaje vodni delegat.

Poginuo je poetkom 1945. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica kod Kalesije.

20

A M I D OVI . AIR

Roen je 1928. godine u Tuzli. Radnik. Septembra 1944. godine, nakon konanog osloboenja Tuzle, kao esnaestogo-

dinji mladi, air je dobrovoljno stupio u redove XX romanijske brigade. Poginuo je 9. decembra 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica

blizu Jasika kod Sokoca.

Roen je 1922. godine selu Oraje kod Tuzle. Zemljoradnik. Anto se opredijelio za NOB pod uticajem svog starijeg brata i sa njim je, na poziv

organa narodne vlasti, oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, dobro-voljno pristupio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u 3. bataljon novoformirane XVIII hrvatske brigade, a neto kasnije premjeten je u pratei vod.

Poginuo je 14. juna 1944. godine prilikom napada na ustaka uporita u selima Foa i Johovac u srednjoj Bosni. Sahranjen je na mjestu pogibije.

ANDRI, MATO (Mirko)

Roenje 20. juna 1920. godine u Tuzli. Zemljoradnik. Mato je pristupio u jedinice NOV-a 16. januara 1944. godine. Rasporeen je u

Majeviki NOP odred na dunost vodia odreda. Njegovo uee u NOB-u je kratko trajalo, poginuo je istog dana na poloaju

Josipovac kod Tuzle.

Roenje 1917. godine u Lipnici kod Tuzle. Zemljoradnik. Anto je poetkom 1945. godine pristupio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u radni

bataljon 27. divizije. Poginuo je 1945. godine na poloaju kod Graanice.

Roen je 1905. godine u Bilei. Radnik. Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, stupio je u redove XIX

biranske brigade. Poginuo je 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica kod ivinica.

ANDRI, ANTO (Ivo)

ANTI, ANTO (MARKO)

ARNAUTOVI, A L I J A (Mahmut)

ARNAUTOVI, SABIRA (Raid i elebija)

Roena je 1924. godine u naselju Brdo u Tuzli. Nije ila u kolu nego je majci pomagala oko voenja domainstva.

Gotovo neprekidno zauzeta kunim poslovima nije imala vremena ni za druenje, ali je to nije sprijeilo da se septembra 1944. godine, nakon konanog oslobaanja Tuzle, prikljui borcima 1. ete 1. bataljona XVI musli-manske brigade.

Poginula je decembra 1944. godine blizu urevika kod ivinica, prilikom tekih borbi za odbranu Tuzle od napada etnika pristiglih iz Srbije.

ARNAUTOVI, ESAD (Demal i Hajra)

Roden je 1924. godine u Dindi Mahali u Tuzli. Poslije osnovne kole, otiao je na krojaki zanat koji je zavrio pred samu okupaciju zemlje, aprila 1941. godine.

Esad je septembra 1942. godine, kada je postao punoljetan, mobilisan u domo-brane. Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, stupio je u redove novo-formirane XVIII hrvatske brigade.

Tokom prve faze 6. neprijateljske ofanzive, krajem decembra 1943. godine, kada je njegova brigada vrila manevre po Ozrenu, Biru i Konjuhu, od iscrpljenosti i hlad-noe stradali su mnogi borci, meu njima i Esad Arnautovi, koji se smrzao na planini Konjuh.

ATI, DAUT (Salih)

Roen je 1901. godine u naselju Kojino u Tuzli. Radio je kao konobar u jednoj tuzlanskoj kafani. Bio je oenjen i otac estero djece.

Aprilski rat i okupacija Kraljevine Jugoslavije 1941. godine, Dauta su zatekli u Sarajevu, kao rezervistu vojske Kraljevine Jugoslavije. Zarobili su ga Nijemci i deportovan je ujedan od logora van zemlje. Poslije dvije godine (1943.) osloboen je i vraa se u Tuzlu.

Njegov najstariji sin Ibrahim, krajem septembra 1943. godine, odlazi u partizane. Poslije ponovne okupacije Tuzle u novembru 1943. godine, i Daut je odluio da se prikljui partizanskim jedinicama, jer za njega u Tuzli, kao aktivisti NOP-a i ocu sina partizana, vie nije bilo sigurno.

Sa grupom ilegalaca iz Kojana, koji su takoe krenuli da se prikljue partizanskim jedinicama, dolazi u Vukovije kod Kalesije. Za njihov dolazak su znali pripadnici zelenog kadra. Uli su u kuu i poklali na spavanju pet mukaraca i dvije ene, meu njima i Dauta Atia.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov sin Ibrahim.

22

Roden je 1922. godine u naselju Kojino u Tuzli. Radio je u Solani u Kreki.

Septembra 1943. godine mobilisan je u 369. legionarsku "Vraju" diviziju. Krajem istog mjeseca uspio je dobiti odsustvo i odmah po dolasku u Tuzlu uspostavio je kontakt sa aktivistima ilegalne organizacije NOP-a, koji su mu omoguili odlazak meu borce 2. ozrenskog NOP odre-da, i to u vrijeme kada se taj odred spremao za uee u

prvom oslobaanju Tuzle. Zbog iskazane hrabrosti u borbama za Tuzlu, Ibrahim je postavljen na dunost komandira voda.

Poginuo je 5. januara 1945. godine u borbi protiv jedinica zelenog kadra kod sela Gornje Jaruke kod Lukavca.

ATI, I B R A H I M (Daut i Hasnija)

ATIKOVI, B E G O (Hamid i Munira)

Roen je 1922. godine u Dafer Mahali u Tuzli. Poslije osnovne kole, zavrio je brijaki zanat i radio kod oca u brijakoj radnji.

Formiranjem Tuzlanskog NOP odreda, 24. oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, Bego je stu-pio u njegove redove. Dva dana nakon to je Tuzla ponovo osloboena, 19. septembra 1944. godine, postao je borac novoformirane XXI istonobosanske brigade i postavljen na dunost vodnika u 3. bataljonu.

Krajem januara 1945. godine jedinice 3. korpusa NOVJ vodile su teke borbe sa snagama 22. njemake diviz-ije, koja se iz Sarajeva preko Sokoca, Vlasenice, Drinjae i Zvornika probijala prema Bijeljini. U tim borbama uestvovala je i XXI istonobosanska brigada. Na poloajima na Jaseniu kod Zvornika, u borbi je Bego teko ranjen. Sa poloaja gaje izvukla bolniarka Dagmar Duek, koja je tom prilikom takoer ranjena. Na putu do bataljonskog previ-jalita je podlegao.

AVDI, J U S U F (Smajo)

Roenje 1913. godine u Planama kod Tuzle. Jusuf je decembra 1943. godine stupio u jedinice

NOV-a. Rasporeen je u 2. etu 2. bataljona II krajike brigade.

Poginuo je u novembru 1944. godine u borbi protiv njemakih jedinica kod Zvornika.

2 3

AVOI, M E H O (Ibra)

Roenje 1917. godine u Osojama kod Tuzle. Zemljoradnik. Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, Meho je dobrovoljno pris-

tupio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u redove XIX biranske brigade. Poginuo je 8. aprila 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica kod Bijeljine.

AVDOVI, A H M E T (Avdo)

Roen je 1923. godine u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole, radio je razne fizike poslove da bi prehranio porodicu.

Ahmet je poetkom 1943. mobilisan je u domobransku pukovniju, ali je ubrzo pob-jegao i prikljuio se, nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra iste godine, novoformira-nom Tuzlanskom NOP odredu. Tek kada je rat zavren, saznalo se daje Ahmet poginuo krajem decembra 1943. godine u jednom okraju sa Nijemcima na podruju Krivaje.

U NOB-u su uestvovali i njegov otac Avdo i brat Osman.

AVDAGI, M U R A D I F (Avdo i Bisera)

Roen je 1902. godine u naselju Solina u Tuzli. Bavio se zemljoradnjom, a jedno vrijeme je radio kao fiziki radnik u bolnici. Bio je oenjen i otac troje djece.

Teki uslovi ivota, a prije svega zloini ustaa i etni-ka, uticali su da Muradif u etrdeset drugoj godini ivota, oktobra 1943. godine, uzme puku i postane borac novo-formiranog Tuzlanskog NOP odreda.

Meutim, njegovo ratovanje i uee u jedinicama NOV-a je kratko trajalo. Poginuo je decembra 1943. godine u borba-ma protiv neprijateljskih jedinica u selu Omazii kod Ba-novia.

AZAPAGI, F I K R E T (Sulejman i Hatida)

Roen je 22. avgusta 1922. godine u Dindi Mahali u Tuzli. Godine 1942. zavraava Dravnu muku zanatsku kolu. Zaposlio se iste godine u Fabrici sode u Lukavcu. U slobodno vrijeme bavio se fudbalom i bio je poznati filatelista.

Fikret je pripadao antifaistikom omladinskom pokretu i bio saradnik ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a od poetka priprema za oruani ustanak. U lanstvo SKOJ-a primljen je jo za vrijeme kolovanja. Do odlaska u partizane, radio je kao aktivista izmeu mjesnih odbora KPJ i NOP-a Tuzle i Lukavca. Uspio je da s grupom skojevaca izbjegne hapenje avgusta 1943. godine, i tada preko Smolue kod Lukavca odlazi u partizane.

Bio je borac VI istonobosanske brigade, gdje je obavljao dunost politikog komesara 1. ete 1. bataljona.

Poginuo je 8. decembra 1943. godine na brdu Betnju, nadomak ekovia, prilikom napada na njemaku kolonu koja se iz Tuzle preko ekovia probijala ka Vlasenici.

24

AZAPAGI, M E H M E D M E H O (Murat)

Roden je 1905. godine u Tuzli. Osnovnu kolu, a zatim i zidarski zanat zavrio je u Tuzli. Radio je u Solani u Kreki.

Mehmed se u Solani, pod uticajem Muharema Merdia, ukljuio se aktivnosti radnikog pokreta, neza-

visnih sindikata SKOJ-a jo od 1925. godine. U lanstvo KPJ primljen je pred Drugi svjetski rat.

Dan poslije napada faistike Njemake na Kraljevinu Jugoslaviju, 7. aprila 1941. godine, bio je uesnik savjetovanja istaknutih tuzlanskih komunista u kui Jusufa Jakupovia na Piskavici, na kojem je Cvijetin Mijatovi izloio direktive Pokrajinskog komiteta KPJ Bosne i Hercegovine o zadacima komunista u borbi za odbranu zemlje.

U svim pripremama i aktivnostima za dizanje oruanog ustanka na tuzlan-skom podruju jedan od najistaknutijih aktivista bio je upravo Mehmed Meho Azapagi.

Kada je poslije napada Njemake na SSSR otpoela hajka na tuzlanske komu-niste, sklonio se na Ilinicu, a poslije na Ravnu Trenju. Zatim je sa borcima Husinske partizanske ete, izmeu 15. i 16. avgusta 1941. godine, krenuo na slobodnu partizan-sku teritoriju na planini Ozren.

U Srednjem kod Sarajeva formiran je 1. istonobosanski udarni bataljon u iji sastav su uli i borci njegove Husinske partizanske ete iz Ozrenskog NOP odreda.

Poginuo je 8. maja 1942. godine u rejonu Bijelih voda kod Zenice, prilikom etnikog pua koji je izveo Golub Mitrovi unutar tog bataljona. etnikom izdajom, pored Mehmeda, izgubilo je ivote jo petnaest boraca. Ukopan je na mjestu pogibi-je.

Suprugu Rozaliju su, zbog njegovog odlaska u partizane, uhapsile ustae i sprov-ele u ustaki koncentracioni logor Jasenovac, gdje su je ubili 1944. godine.

AZAPAGI, R O Z A L I J A R E Z I K A

Roena je u Tuzli. Bila je supruga Mehmeda Azapagia. Od prvih dana okupacije zemlje, aprila 1941. godine, Rozalija je, zajedno sa

suprugom, bila saradnik NOP-a. U njihovoj kui je bilo ilegalno sklonite za lanove i aktiviste KPJ, SKOJ-a i NOP-a. Takoer, u kui se krio i prikupljeni materijal, prvenstveno oruje i lijekovi, za potrebe partizanskih jedinica. Rozalija je na slobodnu teritoriju prenosila taj materijal tako to ga j e krila ispod zara.

Uhasile su je ustae i sprovele u zloglasni koncentracioni logor Jasenovac, gdje su je i ubili 1944. godine.

2 5

AZAPAGI, MUSTAFA (Dafer i Najla)

Roenje 24. avgusta 1919. godine na Golom Brijegu u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole i gimnazije, upisao se 1939. godine na Pravni fakultet u Beogradu.

Za vrijeme kolovanja u gimnaziji, Mustafa je, kao ljeviarski opredijeljeni omladinac, primljen u lanstvo SKOJ-a, a poetkom okupacije Kraljevine Jugoslavije, apri-la 1941. godine, postao je kandidat za lana KPJ. Uestvo-vao je, kao aktivista, u ilegalnim akcijama NOP-a u Tuzli.

Polovinom 1943. godine, mobilisan je u domobrane. Oslobaanjem Tuzle, oktobra 1943. godine, stupio je u redove VI istonobosanske brigade.

Kao veoma obrazovan mladi, koji je govorio engleski, njemaki, francuski i ara-pski jezik, bio je ukljuen u diplomatsku slubu NOV-a. Na povratku iz Rumunije u Jugoslaviju, 23. oktobra 1944. godine, iz Paneva se s pratnjom poao amcem preko Dunava prebaciti u Beograd i tom prilikom su naili na minu. Mustafa, iako ranjen, uspio je da prepliva Dunav. Podlegao je u bolnici. Ukopan je u Zemunu, Republika Srbija.

BABI, ANTO (Juro)

Roenje 1925. godine na Husinu kod Tuzle. Osnovno kolu zavrio je na Ljubaama. Radio je kao fiziki radnik -nadniar.

Druei se sa antifaistikom omladinom Husina, Anto se opredijelio za NOB. To svoje opredjeljenje iskazao je stupanjem u novoformiranu XVIII hrvatsku brigadu 24. oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle.

Poginuo je nesretnim sluajem polovinom novembra 1943. godine u selu Serii kod Zivinica. Sahranjen je na mjestu pogibije, a poslije oslo-boenja njegovi posmrtni ostaci su preneseni u zajedniku grobnicu na Spomen-groblju na Husinu.

BABI, IVO (Grga i Mara)

Roen je 1924. godine na Husinu kod Tuzle. Poslije zavrene osnovne kole, bavio se zemljoradnjom, a pred Drugi svjetski rat zaposlio se u Solani u Kreki.

U proljee 1944. godine, Ivo je mobilisan u domo-brane gdje je ostao do septembra iste godine, kada sa jed-nom grupom domobrana prelazi u partizane i stupa u XIX brigadu 53. srednjobosanske divizije.

Poginuo je 8. marta 1945. godine za vrijeme borbe protiv etnika u selu Makljenovci. Tu je bio i sahranjen.

Poslije osloboenja njegovi posmrtni ostaci su preneseni u zajedniku grobnicu na Spomen-groblju na Husinu.

26

BABUNOVI, E D O M I R (Ratko i Jovana)

Roen je 24. decembra 1919. godine u Vozui kod Zavidovia. Zavrio je Graansku kolu u Sarajevu. Doselio se s majkom u Tuzlu pred poetak Drugog svjetskog rata.

edomir je septembra 1944. godine pristupio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u redove XVIII hrvatske brigade. Nakon to se iskazao u borbama za odbranu Tuzle od etnikih napada krajem 1944. godine, postavljen je na dunost komandira ete u 3. bataljonu.

Poginuo je 4. aprila 1945. godine na Crvenim stijenama, na planini Romaniji, u vri-jeme borbi za osloboenje Sarajeva.

BABUNOVI, dr. VUKAIN (Jovo i Ana)

Roen je 6. febrauara 1888. godine u Puraiu kod Lukavca. Poslije zavrene osnovne kole u rodnom mjestu, zavrio je Gimnaziju u Tuzli. Poslije zavrenog studija medicine kao ljekar je radio u Prijedoru da bi se prije Drugog svjetskog rata doselio s porodicom u Tuzlu i zaposlio kao rudarski ljekar u Simin-Hanu i Kreki.

Doktor Babunovi je poetkom rata postao simpatizer NOB-a i saradnik NOP-a, gdje aktivno pomae i prua utoite progonjenim komunistima i skojevcima.

Nakon otkrivanja ilegalnog kanala preko kojeg su skrivani aktivisti NOP-a, poetkom maja 1943. godine, uslijedila su masovna hapenja u kojima su bili uhapeni dr. Vukain Babunovi, njegova supruga Dara i ostali aktivisti NOP-a. Radnici i ilegalni aktivisti NOP-a u Tuzli su pokuali kroz peticiju podrke dr. Babunoviu da ga oslobode, ali nisu u tome uspjeli. Uhapeni su odvedeni u ustaki zloglasni koncentracioni logor Jasenovac u Hrvatskoj, gdje je dr. Vukain likvidiran, krajem 1944. godine.

B A J E R , J O S I P (Sreko i Ana)

Roenje 9. februara 1913. godine u selu Bakoviu kod Fojnice. Doselio se s roditeljima u Tuzlu, gdje mu se otac Sreko zaposlio kao rudar u Rudniku uglja Kreka. Zavrio je osnovnu kolu i bravarski zanat. Radio je u rudnikoj radionici u Kreki.

Nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, Josip je dobrovoljno pristu-pio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u II krajiku brigadu.

Poginuo je u proljee 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica kod Gorada.

BAJI, I B R A H I M (Fadil i Adila)

Roen je 1925. godine u Kladnju. Doselio se u Tuzlu kada je njegov otac Fadil dobio posao kao zastupnik firme "Singer". Osnovnu kolu i dva razreda gimnazije zavrava u Tuzli, a zatim odlazi u Sarajevo da zavri eljezniku kolu.

Ibrahim je, zajedno sa ostalim acima iz njegove kole, mobilisan u domobrane, u radni bataljon, 1943. godine. U XVI muslimansku brigadu prebjegao je pred samo oslo-boenje Tuzle, u septembru 1944. godine.

Poginuo je u januaru 1945. godine u borbi protiv etnika kod ekovia.

BAJI. S U L J O (Mujo)

Roen je 1920. godine u Tuzli. Suljo je pristupio jedinicama NOV-a 26. novembra 1944. godine. Rasporeen je u

redove novoformirane XXI tuzlanske brigade. Nestao je 20. decembra 1944. godine negdje na podruju Zvornika.

B A J R A M O V I , A L I J A (Salko i Hatida)

Roen je 1904. godine u Gornjim Pascima kod Tuzle. Odrastao je u radnikoj porodici. Osnovnu kolu zavrio je u Morananima kod Tuzle. Radio je u Rudniku uglja Kreka.

Za vrijeme okupacije zemlje, Alija je materijalno pomagao NOB. U oktobru 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, izabran je za povjerenika u svom mjes-tu. Brinuo se za smjetaj i hranu vojnih jedinica, mobi-lizaciju, zdravstveno i socijalno obezbjeenje, osnivanje

radnih grupa za radne akcije, prikupljanje materijalnih sredstava na dobrovoljnoj osnovi i rekviziciju, te obavljao politiko-propagandni rad. Uhapsili su ga, zajedno sa jo dva povjerenika, pripadnici 13. SS divizije u julu 1944. godine.

Ubijen je u julu 1944. godine na mostu na rijeci Sprei, na putu Tuzla - ivinice, zajedno sa dvojicom povjerenika, nakon to su ih pripadnici 13. SS divizije prethodno natjerali da sami sebi iskopaju grobnice. Ukopani su na groblju u Gornjim Pascima.

B A J R A M O V I , HASAN (Osman)

Roenje 1920. godine u selu Pasci kod Tuzle. Kao mnogi mladii iz njegova sela, nakon osnovne kole zaposlio se u Rudniku uglja Kreka, u jami Benjamin. Pod uticajem svog prijatelja Osmana ulovia, nekadanjeg prvaka radnikog pokreta i uesnika Husinske bune, izrastao je u antifaistiki opredijeljenog radnika.

Hasan se, zajedno sa svojim najboljim drugom Ferdom Truntiem, omladincem iz Bukinja, uputio poetkom janura 1942. godine, bez prethodne kurirske veze, u partizane. Na putu za Purai kod Lukavca, zarobili su ih legionari i predali ustaama u Lukavcu, a ovi upskom redarstvu u Tuzli.

Hasan i Ferdo su u tuzlanskom zatvoru "tok" proveli oko mjesec dana, a polovi-nom februara 1942. godine otpremljeni su u ustaki zloglasni koncentracioni logor Jasenovac gdje su nakon tri dana ubijeni.

28

B A J R A M O V I , J U S U F (Junuz i Nura)

Roen je 1915. godine u Orahovicarna kod Bilee. Bio je sed-mogodinji djeak kada se sa roditeljima doselio u Tuzlu, na Bukovi, kod jevrejskog groblja, gdje su kupili kuu. Otac Junuz je radio na sonim bunarima, a ostali ukuani na obradi zemlje. Zavrio je osnovnu i Graansku kolu, smjer za trgovca, a naknadno je polagao u Zagrebu za geometra Kako nije imao posla u Tuzli, radio je irom Bosne i Hercegovine. Bio je lan RSD "Sloboda", a 1939. godine primljen je u lanstvo SKOJ-a

Jusuf je vojni rok odsluio prije Drugog svjetskog rata i kao rezervista bio mobilisan uoi napada nacistike Njemake na Kraljevinu Jugoslaviju, aprila 1941. godine. Kapitulacija gaje zatekla u Brkom, ali je uspio da se probije do Tuzle. Kada je u gradu poelo organizovano djelovanje KPJ i SKOJ-a na okupljanju antifaistikih snaga u ilegalnu organizaciju NOP-a, Jusuf se od samog poetka nalazio u njihovim redovi-ma, a njegova kua, na ivici grada, bila je pogodna za odravanje sastanaka i sklanjanje materijala prikupljenog za partizane. Radio je na sakupljanju neophodnih materijalno-tehnikih sredstava za partizanske jedinice i njihovu otpremu na slobodnu teritoriju. Zbog tih aktivnosti, u septembru 1941. godine biva uhapen i osuen na smrt, ali zahvaljujui zauz-imanju nekih oevih prijatelja kod ustakih vlasti u Zagrebu biva osloboen u aprilu 1942. godine.

Nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, Jusuf je, zajedno s bratom Kasi-mom, dobrovoljno stupio u jedinice NOV-a, on u Tuzlanski, a brat u Majeviki NOP odred. Poslije sloma 6. neprijateljske ofanzive, postavljen je za intendanta partizanske bolnice u Srebreniku.

Teko je ranjen aprila 1944. godine u borbama protiv 13. SS "Handar" divizije i ubrzo nakon toga umro je u selu Ljenobudu.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov stariji brat Kasim.

B A J R A M O V I , K A S I M (Junuz i Nura)

Roenje 1912. godine u Orahovicarna kod Bilee. Prekinuo je osnovno kolovanje, kada se s roditeljima doselio u Tuzlu. Kada je fiziki malo ojaao, Kasim se zaposlio kao bua na naftnim buotinama. Pokazavi se kao sposoban radnik, unaprijeen je za poslovou jedne radne grupe. Kao i mnogi njegovi drugovi i Kasim je, zajedno s mlaim bratom Jusufom, bio vrlo aktivan u RSD "Sloboda".

Okupacija zemlje, aprila 1941. godine, zatekla ga je u Sarajevu, kao rezervnog oficira vojske Kraljevine Jugoslavije.

Zarobljen je i sproveden u Njemaku, odakle, marta 1942. godine, uspijeva da se vrati u Tuzlu. Odmah po dolasku uspostavio je vezu sa ilegalnom tuzlanskom organizacijom NOP-a. Istakavi se na raznim zadacima, primljen je u lanstvo KPJ 3. septembra 1943. godine.

U osloboenoj Tuzli, oktobra 1943, pristupio je dobrovoljno jedinicama NOV-a i po zadatku KPJ odlazi na Majevicu, gdje je postavljen na dunost komandira voda, potom zamjenika komandira ete u 3. majevikom NOP odredu, a od januara 1944. godine vrio je dunost komandira ete u Tuzlanskom NOP odredu.

Poginuo je 18. aprila 1944. godine u borbama protiv neprijateljskih jedinica u Gornjim Piperima kod Lopara. Ukopan je na partizanskom spomen-groblju u Tuzli.

29

B A J R A M O V I , M A H M U T (Jakub i Zumra)

Roen je 1925. godine u Tuzli. ivio je s roditeljima i devetero brade i sestara kao pod-stanar u Gornjem Brdu u Tuzli. Poslije oeve smrti, radio je najtee poslove da bi prehranio porodicu.

Mobilisali su ga u domobrane kao osamnaestogodinjaka u jesen 1943. godine ali je 9. novembra 1944. godine preao u partizane. Prvo je bio rasporeen u XIX biransku brigadu 53. divizije, a nakon toga u XVIII srednjobosansku brigadu.

Poginuo je 10. maja 1945. godine u borbi protiv etnika u selu Oanaa, vie Blatnice kod Teslia.

B A J R A M O V I , Z A I M (Arslan)

Roenje 1889. godine u Bilei. Odrastao je u radnikoj porod-ici. Poslije zavrene osnovne kole, izuio je stolarski zanat. U potrazi za poslom, doselio se i zaposlio u Tuzli.

Poslije kapitulacije Kraljevine Jugoslavije i uspo-stavljanja tzv. NDH, Zaim je nekoliko puta bio hapen zbog ispoljenog nezadovoljstva prema ustakim vlasti-ma.

U oktobru 1944. godine, nakon konanog osloboenja Tuzle 17. septembra, stupio je u redove Tuzlanskog NOP

odreda. Ubrzo je postao komandir voda, a jedno vrijeme je obavljao i dunost intendan-ta u bataljonu.

Poetkom 1945. godine razbolio se od tifusa i umro u korpusnoj bolnici u Tuzli. Ukopan je u Tuzli.

BAJRI, AHZA (Alija i Hajra)

Roena je 1922. godine u selu Vrani kod Slavinovia u Tuzli. Poslije oeve smrti odrasla je na Golom Brijegu kod ouha. Iako je bila iz siromane porodice, zavrila je osnovnu kolu. Prvih godina po okupaciji zemlje, ahza je povremeno zaraivala uvajui komijsku dje-cu.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, dobrovoljno se prikljuila borcima novoformi-rane XVII majevike brigade.

Poginula je u oktobru 1944. godine u borbi protiv etnika na Majevici.

30

BAKALOVI, M A H M U T (Mehmed)

Roen je 1923. godine na Mejdanu u Tuzli. Poslije osnovne kole, upisao se u Graansku kolu koju je s uspjehom zavrio. Nakon toga otiao je studirati jezike na Sveuilitu u Zagrebu.

Tokom studija mobilisan je u neprijateljske formacije i o njegovim daljim aktivnostima gubi se svaki trag. Zna se samo da je januara 1945. godine stupio u jedinice NOV-a i to u redove X hercegovake brigade, koja je na kraju rata, 12. maja 1945. godine, vodila borbe oko Karlovca, Republika Hrvatska. Tom prilikom Mahmut Bakalovi je poginuo.

BAKI, O S M A N (Ibrahim)

Roden je 1922. godine u Grabovici kod Tuzle. Zemljoradnik. Osman je poetkom 1943. godine mobilisan u domobrane, odakle je pobjegao i

nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra iste godine, prikljuio se jedinicama NOV-a. Rasporeen je u prateu etu pri tabu 27. divizije.

Poginuo je 25. decembra 1943. godine, za vrijeme 6. neprijateljske ofanzive, u bor-bama na planini Zvijezdi.

BAKI, SALIH (Meho)

Roen je 1920. godine u Tuzli. Radnik. Septembra 1944. godine, nakon konanog oslobo-

enja Tuzle, Salih je, na poziv organa narodne vlasti, stupio u redove XIX biranske brigade.

Poginuo je krajem 1944. godine u borbama protiv nepri-jateljskih jedinica na Crvenim stijenama, planina Romanija.

BAKOTI, PAVLE (Franjo i Ana)

31

Roenje 1897. godine u selu Oevije kod Varea. Teak ivo i neimatina potakli su odlazak njegove porodice iz sela. Kad; su se doselili u Kreku, Pavle je bio djeak od dvanaest godi na. Nije iao u osnovnu kolu, nego je vrlo mlad poeo radit u Rudniku uglja Kreka. Bio je oenjen i otac petero djece.

Meu rudarima je stekao mnogo prijatelja i nauio d< se treba boriti za radnika prava. Kao uesnik generalnog trajaka rudara Bosne i Hercegovine i Husinske bune u de cembru 1920. godine, bio je nekoliko puta otputan s posla.

Poslije okupacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, postao je pristalica NOB-a. U partizane je otiao poslije prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, i postao borac novoformirane XVIII hrvatske brigade.

U proljee 1944. godine zarobljen je kod Bosanske Bijele, u blizini Brkog, i pre-dat Nijemcima. Kao teki bolesnik deportovan je u logor u Zemunu, Republika Srbija, gdje je dugo leao u bolnici. Kada je osloboen Beograd slobodu je stekao i Pavle. Naruenog zdravlja vratio se u Tuzlu gdje je poetkom 1945. godine i umro.

BALVANOVI, SABIT (Mehmed)

Roenje 1927. godine u Zvorniku. Porodica Balvanovi se preselila u Tuzlu 1935. godine. Poslije zavrene osnovne i Graanske kole, Sabit se, u uslovima okupacije zemlje, upisao u Uiteljsku kolu. Pripadao je, kao antifaista, grupi simpatizera NOB-a.

Septembra 1944. godine, nakon konanog oslobo-enja Tuzle, stupio je u redove XVI muslimanske brigade. Iako mlad i bez borakog iskustva traio je da bude

pukomitraljezac to mu je udovoljeno, jer je za svoj uzrast bio veoma fiziki razvijen i snaan. Poslije iskazane hrabrosti tokom borbi postavljenje za omladinskog rukovo-dioca u jednoj eti 2. bataljona.

Poginuo je u prvoj polovini janura 1945. godine u borbama za osloboenje Vlasenice.

B A N K E R , S I M O N (Luii)

Roen je 15. avgusta 1893. godine u malom mjestu u Dolomitima, iroru, koje je tada pripadalo Austro-Ugar-skoj, a danas Republici Italiji. Osnovnu kolu zavrio je u rodnom mjestu. Bankerovi, porodica radnika i zidara, u potrazi za poslom preselila se 1911. godine u Bosnu, u Tuzlu. ivio je u porodinoj kui u naselju Solina u Tuzli. Otac Luii, vrstan zidar, svoje umijee prenio je na sinove imona i Leonarda. Kao izvrsni majstori radili su irom Bosne i Hercegovine. Vrlo brzo su se aktivno ukljuili u radniki pokret i sve akcije koje je sindikat vodio.

Za vrijeme Prvog svjetskog rata (1914-1918.) imon se naao na ruskom frontu gdje je prvo bio zarobljen, a zatim je preao u redove Crvene armije. Uestvovao je u Oktobarskoj revoluciji 1917. godine, kada biva ranjen. Poslije sedam godina ratovanja vratio se u Tuzlu sa bogatim revolucionarnim iskustvom koje je, ne bojei se progona reima, prenosio na tuzlanske radnike i svoju porodicu.

lan KPJ postao je poetkom 1929. godine. Uhapen je, zajedno sa bratom Leonardom, 1932. godine, ali je ubrzo, zbog nedostatka konkretnih dokaza, puten.

Poslije okupacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, u vrijeme priprema za oruani ustanak, radio je na prikupljanju oruja i municije koje je skrivao u svojoj kui u Solini. Takoer, u svojoj kui je skrivao odbjegle komuniste, ranjene borce i aktiviste koji su trebali prei u redove NOV-a.

Poslije povlaenja jedinica NOV-a iz osloboene Tuzle, u novembru 1943. godine, i imon je napustio grad i poao sa novoformiranim Tuzlanskim NOP odredom.

Poginuo je 24. decembra 1943. godine u Buiku, u iznenadnom napadu njemakih jedinica na dijelove njegovog odreda.

32

BANOVI, ANTO (Mijo)

Roen je 1899. godine u Doknju kod Tuzle. Zemljoradnik. Bio je oenjen i otac troje djece.

Za vrijeme okupacije zemlje, Anto je odravao ilegalni kanal i kurirsku vezu izmeu aktivista ilegalne organizacije NOP-a u Tuzli i boraca Majevikog NOP odreda na Majevici. Na Majevicu je prenosio lijekove, sanitetski materijal, papir za pisanje, sol, hranu, obuu i dr. Takoer, nosio je potu i druge konspirativne poruke u oba pravca.

Pomagao je i tako to je u svoju kuu primao aktiviste NOP-a i skrivao odbjegle srpske porodice koje su bjeale ispred ustaa.

Antu i njegovog brata Ivu uhvatili su etnici, u aprilu 1944. godine, u umi nedaleko od njihovih kua. Odveli su ih u selo Kozjak i tamo na svirep nain ubili.

BAREA, ANTO (Jozo)

Roen je 1893. godine u Vodicama kod ibenika, Republika Hrvatska. Osnovnu kolu i zidarski zanat zavrio je u ibeniku. Doselio se u Tuzlu i zaposlio u Rudniku uglja Kreka.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, Anto je dobrovoljno stupio u redove novoformiranog Tuzlanskog NOP odreda. Rasporeen je u minersku grupu.

Njegovo ratovanje i uee u jedinicama NOV-a je kratko trajalo. Poginuo je 11. novembra 1943. godine u Vukovijama kod Kalesije, prilikom napada zelenog kadra na njegov odred. Sahranjen je na mjestu pogibije.

Kao uesnik u NOB-u poginula je i njegova kerka Ruica.

BAREA, (Anto) RUICA

Roena je 1925. godine u Tuzli. Osnovnu kolu zavrila je u Kreki, a potom se upisala u Srednju medicinsku kolu.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, Ruica je dobrovoljno pris-tupila jedinicama NOV-a. Rasporeena je u redove novoformirane XVIII hrvatske brigade.

Poginula je 17. aprila 1945. godine, nakon to je uestvovala u borbama za oslo-boenje Sarajeva. Sahranjena je na partizanskom groblju u Sarajevu.

BARII, S T J E P A N (Franjo)

Roen je 1919. godine u Banjaluci. Poslije zavrene osnovne kole, izuio je brijaki zanat.

U predratom periodu pripadao je radnikom pokretu, a slobodno vrijeme provodio je u RSD "Sloboda".

Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, Stjepan je stupio u redove novoformirane XVIII hrvatske brigade. Rasporeen je na dunost tapskog kuri-ra.

Poginuo je 18. novembra 1943. godine blizu Dobrnje kod Tuzle, prilikom vrenja kurirske dunosti.

BARJAKTAREVI, M U L A (Alija i Derva)

Roena je 1924. godine u Tuzli. Rano je ostala bez majke, a zbog siromatva nije zavrila osnovnu kolu.

U oktobru 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, Mula je, kao osamnaestogodir\ja djevojka, stupila u redove VI istonobosanske brigade, s kojom je uestvovala u brojnim borbama, marevima i pokretima.

Poginula je 21. januara 1944. godine u Dubravama, u borbi protiv njemakih jedinica. Ukopana je na mjestu pogibije.

BAI, FAD IL (Meho)

Roen je 1923. godine u Mihatoviima kod Tuzle. Radio je kao rudar. Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, Fadil je dobrovoljno pristu-

pio jedinicama NOV-a. Rasporeen je u 2. etu 3. bataljona novoformiranog Tuzlanskog NOP odreda.

Poginuo je krajem januara 1944. godine u borbi protiv etnika i zelenog kadra u selu Omazii, na planini Konjuh.

BAI, I B R A H I M (Mujo i Fata)

Roen je 1910. godine u Rasovcu kod Tuzle. Odrastao je obavljajui zemljoradnike poslove, bez mogunosti da se koluje. Samo jedno krae vrijeme, za vrijeme okupacije zemlje, bio je zaposlen kao kopa u jednoj od jama Rudnika uglja Kreka, odnosno radio je od poetka 1942. do oktobra 1943. godine, kada su partizani oslobodili Tuzlu.

U osloboenom gradu prikljuio se borcima II krajike brigade i odmah je bio rasporeen u 3. vod 3. ete 4. bataljona.

Poginuo je poetkom 6. neprijateljske ofanzive, u noi sa 12. na 13. decembar 1943. godine u nekom selu blizu Sokoca, kada su njegovu etu iznenada napali etni-ci.

3 4

BAI, HASAN (Salih)

Roen je 1926. godine u Gornjoj Tuzli. Odrastao je u Planama kod Tuzle, gdje je stekao nove drugove i prihvatio ideje NOB-a.

Kada su zapoele borbe za osloboenje Tuzle krajem septembra 1943. godine, Hasan se, kao sedamnaestogodinji mladi, pridruio borcima VI istonobosanske brigade i uestvovao u osloboenju grada. Njegovu hrabrost i odvanost u toku borbe zapazili su skojevci te brigade i primili ga u svoje redove.

Poginuo je u novembru 1943. godine u borbi sa etnicima na Romaniji, u ahbe-goviima, u blizini Sokoca. Ukopan je na mjestu pogibije.

BAI, RAID (Rahman)

Roenje 11. maja 1921. godine u Mihatoviima kod Tuzle. Zemljoradnik. Poslije okupacije zemlje, aprila 1941. godine, Raid je mobilisan u domobrane, a

zatim je premjeten u "Vraju" diviziju. Pobjegao je juna 1944. godine i pristupio jedini-cama NOV-a. Rasporeen je II dalmatinsku brigadu.

Poginuo je 20. avgusta 1944. godine u borbi protiv neprijateljskih jedinica kod Sinja, Republika Hrvatska.

BAI, Z A I M (Meho i Hana)

Roen je 1925. godine u Mihatoviima kod Tuzle. Osnovnu kolu je zavrio u Bukinju. Dalje kolovanje nije nastavio, nego se bavio zemljoradnjom i drugim seoskim poslovi-ma. Kada je fiziki ojaao, da bi poboljao uslove ivota sebi i svojim roditeljima, zaposlio se u Rudniku uglja Kreka.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, Zaim se ukljuio u akcije koje je vodila omladina na prikupljanju odjee, obue i hrane za potrebe partizanskih jedinica. Konanim oslobaanjem Tuzle, septembra 1944. godine, stupio je u redove XVI muslimanske brigade.

Poginuo je aprila 1945. godine kod Sokoca, prilikom proboja njemakih jedinica u pravcu Sarajeva. Ukopan je na mjestu pogibije.

BATALO, B O R K A (Milan)

Roena je 27. januara 1919. godine u Vuijoj Luci kod Sarajeva. Doselila se s roditeljima u Tuzlu 1925. godine. Zavrila je osnovnu i Graansku kolu u Tuzli. Do poetka Drugog svjetskog rata radila je kao inovnica u umarskoj direkciji.

S njom je radio i Ratko Voki, poznati tuzlanski komunista i sekretar Oblasnog komiteta SKOJ-a. Vjerovatno je druenje s Ratkom uticalo da se Borka opredijeli za NOB. Nakon otkaza na poslu, po uspostavljanju ustake vlasti u Tuzli, poela je, zajed-no sa svojim drugaricama Darinkom Mitrovi, Pavicom Sekom Popov i Mirom Kaljalovi, organizovano raditi za ilegalnu tuzlansku organizaciju NOP-a.

Uhapena je na svoj 23. roendan, 27. januara 1942. godine. Tog dana bilo je suenje pred ustakim prijekim sudom grupi komunista i saradnika NOP-a, tzv. "Buovoj grupi". Suenju je prisustvovala velika grupa omladinaa, koja je dola da da podrku svojim uhapenim drugovima. Policija je opkolila sud i uhapsila oko 200 omlad-inaa. Hapenje je tokom noi nastavljeno i u gradu. Te noi uhapena je i Borka. U zatvor je dovedena sva isprebijena. Iz zatvora su je odveli u bolnicu. Kada se oporavila odveli su je u sabirni logor u Kreki, gdje su ve bile njene drugarice.

Mnogi ugledni Tuzlaci, prijatelji njenog oca, pokuali su da interveniu daje puste iz zatvora, ali bezuspjeno. U junu 1942. godine, otpremljena je u ustaki logor Stara Gradika, Republika Hrvatska, gdje je ubrzo strijeljana. Ubio ju je ustaa Radomir Gada, njen kolski drug.

35

BATOVAC, E D O (Boko i Marija)

Roen je 2. februara 1920. godine u Kalesiji, gdje su jedno kratko vrijeme stanovali, a njegova porodica je porijeklom iz Vlasenice. Osnovnu kolu je zavrio u Vlasenici, a dose-ljenjem u Tuzlu, 1930. godine, upisao se u Graansku kolu. Po zavretku Graanske kole zaposlio se u Sekciju za izgradnju pruge Tuzla - Zvornik.

U njihovu kuu u Srpskoj Varoi, esto je dolazio Milo Zeki, istaknuti komunista, aktivista NOP-a i brat edine majke Marije, koji je bio uzor sestriima, Cedi i Marku. Kada

su uspostavljanjem ustakog reima u Tuzli u prvoj polovini 1941. godine, otpoela hapenja, edin otac Boko izbjegao je u Beograd, a edo, kao skojevac i aktivista ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a, bio je uhapen. Zahvaljujui oevim prijateljima Hrvatima, koji su radili u policiji, biva puten i odlazi prvo u Zemun, Republika Srbija, pa onda kod oca u Beograd. Tokom 1941. godine u Beograd su stigli i ostali lanovi porodice Batovac.

edo se ubrzo ukljuio u beogradsku organizaciju NOP-a. Meutim, snanim emo-cijama je i dalje bio vezan za Bosnu gdje se partizanska borba uveliko rasplamsala. Poetkom 1943. godine, ilegalnim je kanalom poao u partizane. Preao je rijeku Drinu i uputio se u ekovie, gdje je postao borac VI istonobosanske brigade. Uestvovao je u oslobaanju Tuzle oktobra 1943. godine.

Poginuo je 25. decembra 1943. godine u selu Tumare, za vrijeme 6. neprijateljske ofanzive, u borbama na planini Ozren.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov mlai brat Marko.

BATOVAC, M A R K O (Boko i Marija)

Roen je 16. septembra 1926. godine u Vlasenici. Imao je samo etiri godine kada se s porodicom doselio u Tuzlu, u Srpsku Varo. Kada je poeo rat u Jugoslaviji, aprila 1941. godine, bio je u drugom razredu Graanske kole. S majkom i sestrom je, 1941. godine, izbjegao u Beograd.

Iako vrlo mlad, Marko je, zajedno sa starijim bratom edom, poeo da radi u orga-nizaciji NOP-a, u kvartu u kom su stanovali, tako da je, kao istaknuti omladinac, prim-ljen u lanstvo SKOJ-a. Ubrzo je mobilisan u prisilni radni vod i radio je jedno vrijeme u smederevskoj eljezari. Kada je saznao da mu je brat poginuo, krajem 1943. godine, odluio je da ode u partizane i osveti ga. Ilegalnim kanalima je preao u Vojvodinu i prikljuio se X vojvoanskoj brigadi.

Poginuo je u novembru 1944. godine kod Rume, u borbama na Sremskom frontu.

BEBI, ANTE (Ivan)

Roenje 1916. godine u selu Grab kod Ljubukog. Radio je kao slubenik. Septembra 1944. godine, nakon konanog osloboenja Tuzle, Ante je pristupio

jedinicama NOV-a. Rasporeen je u redove XVI muslimanske brigade. Poginuo je 29. septembra 1944. godine u borbama s neprijateljskim jedininicama u

okolini Tuzle.

36

BEIRBAI, E S A D (azim i Alija)

Roen je 1914. godine u Tuzli. Odrastao je u Dindi Mahali. Poslije zavrene osnovne kole, izuio je kolarski zanat i zaposlio se u Rudniku uglja Kreka. U predratnom periodu je bio aktivista URSS-ovih sindikata.

U rudniku je radio i za vrijeme okupacije zemlje i djelovao meu radnicima kao simpatizer NOB-a. Nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, Esad je postao borac II krajike brigade, s kojom je uestvovao u mnogobrojnim borbama, marevima i pokretima irom istone i srednje Bosne.

Tokom borbi na Ravnoj planini i Romanovcu, poetkom 1944. godine, zadobio je teke promrzline, te je prebaen u partizansku bolnicu u Sekoviima. Podlegao je poetkom marta 1944. godine.

BEIRBAI, M U H I B A (Fejzo)

Roena je 1926. godine u Tuzli. Zavrila je osnovnu kolu. Radila je u Solani u Kreki.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, Muhiba je, kao sedamanestogodinja djevojka, dobrovoljno stupila u redove novoformirane XVII maje-vike brigade.

Poginula je u jednoj od borbi koje su voene tokom marta i aprila 1944. godine, protiv pripadnika 13. SS "Han-dar" divizije na Majevici. Ukopana je na mjestu pogibije.

BEIROVI, H A U L (Salko)

Roen je 1922. godine u Planama kod Tuzle. Zemljoradnik. Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja

Tuzle, Halil je dobrovoljno stupio u redove novoformiranog Tuzlanskog NOP odreda.

Poginuo je krajem 1943. godine u borbi protiv ustaa kod Sokoca.

37

BEIROVI, O S M A N (Salko i Fatima)

Roen je 1925. godine u Planama kod Tuzle. Poslije zavrene osnovne kole, bavio se zemljoradnjom i radio u Rudniku uglja Kreka.

Pod neposrednim uticajem aktivista KPJ, SKOJ-a i NOP-a, februara 1942. godine Osman je postao lan SKOJ-a i aktivista ilegalne organizacije NOP-a u Bukinju. Radio je na sakupljanju neophodnih materijalno-tehnikih sredstava za potrebe partizana, ali mu je elja bila da se prikljui jedinicama NOV-a. To je i uinio odmah nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, i dobrovoljno je stupio u redove VI istonobosanske brigade. S vremenom je postao mitraljezac, a zbog hrabrosti i odvanosti tokom borbi postao je lan KPJ, te je postavljen na dunost desetara.

Predvodei svoju desetinu, poginuo je marta 1944. godine u Memiima kod Kalesije, u borbi protiv jedinica zelenog kadra. Ukopan je na mjestu pogibije.

BEIROVI, R E D O (Ahmet i Naza)

Roen je 1917. godine u Planama kod Tuzle. Prvo je radio kao nadniar, a zatim i kao solarski i rudarski radnik.

Pod uticajem aktivista KPJ u rudniku i skojevaca u Planama, poetkom 1943. godine ukljuuje se u akcije prikupljanja materijalne pomoi porodicama partizanskih boraca, a kada je njegova privrenost NOB-u dokazana, postaje lan grupe za pripremu omladinaca za odlazak u partizane.

Redo je i sam, 3. avgusta 1943. godine, stupio u VI istonobosansku brigadu. Za osam mjeseci, koliko je

proveo u ovoj brigadi, obavljao je dunost od borca do komandira voda i zamjenika komandira ete. Jedno vrijeme bio je u artiljerijskom vodu 17. udarne istonobosanske divizije. Za iskazane kvalitete, kao borac i starjeina, poetkom 1944. godine, primljen je u lanstvo KPJ.

Poginuo je aprila 1944. godine, poetkom 7. neprijateljske ofanzive, u borbama protiv neprijateljskih jedinica na podruju Han Pijeska.

BEGANOVI, B E I R (Mujo i Hasija)

Roenje 1920. godine u Dobrnji kod Tuzle. Zbog neimatine nije zavrio osnovnu kolu, nego je pomagao roditeljima u obradi zemlje i drugim nadniarskim poslovima koje su obavljali kod bogatijih domaina da bi prehranili porodicu.

Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, Beir je stupio je redove II krajike brigade. U proljee 1944. godine, sa ostalim jedinicama 27. divizije, Brigada kree put Hercegovine i Crne Gore.

Poginuo je poetkom maja 1944. godine u borbama kod epan Polja u Sandaku, Republika Crna Gora.

38

BEGI, S A F E T (Huso i Emka)

Roen je 1921. godine u Petrovicama kod Tuzle. Poslije zavrene osnovne kole u Ljubaama, bavio se zemljoradnjom. Pred poetak Drugog svjetskog rata zaposlio se u Rudniku uglja Kreka.

Od prvih dana okupacije zemlje, aprila 1941. godine, Safet se povezao sa aktivisti-ma KPJ i SKOJ-a. Uestvovao je u akcijama na prikupljanju neophodnih materijalnih dobara za potrebe partizana, prije svega oruja i sanitetskog materijala.

Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, dobrovoljno je stupio u redove XVI muslimanske brigade. Primljen je u lanstvo KPJ. Zbog ispoljene hrabrosti i politike zrelosti, Safet je postao politiki delegat voda, a zatim je postavljen na dunost komesara 3. ete 3. bataljona XVI muslimanske brigade.

Poginuo je 18. decembra 1944. godine u borbama protiv njemakih jedinica na podruju Drinjae kod Zvornika.

BEKI, O S M A N (Ibrahim i Bahira)

Roen je 1928. godine u Donjoj Grabovici kod Tuzle. Nije zavrio osnovnu kolu, a kao djeak bavio se zemljoradnikim poslovima.

Kua Osmanovih roditelja bila je povremeno sastajalite ilegalnih grupa tuzlan-skog NOP-a i baza za uvanje materijala za partizane. Jednog dana, prije osloboenja Tuzle oktobra 1943. godine, njegovu kuu je opkolila jedinica 8. lovake pukovnije. Zajedno sa svoja dva brata uspio je da pobjegne.

Kada je Tuzla osloboena, oktobra 1943. godine, stariji brat Alija odluio je da krene u partizane i sa sobom je poveo petnaestogodinjeg brata Osmana, koji je ras-poreen u prateu etu 27. divizije. Poto je bio najmlai borac, drugovi su nastojali da ga zatite od neposrednih borbi.

Poginuo je 25. decembra 1943. godine na Zvijezdi, za vrijeme 6. neprijateljske ofanzive, dok se je njegova eta probijala kroz obru njemake vojske.

BEKTI, NIDAOA (Mustafa i Rasema)

Roena je 1925. godine u Tuzli. Nije se kolovala, nego je obavljala kune poslove i tako pomagala roditeljima.

Kada je Tuzla prvi put osloboena, 2. oktobra 1943. godine, dobrovoljno je stupila u redove XVI muslimanske brigade, gdje je radila kao bolniarka. Hrabro je podnosi-la pogibije i ranjavanje svojih drugova boraca koje je iznosila sa poprita borbe, previjala ih i tako im spaavala ivote. Pored toga, sa ostalim partizankama prala je i krpi-la odjeu, pripremala i dijelila hranu, pomagala bolesnici-ma i iznemoglima po selima na slobodnoj teritoriji. Takoer, uestvovala je u pripremi i izvoenju kulturno-umjetnikih priredbi za borce i narod.

Poginula je krajem decembra 1943. godine, u osamnestoj godini ivota, u selu Prnjavor kod Kalesije, branei ranjenike prilikom napada jedinica zelenog kadra. Uko-pana je na mjestu pogibije.

39

BEKTI, O S M A N (Husein i Hasnija)

Roen je 1914. godine u Planama kod Tuzle. Zajedno sa ocem Huseinom, pored zemljoradnje bavio se i nadni-arskim poslovima. Kada je fiziki ojaao, zaposlio se u Rudniku uglja Kreka. Bio je oenjen i otac dvoje djece.

Prema ratnim prilikama se odnosio uzdrano. Kada su aktivisti NOP-a od njega zatraili neku uslugu, Osman im je izlazio u susret, pa je vie puta ilegalno iznosio iz rudarskih jama eksploziv za potrebe partizanskih jedinica.

Kada su njegovi drugovi rudari i sugraani poeli masovno i dobrovoljno da odlaze u jedinice NOV-a, i Osman je oktobra 1944. godine, nakon konanog osloboenja Tuzle, stupio u redove XIX biranske brigade.

Poginuo je u decembru 1944. godine kod Sokoca, u borbama koje su vodili protiv Nijemaca i ustaa u rejonu Rogatica - Podromanija. Ukopan je na mjestu pogibije.

BEKTI, E F K O (Demo i Milica)

Roen je 13. juna 1924. godine u Tuzli. Djetinstvo je proveo u Konjanikoj ulici, danas Ul. VI istonobosanske brigade. Zavrio je osnovnu kolu i trgovaki zanat.

Sa surovom zbiljom rata upoznao se dosta rano, jer su Nijemci jedne noi 1942. godine, upali u gostionicu njegovog oca Demala, ubili mu majku Milicu i opljakali lokal. Tada se u ovom mladom ovjeku rodio gnjev prema okupatoru i njegovim sluga-ma. Pored te porodine tragedije, on je i kao mladi radnik bio opredijeljen za NOB. Pretpostavlja se da je jo od 1942. godine bio lan SKOJ-a.

Kao i veina tuzlanskih mladia, 1943. godine biva mobilisan u domobrane. im je saznao da se partizani nalaze blizu Tuzle, uzima lino naoruanje i bjei iz kasarne u Bosanskom Brodu za Tuzlu. Nakon prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, zajedno sa bratom Teufikom, dobrovoljno je stupio u redove XVI muslimanske brigade.

Naalost, nije uestvovao u mnogo bitaka, jer je u jednom okraju kod Zavidovia, polovonom oktobra 1943. godine, teko ranjen i od zadobijenih rana je ubrzo podlegao.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov mlai brat Teufik.

BEKTI, T E U F I K (Demo i Milica)

Roen je 10. februara 1927. godine u Konjanikoj ulici, danas Ul. VI istonobosanske brigade u Tuzli. Zavrio je osnovnu i Graansku kolu.

Bio je djeak kada je poeo rat i kada je upoznao njegove vuje zakone: hapenja, proganjanja i torture svih onih za koga su okupatori i ustaka vlast smatrali da su pristal-ice NOB-a. To bolno saznanje doivio je i Teufik u svojoj porodici kada su mu Nijemci, 1942. godine, ubili majku i opljakali oevu imovinu. Mada je tada imao svega petnaest godina i bio veoma mrav i krhkog zdravlja, jedva je ekao priliku da pristupi partizan-skim jedinicama i osveti ubijenu majku.

Zavrio je kolu kad je Tuzla osloboena, 2. oktobra 1943. godine. Tada je, zajed-no sa starijim bratom efkom, postao borac XVI muslimanske brigade, a sestra Mujesira borac Tuzlanskog NOP odreda.

Teufik, iako vrlo mlad, pokazao se kao hrabar borac. U jednoj borbi kod ekovia, decembra 1943. godine, biva teko ranjen u obje noge i tu je, na bojnom polju, i podlegao.

40

BEKRI, A L I J A (Alija)

Roen je 27. avgusta 1919. godine u Tuzli. Zavrio je osnovnu i Graansku kolu za trgovca, te se zaposlio kao trgovaki pomonik.

Alija i njegov stariji brat Hamdija bili su vrlo aktivni omladinci, naroito u RSD "Sloboda", gdje su od 1938. godine postali i lanovi Uprave drutva.

Svoju aktivnost ovi estiti omladinci i skojevci nas-tavili su i za vrijeme okupacije zemlje i ustakog reima, ali sada na zadacima ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a. Poslije prvog osloboenja Tuzle, oktobra 1943. godine, pris-tupili su jedinicama NOV-a, Hamdija u XVII majeviku brigadu, a Alija u Tuzlanski NOP odred.

U borbi sa 13. SS "Handar" divizijom, u proljee 1944. godine, Alija je bio zarobljen i sproveden u Slavonski Brod, Republika Hrvatska. Poslije kraeg vremena pokuao je da pobjegne iz zatvora. Od tada mu se gubi svaki trag. Pretpostavlja se daje ubijen u pokuaju bjektstva.

Kao uesnik NOB-a je poginuo i njegov stariji brat Hamdija.

BEKRI, M M I J A (Alija)

Roen je 1912. godine u Tuzli. Odrastao je u radnikoj porodici. Poslije zavrene osnovne kole, izuio je stolarski zanat. Pripadao je radnikom pokretu, a od 1937. godine, zajedno s bratom Alijom postao je lan RSD "Sloboda".

Poslije kapitulacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, Hamdija se ukljuio u aktivnosti ilegalne tuzlanske organizacije NOP-a. Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, dobrovoljno je stupio u redove novoformiranog Tuzlanskog NOP odreda.

Poginuo je u novembru 1943. godine u borbi protiv neprijateljskih jedinica oko Meaa kod Kalesije.

BENKOVI, IVAN (Stefan i Cilika)

Roen je 1926. godine u naselju Kreka u Tuzli. Osnovnu kolu je zavrio u Kreki, a Graansku kolu je morao napustiti zbog neimatine i upisati se na kovino-tokarski zanat.

Po zavretku zanata, 1943. godine, Tuzla biva osloboena i Ivan dobrovoljno odlazi u partizane, u redove novoformirane XVIII hrvatske brigade.

Borbe tokom 6. neprijateljske ofanzive su iscrpile njegov mladi i nejaki organizam koji je obolio od tifusa. Lijeio se u partizanskoj bolnici u Srebreniku. Tu gaje zatekla 7. neprijateljska ofanziva koja je poela u proljee 1944. godine. Poto je bio prilino opo-ravljen, prikljuio se jednoj vojvoanskoj brigadi.

Poginuo je juna 1944. godine u borbama protiv pripadnika 13. SS "Handar" diviz-ije u okolini Srebrenika.

41

BENKOVI, PETAR DRAGO (Albert i Julijana)

Roen je 20. avgusta 1925. godine u naselju Kreka u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole, kako nije bilo sredstava za njegovo dalje kolovanje, zaposlio se kao konjuar u Rudniku uglja Kreka.

Petar je radio u rudnikoj konjunici sve do konanog osloboenja Tuzle, septem-bra 1944. godine, pa je, 15. oktobra, na poziv organa narodne vlasti, stupio u redove 2. bataljona XVIII hrvatske brigade.

Ranjen je aprila 1945. godine u borbi protiv Nijemaca na poloaju Snagovo -Kozluk. Nedugo poslije ranjavanja, umro je u partizanskoj bolnici u Vlasenici.

Roena je 1926. godine u naselju Kreka u Tuzli. Poslije zavrene osnovne kole, izuila je krojaki zanat i zaposlila se u Zanatskoj zadruzi u Kreki. Njen ivot do odlaska u par-tizane odvijao se unutar naselja Kreka, meu drugovima antifaistima.

Kada je Tuzla u oktobru 1943. godine osloboena, Stefica se javila u partizane. Rasporeena je u 2. etu 1. bataljona novoformirane XVIII hrvatske brigade na mjesto pomonika mitraljesca. Iako mlada, bila je izuzetno hrabra djevojka i smio borac, pa je ubrzo primljena u lanstvo SKOJ-a.

U borbama oko mjesta Kamensko na planini Ozren, krajem decembra 1943. godine, bila je ranjena, te prenesena u pokretnu brigadnu bolnicu. Kada se, poslije dan-dva, Brigada poela povlaiti prema Biru, iznemogla tefica Benkovi je pala s konja, ostala u snijegu i smrzla se negdje na planini Konjuh.

Njegovo ratovanje i uee u jedininicama NOV-a je kratko trajalo, poginuo je u selu Hrvati kod Lukavca, krajem decembra 1943. godine, u jeku 6. neprijateljske ofanzive.

U NOB-u je uestvovao i njegov sin Muhamed.

BENKOVI, TEFICA (Andrija i Julka)

B E R B E R O V I , E D H E M (Muhamed i Nazija)

Roen je 1903. godine u Kladnju. U rodnom mjestu je zavrio osnovnu kolu. Radio je kao nadumar u Vareu, a zatim u Carevoj upriji kod Vozue. Poslije napada ustani-ka na Kladanj u septembru 1941. godine, Edhem prelazi s porodicom, suprugom i sedmero djece u Tuzlu, gdje se zaposlio u upravi Direkcije uma.

Po dolasku u Tuzlu poeo je da sarauje sa ilegalnom organizacijom NOP-a. Nakon prvog oslobaanja Tuzle, oktobra 1943. godine, odlazi u partizane, u Tuzlanski NOP odred.

BERBI, U L A G A (Alija i Zula)

Roen je 1916. godine u Donjoj Obodnici kod Tuzle. Nije bio u mogunosti da zavri osnovnu kolu, nego se bavio zemljoradnjom da bi prehranio porodicu. Bio je oenjen i otac jednog dijeteta.

Oktobra 1943. godine, nakon prvog osloboenja Tuzle, ulaga je, na poziv Narodnooslobodilakog odbora, stupio u redove novoformiranog Tuzlanskog NOP odre-da. Kada je 19. septembra 1944. godine formirana XXI tuzlanska brigada, njegov bataljon je uao u sastav te brigade.

Poginuo je 16. decembra 1944. godine u borbi protiv etnika na Snagovu kod Zvornika. Ukopan je na mjestu pogibije.

B E R B I , O S M A N UO (Abdulah)

Roen je 1. decembra 1919. godine u Tuzli. Otac Abdulah izdravao je sedmolanu porodicu sa skromnom ui-teljskom platom. Osman je prva tri razreda osnovne kole zavrio u Lukavcu, gdje mu je otac slubovao, dok je etvr-ti zavrio u Kladnju gdje je stanovao kod amide. Nakon zavrene Nie gimnazije u