28 mart 2019 - güven plus grup a.Ş. · hasan yildirim, m.revan Özkale a new extreme learning...

2. ULUSLARARASI İSTATİSTİKMATEMATİK VE ANALİTİK YÖNTEMLER KONGRESİ

2 INTERNATIONAL CONGRESS ONSTATISTICS MATHEMATICS AND ANALYTICAL METHODS

ND

28 MART 2019HİLTON OTEL ZEYTİNBURNU - İSTANBUL

www.matematikveistatistikkongresi.org

II



ND



2. ULUSLARARASI İSTATİSTİK MATEMATİK VE ANALİTİK YÖNTEMLER KONGRESİ

Kongre BaşkanıProf. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK

Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları: 04/2019

1. Baskı: MART 2019Yayıncı Sertifika No: 36934E-ISBN: 978-605-7594-16-7

Güven Plus Grup A.Ş. YayınlarıBu kongre özet/tam metin kitabının her türlü yayın hakkı GÜVEN PLUS GRUP DANIŞMANLIK A.Ş. YAYINLARI’na aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayını, çoğaltımı ve dağıtımı yapılamaz. Kitapda yer alan özet metin içerik sorumluluğu, görseller, grafikler, direkt alıntılar ve etik/kurum iznine yönelik sorumululuk ilgili yazarlara aittir. Yayınevi, destekleyen kurumlar, düzenleyen kurum(lar) ve kongre yönetimi bu konuda bir yükümlülük ve hukuki sorumluluğu kabul etmez, hukuki yükümlülük altına alınamaz. Bu konuda Güven Plus Grup Danışmanlık bünyesinde hazırlanan ve yayınlan bu eser ISO: 10002:2014-14001:2004-9001:2008-18001:2007 belgelerine sahiptir. Bu eser TPE “Türk Patent Enstitüsü”tarafından 2016/73332 tescil numarası ile markalı bir eserdir. Kongremiz ulusal ve uluslararası nitelikte olup, akademik teşvik kriterlerini karşılamaktadır. Kongre kitabı E-ISBN’li olup Kültür Bakanlığı Milli Kütüphaneler Tarafından Taranmakta ve 18 Farklı Dünya Ülkesiyle Anlaşmalı olan Milli Kütüphanenin E Erişim sistemi tarafından da taranmaktadır. Bu kitap maddi bir değer ile alınıp satılamaz. Kitapta yer alan bilgiler alıntı yapılmak ve ilgili alıntıya atıf yapılmak koşulu ile kaynak gösterilmek üzere bilimsel ya da ilgili araştırmacılar tarafından kullanılabilir.

Metin ve Dil EditörüDr. Öğr. Üyesi. Gökşen ARAS

Kapak TasarımıDoç. Dr. Pelin AVŞAR KARABAŞ

Sayfa DüzeniBurhan Maden

Baskı-Cilt:GÜVEN PLUS GRUP DANIŞMANLIK A.Ş. YAYINLARI®Kayaşehir Mah. Başakşehir Emlak Konutları, Evliya Çelebi Cad. 1/A D Blok K4 D29 Başakşehir İstanbul Tel:+902128014061-62 Fax:+902128014063 Mobile:+9053331447861

Sertifika No: 36934

GÜVEN PLUS GRUP DANIŞMANLIK A.Ş. YAYINLARI®Kayaşehir Mah. Başakşehir Emlak Konutları, Evliya Çelebi Cad. 1/A D Blok K4 D29 Başakşehir İstanbulTel: [email protected]

III



ND





ND



ORGANİZASYON FİRMASI



ND



IV



ND





ND



ULUSLARARASI İSTATİSTİK MATEMATİK VE ANALİTİK YÖNTEMLER KONGRESİ

TAM ve ÖZET METİN KİTABI

2.

V



ND





ND



www.istanbulbilimveakademisyenlerdernegi.org

KONGREYİ DÜZENLEYEN KURUM

VI



ND





ND



Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK Oturum Başkanı – Kongre Başkanı

DAVETLİ KONUŞMACILAR

Doç. Dr. Haluk ZÜLFİKARDavetli Konuşmacı

Prof. Dr. Ayhan ESİDavetli Konuşmacı

Prof. Dr. Handan ANKARALIDavetli KonuşmacıKongre Eş Başkanı

VII



ND



DEĞERLİ BİLİM İNSANLARI BU KONGRE İSTANBUL BİLİMVE AKADEMİSYENLER DERNEĞİ TARAFINDAN ORGANİZE

EDİLMİŞ VE DÜZENLENMİŞTİR.

KONGREMİZ

(ISO 18001- OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)

BELGELERİNE SAHİPTİR.

www.istanbulbilimveakademisyenlerdernegi.orginfo@istanbulbilimveakademisyenlerdernegi.org

VIII



ND





ND



İÇİNDEKİLER

SÖZEL ve POSTER SUNUM TAM METİNLER

DÜZGÜN YILDIZGENLERDEKİ ALTIN ORAN ..........................................................................................................31Arda ŞENTÜRK1, Aslı Ceren YÜKSEK2, Meryem ÇILDIR3

İŞSİZLİK VE EKONOMİK GELİŞME ARASINDAKİ İLİŞKİ ......................................................................................37Murat KORKMAZ1, Ali Serdar YÜCEL2, Ayhan AYTAÇ3

EĞİTİM SEVİYESİ VE EKONOMİK GELİŞİM ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ...................................40Murat KORKMAZ1, Ali Serdar YÜCEL2, Ayhan AYTAÇ3

MALLOW’UN KRİTERİNE DAYALI DEĞİŞKEN SEÇİMİNİN GENETİK ALGORİTMA İLE BELİRLENMESİ ...............................................................................................................................................................43PÜR MATEMATİĞİN ÖNEMİ ÜZERİNE .......................................................................................................................50

Ayhan ESİ

TIP BİLİMİNDEKİ MATEMATİĞİN İNCELENMESİ ...................................................................................................53Elif Naz BOZDEMİR1, Meryem ÇILDIR2

CCR MODELİ İLE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ VE BİR UYGULAMA ....................................................................59Fikretcan GÜÇ1, Pelin KASAP2

NON-EXTENDIBILITY OF CERTAIN REGULAR DIOPHANTINE TRIPLES WITH PROPERTY ....................................................................................................................................69

Özen ÖZER

DETERMINATION OF EXTENDIBLE OR NON-EXTENDIBLE PARTICULAR REGULAR DIOPHANTINE 3-TUPLES .........................................................................................................................................................................74

Özen ÖZER

FUNDAMENTAL UNITS AND CONTINUED FRACTION EXPANSION IN PARTICULAR REAL QUADRATIC FIELDS ..............................................................................................................................................................................79

Özen ÖZER

ADIYAMAN İLİNDE ANNELERDE DOĞUM ŞEKLİNİN EĞİTİM DÜZEYİ İLE İLİŞKİSİ .....................................84Ayten ESİ

CLASSIFICATION OF ELEMENTS FOR SPECIAL TYPES OF DIOPHANTINE SETS ...........................................90Özen ÖZER1, Özlem AYTEKİN2

IX



ND



A NOTE ON REGULARITY AND NON-EXTENDIBILITY OF SPECIFIC KIND OF DIOPHANTINE SETS WITH SIZE THREE ................................................................................................................................................94

Özen ÖZER1, Özlem AYTEKİN2

THE PHASE PLANE ANALYSIS OF TRAVELLING WAVE IN NONLINEAR EQUATION ....................................99Esen HANAÇ

ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE YEREL SEÇİM ADAY BELİRLEME SÜRECİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA .........................................................................................................................................105

Tuğçe GENÇ1, Ersoy ÖZ2

INVESTIGATION of CAUSALITY for STRUCTURAL BREAK TIME SERIES and an APPLICATION in EMERGING MARKET in DEVELOPING ECONOMIES ............................................................................................113

Harun YONAR1, Mahmut IŞIK2

ÖNCEKİ VE SONRAKİ ASAL SAYILARI BELİRLEYEN YENİ VE ETKİN BİR YÖNTEM ..................................122Muzaffer AKSOY

POISSON REGRESSION MODELS AND AN APPLICATION TO ACTUARIAL DATA ..........................................134Demet SEZER1, Nuri CELİK2

YALIN TEDARİK ZİNCİRİ YAKLAŞIMINDA SANAYİ 4.0 İÇİN SEKTÖREL ÖNCELİKLENDİRMENİN BULANIK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YAKLAŞIMIYLA BELİRLENMESİ ................................................143

Nurşah ALKAN1, İhsan KAYA2

İKİ GENEL LİNEER DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ KARMA MODEL ALTINDA ÖN TAHMİN EDİCİLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER .............................................................................................................................................152

Hacer KAPUSUZ1, Nesrin GÜLER2

BAZI RANK ve İNERTİA FORMÜLLERİ İLE LİNEER KARMA MODELLERDE TAHMİNLERİN KOVARYANS MATRİSLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI .........................................................................................161

Nesrin GÜLER1, Melek ERİŞ BÜYÜKKAYA2

ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN MATEMATİK DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI ....................................170Melike YİĞİT1, Nesrin GÜLER2

DOĞRUSAL ÖRNEKLEME YÖNTEMİ VE FRESNEL VERİLERİ İLE UYGULAMASI ........................................177Aslıhan Zeynep ARIKAN1, Hülya ŞAHİNTÜRK2

BİR GENEL LİNEER KARMA MODEL ve BU MODELİN ALT MODELİ ALTINDA ÖN TAHMİN EDİCİLERİN EŞİTLİĞİ ..................................................................................................................................................185

Fatma KARADUMAN1, Nesrin GÜLER2

GÜNCEL META ANALİZ YÖNTEMLERİ VE SAĞLIK ALANI UYGULAMALARI ..............................................193Handan ANKARALI

ÖNCEKİ VE SONRAKİ ASAL SAYILARI BELİRLEYEN YENİ VE ETKİN BİR YÖNTEM ..................................202Muzaffer AKSOY

X



ND





ND



DÜZGÜN DÖRT YÜZLÜ ÜZERİNDE ÜÇ DEĞİŞKENLİ BERNSTEIN-CHLODOWSKY OPERATÖRÜYLE AGIRLIKLI YAKLAŞIM ................................................................................................................213

Afşin Kürşat GAZANFER1, Tülin COŞKUN2

HİBRİT ÖZELLİK ÇIKARIM YÖNTEMLERİNİN SINIFLANDIRMA BAŞARIMINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ ...............................................................................................................................................................222

Ünal ÇAVUŞOĞLU

TÜRKİYE YONGA LEVHA ENDÜSTRİSİ DIŞ TİCARET VERİLERİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZ TEKNİKLERİYLE TAHMİNİ ........................................................................................................................230

Erol İMREN1, Rıfat KURT2, Selman KARAYILMAZLAR3, Halil Barış ÖZEL4, Melda İMREN5

WEIBULL VE RAYLEIGH DAĞILIMLARI KULLANILARAK SAMSUN İLİNDE RÜZGAR HIZI TAHMİNİ ....239Özgür BULUM1, Pelin KASAP2

AL OBOUDI DİFERANSİYEL OPERATÖRÜ YARDIMIYLA TANIMLANAN ANALİTİK YALINKAT FONKSİYONLARIN YENİ BİR ALT SINIFI İÇİN KATSAYI TAHMİNLERİ ...........................................................246

Arzu AKGÜL1, Arzu KOÇAL2

SAĞLIK ARAŞTIRMALARI ve BİYOİSTATİSTİK .....................................................................................................254Handan ANKARALI

KUANTUM BİLGİ TEORİSİNDE BAZI SAF VE SAF OLMAYAN DURUMLAR ÜZERİNDE ÖLÇÜMLER .......263Emriye ERSOY1, Zeynel YALÇIN2

BOOTSTRAP ÖRNEKLEMESİNİN REGRESYON ANALİZİNE UYGULANMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA .......................................................................................................................................................................269

Samet KAYA1, Esin KÖKSAL BABACAN2

ÜNİVERSİTE SINAV HAZIRLIK SÜRECİNDEKİ ÖĞRENCİLERDE ANALİTİK VE MATEMATİK ALANINDA YAŞANAN PSİKOLOJİK KAYGI ...........................................................................................................279

Fatih BAL

SÖZEL SUNUM ÖZET METİNLER

ÜNİVERSİTE SINAV HAZIRLIK SÜRECİNDEKİ ÖĞRENCİLERDE ANALİTİK VE MATEMATİK ALANINDA YAŞANAN PSİKOLOJİK KAYGI............................................................................................................286

Fatih BAL

DÜZGÜN DÖRT YÜZLÜ ÜZERİNDE ÜÇ DEĞIŞKENLİ BERNSTEIN-CHLODOWSKY OPERATÖRÜYLE AĞIRLIKLI YAKLAŞIM ................................................................................................................287

Afşin Kürşat GAZANFER, Tülin COŞKUN

XI



ND



ÜÇGENSEL BÖLGEDE İKİ DEĞIŞKENLİ BERNSTEIN-CHLODOWSKY OPERATÖRÜYLE AĞIRLIKLI YAKLAŞIM ÜZERİNE ..............................................................................................................................288

Afşin Kürşat GAZANFER, Özlem DEMİRTAŞ, Tugay ZARARCI, Melda İMREN

YÜKSEK BOYUTLU KRONECKER ÇARPIMI İÇİN PARALEL PROGRAMLAMA UYGULAMASI ..................289Ahmet DURAN, H.Ünsal ÖZER, Mehmet TUNÇEL

DÜZGÜN YILDIZGENLERDEKİ ALTIN ORAN ........................................................................................................290Arda ŞENTÜRK, Aslı Ceren YÜKSEK, Meryem ÇILDIR

AL OBOUDI DİFERANSİYEL OPERATÖRÜ YARDIMIYLA TANIMLANAN ANALİTİK YALINKAT FONKSİYONLARIN YENİ BİR ALT SINIFI İÇİN KATSAYI TAHMİNLERİ ..........................................................291

Arzu AKGÜL, Arzu KOÇAL

DOĞRUSAL ÖRNEKLEME YÖNTEMİ VE FRESNEL VERİLERİ İLE UYGULAMASI ........................................292Aslıhan Zeynep ARIKAN, Hülya ŞAHİNTÜRK

PÜR MATEMATİĞİN ÖNEMİ ÜZERİNE .....................................................................................................................293Ayhan ESİ

COMPARISON OF DIFFERENTIAL EVOLUTION AND GENETIC ALGORITHMS FOR ESTIMATING THE PARAMETERS OF 3-P GAMMA DISTRIBUTION .....................................................................................................294

Aynur ŞAHİN, Nimet YAPICI PEHLİVAN

ADIYAMAN İLİNDE ANNELERDE DOĞUM ŞEKLİNİN EĞİTİM DÜZEYİ İLE İLİŞKİSİ ..................................295Ayten ESİ

ANNELERDE DOĞUM ŞEKLİNİN EĞİTİM DÜZEYİ İLE İLİŞKİSİ ........................................................................296Ayten ESİ

TEDARİKÇİ DEĞERLENDIRMELERİ İÇİN SEZGİSEL BULANIK KÜMELERE DAYALI BİR YAKLAŞIM ....297Ayşenur AKIN, M. Bahar BAŞKIR, Hamza GAMGAM

PARÇACIK SÜRÜ OPTİMİZASYONU VE GENETİK ALGORİTMA YÖNTEMLERİNİN PORTFÖY OPTİMİZASYON PROBLEMİNE UYGULANMASI .................................................................................................298

Azize Zehra ÇELENLİ BAŞARAN, Vedide Rezan USLU

POISSON REGRESSION MODELS AND AN APPLICATION TO ACTUARIAL DATA ..........................................299Demet SEZER, Nuri ÇELİK

EXAMINING THE EFFICIENCY OF REGRESSION ESTIMATORS IN MODIFIED RANKED SET SAMPLING METHODS .................................................................................................................................................300

Eda DAVASLIOĞLU, Neslihan DEMİREL

MALLOW’UN CP KRİTERİNE DAYALI DEĞİŞKEN SEÇİMİNİN GENETİK ALGORİTMA İLE BELİRLENMESİ .............................................................................................................................................................301

Ekin YENER, Vedide Rezan USLU

XII



ND





ND



TIP BİLİMİNDEKİ MATEMATİĞİN İNCELENMESİ .................................................................................................302Elif Naz BOZDEMİR, Meryem ÇILDIR

KUANTUM BİLGİ TEORİSİNDE BAZI SAF VE SAF OLMAYAN DURUMLAR ÜZERİNDE ÖLÇÜMLER ......303Emriye ERSOY, Zeynel YALÇIN

TÜRKİYE YONGA LEVHA ENDÜSTRİSİ DIŞ TİCARET VERİLERİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZ TEKNİKLERİYLE TAHMİNİ ........................................................................................................................................304

Erol İMREN, Rıfat KURT, Selman KARAYILMAZLAR, Halil Barış ÖZEL, Melda İMREN

ŞEHİRLERARASI YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPAN FİRMALAR HAKKINDAKİ ŞİKAYETLERİN METİN MADENCİLİĞİ YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ ...................................................................................305

Ertuğrul GÜMÜŞSU, Naci MURAT

METİN MADENCİLİĞİ YÖNTEMLERİ İLE OTEL MÜŞTERİ YORUMLARININ SINIFLANDIRILMASI .........306Ertuğrul GÜMÜŞSU, Naci MURAT

THE PHASE PLANE ANALYSIS OF TRAVELLING WAVE IN NONLINEAR EQUATION ...................................307Esen HANAÇ

ÜRETİLEN İÇ ÇARPIM UZAYLARI ............................................................................................................................308Ezgi SEYFE, Cüneyt ÇEVİK

BİR GENEL LİNEER KARMA MODEL VE BU MODELİN ALT MODELİ ALTINDA ÖN TAHMİN EDİCİLERİN EŞİTLİĞİ .................................................................................................................................................309

Fatma KARADUMAN, Nesrin GÜLER

CCR MODELİ İLE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ VE BİR UYGULAMA ..................................................................310Fikretcan GÜÇ, Pelin KASAP

ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN ELEKTRİK KESİNTİ SÜRELERİ VE KAYIP-KAÇAK MİKTARI BAKIMINDAN PERFORMANSLARININ İNCELENMESİ........................................................................................311

Gökhan BOSTANOĞLU, Jale BALIBEYOĞLU

İKİ GENEL LİNEER DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ KARMA MODEL ALTINDA ÖN TAHMİN EDİCİLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER .............................................................................................................................................312

Hacer KAPUSUZ, Nesrin GÜLER

GÜNCEL META ANALİZ YÖNTEMLERİ VE SAĞLIK ALANI UYGULAMALARI ..............................................313Handan ANKARALI

SAĞLIK ALANI ARAŞTIRMALARI VE BİYOİSTATİSTİK ......................................................................................314Handan ANKARALI

YAPAY ZEKÂ İLE İSTATİSTİK BİLİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE YAPAY ZEKÂNIN SAĞLIK ALANI UYGULAMALARI .........................................................................................................................................................315

Handan ANKARALI, Seyit ANKARALI

XIII



ND



GRİ TAHMİN YÖNTEMİ VE TARIM VERİLERİ ÜZERİNDE BİR UYGULAMASI ...............................................316Hande KÜÇÜKÖNDER

INVESTIGATION OF CAUSALITY FOR STRUCTURAL BREAK TIME SERIES AND AN APPLICATION IN EMERGING MARKET AND DEVELOPING ECONOMIES.......................................................317

Harun YONAR, Mahmut IŞIK

A COMPARATIVE STUDY ON THE EFFECT OF REGULARIZATION PARAMETERS ON EXTREME LEARNING MACHINE BASED ON RIDGE REGRESSION ......................................................................................318

Hasan YILDIRIM, M.Revan ÖZKALE

A NEW EXTREME LEARNING MACHINE ALGORITHM USING LIU REGRESSION.........................................319Hasan YILDIRIM, M. Revan ÖZKALE

F_4 ÜZERİNDEKİ OPTİMAL VE HEMEN HEMEN OPTİMAL TOEPLİTZ TOPLAMSAL KODLARIN İNŞASI .......................................................................................................................................................320

Hayrullah ÖZİMAMOĞLU, Murat ŞAHİN

2000-2018 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE’DE MATEMATİK EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN DOKTORA TEZ ÇALIŞMALARININ İÇERİK ANALİZİ ...........................................................................................321

Melike YİĞİT, Nesrin GÜLER

İSTENMEYEN ÇIKTILARIN VERİ DÖNÜŞÜMÜNE DAYANAN VZA İLE OECD ÜLKELERİNİN EKO-ÇEVRE ETKİNLİK DEĞERLENDİRMESİ .........................................................................................................322

Metin ÖNER

BİR MALİ MÜŞAVİRİN HİZMET GÜZERGÂHININ KARINCA KOLONİ OPTİMİZASYONU İLE BELİRLENMESİ .............................................................................................................................................................324

Metin ÖNER, Hasan Hüseyin NERSE

ÖNCEKİ VE SONRAKİ ASAL SAYILARI BELİRLEYEN YENİ VE ETKİN BİR YÖNTEM ..................................325 Muzaffer AKSOY

SCREEN CONFORMAL HALF LIGHTLIKE SUBMANIFOLDS OF A GOLDEN SEMI-RIEMANNIAN MANIFOLD ...............................................................................................................................327

Nergiz (ÖNEN) POYRAZ, Erol YAŞAR

A STUDY ON SCREEN TRANSVERSAL LIGHTLIKE SUBMANIFOLDS OF GOLDEN SEMI-RIEMANNIAN MANIFOLDS.............................................................................................................................328

Nergiz (ÖNEN) POYRAZ

BAZI RANK VE İNERTİA FORMÜLLERİ İLE LİNEER KARMA MODELLERDE TAHMİNLERİN KOVARYANS MATRİSLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ........................................................................................329

Nesrin GÜLER, Melek ERİŞ BÜYÜKKAYA

XIV



ND





ND



YALIN TEDARİK ZİNCİRİ YAKLAŞIMINDA SANAYİ 4.0 İÇİN SEKTÖREL ÖNCELİKLENDİRMENİN BULANIK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YAKLAŞIMIYLA YAPILMASI .......................................................330

Nurşah ALKAN, İhsan KAYA

BOOTSTRAP ÖRNEKLEMESİNİN REGRESYON ANALİZİNE UYGULANMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA ..331Samet KAYA, Esin KÖKSAL BABACAN

SOSYAL YAŞAMI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN KATEGORİK REGRESYON ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ .............................................................................................................................................................332

Seda BAĞDATLI KALKAN

ARALIK TİP-2 BULANIK AHP İLE SÜRDÜRÜLEBİLİR GIDA SATIN ALMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ....................................................................................................................334

Sema KAYAPINAR KAYA, Özlem ERTEKİN

PARAMETRİK OLMAYAN DOĞRUSAL-DAİRESEL REGRESYONDA AYKIRI DEĞER PROBLEMİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA .............................................................................................................................................335

Sümeyra SERT, Filiz KARDİYEN

ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE YEREL SEÇİM ADAY BELİRLEME SÜRECİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA .........................................................................................................................................336

Tuğçe GENÇ, Ersoy ÖZ

HİBRİT ÖZELLİK ÇIKARIM YÖNTEMLERİNİN SINIFLANDIRMA BAŞARIMINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ ...............................................................................................................................................................337

Ünal ÇAVUŞOĞLU

WHEN Τ-CLOSED SUBMODULE IS CLOSED ..........................................................................................................338Yılmaz DURĞUN, Ayşe ÇOBANKAYA

THE SMALLEST PROPER CLASS GENERATED BY Τ-CLOSED SUBMODULES ................................................339Yılmaz DURĞUN, Ayşe ÇOBANKAYA

FUNDAMENTAL UNITS AND CONTINUED FRACTION EXPANSION IN PARTICULAR REAL QUADRATIC FIELDS ....................................................................................................................................................340

Özen ÖZER

DETERMINATION OF EXTENDIBLE OR NON-EXTENDIBLE PARTICULAR REGULAR DIOPHANTINE 3-TUPLES .......................................................................................................................................................................341

Özen ÖZER

NON-EXTENDIBILITY OF CERTAIN REGULAR DIOPHANTINE TRIPLES WITH PROPERTY P_R ...............342Özen ÖZER

CLASSIFICATION OF ELEMENTS FOR SPECIAL TYPES OF DIOPHANTINE SETS .........................................343Özen ÖZER, Özlem AYTEKİN

XV



ND



A NOTE ON REGULARITY AND NON-EXTENDIBILITY OF SPECIFIC KIND OF DIOPHANTINE SETS WITH SIZE THREE .............................................................................................................................................344

Özen ÖZER, Özlem AYTEKİN

WEIBULL VE RAYLEIGH DAĞILIMLARI KULLANILARAK SAMSUN İLİNDE RÜZGÂR HIZI TAHMİNİ ....345Özgür BULUM, Pelin KASAP

EĞİTİM SEVİYESİ VE EKONOMİK GELİŞİM ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ .................................346Murat KORKMAZ, Ali Serdar YÜCEL, Ayhan AYTAÇ

İŞSİZLİK VE EKONOMİK GELİŞME ARASINDAKİ İLİŞKİ ....................................................................................347Murat KORKMAZ, Ali Serdar YÜCEL, Ayhan AYTAÇ

THE EFFECT OF VOCATIONAL STRESS ON WORK PERFORMANCE ................................................................348Soare GOIAN

THE RELATIONSHIP BETWEEN PHYSICAL ACTIVITY LEVEL AND BODY MASS INDEX ............................349Rachela BUYS

CAUSAL INFERENCE IN STATISTCS ........................................................................................................................350Dragomirova JOHANA INNOKENTIEVNA

ANALYSIS OF HIV CASES IN ISRAEL WITH CLUSTERING ANALYSIS .............................................................351Aaron ALIZA

GENDER AND ACADEMIC PERFORMANCE ...........................................................................................................352Aslan RAJABOV

HEALTH EXPENDITURES IN AFRICA .......................................................................................................................353Hanru RAUTENBACH

POSTER SUNUM ÖZET METİNLER

ELİPTİK EĞRİLER İÇİN VERİLEN BAZI MODELLERİN DERLEMESİ.................................................................355Bayram YAŞAR, İlker İNAM

ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN MATEMATİK DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI ...................................356Melike YİĞİT, Nesrin GÜLER

BAGGING ALGORİTMASI İLE BOOSTING ALGORİTMASININ PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA ....................................................................................................357

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUT

TÜRKİYEDEKİ 81 İLİN DEĞİŞKENLERLE İKİ YÖNLÜ KÜMELEME ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ ................................................................................................................................................358


XVI



ND





ND



BOOSTING YÖNTEMİYLE YAPILAN SINIFLANDIRMADA ADABOOST ALGORİTMASININ DİĞER BOOSTING ALGORİTMALARINA ÜSTÜNLÜĞÜ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA ........................................................359


BAGGING YÖNTEMİNDE YAPRAK SAYISI İLE HATA KARELER ORTALAMASI ARASINDAKİ İLİŞKİ ......360Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUT

BOOTSTRAP ÖRNEKLEME YÖNTEMİ KULLANILARAK YAPILAN KÜMELEME ANALİZİ .........................361Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUT

BAGGING YÖNTEMİ İLE SINIFLANDIRMADA DEĞİŞKENLERİN TAHMİNLEME ÜZERİNE ETKİSİ ..........362Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUT

XVII



ND



Değerli Bilim İnsanları,

28 Mart 2019 tarihinde İstanbul Bilim ve Akademisyenler Derneği tarafından organize edilerek Hilton Otel – Zeytinburnu’da gerçekleşen; Trakya Üniversitesi, Yalova Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Sağlık Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından destelenen 2. Uluslararası İstatistik Matematik ve Analitik Yöntemler Kongresi’nde bir kez daha sizlerle bir arada olmanın mutluluğunu yaşamaktayız.

Öncelikle 65 sözel ve 08 poster bildiri sunumu ile kongremize katılım sağlayan değerli bilim insanlarının bir araya gelerek sahip oldukları bilimsel birikimlerini paylaşmalarına olanak sağlayan bu nadide ortamın yaratılmasında emeği geçen tüm katılımcılarımızı içtenlikle tebrik ederiz. Kongremizin düzenlenmesinde önemli katkılar sağlayan IBAD Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Prof. Dr. Ümran Sevil başta olmak üzere Kongre Başkanı Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK’a, Kongre Eş Başkanları Prof. Dr. Ayhan AYTAÇ, Prof. Dr. Handan ANKARALI ve Prof. Dr. Nurcan METİN’e, Kongre Düzenleme, Yürütme, Bilim Kurulu üyelerimize ve gerek teknik gerekse işletme açısından her türlü katkı ve desteği sağlayan Güven Plus Grup Danışmanlık A.Ş.’ye en içten teşekkürlerimizi sunarız.

Başta İstatistik, Matematik, Ekonometri ve Analitik Yöntemler olmak üzere farklı sayısal alanlardan çalışmalara yer verdiğimiz kongremizde, çeşitli disiplinler ve alanlardan bilim insanlarının katkılarıyla literatüre kazandırılmış çok sayıda multidisipliner çalışmanın yer aldığı kongre kitabımızı, sizlerle paylaşmanın gururu içerisindeyiz. Bir sonrakini 2020 yılında gerçekleştirmeyi planladığımız 3. Uluslararası İstatistik Matematik ve Analitik Yöntemler Kongresi’nde yeniden bir arada olmak temennileriyle sağlık, esenlik, mutluluk, huzur, barış ve başarılarla dolu güzel günler dileriz.

Saygılarımızla.

Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK

KONGRE BAŞKANI

XVIII



ND





ND



Distinguished Scientists,

We are glad to be with you again in the 2nd International Congress on Statistics, Mathematics and Analytical Methods organized by the İstanbul Association of Science and Academicians and held on 28 March 2019 in Hilton Hotel Zeytinburnu with the support of Trakya University, Yalova University, İstanbul University, Sakarya University, Ministry of Health, Ministry of Science and Technology, Ministry of Labor and Social Services and Ministry of Family.

We would like to extend our gratitude to the IBAD Chairwoman Prof. Dr. Ümran Sevil, Head of the Congress Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK, Co-heads of the Congress Prof. Dr. Ayhan AYTAÇ, Prof. Dr. Handan ANKARALI and Prof. Dr. Nurcan METİN, to the members of Executive and Organizing Committee who have worked hard on creation of this environment that enabled esteemed scientists to come together and share their scientific and cultural knowledge and experiences with 65 verbal presentations and 08 poster presentations in our congress and to Güven Plus Group Counselling Inc. that have provided both technical and operational contribution and support.

For our congress mainly covering the topics of Statistics, Mathematics, Econometrics and Analytical Methods, we are proud to share our congress book with you covering many multidisciplinary studies that exist in the literature with the contribution of scientists from various disciplines and fields. Hope to be with you again in the 3rd International Congress on Statistics, Mathematics and Analytical Methods to be held in 2020 and wish you days full of health, welfare, joy and peace.

Regards.

Prof. Dr. Ahmet Fahir ÖZOK

HEAD OF THE CONGRESS

XIX



ND



KOMİTE VE KURULLAR

KONGRE BAŞKANIProf. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK

KONGRE EŞ BAŞKANLARIProf. Dr. Ayhan AYTAÇProf. Dr. Handan ANKARALIProf. Dr. Nurcan METİN DÜZENLEME KURULU Prof. Dr. Ayşegül AKDOĞAN EKERProf. Dr. Çetin YAMANProf. Dr. Erdoğan GÜNEŞProf. Dr. Mustafa TALASDoç. Dr. Kaya YILDIZDoç. Dr. Yener ATASEVENDr. Öğr. Üyesi. Abdullah ERGÜNDr. Öğr. Üyesi. Duygu AKSOYDr. Öğr. Üyesi. Metin ÖNERDr. Öğr. Üyesi. Seda BAĞDATLIDr. Öğr. Üyesi. Zeynep Nihan BERBERLER

YÜRÜTME KURULU Prof. Dr. Bülent EKERDoç. Dr. Gülten HERGÜNERDoç. Dr. Pelin AVŞAR KARABAŞDr. Öğr. Üyesi. Ayça GÜRKAN SEKRETERYA Doç. Dr. Ali Serdar YÜCELDr. Öğr. Üyesi. Gökşen ARASDr. Öğr. Üyesi. Emre DÜNDERİsmail YAŞARTÜRKMerve ÖZYILDIRIMPerihan ABAYYusuf ÇUHADAR

XX



ND





ND



BİLİMSEL KURUL

Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK – Okan ÜniversitesiProf. Dr. Ayhan AYTAÇ - Trakya ÜniversitesiProf. Dr. Ahmet KAYA - Kahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiProf. Dr. Atakan Tuğkan YAKUT - Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiProf. Dr. Ayşegül AKDOĞAN EKER – Yıldız Teknik ÜniversitesiProf. Dr. Adrian BELL – ICMA CentreProf. Dr. Ahmet KAYA - Karamanoğlu Mehmet Bey ÜniversitesiProf. Dr. Aron BERNSTEIN - MIT Department of PhysıcsProf. Dr. Ani ADHİKARİ – Berkeley University Of CaliforniaProf. Dr. Ahmet ERGÜLEN – Necmettin Erbakan ÜniversitesiProf. Dr. Ali MUTLU - Celal Bayar ÜniversitesiProf. Dr. Amir DEMBO – Stanford UniversityProf. Dr. Bruce WEİR - North Carolina UniversityProf. Dr. Cengiz KAHRAMAN - İstanbul Teknik ÜniversitesiProf. Dr. Erdoğan GÜNEŞ – Ankara ÜniversitesiProf. Dr. Erol KILIÇ - İnönü ÜniversitesiProf. Dr. Elizabeth THOMPSON - North Carolina UniversityProf. Dr. Hakan ŞİMŞEK - Kırıkkale ÜniversitesiProf. Dr. Hasan KAYA - Erciyes ÜniversitesiProf. Dr. Handan ANKARALI - İstanbul Medeniyet ÜniversitesiProf. Dr. Handan ÖZTEKİN - Fırat ÜniversitesiProf. Dr. Kemal SEZEN - Uludağ ÜniversitesiProf. Dr. Mehmet Ali AKSAN - İnönü ÜniversitesiProf. Dr. Mehmet ATÇEKEN - Gaziosmanpaşa ÜniversitesiProf. Dr. Mehmet YILDIRIM - Kırıkkale ÜniversitesiProf. Dr. Min CHEN - MIT Department of PhysıcsProf. Dr. Nurcan METİN – Trakya ÜniversitesiProf. Dr. Nuran BAYRAM - Uludağ ÜniversitesiProf. Dr. Sourav CHATTERJEE - Stanford UniversityProf. Dr. Simon ARCHER – University Of SurveyDoç. Dr. Ali DELİCEOĞLU - Erciyes ÜniversitesiDoç. Dr. Abdulcabbar SÖNMEZ - Erciyes Üniversitesi

XXI



ND



Doç. Dr. Bahadır Özgür GÜLER - Karadeniz Teknik ÜniversitesiDoç. Dr. Cüneyt ÇEVİK - Gazi ÜniversitesiDoç. Dr. Durmuş DAĞHAN - Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiDoç. Dr. George ALEXANDRIDIS – ICMA CentreDoç. Dr. Hakan TÜRKAY - Cumhuriyet ÜniversitesiDoç. Dr. Hüdaverdi BİRCAN - Cumhuriyet ÜniversitesiDoç. Dr. Mehmet Akif ARVAS – Van Yüzüncü Yıl ÜniversitesiDoç. Dr. Muammer KULA- Erciyes ÜniversitesiDoç. Dr. Murat ERŞEN BERBERLER - Dokuz Eylül ÜniversitesiDoç. Dr. Mustafa YÜCEL - İnönü ÜniversitesiDoç. Dr. Taner AKÇACI – Kilis ÜniversitesiDoç. Dr. Tirthankar DASGUPTA - State University of New JerseyDoç. Dr. Sevda GÜRSAKAL - Uludağ ÜniversitesiDoç. Dr. Serkan KADER - Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiDoç. Dr. Yener ATASEVEN – Ankara ÜniversitesiAv. İbrahim DURSUNAv. Fevzi PAPAKÇIAv. Mehmet AYDINAv. Nazmi ARİFAv. Onur BAYKANAv. Rozerin Seda KİPAv. Yasemin ÖZ DİL HAKEMLERİDoç. Dr. Gülsemin HAZER - Sakarya Üniversitesi «Türkçe»Dr. Öğr. Üyesi. Abdullah KARATAŞ - Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi «İngilizce»Dr. Öğr. Üyesi. Gökşen ARAS - Atılım Üniversitesi «İngilizce»Dr. Sinem HERGÜNER - Gazi Üniversitesi «İngilizce»

XXII



ND





ND



BİLİMSEL PROGRAMKONGRE PROGRAMI/CONFERENCE PROGRAM

AÇILIŞ/OPENING

28 MART /MARCH 2019

KAYIT/REGISTRATION : 10:30 -16:00

10:15 – 10:30Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı/RespectandNationalAnthem

Açılış Konuşması / Opening Speech

Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK Konferans Başkanı (Chair of Conference)

DAVETLİ KONUŞMACILAR/INVITED SPEAKERS

10:30 – 12:00

OTURUM BAŞKANI/HEAD OF SESSION: Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOKOTURUM

Prof. Dr. Ayhan ESİProf. Dr. Handan ANKARALI

Doç. Dr.Haluk ZÜLFİKAR

ÖĞLE YEMEĞİ ARASI12:00 – 13:00

XXIII



ND



SÖZEL OTURUMLAR / ORAL PRESENTATIONS

OTURUM /SESSION : 1Tarih ve Saat/Dateand Time : 28.03.2019 – 13:00 – 16:00Salon A/Saloon A Oturum Başkanı(Head of Session) : Prof. Dr. Ayhan ESİ - Öğr. Gör. Ayten ESİ

Afşin Kürşat GAZANFER, Tülin COŞKUN

DÜZGÜN DÖRT YÜZLÜ ÜZERİNDE ÜÇ DEĞIŞKENLI BERNSTEIN-CHLODOWSKY OPERATÖRÜYLE AĞIRLIKLI YAKLAŞIM

Afşin Kürşat GAZANFER, Özlem DEMİRTAŞ, Tugay ZARARCI, Melda İMREN

ÜÇGENSEL BÖLGEDE İKİ DEĞIŞKENLI BERNSTEIN-CHLODOWSKY OPERATÖRÜYLE AĞIRLIKLI YAKLAŞIM ÜZERINE

Ahmet DURAN, H.Ünsal ÖZER, Mehmet TUNÇEL

YÜKSEK BOYUTLU KRONECKER ÇARPIMI İÇİN PARALEL PROGRAMLAMA UYGULAMASI

Arda ŞENTÜRK, Aslı Ceren YÜKSEK, Meryem ÇILDIR

DÜZGÜN YILDIZGENLERDEKİ ALTIN ORAN

Arzu AKGÜL, Arzu KOÇAL AL OBOUDI DİFERANSİYEL OPERATÖRÜ YARDIMIYLA TANIMLANAN ANALİTİK YALINKAT FONKSİYONLARIN YENİ BİR ALT SINIFI İÇİN KATSAYI TAHMİNLERİ

Aslıhan Zeynep ARIKAN, Hülya ŞAHİNTÜRK

DOĞRUSAL ÖRNEKLEME YÖNTEMİ VE FRESNEL VERİLERİ İLE UYGULAMASI

Ayhan ESİ PÜR MATEMATİĞİN ÖNEMİ ÜZERİNE

Ayten ESİ ANNELERDE DOĞUM ŞEKLİNİN EĞİTİM DÜZEYİ İLE İLİŞKİSİ

Ayten ESİ ADIYAMAN İLİNDE ANNELERDE DOĞUM ŞEKLİNİN EĞİTİM DÜZEYİ İLE İLİŞKİSİ

Gökhan BOSTANOĞLU, Jale BALIBEYOĞLU

ELEKTRİK DAĞITIM ŞIRKETLERININ ELEKTRIK KESINTI SÜRELERI VE KAYIP-KAÇAK MIKTARI BAKIMINDAN PERFORMANSLARININ İNCELENMESI

Hacer KAPUSUZ, Nesrin GÜLER

İKİ GENEL LİNEER DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ KARMA MODEL ALTINDA ÖN TAHMİN EDİCİLER ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Hande KÜÇÜKÖNDER GRİ TAHMİN YÖNTEMİ VE TARIM VERİLERİ ÜZERİNDE BİR UYGULAMASI

XXIV



ND





ND




OTURUM /SESSION : 2Tarih ve Saat/Dateand Time : 28.03.2019 – 13:00 – 16:30Salon B/Saloon BOturum Başkanı(Head of Session) : Doç. Dr. Özen ÖZER – Dr. Esen HANAÇ

Aynur ŞAHİN, Nimet YAPICI PEHLİVAN

COMPARISON OF DIFFERENTIAL EVOLUTION AND GENETIC ALGORITHMS FOR ESTIMATING THE PARAMETERS OF 3-P GAMMA DISTRIBUTION

Demet SEZER, Nuri ÇELİK POISSON REGRESSION MODELS AND AN APPLICATION TO ACTUARIAL DATA

Eda DAVASLIOĞLU, Neslihan DEMİREL

EXAMINING THE EFFICIENCY OF REGRESSION ESTIMATORS IN MODIFIED RANKED SET SAMPLING METHODS

Esen HANAÇ THE PHASE PLANE ANALYSIS OF TRAVELLING WAVE IN NONLINEAR EQUATION

Harun YONAR, Mahmut IŞIK

INVESTIGATION OF CAUSALITY FOR STRUCTURAL BREAK TIME SERIES AND AN APPLICATION IN EMERGING MARKET AND DEVELOPING ECONOMIES


A COMPARATIVE STUDY ON THE EFFECT OF REGULARIZATION PARAMETERS ON EXTREME LEARNING MACHINE BASED ON RIDGE REGRESSION


A NEW EXTREME LEARNING MACHINE ALGORITHM USING LIU REGRESSION

Nergiz (ÖNEN) POYRAZ, Erol YAŞAR

SCREEN CONFORMAL HALF LIGHTLIKE SUBMANIFOLDS OF A GOLDEN SEMI-RIEMANNIAN MANIFOLD

Nergiz (ÖNEN) POYRAZ A STUDY ON SCREEN TRANSVERSAL LIGHTLIKE SUBMANIFOLDS OF GOLDEN SEMI-RIEMANNIAN MANIFOLDS

Yılmaz DURĞUN, Ayşe ÇOBANKAYA

WHEN Τ-CLOSED SUBMODULE İS CLOSED

Yılmaz DURĞUN, Ayşe ÇOBANKAYA

THE SMALLEST PROPER CLASS GENERATED BY Τ-CLOSED SUBMODULES

Özen ÖZER FUNDAMENTAL UNITS AND CONTINUED FRACTION EXPANSION IN PARTICULAR REAL QUADRATIC FIELDS

XXV



ND



Özen ÖZER DETERMINATION OF EXTENDIBLE OR NON-EXTENDIBLE PARTICULAR REGULAR DIOPHANTINE 3-TUPLES

Özen ÖZER NON-EXTENDIBILITY OF CERTAIN REGULAR DIOPHANTINE TRIPLES WITH PROPERTY P_R


CLASSIFICATION OF ELEMENTS FOR SPECIAL TYPES OF DIOPHANTINE SETS


A NOTE ON REGULARITY AND NON-EXTENDIBILITY OF SPECIFIC KIND OF DIOPHANTINE SETS WITH SIZE THREE


OTURUM /SESSION : 3Tarih ve Saat/Dateand Time : 28.03.2019 – 13:00 – 16:00Salon C/Saloon COturum Başkanı(Head of Session) : Dr. Öğr. Üyesi. Fatih BAL - Dr. Muzaffer AKSOY

Ayşenur AKIN, M. Bahar BAŞKIR, Hamza GAMGAM

TEDARİKÇI DEĞERLENDIRMELERI IÇIN SEZGISEL BULANIK KÜMELERE DAYALI BIR YAKLAŞIM

Azize Zehra ÇELENLİ BAŞARAN, VedideRezan USLU

PARÇACIK SÜRÜ OPTİMİZASYONU VE GENETİK ALGORİTMA YÖNTEMLERİNİN PORTFÖY OPTİMİZASYON PROBLEMİNE UYGULANMASI

Ekin YENER, VedideRezan USLU

MALLOW’UN CP KRİTERİNE DAYALI DEĞİŞKEN SEÇİMİNİN GENETİK ALGORİTMA İLE BELİRLENMESİ

Elif Naz BOZDEMİR, Meryem ÇILDIR

TIP BİLİMİNDEKİ MATEMATİĞİN İNCELENMESİ

Emriye ERSOY, Zeynel YALÇIN

KUANTUM BİLGİ TEORİSİNDE BAZI SAF VE SAF OLMAYAN DURUMLAR ÜZERİNDE ÖLÇÜMLER

Erol İMREN, Rıfat KURT, Selman KARAYILMAZLAR, Halil Barış ÖZEL, Melda İMREN

TÜRKİYE YONGA LEVHA ENDÜSTRİSİ DIŞ TİCARET VERİLERİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZ TEKNİKLERİYLE TAHMİNİ


ŞEHİRLERARASI YOLCU TAŞIMACILIĞI YAPAN FİRMALAR HAKKINDAKİ ŞİKAYETLERİN METİN MADENCİLİĞİ YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ

XXVI



ND





ND




METİN MADENCİLİĞİ YÖNTEMLERİ İLE OTEL MÜŞTERİ YORUMLARININ SINIFLANDIRILMASI

Ezgi SEYFE, Cüneyt ÇEVİK ÜRETİLEN İÇ ÇARPIM UZAYLARI

Fatma KARADUMAN, Nesrin GÜLER

BİR GENEL LİNEER KARMA MODEL VE BU MODELİN ALT MODELİ ALTINDA ÖN TAHMİN EDİCİLERİN EŞİTLİĞİ

Fikretcan GÜÇ, Pelin KASAP CCR MODELİ İLE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ VE BİR UYGULAMA

Seda BAĞDATLI KALKAN SOSYAL YAŞAMI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN KATEGORİK REGRESYON ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

Sema KAYAPINAR KAYA, Özlem ERTEKİN

ARALIK TİP-2 BULANIK AHP İLE SÜRDÜRÜLEBİLİR GIDA SATIN ALMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Murat KORKMAZ, Ali Serdar YÜCEL, Ayhan AYTAÇ

EĞİTİM SEVİYESİ VE EKONOMİK GELİŞİM ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Murat KORKMAZ, Ali Serdar YÜCEL, Ayhan AYTAÇ

İŞSİZLİK VE EKONOMİK GELİŞME ARASINDAKİ İLİŞKİ

Muzaffer AKSOY ÖNCEKİ VE SONRAKİ ASAL SAYILARI BELİRLEYEN YENİ VE ETKİN BİR YÖNTEM

Özgür BULUM, Pelin KASAP

WEIBULL VE RAYLEIGH DAĞILIMLARI KULLANILARAK SAMSUN İLİNDE RÜZGAR HIZI TAHMİNİ

Fatih BAL ÜNİVERSİTE SINAV HAZIRLIK SÜRECİNDEKİ ÖĞRENCİLERDE ANALİTİK VE MATEMATİK ALANINDA YAŞANAN PSİKOLOJİK KAYGI

XXVII



ND




OTURUM /SESSION : 4Tarih ve Saat/Dateand Time : 28.03.2019 – 13:00 – 16:00Salon D/Saloon DOturum Başkanı(Head of Session) : Prof. Dr. Handan ANKARALI - Dr. Öğr. Üyesi. Metin ÖNER

Handan ANKARALI GÜNCEL META ANALİZ YÖNTEMLERİ VE SAĞLIK ALANI UYGULAMALARI

Handan ANKARALI SAĞLIK ALANI ARAŞTIRMALARI VE BİYOISTATISTIK

Handan ANKARALI, Seyit ANKARALI

YAPAY ZEKÂ İLE İSTATİSTİK BİLİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE YAPAY ZEKÂNIN SAĞLIK ALANI UYGULAMALARI

Hayrullah ÖZİMAMOĞLU, Murat ŞAHİN

F_4 ÜZERİNDEKİ OPTİMAL VE HEMEN HEMEN OPTİMAL TOEPLİTZ TOPLAMSAL KODLARIN İNŞASI

Melike YİĞİT, Nesrin GÜLER

2000-2018 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE’DE MATEMATİK EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN DOKTORA TEZ ÇALIŞMALARININ İÇERİK ANALİZİ

Metin ÖNER İSTENMEYEN ÇIKTILARIN VERİ DÖNÜŞÜMÜNE DAYANAN VZA İLE OECD ÜLKELERİNİN EKO-ÇEVRE ETKİNLİK DEĞERLENDİRMESİ

Metin ÖNER, Hasan Hüseyin NERSE

BİR MALİ MÜŞAVİRİN HİZMET GÜZERGÂHININ KARINCA KOLONİ OPTİMİZASYONU İLE BELİRLENMESİ

Nesrin GÜLER, Melek ERİŞ BÜYÜKKAYA

BAZI RANK VE İNERTİA FORMÜLLERİ İLE LİNEER KARMA MODELLERDE TAHMİNLERİN KOVARYANS MATRİSLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Nurşah ALKAN, İhsan KAYA YALIN TEDARİK ZİNCİRİ YAKLAŞIMINDA SANAYİ 4.0 İÇİN SEKTÖREL ÖNCELİKLENDİRMENİN BULANIK ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YAKLAŞIMIYLA YAPILMASI

Samet KAYA, Esin KÖKSAL BABACAN

BOOTSTRAP ÖRNEKLEMESİNİN REGRESYON ANALİZİNE UYGULANMASI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Tuğçe GENÇ, Ersoy ÖZ ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE YEREL SEÇİM ADAY BELİRLEME SÜRECİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Ünal ÇAVUŞOĞLU HİBRİT ÖZELLİK ÇIKARIM YÖNTEMLERİNİN SINIFLANDIRMA BAŞARIMINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

XXVIII



ND





ND



Sümeyra SERT, Filiz KARDİYEN

PARAMETRİK OLMAYAN DOĞRUSAL-DAİRESEL REGRESYONDA AYKIRI DEĞER PROBLEMİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA


OTURUM /SESSION : 5Tarih ve Saat/Dateand Time : 28.03.2019 – 13:00 – 14:00Salon E /Saloon EOturum Başkanı(Head of Session) : Prof. Dr. Ayhan AYTAÇ - Prof. Dr. Nurcan METİN

Soare GOIAN THE EFFECT OF VOCATIONAL STRESS ON WORK PERFORMANCE

Rachela BUYS THE RELATIONSHIP BETWEEN PHYSICAL ACTIVITY LEVEL AND BODY MASS INDEX

Dragomirova JOHANA INNOKENTIEVNA

CAUSAL INFERENCE IN STATISTCS

Aaron ALIZA ANALYSIS OF HIV CASES IN ISRAEL WITH CLUSTERING ANALYSIS

Aslan RAJABOV GENDER AND ACADEMIC PERFORMANCE

Hanru RAUTENBACH HEALTH EXPENDITURES IN AFRICA

XXIX



ND



POSTER SUNUMLAR/POSTER PRESENTATIONS OTURUM /SESSION : Poster Sunumlar/Poster PresantationsSaat ve Tarih : 28.03.2019 – 13:30 – 15:30Salon / Fuaye AlanıOturum Başkanları : Prof. Dr. Ahmet Fahri ÖZOK - Prof. Dr. Handan ANKARALI

Bayram YAŞAR, İlker İNAM ELİPTİK EĞRİLER İÇİN VERİLEN BAZI MODELLERİN DERLEMESİ

Melike YİĞİT, Nesrin GÜLERÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN MATEMATİK DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUTBAGGING ALGORİTMASI İLE BOOSTING ALGORİTMASININ PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUTTÜRKİYEDEKİ 81 İLİN DEĞİŞKENLERLE İKİ YÖNLÜ KÜMELEME ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUTBOOSTING YÖNTEMİYLE YAPILAN SINIFLANDIRMADA ADABOOST ALGORİTMASININ DİĞER BOOSTING ALGORİTMALARINA ÜSTÜNLÜĞÜ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUTBAGGING YÖNTEMİNDE YAPRAK SAYISI İLE HATA KARELER ORTALAMASI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUTBOOTSTRAP ÖRNEKLEME YÖNTEMİ KULLANILARAK YAPILAN KÜMELEME ANALİZİ

Tuğba TUĞ KAROĞLU, Hayrettin OKUT BAGGING YÖNTEMİ İLE SINIFLANDIRMADA DEĞİŞKENLERİN TAHMİNLEME ÜZERİNE ETKİSİ

30

2. ULUSLARARASI İSTATİSTİK MATEMATİK VE ANALİTİK YÖNTEMLER KONGRESİ

TAM METİNSUNUMLAR






31

TAM METİNLER SUNUMLAR

DÜZGÜN YILDIZGENLERDEKİ ALTIN ORAN

Arda ŞENTÜRK1, Aslı Ceren YÜKSEK2, Meryem ÇILDIR3

1Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Bilim ve Sanat Merkezi, Proje 4 Öğrencisi, Balıkesir / Türkiye2Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Bilim ve Sanat Merkezi, Proje 4 Öğrencisi, Balıkesir / Türkiye

3Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Bilim ve Sanat Merkezi, İlköğretim Matematik Öğretmeni, Balıkesir / Türkiye

Öz: Tüm kenarları ve açıları eş olan çokgenlere düzgün çokgen denir tanımından hareketle; k 1, n 3 ve k, n Z olmak üzere bir daire üzerinde eşit aralıklı n nokta alıp herhangi bir noktadan itibaren her k. noktasını doğru parçalarıyla bağlamak suretiyle oluşturulan şekle de düzgün yıldızgen denir. Her k. noktasının bağlı olduğu n köşeli düzgün yıldızgen {n/k} sembolü ile ifade edilmektedir. Düzgün bir beşgen içine çizilen düzgün yıldızgende altın oran doğal olarak ortaya çıkar. Üç boyutlu düzgün katı cisimlerden dodekahedron (12 yüzlü) ve ikozahedron (20 yüzlü) için de aynı altın oran belirir. Öklid adı geçen bu polihedronları (çokyüzlüleri) bir doğru parçasını kendi deyişiyle aşırı ve ortalama oranda bölerek oluşturmuştur. Öklid’in çok yüzlülerin doğru parçalarını oranladığında elde ettiği sonucu yaklaşık olarak altın oranı verir. Bu bilgilerden yola çıkarak bu projede düzgün beşgene ilave olarak diğer düzgün çokgenlerin içinde oluşan düzgün yıldızgenlerdeki doğru parçaları arasında altın oran bulunması amaçlanmıştır. Düzgün yıldızgenler GeoGebra 5.0 programı yardımıyla çizilmiş ve incelenmiştir. Köşe sayısı sadece beş veya beşin katı olan düzgün yıldızgenlerde oluşan doğru parçaları arasında altın oran bulunmuştur. Köşe sayısı beş veya beşin katı olmayan düzgün yıldızgenlerde oluşan doğru parçaları arasında altın oran bulunamamıştır, ancak farklı düzenlemelerle bu düzgün yıldızgenlerde altın oranın elde edilmesine yönelik çalışmalar da yapılabilir.

Anahtar Kelimeler: Düzgün Yıldızgen, Altın Oran, GeoGebra 5.0.

GİRİŞ ve KURAMSAL ÇERÇEVE

1.1. Düzgün Yıldızgen Tanımı:

k ≥ 1, n ≥ 3 ve k, n ∈ Z olmak üzere bir daire üzerinde eşit aralıklı n nokta alıp herhangi bir noktadan itibaren her k. noktasını bağlamak suretiyle oluşturulan şekle düzgün yıldızgen denir. Her k. noktasının bağlı olduğu n köşeli düzgün yıldızgen {n/k} sembolü ile ifade edilecektir (Coxeter, 2012).

Düzgün bir beşgen içine çizilen yıldızgende altın oran doğal olarak ortaya çıkar. Üç boyutlu düzgün katı

cisimlerden dodekahedron (12 yüzlü) ve ikozahedron (20 yüzlü) için de aynı oran belirir. Öklid adı geçen bu

polihedronları (çokyüzlüleri) bir doğru parçasını kendi deyişiyle aşırı ve ortalama oranda bölerek oluşturmuştur.

sonucu yaklaşık olarak altın oranı verir. Altın oran genellikle Grek alfabesinden Φ






32


(Fi) ile gösterilir [2]. İlgili alan yazın (geçmiş yıllarda yapılmış olan projeler ve yüksek lisans/doktora tezleri)

incelendiğinde düzgün yıldızgenlerin barındırdığı altın oran üzerine çok fazla çalışma yapılmamış olduğu

tespit edilmiştir. Bu çalışmayla düzgün yıldızgenlerde oluşan doğru parçaları arasındaki altın orana ulaşmaya

çalışılmıştır.

Şekil 1. Düzgün Beşgende Oluşan Düzgün Yıldızgenin Üzerinde Ortaya Çıkan Doğru Parçaları

AMAÇ

Yapılan bu çalışma, geometri konu başlığı altında yürütülmüştür. Kenar sayısı beş veya beşin katı olan düzgün çokgenlerin içine çizilen düzgün yıldızgenlerde oluşan doğru parçaları arasında altın oran elde edilmesi hedeflenmiştir.

KAPSAM

Düzgün çokgenlerden oluşan düzgün yıldızgenlerin sadece köşe sayısı beş ve beşin katı olanları kullanılmıştır ve yapılan bu çalışma düzgün yüz on beşgenin içinde oluşan düzgün yıldızgenle sınırlandırılmıştır.

YÖNTEM

Bu çalışmada GeoGebra 5.0 uygulaması kullanılarak düzgün yıldızgenler çizilmiş ve bu yıldızgenlerin doğru parçalarında altın oran bulunmaya çalışılmıştır. Köşe sayısı sadece beş veya beşin katı olan yıldızgenler kullanılmıştır, çünkü kenar sayısı beş veya beşin katı olmayan düzgün yıldızgenlerde ilgili doğru parçalarında altın oran elde edilememiştir. İlk olarak beş köşeli düzgün yıldızgende altın oran aranmıştır. Bu yıldızgende doğru parçalarının kesişim noktaları bulunmuş, ardından bu noktaların arasındaki uzunlukların orantısına bakıldığında altın oran elde edilmiştir. Daha sonra aynı oran köşe sayısı beşin katı olan diğer yıldızgenlerde






33


de aranmıştır. Ortak bir kural elde edilene kadar aynı işlem tekrarlanmış, en son yüz on beş köşeli yıldızgende oluşan doğru parçaları arasında aynı şekilde altın oran elde edilmiştir. Böylece {5/2} kuralına uyan tüm yıldızgenlerde bu yöntemle altın oran elde edilebileceği görülmüştür.

Düzgün yıldızgenler GeoGebra 5.0 programında çizilirken bu düzgün çokgenin kaçıncı noktalarının birbiriyle birleştirilerek düzgün yıldızgenin meydana geldiğini açıklamak için {n/k} sembolü kullanılmıştır. Burada n, bir dairenin üzerinde eşit aralıklı kaç nokta alındığını; k ise bir düzgün çokgenin herhangi bir noktasından itibaren her kaçıncı noktasını bağlamak üzere düzgün yıldızgenin elde edildiğini göstermektedir.

BULGULAR

Altın oran elde edilen düzgün yıldızgenler Tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1. Altın Oran Elde Edilen Düzgün Yıldızgenler ve Kodları

Düzgün Yıldızgen Kodlar Düzgün Yıldızgen Kodlar Düzgün Yıldızgen Kodlar

{5/2} 5/2 {50/20} 5/2 {95/38} 5/2

{10/4} 5/2 {55/22} 5/2 {100/40} 5/2

{15/6} 5/2 {60/24} 5/2 {105/42} 5/2

{20/8} 5/2 {65/26} 5/2 {110/44} 5/2

{25/10} 5/2 {70/28} 5/2 {115/69} 5/2

{30/12} 5/2 {75/30} 5/2

⋮ ⋮{35/14} 5/2 {80/32} 5/2

{40/16} 5/2 {85/34} 5/2

{45/18} 5/2 {90/36} 5/2

GeoGebra 5.0 uygulaması kullanılarak çizilen düzgün beşgenin içinde oluşan beş köşeli düzgün yıldızgende oluşan doğru parçaları arasındaki oran Şekil 2’de olarak elde edilmiştir.






34


Şekil 2. Düzgün Beşgen İçinde Oluşan Düzgün {5/2} Yıldızgeninin Ekran Görüntüsü

GeoGebra 5.0 uygulaması kullanılarak çizilen düzgün altmışgenin içinde oluşan beş köşeli düzgün yıldızgende oluşan doğru parçaları arasındaki oran Şekil 3’te olarak elde edilmiştir.






35


Şekil 3. Düzgün Altmışgenin İçinde Oluşan Düzgün {5/2} Yıldızgeninin Ekran Görüntüsü

GeoGebra 5.0 uygulaması kullanılarak çizilen düzgün yüz on beşgenin içinde oluşan beş köşeli düzgün

yıldızgende oluşan doğru parçaları arasındaki oran Şekil 4’te olarak elde edilmiştir.






36


Şekil 4. Düzgün Yüz On Beşgen İçinde Oluşan Düzgün {5/2} Yıldızgeninin Ekran Görüntüsü

SONUÇ

Elde edilen bulgulara göre, kenar sayısı beş veya beşin katı olan düzgün yıldızgenlerin doğru parçaları arasında altın oran olduğu tespit edilmiştir. Kenar sayısı beş veya beşin katı olmayan düzgün çokgenler aynı şekilde incelendiğinde içlerine çizilen düzgün yıldızgenlerin doğru parçaları arasında altın oran elde edilememiştir. Böylece düzgün yıldızgenlerde oluşan doğru parçaları arasındaki altın orana ulaşma hedefi kısmen sağlanmış-tır. Yapılacak olan farklı çalışmalarda kenar sayısı beş veya beşin katı olmayan düzgün yıldızgenlerin doğru parçaları arasında altın oranı verebilecek düzenlemeler çalışılabilir. Düzgün yıldızgenlerin bu özelliği mimari-de estetiksel açıdan kullanılabilir. Ayrıca tekstil sektöründe, sanat eserlerinde, video oyunu tasarımlarında, vb. alanlarda kullanılabilir.

KAYNAKÇA

Coxeter, H.S., (2012). Regular Polytopes. New York: Dover Publication.

İNTERNET KAYNAĞI

http://en.calameo.com/read/003359034cdaca7f0d9a7 (E.T. 18.01.2018)






37


İŞSİZLİK VE EKONOMİK GELİŞME ARASINDAKİ İLİŞKİ

Murat KORKMAZ1, Ali Serdar YÜCEL2, Ayhan AYTAÇ3

1 Güven Plus Grup Danışmanlık A.Ş. İstanbul / Türkiye2 Fırat Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Elazığ / Türkiye

3 Trakya Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Edirne / Türkiye

Öz: Bu çalışma, ekonomik gelişme ve işsizlik arasındaki ilişki ve ayrıca literatür incelemesi yoluyla ilişkili be-lirleyici faktörleri tartışmaktadır. Geleneksel yaklaşım bu ilişkiyi aktifleştirme, tasarruf havuzu ve yaratıcı yı-kım yoluyla sunmaktadır. Günümüzde giderek artan sayıda araştırmacı, asgari ve etkin ücretler gibi kurumsal faktörler veya iş pazarının esnekliğine daha fazla önem atfetmektedir. Hem teorik hem de ampirik araştırmalar, dünyanın farklı bölgelerine ve ülke gruplarına ait ekonomik gelişme ile işsizlik arasındaki ilişkiyi açıklayan konseptler arasındaki tutarsızlığı ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: İşsizlik, Ekonomik Gelişme


Ekonomik gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan işsizlik ile mücadele günümüzde önemli bir yer işgal etmekte-dir. Başta politika olmak üzere özel sektör yöneticileri işsizliğin ortadan kaldırılmasına yönelik yeni atılımlar ve çalışmalar gerçekleştirmektedir. Bu çalışmaların geneline baktığımızda işsizliğin ekonomi ile paralellik gösterdiğini görmekteyiz. Giderek artan işsizlik için üretilen çözüm önerilerin işsizlik artışına engel teşkil etmediği de açık bir gerçektir. İşsizliğe bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar da bulunmaktadır. Bu sorunların geneline baktığımızda çalışmayan ve kazanamayan bireylerin sosyal hayat içerisindeki demografik yaşam standartlarında önemli sorunları yaşadığını göstermektedir.

Genel olarak yapılan bilimsel çalışmalara bakıldığında ise işsizliğe neden olan faktörler arasında sosyo-ekono-mik yapının sorunlu olmasına bağlandığını görmekteyiz. Bu konuda yapılan araştırma ve uygulama çalışma-ları da sonucu doğrulamaktadır (Göktaş, 2005: 63-67).

Konuyu literatür açısından değerlendirdiğimizde ise, büyüme teorileri farklı ülkelerde ya da belirlenen ülkelerde yaşanan ekonomik büyüme ile paralellik gösterdiği, bu teorilere bağlı olarak yapılan uzun soluklu çalışma so-nuçlarına göre ekonomi ve ekonomi politiklarının iyileştirilmemesi durumunda ekonomik sorunlara bağlı olarak işsizlik ve istihdam sorunun giderilemeyeceği gerçeğine ulaşmamızdır (Fischer ve Dornbusch, 1998: 269-270).

AMAÇ

Bu çalışmanın amacı, ekonomik gelişme ve işsizlik arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Literatür taramasıyla belir-leyici faktörler ayrıca tartışılacaktır. Geliştirilen yapısal model yoluyla iş yaratma potansiyeli, kapitalizasyon,






38


tasarruflar ve yaratıcılık faktörleri ara değişken olarak kullanılacak ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri belirlenecektir.

KAPSAM

Bu çalışma Türkiye İstatistik kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti Cum-hurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve İŞKUR kurumlarından elde edilen istatistikler ile hazırlanmıştır. Analizde, açık iş, işe yerleştirme, kayıtlı iş gücü, kayıtlı işsiz verileri ile büyüme, istihdam, enflasyon ve cari denge rakamlarından oluşan 2013 – 2018 yılları arasındaki dönemi kapsayan verileri baz almaktadır. Özellikle, GSYH ve dış ticaret rakamlarındaki büyüme oranları ülkenin ticari ve ekonomik gelişimine yönelik önemli bir portre çıkaracaktır. İşsizlik verileri istihdam edilen veya edilmesi muhtemel kişilere yönelik durumu ortaya koyacaktır.

Bu amaca yönelik olarak 2013 – 2018 yılları arasındaki çeyrek dönemlere ait veriler kullanılacaktır.

YÖNTEM

Analiz için veriler, İŞKUR, TUİK, TCMB ve TC Strateji Başkanlığı web sitelerinden elde edilmektedir. Bu sitelerin devlete ait olması nedeniyle verilerin özgün ve güvenilir olduğu söylenebilir. Verilere ayrıca güveni-lirlik analizi uygulanacaktır.

Önerisi sunulan çalışmada, açık iş, işe yerleştirme oranları ile kayıtlı iş gücü ve işsiz sayıları, GSYH büyüme oranları, dış ticaret büyüme oranları, ve cari denge verileri yapısal modelde ara değişkenler olarak analize dahil edilecektir. Bağımlı değişkenin, ekonomik gelişim, diğer değişkenlerinde bağımsız değişkenler olarak analize dahil edilmesi düşünülmektedir.

Analizde korelasyon analizi ile değişkenler arasındaki ilişki, birim kök analizi ile verilerin zamansal olarak tutarlılığı ve regresyon analizi ile birbirleri arasındaki ilişkinin büyüklüğü belirlenecektir.

SONUÇ

Bu çalışma, eonomik gelişme ile işsizlik arasındaki ilişkiyi tartışmayı amaçlamaktadır. Büyüme ve işsizlik arasında negatif etki bulunmuştur. Literatür taramasında kısıtlı sayıda araştırmanın asgari ücret ile büyüme arasında ilişki kurduğu görülmüştür. Mevcut çalışmamız asgari ücret ile büyüme arasında negatif etki oldu-ğunu belirlemiştir. Dahası, yasal işsizlik koruması ile büyüme arasında negatif ilişki bulunmuştur. Bu konu ile alakalı kısıtlı çalışma olmasından dolayı, işsizlik ve büyüme arasındaki ilişkiyi açıklayan tüm faktörler belirlenememiştir. Bu ilişkiyi belirleyen faktörler sonraki araştırmaların konusu olarak kalacaktır. Gelecek araştırmalar ayrıca ekonominin sürekli değişen koşullarını, bölgesel ve küresel pazarlar açısından değerlendir-mek durumundadır. İş pazarını etkileyen diğer önemli bir faktör ise kurumsal faktörlerin varlığıdır. İstihdamın kısıtlı mobilitesi, özellikle Avrupa pazarında ekonomi büyürken işsizliğe neden olmaktadır. Bu durumun çö-zülmesi için sistematik bir değişim şarttır.






39


KAYNAKÇA

Fischer, S., ve Dornbusch, R., (1998). Makroiktisat. Akademi Yayınları, Ankara, ss. 269-270.

Göktaş, Y.Ö., (2005). “Türkiye Ekonomisinde Büyüme ile İşsizlik Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi’’ İ.Ü. İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2:63-67.






40


EĞİTİM SEVİYESİ VE EKONOMİK GELİŞİM ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Murat KORKMAZ1, Ali Serdar YÜCEL2, Ayhan AYTAÇ3

1 Güven Plus Grup Danışmanlık A.Ş. İstanbul / Türkiye2 Fırat Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Elazığ / Türkiye

3 Trakya Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Edirne / Türkiye

Öz: Makroekonomik politika yapıcılar için uzun dönem süren ekonomik gelişim temel ve en önemli amaçtır. Birçok çalışma, gayrı safi milli hasıla ile ilgili bir model oluşturmak için teoriler öne sürmektedirler. Bu ça-lışmalar arasında, Cobb Douglass’ın fiziksel kapital ve iş gücünü girdi olarak kullandığı üretim fonksiyonu en önemlisiydi. Ancak, sonradan gelen çalışmalar insan kapitalinin üretim fonksiyonunun anlamlı bir bileşeni olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, insan kapitali için üç adet “Proxy” kullanmaktadır. Böylece, yüksek “Proxy”nin Türk ekonomisinin büyümesine ilişkin daha iyi marjinal etkiye sahip olup olmadığı belirlenecektir. Dinamik panel verisine ait sonuçlar, üçüncü derece eğitim (yükseköğrenim), ikinci ve temel eğitim seviyeleri-ne göre ekonomik büyüme üzerinde daha yüksek etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler: Gayrı Safi Milli Hasıla, İnsan Kapitali, Panel Koentegrasyon


Günümüz Türkiyesinde eğitimli işsizlerin sayısı giderek artış göstermekte ve artan işsizliğe bağlı olarak eğitim ile işsizlik arasında bir korelasyon yapmanın gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Eğitim seviyesinin arttmasıyla birlikte eğitimli olan bireye duyulan ihtiyaç ekonomik anlamda azalmaktadır. Yani bu durum karşısında ters bir ilişki olduğunu düşünebiliriz.

Türkiye gerçeğinde üniversite ve üniversite üzeri mezun olan bireylerin birçoğunun kendi mezun olduğu alan değil istihdam imkanı sağladığı alanda çalıştığını görmekteyiz.

Eğitim seviyesi ile ekonomik gelişme arasında da bir ilişki olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum işsizlik ve gelişmişliğin giderilmesine katkı sağlamamakla birlikte farklı sorun ve olumsuzlukların da ortaya çıkmasına neden oluşturmaktadır.

Bir başka gerçek ise eğitimli bireylerin iş dünyasından beklentilerinin farklı, demografik beklenti ve çalışma koşullarına göre beklenen ya da istenen ücret düzeyinin yüksekliği, ülke ekonomiki ile uygulanan ekonomik politikalarında eğitim ile işsizlik arasına bir ilişkinin olduğunu, eğitim seviyesi arttıkça ekonomik duyarlılık ilkesi ile kavramının birbirini desteklediğini söylemeden geçemeyiz.

Her ne kadar eğitim seviyesi artışına bağlı olarak ülke ya da ülkelerin gelişmişlik düzeyi artış göstersede işsiz-lik ve istihdam arasında oluşan sorunları görmeden geçemeyiz.






41


Eğitim seviyesi ile ekonomik gelişmişlik arasında bir ilişki olduğu yapılan bazı çalışmalarla kanıtlanmıştır. “Eğitim seviyesi yükseldikçe işgücünün verimliliğinin artması; ülkelerin rekabet gücünü olumlu etkilemekte ve dışa açılmalarını kolaylaştırmaktadır” (Çalışkan ve diğ., 2013: 29-48).

AMAÇ

Bu çalışmanın amacı, temel olarak regresyon yöntemi ile insan kapitali olan eğitimli çalışanların istihdamı ile ekonomik gelişim arasındaki ilişkiyi anlamaktır. Ekonomik gelişim, GSYH, Dış Ticaret ve Cari dengedeki bü-yüme, eğitim seviyesi ise ikincil ve üçüncül düzeyde bulunan istihdam edilebilir bireylerin oranı ve büyüklüğü ile ölçülecektir.

Eğitimli bireyler ekonomilerin itici gücü olduğundan ve ülkeler arası ticari rekabette büyük avantaj sağladığın-dan ekonomik veriler ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

KAPSAM

Bu çalışma Türkiye İstatistik kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhur-başkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığından elde edilen, okullaşma oranı, büyüme, istihdam, enflasyon ve cari denge rakamlarından oluşan 2013 – 2018 yılları arasındaki dönemi kapsayan verileri baz almaktadır. Özellikle, GSYH ve dış ticaret rakamlarındaki büyüme oranları ülkenin ticari ve ekonomik gelişimine yönelik önemli bir portre çıkaracaktır. Eğitim ile ilgili verilerde istihdam edilen veya edilmesi muhtemel kişilere yönelik durumu ortaya koyarken, diğer ülkelere göre rekabetçilik seviyesini belirleyecektir.

Bu amaca yönelik olarak 2013 – 2018 yılları arasındaki çeyrek dönemlere ait veriler kullanılacaktır.

YÖNTEM

Analiz için veriler, TUİK, TCMB ve TC Strateji Başkanlığı web sitelerinden elde edilmektedir. Bu sitelerin devlete ait olması nedeniyle verilerin özgün ve güvenilir olduğu söylenebilir. Verilere ayrıca güvenilirlik ana-lizi uygulanacaktır.

Önerisi sunulan çalışmada, ikincil ve üçüncül eğitim, GSYH büyüme oranları, dış ticaret büyüme oranları, istihdam seviyesi, enflasyon ve cari denge verileri Proxy değişkenler olarak analize dahil edilecektir. Bağımlı değişkenin, ekonomik gelişim, diğer değişkenlerinde bağımsız değişkenler olarak analize dahil edilmesi dü-şünülmektedir.

Analizde korelasyon analizi ile değişkenler arasındaki ilişki, birim kök analizi ile verilerin zamansal olarak tutarlılığı ve regresyon analizi ile birbirleri arasındaki ilişkinin büyüklüğü belirlenecektir.

SONUÇ

Analiz sonuçları eğitimin ekonomik gelişim üzerinde anlamlı bir etkisi olduğunu göstermektedir. Hükümet, eğitim sektörüne daha yoğun yatırım yaparak, eğitim koşullarını iyileştirerek, okullarda öğretmenlere daha iyi teknolojik olanaklar ve eğitimler sağlayarak, eğitimin maliyetini düşürüp tüm halk için erişilebilir yaparak ve






42


kabul süreçlerinde adaleti sağlayarak daha iyi sonuçlar elde edebilir. GSYH’nın itici gücü olmasından dolayı, eğitime giderek daha yüksek yatırımın yapılması önerilmektedir. Çalışma sonuçları ayrıca, birincil eğitimin genişletilmesinin ekonomi için yalnızca yük doğurduğu ve birincil eğitim gören bireylerin daha iyi işler için yeterli olmadığı görülmüştür. Gelişme için ikincil ve üçüncül eğitime olan erişimin artırılması açık bir sonuç olarak ortaya konulmuştur. Bu eğitim seviyelerinin ayrıca üretkenlik üzerinde de pozitif etkisi bulunmaktadır.

KAYNAKÇA

Çalışkan, Ş., Karabacak, M., Meçik, O., (2013). Türkiye’de Eğitim-Ekonomik Büyüme İlişkisi, (Kantitatif Bir Yaklaşım), Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 21, ss. 29-48.






43


MALLOW’UN KRİTERİNE DAYALI DEĞİŞKEN SEÇİMİNİN GENETİK ALGORİTMA İLE BELİRLENMESİ

Ekin YENER¹, Vedide Rezan USLU²

¹-2Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Samsun / Türkiye

Öz: Çoklu regresyon analizinin uygulama aşamasında araştırmacının aday bağımsız değişkenler için geniş bir havuzu vardır ve bunlardan yalnızca birkaçı gerçekten önemlidir. Model için uygun bağımsız değişken alt kümesinin bulunması değişken seçim problemi olarak adlandırılmaktadır. Çoklu regresyonda amaç, bağımlı değişkendeki toplam değişimi açıklayan en iyi açıklayıcı değişkenleri seçmek ve bu seçim esnasındada modelin boyutunu olabildiğince küçük tutmaktır. Değişken seçimi amacıyla kullanılan değişik yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden birisi olan Cp istatistiği, çoklu regresyonda farklı parametre sayılarına sahip aday modelleri karşılaştırırken en uygun modelin seçimi için geliştirilmiştir. Veri çok sayıda açıklayıcı değişken içerdiği durumlarda tüm olası regresyonları yapmak çok zaman alıcı olduğundan Genetik algoritma ile Cp kriteri kullanarak en iyi modeli seçmek istedik. Cp istatistiği modelin hata kareler ortalamasına dayalı, Mal-low tarafından önerilen bir kriterdir. Arama uzayının çok geniş olduğu durumlarda en iyi sonuca ulaşmak için geliştirilen algoritmalardan biri olan genetik algoritma, doğadaki canlıların geçirdiği süreci örnek alır. Genetik algoritma doğada en güçlü gene sahip bireyin hayatta kalıp kötü gene sahip bireyin yaşayamayacağı ilkesine dayanarak sürekli yenilenen çözümler üretir. Bu sayede istenilen en iyi çözüme ulaşılmış olur. Genetik algorit-ma yazılıp Cp kriteri amaç fonksiyonu olarak tanımlanmıştır. Çözüme çeşitlilik katmak için algoritmaya ait parametre oranları değiştirilerek program tekrarlanmıştır. Her modele ait düzeltilmiş değeri hesaplanmıştır. Seçilen modelin anlamlılığı test edilmiştir.Cp istatistiğinin beklenen değeri modeldeki parametre sayısına eşittir. Bu durum dikkate alınarak bulunan bütün olası çözümlerden Cp ile parametre sayısı arasında farkı en az, düzeltilmiş değeri en yüksek ve bütün katsayıları anlamlı olan model en iyi model olarak seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Mallow’s Cp istatistiği, Genetik Algoritma, Değişken Seçimi


Regresyon analizi, aralarında neden-sonuç ilişkisi bulunan bir ya da birden fazla değişkenin arasındaki ilişkiyi belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Regresyon analizi temel olarak, gözlenen bir olayın hangi sebe-plerin etkisi altında olduğunun tahminlenmesi için kullanılır. Regresyon analizinde Y bağımlı değişkenine bir açıklayıcı değişkenin etkisi araştırılabilirken, aynı anda birden fazla açıklayıcı değişkeninde etkileri araştırılabilir. Çoklu regresyon analizi, birden fazla sayıda bağımsız açıklayıcı değişkenin Y bağımlı değişkeni üzerindeki etkisini belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Çoklu regresyon analizinin uygulama aşamasında araştırmacının aday bağımsız değişkenler için geniş bir havuzu vardır ve bunlardan yalnızca birkaçı gerçekten önemlidir. Model için uygun bağımsız değişken alt kümesinin bulunması değişken seçim problemi olarak






44


adlandırılmaktadır. Değişken seçimi, açıklayıcı değişkenlerin en iyi alt kümesini seçmek için tasarlanmıştır. Çoklu regresyonda amaç, bağımlı değişkendeki toplam değişimi açıklayan en iyi açıklayıcı değişkenleri seçmek ve bu seçim esnasındada modelin boyutunu olabildiğince küçük tutmaktır. Gereksiz açıklayıcı değişkenlerin modelde muhafaza edilmesi bizi ilgilendiren diğer miktar ya da niceliklerin tahmininin yorumunda hatalara yol açacaktır. Modelden çıkarılan değişkenlerin bazısı önemsiz olmasa bile modelden değişkenleri atarak ka-lan değişkenlerin parametre tahminlerinin doğruluğu iyileştirilebilir. Mevcut açıklayıcı değişkenlerin sadece bir kümesini içeren bir regresyon modelinin seçilmesi, birbiriyle çatışan iki amacı içerir.

i. Açıklayıcı değişkenlerdeki bilgi içeriğinin bağımlı değişkenin tahmin edilen değerini etkileyebilmesi için mümkün olduğu kadar çok sayıda olası açıklayıcı değişken içeren model arzu edilir.

ii. Açıklayıcı değişken sayısı artarken Y tahmininin varyansı artacağı ve/veya bağımsız değişkenler arasındaki kuvvetli doğrusal ilişkiler olabileceği için mümkün olduğu kadar az değişken içeren model tercih edilir.

Bu iki birbiriyle çelişen amaç doğrultusunda seçimi gerçekleştirme işi “en iyi regresyon denklemini” seçmek olarak adlandırılmaktadır. (Montgomery vd, 2013)

AMAÇ

Değişken seçimi amacıyla kullanılan değişik yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden birisi olan Cp istatistiği, çoklu regresyonda farklı parametre sayılarına sahip aday modelleri karşılaştırırken en uygun mod-elin seçimi için geliştirilmiştir. M

28 mart 2019 - güven plus grup a.Ş. · hasan yildirim, m.revan Özkale a new extreme learning...

Documents