T.C.

-IVELÎ SEMPOZYUMU

Prof. Dr. Ali Rafet ÖZKAN

Doç. Dr. Burhan BALTACI

06-

KASTAMONU

- *111F 126

ÖZET

“ beç H z

Fahrî olarak yürüt

Anahtar Kelimeler: Tema

ABSTRACTand passed

Qur'an at a young age and worked as a voluntary imam for many years. He was a follower the Naqshbandi Sufi order. He supported his sermons with his poems, during his position as a voluntary imam. He had also humorous and repartee personality. One of the most prominent aspects of his personality was expressing a poem on a topic duringhis conversations. He used the pseudonym of HAFIZ in his works.

Divanconsists of three hundred and three pages. It was written with different syllabic meters, and the majority of it was in masnawi style.It was inscribedwith Ottoman handwritten in a small size (13.5 x 18.5 cm.) double columned book in many years.It is a one volume book. The beauty of the script attracts attention at first glance. The book has hundred eighty-eight chapters and there isan index at the end of it.

The poems can be classified under six separate sections. And the chapters about the basic issues ofSufism consistsof the basis of our work.

Keywords:

-112F127

Camii”113F128

*Yrd. Doç. Dr. Bozok Ü 127

128

edilmektedir. 45

- erir.114F129 Fahrî olarak

-

dörtlük - irticâlî olarak - ok

karne ald

115F130

-

129

-i âlimîn / Gizlenüp söz söylemezler olmak için sâlimîn Hep ulûm- - -i meram (Divan, s.1)

130

Didi kemikler bana (Divan, s.138) b.Sekizli hece vezn

Fayda yok maldan paradanAncak kalacak Yaradan

-gâyet

Gaflet ile doVilâyet Kastamonu Belde-

Akla gelür bir sigara her ne zaman yimek yisen

46

- iletler

--1931 )

“Kenzu’l- isimli eserinden

Okuyup “Bin Bir Hadis” i nazma ittim tercüme

116F131

230- -zzaman Saîd Nursî (1873-

1960) nin Mektubat isimli eserinin “Mucizât--

117F132

sevgili / sevgülü, doktor / doktur, Alman

arak vermek

131 , s.1132

Gazve-i Hayber’de Yahu

-i Nebî eyledi zahir - -i zehirden vefat eyledi

Diyince menhûseyi virdi vârise / Vârisler öldürdü hükmen hâdise -

Rivayet-i âhar “Bismillah diyin! / Andan sonra cümle etinden yiyin!”Bir gün fena bulur olsa da dehrî / Besmele- -249; Sahih-i Buhari, 2, 121;

Mektûbât, s.137) 47

- 118F133

-i Zikr / Zikrin Faziletleri”119F134

-i hafî / gizli zikir” in önemi konusunda: “Zikrin efdali - 120F135

llah kulu yolunu gözet”121F136 der. - 122F137

Zikir meclisini bulunca gidin

Murâd- -i zikir

Abdest alup zikre

“Kelime-i tevhîd”123F138 efdal-i zikir

Terfî’ derecâtla ileri gider

Kalbim uyumuyor uyuyan gözüm”

133

“Civâr- (s.16) ve “Korkutma yâ Rabbi Münker Nekir’den / Füyuzât beklerim Ebâ Bekir’den” (s.a.v) den sonra Hz.Ebû Bekir (r134 -37135

136

137 -37138 48

- Zikrin efdalini bilesin hafî

-

kma bir ân

Hüdâ “Çokça zikir eyleyin bana”124F139

hâcetin sana

Tefekkürü olsa bir kulun ihlâs Nâr-

Hamden lillâh bed’ olundu nazma “Bismillah” ile Kâriînin ömrü 125F140

ây-

Zülâl-

Kalîl amel itsen bile dininde

139 “Ey ( Ahzâp sûresi, 33/41; Cuma sûresi, 62/10; Enfâl sûresi, 8/45 )140 49

- Allah’a ibadet görür gibi yap

Görmezsen All Zikrin nuru cümle vücudun bürür

126F141

* 127F142

ey beklememe ve 128F143

ittim bu âlem neden-i beden

Âlî makâm tevekkülle kanaatKanaati olan dünyada rahat

Çekmek isteseler acizi dara

t yolu

Milyona malikler sonunda no’lu

Bir vakit gözlerim görmedi nemden

Tevekkülle halâs oldum vehimden

141

142

143 50

- ir bana

Yidim nimetini hem kana kana

Dünyada kalacak var ise nesiSana emanettir bu ten kafesi

meyyâlGeçen günlerimiz oluyor hayâl

ki cihan içre yüzümü it ak

-

*

Cemâat ilzam it dilersen cennet129F144

*Sohbet-i ehl-i dil ol nâdâna halin söyleme

130F145

144

145 51

- MUHASEBE

“Hesaba çekilmeden önce (kendinizi) hesaba çekiniz”131F146 hadis-i 132F147

Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

Göz tavana dikilüp acep hâlim no’lacak? Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

Gâhî gelir bir surûr gâhî de basar kederhalini acep ne yolda gider?

Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

Çürüyüp cismim ve tenim bir de toprak olacak Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

Muvakkat îcar tuttum henüz dünya evini

Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim n güleyim

Sermâyen sâde kefen öyle kabrin dâr iken Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

146 “Hesaba çekilmeden önce (kendinizi) hesaba çekiniz.”147 -221 52

- Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim

Kâinattan zerreyim neyim var ki güleyim *Cenâb-

133F148

TERK-

Tasavvufî t134F149

Ârif isen ol tevâzû zerrece ucb eylemes virir dîvânesi

Sohbet-i ehl-i dil ol nâdâna halin söyleme

-celâl135F150

Hubb- -

Ânî bir gün gelecektir kabz içün rûhun melek

--

-bbinin pervânesi

Bakarak mevt-Hisseyâp olup olurlar âlemin mestânesi

*

148

149

150

(Enfâl sûresi, 8/28) 53

- Ehline terk idin mal-

Kifayet fevkinde ahz iden kimseYirindedir ana helâktir dinse

Dünya kazanmaya kâr itmez evmen

Bir gün gelüp gözler yumulur âhirDünya Hârût-Mârût136F151 fevkinde sâhir

mesiMal-

Hayattan bir gün silinür künye

--muhabbet

Ekber-i kebâir hubb-

Ekber-i kebâir irtikâb ider

Nice kavmi helâk itti mukaddem

-

Kâfire cennettir mü’mine zindan137F152

Göçersi

Veliyyullah bil ki âkile gelür

-Dâreynde o kulu idendir rahat

Hakk imtihan içün yüceltti seni

Helâl mal saliha ne güzel olurTasaddu

151 Kur’ân-152 (Müslim, Zühd, 1)54

- 138F153

139F154

Havf-

140F155 emrinden korktu Nebîmiz

-i Hûd” turKorkmayan mürtedler bil ki yehûddur

Likâ-i Rahmân’a her kim ki everO kulu da bil ki Rabbimiz sever

Cenâb-

id uhrevî iden tefekkür

Allah korkusunda kalpleri mahzûnOlarak itmeli gâhî de hüzün

Selâmete ancak oldurur çare

153

154 -79155 … “Ö (Hûd sûresi, 11/112)55

- Allah korkus

Yire döker isen bir katrecik âbYevm-

-i Hakk anlamak

am size

Bir gün olur huzuruna gelirim

Buyurunca Resul anla hâlini

ha vamaz

Sürekli olarak Allah (c.c) ile beraber ol

bulur.141F156

-lisân îman bilesin temel

156 56

- -

Hikmet ondur bil ki dokuzu uzlet

Sâim samt ve tesbîh nevmi ibâdât

Bildireyim sana acâip nükûtErfe-i derecât es-samt ve sükût

Sü

Sükût ihtiyar it budur alâmet

Dinler isen hSükûttur ahlâk-

-

olur. 142F157

Ba’de’l-îman Hakk’a efdal-i a’mâl

Ba’de’l-îÂkil sâlihlerle muhib müebbet

Salih kimselere söyleme galat

Mü’min üç olunca sohbeti açar

157 -108 57

- HeMiskinleri

Mü’min mü’min içün misal-i duvarRabt-

Allah içün itse bir kul muhabbet

Cennette yakuttan musanna’ kürsü-

Mü’min-

Muhabbeti miskinlere idesin

Olursa muhafazay-Rabbimiz o kulu sevecek elbet

Allah içün sever birbirin kulu

Kim ki buldu ise sâlih bir ihvân

ider

58

- Hadîs-

143F158

BAZI EVRÂD U EZKÂR-

144F159

Âkil gazap vakti “Lâ havle”145F160 yi dirCennet hazinesi mücevheridir

Zîrdeki hadîsi okursa bir nâsBorcu çok olsa da Hakk ider halâs

“Hasbiya’llâhu ve ni’me’l-vekîl”146F161

“Seyyidü’l- 147F162 okursa biri

“Kelimâtu’l-ferec”148F163 oku ehl-i dîlMesâibler olur ferece tebdîl

“Lâ havle velâ kuvvete illâ billâh”149F164

Doksan dokuz belâ def’ ider Allah

En hafifi hüzn ve kederi gider150F165

158

159

160

161 “Allah bana yeter. O ne güzel vekildir.” Ayetlerde.” (Tevbe sûresi,9/129) ve

“Allah bana yeter. Tevekkül edenler ancak O'na tevekkül ederler.” (Zümer sûresi, 39/38)geçmektedir.162 Seyyidü’l-

kimse) yoktur.”163 Kelimâtu’l-ferec: “Kerim ve Halîm

--

164 59

- “Bismike Rabbî veda’tu cenbî”151F166

TEVEKKÜL

Allah’a tev 152F167

Olursa o kuldan Rabbimiz r

Mü’minîn-

-

- -

Hakk’

153F168

Kurda teslim idüp zann itme yimez

165 “

166 “Rabbim!167 -67168 -60

- Erzel-

Anlar da sa’y ider dâimî ilme

154 F 169

ALLAH (c.c) KORKUSU ve HARAMLARDAN KAÇINMA

155F170

Ki ol mahbûb-

Nâs da seni sevsün her a’mâlinden

-

O kul gösterendir takvâ ve zillet

Kullar amelini

156F171

Mahlût ise bini o fazla vamaz

ersen izzetHakk’tan ittikâ ve gösteren zillet

Hakk’a mûtî’ olup müttakî olan

169 “..ve Azîz ve Rahîm olan Allah’a tevekkül et”( 170

171 buyuruyor. (Müslim, Birr, 32)61

- Allah’tan korkana dirler müttakî

Havf-

Bir anda mahv ider bütüGazab-

-

TEFEKKÜR-Tasavvuf kültürü içerisinde “ölümü tefekkür etme” özel bir yer tutar. Bu anlamda belli bir disiplin

-157F172

Ömrümün sonunu söyliyem dinle

Dökülür günahlar seherde nemleTövbekâr

humu medet

diden isyana nadimim medet

172 -135 62

- Ol zaman vücudum terler yorulur

m sana

Tövbe itmek ister söylemez dilimGösterme yâ Rabbi! Azâb-

a

Amelin ne ise ol an açarlarSakîl it sevâb-

“Rabbin kim?” diyince ürperir tüyler

Korkutma yâ Rabbi! Münker NekirdenFüyuzât beklerim Ebâ Bekir’den

Rabbim Allah dinim Muhammet medet

gezer

63

- Sakîl it sevâb-

ismin Deyyân

Cismim gider bir çukura dereye-i Hüda ile bir pencereye

na Yevm-

*Bu vücûdun yok iken mülk-i fenâda eseriVar idi Hazret-Kadere îman itmeyüp ne çekersin kederi - feri Bir gün ânî gelecektir hepimizin eceli

-i vâhit kalacak?-mevt alacak

- Bir gün olup gelecektir cümlemizin eceli

Rabt- -i kâni’ giyesin - Bir gün ânî gelecektir cümlemizin eceli

Her ne var mülk-Melekü’l-mevti görünce acep o an ni’decek - Bir gün olup gelecektir cümlemizin eceli

Emri infaza melâik bakmayacak sesine

- Bir gün ânî gelecektir hepimizin eceli

Ne k

- Bir gün ânî gelecektir hepimizin eceli64

- Var ise a’mâl-i sâlih görürsün andan nef’in - Bir gün ânî gelecektir hepimizin eceli

Hidayetin ile olur gönlüm ukbâya meyyâl - Bir gün ânî gelecektir cümlemizin eceli158F173

e görmek mümkündür.159F174

O zât-

Rezzâk-

Murat itse tutmaz ider beliniKuvvet bulup

Kullara maksûmdur ezelden para

*

160F175

*

Cenâb- eza161F176

162F177

Hâlisan Allah’a eyle ameli

Hâlis amel kulu Hakk’a döndürürsöndürür

173 -219174

175

176

177 65

- Velev ki az olsun hâlisan eyle

Halisan ibadet eyleyen kulu

TEVÂZU’ (Alçakgönüllülük)

163F178

Hüda tevâzû’ emr itti ResuleBildir

Fukarâ meclislerinde oturun-

Tevâzû iderse Allah’tan korkup

Daima nefsinle ol ki mücâhitTevâzû’ olmayan olamaz zâhit

Rabbim insan idüp yüceltti seni

B

164F179

178

179 -75 66

- -

Rü

Fayda yok dünyada maldan paradanHor gördüklerini Hüdâ yaradan

Halk müstefîd olsun senin sözünden

ülmeMü’minler gülemez var iken ölme

RIZIK

165F180

Gayr-

Hadîs-

180 67

- SONUÇ

n

ediyorum.

KAYNAKÇAKur’ân-

Kütüb- evi, Ankara, 1988Çevik, Hasan, Nursî, Said, Mektubat

68