№87 (2787)

12
[email protected] Основана в августе 1990 г. Вторник, 3 ноября 2015 г. №87 (2787) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг. Хорошая новость. Автокредитование с продолжением. 2 3 Внимание! Будь готов к любой ЧС. Ежелден төскейде басы қосылған бауырлары- мыз. 7 Ат тұяғын тай басар. 9 Қалибектің әндері Шымкентте қалықтады. 6 Оқушылардың тамағының сапасы қандай? 5 ЦЕНТР ВНИМАНИЯ В областном центре авральными темпами идет строительство нового детского сада. Разместится дошкольное образовательное учрежде- ние по ул.Каирбекова, 391. До конца года подрядчик должен освоить 389 мил- лионов тенге, выделенных на эти цели из республикан- ского бюджета. Напомним, ранее после многочисленных судов и противостояний городской власти с ТОО «Улан», ко- торое выиграло тендер на строительство детсада, об- ластные власти принимали решение вернуть деньги в республиканскую казну. Однако, как сообщили в управлении строительства акимата Костанайской области, решение о про- должении стройки принял глава региона Архимед Му- хамбетов. Дело в том, что в случае возврата денег, предусмотренных на этот год, Костанай лишился бы возможности иметь новый детский сад. - Нас пригласили в от- дел строительства акимата и сказали, что хотят заклю- чить договор о строитель- стве. Готовы ли мы к это- му? Конечно, готовы, если учесть, что почти год потре- бовалось, чтобы добиться справедливости, - рассказал «НК» директор ТОО «Улан» Бейбит Сейтаев. Перед ТОО было постав- лено условие - деньги из ре- спублики освоить за остав- шиеся месяцы и к новому году по ул.Каирбекова, на месте «ельчищевско- го» детского сада, должно стоять новое трехэтажное здание. ТОО «Улан» при- гласило к себе на работу лучших строителей, кото- рые работают в три смены. Благо теплые дни октября дали возможность подве- сти все инженерные ком- муникации: сданы тепло- трасса, канализация, связь, водопровод. К началу ноября полно- стью залит новый фунда- мент и сейчас строители уже приступили к возведе- нию первого этажа. (Окончание на 2-й стр.) Стройка года

Upload: -

Post on 24-Jul-2016

250 views

Category:

Documents


8 download

DESCRIPTION

Вторник, 3 ноября 2015 г.

TRANSCRIPT

Page 1: №87 (2787)

[email protected] Основана в августе 1990 г.

Вторник, 3 ноября 2015 г. №87 (2787) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Хорошая новость. Автокредитование с продолжением.

2 3

Внимание! Будь готов к любой ЧС.

Ежелден төскейде басы қосылған бауырлары-мыз.

7

Ат тұяғын тай басар.

9

Қалибектің әндері Шымкентте қалықтады.

6

Оқушылардың тамағының сапасы қандай?

5

ЦЕНТР ВНИМАНИЯ

В областном центре авральными темпами идет строительство нового детского сада.

Разместится дошкольное образовательное учрежде-ние по ул.Каирбекова, 391. До конца года подрядчик должен освоить 389 мил-лионов тенге, выделенных на эти цели из республикан-ского бюджета.

Напомним, ранее после многочисленных судов и противостояний городской власти с ТОО «Улан», ко-торое выиграло тендер на строительство детсада, об-ластные власти принимали решение вернуть деньги в республиканскую казну. Однако, как сообщили в управлении строительства акимата Костанайской области, решение о про-должении стройки принял

глава региона Архимед Му-хамбетов. Дело в том, что в случае возврата денег, предусмотренных на этот год, Костанай лишился бы возможности иметь новый детский сад.

- Нас пригласили в от-дел строительства акимата и сказали, что хотят заклю-чить договор о строитель-стве. Готовы ли мы к это-му? Конечно, готовы, если учесть, что почти год потре-

бовалось, чтобы добиться справедливости, - рассказал «НК» директор ТОО «Улан» Бейбит Сейтаев.

Перед ТОО было постав-лено условие - деньги из ре-спублики освоить за остав-шиеся месяцы и к новому году по ул.Каирбекова, на месте «ельчищевско-го» детского сада, должно стоять новое трехэтажное здание. ТОО «Улан» при-гласило к себе на работу

лучших строителей, кото-рые работают в три смены. Благо теплые дни октября дали возможность подве-сти все инженерные ком-муникации: сданы тепло-трасса, канализация, связь, водопровод.

К началу ноября полно-стью залит новый фунда-мент и сейчас строители уже приступили к возведе-нию первого этажа. (Окончание на 2-й стр.)

Стройка года

Page 2: №87 (2787)

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 3 ноября 2015 г.

(Окончание. Начало на 1-й стр.)

Тот фундамент, который заложило ТОО «Строймет-сервис- 2007», пришлось раз-рушить, так как независимая экспертиза дала заключение, что на нем нельзя продол-жить стройку, поскольку фундамент дал трещину.

Напомним, здание по ул. Каирбекова, 391 областному центру передал предприни-матель Владимир Ельчищев в счет исполнения решения суда по громкому делу о покупке здания для ЦОНа. Акимат Костаная решил снова открыть в нем детский сад, но здание не подлежа-ло реконструкции: здесь нет подвального помещения, через которое, согласно но-вым СНиПам, должны про-ходить все коммуникации. Комиссия сделала заключе-ние, что здание проще разо-брать и построить новое. На разработку ПСД в ноябре 2013 года было выделено 15 млн тенге, в 2014-м пла-нировалось демонтировать старое здание и сделать фундамент. В ноябре 2014

года были проведены гос-закупки, которые выиграло ТОО «Улан». Однако город-ской отдел строительства заключил договор с ТОО «Стройметсервис-2007». Почти весь 2015 год про-шел в судебных тяжбах, в ходе которых специализи-рованный межрайонный экономический суд опреде-лил, что все-таки законным победителем является ТОО «Улан». С ним новый аким области и принял решение заключить договор о строи-тельстве детсада.

- Как видите, сейчас мы «выгоняем» первый этаж, - рассказывает прораб строй-ки Эдвард Бримжанов. - Ра-бота идет круглые сутки, и, конечно, мы создали кое-ка-кие неудобства для жителей близлежащих домов. Но, думаем, они поймут нас и потерпят, зато уже к новому году у города будет детский сад.

Правда, ввод его намечен на июль 2016 года.

- При всем желании мы не успеем благоустроить и озеленить территорию и за-

кончить отделочные работы, поэтому строительство сади-ка будет завершено на следу-ющий год, - пояснил Бейбит Сейтаев.

Для этого в областном бюджете была сделана кор-ректировка и остаток суммы 143,5 млн тенге, который выделяется из областного

бюджета, был перенесен на 2016 год.

Александра СЕРГАЗИНОВА

На снимках: бригадир Максут Шорин с рабочими принимает бетон; строители работают в три смены

Фото Нуржана СМАИЛОВА

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

АПК

Долг платежом красенАграрии, вовремя не рассчитавшиеся с Продкорпорацией, будут оштрафованы.

Напомним, этой весной на проведение посевных работ костанайские хлебо-робы взяли у госпредприя-тия кредит на общую сумму 6,4 млрд тенге. Рассчитать-ся в добровольном порядке товаропроизводители долж-ны были до 1 ноября. Одна-ко на сегодняшний день возвращено лишь 5 млрд

тенге, то есть 77% долга. Полностью вернули займы хлеборобы Амангельдин-ского, Жангельдинского, Денисовского и Житика-ринского районов. Хуже всего обязательства перед Продкорпорацией выпол-няют крестьяне Алтынса-ринского, Сарыкольского и Аулиекольского районов.

Все, кто вовремя не рас-считался с госпредприяти-ем, будут платить штрафы за просрочку. В течение ме-сяца — 0,1%, а если аграрии

не рассчитаются до 1 дека-бря, пеня возрастет до 10%.

- Действующие гарантии работают еще в течение по-лутора месяцев, то есть до 15 декабря. Если к этому времени заемные средства не будут возвращены, мы будем подавать иски на злостных неплательщиков. В этом случае по решению суда, как и в прошлые годы, не выплаченные крестьян-скими хозяйствами сред-ства по кредиту Продкорпо-рации будет погашать СПК

«Тобол», как гарант, - пояс-нил директор Костанайско-го филиала АО «Продкорпо-рация» Мирас Турежанов.

Напомним, у местных хлеборобов перед социаль-но-предпринимательской корпорацией по-прежнему висят долги прошлых лет. Их общая сумма оценива-ется почти в 1 млрд тенге. Трудности с исполнением обязательств по кредитам костанайские крестьяне ста-ли испытывать с 2012 года.

Валентина МЕЛЕХОВА

СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

Пошло не как по маслу

Крестьяне области, занимающиеся выращиванием маслич-ных, в этом году испытывают трудности. В частности, проблемы возникли с рапсом. В текущем году под посевы этой культуры было отведено 34,5 тысячи гектаров. На сегодняшний день убра-на почти половина площади - 16,4 тысячи га. В целом скошено чуть больше 21 тысячи га, а остальное, то есть треть урожая, вероятно, пойдет на корм скоту, поскольку для переработки этот рапс непригоден. Поздний сев, а также холодные температуры, которые наблюдались летними ночам, привели к тому, что сроки созревания растений увеличились и сдвинулись примерно на две недели. Вследствие чего затянулись и уборочные работы. Несмотря на то, что посевы масличных неоднократно обра-батывались химическими препаратами, отмечено нашествие капустной моли и тли, что стало причиной критически низкой урожайности рапса. Она составила всего два центнера с гектара.

В целом жатва масличных на сегодня завершена на площади 258 тысяч гектаров, то есть убрано 77%. Средняя урожайность по области составила 5,7 центнера с гектара, однако в сельхоз-управлении считают, что в ходе жатвы она еще возрастет.

- В основном на полях остался подсолнечник. Убрана лишь половина посеянных площадей. Но активная жатва начнется тогда, когда установятся морозы. И еще предстоит убрать по-рядка 9% посевов льна, - пояснила главный специалист отдела земледелия областного сельхозуправления Нина Бердникова.

Кстати, в этом году получен небывалый урожай овощей. Их уборка уже полностью завершена, валовой сбор составил поч-ти 20 тысяч тонн. Средняя урожайность по области составила чуть больше 311 центнеров с гектара, а в отдельных хозяйствах Костанайского района она достигла 470 ц/га.

Наталья МАРУЩЕНКО

ПОГОДА

Ноябрьские морозы

На этой неделе в Костанайской области, по сообщению КПФ РГП «Казгидромет», будет неустойчивая погода: голо-лед, местами снег и сильный ветер до 15-20 м/с. К выходным в регионе температура воздуха понизится.

- По ночам ожидается минусовая температура - 0-5 мороза, местами до -8, - говорит инженер-синоптик «Казгидромета» Татьяна Косенко. - Днем будет теплеть - с минус 2 до плюс 3, а местами до 6 градусов тепла. К выходным морозы не-много усилятся. Ночью - в пределах 2-7 со знаком минус, днем 0-5 мороза.

В областном центре на неделе температура будет держать-ся в пределах 0 - плюс 2, ночью — 1-3 мороза. В субботу-вос-кресенье ночная температура опустится до -7.

Ольга ГОРАЙ

АКТУАЛЬНО

АВТОматический спрос

Программа льготного автокредитования продолжится в Казахстане.

Возможность взять в кре-дит машину отечественного производства под невысокий процент у казахстанцев по-явилась в апреле текущего

года. Тогда на поддержку местного автопрома и стиму-лирование покупательского спроса на авторынке страны из Нацфонда было выделе-но 20 млрд тенге. Правитель-ственная программа стала настолько востребованной, что некоторые банки осво-или выделенный им лимит финансовых средств в пер-

вый же месяц. - Программа льготного ав-

токредитования удвоила ин-терес костанайцев к покупке атомобилей, - говорит менед-жер по маркетингу и рекла-ме ТОО «Автодом Моторс KST» Дмитрий Тостыка. - В нашем салоне по программе льготного автокредитования можно приобрести два брен-да - Peugeot и SsangYong. Наибольшей популярностью пользуется первый, посколь-ку это бюджетный вариант.

Но самым большим спро-сом у казахстанцев пользу-ются Hyundai и КIA. В тройку лидеров также входит Skoda. Автомобили, собранные на костанайском заводе «Сары-арка Автопром», по популяр-ности среди покупателей - на втором месте. Местные про-изводители уступают лишь усть-каменогорскому пред-приятию «Азия-Авто».

В целом на сегодняшний

день освоено порядка 80% средств, предусмотренных первым траншем. Правитель-ство намерено продолжить программу льготного креди-тования. На брифинге в СЦК председатель правления Банка развития Казахстана Болат Жамишев заявил, что новый транш будет выделен, вероятно, уже в этом месяце.

Ожидается, что казахстан-ские автопроизводители получат 10 млрд тенге. Эти деньги будут выделяться на кредитование тех предста-вителей автопрома, чья про-дукция пользуется большим спросом.

Также планируется уве-личение лимита стоимости транспортных средств. Мак-симальные суммы возрастут с пяти до девяти миллионов тенге. Такое решение приня-то в связи с увеличением сто-имости самих автомобилей.

Мария БЕРЕЖНАЯ

ЦЕНТР ВНИМАНИЯ

Стройка года

К СВЕДЕНИЮ

Уведомлен - предупрежден

У каждого девятого автовладельца в Костанае имеются долги по налогу за транспорт. В этом году департамент госдоходов развернул масштабную работу по привлечению костанайцев к своевременной оплате налога на транспорт. В области проходят сразу две акции - одна рассчитана на злостных неплательщиков, другая напоминает о том, что срок уплаты истекает 31 декабря.

- Сейчас с учетом того, что бюджет пополняется тяжело, изы-скиваем дополнительные резервы, - пояснила руководитель управления разъяснительной работы департамента госдоходов Айжан Мустафина. - В прошлом году работа в основном была направлена на выявление должников прошлых лет, а сегодня мы раздаем уведомления о том, что до конца года нужно исполнить налоговое обязательство.

Эти уведомления раздают костанайцам во время флеш-мобов, которые проходят каждые выходные. Заключительная акция со-стоится 8 ноября. Ожидается, что в ней примут участие артисты и ростовые куклы.

Параллельно сотрудники ведомства совместно с дорожными полицейскими ведут охоту на налоговых должников, то есть на тех, кто не платит несколько лет. Акция «Заплати за авто» стартовала в начале октября. За это время было проверено 1857 налогоплательщиков, нарушения выявлены у 211 на сумму более 5 млн тенге.

- На сегодняшний день 83 налогоплательщика уже погасили задолженность на сумму 2,7 млн тенге, - уточнила Айжан Му-стафина.

В ходе рейдов у трех налогоплательщиков было изъято четы-ре автомобиля. Они арестованы и будут находиться на штраф-стоянке до тех пор, пока владельцы не погасят долги по нало-гам. Кстати, этот метод, по мнению сотрудников департамента госдоходов, считается самым действенным.

Валентина АНАТОЛЬЕВА

Page 3: №87 (2787)

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 3 ноября 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

КОММУНАЛКА

Удар по неплательщикамЖители Костаная должны тепловикам 190 млн тенге.

В очередной рейд по злостным неплательщикам контролеры ГКП «КТЭК» вышли совместно с жур-налистами. Единственный рычаг, который могут при-менить работники тепло-компании в отношении должников, - это перекрыть и запломбировать кран с го-рячей водой, но и то только в том случае, если хозяева пустят их в квартиру.

- Мы имеем право пере-крыть горячую воду, если есть долг более 3 000 тенге, - пояснила журналистам кон-тролер ГКП «КТЭК» Наталья Пан. - Как только физиче-ское или юридическое лицо погасит задолженность, мы приезжаем и снимаем плом-бу. Но чаще всего злостные неплательщики нам про-сто-напросто не открывают двери и в квартиры не впу-скают. В областном центре средняя задолженность по физическим лицам равна 200-300 тысяч тенге, но есть такие, у кого долг доходит до полумиллиона тенге. Пред-приниматели должны более крупные суммы.

Первый визит был нанесен в магазин «Валерик», при-

надлежащий ИП Шнайдер. Владелица торговой точки задолжала за тепло еще с прошлого года. Часть сум-мы она уже погасила, остал-ся долг в размере 35 тысяч тенге.

- Почему я должна за свои 50 кв.м платить по 30-40 ты-сяч тенге в месяц? – вопро-шала предпринимательница. - У меня зимой холодно, а вода бежит ржавая.

Но по поводу некачествен-ных услуг ни одна заявка в КТЭК от неплательщицы не

поступала. В результате к кранам с горячей водой хо-зяйка представителей тепло-компании не пустила, пообе-щав, что в самое ближайшее время оплатит оставшуюся сумму.

Также участники рейда посетили несколько физи-ческих лиц. Например, Ку-аныш Исмуратов должен теплокомпании 12,5 тысячи тенге и эта сумма перешла на нынешний сезон с прошло-го года. Вот только должник представителям КТЭК дверь

не открыл, даже не став их слушать.

К слову, костанайские конт ролеры ежедневно об-ходят по 70-80 квартир, напо-миная неплательщикам, что они должны погашать свои долги вовремя и не накапли-вать огромные суммы.

Ольга ГОРАЙФото

Александра ОТКИНА

На снимке: ИП Шнайдер должна тепловой компании 35 000 тенге.

МАЛЫЙ БИЗНЕС

Главное в работе - стимулКостанайский филиал фонда «Даму» провел пресс-тур для СМИ по предприятиям - участникам госпрограммы «Дорожная карта бизнеса-2020».

Одним из таких является костанайское ТОО «СТО Пласт». Здесь делают профи-ли из алюминия и пластика, которые используются для производства оконных бло-

ков. Предприятие выпускает до трех тысяч изделий в год. Продукция имеет спрос не только в Казахстане, но и в ближнем зарубежье.

- В прошлом году мы при-ступили к капитальному ре-монту здания, - рассказывает директор предприятия Ма-рат Актанов. - Полученный кредит в 9 млн тенге под 7% годовых позволил сделать все, что было запланирова-но, и за полтора года мы его полностью вернем.

В 2004 году в п.Затобольск

был открыт мебельный цех ИП Камелов. Поначалу здесь работали четыре ма-стера, сейчас коллектив на-считывает уже 40 человек. Благодаря сотрудничеству с фондом «Даму» ИП стало одним из крупнейших произ-водителей мягкой мебели в регионе. Среди постоянных клиентов - покупатели из Астаны и Алматы, Караган-ды и Павлодара.

- Сейчас у нас много-профильное предприятие, - говорит руководитель ИП

Мурзабулат Камелов. - Два года назад мы взяли кредит в 116 млн тенге, на который купили оборудование по производству синтепуха и синтепона. Теперь мы не только обеспечиваем по полной потребности свое производство, но и продаем излишки по Казахстану. В перспективе будем отправ-лять синтепон в Россию, уже заключен договор.

Только за 9 месяцев те-кущего года по программе субсидирования в регионе было профинансировано 63 проекта на общую сумму 3 миллиарда 495 миллионов тенге.

- По гарантированию одо-брено 50 проектов на сумму 319 млн тенге, а по грантово-му финансированию одобре-но 8 проектов на сумму 17 млн тенге, - говорит менед-жер по программам повыше-ния компетенций КФ «Даму» Асель Казакова. – Благодаря программе «ДКБ-2020» пред-приниматели открывают и расширяют производство, по-лучают кредиты по льготной ставке, бесплатно проходят курсы обучения, могут пое-хать в зарубежную команди-ровку или пригласить к себе международных экспертов. Все это, безусловно, стиму-лирует предприниматель-скую активность в нашей области.

Александр КУЗЬМИЧЕВФото автора

СУД ИДЕТ

Позднее раскаяние

Вячеслав Девин приго-ворен к 5 годам лишения свободы.

2 ноября в суде №2 г.Костаная прошли прения и был вынесен приговор по делу водителя, сбившего насмерть 13-летнего Али-шера Саматова и оказавше-го сопротивление стражам порядка при задержании.

- Я казню себя за то, что совершил, – сказал в своем последнем слове Вячеслав. - Искренне прошу прощения у родителей и обращаюсь к суду не назначать мне большой срок. Я хочу вернуться к детям и помогать им!

Государственный обвинитель запросил для подсудимого 5 лет лишения свободы, с чем суд согласился, признав Девина виновным по статьям 345 ч.3 «Нарушение правил дорожного движения» и 380 ч.1 УК РК «Применение насилия в отноше-нии представителя власти». В итоге - 5 лет в колонии общего режима с лишением права занимать деятельность, связанную с управлением транспортного средства в течение трех лет.

Также суд частично удовлетворил гражданский иск Светланы Хасеновой, мамы погибшего мальчика, и по-становил взыскать с Девина 1,5 млн тенге в качестве мо-рального вреда.

Приговор в законную силу не вступил.Ольга ГОРАЙФото автора

КРИМ-ИНФО

Замучила совесть

Водитель КамАЗа, сбивший насмерть пенсионерку, свел счеты с жизнью.

Как стало известно «НК», 49-летний мужчина повесил-ся, приехав домой в Мендыкаринский район. Самоубий-ство водитель совершил в седьмом часу утра 1 ноября. Само же транспортное происшествие, которое послужило отправной точкой к такому трагическому исходу, произо-шло в Костанае 31 октября на ул.Дзержинского (в районе магазина «Орбита»).

- Пенсионерка, 1937 года рождения, в послеобеденное время переходила дорогу по пешеходному переходу, когда на нее наехал КамАЗ, - пояснила «НК» сотрудник пресс-службы ДВД Балслу Алекенова. – От полученных телесных повреждений жительница областного центра скончалась на месте происшествия. В отношении водите-ля было возбуждено уголовное дело по факту нарушения Правил дорожного движения, приведшее к смерти чело-века, которое теперь в данном случае будет прекращено в связи со смертью виновного лица.

Как стало известно «НК», погибший родился и вырос в Ломоносовском сельском округе. Десять лет тому назад переехал на ПМЖ в райцентр, где занимался частным извозом, а после устроился на работу в ТОО «Иволга-Холдинг». Сельчане характеризуют погибшего с положи-тельной стороны, как хорошего семьянина.

Мадина РАМАЗАНОВА

НА ЗАМЕТКУ

SОSредоточьтесь на сигнале!

Сегодня, 3 ноября, в Костанайском регионе запустят все имеющиеся на территории области электросирены.

В 11 часов утра костанайцы услышат звуки, которые озна-чают команду «Внимание всем!». Сирены, расположенные на крышах жилых домов и учреждений, сработают в обла-сти уже во второй раз. Впервые эти звуки жители региона слышали месяцем ранее, 6 октября. Так департамент по ЧС проверяет работоспособность системы оповещения. В случае возникновения чрезвычайных ситуаций население будет знать, что это за сигналы и как необходимо на них реагировать.

Отныне такие проверки станут ежемесячными. Электро-сирены будут запускаться каждый первый вторник месяца.

Валентина МЕЛЕХОВА

Page 4: №87 (2787)

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 3 ноября 2015 г.

Жители пригорода Костаная испытали первые неудобства из-за закрытия Большого моста.

Движение по главной ар-терии, соединяющей област-ной центр с близлежащими поселками, в связи с рекон-струкцией было перекрыто 1 ноября, а уже на следую-щий день появились первые проблемы. Корреспонденты

«НК» воочию наблюдали утром 2 ноября, какие проб-ки возникали на подъезде к «корейскому» мосту и мосту в районе КЖБИ. В обоих этих направлениях дорож-ное движение регулировали патрульные машины.

- На «корейском» мосту мы дежурим с 6:30, следим за тем, чтобы не было столпот-ворения и нарушений ПДД, - рассказал журналистам «НК» старшина Дархан Бекбула-

тов. - Здесь проходят боль-шегрузные машины и важно, чтобы не было заторов. Час пик пришелся на 7:00, в город в это время пошел большой поток транспорта. Но в проб-ке никто не стоял, хоть мед-ленно, но ехали.

Закрытие моста привело к изменению схем движе-ния сразу нескольких при-городных автобусных марш-рутов, что доставило массу неудобств пассажирам. Для

жителей пригородных посел-ков - Затобольска, Мичурино, Заречный путь до Костаная увеличился почти в три раза, как по расстоянию, так и по времени.

- Если раньше автобус №106 шел до города 30 минут, то теперь час с лиш-ним, - рассказывает житель-ница п.Затобольск Марина Шварц. - Автобус объезжает весь поселок и только потом выезжает на трассу по на-

правлению в город. Интерва-лы движения увеличились, а вот количество машин, об-служивающих данный рейс, осталось прежним. Автобусы идут в буквальном смысле забитые людьми, возникают толкучки, пассажиры руга-ются между собой. Сегодня к тому же возникла пробка на «корейском» мосту: большой поток машин, автобусов, каж-дый норовит проскочить бы-стрее. Теперь придется утром еще раньше вставать, чтобы успеть вовремя на работу.

Все эти обстоятельства оказались на руку предпри-имчивым таксистам, которые подняли стоимость на между-городний проезд – со 100 до 150-200 тенге.

Не в лучшей ситуа-ции пребывают и жители п.Мичурино. Путь маршрута №105 пролегает теперь через новый мост в районе КЖБИ, что также удлинило время проезда для людей к месту учебы и работы.

Большинство пригород-ных маршрутов, а именно №№102, 106, 104, 105, 116, обслуживает ТОО «TTS Reisen». Для водителей этого перевозчика первый рабочий день после закрытия моста, 2 ноября, также выдался не-простым.

- 1 ноября был выходной день и поток транспорта оказался невысокий, по-этому все шло четко по

расписанию, - отметил ис-полнительный директор ТОО «TTS Reisen» Алексей Бойченко. – А с утра 2 ноя-бря на дорогах образовался гололед, появились проб-ки. Работу общественного транспорта усложнило от-сутствие необходимых зна-ков дорожного движения. Например, выехать с цен-тральных улиц Поповича и Терешковой п.Затобольск на трассу оказалось очень сложно. Светофоров нет, а поток транспорта по главной дороге большой. Вот и про-изошли задержки. Мы уже обратились к местным вла-стям с просьбой установить все необходимые знаки, а пока хотя бы поставить ре-гулировщиков.

Перевозчики также отме-тили, что первые дни необ-ходимо проехать по новым маршрутам, проанализиро-вать работу и движение. По-обещали, что по результатам первых дней скорректируют графики движения, опове-стят пассажиров. Только вот количество автобусов на маршрутах пополнить не обещают, так как работают они согласно условиям тен-дера и лишних автобусов нет, следовательно, 30-минутные интервалы движения не со-кратятся.

Ольга ГОРАЙФото

Александра ОТКИНА

НАША ЖИЗНЬ

ПОДРОБНОСТИ

Две дороги, два пути...

ПОВЕСТКА ДНЯ

Владеть, но не управлятьДо конца года ГКП «Костанай-Су» передадут в доверительное управление частнику.

Сообщение об этом, опубли-кованное в «НК» за 27 октя-бря, вызвало массу вопросов у читателей. Прокомментиро-вать их мы попросили дирек-тора ГКП Казбека Шалабаева (на снимке).

- Нас поставили перед фак-том, пригласив в акимат и сказав, что Министерством национальной экономики РК утверждены Правила переда-чи в аренду и доверительное управление водохозяйству-ющих сооружений, оказы-

вающих услуги по водоснаб-жению населению, - говорит Казбек Васильевич. - В их числе оказалось и наше пред-приятие. Сегодня готовятся документы для проведения тендера. Согласно правилам, ГКП будут передавать частни-ку на срок от 5 до 49 лет. Вла-деть им по-прежнему будет го-родской акимат, но управлять уже будет не государственное предприятие, а частное.

- Казбек Васильевич, буквально две недели на-зад во время посещения акимом области Архиме-дом Мухамбетовым объ-ектов горводоканала вы поделились планами по модернизации предпри-

ятия. В связи с последни-ми событиями программа будет свернута?

- Пока ничего сказать не могу. В этом году у нас за-кончился срок действия трехгодичного тарифа на услуги. Мы подали заявку в департамент АРЕМ на новые тарифы с 1 января 2016 года, но они еще не утверждены. Согласно заявке, повторюсь, пока не утвержденной, 1 ку-бометр холодной воды с 1 января может стоить 150,66 тенге, 1 кубометр сброса в канализацию - 112,24 тенге. С учетом новых тарифов мы и планировали провести ремонт сетей, приобрести спецтехни-ку и новое технологическое

оборудование. Оно крайне нам необходимо, но все упи-рается в средства.

- А в связи с переменой собственника ваши пред-ложения по тарифам не будут пересмотрены?

- Нет. В новом тарифе мы выставили плановые расходы вплоть до 2020 года. Един-ственное условие, позволяю-щее корректировать тариф, - это повышение стоимости электроэнергии, все осталь-ные производственные затра-ты, включая рост цен на ГСМ, во внимание не принимаются. Новый тариф утвердят на 5 лет с ежегодным увеличением.

Александр КУЗЬМИЧЕВФото автора

Большой мост откроют только в июле 2016 года

Основной поток автотранспорта идет теперь через «корейский» мост Из-за возникшего коллапса жители п. Затобольск вынуждены долго ждать автобусы

Page 5: №87 (2787)

Бүгінгі нөмірде:

* Бәрімізге мүдде ортақ

* Мен замандастарыма сенемін

* Әркімге өз ата-анасы ардақты емес пе?Сейсенбі, 3 қараша 2015 жыл

Мектеп оқушыларының тамағының сапасы әрқашан да баршаның тұрақты на-зарында. Осы мәселе бой-ынша жақында облыс орта-лығындағы бірқатар бүгінгі көтеріліп отырған тақырыпқа тікелей қатысы бар мекеме-лер мен білім ордаларында болған едік. Сол көзбен көріп, көңілге түйгендерімізді баян-дап бергенді жөн көрдік.

Жалпы, бұл күндері Қо-станай қаласында 31 мектеп оқушылары күніне бір мезгіл ыстық тамақпен қамтамасыз етіледі. Үстіміздегі жылдың наурыз айында ұйымдасты-рылған тендер нәтижесі бой-ынша «Сказка» өндірістік кооперативі 27 мектепке, «Ерғалиева», «Азарова», «Ба-лықбаева» жеке кәсіпкерлері басқа да қалған білім ордала-рына қызмет көрсетеді.

Мәселенің анық-қанығы-на жету үшін шаһарымыз-дағы мемлекеттік тілде білім беретін Сырбай Мәуленов атындағы гимназиясы және №9, №10 мектептеріне ар-найы барып, асханаларының

жайымен таныстық.Алдымен жоғарыда

аталған гимназияға атбасын бұрдық. Білім ордасының басшысы Бекежан Көшмыр-зин өзі басқаратын ұжым көп жылдан бері қаламыздағы «Сказка» өндірістік коопе-ративімен тығыз байланыста жұмыс істейтіндігін айтты.

Қазіргі таңда мұндағы асханада төрт адам қызмет атқарады. Олар екі ауысымда білім алатын шәкірттерге өздері дайындаған дәмді тамағын ұсынады. Буфет де мұндағы шәкірттерге қызмет көрсетеді.

Осында тәжірибелі аспаз-шы Галина Кукинаны әңгімеге тартқанымызда ол әрқашан да әзірленетін тағамның са-пасына айрықша назар ауда-рылатындығына тоқталды. Азық-түлік қанша қымбатта-са да, жыл бойына ол бір қа-лыпты сақталатындығын тілге тиек етті.

Шынында да мұнда болғандағы байқағанымыз тамақтың бағасы да әр-бір ата-аналардың қалтасы

көтерерліктей екен. Күнделік-ті кешенді астың құны - 182 теңге. Оған ас мәзіріне байла-нысты адам ағзасына аса қа-жетті тағамдардың бірнеше түрлері кіреді.

Асхананың жұмысымен танысу барысында мұндағы 7 көмекке мұқтаж отбасы-ларының балаларына мем-лекет тарапынан тегін тамақ берілетіндігін де білдік. Тағам дайындалатын орындардың санитарлық жағдайына ерек-ше назар аударылады екен. Едендер айнадай тап таза.

Аспазшылардың үстеріне киген ақ халаттарының да өзінен өз кәсіптеріне деген құлшыныстары мен адал-дығы, балаларға деген жылы қарым-қатынастарынан ішкі мәдениеттері көрініп тұр.

Содан кейін қазақтың ұлы ақыны Ғафу Қайырбеков атындағы №9 орта мектебін-дегі асхананың жұмысымен танысқанымызда да біраз жайға қанықтық. Бұл жер-дегі тағамның бағасы да кез келген адамның көңілінен шығады.

Мысалы осы жерде болға-нымызда асхана қызметкер-лері нағыз қарбалас жұмыс үстінде екен. Барша қызмет-керлердің назары алдарын-дағы істеріне ауған. Олар күнделікті ас мәзірінде көр-сетілген тағам түлерін дайын-дауға ұмтылып жатқандарын сезбеу мүмкін емес.

Осы мектепте медбике болып қызмет атқаратын Күнтай Әбілқанқызы маған асханада оқушыларға ұсыны-латын тағамның тазалығына, олардың ұл мен қыздардың көңілінен шығатындай дәре-жеде әзірленетініне үлкен мән берілетіндігін баяндады.

Қостанай шаһарының 7-ші шағын ауданында орна-ласқан №10 орта мектептің де асханасының тыныс-тір-шілігіне куә болып өзімізді толғандырған мәселелерге жауап алдық. Бұл білім ор-дасындағы асханаға қызмет көрсететін «Ерғалиева» жеке кәсіпкерлігінің жетекшісі Құралай Жұмақанқызы бізді жылы жүзбен қарсы алып, өздері биылдан бері мектеп

ұжымымен тығыз байланы-ста жұмыс істеп келе жатқан-дықтарын айтып берді.

Сондай-ақ мектептегі асхананың жұмысын қадаға-лап отыратын медбике Жан-на Өтепқалиева да өзінің көкейінде жүрген ойларымен бөлісті. Тазалық пен әзірле-нетін астың сапалы болуы оқушылардың денсаулығы-ның кепілі екендігін де жа-сырмады.

Өзіміз болған білім орда-ларында арнайы бекітілген комиссия мүшелері асханада жұмыстарын үнемі қадаға-лап отырады. Олар асхана-ның санитарлық-гигиена-лық жағдайын бақылау мен әкелінген азық-түліктердің сертификаттарының сапасы-на да ерекше көңіл бөлінеді.

Әрине бұл тақырып ал-дағы уақытта да басты назар-да болады. Өйткені, бүгінгі оқушы, ертеңгі білікті маман еліміздің арқа сүйер азама-ты. Олардың денсаулығы, күн-делікті ішетін тамағы бәріміз үшін де маңыз ды.

Ақбота ҚАЛДЫБЕК.

Оқушылардың тамағының сапасы қандай?

Бұл өзекті мәселе қазіргі таңда көпшілікті толғандырады

Сыннан қорытынды шығарылуда

Жуырда «Нұр Отан» партия сы облыстық филиа-лы «Жас Отан» жастар қанаты мен облыс тық тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруы-мен дәстүрге айналған «Таза тіл» атты акциясы өткізілді.

Бұл жолғы аталмыш акция қаламыздағы «Складской» ба-зарындағы маңдайшалар мен жарнама атауларына және көше атауларына байланысты рейд жүргізді.

Аталған жерлерде қазақтың кең қолданатын «қ», «ң», «ө», «ү» әріптерін мемлекеттік жазу-да сауатсыздыққа жол берілген-дігі анықталды. Сонымен қатар Складская, Киев сынды көше атауларында «Сқладская», «Қиев» деген сөздер кімнің бол-сын назарын бірден аударады. Сондықтан сондай қателіктерге жол берген мекеме басшыла-рына ескерту жасалды.

Осы арада бір айта ке-тер жай, сыннан қорытынды шығарып жатқандар да бар. Мәселен, облыс орталығының кейбір шағын аудандары мен көшелерінде орын алған кем-шіліктер түзетілген. Бұл әри-не рейдтердің нәтиже беріп жатқандығының нақты айғағы.

Ұлы ағартушыға арналды

Биыл ұлы ағартушы, даңқты жерлесіміз Ыбырай Алтын-сариннің туғанына 174 жыл толды.

Осыған байланысты оның есімі берілген мұражай қыз-меткерлері көпшілікке ой салар шаралар ұйымдастырды.

Жылдағы дәстүр бойынша Қостанай облыстық мемори-алдық мұражайында Ыбырай Алтынсаринді еске алуға ар-налған «Қазақ халқының руха-ни айнасы» атты салтанатты кеш жоғары дәрежеде өтті.

Кезінде артында өшпес із қалдырған қайталанбас тұлға-ның рухани мұрасын қастар-лейтін зиялы қауым өкілдері және жастар басқосуға көп жиналды.

Осынау тағылымы мол жиынға көрнекті ақын, фило-логия ғылымдарының кандида-ты Серікбай Оспанов, Ыбырай Алтынсарин мектебінің түлегі, Қостанай мемлекеттік универ-ситетінің профессоры Қалқа-ман Жақып, облыстық ішкі саясат басқармасының қыз-меткері Марина Потапенко , Қазақ КСР халық ағарту ісінің озық қызметкерлері, ардагер ұстаздар - Гүлжиян Көдебаева және Ленин орденінің иегері Балдай Тұрмағамбетова қа-тысты.

Олардың жұртшылық ал-дында сөйлеген сөздерін жиналған жұртшылық ұйып тыңдады. Мектеп оқушылары ұлы ағартушының өлеңдерін мәнерлеп оқыды.

Page 6: №87 (2787)

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Үстіміздегі жаңа оқу жылында қала-мыздың солтүстік-батыс аймағындағы мемлекеттік тілдегі №15 орта мектеп та-балдырығын 446 оқушы аттады. Жалпы, облыс орталығында жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беретін 35 білім ор-дасы жұмыс істейді. Оның 6-уы толық қазақ тіліндегі мектептер болып табылады.

Осы арада бір тоқтала кетер жай, бүгін әңгіме арқауына айналып отырған аталмыш аймақта бұрын-соңды мемле-кеттік тілде мектеп болмағандығы қалың жұртшылыққа белгілі. Сондықтан басқа амал болмағандықтан, ондағы балалар едәуір жердегі өзге білім ордаларына жол

қашықтығына қарамастан қатынап оқитын. Әрине, әсіресе жауынды-шашынды,

боранды- аязды күндері оларға жеңіл соқпайтын. Облыс және қала басшылығы халықтың жағдайын ойлап, олардың өтіні-штерін қанағаттандырды. Биыл қоңыр күз-де жаңа мектеп пайдалануға беріліп, ата-а-налар мен ұл-қыздардың қуанышында шек болмады.

Бұл білім ордасы заманауи оқу құрал-дарымен толық жабдықталды. Білікті ұстаз-дар жұмысқа тартылып, ұжым жұмысқа тың серпінмен кірісті. Жаңа пайдалануға беріл-

ген мектептің сыртқы келбеті де өзге ор-даларынан ерекше. Алыстан көз тартады.

Мұнда оқушылардың қазіргі талапқа сай терең білім алуына, жан-жақты шәкірт болып қалыптасуына барлық жағдайлар жасалған. Мәселен, өзіміз әдейі ат басын бұрып, тыныс-тіршілігімен танысқан мек-тепте волейбол, баскетбол және арнайы гимнастикалық жаттығу залдары жұмыс істейді.

Ұстаздар мен шәкірттердің талғамына сай салынған білім ордасының құрылысы 2014 жылдың мамыр айында басталған еді. Құрылысшылар жұмысты қарқынды жүргізіп, дер кезінде пайдалануға берді.

Осы мақсатқа бюджеттен 1 млрд 300 млн теңге жұмсалды.

Өзіміз көзбен көргендей, осы жер-дегі кітапхана, асхана да оқушыларға аса ұнайды. Сондай-ақ, үш медиатека, екі лингафондық және компьютерлік сыныбы да кез-келген адамның назарын еріксіз аударады. Оқу орнынан электронды оқу-лықтар мен басқа да ұл мен қыздардың ой-өрістерін кеңейтуге бағытталған кітап-тарды табуға болады.

Мектеп басшасы Ділназ Сапанованың айтуына қарағанда, барлық оқушылар

тиісті кітаптармен қамтамасыз етілген. Со-нымен қатар білім ұясының жанында мек-тепке дайындық сыныбы да жұмыс істейді. Онда 50 бала тәрбиеленіп жатыр. Осында өз саласын жетік білетін қос тәрбие ші мен олардың көмекшілері уақытпен санаспай қызмет атқарып келеді.

Білім ордасы жетекшісінің әңгімесіне сүйенсек, өзі басқаратын бұл мектеп биыл халықаралық «Болашақ инженерлері» жо-басына қосылған. Аталмыш жобаға АҚШ-тың, Еуропаның осындай оқу орындары енген. Ал, Қазақстанда оған бірінші бо-лып Қостанай қаласының 10 білім ордасы кіріпті.

Осы солтүстік-батыс шағын ауда-нындағы №15 қазақ орта мектебінде болғанымызда көп жайға қанықтық. Оқу орнының алда тұрған міндеттерін білдік. Мұндағы ұстаздардың негізгі мақсаты – ұл мен қыздарды инженерлік кәсіпке ерте бағыттау.

Қазіргі таңда бұл білім ордасында жоғары білімді 34 мұғалім қызмет атқа-рады. Оның ішінде жоғары санатты ұстаз-дар да аз емес. Бұл күндері мектепте 9 сыныпқа дейінгі балалар дәріс алуда. Ал-дағы уақытта жаңа шәкірттермен толыға бермек.

БІЛІМ ОРДАЛАРЫНДА

Шағын аудандағы қазақ мектебі немесе мұндағы ұстаздар қауымының тың ізденістері

баршаны қуантады

Бәрімізге мүдде ортақ

Қазіргі таңда үкіметтік емес ұйым-дардың беделі барынша артып келеді. Біздің басты мақсатымыз – мемлекет-тің және халықтың мүддесіне сай ке-летіндей адал қызмет атқару. Қоста-най облысында 773 үкіметтік емес ұйымдар бар екендігі көпке белгілі болса керек.

Аталмыш ұйымдар әлеуметтік қорғау, салауатты өмір салты мен спортты насихаттау, балалар мен жас тардың жан-жақты дамуына бағытталған. Осындай ұжымдардың санының артуына белгілі дәрежеде әлеуметтік маңызды жобалар байқаулары, форум және көрмелердің тигізіп жатқан септігі мол. Оларды жылда өткізу дәстүрге айналған.

Қаламызда іскерлігі және ұйымдастырушылық жағынан басқа өңірлерден басым түсетін ұйымдар шоғырланған. Олардың әлеу-меттік маңызды мәселелерді шешуге деген құлшынысы да, бел-сенділігі де ерекше. Бір қуаныштысы, қоғамымыздың оларға деген сенімі жыл сайын артып келеді.

Бүгінде облыс орталығындағы үкіметтік емес ұйымдар ха-лықтың әлеуметтік мәселелерін шешуге атсалысуда. Солардың қатарында «Үміт» қоғамдық бірлестегі мүмкіндігі шектеулі жан-дарға қамқорлық танытуда. Сонымен қатар, «Қостанай қалалық мүгедектер қоғамы», «Перекресток», «Мүгедектердің Қостанай қалалық ерікті қоғамы», «Денсаулыққа жол», «Ақ көгершін», «Жаңа өмір» және тағы басқа бірлестіктер қызмет атқарады.

Қостанай облыстық әкімдігі білім беру басқармасының баста-масымен қолға алынған «Жақсылық жолы» жобасы отбасындағы бірлікті, жанұяның берік болуын қолдайды. Аталмыш жоба Төле-геновтер отбасына облыс орталығына жақын Заречный кентінен тұрмысқа қолайлы тұрғын үй тұрғызуларына қол ұшын созып, көптеген акциялар өткізді.

Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығына орай біз «Менің Қазақстаным» атты шығармашылық фестиваль ұйымдас-тырдық. Осындай ұжымдар мемлекет тарапынан үнемі қамқор-лықты айқын сезінуде. Алдағы уақытта да жаңа жобалар мен атқарылар жұмыстар да жетерлік.

Динара ӨТЕБАЕВА, «ГрИн» Қостанай облысы Азаматтық Альянсы»

қоғамдық қорының төрағасы.

Мен замандастарыма сенемін

олар өңіріміздің барлық салаларында еліміздің ертеңі үшін аянбай еңбек

етіп жатырҚазақстан – ұшқан құстың қа-

наты талатын ұлан-ғайыр аумақты алып жатыр. Алтай мен Атырау, Еділ мен Жайық арасындағы көсіліп жатқан атырап ата-бабамыздың біздерге қалдырған мұрасы. Осынау кең жазираны кезіп, халқына жайлы қоныс, жерұйық іздеген Асан Қайғы арманы біздің заманымызда жүзеге асқандай.

Себебі, қазіргі Қазақстанның кез келген өңірін жерұйық деп айтуға болады. Өйткені, тәуелсіз еліміздің қаласы мен ауылында бейбіт тірлік орнағалы қашан. Халық келешекке үлкен сеніммен қарайды. 130 – дан астам түрлі этнос өкілдері өзара ауызбіршілікте ғұмыр кешуде. Міне, Асан Қайғы арманына айналған, қой үстіне боз-торғай жұмыртқалаған заман осы емес пе!

Еліміздегі биылғы жылдың күнтізбесі айтулы оқиғаларға толы. 2015 жыл – ұлттық тарихымызды ұлықтау және бүгінгі биік-терімізді бағалау тұрғысынан алғанда мерейлі белестер жылы. Соның ішінде, Қазақ хандығының 550 жылдығы, Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығы, Ұлы Жеңістің 70 жылдығы ерекше атап өтерлік даталар емес пе?

Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйініне келетін болсам, Қа-зақстанды әлемдегі дамыған отыз елдің қатарына қосу үшін әрқайсымыз туған жеріміздің нағыз патриоттары болуымыз керек. Мұндай жастар біздің арамызда қазір де бар.

Олар өңірдің барлық аудандары мен қалаларында ғұмыр кешіп жатыр. Мәселен, замандастарым «Дипломмен – ауылға» бағдарламасы бойынша жоғары оқу орындарын аяқтап, ауылдар-да аянбай жұмыс істеп жатыр. Жас түлектердің арасынан дәрігерді де, мәдениет қызметкерін де, ауыл шаруашылығы саласы ма-мандарын да көресіз.

Өз басым оларды әрқашан мақтан етемін. Ал патриот дегеніміз «қазақпын» құр босқа мақтану емес. Ол ең алдымен ана тілін-де сөйлеу, туған жеріңді кіршіксіз сүю, ата-баба дәстүріне берік болып, еліңнің тарихын жетік білу. Өзінің шыққан тегімен етене таныс, Отанына шын жанашыр жанды патриот дер едім.

Қымбат ДОСЖАНОВА,Қостанай облысы жастарының «Алтын

кітабының» лауреаты.

Жуырда әндері елімізге кеңінен тараған Қазақстан Республикасының еңбек сіңір-ген мәдениет қызметкері, Қазақстан Композиторлар Одағының мүшесі, Амангелді ауданының құрметті азама-ты, әнші-композитор Қалибек Деріпсалдиннің авторлық кон-церті шырайлы Шымкент қала-сындағы «Достық үйінің» кон-церт залында жоғары деңгейде өтті.

Онда жұртшылық алдына шыққан өнер майталмандарын музыкалық жағынан Шәмші Қалдаяқов атындағы Оңтүстік Қазақстан облыстық филар-мониясының белгілі мәдениет қайраткері Есіркеп Жолдасов жетекшілік ететін ұлттық ас-паптар оркестрінің ұжымы сүйемелдеді.

Жиналған көпшілік алдын-

да кеш иесінің туындыларын Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Ғазиза Жұмекенова, халықаралық байқаулардың лауреаттары Жанатбек Кәдіров, Нұрболат Арзамас және автордың өзі аса бір шеберлікпен орындады.

Көрермендер олардың

әрбір шырқаған әндеріне қайта-қайта қол шапалақтап, өздерінің шынайы ризашы-лықтарын білдірді. Осының өзінен-ақ жерлесіміздің құлақтан кіріп, бойды алар әсем туындылары көрер мендердің

көңілдерінен шыққандықтарын байқауға әбден болады.

Осы арада Қостанайдың Шәмшісі атанған Қалибек Деріпсалдиннің негізгі мақса-ты – Торғай мен Қостанай өңір-лерінің өнері мен мәдениетін насихаттау екендігін айтып өткеніміз абзал. Ол мұның алдында да еліміздің Тараз, Қарағанды, Астана, Көкшетау, Петропавл және Орал қала-ларында осындай авторлық концерттерін қойып, тыңдар-мандардың ерекше ыстық ықы-ласына бөленген еді.

Біз әнші-композиторға алдағы уақытта да мықты денсаулық, шығармашылық табыс тілейміз. Өнер көгінде жұлдыздай жарқырай беріңіз, жаны жайсаң аға!

ҚҰТТЫҚТАЙМЫЗ!

Қалибектің әндері Шымкентте қалықтады

БЕТТІ ДАЙЫНДАҒАН Айзат АСЫЛБЕК.

Page 7: №87 (2787)

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 72015 – ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫ ЖЫЛЫ

Қазақ пен қырғыз ежелден туысқан халық. Ауылы аралас, қойы қоралас жатқан ағайын. Жақында облыс орталығында орналасқан «Аса-ба» қырғыз этномәдени бірлестігінің президенті Қанатбек Үсенғазыұлы Бе-делбековпен арнайы жолығып, өзі же-текшілік ететін ұйым мен ынтымағы жарасқан қос ұлттың арасындағы тамырын тереңге жайған бауырлас­тық және басқа да мәселелер бойын-ша көкейде жүрген сауалдарымызды қойған едік. Сол әңгімені жұртшылық назарына ұсынғанды жөн көрдік. БІРЛІК ТҮБІ –БЕРЕКЕ

– Қанатбек Үсенғазыұлы, сіздің есіміңізге көптен бері қанықпын. Қо-станай шаһарындағы Наурыз мере-кесі және басқа да маңызды басқо-суларда өзіңіз жетекшілік ететін бірлестіктің атқарып жатқан жұмы-старына жұрттың тарапынан шынайы ризашылықты естиміз.

– Алдымен уақытыңызды бөліп, өзімнен сұхбат алып отырғаныңызға тәнтімін. Біз бұрыннан көрші отырған әрі сыйластығымыз ерекше халықпыз. Сондықтан менің айтарым да мол. Өз-деріңіз білесіздер, Елбасы үстіміздегі жылды Қазақстан Халқы Ассамблеясы жылы деп жариялады.

Сондықтан да мұны бәріміз шын ниетпен қолдап, қазақ елінде ұлт-тар арасындағы достық пен бірлікті нығайтуға шама-шарқымыз келгенше өзіміздің үлесімізді қосуға талпынып жатырмыз.

Біздің бірлестік 2010 жылы құрыл-ды. Қазіргі таңда оның құрамында ша-мамен 500 қырғыз бар. Олар өздерінің таңдаған кәсіптеріне қарай түрлі сала-ларда жұмыс істейді. Қазақ жері олар үшін туған елдеріндей болып кетті.

Өйткені, мұнда олардың бақыт-ты ғұмыр кешіп, ұл мен қыздарының қазіргі уақыт талаптарына сай білім алуына барлық жағдайлар жасалған. Міне, мұның бәрі де мемлекет басшы-сы Нұрсұлтан Назарбаевтың кемеңгер саясатының арқасы дер едім.

Бірлестік бұл елдегі түрлі Наурыз, Тәуелсіздік мерекелері және басқа да айтулы мейрамдарға арналған салтанаттарға белсене ат салысады. Сондай-ақ қырғыздардың өміріндегі ерекше орын алатын мерекелерді туысқан халықтарға танытуға да тал-пыныс жасап келеді. Оны жергілікті бауырларымыз да көріп әрі жоғары бағалап жүр.

Сонымен қатар мұндағы барлық менің қандастарым жергілікті ағайын-дармен араласып, олармен арадағы қарым-қатынасты бұрынғыдан да нығайтуға, мемлекеттің өміріндегі барлық табыстарға өздерінің үле-стерін қосып келеді.

Мәселен, мен 2005 жылдан бері Қазақстанның азаматымын. Сол се-бептен Қазақстанды өзімнің екінші Отаным деп есептеймін. Бір қуанышты-сы, еліміздің мәртебесі жылдан-жалға асқақтап, дүниежүзілік қоғамдастықта ерекше беделге ие болды.

КЕШЕГІ ДИҚАННЫҢ ҰЛЫМЫН

– Інім, сіздің сөз саптауыңыздан қырғыздың қарапайым ғана отба-сында туып өскеніңіз, жастайыңыз-дан ата-анаңыздың тағылымды тәрбиесін алғандығыңыз көрініп тұр. Енді өзіңіздің кіндік қаныңыз тамған құтты қонысқа да қысқаша шолу жа-

сайтын кез келген секілді.– Мен осыдан 47 жыл бұрын

Қырғызстан Республикасы Жалал- Абад облысының Ноокен аудынына қарасты Арысланбаб ауылында дүние-ге келдім. Бұл табиғаты ғажайып, өте сұлу өңір. Таулы аймақ алыстан мен-мұндалап көрініп тұрады.

Мұнда жеміс-жидектің неше түрі өседі. Кәдімгі грек жаңғағы және басқа да уылжып піскен әрі адам ағзасына аса қажетті жемістерімен ерекше да-раланады. Сондықтан да жергілікті халық жердің қадірін жақсы біледі. Диқаншылық жұмысқа өте бейім ке-леді.

Өзімнің әкем Үсенғазы осыдан екі жыл бұрын мәңгілік көз жұмды. Ол ғұмыр бойы диқаншылықпен шұғыл-данды. Осылайша адал еңбек, төгілген маңдай тердің арқасында құдай бер-ген он баласын яғни бес ұл, бес қызын ештеңеден тарықтырған жоқ.

Мен ұлдардың бесіншісімін. Соған қарамастан жастайымнан әкем мен шешемнің бейнетқорлығынан да болар, еңбексүйгіш болып өстім. Қа-ланың балаларына қарағанда ауылда өскен балалар қиындыққа төзімді ке-леді. Олар әрбір үзім нанның, дастар-ханға қойылатын азық-түліктің қандай мехнатпен келетіндігін жақсы түсінеді.

Осы ұл мен қыздарын қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай тәрбиелеп жеткізген анамыздың да біздің өмірімізде алатын орны ерекше. Ол кісі батыр ана. Отағасы перзент-терінің қамымен күні бойы жұмыста болғандықтан шешеміз негізнен үй шаруашылығымен айналысты. Ана-мыздың есімі - Ұлархан. Қазір 79 жаста.

Ұрпақтарынан 35 немере, 17 шө-бере сүйді. Жуырда ғана маған елден қонаққа келді.

Шаңырағымыздың ырыс-бере-кесін келтірген осынау аяулы жан бұл күндері жиырмадан астам немерелері мен шөберелерінің ардақты әжесі. Көпті көрген мейірбан кісі емес пе? Шындығын айтсам, ол келгелі бері үй-іміздің берекесі кіріп қалды.

– Мектепте қалай оқыдыңыз? Сол кездері қандай мамандық иесі болу-ды армандаушы едіңіз. Өзіңіз секілді жүрегі жомарт, халықтың арасында беделі жоғары азаматтың жастық шағынан кейінгі өскелең ұрпақ та ха-бардар болғаны жөн емес пе?

– Иә, сіз осы сауалыңыз арқы-лы менің көз алдыма бүкіл жастық шағымды елестетіп отырсыз. Әрине, мектеп қабырғасында жүргенің де арманшыл, қиялшыл болып келесің. Сол шақтарда зәулім ғимараттарды, әсем көп қабатты үйлерді тұрғызатын құрылысшы болсам дейтінмін.

Сондықтан осы мақсатқа жету үшін ерте талаптандым. Сабақты да бір кісідей жақсы оқыдым. Тоғы-зыншы сыныптан кейін, яғни 1983-1986 жылдары Жалал-Абад облысы Тоқтағұл ауданындағы №39 кәсіптік техникалық училищеге шәкірт болып қабылдандым.

Осы жерден тас қалаушы-монтажшы мамандығын меңгеріп шықтым. Содан кейін әр азаматтың парызы емес пе, Германияда әскери борышымды өтедім. Онда абыроймен қызмет еттім. Нағыз жігітке қажетті мектептен өтіп, туған жеріме шыңда-лып оралдым.

Уақыт өте өз мамандығымның шебері болу үшін жоғары білім қа-жет екендігін де ұғындым. Сондықтан Қырғызстанның астанасы Бішкек қала-

сындағы политехникалық институтқа құжатымды тапсырдым. Жолым болып, осы білім ордасынан құрылысшы-инженер мамандығын игердім.

– Сонда Қостанайға қай жылдары келдіңіз?

– Солтүстікте жатқан ауасы кәусәр, менің кіндік қаным тамған ауылым секілді табиғаты ерекше Қостанайға 1996 жылы табан тіредік. Ол кешегі алып Одақ Кеңес Одағы ыдырағаннан кейінгі халық үшін ауыр кезең еді.

Бұл жердегі ағайындар бізді туған бауырларындай ыстық ықыласпен қарсы алды. Жергілікті азаматтармен тіл табысып, жерсініп кеттік. Әу баста саудамен айналыстым. Арада төрт жыл өткен соң өндірісті қолға алуға бел будым. Осылайша, кез-келген шаңы-раққа аса қажетті жиһаз әзірлейтін өзімнің жеке кәсібімді аштым.

Міне, содан бері осы жұмысымды барынша жандандырып келемін. Әри-не, өткен жылдарда тәжірибе де арта түсті. Халықтың сұранысына қарай жұмыс істедік. Жасалған заттарымыз-дың сапасына көп көңіл бөлдік. Соның арқасы да шығар, қазір жұртшылық бізді жақсы біледі.

КЕНЖЕ ҰЛЫМ ҚАЗАҚ МЕКТЕБІНДЕ ОҚИДЫ

– Азаматтың негізгі тірегі оның отбасы. Әңгіменің орайы келгенде, өміріңізді нұрландырып келе жатқан жан-жарыңыз және ұрпақтарыңыз жайлы да баяндай кетсеңіз?

– Ғұмырлық серігім Кенже - қырғыз қызы. Жоғары білімді маман. Өз халқының барлық әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін ерекше құрметтейтін адамгершілігі мол да ибалы жан. Оны-мен бір шаңырақтың астында ғұмыр кешіп келе жатқанымызға да біршама жылдар болып қалды.

Жақсы жар қашан да ақылшың, қиналғанда сенімді серігің. Ол да менімен бірге кәсіпкерлікпен шұғыл-данады. Екеуміз үш ұлымызға тәлімді тәрбие беруге тырыстық.

Тұңғышымыз Оразбек бұл күндері қазір 19 жаста. Ол анасы екеуміздің үмітімізді ақтауға талпыныс жасап жатқаны шексіз қуанышқа бөлейді. Қазіргі таңда Бішкек қаласындағы еларалық «Ата-Түрік» университетінің екінші курсында оқиды. Болашақ про-граммист.

Сондай-ақ, спортқа да ерте бей-імділік көрсетті. Ол 2010 жылы Семей қаласында өткен республикалық чем-пионатта дзюдодан чемпион атанды. Оның жаттықтырушысы Евгений Ва-сильевич Мовчан. Бұл кісінің еңбегі де ерекше дер едім.

Екінші ұлымыз Ырысбек Қостанай қаласындағы қазақ-түрік лицейінің 11 сынып оқушысы. Ағылшын тіліне өте зерек. Сонымен қатар, қосымша неміс тілін де үйреніп жатыр. Болашақта Германияда медициналық институтта оқып, хирург болғысы келеді. Сөйтіп, адам жанының аршашысы атансам деп армандайды.

Ал, сүт кенжеміз Мұхаммед Қо-станайда дүниеге келді. Қазіргі таңда шаһардағы Ыбырай Алтынсарин атын-дағы дарынды балаларға арналған мектеп-интернаттың 6 сынып оқушы-сы. Оны балабақшадан бастап, қазақ тобына бердік. Онда жүріп, өзінің алғырлығының арқасында қазақ тілін жетік меңгерді.

Содан кейін әлгі аталған білім ор-дасында да өнегелі жағынан көрініп

жүр. Сабаққа өте зейінді, әсіресе, математика пәнін жақсы көреді. Мектеп ішін-дегі олимпиадаға қатысып, өзінің бағын сынап жүр. Соған қарағанда, оның да болашағы жарқын.

Ол келешекте Қостанай шаһарында жуырда ғана ашылған Назарбаев зият-керлік мектебінде білімін жалғастырғысы келеді. Оған тек талабыңа нұр жаусын де-ген ізгі тілегімізді білдіреміз.

Өзі бос кездерінде спортқа көңіл бөледі. Шах-матқа да өте қызығады. Ол өскенде экономист ма-мандығын меңгеріп, кәсіп-керлікпен айналысқысы келеді. Анасы екеуміз осы перзентіміз жоғары білім алған соң, біздің қазіргі жұмысымызды жалғастыра ма деген үмітіміз де бар.

ҚЫРҒЫЗ БЕН ҚАЗАҚТЫҢ

САЛТ-ДӘСТҮРІ ӨТЕ ҰҚСАС

– Сізбен жүздескелі бері байқаға-ным, қазақ тіліне өте жетік екенсіз. Жалпы осы түбі бір, қырғыз және қазақ ұлтының бойында қандай ұқ-састық бар деп ойлайсыз?

– Сіздің пікіріңізге толық қосы-ламын. Қырғыз пен қазақ ежелден төскейде малы, төсекте басы қосылған бауырлар ғой. Сондықтан да олардың дәстүрлері де өте ұқсас. Ішетін та-мағы да, киетін киімдері де бірдей. Тілдерінде де көп айырмашылық жоқ.

Осындай ынтымағы келіскен ел болған соң ба, олар егіз қозыдай жа-расып, тіпті құда-құдандалы болып жатқандары да аз емес. Оны өздеріңіз де баспасөздерден оқып, теледидар-лардан көріп жүрсіздер. Екі халықтың ел аузындағы ұлы жазушылары да бұрыннан дос, әріптес болып кеткен.

Мәселен, қазақтың ұлы жазушы-сы Мұхтар Әуезов қырғызды әлемге танытқан заманымыздың заңғар қа-ламгері Шыңғыс Айтматовтың кезін-де танылуына өзінің ағалық ықпалын тигізгені белгілі.

Мұны қырғыз бауырлар ешқашан-да ұмытпайды. Осы Шыңғыс ағамызбен қазақтың көрнекті ақын-жазушылары Мұхтар Шаханов, Қалтай Мұхамеджа-нов секілді қайталанбас тұлғалармен арадағы достық, сыйластықтары да көпшілікке аян.

Қырғыздың көрнекті актері Сүлей-мен Чокморовты да қазақ бауырлары-мыз айрықша құрметтейді. Туыстас қос ұлттың әндері де өте әсерлі, мазмұнды кәдімгі құлақтан кіріп, бойды алатын туындылар десем қателеспеген болар-мын.

Қазақстан және Қырғызс тан Рес-публикаларының Президенттері Нұрсұлтан Назарбаев пен Алмазбек Атамбаевтардың арасындағы жылы қа-рым-қатынас та екі елдің азаматтарын ерекше қуанышқа бөлейді. Нұрсұлтан Әбішұлы әрқашанда қырғыз халқына қамқорлық танытып келеді.

– Өзіңіздің сөзіңізге қарағанда, көңіліңіз адам баласына әрқашанда тек ізгілік тілейтіні айқын сезіледі. Қайырымдылық мақсатында қандай демеушілік жасап жүргеніңізді де біл-гіміз келеді?

– Қолдан келсе көмекке мұқтаж жандарға қол ұшын бергенге не жет-сін? Мұсылман баласы болған соң, ша-ма-шарқымыз келгенше өзгелерге ша-рапатымызды тигізіп жатсақ несі артық.

Өз басым облыс орталығы, яғни КСК шағын ауданындағы жетім бала-лар үйінде тәрбиеленіп жатқан қос жасөспірімге мүмкіндігім болғанша қамқорлық жасадым. Сөйтіп, оларды қаржылай қолдадым. Олар да біздің сенімімізді ақтады. Спорттың бокс түрінен халықаралық жарыстарға дейін қатысып, қарым-қабілеттерін танытты.

– Сіз жас та болсаңыз өзіндік айта-рыңыз, өмірден көрген-түйгеніңіз аз емес. Осы Қазақстан халқы Ассам-блеясы жылы сіздің есіңізде несімен қалды. Жалпы, көпұлтты қазақ елінің жұртшылығына не дер едіңіз?

– Мемлекет басшысының 2015 жылды Қазақстан халқы Ассамблеяс ы жылы деп жариялауы түсінген адамға маңызы өте зор. Өйткені, елімізде ме-кендеп жатқан ұлт пен ұлыстардың алдына қойған мақсаты да, мүддесі де ортақ. Басты міндетіміз - әлемдегі бә-секеге қабілетті отыз елдің қатарына қосылу екендігі ақиқат.

Биыл мен үшін өте қуанышты жыл болды. Ассамблеяның 20 жылдығына арналған мерекелік медальмен ма-рапатталдым. Өткен жылы қырғыздың ұлы ақыны, ойшыл композитор Тоқтағұл Сатылғановтың 150 жылдығын өткізуге белсене атсалысқаным үшін «Түріксой» деп аталатын беделді ұйымының гра-мотасына ие болған едім.

– Қанатбек бауырым, мына тір-шілікте еңбектенумен қатар демалыс пен бос уақытты да мазмұнды өткі-зудің керектігін жете түсінетін жігіт-тердің бірісіз. Қолыңыз қалт еткенде немен айналысасыз?

– Сауалыңыз өте орынды. Адам болған соң аянбай жұмыс та істеу керек. Бірақ бос уақытты мүмкіндігін-ше тиімді пайдаланған жөн. Өйткені, денсаулық — ең басты байлық. Сол се-бептен де өзім бассейнге барып, шо-мылғанды ұнатамын. Рухани байлықты да жаным сүйеді.

Өзімнің өмірімнің жалғасы үш ұлым да спорттың дзюдо түрімен айна-лысады. Жігітке сегіз қырлы, бір сырлы болған өте жарасады.

Әңгімелескен Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Ежелден төскейде басы қосылған бауырлармыз

«Асаба» қырғыз этномәдени бірлестігінің президенті Қанатбек Беделбековпен сырласу

Page 8: №87 (2787)

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 АДАМГЕРШІЛІК ТАҚЫРЫБЫНА

Қарттар үйіндегі

ақсақалмен әңгіме

Осы тақырыпқа қалам тер-бер алдында менің көз алды-ма осыдан біраз жыл бұрын еліміздегі бір шаһарда амалсыз қарттар үйінде төрт қабырғаға қамалып, күніге балаларын екі көзі төрт болып күтіп, қа-мыққандықтан жанарына жас алған ақсақалдың бейнесі тұра қалды.

Ол ең алдымен: «Балам ал-да-жалда осы мәселені газетке жариялай қалсаң, аты-жөнімді өзгертерсің. Тек шартты түрде Жақан ата дей саларсың» - деп иегі кемсеңдеген-ді. Шынымды айтсам, сол жүздесуден кейін біраз уақытқа дейін өзіме өзім келе алмай жүрдім.

Сонда оның бала сымақта-ры қалай ғана оны көзі қиып, осы үйге тапсырды екен деп ойладым. Алғашында әлгі ақ-сақал басынан өткен жайды маған айтуға ұялғандай, бір түрлі қысылғандай сыңай та-нытты. Алайда, менің оған есімін толық жазбайтынымды білдірген соң іштегі шемен бо-лып қатып қалған шерін сыртқа біртіндеп шығарды.

Енді, оқырманға түсінік-ті болу үшін соның бәрін де рет-ретімен баяндағаным жөн шығар. Менің мұндағы көзде-ген мақсатым, әңгіменің ашығы керек, ол кісінің абырой-бе-деліне дақ түсіру емес, оның жан-сырлары арқылы кейінгі іні-қарындастарымызға кішке-не де болса ой салу еді.

Ж а қ а н а қ с а қ а л д ы ң әңгімесінен түйгенім, ол да кезінде жұрт қатарлы еңбек етті, үйлі-баранды болды. Жары Гүл-сім апамыз екеуі екі ұл, қос қы-зына тағылымды тәрбие берген сияқты еді. Осы балапандарын өзгелерден қалдырмайын деп таңның атысынан күннің баты-сына дейін талмай жұмыс істеді.

Таңдаған оқу орындарына түсірді. Үлкен қалаларда білім алып, ата-анасын қуантқан шақтарын да ұмыта қойған жоқ. Бала бауыр етің емес пе? Өздері ауылда тұрған соң мал ұстады. Бәйбішесі соның сүтінен қаймақ істеп, май шайқады. Жылда қо-рада баққан жылқыларын са-тып, ұл мен қыздарының оқуына жаратты.

Бәрі де көздегендей әдемі жалғасып келе жатыр еді. Олар қолдарына аңсаған дипломда-рын алып, жан-жаққа кетті. Бұл кезде кейіпкеріміз де жетпіске жақындап қалған-ды. Сол шақта кемпірінін қыңқыл-сыңқылы көбейді. Сол баяғы қан басымы жиі айналдыратынды шығарды.

Қанша жылдардан бері бірге тұрып, жастық шақтың барлық қызығын өткерген жан-жары емес пе? Оны қолы жеткен жердегі дәрігерлер-ге алып барып, көрсетті. Қа-зақ «Бір айналдырғанды шыр

айналдырады» дейді ғой. Одан кейін оның бойында қант ауруы пайда болды.

Төсекте жиі жатып қала-тын. Бұл отағасы ретінде оған шыр-пыр болып, қаншама рет жедел жәрдемді де шақырды. Алайда, сырқаты уақыт өткен сайын меңдеп, оны ақыры алып тынды. Ер азамат болса да кемпірі түнде жан тәсілім еткенде көзінен қалай мөлтіл-деп жас шығып кеткенін білмей де қалды.

Қыз балалары тұрмысқа шықты, екі ұлы үйленді. Олар аналарының жылы өткенше келіп тұрды. Кейін біржола ат ізін салуды тоқтатты. Жетпістен асқан қария жас кезінде қиын-дықты көп көргендіктен бе, бәйбішесі дүние салған соң жағдайы тіпті қиындап кетті.

Сол кезде ғана ол отана-сының қадірін шын мәнісін-де түсінді. Көп жылдан бері жансерігі болған әйелі қайтыс болған соң, оның орны үңірейіп көрініп қалды. Өзі де оған әб-ден бауыр басып-ақ қалған екен. Кемпірінің арқасында бұрын от жағып, қазанға ет са-лып көріп пе? Соның бәрі де бұған ауыр соқты.

Үйді күнделікті сыпырып, төселген кілемдерді қағып-сіл-куге шамасы келгенімен, ол киім жууға келгенде епсіздік та-нытты. Әйтеуір, баяғы намысқа тырысып, Жақан бәйбішесі көз жұмған соң үсті-басына қа-рамайтын болды демесін деп оңашада қолына сабын мен кіржуғышты алып, көйлек-көн-шегін сығып, далаға жайып қоятын.

Алайда, жалғыздықтың зардабын әбден бастан кешті. Бір өзі жұртта қалған күшіктей қалқайып отырғаннан да жа-лығады екен. Кемпірін жерле-ген соң, қорада азын-аулақ мал қалған-ды. Соларға қарағыштап уақытты өткізді. Бірақ та шөп түсіру, көмір тасу дегенге ша-масы келмеді. Әйтеуір құдайға қараған кісілер қол ұшын берді.

Бүйтіп оқып-тоқығаны құрсын, балалары мен қыз-дары келуді мүлдем қойды. Келіндері мен күйеу балала-ры қанша дегенмен жат емес пе? Өзінен тараған ұрпақтары жанашырлық танытпағаннан кейін олар қаусаған шалды не қылсын? Бір-екі рет қызуы көтеріліп, ауырғанда көз көр-ген көрші-көлемдері жанынан табылып, дәрі-дәрмегін әкелді, ыстық сорпасын ішкізді.

Осылайша әупірімдеп аман қалды. Бірақ ол енді үйде жалғыз қалудан қорықты. Күн-діз ғой білінбейді, қолындағы таяғына сүйеніп, замандаста-рын айналшықтайды. Солармен шүйіркелесіп, қас қарайғанын да білмей қалады.

Бұған ең қиыны - түнгі уақыт еді. Қыс мезгілінде ол тіпті ұзарып кететін секілді. Осы кезде оған: «Егер ажалым жетіп, кенеттен жүріп кетсем, өлгенімді кім біледі?», - деген

ой келді. Содан сол елді-мекендегі

көңілі жақын адамдармен ақылдаса келе, намыс де-генді жиып қойып, қазір өзі тұрып жатқан қарттар үйіне біржола баруға бел буды. Бір ғажабы, қыздары мен ұлдары әкелерінің кететінін қайдан естігенін кім білсін, бір күні табан астынан сау етіп жетіп келді.

Оларға керегі әке емес, баяғы қу дүние-тін. Жанында серіктері де бар. Еш болма-са солар: «Ата қайда барасыз жасыңыз келіп қалды, бізге келіңіз, өзіміз қараймыз», - деп бір ауыз жылы сөздерін айтуға жарамады.

Кезінде солар үшін бәй-бішесі екеуі не істемеді? Олар үлкен қаладан демалыс күндері кешігіп келсе, үскірік аяздан қолдарын үрлеп, үлкен жолдың бойында соларды күтіп отыратын. Марқұм кемпірі де ақжарқын, қолы ашық кісі-тін. Балаларының кімге тартқанын түсінбей-ақ қойды.

Несің айтасың, ұрпақтары бұл кісінің ауылдағы үйін са-тып, одан түскен ақшасын қал-таларына басты. Осылайша бұл өзі секілді жалғыз басты кісілер тұратын орыннан шықты.

Алғашқы күндері жаңа ор-таға үйрене алмай-ақ қойды. Өйткені, бейтаныс адамдармен бірден араласып кете алмады. Содан кейін «Үш күннен кейін көрге де үйренесің» демекші, айналасындағы кісілерге де бауыр басып, әңгімелері жара-сты. Өйткені, мұндағылардың бәрінің де тағдырлары ұқсас, мұңдары бір. Азын-аулақ зей-нетақасын да жинап, түбі керек бола ма деп сақтады.

Әке көңілі әлі де болса сол балаларында екендігін жасыр-мады. Әйтеуір, бір келіп қалар деп үміттенеді. Төрт қабырғаға қамалып, ой қажытқан кезде терезеден сыртқа қарап, жана-ры жетім баладай жәутеңдейді. Бірақ, арада екі-үш жыл өтсе де, еш болмаса бір рет ат ізін салмады. Олардың жүректері тас болып қатып қалғандығын сонда ғана білді.

Ол маған өзімен қоштасар кезінде: «Қалқам, біздің ұлты-мыздың «Бала бер, бала бер-сен сана бер» деген сөзі өте орынды. Қанша жерден оқы-

тып, тоқытсаң да, егер оның жүрегінде иман, бойында ая-ушылық сезім болмаса, ондай перзенттің барынан жоғы емес пе?», - деді.

Содан кейін бір әңгімесін-де ер азаматтың әйелінің өзінен бұрын дүниеден өткені де өте ауыр екендігін білдірді. Сондықтан мен секілді қарт-тарды да сұм ажал тұтқиылдан келсе, бәйбішесінен бұрын алғаны дұрыс. Жігіттердің ғұмырын қосқан жарларын алақандарына салып аялап, тіршілікте солардың қадірін білгендерін қалар едім деп көзі жасаурады.

Айналдырған екі-үш сағат-тың ішінде шынымды айтсам, ақсақалды өте жақсы көріп кеттім. Мен болсам ғой, әкешім өмірден ерте өткен соң оған ешқандай қызық көрсете алма-дым-ау деп өкінсем, оның кезін-де барын аузына салып, аялап өсірген ұл мен қыздарының әрекеті шектен тыс қатігездік екендігі көрініп-ақ тұр.

Сыйласа білу - үлкен өнер

Мамандығымыз журналист болған соң ба, қаншама тағдыр иелерімен кездесіп жатамыз. Дәл осыдан төрт-бес жыл бұрын редакцияда отырған кезімде қазақтың бір ақсақалы есігімді тықылдатты.

Үлкенді сыйлап өскен ұлт-тың өкілі емеспін бе? Орным-нан ұшып тұрып, жасы үлкен кісіге төрден орын бердім. Әлгі ағамыздың түсі жүдеулеу көрінді. Киімдері де жұқалаң. Бұл нағыз қыс айы болатын, бас киімі де жұпыны. Өзі мені бұрыннан танитындығын айтты, бірақ мен оны ілгеріде кезде-стірмеген екенмін.

Онымен барынша жылы сөйлестім. Сол кезде әлгі қартым күтпеген жерден еңіреп жылай жөнелді. Оған: «Ақсақал-ау сізге не болды? Бұл көз жасын төгетін орын емес, өзіңізді ұстаңыз. Болмаса, жан сырыңызды адам баласына айтпаймын, бұл еке-уміздің арамыздағы құпиямыз болсын» - дедім.

Сол кезде ол өзінің бір ауданда ұзақ жылдар бойы абыройлы қызмет атқарған-дығын жеткізді. Құдайдың бер-

ген азы-көпті балаларын қа-тарға қосыпты. Бірақ, олар өсе келе өзіне қол жұмсайтынды шығарған көрінеді. Жасы келіп қалғанда бауыр еті баласынан таяқ жеуі кімге абырой дейсіз?

Алайда, оны бір жақты ғана тыңдап, мақала жазған жоқпын. Себебі, өмірден көріп жүргеніміздей, кейде қарт кісілердің өздері де қателік жі-беріп, асыра сілтейтін кездері де болады емес пе? Кейін ол дәлелденбей жатса, ешкімге де абырой әпермейді.

Сондықтан ол кісіні жұба-тып, сыртқа шығарып салдым. Уақыт өте берді. Бір күні әлгі қартты көшеде кездестірдім. Реңі бұрынғыдай емес, бетіне қан жүгіргендей. Сол себептен де кезінде оған сеніп қалып, адамгершілік тақырыбына қа-лам тартпағаныма шүкіршілік еттім.

Себебі, кейінгі жүздесуімде ол ұл мен қыздарымен тіл та-бысқандығын жеткізді. Соған қарағанда, жанашыр ағайын-дары араға түсіп, оларды тату-ластырған сияқты.

Әрине, әркімге өз әке-ше-шесі қымбат. Оларға жақсы-лықты да, қамқорлықты да көздері тірі кезінде жасауы-мыз керек деп жатамыз. Бұл орынды да. Өйткені, олар жа-рық дүниеден өткен соң, өтірік мүләйімсіп ас беріп, басына зәулім үй тұрғызып жатудың ешқандай да көк тиындық құны жоқ.

Осы арада мына бір мы-салды да келтіре кетейін. Бұл кісімен де кездейсоқ таныстым. Маған редакцияға келген-де үстіндегі киімі мен денесі жуылмағандықтан, қолаңса иіс танауымды жаратын. Бірақ сөйлегенде, жазған мақалала-рынан оның терең білімі, ой-лау қабілетінің жоғарылығы әрдайым сезіліп тұратын.

Әңгімелескенімізде өзінің өсірген перзенттері жайлы аз-дап ғана сыр шертуші еді. Кейін оның облыс орталығында екі алақанын жайып, ары-бері өткен кісілерден қайыр сұрап тұрғанын көріп қалдым. Оны байқамағансып, басқа жаққа қарай бұрылып кеттім.

Сол арада жанымнан өтіп бара жатқан бір кісі: «Сор-лы-ай, осындай күйге де жеттің бе? Кеше қандай қып-қызыл

жігіт едің. Жұрттың бәрі бұған еліктейтін, қазір мына тұрысы-нан адам баласы түңіледі. Бәрі де өзінің жас кезінде әкелік парызын өтемей, қу арақтың құлына айналып кеткендігінен ғой», - деп қасындағы азаматқа аянышпен айтып бара жатқа-нын да екі құлағым естіді.

Уақыт өте бір танитын кісілерден сұрасам, ол әй-елінен ерте ажырасқан екен. Содан кейін шамасы ұл мен қызына қамқорлық жасап, олар өскенше әкелік парызын өтемеген көрінеді. Оның үстіне әйелі де балаларын әкесіне қарсы қойыпты.

Қысқасы, оны үйлеріне кір-гізбеген. Ағайын бауырлары да оны қашанғы шаңырақтарына қондырып, жылы қабақ таныта берсін? Оның үстіне әлгіндей ащы судың қызығына түсіп, азғындық жолға ұрынған кісіні кім жанына жолата қойсын.

Міне, сондықтан да бұл өзекті мәселеде де ойланар тұстар көп. Перзентсіз өт-кен кісілерге айтар уәжіміз жоқ. Өйткені, олар ештеңеге де алаңдамайды. Тағдырдың басқа салғанына көнбеске бола ма? Сондықтан олар жөніндегі әңгіме мүлдем бөлек.

Алайда, мың жерден тас ба-уыр болып кетсең де, әке-ше-шеңді естір құлаққа түрпідей тиетін қарттар үйіне тапсыру түбірімен дұрыс емес. Шамаң келсе, оларды ардақтап, жасы келгенде төрден орын беріп, перзенттік махаббатыңа бөле-генің дұрыс емес пе?

«Естіген құлақта жа-зық жоқ». Өз басым марқұм бір апамыздан туған әкесін жертөледе ит секілді байлап ұстағанды да естігенмін. Бұл деген енді адамгершілікке тіпті сыймайды емес пе? Сон-дай адамдар қалай ғана жер басып жүреді десеңізші.

Бәріміз де әке-шеше тәр-биесін көрдік. Ата-анамыз дүниеден ерте өткен соң, басқа әулетімізде үлкен кісілер бол-мағандықтан ата-әженің орнын жұбайымыз екеуміз бастық. Әйтпесе, кез-келген қаракөз балалар сәби кездерінен бесік жырын естіп, ақ жаулықты әжелерімізден ертегі тыңдап өскенге не жетсін?

Түсінген адамға өмір көр-ген апаларымыз бен ақсақал-ды аталарымыз қайсы шаңы-рақтың болсын ырыс-берекесі, көркі емес пе? Бірақ, өз басым барлық жас келіндер мен отағаларының бәрін түсінігі жоқ, санасы төмен дегенге келі-се алмаймын.

Олардың арасында па-расаттылары да жетеді. Кей-біреулерден тіпті: «Ата-әже-л е р і м і з д і ң а р қ а с ы н д а қиындықты көрмедік. Ұл-қыз-дарымызды имандылыққа бау лыды, оларсыз шаңырағы-мыздың мән-мәнісі болмайды», - дегенді естігенде жанымыз марқайып қалады.

О.ОТЫНБАЙҰЛЫ.

Әркімге өз ата-анасы ардақты емес пе? қаракөз бауырларымыз әке-шешелерін қалай ғана көзі қиып,

қарттар үйіне тапсырады

Page 9: №87 (2787)

ӘУЛЕТ ҒИБРАТЫ

Қостанай өңірінде Айт-мағамбетовтерді білмейтіндер жоқтың қасы. Өйткені, бұл ын-тымағы жарасып айналасына шуағын шашқан шаңырақты жерлестері ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсариннің жолын жалғастырушылар деп құрмет-тейді.

Бұл айна қатесіз шындық. Себебі, осы аталған киелі әулет-тің бәйтерегі Бірмағамбет Қол-дасбаев бүкіл ғұмырын бала тәрбиелеуге арнаған ұлағатты ұстаз. «Еңбегіне қарай өңбегі» демекші, кезінде оның қызметі жоғары бағаланып, Қазақ КСР-ның еңбек сіңірген мұғалімі, КСРО халық ағарту ісінің үздігі атанды.

Осы қайталанбас тұлға қоғам қайраткері ретінде де барша қауымның есінде мәңгілік қалды. Ұзақ жылдар бойы білім саласында аянбай тер төкті. Мектеп директо-ры ретінде де талай жас ма-мандарды тәрбиелеп, өшпес ізін қалдырды.

Амангелді аудандық оқу бөлімінің меңгерушісі болды. Көптеген шәкірттерін тәрби-елеп, олардың таңдаған ма-мандықтарының нағыз хас шебері атануларына ықпалын тигізді. Адал жұмысы үшін «Құр-мет белгісі», Еңбек Қызыл Ту ор-дендерімен марапатталды.

Айтулы азаматтың есімін барша ардақ тұтады. Сон-дықтан болар, сонау 1993 жылы аудан орталығындағы орыс-қа-зақ мектебіне Бірмағамбет Қолдасбаевтың аты берілді. Сондай-ақ, оған ескерткіш ор-натылды. Мұны ары-бері өткен жастар көріп, аға ұрпақ өкілінің өткен өмір жолынан тағылым алады.

Осындай қадірлі әкенің тәлім-тәрбиесін көрген оның сүйікті ұлы Кәрім ағамыз да шаңырақ иесінің жолын қуды. Ол да кезінде бұрынғы астана-мыз Алматы қаласындағы Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық университетінің тарих факультетінде тиянақты білім алды.

Университеттен кейін ең-бек жолын қазіргі Меңдіқара ауданындағы Ыбырай Алтын-сарин атындағы педагогика-лық училищеде оқытушы бо-лып бастады. Сөйтіп, мұғалім болуды армандаған жастарға дәріс оқып, олардың білікті мамандықты терең меңгеруіне бойындағы қажыр-қайраты мен білімі мен білігін арнады.

Содан кейін тәжірибе жи-нақтаған ұстаз өзінің туып өскен Амангелді ауданына ора-лып, осындағы орта мектепте директорлық лауазымға дейін көтерілді. Ұйымдастырушылық қабілетімен дараланған азамат аудандық партия комитетінің бюро мүшелігіне сайланып, идеология жөніндегі хатшысы болып бекітілгенін де оны-

мен бірге қызмет атқарған замандас тары мен қамқор-лығын көрген іні-қарындаста-ры ұмыта қойған жоқ.

Ол руханият саласына көп көңіл бөлді. Аудан орталығын-дағы Амангелді Иманов атын-дағы мұражайдың ашылуына, жастарды өнерге баулитын халық театрының дүниеге ке-луіне тікелей ықпалын тигізді. Сөйтіп, оның бүкіл ғұмыры жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беруге бағышталды. Ха-лық қалаулысы, яғни депутат та болды.

ЕСІМІН АБАЙ ДЕП ҚОЙДЫ

Осы жоғарыда есімдері аталған Бірмағамбет Қол-дасбаевтың туған немересі, Кәрім ағаның үміт күткен ұлы Абай да бұл күндері атасы мен әкесінің өсиетіне сай болып, білікті ұстаз атанды. Ол 1955 жылы қараша айында әлгі аталған Амангелді селосында дүниеге келді.

Кәрім ағамыз өзін ерекше қуанышқа бөлеген баласына ат беруде көп қинала қойған жоқ. Әулетімен қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевты ерекше пір тұтатын, оның өлмес туынды-ларынан ой түйіп, көп тағылым алатын. Сондықтан ырыммен, халқымыздың мақтан тұтар перзентіндей болсын деген ниетпен жас нәрестенің есімін Абай деп атады.

Бұл да ес білгеннен өзінің атына заты сай болуға тыры-сып-ақ келеді. Өйткені, алдын-да өнеге тұтар, керек кезінде ақыл қосар ардақты ата-анала-ры болды. Олардың мұғалімдік қызмет атқаруының да өзіне тигізген ықпалы ерекше еді. Кәрекең нағыз ұлтын сүйген азамат.

Білім ордаларында ұстаз, мектеп директоры және аудандық партия комитетінің хатшысы секілді қызметтерді атқарған шақтарындағы қа-лың жұртқа тигізген шапағаты өз алдына бөлек әңгіме.

Оның үстіне отағасы әрқа-шан да ішкі мәдениетінің жоғарылығымен, терең білімі-мен және көпшілдігімен дара-ланатын. Сол бойындағы асыл қасиеттер төрт перзентіне де дарыды. Бәрі де жоғары білім алып, өмірден өз орындарын тапты. Мәселен, Абай педагог атанса, сүйікті қызы Мәнсия бұл күндері Арқалық қалалық әкімдігінің ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, өңірдегі іскер за-мандастарымыздың бірі.

Одан кейінгі Гүлнәр да әкесінің сенімін ақтап, ұстаз-дық мамандықты таңдады. Әрине, Кәрекең балаларының бұл кәсіпті таңдағанына қу-анбаса, ешқашанда қарсылық білдірген емес. Себебі, мұғалім жан-жақты, жаны сұлу ма-мандық иесі. Оның үстіне көп оқып, көңілге тоқитындықтары

да жеткілікті. Ең бастысы, олардың

халқының ұл мен қыздарын оқытып, оларды тәуелсіз еліміздің нағыз тірегі болар-лық патриоттары етіп тәрбие-леуге айрықша үлес қосатын-дықтарын мақтаныш тұтады.

Айтмағамбетовтер шаңы-рағының сәнін келтіріп, ыры-сын арттыруға ерекше ықпа-лын тигізген Кәрім ағамыздың жан-жары Күләш апамыз да ғұмыр бойы отағасы секілді ұстаздық қызмет атқарды. География пәнінің нағыз біл-гірі болатын. Сондықтан да оның шәкірттерінің арасын-да үлгірмеушілер кездеспейтін.

Жалпы, қалың жұртшылық Кәрекеңнің жанұясын ерекше өнеге тұтты. Оның бір ағасы Әлім Бірмағамбет те ғылым жо-лына түскен ізденімпаз тұлға. Ол геаография ғылымдарының докторы, профессор. Көп жыл-дар бойы Алматыдағы Қыздар педагогикалық институтында болашақ мұғалімдерге дәріс берді.

Күләш апамыз азаматының абыройын асырып, оның алаң-сыз қызмет атқаруына барлық жағдайды жасады. Бауыр еті балапандарының толыққанды азамат болып қалыптасула-рына барын салды. Ұстаздық қызметі де өзінің жемісін бер-ді. Қазақстанның халық ағарту ісінің үздігі атанды.

Оның шарапаты тиме-ген кісілер жоқ шығар-ау. Мейірімді де қарапайым жан-ның қамқорлығына бөлен-ген үлкенді-кішілі қауым әлі күнге дейін ол кісінің жақсы-лығын айтудан жалықпайды. Тек өкініштісі, апамыз осыдан біраз жыл бұрын дүниеден өтті. Бұл нағыз немерелері мен шө-берелерінің қызығын көретін шақ еді.

Алайда, тағдырдың жа-зуына не істерсің? Әулеттің бәйтерегі Кәрім ағамыз бұл күндері перзенттерінен қан-шама ұрпақ сүйіп отыр. Жасы да тоқсанға жақындап қалды. Қазақтың жалпақ тілімен айта-тын болсақ «Ішкені алдында, ішпегені артында». Қазіргі таңда Мәнсия қызымен бір шаңырақта тұрады. Қыз бала қашан да ата-анаға жақын келеді емес пе? Ол әкесінің көңіл-күйін айтқызбай сезеді.

ЖАРАСЫМДЫ ЖАНҰЯ

Осы мақаланы жазуға түрт-кі болып, қаншама деректер мен дәйектерді алдыма жайып салған Асхат Жансұлтанұлы Хасенов Әбекеңмен балалық шағы бірге өткен жан досы әрі сырласы.

Асхаттың әкесі Жансұлтан да есімін ел таныған, кезін-де Амангелді аудандық пар-тия комитетінің ұйымдастыру бөлімін басқарған көрнекті қоғам қайраткері. Анасы Қали-

ма апамыз да ұлағатты ұстаз еді. Абыройлы қызметі үшін қаншама жұртшылық айтып жүретіндей марапаттарға ие болды.

Мұны әңгімелеп отырған себебім, Жансұлтан аға мен Қалима апамыз кейіпкерім Абайдың әкесі Кәрім және анасы Күләшпен өте жақын араласқан, тіршіліктегі барлық қуаныш пен қайғыны бөліскен рухани үндес кісілер еді.

Олардың арасындағы осы сыйластықты екі шаңырақтың ұлы мен қыздары да жалға-стырып жатыр. Асхат Абаймен құрдас болғандықтан айтары да өте мол. Аптасына бір рет хабарласпаса, сағынысып тұра-тындығын да жасырмайды.

Болашағы жарқын ұлдың бойындағы асыл қасиеттер со-нау сағымдай бұлдырап артта қалған жастық кезінде айқын көрінеді емес пе? Асекеңнің айтуына қарағанда, Абай мек-теп қабырғасында жүргенде үздік оқыды. Құрдастарының арасында ерекше кішіпейіл-дігімен, кеңпейілдігімен дара-ланды.

Сондай-ақ, ұйымдасты-рушылық қабілеттері де тым ерте көрінді. Мектептегі өзі оқыған сыныпта жастардың көшбасшысы болды. Білім ор-дасындағы барлық оқушыларға танымдық-тағылымдық жағы-нан берері мол кештердің ба-сы-қасында жүретін.

Мұндай дарынды бозба-ланы кім жек көрсін? Ұстаз-дары мен сыныптастары оның келешекте үлкен бір ұжымға жетекшілік ететін іскер басшы болатындағына күмән келтір-мейтін. Олардың осы үміттері де толық ақталды.

Өйткені, Абай алтын ұяны аяқтап, қолына жұрт қатарлы кәмелеттік аттестат алған соң уақытты оздырмай, Алматы қаласына аттанды. Өйткені, ол өзінің біліміне сенді. Содан құжаттарын Қазақ мемлекеттік университетінің география фа-культетіне тапсырды.

Осынау ақжарқын мінезді, кімді болсын өзінің ақыл-па-расатымен баурап алатын жігіт емтихан кезінде де барлық сы-нақтардан сүрінбей өтті. Атал-мыш жоғары оқу орнындағы өзі тандаған факультеттің ал-дынғы қатарлы студенттерінің

бірі болды. Замандасымыз универ-

ситетте тиянақты білім алып, бойындағы жақсы қасиеттері-мен көзге түсіп ғана қойған жоқ, болашақ сүйген жарын да осы университет қабырғасын-да жүрген кезінде жолықтырды. Олар бір курста білім алды.

Семей өңірінде туып өскен сұлу бойжеткен Ғалия десе Ға-лия еді. Қазақ халқына қанша-ма біртуар дарындар берген ки-елі жерден арман қуып келген қазақ қызы біздің Торғайдан барған сымбатты жігіт Абайға бірден ұнады. Олардың ойы да бір жерден шықты. Содан жеке шаңырақ көтеруге ұйғарым жасады.

Әбекең ұлтымыздың бар-лық салт-дәстүрлері сақталған аймақтың перзенті емес пе? Ата-анасының келісімін алды. Қайсы әке-шеше болсын ұлы шаңырақ көтеремін десе қуан-байды дейсіз. Содан Абай мен Ғалия 1976 жылы үйленді.

Бұл кезде олар универси-теттің екінші курсында оқып жүрген-ді. Алматы секілді та-биғаты ерекше көркем шаһар-да білім алған бес жыл бес күн-дей болмай өте шықты. Содан олардың көптен күткен диплом алатын кездері де келіп жетті.

Олар көп ойланып жатпа-ды, алған білімдерін халықтың игілігіне жарату үшін Торғай өңіріне оралды. Отағасының өмірі атасы мен әкесі секілді қазақтың ұл мен қыздарына ти-янақты білім беруге бағыштал-ды. Кезінде Амангелді ауданы-мен іргелес жатқан Амантоғай аудандық партия комитетінде нұсқаушы болып та қызмет атқарды.

Бұл жауапты жұмыс оның бойындағы барлық игі қасиет-терін жан-жақты көрсетіп, ха-лықтың әлеуметтік-тұрмыстық өзекті мәселелерінің шешімін табуына мүмкіндік тудырды. Қарапайым кісілердің мұңын мұңдап, жоғын жоқтады. Сон-дай-ақ, Әулиекөл және өзінің кіндік қаны тамған Амангел-дідегі бірқатар мектептерге жетекшілік етті.

Осы кезде ол әбден ұстаз-дық кәсіптің шыңына көтеріліп, талай шәкірттердің тәлім-гері атанған азамат-ты. Бірақ, ол ешқашанда қол жеткенге тоқмейілсіп, өзін өзгелерден

жоғары қойған емес. Кішіпей-ілділік пен қарапайымды-лықтан танбады.

Оның жан-жары, қасиетті Семей өңірінде жастық шағы өткен Ғалия да күйеуінің нағыз демеушісі, ақыл қосар серігі болды. Ол кішкентайы-нан ұлтымыздың барлық асыл қасиеттерін бойына сіңіріп өскендіктен бе, жай-саң мінезімен Амангелдідегі Айтмағамбетовтер әулетінің абыройын асырып, мәрте-бесін көтерді.

Өзінің жақсы қасиеттері-мен танылып, ата-енесіне барша ағайын-туысқанға

инабатты келін атанды. Үлкен кісілердің ақ батасын алып, көсегесі көгерді. Әсіресе, ая-улы енесі Күләш апамыздың ақыл-кеңесін басшылыққа алып, өмір көрген кісіден көп тағылым алды.

Атасы Кәрімді өзінің туған әкесіндей көрді. Біздің қазақ ақсақалды қарт пен ақ жау-лықты аналардың шынайы алғысына бөленген келіннің арасында бақытты болмайты-ны жоқ деседі. Ғалия да қазір бір шаңырақтың алдын діңгегі. Өте қонақжай. Әбекеңнің барлық достарын қай кезде келсе жылы жүзбен қарсы алады. Сондықтан оларда оны «Өзіміздің Ғалияш» деп ерке-летеді, әрдайым мақтан тұтады.

Ғалия Амангелдіге келін болып түскеннен кейін уни-верситетте алған мамандығы бойынша мұғалім болып жұмыс істеді. Мұндағы әріптестері-мен қоян-қолтық араласып, олардың ең сүйікті адамына айналды. Өзі дәріс беретін шәкірттерінің арасында үлкен құрметке бөленді.

Олар үш перзенттерін жа-стайынан еңбексүйгіштікке, елі мен халқын сүюге, ана тілі мен салт-дәстүрлерін қастерлеуге баулыған-ды. Бұл қамқорлықта-ры да заяда кеткен жоқ. Бәрі де жоғары білім алды, үйлі-баран-ды. Тұңғыштары Дастан Аман-гелді аудандық сотында жауап-ты қызметте. Ержан Алматыда банк қызметкері. Сәуле де өз саласының білгірі. Немере балдан да тәтті деген рас екен. Соны бұл күндері Әбекең мен Ғалия бастан кешіп отыр.

Құрдастарының арасында беделді, әріптестерінің құр-меттісі Абай Кәрімұлы қазіргі таңда атасы, Ыбырай Алтынса-риннің ізін жалғастырушы, ұлы-тымыздың ардақты ұлдарының бірі Бірмағамбет Қолдасбаев-тың есімі берілген орта мек-тептің басшысы.

Ұстаздардың ұстазы, Қа-зақстан Республикасы білім беру ісінің құрметті қызметкері атанып, төсбелгіні кеудесіне тақты. Сондай-ақ, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапаттал-ды. Елбасының Алғыс хатына ие болды. Бұл бір азамат үшін аз атақ-дәреже емес.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9МАМАНДЫҒЫМ – МАҚТАНЫШЫМ

Ат тұяғын тай басарнемесе Қазақстан Республикасы білім беру ісінің құрметті қызметкері,

ұлағатты ұстаз Абай Айтмағамбетов жайлы толғаныс

Page 10: №87 (2787)

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж. БІЗДІҢ10 ТАНЫМ ҚОСТАНАЙ

Жақындарың кім?Әжесі мен немересі,Жақсы көріп, бірін-біріСөгілмеген керегесі.Өздеріне жарасымдыБолып тұрат ерегесі.Әжесі қойып сұрақты,Терлетті бүгін Мұратты.- «Ата» деген кім болады?- Ол сенің шалың.- Ой, кішкентай жаным!- «Нағашы» деген кім болады?- Ол сенің інің.- Айналайын сол, Күнім!- «Жезде» деген кім?- Ол Жанардың байы.- Тек, ойбай, жолдасы де!- Жоқ, әже, БАЙЫ!!!- Жәрар, болса болсын.- Ал, «құдалар» деген кім?Біле ме деп жақындарын...Сынап отыр жас баланы«Әже» - деді құлағына, -Олар ылғи мас болады.

«Өтірік» - деген салат бар

Сотовыймен хабарлассаң,Сәлемдесіп амандассаң,Қуаныштан құламаҚайдасың? – деп те сұрама!Сұрай қалсаң еститінің:«Қараңғы үңгірден өтіп барамҚыл көпірдің үстінде кетіп барам»- дей салатӨтіріктен салат жей салат.Сосын естімегендейАлла, әллө, не, Не? – дейді

***Менің түсінігімшеСалаттан сен де «же» - дейді.

Жезденің балдызға батасы(ұлдарға)

Балдыз, балдыз, балдыздар...Дізесін құшқан жалғыздар.Көшесінде СайынныңНеше түрлі бар қыздар...О, Алла тағалаБалдыздарымды бағала.Бұларға керек «Ақ-қу» құс.Ең болмаса «шағала»Келмесін көкек «көк-ек» -депҚоңыр қаз да жетедіӘкелсін періште жетектеп.Әумин!

Түсімде(әзіл)

Есігінен қарай алмай жұмақтың,Мен түсімде өксіп-өксіп жылаппын.«Албарыңда болайын», - деп АлладанКүзетші ғып қалдыруын сұраппын.

Байқағаным Алла жүзі өкпелі,Қырын тұрып шайқап басын: «Жоқ!» - деді.Мақсатына жете алмаған пенденің,Табанына бастырамын «шоқ» - деді.

- Білем- білем, ұзын Сіздің құрығың,Қай ісімнен жақпады екен қылығым?Қызыл шоқтан шұрық-шұрық болмай ма?Ана жақта зорға тапқан шұлығым.

- Доғар сөзді, өз жөніңе бар деді,Тек мынаған құлағыңды сал: - деді.Жолды көрдің, асықпай бір келерсің,Болған кезде ақсақалды шал деді.

Әйеліме баяндап ем түсімді,Менен әзір құтылмасын түсінді.Қолыңнан түк келмегесін жарқыным,Оятасың неге? – деді кісіні.

Қадір түнін күткенде...

(әзіл)Мен бүгін Қадір түнін қарсы аламын,Жұтайын мейірлене таң самалын.Бір Аллаға сыйынып тілек тілеп...Күнәм болса кешір – деп жар саламын.

Сақал – мұртың өспесін мазаны алып,Дәрет алып жүріңдер! тазаланып....Періштелер жан-жақтан келет – дейді,Ату керек бүгін таң ажарланып.

Жан-жарым неге сонша таңырқадың?Күтейік Алла жазса Қадір таңын.Бір періште көлігін тастап кетсе,Өзіңді төркініңе қыдыртамын.

«Дем алам, сен ұйқымды бөлме», - деді,(Ұтанат пеш түбінде терлегенді)-Ұлықсат таң атқанша далада жүр,Тек үйге «Мерседессіз» келме – деді.

Түн суық құлағымды дыз еткізді,Келе ме ақпан айы мұз еткісі?Бір дүкеннің ығына аялдап-емАтып тастай жаздады күзетшісі.

Жазықсыз оққа ұшуға келіспедім,Түн жүру біздің жасқа теріс дедім.О, құдай, екі аяққа қуат берші,Көлігі қажет емес періштенің.

Жүрегім менің оң жақта

(әзіл)Машинаның рулі,Біздің елде сол жақта.Жан-жарым қалмай бір елі,Жылжыпты жүрек оң жаққа.

Балғаға да оңқаймын,Қалайсың өзің, балақай?Оң жолмен жүріп қартайдым,Өзімен кетсін солақай!

Қайтейін шофер болғасын,Қараймын жиі жол жаққа.Жақсы болса жолдасың,Жүрек те көшеді оң жаққа.

Өте қиын тақырып...- Жақын жүруші-ең «дау» - десе,Жерімізде жау келсе(Бірақ бізден беті аулақ)Қалар ма едің жер қорғап?- Қорғайтын менде жер бар ма?Сатылмаған көл бар ма?!Өте бір қиын тақырып.Кетті – ғой бәрі сатылып.Құлақтың жерін сыпырғанБіз жүрген жай «мақұлық»Қазаққа мол жер қалдырғанБабалардың жатыр сеземінАруақтары «ах» - ұрып.

Бәкеш АйсинҚостанайда рухани байлықты жоғары қойып, ғұмырын қаламгерлікке

арнап келе жатқан бауырларымыз баршылық. Солардың бірі — Бәкеш Айсин. Оның осы уақытқа дейін бірнеше сатиралық жинақтары жарық көріп, оқырмандар тарапынан өзінің бағасын алды.

Бүгін жұртшылық назарына оның бір топ туындыларын ұсынып отырмыз. Сатиралық өлеңдер жерлестеріміздің талғамынан шығады деген үміттеміз.

ҚырықжетіҚазақтың ежелгі әдетін-

де қыз туғанда «қырықжеті» ұл туғанда «ат ұстар» деп сүйінші сұрайтыны немесе «қалың-малға «қырықжетіні» матап берді» дейтіні бар. Бұл сөз өткен ғасырларда жиі айты-лып, дәстүрде жиі қайталанып және өмірді жиі жасалып қа-лыптасқан ғұрып болатын. Әрине, «қырық жеті» дегені, осыншама мал екені әркімге белгілі. Ал ол неге 48 немесе 50 емес? неге 47-ге тоқтаған? Демек, бұл жай ғана 47 емес, өзіндік мән-мағынасы, сыры бар қырық жеті болғаны. Біріншіден, қазақ «қырық» пен «жеті» санын ежелден қасиетті, өмір мен тұрмыста құпия сыры мен киесі бар сан деп қараған. Мысалы «қырықтың бірі - Қы-дыр», «қызға қырық үйден тыйым», «қырық күн шілде», «жеті қазына», «жетіскеннің жеті әлпі», «жігітке жеті өнер де аз», «жеті қат жер», «жеті ата», «жеті жұрт» т.б. Олай бол-са халық өзінің құдалық сал-

тында қалың мал санын қырық пен жетіні қосып ырымдап осы санға тоқталған.

ОшаққазарХалықтың ертеден келе

жатқан дәстүрі бойынша есімі елге белгілі, ардақты азамат-тарына, ол қайтыс болған соң, жыл толғанда ас беріледі. Бұған әзірлік ерте басталады. Асты өткізу үшін шақырылатын ел, жұмсалатын мал-мүлік, қаржы, өткізілетін орын (жер), тігілетін үй, қызметшілер жөнінде астың басқарушылары – басты-басты кісілер бас қосып кеңеседі. Ойға алған, атқарылатын жұмыс-тар туралы келелі мәселелер шешіледі. Бұл басқосу, яғни ас өткізушілердің ұйымдастыру мәжілісі «ошаққазар» деп ата-лады. Ұйымдастыру мүшелері әр ай, апта сайын ас асабасына жүргізіліп жатқан жұмыстары туралы есеп беріп отырады. Асты ұйымдастырушылар мен оған шақырылған ел арасын-да үнемі байланыс болып, ха-барласып отырады. Барлық ел

асты жоғары дәрежеде өткізу-ге ат салысады. Асты өткізуде ошаққазар күнінің орны бөлек. Ас болатын күн жақындағанда яғни 2-3 күн қалғанда тойға тігілген үйлерден аулақ жерден ас пісіретін орын белгіленеді. Қажетті ыдыс-аяқ, тамақ сақта-латын ас үйлер тігіледі. Келетін адамдардың санына байланы-сты ошақ қазылады. Ошақ қа-зудың да өзіндік жол-жоралғы-лары, тәртіп-ережелері болады. Бұл да астың дәрежесін көрсе-тетін белгі болып саналады. Ұлытауда Ерден Сандыбайұлы-ның асында – 200, Қарқаралы жеріндегі Құнанбайдың әкесі Өскенбай асында қазылған 300 ошақтың ізі бүгінгі күнге дейін сақталып келген. Ауқатты адамдар осы ошаққазар күнін-де шағын той өткізген.

Көк жағысҚазақ халқында егіншілік

шаруашылығына орай жасала-тын салт-дәстүр түрлері де аз емес. Сондай салтанатты ең-бек көріністерінің бірі егінші

ауылда жасалатын «көк жағыс» атты мерекелік ғұрып. Өкінішке орай осы әдет қазір ұмытылды десе де болады. Бұл дәстүр дән себеліп, ол ба алып, қауыз жара бастағанда аталып өтеді. Және ол өсіп келе жатқан дәнге көз бен тілден тағы басқа тосын апаттан сақтасын деген ақ ни-етпен жасалады. Мысалы, жұма күні ақсақалдар мен диқандар және барлық ауыл еңбеккер-лері егіс даласына шашып, дұға оқиды. Дастарқанға дуалы ауыз қариялар жаратушыдан тілек тілеп, бата береді.

КөрісуКөрісудің үш түрі бар:

бұрынғы дәстүр бойынша ұза-тылған қыздың жыл толмай төркін жұртына баруына бол-майды. Бұл қыздың жаңа отба-сына алаңсыз үйренсін, сәбилі болған жағдайда ес жиып, өз-өзіне келсін деген мақсатпен жасалған тыйым болса керек. Ата-анасын сағынып жүрген кезде, артынан іздеп келген туысымен қыз көрісіп, жылап,

өзінің сағынышын, өкпе-на-зын өлең-жырмен білдіреді. Мұндай сәтте қыз туыстарына басындағы жаулығын көрсе-туге ұялып, оны алып тастап, орамал тартып алады. Кейде бауырларын көптен көрме-ген әйелдер де туыс-туғаны келгенде көрісіп, сағынышын білдіреді. «Кімдер екенін айы-рып болар емеспін, кезек-кезек келіп мені құшақтап көрісіп жатыр» (Т.Әбдіков). Туыс-туған-дары, ет жақындары қайтпас сапар шеккенде артта қалған ағайын-жекжаттары көрісіп, жылайды, дауыс қылады.

Сөзге тоқтау«Бас кеспек болса да тіл

кеспек жоқ» дейтін қазақ халқы қай заманда да қашан-да жүйелі сөзге тоқтаған. Сөз асылын, орынды сөзді «аталы сөз» деп жоғары бағалаған. Бір ауыз сөзбен ердің құнын кешірген. Әр қазақ айта білген, тыңдай білген, оған тоқтай да білген. Олар «тіземнен сүрін-дірсең де, тілімнен сүріндірме»

деп тілеген. Соған сәйкес хан, би, бай, төрелер де шешен-дер мен ақындарды төбесіне көтеріп сыйлаған. Кіші жүздегі атақты Баймағамбет сұлтан өзі өлім жазасына кескен Шернияз ақынды сөз тапқан шешендігі мен тектілігі үшін кешірім жа-сап алдына мал салып берген.

Мұндай тауып айту да, одан аспаған мәрт азаматтар да ел ішінде көп болған. Олардың өз сөзі ел-жұртқа ғасырдан ғасырға жетіп, асыл сөздің үл-гі-өнегесі болып қалды. Бұл жақ-сы дәстүрлі ғұрып күні бүгінге дейін жалғасын тауып келеді.

СоғымҚыс айларында пайдалану

үшін алдын ала әзірленетін азық-түліктің бір түрі, сойыс малы. Сойыс малы негізінен жылқы, түйе, сиыр болып ке-леді. Оның қай-қайсысын да соғым деп атайды. Соғымға ту бие, ту сиыр, екі өркеші бала-дай түйе арналады. Соғым ма-лын жемге байлап семірту де өмірде жиі қолданылады.

БІЛГЕНГЕ - МАРЖАН

Қазақтың салт-дәстүрлері

Page 11: №87 (2787)

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 3 ноября 2015 г.

- Магазин №15, ул. Воинов-Интернацио-налистов.- Магазин №25, ул. Маяковского.- Магазин «Рахат», ул. Гоголя, 62.- Магазин «Норма».- ТД «Емшан», пр. Абая, 34а.- ТД «Исток», Маяковского, 101/1.- ТД «Азия», 9 мкрн, д. 6.- ЦУМ, 1 этаж, вход с пр. Аль-Фараби.- «Центральный» гастроном, ул. Гоголя, 89.- Ж/д вокзал, киоски, пр. Аль-Фараби.- Автовокзал, киоск.- Городская больница, пр. Аль-Фараби.- Центральный рынок, киоски.- ТД «Азия», ул. Алтынсарина, 134а.- «Акку», «Западный» магазин, ул. Чер-нышевского, 59.- 4 магазин, пр. Аль-Фараби, 127.- Магазин «Амангельдинский», ул. Амангельды, 95.- Магазин «Улар» продукт., ул. Байма-гамбетова, 158.

- Мини-рынок «Дастархан», ул. Гоголя, 96.- Киоск, остановка «Драмтеатр».- Магазин 36 (115), 8 мкрн.- «Березка», ТД, 7 мкрн.- Магазин «Мереке», ул. Каирбекова, 379.- КСТУ (КСК), киоск, остановка, ул. Герцена.- «Баян Сулу», киоск, ул. Бородина.- Гастроном «Юбилейный», пр. Аль-Фараби, 100.- «Фараон», киоск, остановка, ул. Гвар-дейская.- «БУМ», торговый центр, пр. Абая.- Магазин «Рассвет», ул. Каирбекова, 359.- «Астыкжан», гипермаркет, пр. Абая, 1б.- Полиграфия, киоск, остановка ул. Мауленова.- Магазин «Орбита», ул. Дзержинского.- «Районная больница», п. Затобольск.

Пункты распространения газеты «НАШ Костанай»

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон/факс приемной директора 8 (7142) 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министер-

ством культуры и информации Республики Казахстан.

Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке

акима города.Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.

Директор: Дастан Жумабаев.Редакторы: Зульфия Набиева. Тел. 54-62-46. Оразалы Жаксанов. Тел. 53-39-13.Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-

85), Валерия Вахненко (54-05-75), Александр Кузьмичев (54-62-46), Валентина Мелехова (54-05-75), Ольга Горай (54-05-75).

Фотокорреспонденты: Олег Яблочкин, Алек-сандр Откин. Тел. 54-64-85. Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Валентина Мелехова.Газета набрана и сверстана в компьютер-ном центре «НК»: Валентина Михальцова, Индира Казиханова.Корректоры: Куляш Турубаева, Ирина Вос-тротина. Тел. 54-69-71.Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайский Дом печати», г. Костанай,

ул. Майлина, 2/3. Объем - 3 печатных листа.Тираж номера - 3091. Подписной индекс: К-315. Заказ №1667.При перепечатке ссылка на «НК» обязательна. Мнение авторов публикаций может не совпа-дать с точкой зрения редакции. ® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.

[email protected]

Решение Костанайского городского маслихата №367 от 6 октября 2015 года О внесении изменения в решение маслихата от 2 февраля 2009 года №162 «Об утверждении размеров ставок фиксированного налога на единицу на-

логообложения, расположенную в городе Костанае»

В соответствии со статьей 422 Кодекса Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) Костанай-ский городской маслихат РЕШИЛ:

1. Внести в решение маслихата «Об утверждении размеров ставок фиксированного на-лога на единицу налогообложения, расположенную в городе Костанае» от 2 февраля 2009 года №162 (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за №9-1-122, опубликованное 9 апреля 2009 года в газете «Костанай»), следующее изменение:

в приложениик указанному решению:в строке, порядковый номер 6:цифры «12» заменить цифрами «10».2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней

после дня его первого официального опубликования.Председатель сессии, депутат по избирательному округу №9 И. БИБИН

Секретарь Костанайского городского маслихата Н. ХАЛЫКОВРешение зарегистрировано в департаменте юстиции Костанайской области №5966 от 28 октября 2015 года

Қостанай қалалық мәслихатының 2015 жылғы 6 қазандағы №367 шешіміМәслихаттың 2009 жылғы 2 ақпандағы №162 «Қостанай қаласында

орналасқан салық салу объектісі бірлігінен тіркелген салық мөлшерлемелерінің мөлшерін бекіту туралы» шешіміне өзгеріс

енгізу туралы

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы кодексінің 422-бабына сәйкесҚостанай қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Мәслихаттың 2009 жылғы 2 ақпандағы №162 «Қостанай қаласында орналасқан салық салу объектісі бірлігінен тіркелген салық мөлшерлемелерінің мөлшерін бекіту туралы» шешіміне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №9-1-122 тіркелген, 2009 жылғы 9 сәуірде «Қостанай» газетінде жарияланған) мы-надай өзгерісенгізілсін:көрсетілген шешімнің қосымшасындағы:реттік нөмірі 6 жолда:«12» деген сандар «10» деген сандарға ауыстырылсын.2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен

соң қолданысқа енгізіледі.Сессия төрағасы, №9 сайлау округі бойынша депутаты И. БИБИН

Қостанай қалалық мәслихатының хатшысы Н. ХАЛЫКОВШешім Қостанай облысының әділет департаментінде 2015 жылғы 28 қазанында №5966 тіркелді

Мәслихаттың 2015 жылғы 20 қазанындағы №377 шешіміне «Мәслихаттың 2014 жылғы 25 желтоқсанындағы №274 «Қостанай қаласының 2015-2017 жылдарға арналған бюджеті туралы» шешіміне төмендегі өзгерістер енгізілді:

- мәслихаттың 2015 жылғы 20 қазандағы № 377 шешімінің 2-қосымшасына «Қостанай қаласының 2016 жылға арналған бюджеті»

«Кірістер» бөлімшесінде:1. «Кірістер» жолында «30530972» цифрасы «30794855,4» цифрасымен ауы-

стырылсын; 2. 4000 «Трансферттердің түсімдері» жолында «7110390» цифрасы «7374273,4»

цифрасымен ауыстырылсын;3. 4020 «Мемлекеттік басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетін транс-

ферттер» жолындағы «7110390» цифрасы «7374273,4» цифрасымен ауыстырыл-сын;

4. 4022 «Облыстық бюджеттен түсетін трансферттер» жолындағы «7110390» цифрасы «7374273,4» цифрасымен ауыстырылсын;

«Шығындар»: 1. «Шығындар» жолындағы «30917769» цифрасы «31181652,4» цифрасымен

ауыстырылсын;2. 04 «Білім беру» жолындағы «5837592» цифрасы «5982700,9» цифрасымен

ауыстырылсын;3. 9 «Білім беру саласындағы өзге де қызметтер» жолындағы «861818» цифрасы

«1006926,9» цифрасымен ауыстырылсын; 4. 467 «Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс бөлімі» жолындағы

«311537» цифрасы «456645,9» цифрасымен ауыстырылсын;5. 037 «Білім беру объектілерін салу және реконструкциялау» жолындағы

«311537» цифрасы на «456645,9» цифрасымен ауыстырылсын;6. 07 «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық» жолындағы «7356791» цифрасы

«7361791» цифрасымен ауыстырылсын;7. 1 «Тұрғын үй шаруашылығы» жолындағы «2782595» цифрасы «2787595»

цифрасымен ауыстырылсын;8. 467 «Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс бөлімі» жолындағы

«2746303» цифрасы «2751303» цифрасымен ауыстырылсын;9. 004 «Инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды жобалау, дамыту

және (немесе) жайластыру» жолындағы «1688231» цифрасы «1693231» цифра-сымен ауыстырылсын;

10. 12 «Көлік және коммуникация» жолындағы «2936177» цифрасы «3049951,5» цифрасымен ауыстырылсын;

11. 9 «Көлiк және коммуникациялар саласындағы басқа да қызметтер» жолындағы «24109» цифрасы «137883,5» цифрасымен ауыстырылсын;

12. 467 «Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс бөлімі» жолындағы «24109» цифрасы «137883,5» цифрасымен ауыстырылсын;

13. 080 «Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарын құру» жолындағы «24109» цифрасы «137883,5» цифрасымен ауыстырылсын.

Басшы Л. УМИРБАЕВА

В решение маслихата от 20 октября 2015 года №377 «О внесении изменений в решение маслихата от 25 декабря 2014 года №274 «О бюджете города Костаная на 2015-2017 годы», опубликованное в газете №85 (2785) от 27 октября 2015 года, внесены нижеследующие поправки:

- в приложении 2 к решению маслихата от 20 октября 2015 года № 377 «Бюджет города Костаная на 2016 год»

в разделе «доходы»:1. в строке «Доходы» цифру «30530972» заменить на «30794855,4» 2. в строке 4000 «Поступления трансфертов» цифру «7110390» заменить на

«7374273,4»3. в строке 4020 «Трансферты из вышестоящих органов государственного управ-

ления» цифру «7110390» заменить на цифру «7374273,4»4. в строке 4022 «Трансферты из областного бюджета» цифру «7110390» заменить

на цифру «7374273,4» в разделе Затраты»: 1. в строке «Затраты» цифру «30917769» заменить на «31181652,4»2. в строке 04 «образование» цифру «5837592» заменить на цифру «5982700,9» 3. в строке 9 «Прочие услуги в области образования» цифру «861818» заменить

на цифру «1006926,9».4. в строке 467 «Отдел строительства района (города областного значения)»

цифру «311537» заменить на цифру «456645,9» 5. в строке 037 «Строительство и реконструкция объектов образования» цифру

«311537»заменить на цифру «456645,9»6. в строке 07 «Жилищно-коммунальное хозяйство» цифру «7356791» заменить

цифру «7361791»7. в строке 1 «Жилищное хозяйство» цифру «2782595» заменить на цифру

«2787595»8. в строке 467 «Отдел строительства района (города областного значения)»

цифру «2746303» заменить на цифру «2751303»9. в строке 004 «Проектирование, развитие и (или) обустройство инженер-

но - коммуникационной инфраструктуры» цифру «1688231» заменить на цифру «1693231»

10. в строке 12 «Транспорт и коммуникации» цифру «2936177» заменить на цифру «3049951,5»

11. в строке 9 «Прочие услуги в сфере транспорта и коммуникаций» цифру «24109» заменить на цифру «137883,5»

12. в строке 467 «Отдел строительства района (города областного значения)» цифру «24109» заменить на цифру «137883,5»

13. в строке 080 «Строительство специализированных центров обслуживания населения» цифру «24109» заменить на цифру «137883,5»

Руководитель аппарата Костанайского городского маслихата Л. УМИРБАЕВА

В №85 от 27 октября 2015 г. на стр. 19 в «Решении Костанайского городского маслихата» №377 от 20 октября 2015 г. следует читать: «на приобретение учебного пособия «Подарок первокласснику от Пре-зидента Республики Казахстан «Менің Отаным – Қазақстан. Моя родина – Казахстан» в сумме 2876,9 тысяч тенге».

Городской Совет ветера-нов выражает искреннее со-болезнование семье, родным и близким по поводу кончи-ны участника ВОВ

ИБРАЕВА Кубаша

Page 12: №87 (2787)

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 3 ноября 2015 г.

Молодые активисты призвали костанайцев к ведению здорового образа жизни.

Областной центр ЗОЖ со-вместно со студентами по-литехнического колледжа устроил флешмоб, приуро-ченный к Национальному дню отказа от алкоголя.

Количество людей, упо-требляющих спиртные на-питки, растет с каждым го-дом. По данным областной наркологической службы, в Костанае эта цифра уже составляет около 35% от общего населения. Алко-голизм все чаще становит-ся причиной психических расстройств, недомогания, различных неизлечимых болезней и даже смерти. К сожалению, нередко залож-никами этой вредной при-вычки оказываются и под-ростки. Молодые люди не замечают, как безобидная на первый взгляд привычка перерастает в зависимость. Начинается все с бутылки пива в компании, но по-степенно подросток даже не может представить, как расслабиться без алкоголя.

- Мы хотим обратить вни-мание молодежи на то, как можно проводить свое сво-бодное время, - рассказы-вает специалист-валеолог Костанайского областного центра ЗОЖ Жанна Бейсе-кеева. – Ведь гораздо инте-реснее заниматься спортом, творчеством, развиваться, а не портить свое здоровье спиртными напитками и си-гаретами. К сожалению, ре-

кламу алкоголя и табачных изделий полностью искоре-нить невозможно. Подрост-ки видят пьющих и курящих людей по телевизору, стара-ются им подражать, чтобы почувствовать себя взрос-лыми. Кто-то употребляет алкоголь для того, чтобы не отрываться от компа-нии. Надеюсь, что наша акция заставит молодежь задуматься о своем буду-

щем и вовремя отказаться от вредных привычек.

Костанайский областной центр формирования ЗОЖ уже провел целый ряд ме-роприятий, приуроченных ко дню отказа от алкоголя. В планах – организация конференций, круглых сто-лов и дебатов по этой теме.

Алина НАВРОЦКАЯФото

Александра ОТКИНА

ИНФОРМАЦИОННЫЙ ОТДЕЛ

Мүлікті жария етуді өткізу жөніндегі ақпарат

2014 жылғы 30 маусымда Елбасы «Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне бай-ланысты рақымшылық жасау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) қол қойды, ол 2014 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгiзiлді. Заңның 4-бабына сәйкес мүлiктi жария ету мерзiмi

2014 жылғы 1 қыркүйектен басталады және 2015 жылғы 31 желтоқсанда аяқталады.Мүлiктi (ақшадан басқа) жария етуге ұсыну үшін

құжаттарды тапсыру мерзімі 2014 жылғы 1 қыркүйектен басталады және 2015 жылғы 30 қарашада аяқталады.Азаматтар үшін құжаттарды қабылдау қолайлығы

мақсатында Қостанай қаласы әкімдігінің ғимаратында бірінші қабатта 108 кабинеттің жанында үстел қойылған және жария етуге өтініш беру үшін қажетті құжаттардың тізбесі туралы мәліметтер, сондай-ақ өтініш үлгісі көрсетілген стенд орнатылған. Қазіргі уақытта Қостанай қаласының әкімдігі

Қостанай қаласының аумағында жылжымайтын мүлікті жария еткізгісі келетін адамдардан 1234 өтініш қабылдады, олардың ішіндегі 1184 өтініш қаралды.

Информация по проведению легализации имущества

30 июня 2014 года главой государства был подписан Закон Республики Казахстан «Об амнистии граждан Ре-спублики Казахстан, оралманов и лиц, имеющих вид на жительство в Республике Казахстан, в связи с легализа-цией ими имущества» (далее - Закон), который вступил в действие с 1 сентября 2014 года.

Необходимо отметить, что согласно ст.4 закона срок легализации имущества начался 1 сентября 2014 года и заканчивается 31 декабря 2015 года.

Срок подачи документов для предъявления имущества (кроме денег) к легализации начался 1 сентября 2014 года и заканчивается 30 ноября 2015 года.

Для граждан в целях удобства приема документов в зда-нии акимата города Костаная на первом этаже возле 108 кабинета размещен стол и стенд с указанием сведений о перечне документов, необходимых для подачи заявления на легализацию, а также образец заявления.

В настоящее время акиматом города Костаная принято 1234 заявления от лиц, желающих легализовать недвижи-мое имущество на территории города Костаная, из них рассмотрено 1184 заявления.

ПОДПИСКАТел. 8 (7142) 54-03-01

ВАЖНО ЗНАТЬ

Истина – не в вине

ЗА жизнь без наркотиков!Костанайские артисты и стражи порядка выступили за формирование здорового образа жизни у молодежи.

На концерт, проведенный под девизом «Сде-лай свою жизнь прекрасной», собрался полный зал из числа студентов и учащихся колледжей. Яркие номера зрителям подарили известные костанайские певцы, танцоры, спортсмены города. С показательными выступлениями на сцену вышли сотрудники ДВД, а также кинологи вместе со своими четвероногими воспитанни-ками. Они продемонстрировали зрителям, как проходят задержание преступника и поисковые операции.

- Наша цель – повысить интерес молодежи в возрасте от 14 до 17 лет к физической культу-ре, спорту, - рассказывает психолог областного центра ЗОЖ Айгерим Курманова. - Основная целевая группа – студенты. Мы пригласили тех молодых людей, которые, несмотря на юный воз-раст, уже успели в чем-то добиться определенно-го успеха, чтобы они на своем примере показали ребятам, что нужно вести здоровый и активный образ жизни. В настоящее время созданы все условия, чтобы наши школьники и студенты посещали спортивные кружки, укрепляли свое здоровье, тренировались. В Костанайской об-ласти всего 34% населения активно занимаются спортом, при этом каждый 10-й житель курит и употребляет алкоголь.

Чемпионка по гандболу Кристина Капралова считает, что главная причина употребления нар-котических веществ молодыми людьми – это безделье.

- Многие молодые люди не знают, чем заняться в свободное время, и прибегают к употреблению наркотических веществ просто из любопытства, - рассуждает спортсменка. - Я занимаюсь спор-том уже 10 лет и за это время никогда даже не задумывалась о наркотиках – на такие мысли просто не остается времени. Желаю всем мо-лодым людям найти свое любимое дело и за-ниматься им, отдавать ему всю свою энергию. Любое увлечение, будь то спорт, танцы, музыка или изучение иностранных языков, в будущем принесет вам только пользу!

Алина НАВРОЦКАЯФото

Александра ОТКИНА

ВОПРОС-ОТВЕТ

Наиболее часто встречающиеся вопросы и ответы при работе сотрудников юридического отдела по во-просам консультаций налогоплательщиков.

В течение какого периода, после подачи заявления, орган государственных доходов производит постановку на реги-страционный учет по НДС или выносит решение об отказе в постановке?

В соответствии с пунктом 2 статьи 269 Налогового ко-декса РК постановка на регистрационный учет по НДС или решение об отказе в постановке производится органом государственных доходов в течение пяти рабочих дней со дня подачи налогового заявления по форме, установленной Правительством Республики Казахстан. В случае принятия положительного решения лица, указанные в пункте 1 статьи 569 Налогового кодекса РК, становятся плательщиками НДС с первого дня месяца, следующего за месяцем, в котором они подали налоговое заявление для постановки на регистраци-онный учет по НДС.

Компания является собственником нескольких квартир, которые сдает в аренду. Облагается ли НДС сумма арендной платы, если арендатор - юридическое лицо?

В соответствии с пунктом 1 статьи 249 Налогового кодекса РК реализация жилого здания (части жилого здания) и (или) аренда такого здания (части здания), в том числе субаренда, освобождаются от НДС за исключением:

• реализация или аренда жилого здания (части жилого зда-ния), используемого для предоставления гостиничных услуг;

• квартира, переоборудованная под офис, магазин, аптеку, а также сдаваемая в аренду физическим и юридическим лицам, не используется для постоянного проживания, а ис-пользуется в целях предпринимательской деятельности.

Следовательно, такая часть здания (квартира) не относится к жилищному фонду. Таким образом, данный вид аренды подлежит обложению НДС в общеустановленном порядке.

С.ДОНЕНБАЕВ, руководитель УГД по г.Костанаю