20...

69
กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก (Individualized Instruction) กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก เเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเ เเเเเเเเ เเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก เเเเเ (เเเเเเเเเ เเเเเ เเเเเเ, 2529 : 16-23) เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ 1. กกกกกกกกกกกกกกกกก เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ 2. กกกกกกกกกกกกกกกกกก

Upload: kobwit-piriyawat

Post on 07-Dec-2014

31.470 views

Category:

Education


0 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��แบบเอก�ตภาพ(Individualized Instruction)

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��แบบเอก�ตภาพ เป็�นการจัดระบบการเร�ยน

ร� �ให้�แก�ผู้��เร�ยนที่��คำ�าน�งถึ�งคำวามแตกต�างระห้ว�างบ!คำคำล โดยจัะจัดให้�สอดคำล�องกบสต&ป็'ญญา คำวามสามารถึ คำวามสนใจั คำวามต�องการ และคำวามสะดวกของผู้��เร�ยนแต�ละบ!คำคำล ซึ่��งผู้��เร�ยนจัะได�รบการเร�ยนร� �และป็ระสบการณ์-การเร�ยนร� �จัากการศึ�กษา คำ�นคำว�า ส0บคำ�นด�วยตนเอง ที่1งน�1ข�1นอย��กบคำวามสามารถึและคำวามสะดวกของผู้��เร�ยนเองเป็�นส�าคำญ

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��แบบเอก�ตภาพไชยยศึ (อ�างอ&งใน ณ์ฐฎา แสงคำ�า, 2529 : 16-23) ได�กล�าว

ถึ�งข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �แบบเอกตภาพไว�ดงน�11. ขั้��นเตร�ยมบทเร�ยน

ก&จักรรมที่��ด�จัะต�องเห้มาะสมกบคำวามสามารถึและคำวามสนใจัของผู้��เร�ยนแต�ละคำนจัะเก��ยวข�องกบป็ระสบการณ์-ของเด7ก ดงน1นผู้��สอนจั�าเป็�นต�องเตร�ยมพร�อมและมากพอที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนเล0อกได�ตามคำวามต�องการ ผู้��สอนไม�จั�า เป็�นต�องเป็�นผู้��ด�า เน&นการเองที่1งห้มด เพ�ยงแต�ก�าห้นดที่างไว�ล�วงห้น�าเพ0�อแนะน�าผู้��เร�ยนในการวางโคำรงงานและด�าเน&นงานด�วยตนเอง

ว&ธี�ด�าเน&นงาน ผู้��สอนจัะต�องเร&�มบที่เร�ยนด�วยการก�าห้นดจัดม!�งห้มายเช&งพฤต&กรรมของแต�ละห้น�วยการเร�ยนเพ0�อใช�เป็�นแนวที่างในการเร�ยนการสอนและการป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยน2. ขั้��นเตร�ยมแบบทดลอง

โดยที่�วไป็การวดและการป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนการสอนแบบเอกตภาพ ไม�ได�เป็�นการป็ระเม&นผู้ลเพ0�อเป็ร�ยบเที่�ยบคำวามร� �กบเพ0�อนในช1น

Page 2: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ห้ร0อเพ0�อให้�ที่ราบว�าผู้��เร�ยนได�เร�ยนไป็ในแนวที่างที่��ผู้��สอนและผู้��จัดห้ลกส�ตรต�องการห้ร0อไม� แต�เป็�นการที่�าเพ0�อ

1)ป็ระเม&นผู้ลแบบรายบ!คำคำลเพ0�อเป็ร�ยบเที่�ยบกบตนเอง2)ตรวจัสอบคำวามสามารถึและป็ระสบการณ์-พ01นฐานของผู้��

เร�ยนแต�ละคำนเพ0�อให้�ผู้��สอนสามารถึเสนอป็ระสบการณ์-การเร�ยนร� �ได�อย�างเห้มาะสม

3)ตรวจัสอบเพ0�อคำ�นห้าป็'ญห้าและส&�งบกพร�องแล�วว&น&จัฉัยและแก�ไขป็'ญห้าต�อไป็ ดงน1นแบบที่ดลองที่��จัะต�องเตร�ยมม� 2

แบบ ได�แก�

(1) แบบที่ดสอบคำวามร� �ของผู้��เร�ยนเก��ยวกบเน01อห้าของห้น�วยการเร�ยนแต�ละก&จักรรม

(2) แบบที่ดสอบวดผู้ลสมฤที่ธี&;ที่างการเร�ยนของแต�ละห้น�วย

3. ขั้��นเตร�ยมสื่��อการสื่อนส0�อการสอนในการเร�ยนการสอนแบบเอกตภาพม�ห้ลายแบบ ซึ่��ง

ผู้��สอนห้ร0อผู้��เร�ยนต�องเล0อกใช�ให้�เห้มาะสม เช�น บที่เร�ยนด�วยตนเอง สไลด- ภาพยนตร- เที่ป็บนที่�กเส�ยง เป็�นต�น4. ขั้��นเตร�ยมการซ่ อมเสื่ร!ม

ห้ลงจัากการเร�ยนแต�ละห้น�วยการเร�ยนเสร7จัส&1นลง อาจัม�ผู้��เร�ยนบางคำนไม�สามารถึสอบผู้�านเกณ์ฑ์-ที่��ก�าห้นด ผู้��สอนต�องเตร�ยมการสอนซึ่�อมเสร&มไว�ด�วย5. ขั้��นการเร�ยนร��

เม0�อเตร�ยมการสอนเร�ยบร�อยแล�ว การเร�ยนร� �แบบเอกตภาพโดยที่�วไป็จัะม�ข 1นตอนของการเร�ยนร� �การสอนแต�ละห้น�วยดงน�1

Page 3: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

1)ก�อนที่�� ผู้�� เ ร�ยน เร&�ม เ ร�ยน ให้�ม�ก ารที่ดสอบ ก�อน เร�ยน (Pretest) เพ0�อที่ดสอบว�าผู้��เร�ยนม�คำวามร� �พ01นฐานเก��ยวกบเน01อห้าในห้น�วยที่��จัะเร�ยนมากน�อยเพ�ยงใด

2)ถึ�าผู้��เร�ยนได�คำะแนนตามเกณ์ฑ์-ที่��ต 1งไว�ก7แสดงว�า ผู้��เร�ยนม�คำวามร� �ในห้น�วย ไม�จั�าเป็�นจัะต�องเร�ยนซึ่�1าอ�กก7ให้�ผู้�านไป็เร�ยนห้น�วยการเร�ยนต�อไป็ได�เลย แต�ถึ�าผู้��เร�ยนไม�ผู้�านเกณ์ฑ์-การที่ดสอบก7จัะเข�าร�วมกระบวนการก&จักรรมการเร�ยนของห้น�วยน1น ๆ นบว�าเป็�นการส�งเสร&ม ในเร0�องอตราการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยน

3)ผู้��เร�ยนเข�าร�วมกระบวนการจัดก&จักรรมการเร�ยนของห้น�วยการเร�ยน

4) เม0�อการเร�ยนการสอนของห้น�วยการเร�ยนเสร7จัส&1นลงก7จัะม�การที่ดสอบภายห้ลงเร�ยน (Posttest) ถึ�าที่ดสอบได�ตามเกณ์ฑ์-ที่��ต 1งไว�ก7ผู้�านไป็เร�ยนห้น�วยการเร�ยนต�อไป็ได� แต�ถึ�าไม�ผู้�านเกณ์ฑ์-ก7ต�องเข�าร�วมก&จักรรมการสอนซึ่�อมเสร&มจันกว�าจัะผู้�านการที่ดสอบตามเกณ์ฑ์-ที่��ต 1งไว�

การจั�ดการเร�ยนร��แบบศู�นย#การเร�ยน( Learning Center )

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��แบบศู�นย#การเร�ยน เป็�นกระบวนการที่��ผู้��

สอนจัดป็ระสบการณ์-การเร�ยนร� �ให้�ผู้�� เร�ยน โดยให้�ผู้�� เร�ยนศึ�กษาห้าคำวามร� �ด�วยตนเองตามคำวามต�องการ คำวามสนใจัและคำวาม

Page 4: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สามารถึจัากศึ�นย-การเร�ยนที่��ผู้��สอนได�จัดเตร�ยมเน01อห้าสาระ ก&จักรรมและส0�อการสอนแบบป็ระสม โดยป็กต&ศึ�นย-การเร�ยนจัะม�ห้ลายศึ�นย- แต�ละศึ�นย-จัะม�เน01อห้าสาระและก&จักรรมเบ7ดเสร7จัในตวเอง ผู้��เร�ยนจัะห้ม!นเว�ยนกนเข�าศึ�กษาห้าคำวามร� �จัากศึ�นย-ต�าง ๆ ที่��จัดเตร�ยมไว�อย�างห้ลากห้ลายจันคำรบที่!กศึ�นย- ผู้��เร�ยนจัะต�องป็ระกอบก&จักรรมต�าง ๆ ตามที่��โป็รแกรมได�ก�าห้นดเอาไว�ภายใต�การด�แลของผู้��สอน ซึ่��งผู้��สอนจัะที่�าห้น�าที่��เป็�นผู้��จัดเตร�ยมศึ�นย-การเร�ยน ให้�คำ�าแนะน�า อ�านวยคำวามสะดวกในการเร�ยนร� � พร�อมที่1งป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยนด�วย

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��ข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �แบบศึ�นย-การเร�ยนแบ�งออกเป็�น 4

ข1นตอนดงน�11. ขั้��นเตร�ยมการ

เตร�ยมผู้��สื่อน ก�อนจัะที่�าการสอนที่!กคำร1งผู้��สอนจัะต�องศึ�กษาข�อม�ลและรายละเอ�ยดต�าง ๆ ในคำ��ม0อการสอน เร&�มต1งแต�จั!ดป็ระสงคำ-การเร�ยนร� � การน�าเข�าส��บที่เร�ยน การแบ�งกล!�มผู้��เร�ยน ระยะเวลาที่��เห้มาะสมในการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยนแต�ละศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� � เน01อห้าว&ชาที่��จัะสอน ว&ธี�การใช�ส0� อต�าง ๆ ป็ระกอบการสอน ว&ธี�การวดป็ระเม&นผู้ล จันถึ�งการสร!ป็บที่เร�ยน

เตร�ยมว�สื่ด&อ&ปกรณ์# ผู้��สอนต�องเตร�ยมวสด!อ!ป็กรณ์-ต�าง ๆ ที่��จั�าเป็�นต�องใช�ในแต�ละศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� �ว�าม�จั�านวนเพ�ยงพอและอย��ในสภาพที่��ใช�การได�ด�ห้ร0อไม� เช�น ใบงาน เอกสารเน01อห้าสาระ ( Fact sheets ) บตรก&จักรรม อ!ป็กรณ์-การฝึ?กที่ดลองป็ระเภที่ต�าง ๆ แบบป็ระเม&นผู้ล เป็�นต�น

เตร�ยมสื่ถานท�� สร�างส&�งแวดล�อมที่��สะดวกสบาย อบอ!�น สะอาด บรรยากาศึด�เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนม�คำวามส!ขกบการเร�ยนร� �เป็�นล�าดบแรก ห้ลงจัากน1นจัดเตร�ยมโต@ะ เก�าอ�1 เป็�นลกษณ์ะ

Page 5: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

กล!�มย�อยตามเน01อห้าที่��จัะสอน ให้�เพ�ยงพอกบจั�านวนคำนและก&จักรรมที่��จัะต�องที่�า เช�น จัดโต@ะเป็�นกล!�ม ๆ ละ 8 คำน แต�ละกล!�มวางป็Aายช0�อเร0�องที่��ต�องการให้�เก&ดการเร�ยนร� �ให้�ชดเจัน

2. ขั้��นสื่อน สื่ร�างกต!กาการเร�ยนร��ร วมก�น ผู้��สอนช�1แจังกระบวนการ

เร�ยนร� �แบบศึ�นย-การเร�ยนและสร�างกต&กาห้ร0อข�อตกลงร�วมกน เช�น การรกษาเวลาในการเร�ยนร� �แต�ละศึ�นย- การที่�างานเป็�นที่�ม คำวามรบผู้&ดชอบในการที่�าก&จักรรม เป็�นต�น

ทดสื่อบก อนเร�ยน พร�อมบอกผู้ลการสอบเพ0�อให้�ที่!กคำนที่ราบคำวามร� �พ01นฐานของตนเอง

น*า เขั้�าสื่� บทเร�ยน ผู้��สอนใช�ก&จักรรมห้ร0อว&ธี�การที่��สอดคำล�องกบเน01อห้าสาระและเห้มาะสมกบผู้��เร�ยน ต�อจัากน1นอาจัอธี&บายเน01อห้าสาระและว&ธี�การที่��จัะเร�ยนพอสงเขป็

แบ งกล& มผู้��เร�ยน ผู้��สอนแบ�งกล!�มผู้��เร�ยนตามจั�านวนศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� � และ คำวรแบ�งแบบคำละกนตามคำวามสามารถึ คำวามสนใจั เพศึ วย เพ0�อให้�แต�ละกล!�มร�วมด�วยช�วยกนเพ0�อให้�เก&ดการเร�ยนร� �ร �วมกน

ด*าเน!นก!จักรรม ให้�ผู้��เร�ยนที่�าก&จักรรมต�าง ๆ คำรบในที่!กศึ�นย- / กล!�ม / ฐานการเร�ยนร� �ก�าห้นด

3. ขั้��นสื่ร&ปบทเร�ยนห้ลงจัากที่��ผู้��เร�ยนห้ม!นเว�ยนกนที่�าก&จักรรมคำรบศึ�นย- / กล!�ม /

ฐานการเร�ยนร� �แล�ว ผู้��สอนต1งคำ�าถึามให้�ผู้��เร�ยนสะที่�อนคำวามร� �ส�กและบที่เร�ยนที่��ได�รบ ผู้��สอนที่�าห้น�าที่��สร!ป็บที่เร�ยนที่1งห้มดร�วมกบผู้��เร�ยน4. ขั้��นประเม!นผู้ล

เม0�อสร!ป็บที่เร�ยนแล�วให้�ผู้��เร�ยนที่�าการที่ดสอบห้ลงเร�ยน พร�อมที่1งแจั�งผู้ลการที่ดสอบให้�ที่!กคำนที่ราบพฒนาการของตนเองเม0� อเป็ร�ยบเที่�ยบกบผู้ลการที่ดสอบก�อนเร�ยน

Page 6: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��ใช้�บทเร�ยนโปรแกรม( Programmed Instruction )

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร�� ใช้�บทเร�ยนโปรแกรมหร�อบทเร�ยน

สื่*า เร/จัร�ป เป็�นกระบวนการจัดการเร�ยนร� �ที่��ม�การสร�างบที่เร�ยนโป็รแกรมห้ร0อบที่เร�ยนส�าเร7จัร�ป็ไว�ล�วงห้น�าที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนเร�ยนร� �ด�วยตนเอง จัะเร�ยนร� �ได�เร7วห้ร0อช�าตามคำวามสามารถึของแต�ละบ!คำคำล โดยบที่เร�ยนดงกล�าวจัะเป็�นบที่เร�ยนที่��น�าเน01อห้าสาระที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� �มาแบ�งเป็�นห้น�วยย�อยห้ลาย ๆ กรอบ ( frames ) เพ0�อให้�ง�ายต�อการเร�ยนร� �ในแต�ละกรอบจัะม�เน01อห้าคำ�าอธี&บายและคำ�าถึามที่��เร�ยบเร�ยงไว� ต�อเน0�องกนโดยเร&�มจัากง�ายไป็ยาก เพ0�อม!�งให้�เก&ดการเร�ยนร� �ตามล�าดบ บที่เร�ยนโป็รแกรมที่��สมบ�รณ์-จัะม�แบบที่ดสอบคำวามก�าวห้น�าของการเร�ยน โดยผู้��เร�ยนสามารถึที่�าการที่ดสอบก�อนและห้ลงเร�ยนเพ0�อตรวจัสอบการเร�ยนร� �ของตนเองได�ที่นที่� ขั้��นตอนการสื่ร�างและการใช้�บทเร�ยนโปรแกรม

ข1นตอนการสร�างและการใช�บที่เร�ยนโป็รแกรมแบ�งออกเป็�น 3

ข1นตอน ดงน�11. ขั้��นเตร�ยม (ส�าห้รบผู้��สอน)

Page 7: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ผู้��สอนศึ�กษาป็'ญห้าคำวามต�องการและคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน น�ามาห้าที่างเล0อกห้ร0อสร�างบที่เร�ยนโป็รแกรมห้ร0อบที่เร�ยนส�าเร7จัร�ป็เร0�องใดเร0�องห้น��งข�1นมาโดยคำวรได�รบการออกแบบจัากผู้��เช��ยวชาญก�อนและต�องม�การที่ดลองตามห้ลกการว&จัย โดยการห้าคำ�าคำวามเช0�อม�นก�อนจั�งจัะให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนตามก&จักรรมในบที่เร�ยนน1น ๆ ส�วนข1นตอนการออกแบบสามารถึด�าเน&นการได�ดงน�1

ว&เคำราะห้-ห้ลกส�ตรเพ0�อพ&จัารณ์าขอบข�ายของเน01อห้า ระดบ ป็ระเภที่ เวลาที่��ใช� คำ��ม0อคำร� เพ0�อให้�เก&ดแนวคำ&ดในการผู้ล&ต

ก�าห้นดเน01อห้า ว&ชาและระดบช1น โดยพ&จัารณ์าเน01อห้าว&ชาที่��น�ามาผู้ล&ตเป็�นว&ชาอะไร ใช�สอนระดบใด ม�สาระมากน�อยเพ�ยงใด เป็ล��ยนแป็ลงบ�อยห้ร0อไม�

วางขอบเขตของงาน โดยวางเคำ�าโคำรงเร0�องล�าดบเร0�องราวก�อนห้ลง

ว&เคำราะห้-เน01อห้าเป็�นข1นตอนที่��ส�าคำญเพราะเป็�นการน�าเน01อห้ามาแตกย�อยและเร�ยงล�าดบจัากง�ายไป็ห้ายาก

สร�างแบบที่ดสอบและม�คำ�าตอบเฉัลยให้�ไว� โดยออกแบบเน01 อห้าที่��จัะใช�ที่ดสอบผู้��เร�ยนที่1งก�อนและห้ลงเร�ยนในบที่เร�ยนน1น แบบที่ดสอบต�องวดให้�คำรอบคำล!มวตถึ!ป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรมที่��วางไว�และต�องสร�างข�1นตามห้ลกการสร�างแบบที่ดสอบน�นคำ0อ ม�การห้าคำ�าคำวามเช0�อม�นและการที่ดลองใช�

เข�ยนบที่เร�ยนส�าเร7จัร�ป็ห้ร0อบที่เร�ยนโป็รแกรม ผู้��ออกแบบจัะต�องเข�ยนโดยย�ดโคำรงสร�างข1นตอนการเข�ยนและขอบเขตของงาน

ที่ดลองใช�และป็รบป็ร!งแก�ไข การที่ดลองแต�ละคำร1งคำวรบนที่�กผู้ลการที่ดลองเพ0�อน�ามาป็รบป็ร!งแก�ไข เช�น อาจัจัะป็รบป็ร!งเน01อห้า แก�ไขด�านภาษา เป็�นต�น

2. ขั้��นการเร�ยนร��

Page 8: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ผู้��สอนให้�ผู้��เร�ยนที่�าแบบที่ดสอบก�อนเร�ยน ผู้��สอนแนะน�าการใช�บที่เร�ยนให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัที่!กข1นตอน แจักบที่เร�ยนให้�ผู้��เร�ยนศึ�กษาด�วยตนเองตามก&จักรรมที่��บที่

เร�ยนก�าห้นดไว� โดยผู้��เร�ยนแต�ละคำนใช�เวลามากน�อยแตกต�างกนไป็

3. ขั้��นสื่ร&ป ห้ลงจัากที่��ผู้��เร�ยนศึ�กษาจันจับบที่เร�ยนแล�ว ผู้��สอนจั�งให้�ที่�า

แบบที่ดสอบห้ลงเร�ยน ผู้��สอนสร!ป็สาระส�าคำญเพ&�มเต&มส�าห้รบผู้��เร�ยนที่��ต�องการ

ที่ราบ ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนตรวจัสอบและป็ระเม&นผู้ลงาน

การจั�ดการเร�ยนโดยใช้�บทเร�ยนโมด�ล( Induction Module )

ความหมาย

Page 9: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�บทเร�ยนโมด�ลหร�อหน วยการเร�ยน เป็�นกระบวนการจัดการเร�ยนร� �ที่��ม�การสร�างบที่เร�ยนเป็�นห้น�วยที่��ม�เน01อห้าห้ร0อกล!�มป็ระสบการณ์-จับในตวเอง สร�างข�1นเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� �ด�วยตนเอง โดยม�วตถึ!ป็ระสงคำ-ที่��ก�าห้นดไว�แน�นอนและชดเจัน โมด�ลห้น��งๆ จัะป็ระกอบด�วยแนวคำ&ด วตถึ!ป็ระสงคำ- ก&จักรรมการเร�ยน ส0�อและการป็ระเม&นผู้ล ตามป็กต&มกน&ยมจัดไว�ในลกษณ์ะเป็�นแฟ้Aมห้�วงชน&ดป็กแข7งบรรจั!เอกสารพ&มพ-ด�วยกระดาษอย�างด�ห้ร0อรวบรวมเป็�นช!ดเอกสาร เป็�นห้นงส0อ เป็�นต�นขั้��นตอนการสื่ร�างและใช้�บทเร�ยนโมด�ล

การจัดการเร�ยนร� �แบบใช�โมด�ลม�ข 1นตอนส�าคำญดงต�อไป็น�11. ขั้��นเตร�ยมการ

ผู้��สอนศึ�กษาป็'ญห้า คำวามต�องการและคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน เพ0�อเล0อกสร�างบที่เร�ยนโมด�ลข�1นมา ซึ่��งบ!ญชม ศึร�สะอาด ( 2541 :

92 – 93 ) กล�าวไว�โดยสร!ป็ดงน�1 ก*าหนดเร��องท��จัะสื่ร�างบทเร�ยน คำวรตดส&นใจัว�าคำวรสร�าง

บที่เร�ยนเร0�องใด คำวรเล0อกเร0�องที่��ตนม�คำวามถึนด คำวามสนใจัและคำวามรอบร� �เร0�องน1น ๆ

ก*าหนดหล�กการและเหต&ผู้ล เป็�นการอธี&บายถึ�งเบ01 องห้ลงคำวามเป็�นมาของบที่เร�ยน คำวามส�าคำญของบที่เร�ยน ขอบเขตของเน01อห้าการเร�ยนและคำวามสมพนธี-กบเร0�องอ0�น ๆ

ก*าหนดจั&ดประสื่งค# การก�าห้นดจั!ดป็ระสงคำ-ของบที่เร�ยนจัะเป็�นแนวในการเข�ยนเน01 อห้าสาระการเร�ยนตลอดจันก&จักรรมและส0�อต�าง ๆ ของโมด�ล การก�าห้นดจั!ดป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรมจั�งเป็�นการก�าห้นดเป็Aาห้มายป็ลายที่างที่��ต�องการให้�เก&ดข�1นกบผู้��เร�ยนที่��สามารถึวดได� และก�าห้นดเกณ์ฑ์-ที่��ใช�ส�าห้รบพ&จัารณ์าผู้��เร�ยนว�าบรรล!ผู้ลการเร�ยนในระดบที่��น�าพอใจัห้ร0อยง

Page 10: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สื่*ารวจัสื่��อและแหล งการเร�ยนร�� ผู้��สร�างโมด�ลจัะต�องศึ�กษาคำ�นคำว�าต�ารา เอกสาร โสตที่ศึน�ป็กรณ์-ต�าง ๆ เพ0�อน�าข�อม�ลเห้ล�าน1นมาก�าห้นดก&จักรรมและส0�อการเร�ยนได�อย�างเห้มาะสม

ว!เคราะห#ภารก!จั เป็�นการว&เคำราะห้-ว�าบที่เร�ยนน1นๆ จัะต�องอาศึยคำวามร� �พ01 นฐานและคำวามสามารถึใดมาก�อนบ�าง ระห้ว�างเร�ยนจัะต�องเร�ยนร� �เร0�องอะไรบ�างจั!ดป็ระสงคำ-แต�ละข�อจัะต�องใช�ก&จักรรมใดบ�าง และก&จักรรมเห้ล�าน1นคำวรม�ลกษณ์ะใด

สื่ร�างเคร��องม�อประเม!นผู้ล เป็�นการสร�างเคำร0�องม0อป็ระเม&นผู้ลก�อนเร�ยนและห้ลงเร�ยน โดยวดที่1งส�วนที่��เป็�นคำวามร� �และสมรรถึภาพพ01นฐานที่��จั�าเป็�นต�อการเร�ยน รวมที่1งคำวามร� �และสมรรถึภาพพ01นฐานที่��คำรอบคำล!มจั!ดป็ระสงคำ-ของบที่เร�ยน

ปร�บปร&งบทเร�ยน น�าบที่เร�ยนที่��สร�างเสร7จัแล�วไป็ให้�ผู้��เช��ยวชาญด�านต�างๆ พ&จัารณ์าตรวจัสอบ แล�วน�า มาป็รบป็ร!งแก�ไขตามข�อเสนอแนะของผู้��เช��ยวชาญ

ทดลองใช้� น�าบที่เร�ยนที่��ป็รบป็ร!งแล�วมาที่ดลองใช�เพ0�อห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพและคำวามเที่��ยงตรงของเคำร0�องม0อตามล�าดบดงน�1 ทดลองใช้�ก�บกล& มย อย เพ0�อที่ดลองห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพ

ของบที่เร�ยน และที่�าการป็รบป็ร!งแก�ไขข�อบกพร�องต�าง ๆ

ทดลองใช้�ในห�องเร�ยน เพ0�อที่ดลองห้าคำวามเที่��ยงตรงในการที่�าห้น�าที่��เป็�นบที่เร�ยน และป็รบป็ร!งแก�ไขเป็�นคำร1งส!ดที่�าย

Page 11: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

พ!มพ#ฉบ�บจัร!ง น�าบที่เร�ยนที่��ป็รบป็ร!งคำร1งส!ดที่�ายแล�วไป็พ&มพ-เพ0�อจัดใส�แฟ้Aมป็กแข7ง ห้ร0อจัดเป็�นช!ดเอกสารเพ0�อน�าไป็ใช�ต�อไป็

2. ขั้��นการเร�ยนร��การน�าโมด�ลไป็ใช�ในการจัดการเร�ยนร� �คำวรด�าเน&นการดงน�11.ประเม!นผู้ลก อนเร�ยน โดยอาจัใช�เป็�นแบบที่ดสอบชน&ดต�าง

ๆ เพ0�อที่ดสอบคำวามร� � คำวามสามารถึและสมรรถึภาพพ01นฐานของผู้��เร�ยน

2.แนะน*าการใช้�บทเร�ยน ผู้��สอนแนะน�าข1นตอน การใช�ส0�อการเร�ยนร� �ที่��ก�าห้นดไว�ตลอดจันรายละเอ�ยดต�าง ๆ ในโมด�ล

3.ท*าก!จักรรมตามบทเร�ยน ให้�ผู้��เร�ยนได�ศึ�กษาเร�ยนร� �และที่�าก&จักรรมด�วยตนเองตามข1นตอนต�าง ๆ ในใบงานห้ร0อบตรคำ�าส�งที่��ก�าห้นดไว�ในบที่เร�ยน

3. ขั้��นสื่ร&ป1. ป็ระเม&นผู้ลห้ลงเร�ยน ให้�ผู้��เร�ยนที่�าแบบที่ดสอบห้ลงเร�ยนจับ

ในแต�ละโมด�ลแล�ว2. สร!ป็สาระส�าคำญ ผู้��สอนและผู้��เร�ยนสร!ป็สาระของบที่เร�ยน

ร�วมกน3. ตรวจัสอบและป็ระเม&นผู้ลงาน ผู้��สอนและผู้��เร�ยนตรวจัสอบ

และป็ระเม&นผู้ลงานร�วมกน4. เร�ยนซึ่�อมเสร&ม ผู้��สอนและผู้��เร�ยนวางแผู้นการเร�ยนซึ่�อม

เสร&มในกรณ์�ที่��ผู้ลการป็ระเม&นห้ลงเร�ยนยงไม�เป็�นที่��น�าพอใจั

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�ช้&ดการสื่อน( Instructional Package )

ความหมาย

Page 12: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�ช้&ดการสื่อน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �จัากช!ดการสอน เป็�นส0�อการสอนชน&ดห้น��งที่��เป็�นลกษณ์ะของส0�อป็ระสม ( Multi-media ) เป็�นการใช�ส0� อต1งแต�สองชน&ดข�1นไป็ร�วมกนเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�รบคำวามร� �ที่��ต�องการ โดยอาจัจัดข�1นส�าห้รบห้น�วยการเร�ยนตามห้วข�อเน01อห้าและป็ระสบการณ์-ของแต�ละห้น�วยที่��ต�องการจัะให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� � อาจัจัดเอาไว�เป็�นช!ด ๆ บรรจั!ในกล�อง ซึ่องห้ร0อกระเป็Dา ช!ดการสอนแต�ละช!ดป็ระกอบด�วยเน01อห้าสาระ บตรคำ�าส�ง / ใบงาน ในการที่�าก&จักรรม วสด!อ!ป็กรณ์- เอกสาร / ใบคำวามร� � เคำร0�องม0อห้ร0อส0�อที่��จั�า เป็�นส�าห้รบก&จักรรมต�าง ๆ รวมที่1งแบบวดป็ระเม&นผู้ลการเร�ยนร� �

ขั้��นตอนในการผู้ล!ตช้&ดการสื่อนการผู้ล&ตช!ดการสอนม�ข 1นตอนดงน�11.ก*าหนดเร��องเพ��อท*าช้&ดการสื่อน อาจัก�าห้นดตามเร0�องใน

ห้ลกส�ตรห้ร0อก�าห้นดเร0�องให้ม�ข�1นมาก7ได� การจัดแบ�งเร0�องย�อยจัะข�1นอย��กบลกษณ์ะของเน01อห้าและลกษณ์ะการใช�ช!ดการสอนน1น ๆ การแบ�งเน01อเร0�องเพ0�อที่�าช!ดการสอนในแต�ละระดบย�อมไม�เห้ม0อนกน

2.ก*าหนดหมวดหม� เน��อหาและประสื่บการณ์# อาจัก�าห้นดเป็�นห้มวดว&ชาห้ร0อบ�รณ์าการแบบสห้ว&ที่ยาการได�ตามคำวามเห้มาะสม

3.จั�ดเป1นหน วยการสื่อน จัะแบ�งเป็�นก��ห้น�วย ห้น�วยห้น��ง ๆ จัะใช�เวลานานเที่�าใดน1นคำวรพ&จัารณ์าให้�เห้มาะสมกบวยและระดบช1นผู้��เร�ยน

4.ก*าหนดห�วเร��อง จัดแบ�งห้น�วยการสอนเป็�นห้วข�อย�อย ๆ เพ0�อสะดวกแก�การเร�ยนร� �แต�ละห้น�วยคำวรป็ระกอบด�วยห้วข�อย�อย ห้ร0อป็ระสบการณ์-ในการเร�ยนร� �ป็ระมาณ์ 4 – 6 ห้วข�อ

5.ก*าหนดความค!ดรวบยอดหร�อหล�กการ ต�องก�าห้นดให้�ชดเจันว�าจัะให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามคำ&ดรวบยอดห้ร0อสามารถึสร!ป็

Page 13: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ห้ลกการ แนวคำ&ดอะไร ถึ�าผู้��สอนเองยงไม�ชดเจันว�าจัะให้�ผู้��เร�ยนเก&ดการเร�ยนร� �อะไรบ�าง การก�าห้นดกรอบคำวามคำ&ด ห้ร0อห้ลกการก7จัะไม�ชดเจัน ซึ่��งจัะรวมไป็ถึ�งการจัดก&จักรรม เน01อห้าสาระ ส0�อและส�วนป็ระกอบอ0�นๆ ก7จัะไม�ชดเจันตามไป็ด�วย

6.ก*าหนดจั&ดประสื่งค#การสื่อน ห้มายถึ�งจั!ดป็ระสงคำ-ที่�วไป็และจั!ดป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรม รวมที่1งการก�าห้นดเกณ์ฑ์-การตดส&นผู้ลสมฤที่ธี&;การเร�ยนร� �ไว�ให้�ชดเจัน

7.ก*าหนดก!จักรรมการเร�ยน ต�องก�าห้นดให้�สอดคำล�องกบวตถึ!ป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรม ซึ่��งจัะเป็�นแนวที่างในการเล0อกและผู้ล&ตส0�อการสอน ก&จักรรมการเร�ยน ห้มายถึ�งก&จักรรมที่!กอย�างที่��ผู้��เร�ยนป็ฏิ&บต& เช�น การอ�าน การที่�าก&จักรรมตามบตรคำ�าส�ง การตอบคำ�าถึาม การเข�ยนภาพการที่ดลอง การเล�นเกม การแสดงคำวามคำ&ดเห้7น การที่ดสอบ เป็�นต�น

8.ก*าหนดแบบประเม!นผู้ล ต�องออกแบบป็ระเม&นผู้ลให้�ตรงกบวตถึ!ป็ระสงคำ-เช&งพฤต&กรรม โดยใช�การสอบแบบอ&งเกณ์ฑ์- ( การวดผู้ลที่��ย�ดเกณ์ฑ์-ห้ร0อเง0� อนไขที่��ก�าห้นดไว�ในวตถึ!ป็ระสงคำ-โดยไม�ม�การน�าไป็เป็ร�ยบเที่�ยบกบคำนอ0�น ) เพ0�อให้�ผู้��สอนที่ราบว�าห้ลงจัากผู้�านก&จักรรมมาเร�ยบร�อยแล�ว ผู้��เร�ยนได�เป็ล��ยนพฤต&กรรมการเร�ยนร� �ตามวตถึ!ป็ระสงคำ-ที่��ต 1งไว�มากน�อยเพ�ยงใด

9.เล�อกและผู้ล!ตสื่��อการสื่อน วสด!อ!ป็กรณ์-และว&ธี�การที่��ผู้��สอนใช� ถึ0อเป็�นการสอนที่1งส&1น เม0�อผู้ล&ตส0�อการสอนในแต�ละห้วเร0�องเร�ยบร�อยแล�ว คำวรจัดส0�อการสอนเห้ล�าน1นแยกออกเป็�นห้มวดห้ม��ในกล�อง / แฟ้Aมที่��เตร�ยมไว� ก�อนน�า ไป็ห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพเพ0�อห้าคำวามตรง คำวามเที่��ยงก�อนน�าไป็ใช� เราเร�ยกส0�อการสอนแบบน�1ว�า ช!ดการสอน

Page 14: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

โดยป็กต&ร�ป็แบบของช!ดการสอนที่��ด�คำวรม�ขนาดมาตรฐานเพ0�อคำวามสะดวกในการใช�และคำวามเป็�นระเบ�ยบเร�ยบร�อยในการเก7บรกษา โดยพ&จัารณ์าในด�านต�างๆ เช�น การใช�ป็ระโยชน- คำวามป็ระห้ยด คำวามคำงที่นถึาวร คำวามน�าสนใจั คำวามที่นสมย ที่นเห้ต!การณ์- คำวามสวยงาม เป็�นต�น

10. สื่ร�างขั้�อทดสื่อบก อนและหล�งเร�ยนพร�อมท��งเฉลย การสร�างข�อสอบเพ0�อที่ดสอบก�อนและห้ลงเร�ยนคำวรสร�างให้�คำรอบคำล!มเน01อห้าและก&จักรรมที่��ก�าห้นดให้�เก&ดการเร�ยนร� �โดยพ&จัารณ์าจัากจั!ดป็ระสงคำ-การเร�ยนร� �เป็�นส�าคำญ ข�อสอบไม�คำวรมากเก&นไป็แต�คำวรเน�นกรอบคำวามร� �คำวามส�าคำญในป็ระเด7นห้ลกมากกว�ารายละเอ�ยดป็ล�กย�อย ห้ร0อถึามเพ0�อคำวามจั�าเพ�ยงอย�างเด�ยว และเม0� อสร�างเสร7จัแล�วคำวรที่�าเฉัลยไว�ให้�พร�อมก�อนส�งไป็ห้าป็ระส&ที่ธี&ภาพของช!ดการสอน

11. หาประสื่!ทธิ!ภาพขั้องช้&ดการสื่อน เม0�อสร�างช!ดการสอนเสร7จัเร�ยบร�อยแล�ว ต�องน�าช!ดการสอนน1น ๆ ไป็ที่ดสอบโดยว&ธี�การต�าง ๆ ก�อนน�า ไป็ใช�จัร&ง เช�น ที่ดลองใช�เพ0� อป็รบป็ร!งแก�ไข ให้�ผู้�� เช��ยวชาญตรวจัสอบคำวามถึ�กต�อง คำวามคำรอบคำล!มและคำวามตรงของเน01อห้า เป็�นต�น

ขั้��นตอนการใช้�ช้&ดการสื่อนการใช�ช!ดการสอนจัะใช�ตามป็ระเภที่และจั!ดป็ระสงคำ-ที่��ที่�าข�1นม�ข 1น

ตอนโดยสร!ป็ดงน�11. ขั้ ��นทดสื่อบก อนเร�ยนให�ผู้��เร�ยนได�ทดสื่อบก อนเร�ยน

เพ0�อพ&จัารณ์าพ01นคำวามร� �เด&มของผู้��เร�ยน อาจัใช�เวลาป็ระมาณ์ 10 – 15 นาที่� และคำวรเฉัลยผู้ลการที่ดสอบให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนที่ราบพ01นฐานคำวามร� �ของตน

2.ขั้��นน*าเขั้�าสื่� บทเร�ยน

Page 15: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

เพ0�อเป็�นการสร�างแรงจั�งใจัให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามกระต0อร0อร�นที่��จัะเร�ยนร� �

3. ขั้��นประกอบก!จักรรมการเร�ยนผู้��สอนจัะต�องช�1แจังห้ร0ออธี&บายให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัอย�างละเอ�ยดที่!กข1นตอนก�อนลงม0อที่�าก&จักรรม

4. ขั้��นสื่ร&ปบทเร�ยนผู้��สอนน�าสร!ป็บที่เร�ยนซึ่��งอาจัที่�าได�โดยการถึามห้ร0อให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็คำวามเข�าใจัห้ร0อสารที่��ได�จัากการเร�ยนร� � เพ0�อให้�แน�ใจัว�าผู้��เร�ยนม�คำวามคำ&ดรวบยอดตามห้ลกการที่��ก�าห้นด

5. ประเม!นผู้ลการเร�ยนโดยการที่�าข�อที่ดสอบห้ลงเร�ยนเพ0�อป็ระเม&นด�ว�าผู้��เร�ยนบรรล!ตามจั!ดป็ระสงคำ-ห้ร0อไม� เพ0�อจัะได�ป็รบป็ร!งแก�ไขข�อบกพร�องของผู้��เร�ยนในกรณ์�ที่��ยงไม�ผู้�านจั!ดป็ระสงคำ-ที่��ก�าห้นดข�อใดข�อห้น��ง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�คอมพ!วเตอร#ช้ วยสื่อน ( CAI )( Computer Assisted Instruction )

ความหมาย

Page 16: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�คอมพ!วเตอร#ช้ วยสื่อน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ของผู้��เร�ยนที่��อาศึยคำอมพ&วเตอร- ซึ่��งเป็�นเที่คำโนโลย�ระดบส�งมาป็ระย!กต-ใช�เป็�นส0�อห้ร0อเคำร0�องม0อส�าห้รบการเร�ยนร� � โดยจัดเน01อห้าสาระห้ร0อป็ระสบการณ์-ส�าห้รบให้�ผู้��เร�ยนได�เร�ยนร� � อาจัจัดเป็�นลกษณ์ะบที่เร�ยนห้น�วยการเร�ยนห้ร0อโป็รแกรมการเร�ยน ฯลฯขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

บ!ญเก01อ คำวรห้าเวช ( 2543 : 70 – 71 ) ได�เสนอข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �โดยใช�คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอน ไว�ดงน�11. ขั้��นน*าเขั้�าสื่� บทเร�ยน

ข1นตอนน�1จัะเร&�มต1งแต�การที่กที่ายผู้��เร�ยน บอกว&ธี�การเร�ยนและบอกจั!ดป็ระสงคำ-ของการเร�ยน เพ0�อที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนได�ที่ราบว�าเม0�อเร�ยนจับบที่เร�ยนน�1แล�วเขาจัะสามารถึที่�าอะไรได�บ�าง คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนสามารถึเสนอว&ธี�การในร�ป็แบบที่��น�าสนใจัได� ไม�ว�าจัะเป็�นลกษณ์ะภาพเคำล0� อนไห้ว เส�ยงห้ร0อผู้สมผู้สานห้ลาย ๆ อย�างเข�าด�วยกน เพ0�อเร�าคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน ให้�ม!�งคำวามสนใจัเข�าส��บที่เร�ยน บางโป็รแกรมอาจัจัะม�แบบที่ดสอบวดคำวามพร�อมของผู้��เร�ยนก�อนห้ร0อม�รายการ ( Menu ) เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนเล0อกเร�ยนได�ตามคำวามสนใจั และผู้��เร�ยนสามารถึจัดล�าดบการเร�ยนก�อนห้ลงได�ด�วยตนเอง

2. ขั้��นการเสื่นอเน��อหาเม0�อผู้��เร�ยนเล0อกเร�ยนในเร0�องใดแล�ว คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7

จัะเสนอเน01อห้าน1นออกมาเป็�นกรอบ ๆ ( Frame ) ในร�ป็แบบที่��เป็�น ตวอกษร ภาพ เส�ยง ภาพกราฟ้ฟ้Gกและภาพเคำล0�อนไห้ว เพ0�อเร�าคำวามสนใจัในการเร�ยน และสร�างคำวามเข�าใจัในคำวามคำ&ดรวบยอดต�าง ๆ แต�ละกรอบ ห้ร0อเสนอเน01อห้าเร�ยงล�าดบไป็ที่�ละอย�างที่�ละป็ระเด7น โดยเร&�มจัากง�ายไป็ห้ายาก ผู้��เร�ยนจัะคำวบคำ!มคำวามเร7วในการเร�ยนด�วยตนเอง เพ0�อที่��จัะให้�ได�เร�ยนร� �ได�มากที่��ส!ด ตาม

Page 17: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำวามสามารถึ และม�การช�1แนะห้ร0อการจัดเน01อห้าส�าห้รบการช�วยเห้ล0อผู้��เร�ยนให้�เก&ดการเร�ยนที่��ด�ข�1น

3. ขั้��นค*าถามและค*าตอบห้ลงจัากเสนอเน01อห้าของบที่เร�ยนไป็แล�ว เพ0�อที่��จัะวดผู้��เร�ยน

ว�าม�คำวามร� �คำวามเข�าใจัเน01อห้าที่��เร�ยนผู้�านมาแล�วเพ�ยงใดก7จัะม�การที่บที่วนโดยการให้�ที่�าแบบฝึ?กห้ด และช�วยเพ&�มพ�นคำวามร� �คำวามช�านาญ เช�น ให้�ที่�าแบบฝึ?กห้ดชน&ดคำ�าถึาม แบบเล0อกตอบ แบบถึ�กผู้&ด แบบจับคำ��และแบบเต&มคำ�า เป็�นต�น ซึ่��งคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนสามารถึเสนอแบบฝึ?กห้ดแก�ผู้��เร�ยนได�น�าสนใจัมากกว�าแบบที่ดสอบธีรรมดาและผู้��เร�ยนตอบคำ�าถึามผู้�านที่างแป็Aนพ&มพ-ห้ร0อเมาที่- ( Mouse ) นอกจัากน�1 คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนยงสามารถึจับเวลาในการตอบคำ�าถึามของผู้��เร�ยนได�ด�วย ถึ�าผู้��เร�ยนไม�สามารถึตอบคำ�าถึามได�ในเวลาที่��ก�าห้นดไว� คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7จัะเสนอคำวามช�วยเห้ล0อให้�

4. ขั้��นการตรวจัค*าตอบเม0�อระบบคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนได�รบคำ�าตอบจัากผู้��เร�ยนแล�ว

คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7จัะตรวจัคำ�าตอบและแจั�งผู้ลให้�ผู้��เร�ยนได�ที่ราบ การแจั�งผู้ลอาจัแจั�งเป็�นแบบข�อคำวาม กราฟ้ฟ้Gกห้ร0อเส�ยง ถึ�าผู้��เร�ยนตอบถึ�กก7จัะได�รบการเสร&มแรง ( Reinforcement

) เช�น การให้�คำ�าชมเชย เส�ยงเพลง ห้ร0อให้�ภาพกราฟ้ฟ้Gกสวย ๆ และถึ�าผู้��เร�ยนตอบผู้&ด คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนก7จัะบอกใบ�ให้�ห้ร0อให้�การซึ่�อมเสร&มเน01อห้าแล�วให้�คำ�าถึามน1นให้ม� เม0�อตอบได�ถึ�กต�อง จั�งก�าวไป็ส��ห้วเร0�องให้ม�ต�อไป็ ซึ่��งจัะห้ม!นเว�ยนเป็�นวงจัรอย��จันกว�าจัะห้มดบที่เร�ยนในห้น�วยน1น ๆ

5. ขั้��นการป4ดบทเร�ยนเม0�อผู้��เร�ยนเร�ยนจันจับบที่เร�ยนแล�ว คำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนจัะ

ที่�าการป็ระเม&นผู้ล ผู้��เร�ยนโดยการที่�าแบบที่ดสอบ ซึ่��งจั!ดเด�นของคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอน คำ0อ สามารถึส!�มข�อสอบออกมาจัากคำลง

Page 18: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข�อสอบที่��ได�สร�างไว�และเสนอให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนโดยไม�เห้ม0อนกน จั�งที่�าให้�ผู้��เร�ยนไม�สามารถึจัดจั�าคำ�าตอบจัากการที่��ที่�าในคำร1งแรก ๆ น1นได� ห้ร0อแบบไม�ร� �คำ�าตอบน1นมาก�อนเอามาใช�ป็ระโยชน- เม0�อที่�าแบบที่ดสอบน1นเสร7จัแล�วผู้��เร�ยนจัะได�รบที่ราบคำะแนนการที่�าแบบที่ดสอบของตนเองว�าผู้�านตามเกณ์ฑ์-ที่��ได�ก�าห้นดไว�ต1งแต�แรก อ�กที่1งคำอมพ&วเตอร-ช�วยสอนจัะบอกเวลาที่��ใช�ในการเร�ยนในห้น�วยน1น ๆ ได�ด�วย เป็�นต�น

การจั�ดการเร�ยนร��แบบโครงงาน( Project Method )

ความหมายการจัดการเร�ยนร� �แบบโคำรงงาน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เป็Gด

โอกาสให้�ผู้��เร�ยนได�ศึ�กษาคำ�นคำว�าและลงม0อป็ฏิ&บต&ก&จักรรมตามคำวามสนใจั คำวามถึนดและคำวามสามารถึของตนเอง ซึ่��งอาศึยกระบวนการที่างว&ที่ยาศึาสตร- ห้ร0อกระบวนการอ0�น ๆ ที่��เป็�นระบบ ไป็ใช�ในการศึ�กษาห้าคำ�าตอบในเร0�องน1น ๆ ภายใต�คำ�าแนะน�า ป็ร�กษาและคำวามช�วยเห้ล0อจัากผู้��สอนห้ร0อผู้��ที่��เช��ยวชาญ เร&�มต1งแต�การเล0อกเร0�องห้ร0อห้วข�อที่��จัะศึ�กษา การวางแผู้น การด�าเน&นงานตามข1นตอนที่��ก�าห้นด

Page 19: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ตลอดจันการน�าเสนอผู้ลงาน ซึ่��งในการจัดที่�าโคำรงงานน1นสามารถึที่�าได�ที่!กระดบช1น อาจัเป็�นรายบ!คำคำลห้ร0อเป็�นกล!�ม จัะกระที่�าในเวลาเร�ยนห้ร0อนอกเวลาเร�ยนก7ได�ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �แบบโคำรงงานม�ข 1นตอนส�าคำญ ดงต�อไป็น�11. การเล0อกห้วข�อเร0�องห้ร0อป็'ญห้าที่��จัะศึ�กษา2. การวางแผู้น ป็ระกอบด�วย

การก�าห้นดจั!ดป็ระสงคำ-การต1งสมมต&ฐานการก�าห้นดว&ธี�การศึ�กษา

3. การลงม0อป็ฏิ&บต&4. การเข�ยนรายงาน5. การน�าเสนอผู้ลงาน

การจั�ดการเร�ยนร��โดยการไปท�ศูนศู5กษา( Field Trip )

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��โดยการไปท�ศูนศู5กษา เป็�นกระบวนการ

เร�ยนร� �ที่��น�าผู้��เร�ยนออกไป็ศึ�กษาเร�ยนร� � ณ์ สถึานที่��ที่��เป็�นแห้ล�งคำวามร� �ในเร0�องน1น ( ซึ่��งอย��นอกสถึานที่��เร�ยนกนอย��โดยป็กต& )โดยม�การศึ�กษาเร�ยนร� �ส&�งต�าง ๆ ในสถึานที่��น 1นตามกระบวนการห้ร0อว&ธี�การที่��ผู้��

Page 20: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สอนและผู้��เร�ยนได�ร�วมกนวางแผู้นไว� และม�การอภ&ป็รายสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �จัากข�อม�ลที่��ได�จัากการศึ�กษาเร�ยนร� �ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �โดยการไป็ที่ศึนศึ�กษาม�ข 1นตอนดงน�11. ขั้��นวางแผู้น

เป็�นข1นตอนที่��ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนเตร�ยมการก�อนที่��จัะไป็ที่ศึนศึ�กษา ซึ่��งคำวรป็ระกอบด�วยเร0�องต�อไป็น�1

1.1 ก�าห้นดวตถึ!ป็ระสงคำ-ของการไป็ศึ�กษา1.2 ก�าห้นดห้วข�อเร0�องที่��จัะศึ�กษา1.3 ก�าห้นดสถึานที่��ที่��จัะไป็ที่ศึนศึ�กษา เม0�อม�การก�าห้นดวตถึ!ป็ระสงคำ-

และห้วข�อห้ร0อเร0�องที่��จัะศึ�กษาแล�ว ผู้��เร�ยนคำวรม�ส�วนในการเล0อกสถึานที่��ที่��จัะไป็ศึ�กษา ซึ่��งเม0�อม�การก�าห้นดสถึานที่��แน�ชดแล�ว ผู้��สอนห้ร0อผู้��เร�ยนบางคำนคำวรจัะห้าโอกาสไป็ส�ารวจัสถึานที่��น 1นก�อน จัะช�วยให้�ได�ข�อม�ลที่��ด�ในการวางแผู้นการเด&นที่างและการห้าคำวามร� �ต�อไป็

ก�าห้นดการเด&นที่าง ได�แก� โป็รแกรมการเด&นที่างที่��ม�ก�าห้นดเวลาที่��แน�นอน

ก�าห้นดว&ธี�เด&นที่าง ได�แก� ที่1งการต&ดต�อยานพาห้นะ เส�นที่าง การเด&นที่าง

ก�าห้นดคำ�าใช�จั�าย ม�การป็ระมาณ์การคำ�าใช�จั�ายในการไป็ที่ศึนศึ�กษาที่1งห้มด ซึ่��งห้ากงบป็ระมาณ์ที่��เตร�ยมไว�ไม�เพ�ยงพอ ผู้��เร�ยนอาจัจัะต�องช�วยออกคำ�าใช�จั�ายบางส�วนเพ&�มเต&ม

ก�าห้นดก&จักรรมห้ร0อว&ธี�การที่��จัะศึ�กษา เช�น จัะใช�ว&ธี�การสงเกต การจัดบนที่�ก อดเที่ป็ ถึ�ายภาพ ถึ�ายว&ด�ที่ศึน- สมภาษณ์- ลงม0อป็ฏิ&บต& ห้ร0อที่ดลอง เป็�นต�น ซึ่��งว&ธี�การใดจั�า เป็�นต�องใช�เคำร0�องม0อห้ร0ออ!ป็กรณ์- ก7จัะต�องม�การจัดเตร�ยมให้�เร�ยบร�อย

ก�าห้นดห้น�าที่��คำวามรบผู้&ดชอบ คำวรก�าห้นดและแบ�งห้น�าที่��คำวามรบผู้&ดชอบให้�ผู้��เร�ยนที่!กคำนอย�างชดเจัน คำวรจัดที่�าเป็�นเอกสารแจักสมาช&กที่!ก

Page 21: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำนให้�รบร� �ตรงกน ห้ร0อกรณ์�ผู้��สอนแบ�งผู้��เร�ยนออกเป็�นกล!�ม คำวรให้�โอกาสสมาช&กป็ระช!มป็ร�กษาห้าร0อกน เพ0�อให้�ได�ข�อตกลงร�วมกน

ต&ดต�อขออน!ญาตผู้��บงคำบบญชาที่��ม�อ�านาจัอน!ญาตตามระเบ�ยบของที่างราชการ

ขออน!ญาตผู้��ป็กคำรองเป็�นลายลกษณ์-อกษร รวมที่1งการตอบรบจัากผู้��ป็กคำรองพร�อมคำ�าใช�จั�ายสมที่บ ( ถึ�าม� )

ต&ดต�อสถึานที่��และว&ที่ยากรห้ร0อผู้��ม�ส�วนเก��ยวข�องที่��จัะไป็ที่ศึนศึ�กษาในจั!ดต�าง ๆ

ต&ดต�อเพ0�อขอที่�าป็ระกนอ!บต&เห้ต!ในการเด&นที่างของที่!กคำน2. ขั้��นการเด!นทางไปท�ศูนศู5กษา

เป็�นการเด&นที่างไป็ที่ศึนศึ�กษาตามโป็รแกรมที่��ก�าห้นดไว� ซึ่��งผู้��สอนคำวรด�แลเอาใจัใส�ในเร0�องคำวามป็ลอดภย สงเกตพฤต&กรรมของผู้��เร�ยนและให้�คำ�าป็ร�กษาแนะน�าตามคำวามเห้มาะสม3. ขั้��นการศู5กษาเร�ยนร��ในสื่ถานท��หร�อแหล งเร�ยนร��

เม0� อเด&นที่างไป็ถึ�งยงสถึานที่��เป็Aาห้มายแล�ว ผู้��สอนคำวรจัดป็ระช!มผู้��เร�ยนที่1งห้มดก�อนที่��จัะป็ล�อยให้�ผู้��เร�ยนไป็ศึ�กษาเร�ยนร� �ตามที่��ได�รบมอบห้มาย โดยม�การย�1าห้ร0อที่บที่วนเก��ยวกบเร0�องวตถึ!ป็ระสงคำ-ของการศึ�กษา การเคำารพต�อกฎเกณ์ฑ์- กต&กาของสถึานที่�� คำวามป็ลอดภย ว&ธี�การศึ�กษา การนดห้มายและการตรงต�อเวลา เป็�นต�น ผู้��สอนคำอยสงเกตการณ์- ด�แล ช�วยเห้ล0อให้�ผู้��เร�ยนม�การศึ�กษาเร�ยนร� � คำอยไต�ถึามถึ�งการที่�าก&จักรรมต�าง ๆ ตามที่��เตร�ยมไว�เพ0�อให้�ได�ข�อม�ลมากที่��ส!ด4. ขั้��นการเด!นทางกล�บ

เป็�นการเด&นที่างกลบห้ลงจัากที่��ได�ศึ�กษาเร�ยนร� �ตามโป็รแกรมที่��ก�าห้นดไว� ซึ่��งผู้��สอนคำวรจัะด�แลเอาใจัใส�ในเร0�องคำวามป็ลอดภย สงเกตพฤต&กรรมผู้��เร�ยนและให้�คำ�าป็ร�กษาห้าร0อแนะน�าตามคำวามเห้มาะสม ( ซึ่��งในการเด&นที่างที่1งไป็และกลบ ห้ากไม�ม�เห้ต!จั�าเป็�น ไม�

Page 22: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำวรจัะม�การเด&นที่างนอนเส�นที่างตามที่��ได�ก�าห้นดห้ร0อขออน!ญาตไว� ซึ่��งอาจัเก&ดป็'ญห้าข�1นมาได� )5. ขั้��นสื่ร&ปผู้ลการเร�ยนร��

อาจัที่�าได�ดงน�1a. สร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �ที่นที่� ในกรณ์�ที่��สามารถึจัดสรรเวลา

ได� ไม�คำวรเร�งร�บเด&นที่างกลบ คำวรให้�โอกาสผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �ที่นที่� ณ์ สถึานที่��ศึ�กษาด�งานจัะที่�าให้�ได�ผู้ลด�มาก เพราะยงจั�า คำวามคำ&ด ป็ระสบการณ์- ข�อม�ลและคำวามร� �ส�กต�างๆ ได�ด�

b. สร!ป็การเร�ยนร� �ห้ลงจัากกลบถึ�งสถึานศึ�กษา ซึ่��งโดยที่�วไป็ห้ลงจัากศึ�กษาเร�ยนร� �แล�ว ผู้��สอนและผู้��เร�ยนมกจัะไม�ม�เวลาสร!ป็ที่นที่� ดงน1น เม0� อเด&นที่างกลบถึ�งสถึานศึ�กษาแล�วคำวรร�บห้าโอกาสให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �โดยเร7ว

การสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� � ที่�าได�ห้ลายว&ธี� เช�น ให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนน�าเสนอป็ระสบการณ์-และข�อม�ลที่��ตนได�รบจัากการศึ�กษาจัะได�ม�การอภ&ป็รายร�วมกนในป็ระเด7นห้ร0อห้วข�อที่��ส�า คำญ ม�การสร!ป็ให้�คำรอบคำล!มป็ระเด7นการเร�ยนร� �ที่1ง 3 ด�าน ได�แก� ด�านคำวามร� �ที่��ได�รบ ด�านเจัตคำต& และด�านที่กษะกระบวนการที่��ใช�ในการแสวงห้าคำวามร� � เช�น กระบวนการคำ&ด กระบวนการที่�างานเป็�นกล!�ม เป็�นต�น6. ขั้��นประเม!นผู้ล

เป็�นข1นที่��ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนป็ระเม&นผู้ล เพ0� อให้�ที่ราบว�าการไป็ที่ศึนศึ�กษาคำร1งน�1ม�ผู้ลเป็�นอย�างไร เช�น บรรล!ตามวตถึ!ป็ระสงคำ-ห้ร0อไม� ป็'ญห้าและอ!ป็สรรคำม�อะไรบ�าง ตลอดจันข�อเสนอแนะอ0�น ๆ ซึ่��งอาจัป็ระเม&นได�จัากการสอบถึาม การสงเกต ห้ร0อข�อเสนอแนะต�างๆ เป็�นต�น

Page 23: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�แหล งเร�ยนร��ในช้&มช้นและธิรรมช้าต!ความหมาย

แหล งเร�ยนร��ในช้&มช้น ห้มายถึ�ง 1.สื่ถาบ�นขั้องช้&มช้นท��ม�อย� แล�วในว!ถ�ช้�ว!ตและการท*ามาหาก!น

ในช้&มช้น เช�น วด โบสถึ- ว&ห้าร ศึาลาการเป็ร�ยญในวด ซึ่��งเป็�นสถึานที่��ที่�าบ!ญตามป็ระเพณ์� ตลาด ร�านขายของช�า ลานนวดข�าว โรงงานขนาดเล7กในห้ม��บ�าน ป็Hา ห้�วย ห้นอง คำลอง บ�ง ที่��ชาวบ�านมาห้าอาห้าร เก7บห้น�อไม� เก7บเห้7ด ห้าป็ลา ฯลฯ

Page 24: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2.สื่ถานท��หร�อสื่ถาบ�นท��ร�ฐและประช้าช้นจั�ดต��งขั้5�น เช�น อ!ที่ยานการศึ�กษาในวด และในช!มชน อ!ที่ยานป็ระวต&ศึาสตร- อ!ที่ยานแห้�งชาต&ที่างที่ะเล อ!ที่ยานแห้�งชาต&ในที่�องถึ&�นแถึบภ�เขา ศึ�นย-วฒนธีรรม ศึ�นย-ศึ&ลป็าช�พ ศึ�นย-เยาวชน ศึ�นย-ห้ตถึกรรมช!มชน ห้อสม!ด ห้�องสม!ดป็ระชาชน พ&พ&ธีภณ์ฑ์-สถึาน พ&พ&ธีภณ์ฑ์-ที่�องถึ&�น พ&พ&ธีภณ์ฑ์-พ01นบ�าน พ&พ&ธีภณ์ฑ์-ธีรรมชาต&เก��ยวกบ สตว- พ0ช ด&น ห้&น แร� เป็�นต�น

3.สื่��อเทคโนโลย�ท��ม�อย� ในโรงเร�ยนและช้&มช้น เช�น ว�ด&ที่ศึน- ภาพสไลด- โป็รแกรมส�าเร7จัร�ป็ ภาพยนตร- ห้!�นห้ร0อโมเดลจั�าลอง ของจัร&ง เป็�นต�น

4.สื่��อเอกสื่ารสื่!�งพ!มพ#ต าง ๆ ท��ม�อย� ในโรงเร�ยนและช้&มช้น เช�น ห้นงส0อสาราน!กรม วารสาร ต�ารายาพ01นบ�าน ภาพจั&ตรกรรมฝึาผู้นง ภาพถึ�าย เป็�นต�น

5.บ&คลากรผู้��ท��ม�ความร��ด�านต าง ๆ ในช้&มช้น เช�น ผู้��น�าที่างศึาสนา เกษตรกร ศึ&ลป็Gน ห้มอพ01นบ�าน ผู้��น�าช!มชน ป็ราชญ-ชาวบ�าน เป็�นต�นแหล งเร�ยนร��ธิรรมช้าต! ห้มายถึ�ง

1.สื่!�งแวดล�อมทางธิรรมช้าต! เช�น ภ�เขา แม�น�1า ป็Hาไม� ต�นไม� สวน ไร�นา ด&น ห้&น แร� ลม ฟ้Aา อากาศึ เป็�นต�น

2.มน&ษย#และสื่�ตว#ต าง ๆ เช�น บ!คำคำลต�าง ๆ รอบตวและสตว-ที่!กชน&ด เป็�นต�น

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�แหล งเร�ยนร��ในช้&มช้นและธิรรมช้าต! ห้มายถึ�ง กระบวนการเร�ยนร� �ที่��ใช�ที่กษะกระบวนการต�าง ๆ ในการวางแผู้นเพ0�อแสวงห้าคำวามร� �จัากแห้ล�งเร�ยนร� �ในโรงเร�ยนและช!มชนร�วมกนระห้ว�างผู้��สอนและผู้��เร�ยนอย�างเป็�นระบบขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �โดยใช�แห้ล�งเร�ยนร� �ในช!มชนและธีรรมชาต&ม�ข 1นตอนส�าคำญ ดงต�อไป็น�1

Page 25: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

1. ขั้��นวางแผู้น คำวรด�าเน&นการดงน�11.1 ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนก�าห้นดวตถึ!ป็ระสงคำ-ห้วข�อ เร0�อง

ห้ร0อป็ระเด7นที่��จัะศึ�กษาเร�ยนร� �1.2 ส�ารวจัแห้ล�งเร�ยนร� �ป็ระเภที่ต�าง ๆ ซึ่��งอาจัเก7บรวบรวม

ข�อม�ลโดยการสมภาษณ์-แบบสอบถึาม แบบส�ารวจั เป็�นต�น1.3 น�าข�อม�ลที่��ได�มาจัดที่�าที่ะเบ�ยน ห้มวดห้ม�� รายช0�อ ราย

ละเอ�ยดของแห้ล�งเร�ยนร� �1.4 ผู้��สอนแลผู้��เร�ยนเล0อกแห้ล�งเร�ยนร� �ที่��สอดคำล�องกบห้วข�อ

เร0�องและวตถึ!ป็ระสงคำ-ที่��ต�องการเร�ยน1.5 ป็ระสานขอคำวามร�วมม0อในการใช�แห้ล�งเร�ยนร� �1.6 ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนก�าห้นดกรอบเน01อห้า ป็ระเด7น

ศึ�กษาก&จักรรมห้ร0อว&ธี�การที่��จัะศึ�กษา เช�น จัะใช�ว&ธี�การสงเกต การจัดบนที่�ก อดเที่ป็ ถึ�ายภาพ ถึ�ายว�ด&ที่ศึน- สมภาษณ์- ลงม0อป็ฏิ&บต&ห้ร0อที่ดลอง เป็�นต�น ซึ่��งว&ธี�การใดจั�าเป็�นจัะต�องใช�เคำร0�องม0อห้ร0ออ!ป็กรณ์-ก7จัะต�องม�การจัดเตร�ยมให้�เร�ยบร�อย

1.7 ก�าห้นดและมอบห้มายห้น�าที่��คำวามรบผู้&ดชอบให้�ผู้��เร�ยนที่!กคำนอย�างชดเจัน อาจัจัะจัดที่�าเป็�นเอกสารแจักให้�สมาช&กที่!กคำนรบร� �ตรงกน ห้ร0อกรณ์�ที่��แบ�งผู้��เร�ยนออกเป็�นกล!�ม อาจัจัะให้�โอกาสสมาช&กป็ระช!มเตร�ยมการร�วมกน

1.8 ก�าห้นดวน เวลา ว&ธี�การเด&นที่างและคำ�าใช�จั�าย ( ถึ�าม� )2. ขั้��นเก/บรวบรวมขั้�อม�ล ควรด*าเน!นการด�งน��

2.1ผู้��สอนน�าผู้��เร�ยนไป็เร�ยนที่��แห้ล�งเร�ยนร� � ซึ่��งผู้��สอนคำวรจัะด�แลเอาใจัใส�ในเร0�อง คำวามป็ลอดภย สงเกตพฤต&กรรมของผู้��เร�ยนและให้�คำ�าป็ร�กษา แนะน�าตามคำวามเห้มาะสม

2.2ผู้�� เร�ยนจัะได�น�า ที่กษะกระบวนต�าง ๆ ไป็ใช�ในการเก7บรวบรวมข�อม�ล เช�น สงเกตการใช�ภาษาในการสมภาษณ์- การจัดบนที่�กข�อม�ลด�วยว&ธี�การต�าง ๆ เป็�นต�น โดยผู้��สอน

Page 26: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำอยด�แล ช�วยเห้ล0อให้�ผู้��เร�ยนม�การศึ�กษาเร�ยนร� � คำอยไต�ถึามถึ�งการที่�าก&จักรรมต�าง ๆ ตามที่��เตร�ยมไว� เพ0�อให้�ได�ข�อม�ลมากที่��ส!ด

3. ขั้��นสื่ร&ปผู้ลการเร�ยนร�� อาจัท*าได�ด�งน��3.1สร!ป็การเร�ยนร� �ที่นที่� ในกรณ์�ที่��สามารถึจัดสรรเวลาได�และ

ไม�ร�บเด&นที่างกลบ คำวรให้�โอกาสผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �ที่นที่� ณ์ สถึานที่��ศึ�กษาด�งาน จัะที่�าให้�ได�ผู้ลด�มากเพราะยงจั�าคำวามคำ&ด ป็ระสบการณ์- ข�อม�ล และคำวามร� �ส�กต�าง ๆ ได�ด�

3.2สร!ป็การเร�ยนร� �ห้ลงจัากกลบถึ�งสถึานศึ�กษา ซึ่��งโดยที่�วไป็ห้ลงจัากศึ�กษาเร�ยนร� �แล�ว ผู้��สอนและผู้��เร�ยนมกจัะไม�ม�เวลาสร!ป็ที่นที่� ดงน1น เม0�อเด&นที่างกลบถึ�งสถึานศึ�กษาแล�วคำวรร�บห้าโอกาสให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �โดยเร7ว การสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� � ที่�า ได�ห้ลายว&ธี� เช�น ให้�ผู้��เร�ยนแต�ละคำนน�าเสนอป็ระสบการณ์- และข�อม�ลที่��ตนได�รบจัากการศึ�กษา จัดให้�ม�การอภ&ป็รายร�วมกนในป็ระเด7นห้ร0อห้วข�อที่��ส�าคำญ การเข�ยนรายงาน การจัดน&ที่รรศึการ เป็�นต�น และในการสร!ป็ผู้ลการเร�ยนร� �น 1น ผู้��สอนคำวรด�แลให้�ม�การสร!ป็ให้�คำรอบคำล!มป็ระเด7นการเร�ยนร� �ที่1ง 3 ด�าน ได�แก� ด�านคำวามร� �ที่��ได�รบ ด�านเจัตคำต& และด�านที่กษะกระบวนการที่��ใช�ในการแสวงห้าคำวามร� � เช�น กระบวนการคำ&ด กระบวนการที่�างานเป็�นกล!�ม เป็�นต�น

4. ขั้��นประเม!นผู้ลเป็�นข1นที่��ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกน ป็ระเม&นผู้ลเพ0� อให้�ที่ราบ

ว�าการไป็ที่ศึนศึ�กษาคำร1งน�1ม�ผู้ลเป็�นอย�างไร เช�น บรรล!ผู้ลตามวตถึ!ป็ระสงคำ-ห้ร0อไม� ป็'ญห้าและอ!ป็สรรคำม�อะไรบ�างตลอดจันข�อเสนอแนะอ0�น ๆ ซึ่��งอาจัป็ระเม&นได�จัากการสอบถึาม การสงเกต ห้ร0อข�อเสนอแนะต�าง ๆ

Page 27: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

เป็�นต�น

การจั�ดการเร�ยนร��แบบไตรสื่!กขั้าส�านกงานคำณ์ะกรรมการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& ( 2542 : 48-

64 ) ได�เสนอแนะการจัดการเร�ยนร� �ตามแนวพ!ที่ธีว&ธี� แบบไตรส&กขา ไว�ดงน�1ความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��แบบไตรสื่!กขั้า เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนได�ป็ฏิ&บต&กบส&�งที่��เร�ยนจัร&ง ๆ แล�วพ&จัารณ์าให้�เห้7น

Page 28: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ป็ระโยชน- คำ!ณ์ โที่ษ ตามคำวามเป็�นจัร&งด�วยตนเองแล�วน�าคำวามร� �น 1นมาเป็�นห้ลกในการป็ฎ&บต&ตามอย�างจัร&งจังขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �แบบไตรส&กขา ม�ข 1นตอนดงต�อไป็น�11. ขั้��นศู�ล

ให้�ผู้�� เร�ยนเล0อกการกระที่�า ถึ�กห้ร0อผู้&ด ในการตอบสนองสถึานการณ์-ที่��ผู้��สอนก�าห้นดให้�ในข1นตอนน�1จัะเก��ยวข�องกบห้ลกป็ฎ&บต&ที่��เร�ยกว�า ศู�ลสื่!กขั้า เป็�นการคำวบคำ!มตนเองให้�อย��ในคำวามถึ�กต�องที่างกาย วาจัา ดงพ!ที่ธีที่าสภ&กข! ให้�คำวามเห้7นว�า ศู�ลม�ขั้อบเขั้ตตรงท��ปรากฏทางกาย วาจัา เป็�นการกระที่�าที่��ที่�าให้�ผู้��ป็ระพฤต&สบายกาย ใจั และที่�าให้�โลกม�สนต&ภาพ โดยการป็ฎ&บต&น�1เน�นการคำวบคำ!มตนเอง เห้7นได�จัากการอาราธีนาศึ�ล และศึ�ลไม�ใช�พ&ธี�ร�ตอง

พระราชวรม!น� กล�าวว�า ศู�ล ค�อสื่ภาวะขั้องผู้��ท��ม�หล�กความประพฤต!ถ�กต�องทางกาย วาจัา ระบบศึ�ลจัะเป็�นอย�างไร เคำร�งคำรด เข�มงวดเพ�ยงใด ข�1นอย��กบวตถึ!ป็ระสงคำ-ของระบบการคำรองช�ว&ตแบบน1น ๆ สมที่รง ป็!ญฤที่ธี&; เสนอให้�สอนเด7กให้�รกษาศึ�ลจัร&ง ๆ โดยแรก ๆ ให้�รกษาศึ�ล 5 แล�วคำ�อย ๆ ย�ดศึ�ลส�งข�1นไป็

สร!ป็ได�ว�า ศู�ลสื่!กขั้า คำ0อ การป็ฏิ&บต&ตนให้�ถึ�กต�อง ทางกาย วาจัา โดยการคำวบคำ!มตนเอง

การฝึ?กในข1นศึ�ล ห้ร0อ ศึ�ลส&กขา น�1ผู้��สอนอาจัฝึ?กให้�ผู้��เร�ยนรกษาศึ�ล โดยคำวบคำ!มกาย วาจัา ของตนให้�อย��ในระเบ�ยบ ว&นย และศึ�ลธีรรม2. ขั้��นก*าหนดสื่มาธิ!

เป็�นการฝึ?กข1นต�น ในการคำวบคำ!มสต&ให้�ระล�กร� �อย��กบลมห้ายใจั เพ0�อคำวามระล�กร� �แน�วแน�ที่��จั!ดเด�ยว ในข1นตอนน�1จัะเก��ยวข�องกบห้ลกป็ฏิ&บต&ที่��เร�ยกว�า จั!ตสื่!กขั้า คำ0อ การป็ฏิ&บต&เพ0�อด*ารงสื่ภาพจั!ตให�ปกต!ม��นคงต อความด�งาม โดยที่�วไป็บ!คำคำลม� จั!ตสื่มาธิ! อย��แล�ว โดยธีรรมชาต&และบ!คำคำลคำวรฝึ?กให้�เป็�นสมาธี&ด�วย

Page 29: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ที่�านพ!ที่ธีที่าสภ&กข! กล�าวถึ�งจั&ตส&กขาม�ใจัคำวามว�า จั!ตสื่!กขั้า เป1นการฝึ<กเพ��อบ�งค�บความค!ดให�เป1นไปตามท��เราต�องการ ให�ม�ความสื่ามารถในการขั้ มใจั ม�ความอดทนในการต อสื่��ก�บก!เลสื่ เพราะม�ก�าลงใจัในการพ&จัารณ์าสภาวธีรรมเพ0�อสร�างป็'ญญาตามต�องการ จั&ตส&กขาม�ห้ลกในการป็ฏิ&บต&โดยย�อ 2 ข1นดงน�1

1. เล0อกที่��สงด ไม�พล!กพล�าน แล�วเล0อกอารมณ์-ในการเพ�งที่��สะดวกที่��ส!ด เช�น การเพ�งลมห้ายใจั

2. ป็รบป็ร!งอารมณ์-ให้�แป็รไป็ตามที่��ต�องการ เช�น ก�าห้นดเป็�นดวงแก�ว อารมณ์-ที่��ป็ร!งแต�งน�1 ไม�ใช�ของจัร&ง เพ�ยงแต�เป็�นการฝึ?กบงคำบจั&ต ซึ่��งจัะเก&ดคำวามช�านาญในการบงคำบจั&ต

พระราชวรม!น� กล�าวว�าการน�งน&�ง ๆ ไม�ใช�ตวสมาธี& สื่มาธิ!น��นต�องม�องค#ประกอบเป1นความแน วแน ม��นคง หน�กแน นขั้องจั!ต ที่��จัะน�าไป็ใช�ในการที่�าก&จัที่!ก ๆ อย�าง

ว!ธิ�ฝึ<กจั!ต ในข1นสมาธี&ม�ห้ลายอย�าง เช�น1. ฝึ?กให้�คำนย& งก�บก!จักรรมอย างใดอย างหน5�ง ไม�ให้�

โอกาสย!�งกบคำวามช�ว2.ว&ธี�เอาคำวามด�เข�าข�ม ห้ร0อผู้�กมดจั&ตไว�กบส&�งด�งามบาง

อย�างแบบที่��เร�ยกว�า อ&ดมคต!3. ฝึ?กสมาธี&ที่��เร�ยกว�า ว!ป=สื่สื่นา คำ0อ ข1นที่��เก&ดคำวามร� �แจั�ง

เห้7นจัร&งจันเป็ล��ยนคำ�าน&ยม ม�โลกที่ศึน- และช�วที่ศึน-อย�างให้ม�ได�

สมที่รง ป็!ญฤที่ธี&; เสนอแนะการป็ฏิ&บต& จั!ตสื่!กขั้า ที่�าได�ง�าย ๆ ดงน�1

1. ร*าล5กถ5งค&ณ์พระร�ตนตร�ย น�งขดสมาธี&โดยขาขวาที่กขาซึ่�าย ม0อขวาที่บม0อซึ่�าย ห้งายม0อ ต1งกายตรง แต�ไม�เกร7งตว

Page 30: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2. หล�บตาก*าหนดลมหายใจัเขั้�า ออก– โดยดกที่��ป็ลายจัม�กห้ร0อก�าห้นดพองย!บห้ร0อตามลมห้ายใจัเข�า ออก– ก7ได� ให้�สต&อย��กบส&�งที่��ก�าห้นด ไม�เผู้ลอสต& ไม�คำ&ดเร0�องอ0�นๆ การฝึ?กน�1จัะฝึ?กในต�นคำาบเร�ยน ห้ร0อ ที่�ายคำาบเร�ยนก7ได� โดยใช�เวลาคำร1งละ 5 – 10 นาที่� และการสวดมนต- เป็�นว&ธี�ห้น��งที่��จัะที่�าให้�จั&ตเป็�นสมาธี&การฝึ?กในข1นก�าห้นดสมาธี&ห้ร0อจั&ตส&กขาน�1 ผู้��สอนอาจัให้�ผู้��เร�ยนฝึ?กสมาธี&โดยการสวดมนต- ก�าห้นดด�ลมห้ายใจัเข�าออก การก�าห้นดย0นและเด&นอย�างม�สมาธี&ผู้��เร�ยนจัะสามารถึบรรยายคำวามร� �ส�ก คำวามคำ&ดในการฝึ?กสมาธี&ได�ถึ�กต�อง

3. ขั้��นพ!จัารณ์าด�วยป=ญญาเป็�นข1นส!ดที่�ายห้ลงจัากผู้�านการฝึ?กสมาธี&ระยะห้น��ง จันสามารถึ

ระล�กร� � แน�วแน�ที่��จั!ดเด�ยวจั�งที่�าให้�พ&จัารณ์าว�าสถึานการณ์-ที่��เล0อกกระที่�าคำร1งแรกน1นเห้มาะสมห้ร0อไม�อะไรผู้&ดอะไรถึ�กจันสามารถึเล0อกป็ฏิ&บต&ได�ถึ�กต�องเห้มาะสมอย�างสมเห้ต!สมผู้ล

ในข1นตอนน�1จัะเก��ยวข�องกบห้ลกป็ฏิ&บต&ที่��เร�ยกว�า ป=ญญาสื่!กขั้า เป็�นการที่�าคำวามเข�าใจัส&�งต�าง ๆ ตามสภาวะที่��เป็�นจัร&ง โดยเน�นการมองเห้7นอย�างน1นจัร&ง ไม�ใช�การคำาดคำ�านวณ์เอาเองแล�วก�าห้นดห้ลกป็ระพฤต&ของตน ให้�ด�ารงคำวามด�ไม�เป็�นภยต�อตนเองและผู้��อ0�น

พ!ที่ธีที่าสภ&กข! กล�าวว�า ป=ญญาสื่!กขั้า ค�อ การพ!จัารณ์าเห/นอร!ยสื่�จั ไตรล�กษณ์# จันละคำวามย�ดม�นถึ0อม�นในส&�งที่��ไม�ม�สาระตวตนที่��แที่�จัร&งลงได�

ธี.ธีรรมศึร� เสนอว&ธี�การป็ฏิ&บต&ป็'ญญาส&กขาด�วยว&ธี�ธีรรมดาไว�ว�า ให้�ห้ดพ&จัารณ์าร�างกายของเราและของคำนอ0�นว�าเป็ล��ยนแป็ลงอย��เสมอ เป็ล��ยนจัากเด7กไป็ตามล�าดบแล�วก7ตายในที่��ส!ด

การฝึ?กในข1นพ&จัารณ์าด�วยป็'ญญาห้ร0อป็'ญญาส&กขาน�1 ผู้��สอนอาจัให้�ผู้��เร�ยนพ&จัารณ์าคำวามคำ&ด คำวามร� �ส�กของตนเองจันเข�าใจัด�ตาม

Page 31: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สภาพคำวามเป็�นจัร&ง ห้ร0อสามารถึแก�ไขสถึานการณ์-ที่��ก�าห้นดให้�ได�อย�างสมเห้ต!สมผู้ล

การจั�ดการเร�ยนร��โดยสื่ร�างศูร�ทธิาและโยน!โสื่มนสื่!การส�านกงานคำณ์ะกรรมการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& ( 2452 : 75-

92 ) ได�เสนอแนะการจัดการเร�ยนร� �ตามแนวว&ธี�พ! ที่ธี แบบโยมนส&การ ไว�ดงน�1ความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��โดยสื่ร�างศูร�ทธิาและโยน!โสื่มนสื่!การ เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��ให้�ผู้��เร�ยนได�ใช�คำวามคำ&ดที่��ถึ�กว&ธี� คำ&ดเป็�นห้ร0อ

Page 32: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำ&ดอย�างม�ระเบ�ยบ ร� �ว&ธี�ห้าเห้ต!ผู้ล ส0บสาว แยกแยะ ป็'ญห้าได� โดยไม�เอาอ!ป็ที่านของตนเองเข�าจับ โยน!โสื่“ ” แป็ลว�า เห้ต! ต�นเห้ต! ต�นเคำ�า แห้ล�งเก&ดป็'ญห้า อ!บาย ว&ธี�การ มนสื่!การ“ ” แป็ลว�า การที่�าในใจั การคำ&ด การคำ�าน�ง ใส�ใจัพ&จัารณ์า เม0�อรวมเป็�น โยน!โสื่มนสื่!การ ห้มายถึ�ง การที่�าใจัโดยแยบคำายขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

ข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �โดยการสร�างศึรที่ธีาและโยน&โสมนส&การ ส!มน อมรว&วฒน- เสนอไว�ดงน�11. ขั้��นน*า ขั้��นเสื่ร!มการสื่ร�างศูร�ทธิา–

1.1 จั�ดบรรยากาศูในช้��นเร�ยนเพ��อสื่ งเสื่ร!มการเร�ยนร��ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น การจัด

สภาพบรรยากาศึในช1นเร�ยนให้�ม�ลกษณ์ะดงน�1(1) ต�องม�คำวามสงบ(2) พยายามจัดให้�ผู้��เร�ยนได�ใกล�ช&ดกบธีรรมชาต&ม�การ

ใช�แห้ล�งว&ที่ยาการในช!มชน ให้�ผู้��เร�ยนได�ป็ระสบการณ์-ตรง

(3) จัดสภาพในช1นเร�ยนให้�ม�คำวามแป็ลกให้ม�ไม�จั�า เจั เช�น จัดการเร�ยนเป็�นกล!�ม บ�าง ม�การเป็ล��ยนกล!�ม เป็ล��ยนที่��น �ง(4) จัดบร&เวณ์ห้�องเร�ยนและโรงเร�ยนให้�สะอาดม�ระเบ�ยบและเร�ยบง�ายอย��เสมอ(5) สร�างบรรยากาศึ สร�างคำวามสนใจั ต1งใจัเร�ยนเป็�นพ01นฐานให้�ผู้��เร�ยน เป็�น บรรยากาศึที่��ชวนให้�สบายใจั ไม�ม�การข�มข��บงคำบ ห้�ามพ�ด ห้�ามแสดงคำวาม คำ&ดเห้7น ห้�ามล!กจัากที่��น �งแต�เน�นการส�ารวมกาย วาจัา ใจั ฝึ?กแผู้�เมตตา ฝึ?ก

Page 33: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

สมาธี&อย�างง�าย ฝึ?กให้�ผู้��เร�ยนม�สต&อย��เสมอ ให้�ร� �ตวว�าก�าลงที่�าอะไร พ�ดอะไร คำ&ดอะไร

1.2 สื่ร�างสื่�มพ�นธิภาพท��ด�ระหว างผู้��สื่อนก�บผู้��เร�ยนผู้��สอนต�องป็ฏิ&บต&ตวเป็�นกลยาณ์ม&ตรของผู้��เร�ยน คำ0อ

ต�องม�บ!คำล&กภาพส�ารวมน�าเช0�อถึ0อศึรที่ธีา สง�า สะอาด แจั�มใส และม�คำวามเช0�อม�นในตวเอง ต�องม�คำวามร� � ม�คำ!ณ์ธีรรม ม�คำวามเมตตา เอ01ออาที่รที่�าให้�ศึ&ษย-ม�คำวามร� �ส�กสบายใจัที่��จัะเข�ามาและป็ร�กษา ผู้��สอนส�งสอนผู้��เร�ยนด�วยคำวามรกและเป็�นที่��พ��งของผู้��เร�ยนได�อย�างแที่�จัร&ง คำวามเป็�นกลยาณ์ม&ตรของผู้��สอนจัะเป็�นส&�งกระต!�นให้�ศึ&ษย-เก&ดฉันที่ะและว&ร&ยะในการฝึ?กห้ดอบรมตนเอง

1.3 ผู้��สื่อนน*าเสื่นอสื่!�งเร�าและแรงจั�งใจัตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�

ว&ธี�ตรวจัสอบคำวามคำ&ดและคำวามสามารถึของผู้��เร�ยนก�อนแล�วแสดงผู้ลการตรวจัสอบให้�นกเร�ยนได�ร� �อย�างรวดเร7วที่��ส!ดเพ0�อเป็�นการเสร&มแรง เร�าให้�เก&ดคำวามมานะ พากเพ�ยร ฝึ?กห้ดอบรมตน ใช�ส0�อการสอนและก&จักรรมที่��น�าสนใจั2. ขั้��นสื่อน

2.1 ผู้��สื่อนเสื่นอป=ญหาท��เป1นสื่าระสื่*าค�ญขั้องบทเร�ยนตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�ว&ธี�น�า

เสนอที่��ห้ลากห้ลายและที่�าที่ายคำวามคำ&ด2.2 ผู้��สื่อนแนะแหล งเร�ยนร��ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น เตร�ยม

รวบรวมข�อม�ลเก��ยวกบแห้ล�งคำวามร� �อย�างกว�างขวาง2.3 ให�ผู้��เร�ยนฝึ<กการรวบรวมขั้�อม�ลตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ฝึ?กการ

ที่�า งานอย�างเป็�นระบบระเบ�ยบโดยใช�ที่กษะกระบวนการที่างว&ที่ยาศึาสตร-และที่กษะที่างสงคำม

Page 34: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2.4 ผู้��สื่อนจั�ดก!จักรรมเร�าให�ผู้��เร�ยนเก!ดความค!ดว!ธิ�ต าง ๆ ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�ามาใช�ได�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�คำ�าถึาม

อย�างเห้มาะสม เพ0�อเร�าให้�เก&ดคำวามคำ&ดแบบใดแบบห้น��งต�อไป็น�1 เช�น - คำ&ดแบบส0บสาวเห้ต!ป็'จัจัย- คำ&ดแบบแยกแยะ- คำ&ดแบบอร&ยสจั- คำ&ดแบบคำ!ณ์โที่ษและที่างออก- คำ&ดแบบคำ!ณ์คำ�าแที่� คำ!ณ์คำ�าเที่�ยม- คำ&ดแบบอ!บายป็ล!กเร�า- คำ&ดแบบเป็�นอย��ในป็'จัจั!บน

2.5 ให�ผู้��เร�ยนฝึ<กการสื่ร&ปประเด/นขั้องขั้�อม�ลเพ��อหาทางเล�อกว!ธิ�แก�ป=ญหา

ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ให้�ผู้��เร�ยนฝึ?กกระบวนการที่�างานเป็�นกล!�ม ให้�แลกเป็ล��ยนคำวามคำ&ดเห้7นกน ช�วยกนเป็ร�ยบเที่�ยบ ป็ระเม&นที่างเล0อก

2.6 ให�ผู้��เร�ยนเล�อกและต�ดสื่!นใจัการลงมต&ร�วมกนภายในกล!�ม ฝึ?กคำวามเป็�นป็ระชาธี&ป็ไตยบนพ01น

ฐานของการคำ&ดอย�างม�เห้ต!ผู้ลป็ราศึจัากอคำต&2.7 ให�ผู้��เร�ยนฝึ<กปฏ!บ�ต!เพ��อพ!สื่�จัน#ผู้ลการเล�อกตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ฝึ?กป็ฏิ&บต&

งานตามแผู้น และการบนที่�กผู้ลข�อม�ลเป็�นระบบ ระเบ�ยบ เป็�นการที่�างานนอกและในเวลาเร�ยน โดยผู้��สอนคำอยสงเกตและให้�คำ�าแนะน�า 3. ขั้��นสื่ร&ป

3.1 ผู้��สื่อนและน�กเร�ยนร วมก�นสื่�งเกตว!ธิ�ปฏ!บ�ต! ตรวจัสอบ ป็รบป็ร!ง แก�ไขการป็ฏิ&บต& ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�

การอภ&ป็ราย ระดมสมอง และการให้�ผู้ลย�อนกลบจัากผู้��สอน

Page 35: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

3.2 ผู้��สื่อนและผู้�� เร�ยนร วมก�นอภ!ปรายและสื่อบถามขั้�อสื่งสื่�ย

ตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ให้�โอกาสตรวจัสอบคำ�าตอบโดยการคำ&ดย�อนกลบไป็มา

3.3 ผู้��สื่อนและผู้��เร�ยนร วมก�นสื่ร&ปบทเร�ยนตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น ใช�การ

อภ&ป็รายกล!�มช�วยกนสร!ป็สาระส�าคำญ3.4 ผู้��สื่อนและผู้��เร�ยนร วมก�นประเม!นผู้ลการเร�ยนตวอย�างเที่คำน&คำที่��สามารถึน�าไป็ใช�ในข1นตอนน�1 เช�น การ

วดผู้ลด�วยการป็ระเม&นคำวามคำ&ดรวบยอดของผู้��เร�ยนเก��ยวกบส&�งที่��เร�ยน

การจั�ดการเร�ยนร��โดยการท*าค าน!ยมให�กระจั าง

ส�านกงานคำณ์ะกรรมการการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& ได�เสนอการจัดการเร�ยนร� �โดยการที่�าคำ�าน&ยมให้�กระจั�าง ( 2542 : 111-132

) ไว�ดงน�1ความหมาย

ค าน!ยม คำ0อ คำวามร� �ส�กห้ร0อคำวามเช0�อของบ!คำคำลที่��เช0�อว�าส&�งน1นเป็�นส&�งที่��น�าเช0�อถึ0อ น�ากระที่�า และย�ดถึ0อเป็�นห้ลกป็ระจั�าใจั เพ0�อช�วยให้�การตดส&นใจัเล0อกการกระที่�าอย�างใดอย�างห้น��ง

Page 36: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การท*าค าน!ยมให�กระจั าง เป็�นกระบวนการที่��ให้�บ!คำคำลได�ตรวจัสอบส&�งที่��เขาเห้7นคำ!ณ์คำ�าจันเก&ดคำวามกระจั�าง ในส&�งที่��เขาเห้7นคำ!ณ์คำ�าน1น โดยถึ0อว�าการที่��คำนจัะเห้7นคำ!ณ์คำ�าของส&�งใดส&�งห้น��ง ข�1นอย��ตวบ!คำคำลน1นเล0อกสรรด�วยตวของเขาเอง เห้7นคำ!ณ์คำ�าของส&�งน1นแล�วแสดงออกเป็�นพฤต&กรรม

การท*าค าน!ยมให�กระจั าง เป็�นการที่�าแนวที่างให้�แต�ละคำนร� �จักตวเองและร� �จักผู้��อ0�น รวมที่1งร� �จักสงคำมและส&�งแวดล�อมขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �โดยการที่�าคำ�าน&ยมให้�กระจั�าง ม�ข 1นตอนดงน�11. ขั้��นน*า น�าเข�าส��บที่เร�ยน ผู้��สอนเร�าคำวามสนใจัของผู้��เร�ยน

ให้�เก&ดคำวามต�องการที่��จัะศึ�กษา คำ�นคำว�าในเร0�องต�าง ๆ โดยใช�การสนที่นา ซึ่กถึามเก��ยวกบเห้ต!การณ์-ป็'จัจั!บนที่��เก��ยวข�องกบบที่เร�ยนห้ร0อใช�วสด!อ!ป็กรณ์-ต�าง ๆ เช�น ร�ป็ภาพ สไลด- แถึบบนที่�กเส�ยง

2. ขั้��นสื่อน 1.การเล�อกค าน!ยมอย างอ!สื่ระ ผู้��สอนแจักกรณ์�

ตวอย�างให้�ผู้��เร�ยนที่!กคำนศึ�กษา ม�ห้นงส0ออ�านป็ระกอบ ผู้��เร�ยนเล0อกคำ�าน&ยมจัากกรณ์�ตวอย�างที่��ศึ�กษาด�วยตนเอง จัดบนที่�กที่างเล0อก

2.การเล�อกแนวปฏ!บ�ต!ด�วยตนเอง ผู้�� เร�ยนสร!ป็แนวที่างป็ฏิ&บต&โดยว&ธี�การเล0อกคำ�าน&ยมอย�างม�เห้ต!ผู้ล ห้น��งที่างเล0อกและบนที่�ก

3.การพยากรณ์# ผู้��เร�ยนคำาดการณ์-ผู้ลที่��จัะเก&ดข�1นจัากการเล0อกคำ�าน&ยมอย�างม�เห้ต!ผู้ล จัดบนที่�ก

4.อภ!ปรายกล& ม ผู้��สอนแบ�งผู้��เร�ยนเป็�นกล!�ม ๆ สมาช&กกล!�มเสนอคำ�าน&ยมของตนต�อกล!�ม พร�อมเห้ต!ผู้ลในการเล0อก และคำ!ณ์คำ�าที่��เก&ดข�1น และบนที่�กตามมต&ของกล!�ม

Page 37: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

5.การย5ดม��นค าน!ยม ก�าห้นดคำ�าน&ยมตามมต&ของกล!�ม สมาช&กที่!กคำนบนที่�กมต&กล!�ม

6.การแสื่ดงค าน!ยม ผู้��แที่นกล!�มเสนอคำ�าน&ยมของกล!�มที่�� เล0อกต�อสมาช&กของห้�องเร�ยน พร�อมเห้ต!ผู้ล สมาช&กแต�ละคำนตดส&นใจัเล0อกที่างเล0อกอ�กคำร1ง จัดบนที่�ก

7.ก*าหนดขั้��นตอนการปฏ!บ�ต! ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนอภ&ป็ราย ห้าแนวที่างป็ฏิ&บต& จัดบนที่�ก ผู้��เร�ยนแต�ละคำนก�าห้นดข1นตอนการป็ฏิ&บต&ตน พร�อมจัดบนที่�กข1นตอนการป็ฏิ&บต&ตน

3. ขั้��นสื่ร&ปผู้��สอนและผู้��เร�ยนช�วยกนสร!ป็คำ�าน&ยมที่��ยอมรบ จัากการ

ก�าห้นดข1นตอนการป็ฏิ&บต&อ�กคำร1ง

Page 38: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��แบบเบญจัขั้�นธิ#ความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��แบบเบญจัขั้�นธิ# เป็�นการจัดกระบวนการเร�ยนร� �ที่��น�าเอาข1นตอนที่1ง 5 ข1นของเบญจัขนธี-มาใช� ซึ่��งจัะเน�นให้�ผู้��เร�ยนย�ดม�นในคำ!ณ์ธีรรม โดยการคำวบคำ!มให้�ผู้��เร�ยนม�การกระที่�าที่างกายและจั&ตใจั ตามล�าดบ ต1งแต�การคำวบคำ!มส&�งเร�า และร�ป การรบร� �เข�าส��จั&ตใจัห้ร0อเวทนา ล�กเข�าไป็ถึ�งการว&เคำราะห้-สภาวะธีรรมที่��ร บเข�ามาห้ร0อสื่�ญญา และพ&จัารณ์าแง�ด�และช�วภายห้ลงที่��ว&เคำราะห้-แล�วว�าคำวรยอมรบในแง�ใด ห้ร0อสื่�งขั้าร แล�วในส�วนที่��ยอมรบน1นตกตะกอน เป็�นส�วนห้น��งของคำวามร� �ส�ก ที่��ถึาวรในจั&ตใจัห้ร0อเร�ยกว�า ว!ญญาณ์ คำ!ณ์ธีรรมที่��เก&ดข�1นกบผู้��เร�ยนนบว�าเป็�นว&ธี�การเร�ยนร� �ที่��เป็�นธีรรมชาต&ที่��ส!ด

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��การจัดการเร�ยนร� �แบบเบญจัขนธี- แบ�งออกเป็�น 5 ข1นตอนดงน�1

1. ขั้��นก*า หนดและเสื่นอสื่!�งเร�า หร�อขั้��นร�ป (Planning of Stimulus)

ข1นน�1ถึ0อว�าเป็�นข1นที่��ส�าคำญมาก เพราะส&�งเร�าจัะต�องเป็�นส&�งที่��สมผู้สรบร� � แล�วเก&ดอารมณ์-คำวามร� �ส�ก ย&�งมากย&�งด� แต�สมผู้สรบร� �แล�วเฉัย ๆ ถึ0อว�าใช�ไม�ได�กบว&ธี�น�1 ส&�งเร�าดงกล�าว นอกจัากจัะเน�นให้�เก&ดอารมณ์- คำวามร� �ส�กแล�ว จัะต�องแฝึงลกษณ์ะคำวามด�และคำวามช�ว ซึ่��งจัะเก��ยวข�องกบลกษณ์ะคำ!ณ์ธีรรมที่��ผู้��สอนต�องการจัะป็ล�กฝึ'งให้�แก�ผู้��เร�ยน ส&�งเร�าที่��ใช�อาจัจัะห้ลายช!ด เพ0�อเป็�นการย�1าห้ร0อคำรอบคำล!มลกษณ์ะคำ!ณ์ธีรรมน1นอย�างคำรบถึ�วน ส&�งเร�าดงกล�าวน�1 ได�แก� ข�าว ห้นงส0อพ&มพ- ห้ร0อ โที่รที่ศึน- การสร�างสถึานการณ์- น&ที่านป็ระกอบภาพ การแสดงบที่บาที่สมม!ต& ห้ร0อการแสดงละคำร เป็�นต�น

Page 39: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ตวอย�างเช�น การเล0อกข�าวจัากห้นงส0อพ&มพ-มาอ�านห้ร0อเล�าให้�ผู้��เร�ยนฟ้'ง รถึส&บล�อชนกบรถึบส ซึ่��งน�าคำณ์ะคำร�และนกเร�ยนจัาก“

โรงเร�ยนแห้�งห้น��งในภาคำกลางเพ0�อไป็ที่ศึนศึ�กษาภาคำเห้น0อด�วยคำวามคำ�กคำะนองและป็ระมาที่ของคำนขบรถึบส เพ0�อขบแซึ่งรถึคำนห้น�า แต�ยงแซึ่งไม�พ�น บงเอ&ญรถึส&บล�อแล�นสวนมาที่�าให้�เก&ดการป็ระสานงากนอย�างแรง ม�ผู้ลที่�าให้�คำนขบรถึบสถึ�กอดตายคำาที่��น �ง คำร�ละนกเร�ยนส�วนห้น��งเส�ยช�ว&ตที่นที่� และอ�กส�วนห้น��งไป็เส�ยช�ว&ตที่��โรงพยาบาล และนอกน1นได�รบบาดเจั7บสาห้สที่!กคำน”

ข�าวดงกล�าวเป็�นตวอย�างส&�งเร�าที่��จัะใช�ส�าห้รบการสอนถึ�งโที่ษของการขบรถึด�วยคำวามคำ�กคำะนอง และป็ระมาที่2. ขั้��นร�บร��หร�อขั้��นเวทนา (Perceiving)

ในข1นน�1ผู้��สอนจัะต�องเป็�นผู้��เสนอเร0�องราวของส&�งเร�าที่��ละเอ�ยดข�1นและต1งคำ�าถึามแนะแนวที่างการรบร� � โดยจัะต�องที่�าการคำวบคำ!มส&�งเร�าให้�ผู้��เร�ยนได�รบการสมผู้สและรบร� �เข�าส��คำวามร� �ส�กอย�างแที่�จัร&ง ส&�งเร�าใดที่��จั�าเป็�นจัะต�องรบร� �ด�วยป็ระสาที่สมผู้สรบร� �ได� ผู้��สอนจัะต�องจัดให้�ผู้��เร�ยนได�รบร� �ผู้�านป็ระสาที่รบร� �น 1นจัร&งๆ เช�น ส&�งเร�าที่��จั�าเป็�นจัะต�องจัดโชว-ห้ร0อแสดงให้�เห้7นจัร&ง ถึ�าต�องการให้�ร� �รถึก7ต�องช&ม จัะให้�รบร� �ด�วยการฟ้'งจัากการบอกเล�าไม�ได� ห้ลงจัากน1นผู้��สอนจัะต�องใช�คำ�าถึาม แนะแนวที่างการรบร� �เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนสงเกตด�วยการด� การฟ้'ง การจับต�อง การช&มรส การดมกล&�น เป็�นต�น

ตวอย�างคำ�าถึาม แนะแนวที่างการรบร� � เช�น เร0�องดงกล�าวน�1เป็�นเร0�องเก��ยวกบอะไร ม�เห้ต!การณ์-อะไรเก&ดข�1นบาง ใคำรเป็�นผู้��กระที่�า ที่�าอะไร เก&ดข�1นที่��ไห้น เก&ดข�1นเม0�อไร

และผู้ลเป็�นอย�างไร3. ขั้�� น ว! เ ค ร า ะ ห# แ ล ะ สื่� ง เ ค ร า ะ ห# ก า ร ร� บ ร�� ห ร� อ ขั้�� น สื่� ญ ญ า (Analyzing Synthesizing)

ในข1นน�1ผู้��สอนจัะใช�คำ�าถึามต�อเน0�องจัากข1นการเร�ยนร� � เป็�นการให้�ผู้��เร�ยนได�แสดงห้ร0อสร!ป็คำวามร� �ส�กที่��เก&ดข�1นภายในจั&ตใจัของเขาว�า

Page 40: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ป็รากฏิการณ์-ที่��เก&ดข�1นน1นเขาม�คำวามร� �ส�กอย�างไร เช�น เกล�ยดห้ร0อกลว ชอบห้ร0อไม�ชอบ ต�องการให้�เก&ดข�1นห้ร0อไม�ต�องการให้�เก&ดข�1น เป็�นต�น

ดงน1น ในข1นน�1จั�งเป็�นข1นของการใช�คำ�าถึามให้�ผู้��เร�ยนคำ&ดว&เคำราะห้- สงเคำราะห้-ถึ�งเห้ต!ผู้ลและถึามคำวามร� �ส�กของผู้��เร�ยน ร�ป็แบบคำ�าถึามอาจัม� 2 ลกษณ์ะ ได�แก�

1. การถึามในลกษณ์ะว&เคำราะห้- เช�น - อะไรเป็�นสาเห้ต!ที่�าให้�ผู้ลเช�นน1นเก&ดข�1น ในกรณ์�ที่��รถึ

ชนกนดงกล�าว อาจัได�คำ�าตอบว�า เพราะคำนขบรถึบส“

ป็ระมาที่ ”- ถึ�าไม�ต�องการให้�เก&ดผู้ลเช�นน1น คำวรจัะที่�าเช�นใด ( เห้ต!

) ในกรณ์�ที่��รถึชนกนดงกล�าวอาจัได�คำ�าตอบว�า คำน“

ขบรถึบสไม�คำวรขบแซึ่งในที่��คำบขน ”2. การถึามในลกษณ์ะสงเคำราะห้- เช�น- นกเร�ยนฟ้'ง (อ�าน, ด�, จับ, ช&ม) แล�วร� �ส�กอย�างไร- ในเห้ต!การณ์-เร0�องรถึชนกน นกเร�ยนร� �ส�กอย�างไรคำ�าถึามในลกษณ์ะสงเคำราะห้-เป็�นคำ�าถึามเก��ยวกบคำวาม

ร� �ส�ก ผู้��เร�ยนอาจัตอบที่�านองว�า ฟ้'งแล�วร� �ส�กเส�ยวไส� น�ากลว“ ” “ ” ไม�ชอบคำนขบรถึเร7วและป็ระมาที่แบบน1น ซึ่��งการตอบจัากคำวาม“ ”

ร� �ส�กของผู้��เร�ยนในลกษณ์ะดงกล�าวที่��เที่�ากบว�าผู้��เร�ยนก�าลงสร�างคำวามร� �ส�กต�อเห้ต!การณ์-ข�1นในจั&ตใจัของเขาส�วนห้น��งแล�ว4. ขั้�� น ต� ด สื่! น ค ว า ม ด� ง า ม ห ร� อ ขั้�� น สื่� ง ขั้ า ร ( Value Judgement )

ข1นน�1เป็�นข1นที่��ผู้��สอนใช�คำ�าถึามเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนตอบโดยเล0อกที่างเล0อกที่��อาจัเป็�นการยอมรบห้ร0อไม�ยอมรบในเห้ต!การณ์-ที่��เก&ดข�1น ห้ร0อคำ�าน&ยมคำ!ณ์ธีรรมที่��ต�องการป็ล�กฝึ'งโดยกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนม�คำวามร� �ส�กว�ารบห้ร0อไม�รบภายในจั&ตใจัของเขาเอง

Page 41: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

คำ�าถึามเพ0�อให้�ผู้��เร�ยนตดส&นใจัเล0อกที่างเด&นตามคำรรลองของส&�งที่��ด�งาม ห้ร0อตามคำ!ณ์ธีรรมที่��เป็�นเป็Aาห้มายของการเร�ยนร� �ที่��ม� 2

ลกษณ์ะ คำ0อ1. เป็�นคำ�าถึามที่��ผู้��เร�ยนจัะตอบ โดยมองถึ�งการยอมรบของ

สงคำมเป็�นห้ลกในการตอบ เช�น คำ�าถึาม เห้ต!การณ์-รถึชนกนน1นเป็�นผู้ลด�ห้ร0อผู้ลเส�ยแก�สงคำมห้ร0อไม�

2. เป็�นคำ�าถึามที่��ผู้��เร�ยนจัะตอบ โดยคำ&ดถึ�งใจัตวเองเป็�นที่��ต 1ง เช�น

คำ�าถึาม ถึ�านกเร�ยนเป็�นคำนขบรถึบสจัะขบรถึอย�างน1นห้ร0อไม�

การที่��จัะให้�ผู้��เร�ยนว&จัารณ์-น1น ผู้��สอนจัะต�องต1งคำ�าถึามย�วย!ให้�ผู้��เร�ยนว&จัารณ์- ตวอย�างคำ�าถึามเพ0�อให้�ว&จัารณ์- เช�น

“การกระที่�าเช�นน1น (การขบรถึบส ด�ห้ร0อไม�ด� และ“ ”

คำวรตามด�วยคำ�าถึาม ที่�าไมจั�งว�าด� “ (ห้ร0อไม�ด�) “เห้ต!การณ์-ที่��เก&ดข�1น (รถึบรรที่!กชนรถึบส) เป็�นผู้ลด�

ห้ร0อผู้ลเส�ยแก�ใคำร คำวรตามด�วยคำ�าถึาม เพราะอะไร” “ ”

“ส&�งที่��เก&ดข�1น (เห้ต!การณ์-ที่��รถึชนกน) น1นน�าต�าห้น&ห้ร0อน�ายกย�อง คำวรตามดวยคำ�าถึาม เพราะเห้ต!ใด” “ ”

“สงคำมจัะเป็�นอย�างไรถึ�าม�คำนลกษณ์ะน�1เยอะ ๆ”

คำ�าตอบของผู้��เร�ยนในเช&งว&จัารณ์-ส�วนที่��ไม�ด�น�1ก7เที่�ากบว�าผู้��เร�ยนม�คำวามด�มาตดส&นส&�งที่��เขาได�ว&เคำราะห้-ดงตวอย�าง เช�น เร0�องรถึชนกน ผู้��เร�ยนอาจัว&เคำราะห้-ว�า

“เห้ต!การณ์-เช�นน�1มนเป็�นผู้ลเส�ยแน�นอน เพราะที่�าให้�คำร�และนกเร�ยนเส�ยช�ว&ต”

“คำนขบแบบน�1เป็�นคำนไม�ด� น�ารงเก�ยจั เพราะคำ�กคำะนอนไม�เข�าเร0�อง”

คำวามคำ&ดดงกล�าวแสดงว�าผู้��เร�ยนม�คำวามร� �ส�กว�าการขบรถึโดยป็ระมาที่และคำ�กคำะนองน1น ไม�ด�แน�นอน แต�ในที่างตรงกนข�ามผู้��เร�ยน

Page 42: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ยงม�คำวามร� �ส�กว�า คำนขบรถึน�าจัะขบรถึด�วยคำวามเร�ยบร�อย ไม�ป็ระมาที่ห้ร0อคำ�กคำะนองและคำ�าน�งถึ�งคำวามป็ลอดภยอย��เสมอ5. ขั้��นก อเก!ดอ&ปน!สื่�ยหร�อร��แจั�งค&ณ์ธิรรมหร�อขั้��นว!ญญาณ์ ( Characteriztion )

ข1นน�1เป็�นข1นที่��ผู้��สอนใช�คำ�าถึามเพ0� อโน�มน�า เอาคำวามถึ�กต�อง คำวามด�งาม คำวามร� �ส�กที่��ด�ห้ร0อคำ!ณ์ธีรรม เข�ามาไว�ในจั&ตใจัของผู้��เร�ยน เป็�นลกษณ์ะคำ�าถึามที่��ถึามให้�ผู้��เร�ยน ตอบโดยคำ&ดถึ�งคำวามร� �ส�กและจั&ตใจัของตนเองเป็�นที่��ต 1ง ตวอย�างเช�น

“ถึ�านกเร�ยนเป็�นคำนขบรถึบส นกเร�ยนจัะที่�าเช�นน1นห้ร0อไม� อาจัตามด�วยคำ�าถึามว�า เพราะเห้ต!ใด” “ ”

“ถึ�านกเร�ยนเป็�นคำนขบรถึบส นกเร�ยนจัะที่�าอย�างไร” อาจัตามด�วยคำ�าถึามว�า เพราะเห้ต!ใด “ ”

ในกรณ์�การตอบคำ�าถึามดงกล�าว ถึ�าห้ากผู้��เร�ยนตอบว�าถึ�าเขาเป็�นคำนขบรถึบสจัะไม�ที่�าเช�นน1นเด7ดขาด ก7แป็ลว�าคำวามร� �ส�กในใจัของผู้��เร�ยนเก&ดการยอมรบในคำ!ณ์คำ�าของการขบรถึไม�ป็ระมาที่แล�ว

การจั�ดการเร�ยนร��ตามขั้��นท��งสื่��ขั้องอร!ยสื่�จัความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��ตามขั้��นท��งสื่��ขั้องอร!ยสื่�จั เป็�นกระบวนการแสวงห้าคำวามร� � โดยผู้��เร�ยนพยายามคำ�นคำ&ดว&ธี�การแก�ป็'ญห้าต�าง ๆ โดยใช�ล�าดบข1นตอนที่1งส��ของอร&ยสจัเป็�นแนวที่างการแก�ป็'ญห้าด�วยตนเอง

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��ศึาสตราจัารย- ดร.สาโรช บวศึร� (อ�างถึ�งในส�านกงานคำณ์ะ

กรรมการศึ�กษาแห้�งชาต&, 2540 : 201 – 202) เสนอข1นตอนจัดการเร�ยนร� �ตามข1นตอนที่1งส��ของอร&ยสจัไว�ดงน�1

Page 43: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ขั้��นตอนการสื่อน เทคน!คสื่*าค�ญ1. ก*าหนดป=ญหา ( ขั้��นท&กขั้# )

1.1 ผู้��สอนก�าห้นดและน�าเสนอป็'ญห้าอย�างละเอ�ยด พยายามให้�ผู้��เร�ยนที่�าคำวามเข�าใจัต�อป็'ญห้าน1นตรงกน และพยายามเร�าคำวามร� �ส�กให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามตระห้นกว�าส&�งที่��ผู้��สอนน�าเสนอน1นเป็�นป็'ญห้าของที่!กคำน ที่!กคำนม�ส�วนเก��ยวข�องกบป็'ญห้าน1น และที่!กคำนจัะต�องร�วมม0อกนช�วยแก�ไขป็'ญห้า เพ0�อคำวามส!ขของ

ที่!ก ๆ คำน1.2 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�

ได�ศึ�กษาพ&จัารณ์าด�ป็'ญห้าที่��เก&ดข�1นด�วยตนเอง ด�วยคำวามรอบคำอบและพยายามก�าห้นดขอบเขตของป็'ญห้า ซึ่��งผู้��เร�ยนจัะต�องคำ&ดแก�ให้�ได�

1.1 การอธี&บายอย�างกระจั�างชด สร�างภาพ เห้ต!การณ์- ให้�เห้7นผู้ลของการละเลยไม�แก�ป็'ญห้าและการโน�มน�าวชกชวนให้�เก&ดคำวามตระห้นกในคำวามส�าคำญของการแก�ป็'ญห้า อาจัใช�ส0�อที่��เห้มาะสมในการน�าเสนอป็'ญห้าให้�สมจัร&ง

1.2 เป็Gด โอกาส ใ ห้�ผู้�� เ ร�ยน ได�แสดงคำวามคำ&ดเห้7นอย�างห้ลากห้ลายและที่� วถึ� งและ เข�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7นที่1งห้มดน1นบนกระดานเพ0� อป็Aองกนการห้ลงล0มและยงเป็�นการเสร&มแรงให้�ผู้��เร�ยนพยายามม�ส�วนร�วมในบที่เร�ยน

2. ต��งสื่มมต!ฐาน (ขั้��นสื่ม&ท�ย)

2.1 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�ได�พ&จัารณ์าด�วยตนเองว�าสาเห้ต!ของป็'ญห้าที่��ยกข�1นมากล�าวในข1นที่�� 1 น1นม�อะไรบ�าง

2.1 ใช�คำ�าถึามเร�าให้�ผู้��เร�ยนช�วยกนคำ&ดและแสดงคำวามคำ&ดเห้7น ผู้��สอนเข�ยนข�อม�ลสาเห้ต!ของป็'ญห้าตามที่��ผู้��เร�ยนเสนอไว�คำ��กบป็ระเด7นป็'ญห้าข�อ 1.2 ที่��เข�ยนไว�แล�วบนกระดาน

Page 44: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ขั้��นตอนการสื่อน เทคน!คสื่*าค�ญ2.2 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�

ไ ด� เ ก& ด คำ ว า ม เ ข� า ใ จั แ ล ะตระห้นกว�าในการแก�ป็'ญห้าใด ๆ น1นจัะต�องก�าจัดห้ร0อดบ

2.3 ผู้��สอนช�วยผู้��เร�ยนให้�คำ&ดว�าในการแก�ที่��สาเห้ต!น1นอาจัจัะกระที่�าอะไรได�บ�าง คำ0อ ให้�ก�า ห้นดส&�งที่��จัะกระที่�า น�1เป็�นข�อ ๆไป็

2.2 ใช�ว&ธี�การอธี&บายเช0�อมโยงเห้ต!ผู้ล

2.3 ให้�ตวอย�างการก�าห้นดส&�งที่��จัะกระที่�าแล�วเป็Gดโอกาสและกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7นในการเสร&มแรงผู้��เร�ยนที่��แสดงคำวามคำ&ดเห้7น เข�ยนข�อม�ลที่��ผู้�� เ ร�ยนเสนอไว�บนกระดาน

3. การทดลองและเก/บขั้�อม�ล (ขั้��นน!โรธิ)

3. ใช�เที่คำน&คำการแบ�งงาน และการที่�างานเป็�น กล!�มและเสนอแนะว&ธี�การจัดบนที่�กข�อม�ล ผู้��สอนอาจัให้�ผู้��เร�ยนช�วยกนเสนอว�าจัะ บนที่�กข�อม�ลอย�างไร ห้ร0อช�วยกนออกแบบ ตารางบนที่�กข�อม�ล

4. ว!เคราะห#ขั้�อม�ลและสื่ร&ปผู้ล (ขั้��นมรรค)

4.1ช�วยให้�ผู้�� เร�ยนเก&ดคำวามเข�าใจัและสร!ป็ได�ว�าในบรรดาการที่ดลองห้ร0อกระที่�าด�วยตวเองห้ลายๆอย�างน1น บางอย�างก7แก�ป็'ญห้าไม�ได� บางอย�างก7แก�ป็'ญห้าได�ชดเจัน

4.1 ให้�ผู้��เร�ยนม�ส�วนร�วมในการว& เคำรา ะห้-และ เป็ร�ยบเที่�ยบข�อม�ลที่�� ได�บนที่�ก แล�วช�วยกนลงข�อสร!ป็โดยผู้��สอนช�วยเช0�อมโยง คำวามคำ&ดของผู้��เร�ยนแต�ละคำน

Page 45: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

บางอย�างก7แก�ป็'ญห้าได�ไม�ชด เจัน การแก�ป็'ญห้า ให้�ส�าเร7จัจัะต�องที่�าอย�างไรแน�

4.2เม0�อลงข�อสร!ป็ว&ธี�แก�ป็'ญห้าได�แล�ว ให้�ผู้�� เร�ยนช�วยกนก�า ห้ น ด แ น ว ที่ า ง ใ น ก า รป็ฏิ&บต&และลงม0อป็ฏิ&บต&ตามแนวที่างน1นโดยที่�วกน รวมที่1งให้�ผู้��เร�ยนช�วยกนคำ&ดว&ธี�การคำวบคำ!มและต&ดตามของการป็ฏิ&บต&เม0� อแก�ไขป็'ญห้าน1น ๆ ด�วย

4.2 เป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7น โดยผู้�� สอนใช�คำ�า ถึามกระต!�นให้�ข�อม�ลย�อนกลบที่บที่วนเสร&มคำวามส�าคำญ สร!ป็ เช0�อมโยงข�อคำ&ดเห้7นของผู้��เร�ยนและบนที่�กข�อม�ลต�างๆบนกระดาน

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�กระบวนการสื่ร�างน!สื่�ย

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�กระบวนการสื่ร�างน!สื่�ย เป็�นกระบวน

การเร�ยนที่��ม!�งป็ล�กฝึ'งคำ!ณ์ลกษณ์ะและบ!คำล&กภาพของผู้��เร�ยน โดยจัดก&จักรรมการเร�ยนร� �เป็�นข1นตอนที่��สอดคำล�องกบระดบข1นพฒนาการของพฤต&กรรมด�านคำ!ณ์ลกษณ์ะ ซึ่��งที่�าให้�เก&ดคำ!ณ์ลกษณ์ะน&สยที่��ด�และถึาวรข�1นในตวผู้��เร�ยนขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

ส�านกงานคำณ์ะกรรมการการป็ระถึมศึ�กษาแห้�งชาต& (2539 :

18 – 22) เสนอข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �โดยใช�กระบวนการสร�างน&สยไว�ดงน�1

1. ขั้��นร�บร�� (สื่�งเกต)

Page 46: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ผู้��สอนน�าส&�งเร�า เช�น วตถึ!ห้ร0อเห้ต!การณ์-ให้�ผู้��เร�ยนรบร� �เก��ยวกบคำ!ณ์ลกษณ์ะที่��ต�องการกระต!�นให้�สงเกตวตถึ!ห้ร0อเห้ต!การณ์-ที่��ผู้��สอนใช�เป็�นส&�งเร�าและคำ&ดว&เคำราะห้- (ข1นที่�� 2)

2. ขั้��นว!เคราะห#อย างเป1นระบบ ผู้��สอนกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนคำ&ด แสดงคำวามคำ&ดเห้7นเก��ยวกบ

คำ!ณ์คำ�าของคำ!ณ์ลกษณ์ะและผู้ลกระที่บของการป็ฏิ&บต&และไม�ป็ฏิ&บต&ต�อตนเองและส&�งแวดล�อม เพ0�อกระต!�นจั&ตใจัผู้��เร�ยนให้�เร&�มย&นยอมที่��จัะป็ฏิ&บต&

3. ขั้��นสื่ร�างแนวปฏ!บ�ต!ท��เหมาะสื่ม (สื่�งเคราะห#) ผู้��สอนกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนคำ&ดว&ธี�การป็ฏิ&บต&ตนห้ร0อป็ฏิ&บต&งาน

ที่��ด�ที่��ส!ด โดยพ&จัารณ์าข�อด� ข�อเส�ย และผู้ลกระที่บอย�างรอบคำอบ4. ขั้��นลงม�อปฏ!บ�ต! ข1นน�1ผู้��เร�ยนจัะเป็�นผู้��ป็ฏิ&บต&ตามแนวที่างที่��ก�าห้นดที่1งใน

โรงเร�ยนและในช�ว&ตป็ระจั�าวน ข 1นน�1ผู้��สอนจัะต�องแนะน�าผู้��เร�ยนในขณ์ะป็ฏิ&บต&อย�างใกล�ช&ด เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนเห้7นป็ระโยชน-ของส&�งที่��กระที่�า ช�1ให้�เห้7นว�า การกระที่�าม�คำวามห้มาย ม�คำ!ณ์คำ�าต�อตนเอง ต�อผู้��อ0�น และต�อส�วนรวม ห้ร0อสภาพแวดล�อม นอกจัากน1นต�องกระต!�นและส�งเสร&มให้�ผู้��เร�ยนม�โอกาสได�ป็ฏิ&บต&บ�อย ๆ เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�เห้7นป็ระโยชน-มากข�1นเร0�อย ๆ จันยอมรบว�าเป็�นส&�งที่��ด�

5. ขั้��นประเม!นผู้ล / ปร�บปร&ง ข1นน�1สอดคำล�องกบข1นพฒนาพฤต&กรรมในข1น จัดระบบ “ ”

ผู้��สอนต�องกระต!�นให้�ผู้��เร�ยนป็ระเม&นผู้ลการป็ฏิ&บต&และแนะน�าให้�ป็รบป็ร!งการป็ฏิ&บต&ห้ร0อป็รบป็ร!งให้�เข�ากบคำ!ณ์ลกษณ์ะน1น ๆ ได�อย�างเป็�นระบบ โดยผู้��สอนต�องด�แลให้�คำ�าป็ร�กษาอย�างต�อเน0�อง ม&ฉัะน1นผู้��เร�ยนจัะไม�เก&ดการพฒนาการกระที่�า ระดบของการกระที่�าจัะไม�ด�ข�1น ซึ่��งไม�เก&ดป็ระโยชน-

6. ขั้��นช้��นช้มต อการปฏ!บ�ต!

Page 47: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข1นน�1เป็�นข1นที่��กระต!�นคำวามคำ&ด คำวามร� �ส�กของผู้��เร�ยนให้�ร� �ส�กป็ระสบผู้ลส�าเร7จั พอใจัและต�องการจัะกระที่�าคำ!ณ์ลกษณ์ะน1น ๆ ต�อไป็เร0�อย ๆ เม0�อผู้��เร�ยนป็รบป็ร!งการป็ฏิ&บต&ให้�ด�ข�1นแล�ว ผู้��เร�ยนจัะป็ฏิ&บต&ได�เร0�อย ๆ ผู้��สอนต�องใช�กลว&ธี�แสดงออกให้�ผู้��เร�ยนร� �ว�าการกระที่�าของเขาเป็�นส&�งที่��ด� น�าพอใจั น�าช0�นชม ให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กป็ระสบผู้ลส�าเร7จั พอใจั ช0�นชมต�อการป็ฏิ&บต&ของตนเอง และต�องการป็ฏิ&บต&ต�อไป็จันเก&ดเป็�นก&จัน&สย การแสดงออกของผู้��สอนอาจัที่�าได�ที่1งที่างวาจัาและที่างกาย เช�น การชมเชย การให้�รางวล ฯลฯ

Page 48: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาจัร!ยธิรรม( Moral Development )

ความหมายศู�ลธิรรม (Morality) ห้มายถึ�ง ข�อบญญต&ที่��ก�าห้นดไว�เป็�น

ข�อป็ระพฤต&ป็ฏิ&บต&ที่างกายและวาจัาที่��ด�ที่��ชอบ เพ0�อก�อให้�เก&ดสนต&ส!ขต�อสงคำม

จัร!ยธิรรม (Ethic) ห้มายถึ�ง ธีรรมที่��เป็�นข�อคำวรป็ระพฤต&ป็ฏิ&บต&ที่��ก�ากบอย��ในจั&ตใจัของคำน ซึ่��งถึ�าผู้��ใดที่��ป็ระพฤต&ป็ฏิ&บต&ด�ก7จัะส�งผู้ลให้�เก&ดสนต&ส!ขแก�สงคำม ห้ร0อคำนที่��ป็ฏิ&บต&ตามเกณ์ฑ์-ที่างศึ�ลธีรรมก7คำ0อ คำนที่��ม�จัร&ยธีรรม

ค&ณ์ธิรรม (Morality) ห้มายถึ�ง สภาพของคำ!ณ์งามคำวามด� คำนที่��ม�คำ!ณ์ธีรรมห้มายถึ�ง คำนที่��ม�จัร&ยธีรรมอย��ในระดบส�ง ซึ่��งคำนที่��ม�คำ!ณ์ธีรรมน1นนอกจัากจัะไม�ก�อให้�เก&ดคำวามเด0อดร�อนแก�ผู้��อ0�นแล�วยงม�จั&ตใจัเอ01ออาที่รต�อผู้��อ0�นอ�กด�วย

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาจัร!ยธิรรม เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ม!�งพฒนาผู้��เร�ยนให้�เข�าใจับที่บาที่และห้น�าที่��ของตนที่��พ�งป็ฏิ&บต&ต�อผู้��อ0�นและสงคำมโดยรวมที่��อย��ในป็ที่สถึานของสงคำม ซึ่��งจัะก�อให้�เก&ดคำวามสนต&ส!ข

ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��ชาญชย อ&นที่รป็ระวต&และพวงเพ7ญ อ&นที่รป็ระวต& (2534 :

89 – 92) ได�น�าเสนอข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �เพ0�อพฒนาจัร&ยธีรรมพร�อมด�วยตวอย�างดงต�อไป็น�1

1.ขั้��นน*าเสื่นอป=ญหาผู้��สอนน�าเสนอป็'ญห้า ซึ่��งอาจัจัะอย��ในร�ป็ของป็'ญห้า กรณ์�ศึ�กษา ข�าวสารจัากห้นงส0อพ&มพ- เร0�องจัร&ง โดยอาจัจัะใช�ว&ธี�การน�าเสนอด�วยว&ธี�การต�าง ๆ เช�น การเล�าเร0�อง การอ�านให้�ฟ้'ง การใช�ส0�ออ0�นๆ เช�น

Page 49: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ฟ้'งจัากว&ที่ย!เที่ป็ ด�ว�ด&ที่ศึน- เป็�นต�น แต�ผู้��สอนจัะต�องม�นใจัว�าผู้��เร�ยนเข�าใจัเร0�องที่��เป็�นป็ระเด7นป็'ญห้าน1นที่!กคำนผู้��สอนอธี&บายเพ0�อช�1ป็ระเด7นป็'ญห้าห้ร0อข�อเที่7จัจัร&ง ห้ร0ออาจัจัะเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนซึ่กถึามข�อม�ลเก��ยวกบเร0�องราวที่��น�าเสนอจันที่!กคำนเข�าใจัชดเจันผู้��สอนเป็Gดการอภ&ป็รายที่�วไป็ที่1งช1น โดยผู้��สอนอาจัจัะเป็�นผู้��น�าการอภ&ป็ราย ซึ่��งอาจัจัะใช�คำ�าถึามเพ0�อขยายคำวามคำ&ดของผู้��เร�ยน ม�จั!ดม!�งห้มายเพ0�อเป็�นการน�าไป็ส��การอภ&ป็รายกล!�มย�อยต�อไป็

2.ขั้��นแบ งกล& มผู้��เร�ยนการแบ�งกล!�มผู้��เร�ยนในแต�ละกล!�มย�อยคำวรจัะม�ผู้��เร�ยนที่��ม�คำวาม

คำ&ดเห้7นที่��ขดแย�งกนอย��รวมกนที่1งน�1เพ0�อที่��พวกเขาจัะได�แสดงเห้ต!ผู้ลป็ระกอบการอภ&ป็รายที่ศึนะของเขาในกล!�มย�อย ซึ่��งการแบ�งกล!�มคำวรม�จั�านวนสมาช&กป็ระมาณ์ 6 – 8 คำน เพราะถึ�าม�สมาช&กมากเก&นไป็ก7จัะที่�าให้�ผู้��เร�ยนม�โอกาสแสดงคำวามคำ&ดเห้7นน�อยลง และถึ�าสมาช&กน�อยเก&นไป็ก7จัะที่�าให้�ได�คำวามคำ&ดและเห้ต!ผู้ลที่��แคำบเก&นไป็

3.ขั้��นอภ!ปรายกล& มย อยโดยพ! �งป็ระเด7นไป็ที่��การว&เคำราะห้-ป็'ญห้า ห้ร0อการแก�ป็'ญห้า

ห้ร0อการป็ระเม&นคำ�าของพฤต&กรรม โดยจัะต�องระบ!เห้ต!ผู้ลของตนเองให้�ชดเจัน การสอนในข1นน�1จัะต�องส&1นส!ดลงด�วยข�อสร!ป็และเห้ต!ผู้ลของแต�ละกล!�ม

4.ขั้��นน*าเสื่นอผู้ลการอภ!ปรายกล& มย อยให้�ผู้��แที่นของแต�ละกล!�มมาเสนอสร!ป็ผู้ลการอภ&ป็ราย พร�อมที่1ง

เป็Gดโอกาสให้�เพ0�อนๆในช1น ซึ่กถึามและเสนอเห้ต!ผู้ลเพ&�มเต&ม5.สื่ร&ปเหต&ผู้ลขั้องผู้��เร�ยนท��งช้��นข1นน�1ผู้��สอนและผู้��เร�ยนร�วมกนสร!ป็เห้ต!ผู้ลของที่!กกล!�ม เพ0�อให้�

ผู้��เร�ยนมองเห้7นเห้ต!ผู้ลในการกระที่�าของเพ0�อน ๆ อย�างชดเจัน เพ0�อเป็�นแนวที่างที่��ด�ส��การป็ฏิ&บต&

Page 50: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาบ&คล!กภาพความหมาย

การจั�ดการเร�ยนร��เพ��อพ�ฒนาบ&คล!กภาพ เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ตามแนวที่ฤษฏิ�มน!ษย-สมพนธี-ของ คำาร-ล โรเจัอร- (Carl

Rogers,1951) ที่��ว�าคำวามสมพนธี-อนด�ที่��ม�ต�อกนระห้ว�างผู้��สอนกบผู้��เร�ยนจัะช�วยเสร&มสร�างให้�ผู้��เร�ยนม�คำวามเจัร&ญงอกงามในด�านต�าง ๆ ซึ่��งการจัดการเร�ยนร� �ตามร�ป็แบบน�1 ผู้��สอนและผู้��เร�ยนจัะต�องแสดงคำวามรก คำวามห้�วงใย คำวามม�น�1าใจัและคำวามเอ01ออาที่รซึ่��งกนและกน ผู้��สอนเป็�นผู้��ร บฟ้'งผู้��เร�ยนอย�างต1งใจัและพยายามที่�า ให้�ผู้��เร�ยนได�ระบายคำวามในใจัห้ร0อป็'ญห้าออกมา แล�วคำ�อยตะล�อมให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัป็'ญห้าของตนเองจัะช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กม!�งม�นที่��จัะแก�ป็'ญห้า ช�วยที่�าให้�เก&ดการตดส&นใจัด�ข�1นและม�พฤต&กรรมให้ม�ในที่��ส!ดขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

การจัดการเร�ยนร� �เพ0�อพฒนาบ!คำล&กภาพม�ข 1นตอนดงน�11. ขั้��นสื่นทนา

Page 51: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข1นน�1เป็�นข1นก�าห้นดเร0�องที่��จัะพ�ดคำ!ยสนที่นาและพ�ดถึ�งส&�งที่��เป็�นป็'ญห้า โดยผู้��สอนเร&�มต�นพ�ดคำ!ย สนที่นากบผู้��เร�ยน โดยการชกชวน กระต!�นห้ร0อใช�คำ�าถึาม เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนได�พ�ดคำ!ยแสดงถึ�งคำวามร� �ส�กที่��อยากแสดงคำวามคำ&ดเห้7น ห้ร0อระบายอารมณ์-ออกมา ที่1งน�1ผู้��สอนจัะต�องแสดงออกถึ�งคำวามเอาใจัใส� สนใจั และต1งใจัที่��จัะรบฟ้'งป็'ญห้าของผู้��เร�ยน การเล0อกใช�ถึ�อยคำ�าที่��ด�เห้มาะสม เพ0�อจัะช�วยให้�การสนที่นาเป็�นไป็อย�างต�อเน0�อง ไม�ขาดตอน ม�ลกษณ์ะเป็�นการเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนอยากจัะพ�ด พร�อมที่1งแสดงการตอบรบที่��ผู้��เร�ยนพ�ดออกมา เช�น พยกห้น�า อ0อ อIอ เป็�นต�น ห้ร0อผู้��สอนอาจัจัะใช�ถึ�อยคำ�าถึามเป็�นการ… …

กระต!�น เช�น “วนน�1เราจัะพ�ดคำ!ยเร0�องอะไรกนด�ละ”“เธีอม�เร0�องอะไรที่��จัะบอกกบคำร�บ�างล�ะ”

2. ขั้��นแสื่ดงความค!ดเห/นข1นน�1ผู้��สอนเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนแสดงคำวามคำ&ดเห้7นที่1งที่างบวก

และที่างลบและการระบายคำวามร� �ส�กที่��คำบแคำ�นใจัออกมาให้�มากๆ ที่1งน�1เพ0�อน�าไป็ส��การส�ารวจัและการแสวงห้าป็'ญห้าซึ่��งโดยป็กต&แล�ว ห้ากผู้��เร�ยนยงม�สภาพอารมณ์-ร!นแรง ตวเขาเองก7ยงอาจัจัะมองไม�เห้7นส&�งที่��ที่�าให้�เขาร� �ส�กคำบแคำ�นใจั แต�เม0�อเขาได�ม�โอกาสระบายอารมณ์-ออกมาบ�างก7จัะเป็�นการผู้�อนคำลายและช�วยที่�าให้�เขามองเห้7นแนวที่างให้ม�ในการแก�ป็'ญห้าได� เพราะฉัะน1นผู้��สอนก7จัะต�องสร�างบรรยากาศึห้ร0อใช�คำวามพยายามที่�าให้�ผู้��เร�ยนได�ระบายอารมณ์-ออกมาและเป็�นการช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กม!�งม�นที่��จัะแก�ไขป็'ญห้า ช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดคำวามร� �ส�กม!�งม�นที่��จัะแก�ป็'ญห้า ช�วยให้�ผู้��เร�ยนตดส&นใจัได�ด�ข�1น และจัะก�อให้�เก&ดการเป็ล��ยนแป็ลงพฤต&กรรมห้ร0อม�พฤต&กรรมให้ม�เก&ดข�1น

3. ขั้��นท*าความเขั้�าใจัป=ญหาเม0�อการสนที่นาถึ�งข1นน�1 ผู้��เร�ยนก7จัะเร&�มเข�าใจัว�าป็'ญห้าคำ0ออะไร

เร&�มมองเห้7นเห้ต!และผู้ล ม�คำวามเข�าใจัพฤต&กรรมที่��ตนเองที่�าลงไป็ ซึ่��ง

Page 52: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

โดยป็กต&แล�วข1นน�1ที่��ผู้��เร�ยนที่�าการส�ารวจัป็'ญห้าและก7จัะเก&ดคำวามเข�าใจัป็'ญห้าข�1นมาพร�อมๆ กน4. ขั้��นวางแผู้นและแก�ป=ญหา

ห้ลงที่��ผู้��เร�ยนที่ราบและเข�าใจัป็'ญห้าแล�ว ก7จัะเร&�มคำ&ดห้าที่างแก�ป็'ญห้า โดยการเร&�มต�นคำ&ดวางแผู้นและแก�ป็'ญห้าที่��เก&ดข�1น โดยผู้��สอนจัะที่�าห้น�าที่��เป็�นที่��ป็ร�กษา ให้�ข�อคำ&ดตลอดการช�1แนะแนวที่างป็ฏิ&บต&ที่��ถึ�กที่��คำวร5. ขั้��นรายงานผู้ล

ห้ลงจัากที่��ผู้��เร�ยนเห้7นแนวที่างการป็ฏิ&บต&ห้ร0อแก�ป็'ญห้าแล�วก7จัะรายงานต�อผู้��สอนว�าได�ที่�าอะไรลงไป็แล�วบ�าง ซึ่��งในข1นตอนน�1ผู้��เร�ยนคำวรจัะบอกห้ร0อรายงานส&�งที่��เป็�นแนวคำ&ดให้ม� ๆ ในที่างบวกซึ่��งอาจัเป็�นพฤต&กรรมที่��ด�เก&ดข�1นให้ม�

การจั�ดการเร�ยนร��โดยการใช้�กระบวนการเผู้ช้!ญสื่ถานการณ์#

Page 53: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ความหมายการจั�ดการเร�ยนร��โดยการใช้�กระบวนการเผู้ช้!ญสื่ถานการณ์#

เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เช0�อมโยงการกระที่�ากบการคำ&ดว&เคำราะห้-เข�าด�วยกน โดยผู้��สอนสร�างห้ร0อน�าสถึานการณ์-ด�านต�างๆ มาให้� ผู้��เร�ยนได�เผู้ช&ญสถึานการณ์-แบบต�าง ๆ ซึ่��งวงอาจัเป็�นป็ระสบการณ์-ส�วนห้น��งที่��จัะเก&ดข�1นในช�ว&ตจัร&งของผู้��เร�ยน เป็�นการฝึ?กให้�ผู้��เร�ยนม�คำวรเช0�อม�นในการน�าคำวามร� � ข�อม�ล ข�าวสาร มาสร!ป็ป็ระเด7น เพ0�อป็ระเม&นคำ�าว�าส&�งใดถึ�กต�อง ด�งาม เก&ดป็ระโยชน- คำวรห้ร0อไม�คำวรแก�การป็ฏิ&บต& และสามารถึน�าคำวามร� � ป็ระสบการณ์-ไป็ใช�ป็ฏิ&บต&ได�จัร&ง เม0�อม�การเผู้ช&ญสถึานการณ์-และเจัอป็'ญห้าว&ธี�การจัดการเร�ยนร� �น�1เป็�นการป็ระย!กต-มาจัากห้ลกพ!ที่ธีธีรรมและพ!ที่ธีว&ธี� เพ0�อน�าไป็ใช�ให้�เห้มาะกบการเวลา ลกษณ์ะเน01อห้าสาระและวยของผู้��เร�ยนขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

ข1นตอนการจัดการเร�ยนโดยใช�กระบวนการเผู้ช&ญสถึานการณ์-น1น กรมว&ชาการ (2530) และ สม!น อมรว&วฒน-, 2530 อ�างถึ�งใน มย!ร� ว&มลโสภณ์ก&ตต&, 2538 เสนอไว�ดงน�11. ขั้��นสื่ร�างศูร�ทธิา

ข1นน�1เป็�นก&จักรรมสร�างคำวามสนใจัและคำวามเช0�อม�นให้�เก&ดข�1น ผู้��เร�ยนสนใจัและเช0�อม�นว�าบที่เร�ยนน�1ส�าคำญต�อช�ว&ตของเขา เช0�อม�นว�าจัะช�วยพฒนาและส�งเสร&มการเร�ยนร� � เช0�อม�นในตวผู้��สอนและเช0�อม�นว�าบที่เร�ยนน�1จัะช�วยให้�เขาม�ป็ระสบการณ์-ที่��ม�คำ!ณ์คำ�า 2. ขั้��นศู5กษาสื่�งคม (ฝึ?กที่กษะรวบรวมข�อม�ลข�าวสาร ข�อเที่7จัจัร&ง คำวามร� �และห้ลกการ)

ก&จักรรมน�1เป็�นข1นตอนที่��เสนอสถึานการณ์-ที่��เก&ดข�1นจัร&งในช�ว&ตป็ระจั�าวนของผู้��เร�ยนเพ0�อน�าไป็ส��การฝึ?กน&สยและที่กษะในการแสวงห้าคำวามร� �ข�าวสาร ดงน1นในการฝึ?กผู้��เร�ยนให้�สามารถึเผู้ช&ญสถึานการณ์-เก&ดข�1นในช�ว&ตจัร&งได�น1น ผู้��สอนจั�งคำวรฝึ?กน&สยฝึ?กที่กษะในการแสวงห้าคำวามร� �เพ0�อเป็�นการเตร�ยมตวในข1นแรกของการศึ�กษา

Page 54: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

3. ขั้��นระดมเผู้ช้!ญสื่ถานการณ์# (ฝึ?กที่กษะการป็ระเม&นคำ�า)การฝึ?กฝึนและการเร�ยนร� �ป็ระสบการณ์-ข1นน�1เป็�นข1นตอนของ

การผู้จัญป็'ญห้า และสถึานการณ์- เป็�นการน�าข�าวสารคำวามร� �ที่��ได�มาจัดสร!ป็ป็ระเด7นของข�าวสารไว�อย�างเป็�นระเบ�ยบ แล�วป็ระเม&นคำ�าว�าป็ระเด7นไห้นถึ�กต�อง ด�งาม เห้มาะสม และเก&ดป็ระโยชน-ส�งส!ดอย�างแที่�จัร&ง ป็ระเด7นใดบกพร�อง ผู้&ดพลาด ช�วร�าย ไม�เห้มาะสม ไม�ถึ�กไม�คำวร ที่�าไป็จัะเก&ดผู้ลร�าย ห้ร0อเป็�นผู้ลด�ช�วคำร� � ช�วยาม เคำล0อบแฝึงคำวามช�วร�ายเอาไว�4. ว!จัารณ์#ความค!ด (ฝึ?กที่กษะการเล0อกและการตดส&นใจั)

เม0�อผู้��เร�ยนได�ฝึ?กการป็ระเม&นคำ�าข�อม�ลต�างๆ ไว�ห้ลายๆ ที่างแล�วน1น ข 1นตอนน�1เป็�นข1นตอนที่��เร�าให้�ผู้��เร�ยนได�คำ&ดว&เคำราะห้-ว&จัารณ์-ที่างเล0อกต�าง ๆ ก�อนตดส&นใจัซึ่��งม�คำวามส�าคำญมาก ผู้��เร�ยนจัะต�องร� �5. ปร�บพฤต!กรรม (ฝึ?กการป็ฏิ&บต&)

การป็ฏิ&บต&การเร�ยนร� �ป็ระสบการณ์-เร�ยนร� �ข 1นน�1 เป็�นข1นตอนของการเผู้ด7จัการ คำ0อ การลงม0อแก�ป็'ญห้า และเผู้ช&ญสถึานการณ์-จันส�าเร7จัล!ล�วงด�วยด�6. สื่ร&ปและการประเม!นผู้ล

ข1นตอน�1เป็�นการน�าสาระและก&จักรรมของบที่เร�ยนนบแต�เร&�มต�น มาสร!ป็ย�1า ซึ่�1า ที่วนตรวจัสอบ โดยว&ธี�ที่��ผู้��เร�ยนป็ระเม&นตนเอง เพ0�อนผู้��เร�ยนป็ระเม&นซึ่��งกนและกน การป็ระเม&นผู้��เร�ยนและวดผู้ลการเร�ยนการสอน

Page 55: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�น!ทานความหมาย

น!ทาน คำ0อเร0�องเล�าที่��เล�าส0บต�อกนมาต1งแต�อด�ตจันถึ�งป็'จัจั!บน อาจัจัะเป็�นเร0�องราวที่��อ&งคำวามจัร&ง ห้ร0อเป็�นเร0�องที่��เก&ดจัากจั&ตนาการของผู้��เล�าเองก7ได� บางเร0�องอาจัจัะม�การแสดงอ&ที่ธี&ฤที่ธี&;ป็าฏิ&ห้าร&ย- เพ0� อให้�เก&ดคำวามต0� นเต�น สน!กสนาน บางเร0�องก7ม�การสอดแที่รกคำ!ณ์ธีรรม จัร&ยธีรรม เพ0�อเป็�นข�อคำ&ด ข�อเต0อนใจัแก�ผู้��ฟ้'ง

การจั�ดการเร�ยนร��โดยใช้�น!ทาน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��น�าน&ที่านเข�ามาเป็�นส0�อเพ0�อการเร�ยนร� �ในว&ชาต�างๆ เช�น ป็ระวต&ศึาสตร- ว&ที่ยาศึาสตร- เป็�นต�น ตลอดจันการสอนคำ!ณ์ธีรรม จัร&ยธีรรม การป็รบตว และส�งเสร&มการอ�าน จั&ตนาการ คำวามคำ&ดสร�างสรรคำ-ให้�กบผู้��เร�ยนได�เป็�นอย�างด�ว!ธิ�การเล าน!ทาน

1. การเร&�มต�นเล�า ผู้��สอนคำวรจัะม�ว&ธี�การที่��จัะจั�งใจัเด7กด�วยว&ธี�ต�าง ๆ ที่��น�าสนใจั เช�น

ในขณ์ะเล�าคำวรให้�เด7กม�อ&สระในด�านร�างกายและคำวามร� �ส�ก

Page 56: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

2. ผู้��เล�าคำวรม�อารมณ์-ร�วมตามเน01อเร0�องที่��เล�า3. คำวรใช�น�1าเส�ยงตามตวละคำร ห้ร0อเห้ต!การณ์-ในขณ์ะเล�า4. คำวรใช�ภาพห้ร0อที่�าที่างป็ระกอบในขณ์ะเล�า5. คำวรล�าดบเร0�องราวให้�เข�าใจัง�าย ไม�ซึ่บซึ่�อนเก&นไป็6. คำวรสนใจัเด7กที่!กคำนอย�างที่�วถึ�ง 7. คำวรใช�ภาษาที่��เห้มาะสมกบเด7ก8. ไม�คำวรเน�นการสอนมากเก&นไป็จันเด7กขาดคำวาม

สน!กสนาน

การจั�ดการเร�ยนร��แบบซ่�กค�าน(Jurisprudential Inquiry Model)

ความหมายการเร�ยนร��แบบซ่�กค�าน เป็�นกระบวนการเร�ยนร� �ที่��เป็Gดโอกาส

ให้�ผู้��เร�ยนได�ใช�กระบวนการคำ&ดอย�างม�เห้ต!ผู้ล ในการแก�ป็'ญห้าแล�วแสดงจั!ดย0นของตวเองและที่ดสอบจั!ดย0นที่��เล0อกน1นว�าเป็�นจั!ดย0นที่��แที่�จัร&งของตนเอง โดยม�ผู้��สอนเป็�นผู้��คำอยช�วยเห้ล0อในการที่ดสอบจั!ดย0น โดยการใช�คำ�าถึามซึ่กคำ�าน ซึ่��งคำ�าถึามที่��ผู้��สอนน�ามาใช�เป็�นคำ�าถึามที่��ช�วยให้�ผู้��เร�ยนย�อนกลบไป็พฒนาจั!ดย0นของตนและช�วยให้�ผู้��เร�ยนเก&ดการเร�ยนร� �ว&ธี�การให้�เห้ต!ผู้ลที่��ถึ�กต�องและเห้มาะสมต�อไป็ขั้��นตอนการจั�ดการเร�ยนร��

Page 57: 20 วิธีการจัดการเรียนรู้โดยการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง

ข1นตอนการจัดการเร�ยนร� �แบบซึ่กคำ�าน1. ขั้��นน*าเสื่นอกรณ์�ป=ญหา

เป็�นข1นที่��ผู้��สอนน�า เสนอกรณ์�ป็'ญห้า ห้ร0อสถึานการณ์-ที่��ม�ป็ระเด7นขดแย�ง ซึ่��งการน�าเสนอป็ระเด7นป็'ญห้าอาจักระที่�าได�ห้ลายว&ธี� เช�น เล�าเร0�องให้�ฟ้'ง ให้�ด�ว�ด&ที่ศึน- ให้�อ�านกรณ์�ป็'ญห้า เป็�นต�น เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนร� �ข�อเที่7จัจัร&งที่��เก��ยวข�องกบป็'ญห้าร� �ว�าได�ที่�าอะไร ที่�ากบใคำร ที่�าเม0�อไร ที่�าที่��ไห้น ที่�าอย�างไร ที่�าไมจั�งที่�าและแง�ม!มของป็'ญห้าที่��ขดแย�งกน2. ขั้��นแสื่ดงจั&ดย�น

2.1 ให้�ผู้��เร�ยนที่บที่วนและป็ระมวลข�อเที่7จัจัร&งที่1งห้มด เพ0�อให้�ผู้��เร�ยนบอกให้�ได�ว�าม�คำ�าน&ยมอะไรบ�างที่��เก��ยวข�องกน

2.2 ให้�ผู้��เร�ยนเล0อกจั!ดย0นของตนเองว�าจัะเข�ากบฝึHายใด โดยบอกเห้ต!ผู้ลของการเล0อกน1น3. ขั้��นทดสื่อบจั&ดย�น

3.1 ผู้��สอนช�วยเห้ล0อที่ดสอบให้�ผู้��เร�ยนเข�าใจัจั!ดย0นของตน3.2 ให้�ผู้��เร�ยนสร!ป็ผู้ลที่��เก&ดข�1นที่1งส�วนด�และส�วนที่��ไม�ด�ห้าก

เป็�นไป็ตามคำ�าน&ยมที่��ผู้��เร�ยนเล0อก3.3 ให้�ผู้��เร�ยนก�าห้นดคำ�าน&ยมตามล�าดบคำวามส�าคำญ

4. ขั้��นขั้�ดเกลาหร�อปร�บค าน!ยมผู้��สอนเป็Gดโอกาสให้�ผู้��เร�ยนป็รบป็ร!ง เป็ล��ยนแป็ลงรายละเอ�ยด

ในคำ�าน&ยมที่��ผู้��เร�ยนย�ดถึ0อ ห้ร0ออาจัเป็ล��ยนใจัไป็ย�ดถึ0อคำ�าน&ยมให้ม�ก7ได�5. ขั้��นตรวจัสื่อบหร�อย�นย�นจั&ดย�น

ให้�ผู้��เร�ยนพยายามห้าข�อเที่7จัจัร&งต�าง ๆ มาสนบสน!นคำ�าน&ยมของตนเพ0�อเป็�นการย0นยนว�าส&�งที่��ผู้��เร�ยนย�ดถึ0ออย��น 1นเป็�นคำ�าน&ยมที่��แที่�จัร&งของผู้��เร�ยน