3 gramatika at retorika sa filip13
TRANSCRIPT
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
1/29
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
2/29
Kaugnayan ng Gramatika atKaugnayan ng Gramatika at
RetorikaRetorika
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
3/29
Mga Layunin
• Nasususri ang mga karaniwangsalitang mali ang pagkakagamit sapagpapahayag
• Nakakapagbibigay-halimbawa ng mgapahayag sa iba’t ibang sitwasyon ayonsa wastong gamit ng mga salita
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
4/29
• Balarila
* agham ng pagtalakay sa mga salita
*pagbuo ng mayaman at mainam na
pahayag
• Retorika* pagpapahayag ng karunungan
* sumsaklaw sa malikhain at masining na
pagpapahayag ng kaisipan at saloobin
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
5/29
• Wastong gamit ng mga salita! nang at ng
!! nang*bilang pangatnig
Nagsisimula na ang klasenang "umating siya!
*Bilang pang-abay # na$ng%a tuwa ng ina niyakap siya
nang mahigpit!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
6/29
* bilang salitang nangangahulugan ngpara o upang
&pahayag ang iyong saloobin nangmaunawaan ang nais mong mangyari!
*bilang panggitna sa mga salitanginuulit
Mag"amag siyang iyak nang iyak sa
paglisan ng kanyang ama!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
7/29
!' ng* bilang pantukoyMapagmahal sa kalikasan ang taong sumulat ngtulang iyan* bilang pang-ukol (with)abiro niyang hinampas ng pamaypay ang kausap!*bilang pang-ukol na katumbas ay sa
+ng magkakaibigan ay nagtungo ng alawan!* bilang pang-ukol # nagpapakilala ng pangalangpaariGumawa ng katangi-tanging imbensyon ang mga
siyentipiko!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
8/29
• bilang tagatanggap ng kilos
%i Ralph ay sumulat ng tula para sa
kanyang ina!• bilang panan"a sa tuwirang layon ng
pan"iwang palipat
Naghan"a ng hapunan ang kanyang atepara sa matalik na kaibigan!
• ginagamit kapag nagsasaa" ng pagmamay-ari
+ng pera ng bayan ay kinurakot ngbuwayang pulitiko!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
9/29
'! Kung at kong
'! kung # pangatnig na panubali
Lahat ay makakukuha ng mataas namarka kung mag-aaral na mabuti!
'! kong-mula sa panghalip panao nainangkupan ng ng
Gusto kong tulungan ka ngunitkailangang tulungan mo muna ang
iyong sarili!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
10/29
,! may at mayroon,! may
* sinusun"an ng pangalanMay babae sa kabilang sili"!
* sinusun"an ng pan"iwaMay umiiyak na babae sa kabilang
sil"*sinusun"an ng pang-uri
May bagong aklat ng Retorika sa
LR!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
11/29
* sinusun"an ng panghalip na paariMapala" sila sa magulang sapagkat may
kani-kanila na silang kabuhayan!* sinusun"an ng pang-uri
%igura"ong matutuwa siya sa sorpresanatin may bago na naman siyang bag!
* sinusun"an ng pantukoyMay mga gawaing tinatapos ang
samahan* sinusun"an ng pang-ukol na sa
May sa palos sa bilis ang lalaking iyan!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
12/29
,! mayroon
*sinusun"an ng panghalip na palagyo
Mayroon kang matatanggap na sorpresasa linggong ito!
* sinusun"an ng isang kataga
Mayroon ngang planong isasagawa tungosa kaunlarang pangkomuni"a"!
* bilang patalinghagang pahayag
Kilala silang mayroon sa kanilanglalawigan!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
13/29
* ginagamit kung may napasingit nakataga sa salitang sinusun"an
Mayroon po kaming magan"angmungkahi sa proyektong isasagawa!
* ginagamit bilang panagot sa
tanong
May maaasahan ba akongpagbabago sa iyong pag-aaral.
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
14/29
/! subukin at subukan/! %ubukin #pagsusuri0 pagsisiyasat at pagsuboksa bisa
%ubukin natin ang bisa ng gamot na iyan kungtalagang mawawala ang pananakit ng ating ulo!/!' subukan-pag-alam sa kakayahan
ng tao
pag-alam sa ginagawa ngtao1 %ubukan mo kung maipapasa mo ang
pagsusulit1 %ubukan mo kung ano ang ginagawa ng mga
mag-aaral sa sili"!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
15/29
2!pahirin at pahiran* pahirin # pag-alis ng isang bagay
Bago ilapag ang gamit sa mesa ay kailangang pahirin angalikabok* pahiran # paglalagay ng isang bagay
3igit na magan"a kung pahiran natin ng pinturang pulaang kahon!
4 operahin at operahan* opreahin # bahaging tinitistis5perahin na ang kanyang mga mata upang manumbalik angliwanag!* operahan # tao0 lugar o panahon ang tinutukoy
%i 6aniel ay ooperahan mamaya
%a hinese 3ospital %iya ooperahan
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
16/29
7! napakasal at nagpakasal* napakasal # pag-iisang "ib"ibNapakasal ang magkasintahang 8ane at 8ake bago silamangibang bansa!*nagpakasal # tumutukoy sa taong nangasiwa o punong abalasa kasalan+ng mga magulang nina 8ane at 8ake ang nagpakasal sakanila!
9! "in:"aw at rin:raw* +ng rin at raw ay sinusun"an ng mga salitang nagtatapos sapatinig0 w at y%i Ruth ay matalino ring tula" ng kanyang ama!* +ng "aw at "in ay sinusun"an ng mga salitang nagtatapos sa
katinig maliban sa w at yMasinop "in sa pamumuhay si 6ianne tula" ng kanyang ina
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
17/29
;!sila at sina:kina at sila
* sila # panghalip panao*sina # panan"ang pangkayarian sa pangalan
Nakita ko sila sa M5+ noong linggo!
Mabubuting anak sina %an"y at Ralph!Kina - panan"ang kayarian sa pangalan
Ma"alas siya kina +pril at +le
** walang salitang kila sa sa balarilang=ilipino
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
18/29
>! pinto at pintuan* pinto # ( "oor)bahagi ng "anan na binubuksan at isinasara"o&sara t’wina ang pinto upang "i pasukin ng "i kilalang tao!* pintuan # ("oorway) kinalalagyan ng pintoMay batong nakaharang sa pintuan kayat mahirap isara"o ang pinto!
! hag"an at hag"anan* hag"an # (stairs) mga baitang?inakbo niya ang hag"an upang "i abutan ng kapati"!* hag"anan # (stairways) bahagi ng bahay na kinalalagyan ng hag"an
Magan"a at matibay ang hag"anan0 palibhasay eksperto ang gumawa!,! &wan at iwanan* iwan # may iiwanan+lam kong mahalaga ang mga papales na iyan pero "apat mong iwan na upang "imawaglit!* iwanan # may ibibigay na isang bagay%ige iwanan ko sa iyo at ikaw na ang magtatago!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
19/29
/! sun"in at sun"insun"in # paguno" sa payo
%un"in ang payo ng magulang upang "i mapariwara!
sun"an # paggaya o pagtungo sa pinuntahan ng iba%un"an ang yapak ng ama sa pagnenegosyo upang lalong
mapaunla" ang kabuhayan2! "ahil sa at "ahilan sa
* "ahil sa - sinusun"an ng pangalang pinagsanhian ng pangyayariMababa ang marka niya sa pagsusulit "ahil sa "i pag- unawa sa panuto
"ahilan sa # ito’y pangalan mismo3in"i nagkaunawaan ang magkaibigan "ahilan sa pag-iisip ng
masama sa isa’t isa4 kung @"i (iA not) ?atagal sana ang ating pagkakaibigan kung’"i ka
nagtray"orkung"i # walang salitang ganito
kun"i # kolokyalismo ng kung’"i
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
20/29
Balik-tanaw
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
21/29
Mga Layunin• Nasusuri ang wastong pagkakabuo ngmga pahayag
• Nakabubuo ng mga pahayag sa iba’tibang sitwasyon
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
22/29
agbuo ng angungusap
!?iyaking magkatimbang at pararelismo angi"eya sa panungusap! Di-Timbang Matapos magsitangis ay aga" na nagbalot ngmga gamit ang mga pinaalis na iskwater!
Timbang: Matapos magsitangis ay aga" nagsipagbalot ngmga gamit ang mga pinaalis na iskwater!
Di-Paralel +ng pag-eehersisyo at masustansyang pagkainay mahalaga sa pagpapabuti ng ating katawan!
Paralel: +ng pag-eehersisyo at pagkain ng
masusustansyang pagkain ay mahalaga sa pagpapabuti ngating katawan!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
23/29
'!?iyaking nagkakaisa ang mgaaspeto ng pan"iwa
Di nagkakaisa Nagsialis at nagsisiuwi ang mga panauhinko kanina!
Nagkakaisa: Nagsialis at nagsiuwi ang mga panauhin kokanina!
,! 3uwag pagsamahin ang mga pangungusap na
"i magkaugnay
Di magkaugnay 3in"i uunla" ang ating wika kapag hin"i
natin ito gagamitin at mahilig tayo sa kalayawan!
Wasto 3in"i uunla" ang ating wika kapag hin"i natin itoginamit!
/ &
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
24/29
/! &wasan ang pagsama-sama ngmaraming kaisipan sa isangpangungusap
Di mabisa +ng pagsasayaw gaya rin ng paglalaro ng mga bata ngtaguan kung gabing walang buwan at pa"a"ama ng mga lalakingwalang magawa at nagpapalipas ng oras sa pagupitan ay tunay nanakaaaliw!
Mabisa +ng pagsasayaw0 gaya ng paglalaro ng taguan ng mga
bata ay tunay na nakalilibang!
2! Gawing malinaw kung alin ang punong sugnay atpantulong na sugnay Hindi malinaw6ahil sa ayaw ko iyon0 hin"i ko binili ang
aklat! Malinaw 6ahil sa ayaw ko ang aklat0 hin"i ko iyon binili
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
25/29
4! Gamitin ang tinig na balintiyak ngpan"iwa kapag ang simuno ngpangungusap ang "i gumaganap ng kilos
Mali %i 8oel ay binili ang relo para kay Bernie!
Tama +ng relo ay binili ni 8oel para kay Bernie!
Mali %i Marie ay kinuha ang hinog na papaya sa puno!
Tama +ng hinog na papaya sa puno ay kinuha ni Marie!
Kinuha ni Marie ang hinog na papaya sa puno!
7! 3uwag ilayo ang salitang panuring satinuturingang salita Malayo Magan"a ang kwentong binasa ko talaga!
Malapit Magan"a talaga ang kwentong binasa ko!
Malayo ?inawag ni Rony ang tao nang malakas!
Malapit Malakas na tinawag ni Rony ang ?ao!
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
26/29
9! &lapit ang panghalip na pamanggit sapangngalang kinakatawan nito
Malapit &pinanhik ni 8un ang telebisyon sa bahay na binili
ng tatay niya! Malapit: &pinanhik ni 8un angtelebisyong binili ng tatayniya!
; %a =ilipino nauuna ang panaguri sa simuno
sa karaniwang ayos ng pangungusap Karaniwang ayos Minahal at ginamit ang sariling wika!
Mabait na bata si MarCin!
Di karaniwang ayos: +ng sariling wika ay minahal atginamit niya!
%i MarCin ay mabait na bata
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
27/29
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
28/29
6inamikong - gawain
• angkatang pagbuo ng mga pahayaggamit ang mga wastong salita
• %itwasyon
angkat-tahananangkat'-sa kantina
angkat,- sa party
angkat/- sa klasrum
-
8/18/2019 3 Gramatika at Retorika sa filip13
29/29
Magsaliksik
• agpapahayag ng i"eya sa iba’t ibangestilo
*?ayutay* &"yomatikong pagpapahayag
* Matalinghagang ekspresyon