4th international regional development conference...

4TH INTERNATIONAL REGIONAL

DEVELOPMENT CONFERENCE

PROCEEDING BOOK

VOLUME 3

21-23 SEPTEMBER 2017

TUNCELİ / TURKEY

ORGANIZERS

MUNZUR UNIVERSITY

FIRAT DEVELOPMENT AGENCY

© International Regional Development Conference

i

Editor

Asst. Prof. Dr. Ekrem AKBULUT

Assistant Editors

Res. Asst. Faruk SERİN

Asst. Prof. Dr. Muhammet GÜL

Third Edition - 2017


ii

Publisher

Fırat Development Agency

Malatya / Turkey

www.fka.gov.tr

ISBN: 978-605-67754-0-6

Publication Date: 24.09.2017

http://www.fka.gov.tr/


iii

CONTENTS CONTENTS ................................................................................................................................... iii

WELCOME TO IRDC’17! ......................................................................................................... viii

CONFERENCE CHAIRS............................................................................................................. ix

CONFERENCE INFO ................................................................................................................ xiii

KEYNOTE SPEAKERS ............................................................................................................. xiv

FULL TEXT ORAL PRESENTATIONS .......................................................................................................... 1

The Effect of Educational Training Based on Psychological Counseling Theories on School

Counselors’ Professional Information Levels .......................................................................................... 2

Determining the Relationship between Recreation Experience, Destination Satisfaction and

Destination Loyalty: A Case of Munzur Valley National Park .................................................................. 8

Reconsidering the Relationship Between Lifelong Learning, Employment and Development: On

Opportunities of Democratic Citizenship and Human Development .................................................... 16

External Effects of Common Goods ....................................................................................................... 24

Sustainable Land Management: Karapınar Sample .............................................................................. 39

Regional Economy Contributions of Sports Tourism............................................................................. 45

Determinants of Accomodation Duration and Tourism Demand towards Turkey: A Cross-

sectional Analysis .................................................................................................................................. 53

Industry 4.0 Perception of Engineering Faculty Students ..................................................................... 62

NGOs and Local Development: The Case of Tunceli ............................................................................. 71

The Impact of Political and Administrative Cultures on Regional Development .................................. 92

Agriculture and Animal Husbandry in Tunceli ..................................................................................... 106

Development of Beekeeping in Bingol Province and Surveyable Beekeeping Possibilities ................ 116

The Role of Women in Regional Development: The Case of Agri ...................................................... 123

Evaluation of the Influincing Factors of Entrepreneurship Intention by Using Mediation Tests:

Eskişehir Osmangazi University Application ........................................................................................ 140

The Role of Entrepreneurial Women in Regional Development: An Analysis of Successful

Women Entrepreneur with EEG Analysis Method .............................................................................. 153

The Importance of Vocational Education in Development ................................................................. 167

Cultural Patterns of Behavior of Characters in Turkish and Ukrainian Folk Tales ............................... 170

Urbanization Effect of the Regional Development Project: Gap and Çukurova Sample ..................... 176

Analysis of Existing Enterprises in Elazig Business Development Center: Survey and SWOT

Method ................................................................................................................................................ 189

Importance of Women’s Employment in Regional Development: TR72 Region Example .................. 200

The Development of Smart Tourism and Its Effect on Tourism in Turkey .......................................... 212

Regional Smart Specialization Strategies and the Case of TR83 Region ............................................. 218

ABSTRACT ORAL PRESENTATIONS ..................................................................................................... 223

A Model Suggestion for Establishment of Honey Exchange Market ................................................... 224

The Phenomenon of Development in the Context of Development .................................................. 225


iv

The Measurement of the Service Quality of Gaziantep Light Rail Transportation System ................. 226

Foreign Trade from the Perspective of Regional Development: A Review on TRC3 Region ............... 227

Evaluation of the Student Expenditures to the City Economy in the Case of Munzur University ...... 228

The Role of Home Women in Household-Based Development .......................................................... 230

An Examination of the Change in the Standard of Life As Indirectly in Turkey: An Application in

Eastern Anatolia Region ...................................................................................................................... 231

A Ranking Model for the Cities of TRB1 Region in Terms of Regional Development by Using

Topsis Methodology ............................................................................................................................ 232

Impact of Demographic Characteristics on Regional Planning and Development: Tunceli Sample ... 233

Regional Sustainable Fishing Strate .................................................................................................... 234

Viticulture and Grape Industry in Elaziğ in the Context of Rural Development .................................. 236

Determination of Genetic Similarities of Natural Growing Some Nepata Taxons in Bitlis with

Rapd-Pcr Technique ............................................................................................................................ 238

Logistic Performances Evaluation of the Cities of TRB1 Region Using A Hybrid Decision Making

Approach ............................................................................................................................................. 240

The Cultivation of Wild Mushrooms (Çarçur, Kinkor, Göbelek: Pleurotus Eryngii Var. Ferulae)

Grown in the Vicinity of Tunceli for the Small Scale Enterprises ........................................................ 241

Referendum and Development Relationship: The Case of Mus Province .......................................... 243

The Role of Development Agencies in Regional Development: DAKA Case ....................................... 244

Public Diplomacy and Immigration As A Tool Foreign Policy .............................................................. 245

Geothermal Potential of East Anatolia ................................................................................................ 247

Smart Factory and Applications of Internet of Things......................................................................... 249

Biowastes As An Alternative Household Cooking Energy Source in TRA2 Region of Turkey .............. 250

Big Social Networks Data and Sustainable Economic Development ................................................... 251

Determination of Station Locations for Continuous Monitoring of Ovacık Basin Hydrology and

Water Quality ...................................................................................................................................... 253

Sustainability of Gender Budgeting in Local Administrations in Middle and East Anatolia ................ 254

Evaluation of Tunceli Water Resources in Terms of The Sportive Fisheries ....................................... 255

The Effects Of Global Economic And Political Uncertainties On Economic Growth: Time Series

Analysis With Structural Breaks On The Turkey Economy (1985-2016) ............................................. 256

A Descriptive View of The Socio-Economic and Environmental Impacts of Hydroelectric Power

Plants (HEPP) in Regional Development.............................................................................................. 258

The Effects of Organizational Myopynine on Institutional Processing in Regional Enterprises ......... 259

A Recommendation System Approach for Smart Agriculture ............................................................. 261

An Approach to Migration in Terms of Ethnic Identity: The Case of Kars ........................................... 262

Determination of the Antibiotic Activity of the Natural Compounds Obtained from Senecio

vernalis ................................................................................................................................................ 263

Investigation of Some Sectors Providing Contribution to the Tunceli Province Economy ................. 264

Theoretical Framework of Science, Technology and Innovation Policies ........................................... 265


v

Innovation Ecosystems in Terms of Collaboration and Co-Creation of Value: Defence Industry

Example and its Reflection to the TRB1 Region .................................................................................. 266

Determination of the Effects of Ocimum Basilicum L. Essential Oil Components on Germination

of Amaranthus Retroflexus L. Seeds ................................................................................................... 267

Eastern Anatolia Region Hpp Potential-Current Status And Future Perspective ................................ 268

Forecasting of Energy Demand in Turkey by Markov Model .............................................................. 269

Reconstruction Works in Tunceli and the Recycling of Electrostatic Powder Coating Waste ............ 270

Effects of School Administrators' Ways of Communication on Organizational Variables .................. 271

Can Tourism Provide An Opportunity for the Development of Less Developed Regions? ................. 272

Assesing of the City of Tunceli Tourism Potential in Terms of Destination Competitiveness ........ 273

Organizational Socialization Levels of Personnel in Bankig Sector ..................................................... 274

Emergency Requirement in Tunceli: Fisheries Products Packing Unit ................................................ 275

The Impact of Regional Social Networks on Entrepreneurship .......................................................... 277

Role of The Technology Transfer for Development of Turkey in Science, Technology and R&D ....... 279

The Relationship between Social Expenditures and Economic Development: An Analysis for

Turkey .................................................................................................................................................. 281

The Relationship Between Taxation and Socio-Economic Development: The Case of

Metropolitian Cities in Turkey ............................................................................................................. 282

Investigation of the Contribution of the Dams to the Economic Development ................................. 284

Investigation the Effects of Vocational Schools of Technical Sciences on Regional Development

for Qualified Employee Supply: Bingöl Sample ................................................................................... 285

Climatic and Meteorological Parameters for Tunceli Province ........................................................... 286

Development Agency and Social Development; Northeast Anatolia Development Agencies

(KUDAKA) Sample ................................................................................................................................ 287

Socio-Economic Determinants of Happiness in Tunceli ...................................................................... 288

The Enhancement of Touristic Supply Potential Using Virtual Reality ................................................ 289

Examination of the Relationship Between Industrial Production and Employment Rate with

KOSGEB Support in Turkey in Terms of Causality ............................................................................... 290

Relationship Between Education and Wage In TRB1 Region .............................................................. 291

Human Development in terms of Capabilities and an Assessment on Turkey ................................... 292

Analysis of Biogas Production Potential in Eastern Anatolia Region .................................................. 294

Early-Stage Entrepreneurial Activity In Turkey: Findings From The Global Entrepreneurship

Monitor Data ....................................................................................................................................... 295

Determination of Geothermal Potential of the Kars Plateau by Using Magnetic Anomaly Data-

Preliminary Results .............................................................................................................................. 296

Maintaining A Healthy and Sustainable Development in Southeastern Turkey As An Instrument

in the Fight Against Terrorism ............................................................................................................. 297

European Commission’s Humanitarian Aid Operations and Beyond: A Comparative Analysis of

Regional Studies in Europe and Turkey after EU- Turkey Statement .................................................. 298

The Role of Software Sector and Software Engineering Education in Regional Development ........... 299


vi

The Effect of E-Commerce Practices and Personal Fabrication Culture on Development ................. 300

The Pronatalist Policies of Governments to Increase Fertility Rates: A Comparative Analysis

between France, Sweden, Norway and Turkey ................................................................................... 302

The Relationship Innovation, Export and Performance of the Firms: An Application in Samsun

Medical Sector ..................................................................................................................................... 303

A Research on Assesing the Level of Exhibited Emotional Labour in Hotel Administration in

Terms of Differences Between Employees ......................................................................................... 304

The Patterns of Spatial Variation of Electrical Equipment Manufacturing Agglomeration in

Turkey at 2015 ..................................................................................................................................... 305

Cluster Studies and Its Impacts on Development ............................................................................... 307

The Effects of Engineering Materials Studies on Technological Development ................................... 308

FULL TEXT POSTER PRESENTATIONS .................................................................................................. 309

Assessment of Hydroelectric Power Plants in Regional Development of Turkey ............................... 310

The Past, Present and Future of Industry 4.0: Logistics Sector ........................................................... 315

Ergonomic Factors Influencing The Labor Turnover Tendency Of The Employees In Textile

Companies (Bitlis Case) ....................................................................................................................... 326

Urbanization and Greenhouse Gas Problem: Landfills........................................................................ 340

Efficiency from Regional Development of Development Agencies: The Case of Firat

Development Agency .......................................................................................................................... 346

Determination of Potential Farmland by Using GIS and AHP in Bingol Province ................................ 352

Increasing Employability with Adult Lifelong Learning ....................................................................... 363

Smart Specialization and the Role of Universities in Regional Innovation Ecosystems: Fırat

University Example In Ict Sector .......................................................................................................... 371

Work Accidents in Male and Female Workers Between 2010-2015 in TRB1 Region (Malatya,

Elaziğ, Bingöl, Tunceli) ......................................................................................................................... 384

The Potential Effect of Trabzon-Tabriz Commercial Transit Road on Black Sea Economy and An

Overview for Its FuturE........................................................................................................................ 388

ABSTRACT POSTER PRESENTATIONS .................................................................................................. 395

Café and the Youth: Suggestion to Build A Café Culture for Economic Development ........................ 396

The Swiss Example for the Development of Bingöl ............................................................................. 397

Football Financial Literacy ................................................................................................................... 398

Determination of Genetic Similarities of Natural Growing Some Lamium Taxons in Bitlis with

RAPD-PCR Technique........................................................................................................................... 399

In the Alternative Aquaculture Contribution to Regional Economy of Polyculture ............................ 401

Geotourism and Geoparks in Economic Development ....................................................................... 402

The Effects of Foreign Direct Investment Inflows on Economic Growth and Employment: A New

Generation Panel Data Analysis on G-7 and E-7 Countries (1992-2016) ............................................ 403

Alternative Medicine and Alternative Aquaculture: Medicinal Leeches............................................. 404

Recirculating Systems in Aquaculture ................................................................................................. 406

Seafood Processing Sector Importance in Regional Development ..................................................... 407


vii

Support to Local Development by Endemic Species (Mastacembelus Mastacembelus (Spiny Eel)

Aquaculture) ........................................................................................................................................ 409

Potential Role of Zeolite on Improvement of Aquaculture Sector...................................................... 411

Decision Making Styles and Self-Respect of Associate Degree Students ............................................ 413

Identifying Local Economic Development Indicators: Nuts II Regions in Turkey ................................ 415

Satisfaction Levels of Vocational School Students .............................................................................. 417

Effects of information and communication technologies on development ....................................... 419

Rethinking the Agriculture and Livestock Sector for Local Economic Development: An

Assessment on the TRC3 Region ......................................................................................................... 421

International Politics and International Political Economy ................................................................. 422

Analysis of Academic Entrepreneurship in the Framework of Smart Specialization and Fırat

Technology Park Case .......................................................................................................................... 423

Biological Removal of Chemical Oxygen Demand from Bingol Municipal Landfill Leachate by

Using Phanerochaete Chrysosporium .................................................................................................. 424

Characterization of Some Gene Zones of Ganoderma Lucidum Growing in Çukurova Region .......... 425

Genetic Characterization of Salmo Trutta Macrostigma in Munzur River .......................................... 426

viii

WELCOME TO IRDC’17!

The assessment of regional development practices about developments in the field of

sustainable development; to which extent we comply with these developments and

determination of actions to be taken for a healthier development in order to contribute to our

region and our country's development have been gradually gaining more importance. The

International Regional Development Conference held every two years in the TRB1 Region of

the Fırat Development Agency (Bingöl, Elazığ, Malatya and Tunceli) contributes to the

exchange of ideas and the establishment of a road map by bringing scientists, practitioners

and researchers out of the universities together in the field of regional development. For this

purpose, the first of our conference was held in Malatya in 2011, the second in Elazığ in 2013,

the third in Bingöl in 2015, and the fourth of our conference will be held in Tunceli in

cooperation with Munzur University and Fırat Development Agency.

In this context, we are pleased to invite you to this 4th International Regional Development

Conference in Tunceli on the 21-23th of September, 2017.

ix

CONFERENCE CHAIRS


Munzur University

Technology Transfer Office

Coordinator

Mesut ÖZTOP

General Secretary of Fırat

Development Agency

Conference Honorary Chairs

Tuncay SONEL

Tunceli Governor

Prof. Dr. Ubeyde İPEK

Munzur University Rector

Executive Committee

Chairman


Munzur University, Coordinator of Technology Transfer Office

Members of Executive Committee Abdullah ŞAHİN

Arzu AYTEKİN

Aygün KILIÇ

Bayram GÜNEŞ

Bilgin ZENGİN

Bülent KAR

Eray Utku ÖZEK

Erkan ÇELİK

Faruk SERİN

Ferit AK

Gülçin BEKER AKBULUT

Gülderen Kurt KAYA

Mesut BALIBEY

Muhammet GÜL

Murat KORUNUR

Osman SERDAR

Serkan GÜNDOĞDU

Samet KAYA

Sevgi TAŞAN

Sibel KORUNUR

Süleyman METE

Şehmus KURTULUŞ

Tuğba BAYKARA

Tuğba PARLAK AK

Vural BALIK

Zülfü Murat DOĞAN

Zülkif YALÇIN

Lecturer

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Ast. Prof. Dr.

Ast. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Expert

Asst. Prof. Dr.

Research Assistant

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Research Assistant

Lecturer

Expert

Officer

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Asst. Prof. Dr.

Lecturer

Asst. Prof. Dr.

Expert

Lecturer

Asst. Prof. Dr.

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University


Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University


Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University

Munzur University


Munzur University

Munzur University


x

Science Committee

Chairman

Prof. Dr. Bünyamin AKSAKAL

Munzur University, Faculty of Engineering

Members of Science Committee

Ahmet YATKIN Fırat University

Ajay Kumar SINGH Delhi School of Economics

Alev Taşkın GÜMÜŞ Yıldız Technical University

Ali ÇAĞLAR Hacettepe University

Ali Fuat GÜNERİ Yıldız Technical University

Aykut LENGER Ege University

Bjorn Terje ASHEIM Lund University

Burak GÜNALP Hacettepe University

Cem KARAGÖZLÜ Ege University

Chien-Kuo LEE National Taiwan University

Christian BJORNSKOV Aarhus University

Doğan Nadi LEBLEBİCİ Hacettepe University

Ekrem AKBULUT Munzur University

Elif Bascavusoglu MOREAU Cambridge University

Emine TAHSİN İstanbul University

Ephraim NIMNI Queen's University Belfast

Ercan UYGUR Türkiye Ekonomi Kurumu

Erdal YILDIRIM

Erdem IŞIK

Munzur University

Munzur University

Erinç YELDAN Bilkent University

Erkan ÇELİK Munzur University

Erkan ERDİL Ortadoğu Teknik University

Erkan Turan DEMİREL Fırat University

Erol TAYMAZ Ortadoğu Teknik University

Ewa GLINSKA Bialystok University of Technology

Fahrettin YÜKSEL Munzur University

Fatma ONUR INCE Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü

Filiz KARTAL Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü

Fulya BENZER Munzur University

Grace KIM Duke University

Gülçin BEKER AKBULUT Munzur University

Gülen ELMAS ARSLAN Gazi University

Gülten GÜMÜŞTEKİN Çanakkale Onsekiz Mart University

Hatice KARAÇAY Hacettepe University

Helen THEODOROPOULOU Harokopio University of Athens

Jason S.ENIA Sam Houston State University

Jose R. Pires MANSO University of Beira Interior

Kenan PEKER Fırat University

Kestutis DUOBA Kauno Technologijos Universitetas

Lale KABADAYI Ege University

Lütfi ERDEN Hacettepe University

Mete YILDIZ Hacettepe University


xi

Muhammet GÜL Munzur University

Muharrem İNCE Munzur University

Muhittin ACAR Hacettepe University

Mustafa DÖRÜCÜ Munzur University

Muzaffer AŞKIN Munzur University

Müjde Ker DİNÇER Ege University

Nadir ÖCAL Ortadoğu Teknik University

Neşe KUMRAL Ege University

Nihal TUNCER TERREGROSSA İstanbul University

Nilgün ONGAN İstanbul University

Nor'ain Haji OTHMAN Universiti Teknologi Mara

Numan YILDIRIM Munzur University

Nuran CIKCIKOĞLU YILDIRIM Munzur University

Olcay KAPLAN İNCE Munzur University

Rahmi AYDIN Munzur University

Rhonda L. CALLAWAY Sam Houston State University

Robert HUGGINS Cardiff University

Rosalind JONES University of Birmingham

Ryan UNDERDOWN Lamar University

Sadi UZUNOĞLU Trakya University

Sedat KOLUKISA Munzur University

Selim CEMALGİL Munzur University

Serdar SAYAN TOBB Ekonomi ve Teknoloji University

Shaya'a OTHMAN Universiti Teknologi Mara

Shigeki YOKOI Nagoya University

Süleyman YÜKÇÜ Dokuz Eylül University

Szymon TRUSKOLASKI Poznan University

Tamara WAGGENER Sam Houston State University

Teoman PAMUKÇU Ortadoğu Teknik University

Türker SUSMUŞ Ege University

Uğur ÖMÜR GÖNÜLŞEN Hacettepe University

Ülkü ÖZBEY

Vikinta ROSINAITE

Munzur University

American University of Middle East

Vilmante KUMPIKAITE Kaunas University of Technology

Wojciech PIOTROWICZ Said Business School

Yahya TAŞGIN Munzur University

Yaşar UYSAL Dokuz Eylül University

Zülkif YALÇIN Munzur University

xii

Session Moderators

Prof. Dr. Alaeddin YALÇINKAYA

Prof. Dr. Ali Yılmaz GÜNDÜZ

Prof. Dr. Asaf VAROL

Prof. Dr. Aydın BÜYÜKSARAÇ

Prof. Dr. Ayten ÖZTÜFEKÇİ ÖNAL

Prof. Dr. Bülent EKER

Prof. Dr. Bülent ŞEN

Prof. Dr. Bünyamin AKSAKAL

Prof. Dr. Ercan UYGUR

Prof. Dr. Fulya BENZER

Prof. Dr. İrfan KALAYCI

Prof. Dr. Kenan PEKER

Prof. Dr. Lutfiye ÖZDEMİR

Prof. Dr. Mustafa DÖRÜCÜ

Prof. Dr. Muzaffer AŞKIN

Prof. Dr. Naim SAĞLAM

Prof. Dr. Rahmi AYDIN

Prof. Dr. Sedat KOLUKISA

Doç. Dr. Sabit MENTEŞE

Doç. Dr. Serpil KURT HABİBOĞLU

xiii

CONFERENCE INFO

Conference Venue

Aktuluk campus of Munzur University is compact and all facilities can be reached on

foot. The opening session and the keynote talks on Thursday morning and Friday

afternoon will take place in the Hall 1. Parallel sessions on Thursday and Friday will

take place in the Hall 1, Hall 2, Hall 3, Hall 4 and Hall 5.

Adres / Addresses

Munzur University Technology Transfer Office 62000 Aktuluk, TUNCELİ / TURKEY

Web: www.bolgeselkalkinmakonferansi.org

Phone: +90 428 213 15 01

Faks / Fax: +90 428 213 18 61

http://www.bolgeselkalkinmakonferansi.org/


xiv

KEYNOTE SPEAKERS

Prof. Dr. Ercan UYGUR

Turkish Economic Association / Chairman of the Board

Title: Household Income Distribution and Savings

Sanford G. Henry

Asset Solution / Senior Advisor

Title: Developing Regional Power Concept: European

Experience

Mehmet ÖĞÜTÇÜ

Global Resources Partnership / Founder & CEO

Title: International Dimension of Regional Development


xv

KEYNOTE SPEAKERS

Prof. Dr. Şahin ALBAYRAK

Berlin Technical University / Chief Executive Director of

Advanced ICT Research Centre

Title: Social and Economic Effects of Digital Transformation

Prof. Dr. Bülent EKER

Namık Kemal University/ NKU TDZ General Manager

Title: Clustering Studies and Impacts on Development

Prof. Dr. Alaeddin Yalçınkaya

Marmara University / Head of International Relations

Department

Title: Globalization in Spring 2017-Unconventional

Developments in the Scope of Regionalization


xvi

KEYNOTE SPEAKERS

Prof. Dr. Ayşegül AKDOĞAN EKER

Yıldız Technical University / Machine Material and

Manufacturing Technology

Title: The Effects of Engineering Materials Studies on

Technological Development

Mevlüt ÖZEN

Central Black Sea Development Agency / General Secretary

Title: Smart Specialization Strategy in Regional Development


xvii

KEYNOTE SPEAKERS

Orhan KARAL

Karafırın Chairman of the Board

Title: Enterprise in Rural Development

Zeki Cumhur DOĞAN

Financial Adviser

Title: The Role and Training of Youth in Regional

Development

1

FULL TEXT ORAL

PRESENTATIONS

2

The Effect of Educational Training Based on Psychological

Counseling Theories on School Counselors’ Professional Information

Levels

Psikolojik Danışma Kuramları Temelli Eğitim Uygulamasının, Okul

Psikolojik Danışmanlarının Mesleki Bilgi Düzeylerine Etkisi

Güldener ALBAYRAK1

Abstract –The purpose of this study is to examine the effect of educational training based on psychological

counseling theories on school counselors’ professional information levels. Theories should explain and predicts

behaviors. They should guide counselors in their psychological counseling applications on how to help the

counselees. In this sense, it is important to know theories and be good practitioners of them. In the study, a

mixed method including both quantitative and qualitative dimensions was used as analysis technique. An

achievement test was used in the quantitative dimension. In the qualitative dimension, participants’ written views

about the end of the training and the whole process were taken and evaluated. Eight school counselors working

in Tarsus schools voluntarily participated in the study. During the training process, psychoanalytic approach,

Adler therapy approach, Existential therapy approach, Individual centered therapy approach, Gestalt therapy

approach, Cognitive therapy approach and Cognitive-systems approach were examined and participants’

interactive participation was ensured. The trainings lasted an average of 180 minutes. A training process aiming

to revise information and increase participants’ information levels. At the end of 10-week taring session, the

participants stated that the training helped them to remember their past information and contributed to their

development in gaining new information. They also expressed that they gained very useful information in terms

of counseling process and completed their gaps from their undergraduate programs. It is believed that this

training contributed to psychological counselors’ personal and professional development by refreshing their

information for their undergraduate studies and that they could use the different therapeutic techniques they

learned in the training in the psychological counseling applications. When literature is examined, it was seen that

educational training based on psychological counseling theories and a training where participants actively

participated before was not offered previously. In this sense, it is believed that this study will be an original one

and will contribute to the field. The study results have been discussed within the framework of how to increase

the professional information and professional competences of psychological counselors working in the field.

Keywords- School psychological counselors, psychological counseling theories, training application,

professional information level.

Özet - Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışma kuramları temelli eğitim uygulamasının, okul psikolojik

danışmanlarının, mesleki bilgi düzeylerine etkisini incelemektir. Kuramlar, davranışı açıklamalı ve

kestirebilmelidir. Psikolojik danışmanlık uygulamalarında, danışanlarımıza nasıl yardım edebileceğimiz

konusunda yol gösterici olmalıdır. Bu anlamda, kuramları bilmek ve iyi birer uygulayıcısı olmak büyük önem

taşımaktadır. Araştırmada, analiz tekniği olarak hem nicel hem nitel boyutları içeren karma yöntem

kullanılmıştır. Nicel boyutta başarı testi, nitel boyutta ise katılımcıların eğitim sonu ve tüm süreç ile ilgili yazılı

görüşleri alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmaya, Tarsus Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okullarda görev

yapmakta olan ve gönüllü olan 8 okul psikolojik danışman katılmıştır. Eğitim sürecinde; Psikanalitik yaklaşım,

Adler terapisi yaklaşımı, Varoluşçu terapi yaklaşımı, Birey Merkezli Terapi yaklaşımı, Gestalt terapi yaklaşımı,

Davranışçı terapi yaklaşımı, Bilişsel-Davranışçı terapi yaklaşımı, Gerçeklik terapisi yaklaşımı, Feminist terapi

yaklaşımı, Aile Sistemleri terapisi yaklaşımları incelenerek, katılımcıların interaktif olarak eğitime katılımları ile

gerçekleştirilmiştir. Eğitimler, ortalama 180 dakika sürmüştür. Bilgilerinin yeniden gözden geçirildiği ve bilgi

düzeyinin arttırılmasının hedeflendiği bir eğitim süreci yaşanmıştır. 10 hafta süren eğitim çalışması sonunda

katılımcılar; “Geçmiş bilgileri hatırlamak ve yeni bilgiler edinmek konusunda gelişimlerine katkı sağladığını,

danışma süreci açısından çok faydalı bilgiler edindiklerini, lisans eğitimindeki eksiklerini tamamladıklarını”

1 Yrd.Doç.Dr. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Niğde, Türkiye, [email protected]

3

ifade etmişlerdir. Bu eğitim sayesinde psikolojik danışmanların, kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağlandığı,

lisans düzeyinde aldıkları bilgilerini tazeleyerek, öğrendikleri farklı terapötik teknikleri, psikolojik danışma

uygulamalarında kullanabilecekleri düşünülmektedir. Alan yazın incelendiğinde, okul psikolojik danışmanlarına

kuramsal temelli bir eğitimin daha önce verilmediği, katılımcıların aktif olarak katıldığı bir eğitimin

gerçekleştirilmediği görülmüştür. Bu anlamda bu çalışmanın özgün bir çalışma olduğu ve alana katkı

sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmaların sonuçları, sahada çalışan psikolojik danışmanlarının, psikolojik

danışma ile ilgili mesleki bilgi düzeylerinin yeterliliği ve mesleki yeterliliklerinin nasıl arttırılabileceği

kapsamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler- Okul psikolojik danışmanı, psikolojik danışma kuramları, eğitim uygulaması, mesleki bilgi

düzeyi.

GİRİŞ

Psikolojik danışma kuramı, insanların yaşamlarında niçin üretken veya bazen üretken olmayan

biçimde yaşadıklarına ve değişim gerektiğinde insanların yaşamlarını nasıl değiştirebildiklerine ilişkin

açıklamalar getirmeye çalışır. Kuram, psikolojik danışman tarafından psikolojik danışma sürecinde ön

veya arka plan olarak kullanılabilir. Ön plan olarak kullanıldığında, psikolojik danışman belirli bir

kuramı benimser, danışanın davranış örüntülerini açıklamak için bu kuramın ilkelerinden yararlanır ve

bu örüntülerin hangi yöntemler ile değiştirilebileceğini anlamaya çalışır. Arka plan olarak

kullanıldığında, psikolojik danışmanın, vakalarla çalışırken kılavuz olarak bilişsel tutarlılığa vurgu

yapması oldukça olasıdır. Her iki yöntemde de psikolojik danışman, her bir danışanın dünyasının

kavramsallaştırılmasındaki unsurlardan biri olarak kuramdan yararlanır (Hackney ve

Cormier:2008,21).

Kuramlar, davranışı açıklamalı ve kestirebilmelidir. Psikolojik danışmanlık uygulamalarında,

danışanlarımıza nasıl yardım edebileceğimiz konusunda yol gösterici olmalıdır. Işık Terzi ve Ergüner

Tekinalp’e (2013,3) göre kuramsal bir altyapıya dayandırılmayan psikolojik danışma süreci ıssız bir

çölde pusulasız, haritasız, yönergesiz yol almaya benzer. Kuramsal alt yapısı olmayan bir psikolojik

danışma oturumu yolunu, yönünü kaybeder, danışanın hikâyesindeki detaylara boğulur ve tutarlı bir

yaklaşım sunulmadığı için psikolojik danışma süreci etkisiz olur. Yardım sadece semptomları anlık

azaltmaya yarar (Işık Terzi ve Ergüner Tekinalp:2013,4).

Türkiye’de danışmanlık alanında uygulayıcıların bilgi ve becerilerini tazelemeleri, danışma gruplarına

daha etkili bir şekilde yardım etmelerine neden olur (Conyne:2013,3). Psikolojik danışman, yeterli

kuramsal bilgiye sahip olmalı, tekniklere hâkim olabilmeli ve becerisini ortaya koyabilmelidir (İkiz,

2006; Taytaş, 2013; Tanhan,2013). Bu anlamda, kuramları bilmek ve iyi birer uygulayıcısı olmak

büyük önem taşımaktadır. Kuramsal dayanağı olan etkinlikleri uygulamak çok daha yararlı hizmetler

verilmesine neden olur. Okul psikolojik danışmanlarının nitelikleri arttıkça, rehberlik ve psikolojik

danışma servislerinin verdiği hizmetlerin niteliği de artar. Bu nedenle, okul psikolojik danışmanları,

mesleki açıdan donanımlı olmalıdır.

Okul psikolojik danışmanlarının aldıkları lisans eğitimi içinde psikolojik danışma kuramlarını

öğrendikleri teorik dersler mevcuttur. Aynı zamanda öğrendikleri kuramları; süpervizyon eşliğinde,

bireysel psikolojik danışma uygulamaları gerçekleştirerek mezun olmaktadırlar. Ancak bu konuda

yeterli deneyime sahip olarak mezun olamamakta, mesleğe atıldıklarında ise özellikle okul

ortamlarında çalışanlar psikolojik danışma yapma deneyiminden uzaklaşmaktadırlar. Öğrendikleri

psikolojik danışma kuramları ise giderek mesleki bilgileri içerisinde yok olmaktadır. Okul psikolojik

danışmanlarının çoğu herhangi bir kuramsal temele dayanmadan daha çok kriz yönelimli (sorun-

odaklı) veya kendilerine özgü birtakım uygulamalar yapmaktadırlar (Doğan:2000,4). Psikolojik

danışmanların, performans kaygısı yaşamaları, ilişkinin sınırlarını belirlemede güçlük duymaları,

danışanı kavramsallaştırmada yetersizlikler gibi güçlüklerin giderilmesinde; psikolojik danışma

alanında yeterli donanıma sahip kişilerin desteğine, denetimine ihtiyaç duyulmaktadır (Atik Erkan

4

vd.:2014,305). Bu anlamda psikolojik danışmanın kendi kuramsal yönelimini belirlemesi, görev ve

sorumlulukları konusunda bilinçli bir şekilde çalışmalarını yürütmesi önemlidir. Mesleki gelişimin

yaşam boyu olduğu göz önünde bulundurulduğunda, alanda çalışan psikolojik danışmanların

uygulamalar öncesi kuramsal bilgilerinin yenilemesi gereklidir (Atik Erkan, Arıcı ve

Ergene:2014,314)

Araştırma bulguları okul psikolojik danışmanlarının mesleki yönden kendilerini geliştirmek için

genellikle uzmanlara, alanda çalışan deneyimli meslektaşlarına başvurma, araştırma yapma, alanla

ilgili yayınları okuma, kitap, dergi, internet konferans, seminerlere katılma, yeni çıkan mesleki

yayınları takip etme gibi etkinliklerde bulunduklarını göstermektedir (Hamamcı, Oskargil Göktepe ve

İnanç:2005,27; Pamuk:2012,207). Mesleki açıdan gelişmek amacıyla bu tür etkinliklere katılmak

profesyonel psikolojik danışman olmanın bir gereğidir (Doğan:2000,6). Bu anlamda, kendini

geliştirmeye açık, bir grup okul psikolojik danışmanı gönüllü olarak, bu araştırmaya konu olan

çalışmalara düzenli olarak katılmıştır.

Bu araştırmanın amacı ise, psikolojik danışma kuramları temelli eğitim uygulamasının, okul psikolojik

danışmanlarının, mesleki bilgi düzeylerine etkisini incelemektir. Bu amaca bağlı olarak aşağıdaki

denence test edilmiş ve aşağıdaki soruya cevap aranmıştır:

1. Psikolojik danışma kuramları temelli eğitim uygulamasının sonucunda okul psikolojik

danışmanların “Başarı Testi” son test puanları, “Başarı Testi” ön test puanlarından anlamlı bir düzeyde

daha yüksektir.

2. Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik danışma kuramları temelli eğitim uygulaması sürecine

yönelik görüşleri nelerdir?

YÖNTEM

Bu araştırmada, karma yöntem desenlerinden iç içe desen kullanılmıştır. İçe içe desen bir veya birden

fazla veri türünün (nicel ve nitel) yer aldığı geniş bir desenden oluşur (Creswell:2014,228). Nicel

boyutta başarı testi, nitel boyutta ise katılımcıların eğitim sonu ve tüm süreç ile ilgili yazılı görüşleri

alınarak değerlendirilmiştir.

Deney Grubu

Tarsus Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okullarda görev yapmakta olan, gönüllülük esas alınarak,

seçkisiz olmayan bir şekilde 8 (5 kız, 3 erkek) okul psikolojik danışmanın katılımı ile oluşturulmuştur.

Veri Toplama Araçları

Başarı Testi: Psikolojik danışma kuramları ile ilgili test sorularını içermektedir. Sorular, Murdock’tan

(2012,535), yararlanılarak oluşturulmuştur.

Kişisel Bilgi Formu: Araştırmaya katılan katılımcıların cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, çalıştıkları

kurum, meslekte çalışma yılları ve çalışma süreleri gibi bilgilerin yer aldığı araştırmacı tarafından

hazırlanan bir formdur.

Oturum Sonu Süreci Değerlendirme Metni: Katılımcılardan her oturum sonunda oturum ile ilgili

duygu ve düşüncelerinin yer aldığı yazılı bir metin alınmıştır.

Grup Süreci Genel Değerlendirme Metni: Katılımcılardan grup süreci sonunda tüm süreçle ile ilgili

duygu ve düşüncelerinin yer aldığı yazılı bir metin alınmıştır.

İşlem

Uygulama öncesi okul psikolojik danışmanlarına Murdock’tan (2012,535) hazırlanmış olan başarı testi

uygulanmıştır. Daha sonra eğitim süreci gerçekleştirilmiştir. Eğitim süreci; Psikanalitik yaklaşım,

5

Adler terapisi yaklaşımı, Varoluşçu terapi yaklaşımı, Birey Merkezli Terapi yaklaşımı, Gestalt terapi

yaklaşımı, Davranışçı terapi yaklaşımı, Bilişsel-Davranışçı terapi yaklaşımı, Gerçeklik terapisi

yaklaşımı, Feminist terapi yaklaşımı, Aile Sistemleri terapisi yaklaşımlarının incelenerek,

katılımcıların interaktif olarak eğitime katılımları ile gerçekleştirilmiştir. Eğitimler, haftada bir defa ve

ortalama 180 dakika olmak üzere, 10 hafta boyunca sürmüştür. Üyelerden her oturum sonunda

Oturum Sonu Süreci Değerlendirme Metnini yazmaları istenmiştir. 10 hafta sonunda deney grubuna

daha önce uygulanmış olan başarı testi tekrar uygulanmıştır, ayrıca üyelerden, grup süreci genel

değerlendirme metnini yazmaları istenmiştir.

Verilerin Analizi

Deney grubuna uygulanan uygulama öncesi ve sonrası başarı testi sonuçları, SPSS 22 paket programı

ile çözümlenmiştir. Araştırmada hata payı .05 olarak alınmıştır. Örneklem sayısının düşük olması

(n=8, 5 kız, 3 erkek) nedeniyle non-parametrik yöntem tercih edilmiştir. Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi

kullanılmıştır. Oturum Sonu Süreci Değerlendirme Metinleri ve Grup Süreci Genel Değerlendirme

Metinleri yazılı doküman yöntemi ile incelenmiştir. Nitel bulgular, katılımcıların yanıtlarından

doğrudan alıntı yapma yoluna gidilerek desteklenmiştir.

BULGULAR

Nicel Bulgular

Deney grubu Başarı Ön Test ve Son Test toplam puan ortalamaları arasındaki farkın hangi gruplar

arasında olduğunu belirlemek amacıyla Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi yapılmıştır. Deney grubu Başarı

Testi Ön Test ve Son Test Toplam Puanlarına ilişkin test sonuçları, Tablo 1’de verilmiştir.

Tablo 1. Deney Grubunun Başarı Testi Ön Test ve Sontest Puanlarına İlişkin Aritmetik Ortalama, Standart Sapma

ve Wilcoxon Testi Değerleri

Grup Ön Test Son Test

n �̅� ss n �̅� ss p

Deney 8 70.5 5.87 8 89.5 4.81 .01

Tablo 1’ de, Deney grubu Başarı Testi ön test ve son test toplam puanları arasında son test lehine

anlamlı bir fark olduğu görülmektedir (z= -2,53, p

6

Sınav sistemi gayet yerinde idi, ileriki uygulamalarda da, daimi olmalıdır (Eİ).

Grup oturumlarımızın süreç açısından çok faydalı olduğunu düşünüyorum. Geçmiş bilgilerimi

hatırlamak ve yeni bilgiler edinmek konusunda gelişimime katkı sağladığını düşünüyorum (EY).

Bu eğitim sayesinde okul psikolojik danışmanlarının, kişisel ve mesleki gelişimlerine katkı sağlandığı,

lisans düzeyinde aldıkları bilgilerini tazeleyerek, öğrendikleri farklı terapötik teknikleri, psikolojik

danışma uygulamalarında kullanabilecekleri düşünülmektedir.

TARTIŞMA VE ÖNERİLER

Bu çalışmada sonucunda, test edilen denence desteklenmiş ve psikolojik danışma kuramları temelli

eğitim uygulamasının; okul psikolojik danışmanlarının, mesleki bilgi düzeyleri üzerinde istatistiki

olarak anlamlı düzeyde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Akkoyun (1990,427), psikolojik danışma kuramları dersi ile her danışman adayının kendi danışma

kuramını oluşturmasının sağlanması ve danışman adaylarının bilgilerini kendi kişilikleriyle

birleştirerek bir senteze ulaşmaları üzerinde durulması gerektiğini söylemektedir. Ancak, bireyin

motivasyonu ve öğrenim görülen lisans programının nitelikleri bu sentezin yapılmasının önüne

geçebilmekte, dolayısıyla danışman adayının okulu bitirmiş olsa da, kuramsal bilgi azlığı nedeniyle

danışma uygulamalarında yeterli beceriyi sergileyemediği düşünülmektedir.

Çalışma hayatı sırasında bu eksikliği farkeden ve eğitim talep eden okul psikolojik danışmanların

olması alan açısından umut vericidir. Öz Soysal, Uz Baş ve Aysan’ın (2016,60), bir çalışması bunu

doğrular niteliktedir. Okul psikolojik danışmanlarının öğrenci sorunlarını ele alma, önleme ve

müdahale etme konusunda güçlükler yaşadıklarını, okul psikolojik danışmanlarının kuramsal ve

uygulamaya dayalı bilgi, beceri ve donanımlarını yeterli düzeyde görmediklerini, kendilerini mesleki

olarak yetersiz algıladıklarını, hizmet içi çalışmalarda yaklaşımlar ile ilgili eğitim almak istediklerini

belirtmişlerdir.

Araştırma sonuçlarının, literatürde yeralan bilgilerle örtüştüğü görülmektedir. Mesleki gelişim ile ilgili

eğitimler almak bireyin yeterlik algısını güçlendirir. Nitekim, Taytaş, (2013,109) hizmet içi eğitim

alan psikolojik danışmanların, yeterlik algılarının almayanlara göre anlamlı bir farkın olduğunu

belirtmektedir. Psikolojik danışmanların kendilerini geliştirdikçe yaptıkları işten daha fazla doyum

elde ettikleri ya da mesleklerini yürütmekten memnun olan bireylerin daha fazla kendilerini mesleki

yönden geliştirme çabası içinde oldukları söylenebilir (Hamamcı vd.:2005,38). Sonuç olarak mesleki

gelişim faaliyetleri (Kongre, konferans ve seminerlere katılma gibi) danışmanların mesleki

doyumlarını arttırmaktadır (Hamamcı vd.:2005,27).

Öz Soysal vd. (2016,63); Arıcıoğlu ve Tagay (2008,82); Dağlı (2014,140), psikolojik danışma kuram

ve yaklaşımları ile bu yaklaşımların uygulanmasını içeren derslerin haftalık ders saatlerinin arttırılması

ya da iki ayrı ders olarak verilmesi gerektiği, hizmet içi eğitim programlarının arttırılması gerektiği,

psikolojik danışmanlara, okullarda uygulanmaya uygun ve kullanılabilir olan terapi ve danışmanlık

yaklaşımların eğitim ve süpervizyonunun, işveren ya da üniversiteler tarafından sağlanması gerektiğini

ifade etmişlerdir.

Bu anlamda Rehberlik ve Araştırma Merkezleri ve kurumların hizmet içi eğitim programları bu

konuda çalışmalar yürütmelidir. Bu çalışmalar ile ilgili iyi bir planlamanın ve ön hazırlığın yapılması,

gönüllülüğün esas alınması, gerekli fiziki ortamın ve yasal izinlerin sağlanması en önemlisi de, alanına

hâkim ve yetkin bir liderin eğitimin başarısında büyük bir rol oynayacağı unutulmamalıdır. Tüm bu

uygulamalar, psikolojik danışmanlık hizmetlerinin okullarda daha etkili işlemesine yardım edebilir.

Alan yazın incelendiğinde, okul psikolojik danışmanlarına kuramsal temelli bir eğitimin daha önce

verilmediği, katılımcıların aktif olarak katıldığı bir eğitimin gerçekleştirilmediği görülmüştür. Bu

anlamda bu çalışmanın özgün bir çalışma olduğu ve alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu tür

çalışmaların çeşitlenerek devam ettirilmelidir. Böylece sahada çalışan psikolojik danışmanların,

7

psikolojik danışma ile ilgili mesleki bilgi düzeylerinin, mesleki doyumlarının artmasına ve kendilerini

mesleki açıdan daha yetkin hissetmelerine sağlayacaktır.

KAYNAKÇA

AKKOYUN, Füsun, 1990, Danışma Psikolojisinin Dünü, Bugünü ve Geleceği, Ankara Eğitim Bilimleri

Fakültesi Dergisi, 23 (2) s.419-433.

ARICIOĞLU Ahu, TAGAY Özlem, 2008, Okullarda Ruh Sağlığı, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1 (2) s.76-

83.

ATİK ERKAN Zeynep, ARICI Fatma, ERGENE Tuncay, 2014, Süpervizyon Modelleri ve Modellere İlişkin

Değerlendirmeler, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (42) s.305-317.

CRESWELL, John W., (2014), Karma Yöntemler, (Çev. Güney Hacıömeroğlu), s.215-240, 2014, Araştırma

Deseni, Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, (Çev. Edt. Selçuk Beşir Demir), Eğiten Kitap, Ankara.

CONYNE, Robert K., 2013, Incorporating Prevention in the Turkish Counselor Education Curriculum:

Considerations for Competencies and Strategies, Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4

(39) s.1-12.

DAĞLI, Songül, 2014, Rehber Öğretmen ve Psikolojik Danışmanların Kendi Mesleklerine İlişkin Algıları

Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

İstanbul.

DOĞAN, Süleyman, 2000, Türkiye'de Psikolojik Danışma ve Rehberliğin Durumu ve Geleceğe İlişkin

Yönelimler, Eğitim ve Bilim Dergisi, 25 (118) s.3-8.

HACKNEY Harold, CORMİER Sherry, 2008, Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri: Psikolojik Yardım

Süreci El Kitabı, (Çev. Tuncay Ergene, Seher Aydemir Sevim), Mentis Yayıncılık, Ankara.

HAMAMCI Zeynep, OSKARGİL GÖKTEPE Emine, İNANÇ Necmetin, 2005, Ankara İlinde Çalışan Okul

Psikolojik Danışmanlarının Mesleki Gelişim ve Mesleki Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişki, Türk Psikolojik

Danışma Dergisi, 3 (24) s.27-43.

IŞIK TERZİ. Şerife, Ergüner Tekinalp, B., 2013, Psikolojik Danışmada Güncel Kuramlar, Pegem Akademi,

Ankara.

İKİZ, Fatma Ebru, 2006, Danışma Becerileri Eğitiminin Danışmanların, Empatik Eğilim, Empatik Beceri ve

Tükenmişlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. Eğitim

Bilimleri Enstitüsü. İzmir.

MURDOCK Nancy L., 2012, Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları, 2. Basım, (Çev. Edt. Füsun

Akkoyun), Nobel Akademi Yayıncılık, Ankara.

ÖZ SOYSAL F. Selda, UZ BAŞ Aslı, AYSAN Feride, 2016, Okul Psikolojik Danışmanlarının Psikolojik

Danışma Yaklaşımlarına İlişkin Görüşleri, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6 (46) s.53-69.

ÖZYÜREK Ragıp, ÇAM Sabahattin ve ATICI Meral, 2007, Psikolojik danışman eğitiminde okullardaki

rehberlik uygulamalarının önerilen özellikleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7 (1) 555-588.

PAMUK, Mustafa, 2012, Psikolojik Danışmanların Psikolojik Danışma Uygulamalarına ve Uygulamalarda

Kendi Yeterliklerine İlişkin Algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim

Bilimleri Enstitüsü, Malatya.

PAMUKÇU Burcu, DEMİR Ayhan, 2013, Psikolojik Danışma Öz-Yeterlik Ölçeği Türkçe Formu’nun

Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (40) s.212-221.

TANHAN, Fuat, 2013, Repertory Grid Görüşme Tekniğine Dayalı Olarak Okul Psikolojik Danışmanlarının

Niteliklerinin İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5 (40) s.186-197.

TAYTAŞ, Metin, 2013, Psikolojik Danışmanların Yeterliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek

Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Van.

8

Determining the Relationship between Recreation Experience,

Destination Satisfaction and Destination Loyalty: A Case of Munzur

Valley National Park

Rekreasyon Deneyimi, Destinasyon Memnuniyeti ve Sadakati Arasındaki

İlişkinin Belirlenmesi: Munzur Vadisi Milli Parkı Üzerine Araştırma

Ozan ATSIZ1, Orhan AKOVA2, Suna Mugan ERTUĞRAL3

Abstract-National parks located in the destination attract attention to the visitor who wants to get unique

experiences. The increase in open-air recreation activities in national parks increases the demand for these areas

seriously. It is examined in many studies that the experience obtained from the recreational activities performed

in the national parks is affected by the level of satisfaction obtained from the destination and the loyalty towards

the destination. The aim of this study is to determine the impact of the experience of visiting the Munzur Valley

National Park, one of the open-air recreational areas, on destination satisfaction and loyalty. Survey method

which is frequently used in quantitative research methods was used in the research. The universe of the research

is composed of visitors to Munzur Valley National Park. In conclusion, findings were discussed and some

proposals were made

Key Word-Recreation Experience Destination Satisfaction, Destination Loyalty, Munzur Valley National Park

Özet- Destinasyonlarda yer alan milli parklar, benzersiz deneyimler elde etmek isteyen ziyaretçilerin ilgisini

çekmektedir. Milli parklarda gerçekleştirilen açık hava rekreasyon faaliyetlerinin artış göstermesi, bu alanlara

yönelik talebi ciddi oranda artırmaktadır. Milli parklarda gerçekleştirilen rekreasyon faaliyetlerinden elde edilen

deneyimlerin destinasyondan elde edilen memnuniyet düzeyi ve destinasyona yönelik sadakati etkilediği yapılan

birçok çalışmada ortaya konmaktadır. Bu çalışmanın amacı, açık hava rekreasyon alanlarından biri olan Munzur

Vadisi Milli Parkı’nı ziyaret eden ziyaretçilerin elde ettikleri rekreasyon deneyimleri, destinasyon memnuniyeti

ve sadakati arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Araştırmanın amacına ulaşmak için, nicel araştırma

yöntemlerinde sıklıkla kullanılan anket yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Munzur Vadisi Milli Parkı

ziyaretçileri oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, elde edilen bulgular tartışılacak destinasyon yöneticilerine

ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler- Rekreasyon Deneyimi, Destinasyon Memnuniyeti, Destinasyon Sadakati, Munzur Vadisi

Milli Parkı

GİRİŞ

Sanayi devriminden sonra kentlerde sosyal hayatın gelişmesiyle ortaya çıkan rekreasyon kavramı;

“insanın yaşam kalitesini artırmak için serbest ve boş zamanında doğaya zarar vermeden, kendi istemi

ve gönüllü olarak yaptığı faaliyetleri kapsayan multidisipliner bir çalışma alanıdır” şeklinde

tanımlanmaktadır (Tütüncü, 2012). Bu tanımda rekreasyon kavramı, özgür bir şekilde seçilen, zorunlu

olmayan ve serbest zaman ve boş zamanda ortaya çıkan, yapmaya değer olan deneyim şeklinde ifade

edilmektedir (Mathieson & Wall., 1982). Rekreasyon kavramını insanların boş zamanlarında

yaptıkları çok çeşitli faaliyetler bütünü şeklinde tanımlamıştır. (Driver, 1976) ise rekreasyonu,

insanların içlerinden geldiği gibi katılım gösterdiği deneyimler toplamı şeklinde değerlendirmektedir.

Bu tanımda da belirtildiği üzere, rekreasyon deneyimi insanların özgür bir şekilde herhangi bir

faaliyete katılarak herhangi bir psikolojik çıktı elde etmesi önemlidir. Benzer şekilde, rekreasyon

deneyimi sonucunda ortaya çıkan memnuniyet kavramı ise; turistlerin destinasyona gittiklerinde

1 Arş. Gör., İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, [email protected]

2 Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, [email protected]

3 Yrd. Dç. Dr., İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, [email protected]

9

yaşadıkları deneyimden sonra sonra kendilerinde ortaya çıkan duygusal ruh durumu şeklinde ifade

edilmektedir (Baker & Crompton, 2000). Görüldüğü üzere, bu iki kavram bir psikolojik durum

sonucunda ortaya çıkmaktadır. Destinasyondan memnun bir şekilde ayrılmış ziyaretçilerin daha

sonraki destinasyon seçimlerinde, ürün veya hizmet tüketiminde ve geri dönme kararında etkisi

olmakta ve rekreasyon deneyimi birçok alanda kullanılan bir kavramdır (Kozak & Remington, 2000).

Bu kapsamda, destinasyondan memnun bir şekilde ayrılan ziyaretçiler, ayrıldığı destinasyona sadık

kalarak destinasyon hakkında tanıdıklarına öneride bulunmakta veya tekrar ziyaret etme eğilimi

göstermektedir (Kozak & Remington, 2000; Hutchinson, Lai, & Wang, 2009; Beeho & Prentice,

1997).

İlgili alan yazın incelendiğinde, turist deneyimi, memnuniyet ve destinasyon sadakati ile ilgili yapılmış

birçok çalışma bulunmaktadır (da Costa Mendes, Oom do Valle, Guerreiro, & Silva, 2010; Valle,

Silva, Mendes, & Guerreiro, 2006; Aliman, Hashim, Wahid, & Harudin, 2016). Daha önceki

çalışmalarda rekreasyon deneyimine ilişkin boyutlar ortaya konmuş olup (Budruk & Stanis, 2013)

fakat rekreasyon deneyiminin destinasyon memnuniyeti ve sadakati arsındaki ilişkiyi ölçen herhangi

bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu kapsamda, çalışmanın amacı açık hava rekreasyon alanlarından biri

olan Munzur Vadisi Milli Parkı’nı ziyaret eden ziyaretçilerin elde ettikleri rekreasyon deneyimlerin,

destinasyon memnuniyeti ve sadakati arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır.

LİTERATÜR

Rekreasyonun önemli bir parçasını oluşturan deneyim kavramı (Hull, Michael, Walker, &

Roggenbuck, 1996), kültürel, miras ve rekreasyon gibi çeşitleri içinde barındıran (Brent Ritchie, Wing

Sun Tung, & JB Ritchie, 2011), insanların tüketim faaliyetlerine girdiklerinde edindikleri algı, his ve

düşünceler toplamı olarak ifade edilmektedir (Schmitt, 2011). Bu kapsamda rekreasyon deneyimi,

rekreasyon faaliyetine katılım sonucunda arzu edilen psikolojik çıktılar şeklinde ifade edilmektedir

(Driver & Brown, 1975; Driver, 1976).

Rekreasyon deneyimi açık ve kapalı alan rekreasyonu olmak üzere iki farklı alanda yaşanabilmektedir.

Kapalı alanarda yapılan faaliyetler, açık havada yapılan faaliyetlere döre daha çok tercih edilmektedir

(Tütüncü & Aydın, 2014). Açık alan rekreasyon deneyimi beş aşamadan oluşmaktadır. Bunlar;

katılım, faaliyetin yapılacağı alana seyahat etme, faaliyetin yapıldığı alanda elde edilen deneyim, geri

dönüş ve aklında kalan anılar şeklinde sıralanabilir (Clawson & Knetsch, 1966; Driver & Tocher,

1970). Bu aşamalara bakıldığında rekreasyon deneyiminin çok aşamalı, karmaşık ve dinamik olduğu

görülmektedir (Hull, Michael, Walker, & Roggenbuck, 1996). Üçüncü aşamaya katılım gösterenler

birbirinden farklı deneyimler yaşayarak tatmin olurlar (Geurtsen, 2014). Daha sonraki aşamalarda ise,

yaşadıkları deneyimler sonucunda destinasyondan elde ettikleri memnuniyet düzeyleri artarak

destinasyona olan bağlılıklarının artacağı düşünülmektedir.

Destinasyonun uzun dönemde başarılı olmasında, gelen ziyaretçilerin memnun olmuş bir şekilde

ayrılmaları önem taşır (Umur & Eren, 2016). Yapılan çalışmalarda, ziyaretçiler destinasyondan

memnun kaldıklarında, destinasyona tekrar gelmeleri ve başkalarına önermelerinin olası olduğu ortaya

konmaktadır. Ayrıca, memnun bir şekilde ayrılmış ziyaretçiler, sürekli gelen ziyaretçilere oranla, daha

fazla öneride bulunma eğilimi göstermektedir (Kozak & Remington, 2000; Hutchinson, Lai, & Wang,

2009; Beeho & Prentice, 1997).

Memnuniyet, satın alınan mal veya hizmetten elde edilen faydalar ile beklentilerin kaşılaştığı noktada

ortaya çıkmaktadır (Kılıç & Pelit, 2004). (Baker & Crompton, 2000)’a göre memnuniyet, turistlerin

destinasyona gittiklerinde kendilerinde ortaya çıkan duygusal ruh durumu şeklinde ifade edilmektedir.

Memnuniyet kavramı, destinasyona gelen ziyaretçilerin destinasyon seçimlerinde, ürün veya hizmet

tüketiminde ve tekrar ziyaret etme kararında etkisi olan ve birçok alanda kullanılan bir kavramdır

10

(Kozak & Remington, 2000). Turizm, rekreasyon ve ağırlama sektöründe memnuniyete ilişkin

yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır (Kozak & Remington, 2000; Hughes, 1991; Umur & Eren,

2016). Yapılan çalışmalara incelendiğinde, memnuniyetin destinasyon sadakati üzerinde önemli

katkılarının olduğu belirtilmektedir. (Valle, Silva, Mendes, & Guerreiro, 2006) tarafından yapılan

turist memnuniyeti ve destinasyon sadakati arasındaki ilişkinin ölçüldüğü çalışmada, memnuniyetin

destinasyon sadakati üzerinde güçlü bir etkisinin olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca, (Çubukçu & Yaylı,

2016)’nın yaptığı çalışmaya göre, müşteri memnuniyeti müşteri sadakatini olumlu yönde

etkilemektedir. Genel olarak, daha öne yapılan çalışmalarda sadakatin memnuniyet sonucunda

etkilendiği belirtilmektedir (Yoon & Uysal, 2005; Bitner, 1990; Bosque & Martín, 2008; Dick & Basu,

1994; Gallarza & Saura, 2006).

İlgili yazında destinasyona gelen ziyaretçilerin memnuniyet düzeyleri bir kavram ve süreç olarak ele

alnımakadır. Bu sürecin sonunda ziyaretçilerin memnun olarak ayrılması, ziyaretçilerin destinasyon

seçimlerini, mal veya hizmet tüketimini ve destinasyonu tekrar ziyaret etmelerini etkilemektedir

(Yoon & Uysal, 2005). Bu nedenle ziyaretçilerin memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi ve arttırılması

destinasyonun başarısı için büyük önem taşımaktadır.

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

Bu çalışmanın amacı, açık hava rekreasyon alanlarından biri olan Munzur Vadisi Milli Parkı’nı ziyaret

eden ziyaretçilerin elde ettikleri deneyimlerin destinasyon memnuniyeti ve sadakati ile ilişkinin

belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, çalışma iki farklı soruya yanıt aramaktadır. Birincisi,

rekreasyon deneyimini etkileyen faktörlerin önemini ortaya koymaktır. İkincisi ise, bu faktörlerin

destinasyon sadakati ve memnuniyeti ile ne ölçüde ilişkili olduğunu belirlemektir. Bu kapsamda nicel

araştırma yaklaşımı benimsenmiş olup araştırma verisine ulaşmak için anket yöntemi kullanılmıştır.

Anket dört kısımdan oluşmaktadır. İlk bölümde rekreasyon deneyimi, ikinci bölümde destinasyondan

duyulan memnuniyet ve üçüncü bölümde destinasyona duyulan sadakat ölçekleri yer almaktadır. Son

bölümde ise, ankete katılan kişilerin demografik özelliklerine ilişkin sorular bulunmaktadır. Anket

daha önceki çalışmalardan elde edilen ölçeklerden faydalanarak oluşturulmuştur. Yapılan

çalışmalarda genellikle, rekreasyon deneyimini ölçmek için Rekreasyon Deneyimi Tercihleri (RDT)

ölçeği kullanılmaktadır (Fix, Carroll, & Harrington, 2013; Raadik, Cottrell, Fredman, Ritter, &

Newman, 2010). Bu çalışmada, (Budruk & Stanis, 2013) tarafından rekreasyon deneyim tercihlerini

ortaya koyan Rekreasyon Deneyimi Tercihleri (RDT) ölçeği kullanılacaktır. Bu ölçekte altı farklı

rekreasyon deneyimi boyutu ortaya konmuştur. Bunlar; doğanın tadını çıkarma, kaçış, benzer

insanlarla birlikte olma, içe kaçış, öğrenme ve öğretme olarak sıralanabilir. Destinasyon memnuniyeti

ölçeği (Dmitrović, Kolar, Makovec Brenčič, Ograjenšek, & Žabkar, 2009; Aliman, Hashim, Wahid, &

Harudin, 2016) çalışmalarından yararlanarak oluşturulmuştur. Destinasyon Sadakati ölçeği ise

(Bridson, Evans, & Hickman, 2008) tarafından yapılan çalışmadan yararlanılarak oluşturulmuştur.

Araştırma kapsamında kullanılan ölçekler 5’li Likert şeklinde hazırlanmıştır (1= Kesinlikle

Katılmıyorum, 2=Katılmıyorum, 3= Kararsızım, 4= Katılıyorum, 5= Kesinlikle Katılıyorum).

Araştırma evreni, açık hava rekreasyon alanlarından biri olan Munzur Vadisi Milli Parkı’nı ziyaret

eden ziyaretçilerden oluşmaktadır. Evrenin tümüne ulaşmak mümkün olmadığından evreni temsil eden

örneklem seçilerek veriler toplanmıştır. Araştırmada tesadüfi örneklem yöntemi kullanılmıştır

(Seyidoğlu, 2009, s. 41).

Araştırma 2017 yılı Temmuz ayı içerisinde uygulanmıştır. Toplamda 150 anket hem internet

ortamında hem de basılı olarak doldurtulmuş olup 140 anketin geri dönüşü sağlanmıştır. Yapılan

değerlemede 20 anketin analiz için uygun olmadığı görülmüş ve 120 anket analiz edilmiştir. Bu

araştırma ön test çalışması olup daha iyi bir sonuç almak açısından daha büyük örnekleme ulaşmayı

amaçlamaktadır.

11

ARAŞTIRMA ALANI

1971 yılında milli park olarak ilan edilen ve Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Munzur Vadisi Milli

Parkı 42.674 hektarlık bir alan üzerinde bulunmaktadır. Ovacık ilçesinde büyük gözelerden gelen

Munzur suyu Fırat Nehrine karışmaktadır. Endemik bitki türlerini içinde barındıran Munzur Vadisi

Milli Parkı, aynı zamanda endemik balık türlerini de Munzur suyunda barındırmaktadır. Ayrıca, meşe

ağaçlarının hakim olduğu milli park, ayı, kurt, tilki, yaban keçisi ve çengel boynuzlu dağ keçisi,

susamuru, ile urkeklik gibi kuşları içerisinde barındırmaktadır (Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel

Müdürlüğü, 2017).

Araştırma alanı olarak bu araştırmada Munzur Vadisi Milli Parkının seçilmesinin nedeni açık hava

rekreasyonu açısından önemli potansiyele sahip olmasıdır. Bunun yanında, bu park sahip olduğu doğal

çekicilikler, endemik bitki türleri, kırsal özellikleri ve hayvan çeşitliliği ile kırsal turizm açısından ve

inanç kaynaklı ziyaret mekânları ile inanç turizmi gibi birçok alternatif turizm çeşidine kaynak

oluşturabilecek özelliklere sahiptir. Park bölgesi ayrıca, kamp, piknik, olta balıkçılığı, doğa

yürüyüşleri ve safari gibi günübirlik rekreatif etkinlikleri için de elverişlidir (Dinçer, Çifçi, & Atsız,

2015) ve her yıl temmuz ayının son haftasında üç gün süreyle düzenlenen Munzur Kültür ve Doğa

Festivali fotoğraf sergisinden halk oyunları gösterisine, kent gezisinden panel, konser, söyleşi ve

edebiyatçıların imza günlerine kadar birçok açık alan rekreasyon faaliyeti sunmaktadır (Türkiye

Kültür Portalı, 2017).

BULGULAR

Katılımcıların Demografik Özellikleri

Veri analizinde toplamda 120 anket kullanılmıştır. Öncelikle ankete katılım gösterenlerin tanımlayıcı

özelliklerine ilişkin frekanslar belirlenmiştir. Katılımcıların % 65’i erkek olup, %79,2’si bekar ve

%55’i 25-34 yaş aralığındadır. Ankete katılanların çoğunluğunun eğitim seviyesi lisans (%65)

düzeyindedir. %29,2’nin gelir seviyesi 1300 liranın altına olup %24,2’nin ise 2001-3000 arasındadır.

Katılımcıların ortalama kalış süreleri incelendiğinde, çoğunluğunun (%36,7) 6 ve üzeri günden fazla

bölgede konakladığı görülmektedir.

Ön Test Verilerin İstatistiksel Analizi

Araştırma, ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiş olup elde edilen veriler SPSS (Statistical

Package for Social Sciences for Windows 22) paket programından faydalanarak analiz edilmiştir.

Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel metotlar kullanılmıştır. Araştırmada yer alan değişkenleri

bağımlı veya bağımsız dikkate almaksızın bu değişkenler arasındaki ilişkinin derecesini ve yönünü

belirlemek amacıyla “Spearman” korelasyon kullanılmıştır (Durmuş vd., 2013: 196).

Rekreasyon deneyimi, destinasyon memnuniyeti ve sadakati değişkenlerinin güvenirliğini ölçmek için

Cronbach alfa katsayısı kullanılarak hesaplanmıştır. Güvenirlik analizi sonucunda, rekreasyon

deneyimi 0,975, destinasyon memnuniyeti 0,967 ve destinasyon sadakati ölçeğinin ise 0,987 olarak

belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre bütün ölçekler yüksek güvenirliğe sahiptir (Murphy & Davidshofer,

1998).

12

Tablo 1: Rekreasyon Deneyimi, Destinasyon Memnuniyeti ve Sadakati Arasındaki İlişki

Rekreasyon Deneyimi İfadeleri Ortalama Destinasyon

Memnuniyeti

Destinasyon

Sadakati Munzur milli Parkını ziyaret ettiğimde doğayla yakın

olduğumu düşünürüm

4,55 ,599**

,692**

Doğadan gelen ses ve kokuların tadını çıkarırım 4,54 ,627**

,697**

Munzur milli parkında ıssız yerleri tercih ederim. 3,86 ,329**

,442**

Munzur milli parkında yalnızlığı deneyimlemek isterim. 3,89 ,415**

,545**

Munzur milli parkında arkadaşlarımla bir arada olmak

isterim.

4,23 ,542**

,656**

Munzur milli parkında grubumdaki kişilerle beraber

olmak isterim.

4,17 ,486**

,579**

Munzur milli parkında bulunmak bana yaşamımın neyle

ilişkili olduğunu anlamamda yardımcı olur.

4,08 ,481**

,642**

Munzur milli parkında kim olduğumu

düşünürüm/kendimi düşünürüm.

4,22 ,511**

,634**

Munzur milli parkı kişisel ve ruhsal değerlerimi

geliştirir.

4,39 ,582**

,721**

Munzur milli parkı kişisel dini değerlerimi yansıtır. 3,32 ,190**

,353**

Munzur milli parkı keşfetme duygusunu

deneyimlememe olanak sağlar.

4,13 ,546**

,650**

Munzur milli parkı burada bulunan değerlere ilişkin bilgi

düzeyimi geliştirir.

4,20 ,484**

,674**

Munzur milli parkı burada bulunan değerler hakkında

daha fazla bilgi edinmemi sağlar.

4,25 ,558**

,697**

Munzur milli parkı burada bulunan değerleri daha iyi

anlamamı sağlar.

4,28 ,509**

,657**

Munzur milli parkında öğrendiklerimi başkalarıyla

paylaşırım.

4,27 ,575**

,690**

Munzur milli parkındaki tarihi değerleri başkalarının

öğrenmesine yardımcı olurum.

4,28 ,534**

,699**

Munzur milldesti parkındaki tarihi değerleri başkalarına

öğretirim.

4,33 ,558**

,741**

**. Korelasyon p

13

SONUÇ

Destinasyonu ziyaret edenlerin elde ettikleri rekreasyon deneyimleri destinasyon memnuniyeti ve

sadakati açısından önemli olarak görülmektedir. Bu çalışmanın sonuçları, rekreasyon deneyiminin

destinasyon memnuniyeti ve destinasyon sadakati arasında nasıl bir ilişki olduğunu ortaya koymaktır.

Araştırma sonuçları, elde edilen rekreasyon deneyiminin destinasyon memnuniyeti ve destinasyon

sadakati arasında pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Rekreasyon

deneyimlerinden “Öğretme” alt boyutu ile “Doğanın Tadını Çıkarma” alt boyutu destinasyon

memnuniyeti ve sadakati arasında en yüksek katsayıya sahip alt boyutlar olarak belirlenmiştir. Ayrıca,

destinasyon memnuniyeti ve destinasyon sadakati arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Bu sonuç daha önceki çalışmaları destekler niteliktedir (Yoon & Uysal, 2005; Bitner, 1990; Bosque &

Martín, 2008; Dick & Basu, 1994; Gallarza & Saura, 2006; Valle, Silva, Mendes, & Guerreiro, 2006).

Bu çalışmanın bulguları, rekreasyon deneyimini anlama ve elde edilen deneyimlerin destinasyona olan

memnuniyet ve sadakati gibi bileşenleri açıklama hususunda önemlidir. Bu araştırma ön test çalışması

olup daha iyi bir sonuç almak açısından daha büyük örnekleme ulaşmayı amaçlamaktadır. Elde edilen

daha büyük örneklem sonrasında, çok değişkenli analiz yönteminden yararlanarak destinasyon

memnuniyeti ve sadakatini etkileyen faktörün (rekreasyon deneyimi) önemi daha iyi ortaya

konacaktır. Bu araştırmanın bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Destinasyon memnuniyetini ve destinasyon

sadakatini etkileyen başka unsurlar olabilir. Bu kapsamda görüşme yöntemi kullanılarak memnuniyet

ve sadakati etkileyen faktörler ortaya konarak çalışmaya farklı açıdan yaklaşılabilir. Ayrıca, bu

çalışmada rekreasyon deneyiminin altı farklı faktörü olduğu belirtilmektedir. Yapılacak çalışmalarda,

bölgeyi ziyaret edenleri deneyim boyutları ortaya konarak destinasyon memnuniyeti ve sadakati

açısından tekrar araştırma yapılması mümkündür.

14

KAYNAKÇA

Aliman, N. K., Hashim, S. M., Wahid, S. D., & Harudin, S. (2016). Tourists’ Satisfaction with a Destination:

An Investigation on Visitors to Langkawi Island. International Journal of Marketing Studies, 173-188.

Baker, D. A., & Crompton, J. L. (2000). Quality, satisfaction and behavioral intentions. Annals of Tourism

Research, 27(3), 785-804.

Beeho, A. J., & Prentice, R. C. (1997). Conceptualizing the experiences of heritage tourists: a case study of

New Lanark World Heritage Village. Tourism Management, 18(2), 75–87.

Bitner, M. (1990). Evaluating Service Encounter: The Eff ects of Physical Surroundings and Employee

Responses. Journal of Marketing, 69-82.

Bosque, I., & Martín, H. (2008). Tourist Satisfaction a Cognitive-aff ective Model. Annals of Tourism

Research, 551-573.

Brent Ritchie, J. R., Wing Sun Tung, V., & JB Ritchie, R. (2011). Tourism experience management research:

Emergence, evolution and future directions . International Journal of Contemporary Hospitality

Management, 23(4), 419-438.

Bridson, K., Evans, J., & Hickman, M. (2008). Assessing the relationship between loyalty program attributes,

store satisfaction and store loyalty. Journal of Retailing and consumer Services, 364-374.

Budruk, M., & Stanis, S. A. (2013). Place attachment and recreation experience preference: A further

exploration of the relationship. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 51-61.

Çubukçu, K., & Yaylı, A. (2016). Turistlerin Anadolu Misafirperverliği Algısının Müşteri Memnuniyeti ve

Müşteri Sadakatine Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 282-307.

da Costa Mendes, J., Oom do Valle, P., Guerreiro, M. M., & Silva, J. A. (2010). The tourist experience:

Exploring the relationship between tourist satisfaction and destination loyalty. Turizam: znanstveno-stručni

časopis, 111-126.

Dick, A., & Basu, K. (1994). Customer Loyalty: Toward an Integrated Conceptual Framework. Journal of

the Academy of Marketing Science, 99-113.

Dinçer, F., Çifçi, İ., & Atsız, O. (2015). Sürdürülebilir Kırsal Turizm Kapsamında Milli Parklar Üzerine Bir

Araştırma: Munzur Vadisi Milli Parkı Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 111-121.

Dmitrović, T. K., Kolar, T., Makovec Brenčič, M., Ograjenšek, I., & Žabkar, V. (2009). Conceptualizing

tourist satisfaction at the destination level. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality

Research, 116-126.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. (2017, 08 01).

http://www.milliparklar.gov.tr/mp/munzurvadisi/index.htm adresinden alındı

Driver, B. L. (1976). Toward a better understanding of the social benefits of outdoor recreation participation.

Southern States Recreation Research Applications Workshop (s. 163-189). Asheville: NC: U.S. Dept. of

Agriculture, Forest Service, Southeastern Forest Experiment Station.

Fix, P. J., Carroll, J., & Harrington, A. M. (2013). Visitor experiences across recreation settings: A

management or measurement issue? Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 28-35.

Gallarza, M., & Saura, I. (2006). (). Value, Dimensions, Perceived Value, Satisfaction and Loyalty: An

Investigation of University Students' Travel Behaviour. Tourism Management, 437-452.

Geurtsen, M. (2014). The multi-phase nature of event and festival experiences. Tilburg: Tilburg University.

Hughes, K. (1991). Tourist Satisfaction: A Guided Cultural Tour in North Queensland. Australian

Psychologist, 26 (3): 166-71.

Hull, R. B., Michael, S. E., Walker, G. J., & Roggenbuck, J. W. (1996). Ebb and flow of brief leisure

experiences. Leisure Sciences, 18(4), 299-314.

Hutchinson, J., Lai, F., & Wang, Y. (2009). Understanding the relationships of quality, value, equity,

satisfaction, and behavioral intentions among golf travelers. Tourism management, 30(2), 298-308.

Kılıç, İ., & Pelit, E. (2004). Yerli Turistlerin Memnuniyet Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm

Araştırmaları Dergisi, 15(2), 113-124.

Kozak, M., & Remington, M. (2000). Tourist satisfaction with Mallorca, Spain, as an off-season holiday

destination. Journal of Travel Research, 260–269.

Mathieson, A., & Wall., G. (1982). Tourism: economic, physical, and social impacts. New York: Longman.

Murphy, K. R., & Davidshofer, C. O. (1998). Psychological testing. New Jersey: Prentice Hall.

Raadik, J., Cottrell, S. P., Fredman, P., Ritter, P., & Newman, P. (2010). Understanding recreational

experience preferences: application at fulufjället national park, Sweden. Scandinavian Journal of Hospitality

and Tourism, 10(3), 231-247.

Schmitt, B. (2011). Experience marketing: concepts, frameworks and consumer insights. Foundations and

Trends® in Marketing, 5(2), 55-112.

15

Türkiye Kültür Portalı. (2017, 08 01). http://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/tunceli/etkinlik/munzur-kultur-

ve-doga-festivali adresinden alındı

Tütüncü, Ö. (2012). Rekreasyon ve Rekreasyon Terapisinin Yaşam Kalitesindeki Rolü. Anatolia: Turizm

Araştırmaları Dergisi, , Cilt 23, Sayı 2, Güz: 248 - 252, 2012.

Umur, M., & Eren, D. (2016). Destinasyon İmajı Ve Destinasyon Kişiliğinin, Ziyaretçi Memnuniyeti Ve

Geleceğe Yönelik Ziyaretçi Davranışı Üzerine Etkisi: Kapadokya Örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal

Bilimler Dergisi, 271-294.

Valle, P. O., Silva, J. A., Mendes, J., & Guerreiro, M. (2006). Tourist satisfaction and destination loyalty

intention: a structural and categorical analysis. International Journal of Business Science and Applied

Management, 1(1), 25-44.

Yoon, Y., & Uysal, M. (2005). An examination of the effects of motivation and satisfaction on destination

loyalty: a structural model. Tourism management, 26(1), 45-56.

16

Reconsidering the Relationship Between Lifelong Learning,

Employment and Development: On Opportunities of Democratic

Citizenship and Human Development

Yaşam Boyu Öğrenme, İstihdam ve Kalkınma İlişkilerini Yeniden

Düşünmek: Demokratik Vatandaşlık ve İnsani Kalkınmanın İmkânları

Üzerine

Fuat GÜLLÜPINAR 1

Abstract-Eighth Development Plan for Five Years in Turkey has declared that lifelong learning can be decribed

as giving individuals different opportunities for constructing personal development, realizing social unity and

economical take-off. This study suggests that the understanding of lifelong learning led by the organizations

such as World Bank, OECD, and European Union etc. that endeavor to articulate education/learning with

employment which has been discussed about individuality, autonomy of people, entrepreneurship, and the

freedom of choosing. Moreover, as a prominent discourse of neoliberal regime in the line of structural adjusting

program of European Union, World Bank, International Money Fund and OECD after 1980s, lifelong learning is

built by the “global” concepts of knowledge-based economy, knowledge society, management of quality,

governmentality, performances, e-learning and competition etc. The lifelong learning model associates the

education of individuals with the infinite development of occupational and technical skills by breaking all social

bonds in terms of social responsibility and social wellbeing, with an understanding of an economy trapped in

business logic. Focused on the development of labor force skills, the practice of lifelong learning burdens the

responsibility of remaining as an employee to the individuals in satisfaction of the needs of flexible

manufacturing. This study, however, aims to underline that it is important to extend democratic capacity of

4th international regional development conference...

Documents