a shay ka nay wun htwat the pa mar 2
TRANSCRIPT
ta&SUu ae0ef;xGufonfUyrm
odef;azNrifh
('kwd,wGJ)
odef;azNrifh
49
urÇmppfBuD; aygufuJGvmavNyD
uRefawmf þvdk cspfudpö cspfa&,mOfaMum arsmaepOf? þvdk tEkt,Of cspfpmayawG
jyKpkaepOf-
urÇmhtajctaeum; atmufuaeí yGufxaeaom ppfvIdif;jzifh ckH;xtkH<uaeonf/
1300jynfh ta&;awmfykHwkef;uvdk jynfolvlxkwpf&yfvkH; tkH<uvIyf&Sm;jcif; r&Sdaomfvnf;
ocifrsm; acgif;aqmifaom oD;pm;cwdkufyJGrsm;? tvkyform;wdkufyJGrsm;? EdkifiHa&;pnf;&kH;rI
rsm;um; [dkrSmonfrSm ay:aeonf/ ausmif;om;wdkU\ oHrPdwyfrsm; avhusifhaeMuonf/
ocifpdk;u ArmhawmfvSefrI? ocifb[def;u tvkyform;avmu? ocifvSazu urÇmh
EdkifiHa&;ajrykH? ocifEku uRefawmfbkH0g'orm; ponfjzifh a&;aeMuonf/
[pfwvm *smreDu qdkAD,uf &k&Sm;ESifh tjyeftvSef rusL;ausmfa&;pmcsKyf csKyfqdkvkduf
avonf/
udkodef;azu xdkpmcsKyfudk e*g;eD*sme,frSm axmufcHa&;om;vdkuf\/ qdkAD,uf,leD,Honf
t*FvdyfjyifopfwkdUESifh yl;aygif;í vkHNcKHa&;pmcsKyfjzpfatmif vkyfcJU\/ csdefbmvdefwkdUu
uzsuf,zsuf vkyfcJUonf/ qdkAD,uf,leD,Honf b,fwdkif;jynfudkrS usL;ausmfapmfum;
rnfr[kwf/ rnfonfhEdkifiHESifhrqdk tcsif;csif; rusL;ausmfa&;pmcsKyfcsKyfEdkifonf/ [pfwvm
*smreDESifhvnf; rusL;ausmfrapmfum;a&;pmcsKyf csKyfEdkifonf/ xdk ukdodef;az\ aqmif;yg;
udk taMumif;jyKNyD; tpdk;&wkdUu e*g;eD*sme,fudk odrf;vdkufavonf/
]e,fcsJUpepfudk jynfwGif;ppfodkU ajymif;ypf} [laom todjzifh ocifpdk;? ocifEk? ocif
atmifqef;? ocifoef;xGef;? ocifwifarmifBuD;? ocifausmfpdef? ocifjr paom acgif;
aqmifrsm;onf EdkifiHa&;vkyfief;rsm; vkyfaeMuavonf/
1939 ck? pufwifbmv 1&ufaeU/
- 2 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
[pfwvmonf ydkvefjynftm; ppfaMunmNyD; 0ifa&mufwkdufckdufjcif;tm;jzifh 'kwd,
urÇmppfBuD;udk pvdkufonf/
1939 ck? pufwifbmv 3&ufaeU/
jyifopfESifh t*FvefwkdUu *smreDtm; ppfaMunmvkdufavonf/
tjzpftysufwkdUonf wpfckNyD;wpfck avrkefwkdif;BuD;usovdk aqmifhí aqmifhí wdkufcwf
vmayonf/
ydkvefjynfonf cPtwGif; emZDavrkefwdkif;BuD;a&SUwGif Akef;Akef;vJus NydKvJawmhrnfuJUodkU
&Sdav\/ qdkAD,uf wyfrawmfBuD;onf 1917 ck? awmfvSefa&; NyD;cgpu ydkveftpdk;&tm;
ay;xm;&aom rdrdydkife,frsm;udk 0ifa&mufodrf;,lavonf/
emZD*smreDESifh qdkAD,uf,leD,HwkdU wpfjynfESifhwpfjynf rusL;ausmfa&;pmcsKyf csKyfvdkufaom
tcg uRefawmfwdkUt,f'Dwmu-
]]tif; MuufOta&mif wdrfawmifozG,f rif;a&;<u,fvdkU tqdk&SdwJUtwdkif;yJ w,fNyD; tod
cufwmyJ? wkdU qdkAD,uf,leD,H[m t*Fvdyf? jyifopfwkdUeJU r[mrdwfjzpfvdrfhr,fxifwm?
ckawmh emZDawGeJU r[mrdwfjzpfoGm;NyD}} [k uRefawmfhtm; ajymavonf/
uRefawmfonf e*g;eD*sme,frSmygaom udkodef;az\ aqmif;yg;udk zwfxm;NyD; jzpfojzifh-
]]r[mrdwfzGJUwmrS r[kwfbJq&m&JU? tcsif;csif; rusL;ausmfa&; qdkwmavmuf[myJ?
igh[migaer,f? rif;[mrif;aevdkU qdkwmavmufyJ q&m&JU}}
]]rif;xifoavmuf r&Sif;bl;a[h? txl;ojzifh &k&Sm;[m todcufw,fuG}}
*smreDu ydkvef0ifodrf;NyD; t*FvdyfeJU jyifopfwkdUu ppfaMunmvkdufaomtcg uRefawmfh
t,f'Dwmu uRefawmfhtm; wm0efopfwpfck ay;jyefavonf/ ppfBuD; jzpfyGm;vmaom
aMumifh Armhacgif;aqmifrsm;ESifh jynfoljynfom;trsm;wkdUu b,fodkU xifjrif,lqMuonf?
bmawG ajymqdkaeMuonf? b,fvdk *,uf&dkufonfrsm;udk penf;emNyD; owif;aqmif;yg;
- 3 -
odef;azNrifh
a&;&ef jzpfavonf/ xkdwm0efopfESifhtwl c&D;p&dwfaiG 2usyfvnf; xkwfay;vdkuf
ao;\/
vltrsm;onf ppfudk rvTJra&Smifomjzpf&rnfh udpöwpf&yftaeESifh vufcHxm;Mu\/
Oa&myrSm jzpfaeaomaMumifh udk,fESifhrqdkifovdkvdkvnf; oabmxm;Muonf/ ]]olwkdU
bmom jzpfjzpfygap? wkdUtyl wpfjym;zkd;rS rygygbl;}} [k qdkolu qdkao;\/ jrefrmjynf
tpdk;&onf t*FvdyfvufatmufcH tpdk;&jzpfí jrefrmjynftpdk;&uvnf; *smreDtpdk;&tm;
ppfaMunmvdrfhrnfjzpfaMumif; uRefawmfowday;aomtcgwGifvnf; ]]jrefrmjynf tpdk;&u
ppfaMunmcsif aMunmyapaygh? olUbmom wdkufvdrfhraygh? usKyfwkdUu Munfhae&kHjyif
bmvkyfp&m&SdovJ}} [k aigholu aighavonf/ EdkifiHa&;Ekd;Mum;rI txdkuftavsmuf&Sdaom
olrsm;url t*Fvdyf 'ku©a&mufNyDjzpfojzifh 0rf;omaeMuonf/ t*Fvdyf &IH;&ef vkdvm;ae
Mu\/ ocifacgif;aqmiftcsKdUuom ppfonf rvdkvm;tyfaomt&mjzpfonf/ avmurSm
ppfqdkaomt&m r&Sdatmifvkyf&rnf pojzifh ajymMuonf/ odkUaomf olwkdUonf onf
ae&mwGif r&yf? urÇmavmuwGif t&if;&Sifpepf wnf&Sdaeao;orQ ppfjzpfaernf[laom
ydkif;jcm;a0zefrIudkvnf; jyKMuonf/ ppfjzpfapaom t&if;&Sifpepfudk zsufqD;ypf&rnf/
e,fcsJUorm;tcsif;csif; ppfcif;aeMupOf udkvdkeDEdkifiHrsm;u jynfwGif;ppf qifEGJ&rnf
ponfjzifhvnf; tvkyfvrf;nTefMuayonf/ uRefawmfa&;&aom owif;aqmif;yg;wGif
xdkuJUokdUaom ocifacgif;aqmiftcsKdU\ xifjrifcsuf? vrf;nTefcsufrsm;udkyg a&;cs&m
t,f'Dwmonf *,fvDy&kawG jrif&aomtcg rsufvkH;rsufqef jyL;oGm;NyD;-
]]at; 'grsKd;awG a&;xnfh&ifawmh wkdUowif;pm ydwf&rSm aocsmwmyJuG? atmifausmfwkdU
udpöwkef;uxuf qkd;r,farmif&ifa&U owdxm;}} [k qkdavonf/ NyD;aemuf 4if;wdkUudk
y,fxkwfvdkufavonf/
uRefawmfonf xdkwm0efopfESifhywfoufNyD; r*dkvrf;(a&TbkHomvrf;) odkUvnf; a&mufoGm;
cJhao;\/ csufcsif; a&Taps; wufoGm;onf/ txnftvdyfESifh EdkifiHjcm;ukefypönf; aps;rsm;
vnf; ckefíwufoGm;\/ EdkifiHjcm;odkU ydkU&efjzpfaom qefpyg;ESifh tjcm; aumufyJoD;ESH
aps;rsm;um; 'va[m usqif;oGm;ayonf/ udk,fESifh bmrQrqdkifbl;xifaom Armtrsm;
tm; xdcdkufavawmhrnf/ r*dkvrf;wpf0dkufwGif penf;emNyD;aemuf rjrrSDxHodkUvnf; 0if
oGm;avonf/ vlcsif;rawGUwm MumNyD/ ukefonfwpfa,muftaeESifh ppfBuD;udk b,fvdk
jrifovJ[kvnf; ar;&OD;rnf/
tcgwdkif;vkdyif azmfa&TNyKH;&Tifaom rjrrSD/
- 4 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]a[h b,fuaygufvmovJ? xdkif xdkif? rvmwm Mumygyaumvm;uG}}
uRefawmfonf þpum;rsKd;udk arQmfvifhNyD;om;jzpfojzifh qifajc&SmNyD;om; jzpfonf/
ay;aomukvm;xdkifwGif 0ifxdkif&if;-
]]rtm;vdkUyg rr&,f}}
]]bmrsm; rtm;&jyefwmvJ? wpfcgvmvnf; rtm;? wpfcgvmvnf; rtm;eJU}}
uRefawmfu bmrQjyefrajymbJ NyKH;NyD; rjrrSDtm; aphaphMunfhaepOf rjrrSD\ rsufESmrSm
wnfwHU NidrfoufoGm;onf/
]]ppfBuD;jzpfNyDqdkyJ? armifwifxGef; b,fvkdxifovJ? bmawGrsm; jzpfvmOD;rSmvJuG,f}}
]][if uRefawmf rrqDvmwmu tJ'Dar;cGef;udk ar;r,fvdkUvmwm}}
]]tkd-rrrSm bmA[kokw&SdvkdU armifav;u ar;&rSmvJ}}
]]'Dar;cGef;udk ajzwJUae&mrSm A[kokwr&Sdbl;qdkwJU &dk;&dk;ukefonfwpfa,muf taeeJU rru
ajz&rSmyg/ 'Dvdkygrr? uRefawmf tck owif;pmwdkufrSm vufaxmuft,f'Dwm 0ifvkyf
aew,f? tck ppfjzpfvmw,fqkdawmh}}
]]Munfhprf; b,fwkef;ursm; 0ifvkyfvkdufowkH;? rif;uav;[m rrudkvnf; bmrS
rajymygbJuvm;}}
]]ajym&if zsufaerSmpdk;vdkU? tck ppfjzpfvmw,fqdkawmh ppfjzpfwmeJU ywfoufNyD;
uRefawmfwkdU Armjynfoljynfom;awGu b,fvdk xifjrifw,f? ,lqw,f? b,fvdk
*,uf&dkufw,fqdkwm uRefawmfwkdU&JU owif;pmrSm xnfhoGif;azmfjyzdkU vkdw,f? 'gaMumifh
rrqD wrifvmNyD; ar;wmyg}}
]]aMomf 'Dvdkudk;? ppfBuD;u ydkUvdkufvdkU armifwifxGef; rrqD a&mufvmwmayghaemf?
ppfBuD;udkyJ aus;Zl;wif&OD;rvkd jzpfaeNyD}}
- 5 -
odef;azNrifh
uRefawmfu onfvkdtajymcH&wm oabmusovdkvdk &Sdaomfvnf; rl&mrm,mvkyfNyD;
EIwfcrf; plvkdufonf/
]]tdk rruvnf; 'Dvdkraighprf;ygeJU? uRefawmfrBudKufbl;? qlwm qJwm Budrf;wm cHcsifao;
w,f? &dkufwm cHcsifao;w,f}}
a&SUrqufbJ plíomaevkdufonf/ rru twefMum NyKH;aeNyD;aemuf-
]]rr aemufb,fawmhrS raighygbl;? rsufESmBuD; plrxm;prf;ygeJU? plaewJU rsufESmBuD;udk
rruvnf; rMunhfcsifygbl;? uJ uJ rpleJUawmhaemf? wpf-ESpf-okH; NyKH;vkduf NyKH;vkduf a[m
a[m [kwfNyD}}
uRefawmfonf rplratmifhEdkifawmhonfru NyKH;&kHrQjzifh rauseyfEdkifawmhbJ w[J[J &,fae
rdavawmhonf/
]]uJ ajymprf;ygOD;? ppfBuD;jzpfvm&NyDqkdawmh wkdUqDrSm bmawGrsm; jzpfukefOD;rSmvJ}}
]]uRefawmf r*dkvrf;wpf0dkuf pkHprf;&oavmufawmh Oa&myrSm ppfBuD;vnf; jzpfw,fqkda&m
EdkifiHjcm;u ukefypönf;awG aps;wufNyD; uRefawmfwdkUjynfxGuf EdkifiHjcm;ydkUzkdUukefawG aps;us
ukefw,f}}
]]tif; 'gawmh trSefyJ/ tjyifvlawGodwmu 0dkifom;awG? ydk;wGefUawG? puúLawGu
aps;wufoGm;wmavmufom odMuwm? rrwkdU ukefonftcsif;csif; bmblawGqDu
od&wmu 'gawGwufwmu odyfta&;rBuD;bl;/ 'Du ukefonfawGu aps;jrSifhMuwm/
oHxnf? oGyfxnf? bdvyfajr? aq;0g;aps;awG wufwmu [dkuudk aMu;eef;eJU csufcsif;
taMumif;Mum;NyD; wufwm/ rrrSm qefeJUyJ EdkifiHjcm;ydkUp&m &Sdaew,f? owfrSwfxm;wJU
&uf oabFma&mufr,f r[kwfbl;wJU? [dka&mufatmifydkUEdkif&if aps;aumif;&zdkU odyfrcuf
ygbl;/ ck ydkUzkdU oabFmvnf;cufa&m aps;awGuvnf; usukefa&m}}
rjrrSDu xkdodkU&Sif;jyajymqdkaepOf uRefawmfonf rjrrSD\BuD;rm;aom tvkyftudkif
taMumif;udk pOf;pm;rdonf/ rjrrSD\ ul;oef;a&mif;0,fa&;rSm jynfwGif;rSmomru jynfy
rSmvnf; &Sdonf/ ArmxJwGif jynfyESifh ul;oef;a&mif;0,fEdkifol &Sm;vS\/ cifyGef;onfrSm
tdrfwGif oGufcsmyg'jzifhvJaeol jzpfaomfvnf; rjrrSDum; tm;ravQmhbJ pdwfrysufbJ
- 6 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
þtvkyfudk Edkifeif;pGm vkyfaeayonf/ pum;jzwfí b,fvdkEdkifeif;atmif vkyfovJ[k
ar;csifonf/ okdUaomf pum;jzwfcGifhr&/ rjrrSDu qufajymonf/
]]uG,f 'gawGu rrtzdkUawmh ta&;rBuD;ygbl;? EdkifiHjcm;eJU ul;oef;a&mif;0,fvdkU r&bl;
qdkvnf; jynfwGif;ul;oef;a&mif;0,fa&; wpfckwnf; vkyfaerSmygyJ/ jynfwGif; ul;oef;
a&mif;0,fa&; vkyfr&&ifvnf; &Sdwmuav; xdkifpm;ae&kHygyJ? ta&;BuD;wmu ppfBuD;[m
Oa&mywGifraebJ wkdU ta&SUbuful;vm&if cufrSmyJ? ukvm;Armt"du&kPf; twdkuf
tcdkufrSmawmif vlawG 'Davmuf 'ku©a&mufMu&if ppfBuD;rsm; 'Dudkul;vm&if b,favmuf
qdk;rvJ}}
rjrrSDonf xdktawG;jzifh tawmf&ifav;oGm;[efwlonf/ pdwfwGifru vlyg armvm[ef
&Sdonf/ oufjyif;csNyD; &yfem;ae\/ uRefawmfvnf; rjrrSDuJUodkUyif ppfBuD;rsm; ul;vm&if
[laom tawG;jzifh &ifav;ae\/ xkdpOfu Oa&myppfBuD; ul;pufjyefUyGm;vmrnfudk
BudKwifpdwfarmol tawmf&Sm;\/ xdk&Sm;olrsm;txJwGif tazmfjzpfaeMuaom rjrrSDESifh
uRefawmfwkdUonf wpfa,mufESifhwpfa,muf udk,fcsif;pmemp&m? av;pm;p&m trsm;tjym;
awGUaeMuavonf/ ESpfudk,fhwpfpdwf jzpfaeMuayonf/
]]uJuGm &ifav;p&m pdwfrat;p&mawG arhxm;vdkufMuygOD;pdkU&JU/ armifwifxGef;u
b,fhES,fvkyfNyD; owif;pmt,f'Dwm jzpfoGm;&wmwkH;/ olrsm;awGrSm bDatatmifw,f
qkd&if NrdKUtkyf? 0efaxmuf ponfjzifh vkyfMuw,f}}
]]NrdKUtkyf? 0efaxmufqkdwm uReftBuD;pm;awGyJ rr&JU? uRefawmfu tpdk;&vcpm; uRef
rvkyfcsifbl;? vGwfvGwfvyfvyf}}
]]at;ayghav? rif;wdkUu ocifawGqdkawmh [kwfwmaygh/ EdkUaeygOD; vcaum b,favmuf
&ovJ}}
]]wpfv ajcmufq,fhig;usyf}}
]]tkd bmrSr&ygbJvm;uG? rif;wpf0rf;wpfcg;rS avmuf&JUvm;uG,f}}
tu,fpifppf uRefawmfonf þvcudk rauseyfyg/ odkUaomf udk,fhtvkyfudk rSdwfí
umuG,f&\/
- 7 -
odef;azNrifh
]]avmufygw,f}}
]]rif; wpf0rf;wpfcg;twGuf avmufw,fxm;OD;? rif;rdbudk b,frSmaxmufyHUEdkifyghrvJ/
udk,fu ynmwwfNyD; tvkyftudkif&w,fqdk&if rdbudk aus;Zl;qyf&w,f/ aqGrsKd;om;csif;
udk axmufyHU&w,f}}
]]'gawmh rwwfEdkifbl; rr&JU? uRefawmfu EdkifiHa&;wm0efcHcsufawGvnf; &Sdao;awmh}}
uRefawmfu a&SUqufrajymawmhbJ cyfawGawG cyfai;ai; aevdkufonf/ EdkifiHa&;orm;
vnf; vkyfcsif? toufarG;0rf;ausmif;tvkyfvnf; vkyfcsifaom uRefawmfhtcuftcJrsm;udk
xyfrHwifjy&vQif "mwfpuf tyfaMumif;xyfovdk &Sdayawmhrnf/ rjrrSDu cyfai;ai;
cyfawGawG vkyfaeom uRefawmfhtm; tuJcwfíom Munhfaeonf/
tjyifbufrS tkwftkwfusufusuf toHrsm;udk Mum;&ojzifh aemufvSnfhMunfhvkdufonf/
rjrrSDvnf; uRefawmfESifhtwl tjyifbufodkU vSr;fMunfhavonf/ aeyl&mrS rkd;zGm;rsm;
&kwfw&uf usvmaomaMumifh vltrsm; &kwf&kwf&uf&ufjzpfoGm;jcif; jzpfavonf/ bmbl
ukvm;rsm;um; 'dkwDpudk rudkifvsuf rdk;ckd&ef eD;&mqdkifodkU ajy;uyfMuonf/ vrf;ay:rS
tpm;taomufqdkifuav;rsm;udk tajy;tvTm; &kyfodrf;olu &kyfodrf;aeonf/ Arm
toGm;tvm &Sm;vSaomvrf;/
rsufESmcsif; jyefqkdifrdMuaomtcg rjrrSDu-
]]ul;oef;a&mif;0,fa&;aum pdwfrygbl;vm;}}
]]0goemrygbl; rr&JU}}
]]0goemqdkwm arG;,l&wmayghuG,f? trSefrSmawmh ul;oef;a&mif;0,fa&;tvkyf[m ydkNyD;
vGwfvyfwmaygh? rif; t,f'DwmtvkyfurS wdkufydkif&Sif&JU uRefjzpfaeao;wmrdkU rif;
ajymoavmuf vGwfvyfr,fr[kwfygbl;}}
rjrrSDajymorQudk uRefawmfacszsuf&ef cJ,Of;onf/
]]rr ajymwm [kwfawmh[kwfwmyJ? 'gayrJU}}
- 8 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]'gayrJU bmjzpfovJ}}
]]ukeful;oef;a&mif;0,fa&;qdkwm t&if;tESD;vkdw,f? uRefawmfu t&if;tESD; wpfjym;rS
rwwfEdkifbl;}}
]]rrajymr,f? t&if;tESD;qdkwm armifwifxGef;vdk &dk;om;ol? OmPfxufjrufol
wpfa,muftzkdU bmrScufcJp&mr&Sdbl;/ rif;uom ukefonfvkyfzdkU pdwfygr,f? 0goem
arG;jrLr,f? BudK;pm;r,fqdk&if jzpfEdkifwmyJ/ wkdUArmxJrSm ukefonfBuD;awG b,favmuf
enf;ovJ/ 'Dr*dkvrf;yJ avQmufMunfh/ za&Zm(taemf&xm)vrf;? 'gv[dkZD (r[mAE¨Kv)
vrf;? w&kwfwef;? ukefonfvrf; avQmufMunfh? ukvm;w&kwf t*Fvdyf ukefonfBuD;
awGom BuD;pdk;aewm/ BuD;pdk;rSmaygh? rif;wkdUvdk acwfynmwwfuav;awGu ukefonf
vkyf&rSm pdwfrSrygbJ/ &SufaeMuw,f xifyg&JU/ ArmxJu qmOD;oGifvkd ukefonfBuD;awG
b,favmuf&Sm;ovJ? r&SdoavmufbJ r[kwfvm;/ qmOD;oGifwkdUuawmh acwfynmwwf
xJu xl;xl;jcm;jcm; ukefonfavmuxJ0ifvmvdkU BuD;yGm;wm/ qmOD;oGif[m ukefonf
rvkyfcifu ynmtkyfvkyfaeowJUuGJU/ ynmtkyfqufvkyfae&if ckae ynm0efavmufom
jzpfr,fr[kwfvm;/ rrwkdUrdwfaqG bmblukvm;awG&Sdw,f/ om;awGu bDat? trfat
awG atmifMuwmyJ? 'gayrJU aps;a&mif;yJcdkif;wmyJ/ acwfynmwwfolu aps;a&mif;awmh
EdkifiHjcm;eJU &ifaygifwef;vdkufEdkifwmaygh/ rrwdkUrSm acwfynmrwwfbJ vkyfae&awmh
EdkifiHjcm;om;awGeJU eifvm;igvm; rNydKifEdkifbl;/ raygufa&mufbl;/ olwdkUeJUyJ aygif;NyD;
arS;vkyfae&w,f/ 'Dawmh wu,fhapwemeJU rif;udk rru tBuHay;csifw,f? ukefonf
vkyfzkdU pOf;pm;prf;yg}}
]]rrajymwmawGu trSefcsnfhyJ? odkUayr,fh}}
]]vmjyefNyD okdUayr,fhawG}}
]]odkUayr,fh uRefawmfu &kwfw&uf [kwfuJUvdkU rajzcsifbl;? pOf;pm;yg&apOD;}}
]]wu,f av;av;eufeuf pOf;pm;aemf? rrudktm;emvdkU pOf;pm;yghr,fqkdNyD; a&SmifoGm;wm
rjzpfapeJU}}
uRefawmfu NyKH;&kHom NyKH;vkdufawmhonf/ ausmif;om;tjzpfESifh ta&;awmfykHwGif; a&mufcJU
&onf/ ta&;awmfykHwGif;rSm ocifwkdUESifh eD;pyfcJU&onf/ ocifwpfydkif; jzpfcJU&onf/
- 9 -
odef;azNrifh
qif;&Jom;ypönf;rJUoabmw&m;rsm; Mum;em&onf/ "e&Sifavmuudk rke;fwD;cJU&onf/
xkdUaMumifh ukefonf"e&SifavmuokdU 0if&ef rpOf;pm;rdcJU/ rpOf;pm;&ao;aom udpöudk
csufcsif;pOf;pm;NyD; ]]tif;}} rvdkufvdkacs/ ckcsufcsif;rl rjrrSDajymorQrSm acszsuf&ef
cufojzifh ]]tif;}} vdkuf&efom &Sdayvdrfhrnf/
uRefawmfu ai;aeonf? rjrrSDu awG;aeonf? tjyifrSmawmh rkd;pJoGm;NyD; aeusJusJ
ylvmavNyD/
uRefawmfu jyef&efpdwful;vdkufpOf ]]&ifav;p&mawG arhxm;MuygpdkU}} [k ajymcJUaom
rjrrSDu arh&[efrwl/
]]rif;wkdUu A[kokw&SdolawGqdkawmh ckOa&myrSmjzpfaewJU ppfBuD;[m 'Dta&SUbufudk
ul;vmzdkU jrifovm;}}
]]urÇmha&;&mawG[m qufaew,fAs? Nidrf;csrf;a&;[m qufaeovdk ppfjzpfa&;[mvnf;
qufaewmyJ? odkUayr,fh &kwfw&ufcsufcsif; ul;csifrS ul;r,fayghav}}
]]at;uG,f rul;ygapeJUvdk Uqkawmif;&rSmyJ}}
]]ck taemufbufrSm *smreDuwpfzuf? t*Fvdyfjyifopfuwpfzuf ppfjzpfaeMuw,f/
*smreDeJU*syefu tjyeftvSefulnDa&; ppfr[mrdwf zJGUxm;w,f/ bmvifwkdusKd 0if&dk;wef;
vdkU ac:w,f/ t*FvdyfeJUjyifopfu uRefawmfwkdUtm&SrSm e,fajrawG ydkifxm;w,f?
pD;yGm;a&;pm;usufawG &Sdw,f? *syefeJUw&kwfu ppfjzpfaewm ESpfESpfausmfNyD? tar&duefu
tck ppfxJ r0ifao;ayr,fh t*Fvdyfjyifopf r[mrdwftzGJUxJ 0ifvmrSmyJ/ tJ'Dvdk
qufaevdkU ppfrD;ul;pufr,fvkdU ajymwmyJ/ odkUayr,fh ppfqkdwm urÇmhEdkifiHa&;rSm aps;qpf
wm roifhjrwfawmhwJU aemufqkH;rS csMuwm? ckawmh ta&SUbufu *syefeJU taemuf
bufu tar&duefwkdU[m EdkifiHa&; aps;qpfaeMuwkef;? ppfjzpfvm&if udk,fhbufu
Edkifatmif tm;pkMuwkef;/ tcGifhaumif;apmifhMuwkef;/ 'gaMumifh &kwfw&uf 'Dbuf ysHUESHU
rvmao;wmyJ}}
]]rrjzifh ppfrjzpfbJeJU aps;qpfwm wnfhoGm;apcsifwmygyJuG,f}}
- 10 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xkdodkUajymaeMupOf wpfcgwkef;u rjrrSDxHrSmyif awGUzl;aom bmblukvm;onf tjyifrSm
yspfceJ uGrf;awGaxG;ypfcJUNyD; 0ifvmaeavonf/ rjrrSDu bmblukvm;tm; uRefawmfh
ab;&Sd ukvm;xdkifrSm xdkifapavonf/ bmbl\ qGma'&SDzsiftusÐESifh ydwf'dkwDwkdUrSm
jzLqGwf ae\/ ckeifu rkd;onf olUtm; wpfaygufwavrQ pOf[efr&Sdacs/
bmblonf rjrrSDudkomru uRefawmfhudkvnf; &ifbwfay:rSm vuf,Sufí erwfpfaw;
vkyfum EIwfqufavonf/ azmif;<uaom udk,fcE¨mBuD;udk olUajcu o,f&mrSm
aES;oavmuf erwfpfaw;vkyf&mrSm olUvufu oGufoljzpfonf/ bmblonf xdkifrdaom
tcg rjrrDSESifhuRefawmfhtm; wpfvSnfhpD tuJcwfí Munfhaeavonf/ rjrrSDum;
taemufwdkif; rqef/ uRefawmfESifh bmbltm; rdwfqufray;/ uRefawmfhrSm aMumif
awmifawmif jzpfaepOf bmbluyifpí rjrrSDtm;-
]]cRwfwm;qyfu trmeJUbmawmfovJ}}
]]uRefr&JUarmif awmfw,fav? bDatatmifNyD;om;}}
]]aumif;w,f aumif;w,f? tm;BuD;aumif;w,f}}
]]ckawmh owif;pmwkdufrSm t,f'Dwm 0ifvkyfaew,f}}
bmblonf xkdpum;udk Mum;&aomtcg vefUzsyfoGm;[ef&Sdonf/ azmif;<uaom udk,fcE¨m
udk udkif;nGwfí t&dktaojyKjcif;iSm rpGrf;ojzifh rsufESmrS tpGrf;ukef&dkaoaom vu©Pmudk
jyavonf/
]]t,f'Dwm [kwfvm;? aumif;w,f aumif;w,f? tm;BuD;aumif;w,f/ usKyfwkdU bkHabu
t,f'DwmawG[m tif*av *sD;qm[pf tBuD;qkH;udkawmif *&krpdkufbl;}}
uRefawmfonf bmbl\ txifBuD;rIudk NyKH;&TifpGm cH,laeaomfvnf; pdwfxJrSmum;
roufromjzpfaeonf/ udk,fuvnf; *emrNidrfjzpfvmonf/ t,f'Dwmemrnf cH&
aomfvnf; bmomjyefom vkyfae&aMumif;? vcrSm 65usyfom&aMumif; odoGm;vQif
b,fvdk jzpfoGm;rnfenf;/ uRefawmfonf xdkif&mrSx&if;-
]]oGm;OD;r,f rr? oGm;OD;r,f bmblBuD;? uRefawmfhwdkufudk tcsdefrSD jyef&OD;r,f}}
- 11 -
odef;azNrifh
bmblBuD;onf uRefawmfESifh Mum&Snfpum;rajymvdkuf&ojzifh 0rf;enf;oGm;[efwlonf/
]]aemuf trmhqDvm&if uRefawmfhqdkifvnf; 0ifygaemf? [dkem;wifyg trmodygw,f}}
]][kwfuJU? 0ifyghr,f}}
rjrrSDu uRefawmfESifha&mx&if;-
]]at; oGm;csif&ifvnf; oGm;a&mhav? 'DwpfcgarhoGm;w,f? bmrS rauR;vdkuf&bl;}}
]]tkdudpör&Sdygbl;}}
rjrrSDonf uRefawmfhaemufu vkdufvmonf/
]]aMomf armifwifxGef;a& oDwif;uRwfavmufrSm rr &Srf;jynfoGm;vnfrvkdU? rif;vnf;
vkdufvnfygvm;uGm? rr oli,fcsif; odef;odef;vnf; ygr,fav}}
]]jynfvrf;u odef;odef;vm;}}
]][kwfw,f/ awmifBuD;? uavm? tif;av;? avQmufvnfr,f vdkufcJUrvm;}}
uRefawmfra&mufzl;aom t&yfrsm;jzpfNyD; tvGefa&mufcsifaom NrdKUvS? &IjrifuGif;tvSrsm;
jzpfonf/
]]p&dwfvnf; ylp&mrvdkbl;? wnf;ckdzkdUvnf; ylp&mrvdkbl;? vdkufr,fr[kwfvm;}}
vdkufr,f[kyif uwday;csifonf/ odkUaomf pOf;pm;p&mawG &Sdao;onf/
]]uRefawmfpOf;pm;ygOD;r,f rr&,f? atmufwdkbmqdkawmh wpfvavmuf tcsdef&Sdao;wmyJ}}
]]at; pOf;pm;av/ rif; pOf;pm;p&m ESpfck&Sdw,faemf rSwfxm;? ukefonfvkyfzkdU&,f &Srf;jynf
tvnfvkdufzkdU&,f? uJ uJ oGm;awmh}}
rjrrSDonf olUpm;yJGodkU jyefoGm;avonf/ uRefawmfvnf; olwkdUukrÜPDrS xGufcGmvmcJU\/
- 12 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
owif;pmwkdufodkU a&mufaomtcg a&;p&m&SdonfwdkUudk a&;ay;? bmomjyefp&m &Sdonf
rsm;udk bmomjyefay;NyD;aemuf aexdkif&mtdrfodkU jyefvmcJUavonf/
tcsdefrSm 12em&D ausmfavNyD/ &dkufwmaMu;eef;owif;rsm;rSm vmaewkef;yif jzpfaomfvnf;
azmifusyfaeNyDjzpfí ae&mr&EdkifawmhNyD/ ]puf&yfowif;} twGufyif bmomjyefay;cJUNyD;
jzpfav\/
owif;pmwkdufay:rS qif;cJUNyD;aemuf aumif;uifodkU armhMunfhvkdufonf/ rkd;om;
wdrfwdkufrsm; uif;pifvsuf&Sd\/ Mu,fwm&mrsm;yif vufaeMuonf/ vqkwfvjcrf;onf
ta&SUbufrS xGufvmNyD; vdar®mfa&mifjzifh cyfrIefrIefjc,faeonfudk wkdufMum;rsm;rS
jrif&\/ avum; Nidrfcsufom;aumif;vSonf/
c&D;toGm;tvmrsm; &yfpJukefMuNyD/ "mwf&xm;? bwfpfum;? xa&mfvD? jrif;&xm;
ponfrsm;vnf; &kyfodrf;NyD;MuavNyD/ vrf;axmifhwGif vefcsm; 3pD; qkduf&yfae\/
rD;uav;awGum; wvufvuf? ajcwifckHay:wGif vefcsm;ukvm;rsm;u tdyfpufvsuf/
tpawmh vefcsm;ukvm;EId;NyD; vefcsm;pD;oGm;zkdU pdwful;ao;onf/ aemufawmh tanmif;
vnf;ajzcsif? 0rf;[monfudkvnf; jznfhcsifojzifh vrf;avQmufoGm;NyD; owif;pmwkdufrS
c&D;p&dwfxkwfxm;aom aiG 2usyfrS usefaom 4yJjzifh tom;oGwfyvmwm 0,fpm;&ef
qkH;jzwfvdkufavonf/
za&Zmvrf;twdkif; r*dkvrf;bufodkU avQmufvmcJU\/ vlpnfum;vSaom naps;wef;um;
ajcmufae\/ wpfqdkifrusef ydwfxm;onf/ aps;0,f[lívnf; wpfa,mufwpfavrQ
ravQmuf/ BudKufwma&G;,l ajcmufjym;qdkaom ajcmufjym;qdkifrS ac:oHvnf; vkH;0pJavNyD/
tcsKdUqdkifBuD;rsm;a&SU cwfxm;aom aomhcavmufBuD;rsm;ab;wGif ysif;&dpGm apmifhaeaom
'&0rfrsm;rSwpfyg; tm;vkH;aomvIyf&Sm;rIrsm; &yfaeNyD[k xif&ay\/ tcsKdUqdkifrsm;a&SUwGif
xif;&SL;aowÅmrsm;udk xyfykHxm;onfh aowÅmykHay:wGif tdyfaeolrsm;rSm xif;wkH;yrm
NidrfaeMu\/ vrf;v,faumif ykvdyfvrf;jywkdif ausmufxD;&dyfatmufwGif rnf;rnf;
rnf;rnf;ESifh vIyf&Sm;aeaomo@mefrsm;udk jrif&ojzifh a&SUwdk;í aocsmpGm Munfhvdkuf
onf/ pkwfjywfnpfywfaeaom t&l;rESifhwlaom rdef;rwpfa,muftm; vkHcsnf0wf
ukvm;wpfa,mufonf ,k,kMuifempGm rkefUauR;aeonfudk awGU&\/ uRefawmfum;
NyKH;íom a&SUqufavQmufcJU\/ aemufodkUvSnfhrMunfh/ aeUcif;rSm toGm;tvm
- 13 -
odef;azNrifh
&IyfvSojzifh ykvdyfu vrf;&Sif;ay;&aom þae&mum; ncif;rSm qdwfNidrfuG,f&m
xl;qef;aom apwemo'´gw&m; jyo&m jzpfíaeacsonfwum;/
tpm;taomufqdkifrsm;vnf; ydwfoGm;avNyD/ teHUtoufrsm;ESifh pm<uif;pm;usefrsm;om
usefawmh\/ yef;uef? tdk;cGuf aq;aMumxm;aom a&rsm;vnf; acsmif;pD;aeMu\/
acG;0Jpm;wkdU\ pm;usufaumif;aywnf;/
qdkifBuD;tcsKdUrSm qdkif;bkwfrD;rsm;udk Nidrf;xm;Mu\/ tcsKdUrSmum; qdkif;bkwfrD; rNidrf;/
rnfolawG olwkdUqdkif;bkwfudk zwfapvdkvdkU xm;onfrod/
r*dkvrf;wGifum; yvmwmqdkif 3qdkif&Sdao;onf/ wpfNrdKUvkH; tdyfcsiftdyfMu? r*dkvrf;ESifh
w&kwfwef; qdkiftcsKdUum; rtdyfMu/
qdkifwpfqdkifwGif xdkifNyD; yvmwm rSmpm;aepOf qvGef;um;BuD;wpfpD; xdk;qdkufvmonf/
ykHyef;o@efudkMunfhNyD; y&dkufAdwfwuúpD jzpfaumif;jzpfrnf[k cefUrSef;vdkufonf/ um;
ay:rS a,musmf; 4a,muf rdef;r 2a,muf qif;vmNyD; pm;yJGESpfvkH; tqufcdkif;í xdkif
Muonf/ a,musmf;ESpfa,mufrSm aumfvmwyf &Syfvufwkdudk 0wfNyD; yefU&SL; pD;xm;
Muonf/ touftm;jzifh 25ESifh 30Mum;wGif &Sdvdrhfrnf[k cefUrSef;&\/ usefESpfa,mufrSm
40wpf0dkufrSm &Sdvdrfhrnf/ ESpfa,mufpvkH; tay:tusÐ 0wfxm;Muonf/ olwkdU\
tay:tusÐ tdwfaxmifhrsm;onf wJGusaeMu\/ wpfa,mufu0NyD; acgif;wkH;qHawmufESifh
jzpfonf/ usefwpfa,mufrSm aoQmifxkH;BuD;ESifhjzpf\/
rdef;uav;ESpfa,mufteuf wpfa,mufrSm touftpdwfcefU&SdNyD; jzLjzL&Snf&Snfjzpfonf/
tom;cyfjynfhjynfh &Sdao;aomfvnf; pdkjynfvef;qwfonfh toGifum; vkH;0r&Sdawmhay/
aemufwGJqHxkH;wGif pHy,fukH;&pfxm;onf/ rsufESmudk jc,foykHrSm &dk;vS\/ aemufwpf
a,mufrSmrl 16ESpfrQom &SdayOD;rnf/ tom;cyfndKndKESifh udk,fcE¨mrSm wpfwpf&pf&pf&Sd\/
qHawmufw0J0JESifhjzpfojzifh ysKdrspfaomtoGif ydkí xif&Sm;aeay\/ rsufESmjc,fvdrf;ykH
tppt&m&m tqifajy tavmawmfyif jzpfaomfvnf; vufrsm;um; Murf;wrf;vSonf/
vufonf;qkd;zkdU xm;OD;? oeyfcg;rS rSefrSefvdrf;[ef rwlacs/
olwkdUtm;vkH;twGuf acgif;wkH;AdkvfauESifh touf 40ausmfvlBuD;u pm;aomufp&m
rSmaeonf/ qdwf&dk;[if;csKd? MuufO ruswfwuswfaMumf? Muufom;ubwf/
- 14 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
aoQmifxkH;ESifh vlBuD;u 0ifpGufonf/
]]usKyfzkdUawmh EdkUtkHom;uywf ay;yg}}
xkdtcg rdef;ra&m a,musmf;yg 0dkif;&,fMu\/
uRefawmfonf uRefawmfhyvmwmudk ajzmifhatmif rpm;Edkif/ olwkdUtm; trsKd;rsKd; tuJcwf
ae\/ oef;acgifausmftcsdef? y&dkufAdwfwuúpD? a,musmf; 4a,muf? rdef;rESpfa,muf?
atmf'gvdkufaom rdef;uav;rsm;udk xkwfvmolawG r[kwfygavm? odkUaomf rdef;uav;
ESpfa,muf\ t0wftqifESifh vdrf;jc,fykHrsm;rSm &dk;aeojzifh ,wdjywfum; rqkH;jzwf&JU/
odkUaomf olwkdUtm; cufcufcJcJ xyfrH tuJcwfrae&yg/ olwkdUonf uRefawmfhtm; &Sdonf
[kyif trSwfxm;[efrwl/ qkdif&Sifukvm;wkdUudkvnf; *&krpdkuf? xif&mawG avQmufajymae
Muonf/
vli,fwpfa,mufu aoQmifBuD;aAGtm;-
]]OD;av;BuD;aemf? tck EdkUtkHom;pm;&if awmfawmfMum EdkUtkHom;rpm;&bl;? [J [J [kwfw,f
r[kwfvm; tnGefU}}
olu tBuD;rtm; Munhfajymvdkufonf/ tnGefUqkdolu rsufapmif;xdk;vdkufNyD;-
]]tpfudkujzifh ajyma&mhr,f}}
tm;vkH;u 0g;ceJ&,fMuonf/
ukvm;u qdwf&dk;[if;csKdudk yef;uefapmufBuD;rsm;ESifh xnfhNyD; vmcsaomtcg acgif;wkH;
AdkvfauESifh vlBuD;u wpfyef;uefudk qHawmufruav;a&SU csay;NyD;-
]][JU twif? ukefatmifaomufEdkifyghrvm;}}
aumifrav;u bmrQrajym? ikHUíomaeonf/
- 15 -
odef;azNrifh
vli,fwpfa,mufu olUbmomol oDcsif;nnf;ovdkvdkESifh-
]]ykpGefqdwfuav;b,fvdki,f yifv,ful;awmh oefao;w,f}}
tm;vkH; 0g;ceJ&,fMujyef\/ aumifruav;u &Tif<uaomtoHjzifh xyfqdkjyefonf/
]][kwfw,f [kwfw,f ykpGefqdwfuav; b,fvdki,f? yifv,ful;awmh oefao;w,f}}
wpfa,mufu-
]]uRefawmfwdkU b,foGm;MurSmvJ}}
acgif;wkH;Adkvfau q&mBuD;-
]]tJAm;0if; oGm;r,f? tJ'DrSm vlrsm;ae&if vdwfufvif;aygh}}
4if;aemuf ukvm;onf MuufOaMumfrsm;udk vmcsaomtcg-
]]ydkvefrSm *smreDu AkH;awGBuJaeNyDqdkyguvm;}}
]]*smreDu AkH;BuJaewmawG ab;csdwfxm;vkdufprf;yg? udk,fwkdUtajrmufypfEdkifatmif
MuufOaMumfawG pm;vdkufMuOD;pdkU&JU}}
tm;vkH w[m;[m; &,fvkdufMuavonf/
uRefawmfonf aiGwpfrwfudk uwdkufu&dkufay;acsNyD; xGufvmcJU\/ olwkdU\ [m;wkduf
oHonf uRefawmfhaemufrS vdkufaeavonf/ ukefta&mif;t0,foHrsm; &yfpJaomtcsdefwGif
vlta&mif;t0,foHrsm;um; r&yfpJao;ygwum;/ ydkvefwGif AkH;oH tajrmufoHawG
qlnHaepOfwGif uRefawmfwdkUqDrSm taysmfyg;vdkufpm;oHawG qlnHaeonfwum;/
vrf;v,faumif ykvdyfvufjywdkif ausmufxD;&dyfwGif t&l;rESifh ukvm;'ge&SifwdkUudk rawGU
&awmhay/
- 16 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
45vrf;odkU vefcsm;jzihf jyefvmvdk\/ okdUaomf tdwfuyfvufusefrSm yvmwmqdkifwGif
ukefcJUavNyD/
yef;qdk;wef;odkU a&mufaomtcg vefcsm;ay:rSm udk;&dk;um;&m; pD;vdkufoGm;aom trl;orm;
ESpfa,mufudk jrifvkduf&avonf/
4if;aemuf qdwfNidrfjcif;Mum;xJodkUom wkd;0ifcJU&avonf/ uRefawmfh zdeyfoHrSwpfyg;
bmoHrQ rMum;&/
twGif;0efBuD;rsm;&kH;ab;rS avQmufoGm;&aomtcg 1300jynfhESpf ta&;awmfykHum;csyfonf
uRefawmfhrsufpdxJrSm ay:vmonf/ ,ck wdwfqdwfNidrfoufjcif;udk ausmfvTm;NyD; [dkwkef;u
qlylvIyf&Sm;jcif;odkU jyefa&mufoGm;avonf/ ausmif;om;xkBuD;ESifh tvHrsm;? a<u;aMumfoH
rsm;? jrif;pD; a*:&mrsm;? eHygwfwkwfudkif ykvdyfrsm;? Akdvfatmifausmf? oli,fcsif;jzpfol
Adkvfatmifausmfom ewfpdrf;jzpfcJUygrl ightm; udk,fxifjyayvwÅHU/
Mum&SnfpGm tawG;e,frus,fEdkifyg/ aemufrS um;wpfpD;vmoHudk Mum;&avonf/ xkdum;
rS xkdum;tppf? ckeifu yvmwmqdkifrSm awGUcJUaom y&dkufAdwfwuúpDum;yif jzpfonf/
vlpkHwpfNyKHBuD; ygoGm;avonf/ [m;wdkufoHvnf; vkdufygoGm;onf/
olwkdUonf tJAm;0if; okdUr[kwf vdwfufvif;[dkw,fwkdUodkU armif;ESifaeMujcif; jzpfay
vdrfhrnf/ uRefawmfhrSm xdk[dkw,frsm; b,frSm&Sdonf[k rod/ &efukefrSm tdyfcef;iSm;Edkif
aom [dkw,frsm;&Sdonf[kom Mum;zl;onf/ wpfacgufrQ ra&mufzl;yg/ trSefrSm uRefawmf
touftpdwfeD;aom xkdt&G,fokdU a&mufcJUNyDjzpfaomfvnf; wpfcgrQ rdef;rysufESifh taysmf
tyg; vkdufpm;jcif; rNyKbl;/ umvom;a&m*gudk aMumufí a&Smifaejcif;jzpfonf/
umvom;a&m*g\ tEÅ&,fudk tawmfyif odxm;\/ þwGif uRefawmfwdkU ausmif;om;
rsm;tm; rdef;rysufESifh taysmftyg;vkdufpm;jcif;rS a&Smif&Sm;&ef oGefoifay;avh&Sdaom
udkBuD;Ekudk aus;Zl;wif&ayrnf/ aemuftpGJwpfckrSm aumif;rGefaom rdef;rysKdrsm;ESifh tvGef
tusL; jzpfrdvQif xkdrdef;rysKdudk vufxyf,l&rnf[laom tpJGwnf;/ i,fpOf udk&ifBuD;
OD;boef;\ t,ltqrsm;0ifpOfu þtpJGrsKd; r&Sd? aomrwfpf[m'D? awmfvfpwGdKif paom
urÇmhpma&;q&mBuD;wkdU\ pmBuD;ayBuD;rsm; zwfNyD;rS jzpfvmaom tpJGjzpfavonf/
45vrf; aetdrfokdU a&mufaomtcg wHcg;racguf&bJ wHcg;zGifhay;ojzihf tHUMooGm;&
avonf/
- 17 -
odef;azNrifh
aA'u0def q&mOD;wuf&Sdefonf cktcsdefxd rtdyfao;/ uefawmhyJG 3yJG csxm;NyD;
za,mif;wdkifESifh tarT;wdkifrsm; xGef;xm;onf/ q&m&Sdef\ yg;pyfrS wwGwfwGwf &Gwfzwf
aeonf/ uRefawmfhtm; wHcg;zGifhay;aomtcgrSmyif yg;pyfrS &Gwfzwfjcif; rjywfcJUacs/
]]q&m ckxd rtdyfao;bJudk;}}
]]tdyfvdkUrjzpfbl;? 'DaeUntNyD; uefawmhyJGay;&r,f? &Gwfzwf&r,f? ykwD;pdyf&r,f?
"mwf&dkuf&r,f}}
]]bmtwGufvJ q&m}}
]]twGif;0efuav;wpfa,muf twGufyg}}
uRefawmfESifh aA'u0defq&mOD;wuf&SdefwkdU twlaeonfrSm tawmfyif MumoGm;ygNyD/
olUtm; owif;pmaA'ifu@ pma&;q&mtjzpfjzifhom od&onf/ wpfckck ta&;BuD;aom
q&morm;tvkyfrsm; vkyfaeonf[kvnf; cefUrSef;rdcJUonf/ okdUaomf ,aeUnrSyif ol\
vQKdU0Sufaomvkyfief; tcef;wGif;odkU aomhaygufrS acsmif;ajrmif;Munfh&awmhonf/
aemuf&ufrsm;wGifum; wjznf;jznf; q&m&Sdefu olUvQKdU0Sufaomtcef;udk zGifhvSpfjyo
onf qdkaomfvnf; olMunfhapcsiforQudkom Munfh&avonf/ q&m&Sdefonf &wem
okH;yg;udk OD;xdyfxm;í "mwf&dkufay;ol jzpfonf/ wifysOfacG rsufvTmcs ykwD;pdyfNyD;
ewfa'0gwkdUudk olUa&SUrSmac:í ar;jref;Edkifol jzpfavonf/ olonf xkdtvkyfrsm;udk
aetdrfrSm vkyfavhr&Sd/ olUtm; zdwfac:Muaom jrif;bGwfuD'dkif? ukefaps;upm;ol?
&kHyJGoGif;ol? twGif;0efuav;? twGif;0efBuD;? 0efBuD;? ygwDacgif;aqmif paom olrsm;
tdrfodkUvkdufí xdkudpörsm;udk pDpOfaqmif&Gufay;&avonf/ xkdUaMumifhvnf; olUtm;
bkef;BuD;yifhovdk um;BuD;um;i,fjzifh yifhac:oGm;onfudk awGUjrif&jcif; jzpfavonf/
]]twGif;0efuav;u bmjzpfvkdUvJ q&m&JU}}
]]twGif;0efuav;u 0efBuD;OD;apm&JUvl? eef;&if;0efOD;ykeJU rwnfhbl;/ 'gaMumifh &mxl;
wufp&m &Sd&ufeJU rwufbl;}}
]]olwkdU trsKd;om; nGefUaygif;tpdk;& 0efBuD;tcsif;csif; rwnfhMubl;vm;? tHUp&myJ q&m}}
- 18 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]wjcm;vnf;rajymeJU? usKyfuawmh tm;vkH;eJU wnfhw,f? olwkdUtcsif;csif;awmh rwnfhMu
bl;/ OD;yk? OD;apm? OD;baz? qmxGef;atmifausmf b,folUb,folrS rwnfhMubl;/ olUvlpkeJU
ol apmifaeMu? wkdufaeMuwmyJ/ uJ uJ udkwifxGef;&m 'gawGxm;vkdufygOD;? Oa&my
ppfyGJBuD;rSm b,folEdkifr,f xifovJ}}
uRefawmfu EdkifiHa&;tpJGjzifh &kwfw&uf-
]]&k&Sm; EdkifrSmyJ}}
]]tkd &k&Sm;u ppfwkdufaewmrS r[kwfbJ? ck csaeMuwmu *smreDuwpfzuf? t*Fvdyf
jyifopfu wpfzuf wdkufaeMuwmyJ}}
]]&k&Sm;u ppf0ifrwdkuf&vdkU EdkifrSmajymwm q&m&JU/ *smreDwpfzuf? t*Fvdyf jyifopf
wpfzuf MuufESpfaumifcGyfMu&mrSm armMuawmh MuufESpfaumifpvkH; zrf;&kHaygh? uRefawmfh
tjrifuawmh *smreD emZDvnf; raumif;bl;? t*Fvdyfjyifopf e,fcsJUawGvnf; raumif;
bl;? b,folrS rEdkifapcsifbl;}}
]]'DrSm udkwifxGef;? usKyftjrifajymr,f? aA'ifwGufMunfhw,f? 'dAÁpuúKeJUvnf; MunfhMunfh
w,f? ewfawGvnf; ac:ar;xm;w,f/ *smreD EdkifrSmyJ/ t*FvdyfjcaoFhBuD; tpG,fusKd;
oGm;wm jrif&w,f/ emZD[pfwvm EIwfcrf;arT;axmifaewm jrif&w,f}}
uRefawmfonf aA'u0def\ aA'ifudk ra0zefvdk? 'dAÁpuúKudk oJESifhryufvdk? olUewfawG
udkvnf; rxdckdufvdk/ xkdUaMumifh-
]]apmifhMunfh&OD;rSmaygh q&m? q&mhpum;uvnf; w,faocsmwmyJ}}
]]apmifhMunfhav? a&;rSwfcsifvnf; rSwfxm;}}
uRefawmfonf tdyf&mcif;aeavonf/ acgif;&if;rSm rD;xGef;NyD; pmzwf&efvnf; jyifqif
aeayonf/ aA'u0defum; uefawmhyJGrsm;a&SUwGif wwGwfwGwfESifh &Gwfzwfaeavo
wnf;/ /
- 19 -
odef;azNrifh
50
tpnf;t&kH;XmecsKyfwGif
rcifopfum; pum;yD em;vnfcgp uav;i,f tar;xlovdk tar;xlavonf/
uRefawmfhtm; t*FvdyfpmtaMumif;? *Pef;ocsFm? &mZ0ifpaom ausmif;bmom&yfrsm;
taMumif;? pmaytaMumif;rsm;omru EdkifiHa&;taMumif;rsm;udkvnf; ar;avh&Sdayonf/
wpfaeUoü oD;pm;cOya't& ajrydkif&Sifrsm;u [dkufukwfvTwfawmfwGif t,lcH0ifaeaom
trIrsm;taMumif;udk rcifopfu ar;av&m uRefawmfu vdyfywfvnfatmif rajzwwfacs/
uRefawmfonf w&m;rQwaom oD;pm;cOya'taMumif;udk ruRrf;usifyg/ trSeftm;jzifh
awmifolv,form; jyóemrsm;udk xdxda&mufa&muf em;rvnfyg/ awmifol v,form;
awG qif;&Jaeonf? a<u;wifaeonf? ajrrJU,mrJUjzpfaeMuonf/ qlylaeMuonf? pnf;&kH;
aeMuonf/ þrQom tMurf;zsif;tm;jzifh odonf/
aumvdyfausmif;uxGufNyD; udk,fhtoufarG;0rf;ausmif;rIvnf;jzpf? wkdUArmtpnf;t&kH;
EdkifiHa&;vkyfief;rsm;udk vkyfEdkifatmif vGwfvyfaom tvkyfvnf;jzpfonf[k ,lqum
owif;pmwGif 0ifvkyfcJU\/ wu,fvufawGUusawmh EdkifiHa&;wGif aZmufcs vkyfudkifEdkif
atmif tcGifhromyg/ tcsdefr&yg/
xkdUaMumifh ArmEdkifiHvkH;qkdif&m awmifolv,form;tpnf;t&kH;BuD;ESifh vnf;aumif;?
awmifolv,form;vlxkESifhvnf;aumif; eD;pyfcGifhr&yg/ olwkdUjyóemudk avhvmcGifh
r&yg/ 1300jynfh ta&;awmfykHtwGif;u awmifolv,form;wkdU\ tkH<urIonf a&Twd*kH
ajc&if;xd qdkufa&mufcJU\/ uRefawmfwkdUonfvnf; awmifolv,form; tkH<urIrsm;
Mum;wGif awmifolv,form; ESvkH;onf;yGwfESifh awGUxdcJU&\/ NyD;onfhaemufwGifum;
awmifolv,form;ESifh uRefawmfwkdUrSm uif;uGmcJU&avonf/ olwkdU Mum;xJ0ifí olwkdU
ESifhtwl wkdufyJG0ifzkdU rqdkxm;bd/ olwkdUta&; olwkdUjyóemrsm;udkyif vIdufvSJaom
pdwf0ifpm;rIjzifh ravhvmrd/ owif;pmzwfovkd tay:,H&Syfwdkufíom pdwf0ifpm;rd
avawmhonf/
- 20 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rcifopfar;vdkufNyD; rajzEdkifawmhrS uRefawmfhcRwf,Gif;csufudk owd&avawmhonf/
'DawmhrS wkdUArmtpnf;t&kH; awmifolv,form; pnf;&kH;a&;XmeokdU oGm;í pkH;prf;&
avonf/ odkUuvdk pkHprf;avhvmNyD;rS rcifopftm; wpfqifhjyefajymjy&avonf/
wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyf tvkyftrIaqmiftzJGU\ awmifolv,form; pnf;&kH;a&; Xme
rSL;rSm ocifoef;xGef; jzpfavonf/
uRefawmfonf ocifoef;xGef;tm; rodzl;ao;yg/ olUtm; jrifawmh jrifzl;yg\/ jrifzl;&kH
ru olUtm; aocsmpGmvnf; rSwfrdyg\/ rrSwfrdbJ raeEdkifacs/ olum; xif&Sm;aom
ocifacgif;aqmifwpfOD; jzpfojzifh wpfcgjrifvkdufvQif aumif;pGmrSwfrd&ef BudK;pm;rnfrSm
"r®wmyifjzpfonf/ 4if;jyif olU&kyfoGifrSm rarhEdkifatmif rajyjypfjzpfaom &kyfjzpfonf/
tay:BuD;í atmuf&SL;aom udk,fcE¨m&Sdonf/ cg;atmufutydkif;onf cg;txufu
tydkif;xuf wkdaeonf/ ajcrSm cyfcGifcGifjzpfaeonfudk vr;favQmufvQif awGUEdkifonf/
rsufESmjym;csyfcsyfwGif ar;wkdí ESma&mifaumufaeonf/ rsufckH;ESpfckMum;rSm rsufckH;&dk;onf
aigwufae\/ qHyifrSm vIdif;xaeNyD; ajcmufaoGU\? rsufvkH;rSm qifrsufvkH;wnf;/
ocifoef;xGef;onf aq;jyif;vdyfcJNyD; pmawG ukef;a&;ae\/
uRefawmfonf ocifoef;xGe;fxHodkU wkduf&dkufroGm;/ udkb[def;xHodkU yxroGm;&onf/
udkb[def;rSm xdkpOfu wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyf tvkyftrIaqmif tvkyform; pnf;&kH;
a&;rSL; ocifausmfpdefESifh wJGzufí tvkyform;pnf;&kH;a&;rsm;udk udkifvsuf&Sdonf/
udkb[def;u olUpm;yJGem; uyfoGm;NyD; olUab;rSm&yfvsuf cyfwkd;wdk; ajymjyaeonf/
uRefawmfu awGUcsifaMumif;ESifh uRefawmfhtaMumif; jzpfygvdrfhrnf/
ocifoef;xGef;onf ola&;aeaompm&Gufudk ikHUMunhfae&if; udkb[def;ajymorQ em;axmif
aeonf/ cyfvSrf;vSrf;&yfaeaom uRefawmfhtm; wpfcsufom 'ufceJ vSr;fMunfhvkduf\/
NyD;aemuf udkb[def;tm;-
]]ukvm;xdkif ay;vkdufygav}}
udkb[def;u ocifoef;xGef;pm;yGJa&SUrSm ukvm;xdkifcsay;NyD; uRefawmfhtm; xdkifapav
onf/ uRefawmfhtm; NyKH;Munhfvsuf acsmharmhaomavoHjzifh-
- 21 -
odef;azNrifh
]]cPxdkifapmifhOD; &JabmfwifxGef;? ocifoef;xGef;u &JabmfvkdcsifwmawG tm;vkH; ajymjy
vdrfhr,f? udk,fawmh wnif (oefvsif) bufoGm;&OD;r,f? udkoef;xGef; uRefawmfoGm;r,f}}
pmqufa&;aeaom ocifoef;xGef;u-
]]oGm;av}}
udkb[def; xGufoGm;\/ ocifoef;xGef;onf pmudkom twGifqufa&;ae\/ uRefawmf
onf ocifoef;xGef;\yg;pyf NyJovm;? tavmawmfyJvm;[k pdwfxJrS wkdif;wmMunfh
aeonf/ olonf aq;jyif;vdyfudk oGm;Mum;rSm udkufcJxm;NyD; EIwfcrf;rsm;udk &IHUvkduf
qefUvdkuf vkyfonfhtcg vkyfonf/ aq;jyif;vdyfudk xkwf,lNyD; yg;pyfudk wif;wif;
aphvsuf twGif;rS tHBudwfonfhtcg Budwfonf/ e*dkyg;pyfum; rusOf;rus,fyif jzpf\/
yg;pyfudk wif;wif;aphxm;ojzifhom &Snfvsm;onf[k xif&onf/
olonf a&;vdkorQa&;NyD;aemuf xoGm;NyD; wkdufyf&dkufaeaom ocifwifOD;tm; ay;cJU
onf/
ukvm;xdkifwGif jyefxdkifrdaomtcgrS olu uRefawmfhtm; aphaphpyfpyf Munfhavawmhonf/
uRefawmfu olUtm; NyKH;jyvkduf\/ olum; rNyKH;? okdUaomf csKdat;oufomaom toHjzifh-
]]&JabmfwkdUowif;pm[m *VKefarmifapmu ocifawGudk 0g;&if;wkwfeJU&dkufwm vufckyfwD;
ay;wJU owif;pmyJ}}
]]owif;pmay:vpDeJU uRefawmfeJU bmrQrqdkifygbl; cifAsm}}
uRefawmfhrSm xdkodkUaomowif;pmrsKd;wGif tvkyf0ifvkyfrdonfhftwGuf aemifw&rdonf/
tjypfudkcHpm;rdNyD; ausmcsrf;oGm;onf/
]]wpfaeUu ocifawG[m bmomudkapmfum;olawGqdkNyD; a&;wm b,folvJ odvm;}}
]]tJ'g uRefawmfrodbl;cifAs? t,f'DwmcsKyfu wkduf&dkuf pmpDcef;udk ydkUvdkufwmyJ}}
- 22 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
olonf aq;jyif;vdyfudk cyfjyif;jyif;&SLvkdufNyD;aemuf tckd;awG txuf armhxkwfvkduf
onf/ rD;ckd;awG vdyfwufoGm;onfudk Munfh&if; wpfpkHwpf&mudk pOf;pm;aeavonf/
twefMumrS-
]]&Jabmfu oD;pm;cOya'taMumif;&,f? awmifolv,form;jyóemawG taMumif;&,fudk
odcsifw,fqdk}}
]][kwfuJU? avhvmcsifygw,f}}
]]bmvkyfzkdUvJ}}
]]ocifwpfa,mufqdkawmh odzkdUvdkw,fxifw,f? NyD;awmh um&efoifh&if ocifoef;xGef;
wkdU&JU awmifolv,form; tpnf;t&kH;vkyfief;rSm yg0ifaqmif&GufzdkU pdwful;xm;ygw,f}}
ocifoef;xGef;\ wif;rmaomrsufESmonf tawmfaysmhaysmif;oGm;onf [kxif\/
]]oD;pm;c Oya'taMumif; rajymcif awmifolv,form; pnf;&kH;a&; &mZ0ifaemufcHum;udk
ajymjyzkdUvdkw,f? Zefe0g&DvxJwkef;u a&Twd*kHtv,fypö,HrSm usif;ywJU jynfvkH;uRwf
awmifolv,form;nDvmcHBuD;udk rSwfrdw,f r[kwfvm;}}
]][kwfuJU? rSwfrdygw,f}}
]]wkdufe,fNrdKUaygif; 144-e,fu udk,fpm;vS,f 400-ausmf wufMuw,f/ yJcl;? om,m
0wD? [Hom0wD? oxkH? tif;pdefwkdUu awmifolv,form;wyfBuD;awGvnf; wufMuw,f?
obmywdtjzpfjzifh ocifjrvkyfw,fav}}
]][kwfuJU?'gawGrSwfrdygw,f}}
]]bmawG qkH;jzwfw,fqkdwmawmh &JabmfwkdU ausmif;om;awG rSwfrdr,f r[kwfbl;}}
]]rrSwfrdbl;cifAs}}
- 23 -
odef;azNrifh
]]tif;-ausmif;om;uvnf; ausmif;om;udpöeJU Asmrsm;aeMuwmudk;? a&Twd*kHukef;awmf
ay:rSm qkHrdMuayr,fh ]rl;zfrifh} csif;u rqufrdbJudk;/ tqdktrSwf-1 u v,foD;pm;
Oya'Murf;eJU v,fajrajymif;vTJa&; Oya'Murf;udk vTwfawmfu twnfrjyKEdkifatmif
[dkajymif;onfa&TUvkyfwJU "e&Sifv,fydkif&SifawGU&JUudk,fpm; vS,fnGefUaygif;tpdk;&udk &Iwfcs
jypfwifwJU tqdkyJ/ ckawmh 'DOya'ESpf&yf[m vTwfawmfESpf&yfu qkH;jzwfNyD; bk&ifcHu
twnfjyKNyD}}
]]'gjzifh ck nGefUaygif;tpdk;&opfu nGefUaygif;ta[mif;xuf awmfw,fvdkU qkdrvm;}}
]]tif;-qdkr,fqdk&if qdkEdkifwmaygh/ odkUayr,fh onfvkdvnf; rqdkEdkifbl;? tqdktrSwf-2 u
tpdk;&u qkH;jzwftwnfjyKcJUwJU wif;awmif;pHcsdef uefUowfa&;Oya'udk v,form;udpö
t&yf&yfrSm tokH;jyKzdkU awmif;w,f/ tqdktrSwf-3 uawmh v,form; a<u;NrD;aphpyfa&;
Oya'udk wpfjynfvkH;rSm tokH;jyKzkdUeJU 'DOya'udk vltrsm;em;vnfEdkifzkdU ArmbmomeJU
jyefqkda0iS&ef awmif;qdkxm;w,f/ tqdktrSwf-4 uawmh tESpf 50avmuf acwfaemuf
jyefqJGaewJU aus;&GmOya'yk'frawGudk &kyfodrf;ay;zkdU awmif;qdkw,f}}
]]aus;&GmOya't& b,fvkd[mawG vkyfxm;vdkUvJAs}}
]]Oyrm awmifolv,form;awG[m v,fuGif;,muGif;awGxJrSm wJtdrfaqmufvkyfNyD;
rae&bl;vdkU ydwfyifxm;w,f/ tJ'Dvdk rae&awmh v,f,mtvkyftudkif ysufwmaygh?
NyD;awmh awmifolv,form;awGudk oufouf csKyfcs,f&m a&mufwmaygh/ tqdktrSwf-
5uawmh vufaxmufc a<u;a[mif;rsm;eJU tjcm; v,fp&dwf a<u;a[mif;t&yf&yfudk
vkH;0 avQmfypfzkdU? b,fvkd w&m;rrIrsKd;eJUrS v,fvkyfcsdefrSm vludk zrf;qD;csKyfaESmifxm;jcif;?
axmifcsjcif;rjyKzdkU awmif;qdkw,f/ trSwf-6 uawmh v,f,mrvkyfudkifol "e&Sifrsm;
vufwGif; a&mufaewJU ajrrsm;udk vkyfudkifjzpfatmif jyKjyifay;vdkU jzpfjzpf v,f,m
vkyfudkifpm;olrsm; vufodkU cJGa0ay;zdkU wkdufwGef;xm;w,f/ tqdktrSwf-7 uawmh
v,f,mu&&SdwJU tcGefawmftm;vkH;udk v,form;awGtwGuf wdkuf&dkuf tusKd;&Sdapr,fh
XmeawG? vkyfief;awGrSmom okH;zkdU v,fuefoif;twGif;rSm&SdwJU ig;rsm;udk v,form;rsm;
vGwfvyfpGm zrf;pm;Edkifatmif tif;Oya'udk jyifay;zkdU jzpfw,f/ trSwf-9 uawmh
vGefcJUwJU tESpf 20cefUu qefaps;EIef;uefUowfNyD; a&mif;csvdkU tpdk;&rSm aiG 1uka#
tjrwf&w,f/ tJ'DaiGudk tpdk;&u v,form;awGtusKd;twGuf rokH;bJ tvJGokH;pm;
jyKxm;w,f/ tJ'DaiG 15uka#udk tpdk;&u twdk;eJUwuG jyefqyfNyD; v,form;awG
wdkuf&dkuftusKd;&Sdr,fh vkyfief;rsm;rSm okH;zkdUawmif;qdkxm;w,f}}
- 24 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]'DaiGudkom jyef&&if v,form;awGtwGuf trsm;BuD; vkyfEdkifrSmyJaemf}}
]]'gaygh? aq;&kHawG? pmoifausmif;awG? pdkufysKd;a&;odyÜHXmeawG? bPfawG zGifhay;EdkifrSmaygh/
trSwf-10 uawmh urÇmay:&Sd "e&SifBuD;rsm; cavmufqef jc,fvS,frIaMumifh toD;tESH
aps;EIef;rsm; usqif;jcif;rS umuG,f&ef awmifolv,form; udk,fpm;vS,fawG yg0ifwJU
tzJGUBuD;wpfck tpdk;&u zGJUxm;zdkU? aiGwkd;BuD;pm; "e&SifBuD;rsm;tm; &mZ0wf tjypf'Pf
ay;Edkifatmif Oya' jyKvkyfay;zdkU? v,fydkif&Sif "e&SifBuD;rsm;u v,form;rsm;&JU v,fudk
r0,fatmif wm;jrpfwJUOya'vkyfay;zkdU? Oya'? &kH;? *gwf? tcsKyf? axmif ponfwkdUudk
"e&SifawG aiGukefaus;MucHNyD; olwkdUvufeufozG,f tokH;jyKaewJU ab;tEÅ&,frS
awmifolv,form;awGudk umuG,fay;zdkUjzpfw,f/ trSwf-11 uawmh t&G,fa&mufol
a,musmf;? rdef;rwdkif; rJqE´ay;EdkifcGifh awmif;qdkw,f/ trSwf-12 u awmifolv,form;
awG[m wkdif;jynfvGwfvyfa&; r&rcsif; csrf;omwkd;wufEdkifrSm r[kwfwJUtwGuf
wkdif;jynfvGwfvyfa&;twGuf aqmif&GufMuzkdUeJU ArmEdkifiHvkH;qkdif&m awmifolv,form;
tpnf;t&kH;BuD;udk A[dkwkdUArmtpnf;t&kH;BuD;u BuD;rSL;NyD; wnfaxmif&ef qkH;jzwfwm
jzpfw,f}}
]]tqdkawGu tzufzufu odyfjynfhpkHwmyJAsm}}
ocifoef;xGef;onf aq;jyif;vdyfaumufudkifjyefonf/ rD;nSdNyD;aemuf w&Iduf&SLvsuf
pOf;pm;aeonf/
]][kwfw,f pkHw,f/ aemuftqkd ESpfckokH;ck &Sdao;w,f/ cifAsm;wkdU Adkvfatmifausmfudk
csD;usL;wJUtqdkawmif ygao;w,f/ 'DtqdkawGudk Munfhvkduf&if v,form;jyóemawGudk
tMurf;zsif;tm;jzifh em;vnfEdkifw,f? uJ oD;pm;cOya'taMumif; qufajymjyOD;r,f}}
uRefawmfonf ocifoef;xGef;\ tcsuftvufydkifEdkifykHudk oabmus MunfndKae
avonf/
]]tcsdef&Sdao;&if ajymjyygOD;Asm? uRefawmfuawmh em;axmifzkdU tqifoihfygyJ}}
]]w&m;rQwaom oD;pm;c Fair rent owfrSwfzkdU[m tifrwef ta&;BuD;w,f/ awmifol
v,form;awG tckay;ae&wJU oD;pm;cu tifrwefBuD;av;w,f/ w&m;rQwaom
oD;pm;cudk b,fvkd owfrSwfrvJqkdawmh vuf,muxGufwJU aumufyJoD;ESHxJuaeNyD;
- 25 -
odef;azNrifh
awmifolv,form; ukefuswJUp&dwfudk EkwfNyD;rS jrwfwmxJu cJGNyD; w&m;rQwaom
oD;pm;ctjzpfeJU ajrydkif&SifBuD;udk ay;&r,f/ v,form;&JU ukefusp&dwfrSm rsKd;pyg;? 0rf;pm?
EGm;c? aumufpdkufc? aumuf&dwfc? xGefwH? x,fwHc ponfrsm; ygw,f/ 0r;fpmuvnf;
v,form; wpftdrfaxmifpm pm;zdkU vkHavmuf&rnf/ Oyrm wpfwkH;xGefrSm pyg; 350
xGufw,fqkdygawmh? ckeifu p&dwfawGu pyg;wif; 300 usw,fqdkygawmh? tjrwfwif;
50 ay:w,f? tJ'Dtjrwfudk oD;pm;corm;eJU ajr&Sif cJG,l&r,f? 'Denf;eJUwGufrS w&m;
rQw,f/ ckwavmrSm udk,fwkdU awmifolv,form; tpnf;t&kH;awGu w&m;rQwaom
oD;pm;ceJU wGufNyD; oD;pm;cay;zkdU vIHUaqmfMuw,f/ awmifolv,form;awGuvnf;
udk,fwkdU wGufenf;twdkif; wGufNyD; ay;Muw,f/ Oya'eJUvnf; udkufaewmyJ? okdUayr,fh
ajrydkif&SifawGu v,form;awGwGufwJU w&m;rQwaomoD;pm;c[m enf;vGef;ygw,f?
vufrcHEdkifbl;qkdNyD; [dkufukwfa&mufatmif t,lcH0ifaeMuw,f}}
]][dkufukwfrSm t,lcH0ifaewJU oD;pm;ceJU ajr&SiftrIawGudk tckrS &Sif;&Sif;vif;vif;
em;vnfayawmhw,fAsm}}
]]v,foD;pm;Oya'Murf;[m awmifolv,form; qif;&Jom;awG&JU udk,fcE¨mrSm tESpfESpf
tvvu pGJuyfaewJU iwfjywfcsKdUwJUrI tema&m*gBuD;udk tjrpfygrusefatmif wGef;vSef
pGrf;Edkifwm r[kwfbl;/ omref tay:,H vdrf;aq;? jzL;aq;yJ jzpfw,f/ odkUayr,fh
pnf;&kH;a&; vufawGUvkyfief;awGrSm 'DOya'udk tokH;csoGm;&w,f}}
xkdUaemuf ocifoef;xGef;u ocifjr vufrSwfxdk;xm;aom awmifolv,form; tpnf;
t&kH; nTefMum;vTmrsm;udk avhvmzdkU xkwfay;avonf/ wpfckwGif tzufzufu pnf;&kH;a&;
rSm rjynfhpkHao;bJ vlcGefawmfray;a&;wkdufyGJrsm; rvkyfzkdU nTefMum;xm;onf/ tjcm;
wpfckrSm oD;pm;cOya' tjiif;tckHrsm;ESifh ywfoufNyD; oD;pm;corm;rsm;u ajr,mvkyfief;
udk oydwfarSmufxdkuf rarSmufxdkufudk &Sif;jyxm;onf/
uRefawmfu jyef&ef xvdkufonf/
]]uRefawmf oGm;ygOD;r,f}}
ocifoef;xGef;onf aq;jyif;vdyfudk rD;nSd&if;-
]]nTefMum;vTmawG &JabmfwdkUowif;pmrSm ygEdkif&if odyfaumif;rSmyJ}}
- 26 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uRefawmfht,f'Dwmudk xnfhay;zkdU txl;ajymyghr,f}}
]]'gawG[m tpdk;&udk qefUusifwmrS r[kwfbJ? tpdk;&Oya'twdkif; jzpfatmif vkyfaewm
awGyJ/ &JabmfwkdUowif;pmu rxnfhEdkifp&m taMumif;r&Sdygbl;}}
]]uRefawmfvnf; tJ'DvdkxifwmyJ? uRefawmf jyefygOD;r,f}}
]][dkd ckeifuajymwJU ocifawG bmomudk zsufqD;aeygw,fqdkwJU aqmif;yg;? b,fol
a&;w,fqkdwm odatmif pkHprf;ay;prf;yg}}
]]uRefawmf BudK;pm;yghr,f}}
ocifoef;xGef;onf olUa&SUrSm&Sdaom t*Fvdyfowif;pmwpfapmifudk ikHUzwf&if;-
]]aumif;NyDav oGm;awmh}}
uRefawmfonf ocifoef;xGef;\ tvkyfvkyfykH? tao;pdwfuRrf;usifykH ponfwkdUudk
pdwfxJucsD;usL;&if; xGufvmcJUavonf/ avSum;rS qif;aepOfwGif ocifoef;xGef;u
wpfa,mufa,muftm; cyfus,fus,f vSrf;ajymvkdufoHudk Mum;&\/
]]awmfawmfaumif;wJUpum;yJ? bkHabrSm tvkyform;acgif;aqmifwpfOD;u ajymw,f?
t*Fvdyf jcaoFhBuD;[m wGif;xJusoGm;NyD? jyefrwufEdkifatmif vkyfMupdkU&JUwJU}}
uRefawmfvnf; xkdpum;udk oabmusvSay\/
ocifoef;xGef;xHrS Mum;emrSwf,lcJUaom awmifolv,form;jyóemrsm;ESifh oD;pm;c
Oya'taMumif;udk rcifopftm; wpfqifh uRefawmfu ajymjy&\/ ajymjyaomtcsdefrSm
wpfckaom we*FaEGaeU\ eHeufcif; ig;em&DcGJavmufjzpf\/ uHaumif;axmufrojzifh
rdk;pJae\/ aumif;uifjyifrSm Munfvifíyif aevkdufao;\/ vmrnfh we*FaEGaeUreufrSm
rkd;r&GmvQif vrf;avQmufoGm;í ql;avbk&m;zl;Murnf[k rcifopf\rdcif a':nGefUu
ajymxm;cJUavonf/ rcifopfESifh uRefawmfu a&SUrS pum;wajymajymESifh avQmufMuonf/
a':nGefUESifh rcifopf\ta': ra&TopfwkdUu uRefawmfwkdUaemuf rvSrf;rurf;rS t&dyf
wMunfhMunfhjzifh avQmufvkdufcJUMuavonf/
- 27 -
odef;azNrifh
u&dcf (AdkvfjrwfxGef;) vrf;BuD;rSm &Sif;aeonf/ uRefawmfwkdUrSwpfyg; oGm;vmvIyf&Sm;rI
r&Sd/ vif;a&mifjcnfajy;aeNyD jzpfaomfvnf; vrf;rD;rsm; rNidrf;ao;/ avnif;uav;u
uRefawmfwdkUrsufESmqDodkU wkd;a0SUwdkufcwfaeonf/ uRefawmfwdkU ql;avbk&m;odkU
oGm;rnfjzpfaomfvnf; 'gvf[dkZDvrf; (r[mAE¨Kvvrf;)rS rcsKd;Muao;/ vrf;avQmufí
aumif;onfESifh u&dcfvrf;twkdif; qufavQmufvmMuonf/ nmbufab;rS ajrmif;jywf
rsm;wGif a&jynfhvQHvsuf&SdNyD; rSefom;uJUodkU ywf0ef;usifta&mif [yfaeavonf/ eDa&mif
,Sufoef;aom aumif;uifjym? pdrf;ndKaom opfyif? 0if;vufaom vrf;rD;/
rcifopfrSm tawmfMunfEl;ae[ef&Sdonf/
]]q&m odyfom,mwmyJaemf? avaumif;avoefUvnf; &w,f}} ajym&ifqdk&if; avaumif;
avoefUrsm;udk jyif;jyif;&SL&Idufaeavonf/
]]'Dajrmif;jywfuav;awG[m onfavmuf wpfcgrSrvSbl;vdkU opfopfxifw,f}}
olUpdwfxJrSm uAsmwpfyk'f pyfaumif;pyfaeayrnf/ uRefawmfuawmh &efukefNrdKUwnfp
&mZ0ifudk owd&aeonf/
]]a[monf ajrmif;jywfawGu a&S;u wpfqufwnf;jzpf[ef wlw,f? a&ausmfbufrSm
ausmfvTrf;avh&SdwJU a&awGudk ajrmif;wl;NyD; vTJxkwfcJUwmeJU wlw,f? tJ'Dajrmif;udk
taMumif;jyKNyD;awmh 'Dvrf;udk u&dcfvrf;vdkU ac:w,fxifw,f}}
]][kwfrSmygyJ q&m}}
a':a':nGefU? a':a':a&TwdkU aemufususef&pfojzifh &yfapmifhMuao;onf/ NyD;aemuf
ukefonfvrf;odkU auGUMuonf/ ukefonfvrf;um; u&dcfvrf;vdk tdyf&mxaemufrus/
jrLeDpy,f trIdufwifum;BuD;rsm;onf trIdufusK;HaeMuonf/ vrf;ay: yvufazmif;ay:
wGif trIdufvSJaeMuonf/ vefcsm;tcsKdU oGm;vmaeMuNyD; bkduav;aps;vnf; zGifhpjyKNyD/
aps;0,f rusao;aomfvnf; ig;om;onfrsm;u tqifoifhapmifhaeMuavNyD/ rcifopfu
aemufjyefvSnfhMunfh&if; aerif;BuD;udk ay:vSmcJonf[k BudKqdkaeMuaom aumif;uifESifh
wdrfwdkufwkdUtaMumif; pum;pvdkufpOf uRefawmfu Mum;jzwfvkdufonf/
- 28 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]opfopf wpfaeUu awmifolv,form;oD;pm;c tjiif;yGm;rIawGtaMumif; ar;w,f
r[kwfvm;}}
]][kwfw,fq&m? ar;w,f? opfu odcsifw,f}}
]]udk,fvnf; avhvmNyD;NyD}}
odkUjzifh awmifolv,form;rsm;\ ajr,mjyóemrsm;? a&Twd*kHukef;awmf awmifolv,f
orm; nDvmcHrS csrSwfcJUaom qkH;jzwfcsufrsm;? w&m;rQwaom oD;pm;cOya'ESifh
awmifolv,form; pnf;&kH;a&;vkyfief;rsm;udk rcifopftm; ajymjyaeavawmhonf/
aemufu vdkufvmaom a':a':nGefUESifh a':a':a&TwdkUum; uRefawmfwdkU bmajymvmMu
onfudk wpfqdwfwpfayguf Mum;aeMu[efwlonf/
a':a':nGefU-
]]armifwifxGef;u rifhESrudk awmifolv,form;oifwef; ay;aewmvm;uG}}
a':a':a&T-
]]vrf;avQmuf&if; oifwef;ay;raeeJUa[h/ rif;wkdUavQmufwm odyfaES;aeNyD? oGufoGuf
avQmufMu}}
uRefawmfwkdUonf AE¨Kvyef;NcHokdU a&mufMuavNyD/ yef;NcHum; pnfum;vSyae\/
]]yef;NcHxJu jzwfavQmufrSmvm; a':a':}}
a':a':nGefU-
]]&THU&Sdr,f xifw,fuG}}
opfopf-
- 29 -
odef;azNrifh
]]rdk;pJaewm okH;&ufawmif&SdaeNyD[myJ? a&Ta&Tu tdrfrSmwkef;uajymawmh yef;NcHxJ cP
0ifr,f? xdkifcHkrSm cPxdkifNyD;rS bk&m;ay:wufr,fwJU? ajymw,fr[kwfvm; a&Ta&T}}
a':a':nGefU-
]]uJ uJ yef;NcHxJu jzwfavQmufcsifavQmuf? xkdifawmh rxkdifeJUawmh? tjyef aeylaerSm
pdk;&w,f}}
uRefawmfwkdUonf yef;NcHxJodkU 0ifMuonf/ ausmufp&pfvrf;uav;rsm;onf jrufcif;pdrf;
xJwGif azG;ceJ ajy;aeMuonf/ Ak'¨o&PHyifrsm;onf um;um;pGifhpGifh yGifhaeMu\/
iSufrsm;onf vkH;0Edk;NyDjzpfojzifh rdk;aomufoDcsif;rsm;udk oDqdkaeMuavNyD/ tcsKdUrSm tpm
&Sm&efyif ysHxGufvmMuavNyD/
ql;avbk&m;&ifjyifay:odkU a&mufaomtcg a&Munf0wftoif;u vSJusif;&Sif;vif;NyD;
jzpfonfudk awGU&avonf/ bk&m;zl; rsm;rsm;pm;pm; rawGU&/ yef;qdkifrsm;yif tcsKdUom
zGifhMuao;\/
bk&m;zl;Muaomtcg a':a':nGefUESifha':a':a&TMum;rSm rcifopfu xdkif&onf/ uRefawmf
u olwkdUaemufu cyfcGmcGm xdkif&onf/ bk&m;&Sdckd;aepOf uRefawmfhrsufpdrsm;onf
iSufjrwfem;qDodkU a&mufoGm;avonf/ uRefawmfhem;u Nidrf;csrf;om,mvSaom qnf;
vnf;oHokdU a&mufoGm;onf/ uRefawmfhpdwfurl bmhaMumifhrSef;rod? ydkvefrS &lar;eD;,m;
jynfodkU xGufajy;Mu&aom ppfajy;'ku©onf ajcmufaomif;qDodkU a&mufoGm;avonf/ /
- 30 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
51
ysHvGefawmfrlaom OD;OwÅr
we*FaEGaeU wpfaeUwGif uRefawmfhtm; udkb[def;u wuúodkvfodkU tvnfac:oGm;
avonf/ ,cktcg uRefawmfhrSm wuúodkvfodkU a&mufcJvSonf/ ,ckvdk wul;wu
tvnfoGm;rS a&muf&awmh\/
uRefawmfwdkUonf or*¾taqmufttkHodkU OD;pGm0ifMu\/ '&0rf OD;uHodef;ESifh rmvDwkdUom
&SdMuonf/ wuúodkvfor*¾OuúX udkvSa&Tvnf; r&Sd/ trIaqmifvlBuD; wpfOD;OD;udkrQvnf;
rawGU&/ or*¾taqmufttkHBuD;um; ajcmufaoGUvSonf/ 1300jynfh ta&;awmfykHtwGif;
uESifh uGmjcm;vSonf xifrd\/
udkb[def;-
]]vm udk,fhvl? '*kefwm&m&JUtcef;udk oGm;vnfMur,f? '*kefwm&meJU cifw,fr[kwfvm;}}
]]cifawmh odyfrcifygbl;? oGm;av vdkufyghr,f}}
'*kefwm&mudk tqifoifhyif olUtcef;wGif;rSm awGU&avonf/ '*kefwm&monf wpf
a,mufwnf; at;at;vlvl pE´&m;wD;ae\/ olonf pE´&m;udk ausmif;odkU,lvmEdkifol
jzpfay\/ tjcm;tcef;rsm;rS ausmif;om;rsm;um; NrdKUxJodkU avQmufvnfaeMu[efwl\/
ywf0ef;usifwpfckvkH; wdwfqdwfNidrfoufaeNyD; pE´&m;oHu ay:vGifaeayonf/
uRefawmfwdkU 0ifoGm;aomtcg '*kefwm&mu pE´&m;twD; &yfvkdufav&m udkb[def;u-
]]a[hvl qufwD;yg? em;axmif&atmif}}
'*kefwm&mu NyD;onfhwdkifatmif qufwD;\/ udkb[def;u wkd;wdk;uav; oDcsif;vkduf
qkdNyD; vufazsmufwD;? aygif&dkufum pnf;vkdufaeavonf/
- 31 -
odef;azNrifh
uRefawmfurl NidrfNidrfuav; em;axmifaeay\/
wD;uGufukefawmh '*kefwm&monf uRefawmfwdkUxHodkU xvmavonf/
udkb[def;-
]]aemufwpfyk'f xyfvkyfprf;ygOD;}}
'*kefwm&monf ckwifay:rSmxkdifvsuf NyKH;íomaeonf/ xyfrwD;awmh/
udkb[def;-
]]udk,fhvl&JU pE´&m;oH[m udk,fhvla&;wJU uAsmuav;awGxufawmif ydkNidrfhanmif; csKdom
w,f}}
]]b,fuaeNyD; 0ifvmMuwmvJAs}}
]]oufouf tvnfvmwmyJ/ a[m'Du udkwifxGef;eJU udk,fhvl &if;&if;ESD;ESD; cifcifrifrif
r&SdMuao;awmh &if;ESD;atmif ac:vmcJUw,f/ wdk;wufwJU tawG;tac:&Sdol tcsif;csif;
&if;ESD;zkdU vkdw,fAs}}
'*kefwm&mu uRefawmfhtm; NyKH;Munfh&if;-
]]&if;ESD;wmyJAs? udkwifxGef; ckausmif;xGufoGm;NyDaemf? bmvkyfaeovJ}}
]][kwfw,f? uRefawmf ausmif;xGufNyD; vufaxmuft,f'Dwm vkyfaew,f}}
]]aMomf [kwfvm;? aumif;om;yJ? pma&;q&mtoif;xJ 0ifygvm;}}
uRefawmf wpfpkHwpf&m rajz&ao;rD udkb[def;u Mum;jzwfí-
]]udk,fhvlwkdU wuúodkvfpma&;q&mawGaum bmvkyfaeMuovJ}}
- 32 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
'*kefwm&mu odyÜHpdk;vS bmawGa&;aeonfudk vnf;aumif;? om*& ipdk; yif;,ausmif;
aqmif r*¾Zif;udk wnf;jzwfaeonfudk vnf;aumif;? xifBuD;rSm pmodyfra&;vdkawmhbJ
"mwfykH&dkuf0goem oefykHudkvnf;aumif;? cifav;armifu rcifav;twGuf tcspfuAsm
oDaeykHudkvnf;aumif;? ndKjru olydk;rpGHaom &nf;pm;tm; jyufacsmfacsmf a&;xm;onf
udkvnf;aumif;? &Sr;fjynfudkwifat;u a&TESif;qDtrnfjzifh a&;aeaMumif;udkvnf;aumif;
ajymjyaeavonf/
]]udkb[def; ref;wifudk odw,fr[kwfvm;}}
]]odwmaygh? udk,fwkdUrEÅav;u udkxGef;wifr[kwfvm;}}
]][kwfw,f? ckwavm olvnf; pmawmfawmfa&;aeNyDAs}}
olwkdUESpfa,muf wuúodkvfpma&;q&mrsm;taMumif; tcsDtcsajymaepOf uRefawmfu Mum;
0ifvsuf-
]]ckwavm '*kefr*¾Zif;rSm wuúodkvfu@ jyefygvmjyefNyDaemf? 0rf;omp&myJ}}
'*kefwm&m-
]][kwfw,f? uRefawmfyJ '*kefr*¾Zif;udk xyfxnfhzkdUajymNyD; aqmif;yg;awG wuúokdvf
pma&;q&mawGqDu vkdufawmif;NyD; ydkUae&w,fav}}
udkb[def;-
]]wuúokdvfpma&;q&mawG pma&;Muwm 0rf;omp&mygyJ/ a&;wmawGvnf; zwfaumif;
yg&JU? odkUayr,fh wkd;wufwJUoabm w,frygMubl;? r,fbJGU? armifbJGU? awmbJGU?
awmifbJGU tqifhavmufyJ jzpfaeMuw,f? qif;&Jom; ypönf;rJU avmuedAÁmef xlaxmifa&;
taMumif;? bkH0g'taMumif; tajccHNyD; a&;Muwm r&Sdbl;}}
'*kefwm&m-
- 33 -
odef;azNrifh
]]ol&d,r*¾Zif;rSm pma&;q&mZ0e a&;wJU atmuftD;tD;tGwf qkdwJU 0w¬Kwkduav;udk
b,fvkd oabm&ovJ}}
]][m 'D0w¬K[m qif;&Jom; ypönf;rJUeJU bkH0g'udk oa&mfwkdufckdufxm;wJU 0w¬KyJ}}
uRefawmfu xdk0w¬Kuav;udk owd&NyD; &,fvkdufonf/ NyD;awmhrS-
]]olu [mopma&;q&mqkdawmh b,f[mudkjzpfjzpf oa&mfawmfawmf jyufacsmfacsmf
vkyfwmyJAsm? zwfvkdUawmh aumif;om;yJ udkb[def;&JU}}
]]oa&mfcsif&if "e&Sifudkom oa&mfzkdUaumif;w,f/ 'DvlawGu bkH0g'qefUusifa&;orm;
awGygAsm? jra'gif;ndKa&;wJU ]bkH0g'} qkdwJU 0w¬KawmifrS bkH0g'udk wdkufcdkufwJU 0w¬K
jzpfw,f? wkdUArmtpnf;t&kH;eJU ocifawGudk xdyg;a&;om;wJU 0w¬Kjzpfw,f? r[maqG
vnf; bkH0g'eJU ocifawGudk xdcdkufNyD; a&;aewmyJ/ r[maqGemrnfeJU a&;wJUtcgrSmom
rubl;? aeol&defemrnfeJU a&;wJUaqmif;yg;awGxJrSmvnf; bkH0g'qefUusifa&;awG
ygw,f/ udk,fwkdUvlpku 'Dvdk xdyg;wdkufckdufrIawGudk ckcH&r,f? qif;&Jom; ypönf;rJUawG
bufu a&;&r,f? pmayudkokH;NyD; bkH0g'udk jzefU&r,f? wkd;wufwJUpmay xGef;um;atmif
vkyfMu&r,f}}
udkb[def;u pdwfygvufyg ajymaeqJ t*Fvdyfpm *kPfxl;ausmif;om; udkbodef;
a&mufvmavonf/ udkbodef;um; udk,faeao;ao;oG,foG,f jzpfonf/ ay:vGifaom
ezl;jyif? xlxyfaom rsufckH;ESifh BuD;rm;aom a&SUoGm;rsm; ay:atmif NyKH;wwfaom
yg;pyf&Sd&kHru rsufrSefudkvnf; wyfxm;&av&m wufbkef;BuD;udkodef;az\ rsufESmESifh
tawmfwlonfudk owdjyKrdayonf/ jcm;em;onfum; udkbodef;u twm[k tac:cH&
onfhtwdkif; uav;ESifh ydkwljcif;om jzpf\/ olu tcef;0wGif&yfaepOf tcef;&Sif
'*kefwm&monf zdwfac:jcif;rjyKbJ aMumifMunfhaeav&m udkb[def;uyif zdwfac:vkduf
onf/
]]twmvm;a[h? vmav xdkifygOD;uG}}
udkbodef;onf 0ifvmNyD; '*kefwm&m\ ab;rSm xkdifvdkufavonf/ onfawmhrS rxdwxd
NyKH;NyD;
- 34 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]b,fuvmwmvJ}}
]]cifAsm;qDvmwmbJ udkaX;NrdKif? uRefawmf OD;OwÅrtaMumif; t*Fvdyfvdk aqmif;yg;
wpfapmif a&;r,fvdkU tcsuftvufuav;awG vdkufpkaqmif;aew,f? udkaX;NrdKifqDu
bmrsm; &EdkifrvJ}}
'*kefwm&mac: udkaX;NrdKifu rxdwxdNyKH;NyD; udkb[def;tm; Munfhaeonf/ udkb[def;tm;
tultnDawmif;vdk[ef &Sd\/
udkb[def;-
]]OD;OwÅr q&mawmfBuD;[m twdwfuawmh tifrwefajymifcJUwmyJ/ a&S;u tifrwef
wkd;wufcJUw,f? wkdif;jynftusKd;udk oufpGefUBudK;yrf; aqmif&GufcJUw,f? ysHvGefcgeD;tydkif;
rSmawmh azmufjyefoGm;w,f/ ig;yGifhqdkif idkUborm;BuD;awGeJU aygif;NyD; 91Xme tkyfcsKyfa&;
udk tvkyftauR;jyKoGm;w,f/ rSwfrdao;w,fAs? OD;OwÅr&JU twdwfut&Sdeft0gaMumifh
OD;OwÅr azmufjyefoGm;wmudk wkdif;jynfrSm b,furS azmfxkwf&Iwfcsjcif; rjyK&JbJ aeMu
wkef; udkBuD;Eku wuúodkvfor*¾ pifjrifhay:uaeNyD; azmfxkwf&Iwfcsvdkufwm}}
udkbodef;-
]]at;Asm? ysHvGefcgeD; jzpfysufwmawGuawmh 0rf;enf;p&mawGygyJ/ olUEdkifiHa&; azmufjyef
wmawG bmawGudk uRefawmf odyfrodygbl;? odkUayr,fh ysHvGefcgeD;rSm odyf qif;&JoGm;
&Smw,f/ wkdif;jynf&JU aus;Zl;&SifBuD;[m vrf;ay:rSm t&l;vdk avQmufoGm;? [dk[maumuf?
'D[maumuf awGUu&mqkdifrSm pm;p&m tvSLcHNyD; vrf;ay:avQmufpm;...}}
udkbodef;\ toHonf epfqkdUoGm;onf/ olUrsufvkH;rsm;wGif rsuf&nfuav;rsm; a0h
vmonf/ uRefawmfh&ifrSmvnf; wvIdufvIduf zdkvm\/ udkbodef;rSmvnf; OD;OwÅr\
azmufjyefaom tydkif;udk xyfajymvdk[efvu©Pm r&Sdawmhacs/ '*kefwm&m\ rsufESmvnf;
ndK;oGm;avonf/ uRefawmfonf rMumrDu ysHvGefawmfrloGm;aom OD;OwÅrtaMumif;udk
uRefawmfwkdU owif;pmtwGuf avhvma&;om;cJU&onfjzpf&m vltrsKd;rsKd;\ xifjrif
,lqcsufudk em;vnfxm;ayonf/ xkdUaMumifh-
- 35 -
odef;azNrifh
]]at;avAsm? uRefawmfwkdUuom OD;OwÅrudk,fawmfBuD;[m ig;yGifhqdkif idkUborm;awGeJU
aygif;NyD; azmufjyefoGm;w,fvdkU ,lqwmAs? ig;yGifhqdkifygwDxJ ygaewJU *sDpDbDat 0HomEk
a[mif;BuD;awGuawmh q&mawmf OD;OwÅr[m rysHvGefawmfrlrDrSm jrefrmtrsKd;om;awG
nDnGwfatmif aemufqkH;tBudrf BudK;pm;oGm;&Smw,fvdkU ajymMuoAs}}
udkbodef;\ rsufESmrSm vif;oGm;onf/
]]tJ'Dvkd ,lqEdkifwmyJ? uRefawmf,lqwmuawmh q&mawmfBuD;[m tdE´d,u jyef<uvmNyD;
'D,kHMunfcsufeJU ig;yGGifhqdkifqdkwJU *sDpDbDat tuGJ4ck? 21OD;ygwD aygif;xm;wJU nDnGwfa&;
tzJGUudk tm;ay;wm jzpfEdkifw,fAs}}
udkb[def;-
]]tif; ewfBuD;OD;bazwkdU? uRefawmfwkdU rEÅav;u OD;ba&TwkdU[m rnHUbl;As/ nDnGwfa&;
Aef;jyNyD; rif;om;BuD;xdyfwif0udk OuúXwifovdk nDnGwfa&;Aef;jyNyD; q&mawmfOD;OwÅrudk
aoG;aqmifac:,lvmNyD; 91XmetkyfcsKyfa&;udk toufoGif;ckdif;wmygyJ/ 91Xme tkyfcsKyfa&;
udk wkdufzsufwJUbufrSmygNyD; trsKd;om;nDnGwfa&;vkyf&if OD;OwÅrtwGuf trSef aumif;
rSmyJ? a&S;u olUtwdwfeJU a&SUaemufnDrSmyJ/ uJav 'gawG xm;vdkufMuygpdkU? q&mawmf
BuD;&JU wkd;wufwJU twdwfudkawmh rarhtyfygbl;? q&mawmfOD;OwÅr ckvdk ysHvGefawmf
rlw,fqdkawmh w&kwfjynfu trsKd;om;acgif;aqmifBuD; a'gufwmqGef,ufqif uG,fvGef
wkef;u oif;*¾dKvfwJU tcrf;tem;rSm OD;OwÅr[m tdE´d,jynf trsKd;om;uGef*&ufeJU
Armjynf *sDpDbDatudk,fpm; wufa&mufcJUwmudk oGm;owd&w,f}}
udkbodef;u rSwfpkpmtkyfuav; vSefNyD; azmifwdefudkifum-
]]tJ'g b,fESpfuvJAs}}
]]1925 ckESpfu? tJ'Dwkef;u q&mawmf[m ta&SUEdkifiHrsm;udk vSnfhvnfaewkef; jzpfw,f}}
udkbodef;u a&;rSwf&if;-
]]OD;OwÅr arG;zGm;wJUESpfaum odovm;}}
- 36 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkb[def;onf awG;awmaeonf/ uRefawmfu Mum;0ifvsuf-
]]1241 ckESpfAs? txufjrefrmjynfudk t*Fvdyfrodrf;&ao;bl;/ q&mawmfBuD; zGm;jrifawmf
rl&m ppfawGudkawmh t*Fvdyf odrf;NyD;NyD}}
udkbodef;u a&;rSwf&if;-
]]aemufxyf udkwifxGef;odoavmuf ajymprf;ygOD;}}
]]uRefawmfu pkaqmif;&SmazGNyD;om;rkdU odwmuav;awG trsm;tjym;&Sdygw,f/ touf
20rSm &[ef;abmif0ifw,f? NyD;awmh tdE´d,jynf umvuwÅm;NrdKUrSm 8ESpfwkdifwkdif pm
oGm;oifw,f? t*Fvdyfpma&m ygVdpmaya&m oifw,f? aemufNyD;awmh tD*spfjynf? jyifopf
jynfeJU Oa&mywkdufrSm vSnfhNyD; A[kokw&Sm rSD;w,f}}
'*kefwm&m-
]]q&mawmf[m *syefjynfudkvnf; oGm;ao;w,f r[kwfvm;/ jrefrmtrsKd;om;xJu
*syefjynftaMumif; yxrqkH;pmtkyfa&;wm OD;OwÅr r[kwfvm;}}
uRefawmf-
]][kwfygw,f? taemufEdkifiHu 1907ckESpfrSm jyefvmw,f/ a&mufNyD; rMumcifyJ *syefjynf
oGm;w,f/ *syefjynfrSm *syeftrwfBuD; tdk'geDqkdwm wnfaxmifxm;wJU aumvdyf
ausmif;rSm ygVdygarmu©tjzpfeJU vpmr,lbJ 2ESpfwdkifwdkif xrf;&GufcJUw,f/ 1911ckESpf
usrS jrefrmjynf jyefa&mufw,f}}
udkbodef;-
]]a'oEÅ&A[kokwrSm q&mawmfavmufESHUwm jrefrmjynfom;xJrSm &Sm;r,faemf}}
'*kefwm&m-
]]'D tawmtwGif; jzpfrSmaygh? *syefjynftw¬KywÅdudk a&;wm}}
- 37 -
odef;azNrifh
uRefawmf-
]]1912ckESpfrSm *syefudk wpfacgufxyfoGm;ao;w,f? q&mawmf&JU ESr rtdrfpdk;reJU wjcm;
ausmif;om; 3OD;udk ac:oGm;NyD; *syefrSm ynmoifzkdU tyfxm;cJUw,f/ jyefvmawmhrS
pmtkyfa&;wmAs/ ol&d,owif;pm ykHESdyfwkdufu xkwfa0w,f}}
udkb[def;-
]]ol&d,rSm q&mBuD;ocifudk,fawmfrIdif;eJU awGUMuwmyJ/ tJ'Dtcsdef[m 0dkiftdrfbDat
toif;awG BuD;us,fwJUtcsdefaygh/ ocifudk,fawmfrIdif; ajymjyzl;wmuawmh tJ'Dtcsdef
avmufwkef;u wkdif;jynfu odyfrEdk;Mum;ao;awmh bkef;BuD;ausmif;awGu OD;OwÅrudk
vufcHzkdU aMumufaeMuowJU/ tpdk;&t&Sdefu odyfBuD;wJUtjyif EdkifiHjcm; 'DavmufoGm;
aewJUbkef;BuD; b,frSm 0denf;eJU nDawmhrSmvJqdkNyD; OD;OwÅrqefUusifa&; 0g'jzefUwmawG
uvnf; &SdaeowJU/ q&mawmfuvnf; *&krpdkufbl;? ol&d,wdkufrSmyJ nOfhtdyfnOfhae
oDwif;okH;aeowJU/ aemufawmhrS urm&Gwf wyfwGif;ausmif;q&mawmfu yifhoGm;owJU/
aemufawmhvnf; q&mawmfOD;OwÅr[m odyfwefcdk;BuD;oGm;wmyJ/ 0gwGif;okH;vom
&nfukefrSm aeNyD; useftcsdefrSm c&D;yJ xGufaewmyJwJU/ tdE´d,udk rMumcPoGm;NyD;
EdkifiHa&; avhvmw,f/ Armjynft&yf&yfudk w&m;a[mxGufw,f/ atmufusaemufus
jzpfaewJU jrefrmjynf wkd;wufzkdU? acwfrSDzdkU trsKd;bmomomoem xGef;um;zdkU jrefrmjynf
vGwfvyfzdkU a[mw,f/ wpfjynfvkH;u &[ef;a&m? vla&m aomif;aomif;jzjz BudKqdkvufcH
MuwmyJwJU/ wefckd;xufwkef;rSm q&mawmf w&m;wpfyJG a[m&if aiGwpfaxmifawmif
ylaZmfMu&owJU/ 'DvdkvSLMuvdkUvnf; q&mawmf[m EdkifiHa&; wGifwGifvkyfEdkifwm? 'Davmuf
c&D;oGm;Edkifwm jzpfrSmyJ}}
udkbodef;-
]][kwfrSmayghAs? q&mawmfaxmifuswm b,fESpfuvJAs? udkwifxGef; odvm;}}
]]1921ckESpf rSmAs? a';'&JNrdKUrSm wpfBudrf? a';'&JNrdKUtem; wrmwaum&GmrSm wpfBudrf
w&m;a[m&mrSm tpdk;& tMunfndKysufapw,f qdkNyD; w&m;pJGwmyJ/ ta&;ydkif OD;zkd;azu
axmif'Pf wpfESpfeJU&Spfv pD&ifcsuf csvkdufw,f/ zsmykH&kH;rSm q&mawmfudk trIppfawmh
awma&mNrdKUyg vlawGtukefvmMuwm? b,fwkef;urS 'Davmufrpnfum;bl;vdkU qkdw,f
- 38 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
As/ axmifcsawmhvnf; wpfwdkif;jynfvkH;u wkdufydwf qdkifydwf tvkyfydwf qE´jyMuowJU?
axmifuvGwfvmawmhvnf; EdkifiHa&;udk ydkvkyfwmygyJ? ydk vlxkMunfndKwmyJ}}
udkb[def;-
]]*sDpDbDat 0HomEkawG tm;wufovmuf q&mawmfBuD; wefckd;BuD;wmygyJ}}
uRefawmf-
]]1924-25ckrSm aemufwpfBudrf ta&SUEdkifiHrsm;eJU *syefjynf vSnfhjyefw,f/ 'Dvdk
vSnfhwkef;rSm tdE´d,trsdK;om;uGef*&ufeJUa&m? jrefrmjynf0HomEkawGeJUa&m tqufrjywf
bl;xifw,f/ 'gaMumifhvnf; a'gufwmqGef,ufqif uG,fvGefawmh uGef*&ufeJU 0HomEk
awG&JU udk,fpm;vS,ftjzpfeJU wufa&mufjcif;jzpfw,fvdkU qkd&r,fAs}}
uRefawmfu &yfaeonf/ udkbodef;um; rSwfpkwGif rSwfom;aeonf/ ai;em;axmifaeaom
'*kefwm&mu oufjyif;csvdkufonf/ udkb[def;um; pD;u&ufwpfvdyfudk nSdvdkuf\/
udkbodef;u cg;qefUí rsufESmarmhvkdufNyD;-
]]aemufawmhaum}}
uRefawmfu b,fvdkquf&rnfvJrod jzpfaeojzifh ai;aeonf/ udkb[def;u pD;u&uf
rD;cdk;rsm;udk tvdyfvdyftacGacG rIwfxkwfvkdufNyD;-
]]aemufydkif;awmh *sDpDbDat*dkPf;awGu udk;*dkPf;awmif uGJoGm;awmU q&mawmfBuD;vnf;
pdwfysuf[efwlw,f? tdE´d,rSmyJ oGm;aewm rsm;w,f/ tdE´d,rSmvnf; trsKd;om;uGef*&uf
EdkifiHa&;xuf [dE´Lr[mqAÁEdkifiHa&; ydkvkyfwm awGU&w,f/ 1935ckESpfrSm tdE´d, jynfvkH;
qdkif&m [dE´Lr[mqAÁBuD;&JU OuúXjzpfvmw,f}}
udkbodef;-
]][dE´LawGu Ak'¨bmom bkef;awmfBuD;wpfyg;udk bmjzpfvkdU OuúXcefUovJ}}
- 39 -
odef;azNrifh
udkb[def;u NyKH;vkduf&m olUEIwfcrf;eDrSm &JceJ vufoGm;onf/
]]ckwavm awGUae&wJU Ak'¨bmom [dE´LuGrf;,mqdkifqdkwJU qdkif;bkwfrsKd;aygh vAsm?
pnf;&kH;a&; oabmaygh/ NyD;awmh [dE´LawG&JU t,ltqt& [dE´LbmomrSm bk&m;tqlql
&Sdonfhteuf Ak'¨a*gwrvnf; bk&m;wpfql&nfvdkU owfrSwfxm;w,f}}
udkb[def;\ xdk&Sif;vif;csufudk uRefawmfrsm;pGm obmusoGm;onf/ '*kefwm&mESifh
udkbodef; wkdUvnf; ESpfoufaeMu[efwlonf/
udkb[def;-
]]OD;OwÅr ysHvGefawmfrlwm b,faeUygvdrfh? aeUpJGrSwfrdMuvm;}}
udkbodef;-
]]pufwifbmv 9&ufaeU av}}
uRefawmf-
]]ppfBuD;pwJUaeeJU ruGmvSbl;}}
udkbodef;\ pdwful;onf b,fuae b,fa&mufoGm;onfrod/ uRefawmfhtm; &kwfw&uf
ar;vdkufonf/
]]udkwifxGef; tif;vsm;oGm;OD;rvm;}}
]]roGm;awmhbl;}}
]]cifAsm; rjrifhOD;BuD;qDudkav}}
udkbodef;ESifh '*kefwm&mwkdUum; NyKH;pdpdESihf uRefawmfwkdUtm; MunfhaeMuonf/
uRefawmf-
- 40 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]roGm;awmhygbl;Asm}}
]]bmaMumifhvJ? tqufjywfaeovm;}}
uRefawmfu cyfaMumifaMumifjzpfum NyKH;NzJNzJvkyfaeNyD;rS-
]]tqufjywfw,fvkdUvnf; r[kwfygbl;Asm/ olu uRefawmf bDt,fvf qufrwufwm
tjypfBuD;vkyfNyD; cPcP ajymaew,f}}
]]tif; udk,fhtawGUtBuKHrsKd;ygyJ/ tif;vsm;olawGu olwkdUudk,fwdkif twef;awGatmifav?
'D*&DawGrsm;av? udk,fwkdUtawG;tac:eJU rwlav jzpfvmwwfw,f? b,fhavmuf
rsKd;cspfpdwf &Sdygw,fqdkqdk 'D ynmwwf trsKd;orD;awG[m vkHNcKHrIbufuae awG;w,f?
b0vkHNcKHrI&Sdr&Sd jzpfcsif&mjzpf EdkifiHa&;wpfckwnf; aZmufcsvkyfr,fqdkwJU udk,fwkdU&JU
qkH;jzwfcsufudk rSefw,frxifMubl;/ 'DudpörSmawmh tavQmhray;eJU udk,fhvl? uJx
jyefMupdkU&JU}}
udkb[def;u xvkdufonf/ '*kefwm&mu-
]]jyefawmhr,fvm;}}
jyefawmhr,fav}}
uRefawmfwkdU xGufvmMuaomtcg '*kefwm&mESifh udkbodef;wdkUu avSum;xdyfxd vkdufydkU
Muavonf/ aemuf olwkdUESpfa,mufonf '*kefwm&mh tcef;qDodkU jyefoGm;Muavonf/ /
- 41 -
odef;azNrifh
52
c&D;oGm;azmf cspfrrESif h &Srf;jynfoGm;jcif;
oDwif;uRwfodkUa&mufvmavonf/
wpfcgwpfcg rdk;ajy;uav;? wpfcgwpfcg rdk;zJGUuav;? wpfcgwpfcg aeylrdk;uav;
avmufom &pfoD&pfoD usef&pfawmhonf/ MunfvifoefU&Sif;aom aumif;uifrS aerif;u
xGef;awmufvdkufaomtcg opfyifwkdUonf pdrf;pdkaom a&mifjyefrsm; [yfaeMuay\/
nOfhOD;,Htcgrsm;ü qef;paomfwm auG;auG;uav;onf rIef&D&Da&mif0gjzifh MunfEl;zG,f
wpfrsKd;udk zefwD;ay;aewwf\/ avjynfuav;uvnf; cyfat;at; aqmfaoG; aewwf
ayonf/
om,maysmf&TifzG,f aumif;vSaom oDwif;uRwfygaywnf;/
uRefawmfrlum; tvkyfcGifrSm NiD;aiGUvmavNyD/ txl;ojzifh aeUpOf aeUpOf aMu;eef;owif;
bmomjyef&onfh tvkyfudk pufqkyfvmonf/ txyfwvJ aexGufuae0if awmif;wpfvkH;
ESifh tacgufacguf ulvDxrf;&onfhyrm cHpm;rdavonf/ ay;aom vcudkvnf; raus
reyf jzpfvmonf/ tajccHtm;jzifh OD;yk? OD;apmwkdU tpdk;&udk axmufcHí wkdUArm tpnf;
t&kH;udk qefUusifaom owif;pm\ 0g'udkvnf; onf;rcHEdkifatmif jzpfvmonf/ awmif
rus ajrmufrus udk,fusKd;pD;yGm;vnf; rjzpf? EdkifiHa&;udkvnf; uRwfuRwfvGwfvGwf rvkyf
Edkifaom uRefawmfhtjzpfudkvnf; rESpfNrdKUEdkif? xkdUaMumifh om,maysmf&TifzG,faumif;aom
oDwif;uRwfwGif uRefawmfonf NiD;aiGUpdwfysufaejcif; jzpf\/
xdktcsdefwGif rjrrSDu olESifh uavm? tif;av;wkdUodkU tvnfvkdufcJU&ef xyfrHac:jyef
av\/
om,maysmf&TifzG,faumif;aom oDwif;uRwf? vSyonfh uavm? at;jronfh tif;av;?
ESpfvkdzG,faumif;vSaom c&D;oGm;azmf cspfrr rjrrSD/ &kef;uefrxGufEdkifaom qJGiifjcif;rsm;
ygaywnf;/
- 42 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu t,f'DwmcsKyfxH cGifhwpfv awmif;\/ ppfowif;awGuvnf; ta&;BuD;?
vlpm; &kwfw&uf&Sm&efuvnf; cuf/ xdkUaMumifh cGifhray;Edkif[k qkdonf/ vc 75usyfodkU
wkd;ay;ygrnf [kvnf; acsmh\/ odkUaomf uRefawmfhudk cGifhray;vQif tvkyfrSxGuf&kHom
&Sdawmhonf[k wif;vkdufavonf/ okdUjzifh cGifhwpfv&ayawmh\/ ighwefzdk; 'if;wdkU
odoGm;NyD[k auseyfjcif; jzpfrd\/
&efukefrS n&xm;jzihf xGufMu&onf/ rjrrSDu uRefawmfhtm; blwm&kHodkU qif;cJU&ef
rSmxm;avonf/ rjrrSDemrnfjzifh av;a,mufpD; 'kwd,wJGwpfwGJudk oD;oefU pDpOfxm;NyD;
jzpfaMumif;? uRefawmfwdkUESifh vdkufrnfh tazmfwpfa,mufrSm rodef;odef;jzpfaMumif;? ajymjy
xm;avonf/ rodef;odef;rSm jynfvrf;wGifaexdkifaom rjrrSD\oli,fcsif; jzpfayonf/
ukvm;Armt"du&kPf;twGif;u rjrrSDtm; rodef;odef;wkdUtdrfodkU vkdufydkUpOfu rodef;odef;
ESifh uRefawmf todtuRrf; jzpfcJUMuavonf/ tjcm;tazmfwpfa,muf rnfolrnf0g
jzpfrnfudk uRefawmf BudKwifí odrxm;acs/
uRefawmfonf apmapmyif BudKwifí blwmodkUvmcJUonf/ &xm;wJGrsm;udk eHygwf-1
yvufazmif;rSm xkd;xm;NyDjzpf\/ rD;&xm;rSm rEÅav;pmydkUBuD;jzpfí wJGrsm;jym;í &Snfvsm;
vSay\/ a&TanmifodkU[laom wGJrsm;udkvnf; csdwfay;xm;avonf/ rjrrSD oD;oefUvkyf
xm;aom wJGrSm a&TanmifodkU[laom wJGwpfwJGjzpf&m a&SUqkH;avmuf a&mufaeojzifh
tawmfyif &Sm,l&avonf/ rjrrSDwkdUum; ra&mufvmao;/ &xm;wJGudkyif zGifhray;ao;/
uRefawmfonf ypönf;rsm;udk wGJa&SUrSmcsxm;NyD; acgufwkHUavQmufaeonf/ uavmudk
oGm;rnfjzpfojzifh &SL;zdeyfndKndKudk pD;xm;onf/ bavZmxlxludk 0wfxm;onf/
bavZmrSm ndKEka&mifjzpfavonf/ vkHcsnfrSmum; Oykofawmfqifac: rEÅav;ydk;vkHcsnf
jzpfonf/ tjzLuGufrsm; ab;rS azmuf&ufxm;onfh ydk;rSmvnf; ndKEka&mifyifjzpf\/
txkyftydk;BuD;i,fESifh wwd,wef;c&D;onfrsm;u tajy;tvTm; ae&m&SmNyD; a&;BuD;
okwfysm wJGay:odkUwufí aeMuonf/ aps;onfrsm;\ atmf[pfoHrsm;? ulvDvSnf;rsm;\
bD;oHrsm;vnf; qlnHpjyKavNyD/ tjcm; 'kwd,wef;wGJrsm;ESifh yxrwef;wGJrsm;rSm vlrsm;
a&mufMuavNyD/ rjrrSDwkdUum; a&mufrvmao;/ uRefawmfonf rMumcP arQmfMunfhrd\/
ray:vmao;wkdif; em&Dudkvnf; Munfhrd\/ tcsdefrsm;pGm usefygao;onf/ xkdUaMumifh
pdwfrylyg/
- 43 -
odef;azNrifh
twefMumaomtcg rjrrSDESifhrodef;odef;wkdU a&mufvmavonf/ olwkdUaemufrS touf 40
eD;yg; rdef;rBuD;wpfa,muf ygvmavonf/ xkdrdef;rBuD;um; Munfhaysmf&Iaysmf&kyfESifh
oyfoyf&yf&yf pifpifMu,fMu,f 0wfqifxm;aomfvnf; pdefa&Tryg/ rsufESmjc,fykH
qHyifjyKjyifykH wkdUrSmvnf; &dk;? rjrrSDwkdUESifh qufqH&mrSmvnf; rsm;pGmESdrfhcsojzifh tapcH
wpfa,mufom jzpf&rnf[k atmufarhvdkufavonf/ uRefawmfwdkUESifhtwl vkdufrnf?
rvdkufrnfudkvnf; ra0cJGwwfacs/
rjrrSD-
]]armifwifxGef; a&mufaewm MumNyDvm;? odyfapmifhae&ovm;}}
]]udpör&Sdygbl;? uRefawmfu wrif apmapm BudKvmcJUwmyg}}
rodef;odef;onf wGJem;cyfjrefjrefuyfoGm;NyD;-
]]a[mawmh wGJvnf; rzGifh&ao;bl;}}
uRefawmfu rjrrSDtm;-
]]rr &DZmhzfvufrSwfuav; ay;yg}}
rjrrSDu vufrSwfuav; xkwfay;vdkufaomtcg uRefawmfonf vufrSwfppfwpfa,muf
udk oGm;jyavonf/ cPMumvQif wGJzGifhay;Muavonf/ wJGay:odkU txkyftydk;rsm;? tdyf&m
vdyfrsm;? aowÅmrsm; wifNyD;aomtcg rodef;odef;wpfa,mufwnf; t&ifwufoGm;onf/
uRefawmfu rjrrSDtm;-
]]rr uRefawmfwdkUeJU roddef;odef;tjyif b,folygOD;rSmvJ}}
rjrrSDu ygvmaomrdef;rBuD;tm; vuf[efajc[efjzifh &xm;ay:wufap&if;-
]]olvnf; ygvmw,fav}}
- 44 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][kwfvm;? olu b,folwkH; rr}}
]]ckdif;zkdUapzkdU ac:xm;wmyguG,f? odef;odef;wkdUtdrfrSm aew,f? olu odef;odef;wdkU arG;pm;
orD; ayghuJGU}}
uRefawmfhrSm tlaMumifaMumif jzpfoGm;NyD;-
]]tkd rruvnf; r[kwfwmBuD;? rodef;odef;&JU orD;uvnf; 40 t&G,fBuD;}}
rjrrSDu oJUoJU&,fvkdufonf/ &xm;wJGay:rSm xkdrdef;rBuD;onf txkyftydk;rsm;udk ae&mcs
xm;aeonf/ odef;odef;u yefumESifh rD;rsm;udk tukefvkH;zGifhaeavonf/
]]armifwifxGef;uvnf;? arG;pm;wJUorD;qdkwm b,ft&G,fjzpfjzpf arG;pm;Edkifwmaygh?
wu,farG;xkwf&wmrS r[kwfbJ [J[J? r,kH&if odef;odef;udk ar;Munfh? arG;pm;orD;
[kwfr[kwf? uJ uJ wufMupdkU}}
uRefawmfwdkU tay:odkUa&mufaomtcg rjrrSDu-
]]odef;odef;&m yefumu vGefvGef;ygw,fuGm? enf;enf;avQmhvkdufygOD;}}
odef;odef;onf yefumt&Sdefudk avQmhcsvkdufonf/ rjrrSDonf acgif;&if;buf&Sd nmbuf
axmifhckHrSm xdkifvkdufonf/ uRefawmfhtm; ajc&if;buf&Sd nmbufaxmifhckHrSm txdkifckdif;
onf/ odef;odef;\ arG;pm;orD; rdef;rBuD;um; b,fbufckHrsm;rSm xdkifMuavonf/
uRefawmfu rxdkifao;/ tenf;i,ftdkufvmojzifh bavZmukwftusÐudk cRwf&ef [efjyif
aeavonf/
rjrrSDu uRefawmfhtm; &Tef;&Tef;pm;pm;BuD; Munfhae&mrS-
]]xdkifav armifav;}}
]][kwfuJU? xkdifyghr,f? enf;enf;tkdufvmw,f}}
- 45 -
odef;azNrifh
uRefawmfu ukwftusÐudk cRwfaepOf rjrrSDu NyKH;vsuf-
]]rcRwfygeJUOD;? 'Dtwdkif; 0wfxm;vkdufprf;ygOD;}}
]]bmvdkUvJ rr&JU}}
ukwftusÐudk jyef0wfvkdufonf/
]]Munfhaumif;vdkU}}
uRefawmfum; bmrQjyefrajymEdkifbJ ajczsm;axmufí ajrmufoGm;rdonf/
]]Munfhaumif;w,fuG? ckvdk oyfoyf&yf&yf tqifajyajyvnf; 0wfOD;rSaygh/ armifav;zkdU
ydk;vkHcsnf ESpfxnf&,f? qG,fwm&,f? tay:tusÐ wpfxnf&nf 0,fvmao;w,f/
ouúvwf tay:tusÐu ckvdkyJ ndKazsmhazsmhta&mifyJ? NyD;awmhrS zGifhjyr,f}}
uRefawmfu rjrrSDtm; t"dyÜm,fuG,f0Sufcsuf vkH;0r&Sdaom tNyKH;jzifhom tajzay;
aeavonf/ rodef;odef;um; &xm;jyifbuf yvufazmif;ay:odkU arQmfMunfhaeavonf/
rdef;rBuD;um; bmwpfckrQ rMum;[efjzifh tcsKdUtxkyfrsm;udk ajzae\/
rjrrSDauseyfatmif twefMumrQ ttdkufcHaeNyD;aemuf bavZmukwfudk cRwfNyD; acgif;&if;
eH&HrS csdwfwGif csdwfxm;vdkufayonf/
&xm;tjyifbuf xGufarQmfaeaom rodef;odef;tm; rjrrSDu vSrf;NyD;-
]]odef;odef;a& udkcifarmifvmOD;rvm;}}
]]udkudku pum;ESpfcG ajymoGm;wmyJ? olwkdUtpnf;ta0; apmapmNyD;&ifawmh rD;&xm;
qif;ydkUr,fwJU? rNyD;&ifvnf; rydkUawmhbl;wJU}}
]]'gjzifh arQmfraeygeJUawmhuGm}}
]]arQmfwmawmh r[kwfygbl;? tjyifbuf [dk[dkonfonf Munfhaewmyg}}
- 46 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]udkcifarmifu odef;odef;twGuf bmrSpdwfylrSm r[kwfygbl;? arG;pm;orD; tapmifh
ta&Smuf yg&if b,fudkoGm;oGm; pdwfcswmyJ r[kwfvm;}}
]]rcsKd yg&kHeJU b,fpdwfcsrSmvJ? jrjrvnf;ygvdkU pdwfcswmyg}}
]]at; tjyeftvSefayghav? udk,fwkdUtdrfu *Dvmeq&muvnf; odef;odef;ygvkdU pdwfcswm?
rcsKdyg&kHeJUqdk&if pdwfcsrSmr[kwfbl; [m [}}
rjrrSDu uvdqGaom &,fjcif;jzifh &,fvkdufonf/ uRefawmfonf tdrfcef;wGif;rSm oGufcsm
yg'jzifh rvIyfEdkifr&Sm;Edkif usef&pfcJUaom OD;xGef;0if;udk ajy;owd&vkdufonf/ rjrrSDtm;
]]uRefawmfygvdkUaum OD;xGef;0if;u ydkpdwfrcsaybl;vm;}} [k ar;vkdufcsifonf/ okdUaomf
b,ft"dyÜm,fodkU a&mufoGm;NyD; b,fvdkt"dyÜm,f aumufEdkifrnf[k ra0cJGEdkifojzifh rar;
vdkufay/
rcsKdqkdaom rdef;rBuD;um; uRefawmfwkdU bmajymaeonfudk bmrQ *&kpdkuf[efr&Sdojzifh
em;rsm; av;aea&mhovm;[k xifrdavonf/
twefMumaomtcg &xm;xGuf&ef 0DpDrIwfavonf/ uRefawmfwkdUwGJrSm oD;oefUwJG
jzpfojzifh b,folrQ rwufEdkifMuacs/ tcsKdUwJGrsm;ay:odkUum; aemufusaom c&D;onf
tcsKdU tajy;tvTm; twif;wufaeonfudk jrif&avonf/ aemufxyf 0DpDwpfcsuf
rIwfaomtcg odef;odef;onf tdyf&mvdyfrSm xdk;xm;aom wkwfwpfacsmif;udk qJGxkwfvdkuf
onf/ NyD;awmh Murf;jyifay:0,f wkwfjzifh ESpfcsufememESifh wpfcsufomom? okdUr[kwf
ESpfcsufwpf0uf acgufvdkufavonf/ xdktcgrS rcsKdonf rodef;odef;buf ausmay;NyD;
Murf;jyifay:xdkif tvkyfvkyfae&mrS rwfwwf&yfum rodef;odef;buf vSnfhvmavonf/
xdkcPü rD;&xm;vnf; xGufavawmhonf/ rcsKdqkdaom xdkrdef;rBuD;um; em;xdkif;onfrSm
aocsmayonf/
rodef;odef;um; rcsKdtm; vuf[efajc[efjzifh tdyf&mvdyfrsm; jzefUcif;&ef? ntdyfawmh
0wftdyfzkdU tusÐwpfywf&pfrsm; xkwfay;&ef ponfrsm;udk vuf[efajc[efjzifh nTefMum;
avawmhonf/ rcsKdu toHao;toHaMumifjzifh tD; tJ at; vkyfNyD; wkHUjyefaeonfudk
Mum;&ojzifh rcsKdrSm pum;vnf; qGHUtaMumif; od&ayawmhonf/ rsufpdrapmif;? ar;r&GUJ?
udk,ft*Fg rcsKdUwJUbJ em;xdkif;NyD; qGHUtaejcif;twGuf ydktHUMoaerdavonf/
- 47 -
odef;azNrifh
rD;&xm;onf OMooHwtltl? armif;vufwH wa*smif;a*smif;? bD;oH w*sKef;*sKef;ESifh
&efukefNrdKUtm; EIwfqufum xGufvmcJU&m NrdKUjyifa&mufaomtcg t&Sdefjrefvm\/
atmufckHESpfwef;ay:wGif rjrrSDESifh rodef;odef;wkdUtwGuf tdyf&mrsm; cif;xm;onf/
tv,fu Murf;jyifay:rSm rcsKdtwGuf tdyf&mcif;onf/ acgifrdk;wGif qJGcsdwfxm;aom
tdyf&mwpfckay:wGif uRefawmfhtdyf&mudk uRefawmfhbmom jyifxm;vdkufayonf/ odkUaomf
apmao;ojzifh rtdyfMuao;ay/ uRefawmfonf rjrrSD\ tdyf&m ajc&if;bufwGif xdkif&if;
tjyifodkU unfhvdkufonf/ qef;aeaom vauG;auG;uav;udkMunfh&if; c&D;\ tem*wfudk
BudKMunfhvkdufonf/ c&D;oGm;tazmfrsm;um; ESpfvkdzG,faumif;aom cspfrr-rjrrSD? rjrrSD
xm;&muaeaom rodef;odef;? em;xdkif;qGHUtaom rcsKd/
aiGvauG;auG;uav;ESifh Mu,fwm&mwkdUonf uRefawmfwdkUESifh xyfMuyfruGm tajy;vkduf
ygvmMuavonf/ rnf;rnf;tkyftkyf opfyifrsm;um; uRefawmfwdkU aemufbufodkU ajy;
oGm;Muonf/
uRefawmfonf tawG;rsm;wGif epfjrKyfae\/ odkUaomf tawG;rsm;um; aiGvauG;auG;ESifh
Mu,fwm&mrsm;vkd uRefawmfESifh xyfMuyfygvmaom tawG;rsm;r[kwf? wpfckNyD;wpfck
rIefrTm;aysmufuG,f usef&pfayonf/
]]armifwifxGef; Munfhprf;ygOD;? rruawmh vkdufr,fxifwJUtqifawG a&G;0,fvmcJUwmyJ}}
rjrrSD\toHu uRefawmfhtm; vIyfEdId;vdkufonfokdU &Sdavonf/
&xm;wJGtwGif;bufodkU vSnfhxkdifNyD; Munfhvkdufaomtcg uRefawmfhteD;rSm jzeffUcsxm;
aom befaumufvkHcsnfESpfxnfESifh qG,fwmwpfxnfudk jrif&avonf/ befaumuf
wpfxnfrSm Munfjyma&mif? tjcm;wpfxnfrSm eHUoma&mif? qG,fwmrSm t0gEk? NyD;awmh
ouúvwf tay:tusÐ tndKEk/
]]rruvnf; 'ku©&SmvdkUAsm? uRefawmfu 'Dvdk txnfaumif;tzdk;wefawGudk 0wfwwfwmrS
r[kwfbJ}}
- 48 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
odkUuvdk uRefawmfhyg;pyfu xGufaeaomfvnf; pdwfxJrSmum; rjrrSD\ apwemt[kefonf
uRefawmfhtm; odrf;usKH; &pfywfaeNyDudkum; cHpm;aerdavonf/ rjrrSDu ceJUonfh
tNyKH;jzifh-
]]r0wfwwf&if 0wfwwfatmif rru oifay;r,fvdkU od&JUvm; [J [J}}
odef;odef;um; n0wf&ef tusÐ? vkHcsnfrsm;udk ,lvsuf a&csKd;cef;xJodkU 0ifoGm;avonf/
rjrrSDonf uRefawmfha&SUrSm jzefUxm;aom vufaqmifvkHcsnfrsm;ESifh qG,fwmudk acguf
vsuf uRefawmfh&ifcGifay:odkU ypfwifvkdufonf/ uRefawmfuvnf; ayGU,lxm;NyD; rjrrSDtm;
ai;pdkufí Munfhaevkduf\/ rjrrSD\ rsufvkH;rsm;rSm &Da0aeonf/
rD;&xm;onf w0kef;0kef; wa0ga0g BuD;rm;aomt&Sdefjzifh ckwfarmif;aeavonf/
odef;odef; a&csKd;cef;rSxGufvmaomtcg rjrrSDvnf; n0wf&ef t0wfrsm;,lNyD; a&csKd;cef;
xJodkU 0ifoGm;avonf/
rcsKdonf vkyfp&m&Sdonfrsm; NyD;NyDjzpfojzifh Murf;jyifay:rSm cif;xm;aom olUtdyf&m
ay:wGif zifcsíxdkif&if; aq;ayghvdyf aomufaeavonf/ rD;zGm;rsm; rvGifhatmif oHbl;
uav;jzifh cHxm;\/
uRefawmfonf aowÅmudkzGifhí rjrrSDay;xm;aom vufaqmifrsm;udk xnhfxm;NyD; vrf;rSm
tysif;ajyzwf&ef ,lvmaom pmtkyfrsm;udk xkwf,lxm;vdkufonf/ qdkAD,uf &k&Sm;?
vlOD;a& jyóemrsm;? pkHaxmuf armifpH&Sm;? Z0eykHjyifrsm;/
odef;odef;uvnf; ol,lcJUaom r*¾Zif;rsm;udk xkwf,laeonf/ '*kefr*¾Zif;? ol&d,r*¾Zif;?
jrefrmhtvif;r*¾Zif;/
odef;odef;onf '*kefr*¾Zif;udk vSefavSmNyD;ae&mrS uRefawmfhwGifygvmaom pmtkyfrsm;udk
rsufpdusae[ef &Sdonf/
]]udkwifxGef; &SifhpmtkyfawGudk uRefr rzwf&bl;vm;}}
]]zwfEdkifwmaygh rodef;odef;&JU? b,f[mBudKufovJ}}
- 49 -
odef;azNrifh
rodef;odef;u uav;BuD;vdk NyKF;NyD;-
]]Z0eykHjyif}}
uRefawmfu rodef;odef;\ uav;qefaom tNyKH;ESifh uav;qefaom tBudKufudk pdwfxJ
rSm usdwf&,f&if; Z0eykHjyifudk vSrf;ay;vkdufonf/ xdktcdkuf rjrrSDonf a&csKd;cef;rS
xGufvmav\/ rcsKdonf rodef;odef;ESifh rjrrSDwkdU\ tusÐ? vkHcsnfrsm;udk oyf&yfpGm
acgufaeonf/
rjrrSDonf uRefawmfhab;rSm 0ifxdkif&if;-
]]bmpmtkyfawGygvdrfh? rrzwfzkdU a&G;&atmif? b,fpmtkyfubmqdkwm rrudk ajymjy
prf;ygOD;}}
uRefawmfu wpftkyfpD aumufudkifjyNyD; &Sif;ajymonf/
]]'gu BuD;yGm;a&; OD;vSa&;wJU qkdAD,uf&k&Sm;taMumif; pmtkyf? &k&Sm;rSm Zmbk&if tkyfpdk;
pOfu awmifolv,form;? qif;&Jom; tvkyform;awG tnSOf;qJcH&ykHawG? qif;&Jom;
awGu "e&SifawG? ajrydkif&SifawGudk qefUusifNyD; ykefuefykHawG? vDeifwdkU pwmvifwkdUpwJU
&k&Sm;acgif;aqmifBuD;awG&JU taMumif;awG a&;xm;w,f? ocifEka&;wJU vlrJGwkdU\ xGuf&yf
vrf; pmtkyfvkdygyJ}}
]]'Dpmtkyfudkawmh rr rzwfcsifbl;? aemufwpftkyftaMumif; ajymjyygOD;}}
]]a[m'gu vlOD;a&jyóemwJU? a&;wJUvlawGuawmh OD;uHBuD; bDat-bDtD;'D eJU
OD;udkudkav; bDtufpfpDwdkU jzpfw,f/ olwkdU[m bdvyfudk ynmawmfoif oGm;wJUvlawG
jzpfw,f? jrefrmawG[m EdkifiHBuD;awGeJU &ifaygifwef;vdkufEdkifatmif qdkwJU apwemeJU
EdkifiHjcm;rSm&cJUwJU A[kokwawGeJU ,SOfNyD; a&;xm;w,f? jrefrmawG&JU zGm;aopm&if;jyNyD;
tzwfwifwJUvlOD;a& enf;ao;wJUtaMumif;? ekdUpdkU ykcufwGif; uav;awG trsm;tjym;
aoqkH;ykHtaMumif;? t&G,fa&mufwJU vlawGMum;rSmvnf; umvom;a&m*geJU aoaysmuf
wm rsm;ykHawG a&;xm;w,f/ uRefawmf tao;pdwfrzwf&ao;bl;/ rmwdumeJU ed'gef;udk
MunfhNyD; ajymaewm? odkUayr,fh tvGefrSwfom;zG,faumif;wJU tcsuftvufawG ygw,f
qdkwmawmh odEdkifygw,f/ 'Dpmtkyf zwfr,fvm;}}
- 50 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]'gu rif;wdkU EdkifiHa&;orm;awG zwfzkdUyguG,f? rrwkdUzwf&if odyfpdwf0ifpm;r,f
rxifbl;}}
]]'gjzifh pkHaxmufOD;pH&Sm;udkawmh pdwf0ifpm;rSmyJ xifw,f/ q&mBuD; OD;a&Ta'gif;qdkwm
pkHaxmuf0w¬Ka&;&mrSm yg&*lyJ rr&JU/ tifrwef vlUpdwfudk qGJaqmifEdkifwJU ta&;tom;yJ/
a':tkef;oifESifhom;rsm; pmtkyfukrÜPDu pkHaxmufarmifpH&Sm; 0w¬Kwkduav;awGudk pkaygif;
NyD; xkwfxm;wm/ 'gu yxrwJG? 'gu 'kwd,wJG}}
a&TOa'gif;&JU pkHaxmuf0w¬KawG rrodyfBudKufw,f/ tJ'DxJ b,f0w¬Krsm; ygygvdrfhrvJ}}
uRefawmfu 'kwd,wGJwGifygaom 0w¬Kwkduav;rsm;trnfudk zwfjyonf/ ]]w*lul;ul?
ajcusKd;iBudKif? ppfAdkvfvifr,m;? avSolBuD;OD;rdk;oD;? ar;cGef;ykpäm? &kyf&Sifrif;orD;?
vufjywftif*sifeD,m}}
]]at; aumif;w,f? tJ'Dpmtkyfudk rrzwfr,f}}
rjrrSDonf pkHaxmufarmifpH&Sm; 'kwd,wJGudk vSrf;,lvkdufonf/ rodef;odef;um; Z0e
ykHjyifwGif pdwf&Tifvef;ae\/
yJcl;blwmokdU a&mufaomtcg uRefawmfwdkU 3OD;pvkH; pmtkyfudk,fpDjzifh NidrfaeMuavonf/
rcsKdum; aq;ayghvdyfrSdef;vsuf/
uRefawmfwkdU\wGJudk twGif;rS tvkHydwfxm;vkdufojzifh bmwpfckrQ rpdk;&drf&bJ at;csrf;
pGm pD;eif;vdkufygEdkifMuay\/
yJcl;rSxGufcJUNyD; twefMumtcg odef;odef;onf olUacgif;&if;rS rD;vkH;uav;udk Nidrf;um
tdyfav\/ rcsKdvnf; Murf;jyifay:wGifcif;xm;aom olUtdyf&mü odef;odef;bufodkU
apmif;í tdyfaeav\/ rjrrSDESifh uRefawmfwdkUum; pmqufzwfMuwkef; jzpfavonf/
q,fhig;rdepfavmuf Mumaomtcg rjrrSDonf pmtkyfudk &ifcGifay:rSm arSmufwifxm;NyD;
cg;udkaumh? ajcudkqefUvsuf tysif;xkwfum orf;vkdufavonf/
]]rr tdyfcsifNyDvm;? uRefawmf tay:wufNyD; zwfr,fav}}
- 51 -
odef;azNrifh
uRefawmfuxdkif&mrS xvdkufavonf/
]]udpör&Sdygbl;uG? rr tdyfcsifvnf; 'DvdkyJ tdyfvdkufrSmaygh? armifav;u tJ'Dae&mrSm
xdkifzwfaeEdkifom;yJ}}
rjrrSDonf &Da0aom rsufvkH;ESifh &Da0aom tNyKH;rsm;jzifh uRefawmfhtm; armhMunfhae
NyD;aemuf odef;odef;bufodkU vSnfhum-
]]a[h odef;odef;? tdyfaysmfaeNyDvm;}}
odef;odef;um; wkwfwkwfrQ rvIyf/ odk;aeatmif tdyfaysmfae[ef&Sdonf/
]]odef;odef;awmh tdyfaysmfoGm;NyD? rcsKdaum tdyfaysmfaeNyDvm;}}
uRefawmfhpdwfxJrSm tBuHwpfckjzpfay:vmNyD; uvdqGí NyKH;rdjcif;rsKd;jzifh NyKH;vkdufonf/
xkdtNyKH;udk rjrrSDu rdoGm;onf/
]]bmNyKH;wmvJuG? rif;tNyKH; r&dk;bl;xifw,f}}
rjrrSDonf udk,fudk apmifESifhacgif;tkH;ykHay: ypfrSDvkdufNyD; taMumftjcifawmifhvdkU nSpfxkwf
ovdk udk,fvufwkdUudk nSpfxkwfaeavonf/
uRefawmfonf rodef;odef;\ ajc&if;bufwGif axmifxm;aom wkwfudk,lNyD; Murf;jyif
ay:rSm rodef;odef;acgufovdk ESpfcsufememESifh wpfcsufomom acgufvdkuf\/ rcsKdum;
rvIyf/ aocsmayguf tdyfaysmfaeavNyD/
]][kwfw,f rru arhoGm;w,f? olu 'Dvkdtcsufay;rS&w,f/ rcsKdvnf; tdyfaysmfoGm;
NyDaemf? odef;odef;vnf; raumif;bl;/ rcsKdvnf; raumif;bl;/ rrudk rapmifhbJ tdyfaysmf
oGm;Muw,f}}
uRefawmfu rjrrSD\tdyf&m txufwnfhwnfh trdk;csdwfxm;aom ckHwef;ü uRefawmfh
tdyf&mudk jyif[efjyK&if;-
- 52 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uJ uRefawmfvnf; tdyfawmhr,f/ uRefawmf ajc&if;u xdkifpmzwfae&if rr ajcaumif;
aumif; qefUomrSm r[kwfbl;}}
]]aMomf 'gjzifh armifav;vnf; rrudkrapmifhbJ tdyfawmhrSmayghaemf? armifav;vnf;
odef;odef;wkdUvkdyJ raumif;bl;}}
rjrrSDonf i,frlygaom rsufapmif;jzifh uRefawmfhtm; uvdvdkufavonf/ uRefawmfh
wpfudk,fvkH;um; ewfyl;ovdk jzpfoGm;ay\/ tay:xyftdyf&modkU wuf&ef [efrjyifEdkif
awmhay/ ajcudkif&rvkdvdk? vufudkif&rvdkvdkjzifh rwfwwf&yfvsuf apmifESifhacgif;tkH;
ay:wGif vSJrSDaeaom rjrrSD\ &r®uftmomjzifh 0if;vufum i,frlMumrlay:aeaom
rsufESmudk vnf;aumif;? wtdtd rodrom vIyf&Sm;aeaom azmif;<uonfh &ifom;rsm;udk
vnf;aumif;? ai;pdkufMunhfaerdavawmhonf/ bmajym&rnfvnf; rod/ tmaq;xnfh
xm;ovkd cHpm;ae&\/ wpfudk,fvkH;&Sd aoG;wkdUyifvQif &yfaeMu[ef wl\/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; rdxm;NyD[k odae[ef&Sdonf/ cg;udkaumhvkdufNyD; udk,fudk wGJeH&H
ab; uyfvkdufonf/ NyD;aemuf eH&Hbufuaygifudk ajrSmufxm;avonf/ 'l;auG;ay:rS
jzmusaeaom zJxbDwpfywf&pfonf yefumavwGif vIdif;xae\/ uRefawmfhbufrSm
&Sdaom aygifwHajcovkH;udkum; qefUwef;í xm;av&m zDxbDatmufajc cyfa&Ta&TwGif
ajcovkH;om;rsm;onf azG;ceJ ay:aeavonf/
]]armifav; bmMunfhaewmvJ rtdyfao;bl; r[kwfvm;}}
uRefawmfonf &if0rSm wpfqdkUaeaom tvkH;BuD;udk renf;rsKdcsNyD;-
]]tdyfawmhr,f rr&m}}
odkUuvdkajym&aomfvnf; udk,fcE¨mum; pyg;BuD;csuf nSdKUcHxm;&ovdk ra&GUr&Sm;jzpfae\/
rjrrSDonf olUcg;v,fem; ab;bufrSm vufjzifh ykwfcwfjy&if;-
]]xdkifav? 'DrSmxdkif}}
- 53 -
odef;azNrifh
uRefawmfum; i,f&G,faomol r[kwfyg/ udavom ukefcef;aeonfh &aoh&[ef;vnf;
r[kwfyg/ 4if;jyif cktcsdeftcgrsKd;rSm psmef&aeolyif psmefavQmrnf xif&ayonf/
uRefawmfhrSm bmrQtaxGtxl; rawG;Edkifawmhacs/ rjrrSDajymonfhtwdkif; rjrrSD jyonfhae&m
olUab;rSm uyfí xdkifcsvdkufavonf/ wpfudk,fvkH;uawmh wqwfqwf wkefaeonf/
rsufvkH;rsm;vnf; jyma0ae\/
rjrrSDu uRefawmfhvufzsm;rsm;udk ,k,pGm qkyfudkif&if;-
]]armifav; rreJU c&D;xGufcJU&wm raysmfbl;xifw,f}}
uRefawmfum; rjrrSDtm; rMunfhbJ rsufESmudk tjcm;buf vTJxm;&if;-
]]aysmfygw,f rr&JU}}
]]rif;Munfh&wm aysmfw,frxifygbl;uG,f? Munfhprf; vufzsm;awGvnf; at;vdkU? rsufESm
udk 'DbufvSnfhprf;ygOD;}}
uRefawmfu rjrrSDbufodkU vSnfhvkdufonf/ rjrrSD\rsufESmrSm tmom&r®ufjzifh wzswfzswf
awmufaeonf/ cspfaoG;awG x<uvmojzifh tvSrSm txl;pdkjynfvef;qwfvmonf [k
xif\/ rjrrSDonf uRefawmfhvufrsm;udk olU&ifcGifrSmtyfNyD; qkyfe,fae\/ cPcsif;wGif
uRefawmfhvufrsm;rSm ylaEG;vm\/ uRefawmfonf rjrrSDtm; odrf;usKH;zuf,lvkdufavonf/
olr\cg;rSm aumhaeNyD; udk,frSm ayghvSonf/ rsufESmrSmvnf; armhNyD;om;jzpf\/
uRefawmfu yg;ESpfzufudk b,fjyefnmjyef tzefzefarT;onf/ rjrrSDu uRefawmhfyg;?
EIwfcrf;? ezl;rsm;ay:wGif tBudrfBudrf wkHUjyefonf/ rjrrSDonf uRefawmfhtm; tm;yg;w&
tBudrfBudrf wkHUjyefNyD;aemuf &IdifiifaomtoHjzifh-
]]rrjzifh armifav;udk b,favmufcspfrSef;rodbl;}}
uRefawmfu bmrQrajym/ uspfuspfygatmifom zufxm;onf/
xkdcPü uRefawmfhrsufpdxJwGif rcifopfuav;onf zswfceJ ay:vmavonf/
]]ajymprf;yg rrudk cspfuJUvm;}}
- 54 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu rajzEdkif/ uspfuspfygatmifzufNyD; yg;csif;tyfíom xm;&onf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; zufxm;aom vufrsm;udk jzKwfNyD; acgif;&if;rS rD;cvkwfudk
ydwfvdkufavonf/ NyD;awmh uRefawmhftm; cspfjcif;BuD;pGmjzifh zufjyefavonf/ erf;vkduf
onfrSmvnf; uRefawmfhrsufESmrSm ae&muGufvyf rusefatmif jzpfavonf/
yg;pyfuvnf; wwGwfwGwfESifh ]]rru armifav;udk odyfcspfwmyJ}} [k ajymaeonf/
]]rrudk armifav;u cspfuJUvm;}} [k ar;aeonf/
uRefawmfum; tcspfOD; rcifopfuav;tm; iJUraeEdkifawmhNyD/
]]cspfygw,f rr&JU? rcspfbJeJU 'Dvdkvkyfyghrvm;}}
onfvkdajymNyD; uRefawmfuwpfzef rjrrSD\ rsufESmwGif ae&muGufvyfrusefatmif erf;&
jyefavonf/
aemufawmh rjrrSD\ acgif;ESifhausmudk apmifESifhacgif;tkH;ykHay:rSm wifxm;NyD; uRefawmfu
olU&ifay:wGif acgif;tkH;xm;avonf/ rrvufrsm;u uRefawmfhqHyifrsm;ESifh em;&Gufrsm;udk
upm;aeonf/ uRefawmfhvufrsm;um; [dk[dkonfonf aqmhupm;aeonf/
]]rrudk cspfwJUvm; ajymygOD;}}
]]cspfygw,f? rr[m uRefawmfhtcspfqkH;}}
]]cspfygw,fqdkwJU pum;uav;Mum;&wm tm;r&vdkU ar;aewmyg armifuav;&,f? rrudk
tpOf oem;yguG,f? rr[m tcspfqmavmifaewJUolyg}}
xkdcPü OD;xGef;0if;onf uRefawmfhrsufpdxJrSm zswfceJay:vmavonf/ oGufcsmyg'
a&m*gjzifh tdyf&may:rSm vSJae&aom OD;xGef;0if;\ &kyfykHvTmonf uRefawmfhtm; pdwful;
,Of tdyfrufrS vIyfEdk;vdkufouJUodkU &Sday\/ ewfbkHewfeef;onf csufcsif; t0Dpdi&J
tjzpfodkU ajymif;vJoGm;ovdk &Sdayonf/ uRefawmfhrSm vGefpGmxdwfvefUoGm;onf/ aEG;ae
aom uRefawmfhaoG;rsm;onf at;oGm;[ef&Sdonf/ wif;usyfaom tayGUtydkufwkdUonf
- 55 -
odef;azNrifh
aysmhacGoGm;onf/ cspfpEdk;trlt&mjzifh rjrrSD\ &ifbwfay:wGif tkH;xm;aom uRefawmfh
OD;acgif;onfyifvQif cspf&dyfcspfaiGU ukefcef;oGm;[efwlonf/
]]armifav; bmjzpfoGm;wmwkH;}}
]]uRefawmf aMumufw,frr? aMumufw,f}}
ajymajymqdkqdk rjrrSD\ &ifbwfay:rS acgif;udk rxlNyD; xdkifvdkufonf/ rjrrSDvnf; vkduf
xdkif&if;-
]][if bmjzpfoGm;wmvJ armifav;? bmaMumufwmvJ}
]]rr&,f uRefawmfwkdU cspf&kHcspfMu&atmif? a&SUrqufMupdkUeJU}}
]][ifarmifav; bmjzpfoGm;wmvJ? bmaMumufoGm;wmvJ? rrudk ajymprf;ygOD;}}
]]'koeaom qdkwJUtjypfudk aMumufvmw,f}}
]]'koeaom [if [kwfvm;}}
rjrrSDonf odkUuvdkar;NyD;aemuf oufjyif;BuD;csvkdufonf/ uRefawmfhvufrsm;udk qkyfudkif
xm;aom olr\ vufacsmif;uav;rsm;onf tm;avsmhoGm;Muonf/
]]olrsm;om;r,m;udk jypfrSm;jcif;[m tvGefBuD;rm;wJU tukodkvfjzpfw,fwJU? rrudkawmh
cspfNrJcspfaer,f? armifav;udkvnf; rru cspfNrJcspfaeyg? odkUayr,fh tJ'D tukodkvf
ra&mufatmif a&SmifMuOfaeMuygpdkUvm; rr&,f}}
rjrrSDum; bmwpfcGef;rQ rajym/ arSmifxJwGif olUrsufESmudk rjrif&aomfvnf; awG;awm
ai;armaernf xifonf/ rD;&xm;onf w0kef;0kef; ckwfarmif;ae\/ uRefawmfwkdU &ifwGif;
rSmum; rD;&xm; tpif;aygif;rsm;pGm ckwfarmif;aeMuay\/ rjrrSDonf uRefawmfh yckH;
ESpfzufudk vufESpfzufjzifh udkifíaeonf/ aemufawmh &Iduf&Idufvmonf/ twefMumawmh
w&Iyf&Iyf idkaeavawmhonf/ rjrrSDrSm touf 30 ausmf 35 ESpftwGif;u rdef;rBuD;ESifhrwl?
- 56 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
i,fi,f&G,f&G,f ckdudk;&mrJUaom oli,fruav;ESifhom wlaeawmhonf/ uRefawmfu
vlBuD;t&m a&mufaeavonf/
]]ridkygeJU rr&,f? onfhxufwkd;NyD; rrSm;Mu&if NyD;a&maygh? wdwfygaemf wdwf}}
rjrrSDonf rsuf&nfokwfaeavonf/ &Idufíum; aumif;wkef;yif/
]]rr&,f npfnrf;wJU tukodkvftvkyfxJ rwdk;rd&if awmfa&maygh? cspfwmuawmh rcspf
ygeJUvdkU wm;vdkUr&Edkifygbl;? xdef;vkdUcsKyfvdkU &wJUudpövnf; r[kwfygbl;/ rrudk uRefawmf
cspfrNrJcspfaerSmyJ? rruvnf; uRefawmfhudk cspfNrJcspfaerSmygaemf/ pifMu,fwJU tcspfqdkwm
ydkvdkUawmif pJGNrJEdkifygw,f/ oH[m oHacs;rwuf&if xm0pOf cdkifrmovdkaygh rr&JU}}
rjrrSD\ &dIufjcif;rsm;onf tqufa0;a0;vmNyD; t&SdefaysmhaysmhoGm;av\/
rD;udkzGifhvdkufrnf[k vkyfrdonf/ okdUaomf rD;a&mifxJrSmqdkvQif rjrrSDonf uRefawmfhrsufESm
b,fvdkMunfh&rnfvJ[k t&SuftaMumuf0ifí vmaumif;vmavrnf/
]]armifav; rrudk tcspfrysufbl;aemf}}
]]bmvdkUysuf&rSmvJ rr&JU? rysufEdkifwJUtcspfyg}}
]]enf;enf;rS ruGufbl;aemf}}
]]bmvdkUuGuf&rSmvJ rr&JU? tuGufrxifEdkifwJU tcspfyg}}
rjrrSDonf uRefawmfhtm; zufvkdufjyefNyD; &ifcsif;uyf yg;csif;tyfxm;jyefonf/ uRefawmf
um; tawGUudk ra&SmifEdkifaom ykxkZOfwpfa,mufjzpf&kHru tawGUudkyif rBuKHzl;ao;aom
tpdrf;uav;jzpfav&m rwkHUjyefbJ raeEdkifyg/ uRefawmfh aoG;om;wkdUonf ylaEG;vm
oavmuf uRefawmfh tayGUtzufwdkUonf wif;usyfvmjyefavonf/ onfawmhrS rjrrSDu
qwfceJ &kef;xGufvkdufNyD;-
]]onfha&SU wkd;rrSm;atmif BudK;pm;MupdkUvm; armifav;}}
- 57 -
odef;azNrifh
uRefawmfum; &Da0aomcHpm;rIESifh rjywfom;aomtodwkdU\ OD;aqmifrIaMumifh ai;arm
ae&mrS ]][kwfuJU}} [k pdwfryghwyg ajzvdkufavonf/
twefMumawmhrS pdwfudkwif;Edkifonf/ tjrifudk oefU&Sif;Edkifonf/
]] uJ rr tdyf&pfawmh? uRefawmf tay:wuf tdyfawmhr,f}}
]]wufwuf rrvnf; tdyfawmhr,f}}
uRefawmfonf tay:xyf tdyf&modkU wufcJUavonf/
tdyfíum; raysmfyg/
aysmfatmif BudK;pm;tdyfawmhrS rD;&xm;oH w*sKef;*sKef;u ydkjrnf[def;vmonf/ pdwfvIyf&Sm;
jcif;u ydkrkd jyif;xefvmonf/ &ifwGif;rSm qE´ESpfck ppfcif;aeonf/ aoG;om;\ qE´ESifh
OmPftjrif\ qE´/ aoG;om;u rjrrSDESifh tpGrf;ukef eD;pyf,SOfwGJzkdU awmif;qdkaeonf/
OmPftjrifu tjypfrusL;vGefrdatmif a&Smif&Sm;zdkU awmif;qdkaeonf/ rjrrSD\ i,frlMumrl
ygaom tom&r®ufjzifh 0if;vufaeaom rsufESmudk pGJvrf;aeonf/ azmif;<uvIdufzkd
aeaom &ifom;rsm;? aumhxm;aom cg;? um;í tdpufaom wifom;rsm;ESifh vkH;uspfvSy
aom aygifwHrsm;udk wpdrfhpdrfhjrifaeonf/ 'gawGudk rsufpdxJrS BudK;pm;azsmufonf?
b,fvdkvkyfvkyf raysmuf/ ppfonfAdkvfyg axmifaomif;rsm;pGmudk ESdrfeif;&onfu vG,ful
OD;rnf? þ azmufjym;aom tm&kHrsm;ESifh rSm;,Gif;aom qE´rsm;udk ESdrfeif;&onfrSm
rvG,fulyg/
ESdrfeif;&ef BudK;pm;&if; pdwfom arm&onf/ udk,fom EGrf;vsjzpf&onf/ ESdrfeif;r&wdkif;
[dkbufapmif;tdyf? onfbufapmif;tdyf? yufvufvSefvkduf? arSmufvdkuf? oufjyif;csvdkuf
ESifh *emrNidrf jzpfaeavonf/ atmufwGif tdyfaeaom rjrrSDvnf; uRefawmfhenf;wlyif
jzpfae[ef&Sd\/ apmif;vkduf? vSefvdkuf? arSmufvdkuf? qefUvdkuf? auG;vdkuf? oufjyif;cs
vdkuf vkyfaeaom rjrrSD\ vIyf&Sm;oHrsm;udk Mum;ae&avonf/
uRefawmfonf rjrrSDtm; wyfrufcspfcif&kHru toem;ydkvmjyefavonf/ uav;vdk
csKH;yGJcsí idk&Smaom rjrrSD? rdef;rom;jzpfygvsuf uRefawmfhtay: [efraqmifEdkif&Smaom
- 58 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrrSD? uRefawmhftm; vdkvm;vSojzifh t&SuftaMumuf rxm;Edkif&Smaom rjrrSD? emwm&Snf
vlrrm vifBuD;aMumifh 0#fcHae&&Smaom rjrrSD/
,ckwpfBudrf uRefawmfhrsufpdxJay:vmaom OD;xGef;0if;onf uRefawmfhtm; wkefvIyfacsmuf
csm;jcif; rjzpfapawmhay/ oGufcsmyg'jzifh tdyf&mxJ tNrJvJaeaom OD;xGef;0if;? olonf
romwpfydkif; jzpf\/ uRefawmfcspfaom rrtm; oufouf 'ku©ay;aeol jzpf\/ þ
romwpfydkif; aumifBuD;onf romvkH;vkH; jzpfoGm;vQif rjrrSD 0#fuRwfoGm;p&m&Sdonf/
ckawmh romwpfydkif;tjzpf ESpf&Snfvrsm;aeNyD; rjrrSDtm; i&Jwpfydkif;odkU ydkUaeonf/
rjrrSD\ b0udk ajcmufaoGUqif;&Jatmif vkyfaeonf/
rD;&xm;ckwfarmif;oH w0kef;0kef;udk ausmfjzwfí a[mufoHwpfck ay:vmonf/ odef;odef;
\ a[mufoHvm;? rcsKd\ a[mufoHvm; rajymwwf/ rjrrSDu tdyf&mxJrSm vl;vGefU
aeonf/ wpfcgwpfcg acsmif;[efUoHjyKonf/
0#fcHae&aom rjrrSDonf t&SuftaMumuf ab;csdwfxm;NyD; uRefawmfhtm; vdkufpm;
&Smonf/ 'gudk uRefawmfu raxmifxm;bJ 'koeaom aMumufNyD; olUtvdk rvkdufcJU/
rjrrSDu uRefawmfhtm; pdwfemoGm;avrnfvm;? tcspfuGuf oGm;avrnfvm;? uRefawmf
olawmfaumif; vkyfrIaMumifh rjrrSD t&SufuGJoGm;avNyDvm;/
em;axmif/ atmufuvmaomtoHonf oufjyif;csoH&kd;&dk; [kwfuJUvm;/ &IdufoHESifh
wlonf/ rjrrSDonf t&SufuGJ tusKd;enf;jzpfNyD; usdwfidkae[ef &Sdonf/ a[m Mum;&jyefNyD?
trSefyif &IdufoHjzpfonf/ &IdufoHomru ESmacgif;rS tyl&nfnpfoHudkyif Mum;&ao;onf/
uRefawmfonf rjrrSDtm; acsmh&rnf/ ESpfodrfh&rnf/ tvdkvkduf&rnf/ rjrrSDuJUodkUyif t&Suf
taMumufudk ab;csdwf&rnf/ odkUrS a,musmf;aumif;yDornf/ rjrrSDtm; romwpfydkif;
aumifBuD; rydkif? rjrrSDtm; rjrrSDom ydkifonf/ rjrrSSDu tnGwftEl; cGifhvTwfvQif
uRefawmfhrSm bmrQ tjypfr&SdEdkif/
uRefawmfonf cdkifNrJaom oEédVmefjzifh atmufodkU qif;vkdufavonf/ NyD;awmh rjrrSD\
cg;v,f eHab;bufrSm xdkifvdkufonf/ rjrrSDum; wkwfwkwfrQ rvIyf/ arSmifaeojzifh
aumif;pGmrjrif&/ &xm;wJGxJrSm a&csKd;cef;rD;wpfvkH;om xGef;xm;onf/ a&csKd;cef;
wHcg;udk ydwfxm;ojzifh tBudKtMum;rS rD;a&miftenf;i,fom wdk;0ifaeonf/ odkUaomf
rjrrSDonf zdkvIdufpGmjzifh uRefawmfhtm; pdkufMunfhaeonf[k uRefawmfcHpm;&avonf/
- 59 -
odef;azNrifh
uRefawmfu rjrrSD\ rsufESmay:odkU udk,fudk udkif;nTwfNyD; cyfwkdk;wdk;-
]]rr}}
rjrrSDu ajcmufuyfaeaom toHjzifh-
]]bmvJ armifav;}}
rjrrSD\ tqifoifhwkHUjyefcsufaMumifh uRefawmfjrL;oGm;onf/ uRefawmf cHpm;ae&ovdk
rjrrSD cHpm;ae&aMumif; xif&Sm;vSyg\/ uRefawmfonf bmrQ rajymEdkifao;bJ arSmifxkudk
xGif;azmufí rjrrSD\ rsufESmudk tpGrf;ukef tm;pdkufum Munfhaeonf/ rjrrSDuvnf;
onfvdkyif wkHUjyefí Munfhaeonf[k uRefawmfcHpm;&onf/
rjrrSDum; wkwfwkwfrQrvIyf/ odkUaomf vIyf&Sm;aomtoHjzifh-
]]bmwkH; armifav;}}
uRefawmfh&ifrSm ylvmonf/ toHuvnf; ajcmufuyfuyfjzpfvmonf/
]]rr}}
rjrrSDonf vIyf&Sm;vmonf/ [dkbufaygifudk axmifvdkufonf/ uRefawmhfbufu aygifudk
um; csNrJcsxm;onf/ rjrrSD apmifNcKHxm;onfudk awGU& onf/
]]bmajymrvdkUvJ armifav;&JU}}
uRefawmfonf rjrrDDSSS\ yckH;ESpfzufudk atmufuyifhí ayGUudkifNyD;-
]]rr}}
rjrrSDonf yckH;ESpfzufudk atmufuyifhudkifxm;aom uRefawmfhvufrsm;ü cGifusatmif
olUudk,faeudk jyifay;&if; jrL;<uvmaom toHjzifh-
- 60 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]tkd armifav;uvnf; bmajymrvdkUvJ? ar;aewm ajymvnf; rajymbl;}}
]]uRefawmfav bmrS raMumufawmhbl;? i&JBuD;rSmvnf; raMumufawmhbl;? i&JBuD;csifBuD;
t0DpdcsKd;uyfvnf;uyf? rreJU vrf;ukef pcef;ukef cspf&&if bmrqkdcH&Jw,f/ aemufb0
rajymeJU ckb0 pufwkdifwuf&vnf; wufr,f}}
rjrrSDu uRefawmfhyg;pyfudk vufESifhtkyfvkdufonf/
]]edrdwfr&Sd ermr&SdawG ajymraeygeJU armifav;&,f? b,fuvm pufwkdifwuf&rSmvJ?
'gawG ajymvnf;rajymeJU? awG;vnf; rawG;eJU}}
uRefawmfu rjrrSD&ifbwfay:rSm acgif;tkH;vkdufonf/ rjrrSD\ vufwpfzufu uRefawmhf
qHyifawGudk upm;aeonf/ tjcm;wpfzufu uRefawmhfem;&Gufzsm;udk aqmhaeonf/
]]rrudk,fudk rromydkifw,f? onfhjyif b,folrS rydkifbl;? uRefawmhfudk,fudk uRefawmf
ydkifw,f? onfhjyif b,folrS rydkifbl;/ uRefawmfwdkUESpfa,muf oabmwl&if wpfa,muf
udk,fudk wpfa,muf ydkifEdkifw,f}}
rjrrSDu uRefawmfhtm; vufarmif;atmufrS yifhzufum tay:odkU qJGí rsufESmcsif;tyf
xm;vkdufNyD;-
]]udk,fcsnf;yJvm; armifav;&JU? pdwfaum}}
]]tdk rruvnf; pdwfuawmh txl;ajymzkdU vdkao;ovm;? tpuwnf;u wpfOD;udkwpfOD;
ydkifaeMuwmyJ}}
rjrrSDonf olUapmifxJodkU uRefawmfhudk,fudk qGJ,lvTrf;NcKHay;NyD;aemuf uRefawmfhrsufESmwGif
uGufvyfrusefatmif erf;&Iyfaeavonf/ uRefawmfuvnf; onftwdkif;yif wkHUjyefae
avownf;/ /
- 61 -
odef;azNrifh
53
aovdkufcsifwmyJ armifav;&,f
rD;&xm;onf ompnfblwmodkU qkdufa&mufaomtcg uRefawmfwdkU wGJrsm;udk jzKwfNyD;
ompnfa&Tanmif&xm;odkU qufay;vdkufonf/
nae 2em&DavmufwGif ompnfblwmrS xGufcJUMu\/
aeonf cspfcspfawmufylvsuf&Sdonf/ ,mcif;rsm;u rsufpdwpfqkH;&Sd\/ yJ? ajymif;? ESrf;?
i&kwf? 0gcif;rsm;? BudK;Mum;BudK;Mum;wGifum; csKHykwfawmpyfrsm;/ 4if;wdkUonf wpfrdk;wGif;
vkH; a&aomufxm;Muojzifh pdrf;pdkvef;qef; &SdaeMuaomfvnf; aeyludk oufomatmif
rvkyfEdkifMuay/
ta&SUbufodkU ckwfarmif;&if; &IjrifuGif;onf wjznf;jznf; ajymif;vmonf/
,mcif;awG usJvmNyD; csKHykwfawmpyfawG rsm;vmonf/ 0g;&kHawG? a&pD;aeaom
acsmif;ajrmif;awG awGUvmonf/ aeylusJusJwGif jymrIdif;rIdif;jrif&aom awmifrsm;onf
pdrf;&ifh&ifh jzpfvmMuavonf/
rjrrSDESifh odef;odef;wkdUonf a&csKd;Mu\/ oeyfcg;vdrf;Mu\/
rjrrSD a&csKd;cef;u xGufvmaomtcg oeyfcg;a&usJusJ vdrf;NyD;om; jzpfonf/ aemufwJG
qHxkH;rSm uydku&dkEdkifvSonf/ 0wfxm;aomvkHcsnfrSm tyGifhttm? t&GuftEG,f oefoefykH
&dkufxm;aom ygwdwfvkHcsnf jzpfavonf/ olUudk,fvkH;udk,faygufESifh tqifajyvSay\/
oeyfcg;a&usJ? aemufwGJqHxkH;ESifhvnf; yeH&vSay\/
]]armifwifxGef; a&rcsKd;awmhbl;vm;}}
]][ifhtif; rcsKd;awmhbl;? rEÅav;&xm;rSm reufu wpfcgcsKd;cJU awmfa&maygh}}
- 62 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]rsufESmawmhjzifh oGm;opfacsygOD;uG,f? rsufESmrSm tqDawGeJU}}
]][kwfuJU? cPaeawmh opfwmaygh}}
rcsKdum; odef;odef;\ t0wfa[mif;rsm;udk acgufaeonf/ odef;odef;rSmrl Z0eykHjyifudk
qufzwfaeavonf/ ol0wfxm;aom ygwdwfvkHcsnfrSm rjrrSDESifh qifwljzpf\/
,if;rmyifblwm vGefaomtcg awmifajcodkU a&mufvmonf/ yifapmufopfyifBuD;rsm;ESifh
0g;ydk;&kHBuD;rsm;udk awGU&onf/ xif;ykHrsm;? opfvkH;BuD;rsm;? oufi,fcsyf tykHrsm;?
EGm;vSnf;rsm;? uRJrsm;? qif ESpfaumifokH;aumif/
,if;rmyifrSm tdrfajcpnfum;\/ aecif;xdkifcif; om,m\/
yif;acsmif;BuD;udk ul;jzwfrdonfESifh wpfNydKifeuf ododomomBuD; &moDOwk ajymif;vm
onf/ aeyloufomvmonf/ avat; wkdufcwf wkd;0ifaeonf/ rD;&xm;rSmvnf;
ompnfrS xGufcgpuvdk rjrefawmhacs/
wjznf;jznf; awmifrsm;ay:odkU wufvmMuonf/ vrf;u tauGUtaumuf rsm;vmonf/
wpfawmifwufNyD;vQif a&SUuwpfawmif ay:vmonf/
awmifrsm;rSm ta0;uMunfhvQifom ndKUrIdif;rIdif;ESifh wpfa&mifwnf;jzpfonf/ reD;ra0;
Muawmh pdrf;ndKndK? teD;uyf Munfh&aomtcg a&mifrsKd;pkHvSonf/ ausmufwkH;? ausmufcJ?
ausmufaqmif? ausmufom;jywf rsm;rSmyif a&mifrsKd;pkHvSonf/ ausmufoifykef;a&mifudk
ausmfjzwfckwfarmif;NyD;aemuf cJa&mifodkUa&mufonf/ oHacs;a&mifae&pfcJhNyD; xkH;ajcmuf
a&mifu BudKaeonf/ ajruvnf; ta&miftrsKd;rsKd;? ajreD? ajr0g? ajreuf? ajrjzL? ajrjym/
ajreDvTrf;aom ae&mwGif opfyifyifpnfodkUygwufí eDaeonfudk awGU&onf/
a&pD;prf;acsmif;uav;rsm;u wokefokef woGifoGifESifh MunfvifvSonf/ atmufajcu
ausmufp&pfcJuav;rsm;udk jrifae&onf/ ig;apmifhzrf;aeaom AsKdif;rsm;rSm orm"d aumif;
vSonf/ &xm;oHudk Mum;rSMum;ygavp atmufarh&onf/
tcsKdUacsmif;0Srf;rsm;xJ&Sd ausmufaqmifrsm;onf abmfa&mifawmufNyD; wpfrsKd;vSaeMu\/
- 63 -
odef;azNrifh
awmawmifa&ajrwGif uRefawmfpdwf0ifpm;aeovdkyif rjrrSDESifh odef;odef;wdkUvnf; pdwf
0ifpm; aeMu\/ olwkdUvnf; pum;rajymEdkifMu/ pmrzwfEdkifMu/ wHcg;ayguf0rSmxkdifNyD;
ab;ywf0ef;usifudkom Munfhí vdkufygvmMuavonf/ rem;rae tvkyfvkyfí vdkufyg
vmaom rcsKdyifvQif tvkyfrsm;csxm;NyD; ab;ywf0ef;usifudk Munfhaeavonf/
rD;&xm;um; tom;usvnf; rajy;Edkif? uqkefvnf; raygufEdkif/ a[m[Jvkdufatmif
tpGrf;ukeftm;xkwfí ckwfarmif;ae&avonf/ tauGUtaumuf tEÅ&,f rsm;vSojzifh
OMooHuvnf; wnHwnf;nHaeonf/ OMooHESifh w*sKef;*sKef; ckwfarmif;oHwkdUonf
awmawmiftvkH;udk vTrf;rdk;xkd;azmufvsuf&Sd\/ yJUwifcwfvsuf&Sd\/
rodef;odef;u uRefawmfhbufvSrf;NyD;-
]]udkwifxGef; 'g &Srf;jynfxJ 0ifvmNyDvm;}}
]]r0ifao;bl;cifAs? aemufwpfblwmavmuf vdkao;w,fxifw,f}}
blwmrsm;wGif vlrsKd;pkHawGU&onf/ ArmESifh&Srf;um; cGJr&/ yefcsmyD rkwfqdwfrSm xif&Sm;vS
onf/ a*:&cg;abmif;bDusyf ajcovkH;vkH;uyfonf awmifay:om;b0udk o&kyfazmfay;
aeonf/ a&mif;csaeMuaom pm;aomufp&mwkdUuvnf; vlrsKd;pkHoabmudk aqmifaeMu
onf/
a&waumif; vkdufa&mif;aeolawGudkvnf; awGU&onf/
uRefawmfwdkUonf pxa&mfb,f&Djcif;uav;awGudk 0,fMuonf/
blwmwpfckwGif opfcGyef;awGudk tyiftjrpf ttkHvkdufESifhwuG a&mif;aeonf/ uRefawmf
u ajy;qif;NyD; 0,f,lvmonf/ rjrrSDESifh rodef;odef;wkdUu yef;rsm;udk ESpfouf
jrwfEdk;pGmESifh MunfhNyD; &Tifvef;tm;&pGm BudKaeMuavonf/
wGJay:odkU a&mufaomtcg uRefawmfu rjrrSDvufxJodkU opfcGyef;rsm;udk ay;tyf&if;-
]]rrudk &Srf;jynfu yef;awGeJU qD;BudKaew,fqdkwm ajymjycsifvkdU uRefawmf 0,fcJUw,f}}
- 64 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrrSDu opfcGyef;rsm;ESifh uRefawmfhtm; vGefpGmMunfEl;aomtNyKH;jzifh wpfvSnfhpD Munfh
aepOf odef;odef;\rsufESmu plvmonf/
]]udkwifxGef;? odef;odef;udkawmh &Sr;fjynfu yef;awGeJU BudKraebl;vm;[if}}
uRefawmfum; onfawmUrS rjrrDStay: uGufuGufuav; apwemtxl;jyKcsifonfh trSm;
udk owd&awmhonf/ udk,fhtrSm;twGuf &Sufrdonf/ odef;odef;udkvnf; tm;emonf/
t&Sufjzifh rTefxlaeaom uRefawmfonf odef;odef;rsufESmudk aphaphrMunfh&JbJ-
]]uRefawmf arhoGm;w,f rodef;odef;&,f}} [k ajymNyD; &xm;ay:u ckefcsvkdufum yef;onf
qDodkU ajy;cJUonf/ odef;odef;u pum;emxdk;vkdufjyef\/
]]arhrSmayghav wlrSrwlbJ}}
xdktcdkuf rD;&xm;xGuf&ef 0DpDrIwfvkdufonf/
rjrrSDu atmfí ]]&xm;xGufawmhr,f jyefvmcJUawmh? r0,feJUawmU}}
uRefawmfhrSm &xm;ay:jyefwuf&awmhrvdkvkd? yef;qdkifodkU qufNyD; ajy;&awmhrvkdvdkESifh
Asmrsm;aeavonf/
odef;odef;u&,fvkdufonf/
]]udkwifxGef;? odef;odef;u ajymifwmyg? vmjyefvmcJU? &xm;xGufawmhr,f}}
&xm;ay:odkU jyefwufcJUonf/ odkUaomf &Sufp&maumif;aom trSm;udk rjyifEdkifoNzifh
rcsifhr&J jzpfaeavonf/ wHcg;udkydwfNyD; tayguf0rSmyif &yfaeonf/ &xm;u
rxGufao;/ OMoom ay;ae\/
rjrrSD-
.................
- 65 -
odef;azNrifh
]]odef;odef;um; bmrQjyefrajym/ taigufcH&aom uav;BuD;vdk vufrxdyfudk udkufNyD;
rsufpdayuvwfayuvwfESifh aeavonf/
uRefawmfonf yef;onftm; vSrf;NyD; atmfac:vdkufonf/ yef;onfonf opfcGyef;udkif;udk
qGJ,lNyD; ajy;vmonf/ &xm;u xGufpjyKavNyD/
tajy;tvTm;yif 0,f,lNyD; opfcGyef;udkif;udk odef;odef;tm; ay;tyf&if;-
]]uRefawmf rSm;oGm;vdkUyg rodef;odef;&,f? uRefawmfhtay:rSm pdwfr&SdygeJU? rodef;odef;udk
vnf; &Srf;jynfu yef;awGeJU BudKaeygw,f}}
odef;odef;\rsufESmonf NyKH;pdpdjzpfaeonf/ odkUaomf vufrxdyfudkudkufvsuf rsufpdudk
ayuvwfayuvwfvkyfum yef;udkif;udk r,l&JbJ rjrrSDtm; ],l&rnfvm;} [k ar;onfh
tMunfhrsKd;jzifh Munfhvdkufonf/
rjrrSDu NyKH;vkdufonf/
]]udkif;-ay;olu ay;aew,f? ,lvdkufav}}
rjrrSD\ trdefU&awmhrS 0rf;omtm;& vSrf;,lavawmhonf/
awmifrsm;rSm jrifhonfxufjrifhvmNyD; avuvnf; at;vmavonf/ &xm;onf
a&SUwkd;aemufqkwfvkyfNyD; ckwfarmif;&aomae&mrsm;odkU a&mufvmonf/ &ufuef;pifrSm
vGef;xdk;aeonfESifhvnf; wlonf/ [dkbufxdk;vdkuf? onfbufjyefxkd;vdkuf wufwuf
vmMuonf/ rjrrSDESifh odef;odef;wkdUonf qG,fwmrsm; 0wfMu\/
&xm;onf rMumcP OrifvdkPfacgif;BuD;rsm;udk jzwf&onf/ arSmifxkxJ wdk;0ifonf/
ckwfarmif;oHonf ab;odkUrjyefUbJ uRefawmfwkdUem;xJ w0kef;0kef;ESifh vkH;0ifvmav&m
xkdtoHrSwpfyg; bmoHrQrMum;&/ udk,fhpum;ajymoHudkyif rMum;Edkif/ tarSmifxkMum;xJ
a&muf&muaeNyD; a&SUa0;a0;rS tvif;a&mif0ifaeaom tayguf0udk arQmfMunfhvdkuf&
onfrSm tm;wufp&mwpfrsKd; jzpfaeonf/ arQmfvifhcsufa&mifjcnf qkdaompum;udk
owd&\/
- 66 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
a&mifpkHyef;wkdUjzifh t&rf;yGifhaeaom csKHEG,fydwfaygif;rsm;/ ESif;qDvdkvkd? *E¨rmvkdvdk/
ESif;yef;awG? opömyef;awG? Ak'¨o&Pyef;awG &dkif;aeMu[efwlonf/
rjrrSDonf vSyaom ywf0ef;usifwGif ai;armae&mrS-
]]aygufvkdufwJU yef;awGaemf? &dkif;aevkdUom}}
uRefawmfonf csrf;pdrfhpdrhfjzpfvmonfESifh rjrrSDay;aom qG,fwmudk 0wfae&if;-
]]&dkif;wmeJU,Ofwm odyfruGmygbl; rr&,f? obm0tm;jzifh t&dkif;csnf;yJaygh? vlawGu
jyKjyifay;vkdufawmh ,OfoGm;wmygyJ? uRefawmfhudk Munfhygvm;}}
twGif;u &SyftusÐacgufaeojzifh qG,fwm ckd;vdk;ckvk jzpfaeonfudk oyfoyf&yf&yf
jzpfatmif jyKjyifaeaom uRefawmfhtm; t&dyfwMunfhMunfhjzifh NyKH;aeaom rjrrSDu-
]]qdkprf;ygOD;}}
]]rru tppt&m&m jyKjyifay;awmh uRefawmf[m t&dkif;r[kwfawmhbl;? ,Ofvmw,f
r[kwfvm;}}
rjrrSDu jynfwnfwnf (NyDwDwD) &,fvkdufonf/
]][m [ bmrSvnf; jyKjyifray;&ao;ygvm; armif? e*dku ,OfNyD;om;yg}}
rcsKdonf odef;odef;tm; awmif,mcif;wpfcif;udk vufnSKd;xdk;jyaeonf/ awmif,mcif;
wGif oifwkdif;jynf&Snf&Snf? abmif;bDjymusyfusyfESifh ykwD;em;awmif;eDeDrsm;udk 0wfqif
xm;aom rdef;rrsm;onf t&dk;&Snfaygufwl;jzifh ajrqGaeMuavonf/
4if;aemuf awmifMum;rsm;wGif tqifhqifhvkyfxm;aom v,fuGufpdrf;pdrf;rsm;udk jrif&
onf/ v,fuGufuav;rsm;rSm usOf;ajrmif;vS\/ jrefrmjynfwGif jrif&wwfaom
v,fuGufrsm;ESifh jcm;em;vS\/
- 67 -
odef;azNrifh
oG,fwef;jrifhrm;onfh xif;&SL;yifrsm;? ydkif;yifrsm;atmufodkU udkif;nGwfrusbJ txufodkU
wkd;wufaeaom tudkif;tcuf&Sdaom tjcm;opfyifrsm;? rD;&xm;onf xdktyifrsm;Mum;rS
ckwfarmif;&if; uavmNrdKUodkU 0ifcJUavonf/ eDí apmufaomtrdk;ESifh rD;cdk;wdkif&Sdaom
wkdufrsm;? tdrf0if;wdkif; yef;NcHjzpfaeonf/ yef;wdkif;uvnf; qef;onf/
rD;&xm;u wjznf;jznf; ckwfarmif;0ifonf/ tdrf0if;awGxJrSm upm;aeMuaom t*Fvdyf
uav;rsm;ESifh AdkvfacG;rsm;onf tupm;&yfNyD; rD;&xm;udk MunfhaeMuonf/
odef;odef;u uRefawmfhbufvSrf;NyD;-
]]udkwifxGef; [dkacG;BuD;u odyfBuD;wmyJaemf? vSvnf;vSygbdoeJU? bmacG;ygvdrfh}}
]]*a&;a[mif;qdkwm xifyg&JUAsm? uRefawmfvnf; aumif;aumif;rodygbl;? uavmNrdKU
teD;wpf0dkufrSm usm;opfawG aygowJU? nnqdk&if NrdKUxJ0ifwwfowJU? 'DacG;BuD;awGu
usm;opfudk raMumufbl;qdkyJ}}
]]usm;opfawGvmw,f [kwfvm;? aMumufp&mBuD;aemf? odef;odef;jzifh 'Dvdkae&mrSm rae
csifaygif}}
rjrrSD-
]]yef;awGu odyfvSwmyJaemf? qef;vnf;qef;w,f? bmyef;awGvJ armifav;}}
]]uRefawmfvnf; emrnfomMum;zl;wm? b,f[m bmrSef;rodbl;? a[mvDa[mh? a'vD,m?
vDvD}}
]]NrdKUu odyfom,mwmyJaemf? ArmNrdKUeJUawmh vkH;vkH;rwlbl;}}
]]b,fwlrSmvJ rr&JU? t*FvdyfawGu yltdkufwJU jrefrmjynfudk pD;yGm;a&; aoG;pkyf? wkdif;jynf
udk tkyfcsKyf&if; armwJU acR;uswJUtcg tem;,lzdkU aqmufxm;wJUpcef;udkAs? tarmvnf;
ajyap&r,f? aeylvnf; oufomap&r,f? udk,fhjynfudk tvGrf;vnf; ajyap&r,fqdkwJU
oabmeJU t*FvdyfNrdKUuav; wnfxm;wm}}
- 68 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]tjyefus&if rrwdkU 0ifr,f? awmfawmfMumMumvnf; aer,f}}
&xm;qdkufaomtcg npm0,fí pm;Muonf/
t*Fvdyfrsm;? ujym;rsm;ESifh ukvm;rsm; trsm;tjym;awGU&onf/ t*Fvdyfvdk 0wfqifxm;
aom &Srf;ESifh jrefrmrsm;udkvnf; awGU&onf/
&xm;onf qufvufxGufNyD; a&TanmifblwmodkU a&mufaomtcg n8em&Davmuf &Sdae
avNyD/
a&Tanmifblwm0if;rSm us,f0ef;\/ yef;yifrsm; pdkufxm;ojzifh om,m\/ blwmrSm
&Snfvsm;NyD; 'kwd,wef;ESifh yxrwef; c&D;onfrsm;twGuf nOfhwnf;cdk&efxm;aom
tcef;rsm; &Sdavonf/
uRefawmfwkdUonf &xm;qdkufvQifqdkufcsif; qif;NyD; wnf;ckdcef;rsm;udk oGm;Munfhavonf/
tcef;rsm;rSm vkHvkHNcKHNcKH&Sd&kHru oefU&Sif;oyf&yfvSayonf/ Murf;jyifrSm ta&mifawmuf
aeonf/ aqmif;wGif;twGuf rD;zdk&efae&mrsm;yif &Sd\/ a&csKd;cef;ESifh tdrfomrsm;rSmvnf;
tdyfcef;ESifh qufaeNyD; Adkvftdrfrsm;rSmvdkyif oefU&Sif;\/
]]uRefawmf tcef;awGudk MunfhcJUw,f? odyfaumif;wmyJ? *gwfAdkvfu ajymw,f?
tcef;xJrSm rtdyfcsif&if wJGxJrSmyJ tdyfEdkifw,fwJU/ odkUayr,fh wGJxJrSm tdyf&ifawmh
eHeufapmapmBuD; x&r,fwJU? &xm;u apmapmxGufrSmudk;}}
rjrrSDu awGaeonf/ odef;odef;u-
]]reufapmapmx&&ifawmh [efrusbl;xifw,f jrjr&,f}}
rjrrSD-
]]wHcg;awGbmawG vkHNcKH&JUvm;? wGJay:uawmh vkHNcKHw,f/ olcdk;rajymeJU "m;jyawmif
azmufEdkifr,f rxifbl;}}
]][dktcef;awGvnf; vkHygw,f rr&JU? 'gayrJU ckwifawmh 2vkH;yJ jrifcJUw,f}}
- 69 -
odef;azNrifh
odef;odef;-
]]'gu udpör&Sdygbl;? udkwifxGef;&,f jrjr&,f ckwifwpfvkH;pD tdyfMuaygh/ odef;odef;eJU
rcsKdwdkUu Murf;jyifay:rSm tdyfEdkifygw,f}}
rjrrSD-
]]tdkuG,f ckwifu udpör&Sdygbl;? tukefvkH; Murf;jyifay: pDwef;tdyfEdkifwmyJ/ armifav;
oabmtwdkif; qkH;jzwfayawmh? ta&;&,f taMumif;&,fqdk&if a,musfm;om;u
armifav;yJ &Sdwm}}
]]tcef;xJrSmyJ Murf;jyifay:rSm pDwef;tdyfMuwmaygh/ olcdk; "m;jy bmrS aMumufp&m r&Sdyg
bl;? uRefawmfwdkU Armjynfvdk r[kwfygbl;}}
uRefawmfwkdUonf wnf;cdkcef;xJwGif tdyfMuavonf/ Murf;ay:rSm uRefawmfwkdU\ tdyf&m
rsm;udk pDwef;cif;vdkufMuonf/ uRefawmf? NyD;awmh rjrrSD? NyD;awmh rcsKd? NyD;awmh
odef;odef;/ odef;odef;[dkbufrSm eH&Hom &Sdawmhonf/ jcifaxmifaxmif&mrSm tcuftcJ
tenf;i,f awGUonfrSvJGí tm;vkH; acsmarGUvG,fulayonf/
blwm&kH0if; tjyifbuf aywpf&mvrf;rBuD;ay:wGif vufzuf&nfqdkifrsm;&Sd&m uRefawmfESifh
rjrrSD oGm;NyD; aumfzDESifh eHUomykiSufaysmwpfzD;udk 0,fcJUMuonf/
aumfzDaomuf? iSufaysmoD;pm;NyD;í udk,fvufoefUpifNyD;onfqkdvQifyif odef;odef;um;
tdyfavawmh\/ odef;odef; tdyfonfqdkvQif rcsKdvnf; tdyfavawmh\/ uRefawmfwdkU
ESpfa,mufum; nm;cgpvifr,m; [ef;eD;rGef;xGufouJUokdUyif &Sdawmhonfwum;/
urÇmavmuBuD;rSm uRefawmfwdkUESpfa,mufwnf;&SdvQif aumif;avpG[k awmifhwMuaom
tcsdeftcg jzpfavonf/
rjrrSDonf eHeuftapmBuD;xNyD; uRefawmfhudk EId;avonf/ ode;fodef;ESifhrcsKdwkdUum; rEdk;Mu
ao;/
- 70 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
jywif;aygufrsm;\ txufrSm ausmufpdrf;rSefwyfxm;aom aumif;uifjywif;rsm; &Sdav
onf/ xdkjywif;rsm;rS pdrf;vJUaom vif;a&mifrIefrIefonf tcef;wGif;odkU 0ifaeonf/
rjrrSDum; rsufESmopfNyD;? acgif;NzD;NyD;? t0wfvJNyD; jzpfae\/ nwkef;u reuf aerxGufrD
xNyD; teD;tem; vrf;avQmufoGm;Murnf[k ajymxm;cJUonf r[kwfygvm;/
uRefawmf a&csKd;cef;xJrS rdk;vif;udpöawGNyD;í xGufvmaomtcg rjrrSDonf uRefawmfh
tdyf&m odrf;xm;ESifhavNyD/ rdcifESifhuif;í a0;&mrSm ae&uwnf;u eHeufvif;wdkif;
udk,fhtdyf&m udk,fhbmom odrf;cJU&onf/ ,ck rjrrSDu odrf;xm;ESifhaomtcg rjrrSDtay:
cspfp&mwpfuGuf wkd;vmjyefavonf/
rjrrSDu wHcg;rudkzGifh&if; t0wfvJaeaom uRefawmfhtm;-
]]armifav;? tay:u ukwftusÐ0wfcJUaemf? enf;enf;at;w,f}}
wHcg;yGifhoGm;ojzifh rIef&Dat;jraom eHeufcif;vif;a&mifonf tcef;xJ0ifvmonf/ rjrrSD
um; uwÅDyg&ifzkH;tusÐudk 0wfxm;\/ bmta&mif[kum; oJuJGpGmrjrif&/
aumif;uifum; Munfvifvsuf&Sd\/ rsm;aomtm;jzifh Mu,frsm;rSm Nidrf;ukefMuNyD/
tcsKdUom ta&mift0guif;rJUpGmjzifh rSdwfwkwfrSdwfwkwf vkyfae&pfcJUMu\/ ta&SUbufodkU
Munfhvdkufaomf rkd;ukyfpuf0dkif;onf ndKrnf;aeonf/ awmifBuD;NrdKUwnf&m jrifhrm;aom
awmifwef;BuD;rsm; jzpf[ef&Sd\/ ndKrnf;aom rkd;ukyfpuf0dkif;ay:wGif eDa&mifpdkUwef;rsm;
jzmxGufae\/ ajrmufbufrSmum; rIdif;ndKUndKU ukef;rdkUawmifurl awmifedrfhrsm;?
awmifbufrSmrl ESif;aiGU&Da0aom anmifa&TawmifMum; ajrjyefUESifh tif;av;/
blwm&kH taemufbufwGif &SefwdefvkyfNyD; uavmbufjyefxGuf&ef toifhapmifhaeaom
rD;&xm;/
uRefawmfwkdUonf ta&SUbuf ndKrnf;aom rkd;ukyfpuf0dkif;ESifh a&mifeDpdkUwef;rsm;odkU
rsufESmrlí avQmufvmMu\/ uRefawmfh b,fbufvufESifh rjrrSD\ nmvufrsm;rSm
,SOfwGJaeMuonf/ onfvkd ESpfa,mufom; avQmuf&mrSmjzpfap? xdkif&mrSmjzpfap? tdyf&mrSm
jzpfap ,SOfwGJrdwdkif; uRefawmfu rjrrSDxuf udk,fum,tm;jzifhvnf; BuD;xGm;onf/
- 71 -
odef;azNrifh
rdef;r[lonf tm;EGJUaomtrsKd;[laom oabmuvnf; &Sdjyefonfjzpf&um; touf
jcm;em;rIonf aysmufaysmufaewwfay\/ rjrrSDuvnf; i,f&G,folvdk jyKrlwwfay\/
]]armifav; ajcvSrf;BuD;u odyfusJwmyJ? rr vdkufrrDawmhbll;}}
uRefawmfum; ajcvSrf;pdyfvkdufNyD; jznf;jznf;uav;avQmuf&if; cpfceJ &,foGrf;aoG;
vsuf-
]]udkudkU ajcvSrf;BuD;uvnf; odyfusJwmyJvdkU ajymygvm;rr&,f? wpfcgwpfcg ckvdk
vGwfvyfwkef; udkudkvdkUac:wm odyfMum;csifw,f}}
rjrrSDonf uRefawmfhvufarmif;tdk;udk olUyg;ESifhuyfrdonfhwdkifatmif acgif;udk iJUxm;um-
]]udkudkU ajcvSrf;BuD;u odyfusJwmyJ? jr vdkufvdkUawmif rrDawmhbl;}}
uRefawmfu rjrrSD\cg;udk zufvkdufonf/ rjrrSDuvnf; uRefawmfhcg;udk jyefzufvkduf\/
xdktwGif; a&SUu csKHykwfuav;xJrS iSufwpfaumifonf 0&D;ceJ xdk;ysHxGufoGm;avonf/
rjrrSDrSm wu,fyif vefUzsyfoGm;NyD; uRefawmfhtm; wif;usyfpGmzufvsuf &yfaeonf/
]]rvefUygeJU rr&,f? cgwpfaumif vefUNyD; xGufajy;wmyg/ a[m Mum;vm;? cgwGefoH?
vefUp&mr[kwfwm rruvnf;}}
cgwGefoHudk em;axmifNyD; rjrrSDonf tvefUajyoGm;onf/ a&SUqufavQmufaomtcg
bkwfoHudk Mum;&avonf/
]]tJ'g bmoHvJ? odyfom,mwmyJaemf}}
]]bkwfoHav? &efukefrSmawmh tif;vsm;wpf0dkufeJU ukuúdKif;bufrSmom Mum;&w,f/
bkwf[m tapmqHk;Edk;wJUiSuf jzpf[efwlw,f/ t&kPfa&mifjcnfray:rD arSmifwkef;awmif
xjrnfwwfw,f}}
- 72 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ta&SUbuf ndKrnf;aom rdk;ukyfpuf0dkif;onf ndK&kHom ndKawmhonf/ ndKaom
rkd;ukyfpuf0dkif;ay:rS a&mifeDpdkUwef;rsm;onfvnf; yef;a&mifpdkUwef;rsm; jzpfvmonf/
&xm;vrf;tqkH;odkU a&mufvmonf/ ausmufp&pfcJrsm;rSm BuD;vmonf/ vrf;uav;rSm
jrufxlvmonf/
]]&efukefeJU rwlbl;? odyfom,mwmyJaemf armifav;}}
]]rruvnf; udkudkvdkU ac:yg qdkaewm}}
]]oluawmh rrvdkU ac:aeNyD;awmh olUudkawmh udkudkvdkU ac:&r,fwJU}}
]]jrav; vm [dkay:rSm cPxdkif&atmif}}
ajrmufbufem;rSm BuD;rm;aom ausmufwkH;BuD;wpfck xD;xD;BuD; wnfaeonf/
aowÅmBuD;ESifh wlao;awmhonf/ ab;rSmvnf; trIdufo&dkufopfyif uif;pifaom ajrom;
omvQif &Sdaeavonf/
ausmufaowÅmBuD;ay:rSm ta&SUodkUrsufESmrlí xdkifaeMuavonf/ ta&SUbuf rdk;ukyf
puf0dkif;ndKay:rS aumif;uifonf ye;fa&mifpdkUwef;rsm;aysmufNyD; eDwpfuefU? 0gwpfoefU?
ndKwpfvTm? jymwpfxyf? jzLwpfqifhjzifh a&mifrsdK;pkH vTifhaeavonf/
iSufaygif;pkH usL;&ifhoHrsm;udkvnf; Mum;&avNyD/
rjrrSDonf olUnmvufudk uRefawmfhausmukH;ay:rSm jzwfNyD; uRefawmfh nmbufyckH;udk
zufudkifxm;onf/ olUb,fvufjzifh uRefawmfhb,fbufvufarmif;udk udkifvkdufNyD;-
]]armifav;}}
]]jrav;uvnf;? udkudkvdkU ac:ygqkdae}}
]]udkudk}}
- 73 -
odef;azNrifh
]]jrav;}}
]]armifav; auseyfatmifawmh udkudkvdkUac:qdk&if ac:Edkifygw,f? okdUayr,fh jruav;
vdkUawmh rac:ygeJUuG,f}}
]]bmvkdUvJ jrav;&JU}}
]]wrif t&GUJwkdufac:ovkd jzpfaew,fuG,f/ rrvdkU rac:csifwJUtcgrSm jrvdkUom ac:yg?
jrav;qdkawmh rru q,fESpfausmfausmfBuD;aewmudk wrifowday;aeovdk jzpfoGm;w,f
armifav;&,f}}
rjrrSD\toHrSm wu,fyif aMuuJGae\/
]]wu,fygyJ rr&,f? ckvdk cspfMuifempGmeJU ,SOfwGJae&wJUtcgrSm toufuGmjcm;rI[m
uRefawmfhpdwfrSmjzifh vkH;0aysmufaewm trSefygyJ/ odkUayr,fh jrav;qdkwmu wrif
owday;ovdk jzpfae&if jrvdkUyJac:r,f? 'Dvdkqkd&ifjzifh uRefawmfhudkvnf; udkudkvdkU rac:eJU?
armifav;vkdUvnf; rac:eJU}}
rjrrSDu uRefawmf pdwfaumufoGm;avNyDvm;[k pdk;&drfaomtrlt&mjzifh-
]]tdk armifav;auseyfatmif udkudkvdkU ac:yghr,f qdkaewmyJ}}
]]udkudkvdkUac:awmhvnf; toufjcm;em;rIudk wrifowday;aeovdk jzpfrSmpdk;&wmyJ? 'Dawmh
armifvkdUyJac:yg}}
rjrrSDonf tawmfoabmusoGm;[ef&Sdonf/ uRefawmfhyg;udk wpfcsuferf;vkdufonf/
]]jr}}
]]armif}}
- 74 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]jr&,f a[m'Dvdkom,mwJU eHeufcif;&JU obm0tvSudk tNrJMunhfaecsifw,f? Munfvif
at;jrwJU iSufaygif;pkHwkdU&JU usL;&ifhoHudk tNrJMum;aecsifw,f? armifcspfwJU jreJU a[m'Dvdk
,SOfwGJNyD; tNrJwrf;aecsifw,f? jra& &efukefudk rjyefcsifawmhbl;}}
rjrrSDonf uRefawmfhrsufESmudk aphaphMunhfNyD; ai;armaeonf/ twefMumawmh rsufESmrSm
EGrf;vsvmonf/ aemufawmh ndKrJoGm;onf/ aemufqkH;wGif uRefawmfh b,fbuf
vufarmif;udk qkyfudkifxm;aom olUb,fvufudk ajzvkdufNyD; uRefawmfh nmbuf
vufarmif;udk zufudkifum uRefawmfh&ifbwfay:wGif olUrsufESmudk uyfxm;vdkufonf/
þenf;jzifh rjrrSDu tcspfjyvdkufonf[k xifrdao;\/ okdUaomf uRefawmfum; rSm;avNyD/
rjrrSDonf w&Iyf&IyfidkaeavNyD/ uRefawmfum; b,fvkdvkyf acsmh&rSef;rod/ uRefawmf
udk,fwkdifu xdkpum;awGudk b,f&nf&G,fcsufESifh ajymvdkufrdrSef;rod/ wu,fqdkawmh
vlysKd&G,f? tcspfpdwf ,dkzdwfaumif;wkef; t&G,f? umr*kPftm&kHESifheD;vQif wkHUjyefcsuf tm;
taumif;qkH;t&G,frSm uAsmOmPfuGefUjrL;NyD; pum;awG usL;vkdufjcif;om jzpf[efwlav
onf/ odkUr[kwfygu rjrrSDidkvQif &ifzdkvmNyD; tzsif;qkH; rsuf&nfawmh pdkUzkdUaumif;onf/
uRefawmfum; &ifrzdk? rsuf&nfrpdkU? rjrrSD bmaMumifhidkonfudkom odvdkaeonf/
]]tdk jr bmjzpfvdkU idkaewmvJ}}
]]jrawmh wu,fom aocsifawmhwmyJ armif&,f}}
]]tdk r[kwfwm? bmjzpfvkdU aocsif&rSmvJ}}
rjrrSDonf vIdufvIdufvSJvSJ &IdufBuD;wiif idkjyefavonf/ uRefawmfonf b,fvdk
acsmh&rSef;vnf; rodawmh/ acsmhzdkU oifhroifhrS rpOf;pm;wwf/ xdkUaMumifh rjrrSDtm; ayGUzuf
xm;NyD; tm;&atmif idkypf&ef cGifhjyKxm;vkduf&awmhonf/
ajrmufbufu avjynfuav;u aqmfaoG;vmonf/ avjynfrSm arsmygvmaom awm&eHU
uav;u oif;onf/
awmifxdyfzsm;rsm;ay:wGif 0gvJUvJUaea&mifjcnfrsm; wufvmonfudk jrif&NyD/
- 75 -
odef;azNrifh
rjrrSDum; idkíawmfawmftm;&oGm;NyD[k xifonf/ uRefawmfh&ifcGifudk rsufESmuyfNyD; Nidrfae
avonf/ uRefawmfum; rjrrSD bmvdkUidkonf[k pOf;pm;wdkif; rdef;rawG[m tod&
w,fcufwmyJ[k awG;awmrdavonf/
]]bmvkdUidk&wmvJ jr&JU}}
rjrrSDu jyif;xefpGm &IdufvdkufNyD; twefMumrS-
]]jr aoomaocsifw,f armif}}
]]ao&ifvnf; jra&marmifyg ckvdk,SOfwGJNyD; ao&ifaumif;r,f/ aoNyD; a[m'D
ausmufaowÅmBuD;ay:rSm ausmuf&kyfuav;awG jzpfoGm;a&mqkdygawmh/ jreJUarmif&JU
tcspf[m &mZ0ifrSm xif&Sm;usef&pfcJUr,f}}
ajrmufbufawmifajcqDrS EGm;qnf;vnf;oHESifh vSnf;armif;oHrsm;udk Mum;&avonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; zufxm;onfudk qwfceJ vTwfvdkufNyD; rwfrwfxdkifvkdufonf/
pdwftm;xufoefaom rsufESmjzifh uRefawmfhudk MunfhNyD;-
]]wu,faoMupdkUvm;}}
uRefawmfu r[kwfw&kwf ajymaeaom uav;i,ftm; &,fvdkufovdk &,fvkdufNyD;-
]]jruvnf; bmawGavQmufajymaewmvJ? x oGm;MupdkU? aeawmifxGufvmNyD}}
ajymajymqdkqdk uRefawmfu rwfwwfxvdkufonf/ rjrrSDvnf; pdwfryghwygjzifh rwfwwf
&yf\/ uRefawmfu a&SUuavQmuf? rjrrSDu aemufuvdkuf jzpfae\/
]]jru tcspftwGuf wu,fao&Jwm? armifuawmh ao&JrSm r[kwfygbl;}}
uRefawmfhrSm ydkítHUMooGm;avonf/ rjrrSDtm; apmifhac:vsuf twl,SOfwGJavQmufapNyD;-
- 76 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]bmjzpfvkdU r[kwfr[wf aopum;awG ajymaewmvJ? aysmfaysmfyg;yg; avQmufvnf
p&mawG trsm;BuD;usefao;w,f? tm;&atmifcspfzdkU tcsdefawG trsm;BuD;&Sdao;w,f}}
rjrrSDonf rsuf&nfudk vufudkify0gESifh okwfaejyefavonf/ okwfNyD;awmhvnf; rsufESm
rSm rMunfvifvS? EGrf;vsíomaeonf/ aocsifw,fqkdaom pum;udk ayghayghuav;
ajymvkdufonfr[kwfaMumif; xif&Sm;\/ pdwfajymif;atmif uRefawmfu pum;ajymif;vkduf
&onf/
]]anmifa&TuvlawG um;eJUvmBudKrSmvm;}}
]]um;eJUjzpfrSmaygh}}
]]um;eJUqdk&if cPeJU a&mufrSmyJ? a&TanmifeJU anmifa&T odyfra0;bl;qdkyJ}}
]]ra0;bl;wJU}}
]]anmifa&TrSmawmh odyf vnfp&m Munfhp&m &SdrSmr[kwfbl;? anmifa&TrSm cPaeNyD;
tif;av;xJ tvnfoGm;Mur,faemf? tif;av;AdkvfwJrSm uRefawmfwkdUcsnf; wnf;&atmif
aemf}}
]]aumif;om;yJ}}
blwm&kHodkU jyefa&mufvmMuaomtcg aea&mifjcnfonf blwm0if;xJodkU usqif;vsuf
&SdavNyD/
wnf;ckdcef;xJodkU a&mufaomtcg odef;odef;ESifh rcsKdwkdUonf tdyf&mrS xaeESifhMuavNyD/
rcsKdum; tdyf&mESifh ypönf;rsm;udk odrf;qnf;xkyfydk; aeavonf/
odef;odef;um; rsufESmopfxm;aomfvnf; aygif'gr&dkuf? oeyfcg;rvdrf;xm; jzpfavonf/
acgif;udkvnf; NzD;rxm;? rjrrSDonf odef;odef;\ cRwf,Gif;csufudk tvpfray;/
]]odef;odef;uvnf;uG,f? rsufESmajymifwvif;BuD;eJU? rsufESmopfNyD;w,fqdk&if aygif'g
uav; jzpfjzpfawmh &dkufxm;rSaygh? qHyifvnf; NzD;vdkufa&maygh}}
- 77 -
odef;azNrifh
odef;odef;onf bmrQ ckcHrajymbJ rjrrSDtBudKufvkdufNyD; rsufESmESifhqHyifwkdUudk o aeav
awmhonf/
&em&D omomavmufwGif zdkU'fADGtdyf um;wpfpD; a&mufvmavonf/ xdkum;ESifhtwl
yGJpm;BuD; bk&m;'g,um OD;eE´ ygvmav\/ olonf uRefawmfwkdUtm; vmBudKjcif; jzpf
avonf/
OD;eE´um; &Srf;trsKd;om; yGJpm;BuD;jzpf\/ touf 50ausmf jzpfrnf[k cefUrSef;&\/ 0NyD;
cHUnm;onf/ EIwfcrf;arG;u acwfqefonf/ rD;ckd;a&mif ouúvwf &Srf;abmif;bDyGESifh
rD;ckdk;a&mif ouúvwf wdkufykHtusÐudk 0wfxm;onf/ ydk;y0gudk &Srf;[efjzifh aygif;xm;
onf/ pD;xm;aom &SL;zdeyfum; 0if;vufae\/
]]usKyftdrfu bk&m;truawmh nOD;uwnf;u oGm;BudKyg ajymaewm? usKyfu ajymjy&
w,f? olaX;uawmf rjrrSD[m tvGefwdusw,f? olu reufrSBudKvdkU rSmxm;wm?
nOD;BudKvdkU rjzpfbl;vdkU ajymjy&w,f}}
rjrrSDu azmfa&G&if;ESdD;aom trlt&mudk tpGrf;ukefjyvsuf-
]]reufrSvmwm aumif;ygw,f ausmif;'um&,f? nOD;uqdk&if odyf'ku©rsm;rSmyJ? uJ uJ
oGm;MupdkUvm;}}
um;xGufavNyD/
OD;eE´-
]]olaX;uawmf b,ftdrfrSm wnf;csifovJ? usKyfwkdUrSm ESpftdrf&Sdygw,f? uHom&yfu
tdrfuawmh yJG&kHvnf;zGifhxm;w,f? eef;yef&yfu tdrfrSmawmh vlaewJUtcg aew,f?
raewJUtcg ydwfxm;&w,f}}
rjrrSD-
]]eef;yeftdrfu vl&Sif;rSmaygh}}
- 78 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][kwfw,f olaX;uawmf}}
]]'gjzifh eef;yeftdrfrSm wnf;Muwmaygh bk&m;'um&,f}}
um;onf uavmawmifBuD; aywpf&mvrf;rS anmifa&Tvrf;odkU csKd;cJUavonf/ vrf;ab;
jrSm;wdkifwGif anmifa&TodkU &Srfrdkif[k a&;xm;avonf/
a&TanmifrS anmifa&TodkU oGm;aomvrf;rSm awmiftwuftqif;r&Sd/ wpfajy;nDjzpfNyD;
ajzmifhjzL;onf/
cyfvSrf;vSrf;wGif 0dkif;&Haeaom awmifndKUndKUrsm;udkom vSrf;arQmfí rMunfhvQif
&Srf;jynfodkU a&mufaeonf[k xifrSwfzG,f&mr&Sd/ txufjrefrmjynfodkU a&mufaeonf
[kom xifp&m&Sdonf/ vrf;ab;wGif xaemif;? '[wf? oef;? refusnf; paom opfyif
rsm;ESifh qD;csKHrsm;udk awGU&\/ &moDOwkrSmvnf; jrefrmjynftxufydkif;ESifhom wl\/
acsmif;BuD;wpfckonf rMumcP vrf;ab;odkU uyfvmwwf\/ xdkacsmif;BuD;wGif a&
tajrmuftjrm; &Sdaomfvnf; a&pD;aeonf[kyif rxif&acs/ aemufawmh xdk acsmif;BuD;
onf tif;BuD;vdk jzpfvmavonf/ MumjzL MumeD vIdifvSay\/ rsufpdwpfqkH;
v,fuGif;rsm;udk jrif&avonf/ bk&m;wefaqmif; ausmif;uefrsm;vnf; aygvS\/
bkef;BuD;ausmif;rsm;rSm bkHtqifhqifh jymom'ftaqmifaqmif &Sd&kHrQru cJ&mcJqpf
tqef;wMu,f xkxGif;xm;aom yef;ykvuf&mrsm;jzifh rGrf;rHxm;avonf/
um;a&SUwef; uRefawmfhab;rS vkdufygvmaom OD;eE´u aemufodkUvSnfhNyD; ]]a&SUu[m[m
anmifa&TygyJ olaX;uawmf}} [k ajymjyvdkufavonf/
a&SUrSm pdrf;ndKUndKUjrifuGif;wGif bkHtqifhtqifh jymom'ftaqmifaqmifESifh apwDykxdk;rsm;
onf xdk;xGif;aeavonf/
rjrrSDu-
]]yGJpm;BuD;&,f? uRefrudk olaX;uawmfvdkU rac:prf;ygeJU? Mum;&wm awmifhvGef;vkdUyg}}
- 79 -
odef;azNrifh
]]'gjzifh uRefawmfwkdU &Srf;jynfxkH;pHtwdkif; ausmif;trjzpfjzpf? bk&m;trjzpfjzpf? Z&yftr
jzpfjzpf ac:&vdrfhr,fAs}}
OD;eE´\ 0JaomtoHrSm em;axmifíaumif;onf/
]]rjrrSDvdkUyJ ac:yg&Sif}}
OD;eE´u &,faevkdufonf/ NyD;aemuf-
]]ausmif;trwkdUa&mufwkef; tqifoifhvdkufwm? bk&m;yJGeJU awGU&OD;r,fAs/ tif;xJu
bk&m;udk awmfbk&m;udk,fwdkif anmifa&Tudk yifhvmvdrhfr,f}}
]]aumif;wmaygh&Sif? c&D;xGuf&wm taysmftyg;oufoufr[kwfbJ ukodkvf&OD;rSmaygh}}
]]BuKHwkef; 36aumifuav; bmuav;vnf; uHprf;aygh ausmif;tr&,f}}
]]tJ'gawG uRefruawmh 0goemrygbl;&Sifh? uRefrarmifuav;udkom A[kokwjzpfatmif
vdkufjyyg&Sif}}
OD;eE´u uRefawmfhtm;MunfhNyD; NyKH;avonf/ uRefawmfu NyKH;vsuf-
]]yJGpm;BuD;&,f? 'Dtavmif;tpm; A[kokkwrsKd;udkawmh uRefawmf rvkdcsifygbl;? tavmif;
tpm; tm;BuD;vdkU &Srf;jynfol jynfom;awGrSm epfrGef;ae&w,f r[kwfvm;Asm}}
]]'Dvkdvnf; r[kwfao;bl; wlarmif&? &Srf;jynfoljynfom;awG[m tvkyfvkyfcsdefrSmvkyf?
tvSLtwef;jyKcsdefrSm jyKNyD;? taysmftyg;vkyfcsdefrSm vkyfMuwmyJ? tavmif;upm;[m
xkH;pH"avhjzpfaeawmh y,fzsufvdkU raumif;bl;/ 'gaMumifh awmfbk&m;BuD;wkdUuvnf;
tm;ay;aewmyJ/ jrefrmjynfrSmqdk&if EdkifiHjcm;xkH;pHjzpfwJU jrif;yJG? uvyfyJGwkdU bmwdkUudk
tpdk;&u zGifhay;NyD; trsKd;om;xkH;pH"avhjzpfwJU 4aumif? tefpm? a<uypf? *sifvSnfhawGudk
ydwfxm;w,f/ &Srf;jynfrSmawmh e,f&Sify,f&Sif apmfbGm;BuD;rsm;u trsKd;om;xkH;pH"avhudk
umuG,fay;aew,f}}
- 80 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]cifAsm;apmfbGm;awGu trsKd;om;xkH;pH"avhudk umuG,fwmvm;? tavmif;upm; tcGef
twkwf &vdkU vkyfaewmvm;}}
uRefawmfu cGqefqef wkHUjyefvkdufonf/ þcGrsKd;udk OD;eE´onf arQmfvifh[efrwl? yg;pyf
ta[mif;om;ESifh uRefawmfhtm; pdkufMunfhaeavonf/ rjrrSDu Mum;0ifí awmfawmh\/
]]armifwifxGef;&JU rif;wkdU t*FvdyfpmwwfawG ajymwwfwJU a&mrjynfa&muf&if a&mrjynf
om;uJUodkU usifh&r,fqkdwJU pum;ykH &Sdw,fr[kwfvm;/ &Srf;jynfa&muf&if &Srf;"avh
xkH;pHudk &dkao&r,f/ udk,fwdkifrvkyfEdkifOD; rqefUusif&bl;/ armifwifxGef; rBudKuf&if
rvkyfeJU? a[m'Du odef;odef;wpfa,mufvkH;&Sdw,f? odef;odef;u 36aumif uHprf;vdrfhr,f?
[kwfw,fr[kwfvm; odef;odef;}}
odef;odef;u uav;BuD;vdk NyKH;NyD;-
]]36aumif xkd;r,f? [D;[D; vkyfzl;w,f&Sdatmif tukef vdkufupm;OD;r,f}}
tm;vkH; odef;odef;ESifhtwl a&m&,fMu&onf/ rcsKdvnf; bmrSef;rodaomfvnf; olrsm;
yg;pyfudk MunhfNyD; vkduf&,fao;onf/
NrdKUxJodkU 0ifcJUMuavNyD/ vrf;rsm;usOf;í &IyfaxG;vm\/ wkdufBuD;wmBuD;rsm; r&Sd? tdrfBuD;
rsm;om &Sdonf/ refusnf;yifrsm;u pnfum;vSonf/ aps;rSm awmNrdKUaps;uav;omom
&Sd\/ aps;tjyif&Sd qdkifBuD;rsm;rSm ukvm;w&kwfqdkifrsm;om jzpf\/
OD;eE´\ zdkU'fADGtdyfum;BuD;onf tdrfBuD;wpftdrfa&SUrSm &yfvdkufavonf/ awmolaX;
tdrfBuD;ESifhyHkpHwlonf/ tcef;wpfckxJwGif rNrrSDESifh odef;odef;wdkUtwGuf ckwifrsm;
ay;xm;NyD; uRefawmfhtwGuf xdktcef;tjyifbufwGif ckwifwpfvkH; cif;ay;onf/ tdrfOD;&Sd
bk&m;pifBuD;um; us,f0ef;vSyvSayonf/
OD;eE´wkdUudk,fwdkifum; þtdrfrSmraeMu/ uHom&yf&Sd yGJ&kHrSm taersm;onf[k od&
avonf/ uRefawmfwkdUtm; {nfh0wfausyGefpGm apmifha&Smuf&efqkdNyD; rdef;rBuD;wpfa,muf
ESifh a,musfm;ysKdwpfa,muftm; ydkUxm;onf/ rdef;rBuD;rSm cHUcHUnm;nm; oyfoyf&yf&yf
jzpfaomaMumifh jrifvQifjrifcsif; tapcHr[kwfaMumif; cefUrSef;Edkifavonf/ xkdrdef;rBuD;rSm
yGJpm;BuD;OD;eE´\ ESr0rf;uGJwpfa,mufjzpfaMumif;? emrnfrSm apmokjrwfjzpfaMumif; od&
- 81 -
odef;azNrifh
avonf/ a,musfm;ysKdrSm uRefawmfwkdUt&G,f jzpfNyD; tif;om;jzpfonf[k qkd\/
apmokjrwfu tppt&m&m pDrHonf/ udk,fwkdifvnf; csufjyKwfonf/ tifom;vli,fu
apmokjrwfcdkif;orQ vkyfay;&avonf/
OD;eE´u apmokjrwftm;-
]]ESrBuD;a&U? &efukefu {nfhonfawGudk &Srf;jynfa&mufwkef; &Srf;jynftpmawG jrnf;ygap
aemf? aumif;aumif; csufauR;yg}}
]][kwfuJU&Sifh/ aq;cg;[if;? yJykyf? ig;yd? wkdU[l; tpkH0,fxm;ygw,f}}
]]uJ uJ vufzuf&nfMurf; arT;arT;uav;vnf; vkyfygOD;}}
]][kwfuJU&Sifh}}
apmokjrwfonf atmufxyfodkU qif;oGm;avonf/
OD;eE´u rjrrSDtm;-
]]olaX;uawmf}}
]]yJGpm;BuD;uvnf; ac:jyefygNyD}}
]]bk&m;tr bmrStm;remMuygeJUAsm? udk,fhtdrfudk,hf&mvdk oabmxm;NyD; wnf;Muyg?
bmtvdk&Sd&Sd apmokjrwfudk ajymyg}}
rjrrSDum; &Srf;avjzifh-
]][kwfuJU&Sifh}}
&Srf;avaMumifh rjrrSDtm; uRefawmfESifhodef;odef;wkdUu NyKH;MunhfvkdufMuonf/ OD;eE´url
xkd&Srf;avudk owdjyKvkduf[efrwl/
- 82 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uJ uRefawmfawmh yJG&kHudk cPvdkufoGm;OD;r,f? naeus&if tdrfu ausmif;trBuD;eJUtwl
vmcJUyghr,f}}
]][kwfuJU&Sifh? aMomf &efukefudk wpfcg ygvmwJU orD;uav;aum usef;usef;rmrmyJvm;}}
]]&Sdygw,fAsm? naeus&if ac:cJUyghr,f/ olvnf; ausmif;ydwfvkdU jyefvmwm rMumao;
ygbl;}}
]]tckaeqkd awmfawmfBuD;a&mayghaemf}}
]]BuD;NyDayghAsm? tm;BuD;xGm;wmyJ/ uJ oGm;OD;r,faemf bk&m;rjr}}
OD;eE´onf ajymajymqdkqdk xGufoGm;avonf/ uRefawmfum; ]bk&m;rjr} [kqkdaom
tac:ta0:udk em;rvnfEdkifatmif&SdNyD; pOf;pm;ae&pfavonf/ rjrrSDvnf; onftwdkif;yif
pOf;pm;ae[ef&Sd\/ aemufrS od&onfrSm olwdkUa'oxkH;pHt& bk&m;tr rjrrSD ac:rnfh
tpm; twdkcsKH;í bk&m;rjr[k ac:Mujcif;jzpfaMumif; od&avonf/ ausmif;'g,um
OD;eDqdkvQif ausmif;eD [k ac:wwfavonf/
rcsKdum; odef;odef;ESifh rjrrSDwkdU\ ypönf;rsm;udk ae&mcsxm;vsuf&Sd\/ tdyf&mrsm;udkvnf;
jyif\/ NyD;aemuf odef;odef;wkdU a&csKd;NyD;vdrf;&ef oeyfcg;aoG;aeavonf/
aeUv,f 2em&DavmufomomwGif bk&m;yifhyJG&Sd\/ anmifa&TapmfbGm;BuD; udk,fwkdif
tif;xJrS bk&m;udk yifhaqmifvmrnfjzpfí oGm;Munfh&ef uRefawmfwpfa,mufwnf;
jzpfaeavonf/ rjrrSDu vlawGrsm;aomae&m roGm;vdk[kqkdNyD; ae&pfcJUonf/ odef;odef;
u aeylonf[kqkdum ae&pfcJUavonf/
aps;a&qdyfrSaeNyD; aps;udkywfum NrdKUv,f&yf bk&m;yGJusif;y&mae&modkU yifhrnfjzpfonf/
vrf;wavQmufvkH; vlawG jynfhnyfae\/ olwkdUum; anmifa&TNrdKUolNrdKUom;rsm;omru
tif;xJ&Sd &Gmrsm;rS vma&mufMunfh&IMuolrsm;vnf; ygavonf/
uRefawmfonf aps;teD; vufzuf&nfqdkifwpfqdkifa&SUwGif rwfwwf&yfvsuf apmifhMunfh
aeavonf/ vltrsm;vnf; rwfwwf&yfvsuf taemufbufodkU MunfhumMunfhum
- 83 -
odef;azNrifh
apmifharQmfaeMu\/ twefMumaomf c&koif;rIwfoH? aMu;pnfoHESifh qdkif;oHAkHoHrsm;udk
Mum;&avonf/ toHMum;&modkU arQmfMunfhvdkufaomfvnf; bk&m;vSnfhyJGudk rjrif&ao;/
vli,fwpfa,mufonf uRefawmfhteD;odkU vm&yfavonf/ olUudkuRefawmf jrifzl;ovdkvkd
&Sdonf/ olu uRefawmfhtm; odzl;ovdkvdk pdkufMunfhaeonf/ cPMumaomtcg uRefawmfh
tm; tNyKH;jzifh EIwfqufum-
]]cifAsm; &efukefu r[kwfvm;}}
]][kwfygw,f? cifAsm;udk uRefawmf jrifzl;w,fxifw,f}}
]]cifAsm; udkwifxGef; r[kwfvm;}}
]][kwfygw,f}}
]uRefawmfwkdUuawmh odwmaygh/ ausmif;om;ta&;awmfykHtwGif;u acgi;faqmifawGxJu
r[kwfvm;}}
]]cifAsm;vnf; &efukefwuúodkvfuyJ r[kwfvm;}}
]][kwfw,fav? uRefawmfwdkUvnf; ausmif;om;ta&;awmfykHwkef;u ygcJUwmaygh}}
olu anmifa&TrS &efukefwuúodkvfodkU vma&mufynmoifMum;aeaom cGefomjrwf jzpf
avonf/ &Srf;trsKd;om;yifjzpfaomfvnf; anmifa&Tom;wkdU\ xkH;pHtwdkif; &Srf;pum;
aumif;pGmrwwf/ trSeftm;jzifh jrefrmpum;ajym&mwGif r0JvSawmhacs/
olESifh tvmyov’my ajymaeMupOf acgif;aygif;eDaygif;xm;aom &Srf;ykvdyfrsm;onf
wkwf&SnfBuD;rsm;udk a0SU,rf;vsuf vlxktm; vrf;tz,fcdkif; aeavonf/
]]xkdifMu xdkifMu awmfbk&m;<uvmNyD}}
c&koif;oHrsm;u pl;&Svmonf/ aMu;pnfoHrsm;vnf; qlnHvmonf/
- 84 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
cGefomjrwfonf bmrSrajymbJ uRefawmfhvufarmif;udk qGJum vufzuf&nfqkdifxJ
ac:oGm;avonf/ vufzuf&nfqdkifxJa&mufNyD; xdkifrdrS-
]]jrifvm;? uRefawmfwdkU vrf;ab;rSm&yfae&if [dky&dowfvdk 'l;wkyfNyD; apmfbGm;udk
&Sdcdk;&r,f}}
]]apmfbGm;&Sdckd;wm [kwf&JUvm; cGefomjrwfuJU? apmfbGm;yifhvmwJU bk&m;udk &Sdcdk;wm
xifyg&JU}}
]]bk&m;rygvnf; apmfbGm;BuD;<uvmw,fqdkvdkU ykvdyfuatmfay;&if Mum;orQ vltaygif;
u 'l;wkyfNyD; &Sdckd;&wmyJAs}}
vltrsm;um; 'l;wkyf&Sdckd;aeMuavonf/ ck&koif;rIwfol? aMu;pnfwD;olESifh ewfjA[®mrsm;
aemufwGif &Srf;jynfvkyf wlrD;aoewf? "m;? vSH rsm;udk udkifaqmifvmaom &Srf;ppfom;rsm;
aemufrS bk&m;yifhvmaom vlwGef;&xm;? xdk&xm;udk puúLa&mifpkH a&TcsnfaiGcsnfpwkdUjzifh
tvSty jyifqifxm;onf/
apmfbGm;BuD;onf &xm;udk wGef;usKd;uRefNyKvsuf BuD;pGmaom£ajEjzifh vSrf;<uvmawmf
rlonf/ vlESpfa,mufu olUtm; ueuú'PfxD;jzL rdk;ay;&avonf/
cGefomjrwf-
]]uRefawmfwkdU anmifa&TapmfbGm;BuD;u apmfbGm;BuD;rkdU ueuú'PfxD;jzL aqmif;EdkifwmAs/
wcsKdU orcef;? ayG;vSwkdUvdk apmfbGm;uav;awGuawmh aiGcefrSL;tqifhom &Sdw,f?
olwkdUusawmh a&TxD;udkyJ aqmif;&w,f}}
]]a[mfeef;ay: wufMunfh&yghrvm; cGefomjrwf}}
]]Munfhcsif&if cGifhawmif;NyD; Munfh&w,f? a[mfeef;ay:udk zdeyfpD;NyD; rwuf&bl;aemf}}
]]t&ifapmfbGm;BuD;emrnfu b,folwJUAs}}
]]qmapmarmifwJU}}
- 85 -
odef;azNrifh
]]tif;- qmapmarmifvufxufu oDaygrif;ay;xm;wJU yv’if[m ckxd a[mfay:rSm
&Sdw,fqdk [kwfovm;}}
]][kwfygw,f? yv’ifu apmfbGm;awGxdkifzkdU r[kwfygbl;? vufwif&kH wif&wmyg}}
wD;0dkif;wpfck a&mufvmavonf/ acwfwl&d,mrsm;udk wD;rIwfvmMu\/ olwkdUonf
&Srf;abmif;bDtjzLESifh &Srf;wkdufykHtusÐtjzLudk 0wfxm;Muonf/
cGefomjrwf-
]]'gu apmfbGm;BuD;udk,fwdkif wnfaxmifxm;wJU wD;0dkif;yJAs}}
cGefomjrwfonf vufzuf&nfrSmNyD; uRefawmfhtm; raomufaomufatmif wkdufwGef;
aeonf/ aemuf &kwfw&uf-
]]aemufqkH; ppftajctaeu b,fES,faevJ}}
]]*smreDu ajcomaewmayghAsm/ jyifopfawmif vdrfhrSmyJvdkU uRefawmfxifw,f/ t*Fvdyf
uvnf; ckxd tm;wkdufcGefwdkuf ppfrwdkufao;ygbl;Asm/ *smreDudk &k&Sm;buf vSnfhoGm;
atmif tuGufqifaewkef;yJ/ 'DrSmawmh ppftaMumif; vltrsm;u b,fvkdajymqkdMuovJ}}
]]t&yfolt&yfom; vltrsm;uawmh ppfjzpfaew,fqkdwmawmif rodbl;Asm? apmfbGm;BuD;
uawmh ppfxJawmif 0ifr,f Mum;w,f}}
]][kwf&JUvm;}}
]][kwfygw,f/ apmfbGm;BuD;u udk,fwdkif ppfxJ0if&kHrubl;? oludk,fwkdif ppfAdkvfvkyfNyD;
&Sr;fbufw,fvD,Hwpfck axmifzkdU BudK;pm;aew,fvkdU Mum;&w,f}}
bk&m;vSnfhyJGonf a&SUodkU vGefoGm;avNyD/ vrf;ay:u vlpkvla0;vnf; uGJavNyD/
uRefawmfu jyef&efjyifaomf cGefomjrwfonf vGefpGmta&;BuD;aomrsufESm xm;vkdufNyD;
wkd;wdk;uav; ajymvdkufonf/
- 86 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]ppfjzpfaewkef; uRefawmfwkdU bmrSrvkyfMubl;vm;}}
]]vkyfawmh vkyf&rSmyJAs? t*Fvdyftcuf jrefrmtcsufqkdw,f r[kwfvm;}}
]]'DrSm taMumif;&Sd&if uRefawmfwkdUudkvnf; vufwkdUygAsm? jrefrmjynfu aemifBuD;awG
nTefMum;wJUtwdkif; &Sr;fjynfunDawG vkdufvkyfrSmaygh}}
]]taMumif;&Sd&if vufwkdUyghr,fh? apmifhomaeyg}}
uRefawmfum; [dwf[efxkwfí ajymvkduf&aomfvnf; udk,fhtjzpftysufudk owday;
vdkufovdk &SdaomaMumifh twGif;usdwfí &Sufrdavonf/ uRefawmfonf ajcovkH;tdrfwkdif
EdkifiHa&;vkyfrnfqkdNyD; ausmif;xGufcJUonf/ awmifrus ajrmufrus t,f'Dwmaygufp
jzpfcJU&onf/ xkdb0rSm pdwfysufvmjyefNyD; pdwf*emrNidrf jzpfaepOf tazmfaumif;ESifh
aysmfaMumif;&SmcJUonf/ &efukefrS xGufvmuwnf;u EdkifiHa&;udk arhxm;onf/ ppfBuD;udk
azsmufxm;onf/ rsKd;cspfpdwf? vGwfvyfa&;pdwfjzifh wuf<uaeaom cGefomjrwfu
uRefawmfhtm; tdyfruf&mrS vIyfEId;vdkufouJUodkU jzpfavonf/
cGefomjrwftm; uRefawmfu wnf;tdrfodkU ac:onf/ olu vkduf&efjiif;qefvsuf
wnf;tdrfESifh rvSrf;rurf;xd vkdufydkUNyD; jyefoGm;avonf/ yGJpm;BuD; OD;eE´\ tdrfudk
wrifa&SmifaMumif; odomayonf/
- 87 -
odef;azNrifh
54
cGefomjrwfESif h apmokeE´m
naecif;wGif ndKUrIdif;aom awmifrsm;Mum;&Sd pdrf;vef;aom ajrjyefUtv,f? Mu,fvif
jymvufonfh tif;av;uefBuD;xdyfwGif wnfaeaom anmifa&TNrdKUuav;onf om,mvSy
ae\/ taemufbufawmif&dk;rsm;wGif rsufESmzkH;uG,foGm;aom aerif;onf rD;jywkdifrS
rD;udk tay:armhxkd;aeovdk aea&mifjcnfrsm;udk tay:armhxdk;xm;avonf/ xkd
aea&mifjcnfrsm;onf anmifa&TNrdKUay: ausmfvTm;oGm;NyD; ta&SUawmif&dk;rsm;ay:wGif
usqif;aeavonf/ aeUcif;u aeyljyif;aomfvnf; naecif;rSm at;pdrfhpdrfh jzpfvm
avonf/
rjrrSD? odef;odef;ESifh uRefawmfwkdUonf a&rdk;csKd;NyD; 0wfaumif;pm;vSrsm;udk 0wfqifxm;
Muavonf/ rjrrSDESifh odef;odef;wkdUonf zufzl;a&mif ydk;wGefUvkHcsnfudk qifwl 0wfxm;
Muonf/ atmufem;wGif a&;qGJxm;aom yef;cufyef;EG,frsm;rSmvnf; qifwl? qHyif
zGJUxkH;ykHrSmvnf; qifwl? pdefqHxdk;xdk; yef;yefykHrSmvnf; qifwl? EIwfcrf;aq;rSmvnf;
wpfa&mifwnf;? odef;odef;rSm yGww 0jcif;ESifh udk,fcE¨¨m aumufaMumif;armufaMumif;
odyfrxif&Sm;jcif;rSwpfyg; ajymp&mr&Sdaom rdef;rvS wpfa,mufygay/ rjrrSDrSmawmh
uspfvpfpdkjynfNyD; aumufaMumif;armufaMumif;rsm; tcsKd;uspGm ay:vGifaeojzifh ydkrkd
vSyayonf/
uRefawmfonf rjrrSDay;aom Munfjyma&mif befaumufvkHcsnfESifh ndKazsmhazsmh
ouúvwfyg; wkdufykHtusÐwkdUudk 0wfxm;avonf/ rjrrSDonf uRefawmfhtm; t&dyf
wMunfhMunfh vkyfonfrSwyg; bmrSrajym/ trSeftm;jzifh rjrrSDonf anmifa&TblwmrS
xGufvmuwnf;u uRefawmfhtm; qufqHykHrSm armifuav;wpfa,mufxuf rydk/
wpfcsufwpfuGufrQ r&dk;rIray:xGuf&ef BudK;pm;í aexdkifaMumif; odomavonf/
twefMumaomf OD;eE´ESifh olUausmif;trBuD; a&mufvmavonf/ olwkdU orD;uav;
qdkwmvnf; ygvm\/ ausmif;trBuD;rSm OD;eE´xuf t&G,fusonf/ ta&rsm;wGefUí
qHrsm; jzLaeavNyD/ odkUaomf i,fi,fu rdef;racsmBuD;jzpfaMumif; odomayonf/ olwkdU
orD;um; q,fhckESpfESpf q,fh&SpfESpf t&G,frQ &SdNyD[k cefUrSef;&onf/ wkwfwkwfcJcJ jzLjzL
- 88 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
azG;azG;uav; jzpf\/ rsufvkH;cyfarS;arS;? ESmacgif;cyfjym;jym;ESifh wpfrsKd;vSoljzpf&m
wpfbmom &Srf;vSvSwJU &kyfyJ[k pdwfxJrSm rSwfcsufcsvkdufavonf/
rjrrSDu-
]]ausmif;'umudk apmifhaewm awmfawmfMumNyD? ckawmh vrf;avQmufxGufMur,fvdkU}}
OD;eE´-
]]vrf;avQmufxGuf&if xGufwmaygh bk&m;rjra&U? tdrfrSm awmifBuD;u {nfhonfawG
a&mufaewmeJU aemufusoGm;wm? 'gxuf awmifBuD;udk wufMuOD;r,f r[kwfvm;}}
odef;odef;onf rjrrSDtm; tuJcwfí Munfhaeavonf/ rjrrSDonf ra0cJGEdkifaom
rsufESmjzifh-
]]Munfhao;wmaygh yGJpm;BuD;&,f? tif;av;u jyefrS ajymyghr,f}}
odef;odef;rSm xkdtajzaMumifh pdwfysufoGm;[ef&Sdonf/ OD;eE´u qufí-
]]awmifBuD;oGm;csif&ifawmh wnf;ckdzdkUtdrf tqifoifhyJ? awmifBuD;u rdwfaqGawGudk
ajymawmifxm;NyD;NyD}}
xdkUaemuf rjrrSDonf ausmif;trBuD;ESifhvnf;aumif;? orD;ESifhvnf;aumif; tmvmy
ov’my ajymaeavonf/ OD;eE´u Mum;acsmifaeaom uRefawmfhtm;-
]]aeUcif;u bk&m;yifhyJG a&mufao;w,f r[kwfvm;}}
]]a&mufygw,fcifAsm;}}
OD;eE´ESifh uRefawmfonf bk&m;yifhyJGtaMumif;udk ajymaeMu&mrS &efukefwuúodkvf
ausmif;om; cGefomjrwftaMumif;odkU a&mufoGm;Muavonf/ cGefomjrwfemrnfudk
uRefawmfu azmfjyvdkufonfESifh OD;eE´\rsufESmonf rmausmoGm;onfudk owdjyKvkdufrd
ayonf/
- 89 -
odef;azNrifh
]]'Doli,fu &efukefoGm;NyD; ynmudk [kwfwdyufwdoifwm r[kwfygbl;uG,f/ 0r&SdbJ
0dvkyfcsifwJU oli,fyg}} [laom pum;jzifh cGefomjrwftaMumif;udk ydwfvdkufNyD; orD;
bufodkU vSnfhMunfhvdkufonf/ orD;onf uRefawmfwkdUbufodkU tm&kHa&mufaeaMumif;
awGU&\/ uRefawmfwdkUbufodkU tm&kHa&mufaeaom orD;tm; rjrrSDu-
]]wlrBuD;&JUemrnfu bmwJU? arhaew,f? t*Fvdyfemrnfqkdawmh arhwmayghuG,f}}
]]tdkufADygwJU tefwD}}
OD;eE´u Mum;0ifvsuf-
]]&Srf;emrnfvnf; &Sdygw,fAsm? apmokeE´mwJU}}
rjrrSDu NyKH;&TifpGm-
]]tJ'Demrnfuav;u vSvdkufwmuG,f? tefwDawmh &Srf;emrnfudkyJ ac:r,faemf}}
apmokeE´monf csKdjrpGmNyKH;NyD; ajcuav;rsm;udk <uwkHrwkH jyKvkdufavonf/ a&Tajccsif;BuD;
0wfxm;onfudk 0if;ceJ jrifvkduf&\/
vrf;avQmuf&ef xGufMuaomtcg odef;odef;u rcsKdtm; vuf[efajc[efjzifh ac:onf/
rcsKdu tusÐrsm; rD;ylwkduf&efESifh tjcm;vkyfp&m&Sdonfrsm;udk vkyf&ef tdrfrSmyif ae&pfMu
avonf/
rjrrSDESifh apmokeE´mwkdUu a&SUuavQmufMuonf/ uRefawmfESifh odef;odef;wkdUu aemufrS
vdkufMuonf/ uRefawmfonf apmokeE´mtm; aemufrSMunfh&if; cGefomjrwfESifh olwkdU\
qufqHykH rnfodkU&Sdrnfudk cefUrSef;Munfhaeavonf/ cGefomjrwfESifh apmokeE´mwkdU
vli,fcsif; cspfaeMuNyD; OD;eE´u uefUuGufzsufqD;aeojzifh cGefomjrwfonf apmokeE´m
wkdUtdrfodkU 0if&ef a&Smifaejcif;ayavm/ cGefomjrwfu apmfbGm;qefUusifa&;orm;? OD;eE´u
apmfbGm;bufom;jzpfí roifhrjrwf jzpfaeMuoavm/ odkUuvdk pOf;pm;&if; OD;eE´\
ESrawmfqkdol uRefawmfwkdUtm; {nfhcHjyKpkonfh apmokjrwfrsufESmESifh cGefomjrwf\ rsufESm
cyfqifqifwlykHudk owd&avonf/ olwkdUtcsif;csif; aqGrsKd;&if;csmrsm;yifavm/
- 90 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]udkwifxGef;}} [k odef;odef;u ac:vdkufawmhrS tawG;&yfoGm;awmh\/
]]bmvJ rodef;odef;}}
]]awmifBuD;oGm;jzpfatmif jrjrudk ajymay;ygaemf}}
uRefawmfhrSm tenf;i,f &,frdavonf/
]]odef;odef;u awmifBuD; odyfoGm;csifaeovm;}}
]]oGm;csifwmaygh}}
]]'gjzifhrrudk odef;odef;udk,fwdkif ajymygvm;As}}
]]jrjru odef;odef;ajymvdkU &csifrS&rSmaemf? ajymay;ygvm;aemf}}
uav;qefaom odef;odef;/ rjrrSDtm; cspfvnf;cspf\/ aMumufvnf;aMumuf\/ rjrrSD\
MoZmudk nDri,fonfyif þrQcHrnf r[kwf/
Z&yfuav;ESifhwlaom taqmufttkHwpfcka&SUodkU a&mufaomtcg a&SUrSa&mufaeMuaom
rjrrSDwdkUu uRefawmfwdkUtm; vSnfhMunfhNyD;-
]]armifav; a[m'gu apmfbGm;BuD;w&m;pD&ifwJU &kH;wJUuGJU}}
uRefawmfonf w&m;&kH;qdkaom taqmufttkHudk MunfhNyD; tHUMoaerdavonf/
OykofZ&yfESifh wlvSonf/ OykofZ&yfrS i,fía[mif;aom Z&yfrsKd;xJu jzpfonf/
apmokeE´mu uRefawmfwkdUyg Mum;avmufatmif rjrrSDtm; &Sif;jyaeavonf/ onf&kH;wGif
w&m;a&;trwfcsKyf aeUpOf &kH;xkdifonf/ wpfcgwpf apmfbGm;BuD;udk,fwkdif xdkifNyD; w&m;
pD&ifawmfrlonf/ wpfcgwpfcg om;awmfBuD;xkdifNyD; w&m;pD&ifawmfrlonf/ anmifa&T
ya'o&mZfe,f\ yk'fr 10ck&Sdaom w&m;a&;&mudk xdef;odrf;aom w&m;vTwfawmf
aywnf;/
- 91 -
odef;azNrifh
tkwfjymom'fBuD;wpfcka&SUrS jzwfavQmufMuavonf/ uG,fvGefol apmfbGm;BuD;
qmapmarmifESifh uG,fvGefol r[ma'0DBuD;\ *ljzpfavonf/
wl;ajrmif;qdyfodkU a&mufaomtcg ajrmif;&kd;ay:rSm taemufbuf rsufESmrlí &yfaeMu
avonf/ xdkwl;ajrmif;onf anmifa&TNrdKUESifh tif;udk qufxm;\/ avSrsm;ESifh yJUcsdwfwyf
pufavSrsm; oGm;vmvsuf&Sdavonf/ tif;xJodkU uRefawmfwkdU tvnfqif;aomtcg
þwl;ajrmif;rSyif oGm;Mu&vdrfhrnf/
aerif;onf vkH;0aysmufuG,foGm;avNyD/ ywfywfvnf rkd;ukwfpuf0dkif;wpfckvkH; rIef&D
vm\/ awmifcdk;vdkvkd? qD;ESif;vdkvdk/
rjrrSD-
]]at;vmNyDaemf}}
]]tdkufADwkdUtzdkUawmh aeaumif;&kH at;jrjruav;yJ tefwD&JU}}
]]rcHEdkifatmifawmh r[kwfygbl;uG,f}} [k ajymNyD; rjrrSDonf qG,fwmudk yckH;ESpfzufay:rSm
vTm;wif&kH wifxm;vkdufonf/ odef;oef;vnf; rjrrSDvdk vkdufvkyf\/
rjrrSD-
]]vrf;"mwfrD;awG bmawG r&Sdbl;aemf}}
apmokeE´m-
]]r&Sdbl; tefwD&JU? awmfbk&m;&JU a[mfxJrSmawmh &Sdw,f}}
uRefawmfwkdUonf tdrfbufodkU jyefavQmufcJUMuavonf/
tdrfay:wGif vufqGJ"mwfrD;BuD; xGef;xm;ojzifh 0if;xdefvsuf&Sdonf/
- 92 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
apmokjrwfESifh OD;eE´wkdUonf xrif;yJGjyifvsuf apmifhaeMu\/ ausmif;trBuD;um;
NrdKUv,ftdrfodkU jyefoGm;avNyD/ xrif;pm;í NrdefvSonf/ wpfbmom xl;jcm;aom t&om
ygaywnf;/
xrif;pm;NyD; 7em&DcGJaomtcg OD;eE´u bk&m;yGJodkU ac:avonf/ tavmif;upm;
A[kokwudk rvdkcsifyg[k ajymNyD; jzpfaomaMumifh OD;eE´onf uRefawmfhtm; twif;
rac:awmhyg/ odef;odef;udkum; txl;rac:&NyD/ odef;odef;um; 36aumif uHprf;&ef?
teDaxmif tefpm ponfrsm;udk upm;&ef oabmwlNyD;jzpfí rcsKdESifhtwl vdkuf&ef
tqifoifh jzpfae\/ OD;eE´onf rjrrSDtm; tBudrfBudrfac:\/ rjrrSDu aemufqkH;wGif-
]]onf;cHyg ausmif;'um&,f? &efukefrSm vlpnfum;vGef;tm;BuD;vdkU NiD;aiGUNyD; &Srf;jynfrSm
at;at; tem;,lcsifvkdU tvnfvmwmyg/ ausmif;'umBuD;ac:wm rjiif;csifbJ jiif;&wm
yg&Sif}}
OD;eE´-
]]aumif;ygNyDAsm? rac:awmhygbl;/ odkUayr,fh &efukefu olaX;uawmh olaX;uawmfudk
tESHU vkdufrjyvkdufbl;vdkU txifr&SdygapeJU [J [J}}
rjrrSDu vkdufavsmpGm &,farmNyD;-
]]uRefr olem;vnfatmif &Sif;jyyghr,f&Sif}}
uRefawmfonf pum;ajym&mqkd&mrsm;ü rjrrSD\a,musfm; olaX;OD;xGef;\ emrnfESifh
OD;xGef;0if;taMumif; ygvmwdkif; pdwfroufrom jzpfrdavonf/ olUudk uRefawmf
arhxm;vkdufcsifonf/
OD;eE´? apmokeE´m? odef;odef;ESifh rcsKdwkdU xGufoGm;Muavonf/
rjrrSDu xdkifae&mrSyif-
]]odyfnOfheufreufapeJUaemf odef;odef;}}
- 93 -
odef;azNrifh
]]nOfhreufap&ygbl; jrjr&,f? yJGvnf; rMunfhygbl;}} [k odef;odef;u avSum;ay:rS vSrf;
ajymvdkufavonf/
tdrfay:rSm apmokjrwftm; anmifa&Taps;taMumif;? a&mif;csaeaom ukefypönf;rsm;
taMumif;? tif;rSxGufaom ukefypönf;rsm;taMumif;? csdyf tajrmuftjrm;xGufaom
rdkif;aomufNrdKU taMumif; ponfrsm;udk ar;jref;aeavonf/ rjrrSD\ ukefonfOmPfESifh
ukefonfpdwf0ifpm;rIonf tNrJwrf; xufjrufvsuf&Sdayonf/
4if;aemuf rjrrSDonf xNyD; tcef;xJ 0ifoGm;avonf/ uRefawmfu apmokjrwftm;
aeUcif;u bk&m;vSnfhyJGtaMumif;rSaeNyD; oli,fcsif; cGefomjrwfESifhawGUykH pyf[yfí ajymjy
vkdufavonf/ cGefomjrwf\emrnfudk Mum;vdkufvQifyif apmokjrwf\ rsufESmonf
aysmhaysmif;oGm;avonf/ uRefawmfonf rsufESm&dyfrsufESmjcnfudk MunfhNyD; cGefomjrwfESifh
ywfoufí csD;usL;p&m&SdorQ azmfxkwfvkdufavonf/ rdef;rBuD;um; NyKH;&Tiftm;&pGm
em;axmifae\/
]]a':a': cGefomjrwfeJU odovm;}}
]]od&kHbmurvJ vlav;&,f}}
onfrQajymNyD; olr\rsufESmrSm ndK;vmonf/ aemufxyf pum;vmOD;rnfvm;[k
uRefawmf apmifhaomfvnf; apmokjrwfonf Nidrfíomaeonf/
]]a':a':eJU trsKd;awmfovm;}}
xdktcg rdef;rBuD;\ rsufvkH;rsm;wGif rsuf&nfpkdUvmavonf/ xkdUaemuf taMumif;pkHudk
zGifh[avonf/ cGefomjrwfonf OD;eE´ESifh wdwfwdwfykef;&aom apmokjrwf\ wpfOD;
wnf;aomom;yif jzpfayonf/ apmokjrwfum; OD;eE´\ 0rf;uGJc,frawmfwpfOD; jzpfvsuf
txift&Sm;rxm;aom r,m;i,fwpfOD;yif jzpfavonf/ om;uav;udk ynmoifay;vQif
awmfNyD[laom oabmjzifh OD;eE´xHwGif r,m;i,fuRefcHtepfemcHí aecJUavonf/
OD;eE´um; cGefomjrwftm; aumvdyfausmif;xdydkUvsuf ynmoifay;aeaomfvnf; om;tz
t,ltqrwl? roifhjrwfMu/ onftxJwGif cGefomjrwfESifh apmokeE´mwkdUonf vli,fcsif;
bm0 usdwfí&nfiHaeMuNyD[k OD;eE´u txif&SdNyD; cGefomjrwftm; tdrfem;odkU ruyfEdkif
atmif vkyfxm;avonf/ rdef;rBuD;rSm ajym&if; rsuf&nfaygufBuD;i,f usaeavonf/
- 94 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrrSD tcef;rS jyefxGufvmaomtcg pum;udkrqufbJ rsuf&nfokwfvsuf atmufodkU
qif;oGm;av\/
rjrrSDonf ouúvwfvkHcsnfudk vJ0wfvmNyD; qG,fwmudk Mu,foD;wyfxm;avonf/
uRefawmfu rjrrSDtm; apmokjrwf? cGefomjrwf? apmokeE´mESifh OD;eE´wkdU 0w¬Kudk ajymjy
&avonf/ rjrrSDonf rsm;pGm pdwfxdckdufoGm;[efwlonf/ oufjyif;csNyD;-
]]rrjzifh vli,fawGudk odyfoem;wmyJuG,f}}
]]rdef;rBuD;uvnf; oem;p&myJ rr&JU? OD;eE´u vlqkd;BuD;yJ}}
]]qkd;w,fvkdUawmh r[kwfbl;ayghuG,f? &Srf;jynfrSm rdef;rawGtrsm;BuD;,lwmu xkH;pHvdk
jzpfaewmudk;}}
]]e,f&Sify,f&Sif tBuD;tuJqdkwJU apmfbGm;awGudk,fwkdifu rdef;rtrsm;tjym; ,lxm;awmh
NrdKUpm;? aiGcGefrSL;? xrkkHUeJU ukefonfyJGpm; vlukHxHrsm;uvnf; rdef;rrsm;rsm; ,lMuwmaygh?
rdef;rokH;av;a,muf,lwm tjypfvkdU r,lqMuawmhbl;? a,musmf;aumif; armif;r
wpfaxmif qdkwm[m wifhw,f*kPf&SdwJU tusifhw&m;vkd jzpfaeNyD}}
rjrrSDonf wpfpkHwpf&mudkawG;&if; ai;aeonf/ twefMumrS-
]]armifav; pOf;pm;Munfhprf;? rdef;ruom a,musfm;trsm;tjym; ,lxm;&if b,f
taMumif;aMumifh,l,l b,favmuf &IwfcsMur,fvkdU? trsm;tjym; rajymeJU? ESpfa,muf
,lxm;&ifawmif wHawG;cGuf yufvufarsmrSmyJ}}
þtcsufrSm uRefawmfwkdUESpfOD;ESifh vkH;0ywfoufaeonf/ OD;xGef;0if;ESifh rjrrSD aouJG
aomfvnf;aumif;? &SifuJGaomfvnf;aumif; ruJGbJESifh uRefawmfwkdU txift&Sm;
vifr,m; rjzpfEdkif/ vltrsm;vufcHxm;aom xkH;pHESifh qefUusifaeayvdrhfrnf/ vltrsm;
vufcHxm;aom ,if;xkH;pHonfyifvQif a,musmf;wpfOD;u rdef;rESpfa,mufru ,lonfudk
oufoufnSmnSm cGifhjyKaeayonf/ rjrrSDESifhuRefawmf ajAmifvifr,m;jzpfjcif;udk rajymESifh?
ckvdk wdwfwdwfykef; nm;aeonfudk vltrsm;odvQif rnfrQuJU&JUMuayvdrfhrnfenf;/
tvG,fwulyif uRefawmfwkdUESpfa,muftm; urÇmay:wGif t,kwfrmqkH;aom olESpfOD;
- 95 -
odef;azNrifh
tjzpfjzifh &IwfcsMuayvdrhfrnf/ rjrrSD bmhaMumifh azmufjyef&onf? uRefawmf bmhaMumifh
usL;vGefrdonf[laom taMumif;rsm;udk oufoufnSmnSm rnfolrQ pOf;pm;rnf r[kwf
acs/
rjrrSD\rsufESmudk jrLqdkif;aomva&mif zkH;vsuf&Sdonf/ uRefawmfonf rjrrSDtay:wGif
,cifu wpfBudrfwpfcgrS oem;pdwf raygufzl;acs/ ,ckrl &ifxJu zkdvIdufvmatmif
oem;vm\/
rjrrSDonf xkdif&mrSxoGm;NyD; tcef;wGif;odkU 0ifavonf/ ta0;rS qdkif;oH? tdk;pnfoH?
armif;oH wnHnHudk oJUoJUMum;ae&onf/ vufqGJ"mwfrD;rS avw[l;[l;toHum;
us,favmifvS\/ odkUaomf uRefawmfhtonf;ESvkH; ckwfarmif;oHu ydkus,favmifonf[k
xifrSwf&ayonf/ þvkdtcsdeftcgrsKd;wGif wpfa,mufudkwpfa,muf ,k,ydkufaxG;í
ESpfodrfhap&efom awG;awmwwfawmhonf/
tawmfMum wpfa,mufwnf; xkdifae&pfNyD;aemuf uRefawmfonf tcef;wGif;odkU 0ifvkduf
oGm;\/ tcef;wGif;rSm "mwfrD;a&mif wkduf&dkufr0ifaomfvnf; rarSmifacs/ rjrrSDonf
ckwifay:rSm jcifaxmifcsNyD; wapmif;vSJae\/ uRefawmf b,favmufyif ajcazmheif;
apumrl uRefawmf olUtem;uyfvmNyDudk rjrrSD od\/ jcifaxmifudkrí olrab;rSm
wifyg;vTJxkdifvkdufonf qkdvQifyif rjrrSDonf xdkifvdkuf\/
]]armifav; rvmcJUeJUuG,f vlawGodukefr,f}}
uRefawmfu bmrQrajymao;bJ olrtm; wif;usyfpGm ayGUydkufxm;vdkufonf/ NyD;awmh
yg;csif;tyfxm;onf/
]]armifav; qifjcifygOD;uG,f? atmufu wpfa,mufa,muf wufvmrSjzifh}}
]]ckeifu rrrsufESmrJUaewm rsuf&nfusvmwm jrif&awmh uRefawmfhtonf;ESvkH;
uJGawmhr,fvdkyJ/ rr 'DvdkrrJU&atmif rsuf&nfrus&atmif OD;xGef;0if;eJU uGm&Sif;NyD;
uRefawmfeJU twdtvif; vifr,m;tjzpf aeMupdkU&JUvm;}}
- 96 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrrSDum; bmrQrajymEdkif? ai;armíom aeavonf/ uRefawmfonf yg;csif;tyfum
ayGUydkufxm;aom rjrrSD\acgif;udk vufarmif;ay:odkU wifvkdufNyD; rsufESmudk aphaph
Munhfvkdufonf/
]]aemf rr? twdtvif; aeMupdkUaemf}}
rjrrSDonf uRefawmfhtm; rsufpdoi,fESifh armhMunhfaeavonf/ rNyKH;aomfvnf; rrJU?
rMunfaomfvnf; r&Da0/ uRefawmfh tcspf toem;ESifh uRefawmfhpum;rsm;0,f wpdrfpdrfh
0ifpm;aeaom rsufESmaywnf;/
uRefawmfum; ayGUydkuf&kH? rsufESmwpdrfhpdrhfMunfh&kHjzifh tm;r&awmhay/ tBudrfBudrf erf;&Iyf
NyD;aemuf wGJvJcsxm;aom uRefawmfhajcaxmufrsm;udk ckwifay:odkU wifvkdufavonf/
rjrrSDonf jAKef;ceJ &kef;xGufNyD; ckwifatmufodkU olUajcrsm;udk csvkdufonf/
]]vlawGodoGm;&if cufukefvdrhfr,f armifav;? rrudk wu,fcspf&if taetxkdif qifjcif
ygOD;uG,f? ckae atmufurdef;rBuD; wufrvmbl;vdkU rqkdEdkifbl;? x tjyifoGm;r,f}}
rjrrSDonf rwfwwf&yfvkdufNyD; jcifaxmifudk ray;avonf/
uRefawmfum; &Sufovdkvdk jzpfoGm;\/ rcsifhr&JjzpfaeNyD; bmvkyf&rSef; rodacs/
]]rrudk wu,fcspfuJUvm;}}
]]cspfvkdU twdtvif;aeEdkifatmif vkyfzkdU ajymwmaygh}}
]]wu,fcspf&if x vm}}
uRefawmfhrSm jcifaxmifjyifxGuf? ckwifay:rS qif;&kHrSwpfyg; tjcm;vkyfp&m r&Sdawmhay/
]]tJ'DvdkrSaygh? rrudkcspf&if taetxdkif qifjcif&r,faemf? vm tjyifxGuf&atmif}}
- 97 -
odef;azNrifh
uRefawmfonf tdyfaiGUcscH&aomolyrm rjrrSDaemufu vdkufaeNyDjzpfaomfvnf; pum;jzihf
um; ,ufuefuef vkyfaeao;onf/
]]uRefawmfajymovkd twdtvif;aezkdU oabmrwlbl; wlw,f tajzay;&r,f}}
]]aemufawmh armifav;eJUrr ESpfacgif;twl at;at;vllvl pOf;pm;NyD; ajzrSmaygh}}
uRefawmfwkdUonf tcef;wHcg;0 wkduf&dkuf "mwfrD;a&mifus&modkU a&mufvmavNyD/
]]'DtawmtwGif;rSm rr[m rsufESmrndK;&bl;aemf? rsuf&nfrus&bl; 'gyJ}}
]]tNrJwrf; NyKH;aeyghr,f armif&,f uJ}}
rjrrDSonf uav;i,ftm; jrL[efrsKd;jzifh NyKH;jyavonf/
tcef;jyifwGif xdkifMujyefonf/ cPMumaomf rjrrSDonf atmufqif;oGm;avonf/
uRefawmf &aohpdwfajzoabmjzifh teD;wGifawGUaom bk&m;&Sdcdk;pmtkyfwpftkyfudk zwfae
avonf/ rjrrSDonf uRefawmfwkdUudpöudk rodef;oddef;ESifh rcsKdwkdUrSwpfyg; rnfolrQ r&dyfrd
atmif vkHNcKHpGm zkH;zdxm;&ef BudK;pm;rnfrSm aocsmayonf/
em&D0ufrQMumawmhrS rjrrSDonf vufzuf&nfMurf;vifyef;udk ,lí wufvmavonf/
aemufrS a':apmokjrwfonf wkdU[l;aMumfESifh rufref;oD;,dkrsm;udk ,lvmavonf/
onfvdkESifh "mwfrD;tvif;atmuf0,f pm;&if;aomuf&if; pum;pjrnfajym&if; odef;odef;
wkdU jyefvmonftxd xdkifapmifhaeMuavonf/
rjrrSDtzdkU taetxdkifqifjcif&ef vG,fulonf/ uRefawmfhxuf toufvnf; BuD;onf?
0gvnf; &ifhonf/ vifwpfa,muf &zl;NyD;jzpfonf/ uRefawmfhtzdkU taetxdkifqifjcif&ef
rvG,fulvSyg/ uRefawmfum; touftm;jzifh 20ausmf tpdwfwGif;jzpfí i,fvSonf[k
rqdkomaomfvnf; 0g&ifholr[kwfay/ tcsKdUvli,frsm;t&G,fqdkvQif rdef;rom;ESifh
vufawGUudk,fawGU jzpfMuavonf/ uRefawmfuawmh rjrrSDESifhrawGUcifu tjcm;
rdef;rwpfOD;udk zuf,rf;erf;&Iyfjcif;yif rawGUBuKHzl;cJUyg/ 0ifeDazac: cifodef;0if;tm;
cspfawmhrvkd BudKufawmhrvdk jzpfcJU\/ olr\ aygif'geHU? a&arT;eHU? EIwfcrf;qdkaq;eHU
- 98 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xufydkí reD;pyfcJUay/ rjrifhOD;ESifh oli,fcsif;ru orD;&nfpm;rus qufqHvsuf oGm;twl
vmtwl &if;ESdD;pGmqufqH&if; taiGUESifh cspf&jcif;xuf rydkay/ rcifopfESifh twdtvif;
cspfMuonf/ odkU&mwGif vlBuD;rsm;rsufarSmufrSm BuD;Muyfjcif;cHvsuf cspf&onf/
rjrrSDESifhrlum; vlrjrifuG,f&mrSm t&if;ESD;qkH;cspf&NyD; vljrif&mü tpfrESifh armifuav;
vkdom [efaqmifae&onf/ wjznf;jznf; usifhom;&oGm;vQifum; vlrjrif&mrSm
wpfrsKd;cspfNyD;vQif vljrif&mrSm wpfrsKd;cspf&ef uwÅm;jcm;í vG,fulaumif; vG,fulayrnf?
,ckawmh rvG,fulyg/ taetxdkif qifjcifNcdK;NcH&avav yl;uyf&if;ESD;vdkaom qE´u
jyif;xefav jzpfayonf/ anmifa&TrSmaeoa&GU rjrrSDu onfpnf;urf;udk ravsmh/ tmom
qE´onf zdavwGef;uefavjzpf&m ydkíydkíom jyif;xefvm\/ ykdíydkí jyif;xefvmonfESifh
trQ twdtvif;aygif;oif;Edkifonfh vifr,m;b0udkom tdyfrufpdwful;vsuf &Sdavonf/
,if;odkUpdwfulpOf uRefawmfonf rcifopfuav;tm; opömazmufvsuf &Sdonfudkum;
owdyif rxm;rdygacs/ rjrifhOD;ESifhum; bmrQrqdkif[k oabmxm;vdkufavonf/
anmifa&TrSm aemufxyfwpf&ufaeNyD;aemuf tif;av;odkU oGm;Muavonf/ OD;eE´u
yJUcsdwf[kac:Muaom pufavSuav;udk r&&atmif &Smay;avonf/ anmifa&Ttif;av;
wpfckvkH;wGif yJUcsdwf 3pif;om&Sd&m wpfck&onfrSm vGefpGmuHaumif;onf[k qdk&ayrnf/
yJUcsdwfay:wGif uRefawmfwkdUokH;OD;tjyif yJUcsdwfarmif;olESifh wnf;tdrfwGif tcdkif;tap
jzpfaom tif;om;vli,fom ygavonf/ tif;om;vli,fudk pdwfuwkH;[k ac:aMumif;
od&avonf/
anmifa&Tqdyfurf;rS xGufonfqkdvQifyif xkdtif;om;tm; uRefawmfu-
]]pdwfuwkH;qdkwm i,femrnf [kwfuJUvm;As}}
olu xm;0,foH0J0Jjzifh-
]][kwfygw,f ocifav;&JU}}
uRefawmfhtm; olu ocifav;&JU[k ac:jcif;rSm ocifaygufptjzpfjzifh ac:jcif;r[kwfay/
olwkdUqDrSm t&kdtao "avhxkH;pHwpfcktaejzifh ac:jcif; jzpfayonf/
- 99 -
odef;azNrifh
uRefawmfwkdUa&SUrSm rjrrSDESifh ab;csif;,SOfxdkifaeaom odef;odef;u aemufvSnfhNyD;-
]]&Sifhtaru b,fhESmaMumifh 'Demrnf ay;xm;ygvdrfh}}
]]wpfcgawmh anmifa&TrSm pdefuwkH;Zmwf vmuw,fcifAsm;? tJ'Dwkef;u tif;xJ &GmawG
&SdorQ vlukefvdkvdk vmMunfhMuw,f? pdwfuwkH;udk tonf;pJGoGm;Muw,f/ tJ'DtcsdefrSm
uRefawmfhudk arG;wJUtwGuf pdwfuwkH;vdkU uRefawmfhudk emrnfay;wmygwJU ocifav;&,f}}
uRefawmfwkdUonf NyKH;rdMuavonf/ jrefrmrsm;ESifhtwl &Srf;? ytkdU? awmifol? tif;om;wkdU
tay:wGif Zmwfobif\MoZmonf BuD;vSyguvm;[k awG;rdNyD; oabmusvS\/
yJUcsdwfuav;rSm jrefvSonf/ avSawGu a&Smifay;Muonf/ avSrsm;rSm avmif;avSrsm;om
jzpfMu\/ rMumcifyif tif;xJodkU 0ifvmMuonf/
tif;xJokdU 0ifrdonfqdkvQifyif uRef;arQmqkdaom a&ay:ay:íaeaom uRef;uav;rsm;udk
awGU&\/ tif;xJwGif w0Jvnfvnf oGm;vmaeaom aA'gyif? 'dkufyif? trIdufo&dkuf
tpkta0;uav;rsm;onf BuD;BuD;vmNyD; ta[mif;ay: topfaygufum aemufqkH;wGif
uRef;arsmuav;rsm; jzpfvmMuonf[k qkdavonf/ xdkuRef;arsmuav;rsm;wGif tif;om;
rsm;onf 0g;udkxdk;azmuf a&atmuf&THUajrxJa&mufatmif pdkufxm;NyD; ra&GUrarsmatmif
vkyfMuonf/ aemuf ajrMoZmwifNyD; [if;oD;[if;&Gufyifrsm; pdkufMuavonf/ tcsKdU
uRef;arsmrsm;rSm uGrf;NcH&Sd\/ tcsKdUuRef;arsmrsm;wGif MuufoGefcif;rsm; &Sdonf/
tifav;a&onf pdrf;vJUvJUESifh Munfvif\/ ta&SUbuf awmif&dk;rsm;ay:rS ausmfwuf
vmaom aerif;onf EkysKdao;ojzifh om,mcsrf;ajrUrIudk ay;aeavonf/ pdr;fvJUvJU
a&jyifay:wGif avnif;okefokefonf aqmhupm;ae\/ rcsKdonf avSOD;rSm NidrfoufpGm
xdkifaeNyD; a&uodkPf;&Iae[ef&Sdonf/ rjrrSDESifh rodef;odef;wkdUvnf; om,maom &Icif;
wGif epfjrKyfaeMu\/ uRefawmfonf a&udk vufESifh,lNyD; aqmhae\/ at;jrvSonf/
odef;odef;onf uRefawmfhtwkvkdufNyD; a&udkaqmhaeavonf/
uRefawmfwkdUonf yxrqkH; rdkif;aomufodkU oGm;Muavonf/ &Srf;jynftwdkif;twmtm;jzifh
NrdKUuav;yifjzpfonf/ we*FaEGwpfywfvQif aps;wpfBudrf&Sdonf[k qdk\/ uRefawmfwkdU
a&mufoGm;onfhaeUum; aps;aeUr[kwfay/ tdrfqdkifuav;tcsKdUudk awGU&\/ uif;*gwf
uav;wpfckvnf; &Sd\/
- 100 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rdkif;aomufudk tkyfcsKyfaom NrdKUpm;rif;onf awmifBuD;odkU c&D;xGufaeojzifh olUtdrfodkU
r0ifMu/ rjrrSDu pdwfxufoefaeojzifh csdyfrsm; odkavSmifxm;aom yGJ&kHrsm;? *dka'gifrsm;odkU
vkdufMunfhMuavonf/ rjrrSDonf csdyfrsm;udk EdkifiHjcm;okdU wifydkUa&mif;cs&ef pdwful;
aeavonf/
OD;eE´\ BudKwifpDpOfxm;csuft& rdkif;aomufrSm eHeufxrif; pm;Muavonf/
nae 2em&Dxdk;txd rdkif;aomufrSaeNyD; tif;v,fAdkvfwJodkU xGufcJUMuavonf/
tif;v,fAdkvfwJrSm rdkif;aomuf\ taemufbufpl;pl;avmufwGif&Sdaom uRef;arsmuav;
wpfckay:wGif xD;xD;BuD;aqmufxm;onfh bef*vdkuav; jzpfavonf/
tif;v,fAdkvfwJokdU a&mufaomtcg tjcm;{nfhonfwpfOD;rQr&SdaMumif; awGU&avonf/
rjrrSDu AkdvfwJrSm at;at;aq;aq; tem;,lcsifonf[k qkdonf/ odef;odef;u tif;av;
vkHcsnfESifh Zif;r,fvkHcsnfrsm;&ufaom &Gmr&GmodkU oGm;yg&ap[k ylqmavonf/ olwkdU
tcsif;csif; nSdxm;Mu[ef&Sd\/ rjrrSDu tpwGif jiif;y,fNyD; aemufawmh odef;odef;u
xyfylqmonfudk vkdufavsm&onfhoabmESifh oGm;cGifhjyKvkdufavonf/ yJUcsdwfjzifh
odef;odef;? rcsKdESifh pdwfuwkH;wkdUonf xGufcGmoGm;Muavonf/ AdkvfwJapmifh '&0rf
uvnf; udpö&Sdí &GmrodkUvkdufyg&ap[k cGifhyefum uRefawmfESifh rjrrSDtm; AkdvfwJudktyfNyD;
vkdufoGm;avonf/
rjrrSDESifhuRefawmfwdkUonf AdkvfwJay:rSm rwfwwf&yfNyD; yJUcsdwfuav; xGufoGm;onfudk
Munfhusef&pfavonf/
bef*vkd? odkUr[kwf AdkvfwJ[k ac:aomfvnf; tif;av;uRef;arsmrsm;ay:u tdrfuav;rsm;
xkH;pHtwkdif; arsmwdkifudk a&atmufajrrma&mufatmif xdk;pkdufum ajcwH&Snfxm;í
aqmufxm;aom tdrfi,fuav;yif jzpfonf/ ysOfMurf;udkcif;í uyfumxm;avonf/
oufi,fudk ESD;0g;jcrf;rsm;nSyfí oyf&yfpGmrdk;xm;\/ tdrfab;wGif tdk;? ckH ponfwkdUjzifh
a&TUajymif;&atmif pdkufxm;aom yef;yifrsm; &Sdayonf/
a&v,fAdkvfwJ[k ac:&avmufatmifyif tjcm;uRef;arsmrsm;ESifh vnf;aumif;? urf;ajcESifh
vnf;aumif; a0;uGmavonf/
- 101 -
odef;azNrifh
tdrf\taemufydkif;wGif avSum;xdyfwGif pm;yGJ&SnfBuD;wpfvkH;&Sdonf/ a&Gay:rwkdufbJ
tMurf;twdkif;xm;aom pm;yJGBuD;jzpf\/ pm;yJGab;ESpfzufrSm wef;vsm;xdkifckHESpfck &Sday
onf/
ta&SUbufydkif;wGif 0g;jcrf;cif;xm;aom ckwifESpfvkH;&Sd\/ ckwifrsm;ay:wGif ESD;aMumzsmESifh
jrufzsmrsm; xyfcif;xm;avonf/
aerSm taemufbufodkU ,Gef;aeNyDjzpf&um; aejcnfr0ifatmif taemufbuf&Sd
jywif;aygufrsm;udk ydwfxm;avonf/ ae&dyf[yfaeaom tvif;a&mifESifh avnif;avayG
uav;onf usef okH;rsufESmjywif;aygufrsm;rS vGwfvyfpGm 0ifae&um; Munfvifat;jr
om,mvSayonf/
odef;odef;wkdUoGm;Muaom &GmrrSm AdkvfwJ\ awmifbufqDwGif &Sdavonf/ yJUcsdwfuav;
tawmfa0;oGm;onfhwkdifatmif rjrrSDESifh uRefawmfwkdUonf vkdufMunfhaeMuavonf/
ta0;Munfh&if;u wpfa,muftem;wpfa,muf rodrom wkd;oGm;Muavonf/
rjrrSDu oufjyif;csNyD; uRefawmfhbufacgif;iJUum Munfhvdkufonf/ uRefawmfu rjrrSD
bufodkU wpfudk,fvkH;vSnhfNyD; Munfhvdkufonf/ rsufvkH;ESpfpkHonf twefMum tjyeftvSef
nSKdUaeMuavonf/ rjrrSDu EIwfcrf;plNyD; rlvdkuf\/ uRefawmfu NyKH;NyD; jrLvkduf\/
]]bmrsm; NyKH;awmfrl&wmvJ armif}}
]]tqifoifhr,fhoifhawmh '&0rfuawmif vkdufoGm;vkdufao;w,f [J [J}}
]]oljzifh 'gyJ}}
uRefawmfu rjrrSDtm; zufvkdufNyD; uRefawmfhbufodkU vSnfh,lvkdufavonf/
rjrrSDonf txl;&TifjrL;aom rsufESmjzifh-
]]EGm;odk;BudK;jywfuav;? [dkrSm avSum;wHcg;BuD; oGm;ydwfvkdufOD;}}
- 102 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf rjrrSDtm; ajzvTwfvdkufNyD;aemuf wHcg;udk oGm;ydwfavonf/ txuf
atmuf rif;wkyfESpfckpvkH; csxm;vdkuf\/
wHcg;ydwfNyD; rjrrSDxHtvSnfhwGif rjrrSDtm; ckeifuae&mwGif rawGU&awmhacs/ rjrrSDonf
ckwifay:rSm xkdifvsuf&Sd\/ ajcrsm;udk wulul; tpD;cdkif;awmhrvkdvdk yl;wGJaumhvefxm;NyD;
jrSifhcsnfcscsnf vkyfaeav\/
uRefawmfu wHcg;udk ausmay;NyD;&yfum rjrrSDtm; ai;Munfhaeav&m rjrrSDuvnf;
uRefawmfhtm; armhMunfhaeav\/ rsufpdESpfpkHonf tcsif;csif; tpGrf;ukef ndSKUaeMu
avonf/
rjrrSDonf vufESpfzufudk uRefawmfhqDodkU qefUwef;ay;NyD;-
]]vmcJU EGm;odk;BudK;jywfuav;}}
yg;pyfu EGm;odk;BudK;jywfuav;[k ac:aomfvnf; udk,f&dyftrlt&murl uav;tm;
wulul; tpD;cdkif;aeouJUodkU &Sdonf/ olUpdwfxJrSmawmh uRefawmfu b,fvdk jyKrlaecsif
aernfudkrod/ uRefawmfum; rjrrSDu yg;pyfuac:onfhtwkdif; EGm;odk;BudK;jywfvkdom
jyKrlvdkufayonf/ cyfjrefjrefoGm;NyD; cyfMurf;Murf;ayGUcsDvkdufonf/ NyD;aemuf cyf&rf;&rf;yif
erf;&Iyfvdkufayonf/ rjrrSDuvnf; uRefawmfjrefvQifjrefcsif;? uRefawmfMurf;vQif
Murf;csif;? uRefwmf&rf;vQif&rf;csif; aywnf;/ a&umwm qD;xm;aom jrpfa&uJUodkU
tdkifhae&mrS wmusKd;usojzifh 'va[mpD;qif;aom zdkrtcspfygaywnf;/
uRefawmfwkdUonf anmifa&TrS bdvyf&nfykvif;rsm; xnfh,lcJUonf/ rkefUrsm;vnf; ygvm
onf/ uRefawmfu bdvyf&nfykvif;udk azmufNyD; zefcGufESpfvkH;rSm nDrQpGm cJGxnfh
aeonfudk rjrrSDu xkdifvsufMunfhae\/ pm;yJGay:rSmwifNyD; cGufESpfcGufudk ,SOfvkduf&m
wpfcku enf;enf;ydkaeojzifh vkdaeomcGufodkU rQxnfhaejyefaomtcg-
]]tr,fav;&JUav;? 'DavmufyJvm; armif}}
]]wpfvkH;& wpfjcrf;pD? wpfjcrf;& wpfpdwfpDvkdU qdkw,fr[kwfvm;? rr&JU [m; [m;}}
]]ckaeawmh [kwfrSmygyJ? 'gayrJU Mumawmh}}
- 103 -
odef;azNrifh
uRefawmfonf wpfcGufudk rjrrSDtm;ay;NyD; wpfcGufudkaomuf&if; rjrrSD pum;qufOD;rnf
vm; apmifhaeao;onf/ olronf pum;vnf;rquf? bdvyf&nfudkvnf; raomuf
ao;bJ a&jyifudk ai;Munfhaeavonf/
]]Mumawmh bmjzpf&rSmvJ rr&JU}}
]]rajymcsifawmhygbl;uG,f}}
olronf jymvJUaom a&jyifudkom ai;Munfh&if; bdvyf&nfudk enf;enf;csif; NrdefUae
avonf/ avnif;uav;u rjrrSD\ezl;ay:wGif jyefUusaeaom qH,OfEkEkuav;rsm;udk
vIyf&Sm;apavonf/ bDpuGwfrkefUudk ,lay;\/ a&jyifodkU ai;Munfh&muyif vufcgjyNyD;
jiif;onf/ uRefawmfonf rkefUpm;NyD; bdvyf&nfaomufNyD; rjrrSDteD;rSm xdkifvkduf
avonf/ uRefawmfhtm; apmif;iJUí MunfhvdkufNyD;aemuf-
]]avSum;wHcg;udk zGifhxm;vdkuf&if aumif;r,fxifw,fuG,f}}
rjrrSDum; aooyfvS\/ tajctaeysufonfudk b,folrQr&dyfrdap&ef jzpfonf/ uRefawmf
onf wHcg;zGifhNyD;aemuf rjrrSDtem;odkU oGm;xdkifjyefavonf/ rwfwwfvdkufygvmaom
vlrsm;ESifh avSwpfpif;onf uRefawmfwkdUqDodkU vmaeavonf/ cPMumawmh awmfawmf
eD;vm&m ajcaxmufESifh avSavSmfvmolrsm;jzpfaMumif; awGU&avonf/ rMumrD
uRefawmfwkdUtm; vGefoGm;Mu\/
rjrrSDum; wnfNidrfcsrf;ajrUaom rsufESmESifh a&udkom uodkPf;&Iae\/
]]rr}}
]]bmvJ armifav;}}
]]uRefawmfajymovdk twdtvif; vifr,m;tjzpfeJU aygif;oif;&atmif vkyfMur,faemf
[kwfvm;}}
]]cufw,fuGm? 'gaMumifh ckeifuajymr,fhpum; jzwfvkdufwm od&JUvm;}}
- 104 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]bmvdkUcuf&rSmv rr&JU/ rru OD;xGef;0if;eJU uGm&Sif;vdkuf? NyD;awmh uRefawmfeJU
vufxyfvkdufMu&kHaygh/ armifav;udk rr wu,fcspf&if 'gvkyf&kHyJ? bmrS cufp&mr&Sdbl;}}
]]armifav;udk rr cspfvGef;tm;BuD;vdkU 'gvkyfzkdUcufw,f ajymwmaygh}}
]]tdkAsm uRefawmfhudk cspfvGef;tm;BuD;&if tJ'gvkyfzkdU vG,fvGef;tm;BuD;&rSmaygh rr&JU}}
]]em;axmif? rr&Sif;jyr,f/ rr[m armifav;udk cspfw,f? rrbufucsnf; Munfh&if
udk,fhcspfoleJU twdtvif;aygif;oif;zkdU bmrqkd vkyfEdkifwmyJ/ armifav;bufuvnf;
rrMunfhwwfrS rr[m armifav;udk wu,fcspf&ma&mufr,f/ armifav;[m touf
tpdwfawmif rjynfhao;bl;}}
]]uRefawmfu q,fhajcmufESpfom;jzpfaewmawmif bmjzpfovJ? toufuGmwm xnfhwGuf
raeygeJU rr&m}}
]]r[kwfygbl;? toufuGmwmudk ajymrvkdU r[kwfygbl;/ armifav;[m touf
tpdwfawmif rjynfhao;bl;/ OmPfuvnf; &Sdw,f? ynmuvnf; &Sdw,f? ynmuvnf;
wwfNyD;om;? tnGefUwvlvleJUaewJUvl? a&SU vlvkyfOD;rSm? BuD;yGm;&OD;rSm? 'Dvkd tnGefU
wvlvleJU &SdwJUvlu rrudk,lvkdufawmh armifav; tnGefUwkH;oGm;rSm pdk;w,f}}
]]bmvkdU tnGefUwkH;oGm;&rSmvJ rr&JU/ uRefawmfMum;zl;wm tpövrfbmom wrefawmf
r[mruf[m olUxuf touf15ESpfawmifBuD;wJU rkqdk;rudk vufxyf,lowJU? tnGefU
rwkH;wJUtjyif ydkawmifwufrSmyJ odvm;}}
]]rrajymwm qkH;atmifem;axmifygOD;/ rru rkqdk;rqkd&if bmudpö&SdvJ? ckawmh touf
&Sifvsufom;&SdwJU vifudk uGm&r,f? uGmNyD;awmh armifav;eJU vufxyfr,f? vlawGu
bmajymrvJ? 'D,kefjrifvkdU 'DcsKHxGifwmvdkU ajymrSmyJ/ ruGm&Sif;cifu nm;NyD;om;vdkU
ajymMurSmyJ/ 'Dawmh armifav;[m olrsm;r,m;MumckdolqkdNyD; uJU&JUMurSmyJ/ b,f
taMumif; b,ftajctaeaMumifh rrwdkU jzpfMu&wmudk b,folrS xnfhwGufrSm?
oufoufnSmnSm pOf;pm;rSmr[kwfbl;/ armifav;udk 0dkif;NyD; wHawG;eJUaxG;MurSm?
oGm;ykyfavvGifh ajymMurSm? 'gudk rr rcHEdkifbl;/ rrarmifav; tnGefUwvlvl aeapcsif
w,f? vlBuD;jzpfapcsifw,f? trnf;pufwpfckrSrpGef;wJU EdkifiHausmfvlBuD;wpfa,muf
- 105 -
odef;azNrifh
jzpfapcsifw,f/ 'gaMumifh armifav;ajymovkdvkyf&rSm cufw,fvdkU ajymwmyguG,f?
,kHyg}}
rjrrSD\toHrSm idkoHygvmavonf/ uRefawmfhrSm tusKd;oifhtaMumif;oifh jyefvSef
rajymEdkifawmhbJ-
]]tkd jzpfcsif&mjzpf ZGwfESpfMu&atmifvm; rr&,f}}
]]jzpfcsif&mjzpf ZGwfepfw,fqdkwm ynmr&SdwJUvlrS vkyfwm armif}}
uRefawmfhrSm bmajym&rSef;rodatmif jzpfoGm;avonf/ tkd;pnf? vif;uGif;ESifh armif;udk
qlnHpGm wD;vmMuaom avSwpfpif; ajrmufbufrS awmifbufodkU jzwfoGm;avonf/
rjrrSDonf vufrSmudkifxm;aom zefcGufudk pm;yJGay: oGm;wifNyD;aemuf-
]]'Dt&yfrSm &Sifavmif;vSnfh&ifvnf; avSeJU? aps;a&mif;vnf; avSeJUqdkyJ armifav;&JU}}
]][kwfw,f? romcsawmhvnf; avSeJUvdkU ajymoluajymMuw,f? tavmif;udk uRef;arsm
atmuf a&xJrSm 0g;nSyfNyD;jrKyfw,f qdkwmuawmh [kwfr,frxifygbl;}}
]]rajymwwfygbl;uG,f odef;odef;wkdUvnf; rvmao;bl;aemf}}
uRefawmfwkdUonf tawG;udk,fpDESifh awmifbufa&jyifudkMunfh&if; ai;aeMujyefavonf/
aeum; tawmfapmif;oGm;NyD; csKdvmavonf/
twefMumoGm;aomtcg uRefawmfu &kwfw&uf-
]]'gjzifh uRefawmfwkdU b,fvkdvkyfrSmvJ}}
rjrrSDu tHUMooGm;aom rsufESmjzifh-
]]bm b,fvdkvkyfzdkUvJ}}
- 106 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]a&SU uRefawmfwdkU b,fvkdvkyf aeoGm;MurSmvJ}}
]]ckvdk aeoGm;Mu&rSmaygh armifav;&,f? tkd.. a&SUa&;awG &Snf&Snfa0;a0;BuD; rpOf;pm;
MupdkUeJUvm;uG,f? pdwf&Iyfp&mBuD;? &Srf;jynfvmvnfMuwkef; b,fvkdvkyfNyD; aysmfaysmfae
oGm;MurvJqdkwmom pOf;pm;MupdkUuG,f? rrodygw,f? armifav;rSm taetxdkif
qifjcif&wJhtwGuf pdwfqif;&Jw,f? &Srf;jynfrSmaewkef; armifav;qE´twdkif; vGwfvGwf
vyfvyfBuD; nm;cgpvifr,m;vdk aeEdkifatmif rrrSm tpDtpOfwpfck&Sdygw,f}}
]]b,fvkdtpDtpOfvJ rr? aumif;ygw,fav a&SUa&;udk z,fxm;NyD; &Sr;fjynfrSm&Sdwkef;}}
]]odef;ode;feJUrcsKdu awmifBuD;oGm;Mur,f? rruawmh vlpnfum;wJhawmifBuD; rvdkufcsif
bl;/ at;at;aq;aq; tem;,lEdkifr,fh uavmudk oGm;r,fqkdNyD; armifav;eJUoGm;r,f/
awmifBuD;rSm okH;av;&ufaeNyD;rS odef;odef;wdkU uavm vkdufvmMur,f? NyD;awmhrS tm;vkH;
&efukefjyefMua&m}}
]]uavm b,frSmwnf;rSmvJ}}
]][dkw,frSm}}
uRefawmfu NyKH;NyKH;BuD;vkyfNyD; Nidrfaevkdufavonf/ rjrrSDu uRefawmfhxdyfudk vufnSKd;ESifh
wGef;xdk;vdkufNyD;-
]]tJ'DtpDtpOftwdkif; BudKufuJUvm; udk,fawmfjrwfuav;&JU}}
uRefawmfum; bmrSjyefrajymawmhbJ rjrrSD\&ifcGifudk acgif;ESifhacGUvkdufonf/ rjrrSDonf
uRefawmfhacgif;udk ,k,pGm vufESpfzufjzifh udkifaeavonf/ aemufNyD;awmh rjrrSD\
&ifcGifrSm acgif;tkH;um yufvufavsmif;í aeavonf/ onfvdkaeMu&if;vnf;
wpfa,mufrsufESmwpfa,muf MunfhíyJ r0EdkifMuyg/
anmifa&TrSm aemufwpf&ufaeNyD;aemuf rjrrSD pnf;0g;wkdufxm;onfhtwdkif; odef;odef;
wkdUu awmifBuD;odkU? uRefawmfwkdUu uavmodkU oGm;Mu&ef OD;eE´\um;jzifh a&TanmifodkU
vmcJUMuavonf/ tjyifvlrsm;tjrifrSm tm;vkH; odef;odef;\tpDtpOfrsm; jzpfaeav
- 107 -
odef;azNrifh
onf/ rjrrSDESifh uRefawmfwkdUu uavmrSmaeNyD; apmifh&efudkyif odef;odef;yg;pyfu tBuH
ay;jcif; jzpfavonf/
[dkw,fuavmqdkaom txufwef;usvSonfh [dkw,frSm ajc&if;acgif;&if; tcef;ESpfcef;
udk iSm;vkdufavonf/ wpfcef;rSm [efaqmifiSm;xm;jcif;om jzpfayonf/
[dkw,fuavmrSm blwm&kHxuf ayokH;&mrQ jrifhrnfxif&aom awmifcg;yef;wpfckrSm
wnf&Sdavonf/ 0if;NcHrSm us,fjyefUNyD; yef;rsKd;pkHpdkufxm;onf/ ab;ywfvnfrSm jrifhrm;
cHUnm;aom xif;&SL;yifrsm;&Sdonf/ NcHatmufem;ü prf;acsmif;wpfck pD;qif;aeav&m
wdwfqdwfaomtcgwGif prf;acsmif;a&pD;qif;oH Mum;ae&\/ [dkw,ftcef;rsm;rSm
a&csKd;cef; udk,fpD&Sdonf/ AD&dk? rSefwifckH? ukvm;xkdifrsm;? tdyf&mcif;rsm;wkdUrSm jzLpif
oefU&Sif;vS\/ acgif;csvkdufvQif tvdkufoifh tdqif;ay;aom acgif;tkH;rsm;rSmvnf;
teHUtoufrsm;uif;&kHru a&arT;eHU? yef;eHUuav;rsm; ay;xm;onfxif&\/ eH&Hrsm;udk
zufzl;a&mifxufEkaom pdrf;Eka&mifjc,fxm;NyD; Murf;jyifrSm ta&mifwzdwfzdwf xae
avonf/
uRefawmfhtzkdU þrQtxufwef;usaom tcef;rsKd;rSm wpfcgrQ rtdyfzl;? raezl;ao;yg/
p&dwfpuBuD;vSonf/ odkUaomf rjrrSDum; p&dwfpuudk rrIyg/
atmufxyfrSm xrif;pm;cef;? {nfhcef;ESifh pmzwfcef;rsm; &Sdavonf/ uRefawmfwkdUum;
pm;csdefaomufcsdefuvJGí atmufxyfrSm raeMuyg/ [dkw,fwGifwnf;ckdaeaom rnfol
rnf0gESifh rQvnf; todrvkyfvdk? todvnf; rcHcsifMu/ wnf;ckdolrsm;rsm Oa&mywkdufom;
rsufESmjzLrsm;om rsm;aejcif;aMumifh uRefawmfwkdU ydkípdwfat;&avonf/
uRefawmfwdkUonf [ef;eD;rGef;xGufaom nm;cg;pvifr,m;ESifh wlaeavonf/
wpfavmuvkH;wGif igwkdUESpfa,mufwnf;&SdvQif aumif;avpG[k awmifhwMuonf/ tjcm;
olawGESifh rqufqHcsif? pum;rajymcsif? ESpfa,mufwnf;om yl;wGJyl;wGJ aecsifonf/
acgif;tkH;wpfvkH;wnf; twltkH;&onfuyif a0;ovdkxifNyD; wpfa,mufvufarmif;
wpfa,muf tkH;NyD; tdyfcsifonf/ ESpfa,mufwnf;om pum;ajymaecsifMuonf/ ajymp&m
awGuvnf; rukefEdkif/
- 108 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wpfa,mufvufarmif; wpfa,muftkH;&if; pum;wwGwfwGwf? wpfa,mufcg; wpfa,muf
zufíxdkif&if; pum;wwGwfwGwf? yef;NcHxJrSm ESpfa,mufom;avQmufNyD; a[mvDa[mh(cf)?
a'vD,m? c&pfpfoDrrfpf? aumhpfarmhpf ponfrsm;udk tHUMoMunfEl;&if; pum;wwGwfwGwf?
twuftqif; rsm;aomfvnf; acsmarGUom,mvSaom vrf;rsm;wGif vufcsif;,SufwGJ
avQmufMu&if; pum;wwGwfwGwf/
uRefawmfu xdwfvefUwMum; rjrrSDvufarmif;ay:wGif tkH;rSDxm;aom acgif;udk
axmifvkdufNyD;-
]]rr ckae udk,fav;vuf0ef&Sdvm&if b,fvdkvkyfrvJ}}
rjrrSDu axmifxm;aom uRefawmfhacgif;udk nifompGm qGJ,lvsuf vufarmif;ay:rSm
tkH;NrJtkH;apNyD;aemuf-
]]rylygeJU armifav;&,f? 'Dvkdrjzpfatmif ? rr owdxm;NyD;yguG,f}}
]]b,fvkdvJ rr&JU}}
odkUuvdkar;&if; rdef;rwkdU\ "r®wmaoG;ESifh y#doaE¨ rnfodkUrnfykH qufaeonfudk
vnf;aumif;? rdef;rwdkU\ vQKdU0Suftyfaom tjcm;udpörsm;udk vnf;aumif;? y#doaE¨
wm;qD;a&; jyóemrsm;udkvnf;aumif;? zdkr vdifjyóemrsm;udkvnf;aumif;? rjrrSDxHrS
qnf;yl;Mum;em&ayonf/ uRefawmf rdef;rwpfOD;ESifh þvkdudpörsKd;udk þwpfBudrfom
aqG;aEG;zl;avonf/ vdifudpö vQKdU0Sufcsufrsm;ESifhywfoufí em;rvnfonfom rsm;cJU
avonf/ taztaruvnf; oifay;onfr[kwf/ q&morm;uvnf; oifray;cJU/
bkef;BuD;ausmif;om;b0 udk&ifBuD;udkboef;xHrS r[kwfw&kwfrsm;udkom Mum;emqnf;yl;
cJU&avonf/ rjrrSDxHrS uRefawmf rodzl;wmawG odzl;Mum;zl;&aomtcg uRefawmfwkdU
vli,frsm;tm; vdifudpöynmudk qnf;yl;&rnf[k ajymavh&Sdonfh udkBuD;Ekudk owd&rd
avonf/ tawGUtBuKH0g&ifhaom rjrrSDtm;vnf; txl;aus;Zl;wifrdavonf/
rjrrSDonf uavma&mufuwnf;u tqiftjyif[ef ajymif;vJvdkufavonf/ tjyifxGuf
vQif rsufrSefndKudk wyfxm;onf/ &efukefrSm bD;qHywfao;ao; xkH;onfhtcgxkH;NyD;
bD;ausmfywf av,mOfysHqHxkH; xkH;onfhtcgxkH;avh&Sdaom rjrrSDonf bD;rygbJ aemufwJG
xkH;NyD; ydkufteufjzifh xdef;tkyfxm;avonf/ oeyfcg;udk rvdrf;awmhbJ rdwfuyfaygif'g
- 109 -
odef;azNrifh
rsm;udkom vdrf;vsuf EIwfcrf;udkvnf; obm0a&mifr[kwfbJ eD&Jatmif qkd;avonf/
rsufckH;vnf; xif;aeatmif qGJonf/
vr;favQmufxGufrnfh reufcif;u tcef;xJrS jyifqifNyD;xGufvmaom rjrrSDtm; jrifvkduf
&aomtcg uRefawmfyif tHUtm;oifhoGm;onf/ rjrrSDonf qmhcsfouúvwf abmif;bD
&SnfESifh wmzufwm &Syfvufwkdudk 0wfxm;onf/
]]uRefawmfawmif vlrSm;oGm;w,f rr&,f}}
]]at; aumif;w,f? wrif vlrSm;atmif 0wfqifae&wmyguGm}}
]]rrudk Akdvfqefqef aewwfxdkifwwf 0wfwwfqifwwfw,fvkdU b,fwkef;urS
rxifrdcJUbl;? Munfhprf; ckawmh 0wfvmvdkufwm tusyJ? t&ifuwnf;u 'Dvkd 0wfqifzl;
&r,f? aezl;&r,f? uRefawmfajymwm [kwfw,fr[kwfvm;}}
]]'Dvkd0wfqifzl;wm MumNyDuG,f? a[m'D tusÐeJUabmif;bDudk aoaocsmcsmMunfh? tawmf
touf&SnfaeNyDqkdwm odEdkifw,f}}
]]b,favmufMumNyDvJ? b,fwkH;uvJ? ajymjyprf;ygOD; taMumif;pkH}}
]]twdwfawG ar;raeygeJUawmhuG,f}}
rjrrSDu pum;ydwfNyD; cyfjrefjrefavQmufonfESifh uRefawmfvnf; cyfjrefjref vdkuf&
avonf/ ESpfa,mufpvkH; &SL;zdeyfpD;xm;Muonf/ uRefawmfum; rjrrSD\twdwfudk
rar;aomfvnf; awG;aerdonf/ OD;xGef;0if;ESifhrnm;rD Adkvfuawmfrsm; jzpfcJUzl;avovm;?
odkUr[kwf OD;xGef;0if;u AdkvfqefqefrkdU nm;cgpu AkdvfqefpGm aecJUMuavovm;/
odkUr[kwf-
[dkwpfaeUwkef;u a&v,fAdkvfwJay:rSm rjrrSDu a&SUa&;awG &Snf&Snfa0;a0;BuD; awG;rae
MuygpdkUESifh[k qkdcJUonf/ ,ckawmh twdwfawG ar;raeygeUJawmhuG,f[k qkdjyefNyD/
uRefawmfwkdUonf ypöKyÜefrSmom ckdifNrJonf/ aocsmonf/ xdk ckdifNrJaom aocsmaom
ypöKyÜefudkom t&trd zrf;,lxm;&awmhrnf/ tpGrf;ukef tokH;cs&awmhrnf/
- 110 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wpfnaeü [dkw,fuavm yef;NcHxJwGif uRefawmfu ydk;wGefUvkHcsnft0gESifh qG,fwm
t0gudk 0wfxm;aom rjrrSDtm; a'vD,mt0gyGifhBuD;wpfyGifhteD;odkU ac:oGm;NyD;-
]]Munhfprf; rr? a'vD,mt0gyGifhBuD;u b,favmufvSovJ}}
]]at;uG,f vSvdkufwm vGefa&m}}
]]a'vD,myGifhBuD;eJU rr[m wax&mwnf;ygyJ? zGHxGm;NyD; usufoa&&Sdw,f? vSvnf;
vSw,f}}
]]rajrSmufygeJU armifav;&,f? rr rkd;ay:a&mufoGm;vdrhfr,f}}
rjrrSDonf oJoJU&,fNyD;aemuf wnfoGm;jyefavonf/ NyD;awmh cyfnSKd;nSKd;jzpfoGm;NyD;-
]]wpfckawmh armifav; xnhfpOf;pm;xm;uG,f/ rr[m usvlyg? 'D&kyf'D&nfeJU ae&vS
aemufxyf ajcmufESpfckESpfESpfygyJ/ tJ'Dawmh a'vD,myGifhBuD;[m 0wfrIefawG vGifhpOf?
yGifhcsyfawG a<uNyD; usufoa&awG tvSawG ukefukefrSmygyJuG,f}}
]]tkdAsm rruvnf; wpfaeUuyJ rryJajymw,fr[kwfvm;? a&SUa&;awG &Snf&Snfa0;a0;
rawG;MupdkUeJUvm;aemf}}
]]tJ'gyJ aumif;ygw,fav? uJ vm tay:wufMupdkU? csrf;pdrhfpdrhf jzpfvmNyD}}
onfvkdESifh uRefawmfwdkUESpfa,mufonf us,f0ef;aom urÇmavmuBuD;ESifh tqufjzwfNyD;
twdwfESifhtem*wfudk arhazsmufum [dkw,fuavm tcspfZmwfudk tm;&yg;& uvdkufMu
ayonf/ tcsdef b,fvkdukefoGm;rSef; rodvdkuf/ &efukefodkU jyefMu&ef odef;odef;wkdU
a&mufvmMuawmh uaumif;wkef; yGJysufoGm;ovdk Zmwfudk &yfvdkUom &yfvkduf&onf?
acgif;aygif;jzKwfzkdU? ykqdk;acgufzkdU? oeyfcg;zsufzkdUudkyif arhaeMuovkd &Sdayawmhonf/ /
- 111 -
odef;azNrifh
55
udk,fhvdyfjym udk,fvefUaeNyD
uavmawmifpG,f yif;',ajrjrifhrS qif;NyD; ,if;rmyif pdrfhBuD;NrdKifBuD;wdkUrS xGufum
ompnfvGifjyifodkU 0ifcJUuwnf;u uRefawmfhrSm nvkH;ayguf yJGMunfhxm;NyD; wpfa&;rS
rtdyf&ao;olESifh wlaeavonf/ nu oDcsif;oH qdkif;oH AkHoHudk Mum;ae&ao;onf/
nu uMuckefMuonfudk jrifae&ao;onf/ aeUcif;aMumifawmif wu,fMum;ae&aom
toHrsm;udk rMum;oa,mifa,mif? wu,fjrifae&aomt&mrsm;udk rjrifoa,mifa,mif?
onfuJUodkUjzpfaeonfrSm &efukefodkU jyefa&mufonfhwdkifatmifyif jzpfavonf/ a&Sanmif
blwmrSm vefUajy;aom cgwGefoH? at;at;vlvl usL;&ifhvdkufaom bkwfoHwdkUESifhtwl
rjrrSD\ cspfa&;qdkoH idkoH&IdufoHwkdUudk Mum;a,mifaeavonf/
Munfvifat;jraom tif;av;uef &IuGif;ESifhtwl a&v,fAdkvfwJay:wGif wmusKd;ayguf
ojzifh 'va[mpD;qif;tyfaom a&t[kefuJUodkU tmom&r®ufjzifh wuf<u0if;xdefaeaom
rjrrSD\ rsufESmudk jrifa,mifxifa,mif aeavonf/ uavmNrdKU\ yef;rsKd;pkHESifhtwl
enf;rsKd;pkHjzifh ESpfa,mufom; cspfMu? cifMu? nKMu? wmMu? aysmfMu jrL;MuykHwkdUudk
trSwf& aeavonf/
&efukefblwmBuD;rSm vlpkcGJMuonf/ rjrrSD? odef;odef;ESifh rcsKdwkdUu tBudKvmaomum;jzifh
wpfvrf;oGm;Muonf/ uRefawmfum; blwm&kHtayguf0 ulvDcsay;oGm;aom aowÅmESifh
txkyfrsm;ab;rSm &yfae&pfcJUonf/ aMumifwufwufjzpfaeNyD; vefcsm;ac:&efyif owdr&/
pdwfxJrSm [mwmwmBuD;jzpfaeonf/ ESif;aiGUa0a0wGif wkdufcwfvmaom avjynfat;udk
&SL&Iduf&mrSmvnf; twlwl? yef;rsKd;pkHtvSudk jrwfEdk;rufarm&mrSmvnf; twlwl? oGm;twl?
vmtwl? aomuftwl? pm;twl? vnfcsif;,SufwGJ aysmfyGJcHNyD; udk,fhtodkuf udk,fht0ef;
udk,fhtdrf udk,fh&modkU twlwljyef&jcif;om obm0usayrnf/ ,ckrl uRefawmfhtjzpfum;
obm0rus? rjrrSDu tdyf&may:rS rxEdkifaom emwm&SnfvifBuD;xHodkU jyef&avNyD/
uRefawmfum; tjyifu "mwf&xm;? armfawmfum;oHwkdUjzifh qlnHaeaom? twGif;rSm
atmufxyfrS tay:xyfodkU rSefrSefBuD;wufvmwwfaom rD;ckd;jzifh touf&SLusyfaom
ysif;&dNiD;aiGUzG,f&m tazmfrsm;ESifh twlae&aom &IyfaxG;onfhtcef;odkU jyef&vdrfhrnf/
- 112 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf tb,frQMumatmif txkyftydk;rsm;ab;rSm &yfaerdonfrod/ uRefawmfh
a&SUrSm oGm;vmaeMuaom vlrsm;? armfawmfum;? jrif;&xm;ESifh vefcsm;rsm;udk jrifae&
ygvsuf rjrifovdk xifrdonf/ 4if;wdkUtoHawGudk Mum;aeygvsuf rMum;ovkd xifrd
onf/ wu,fyif nvkH;aygufyJGMunfhxm;NyD; wpfa&;rS rtdyf&ao;aomolESifh wlavonf/
]]vefcsm;qyf}} [laom toHwpfoHESifh uRefawmfha&SUrSm xdk;&yfvkdufaom vefcsm;ukvm;
onf uRefawmfhtm; vefUzsyfwkefvIyfoGm;apavonf/
]]qyf b,fujyefvmovJ}}
owif;pmwkdufrS nOfheufoef;acgif tjyefwGif awGU&wwfaom vefcsm;ukvm; rsufESmod
jzpfavonf/
]][dktxufu jyefvmwmuG}}
vefcsm;ukvm;onf vefcsm;udk xdk;qkdufxm;NyD; uRefawmfhtxkyftydk;rsm;udk wif&ef
[efjyifaeonf/
]]qyf tdrfjyefr,f r[kwfvm;}}
]]at;}}
uRefawmfum; vefcsm;ukvm;udk ac:rdonfvnf;r[kwf/ cdkif;vnf;rckdif;/ odkUaomf
vefcsm;ukvm;vkyforQ Munfhaevkdufonf/ olu txkdifcdkif;awmh vefcsm;ay: wufxdkif
vkdufonf/ ol qGJac:&modkU vdkufoGm;avawmhonf/
vrf;"mwfrD;a&mifwGif uRefawmfwkdUtcef;a&SU 0&efwmrSm udkwifat; &yfaeonfudk awGU&
avonf/ olonf tNyKH;jzifh uRefawmfhtm; qD;BudKvkdufonfrSwpfyg; axGaxGxl;xl;
EIwfrqufawmhyg/
aA'u0def OD;wuf&SdefrSmrl tdrfwGifr&Sday/ odkUaomfol\tvkyfum; tdrfwGifyif zGHUNzdK;ae[ef
wl\/ iSufaysmpdrf;? tkef;pdrf; ygaom uefawmhyGJrsm;wGif eHUomwkdifrsm; taiGUwvlvlESifh
&SdMuonf/
- 113 -
odef;azNrifh
udkwifat;u qD;í wHcg;zGifhay;onfrSwpfyg; uRefawmfhtm; bmwpfckrQ rulnD/ 0efpnf
pv,frsm;udk uRefawmhfbmom ae&mcsxm;aeonfudk ol\ rnf;eufaomrsufESmrS jzLazG;
aomoGm;rsm; 0if;ceJay:atmif NyKH;NyD; Munfhaeavonf/
]]b,fhES,f c&D;xGufwm tawmfMumoGm;yguvm;? aysmfcJU&JUvm;}}
uRefawmfonf tay:tusÐcRwf&if; rcsdNyKH; NyKH;um-
]]aysmfvSw,fawmh r[kwfygbl;Asm}} [k ajzNyD; wpfckwnf;aom yufvufukvm;xdkifodkU
oGm;xdkif&ef [efjyifvdkufavonf/ udkwifat;u OD;ESifhatmif oGm;xdkifvkdufaomaMumifh
uRefawmfhrSm udk,farm&kHomru pdwfyg armoGm;&avonf/ pdwfysufysufjzifh aqmifhaMumifh
xdkifNyD; jcif;awmif;wpfckxJrS vufzufajcmufxkyfrsm;ESifh vdar®mfoD;rsm;udk xkwf,lí
Murf;jyifay:odkU csxm;aeonf/
]]&Srf;jynfu bmawGrsm; ,lcJUovJAs}}
]]bmrSr,lcJUygbl;}}
at;pufaom uRefawmfhtajzaMumifh udkwifat; ukyfoGm;avonf/ twefMumrS-
]]vdar®mfoD;awG vufaqmif&vmovm;}}
uRefawmfonf tBuHwpfck&NyD; vdar®mfoD;udkifNyD; udkwifat;tm; ay;vkdufonf/
]]pm;ygOD;}}
NyKH;pdpdjzifh Munfhaeaom udkwifat;onf yg;pyfBuD;NyJoGm;atmif NyKH;NyD; ]]aeygapAsm}}
[kqkdum vdar®mfoD;udk vSrf;,lvkdufavonf/ vdar®mfoD;udkifNyD; yufvufukvm;xdkifrSm
xdkifNrJxkdifaejyefojzifh uRefawmfonf ydkaumif;rnfxif&aom vdar®mfoD;wpfvkH;udk
aemufxyf ay;&if;-
]]pm;Munfhprf;ygAs? &efukefrSm ray:ao;bl;? [dkrSmawmif ay:cgp &Sdao;w,f}}
- 114 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkwifat;onf xdkvdar®mfoD;udk vufcHNyD;aemuf tdrfa&SU0&efwmodkU xGufoGm;avonf/
olum; tjyifavmuudk uodkPf;&I&if; vdar®mfoD;pm;aeavonf/ uRefawmfvnf;
yufvufukvm;xdkifrSm oGm;xdkifNyD; rIdifawGcsaevdkufNyD; wpfa&;rS rtdyf&ao;aomolESifh
ydkíwlvmonf/ yufvufukvm;xdkifay:rSm rvIyfr,SufacGaepOf uavmrD;&xm;ckwfoHudk
Mum;ae&onf/ wu,fvmaeaomtoHum; "mwf&xm;toHjzpfonf/ rjrrSD\ yGefyD,mu
oif;jraeonf/ wu,frSmawmh atmufxyfu anSmfeHUu wufvmavonf/
yufvufukvm;xkdifay:rSm acGNyD; tawmfMum ai;armrdavaomf toHAvHrsm;vnf;
a&maxG;oGm;um w0kef;0kef;ESifhom vkH;NyD; Mum;ae&onf/ aemuf vkH;vkH;yif rMum;&
awmhacs/
]][m udkwifxGef; jyefa&mufaerSudk;}} [laom pum;oHESifh wHcg;ydwfvdkufoHaMumifh vefUEdk;
avonf/ aA'u0def q&mOD;wuf&Sdefonf uRefawmfha&SUrSm &yfaeavonf/
]][kwfw,fq&m? rD;&xm;awmufwmeJU NiD;pdpdjzpfaew,f}}
OD;wuf&Sdefonf tdwfxJrS ykvif;i,fi,fuav;wpfvkH;udk xkwfay;&if;-
]]a[m'DESm &SLvkdufprf;? ayghoGm;vdrhfr,f}}
]]udpör&Sdbl; q&m? aeygap}}
]]b,f udpör&Sd&rSmvJ? uJ &SLvdkufprf;? &SLNyD;awmh a&csKd;vkduf}}
uRefawmfum; jiif;y,fjcif;iSm rpGrf;awmhacs/ uRefawmfu ESmudk &SLaepOf OD;wuf&Sdefonf
vufzufajcmufxkyfESifh vdar®mfoD;rsm;udk MunfhNyD;-
]]vufaqmifay;zdkU ,lvmovm;? q&mudka&TazwkdUtdrfzdkU ygcJU&JUvm;}}
]]ygygw,fq&m? a&TzDvGwfvufzufajcmufawG trsm;BuD;ygyJ? cGJay;&rSmyJ}}
]]rif;OD;av;jrifhzkdUaum yg&JUvm;}}
- 115 -
odef;azNrifh
]]ygygw,f}}
]]q&mudka&Taz&JU rdef;r rnGefUu rif;jyefa&mufra&muf cPcP tar;vTwfw,f}}
udkwifat;u NyKH;NzD;NzD;ESifh Mum;0ifNyD;-
]]ar;qkdq&m&,f? udkwifxGef;u rcifopfudk pmoifay;aewmudk? ckawmh olUcrsm pmoif
ysufaewm Mum&SmNyDaum}}
uRefawmfum; rcifopf[laom emrnfudk Mum;&vQifyif vdyfjymvefUaeonf/ rcifopf
tay: opömrJUcJUonf r[kwfygavm/ odkU&mwGif 'gawGudk tus,fcJsUívnf; rawG;Edkif?
q&mOD;wuf&SdefESifh udkwifat;wkdU\ ajymMuqkdMuaom pum;rsm;udkvnf; rwkHUjyefEdkif?
[yfcsKd;[yfcsKd;ESifh acsíae&avownf;/
tm;&atmif acsNyD;aemuf q&mOD;wuf&Sdef nTefMum;onfhtwdkif; a&csKd;vdkufavonf/
tawmfyif ayghyg;MunfvifoGm;ay\/
uRefawmf a&csKd;NyD; t0wftpm;vJNyD;csdefwGif q&mOD;wuf&Sdefum; uefawmhyJGrsm;a&SUwGif
ykwD;pdyfvsuf&Sdonf/ udkwifat;um; olUtvkyfckHwGif vomrSeftdrfxGef;NyD; wHqdyfwkH;
uav;rsm;udk tacsmudkifaeavonf/ uRefawmfhrSm naepm rpm;&ao;onfudk owd&vm
avonf/ cgwkdif;qkdvQif rcifopftm; pmjyaeNyD; olwkdUtdrfrSmyif xrif;pm;avh&Sdonf/ ck
olwkdUqD oGm;vkduf&vQif raumif;aybl;vm;/ uavmu,lvmaom vufaqmifrsm;vnf;
ay;p&m&Sdaeonf/
uRefawmfonf rcifopfESifh awGU&rnfudk rsufESmylovdkvkd jzpfaeavonf/ udk,fhvdyfjym
udk,f vefUaeonf/ rcifopfu tjypfrJU oefUpifonf/ uRefawmfum; tjypfrsm;jzifh
npfnrf;aeonf/ udk,fhtcspfqkH;[k xifcJUaom rcifopftay:rSm opömazmufNyD; &G,fwl
&G,fwef; r[kwfaom? rvGwfvyfaom rjrrSDESifh pcef;ukef usL;vGefazmufjym;cJUavNyD/
þtaMumif;udk opfopf tenf;i,frQ &dyfrdod&Sdrnfr[kwf/ odkUaomf uRefawmfum; udk,fh
tjypfudk vG,fvifhwul arhazsmufí &olr[kwf/ udk,fhtjypfudk rodolav;tm; tjypfr&Sd
av[ef rsufESmajymifwkdufí csOf;uyf&Jol r[kwf/ tawGUtBuKH onfxufonf rsm;vm
vQifum; &Jaumif; &Jvmavrnf/ Eke,faysmhacGaom uRefawmfhESvkH;om;onf wjznf;jznf;
rmausmawmifhwif; vmaumif;yg\/
- 116 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
naps;wef;wGif wpfckck0,fpm;&ef xGufawmhrnf[k [efjyifaepOf q&mOD;wuf&Sdefu ykwD;
pdyfaeaom £ajEé ]oHywfacG} udk avQmhvkdufNyD;-
]]udkwifxGef; b,foGm;r,fvkdUvJ}}
]]naps;wef;avQmufr,fvkdU cifAs}}
]]q&ma&TazwkdUtdrf oGm;vkdufygOD;? a':nGefUu awmfawmfarQmfae[ef &Sdw,f/ udk&if
jyefrvmao;bl;vm;vdkU cPcP ar;aew,f}}
]]eufjzefrSoGm;r,fvkdU atmufarhw,fcifAs}}
]]cknoGm;vkdufwm raumif;bl;vm;/ vufaqmifydkUp&mvnf; ydkUypfvkdufwm aumif;w,f?
awmfawmfMum vlEdkifawGvmvkdU ay;p&mrusef jzpfwwfw,f/ NyD;awmh ra&Topfvnf;
awmfawmf rusef;rrmjzpfaew,f}}
]]aMomf a':a':a&Tvnf; aeraumif;bl;vm;}}
]][kwfw,f? tpmawmif r0ifwmMumoGm;NyD}}
]][kwfuJU? 'gjzifh uRefawmfoGm;vkdufyghr,f}}
uRefawmfum; olwkdUtdrfodkU roGm;vdkU rjzpfawmhNyD/ rcifopfESifh rsufESmcsif;rqdkif&vQif
aumif;vdrhfrnf/
vufzufajcmufESifh vdar®mfoD;rsm;udk ,lcJUonf/ a&ausmf naps;wef;um; pnfum;vS\/
jrefrmuGrf;,mqkdif? jrefrmqHyifnSyfqdkifESifh jrefrmor0g,rqdkifrsm;um; xdkacwfxkdtcg\
pD;yGm;a&;aMu;rkHrsm; jzpfae\/ a&ausmfbl;oD;aMumfrSm emrnfBuD;vSojzifh &efukefNrdKU
tjcm;&yfuGufrsm;rS wul;wu vma&mufNyD; pm;Mu&avonf/
rcifopfwkdUtdrfodkU vSrf;aeaom uRefawmfhajcvSrf;rsm;rSm cgwkdif;vdk roGufvuf? av;uef
awGa0aeonf[k xif\/
- 117 -
odef;azNrifh
tdrfatmufxyfwGif wHcg;wpfaygufrSvJGí usefwHcg;rsm;udk ydwfxm;avonf/ tay:xyfrS
ywÅvm;wD;oHESifh rdef;rwpfa,muf oDcsif;qkdoHrsm; vmaeavonf/
zGifhxm;aomwHcg;rS 0ifoGm;aomtcg aq;AD&kdBuD;rsm;a&SU uGyfyspfay:wGif cif;xm;aom
tdyf&mESifh csxm;aom jcifaxmifBuD;udk jrif&avonf/ tm;enf;aom rD;vkH;wpfvkH;udk
xGef;xm;ojzifhvnf;aumif;? ydwfjcifaxmifjzpfojzifhvnf;aumif; jcifaxmifxJwGif
vl&Sdr&Sd rjrif&acs/ odkUaomf vlrrma':a&Topf vJavsmif;aevdrhfrnf[k uRefawmf cefUrSef;
Munfhvkdufonf/ tay:rSm wD;rIwfaeMuonfudk axmufojzifh a':a&Topf\ a&m*g
tajctaerSm rqkd;[k xifayonf/ uRefawmfonf tay:xyfodkU rwufrD acsmif;[efUí
toHay;prf;vdkufao;\/ odkUaomf jcifaxmifxJrS wpfpkHwpf&m wkHUjyefcsuf r&Sdacs/
tay:xyfwGif touf30ausmfrQ &Sdrnfxif&aom rdef;rwpfa,mufonf oDcsif;qdkae\/
olr\&kyfrSm &GufMurf;a&usKdom jzpfaomfvnf; toHrSm aumif;vS\/ tqkdrSmvnf;
ydkifvSEdkifvS\/ ywÅvm;wD;aeolum; touf 50avmuf 00wkwfwkwf vlBuD;wpfa,muf
jzpfonf/ aoQmifxkH;ESifh EIwfcrf;arG;wkdUum; pnfum;cHUnm;vSayonf/ olonf &ifzkH;
tusÐudk 0wfxm;onf/ q&mazonf apmif;aumufBuD; wD;vsuf&Sd\/ rcifopfum;
*DwpmtkyfudkzGifhNyD; wkd;wkd;uav;vkdufqdk&if; pnf;vdkufaeavonf/ tm;vkH;yif oifjzL;
ay:wGif xdkifaeMuonf/
__jrifoljrifol Asma0? uJGaMutHUrqkH;? wifumwifum oGifrsufckH;?
jc,frSifa&mif ydwkef;i,fESifh oefcgarSmif? rsufvkH;awmfa&mif?
aomuf&SL;Mu,f nDaemif? jrrsufawmif aumhaumh&Tef;? auoDrSma'0D
usrf;pm0if? rsufESmjyif pHvGwfuRef;? aiGv0ef;ay:onfhoGifavavh?
ajcmufyg;i,fjypfvGwfpif? weJav wEIef;av wtifav? weJav?
wEIef;av? wtifav? rl&mrl&mpkHvif? ewfyifvlyifvm;? xifa,mif
xifa,mif 0dk;w0g;? jrifjrifolrsm;ayu? tHjcm; av&Sm/
uRefawmfonf olwkdUqDoGm;NyD; rxkdifao;bJ avSum;xdyfrSm &yfNyD; awGaeonf/ onf
oDcsif;udk qkd[efjzifhyif cifarmif&ifqkdonfudk Mum;&jcif;ESifh ,ck trsKd;orD; tqdk
awmfonfudk Mum;&jcif;rsm; t&omuGmykHudk owdjyKrdonf/ rdef;rcsD;usL;cef;udk
a,musfm;qkdrSjzifh t&omtjynfhay:onf[k xifonf/ onfoDcsif;udk cifarmif&ifqdk[ef
cifarmif&ifhtoHjzifh uRefawmfu qkdwwfí qdkvdkuf&vQif pnf;vdkufaeaom rcifopf\
&ifwGif;rSm b,fodkUyJUwifcwfavrnfenf;/ rcifopfuawmh ]ewfyifvlyifvm;? xifa,mif
- 118 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xifa,mif 0dk;w0g;} [k oDcsif;qkdavmufatmif pHvGwfuRef; pHbufNydKifbufr&Sdaom tvS
r[kwfyg/ &dk;&dk; csKdcsKdomom tvSjzpfonf/ odkUaomf uAsm\ okckrqefaom
ajrSmufyifhjcif;udk rBudKufol r&SdEdkifyg/
odkUuvdk awG;awmai;arm&if; avSum;xdyfrSm &yfaepOf aemufrS vlwpfa,muf wufvm
aeonfudk &dyfceJ jrifvkdufrdavonf/ uRefawmfu vSnfhtMunfhvdkufwGif-
]]armifwifxGef;ygvm;uG? rif; b,fwkH;u jyefa&mufovJ}} [k a':a':u toHtkyfNyD;
ar;vdkufavonf/
]]naeuyJ a':a':? a':a': b,fujyefvmwmvJ}}
]]rif; ckeifu wufoGm;awmh a':a':jrifvkdufom;yJ? a':a':u ra&Topf&JU jcifaxmifxJrSm
&Sdaew,f}}
]]a&Ta&T b,fhES,faeao;ovJ a':a':}}
]]awmfawmfoufomygNyDuG,f? ra&Topfu rif;jyefrvmao;bl;vm;vdkU cPcP ar;ae
w,f? uJ vm xdkif&atmif}}
uRefawmfu vufxJrSm ygvmaom vdar®mfoD;rsm;ESifh vufzufajcmufxkyfudk a':a':htm;
ay;vkdufonf/ avSum;xdyf0teD; wD;0dkif;ESifh cyfvSrf;vSrf;&Sd ukvm;xdkifwGif 0ifxdkifvkduf
onf/ a':a':u pm;yJGwpfckay:rSm uRefawmfhvufaqmifrsm;udk wifxm;NyD; uRefawmfh
ab;u ukvm;xdkifwpfvkH;rSm 0ifxdkifavonf/ rcifopfonf wkd;wkd;vdkufqdk&if;
pnf;vdkufae&mrS uRefawmfwdkUqDodkU vSrf;Munfhvdkufavonf/ uRefawmfjyefa&mufvmrSef;
odojzifh rsufESm0if;vufoGm;avonf/ uRefawmfum; opfopftm; &J0HUpGm rMunfhEdkkifyg/
usL;vGefrdaom tjypfudk arhazsmufr&yg/
]]b,fawG a&mufcJUovJuG? awmfawmfaysmf&JUvm;}}
]]&Srf;jynfawmifydkif; anmifa&T? tif;av;? uavmwkdUudk a&mufcJUw,f a':a':}}
]]awmfawmfaysmfcJU&JUvm;}}
- 119 -
odef;azNrifh
]]aysmfvSw,fvkdUawmh r[kwfygbl; a':a':? a'oEÅ&A[kokw&wmu tjrwfygyJ}}
]]roGm;cif wkdUudk bmvdkU taMumif;Mum;roGm;wmvJuG,f}}
]]udpöu &kwfw&ufay:vmwmeJU jAKe;fceJ xGufoGm;&wmudk; a':a':&JU}}
uRefawmfonf ta&;BuKHoufvkHaumif;&rnf qkdonfhtwdkif; vQKdU0Suftyfaom udpö
wpf&yfudk oufpGefUqHzsm; aqmif&Guf&ef c&D;xGufoGm;cJU&avonf/ [efyefxkwfí
&kwfw&uf ajzvkdufavonf/
]]rif;wkdU EdkifiHa&;udpöawGuvnf;uG,f NyD; rNyD;Edkifbll;}}
uRefawmfum; a':a':htm; rMunfh&Jawmhay/ rcifopfqDodkUvnf; vSrf;rMunfhawmhay/
rsufESmudk idkufpdkufcsxm;NyD;-
]]vGwfvyfa&;r&rcsif; udpöawGu wpfckNyD;wpfck ay:aerSmyJ a':a':&JU}}
]]c&D;oGm;awmh tazmfyg&JUvm;}}
uRefawmfonf oifhavsmfrnfxifaom tajzudk&SmaepOf wD;0dkif;onf tjcm;oDcsif; wpfyk'f
odkU ul;ajymif;oGm;avonf/ ,dk;',m;jzpf&m qdkif;0dkif;ESifh wD;&vQif ydkNrdKifrnf[kxifonf/
__aomif;aomif;nH? Muifazmf pifa&mfarmifESHwGJvkdU 0JumysH?
armifESHawmifyH &dkufaqmfoGif;? aomifwif;acguf&Sm? [oFmysHa&mufvm?
ul;umvl;vm? &TifjrL;aysmfMu&Sm? aomifay:atmifawmfxl;ygvdkU
usL;&ifhrmu"m? jrpfrif;tPÖ0g? jyefumajrmufawmif ausmufaqmif
[dkbufurf;/
a':a':u c&D;oGm;azmfoGm;zufrsm;taMumif; ar;onfudk &kwfw&uf rNzD;Edkifojzifh ai;ae
vkduf&m oDcsif;wGif pdwf0ifpm;oGm;ojzifh ai;aeovdk xif&ayvdrfhrnf/ odkUr[kwf
vQKdU0Suftyfaom EdkifiHa&;udpörsm;wGif qdwfqdwfaevkdufjcif;jzpfonf[k a':a':u ,lq
aumif; ,lqayvdrhfrnf/
- 120 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
__a&T,ifabmif ajrmifywfvrf;? avwifaqmif awmifjzefUvSef;/
csnfcifpGyfu,f 0Hbkd abG aomifc&D;rSm? a&azmifpD;vdkUcdk? aendKndK
vGrf;&efydkrdk? qdkidkjyifus,f?
a':a':onf aemufaz;aqmifqDodkU xoGm;avonf/ uRefawmfonf a':a':haemufrS
cPrQ vdkufMunfhNyD; rsufESmudk ikHUxm;vdkufonf/ uRefawmfhpdwful;um; csnfcifpGyf?
0HbdkwkdUESifh tPÖ0gabGaomifc&D;rSm a&azmifpD;vdkUckdaeonf/ wpfzufurf;rSm rjrrSD&Sdonf/
tjcm;wpfzufurf;rSm rcifopf&Sdonf/ uRefawmfha&SUrSmum; qkdidkjyifus,f? yifv,foDacgif
&DarSmifa0vdkU qdkif;aeonf/
__ref;XmeD omuD a&Tjynfwdkif;? rIdif;vdkU a0jzm? a&Teef; atmifjcm?
arQmfum jrifrdrSm ...
]]armifwiffxGef; xrif;rpm;&ao;bl; r[kwfvm;}}
onfawmhrS tem;odkUjyefa&mufvmaom a':a':htm; armhMunfhvdkufrdonf/
]][kwfw,f rpm;&ao;bl;}}
]]x vm pm;&atmif}}
uRefawmfum; [efvkyfaep&m r&Sdyg/ uRefawmfhtarqdkvQifvnf; uRefawmf ta0;u
jyefa&mufvmonfqkdvQif onfvkdyif r&Sd&Sdwm &SmBuHNyD; auR;ayvdrhfrnf/
a':a':onf uRefawmfhtm; rD;zdkaqmif xrif;pm;yGJrSm pdwf&Sdvuf&Sdpm;&ef xm;cJUNyD;
tdrfa&SUodkU xGufoGm;jyefavonf/ uRefawmfESifh rvSrf;rurf;wGif tapcHrdef;rBuD;wpfOD;
xdkifapmifhaeavonf/ xdkrdef;rBuD;um; tapcHopf jzpfavonf/ tdrfa&SUcef;wGif twD;
trIwf &yfpJaeavNyD/ a':a':u {nfhonfrsm;tm; vdar®mfoD; auR;vsuf&Sd\/ 4if;aemuf
a':a':onf rcifopftm;-
]]opfopf a&Ta&TUudk oGm;ar;prf;uG,f? armifwifxGef; uavmu,lvmwJU vdar®mfoD;
pm;r,fvm;vdkU tdyfaysmfae&ifawmh rEId;eJUaemf}} [k ajymvkdufoHudk Mum;&onf/
- 121 -
odef;azNrifh
xrif;[if;rsm;u at;aeNyD/ ykvif;xJ tvkHoGwfoGif;xm;aom ykpGefajcmuf i&kwfoD;
aMumfum; cHwGif;awGUvSonf/ vufzuf&nfMurf; ylylaEG;aEG;uav;u xrif;[if;rsm;udk
twif;wGef;ydkUaeonfESifh wlayawmh\/
ywÅvm;q&mESifh tqkdawmftrsKd;orD; jyefMuawmhrnf[k EIwfqufMuoHudk Mum;&onf/
q&mazu olwkdUudk vdkufydkUMurnf[k qkdaeonf/
rD;zdkbufodkU a':a': a&mufvmjyefonf/
]]rif;u c&D;xGufwmvnf; wkdUajymroGm;bl;? jyefvmr,fhtcsdefvnf; taMumif;rMum;
xm;bl;? 'Dawmh xrif;usef[if;usefyJ auR;&awmhwmyJa[h [J [J? pm;vdkUawmh aumif;
&JUvm;}}
]]aumif;ygw,f a':a':? odyfNrdefwmyJ}}
a':a':onf uRefawmfxrif;pm;NyD; pm;&ef qEGif;ruif;wpfwkH;udk aMumiftdrfxJrS,lí
ay;xm;cJUNyD;aemuf tdrfa&SUodkU oGm;jyefavonf/ tdrfa&SUrSm olwkdUom;trdESpfa,muf
pum;ajymaeMuavonf/ twefMumawmh opfopfonf atmufxyfodkU qif;oGm;av
onf/
pm;aomufNyD; tdrfa&SUodkU xGufvmaomtcg a':a':wpfa,mufwnf;udkom awGU&awmh
onf/ a':a':um; Murf;jyifay:wGif cif;xm;aom oifjzL;rsm;udk vdyfNyD;aemuf
wHjrufpnf; vSJaeavonf/ uRefawmf Mum&Snf xkdifrae0HU? a':a':u &Srf;jynfoGm;onfh
taMumif; qufNyD; ar;jref;OD;rnfudk pdk;&drfaeonf/ a':a':u ar;onfudk uRefawmfu
zkH;&vdrf&onfrSm oufomaomtvkyfwpfck r[kwfyg/ uRefawmfonf rkom;ajymqkdrIwGif
usifhom;&ao;onf r[kwf/ xdkUtjyif rcifopfuav;ESifh rsufESmcsif;qkdif&rSm udk,fh
vdyfjym udk,f vefUaeonf/
]]uRefawmfjyefawmhr,f a':a':}}
]]tkd jyefawmhrvm;? at;av c&D;yef;vmawmh apmapmtdyfcsifrSmaygh/ 'gayrJU ra&Topf
udkawmh awGUoGm;OD;a[h? atmufxyfrSm rif;ay;wJUvdar®mfoD;udk pm;aeMuav&JU/ tqifoifh
yJ vlrrm"mwfpmvdk jzpfaew,f}}
- 122 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uRefawmf a&Ta&TUudk EIwfqufNyD;rS jyefyghr,f a':a':}}
atmufxyfodkU qif;cJUonf/ "mwfrD;wpfvkH; tydkzGifhxm;aomaMumifh uRefawmf
vmwkef;uvdk r[kwfbJ vif;xdefaeonf/ jcifaxmifBuD;um; csNrJ csxm;\/ uRefawmfu
jcifaxmifqDodkU oGm;&if;-
]]a&Ta&T awmfawmfoufomoGm;NyDvm;}}
jcifaxmifwGif;rSyif-
]]at; awmfawmfoufomoGm;NyD}}
uRefawmfu jcifaxmifab;rSm xkdifonf/ a':a&Topf twGif;rSyif-
]]rif; c&D;xGufwm awmfawmfMumoGm;ygvm;uJGU}}
]][kwfuJU? tvkyfudpöawGu rNyD;EdkifwmeJU MumoGm;w,f/ a&Ta&Tjzpfwmu b,fvdku pjzpf
wmvJ}}
a':a&Topfonf twGif;rSaeí jcifaxmifudk rwif&ef [efjyKaeonf/
]]armifwifxGef; 0ifcJUav? &dk;&dk;Owkajymif; zsm;wmuaeNyD; jzpfoGm;wmygyJ}}
uRefawmfhrSm jcifaxmifwGif; 0if&jyefavonf/ a':a&TopfrSm acgif;tkH;rsm;udk rSDí ajcqif;
um xdkifaeonf/ [dkbufü rcifopfu 'l;wkyfxdkifvsuf vdar®mfoD;pdwfrsm;rS tarS;cGH
rsm;udk cGmNyD; vlrrmtm; ,k,MuifempGm auR;aeavonf/ uRefawmfESifh rcifopfrSm
vlrrmudk tv,frSmxm;NyD; wpfa,mufudkwpfa,muf irf;irf;wufrMunfhbJ raeEdkifMu
awmhay/ rcifopfonf uRefawmfhtm; arQmfvifhapmifhpm;aecJUonfrSm xif&Sm;avonf/
uRefawmfuvnf; opfopftay:rSm tcspfjy,fNyD; rjrrSDaemufodkU vdkufygoGm;jcif;r[kwf?
opfopftay:rSm cspfNrJcspfae&mu taiGUxuf qGJiifjcif;t&Sdefjyif;aom tawGUbufodkU
wdrf;nGwfrdjcif;omvQif jzpfayonf/
- 123 -
odef;azNrifh
rcifopfESifh uRefawmfwkdUonf wpfa,mufwpfa,muf rsufawmifrQ rcwfEdkifatmif
ai;pdkufMunfhaeMu&m vlrrmonf uRefawmfwkdUtm; wpfvSnfhpD rsufapmif;xdk;í
Munfhvkdufavonf/ uRefawmfu tajctaeudk tzwfq,fonfhoabmESifh-
]]opfopfaum aeaumif;&JUvm;}}
]]aumif;ygw,f q&m}}
vlrrm a':a&Topfonf rsufESmxm;BuD; wrifvkyfvkdufNyD;-
]][JU opfopf aemufwpf>rmrNyD;ao;bl;vm;? 'Dvdkom pm;ae&&if rpdkUrydkUeJU t&om
b,fvkdcH&yghrvJ}}
þum; a':a':nGefUESifh a':a':a&TwdkU\ rl&if;ESifh udkufnDayonf/ uRefawmfESifh
rcifopftm; avQmhvdkufwif;vdkuf vkyfxm;onf/ cspfMuatmif vTwfay;xm;onf/
rvGefatmif b&dwfcPcP tkyfwwfonf/
a':a&Topfu rsufESmxm;BuD; wpfcGJom;ESifh Budrf;ovdkvdk qlovdkvdk vkyfvkdufaomtcg
rcifopfrSm usD;uef;vlrd jzpfoGm;onf/ NyD;awmhrS qufNyD; uwkdufu&dkuf vdar®mf>rmrS
tarS;trQifwkdUudk oifay;avonf/ rcifopfonf rsufvTmudk csxm;NyNyD; nSKd;EGrf;aom
[efjzifh aeavonf/ uRefawmfh&ifwGif;rS rcifopftm; oem;ojzifh zdkvIdufvmonf/
tjypfuif;pif oefU&Sif;Munfvifaom rcifopfuav;ESifh tjypftxyfxyfjzifh npfywf
aeaom uRefawmfonf eD;eD;pyfpyfaezkdUyif oifhyg\avm[k awG;awmrdonf/
]]uRefawmfoGm;OD;r,f a&Ta&T}}
]]at; at; rif;vnf; c&D;tawmfyef;vmrSmayghuG,f? a&Ta&Tvnf; vdar®mfoD;pm;NyD;&if
aq;wpfcGufaomufNyD; tdyfvdkufOD;r,f}}
uRefawmfonf EIwfquf&ef rcifopftm; wpfcsufvSrf;Munfhvdkufonf/ rcifopfum;
rsufvTmudkcsí vdar®mf>rmudkom tarS;trQif &Sif;aeavonf/ EIwfrqufawmhbJyif
jcifaxmiftjyifodkU xGufcJUavonf/
- 124 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]a&Ta&T uRefawmf wHcg;aphoGm;&rvm;}}
]]ckyJ udka&Taz jyefvmr,f xifyg&JUuG,f? 'gayrJUav wHcg;aphoGm;csif oGm;a[h}}
uRefawmfonf wHcg;aygufudk aphNyD; ydwfxm;cJUavonf/
uRefawmfaeaomtcef;odkU wufaom avSum;teD;odkU a&mufaomtcg armfawmfum;
wpfpD; &yfxm;onfudk awGU&avonf/ q&mOD;wuf&SdefxHodkU vmaom {nfhonfayavm?
tjcm;tcef;odkUvmaom {nfhonfayavm rajymwwfay/
tcef;xJodkU 0ifoGm;aomtcg udkwifat;udk rawGU&awmhacs/ tdrfa&SUwHcg;0 uefawmhyGJ
rsm; teD;wGifum; OD;wuf&Sdefonf {nfhonfwpfa,mufESifh pum;ajymaeavonf/
{nfhonfrSm touf 50t&G,favmuf &Sdvdrfhrnf/ tom;jzLjzLESifh 00pdkpdkjzpfNyD; acgif;wkH;
qHawmuf xm;onf/ ouúvwftusÐteufESifh tndKuGufouúvwfvkHcsnfudk 0wfxm;
onf/ xdkolum; ES,fES,f&&{nfhonf [kwf[efrwl/
q&mOD;wuf&SdefESifh {nfhonfwkdUonf vQKdU0Suftyfaom t&mrsm;udk aqG;aEG;jcif;
jzpfaumif;jzpfrnf/ xkdUaMumifh tcef;wGif; 0ifoGm;&mrSmyif uRefawmfhrSm &Id;wkd;&SefUwefU
jzpfum olwkdUteD;odkUyif ruyfbJ a,mifayay vkyfaerdavonf/
q&mOD;wuf&Sdefu-
]]udkwifxGef;? jyefvmrSudk;? vmvm pum;ajym&atmif}}
]]aeygq&m? q&mwdkU aqG;aEG;p&m&Sdwm aqG;aEG;Muyg}}
]]vmomvmyg udkwifxGef;a&? usKyfwkdUudpöawG NyD;ygNyD/ ({nfhonftm;) 0efrif;&JU?
'Doli,fu AkdvfatmifausmfeJU vkyfazmfudkifzufaygh? bDatatmifNyD; vufaxmuft,f'Dwm
vkyfaew,f/ (uRefawmfhtm;) uJ uJ xkdifxdkif? q&meJU a[m'D0efrif; urÇmppfBuD;
tajctae aqG;aEG;Muw,f/ udkwifxGef; b,fvkdxifovJ b,folEdkifrSmvJ? t*FvdyfeJU
*smreDav}}
- 125 -
odef;azNrifh
uRefawmfu 0efrif;qkdoltm; NyKH;Munhfvsuf EIwfqufNyD; xdkifvdkufonf/ oluvnf;
tNyKH;jzifh wkHUjyefonf/
]]OD;rif;uaum b,fvdkxifygovJcifAsm}}
]]tajym&cufom;yJ armif&if&,f? ckaeawmh *smreDuyJ EdkifaewmyJ? Edkifajcvnf;
&Sdaew,fvkdU xifw,f}}
]]b,fhES,fvJ? OD;wkdUtpdk;&uawmh emZDbDvl;u &IH;NyD; r[mrdwfrif;om;u Edkif&r,fvdkU
qdkaew,f r[kwfvm;}}
]]'guawmhuG,f tdwfcsftrf*sD (H.M.G) (bk&ifrif;jrwftpkd;&) &JU oHa,mif ajym&wmudk;/
NyD;awmh ppfa&;ppf&mwkdUrSm jrefrmtpdk;&wkdUu bmwm0efrS &Sdwmr[kwfbJ? tdyfcsfftD;
udk,fwkdif udkifxm;wm armif&iftodyJ r[kwfvm;/ eef;&if;0efvkyfwJU OD;ykqkd&if ppfa&;
ppf&meJU ywfoufNyD; owif;pmrSm ygwmavmufom odwmyJ}}
]]owif;pmrSm ygwmavmufom od&&ifjzifh *smreDEdkifaewmudkom odrSmaygh/ 'Dvdkqkd&ifjzifh
NAdwdefEdkif&r,fvkdU olajymaewmu udk,fr,kHMunfwmudk wdkif;oljynfom;awG t,kHcdkif;
aewm jzpfrSmayghaemf}}
0efrif;qkdolonf uRefawmfhtqdkudk rjiif;Edkifaomfvnf; axmufcH&efvnf; r0HUbJ jzpfae
[efwlonf/ q&mOD;wuf&Sdefu Mum;0ifvkdufonf/
]]'guawmh udkwifxGef;&m? OD;ykrSm Oya't& eef;&if;0ef jzpfae&w,f? Oya't& bk&ifcH
rif;BuD;&JU tvdkustwkdif;om aqmif&Guf&r,fqdkawmh r[mrdwfbufu ppfEdkif&r,f?
jynfoljynfom;awGu r[mrdwfbufu axmufcH&r,f qdkwJUpum; (H.E) (bk&ifcH
rif;BuD;) uvJGvdkU bmajymvdkU&r,f xifovJ}}
]]OD;yk[m &dk;om;&if wpfckawmh ajymEdkifw,f? ppfa&;ppf&mESifh ywfoufNyD; uRefawmfwdkU
bmwm0efrSr&Sdbl;? bmrSvnf; rodbl;? 'Dawmh bmrSvnf; rajymEdkifbl;vdkU ajymEdkifw,f}}
0efrif;\rsufESmrSm xdwfvefUwMum; jzpfoGm;onf/
- 126 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]'Dvdkqdkawmh tdyfcsftD;udk cGawmovdk jzpfoGm;rSmaygh}}
]]cGawmwmrS r[kwfbJ? rSefwmudk ajymwmyJ/ tdE´d,rSmawmh uGef*&uf 0efBuD;awG[m
'Dpum;udk ajymMuNyD; udk,fhwm0efr&SdwJU ppfudpörSm NAdwdoQudk rulnDEdkifbl;qdkNyD; EkwfxGuf
Muw,f/ OD;yk[m owÅd&Sd&if 'DvdkyJ vkyf&rSmyJ}}
q&mOD;wuf&Sdefu pdyfaeaom ykwD;udk vufrSmywf&if;-
]][dku *E´D? 'Du OD;yk? b,frSmwlyghrvJ/ NyD;awmh r&&atmif usdwfBuHxm;&wJU &mxl;u
aeNyD; EkwfxGufzkdUqdkwm b,frSm vG,frvJ udkwifxGef;&JU}}
]]rxGufbJeJUawmif ta&;qdkEdkifw,f/ Oya'jyKvTwfawmfrSm&SdwJU jynfolUudk,fpm;vS,fawG
vufxJudk ppfrufa&;&m umuG,fa&;Xmewm0ef vTJay;yg? 'grS jrefrmjynfu xdxd
a&mufa&muf r[mrdwfwkdU&JU ppftm;xkwfrIrSm yg0ifEdkifr,fvdkU ta&;qkdzdkU aumif;w,f}}
Nidrfíem;axmifaeaom 0efrif;\rsufESmonf 0if;vufoGm;vsuf-
]]tdyfcsftD;u rMumrD jrefrmxJu acgif;aqmifwpfOD;OD;udk umuG,fa&;XmeaumifpDvm
vlBuD;cefUr,fvdkU Mum;&w,f}}
]]vTwfawmftrwfxJu cefUrSmvm;}}
]]r[kwfbl;? vTwfawmftrwfxJu Oya't& rcefUEdkifbl;? tdyfcsftD;BudKufwJUvl a&G;cefUrSm?
ol[m vTwfawmfudkvnf; wm0efrcH&bl;}}
]]'guawmh apmao;w,fav? wpfqifhNyD;wpfqifh oGm;Mu&rSmudk/ jrefrmxJu &mxl;
BuD;BuD;&w,fqdkvnf; enf;wJUtusKd;aus;Zl; r[kwfygbl;}}
]]OD;udkrsm; umuG,fa&;XmeaumifpDvm vlBuD;cefU&if vufcHrSmyJaemf}}
0efrif;onf aoG;em;xifa&mufoGm;[efwlonf/ ndKjrNyKH; NyKH;vsuf-
- 127 -
odef;azNrifh
]]rrSef;0HUygbl; armif&if&,f? twGif;0efuav;u aumifpDvm wufrjzpfEdkifygbl;/
odkUayr,fh rjzpfEdkifwm jzpfw,fqdkygawmh? jrefrmwpfa,muftaeeJU *kPf,lp&mudpö
&,fvkdU vufcH&rSmygyJ [J [J}}
]]OD;udk,fwkdifu NAdwdoQ ppfatmifr,fvdkUrS rxifbJeJU umuG,fa&;Xme aumifpDvm
vkyfr,fqdk&if ppfatmifEdkifa&;twGuf vkyfEdkifyghrvm;}}
uav;&Sufawmhidk? vlBuD;&Sufawmh&,f qkdouJUodkU xdkvlBuD;onf &Suf&SufESifh w[J[J
&,faeavonf/ twefMumawmh rsufESmydk;oyfNyD;-
]]'guawmh OD;wdkU[m tpdk;&trIxrf;awGtaeeJU olUqefpm;&JrS qdkoudk; armif&if&JU? (em&D
udk MunfhvdkufNyD;) uJ pum;ajym&wmawmh aumif;yg&JU? oGm;OD;rS jzpfr,f/ (q&m
OD;wuf&Sdeftm;) q&m reufjzef apmapmvmaemf}}
]]aumif;ygNyD? um;om tac:vTwfvkdufyg? bk&m;ajc&if;u apmifhaeayapaemf}}
]]b,fbufrkcfvJ q&m}}
]]aoG;aq;uefbufu}}
0efrif;onf xdkif&mrS xavonf/ OD;wuf&SdefESifh uRefawmfwkdUvnf; xvdkufMuonf/
0efrif;u uRefawmfhtm;-
]]emrnf b,folwJU}}
]]wifxGef;}}
]]udkwifxGef;wkdUvnf; rSwfxm;ayghav? OD;wkdUuawmh t*Fvdyf&IH;vdkU *smrefwuf&ifvnf;
olUqefpm;&JrS xJuygyJ/ 'DbufrSmawmh *smrefvmr,f rxifbl;aemf? *syefom vmr,f
xifw,f}}
0efrif;tm; wHcg;odkU vdkufydkUMu&if; OD;wuf&Sdefu uRefawmfhudk Munfhvkduf? 0efrif;tm;
Munfhvdkuf vkyf&if;-
- 128 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]b,fvkdjzpfr,fawmh rajymwwfao;bl;? edrdwfMobmuawmh ajy;aew,fAs}}
wHcg;tjyifodkU ajcwpfzufcsxm;aom 0efrif;u-
]]b,fvkdedrdwfvJ}}
]]udkwifxGef;wkdU ocifawGu qdkMuw,f/ ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm? wkdUacwfudkom
a&muf&rnfrSm rvJGygwJU/ ta&SUbufu BuKH;0g;aewJU *syef&JUtvHu ae0ef;tvH jzpf
w,fAs? *syefvmr,fh edrdwfygvdkU qdk&ifqdkEdkifw,f}}
0efrif;onf wnfNidrfav;pm;aomrsufESmjzifh avoHudktkyfvsuf-
]][kwfaumif; [kwfr,fq&m? 'gayrJU odyfrajymeJUOD;? tEÅ&,f&Sdw,f/ uJ uJ oGm;awmhr,f
q&m}}
OD;wuf&Sdefu wHcg;ydwfvdkufonf/ uRefawmfum; OD;wuf&Sdef\ edrdwfzwfykHudk rausEdkif
rcsrf;Edkif jzpfaeonf/ ,if;odkU rausrcsrf;jzpfjcif;onf uRefawmfhrsufESmrSm &Sif;&Sif;BuD;
ay:ae[ef&Sdonf/ taMumif;rlum; wHcg;ydwfNyD; uRefawmfhbufodkU vSnfhvdkufaomtcg
OD;wuf&Sdef\ tNyKH;wpf0ufonf jAKef;ceJ aysmufysufoGm;NyD; pdk;&drfwBuD;ESifh uRefawmfh
rsufESmudk pdkufí Munfhaeavonf/
twefMum wpfa,mufwpfa,muf pdkufMunfhaeNyD;aemuf uRefawmfu-
]]q&m edrdwfzwfykH[m qdk;w,f q&m}}
]]bmjzpfvdkUvJ}}
]]ta&SUuae0ef;xGufonfhyrmy- wkdUacwfudkom a&muf&rnfrSmrvJGyg qkdwmu *syef
vmrSm ajymwmr[kwfbl; q&m&JU? ta&SUuae0ef;xGufwm aocsmovdk uRefawmfwkdU
ArmawG[m udk,fhrif;udk,fhcsif;eJU aeEdkifwJU uRefawmfwkdUacwf a&mufvmrSm aocsmwmudk
ajymwm q&m&JU/ q&mu wvJGt"dyÜm,faumufwm odyfqkd;wmyJ}}
q&mOD;wuf&Sdefonf yufvufukvm;xdkifqDodkU oGm;&if;-
- 129 -
odef;azNrifh
]]edrdwfqdkwm qifwl,dk;rSm; tjzpftysufuav;awGu ay:wmyJ udkwifxGef;&JU? q&mwkdU
uawmh edrdwfzwfp&m&Sd zwfcsvdkufwmyJ? qkd;ovm; aumif;ovm;qdkwm q&mwkdUeJU
rqdkifbl;}}
q&mOD;wuf&Sdefonf yufvufukvm;xdkifrSm xdkifvdkufonf/ uRefawmfu eH&HrSDí rwfwwf
&yf&if; olUtm; awGíMunfhaeonf/
twefMumrS-
]]ckeifuvmwJU twGif;0efu bmvkyfzkdU vmwmvJq&m}}
]]ArmxJu umuG,fa&;XmeaumifpDvm cefU&if ArmxJu twGif;0efwpfa,mufawmh
cefU&r,fvkdU rSef;Muw,f? 'Dawmh olUtcGifhta&; ay:Edkifw,f? aocsmatmif ckuwnf;u
"mwfuav;bmuav; &dkufxm;&wmaygh udkwifxGef;&,f}}
]]olu tckwufaewJU tpdk;&rSm b,folUvlvJ}}
]][J [J Edkifajc&SdwJUvlbufrSm olygrSmyJ/ OD;ykeJU OD;bazwkdU&JU y#dyu© jyif;xefvmw,f
udkwifxGef;&JU}}
]]aemufqkH;tajctaeu b,fvkdvJ}}
]]OD;bazu w&kwfolaX; atmf,k0udk jynfESif'PfcwfzkdU qkH;jzwfw,f? olu jynfxJa&;
udkifxm;awmh vkyfEdkifwmaygh}}
]]atmf,k0qdkwm b,fvdkvlvJ}}
]]bdef;cs? uvyfaxmif tm;vkH;vkyfwJU olaX;yJ}}
]]'Dvkdvludk jynfESif'Pfay;wm aumif;om;yJ}}
]]tif; [kwfawmh[kwfyg&JU? atmf,k0eJU OD;bazwkdUuvnf; &efNidK;&SdMuoudk;? jynfESif'Pf
cwfr,fvkyfawmh 0efBuD;csKyfOD;ykudk atmf,k0u ajy;uyfwmaygh? &efNidK;eJU olUudk jynfESif
- 130 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
'PfcwfzkdU vkyfwmygvkdU ajymowJU/ NyD;awmhvnf; atmf,k0u bJGUjzLvufeufeJUvnf;
aygufw,fvdkU qdkMuw,f/ ckawmh OD;yku 0efBuD;csKyftaeeJU jynfxJa&;0efBuD; OD;baz
qDu atmf,k0trIwGJudk awmif;,lxm;NyD; jynfESif'Pfudk qdkif;xm;vdkufw,f}}
]]&Iyfvnf;&IyfwJU oyGwftlawGygyJ q&m}}
]]'Dt&IyfMum;xJrSm awmrD;avmifawmh awmaMumifvufcarmif;cwfwJUvlu &Sdao;w,f}}
]]b,fvkdvJ q&m}}
]]*VKefapmu OD;yk-OD;baz &efjzpfwJUMum;rSm 0ifupm;NyD; 0efBuD;csKyfjzpfatmif BudK;pm;
aew,f}}
]]Edkifajc&Sdovm;}}
]]*VKefapmu armif&ifwkdUocifawG xifovkd ESHNyDpkwfr[kwfbl;? Edkifajc&Sdw,f}}
uRefawmfonf rSDxm;aomeH&HrS cGmNyD; [dkrSonfrS avQmuf&if;-
]]&Iyfygayhq&m &Iyfygayh/ wpfurÇmvkH; ul;pufr,fh ppfrD;[m Oa&myrSm w[kef;[kef;
awmufaeNyD? 'DtajctaerSm udk,fhjynf csrf;omatmif udk,fhtrsKd; vGwfvyfatmif
rawG;awm raqmif&GufMubl;? udk,fhpm;ayguf? &mxl;wdk;wufaygufom MunfhaeMuw,f/
t*FvdyfqdkwJU e,fcsJUaumifuvnf; uRefawmfwkdUudk umuG,fzkdU emZDawGudk twdkufcdkif;
r,f rBuHbl;? uRefawmfwdkU vufatmufcHEdkifiHawGudk vufrvGwfatmifom BuHNyD;aew,f/
&k&Sm;eJUaygif;NyD; emZDudkwkdufr,f rBuHbl;? &k&Sm;bufudkom emZDawG ppfrsufESmvSnfhoGm;
atmif vkyfBuHaew,f/ NAdwdoQe,fcsJUorm;&JUajcudk &k&Sm;u aumif;aumif;em;vnfw,f?
emZDawG olUbufvSnfhrvmatmif emZD*smreDeJU qkdAD,uf&k&Sm; wpfOD;eJUwpfOD; rusL;ausmf
a&;pmcsKyf csKyfvkdufw,f/ emZDwyfawGu ydkvefjynfxJ 0ifwJUtcgrSm &k&Sm;u 1920ckESpf
wkef;u ydkvefodrf;xm;wJU &k&Sm;ydkifeufajrrsm;udk jyefodrf;vkdufw,f/ 'Dvkdodrf;vkdufwm
udk [pfwvm rcHr&yfEdkifjzpfcJUw,f/ odkUayr,fh bmrSrwwfEdkifbl;? &k&Sm;e,fedrdwfvnf;
ydkNyD; ckdifcHUoGm;w,f/ aemufqkH;rSmqdk&if t*Fvdyf[m zifvefudkokH;NyD; emZD*smreDeJU &k&Sm;
ppfjzpfatmif vIHUaqmfao;w,f? zifvef&JU e,fcsJUaemufvdkuf tvkdawmf&dtpdk;&uvnf;
&k&Sm;eJU rusL;ausmfa&;pmcsKyf csKyfzdkUawmif oabmrwlbl;? 'gaMumifh zifvefeJU &k&Sm;
- 131 -
odef;azNrifh
ppfjzpfaew,f/ zifvef-&k&Sm;ppfeJU ywfoufNyD; emZD*smreDvnf; bmvkyf&rSef;rod jzpfae
w,f/ t*Fvdyfvnf; bmvkyf&rSef;rod jzpfaew,f/ tck t*Fvdyfe,fcsJUorm;[m tBuD;
tus,f acsmufusaew,f/ uRefawmfwkdU ArmawG[m t*Fvdyftcuf ArmhtcsufqdkwJU
a<u;aMumfoHeJU t*Fvdyfvufu b,fenf;eJUrqkd vGwfvyfatmif wdkuf,l&r,f/ 'Dvdk
csufaumif;rSm ArmhvGwfvyfa&;twGuf bmrSrvkyfbJ udk,fusKd;MunfhNyD; &mxl;&&kH? &mxl;
NrJ&kHom vkyfaeMuwJU acgif;aqmifawGudk uRefawmf &GHw,f? atmhESvkH;emw,f}}
odkUuvdk [dk[dkonfonfavQmuf&if; ocifw&m;a[maomavjzifh ajymNyD;aemuf aA'u0def
OD;wuf&Sdef\ wkHUjyefcsufudk odvkdojzifh olUtm; vSnfhMunfhvkdufavonf/ OD;wuf&Sdefum;
BuD;pGmaomorm"djzifh rsufpdrSdwfum ykwD;pdyfvsuf &Sdavonf/ yg;pyfrSvnf; wwGwfwGwf
&Gwfzwfaeavonf/ uRJyg;apmif;wD;jzpf&onf[k qkd&rnfvnf; tcuf/ ykwD;pdyfaeoltm;
uRJESifhrEIdif;tyfygNyD/ odkU&mwGif q&mOD;wuf&Sdeftm; enf;enf;rQ rauseyfEdkifyg/ uRefawmf
onf q&mOD;wuf&Sdeftm; rsufapmif;BuD;xdk;í tMumBuD;yif Munfhaeao;onf/ olum;
uRefawmf pum;ajym&yfoGm;onfudk tenf;i,frQ *&kxm;[efr&Sd? rsufpdwpfcsufrQ zGifh
rvm? pdyfykwD;udkom wGifwGif pdyfaeonf/
uRefawmfonf q&mOD;wuf&Sdeftm; rausreyfjzpfonfESifhtrQ tdyf&mvdyfudk &efrlaerd
onf/ 'dkif;ceJypfcsNyD; aqmifhBuD;atmifhBuD;ESifh cif;vkdufonf/ Akef;ceJ Akef;ceJ &dkufESufNyD;
zkefcgvkdufonf/ OD;wuf&Sdefum; orm"daumif;vS\/ wpfcsufuav;rQ uRefawmhfbufodkU
rMunfh/ odkU&mwGif ykwD;pdyfaeaomvufonf wjznf;jznf;aES;vmonfudk jrif&onf/
uRefawmfonf jcifaxmifcsNyD; tdyfvkduf\/ OD;wuf&Sdeftm; rauseyf&mrS EdkifiHa&;
acgif;aqmifBuD;rsm;tm; rausreyfjcif;odkU a&mufoGm;avonf/ udk,fusKd;&Sm idkUb
orm;BuD;awG? wkdif;jynfvGwfvyfa&;udk arhxm;NyD; pm;cGufvkyf&if; cGufapmif;ckwfae
MuwJU vlBuD;awG? 'if;wdkUjzKwfcsNyD; ocifawG vli,fawG wufrSaumif;r,f/
idkUbacgif;aqmifBuD;rsm;tm; rausreyfjzpfvm&mrS udk,fhudk,fudk,f rausreyf jzpfvm
jyefonf/ iguaum bmvkyfaeovJ/ EdkifiHa&;orm; a,mifa,mif? owif;pm t,f'Dwm
a,mifa,mif? EdkifiHa&;ajcovkH;tdrfwdkif vkyfawmhrnfh a,mifa,mif? ajcajcjrpfjrpf tvkyf
tudkif vkyfNyD; rdbaus;Zl;qyf vkyfauR;awmhrnfh a,mifa,mif/ wifxGef; xdxda&muf
a&muf vkyfcJUwJU tvkyfwpfckom &Sdw,f/ rjrrSDESifh MumckdwmygyJ/
- 132 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]jzef;} ceJ Murf;jyifay:odkU pdyfykwD;ukH; vGwfusoHudk Mum;&ojzifh tawG;&yfoGm;avonf/
q&mOD;wuf&Sdef tdyfaysmfoGm;[efwlonf/ uRefawmfvnf; ykwD;pdyfNyD; tdyf&vQif aumif;
avpG[k atmufarhrdavonf/
tdyfaysmfawmh uavm[dkw,f rjrrSD\ &ifcGifxJodkU a&mufoGm;avownf;/ /
- 133 -
odef;azNrifh
56
vQKdU0SufpGm aqG;aEG;yJ G
uRefawmfonf a,mifcsmcsmjzpfaeonfrSm &uftawmfMumoGm;avonf/ OpömapmifhESifh
awGUcJU&aom vdyfjymvSonfh vlysKduav;rsm; wrIdifrIdifwawGawG jzpfae&ykHrsKd;ESifh
uRefawmfhjzpfykH cyfqifqifwlonf/ OpömapmifhESifh xyfawGUcsifaeonf/ odkU&mwGif vdyfjym
Ekwf,lvkdufvdrhfrnf[laom owday;pum;udkvnf; aMumufaeonf/
rjrrSDxHodkU oGm;vdkufcsifonf/ b,folrS rodEdkifaom qdwfuG,f&mt&yfwGif ESpfa,muf
wnf; aeEdkifatmif BudK;yrf;vdkufcsifonf/ odkU&mwGif pdwfoGm;wdkif; udk,frygacs/
MumckdonfhtjypfESifh Mumcdk&if;vlrdrnfh tjzpfrsm;udk aMumufonfvnf; rSef\/ odkU&mwGif
rcifopfuav;ay:wGif xyfumxyfum opömazmuf&rnfudk ydkvdkU aMumufaerdonf/
odkUjzpfvQif rjrrSDtm; vkH;0tqufjzwfNyD; rcifopftay:rSm vkH;0 wpforwfwnf; opöm
wnfEdkifonfvm;/ onfvkdvnf; r[kwf/ &wemodkufwGif;rSm pnf;pdrftrsKd;pkH cHpm;&if;
awGUcJU&aom Opömapmifhr rjrrSDudk tmomirf;irf; rwrf;wbJ raeEdkif/ onfvkd tmom
irf;irf; wrf;waeaom rpifMu,faom *VKefawmfonf jzLpifonfh rcifopfteD;odkU
ruyfxdkuf[kvnf; xifonf/ xkdUaMumifh rcifopfqDodkU oGm;zkdUqdkvQif pmoifay;&efyif
a&SmifuGif;aeavonf/
owif;pmwkdufodkUvnf; tvkyfvkyf&ef rqif;jzpfyg/ jra&,OfwGif aiG&GufzGifhNyD; a&TavS
pD;ae&mrS aeylyl zkwfwaxmif;axmif;xaeaom vrf;ay:wGif vSnf;ajymif;pD;&rnfudk
ysif;&d pufqkyfaeouJUodkU &Sdayonf/
odkUjzifh uRefawmfhrSm &uftawmfMumatmifyif a,mifcsmcsmjzpfaeavonf/
odkU&mwGif uRefawmfu a,mifcsmcsmjzpfaeaomfvnf; urÇmavmuBuD;u a,mifcsmcsm
jzpfaeonf r[kwfay/ urÇmavmuBuD;wpfckvkH;onf jywfjywfom;om; a&GUvsm;vsuf
&Sdonf/ uRefawmfu a,mifcsmcsmjzpfaeovdk [pfwvmu a,mifcsmcsmvkyfaeonf
r[kwf/ Oa&mywpfwkdufvkH;udk vTrf;rkd;BuD;pdk;&ef [pfwvmpuf,EÅ&m;BuD;onf b,f
- 134 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
cvkwfuefoif;udkrQ ta&;rxm;bJ acG;oGm;pdyfvnfvsuf Oa&my EkdifiHi,fuav;rsm;
ay:odkU ausmfjzwfarmif;ESifaeavNyD/ *syefzufqpfppfom; 6oef;ausmfwkdU\ vSHpGyfrsm;
onf *syefwufaea&mifatmufwGif wzswfzswfawmufyae&m NAdwdoQjcaoFhBuD;onf olU
om;aumifrsm; vGwfrxGuf&ef yg;pyfNzJvsuf ajconf;vufonf;rsm;xkwfum apmifhMuyf
vsufaeonf/ ]t*Fvdyftcuf-Armhtcsuf} [laom a<u;aMumfoHudk av;eufpGm ,kHMunf
NyD; vGwfvyfa&;t&,lrnf[k t"dXmefjyKxm;aom Armhom;aumif;&wemwkdUuvnf;
ajAmiftwdtvif;wpfrsKd;? wdwfwdwfqdwfqdwf vQKdU0Sufwpfenf; pnf;&kH;vsuf aeMuav
onf/ uRefawmfwpfa,mufwnf; a,mifcsmcsmaevQif urÇmavmuBuD;wpfckvkH;onf
uRefawmfhtay:rSm eif;ausmfoGm;Muayvdrhfrnf/
wpfaeUoü ta&;awmfykHtwGif;u ausmif;om;acgif;aqmifwpfOD; jzpfcJUol uRefawmfESifh
&if;ESD;vSaom &Jabmfudkat;aiGonf uRefawmfhxHodkU armBuD;yef;BuD;ESifh a&mufvmonf/
olonf touf&IrSefonfhwdkifatmifyif rem;awmhbJ-
]]&Smvdkuf&wm zkd;wifxGef;&m? owif;pmwkdufudk tacgufacguf oGm;&Smw,f? urm&Gwf
udkvnf; a&mufw,f? ckrS awGU&awmhwmyJ}}
]]&Srf;jynf tvnftywfoGm;aew,fAs? bmudpörsm; &SdvdkUwkH;}}
]]eufjzefn cifAsm; tpnf;ta0;vm&r,f? aqG;aEG;yJG&Sdw,f? vmjzpfatmifvmaemf}}
]]b,frSmvJAs}}
]]wuúodkvf t*FvdyfpmXmeeJU aeUausmif;om;rsm; tyef;ajzcef;Mum;u jrufcif;ay:rSm}}
]]tdk jrufcif;ay:rSm}}
]][kwfw,f}}
]]b,ftcsdefvJ}}
]]n&Spfem&Drxdk;cif q,fhig;rdepftvdkrSm tJ'Dudk ta&mufvm&r,f}}
- 135 -
odef;azNrifh
]][mAsm arSmifaerSmaygh? nqdk&if tJ'Dem;rSm rD;wpfvkH;rS xGef;xm;wm r[kwfbl;}}
]]arSmifvdkU wrifa&G;wmaygh udk,fhvl&JU}}
]][if bmtpnf;ta0;rkdUvJ udkat;aiG}}
]]aqG;aEG;yGJvdkU ac:csifac:? pum;ppfxkdk;yJGvdkU ac:csifac:}}
]]bmudpöudk aqG;aEG;&rSmvJ}}
]],aeU ArmhvGwfvyfa&;vkyfief;wGif vufeufudkifykefuefrI vkyfEkdifonf qdkwmudk tqdk
wifoGif;olu oGif;NyD; uefUuGufolu uefUuGuf&r,f/ vl 30avmuf zdwfxm;w,f/
tpnf;ta0;vmolwdkif;[m yg0ifaqG;aEG;NyD; xifjrifcsufay;&r,f/ uJ oGm;r,f? 'Dudpöudk
vQKdU0Sufxm;aemf}}
udkat;aiGonf armBuD;yef;BuD;ESifh jyefawmhrnfvkyfonf/ uRefawmfu qGJxm;NyD;-
]]aeygOD;As? pum;pjrnfuav;rsm; ajym&atmif}}
]]raeEdkifawmhbl;? oGm;p&mawG &Sdao;w,f/ tcsdefrSef&r,faemf? NyD;awmh vlydkrac:cJU&bl;}}
]]b,folawG vmMurSmvJ}}
]]'gawG ar;raeeJU &JabmfwifxGef;? [dkusawmh awGUrSmaygh/ &JabmfwifxGef; rodwJU
vlawGvnf; ygrSmyJ}}
ajymajymqdkqkdESifh udkat;aiG xGufoGm;avonf/ udkat;aiGESifh rawGUonfrSm rsm;pGm
rMumvSao;yg/ odkU&mwGif udkat;aiGonf rsm;pGm ajymif;oGm;onf[k xifrdonf/ olUrSm
&Twfaemufaemuftrlt&mrsm; rawGU&awmhacs/ av;eufwnfNidrfvmonf[k xifonf/
bmrQ*&krpdkufbJ vGwfvGwfvyfvyf oGm;vmaexkdifaom udkat;aiGvnf; r[kwfawmhbl;
[kxifonf/ olUrsufpdrsm;onf usD;rsufpdrsm;uJUodkU pdk;&drfp&m? rouFmp&mawGudk pl;prf;
&SmazGae[ef&Sdonf/
- 136 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
odkU&mwGif xdkrsufpdrsm;jzifh uRefawmfhtm; MunfhoGm;cJUonfr[kwf/ olUzdwfac:csufESifh
ywfoufNyD; uRefawmf a,mifcsmcsmjzpfaevdrfhrnf[k ol vkH;0pdk;&drf[efrwl/ olonf
uRefawmfhtm; ,kH,kHMunfMunfESifh zdwfoGm;\/ &Jabmf&Jbufjzpfaom uRefawmfhtay:0,f
ouFmuif;pGmjzifh olwkdU vQKdU0Sufa&;vkyfief;wGif yg0if&ef uRefawmfhtm; zdwfac:oGm;
avonf/
trSefpifppf ol\zdwfac:jcif;onf uRefawmfhtm; a,mifcsmcsmjzpfaeaomb0rS u,fwif
vdkufbdouJUodkUyif &Sdayawmhonf/
aemufwpfaeUnae csdef;xm;aomae&modkU vmcJUonf/ tcsdefraphwwfao;ojzifh bJGUESif;
obif taqmufttkHBuD;udk &pfoD&pfoD vSnfhywfNyD; ae&ao;onf/ tcsdefaphaomtcg
&kH;cef;rsm;bufrS0ifNyD; aeUausmif;om;rsm;tcef;qDokdU oGm;onf/ aemufrS jrufcif;xJodkU
qif;vkdufonf/ arSmifBuD;rnf;rnf; r[kwfaomfvnf; wpfa,mufESifhwpfa,muf oJuJGpGm
rjrifEdkifaom tarSmifjzpfavonf/ uRefawmfht&if 5a,muf a&mufaeavNyD/ teD;odkU
uyfoGm;aomtcg udkxGef;&SdefESifh udkat;aiGwkdUudk awGU&onf/ olwkdUu uRefawmfhtm;
bmrQrajymbJ vuf[efajc[efjzifhom xdkifckdif;onf/ jrufcif;ay:rSm bmrQcif;rxm;/
qD;ESif; tenf;i,fusaeojzifh cyfpdkpdkjzpfaeonf/ uRefawmfESifh wpfNydKifeufvkdvdkyif
[dkbufuwpfa,muf 'Dbufuwpfa,muf vrf;trsKd;rsKd;jzifh a&mufvmonf/ &lyaA'
XmeqDrSyif vmoluvmao;onf/ wpfa,mufrsufESm wpfa,muf BudK;pm;Munfh&onf/
udkat;aiGajymouJUyif odolvnf;ygonf/ rodolvnf;ygonf/ uRefawmfodolrsm;um;
1300jynfhESpf ta&;awmfykHtwGif; awGUcJU? twlvkyfcJUaom &Jabmfrsm;om jzpfavonf/
uRefawmfhrSm &ifzdkaeonf/ aMumufjcif;? pdk;&drfjcif; ponfwdkUaMumifhum; r[kwf? tpnf;
ta0;\ tav;teufonf arSmif&dyfqdwfuG,f ywf0ef;usifESifh yl;aygif;NyD; uRefawmfhtm;
acsmufcsm;aeapavonf/ tpyxrü tcsif;csif; wkd;wkd;uav; ajymMuonf/ pum;vnf;
enf;vSMu\/ rqlrnHbJESifh ta&;awmfykHaoG;<uaeMujcif;yif jzpfonf/ tm;vkH;onf
arSmifBuD;rnf;rnf;xJrSm ajczsm;axmufNyD; vkyfBuHrIBuD;qDodkU avQmufoGm;aeMuonfESifh
wlvSonf/
udkxGef;&Sdefu pum;tacstwifajymyJGudk zGifhavonf/ ]vufeufudkifykefuefrI vkyfEdkifonf}
[laom tqkdudk wpfa,mufu oGif;NyD; tjcm;wpfa,mufu uefUuGufvdrhfrnf/ pum;udk
wwfEdkiforQ wkd;wkd;ajym&rnf/ vlwdkif; yg0ifaqG;aEG;&rnf/ b,fol tqdkoGif;NyD; b,fol
uefUuGufol jzpf&rnf[k BudKwifpDpOfrxm;/
- 137 -
odef;azNrifh
udkxGef;&Sdef-
]]uJ b,folu tqdkpoGif;rvJ}}
uRefawmfwkdUonf wpfa,mufrsufESmwpfa,muf MunfhMuonf/ arSmifxkrSm rsm;pGm
rodyfonf;vSojzifh b,folb,f0gjzpfonf[k odEdkifMuaomfvnf; b,folonf b,f
rsufESmxm;rsKd; xm;aeonf[k rsuf&dyfjcnfudkum; rcefUrSef;EdkifMuacs/
udkxGef;&Sdef-
]]uJ vkyfav? wpfa,mufa,mufupNyD; tqdkoGif;rSaygh}}
rsm;rsm;rwdkufwGef;&yg? MumMumrapmifh&yg/ ta&;awmfykHtwGif;u AdkvfatmifausmfESifh
twl twGif;0ef&kH;rsm;a&SUrSm t&dkufcHcJU&zl;aom ausmif;om;acgif;aqmifwpfOD;jzpfol
udkvSNrdKifu tqdkoGif;ygawmhonf/ vufeufudkifolykefxzkdU tcsdefusaeNyDjzpf&kHru xEdkif
aomtajctae &SdaMumif; tqkdoGif;avonf/ e,fcsJUorm;tcsif;csif; ppfjzpfaeaom
tcsdefwGif t*Fvdyfonf acsmufusaeNyDjzpfaMumif;? t*Fvdyftcufonf Armhtcsuf jzpf
aMumif;? t*Fvdyf\&efolonf ArmhrdwfaqGjzpf&rnf jzpfaMumif;? t*Fvdyfonf ArmwkdUtm;
tomwMunf at;csrf;aomenf;jzifh vGwfvyfa&;ay;rnf r[kwfonfrSm vGefcJUaom
ta&;awmfykHu oufaojycJUNyDjzpfaMumif;? vlxku tMurf;rzufbJ qlylvIyf&Sm;EdkifonfrSm
xkdta&;awmfykHxuf b,fawmhrQ rydkEdkifawmhNyDjzpfaMumif;? xkdUaMumifh vufeufudkif
olykefxrS jzpfrnfudk em;vnfaeMuaMumif;? xkdodkUaom em;vnfrI&SdvQif olykefxEdkifrnf
jzpfaMumif; wifjy\/
udkvSNrdKifrSm at;at;jznf;jznff; ajymonf/ toHrSmvnf; wkd;vSonf/ okdUaomf tm;vkH;u
pdkufNyD; em;axmifaeMu\/ tjcm; pum;&nfvkyGJrsm;ESifh jcm;em;vSonf/ &,fp&m jyufvkH;
ryg/ a0a0qmqm pum;wefqmryg/
udkvSNrdKif wifjyNyD;oGm;aomtcg vkH;0qdwfNidrfoGm;\/ jynfvrf;ay:rSyif bmoHrQ a&muf
rvm/ tif;vsm;qDrSmvnf; nOfhiSufoHrsm; rMum;&ao;/
udkxGef;&Sdef-
- 138 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uJ b,fol uefUuGufrvJ}}
uRefawmfum; axmufvnf;axmufcHcsifonf? uefUvnf; uefUuGufcsifonf/ rSefonf?
vufeufudkif olykefxrS e,fcsJUt*FvdyfatmufrS vGwfajrmufrnf/ vufeufudkif olykef
x&efvnf; taumif;qkH;tcsdef a&mufaeNyD/ okdUaomf vufeufudk b,fodkU &,lMu
rnfenf;/ vufeuf&rnftxifESifh urm&GwfrSmaewkef;u ocifwifBuD;udk udk;uG,f
qnf;uyfcJUonf r[kwfavm/ udk<u,fu owif;ay;vkdUom ykvdyfowif;ay; xkd
ocifwifBuD;ESifh cyfuif;uif;aecJU&onf r[kwfavm/
udkxGef;&Sdef-
]]uJ &JabmfawG pdwfxJrSm&Sdwm 0Sufrxm;MueJU? xifwmudkajymyg/ vGwfvGwfvyfvyf
jiif;ckHaqG;aEG;Edkifygw,f}}
NidrfNrJNidrfaeMuonf/ uefUuGuf&ef cufaeMu[ef&Sdonf/ okdUr[kwf tm;vkH;yif tqdkESifh
oabmwlaeMuoavm/
twefMum apmifhqkdif;aeNyD;aemuf udkat;aiGu-
]]tqdkudk uRefawmf uefUuGufw,f? aoaocsmcsm&Sif;NyD; uefUuGufyg&ap}} [k cGifhawmif;
onf/ olonf udkxGef;&Sdefudkom cGifhawmif;onfr[kwf? uRefawmfwkdUtm;vkH;udk cGifhawmif;
onf/ udkat;aiGu uefUuGufjcif;twGuf uRefawmftHUMoonf/ olUvkdvlu rm;rm;
rwfrwf vufeufudkifykefuefEdkifonf} [laom tqdkbufwGif &yfae&rnf r[kwfygavm/
udkat;aiGonf ]t*Fvdyfe,fcsJUtcuf Armhtcsuf} qkdaomaqmifyk'fudk vufcHonf?
odkUaomf t*Fvdyf\&efolonf ArmhrdwfaqG[laomtcsufudk vufrcH/ t*Fvdyf\&efol
*smreDESifh rMumrD &efoljzpfrnfh *syefwkdUonfvnf; e,fcsJUorm;rsm;yif jzpfonf/ tvGef
qdk;&Gm;aom zufqpfrsm; jzpfonf/ olwkdUvnf; olrsm;EdkifiHrsm;udk t"r® odrf;ydkufxm;
olawGjzpfonf/ xkdUaMumifh t*Fvdyf\&efolwkdif; ArmhrdwfaqG rjzpfEdkif/ NyD;cJUaom
ta&;awmfykHxuf ydkrkdBuD;rm;aom vufeufrygaom vlxkvIyf&Sm;qlylrI? Edk;Mum;rI
r&SdEdkifawmhbl;qdkaom t,ltqudk udkat;aiGu vufrcH/ NyD;cJUaom ta&;awmfykHrSm
vlxkonf pnf;&kH;a&;awmifhwif;jcif;r&SdbJESifh ygvmjcif;jzpfonf/ acgif;aqmifay;aeaom
wkdUArmtpnf;t&kH;yifvQif pnf;urf;pepf rusvS/ awmifolv,form; tpnf;t&kH;rsm;ESifh
- 139 -
odef;azNrifh
tvkyform; tpnf;t&kH;rsm;onf ususeer&SdcJU? xkdUaMumifh pnf;&kH;a&; rsm;rsm;
vkyf&OD;rnf/ pnf;&kH;rIckdifrmaom vlxkta&;awmfykHESifh pnf;urf;aumif; pepfusaom
wkdUArmtpnf;t&kH; acgif;aqmifrIjzpfvmvQif NyD;cJUaom ta&;awmfykHxuf ydkrkd BuD;us,f
&kHru atmifjrifrItrsm;tjym;&rnf/ vufeufudkif ykefuef&efonf pdwful;í vG,fonf/
ajymívG,fonf/ yxrqkH; vufeuf&&efyif cufao;onf/ vufeuf&NyD xm;OD;awmh?
udkifwwfzkdU vkdao;onf/ wdkufenf;cdkufenf;? ppfa&;ppf&mrsm;udk em;vnf&OD;rnf/
igwkdUrSm olykefom xcsifMuonf? þt&nftcsif;rsm; bmrQr&Sdao;/ xdkUaMumifh
vufeufudkif olykefrxEdkifao;/
udkat;aiGonf odkUuvdk acgif;aqmifí uefUuGufvdkufaomtcg uefUuGuf&JolawG
ay:vmavonf/ uefUuGufp&m tcsuftvufawG ay:vmonf/ axmufcHonfhbuf
rSvnf; axmufcHp&m? acsyp&mawG trsm;tjym; ay:vmavonf/ wkd;wdk;wdk;wkd;
pum;ajymr&awmhacs/ twdkuftcHajymMu&if; avoHus,fvmonf/ udkxGef;&Sdefu
xdef;ay;&\/ wpfckawmh xif&Sm;onf? tm;vkH; pdwf0ifpm;pGm yg0ifMuonf/ uRefawmf
um; ESpfzufrSaeNyD; ajymqdkaqG;aEG;aerdavonf/ uRefawmfomruyg? tcsKdU&Jabmfrsm;
rSmvnf; ESpfzufajymp&m &SdaeMuavonf/
NcKHípOf;pm;vdkufaomtcg EdkifiHwum tajctae? ppftajctaeaMumifh t*Fvdyfe,fcsJU
orm;tm; vufeufudkifykefuef&ef tcsdefusaeonf/ jynfolvlxkuvnf; Ekd;Mum;vsuf
&Sdonf/ pnf;&kH;ay;zkdUvdkonf/ b,fenf;ESifh&& vufeuf&atmif ,l&rnf/ EkdifiHjcm;
tultnDudk vdr®myg;eyfpGm okH;&rnf/ udk,fhvGwfvyfa&;twGuf udk,fwkdufaepOf *syef
qDu tultnD&vQif tokH;cs&rnf [lí oabmaygufMuavonf/
þtacstwifajymyGJrSm uRefawmfwkdUonf txufygtwdkif; oabmaygufMuaomfvnf;
qkH;jzwfcsufcsrSwfjcif;um; r&Sday/ udkxGef;&SdefESifh udkat;aiGwkdUonf qkH;jzwfcsufcsaom
tpnf;ta0; r[kwfaMumif;? tacstwif ajymyJGomjzpfaMumif; twefwef owday;Mu
onf/ olwkdUonf tacstwifajymyJGrSm ajymqdkMuaom pum;rsm;udk axmufNyD; uRefawmf
wkdUtm; tuJcwfMu[efwlonf/ ,kHMunfavmufol? r,kHMunftyfol? em;vnfrI&Sdol?
em;vnfrIr&Sdol ponfjzifh olwkdUpdwfxJrSm pm&if;wkdUxm;Mu[ef wlonf/ xkdUaemufrS
wpfOD;pD csOf;uyfum ajymoifhonfudk xyfajymNyD; wm0efay;oifholudk ay;&efjzpfavonf/
uRefawmfwkdUonf ajAmifwnfaxmifxm;aom ausmif;om;rsm;or*¾? awmifolv,form;
tpnf;t&kH;? tvkyform; tpnf;t&kH;wkdUESifh wkdUArmtpnf;t&kH; wkdUudkom ydkrdk
- 140 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
awmifhwif;atmif vkyfMu&rnfr[kwf? vQKdU0Sufa&; tzJGUtpnf;rsm;vnf; zJGUpnf;Mu&rnf/
tu,fí vufeuf&vQif udkifwwfatmif? ppfwkdufwwfatmif avhusifhxm;Mu&rnf/
ppfa&;ppf&m ynmy&d,m,f aoe*FAsL[mrsm;udk avhvmxm;Mu&rnf/ *smrefemZDwdkUonf
aoewftppfr&cif opfom;aoewfxrf;NyD; avhusifhcJUMu&onf r[kwfygavm/
nq,fem&DavmufwGif vlpkcGJMuavonf/ vlpkcJGaomtcgrSmvnf; tpnf;ta0;odkU vmcJU
Muovdk [dkbufodkUESpfa,muf? onfbufodkUokH;a,muf? [dkMum;wpfa,muf? onfMum;
ESpfa,muf ponfjzifh tvQKdtvQKd xGufcGmoGm;apjcif;jzifh cGJvdkufavonf/
tif;vsm;uefay:wGif nOfhiSufrsm;onf atmfjrnfysHoef;um aeMuavNyD/ bJGUESif;obif
taqmufttkHBuD;onf arSmif&D&DwGif xkxnfBuD;rm; cHUnm;pGmESifh ay:vGifaeonf/
avSum;0 tkwfwdkifESpfwkdifwGif wifíxGef;xm;aom a<ujzLrD;vkH;BuD; ESpfvkH;rSwpfyg;
tm;vkH;aomrD;rsm;udk Nidrf;xm;onf/ ,k'oefaumvdyf qif0ifatmufrSmvnf; a<ujzL
rD;vkH;BuD;wpfvkH; vif;aeao;onf/
avjynfuav; aqmfaoG;vsuf&Sd\/
uRefawmfonf udkxGef;&Sdef? udkat;aiGkwkdUESifhtwl bJGUESif;obif taqmufttkHa&SUrS
jzwfNyD; jynfvrf;bufodkU avQmufvmcJU\/
udkxGef;&Sdefonf aq;ayghvdyfwpfvdyfudk rD;nSdNyD;aemuf-
]]'DaeUn b,frSmtdyfMurSmvJ}}
udkat;aiG-
]]BuKH&myJAsm}}
uRefawmf-
]]uRefawmfuawmh bwfpfum;&ao;&if NrdKUxJ jyeftdyfr,fvdkU}}
udkxGef;&Sdef-
- 141 -
odef;azNrifh
]]bwfpfum;&r,f rxifbl;}}
udkat;aiG-
]],leD,H 0iftdyfMuygpdkUAsm}}
uRefawmfwkdUESpfa,mufpvkH; olUtBuHudk oabmwlMuonf/
udkxGef;&Sdef-
]]tif;vsm;uefay: avQmufMuOD;pdkUAsm}}
udkat;aiG-
]]nOfheufNyDAsm}}
uRefawmf-
]]nOfheufvnf; bmjzpfvJAsm? oef;acgifqkd&if ydkawmifaumif;OD;r,f/ ckESpfpOfMu,fajymif
tNrD;axmifwmudk aumif;uifrSm jrifEdkifr,f? oef;acgif,H avjynfaoG;awmh at;wm
uav;vnf; cHpm;&r,f/ *dk;vfprpf[m vef'efNrdKUawmfBuD;rSm nOhfeufoef;acgif avQmuf
vnfNyD; pma&;cJUwm vlBudKufrsm;oGm;w,f r[kwfvm;}}
udkxGef;&Sdef-
]]vmAsm udkat;aiG? b,folrS vrf;ravQmufwJUtcsdef avQmuf&wm t&omwpfrsKd;aygh/
udkwifxGef;vnf; *dkvf;prpfudk tm;usNyD; pma&;csif&if a&;Edkifwmaygh/ owif;pmq&m
vkyf&kHeJU rpm;avmuf&if pma&;NyD; jznfhEdkifw,f}}
uRefawmfwkdUonf tif;vsm;uefaygif&dk;qDodkU vmcJUMuonf/ aumif;uifrSm Munfvif
ojzifh Mu,fwm&m pkHvifvSayonf/ Mu,fa&mifawGu awmfawmfvufonf/ a&rsufESm
jyifrS jyef[yfaom tvif;u awmfawmftm;&Sdonf/
- 142 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkat;aiG-
]]udkwifxGef; pma&;csif&ifawmh ajcmufrdkifcGJa&mufatmifoGm;As? armfawmfum;eJU vmMuwJU
twGJawGudk awGUaumif; awGU&OD;r,f}}
uRefawmf-
]]aeygapAsm? vlrsm;rodapcsifvkdU olwkdUbmom 'Dta&mufvmNyD; wGJMuwm? uRefawmfwkdU
u vlodewfMum;jzpfatmif pmra&;MuygpdkUeJU? 'gxuf uRefawmf owif;pmwdkufu
tvkyfxGufawmhr,f}}
udkat;aiG-
]]bmaMumifhvJAs}}
]]'Dtvkyfvkyf&wm awmifrusajrmufrusygAsm? udk,fhrdb vkyfauR;&atmifvnf; 0ifaiG
r&bl;? pmqifoif&atmifvnf; tcsdefydkr&bl;? EdkifiHa&;udkvnf; uRwfuRwfvGwfvGwf
rvkyfEdkifbl;/ NyD;awmh cifAsm;wkdUodwJUtwkdif;yJ EdkifiHjcm;owif;rSmawmh rqkd;ygbl;?
EdkifiHjcm;a&;&m aqmif;yg;wkdUbmwdkUvnf; uRefawmfBudKufwmuav;awG xdk;Edkifygw,f?
jynfxJa&;usawmh odyfqkd;w,f? uRefawmfwkdUowif;pmu wkdUArmtpnf;t&kH;udk
acgif;wnf wkdufw,f? OD;ykeJU*VKefOD;apmwkdU tpdk;&udk axmufcHw,f? 'gaMumifh uRefawmf
vdyfjymroefUbl;? xGufcsifNyD}}
udkxGef;&Sdef-
]]cifAsm;r&Sdvnf; 'Dowif;pm 'gawGa&;aerSmyJ r[kwfvm;}}
]]a&;aerSmaygh/ uRefawmfa&;vdkwmawGcsnf; ygaewmrSr[kwfbJ? uRefawmf 'Dowif;pmrSm
&Sdwm r&SdwmeJUawmh rqdkifygbl;}}
udkxGef;&Sdef-
- 143 -
odef;azNrifh
]]'gjzifh xGufzdkUrxGufzkdUrSm 'D[m xnfhrpOf;pm;eJU/ ynmqufoifzkdUaum pdwful;ao;
ovm;? bmoifcsifwmwkH; udk,fhvl&JU}}
]]odyf pdwfrul;ygbl;Asm? t&ifuom pdwful;wmyg}}
udkat;aiG-
]]rjrifhOD;&JU nTefMum;csuft& pdwful;wm r[kwfvm;}}
uRefawmfu oJUoJU&,fvkdufonf/
udkxGef;&Sdef-
]]tckaum nTefMum;csufu wnfwkef;yJvm;}}
]]rwnfawmhygbl;Asm? uRefawmfu 'gawmh rvkyfEdkifbl;vdkU ajymvkdufNyD;NyDyJ}}
]]'gjzifh tvkyfxGufzkdU rxGufzdkUrSm ynmqufoifa&;qdkwm xnfhrwGufeJUawmh udk,fhvl/
EdkifiHa&;wm0efxrf;zdkUuawmh 'Dvkd&Sdw,f? aemif cifAsm;udkay;r,fhwm0ef[m tvkyfwpfckck
vljrifoljrifcHNyD; vkyfaerSjzpfr,f/ ck owif;pmq&m vkyfaew,fqkdygawmh? ykvdyfu
odyfrouFmjzpfrSm r[kwfbl;/ bmtvkyfrSrvkyfwJU uRefawmfwkdUvdk vlawGudkom odyf
rouFmwmAs/ 'Dawmh uRefawmfwkdU vQKdU0Sufa&;vkyfief;awG? ta&;awmfykHvkyfief;awGrSm
cifAsm;udk ykPÖm;wdkifvdk vkyfxm;&rSmyJ/ uRefawmfwkdU tquftoG,fawGudk cifAsm;u
wpfqifh vkyf&r,f? 'Dwm0efcH cifAsm;udkay;zdkU pDpOfxm;Muw,f/ 'Dawmh 'DtvkyfrSm
raysmfvdkU xGufawmifrS tvkyfwpfckckawmh vkyf&vdrfhr,f}}
Mu,fa&mifESifh a&a&mifjyeftvif;wGif uefaygif&dk;vrf;uav;rSm xif;ae\/ ajrmufav&l;
uav; xvmonf/
udkat;aiG-
]]ckESpf aqmif;uvnf; rcsrf;bl;aemf}}
- 144 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmf-
]]&efukefaqmif;uawmh 'Dvkdvdkcsnf;ygyJ? c&pörwftwGif;avmufrSmawmh csrf;aumif;yg&JU/
awmifBuD;uavmrSmawmh tawmfcsrf;aea&mhr,f}}
uRefawmfonf awmifBuD;uavmtaMumif;udk vGrf;aiGUuav;ESifh ajymvkduf\/ olwkdUudk
ajymonfxuf wrf;csif;uav; nnf;onfhozG,f nnf;jcif;omjzpfonf/ olwdkUuvnf;
uRefawmfajymonfudk trIrJUtrSwfrJU xm;vkdufMuonf/
udkxGef;&Sdef-
]]tJ tvkyfvkyfwm twltwl 'D vufaxmuft,f'Dwmtvkyfxuf 0ifaiGydkaumif;wJU
tvkyfvkyf&&if? NyD;awmh vGwfvnf; vGwfvyfr,fqdk&if ydkaumif;wmaygh/ cifAsm;
taztar vkyfauR;Edkifr,f? uRefawmfwkdUudkvnf; axmufyHUEdkifr,f}}
uRefawmfonf awmifBuD;uavmtaMumif; vGrf;csif;nnf;&if; rjrrSDtm; owd&aeonf/
okdUowd&aecdkuf udkxGef;&Sdefu xdkpum;udk ajymvkdufaomtcg rjrrSDtBuHay;xm;aom
tvkyfwpfckudk ajy;owd&avonf/
]]tvkyfwpfckawmh &Sdw,f? 0ifaiGvnf; ydkaumif;r,f? vGwfvGwfvyfvyfvnf; &Sdr,f}}
xdktcdkuf ZD;uGufESpfaumif atmfjrnfNyD; a&SUaemuf ysHajy;Muavonf/
udkat;aiG-
]][m vmbfaumif;w,fAsKdU udkwifxGef;? tJ'Dtvkyf[m vmbfaumif;r,f? vkyfjzpfatmif
vkyf}}
udkxGe;f&Sdef ]]bmvkyf&rSmvJ}}
]]ul;oef;a&mif;0,fa&; vkyf&rSmAs}}
]]aiG&if;u rvG,faybl;}}
- 145 -
odef;azNrifh
]]aiG&if;xkwfay;r,fhvl&SdvdkU ajymwmaygh udkxGef;&Sdef&}}
udkat;aiG cyfNzD;NzD;ESifh-
]]cifAsm; tpfrawmfqkdwmu xkwfay;rSmvm;}}
]]b,folqkdwm rajymyg&apeJUOD;Asm? t&if;awmh &rSmygyJ}}
udkxGef;&Sdef-
]]csifhcsdefMunfhav? t&if;vnf;&r,f? cifAsm;uvnf; vkyfEdkifr,f? owif;pmrSm vkyfaewm
xufvnf; tcsdefydkrukefbl;? csKyfcs,frI r&Sdbl;qkd&if vkyfaygh udk,fhvl}}
uRefawmfonf bmrQ jyefrajymawmhbJ av;eufpGm pOf;pm;aeavonf/ EdkifiHa&;wm0efudk
xrf;aqmif&if; udk,fhpD;yGm;a&;vkyfief; vkyfEdkifrnfqkdaom tvm;tvmrSm vGefpGm tm;&
zG,fjzpfonf/ odkUaomf rjrrSD\ t&if;tESD;ESifh vkyfae&vQif a&SUtzkdU rjrrSDESifh oefU&Sif;pGm
aexdkif&ef jzpfygOD;rnfavm? rjrrSDESifh ausauseyfeyf twlwJGí usL;vGefcJUaom tjypfrS
&kef;xGufEdkifygOD;rnfavm/ a&SU rjrrSDESifhuRefawmf b,fvdkqufqHoGm;MurvJ/ wdwfwdwf
ykef; nm;aeMuaom vifr,m;tjzpfjzifh pce;foGm;Murnfavm? tpfrBuD;ESifh armifav;vkd
oefU&Sif;pGm jyefvnfaeEdkifMuOD;rnfavm/ uRefawmfonf aemufrqkwfwrf; Mumorm;
tjzpfjzifh aeawmhrnfavm/ þtjypfonf uRefawmfhaemufrS t&dyfozG,f vkdufygae\/
ta&;&SdvQif þtjypfonf uGufceJay:vmNyD; uRefawmfhpdwfudk npfnL;ap\/ uRefawmfh
&ifudk ydap\/
uRefawmfwkdUonf t*Fvdyfqif;&Jom;awGtwGuf þppfBuD;onf bmrQ tusKd;r&SdykH?
t*Fvdyf"e&SifrSmom tjrwftrsm;qkH;xGufNyD; Zdrftrsm;qkH;,lEdkifaom tifydkif,mBuD;udk
umuG,f&ef ppfBuD; ta&;BuD;ykH? t*Fvdyf"e&SifESifh rif;pdk;&mZmrsm;onf va&mifaysmfyGJpm;
xGuf&if; ppfBuD;wkdufcsifykHrsm;udk ajymMu&if; tif;vsm;uefaygif&dk;rS qif;cJUMuonf/
4if;aemuf t"dywdvrf;twdkif; avQmufNyD; jyefvmMuonf/
udkxGef;&SdefESifh udkat;aiGwdkUonfvnf; pum;rajymbJ avQmufvmMuonf/ cPMumawmh
a&xJodkU wpfpkHwpf&m jzef;ceJ ypfcsoHwpfckudk Mum;Muavonf/ toHvm&mbufodkU
vSrf;MunfhvdkufMuaomtcg a,musmf;wpfa,mufESifh rdef;rwpfa,mufonf urf;pyfrS
- 146 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
aeNyD; ,ufcsfac: &GufavSuav;wpfckay:odkU uokwfu,uf wufoGm;Muonfudk jrifMu
&avonf/ uRefawmfwkdUonf apmapmu &GufavSuav;udk rjrifMu&/ rIef&D&Dtvif;wGif
&GufjzLonf epfjrKyfaecJUavonf/ vlawGU&ef rarQmfvifhaom uRefawmfwkdUonf tHUMo
aeMu\/ 4if;wkdUESpfOD;uvnf; ,ckvdk oef;acgifausmftcsdefwGif vr;favQmufolESifh wkd;rd
&ef pOf;pm;yif pOf;pm;rdcJUrnf r[kwfacs/
a,musmf;onf wpfzufu &GufavSudk udkifxm;NyD; tjcm;wpfzufjzifh wpfpkHwpf&m a&xJrS
q,f,lí avSay:odkUwifaeavonf/ uRefawmfwdkUMum;vkduf&aom toHrSm xdkt&mudk
avSay:ypfwifvkduf&m rawmfwq a&xJusoGm;aomtoH jzpf[ef&Sdonf/ rdef;ronf
avSay:wufrdonfESifh csufcsif;xdkifcsvkdufonf/ *g0efwkdwdk0wfxm;onf[k xif&\/
a,musmf;rSmum; abmif;bDwkdESifh jzpfonf/
olwkdUonf cyfjrefjrefwufNyD; cyfjrefjref avSmfxGufoGm;MuayNyD/ uRefawmfwkdUtm;
wdrf;a&SmifMujcif;yif jzpf\/
udkat;aiG-
]]awGU awGUwwfyavaemf}}
uRefawmf-
]]bkwfuvyfrSm a,musmf;ESifhrdef;r Moon-Light Picnic (va&mifaysmfyGJpm;) xGufwJU
tavh &Sdw,fAs? ck[muawmh Mu,fa&mifaysmfyGJpm; Star-Light Picnic xGufwm
xifyg&JU}}
udkat;aiG-
]]ckd;pm;wm vlrdwm emw,fqkdwm 'grsKd;xifyghAsm}}
udkxGef;&Sdef-
]]Munfh&wm AdkvfxD;eJUAdkvfr xifw,fAs}}
- 147 -
odef;azNrifh
uRefawmf-
]]ArmrawG ArmxD;awG 'Davmufrujrif;ao;bl;vdkU atmufarh&wmyJAs}}
udkat;aiG-
]]AdkvfxD;eJUArmr jzpfae&ifaumAsm}}
uRefawmf-
]]rdef;ru *g0ef0wfxm;w,f xifw,fAs? NyD;awmh qHyifuvnf; abmhbf[J,m;eJU
wlygw,f}}
udkxGef;&Sdef-
]]t*FvdyfawGeJU wlwmygyJ/ Oa&myrSm qif;&Jom; ppfom;uav;awGu aoG;acR;&if;ESD;NyD;
wkdufaeMuw,f? aoolao ausolausyJ/ 'DrSm&SdwJU t*Fvdyf"e&SifeJU rif;pdk;&mZmawGu
Mu,fa&mifaysmfyGJpm; xGufaumif;aeMuw,f}}
tif;0vrf;ESifh t"dywdvrf;axmifh&Sd wdkuftdrfrSvGJí tjcm;tdrfrsm;onf rD;rsm;yif ydwfukef
MuavNyD/ ausmif;aqmifrsm; tcef;rD;rsm;yif ydwfukefMuavNyD/ nOhfeufatmif pmzwfol
tcsKdUvnf; wHcg;udkydwfí rD;a&mifudk cyftkyftkyfxm;um pmzwfaeMuonf/ qloHnHoH
bmwpfckrQ rMum;&/ aw;oHcsKdcsKdudk vnf;aumif;? wD;rIwfoHomomudk vnf;aumif;
rMum;&/ tif;0vrf;ESifh t"dywdvrf;axmifh wkduftdrfrSmum; wHcg;awG tukefzGifhxm;í
xdktdrfwGif; "mwfrD;tvif;a&mifonf ab;odkU jzmxGufaeavonf/ a&'D,dkaw;*DwoH?
w[m;[m;w0g;0g;&,foHESifh rl;rl;ESifh tm0ZÆef;&TifoHwkdUonf qdwfNidrfaom ywf0ef;usif
udk aESmifh,Sufvsuf&Sd\/ xdktdrfrSm y&dkzufqmr*¾epf aexdkif&m a*[maywnf;/
zGifhxm;aom wHcg;rsm;rS twGif;ü aysmfjrL;aeMuaom AdkvfxD;Adkvfrrsm;udk jrifawGU&
ayonf/ olwkdUonf pm;aomufNyD; zJ&dkufaeMuoavm? tjcm; tdrfwGif;upm;enf; wpfckck
udkrsm; upm;aeMuoavm rajymwwfawmhacs/ t*FvdyfwkdUonf uRefawmfwkdUtay:wGif
armufrmoavmuf? aoG;BuD;arG;BuD;vkyfoavmuf olwdkUtcsif;csif;um; £ajEérJU t&SufrJU
onf? ujrif;aMumxMuonfudk awGU&jyefavNyD/ y&dkzufqmr*¾pf\ rdwfaqGrsm;onf
- 148 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rsm;aomtm;jzifh wuúodkvfq&mrsm;om jzpfayvdrhfrnf/ odkUaomf uRefawmfwkdUonf
y&dkzufqmr*¾pfESifhwuGaom rsufESmjzLq&mrsm;udk q&mtjzpfjzifh rjrifEkdifMu? uRefawmf
wkdUtm; xm0pOf uRefvkyfxm;csifaom t*FvdyfvlvnfBuD;rsm; tjzpfjzifhyif jrifMuonf/
rsufESmjzLq&mrsm;\ ynmt&nftcsif;udk txifrBuD;Mu/ t&nftcsif; wu,f&SdvQif
olwkdUEdkifiHrSm olwkdUaeNyD; olwdkUvli,frsm;tm; ynmoifay;aeMuvdrfhrnf xifonf/
uRefawmfwkdUqDodkU vmjcif;rSm uRefawmfwkdUvli,frsm;tm; ynmay;&efr[kwf? 0ifaiG
aumif;&&efESifh tcsdefra&G;ZdrfcH&ef vmMujcif;jzpfonf/ xkdUaMumifhvnf; ocifausmif;om;
tcsKdUu rsufESmjzLq&mtcsKdUudk acsmif;&dkuf&efyif BuHpnfcJUrdjcif; jzpfavonf/
uRefawmf-
]]tJ'Dvdk acsmif;&dkufzdkU BuHpnf&mrSm acgif;aqmifwm b,folvJAs? uRefawmf rodvdkufbl;}}
udkat;aiG-
]]cifAsm; today;vdkU b,fjzpfrSmvJ? cifAsm;u pmBudK;pm;wJUvl? q&m&dkaowJUvlqdkawmh
rsufESmjzLq&mawGeJUvnf; &if;ESD;w,f? 'gaMumifh cifAsm;udk todray;cJUbl;}}
]]'gjzifh udkat;aiG cifAsm;acgif;aqmifayghaemf}}
udkxGef;&Sdef-
]]udkat;aiG r[kwfbl;? udkb[def;u acgif;aqmifw,f}}
uRefawmfwdkUonf or*¾tqmufttkHodkU a&mufcJUMuavNyD/ 0rf;awmfawmf[maeMu\/
pm;aomufqkdifrSm ydwfoGm;NyDjzpfí qmavmifjcif;udk usdwfrSdwfNyD; cHMu&awmhonf/
tay:xyf tpnf;ta0;cef;rBuD;xJoGm;NyD; tdyfMu&rnfjzpf&m wHcg;zGifhay;zdkU OD;uHodef;
tm; EId;Mu&ao;onf/ OD;uHodef;rSm qHyifnSyfqdkifcef;teD;wGif uGyfyspfcif;í tdyfaeonf/
OD;uHoddef;tm; EId;aepOf qHyifnSyfqdkifcef;ESifh uyfvsufxm;aom qdkifcef;rS udkxGef;wif
xGufvmavonf/ udkxGef;wifrSm rvSefwrf; oydwfarSmufoGm;aom ausmif;om;
acgif;aqmifwpfOD; jzpfonf/ wkdvDrdkvDqdkifuav; zGifhxm;aomaMumifh uRefawmfwkdUu
wdkvdrdkvD udkxGef;wif[k ac:Mu\/
- 149 -
odef;azNrifh
udkat;aiG-
]]b,fhES,fvJ wkdvDrdkvDq&mBuD;? rtdyfao;bl;vm;}}
udkxGef;wifonf cgwkdif;vdkyif avsmh&J&JEdkifaom tNyKH;? at;pufpuf toHwkdUjzifh-
]]rtdyfao;bl;? cifAsm;udk apmifhaew,f}}
udkat;aiGonf olESifhtwl qdkifcef;xJodkU vkdufoGm;avonf/ ESpfa,mufwnf; tawmfMum
yif pum;ajymaeMuonf/ EdkifiHa&;udpöyJ jzpfrnfxifonf/ udkxGef;&SdefESifh uRefawmfwkdU
um; OD;uHodef;u wHcg;ESifhrD;rsm; zGifhay;NyD;jzpfojzifh tay:odkU wufoGm;Muavonf/
pnf;a0;cef;rBuD;xJrS ckH&Snfrsm;udk rsufESmcsif;qdkif qufcif;Muonf/ OD;uHodef;u
acgif;tkH;wpfvkH;ESifh apmifwpfxnf vmydkUonf/ udkat;aiGonf udkxGef;wifxHrS acgif;tkH;
ESifh apmifwpfxnf,lcJUNyD; uRefawmfESifh udkxGef;&Sdeftm; apmif? acgif;tkH;wkdUjzifh tdyfapNyD;
oludk,fwdkifurl pmtkyfudkacgif;tkH;í cef;qD;BuD;wpfckudk NcKHapmifvkyfNyD; tdyfavonf/
uRefawmfu-
]]udkat;aiG uRefawmf pmtkyfudk acgif;tkH;yghr,f? cifAsm; 'Dacgif;tkH;udk ,lyg}}
]][m aeygapAsm}}
]]r[kwfbl; ,l&r,f? 'grS rQwawmhrSmaygh? cifAsm;ucsnf; tepfemcHaevdkU b,frSm
w&m;rSmvJ}}
]][m tcktwdkif;u rQw&kH w&m;&kHrubl;? uRefawmfhtBudKufudk usaew,f/ uRefawmfu
acgif;tkH;qdk&if rmrSBudKufw,f? apmifqkd&ifvnf; yef;ygrSBudKufw,f [m; [m;}}
uRefawmfum; qifajcrwufomNyD/ xkdUaMumifh tdyf&ef avsmif;vdkufavonf/ udkat;aiG
vnf; tdyf&mrSm vSJaeavNyD/ udkxGef;&Sdefum; bmpum;rQ rajymawmhacs/ ckvdk or*¾
taqmufttkHrSm jzpfovdk0iftdyf&jyefaomtcg uRefawmfhrSm awmfvSefa&;ausmif;om;b0?
ta&;awmfykH ausmif;om;b0udk owd&aeavonf/ ta&;awmfykHtwGif;u aeUawGudk
pdwfxJrSm pm;NrKUHjyefaerdav&m aMuuGJovdkvdk? vGrf;ovdkvkd? aysmfovdkvdk/
- 150 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rMumrD ausmif;om;ta&;awmfykHonf ESpfywfvnfawmhrnf/ odkUaomf ta&;awmfykHonf
raeUwpfaeUuyJ jzpfvdkufovdkvdk xifaeavonf/
udkat;aiGu vSrf;NyD;-
]]udkwifxGef; tdyfaysmfNyDvm;}} [k ar;vkdufaomtcg pm;NrKHUjyeft&om ysufoGm;avonf/
]]tdyfraysmfao;ygbl;? qkdygOD; bmajymcsifvkdUvJ}}
]]ckeifu udk,fhvlajymwJU ul;oef;a&mif;0,fa&;udpöudk xyfajymcsifvdkU? aiGt&if;&zdkUu
aocsmrSmvm;}}
uRefawmfum; &kwfw&uf rajz/ olonf av;av;eufeuf qifjcifpOf;pm;NyD;rS þar;cGef;
udk ar;jcif;jzpfonf/ uRefawmfuvnf; av;av;eufeuf pOf;pm;NyD;rS ajzzkdUvdkonf/ rjrrSD
onf uRefawmfhtm; wu,fyif ul;oef;a&mif;0,fa&; vkyfapcsif\/ uRefawmfhudkomru
Armynmwwf vli,fwdkif;tm; vkyfapcsif\/ uRefawmfhtm; olUudk,folyif ,HkMunfpGm
ykHtyfxm;NyD; jzpf&um; aiGt&if;udk ykHrtyfp&m taMumif;r&Sd[k xifonf/
]]uRefawmfvkyfr,fqdk&ifawmh &rSmaocsmw,f}}
]]'Dvdkqkd&if jzpfatmifvkyfAsm? cifAsm; vufaxmuft,f'Dwmtvkyfu xGufvkdufayawmh/
NyD;awmh cifAsm;tpfrBuD;u oabmwl&if ul;oef;a&mif;0,fwmxuf ykHESdyfwdkufvkyf&if
aumif;r,f/ *sme,fawGbmawGxkwfzkdU rvkdbl;? tjyifu tvkyfvufcHNyD; ykHESdyfay;? 'grS
cifAsm; tvkyfayghyg;r,f? EdkifiHa&;vkyfzkdU tcsdefydk&r,f? NyD;awmh uRefawmfwkdU vQKdU0Suf
ykHESdyfcsif&if ydydjym;jym; ESdyfEdkifr,f/ raumif;bl;vm;}}
olUtBuHum; aumif;vSayonf? uRefawmfhrSm rsm;pGm pdwftm;xufoefoGm;onf/
]]aumif;w,f? odyfaumif;wJUtBuHyJ/ uRefawmf cifAsm;tBuHay;wJUtwkdif; vkyfr,fAsm}}
]]aumif;NyD? jzpfatmifom vkyfayawmh}}
- 151 -
odef;azNrifh
udkat;aiGonf aemufxyf bmrQrajymawmhay/ rMumrD olUxHrS a[mufoHoJUoJU Mum;&
av\/ uRefawmfum; awmfawmfESifh tdyfraysmf? ykHESdyfwdkufBuD;udk aqmufvkyfaeonf/
vQKdU0Sufa&;vkyfief;udk trsm;qkH; ulnDaeonf/ ta&;awmfykH atmif&rnf/ /
- 152 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
57
wpfvdrf ESpfvdrf ayGum&Iyf
awmifBuD;uavmrS jyefa&mufNyD;onfhaemuf rjrrSDtm; þwpfBudrfom awGU&ao;onf/
rjrrSD\pm;yGJrSm {nfhonfrsm; &Sif;aeonf/ pm;yJGuvnf; &Sif;aeojzifh tvkyfyg;[ef
&Sdav\/ vrf;ay:rSmuwnf;u uRefawmfhtm; rjrrSDu tNyKH;jzifh qD;BudK&if;-
]]ckrS ay:vmawmhw,f armifav;&,f}}
ukrÜPDpma&;rsm;tcef;qDrS wdkufyf&dkufoH vmaeonf/
]]udpö&SdvdkU vmwmyJ rr&JU}}
]]odygw,fuG,f? udpö&SdrSyJ rrqDudk vmawmhr,fqdkwm odygw,f}}
]]udpör&Sd&if rvmbl;vdkU rqdkvdkygbl; rr&JU? tck txl;udpö&SdvdkUyg}}
uRefawmfu olr\a&SUwnfhwnfhu xkdifvkdufonf/ rjrrSDonf rsufESmxm; wnfwnf
xm;vdkufNyD; uRefawmfhrsufcGufxJ pdkufMunfhvdkufonf/
]]b,fvdkta&;BuD;wJU udpövJ}}
]]rr wpfcgwkef;u ajymovdk udk,fydkiftvkyftudkifwpfck vkyfcsifw,f? owif;pmwkdufu
xGufNyD; vkyfr,fav}}
rjrrSDonf uRefawmfhtm; pl;pl;pdkufpdkuf tuJcwfMunfhaeonf/ tHUMoae[efvnf; &Sd\/
]]wu,fajymaewmvm;}}
uRefawmfhudkr,kHí enf;enf;pdwfckoGm;onf/ toHcyfqwfqwfjzifh-
- 153 -
odef;azNrifh
]]wu,fajymwmaygh rr&JU}}
(toHaysmhqif;oGm;vsuf) ]]rru aiG&if;pdkufxkwfr,fqdk&if tvkyf ususee pD;yGm;jzpf
vkyfcsifw,f}}
rjrrSD\ rsufESmrSm csKdvmonf/ NyD;awmh pma&;rsm;tcef;bufodkU-
]]OD;buGef; qmrd&Sdovm;? &SdwJUvl zmvl'gESpfcGuf t0,fvTwfvdkufprf;yg}}
OD;buGef;\ toH-
]][kwfuJU? qmrd Mum;vm;? oGm;,lprf; zmvl'gESpfcGuf}}
rjrrSDu uRefawmfhtm;-
]]jznf;jznf;ayghaemf [kwfvm;}}
]][kwfuJU}}
uRefawmfonf a&SUu pm;yJGudkom ikHUpdkufMunhfaeonf/ awhawhqdkifqdkif ajymaomtcg
rjrrSDonf b,fodkUaom tajzrsKd;udk ay;rnfenf;/ rjrrSDonf xdkif&mrSxNyD; aemufaz;&Sd
olr\ t0wfvJ&m? rsufESmopf&m? jc,fo&mtcef;odkU 0ifoGm;avonf/
uRefawmfhrsufpdrsm;onf pm;yJGay:&Sd tjcpfawGtaMumif;awG *Pef;tm;jzifh &IyfyGaeaom
puúLwpf&GufokdU a&mufoGm;avonf/ rjrrSD\ vuf&maywnf;/ rjrrSDonf pOf;pm;cef;
0ifonfjzpfap? ukefonfyJGpm;wpfa,mufESifh tvkyfpum; ajymae&mrSmjzpfap? vufu
azmifwdefjzifh puúLvGwfwpfckrSm *Pef;awG taMumif;awG a&;jcpfaewwf\/
aemufNyD;awmh uRefawmfhrsufpdrsm;onf {nfhonfuwfjym;uav;rsm;qDodkU a&mufoGm;\/
&dkif;A[m'l;? uyÜm'D;,m;? bmblvDvm&rf;? attm&ftufpftrf? temrvJcspfwD;,m;
paom ukvm;emrnfrsm;/ rjrrSDonf r*dkvrf;rSm ul;oef;a&mif;0,fa&;vkyfNyD; ukvm;
rsm;ESifh trsm;qkH; qufqH&\/ OD;om'Gef;atmif? trfat 0wfvkHawmf&? refae*sm?
om'Gef;atmifukrÜPD[laom uwfjym;uav;wpfckudk jrif&aomtcg uRefawmfhrSm
- 154 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rsufvkH;jyL;oGm;avonf/ trfatawG bm;tufavmawG atmifNyD;rS ukefonfvkyfaom
jrefrm ,ckwpfcgom awGUzl;ao;onf/ xdkuwfjym;uav;udk aumuf,lNyD; pdkufMunfh
aeavonf/ uwfjym;wGif OD;om'Gef;atmif\ &kyfykHvTmudk rSef;Munfhaeonf/
twefMumaomf zmvl'gESpfcGuf vmcsavonf/ rjrrSDvnf; jc,focef;xJrS xGufvm\/
qHyifudk oyf&yfatmif jyKjyifvmonf/ aygif'gwkdUvmonf/ a&arT;zsef;vmonf/
]]uJ zmvl'gaomufvdkuf}}
uRefawmfu rjrrSDtm; OD;om'Gef;atmif\ uwfjym;udk vSrf;ay;vdkufavonf/
acwfynmwwf jrefrmvli,fuav;awG ukefonfbuf vkduf&rnf[laom rjrrDS wpfcg
wkef;u ajymzl;onfh pum;udk owday;vkdufjcif;yif jzpfonf/
]]rrwkdU rdwfaqGygyJ? ukefonfcsif;csif;qdkawmh odMuwmaygh}}
]]acwfynmawG onfavmufwwfNyD; ukefonfvkyfwm csD;usL;p&myJaemf rr}}
]]at; csD;usL;p&maygh? olwkdUu rsKd;&dk;udku ukefonfawGudkuJGU/ armifav; um;armif;
wwfvm;}}
]][ifhtif; rarmif;wwfbl;? bmvkyfr,fvdkUvJ}}
]]um;armif;wwf&if cPMum tif;vsm;buf um;armif;xGuf&atmifvkdU}}
]]rr&JU '&dkifbm bmjzpfvkdUvJ}}
]]bmrSrjzpfygbl;? armifav; armif;wwf&if tysif;ajy ESpfa,mufwnf; avnif;cH&if;
armif;&wmaygh [J [J}}
raeUnuyJ udkat;aiGwkdUESifh tif;vsm;ajcmufrdkifcJGodkU armfawmfum;jzifh xGufMuaom
pkHwGJrsm;taMumif;udk oa&mfcJUMuao;onf/ t*FvdyfpkHwGJ Mu,fa&mifaysmfyJGpm; xGufae
onfudk uJU&JUcJUMuao;onf/ odkUaomf udk,fwdkifpkHwGJ&rnfh tcGifhta&;udkum; om,m
awmifhwvdkufavao;onf/
- 155 -
odef;azNrifh
]][kwfw,f? uRefawmfum;armif;wwf&if aumif;rSmyJaemf? aemufusawmh oifxm;r,f/ uJ
uRefawmf ckeifuajymwm b,fvdkoabm&ovJ}}
rjrrSDonf wnfMunfaomrsufESmoGifjyifESifh q&mru wynfhtm; pmppfaeovdk uRefawmfh
tm; ppfar;aeavonf/
]]wu,fvkyfzdkU qkH;jzwfxm;NyDvm;? uJ zmvl'gudk aomufvkdufygOD;}}
uRefawmfhtm; zmvl'gaomufckdif;NyD; oludk,fwkdifvnf zmvl'gudk aomufaeavonf/
olronf uRefawmfhpdwfudk prf;vdk[ef&Sd\/ zmvl'gav;ig;ZGef; aomufNyd;aemuf-
]]pOf;pm;ygOD;uG,f}}
uRefawmfvnf; zmvl'gudk av;ig;ZGef;aomufNyD;aemuf-
]]tBudrfBudrfpOf;pm;NyD;rS qkH;jzwfwmyg rr&JU? uRefawmfhudk uav;rSwfaevdkUvm;}}
]]rrSwfygbl; armif&,f? uJ 'gjzifh rru t&if;xkwfay;ygNyDwJU? bmtvkyf vkyfrSmvJ
ajymprf;ygOD;}}
uRefawmfu ykHESdyfwkdufwnfaxmifrnfhtaMumif; tm;&yg;& ajymjyavonf/ olronf
puúLvGwf wpfckay:wGif t"dyÜm,fr&Sd a&;jcpf&if; em;axmifaeavonf/ uRefawmfu
ykHESdyfwdkufwnfaxmifjcif;ESifh ywfoufNyD; pdwful;xm;orQudk ajymjyNyD;aomtcg olru-
]]b,fae&mrSm axmifrSmvJ}}
uRefawmfum; xdkar;cGef;aMumifh xdwfceJjzpfoGm;onf/ b,fae&m[lí vkH;0 pOf;pm;
rxifcJUay/
]]aemufawmh ae&mvdkuf&SmrSmayghAs? ydkufqH&Sd&if &EdkifwmyJ}}
- 156 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]ykHESdyfwkdufqdk&if ykHESdyfwkdufeJUawmfwJUae&m &Sm&r,fr[kwfvm;? tvkyftyfolawG vuf
vSrf;rD&r,f? ykHESdyfwdkufvkyfief;rSm okH;&r,fhypönf;awG tvG,fwul a&mufEdkifwJUae&m
jzpf&r,f}}
]]'gawGtukef pOf;pm;NyD; ae&ma&G;rSmaygh rr&JU? uRefawmfem;vnfygw,f? pdwfcsyg?
taumif;qkH;ae&m &ygaphr,f}}
]]ykHESdyfpufwpfvkH; b,favmufay;&ovJ}}
uRefawmf xdwfceJjzpfoGm;jyefonf/ pmar;yJGusrnfh ar;cGef;awGyJ[k xifrd\/
]]rajymwwfao;bl;}}
rjrrSDonf xdktajzaMumifh tawmfyif tm;rvkdtm;r& jzpfoGm;[efwlonf/ uRefawmfhtm;
oem;p&m owÅ0guav;yguvm;[k pdwfxJuajymae[efwlonf/ uRefawmfonf owif;
pmwdkufrSm tvkyfvkyfNyD; ykHESdyfwdkufESifh &if;ESD;\/ ykHESdyfwdkuf 'kwd,zdkrifwpfOD;tdrfrSm aecJU
zl;\/ odkUygvsuf ykHESdyfpuftaMumif; bmrQrod/ bmwpfckrQ rar;rprf;cJUzl;acs/
]]rru oabmwlr,f? aiG&if;pdkufawmhr,fqdk&if uRefawmf 'gawGtukef avhvm
wGufcsufNyD; rrudk ajymjyrSmaygh}}
rjrrSDonf bmrQrajymao;bJ zmvl'gudk wGifwGifaomufavonf/ uRefawmfvnf; a&SU
pum;rqufwwfojzifh zmvl'gudkyif aomufaeav\/
]]armifav;&JU rr em;rvnfwJUtvkyfudk rvkyfcsifbl;}}
uRefawmfhrSm arQmfvifhcsufawmifBuD; NydKvJawmhrnfudk jrif&OD;awmhrSmvm;[k pdk;&drfrdonf/
]]rrvkyfrSmrS r[kwfbJ? uRefawmfvkyfrSmyJ}}
]]bmxl;rSmvJuG,f? rr&JUt&if;tESSD;eJU rrarmifav;u vkyfw,fqdkawmh rrudk,fwdkif
vkyfovdkyJaygh/ onfjyiftvkyfudk pdwful;apcsifw,fuG,f}}
- 157 -
odef;azNrifh
uRefawmfum; tawmfpdwfysufoGm;\/ rdIifawGcsum pm;yJGudkyif ikHUMunhfaeavonf/
wdkufyf&dkufoHrsm; pJoGm;avNyD/ pma&;rrsm;ESifh pma&;BuD; OD;buGef;wdkU jyefoGm;Muav
onf/ tcdkif;taprsm;onf vSnf;usif;aeMuonf/ zkefokwfolu okwfonf/ AD&dkydwfolu
ydwfvsuf&Sdonf/
uRefawmfonf rjrrSDudk armhMunfhvdkufaomtcg rjrrSDonf uRefawmfhtm; MuifempGmESifh
pdkufMunfhaeonfudk awGU&avonf/
]]rrem;vnfwJU ukefonftvkyfudkyJ vkyfygvm; armifav;&,f? vkyfp&mawG trsm;BuD;
&Sdygw,f}}
]][mAsm rvkyfcsifbl;? ukefonfvkyfw,fqdkwm udk,fusKd;wpfckwnf; Munfh&wJU tvkyf?
bezl;odkufwl;&wJU tvkyf? tjrwf&&if NyD;a&m? bmrqdk vkyf&wJUtvkyf/ uRefawmf
rvkyfcsifbl;}}
]]tvkd armifwifxGef;? pOf;pm;ygOD; armif? pD;yGm;a&;vkyfw,fqdkwm edAÁmef&zdkU vkyfwm
r[kwfbl;? tjrwf&zdkU vkyf&wm/ udk,fusKd;riJUbJ EdkifiHa&;vkyfwmrsKd;vnf; r[kwfbl;?
udk,fusKd;&SdzkdU vkyf&wm/ 'gaMumifh tpu ar;w,fr[kwfvm;? pD;yGm;a&;vkyfzkdU
qkH;jzwfNyD;NyDvm;vkdU}}
[kwfayonf/ rjrrSDtm; jyefvnfacsy&ef cufonf/ uRefawmfum; rsufESmnSKd;i,fpGmESifh
rIdifawGcsíom aevdkufonf/ rjrrSDonf uRefawmfhtm; MuifempGm tuJcwfaeonf/
qmrdonf zmvl'gzefcGufrsm;udk ,loGm;NyD; pm;yGJudk okwfaeavonf/ rjrrSD\
'&dkifbmonf um;udk wkdufa&SUrSm xdk;&yfNyD; olUolaX;rudk apmifhaeavonf/
uRefawmfhrSm cJavorQ oJa&usjzpfNyD; pdwfi,foGm;ayonf/ arQmfvifhcsufuif;ojzifh
tm;enf;aomavoHjzifh-
]]uJ oGm;awmhr,f}}
]]roGm;&ao;bl;? rreJU uefawmfBuD; vrf;avQmufvkduf&OD;r,f}}
- 158 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][mAsm rvdkufawmhbl;? uRefawmf udpötxl;&SdvdkUvmwmygvdkU tpuwnf;u ajymom;yJ}}
uRefawmfhtoHonf 0rf;enf;jcif;? a'goxGufjcif;jzifh wkefuJGaeonf/ qmrdonf aomhwGJ
rsm;udk rjrrSDa&SUrSm vmcsNyD; xGufoGm;avonf/
rjrrSDu acsmharmhaom[efjzifh-
]]aeygOD; armifav;&JU? rif;udpöNyD;&if rrudk tzufrvkyfawmhbl;? rrudk pdrf;awmhr,fvm;/
ajymygOD;}}
uRefawmfum; ydkpdwfnpfoGm;onf/ onfvkdom pdrf;&rnfqdkvQif uRefawmfhxuf wpfudk,f
aumif;Munfhol &Sdawmhrnf r[kwfay/ olrtm; cspfcJUonfrSm t&if;tESD;&zdkUavmufom
jrLonfhoabmESifh cspfcJUonf[k rjrrSDu xifoGm;vQif avmurSm onfhxuf &Sufp&m
aumif;aomt&m r&SdawmhNyD/ wu,fawmh t&if;tESD;udpörSm ckrSay:aygufvmaom udpö
jzpfygonf/ opömyif qdk0HUyg\/
tvGefaMuuJGaom toHjzifh rjrrSDu ar;jyefonf/
]]ajymprf; armifav;? ajymprf;? armifav;udpöNyD;rS rrac:&mvdkufr,fvm;/ EdkUr[kwf&if
rrudk rkef;awmhr,fvm;? ajymprf;yg armifav;&m rrudk tm;emraeygeJU}}
uRefawmfonf &ifxJrSm vIdufqlvmum rsuf&nfrusbJ &Idufvkdufrdonf/
]]r[kwfygbl; rr&JU? uRefawmfhudpö rNyD;vdkU rrudk rrkef;oGm;ygbl;? uRefawmfhudpöuawmh
uRefawmfhxdkufeJUuRefawmfhuH &SdygapawmhAsm}}
]]uRefawmhfxdkufeJU uRefawmfhuHyJ &SdygapawmhAsm}} [laompum;udk ajymvkdufaomtcg
toHrSm qdkUeifhoGm;avonf/ rjrrSDonf wu,fyif pdwfxdcdkufoGm;[efwlonf/
]]rru taumif;ajymwmyguG,f/ rr uRrf;usifwmu ul;oef;a&mif;0,fa&;qdkawmh
rif;udkvnf; ul;oef;a&mif;0,fa&;yJ vkyfapcsifw,f/ 'grS rru ulnDedkifrSm/ aiGt&if;
pdkufzdkUwpfckwnf; Munfhajymaewm r[kwfbl;/ uJ x vrf;avQmufoGm;&atmif/ rif;udpö
- 159 -
odef;azNrifh
udk aemufawmh xyfajymMuao;wmaygh? rif;vnf; aoaocsmcsm pOf;pm;xm;? ul;oef;
a&mif;0,fa&;[m taumif;qkH;[kwfr[kwf pOf;pm;MunfhayghuG,f}}
rjrrSDum; xdkif&mrS xaeavNyD/ uRefawmfu xdkifNrJxdkifae\/ armfawmfum;orm;onf
yvufazmif;ay:qif;NyD; qmrdESifh pum;ajymaeMu\/
]]ukefonfawmh uRefawmf rvkyfcsifbl;}}
]]bmrS vkyfr,f nmrSvkyfr,feJU rif;[mu r[kwfao;ygbl;uG,f/ uJ rrudk rrkef;bl;
qdk&if x? vrf;avQmufoGm;Mur,f? uefawmfBuD;udk oGm;Mur,fav}}
xdkodkUajympOf rjrrSDonf vufudkify0guav;udk jzefUvdkufonf/ a&arT;u oif;ysHU
vmonf/
uRefawmfu xdkif&mrS x&if;-
]]uRefawmf vrf;avQmufrvdkufcsifbl;}}
]]'gjzifh b,foGm;csifovJ? &kyf&SifoGm;rvm;}}
uRefawmfu uav;\ EGJUqdk;[efjzifh-
]]&kyf&Sifvnf; roGm;csifbl;}}
rjrrSDu pdwfaumufaom rl&m[efyef vkyfjyNyD;-
]]tkd cufwmyJ armifav;uvnf;? 'Dvdkqkd&if rrudk rkef;vdkUyJaygh? uJajymprf;?
b,foGm;rvJ}}
uRefawmfonfvnf; pdwfqdk;[ef? olrac:&m rvdkufvdk[ef aqmifíom ae&onf/
aoG;xJom;xJ tonf;ESvkH;xJurl rjrrSD\ oHvkduf"mwfqJGiif&modkU vkdufygí aeavNyD/
'gudk olruvnf; tuif;yg;pGmESifh em;vnf[ef&Sdonf/
- 160 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uJ b,foGm;csifovJ}}
]][dkw,f uavmudk jyefoGm;csifw,f}}
]]tkd rjzpfEdkifwmawG ajymraeMuygpdkUuG,f? n rrqDudk vmrvm;}}
]]b,fudkvm&rSmvJ}}
]]'DudkyJ vmcJU/ a&SUuwHcg; aomhcavmuf cwfxm;r,f? odkUayr,fh a[m[dkwHcg;udk aph&kH
aphxm;r,f/ tJ'DwHcg;a&SUu rsufESmpmrSm qdkif;bkwfBuD;wpfck cyfuG,fuG,fjzpfaew,f?
8em&DavmufrSm vljywfwmeJUwpfNydKifeuf 0ifvmcJU? rrapmifhaer,f/ uJ oGm;ayawmh}}
rjrrSDonf wkd;wkd;ESifh jrefjrefajymNyD; uRefawmfu acgif;ndwfvkdufaomtcg uRefawmfh
a&SUu xGufoGm;avonf/ olrudk,fwdkif wHcg;udk aomhcwfcJUonf/
rjrrSD\um; xGufoGm;onfudk aemufrS ai;MunfhNyD; ae&pfcJUonf/ twefMumatmif
aMumifae\/ nwpfacguf jyefvmvdkU aumif;rSaumif;ygrnfavm/ tjypfusL;vGefrSef;
odygvsufESifh ra&SmifuGif;EdkifawmhNyDavm/ ckrS odkUavmodkUavm pOf;pm;aeonf/ okdUaomf
jyefrvmvdkU rjzpfawmh[k xifonf/ uRefawmfu acgif;ndwfvdkufNyD; jzpfonf/ NyD;awmh
tpurS tjypfudk ra&SmifcJUygbJvsuf ckrS a&Smifaejcif;onf tydkoufoufayyJ/ wpfqkyf
pm;vnf; &l;? ESpfqkyfpm;vnf; &l;? rxl;awmhygbl;[k ,lqvdkufrdayonf/ rvmbJaerS
tjypfjyK&m a&mufvdrfhrnf/ apmifhaernfhrjrrSDtm; ESdyfpufovdk aevdrfhrnf/ t&if;tESD;
pdkufxkwfykHray:í a&SmifoGm;NyD[k olruxifvQifvnf; &Sufp&maumif;vSonf/ uRefawmfh
tm; odkufwl;ol udk,fusKd;&Smorm;uav;[k xifrSwfaeawmhrnf/
csdef;xm;aomtcsdefrwdkifrD owif;pmwdkufodkUoGm;NyD; tawmfMum tqufjywfaeaom
owif;pmrsm;udk vSefavSmzwfaeavonf/ xdkUaemuf vkyfp&m&Sdwm vkyfay;cJUNyD; rjrrSD
xHodkU jyefvmcJUavonf/
r*dkvrf; tvkyfwdkufxJ arSmifBuD;rnf;rnf;wGif vufESdyf"mwfrD;uav; atmufpdkuf
xdk;xm;um rjrrSDu qD;BudKaeavonf/ wdwfwdwfykef; ckd;awGUMu&aom orD;&nf;pm;
vlysKduav;rsm; tysKduav;rsm;b0odkU jyefa&mufoGm;Muavonf/
- 161 -
odef;azNrifh
rjrrSDonf uRefawmfhtm; olUudk,fudk ykHtyfxm;onfrSm rSef\/ odkUaomf olU
t&if;tESD;udkum; ykHrtyfvdkaMumif; odaeojzifh uRefawmfu xdknwGif tvkyfudpöudk vkH;0
xyfrajymawmhacs/ odkUaomf rjrrSDu-
]]rrudk tvJGrxifeJUaemf}}
]]bmudkvJ rr&JU}}
]]tvkyfudpöav? armifav;udk rru rulnDcsifbl;vdkU tvJGrxifeJU? armifav;
pOf;pm;NyD;vkyfzdkU ajymwm/ yHkESdyfpufvkyfief; qdkwmu armifav;udk,fwdkifvnf; bmrS
odwm r[kwfbl;}}
]]oif,l&rSmaygh? bmxl;ao;vJ ukefonfvkyfvnf; oif,lrSmyJ}}
]]ukefonftvkyfudkawmh rru oifay;Edkifw,f? rif;ykHESdyfwkduftvkyfudk b,folu oifay;
rSmvJ}}
]]rruom t&if;pdkufay;r,fqdk&if oifay;r,fhvlawG r&Sm;ygbl;/ vkyfief;rpcifvnf; rr
ar;orQ ajymEdkifatmif oifr,f? tvkyfvkyfawmhvnf; vkyf&if; oifoGm;r,f}}
]]aumif;ygNyD&Sif? aemufwpfacgufvmawmh rrar;orQ rajzEdkif&if ykHEdSdyfpufvkyfief;rSm
t&if;pdkufNyD; vkyfxdkufrvkyfxdkuf pOf;pm;Mur,f}}
rjrrSDonf &kyf&SifMunfh&efqkdNyD; tdrfrSxGufvmcJUonf/ &kyf&Sif&kHxJrSm 0ifMunhf[efaqmifNyD;
vpfxGufvmcJUonfjzpf&m &kyf&SifNyD;csdefrSm &kyf&Sifjyefy&dowfESifh a&mjyef&rnfjzpfavonf/
]]rrvnf; armifwifxGef;eJU ckvdkjzpfNyD;uwnf;u tdrfrSm a&S;u rkom;rajymzl;wJU
rkom;awG a0aeatmif ajymae&w,f? y&d,m,frm,mOmPfawGvnf; odyfokH;ae&w,f
odvm;}}
]]uRefawmfvnf; 'DvdkyJ? rkom;awGajymae&w,f/ t&ifuqdk&if rkom;ajym&rSm w,f
0efav;wmyJ}}
- 162 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]b,folawGudkrsm; rkom;ajymae&ygvdrhf armif}}
uRefawmfhpdwfxJrSm rcifopftm; rkom;ajymcJU&ykHudk qdkvdkjcif;jzpfonf/ odkUaomf rjrrSDtm;
rcifopftaMumif; ajymrjyvdk/
]]oli,fcsif;rdwfaqGawGudkyg rr&,f/ &Srf;jynfoGm;vnfwm[m EdkifiHa&;udpö ta&;BuD;vdkU
c&D;xGufoGm;wmygvkdU nmxm;&w,f}}
]]at;av? trSeftodray;Edkifao;wJUtcgrSm vdrf&rSmyJ/ tcsif;csif;awmh rSefwm zGifhajym
aMu;aemf}}
]]uRefawmfuawmh rrudk b,fawmhrS rvdrfbl;}}
]]rruvnf; armifav;udk b,fawmhrS rvdrfygbl;uG,f pdwfcsyg}}
odkUjzifh uRefawmfonf wpfvdrfESpfvdrf ayGum&Iyfonfh tjzpftysufxJrS &kef;rxGufEdkif
jzpfcJUavonf/
uRefawmfht&IyftaxG;xuf tqrsm;pGm ydkí&IyfaxG;vmaomudpörSm ArmvlBuD;acgif;aqmif
wkdU\ EdkifiHa&;t&IyftaxG; EdkifiHa&;oyGwftl jzpfavonf/
OD;ykESifh OD;bazwkdUonf atmf,k0udpöwGif pum;rsm;MuNyD; OD;baz EkwfxGufvdkuf&onf/
OD;apmonf OD;yk? OD;bazwkdU tcsif;rsm;rIwGif 0iftjrwfxkwfojzifh wefckd;ydkwufvm
avonf/ OD;apmonf 0g;&if;wkwfrsm;udk ydkokH;vmcJU\/ *VKefwyfrsm;jzifh wkdUArm tpnf;
t&kH; vIyf&Sm;rIrsm;udk ESdrfESif;vsuf&Sd\/ OD;bazESifhwuG ol\ ig;yGifhfqdkifygwDonf
twdkuftcHygwD jzpfvmavonf/ a'gufwmbarmf\ qif;&Jom;0HomEkuvnf; twdkuf
tcH jzpfaeonf/ odkUaomf Oya'jyKvTwfawmfrS a'gufwmbarmftm; OD;baz\
ig;yGifhqdkifu twdkuftcHacgif;aqmiftjzpfjzifh todtrSwfrjyKEdkifaMumif; aMunmav
onf/ qmay:xGef;u tpdk;&onf rw&m;wm b,fawmhrQrvkyfaMumif;? qif;&Jom;udk
twdkuftcH EdkifiHa&;orm;awGxuf ydkoem;aMumif;? vc 2500d-om &aomfvnf; 5000d-
wefatmif vkyfaeaMumif;? Oya'jyKvTwfawmfwGif rdefUMum;avonf/ OD;bvIdifu 0efBuD;
rvkyfcsifygbl;[k ajymaomtcg qmay:xGef;u trwfvc 250d-udkyif ,laeolwkdUonf
2500d-pm; 0efBuD;&mxl; rvdkcsifbl;qdkaom pum;udk r,kHEdkifaMumif; wkHUjyefacsyavonf/
- 163 -
odef;azNrifh
1939ck ukefí 1940jynfhESpfwGif;odkU a&mufvmaomtcg rD;ukef,rf;ukef rwdkufMu
ao;aom ppfBuD;udk Mum;0ifzsefajz&ef BudK;pm;olawG ydkrsm;vmavonf/ a[mfvefjynf\
bk&ifrBuD;ESifh b,fvf*sD,rf\ bk&ifwkdUonf txl;BudK;pm;Muonf/ tar&duefor®w
&kpfbfvf\ udk,fpm;vS,f rpöwmqrfrem0Jvfonf vef'ef? yJ&pfESifh bmvifNrdKUrsm;odkU
oGm;a&mufNyD; Mum;0if&efBudK;pm;cJUonf/ [pfwvmESifh awGUcJUonf/ [pfwvmu ppf&yfpJ
Edkifrnfh awmif;qkdcsufrsm;udk rpöwmqrfrem0JvfxH wifjyavonf/ okdUaomf xdktcsuf
rsm;udk NAdwdefu b,fenf;ESifhrQ oabmrwlEdkif &Sdavonf/
t*FvefrSm zifvefjynfbufrS 0ifa&mufwkdufcdkuf&ef taysmfwrf;ppfom;rsm; pkaqmif;aeMu
avonf/ tvSLaiG aumufcHaeMuavonf/ ppfwyftultnD ydkUaeMuavonf/ odkUaomf
&k&Sm;zifvefppfyJGum; &yfpJ&eftvm;tvm aumif;avonf/ AGDyl&DNrdKUudk &k&Sm;wkdUu odrf;rd
onfESifh wpfNydKifeuf &S&Sm;\ Nidrf;csrf;a&;pnf;rsOf;rsm;udk zifvefu vufcHawmhrnf[k
owif;jzpfyGm;vsuf &Sdavonf/ &k&Sm;u awmif;qkdonfrSmvnf; zifvefonf &k&Sm;udk
wkdufrnfh EdkifiHjcm;ppfwyfrsm;udk tajccHpcef;ray;&efom t"dujzpfavonf/ aorvm;
&Sifrvm; a&G;cs,f&efjzpfojzifh tNyD;tydkif Edkifatmifom wkduf&awmhrnfjzpfaMumif; BuKH;0g;
avonf/
BuKH;0g;aomfvnf; ppfBuD;um; rD;ukef,rf;ukef rwdkufao;/ a&aMumif;wdkufyJGESifh
avaMumif;wkdufyGJ tenf;i,fom [kdrSmonfrSm uGufusm;jzpfyGm;aeavonf/ xkdUaMumifh
Mum;0ifzsefajzolwkdUum; vufravQmhMuao;/
&k&Sm;zifvefppfyGJudkum; t*Fvdyf? tar&duef? jyifopf? aemfa0;? qGD'ifwkdUonf ydkjyif;xef
pGm wkduf&efyif tm;ay;aeMuavonf/ zifvefjynfbufrS vd*fatmhzfae&Sif; EdkifiHaygif;pkH
toif;BuD;u axmufcHaom qkH;jzwfcsufcsatmif vkyfMuonf/ /
- 164 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
58
Muuftzdk;tdk\ a0zefa&;
xGef;uav;
rawGU&wmMumNyD? tm;&ifvmcJUygOD;vm;/ ausmif;aqmifudkvm&if
awGUygw,f/ ckawmh jrifhBuD;vnf; pmar;yGJNyD;NyDrkdU reuftapmBuD;
vrf;avQmufxGufcsifvnf; xGufEdkifw,f? naeNrdKUxJ vnfcsifvnf;
vnfEdkifw,f/ xGef;uav; BudKufovkd csdef;ayawmh/ wpfcsdefcsdef
vmjzpfatmifawmh vmaemf/
xGef;uav;a& ynmxl;cRefatmifvdkUom vkHUvtxl;xkwf&wm?
roufomvSbl;/ tawmfyifyef;w,f/ okdUayr,fh usef;rma&;
avhusifhrIawmh rayghygbl;/
xGef;uav;vnf; udk,fh0goemtwkdif; udk,fBudKufwmvkyf&if;
usef;rma&;ESifh jynfhpkHatmif aexdkifEdkifygap/
jrifhBuD;
rjrifhOD;u bDatwGif jrefrmpm*kPfxl;ESifh atmifjrifNyD;aemuf trfat qufwufae
avonf/ uRefawmfESifh rawGUonfrSm tawmfyif MumoGm;NyD/ xdkpmuav;udk &aomtcg
tHUMojcif;omru &Tifvef;0rf;ajrmufjcif; jzpf&onf/ rjrrSDESifhrSm;&onfh trSm;BuD;rS &kef;
rxGufEdkifbJ tae&txkdkif&usyfaeonfh uRefawmfhb0wGif rjrifhOD;\pmonf avSmifae
aomtcef;wGif;odkU avjynfuav; aqmfoGif;vmonfESifh wlao;awmh\/
rjrrSDonf uRefawmfawmif;onfh t&if;tESD; xkwfray;ao;/ uRefawmfu ykHESdyfwkduf
vkyfief; vkyf&ef pdkufxkwf&rnfh aiGt&if;tESD; tao;pdwfpm&if;ESifhwuG pDrHudef;udk
wifjy\/ rjrrSDu xdk[mudk ppfaq;pkHprf;qJjzpf\/ jzpfEdkifrjzpfEdkif jrwfEdkifrjrwfEdkif
pOf;pm;qJjzpf\/ uRefawmfuvnf; tvsifvdkvSNyD; uRefawmfESifh EdkifiHa&; oabmuJGvJGrI
- 165 -
odef;azNrifh
rsm;aom owif;pmwdkufrS xGufcsifvSNyD/ wpfcgvm bmomjyef aemufwpfcg vmawmh
vnf; bmomjyef vkyfae&jcif;udk onf;rcHEdkifatmif NiD;aiGUvmNyD; ajratmuf awmfvSefa&;
orm; udkat;aiGuvnf; ykHESdyfwkdufjzpfatmif BudK;pm;zdkU wzGzGwGef;aeonf/ uRefawmf
uvnf; vGwfvyfa&; ta&;awmfykHtwGuf wpfzufwpfvrf;rS xdxda&mufa&muf vkyfvdk
vSNyD/ rjrrSDuawmh t&if;tESD; xkwfxdkufrxkwfxdkuf pOf;pm;aewkef;/
wpfzufwGifrl rjrrSDonf uRefawmfhtm; umr*kPfaESmifBudK;jzifh cdkifonfxufckdifatmif
wkyfaESmifxm;\/ uRefawmfhpOf;pm;OmPf uRefawmhfpdwfqE´ESifh uRefawmfhvdyfjymwkdUum;
xdkaESmifBudK;udk jzwfawmuf&ef BudK;pm;Mu\/ b,ftajctaersKd;aMumifhjzpfjzpf Mumckdjcif;
um; Mumcdkjcif;yif? trSm;onf trSm;yifjzpfonf[k qifjcifrd\/ odkUaomf um,uH
ajrmufum; xdktrSm;rS &kef;rxGufEdkif/ uRefawmfhb0um; tae&txdkif&usyfaom b0ay
wnf;/ uRefawmfhb0wGif rjrifhOD;\pmonf avSmifaeaomtcef;wGif;odkU avjynfuav;
aqmfoGif;vmonfESifh wlao;awmh\/
rjrifhOD;ESifh eHeuftapmBuD; vrf;avQmufxGufMuonf/
aerxGufcif eHeufcif;tvif;a&mifum; csKdomat;jrvS\/ avjynfuav;onf uRefawmf
wkdUESpfa,muftm; yGwfoD;yGwfoyf erf;&IyfNyD;aemuf tif;vsm;a&rsufESmay:wGif &Syfwkduf
upm;aeavonf/ iSufrsKd;pkHwdkU\ oHpkHwl&d,m0dkif;BuD;rSm NrdKifvSayonf/
]]udkwifxGef;? NrdKUxJu 'Dudk bmeJUvmvJ}}
]]tapmqkH; tm&ftD;wDbwfpfeJU vdkufvmcJUwmyJ? NrdKUxJuvmwkef;u vrf;rD;awGawmif
rNidrf;ao;bl;}}
þrQajymNyD; pum;&yfoGm;jyefavonf/ eHeufcif;\ obm0tvSudk uokdPf;&Iaerd
Muonf/ at;jrvef;qwfaomavudk &SL&Iduf&if; vrf;avQmuf&onfwGif ajcudk <u&onf
[kyif rxif/ uefaygifvrf;ay:rS oJESifh ausmufp&pfwkdUonf ajcjzifh eif;avQmufzkdUxuf
vufjzifh aqmhupm;zkdU aumif;aeonf[k xif&onf/ jrufcif;ay:wGif qD;ESif;uav;
qGwfzsef;xm;onf/
rjrifhOD;onf uRefawmfhudkrMunfhbJ obm0tvSudk uodkPf;&Iae&mrSyif-
- 166 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]pifppfrSmawmh obm0avmufvSwm bmrS r&Sdbl;aemf}}
]][kwfw,f uJ eHeufcif;obm0udk uAsmwpfyk'favmuf pyfqkdygOD;vm;}}
]]udkwifxGef;a& uRefr *kPfxl;,lcgrS jrefrmpmawG odyfavhvm&awmhrS uAsm ra&;wwf
awmhbl;}}
]]tkd qef;vScsnfvm;? pmESHUawmh ydkNyD; a&;Edkif&rSmaygh}}
]]tJ'Dvdkr[kwfbl; udkwifxGef;? pmESHUav ra&;wwfavyJ/ pmBuD;ayBuD;awG zwf&awmhrS
pmayqdkwm b,favmuf cufw,fqdkwm odw,f/ ayghayghqq pmayrjyKpktyfbl;vdkU
em;vnfvmw,f/ a&S;pmqdkawG&JU tqifhtwef;rSDzkdU[m awmfawmhfyg&rDeJU rjzpfbl;qdkwm
oabmaygufw,f/ t&ifu uRefr udk,fwkdifpnf;pepfrodbJ pyfwwfw,f? a&;wwfw,f
qdk&kHeJU t&rf;a&;xm;cJUwmawGtwGuf &Sufvmw,f/ a&;Edkif&if a&S;pmqdkawmfawG rDatmif
a&;? ra&;Edkif&if bmrSra&;eJU? a&S;pmay tarGtESpfawGudkom raysmufatmifodrf;xm;}}
]]rjrifhOD;vkdomjzifh pmaytopf b,frSay:awmhrSmvJ/ acwftvdkuf topftopf zefwD;
wkd;wufvmwm b,frSm&SdawmhrSmvJ}}
]]acwftvdkuf wdk;wuf&rSmawmh [kwfygw,f/ EdkUaywJU pnf;r&Sdurf;r&Sd tvuFmenf;
Oya' rxdef;odrf;bJ a&;wmrsKd;awmh rvkdvm;tyfbl;&Sifh/ uRefrawmh a&;&ifvnf; uAsm
pnf;urf; tvuFmenf;Oya' &dkaoav;pm;NyD; a&S;q&mawGrDatmif a&;EdkifrS a&;awmhr,f/
ckawmh a&S;q&mawGudk rDr,fvnf;rxifbl;? 'Dawmh xdkifaetaumif;om;? xoGm;rS
usKd;rSef;odqkdwmrsKd; rjzpfcsifbl;&Sifh}}
]]udkif; 'gjzifh a&S;pmaytarGtESpfawGudk xdef;odrf;&kHyJ vkyfawmhrSmaygh}}
]][kwfw,fav}}
]]'Dvdkqkd&if eHeufcif;&JU obm0tvSudk &SifOwÅrausmfu b,fvdkqdkcJUykH? e0a';BuD;u
b,fvkdpyfcJUykH? &Sifoefcdku b,fvdkzJGUcJUykH? ewfoQifaemifu b,fvdkoDcJUykH? OD;wkd;u
b,fvdka&;cJUykH aumufEkwfcsufuav;awG &GwfjyygOD;}}
- 167 -
odef;azNrifh
]]tdk udkwifxGef;uvnf;? uRefr t&dyftuJudk onfavmufrS rcwfwwfbl;vm;/ [J [J
onf[mawG &GwfzwfcsifvdkU &SifeJUuRefr vrf;avQmufxGufzkdU csdef;wmr[kwfbl;? uRefrav
pmar;yGJrNyD;rcsif; b,fpmqkdu b,fvkda&;w,f? b,folUysKdUu b,fvdk? b,folU{csif;rSm
b,f&mZ0if? tkd&Sif pkHvdkUygyJ/ zwfvdkuf&? rSwfvdkuf&? usufvdkuf&? a&;vkduf&?
udk;um;vkduf& armaeNyD/ NiD;aiGUaeNyD/ uRefr &SifeJU pum;pjrnfajym&awmh tajymif;
tvJuav;rsm; ajym&Mum;&r,fvm;vkdU}}
]]awmfygawmh rjrifhOD;? em;vnfygNyD? &dyfrdygNyD}}
urm&GwfbufqDrS MuufBuD;wpfaumifonf xD;wnf;BuD; cRJcRJyspfyspf wGefvkdufonf/
rjrifhOD;u MuufwGefoHvm&m ta0;odkU vSrf;aiG;í arQmf&if;-
]]ckxd MuufwGefoH rpJao;bl;aemf}}
]]tdyf&mx aemufusaewJU? vnfqHarG;awG tNrD;MuufawmifawG uRwfaewJU Muuf
tbdk;tdkBuD;&JU wGefoHeJU wlygw,f}}
rjrifhOD;u oJUoJUuav; &,fvkdufonf/
]][J [J Muuftbdk;tdktaMumif; udkwifxGef;azmfjyykHu uAsmawmfawmfqefw,f? trSef
rSmawmh udkwifxGef;[m pma&;q&m jzpfzdkUaumif;w,f}}
]]Muuftbdk;tdk&JUtaMumif; acwfprf;uAsmwpfyk'favmuf a&;OD;rS xifyg&JU? q&maZmf*sD&JU
[efrsKd;eJUayghav/ Muuftbkd;tkdudk pmqdku tdyf&mxaemufuswJUtwGuf uJU&JUw,f qkdyg
awmh/ vnfqHarG;awG uRwfaewm? tNrD;Muufawmif rpkHawmhwmtwGuf tremypum;
ajymw,fqdkygawmh/ 'Dawmh Muuftbdk;tkdu i,fi,fwkef;u ta&mifwzdwfzdwfxNyD;
yef;zGm;eJUwlwJU vnfqHarG;awG wzGm;zGm;eJU <um;0gcJUykH? a&mifpkHjc,fxm;wJU tNrD;tawmif
wkdUudk jzmcsNyD; [efjycJUykH? MuufrawGudk waumfaumf[pfatmfNyD; &pfcJUykH? ydk;bufyef;buf
MuufzawGudk cGyfvTwfykH jyefajymr,f}}
rjrifhOD;onf w[J[J &,faeavonf/ uRefawmfcspfcJUonfh awmufy0dkif;pufaom rsufvkH;
rsm;ESifh tNyKH;? yg;csKdifhrsm;udk topfwpfzef awGU&jyefNyD/
- 168 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
tif;,m;uefaygifrS qif;NyD; aubBuD; NcHbufodkU avQmufcJUMujyefavonf/ opfyif
tkyftkyfBuD;rsm; xdyfzsm;wGif aejcnfyufzsef;vsuf &Sdonf/
]]&SifhuAsmudk b,fvdk acgif;pOfwyfrvJ}}
]]q&maZmf*sDwkdU [eftwdkif;yJ? ]tkd Muuftbdk;tdk} vdkU acgif;pOfwyfvdkufr,f}}
]]olrsm;twkckd;wm raumif;bl; udkwifxGef;&JU? udk,fhOmPfeJU udk,fh[ef wDxGifzkdUvdkw,f/
uRefrtvdkomjzifh ]Muuftbdk;tdk\ a0zefa&;} vdkU acgif;pOfwyfvdkufrSmyJ}}
]]aumif;w,f? odyfaumif;wmyJ/ a[m'Dtdrfu *VKefOD;apm&JU tdrfyJ? 0if;BuD;u awmfawmf
aumif;w,f}}
]]ol 'DrSmyJ aewkef;vm;}}
]]ck a&SUem;utdrfudk ajymif;oGm;NyD/ tif;vsm;uefxJu uRef;qG,fuav;wpfckay:rSm
xD;xD;BuD; wnfxm;wJU wkdufuav;? odyfNyD; at;csrf;om,mwmyJ}}
]]olu t&ifuawmh csrf;csrf;omomxJu r[kwfbl;qdk? ck EdkifiHa&;vkyfrS wkd;wufvmwm
jzpfrSmayghaemf}}
]]t&ifuawmh wwd,wef;a&SUaeqkdvm; bmqdkvm;ygyJ/ ckawmh olwddkUu pD;yGm;a&;a&m?
EdkifiHa&;a&m wGJvkyfwmudk;? 'Dawmh wkdufeJUwmeJU jzpfvmEdkifwmaygh}}
]]&SifwkdUeJUrsm; odyfuGmwmyJ? toufarG;0rf;ausmif;rItwGuf bDt,fvf atmifatmif
vkyfyg qkdwmawmif rvkyfcsifbl;}}
]]'Dudpöudk oifykef;acsxm;vkdufMuygpdkU jrifh&,f}}
]]aumif;ygw,fav? uRefrvnf; aemifxyfrajymawmhygbl;? ckvnf; pum;pyfrdvdkUom
ajymrdwmyg/ uRefroabmuawmh OD;apmwkdUvdk pD;yGm;a&;eJU EdkifiHa&; wGJzufvkyfwJU
oabmrsKd;udk vkH;0axmufcHwmrsKd; r[kwfygbl;? tlrawmifhrS oDvapmifhEdkifw,fqkdwmvdk
toufarG;0rf;ausmif;uav;&SdrS EdkifiHa&;vkyfEdkifw,fvkdU xifw,f? 'gygyJ}}
- 169 -
odef;azNrifh
rjrifhOD;\ pum;udk uRefawmf rjiif;Edkifacs/ odkUaomf tm;usrcH ajymvkdao;onf/
]]jrifhajymwmawG [kwfawmh[kwfwmyJ? EdkUaywJU bmpD;yGm;a&;usrS rvkyfbJ udk,fusKd; vkH;0
pGefUvTwfwJUoabm? tiwfcHwJUoabm? tNrJwrf; vGwfvyfa&; ta&;awmfykHBuD;twGuf
tusKd;aqmifwJUoabm[m tifrwef rGefjrwfwmuvm;? ckqkd&if tJ'Dvdk rGefjrwfwJUtvkyf
vkyfaeolawG trsm;tjym; &SdaeNyD? udkb[def;wkdU? udkatmifqef;wkdUudk Munfhygvm;}}
]]olwkdUvnf; wpf0rf;wcg;pm;zdkUawmh &Sm&ao;wmyJ r[kwfvm;? udkb[def;qdkvdkU&Sd&if
rdef;r,lvdkufNyD;rdkU 0rf;pmr&SmbJ aeEdkifygOD;rvm;? 0rf;pm&Sm&r,fhtwlwl? toufarG;
0rf;ausmif;rItwGuf twwfynmwpfckck wwfxm;cJU&if raumif;aybl;vm;}}
uRefawmfvkH;0 t&IH;ay;&avawmhonf/
]][kwfygw,f jrifh&,f? udk,f rSm;ygw,f}}
uRefawmfum; rvdkwrm 0efcHvkdufjcif;r[kwf/ wu,f pdwfygvufyg 0efcHvdkufjcif;
jzpfonf/ rjrifhOD;onf olrSefí uRefawmfrSm;jcif;twGuf 0rf;omaxmifvTm;jcif; vkH;0rjy/
uRefawmfhtm; u&kPmarwÅmtjynfhygaom tMunfhjzifhom Munfhaeavonf/
uRefawmfwkdU rsufESmwl&lrS vkH;BuD;aygufvS cHUnm;oyf&yfaom rdef;rBuD;wpfa,muf
avQmufvmonf/ uRefawmfwkdUonf pum;rajymMuawmhbJ rSefrSefavQmufvmMuonf/
rdef;rBuD;rSm *VKefOD;apm\ZeD; a':oef;cif jzpfaeavonf/
a':oef;cifu uRefawmfhtm; NyKH;EIwfqufonf/
uRefawmfu-
]]a':a': aeaumif;ygovm; cifAsm}}
]]aeaumif;ygw,f? armifwkdU apmapmpD;pD; b,fuvmMuovJ}}
NyKH;pdpdESifh Munfhar;aomaMumifh uRefawmfwkdUESpfa,muftay:rSm bmuvdkwkdwdk txif&Sd
aeaMumif; &dyfrdvdkufygonf/
- 170 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]vrf;avQmufxGufvmMuwmygyJ a':a':? reufapmapmyJ vrf;avQmufvkdUaumif;w,f?
um;toGm;tvmvnf; enf;w,f? aevnf; rylbl;}}
a':oef;cifu NyKH;pdpdrsufESmjzifhyif-
]]uJ uJ avQmufMu avQmufMu}}
uRefawmfwkdU a&SUqufavQmufvmMuonf/
rjrifhOD;-
]]'Dta':BuD;u b,folvJ udkwifxGef;&JU}}
]]*VKefOD;apm&JUZeD; a':oef;cifqdkwmav? OD;apmu rmrDvdkUac:owJU}}
rjrifhOD;u oJUoJU&,fvkdufonf/
]]b,fwkH;u odMuwmvJ}}
]]ausmif;om;ta&;awmfykHtwGif;u odMuwmyJ? EdkifiHa&;ausmif;om;qdkawmh EdkifiHa&;
acgif;aqmifawGtdrfa&mufNyD; tdrfoltdrfom;awGeJUvnf; odwJUtcg odMuwmaygh}}
]]OD;apmeJUod&if ocifawGudk 0g;&if;wkwfeJUr&dkufatmif &Sif ajymvdkUr&bl;vm;}}
]]vlcsif;odwm cifrifwmwjcm; jrifh&JU? EdkifiHa&;uGJNyD; olwkdUu tpdk;&&mxl;vnf; ,lxm;
awmh zdESdyfcsKyfcs,frIawGvkyfwm "r®wmygyJ? r&dkufygeJUvkdU oGm;awmif;yefae&kHeJU r&bl;}}
]]OD;apmu a&S;rif;rsm;xkH;pHtwdkif; v,fxGefr*Fvmvkyfr,fqkdwm [kwfovm;}}
]][kwfw,f/ 'gwifruao;bl;? atmifajrawmif eif;OD;r,fwJU/ taqmifta,mif tcrf;
tem;awGeJUvkyfNyD; olUudk,fol aMumfjimwJUenf;awGyg rjrifhOD;&,f? awmifolv,form;
awGtwGuf wu,ftusKd;&Sdatmif vkyfEdkifwm r[kwfygbl;}}
- 171 -
odef;azNrifh
]]uRefruawmh awmifolv,form;awG wu,ftusKd;&Sdr&Sd rpOf;pm;vdkufrdbl;/ v,fxGef
r*Fvm vkyfr,fqkdawmh a&S;rif;rsm;vufxufu v,fxGefr*Fvmrsm;rSm oDqdkwJU AkHBuD;oH
rsm;udkawmif pkaqmif;xm;ao;w,f? aqmif;yg;a&;r,fvkdU}}
]]tpdk;&u vlxkudk vSnfhpm;ae&mrSm rjrifhOD;u rygygeJUawmhav}}
rjrifhOD;onf bmrQrajymawmhbJ NyKH;csKdcsKdrsufESmxm;jzifh uRefawmfhpum;udkom em;axmif
aeavonf/ uRefawmfu tpdk;&\ "e&SiftusKd;jyK ajr,mpDrHudef;rsm;taMumif;udk ajymjy
aeavonf/ ajrydkif&Sifrsm;xHrS tpdk;&u ajrrsm;udk 0,f,lNyD;aemuf ajrrJU,mrJUrsm;tm;
t&pfusESifh xkdajrrsm;udk a&mif;csrnf/ xdkuJUodkUaomtm;jzifh ajrydkif&Sifrsm;vnf; t&if;
tESD;&NyD; pufrIvufrIESifh ukefoG,fa&;vkyfief;rsm; vkyfEdkifrnf/ ajrrJU,mrJU awmifol
v,form;rsm;vnf; ajr,m&rnf/
rjrifhOD;u-
]]tJ'Dtwdkif; jzpf&ifawmh aumif;om;yJ}}
]]jzpfvnf; jzpfrSmr[kwfbl;? aumif;vnf; raumif;bl;? w&m;vnf; rw&m;bl;}}
]][if b,fhES,faMumifhvJ}}
]]ajrydkif&SifawGvufu ajrawG0,fzkdUvdkU tpdk;&rSmvnf; aiGtvkHtavmuf&rSm r[kwfbl;/
tcGefb@mawG wkd;aumuf&if aumufrSmyJ/ NyD;awmh tpdk;&u 0,fEdkifw,fxm;OD;? tpdk;&
qDuwpfqifh ajrrJU,mrJU awmifolv,form;? qif;&Jom;rsm;&JU tqifhtwef;a&muf
atmif ESdrfhcsvdkufNyD; wef;wljzpfatmifvkyfwJU 0g'jzpfw,fvkdU ajymMuw,f}}
]]'g r[kwfygbl;? vlenf;pktusKd;twGuf vltrsm;pkBuD;u vufrJUjzpf&? epfemqkH;&IH;&?
'ku©a&muf&wmudk y,fzsufNyD; vltm;vkH; wef;wlwkd;wuf BuD;yGm;atmif vkyfzkdUygyJ}}
]]tm;vkH;wef;wljzpfEdkifyghrvm;? t&nftcsif;csif; vkHUv0D&d,csif;rS rwlMubJeJU[myJ}}
]]wef;wlqkdwJUoabmu tcGifhta&; wef;wl&wmudkom qkdvkdwmyg}}
- 172 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]&SifwkdU bkH0g'[m bmoma&;udk qefUusifw,fqkd r[kwfvm;}}
]]rqefUusifygbl;? trSefu bkH0g'qdkwJU rmhufpf0g' atmifjrif&if bmomw&m;awG&JU
rGefjrwfaomtqkH;trawG? Mo0g'udk vlawGu taumif;qkH; vdkufemEdkifMurSmygyJ/ e*g;eD
*sme,fxJrSm ocifEka&;wJU uRefawmfbkH0g'orm;qkdwm rzwfvdkuf&bl;vm;}}
]]rawGUvkduf&bl;}}
]]udk,f&Smay;r,f? tJ'D aqmif;yg;udkzwf&if 'DtcsufawGrSm &Sif;&Sif;BuD; oabmaygufrSmyJ}}
uRefawmfwkdUonf r&rf;ukef;odkU a&mufvmcJUMuNyD/ acR;rsm;vnf; pdkUvmNyD/
]][dkbuf ywfavQmufcsifao;ovm;}}
rjrifhOD;u &yfvkdufNyD;-
]]jyefvSnfhMupdkUvm;? aeylvm&ifvnf; aumif;awmhrSm r[kwfbl;}}
]][kwfw,f? umzDaomufMuOD;pdkUav}}
uRefawmfwdkUonf umumqdkif0ifNyD; umzDaomufMuonf/
bwfpfum;rsm; vIyf&Sm;rI rsm;vmNyD/
umzDaomufNyD; qkdifrSxGufvmMuaomtcg &SpfrdkifbufwGif ukvm;ppfom;rsm;onf jynf
vrf;rBuD;udk ul;jzwfoGm;onfudk awGUvkduf&avonf/ a*:&mqm*sifwpfa,mufvnf;
ygonf/ olwkdUonf ppfa&;avhusifhaeMujcif; jzpf\/ rjrifhOD;rSm tenf;i,f xdwfvefU
oGm;[ef &Sdavonf/
uRefawmfwkdUonf twefMum bmrQrajymbJ acgif;idkufpkdufcsNyD; vrf;avQmufMuonf/
um;vrf;ab;rS vloGm;vrf;rSm avQmufMu&\/
]]udkwifxGef; ppfBuD;u 'Dbufudkrsm; ul;vmOD;rSmvm;[if}}
- 173 -
odef;azNrifh
]]ul;vmrSmyJ xifw,f}}
]]'ku©ygyJaemf}}
]]'ku©awmh 'ku©aygh? 'gayrJU ppfjzpfvm&ifawmh t*Fvdyftcuf ArmhtcsufqdkwJU pum;
twdkif; ArmhvGwfvyfa&;twGuf csufaumif;,l&rSmyJ}}
]]vGwfvyfa&;&r,f qdkwmuawmh aumif;yg&JU? EdkUayrJU ppfBuD;jzpfvmvkdU vlawG aoMu
ausMurSm? tdk;tdrfawG ysufpD;rSm awG;NyD; tm;BuD; &ifav;wmyJ&Sif}}
]]ck taemufEdkifiHawGrSm ppfBuD;[m cyfqdkif;qdkif;cyftkyftkyf jzpfae&muaeNyD; jyif;jyif;
xefxefBuD; jzpfvmNyD/ *smreDeJUt*Fvdyf ajyat;zkdU atmifoG,fMuwmawGvnf; rjzpfawmh
bl;/ [m[ufpfbdvyfudk av,mOfysHeJU xdk;qif;wmvnf; *smreDeJUt*Fvdyf ajyat;NyD;
&k&Sm;udk aygif;wkdufMuzkdU? aphpyfzkdUqkdyJ/ EdkUaywJU rjzpfEdkifawmhbl;? jyifopfvnf; *smreD
vufatmuf vkH;vkH;a&mufawmhr,f/ *syefu csufaumif;apmifhaewm/ jAKef;ceJ xcsvdkuf
&if ta&SUbufrSm ppfyJGBuD;jzpfrSmyJ/ *syefu 'DbufrSm r[mrdwfawGudk cswmeJU
wpfNydKifeuf udk,fwkdUArmawGuvnf; t*Fvdyfudk xcszkdU jyifqifxm;Mu&r,f}}
rjrifhOD;um; uRefawmfajymonfrsm;udk Mum;[efr&Sdawmhay/ pum;vnf; wpfcGef;rQ rajym/
acgif;idkufpdkufcsíom avQmufaeavonf/ rjrifhOD;rSm ppfBuD;udkom awG;awmxdwfvefUae
[ef &Sdayonf/
onfvkdESifh tawmfMumatmif avQmufvmMuavonf/
]]rjrifhOD; uefaygif&dk;ay: wufOD;r,fvm;? aeawmh ylvmNyD}}
]]wufwmaygh udkwifxGef;&,f? 'DaeEkEkuawmh usef;rma&;twGufawmif aumif;ygao;
w,f}}
uefaygif&dk;ay:odkU rjrifhOD;u a&SUuwufonf/ uRefawmfu aemufrSvdkufonf/ tay:odkU
a&mufaomtcg olru uRefawmfhtm; apmifhac:onf/ yckH;csif; ,SOfrdaomtcgrS twl
wJGavQmufonf/
- 174 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]udkwifxGef;udk wdkifyifp&m&Sdao;w,f}}
]]bmudpöygvdrfh? qkdprf;ygOD;}}
]]udkoef;NrdKif taMumif;aygh}}
udkoef;NrdKifum; bDatwGif &mZ0if'kwd,wef; *kPfxl;ESifhatmifNyD;aom enf;jyq&m
uav; jzpfonf/ rjrifhOD;ESifh &dk;&dk;rdwfaqGtjzpf qufoG,faecJUonf/ rdwfaqGtcsif;csif;
pma&;Muonf/ rMumao;rDu tpjyKNyD; udkoef;NrdKifonf azmufjym;vmonf/ olUtm;
twkHUtjyef cspf&rnf BudKuf&rnf[k em;ylem;qm awmif;qdkaecJUonf/ ,ckrl pdwÅZem
jzpfNyD; qkdifudkvdk*sDenf;ESifh ukoaom q&m0efBuD;wpfOD;xH oGm;NyD; prf;oyf&onf[k
rjrifhOD;xH pma&;avonf/ rjrifhOD;yg olESifhvdkufvmrS ukvdkU&rnf[k xdkq&m0efBuD;
qkdaomaMumifh q&m0efBuD;xHodkU rjrifhOD; olESifh ESpfa,mufwnf;vkdufcJU&ef ac:aeav
onf/
]]tJ'g uRefraemuf ZGwfvdkufac:aewmyJ? b,fvdkvkyf&rvJ&Sif}}
]]uJ aeprf;ygOD;? aoaocsmcsm ar;yg&apOD;/ jrifhu olUudk enf;enf;rS rcspfEdkifbl;vm;?
ol[m pmvnf;awmfw,f? oabmoum,vnf; aumif;w,f? jrifhudkvnf; wu,f
cspfw,f}}
]]]tkd rcspfEdkifygbl;qdkaerSyJ}}
uRefawmfu &,foGrf;aoG;vsuf-
]]tkd pOf;pm;OD;av? jrifhvnf; Mumawmh [dkif;oGm;vdrfhr,f}}
rjrifhOD;u w[J[J &,fvkdufNyD;aemfu-
]]rrtkH;wkdU? rrapmwkdU? uRefrwdkUuawmh tysKdBuD;Zmwmudku ygaeNyD;om;xifyg&JU/ ynm
awG wwfxm;awmh udk,fhxuf ynmenf;wJUol vludkvnf; r,lEdkifbl;? udk,feJUynm&nfwl
a,musmf;rsKd; awGUjyefawmhvnf; tJ'Da,musmf;rsKd;u uRefrwdkUvdk ynmwwfawGxuf
ypönf;Opöm&SdwJUvlrS a&G;Muw,f/ 'gwifruao;bl;? uRefrwkdUuvnf; &IaxmifhtrsKd;rsKd;
- 175 -
odef;azNrifh
uaeNyD; a,musmf;awGudk a&G;w,f/ uRefrwpfa,mufwnf;twGuf ydkcufwmu uRefru
cyfi,fi,fwkef;u ArmppfppfrS ,lr,f? ujym;wkdU vlrsKd;jcm;wkdU r,lbl;vdkU pGJpGJvrf;vrf;
qkH;jzwfxm;w,f/ udkoef;NrdKif[m ujym;rkdU uRefr vufrcHwm? EdkUr[kwf&if bmjiif;p&m
&SdovJ}}
]]'Dvdkqkd&ifjzifh rjrifhOD;[m wpfoufvkH; tysKdBuD;vkyfoGm;rSmvm;}}
rjrifhOD;onf uRefawmfhtm; zswfceJ iJUMunfhvdkufonf/ NyD;awmh rsufESmvTJvsuf-
]]uRefrcspfwJUvlu uRefrudk zGifh[NyD; cspfygw,fvdkU rajymrcsif; 'DvkdyJ ae&awmhrSmyJ}}
uRefawmfum; vGrf;ovdkvdk aqG;ovdkvdk jzpfvmonf/ &ifzdkvmonf/ ]wufwufpif
&dk;ygvsufu,fESifh? uvufwufwuf xifol&,f wpfrsKd;o'´g rysufapESifh? tydk;0goem
bufudkwJU uGif;orkdUz,f? jiif;vkdUy,fEdkifyg&JU ajzmifhpGmoabm? rif;wkdU t&G,fudkjzifh
ausmif;'um rapm} [k [dktpOD;u rjrifhOD;tm; a&;om;ay;cJUonfhpmudk owd&ae
avonf/ uRefawmfonf rjrifhOD;\ cspfoljzpfonf[k uRefawmf ,kHMunfonf/ odkUaomf
uRefawmfupí zGifh[rajym0HU/ [dkwkef;u tm;usrcH w&m;vGefajymcJUaom pum;awGu
[efUwm;xm;onf/
]]rjrifhOD;rSm cspfol&Sdw,faemf}}
]]tkd r&SdbJ 'Dpum;ajymyghrvm;}}
]]b,folygvdrfhrvJaemf}}
rjrifhOD;u uRefawmfhtm; rsufapmif;xdk;NyD; Munfhaeonf/ a'goygaom rsufapmif;um;
r[kwf? tm;rvkdtm;r&Edkifaom rsufapmif;om jzpfonf/
]]rdef;reJUa,musmf;? a,musmf;uom pajym&w,f/ tJ'Dawmh uRefrcskpfolu zGifhNyD; prajym
rcsif; b,folrSef; &SifodrSmr[kwfbl;/ uJ em;vnfNyDvm;}}
- 176 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xkdcPü xkdkrsufpdwpfrSdwf vQufwpfjywfü rcifopfuav;\ rsufESmESifh rjrrSDBuD;wkdU\
rsufESmrsm;onf uRefawmfhrsufpdxJrSm xif;ceJ ay:vmMuavonf/ rjrifhOD;um; uRefawmf
\tcspfudk zGifh[ajymjy&ef b,fenf;ESifhrQ yg;pyfzGifhí r&awmhacs/
uRefawmfu NidrfaeaomaMumifh rjrifhOD; tawmftae&usyf&Smrnfjzpf\/ odkU&mwGif rjrifhOD;
onf olr\enf;ESifholr uRefawmfhtm; em;vnfxm;[ef&Sd\/ olrtm; cspfaMumif; zGifh[
rajymEdkifao;onfh taMumif;&if; ajcajcjrpfjrpf rGefrGefjrwfjrwf &Sd&rnf[k rjrifhOD;u
,lqxm;[ef wlonf/
]]uJ udka&Toef;NrdKifudpö b,fvkdvkyfrvJ}}
]]oleJUudk,f oGm;awGUvkdufr,f? a&m*gtajctae b,fhES,fvJqkdwm rjrifhOD;u tar;cdkif;
vkdU vkdUajymr,f/ udk,fMum;xJu 0ifvkdufwmeJUwpfNydKifeuf ol pdwfysufoGm;rSmyJ}}
]]'DtBuH aumif;w,f? jrefjrefvkyfyg&Sif}}
]]pdwfcs? 'DaeUreufyJ oGm;awGUvkdufr,f}}
uRefawmfwkdUESpfa,muf 0rf;om&Tifvef;oGm;NyD; wpfa,mufudkwpfa,muf NyKH;NyKH;BuD;
MunfhvdkufMuavonf/
bJGUESif;obif cef;rBuD;teD;odkUvnf; a&mufcJUMuavNyD/ /
- 177 -
odef;azNrifh
59
vufeufudkifwdkufyG JtwGuf jyifMuNyD
wkdUArmtpnf;t&kH;XmecskKyfonf a&ausmfvrf;odkU ajymif;a&TUvmNyDjzpf&m uRefawmfaeaom
45vrf;ESifh tvGefeD;aeavonf/ xkdUaMumifh uRefawmfonf rMumcP XmecsKyfodkU
a&mufwwfavonf/
waygif;vukefcgeD; wpfnaewGif uRefawmfonf aexdkif&mtcef;a&SU 0&efwmwGif
rwfwwf&yfvsuf vrf;bufodkU Munfhaeavonf/ tcef;wGif;rSm aA'u0def q&m
OD;wuf&Sdefonf yufvufukvm;xdkifjzifhxdkifNyD; ykwD;pdyfaeavonf/ twlaeoljzpfol
wHqdyfxkq&m udkwifat;um; tjyifoGm;ae\/ aumif;uifrSm jymvJUMunfvifaeonf/
taemufbuf rdk;ukyfpuf0dkif;rSm wdrfawmufvsuf&Sdonf/
cPMumaomf ta&SUbufrS "mwf&xm;onf jyif;xefaomtoHjzifh wkefcgNyD; ckwfarmif;
vm&m uRefawmfwkdUae&m wkdufwef;uav;onf vIyfoGm;avonf/ xdkcPü XmecsKyfodkU
tvnfoGm;&eftBuH jzpfay:vmavonf/
tjyifxGuf&ef jyifqifaepOf ykwD;pdyfaeaom q&mOD;wuf&Sdefu-
]]b,foGm;r,fvdkUvJ armifwifxGef;}}
]]wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyfudk oGm;prf;r,fvdkUq&m}}
]]'ghxuf oD;pm;cOya'eJU ywfoufNyD;vnf; w,f&Iyfaeyguvm; udk&if&JU? [dkufukwf
rSmvnf; t,lcHrIawG usyfaewmyJwJU}}
]][kwfuJU? 'gaMumifh Oya'jyKvTwfawmfrSm OD;b0if;u wifoGif;wJU oD;pm;ctrIawGudk
qdkif&mNrdKUe,frSm aumfrwDzGJUNyD; &Sif;vi;fqkH;jzwfEdkifcGifh tmPmay;&r,fqkdwJU tqdkudk
uRefawmfwkdU ocifjrBuD;u axmufcHvdkufwmaygh}}
- 178 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu pum;rQifjzwfcsifonfhoabmESifh vkHcsnfaumufvJaeonf/ okdUaomf q&m
OD;wuf&Sdefum; twif;qufajymonf/
]]oD;pm;cOay'udk ajrydkif&SifawGu rBudKufMubl;qdkyJ? ajr&SifeJU oD;pm; y#dyu© rsm;ap
owJU}}
]]wpfaeUuyJ NrdKUawmfcef;rBuD;rSm jrefrmEdkifiHvkH;qdkif&m ajrydkif&Sifrsm;toif;nDvmcH vkyfNyD;
uefUuGufMuao;w,f r[kwfvm;}}
]][kwfw,f/ OuúXvkyfwJU OD;vSBuD;wdkU? tqdkoGif;wJU OD;Muifodef;wkdU[m q&mhrdwfaqGawG
ygyJ/ ajr&SifeJUoD;pm; y#dyu©rsm;atmif vkyfay;aewmeJU wlawmhaewmyJ armifwifxGef;&JU}}
]]y#dyu©rsm;atmif ajr&SifBuD;awGu vkyfaewmyg q&m&,f/ rw&m; oD;pm;cawG odyf
vkdcsifawmh enf;enf;avQmh&w,fqdk&if rcHcsifbl;? ydkufqHwwfEdkifawmh [dkufukwfwuf
t,lcHwmyJ/ tck ajrydkif&Sifrsm;&JU tpnf;ta0;rSm 'DOya'rysufysufatmif t*Fvefu
bk&ifrif;jrwf a&Tem;awmfMum;onfhwdkif ta&;,lr,fvkdU qkH;jzwfw,f/ b,fhavmuf
aus;oHuRefoHygovJqdkwm Munfhayawmh? uJ oGm;OD;r,fq&m}}
]]cPaeygOD; armifwifxGef;&JU/ awmolawmifom;awGqdkwm &kd;&dk;yg? EdkifiHa&;orm;awG
qGay;vdkUom oD;pm;cavQmhyg bmnmeJU vkyfaeMuwmyg}}
uRefawmfonf q&mOD;wuf&Sdeftm; ajrydkif&Sifrsm;ESifh wpfoHwnf;xGufjcif;twGuf pdwfxJ
u tBuD;tus,f&IwfcsNyD; rsufapmif;xdk;í Munhfaevdkufonf/
OD;wuf&Sdefum; uRefawmfhrsufapmif;udk t"dyÜm,fav;eufonf[k ,lq[efrwl/
]]armifwifxGef; XmecsKyfa&muf&if ocifacgif;aqmifrsm;udk ajymjyyguGm/ 'Ddvdk oD;pm;
orm;eJU ajrydkif&SifawG y#dyu©jzpfatmif &IdUray;MuygeJUvdkU? bmjzpfvdkUvJqkdawmh 'gawG
vkyfae&if olwkdUudk vlMunfndKenf;ukefvdrhfr,f}}
uRefawmfonf racsybJ raeEkdifawmhacs/ q&mOD;wuf&Sdef\ a&SUwnfhwnfhrS oGm;&yfonf/
pm;yJGpGef;wGif wifyg;jzifhrSDuyfvsuf-
- 179 -
odef;azNrifh
]]ocifawGudk vlMunfndKenf;ukefvdrhfr,f [kwfvm; q&m? oDpm;cta&;eJU tjcm;
awmifolv,form; jyóemawGudk udkifwJUtwGufaMumifh ocifawGudk vlxku ydkNyD;
MunfndKvmw,f/ wkdUArmtpnf;t&kH;BuD; ydktm;aumif;vmw,f odvm; q&m&JU}}
q&mOD;wuf&Sdefonf yufvufukvm;xdkifwGif ausmcif;íxdkifae&mrS cg;qefUum
xdkifvkdufNyD; wpfpkHwpf&m qifajcwuf&ef jyifvkdufonf/ uRefawmfu tcGifhray;bJ
qufajymavonf/
]]owif;pmawGxJrSm rawGUbl;vm;? ck oD;pm;cwdkufyGJawGeJU ywfoufNyD; Armjynf
t&yf&yfrSm awmifolv,form;awG vIyf&Sm;aew,f/ ysOf;rem;rSmqkd&if awmifol
v,form; 15000 wufa&mufwJU nDvmcHBuD; usif;ycJUw,f/ awmifolv,form;awGudk
ajr&SifeJU tpdk;&wkdUu zdESdyfnSOf;yef;wmawGudk uefUuGufMuw,f/ ArmhvGwfvyfa&;[m
t*Fvdyfwm0efr[kwf? 0efBuD;cskKyfawG&JU wm0efr[kwf? wkdUv,form;awG&JU wm0efom
jzpfw,fvkdU a<u;aMumfMuw,f/ awmifiklrSmqkd&if c&dkifvkH;uRwf awmifolv,form;
udk,fpm;vS,frsm;nDvmcH usif;yw,f/ ocifpHvIdifu OuúX? ocifoef;azu twGif;
a&;rSL; tjzpfeJU aqmif&GufNyD; tcGefrajyvdkU tpdk;&uodrf;xm;wJU v,frsm;udk tcGef
5qay;rS jyefvkyfcGifhay;r,fqkdwJU Oya'udk uefUuGufMuw,f/ w&m;rQwaom oD;pm;c
udkom ay;r,fvkdU qkH;jzwfMuw,f/ oeyÜifrSmqkdvnf; e,fvkH;qdkif&m awmifolv,f
orm;nDvmcH usif;yw,f/ OuúXtjzpfeJU ocifpHjrifhu aqmif&GufNyD; [dkufukwfrSm
ajrydkif&SifawGu oD;pm;cudpö t,lcHvdkU rauseyfaMumif;? qm;csufcGifhay;ayr,fh a&mif;cGifh
ray;vdkU uefUuGufwJUtaMumif;? tmPmzDqefa&; vkyfr,fhtaMumif; qkH;jzwfMuw,f/
tJ'D oeyÜifnDvmcHrSm XmecsKyfrS acgif;aqmif ocifoef;xGef;wkdUvnf; wufMuw,f/
wpfjynfvkH;tESHU vIyf&Sm;rIawG awGUae&w,f/ 'geJUrsm; ocifawG vlrkef;ukefr,fvdkU
xifao;ovm;/ trSefu awmifolv,form;ta&;awG vkyfMuvdkU vlxkaemufvdkuf rsm;
vmwmyJ q&m&JU}}
OD;wuf&Sdefonf ukvm;xdkifrSm ausmcif;vkdufjyefonf/ aysmhnHUaom avoHjzifh-
]]rodygbl; udk&if&,f? q&mwkdUu EdkifiHa&;orm;r[kwfawmh &dk;&dk;xifjrifwm ajymwmygyJ/
ajrydkif&Sifuvnf; ajrydkif&SiftaeeJU ocifawGudk MunfndK&if aumif;wmaygh/ at;av
rodygbl;? aumif;r,fxifwm ajym&wmygyJ}}
uRefawmfu oGm;awmhr,fvkyfonf/ yifeDtay:tusÐudk 0wfaeonf/
- 180 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]EdkUaeygOD;? tar&duefor®wBuD;u olUoHtrwfawG Oa&mywkdufudk vTwfNyD; ppfBuD;
NyD;atmif vdkufaphpyfaew,fqdk? awmfawmfatmifajc&Sdovm;}}
olUtm; ausmay;aeNyDjzpfaom uRefawmfonf olUbufodkU vSnfh&jyefavonf/ odkUaomf
pum;ajym&efum; pdwfxufoefvSonfr[kwf/
]]q&m 'dAÁpuúKeJU Munfhprf;ygvm; q&m&JU/ [pfwvmeJU ywfoufNyD; q&ma[mwmawG
uawmh wpfckrS rrSefao;bl;}}
q&mOD;wuf&Sdef\ rsufESmrSm i,foGm;avonf/ uRefawmfhvQmu oifwkef;"m;vdk xufae
onf/
]]wpfcgwkef;u q&mhqDvmwJU twGif;0efuav;aum? [dk jrefrmxJu umuG,fa&;Xme
twkdifyifcH0efBuD;jzpf&if olvnf; &mxl;wkd;atmifqkdNyD; uefawmhyJGay;wmav/ ck cufae
wmu umuG,fa&;Xme twdkifyifcH0efBuD;ae&mrSm Armudk rcefUbJ t*FvdyftdkifpDtufudk
cefUvdkufNyD}}
]]'gawGrajymwwfygbl; udk&if&,f? tar&duefor®wBuD; Mum;0ifzsefajzwJUudpöom ajym
prf;ygOD;}}
q&mOD;wuf&Sdef\ rsufESmi,fuav;udk MunfhNyD; uRefawmf oem;oGm;onf/ olwdkUvdk
q&morm;rsKd;onf "mwfodcsif;u onfvkd azmfxkwfNyDqdkvQif vnfpif;cHaewwfonf/
ckcHumuG,fjcif; r&Sd/
]]tar&duefor®wudk *smrPDu awmif;qdkwmawGu yxr? *smreDu csufudk
pvdkAufuD;,m;eJU ydkvefjynfwkdUudk ydkifpdk;cGifhudk todtrSwfjyK&r,fwJU/ 'kwd,? NAdwdoQ&JU
MoZm[m puif'DaeAD;,m;jynfrsm;rS &kyfodrf;&r,fwJU/ aemufNyD;awmh NAdwdoQwpfOD;wnf;
*sDba&mfvfwm? armfwm? pifumydk ponfwkdUrSm BuD;pdk;aejcif; rjzpfap&bl;wJU/ aemufqkH;
tcsufuawmh *smreD&JU udkvdkeDrsm;udk jyefay;&r,fwJU? tar&duef Mum;0ifzsefajzvdkU
ausat;zkdU r&SdEdkifygbl;}}
]]zifvefeJU&k&Sm;awmh ausat;MuNyD; ppf&yfpJawmhr,fqdk}}
- 181 -
odef;azNrifh
]][kwfw,f? ppf&yfpJzkdU aqG;aEG;aeMuNyD/ t*FvdyfjyifopfwkdUuawmh &k&Sm;eJU zifvefppfudk
&yfpJapcsif[ef r&Sdbl;/ ppfav,mOfig;&mausmfeJU tjcm; ppfrufvufeuftultnD
zifvefudk ydkUay;vdkufw,f/ zifvefudk Nidrf;csrf;a&;vkyfzkdUrvkyfzkdU bmrS rajymvdkbl;wJU?
EdkUaywJU zifvefu qufwkdufr,fqdk&if t*FvdyfeJUjyifopfwkdUu tpGrf;ukef ulnDr,fwJU/
udkufZmbk&ifa[mif;BuD;uvnf;}}
OD;wuf&Sdefu uwdkufu&dkuf 0ifajymvkdufjyefonf/
]]*smref udkufZma[mif;BuD;vm;? wpfaeUu owif;pmxJrSm olU"mwfykH awGUvdkuf&w,f?
tif;-olu bmajymovJ}}
]]taemufOa&mywkdufom;tcsif;csif; ppfjzpfaejcif;udk &yfpJNyD;awmh &k&Sm;wkdU&JU bdkvf&SDApf
0g' yaysmufoGm;&eftwGuf &k&Sm;udk 0dkif;wdkuf&r,fvkdU udkufZma[mif;BuD;u wkdufwGef;
vkdufw,f/ udkif; q&m uRefawmfoGm;vdkufOD;r,f}}
]]oGm;yg oGm;yg}}
q&mOD;wuf&Sdefonf ykwD;pdyfí usef&pfavonf/
uRefawmf wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyfodkU a&mufaomtcg "mwfrD;rsm; vif;aeavNyD/
ajcwH&SnftdrfBuD; tay:xyfodkU wufoGm;&avonf/ tcgwdkif;ESifhrwl? avSum;ay:wGif
cRwfxm;aomzdeyf rsm;rsm;r&Sd/ twGif;rSmvnf; wdwfaeavonf/
qif0ifcef;wGif wkdUArmocifwpfa,mufonf pmzwfvsuf&Sdavonf/ uRefawmf
a&mufvmjcif;aMumifh pmzwfrysuf/ pm;yJGwpfckwGif tjcm; wkdUArmocifwpfa,muf
pma&;aeavonf/ uRefawmfa&mufvmjcif;aMumifh pma&;rysuf/ tjcm;wpfae&mwGif
wkdUArmocifwpfa,mufonf aq;ayghvdyf vdyfaeavonf/
olwdkUxHwGif pma&;aeaom wkdUArmocifudkom uRefawmf rsufrSef;wef;rd avonf/
xdkolum; ocifausmfpdefyif jzpfavonf/
- 182 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu olUa&SUrSm oGm;xdkifavonf/ olu uRefawmfhtm; rsufESmrarmhbJ rsufrSef
atmufu rsufvkH;rsm;udkom armhNyD; Munfhvkdufavonf/
]]xdkifyg}}
ocifausmfpdefonf pmudkom qufa&;avonf/ uRefawmfu ab;rSm awGU&onfh t*Fvdyf
owif;pmwpfapmifudk aumufMunhfvkdufonf/ trf&pfwm bZm yw¬&dum;ac: umv
uwÅm;xkwf owif;pmjzpfavonf/ rsufESmzkH;wGif BuD;rm;aom pmvkH;rsm;ESifh tdE´d,
trsKd;om;uGef*&ufonf tifydkif,me,fcsJUpepfudk umuG,faeaom NAdwdoQ ppftm;xkwfrI
rsm;udk raxmufcHEdkifojzifh tmPmzDqef&ef qkH;jzwfvkdufNyDjzpfaMumif; azmfjyxm;
avonf/
pmqufa&;aeaom ocifausmfpdefu-
]]a&mh 'gzwfygOD;}}
uRefawmfha&SUokdU vufESdyfpufjzifh &dkufxm;aom aMunmpmwrf;wpfapmifudk csay;vdkuf
avonf/ tvkyform;rsm; tpnf;t&kH;\ aMunmcsufjzpfonf/ tvkyform;rsm;onf
rdrdwdkUtcGifhta&;rsm;twGuf pnf;&kH;Mu&rnf/ wdkufyJG0ifMu&rnf/ urÇmhppfBuD;aMumifh
ukefaps; tqrwef wufaeonf/ 100rSm 50 wufaeonf/ tvkyform;wkdU\ vkyfcum;
rwuf? tvkyfudkawmh ydkvkyfaeMu&onf/ tdE´d,wGif tvkyform;wkdUonf ppftwGif;
&Sm;yg;p&dwfrsm;twGuf awmif;qkdvIyf&Sm;aeMu&m atmifjrifrIrsm;&aeonf/ Armjynfüum;
tvkyform; tpnf;t&kH;rsm;yif pepfwus pnf;&kH;xm;jcif;r&Sd/ tcsKdUu rzJGUrpnf;&efyif
ajymqdkaeMuonf/ ArmEdkifiHvkH;qdkif&m tvkyform;tpnf;t&kH; pnf;&kH;a&;Xmeu tvkyf
orm;rsm;tm; pnf;&kH;Mu&ef wkdufwGef;xm;avonf/ pnf;&kH;a&;rSL;oifwef;rsm; ay;ae&m
wufa&mufMuzkdU aqmfMoxm;avonf/ ocifausmfpdefonf twGif;a&;rSL;taeESifh xkd
pmwrf;udk xkwfcJUjcif;jzpfavonf/
uRefawmf-
]]owif;pmxJrSm 'DaMunmcsuf ygNyD;NyDyJ? awmfawmfawmif MumoGm;NyD}}
ocifausmfpdefu ola&;NyD;oGm;aom pmrsm;udk jyefzwfjyifqifae&mrS-
- 183 -
odef;azNrifh
]][kwfygw,f? ygNyD;ygNyD}}
uRefawmfu owif;pm aumufudkifvkdufaomtcg-
]]rdwfaqGemrnfu b,folwJU? vlcsif;awmh rsufrSef;wef;aeMuwmyJ? w,f &if;&if;ESD;ESD;
qufqHcGifh r&cJUbl;aemf}}
]]uRefawmfhemrnf wifxGef;yg? [kwfw,f? aumvdyfwkef;uvnf; r&if;ESD;Mubl;}}
]]ocifwifxGef;&JU? aumvdyfausmif;rSm usKyfu aew,fomqdkwm? ausmif;rSm odyf&Sdwm
r[kwfbl;? tjyifxGuf EdkifiHa&; vkyfaewmudk;}}
olonf pum;ajymvdkuf? pmudk Munhfvdkuf vkyfaeonf/
]]bmawGa&;xm;ovJ ocifausmfpdef? aMunmcsufvm; aqmif;yg;vm;}}
]]XmecsKyf tvkyform;tpnf;t&kH;&JU vcsKyftpD&ifcHpm a&;aew,fAs? wpfvc&D;vdkU
acgif;pOf wyfxm;w,f}}
]]awmfawmf tvkyfwGifus,f&JUvm; ocifausmfpdef}}
]]awmfawmfwGifus,fygw,f/ tvkyform;0efxrf; pmoifwef;rsm; zGifhEdkifw,f/ caemifwkd
rD;jcpfpuf? urm&Gwf aowÅmpufawGrSm pepfwus pnf;&kH;a&; tjrpfwG,fatmif pnf;&kH;
EdkifcJUw,f/ tvkyform;tpnf;t&kH;rsm;&JU erlempnf;rsOf;rsm; a&;qGJEdkifcJUw,f/ &efukef
ywf0ef;usif tvkyform;pkHprf;a&;udpörsm; vkyfEdkifcJUw,f/ oHvsif a&eHtvkyform;awG&JU
vcr,lpwrf; oydwfeJUywfoufNyD; Oya'jyKvTwfawmfrSm ar;cGef;awG xkwfEdkifcJUw,f/
pm&if;csKyfMunfhawmh racvSygbl;}}
ocifausmfpdefonf ola&;xm;aom tpD&ifcHpmudk jyefzwfNyD;avNyD/ uRefawmfESifh tm;&
yg;& pum;ajym&ef tqifoifhjzpfaeonfhoabmESifh olUa&SUu pm&Gufpmwrf;rsm; &Sif;ypfNyD;
ydkufxm;aom vufESpfzufudk pm;yJGay:odkU wifvdkufonf/
]]tck b,fuvmwmvJ}}
- 184 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]tdrfu 'g&dkufvmwmygyJ}}
]]udpötxl;rsm; &Sdovm; ocifwifxGef;}}
]]r&Sdygbl;cifAsm? XmecsKyfa&mufrS udpöxll; awGUwwfwmygyJ [J [J}}
]]ocifwifxGef; tpn;ft&kH;rSm tNrJwrf;vkyfom;wpfa,muftjzpfeJU vmvkyfygvm;}}
]]rMumcif vkyfjzpfygvdrfhr,fxifw,f}}
]]tif; aumif;w,f? tajctaeawGuvnf; ta&;BuD;vmNyD? ppfBuD;uvnf; tajctae
xl;jcm;awmhr,f? tdE´d,rSm vGwfvyfa&;wdkufyJGawG jyif;xefvmawmhr,f}}
]]tdE´drSm qlbwfpfbdkUwkdU *dkPf;uJGwm cifAsm; b,fvkdoabm&ovJ}}
ocifausmfpdefu rqdkif;rwG-
]]bkdUpf acgif;aqmifwJU Forward Bloc u wkd;wufwJUoabmayghAsm/ *E´D&JU tMurf;
rzufwJU tmPmzDqefa&; opöj*[ vkyfief;[m vuf&SdtajctaeESifh roifhavsmfawmh
bl;vkdU qkdwJUoabmaygh}}
]]odkUayr,fh uGef*&ufBuD;rSm *dkPf;uGJwmrsKd;awmh uRefawmfawmh rBudKufbl;Asm? b,f
enf;eJUrqkd nDnGwfzkdU ta&;BuD;w,f}}
ocifausmfpdefu uRefawmfhtm; jyuf&,fjyKouJUodkU &,fvkdufonf/
]]ocifwifxGef;u qefUusifbufESpfck&JU nDnGwfjcif;qkdwm em;rvnfao;bl;xifw,f [J
[J? y#dyu©&SdrS wkd;wufw,fqdkwJU oabmw&m;udkvnf; em;vnfzdkUvkdao;w,f}}
uRefawmfum; 4if;pum;wkdUudk Mum;zl;aeaomfvnf; em;rvnfao;yg/ odkUaomf aumif;pGm
r&if;ESD;ao;aom ocifausmfpdeftm; em;rvnfaMumif; zGifh[rajymvdkyg/ odkUjzifh pum;udk
vTJvdkufonf/
- 185 -
odef;azNrifh
]]bkdUpfwkdUvlpku olwkdUeJU qefUusifbuf owif;pmawGudk oydwfarSmufwmawmh vGefvGef;
w,fxifw,f/ vGwfvyfpGma&;om;cGifhudk vlpkvla0;eJU csKyfcs,f&m a&mufaew,f/
'ghaMumifhvnf; b*Fvm;rSm&SdwJU ynm&SdBuD;awGu x uefUuGufukefMuNyD r[kwfvm;/
owif;pmq&mBuD; &mreE´mcswfwm*sD? odyÜHynm&SdBuD; qmyDpDa&;? tbd"r®mq&mBuD;
qm&m'gc&pf&Sfeef pwJU yk*¾dKvfBuD; awGu rcHr&yfEdkif jzpfMuw,f/ b*Fvm;jynfvkH;qdkif&m
ausmif;om;rsm;tzGJUcsKyfuvnf; zufqpfqefwJU tjyKtrlqdkNyD; uefUuGufw,f}}
]][kwfwmayghav? 'DudpörSmawmh bkdUpfu vGefoGm;NyDxifw,f/ Armjynfu xGuf&yf*dkPf;
udkaum ocifwifxGef;u b,fvkd oabmxm;ovJ}}
]]udkBuD;EkwkdU? ocifatmifqef;wkdUeJU wdkUArmtpnf;t&kH; tvkyftrIaqmifawGu yg0if
zGJUpnf;xm;wJU[mjzpfvdkU axmufcHawmh axmufcHrSmygyJ/ odkUayr,fh uRefawmfwkdU
ausmif;om;awGudk ESdyfpufoGm;wJU a'gufwmbarmf ygaeawmh pdwfoefaewmayghAsm}}
]][dkwkef;utajctaeeJU tcktajctae rwlbl; ocifwifxGef;&/ ck ppfBuD;jzpfaewJU
twGif;rSm t*Fvdyftcuf ArmhtcsufqdkwJU pum;twdkif; vGwfvyfa&;udk &atmif,l&rSm/
'Doabmudk vufcHolwkdif;eJU yl;aygif;NyD; aqmif&Guf&rSmjzpfw,f/ 'gaMumifh a'gufwm
barmfudkyg yg0ifapNyD; xGuf&yf*dkPf; zGJUxm;&wmAs/ vGwfvyfa&;wdkufyJGqdkwm tzufzuf
u Munfh&wm/ usKyfwkdU jynfwGif;tiftm;eJUcsnf; NyD;wmr[kwfbl;? EdkifiHjcm;rdwfaqG
rsm;udkvnf; wpfzufu &Sm&ao;w,f/ tJ'Dvdk &SmwJUtcgrSm a'gufwmbarmfwkdUvdk
tqifhtwef;&SdwJU acgif;aqmifydkif;uvnf; ygzkdUvdkaew,f/ bmajymajym olu eef;&if;0ef
vkyfzl;oudk; ocifwifxGef;&JU [J [J}}
tpnf;t&kH;ay:odkU vlwpfa,muf wufvmojzifh vSrf;Munfhvkduf&m ocifvSaz jzpfae
avonf/ uRefawmfonf ocifvSaztm; tmPm&SifudkvSa&T\ tpfudktjzpfESifhom
oduRrf;onf/ wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyf tvkyftrIaqmif vlBuD;wpfOD; tjzpfjzifhum;
tuRrf;0ifjcif; r&SdcJUao;acs/ ocifvSazonf uRefawmfwkdUteD;odkU a&mufvmNyD;
vufxJrSmygaom pmtkyfokH;tkyfudk pm;yJGay:wGif wifvdkufavonf/ okH;tkyfpvkH;
]ppfESifhbkH0g'} qkdaompmtkyfrsm; jzpfavonf/ ocifausmfpdefonf pmtkyfudk vSrf;Munfhae
onf/ uRefawmf\ rsufpdrsm;onfvnf; pmtkyfrsm;ay:odkU a&mufoGm;avonf/ ocif
vSaz a&;aom pmtkyfjzpfaMumif; od&onf/
ocifvSazum; bmrQrajymao;bJ rsufrSefudk cRwfNyD; vufudkify0gESifh okwfaeavonf/
- 186 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ocifausmfpdef-
]]cifAsm;pmtkyf xGufNyDudk;}}
ocifvSazonf rsufrSefudk jyefwyfNyD;aemuf pmtkyfudk ocifausmfpdeftm; ay;vkdufav
onf/ NyD;aemuf-
]]owif;pmwpfckckuaeNyD; a0zefa&;uav; bmav;ygatmif vkyfvkdufprf;ygOD;}}
ocifvSazonf tjcm;pm;yJGxdk;wpfckwGif oGm;NyD;xdkifawmhrnf vkyfaepOfwGif pmtkyfudk
vSefavSmMunfhaeaom ocifausmfpdefu-
]]cifAsm;pmtkyfrSm azbD,efu ed'gef;a&;xm;oudk; [D;[D;}}
ocifvSazu ocifausmfpdef\ [D;[D;ESifh jyufoHudk vkH;0*&kpdkuf[ef r&Sdacs/
ed'gef;a&;olrSm azbD,efOD;bckdif jzpfavonf/
ocifvSazonf pm;yGJrSmxdkifNyD; wpfpkHwpf&m a&;ae\/ xdktcdkuf apmapmuyif qif0if
cef;rSm yufvufukvm;xdkifjzifh pmzwfaeaom yk*¾dKvfu uRefawmfwkdUbuf vSnfhMunfhNyD;-
]]ocifvSaz cP 'Dvmprf;yg}}
xdktcgrS uRefawmfonf xdkyk*¾dKvftm; jrifzl;ovdkvdk xifvmavonf/ apmapmu olUtm;
*&kpdkufí rMunfhrd/ olonf t&yf cyfysyfysyf? udk,fvkH;udk,fxnf cyfuspfuspf? tom;
ndKndK jzpfonf/ pmzwfaeojzifh rsufrSefwyfxm;onf/ ocifvSazu &dkaopGm olUxH
oGm;avonf/
]]ocifausmfpdef tJ'DvlBuD;u b,folvJAs}}
]]cifAsm; rjrifzl;bl;vm;? ocifjr&,fav}}
- 187 -
odef;azNrifh
]]aMomf [kwfom;yJ? ESpfcgawmif jrifzl;w,fAs/ okdkUayr,fh olu w&m;a[m pifjrifhay:u?
uRefawmfu pifatmuf cyfvSrf;vSrf;u jrifcJU&wmudk;As/ 0dk;wdk;0g;wm; jzpfaevkdU ar;wm
yg? cktywf vTwfawmfrSm ocifjru umuG,fa&;tokH;p&dwfawGeJU ywfoufNyD; ajymwm
awmfawmfaumif;w,f? jrefrmjynfumuG,fa&;Xme[m NAdwdoQe,fcsJUpepfudkom umuG,f
aew,f? 'gaMumifh umuG,fa&;p&dwfudk jrefrmjynfu ray;oifhbl;wJU}}
]]OD;zkd;xDajymwmvnf; aumif;om;yJ? ppfjzpfaewm[m jrefrmjynfaMumifh r[kwfbl;wJU?
'ghaMumifh t*FvefygvDrefuom ay;&r,fwJU/ OD;boDwkdU? OD;b&ifwkdUuawmh 21-OD;
avtwdkif; ArmawG ppfbufrSm &mxl;BuD;BuD;&zdkU ArmppfwyfawG zGJUzdkUavmufom
awmif;qdkwmyJ? e,fcsJUppfudk uefUuGufwJUoabm rygbl;/ a[m'D ppfESifhbkH0g' pmtkyfudk
zwfMunfhprf; ocifwifxGef;? e,fcsJUppfudk usKyfwkdUocifawGu b,fenf;eJUrS raxmufcH
Edkifbl;? e,fcsJUppfudk wdkif;jynfvGwfvyfzdkUtwGuf jynfwGif;ppf vkyfypf&r,f}}
xdktcdkuf udkat;aiG a&mufvmavonf/
udkat;aiGonf uRefawmfhqDodkU wkduf&dkufOD;wnfNyD; vmavonf/
]]udk,fhvltdrf 0ifcJUao;w,f? XmecsKyf&kH;oGm;w,fqdkvdkU vdkufvmcJUwmyJ}}
]]udpö&Sdovm;}}
]]vm vdkufcJU}}
uRefawmfu xvdkufoGm;avonf/
avSum;xdyfodkU ra&mufcifuav;wGif udkat;aiGonf uRefawmfhtm; &yfae&pfcJU&ef
vuf[efjzifh jyxm;cJUNyD;aemuf ocifvSazqDodkU oGm;avonf/ ocifvSaz\ em;xJodkU
pum;wpfcGef; wkd;wdk;ajymxm;cJhNyD; uRefawmfESifhtwl avSum;odkU qif;cJUMuavonf/
vrf;ay:odkU a&mufaomtcg udkat;aiGonf aemufvSnfhMunfhonf/ wpfOD;wpfa,mufrQ
aemufrS uyfygvmonfudk rawGU&awmhrS-
]]cifAsm; 'DaeUn tpnf;ta0;vdkufcJU&r,f}}
- 188 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]bmtpnf;ta0;vJ}}
]]jynfolUta&;awmfykHygwD&JU tzJGUcJGwpfck tpnf;ta0;}}
]]jynfolUta&;awmfykHygwD [kwfvm;? b,fwkH;uay:cJUwJU ygwDvJ? uRefawmfjzifh rMum;zl;
ao;ygAsm}}
]]'D ppftawmtwGif; ArmhvGwfvyfa&;udk vufeufudkifNyD; wdkuf,lzdkU vQKdU0SufpGmzJGUxm;wJU
ygwDAs? wuúokdvf pmoifaqmifBuD;awGMum;rSm wpfcgwkef;u nOhfeufarSmifxJ pum;&nf
vkyJGqkdNyD; pnf;a0;Muwm rSwfrdvm;}}
]]rSwfrdom;yJ? uRefawmfvnf; wufw,fav}}
]]tJ'g[m tpyJ? b,fol[m ygxdkufw,f? b,fol[m rygxdkufbl;qdkwm tJ'D
tpnf;ta0;wkef;u vla&G;wmyJ/ cifAsm; ygxdkufw,f? cifAsm;udk a&G;NyD;NyD &Jabmf}}
uRefawmf\aoG;rsm; qlyGufoGm;NyD; tom;awG ckwfvmonf[k xifrdavonf/ vkyf&rSm
aMumufíum; r[kwfyg/ pGefUpm;í xl;jcm;aom tawGUtBuKHwpfckESifh jAKef;ceJ &ifqdkif&
awmhrnfhtwGufom jzpfavonf/
udkat;aiG-
]]tpnf;ta0;vkdufr,f r[kwfvm;}}
]]b,fawmhvJ}}
]]tck}}
]]b,fudk oGm;&rSmvJ}}
]]udk,fac:&m vdkuf&kHygyJ}}
]]vdkufrSmaygh? udkat;aiGac:&if b,fwkH;u jiif;zl;ovJ}}
- 189 -
odef;azNrifh
uRefawmfwkdUonf a&ausmfvrf;xdyf0ü vefcsm;pD;Muavonf/ armif*dkrm&Dvrf; (AdkvfcsKyf
atmifqef;vrf;) wpfavQmufrSaeNyD; odrfBuD;aps;odkU ta&mufoGm;Murnf/
atmfvHyD,m&kH (a&T*kef&kH) a&SUwGif vlawG BudwfBudwfwdk;aeavonf/ bwfpfum;awG?
vefcsm;awG? udk,fydkifum;awG? &xm;vkH;awGvnf; &Iyfae\/ naeyGJtNyD; nyJG
pawmhrnfjzpf\/ &kHwGif;rS tefxGufvmMuolrsm;ESifh &kHwGif;odkU >ywfwkd;0ifvdkolrsm;
&ifqdkifwdk;aeMuavonf/ jyaeaomum;rSm ]cspftrQ} jzpf\/ 'g&dkufwm udkwifarmif
udkifwdkif rif;om;jzpfNyD; ar&SifESifharjrifh rif;orD;ESpfvufjzifh wJGzufxm;onf/ ]oGif} &kH
rSmum; vlrrsm;vS/ NAdwdoQbm;rm; &kyf&SifukrÜPDrS jrrsKd;vGif\ a0hv,fv,f0w¬Kudk
&kyf&Sif&dkufjyjcif; jzpfavonf/
]]udkat;aiG a0hv,fv,f0w¬Kudk zwfzl;&JUvm;}}
]]rzwfzl;bl;? jrrsKd;vGif0w¬Kqdkawmh cyfayghayghcyfaysmfaysmf ae&rSmayghAsm/ 'dkif,mavmhcf
uav;awGuawmh aumif;rSmygyJ}}
]]wdk;wufa&;xJrSmygaewJU okc&JU0w¬Kudkaum zwfrdao;vm;}}
]]zwfrdw,fAs? aeUpOfvdkvdkyJ? olU0w¬Ku awmfawmfpJGom;As? ta&;tom;vnf; vSyw,f?
t"dyÜm,fvnf; awmfawmfeufom;yJ}}
]][kwfw,f? odkUayr,fhAsm uRefawmfwkdU arQmfrSef;aewJU wkd;wufaompmayrsKd; jrefrmpmay
avmurSm ay:rvmao;bl;Asm}}
]]udkwifxGef;vnf; pma&;q&mjzpfr,fvkdvdkeJU ckawmh owif;pmq&mb0rSm aomifwif
aeNyDaemf}}
]]owif;pmwkdufra&mufwm tawmfMumoGm;NyDAs}}
uRefawmfwkdUonf uGefwDeifw,frkefUwdkufa&SU a&mufonfhwdkif NidrfaeMuonf/
]]udkwifxGef; cifAsm;tpfrBuD;qDu ykHESdyfwkdufwdkufaxmifzdkU t&if;xkwfay;ray; odNyDvm;}}
- 190 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfhrSm ajz&ef 0efav;aeonf/
xdktwGif; uRefawmfwdkUvefcsm;a&SUrSm armfawmfum;wpfpD; xdk;&yfvdkuf&m vefcsm;orm;
onf t&SdefvGefNyD; um;ESifhrwdkufrdatmif renf;BuD; xdef;xm;vdkufav&m vefcsm;OD;
axmifíyif oGm;avonf/ uRefawmfwkdUrSmvnf; yufvufvefoGm;avonf/
udkat;aiGu wufacgufvdkufonf/ uRefawmfu a&SUuum;udk rsufapmif;xdk;vdkuf
avonf/ um;ay:rS t*FvdyfppfAdkvfwpfa,mufESifh tpGrf;ukef acwfrSDatmif 0wfqifxm;
aom ujym;rwpfa,muf qif;vmavonf/ uRefawmfwkdUonf qif;NyD; vufoD;ESifhom
xdk;vdkufcsifMuavonf/
udkat;aiG-
]]aeESifhOD;aemf? wpfaeUawmh 'DaumifawG odaphr,f}}
]]wavmu umuG,fa&;bwf*suf aqG;aEG;Muawmh ay:vmwJU tcsufwpfck[m odyfNyD;
pdwf0ifpm;zdkU aumif;w,fAs? NAdwdoQppfAdkvf 13OD;twGuf wpfESpf 13odef; ukefusNyD;
jrefrmeJU tjcm;ppfAdkvfawGtwGuf wpfESpf wpfodef;ig;aomif;ajcmufaxmifom ukefowJU/
uRefawmfwkdUwkdif;jynf&JU aiGawGeJU uRefawmfwdkUtay: AdkvfusNyD; tckvdk ZdrfcHaeMuwmyJ}}
]]'Dt*FvdyfaumifawG jyKwfcgeD;ygNyD? taemufbufrSm *smreDu olwkdUudkyJ zdaqmfaew,f/
*syefuvnf; ta&SUbufuaeNyD; olwkdUudkyJ zdcsrSmyJ}}
ppfuJarmifaxmfav;vrf; (AdkvfqGefyufvrf;) xdyf0odkU a&mufvmí uRefawmfhpdwfonf
rjrrSDqDodkU a&mufoGm;aomtcg udkat;aiGu t*FvdyfppfAdkvfudpöaMumifh jywfoGm;aom
pum;pOfudk qufjyefavonf/ wkdufqdkifvGef;onfrSm tHUMop&m yifjzpf\/
]]udk,fhvltpfrBuD;qDu ykHESdyfwkdufaxmifzkdU t&if;tESD; &r,fwJUvm;? b,fhES,fvJ}}
uRefawmfhrSm rajymbJ raeomawmhacs/
]]ykHESdyfvkyfief;udk tao;pdwf avhvm&OD;r,fwJUAs? p&dwfpu b,fa&GUb,frQ ukefr,f
qkdwm wGufay;&r,fwJU? ykHESdyfwkdufaxmifzdkU ae&mxdkifcif;vnf; pkHprf;&r,fwJU/
- 191 -
odef;azNrifh
tvkyf&r,f r&bl;? b,fu&r,fqkdwmawGvnf; pkHprf;&r,fwJU/ [mAsm cdkif;vdkufwm
pkHaewmyJ}}
]]EdkU cifAsm;u pkHprf;avhvmNyD;NyDvm;}}
]]pkHprf;wkef;yJ? Mumawmh vkyfcsifpdwfawmif ukefaeNyD? oD;qpfwpfapmif usaewmyJAsm}}
]]wu,fawmh cifAsm;tpfrBuD;u vrf;rSefw,fAs/ tvkyfvkyf&if tvkyfeJU wlap&vdrfhr,f/
BudK;pm;NyD; pkHprf;avhvmAs}}
paumhaps;BuD;rSm ajcmufaoGUaeonf/ em&D0dkif;BuD;\ rD;rsm;ESifh tay:xyfrS rD;rsm;um;
xdefaeavonf/ atmufxyfrSmum; raumif;rIjyKír&&kH tvif;a&mif cyfrIefrIefom
&Sdavonf/
paumhaps;vGefaomtcg uRefawmfwkdU vuf0JbufwGif&Sdaom opfom;taqmufttkHBuD;
qDodkU vSrf;MunfhrdMuavonf/ tvGefa[mif;jrif;aomtoGifudk aqmifaeavonf/
]]udkwifxGef; cifAsm; 'Dudk a&mufzl;ovm;}}
]]ra&mufzl;bl;As? cifAsm;aum}}
]]'Dudk a&mufzl;rS vlUb0A[kokw jynfhpkHw,fvdkU qdk&r,f}}
]]rjynfhpkHcsif aeygapAsm? usKd;awmh rusKd;csifygbl;? 'DrSm twGif;vlemawmh vufrcHbl;
xifw,faemf}}
]]vufrcHbl;? tjyifvlemom vufcHw,f? twGif;vlemawmh qmulvm0ghwfudk ydkUw,f/
jynfhwefqmavmu[m tawmfpdwf0ifpm;zkdUaumif;w,f? wpfaeUawmh udkwifxGef; tJ'D
avmu A[kokw&atmif vkyfay;&OD;r,f}}
]]tJ'DA[kokwawmh rvdkcsifygbl;Asm}}
- 192 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]ajymao;wmaygh rawGUcifawmh? awmfawmfMum t&l;trJom;auR;ovdk jzpfaerSmom
pdk;&ygw,f}}
vefcsm;onf odrfBuD;aps;bufodkU auGUvmavonf/ jrLeDpy,fum;BuD;u vrf;rsm;udk
a&vdkufaq;aeavonf/
uRefawmfwkdUonf tif;pdefbwfpfum;a&SUwGif &yfMuavonf/ tqifoifhyif vltawmf
rsm;aeNyDjzpfí um;xGufatmif Mum&Snfapmifh&awmhrnf r[kwfay/
udkat;aiGonf vefcsm;ESifhvmpOfu rMumcP aemufodkU vSnfhMunfhcJUonf/ bwfpfum;
ay:odkU wufrnfjyKaomtcgvnf; aemufodkU jyefMunfhao;onf/ wpfa,mufa,muf
uRefawmfwkdUaemufu vdkufpkHaxmufaeovm; rod/
bwfpfum;ay:wGif &kyf&SifMunfhjyefaom aumvdyfausmif;om;t&Gk,f vli,ftrsm;udk awGU&
onf/ urm&GwfbufrS odrfBuD;aps;odkU yef;vmydkUaom NcHorm;rsm;vnf; jyefvkdufcJUMu
avonf/ yef;jcif;awmif;BuD;rsm;udk xyfwifxm;\/
urm&Gwf*gwfwJudk vGefaomtcg urm&GwfrSmaecJUaom tcsdefrsm;udk owd&aeavonf/
uRefawmf tvnftywfa&mufaeus tdrfrsm;udk vSrf;Munfhvdkufao;onf/ vl&dyfvljcnf
tuJcwfvdkufrdonf/
uRefawmfwkdUonf urm&Gwfaps;teD;rSm qif;Muavonf/ aps;\awmifbuf&Sd vrf;Mum;
uav;twdkif; udkat;aiGu cyfoGufoGuf 0ifoGm;avonf/ uRefawmfu aemufrS trSD
vdkuf&avonf/ vrf;Mum;xJrSaeNyD; uRefawmfwkdUaemufrS wpfpkHwpfa,mufudk vdkuf
aerae apmifhMunfhMuonf/ um;&yfpOfuvnf; uRefawmfwkdUESifhtwl qif;olr&Sd/
aemufxyfvnf; b,folrS bmESifhrQ vdkufrvmonfudk awGU&awmhrS a&SUqufMuonf/
uRefawmfum; b,fa&mufí b,fa&mufoGm;onf[k rodawmhay/ udkat;aiGu
a&SUaqmifNyD; ac:oGm;avonf/ [kdauGUonfaumuf [dkjzwfonfcsKd;ESifh oGm;Mu&avonf/
aemuf 0if;NcHESifh tdrfwpftdrfodkU qdkufa&mufMuavonf/
tdrfay:odkU a&mufaomtcg vli,f 15a,muf pkrdaeESifhNyDjzpfaMumif; awGU&onf/
uRefawmfESifhodolrSm aygif;rS ig;a,mufom ygavonf/ olwkdUu NyKH;íEIwfqufonf/
- 193 -
odef;azNrifh
uRefawmfuvnf; NyKH;íom wkUHjyefavonf/ tcsif;csif; emrnfac:raeMuawmhay/
uRefawmfrodolrsm;um; wkdUArmtpnf;t&kH;0if vli,frsm; jzpfaeayvdrfhrnf/
þtpnf;ta0;wGif wpfa,mufESifhwpfa,muf odygvsuf EIwfrqufbJ aevdku aeMu
vdrfhrnf/ rodzl;ruRrf;zl;ygbJvsuf rdwfrqufbJ aeaumif;aeMurnf/ odkU&mwGif
tonf;ESvkH;csif;csif;um; awGUzl;NyD;uJUodkU jzpfavonf/ wpfa,muf vufarmif;aoG;
wpfa,mufaomufNyD; opömjyKonftxd cdkifNrJMurnfh &Jabmfrsm;jzpfMuonf/ wkdif;jynf
twGuf bmrqdk pGefUpm;Murnfholrsm; jzpfonf[k þae&mvmonfESifh wpfNydKifeufyif
todtrSwf jyKvdkufMuavonf/
uRefawmfwkdUonf t*Fvdyftpdk;&tm; vufeufESifh ykefuefawmfvSef&ef jyifqifrIrsm;
vkyfMu&awmhrnf/ b,fvdkjyifqifrIrsm; pwifvkyfMurnfenf;/ 'gawGudk aqG;aeG;Muonf/
aqG;aEG;aeMupOf vlwpfa,muf ysm,D;ysm,mESifh 0ifvmavonf/ olonf aemufodkU
vnf; ouFmruif;pGmjzifh Munfhonf/ ywf0ef;usifudkvnf; ouFmruif;pGmESifh avQmuf
Munfhonf/ aemufqkH; uRefawmfwdkUqDodkUvnf; ouFmruif;ao;aomtMunfhjzifh Munfh
vdkufavonf/ NyD;awmh uRefawmfwkdUtm; NyKH;jyvdkuf\/ uRefawmf rsm;pGmtHUMooGm;onf/
xdkolrSm udkausmfNidrf;jzpf\/ uRefawmfwkdUtay:,HrSm jrifaeonfrSm udkausmfNidrf;onf
wpfcgwkef;u ausmif;om;acgif;aqmif jzpfcJU\/ aemufawmh tdkifpDtufpmar;yJG 0if\/
taumufawmfXmeü &mjzwf0ifvkyf\/ ,ckvdk jynfolUta&;awmfykHygwD tpnf;ta0;
wpf&yfodkU udkausmfNidrf;a&mufvmojzifh tHUMoNyD; 0rf;omoGm;avonf/
olonf udkat;aiGESifh tjcm;acgif;aqmifESpfa,mufudk vufjyí ac:,lonf/ olwkdUonf
wpfae&mxdkifí usdwfaqG;aEG;aeMuavonf/
xkdUaemuf udkausmfNidrf; jyefoGm;avonf/
uRefawmfwkdU\ tpnf;ta0;udk qufMujyefavonf/
acgif;aqmifydkif;rS tcsKdUESifh vli,fydkif;rS tcsKdUonf EdkifiHjcm;rsm;odkU oGm;Murnf/ EdkifiHjcm;
wGif ppfrufa&;&mrsm; oifMum;rnf/ jrefrmjynfwGif;okdU vufeufrsm; wdwfwqdwf
oGif;ay;&ef pDpOfMurnf/ rsm;aomtm;jzifh vufeufrsm;udk av,mOfysHjzifh csay;vdrfhrnf/
EdkifiHjcm;odkU rnfolwkdUoGm;Murnfudk xdktcef;odkUa&mufaom uRefawmfwkdUtm; ajymrjyacs/
- 194 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfwkdUonf e,frsm;odkU cGJqif;NyD; jynfolUta&;awmfykHtzGJUrsm; zJGU&rnf/ 4if;wkdUtm;
vQKdU0SufpGm ppfynmoifay;rnf/ vufeufrsm;a&mufvmaomf tqifoifh aumufudkifEdkif
atmif BudK;pm;&ayvdrfhrnf/ ausmif;om;oHrPdwyfzJGUrsm;? wkdUArmtpnf;t&kH;\ vuf&kH;
wyfzGJUrsm;rSm ajAmifwnfaxmifEdkifaom tzJGUrsm;jzpfNyD; wwfEdkifoavmuf ajAmif ppfa&;
avhusifhrIrsm; vkyfay;&rnf/ tcsKdUppfa&;ynmrsm;udk vQKdU0SufpGm oifwef;ay;&rnf/
uRefawmf-
]]trsKd;orD;awGudkvnf; ppfa&;ynmay;r,fqkd&if jzpfEdkifw,f? trsKd;orD;awGvnf;
vGwfvyfa&;wdkufyGJ0ifzkdU pdwftm;xufoefaeMuw,f}} [k ajymvkdufaomtcg ocif
wpfa,mufu axmufcHajymqdkavonf/
]][kwfw,f yGifhjzLtydkif aus;&Gmrsm;rSm wkdUArmtpnf;t&kH;u BuD;rSL;NyD; r,fhvuf&kH;
trsKd;orD;wyfzGJUawGudkawmif wnfaeMuw,f Mum;&w,f? pzJGUzJGUcsif; trsKd;orD;
200ausmfawmif yg0ifMuowJU}}
&Jabmftm;vkH; NyKH;pdpdESifh em;axmifaeMuonf/ trsKd;orD;rsm;u ,ckuJUodkU wkdufpdwf
ckdufpdwf ppfaoG;<uaejcif;udk auseyf&kHomru topftqef;jzpfaeaomaMumifh NyKH;Mujcif;
jzpfonf[k uRefawmfxifonf/ &Jabmfwpfa,mufu-
]]b,fvkd,leDazmif; qifMurvJ}} [k ar;vkduf&m uRefawmfu ]]yGifhjzL r,fvuf&kH;awG
uawmh tusÐcyfpdrf;pdrf;eJU xbDteD qifwl0wfMuw,f? acgif;rSmvnf; y0gt0g pnf;Mu
owJU}}
&JabmftcsKdU-
]][J [J okH;a&mifjc,f ,leDazmif;ayghav? aumif;w,f}}
xkdUaemuf uRefawmfwkdUonf aiGa&;aMu;a&;jyóemrsm;udk pOf;pm;Mujyefavonf/
ta&;awmfykH qifEGJ&mü aiGa&;aMu;a&;onfvnf; tc&mjzpfonf r[kwfygavm/
uRefawmfwdkUonf tpGrf;ukefxkwfNyD; aiG&SmMu&rnf/ 4if;jyif EdkifiHjcm;rS r[mrdwfrsm;
uvnf; aiGodef;aygif;rsm;pGm xkwfay;vdrhfrnf[k odMu&avonf/
- 195 -
odef;azNrifh
uRefawmfwdkUonf a&SUa&;twGuf rsm;pGm tm;wufMuavonf/
1300jynfhESpf ta&;awmfykHwkef;u ausmif;om;? v,form;? tvkyform; vlxkwpf&yfvkH;
tkH<uvIyf&Sm;cJUonf/ t*Fvdyfe,fcsJU\ zdESdyfvTrf;rdk;a&; taqmufttkHBuD;wpfckvkH;udk
,drf;,dkifvIyf&Sm;apcJUavonf/ tu,fíom vufeufESifhaiGaMu; jynfhpkHcJUygrl ,if;
taqmufttkHBuD; NydKvJusatmif ta&;awmfykHBuD;udk qufvufqifETJcJUEdkifayrnf/
,ckrl t*Fvdyfe,fcsJUorm;onf *smreD\ xdk;csufaMumifh oGufoGufvnf cHae&onf/
*syefuvnf; t*Fvdyfe,fcJUorm;udk tvJxdk;OD;rnf/
uRefawmfwkdUrSmvnf; vufeuftm; aiGaMu;tm; jynfhpkHawmhrnf/
t*Fvdyfe,fcsJUorm;udk tvJxdk;NyD; uRefawmfwkdU vGwfvyfa&;udk tjrwfxkwf,l&ef
onfhxufaumif;aom tcGifhtvrf;awG ay:ygOD;rnfavm/
uRefawmfhwGif tpGrf;ukefpGefUpm;csifaom pdwf"mwfrsm; wpf[kefxkd; wufvmavonf/
tpnf;ta0;rNyD;ao;cif uRefawmfu ar;cGef;xkwfvdkufonf/
]]acgif;aqmifawGeJU EdkifiHjcm;vkdufzkdU vli,fxJua&G;&if uRefawmfwkdUxJuyJ a&G;r,f
r[kwfvm;}}
tjcm;&Jabmfrsm;vnf; þudpörSm uRefawmfuJUokdU pdwf0ifpm;aeMuaMumif; awGU&avonf/
udkat;aiG-
]][kwfw,f? a&G;awmha&G;rSmyJ/ odkUayr,fh vQKdU0SufpGm a&G;rSmyJ? b,folU a&G;ac:oGm;r,f
qkdwm tcsif;csif; odMuvdrhfr,f r[kwfbl;}}
tm;vkH;u-
]]tJ'Denf;yJ vkyf&rSmaygh}}
- 196 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmf-
]]uRefawmf vdkufyg&apAsm}}
udkat;aiG-
]]b,folUa&G;NyD; ac:r,fqdkwmawmh rodao;bl;? okdUayr,fh cifAsm;udkawmh ac:rSm r[kwf
bl;? cifAsm;rSm 'DrSmvkyfzkdU wm0efawG &Sdw,f}}
uRefawmfonf awmfawmfpdwfysufoGm;onf/ jrefrmjynfwGif;wGif uRefawmfvkyfrS NyD;rnfh
wm0ef wpfckck&Sdonf[k uRefawmf rxifacs/
]][mAsm uRefawmfhrSm bmwm0ef BuD;BuD;us,fus,f &SdwmvdkufvdkU}}
udkat;aiGu uRefawmfhtm; oli,fcsif;csif; trlt&mrsKd;jzifh rqufqHawmhbJ acgif;aqmif
wpfOD;u aemufvdkuftm; qufqHonfh trlt&mrsKd;jzifh uRefawmfhtm; tpnf;ta0;tjyif
ab;odkUac:í usdwfajymavonf/
]]cifAsm;vkyfzkdUwm0ef BuD;BuD;us,fus,f&Sdw,f? cifAsm; xdxda&mufa&muf rvkyfao;vdkU
omyJ/ NyD;awmh 'Dwm0ef[m cifAsm;eJU toifhawmfqkH; wm0efjzpfw,f/ ta&;awmfykH
wpfckrSm 0g'jzefUa&;qdkwJU tvkyf[m b,favmufta&;BuD;w,fqkdwm vlwdkif; odw,f?
cifAsm;vnf; odw,f/ vQKdU0Sufa&;vkyfief;qkdawmh vQKdU0Suf0g'jzefU&vdrfhr,f? vQKdU0Suf 0g'
jzefU&mrSm vQKdU0Suf ajratmuf ykHESdyfvkyfief;&SdzkdU ta&;tBuD;qkH;jzpfw,f/ vQKdU0Suf
ajratmuf ykHESdyfvkyfief;jzpfatmif wnfaxmifzdkU cifAsm;xuf ydkNyD; oifhawmfol uRefawmf
wkdUtxJrSm &SmrawGUEdkifbl;}}
uRefawmfum; Nidrfaevdkuf&avonf/
xkdUaemuf uRefawmfwkdU vlpkcJGMuavonf/ bwfpfum; toGm;tvm r&SdawmhNyD jzpfojzifh
&efukefNrdKUxJodkU rjyefEdkifMuawmhacs/ tcsKdUrSm urm&GwfxJrSmyif vlpkcJGtdyfMu\/
uRefawmfESifh udkat;aiGwkdUum; wuúodkvfor*¾odkU oGm;NyD; OD;uHodef;tm; tdyf&mrSEId;um
tdyfp&m &Sm&awmhrnf/
- 197 -
odef;azNrifh
uRefawmfwkdUonf tif;pdefvrf;rBuD;ay:odkU xGufcJUMuNyD; vrf;avQmufMuavonf/
oef;acgifMuuf wGefoHrsm;udk Mum;&\/ tif;vsm;uefbufqDrS ZD;uGufoHrsm;ESifh
wpfwDwl;oHrsm;vnf; urm&Gwf&Gmudk ausmfazmufí vmaeavonf/
urm&Gwf&GmxJrS OD;av;jrifhtdrfodkU 0iftdyf& aumif;avrnfvm;/ jrif;vSnf;orm; OD;zkd;cif?
bl;oD;aMumfqdkif&Sif rvkH;wifESifh orD;rsm; jrMunf? jr&DwdkUxH0ifí wnf;ckd&vQif aumif;
rnfvm;/ nOfheufoef;acgif tm;emp&m aumif;onf/ xkdUaMumifh urm&Gwf *gwfwJbuf
qDodkU avQmufvmcJUavonf/
pGyfus,fpuftvGefwGif pufbD;jzifh ywfwa&mifvSnfhvmaom ykvdyfrsm;ESifh awGUavonf/
olwkdUu ppfbD;ay:rSqif;NyD; uRefawmfwkdUtm; cs,fvifhvkyfvkdufonf/
]]a[h &yfvkduf? b,folawGvJ}}
uRefawmfwkdUu usKd;EGHpGm &yfvdkufMuonf/
udkat;aiG-
]]aumvdyfausmif;om;awGygAs? rdwfaqGawGyg}}
]]b,fvdk aumvdyfausmif;om;awGvJ? tcsdefrawmfBuD;}}
ykvdyfrsm;u uRefawmfwkdUrsufESmudk aphaphMunfhMuavonf/ udkat;aiGu rIefawawjzifh
pyfNzJNzJvkyfjyNyD;-
]]tcsdefrawmfBuD;rS uRefawmfwkdUudpöu NyD;rSmudk;? [J [J aemifBuD;wkdU pdwfrqdk;eJUaemf?
uRefawmfwkdU vli,fawGudk ta&;vnf; r,lygeJUAsm? urm&GwfrSm jrm&Sm&wmu t&if
uavmuf rvG,fawmhbl;As}}
ykvdyfrsm;u &,fMuavonf/ ykvdyfwpfa,mufu-
]][J [J vdkuf&Smay;&OD;rvm;}}
- 198 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkat;aiG-
]]awmfygNyDAsm? aus;Zl;txl;yJ wifygw,fAs? *GwfEdkufaemf}}
olkwkdUonf pufbD;pD;oGm;Muavonf/ uRefawmfwkdUvnf; cyfjrefjref avQmufvmMu
avonf/
uRefawmf-
]]tif; tavQmufaumif;vkdU taxmif;vGwfw,faemf}}
]][J [J A[kokw jynfh0wJUvlqdkawmh b,fae&m b,fpum;ajym&r,fqkdwm em;vnf
wmaygh udk,fhvl&JU/ 'gxuf udk,fawmh udk,fhvleJU udk,fhvltpfrBuD;[m r&dk;bl;xifw,f}}
uRefawmfhrSm acgif;BuD;oGm;onf/ ZGwfyif uG,fvkduf&onf/
]][m udkat;aiG odyfqdk;wmyJ? &dk;ygw,fAs}}
]]b,fESpf0rf;uGJvJ}}
]][mAsm aemufxyf rar;eJU? uRefawmf pdwfqdk;&vdrfhr,f}}
uRefawmf wu,fyif pdwfqdk;oGm;avonf/
udkat;aiG-
]]uJ udk,fhtay:rSmawmh pdwfrqdk;eJU? &dk;&dk; r&dk;&dk; aemufxyfrar;ygbl;? ykHESdyfwkduf
wnfaxmifzkdUudpöuawmh b,fenf;eJUjzpfjzpf atmifjrifatmif BudK;pm;ygawmh [kwfvm;?
'gu wkdif;jynfhwm0efyJ}}
uRefawmfonf bmrQrajzawmhay/ rjrrSDxHrS ykHESdyfwdkufvkyfief;twGuf t&if;aiG&&ef
b,fvdkaqmif&Guf&rnfudkom pdwfxJrSm Zmwfwkdufvsuf aeavonf/ uRefawmfh ajcvSrf;
rsm;um; udkat;aiGESifhtwlwlyif or*¾taqmufttkHqDodkU rSefrSefa&GU&Sm;aeavonf/ /
- 199 -
odef;azNrifh
60
rjrrSD\axmufyHUaMu;
xkdaeUnu rkd;OD;&Gmcsonf/ tawmfyif jyif;xefonfhrdk;/ avrkefwdkif;u rdk;OD;udk a&SUaqmif
í ac:cJUavonf/
uRefawmf r*dkvrf;odkU a&mufaomtcg avrkefwkdif;rSm NidrfoGm;avNyD/ rdk;url zJGzGJuav;
usaeao;\/ "mwfrD;BudK;rsm; jywfoGm;ojzifh vrf;rD;rsm; Nidrf;aeonfudk awGU&\/
rdk;BuD;avBuD; arSmifBuD;xJwGif rjrrSDonf csdef;xm;onfhtwdkif; vmrS vmEdkifygrnfvm;/
uRefawmfonf pdwfwxifhxifhjzifh rjrrSD\ tvkyfwdkufqDodkU avQmufvmcJUonf/
wHcg;rtaygufBuD;rSm tjcm;nrsm;uJUodkUyif aomhcavmufBuD; cwfxm;onf/ avjyif;
wkdufcwfcJUaomfvnf; qdkif;bkwfBuD;rSm cgwdkif;ae&mwGif tajcrysuf &yfwnfaeonf/
uRefawmfonf xkdqdkif;bkwfaemufodkU 0ifvdkufonf/ NyD;awmh wHcg;&Gufwpfckudk wGef;
vdkufavonf/ tqifoifhyif yGifhoGm;avonf/
rjrrSDum; vufESdyf"mwfrD;udk atmufpdkufxdk;í BudKqdkaeavonf/ rkd;avzsufaomfvnf;
rysufuGufaom tcspfausmufwdkifBuD;aywnf;/
wdkufcef;xJrSm rD;xGef;nSdjcif;qdkí za,mif;wdkifrD;yif r&Sd/ atmufpdkufxdk;xm;aom
vufESdyf"mwfrD;a&mifom &Sdonf/ odkUaomf ckESpfaqmifwdkufcef;udkyif vif;Edkifavmufonfh
rjrrSD\tNyKH;udkum; jrifomayonf/ uRefawmf ,aeUn csdef;qdkNyD; vmcJhonfrSm xdktNyKH;
tvif;a&mifwGif ydk;zvHvdk jrL;xl;ysHoef;zkdU vmjcif;um; r[kwfacs/ okdUaomf rjrrSD\
tNyKH;um; ckcHwGef;vSefír&aom tNyKH;jzpfonf/ uRefawmfhtonf;ESvkH;wkdUuvnf; xdk
tNyKH;a&mifudk a&mifjyef[yfaomoabm &Sdayonf/
]]udk,fawmfjrwfuav;? vmrSvmjzpfyghrvm;vdkU}}
- 200 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu rjrrSD\ vufarmif;tkH ESpfzufpvkH;udk qkyfudkifvdkufNyD; NyKH;aeaom rsufESmudk
pkdufMunfh&if;-
]]rdk;&Gm&kHruvdkU rkd;NydKusawmif ta&mufvmr,fh armifuav;yg}}
arT;awmhrnf[k uRefawmfu &G,fvdkufpOf rjrrSDu wdrf;vdkufNyD;-
]]ravmawmfrlygeJU udk,fawmfjrwfuav;&JU? oGm; [dkrSmxdkif}}
rjrrSDonf atmufpdkufxkd;xm;aom vufESdyf"mwfrD;jzifh qdkzm&SnfBuD;wpfckqDodkU nTefjy
vdkufavonf/ ,cifu þtvkyfwdkufcef;wGif onfqkdzm&SnfBuD; r&Sdyg/ b,fwkH;u
xm;vdkufonf rod/ olronf wHcg;csufudk xdk;ae&pfonf/
uRefawmf qdkzm&SnfBuD;ay:wGif rxdkifao;bJ &yfíapmifhaeavonf/ rjrrSDonf
vufESdyf"mwfrD;cvkwfudk rydwfbJ eH&HwpfzufqDodkU acgif;vSnfhNyD; Murf;jyifay:rSm csxm;
vdkufavonf/ xkdUaMumifh tjyifbufrSrjrif&bJ wkdufcef;wGif;rSm rodrom vif;ae
avonf/
rjrrSDonf qHyifudk bD;pdkufwpfywfvQKd xkH;xm;onf/ qHNrdwfrSm jzmusaeonf/ &Sef[J
zJBuD;vkHcsnf ajAmifeufjyma&mifudk 0wfxm;onf/
uRefawmfonf qkdzmem;rSm&yfí rjrrSDtm;Munfh&if; ,aeUn vmcJU&onfh t"du
&nf&G,fcsufudk pOf;pm;aeavonf/ ykHESdyfpuf wnfaxmifEdkifatmif tNyD;tydkif ta&;qdkzdkU
jzpfavonf/ tvkyfudpöESifh ywfoufí rjrrSDay;xm;aom tao;pdwf tcsuftvuf
rsm;udkrl ,cifwpfaeUuyif rjrrSDtm; wifjyNyD;om;jzpfonf/ ,aeUnrSm rjrrSD\ tajzudk
awmif;&efom jzpfay\/
rjrrSDu uRefawmfhab;rSm uyf&yfvdkufNyD;-
]]xdkifav? bmvdkU &yfawmfrludk,fawmf vkyfae&wmvJ}}
uRefawmfu tajzray;bJ rIefawawBuD; vkyfaevdkufavonf/ rjrrSDonf qkdzmay:wGif
xdkifcsavonf/ NyD;awmh uRefawmfhvufwpfzufudk qGJNyD; txdkifcdkif;jyefavojzifh &kef;uef
- 201 -
odef;azNrifh
jiif;qefraeawmhbJ xkdifcsvdkufaomtcg qdkzmrSm tdqif;oGm;NyD; uRefawmfhudk,fonf
rjrrSDqGJ&modkU tvdkufoifh,drf;ygoGm;avonf/ uRefawmfhrSm tvkyfudpöudk t&if ajym&
rnfavm? tcspfudk t&ifcspf&rnfavm awG;awmai;armraetm;awmhacs/ tcspfudk t&if
jy&avawmhrnf/
odkUaomf ,aeUntzdkU tvkyfudpöonf arhaysmufír&aom udpöjzpfaeavonf/ rjrrSDxHrS
aiGwpfaomif;xufrenf; t&if;pdkufxkwfay;vdrfhrnf[k arQmfrSef;xm;onf/ xdk t&if;aiG
&vQif ykHESdyfwdkufaxmifxm;NyD; Aef;jytm;jzifh tjyiftvkyfawG vufcHum ta&;awmfykH
twGuf wdwfwdwfvQKdU0Suf 0g'jzefUpmayawG &dkufxkwfay;vdkufrnf/ tkd 'gxuf-,kHMunf
pdwfcs&aom pmpDorm;awG b,fvdk &Sm&rnfenf;/ tajzrawGUojzifh cufaeonf/
ta&;awmfykHbufom; ausmif;om;awG pmpDoifay;&rnfavm/ 'DvkdqdkvQif tvGef
Mumvdrhfrnf/
rjrrSDonf uRefawmfESifh yg;csif;uyfxm;&mrS qwfceJcGmum udk,fudk rwfrwfxm;vdkufNyD;-
]]armifav; 'DaeU bmjzpfaeovJ[if}}
uRefawmfonf ta0;odkU vGifhaeaompdwfudk jyefxdef;odrf;vdkufonf/
]]bmrSrjzpfygvm; rr&JU}}
]]tkd ajymp&m&Sd ajymprf;yg? rif;Munfh&wm at;pufpufeJU}}
uRefawmfonf bmrQrajymbJ a&SUodkU ai;Munfhaeavonf/ rD;cHaowÅmay:&Sd aMu;0g
yef;tdk;BuD;\ rnf;rnf;oP²mefudk arSmifxkxJrS xkd;azmufíjrif&onf/
]]ajymav bmjzpfaewmvJ? armifav;&JU at;pufpuftrlt&m[m rr&JU tonf;ESvkH;udk
a&cJpdrfvkdufovdkyJ od&JUvm;}}
wu,f &ifwGif;rScHpm;rIudk yJUwifxyfaom toHavm? uRefawmf\ wif;rmrIudk
aysmhava&mh[k wrifjyKvdkufaom nKoHavm? uRefawmfrpOf;pm; wwfyg/ odkUaomf
rjrrSD\ xdkpum;vkH;uav;awGaMumifh uRefawmfhpdwfonf aysmhqif;oGm;av&m tm;i,f
aMuuJGoHjzifh-
- 202 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]ajymvnf; tvum;ygyJ rr&,f}}
]]tkd bmjzpfvkdU tvum;yJ&rSmvJ armifav;&,f? ajymjyrS od&rSmyguG,f? bmvJ
&G,fwl&G,fwef cspfoluav;ESifh awGUaevdkU ...}}
uRefawmfhpdwf axmif;ceJ xvmonf/ uRefawmfajymcsifaomudpöudk rm,mESifh vSD;vTJ
vdkufjcif; jzpfonf[k xifvdkufonf/ xdkUaMumifh toHrmrmjzifh-
]]tkd r[kwfwmawG avQmufajymraeygeJU? uRefawmf bmajymr,fqkdwm rr odNyD;om;yJ}}
]]tkd rod&ygbJvm; armif}}
]]bmvdkU rod&rSmvJ? uRefawmf cPcP ajymaewmyJ/ tvkyfudpöav? tvkyfudpö}}
uRefawmfhtoH wkefaeonfudk owdxm;rdonf/ rjrrSDonf uRefawmfhyckH;ESpfzufudk
vufESifhqGJ,lNyD; olrbufodkU vSnfhvdkufum uRefawmfhrsufESmudk pdkufMunfhaeavonf/
rIef0g;0g;tvif;a&mifwGif olr\ rsufvkH;tpkHudk aumif;pGm rjrif&aomfvnf; 4if;wdkU\
qJGiifjcif;t&Sdeft0gudkum; uRefawmf cHpm;ae&avonf/ uRefawmfonf a&SU bmquf
ajym&rnfudk rpOf;pm;wwfatmif &Sdaeavonf/ bmrQrajymawmhbJ xGufoGm;csifpdwf
vnf; ay:aygufvmavonf/
rjrrSDu tufuJGaomtoHjzifh-
]]tvkyfudpö? wpfcgvmvnf; tvkyfudpö? &Sif;&Sif;yJ ajymvdkufygawmhvm; armifav;&,f?
'Dtvkyfudpö txrajrmuf&if rrudk rcspfawmhbl;vkdU ajymvdkufav? tJ'DvdkyJ ajymvkdufyg
uG,f}}
idkoHygvmonf/ tu,fíom tvif;a&mifaumif;pGm&SdvQif rjrrSD\ rsufvkH;rsm;rSm pGwfpdk
aeonfudk awGUjrif&ayvdrhfrnf/
]]ajymvkdufav? &Sif;&Sif;ajymyguG,f/ tJ'Dvdkajym&ifvnf; armifav;udk rru txifao;
roGm;ygbl;/ ighypönf;rufvkdU ighcspf[efaqmifwmudk;vdkU rrbufawmh tcspfysufoGm;rSm
r[kwfygbl;/ ajymyguG,f tJ'Dvdk ajymprf;yg}}
- 203 -
odef;azNrifh
uRefawmfhrSm tyJUqm;xdoGm;ovdk jzpfoGm;avonf/ bmrQrajymbJ NidrfNyD; raeEdkif
awmhacs/ aygufusKd;oGm;aom uRefawmfh*kPfudk wpfenf;enf;ESifh qnf&ayvdrhfrnf/
]]r[kwfwJUpum; uRefawmfu bmjyKvdkUajym&rSmvJ rr&JU? uRefawmf 'Dtvkyf bmjzpfvkdU
vkyfcsifw,fqdkwmvnf; rr odom;eJU? 'DrSmrr}}
rjrrSDu rxl;? rsufESmudkom pdkufMunhfaeavonf/
]]rr uRefawmfhudk wu,fcspfw,fr[kwfvm;}}
rjrrSDu tajzray;/ Munfh&kHom Munfhaeavonf/
]]uRefawmfhudk wu,fcspf&if uRefawmhftvdkudk vdkuf&r,f? uRefawmfvkyfcsifwJU tvkyf
jzpfajrmufatmif ulnD&vdrfhr,f}}
uRefawmfonf uRefawmfhyckH;ESpfzufay:&Sd rjrrSD\vufrsm;udk z,f&Sm;NyD; rwfwwf&yf
awmhrnfh[ef jyifonf/ rjrrSDu uRefawmhfvufarmif;ESpfzufudk qJGxm;onf/
]]uJ uRefawmf oGm;awmhr,f}}
]]roGm;ygeJUOD;? rr &Sif;vif;ajymwm em;axmifygOD;}}
uRefawmfhrSm xkdif&jyefavonf/
]]uJ armifwifxGef;vkyfcsifwJU ykHESdyfvkyfief;twGuf rru t&if; wpfaomif;ESpfaomif;
pdkufxkwfay;a&m qkdygawmh/ yxrtcsufuawmh rrem;rvnfwJUtvkyfrSm aiG&if; rjrSKyf
csifbl;/ 'gayrJU rr em;rvnfwm 0goemrygwm tyxm;NyD; armifwifxGef;twGuf
oufouf xkwfay;w,fxm;OD;? tdrfu udkxGef;0if;udk ajymrjybJ NyD;rSmr[kwfbl;/ rrwkdU
tvkyfvkyfMuwm[m pm&if;r&Sd tif;r&Sd vkyfMuwm r[kwfbl;? udkxGef;0if;u tdrfrSm
a&m*geJU vSJae&muaeNyD;vnf; pm&if;tif; Munfhaeao;wmyJ/ udkxGef;0if;udk ajymjy
w,fqdk&if armifwifxGef;taMumif;udk ar;awmhr,f? wpfpwpfpeJU rrwkdUtaMumif; ol
rouFmoGm;&if rcufaybl;vm;/ odoGm;&if rcifaybl;vm;/ NyD;awmh olu rouFmwm
awG r&Sdbl;? rodbl;bJ xm;OD;awmh? armifwifxGef;udk rru t&if;tESD;pdkufxkwfNyD; tvkyf
- 204 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wnfaxmifay;xm;w,fqkd&if onfhjyifvlawGu rrwkdUudk tuJcwfMunfhMuawmhr,f?
rrwkdU udpöBuD;[m vlodewfMum; jzpfukefrSmyJ? 'gaMumifh}}
rjrrSD\toHrSm epf0ifoGm;avonf/
]]'gaMumifh uRefawmfvkyfcsifwJUtvkyfrSm rr rulnDEdkifbl; qdkygawmhav}}
uRefawmfu t&kyfBudK;jywfovdk jzpfoGm;avonf/ rjrrSDonf t&kyfBudK;jywfudk ,k,pGm
udkifNyD; olrudk,frSm rSDxm;vdkufavonf/ rjrrSDonf &Idufí&Idufíidkonf/ t&kyfBudK;jywf
onf &Idufaom rjrrSDaMumifhom vIyf&Sm;aeavonf/
twefMumawmh rjrrSDonf uRefawmfhezl;qHpudk vufjzifh MuifempGmoyf&if;-
]]rru rcspfvkdU rulnDwmvdkU xif&ifvnf; cH&awmhrSmyJuG,f}}
uRefawmfonf tBuHratmifojzifh pdwftysufBuD; ysufonf/ a&SU bmqufajym&rnf
rodojzifh pdwftdkufonf/
rjrrSDtm; pdwfyJqdk;&rnfavm? oem;yif oem;&rnfavm? emMunf;pum; ajym&rnfavm?
cGifhvTwfzkdU awmif;yef&rnfavm/ onfvdkESifh tMumBuD; idkifrIdifNyD; xdkifaeMuavonf/
Murf;jyifay:csxm;aom vufESdyf"mwfrD;rS xdk;xGufaeaom ta&mifonf eDMuifhMuifh jzpf
vmonf[k xifonf/
ta&;awmfykHtwGuf 0g'jzefUvkyfief;BuD; ysufoGm;avNyD/ uRefawmfhtm; ay;tyfxm;aom
wm0efudk jyeftyf&kHom &Sdawmhonf/ udkat;aiGtm; b,fvkd uRefawmf ajym&rnfenf;/
uRefawmfonf t&kyfBudK;jywftjzpfudk pGefUvTwfvdkufonf/ qwfceJ rwfrwfxkdifvdkuf
NyD;aemuf-
]]uJ oGm;awmhr,f}}
rwfwwfx&ef jyifvdkufaomtcg rjrrSDu uRefawmfhvufrsm;udk qGJwm;xm;jyefonf/
- 205 -
odef;azNrifh
]]cPaeOD;? rrudk cGifhvTwfuJUvm; ajymygOD;}}
rjrrDSESifh oduRrf;pupNyD; xdkaeUwdkif wpfBudrfrQ pdwfuGufp&m rawGUcJUzl;ao;acs/ ,ck
awmh pdwfuGufp&mawG awGUae&avNyD/ pum;ydkawG ajymaeavNyD[k xifvmonf/
uRefawmhfudk,fudkuRefawmf yifhultdrfrS &kef;xGufaeaom ydk;rTm;aumifuav;ESifh wlonf[k
xifvmavonf/
]]cGifhvTwfp&m rvdkygbl;}}
rjrrSDqJGxm;aom uRefawmfhvufrsm;udk rodrom &kef;vdkufonf/ rjrrSDu rvTwf?
uRefawmfh vuf0g;rsm;udk ,lNyD; olryg;jyifudk yGwfapavonf/ NyD;awmh idkoHygjzifh-
]]odygw,fuG,f cGifhrvTwfygbl;/ rr&JUtjzpfudku qkd;ygw,f? b,fvdk uHMur®mrsm;
ygvdrfh/ tif; udpöawG tm;vkH;&Sif;oGm;rSmuawmh udkxGef;0if; aorSyJ? olaooGm;&if
&Sif;r,f? armifuav; BudKufovdk bmrqdk}}
uRefawmfonf rjrrSD\yg;pyfudk vufjzifhydwfvdkufonf/ rjrrSDu ajym&Jaomfvnf;
uRefawmfu em;raxmif&J/ rjrrSDonf &Idufíidkvmjyefojzifh uRefawmf\ vufudk z,fay;
vdkuf&avonf/ yifhultdrfrS &kef;xGuf&ef BudK;pm;aeaom ydk;rTm;aumifuav; r&kef;EdkifbJ
&Sdjyefavonf/ uRefawmfonf rjrrSDtm; oem;&jyefonf/ ,k,pGm ydkufaxG;&jyef
avonf/ acsmh&jyefonf/ cGifhvTwfaMumif; tmrcH&jyefavonf/ tawmfMumvdkU rjrrSDu
twefi,f NidrfusoGm;rS-
]]uJ oGm;awmhr,f rr&,f}}
]]cPaeygOD; rrajymp&m&Sdao;w,f/ armifav;udk wpfenf;enf;eJU ulnDcsifao;vdkU rr
pOf;pm;xm;wmwpfck &Sdao;w,f/ owif;pmwdkufrSm tvkyfvkyf&wm raysmfvdkU tvkyf
xGufxm;w,f r[kwfvm;/ onfhjyiftvkyfvnf; armifav; pdwfaysmfrSvkyfEdkifatmif
bmvkyf&r,fudkawmh rru ajymvnf;rajymcsifbl;? bmrSrvkyfbJvnf; aecsifaeEdkifatmif
rr ulnDcsifw,f}}
uRefawmfonf rjrrSDtm; ,k,pGm axG;ydkufxm;NrJxm;NyD; em;pdkufaxmifaejyefavonf/
- 206 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]owif;pmwkdufu wpfv 75d &w,f r[kwfvm;}}
]][kwfw,f? wpfcgwpfcg ydk&yg&JU}}
]]'gjzifh rru armifav;udk wpfvwpf&m ay;xm;r,f? tvkyfawmh udk,fBudKuf&mvkyf?
rvkyfbJvnf; aecsifae/ 'Dvdkay;zkdUuawmh rrrSm bmrS tcuftcJrawGUEdkifbl;}}
uRefawmfarQmfvifhrxm;aom tulnDrsKd; jzpfavonf/ þtultnDrsKd;udk pOf;yif rpOf;pm;
cJUrdacs/ xkdUaMumifh vufcHoifhrcHoifh rpOf;pm;Edkifacs/ odkUaomf [kef;ceJ wufvmaom
a,musmf;ysKd ynmwwf\ rmejzifh csufcsif;ajzvdkufavonf/
]][m rvkdcsifygbl;}}
]]tkd 'gudk vufrcH&ifawmh armifav;[m rrudk cGifhrvTwfbl;vdkU ,lq&rSmyJ}}
uRefawmfonf rjrrSDESifh uyfxkdifae&mrS cyfcGmcGm aevdkufNyD;-
]]cGifhvTwfp&m rvdkygbl;vdkU qkdaerSyJ}}
]]'gyJaemf armifav; 'gudk vufrcH&if rrtay:rSm pdwfqkd;aew,fvkdU ,lq&rSmyJ}}
uRefawmfonf xdkif&mrSxvdkufNyD; uRefawmfhtm; armhMunfhaeaom rjrrSD\ rsufESmudk
pdkufMunfhum-
]]uRefawmfu vufrcH&if rraum pdwfqkd;rSmvm;}}
]]pdwfqdk;rSmyJ}}
]]'gjzifh ck pdwfrqdk;eJUOD;? aemufrS uRefawmf qkH;jzwfr,f? uJ-oGm;awmhr,f}}
rjrrSDonf bmrSrajym/ uRefawmhftm;om pdkufMunfhaeonf/ rIefrTm;rTm;om jrif&
aomfvnf; olr\ rcsifhr&J rausrcsrf; trlt&m rsufESmxm;rSm odomayonf/
- 207 -
odef;azNrifh
]]uRefawmf oGm;awmhr,f? rraum rjyefao;bl;vm;}}
]]armifhbmomarmif jyefcsifjyef rjyefcsifae? rrudk ar;raeeJU}}
wHcg;qDodkU vSrf;aom uRefawmfhajcvSrf;rsm;onf olr\ aqmifhBuD;atmifhBuD; ajymoH
aMumifh wkHUoGm;\/ xdktoHwGif wu,fha'goryg? rl&mrm,ma'goom ygonfudk
&dyfrdojzifh uRefawmf NyKH;vdkufrdonf/ tjyifrSm rkd;uvnf; onf;wkef;jzpfaeonfudk ckrS
owdjyKrdavonf/ uRefawmfonf rjrrSD xkdifae&modkU vSnfhMunfhí &yfae&if;-
]]rkd;uvnf; onf;wkef;yJ xifyg&JU}}
rjrrSDonf uRefawmfhtm; *&krpdkufouJUodkU qkdzmay:rSm ajcypfvufypfaeavonf/
uRefawmfhbufodkU vnf;rMunfh/ pum;vnf; wpfcGef;rQrwkHU/
rjrrSDonf rl&mrm,m vkyfaewmvm;? wu,fpdwfaumufaewmvm;/ bmyJjzpfjzpf
uRefawmfonf rjrrDStem;rSS wpfz0g;rSrcGmEdkifatmif jzpfaejyefavonf/ xkdUaMumifh
wm;vdkwm;jim;-
]]rkd;awGuvnf; odyfonf;aewmyJ}}
]]rkd;onf;vnf; bm*&kpdkufp&m&SdovJ? oGm;csifoGm;aygh rkd;pdkvdkU bmjzpfjzpf}}
]]roGm;bl;Asm rru oGm;apcsifayr,fh roGm;awmhbl;}}
uRefawmfonf rjrrDSDxHarSmufodkU cyfaomhaomh a&mufoGm;jyefavonf/ olr\ab;rSm
ypfxdkifNyD; udk,fapmif;csif; zdvdkufavonf/ rjrrSDu udk,fa&mrsufESmyg wpfzufodkU
vSnfhxm;vdkufavonf/ uRefawmfonf w[D;[D; NyKH;NzD;NzD;vkyfvsuf uRefawmfhar;udk
rjrrSD\yckH;ay:odkU ,dkU,dkUuav;wifxm;NyD; yg;csif;uyfvdkufavonf/
xdkaeUn rjrrSDESifh cGJcGmvmaomtcg uRefawmfonf cgwdkif;ESifhrwl/ cgwkdif;qdkvQif
urÇmavmuBuD;wpfckvkH;ESifh auseyfaewwfonf/ awGUcJU&onfudk pm;NrKHUjyefNyD; jrL;ae
wwfonf/ aemufNyD;awmh vGrf;aiGUuav;ESifh &DwDwDaewwfonf/ ,ckwpfBudrfrSmrl
tvkyfudpöwGif arQmfvifhcsufawG ukefqkH;oGm;jcif;uom pdwfudk zdpD;aeonf/ acsmwufNyD;
- 208 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
qkaiGawGudk vufjzifhwkdUrdcg&Sdao; avQmusoGm;olESifh wlaeacsNyD/ r&SLomr&Idufom
jzpfatmif armyef;ae\/ vli,fwpfa,muftaeESifh tvkyfBuD;tudkifBuD;wpfck vkyfvkduf
csifaomaMumifh wpfaMumif;? vli,fwpfa,muftaeESifh vGwfvyfa&;ta&;awmfykHBuD;udk
0w¬&m;ausyGefpGm xrf;&GufcsifvSaomaMumifh wpfaMumif; xdktvkyfudpöESifhywfoufNyD;
pdwful;,Of,Ofjzifh arQmfvifhcsufawG xm;cJUavonf/ ,ckaomf arQmfvifhcsufawGonf
a&xJoJyufcsovdk epfjrKyfí oGm;avNyD/
udkat;aiGESifh &Jabmf&JbufawGudk b,fvkdkvkyfNyD; ajym&rnfvJ/ a&SUudk bmvkyf&rnfvJ/
uRefawmfrSm tBuHtdkufí aeavonf/
vpOfay;xm;rnfqdkaom aiG100dudk vufcH&vQif aumif;rnfvm;/ wpf0rf;wpfcg;twGuf
vkHavmuf&kHru rdbrsm;udkyif tenf;tusOf; axmufyHUEdkifao;onf/ bmtvkyfrQ vkyfzkdU
rvdkawmhojzifh &orQtcsdefudk ta&;awmfykHvkyfief;rsm;rSm okH;Edkifonf/ uRefawmfonf
aea&;xdkifa&; pm;aomufa&;twGuf rylyif&bJ tcsdefjynfh EdkifiHa&;orm; jzpfEdkifay
vdrhfrnf/
vufcHvQif b,folu bmawGrsm; ajymp&m&Sdonf/ usifh0wfodu©mbufrS MunfhvQifaum
tjypfuif;pif&JUvm;? bmrQ ajymp&mr&Sd[k xifaeonf/ tjypfuif;pifonf[k jrifae
onf/ odkUaomf vufcH&ef qkH;jzwfzkdUum; xpfaeavonf/ ,if;odkU xpf&onfhtaMumif;
udk &Smawmh ynmwwfa,musmf;ysKdwpfa,muf\ rmeomjzpfaMumif; awGU&avawmhonf/
okdU&mwGif xkdrmeum; ausmufwkdifausmufcJ r[kwfyg/ &ufawmfawmfMumawmh ,drf;,dkif
tdusvmavonf/
uRefawmfonf aA'u0def q&mOD;wuf&SdefESifh twlwGJaeonfjzpf&m tcef;c usoifh
oavmuf vpOfaqmifcJU&onf/ ,ck tcef;c raqmifEdkifonfrSm ESpfv&SdoGm;NyDjzpf&m
tm;emvmonf/ xrif;p&dwfrSmvnf; tusyfawGUvmavNyD/ t&ifu ydkufqHr&SdvQif
tcsdefra&G; rcifopfwkdUtdrfodkUoGm;í pm;Edkifonf/ ,ck rjrrSDESifh jzpfNyD;uwnf;u
uRefawmfhvdyfjymuRefawmf vefUNyD; rcifopftm; cyfa&Smifa&SmifaecJUonf/ pmvnf;
oifray;? rcifopfwkdUxrif;udkvnf; rpm;awmhacs/ aiGaMu;tusyftwnf; awGUaomf
vnf; owif;pmwkdufodkU tvkyfjyefqif;&ef vkH;0 qE´r&Sdawmhacs/ EdkifiHjcm;owif;awG
bmomjyef? aemufwpfcgvmvnf; bmomjyefvkyf&aom tvkyfudk NiD;aiGUvmonf/
owif;pmu OD;yk? OD;apm tpdk;&udk vkH;0axmufcHonf/ ocifrsm;tm; zdEdSdyfapmfum;
- 209 -
odef;azNrifh
a&;om;onf/ OD;apm\ *VKefwyfom;rsm;u 0g;&if;wkwfESifh &rf;um;vmvsuf uRefawmf
wkdUowif;pmu OD;apmtm; Mobmay;onf/ ajrSmufxdk;yifhaumfa&;onf/
wpfaeUeHeufapmapmwGif OD;av;jrifh uRefawmfxHodkU a&mufvmavonf/ uRefawmfum;
a&csKd;NyD;í acgif;? rsufESmESifh udk,fudk rsufESmokwfy0gjzifh okwfaeojzifh zGifhxm;aom
avSum;0wHcg;rS OD;av;jrifh0ifvmonfudk *&krjyKrdacs/
]]ighuGm armifwifxGef;udk awGUrSawGUyghrvm;vdkU}}
rnfrQMumatmif uGJaeapumrl OD;av;jrifh\toHudkum; usufrdygonf/
]][m OD;av;jrifhygvm;? reufapmapmpD;pD;qkdawmh uRefawmf tjyifxGufcJygw,f? uJ uJ
xdkifOD;Asm}}
OD;av;jrifhtm; wpfvkH;wnf;aom yufvufukvm;xkdifqDodkU nTefvdkufavonf/ uRefawmf
ESifhtwlae wHqdyfxkq&muav; udkwifat;onf yufvufukvm;xkdifay:rSm xkdifNyD;
aq;vdyfrSdef;aeavonf/ {nfhonftwGufyif ae&mz,fay;&aumif;rSef; rodatmif
yufvufukvm;xdkifudk BudKufoljzpfavonf/
]]AsKdUudkwifat; wpfqdwfaus;Zl;jyKNyD; z,fay;vdkufygAsm}}
]]q&mOD;wuf&Sdef b,foGm;ovJuG}}
]]bk&m;oGm;w,f xifw,fAs? tapmBuD;xGufoGm;wmyJ? rdk;awmif pifpif rvif;ao;bl;}}
udkwifat;onf tdrfaemufaz; rD;zdkacsmifae&mqDodkU xoGm;avonf/ rD;zdkacsmifae&mudk
wHqdyfxktvkyfcGif vkyfxm;avonf/
OD;av;jrifhum; tdrfjyif odkUr[kwf ykHESdyfwkduftvkyfcGif tjyifxGufonfESifhwpfNydKifeuf
tay:tusÐ 0wfqifNrJjzpfonf/ olU eufjyma&mif ouúvwftay:tusÐonf 0wfvGef;tm;
BuD;NyD; zGyfvGef;tm;BuD;ojzifh ta&mifazsmhaeonfudk awGU&onf/ txl;ojzifh tyfcsnfrsm;
ta&mifu ydkazsmhae&m csKyf&dk;rsm;onf tvGefodomxif&Sm;ae\/ OD;av;jrifhonf e*dk
uyif rsufpdcyfarS;arS;jzpf&m ,aeUeHeufawmh arS;&kHru rSdwfaeonf[kyif xif&onf/
- 210 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf pGyfus,ftusÐudk 0wf&if;-
]]n tvkyfqif;ae&ovm;}}
]]at; [kwfw,f}}
ajymajymqdkqdk OD;av;jrifhonf orf;vkdufavonf/ uRefawmfom ykHESdyfwdkufaxmifjzpfvQif
OD;av;jrifhtm; zkdrifcefU&ef pdwful;xm;cJUonf/ pdwful;&kHrQru OD;av;jrifhtm; zGifhíyif
ajymjyxm;cJUonf/ ykHESdyfwkdufaxmifvQif bmawG vkyf&rnf? b,fa&GUb,frQ ukefusrnf
ponfwkdUudk olESifhyif wkdifyifcJUavonf/
]]OD;av;jrifh txl;udpö&SdvdkUvm;}}
]]at;? rif;udpöygyJ/ t,f'DwmcsKyfu ighac:ar;w,f/ tvkyfysufwmvnf; MumNyD? tvkyf
qif;OD;rSmvm; xGufrSmvm; odcsifw,fwJU? vkyfOD;r,fqdk&ifvnf; vcwdk;ay;yghr,fwJU/
120d xdawmh wkd;ay;r,fxifw,f? armifwifxGef; rvkyfawmhbl; qkd&ifvnf; vlopf
wpfa,muf &SmcefU&vdrfhr,fwJU/ tJ'g jrefjref taMumif;jyefvkdufayghuG,f}}
]]rvkyfawmhbl;vdkUom tNyD;tjywf ajymvdkufygawmh OD;av;jrifh&,f}}
]]rif; ykHESdyfwkduftvkyf pawmhrvkdUvm;}}
]]rvkyfjzpfawmhygbl;}}
]]aMomf [kwfvm;}}
OD;av;jrifhonf þrQomajymNyD; NidrfoGm;avonf/ olvnf; tawmfpdwfysufoGm;onf/
uRefawmfu emMunf;pGmjzifh-
]]aiGpdkufxkwfay;r,fhvlu trsKd;rsKd;wGufcsufNyD;awmhrS ray;awmhbl;vdkU qkH;jzwfvkdufw,f
OD;av;jrifh&JU}}
- 211 -
odef;azNrifh
uRefawmfonf OD;av;jrihftm; aiGpdkufxkwfay;rnfholonf rnfolrnf0g jzpfonf[k
ajymjyrxm;acs/
]]at; aiG&SifaMu;&Sifqdkwm 'DvdkyJuG? tifrwef wGufw,f? aocsmayguf tusKd;&Sdr,fxifrS
t&if;xkwfw,f}}
]][kwfw,f? "e&Sif[m "e&SifyJ? vlcsif; &if;wmusufwm pdrf;wmeJU rqdkifbl;/ vlcspf&kHeJU
t&if;xkwfay;rSm r[kwfbl;}}
uRefawmfonf þtcsufudk apmapmu oabmrayguf? ,ck OD;av;jrifhESifh pum;
ajym&if;rS aumif;aumif;oabmaygufonf/ rjrrSDu aiGt&if; xkwfray;jcif;twGuf
taMumif;trsKd;rsKd; jycJUonf/ olUvifBuD;odoGm;rSmpdk;onf[laom taMumif;udkyif
jyonf/ rjrrSDonf onfhxuf t&if;rsm;pGm pdkufxkwf&aom vkyfief;rsm;udkyif olUbmom
ol vGwfvyfpGmvkyfaeonfjzpf&m olomvkyfcsifvQif ykHESdyfwkdufvkyfief;avmufudk tdrfu
emwm&Snf*DvmeBuD;tm; vkH;0todray;bJ vkyfrnfjzpfavonf/ tjrwftwGuf raocsm
íom t&if;rxkwfjcif;jzpfonf[k uRefawmf wxpfcs ,kHMunfvsuf&SdavNyD/
OD;av;jrifhonf tay:tusÐtdwfxJrS arG;nSyfudkxkwfNyD; yg;odkif;arG;Ekwf&ef [efjyif&if;-
]]tcgBuD;uvnf; raumif;bl;uG/ ppfujzpfaeawmh ykHESdyfpuftopfawmif vG,fvG,feJU
0,f&r,fr[kwfbl;? ta[mif;awGvnf; aps;wufaew,f/ puúLaps;awGvnf; wufvm
w,f/ owif;pmpuúLawGrsm; ppfrjzpfcifu wpfxkyfwpfusyfq,fyJ ay;&w,f? ck okH;usyf
q,fhESpfyJ ay;ae&w,f}}
uRefawmfwkdUtcef;&Sd wpfckwnf;aom pma&;pm;yJGuav;a&SUrS wpfckwnf;aom ukvm;xdkif
ay:wGif xdkifcsNyD;awmh nnf;nLvkdufonf/
]]a&SUtzdkU tajctae onfhxufqkd;zkdUom&Sdw,f/ taemufbufrSm jyifopfawmif
usawmhr,f/ jyifopfus&if ppf[m ckxufydkjyif;xefvmr,f/ tJ'Dawmh taemufEkdifiH
awGu ta&SUEdkifiHawGqD ukefypönf;tvm enf;onfxuf enf;rSmyJ}}
OD;av;jrifhonf uRefawmf\ ppfowif; a0zefcsufrsm;udkyg yg;odkif;arG;Ekwf&if; rSdef;
em;axmifaeonf/ twefMumaomtcg qwfceJ jzwfajymvkdufonf/
- 212 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]rif;tazhqDu pmvm&JUvm;}}
]]pmrvmwm tawmfMumoGm;NyDAs? olUcrsmvnf; arQmfvifhcsufawG ysufukefawmh
uRefawmfhtay: vufavQmhvdkufNyD xifyg&JU/ uRefawmf rif;BuD;pdk;BuD;jzpfzdkUqdkwJU tazh
arQmfvifhcsuf[m vkH;vkH;NydKysufoGm;NyD}}
]]ighqD pmvmw,f? tJ'DpmaMumihfvnf; rif;qD ckvdkvmcJU&wm wpfaMumif;yJuG? ocif
vkyfwmawmh ruefUuGufawmhygbl;wJU}}
uRefawmfu 0rf;omtm;&pGm 0ifpGufvkdufonf/
]][kwfvm;? ocifvkyfwm ruefUuGufawmhbl;wJUvm;}}
]]at; [kwfw,f? rif;tazu tavQmhay;wmyJuG/ EdkifiHa&;vkyf&if; wpfzufwpfvrf;u
rif;0goemygwJU toufarG;0rf;ausmif;tvkyfrSm vkyfwmudkvnf; oabmusygw,fwJU/
tvkyfr&Sd tudkifr&Sd EdkifiHa&;vkyfwm? pm;p&mr&SdvdkU [dkawmif;pm;& onfawmif;pm;&b0
a&mufatmif EdkifiHa&;vkyfwmudkawmh rBudKufEdkifbl;wJU/ NyD;awmhvnf; rif;taruvnf;
txl;rSmvdkufowJU/ EdkifiHa&;vkyfcsifvkyfyg axmifrusygapeJUwJU? touftEÅ&,fvnf;
rjzpfygapeJUwJU}}
uRefawmfonf tazESifhtartm; oem;oGm;onf/ vGrf;vnf; vGrf;aeonf/ xkdUaMumifh
bmrQjyefrajymvdk/ ajymvnf; rajymEdkif/ twefMumawmh OD;av;jrifhu qufajymonf/
]]olwkdUu ighudk rif;qDoGm;NyD; qkH;ray;yg? owday;ygeJU pma&;Muw,f/ cufom;yJ
qkH;rw,fqkdwmu rodem;rvnfoludkom qkH;r&wm? rif;wkdUu ynmvnf;&SdNyD;om;?
pOf;pm;vnf; pOf;pm;wwfom;yJ/ tusKd;taMumif; tqkdk;taumif;awGudkvnf; wkdUodwm
xuf odEdkifao;wmyJ/ 'Dawmh taxGtxl;qkH;rzdkU owday;zkdU rvdkygbl;? bmrqkd
vkyfwJUtcgrSm rif;OmPfeJUrif; pOf;pm;yg/ okdUayr,fh pOf;pm;wJUtcgrSm wpfckvnf;
xnfhpOf;pm;/ taztarqdkwm udk,fhom;udk,fhorD; b,ft&G,f a&mufaeae? b,favmuf
yJ uif;uGmaeae udk,fhom;udk,fhorD;twGuf pdk;&drfylyefwwfw,f/ 0rf;enf;p&m&Sd vlwum
xuf 0rf;enf;wwfw,f? 0rf;omp&m&Sdvnf; vlwumxuf 0rf;omwwfw,f/ udk,fhom;
udk,fhorD;bufu emp&m&Sd&if olrsm;xuf emwwfw,f/ axmufcHp&m&Sd&if olrsm;wum
- 213 -
odef;azNrifh
xuf ckdifrmw,fqkdwmudkawmh tNrJxnfhoGif;pOf;pm;apcsifw,f/ 'gygyJ? 'D rdbpdwf
oabmuav;udk em;vnfxm;&if NyD;wmygyJ}}
OD;av;jrifhum; udk,fwkdif om;orD;&Sdolr[kwf/ odkU&mwGif &yf&GmvlrIa&;ESifh qufpyfaeol
jzpfonf/ urm&GwfbufrSmawmh &yf&Gm\ vlBuD;rdbwpfOD; jzpfonf/ xkdUaMumifh rdbawG
ESifh udk,fcsif;pmwwfayonf/ OD;av;jrifh\ pum;rsm;onf uRefawmfhtm; rdbrsm;\
ajc&if;odkU aqmif,loGm;Muavonf/ uRefawmfonf rdbrsm;\ajcudk zufonf? OD;ESifh
wkdufonf? tjypfjyKrdygvQif cGifhvTwf&ef awmif;yefonf/ rdbrsm;um; uRefawmf\ ESdrfhcs
xm;aom acgif;? ukef;xm;aom ausmjyifwkdUudk yGwfoyfMuonf/
]]rif; 'gjzifh a&SUbmvkyfrSmvJ}}
OD;av;jrifhu ar;vdkufawmhrS ta0;odkU ysHUvGifhaeaom pdwfonf uRefawmfhxH jyefa&muf
vmawmhonf/
]]owif;pmwkdufrSmvnf; tvkyfjyefrqif;awmhbl;? ykHESdyfwdkufvnf; raxmifjzpfbl;qkdawmh
a&SU bmvkyfrSmvJ}}
]]rqkH;jzwf&ao;bl; OD;av;jrifh&JU? 'gayrJU tazhqDu pma&;ovdk ocifvnf; vkyfr,f?
0ifaiG&SdwJU tvkyfwpfckckudkvnf; wpfzufu vkyfr,f}}
]]at; at; tJ'DvdkyJ vkyf&rSmyJ/ 0ifaiGuav;bmav; &Sdvmw,fqdk&ifvnf; enf;wm
rsm;wm tyxm;NyD; rdbqDudk ydkU&w,fuG/ rif;wdkUqDu[m pm;csifvkdUr[kwfbl;? rdb
qkdwm udk,fhom;orD;qDu axmufyHUw,fqkdwm ajympm;csifMuw,f/ tcsKdUrdbrsm;
udk,fhypönf;eJUudk,f pm;EdkifMuwmyJ? om;orD;u ay;wmudk tjrwfwEdk;vkyfNyD; oD;jcm;
ukodkvfrsm; vkyfwwfMuw,f}}
OD;av;jrifhonf twefMumatmif olUrdwfaqGBuD; aA'u0defOD;wuf&Sdefudk apmifhaeao;
onf/ rvmEdkifojzifh-
]]uJ igjyefawmhr,f}}
]][kwfuJU OD;av;jrifh}}
- 214 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]'gxuf rif; q&mOD;wuf&Sdefudk tcef;cay;zkdU ysufuGufaew,f qkdyguvm;}}
uRefawmfhrSm tawmf&SufoGm;avonf/ rsufESmrSm aoG;awGwufNyD; xltrf;oGm;avonf/
]]udpör&Sdygbl;? uRefawmf ay;Edkifygw,f/ rMumcif ay;vkdufyghr,f/ OD;av;jrifhudk 'Dudpö
b,foluajymovJ}}
OD;av;jrifhonf avSum;odkU qif;&if;-
]]at; at; ay;vkdufayghuGm}}
OD;av;jrifh jyefoGm;avonf/
wu,fawmh uRefawmfhtdwfxJrSm xrif;wpfeyf 0,fpm;zkdU aiGwpfrwfavmufrQ r&Sd/
tjyifxGufzkdU bwfpfum;p&dwf wpfrl;rQvnf;r&Sd/ vufzuf&nfwpfcGufaomufzkdU wpfyJrQ
vnf; r&Sd/ trSefrSm tdwfxJrSm wpfjym;rQr&Sdacs/
uRefawmfum; &Sdypönf; aygifokH;avhokH;x&Sdolvnf; r[kwf/ ydkufqHvnf; racs;wwf/
bDatatmifaom ocifrSm toufarG;0r;fausmif;twGuf cGpmjzpfonf/ tpdk;&vcpm;
vkyf&efrSm vkH;0pOf;pm;Edkifaom udpör[kwf/ EdkifiHa&;vkyfp&m tcsdefydkr&Edkifaom tNrJwrf;
tvkyfwpfckck 0ifvkyf&efvnf; rjzpf/ ukefoG,fa&;tvkyfrSm "e&Sif tjrwfBuD;pm;tvkyf
jzpfí "e&SifqefUusifa&;pdwf"mwf jrifhrm;vSaom ocifwpfa,muftwGuf wHcg;ydwfae
onf/ tvkyfMurf;um; olUodu©molUtqifhESifh roifhfavsmf/ odu©mnSdK;rI? *kPfi,frIawG
ab;csdwfxm;vkdufOD;? tvkyfMurf;udk vkyfEdkifaom tm;ESifh tavhtusifh r&Sd/
uRefawmfonf ,D;wD;a,mifawmifESifh wkdUArmtpnf;t&kH; XmeqDodkU avQmufvmcJUav
onf/ ocifb[def;? udkxGef;&SdefESifh udkat;aiG wpfOD;OD;udk awGUvQif aumif;avpG/
olwkdUudkqdkvQif uRefawmfhtcuftcJrsm;udk wifjyEdkifonf/ avmavmq,f tokH;vdkaeaom
aiGtwGuf tultnD awmif;Edkifonf/ tzsif;qkH; xrif;wpfeyfawmh &SmBuHauR;rnfholrsm;
jzpfavonf/
- 215 -
odef;azNrifh
XmecsKyfwGif olwkdUudk rawGU&/ xdkUaMumifh vGpövrf;&Sd e*g;eDykHESdyfwkdufodkU vmcJUavonf/
ajcvsifocifrsm;tzkdU þc&D;rSm a0;vSonfr[kwfyg/ tcsKdUocifrsm;onf bkdifusaom
tcgrsm;ü MunfhjrifwkdifrS a&ausmftxdyif ajcvsifavQmufMuygonf/ rkd;&Gmaeyl
ra&SmifMu/ ,ck uRefawmf avQmufae&onfrSm a0;vnf;ra0;? rdk;vnf;r&Gm? aevnf;ryl?
rdk;u tkHU&kHom tkHUaeonf/
vGpövrf; e*g;eDwkdufodkU a&mufaomtcg ocifb[def;udk tqifoifh awGU&avonf/
udkb[def;tjyif refae*sm OD;tkef;cifvnf; &Sdonf/ OD;tkef;cifum; t&yfcyf&Snf&Snf?
r0rydef usef;rmoefU&Sif;aom &kyfvu©Pm&Sdonf/ tjcm;tvkyform;rsm;vnf; a&muf&Sdae
MuNyD/
udkb[def;uyif olUrl&if;tNyKH;jzifh qD;íEIwfqufonf/
]]b,fhES,f udk,fhvl? wpfaeUu tvkyform;oifwef; oGm;wufw,fqdk}}
]][kwfw,f? udkb[def;vnf; oifwef;ay;r,fqkdNyD; bmvdkUrvmay;ovJ}}
]]c&D;vGefaevdkU ck vmwm udpö&Sdovm;}}
]][kwfuJU cP}}
uRefawmfonf udkb[def;tm; rsuf&dyfrsufjcnfjzifh OD;tkef;cifteD;rS cGJxkwfvdkufonf/
udkb[def;u uRefawmfhaemuf xvdkufcJUavonf/ uRefawmfwkdUonf pmvkH;ckHrsm;
aemufausmbuf &yfMuonf/
]]bmudpövJ &Jabmf}}
]]uRefawmf bdkifodyfjywfaew,f? aqmif;yg;uav; bmuav;rsm; a&;NyD; aiGenf;enf;
&Edkif&if vkyfay;prf;yg}}
]]tif; e*g;eD*sme,ftwGuf bmomjyefjzpfjzpf? aqmif;yg;jzpfjzpf vkdrvm;rodbl;/ aeOD;
udktkef;cifudk ar;vdkufOD;r,f}}
- 216 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfvnf; udktkef;cifxHodkU udkb[def;aemufrS vdkufoGm;avonf/ udkb[def;u
udktkef;ciftm; wdk;wdk;ajymjyvkdufonf/
OD;tkef;cifu tm;wufoa&m NyKH;vsuf-
]]zl;vfpuufpmrsufESm ESpfrsufESmavmuf ckcsufcsif; bmomjyefp&m&Sdw,f? aiGwpfq,f
ay;r,f vkyfrvm;}}
udkb[def;u ]]e*g;eD*sme,ftwGufvm;? w,f aMu;aumif;ygvm;}}
]]b,ftwGuf jzpfjzpfaygh? aiGwpfq,f csufcsif;&wmom vdk&if;yJ r[kwfvm;}}
udkb[def;u &,fvkdufavonf/ NyD;awmhrS uRefawmfhtm; vSnfhMunfhonf/
]]vkyfrvm; &JabmfwifxGef;}}
]]vkyfwmayghav? bmvkyf&rSmygvdrfh}}
OD;tkef;cifu ]]bmomjyef&kHyJ vkyf&rSmyJ? armif&ifhxifjrifcsufawG tmabmfawG bmrS
xnhf&rSmr[kwfbl;/ vkyf&if aiGudk ckcsufcsif;ay;r,f? bmomjyefudk aeUv,frSm ay;&r,f}}
uRefawmfESifh udkb[ddef;wkdUum; NyKH;aeMuavonf/ OD;tkef;cifu avcRefNyD; aiGwpfq,f
xkwfay;avonf/ rSwfpkpmtkyfuav;xJrSm pm&if;rSwfxm;vdkufao;onf/ NyD;awmh
om;a&zkH;ESifh zdkifBuD;xJrS wkdufyf&dkufxm;aom pm&Gufwpf&Gufudk uRefawmfhtm; xkwfay;
avonf/ xkdpm&Gufudk uRefawmfu xkdifzwf&ef ae&m&SmaepOfwGif cyf00zdkifhzdkifh? tom;
jzLjzL toufokH;q,fausmf av;q,ftwGif; rdef;rwpfa,muf 0ifvmavonf/
OD;tkef;cifu olrudkjrifvQif ysmysmovJ qD;BudKonf/ olronf ay;aomukvm;xkdifyif
rxkdifawmhbJ OD;tkef;ciftm;om tjyifodkU ac:oGm;avonf/ OD;tkef;cifum; zdkifwGJudk
udkifqJGNyD; aumufaumufygatmif vdkufoGm;avonf/ b,folUudkrS EIwfqufroGm;ay/
uRefawmfu udkb[def;tm; ]]'gu b,folvJAsm}}
]]'*kefcifcifav;qdkwJU pma&;q&mrBuD;aygh? &JabmfwifxGef; rodbJudk;}}
- 217 -
odef;azNrifh
]]Mum;omMum;zl;w,f? rjrifzl;ao;bl;As? OD;tkef;cifeJU b,fvdkawmfovJ}}
]]bmrSrjzpfygbl;Asm}}
uRefawmfonf OD;tkef;cifa&;ay;cJUaom pm&Gufudk bmomjyef&ef zwfMunfhavonf/
*smref emZDwkdUtaMumif; raumif;a&;xm;aompmwrf; jzpfavonf/ csufcsif;yif aumuf
NyD; bmomjyefvdkufavonf/
aemuf rMumcif tqdkyg bmomjyefaqmif;yg;onf NAdwdoQ ppf0g'jzefUa&;twGuf
xkwfa0vsuf&Sdaom &kyfpkHr*¾Zif;wpfapmifwGif yg0ifaeaMumif; od&Sd&ojzifh uRefawmf
udk,fwdkif aiGwpfq,f,lNyD; bmomjyefvkyfí ulnDcJUjcif;twGuf wkefvIyfacsmufcsm;
rdonf/ NAdwdoQppftm;xwfrIudk ulnDcJUrdavjcif;[k ,lusKH;r&jzpfavonf/ aemufqkH;
wGif rjrrSDvpOfaxmufyHUaiGudk vufcHjcif;u xdkaiGrsKd;vufcHjcif;xuf rGefjrwfoefU&Sif;
onf[k qkH;jzwfcsufcsvdkufavonf/
- 218 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
61
t&G,feJUaomu rrQ&Smol
tcsdefonf ajy;vTm;íaeavonf/
1940ckESpfum; ukefrSef;rod ukefcJUavNyD/
&k&Sm;zifvefppfyGJ NyD;qkH;aomtcg *smref? t*Fvdyf? jyifopfppfBuD;udk &yfpJ&rnf[laom
awmif;qdkoHrsm;onf wdwfoGm;avonf/ tar&duefor®wBuD; &l;pfA,fvf\ Oa&my
a&muf oHtrwfBuD; rpöwmqrfrem0Jvfonf Nidrf;csrf;a&; aphpyfcsufrsm;udk vufavQmh
vkduf&avonf/
emZDppf,EÅ&m;BuD;onf 1940ckESpfESifhtwl Oa&myajrjyifay:wGif ajy;vTm;ausmfjzwfvsuf
&Sdavonf/
jyifopfjynfBuD;yifvQif emZDppf,EÅ&m;BuD;a&SUarSmufü vJusoGm;avNyD/
emZDudk tavQmhay;um qkdAD,uf&k&Sm;tm; "eo[m,EdkifiHBuD;rsm;u 0dkif;wkduf&ef
tm;xkwfcJUaom csdefbmvdeftpdk;& jyKwfuscJU\/
emZD*smreDtm; tavQmhray;bJ wkduf&rnf[laom a<u;aMumfoHjzifh NAdwdefwGif csmcsDtpdk;&
wufvmavonf/
"e&Sife,fcsJUEdkifiHBuD;rsm;onf qdkAD,uf,leD,Htm; 0dkif;wdkufzsuf&ef[laom &nf&G,fcsuf
udk xkdtcsdefxdkumvtzkdU &kyfodrf;vdkuf&avonf/
tdE´d,jynfwGif vGwfvyfa&;wdkufyJGt&Sdefonf jyif;xefvmcJUonf/ trsKd;om;uGef*&uf
&rf;*g;nDvmcHwGif t*Fvdyftpdk;&wkdUu tdE´d,jynftm; csKyfcs,fpdk;rdk;xm;jcif;udk tqkH;
owfa&;twGuf wkdufyGJ0if&ef tdE´d,jynfoljynfom;tm;vkH; tqifoihf&SdMu&ef tqdkudk
a'gufwm&m*sif'&my&mqyfu wifoGif;NyD; y@pfae&l;u axmufcHcJUavonf/ xdktqdkudk
- 219 -
odef;azNrifh
&kyfvkH;azmf&ef tmPmzDqefa&;vkyfief;pzkdU r[wÅr*E´Du wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGuf
axmifuscHvkdolrsm; pm&if;ay;Muavmh[lí zdwfac:cJUavonf/
uGef*&ufonf tmPmzDqefa&;wdkufyGJudk jyifqifaeqJ NAdwdoQwkdUonf r[wÅr*E´D?
y@pfae&l; paom acgif;aqmiftm;vkH;udk axmifcsvdkufavonf/
&J&Jawmuf qlbwfpfcsef'&mbkdUpfonf uGef*&ufacgif;aqmifrsm;\ aysmhawmhawmhEdkifrIudk
tm;r& rauseyf[kqdkum *dkPf;cGJaxmifí tmPmzDqefa&;wkdufyGJrsm;udk uGef*&uftvsif
OD;atmif apmapmuyif qifEGJcJUavonf/ rpöwmbkdUpfvnf; tzrf;cH&avonf/ 4if;aemuf
tpdk;&\ tus,fcsKyfxJrS rpöwmbdkUpfonf vGwfajrmufxGufajy;avonf/
uRefawmfwkdU ]wkdUArm} ESifh ]ausmif;om;} EdkifiHa&;avmuwGif *E´D? ae&l;wkdUudk erlem
xm;olrsm;&Sdovdk qlbwfpfbdkUpfudk tm;usolrsm;vnf; &SdMuavonf/ odkUaomf wpfOD;ESifh
wpfOD; uJGjym;jcm;em;jcif;um; r&SdMuacs/ vkH;0tMurf;rzuf tEkoufoufjzifh vGwfvyf
a&; wdkuf,l&rnf[k ajymqkdolrsm;&Sdovdk vufeufudkif ykefukefjcif;jzifhom vGwfvyfa&;udk
wdkuf,l&rnf[k ajymqdkol rsm;&Sdovdk vufeufudkif ykefuefjcif;jzifhom vGwfvyfa&;udk
wkduf,l&rnf[k ,kHMunfolrsm; &Sdavonf/ odkU&mwGif uJGjym;jcm;em;jcif; r&SdMu/ *E´D
enf;jzifh tmPmzDqefa&;udkvnf; vkyfMurnf/ vufeufudkifykefuefa&;udkvnf; tcgtcGifh
oifhovdk vkyfMurnf/ *E´Denf;jzifh vGwfvyfa&;udk ,lrnfqkdaom ocifEkonfyifvQif
vufeufudkifykefuef&ef jyifqifrIudk ruefUuGufacs/ uRefawmfwdkU wyftyf rodMu
aomfvnf; vufeufudkifykefuef&ef jyifqifaeMuolrsm;tm; ocifEkonf aemufuG,frS
wpfenf;enf;ESifh tm;ay;ulnDaeonf[kyif xif&avonf/ tdE´d,uGef*&ufxJwGif
uGefjrLepfESifh uGef*&ufqdk&S,fvpfwkdUonf vlenf;pkrsm;jzpfMuonf/ uRefawmfwkdU ]wkdUArm
tpnf;t&kH;} wGif; rSmum; bkH0gorm;rsm;onf vlrsm;pkjzpfonf/ trSeftm;jzifh bkH0g'onf
vTrf;rkd;aeavonf/
wkdUArmtpnf;t&kH;\ e,fy,fXmecGJtcsKdUonf a'oqdkif&m jyóemrsm;tvdkuf tmPm
zDqefa&;wkdufyGJrsm; vkyfMuavonf/
oxkHrSm qm;cGefawmfray;a&; tmPmzDqefa&;wdkufyJGudk oxHkpD&ifpk wkdUArmtpnf;t&kH;u
acgif;aqmifavonf/ tpdk;&u ocifacgif;aqmiftcsKdUudk zrf;qD;axmifcsavonf/
- 220 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ocifoef;xGef;? ocifatmifqef;? ocifb[def; paomolrsm; acgif;aqmifaom avhvm
a&;rpf&Sifwpfckonf tdE´d,trsKd;om;uGef*&uf\ &rf;*g;nDvmcHodkU wufa&mufcJUMu
avonf/ olwkdUonf tdE´d,trsKd;om;uGef*&uf\ tmPmzDqefa&; vkyfief;rsm;udk
avhvm&efESifh tdE´d,ESifh nSdNyD; wpfcsdefwnf;vGwfvyfa&; wkdufyGJqif&ef aqG;aEG;zkdU
oGm;Mujcif; jzpfavonf/ xkdUjyif tdE´d,jynfwGif wkd;wufaeaom tvkyform;ESifh
awmifolv,form; pnf;&kH;vkyfief;rsm;udk avhvmMu&ef jzpfavonf/ xdkUaMumifh xdk
avhvma&;rpf&SifwGif awmifolv,form;pnf;&kH;a&;rSL; ocifbESifh tvkyform; pnf;&kH;
a&;rSL; ocifqif*Gwfywm;wkdU yg0ifcJUavonf/
xdkrpf&Sifonf b*Fvm;? ,lyD? bD[m? bkHabESifh yef*syf jynfe,frsm;omru taemuf
ajrmuf e,fpyfjynfe,frsm;odkUyif ta&muf vSnfhywfavhvmcJU&avonf/ olwkdUtm;
y@pfae&l;\ {nfhonfrsm;tjzpfjzifh a&mufav&m&m t&yf&yfrSm aomif;aomif;jzjz
{nfhcHMuavonf/
xdkrpf&Sif jyefa&mufNyD;aemuf rMumcifyif wkdUArmtpnf;t&kH;\ EdkifiHvkH;qdkif&m aumfrwD
onf om,m0wDNrdKUrSm nDvmcH usif;yavonf/ xkdnDvmcHrS e,fcsJUppfyJGBuD;udk
raxmufcHEdkifaMumif;? jrefrmhvGwfvyfa&;udk t&wdkuf,lawmhrnfjzpfaMumif;? tmPm
zDqefa&; wkdufyGJrsm;twGuf wpfwkdif;jynfvkH; jyifqif&awmhrnfhtaMumif; qkH;jzwfcsuf
rsm; csrSwfcJUavonf/ wpfOD;pD tmPmzDqefa&;rsm;vnf; pMuavonf/
om,m0wDnDvmcHwGif tmPmzDqefa&;ESifh ppfqefUusifa&; tqdkrsm;udk oGif;jcif;twGuf
tpdk;&u ocifEktm; w&m;pJGNyD; axmifcsavonf/ NrdKUwpfNrdKUwGif xkd om,m0wD
qkH;jzwfcsufrsm;udk &Sif;vif;a[majymojzifh ocifoef;xGef;tm; axmifcsavonf/
ocifpdk;um; a&eHacsmif;rSm tmPmzDqefa&; acgif;aqmifjcif;aMumifh axmifusavonf/
odkUjzifh NAdwdoQwkdUonf acgif;aqmifawGtm;vkH;udk axmifcsawmhrnf[k cefUrSef;Edkif
ayonf/ tcsKdUom tmPmzDqefa&;vkyfNyD; tzrf;cH&efESifh tcsKdUum; axmifusrcHbJ
ajray:ajratmuf qufoG,fvkyfudkif&ef pDrH&avawmhonf/ tcsKdUrSmum; ajray:vkyfief;
vkH;0rvkyfawmhbJ ajratmufawmfvSefa&;vkyfief;odkU ul;ajymif;&avawmhonf/
wdkUArmtpnf;t&kH; taxGaxGtwGif;a&;rSL; ocifatmifqef;tm; tpdk;& tMunfndK
ysufatmif [oFmwwGif a[majymrIjzifh w&m;pJGav&m ocifatmifqef;onf trIudk
- 221 -
odef;azNrifh
rqdkifawmhbJ xGufajy;wdrf;a&Smif&if; ajratmufawmfvSefa&;vkyfief;rsm;udk qufvkyfaecJU
avonf/
uRefawmfum; owif;pmwdkufwGifvnf; rvkyf/ tjcm; toufarG;0rf;ausmif;rI tvkyf
wpfckckudkvnf; rvkyfbJ EdkifiHa&;rSmom tcsdefjynfh vkyfaeavawmhonf/ rjrrSD\ vpOf
axmufyHUaMu;udk rsufpdrSdwfNyD; vufcHvdkufNyDjzpfí aea&;xdkifa&;twGufum; bmrQ
tcuftcJ rawGU&awmhacs/
uRefawmfonf rdbrsm;xHodkU tvkyfwpfckvkyfae[ef pma&;om;NyD; wpfcgwpfcg rjrrSD
xHrS &aom axmufyHUaMu;xJrS aiGydkUonfhtcgydkUí vufaqmifypönf;rsm; wifydkUonfhtcg
ydkUaeavonf/ tazhxHrS ]]wkdUqD aiGydkUzdkUxuf bDt,fpmar;yJG atmifonftxd ynm
qufoifEdkifatmif BudK;pm;yg}} [k pmjyefvmav&m zcifBuD;tm; ]]ynmudk qufNyD; BudK;pm;
oifygrnf}}[laom uwdrsKd;jzifh arQmfvifhcsufay;xm;&avonf/
odkUaomf uRefawmfqufoifaomynmum; bDt,fvfynm r[kwf? EdkifiHa&;ynm
jzpfavonf/
a&ausmfvrf; wkdUArmtpnf;t&kH; XmecsKyf&kH;wGif ]tvkyform;0efxrf; aqG;aEG;yJGrsm;}
[laom trnfjzifh rmhufpf0g'oifwef;rsm; usif;ycJUavonf/
1/ uGefjrLepfaMunmpmwrf; (rmhufpf- tdrf*s,fvf)
2/ wkdUbmvkyfMurvJ (vDeif)
3/ e,fcsJU0g' (vDeif)
4/ ppfESifh'kwd, urÇmhtvkyform; tpnf;t&kH;(vDeif)
5/ vkyfc? tvkyfESifh aiGt&if; (rmhufpf)
aqG;aEG;yJGudk acgif;aqmifolrsm;rSm ocifpdk;? ocifvSaz? ocifAdkvfESifh ocifausmfpdefwkdU
jzpfMuavonf/
olwkdUonf uRefawmfwdkU\ oifwef;q&mrsm; jzpfMuavonf/ uRefawmfonf ocifAdkvf
rSvGJí usefq&mrsm;udk awGUzl; oduRrf;zl;NyD; jzpfavonf/ ocifAdkvfrSm aumvdyfausmif;
xGufyif jzpfaomfvnf; uRefawmfwkdUxuf twef;BuD;onfhtjyif ausmif;om;EdkifiHa&;ü
- 222 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
a&SUwef;wGif yg0ifzl;ol r[kwfojzifh uRefawmfESifh rawGUrqkH rodruRrf;rd jzpfcJU&
avonf/
ocifAdkvfonf tom;jzLNyD; &kyfacsmoljzpf\/ t&yftarmif; udk,fvkH;udk,fxnfrSm BuKHvSD
vSjcif; r&Sdaomfvnf; cHUnm;jcif;vnf; r&Sdacs/ &kyfvu©PmoGifjyifESifh [eftrlt&m
wkdUonf vlBuD;qefonf/ zswfzswfvwfvwf awmifhawmifhwif;wif; r&Sd/ av;av;
uefuef avsmh&J&J Edkifavonf/
olonf oifwef;ay;aomtcgrSmvnf; avat;uav;ESifh a[majymavonf/ odkUaomf
&Sif;&Sif;vif;vif; ydkifydkifEdkifEdkifum; a[majymEdkifay\/
uRefawmfwkdUonf ydkUcsaom pmtkyfrsm;ESifh aqG;aEG;aom taMumif;t&mrsm;udk jynfhjynfh00
em;vnfonf[k rqdkEdkifacs/ odkUaomf xdkpmtkyfESifh xdktaMumif;t&mrsm;onf uRefawmf
wkdU\ OD;aESmufudkum; bmESifhrQrwlatmif vIyf&Sm;oGm;aponfrSm trSefyif jzpfay\/
uRefawmfwkdU\ tawG;tac:rsm;udk vrf;aMumif;ajymif;ay;vkdufEdkifayonf/ uRefawmf
wkdU\ OmPfrsufpdwGif avmuopf? ykHopfrsm; uGefUjrL;vmapavonf/
txufyg pmtkyfopfrsm;aMumifh uRefawmfhwGif tawG;tac:opf? tjrifopfrsm; 0ifvm
cJU&m tawG;tac:a[mif;? tjrifa[mif;rsm;udk txifao;vmcJUavonf/ tawG;tac:
opf? tjrifopfrsm; &&Sdvmaom udk,fhudk,fudk,fawmh tvGeftxifBuD;vmavonf/
ZAÁLrSm igvdkvl &Sdao;&JUvm;[kyif BuKH;0g;csifvmavonf/ rmhufpf0g'udk rnfrQ
,kHMunfovJ[k ar;vQifum; rxpfraighbJ t<uif;rJU,kHMunfonf[k ajzvdrhfrnf
xifayonf/
xkdUjyif rmhufpf0g'udk vufawGUusifhokH;wwfrnfavm [líum; pOf;yifrpOf;pm;/ odkUaomf
rmhufpf0g'udk rsufpdwfrSdwfí cspfjrwfEdk;vmonfum; trSefyifjzpf\/
uRefawmfonf oifwef;q&mrsm;udkvnf; rsm;pGm txifBuD;NyD; MunfndKav;pm;vmav\/
oifwef;csdefrSm eHeuf8em&DrS q,fem&Dxd jzpfavonf/ odkUaomf rsm;aomtm;jzifh
aemufusNyD;p&í aemufusNyD;rS &yfem;Edkifavonf/ q&mrsm;aemufusí r[kwf? wynfh
rsm; aemufuswwfí apmifh&jcif; jzpfavonf/ oifwef;om; 20teuf uRefawmfum;
tcsdefrSefrSefa&mufjcif;aMumifh emrnfaumif;aeavonf/
- 223 -
odef;azNrifh
wpfaeUaomf ocifpdk;\oifwef;onf q,fhwpfem&Dxd MumoGm;avonf/ olonf pdwfyg
vufyg tm;wdkufcGefwkduf a[majymaeav&m tcsdefvGefoGm;onfudkyif owdxm; vdkuf
rd[ef r&Sdacs/ olUudk,frSmvnf; acR;wvkH;vkH;ESifh jzpfvmav\/ uRefawmfwkdUu 11em&D
xkd;NyDjzpfaMumif; owday;Mu&avonf/
oifwef;NyD;aomtcg tjcm;olrsm; jyefoGm;Muaomfvnf; uRefawmfum; ocifpdk;teD;rSmyif
usef&pfcJUavonf/ ocifpdk;onf oifwef;ay;aom pmtkyfudk qufzwfae&mrS rsufESm
armhvkdufNyD;-
]]b,fhES,fvJ &JabmfwifxGef;? vlUavmuwpfckvkH; wpfaeUrSm uGefjrLepf avmuBuD;
jzpf&r,fqdkwm &Sif;&Sif;BuD; jrifNyDvm;? &mZ0if &kyfydkif;0g't& rvTJra&SmifomwJU
vrf;aMumif;yJqdkwm oabmayguf&JUvm;}}
]][kwfuJU? oabmaygufygw,f? t&ifu uRefawmfwdkU bkH0g'udk BudKufw,fqkdwm
tay:,HyJ/ qdk&S,fvpfavmu? uGefjrLepfavmua&muf&if yk*¾vduypönf; r&Sdbl;?
bkHypönf;om &Sdr,f/ 'Dawmh wpfOD;pDwpfOD;pDrSm 0doravmb&SdzkdU rvdkawmhbl;/ avmb
uif;w,fqkd&if a'govnf; uif;EdkifwmyJ/ qdk&S,fvpfavmu? uGefjrLepfavmurSm
tvkyfvufrJU r&Sdbl;? vlwdkif; tvkyfudk,fpD&Sdr,f/ olcdk;ol0Suf r&SdEdkifawmhbl;?
jynfhwefqm r&SdEdkifawmhbl;? 'DdtaMumif;awGaMumifh bkH0g'udk ESpfoufcJUwmyJ/ ckawmh
bkH0g'rSm 'DxufeufeJwJU taMumif;awGudk awGUae&NyD? rmhufpf0g'[m odyÜHynmwpf&yfyJ}}
]]odyÜHynmvdkU rac:ygeJU &Jabmf? Science udk 0dZÆmynmvdkUac:&if ydkoifhavsmfr,f}}
]]ocifpdk;u bmtaxmuftxm;eJU 'Dvdkac:csifovJ rodbl;/ uRefawmfuawmh taxmuf
txm; ckdifvkHw,f/ v,fwDy@dw OD;armifBuD;? t*¾r[my@dw q&mvif;ESifh ygarmu©
OD;azarmifwifwkdU yg0ifwJUtzGJUu Arts udk 0dZÆm? Science udk odyÜHvdkU bmomjyef
ay;xm;wmyJ/ NyD;awmh cktcgrSm vltrsm;uvnf; odyÜHynmvdkU ac:aeMuwmyJ}}
]]&JabmfwifxGef;&JU? usKyfuvnf; ygVdusrf;*ef tudk;tum; jyEdkifygw,f/ 0dZÆmqdkwm
pl;prf;avhvmvkdU&wJU todOmPf? todynmqdkwJU t"dyÜm,faqmifw,f/ odyÜHqdkwJU[mu
twwfynm? tVm&ovdkUac:aeMuwJU odyÜHynm 18&yfudk Munfhprf;ygvm;/ rsm;aom
tm;jzifh udk,fEIwfponfwkdUjzifh avhusifhvdkUjzpfay:vmwJU twwfynmrsm;udk awGU&w,f
r[kwfvm;}}
- 224 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uJav ocifpdk;vnf; BudKufovdkom bmomjyefygawmh/ uRefawmfuawmh ygVdtbd"mef
a&;cJUwJU q&mOD;armifBuD;? pmcsq&mawmf jzpfcJUzl;wJU q&mvif;? ygVdygarmu©
OD;azarmifwifwkdU bmomjyefwJUtwdkif;om jyefawmhr,f}}
ocifpdk;onf uRefawmf þodkUajymonfudk rauseyfaMumif; rsufESmrSm ay:vGifaeonf/
uRefawmfhtm; rsufarSmifukwfí Munfhaeavonf/ uRefawmfonf jiif;ckHrIudk jrefjref
ausmfEdkif&ef-
]]ck ocifpdk;wkdU a[majymwJU rmhuf0g't& txl;ojzifh uGefjrLepfaMunmpmwrf;t&
uRefawmfhrSm tvif;aygufw,f/ vlUavmuBuD;&JU jzpfay:wkd;wufrI &mZ0if vrf;
aMumif;[m ya'o&mZfpepfNyD;&if "e&Sifpepf? "e&SifpepfNyD;&if qkd&S,fvpfpepf?
wpfpcef;NyD; wpfpcef; rvJGwrf; a&muf&rnfqkdwm &Sif;aeygw,f/ vlwpfOD;pD wpfOD;pD
BudKufwmrBudKufwmeJU rqdkifbl;/ vlaerIpepf&JU twGif;oabm pD;yGm;a&;pepf&JU
twGif;oabm ed,mrw&m;awGaMumifh 'Dvdk pepfawGajymif;? acwfawGajymif;&w,fqkdwm
ckoifwef;awGusrS oabmaygufygw,f/ uRefawmf rmhufpf0g'tod[m tay:,H
r[kwfawmhbl;? eufeJvmw,fvdkU qkd&rSmayghcifAsm/ ocifpdk;wkdU ocifausmfpdefwkdUudk
aus;Zl; txl;wifygw,f}}
ocifpdk;u oa&mfNyKH; NyKH;vkdufNyD;-
]]"e&Sif ,Ofaus;rIawG okH;raeprf;ygeJU &Jabmf}}
uRefawmfhrSm &Sufovdkvdk jzpfoGm;onf/ "e&Sifpepfa[mif;ESifh vkH;0uif;&Sif;pGm jyKrl&rnf/
r[kwfygavm/ ]]aus;Zl;wifygonf} [laom avmuGwfpum;(0g) avmu0wfpum;
ajymvkdufjcif;twGuf uRefawmfrSm;onf[kvnf; rxifacs/ twefMumrS pum;udk
qufaumufEdkifonf/
]]NyD;awmhvnf; rmhufpf0g'udk wu,fem;vnfvmawmhrS qkd&S,fvpfavmu a&mufatmif
b,fvlwef;pm;u ydkUaqmifrSmvJ? pepfa[mif;udk b,fvdkNzdKzsufrSmvJ? pepfopfudk b,fvkd
wnfaqmufrSmvJ qkdwmawG &Sif;vmawmhw,f/ ckeifu oifwef;ay;aewkef;u cifAsm;
ajymwJU pum;[m w,frSefwmyJ/ 0dZÆmuswJU rmhufpf0g'[m pdwful;,Of ,lwkdyD,H
tdyufrufeJU rwlbl;? NyD;awmh ]"e&Sifpepfonf 4if;udkjrKyf&eftwGuf ocFsKdif; wGif;wl;
orm;udk 4if;udk,fwdkifyif arG;xkwfcJUavNyD} qdkwJU pum;[mvnf; w,frSefwmyJ}}
- 225 -
odef;azNrifh
ocifpdk;rsufESmonf aysmhaysmif;vm\/ MunfEl;ESpfodrfhae[ef &Sd\/ uRefawmfu
a&SUquf&ef pum;&SmaepOf oluyif ar;vkdufavonf/
]]ocifausmfpdef oifay;wJU vDeif&JU e,fcsJU0g'pmtkyfudkawmh em;vnf&JUvm;}}
]]txdkuftavsmufawmh em;vnfwmayghcifAsm? "e&Sif\ aemufqkH;tqifhonf e,fcsJUpepf
wJU? vDeif[m xl;jcm;wJU yk*¾dKvfBuD;yJcifAs}}
]]xl;wmawmh rajymeJUawmhav? e,fcsJUpepfeJU ywfoufNyD; usKyfwkdUocifawG txl;
rSwfom;zkdU tcsufwpf&yf ygw,f/ ocifawG[m t*Fvdyfudk t*FvdyftjzpfeJU rkef;wwf
w,f? ocifay:cgpu vlrsKd;a&;0g'pJGawGaygh/ 0HomEk0g'&JU t<uif;tusefawGyJ/ vlrsKd;
rkef;wD;a&;0g'[m rmhufpf0g'r[kwfbl;/ t*Fvdyfudk t*FvdyfrkdUvdkU rrkef;&bl;? e,fcsJUpepf
taeeJUom rkef;&r,f/ vlrsKd;a&;tawG;eJU awG;Mur,fqkd&if e,fcsJUorm;tcsKdUudk cspfrd
vdrhfr,f/ Oyrm *syefudk ta&SUEdkifiHom;tjzpfeJU cspfNyD; *syef&JU pepfudk cGifhjyKrdvdrfhr,f}}
]][kwfuJU? 'DvdktrSm;awGawmh a&Smif&rSmayghAsm? udkif; uRefawmfoGm;OD;r,fcifAsm}}
]] b,fjyefrSmvJ? &JabmfwifxGef;rSm ydkufqHrsm;ygovm;}}
]]bmvkyfzdkUygvJcifAsm}}
]]xrif;qdkifoGm;&atmifvdkU? trJom;[if;aumif;aumif;eJU pm;csifw,f}}
]]tJ'Davmufawmh rygbl;As}}
]]at;av? 'gjzifh ygoavmufay;cJUNyD; usefwm ta<u;xm;wmaygh? vm oGm;Mur,f}}
ocifpdk;u pmtkyfudkydwfNyD; xdkif&mrSxonf/
]]uRefawmf ta<u;xm;&rSm tm;emw,fcifAs}}
ocifpdk;onf uRefawmfhtm; rsufarSmifukwfí Munfhjyefavonf/
- 226 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]&JabmfwifxGef;[m ypönf;rJUryDowJUtcsufawG trsm;BuD;&Sdw,f? ypönf;rJUqkdwm a<u;
b,frSm uif;EdkifyghrvJ? vmyg usKyftodqdkif&Sdygw,f? usKyf ta<u;xm;&if &ygw,f}}
uRefawmfonf xNyD; ocifpdk;aemufrS vdkuf&avawmhonf/
uRefawmfwkdUonf a&ausmfvrf;rtwdkif; rcifopfwkdUtdrfa&SUrS jzwfavQmufMu&avonf/
rcifopf\ta': a':a&Topfonf tdrfa&SUrSm rwfwwf&yfaeonfjzpf&m uRefawmfhrSm
vTJa&Smifír&bJ EIwfquf&avonf/
]]a&Ta&T aeaumif;&JUvm;}}
]]at; aeaumif;w,f? rif; igwkdUtdrfrvmwm Mumygyaum}}
]][kwfuJU? EdkifiHa&;tvkyfawGu ylaewmeJUyJ}}
uRefawmfwkdUonf a&SUqufavQmufoGm;Muavonf/ a':a&Topfu vSrf;rSmvdkuf\/
]]eufjzef tm;&if cPvmcJUygOD;a[h}}
oem;p&maumif;aom rcifopf\ rsufESmuav;onf uRefawmfhpdwfxJrSm wa&;a&;
ay:aeavonf/ rcifopftay:wGif uRefawmf jyKaerdaomtjypfudk vIdufvIdufvSJvSJ
cHpm;ae&avonf/
ocifpdk;u wpfpkHwpf&m uRefawmfhtm; ajymvkdufavonf/ oJoJuJGuJG rMum;&acs/
uRefawmfonf ocifpkd;tm; cyfaMumifaMumif awGMunfhNyD;-
]]bmwJUAsm}}
]]q&mazwkdUeJU &Jabmf awmfawmf&if;ESD;Muovm;}}
]][kwfuJU}}
- 227 -
odef;azNrifh
]]q&maz&JU t,ltq 0g'oabmw&m;awG[m awmfawmf ya'&mZfqefw,f/ 0dZÆmynmeJU
qefUusifw,f/ tif;tdkifcg;vSnfh vufzJGUawG odyf,kHw,f/ &mZ0ifudk MunfhwJUae&mrSm
vnf; ya'o&mZftjrifeJU vkH;vkH;MunfhwmyJ/ ya'o&mZf,Ofaus;rIudkom tpJGtvrf;
&Sdw,f}}
ocifpdk;onf uRefawmf&dkaoaeaom q&maztm; a0zef&mwGif enf;enf;awmh vGefvmNyD
[k xifvmavonf/ r&Jw&Jjzifh uefUuGufvdkufonf/
]]a&S;a[mif;Armh*DweJU ArmhtEkynmawGudk avhvmvdkufpm;wmuawmhjzifh aumif;w,f
xifwmyJ}}
]]cufaewmu a&S;a[mif;qdk&if ya'o&mZf,Ofaus;rIudk a0zefwJUoabm rxm;wJUtcsuf
jzpfw,f}}
xdktckdufwGif uRefawmfonf ocifpdk;rSm csefyD,Hqk&zl;aom wa,morm;wpfa,muf
jzpfzl;onfudk ajy;í owd&vdkufavonf/
]]cifAsm; wa,mvkH;vkH; pGefUvdkufNyDvm;}}
]]t&if;&Sifaygufp vlUay:aMumhawGom wwfEdkifwJUtvkyfyg}}
,Ofaus;rIESifh ywfoufaom tcsufrsm;wGif ocifpdk;\ rdefUqdkcsufrsm;onf uRefawmfh
pdwfESifh rawGUvSyg/ odkUaomf ckcHajymqdkjcif;r&Sd/ ocifpdk;onf uRefawmfwkdU\ rmhufpf0g'
q&mBuD; r[kwfygavm/ rmhufpf0g'udk pGJvrf;ESpfoufaeNyDjzpfaom uRefawmfhtzkdU
rmhufpf0g' q&mBuD;ESifh vQm&Snfp&m taMumif;r&Sd[k oabmxm;vkdufayawmhonf/
xkdaeUu uRefawmfESifh awGUNyD;aemuf rMumyg? ocifpdk;onf tmPmzDqefrIjzifh axmifus
oGm;ygavonf/
uRefawmfhrSm rcifopfwkdUtdrfodkU roGm;vQif jzpfrnfr[kwf/ a':a&Topfuyif wrif
rSmaeavonf/
- 228 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rcifopf/ tjypfuif;pifaom rcifopf/ uRefawmf\ tcspfudk &dk;om;pGm vufcHcJUonf/
uRefawmfhopömudk t<uif;rJU ,kHcJUonf/ rjrrSDESifh aomfvnf;aumif;? tjcm; rdef;r
wpfOD;OD;ESifh aomfvnf;aumif; uRefawmfonf &Iyf&Iyf,Suf,Suf jzpfvdrhfrnf[k rcifopfrSm
wpfcGef;wpfprQ oHo,jzpf[efr&Sd/ ol&dk;ovdk uRefawmfu &dk;vdrfhrnf[k xif&Smonf/ ol
opömckdifovdk uRefawmfckdifvdrfhrnf xif&Smonf/ rjrrSDESihf &IyfaxG;pGm jzpfaeaomudpöwGif
uRHíuRHí epfNyD; vGefvGefoGm;avav? uRefawmfum; rcifopfESifh rxkdufwefawmhbl; [lí
xifjrifvmavav jzpfayonf/ rcifopfxHodkU vludk,fwkdif roGm;? pmjzifhvnf; ra&;/
odkUaomf tcspfudk &kyfodrf;MuygpdkU[kvnf; rajym&ufao;/ wpfenf;tm;jzifhqdkaomf
rcifopftm; arQmfvifhcsufay;xm;wkef; jzpfavonf/
rcifopfrSm arQmfae&SmOD;rnf/ ylyefae&SmOD;rnf/ rxdkufrwefaomoludk xdkufwefonf[k
xif&SmaeOD;rnf/
rcifopftm; uRefawmfu oufouf 'ku©ay;aeonfESifh rwlygvm;/ rw&m; vkyfae
onfESifh rwlygvm;/
]]tcspfudk &yfpJMupdkU}} [k rcifopfxH pma&;taMumif;Mum;um jywfpJvQif taumif;qkH;
jzpfayvdrfhrnf/ uRefawmfhvdyfjymvnf; oefUrnf/ rcifopfrSmvnf; uRefawmfhtay:
rSm;aomarQmfvihfcsuf rxm;awmhbJ tydk'ku©wkdUrS uif;a0;ayvdrhfrnf/
uRefawmfhpdwfrSm cHpm;aeonfhtwdkif; vufawGUvkyfawmhrnf[k uavmifESifh pm&Gufudk
aumufudkifaomtcg uRefawmfhtonf;ESvkH;rsm;onf emaeavonf/ vufawGu wkef
aeonf/ ]]tcspfudk &kyfodrf;MuygpdkU}} [k ra&;&uf/ jywfpJMuygpdkU[k rajymEdkif/ NyD;awmh
]]jywfpJMupdkU}} qkdaom uRefawmfhtqdkonf rcifopf\ ESvkH;om;udk oifwkef;"m;ESifh
rTef;aeonfESifhrsm; wlaernfvm;/
odkUjzifh tawmfMumatmif awGaeavonf/ odkUuvdk awGae&if; uRefawmfonf
rcifopftm; rnfrQcspfaeonfudk awG;rdavonf/
'gjzifh rcifopfESifhawGUvQif b,fvkdoabmxm;rnfvJ/ bmpum;ajymrnfvJ/ b,fvkd
jyKrlrnfvJ/
- 229 -
odef;azNrifh
tawmfxl;qef;onf/ uRefawmfhudk,fEIdufu uRefawmfonf tm&JvQm&Jomru vuf&JZuf&J
vnf; jzpfonf/ pdwfESifhvnf; azmufjyefcsifwkdif; azmufjyefí&onf/ rjrifhOD;ESifhqdkvQif
cspf&dyfcspfaiGUay;NyD; &dwdwd nKwkwk pmESifha&;? pum;jzihfajym? pdwftm;jzifhvnf;
azmufjym;avmfvnfcJU\/ rcifopfESifhrlum; cspfpum; BudKufpum;rsm; pmjzifha&;íom
orD;&nf;pm; jzpfcJU\/ cspfpum;BudKufpum; wpfvkH;rQ yg;pyfjzifh rajymbJ wu,f
cspfae\/ vlcsif;awGUaomfvnf; vufzsm;ESifhyif rxd/ udk,fxdvufa&muf usL;vGef&ef
um; pdwful;xJrSmyif rxnfhzl;acs/
odkUaomf rcifopftay:rSm xm;tyfaom uRefawmfhtcspfonf uRefawmfhrsufpdxJrS
jzmxGufae[ef &Sdonf/ uRefawmfhtonf;xJrSm ysHUvGifhae[ef&Sdonf/ uRefawmfh trlt&m
tm;vkH;udk MoZmay;ae[ef &Sdavonf/ rcifopfu uRefawmfhtay:rSm xm;tyfaom
tcspfonfvnf; xdkenf;twdkif;yif jzpfae[efwlavonf/
xkdUaMumifh rcifopfESifh rawGUcif uRefawmfhpdwfudkuRefawmf EdkifzkdUvkdavonf/ ckawmh
rcifopftay:wGif xm;tyfaom tcspfu uRefawmfhpdwfudk csKyfudkifvTrf;rdk;aeonf/
rcifopfudk rcspfawmhygbl;[k pdwfudkwkH;wkH;csEdkif&ef OmPf&SdorQxkwfNyD; taMumif;qifjcif
&SmazGonf/ bmoma&;jzifh vSnfhpOf;pm;onf/ w&m;jzifh qifjcifonf/ EdkifiHa&; qifjcif
zefwD;Munfhonf/
NyD;awmh pmwpfapmif aumufa&;onf/ a&;xm;aompmudk jyefzwfNyD; qkwfypfvdkufonf/
aemufxyf pmwpfapmif a&;pDjyefavonf/
opfopf
vlUavmurSm zkdrwdkU&JU tcspfaESmifBudK;[m w,fNyD; &IyfaxG;w,f?
vQKdU0Sufw,f? axGjym;w,f? cdkifvnf; cdkifrmvSygayw,f/
'ghaMumifhvnf; a0ae,sowÅ0gtaygif;&JU tusKd;udk uRwfuRwfvGwf
vGwf aqmif&GufvdkwJU bk&m;tavmif;rsm;ESifh &[EÅm tavmif;awmf
awG[m tcspfaESmifBudK;udk jzwfawmufjcif;qdkwJU pGefUjcif;BuD;rsm;udk
jyKawmfrlMu&wmyJ}}
- 230 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
cktcsdef[m jrefrmjynfeJU jrefrmvlrsKd;rsm;twGuf rsKd;cspfyk*¾dKvfwdkif;
toufjzpfap? pnf;prfOpömjzpfap? tcspfjzpfap? pGefUjcif;BuD;rsm; pGefUNyD;
aqmif&Guf&r,fhtcsdef jzpfw,f/
opfopf[m rsKd;cspfpdwf"mwfxufoefNyD; EdkifiHa&;todOmPf &SdolwpfOD;
rdkU tJ'Dtcsufudk vkH;0em;vnfNyD;jzpfr,fvdkU udkudk,kHMunfw,f/
udkudk[m EdkifiHa&;udk vGwfvGwfvyfvyfBuD; aemufqHriifbJ vkyfEdkif
atmif opfopf&JU cGifhjyKcsuft& pGefUjcif;BuD;wpfck vkyfcsifygw,f/
opfopftay:rSm xm;tyfwJU udkudkUtcspfudk &yfqdkif;xm;zkdUygyJ/
&yfqdkif;xm;Mu&atmifaemf/
okdUayr,fh udkudku opfopfudk nDrav;t&if;vdk cspfaeyghr,f/
opfopfuvnf; tpfudkBuD;t&if;vdk oabmxm;ygaemf/
tpfudkBuD;
udk,fhpmudk,f tawmfoabmusaeonf/ pmyg w&m;oabmrsm;rSm jrifhjrwfvSonf/
EdkifiHa&; taMumif;jycsufrsm;rSmvnf; ,kwÅd&SdvSay&m uRefawmfudk,fwdkifyif tcdkiftrm
,kHMunfvmonf/ wu,fhrsKd;cspfBuD; wifxGef;ygwum;/ pGefUjcif;BuD; pGefUEdkifaom
tmZmenf wifxGef;ygwum;/
uRefawmfonf a&mifpkHcJwHwpfbl;udk 0,fNyD; cJwHrsm;atmufrSm txufygpmudk acgufNyD;
xnfhxm;vdkuf\/
rcifopfwkdUtdrfodkU a&mufaomtcg a':a&Topftm; atmufxyfrSmyif aq;ykvif; wHqdyf
uyfae&if; awGU&avonf/ a':a&Topf\ rsufESmrSm romr,mjzpfaeaomaMumifh
xl;jcm;ae\/ onfhjyiftcgrsm;rSm a&Ta&T\rsufESmonf rma&ausma& Edkifwwfonf/
]]a&Ta&T aeaumif;&JUvm;}}
a':a&Topfu acsmif;[yfvkdufNyD;-
]]aeaumif;ygw,f}}
- 231 -
odef;azNrifh
a&Ta&T\ toHonfvnf; aysmhae\/
uRefawmfu tay:xyfodkUwuf&efom pdwfapmNyD; avSum;qDodkU oGm;&if;-
]]a':a':wkdU&Sdw,f r[kwfvm;}}
a':a&Topfonf wHqdyfuyfaeaom aq;ykvif;rsm;udk ab;csxm;NyD;-
]]vmOD;? 'DrSm xkdifOD;}}
uRefawmfonf pdk;&drfpGmjzifh a&Ta&Txdkifaom uGyfyspfay:rSm xdkifvkdufonf/
]]rif; a':a':a&m? opfopfa&m r&SdMubl;}}
]]b,foGm;MuovJ a&Ta&T}}
a&Ta&Tonf ajym&rSm pdwfav;ae[efwlonf/ uRefawmfhpddk;&drfjcif;um; BuD;rm;vmonf/
]]b,fudkrsm; oGm;MuvdkUvJcifAsm}}
]]rif;a':a':eJU armifa&Taz &efjzpfMuw,fuJGU? &efjzpfNyD; rnTefUu orD;ac:NyD; tdrfu
qif;oGm;w,f}}
]]b,fudkqif;oGm;wmvJ a&Ta&T}}
]]a&Twd*kH tv,fypö,HrSm olUtpfr0rf;uJG oDv&Sif a':0PÖaewJU Z&yfudk oGm;w,f
xifwmyJ}}
uRefawmfum; tm;rvdktm;r& jzpfvmNyD; toHawGyif tufukef\/
]]xifwmyJvm; a&Ta&T? aoaocsmcsm rodbl;vm;}}
]]tJ'DudkyJ oGm;rSmygyJ/ rnGefU[m wpf&yfwpfaus;vnf; roGm;wwfbl;? ta0;qkH;oGm;&if
ausmuf0dkif;ygyJ/ vifr,m;pdwfqkd;&if oDv&Sifausmif; oGm;aewwfwmygyJ}}
- 232 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]b,fawmh jyefvmr,fxifovJ a&Ta&T}}
]][JU armifwifxGef;&JU? pdwfqkd;oGm;w,fqdkwm b,fjyefvmrSmvJ}}
uRefawmfh&ifxJrSm 'ddwfceJjzpfoGm;avonf/
]]a[mAsm}}
]]wpfa,mufa,mufu Mum;xJu vdkufac:&w,f? rif;udk igrSmvdkufwmu rif;a':a':udk
oGm;ac:apcsifvdkUyJuJGU? ckaeqkd&if pdwfajyavmufygNyD}}
]]b,favmufMumNyDvJ}}
]]q,f&ufavmufawmh&SdNyD}}
]]q&mazaum pdwfajyNyDvm;}}
]]ajyavmufa&mayghuG,f? olvnf; wpfa,mufa,mufac:ay;zkdU apmifhaewmygyJ}}
uRefawmfum; ,ckt&G,fxd vifr,m;&efjzpfMuonfrsm;udk BuKHawGUzl;\/ odkUaomf
b,fvdk jyefaygif;xkwfMuonfudkum; rBuKHzl;ao;acs/ xdkUaMumifh pdwf0ifpm;pGm-
]]q&mazu tJ'Dvdkapmifhaewm a&Ta&Tu b,fvkdvkyfodovJ}}
]]tif; rnGefUudk owd&w,fvkdUawmh rajymbl;aygh? orD;udk owd&w,fvdkUawmh ajymw,f?
'gu pum;ac:wmayghuG,f}}
]]bmaMumifh &efjzpfMuwmvJ a&Ta&T}}
]]ajymvnf; rajymcsifygbl;uG,f}}
a':a&Topfonf rajymcsifygbl;[k pum;pNyD; a':a':ESifh q&mazwkdU &efjzpf&onfh tjzpf
oepfpkHudk tm;vkH;ukef ajymjyaeavonf/
- 233 -
odef;azNrifh
]]armifa&Tazuvn;f armifa&TazyJ/ odkUayr,fh rnGefU[m ckxd tcsKd;rajymif;bl;? vifh
tay:rSm onf;nnf;cHpdwf r&Sdbl;/ nm;cgpuvnf; 'DvdkyJ? ck orD;tysKdjzpfwJU tcsdef
awmhvnf; 'DtcsKd;yJ}}
a':a&Topfonf ab;rScsxm;aom aq;ykvif;rsm;udk wHqdyfuyf&ef aumufudkifjyef
avonf/ twefMum Nidrfaeao;ojzifh a&SUqufajym&efrSm 0efav;aeavovm;[k
uRefawmf xifrdao;onf/
]]rSwfrSwf&&yJ/ opfopfudk,f0efeJUwkef;u yxrqkH;wpfBudrf vifr,m;&efjzpfNyD; rnGefU
tdrfuxGufoGm;w,f/ igeJUywfoufNyD; olwkdUvifr,m; &efjzpfMuwmyJ/ bmtaMumif;
&,fawmh wdwdusus rrSwfrdawmhygbl;/ odkUayr,hf iguyJ armifa&Tazudk qkH;r&w,f/
tpfreJUr,m;? r,m;udk ydkta&;ay;&r,f/ tpfrtay: omzkdUrajymeJU? wef;wlawmif
rxm;&bl;vdkU igu ajym&w,f/ 'Daemuf igeJUywfoufNyD; wpfcgrS &efrjzpfwmhbl;/
opfopfarG;NyD;awmhvnf; rnGefUu tdrfrSm igr&Sd&if rjzpfbl;qkdwm em;vnfvmw,f/
'Dawmh orD;a,mufr wnfhMuwmaygh/ tppt&m&m qdk;wdkifyif aumif;wdkifyifygyJ}}
a':a&Topfonf uRefawmfhtm; rsufapmif;wpfcsuf xdk;vdkufNyD;-
]]rif;wkdUtaMumif;vnf; wdkifyifMuwmyJ}}
uRefawmfonf &ifxJrSm xdwfceJjzpfoGm;NyD; udk,fcE¨monfyif ,dkUceJjzpfoGm;\/ rcifopf
ESifh uRefawmfwkdUtaMumif; bGif;bGif;BuD;rsm; ajymaevQif cuf&acs&JU/
]]opfopf pum;wwfcgpu aemufwpfBudrf vifr,m; &efjzpfMujyefw,fuGJU/ armifa&Taz
wkdUausmif;u q&mrwpfa,mufu oDcsif;qkdw,f? armifa&Tazu ywÅvm;wD;w,f/ olwkdU
uvnf; cyfwJGwGJ? rnGefUuvnf; cyfonf;onf;rdkU rouFmjzpfvGef;w,f/ 'geJU &efjzpf
MuwmygyJ/ tdrfuxGufoGm;awmh vufaxmufq&muav;wpfa,mufu vdkufac:&w,f
uJGU}}
]]eD;wusufusuf a0;woufoufqkdwmxJu xifyg&JU a&Ta&T}}
- 234 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]at; [kwfw,f/ &efwusufusuf jzpfMuwmuvJGvkdU olwkdUvifr,m;rSm bmrS ajymp&m
r&Sdbl;/ at; a,musmf;qkdwmuawmh udk,fhtdrfavSum;rSm okH;xpfqif;NyD;w,fqkd&ifyJ
igvlysKdvdkU xifoGm;wwfMuwmawmh &Sdoaygh/ tjyifrSm ydk;csifyef;csifwwfMuoaygh}}
a&Ta&Tonf uRefawmfhtm; rsufapmif;wpfcsuf xkd;vdkufjyefavonf/
]]rif;awmh tJ'Da,musfm;rsKd; rjzpfcsifeJUaemf raumif;bl;/ armifa&Taz[m a[mha[mh&rf;&rf;
bmrS&Sdwmr[kwfbl;/ wpfcgwpfcg tdrfavSum;okH;xpfqif;rd&if vlysKdjzpfoGm;NyD
xifwwfwmuav; wpfckyJ/ bmrS BuD;wJUtjypf r[kwfygbl;/ onfhjyifa,musmf;awG
onfhxufqkd;ao;w,f/ 'gaMumifh igu rnGefUudk ajymjyygw,f? onf;nnf;cHygvdkU/
pdwfoabmxm; BuD;ygvdkU/ rnGefUu ighudk armifhbufu a&SUaevkdufw,fvkdU ajymao;
w,f? ck aemufqkH; jzpfMuwmuawmh..}}
uRefawmfonf aemufqkH;xd tjzpfoepfrsm;udk rMum;csifawmhNyD/ wusufusuf &efjzpf
NyD;MuNyD/ a':a':nGefUESifh q&mazwkdU cyfjrefjref jyefaygif;xkyfEdkifMu&ef a':a':nGefUtm;
ac:ay;NyD; opfopfuav;vufxJodkU uRefawmfa&;cJUaompmudk xnfhay;&efom pdwfapm
aeavNyD/
]]a':a':eJUopfopfudk uRefawmfoGm;ac:r,f a&Ta&T/ olwkdUaeaewJU oDv&SifZ&yf b,fem;
rSm qkdwmom aoaocsmcsm nTefvdkufygawmh}}
a':a&Topfu aoaocsmcsm nTefvkdufonfhtwdkif; csufcsif;yif Z&yfodkU vdkufoGm;
avonf/
opfopfwkdUwnf;ckdaeaom Z&yfrSm ESpfxyfwkdufZ&yf jzpfonf/ odyfrBuD;aomfvnf;
tawmfyif oyfoyf&yf&yfjzpfonf/ tjcm;Z&yfrsm;ESifh rwlaom tcsufwpfcsufrSm avESifh
tvif;a&mif rsm;rsm;0ifatmif pDrHxm;jcif; jzpfavonf/
tcsdefrSm aeUcif;jzpfí aeyljyif;aeavonf/ odkUaomf tv,fypö,H&Sd xkdZ&yfrSm at;&dyfom
jzpfae\/
rcifopfum; atmufxyfrSm yufvufukvm;xdkifwGif xdkifí pmzwfaeavonf/ pmtkyf
tjynfhygaom ausmif;oGm;vG,ftdwfudk ukvm;xdkifrSm csdwfqGJxm;avonf/
- 235 -
odef;azNrifh
ckwifwpfckay:wGif oDv&Sifwpfyg;onf usdef;pufvsuf&Sdav\/
rD;zdkbufwGif touf 50ausmf 60wGif;rSm &Sdrnfjzpfaom a,m*DrBuD;wpfa,mufonf
aqmifhaMumifhxdkifvsuf aq;vdyfzGmae\/
rcifopfonf pmrSmepfjrKyfaeojzifh uRefawmfhtm; rjrif/
]]opfopf}}
opfopfonf &kwfw&uf tHUtm;oifhaeonf/
]]a':a':aum &Sd&JUvm;}}
opfopfonf rwfwwf&yfvdkufonf/
]]&Sdw,fq&m&JU? xdkifav}}
opfopfu olUukvm;xdkifudkay;onf/ okdUaomf uRefawmfonf oifjzL;ay:rSmom
xdkifvkdufonf/
]]opfopfjzifh tHUMoaewmyJ? q&m b,fuaeNyD; b,fvdka&mufvmwmvJ}}
ckawmh opfopfrsufESmwGif tHUMojcif;xuf 0rf;ajrmufjcif;onf ay:vGifaeonf/
]]a&Ta&TwkdU aeaumif;Muvm; q&m}}
uRefawmfu a&mifpkHcJwHbl;udk xkwfay;&if;-
]]aeaumif;Muygw,f}}
opfopfu a&mifpkHcJwHudk vSrf;,laomtcg uRefawmfhtoHudk wdk;vkdufNyD;-
]]tJ'DxJrSm pmygw,f}}
- 236 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
opfopfutNyKH;jzifh todtrSwfjyKvdkufavonf/ NyD;awmh-
]]opfrSm a&mifpkHcJwH vkdaewmESifh tawmfyJ? ajrykHawGqGJr,fvkdU}}
opfopfonf a&mifpkHcJwHbl;udk vG,ftdwfxJokdU xnfhavonf/
]]a':a':aum}}
]]tay:xyfrSm &Sdygw,fq&m/ cPxdkifygOD;/ opfopf oGm;ac:vkdufOD;r,f}}
uRefawmfonf opfopfzwfaeaom pmtkyfudk ,lMunfhvkdufonf/ ZdewÅ yumoeD/
opfopfonf tay:xyfrwufrD rD;zkdbufrSm&Sdaom a,m*DrBuD;tm; wpfpkHwpf&m ajymcJU
avonf/ a,m*DrBuD;onf a&aEG;tkd;udk rD;xxdk;aeav\/
twefMumawmh a':a':qif;vmavonf/ 0if;vufaeaom a&SUoGm;BuD;rsm; ay:onfh
wdkifatmif NyKH;NyD; uRefawmfhtm; EIwfquf\/
]]b,fhES,fvJa[h armifwifxGef;? rvmrvmeJU vmr,fhvmawmh ykef;ae&mudk &Smvmw,f
xifw,f}}
uRefawmf olwkdUxHodkU roGm;rvmaeonfrSm MumNyDjzpfonfudk apmif;yg;&dyfjcnf xnfh
ajymvkdufao;onfhtwGuf uRefawmfhrSm tajz&usyfoGm;avonf/ xdkUaMumifh-
]]aeaumif;&JUvm; a':a':}}
a':a':nTefUonf uRefawmfhteD;rSm xdkifvdkufNyD;-
]]at; aumif;ygw,f? rif; b,fuavQmufvmovJ}}
]]a&Ta&TuvTwfvkdufvdkU vmwmyJ a':a':}}
- 237 -
odef;azNrifh
]]bmudwf}} [k ar;NyD; pyfNzJNzJvkyfaeavonf/ odvsufESifh rodcsifa,mifaqmifjcif;
jzpfaMumif; uRefawmfuvnf; &dyfrdonf/ a':a':uvnf; rzkH;yg/
]]tdrfjyefvdkufzkdUav}}
a':a':um; bmrQrajymbJ NyKH;NzJNzJom vkyfaeavonf/ NyD;awmh aemufvSnfhNyD;-
]]opfopfa& aumfzDazsmfcJUyga[h}}
opfopfum; rD;zkdacsmifbufrSm &Sdae\/ a,m*DrBuD;u aumfzDazsmf&ef jyifaeavonf/
]]tbGm;av;azmh azsmfaew,f arar}}
uRefawmfonf a':a':nGefUtm; tdrfjyefcsifygvsuf [efaqmifaezkdUrvdkatmif ab;wD;
ay;&avonf/
]]q&muvnf; ajymowJU orD;vGrf;vSNyDwJU/ NyD;awmhvnf; q&mudk,fwdkifu uRefawmfhudk
ajymw,f? rif;a':a':udk oGm;ac:acsuGmwJU/ vGeforQ 0efcsawmif;yefyghr,fwJU [J [J}}
uRefawmfu &,fvdkuf&m a':a':uvnf; vdkuf&,faeavonf/
]]rif;q&m 'Dpum;rsKd;ajymrSm r[kwfygbl;uG,f? rif;u yvDraeygeJU? olajymvnf; igu
r,kHygbl;/ rif;q&m aeawmh aumif;&JUvm;}}
]]odyfaumif;[efrwlbl; cifAs}}
trSeftm;jzifh q&maztm; uRefawmf rawGUonfrSm MumavNyD/ a':a':nGefUonf
tenf;i,f rsufeSmndK;oGm;NyD;-
]]bmjzpfowJUvJ}}
]]uRefawmfvnf; rodbl;cifAs/ ajymvnf; rajymbl;}}
- 238 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xdktawmtwGif; opfopfu eHUomykiSufaysmoD;rsm;,lvmNyD; wnfcif;onf/ aemuf
rMumrD aumfzDa&mufvmjyefavonf/
a':a':u rD;zkdbufodkU vSrf;NyD;-
]]razmha& vufzufokyfvnf; ,lcJUygOD;}}
xdktawmtwGif; oDv&SifBuD; Edk;vmavonf/ oDv&Sifa':0PÖrSm 00NzdK;NzdK; t&yf
tarmif; aumif;aumif; jzpfonf/ tom;vnf; jzLonf/ MunfndK ESpfdvdkzG,fyifjzpf\/
a':0PÖrSm a':a':nGefUuJUodkU oGm;enf;enf;acg\/ uRefawmfwkdUteD;rSm vm&yfNyD;-
]]'gu b,folvJ rnGefU}}
]]armifwifxGfe;qdkwmav}}
]]aMomf}}[k tmar#dwfjyKNyD; £ajEé&pGm acgif;ndwfNyD;aeavonf
uRefawmfu oDv&Siftm; armhMunfhvsuf-
]]q&mOD;a&TazeJU a':a&TopfwkdUu a':a':nGefUeJU opfopfwkdUudk jyefac:zkdU vTwfvkduf
ygw,fcifAsm}}
a':0PÖonf acgaeaomoGm;rsm; jyLxGufvmatmif NyKH;vsuf-
]]at; at; aumif;w,f vkdufrSmaygh}}
om;trdonf tdrfjyefvkduf&ef pDpOfaeMupOf uRefawmfhrSm wpfem&DrQ apmifh&ao;onf/
xdktcsdeftwGif;wGif rcifopfonf t*Fvdyfpm oifcef;pmtkyfudk xkwfNyD; olrodaom
pmrsm;udk uRefawmfhtm; ar;aeao;onf/
uRefawmfonf rcifopfwkdUom;trdtm; tdrfodkUjyefydkUNyD;aemuf olwkdUESihf cGmcgeD;wGif
rcifopftm;-
- 239 -
odef;azNrifh
]]ajrykHawG NyD;atmifqGJxm;aemf? udk,f reufjzef vm,lr,f}} [k rSmxm;cJUavonf/
a&mifpkHcJwHbl;xJrSm xnfhay;vkdufaom pmudk jyef&efajymjcif;jzpfaMumif; rcifopf odav
onf/
orD;&nf;pm; jzwfpm/
rcifopfu b,fodkU wkHUjyefvdrhfrnfenf;/
ola&;pyfay;cJUzl;aom uAsmuav;rSm a&SUajy;erdwfyJ[k ,lqum 0rf;enf;aMuuJG
&Smrnfavm/
uRefawmfhtm; ]romvnf;w? omvnf;w? urÇmhwefqm aiGaomfwm} [k Edkif;ac:cJUonf/
vrif;BuD; ray:vmvQif vGrf;qGwfwo arQmfaecJU&onf/ vrif;BuD; ay:vmvQifvnf;
&Tif&Tifysys wooESifh Munhfr0 &Ir0 jzpf&onf/ odkUaomf vrif;onf awmifuRef;rSmom
xGef;vif;onfr[kwf/ awmifuRef;rS uG,faysmufNyD; ajrmufuRef;odkU a&mufoGm; xGef;vif;
wwfonf/ xdktcgrsKd;ü awmifuRef;ol opfopfrSm vGrf;ae&pfygvdrhfrnf/
opfopfu onfuAsmrsKd;uav;udk xyfrHoDukH;NyD; wkHUjyefvdrfhrnfavm/
opfopfcrsmrSm vGrf;aqG;aernfavm? aMuuGJ0rf;enf; jzpfae&Smrnfavm/
odkUr[kwf uRefawmfhtaMumif;jycsufrsm;rSm rckdifvkH[kqdkNyD; tcspfudk &kyfodrf;&ef oabm
rwl[k t,lcHaeOD;rnfavm/
odkUwnf;r[kwf uRefawmfhpm\ aemufuG,f&Sd uRefawmfhtaMumif;rsm;udk rouFmrIaESmNyD;
trsKd;rsKd;awG;awmum rsufrmef&Saeavrnfavm/
uRefawmfhrSm trsKd;rsKd;awG;awmum aerxdxdkifrom jzpfaeavonf/ pmay;rdonfudkyif
rSm;oGm;avNyDvm;[k pdk;&drfvmonf/
rcifopftm; þpmjzifh ESdyfpufrdjyefavNyDvm;[k oem;rd\/ uRefawmfhtjzpfudk uRefawmf
&GH&Smrd\/ rjrrSDESifh ckvdk jyifr&atmif rSm;&onfhtwGuf þvdk rcifopftm; txyfxyf
- 240 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
tjypfjyK&jcif;jzpfonf[k awG;rdum udk,fhudk,fudk,fa&m rjrrSDyg pdwfemvmovdk jzpfrd
av\/
a&;rdaompmudk jyef&kyfodrf;&rnfvm;/
&kyfodrf;í r&awmhyg/
aemufwpfaeUwGif rcifopfxHrS jyefpmudk &&Sdavonf/ pmwGif uRefawmfhtm; uRefawmfu
oabmxm;apcsifovdk ]tpfudkBuD;} [k rac:? ]q&m} [kom ac:vkdufavonf/
q&m
q&mhxH opfopf &dkaoav;pm;pGm pmjyeftyfygonf/ q&mhpmudk
opfopf aumif;rGefaphpyfpGm zwfygonf/ av;eufpGmvnf; pOf;pm;yg
onf/
rSefygonf/ ,ckvdk ta&;BuD;aom tcgrsKd;wGif a,musmf;aumif;
a,musfm;jrwfwkdUonf pGefUjcif;BuD;rsKd;rsm;udk vkyftyfygonf/ &nf;pm;
onf opfopftm; q&m pGefUzdkUvdkí pGefUjcif;udk opfopfu ruefUuGuf
onfhjyif EdkifiHESifhtrsKd;twGuf tusKd;aqmif&Guf&mwGif ckvdk q&mhtm;
opfopfu yg&rDjznfhvdkuf&ovdkjzpfojzifh wpfenf;tm;jzifh 0rf;omrd
onf/
q&m[m EdkifiHa&;udk pGefUpGefUpm;pm; vGwfvGwfvyfvyfBuD; vkyfEdkifyg
onf/ opfopfqdkwJU aemufqHiifp&mt&m vkH;0r&Sd[k trSwfxm;NyD;
aqmif&Gufygavmh/
odkUaomf EdkifiHa&; aqmif&Gufonfhtcg ]owdwrH OmPfajruwkwf}
qkdouJUodkU owdvnf; NrJygap/ OmPfvnf; okH;Edkifygap/ yl;wGJyg
a&S;ynm&SdwkdU\ tqdktrdefUrsm;udkvnf; vdkufemEdkifygap/
opfopf
xkdpmESifhtwl Avmpm&Guf okH;rsufESmtjynfhrQ&Sdaom a&S;ynm&SdwkdU\ a&;om;csufrsm;rS
tqDtESpfjzpfaom aumufEkwfcsufrsm;udk ul;,la&;om;ay;vdkufavonf/ ykawÅm0g'
- 241 -
odef;azNrifh
qkH;rpm? avmuom& qkH;rpm? ukoysKdU? oH0&ysKdU? pmPuseDwd paom usrf;rsm;rS
aumufEkwfcsufrsm; jzpfavonf/
uRefawmfonf xkdjyefpmudk &&SdaomaeUwpfaeUvkH; nOfheufoef;acgiftxd bmrQ rvkyfEdkif?
rudkifEdkif/ b,frQ roGm;Edkif? rvmEdkif/ opfopf\ pmuav;udk tacgufacgufzwfonf/
qkH;rpum;udk tBudrfBudrfrSwfonf/ tdyf&may:rSm acGvdkuf? yufvufukvm;xdkifrSm
acGvdkuf? wpfacGwnf;acGNyD; awGa0pOf;pm;aeavonf/ pGefUvTwfvdkufrdaom rcifopftm;
ESajrmaeavonf/
ynm&Sdrsm;\ tqdktrdefU aumufEkwfcsufrsm;udk Avmpm&Guf 2&Guf? pmrsufESm okH;zufwGif
a&;xm;&m wpfzufrSm vyfae\/ xdkbufwGif pmaMumif;uav;wpfaMumif; a&;xm;NyD;
jcpfzsufxm;onfudk awGU&\/ jcpfzsufxm;onfhMum;rS r&&atmif xkdpmaMumif;uav;udk
zwfMunfhvdkuf&m-
]]aMomf.... t&G,fESifhaomu rrQygwum;}} [lí awGU&avonf/ rcifopf\ &ifwGif;rS
yGifhxGufvmaom taMumif;uav;yifwnf;/ yGifhxGufvmNyD; pmESifha&; nnf;nLNyD;umrS
jcpfzsufízkH;&ef BudK;pm;xm;&Smonf/ uRefawmfESifhawGUpu rcifopfrSm q,fhig;ESpfrQom
&Sdao;onf/ ck q,fhckESpfESpfausmfom &SdOD;rnf/ wu,fyif t&G,fESifhaomu rrQ&Sm
wum;/ /
- 242 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
62
tjypfrSxGufvmaom tykyfeHU
&efukefNrdKUwGif avaMumif;ab;&efcdkvIHa&; tpDtpOfrsm; pwifvkyfvsuf aeavNyD/
&efukefjrLeDpy,fu avaMumif;ab;&ef cdkvIHa&;*lrsm; q,fhwpfae&mrSm vkyf&ef cGifhjyKvkduf
avonf/
jynfoljynfom;rsm; pdk;&drfwBuD; txdwfwvefU rjzpfMuap&ef jrefrmjynf\ t&Sifocif
NAdwdoQtpdk;&wkdUonf ppfBuD;rSm ta&SUbufodkU ul;pufrvmEdkifyg[k tmrcHpum;rsm;
aMunmaeavonf/ olwkdUonf *syefESifh ppfjzpf&ef taMumif;r&Sd[kvnf; wu,f
xifMuonf/ xifonfhtwdkif;vnf; ajymqdkaeMuavonf/
vltrsm;rSm ppfBuD;udk 0dk;wdk;0g;wm;tm;jzifh aMumufaomfvnf; t*Fvdyf ppf&IH;aejcif;
aMumifhyif 0rf;omaeMuavonf/
uRefawmfwkdUonf e,frsm;üvnf; vQKdU0Sufa&; ajratmufawmfvSefa&; tzGJUcGJrsm;udk
tESHUtjym; pwifzJGUpnf;aeMuavNyD/
ajray:rS xGuf&yf*dkPf;uvnf; tawmfyif qlylvIyf&Sm;vmcJUavonf/
a'gufwmbarmf? ocifb[def;ESifh ocifatmifqef;wkdU okH;OD;om; a&;Muaom ]urÇmppfESifh
Arm} [laom pmtkyfuav; xGufvmavonf/ ]]ta&;BuD;NyD aoG;pnf;MupdkU}}? ]]tcgtm;
jzifhvnf; ta&;BuD;? udpöuvnf; ta&;BuD;? a&;olrsm;uvnf; ta&;BuD;? xkdUaMumifh
0,f&ef ta&;BuD;onf}} ponfjzifh aMumfjimum pmtkyfwpftkyf okH;jym;jzihf a&mif;av&m
vGefpGm wGifus,favonf/ ppfBuD;rSm Armu tjrwfxkwf&ef nTefMum;aom pmtkyf
i,fuav; jzpf\/ ]t*Fvdyftcuf Armhtcsuf} qdkaom aqmifyk'fudk twnfjyKxm;jcif;yif
jzpf\/
- 243 -
odef;azNrifh
ajray:ajratmuf pnf;&kH;rI vIyf&Sm;Mu&kHru EdkifiHjcm;ESifh qufoG,f&efrSmvnf; enf;
trsKd;rsKd;jzifh aqmif&GufaeMuavNyD/
OD;bvGif? OD;bcsKd? ocifEk paom acgif;aqmifudk,fpm;vS,frsm;u w&kwfjynfodkU
cspfMunfa&;rpf&Sif oGm;cJUMuonf/ ocifoef;xGef;? ocifatmifqef;? udkb[def; pol
wkdUu tdE´d,uGef*&ufodkU avhvma&;rpf&Sif oGm;cJUMuavNyD/
ocifatmifqef;onf tzrf;rcH? ykef;atmif;aeNyD; ajratmufawmfvSefa&;vkyfief;rsm;
vkyfae&mrS uRefawmfwkdUyif owif;tpte rMum;&awmhacs/ tawmfMumrS EdkifiHjcm;odkU
xGufoGm;NyD[k t&dyft>ruf odMu&avonf/
vTwfawmfEdkifiHa&;rSmum; &Sufp&myif aumif;ao;awmh\/ atmf,k0qkdaom w&kwf
rsufESmBuD; vlqdk;wpfa,muf udpöESifh ywfoufNyD; eef;&if;0ef OD;ykESifh jynfxJa&;0efBuD;
OD;bazwkdU vlodewfMum; vTwfawmfrSm pum;rsm;Muavonf/ OD;baz &mxl;rS EkwfxGuf
&onftxd jzpfapcJUaom trIjzpfavonf/
vTwfawmftrwfrsm; vmbfpm;jcif;? rJa&mif;rJ0,fvkyfjcif;rsm; teHUwaxmif;axmif;
xGufatmif jyefUyGm;vmojzifh pkHprf;ppfaq;&ef aumfrwDrsm; cefU&avonf/
OD;ykESifh OD;baz &efjzpfonfudk tjrwfxkwfNyD; OD;apmonf eef;&if;0ef jzpfvmavonf/
uRefawmfwkdU vli,frsm;um; xdktjzpftysufrsm;aMumifh vTwfawmfEdkifiHa&;udk pufqkyf
&GH&SmMu\/ vlBuD;EdkifiHa&; acgif;aqmifrsm;tm; rkef;wD;Muukef\/
ocifb[def;u uRefawmfhtm; awGUcsifonfqdkojzifh udkat;aiGESifhtwl vkdufoGm;&av
onf/
tcsdefrSm naeapmif; jzpfonf/
uRefawmfwkdU NrdKUxJrS pD;vmaom bwfpfum;onf ajreDukef;udk vGefNyD;vmaomtcg
udkat;aiGu jynfvr;fBuD;\ nmbuf&Sd tdrfuav;wpfvkH;udk vufndSK;xdk;jyNyD;-
]]'Dtdrfudk odw,fr[kwfvm;}}
- 244 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]odw,fav? udkvSa&Tawmif rcif&DeJU nm;NyD;cgp cPaeao;w,fav/ ckawmh udkodef;az
vnf; raeawmhbl;? udkvSa&Tvnf; raeawmhbl;}}
]]udkodef;az b,fajymif;oGm;NyDvJ}}
]]ukdodef;azu &kyf&Sif'g&dkufwmvkyfaeawmh wmarGajymif;oGm;NyD? udkvSa&Tuvnf; q&m0ef
jzpfoGm;awmh tvkyfeJUeD;&m ajymif;oGm;NyD}}
]]olwkdUwpfawG[m EdkifiHa&;eJU a0;oGm;NyD xifw,faemf}}
]]ckawmh cyfa0;a0;yJ? odkUayr,fh vkHvkH;uif;&Sif;wJUoabm [kwfr,frxifygbl;}}
uRefawmfonf olwkdUESpfa,mufpvkH;tm; EdkifiHa&; pJGpJGNrJNrJ a&SUwef;rSaeNyD; raqmif&Guf
MubJ cyfuif;uif;jzpfaeMuojzifh tjypfwifvkdonf/ 0rf;enf;aMuuJGjcif;vnf; jzpf&
onf/
r[mNrdKifvrf;xdyfrSm bwfpfum;&yfNyD; uRefawmfwkdU qif;Muonf/
a':BuD;BuD;vrf;ESifh jynfvrf;axmifhwGif {&mrtdrfBuD;wpfaqmif &Sdavonf/ xdktdrfBuD;
qDodkU um;wpfpD;NyD;wpfpD; 0ifvsuf&Sdonf/
udkat;aiG-
]]t'D tdrfBuD;rSm b,folaew,fqdkwmaum od&JUvm;}}
]]odwmaygh? qmtrfatarmifBuD; aew,fr[kwfvm;}}
xkdtcsdefwGif qmtrfatarmifBuD;onf &dkaoav;jrwftyfaom bk&ifcHrif;jrwf\
umuG,fa&;Xme twdkifyifcH tydkaumifpDvm 0efBuD;wpfOD; jzpfaeavonf/ wu,fh
umuG,fa&;Xme aumifpDvmvlBuD; qm*Ref0dkufpftjyif tydkcefUxm;jcif;jzpfonf/ NAdwdoQ
ppfe,fcsJUorm;\ ppfyJGBuD;udk jrefrmwkdUu taMumif;trsKd;rsKd;jzifh uefUuGufvsuf&SdMu&m
taMumif;wpfaMumif;rSm jrefrmvlrsKd;wkdUtm; umuG,fa&;XmewGif wm0eftyfESif;jcif;
r&Sdjcif; jzpfayonf/ qmtrfatarmifBuD;tm; þ&mxl;odkU cefUtyfvkdufjcif;rSm NAdwdoQ
- 245 -
odef;azNrifh
ppftm;xkwfrIwGif jrefrmrsm; yg0ifulnDMuap&ef 0g'jzefUonfhtaejzifh cefUtyfvkdufjcif;
jzpfonf/ NAdwdoQe,fcsJUorm;\ ppfBuD;udk qefUusifaeMuaom uRefawmfwkdUonf qm
trfatarmifBuD;tm; e,fcsJUtvdkawmf&dpm&if;wGif oGif;xm;vkdufMuavonf/
udkat;aiGu vrf;wpfzufodkU rul;rD vrf;&Sif;r&Sif; arQmfMunfh&if;-
]]'D tvkdawmf&dBuD;awG bmrsm; atmifyGJcHaeMuw,f rodbl;}}
]]tvdkawmf&d qdkwmawGuawmh udk,f&mxl;&r,fqdk&if wkdif;jynf uRefoufydk&SnfrSmudk
xnfhwGufraeMuygbl;? NAdwdoQtifydkif,mBuD; urÇmwnfygapvkdU a<u;aMumfNyD; opömawmf
cHMuwmyJ}}
uRefawmfwkdUonf vrf;&Sif;oGm;onfESifh wpfzufodkU ul;Muonf/ aemuf ajrEkvrf;xJodkU
0ifMuavonf/
ajrEkvrf;\ b,fbufrSm wpfxyftdrfuav;wpfvkH; &Sd\/ trdk;rSm aq;eD? wHcg;aygifESifh
0&efwmrsm;udk aq;jzLokwfxm;ay&m yef;csDum;xJu tdrfuav;ESifh wlaeavonf/
xdktdrfrSm udkb[def;aeavonf/
udkb[def;onf 0&efwmodkUxGufNyD; tdrffa&SUodkU ai;arQmfMunfh&if; rsufESmcsif;qdkiftdrf
tay:xyfrS q&mjzpf twwfoifausmif;ol rcifBuD;ESifh rsufpdcsif; xdawGU pGJrufcJU
avonf/ xdkUaemuf vlcsif;awGUqkHí t&l;trl; cspfBudKufcJUavonf/ tqkH;owfwGifum;
q&mravmif;uav; rcifBuD;tm; q&mjzpftwwfudkyif NyD;qkH;atmif oifcGifhry;awmhbJ
vufxyf,lvkdufavonf/
udkb[def;onf tdrfaxmifusoGm;NyDjzpfaomfvnf; udkb[def;\tdrfum; om;r&Sd r,m;r&Sd
vlvGwfrsm; pk&kH;aexdkif&mESifhom wlavonf/ vuf&Sd ausmif;om;acgif;aqmifrsm;?
uRefawmfwkdUvdk ausmif;rSxGufNyD; EdkifiHa&;xJa&mufaeolrsm;ESifh tvkyform; acgif;aqmif
rsm; t0iftxGuf rsm;vSavonf/
- 246 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xdkaeUwGifum; tdrfxJrSm udkb[def;wpfa,mufwnf;om &Sd\/ olonf yufvuf
ukvm;xdkifwGif pdwfat;vufat;xdkifvsuf ae&Sife,fz&efU (National Front) qdkaom
tdE´d,jynfrS *sme,fwpfapmifudk zwfaeonf/
uRefawmfwkdU xdkifrdaomtcg olu *sme,fudk csxm;vkdufNyD; pD;u&ufwpfvdyf rD;nSd
vdkufonf/ uRefawmfu *sme,fudk aumufudkif&if;-
]]'gu b,fuxkwfwmvJAs}}
]]tdE´d,rSm&SdwJU wkd;wufwJU EdkifiHa&;tzJGUtpnf;awGu xkwfwmyJ? tdE´d,udk udk,fwkdU
a&mufwkef;u rSmxm;cJUwmeJU tck olwkdUu ydkUay;aew,f}}
udkat;aiGum; *sme,fwGif pdwfr0ifpm;acs/ tvkyfwGifom pdwf0ifpm;aeonf/
]]cifAsm; b,fawmh ,l*sDqif;rSmvJ? cifAsm;tajctae[m vkHNcKHw,fvkdU uRefawmfwkdU
rxifbl;}}
xdktcsdefwGif ocifatmifqef;? ocifvSaz? udkxGef;&Sdef polwkdUonf ,l*sDac: ajratmuf
vkyfief;odkU ul;ajymif;oGm;MuNyD jzpfonf/
udkb[def;u rD;cdk;vdyfrsm;udk rIwfxkwfvkdufNyD;-
]]ck qDrD;,l*sDyJAs}}
udkat;aiGonf oa&mf[efjzifh NyKH;vkduf\/
]]tif; ajratmufwpfydkif; ajray:wpfydkif;qdkwm ay:aewJUtydkif;uaeNyD; zrf;oGm;wwf
w,faemf/ cifAsm;u rdef;rem;u rcGmcsifwmeJU vkH;vkH; ,l*sDroGm;wmeJU wlw,f}}
udkb[def;onf cspfp&maumif;aom tNyKH;jzifh-
]]r[kwfygbl; udk,fhvl&m? ,l*sDvkH;vkH;oGm;zkdUvdk&if rdef;ryg ac:oGm;rSmaygh [J[J}}
- 247 -
odef;azNrifh
udkat;aiGum; auseyfykHray:/
uRefawmfu pum;aMumudk ajymif;oGm;ap&ef Mum;0ifí-
]]NrdKUrq&mBuD; OD;bvGifwkdU tdE´d,,Ofaus;rItoif;awG zGJUwm b,fvdkaeovJ atmifjrif
&JUvm;}}
]]tawmftwefawmh atmifjrifygw,f/ a'gufwm &mbifj'mewfw*dk;wdkU? yef'pf*s0g[vm
ae&l;wdkUu 'DudpörSm a&SUaqmifa&SU&Guf ajymaeMuwmyJ/ 'gayrJU olwkdUvnf; olwdkUudpöeJU
&Iyfaeawmh w&kwfudpörSm apwemarwÅmxm;aMumif; pwdavmufom vkyfjyEdkifwmygyJ/
udk,fwkdUvnf; bmxl;ovJ}}
]]cifAsm; w&kwfArm e,fpyfqD oGm;wmvnf; 'DoabmavmufyJ pwdyJayghaemf}}
udkb[def;onf pD;u&ufudk zGmNyD; cPMumai;aeao;onf/
]]tif; pwdoabmvnf; ygw,f? aemufwpfcku w&kwfjynfu uGefjrLepfawGeJU tquf
&vdk&jim;qkdwJU &nf&G,fcsufvnf; ygw,f/ &efukefrSm&SdwJU tqufawGu w,fNyD;
ajcajcjrpfjrpf r&Sdbl;/ ArmjynfrSm trsm;qkH; vkyfaeMuwJU w&kwfawGu udkrifwef;awGyJ
rsm;w,f}}
udkat;aiGum; bmrQrajym/ olUbmomol awG;csif&m awG;ae[efwlonf/
]]udkb[def;&JU? udkrifwef;awGvnf;yJ uRefawmfwdkU&JUvGwfvyfa&;udk vdkvm;wmyJ r[kwf
vm;/ rESpfu w&kwfjynfu udkrifwef; udk,fpm;vS,ftzGJUwpfzJGU vmw,fr[kwfvm;?
olwkdUxJrSm pifumylu w&kwfolaX;BuD; wefumuD; qkdwmawmif ygvmao;w,fav/
tm&S&JU Nidrf;csrf;a&;eJU vGwfvyfa&;udk w&kwfjynf? tdE´d,jynf? Armjynf aygif;NyD; tod
trSwfjyKNyD; vTifhcJUw,f}}
]]udkrifwef;vnf; ArmhvGwfvyfa&;udk vdkvm;wmxJ ygrSmyJ/ odkUayr,fh t*Fvdyf&JU NidNiifrI
udk cHNyD; ArmhvGwfvyfa&;udk ZGwf ulnDr,fawmh rxifbl;/ w&kwfuGefjrLepfawGuom
ulr,f}}
- 248 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
twefi,f wdwfqdwfaeNyD;aemuf uRefawmfu uRefawmf\oHo,jzifh udkb[def;tm;
vIyfvkdufonf/
]]w&kwfuGefjrLepfawGu ulnDr,fqdkwmaum cifAsm; aoaocsmcsm ajymEdkif&JUvm;/
taxmuftxm; ajcajcjrpfjrpf &Sd&JUvm;}}
udkb[def;onf cyf&Snf&Snfusefao;aom pD;u&ufudk jymcGufxJrSm acgif;pdkufí acs&if;-
]]udk,fhvluvnf; oifwef;awGbmawGvnf; wufNyD;NyD? pmtkyfawGvnf; zwfxm;w,f?
'geJUvnf; uGefjrLepfoabmtajccHudk em;rvnfao;bl;/ uGefjrLepfqkdwm e,fcsJU
tm;vkH;udk tNyD;wdkif acsrIef;r,fhvlawGjzpfw,f/ *syefe,fcsJU? NAdwdoQe,fcsJU? b,fe,fcsJUrS
csrf;omay;rSm r[kwfbl;/ 'Dawmh NAdwdoQe,fcsJUudk tjyKwfESHr,fh udk,fwkdUudk w&kwf
uGefjrLepfu rulnDbJ aeyghrvm;}}
uRefawmfum; wpfvkH;wpfyg'rQ jynfvnfacsyEdkifjcif; r&Sdyg/ xkdUaMumifh Nidrfaeonf/
udkb[def;u uRefawmfhtm; bmhaMumifhawGUvdkonfudk ar;awmhrnf[k pOf;pm;aeavonf/
odkUaomf udkb[def;u pum;jyefaumufonf/
]]odkUayr,fh udk,fwkdUu w&kwftultnDr&vdkU NAdwdoQe,fcsJUorm;udk tjyKwfrESHbJ aerSm
r[kwfbl;? b,folUtultnDeJUjzpfjzpf t*Fvdyfudkawmh 'DyGJrSm tjyKwfESH&rSmyJ}}
NidrfaecJUaom udkat;aiGu xdktcgwGifrS Mum;0ifvkdufav\/
]]t*Fvdyfe,fcsJUudk tjyKwfESHzdkUqdkwm rvG,fbl;/ &JabmfwifxGef; odwJUtwdkif;yJ/ udk,fwkdU
rSm vltm;&Sdyg&JU? vleJUcsnf; rNyD;bl;? aiGeJUvufeuf tm;BuD;vdkw,f/ 'Dawmh
b,folUqDujzpfjzpf jyifytultnDudk &atmif,l&vdrhfr,f}}
]][kwfygw,f? 'Dtcsufudk uRefawmfvufcHygw,f}}
udkb[def;u uRefawmfhudk rSmjcif;rSm jyifytultnD&,la&;ESifh ywfoufaeoavm[k
xifvmavonf/
]]udkb[def; uRefawmfeJU txl;awGUcsifwm bmudpövJ}}
- 249 -
odef;azNrifh
udkb[def;\rsufESmrSm ajymif;oGm;avonf/ pdwfrcsrf;omaom rsufESmESifh tm;emaom
trlt&mrsm;rSm xif&Sm;aeonf/ udkat;aiGum; uRefawmfwkdUtm; rMunfhbJ rsufESmvTJNyD;
aeonf/ uRefawmfhpdwfwGif wpfpkHwpf&m xl;jcm;onf[k xifvm\/ awmfawmfESifh pum;
rajymMu/
ae0ifoGm;NyDjzpfí tdrfwGif;u tvif;a&mifrSm aysmhoGm;avNyD/ odkUaomf yltdkufjcif;um;
avsmhroGm;acs/
]]qdkprf;ygOD;As}} [k uRefawmfu xyfar;vkdufonf/
udkb[def;u rajymcsifajymcsifjzifh-
]]ajymcsifwJUudpöu &JabmfwifxGef;&JU udk,fa&;udk,fwmeJU ywfoufaew,f? udk,fa&;
udk,fwmrSm udk,fwkdUu 0ifpGuf&wmawmh raumif;bl; 0rf;vnf;enf;w,f}}
uRefawmfh&ifrSm w'dwf'dwfckefvm\/ b,fudpörsKd;jzpfí þvdkpum;ysKd;í aeoenf;/
]]odkUayr,fh &JabmfwifxGef;&JU udk,fa&;udk,fwmudpöjzpfvkdU udk,fwkdUu EIwfydwfaer,f
qdk&if &JabmfrSmom epfemp&m&Sdw,f/ ysufpD;&mysufpD;aMumif; jzpfr,f/ 'ghaMumifh ajym&
wmygyJ? onf;nnf;cHaygh udk,fhvl}}
uRefawmfu vIyf&Sm;aomtoHjzifh-
]]ajymomajymygAsm? ajymp&m&dSdoavmuf}}
]]owif;wpfck udk,fwkdUvlpkxJrSm jzpfaew,f/ &JabmfwifxGef;[m vif&Sdr,m; wpfa,muf
eJU rSm;,Gif;azmufjym;aeowJU/ [kwf&ifvnf; &yfwef;u &yfzkdU? r[kwf&ifvnf; 'Dvdk
raumif;owif; yaysmufoGm;atmif taetxdkif qifjcifzkdU}}
uRefawmfum; onfpum;udk vkH;0rarQmfvifhcJU/ onftaMumif;udk rjrrSDESifh uRefawmfwkdU
ESpfa,mufrSwpfyg; urÇmwpfcGifwGif odol wpfOD;wpfa,mufrQr&Sd[k xifonf/ xdkUaMumifh
tawG;tawmyif &yfoGm;avmufatmif tHUMooGm;avonf/ b,fvdk jyefajymvdkuf&
- 250 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ygrnfvJ[k rawG;Edkif/ b,fvdkrsufESmtrlt&m xm;vdkuf&ygrnfvJ[kvnf; rwG;Edkif/
twefMumatmif aMumifaerd\/ ai;aerd\/
udkb[def;u qufajymae\/
]]udkBuD;Eka&;wJU jyZmwfnGefUaygif;rSm 'DvdkjypfrIrsKd;eJU ywfoufNyD; a&;xm;w,f/ tawmfyJ
&Iwfcsxm;w,f/ EdkifiHa&;acgif;aqmifwpfa,mufudk apmif;ajrmif;xm;w,f/ olrsm;
om;r,m;eJU pdwfcsxm;vdkU rjzpfEdkifwJU EdkifiHa&;acgif;aqmif&JU vufxJrSm wdkif;jynfukd
pdwfcsxm;EdkifzkdU rjzpfEdkifbl;wJU}}
ol qufajymaeonf/ olUtoHudk uRefawmf Mum;aeonf/ bmt"dyÜm,fawG aqmifaeonf
[kum; uRefawmf awG;awmr&awmhacs/ odkUaomf yxrcPrsm;ü &yfoGm;aom uRefawmfh
OD;aESmufonf jrif;ajy;ovdk uqkefaygufí ajy;aeavonf/ rnfol odoGm;avoenf;/
b,frQxd odoGm;oenf;/ um;armif;orm;avm? '&0rfavm? udkat;aiGavm/ udkat;aiG
uawmh rjrrSDudk jrifzl;onf/ uRefawmfESifh cifrifonfudk tenf;i,fodonf/ uRefawmfwkdU
twGif;a&;udkum; vkH;0rod/ &Srf;jynfodkU twloGm;Muaom odef;odef;ESifh rcsKdwdkU &dyfrd
od&SdMuavoavm/ odkUaomf odef;odef;um; &dyfrdod&Sdonfhwdkifatmif tjcm;olawGudk
t&dyft>rufrQyifvnf; ajymrnfr[kwf/ odef;odef;rSm rjrrSD\ &kyfao;&kyfom jzpfonf/
rcsKdum; qGHUtNyD; em;xdkif;aeaomaMumifh &dyfrdOD;? bmrQajymEdkifrnfr[kwfacs/ owif;
onf b,frQ ysHUvGifhaeNyDenf;/ b,favmufykyfatmif ajymaeMuNyDvJ/ emwm&Snf
a&m*gjzifh vSJaeaom OD;xGef;0if;\ tdyf&mab;odkUyif xdktykyfeHU a&mufavNyDavm/
uRefawmf\OD;aESmufudk ar;cGef;trsm;onf qlnHvsifjrefpGm wD;acgufaeMu\/ b,f
ar;cGef;udkrQvnf; ajyatmif rajzEdkif/ uRefawmfhrSm pdwftdkufoavmuf udk,ftdkufvm
avonf/ acR;awG jyefvmonf/
udkb[def;onf b,fwkH;u tajym&yfoGm;onf rod/ odkUaomf ol\ qdwfNidrfaejcif;udk
olUbmom zsufvdkufawmhrS ol qdwfNidrfaecJUjcif;udk uRefawmf odawmhonf/
]]at;av? Mum;wJUtwdkif;[kwf&ifvnf; &yfwef;u &yfvdkuf&kHaygh/ &if;ESD;wJU vltcsif;csif;
tBuHay;wmyg}}
]]Mum;wJUtwkdif; [kwfrSr[kwfbJ udkb[def;&JU? cifAsm;udk b,folu ajymovJ}}
- 251 -
odef;azNrifh
udkb[def;um; jyL;wl;aMumifawmif jzpfoGm;avonf/ ckxd bmrQrajymao;aom
udkat;aiG 0ifajymvkdufavonf/
]]&JabmfwifxGef;&JU? b,folajymw,f b,f0gajymw,f ar;raeeJUawmh? olajymigajym
rsm;aewJUudpö jzpfvmvdkU &if;ESDD;wJUvltcsif;csif; owday;wmyJ}}
uRefawmfu rlrrSefaomfvnf; rmausmaomtoHjzifh-
]][kwfrS r[kwfbJAs/ uRefawmfwkdUu &dk;&dk;&if;ESDSD;wmudk vlawGu csJUum;NyD; jypfrI
usL;vGefw,f? azmufjym;Muw,fvkdU ajymaeMuwmyJ/ uRefawmfujzifh 'DvdkpGyfpJGcsufrsKd;
'DwpfcgyJ Mum;zl;w,f/ ckacwfvlawG[m obm0udku tykyfeHUudk ydkBudKufMuw,f}}
uRefawmhfudk,fudkuRefawmf tHUMordonf/ b,frQ ajAmifvdrf&Joen;f/ b,frQ yd&dpGm rkom;
pum; wDxGifwwfoenf;/
]]NyD;awmh udkb[def;&JU? 'DudpörSm uRefawmfwkdU ArmvlrsKd;awG atmufusaemufusEdkifrI wpfck
ygw,f/ taemufEdkifiHrSmu a,musmf;eJUrdef;r &dk;&dk;cifvkdU wJGw,f? oGm;twl vmtwl
vkyfw,fqdk&if twif;rajymMubl;? csJUum;rajymMubl;/ uRefawmfwkdU ArmawGuawmh
csJUum;Muw,f? twif;tzsif; ajymMuw,f/ vufeJUxdrdMu&kHeJU AdkufBuD;oGm;NyDavmuf
ajymMuwmyJ}}
udkb[def;onf uRefawmfhtm; ,kHoGm;[ef&Sdonf/ awmif;yefvkdonfh [efyef? NyKH;csKdonfh
rl&mjzihf-
]]at;aygh udk,fhvl&m? r[kwf&ifvnf; enf;enf;awmh taetxdkif qifjcif&r,f/ vlawG
udku ydkajymwwfwm trSefyJ/ odkUayr,fh ajymp&mrjzpfatmif aewwf&r,f/ vli,f
EdkifiHa&;orm;awG[m vlBuD;EdkifiHa&;orm;awGeJU tppt&m&m uGmjcm;&r,f/ vlBuD;
EdkifiHa&;orm;awG&J usifh0wfodu©mysufykHudkawmh wdkif;odjynfodrdkU pufqkyfaeMuNyD? vli,f
EdkifiHa&;orm;awG usifh0wfodu©m aumif;zkdUvdkw,f/ uJ uJ 'gygyJ? r[kwfbl;qdkwm
Mum;&vdkU 0rf;omygw,f/ udk,fwkdUvnf; pdwfr&SdeJUaemf? tcsif;csif;qdkwm owday;wef
ay;&wmyJ}}
- 252 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]udpör&Sdygbl;? udkb[def;u awmif;yefaezkdU rvdkygbl;/ cifAsm;wkdU udkat;aiGwkdU tay:rSm
b,fenf;eJUrS pdwfr&Sdygbl;}}
udkb[def;onf pD;u&ufwpfvdyfudk xyfnSdNyD; aomufaeonf/ olUrsufESmrSm nSdK;aeonf/
udkat;aiGum; uRefawmfwkdUxHrS rsufESmvTJNyD; ta0;odkU arQmfai;aeonf/ olUrsufESmrSm
ykyfaeonf/ uRefawmf\ udk,fESifhpdwfrSm tjypf0efxkyfBuD;jzifh ydaeonf/ Mumckdrdaom
tjypf? rcifopftay: jyKrdonfhtjypf? &Jabmf&JbufawGtay: vdrfrdaomtjypf/
uRefawmfonf acgif;idkufpdkufcsum bmpum;rQrajymbJ aeonf/ udkb[def;ESifh udkat;aiG
wkdUvnf; pum;wpfvkH;rQ rajymEdkifMu/
uRefawmfonf olwkdUtem;rSm raevdkawmhacs/ rsufESmylvmonf/ &Sufvmonf/ avSmif
aeaom tcef;wpfckwnf;rSm touf&SLusyfovdk jzpfae\/
odkUjzifh tcsdeftawmfMumoGm;onf/
uRefawmfu acgif;idkufpdkufcsxm;&mrSyif-
]]uJ uRefawmf oGm;awmhr,f}}
udkb[def;u pD;u&ufwkdudk jymcGufrSmacgif;pdkufí acs&if;-
]]oGm;csifoGm;awmhav}}
]]udkat;aiG vdkufcJUawmhr,fvm;}}
]]rvdkufao;bl;}}
uRefawmfonf acgif;idkufpdkufcsíyif xvmcJUavonf/
ajrEkvrf;onf azsmhawmhaom vrf;rD;a&mifatmufwGif qdwfNidrfaeavonf/ qdwfNidrfjcif;
onf uRefawmfhtm; oydwfarSmufjcif;? 0dkif;y,fjcif;udk t"dyÜm,faqmifaeavoavm/
- 253 -
odef;azNrifh
NrdKUxJjyef&ef bwfpfum;apmifhaepOf qmtrfatarmifBuD;wkdUtdrfrS vufckyfMobmoHrsm;udk
Mum;ae&avonf/
uRefawmf\ jypfrIrsm;udk olwkdUvdk&yfuGufrsm;rSom vufckyfwD;ay;aeavoavm/ /
- 254 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
63
bk&m;&Sifudk,fawmfjrwfudkawmif pdk;rd k;aewJUw&m;
uRefawmfonf b,fudkrS r0ifawmhbJ uRefawmfhtcef;odkU ta&mufjyefoGm;avonf/
tcef;wHcg;rSm aph&kHomaphxm;aomaMumifh wGef;vkdufaomtcg tcefoifhyif yGifhoGm;
av\/ pm;yJGwifrSeftdrfrD;pmudk ESdrfhxm;ojzifh rIefwdrIef0g; tvif;a&mifom &Sdaeonf/
twlae bavmufq&m udkwifat;onf 0&efwmrSm&yfNyD; vrf;bufodkU ai;aeonf/
yufvufukvm;xdkifrSm tm;ae\/ vlarmpdwfarmjzpfaeaom uRefawmfonf yufvuf
ukvm;xdkifay: ypfxdkifNyD; acGrIdifíaevkdufawmhrnf BuHonf/ uRefawmfu BuHcg&Sdao;?
udkwifat;onf OD;atmif0ifxdkifvdkufojzifh pdwfnpfoGm;\/ a'govnf; xGuf\/
odkUaomf bmrQrwwfEdkif/
uRefawmfonf tdyf&mvdyfudk aqmifhBuD;atmifhBuD;jzifh ,lNyD; pdwfqdk;rmefqdk;jzifh cif;onf/
tay:tusÐudk cRwfí aowÅmay: ypfwifvkdufNyD; tdyf&may:rSm ypfvSJvdkufonf/ NyD;awmh
rsufpdudk ememrSdwfvdkuf\/ udkat;aiGESifh ocifb[def;wkdUonf uRefawmfhtm; vufnSKd;
xdk;í ]]olrsm;r,m; MumckdwJU vl,kwfrm}} [k pGyfpJGaeMuonf[k xifa,mifjrifa,mif
jzpfaeonf/ aemufawmh udkBuD;Ek\ vufnSKd;BuD; ay:vmjyefonf/ olrsm;r,m;ESifhrS
pdwfrcs&oludk wdkif;jynfESifh pdwfcs&yghrvm;[laom ar;cGef;udk Mum;ae&onf/ [dkvlu
vufnSKd;xdk;? 'Dvlu vufnSKd;xdk;? xGDceJ wHawG;axG;ol axG;? wkd;wkd;uav; twif;
ajymolu ajym/
rsufpdudk rSdwfxm;av? pdwf'ku©a&mufav jzpfae\/
pdwfajyvufaysmufjzpfap&ef rSeftdrfudk acgif;&if;rSmxm;NyD; rD;pmudk jrSifhwifí pmzwf&ef
BudK;pm;onf/ pmvkH;awGudk rsufpdjzifh jrifae&aomfvnf; t"dyÜm,fudk rxifjrifEdkif/
uRefawmfhudk,fudkuRefawmf tjypfwifonf/ ighudk,fu nHUw,f/ ighpdwfig rEdkifvdkU
rjrrSDESifh ckvdk jypfrSm;rd&w,f/ b,folrjyK rdrdrIqdkw,f r[kwfvm;/ tdk rjrrSDESifh uavm
twlroGm;bJaerd&if taumif;om;? twloGm;w,f qdkuwnf;u ckvdk vGefvGefusL;usL;
- 255 -
odef;azNrifh
jzpfzdkU aocsmwmyJ/ tkd tJ'Drwdkifcif apmapmuwnf;u &if;&if;ESD;ESD;raecJU&if ydkaumif;
r,f/ uefawmfBuD; twloGm;Muwm? &kyf&Sif wGJwGJMunfhwm? avnif;cH um;pD; twlwl
xGufwm? 'gawG[m wpfckrS raumif;bl;/ tkd taumif;qkH;uawmh rjrrSDESifh todtuRrf;
rjzpfcJU&if? odkUjzifh ukvm;Armt"du&kPf;twGif;u? ukvm;&yfuGufxJaeaom ArmawGudk
u,fq,f&if; rjrrSDESifh yxrqkH; awGUqkHMuykHudk jyefvnfowd&aeonf/ tdk rjrrSDu
onfavmufrvS&if aumif;rSmyJ/ onfavmuf pGJrufp&mr&Sd&if aumif;rSmyJ/ olU
a,musmf;BuD;u ckvdk tdyf&mxJvJaewJU *Dvmer[kwfbJ usef;rmaeolqdk&if aumif;rSmyJ/
oufouf 'Dvl[m aovnf;raobJESifh rjrrSDudk ESdyfpufaewm/ olaooGm;&if igwkdU 'Dvdk
MumckdrIjzpfrSmr[kwfbl;/ wdkUESpfa,mufom; tjypfuif;pifpGm...../ odkUjzihf udk,fhudk,fudk,f
tjypfqdkaecJUaom uRefawmfonf OD;xGef;0if;tay: tjypfawGzdkUaejyefavNyD/ rjrrSDuvnf;
uJygw,fav? ighudk olUydkufxJ rrd rdatmif rm,mtrsKd;rsKd;ESifh zrf;wmyJ/ rr-cifAsm;[m
rif;orD;a,mifaqmifaewJU bDvl;r? uRefawmfh&JU oefU&Sif;jrifhjrwfwJU tonf;ESvkH;udk
pm;ypfwJU bDvl;r/ uRefawmfhemrnfysufatmif rru wrifzsufwmyJ/ odkUjzifh OD;xGef;0if;
ESifh rjrrSDwkdUtay:wGif tjypfzkdUvkduf&aomtcg uRefawmfhpdwfonf ayghovdkvdk jzpfoGm;
avonf/ tawmfoufom&m&oGm;onf/ uRefawmfonf pmtkyfudk ab;csxm;NyD; rsufvTm
udk tomydwfum pOf;pm;vdkufjyefonf/ rjrrSDESifh jzpfysufcJUorQudk tpDtpOfESifh awG;awm
Munfhvkdufonf/ tif; wu,fawmhvnf; b,folUudkrS tjypfrqkdombl;/ ihgvnf; tjypf
r&Sd/ rrvnf; tjypfr&Sd? OD;xGef;0if;vnf; tjypfr&Sd/ taMumif;awGudku 'Dvdkjzpfatmif
zefwD;vmwmyJ/
wHcg;zGifhoHESifh-
]]0ifyg? 0ifyg tm;remygeJU}} [laom aA'u0def OD;wuf&Sdef\ toHwkdUaMumifh uRefawmfh
tawG; &yfoGm;avonf/ wHcg;0odkU vSrf;Munfhvkdufaomtcg aA'u0def aemufawmfyg;rS
touftpdwfxuf ausmfOD;rnfr[kwfaom rdef;rwpfa,muf ygvmonfudk tHUMopGm
awGU&avonf/ xkdrdef;ronf t&yftarmif;aumif;í udk,fvkH;udk,fayguf awmifhwif;
tcsKd;usonf/ tom; ndKpdrfhpdrfhjzpfonf/ ESmacgif;jym;aomfvnf; rsufvkH;rsm;rSm ukvm;
qefqef rsufzefaumif;í Munfvifonf/ olronf tav;rqkHxkH;[k ac:Muaom wluGdKif
qHxkH; xkH;xm;onf/ EIwfcrf;eD&JpGm qdk;xm;onf/ 0dkifom;&ifaphtusÐwGif vSypGm yef;xdk;
xm;onf/ zufzl;a&mif ydk;wGefUvkHcsnfudk 0wfqifxm;onf/
q&mOD;wuf&SdefwdkU 0ifvmawmhrS udkwifat;onf yufvufukvm;xdkifrS z,fay;avonf/
odkUaomf OD;wuf&Sdefum; yufvufukvm;xdkifrSm rxdkifyg/ oifjzL;cif;ay;NyD; xdkrdef;rudk
- 256 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xdkifaponf/ olurl bk&m;pifa&SUrSm 'l;wkyfvdkufavonf/ xkdUaemuf txl;pD&ifxm;aom
za,mif;wdkifBuD;wpfacsmif;udk rD;xGef;nSdavonf/
xdkrdef;ronf oifjzL;ay:rSm usKHUusKHUuav;xdkifNyD; q&mOD;wuf&Sdeftm; rsufpdayuvwf
ayuvwfjzifh Munfhaeonf/
OD;wuf&Sdefu bk&m;&Sdrckd;rD xdkrdef;rbufodkU orifvnfjyef MunfhvdkufNyD;-
]]olu wevFmom;aemf}}
]][kwfuJU q&m}}
]]rif;u aomMumaemf}}
]][kwfuJU q&m}}
]]at; at; q&mu owdawmh&ygw,f/ EdkUayw,fvdkU trSm;t,Gif; vkH;0r&Sdatmif xyf
ar;wma[h/ pDpOfwkef;uwnf;u aeUawGeHawG wGufcsufNyD;om;uGJU Mum;vm;? t[rf;
Moumo Moumo...}}
q&mOD;wuf&Sdefonf bk&m;&Sdcdk;onf/ ewfrsm;udk wdkifwnfonf/ xkd aomMumorD;um;
bk&m;buftm&kHjyKvdkuf uRefawmfhbufvSnfhvdkuf vkyfaeavonf/ uRefawmfhrSm uRefawmfh
tyl &SdaeESifhNyDr[kwfygu xdk aomMumorD;ESifhNydKifí rsufpdupm;aerdayrnf/
uRefawmfonf pmtkyfzwfcsifa,mifaqmifNyD; uRefawmfhudpö uRefawmf pOf;pm;jyef\/
taMumif;u zefvmí jzpfcJU&avvifhupm; trSm;[k odvQif trSm;udk rjyifawmhbl;vm;/
ig rSm;aeNyD/ &yfwef;u&yfrS aumif;r,f/ rra& uRefawmf rrqD rvmawmhbl;/
uRefawmfwkdU&JU Zmwf&IyfBuD;udk odrf;vdkufMupdkU&JU/ vlajymolajym rcH&atmif ckb0 i&Ja&m?
aemifb0 i&Ja&m rcH&atmif rrESifhuRefawmf jzwfMupdkU&JU/ odkUuvdk ]jzwfMupdkU&JU} [k
pdwfxJu ajymaepOfyif uRefawmfhrsufpdxJrSm tif;av;uef a&v,f AdkvfwJay:ü
awGUcJh&aom rNrrSD\yHk&dyf jAKef;ceJay:vmavonf/ rsufpdxJrSmay:vmaom xdkrjrrSD\ykH
aysmufuG,foGm;ap&ef aomMumorD;xHodkU vSrf;Munfhvdkufavonf/ xdkcPü aomMum
orD;um; bk&m;bufodkU tm&kHjyKaeay&m uRefaawmfhtm&kHonf xdk aomMumorD;\
- 257 -
odef;azNrifh
rsufESmqDodkU ra&mufEdkifawmhbJ zufzl;a&mif ydk;wGefUvkHcsnfwGif;ü wtdtdum;qif;aeaom
wifom;rsm;qDodkUom a&mufoGm;avawmhonf/ rjrrSDonfvnf; þaomMumorD;uJUodkU
uRefawmfhtwGuf &wem'DyH za,mif;wdkifBuD;udk xGef;aeavNyDavm/ uRefawmfum; rjrrSD\
uGefydkufrS &kef;uefrxGufEdkifaom iSufi,fyrmomwnf;/
&wem'DyHza,mif;wdkifudk txl;xl;aom tpDt&ifrsm;jzifh xGef;NyD;aemuf aomMumorD;
onf uRefawmfwkdUtcef;rS xGufcGmoGm;av\/
aA'u0def q&mOD;wuf&Sdefonf xdkaomMumorD;tm; vrf;ay:ta&muf vdkufydkUNyD;aemuf
jyefvmavonf/
udkwifat;u qD;ar;avonf/
]]q&m 'Drdef;ru b,fuvJ q&m? ndKpdrfhpdrhfESifh tawmfedyfom; [d[d}}
]]51vrf;u yJuG}}
uRefawmf-
]]vifeJUuJGaevdkU xifyg&JU q&m/ oem;p&maemf}}
]]olu r,m;i,fyg armifwifxGef;&m? uGJwmvnf; r[kwfao;ygbl;/ rvmwmMumvkdUwJU?
[kwf[kwf r[kwf[kwf wkdUuawmh vkyfay;&wmyJuJGU}}
uRefawmfu tdyf&mrS yufvufvSefae&if;uyif-
]]b,folU r,m;i,fvJ}}
]]emrnfawmh rajymyg&apeJUuGm? ygvDreftwGif;0efuav;wpfOD;&JU r,m;i,fyg/ wpfv
wpf&m ay;xm;w,fwJU? vcawmh rSefrSefay;&JU? vlrvmvkdUwJU}}
uRefawmfu tHUMopGm-
- 258 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]wpfv wpf&m [kwfvm; q&m}}
]]at; wpfv wpf&m rSefrSefay;xm;w,f}}
uRefawmfonf q&mOD;wuf&Sdeftm; ajymjcif;r[kwfbJ udk,fh[mudk,f ajymvdkufonf/
]]wpfv wpf&m}}
uRefawmfhvkdyif xdkaomMumorD;onf wpfv wpf&m &onf/ uRefawmfhwpfudk,fvkH;
at;pufoGm;onf xif\/ MuufoD;arG;nif; xvmonfvm; rqdkEdkif/ uRefawmfvnf;
wpfvwpf&mpm; vifi,fygwum;/ uRefawmfonf tdwfaqmifvifi,f yguvm;?
tajrSmif yguvm;/ b,favmuf &Sufp&maumif;ovJ/ ynmwwf vli,fwpfa,muf
rSefygvsufESifh vcpm;vifi,f jzpfcJU&acsNyD/ rGefNrwfaom a,musmf;b0 &ygvsuf
tajrSmif vlEkH jzpf&acsNyDaum/
uRefawmfhrSm vlarmpdwfarm jzpf&jyefNyD/ tdyf&mrS acGNyD; pdwfi,fcsifwdkif; i,fae&jyefNyD;
udk,fhudk,fudk,f ,kHMunfrIqdkí t&dyftaiGUrQ r&Sdawmh[k xif&onf/ uRefawmfonf
wHawG;cGufrSm yufvufarsmaeonf[k xifonf/ wpfavmuvkH;onf uJU&JU&IwfcsoHjzifh
yJUwifcwfaeonf[k xifonf/ pdwfxJrSm t&l;vdk xajy;csifpdwf aygufvmonf/ odkUaomf
udk,fum; rvdkuf? tdyf&may:rSm acGumomaeavonf/
q&mOD;wuf&Sdef\ tvefUwMum; ajymvkdufoHudk Mum;&jyefavNyD/
]]aMomf-arhaevkdufwm armifwifxGef;a&}}
]]cifAsm}} [k uRefawmfuom oJUoJUxl;\/
]]a[m'DrSm rif;OD;av; naeuvmNyD; aMu;eef;wpfapmif ay;oGm;w,f}}
uRefawmfu cyfat;at;jzifhyif-
]]aMu;eef; [kwfvm; q&m}}
- 259 -
odef;azNrifh
q&mOD;wuf&Sdefonf pmtdwfuav;udk uRefawmfhqD ,lvmonf/ uRefawmfu tdyf&mrS
xdkifvdkufNyD; vufcHonf/ aMu;eef;pmtdwfudk azmufvkduf&m-
raeUu rif;taz &kwfw&uf aoqkH;oGm;onf/ tjrefjyefvmyg/
tar
jymvJUMunfvifaom aumif;uifjyifrS rkd;BudK;xpfcsKef;vdkufonfESifh wlay\/
taz aexdkifraumif;jzpfaeonf[k pmwpfapmifrQr&cJU/ owif;tpterQvnf; rMum;cJU/
r,kHMunfEdkifavmufatmif jzpfNyD; aMu;eef;udkudkifí twefMumaMumifaerdonf/ NyD;awmh
aMu;eef;zwfwm vGJwmyJ jzpfygapawmh[k &ifzdkpGm qkawmif;NyD; xyfzwfjyefavonf/
rvJGyg? trSefyif zcifBuD; uG,fvGef&SmygNyD/
taz\ rmawmufawmuf <uyfqwfqwf ykHoP²mefonf rsufpdxJrSm ay:vm\/
q&mOD;wuf&Sdefonf aMu;eef;pmtdwfudk azmufzwfuwnf;u uRefawmfhtm; tuJcwfí
Munfhae[ef &Sdonf/ xdkUaMumifh pdk;&drfBuD;aomtoHjzifh-
]]b,fvdkaMu;eef;rsKd;vJ armifwifxGef;}}
uRefawmfum; q&mOD;wuf&Sdeftm; armhMunhfvkdufonf/ tusKd;taMumif; ajymjy&ef BuH\/
odkUaomf pum;ajymír&/ b,fvdkajym&rnf rodovdk jzpfaeonf/
OD;wuf&Sdefonf ydkpdk;&drfvm[ef wlonf/
]]ajymprf;ygOD; armifwifxGef;&JU? b,fvkdowif;rsKd;vJ}}
uRefawmfu aMu;eef;pm&Gufudk owdvpf[if;pGmESifh OD;wuf&SdefodkU vSrf;ay;aeonf/
]]tkduGm q&mu aMu;eef;pmudk zwfwwfwmrS r[kwfbJ}}
- 260 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu ajcmufuyfuJGtufaom toHjzifh-
]]uRefawmfhtaz qkH;oGm;owJU}}
]][if t[kwfyJvm;? tedpö a&mufoGm;owJUvm;}}
OD;wuf&Sdefonf trSefyif t*Fvdyfpm rwwfyg/ odkUaomf tHUMojcif;jzihf owd vpf[if;
oGm;NyD; aMu;eef;pm&Gufudk ,lMunfhao;onf/ uRefawmfum; rsuf&nfusvmonf/
OD;wuf&Sdef-
]]jzpfrSjzpf&av tedpö? 'ku©? tewÅ? tif;-bk&m;&Sifudk,fawmfjrwfudkawmif pdk;rdk;aewJU
w&m;awGyJ/ bk&m;udk,fawmfjrwfawmif rvGefqefomwJU r&Paorif;yJ/ BuD;w,f?
i,fw,f? ,kwfw,f? jrwfw,f? vSw,f? t&kyfqkd;w,f? rdef;r? a,musmf;? ttdk? tysKd
rsufeSmrvkdufwJU r&Paorif;yJ}}
ponfjzifh oHa0*pum; >rufMum;aeavonf/ uRefawmfonf "mwf&xm;oHvnf;
rMum;csif? um;[Gef;oHudkvnf; rMum;csif? oHa0*oHudkvnf; rMum;csif/ acgif;tkH;
wpfvkH;udk acgif;ay:wifNyD; vufjzihfzdxm;um rMum;&atmif vkyfvkdufonf/
tjrefvkdufcJU[k taruac:onf/ reufjzefrSyJ vkdufEdkifawmhrnf/ p&dwf&Sm&OD;rnf/
b,fu p&dwf,lrnfvJ/ rjrrSDxH a&mufoGm;jyefavonf/ bk&m;awmif trSDr&SdbJ
yGifhEdkifwmr[kwfbl;/ 'gaMumifh <u,f0csrf;omaom rjrrSDESifh &if;&if;ESD;ESD;yif aygif;oif;
qufqH&rnf[k Mo0g'ay;zl;aom tazhtm; owday;ovdk aejyefavonf/ tdk 'gawG
tukefarhypfwm aumif;r,f/ ,aeU BuKHawGUorQ udpöawGudk arhypfvdkufwm aumif;r,f/
bmrS rpOf;pm;awmhbl;? aysmfatmif tdyfypfvkdufr,f/ odkUaomf tdyfjcif;onf wGef;av
uefavvkyfaom av;ESifh wlavonf/ wpfa,mufwnf; tm;i,fpGm usef&pfaom rdcif\
rsufESmonf rSdwfxm;aom rsufpdxJodkU twif;0ifvmjyefonf/ vifESifh aouJGuGJ? om;ESifh
&SifuJGuJGae&aom taronf rnfrQ tm;udk;&mrJU jzpf&Smrnfenf;/ tar b,folESifh
aernfvJ/ taz[m ol&SmazG&orQESifh ighudk ynmoif&Smw,f/ tdkpmempm pkrdr,f
rxifbl;? tarawmh qif;&J&SmawmhrSmyJ/
- 261 -
odef;azNrifh
vrf;ay:rSm ]usKdem*&rf} ]*smbmae0gvm;} ]awmufawmuf acgufqJG} paom toHawG
qlnHvmonf/ "mwf&xm;oHawG pJoGm;onf/ armfawmfum;oHawG yg;oGm;onf/ ]zsef;}
yufvufukvm;xdkifay:rSm ykwD;pdyf&if; tdyfaysmfoGm;aom OD;wuf&Sdef\vufrS ykwD;ukH;
vGwfusoHudkyif acgif;ay:rSm acgif;tkH;wifNyD; ydwfxm;onfhMum;rSyif Mum;vkduf&av
ao;onf/ tazhromudk rDygOD;rnfvm;/ b,fES&ufxm;ygvdrhf/ om;vmrS oN*FKvfrSm
avvm;/ romrDatmif &xm;BuD; ckwfarmif;aeonf/ om;onf &xm;ay:rSmyif tdyfaysmf
vdkufygoGm;avonf/
uRefawmfwkdU&GmodkU rD;&xm;qdkufa&mufaomtcg uRefawmfonf blwm&kH0if;wpfckvkH;
[dk[dkonfonf avQmufMunhfavonf/ tar vmBudKaeonfudk rawGU/ tcgwdkif;
uRefawmf ausmif;jyefwGif tara&m? taza&m vmBudKavh&Sdonf/ tarudk,fwdkif aevdkUrS
aumif;yg&JUvm;/ tazhudk jyKpk&if; yifyef;EGrf;e,f? tazaoawmh ylaqG;'ku©a&muf?
'DvkdESifh zsm;emrnfqkdvnf; zsm;emEdkifonf/
uRefawmfhOD;BuD;wpfa,muf 0rf;uJGESrwpfa,mufESifh oli,fcsif;wpfa,mufwkdUvmí BudKMu
avonf/
wrmyifuav;/
,cifuESifh rsm;pGm rjcm;vS/ yifpnf tudkif;tcuf t&Guf/ ,cifuESifh jcm;onfum;
uRefawmfhtm; BudKqdkaeaom tazESifhtarwkdUum; wrmyifuav;atmufrSm rawGUjrif
&jcif; jzpfonf/
&xm;ay:rS aowÅmESifh tdyf&mvdyfwkdUudk uRefawmfholi,fcsif; bazu csay;onf/
ESr0rf;uJG jrnGefUu &Gufaeavonf/
OD;BuD;OD;pHat;um; uGrf;aoG;awG yspfceJ axG;xkwfvkdufNyD;aemuf-
]]wkdUrsm; apmifhvdkuf&wm iwif&m? wjrefaeUwnf;u a&mufr,fxifwm [}} [k
EIwfqufvdkufavonf/ uRefawmfwkdU&yf&GmwGif uRefawmfhtm; wifxGef; ac:avhac:x
odyfr&SdMubJ iwif[k ac:wwfMuonf/ taMumif;rodolwkdUu ]iwif} [k ac:jcif;udk
&dkif;ysonf[k xifp&m&Sdaomfvnf; trSefpifppf &if;ESD;aomt"dyÜm,f aqmifaeygonf/
- 262 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]b,fhES,fvkyfNyD; wjrefaeUu a&mufEdkifvdrhfrSmvJ OD;BuD;&? tapmqkH; raeUuom
a&mufEdkifw,f/ oN*FKvfNyD;MuNyDvm;}}
OD;BuD;u pdwfraumif;aom vu©Pmjzifh-
]]at; oN*FKvfvkdufNyDuG}}
xdkpum;ajymNyD; OD;BuD;onf a&SUrqufbJ aeonf/ uRefawmfhtvmudk rapmifhcJUEdkifojzifh
tjypfwpfckjyKrdovdk cHpm;ae[ef&Sdonf/ uRefawmfvnf; awmfawmfESifh avsmufywfaom
pum; &SmírawGU/ olwkdUtm; tjypfwif&rnfavm? tjypfcGifhvTwf&rnfavm? odkUr[kwf
r,kwfrvGef 0rf;enf;aMumif;avmufom ajym&rnfavm/
oli,fcsif;bazonf uRefawmfhESr0rf;uGJ jrnGefUqDu tdyf&mvdyfudk twif;qJG,laeonf/
]]udpör&Sdygbl;? usKyf&Gufyghr,f}}
]]tkd igqGJcJUyghr,f}}
uRefawmfonf olwkdUtm; ai;Munfh&if; pdwfxJrSm baz rdef;r&NyD;avNyDvm;? jrnGefU
a,musfm;&NyD;avNyDvm; ponfjzifh ar;aerdonf/
4if;aemuf olwkdUESpfa,mufu a&SUuoGm;Muonf/ uRefawmfESifh OD;BuD;u qdwfNidrfpGm
aemufrS vkdufMuavonf/ tarbmjzpfvdkU vmrBudKygvdrfh? tar aevdkUrS aumif;&JU
avvm;/ tazhudk jyKpk&vdkU yifyef;NyD; zsm;aeava&mhovm;/ uRefawmfh pdk;&drfcsufrSm
tarhtwGufom jzpfonf/ tazhtwGuf pdk;&drfp&m wpfuGufrQ r&SdawmhNyD/ tazhvrf;um;
qkH;avNyD/ oN*FKvfjcif;yif NyD;avNyD/
bazESifh jrnGefUwkdUonf ypönf;rsm;udk jrif;vSnf;ay:odkU wifMuonf/ jrif;vSnf;um;
wu,fhjrif;vSnf;wnf;/ &xm;[k ac:Edkifp&m ykHyef;oP²ef t&dyfrQr&Sd/ OD;BuD;ESifh
uRefawmfwdkUrSm ukvm;vufzuf&nfqdkifteD;rSm &yfNyD; jrif;vSnf; tqifoifhjzpfonfhwdkif
apmifhaeMuavonf/
umumukvm;u uRefawmfhtm; rSwfrdonf/
- 263 -
odef;azNrifh
]]q&m raeUu jyefvmr,fxifwmaemf}}
]]umum aeaumif;&JUvm;}}
]]aumif;w,f q&m? aumif;ygw,f/ uRefawmf tazBuD;romudk vkdufydkUygao;w,f}}
rSwfrdao;onf/ uRefawmfhtazonf uRefawmfhtm;vkdufydkU&if; vufzuf&nf aomufavh
&Sdonf/ xdkvufzuf&nfudk pGJoGm;ojzifh blwm&kHvmp&m udpör&Sdaomfvnf; vufzuf&nf
aomufoufouf vmavh&Sdonf/ odkUjzifh umumukvm;ESifh rdwfaqG&if;ESDD; jzpfoGm;av
onf/ xdkacG;ajcckHuav;um; tazxdkifavh&Sdaom ckHwnf;/
]]uJ ocifwifxGef; wufav}}
oli,fcsif;bazu jrif;vSnf;ay:rS ac:vdkufjcif;jzpfonf/ uRefawmhfrSm tHUtm;oifh
oGm;\/ oli,fcsif;bazonf uRefawmfhtm; b,fvkdpdwful;jzifh ocifwifxGef;[k
ac:vkdufygoenf;/ tcgwdkif;qdkvQif uRefawmfhtm; iwif[k ac:avh&Sd\/ aemufrS
od&onfrSm &efukefrS uRefawmf ocifvkyfoGm;NyD[k Mum;&aomtcg oli,fcsif; baz
uvnf; olU&GmrSmol ocifbaztjzpf cH,lcJUavonf/
blwm&kHESifh uRefawmfwkdU&GmrSm odyfra0;vSyg/ xkdUaMumifh aywpf&mvrf;wkduav;udk
ckdifckdifcHUcHU oyfoyf&yf&yf jyKjyifxm;\/ vrf;ab;ESpfzufwGif pdkufxm;aom wrmyif
rsm;rSm pnfum;vS\/
jrif;vSnf;orm;onf olUjrif;tm; tvGefnSmwmykH&onf/ BudrfwpfcsufrQ rwkdUbJ
wufacgufvdkuf? ZufBudK;jym;ESifhyGwfvdkuf vkyfNyD; armif;vmavonf/ jrif;vSnf;ay:wGif
rnfolrQ pum;rajymMuaomaMumifh jrif;vSnf;orm;\ wufacgufoHESifh jrif;cGmoH
wkdUonf ywf0ef;usifwGif ay:vGifpGm ysJUvGifhae\/ uRefawmfhpdwfxJrSm [mwmwm
jzpfaeonf/
]]OD;BuD;? taraum aeaumif;&JUvm;}}
]]aeaumif;ygw,f? olUtvdkawmh blwm&kH vkdufcJUzkdUyJa[h/ odkUayr,fh igwkdUuyJ tdrfrSm
ae&pfwm aumif;r,fqkdvdkU ae&pfcJUwmyJ[}}
- 264 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]taz aeraumif;wmu tMumBuD;vm;}}
]]odyfrMumbl;[? aumuf&ovdk jzpfo[myJ}}
]]bma&m*gwJUvJ}}
]]rajymwwfygbl;avuG,f? jzpfw,fqdk tjyif;zsm;wmyJ/ qD;csKyf0rf;csKyfvnf; jzpfw,f/
iguawmh 0dZÆmae,s q&mOD;omqifhudk yifhcsifwmav[/ okdUayr,fh rif;tarua&m?
t&yfua&m aq;&kHuq&m0ef yifhygqkdvdkU yifh&w,f[/ aomufusKd;enf; ajc<ucuvnf;
w,fBuD;oudk;/ NyD;awmh bma&m*gjzpfw,f qkdo[mvnf; ajymrjybl;? aq;yJ wGifwGif
xdk;aewmyJ/ rif;tazuawmh b,favmufemrvJ qkdwmuGm? igjzifh Munfhawmif
rMunfh&Jbl; [}}
uRefawmhfOD;BuD;um; tarhtpfudk0rf;uJGjzpfonf/ bkef;BuD;vlxGufjzpfNyD; tawmfacwfrDol
jzpf\/ a&SUavQmuf rawmfrwefawG rnfrQ ajymaeOD;rnf rod? xdkUaMumifh uRefawmfu
pum;vTJypfvkdufavonf/
jrnGefUtm; ausmay;í jrif;vSnf;a&SUodkU ai;Munfhum vdkufygvmaom oli,fcsif;
baztm;-
]]a[h baz}}
bazonf uRefawmfhbuf qwfceJ vSnfhMunfhNyD;-
]]rif;uvnf; ighudk ocifbazvdkU ac:yguG/ ig ocifjzpfaewm MumNyDuG}}
uRefawmfu oabmusvGef;í &,fvkdufNyD;-
]]at;at; ac:yghr,fuGm? ocifbaz rif; rdef;r&NyD;NyDvm;}}
xkdtcg ocifbazonf ausmay;xm;aom jrnGefUbufodkU vSnfhMunfhonf/ jrnGefU
uvnf; ocifbaztm; vSnfhMunfhonf/ ESpfa,mufom; ajymifaemufaeonfh tNyKH;ESifh
NyKH;jyMuavonf/ OD;BuD;um; rsufvkH;jyL;jyvkdufNyD;aemuf-
- 265 -
odef;azNrifh
]]a[h rif;bazu rif;udk pmra&;bl;vm;? baz[m rif;a,mufzjzpfaeNyD [? [m;[m;}}
jrnGefUu &Sufudk;&Sufuef;jzifh OD;BuD;\ausmudk omomxkonf/ NyD;awmh baza&m
jrnGefUyg &,fMuonf/ uRefawmfvnf; vdkuf&,favonf/
odkUaomf Mum&Snf&,fí roifhavsmfyg/ olrsm;Mum;oGm;vQif uJU&JUp&mjzpfrnf/ tazh
tavmif; ajruscg&Sdao;? w[m;[m; w0g;0g;ESifh aeMuNyDaum[k ar;aighMuayvdrhfrnf/
]]rif;wkdUnm;Muwm b,favmufMumNyDvJa[h}}
ocifbazu-
]]okH;vavmuf &SdoGm;NyDuG? odkUayr,fh okH;&ufavmufyJ &Sdao;w,f xifw,fuG [J[J}}
jrnGefUu olUa,musfm;ausmudk &Sufudk;&Sufuef;jzifh xkjyefavonf/
OD;BuD;u cyfwnfwnfjzifh-
]]tif; rifhtaz jrnGefU0rf;xJrSm 0ifpm;r,fqkd&ifvnf; tqifoifhyJ[? jrnGefU eif
tdyfrufrsm; r&bl;vm;}}
jrnGefUonf rsufapmif;csdwfvdkuf\/ NyD;awmh rsufESmrSm aysmhaysmif;oGm;jyefonf/ bm
pOf;pm;aeonf[kum; rodEdkifyg/
&GmxJodkU 0ifvmaomtcg [dktdrfonftdrfu vSrf;NyD; armifwif a&mufvmNyDvm;?
bmvm;nmvm;ESifh ar;Mujref;Mu EIwfqufMu\/ tcsKdUrSm jrif;vSnf;aemufodkUyif
vkdufvmNyD; pum;ajymMuao;\/ uRefawmfwdkUtdrfteD;odkUa&mufav EIwfqufol
BudKqdkol rsm;av jzpfvmay\/
,if;odkU Oauúma#,s jzpfjcif;aMumifh taronf tdrfwGif;rSaeíyif uRefawmfvmaeNyD
jzpfaMumif; odaeESifhavmufayNyD/ taronf tdrf0if;0qDodkU ajy;xGufvmNyD; BudKqdkxdkuf
NyD/ odkUaomf tarhtm; rjrif&/ uRefawmfh&ifrSm zkdvIdufzdkvIduf jzpfvmavonf/ i,fi,f
- 266 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wkef;u taztarESifh uif;uGmvQif tm;i,fonfhykHyrm tm;i,foGm;avonf/ avmu
tv,fwGif wpfa,mufwnf; jzpfae\/
tar tdrfcef;xJrSm vJaeava&mhovm;/ usdwfidkaeavovm;/
taronf rD;zdkwJxJrSm aqmifhaMumifhxdkifaeavonf/ a&SUu rD;zdkay:rSm tdk;wpfvkH;
wnfxm;onf/ rD;awmufrSm tm;i,f\/ taronf uRefawmfhbufodkU wpfcsufom vSrf;
MunfhNyD; csufcsif; rsufESmvSnfhum rD;zdkay:u tdk;ukdom pdkufMunfhaeavonf/ uRefawmf
rD;zdkxJ 0ifoGm;\/
tarum; xdkifNrJxdkifvsuf/ tarhteD;rSm oGm;xkdifvkduf\/ tarum; rD;zdkay:u tdk;udkom
pdkufMunfhNrJ Munfhvsuf&Sd\/ xdktdk;rSm EGm;EdkUtdk;jzpf\/
tarhrsufESmudk uRefawmf pdkufMunfhvkduf\/ rsufvkH;rsm;wGif a&Munfuav;rsm; a0h
aeonfudk awGU&\/ tarhrsufESmrSm a<uawmhrnfh ye;fyGihfESifh wl\/
]]tar aeaumif;&JUvm;}}
taronf ]tif;} [lí ajymvkduf[ef&Sd\/ odkUaomf toHum; eifhqdkUoGm;ojzifh ]]tif;}}
[líyif yDopGm ray:vmyg/ tarh&ifrSm 0rf;enf;aMuuGJjcif;jzihf qdkUae[ef&Sdonf/
uRefawmfvnf; zkdvdIufzdkvIduf ydkíjzpfvsuf rsuf&nf0Jvmonf/ pum;pvnf; aysmufoGm;
avNyD/ xkdUaMumifh uRefawmfvnf; taruJUodkUyif rD;zdkay:u EGm;EdkUtkd;ukdom pdkufMunfh
aeavonf/ uRefawmfwkdUum; pum;rajym? Nidrfcsufom;aumif;oavmuf pdwfwGif;rSmum;
qlyGufaeMuonf/ EGm;EdkUonf qlyGufa0wufvm\/ taronf aMu;ZGef;jzifh a0wuf
vmaom EGm;EdkUudk ykwfcsvkduf\/ xdkUaemuf yef;uefvkH;BuD;wpfckxJodkU EGm;EdkUawGudk
avmif;xnfhNyD; uRefawmfha&SUodkU csay;\/
]]aomuf}} wpfvkH;wnf; tarhyg;pyfu xGufvm\/ rD;zdkwJtjyifrSmum; qlnHaeavonf/
uRefawmfhtm; ar;jref;vmMuolwkdUudk a,mufz ocifbazESifh ESr jrnGefUwdkUu 'dkifcH
ajzMum;aeavonf/ taronf [if;tdk;rsm; aEG;aejyefonf/ uRefawmfu EGm;EdkUudk
raomufbJ tarhtm;om Munfhaeav&m-
- 267 -
odef;azNrifh
]]aomufvkdufav}} [k taru xyfajymonf/ tarhrsufvkH;rsm;rS rsuf&nfaygufrsm;
usvmonfudk taronf tusÐvufjzifhokwfvsuf wpfcsufjyif;xefpGm &Idufvkdufavonf/
atmfridkbJ csKyfwnf;xm;&ojzifh tylvkH;onf tarh&if0wGif qkdUwpfae&m ]aomufvkduf
av} [k pum;tenf;i,f ajymvkdufjcif;aMumifh tenf;i,f acsmifoGm;[efwl\/
]]tar aeaumif;&JUvm;}}
]]aumif;ygw,f? bmrSrjzpfygbl;}}
]]xrif;aum aumif;aumif;pm;&JUvm;}}
]]pm;awmhpm;ygw,f? enf;enf;aygh}}
]]tdyfaum tdyf&JUvm;}}
]]tdyfawmhtdyfygw,f enf;enf;yg;yg;aygh}}
]]rsm;rsm;pm; rsm;rsm;tdyfrS aumif;rSmaygh tar&JU? tarhMunfh&wm ydefw,fAs}}
]]rif;awmh 0om;yJaemf}}
taronf tjcm;[if;tdk;wpfvkH;udk aEG;jyefonf/ uRefawmfum; EGm;EdkUaomufaeonf/
]]rifhrSm &xm;ay: ae&maumif;aumif;&&JUvm;}}
uRefawmfu rD;&xm; pD;eif;vkdufygcJUykHudk ajymjyonf/ vrf;rSm bmawG 0,fpm;cJUykH?
rD;&xm;ay: twlvkdufyg&if; rdwfaqGjzpfcJUolrsm;taMumif; ponfwkdUudkyg xnfhí
ajymjyavonf/ odkUjzifh uRefawmfwkdUom;trdonf wwGwfwGwfjzifh awmufwkdrnf&awG
ajymaeMuavonf/ tazhtaMumif;udkum; a&SmifuGif;oGm;&ef oabmwlpmcsKyf csKyfxm;
ovdk jzpfae\/ tarhpdwfxJrSmawmh tazhtaMumif; ajymcsifwmawG &Sdrnf/ uRefawmfh
pdwfwGif;rSmvnf; &Sdonf/ odkUaomf wpfa,mufwpfa,muf pdwfrcsrf;rom rjzpfatmif
nSmwmaomtm;jzifh tazhtaMumif;udk a&SmifMujcif; jzpfavonf/
- 268 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
taronf udk,fwdkifcsufxm;aom xrif;[if;rsm;jzihf uRefawmfhtm; auR;onf/ EGm;EdkU
aomufNyD;cgprdkU cPqdkif;ygOD; qkdonfudkyif r&acs/ odkUaomf EGm;EdkU rnfodkUyif aomuf
xm;xm;? tarhvuf&mum; rlvu uRefawmf oduRrf;zl;? pJGrufzll;onfh twkdif;yif
rysufr,Gif; jzpfjcif;aMumifh Nrdef&SufpGm pm;Edkifavonf/
arSmif&Dawmh r@yfxJrSm atmufvif;"mwfrD;BuD; xGef;vkdufonf/ &ufvnfqGrf; auR;NyD;
awmhrS r@yfudk jzKwfvdrfhrnf/ "mwfrD;ukdvnf; bkef;BuD;ausmif; jyefydkUvdrhfrnf/ þ
"mwfrD;rSm bkef;awmfBuD;tm; uRefawmfwdkUtazvSLxm;aom "mwfrD;yifjzpfonf/ "mwfrD;
xGef;vdkufonfqdkvQif {nhfonfawG wpfa,mufNyD;wpfa,muf wajzmufajzmuf a&mufvm
Muavonf/ uRefawmfhrSm 'dkifcHpum;ajym&onf/ tarhrSm vufzufESifhaq;vdyf 'dkifcH
jyifay;ae&avonf/ jrnGefUrSm a&aEG;tdk; 'dkifcH rD;xdk;ae&onf/ oli,fcsif;a[mif;?
a,mufzvufopf ocifbazum; uRefawmfhteD;rS rcGm/ &efukeftaMumif;? EdkifiHa&;
taMumif;? urÇmppfBuD;taMumif; 'dkifcHar;aeavonf/ OD;BuD;onfum; okH;ykHzJ0dkif; 'dkifcH
aeavonf/
uRefawmhrSm oli,fcsif;a[mif; a,mufzvufopf ocifbaz\ 'dkifcH ar;cGef;xkwfjcif;
aMumifh &efukefrSm avaMumif;&efumuG,fa&; avhusihfcef;vkyfykHrsm;? bk&ifcH qm&D*sDe,f
a':refprpfESifh NrdKUjyumuG,fa&;rif;BuD; *&yfzf[ef;wm;wkdU taMumif;rsm;? eef;&if;0ef
*VKefOD;apm v,fxGefr*Fvmusif;yykHrsm; rif;wdkifyiftrwfBuD;wpfOD;ESifh rdef;r&TifwpfOD;
rif;wdkifyif\ ajcmufvkH;jyL;udk aqmhupm;&mrS rawmfwq xdrSefoGm;ykHrsm;? ocifrsm;
axmifusykHrsm;? taemufbufrSm t*Fvdyfrsm; ppfa&;&IH;edrfhaeykHrsm;? uGefqmaA;wpfESifh
avbmygwDrsm; aygif;í nGefUaygif;tpdk;& wufykHrsm;? pwmviftaMumif;? [pfwvm
taMumif; ponfwkdUudk tmaygufavmufatmif &Sif;vif;ajymjyae&avonf/ olwkdUum;
xdkxkdaom udpöwdkUwGif pdwf0ifpm;Mu\/ odkU&mwGif olwkdUtm; em;vnfatmif ajymjy&
onfrSm rvG,fulyg/ pwufzkdU'fu&pfyftaMumif;udk ajymvQif jrefrmjynfodkU vma&mufzl;
ykHyg xnfhoGif;ajymqdk&avonf/ bdvyfrSm uGefqmaA;wpfESifh avbmygwD nGefUaygif;
tpdk;&rSm ppfatmifEdkifa&;twGuf nGefUaygif;zGJUojzifh &mxl;a0,la&;twGuf nGefUaygif;zJGU
xm;aom ArmjynfnGefUaygif;tpdk;&awGESifh rwlykHudk xnfhoGif;&Sif;jy&avonf/ xkdodkU
cJ&mcJqpf ajymjy&jcif;twGuf uRefawmf NiD;aiGUjcif;rjzpfyg/ uRefawmfh &Gmol&Gmom;rsm;
tay:0,f NidKjiifjcif;? txifao;jcif;vnf; rjzpfyg/ romtdrfvmMuaom &yfaqG&yfrsKd;
rdwfa[mif;aqGa[mif; &Gmol&Gmom;rsm;u uRefawmfajymorQ pl;pdkufem;axmifaejcif;?
em;vnfb0ifusoGm;ykHudk olwkdUrsufESmrSm xif[yfazmfjyjcif;? OD;BuD;\ okH;ykHzJ0dkif;rSm
vlrpnfum;jcif; ponfhtjcif;t&mrsm;u uRefawmfhtm; tm;ay;aeygonf/ csD;usL;
- 269 -
odef;azNrifh
aeygonf/ trSefrSm uRefawmfonf tazhromwGif uRefawmfh&Gmol&Gmom;rsm;tm; yxrqkH;
tBudrf EdkifiHa&;w&m;a[maejcif; jzpfayonf/
vltaygif;wkdUu uRefawmfhtm; tm&kHpdkufaeonf? *&kpdkufaeonfudk awGUjrif&aomtcg
uRefawmfhtaronfvnf; auseyfae[ef&Sdonf/ om;twGuf *kPf,lae[ef&Sdonf/
xdkpum;0dkif;ü uRefawmf pum;rajymaomtcg &Gmol&Gmom;rsm;u uRefawmhftaz
taMumif;udk ajymMuonf/ uRefawmfhtaz tvSLtwef;&ufa&mykH? uRefawmfhtm; &SifjyKpOf
u a&T'*Fg;? a&Trwfaph? a&Trl;aphwkdUudk aq;vdyfxJrSm xnfhNyD; a0ykH? OD;zkH;rdk&kyfao;
iSm;pOfu aiG50dusyf xnfh0ifykH ponfwkdUudk vkH;aphywfaph ajymMuonf/ tazonf owÅd
tifrwefaumif;onf [kvnf; ajymMuonf/ bk&m;yGJü Zm0Dwkwfwpfacsmif;ESifh
tkyfcsKyfcJUykHrS pí NrdKUu *dkPf;tkyfq&mawmfBuD;ESifh yXmef;w&m; jiif;ckHMuykHtxd owÅd\
trsKd;rsKd;aom ykHoP²mefwkdUudk xkwfazmfcsD;usK;Muukefonf/ trSeftm;jzifh romtdrfrSm
olwkdUajymMuwmawG em;axmif&if;jzifh uRefawmfwkdU jrefrmxkH;pHt& aoonfhaeUrS
&ufvnfqGrf; auR;onfhaeUtxd 7&ufaomumvonf raorDu trIrJUtrSwfrJU
xm;cJUaom aool\ t&nftcsif;rsm;udk wpdrhfpdrfh azmfxkwfcsD;usL;aom umvjzpfonf
[k uRefawmf em;vnfvmayonf/
xkdrQruao;? olwkdUonf taumif;tqdk; 2ckMum;&Sd e,fedrdwf rsOf;aMumif;ay:rSm&Sdaom
udpörsm;udkvnf; taumif;bufodkUqGJí ajymoGm;onfudk awGU&onf/ Oyrm uRefawmfh
tazonf abmufajymwwf\/ xdktcsufudk olwkdUxJu rsm;pGmwkdUonf t&ifu rsm;pGm
emomcHcuf jzpfcJUayrnf/ tazhtm; rkef;aumif; rkef;cJUayrnf/ ,ckawmh uRefawmfh
tazonf pum;ajym yGifhvif;jywfom;onf[k csD;usL;Muavonf/ uRefawmfhtazonf
vSL'gef;&mrSm &ufa&mcsifa&mrnf/ odkU&mwGif aiGay;aiG,l? odkUr[kwf tjcm; tay;t,l
udpörsm;ü temrcH? olwpfusyf udk,fwpfusyfqkdaom oabmudk vufudkifjyK\/ ,cifu
baztm; xdktcsufudk taMumif;jyKí uwfowfonf[k ajymMu\/ ,ck romtdrfürl
tazonf aphpyfonf[k qdkMu\/
uRefawmfhtaz\ raumif;aom tuGufrsm;? uRefawmfudk,fwdkif tjypfcGifhrvGwfEdkifaom
tcsufrsm;udk ,cktcg azmfjyaeMuavNyD/ Oyrm uRefawmfhtazonf aomufpm; rl;,pf
wwf\/ rl;,pfNyDqdkvQif &,fp&mvnf; jzpfwwf\/ olrsm;tm; apmfum;wwfonfvnf;
&Sd\/ ,ckrl taz\ rl;,pfwwfaom"avhudk aysmfwwfaom0goem[k qkdMuNyD; rl;,pfNyD;
- 270 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
olrsm; qJa&;wdkif;xGmwm? apmfum;wm? tarhtm; &dkufwmawG tm;vkH; cGifhvTwfvdkuf
Muonf/ rll;NyD; &,fp&majymykH &,fp&mjzpfykH &,fp&mvkyfykHawGudkom ajymíaeMuavNyD/
tdk-avmu? aoaomoludk cGifhvTwfEdkifovdk &Sifaomoltcsif;csif; cGifhvTwfEdkifMuvQif
rnfrQaumif;rnfenf;/ rnfrQ tmCmwawG enf;oGm;avrnfenf;/
aemufwpfaeU eHeufapmapm uRefawmfonf ocsFKdif;odkU oGm;avonf/ uRefawmfwdkU&Gm
ocFsKdif;um; om,maomocFsKdif; jzpfonf/ xdkUaMumifhvnf; &yfa0;a&mufaeaom
uRefawmfwkdU&Gmom;rsm;onf ]]ao&if wkdU&GmrSmyJ aocsifw,f}} [k ajymprSwf jyKMujcif;
jzpfavonf/ tkyfaeaom refusnf;yifBuD;rsm;aMumifh pdrf;vef;at;jronf/ w&kwfpum;
yifrsm; tESHUtjym; pdkufxm;onf/ uefuav;wpfckuvnf; &Sdonf/ xdkuefaygif&dk;rSm
w&kwfESif;qDyifrsm;ESifh qyfoGm;zl;&kHrsm; pnfum;pGm aygufaeonf/ ocFsKdif;ajrab;
ywfvnfwGifum; xef;yifrsm; pDwef;pdkufxm;\/ jymom'fuav;rsm;jzifh vSy wifhw,f
aom tkwf*luav;rsm;vnf; rsm;jym;\/ o&P*kHwif&m Z&yfuav;uvnf; refusnf;yif
rsm;atmufrSm oyf&yfvSypGm wnfaeav\/
uRefawmfwkdU&GmrS ocFsKdif;onf wu,fvSyom,m\/ þodkUvSyom,matmif b,fol
jyKpkxm;onfudkum; uRefawmfrodyg/ odkUaomf jyKpkolonf xl;jcm;aom tawG;tac:
&Sdonfudkum; odEdkifygonf/ taMumif;rSm rsm;aomtm;jzifh uRefawmfwkdU jrefrmrsm;onf
romydkUoGm;&onfhtcsdefuvJGí ocFsKdif;udk rsufESmvTJxm;vdk? arhxm;vdkaomaMumifh yg
wnf;/
tazhtavmif;udef;atmif;&m tkwf*luav;um; &dk;&dk;uav; jzpf\/ jyom'fryg?
bkHtqifhryg? wvm;tay:wifxm;aom aowÅmykHo@mefESifh wlonf/
uRefawmfonf tazh*lrSm xdkifNyD; &dkaopGm OD;csonf/ tazESifhuRefawmf aemufqkH;
awGUMuonfrSm &efukefNrdKUrSm jzpfavonf/ uRefawmfonf ausmif;ydwfvkdUrS tdrfrjyefbJ
EdkifiHa&;xJ ypf0ifaeonfudk ql&ef? yl&ef? Budrf;armif;&ef &efukefodkUvmcJUjcif; jzpfav
onf/ [dkwkef;uawmh tazhtm; rauseyf? ckawmh ightaz[m ihgudk BuD;yGm;wdk;wuf
apcsifvdkU 'Dvdk qlylBudrf;armif;wmyJ[k qifjcifrdonf/ tkwf*lMunhfae&mrS tazhtavmif;
ykHoP²mefonf uRefawmfhrsufpdxJrSm ay:vmavonf/ Nidrfoufcsrf;ajrUpGm vJavsmif;
aeaom taz\ rsufESmwGif a'go arm[ rme r&Sd/ qlylBudrf;armif;jcif;uif;aom tazh
- 271 -
odef;azNrifh
yg;pyfum; aphaphuav; ydwfae\/ uRefawmfwkdUom;trd b0 wnfNrJa&;twGuf
apmihfxdef;Munhf&I&? &Sm&azG&jzifh tvkyfrsm;cJUaom rsufpdtpkHonf rSdwfaeavNyD/
tazonf cPcP xef;a&rl;avh&Sd\/ wpfcgwpfcg t&ufjzLaomufavh&Sd\/ rl;,pfNyD
qdkvQif tarhtm; ESdyfpuf\/ qlylBudrf;armif; &dkufESuf\/ xdk[mudk i,fi,f&G,f&G,f
wnf;u jrifawGUcJU&aom uRefawmfonf tazhtm; pdwfemcJU\/ trSeftm;jzifh uRefawmfh
pdwfxJrSm tcJraus/ BuD;jyif;onhfwdkif usefae\/ ,ck tkwf*la&SUrSmxdkif 0wfcs&if;
acsypfvdkufygonf/ tazwkdUonf ]uRefukvm;? r,m;awmol} qkdaom pum;rsKd;
em;axmifNyD; BuD;jyif;cJUonf r[kwfygavm/ ]rdef;r[lonf wkd&Snfrod? xifrdxif&m?
jyKwwfpGmoonf} [laom qkH;rpmrsKd;udk zwftHcJUMuonf r[kwfygvm;/
]rdef;ronf acG;xD;avmufrS rjrwf} [k ajymwwfMuonf r[kwfygvm;/ onfvkd
t,ltqrsKd;awG "mwfcH&Sdaeaom OD;aESmufonf ,pfrl;oGm;aomtcg rdef;rESifhywfoufí
&p&mr&Sdatmif rSm;,Gif;aomt,ltqrsm; ay:vmrnfrSm "r®wmyifjzpf\/ tazonf
olUxuf ypönf;OpömESifh MoZmwduúr ydkrdkrsm;jym;olrsm;ESifh olUtxufvlBuD;rsm;\
zdESdyfjcif;udk cH&\/ tESdrfcH&\/ apmfum;armfum; tjyKcH&\/ xkd0efxkyf0efydk;wkdUonf
olUtm; ydae\/ tazonf xdk0efxkyf0efydk;udk b,fvdk wGef;vSefz,f&Sm;&rnf rod?
xkdUaMumifh rl;wdkif;rl;wdkif; tarhtay: ykHcs\/ tarhtm; apmfum;\/ qlylBudrf;armif;\/
&dkufESuf\/
aMomf-taz&JU wpfOD;wnf;ydkif tjypf r[kwfygyJuvm;/ acwf&JUtjypf? pepf&JUtjypf/
i,fi,fu uRefawmfonf xkdtcJrausrIaMumifh tazhtay:wGif tcspfayghcJUonf/
tazonf bmaMumifh uRefawmf onfvdkjzpf&onfudk rod/ odkUaomf uRefawmf\
ayghaomtcspfudk cHpm;rd[efwlonf/ xdkUaMumifh olUtm; uRefawmfu av;av;yifyif
cspfatmif vkyfonf/ Oyrm uRefawmf tdyfaysmfaewkef; tdkufrSmpdk;í ,yfcwfay;onf/
tdyfaysmfaeaom uRefawmfu xdk[mudk rod/ aemufreufusawmh tazu ]]nu rif;
tdkufrSmpdk;vdkU ig ,yfcwfay;w,fuG}} [k ajymavh&Sd\/ NyD;awmh rMumcP uRefawmfwkdU
om;trdtwGuf ol b,fhavmuf tvkyfvkyf&aMumif; ajymavh&Sd\/ [dkwkef;u taz
onfpum;awGajymawmh tenf;i,f<um;w,f[k xifonf/ aus;Zl;wifcHcsifvkdU wrif
ajymaeonf[k ,lqum uRefawmfonf tazhtay:wGif aus;Zl;wif&ef jiif;qefcJU
avonf/ ck tkwf*lrSm 0wfcs&if; xdkodkUaom uRefawmf\ aus;Zl;uef;rIrsm;udk acszsuf
vdkufygonf/ tazhrSm tjypfawG &Sdcsif&m &Sdrnf/ 'kESifha'; &Sdaumif;&Sdrnf/ odkUaomf
- 272 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfwdkUtm; toufESifhcE¨mudk,fNrJatmif vkyfauR;jyKpkcJUonf/ uRefawmfynmwwfzkdU
taz ydktvkyfvkyfonf/ taz tpm;taomuf NcdK;NcHonf/ taetxdkifrSm acRwmonf/
xkdUaMumifh uRefawmfhtouf? uRefawmfhb0? uRefawmfhynmrsm;twGuf tazum;
aus;Zl;&Sif wu,frSefayonf/
uRefawmfonf tazhaus;Zl;awGudk ck tkwf*la&SUrSmrS aumif;aumif; oabmayguf
awmhonf/ raocifu oabmaygufaomf aumif;avpG/ ckawmh aorS? tavmif;
ajra&mufrS? tkwf*la&SUrSmrS tazhaus;Zl;awGodawmh vGefukefNyD/ aus;Zl;rqyfEdkifawmhNyD/
auR;wkHUauR;vSnfh? arG;wkHUarG;vSnhf rvkyfEdkifawmhNyD/
uRefawmfh&ifonf vIdufzkdvmonf/ aMuuJGjcif;? 0rf;enf;jcif;? vGrf;qGwfjcif; vIdif;vkH;
rsm;onf &ifwGif;rSm tkH<uqkdUwufvmonf/ rsuf&nfaygufrsm;vnf; NydKifwlusvm
avonf/
uRefawmfonf rsuf&nfaygufrsm;udk rokwfyg/ rsufESmay:rSm vdrhfívdrfhí qif;&ef
cGifhjyKxm;vkdufygonf/
tazaojcif;twGuf yxrqkH;usaom rsuf&nf? &dk;om;pifMu,faom rsuf&nf/
onftwdkif; aeygap/
NyD;awmh aemufxyf OD;csNyD; xvmcJUonf/
refusnf;yifay:rS AsKdif;ESpfaumifonf uefxJodkU xdk;qif;oGm;avonf/
xef;yifay:rS Muufwla&G;onf *D;ceJ jrnfvkdufonf/
b,ftyifay:uaeí jrnfonfrod/ csKd;uloHum; om,mat;jrvS\//
- 273 -
odef;azNrifh
64
ZeD;avmif;a&GG;&ef tarESif hwdkifyifjcif;
&ufvnfqGrf; auR;NyD;avNyD/
uG,fvGefol zcifBuD;\ *kPfaus;Zl;udk woazmfxkwfMuaom oDwif;ywf NyD;qkH;avNyD/
&yf&Gm jyefa&mufvmaom uRefawmfonfvnf; topftqef;r[kwfawmhNyD/
xdkUaMumifh uRefawmfwkdUtdrfrSm vltxGuft0if enf;oGm;avNyD/
uRefawmfwkdUom;trdESpfa,muf a&SUa&;aqG;aEG;wdkifyif&ef tcGifhomqkH;tcsdef jzpfay\/
taronf uRefawmfhtm; ,k,onf? nSmwmonf? axmufxm;onf/ tazrJUaom
om;jzpfvkdU txl;,k,nSmwm axmufxm;[efwlonf/ uRefawmfuvnf; tarhtm;
,kk,onf? nSmwmonf? axmufxm;onf/ rkqdk;rrdcifjzpfvdkU txl;yif nSmwm
axmufxm;ayonf/
taronf uRefawmfhtm; avmuwGif wG,fwmp&mwpfckwnf; tjzpfjzifh ydkvdkU
cspfvmykHay:\/ uRefawmfu tarhtm; avmuwGif tpm;xdk;r&Edkifaom rdef;rjrwfwpfOD;
taeESifh ,kHMunftm;xm;vmykHay:\/ uRefawmfu tarhtm; avmutv,fwGif
tumtuG,f trJUqkH;aom rdef;rom;tjzpfjzifh oem;pdwfydkvm\/
taz uG,fvGefNyD;aemuf tarESifh uRefawmhMum;0,f topfjzpfaom qufqHa&;ESifh
topfjzpfaom pdwfoabmxm;wkdU jzpfay:vmavonf/ ydkrdkodrfarGUaom qufqHa&;ESifh
ydkrdkjrifhrm;aom pdwfoabmxm;wkdU jzpfukef\/
]]ighom; &efukefrjyefbJ 'DrSmyJae&if aumif;rSmyJuG,f}}
- 274 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfum; &efukefrjyefzkdU pdwful;xJrSm wpfcgrQ xnfhrMunfhzl;ao;/ taru
onfpum;ajymvkdufawmh b,fvdkajz&rnf rod jzpfoGm;\/ nSKd;i,fpGmESifh tarhrsufESmudk
twefMum pdkufMunfhaeNyD; aemufrS-
]][kwfw,f? 'DrSmyJaeEdkif&ifawmh aumif;rSmyJ? 'gayrJU}}
uRefawmfonf tarhxHrS rsufESmvTJvdkufonf/ tarum; uRefawmfhxHrS pum;qufudk
em;pGifh&if; uRefawmfht&dyftjcnfudkom tuJcwfaeavonf/
&efukefrjyefbJ rjzpfEdkifp&m bmtaMumif;&SdovJ/ rnfrnf&& bmtaMumif;rQr&Sd/
toufarG;rI tvkyftudkif NrJNrJpJGpJGr&Sd/ EdkifiHa&;vkyfaeygonf[k taMumif;jy&efuvnf;
bmwm0efrQ owfowfrSwfrSwfr&Sd/ tcspfoHa,mZOfBudK;awGuvnf; cyfavsmhavsmhom
jzpfayonf/ okdUygvsufvnf; udk,fh&yf&GmrSm tarESifhom twlaeygrnf[k wxpfcs
0efrcHEdkif jzpfae\/
]]tar uRefawmfeJU &efukefvdkufae&if aumif;rSmyJ}}
taronf xkdtcsufudk pdwful;xJrSm xnfhMunfhzl;[ef r&Sday/ uRefawmfhudk ai;MunfhNyD;
aMumifaeavonf/ tarhrSm uRefawmfESifh &efukefvdkufaeEdkif&ef vkH;0 taMumif;r&Sday/
&GmrSm ajrESifh,mESifh tajcpdkufaeoljzpfonf/ aps;qdkifuav;vnf; &Sdao;onf/ ESrf;wkd;
yJwdk; tenf;tusOf; aiGacs;xm;jcif;uvnf; &Sdao;onf/
]]tif;? ighom;eJU vkdufaeEdkif&if aumif;rSmyJ? 'gayrJU &efukefNrdKUBuD;rSm raewwf
ygbl;uG,f}}
]]tar&JU? awmeJU&efukef taetxdkif tpm;taomufrSm rwlwmawmh trSefyJ? awmrSmvdk
us,fus,fjyefUjyefUawmh rae&bll;? tpm;taomufuvnf; aps;BuD;w,f? 'gayrJU aeaeus
awmhvnf; aumif;oGm;wmygyJ}}
uRefawmfu onfpum;ajymawmh taru &efukefrSm uRefawmf ae&ykH xdkif&ykHudk ar;av
onf/ tarhtm; uRefawmf <um;0graeyg/ aA'u0def q&mOD;wuf&Sdef\ tcef;rSm tdyf&m
wpfae&mpmtwGuf tcsKd;us tcay;ae&ykH? atmufxyfu rD;cdk;awG tay:wufvmykH?
- 275 -
odef;azNrifh
twlae bavmufq&m udkwifat;ESifh wpfckwnf;aom yufvufukvm;xdkiftwGuf
rMumcP ae&mvk&ykHrsm;ESifhwuG vkH;aphywfaph ajymjyvdkufavonf/
]]tdk-ighom;rSm ae&wm qif;&JvdkufwmuG,f? ynmawG onfavmufoifxm;NyD; jzpfrS
jzpf&av}}
tarhtoHonf epfoGm;avonf/ rsm;pGm pdwfxdcdkufoGm;[efwl\/ tar pdwfxdcdkuf
oGm;atmif 'gawGajymjcif; r[kwfyg/ uRefawmfhtjzpfrSefudk odatmifom ajymjcif; jzpf
avonf/
]]rif;[mu tarvdkufaeawmif aep&m&SdrSm r[kwfbl;}}
]]tdk-'Dvdkvnf; b,f[kwfrSmvJ tar&JU? tarom vkdufaer,fqdk&if uRefawmf tcef;
oyfoyf iSm;rSmaygh? tdrfwpfvkH; oyfoyfawmif iSm;EdkifwmyJ}}
]]at;av [kwfwmaygh? ighom;vkyfcsif jzpfrSmygyJ/ rif;tvkyfu bmwJU? rif;tazuawmh
ajymjyyg&JU? owif;pmwdkufrSm bmqdkvm;}}
]]t,f'Dwm vkyfw,fav? tckawmh rvkyfawmhbl; tar&JU}}
tarum; tHUMooGm;onf/
]]tdk-'gjzifh ighom; bmvkyfaeovJ}}
]]EdkifiHa&;yJ vkyfw,f}}
tarhrSm ydktHUMooGm;[ef &Sdonf/
]]EdkifiHa&;vkyfwm ydkufqH&ovm;}}
]]b,f&rSmvJ tar&JU}}
tarhrsufESmonf pdwfaomujzifh nSKd;usoGm;avonf/
- 276 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]omjzifh ighom; b,fvkdpm;aomufaeovJ}}
tar\ ylyefpdk;&drfrI ajyaysmufaptHUaomiSm uRefawmfu ta&;rBuD;[efjzifh-
]]'g cufwJUjyóem r[kwfygbl; tar&,f? uRefawmfwkdU ocifEdkifiHa&; vkyfw,fqkdwm
Armjynft0Srf; tukef udk,fhtdrfrSwfyg? udk,fh&mrSwfyg qdkwJUtwdkif; oabmxm; ypfvdkuf
wmygyJ/ udk,fusKd;pGefUw,fqdkwm 'grsKd;aygh tar&}}
tarum; r,kHMunfEdkifavmufatmif tHUMoaeavonf/
]]'gjzifh ighom;&,f? rif;[mu tajcr&Sd taer&Sdaygh? ajcovkH;tdrfwkdifaygh}}
]][kwfw,ftar? 'gtrSefyJ}}
taronf tHUMo&kHom tHUMoonf/ uRefawmf\ ]ajcovkH;tdrfwkdif} tjzpftwGuf
uRefawmfhtay:0,f txifao;jcif; vkH;0 &Sd[efrwl/
]]ynmawG onfavmufwwfxm;NyD;rSuG,f jzpfrSjzpf&av}}
]]ynmawG wwfxm;awmh vkyf&dk;vkyfpOfqdk&if &mxl;XmeEÅ& &Sm&r,f/ pnf;pdrfOpöm
wdk;yGm;atmif vkyf&r,f/ odkUayr,fh uRefawmfwkdU ocifawGu 'Dvdk vkyf&dk;vkyfpOfawGudk
rvkyfbl;? pGefUjcif;BuD; pGefUMuw,f/ trsm;aumif;pm;a&;twGuf udk,fusKd;pGefU&w,f
qdkwm[m bk&m;BudKufwJUtvkyf r[kwfvm; tar}}
]]at;av ighom;wkdUu ynm&Sdqdkawmh taru ighom;vkyfwm raumif;bl;vdkU ajymp&m
r&Sdygbl;}}
taronf uRefawmfhtm; txifBuD;vsuf &Sd[efwlonf/ odkUaomf uRefawmfwkdU\
ajcovkH;tdrfwdkif b0udkum; axmufcH&ef rqdkxm;bd? em;yifvnfEdkif[ef r&Sdacs/ bmrQ
rajymawmhbJ uRefawmfhtm; ai;pdkufMunfhaeonf/ uRefawmfu tdE´d, vGwfvyfa&;
twGuf *E¨D? ae&l;? a'qdkif; paom acgif;aqmifBuD;rsm; 0ifaiGaumif;aom 0wfvkH
&mxl;BuD;rsm;ESifh Opömpnf;pdrfudk pGefUvTwfykH? ocifApdef? udkBuD;Ek? udkatmifqef;? udkb[def;
paom vli,facgif;aqmifrsm; tvm;tvmaumif;aom wuúodkvfynmrsm;udk pGefUvTwfykH
- 277 -
odef;azNrifh
ponfwkdUudk ajymjyaeavonf/ tarum; uRefawmfajymorQwGif rsm;pGm pdwf0ifpm;
ae[ef &Sd\/ uRefawmfh t,ltqrsm;udk onfnSmaxmufxm; av;pm;[efvnf; &Sd\/
tazomqdkvQif qlvkdufBudrf;vdkufrnfh jzpfjcif;/ taruawmh at;jrí cspfp&m
aumif;aom trlt&mESifh em;axmifaeayonf/
uRefawmfajymp&mukefí NyKH;NyH;uav; rsufESmxm;NyD; tarhpum;udk apmifhpm;aevkduf
aomtcg-
]]ighom; rdef;r,l&if aumif;r,f}}
uRefawmfhrSm xdwfvefUwMum;jzpfoGm;\/
]]r[kwfwm tar&m}}
taru av;eufpGmESifh odrfarGUpGm NyKH;NyD;-
]]r[kwfvkdUrjzpfbl;? ighom; rdef;r,l&r,f}}
uRefawmf bmxyfNyD;ajym&rSef; rodcif taru tcdkiftrm qufajymjyefonf/
]]rif; rdef;r,lrS jzpfr,f/ ighom;awGUxm;wm r&Sdao;bl;vm;? tarawmh awGUxm;wm
&Sdw,f}}
þjyóemwGif uRefawmf pdwfr0ifpm;bJ raeEdkifawmhacs/ rdef;r,lawmhrnf[k pdwf
rydkif;jzwf&ao;OD;awmh? uRefawmfwkdUt&G,frSm rdef;rtaMumif; pdwfr0ifpm;bJ aeEdkifaom
t&G,f r[kwfay/ xdkUjyif onfudpörSm tarESifh wdkifyifjcif;onf t&if;ESD;qkH;aom
wkdifyifjcif; jzpfEdkifayonf/
]]uRefawmfvnf; awGUawmh awGUxm;wmaygh tar&JU? awGUwmrS trsm;BuD;yJ}}
]]'gjzifh ajymjyprf;ygOD;? wpfa,mufa,mufudk a&G;xm;NyD;om;vm;? ra&G;&ao;vnf; tar
yg0ifNyD; a&G;prf;&atmif}}
- 278 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]tdk tarawGUxm;wm t&ifajymjyprf;ygOD;}}
taru uRefawmfwkdU&GmESifh teD;qkH;jzpfaom NrdKUuav;rS OD;b,folESifh rb,f0gwkdUudk
odonfr[kwfvm;[k ar;jcif;rS tpcsDNyD; awGUxm;aom acR;ravmif;taMumif; ajymjy
onf/ &kyfuawmh acsmvnf; racsm? qkd;vnf; rqdk;/ wpfOD;wnf;aomorD; jzpfonf/
ajr{u ckESpf&mausmf&Sdonf/ acsmif;urf;em;rS ajrawGom rsm;onf/ pdefESpfqifpm &Sdonf/
vdr®musKd;EGHonf/ a,mu®ravmif;wkdUonf orufavmif;tm; bmtpdk;&&mxl;rQ rvkyf
apcsif? v,foD;,moD; rSefrSefawmif;NyD; at;at;aeapcsifonf/ taru onf aemufqkH;
tcsufudk rsm;pGmESpfoufonf/
]]tpdk;&&mxl;vkyf&if [dkajymif;'Da&GUESifh ae&r,f? taztarESifh cJGae&r,f? olwkdUuvnf;
wpfOD;wnf;orD;eJU rcJGcsifbl;? taruvnf; om;ESihf a0;a0;raecsifbl;? 'ghaMumifh
taruawmh oabmwlwmyJ/ NyD;awmh rdef;uav;u vdr®mw,f/ ypönf;&Sdwmudk &SmzdkU
rcufygbl;? vdr®mwmudk &SmzkdUcufw,f/ 'gayrJUav taruawmh vli,fcsif;arwÅm&SdzkdUu
y"meyJvdkU xifw,f/ 'Dawmh rif;rSm a&G;cs,fNyD;om;&Sd&if twif;rwdkufwGef;ygbl;/ uJ
rif;awGUxm;wmawG ajymjyprf;ygOD;}}
uRefawmfhrSm b,folu pajym&rnf[kyif ra0cJGwwf/ okdUaMumifh awGUcJUonfh
tpDtpOftwdkif; ajym&efyif pdwful;onf/ 0ifeDazhtaMumif;u pajym\/ trSefawmh
olUtaMumif; xnfhajymzkdUyif rvkdyg/ uRefawmfudk,fwdkifu jywfNyD;om;jzpfonf/ [dkwkef;
u t&l;trl;jzpfayrifh ,ck ,l&zdkUta&;ESihfuyfNyD; jyefvnfpOf;pm;vkdufawmh vkH;0
rjzpfEdkifaMumif; at;pufpGm oabmaygufaeavonf/ 4if;jyif tdrfaxmifzufa&G;&mü
&kyfacsmjcif;onf tqkH;tjzwfay;Edkifaom taMumif;r[kwfaMumif; awGU&onf/ tar
uvnf; 0ifeDaztm; vG,fvG,fESifhyif y,fvdkufavonf/
rjrifhOD;taMumif; bkabmufjzpfNyD; awGUprSpí ,aeUtxd tajctaeudkyg tvkH;pkH
ajymjyonf/ taru NyKH;&Tiftm;&pGm em;axmifonf/ rjrifhOD;tm; rjrifrawGU&cifuyif
acR;ravmif;tjzpfjzifh cspfaeNyD[k &,fp&m ajymvkdufao;onf/
rcifopftaMumif;udk pvkdufaomtcg-
]]ighom;u tawmfyGom;yguvm;}} [k rxdwxd rSwfcsufcsvkdufao;onf/
- 279 -
odef;azNrifh
taronf rjrifhOD;tay:0,f pdwfnGwfaeESifhNyD;jzpfí tpü rcifopftaMumif;udk
pdwf0ifpm;pGmyif em;raxmifacs/ aemufrS wpfpwpfp oabmusvmykHay:onf/ ]]'D orD;
uav;uvnf; cspfp&mtaumif;om;yJ [J[J}} [k tm;yg;w& ajymvkdufao;onf/
rcifopftm; uRefawmfu tcspf&yfqdkif;xm;Mu&atmif[k pma&;cJUí rcifopfu jyef
ajzykHudk tarhtm; ajymjyNyD;aomtcg taronf rcifopftm; oem;aeonf/ tvGef
vdr®mwJU orD;uav;[kvnf; xkwfazmfcsD;usL;aeavonf/
]]tar 'DESpfa,mufrSm a&G;cs,f&&if b,folUudka&G;rvJ}} [k uRefawmfu ar;vdkufaomtcg
taru rqdkif;rwG-
]]orD;BuD; rjrifhOD;uvnf; cspfp&maumif;wmyJ? orD;uav; rcifopfuvnf; cspfp&m
aumif;wmyJ [k tm;&NyKH;&TifpGm ajzvdkufonf/ NyD;awmhrS rsufESmudk wnfNidrfvdkufNyD;-
]]'gayrJU wpfckawmh ighom; xnfhpOf;pm;&r,f/ rcifopfu i,f&G,folqdkawmh bmjzpfjzpf
ZGwfESpfcspfr,f/ rjrifhOD;uawmh t&G,ftm;jzihfvnf; BuD;w,f? ynmtm;jzifhvnf;
BuD;w,f? 'Dawmh tcspfrSmawmif pOf;pm;qifjcifaer,f/ oumESifh ysm;&nfvdkaygh om;&,f?
tcsKdav;wmeJUayghwm uGmrSmyJ/ odkUayr,fh tcsKdESpfrsKd;rSm b,folUb,folrSawmh omw,f
vdkU qdkzdkU cufom;yJ}}
uRefawmfhtaronf þrQynm&Sdonf[k uRefawmf b,fwkef;urS rxifcJU/
]]ajymomaewmyg tar&m? olwkdUESpfa,muf a&G;zdkUcufwmvnf; cufwmyJ? okdUayr,fh
uRefawmfwkdUocifawG[m rdef;r,lzkdUudkyJ cufygw,f}}
odkUuvdkajym&if;u uRefawmfonf ocifacgif;aqmifrsm; rdef;ra&G;MuykHudk azmufonfcs
aerdavonf/
ocifacgif;aqmifrsm;onf rdef;r,l&ef pOf;pm;Muaomtcgrsm;pGmü om;auR;rI? r,m;
auR;rIwm0efudk r,lbJESifh &Edkif r&Edkif[laom tcsufudk rlwnfMuonf/ xdkwm0efudk
r,lbJESifh rdef;rvdkcsifMuonf/ xdkUxufwwfEdkifvQif rdef;rypönf;Opömudk EdkifiHa&;vkyf&mrSm
okH;Edkifajc&Sdr&Sd xnfhpOf;pm;Muonf/ xdktajcrsKd;&SdrnfqdkvQif b,frdef;rrsKd;udkrqdk
,lMurnf[k oabmydkufMu\/ wpfcgu uRefawmfwkdUacgif;aqmifrsm;Mum;wGif rsKd;&dk;
tm;jzifh olawmif;pm; (u,fyg)jzpfNyD; aMu;aiGcsrf;omaom? odkU&mwGif vlukHxH ynmwwf
- 280 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
vlwef;pm;ESifh vufqufvdkaom owkdUorD;wpfa,muf &Sdonf[laomowif; jzpfcJU\/
xdkowkdUorD;aemufodkU uRefawmfwkdUacgif;aqmifrsm; wu,fyif vkdufMuao;onf/
xdkUtwlyif ypön;f&Sdaomfvnf; tysKd&nfzsufcHxm;&aom owkdUorD;avmif;? ypönf;&Sdaom
rkqdk;r ponfrsm;aemufodkU vdkufMuao;onf/ xdkodkUqdkvQif uRefawmfwkdU ocif
acgif;aqmifrsm;wGif tcspfppfr&SdawmhNyDavm[k ar;p&m&Sdonf/ toD;oD; wu,fhtcspfrsm;
&Sdwwf\/ odkU&mwGif EdkifiHa&;vkyfaeorQ tcspfppfudk pGefUvTwf&rnf/ tcspfppfudk
,lrdvQif EdkifiHa&; vGwfvyfpGmrvkyfEdkifatmif aESmifBudK;trsKd;rsKd; ay:vdrhfrnf ponfjzifh
,lqwwfMuayonf/
]]aeygOD; ighom;&JU? ocifacgif;aqmifawGqdkwm rsm;aomtm;jzifh ighom;vdkyJ ynmwwf
awGcsnf;yJ r[kwfvm;/ ypönf;Opömvnf;&Sd? &G,fwl&G,fwefvnf;jzpf? tjypfvnf;
uif;pifwJU rdef;r r&EdkifMubl;vm;}}
]]tJ'g cufaeawmaygh tar? uRefawmfwkdUocifawGxJrSm udk,fwdkifynmwwf&kHrubl;?
rdbrsm;u ypönf;csrf;omwJU vlawGvnf; &Sdw,f? olwkdUESrawG? tpfrawGudk ocifawGeJU
olwkdUudk,fwdkif atmifoG,fay;w,f/ 'gayrJU rdbawGu csufcsif; ydwfypfwmyJ? ZGwf
zsufypfwmyJ/ atmifoG,fudk tdrfuarmif;xkwfwJUtxdygyJ/ NyD;awmh &Sdao;w,f?
uRefawmfwdkU ocifacgif;aqmiftcsKdUrSm rdef;r&Sdw,f/ Oyrm udkBuD;EkvdkU uRefawmfwkdU
ac:MuwJU ocifEkrSm rjr&DqdkwJU ZeD;&Sdw,f/ tJ'D ocifacgif;aqmif&JUZeD; rjr&Dvkd
ocifuawmfawGuvnf; olwdkUESifheD;pyfwJU rdef;uav;awG orD;&SifawGudk ocifawGudk
rBudKufzkdU? ocifawGeJU ray;pm;zkdU avQmuf0g'jzefUaeMuw,f/ ocifEdkifiHa&;orm;udk
,l&if taetxdkifvnf; qif;&Jw,f? pdwfvnf; qif;&Jw,fwJU/ 'Dawmh uRefawmfwkdU
wpfawGrSm ypönf;&Sd &G,fwl&G,fwefjzpfNyD; tjypfuif;pifwJUrdef;r &zdkUqdkwm rvG,fulbl;
tar&JU}}
]]tarawGUxm;wJU uav;ruawmh ighom; ocifacgif;aqmifjzpfcJUwJUtwGuf y,frSm
r[kwfygbl;/ 'gayrJU &efukefoGm;NyD; ocifEdkifiHa&;vkyfae&rSm r[kwfbl;? 'DrSmyJ ae&rSmyJ/
ocifvkyfcsifvnf; 'DrSmyJ vkyf&kHyJ/ b,fhES,fvJ? ighom; oabmrusbl;vm;}}
uRefawmfum; &kwfw&uf tajzray;Edkif/ tawmfMumrS-
]]pOf;pm;ao;wmaygh tar&,f/ uRefawmfawGUxm;wJU orD;BuD;a&m? orD;uav;a&m?
tarawGUxm;wJU rdef;uav;a&m? NyD;awmh}}
- 281 -
odef;azNrifh
uRefawmhfpdwfxJrSm rjrrSDay:vmonf/ tarhtm; jzpforQ zGifhajymjycsifonf/ odkUaomf
b,fvdktajctaeaMumifhjzpfjzpf vif&Sdr,m;ESifh usL;vGefrdjcif;onf tvGef&kyfqdk;aom
udpöjzpfojzifh tarhudkyif ajymrjy&Jatmifjzpfae\/ taronf cPrQ apmifhaeNyD;aemuf-
]]NyD;awmh aemufwpfa,muf&Sdao;ovm;? tarhudk tukefajymjyygOD; om;&,f? a&G;Edkif
wmaygh}}
tenf;tusOf; ajymoifhoavmuf ajymjyrSawmfrnf[k uRefawmf oabm&jyefavonf/
]][kwfw,f? aemufwpfa,muf&Sdao;w,f/ olu ypönf;vnf;&Sdw,f? &kyfvnf;acsmw,f?
udk,fydkiftvkyfudk OD;pD;NyD;vkyfaewJU rdef;rtmZmenfjzpfw,f/ uRefawmfhxuf touf
enf;enf;BuD;w,f/ uRefawmfhudk odyfcspfw,f/ uRefawmfbmvkyfvkyf tm;ay;rSmyJ?
axmufcHrSmyJ/ uRefawmfvkyfcsifwJU EdkifiHa&;rSmvnf; enf;enf;rS aESmifh,SufrSm r[kwfbl;}}
]]'gjzifh aumif;om;yJ? tJ'gudkyJ ,laygh om;&,f/ tarhoabmuawmh ighom; EdkifiHa&;
rvkyfbJ raeEdkifbl;qdkvnf; rwm;ygbl;? ighom;pdwfcsrf;omzkdUom vdkw,f/ 'gayrJU
EdkifiHa&;vkyfOD;awmh? rdef;r&Sdwm aumif;w,fxifw,f/ iJUp&mnSmp&m&Sdawmh odyf r&rf;bl;
ayghuG,f/ tvGeftuRH rjzpfbl;/ NyD;awmh rdef;r&Sdawmh ighom;udk jyKpkapmifha&SmufrSmaygh/
xrif;tcsdefrSefpm;? tdrftcsdefwefjyefa&muf? taerSeftpm;rSefqkdawmh aumif;w,f/ uJ
tJ'D rif;ajymwJU rdef;rudk ,lcsif,l}}
uRefawmfonf pdwf&Iyf&Iyfjzifh acgif;udkcgonf/ oufjyif;wpfcsuf csvkdufNyD;aemuf-
]]'gvnf; pOf;pm;OD;rSyJ tar&JU}}
]]bmaMumifhvJ}}
uRefawmf tarhudk taMumif;pkH jyefrajymcsif? rajym&J/ ajymOD;awmh taru qlyl
Budrf;armif;rnfr[kwf/ tNrJwrf; cGifhvTwfwwfaom taronf onftjypfudkvnf;
cGifhvTwfrnfjzpf\/ odkUaomf uRefawmfum; vif&Sdr,m;wpfa,muf\ tdwfaqmif vifi,f
jzpfaeay&m tarhudkyif &Sufae\/ tar pdwfraumif;jzpfoGm;rnfudkvnf; pdk;&drf\/
]]Zmwf&IyfBuD;yg tar&,f? rMum;csifygeJUawmh}}
- 282 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfhtoHrSm idkoHygvm\/ uRefawmfhrsufESmrSmvnf; idkrJUrJUjzpfvm[ef&Sd\/
]][if rif;[muvnf; Zmwf&IyfBuD;vm; om;&,f}} [k nnf;nLvkdufNyD; aemufxyf
onfudpö rar;awmhacs/
okdUaomf onfudpöudk taru aemufxyfrar;aomfvnf; uRefawmfhrSm pdwfrat;Edkifyg/
awG;p&mawG trsKd;rsKd; ay:vmavonf/ &efukefjyefrnfvm;? tarESifhyJ awmrSm
aeawmhrnfvm;? toufarG;0rf;ausmif;rI wpfckck vkyfrnfvm;? okdUr[kwf ajcovkH;
tdrfwdkifb0ESifhyif EdkifiHa&;qufvkyfrnfvm;? rdef;r,lrnfvm; b,folUudk ,lrnfvJ/
jyóemtrsKd;rsKd; ,SOfNydKifwkd;um uRefawmfhqkH;jzwfcsufudk awmif;qdkaeavNyD/ trSefpifppf
uRefawmfhb0c&D;onf vrf;qkHvrf;cGwpfckodkU a&mufaeNyD; wpfvrf;udk jywjfywfom;om;
a&G;cs,fí &J0HUpGm csDwuf&rnfhtcsdef jzpfayonf/
a&G;cs,f&rnfum; trSefrkcsyif rvG,fulyg/ ajcovkH;tdrfwkdifb0ESifh EdkifiHa&;udk
vkyfprf;vmonfrSm tawmfMumNyD/ tawGUtBuKHrSm ql;ajimifhcvkwfwkdUjzifh jynfhaeonf/
tu,fí rjrrSD\ axmufyHUaMu;udkom r,lcJUygvQif onfhxufydkí tcuftcJawGESifh
awGUcJU&ayOD;rnf/ okdUaomf uRefawmfhvdyfjymESifh odu©mwkdUonf tdwfaqmifvifi,f
tjzpfudk pGefUvTwf&ef awmif;qdkaeonf/ xdkUaMumifh &efukefjyefí EdkifiHa&;udk
uRwfuRwfvGwfvGwf vkyfrnfqdkvQif pm;ae0wfjyóemudkyg ajz&Sif;&ayvdrhfrnf/ ,aeU
txd avQmufcJUaom b0c&D;xuf Murf;wrf;aomc&D;ESifh &ifqdkif&ayvdrhfrnf/
&efukefrjyefbJ awmrSmyJaeí taray;pm;aom rdef;r,lum at;at;ae&ef pOf;pm;
Munhfvdkufjyefonf/ xm;&mu at;at;aernfh awmifolrdef;rudk ,l? a,mu©rrdbrsm;ESifh
twlae? v,foD;,moD; aumufcH? a<u;NrDawmif;? awmolaX;uav; vkyf? awmynm&Sd
vkyf? &dk;&dk;ukyfukyfESifh aeoGm;vQif pdwf&Iyfp&m ylyifp&mr&Sd/ tcuftcJ r&Sd/ O,smOfxJ
xef;&Gufpdrf;wJESifh ae&onfxuf at;OD;rnf/ EdkifiHa&;0goem csKd;uyfaeojzifh ruif;uGm
csifvQif awme,frSm vlwGifus,f ocifacgif;aqmif vkyfEdkifao;onf/ þb0
tvm;tvmuvnf; olU[mESifhol qGJiifnSKdUaqmifjcif; &Sdayonf/ xkdUjyif tar
pdwfwdkif;usvnf; jzpfvdrhfOD;rnf/
okdUaomf þb0tvm;tvmonfvnf; uRefawmfhpdwfwdkif;us r[kwfao;/ uRefawmfhb0
arQmfrSef;csufwkdUum; awmNrdKUuav;? awm&Gmuav;wkdUESifh rqHUatmif BuD;rm;aeacsNyD/
NrdKUawmf&efukefrSm usufpm;aeMuNyD/ tESpfr&Sdonfhawm Muufqlyif rif;rlonfh tvkyfrsKd;
- 283 -
odef;azNrifh
udk auseyftm;&jcif; r&Sdawmhacs/ wdkif;ausmfjynfausmf xifay:vdkrIum; opfvGifEkysKdaom
tonf;ESvkH;wGif azsmufr&atmif pJGaeavNyD/ xkdUaMumifh þb0tvm;tvmudk
rESpfNrdKUEdkif jzpf&jyef\/ BuD;yGm;vrf;? wkd;wufa&;vrf; r&Sd[k xifaejyef\/
,wdjywfqkH;jzwf&ef b,fuMunfhMunfh rvG,fulyg/
xkdUaMumifh &efukefjyef&ef aESmifhaES;ae\/
tazaoNyD;vdkUrS rMumao;rD tarhtm; cGJxm;cJU&efrSmvnf; roifhavsmfacs/
&ufawG tawmfanmif;oGm;avNyD/
0gqdk0gacgif a&azmifazmif/
oajyuoD; a&uBuD;? xef;oD;ua<u rkd;uapG/
owif;uawmh tawmfa[mif;oGm;NyD/ &ufawG tawmfcsKdUoGm;avNyD/ okdUaomf *smref
ppf,EÅ&m;BuD;onf qdkAD,uf,leD,HwGif;odkU csif;eif;wdkufcdkufaeNyD[laom owif;um;
uRefawmfwdkU&GmodkU a&mufvmav\/ þokdU ppfyJGus,fjyefUvmjcif;rSm ppf tajctaeudk
xl;jcm;pGm ajymif;vJypfvdkufjcif;jzpfaMumif; uRefawmfonf tuJcwfrdayonf/
uRefawmfwkdUonf ppfBuD;jzpfpupí qkdAD,uf&k&Sm;\ ajcvSrf;udk apmifhMunfhaecJUMu\/
qdkAD,uf&k&Sm; vkyfykHudkifykHudk &Iwfcsaom aqmif;yg;rsm;udkvnf; zwf&\/ qkdkAD,uf&k&Sm;
vkyfykHudkifykHudk axmufcHaom aqmif;yg;rsm;udkvnf; zwf&\/ e*g;eDowif;pOfwGif
udkodef;azonf &k&Sm;ESifh*smreD wpfOD;ESifhwpfOD; rusL;ausmfa&;pmcsKyf csKyfjcif;rSm vrf;
rSefaMumif;? 4if;aemuf zifvefESifh qdkAD,uf&k&Sm;wdkU ppfjzpfaomtcg qdkAD,uf,leD,Hudk
umuG,f&ef rwdkufrjzpfojzifh &k&Sm;u wdkuf&aMumif; a&;om;cJU\/ xdkokdUaom
a&;om;csufrsKd;udk zwfxm;cJUaomaMumifh uRefawmfonf qdkAD,ufbufodkU nGwfaeNyD;
jzpfavonf/
xkdrQruao;? qdkAD,uf&k&Sm;tay:0,f apwemarwÅm ydkyGm;p&m taMumif;rsm;om
ay:vmavonf/ u&kPmoufp&mawGudkom awGUae&onf/ oli,fcsif;a[mif;? ,ck
- 284 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
a,mufzawmfjzpfaeol ocifbaz\tdrfwGif 'D;'kwf*sme,fa[mif;rsm;ESifh ocifpdk;\
]ArmhawmfvSefrl} pmtkyfudk zwfrdonf/
'D;'kwf*sme,f 1935ck? atmufwdkbmv 3 &ufaeUxkwfwGif acgif;BuD;ydkif;ü OD;bcsKdu
atmufygtwdkif; a&;om;xm;avonf/
]]&k&Sm;jynfonfvnf; tmPmydkif tkyfpdk;jcif;jzpf&um; wpfygwD
wnf;\ tkyfpdk;jcif;yif jzpfay\/ odkU&mwGif 4if;ygwDrSm qif;&Jom;
tvkyform;ygwDjzpfí wdkif;jynftwGif;ü qlBuKHedrfjrifhrxm;bJ? "e&Sif
[lírxm;bJ tkyfpdk;enf;jzpf&um; tDwvD? *smreD? wl&uDjynf
tmPmydkifenf;rsm;ESifh rsm;pGmuGmjcm;í tNrJqefUusifaom tkyfpdk;enf;
jzpf\/}}
t*FvdyfwkdUonf &k&Sm;rSmvnf; wpfygwDtmPm&Sifpepfom&Sdojzifh *smref? *syef zufqpf
wkdUESifh twlwlyifjzpfaMumif; 0g'jzefUavh&Sdavonf/ OD;bcsKd\ a&;om;csufrSm t*Fvdyf
wkdU\ 0g'jzefUcsufudk acsyvdkufovdk &Sdayonf/ emZD*smreDu qdkAD,ufe,fajrwGif;
csOf;eif;wdkufcdkufonfrSpí ppfBuD;\jzpfpOfudk MunfhrnfqdkvQifvnf; qdkAD,ufpepfESifh
zufqpftmPm&SifpepfwkdUonf vkH;0rwlbJ qefUusifbufjzpfaMumif; xif&Sm;vmcJU\/
1938ck? Edk0ifbmv 23&ufaeUwGif 'D;'kwf*sme,f acgif;BuD;ydkif;rSmvnf; atmufygtwdkif;
a&;om;xm;onfudk awGU&avonf/
]]4if;wdkUu (t*Fvdyftpdk;&ESifh tjcm;"e&Siftpdk;&rsm;u) &k&Sm;bkH0g'rSm tjcm; wdkif;jynf
rsm;udk wkdufcdkufvk,l&efBuHonfh wkdif;jynfjzpfí xdkwkdif;jynfrsm;wGif rw&m;tvkyfrsm;udk
tpOfxm0& vkyfíaeav[ef a&;om;ajymqdkavonf/ trSefrSm &k&Sm;jynfonf rnfonfh
wdkif;jynfudkrQ tEdkifrusifh/ csufudkpvdkaA;uD;,m;jynfudk *smreDu ppfwkdufvQif ckcH
umuG,frnf[k uwday;\/ odkU&mwGif ppfrjzpfíom rwdkufbJae&\/ &k&Sm;ESifh tvm;wl
uwday;aom jyifopfESifh t*FvefwkdUrSm uwdzsufum csufudkpvdkaA;uD;,m;jynfudk
opömazmufcJUavonf/ tjcm;"e&Sifwkdif;jynfrsm;rSm wdkif;jynf wpfjynfNyD;wpfjynf
aemufxyf&&ef BudK;pm;vkH;yef;í aeonfomru vuf&Sdwkdif;jynfrsm;udkvnf;
rvGwfatmif BudK;pm;tm;xkwfaeavonf/ &k&Sm;rSmrl rnfonfhwdkif;jynfudkrQ vufatmuf
cHjynftjzpfjzifh oGwfoGif;jcif; rjyK...}}
- 285 -
odef;azNrifh
ocifpdk;a&;aom ]ArmhawmfvSefa&;} pmtkyfwGif atmufygtwdkif; zwf&jyef\/
]]xdkAdkvfrSL;tzJGUonf urÇmay:wGif tESHUtjym; jzpfyGm;aeonfh
ta&;awmfykHwkdufyJGrsm;ESihf awmfvSefajymif;vJrIrsm;udk aphpyfaocsmpGm
avhvmzefwD;vmjcif;tm;jzifh vlwef;pm; trsKd;rsKd;wkdU rdrdwkdU tusKd;
twGuf wdkufcdkufaom oD;jcm;wdkufcdkufa&;rsm;ESifh jrefrmjynfBuD; vkH;0
vGwfvyfa&;twGuf wdkufcdkufa&;vkyfief;BuD;onf cJGír&atmif
taMumif;tusKd; qufpyfaeaMumif;udk vnf;aumif;? urÇmay:wGif
tESHUtjym; jzpfyGm;aeaom awmfvSef ajymif;vJrI wdkufyJGrsm;ESifh
EdkifiHcsJUpepf wdkufyJGrsm;onfvnf; tusKd;tm;jzifh xyfwlxyfrQ
jzpfaMumif;udkvnf; od&Sdem;vnfvmMuayrnf/
od&Sdem;vnfvmjcif;tm;jzifh urÇmajrrsufESmjyifwpfckvkH;onf urÇmBuD;
wpfckvkH;udk om;owf&kHozG,f tokH;jyKaeonfh urÇmh EdkifiHcsJUorm;
"e&Sifrsm; a&SUaqmifOD;pD; tBuD;tuJ vkyfí wdkufcdkufaeonfudk
awGU&ayonf/ 'kwd,wyfBuD;wGifum; ypönf;rJU vleif;jym;wkdU
ra&rwGufEdkifatmif yg0ifNyD;vQif urÇmhypönf;rJU tvkyform; wyfOD;
BuD;jzpfaom urÇmh uGefjrLepfygwDBuD;u AkdvfrSL;vkyfí wdkufaeonfudk
awGU&ayonf/
,cktcg &k&Sm;jynfwGif tajcpdkufí urÇmhypönf;rJU vleif;jym;wyfBuD;\
vGwfajrmufa&; ESifhwuG wpfurÇmvkH;wGif vlvlcsif; nSOf;yef;onfh
pepf[lorQwkdUudk okwfoifNzdKcGif;a&; twGuf vkH;yef;ae&aom
wwd,ajrmuf urÇmhtvkyform;tzJGUBuD;\ vkyfief;onfum; vlwdkif;
vlwdkif;ESifh tm;vkH;wkdU tcGifhta&; wif;jynhfcHpm;a&;? vkH;0
vGwfvyfa&;? v,f,m vkyfudkif aexkdifa&;twGuf ajrESifh pm;a&;
twGuf tpm;tpm vkHavmufpGm &&Sdapa&;wkdU jzpfayonf...}}
qdkAD,uf&k&Sm;ay:wGif nGwfaeNyDjzpfaom uRefawmfhtm; xdkpmrsm;u ydkrdkí cdkifrmaom
qdkAD,ufbufom; jzpfap\/ emZDzufqpfrsm;udk rkef;wD;aeNyDjzpfaom uRefawmfhtm; ydkrdk
cdkifrmaom zufqpfqefUusifa&;orm; jzpfap\/ ocifEdkifiHa&;orm;rsm;ESifh ausmif;om;
EdkifiHa&;orm;rsm;Mum;wGif uRefawmfh&Jabmfrsm;onf uRefawmfhvkdyif jzpfMuayvdrfhrnf/
qdkAD,uf&k&Sm;xJodkU vSdrfh0ifaeaom emZD*smreD ppf,EÅ&m;BuD;udk &dkufcsKd;vdkMuayonf/
- 286 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
okdU&mwGif uRefawmfwkdUonf zufqpfqefUusifa&;ppfyJGwGif yg0ifaeaom uRefawmfwkdU\
vufawGU&efol t*Fvdyfudk rarhEdkifMuacs/ bmyJjzpfjzpf þppfBuD;twGif;wGif Armjynf
onf t*FvdyfuRefb0rS vGwfajrmuf&rnf/ ]t*Fvdyftcuf Armhtcsuf} [laom aqmifyk'f
onfom uRefawmfwkdU\vrf;nTef jzpfaeavonf/ ]e,fcsJUppfyJGBuD;udk jynfwGif;ppf
tjzpfodkU ajymif;ypf} [laom vrf;pOfudkom vkdufaeMuavonf/
uRefawmfwkdUonf ppfrsufESmESpfzuf zGihfxm;Mu\/ e,fcsJUt*Fvdyfudkvnf; qefUusif
wkdufcdkufrnf/ zufqpf *smref? *syef wkdUudkvnf; qefUusifwkdufcdkufrnf/
uRefawmfonf ppfBuD;taMumif;? urÇmhEdkifiHa&;ESifh ArmhEdkifiHa&;taMumif;rsm;udk pOf;pm;
avav? avhvmavav? &efukefjyefvdkaomqE´ tm;BuD;avav jzpfvmay\/ okdU&mwGif
b,fudpörS ,wdjywf rqkH;jzwf&ao;acs/ vrf;qkHvrf;cG a&mufaeaom uRefawmfonf
b,fvrf;vkdufrnf[k rqkH;jzwfEdkifao;bJ vrf;qkHvrf;cGrSmyif xdkifíaeavonf/ &GmrSmyif
qufaeavonf/
taronf uRefawmf &GmrSmqufaeaeonfudk oabmusvsuf&Sd\/ odkU&mwGif bmrQ
rajymbJ uRefawmfht&dyftjcnfudkom Munfhaeonf/ &efukefjyefrnfvm;? rjyefbl;vm;/
taroabmwlaom rdef;rudk ,lrnfvm;? uRefawmfawGUxm;aom rdef;rudk ,lrnfvm;/
EdkifiHa&; vkyfOD;rnfvm;? rvkyfawmhbl;vm;/ onfar;cGef;awGudk rar;awmhacs/ rvdkcsif
aomtajzudk Mum;&rSm tar pdk;&drfae[efwl\/
uRefawmf &GmodkU jyefra&mufonfrSmvnf; okH;ESpfeD;yg;&SdcJUonf/ xkdUaMumifh &efukef\
em&DoHacsmif;acgufoHESifh &Gm\ MuufwGefoH jcm;em;rIwGif t&omawGUaeonf/ "mwf
&xm;oH w*sLH;*sLH;udk rMum;&awmhbJ vSnf;0if&kH;oHESifh EGm;csLoHwkdUudk Mum;&onf
rSmvnf; MunfEl;p&mjzpf\/ ajymif;&dk;pifatmufu yavGoHonf uRefawmfh awmZmwd
"mwfcHrsm;udk jyefvnfEId;qGay;ae\/ uRefawmfwdkU&Gm\ rdk;ukyfpuf0dkif;onf ydkus,fonf/
uRefawmfwkdU&Gm\ aumif;uifjyifonf ydkí a&mifpkHawmufonf/ uRefawmfwkdU&Gmu
iSufaysmoD; ydkcsKdonf/ uRefawmfwkdU&Gmu O,smOfonf ydk yef;rsKd;opfoD;rsKd;pkHonf/
uRefawmfonf &GmrSm tdrfaygufaphvnfywf&kHru &GmeD;csKyfpyfrsm;odkUvnf; a&mufonf/
i,fi,fu a&mufzl;aom awm&yfausmif;? i,fi,fu wufzl;aom awmif? i,fi,fu
iSufypfvdkufzl;aom tif;? i,fi,fu rId&Smzl;aom awm ponfrsm;udk avQmufvnfonf/
- 287 -
odef;azNrifh
þrQom ruao;? uRefawmf\ wuúodkvfynmESifh EdkifiHa&; tawGUtBuKHrsm;aMumifh &GmrSm
a&S;u rjrifrdwm? rsufpdvQHoGm;wmawGudk ,ck jrifrdonf/ awmifolv,fvkyfwkdU\
acR;oD;acR;aygufudk jrifrdonf/ ajr&Sif\ wif;awmif;udk rsufrkef;usKd;pGmjzifh Munfhrdonf/
&Gmol tdrf&SifrwkdU\ rjynfhpkH rzlvkHaom rD;zkdacsmifudk u&kPmoufpGmjzifh Munfhrdonf/
pwD;b&m;om; paom t*FvdyfukrÜPDBuD;rsm;? ukvm;w&kwf ukefonfBuD;rsm;ESifh cspfwD;
rsm;\ uGefydkufBudK;rsm;onf awm&Gm\ vrf;BudKvrf;Mum; aemufaz;aqmif vufyHacgif;
ESifh c&rf;oD;ajcmuftdk;txd a&mufaeykHudk awGUrdonf/
trSeftm;jzifh uRefawmfh&GmESifh &Gmol&Gmom;rsm;udk topfwpfzef awGUae&jcif;rsKd;
jzpfayonf/
onftcsdefwGif pmwdkufrS pmwpfapmif a&mufvmavonf/ pmtdwfay:u vufa&;
Munfh&kHjzifh odyg\/ rjrifhOD;xHrS pm/
tHUtom;oifhaerdao;\/ rjrifhOD;ESifh tqufjywfaeonfrSm tawmfuav; MumoGm;NyD
r[kwfygvm;/ rjrifhOD;onf wuúokdvf jrefrmpmXmerSm q&mrjzpfaeavNyD/
&efukefwuúodkvf? 1941? Zlvdkifv 20/
xGef;uav;
xGef;uav;&JU aus;Zl;&Sif zcifBuD; uG,fvGeftedpöa&mufoGm;w,fvdkU
Mum;&vdkU tifrwef 0rf;enf;ygw,f/ 'gaMumifh 'Dpmudk a&;vkdufjcif;
jzpfygw,f/
xGef;uav;[m bDatatmifNyD;NyD/ ynmwwfwpfa,muf jzpfcJUNyD/
vklvm;ajrmufNyD/ 'gayrJU aus;Zl;&SifzcifBuD;udk twkHUtvSnfh aus;Zl;
rqyfvkduf&bl;/ 'g[m txl;0rf;enf;p&myJ/ 'Dawmh usef&pfcJUwJU
rdcifBuD;udk twdk;ESifh aus;Zl;qyfzkdUyJ &Sdawmhw,fvdkU jrifhBuD;xifw,f
xGef;uav;&,f/ 'DupörSmawmh jrifhBuD; 'gyJ a&;csifygw,f/
jrifhBuD;av xGef;uav;udk vkduf&Smw,f/ xGef;uav;u wrif ajc&m
azsmufxm;w,f/ wrif jrifhBuD;ESifh tqufjzwfxm;w,f xifrdNyD;
- 288 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
pdwfawmif raumif;bl;/ rMumao;cifurS xGef;uav;taMumif; tpkH
Mum;&awmhw,f/ b,folUqDu Mum;w,fxifvJ? ocifb[def;&JU
tqufa[mif;qDu Mum;&wm/
jrifhBuD; aumif;aumif;aeraumif;bl;/ q&m0efESifh ukae&w,f/
&efukef jyefa&mufa&mufcsif; vmMunfhygOD;uG,faemf/ jrifhBuD;twGuf
tdrfuav;wpfaqmif &xm;w,f/ tJ'Dtdrfvdyfpm yl;wJGydkUvdkufw,f/
aeraumif;ayr,fh ausmif;awmh rSefrSefwufaewmygyJ/ jrifhBuD;,l&wJU
Class awGu vlrsm;awmh toHus,fus,fESifh oifay;ae&w,f/ 'Dawmh
armw,f/ Next term us&ifawmh okawoebuf a&TUay;ygvkdU
q&mBuD;udk ajymr,f atmufarhwmyJ/
&efukefjyefa&mufa&mufcsif; qufqufvmMunhfaemf/
xGef;uav;&JU rdcifudkvnf; zcifBuD;uG,fvGefwJUtwGuf jrifhBuD;
0rf;enf;aMumif; ajymyg/ w&m;ESifhom azsmfajzygvdkUvnf; ajymyg/
xGef;uav;ESifh tm;vkH; usef;rmygap/ jrifhBuD; usef;rmatmif
qkawmif;yguG,f/
jrifhBuD;
rjrifhOD;\pmonf uRefawmfhxHodkU at;jraomarwÅmudk aqmif,lvmonf/ ylaEG;aom
apwemjzifh vGrf;NcKHay;onf/ vrf;qkHvrf;cGwGif EGrf;vspGm xdkifaeoltm; rwfwwfxNyD;
wpfckaomvrf;odkUvkduf&ef ac:aeonfESifhvnf; wl\/
qdkifyJ qdkifwwfonf/ xdktwGif; udkat;aiGxHrS pmwpfapmifESifh vli,facgif;aqmif
wpfa,muf uRefawmfhxHokdU a&mufvmonf/ udkat;aiGpmrSm rdwfqufpm &dk;&dk;yif
jzpfonf/
xdkvli,facgif;aqmifudk ,cifu uRefawmf rawGUzl;? rodzl;ay/ olonf ajratmuf
awmfvSefa&;vkyfief;udk vkyfaeol jzpfonf/ ]aexGef;} qkdaom olU emrnf0Sufudkom
- 289 -
odef;azNrifh
uRefawmfhtm; ay;onf/ emrnf&if;udkum; ray;acs/ uRefawmfuvnf; olUZpfjrpfudk
rpyfpkacs/ þum; vQKdU0Sufvkyfief;wGif usifhpOfwpf&yf jzpf\/
olUxHrS od&onfrSm tcsdefusaomtcg vufeufudkif ykefuefa&;vkyf&ef e,frsm;wGif
tajccHpcef;rsm; a&G;cs,fxm;&rnf/ vlpk&rnf/ tjyify r[mrdwfwpfOD;u av,mOfysHjzifh
vufeufcsay;rnfjzpf&m e,frsm;wGif vufeufcsrnfhae&mrsm; a&G;cs,f xm;&rnf
ponfjzifh jzpfavonf/
udkaexGef;um; tom;rnf;onf/ t&yftarmif;aumif;onf/ us,fjyefUaom &ifbwfESifh
cdkifcHUaom vufarmif;rsm;wGif azmif;<uaom <uufom;rsm;udk awGUjrif&ay&m um,Av
avhusifha&;orm;wpfa,muf jzpfcJU[ef&Sdonf/ toHMoZmESifhvnf; jynfhpkHol jzpf\/
]]ocifwifxGef;wkdU&Gm&JU ajrmufbuf ESpfq,fhig;rdkiftuGmavmufrSm awmaumif;aumif;
&Sdw,fr[kwfvm;}}
uRefawmfu &kwfw&uf rajzEdkif/ i,fi,fwkef;u xif;ckwform;rsm;xHrSawmh ajrmufbuf
awmeufBuD;wpfck&SdaMumif; Mum;zl;oa,mifa,mif &Sdonf/ oli,fcsif;a[mif;
a,mufzawmf ocifbaztm; aocsmatmif ac:ar;&\/
]]qnfBuD;&Gm&JU ajrmufbufrSm r[mNrdKifqdkwm&Sdw,f/ qif&dkif;awGawmif &Sdw,fvkdU
ajymo[myJ armifwif&}}
udkaexGef;\ rsufESmonf tm;wufvmonfudk azmfjyae\/ okdUaomf pum;rajymbJ
av;eufpGm awG;aeonf/ uRefawmfESifh ocifbazwkdUonf olUtm; tuJcwfMunfh
aeMuonf/
twefMumawmh ocifbazonf udkaexGef;u qdwfqdwfaejcif;udk tm;r& jzpfvm\/
]]bmvkyfzdkUvJcifAsm}}
udkaexGef;onf ocifbaz\tar;udk rajzbJ uRefawmfhudk Munfhaeonf/ ocifbaztm;
t,kHoGif;vdkU jzpfygrnfavm[k ar;vdkonfhtMunfh jzpf[efwl\/
- 290 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmf-
]]ajymomajymyg udkaexGef;/ ocifbaz[m uRefawmfholi,fcsif;t&if;vnf; jzpfw,f?
uRefawmfhESr&JU a,musmf;vnf; jzpfw,f? ocifvnf; ocifygyJ/ uRefawmfwkdU
vkyfief;twGuf pdwftcs&qkH; vlwpfa,mufjzpfw,f}}
ocifbazum; &Sufudk;&Sufuef;jzpfvmonf/ udkaexGef;onf ocifbaztm; ajcqkH;
acgif;qkH; aphaphpyfpyf tuJcwfNyD;Munhfum awGaeao;onf/
uRefawmf-
]]uRefawmfhudk,kHovdk ,kHEdkifygw,f? uRefawmfhudkr,kH&ifawmhvnf; rajymwwfbl;av}}
udkaexGef; vTwfceJ NyKH;vkdufavonf/
]]'DvdkAs ocifbaz? uRefawmfwdkU ArmhvGwfvyfa&;twGuf vufeufudkifNyD; pGefUpGefU pm;pm;
vkyf&awmhr,fhtcsdef a&mufNyD/ tJ'Dvkyfief;ESifh yufowfNyD; tJ'Dawmudk oGm;Munfh
csifw,f}}
ocifbazonf ]pdefvkdufav} [k ajymawmhrnfhtvm; udk,f[efudk 0ifhjyvdkufavonf/
]]usKyfwkdUu awmom;ayr,fh onfudpörsKd;rSm tm;udk;&ygw,fAs/ uJ vkdufjy&r,fvm;}}
udkaexGef;u tm;wuf&Tifvef;pGmjzifh-
]]tm;udk;ygw,fAsm? b,fawmhoGm;MunfhMu&if aumif;rvJ}}
]]BudKufwJUtcg oGm;MunhfEdkifw,f/ usKyfwkdU 'DuaeNyD; qnfBuD;blwmudk &xm;pD;
oGm;&r,f? qnfBuD;r,f usKyfrdwfaqGawG &Sdw,f/ tJ'D rdwfaqGawGeJU r[mNrdKifudk
oGm;Munfhr,f}}
udkaexGef;-
- 291 -
odef;azNrifh
]]olwdkUu bmvkyfovJ}}
]]usKyfvdk awmom;awGayghAs}}
]]awmom;rSef;awmh odwmayghAs/ bmtvkyftudkif vkyfpm;ovJvdkU ar;wmyg}}
]]awmifolvkyfw,f? xef;wufw,f? xif;ckwfw,f? ysm;zGyfwJUtcg...}}
]]awmfygNyD awmfygNyD? uRefawmf em;vnfygNyD/ ocifbaz olwkdUudkaum ,kH&yghrvm;}}
]],kH&wmayghAs? tpdk;&udk "m;ESihfawmif x wdkuf&JwJUvlawG? odvm;/ t0Sm t0Sm AE¨uwkdU
ta&;awmfykHwkef;u...}}
udkaexGef;onf ab;ywf0ef;usifudk ouFmruif;aom rsufvkH;rsm;jzifh vSnfhMunfh&if;-
]]em;vnfygNyD em;vnfygNyD olwkdUowÅd ,kHygw,f/ olwkdUrsKd;cspfpdwfudkvnf; ,kHygw,f/
'gayrJU}}
udkaexGef;onf toHudk wdk;wdk;av;xm;vkdufNyD; ocifbaztm; pdkufMunfh&if;-
]]'gayrJU tcktajctaerSm uRefawmfwkdU bmvkyfzkdU awmxGufMunhfw,fqdkwm olwkdUudk
todray;bJxm;zdkU vdkw,f/ aemufawmhrS today;r,f [kwfvm;}}
ocifbaz-
]]tif; [kwfom;yJ? armifwif igwkdU reufjzef oGm;r,fa[h/ rif;tarudk wkdUwpfawG
qnfBuD;tvnfoGm;&if; ysm;aumufcJUr,fvkdU ajymuGm}}
uRefawmf-
]]a<u;uav;rsm;aum awmif;p&mr&Sdbl;vm;}}
]]rif;tarrS odrSmyJ}}
- 292 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
aemufwpfaeUeHeufwGif uRefawmfwkdUonf qnfBuD;odkU rD;&xm;pD;Muavonf/ qnfBuD;
blwmESifh wpfac:avmufom a0;aomae&mwGif &Gmwpf&Gm&Sd\/ tdrfajcig;q,fxuf
ausmf[efr&Sd/ trsm;tm;jzifh refusnf;yifrsm;atmufwGif ykaeaom xef;&GufwJuav;
rsm;om jzpf\/ ywfvnfwGif qD;ql;cufrsm;jzifh pnf;&dk;umxm;avonf/ &Gm\ab;wGif
xef;awmrsm; aygvS\/
]][m ocifbazBuD; vmoa[h}} [k olUrdwfaqGwpfa,mufu olUtm; qD;BudKEIwfquf&if;
&GmwGif aMunmvkdufav&m [dktdrfonftdrfrS xGufvmEIwfqufMuavonf/
]]a[mawmh OD;bazBuD; bmvmvkyfowkH;}}
]]a[h baz wdkUtdrf 0ifygOD;uG}}
]][,f armifbazwdkUrsm; ocifjzpfaeo[m MumNyDqdk? vlujzifh ovkdygyJuvm;[if}}
olwdkUonf ocifbaztm; 0rf;omt,fvJ EIwfqufNyD; uRefawmfwkdUtm; &Tef;&Tef;pm;pm;
BuD; MunfhaeMuonf/ olwkdUacgif;xJrSm ar;vdkjref;vdkwm wpfykHwpfacgif;BuD; &SdaeMu[ef
wlonf/ tcsKdUum; ocifbaz\ em;xJodkU uyfNyD; ar;cGef;awG oGif;Muonf/
ocifbazu cyfus,fus,f cyf<um;<um; toHjzifh-
]]&efukefu {nfhonfawG ygvmo[? rif;wkdU&Gm tvnfvmMuwm}}
xdktcg &Gmol&Gmom;wkdUonf &ifoyftHUMu jzpfukefMuavonf/
]]&efukefuvmw,f? a[mawmf}}
]][,f &efukefu qdkyguvm;}}
ocifbazu uRefawmfhrSm &efukefrSvmonfqdkaomfvnf; olU&Gmom;om jzpfaMumif;?
b,folb,f0g\ om;jzpfaMumif;? olUa,mufzjzpfaMumif; pojzifh &Sif;vif;jy&avonf/
- 293 -
odef;azNrifh
&Gmv,fvrf;rSm &THUAGufawG? EGm;acs;awG? ajymif;&dk;jywfawGESifh jynfhaeavonf/
ajcmufaoGUaom vrf;ab;rS uyfí avQmufMu&onf/
rdwfaqGwpfOD;tdrfodkU 0ifMu\/ t&dyfaumif;vSaom apmif;csrf;yifBuD;atmufwGif ckH&Snf
rsm;? xef;yvyfjym; yufvufukvm;xdkifrsm; [dktdrfonftdrfrS a&TU,lvmNyD; cif;Muonf/
uRefawmfwkdU xdkifrdaomtcg rnf;wlaeaom vufzuf&nfMurf;tdk;wpfckESifh twGif;buf
rSm vufzuf&nfacs;rsm;jzifh eDusifhaeaom vufzuf&nfMurf;tdk;yef;uefrsm; a&mufvm
avonf/ wpftdrfrS yJusm;avSmfwpfyef;uef ,lvmonf/ tjcm;wpftdrfrS ajryJoD;
awmifhrsm; ,lvmonf/ a,musmf;om;rsm;u uRefawmfwkdUESifh tmvmyov’my pum;
ajymaepOf rdef;rrsm;u rD;zdkacsmif 0ifMuavonf/
ocifbaz-
]]uReffawmfwkdUtwGuf bmrS axGaxGxl;xl; vkyfraeMueJUaemf}}
&Gmom;wpfOD;-
]]txl;vkyfrae&ygbl; udk&if&m? raeUnu acs(*sD)wpfaumif&xm;vdkU wpf&GmvkH; azmjcif;
aomjcif; jzpfaeo[m}}
tjcm;wpfa,muf-
]]bazBuD;wkdUawmh pm;&uHBuKHvkdU rkwfqdwfysm;pJGwmyJ? wkdUtdrfrSm ,kefuifwpfaumifawmif
&Sdao;o[}}
xdkUaemuf uRefawmfwkdUonf trJvdkufjcif; taMumif;rsm;udk ajymqdkaeMuavonf/
udkaexGef;onf trJvdkufjcif;ü rsm;pGm pdwf0ifpm;[ef? 0goemyg[ef jyvkduf\/ awmxJ
oGm;Munhf&ef taMumif;jyaumif;oGm;atmif [efaqmifjyjcif;avm? wu,f 0goemygav
oavm/ uRefawmfudk,fwdkifyif cJGjcm;í rodEdkifacs/
vli,fwpfa,mufonf cyfokwfokwf 0ifvmonf/ ykqdk;wdkwkd0wfxm;NyD; tusÐryg/
olUyckH;rSm uRJyckH;vdk tom;rmaygufaeonf/ &ifbwfESifh ajcovkH;rsm;rSm tpif;pif;ESifh
- 294 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
&S&mrsm; jynfhaeonf/ olonf uRefawmfwkdUpum;0dkif;rSm rxdkifbJ cyfvSrf;vSrf;rS
a,mifayayvkyfae\/
uRefawmfwkdU\ tdrfh&Sif rdwfaqGonf olUtm; jrifaomtcg-
]]yifay:usuav;rsm; &OD;rvm;a[h}}
]]&awmh&r,f OD;av;}}
]]ayghovm;}}
vli,fu acgif;ndwfjyvdkufonf/
]]at; 'Dtcsdefawmh ayghrSmayghuGm? ocifbaz vkyfrvm;}}
ocifbazonf uRefawmfwkdUbufodkU rcsKdrcsOfrsufESmESifh Munhfvkduf\/ olonf
uRefawmfwkdUaMumifh tm;wkHUtm;em jzpfae[efwlonf/ xkdUaMumifh udkaexGef;u-
]]vkyfyg? uRefawmfwkdUvnf; csKd;wnfatmif raomufayr,fh yifay:usawmh BudKufygw,f}}
tdrfh&Sif-
]]uHxdkuf? oGm;uGm? wpfvkH;avmuf ,lcJUyg? opfacgufrygwJUtdk;udk ,lcJUa[h}}
xkdvli,f xGufoGm;avonf/
uRefawmf-
]]olu xef;wuform;aemf? yckH;rSmvnf; uRJyckH;xvkdU? &ifbwfrSmvnf; 'GwfwufaewmyJ}}
pum;onf xef;wuform;rsm;xHodkU a&mufoGm;avonf/ xef;wuform;rsm; qif;&J
yifyef;ykHrsm;/
tdrfh&SifrdwfaqG-
- 295 -
odef;azNrifh
]]xef;orm;rSm xef;ajimifhpl;vkdU vufaygufwmu ydkqdk;w,f/ reuftdyf&mux&if rsufESm
awmif opfvkdUr&bl;}}
yifay:usudk apmifhaepOf tdrfh&Sifonf pyg;ykwfxJwGif xdk;jrKyfxm;aom t&ufykvif;udk
qJGxkwfvmonf/ vufzuf&nfacs;rsm;jzifh eDMuifhaeaom vufzuf&nfMurf; yef;uef
rsm;wGif avmif;xnfhNyD; uRefawmfwkdUtm; cGufvSnfh\/ ocifbazESifh udkaexGef;wkdUum;
aomufwwfolrsm; jzpfMu\/ okdUaomf t&ufrSm rsm;pGmjyif;ojzifh rsufpdrSdwfNyD; armhcs
vdkufMu\/ NyD;aemuf twefMumatmifyif rsufESm&IHUaeMuonf/ uRefawmfuawmh
aomufwwfolr[kwfojzifh &GHUae\/ wpfusKdufESpfusKduf prf;Munfhvdkufaomtcg
tmacgifrD;avmifovm; atmufarh&onf/ a&SUrqufbJ t&ufcGufudk csxm;vdkuf
aomtcg tdrfh&Sifonf qD;oD;ajcmufrsm;udk ,lay;NyD;-
]]qD;oD;udk jrnf;&w,f? usKyfwkdUt&ufeJU qD;oD;[m tifrwefzufrdw,f}}
ocifbazwkdUvnf; qD;oD;udk aumufpm;aeMuonf/ uRefawmfonf qD;oD;jrnf;í
wpfcGufukefatmif renf;BuD; aomuf,l&avonf/
xrif;pm;NyD;aomtcg uRefawmfwkdU awmodkU oGm;Muavonf/
&GmrSxGufvQifxGufcsif; ,mcif;rsm;udk jzwf&onf/
ajryJcif;rSm tpdrf;qkH;jzpfí aumfaZmpdrf;BuD; zdwfzdwfawmufovdk aeonf/ ESrf;cif;rsm;rSm
toD;tyGifh waxmifaxmif wvIyfvIyfjzifh yvTm;aysmfjrL;aeMuonf/ ajymif;cif;rsm;um;
jrif;ay:uvludkyif uG,fxm;Edkifavmufatmif jrifhNyD; ajcwpfvSrf; 0ifrdonfqdkvQifyif
vlvkH;aysmufEdkifonftxd pnfum;aeayonf/
,mawmwpfawmvQif xef;yiftkyfwpftkyfpD &Sdonf/ NcHpnf;&kd;rSmvnf; xef;yifrsm;
pdkufxm;Muonf/ aemufawmh uRefawmfwkdUonf xef;awmBuD;wpfckxJodkU 0ifMu&\/
xef;wuform;\ wJrsm;rS acG;awGu a[mifMuonf/
uRefawmfwkdUokH;a,muftjyif tdrfh&SifESifh tjcm;&Gmom;wpfOD; vkdufygvmcJUonf/ tdrfh&Sif
onf wlrD;aoewfwpfvufudk udkifaqmifvm\/ tjcm;&Gmom;xHwGifum; avmufav;
wpfck? olUykqkd;cg;ykHxJrSm avmufpmvkH;? olUcg;Mum;rSm "m;armufwpfvuf/ olwkdU
- 296 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ESpfa,mufu a&SUaqmifí oGm;MuNyD; uRefawmfESifh udkaexGef;wdkUu aemufqkH;rS pum;
wajymajymESifh vdkufcJU Muonf/ ocifbazum; a&SUtpkESifh aemuftpkMum;rS/
xef;yiftcsKdUwGif avSum;axmifxm;onf/ wpfae&mwGif xef;orm;wpfOD;onf xef;oD;
cdkifESifh xef;vkH; wtkef;tkef;&dkufaeonfudk awGU&onf/ tjcm;wpfae&mwGif xef;yiftkdBuD;
wpfyif&Sd&m opfawmufiSufu wa'gufa'guf acgufaeonf/ xef;awmBuD; qkH;cgeD;odkU
a&mufaomtcg Muufwla&G;awG wpftkyfBuD; ysHoGm;onfudk jrifvkduf&\/
xef;awmrS xGufaomtcg oJjyifacsmif;wpfckodkU a&mufMuonf/ oJjyifacsmif;tvkduf
avQmufoGm;NyD;aemuf twefMumvQif acsmif;urf;ay:odkU wufMu&\/
qD;? cH? awmpy,f? oeyfcg; csKHykwfuav;rsm;ESifh awmAsKwfuav;? [dkem;onfem;rSm
waZmif;ql;csKHrsm;/
xdk awmAsKwfuav;wGif opfikwftrsm;tjym; awGU&onf/ wpfae&mwGif 'l;qpfxd
avmufom jrifhaom ql;pnf;&kd;uav; wm;xm;onf/ &Gmom;rsm; ,kefajcmufNyD; zrf;aom
pnf;&kd;uav; jzpfonf/
a&SUuoGm;aeaom &Gmom;rsm;onf a&SUodkU awmfawmfa&mufaeNyD; uRefawmfwkdUrSm rDatmif
ravQmufEdkifojzifh olwkdUu apmifhaeMuonf/
jymykHuav;rsm;udk awGU&ojzifh uRefawmfu olwkdUtm; vSrf;ar;vkdufonf/
]]jymykHawGAs? b,folawG rD;&IdUxm;ygvdrhf}}
]]n awmvdkufwJUvlawG rdD;zdkMuwmeJU wlygw,fAsm}}
udkaexGef;u vSrf;ar;jyefonf/
]]'Dvdk awmAsKwfrsKd; a&SUrSm &Sdao;vm;AsKdU}}
]]&Sdwmaygh? a&SUuawmtkyfvGef&if awGUOD;r,f}}
- 297 -
odef;azNrifh
udkaexGef;u uRefawmfhtm; wkd;wdk;-
]]tJ'Dvdk awmtkyftv,fu awmAsKwfrsKd;[m udk,fwkdUvkyfief;twGuf taumif;qkH;
ae&maygh}}
awmAsKwfuav;udk vGefaomtcg '[wfyif? oef;yif? zefcg;yif? uaygif;yif paom
ttyifBuD;rsm; rsm;írsm;ívmonf/ csKd;? cg? bkwfESifh tjcm;iSufrsm;pGm\ toHudk
Mum;&avonf/
wpfckaom csKd;uloHudk eD;uyfpGm Mum;vkduf&avonf/ uRefawmfonf awm\
MunfEl;zG,f aumif;vSaom obm0udk t&omcHae\/ avmufav;ESifh &Gmom;onf
csKd;uloHvmonf[k xif&aom opfyifatmufodkU ajczsm;axmufí uyfvkduf\/ NyD;awmh
av;jzifh ypfcsvdkuf&m csKd;uav; usvmavonf/ ]*D;} ]*D;} ceJ atmfjrnfNyD;
cgwpfaumifonf tjcm;tyifwpfyifrS xdk;wufysHoef;NyD; oGm;avonf/ usvmaom
csKd;uav;um; csKd;vif;jym? pm;&ufp&mr&Sdatmif vSyaom iSufi,fuav;aywnf;/
awmonf wpfpwpfp eufvm\/ &moDOwkrSmvnf; ajymif;vmonf[k xif&onf/
pdrhfat;aeonf/ oajy? anmif? anmifoajy? tifMuif;? ozef; paom tyifBuD;rsm;rSm
tjcm;tyifrsm;udk rkd;NyD;aeMuonf/ yifpnfyifvkH;BuD;rsm;rSm vlokH;av;a,muf
vufqufí zufavmufonf/ tayG;BuD;rsm;rSmvnf; qifOD;uif;rsm;ESifh wl\/ EG,fyif
trsKd;rsKd;onf enf;trsKd;rsKd;jzifh EG,fwufaeMuonf/ tcsKdUrSm qifESmarmif;BuD;rsm;xuf
wwfao;onf/ tcsKdUrSm EG,frsKd;tppfjzpfí tcsKdUrSmum; EG,frsKd;r[kwfaomfvnf;
tvif;a&mifqDodkU vkwuf&if; yifpnfrSm xGm;rvmawmhbJ &Snfvsm;xGufum EG,fjzpfvm
Muavonf/
a&SUuoGm;aeMuaom &Gmom;rsm;rSm awmeufav? ydkjrefavjzpfvmí uRefawmfwkdUu
ydkaES;vmonf[k xif&avonf/ olwkdUtm; rsufjcnfrjywfatmif tawmfyif cJcJ,Of;,Of;
vkdufae&onf/ vrf;puav;rsm;vnf; aysmufaysmufoGm;\/
uRefawmfhrSm pum;rajymEdkifawmhacs/ xkdUaMumifh awG;awmjcif;udk ydkvkyf\/ awmeufBuD;
tv,faumifwGif av,mOfysHuGif;BuD; aqmufMunfhonf/ vufeufawG aumif;uifrS
usvmonf/ awmeufxJrSm vufeufudkifwkdufyJG twwfynm avhusifhMuonf/ awmxJrS
xGufNyD; t*FvdyfppfwyfawGudk tvpf0ifpD;Muonf/
- 298 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkaexGef;rSm uRefawmfhxuf Avaumif;aomfvnf; uRefawmfhavmuf tarmrcHEdkifonfudk
awGU&\/ olonf a[m[Jvkdufum aemufqkH;usef&pfcJU\/
]]AsKdUq&mawG? 'DawmtkyfxJu b,fawmhxGufrSmvJ}}
]]wpfatmifhavmufae xGuf&awmhrSmaygh}}
]]cifAsm;wkdU wpfatmifhu wpfoufwmavmuf Mumw,fAs}}
a&SUuvlrsm;u aES;aES;avQmufMuonf/ prf;acsmif;wpfckodkU a&mufvmaomtcg
&Gmom;rsm;onf wpfpkHwpf&mudk EIwfrS&GwfzwfNyD; a&0ifaomufMu\/ udkaexGef;um;
iSufzsm;aMumufonf[kqdkum a&raomufbJaeav&m-
]]aomufomaomufygAs/ 'Da&[m ewfa&pifyg? bmrS ab;Oy'fr&Sdygbl;? t&SifBuD;udk
wdkifwnfaomuf&w,f}}
armaeaom udkaexGef;onf a&udkvnf; aomufcsifonf/ a&m*gb,udkvnf; aMumuf
onf/ ewfudkvnf; rwdkifwnfcsif/
uRefawmfh-
]]uJ &JabmfBuD;? aomufomaomufygAs? ,kH,kHMunfMunfeJU wdkifwnf aomufayghAs}}
uRefawmfonf ]]t&SifBuD;? a&m*gwpfckckjzpfvnf; aq;uk,lygrnf? a&udk aomufyg&ap}}
[k udkaexGef;Mum;avmuf&kHom a&&GwfNyD; aomufvkduf\/ onfawmhrS udkaexGef;vnf;
NyKH;vmEdkifNyD; a&aomufavonf/
xdkUaemuf em&D0ufcefU qufavQmufMu&jyefonf/
wjznf;jznf; opfyifBuD;rsm; enf;enf;vmNyD; awmrSm yg;oGm;onf/
- 299 -
odef;azNrifh
bGm;ceJqdkovdk ajymifwvif;jzpfaeaom ausmufp&pfukef;wpfckrSm uRefawmfwkdUa&SUwGif
a&mufaeavonf/ ausmufp&pfukef;ay:wGif wJysufwpfck &Sd\/ awmeufxJwGif
pdwftdkufaevdk jzpfaecJUaom uRefawmfwkdUonf aysmfjrL;oGm;Mu\/
ausmufp&pfukef;ay:odkU wufMu&onf/ ukef;\wpfzufwGif acsmif;wpfck&Sdonf/
ausmufp&pfukef;ESifh acsmif;urf;yg;rsm;onf rJGjyma&mifaygufaeonf/ acsmif;\tauGUwGif
acsmufwpfck&SdNyD; a&pyfudk jrif&onf/ acsmif;\ [dkrSmbufurf;wGif pdrf;pdkaeaom
csKHykwfrsm;onf awmAsKwfuav;ESifh qufoGm;onf/ awmAsKwf\ [dkbufwGifum;
awmtkyfwpfck pjyefavonf/ trSefrSm cyfa0;a0;odkU vSrf;arQmfMunhfvdkufygu t&yf
&SpfrsufESmpvkH; ndKUndKUpdrf;pdrf; awmtkyfawmwef;rsm;udkom jrif&avonf/
ocifbaz? udkaexGef;ESifh uRefawmfwkdUu ausmufp&pfukef;xdyf wJysufuav;teD;wGif
pdrfajyeajy xdkifaeMu\/ &Gmom;ESpfa,mufum; rwfwwf&yf&if;yif [dk[dkonfonf
MunfhaeMuonf/ twefMumawmh olwkdUu uRefawmfwdkUtm;-
]]uJ vm? [dkawmAsKwfxJ oGm;&atmif}}
]]uRefawmfwdkU 'DuyJ apmifhr,fAsm}}
]]tJ'D awmAsKwfxJrSm om;aumif&rSm udk&ifwkdU&JU? awmfawmfae 'Dacsmif;udk olwkdU
a&aomufqif;r,f/ awmAsKwfxJu acsmif;NyD; ypf&r,f}}
udkaexGef;-
]]cifAsm;wkdUyJ oGm;ypfMuygAsm? ocifbaz olwkdUeJU vdkufOD;rvm;}}
]]vdkufr,fav}}
ocifbazum; vkduf&ef rwfwwfxvkdufavonf/
&Gmom;wpfOD;-
- 300 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]cifAsm;wkdU ae&pf&ifvnf; 'Dem;rSm rxdkifeJUAs? a[mh[dk csKHem; cyfuG,fuG,frSm xdkifyg/
vl&dyfvljcnf rjyeJUAs? om;aumifawG aMumufukefvdrhfr,f}}
olwkdU oGm;Muavonf/
udkaexGef;u vSrf;NyD;-
]]om;aumifr&csif aeyapAsm? odyfawmh aerapmif;apeJU}}
uRefawmfESifh udkaexGef;wkdUonf &Gmom;rsm; nTefjycJUonfhtwdkif; csKHykwfwpfckteD;
acsmifcdkí xdkifMuonf/
uRefawmf-
]]pdwfwdkif;usae&myJ}}
]]av,mOfysHuaeNyD; 'Dae&mjrifatmif b,fvkdkvkyfrSmvJ}}
]]aeUcif;rSm t&yfav;rsufESm&Sd opfyifav;yifrSm tvHjzLvTifh&r,f? nrSm rD;zdkav;zdk
zdk&r,f}}
uRefawmfh&ifum; w'dwf'dwfckefae\/ wdkif;jynftwGuf wu,fhpGefUpm;cef; r[kwfygvm;/
udkaexGef;-
]]&JabmfwifxGef;[m 'Dae&mudk wm0ef,l&vdrhfr,f/ A[dku owfrSwfay;wJU tcsdefusawmh
'Dae&mrSm aeUa&mna&m okH;&ufavmuf vmapmifh&vdrhfr,f}}
]]na&m [kwfvm;}}
uRefawmfonf om;&Jwd&pämefrsm;udk oGm;pOf;pm;vkdufavonf/
- 301 -
odef;azNrifh
]][kwfw,f? na&m apmifh&rSmyJ/ NyD;awmh csay;wJU vufeufawGudk pepfwus
odrf;qnf;zdkU wm0ef,l&r,f/ 'Da'ou vl&oavmufvnf; pkxm;NyD; ppfa&;ynm
ay;&r,f/ ppfa&;ynmay;zdkUuawmh vloyfoyfvTwf&r,f/ b,fhES,fvJ wm0ef ,lEdkifygh
rvm;}}
uRefawmfum; xckefavmufatmif pdwftm;xufoefaeonf/
]],lrSmaygh &JabmfBuD;&JU? b,fawmhavmuf pvkyfrSmvJ}}
]]tcsdefuawmh ppftajctaevnf; apmifh&OD;r,f? tMurf;zsif;tm;jzifhawmh ta&SUbufrSm
ppfjzpfwJUtcsdefrSm pMu&rSmyJ}}
]]uRefawmfu uRefawmfh&GmuyJaeNyD; apmifh&rSmvm;? &efukefjyef&OD;rSmvm;}}
]]&efukefjyefzkdU vdkOD;r,f/ [dkrSmrS aemufqkH;tajctaeudk od&rSmyJ/ b,ftcsdef 'DudkvmzkdU
b,fvdkpnf;&kH;zdkU qdkwmvnf; A[dku nTefMum;vdrfhr,f}}
]]cifAsm; &efukefjyefroGm;ao;bl;vm;}}
]]rjyefao;bl;? rdk;ukwfbuf oGm;&OD;r,f/ &Jabmfodxm;zkdUu jrefrmjynfwpfjynfvkH;
'Dpcef;rsKd; &Spfae&mxufrenf; &Sdxm;zkdU tpDtpOf&Sdw,f}}
]]rdk;ukwfrSm tiftm;awmifh&JUvm;}}
]]ta&;awmfykH wyfom;aumif;awG &Sdygw,f/ uJ uJ vQKdU0Sufa&;udpöqdkwm tao;pdwfawG
rajym&bl;? udk,f'Davmufajymwmawmif vGefvSNyD/ b,folb,f0g bmvkyfw,fqdkwm
rodcsifeJU}}
uRefawmfu auseyfpGmjzifh-
]][kwfygw,f? uRefawmf 'Dpnf;urf;udk vufcHygw,f}}
- 302 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xdkcPü 'kef;ceJ wlrD;aoewfoHudk Mum;vkduf&avonf/ tdk;xJ aAsmufxnfhcJGonfh
toHrsKd; jzpfonf/
uRefawmfwkdUonf twefMumatmifyif aoewfoHvm&mqDodkU ai;arQmfMunfhaeMuonf/
iSufawG vefUzsyfysHajy;onfrSvJGí bmrQ vIyfvIyf&Sm;&Sm; r&Sd/
aeonf vsifjrefpGm usqif;vsuf&Sdonf[k xif&\/ aejcnfrsm;onf wjznf;jznf;
azsmhvmonf/ aumif;uifwGif vSyaom wdrfwkdufrsm;rSm avaumif;aumif; &Gufwdkuf
ovdk oGm;aeMuonf/
udkaexGef;-
]]'Dae&mrSm oJqyfjymxGufw,feJUwlw,f}}
]]wlwmyJ}}
]]'DvlawG jyefac:Mu&if raumif;bl;vm;? aer0ifcif awmeufxJu xGufEdkifatmif
jyef&r,f}}
]]cPapmifhMunfhao;wmayghAsm? ppftajctaeudk cifAsm; b,fvkdxifovJ? ta&SUbuf
ul;rvmao;bl;vm;}}
]]udk,fvnf; owif;pmrzwf&wm MumNyD/ ul;awmhvmrSmyJ/ aES;aES;vm;? jrefjrefvm;?
udk,fawmh rodbl;/ &JabmfwifxGef;uaum b,fvkdxifovJ}}
]]uRefawmf aemufqkH;od&wJU owif;uawmh tar&duefjynfaxmifpktpdk;&u olwkdU
ul;oef;a&mif;0,fa&; a&aMumif;vrf;rsm;udk umuG,fzkdUta&; tifrwefBuD;w,fqdkNyD;
a&wyfawG csJUaew,f/ tdkufpvefwkdU? *&D;efvefwdkUudk odrf;ydkufvkdufw,f/ b&DbD,H
uRef;pkudkvnf; t*FvdyfqDu iSm;,lvkdufw,f/ ypdzdwfork'´&m[mvnf; tar&duef&JU
toufaoG;aMumozG,f ta&;BuD;owJU/ aemufNyD;awmh Oa&mywkdufrSm &SdaeMuwJU
*syefawG[m *syefjynfudk jyefukefMuNyDwJU}}
udkaexGef;onf cg;aumhvufqefUNyD; tanmif;ajz&if;-
- 303 -
odef;azNrifh
]]tif; 'Dvdkqdk&ifawmh ta&SUbuf ppful;vmawmhrSmyJ/ t*Fvdyfe,fcsJU jcaoFhBuD; wGif;xJ
usawmhr,f? jyefrwufEdkifatmif udk,fwkdUu tpGrf;ukef BudK;pm;&awmhr,f}}
uRefawmfum; bmrQrajymbJ ausmufp&pfcJuav;rsm;udk edrfh&modkU vSdrfhcs&if; pOf;pm;
aeavonf/ ppfBuD;om jrefjref ta&SUbufodkU ul;vmapcsifawmhonf/ uRefawmfwkdUonf
ppf\ Oyg'ftEÅ&,frsm;udk awG;awmpdk;&drfjcif; r&Sdawmhacs/ pdk;&drfaeívnf; rNyD;/
ppfBuD;udk rvkdcsifOD;awmh? wm;qD;í &awmhrnfr[kwf/ ta&SUbufodkU jrefjreful;NyD;
]t*Fvdyftcuf Armhtcsuf} [laom a<u;aMumfoHESihftnD t*Fvdyftpdk;&tm; jrefjref
xcs&efom pdwfapmaeMuavonf/ rSefovm;? rSm;ovm; [lívnf; jyefvnfqifjcifjcif;
rjyKawmhacs/
udkaexGef;onfuRefawmfhuJUodkUyif ausmufp&pfcJuav;rsm;udk edrfh&modkU vSdrfhcs&if;-
]]tif; *syefay;wJUvufeufeJU udk,fwkdUu t*Fvdyfudkxcs? *syefu ArmjynfxJ r0ifcif
udk,fwkdUu OD;atmif csESifh&r,f/ NyD;awmh vGwfvyfaom Armjynftjzpf aMunm&r,f/
*syefeJU pmcsKyfr,f/ t*Fvdyfvnf; wkdUjynfxJu xGufajy;? *syef uvnf; wkdUjynfxJ
r0ifEdkif? b,favmufaumif;wJU aoe*FAsL[mvJ pOf;pm;Munfhprf;/ wu,fqdkawmh 'D
csufaumif;[m tESpfwpf&mrSm wpfcgay:zkdUawmif cJ,Of;wJU csufrsKd;yJ}}
]]'gxufaeprf;ygOD; &JabmfBuD;&JU? uRefawmfwdkUudk ckvdk ulnD&wJUtwGuf *syefrSm bm
tusKd;tjrwf &SdovJ}}
]]tdk ar;rSar;ygav udk,fhvl&,f/ olUt"du&efol t*Fvdyfudk udk,fwkdUu xkd;ESufw,f
qdkwm[m olUtzdkU tBuD;qkH;aom tjrwfaygh/ udk,fwkdUuvnf; vGwfvyfa&;twGuf
*syefudk tenf;tusOf;awmh ul&rSmaygh/ 'gawGu vGwfvyfa&;aMunmNyD; pmcsKyfeJU
vkyf&r,fh udpöawGygav? ck ta&;BuD;wmu udk,fwdkUwpfawG vufeuf&zkdUeJU t*Fvdyfudk
xcszdkUyJ/ aemufudpö aemufawmh &Sif;rSmaygh}}
uRefawmfonf ,cifu zufqpf*syefudk t*Fvdyfe,fcsJUESifh twlwlyif rkef;wD;\/
qefUusif\/ ,ckawmh *syefESihfaygif;NyD; t*Fvdyfudk vufeufpJGudkifNyD; wkduf&ef
,kHMunfoGm;NyD jzpf&um; *syeftm; owdBuD;pGmESifh apmifhMunfh&rnfh ,m,DrdwfaqG tjzpf
jzifh trkef;avsmhqif;oGm;avonf/
- 304 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkaexGef;onf rwfwwfxvkdufNyD;-
]]uJ jyefMurSyJ? olwkdUudk atmfac:prf;yg &JabmfwifxGef;&m}}
olwkdUtm; atmfac:&ef uRefawmfu [efjyifaepOfyif olwkdUvmaeMuonfudk jrif&
avonf/
]]a[m jyefvmMuygNyDAs}}
]]tif; [kwfom;yJ}}
]]okH;a,mufpvkH; xrf;ydk;awGeJU bmawGxrf;vmovJ? Munfhprf; Munfhprf;}}
]][kwfw,f? xrf;vmvdkufMuwm om;aumifudk zsufNyD; xrf;vmMuwmeJU wlw,f}}
olwkdUonf orifwpfaumif&NyD; aygifrsm;? &iftkyfrsm;ESifh 0rf;wGif;om;rsm;udk zsufNyD;
okH;a,mufcJGvsuf xrf;vmMujcif; jzpfavonf/
tjyefwGif olwkdUrSm txrf;udk,fpD ygMuaomfvnf; uRefawmfwkdUxuf vsifjrefpGm
avQmufEdkifMuonf/ txrf;ygí ydkjrefavovm;[kyif atmufarh&\/
xef;awmxJ jyefa&mufaomtcg arSmif&DavNyD/ ,mcif;jyifrsm;udk jzwf&aomtcg vkH;vkH;
arSmifavNyD/
&Gma&mufvQif orifom;udk trsKd;rsKd;csufjyKwfNyD; &Gmol&Gmom;rsm;pGmESifhtwl aysmfyg;pGm
pm;aomufMuavonf/
aemufaeUeHeufwGifum; qnfBuD;rSaeNyD; uRefawmfwkdU &GmodkU jyefcJUMuavonf/
xdkaeUwGifyif uRefawmfhemrnfESifh aiG30- pmwdkufrS a&mufvmavonf/ rjrifhOD;u
uRefawmfhtazromtwGuf tulaiGydkUvkdufjcif; jzpfayownf;/
- 305 -
odef;azNrifh
rjrifhOD;u onfvkd apwemjyvdkufojzifh uRefawmfhpdwfrSm tawmfxdcdkufoGm;onf/
at;twlyltrQ 'ku©a0cHvdkwJU rdwfaqGppfyguvm;[k atmufarhrdonf/ rjrifhOD;
cHpm;ae&aom a&m*gonf wDbDtqkwfemr[kwfygapESifh[kvnf; qkawmif;vkdufayonf/
uRefawmfu tarhtm; onftaMumif; ajymjyaomtcg ]]orD;BuD;uawmh ynm&Sdqdkawmh
odwwfwmayghuG,f}} [k rSwfcsufcsvdkuf\/ ydkUvdkufaom aiG30-jzifh tazh*ludk
ESpfwpfvufrom; NcHcwfxm;vkdufavonf/
,cktcg taronf uRefawmfha&SUa&; vkyfief;aqmifwmESifh ywfoufívnf;aumif;?
tdrfaxmifjyKa&;ESifh ywfoufívnf;aumif;? &efukefjyefa&; rjyefa&;ESifh ywfoufí
vnf;aumif; ]]ighom;aumif;r,fxifovdk MunfhvkyfawmhuG,f/ odkUayr,fh bmvkyfvkyf?
b,foGm;oGm; raumif;wmjzpf&if tarpdwfqif;&rSmyJ qdkwmom owdxm;ayawmh uG,f}}
[k ajymNyD; vGwfvyfcGifhvnf; ay;xm;onf/ oHa,mZOfBudK;ESifhvnf; csnfvTwfvkduf
avonf/ /
- 306 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
65
&ifhusufaomtcspf
uRefawmf &efukefodkU jyefa&mufaomtcg AkH;cdktkwf*luav;rsm; ydkrdkrsm;jym;vmonfudk
awGU&avonf/ jynfolUavaMumif; umuG,fa&;rif;BuD; 'D*&yfzf[efwm;onf tawmf
uav; ajcoGufaeav\/
odkUaomf uRefawmfwdkU jynfoljynfom; vltrsm;onf avaMumif;umuG,fa&;ü pdwf
odyfr0ifpm;Muacs/ aMumuf&rSef;vnf; rodMuacs/ t*Fvdyftkyfpdk;olawGu wrif
vSefUaejcif; jzpfonf[k xifolu xifMuao;onf/ ArmrSm t*FvdyfrSwpfyg; &efolr&Sd/
xdkUaMumifh rnfolurQ AkH;csvdrhfrnfr[kwf[k wD;wdk;vdkufajymolu ajymaeao;onf/
bk&ifcHa':refprpf\ tpdk;&onf ,cifbk&ifcH vufxufutwdkif;yif umuG,fa&;yk'fr
26udk wGifwGifBuD;okH;NyD; uRefawmfwdkU ociftrsm;tjym;tm; axmifoGif;aeavonf/
OD;apmonf *VKefwyf AkdvfcsKyftjzpfjzifh uRefawmfwdkU ocifrsm;tm; 0g;&if;wkwfjzifh ESdrfeif;
cJU\/ eef;&if;0efb0wGifum; 0g;&if;wkwftjyif tpdk;&,EÅ&m;\ zdESdyfa&;vufeufud&d,m
tm;vkH;ESihfvnf; zdESdyfcsKyfcs,fvsuf &Sdavonf/
OD;apmonf wpfzufwGif tpGrf;ukef zdESdyfcsKyfcs,fvsuf tjcm;wpfzufwGif rsKd;cspfEdkifiHa&;
[dwf[efBuD;atmif vkyfwwfol jzpfonf/ uRefawmf &efukefjyefa&mufcsdefü olonf
ppftNyD; jrefrmjynftm; 'kdrDeD,HvGwfvyfa&;ay;&ef awmif;qdkzkdU bdvyfodkU a&mufaeav
onf/ oloGm;cgp jrefrmhtvif;owif;pmwGif ]wpfaumif<uuf} qdkaom uavmif&Sif
wpfOD;u ]bdvyfoGm;aom OD;apmjyZmwf} [k a&;cJUavonf/ uRefawmf rzwf&ao;ojzifh
&efukefjyefa&mufa&mufcsif; &Smzwf&\/ xdkjyZmwfudk rsm;pGmESpfoufpJGvrf;NyD; a&;ol
]wpfaumif<uuf} b,folb,f0gjzpfonfudk od&efpkHprf;onf/ pkHprf;ír&acs/ uRefawmfwkdU
ocifrsm;ESifh EdkifiHa&; t,ltqcsif;wlaom pma&;q&mwpfa,muf jzpf&rnf [kum;
tuJcwfrdavonf/
- 307 -
odef;azNrifh
uRefawmf &efukefodkU jyefa&mufcsdefwGif rsm;pGmaom xdyfydkif; ocifacgif;aqmifrsm;rSm
axmifxJodkU a&mufaeMuavNyD/ ocifav;armif? ocifEk? ocifpdk;? ocifb[def;?
ocifoef;xGef;? ocifausmfpdef? ocifApdef paom acgif;aqmifrsm;? ocifatmifqef;?
ocifvSaz? udkxGef;&Sdef paom acgif;aqmifwpfydkif;rSm ajratmufvQKdU0Sufa&;pcef;odkU
a&mufola&mufNyD; EdkifiHjcm;odkU a&mufol a&mufukefMuNyD/
ocifudk,fawmfrIdif;? ocifjr? ocifwifarmifBuD; paom acgif;aqmifrsm;om axmifoGif;
tusOf;xm;jcif;vnf; rcH&? Ajratmuf vQKdU0Sufa&;vkyfief;twGuf ykef;atmif;ívnf;
rae&ao;? ajAmif twdtvif;yif wkdUArmtpnf;t&kH; vkyfief;rsm;udk vkyfaeMuavonf/
uRefawmfonf wkdUArmtpnf;t&kH; XmecsKyf&kH;cef;odkU oGm;aomtcg ocif wifarmifBuD;
tm; awGU&avonf/ wpfcgwkef;u &efukefwuúodkvfwGif avSavSmf? wif;epf(pf) upm;
emrnfBuD;cJUaom t*Fvdyfpm*kPfxl;wef;om; udkwifarmifBuD;/ zavZmjymESifh abmif;bD
jzLudk cyf<um;<um; 0wfavh&Sdaom udkwifarmifBuD;onf ,cktcg csnfvkHcsnf? yifeDtusÐ
wkdUjzifh ociftppf jzpfaeavonf/ olonf rkwfqdwfudk cPcP r&dwftm; Adkvfauudk
vnf; ydydjym;jym; NzD;rxm;Edkif/
uRefawmfhtm; ocifwifarmifBuD;u &if;&if;ESD;ESD; rod/ uRefawmfuyif uRefawmfhtaMumif;
&Sif;jyNyD; &if;ESD;atmif rdwfzGJU&avonf/ NyD;awmhrS jynfwGif;jynfy EdkifiHa&; aemufqkH;
tajctaersm;udk ar;&\/
ocifwifarmifBuD;\ ajym[efqdk[efrSm at;pufpufEdkifvSonf/ odkU&mwGif olU t,ltq
rsm;um; xl;jcm;\/
]] cktajctaerSm ta&;BuD;qHk;ppfrsufESmu *smref- qdkAD,uf ppfrsufESm jzpfw,f}}
olu *smreD-qdkAD,uf ppfyGJBuD;rsm;taMumif; ca&aphwGif;us &Sif;jyae\/
uRefawmf-
]]ta&SUbufrSm ppfBuD; b,fawmh ul;vmr,fxifovJ}}
- 308 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]rMumygbl;/ *syefa&m tar&duefa&m ppfxJ0ifMuawmhrSmyJ/ odkUayr,fh *syefzufqpfawG
udk,fwkdUjynfxJ r0ifEdkifatmif vkyf&r,f}}
]]olwkdU0ifwmudk uRefawmfwkdUvnf; rvdkvm;ygbl;? odkUayr,fh t*Fvdyfudk cszkdU olwkdUqDu
tultnD,l&rSmyJ r[kwfvm;}}
]]udk,fuawmh tJ'g rrSefbl;xifw,f/ zufqpf*syefawGudk cHcszkdUom t*FvdyfqDu
tultnD,l&r,fvkdU xifw,f}}
]]'Dvdkqdk&if uRefawmfwkdUvGwfvyfa&; b,fhES,fvkyf&rSmvJ/ ckppfBuD;twGif;rSm uRefawmf
wdkU vGwfvyfa&;udk r&&atmif wkduf,l&r,f r[kwfvm;/ ckvkyf&if vkyf? odkUr[kwf
b,fawmhrS rvkyf&awmhbl; qkdwmrsKd; r[kwfbl;vm;}}
ocifwifarmifBuD;onf ukvm;xdkifvufwifay:wGif ajcrsm;udk ypfwifvkdufNyD; qHyifudk
jznf;jznf;omom vufz0g;ESifh yGwfaeavonf/ pdwf&Iyfonfhvu©Pm olUrsufESmrSm
txif;om; ay:ae\/
uRefawmfwkdUonf twefMumatmif bmrQrajymMubJ xdkifaeMuonf/
]]ocifwifxGef;? ukvm;&kyf&Sif Munfhrvm;}}
uRefawmfhrSm þtcsdefþtcgwGif þpum;rsKd; Mum;&vdrhfrnf[k vkH;0 rarQmfvifhcJUojzifh
tHUtm;oifhaeonf/
ocifwifarmifBuD;u NyKH;vkdufonf/ olUtNyKH;rSm ocifb[def;\ tNyKH;uJUodkUyif tvGef
cspfp&maumif;onf/
]]ukvm;&kyf&Sifudk Munfhaum Munfhzl;ovm;}}
]]wpfcgrS rMunfhzl;bl; cifAsm}}
]]'gjzifh vkdufcJU? yg&fa'pDvdkU ac:w,f? 'lqmeD&kHrSm jyaew,f? jyaewm MumvSNyDuG}}
- 309 -
odef;azNrifh
]]tdkAsm? ukvm;pum; rwwfbJeJU em;vnfyghrvm;}}
]]udk,fu Zmwfvrf;ar;xm;NyD;om;yJ? Munfh&if; rif; em;vnfoGm;rSmygyJ}}
uRefawmfonf yg&fa'pDMunfh&ef ocifwifarmifBuD;ESifhtwl vkdufoGm;&aomfvnf; &kyf&Sif
qDodkU pdwfra&mufyg/ zufqpf*syeftm; ckcHwkdufckduf&ef t*FvdyfESifh aygif;&rnfqdkvQif
ArmhvGwfvyfa&; b,fvkdvkyf&rnfvJ[laom ar;cGef;onfom uRefawmfhOD;aESmufudk
wa'gufa'gufESifh acgufaeonf/ ocifwifarmifBuD;rSm &kyf&SifMunhf&ef ac:jcif;jzifh
uRefawmfhar;cGef;udk a&SmifvTJoGm;NyD[k odEdkifayNyDjzpf&m olUtm; aemufxyfrar;vdkawmhacs/
]yg&fa'pD} onf pdwfudk qGJaqmifEdkifaomum; jzpfayonf/ olaX;om;ESifh olawmif;pm;r
tacsmuav;wkdU awGUqkHBuKH&ykHrSm tdyfrufqefvSonf/ ukvm;raw;oHESifh wyÜvm
pnf;csufwkdUonf vludk wa0ha0hw&D&Daeatmif arTU,rf;Edkifayonf/
uRefawmfonf ajratmufta&;awmfykHvkyfief;rsm;ESifh ywfoufNyD; ocifwifarmifBuD;ESifh
wkdifyifaqG;aEG;jcif;rjyK&ef qkH;jzwfvkdufavonf/ t*FvdyfESifh yl;aygif;csifolqdkvQif
rnfrQyif &dk;om;aom ,kHMunfcsufjzifh jzpfapumrl todray;bJxm;jcif;u ab;tuif;qkH;
jzpfonf[k oabm&rdavonf/ ,kH,kHMunfMunfESifh wdkifyifaqG;aEG;&ef udkat;aiGudk
vkduf&Sm\/ pkHprf;íyif r&/ olonf tpaysmufjzpfae\/ tjcm; vkyfazmfudkifzufrsm;vnf;
b,fa&mufaeMuonf rod/ trSeftm;jzifh uRefawmfonf ta&;awmfykHXmecsKyf wnf&m
&efukefNrdKU a&mufcgrS ta&;awmfykHXmecsKyfESifh tqufjywfaejcif; jzpfavonf/
ocifwifarmifBuD;ESifh yg&fa'pD&kyf&SifMunfhaomaeUrSm paeaeUjzpfavonf/
we*FaEGaeU reufapmapm wuúodkvfausmif;bufodkU oGm;avonf/
Edk0ifbmvxJodkU a&mufcJUNyDjzpfaomfvnf; ausmif;ydwf&uf rukefao;/
tcgwdkif;wGif ausmif;ydwf&uftwGif; jzpfaomfvnf; wuúodkvf ausmif;om;rsm;or*¾
taqmufttkHwGif ausmif;om;acgif;aqmiftcsKdU &Sdwwf\/ ,ckrl OD;uHodef;ESifh rmvD
wkdUom &SdMu\/ or*¾pma&;udkyifvQif rawGU&/
- 310 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]tm;vkH; e,fxGufpnf;&kH;a&; vkyfMur,fvdkU qdkomyJ q&m&JU}} [k OD;uHodef;u ajymjy
avonf/
]]udkat;aiGu 'Drvmbl;vm;}}
]]rvmwm rSef;-wpfvavmufMumoGm;NyD q&m}}
uRefawmfonf or*¾rS xGufcJUNyD; rjrifhOD;qDodkU vmcJUonf/
yef;refO,sOfjzifh vSyom,maom wpfxyfwkdufuav; jzpfonf/ ywf0ef;usifuvnf;
qdwfNidrfvSonf/
jrefrmpmygarmu© OD;azarmifwif ausmif;tkyfBuD;jzpfojzifh olUXmeu q&mrudk ajrSmufpm;
aomtm;jzifh rjrifhOD;tm; þtdrfudk ay;xm;jcif; jzpf[efwlonf/
rawGU&wm MumNyDjzpfaom rjrifhOD;tm; awGU&awmhrnfjzpfojzifh 0rf;omaomfvnf;
tjyif;txef zsm;emvsuf tdyf&mrSmvJaewm awGU&rnf pdk;&drfrdojzifh &ifzdkaeavonf/
jywif;aygufrsm;udk zGifhxm;aomfvnf; wHcg;BuD;rsm;udk ydwfxm;avonf/ txJrSm vlol
r&Sdovdk wdwfae\/
wHcg;udk omomyif acgufvkdufonf/
aoQmifxkH;qH&pf0dkif;ESifh aumifruav;wpfa,muf vmí wHcg;zGifhay;onf/
]]rjrifhOD; &Sdvm;a[h}}
]]&Sdygw,f&Sif? b,folvmw,fvkdU ajym&rSmvJ}}
]]udkwifxGef;vmw,fvkdU ajymjyuG,f}}
rjrifhOD;u tcef;xJrSaeNyD;-
- 311 -
odef;azNrifh
]]udkwifxGef;vm;? txJ0ifcJUav}}
aumifruav;onf wHcg;udk jyefydwfae&pfonf/ uRefawmfum; rjrifhOD; tcef;xJodkU
&ifw'dwf'dwfESifh 0ifoGm;onf/ awmfygao;\/ tdyf&mrSm vJrae? yufvufukvm;xdkifrSm
xdkifaeonf/ ab;rSm pmtkyfawG ykHxm;\/
cyfvSrf;vSrf;rSyif rjrifhOD; awmfawmfuav; ydefoGm;onfudk jrifEdkif\/
]]tJ'Dukvm;xdkif 'Dudk qJGcJUygvm;}}
uRefawmfonf Budrfukvm;xdkifudk olrnTefjyaomae&mxd a&TUqJGoGm;NyD; xdkifvkdufonf/
xkdif&if; rsufESmudk aphaphMunhfvkduf\/ rsufwGif;awmif enf;enf;a[mufoGm;onf
r[kwfvm;/ tom;awGvnf; 0gaeonfr[kwfvm;/ rsufvkH;BuD;rsm;uawmh tcgwdkif;
vdkyif 0dkif;pufMunfvifvsuf &Sdayonf/
]]udkwifxGef; b,fwkH;u &efukefa&mufovJ}}
]]rjrifhOD; b,fhES,faeao;ovJ? ay;vkdufwJUpm &uwnf;u vmMunfhcsifwmyJ}}
]]wu,fyJvm;}}
rjrifhOD;u NyKH;vkdufonf/ odkUaomf tNyKH;rSm EIwfcrf;rsm;ay:wGif Mum&Snf &yfem;raeyg/
]]wu,fyg jrifh&,f? odyfpdwfyloGm;wmyJ? ck b,fvkdaeovJ ajymprf;ygOD;}}
]]udkwifxGef;qD uRefray;wJUpm b,fwkH;u a&mufovJ[if}}
]]'Drvmcifuav;ygyJ? uJ ajymprf;ygOD;? q&m0efu bmajymovJ}}
rjrifhOD;u 0dkif;pufMunfvifaom rsufvkH;rsm;wGif rsuf&nfawG a0hvmonf/ twefMum
ai;aeNyD;rS-
- 312 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]wDbD Suspect wJU xGef;&,f? 'gayrJU udpör&Sdygbl;wJU? aq; One course
xdk;vkduf&if aumif;oGm;rSmyJwJU}}
]][kwfygw,f? ckacwfBuD;rSm aq;aumif;awGay:aeawmh bmrS aMumufp&m r&Sdygbl;}}
rjrifhOD;onf rsuf&nfokwfonf/
uRefawmfu qufajymonf/
]]tem;awmh ,lrSaumif;r,f? atmufwkdbm a[mvD;a';ukef&if cGifh,lNyD; aezdkUvdkw,f/
NyD;awmh pmawGvnf; odyfrzwfygeJU jrifh&,f? Munfhprf; pmtkyfawG ykHaewmyJ/ bmvdkU
'Davmuf pmawGzwf&wmvJ? aumif;aumif;vnf; pm;zkdUvdkw,f}}
]]xGef; 'DaeU jrifheJUtwl pm;aemf}}
]]aeygap jrifh&,f}}
]][JU at;cif}}
]]&Sif}}
aumifruav;onf ]]&Sif}} [laom xl;oHaemuf w'dkif;'dkif; ajy;vkdufvmavonf/
NyD;awmh uRefawmfwkdUa&SUrSm ausmif;oluav;vdk vufydkufí &yfaeavonf/
]]xrif;csKdifh oGm;,lacs/ ESpfa,mufpm xnfhay;ygvdkUajym? Mum;vm;}}
]][kwfuJU&Sif}}
aumifruav;onf aemufaz;aqmifodkU 0ifoGm;NyD; aysmufuG,foGm;\/
]]ck jrifh b,fvdkpm;aomufaeovJ}}
]]qdkifu vceJU ,lpm;aewmyJ}}
- 313 -
odef;azNrifh
]]aumif;yghrvm; jrifh&,f}}
]]odyfaumif;w,fawmh r[kwfbl;? tdrfrSm csufjyKwfpm;aejyefvnf; tdrfaxmifBuD;wpfck
wm0efxrf;&wmvdkyJ 'ku©rsm;rSmyJ odvm;}}
]]jrifhu tdrfaxmifwm0ef w,faMumufwmudk;aemf [J [J}}
rjrifhOD;uvnf; vdkufNyKH;onf/ NyD;awmh rsufESmxm;wnfwnfjzifh-
]]aMomf wu,fwrf; xrf;&r,fqkd&ifawmh b,faMumufrSmvJ? cufaewmu}}
rjrifhOD;\ jzLzwfjzLa&mfjzpfaeaom rsufESmrSm eDjref;vmonf[k xifonf/ olr\
0dkif;pufaom rsufvkH;rsm;um; rl;a0ai;armaeMuonf/
uRefawmfonf rjrifOD;\ yckH;ESpfzufudk udkifNyD; vIyfumvIyfum ar;vdkufcsifonf/
]]bmcufaewmvJ jrifh&JU}}
rjrifhOD;onf wpfudk,fwnf; pum;ajymaeonfh avrsKd;jzifh-
]]tif; cufaewmu udk,fcspfwJUolu bmrS zGifhrajym prajym}}
]]udk,fcspfwJUvlqdkwm b,folvJ [if}}
]]tdk cufvkdufwm? rdef;reJUa,musmf; a,musmf;uom pajym&w,f odvm;}}
uRefawmf\ tonf;ESvkH;rsm;onf qDrSmxnfhaom*Grf; tdusoGm;ovdk nGwfaysmif;aysmhacG
oGm;avonf/ xdkcPü rjrifEdkifaom aESmifBudK;trsKd;rsKd;onf uRefawmfhtm; rjrifhOD;ESifh
&pfywfwkyfaESmifvkdufonf[k xif&onf/ aESmifBudK;rsm;rSm rjrifEdkifaomfvnf; cHpm;
xdawGUEdkifonf/ cspfwma&m? oem;wma&m? av;pm;wma&m pkHae\/
- 314 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf ukvm;xdkifrSqif;NyD; rjrifhOD;\ yufvufukvm;xdkifab; Murf;jyifay:rSm
'l;axmufcsvkdufonf/ yufvufukvm;xdkif\ nmbufvufwifwGif uRefawmfh vufrsm;
udk ydkufíwifxm;NyD; rjrifhOD;\rsufESmudk armhMunfhum-
]]jrifhudk cspfygw,f/ cspf&kHrubl; av;pm;w,f/ 'gaMumifh cspfw,fqdkwm rajymjzpfcJUbl;/
NyD;awmh [dkawGUcgpwkef;u a&;cJUwJUpmu uRHaevdkU/ wufwufpif &dk;ygvsufu,fESifh?
uvufwufwuf xifol&,f wpfrsKd;o'´g rysufapESifh? tydk; 0goembufudkwJU
uGif;orkdUz,f qkdwmav; rSwfrdao;vm;}}
rjrifhOD;u NyKH;&kHom NyKH;onf/
]]tJ'Dvdk pum;uRHxm;vdkU cspfvsufeJU cspfw,fvdkUajym&rSm &Sufaew,f od&JUvm;/ ckawmh
av trsKd;rsKd; qef;ppfMunfhawmhrS 'Dpum; rajymrjzpfbl;? &Sufp&mr[kwfbl;vdkU em;vnf
vmw,f}}
rjrifhOD;onf ukvm;xdkifvufwifay:wGif wHawmifqpfwifí &ifbwfay:rSm ywÅm
qufxm;aom olUvufrsm;udk jzKwfvsuf uRefawmfhyckH;udk udkifxm;vkdufNyD;-
]]bmjzpfvdkU jrifhudk cspf&wmwkH;? ajymprf;ygOD;}}
]]tkd jrifh&,f? taMumif;awGu trsm;BuD;aygh}}
]]ajymprf;ygOD; xGef;&,f/ &kyfaMumifhvm;? ynmaMumifhvm;? pm&dwÅaMumifhvm;? oabm
aMumifhvm; raemaMumifhvm; uJ uJ ajymprf;ygOD;}}
touftpdwfausmfcJUaomaMumifh jrefrmtvdk& tysKdBuD;[k ac:qdkEdkifaom rjrifhOD;wGif
q,fhajcmufESpft&G,f i,frlluav;awG jyefvmonfudk awGUEdkifonf/ a&mifpkHajy;aeaom
vnfqHudk zGí tvSjyaom iSufrav;ESifhvnf; o@mefwlonf/ t&ifwkef;u ESpfOD;om;
xdef;odrf;xm;cJhMuaom uRefawmfwkdU\ £ajEérsm;onf aygufusKd;cJUNyDjzpf&m tcspfonf
,kdpD;tefxGuf vmavonf/
]]bmaMumifhcspfw,fqdkwm ajymvdkU b,fukefrSmvJ jrifh&JU/ ]jA[®mjAa[®? vQmuka#jzifh?
qef;ae*dkPf;nD? *gxmpDí} qdkwJU OD;yknpmvdk touftvGefw&m &Snfygw,fqdkwJU
- 315 -
odef;azNrifh
jA[®mBuD;awGrSm vQmawG wpfuka#avmufaygufNyD; csD;usL;ajymqdkaomfvnf; jrifhudk
bmaMumifhcspfw,fqdkwm ajymvdkUukefrSm r[kwfbl;}}
rjrifhOD;u rsufapmif;xdk;vkdufonf/ okdUaomf xdkrsufapmif;rSm yef;ESifhaygufonfESifhom
wl\/
]]tkd xGef;uvnf; pum;BuD;pum;us,fawGeJU ajymraeygeJU? &dk;&dk;uav; wJUwkd;
ajymprf;yg}}
]]jrefrmpm*kPfxl;eJU atmifxm;wJU 'Dpum;rsKd;awG? ukoysKdUrSmvnf; 'Dpum;rsKd;awG?
ewf&Sifaemif &wkrSmvnf; 'Dpum;rsKd;awG? pmBuD;ayBuD;eJU a&;xm;wJU tcspfpmayawG
zwf&vGef;vdkU armaeNyD/ &dk;&dk;uav; t&yfolt&yfom; ajymaeuspum;eJU jrifhar;wm
ajymprf;yg? bmjzpfvkdU jrifhudkcspfwmvJ}}
rjrifhOD;onf &Da0aom rsufpdrsm;jzifh uRefawmfhtm; pdkufMunfhNyD; em;pGifhaeonf/ tcspfudk
rGwfodyfqmavmifaeaom rsufESmaywnf;/
]]a&S;jrefrm vlysKdtysKdawG[m okH;ESpfokH;rdk; vSnfhNyD;rS nm;Muw,fqdkwm jrifhMum;zl;vm;}}
]]tif; qdkprf;ygOD;}}
]]jrifheJUudk,f pawGUwm b,favmufMumNyDvJ rSwfrdvm;}}
rjrifhOD;onf nmvufjzifh uRefawmfhqHyifudk ,k,pGm yGwfoyf&if;-
]]ajymrSmom ajymprf;yg? em;axmifaeyghr,f}}
]]ajcmufESpfausmfNyD/ a&S;jrefrm vlysKdtysKdvSnfhwmxuf ESpfqawmifMumNyD/ tJ'D ajcmufESpf
wGif;rSm jrifh&JU ynmt&nftcsif;udk aumif;aumif;odcJU&w,f/ tusifhpm&dwÅudkvnf;
aumif;aumif;odcJU&w,f/ jzLpifwJUoabmeJU rGefjrwfwJUraemudkvnf; awGUcJU&w,f/
'gawGaMumifh cspfwmyg/ jrifjrifcsif;cPwpfjzKwfrSm wpfrk[kwfcsif;wuf<uwJU cspfpdwfrsKd;
r[kwfygbl;? wjznf;jznf; wpdrfhpdrfh vSdrfhvSdrfhNyD; 'D*&DwufwufvmwJU &ifhusufwJU
tcspfyg jrifh&,f em;vnfNyDvm;}}
- 316 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
okdUuvdkajymNyD; uRefawmfonf uRefawmfhnmvufay:rSm xyfwifxm;aom rjrifhOD;\
b,fvufay:wGif acgif;udk wapmif;wifxm;vdkufavonf/ rjrifhOD;\ nmvufum;
uRefawmhfqHyifrsm;udk aqmhupm;vsufyif/
]]xGef;&,f ckvdk aeraumif;bl;? rusef;rmbl;qdkawmh odyftm;i,fwmyJ/ tm;i,foGm;
w,fqdk&if b,folUudkrS owdr&bl;? xGef;udkom owd&w,f/ b,folUudkrS rwrf;wbl;?
xGef;udkom wrf;wrdw,f/ tazhudkawmif aemufrS owd&w,f? aemufrS wrf;ww,f/
jrifhudku orD;aumif; ryDovkdUvm;? obm0aMumifhyJvm; rajymwwfawmhbl;/ i,fi,f
wkef;ueJU rwlawmhbl;? ck 'Dt&G,f a&mufvmawmh tdrfaxmifzuf? b0c&D;rSm twloGm;
bufudkom arQmfac:wrf;wwm[m "r®wmyJ xifyg&JU}}
]]'g obm0yJ b,folrS jrifhudk tjypfrwifEdkifygbl;}}
rjrifhOD;\ rsufvkH;rsm;wGif pGwfpdkvmonf/
]]ckvdk rusef;rmwkef; udk,fab;awGUwkef; xGef;udkowd&wm wrf;wwm[m udk,fusKd;&SmwJU
oabmyJvm; rodbl;uG,f}}
rjrifhOD;onf &dIufvkdufonf/ rsuf&nfaygufrsm; usvmonf/
uRefawmfonf olUvufay:rSm wifxm;aom acgif;udk axmifvkdufNyD;-
]]tkd jrifhuvnf; b,frSmudk,fusKd;&Smwm [kwf&rSmvJ? tcspfiSufvdkU qdkEdkifwJU [oFmzkdeJU
[oFmrvkdaygh? wpfOD;OD;rSm ab;'ku©awGU&if wpfOD;qD ajy;uyfwmyJ? aotwl&SifruGmyJ?
rsuf&nfawG okwfvkdufprf;yg}}
uRefawmfonf ukvm;xdkifvufwifay:rS uRefawmfhvufrsm;udk &kyfodrf;NyD; rjrifhOD;\
vufz0g;ESpfzufudk qGJ,lvsuf uRefawmfhyg;rsm;udk yGwfoyfapavonf/
rjrifhOD;onf rsuf&nfa0haeaom rsufvkH;rsm;jzifh uRefawmfhtm; odrf;usLH;qGJiifxm;NyD;-
]]uJ uJ xawmh? vlrsm;awG jrifoGm;rSjzifh}}
- 317 -
odef;azNrifh
'l;axmufaeaom uRefawmfonf xdktcgrS 'l;emvmonfudk owd&awmhonf/ rwfwwf
xNyD; uRefawmfhukvm;xdkifrSm xdkifvkdufavonf/
rjrifhOD;onf rsuf&nfokwfNyD;aemuf em&Dudk Munfhvkdufonf/
]]a[m aq;aomufcsdefa&mufNyD}}
rjrifhOD;u olUbmomxNyD; aomufrnfvkyf&m-
]]udk,f wkdufr,fav? b,fykvif;vJ}}
]]tJ'Dbufu awmepfygyJ}}
rjrifhOD;onf uRefawmf\ ,k,jyKpkonfudk NyKH;NyKH;av;Munfhí cH,laeavonf/ 0dkif;puf
Munfvifaom rsufvkH;rsm;rSm tcgwdkif;vdk awmufyae\/ yg;csKdifhrsm;uvnf; cgwdkif;vdk
csKdNyKH;ae\/
]]jrifhudkcspfwJUtaMumif; onfhjyifvnf; &Sdao;w,f}}
]]bmvJ}}
]]0dkif;pufMunfvifwJU rsufvkH;awGeJU cspfp&maumif;wJU yg;csKdifhawGyJ}}
]]tdk &kyfqdkwm ocFg&awGyguG,f? azmufvJazmufjyef jzpfwwfwmrsKd; odvm;}}
]]uJ uJ awmxGufcsifatmif w&m;pum;rsKd;awG rajymMupwrf; jrifh&,f}}
aumifrav;onf xrif;csKdifhqJGí a&mufvmavonf/
uRefawmfwkdUonf uJGuGmaeaom oli,fcsif;ESpfa,muf ajymaeuspum;rsKd;udk rarmwrf;
ajymaeMuavonf/ /
- 318 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
66
ajratmufvQKdU0Sufa&;pcef;
uRefawmf &efukefodkU jyefa&mufonfrSm &ufaygif; tawmfMumoGm;cJUNyD/ odkUaomf
ajratmufawmfvSefa&;orm; &Jabmfrsm;ESifh tqufjywfaewkef; jzpfavonf/ ajratmuf
vQKdU0Sufa&;vkyfief;rsm;ESifh ywfoufaom udpörsm;wGif uRefawmfESifh uGif;qufjzpfaeol
udkat;aiGrSm tpaysmuf aysmufaeavonf/ onfuGif;qufudk &SmrawGUrcsif; uRefawmfhrSm
vmawmhrnfh vufeufudkifta&;awmfykHwGif b,fae&mu vkdufyg&rnfudkyif odEdkifrnf
r[kwfacs/
uRefawmfhrSm rsm;pGm tm;rvdktm;r&jzpf\/ tNidrfraeEdkifatmif jzpf\/ odkUaomf
tNidrfraeEdkifvdkU &rf;NyD; vIyf&Sm;vQif tpdk;&\ydkufuGefxJ jrKyfoGm;rnfh tEÅ&,fuvnf;
&Sdayao;\/
bk&ifcH qm&D*sDe,fa':refprpfonf wpfcsufvTwftmPmrsm; umuG,fa&;Oya' yk'fr
rsm;ESifh eef;&if;0ef OD;apmESifh jynfxJa&;0efBuD; qmay:xGef;wkdU\ tpdk;&tzJGUwkdUudk
tpGrf;ukefokH;NyD; ocifrsm;tm; zdESdyfcsKyfcs,fvsuf&Sdayonf/ axmifoGif; tusOf;xm;jcif;
rsm;rSm ydkvdkUom rsm;jym;vmcJUavonf/ ocifrsm;udkomru OD;baz? a'gufwmbarmf
paom OD;apm\ EdkifiHa&;tBuHwl &efolrsm;udkyif axmifoGif; tusOf;xm;jcif; jyKvsuf
&Sdavonf/
,if;uJUodkU tNidrfuvnf; raeEdkif? t&rf;rvIyf&Sm;xdkufí t&rf;rvIyf&Sm;bJ ae&
aomtcg uRefawmfonf ]&aohpdwfajz} tvkyfrsKd; &Sm&av\/ uRefawmf\ ]&aohpdwfajz}
tvkyfwpfckrSm wkdUArmtpnf;t&kH; XmecsKyfokdU oGm;NyD; OuúX ocifwifarmifBuD;ESifh pum;
pjrnf ajymjcif; jzpfavonf/ ocifwifarmifBuD;\ ,lqcsufrsm;wGif uRefawmf vufrcH
Edkifaomt&m trsm;tjym; yg&Sd\/ txl;ojzifh zufqpf*syef ArmjynfodkU 0ifa&muf
vmvQif uRefawmfwkdUonf t*FvdyfESifh yl;aygif;NyD; *syefudk ckcHwkdufcdkuf&rnf [laom
tcsufjzpf\/ xdktcsufwGif obmrwlEdkifaomaMumifh uRefawmfonf ocifwifarmifBuD;
tm; ajratmufta&;awmfykHvkyfief;taMumif;ESifh ywfoufNyD; wpfvkH;wpfyg'rQ ajymjyjcif;
rjyKacs/ odkU&mwGif ocifwifarmifBuD;ESifh ajymp&m tjcm;taMumif;t&m rsm;pGm&Sd\/
- 319 -
odef;azNrifh
,if;wkdUteuf tcsKdUtaMumif;t&mrsm;wGif uRefawmfESifh &IjrifykH rwl? ,lqykH rwlacs/
okdU&mwGif olU,lqykH? olU&IjrifykHudk uRefawmfu vG,fvG,fESifh rypfy,f&kHru av;pm;pGm
Mum;emcJUayonf/ olUbufuaeMunfhu rSefovkdvdk &Sdonf[kvnf; xifrdcJUavonf/
Oyrm uRefawmfu ta&SUbufodkU ppfBuD; jrefjreful;pufvmapvdkonf/ jzpfrSmtwlwl
rxl;bl;? jrefjrefjzpfvmygap? vGwfvyfa&;wdkufyJG jrefjrefpEdkifrnf [k uRefawmfu oabm
xm;vkdufavonf/ ocifwifarmifBuD;url ta&SUbufodkU ppfBuD; ul;pufvmrSmudk rsm;pGm
pdk;&drfonf/ a&SUrSm raumif;aom tvm;tvmawGudkom jrifaeavonf/ uRefawmfu
ta&SUbufodkU ul;pufvmrnfh ppfBuD;udk BudKqdkaeonf/ olu rvdkrcsif? NidKjiifae
avonf/ okdUuvdk oabmcsif; jcm;em;aomfvnf; uRefawmfonf olUoabmxm;udk
av;pm;pGm em;axmifayonf/
]]ocifwifxGef;&JU? ppfqdkwm vltcsKdUtwGufawmh pGefUpm;cef;yJ/ odkUayr,fh vltrsm;
twGufrSmawmh bmaumif;usKd;rS ray;EdkifwJU 'ku©aumifBuD;yguGm/ vlawGaor,f? tkd;tdrf
NrdKU&Gm jymusr,f? vkyfcef;udkifcef;awG ysufr,f? tdrfaxmifawG uJGr,f? cspfaomoli,fcsif;
auGuGif;&r,f}}
ocifwifarmifBuD;rSm ajym&if; armyef;EGrf;vsoGm;ovdk jzpfaepOf uRefawmfu-
]]ppfjzpf&if 'DvdktjzpfawGu rqef;ygbl; ocifwifarmifBuD;&m/ aowm[m rqef;bl;?
ysufwm[m rqef;bl;}}
ocifwifarmifBuD;\ toHonf tenf;i,f rmausmvmonf/
]]at; rqef;wmawmh rSefw,f/ rD;ylwm[m rqef;bl;? odkUayr,fh rqef;wmeJU rD;ykHxJawmh
vufrvQKdcsifbl; r[kwfvm;/ 'DvdkyJaygh aowm[m rqef;ayr,fh aoawmh raocsif
Muygbl;/ cspfolcsif;csif; auGuGif;&wm uJG&wm[m rqef;bl;aygh? odkUayr,fh ruJGcsif
ygbl;/ 'ghxuf ocifwifxGef; cspfoleJUuJGzl;ovm;}}
]][ifhtif; ruJGzl;ao;ygbl;}}
]]at; ruJGzl;ao;awmh uJGjcif;udk av;av;yifyif r&Ijrifwwfao;bl;aygh/ 'ghaMumifhvnf;
aowmu rqef;bl;? uJGwm[m rqef;bl;qdkNyD; ppfBuD;udk ayhgayghqq wGufvkdufawmh
- 320 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wmyJ/ vltrsm; jzpfcsif&mjzpf? pdwf'ku© a&mufcsifoavmufa&muf? igwpfa,muf
pGefUpm;cef;xkwf&&if NyD;a&m? igwpfa,muf tmZmenfvkyf&&if NyD;a&mqdkwJU tawG;tac:
txd a&mufapawmhwmyJ}}
olonf a&SUquf&ef pum;&SmaepOf uRefawmfu 0ifpGufvkdufonf/
]]cifAsm;aum cspfaomoleJU uJGzl;ovm;}}
]]uJGzl;wmaygh}}
]]b,fvdkvJAs? enf;enf; 0dw¬m& csJUprf;ygOD;}}
]]udk,fucspfvsufeJU olucGJoGm;vdkU uJG&wmyg udk,fhvl&m}}
]]tkd &ufpufpdr;fum;vSyguvm;? b,furdef;uav;vJAs}}
]]trsKd;orD;ausmif;wpfausmif;u q&mrwpfOD;yg udk,fhvl&m? emrnfawmh ar;raeygeJU
awmh}}
]]bmhaMumifh cJGoGm;&wmwkH;}}
]]tm;vkH; owÅKcsMunfhvkdufawmh udk,fu ocifEdkifiHa&;xJ0ifvkdU olu cGJoGm;wmygyJ}}
]]jzpf&avAsm? q&mrwpfa,mufu onfavmuf rsKd;cspfpdwfenf;ae&if...}}
ocifwifarmifBuD;onf rsufESmudk &IHUrJUNyD; vufumjyí wm;jrpfvkdufonf/ NyD;awmh
aMuuJGaomtoHjzifh-
]]tdk olUtjypfr[kwfygbl;av/ ocifEdkifiHa&;orm;qdkawmh r,m;udk xrif;awmif 0atmif
auR;EdkifrSmr[kwfbl;? qifzdkUjyifzkdU qdkwmawmh aeaeomom? axmifus&ifvnf; olUcrsm
'ku©a&muf&OD;r,f}}
- 321 -
odef;azNrifh
olon wu,f pdwfxdckdufjcif;jzifh ajymae\/ olUcHpm;rIudk ayghap&ef uRefawmfu
&,fp&m nSyfvdkufonf/
]]aemufus&if 'DudpörsKd;rSm 'ku©a&mufp&m r&Sdawmhbl; xifw,fAs}}
rIefaeaom olUrsufESmrSm tenf;i,fvif;vmonf/
]]b,fvdkvJ qdkprf;ygOD;}}
]]ocifav;armifudk jrefrmjynfumuG,fa&;Oya't& axmifxJ tusOf;csxm;vdkU olUr,m;
a':rdrdu ta&;ydkif&kH;rSm tpdk;&udk w&m;pJGxm;w,fav? ocifav;armif axmifusaepOf
twGif;rSm tpdk;&u a':rdrdudk pm;p&dwf ay;xm;&r,fqdkw,f r[kwfvm; [m; [m; [m;}}
olonf twefMum NyKH;pdpdvkyfaeNyD;aemuf-
]]trIu Edkifp&m r&SdvSygbl;}}
]]rEdkifayr,fh tajrmftjrif&SdwJU awmif;qdkcsufwpf&yfyJAs}}
olonf wpfpkHwpf&mudk awG;rdNyD; oJUoJU&,fvkdufonf/ 4if;aemuf-
]]rvGrf;avmufygbl; ocifwifxGef;&,f? axmifusrS rdef;rpm;p&dwfay;EdkifwmrsKd; jzpfaeyg
vdrhfr,f}}
þodkUjzifh uRefawmfwkdUonf t,ltqrwlonfh Mum;xJuyif pdwf0ifpm;p&m taMumif;
t&mrsm;odkU pum;qdkufa&muf oGm;wwfMuayonf/
4if;jyif Munfhjrif&mü olESifhuRefawmf twdrfteuf rwlonfvnf; &Sdao;\/ Oyrm
tm;jzifhqdkaomf wpfcgwkef;u owif;pmzwf&if; olUtm; þodkUajymvkdufonf/
]]a[m'DrSmAsm ocifwifarmifBuD; rdef;rawG tusÐwdkwdk0wfwJUbufrSm aqmif;yg;&SifwpfOD;
u a&;xm;w,f/ y'kr®mwpftkyfudk wdkwdkcsKyf&if ,cifu &Spfxnfudk;xnftpm; 10xnf
12xnfxGufatmif csKyfEdkifonfwJU/ olUqifajc[m rqdk;bl;As}}
- 322 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfuawmh ayghayghajymvkdufjcif;om jzpfonf/ olu av;av;eufeufBuD; awG;NyD;-
]]'g[m aumif;wJUedrdwfwpfckyJAs/ tvkyf? vkyftm;ESifh tvkyform; *kPf&SdwJU acwf?
vGwfajrmufwJUacwfudk trsKd;orD;awGu BudKqdkwmeJU wlaew,f}}
]]b,fvkdvJAs? &Sif;prf;ygOD;}}
]]tusÐ zm;zm;&Snf&SnfBuD;eJUqdk&if tvkyfvkyf&mrSm &Iyfw,f/ tusÐwkdwdk 0wfxm;&if
tvkyfudk vGwfvGwfuRwfuRwf zswfzswfvwfvwf vkyfEdkifw,f/ oabmuawmh
trsKd;orD;awG[m tvkyfvkyfjcif;onf *kPf&Sdw,fqdkwm em;vnfNyD; tvkyfvkyfawmhr,f?
tvkyform;awG jzpfawmhr,fvdkU edrdwfjywmyJAs}}
uRefawmfonf oledrdwfaumufykHESifh ywfoufNyD; apm'uwuf&ef r&Sdyg/ ESpfoufjcif;yif
jzpfyg\/
]]'gjzifh tvkyform;acwfopfBuD;udk BudKqdkwJU tusÐwdkvdkU qdk&r,fxifw,f [J [J/
y'kr®mydwfawGuvnf; emrnftrsKd;rsKd;yJAs? &kyf&SifemrnfawG ,lxm;w,f/ a[m'D
owif;pmxJrSm aMumfjimykHuav; em;axmifprf;ygOD;/ cspfpEdk;? cspftrQ? tcspfqkH;? rarhEdkif
y'kr®mrsm; bdvyfrSa&mufvmNyD wJUAs/ tif; 'Dvdkqdkawmh zuf&SifjzpfaewJU tusÐwdkudk
uRefawmfwdkUu tvkyform;acwfopfBudK cspfpEdk; y'kr®mtusÐwdkvdkU uifyGef;wyf&vdrhfr,f
[J [J [J}}
uRefawmfu ][J} aomfvnf; olu vdkufr[JbJ awGawGBuD;vkyfaeojzifh uRefawmfhrSm
tenf;i,f aMumifoGm;avonf/ uRefawmfonf olUudk tuJcwfMunfhNyD; Nidrfaevdkuf\/
twefMumawmh olu av;av;eufeuf pOf;pm;ae&mrS wpfpkHwpf&mudk zswfceJ owd&
vm[efjzifh-
]]bdvyfrS a&mufw,f [kwfvm;}}
]][kwfw,f}}
- 323 -
odef;azNrifh
]]ppfBuD; jyif;xefaewJUMum;xJu? t*Fvefudk AkH; tpGrf;ukefBuJaewJUtxJu Arm
trsKd;orD;awGtwGuf y'kr®mawG ydkUjzpfatmif ydkUw,faemf/ at;av ydkU&rSmaygh? "e&Sif
avmu[m tjrwf&SdrS touf&SifEdkifw,f? tjrwf&zdkU b,fenf;eJUrqdk BuHzefvkyfudkifae&
wmyJ/ tjrwfxkwfwJUae&mrSm trsKd;orD;awG vSyap? wifhw,fapzdkU t0wftxnfvkyfNyD;
tjrwfxkwfwmu tifrwef rGefjrwfygao;w,f/ odyfqdk;aewmu "e&Sif[m iwfrGwf
acgif;yg;jcif;? ppfjzpfjcif;awGrSmvnf; tjrwfxkwfaeMuw,f/ vufeufa&mif;NyD; tjrwf
xkwfw,f? vlawG iwfae&mrSm arSmifcdkaps;zGifhNyD; tjrwfxkwfw,f}}
uRefawmfum; tusÐwdkaqmif;yg;ESifh y'kr®mydwfaMumfjimudk zwfaomtcg ayghayghyif
zwfvkdufonf/ tay:,HudkyJ jrifvkdufonf/ ocifwifarmifBuD;um; twGif;EdIuf Munfh
onf/ av;eufaomt"dyÜm,fudk xifjrifatmif&Smonf/
]]ocifwifarmifBuD;&JU? cifAsm;ajymavh&SdwJU ppfaMumifh ukefaps;EIef;awG wufw,f? vlawG
usyfwnf;w,fqdk/ ckawmh y'kr®mydwfawG odyfa&mif;aumif;aew,f/ y'kr®maps;u
rwufvkdUvm;? vlawGu rusyfwnf;vdkUvm;}}
]]ocifwifxGef;&JU? jyóemwpfckudk MunfhwJUtcgrSm olUcsnf; rMunfh&bl;/ tjcm;
tjzpftysufawG? udpöawG? tajctaeawGeJU qufpyfMunfh&r,f/ vlawGqdkwm b,folawG
vJvdkU cJGjcm;Munfh&r,f/ y'kr®mydwfyg;udk 0wfwJUvlawG? wpfenf;ajym&&if txufvTm
xJu okdUr[kwf tvwfwef;xJu vlenf;pkomjzpfwJU vlawGyJ/ tJ'D vlenf;pkuawmh
acsmifw,f? trsm;pk vlawGuawmh usyfw,f/ y'kr®maps;uvnf; wufwmyJ/ okdkUayr,fh
qm;aps;? oMum;aps;? rD;jcpfaps; wufoavmufawmh rwufbl;/ qm;? oMum;? rD;jcpf
pwJU vltrsm;okH;ypönf;awG aps;wufwJUtwGuf vltrsm;usyfwm trSefyJ/ y'kr®mydwfudk
okH;olrSmawmh y'kr®maps;u onfhxufonf wufOD;? raxmif;wmbl;/ udpör&Sdbl;/ olwkdU
0ifaiGu tNrJwdk;aewmyJ/ ckwavm AkH;ckdusif;awG wl;w,fr[kwfvm;? tJ'gawG
uefx&dkuf,lwJUvlawG 0ifaiGwdk;wufvmwmaygh/ ckwavm ArmwcsKdUudk odrf;oGif;wJU
taeeJU bk&ifcHu &mxl;BuD;awG ay;aew,fr[kwfvm;? olwkdU0ifaiG wkd;aewmaygh/ tpdk;&
ydkif;? rif;wdkifyiftrwfydkif;? tkyfcsKyfa&;ydkif;rSm vmbfpm;rIawG rsm;vmw,f r[kwfvm;?
olwkdUrSm y'kr®mydwf0,ftm; ydkaumif;vmwmaygh/ t*FvdyfppfAdkvfawG ydka&mufvmawmh
txufwef;zmawG ydk0ifaiGaumif;vmwmaygh/ olwkdUvnf; cspfpEdk;? cspftrQ pwJU
y'kr®mawG vIdifvIdifBuD; 0,fEdkifawmhwmaygh/ ppfqdkwm vlwpfpktwGuf aumif;w,f?
vltrsm;twGuf raumif;bl;}}
- 324 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyfodkU rMumcPoGm;jcif;rSm þvdk pdwf0ifpm;p&m
aumif;aom pum;rsKd; ocifwifarmifBuD;ESifh ajymNyD; ]&aohpdwfajz} vkyf&kHrQomruyg/
uRefawmf &efukefodkU jyefa&mufaeNyDjzpfaMumif; wpfqifhpum; wpfqifhMum;jcif;jzifh
ajratmuf vQKdU0Sufa&;pcef;odkU owif;a&mufapvdkívnf; jzpfayonf/
uRefawmf arQmfrSef;onfhtwdkif;yif ajratmufvQKdU0Sufa&;pcef;onf uRefawmf &efukefodkU
jyefa&mufaeNyDjzpfaMumif; wpfenf;enf;jzifh odoGm;MuNyDjzpf[ef wlavonf/ wpfnae
wGif uRefawmfonf uRefawmfhaetdrfcef;rSm wpfa,mufwnf;&Sdaecdkuf vli,fwpfa,muf
onf pmwpfapmifudk ay;vSmayonf/ pmwGif wpfpkHwpfa,muf\ trnfudk ryDoatmif
vufrSwfxdk;xm;aomfvnf; vufa&;jrif&kHjzifh udkat;aiGxHrSjzpfaMumif; odvkdufavonf/
uRefawmfhrSm tvGefw&m tm;wuf&Tifvef;jcif; jzpfoGm;\/ udkat;aiGu xkdnwGif
olESihfawGU&ef csdef;jcif;jzpf\/ pmvmay;aom oli,ftm; uRefawmfu NyKH;NyD; acgif;ndwf
jyvdkufaomtcg xkdoli,fonf pum;wpfcGef;wpfyg'rQ ajymraeawmhbJ csmceJ xGufoGm;
avonf/
csdef;aomtcsdefrSm n 7 em&DcJGjzpf\/ ae&mrSmum; A[ef;a&wm&Snfvrf;ESifh a&T*kHwdkifvrf;
qkH&mteD;&Sd jrefrmuGrf;,mqdkifuav; jzpf\/
uRefawmfonf 7em&Dü tdrfrSxGufcJUavonf/ aqmif;wGif;0ifvmNyDjzpfí at;pdrfhpdrfh
jzpfaeonf/ odkUaomf &efukefaqmif;OD;aygufrSm aecif;xdkifcif; tom,mqkH;aom tcg
or, jzpfayonf/ qG,fwmyg;yg;vSvSuav;rsm; 0wfNyD; pwdkifwpfrsKd; xkwfEdkifaom
tcsdefvnf; jzpfayonf/
uRefawmfonf rjrrSDay;xm;aom qG,fwmudk xkwf0wfcJUavonf/ rjrrSDESifh &Srf;jynfodkU
oGm;cJUonfh tjzpfa[mif;udk atmufarhzG,fyif jzpfae\/ aumvdyfausmif;odkU oGm;aom
tm&ftD;wD bwfpfum;ay:wGif xdkifí vkdufyg&if; rjrrSDtaMumif; pOf;pm;aerdavonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; arQmfaeayvdrfhrnf/ vkduf&SmvQifvnf; &Smaeayvdrhfrnf/
uRefawmfonf &efukefjyefa&mufaMumif; rjrrSDtm; taMumif;rMum;/ olUxH oGm;ívnf;
rawGU/ þodkU tqufjzwf&jcif;rSm vG,fulaomtvkyf r[kwfay/ uRefawmfhtm; pdwf\
csrf;om? udk,f\csrf;omudk ay;cJUaom rjrrSD/ uRefawmfh aea&;xdkifa&; rylyif&atmif
aiGaMu;axmufyHUcJUaom rjrrSD/ qJGaqmifjcif;trsKd;rsKd; tjynfh&Sdaom rjrrSD/ xdk rjrrSDESifh
auGuGif;&aom qif;&Jjcif;um; rao;i,fyg/ xkd qif;&J'ku©udk atmifhtnf; onf;cHae&
onfh taMumif;rsm;rSm usifh0wfodu©mESifh qefUusifonf[laom udk,fhtodaMumifh vdyfjym
- 325 -
odef;azNrifh
vefUjcif;ESifh trsm;wumodvQif ajymMuqdkMurnfudk &SufaMumufjcif;wdkU jzpfay&m
xdktaMumif;wdkUonf pdwf\csrf;om? udk,f\csrf;omudk awmifhwaom vlUobm0? aea&;
xdkifa&;wGif raMumifhrMu&atmif awmifhwaom vlUobm0wdkUESifh pmaomf tm;tifBuD;rm;
vSonf[k rqdkEdkifacs/ xdkUaMumifh ,aeUxd rjrrSDESifh rawGUatmif a&SmifaeEdkifao;aomf
vnf; pdwfuawmh rjrrSDxH rMumcP a&mufa&mufoGm;ayao;onf/ txl;ojzifh tvkyf
tudkif ykHrSefr&Sd? 0ifaiGrSefrSefr&Sdojzifh aea&;xkdifa&;rSm tusyfawGUwdkif; rjrrSD\
axmufyHUaMu;udk ajy;í ,lvdkonf/ tultnD ajy;í awmif;vdkonf/
tm&ftD;wDbwfpfum;onf a&T*kHwdkift0dkif;BuD;rSm &yfvkdufavonf/
uRefawmfonf bwfpfum;rS qif;cJUNyD; a&T*kHwdkifESifh a&wm&Snfvrf;axmifhodkU avQmufcJU
onf/ vqkwf&ufjzpfojzifh vrxGufao;/ onfbufydkif;rS vrf;"mwfrD;rsm;onf
tm;raumif;ojzifh cyfrSdefrSdef&Sdavonf/ nydkif;a&mufNyDqdkvQif vltoGm;tvm yg;aom
ae&mvnf; jzpf\/ jrefrmuGrf;,mqdkifuav;rSm vQyfppf"mwfrD; roG,f,lEdkif? a&eHqD
vufqJGrSeftdrfuav;wpfckudk xGef;xm;\/ ukefypönf;rSmvnf; ukvm;uGrf;,mqdkifrsm;vdk
rpkHvifvSacs/ uGrf;,mAef;tjyif aq;vdyftrsKd;rsKd;ESifh aoG;aq;? 0rf;Ekwfaq; trsKd;rsKd;om
&Sdavonf/ qdkif&Sifonf aps;0,fwpfa,mufESifh pum;ajymae\/ aps;0,folrSm abmif;bD
jzLESifh &SyftusÐvuf&SnftjzLudk 0wfxm;NyD; w&kwfESifhwlonf/ EIwfcrf;arG; wdkwdkuav;
xm;NyD; rsufrSefvnf; wyfxm;onf/
uRefawmfonf uGrf;,mqdkif\ ab;bDwGif vlolav;yg; t&dyftjcnfudk Munfhvkdufonf/
udkat;aiGudk rawGU&/ em&Dudk Munfhvdkufaomtcg 7em&DcJGaeavNyD/ uRefawmfudk,fwdkifu
uGrf;,mqdkifa&SUrSm &yfNyD; t&dyftjcnfjy&ef wpfae&m&mrSm 0if&yfvkduf\/ aps;0,faeaom
w&kwfESifhwlolonf uRefawmfhtm; ab;apmif;Munfhvkdufavonf/ aoaocsmcsm
uRefawmfu Munfhrdaomtcg xdkoludk uRefawmf odjrifzl;onf[k xifvmavonf/
uRefawmf-
]]uGrf;wpf,m ay;ygAsm}}
uGrf;,monf-
]]tcsKdvm;? aq;eJUvm;}}
- 326 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfurajzrD xdkolu-
]]'DqdkifrSm ESpfrsKd;pvkH; aumif;wmyJAs}}
xdkolUtoHudk Mum;vkdufonfESifh wpfNydKifeuf uRefawmfonf xdkolrSm udkat;aiGjzpfaMumif;
wyftyfaocsm odayawmhonf/ tenf;i,fawmh tHUMojcif;jzpfrd\/ odkUaomf tHUMojcif;
udk rjybJ zkH;zdxm;vdkufNyD;-
]]cifAsm;wdkU aumif;r,fxifwm ay;ygAsm}}
uGrf;,monfonf uGrf;,mNyD;aomtcg uRefawmfhtm; vSrf;ay;vdkuf\/ uRefawmfu
ydkufqHxkwfay;aecsdefwGif udkat;aiGonf xGufoGm;ESifh\/ 4if;aemuf uRefawmfonf
olUaemufrS aemufa,mifcHvkdufoGm;avonf/
uRefawmfwkdUonf a&T*kHwdkifvrf;tvdkuf ajcmufxyfBuD;bufodkU avQmufcJUMuavonf/
opfyifBuD;rsm;uvnf; tkyfrdk;aeMuNyD; ukef;ay:rSm ausmif;rsm;? Z&yfrsm;? bk&m;rsm;u
vTrf;NcKHaeMuaomaMumifh arSmifaeavonf/ uRefawmfwkdUonf tkwfavSum;BuD;wpfckwGif
wufMu\/ pum;0gyif? w&kwfpum;yif? ydEéJyif? 0g;&kH ponfwkdUMum;rSm &Sdaom
tkwfwHwdkif;ESpfzuf umxm;aom vrf;uav;rSm avQmufMu\/ ausmif;Mum;? Z&yfMum;
0ifMu\/ 4if;aemuf Z&yfwpfaqmifwGif;odkU 0ifMuavonf/
vlwpfa,mufonf Murf;jyifay:rSmxdkifí vufESdyfpufudk pm;yJGykuav;ay:wGif wifNyD;
za,mif;udkifpuúLrSm vufESdyfpuf&dkufaeavonf/ xdkolrSm tom;rnf;rnf; rsufrSef
0if;0if;? acgif;wkH;qHawmufESifh jzpfavonf/ xdkolrSm a&ausmfrS ausmif;q&m ocifcspf
jzpfavonf/
uRefawmfwdkU 0ifvmonfudk ocifcspfonf wpfcsufavmuf armhMunfhNyD;aemuf
vufESdyfpuf &dkufNrJ&dkufaeavonf/
xdkifrdonfqdkvQifyif uRefawmfu udkat;aiGtm;-
]]&kwfw&uf cifAsm;udk rSwfawmifrrSwfrdbl;}}
- 327 -
odef;azNrifh
olu rsufrSefcRwf&if;-
]]&kyfajymif;&kyfvTJ atmifjrifw,f qdk&rSmaygh/ vdrf&if ajAmifvdrfwmxuf wpf0ufwysuf
vdrfwmu ydkydw,fqdkwmvdkyJ? &kyfzsufwJUtcgrSm odyfrzsuf&bl;? enf;enf;zsufNyD; ykHrSm;
&dkuf&w,f? [J[J/ tusÐaMumifaMumifusm;usm; 0wfaeruswJU vlwpfa,mufu
aMumifaMumifusm;usm; 0wf&kHeJUvnf; ykHrSm;&dkufEdkifwmyJ/ abmif;bD0wfavhr&Sdolu
abmif;bD0wfvdkuf&kHeJUvnf; ykHrSm;&dkufEdkifwmyJ/ udk,fhudkMunfh? abmif;bD0wfaerusbJ
0wfvdkufw,f? rsufrSefwyfvkdufw,f? rsufrSeftrnf;BuD; wyfwmr[kwfbl;aemf/
EIwfcrf;arG;wdkwkduav; xm;vdkufw,f/ &kyfajymif;oGm;wmyJ/ ta&;BuD;wmu obm0
uszkdU jzpfw,f/ uJ qdkprf;ygOD;? bmawG vkyfcJUovJ? ckaum bmawGvkyfaeovJ}}
]]uRefawmfwdkUe,frSm vkyfcJUwmawGawmh &Sdygw,f/ ck &efukefjyefa&mufawmh bmrS rvkyf&
ao;bl;/ cifAsm;wkdUeJUrS rawGUbJ? bmvkyfp&m&SdrSmvJ}}
]]udk,fwkdUvnf; c&D;xGufaeMuwmudk;? 'gaMumifh &JabmfeJU tqufjywfaewm/ uJ
e,frSmvkyfcJUwmuav;awG ajymprf;ygOD;}}
uRefawmfu vmawmhrnfh ta&;awmfykHtwGuf vlawG pnf;&kH;cJUykH? aumif;uifrS vufeuf
csay;&ef ae&mrsm; a&G;cs,fcJUykH ponfwkdUudk vkH;aphywfaph tpD&ifcHavonf/
udkat;aiGu t*Fvdyfe,fcsJUtm; vufeufudkif wdkufxkwf&efudpöESifh ywfoufí t&yf&yf
tajctaersm;udk NcKHí ajymjyonf/ ocifatmifqef;onf *syefrS wpfacgufjyefvm
uwnf;u vkdufygoGm;aom ocifvSNrdKifwkdUvlpkrSm *syefrSmaecJUaMumif;? ocifvSaz?
udkxGef;&Sdef paom &Jabmfrsm; ocifatmifqef;ESifhtwl vdkufygoGm;MuNyDjzpfaMumif; od&
avonf/ jyifyrS ArmhvGwfvyfa&;wyfBuD;rsm; csDwufvmpOf jynfwGif;rS ae&m
tESHUtjym;wGif vufeufudkifolykefrsm; x<u&ef tpDtpOfrsm;udkvnf; xdkufoifhoavmuf
ajymjyay\/
udkat;aiGonf uRefawmfESifh &JabmfaexGef;wkdU a&G;cs,fxm;aom av,mOfysHrS vufeuf
csay;&ef ae&mukd aocsmpGm rSwfom;xm;vkdufavonf/
udkat;aiGu *syefonf vufeuftultnDrsm;tjyif aiGusyf oef;ESpfq,fudkyg tultnD
ay;vdrfhOD;rnfjzpfaMumif; ajymjyaomtcg uRefawmfhrSm rSifwufrdoGm;avonf/
- 328 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
xdkUaMumifh udkat;aiGu-
]]wpfjynfvkH; pnf;&kH;a&;vkyfzkdU vQKdU0SufpGm wyfawGxm;zdkUqdkawmh 'DaiG[m enf;awmif
enf;ao;w,f udk,fhvl}}
]]Mum;&wJUowif;u aumif;vGef;tm;BuD;vdkU rSefrS rSefyghrvm;vdkU oHo,jzpfaew,f
udkat;aiG&JU}}
]]*syeftpdk;&eJU udk,fwkdUacgif;aqmifawG oabmwlnDrI &NyD;wJUtwdkif; ajymaewmyg
&JabmfwifxGef;? 'gawGudk onfhjyif b,folUrSvnf; ajymraeeJUOD;? udk,fwdkUtcsif;csif;om
odxm;zdkU ajymwm}}
]]uRefawmf EIwfvkHyghr,fAsm? ckavmavmq,f uRefawmf bmvkyf&rvJ}}
]]0g'jzefUvkyfief; vkyf&r,f}}
udkat;aiGonf tcef;xJrS pm&Gufpmwrf;tvdyfrsm;udk qGJxkwfvmNyD; uRefawmfhtm;
ay;vkdufonf/
]]'gawGudk eD;pyf&mvlawG a0ay;vkdufyg}}
4if;wkdUrSm ]ta&;awmfykH} qdkaompmapmifrsm; jzpfavonf/
]]tzdk;tc awmif;&OD;rSmvm;}}
]]pmapmifudk ay;NyD;awmh tvSLcH? wpfusyfxufawmh renf;apeJUaygh}}
uRefawmfonf pmapmifrsm;udk vSefavSmMunfhaeavonf/
uRefawmfwdkU\ 0g'jzefUpm&Gufpmwrf;rsm;wGif emZD*smreDESifh wdkufaeaom &k&Sm;udk
csD;usL;tm;ay;jcif;rsm;? *syefppf0g'DwkdUtm; ckcHwkdufcdkufaeaom w&kwfuGefjrLepfrsm;udk
axmufcHtm;ay; a&;om;csufrsm;? t*Fvdyfe,fcsJUorm;tm; tjyKwfwdkufa&;rsm;ESifh xdkodkU
- 329 -
odef;azNrifh
tjyKwfwdkufa&;twGuf tjyifrStultnD b,fenf;ESihfrqkd? &atmifvkyf&rnf[laom
tqdkrsm; yg&Sdavonf/
]ta&;awmfykH} pmapmifrSm vQKdU0SufpGm &dkufESdyfxkwfa0aeaom pmapmifjzpfavonf/
uRefawmfonf pmapmifrsm;wGif tm&kHpJG epfjrKyfaepOf udkat;aiGu-
]]&JabmfwifxGef; aiGa&;aMu;a&;tajctae b,fvdkaeovJ}}
xkdar;cGef;udk uRefawmf arQmfvifhrxm;acs/ odkUaomf trSeftwdkif; ajymjyEdkifolUxHarSmufrSm
trSefudk tefxkwfcGifh&ojzifh 0rf;omoGm;ay\/
]]tajctaeu usyfwmayghAsm/ tvkyfuvnf; xGufxm;w,f? tazaovdkU &Gmjyef&awmh
ukefuswmuvnf; &Sdao;w,f/ rkqdk;r tarhqDuvnf; wpfjym;pwpfcsyfrS r,lcsifbl;?
ckavmavmq,fqdk&if bdkifusaewmaygh}}
]]ykHESdyfwdkufaxmifay;r,fqdkwJU &Jabmf&JU tpfrBuD;qdkwmuvnf; axmifray;awmh cuf
oGm;wmayghav/ &JabmfzkdU udk,f enf;enf;ay;vkduf&OD;r,f}}
]][J [J oef;ESpfq,fxJuvm;}}
]][J [J qdkygawmh? p&ef&wJUtxJuygyJ}}
udkat;aiGonf aiG20d xkwfay;avonf/ ESpfusyfwef topfpufpuf q,f&Gufjzpf\/
udkat;aiG\rsufESmonf wnfoGm;jyefavonf/ wpfpkHwpf&mudk av;av;eufeuf pOf;pm;
aeNyD;aemuf-
]]ta&;BuD;wmu udk,fwkdUwpfawGu udk,fwkdUwm0efudk ausyGefatmif vkyfzkdUyJ/ Armhwm0ef
ausyGefatmif ArmawGvkyfEdkifrS *syef[m ArmjynfxJ 0ifrvmEdkifrSm/ *syef0ifrvmbJeJU
t*Fvdyfudk armif;xkwfEdkifatmif BudK;pm;&r,f}}
- 330 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][kwfw,f? 'g[m ta&;BuD;qkH;yJ/ *syefu 0ifvmrd&if tydkifpD;oGm;rSm pdk;&ao;w,f/
'gayrJU wpfckcufaewm &Sdw,f}}
]]b,fvdkcufaewmvJ? qdkprf;ygOD;}}
]]vlawG awmfawmfcyfrsm;rsm;u ta&SUbufu *syefvmrSmudk ta&SUu ae0ef;xGufonfh
yrm qdkwmvdk arQmfvifhapmifhpm;aeMuw,f}}
]]tckaetcgrSm *syefudkarQmfwmu udpör&Sdygbl;? t*Fvdyftay:rSm ,kHMunfcsuf? tm;xm;
csuf uif;rJUjcif;udk jywJUoabmygyJ/ ckaetcgrSm ta&;tBuD;qkH;u t*Fvdyfe,fcsJU
orm;udk rkef;zkdU? t,kHtMunfrJUzkdU? t*Fvdyfe,fcsJUtpdk;& acwfukefNyDqdkwm em;vnfzkdU
jzpfw,f? 'DvdkjzpfzkdU[m udk,fwkdUya,m*jzifh jzpfjzpf? *syefya,m*jzifh jzpfjzpf aumif;wm
csnf;yJ}}
]][kwfwmayghav? uJ uRefawmfjyefawmhr,f/ aemuf 'DudkyJ vm&rSmvm;}}
]][kwfw,f? Ak'¨[l;eJU paeaeUwdkif; n 7em&DeJU 9em&DMum;rSm vmcJUyg/ 'DaeUawmh udk,f
udk,fwdkif vmBudKvdkU vrf;uuif;u rar;wm? aemufaeUawGqdk&if tkwfwHwdkif;
vrf;Mum;rSm uif;eJUawGUvdrfhr,f/ uif;u ]]armifpefvm;a[h}} vdkU ar;vdrfhr,f/ 'Dawmh
&Jabmfu ]]armifpefawmh r[kwfygbl;? armifpefu vTwfvdkufwJU cEÅDyg}} vdkU ajzvdkufyg/
'Dvdkqdk&if oGm;cGifhjyKvdrhfr,f}}
]]rSwfrdygNyD}}
]]armifpefvm;a[h}}
]]armifpefawmhr[kwfygbl;? armifpefuvTwfvkdufwJU cEÅDyg/ [J [J vQKdU0Sufa&;vkyfief;
qdkwm aphpyfaocsm&w,faemf/ aumif;w,f}}
uRefawmfjyefvmaomtcg udkat;aiGu tkwfavSum;txd vkdufydkUavonf/
ajrmufavat;uav; wkdufvmonf/ bk&m;xD;rS qnf;vnf;oHrSm wvifwifwif
jrnfvsuf&Sd\/
- 331 -
odef;azNrifh
a&T*kHwdkifvrf;rSSm vGefpGm wdwfqdwfNidrfoufvsuf&Sd\/ vloGm;vlvm r&Sd? ,mOf toGm;
tvmvnf; r&Sd/
vrf;axmifhwGif bwfpfum;apmifhonf/ rvmEdkifojzifh A[ef;bufodkU ajcvsifavQmuf
vmcJUonf/
csmcsDvrf;BuD;onfvnf; toGm;tvmr&Sd/ ajcmufaoGUae\/ vrf;ab;ESpfzuf&Sd ukef;jrifh
ay:u wdkuftdrfrsm;rSmum; om,mvSay\/ "mwfrD;rsm;udk tqef;wMu,f wifhw,fpGm
xGef;xm;Muavonf/ rD;a&mifatmuf yef;NcHrsm;rSm ta&miftaoG; xifxif&Sm;&Sm;ESifh
vScGifhr&Muaomfvnf; 0dk;wkd;0g;wm; ryDuvmjzifh tdyfrufqefaom tvSwpfrsKd;udk aqmif
aeMuavonf/
vrf;avQmuf&wm aysmfjrL;vmonf/ avyifcRefrd\/ oDcsif;yif nnf;rd\/
uefawmfBuD;apmif;odkU a&mufvmavonf/ tkyfrdk;aeaom opfyifBuD;rsm;um; a&uodkPf;
&Iaeovdk wnfNidrfcHUnm;vSavonf/ a&jyifay:wGif vIdif;pD;aeaom Mu,f&dyfrsm;um;
rsufpypfaeMuonfESifh wlay\/
uHtm;avsmfpGm bk&m;bufrS avQmufvmaom vefcsm;wpfpD;udk awGU&avonf/ tdwfxJrSm
aiG20d &Sdaeojzifh tdrfxdatmif vefcsm;pD;NyD; ZdrfcH&ef pOf;pm;vdkufavonf/ tcsdefrSm
q,fem&Dausmfausmf? &efukefNrdKUwGif;rSm vefcsm;pD;í taumif;qkH;aom tcsdefaywnf;/
toGm;tvm yg;ojzifh vrf;wpfckvkH;udk vefcsm;u ydkifonf/ wdwfaeaomaMumifh um;
armif;vmvQifvnf; ta0;BuD;rSyif odEdkifojzifh at;at;aq;aq; a&Smifwdrf;Edkifonf/
&moDOwk at;csrf;om,mojzifh vefcsm;orm;u ydkí tm;yg;w&jzifh rarmryef;
qJGEdkifonf/ onftxJu uRefawmf vefcsm;ay: wufonfESifhwpfNydKifeuf aiGwpfusyf
ay;rnfqkdojzifh vefcsm;ukvm;rSm jrif;aumif;pdkif;bdonfhES,f/
wd&pmäef&kHrSm w&dyf&dyfusef&pfcJUonf/ cspfolwkdU\ vrf;Mum;udk jzwfausmfpOf rjrrSDESifh
vrf;avQmuf&if; nKMuwmMuonfh twdwfum;csyfrsm;onf pdwfxJrSm wpfvTmNyD;wpfvTm
ay:vmavonf/
pdwf"mwfqdkonfrSm qef;Mu,fvSayonfwum;/ ,if;odkU twdwfum;csyfwpfckudk
xif[yfaeonfh wpfcPüyif ypöKyÜefum;csyfwpfckonf a&maESmxif[yf vmjyefavonf/
- 332 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wDbD[kxif&aoma&m*gjzifh EGrf;&daysmhacG vJavsmif;ae&aom rjrifhOD;\ &kyfykHum;csyf
aywnf;/
uRefawmfonf rjrihfOD;xHodkU rMumcP a&mufcJU\/ tajctae wdk;wuf aumif;rGef
vmonfudk rawGU&/ rjrifhOD;tm; ukoaeaom q&m0efxHodkU oGm;NyD; tajctaear;cJU\/
tm;&zG,faumif;aom pum;udk rMum;cJU&/ q&m0efonf a&m*guRrf;aeNyD? arQmfvifhcsuf
r&Sdawmhbl;[laom pum;rsKd;udk rajymaomfvnf; pdwfrylygESifh? rMumcif aysmufygvdrfhr,f
[laom pum;udkvnf; rajymay/ ]]apmifhMunfhao;wmaygh}} [laom pum;udk wGifwGif
ajymNyD; aq;awGom wGifwGifay;aeavonf/
uRefawmfonf rjrifhOD;udk tm;wufatmif trsKd;rsKd; BuHzefajym&\/ olUtwGuf
arQmfvifhcsuf AdrmefBuD;awG crf;em;xnf0gpGm aqmufay;&\/
armif*dkrm&Dvrf;/
xkdvrf;yifvQif tawmf&Sif;ae\/ [dkem;'Dem; vefcsm;wpfpD;wav ajy;vTm;aejcif;Esifh vl
tcsKdU ul;oef;jzwfoGm;jcif;om &Sdawmh\/ "mwf&xm;rsm;rSm wpfpif;rusef &kyfodrf;
oGm;cJUNyD/
uRefawmfaexdkif&m aA'u0def q&mOD;wuf&Sdef\ wkdufcef;a&SUodkU a&mufaomtcg vefcsm;
udk t&yfcdkif;vdkufavonf/
uRefawmf vefcsm;ay:rSqif;NyD; aiGwpfusyfay;vkdufaomtcg vefcsm;ukvm;onf ppfom;
\ zswfvwfwnfhrwfjcif;rsKd;jzifh qvHay;vkdufavonf/ xdkqvHudk cH,l&aom uRefawmf
onf ppfAdkvfvdk jyKrl&rnfvm;? olaX;vkd jyKrl&rnfvm; rod/ bmuvdkwkdwkdBuD;jzpfum
NyKH;om NyKH;vkduf&avawmhonf/
avSum;ay:odkU wufrnftjyKwGif Munfvifaom? jymvJUaom aumif;uifrS rkd;BudK;oHudk
Mum;&bdouJUodkU ]]armifuav;}} [laomtoHudk tHUMopGm Mum;&avonf/ toHvm&modkU
vSnfhMunfhvkdufaomtcg vrf;ab;rSm &yfxm;aom rjrrSD\ armfawmfum;udk awGU&
avonf/ uRefawmfonf tHUMorqkH;EdkifjzpfNyD; &yfwefUai;armaerdavonf/
rjrrSDonf armfawmfum;ay:rS acgif;jyLxGufNyD;-
- 333 -
odef;azNrifh
]]armifuav;? atmifr,fav; 'Dujzifh &Smvdkuf&wm}}
onfawmhrS uRefawmfonf um;teD;odkU ajy;uyfvkdufonf/
]][if rryguvm;? uRefawmf vkH;vkH; rarQmfvifhbl;? vkH;vkH; rxifbl;}}
'&dkifbm udkbkd;atmifum; tvGef£ajEéaumif;oljzpf\/ uRefawmfwkdUudk vkH;vkH; vSnfh
rMunfh/ pyfpkvkdaom trlt&mudk vkH;0rjy/ olUbmomol pwD,m&ifbD;ay: vufwif&if;
a&SUodkU ai;Munfhaeavonf/
rjrrSDonf rl&mrm,mrsm;vSaom rsufESmjzifh uRefawmfhtm; armhMunfh&if;-
]][kwfrSmaygh armif&,f? odygw,f/ rrudk arQmfrSmr[kwfygbl;? owdawmif &rSm
r[kwfygbl;/ tdk wrif arhxm;wJU[myJav}}
]]tdk 'Dvkdr[kwfygbl; rr&JU/ uRefawmfu 'Dvdk'Dae&mrSm? 'DtcsdefBuD;rSm rrudkawGU&zdkU
rarQmfvifhwmudk ajymwmyg}}
]]rr 'Dem;uapmifhaewm wpfem&Dausmfausmf MumNyD}}
]][mAsm [kwfvm;? tm;emp&mBuD;}}
uRefawmfhrSm ajcrudkifrd? vufrudkifrdqdkovdk jzpfvmavonf/ rjrrSDonf um;ckH
wpfzufodkU a&TUxdkif&if;-
]]vmavuG,f? rwfwwfBuD; pum;ajymraeygeJU? um;xJwufcJUyg}}
rjrrSD\ trlt&mrSm cgwdkif;ESifh tenf;i,f jcm;em;\/ cgwdkif; '&dkifbm tapcH paom
vlrsm; a&SUwGifyifvQif £ajE´xdef;xm;onf/ uRefawmfhtm; ckvdk vGwfvyfpGm rqufqH
cJUacs/ uRefawmfonf um;wHcg;udk zGifhNyD;wufvsuf rjrrSD ab;rSmyif cyfcGmcGm cyf,kdU,dkU
xdkifvkdufavonf/ um;wHcg;udkyif rydwfrd/
]]rr ck b,fuvmwmvJ}}
- 334 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]rifhqD wrifvmwmaygh/ armifav;[m vludk,fwdkifvnf; rvmbl;? pmvnf; r&bl;?
'Dvdkaewmu bmoabmvJ}}
rjrrSDu tylwjyif; vIyf&Sm;aeaom cHpm;rIESifh ajymonf/ uRefawmfuawmh at;pufpGm
ajzvkduf\/
]]bmoabmrS r[kwfygbl; rr&,f? rtm;wJU oabmygyJ}}
]]rrrSm bmjzpfaew,fqdkwm odovm;}}
uRefawmfu rjrrSDtm; xdef;odrf;ydjym;pGm aexdkifajymqkd&ef owday;onfhoabmESifh
a&SUuxdkifaeaom '&dkifbmbufodkU vufraigufwufxdk;í jyvdkufavonf/ rjrrSDum;
*&kpdkufykHray:/ tylwjyif; vIyf&Sm;aeaom cHpm;rIrsKd;jzifhyif-
]]rrrSm bmjzpfaew,fqdkwm od&JUvm;}}
uRefawmfu at;aq;pGmyif-
]]qkdprf;ygOD;}}
]]udkxGef;0if; qkH;oGm;NyD}}
]]a[mAsm b,fwkH;uvJ}}
rjrrSDonf rm,mavm? wu,favm rod/ 0rf;enf;vIdufzdkaom toHjzifh-
]]wpfvawmif ausmfoGm;NyD}}
uRefawmfhrSmrl 0rf;enf;&rnfvm;? 0rf;om&rnfvm; a0cJGqkH;jzwfjcif; rjyKEdkifao;rD
0rf;enf;[efyif aqmif&avonf/
]]b,fvkdqkH;oGm;wmvJ rr}}
- 335 -
odef;azNrifh
rjrrSDonf wufvmaom pdwfaomuvIdif;rsm;udk ESmacgif;rS nSpfxkwfNyD; a&arT;
xkHoif;aeonfh vufudkify0gjzifh okwf&if;-
]]olUa&m*ga[mif;eJUyJ qkH;oGm;&SmwmygyJuG,f/ emwm&SnfBuD; jyefemvefxlw,fvdkU r&Sd
awmhygbl;}}
uRefawmfonf rjrrSD\ vufudkify0grS ysHUvGifhvmaom a&arT;eHUwGif xkH,pfaerd\/
xkdcPü wpfcgwkef;u uRefawmfESifh vGwfvyfpGm aygif;oif;qufqHEdkif&ef OD;xGef;0if;
aoygapawmh[k rjrrSD qkawmif;cJUonfudk zswfceJ owd&avonf/
]]olUcrsmvnf; 0#fuRwfw,fvkdU qdk&rSmygyJ rr&m/ tdyf&mrSm tNrJvSJae&wJU 'ku©
qif;&J[m b,favmufBuD;r,fqdkwm}}
]]at;aygh? 'DvdkawG;NyD; pdwfylwm ajz&wmyJ/ olUcrsmrSm 0#fuRwf&SmwmygyJ/ rrjzifh odyf
tm;i,foGm;wmyJuG,f/ rkqdk;rb0qkdwm rrvdk tvkyftudkifeJU wifhawmifhwifhw,f
&SdOD;awmh? vltxifao;awmh cH&wmyJ}}
rjrrSDu rkqdk;rb0 idkcsif;&Snfcsaeonfudk uRefawmf pdwfr0ifpm;Edkifawmhyg/ OD;xGef;0if;
uG,fvGefjcif;udk taMumif;jyKí rjrrSDESifh uRefawmfwkdU\ a&SUa&;uHMur®m b,fodkUb,fykH
zefvmOD;rnfudkom cefUrSef;awG;xif pdwful;cef; 0ifaeavawmhonf/
]]armifav; wHcg;ydwfvdkufuG,f}} qdkawmhrS tawG;&yfNyD; uRefawmfonf um;wHcg;udk
qJGydwfvdkufavonf/ bmvkyfzkdU um;wHcg;ydwf&onfudkyif uRefawmf rod/ odkUaomf
um;wHcg;ydwfvkdufonfqdkvQifyif um;onf NidrfhceJ armif;xGufoGm;onfudkom odav
awmhonf/ /
- 336 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
67
&kef;xGufr&aom ydkufuGef
taMumif;uHu xl;qef;pGm zefwD;ay;aeoavm/
uRefawmfhudk,fwdkifu r&Sif;r&Sif; vkyfcJUojzifh &IyfaxG;aeaom tusKd;tmedoifawG
jzpfvmoavm/
uRefawmfh tcspfZmwfvrf;awGum; Mumav &IyfaxG;vmavonf/ zcifBuD; romcstNyD;
rdcifu ]]ighom; rif; tdrfaxmifjyKzdkUaumif;NyD}} [k qkdum ZeD;avmif; ta&G;cdkif;awmh
uRefawmfonf rjrrSDtaMumif; xnfhoGif;wifjyjcif; rjyKcJUacs/ rjrifhOD;ESifh rcifopf ESpfOD;
Mum;rSmvnf; awGa0aecJUavonf/ tarudk,fwdkif ]]orD;av;u cspfp&maumif;w,f?
orD;BuD;uvnf; cspfp&maumif;wmyJ}} [k a0cJGr&aomoabmudk jycJUavonf/
a[m &efukefudk jyefa&mufawmh-
ra&SmifrvTJomaom taMumif;rsm;aMumifh rjrifhOD;ESifh twdtvif; cspfcsif;pum;qdkNyD;
b0c&D;wGif at;twlyltrQ vufwGJavQmuf&ef 0efcHuwdjyKcJU&avonf/
uRefawmfhtcspfjzifh rjrifhOD;\a&m*g oufomaprnf[k ESvkH;ydkufcJUonf/ olrESifh uRefawmf
ZeD;armifESH&moufyef jzpfa&;udk arQmfrSef;apjcif;tm;jzifh rjrifhOD;onf touftwGuf
vufravQmhbJ tm;wufpGm BudK;yrf;vmvdrfhrnf[k uRefawmf ,kHMunfaeonf/
a[m-wpfzef? wkdif;jynfvGwfvyfa&;twGuf ajratmufta&;awmfykH vkyfief;rsm;udk
jywfom;pGm aqmif&Gufawmhrnf[k pdwfxufoefaewkef;? tcspfudpörSmvnf; rjrifhOD;tm;
wpfOD;wnf;tcspfjzifh tm&kHpl;pdkufrnf[k jyXmef;xm;wkef;-
]]rjrrSDtm; rarQmfvifhbJ awGU&jyefNyD/ xdkrarQmfvifhjcif;xuf ydkíBuD;aom rarQmffvifhjcif;rSm
rjrrSD\cifyGef; OD;xGef;0if; uG,fvGefoGm;jcif; jzpfayonf/
- 337 -
odef;azNrifh
umrydkifr&Sd yuwd vGwfvyfoefU&Sif;aom rjrrSDESifh uRefawmf b,fvdkaeae bmtjypfrS
r&SdawmhNyD/ udk,fusifhw&m; ysufjym;aeonf[k odum udk,fhvdyfjymudk,f vefUaep&mvnf;
rvdk? olrsm;uJU&JUrSmudkvnf; aMumufp&mr&Sd/ w&m;0if vifr,m;tjzpfjzifh vlodewfMum;
aevdkuvnf; bmrQ twm;tqD;r&Sdawmh[k uRefawmfxifrdayonf/
uRefawmfonf awG;csif&mawG awG;NyD; vkdufygvmcJUonf/ rjrrSDonf tpü uRefawmfhtm;
[dkar;onfar; ar;NyD; pum;ajymatmif vkyfao;\/ odkUaomf uRefawmfu Xmefu&dkPf;
usatmif rajz/ pum;udkvnf; jzwfjzwfypfvdkufojzifh rjrrSDonf bmrSrajymawmhbJ
uRefawmfhtm; tuJcwfíom vkdufygvmcJU\/ armfawmfum;onf b,fvrf;jzwfNyD; b,f
armif;oGm;onf[k uRefawmf owdrxm;rd/ um;xdk;&yfvkdufawmhrS jynfvrf;&Sd odef;odef;
wkdU\NcHxJ a&mufvmonfudk owd&avawmhonf/
um;onf qif0ifatmufrSm &yfxm;onf/ '&dkifbmonf um;ay:rS tjrefqif;NyD;
tdrfwHcg;aygufab;wGif&Sdaom bJvfudk ESdyfvdkufavonf/ txJrSm uvifwifwifESifh
jrnfoGm;\/
rjrrSDonfvnf; um;ay:rS qif;onf/ uRefawmfu aMumifaeNyD; um;ay:rSmyif xdkifae&m
rjrrSDu-
]]armifuav; qif;avuG,f}}
uRefawmfu qif;NyD; rjrrSD\aemufem;rSm &yfaepOf twGif;rS wHcg;0qDodkU avQmuf
vmaomajcoHudk Mum;&onf/ xkdtcg '&dkifbmonf um;ay:okdU jyefwufoGm;avonf/
txJrS rdef;roH ay:vmonf/
]]b,folvJ}}
rjrrSDu-
]]jryguG,f? odef;odef;&,f zGifhprf;ygOD;}}
wHcg;aomhzGifhoHESihftwl qJGiifysif;&daomtoHjzifh odef;odef;u-
- 338 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]jruvnf; odyfaemufuswmyJ? odef;odef; apmifhawmhapmifhygao;&JU? tdyfcsifwmeJU}}
wHcg;yGifhvmonf/ tdyfrIefpkHrTm;ESifh odef;odef;u uRefawmfhtm;MunfhNyD; NyKH;vkdufonf/
uRefawmfonf &Sufudk;&Sufuef; jzpfae\/ uRefawmfum; cdk;&mvkdufygvmaom rdef;uav;
wpfa,mufESifh wlraeygvm;/ rjrrSDu a&SUu0ifonf/ uRefawmfu &Sufudk;&Sufuef;ESifh
aemufu vdkufonf/
'&dkifbm-
]]rr *&ufxJ um;oGif;xm;r,f? uRefawmf wef;vsm;rSmyJ &Sdr,faemf}}
]]at; at; aumif;w,f? um;vdkcsifawmh vmac:rSmaygh}}
odef;odef;onf uRefawmfwkdUaemufrSm wHcg;ydwfae&pfcJUonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; {nfhcef;xJodkU ac:oGm;avonf/ {nfhcef;xJrSm ydk;teDtkyfaqmif;
tkyfxm;aom rD;wdkifwpfckom xGef;xm;&m rD;wkdifteD;rSm&Sdaom qkdzmukvm;xdkifBuD;
rsm;ESifh atmufu Murf;jyifay:wGifom xif;xif;BuD; vif;aeonf/ usefae&mrsm;wGifum;
rIef&D&DjzpfaeNyD; teDa&mif,Sufoef;aeonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; rIef&D&DESifh teDa&mif,Sufoef;aeaom ae&m&Sd qdkzm&SnfBuD;wpfck
ay:wGif xdkifapavonf/ NyD;awmh aemufuvdkufvmaom odef;odef;tm;-
]]odef;odef;a& armifwifxGef;udk cP{nfhcHvdkufygOD;uG,f}} [k qdkum {nfhcef;ESifh
qufaeaom tcef;wpfckwGif;odkU 0ifoGm;avonf/ rjrrSDu xdktcef;\ rD;cvkwfudk
zGifhvdkufaomtcg usrS xdktcef;onf tdyfcef;wpfcef;jzpfaMumif; awGU&avonf/
odef;odef;onf uRefawmfha&SUrSm vm&yfvsuf uav;BuD;vdk NyKH;NyD;-
]]udkwifxGef;wkdUrsm; ckrSawGU&awmhw,f}}
]][kwfw,fAsm? uRefawmfvnf; tvkyfrsm;aewmeJUyJ/ tif; &Srf;jynfujyefa&mufvmrS
wpfcgrS rawGUMuao;bl;aemf}}
- 339 -
odef;azNrifh
]]vmcsif teD;uav;? rvmcsif c&D;a0;ayhg&Sif [kwfvm;}}
uRefawmfum; tajz&usyfaeaomaMumifh-
]]OD;cifarmifaum usef;usef;rmrmyJvm;}}
[k olUa,musfm;taMumif;udk ar;vkduf&avonf/
]]usef;usef;rmrmygyJ&Sif/ ckawmh r&Sdbl;? e,fxGufae&w,f}}
]]aMomf[kwfvm;}}
uRefawmfonf OD;cifarmif\taMumif;udk ar;omar;&onf/ rjrrSDESifh ywfoufí
odef;odef;tm; awGUod&onfrSm okH;ESpfausmfNyDjzpfaomfvnf; OD;cifarmifESifh wpfcgrQ
awGUjrifzl;jcif; r&SdcJUacs/
]]rcsKdaum aexdkifaumif;&JUvm;}}
&Srf;jynfoGm;wkef;u ygvmcJUaom qGHUtaeonfh tapcHrBuD;taMumif;udk ar;vkdufonf/
]]rmygw,f&Sif? &SifhtaMumif;awmif cPcPajymao;w,f}}
odef;odef;u cyfwnfwnfajymaomaMumifh uRefawmfhrSm ,kHxifaMumifxif jzpfoGm;onf/
rcsKdrSm qGHUtjcif;aysmufoGm;NyD; pum;ajymwwfaeNyDavm/ okdUr[kwf ajc[efvuf[efjzifh
uRefawmfwdkUtaMumif;awGudk rawmfwa&mf ajymavacsa&mhovm;/
]]qdkprf;ygOD;? bmawGajymovJ}}
odef;odef;onf &TwfwGwfwGwf aemufawmufawmuf trlt&mawGudk vkyfaeNyD; aps;udkif
csifonfhoabmESifh rajymbJaeonf/ uRefawmfu ydkMum;csifvm\/
]]b,fvdkajymovJ}}
- 340 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][J [J udkwifxGef;wpfa,muf[mwJU? uG,f&ifarh awGUaoatmifvGrf;owJU? rcsKdu
arQmfayr,fhwpfcgrS ay:rvmbl;wJU [m;[m;}}
uRefawmfvnf; olUjyufvkH;udk oabmusNyD; vkduf&,frd\/
]]EdkU aeygOD; odef;odef;&JU? 'Dpum;rsKd;udk t"dyÜm,fay:atmif rcsKd b,fvdkvkyfNyD; ajymovJ?
odef;odef;u rcsKdvkd vkyfjyprf;ygOD;}}
odef;odef;onf vuf[efajc[ef rsufESmrl[efponfwkdUjzifh qGHUtolajymykH vkyfjyawmhrnf
uJUodkU &SdpOf-
]]odef;odef; cPvmygOD;}}
[k rjrrSDu aigufqwfqwftoHjzifh ac:vkdufavonf/ odef;odef;onf csufcsif;
jyL;wl;ysmwmjzpfoGm;NyD; uav;BuD;vdk vQmwpfvpfxkwfvsuf csmceJ vSnfhajy;av\/
aMomf odef;odef;/ rjrrSDxm;&muaeaom odef;odef;/ tb,fhaMumifh odef;odef;tay:wGif
rjrrSD\MoZm þrQanmif;avoenf;/ odef;odef;ESihf rjrrSDwkdUrSm oli,fcsif;rsm;ESifh odyf
rwl/ uav;aygwmBuD;ESifh txdef;awmfBuD;vdkom ydkwlavonf/
uRefawmfonf {nhfcef;xJ0ifpu &kwfw&uf rjrif&aom tdrfaxmify&dabm*rsm;udk
eDa&mif,Sufoef;aom rIef0g;0g;tvif;a&mifwGif awGUjrifae&avonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; OD;cifarmiftdrfrSmr&Sdaomtcsdefudk a&G;cs,fí ac:vm[efwlonf/
tBuHydkifvSaom rjrrSDygwum;/ vGwfvGwfvyfvyfjzpfaeaom rkqdk;r rjrrSDtay:wGif
uRefawmf b,fvdkoabmxm;&rnfenf;/ w&m;0if tMuifvifr,m;tjzpfjzifh aezdkU
ajymqdk&awmhrnfavm/ uRefawmfhaMumifh b0udk wG,fwmqkyfudkifaeaom rjrifhOD;tm;
opömazmufawmhrnfavm/ tkd cPcP awGa0wwfaom iwifxGef;/ b,ftouf?
b,ft&G,fxd awGa0OD;rnfenf;/ ck b,fbufodkU ,drf;,dkifOD;rnfenf;/
odef;odef;onf xGufvmNyD; £ajE¨BuD; wpfcJGom;avmufESifh-
]]udkwifxGef; bmrsm;pm;OD;rSmvJ? tm;remygeJU? uRefr rtdyfcif pDpOfay;cJUyghr,f}}
- 341 -
odef;azNrifh
]]aeygapAsm? 'ku©r&SmygeJU? nOfheufvSygNyD}}
]]&Sif wu,frqmvkdUvm;}}
]]rqmygbl; udpör&Sdygbl;}}
]]'gjzifh uRefrudk cGifhjyKygaemf? q&m0efu nOfheufatmifrae&bl;vdkU wm;jrpfxm;vdkUyg}}
]]aMomf [kwfvm;? tdrfonf&JUtjypf r[kwfygbl;? {nfhonf&JUtjypfyg/ {nfhonfu
nOfheufBuD;rS vmwmudk;}}
uRefawmfajymvkdUrS rqkH;rD odef;odef;onf tay:xyfodkU wufoGm;avNyD/ uRefawmfwkdU
ESpfa,mufwnf; ae&pfcJU&ef odef;odef;u wrifa&Smifay;ovdk jzpfaeonf/ tawmf
aMumifaom tvkyf? tvGef ajAmifusaom tvkyfygwum;/ rxl;awmhygbl;? vQKdU0Suf
xm;zkdU rvdkawmhygbl;[k ,lqum ckvdk ajAmifusus pDpOfxm;jcif; jzpf[efwlonf/
rjrrSDonf uRefawmfESifh twdtvif; w&m;0iftMuifvifr,m;tjzpfjzifh ae&efk qHk;jzwfNyD;
jzpfaumif;jzpfayvdrhfrnf/ odkUuvdk awG;rdonfESifhwpfNydKifeuf aysmhacGEGrf;vsNyD; ae&Sm
onfh rjrifhOD;onf uRefawmfhtm; udk,fxif&Sm;jyvmonf/ jrifhrm;aomawmifBuD;
ausmfwufEdkif&ef uRefawmfhnmvufarmif;udk zufudkifí yckH;wGif acgif;rSDxm;onf/
uRefawmfonf rjrifhOD;tm; oem;vm\/ &ifwGif;u zdkvIdufvm\/ acgif;rSm idkufpdkuf
usae\/
]]armifav; rrudkMunfhprf;}} [k jrL;xl;aomtoHESifh rjrrSDuajymvkdufawmhrS armhNyD;
Munfhvkdufavonf/ uRefawmfhrSm tHUMooGm;avonf/ rjrrSDonf *syefrrsm;\ uDrkdEdkESifh
wlonfh n0wf&kHBuD;udk 0wfxm;onf/ wzdwfzdwfawmufaeaom tpdrf;a&mifzJpwGif
tEkynmajrmufpGm yef;xkd;xm;&m &ifom;wpfzufwpfcsufwGif EG,fwufaeaom yef;cuf
BuD;ESpfcufESifh 0JysHaeaom vdyfjymESpfaumifwdkUonf xif&Sm;vSay\/ zJp\ tpdrf;a&mif
ay:0,f rD;wkdifrS cyfrIefrIefteDa&mif yufzsef;,Suful;aeykHrSm wpfrsKd;vSae\/ ckeifu
uspfvspfpGm bD;ausmfywfxm;aom qHxkH;udk ajzavsmhum uydku&dk wpfywf&pfNyD;
b,fbufyckH;ay:rSm qHNrdwfcsxm;onf/
rjrrSDonf iSufrsm;vnfqHzGí armhumaumhum tvSjyovdk uRefawmfha&SUrSm aMumh[ef
aemh[efawG jyae\/
- 342 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu rjrrSDtm; &Da0pGmMunfhNyD;-
]]rruvnf; b,fvkd0wfxm;wmrSef;vnf; rodbl;? *syefrBuD;eJU wlaew,f}}
]][kwfvm;? *syefawGacwfaumif;wkef; *syefreJUwl&if aumif;wmayghuG,f [J [J? uJygav
*syefreJU wlwl? t*FvdyfreJU wlwl vSaumvS&JUvm;}}
þum; robm0wnf;/ vSaMumif; tNrJowd&aecsifonf/
uRefawmfu aemufawmufawmufNyKH;NyD;-
]]vSykHu wpfrsKd;BuD;yJ}}
rjrrSDonf uRefawmfhab;rSm xdkifcsvkdufNyD;-
]]b,fvdk wpfrsKd;BuD;vJ? ajymprff;ygOD; armif&,f}}
qdkzmwGif tdqif;oGm;aom rjrrSD\ udk,fcE¨monf uRefawmfhbufodkU ,drf;vmaeonf/
]]cgwdkif;eJUrwlbJvSvkdU vSykHuwpfrsKd;BuD;yJvdkU ajymwmaygh? qHNrdwfcsykHawmif cgwkdif;eJU
rwlbl;}}
]]aMomf [kwfvm;}}
rjrrSDonf olUqHNrdwfudk vufuav;ESifh ,k,NyD; uRefawmfhyg;jyifudk qHnGefUzsm;uav;
rsm;ESifh yGwfoyfonf/ uRefawmfhudk,fcE¨monf txl; 0g,rrpdkufxkwf&bJ rjrrSDbufodkU
,drf;oGm;avonf/ rjrrSDxHrS ysHUvGifhaeaom a&arT;eHU aygif'geHU tarT;tBudKifwkdUonf
uRefawmfhtm; rl;,pfapavonf/
]]rr&JU rsufESmuvnf; wpfrsKd;BuD;vSaew,f}}
]]tkd qkdprf;ygOD; b,fvkdwpfrsKd; vS&jyefwmvJ}}
- 343 -
odef;azNrifh
]]rIef&D&DeJU a&mifeDajy;aewJU rD;a&mifxJrSm rr&JUrsufESm[m vif;t&kPfa&mifeDrSm yGifhtm
vmwJU y'kr®mMumvdkyJ}}
rjrrSDonf uRefawmfhudk wpftm;zufvdkufonf/
]]tr,fav;? ajymwwfvdkufwmaemf/ 'Dpum;rsKd;awGeJU rrudk t&l;rvkyfygeJUuG,f}}
]]wu,fajymaewmyg rr&JU}}
rjrrSD\rsufESmonf nSdK;oGm;onf/
]]r,kHygbl;uG,f/ armifav;[m rrudk wu,fvSw,f? wu,fcspfp&m aumif;w,fxif&if
'Dvkd b,faerSmvJ}}
]]uRefawmfu b,fvdkaevdkUvJ}}
]]at;pufpufeJUyguG,f/ rr[m rodem;rvnfwJU tysKdjzef;uav; r[kwfygbl;? av;q,f
em; uyfaewJU rkqkd;ryg}}
]]tkdav;q,feJU tykHBuD;vkdygao;w,f/ uyfaeNyDvdkU rajymygeJU}}
]]rr em;vnfygw,fuG,f? rtm;vdkU rtm;vdkUqdkNyD; rvmwm? pifppfrSmawmh rvmcsifvkdU
rvmwmyg/ a,musmf;uav;wpfa,muf[m rdef;rwpfa,mufudk wu,fcspf&if
b,favmuf tvkyfrsm;rsm; bmawGu wm;qD;xm;xm; a&mufatmif vmwmyJ/
armifav;[m vlysKdvl&G,f vli,fyguG,f? vmcsif&if bmrS iJUuGufaerSm r[kwfygbl;}}
tawGUtBuKHrsm;NyD; &ihfusufaomrjrrDS ajymaompum;awG rSefygonf/ uRefawmf acsyp&m
bmwpfckrQ r&Sdyg/
]]uJ rrudk ajymprf;yg? trSefudk ajymprf;yguG,f? rrudk bmjzpfvkdU tquf jzwfjzwf
xm;wmvJvdkU}}
- 344 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfum; aemufxyf qifajcray;vdkawmhNyD/ trSefawGudkom &Sif;jycsifonf/
&ifwGif;u uRefawmfhcHpm;csufrsm;udk zGifh[jycsifayNyD/ odkUaomf a&SUtzdkU qkH;jzwfcsuf
wpfpkHwpf&m tckdiftrm&Sdxm;rS ajymvdkUaumif;ayrnf/ rjrrSDESifh w&m;0if tMuifvifr,m;
tjzpfjzifh ae&ef uRefawmfu ,wdjywf qkH;jzwfxm;zdkUvkdonf/ xdkcPtxd xdk
qkH;jzwfcsufodkU uRefawmf ra&mufacs/ uRefawmfhtm; b0\ arQmfvifhcsuftjzpfjzifh
qkyfwG,fí aorif;ESifh wdkufyJGqifae&Smaom rjrifhOD;udk opömrazmufvdk/ xdkcPü
uRefawmfhtonf;ESvkH;rSm ESpfjcrf;uGJaeayonf/ wpfjcrf;rSm rjrrSDxH? tjcm;wpfjcrf;rSmum;
rjrifhOD;xH a&mufae\/ pdwfqif;&JvS\/ idkyif idkcsifygonf/
rjrrSDonf uRefawmf\ idkrJUrJUrsufESmudk tuJcwfrd[ef&Sdonf/ uRefawmfh twGif;pdwfudk
&dyfrd[ef&Sdonf/ uRefawmfhudk rsm;pGm oem;oGm;[efwlonf/ rjrrSD\ rsufESmrSmvnf;
nSKd;onfxuf nSKd;vmonf/
]]uJav ajym&rSmcufvnf; rajymygeJUawmhuG,f}}
rjrrSD\toHrSm qkdUepfoGm;\/ rsufvkH;rsm;rSm rsuf&nfa0hvmonfudk jrif&\/ xdkUaemuf
rjrrSDonf uRefawmfhtm; wif;usyfpGmzufNyD; tBudrfBudrf b,fjyefnmjyef erf;avonf/
xdktcg aMuuJGpdwfawG 0rf;enf;pdwfawG aea&mifjcnfatmuf ESif;aygufawG aysmufovkd
aysmufukefMu\/ ,if;wkdUESifhtwl rjrifhOD;tay:wGif yEéufxm;aom opömw&m;
onfvnf; aysmufuG,foGm;avawmh\/ uRefawmfonf rjrrSD\ w&m;0if tMuif
vifr,m;tjzpfjzifh &moufyef &dk;ajrusae&ef qkH;jzwfvdkufavonf/ xdk qkH;jzwfcsuf
udkvnf; tNyD;tydkif tcdkuftrmjzpfap&ef rjrrSDtm; csufcsif;ajymjyzdkU vdkavonf/
]]rr uRefawmf wpfckajymr,faemf}}
]]tkd wpfckruygbl;? ESpfckawmif ajymEdkifygw,f/ [J [J armifawmfbk&m; trdefUoH
emcHvsuf&Sdygw,f armifarmif}}
]]uRefawmfu twnfajymr,fvdkUAs}}
uRefawmfonf udk,fudk rjrrSDxHrS cGmvdkufNyD; rsufESmxm; wnfvkdufavonf/ xkdtcgrS
rjrrSDu cyfwnfwnfjzifh-
- 345 -
odef;azNrifh
]]tif; qkdprf;ygOD;}}
]]uRefawmf[m rrudk wu,fharwÅmppfeJU cspfygw,f/ tay:,Hcspf? wPSmcspf? aiGcspfrsKd;
r[kwfygbl;}}
]]aiGaMu;pum; xnfhrajymygeJU armifav;&,f}}
]]wu,fharwÅmppfeJU cspfayr,fh [dkwkef;uawmh rru rvGwfvyfbl;? rvGwfrvyfBuD;ESifh
uRefawmfeJU tvGeftusL; jzpfcJUw,f/ uRefawmfjzifh Armtae? Ak'¨bmomwpfa,muf
taeeJU apmifhxdef;&r,fh tajccHoDig;yg;rSm umarokrdpämpm&uHudk usL;vGefrdNyD qkdNyD;awmh
txl; aemifw&w,f? vdyfjymroefU jzpfcJUw,f? udk,fhudk,fudk,f &SufcJUw,f}}
]]twdwfawG xnfhajymaeOD;rSmvm;uG,f/ 'DudpörSm armifav;u 'Dvkdajym&if rruvnf;
ig[m vifi,faecJUolyguvm;qkdNyD; ig tjypfawG usL;vGefcJUNyDvdkU pdwfraumif;jzpf
ae&rSmyJ/ twdwfudk twdwfrSm xm;cJUMupdkUvm;uG,f}}
]]uRefawmf twdwfudkajymaewmu rru uRefawmfhtaMumif; em;vnfatmif ajymwmyg/
tJ'Dvdk vdyfjymroefU jzpfjzpfaevdkU rrudk a&SmifcJUzdkU BudK;pm;cJUwmyg/ tqufjzwfr,fvkdU
BudK;pm;cJUwmyg/ rcspfvkdUr[kwfygbl;? ,kH&JUvm;}}
]],kHygNyDarmif? ,kHygNyD/ a&SUtzdkUrSmom a&Smifawmifawmif vkyfvkyfraeygeJU/ tquf
jzwfzkdUrsm; rvkyfvdkufygeJU [kwfvm;}}
]]b,fawmhrS ra&Smif&atmif? b,fawmhrS tqufrjzwf&atmif ckvkyfEdkifNyD/ rr[m
vGwfvyfoljzpfNyD? 'Dawmh w&m;0ifvifr,m;tjzpfjzifh txift&Sm;aeEdkifatmif vufxyf
,lMur,f/ uRefawmfajymyg&apvdkU cGifhyefwJUpum;u 'gygyJ}}
xkdpum;udk uRefawmfu pdwftm;xufoefpGm ajymonf/ odkUaomf rjrrSDu xkdpum;aMumifh
pdwftm;xufoefrI rjyaomtcg tenf;i,f tHUMooGm;avonf/
]][kwfvm; rr? vlodewfMum; vufxyfvdkufMur,fav}}
- 346 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu xkdtBuHtpnfudk &ufa&mpGm ay;vdkufonf/ rjrrSDum; vufcH&ef wGefUwdk
aeonf/
]]'gawG aemufrS pOf;pm;wmayghuG,f/ uJ nOfheufvSNyD? rrawmh tdyfcsifNyDuG,f}}
rjrrSDonf rcsifhr&Jjzpfaejcif;udk &SufaomtNyKH;jzifh zkH;vkdufonf/ vufESpfzufudk
qefUwef;NyD; orf;vkdufonf/
rjrrSDonf uRefawmfhtm; uav;vdkoabmxm;[ef &Sdonf/ udpöudk vSD;vTJypfvkdufonf/
uRefawmfum; uav;r[kwfawmhNyD/
rru vSD;vTJypfawmhrnfBuHcgrS uRefawmfhpdwfoabmu ydkNyD; vdk&modkU wtm;xdk; pD;qif;
vdkavonf/
]]aemufrSpOf;pm;wm uRefawmfrvdkcsifbl;/ tck pOf;pm;&r,f/ uRefawmfcspfovdk rru
cspf&if tck uRefawmfajymovdk vkyf&r,f? vufxyf&r,f}}
rjrrSDonf oa&mfNyKH; NyKH;vdkufonf/
]]b,fhES,f bmrsm; 'DavmufavmBuD;p&m vdkaeygovJ udk,fawmfav;&,f}}
]]avmBuD;p&m taMumif;&SdvdkU avmwmaygh rr&JU/ uJ ajymyg? vufxyfrSmvm;}}
]]bmvJ? rru vufrxyfbl;qdk&if armifav;u onfhjyif rdef;uav;wpfa,mufudk
vufxyf,lawmhr,fhqJqJ rkdUvm;}}
tyJUygaomvufonf qm;udkqkyfudkifírjzpf/ tyJUygaomtcg qm;xdNyD; pyfonf/
rjrrSD\pum;rSm uRefawmfhtm; xdoGm;onf/ uRefawmf pdwfqdk;oGm;onf/ rjrifhOD;ESifh
ywfoufí rjrrSDrSm wpfpkHwpf&m odaeavoavm[kvnf; pkd;&drfvmavonf/ xdkUaMumifh
bmjyefacsy&rnfvJ[krod jzpfaeavonf/ uRefawmfhrsufESmwGif pdwfqdk;pdwfnpf jzpfae
aom tjzpfonf ay:vGifae[efwlonf/ rjrrSDonf uRefawmfhtm; Muifem,k,pGm
MunfhNyD; cyfcRJcRJ-
- 347 -
odef;azNrifh
]]'DvdkrSr[kwfvnf; rru armifav;udkr,lbJ onfhjyif a,musmf;wpfa,mufudk csufcsif;
vufxyf,lawmhr,frsm; xifaevdkUvm;}}
uRefawmfu pdwfaumufaeaom trlt&jzifh-
]]bmhaMumifhyJjzpfjzpf vlodewfMum; vufxyf,l&r,f}}
]]jzpfyghrvm; armifav;&,f? ckqkH;jzwfvdkU jzpfyghrvm;/ vifaowm rMumao;bl;?
aemufxyfwpfa,muf ,lvdkufNyDqdkawmh vltrsm;u ruJU&JUaybl;vm;}}
]]uJU&JUaum bmjzpfvJ/ udk,fhESmacgif;eJUudk,f touf&SLwmyJ? olrsm;ESmacgif;eJU touf&SL
wmrS r[kwfbJ}}
rjrrSDu rcsdNyKH;NyKH;vkdufonf/ NyD;awmh xkdif&mrSx&ef jyif&if;-
]]csufcsif;awmh rjzpfEdkifygbl;uG,f? pum;qdkwm b,fhavmufum;rSmvJqkd&if csufcsif;
vufxyfvdkufa&m qkdygawmh/ vifuav;eJUaecsifvkdU vifBuD;udk owfvkdufw,fqdkNyD;
ajymcsifajymMurSm odvm;/ olUbuftrsKd;? udk,fhbuftrsKd;u ydkqdk;vdrfhOD;r,f/ ck
rrtdrfrSmav aqGrsKd;awG a&mufaew,f/ udkxGef;0if;bufua&m? rrbufua&m/
tcsif;csif;twif;awG avQmufajym? olrsm;twGif;awG avQmufajym? pum;rsm; &efjzpf/
rrjzifh em;NiD;vGef;vkdU olwkdUrjyefrcsif; rrawmh tdrfjyefruyfcsifbl;/ tJ'DaqGrsKd;awGupNyD;
pum;awG trsKd;rsKd; ajymMurSm? uJU&JUMurSm od&JUvm;}}
rjrrSDonf rwfwwfxí uRefawmfha&SUa&SUwnfhu uyfNyD; &yfvkdufonf/ 4if;aemuf
uRefawmfhyckH;rsm;udk udkifvsuf-
]]armifav;u 'gawG bmrSrodbl;? 'ghaMumifh ckrpOf;pm;MueJUOD;pdkUaemf? [kwfvm;/ uJxyg
tdyfMur,f}}
uRefawmfum; acgif;idkufpdkufcsNyD; pdwfaumufovdk rlaeavonf/ odkUaomf pdwfaumufEdkif
p&mum; taMumif;r&Sdawmhacs/
- 348 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uRefawmfu aeUcsif;ncsif; vufxyf&r,fvdkU ajymaewmrS r[kwfbJ/ ckajymaewmu
ESpfvwefonf okH;vwefonf Mumawmh txift&Sm; vifr,m;tjzpfjzifh ae&atmif
vufxyfzkdUom ajymaewmyJ}}
rjrrSDonf uRefawmf\ idkufxm;aomacgif;udk vufESpfzufjzifh ayGUcsDNyD; armhay;vkdufonf/
]]aMomf armifav;? avmurSm armifav;rodwmawG trsm;BuD;&Sdao;w,f? w&m;0if
vifr,m;tjzpfeJU txift&Sm;aezkdU qdkwm[m odyfvG,fwmr[kwfbl;/ tzufzufu
pOf;pm;NyD;rS qkH;jzwf&wJU t&myguG,f/ 'gaMumifh rrudk ckqkH;jzwfygvdkU twif; ZGwf
rcdkif;oifhygbl;uG,f}}
]][mAsm qkH;jzwf&rSmyJ}}
]]aemufawmh qkH;jzwfwmayghuG,f/ ck ta&;BuD;wmu armifav;u rrudk cspfcsifwdkif;
rcspfEdkifbl;vm;? cspfEdkifw,f/ rru armifav;udk cspfcsifwdkif; rcspfEdkifbl;vm;? cspfEdkif
w,f/ bmrS twm;tqD;r&Sdbl;/ vifr,m;vdkaum raeEdkifbl;vm;? w&m;0if0if r0if0if
aeEdkifwmyJ r[kwfvm;/ b,folrS rwm;qD;Edkifbl;/ 'gyJ ta&;BuD;wm r[kwfvm;?
'Djyif[m bmylp&m &SdovJ}}
uRefawmfonf rjrrSDtm; ,ckxd uRefawmfbmhaMumifh vufxyf,lvdkonfh taMumif;&if;udk
rajymcJU/ okdUtaMumif;onf rSefvGef;tm;BuD;ojzifh rjrrSD em;rcHEdkifrSm pdk;&drfonf/
uRefawmfhudk,fwdkifuvnf; pl;&SvGef;aom rD;a&mifudk rsufESmvTJxm;ovdk rSefvGef;aom
taMumif;udk arhxm;vdkonf/ wu,fqdkaomf jyefvnfqufpyfr&atmif jywfoGm;rnf
udkvnf; pdk;&drfavonf/ ,ckrl rajymrNyD;awmhacs/
]]w&m;0ifvifr,m;tjzpfeJU vlodewfMum; rae&&if 'Dtwdkif;awmh raecsifbl;? 'Dtwdkif;
ae&if uRefawmf[m viftajrSmifuav;om jzpfaerSmyJ? tJ'gudk uRefawmf &Sufw,f}}
uRefawmfhtoHrSm emusnf;oHjzpfonf/ idkoHwpfydkif;vnf; jzpfonf/ rjrrSDonf uRefawmfh
a&SU Murf;jyifay:rSm 'l;axmufí xdkifcsvkdufNyD; uRefawmfh&ifcGifxJwGif acgif;0ifum
idkoHjzifh-
]]'Dpum; rajymygeJUuG,f? rkd;BudK;ypfvdkufovdk ygyJuG,f? vifajrSmifvdkU rac:ygeJUuG,f}}
- 349 -
odef;azNrifh
rjrrSDonf zdkvIdufzdkvIdufESifh &dIufvmonf/ rsuf&nfNzdKifNzdKif usvmonf/
]]'Dvdkajymvnf; rajymygeJUuG,f/ oabmvnf; rxm;ygeJUuG,f/ tcuftcJ awG&Sdao;vdkU
vufrxyfEdkifao;vkdU ajymaewmyguG,f}}
rjrrSDonf uRefawmfhcg;udkzufNyD; &ifcGifudk acgif;ESifha0SUuma0SUum idkavonf/
uRefawmfhpdwfrSm &Da0aeavNyD/ oem;ovdkvdk jzpfvmonf/ ajymrdwm rSm;ovdkvdk xif
vmonf/ uRefawmfuyJ ,k,ydkufaxG;&jyefonf/ uRefawmfuyJ acsmharmh&jyefonf/
uRefawmf\udk,fcE¨mum; &kef;uefxGufír&atmif ydkufxJrSm rdaejyefavNyD/ teDa&mif
,Sufoef;aeonfh rIef&D&Dtvif;wGif tpdrf;a&mifzJ0wf&kH vTrf;NcKHxm;aom rjrrSDrSwpfyg;
rnfonhft&mudkrQ aumif;pGm rjrif&awmhacs/ pdwftm&kHuvnf; rjrrSDtay:wGifom pkykHNyD;
uGefUjrL;aevdkonf/ okdUaomf arSmifaeaom OrifvdkPfacgif;BuD;xJrSm vif;uGuf ao;ao;
uav; ay:vmovdk todOmPfwpfckonf jAKef;ceJ xifvif;vmavonf/ vifajrSmif
b0rS wu,fvGwfajrmufvdkvQif rjrrSDteD;odkU vkH;0ruyfbJ ta0;uae&efjzpfavonf/ /
- 350 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
68
xD;&dk;udk rk d;BudK;ypfrnf
odkUjzifh 1941? 'DZifbmv 8&ufaeUodkU a&mufvmcJUavonf/
xdkaeUwGif ArmwpfjynfvkH;onf *syefu t*Fvdyftar&duefwkdUtm; ppfaMunmvdkufNyD
jzpfaMumif; od&avonf/
a&'D,kdrS owif;rsm;udk vlawG pk&kH;em;axmifMuonf/ wpfqifhpum; wpfqifhMum;
Muonf/
owif;pmtxl;xkwfawG xGufvmonf/ cgwdkif; pmrsufESm 48rsufESm xkwfNyD; ig;jym;ESifh
a&mif;aom jrefrmhtvif;onf pmrsufESmav;rsufESmESifh txl;xkwfNyD; aygufaps;rSm
wpfrwf jzpfoGm;avonf/ owif;pmawGudk vlawG 0dkif;tkHzwfMuonf/ wpfa,mufu
zwfjyonfudk 0dkif;em;axmifMuonf/ wpfqifhpum; wpfqifhMum;Muonf/
]]raeUu *syefu vdyfuefawGudk ppfaMunmvdkufNyD}}
]]*syefu ygvf[m;bm;? reDvmESifh pifumyludk wpfNydKifeuf AkH;BuJwdkufcdkufjcif;}}
]]yg;vf[m;bm;rSm tar&duefbufrS tustqkH;rsm;jcif;}}
]]r[mrdwfbufrS *syefwkdUtm; ppfaMunmvkdufNyD}}
qihfuJqifhuJ owif;awG a&mufvmavonf/
vlawGrSm vIyfvIyf&G&G jzpfvmMuonf/ bmawGjzpfrSmvJ[k pkd;&drfMuonf/
vufzuf&nfqdkifrSm ppfowif;awG ajymMu\/
- 351 -
odef;azNrifh
]]ygvf[m;bm;rSm *syefu av,mOfysHwpf&m? a&ikyfoabFmti,fpm; ig;q,fESifh 0if
wkdufvdkufwm tar&duefawG tawmfxdoGm;owJU/ tar&duefa&wyfu ppfAdkvf? ppfom;
wpfcsDwnf;eJU 2117a,muf yJGcsif;NyD;oGm;a&mqdkyJ/ tar&duef a&wyfbuf av,mOfysH
80pif;? ukef;wyfbuf av,mOfysH 97pif; ysufpD;oGm;w,f}}
bwfpfum;ay:rSmvnf; ppfowif;udkyif ajymMuonf/
]]t*Fvdyfu y&ifhpfatmfhzfa0;vfESifh &Dyghvfpfac:wJU ppfoabFmBuD;awGudk ypdzdwf
ork'´&mbuf vTwfvdkufNyDqdkyJ}}
aps;xJrSmvnf; ppftaMumif;udkyif ajymMuonf/
]]aps;awGu wufvScsnfhvm;}}
]]ppfjzpfvmNyDudk;/ ukefawGa&mufawmhrSmrS r[kwfbJ? wufwmaygh}}
puf&kHawG? tvkyf&kHawG? ausmif;awGrSmvnf; ppftaMumif;udkyif ajymMuavonf/
]]wkdUArmjynfeJU *syefeJU bmqdkifvdkU ppfaMunm&rSmvJ}}
]][ wkdUu t*FvdyfvufatmufcHqdkawmh t*Fvdyf&JU&efol[m wkdU&efol jzpfoGm;wmaygh/
'ghaMumifh bk&ifcHu ppfaMunmwmaygh}}
vltrsm;onf t*Fvdyfudk ydkírkef;vmMuonf/ t*Fvdyf\ r[mrdwfjzpfaom tar&duef
ysufpD;qkH;&IH;onfudkvnf; auseyfMuonf/ t*FvdyfESifh tar&duefawG vlpGmvkyfcJUorQ
*syefESifhawGUawmhrS xdawmhonf[k ajymMuonf/ t*Fvdyftm; ESdrfEdkifol *syefudk
aumif;csD;Mobm ay;Muavonf/
xdkUxufqkd;onfrSm *syefvkyforQ taumif;xifNyD; t*FvdyfvkyforQ ajymorQ raumif;
csnf; xifonf/ t*FvdyfwkdUu ppfjzpfvmNyDjzpfí avaMumif;umuG,fa&;rSm txl;
ta&;BuD;vmNyD[k qdkaomtcg ta&;rBuD;[l vltrsm;u xifjrifMuonf/ avaMumif;
umuG,fa&; owday;csufrsm;udk rsm;aomtm;jzifh *&krpdkufMuacs/ pdwf0ifpm;jcif;
r&SdMuacs/
- 352 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
EdkifiHjcm;ukefypönf;awG csufcsif; &Sm;oGm;avonf/ MuufaysmufiSufaysmuf aysmufukefMu
onf/ &efukefol? &efukefom;rsm;taeESifh ukefypönf;&Sm;jcif;aMumifh ukvm;rsm;udk ydkí
rkef;wD;vmMuavonf/ aps;qdkifrsm;rSm rsm;aomtm;jzifh ukvm;rsm;om jzpfMuonf/
aps;jrSifha&mif;aom ukvm;rsm;udk rrkef;bJ aeawmhrnfavm? ukefypönf;rsm;udk odkavSmifum
arSmifcdkaps;vkyfaom olwkdU\ acgif;aqmifrsm;rSm r*dkvrf;rS bmblBuD;rsm;ESifh t&mBuD;rsm;
jzpfavonf/ xdk[mudk vltrsm; odonf/ ukvm;udk vltrsm; rrkef;wD;bJ aernfavm/
uRefawmfonf rjrrSDxHodkU roGm;/ teD;uyfrdvQif viftajrSmifb0u &kef;xGufEdkifrnf
r[kwf[k odojzifh a&Smifaeavonf/ odkUaomf rjrrSDtaMumif;udkum; pkHprf;Munfh\/
waphwapmif; acsmif;Munfh\/ rjrrSD r*dkvrf;tvkyfwdkufwGif tajcrysuf vkyfudkifaeonf
udk awGU&\/ xl;jcm;csufrSm ,cifu wpfcgwpf&H rjrrSDxHrSmawGU&aom bmblukvm;BuD;
onf ,cktcg rjrrSD\ tvkyfwdkufrSm tNrJvdkvdk awGUEdkifonf[k Mum;od&jcif; jzpfav
onf/ wpfcgaomf rjrrSDESifh bmblukvm;BuD;wkdUonf um;twlpD;oGm;onfudk uRefawmf
udk,fwdkif jrifvkduf&avonf/
rjrrSDum; bmblukvm;BuD;ESifhwGJNyD; pD;yGm;a&;vkyfae[efwlonf/ arSmifcdkaps; vkyfae[ef
wlonf/
bmblukvm;BuD;onf rjrrSDESifh pD;yGm;a&;t&om aygif;&kHru vlygaygif;&atmif rBuHbJ
aeygrnfavm[k uRefawmf pdk;&drfvmavonf/
w&m;0ifvifr,m;tjzpf uRefawmfESifh txift&Sm;ae&ef uRefawmf ZGwfajympOfu
]]armifav;rodwJU udpöawG avmurSm trsm;BuD;&Sdao;w,f}} qkdNyD; jiif;cJU&m þudpörsKd;
um; avmurSm uRefawmfrodao;aom udpörsKd; jzpfaeavrnfavm[k awG;awmrd
avonf/
xkdtcsdefonf aumvm[v trsm;qkH;aom tcsdefvnf; jzpfay\/ aumvm[v [lorQ
rSmvnf; *syeftwGuf aumif;NyD; t*FvdyftwGuf raumif;onfom rsm;avonf/
*syefa&ikyfoabFmBuD;awG &efukefjrpf0a&mufaeNyD[k wD;wkd;ajymolawG trsm;tjym;/
pifumylcHwyfBuD; usNyD[k wD;wkd;ajymolawGuvnf; renf;vS/
- 353 -
odef;azNrifh
wabmifpenf; zwfolawGuvnf; ae&mwumrSm&Sdonf/
0wpfvkH; ESpfvkH;ay:cJUonf/ ESpfvkH;jzpfjyefawmh av;vkH;ay:cJUonf/
tif;udk [oFmqif;rnf/ qif;&if av;ESifhcGif;rnf/ xkdrkqdk;udk xD;&dk;&dkufrnf/ xD;&dk;udk
rdk;BudK;ypfrnfwJU paom oDcsif;pmom;rsm;udk t"dyÜm,ftrsKd;rsKd;aumufNyD; edrdwfzwfol
awGudk ynm&SdawG[k trsm;u xifrSwfMuavonf/ udk;uG,fqnf;uyfMuavonf/
*syefa&'D,dkrSmvnf;-
]]t*Fvdyfe,fcsJUorm;awGudk tjrefarmif;xkwfygawmhvm;}}
[laom ocifxGef;tkyf\ ywfMurf;wkdufoHudk Mum;Mu&onf/
]]aemuf rMumcifqdk&if uRefrwdkU *syefjynfrSm eD&JvSywJU cs,f&Dyef;awGu zl;aeyg
awmhr,f/ Armjynfu taqGawmfrsm;udkvnf; ,ckvdk om,mvSaom &IarQmfcif;udk
jrifapcsifprf; ygbdawmhw,f}} paom jrefrm *syefrBuD;\ toHudkvnf; em;0ifyD,H
jzpfaeMuavonf/
uRefawmfwkdU jrefrmtrsm;onf cs,f&Dyef;udk jrifzl;Muonfr[kwf/ odkUaomf *syefa&'D,kdrS
tajymESifh cs,f&Dyef;udk vGrf;aeMuavNyD/
*syefa&'D,dkonf cs,f&Dyef;&eHUESihfhtwl ta&SUawmiftm&S omwlnDrQ aumif;pm;a&;0g'udk
vnf;aumif;? *syeftultnDESifh ArmhvGwfvyfa&; wdkuf,la&;0g'udk vnf;aumif;
jzefUvTwfvsuf &Sdavonf/ uRefawmfwkdU jrefrmtrsm;onf *syefa&'D,dk tajymESifh
ta&SUawmiftm&S omwlnDrQ aumif;pm;a&;pepf? ArmhvGwfvyfa&; acwfopfwkdUudk
arQmfrSef;wrf;waeMuavNyD/
cs,f&Dyef;? ta&SUawmiftm&S omwlnDrQ aumif;pm;a&;ESifh ArmhvGwfvyfa&;wkdU aemufrS
*syeftifydkif,m bk&ifrif;jrwf\ Munf;? a&? av ppfwyfrsm;onf atmifjrifpGm csDwuf
aeMuavonf/ wufae0ef;tvHudk wpfae&mNyD;wpfae&mrSm vTifhxlEdkifcJUayonf/
wpfzufwGif NAdwdoQwkdUonfum; "m;Budrf;Budrf;vsuf&Sd\/
- 354 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ppfNyD;vQif Armjynftm; tkyfcsKyfa&; wkd;wufay;yg&ef eef;&if;0ef csmcsDESifh twGif;0ef
atrm&DwkdUxH t,lcHoGm;aom *VKefOD;apmtm; NAdwdoQtmPmydkifwkdUonf *syefESifh
qufoG,fonf[k qdkum zrf;qD;vdkufavonf/
OD;apmESifh eD;pyfolrSeforQ NAdwdoQqkH;&IH;rIwGif auseyftm;&NyD; wufae0ef;tvH wvlvl
vGifhvmonfudk c&D;OD;BudKqdk&ef tqifoifh jzpfaeMuavonf/
ppfBuD;tNyD;wGif Armjynftm; 'dkrDeD,Htqifh vGyfvyfa&;udk ay;NyD; r[mrdwf ppftm;
xkwfrIwGif Armjynf\ tultnDudk &,l&ef tBuHay;a&;om;Muaom owif;pmrsm;udk
bk&ifcH qma':refprpfESifh eef;&if;0ef qmay:xGef;wkdU\ tpdk;&onf zdESdyfcsKyfcs,fjcif;
trsKd;rsKd; vkyfMu\/
'dkrDeD,H vGwfvyfa&;orm;wkdUonf NAdwdoQ"eo[m,wGif arQmfvifhcsuf rxm;awmhbJ
ta&SUawmiftm&S omwlnDrQ aumif;pm;a&;pepfwGifom arQmfvifhcsuf xm;Muavawmh
onf/
vkH;0vGwfvyfa&;udk awmif;qdkí wdkufyJGtrsKd;rsKd; qifETJaeaom wkdUArmtpnf;t&kH;udk
rw&m;oif; aMunmvdkufavonf/
xkdtcsdeftxd tzrf;rcH&ao;aom ocifudk,fawmfrIdif;? ocifjr? ocifwifarmifBuD; paom
acgif;aqmifrsm;yif rvkHNcKHawmhay/ olwkdUonf ykef;vQKd; wdrf;a&SmifMu&avawmhonf/
vkH;0vGwfvyfa&;udk a<u;aMumfaeMuonfh rsm;pGmaom wkdUArmocifwkdUonf *syefESifh
aygif;í t*Fvdyftm; tjyKwfwdkufa&;udkom vkH;0vGwfvyfa&;\ wpfckwnf;aom vrf;pOf
tjzpfjzifh ,kHMunfaeMuavawmhonf/ ]]ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm? wkdUacwfudkom
a&muf&rnfrSm rvGJyg}} [laom wkdUArmoDcsif;\ pmom;udk t"dyÜm,fwpfrsKd; aumufvm
Muavonf/ wufae0ef;tvHxlvmaom *syeftwGuf twdwfedrdwfa&SUajy; oDcsif;pmom;
jzpfonf[k xifrSwfvmMuavonf/
]]a[mifaumif *syefUvufodkU usNyDwJU}}
]]pifumyl t*Fvdyfa&wyfpcef;BuD;udk *syefa&wyfu 0dkif;xm;NyDwJU}}
- 355 -
odef;azNrifh
]]rmvm,kudk *syefMunf;wyfrawmfBuD;u 0ifa&mufwdkufcdkufaeNyDwJU}}
Armtrsm; auseyftm;&Muonf/
jrefrmjynf toHvTifhXmeESifh tjcm; NAdwdoQtmPmydkifwkdU\ toHvTifhXmersm;rS-
]]r[mrdwfwyfrsm;onf atmifjrifpGm qkwfcGmcJUMuavonf}} [laom aMunmcsufudk rMum
cP Mum;Mu&avonf/ Armtrsm;onf t*FvdyfwkdUtm; atmifjrifpGm qkwfcGmjcif;twGuf
oa&mf avSmifajymifMuavonf/
wpfreuf rdk;rvif;wvif; tcsdefuav;wGif uRefawmfonf uRefawmfhtcef;rSm tdyfaysmf
aepOf wHcg;acgufoHaMumifh vefUEdk;avonf/ wkdUArmtpnf;t&kH;udk rw&m;oif;
aMunmNyD; ocifrsm;udk vdkufzrf;aeojzifh uRefawmfhtm; zrf;&efvmaom ykvdyfrsm; jzpfae
avoavm[k awG;awmrdum apmifacgif;NrD;NcKHNyD; zGifhay;& aumif;rnfavm? rzGifhbJae&
aumif;rnfavm csDwkHcswkHjzpfaepOf aA'u0def q&mOD;wuf&Sdefu uysmu,m xí zGifhay;
avonf/
wHcg;acgufol-
]]ocifwifxGef; &Sdygovm;Asm}}
aA'u0def-
]]&Sdygw,f}}
uRefawmfum; acgif;NrD;NcKHNyD; csDwkHcswkH raeomNyD/ apmifzGifhNyD; Munhfvkduf\/ txJodkU
0ifvmolrSm ocifwifarmifBuD; jzpfaeojzifh uRefawmfhrSm tHUMojcif;jzifh-
]][m ocifwifarmifBuD;ygvm;}}
]]xprf;ygOD; udk,fhvl&m}}
- 356 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ocifwifarmifBuD;\ toHum; at;pufpufyifjzpf\/ trlt&mrSmvnf; at;pufpufyif
jzpfonf/ vmykHvmcsdef xl;jcm;jcif;ESifh rqDavsmfaom trlt&mrsm; aywnf;/ uRefawmfu
uysmu,m xxdkifvkdufpOf aA'u0def q&mOD;wuf&Sdefonf uRefawmfwkdUESpfa,muftm;
cGifhvGwfnSmwmaomtNyKH;jzifh Munfhum-
]]usKyfu usKyf{nfhonfrsm;vm;vkdUAsm? ,MwmvkyfcsdefusvkdU apmifhaewm}}
onfawmhrS bk&m;pifbufodkU Munfhvkdufrdonf/ uefawmhyGJrsm; tqifoifh&Sdaeonf/
tarT;wdkifrsm; teHUwoif;oif;ESifh tckd;wvlvl vGifhaeMuonf/ za,mif;wdkifrsm;vnf;
awmufyaeMuonf/ OD;wuf&Sdefonf uefawmfhyJGqDokdU oGm;\/ ocifwifarmifBuD;onf
uRefawmfhtdyf&may: vmxdkif\/ olUAdkvfaurSm e*dkurS &SnfvSonfhtxJ jyefUusJyGx
aeojzifh tMunfh&qdk;aeonf/ rkwfqdwfr&dyfbJ xm;onfrSmvnf; &uftenf;i,f
MumaeNyDxif\/ a[mif;EGrf;aeaom bavZmtjymudk 0wfxm;onf/ &ifbwfae&mrSm
oHMu,foD;atmufcHrsm; awGUjrif&ao;ojzifh wpfcgwkef;u xdkae&mrSm wuúodkvf
bkwfuvyfwHqdyf &SdcJUonf[k uRefawmf awG;Munfhaeavonf/
]]tcef;rSm;NyD; wHcg;racgufrdatmif tawmf*&kpdkuf&w,f}}
]]cifAsm;u tapmBuD; vmwmudk;As}}
]]odyfawmh rapmawmhygbl;? tjyifxGufMunfhygOD;/ 'gayrJU udk,fu 'Dtcef; wpfcgrS
a&mufzl;wmrS r[kwfbJ? udk,fhvludkom ar;xm;zl;wmyJ}}
olonf taMumif;xl;vdkUom þodkUaomtcsdefBuD;wGif vmonf[k wGufxm;NyD; jzpf\/
]]b,fuvmwmvJ? cifAsm; XmecsKyfrSm raeawmhbl; r[kwfvm;}}
]]aevkdUb,fjzpfrSmvJ? zrf;oGm;rSmaygh}}
uRefawmfonf OD;wuf&SdefbufodkU tuJcwfvkdufonf/ olum; uefawmhyJGa&SUrSm 'l;wkyf
xdkifvsuf 'dAÁpu©K rsufvTmcsaeavonf/ aA'u0defonf uRefawmfwkdUtm; *&krpdkuf?
olUazmufonfrsm;twGufom tm&kHpl;pdkufae[ef wlonf/ odkU&mwGif uRefawmfonf
toHudk tkyfNyD; ocifwifarmifBuD;tm; ar;vkdufonf/
- 357 -
odef;azNrifh
]]b,fhES,fvJ? cifAsm; ykef;vQKd;ae&w,f r[kwfvm;}}
]]at; [kwfw,f? ck ykef;aewJUae&mu odyfrvkHvdkU udk,fhvlrSm vkHwJUae&mrsm;&Sd&if
ydkUay;prf;ygvkdU ajymr,fvdkU ckvmwmyJ}}
]]t*Fvdyfu ocifwifarmifBuD;vdkvludk bmvdkU zrf;csif&wmvJAs}}
ocifwifarmifBuD;onf rcsdNyKH; NyKH;vkdufonf/
]]bmjzpfvkdU rzrf;csif&rSmvJ? ajymprf;ygOD;}}
]]ocifwifarmifBuD;[m r[mrdwfawGeJUaygif;NyD; zufqpfawGudk ckcHwkdufckduf&r,fvkdU
,kHMunfwJUvl? ajyma[mwJUvlyJAs? [kwfw,fr[kwfvm;/ cifAsm;[m 'D,kHMunfcsuf
rajymif;bl; r[kwfvm;}}
]]at; ckxd tcdkiftrm ,kHwkef;yJ}}
]]wkdUArmtpnf;t&kH;udk rw&m;oif;aMunm? ocifawG[lorQ awGUwdkif;zrf;/ 'gvnf;
,kHwkef;yJvm;}}
olUrsufESmonf 0if;yvmonf/
]]at; ,kHwkef;yJ udk,fh,kHMunfcsufu t*FvdyfwpfrsufESmwnf;MunfhNyD; jzpfvmwJU
,kHMunfcsufrS r[kwfbJ/ urÇmt&yf&yf tajctae? zufqpfe,fcsJUorm;awG&JU tajctae?
wkdUArmtajctae? t*Fvdyftar&duefwkdU&JU tajctae? &k&Sm;w&kwfwdkU&JU tajctae
tm;vkH; wGufcsufNyD;rS jzpfay:vmwJU ,kHMunfcsufyJuG/ 'Dawmh t*Fvdyfu wkdUArm
tpnf;t&kH; rw&m;oif;aMunmwm? wkdUudk vdkufzrf;wmqdkwJU taMumif;uav; wpfck
ESpfckeJUawmh udk,fh,kHMunfcsuf[m b,frSm ajymif;vdrfhrSmvJuGm}}
uRefawmfonf rsm;pGmaom udpöwkdUrSmuJUodkUyif ocifwifarmifBuD;\ t,ltqudk
vufrcHEdkif/ odkUaomf olUtaMumif;jycsufrsm;wGif pdwfr0ifpm;bJ raeEdkif/ ol\,kHMunfrI
&dk;om;jcif;twGuf rav;pm;bJ raeEdkif/
- 358 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]cifAsm;vdk ,kHMunfcsufrsKd;&SdwJUvl ArmjynfrSm &Sd&JUvm;}}
]]&Sdwmaygh}}
]]cifAsm;avmuf cdkifrm&JUvm;}}
]]ydk ydkromaygh udk,fhvl&m}}
]]b,folawGvJAs? ajymprf;ygOD;}}
]]ck axmifxJa&mufaewJU ocifpdk;wkdU? ocifausmfpdefwkdUvnf; 'D,kHMunfcsufrsKd; &SdwmyJ}}
]]aMomf [kwfvm;/ ocifausmfpdefudkawmh od&kHom odw,f? ruRrf;bl;/ ocifpdk;udkawmh
tuRrf;w0if odw,f/ olUpmtkyfawG zwfNyD; qdk&S,fvpf0g'? uGefjrLepf0g' em;vnf&
wmyJ/ olUoifwef;vnf; wufzl;w,f/ ocifausmfpdef&JU oifwef;vnf; wufzl;yg&JU?
'gayrJU aemufqkH; b,fvdk,kHMunfcsufawG &Sdaew,f qkdwmawmh cifAsm;ajymrS od&wm
ygyJ/ EdkU aeprf;ygOD;Asm? cifAsm;wkdU[m ckudpörSm ckvdk ,kHMunfaew,fqdkwm t*FvdyfawG
rodbl;vm;}}
]]odwmaygh? rMumao;cifuyJ ocifausmfpdefwkdUvlpku axmifxJuaeNyD; bk&ifcH
qma':refprpfqD pma&;w,f/ udk,fwkdUuvnf; bk&ifcHqD pma&;wmyJ/ wkdUwpfawG[m
zufqpfawGudkom t"du&efoltjzpfjzifh oabmxm;wJUtaMumif;? r[mrdwfawGeJU
aygif;NyD; *syefudk ckcHwdkufcdkufvdkaMumif;? wkdUeJU yl;aygif;aqmif&GufapvdkaMumif;? zrf;xm;
wJU wkdU&JabmfawG vTwfay;zdkU vkdwJUtaMumif;? wdkUoabmw&m; taMumif;jycsufawGudk
awmfawmfpkHpkH a&;NyD;ydkUwmyJ}}
]]bk&ifcHu b,fvkdtaMumif;jyefovJ? ocifausmfpdefwkdUvlpkudk vTwfray;bl;vm;}}
]]vTwfray;Edkifbl;wJU/ wkdUubmajymajym ocifatmifqef;wkdU? ocifvSazwdkU? vSarmifwkdU?
xGef;&SdefwkdU 'DvlpkawG *syefa&mufaeNyDqdkwm bk&ifcHu aocsmaygufajymw,f/ 'gaMumifh
wkdUudkvnf; r,kHEdkifbl;vdkUqdkwJU oabmayghavuGm/ *syefa&mufoluvnf; a&mufaeav
awmh t*Fvdyfbufu wkdUocifawGudk r,kHEdkifbl;qdkwmvnf; obm0uswmyJuG}}
- 359 -
odef;azNrifh
]]cifAsm;wkdU r[mrdwfu rpGHygbl;Asm/ udk,fhvludk vdkufzrf;vkdzrf;? udk,fhvlrSef; odvsufeJU
vnf; axmifxJu rvTwf/ uRefawmfawmh cifAsm;wkdU t*Fvdyfudk b,fenf;eJUrS r[mrdwf
oabmrxm;Edkifbl;Asm}}
]]at;uGmf 'DudpörSmawmh ocifwifxGef;eJU udk,fwkdU[m oabmuJGvJGzkdU oabmwlvkduf
MupdkU&JU}}
olESifh uRefawmfwkdUonf tdyf&may:rSm rsufESmcsif;qdkif aqmifhaMumifhxdkifNyD; twefMum
ai;rIdifaeMuavonf/ "mwf&xm;ESifh bwfpfum; ajy;vTm;oHrsm; qlnHvmavNyD/
"mwf&xm; ckwfarmif;oGm;jcif;aMumifh uRefawmfwdkUwdkufcef;rSm wkefcgoGm;avonf/ ocif
wifarmifBuD;u oufjyif;csvdkufNyD;aemuf-
]]udkif;-ocifwifxGef;? vkHNcKHwJU wpfae&m&mudkrsm; ighudk ydkUay;EdkifrSmvm;}}
]]ykef;aeNyD; cifAsm; bmvkyfrSmwkH;}}
]]ykef;ae&kHayghuG/ rykef;&if tzrf;cH&r,f? tzrf;cH&&if axmifxJrSm bmvkyfrSmwkH;}}
]]EdkU ykef;aeawmhaum bmvkyfrSmwkH;}}
]]ykef;ae&kHyJ? udk,fawmh bmrSvkyfEdkifrSm r[kwfbl;/ r[mrdwfeJUvnf; yl;aygif;EdkifrSm
r[kwfbl;/ udk,fh,kHMunfcsuftwdkif; udk,fhbmom vkyf&atmifuvnf; axmifhtjyifrSm
udk,fwpfa,mufwnf;vdkvdk jzpfaew,f}}
avSum;rS wufvmaom &SL;zdeyfESifhajcoHudk Mum;&avonf/ ocifwifarmifBuD;tm;
vkHNcKH&mydkUxm;rS jzpfawmhrnf/ xkdcPü vQyfpD;vufovdk uRefawmfhpdwfxJrSm urm&Gwf
rdwfaqGrsm;\ rsufESmrsm;onf 0if;ceJ ay:vmav\/ uRefawmfu xdkif&mrSx&if;-
]]uJ x oGm;r,f}}
ocifwifarmifBuD;onfvnf; xvkdufonf/
]]udk,fhudk ydkUay;r,fvkdUvm;}}
- 360 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][kwfw,f}}
xkdtwGif; ouúvwfvkHcsnf? qG,fwm? ouúvwftay:tusÐwkdUudk 0wfqifvsuf rmzvm
acgif;rSm pnf;xm;aom vlBuD;wpfa,muf a&mufvmavonf/ aA'u0def OD;wuf&Sdef\
azmufonfBuD; jzpf\/ uRefawmfonf olUtm; jrifzl;ovkdvkd&Sd\/ olu uRefawmfhtm;
NyKH;jyonf/ odkUaomf EIwfqufpum;rajym&rDyif OD;wuf&Sdefu uefawmhyGJqDodkU olUtm;
vSrf;ac:vkdufavonf/
uRefawmfwkdUonf tcef;rSqif;vmpOfwGifrS xdkolum; tjcm;r[kwf? wpfcgwkef;u &mxl;
wdk;&ef aA'u0defu ,MwmjyKay;zl;aom twGif;0efuav;wpfOD;jzpfaMumif; owd&av
awmhonf/
ppfBuD;onf uRefawmfwkdUbufodkU ul;pufjyefUyGm;vmNyD jzpfaomfvnf; urm&GwfrSm
taNymif;tvJrsm; rawGU&/
udkbusL;onf qHyifnSyfqdkifudk zGifhNrJzGifhxm;avonf/ uRefawmfESifh ocifwifarmifBuD;
wkdU bwfpfum;rS qif;vmMuaomtcg udkbusL;onf qHyifnSyfqdkifwHcg;udk zGifhNyD;
wHjrufpnf;vSnf;aeonfudk awGU&avonf/
uRefawmfu olUqdkifa&SUrS jzwfavQmuf&if;yif-
]]ocifbusL; aevdkUxdkifvdkU aumif;&JUvm;}}
udkbusL;onf tHUMopGmESifh uRefawmfhqDodkU vSrf;MunfhvkdufNyD;-
]][m ocifwifxGef;yguvm;? vmav 0ifygOD;}}
olonf wHjrufpnf;udk udkifí uRefawmf0ifvmrnfudk apmifhBudKaeavonf/
]]tjyefrS 0ifcJUr,fav}}
- 361 -
odef;azNrifh
]]ocifwifxGef;wkdUawmh tawmf[efusaeNyDav/ owif;pmxJrSm XmecsKyf acgif;aqmifawG
emrnfeJU wJGwGJNyD; ocifwifxGef;udk wpfcgwpfcg zwf&w,f/ 0rf;omygw,f? BudK;pm;
Muyg}}
uRefawmfu a&SUqufavQmuf&if;-
]]aus;Zl;wifygw,fAsm}}
udkbusL;onf uRefawmfhaemufu cyfukyfukyfvdkufygvmaom ocifwifarmifBuD;tm;
cyfpdrf;pdrf;Munhfvsuf uRefawmfhtm;-
]]tjyef 0ifjzpftmif 0ifcJUaemf}}
OD;zkd;cifwkdUonfvnf; jrif;vSnf;axmifxm;Muwkef;jzpfonf/ odkUaomf olwkdUtdrfa&SUrSm
jrif;vSnf; rawGU&/ jrif;acs;rsm;ESifh jrif;pmauR;aom ykH;rsm;udkom jrifEdkifavonf/
a':vSaronf xrif;tdk;udk arTvsuf&Sd\/ OD;zkd;cifum; uGyfyspfay:wGif xdkifum
vufzuf&nfMurf; aomufvsuf&Sdavonf/
uRefawmfu olwkdUtdrfa&SUrSm &yfvsuf-
]]b,fhES,fvJ aeaumif;Mu&JUvm;}}
olwkdUvifr,m;onf uRefawmfhtm; tHUMopGm aMumifMunfhvkdufMuonf/ aemuf cP
Mumawmh 0rf;omt,fvJ &SdvSpGmjzifh-
]]aeaumif;yghAsm}}
]]aeaumif;yghawmf? b,fursm; rsufpdvnfvmwmwkH;}}
]]wrif 'DbufvmwmygyJ? udkwifazaum b,foGm;ovJ}}
uRefawmfu olwkdUom; uRefawmfholi,fcsif; udkwifazhtaMumif;udk ar;vkdufonf/
OD;zdk;cifu-
- 362 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]vSnf;xGufw,fav}}
]]EdkU rwifa&TwkdUaum &Sd&JUvm;}}
uRefawmfu olwkdUorD;taMumif;udk ar;vkdufjyefavonf/ OD;zdk;cifuyif-
]]r&SdMubl;/ armifNyKH;u vufyHwef; ajymif;&w,f/ 'gaMumifh wifa&Tvnf; vdkufoGm;&
wmaygh/ ppfBuD;u jzpfvmawmh a&SUb,fvdkjzpfrSmvJ rodbl;uG,f/ 'Dawmh orD;a&m?
orufa&m? ajr;awGa&m twlaecsifygw,fuG,f/ rvTJomvdkUom}}
OD;zdk;cifu olUorD;ESifh rD;&xm;vufrSwfppfjzpfol olUorufESifh ajr;rsm;twGuf pdk;&drf
ylyefpum; qdkaepOf a':vSar\rsufESmrSm twGif;usdwf rsKdodyfpdk;&drfaMumifhMujcif;rsm;udk
xif[yfaeavonf/
a':vSar-
]]xdkifOD;avuG,f}}
]]ck rxdkifao;bl;? tjyefrS xdkifr,f/ OD;av;jrifhwkdU &SdMu&JUvm;}}
]]&SdrSmaygh? tdyf&murS xygOD;rvm; rqdkEdkifbl;}}
taMumfonf a':vkH;wifum; ,cifuuJUodkUyif taMumfzkdESifh 0rf;udk r0w0ausmif;NyD;
cg;udk rvSwvSqifae&avonf/ pGyfus,fpufrSm tvkyfvkyfaeNyDjzpfaom orD;
jrMunfum; ,cifuuJUodkUyif ykHrysuf yef;rysuf? tysKd&nfvnf; ysuf[efrwl/ orD;i,f
jr&Donfom udk,f0efBuD;waumhaumhESifh jzpfaeavonf/ uRefawmfESifh udk,f<u,fwkdUu
rjzpfapcsifwmrS jr&Du jzpfonf/ jr&Dum; ukvm;r,m;/
OD;av;jrihfwkdUtdrfodkU a&mufMuavonf/ udk,f Mum&Snfav;jrifhaecJUzl;aom tdrfuav;ESifh
cGJae&jcif;onf ,ckrS topfozG,f jzpfvmavonf/ 0rf;enf;p&mvkdvkd? vGrf;p&mvdkvkd
xifrdonf/ acgif;&if;u jywif;aygufwpfaygufudk zGifhxm;jcif;ESifh tdrfa&SUwHcg;wpfcsyf
zGifhxm;jcif;wkdUrSm uRefawmfaewkef;u reufapmapmxNyD; vkyfxm;avh&Sdonfhtwdkif;yif
jzpfonf/
- 363 -
odef;azNrifh
OD;av;jrifhtm; tdyf&mrSm awGU&OD;rnf xifcJUaomfvnf; wu,fawGU&awmh a&wGif;rSm
jzpfavonf/ olonf apmapmpD;pD; a&csKd;vsuf&Sd\/ aqmif;wGif;rSm wGif;a&udk eHeuf
apmapm csKd;vdkuf&vQif aEG;oGm;onf[k OD;av;jrifhu ajymwwfonfudk owd&oGm;\/
uRefawmf-
]]Od;av;jrifh tdyf&mu Edk;aerSudk;}}
]]tdyfrS rtdyf&ao;bJuG}}
aMomf ntvkyfqif;ae&ovm;}}
]]at;[kwfw,f rif;ckb,fu vmwmwkH;}}
]]'Dudk wrifvmwmyJ}}
]]tdrfay: oGm;xdkifOD;uGm? wHcg;awG zGifhvdkufaygh}}
]]udk<u,f 'DrSm tdyfovm;}}
]]at; tdyfw,f/ igtvkyfu jyefa&mufrS olxGufoGm;wm [dkbufem;rSm qGrf;auR;&Sd
xifyg&JUuGm}}
uRefawmfwkdUonf tdrfay:odkUwufNyD; wHcg;rsm;zGifhMuonf/ NyD;awmh tdrfa&SUrSm xdkifMu
av\/ ocifwifarmifBuD;um; awmufavQmuf bmpum;rQ rajymcJU/ uRefawmfhaemufu
om vkdufcJUonf/ uRefawmfajymykHqdkykH vkyfudkifykHwkdUudkom tuJcwfNyD; cyfrqdwf aecJU
avonf/ ckxdkifrdNyD qdkawmhrS tdrfrdk;udkarmhMunfhNyD;-
]]'gu b,folUtdrfvJ ocifwifxGef;}}
]][dk a&csKd;aewJU uRefawmfhOD;av;tdrfyJ? uRefawmftckaewJUtcef;udk rajymif;cifu 'DrSm
aewmyJ}}
- 364 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]ocifwifxGef;u 'D&yfuGufxJrSm cifrifol aygw,fxifw,faemf}}
]]aewmu MumNyDudk;As? aygwmaygh}}
OD;av;jrifhonf a&csKd;t0wftpm;vJNyD;NyDjzpfojzifh uRefawmfwkdUteD;odkU vmxdkifavonf/
]]bmudpörsm; &SdvdkUvJa[h}}
]]OD;av;jrifh 'g[m EdkifiHvkH;qdkif&m wkdUArmtpnf;t&kH;&JU OuúX ocifwifarmifBuD;yJcifAs}}
OD;av;jrifhonf tHUMoNyD; aemufwGefUoGm;onf/ cPMumrS £ajE¨qnfNyD; NyKH;vsuf
EIwfqufum-
]]awGU&wm 0rf;omygw,fAsm}}
ocifwifarmifBuD;u &,foGrf;aoG;vdkuf\/
]]olrsm;awG axmifusvkdU tpm;0ifxdk;&wJU Mum;jzwfOuúXyg cifAsm/ [J [J omref tcsdef
tcgqkd&if uRefawmf OuúXjzpfzkdU r[kwfygbl;}}
þodkU &,fp&mvkdvdkESifh udk,fhudk,fudk,f ESdrfhcsajymonfudk OD;av;jrihfonf rsm;pGm oabm
usoGm;[ef&Sd\/ OD;av;jrifhu pdk;&drfaomavoHjzifh-
]]ck wdkUArmtpnf;t&kH;udk bk&ifcHu rw&m;toif;aMunmNyD; ocifawG vkdufzrf;aew,f
r[kwfvm;? ocifwifarmifBuD;udkaum rzrf;bJ aeyghrvm;}}
ocifwifarmifBuD;onf rcsdNyKH;NyKH;NyD; uRefawmfhtm; Munfhvkdufonf/ ajymayawmh[k
tcsufay;vkdufonfh tMunfhrsKd; jzpfay\/
]]'gaMumifh ck OD;av;jrifhqDvmwmaygh/ wjcm;ae&mrSm ocifwifarmifBuD;[m rvkHNcKHbl;?
ykvdyfzrf;rdoGm;rSm pdk;&w,f/ 'gaMumifh OD;av;jrifh&JUtdrfrSm ykef;aezdkU cGifhjyKapcsifw,f}}
- 365 -
odef;azNrifh
]]aewmaygh aewmaygh/ 'Dtdrfu twGif;bufvnf;usawmh awmfawmhfvl rjrifygbl;/
NyD;awmh tdrfrSmvnf; vlodyf&Sdwmr[kwfbl;/ udk<u,fqdkwm&,f? xrif;csuf tdrfMunfh
vkyfaewJU usKyfwlwpfa,muf&,f 'gyJ&SdwmyJ}}
]]tdrfaxmifr&Sdbl;vm;}}
]]rkqdk;zdk qdkygawmhAsm/ uJ uJ? aeomaeyg/ emrnfuav;bmav;awmh ajymif;xm;aygh?
b,fvkdac:&rSmvJ}}
ocifwifarmifBuD;onf tdrfacgifrkd;udk armhMunfhum twefMumatmif pOf;pm;aeNyD;
aemuf-
]]OD;BuD;armifvdkU ac:Asm/ uRefawmfu owif;pmwdkufu t,f'DwmAsm/ ESvkH;a&m*g&SdvdkU
'DvmNyD; tem;,laew,f [kwfvm;}}
ocifwifarmifBuD;u odkUuvdk OmPfqifvkdufjcif;udk rsm;pGmoabmusoGm;NyD; olUtm;
pdwfxJu rsm;pGmcsD;usL;rdayonf/ olaeykHxdkifykHajymqdkykHESifh oGifjyifwkdUonf t,f'Dwm
[laom tvkyfESifh rsm;pGmudkufnD\/ ESvkH;a&m*g&Sdí tem;,lvmonf[laom qifajcrSm
vnf; ,kwÅdwefvSayonf/
OD;av;jrifhonf xdkudpöESifhywfoufí aemufxyf bmrQrajymawmhbJ rsufvTmatmufcsNyD;
awG;awmai;armaeavonf/ uRefawmfhwGifvnf; pum;ajymp&m tp&Smr&ojzifh udpö
NyD;NyDyJ? jyefawmhrnf [efjyifvkdufpOf OD;av;jrifhonf touf0if vIyf&Sm;vm[efjzifh-
]]pifumylNrdKUawmh AkH;awGodyfBuJaew,f/ a&avSmifuefawG? ydkufawG ysufukefvkdU NrdKUol
NrdKUom;awG a&tcuftcJ awGUaew,fvdkU aemufqkH; aMu;eef;owif;u qdkw,f/ igwkdU
&efukefvnf; *syefu AkH;rsm;vmBuJOD;rvm; rqdkEdkifbl;}}
ocifwifarmifBuD;-
]]b,faevdrfhrSmvJ? zufqpfawG[m enf;rsKd;pkHeJU wdkufrSmyJ/ jynfoljynfom;awG
bmjzpfr,fqdkwm *&kpdkufaewmrS r[kwfbJ}}
- 366 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmf-
]]zufqpfbufuwif 'Dvkd&rf;wmr[kwfygbl;Asm? t*Fvdyf? tar&duef? r[mrdwfawGvnf;
&rf;rSmygyJ/ olwkdUvnf; jynfoljynfom;awG bmjzpfr,fqdkwm rMunfhygbl;? ppfEdkifzdkU
wpfckwnf; MunfhrSmygyJ/ ckMunfhygvm; r[mrdwfawG rvTJomvdkU qkwfcGm&wJU a'owdkif;
rSm &efol bmrStokH;csr&atmif rD;avmifajrvkyfypf&r,fwJU/ puf&kHawG? &du©m*dka'gifawG?
qdyfurf;awGtm;vkH; zsufqD;ypfcJU&r,fwJU}}
OD;av;jrifh-
]]b,fbufurS wkdUtay: aumif;rSmr[kwfygbl;uG,f/ wkdUwpfawGawmh uRJESpfaumif
cwfwJUMum;u ajrpmyifvdk cHMu&rSmygyJ/ wkdUArmawGawmh qefaumxJ qD;jzLoD;vdrfhovdk
tajctae qdk;ygvdrfhr,f}}
uRefawmfonf xdkuJUodkUaom pdk;&drfaMumifhMuoHrsKd;udk rMum;csif/ ppfjzpfvmNyD? t*Fvdyf
e,fcsJU tcuftcJawGUae&NyD/ t*Fvdyftcuf Armhtcsuf/ *syefESifhaygif; t*Fvdyfudk
tjyKwfwdkufxkwf? vGwfvyfa&; t&,l/ þuJUodkUaom &J0HUjywfom;aom toHrsm;udkom
Mum;vdkonf/ om;orD;ajr;jrpfawGESifh uJGrSm pdk;&drfoH? AkH;BuJrSm aMumuf&GHUoH? a&SU b,fvdk
jzpf bmjzpfrSmavvJ[k aMumifhMuylyefoH? nnf;nLoHawGudk Mum;vdkonf r[kwfay/
odkUaomf xkdtoHawGudkyif xyfumxyfum Mum;ae&\/
OD;av;jrifhESifh ppftaMumif; twefMumajymNyD;aemuf-
]]uJ ocifwifarmifBuD;? 'DrSmae&pfcJUayawmh}} [k uRefawmfu EIwfqufvdkufavonf/
OD;av;jrifhu ocifwifarmifBuD;tm; tm;ay;aom tNyKH;jzifh-
]]aeygav? usKyfqDrSm vkHNcKHygw,f/ b,fenf;eJUrS tzrf;cH&p&mtaMumif; r&Sdygbll;/
usKyfudk tm;emp&mvnf; bmrSr&Sdygbl;/ tJ wpfckawmh &Sdyg&JU? tpm;taomufawmh
rdef;r&SdwJUtdrfr[kwfawmh jzpfovkdeJUyJ NyD;&wmyJ}}
ocifwifarmifBuD;rSm rsm;pGm &Tifvef;tm;wufaeykH &avonf/
- 367 -
odef;azNrifh
]]udpör&Sdygbl;? usKyfwkdUvnf; jzpfovdkyJ pm;wwfygw,f/ ocifqkdwm ajcovkH;tdrfwkdif
aeEdkif&w,f? Armjynfwpf0Srf; tukef udk,fhjynfrSwfyg? udk,fh&GmrSwfyg qdkwJUtwkdif;
a&mufav&m udk,fhjynfudk,fh&Gm rSwfygxm;NyD; tm;remyg;rem aerSmygyJ [J [J}}
ocifwifarmifBuD;um; þvdk cyf&Tef;&Tef; ajymcJvS\/ ajymNyD; olU[mESifhol oabmus
ojzifh w[J[J vkyfae\/ OD;av;jrifhum; rsufpdarS;oGm;onfhwdkifatmif tm;&yg;& NyKH;NyD;
aeavonf/
]]uJ uRefawmfoGm;awmhr,f OD;av;jrifh}}
]]aumif;NyDav}}
uRefawmfu rwfwwfxvdkufNyD; ocifwifarmifBuD;tm;-
]]OD;BuD;armif uRefawmfoGm;r,faemf/ ESvkH;a&m*gtwGuf bmaq;rsm; ydkUay;&OD;rSmvJ [J
[J}}
]]aq;txl;taxG ydkUzkdUrvkdygbl;? pmtkyfuav;bmav;awmh ydkUay;&if aumif;r,f/
ocifwifxGef;eJU qufoG,f&ifaum b,femrnfeJU qufoG,f&rSmvJ}}
uRefawmfhrSm jynfolUta&;awmfykHygwDESifh qufoG,f&mü emrnf0Sufwpfck xm;&SdNyD; jzpfav
onf/ okdU&mwGif xdkemrnf0Sufudk ocifwifarmifBuD;tm; ray;vdkacs/ xdkUaMumifh emrnf
0Sufwpfckudk pOf;pm;&SmazG&avonf/ xdkcPü wufbkef;BuD; udkodef;az\ wufacwf
ewfqdk; 0w¬Kudk zswfceJ owd&onf/ xdk0w¬KxJu Zmwfvdkuf\trnfudk tokH;jyK&ef
qkH;jzwfvkdufavonf/
]]nGefUarmifqkdwJU trnfudk okH;Asm}}
uRefawmfonf olwkdUxHrS xGufvmcJUNyD;aemuf vrf;rBuD;ay:&Sd OD;zdkcifwkdUtdrfodkU
0ifavonf/ OD;zdk;cifu vufzuf&nfMurf; iSJUay;avonf/ a':vSaronf bdef;rkefU
rsm;udk vmcsNyD; uGyfyspfatmufrSm aqmifhaMumifhxdkifaeavonf/ twefMumaomtcg
toHudk ESdrfhvsuf-
- 368 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]*syefawG vmawmhr,f qdkyguvm;? [kwfovm;}}
a':vSaronf *syefawGvmrnfudk vdkvdkvm;vm; ar;oavm? pdk;&drfí ar;oavm
uRefawmf rodacs/ okdUaomf uRefawmfum; xkdar;cGef;udk rBudKufEdkifay/ t*Fvdyfajy;&vQif
*syefvmrnf[k jynfolawGu ykHaowGufrxm;apvdk/
]]'Dvdk&Sdw,fcifAs/ ck ta&SUbufppfBuD;rSm t*Fvdyf&IH;NyD; *syefawG Edkifaew,f/ odkUayr,fh
*syefawGu uRefawmfwkdUjynfudk 0ifodrf;rSmr[kwfbl;/ uRefawmfwkdUArmawGu uRefawmf
wdkUjynfudk ukd,fhbmom odrf;Mu&rSmyJ/ 'ghaMumifh *syefawGvmr,fvkdU rajymeJU? ArmawG
vmr,fvdkUom ajym}}
OD;zdk;cifESifh a':vSarwdkUonf uav;rsm; ykH0w¬Kem;axmifovdk rsufpd ayuvwf
ayuvwfjzifh em;axmifaeMuavonf/ uRefawmfu qufjyef\/
]]wpfoufrS wpfcgBuKHw,f? &wemykHqdkufwJJUolaX; qdkwmvdkyJ/ uRefawmfwkdUtwGufawmh
'DppfBuD;[m BuHBudKufcJwJU tcGifhta&;BuD;yJAs/ 'DppfBuD;aMumifh t*Fvdyf tcuftcJ
awGUw,f? t*FvdyftcuftcJ[m ArmhtcsufyJ/ uRefawmfwkdU ocifawG? ausmif;om;awG
vli,fawG 'Dtcsufudk tokH;cszkdU pGefUpGefUpm;pm; BudK;pm;aeMuNyDAs}}
OD;zdk;cifonf uRefawmfhyef;uefxJodkU vufzuf&nfiSJUay;jyef&if;-
]]om"kuG,f? BudK;pm;Muprf;yg}}
a':vSaru-
]]rkefUuav;vnf; pm;vkdufprf;ygOD;}}
xdktcdkuf a':vkH;wif a&mufvmavonf/ olronf cgwdkif;vdk pdkpdkjynfjynfr[kwf/
0NzdK;aom udk,fcE¨mBuD; &Sdao;aomfvnf; aeylrdaom c&rf;oD;nSdK;ovdk nSKd;aeonf/
uRefawmfu qD;BudKEIwfqufvdkufonf/
]]a':vkH;wif b,foGm;rvdkUvJ}}
- 369 -
odef;azNrifh
]]b,frSroGm;ygbl;? armifwifxGef; 'Dtdrfa&mufaeNyDqdkvdkU vmwmygyJ}}
]]b,folu ajymvdkufwmvJ cifAsm;udk}}
]]jrMunfu ajymwmyJ? ckeifu rif; 'Dtdrf0ifoGm;wm jrifvkdufowJU}}
a':vkH;wifonf uGyfyspftpGef;wGif zifwpfjcrf;wifí xdkif&if;-
]]rif;uvnf; wkdUurm&Gwfu ajymif;oGm;w,fqdk&if wkdUqD jyefvSnfhMunfhazmfr&bl;/
wkdUbufudk tifrwefa&mufcJw,f/ ckvdk a&mufwkef; pum;pjrnfajym&atmif vmwmaygh
uG,f}}
OD;zkd;cifonf olaomufaeaom vufzuf&nfyef;uefudk csxm;vkdufNyD;aemuf-
]]armifwifxGef; wifazwkdUr*Fvmaqmif vmcJUygOD;vm;}}
uRefawmfu 0rf;omjcif;? tHUMojcif;wkdUjzifh-
]]b,foleJUvJ}}
a':vSaru NyKH;pdpdjzifh-
]]rif;oli,fcsif;taMumif; rif;rodbl;vm;? b,foleJUxifovJ}}
uRefawmfonf a':vkH;wifqDodkU tuJcwf&ef Munfhvkdufonf/ a':vkH;wifum; pyfNzJNzJ
vkyfae\/ onfrQjzifhyif udkwifaz\ ZeD;avmif;udk &dyfrdavNyD/
]]uRefawmfxifxm;wmawmh &Sdom;yJ? [kwfrS [kwfyghrvm;vdkU}}
a':vSar-
]]b,folUxifxm;wmvJ}}
]][J [J rSm;&if pdwfrqdk;eJUaemf a':vkH;wif? jrMunfeJU vufxufzdkU r[kwfvm;}}
- 370 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
a':vkH;wifonf oabmaumif;rBuD;\ tNyKH;jzihf-
]]olwkdUvli,fcsifcsif; pDrHMuwmyg}}
OD;zdk;cif-
]]awmfyg[,f vkH;wif&,f? igMum;awmh tarvkyfoludk,fwkdifu atmufoG,fvkyfowJU}}
a':vSaru &,fvsuf-
]][kwfw,f/ vkH;wifa&m? uRefra&m ESpfzufpvkH; tarawGu atmifoG,fawGyJ}}
qHyifnSyfqdkif&Sif udkbusL; a&mufvmjyefavonf/
]]tkd udkbusL; cifAsm;qdkif b,foleJUxm;cJUovJ}}
udkbusL;u acG;ajcckHuav;wpfckrSm xkdifvdkufNyD;-
]]aumifuav;wpfa,muf &Sdygw,f}}
]]qHyifnSyform;vm;}}
]]r[kwfygbl;? awmufwkdrnf&cdkif;zdkU ac:xm;wJU wluav;wpfa,mufyg/ qHyifnSyfzdkU
vlvm&if vkdufac:zkdU rSmxm;cJUw,f}}
udkbusL;a&mufNyD; rMumrDyif udk<u,fa&mufvmjyefavonf/ udk<u,fum; tay:tusÐESifh
jzpfí tcgwdkif;ESifhrwl? toGifxl;aeovdk xif&onf/ cgwdkif;awmh vluvnf; cyfeJUeJU
t0wfuvnf; avsmh&J&Jjzpfonf/
uRefawmfuyif qD;BudKEIwfqufvkduf\/
]]b,fhES,f udk<u,f? qGrf;auR;tdrfu jyefvmNyDvm;}}
]]rif; b,fwkH;ua&mufaeovJ MumNyDvm;}}
- 371 -
odef;azNrifh
udk<u,fvnf; uGyfyspfay:rSm 0ifxdkifavonf/ uRefawmfwkdUonf onfhjyifpum;awG
ajymraeMuawmhbJ ppftaMumif;udkom a&mufoGm;awmh\/ vlpkrdvQif ppftaMumif;udkom
ajymMuonfrSm xkdpOfu tavhtxwpfck jzpfaeavNyD/
udk<u,f-
]]ck *syefawG b,fa&mufaeNyDvJ}}
uRefawmf-
]],dk;',m;wpfjynfvkH;awmh *syefawG tESHUtjym; a&mufaeNyDwJU/ rmvm,kxJudkvnf;
0ifaeNyD qdkwmyJ}}
udk<u,f-
]]&efukefudkrsm; AkH;BuJOD;rSmvm;}}
OD;zkd;cif? a':vSarESifh a':vkH;wifwkdUonf bmrQrajymbJ em;axmifaeMuonf/ odkUaomf
olwkdUrsufESmwGif aMumuf&GHUjcif;onf xif&Sm;vS\/ uRefawmfhrSm &efukefudk AkH;rBuJyg[k
ajymp&m taxmuftxm; wpfckrQr&Sd/ odkUaomf &efukefudk AkH;BuJvdrfhrnf[k ajym&efvnf;
0efav;aeonf/ xkdUaMumifh awGa0ae\/ udkbusL;u 0ifNyD;-
]]tkd *syefu ArmawG&JUr[mrdwf jzpfaeawmh &efukefudk AkH;BuJrSmr[kwfygbl;}}
olonf b,ftaxmuftxm;jzifh þodkU &J0HUpGm ajymvkdufonfrod/ wu,fyif
,kHMunfpGm ajymvkdufonfrSmum; xif&Sm;vS\/ udk<u,fum; ,kHMunf[efrwl/ usef
vlawGum; ,kHwpf0uf r,kHwpf0uf &Sdae[efwlonf/
udk<u,fonf udkbusL;\pum;udk vkH;0 rudk;pm;vkd/ uRefawmf\ xifjrifcsufudkom
awmif;aeavonf/ uRefawmfvnf; qdwfqdwfraeomawmhNyDjzpfí-
]]BuJcsifrSawmh BuJr,f? odkUayr,fh ppfqdkwmrsKd;u tcufom;yJAsm BuJcsifvnf; BuJcsrSmyJ}}
- 372 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfu pum;vTJcsifojzifh-
]]udk<u,f ocifwifBuD;wpfa,mufaum awGUao;ovm;}}
jrifuGef;rif;om;BuD;ESifh tquf&Sdonf/ t*Fvdyfudkwdkuf&ef vufeufawG &Smay;rnf?
*syefESifh qufoG,faeonf ponfjzifh uRefawmfhtm; <um;0gajymqdkavh&Sdaom ocif
wifBuD; taMumif;udk ar;vdkufavonf/
udk<u,fonf rsufESmudk &IHUvkdufonf/ ocifwifBuD;taMumif; pum;xJxnfhí ajymqkd
vkd[ef r&Sd/
]]'DaumifhtaMumif; udk,f b,fodrSmvJ? olUvdk vl&Iyfudk *&krpdkuftm;ygbl;}}
udkbusL;url ocifwifBuD;taMumif;udk ajymMum;vkdufonf/
]],dk;',m;bufudk a&mufoGm;NyDvdkU owif;jzpfaew,f? aysmufaewmvnf; tawmfMum
oGm;ygyaum}}
,ckxd uRefawmfwkdUajymorQudk NidrfNyD; em;axmifaeaom a':vkH;wifonf pdk;&drf
ruif;aom rsufESmjzifh-
]]wu,fvdkU &efukefrSm AkH;awGBuJcs&if b,fvdkvkyfrSmvJ}}
uRefawmfu ajzrnfvkyfaepOf udkbusL;u jAKef;ceJ 0ifajymvkdufonf/
]]bmcufwmvdkufvdkU opfyifBuD;BuD;ajc&if;uyfNyD; xdkifaevkduf&if NyD;wmyJ}}
udk<u,fonf a'gazmif;oGm;onf/
]]rif;tarapmuf ajymvkduf& raumif;awmhbl;/ opfyifajc&if; uyfxdkifaevkdU b,fvkdvkyf
vGwfrSmvJ/ NrdKUxJrSm aqmufxm;wJU AkH;cdk*lrsKd;awGvkd wkdkUurm&GwfbufrSm &Sd&ifvnf;
aumif;om;yJ}}
- 373 -
odef;azNrifh
uRefawmf-
]]'gvnf; odyfpdwfrcs&ygbl;Asm? wnfhwnfhrsm; AkH;usvkduf&if vJNydKusoGm;NyD; vlawG
tm;vkH; aoukefrSmyJ}}
udk<u,f\rsufeSmrSm tkdoGm;NyD; tm;udk;&mrJUjzpfvSaom avoHjzihf-
]]'gjzifh b,fvkdvkyf&if aumif;rSmvJ[if}}
]]ajrBuD;xJrSm usif;wl;xm;&if taumif;qkH;yJ? usif;r&Sd&if ajrmif;xJ ckefcsNyD; a&Smif&rSmyJ}}
a':vSaru oufjyif;BuD; csvdkufNyD;-
]]usif;xJrSm rdae&ifawmh ajrjrKyfNyD;om; jzpfoGm;rSmyJ}}
tm;vkH; udkbusL;ygrusef ylyefpdk;&drfvmMuonf/ oufjyif;BuD;rsm;csNyD; &ifwzkdzkdESifh
NidrfaeMu\/ twefMumawmh uRefawmfu olwkdUwpfawG pdwfoufom&m&atmif-
]]AkH;[m acgif;ay:wnfhwnfhuszkdUqkdwm cufygw,fAsm/ rkd;ay:u csvdkufwJU tyfcsnfeJU
ajrBuD;ay:u tyfezm; wyfrdzdkUurS vG,f&if vG,fOD;r,f? acgif;ay:wnfhwnfhuszdkUu
rvG,fygbl;/ 'DtxJu uHqdk;vS&ifvnf; cH&kH&SdawmhwmayghAsm}}
a':vkH;wifu t&JpGefUNyD; tBuHwpfck ay;vdkufjyefavonf/
]]AkH;vmBuJ&if xGufajy;wmyJ taumif;qkH; aerSmygyJ}}
udk<u,fonf a':vkH;wiftm; a':ojzifh rsufapmif;xkd;NyD;-
]]awmfprf;yg[m eif bmrS em;rvnfbJeJU}}
a':vkH;wifonf wkwfaMumufaomuav; NidrfusoGm;ovdk rsufpdoi,fESifh Nidrfaeav
onf/ tm;vkH;vnf; xkdUtwlyif jzpfav\/
- 374 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf wwfEdkiforQ olwkdUtm; pdwfoufom&m&atmif tm;ay;pum; ajymqkd
NyD;aemuf &efukefodkU jyefvmcJUavonf/
- 375 -
odef;azNrifh
69
vu©Pma&;okH;yg; qifjcifjcif;
'DZifbmv 23 &ufaeUodkU a&mufcJUavNyD/
xdkaeUeHeufrSm aumif;uifonf Munfvifae\/ aea&mifjcnfonf xGef;vif;awmufy
vS\/
uRefawmfonf xdkaeU nae&xm;jzifh c&D;xGuf&ef jyifqifvsuf&Sdavonf/ ]Zpf} BudK;jzifh
zGifhydwf&aom vufqGJom;a&tdwfwGif 0efusOf;aom tokH;taqmifrsm;ESifh txnftvdyf
rsm;udk xnfhvsuf&Sdavonf/
,refaeUu uRefawmfonf vQKdU0Sufa&; ajratmufXmecsKyfpcef;odkU oGm;a&mufcJU&\/
ajratmufpcef;rSm a&T*kHwdkifvrf; ajcmufxyfBuD;ausmif;wdkufrSm r&Sdawmhacs/ a&Twd*kH
apwD\ ajrmufbuf ukef;jrifhESifh uyfvsuf&Sdaom NcHwpfckxJodkU a&TUxm;avonf/
csdef;xm;aomtcsdefwGif aoG;aq;uefteD;ü udkat;aiGonf uRefawmfhtm; BudKqdkNyD;
xkdNcHxJodkU ac:oGm;avonf/ NcHab;wGif w&kwfbkef;BuD;ausmif;vnf; &Sdonf/
tdrfi,fuav;rsm;vnf; 0dkif;&Haeonf/ NcHwGif;&Sd ESpfxyftdrfrSm tawmfBuD;aomfvnf;
opfyifrsm;0g;&kHrsm;Mum;wGif jrKyfaeonf/ vQKdU0Sufa&;pcef;twGuf tawmfaumif;aom
ae&m aywnf;/
udkat;aiGonf uRefawmfhtm; q&mcspfxHrSm tyfcJUNyD; tjcm;vlwpfa,mufESifh xGufoGm;
avonf/ q&mcspfu uRefawmfhtm; av,mOfysHrScsay;rnfh vufeufrsm;udk vufcH&ef
uRefawmfa&G;cs,fxm;aom ae&modkU oGm;&awmhrnf[k nTefMum;vdkufavonf/ NyD;awmh
t&yf&Snf&Snf cyfawmifhawmifh tom;rnf;rnf;jzpfaom vlwpfa,mufESihfvnf; rdwfquf
ay;avonf/ xdkolum; ysOf;rem;rS ocifjrqdkol jzpf\/ ocifjronf rdk;ukwfodkUoGm;í
rkd;ukwfrSm&Sdaom ocifomcifwdkUESifhtwl ocifomcifwkdU a&G;cs,fxm;aom ae&mwGif
av,mOfysHrScsay;rnfh vufeufrsm;udk vufcH&ef wm0ef,l&avonf/
- 376 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ocifcspfu ]]cifAsm;wkdU[m vufeufawG&NyD; ta&;awmfykHvkyfwJUtcgrSm yl;aygif;
vkyfp&mawG? nSdEIdif;wdkifyifp&mawG &Sdvdrhfr,f? 'gaMumifh ckvdk qufay;vkdufwmyJ}} [k
nTefMum;avonf/
uRefawmfonf om;a&tdwfxJrSm 0efusOf;aom tokH;taqmifrsm;ESifh txnftvdyfrsm;udk
xnfh&if; ,refaeUu txufygtwdkif; nTefMum;cJUaom q&mcspftaMumif;udk pOf;pm;
aeavonf/ olu acgif;aqmif? uRefawmfu aemufvdkuf/ olu jrefrmq,fwef;om
atmifol? uRefawmfu bDatatmifxm;ol/ xdktcsufudk pOf;pm;rdNyD; rcHcsifovdk jzpf
ae\/ cPtwGif; ynmrmeonf wufvm\/ odkUaomf ta&;awmfykH\ wm0efudk
xrf;aqmif&rnf[laom todu xdkrmeudk aemufwpfcPrSmyif csKd;ESdrfvkdufavonf/
xdktcsdefwGif aumif;uifrS rkd;csKef;oHxuf jyif;xeffaom toHrsm;udk Mum;&avonf/
OMorIwfoHawGudkvnf; pl;&SpGm Mum;&jyefonf/ vlawGuvnf; tkef;tkef;uRwfuRwf
jzpfvmavonf/
{uEÅ *syefAkH;BuJav,mOfysHawG vmaeNyD/
uRefawmfonf c&D;xGuf&efjyifaeaom vufqJGom;a&tdwf ZpfBudK;udk qJGydwfNyD; xdktdwfudk
vufrSqGJum atmufxyfodkU tjrefqif;cJUavonf/
twlae aA'u0def q&mOD;wuf&SdefESifh bavmufq&m udkwifat;wkdUum; tdrfrSmr&SdMu/
olwkdU b,foGm;aeMuygvdrhfrnfvJ[k pdwfylrdonf/
vrf;ay:wGif vltrsm;um; ajy;vTm;aeMu\/ wcsKdUu awmifajy;í wcsKdUu ajrmufajy;
onf/ wcsKdUu ta&SUajy;í wcsKdUu taemufodkU ajy;onf/ rsm;aomtm;jzifh aumif;uif
udk armhMunfhvkduf? ajy;vdkuf vkyfaeMu\/
tckae a':vkH;wifwkdU rdom;wpfpkvnf; 'Dvdk ajy;aeMurSmyJ[k atmufarhrd\/
uRefawmfum; rajy;yg/ vrf;ab;wGif tawmfuav;eufaom jrLeDpDy,f a&ajrmif;rsm;
&Sd\/ a&awmhr&Sd? cef;ajcmufaeonf/ a&ajrmif;ab;rSm&yfNyD; aumif;uifodkU armhMunfhae
onf/ vQyfppfvufovdk av,mOfysHawGrS rD;yGifhvmonfudk jrif&onf/ rkd;BudK;ypfovdk
toHrsm;udk Mum;&onf/ uRefawmfonf jAKef;ceJ ajrmif;xJckefcsvdkuf\/ uRefawmfhvkd
- 377 -
odef;azNrifh
ajrmif;xJckefcsolum; enf;vS\/ ajy;Muolom rsm;\/ uav;csDajy;ol? tbkd;tdk tr,ftdkk
wkdUudk vufqGJajy;ol? axmheJUaxmheJUESifh ajy;ol? tm;&Sdyg;&Sdajy;ol pkHae\/ vefcsm;ukvm;
rsm;onf vef;csm;udk,fpDqGJNyD; twif;pdkif;ae\/ armfawmfum;rsm;vnf; tjref armif;ajy;
ae\/
AkH;BuJoHrsm; tenf;i,fpJNyD; av,mOfysHrsm; a0;oGm;NyDxif&ojzifh uRefawmfonf ajrmif;
ay:odkU wufjyef\/ ajrmif;ab;rSm&yfNyD; aumif;uifodkU Munfhjyef\/ uRefawmfum;
udk,fhudk,fudk,f tHUMord\/ tb,fhaMumifh[krod/ uRefawmfonf wkefvIyfacsmufcsm;jcif;
vkH;0rjzpf/ AkH;xdrSefvdrfhrnf[k vkH;0rxif/ at;at;vlvlyif yJGaumif;Munfhovdk
aumif;uifodkU armhMunfhae\/ av,mOfysHtkyfrsm; ysHoef;aeonf/ jAKef;ceJ rkd;BudK;ypfovdk
ypfoHcwfoH Mum;&onf/ aumif;uifrSm rD;cdk;vkH;BuD;wpfck jrif&NyD; xdkrD;cdk;vkH;xJrS
jzLjzLoP²mefwpfck usqif;vmavonf/ aemuf AkH;BuJoHrsm; qufMum;&ojzifh ajrmif;xJ
ckefqif;jyefavonf/
ajrmif;xJrSm ckdaepOf tcef;wHcg; rydwfcJU&onfudk ajy;owd&\/ wHcg;oGm;ydwfcsifaom
qE´ jzpfvmao;\/ okdUaomf tcsnf;ESD; rpGefUpm;tyf? twifhr&Jtyf[k csufcsif; oabm
aygufNyD; xdkqE´udk csKyfwnf;xm;vdkufayonf/ ightoufESifh udk,fcE´m NrJae&ifvnf;
0wfp&m? tokH;jyKp&m zlzlvkHvkH 'DtdwfxJrSm ygvmom;yJ[k awG;awmrdNyD; c&D;xGuf&ef
jyifqifxm;rdonfudkyif aus;Zl;wifaeao;\/
ajy;MuvTm;MuolwkdU\ pdk;&drfwBuD; [pfoH? atmfoH? idka<u;oHawGudk Mum;ae&avonf/
uRefawmfu olwkdUtm; rajy;MuESifh[k wm;\/ uRefawmfhvdk ajrmif;xJvmcdkMu[k ac:\/
em;raxmifolom rsm;avonf/ wpfa,mufwavom uRefawmfhtem;odkU vm\/
tdk [kwfrS[kwfygrnfvm;/ wu,fyif olwkdUom;trdjzpfae\/
a':a':nGefUESifh rcifopfwkdUonf armif*dkrm&Dvrf;BuD;ay:wGif uRefawmfwkdUbufqDodkU ajy;
vmaom vltkyfMum;wGif ygvmonf/ a':a':nGefUum; rcifopf\vufudk qJGvsuf/
uRefawmfonf olwkdUom;trdqD tjrefoGm;&if;-
]]a':a': a':a': a&SUqufrajy;eJU? vm vm 'Dudkvm}}
- 378 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
olwkdUonf tHUMooGm;Mu\/ olwkdUrsufESmrSm xdwfvefUaMumuf&GHUjcif;jzifh ysufaeav
onf/ acR;awGvnf; ,dkpD;aeonf/
]]a':a':? opfopf? a&SUqufrajy;MueJU/ ajy;wmu rvGwfbll;? vm ajrmif;xJvmMu}}
olwkdUonf tajy;&yfoGm;NyD; uRefawmfhtm; aMumifMunhfaeavonf/ uRefawmfu
a':a':nGefUvufudk twif;qGJNyD; ac:onf/ om;trdonf uRefawmfhaemufodkU vdkufvmNyD;
uRefawmfESifhtwl ajrmif;xJqif;vkdufMuavonf/
a':a':ESifh rcifopfwkdUonf touf&SLrSm;avmufatmif arm[dkufaeMu\/ tcgwdkif;
qdkvQif a':a':onf tm;vkH;aomolwkdU\ tm;xm;p&m rsufESmrl&mESifh [efyefwkdUudk
aqmifavh&Sd\/ ,ckrl a':a':hxuf ckd;udk;&mrJUjzpfolr&Sd[k xifp&m jzpfaeavonf/
uRefawmfonf rcifopftm; wpfcgrQ þrQavmuf tm;i,faeaomtjzpfwGif rawGUjrifzl;
acs/ uRefawmfonf a':a':\ tm;udk;&m? rSDcdk&mjzpf&ef BudK;pm;&onf/ tm;i,fae&Smaom
rcifopftm; uRefawmf vIdufvIdufvSJvSJ oem;vmavonf/
]]ajrmif;xJrSm NidrfNidrfxdkifaeMuygaemf/ AkH;qdkwm ajrBuD;ay: uswmeJUwpfNydKifeuf uGJNyD;
AkH;uGJtpawGeJU AkH;qefawG[m ab; vGifhpOfwwfwmyJ/ 'Dawmh b,ftumtuG,frS r&SdwJU
rwfwwf&yfaeoludk rSefzkdU odyfvG,fulw,f/ ajrBuD;ay: tm;vsm;arSmufae&if oufom
w,f? xdrSefzdkU enf;w,f/ usif;xJ0ifaeoltwGuf ydkNyD; xdrSefzkdU enf;w,f/ AkH;u
acgif;ay: wkduf&dkufus&ifom xdzkdU&Sdw,f/ acgif;ay:udkwkduf&dkufuszkdU qdkwmvnf; xD
aygufwmxufawmif cufao;wmyJ}}
uRefawmfonf AkH;BuJjcif;ESifhywfoufí Mum;zl;wmawG? zwfzl;wmawGudk &kwfw&uf
trSwf&NyD; ajymjyaeavonf/ a':a':ESifh rcifopfwkdUonf ajymjyaomtcsufrsm;udk
oabmaygufMu[ef wlonf/ wpfpwpfp aMumuf&GHUpdk;&drfrIawG ajyoGm;[efwlonf/
a':a':-
]]uHaumif;axmufrvkdU ighwleJUawGU&w,fuG,f}}
rcifopfurl tm;wufvmaomrsufESmjzifh uRefawmfhtm; Munhfvkduf\/
- 379 -
odef;azNrifh
uRefawmf-
]]q&mazwkdUaum? a&Ta&Taum b,frSmvJ}}
a':a':\rsufESmwGif pdk;&drfaMumifhMujcif;wkdUonf csif;eif;0ifa&mufvmjyef\/
]]rif;wkdUq&mu ausmif;oGm;w,f? ra&Topfuawmh aps;oGm;w,f? tif; bk&m;odMum;rvdkU
vGwfMuygap}}
aumif;uifrS av,mOfysHwkdUonf wjznf;jznf;a0;oGm;\/
rcifopf-
]]azazwkdUausmif;em;rSmawmh AkH;cdkusif;&Sdw,f arar? azazawmh AkH;cdkusif;xJrSmyJ ckdaerSmyJ?
a&Ta&TtwGufom}}
rcifopfonf oufjyif;csvdkufonf/ a':a':um; bk&m;udkom wjyef\/
OMoHMum;&\/ tEÅ&,fuif;&Sif;NyDqdkaom OMoHESifhwlonf/ wu,frl uRefawmfudk,fwdkif
tEÅ&,fuif; OMooHavm? bmavm wyftyfrajymEdkif/ odkUaomf t&JpGefUNyD; ajrmif;ay:
wufvkduf\/
rcifopf-
]]tkd q&muvnf; bmjzpfvkdU tay:wuf&wmvJ}}
a':a':-
]][kwfom;yJ bmjzpfvkdU wufwmvJuG,f}}
]]ab;uif;NyDvdkU tcsufay;wJU OMooHeJUwlw,f a':a':&JU/ udpör&Sdygbl;? av,mOfysH
eD;vmjyef&ifvnf; csufcsif; ckefqif;vdkuf&if NyD;wmyJ/ ckeifu uRefawmf 'DvdkvkyfaewmyJ?
ckefqif;vdkuf? wufMunfhvkdufeJUyJ}}
- 380 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
a':a':ESihf rcifopfwkdUonf uRefawmfhtm; tm*vlpGrf;aumif;BuD;tjzpfESifh armhMunfh
aeMuonf/
aumif;uifudk armhMunhf\/ t&yfudk;rsufESm vSnfhMunfh\/ avm,mOfysHwpfpif;rQ rjrif&/
vlawGvnf; &Sif;ae\/ ,mOfwpfckrQvnf; oGm;vmjcif;r&Sd/ ta&SUawmifbufwGif rD;cdk;
vkH;BuD;rsm;udk jrif&avonf/
]][m rD;awGavmifaeNyDxifw,f}}
a':a':-
]]b,fbufqDrSmvJ}}
]]AdkvfwaxmifbufqDu xifwmyJ a':a':}}
a':a':-
]]bk&m; bk&m; cufukefygNyD}}
ppfbufrS um;wpfpD; armif;oGm;avonf/ NyD;awmh ykvdyfarmfawmfqdkifu,fESifh ykvdyf
um;rsm;/ twefMumawmh rD;owfum;rsm;/
OMooH &yfoGm;avNyD/
]]uJ ab;tEÅ&,fuif;oGm;NyD a':a':? AkH;BuJav,mOfysHawG jyefoGm;MuygNyD? wufMu
ygawmh}}
a':a':ESifh rcifopfwkdUonf cyf&GHU&GHUjzihfyif wufvmMuonf/ rcifopfonf vufudkify0g
ESifh rsufESmudk acR;okwfae\/ a':a':um; tusÐvufjzifh acR;okwf\/ olwkdUonf
ajrmif;eHab;wGif twefMum&yfNyD; [dk[dkonfonf tuJcwfí MunhfaeMuav\/
- 381 -
odef;azNrifh
q,frdepfavmufMumaomtcg vlrsm; vIyf&Sm;oGm;vmaeonfudk awGU&avonf/ tcsKdU
um; txkyftydk;udk &Gufí? tcsKdUrSm xrf;í oGm;Muonf/ vefcsm;ukvm;tcsKdUonf olwkdU
txkyfESifh tdk;cGufrsm;udk wifí oGm;aeMuonf/
a':a':nGefU-
]]uJ a':a':wdkU tdrfNyefOD;r,f}}
]]uRefawmfvdkufydkUr,fav}}
uRefawmfonf tdrfay:wufNyD; vufqJGtdwfudk xm;cJUonf/ wHcg;udk aomhcwf
ydwfxm;cJUNyD; a':a':wkdUtm; vdkufydkUavonf/ tdrfa&SUxGufarQmfaeaom a':a&Topfudk
awGU&avonf/ raovdkU awGUMuonf/ 0rf;omtm;& EIwfqufMu\/ ar;Mu\/
a':a&Topfonf rcifopftm; zufxm;onf/ olwkdUonf rcifopf\taz OD;a&Tazudk
pdk;&drfBuD;pGmESifh apmifharQmfaeMujyef\/ uRefawmfu apwemawGydkvmum-
]]uRefawmfoGm;&Smay;r,f a':a':}}
a':a':nGefUu NyKH;ae\/ a':a&Topfurl rsufESmxm;wif;wif;jzifh-
]]aeygap armifwifxGef;&,f? uav;rSr[kwfbJ ab;uif;NyDqkd&if udk,fhtdrfudk csufcsif;
jyefvm&rSmaygh/ olUr,m;? olUESr? olUorD;twGuf ol pdk;&drfwwf&rSmaygh rif; ylzkdU
rvdkygbl;}}
a':a&Topfonf odkUuvdk uRefawmfhtm; bkususajymonfrSm olUe*dk"avhaMumifhomru
rcifopftay:wGif uRefawmfu opömrJUcJUonfudk &IwfcsuefUuGufvkdaomaMumifh wrif
ajymjcif;vnf; jzpf[efwlavonf/ a':a':nGefUESifh rcifopfwkdUum; uRefawmfhtm;
tm;wkHUtm;emESifh MunfhNyD;aeMuonf/ 4if;jyif olwkdUtm; ulnDcJUonfudkvnf;aumif;?
q&maztm; &Smay;rnf[k qkdjcif;udkvnf;aumif; pdwfxJrS usdwfí aus;Zl;wifaeMu[ef
wlavonf/ olwkdUom;trdonf tdrfxJ r0ifMuao;bJ ra,mifrvnfESifh &yfaeMuonf/
uRefawmfuvnf; olwdkUteD;rSm &pfoD&pfoD vkyfaeavonf/ a':a&Topfonf uRefawmf
wkdUtm; MunfhNyD; udk,fhtwGif;oabmudk zkH;zdxm;wwfol r[kwfonfhtm;avsmfpGm
- 382 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rsufapmif;xdk;vdkuf? EIwfcrf;plvkduf? aqmifhvkdufatmifhvdkuf vkyfaeavonf/ twef
Mumawmh-
]][JU rda&Topf? vm tdrfxJudk? a[h armifwifxGef;? rif;vnf; oGm;csif&moGm;ayawmh?
udka&Tazudkawmh oGm;&SmraeeJUawmh}}
rcifopfum; a':a&TopfaemufodkU aMumufaMumufESifh vdkufygoGm;aovnf/ uRefawmf
onf &Suf&SufESifh ra,mifrvnfjzpfNyD; xGufcGmvmcJUavonf/ a':a':nGefUum; tm;wkHU
tm;emESifh uRefawmfhtm; MunfhNyD; pum;wpfcGef;rQrajymbJ awmif;yefvsuf usef&pfcJU
avonf/
uRefawmfum; a':a&Topftm; pdwfrqdk;yg/ udk,fhtjypf udk,fem;vnfNyD; jzpfonf/
uRefawmfhrSm þvdkjyKrljcif;rsKd;ESifh xdkufaomol jzpfayonf/ okdUaomf 0rf;enf;aMuuJG
jzpfrd\/ rcifopftm; vufvGwf&avNyDwum; [lívnf; owd&vmjyefay&m b,fwkH;u
rQESifhrwlatmif ESajrmaerdavonf/ tpm;rxdk;Edkifaom qkH;&IH;jcif;[kvnf; xifvkduf
ayonf/
aeu tawmfyifylaeonf/ aeylusJusJwGif vlrsm;onf a&TUajymif;aeMu\/ wpfzufodkU
OD;wnfum nDnmpGm a&TUajymif;aeMuonf r[kwf/ tcsKdUu ta&SU? tjcm;tcsKdUu
taemuf? onfhjyif tcsKdUu awmif? usefwcsKdUu ajrmuf? a&mufwwf&m&m a&TUajymif;
aeMuonf/ ukvm;? Arm? w&kwf? ujym; vlrsKd;pkH a&TUajymif;aeMuonf/ tcsKdUum;
txkyfudk acgif;rSm&Gufvsuf? tcsKdUrSm xrf;vsuf? tcsKdUtcsKdUrSm ,lEdkiforQom 0efxkyf0efydk;
wkdUudk ,mOftrsKd;rsKd;ü wifaqmifum ajymif;a&TUMuonf/ vefcsm;? jrif;vSnf;? pufbD;?
cs,f*g&D? x&yfum;? bwfpfum;? qvGef;um;/
uRefawmfonf vltcsKdUESifhtwlwl uGrf;NcHblwmBuD;bufodkU vkdufygvmcJUavonf/ vl
trsm;onf &xm;jzifh a&TUajymif;&ef pka0;vmMuonf/ odkUaomf rD;&xm;tvkyform;rsm;udk
rawGUjrif&/ blwm&kHtvkyform;rsm;onf tvkyfrSm pdwfr0ifpm;Edkif/ wm0efusae&mrsm;rSm
raeEdkif/
uRefawmfonf ckH;wHwm;BuD;udk ausmfjzwfcJUonf/ [dkbufa&mufonfqdkvQifyif AkH;xdNyD;
aoaeaom tavmif;rsm;udk awGU&awmhonf/ uRefawmfhtzkdU þjrifuGif;um; ppfBuD;\
yxrqkH;awGUjrif&aom aoG;pGef;aeonfh 'Pf&m'Pfcsufrsm; aywnf;/ a[m[dkbufrSm
- 383 -
odef;azNrifh
tm;vsm;arSmufBuD; aoaeonf/ acgif;jywfBuD;ESifh/ 0if;x&HtkwfwdkifrSm MunfhvdkufygOD;/
vlwpfa,muf rSDxdkifvsufaoaeonf/ acgif;idkufpdkufusvsuf? &ifbwfrSm aoG;uGufBuD;
ESifh/ onfbufu tavmif;rSmum; 'l;wkyf&if; vJusum aoqkH;oGm;aom ukvm;rBuD;
jzpfonf/ tavmif;awG tavmif;awG/
uRefawmfhacgif;rSm rl;vmonf/ rsufpdawGu a0vmonf/ pdwfraumif;vdkufonfhjzpfjcif;/
uRefawmfonf taemufbufodkU avQmufcJUonf/ aeylvkdU yl&rSef;rod/ vrf;ay:u
vlwdkif;vnf; uRefawmfhvdkyif jzpfavonf/ ql;avwHwm;BuD;udk jzwfcJUavonf/
c&D;onfwif bwfpfum;rsm;um; vkH;0&yfpJoGm;\/ qdkifawGtm;vkH; ydwfxm;onf/
r*dkvrf;oGm;zkdU pdwful;rdonf/ rjrrSDwkdUwkduf AkH;rsm;xdvkdUNydKavNyDvm;/ rjrrSDaum b,fvdk
aeygvdrfh/ vGwfrS vGwfygavp? AkH;rsm; xd&ifaum/
okdUuvdk ruif;&mruif;aMumif;awGaMumifh aMumifhMupdk;&drfrIawG ay:vmapvifhupm;
rjrrSDxHodkUum; b,fenf;ESifhrQ roGm;awmh[k pdwfudk ydkif;jzwfvdkufavonf/ rjrrSDum;
tem;uyfrdvQif &kef;xGufr&aom ydkufuGefBuD;ESifh wlonf/ tm;emvdkU oGm;oGm;? oem;vdkU
ullnDcsifvkdU oGm;oGm;? oGm;csifvkdUoufouf oGm;oGm; olUtem;oGm;rdvQif uRefawmfhb0
onf epfrGef;awmhrnf[k xifvkdufao;onf/ &ufpuf&m rusaybl;vm;? vlpdwfuif;&m
rusaybl;vm;? ppfab;'ku© usa&mufaecsdef rjrrDSwpfa,mufwnf; ckdudk;&mrJU jzpfrae
aybl;vm;/ udk,fhpdwfEdkif&if NyD;wmyJ? wm0eftwkdif; ulnDvdkufNyD;awmh udk,fhbmomudk,f
&Sif;&Sif;aevdkuf/ pdwfxJrSom odkUuvdk awGa0aeonf/ ajcaxmufurl armif*dkrm&Dvrf;
twkdif; ta&SUbufodkUom avQmufvmcJUayonf/ xdkUaemuf yef;qdk;wef;vrf;wpfavQmuf
ESifh za&Zmvrf;wpfavQmufudk Munfhonf/ AkH;tcsufrsm;pGm xdaom ae&maywnf;/
uRefawmfhvdkyif avQmufMunfhaeMuaom vli,fawG tawmfrsm;aeavNyD/
za&Zmvrf;ESifh yef;qdk;wef;axmifh av;xyfwkdufBuD; atmufqkH;xyfrS vufzuf&nfqdkifrS
ukvm;trsm;qkH; AkH;xdonf[k qkdMuavonf/
yvufazmif;ay:rS tavmif;awGudk b,folrQ ra&TUao;/ wkH;vkH;yufvuf aoae
MuonfrSm jrifraumif;/ rawmfwmawG ay:aeí zkH;zdolr&Sd/
- 384 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
vlwpfa,mufonf avSum;ay:rSm acGacGuav; aoaeonf/ opfyifcGMum;wpfckwGif
tavmif;wpfavmif;onf cGpD;vsufom; aeonf/ rnfuJUodkUa&mufoGm;onfudk cefUrSef;í
yif r&acs/ acgif;jywfaom tavmif;? vufjywfaom tavmif;? ajcjywfaom tavmif;?
tavmif;awG tavmif;awG/ ra&Edkif[k xifrdawmh\/
jrif;wpfaumifonf ajcav;zuf'l;axmufvsuf acgif;a&SUpdkufum aoaeavonf/ bm
'Pf&mrQ r&Sd/ vdkufMunfhaeolwpfOD;u AkH;pufuGif;rdí aooGm;[ef&Sdonf[k xifaMu;
ay;\/ wpfa,mufurl AkH;uGJaomt&SdefaMumifh wkefvIyfoGm;NyD; tonf;ESvkH;a<uum
aoonf[k ,lqavonf/ þjrif;aoovdk 'Pf&mray:bJ aoaeaom vlaotavmif;
awGudkvnf; awGU&ao;onf/
uRefawmfhrSm wpfoufESifhwpfudk,f þrQaoausysufpD;onfudk wpfcgrQ rBuKHawGUzl;ojzifh
MuufoD;arG;nif;awG xaeonf/ &ifxJrSm zdkvIdufaeonf/ acgif;xJrSm rl;aemufaeonf/
udk,fhudk,fudk,f okH;oyfMunfhrd\/ olwdkUvdk ao&rSm aMumufaevdkUvm;/ uRefawmf
raMumufyg/ apmapmu aMumufvkdU ajy;vTm;olawGom olwkdUvdk aoukefMuonf/
blwm&kHem;rSm aoaeolawGonf uRefawmfha&SUrS jzwfajy;MuolawG? uRefawmfu
raMumufMuESifh rajy;MuESifh[k ajymvdkufolawG jzpfaumif;jzpfayvdrfhrnf/ taoaumif
wdkUu wapäjzpfNyD; ajcmufrnfudkvnf; uRefawmf raMumuf/ uRefawmfum; wapäudk
,kHolr[kwf/ oem;MuifempdwfawG ,kdzdwfaeNyD; MuufoD;arG;nif;awG xaeavovm;?
&ifzdkaeavovm;/ onfvkdvnf; [kwfrnfrxif/ aoolawGudk oem;awmh oem;\/
odkUaomf ppfjzpfvQif AkH;BuJrnf/ AkH;BuJvQif vlwGxdrSefNyD; aornf/ þum; obm0
wnf;om[lí at;pufwnfNidrfpGm aojcif;udk vufcHvdkufNyDjzpfojzifh oem;jcif;jzifh
&ifwGif;rSm zdkvIdufzkdU taMumif;r&Sdyg/
MuufoD;arG;nif;xjcif;? &ifzdkjcif; ponfwdkUrSm aMumufpdwf? oem;pdwf paompdwfrsm;
ESifh qdkif[efr&Sd/ þvdk[mawGjzpfNyD; þvdk[mawGudk jrifvQif þvdkyif MuufoD;xrnf?
&ifzdkrnf? acgif;aemufrnf/ &[ef;awmfrsm;yifvQif þvdk[mawGjrifvQif þvdkyif
jzpfayvdrfhrnf[k uRefawmf xifrdayonf/
wpfpwpfp vdkufMunfolawG rsm;vmonf/ wcsKdUu yef;qdk;wef;ESifh 'gv[dkZD (r[m
AE¨Kv) vrf;axmifh aMu;eef;&kH;BuD;wGifvnf; AkH;usonf[k ajymMuonf/ uRefawmfonf
xdkae&modkU oGm;avonf/ oGm;&if; aojcif;? ysufpD;jcif; ponfrsm;udk qifjcifaerdjyef
- 385 -
odef;azNrifh
avonf/ tedpö? rNrJaom t&mawGygwum; þt&mawG þjzpfysuf&yfawGESifh þ
avmurSm 'ku©ygwum;/ aMomf b,f[mudk qkyfzrf;í rSwfrSwf? b,frSm&Sm&Sm olwkdUxJrSm
&Sm&Sm? udk,fhxJrSm&Sm&Sm ewÅqdkwm rawGUEdkifyguvm;/ tm;vkH; tewÅomvQif tESpfjzpfacs
onfwum;/
uRefawmfonf udk,fhudk,fudk,f tHUMoaeonf/ igbmhaMumifh vu©Pma&;okH;yg;awG
xifjrifaeygvdrfh/ igbmhaMumifh tbdr®m qefygvdrfh/
&SdwfpyD;,m;u qdkonfr[kwfygvm;/ ajrrIefUrSvmaomvlonf ajrrIefUodkU jyefoGm;onf/
vlawGaojcif;udk xif[yfaeaom uRefawmfhOD;aESmuftwGif;odkU aumvdyfausmif;wkef;u
oifcJUzl;aom xdkpmaMumif;uav;onf 0ifvmavonf/
aMu;eef;&kH;BuD;a&SUodkU a&mufaomtcg vlawGtrsm;BuD; tkHMunfhaeonfudk awGU&
avonf/ vrf;rBuD;ay:wGif AkH;usxm;NyD; a&ydkufrsm;aygufum a&vkH;BuD;rsm; yef;xGuf
aeavonf/ vlpkxJwGif ta&;awmfykH ajratmufpcef;rSm raeUu awGUcJUaom vlrsm;udk
awGU&onf/ ocifcspf? ysOf;rem;ocifjrESifh ocifwifxGef;wkdU jzpfonf/ ocifcspfum;
rsufrSefjzKwfxm;\/ rsufrSefjzKwfxm;&kHjzifh &kyfzsufNyD; jzpfEdkifyghrvm;/ ocifwifxGef;
rSmum; rsufrSefrnf;BuD; wyfxm;onf/ ocifjrum; vkH;0&kyfrzsuf/ trSefrSmum; þ
tcgrsKd;ü &kyfzsufzdkU rvkdawmhyg/ pkHaxmufonf olU0wÅ&m; olrvkyfEdkif/ pkHaxmufu
axmufaomfvnf; zrf;rnfholr&Sd/ uRefawmfum; olwkdUudkjrifvQif 0rf;omonf/ uRefawmf
wkdU ta&;awmfykHwyfom;awG ab;roD&efrc &SdMuonf/ okdUaomf olwkdUESifh oduRrf;onfudk
ab;vlawG rodapcsifojzifh olwkdUtm; EIwfrqufcJUay/
urm&GwfurdwfaqGawG ab;tEÅ&m,fuif;Muygavvm;/ urm&GwfrSm AkH;BuJOD;awmh?
rMumrDu aqG;aEG;jcif;aMumifh AkH;ckdAkH;a&Smif wwfavmufMuayrnf/
rjrifhOD;wpfa,muf b,fvdkae&Smygvdrfh/ *syefzufqpfawGonf wuúodkvfudkawmh
AkH;BuJrnfrxif/ rjrifhOD;tm; AkH;u tEÅ&m,fay;rnfrxif/ odkUaomf tdyf&may:rSm acGvJum
zsm;emaeaom rjrifhOD;onf av,mOfysHoH? AkH;oHawGaMumifh xdwfvefUwMum; jzpf&Smay
vdrfhrnf/ tm;udk;&mrJU jzpf&Smayvdrfhrnf/ uRefawmfhtm; ydkrdkí wrf;w&Smayvdrhfrnf/
uRefawmfhajcvSrf;rsm;onf rjrifhOD;xHodkU OD;wnfaeMuav\/
- 386 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrifhOD;/ wDbDa&m*gESifh ppfwdkufaeaom rjrifhOD;/ uRefawmfhtm; olr\ toufwnfae
rSDcdktm;xm;&mtjzpfjzifh qkyfudkifwG,fwmvsuf aorif;udk tausmuftuef ckcHae&Smaom
rjrifhOD;/ uRefawmhywf0ef;usifum; aorif;udk t&IH;ay;&aom vlaoaumifwkdU\jrifuGif;?
uRefawmfonf xdkjrifuGif;udk pGefUypfvsuf aorif;udk t&IH;ray;aom jrifuGif;jzpfonfh
rjrifhOD;\ tdyf&mab;odkU wpfvSrf;NyD;wpfvSrf; vSrf;vmcJUonf/
vlaoaumif a&TUrnfholvnf;r&Sd? jrKyfrnfholvnf;r&Sd? tysuftpD;awG z,f&Sm;rnfhol
vnf;r&Sd? rD;avmifaeonfudk owfrnfholvnf; r&Sd? c&D;onfwif bwfpfum;vnf; r&Sd?
jrif;vSnf;vnf; rajy;? vefcsm;vnf; rqGJ/ odkUaomf uRefawmfum; wuúodkvfudk b,fodkU
b,fvdk oGm;rnf[k pOf;pm;rae/ uRefawmfhajcvSrf;rsm;onf aemufrwkHU/ uRefawmfh
ajcvSrf;rsm;onf rjrifhOD;xHodkUom OD;wnfaeMuavonf/
wuúodkvfbufrSm AkH;wpfvkH;rQ rus/
tysuftpD; vkH;0r&Sd? rD;avmifuRrf;jcif;udkvnf; rawGU&/ tcgwdkif;vdkyif om,m
pdkjynfonf/ wuúodkvfe,fajrudk awGUjrif&aomtcg rsm;pGm pdwfoufom&m &oGm;
avonf/ &efukefxJrSm jrifcJU&aom &Icif;rsm;ESifh wuúodkvfe,fajr&Icif; jcm;em;ykHonf
rD;wkwfudkifxm;aom bDvl;ESifh a&csrf;tkd;udkifxm;aom trsKd;orD;wkdU\ jcm;em;ykHESifh wlae
avonf/ uHUaumfyifrsm;um; pdrf;vef;NrJ pdrf;vef;aeonf/ opfwkdyifBuD;rsm;? ydEéJ?
o&uf? r&ef;ESifh wnif;yifBuD;rsm;um; cgwkdif;vdkyif wnfNidrfpGm xD;rdk;aeMuonf/
wuúodkvfe,fajrwGif NrdKUxJrSm AkH;BuJxm;aom vIdif;*,ufrsm;rS uif;&Sif;onfr[kwfacs/
[dkem;onfem;rSm NrdKUxJrS ajymif;a&TUvmaom olrsm;udk awGU&\/ 0efpnfpv,frsm; tjynfh
wifxm;aom um;rsm;? tdrfaxmifypönf;awG wifxm;aom cs,f*g&Drsm;? xif;&SL;aowÅm?
zsmvdyfESifh xrif;tdk;[if;tdk;rsm; wifxm;aom vefcsm;rsm; ponfwkdUudk [dktdrfonftdrf
[dkopfyifonfopfyif t&dyfrsm;atmufwGif xdk;qdkufxm;Muavonf/
wuúodkvfausmif;BuD;udk 'DZifbmv 8&ufaeU ppfjzpfNyD; aemufwpf&ufwGif ydwfvkdufNyD
jzpfojzifh ausmif;om;rsm;udkum; rawGU&awmhNyD/
rjrifhOD;aexkdif&m a*[mav;um; cgwdkif;vdkyif at;&dyfomuav;jzpf\/ a&avmif;
xm;jcif; r&Sdaomfvnf; yef;yifuav;rsm;rSm vef;&TifpGmom &SdaeMu\/ a&mifpkHyGifhawG
vnf; a0aeavonf/
- 387 -
odef;azNrifh
cgwdkif;vdkyif ydwfxm;aom tdrfa&SUwHcg;rBuD;udk acgufvdkuf&\/ cgwdkif;vdkyif ]at;cif}
qdkaom tapcHruav;onf ajy;vmNyD; wHcg;zGifhavonf/
at;cifum; uRefawmfhtm; aumif;pGmodaeNyDjzpfí ]]bmudpöygvJ&Sif}} [k rar;awmhacs/
odkU&mwGif uRefawmfu tcef;wGif;rSm &Sdaernfjzpfaom rjrifhOD;tm; toHay;vdkufonfh
taeESifh-
]]rjrifhOD;&Sd&JUvm;}} [k ar;vkdufonf/ at;cifu acgif;udkom ndwfonf? bmrQ jyefrajym/
tcef;wGif;u rjrifhOD;xHrSvnf; bmoHrQ rvm/ tcgwdkif;qdkvQif uRefawmfhtoHudk
tNrJwrf; em;pGifhae[efwlaom rjrifhOD;onf ]]udkwifxGef;vm;? 0ifcJUav}} [k ac:avh
&Sdonf/ ,ck þokdUaom BudKqdkzdwfac:oH ray:vmay/ uRefawmfhpdwfxJrSm [mwmwmBuD;
jzpfoGm;onf/
]][JU at;cif? rjrifhOD; aeaumif;&JUvm;}}
at;cifonf pdwfrcsrf;omaom acG;uav; Munfhovdk rsufpdoi,fESifhom Munfhaeav
onf/ uRefawmfh&if ckefvmonf/
uRefawmfonf pdk;&drfjcif;jzifh wkefvIyfacsmufcsm;vmNyD; tdrfxJrSm [dk[dkonfonf
Munhfvdkufavonf/
{nfhcef;\acgif;&if;buf pBuFefwGif ukvm;xdkifay:ü rwfrwfxdkifaeaom vlBuD;
wpfa,mufudk awGUjrif&avonf/ aoQmifBuD;aAGESifh vlBuD;/ olonf zsiftusÐvuf&SnfESifh
csnfvkHcsnfudk 0wfxm;onf/ olUudk uRefawmf jrifzl;\/ &kwfw&ufaomf b,fwkH;u
jrifzl;onf[k rrSwfrd/ oluvnf; uRefawmfhtm; jrifzl;awGUzl;[efjzifh Munfhaeavonf/
rSwfrdygNyD/ olum; rjrifhOD;\OD;av; jzpfavonf/ 1300jynfhESpf ta&;awmfykHtwGif;u
NrdKUrausmif;rSm ausmif;om;ausmif;olawG tpmiwfcHaeMupOf rjrifhOD;tm; ae&yfXmeDodkU
jyefac:oGm;aom vlBuD;aywnf;/
]]OD;av; b,fwkH;u a&mufaeovJ}}
olu xdkif&mrS x&if;-
- 388 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]raeUuygyJ wlarmif&m}}
]]bmudpövJ? tvnfyJvm;}}
]]udkBuD;u olUorD;ac:cJU&r,fqkdvdkU vmcJUwmyJ}}
]]BuKH&yavw,f OD;av;&,f? OD;av;a&mufwkef; AkH;BuJwmeJU qkHaew,f? b,fhES,fvJ
rjrifhOD; aeaumif;&JUvm;}}
OD;av;\rsufESm tkdoGm;onf/
]]0ifMunhfavuG,f? wkdUvnf; rif;udk arQmfaeMuwmygyJ/ rjrifhOD;uawmh raeUnuyJ
rif;vmvdrfhr,f xifaewmyJ}}
OD;av;onf ukvm;xdkifrSm jyefxkdifNyD; ae&pfcJUonf/ uRefawmfu tcef;wGif;odkU 0if
oGm;\/
raeUnuyif arQmfaeaomfvnf; ray:vmojzifh uRefawmfhtm; rjrifhOD; pdwfaumufaeNyD
avm odkUaMumifhom apmapmu uRefawmf\toHay;ygvsuf rwkHUjyefbJaejcif;yif jzpfav
oavm/
rjrifhOD;tm; jrifvkduf&&kHjzifhyif uRefawmfhrSm txdwfwvefU jzpfoGm;onf/ tdyf&may:ü
yufvufuav;aeykHrSm tdyfaeonfESifh rwl? ajrmaeonfESifh wlonf/ rjrifhOD;\ rsufESm
rSm 0gNyD;azsmhaeonf/ em;xifu us? rsufwGif;u a[muf/
toufrS &SLao;&JUvm;/ aoaocsmcsmpdkufMunfhawmhrS tm;enf;pGm touf&SLaeonfudk
jrif&\/ uRefawmfu rsufESmudk aphaphpdkufMunfhaepOf rjrifhOD;onf rSdef;xm;aom rsufvkH;
uav;rsm;udk zGifhvdkufavonf/ rsufvkH;BuD;rsm;um; cgwdkif;vdkyif 0dkif;pufvsuf&Sdyg\/
odkUaomf cgwdkif;vdk rMunfvifawmhacs/ onfhxufydkqdk;onfrSm cgwdkif; uRefawmfhtm;
nSKdUavh&Sdaom xdkrsufvkH;rsm;onf ,cktcg uRefawmfhtm; odyifrodawmhovdk aMumifae
Mujcif; jzpf\/ uRefawmf &ifqkdUvmonf/ avoHjzifh-
]]rjrifhOD;}}
- 389 -
odef;azNrifh
olronf tm;,lNyD; Munfhaeonf/
wkd;wkd;oufomjzifh-
]]rjrifhOD; b,fhES,faeovJ [if}}
olronf uRefawmfhbufodkU acgif;udk tenf;i,fa&TUvsuf vuf[efjzifh txdkifcdkif;onf/
uRefawmfonf ukvm;xdkifwpfvkH;udk ckwifteD;odkUqGJ,lNyD; xdkifonf/
uRefawmfu olr\ezl;udk vufjzifhprf;onf/ olr\vufudk ,k,pGmudkifNyD; aoG;wdk;vnf;
prf;onf/ rjrifhOD;onf uRefawmf\ ,k,pGm prf;oyfjcif;udk auseyfpGm cHaeonf/
tyl'D*&D b,frQ&Sdonf? aoG; b,frQwkd;aeonfudk q&m0efvdk wyftyfrodaomfvnf;
tzsm; tjyif;wufaeNyDudkum; uRefawmfod\/
uRefawmfu cyfqwfqwftoHjzifh-
]]at;cif 'DcPvmOD;}}
aumifruav;rSm jAKef;ceJqdk a&mufvmNyD; vufydkufí&yfaeonf/
]]'DaeU q&m0efvmao;ovm;}}
]]rvmbl;&Sifh}}
]]at;av b,fvmvdrfhrSmvJ? AkH;BuJawmh q&m0efvnf; vefUajy;aerSmaygh? 'DaeUnae
aq;aum wdkufNyD;yvm;}}
]]q&mru 'DaeU aq;vnf;raomufbl;? bmrSvnf;rpm;bl; q&m&JU}}
]]tdk bmhaMumifhvJ}}
- 390 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrifhOD;onf bmrQrajym? jyL;aMumifaom rsufpdjzifh uRefawmfhtm; Munhfvdkuf? at;ciftm;
Munfhvdkuf vkyfae\/
at;cifonf vufydkufvsufom;yif ausmif;oluav;ajzovdk ajzae\/
]]reufu q&m&JU? q&mr[m yufvufukvm;xdkifrSmxdkifNyD; EGm;EdkUaomufr,fvdkU vkyfae
w,f/ uRefru EGm;EdkUyef;uef ,lvmw,f/ jAKef;qdk av,mOfysHoHawG Mum;&wmyJ? NyD;awmh
rkd;BudK;ypfovdkyJ? aemufcPMumawmh Akef;'dkif;eJU qlaewmyJ/ vrf;ay:rSm vlawGuvnf;
AkH;BuJaeNyDa[hvdkU atmfNyD; ajy;MuwmyJ/ q&mrvnf; jAKef;qdk ukvm;xdkifu xNyD; ajy;
wmyJ/ uRefrvnf; q&mraemuf vkdufajy;wmyJ/ 'gayrJU ta0;BuD; rajy;Edkifbl;?
q&mrav acsmif;awGqdk;vmNyD; vrf;xdyfu ikyifBuD;atmufrSm xdkifae&wmyJ/ aoG;awG
vnf;tefw,f q&m&JU? aemufNyD; OD;av;BuD;vnf; vdkufvmw,f}}
at;cifu ajymaepOf uRefawmfonf rjrifhOD;tm; MuifempGm MunfhNyD;-
]]jzpfrSjzpf&av jrifh&,f}}
at;cif-
]]tdrfjyefa&mufawmhvnf; aoG;awGtefao;w,f q&m&JU}}
]]'DaeUwpfaeUvkH; bmaq;rS rwdkuf&ao;bl;? bmrSvnf; rauR;&ao;bl;? [kwfvm;
at;cif}}
]][kwfuJU&Sif}}
]]uJ oGm;? a&aEG;usKdvdkufprf;}}
]][kwfuJU&Sif}}
at;cifxGufoGm;aomtcg uRefawmfonf aq;ykvif;rsm;udk avQmufMunfhonf/ tm;wkd;
aq;ykvif;udk ,lcJUNyD;-
- 391 -
odef;azNrifh
]]aq;aomufvkdufOD;aemf jrifh}}
rjrifhOD;onf jznf;nif;pGm acgif;ndwfvdkufonf/ uRefawmfonf olrtm; xlray;NyD;
aq;wpfcGuf wdkufonf/ NyD;awmh ausmaemufrSm acgif;tkH;rsm; ckay;NyD; rSDí xdkifap
avonf/
]]jrifh&JU AkH;qdkwm t&rf;raMumuf&bl;/ vrf;ay:avQmufajy;wmxuf a&csKd;cef;xJ 0ifykef;
wmu aumif;ao;w,f odvm;/ NyD;awmh wuúodkvfe,fajrwkdUvdk ae&mawGudk AkH;BuJwm
r[kwfygbl;/ rD;&xm;wkdU? oabFmqdyfwkdU? puf&kHwkdU? ppftaqmufttkHwkdUudkom AkH;BuJ
wmyg jrifh&,f/ ck b,fhES,faeao;ovJ}}
rjrifhOD;u ajcmufuyfaom avoHwdk;wkd;jzifh-
]]reufuavmufawmh rqkd;ygbl; reufujzifhav...}}
a&SUrqufbJ ai;aeonf/
]]reufu b,fvdkaeovJ? ajymjyprf;ygOD;}}
olr\rsufvkH;rsm;rSm pdkvmonf/
]]reufjzihf aoawmhrSmyJvdkU xifwmyJ}}
]]tdk bmjzpfvkdU 'Dvdkxif&wmvJ jrifh&,f? tNrJwrf; tm;wif;xm;rSaygh}}
rjrifhOD;u a&awmif;ojzifh a&wkduf&onf/
uRefawmfonf rjrifhOD;tm; reufAkH;BuJykHtaMumif;rsm; ajymjycsifonf/ NrdKUxJrSm vlawG
aoykH? taqmufttkHawG ysufpD;ykH? rD;awG avmifykH? vlawG ajy;MuykH? 'gawGudk
ajymjycsif\/ odkUaomf þvlrrmrsKd;udk pdwfrcsrf;omp&mowif;awG rajymtyf[k oabm
&NyD; tjcm;pum;udk pOf;pm;jyefavonf/ EdkifiHa&;tajctae ajym& raumif;aybl;vm;/
EdkifiHa&;pum;onf vlaumif;udkyifvQif armaprnfjzpf&m rjrifhOD;tm;qdkvQif tarmqdkU
aprnf xifonf/ ab;Oy'ftuif;qHkH;aom pum;udk &Sm&\/
- 392 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]jrifh 'DaeU bmrSrpm;ao;bl;aemf}}
]]rpm;csifbl;}}
]]wpfckck pm;rSaygh? tpm;rsm;rsm;pm;EdkifrS 'Da&m*gudk ckcHwdkufcdkufEdkifr,f r[kwfvm;?
tzwfrpm;csifawmif a[mvpfaomufygvm; jrifh&,f}}
rjrifhOD;u NyKH;jyonf/ tckrSyJ tNyKH;uav;udk jrif&awmhonf/ okdUaomf 0dkif;pufaom
rsufvkH;BuD;rsm; 0if;vufNyD; yg;csKdifhBuD;rsm; ay:omonfhwdkifatmif NyKH;avh&Sdaom tNyKH;
um; r[kwfawmhay/ NyHK;a&mifuav;om jyEdkifawmh\/
uRefawmfonf at;cifa&aEG;usKdae&modkU vdkufoGm;avonf/ avrD;zdku w&SL;&SL; jrnf
ae\/ a&aEG;usufaomtcg udk,fwdkifyif a[mvpfazsmfNyD; rjrihfOD;xHodkU ,lvmcJU
avonf/
rjrifhOD;um; ausmrSDxm;aom acgif;tkH;ay:rSm ZufusKd;acGusaeavonf/ jrif&ykH roufom
vSacs/ uRefawmfu xllay;&jyefyg\/ xdkUaemuf a[mvpfudk yef;uefjym;rS xnfhum
xnfhum wkduf&\/
twefMumawmh rjrifhOD;\ezl;rSm acR;uav;rsm; pdkUvm&m uRefawmfu vufudkify0g
EkEkuav;ESifh okwfay;avonf/ xdktcg rjrifhOD;onf NyKH;vdkufjyef\/ rsufESmonf
tenf;i,f vef;qwfvmonf[k xif&onf/
odkUaomf xdktNyKH;Esifh xdkrQaom vef;qwfjcif;wkdUaMumifh uRefawmf tm;rwufyg/
4if;wdkUonf a&epfae&mrSm aemufqkH;tBudrf ay:vmjcif;ESifhom wlonf/ uRefawmfh txif
tm;jzifh rjrifhOD;onf q,fvkdUr&Edkifatmif epfaeNyD/
rjrifhOD;u tm;,lNyD;-
]]xGef;uav; jrifhBuD;udk b,fawmh r'&yfpfac:oGm;rSmvJ}}
uRefawmfu rjrifhOD;tm; tdE´d,jynf r'&yfpfNrdKUodkU ac:oGm;NyD; aq;ukay;rnf[k ajymzl;
onf/
- 393 -
odef;azNrifh
ae0ifoGm;avNyD/ arSmifuvnf; w&dyf&dyfusvmaeNyD/ odkUaomf rD;awGum; rvif;vmao;/
&efukef\ vQyfppftm;ay;a&;pepfum; z&dkz&JjzpfoGm;cJU[ef wlonf/
rjrifhOD;\tar;udk ajz&efcufonf/ trSefudk ajymzkdUcufonf/ uRefawmfum; wpfoufrS
wpfcgBuKHaom tcGifhta&;udk ,lNyD; ta&;wmfykHBuD;xJwGif yg0ifqifEGJ&awmhrnf jzpfonf/
aumif;uifrS csay;rnfqdkaom vufeufrsm;udk vufcH&ef c&D;xGufoGm;&awmhrnf
jzpfayonf/ xdkudpö r&Sdbl;yifxm;OD;awmh? rjrifhOD;tm; r'&yfpfodkU aq;ukac:oGm;&rnf
qkdvQif roGm;cif vufxyfvQifaomfvnf; vufxyf? odkUr[kwf vufxyf&ef tNyD;tydkif
aphpyfaMumif;vrf;xm;vQif aomfvnf; xm;&vdrhfrnf/ odkUjzpfEdkifygrnfvm;/ rjrifhOD;\
rdb aqGrsKd;awGu oabmwlygrnfavm? q&m0efu cGifhjyKygrnfavm? uRefawmfh rdwfaqG
awGESifh &JabmfawGu b,fokdUajymMurnfenf;/
uRefawmfonf tajz&cufaeonfESifh xdkif&mrSxNyD; za,mif;wdkifudk &SmíxGef;onf/
za,mif;wdkifxGef;NyD;aemuf olr\ tdyf&mab;wGif xdkifrdjyefaomtcg rjrifhOD;u-
]]jrifhawmh 'DrSm vkH;vkH;raecsifawmhbl;uG,f? wpfae&m&m oGm;rSjzpfr,f? wpfcgwkef;u
ajymovdk r'&yfpfudk oGm;wm taumif;qkH;yJxifw,f}}
uRefawmfhrSm rajzbJ raeomNyD/ odkUaomf rjrifhOD;tm; trSefajymNyD; rESdyfpufcsifawmhNyD/
þtajctaewGif arQmfvsihfcsuf ay;xm;jcif;onfom taumif;qkH; r[kwfygvm;/
]]jrifhtazeJU jrifhOD;av;u oabmwlrSmvm;}}
]]OD;av;udkawmh ajymjyNyD;om;yJ? oabmwlygw,f/ tazuvnf; oabmwlrSmygyJ}}
rjrifhOD;onf olr\OD;av;udkyif ajymjyxm;NyD;jzpfonfqdkí uRefawmfhrSm tHUMoaeonf/
uRefawmfhtay:0,f rjrifhOD; ,kHMunfpdwfcsxm;ykHrSmvnf; tHUMop&myifjzpfonf/ uRefawmf
um; vkH;0 ,kHpm;jcif;cHxdkufol r[kwf/ uRefawmfhudk b,frdef;rrS pdwfcsxm;xdkufonf
r[kwf/ rjrifhOD;tm; vufxyf,lrnf? tcspfjzifh toufu,frnf ponfjzifh uwdjyKNyD;
cgrSyif rjrrSDESifh aemufqkH;awGUMuwkef;u uRefawmfESifhrjrrSD w&m;0if tMuifvifr,m;
tjzpfjzifh ae&rnf[k twif;tMuyf awmif;qdkcJUao;onf r[kwfygavm/ oem;vSyg
onf? cspfvSygonfqdkaom rjrihfOD;tm; opömazmuf&ef BudK;yrf;cJUonf r[kwfygvm;/
rjrrSDu jiif;y,fíom xdkopömazmufrIBuD; ratmifrjrif jzpfcJU&ayonf/
- 394 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfonf uRefawmfhtay:wGif þrQ,kHpm;&Smaom rjrifhOD;tm; ykdvkdUoem;vmonf/
uRefawmfhtm; þvdk pdwfcsxm;aom rjrifhOD;\ &dk;om;jcif;udk twdkif;rod jrwfEdk;vmav
onf/ þokdU uRefawmfhtm; ,kHMunfpdwfcspGm cspf&Smaom rjrifhOD;tm; t&ifwkef;u
bmaMumifh wpfOD;wnf;aom cspfoltjzpfjzifh opömyEéuf &dkufESufcsnfaESmifjcif; rjyKcJUrd
avoenf;/
uRefawmf ,lusKH;r&jzpfrdonf/ ESajrmrdonf/ udk,fhudk,fudk,fvnf; pufqkyfrdonf/
wu,fawmh uRefawmfonf rjrifhOD;udkom tcspfqkH; r[kwfygvm;/
ajcmufESpfvkH;vkH; oli,fcsif;vnf;ru? &nf;pm;vnf;rus &if;ESD;pGm qufqHaygif;oif;
cJUMuaom rjrifhOD;ESifh uRefawmfwkdUrSm wpfa,muftaMumif;wpfa,muf todqkH;jzpfonf/
wpfa,muftay:wpfa,muf vdkwm&Sd jznfh? vGefwm&Sd onf;nnf;cHum at;twlyltrQ
aeEkdifMuaompkHwGJ jzpfMuonf/
olrESifhuRefawmf awGUcgpu uawmufuqwfjzpfNyD; pum;rsm;cJUykH? aemuf oifhjrwfNyD;
cifrif&if;ESD;oGm;ykH? oGm;twl vmtwl pm;twl aecJUMuykH? pdwfxJu cspfaeMuaomfvnf;
zGifh[rajymjzpfykH? rjrifhOD;u zGifh[ajymqdk&ef pum;pykH? tm;vkH;udk owd&aeavonf/
uRefawmfonf rjrifhOD;tm; jzpfcJUorQ taMumif;pkHawGudk zGifh[ajymcsifaeavonf/
rjrifhOD;tm; opömazmufcJUaom uRefawmf\ Zmwf&Iyfudk azmfxkwfNyD; 0efcsawmif;yef&vQif
raumif;ygavm/
rjrifhOD; ,kHMunfpdwfcspGm cspfaeaom uRefawmfonf wpfqdwfpmrQ ,kHMunfpdwfcsxm;
tyfol r[kwfaMumif; rjrifhOD;tm; todray;vQif w&m;&musygrnfavm/
okdUaomf 'gawGajymaejcif;tm;jzifh rjrifhOD; pdwf&IyfoGm;rSm pdk;&ao;onf/ pdwfudkxdcdkufNyD;
,ckyif tajctaeqkd;aom a&m*gonf ydkvdkUqkd;oGm;rnfudk pdk;&drf&ao;onf/
uRefawmfu pdwfxJrSm csDwkHcswkHjzpfNyD; bmrQrajymbJaepOf rjrifhOD;onf El;nHUoufom
aom toHjzifh-
- 395 -
odef;azNrifh
]]aiGaMu;ukefusr,fh tcuftcJtwGuf BuH&mr&jzpfaeovm; xGef;uav;&,f? 'DtwGuf
awmh bmrSryleJU? jrifhrSmvnf; pkxm;wm&Sdw,f? tazhqDuvnf; xyfawmif;Edkifw,f
odvm;}}
rjrifhOD;onf xdkrQaom pum;udkyif cJ,Of;pGm ajym&\/ ajymNyD; armvm\/ cPMumawmh
acsmif;qdk;vmavonf/ wu,fawmh uRefawmfu ydkUEdkifOD;awmh olr\a&m*g r'&yfpf
oGm;csdefrS ay;ygOD;rnfavm[k pkd;&drfrdayonf/ xdkUaMumifh uRefawmfhwm0efrSm aemuftcsdef?
aemufwpfaeU bmjzpfrnf rjzpfrnfxuf xdktcsdef? xdkaeU? xdkcPü rjrihfOD; pdwf
oufom&m&atmif tvdkuftxdkufajyma&;om jzpfonf[k oabm&avonf/
]]aiGa&;aMu;a&;udpöaMumifh r[kwfygbl; jrifh&,f? EdkifiHa&;udpöawGaMumifh pOf;pm;aewmyg/
uJ EdkifiHa&;udpöawG? wm0efawGudkvnf; xnfhrpOf;pm;awmhygbl;/ jrifhtwGufqdk&if
bmrqkd vkyfr,f? jrifhtaz oabmwlatmifom tajymvTwfayawmh/ vlBuD;awG oabm
wlNyDqkd&if jrifheJUudk,feJU csufcsif;oGm;Mur,f}}
rjrihfOD;\ EIwfcrf;ay:0,f tNyKH;uav; orf;vmonf[k xifayonf/ uRefawmfhpum;
aMumifh tm;wufvm[ef &Sdayonf/
]]jrifheJUudk,f oabFmBuD;pD;NyD; oGm;Mur,f/ cktcsdef[m vIdif;avNidrfoufwJUtcsdefjzpfw,f/
oabFmBuD;ay:r,f tvGefoefU&Sif;wJU yifv,favnif;udk cHoGm;&r,f? jrpdrf;a&mif
xaewJU yifv,fa&jyifudk Munfhae&wmudku jrifh&JUpdwfudk at;jrapvdrhfr,f/ NyD;awmh
ppfrD;cdk;awGeJU touf&SLusyfvmwJU &efukef? AkH;oHawG xpfcsKef;aewJU &efukefeJU a0;a0;
oGm;wmudku jrifha&m*gaysmufzdkU eD;eD;oGm;wmyJ/ r'&yfpfa&mufw,fqdk&if tawmf
oufomoGm;r,f? ajcmufvavmuf aq;ukvdkuf&if vkH;vkH;BuD;aysmufoGm;rSmyJ odvm;/
NyD;awmh ESpfa,mufom; tdE´d,rSm pdwfat;vufat; okH;av;v avQmufvnfMur,f/
ausmif;wkef;u ESpfa,mufom; wpf&ufwav avQmufvnf&wmawmif b,favmuf
aysmfp&m aumif;ovJ? pOf;pm;Munfhygvm;/ aysmfaysmfyg;yg; vnfNyD;awmhrS jrefrmjynf
jyefvmMur,f/ tJ'Dtcgusawmh ppfBuD;vnf; NyD;aea&mhr,f? Nidrf;csrf;aea&mhr,f/ tJ'D
tcg usawmhav jrifh&,fudk,f&,f[mav usef;rmjcif;? aysmf&Tifjcif;? Nidrf;csrf;jcif;? tukef
jynfhpkHMurSmyJ}}
uRefawmfu ajymaumif;aumif;ESifh ajymaepOf rjrifhOD;onf rSdef;í em;axmifae&mu
tdyfaysmfoGm;avonf/ uRefawmfhpum;rsm;onf uav;acsmhaw;*DwESifhyif wlao;awmh\/
- 396 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rjrifhOD;onf acgif;tkH;rsm;udk rSDxm;&if; tdyfaysmfoGm;jcif; jzpf\/ uRefawmfonf olrtm;
ayGUvsuf ausmatmufu acgif;tkH;awG cGmNyD; acgif;atmufodkU ajymif;ay;um ,k,pGm
odyfay;&avonf/ rjrifhOD;Edk;oGm;rSm tifrwefpdk;onf/ tdyfaysmfaeawmhrS olUcrsm a0'em
udk arhEdkifonfr[kwfygavm/ wnfNidrfaeaom olr\ rsufESmay:0,f tNyKH;a&mifuav;
orf;usef&pfcJUonfum; rSef\/ uRefawmf\ ESpfodrfhpum;rsm;aMumifh rjrifhOD; pdwf
oufom&m &oGm;onfum; rSef\/ odkUaomf uRefawmfhpum;rsm;onf olr\ cE¨mudk,frS
pGefUcGmpjyKaeNyDjzpfaom toufudkum; &ufMumpGm wm;rxm;Edkifawmhyg/
xdkUaeU 'DZifbmv 23&ufaeU? aemufwpfaeUjcm; emwmvl;yGJawmfaeU? 'DZifbmv 25&uf
aeUwGif *syefrsm;onf &efukefNrdKUtm; c&pfprwfvufaqmif ay;onfhtaejzifh AkH;BuJcsjyef
avonf/ xdktBudrfwGifvnf; wuúodkvfe,fajrwGif AkH;rusyg/ okdUaomf tjcm;ae&mwGif
usaom AkH;\ wkefcgrIonf *,uf&dkufcwfvmavonf/ AkH;oHrsm;? pufaoewfoHrsm;
xpfcsKef;aeonfhMum;0,f rjrifhOD;onf uGefvGeftedpöa&muf&Smavawmhonf/
uRefawmfum; rjrifhOD;\ tavmif;udkyif rjrifvdkuf&awmhyg/ olr\ OD;av;onf ppfjzpf
aeonfhtwGif; jzpfEdkiforQaomenf;jzifh olr\arG;&yfXmeDodkU tavmif;udk aqmif,loGm;
avonf/ uRefawmfhtzkdU rjrifvdkuf&onfu aumif;ygao;\/ uRefawmfh uav;acsmh
*DwoHaMumifh tdyfaysmfoGm;aom rjrifhOD;\ tNyKH;a&miforf;[ef&Sdaom rsufESmonfom
uRefawmfhpdwfxJrSm pGJusef&pfavaomaMumifh ygwnf;/
uRefawmfhb0vrf;aMumif;onf vkH;0ajymif;vJoGm;onf[k xifvdkufrd\/ þ ESpf&uf
okH;&uftwGif;rSm tawGUtBuKHtrsKd;rsKd;jzifh &ifhusufvmaom vlBuD;wpfa,muf jzpfvm
onf[k oabm&ayonf? ,cifu tckvdk aoG;pdrf;&Sif&SifESifh twkH;t&kH; aojcif;rsKd;
awGudk rawGUBuKHzl;cJU/ rsufpda&SUrSm þvdk BuD;rm;aom NydKusysufpD;rIrsKd;awGudk &ifrqdkif
zl;cJU/ wpfcgrS þrQcspfolESifh aouJGruGJzl;cJU/ trSefqkdaomf rjrifhOD; uG,fvGef tedpöa&muf
jcif;aMumifh uRefawmfhudk,fudk,f rkqkd;zdkwpfOD;vdk xifjrif,laerdavawmhonf/ tcspfESifh
ywfoufNyD; vdyfjymuav; ysH0Jovdk [dkysHonf0J rvkyftyfawmhNyD/ av;eufwnfMunfzkdU
vdkonf[laom todonf 0ifvmcJUavonf/ ppfBuD;udk pGefUpm;cef;wpf&yftaeESifh
MunfhjrifNyD; ayghayghwefwef oabmxm;cJUjcif;rsKd;onfvnf; vGifhpOfoGm;aeavNyD/ ppf
qdkonfum; wu,fh qif;&J'ku©yguvm;[k em;vnfpjyKygavNyD/ /
- 397 -
odef;azNrifh
70
vufeufudkifta&;awmfykHtwGuf cJavorQ oJa&us
rD;&xm;onf uRefawmfwkdUtm; ajrmufbufodkU ,laqmifoGm;avonf/
rEÅav;oGm; tqefrD;&xm; jzpf\/ wJGwdkif;rSm vlawGnyfaeonf/ vlpD;wJGrsm;omru
ukefwJGrsm;rSmvnf; nyfaeonf/ trdk;ESifhwJGrsm;rSmomru trdk;rygaom wGJrsm;rSmyif nyf
aeonf/
&efukefNrdKUBuD;um; a&umwmBuD;aygufusKd;onfESifh wlonf/ vlawG? ,mOfawG? ukefypönf;
awG 'va[m ,dkpD;xGufaeavonf/
uRefawmfhrSm xdkifp&mwpfae&m&í uHaumif;onf/ xdkifp&mr&í rwfwwf&yfvdkufol
vkdufMuonf/ aowÅmawG tdyf&mvdyfawGay: wufxdkifvdkufolvnf; vdkufonf/
uRefawmfwdkUvdk 0efusOf;olawGrSmum; Asmyg'r&Sd? 0efpnfpv,f rsm;olawGrSmum; Asmyg'
awG rsm;vS\/ aysmufrnfpdk;&onfu wpfrsKd;? uJGrnf&Srnf pdk;&onfu wpfzkH? olrsm;awG
wufxdkifonfudk jiLpl&onfu wpfvSnfh/ yJcl;blwma&mufawmhrS aeom; tenf;i,f
usoGm;avonf/ c&D;onftcsif;csif; rdwfqufEdkifMuonf/ az;az;rr ululnDnD qufqH
EdkifMuonf/ tvkt,uf wkd;jcif;? qlyljcif;ESifh &efapmifjcif;wkdU ae&mwGif rQwjcif;?
Muifemjcif;ESifh rdwfaqGjzpfjcif; a&mufvmavawmhonf/ 'ku©twl a&mufaeMuaom uHwl
tusKd;ay; ppfajy;rsm;ygwum; [laomtod 0ifvmavonf/
'kwd,wef; yxrwef;rsm;rSmvnf; jynfhnyfaeonf/ olwkdUxJwGif ajcqefUí rvdkuf&jcif;
aMumifh platmifhaeolawG? aya&npfywfolawG ygvmjcif;aMumifh ESmacgif;&IHUolawG?
acG;awG ypfxm;cJU&aomaMumifh ESajrmwoaeolawG ygvmcJUav&m ywf0ef;usif tajc
taeonf wif;rmaeavonf/ &xm;BuD;u wjznf;jznf; qefwuf&if; 'ku©awGMum;rSm
usifhom;&vmMuavonf/ wif;rmrIawG avsmhyg;vmavonf/
bk&ifcH qma':refprpfESifh eef;&if;0ef qmay:xGef;wkdU\ tpdk;&onf Oa&mywdkufom;rsm;
ESifh tpdk;&t&mxrf; trIxrf;rsm;tm; &efukefrSm BuHUBuHUcHaeMu&ef paw;yGwf (Stay-
- 398 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
Put) trdefU xkwfxm;avonf/ odkUaomf BuHUBuHUrcHbJ &efukefrS taMumif;trsKd;rsKd;&Smí
xGufcGmvmolawG tajrmuftjrm; &Sdavonf/ rD;&xm;vrf;ESifh um;vrf; rsOf;NydKifajy;
rdaom ae&mwdkif;ü xdkolrsm;tm; um;BuD;awGESifh awGU&onf/ olwkdUum;BuD;rsm;ay:rSm
0efpnfpv,fawG rsm;vSonf/ AdkvfacG;BuD;rsm;vnf; om;om;em;em; vdkufygcJUavonf/
aumf&if*sD? tl&,m? ulvD ukvm;rsm;pGmrSm rD;&xm;rSmvnf; ae&mr&? bwfpfum;ESifhvnf;
roGm;Edkif? &efukefNrdKUrSmvnf; wpfaeUwpf&ufrQ apmifhqdkif;raevdk? rae0HU/ olwkdUonf
aywpf&mvrf;rBuD;tvdkuf csDwufaeMuavonf/ txkyfxrf;vsuf? uav;csDvsuf?
aMu;tdk;&Gufvsuf tpkvdkuftNyKHvdkuf avQmufMuonf/ olwkdUonf armfawmfum;ay:rSm
cHUnm;pGmygoGm;aom acG;BuD;rsm;udk rnfrQ remvdkayrnfenf;/ wkdUb0u acG;avmufrS
r[efygbJuvm;[k 0rf;enf;aMuuJGjcif; jzpfolu jzpfrdayvdrfhrnf/
blwmqdkufwdkif; tpm;taomuf a&mif;csoludkomru ukodkvfaumif;rI jyKaeolawGudk
vnf; awGU&\/ NrdKUi,fawm&Gmrsm;rS jrefrmvlxkonf AkH;BuJcH&aom &efukefvlxkudk oem;
Muonf/ ppfajy;rsm;tm; u&kPmoufMuonf? apwem,dkzdwfMuonf/ aq;vdyfwnfol?
vufzufurf;ol? a&vSLol? xrif;xkyfa0ol 'ge&SifawG rsm;vSay\/
uRefawmfum; ppfajy;r[kwf? ta&;awmfykHwm0efESifh c&D;xGufcJUol jzpfonf/ okdUaomf
uRefawmfonfvnf; ppfajy;rsm;ESifhtwl jynfolwkdU\ apwemudk cHpm;&avonf/
anmifav;yifblwmwGif xrif;xkyfa0\/ xrif;u ylylaEG;aEG;udk v,fxJu&aom
ig;ovJxdk; qDjyefcsuf oHy&moD; qm;pdrfESifh pm;&onf/ NrdefvSayonf/
tcsKdUolrsm;onf NrdKUBuD;rsm;wGif rae0HUMuawmhay/ NrdKUBuD;[lorQ *syefu AkH;BuJrnf[k
owif;jzpfyGm;aeavonf/ yJcl;rSmqdkvQif AkH;BuJ&kHru *syefESifh r[mrdwf Munf;aMumif;
wyfrsm; wkdufyJGjzpfvdrfhrnf[k Mum;aeMuavonf/ NrdKUBuD;rsm;rS vltrsm;onf NrdKUi,frsm;
odkU vnf;aumif;? awm&Gmrsm;odkU vnf;aumif; ppfajy;Mu\/ tcsKdUum; aqGrsKd;om;csif;
&Sd&mokdU? tcsKdUum; todrdwfaqG&Sd&mokdU? tcsKdUum; ajcOD;wnfh&mokdU ajy;Muonf/
tpdk;&&kH;pdkuf&mXmeudk &efukefrS rdw¬DvmodkU ajymif;rnf[kvnf;aumif;? rEÅav;odkU a&TUrnf
[kvnf;aumif;? arNrdKUwGif xm;rnf[kvnf;aumif; owif;trsKd;rsKd; jzpfcJU&m tpdk;&
t&mxrf;trIxrf; rsm;pGmwkdUonf pdwful;aygufovdk? tqifajyovdk ajymif;a&TUMu
avonf/
- 399 -
odef;azNrifh
rD;&xm;onf ajrmufodkU ckwfarmif;vmonf/ wpfpwpfp awmawmifa&ajropfyif obm0
&Icif;wkdUonf ajymif;vmcJU\/ okdUaomf ppfajy;&Icif;um; rajymif;acs/ uRefawmfwkdU
&xm;ay:rS tcsKdUppfajy;'ku©onfwkdUonf qif;Muvsuf? aemufxyf ppfajy;'ku©onfwkdUu
wufMuonf/ aywpf&mvrf;ay:wGif armfawmfum;ESifh ppfajy;ol? bwfpfum;ESifh
ppfajy;ol? ajcvsif ppfajy;ol ponfwkdUtm; rD;&xm;vrf;ESifh armfawmfum;ESifh rsOf;NydKif
uyfvmwdkif; jrifawGU&avonf/ ppfajy;ukvm;awGMum;wGif 0rf;a&m*gjzpfaeonf[k
Mum;&onf/ tcsKdUopfyifrsm;atmufü apmifudk trkd;vkyfum wJxkd;NyD; zsm;emaeaom
ppfajy;rsm;udk jrif&avonf/ wcsKdUae&mwGif ukvm;ppfajy;rsm;Mum;wGif romrsm;udk
awGUjrif&onf/ ukvm;ulvDrsm; vefcsm;orm;rsm; tvkyform;rsm;rSm &efukefwGif AkH;'Pf
tcH&qkH; jzpf\/ ppfajy;'ku©wGifvnf; tBuD;qkH;cH&olrsm; jzpfavonf/
þodkU ajymif;vJaom ppfajy;&Icif;onf uRefawmfESifh xufMuyfvdkufygcJUavonf/ xkdrQ
ruao;? uRefawmf\ c&D;pOf qkH;aomfvnf; ppfajy;'ku©onfwdkU\ c&D;um; rqkH;ygacs/
uRefawmfonf uRefawmfh&GmodkU r0if? tjcm;wpfae&mrSaeNyD; oli,fcsif;a[mif; a,mufz
awmf ocifbaztm; ac:,lvkdufavonf/ &GmodkU uRefawmf0ifvQif vlawGodrnf/ ykvdyf
u aemufvkdufaernf/ xkdUaMumifh udk,fa,mifazsmufvdkuf&jcif; jzpfavonf/ ocifbaz
uRefawmfhxHodkU a&mufvmaomtcgvnf; olUtm; &kyfzsufcdkif;&avonf/ NyD;rS olESifh
uRefawmf qnfBuD;&GmodkU oGm;Muavonf/
qnfBuD;&Gmajrmufbuf&Sd &Gmuav;wGifrS cPomem;Muonf/ pnf;&kH;NyD;om;jzpfaom
&Gmom;rsm;xJrS pdwftcs&qkH; vlav;a,mufwkdUtm; ac:NyD; awmypfxGuf&ef[k owif;
vTifhvsuf awmxJodkU vmcJUMuavonf/
naeig;em&DomomavmufwGif udkaexGef;ESifhuRefawmfwdkU a&G;cs,fxm;cJUaom av,mOfysH
rS vufeufcsay;rnfh ae&modkU a&mufMuavonf/
awmBuD;tv,faumifrS uGufvyf/ xdkuGufvyfxJrSm acgif;wkH;ajymifaeaom awmifurl
uav;/
uRefawmfwkdUonf awmifurluav;ay:rSm &yfem;Muonf/
- 400 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
aevkH;BuD;onf taemufbuf awmwef;xdyfzsm;ESifh xdaeavNyD/ ajrmufbufu avat;
onf wokefokef wkdufcwfvmae\/
xef;wuform; uHxdkufonf xef;&nfykvif;ESifh t&ufykvif;rsm;udk vG,ftdwfESifh vG,fí
,lcJUavonf/ tkef;rIwfwpfvkH;wnf; ygvm\/ uRefawmfESifh ocifbazwkdUum; xef;&nf
udkom aomufMuavonf/ &Gmom;rsm;um; t&ufudk aomufMu\/
&Gmom;rsm;u uRefawmfhtm; ,cifwpfacgufu þae&modkU uRefawmfESifhygvmcJUaom
udkaexGef;taMumif;udk ar;Muavonf/ udkaexGef; ,ck b,fa&mufaeonfudk uRefawmf
udk,fwdkif rod/ odkUaomf rodaMumif;udk rajymbJ udpöwpfckESifh tjcm;wpfae&mokdU
oGm;aeaMumif; ajymjy&avonf/
aevkH;BuD;onf taemufawmwef;aemufuG,fodkU qif;oGm;avonf/ wdrfawmifwdrfwkduf
uif;pifaom aumif;uifonf jymae\/
uRefawmfu xdkif&mrSxNyD;-
]]uJ tvkyfpMuOD;pdkU}}
&Gmom;wpfOD;u-
]]bmvkyf&rSmvJ q&mav;&JU}}
]]opfyifav;yifrSm tvHjzL xdk;wifxm;&r,f? NyD;awmh rD;zdkav;zdk zkd&r,f}}
tjcm;&Gmom;wpfOD;-
]]'Dvdkvkyf&kHeJU aumif;uifay:u vufeufawG usvma&mvm;Asm}}
uRefawmfu oa&mfawmfawmfvkyfNyD; &,fvkdufonf/ NyD;awmhrS-
- 401 -
odef;azNrifh
]]'DvdkAs? 'Dem;wpf0dkufudk av,mOfysH vmvdrfhr,f? aeUvm&if tvHjzLav;ckudk jrifvdrfhr,f?
nvm&if rD;zdkav;zkdudk jrifvdrhfr,f? 'DawmhrS 'Dae&mrSm uRefawmfwkdU apmifhaew,fqdkwm
wyftyfodNyD; av,mOfysHay:u vufeufawG csay;vdrfhr,f}}
yxr&Gmom;u rsm;pGm tHUMoae&mrS-
]]aMomf av,mOfysHvmrSmvm;? 'Dwpfcgawmh av,mOfysHudk jrifzl;&OD;awmhrSmyJaemf}}
ocifbaz-
]]udk&ifwifxGef; tvHjzLxdk;zdkUu reufjzefrSvkyf&if jzpfwmaygh? aeUcif;rS tcsufjyzkdU
r[kwfvm;? ckvkyf&rSmu rD;zdkzdkU? 'grS 'DaeUn tcsufjyEdkifr,f}}
uRefawmf-
]][kwfw,f? rif;ajymwmrSefw,f? rD;zdk&r,f}}
&Gmom;rsm;um; a0SUuGif;jyifaeaom EGm;rsm;ESifh wlvmonf/ vIyfvIyf&G&G jzpfaeMuonf/
cg;awmif;usKdufolu usKdufaeMuonf/
yxr&Gmom;-
]]uJ ajym b,frSmzdk&rSmvJ}}
]]a[m'D awmifurl&JU ta&SUtaemufawmifajrmuf plpl;t&yfawGrSm 'DuaeNyD; cJwpfypf
avmuftuGmpDrSm zdk&r,f? a[m'D csKHpyfatmufrSm rD;zdkwpfzdk i,fi,fuav; zdk&r,f}}
'kwd,&Gmom;-
]]uJ ocifbazBuD;u tv,frD;zdkudk zdk? wkdUrsm; wpfa,mufwpfzkdpD av;ae&mrSm zdkr,f}}
olwkdUonf toD;oD; wm0efcGJMuonf/ udk,fhbmomudk,f xif;acG,lMu&onf/
- 402 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wwd,&Gmom;-
]][-ighrSm rD;jcpfrygbl;}}
uHxdkuf-
]]ighrSm rD;cwfygw,f}}
yxrESifh 'kwd, &Gmom;wdkUrSmvnf; rD;jcpfrygcJUMu/ ocifbazrSmrl rD;jcpfygvmavonf/
uRefawmf-
]]rD;zdkudkom tqifoihfvkyfxm;yg? uRefawmfu rD;jcpfvdkufay;rSmaygh}}
odkUjzifh rD;zdkawG jyifMuavonf/ wu,fawmh nvkH;ayguf rD;&IdUzdkU xif;acG&onfrSm
vG,fulonfr[kwfay/ tawmfMumrS NyD;avonf/ rD;zdkrsm;jyifqifNyD;csdefwGif arSmifvm
avNyD/ ESif;awGvnf; a0vm\/ &moDOwkvnf; tawmfyif at;vmavNyD/
4if;aemuf rD;zdkrsm;udk rD;vdkufnSdMu\/ wjznf;jznf; rD;awmufrsm; xvmav\/
cPMumaomtcg uRefawmfwdkUajcmufa,mufpvkH; tv,frD;zdkrSm pkrdMuavonf/ þ
rD;zdkrSm csKHuG,fxm;ojzifh txufrS rjrifEdkifyg/ txufrS rD;zdkav;zdkom jrif&rnf jzpf\/
rD;zkdrSm rD;vIH&if; ,ckyif av,mOfysHvmonfudk jrif&awmhrvdk aumif;uifodkU rMumcP
armhMunhfMuonf/ av,mOfysHoHudk em;pGifhMuonf/
av,mOfysHum; rvm/
uRefawmfwdkUrSm vufzuf&nftdk;? vufzufajcmuf? trJajcmuf? qDESifh qm;rsm; ygvmcJU
avonf/ uHxdkufonf a&&Sdaom&dk;okdUoGm;í a&o,fcJUavonf/
]]aomufusKd;enf; orifawG a&aomufqif;vmwmeJU oGm;wdk;w,f/ rypfcJU&wm emwmyJ}}
- 403 -
odef;azNrifh
yxr&Gmom;-
]]owdeJUvkyf armifa&U? orihfaemufu usm;ygvmwwfw,f}}
uRefawmfonf MuufoD;awG jzef;ceJ xoGm;avonf/ apmapmu awm&Jwd&pämefwdkU\
ab;udk awG;yif rawG;rdcJUacs/
vufzuf&nfMurf;wpftdk;ESifh trJajcmufwpfyef;uef ukefaomtcg rD;ykHawGqDodkU oGm;Mu
jyefavonf/ rD;awmufrjywfatmif rD;xdk;ay;Mu&\/ tv,frD;zdkwGif uRefawmfwkdUvlpk
pkrdMujyefaomtcg uHxdkufwGif a&Muufwpfaumif ygvmavonf/ acgif;rSm aMurGaeNyD;
vnfqHawGrSm aoG;awGvl;ae\/
ocifbaz-
]]a[h rif; b,fvdk&vmovJ}}
]]a&pyfu csKHatmufrSm awGUwmeJU acsmif;NyD; &dkuf,lvmwmyJ}}
uRefawmfwkdUonf aemufwpfem&DomomrQ MuufESifh tvkyfrsm;aeMuavonf/ Muufudk
nSyfESifhnSyfNyD; tarG;rEkwfbJ rD;uifonf/ tawmf teHUqdk;\/ aemufrS ta&cGHudk cGmcsNyD;
qDESifhqm; vl;ay;onf/ vufzuf&nfMurf;wpftdk;ESifh jrnf;Mu&m t&om&SdvSayonf/
,ckxd av,mOfysHum; rvm/ av,mOfysHESihfwlaom ykpOf;rQ rvm/ av,mOfysHoHESihf
wlaom eus,faumiftoHudkrQ rMum;&/
oef;acgifausmfavNyD? tdyfidkufvmMu\/
ESpfa,mufwpfvSnhfpD uif;apmifh&efqkH;jzwfNyD; usefav;a,mufu tdyfMu\/ uRefawmfwkdU
tdyf&ykHudk MunfhygOD;? rD;zdkESifh cyfeD;eD;rSm tifzufBuD;rsm;udk cif;Muonf/ tifzufrsm;
ay:rSm vG,ftdwfrsm;udk acgif;tkH;NyD; vkHcsnfNcHKí tdyfMu&onf/ rD;zdkbuf rsufESmjyK
tdyfvQif ausmat;onf/ rD;zdkausmay;NyD;tdyfvQif a&SUu at;onf/
onfvdkESifh rdk;pifpifvif;avawmh\/
- 404 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
vufeufcsay;rnfh *syefav,mOfysHum; rvmacs/ uRefawmfhpdwfxJwGif oHo,0ifvm\/
wkdUtvkyfu [kwfrS[kwf&JUvm;/ odkUaomf &Gmom;rsm; oHo,0ifvmrnfudk pdk;&drfonf/
olwkdUu uRefawmfwdkUtvkyfudk txifao;oGm;rnfudkvnf; umuG,f&rnf/
]]tpDtpOfawGuawmh vkyfNyD;om;yJAs/ av,mOfysH[m vmawmhvm&rSmyJ/ 'gayrJU 'DvdkeJU
wlw,f? av,mOfysHu aeUcif;wpfacgufvmNyD; tvHjzLxdk;xm;wmudk Munfh&OD;r,f/ tJ'D
tcsufjywmudk jrifNyD;rS ae&maocsmNyD; nwpfcg xyfvm&r,f/ nusawmh rD; tcsuf
jywmudk MunfhNyD; vufeufcsay;r,f/ ck uRefawmfu ysmavmifcwfNyD; aeUcif; tcsuf
rjy&ao;bJeJU nrSm rD;tcsufjyrdw,f? 'ku©ygyJAsm rSm;oGm;w,f}}
ocifbazu uRefawmfhtm; oa&mfNyKH;uav;ESifh-
]]rif;[mu bkef;BuD;xdyfacgufNyD;rS uefawmhwmudk;uG}}
&Gmom;awGurl uRefawmfhtm; oufnSmpGm MunfhNyD; bmrQrajymMuay/
uRefawmf-
]]uJAsm opfyifawGay:rSm tvHjzLxdk;MuOD;pkdU&JU}}
uRefawmfhrSm tvHvkyfp&m ydwfpom ygvmcJUonf/ bmrQ tqifoifh vkyfvmcJUonf
r[kwf/ tyfcsnfBudK;yif rygcJU/
uRefawmfwkdUonf jzpfovdkyif tvHav;ck vkyfMu&avonf/ "m;rESifhyif ydwfpudk
jzwfMu&\/ ydwfpudkyif qkwfí BudK;vkyfMu&\/
t&yfav;rsufESmpl;pl;wGif&Sdaom opfyifBuD;rsm;ay:wGif tvHjzLxdk;Mu&avonf/
wpfaeUcif;vkH; awmxJrSm bmvkyfMurnfenf;/
&GmxJjyefvkduf? awm0ifvdkuf vkyfaejyefuvnf; vlawG rouFmp&m jzpfrnf/ tajctae
ysufrnf/
- 405 -
odef;azNrifh
trJvdkufxGufaeygonfqdkvQif &Gmtjyef om;aumifudk xrf;jyefEdkifrS jzpfrnf/
xdkUaMumifh awmxJrSm qufaeMu\/ opfyifBuD;rsm;atmufwGif tifzufwJi,f aqmufMu
\/ 0g;usnfawmufESifh xrif;csufpm;Mu\/ xrif;[if;csuf&ef qef? ig;yd? MuufoGef
ponfwkdUudk vdkvQif xef;awmwJrsm;odkU uHxdkuftm; oGm;NyD; ,lap&\/
aemufnwGifvnf; yxrnuuJUodkUyif rD;zdkí apmifhMujyefavonf/ vufeufcsay;rnfh
av,mOfysHum; rvm/ &Gmom;wdkUonf pdwfysufMu\/ olwkdUxufydkí ocifbazu
pdwfysuf\/ ocifbazudk uRefawmfu ZGJr&Sd[k tjypfwifavonf/
ocifbaz-
]]aemuf b,fESn apmifh&OD;rSmvJuG}}
uRefawmf-
]]tm;vkH; ckESpfn apmifh&rSmqdkawmh aemufig;n usefao;w,f}}
trSefrSm XmecsKyfu okH;napmifh&efom nTefMum;cJUavonf/ uRefawmfum; arQmfvifhcsuf
enf;vmav ZGwfvkyfcsifvmav jzpfayonf/ ikyfrdoJwdkif wufEdkifzsm;a&muf [laom
pum;udk vufokH;jyKaeavonf/
ocifbazonf aemufig;napmifh&r,f qdkaomtcg csLoHygatmif nnf;avonf/
]]rif;[m jzpfEdkifr,frxifygbl;uGm? b,faeUb,fn b,ftcsdefrSm csay;r,fqdk&ifvnf;
[kwfao;&JU? 7 nawmifqdkawmh tpdk;&zrf;r,fqdk rif;wdkUigwkdU *GdceJ rdaeavmufNyD}}
&Gmom;wdkUvnf; pdwfysufykHjyMuonf/ twdtvif;um; zGifhrajym/ taMumif;wpfrsKd;rsKd;
jyNyD; &GmcPjyefyg&ap[k ajymolu ajymaeavNyD/
uRefawmfu vufavQmhvdkuf&\/
- 406 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]uJ wpfnawmh xyfapmifhMuygOD;Asm? tm;vkH; okH;napmifhvdkUrS rvm&if &yfvdkufMu
wmaygh [kwfvm;? wdkif;jynfvGwfvyfa&;twGufqdkwm 'Davmuf pdwfysufp&mudpöudkawmh
taysmhvdkU xm;&rSmyJAs}}
wwd,n apmifhMuao;onf/ vufeufcsay;zdkUrajymESifh av,mOfysHESihfwlaomt&m ykpOf;
awmif rvm/ av,mOfysHoHESifh wlaomtoH eus,faumiftoHawmif rMum;&/
wwd,napmifhNyD;awmh uRefawmfum; tm;vkH;xJwGif pdwftysufqkH; jzpfavonf/ &Gmom;
awGu aemufwpfcg tpDtpOfopfvkyfNyD; apmifhao;wmaygh[k tm;ay;pum; ajymMu
ao;onf/ ocifbazu tpDtpOfawG vJGukefvdkU xifyg&JU[k xifaMu;ay;onf/
uRefawmfum; *syefonf uRefawmfwkdUvdk e,fcsJUqefUusifa&;orm; rsKd;cspfrsm;vufodkU
vufeufay;vdrfhrnfr[kwf[k ,lqvmavonf/
&efukef jyefa&mufNyD;aemuf pkH;prf;Munfhaomtcg od&onfrSm jrefrmjynf 8ae&mpvkH;ü
uRefawmhfvdkyif vufeufapmifhMuonf/ b,folrQ r&Muacs/
cJavorQ oJa&us jzpfukefMuavNyD/
jynfwGif;rSaeNyD; t*FvdyfwkdUtm; vufeufudkifpGJNyD; wdkufyJG0ifvdkufrnf[k tm;cJxm;cJU
Mu&m *syefvufeufudk arQmfudk;rdvsuf vufawGUtm;jzifhrl Armhvufeufjzifhyif rwkdufMu&
awmhacs/
jynfyrS zGJUpnf;csDwufvmrnfh ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfBuD;udkom uRefawmfwkdUwpfawG
arQmfvifhae&awmhonf/
xdk ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfBuD;taMumif;udk rodMuonfh jynfoltrsm;um; *syef
wyfrawmfBuD;udkom arQmfvifhapmifhpm; aeMuawmhonf/
awmxJrSm av,mOfysHudk 3napmifhNyD;aomtcg ocifbazrSm tjyif;zsm;avawmhonf/
ocifbaztm; qnfBuD;&Gmom;ESpfa,mufu vdkufydkU&\/
uRefawmfum; pdwfysufysufESifh rEÅav;odkU wkduf&dkufvmcJUavonf/
- 407 -
odef;azNrifh
rEÅav;wGif txufArmjynftwGuf jynfolUta&;awmfykHygwD XmecGJ &Sdavonf/ q&m
udkcifarmifuav;? wdkif;cspfudkodef;az polwkdUrSm xdkXmecJG\ acgif;aqmifrsm; jzpfav
onf/ xdktcsdefwGif wufbkef;BuD; udkodef;azvnf; rEÅav;XmecsKyfodkU a&mufvmNyD;
acgif;aqmifwpfOD;taeESifh aqmif&Gufvsuf&Sdavonf/ q&mudkcifarmifuav;um; A[dk
trsKd;om;ausmif;rSm q&mvkyf&if; ta&;awmfykHvkyfief;rsm;wGif wuf<upGm yg0ifaeav\/
trSeftm;jzifh q&mtvkyfonf ta&;awmfykHvkyfief;\ tumtuG,f jzpfaeayonf/
wdkif;cspfudkodef;azum; wdkif;cspfykHESdyfwdkuf vkyfief;rsm;udk a&SUrSmjyxm;NyD; aemufrSm
ajratmufta&;awmfykH vkyfief;rsm;udk tm;ay;aqmif&Gufvsuf &Sdavonf/
rEÅav;odkU a&mufvQifa&mufcsif;yif wufbkef;BuD;udkodef;azonf q&m udkcifarmif
uav;\xHrS tumtuG,f ,l&avonf/ udkcifarmifuav;onf olUtm; A[dk
trsKd;om;ausmif;tkyfBuD; OD;&mZwfxH ac:oGm;NyD; ausmif;q&m 0ifvkyfapavonf/
ykvdyfrsm;onf udkodef;aztm; vkHcsnftpdrf;? tusÐteuf0wfxm;aom ae&S,fe,f
ausmif;q&mtjzpfjzifhom awGUjrifMuav&m olUtm; ajratmufta&;awmfykH EdkifiHa&;orm;
jzpfonf[k xifjrif,lq&ef cJ,Of;aeavonf/
uRefawmfonf wpfnaomtcg wufbkef;BuD;udkodef;aztm; A[dktrsKd;om;ausmif; abmf'g
q&m\ tcef;wGif awGU&avonf/ tcef;xJwGif rD;xGef;rxm;? tjyifrS rD;a&mif
tenf;i,fom 0ifaeonf/
uRefawmfu udkodef;aztm; owfrSwfxm;aomae&mrSm 3nwdkifwdkif rD;zdkNyD; vufeuf
csay;rnfh av,mOfysHudk apmifhcJUykH? bmav,mOfysHrQ rvmykHESifh vltrsm; pdwfysufMuykHudk
ajymjyavonf/
uRefawmfu cRJyspfaomtoHESifh nnf;nLvdkuf\/
]]uRefawmfjzifh *syefawGudk pdwfysufygNyDAsm}}
ukdodef;azonf uRefawmfhtm; oufnSmaxmufxm;[ef rjy? olUtrlt&mESifh ajym[ef
qkd[efwkdUwGif oa&mfjcif;ESifh rvdkwrmEdkifjcif;wkdUudkom awGU&\/
]][J [J ausmcsrS "m;jyrSef; odMuwmayghavuGm/ aumif;w,f? aumif;w,f? [J [J?
xday;rSaumif;w,f/ xday;rS tawGUtBuKHrsm;w,f? cg;oD;wJUtawGUtBuKH ayghavuGm/
- 408 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
*syefawGu wkdUArmta&;awmfykHvkyfief;twGuf aiGoef;20ay;r,f qdkw,fr[kwfvm;?
b,favmufrsm; ay;vdkUwkH;/ 2aomif;rS &ygavp/ *syefawGu vufeufawG csay;r,f
ajymw,f? rihfae&mom rubl;? rkd;ukwfrSmvnf; rvmbl;/ rif;bl;bufrSmvnf; rvmbl;/
ocifjr? ocifomcifeJU ocifbaomfwdkUvnf; udk,fhvlvdkyJ pdwfysufaeMuw,f/ trSefrSm
awmh &JabmfwifxGef;&JU pdwfysufwm[m vrf;rSefr[kwfbl;}}
olajymykHrSm rmeoHawG ygvS\/ udkodef;azonf olUudkol txifBuD;NyD; rmewHcGefxlol[k
trsm;u ajymqkdaeMu&m rSefonf[k uRefawmfu axmufcHvdkayonf/ olUwGif csD;usL;p&m
t&nftcsif;awG &Sdoavmuf rkef;p&mtuGufawGvnf; rsm;onf/
]]&JabmfwifxGef; aemufqkH;owif;awG Mum;NyD;NyDvm;}}
]]bmowif;awGvJcifAsm? urÇmppfBuD;owif;awGvm;}}
]]tdk &JabmfES,f? urÇmppfowif;qdkwm owif;pmxJzwf&if odEdkifwmyJ/ 'gudk udk,fu
ar;aeyghrvm;/ ArmhppfrsufESmjyifudk jzwfausmfvmwJU owif; ar;aewm/ [J [J udk,fhhvl
Mum;OD;rSm r[kwfao;ygbl;/ *syefawGu tpyxrajymwmu olwkdUudk,fwkdif ArmjynfxJ
r0ifbl;? twGif;u olykefxolu x? tjyifu ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfBuD; csDwufvm/
csDwufNyD; 0ifvmvmcsif; ArmhvGwfvyfa&; aMunmr,fwJU/ ckawmh *syefawGudk,fwdkif
ArmjynfxJ0ifvmNyD;? armfvNrdKifa&mufawmh vGwfvyfa&;aMunmr,f ajymw,f/ ck
armfvNrdKif a&mufaeNyD? vGwfvyfa&; raMunmEdkifao;bl;wJU/ vGwfvyfa&; aMunm&if
aum b,fvdkvGwfvyfa&; jzpfr,fxifovJ [if? ESpfjym;awmif wefr,fh vGwfvyfa&;
r[kwfbl;}}
olu onfavmufajymaerSjzifh uRefawmfu wpfpkHwpf&m 0ifa&mufajymqdkOD;rS aumif;rnf
xifojzifh-
]]pdwfysufp&mBuD;Asm}}
]]tdk vmjyefNyD pdwfysufpum;? udk,fajymw,fr[kwfvm; &JabmfwifxGef;&JU? pdwfysufwm
[m enf;rSef r[kwfbl;vdkU}}
]]'gjzifh uRefawmfwdkU bmvkyfMu&rSmvJ}}
- 409 -
odef;azNrifh
]]tqdk;qkH;tajctaeupNyD; taumif;qkH;&SmNyD; vkyf&r,f/ ajy;ae&wJU t*Fvdyfudkvnf;
tqif; wGef;ay;&r,f/ olUudk wwfEdkifwJUenf;eJU wkdufNyD; &EdkifwJUae&mrSm udk,fwkdUu
tkyfcsKyfa&;tmPmudk csufcsif;,l&r,f/ 0ifvmwJU*syefudk ckcHwdkufzdkU jyifxm;&r,f/
*syefeJUygvmr,fh ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfudk tpGrf;ukef tm;ay;BudKqdkNyD;awmh wu,f
wkdUtm;udk;avmufwJU wyfjzpfatmif vkyf&r,f/ *syefudkjyefcsatmif EdkifiHa&;0g' oGwfoGif;
ay;&r,f? pnf;&kH;&r,f}}
]]'Dvkdqdkawmh ppfrsufESmESpfzuf zGifh&rSmayghaemf}}
]][kwfw,f? ESpfzufzGifh&rSmyJ/ odkUayr,fh ESpfzufpvkH;rSm wpfNydKifeufwnf; tjyif;txef
wdkufwm [kwfcsifrS [kwfr,f/ 'guawmh tajctaeay:rSm wnfw,f/ tqdk;tqkH;
tajctaexJrS taumif;qkH;xkwf,lNyD; tvkyfvkyfMu&rSmyJ}}
xdkuJUodkU aqG;aEG;aeMupOf ausmif;om;wpfa,mufu udkodef;aztm; ac:oGm;avonf/
xdktcsdefu vQKdU0SufaqG;aEG;yJGrsm; usif;yvsuf&Sd&m olonf xdknü rEÅav;q&mjzpfoif
aemfrefausmif;wGif usif;yaom aqG;aEG;yGJodkU wufa&muf&ef xGufoGm;jcif; jzpfavonf/
uRefawmfum; rEÅav;wGif &uftawmfMum ae&ao;onf/ ajratmufta&;awmfykHtwGuf
vQKdU0Suftpnf;ta0;rsm;udk A[dktrsKd;om;ausmif;rSmomru wdkif;cspfowif;pmwdkufwGif
vnf; usif;ywwfMuonf/ rMumcP rpdk;&drfausmif;wdkufxJrS ausmif;wpfausmif;wGif
vnf; usif;yMuavonf/ wpfcgwpf&H ppfudkif;awmif&dk;&Sd r[mor,acsmifwGifvnf;
usif;ywwfavonf/ awmfvSefa&;pm&Gufpmwrf;rsm;udk wdkif;cspfykHESdyfpufrSm pufwif ykHESdyf
onfhtcg ESdyfNyD; rpdk;&drfausmif;wdkufwGif&Sd aompMumoD[ pmcswef;pmar;yGJrsm;twGuf
xm;aom *sufpwifemBuD;jzifh vufESdyful;,lonfhtcg ul;,lMuavonf/
0g'jzefU pm&Gufpmwrf;rsm;ESifh nTefMum;vTmrsm; jzpfavonf/
0g'jzefU pm&Gufpmwrf;rsm;wGif e,fcsJUt*Fvdyf qefUusifa&;? zufqpfqefUusifa&; tpkH
yg\/ e,fcsJUppfyGJBuD;ESifh ywfoufaom w&kwfuGefjrLepfacgif;aqmif armfpDwkH;\
1940ckESpf xJu rdeffUcGef;bmomjyefvnf; yg\/
- 410 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
aq;aumvdyfrS ausmif;om;acgif;aqmifjzpfol udkarmifarmifum; ppfynmpmtkyfrsm;udk
tm;BuD;zwfol jzpf\/ olonfvnf; rEÅav;odkU a&mufvmNyD; ppfynmoifwef;rsm;
ay;vsuf&Sdavonf/ rEÅav;? a&Tbdk? uom paom NrdKUBuD;rsm;ü ajratmufawmfvSefa&;
orm;rsm;u vli,frsm;udk vQKdU0SufpGm pkay;&onf/ udkarmifarmifu ppfynmoifwef;rsm;
ay;avonf/
rEÅav;odkU atmufppfrsufESmjyifrS ausmfjzwfí a&mufvmaom owif;rsm;um; raumif;
acs/ vGwfvyfa&;twGuf *syefwkdUudk tm;rudk;Edkif? ,kHMunfpdwfcsjcif; rjyKEdkifaom
taxmuftxm;awG ydkrsm;jym;vm\/ odkUaomf rEÅav;XmecJGESifh &efukefXmecsKyfwkdU\
tquftoG,frSm raumif;vSojzifh wdusjynfhpkHaom owif;rsm;udk r&Muay/ uRefawmf
wkdUqDuvnf; &efukefodkU owif;rydkUEdkifMuay/ xdkUaMumifh uRefawmfhtm; &efukefodkU
vTwf&ef qkH;jzwfMuavonf/
&efukefodkUoGm;&ef rvG,fulacs/ rD;&xm;vnf; rSefrSefrxGuf/ wpfcgwpf&H vrf;rSm
tMumBuD; &yfaeavonf/ rD;oabFmawGuvnf; rrSefawmhacs/ bwfpfum;awGuvnf;
atmufodkU tqif;enf;NyD; tnmodkUtwufom rsm;avonf/ atmufodkU awmufavQmuf
qif;aom bwfpfum;u ydkíenf;avonf/ vlwdkif;onf xdwfvefUpdk;&drfaeMuavonf/
AkH;BuJcH&rnfavm? ppfyGJESifh &ifqdkifwkd;ae&rnfavm/
odkUaomf uRefawmfhrSm pdk;&drfxdwfvefUNyD; raetm;acs/ jzpfovdk &efukefta&muf oGm;&rnf
jzpfav\/
rEÅav;rS xGufvmaom aeUrSmyif taESmifht,Suf awGU&awmhonf/ rD;&xm;onf
a&SUqufroGm;awmhbJ ompnfblwmrSm ntdyfaeavonf/ aumvm[vowif;rsm;um;
trsKd;rsKd; ysHUvGifhae\/
armfvNrdKifNrdKUudk *syefwyfrsm;ESifh ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfonf odrf;ydkufNyD;MuNyD/
*syefppfwyfrsm; oxkHbufodkU a&SUqufcsDwufaeMuonf/
*syefppfwyfrsm; usKdif;wkHbufrSaeNyD; 0ifvmMuNyD/
yJcl;blwmudk AkH;BuJvdkufonf/
- 411 -
odef;azNrifh
yJcl;wpf0dkufrSm ppfyJGBuD;rsm; jzpfyGm;aeonf/
w&kwfppfwyfawG awmifiludk wyfpJGaeMuonf/
xdkowif;rsm;aMumifh vIyfvIyf&G&G jzpfae\/ uRefawmfwkdUrSm b,fowif; twnfjyK
&rnfudk rodacs/
ompnfblwm&kHü aMu;eef;tvkyform;rsm;onf a'guf'ufa'guf'ufESifh tvkyfrsm;ae
onfudk axmufNyD; atmufjrefrmjynfESifh txufjrefrmjynf tqufrjywfao;[k cefUrSef;&
awmh\/
odkUaomf rD;&xm; a&SUqufrckwfjcif;aMumifh vltrsm;onf aumv[mvrsm;udk ydkí
csJUum;um ajymqdkaeMuav\/
rD;&xm;um; atmufjynfatmuf&GmrS tEÅ&,fr&Sd[k aMu;eef;vmrS a&SUckwfvdrfhrnf[k
uRefawmf cefUrSef;rdavonf/ xdkUaMumifh pdwfudk wkH;wkH;csum rD;&xm;ESifhtwlwl ntdyf&ef
qkH;jzwfvkdufavonf/
xkdUaemuf uRefawmfonf blwm0if;xJwGif tanmif;tnmajy vrf;avQmufaeavonf/
blwm&kH&Sd yxrwef;wnf;cdkcef;wGif oduRrf;zl;onf[k xif&aom rdef;rESpfa,mufudk
jrifvdkufavonf/ rdef;rBuD;rSm ig;q,fwGif;jzpfí rdef;rysKdrSm q,fh&SpfESpf q,fhudk;ESpfrQ
&Sdavao;onf/ ESpfa,mufpvkH; 0g0if;aeatmif tom;jzLMuavonf/ olwkdUuvnf;
uRefawmfhtm; oduRrf;a[mif;taeESifh pdkufMunfhaeMuav\/
rSwfrdygNyD/ rdef;rBuD;um; anmifa&TrS yJGpm;BuD;OD;eE´\ 0rf;uGJESr apmokjrwf jzpf\/
rdef;ri,frSm OD;eE´orD; rEÅav;wGif ausmif;aeol apmokeE´mjzpfav\/ tHMop&m? awGUyJ
awGU&wwfonf/
uRefawmfu olwkdUtem;oGm;NyD;-
]]tdk ta':wdkUyguvm;? b,fuvmNyD; b,foGm;MurvdkUwkH;}}
- 412 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
apmokjrwfu toH0J0Jjzifh-
]]rEÅav;u vmMuwmuJGU? anmifa&TjyefzdkUyJuJGU? wlawmfarmifu b,fuvmwmwkH;}}
]]uRefawmfvnf; rEÅav;u vmwmyJ? &efukefoGm;r,f}}
]]aeygOD;? &efukefu b,fwkH;u xGufvmcJUwmvJ}}
]]awmfawmfuav; MumoGm;NyDcifAs}}
]]&efukefAkH;BuJwkef;u b,frSmvJ}}
]]&efukefrSmyJcifAsm;? udk,fawGUBuKHvdkuf&ao;wmaygh cifAsm}}
apmokeE´um; yg;pyfuav;ta[mif;om;ESifh ai;NyD; em;axmifaeavonf/ bmrQ 0if
rajym/
apmokjrwf-
]]bk&m;trBuD; rjrrSDwkdU ab;rxd? &efrNid csrf;csrf;omomyJvm;}}
wu,fpifppf uRefawmfum; tqufjywfaeNyDjzpfí rjrrSDwkdUtaMumif;udk aumif;aumif;
rodawmhacs/ odkUaomf [kwfonfhtwdkif;vnf; olwdkUtm; ajymraecsifawmhyg/
]]bmrSrjzpfygbl;? ab;&efuif;ygw,f/ olwkdUvnf; odef;odef;EGJUwdkkdUeJUtwl jynfvrf;
NcHxJrSm aeMuw,fcifAs? jynfvrf;bufrSmawmh AkH;BuJrSm pdk;&drfp&m r&Sdygbl;}}
xdktcdkuf cGefomjrwf a&mufvmavonf/ cGefomjrwfum; yJGpm;BuD; OD;eE´ESifh 0rf;uJGESr
apmokjrwfwdkU wdwfwdwfykef;nm;&mrS &xm;aom om;jzpfonf/
]]tdk aemifBuD; udkwifxGef;yguvm;}}
]][m cGefomjrwfvnf; ygvmoudk;? ckbmvJ apmokeE´udk ausmif;u ac:vmMuwmvm;}}
- 413 -
odef;azNrifh
cGefomjrwfESifh apmokeE´mwkdUonf wpfa,mufudkwpfa,muf MunfhNyD; NyKH;pdpd vkyfaeMu
avonf/ xdktcg olwdkUESpfOD;\ wdwfwdwfykef;tcspfudk vnf;aumif;? yJGpm;BuD;OD;eE´u
xdktjzpfudk [efUwm;aomtm;jzifh cGefomjrwftm; tdrfrS ESifxkwfxm;cJUonfudk
vnf;aumif; zswfceJ owd&rdavonf/
apmokjrwfu £ajE´&pGmjzifhyif-
]]wlawmfarmifudk ajymjyOD;r,f/ anmifa&Tvmwkef;uvnf; wlawmfarmif odoavmuf
odom;yJaemf? olwdkUESpfOD;cspfjcif;udk bk&m;eE´u cGJzdkUBudK;pm;ayr,fh cJGr&bl;? ydkawmif
qdk;ukefw,f/ 'gaMumifh olwkdU xGufajy;Muw,f/ tck uRefru jyefac:vm&wm
wlawmfarmif&JU}}
uRefawmfu 0rf;omtm;& NyKH;vkdufNyD;-
]]aumif;wmaygh ausmif;trBuD;&m? vli,fawG&JUtcspfudk ydwfyifwm;qD;wm[m rrSefbl;?
xdef;odrf;MuyfrwfNyD; vrf;rSefa&mufatmif ydkU&w,f? ck anmifa&Tjyefa&muf&if bk&mh'um
BuD; OD;eE´u b,fvdkoabmxm;rSmyJ}}
]]bk&m;eE´u tckawmh oabmwlygawmhr,fwJU? tdrfjyefa&mufatmifom jyefac:cJUygwJU}}
uRefawmfonf cspfolESpfOD;tm; csD;usL;pum; ajymaeavonf/
xdkUaemuf cGefomjrwfESifh ESpfa,mufom; [dk[dkonfonf vrf;avQmuf&if; ppftajctae?
EdkifiHa&;tajctaersm;udk ajymqdkaqG;aEG;Muavonf/ cGefomjrwfum; uRefawmfwkdU
ausmif;om;ta&;awmfykHwGif ygcJUoljzpfojzifh ArmhvGwfvyfa&;? &Srf;jynfvGwfvyfa&;?
ya'o&mZf qefUusifa&;wGif pdwf0ifpm;cJUoljzpfonf/ wpfcgwkef;u uRefawmfhtm;
ta&;awmfykHBuKHvQif olUtm; today;yg? ol yg0ifyg&ap[k ajymxm;cJUoljzpfavonf/
xdkUaMumifh t*Fvdyftm; wdkufxkwfa&;? *syefzufqpfwdkUtm; ckHcHawmfvSefa&; paom
vkyfief;rsm;udk &Srf;jynfrSmvnf; rsKd;aphcs&ef aqG;aEG;Muavonf/
blwm&kHxJwGif a&'D,dkwpfvkH;&Sd\/ &efukeftoHvTifhXmerSaeNyD; q&mjzpfoif aemfref
ausmif;tkyfBuD;a[mif; NrdKUrOD;wifhaqGonf tpdk;&0g'jzefUpum; ajymvsuf&Sdavonf/
*syefav,mOfysHawGu AkH;BuJaomfvnf; jrefrmawGu raMumufaMumif;? xdrSefjcif;?
- 414 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ysufpD;jcif; enf;aMumif; pdwf"mwfysufjym;jcif; r&SdaMumif;? bk&ifcHrif;BuD; qma':refprpf
uGyfuJrIaumif;aomaMumifh tpkd;&tzGJUBuD;vnf; BuHUBuHUcdkifvsuf&SdaMumif; z&dkz&J vkH;0
r&SdaMumif; ponfrsm; jzpfavonf/
xdkUaemuf toHwpfoHu wif;rmpGmjzifh-
]]armifrif; ivSaz? iAaqGwkdU emcH&rnfrSm}} [k tpcsDí Nrdwf? xm;0,fbufwGif *syefESifh
aygif;í tkyfcsKyfa&;tmPm odrf;ydkufMuaom ocifvSazESifh ocifAaqGwkdUtm; &mZ0wf
aumifrsm;tjzpf aMunmNyD;vQif olwkdUtm; ay;rnfh tjypf'Pfrsm;udk rkd;BudK;xpfcsLef;í
aeavonf/
&xm;onf ompnfblwmrSm tawmfMum aomifwifaeavonf/
apmokjrwf? apmokeE´mESifh cGefomjrwfwkdUum; ompnfrS uavmodkU &xm;jzifhyif
wufoGm;Muavonf/
c&D;onftcsKdUonf &&mjzifh rEÅav;odkU jyefoljyef? udk,fh&yfudk,fh&GmokdU jyefoljyef? a&SUokdU
qufolquf oGm;Muavonf/
uRefawmfum; &efukefodkU ta&mufoGm;&ef oEédXmefjyKxm;ojzifh rEÅav;odkU rjyef/ &xm;
rSmvnf; ESpf&ufokH;&uf ompnfwGif &yfaeOD;rnf[k blwm&kHt&m&SdwkdUu cefUrSef;vdkuf
ojzifh bmvkyf&rnfrod jzpfaeav\/
csDwkHcswkHjzpfvsuf ompnfblwmrSmyif apmifhaepOf rEÅav;wGif wufbkef;BuD; udkodef;az
xHodkU rMumcPvmwwfaom OD;xGef;pdef qkdolonf rdw¬DvmNrdKUrSm aeaeaMumif; owd&
avonf/ olUxHoGm;&vQif raumif;aybl;vm;/ OD;xGef;pdefonf t&yftarmif;
aumif;aumif; 00NzdK;NzdK;ESifh Munfhíaumif;aom&kyf&nf&Sd\/ taetxdkifuvnf; oefUjyefU
om;em;\/ a':refprpftpdk;&wGif 0efBuD;wpfOD;jzpfaom rdw¬DvmOD;b&if\ wlvnf;
jzpf\/ udk,fwdkifu t*Fvdyfydkifjzpfaom ruúrDvif pmtkyfukrÜPD udk,fpm;vS,fvkyf\/
xdkUaMumifh olUtm; uRefawmfu awmfvSefa&;orm;[k rxif? olUtm; t*Fvdyftpdk;&
bufom;[kom xifp&m&Sdavonf/ udkodef;azESifhom tquftoG,fr&SdvQif olUtm;
uRefawmfu ,kHMunfp&m wpfuGufrQ r&Sdacs/
- 415 -
odef;azNrifh
olESifhudkodef;azwkdU\ tquftoG,fudk tm;udk;NyD; olUxHoGm;&ef qkH;jzwfvdkufavonf/
naeav;em&DavmufwGif ompnfblwmrS rdw¬DvmodkU ajcusifavQmufcJU\/
usaeyifjzpfvifhupm; tawmfylonf/ vrf;rSmvnf; t&dyftm0go enf;vSonf/
vrf;ab;rsm;wGif t&Gufryg t&dk;pdrf;uav;rsm;jzifhom pdrf;aeaom jrpdrf;yifwkdUom
pdrf;pdrf;&Sd\/ tjcm;tyifwkdUrSm ajcmufaoGUaeMu\/ jrufcif;wkdUrSm tkef;cGHa&mif ayguf
ae\/
uRefawmfhudk,fudk &kyfzsufxm;aomtm;jzifh zsifMurf;vkHcsnfESifh zsifMurf;&SyftusÐwkdUudk 0wf
xm;onf/ rsufESmokwfy0gBuD;udk acgif;aygif;xm;onf/
wu,fawmh xdkpOftcgwGif &kyf odyfzsufaezkdU rvdkawmhyg/ t*Fvdyfbk&ifcHrif;jrwf\
tpdk;&tzGJUonfyif wvkH;wpnf;wnf; r&SdawmhbJ [dk0efBuD;u awmifajy;? onf0efBuD;u
ajrmufajy;? [dkt&m&SdawGu armfawmfum;jzifhajy;? onft&m&SdawGu av,mOfysHjzifhajy;?
ppfajy;aeMuNyDjzpf&m ykvdyftzGJUwkdUonf uRefawmfwkdUocifrsm;tm; vdkufzkdUxuf ajy;zkdUom
vkH;yef;aeMuygavNyD/
ompnfrdw¬Dvm aywpf&mvrf;rBuD;ay:rSm acR;wvkH;vkH;jzifh avQmufvmavonf/ vrf;rSm
EGm;tkyfrsm;ESifh vSnf;rsm;udk awGU\/ armfawmfum; wpfpD;rQ rawGU&acs/ vrf;ay:rSm
awGUol[lorQ uRefawmfhtm; ta&;BuD;olwpfOD;[k xifMu[efr&Sd/ tjrifhqkH; xifvSvQif
awmyJGpm;wpfa,mufom jzpfonf[k xifayvdrfhrnf/
aer0ifrD awmfawmfapmapmrSmyif rdw¬Dvmuefawmf&dk;udk a&mufvmavonf/ uefawmfBuD;
um; tif;BuD;tdkifBuD;ozG,f us,fvSay\/ opfyift&dyftm0gouvnf; aumif;\/
uRefawmf uefaygifrSm cPxdkifNyD; em;\/ wpfae&mwGif tkwfESifhaqmufxm;aom
ewfuGef;wpfck &Sd\/ ewfuGef;ESifh 0g;wpf&dkuftuGmavmufwGif a&tdk;pif&Sd\/
uRefawmfonf acR;rsm;udk rsufESmokwfy0gjzifh okwfNyD;aemuf acgif;aygif;NrJ aygif;xm;
vdkuf\/
- 416 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rdw¬DvmNrdKUxJwGif 0efBuD;OD;b&if\ tdrfudkvnf;aumif;? ol\wl OD;xGef;pdef\ tdrfudk
vnf;aumif; &SmazG&ef rcJ,Of;acs/ tvG,fwuljzifhyif OD;xGef;pdef\tdrfokdU a&mufoGm;
avonf/
tdrfatmufuaeNyD; uRefawmfu ar;vkdufonf/
]]OD;xGef;pdefwpfa,muf &Sdygovm;cifAsm}}
ndKndK00 touf 50ausmf rdef;rBuD;wpfa,mufonf qif0ifjywif;aygufrS ay:vmNyD;-
]]&Sdygw,f? bmudpö&SdvdkUwkH;}}
]]awGUcsifvkdUyg cifAsm}}
]]tdrfatmufrSm 0ifxdkifygOD;uG,f}}
twGif;rS toHwpfoHu-
]]tar b,folwJUwkH;}} [lí ar;vkdufonf/
OD;xGef;pdef\taru-
]]{nfhonfa[h}} [k ajzav\/
tdrfatmufxyfrSm tumr&Sdyg/ xef;yvyfjym;rsm; cif;xm;aom yufvufukvm;xdkif
rsm;ESifh acG;ajcckHrsm; &Sdavonf/
uRefawmfonf acG;ajcckHwpfckay:rSm 0ifxdkifum OD;xGef;pdeftm; apmifhae\/
twefMumaomtcg OD;xGef;pdef qif;vmavonf/ olUvufxJrSm pD;u&ufwpfbl;?
aq;ayghvdyf? rD;jcpfESifh jymxnfhcGufrsm; ygvmavonf/ olUyg;pyfrSmvnf; aq;ayghvdyf
cJxm;\/
- 417 -
odef;azNrifh
olonf uRefawmfhtm; tuJcwfMunfh&if; uRefawmfhqDodkU cHUnm;aom ajcvSrf;rsm;jzifh
vmaeav\/
uRefawmfu rsufESmokwfy0gudk acgif;rSjzKwfvkdufNyD; NyKH;EIwfqufonf/ oluvnf;
jyefNyKH;NyD;-
]]jrifzl;ygw,f rSwfygw,f}}
]]rpdk;&drfausmif;wkdufxJrSm udkodef;azqD OD;xGef;pdefvmawmh awGUMuwmav}}
OD;xGef;pdefonf tm;&Sdyg;&SdNyKH;NyD; acgif;udk wqwfqwfvIyfum yufvufukvm;xdkifrSm
xdkifí-
]]aMomf [kwfNyD [kwfNyD? &Jabmfu &kyfzsufvmwmudk;/ &kwfw&uf b,frSm rSwfrdvdrfhrSmvJ?
emrnfu b,folwJU? aeprf;ygOD; cyfarharhjzpfaew,f/ [J [J 40rausmfao;bl;? owd
awG vpfukefNyD [J [J}}
tNzD;awmh tawmfaumif;aom ieJBuD;yJ[k pdwfxJu rSwf,lvkdufavonf/ olESifh
uRefawmf jrifzl;awGUzl; pum;wpfcGef;ESpfcGef; ponfjzifhajymzl;Muaomfvnf; uRefawmfh
emrnf&if;udkyif ar;onfhjref;onfhtqifhodkU ra&mufzl;acs/
]]uRefawmfhemrnfu nGefUarmifygcifAsm}} [k uRefawmfu vQKdU0Sufemrnfudk ajymvdkufav
onf/
]]aMomf [kwfom;yJ? [kwfw,f rSwfrdNyD/ ck b,fuvmwmvJ? zkd;odef;azu vTwfvkdufwm
vm;}}
]]&efukefoGm;r,fvdkU ygyJAsm? ompnfrSm &xm;&yfae&vkdU 0ifvmwmyg? udkodef;azuvnf;
BuKH&if cifAsm;qD 0ifoGm;vdkufygwJU}}
olu NyKH;NyD; acgif;ndwfumndwfumjzifh em;axmifaeonf/
]]rD;&xm;u wpf&ufESpf&uf &yfae&r,fxifw,f}}
- 418 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]rdw¬DvmrSm ntdyfrvm;}}
]][kwfuJU}}
]]b,foleJU awGUcsifao;wkH;}}
olu uRefawmfwkdU ta&;awmfykHvkyfief;ESifh ywfoufí awGUp&mvludk ar;jcif;jzpf[ef
wlonf/
]]t"duuawmh cifAsm;eJU awGUzdkUygyJAsm? onfhjyif awGUoifhawGUxdkufwJU vlawGvnf;
awGU&wmayghAsm}}
olonfaq;ayghvdyfudk jymxnfhcGufxJ acgif;pdkufí xnfhNyD;aemuf pD;u&ufwpfvdyf,lNyD;
uRefawmfhtm; ay;onf/ uRefawmfu jiif;vdkufaomtcg olUbmomol nSdaomufvsuf
acgif;armhí pOf;pm;aeavonf/
twefMumawmh olu-
]]vmAsm uReffawmfeJUvdkufcJU}}
ajymajymqdkqdkESifh jAKef;ceJ xavonf/ uRefawmfuvnf; xvdkuf\/
]]cifAsm;vG,ftdwfvnf; ,lcJU}}
tNrJwrf; yckH;rSmvG,fcJUNyD; ,ck tdrfa&mufrS yufvufukvm;xdkiftpGef;wGif csdwfxm;aom
uRefawmfhvG,ftdwfudk jzKwf,lcJUavonf/
olu bmrQrajymbJ a&SUu avQmufoGm;&m uRefawmfuvnf; bmrQrajymbJ aemufrS
vkdufoGm;avonf/
uefawmfBuD;teD; bkef;BuD;ausmif;wpfausmif;odkU a&mufMuav\/
xdktcsdefwGif ae0ifNyD;NyDjzpfí arSmif&DvmavNyD/
- 419 -
odef;azNrifh
ausmif;0if;rSm refusnf;? o&uf? ydEéJpaom tyifBuD;rsm;jzifh tkyfae\/ AsKdif;tkyf? usD;tkyf
rsm;onf 4if;tyifBuD;rsm;ay:wGif tdyfwef;wuf&ef ysHoef;vmMuonf/ cdkrsm;um;
ausmif;acgifrkd;ay:wGif tdyfwef;wuf&ef em;aeMuavonf/
ausmif;atmufxyfrSm edrfhNyD; arSmifaeonf/
OD;xGef;pdefonf ausmif;ay:odkU rwufao;bJ atmufrSyif-
]]q&mawmf ausmif;ay:a&mufNyDvm;bk&m;}} [k ar;avQmufav&m ausmif;atmuf arSmif
xJrS MoZm&SdvSaom toHwpfoH ay:vmavonf/
]]b,folvJa[h atmuf0ifcJUav}}
atmufxyf arSmifxJokdU azmufxGif;í MunhfvdkufMuaomtcg ckwifBuD;ay:wGif
bkef;awmfBuD;wpfyg;? bkef;awmfBuD;tm; eif;ay;aeaom udk&ifwpfyg;ESifh OD;yOöif;ESpfyg;udk
0dk;wdk;0g;wm; jrifMu&avonf/
uRefawmfwkdUonf acgif;vGwfaomfvnf; acgif;ikHUí atmufxyfxJodkU 0ifoGm;Muavonf/
cg;yef;ESifh wkdufrdrSmpdk;íavm? bkef;BuD;ausmif; bkef;BuD;a&SUrSmrdkU jzpfíavmrod? acgif;ikHUrd
Mu\/
]]b,folawGvJa[h}} [k ar;jyefavonf/
]]wynfhawmfygbk&m;}}
]]aMom xGef;pdefvm;}}
]]wifyghbk&m;}}
uRefawmfwkdUonf 0wfcsNyD;aemuf ckwifay: wufxdkifMuavonf/
q&mawmftm; 0wfjyKaeaom (eif;ay;aeaom) udk&ifonf qif;vdkuf\/ q&mawmfu
xxdkifNyD;-
- 420 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]b,fu vmMuwmvJa[h}}
]]t&Sifbk&m;qD wrifvmwmygyJ bk&m;? ocifacgif;aqmifwpfa,muf t&Sifbk&m; ausmif;
rSm cPxm;csifvdkUyg bk&m;}}
]]a[ [kwfvm;? aeyg aeyg? &efukefuvm;}}
uRefawmf ]]wifyghbk&m;}}
OD;yOöif;ESpfyg; xoGm;Muavonf/
bkef;awmfBuD;-
]]OD;paE´m ausmif;ay:rSm rD;tdrfxGef;xm;vkdufyg? {nfhonf xrif;pm;NyD;cJUNyDvm;}}
uRefawmfum; rpm;cJU&ao;acs/ odkUaomf ajz&rSm tm;emae\/ OD;xGef;pdefu 0ifí ]]rpm;&
ao;bl; bk&m;? wynfhawmfvnf; uwdkufu&dkufrkdU tdrfu auR;rvmrdbl; bk&m;}}
q&mawmf ]]udk&ifOmP? xrif;ajcmufxrif;wpftkd;awmh csufOD;rSyJ? [if;av;tdk; t&Sdom;
yJ? ajryJaMumfawGvnf; &Sd&JU r[kwfvm;}}
udk&ifonf oGufvufcsufcsmpGm xGufoGm;avonf/
q&mawmfu aemufqkH;ppfrsufESmtajctaeudk ar;aeavonf/ uRefawmfu &efukefrS
xGufvmonfrSm MumNyDjzpfí odyfrodaMumif;? odkUaomf odoavmufudk avQmufxm;
&aMumif; avQmufaepOf OD;xGef;pdefonf q&mawmftm; 0wfcsNyD;-
]]wynfhawmf oGm;acsygOD;r,fbk&m;}}
]]jrefvScsnfhvm;uG}}
]]wifygh? nrS vmcJUygOD;r,fbk&m;? ckawmh udpöuav;awG &Sdao;vdkUyg bk&m;}}
- 421 -
odef;azNrifh
OD;xGef;pdef xGufoGm;avonf/
q&mawmfonf ppfa&;ppf&mrSmomru EdkifiHa&;rSmvnf; pdwf0ifpm;vSavonf/ wkdUArm
ocifwkdU\ vGwfvyfa&;tm;xkwfrI [lorQudk axmufcHajymqdk aeavonf/ ocif
udk,fawmfrIdif; taMumif;udk ar;aeav&m uRefawmfu aemufqkH;od&orQjzifh q&mBuD;
onf tzrf;rcH&avatmif ykef;a&Smifae&aMumif; ajzavQmufvdkufay\/
4if;aemuf ausmif;ay:odkU wufMuav\/
rD;a&mifxJwGif q&mawmftm; tuJcwfcGifh&ay\/ toufawmf 60rQ &SdNyDjzpfaomfvnf;
tvGefaocsm[ef&Sdonfh cdkifcHUaomudk,fxnfESifh MunfvifaomrsufESm &Sdavonf/ rsufckH;
arG;rSm xlvSNyD; jzLa&miforf;aeavonf/ uGrf;tawmfpm;[efwlaomfvnf; oGm;rsm;udk
jzLatmif wdkufxm;\/
uRefawmf xrif;pm;aepOf q&mawmfonf pBuFavQmuf&if; oGm;rsm;udk wHylwdkufae
avonf/
twefMumaomtcg ig;q,fausmf vlBuD;ESpfa,muf a&mufvm\/ wpfa,mufrSm uyÜd,
oN*dKvfq&mjzpfNyD; tjcm;wpfa,mufrSm yOöif;'um awmifolBuD; jzpfavonf/ aemuf
wpfcPMumawmh toufav;q,fausmf rif;om;[ef aoQmifwJGxkH;ESifh vlwpfa,muf
aygufvmjyefavonf/ olum; aq;q&mjzpf\/
OD;xGef;pdefonf uRefawmfwkdUESifh awGUoifhaomolrsm;[lí vTwfvkdufoavm[k yxraomf
xifjrifrdum uRefawmfhpdwfxJrSm rausrcsrf; jzpfaerdavonf/ okdUaomf olwkdUrSm
nnwGif pum;pjrnf ajymqdkESD;aESm&ef q&mawmfxH vmaeusjzpfaMumif; &dyfpm;rd
avonf/
q&mawmhfxHrS uRefawmfonf ocifacgif;aqmifwpfOD;jzpfaMumif;? &efukef AkH;BuJpOfu
udk,fawGUjrifcJU&aMumif;rsm;udk olwkdU od&aomtcg olwkdUonf uRefawmfhab;wGif 0dkif;
aeMuavawmh\/ ppfrsufESmtajctae? EdkifiHa&;tajctaeESifh &efukefwGif AkH;BuJykHrsm;udk
ajymjy&jyefavonf/ pum;0dkif;odkU OD;yOöif;wpfyg;a&m udk&ifyg 0ifvmMuavonf/
q&mawmfum; teD;rS yufvufukvm;xdkifwGif xdkif&if; uRefawmfwkdUpum;0dkif;wGif yg0if
aeavonf/
- 422 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
vufqJGrD;tdrfu rD;rSm wvufvuf/
wdkifuyfem&DBuD;rS csdefoD;u wcsufcsuf/
uRefawmfwkdUpum;0dkif;u wkd;wpfcg us,fwpfvSnfhESifh oGufvSay\/
uRefawmfu ajymp&m&SdwmawG tawmfajymNyD;í tawmfarmoGm;aomtcg uRefawmf
ajymjyonfh tcsKdUtcsufrsm;udk tajcjyKí olwkdUtcsif;csif; aqG;aEG;ajymqdk aeMujyef
avonf/ urÇmhta&;wGif olwkdUem;vnfykHESifh em;vnforQ azmfjyykHwkdUrSm pdwf0ifpm;zG,f
jzpfayonf/
t*Fvdyftar&duefu wpfzuf? *smrefemZDwdkUu wpfzuf ppfjzpfvmcJUykH? &k&Sm;u wpfzuf?
t*Fvdyftar&duefwkdUu wpfzuf y#dyu©jzpfcJUykH? *smrefESifh&k&Sm; oifhjrwfaeovkd xif&&m
rS ppfrD;awmufykH? t*Fvdyftar&duefu wpfzuf ppfjzpfcJUykH ponfrsm;ESifh ywfoufí
ausmif;uyÜd,BuD;u ]wxmuwrH? umrm0p&HqdkwJU oN*dKvfpum;t& umrbkH 'DurÇmBuD;
[m w,f&IyfwmyJAsm}}[k qkdvdkufav&m-
yOöif;'um awmifolBuD;u axmufcHvdkufykHrSm ]]qkwfuyfBuD;qdkawmh 0doravmbu vTrf;
aewmyJAsm/ 0doravmb OD;aqmifaewJU EdkifiHBuD;awG[m b,frSm tcsif;csif; wnfhEdkifygh
rvJ? y#dyu© jzpfpNrJaygh/ acwfqkd;BuD;rSm vufeuf txl;xl;tqef;qef;awGuvnf;
ay:aeawmh xaqmfMuwmyJAs}}
aq;q&mynm&Sdu þodkU wpfurÇmvkH; BudrfrD;tkHovdk ylyif'ku© ppfab;BuD; usa&mufcJU
onfrSm rif;awGraumif;vdkU jzpfaMumif;? ]*i,fokH;ck? OoQpfxk} qkdaom t*¾d&wfvuFmudk
&Gwfzwfí t"dyÜm,fazmf &mZ0ifcif;NyD;vQif ydkif;jcm;a0zefavonf/
xdkUaemuf t*Fvdyfrif; raumif;ykH? a'gufwmbarmf? *VKefOD;apm? qmay:xGef; paom
t*Fvdyftvdkawmf&d eef;&if;0efrsm;\ tpdk;&tzGJUrsm; raumif;ykHrsm;wGif pum;vufqkH
usMuavonf/
xdktcg q&mawmfu 0ifa&mufpGufzufí ]]'umBuD;wkdU&JU? 'DurÇmavmuBuD;rSm tm;vkH;
aom t&mawG[m tedpöawGyJ? rif;vnf;yJ tedpö? tpdk;&vnf;yJ tedpö? rif;ajymif;rif;vTJ
BuKH&awmhrSm trSefyJ/ jzpfjyefysufjyef avmu"HyJav}}
- 423 -
odef;azNrifh
uyÜd,BuD; ]]wabmifvnf;&Sdom;yJ bk&m;/ tif;udk [oFmqif;rnf? [oFmudk rkqdk; av;eJU
cGif;rnf? rkqkd; xD;&dk;&dkufrnf/ xD;&dk;udk rkd;BudK;ypfrnfwJU/ ck aemufqkH; rkd;BudK;ypfrnfh
udef;y bk&m;}}
aq;q&muvnf; tm;usrcH/ wkdif;jynfysufrnfh wdwfedrdwf wabmifrsm;taMumif;
0ifa&muf ajymqdkavonf/
]aomfwmuefBuD;? [oFmpD;? tif;BuD;onfwGif ysufvwÅHU} [laom Zm*&kodkufwabmif?
ewfpufa&mif okdufwabmif? *0Hyawh&aohq&m odkufwabmif? ]yefygwJUyefyg? a&Trif;0H
awmifay:xdyfu? vlysKdawmf armifpHtdwfu,f? yef;qdwfvdkUvm? ryefom aeygtoifh?
Muufoli,f wGefoHqkH;vQif? bkef;yefzkdUvifh} [laom wabmif/
]refusnf;yif awmifudkif;? AsKdif;em;wJU zGwfodkuf/ armifrvmtm;? vliSm;vdkUvTwfvkduf}
[laom wabmif/
]a&TbdkcsOfaygif? ckESpfawmif? zl;acgifa0íNzdK;} [laom wabmif/
olwkdUonf odkufawG? wabmifawGudk Mum;zl;orQ rSwfzl;orQ? &Gwfqkdí jyMuavonf/
olwkdUonf rif;ajymif;rif;vJudk vkdcsifMu\/ vdkcsifonfhtwdkif; wabmifrsm;udk vdkovdk
qJGí t"dyÜm,fjyefMu\/
ukef;abmifqufrSm ay:cJUaom odkufwabmifwkdUonf uRefawmfwkdUacwfESifh oufqkdifvm
avawmhonf/
q&mawmf-
]]ouú&Zf 1208ckESpfrSm yk*Hrif; eef;pHawmfrlw,f/ yk*Hrif; eef;uscgeD;rSm ]awmifu
ajcmufvkdU ajrmufu,l? tv,fvl tleJUa[mif;avmif;} &,fvkdU oHcsyfwabmif ay:cJUw,f
'umBuD;wkdU&JU/
]]yk*Hrif;[m ukvm;bdkifqwfeJU OD;bdefqkdwJU vlawGudk &mxl;BuD;ay;owJU/ olwkdUwpfawG
uvnf; wkdif;oljynfom; &Sifvltrsm;udk odyf ESdyfpufowJU/ rif;raumif;awmh
- 424 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wpfwkdif;jynfvkH; A&kef;okef;um; Aa,mufA,uf jzpfaewmyJ/ 'DtcgrSm awmifbufu
t*FvdyfawGu 0ifwkdufw,f/ nDawmf rif;wkef;rif;om;u ajrmuf jrif;e,f a&Tbkd xGufNyD;
ajrmufbufu ykefuefwdkufcdkufw,f/ 'Dawmh yk*Hrif;u usawmhwmaygh/ ckvnf;yJ 'Duddef;
qdkufaeNyD 'umBuD;wkdU&JU? jrefrmEdkifiHudk tkyfpdk;aewJU t*Fvdyfrif;udk *syefu 0ifwdkufw,f?
aemufuaeNyD; ocifawGu t*Fvdyfrif;udk wdkufw,f? t*Fvdyfrif;awmh us&awmhrSmyJ/
tv,fvl tleJUa[mif;avmif;qkdwm t*Fvdyfrif;yJ}}
olwkdUonf wabmifpenf;wkdU\ tultnDjzifh rsufarSmuftajctaersm;udk qifjcif
okH;oyfNyD; rsm;pGmyif tm;&&Tifvef;aeMuavonf/
xdkUaemuf OD;xGef;pdefESifh vlESpfa,muf a&mufvmavonf/ wpfa,mufrSm ocif
omnTefU[k ac:í wpfa,mufrSm armifudkudk[k ac:avonf/ ocifomnGefUrSm touf
tpdwfavmuf &SdOD;rnf/ w&kwfujym;uav;vm; atmufarh&atmif tom;jzLonf/
olum; ausmif;om;acgif;aqmifuav; jzpf\/
olwkdUvmaomtcg uRefawmfonf q&mawmftrSL;jyKaom pum;0dkif;rS xavonf/
olwkdUonf odkufwabmif &mZ0ife,frS xGufNyD; oN*ÐK[fedygwfe,fodkU ul;ajymif;aecJUMu
avonf/
q&mawmfu vSrf;NyD; rdefUMum;vdkufao;onf/
]]xGef;pdefa& rif;wkdU vGwfvGwfvyfvyf wdkifyifajymqdkcsif&if [dkbufcef; oGm;xdkifMu}}
[dkbufcef;qdkonfrSm q&mawmf Oykofay;aomtaqmif jzpfavonf/
OD;xGef;pdefum; ocifomnGefUESifh armifudkudkwkdUtm; xm;cJUNyD; tdrfjyef&ef q&mawmftm;
0wfcsavonf/
]][ rif;u oGm;awmhrvm;? rif;{nfhonfeJU pum;rajymawmhbl;vm;}}
OD;xGef;pdefu NyKH;vsuf-
- 425 -
odef;azNrifh
]][J [J wynfhawmfu EdkifiHa&;orm;rSr[kwfbJ bk&m;? udk,fh0efudk,fxrf; udk,fhvrf;
udk,foGm; pD;yGm;a&;orm;yJ [J [J}}
q&mawmf-
]][ xGef;pdef&? cktcgrsKd;rSmawmh vlwdkif; EdkifiHa&;orm;uG/ vlawGomrubl;? bkef;BuD;
awGvnf; EdkifiHa&;orm;yJ[/ wkdUEdkifiH vGwfvyfzdkUta&; tm;vkH;0ifNyD; wufokwf&dkuf
&r,f r[kwfvm;}}
OD;xGef;pdefu ]r[J} awmhbJ wnfMunfpGm ]]wynfhawmf udpö&Sdao;vdkUyg bk&m; oGm;acsyg
OD;r,f}}
OD;xGef;pdef xGufoGm;avonf/ uRefawmfonf ocifomnGefU? armifudkudkwkdUESifh
ta&;awmfykH vkyfief;rsm;udk aqG;aEG;wdkifyifaeavonf/ olwkdUtm; *syef uwdzsufykHrsm;
ajymjy&avonf/ *syefUxHrS vufeufr&EdkifaMumif;? odkUaomf pdwfysufraeMubJ
udk,fwwfEdkifaomenf;jzifh t*Fvdyftpdk;&tm; wkdufxkwf&rnf jzpfaMumif;? tcgtcGifh
oifhaomtcg 0ifvmaom*syeftm; jyefcs&ef toifhjyifxm;Mu&rnf jzpfaMumif;? *syefESifh
csDwufvmrnfh ArmhvGwfvyfa&;wyfrsm;tm; tpGrf;ukef tm;ay;&rnf jzpfaMumif;rsm;udk
&Sif;jy&avonf/
ocifomnGefUESifh armifudkudkwkdUonf Nidrfí em;axmifaeMu\/
xdkUaemuf rdw¬Dvme,f pnf;&kH;a&;tajctaersm;udk aqG;aEG;Muonf/ ocifomnGefUu
ta&;&Sdu ta&;awmfykHwGif toufpGefUum yg0ifaqmif&GufMurnfhvl trsm;tjym;
&SdaMumif; ajymjyavonf/
]]t*Fvdyf&JU bm;rm;&dkifz,fppfwyfxJu ArmwcsKdUvnf; vufeuf,lNyD; 'DvkdyJ xGufvm
MuwJU Armppfom;awG &Sdw,f/ olwkdUudk wkdUu ususee vufcHjyKpkxm;&r,f/ olwkdUudk
tajccHNyD; vufeufudkifta&;awmfykH wyfpdwfawG zGJU&r,f/ aumif;w,f ck b,fESa,muf
&SdNyDvJ}}
ocifomnGefU-
- 426 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]okH;a,muf? 'Djyif uRefawmfwkdUeJU tqufr&bJ olwkdUbmom xGufajy;vmwJU ppfom;
awGvnf; &SdOD;rSmyJ}}
]]&Sm &Sm? olwkdUudk awGUatmif&Sm? ta&;BuD;w,f}}
4if;aemuf ppf&xm;rsm;udk zsuf&efESifh vufeufvk,l&ef udpörsm; aqG;aEG;Muavonf/ þ
udpörsm;udk atmifjrifpGmvkyfEdkif&ef rdwD¬dvmrS &Jabmfrsm;csnf; rNyD;/ jrpfom;rSm a&muf
aeaom '*kefOD;vSaz? ulrJrS udkxGef;Munf? omvGefrS udkwifarmif? oajyawmif;rS
ocifpHvSESifh OD;b&Dpaom &Jabmfrsm;yg yl;aygif;aqmif&GufrS NyD;rnf[k oabm&&SdMu
ojzifh rEÅav;XmecsKyfESifh ulrJpufydkif a':usifqdkifESifh refae*sm OD;odef;armifwkdUrSwpfqifh
qufoG,fí vkyfMu&ef qkH;jzwfMuavonf/
xdkaeUntzdkU xkdrQaqG;aEG;NyD; ocifomnGefUwkdUvlpk jyefoGm;Muavonf/ q&mawmf
BuD;rSL;onfh pum;0dkif;rSmvnf; vlpkuJGoGm;avonf/ uRefawmfvnf; OD;yOöif;rsm; ae&m
csxm;onfhtwdkif; tdyf&m0ifavonf/ xdknwGif uRefawmfonf rjrifhOD;tm; rdw¬DvmodkU
ac:vmNyD; tqkwfema&m*g aysmufuif;atmif ukay;aeonf[k tdyfrufjrifrufavonf/
vGefcJUaomnu vnf;aumif;? onfht&if &ufrsm;üvnf;aumif; rjrifhOD;taMumif;udk
pOf;yifrpOf;pm;rdbJ aecJU&mrS ,ckvdk tdyfrufjrifrufojzifh tHUMordavonf/ rjrifhOD;tm;
wpfreufvkH; owd&ae\/ rdw¬Dvmuef&dk;wGif eHeufapmapm om,monfhtcsdefü rjrifhOD;
ESifh uRefawmf vrf;avQmufaeMuovkdvkd pdwful;,Ofum vGrf;aerdavonf/
ompnfblwmodkU jyefvmcJU&m rD;&xm;rxGufao;onfudk awGU&ojzifh 0rf;omrd\/
aeUcif; wpfcsufwD;wGif &efukefodkU rD;&xm;xGufrnfqdkojzifh tm;wuf&Tifvef;Ncif; jzpf&
avonf/
okdUaomf wpfcsufwD;aomtcg rD;&xm;ay:a&mufaeaom c&D;onfawGudk tmPmydkifwkdUu
tqif;cdkif;jyefavonf/ awmifilppfajrjyifodkU csDwufoGm;&rnfh w&kwfppfom;rsm;udk
o,faqmif&ef xdk&xm;udk odrf;vdkufonf[k qdkavonf/ xdk&xm;onf rEÅav;odkU jyefí
ckwfarmif;oGm;avonf/
tcsKdUc&D;onfrsm;rSm rEÅav;odkUyif vdkufoGm;Muavonf/ uRefawmfum; onfpnf
blwmrSm ra,mifrvnfESifh usef&pfjyefav\/
- 427 -
odef;azNrifh
uHtm;avsmfpGm uRefawmfonf ompnfblwmrS pma&;wpfa,mufESifh tuRrf;w0if cifrif
oGm;Muavonf/ olu rEÅav;odkUjyefoGm;aom &xm;onf w&kwfppfwyfrsm;tm;
wifaqmifNyD; ompnfblwmodkU jyefa&mufygu *gwfAdkvfudk oluajymNyD; uRefawmfhtm;
wifvTwfvkdufrnf[k uwday;avonf/
xdk&xm;onf oef;acgifausmfrS ompnfblwmodkU qkdufa&mufvmavonf/ uRefawmfonf
*gwfwJGwGif rD;&xm;ulvDacgif;vdkvdk? rD;&xm;pma&;vdkvdk [efaqmifNyD; vkdufcJU&av
onf/ ausmcif;í tdyfp&mr&Sd? xdkifvsuf tdyfvdkuf&ay\/
ysOf;rem;odkU a&mufaomtcg &xm;qufrxGufjyefojzifh tcufawGU&jyef\/ ysOf;rem;rS
&efukefxd rD;&xm;vrf;udk ppfbufu odrf;vdkfufNyDvdkvkd Mum;&jyef\/
*gwfAdkvfu uRefawmfhtm; ausmufyef;awmifbufodkU vkdufí xdkrSwpfqifh rauG;? jynf
paom NrdKUrsm;bufodkU bwfpfum;jzifhoGm;&ef tBuHay;avonf/ xdkokdUoGm;rS ab;uif;
&efuif; jzpfvdrhfrnf[k qdkavonf/
xdkUaMumifh ysOf;rem;rS &xm;pD;NyD; ausmufyef;awmif;odkU vkduf&avonf/
wpfvrf;vkH; awGUorQvltaygif;onf wvIyfvIyfw&G&G jzpfaeMuavonf/ aumv[mv
owif;rsm;uvnf; yGae\/
&efukefrSmyif tpdk;&r&Sdawmh[lí ajymolu ajym\/
t*FvdyfwkdUonf ppfwyfrsm;udk qkwfcGm&if; NrdKUrsm;? wHwm;rsm;? &xm;rsm;? oabFmrsm;?
puf&kHrsm;udk zsufqD;ypfcJU&ef pDpOfaeNyD [kvnf; owif;jzpfae\/
a&eHacsmif;rS a&eHwGif;rsm;xJodkUyif uGefu&pfavmif;xnfhNyD; zsuf&ef pDrHaeMuNyD[k qdk\/
jynfNrdKU blwm&kH *syefu AkH;BuJcsjyefonfwJU/
a&eHacsmif; AkH;BuJonfwJU/
- 428 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
bmowif;awG Mum;&Mum;& uRefawmfum; aemufjyefrvSnfhawmhacs/ &xm;r&vQif
bwfpfum;? bwfpfum;r&vQif jrif;vSnf;? jrif;vSnf;r&vQif ajcusif/ jrpfawGUvQif
oabFm? oabFmrawGUvQif avS? avSrawGUvQif azmif? BuKH&mawGU&mESifh atmufodkU qif;cJU
avonf/
*syefppfom;rsm;\ &ufpufMurf;MuKwfrIrsm;vnf; vGifhvmavonf/ rnfrQ vsifjrefpGm
vGifhvmoenf;/
armfvNrdKifbufrSm *syefppfwyfudk yef;oajyESifh qD;BudKolrsm;tm; ppfom;awGu vSnf;awG
qJGaponfwJU/
qD;BudKolrsm;xJwGif vufywfem&D? vufpGyfygolrsm; *syefppfom;rsm; jzKwfay;cJU&onf
wJU/
awmif&Snfykqdk;ESifh vlBuD;vlaumif;awGudk ulvDtxrf;cdkif;onfwJU/
*syefppfom;wkdUonf Armrdef;uav;rsm;tm; r[m;w&m;vkyfonfwJU/
xkdowif;awGudk ,kHolvnf;&Sd\/ r,kHolvnf;&Sd\/ ,kHolawGxJwGif uRefawmfwpfa,muf
tygt0if jzpfavonf/
r,kHoltcsKdUurl *syefESifhArmonf rdwfaqGawGjzpfonf/ b,fenf;ESifhrQ Armtay: þrQ
&dkif;pdkif;vdrfhrnfr[kwf[k qdkMuavonf/ tcsKdUurl ta&SUawmiftm&S omwlnDrQ
aumif;pm;a&;twGuf toufpGefUum wkdufMu&aom *syefppfom;wkdU\ tjyKtrludk
tjypfwif rapmoifh? cGifhvTwfoifhonf[k qdkMuonf/
rsm;pGmaom awmolawmifom; qif;&Jom;rsm;ESifh NrdKUay:rS qif;&Jom;rsm;url ,kHonf
vnf; rajym? r,kHbl;[kvnf; rqdk? Mum;orQ NidrfoufpGm em;axmifaeMuNyD; udk,fh
tvkyfudk,f ukef;vkyfaeMuavonf/ xGefp&m&Sd xGef? ,ufp&m&Sd ,uf? xrf;p&m&Sd xrf;?
a&mif;p&m&Sd a&mif;aeMuavawmhonf/
uRefawmfonfvnf; oGm;p&m&SdvdkU oGm;aeavonf/ aemufjyefrqkwfyg/
- 429 -
odef;azNrifh
okdUjzifh &ufaygif;tawmfMumaomtcg [oFmwodkU a&mufcJUavonf/
- 430 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
71
bD tdkif at
vrf;wkef;u b,fNrdKU b,folodrf;onfudk rodcJU/ ppfrsufESmjyif b,fodkU a&mufaeonf
udkvnf; rodcJU/
[oFmwa&mufrS &efukefNrdKUudk *syefawG odrf;NyD;NyDjzpfaMumif; od&avonf/
xkdrQruao;? [oFmwudkvnf; bDtdkifatac:aom ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfu
odrf;ydkufxm;NyDjzpfaMumif; od&avonf/
ocifESifh ausmif;om;rsm;onf wyfzGJUvsuf *syefESifhtwl csDwufvmNyD; Armh
vGwfvyfa&;twGuf wdkufaeMuNyD[kum; Mum;odxm;ESifh\/ okdUaomf bDtdkifatqkdaom
tac:ta0:udkum; ,ckrSyif yxrqkH;tBudrf Mum;zl;&jcif; jzpfavonf/
[oFmwNrdKUum; tysuftpD; odyfr&Sd/ ppfajrjyif trm&Gwf[lí wpfpkHwpf&m rawGU&/
zkH;íxm;aom 'Pf&m'Pfcsufvnf; r&Sd/ ppftwGif; uHaumif;aom [oFmw/
[oFmwrSm wkdufyJGjzpfrjzpf uRefawmf pkHprf;Munfhonf/ urf;em;rSm wkdufyJGjzpfonf[k
qdk\/ bDtdkifatwyfrsm;u a&umwmudk tumtuG,f,lNyD; wkdufMuonf/ t*Fvdyf
ppfwyfrsm;u jrpfxJrSaeí wkdufMuonf/ ypfcwfwdkufcdkufaeMupOf [oFmw NrdKUolNrdKUom;
rsm;onf bDtdkifatppfom;rsm;udk tzufzufrS ulnDMuonf qkd\/ usnfqefo,fay;ol?
a&wkdufol? aq;vdyfwnfol? xrif;xkyfurf;ol? oufoufMunfhNyD; Mobmay;ol?
bDtdkifatxJ0if&ef pm&if;ay;ol w&kef;&kef; wtkef;tkef; pnfum;vSonfqdk\/
bDtdkifatppfom;wkdUtm; csD;usL;oHrSm tysHUtESHUjzpfavonf/
uRefawmfum; [oFmNrdKUajray: eif;rdonfqdkvQifyif bDtdkifatppfom;awGudk awGUjrifcsif
avonf/ okdUaomf uRefawmfa&mufaomtcsdefrSm nae0if&Dwa&m jzpfaomaMumifh
vG,fulpGm rawGUEdkifacs/
- 431 -
odef;azNrifh
NrdKUrSm "mwfrD;awGjzifh xdefae\/ vrf;rD;? tdrfrD;? bk&m;rD;/
a&'D,dkoHawGudkvnf; Mum;aeonf/
Nidrf;csrf;aeaom tcsdeftcgESifh wlaeay\/
ocifrsm;? ausmif;om;acgif;aqmifrsm;ESifh NrdKUrdNrdKUzvlBuD;rsm; acgif;aqmifum zGJUpnf;
xm;aom [oFmwc&dkif tkyfcsKyfa&;tzJGU &SdaeNyD[kvnf; od&\/ xdktzJGUonf
rif;ajymif;rif;vJGjzpfaomfvnf; z&dkz&Jrjzpf&atmif xdef;odrf;&kHru tm;vkH; tajctae
aeom;wusjzpfatmif pDrHaeNyD[k qdk\/
uRefawmfum; jzpfEdkifvQif [oFmwrS vufyHwef;odkU? vufyHwef;wkdUrS &efukefodkU
rD;&xm;jzifh oGm;csifonf/ okdUrS jrefjrefa&mufvdrfhrnf/ xkdUaMumifh uRefawmfhteD;
vmxdkifNyD; [oFmwtaMumif; ajymjyaeaom xrif;qdkif&Siftm;-
]]tm;vkH; aeom;wus jyefjzpfatmif pDrHaew,fqdkawmh om&a0g vufyHwef; rD;&xm;
oGm;aea&maygh aemfAsm}}
]]tJ'Dbufvrf;udkawmh bmrSrvkyfEdkifao;bl;vdkU xifw,fAs/ t*FvdyfppfwyfawGu
wHwm;BuD; csKd;xm;w,f? &efukefbufu qkwfvmwJU t*FvdyfppfwyfawGuvnf;
vufyHwef;bufrSm &Sdao;w,fqdkovdkvdkyJAs/ ykodrfbufudkawmh rMumcifyJ rD;&xm;
oGm;Edkifatmif vkyfr,fvdkU vlBuD;awG ajymaeMuwmyJ/ jzpfrSmygyJAsm? bDtdkifat AdkvfBuD;
uvnf; w,fNyD; tpDtrHaumif;wmyJ? AdkvfBuD;udk,fwdkifrsm; 'De,frSm quftkyfcsKyfNyD;
vkyfvkduf&&if cPuav;ESifh tm;vkH;aumif;ukefrSmyJ/ ckawmh AdkvfBuD;u 'DrSm tMumBuD;
raeEdkifbl;wJUAs}}
]]b,foGm;rSmvJ}}
]]&efolaemuf vdkufwkduf&rSmwJUAsm? jynfbuf qufcsDwufMu&rSmyJvdkU owif;jzpfaewmyJ/
bDtdkifatAdkvfBuD;u w,fvnf; wdkuf&nfcdkuf&nf&SdowJU? owÅdvnf; aumif;oAs}}
]]AdkvfBuD;emrnfu b,folwJUvJ}}
- 432 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]Adkvf&efEdkifwJUAs? emrnfudku &efEdkifr,fhedrdwfyJ}}
]]uRefawmfjzifh wpfcgrS 'Demrnfudk rMum;zl;bl;As/ ocif&efEdkif? &Jabmf&efEdkif? rMum;zl;
ygbl;Asm}}
uRefawmfonf onfemrnfudk tBudrfBudrf a&&GwfNyD; awG;Munhfaeonf/ aemufay:wJU
a&TMumyifxJuyJrdkU uRefawmf rMum;zl;jcif;jzpf&rnf[k atmufarhvdkufayonf/
xrif;qdkif&Sifonf uRefawmfhtm; tuJcwfae[ef&Sd\/
twefMum NidrfoufaeMuNyD;aemuf uRefawmfu ar;vkdufjyefonf/
]]olu ppfAdkvfBuD;rjzpfcifu ocifacgif;aqmifvm;? ausmif;om;acgif;aqmifvm;}}
]]ausmif;om;acgif;aqmifqdk xifyg&JUAsm/ uRefawmfawmh aumif;aumif;rodygbl;? aps;
pum;ygyJ? *syefjyefwJUAs}}
]]ausmif;om;acgif;aqmifqdk&if uRefawmf od&rSmyJAs}}
okdUuvdk ajymaeMupOf qdkifa&SUrS um;wpfpD; jzwfoGm;avonf/
xrif;qdkif&Sifu-
]]a[m a[m? olyJ olyJ? bDtdkifat AdkvfBuD;}}
uRefawmfum; ppfAdkvfBuD;\ rsufESmudk aumif;pGm rjrifvdkuf&yg/ ppfAdkvfBuD;rSef;awmh
tvGefodom\/ um;ab; wpfzufwpfcsufwGif ppfom;wpfa,mufpD vSHpGyfwyfxm;aom
&dkifz,fudk udkifí rwfwwf&yfvsuf vdkufygoGm;avonf/
armfawmfum;rSm [pfvriftrsKd;tpm; cyfopfopfjzpfonf/
uRefawmfu qufjyef\/
- 433 -
odef;azNrifh
]]ausmif;om;acgif;aqmif *syefjyefqdk&ifawmh uRefawmf od&rSmyJAs}}
xrif;qdkif&Sifonf uRefawmfhtm; rouFmaomrsufvkH;rsm;jzifh Munhfvsuf qdwfqdwf
aeavonf/
]]olu b,frSmaeovJAs}}
qdkif&Sifonf rMum;csifa,mifaqmifaeonf[k xifonf/
uRefawmfu xyfí-
]]bDtdkifat ppfAdkvfBuD;u b,frSm pcef;csovJAs}}
qdkif&Sifonf rajymcsifajymcsifjzifh-
]]rajymwwfygbl;Asm}}
uRefawmfhrSm uRefawmfhtaMumif; ajymrjyvQif rNyD;awmhacs/ uRefawmfvnf; ocif
acgif;aqmifwpfOD;jzpfaMumif;? ausmif;om;acgif;aqmifwpfOD;vnf; jzpfcJUao;aMumif;?
,ck ta&;awmfykHvkyfief;rsm;ESifh ywfoufí ta&;wBuD; rEÅav;rS vmcJU&aMumif;/
csJUoifhwm csJU? um;oihfwm um;aomfvnf; zkH;oifhwmzkH;? zdoifhwmzdí ajymjyvdkuf
avonf/
onfawmhrS xrif;qdkif&Sifonf uRefawmfhtm; ,kHMunfvm[ef&Sdonf/ ,kHMunf&kHru
udk;pm;vm[efvnf; &Sdonf/ tqdkyg ppfAdkvfBuD; Adkvf&efEdkifonf [oFmwOD;jrac: rsKd;cspf
acgif;aqmifBuD;\tdrfwGif aeaMumif; ajymjyavonf/ uRefawmfu xdktdrfodkU oGm;NyD;
pkHprf;csifaMumif; ajymaomtcg olu-
]]'DtcsdefBuD; oGm;vdkUawmh rawmfbl;As? uif;awGbmawG csxm;w,f/ rawmfwq
ypfvkdufcwfvdkufrSjzifh udk,fusKd;BuD;enf;&csnfhAsm}}
uRefawmfu rtkHratmh vkyfaeaomtcg ]]reufrS oGm;wmayghAsm}} [k olu xyfNyD;
tBuHay;jyefavonf/
- 434 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfhudk,ftrlt&mESifh rsufESm[efyefwkdUrSm pdwfysufjcif;udk o&kyfaqmifae[ef&Sd\/
]]'DaeUn 'DrSmtdyfayghAsm? reufrS xoGm;wmaygh}}
wpfnwm wnf;ckdp&mae&mtwGuf pdwftdkufaecJU&m jyóemwpfck &Sif;oGm;avonf/
odkUaomf [efawmh vkyf&ao;\/
]]aeygapAsm? 'ku©&SmvdkU}}
]]bmrS'ku©r&Sdygbl;/ xrif;qdkifqdkwm 'DvdkyJ? {nfhonfawGvnf; tvG,fwul 0ifwnf;Mu
wmygyJ}}
]]at;avAsm? aus;Zl;ygyJ/ 'DrSmrtdyfvnf; tjcm;tdrfwpftdrfoGm;NyD; 'ku©ay;ae&OD;rSmygyJ/
reufrSyJ 'Du xoGm;wmu tqifajyygw,f}}
xdkaeUn xrif;qdkifrSm ntdyfvdkuf&avonf/ uRefawmhftzdkU BuKHovdkoGm;? awGUovdkpm;?
jzpfovdktdyfcJU&onfrSm rqef;awmhyg/ trSeftm;jzifh ppfBuD;umv c&D;oGm;&olwdkif;
tzdkUvnf; rqef;awmhyg/
aemufwpfaeU eHeuf 7em&DavmufwGif xrif;qdkif&Sif vrf;nTefvdkufonfhtwdkif; OD;jr\
tdrfbufodkU avQmufvmcJUMuavonf/
urf;em;vrf;ay:rSm tenf;i,favQmuf&\/
umuD,leDazmif;udk tcsKd;usus0wfqifvsuf zdeyfajymifatmifwkdufNyD; umuDOD;xkyf
aqmif;xm;aom ppfAdkvfwpfOD;onf avSorm;rsm;udk aigufirf;aeavonf/ olUvufxJrSm
wkwfwdkwpfacsmif; udkifvsuf/ olUaemufrSm pkyfjywfNyD; rJJGnpfnpfjzpfaeaom umuD
,leDazmif; yGa&mif;BuD;awG 0wfxm;aom &dkifz,fvG,fxm;onfh ppfom;okH;OD;u &yfvsuf/
ppfAdkvfonf avSrsm;udk qifhaeonf/ rjynfhao;ojzifh rausreyfjzpfae\/
- 435 -
odef;azNrifh
]]rif;wkdU em;rvnfbl;vm;uG/ wkdUu rif;wdkUvGwfvyfa&;twGuf toufpGefUNyD; wkduf
ae&wJUaumifawG? rif;wkdU[m wkdUwyfrawmf&JU aus;Zl;udk odwwf&r,f/ ratay;awG?
aus;Zl;rodwwfvdkU ckxdrvmMuwmyJ}}
xdkodkU a&&Gwfajymqdkaom pum;rsm;udk Mum;&aomtcg uRefawmf acgif;BuD;oGm;
avonf/ aus;Zl; tawmftwifcHcsifwJU tmPmoHjyif;vSwJU ppfAdkvfBuD;yguvm;[k
pdwfxJrSm rSwfcsufcsrdavonf/ ]Adkvf&efEdkifqdkwm olyJrsm; jzpfrvm;[JU} [k awG;Munfh
vdkufrdao;\/ okdUaomf bDtdkifat tBuD;tuJvkyfol Adkvf&efEdkifonf udk,fwdkif avS
qifhrnfr[kwf[k em;vnfvkdufayonf/
OD;jr\ tdrf0if;NcHt0rSm vnf;aumif;? tdrfaygufa&SUem;rSm vnf;aumif;? ab;em; [dkem;
onfem;rSm vnf;aumif;? ,leDazmif;tjym0wfxm;aom &dkifz,fvG,fxm;onfh ppfom;rsm;
udk awGUjrif&avonf/ vSHpGyfBuD;rsm;um; wvufvufjzpfae\/ olwkdUonf vG,fvifh
wul rD;owf,leDazmif;rsm;udk ,lNyD;0wfae[ef wl\/
0if;NcHxJ0if&rSm cyf&GHU&GHUjzpfvmonf/ odkUaomf t&JpGefUNyD; 0ifoGm;av\/ qwfceJ
ppfom;rsm;u vSHpGyfrsm;ESifh uRefawmfh&ifbwfudk &G,fNyD; wm;xm;vdkufavonf/
ppfom;wpfa,muf-
]]b,fukdvJ}}
uRefawmf-
]]OD;jrtdrf r[kwfygvm;cifAsm}}
]][kwfw,fav}}
]]OD;jrtdrf oGm;csifvkdUygAsm}}
olwkdUonf csdef&G,fxm;aom vSHpGyfBuD;rsm;udk &kyfodrf;MuNyD; twGif;odkU 0ifapavonf/
- 436 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
tdrfwHcg;0odkU a&mufaomtcg wHcg;apmifh ppfom;rsm;u vSHpGyfrsm;jzifh csdefum wm;Mu
jyefavonf/
]]b,foleJU awGUcsifvdkUvJ}}
]]Adkvf&efEdkifeJU awGUcsifvkdUygcifAsm}}
]]cP 'DrSmapmifhOD;}}
&Jabmfwpfa,mufudk tdrfxJodkU vTwfvkduf\/ tdrfxJodkU uRefawmhfrsufvkH;rsm; vdkufoGm;
avonf/ cef;rBuD;\ wpfzufaxmifhwGif pm;yJG&SnfBuD;wpfvkH; &Sd\/ xkdpm;yJGrSm ppfAdkvf
wpfa,muf xdkifí aumfzDaomufaeonfudk ab;apmif;jrif&\/ umuD,leDazmif;rSm cyfyGyG
jzpfonf/ jrif;pD;bGwfzdeyf&SnfBuD;udk pD;xm;\/ &Jabmfonf olESifhrvSrf;rurf;wGif
ajzmif;xdkif;ceJ ajczaemifhcsif;aygufum &yfNyD; qvHay;\/ {nfhonfwpfa,mufu
awGUvdkaMumif; ajymjyae[ef&Sd\/ ppfAdkvfonf aumfzDaomufrysufbJ wpfpkHwpf&mudk
ajymvTwfvkdufavonf/
xkd&Jabmf tjyifjyefxGufvmNyD; uRefawmfhtm;-
]]cifAsm;emrnf b,folvJwJUAs? [oFmwuvm;? wjcm;uvm;}}
]]&efukefu ocifwifxGef;vdkU ajymvdkufygAsm}}
xdk&Jabmf 0ifoGm;jyefavonf/ ajzmif;xdkif;ESifh zaemifhcsif;aygufum qvHay;NyD; ajymjy
aejyefavonf/
ppfAdkvfBuD;onf tjyifbufwGif&yfaeaom uRefawmfhbufqDodkU vSrf;Munfhvdkufavonf/
uRefawmfu olUtm; jrifzl;ovkdvdk&SdonfESifh pdkufMunfhae\/ olurl jAKef;ceJ xdkif&mrS
xNyD;-
]]a[; &JabmfwifxGef;}}
- 437 -
odef;azNrifh
olonf ajymajymqdkqdk jrL;xl;&Tifvef;pGmjzifh uRefawmfhqD vmavonf/ onfawmhrS
uRefawmfum; Adkvf&efEdkifqdkonfrSm udkxGef;&SdefjzpfaMumif; odavawmhonf/ uRefawmfhrSm
xDaygufoavmuf 0rf;ajrmuf0rf;om jzpfoGm;avonf/
]][m udkxGef;&Sdefyguvm;}}
uRefawmfwkdUonf wpfa,mufvuf wpfa,muf qJGMuonf/
udkxGef;&Sdef-
]]ck b,fuvmwmvJ}}
uRefawmf-
]][m rajymygeJUawmhAsm? rEÅav;uvmwm/ ck 'D0ifvmwm Adkvf&efEdkifqdkwJU ppfAdkvf[m
cifAsm;yJvdkUodNyD; vmwmr[kwfbl;/ ocifta&;awmfykH wyfom;wpfa,muf &efukef
a&mufatmif oGm;zdkUudpörSm ppfAdkvfBuD;wpfa,mufudkjzifh tultnDawmif;rSyJ qkdNyD;
vmcJUwmAs/ 0rf;omvdkufwmAsm udkxGef;&Sdef&m}}
]]tif; 0rf;omp&mayghAsm/ uJ udk,fwkdUvnf; eufjzefyJ qufNyD; csDwuf&vdrfhr,f/ udk,fhvl
udk,fwkdUwyfeJU tnmvdkufcJUayawmh}}
]][if tnmuvTwfvkdufvkdU uRefawmfu atmufqif;cJU&wm/ vdkufawmh vkdufcsif&JU?
vdkufvdkUrjzpfbl; xifw,f}}
]]uJav jznf;jznf; aqG;aEG;wmaygh/ xdkif? vm'DrSm xkdif? aumfzDaomuf}}
uRefawmfu olUtm; rEÅav;uvmcJU&ykHudk ajymjyonf/ olu rEÅav;rS jynfNrdKUtxd
vrf;wpfavQmufvkH; t*FvdyfppfwyfawG b,favmufawGUcJUovJ? vufeuftiftm;
b,fvkdaeovJ? t*Fvdyftpdk;& tkyfcsKyfa&;tajctae b,fvdkvJ ponfjzifh ar;avonf/
uRefawmfum; ppfom;ta&twGufvnf; rSefpGm rcefUrSef;wwf? vufeufESifhywfoufNyD;
bmub,fvdk[kvnf; cJGjcm;rajymwwf/ uRefawmfhudk,fudk uRefawmf tm;r&/ EdkifiHa&;
- 438 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
tajctaeudkawmh ususee ajymjyEdkifavonf/ *syefawG uwdrwnfykHudkvnf; ajymjy
onf/
udkxGef;&Sdefonf olwkdU armfzdkqmrSm ppftwwfoif&ykH? ppfaMunmawmh befaumufodkU
vmcJUMuykH? ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf pwifzJGUMuykH? ppfaMumif;okH;aMumif;cJGNyD; rJaqmuf?
jrpfomESifh 0dwdk&d,wkdUrS jrefrmjynfxJ 0ifcJUMuykH? xm;0,frSm olUppfwyf wkd;csJUykH? xm;0,f
rS armfawmfuwÅLBuD;rsm;jzifh rkwÅryifv,fudkjzwfNyD; a';'&J 0ifodrf;ykH? usKdufvwf?
bkduav;wkdU bufrSaeNyD; [oFmwxd a&mufvmcJUykHwkdUudk ajymjyavonf/
]]*syefawGeJU qufqH&wm? b,fhES,faeovJ}}
]]olwkdUvnf; e,fcsJUorm;yJ[m? qufqHa&; b,faumif;w,fvkdU [kwfyghrvJ udk,fhvl}}
uRefawmhf&ifxJrSm 'dwfceJjzpfoGm;onf/ a&SUtzkdU tqdk;awGESifh BuKH&OD;rSmyguvm;[k
awG;rdvdkufavonf/
xdkcPü tom;jzLjzL &SyftusÐtjzLESifh vkHcsnfeD0wfxm;aom vlESpfa,muf 0ifvm
avonf/
udkxGef;&Sdefu-
]][dku0ifvmwJU vlawG[m *syefawGAs/ uRefawmhfwyfu tBuHay;t&m&SdESpfa,mufyJ?
pum;ajym&if Munfhajym? Armpum; rwwfayr,fh tuif;yg;w,f}}
xdkpum;rsm;udk uwdkufu&dkufajymNyD; udkxGef;&Sdefonf xdkolwkdUtm; *syefpum;jzifh
tmvmyov’my ajymaeavonf/
xdkaeU aeUv,fwGif [dkufpul;ausmif;ü ppfom;pkaqmif;a&; w&m;yJGwpfck usif;y
avonf/ Adkvf&efEdkifu-
]]e,fcsJUorm;awGudk Armajrjyifu armif;ESifxkwf&r,f? tck ppfwdkufaewm Armh
vGwfvyfa&;twGuf wdkufaewm? b,folUtwGufrS wkdufwmr[kwfbl;? rSwfxm;yg}}
ponfjzifh a[majymav&m vufckyfoHwajzmif;ajzmif;ESifh aeavonf/
- 439 -
odef;azNrifh
wkdUArmocifrsm;? awmolawmifom; v,form;rsm;ESifh ausmif;om;trsm;tjym; bDtdkifat
xJodkU 0ifMuavonf/ aumvdyfwkef;u uRefawmfwkdUESifhodaom bDat t*Fvdyfpm
*kPfxl;jzifh atmifxm;onfh [oFwmom; twmac: udkbodef;onf bDtdkfifatxJ 0ifoGm;
avonf/ /
- 440 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
72
*syefedyGef; bd&krm tkHemusd
]]tckppfwdkufaewm ArmhvGwfvyfa&;twGuf wdkufaewm? b,folUtwGufrS wkdufwm
r[kwfbl;? rSwfyg}} [laom Adkvf&efEdkif\ pum;udk BudKufESpfoufol rsm;ayonf/
xdktxJwGif uRefawmfwpfa,mufvnf; tygt0if jzpfay\/ xkdpum;onf Adkvf&efEdkif
tp&Sdaom *syefjyef&Jabmfrsm; OD;pD;onfh ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf (bDtdkifat) wpfckvkH;
tm; pdwf"mwfwuf<uaponfh pum; jzpf\/ jynfolvlxk trsm;tjym;tm;vnf; xdk
,kHMunfcsufjzifh ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmftm; axmufcHatmif vIHUaqmfay;Edkifonfh
pum; jzpfavonf/ *syefwkdUonf uRefawmfwkdUtay:wGif xm;cJUaom uwdrsm;udk zsufp
jyKavNyD/ armfvNrdKifa&mufvQif ArmhvGwfvyfa&;aMunmrnf[k qkdcJUaomfvnf; &efukefodkU
yif a&mufcJUNyD/ bmoHrQ rMum;cJU&ao;/ Armjynfudk t*FvdyfvufxJrS ArmwkdUuom
wkduf,lapygrnf/ *syefppfwyfrsm; jrefrmjynfwGif;odkU r0ifygapeJU[k qdkcJaomfvnf;
*syefppfwyfrsm;onf ArmjynfxJodkU 0if&kHrQru Armvlxkudk trsKdrsKd; nSOf;yef;ESdyfpuf
aeavNyD/ xdktcsufrsm;aMumifh pdwfysufp&maumif;aomfvnf; uRefawmfwdkU pdwfrysufMu
ay/ taMumif;rlum; b,folUtwGufrQ wdkufaejcif;r[kwfbJ ArmhtwGuf wkdufaeMuonf
[k ,kHMunfaeMuaomaMumifh jzpfay\/ bmyJjzpfjzpf wpfenf;enf;jzifh uRefawmfwkdU
vGwfvyfa&;&rnf[k ,kHMunfaeMuayonf/ ,ckrS jynfvnfokH;oyfum ajymMurnf
qkdvQif xkd,kHMunfcsufonf &dk;tol\ ,kHMunfcsufjzpfonf[k ajymolu ajymayvdrfhrnf/
zufqpf*syefESifh yl;aygif;jcif;rSm rnfonfhenf;ESifhrQ ArmhvGwfvyfa&; ray:xGufEdkif[k
EdkifiHa&;u0dwpfqltaejzifh ajymolu ajymayvdrfhrnf/ okdUaomf xdktcsdefu Armh
vGwfvyfa&; wyfrawmfom;rsm;Mum;wGif vnf;aumif;? vli,fausmif;om;ESifh wdkUArm
ocifrsm;Mum;wGif vnf;aumif; xkdk,kHMunfcsufrSm tpdkiftcJESifh cdkifNrJpGm &SdcJUavonf/
Adkvf&efEdkif tkyfcsKyfaom bDtdkifatonf c&dkifNrdKUe,f tkyfcsKyfa&;tzJGUudkvnf; zJGUpnf;ay;
\/ xdktzJGUrsm;udk c&dkifrS vnf;aumif;? NrdKUe,frS vnf;aumif; zJGUvdkufNyD qdkaomtcg
rsm;pGmaom aus;&Gmrsm;wGifvnf; tkyfcsKyfa&;tzJGUrsm; ay:aygufvmcJUavonf/ NrdKUrdNrdKUz
vlBuD;rsm;? a'oynm&Sdrsm;ESifh EdkifiHa&;ygwD tzJGUtpnf;toD;oD;rS yg0ifaom tkyfcsKyfa&;
tzJGUrsm; jzpfav&m tvGefus,fjyefUNyD; MoZm&SdaomtzGJUrsm; jzpfaeayonf/ xdktzJGUrsm;\
tultnDjzifh bDtdkifatonf vlxk\ toufpnf;pdrftdk;tdrfudk aumif;pGm umuG,f
- 441 -
odef;azNrifh
apmifha&SmufcJU\/ olckd;"m;jyudk Edkifeif;pGm okwfoifcJU\/ ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf\
tcsKdU tpdwftydkif;rsm;ESifh tkyfcsKyfa&;tzJGUtpnf;wcsKdUonf cspfwD;xHrS ypönf;odrf;jcif;?
ArmolaX;xHrS aiGtajrmuftjrm; tvSLcHjcif;? t&m&Sda[mif;rsm;xHrS armfawmfum;
odrf;jcif; paomudpörsm;ESifh tcsKdUwyfom;rsm; rrSefruef jyKrljcif;rsm; &Sdaumif;&SdcJUayrnf/
okdUaomf xdkuJUodkUaom ppfBuD;jzpfaecsdef rif;ajymif;rif;vJGjzpfaecsdefwGif vlxk\ touf
pnf;pdrfudk þrQumuG,fEdkifNyD; tajctaez&dkz&Jrjzpfatmif xdef;odrf;Edkifjcif;rSm csD;usL;
p&m aumif;ayonf/
pyful;rwful;umvrSm vlawGonf wxdwfxdwfwvefUvefU jzpfaeMu\/ xdwfwdkif;
vefUwdkif; tqifjcifrJUNyD; csJUum;ajymMu\/ csJUum;,kHMu\/ wpftdrfrSm vifr,m;
&efjzpfonfudkyif "m;jyawG NrdKUxJ0ifvmNyD[kqdkum aps;qdkifawG 0kef;ceJ'dkif;ceJ ydwfukefMu
\/ ajy;olajy;? vTm;olvTm; jzpfwwfMu\/ ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfESifh tkyfcsKyfa&;
tzJGUwkdUonf xdkodkUaom rwnfrNidrfonfh tajctaeudk aeom;wusjzpfatmif zefwD;
ay;\/
[oFm tkyfcsKyfa&;tzJGUwGif [oFmwOD;jr? wkdUArmOD;odef;? ocifApdef\tpfudk ocifjyefU?
udkomwif? udkom'if paomyk*¾dKvfrsm; yg0ifavonf/
[oFmwodkU bDtdkifatra&mufcif &efukefwuúodkvfrS ausmif;om;acgif;aqmif
udkodef;atmifonf bDtdkifatudk BudKqdk&ef a&mufvmcJUavonf/ xdkUaMumifh [oFmw
NrdKUrSm ausmif;om;vli,fESifh wkdUArmrsm;Mum;ü bDtdkifat\taMumif;udk BudKwif
odaeESifholawG awmfawmfrsm;rsm; &Sdavonf/
AdkvfbMuifqdkol acgif;aqmifonfh bDtdkifatwyfOD;onf nOfheufoef;acgifBuD;rSm
[oFmwodkU a&mufvmonf/ xdkUaMumifh udkodef;atmifonfvnf;aumif;? tjcm;
vlawGonf vnf;aumif; bDtdkifatudk yef;oajyESifh tcrf;tem;ESifh qD;rBudKEdkifawmhacs/
xkdUaemuf Adkvf&efEdkifESifh bDtdkifatwyf&if; a&mufcJUavonf/
bDtdkifatonf udkbodef;tm; ppfwm0efcHtjzpfjzifh cefUxm;vdkufavonf/ uRefawmf
[oFmwokdU a&mufoGm;csdefwGif udkbodef;ESifh udkoefUwifwkdUonf ausmif;om; oHrPdrsm;
udk jyefvnfpkaqmif;NyD; ppfwyfzGJUaeavNyD/ udkatmifrif;? udkzdk;om paom ausmif;om;rsm;
0ifMuavonf/
- 442 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmf [oFmwokdU a&mufaecsdefrSm ygyDqdkolonf ckd;rIjzifh tjypfay;cHcJU&avonf/
ygyDonf rMumao;rDu NrdKUolBuD;bk&m;wGif XmyemazmufcJU\/ ,ck 'dpBwdwfaumifpD&kH;rS
ypönf;rsm;udk cdk;,ljyefavonf/ bDtdkifatonf trIudk ppfaq;NyD; pHerlemjytaejzifh
ygyDtm; owfypfvdkufavonf/
uRefawmfonf Adkvf&efEdkif? udkodef;atmif? udkbodef;ESifh tjcm; rdwfaqG&if;rsm;ESifh
jynfvnf awGUqkH&jcif;aMumifh tvGef 0rf;omtm;& jzpfavonf/ tjcm;rdwfaqGrsm;?
vkyfazmfudkifzufrsm;ESifh &Jabmfrsm;taMumif;udk olwkdUxHrS ar;jref; ajymqdk&onfrSmvnf;
waysmfwyg;BuD; jzpfavonf/ ocifatmifqef;u AdkvfawZ? ocifvSazu Adkvfvusmf?
udkvSarmifu AdkvfaZ,s? udkatmifoef;u AdkvfpMum? b,folujzifh b,fAdkvfjzpfaeNyDwJU/
b,fol b,fppfaMumif;rSm wdkufaeNyD/ Adkvfrif;acgif? Adkvf&efatmifwkdU &cdkifjynfodkU
csDwufaeNyD/ b,foljzifh b,frSm tkyfcsKyfa&;rSL; vkyfaeNyD/
[oFmwaiGwdkufrSm t*Fvdyfrsm; zsufqD;roGm;Edkifojzifh aiGESpfodef;ausmfESifh bdef;paom
tjcm;ypönf;rsm; usef&pfcJUavonf/ 4if;wdkUudk [oFmwtkyfcsKyfa&;tzJGUu odrf;NyD;
Adkvf&efEdkifwkdUwyftm; wpfodef;ay;vdkufavonf/ Adkfvf&efEdkifwkdUwyfonf usKdufvwf?
zsmykHbufrS aiGwkdufrsm;rSvnf; aiGrsm; &ao;onf[k qkdavonf/ xdkaiGrsm;udk
tkyfcsKyfa&;tzGJUodkU tcsKdUt0uf ay;cJUNyD; usefwmudk ppfp&dwftjzpfjzifh ,lcJUavonf/
Adkvf&efEdkifonf ppfcsDwuf&mü vSnf;c? avSc? um;c ponfrsm;udk ray;rae& pnf;urf;
owfrSwfxm;avonf/ xdktcsufaMumifhyif olcsDwufav&mrSm owif;arT;aeay\/
uRefawmfESifhawGUNyD; aemufwpf&ufrSmyif Adkvf&efEdkifonf a&SUqufcsDwuf&avonf/ *syef
wyf&if;wpfckvnf; bDtdkifatESifhtwl csDwufoGm;avonf/ [oFmwBuHcif; rD;&xm;vrf;
wGif NrdKUwGif;blwmtxd rD;&xm;oGm;Edkifao;ojzifh rD;&xm;jzifh csDwufoGm;Muavonf/
Adkvf&efEdkifonf uRefawmfhtm; olESifhvdkufyg&ef ac:ao;\/ ppfwyfxJ0ifNyD; wdkufvdku
wdkufEdkifonf/ odkUr[kwf a&muf&mt&yfrSm &du©mpkaqmif;a&;? ppfom;pkaqmif;a&;?
tkyfcsKyfa&;tzGJU zGJUpnf;a&;ESifh tjcm; EdkifiHa&;vkyfief;rsm; vkyf&mrSm Adkvf&efEdkiftm;
ulnD&ef jzpfavonf/ uRefawmf tvGefyif vdkufcsifygonf/ odkUaomf rEÅav;rS ,ck
avmuf tcuftcJrsm;udk ausmfeif;NyD;vmjcif;rSm &efukefXmecsKyfodkU oGm;&ef jzpfavonf/
txufjrefrmjynfrSm jzpfysufaeaom tajctaeudk tpD&ifcH&rnf/ wpfwdkif;jynfvkH; tajc
tae? urÇmt&yf&yf tajctaersm;udk NcKHNyD; em;vnf&efESifh a&SUtzdkU nTefMum;csufrsm;udk
,l&efrSm &efukefXmecsKyfodkU oGm;rSom jzpfEdkifayvdrfhrnf/
- 443 -
odef;azNrifh
xdkUaMumifh Adkvf&efEdkifu uRefawmfhtm; &efukefodkU tjrefqkH;ESifh acsmacsmarmarm
a&mufatmifom ulnDapvdkaMumif; ajym&avawmhonf/ rD;&xm;jzifh &efukefodkUroGm;Edkif/
crkefqdyfwHwm;BuD;rSm usKd;aeonf/ vufyHwef;&efukef rD;&xm;vrf;wpfavQmufrSm
wdkufyGJrsm;vnf; r&Sif;ao;/ t*FvdyfwkdUonf av,mOfysHtenf;i,fvTwfNyD; wwfEdkif
oavmuf AkH;BuJae\/ [oFmwrSm uRefawmf&Sdaewkef;rSmyif av,mOfysHwpfpif; vmNyD;
AkH;BuJoGm;ao;\/ {&m0wDwGif oabFmr&Sdawmhacs/ armfawmfbkwfyif r&Edkifawmhay/
t*FvdyfppfwyfwkdUonf tcsKdUudk tnmodkUac:oGm;NyD; tcsKdUudk zsufqD;ypfcJUavonf/
jrpfaMumif;rSoGm;vdkvQif avSpD;&kHom &Sdavonf/
tcsdefrSm {&m0wDwGif a&jymaygufcsdef? a&Munfwufcsdef jzpf\/ xGef;aeaom aomifBuD;
rsm;um; onftwdkif;yif &SdMuao;vsuf aea&mifwGif wzdwfzdwfawmufum rsufpd
usdef;p&m jzpfavonf/ jrpfaMumif;rSqdkvQif &ufaygif;rsm;pGm ysif;p&maumif;atmif
avSpD;&rnf/
vSnf;wpfwef? um;wpfwef? ukef;aMumif;vrf;&Sd\/ &efukefodkU cyfjrefjrefa&mufEdkifonf/
b,fbufuoGm;oGm; vG,frnfum; r[kwfacs/
Adkvf&efEdkifonf uRefawmfhtm; t*Fvdyftpdk;&xkwfcJUaom aiGpuúLjzifh 500d? *syefppfwyfrS
xkwfaom aiGpuúLjzifh 200d ay;vdkufavonf/ jrefrm-*syef ESpfbmomjzifh uRefawmfonf
bDtdkifat AdkvfcsKyfatmifqef;\ txl;XmewGif trIwm0ef xrf;aqmifae&oljzpfaMumif;
vufrSwfpmwpfapmif a&;ay;vdkufavonf/ ]]rDeifrDbGefwdkif;}} qkdaom tcsufjypum;
uav;udkvnf; oifay;vdkufay\/
[oFmwNrdKUrS Adkvf&efEdkif xGufcGmoGm;aomtcg AdkvfbBuD;qdkoltm; csefxm;cJUavonf/
AdkvfbBuD;rSm NrdwfrSpNyD; Adkvf&efEdkifESifh vdkufygvmcJUol jzpfavonf/ ppftawGUtBuKH
tawmfrsm;NyD; wdkuf&nffcdkuf&nf jynfh0onf/ olonf pkaqmif;NyD; ppfom;opfrsm;tm;
ppftwwf oifMum;avhusifhay;&\/ AdkvfbBuD;onf *syefppfwyf? *syefe,fcsJUorm;
wkdUESifh tawGUtBuKHrSmvnf; tawmfrsm;cJUavNyD/ xdkUaMumifh *syeftaMumif; aumif;pGm
od\/
]]wkdU[m b,faumiftwGufrS wdkufwmr[kwfbl;? ArmhvGwfvyfa&;twGuf wdkufw,f
rSwfyg}} [laom ,kHMunfcsufudk ppfom;opfrsm;tm; ememoGif;ay;\/ xdkrQruao;
- 444 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]*syefawG[m aumif;wJUaumifawG r[kwfbl;/ wpfaeU olwkdUudkvnf; aqmfvTwf&rSmyJ}}
[laom pum;rsKd;rsm;udkvnf; ajymqdkaeavNyD/
uRefawmfonf [oFmwrS om&a0g? om&a0grS pHa&G;zdk;acgif? xdkUaemuf okH;q,f?
okH;q,frS &efukefodkUoGm;&rnf jzpfavonf/
om&a0godkU avSjzifh/
om&a0grS pHa&G;zdk;acgifjzwfvsuf okH;q,fodkU vSnf;jzifh/
okH;q,frS &efukefodkU bwfpfum;jzihf/
okH;rsKd;okH;wef oGm;&ayvdrfhrnf/
AdkvfbBuD;u uRefawmfESifh tazmftjzpfjzifhvdkuf&ef armifb0if;ESifh armifazMunfqdkaom
vli,fESpfa,mufudk xnfhvdkufavonf/ olwkdUonf oGm;&if;vm&if; ta&mif;t0,frsm;
vnf; vkyfMurnfjzpf\/
[oFmwrSaeMunfhaomf om&a0gudk jrifae&\/ okdUaomf awmfawmfESifh ra&mufEdkif/ avS
avSmf&olrSmvnf; roufomvSacs/ aerxGufrD c&D;xGufcJUMujcif;jzpfí awmfayao;\/
b0if;ESifh azMunfwkdUonf [oFmwodkU t*FvdyfppfwyfrS apvTwfvkdufonfh zsufqD;a&;
wyfpdwfwpfck oabFmjzifh0ifvmykH? bDtdkifatESifhawGUNyD; wkdufyJGjzpfykH? w&m;a[mrnf
vkyfaeaom Adkvf&efEdkif wdkufyGJqDodkUajy;vm&ykH ponfrsm;udk ajymaeMuavonf/ aemuf
*syefwyfpkwpfpk a&mufvmykHudk ajymMuavonf/
b0if;-
]]*syefawG[m txufwef;pm;vlrsKd;awGvdkU xifcJUwm[m rSm;wmyJuG/ wkdUqDa&mufvmwJU
*syefawG[m xrif;udk bmeJUxnfhpm;w,f atmufarhvJ? a<ua&okwf aemufaz;tdk;eJU
xnfhpm;w,f odvm;? aemufaz;tdk;rSef; od&ufeJU pm;wmvm;? rodvdkUvm;awmh rajym
wwfbl;}}
- 445 -
odef;azNrifh
azMunf-
]]rodvdkUqdkvnf; a&SmfwmyJ? od&ufeJU pm;w,fqdkvnf; a&SmfwmyJuG/ xrif;udkvnf;
aumif;aumif;rGefrGef csufrpm;wwfygbl;uGm/ xrif;tdk;xJ tmvl;a&m? oMum;a&m?
i&kwfoD;a&m? c&rf;oD;a&m tukefa&musKdwmygyJ/ wu,fh vl&dkif;awGygyJuGm}}
avSorm;u 0ifaxmufcHvdkuf\/
]]&dkif;wmuawmh bmajymaumif;rSmvJ? udk,fwkH;vkH;aewm MunfhygOD;}}
xdkcPü vuf0Jbufurf; cyfvSrf;vSrf;rS aoewfoHokH;csuf qifhumqifhum Mum;&ojzifh
bmrQrajymMubJ em;pGifhaeMuavonf/ "m;jywdkufaeoavm/ ppfwkdufaeoavm pdk;&drfpGm
jzifh tuJcwfaeMu&m 10rdepfavmufMumawmhvnf; aemufxyf bmoHrQrvmojzifh pdwf
at;oGm;Mujyefavonf/
b0if;? azMunfESifh avSorm;wdkUonf *syefppfwyfu xkwfay;aeaom aiGpuúLrsm;
taMumif;udk ajymaeMujyefavonf/ t*Fvdyftpdk;&xkwfaomaiGESifh wefzdk;nDrQjcif; &SmMu
\/
avSorm;rSm ausmcsrS "m;jyrSef;odNyD;-
]][m 'gjzifh raeUu uRefawmfhavSudk iSm;NyD; olwkdUay;wJUydkufqH[m wpfrwfavmufom
&Sdwmaygh? [if acG;rom;awG}}
olonf oufjyif;BuD;csvdkuf\/ rsufESmwGif pdwfqkd;jcif;ESifh pdwfysufjcif;wdkUonf
wpfvSnfhpD ay:aeavonf/
olUvdkyif cHvdkuf&olawG renf;awmhacs/ *syefppfwyftm; a&xrf;ay;&aom olawG?
xif;acGay;&olawG? vSnf;ydkU&olawG/
olwkdUomru aps;onfawGvnf; epfemMu\/
b0if;-
- 446 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]rodvdkUomayghAsm? od&if b,fcH&rSmvJ}}
azMunf-
]]ydkufqH wpfjym;rSray;bJ aoewfjyNyD; cdkif;wmeJUpmawmh awmfao;wmayghuGm}}
olwkdUonf xdkokdUajymNyD;aemuf awG;awmai;armaeMuavonf/
uRefawmfwkdUonf om&a0godkU a&mufaomtcg vSnf;iSm;Mu\/ okdUaomf tcsKdUu rvdkuf
&J/ tcsKdUurl aeUcif;aeylaernfqdkNyD; jiif;aeMu\/ aemufqkH;wGif naeapmif;rS xGufrnf
qdkvQif vdkufydkUrnfhvSnf;wpfpD;udk awGUMuavonf/ vrf;rSm wpf&Gm&GmwGif ntdyfMu&rnf
jzpfavonf/
om&a0grSm eHeufpmxrif; 0,fpm;Muavonf/ qdkif&Sifonf *syefaiGpuúLxuf t*Fvdyf
aiGpuúLudkom vdkcsif[efwlojzifh uRefawmfu t*FvdyfaiGpuúLudk xkwfay;vdkuf&m tvGef
yif 0rf;omoGm;avonf/
om&a0grS pHa&G;-zdk;acgifjzwfí vSnf;jzifhoGm;&aomvrf;rSm pdrfhBuD;udk jzwf&avonf/
rkd;wGif;rSm a&0yfNyD; aEGrSm pdrfhaeaom us,fjyefUvSonfh ajr&dkif;uGufBuD; jzpfavonf/
tjcm;jrufrsm;tjyif qifidkjrufESifh udkif;awmrsm; zkH;vTrf;aeayonf/ opfyifBuD;rsm; &Sm;
ojzifh t&dyfyif r&Sdoavmuf jzpfaeonf/
vSnf;udk wtdtdarmif;vmMu\/ vrf;rSm csKdifh0Srf;ESifh ausmufwkH;ausmufcJ r&Sdojzifh
raqmifhvSacs/
vSnf;orm;onf topfa&mufvmaom *syefESifhywfoufí tMum;tjrifrsm;onfhtjyif
tmoGufvQmoGufxJuvnf; jzpfojzifh olUxHrS *syefppfom;awGtaMumif; tawmfyif
Mum;od&avonf/
b0if;u azMunftm;-
]]igwkdUuom *syefvkdUac:Muwm? olwkdUudk eDyGefvdkUac:&owJUuG/ wkdUudkvnf; olwkdUu
bd&krmvdkU ac:w,fwJU}} [k udpöwpfckESifhywfoufNyD; ajymvdkufaomtcg vSnf;orm;u-
- 447 -
odef;azNrifh
]]atmifrm *syefvdkUac:&if yg;awmif&dkufowJUAs/ eDyGefac:&ifawmh enf;enf;tzufvkyfNyD;
ac:ac:ajymajym vkyfowJU? 'gayrJU rwfpwmac:&if olwkdUtBudKufqkH;yJwJUAsm;}}
azMunf-
]]rwfpwmwJU [kwfvm;}}
b0if;-
]]'g *syefpum;vm; rwfpwm}}
vSnf;orm;uvnf; jyefrajzEdkifbJ wpfpkHwpf&m awG;awmaepOf uRefawmfu-
]]rwfpwmqdkwm t*Fvdyfpum;yJ? t"dyÜm,fuawmh q&m? okdUr[kwf ocifvdkU&w,f/ tif;
olwkdUuvnf; ajy;oGm;wJU t*FvdyfawGvdkyJ ociftac:cHcsifwm xifyg&JU}}
vSnf;orm;\ rsufESmonf em;vnfrIjzifh 0if;vufoGm;onf/
]]tm; [kwfNyD? 'ghaMumifh olwkdU'Dvdkac:wm odyfBudKufwmudk;/ olwkdUudk,fudk usKyfwkdU&JU
t&SifociftjzpfeJU c,apcsifwmudk;As? vufpowfawmh Munfhprf;}}
olonf okdUuvdkajymNyD; vuf0JbufuEGm;udk wHzsmESifh cyfemem &dkufvdkufavonf/
vSnf;rSm jrefoGm;ojzifh uRefawmfwkdUudk,frsm;onf aemufodkU ,drf;oGm;Mu\/
twefMumaomtcg vSnf;orm;onf &Gmwpf&GmodkU *syefawGa&mufaomtcg ypönf;rsm;
&SmNyD;,lykHudk ajymjyaejyefavonf/ *syefwkdUonf Muuf? 0uf? O paom pm;p&mawGudk
,l&kHru a&TaiGvuf0wfvufpm;udkyg ,lMuavonf/ tcsKdUrSm rdef;r0wf ydk;xbDudkyg
,lonf/
]]&Smwmuvnf; odyfaphpyfaocsmwJU taumifawGAs/ tdrfxJrSm&Sm&kHwifrubl;? aumuf&dk;
ykHxJudkawmif cuf&if;eJU xdk;&Smao;w,f/ tdrfxJrSmvnf; 0ifNyD; xdk;qG&SmwmyJ}}
b0if;-
- 448 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]vufeufrsm; zGufxm;ovm;vdkU &Smwmavvm;Asm}}
]]b,f[kwfvdrfhrSmvJ? vufeuf&Smwmomqdk&if wjcm;ypönf;awGU&if xm;cJU&r,f r[kwf
vm;? ckawmh rxm;cJUbl;? uav;em;qGJawmif rcsefbl; ,lw,f}}
xkdUaemuf *syefppfom;rsm; rdkufom; rodom; qdk;&Gm;ykHudk ajymMujyefavonf/
vSnf;orm;u-
]]Munfhprf;ygOD;? tkef;oD;pm;csifwmeJU tkef;yifudk vSJowJU}}
uRefawmfwkdUonf rsufESmudkrJU&GJUNyD; rvdkwrm &,fvkdufMuav\/
nae ae0if&Dwa&mtcsdef usvmaomfvnf; uRefawmfwkdUvSnf;onf c&D;qkH;cef;odkU
ra&mufMuao;acs/ tcgumv aumif;ygrl nOfheufoef;acgifjzpfOD;awmh vSnf;armif;Edkif
Mu\/ tcgumvraumif;ojzifh rarSmifcif yxrqkH; a&mufaom&GmwGif 0ifí ntdyf&ef
qkH;jzwfvdkufMuavonf/
wpfntdyfNyD;aemuf aemufwpfaeU eHeuft&kPfwufwGif c&D;xGufMujyefavonf/
eHeufydkif; vSnf;jzifh c&D;oGm;&onfrSm c&D;wGifvSí EGm;udk wHzsmwkdU&onfyif r&Sd?
cyfoGufoGuf oGm;avonf/ obm0uvnf; om,mvSonf/
okdUaomf c&D;rSm tawmfusefao;ojzifh okH;q,fodkU eHeufq,fem&DausmfrS a&mufavonf/
okH;q,frS &efukefodkU armfawmfum;jzifh vkduf&rnfjzpf&m armfawmfum;&Sdr&Sd pkHprf;Munfh&m
aemufwpfaeUrS &Sdrnf[k od&avonf/ xrif;qdkifwpfqdkifrSm 0,fjcrf;pm;aomufMu
NyD;aemuf vSnf;orm;\ tBuHay;csuft& bkef;BuD;ausmif;wpfausmif;wGif 0ifwnf;ckd&ef
qkH;jzwfMuavonf/ xdkausmif;wGif vSnf;orm;ESifh trsKd;awmfaom OD;yOöif;wpfyg; &Sdav
onf/
pnfum;aom ausmif;wdkufBuD;jzpf\/ ausmif;aqmiftrsm;tjym;&Sd&m tcsKdUrSm tkwfwkduf
ausmif;rsm; jzpfayonf/ aumif;aumif;rGefrGef? oyfoyf&yf&yf? vkHvkHNcKHNcKH aqmufxm;aom
Z&yfrsm;? tkwfpDxm;aom a&wGif;rsm;? a&avSmifuefrsm;ESifh opfyifyef;yifrsm; &Sdavonf/
- 449 -
odef;azNrifh
vSnf;orm;onf uRefawmfwkdUtm; tkwfwdkufausmif;wpfausmif;ay:odkU ac:oGm;av\/
pkHprf;vkdufaomtcg olUtrsKd; OD;yOöif;rSm vlxGufNyD; ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf
(bDtdkifat) xJodkU vkdufygoGm;aMumif; od&avonf/ uRefawmfwkdUu 0wfcsNyD; jyefrnf
vkyfaomtcg xdkausmif;rS ausmif;xdkifESifhwlaom OD;yOöif;u-
]]'umwdkUu bmudpö&SdvdkUwkH;}}
vSnf;orm;-
]]wynfhawmfu om&a0guyg bk&m;? OD;yOöif; OD;om*&ESifh nDtpfudkawmfygw,f/
a[m'Du {nfhonfawG &efukefoGm;rSmrkdU wynfhawmfu vSnf;vdkufydkUw,f/ &efukef
xGufr,fh um;u eufjzefrS &SdawmhrSmrkdU olwkdU wpfnwnf;&atmif vmydkUwmyg bk&m;}}
OD;yOöif;-
]]aMomf [kwfvm;? OD;om*&r&Sdayr,fh wnf;Edkifygw,f 'umwkdU&m}}
uRefawmfwkdUu wpfa,mufudkwpfa,muf MunfhNyD; NyKH;pdpdvkyfaeMupOf OD;yOöif;u quf
jyefonf/
]]'umwkdUu ukefonfawGvm;}}
uRefawmf-
]]r[kwfygbl;bk&m;? EdkifiHa&;udpöeJU &efukefoGm;&rSmyg bk&m;}}
]][kwfvm; wnf;ygAsm? 'DrSmyJwnf;yg? wjcm;oGm;raeygeJUawmh/ &efukefrSm tkyfcsKyfa&;
tzGJUawG zGJUaeNyDvdkU owif;Mum;&w,f? ocifxGef;tkyfu ArmEdkifiH tkyfcsKyfa&;tzGJU
acgif;aqmifvkdU aMunmvkdufw,fqdkyguvm;}}
uRefawmfonf ta&;BuD;orQ tppt&m&m odNyD;jzpfaeaom [efrsKd;udk aqmifvsuf-
- 450 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][kwfaumif;[kwfygvdrfhr,fbk&m;? [oFmwrSmvnf; tkyfcsKyfa&;tzGJU zJGUxm;NyD;NyD bk&m;?
okdUayr,fh 'gawGu ,m,DoabmawGyJ? a&SUtzdkU b,fvdk pcef;oGm;MurSmvJqdkwm
&efukefrSm aqG;aEG;Mu&OD;rSmyJbk&m;}}
onfvkdajymvkdufaomtcg OD;yOöif;onf uRefawmfhtm; av;pm;aomrsufvkH;rsm;jzifh
MunfhNyD; oabmusaomtNyKH;udk jyaeavonf/
]]ocifxGef;tkyfu ArmEdkifiH tkyfcsKyfa&;acgif;aqmiftjzpfjzifh aMunmr,f qdkwmuawmh
'DdvdkeJU wlygw,fbk&m;/ olvnf; *syefudk vdkufoGm;ao;w,f? ocifatmifqef;eJU
twlwlyJ}}
OD;yOöif;-
]]aMomf [kwfvm;? tm*vlyguvm;/ OD;yOöif;wkdUawmh ocifxGef;tkyfBuD;udk jrifzl;yg&JUAsm/
yef;qJGocifnDvmcH vkyfwkef;u usKyfwdkU okH;q,frSm 0ifNyD; w&m;a[moGm;ao;w,f/
vlu vlacsmBuD;}}
vSnf;orm;u 0wfcs&if;-
]]uJ wynfhawmfuawmh aecsKd&if jyefxGuf&r,fbk&m;? aps;vnf; 0,foGm;&OD;r,f}}
OD;yOöif;-
]]at; at; oGm;p&m&Sd&if oGm;a&mhav/ 'D'umawGtwGuf pdwfcsoGm;yg? OD;yOöif;udk,fwdkif
armfawmfum;&SmNyD; xnfhay;vdkufyghr,f? "mwfqD&&ifawmh oGm;MurSmygyJ}}
azMunf-
]]'DbufrSm "mwfqD&Sm;ovm; bk&mh;? wynfhawmfwkdU [oFmwrSmawmh aygao;w,f/
t*FvdyfawGu zsufqD;roGm;Edkifbl;}}
OD;yOöif;-
- 451 -
odef;azNrifh
]]tif; 'DbufrSmawmh rdpämaumifawGu o,fEdkiforQ o,foGm;w,f? ro,fEdkifwm oGefypf
oGm;w,f/ ckawmh 'if;wkdU oHvsif-a&eHacsmif;ydkufudk azmufNyD; a&eHtMurf;awG ,lMu
w,f/ NyD;awmh Armhenf;eJUcsufNyD; okH;aeMu&w,f}}
xkdpum;udk Mum;&aomtcg uRefawmfhrSm tvGeftm;&oGm;NyD; udk,fhArmawGudk csD;usL;aerd
avonf/
OD;yOöif;-
]]'umhemrnfu b,folwJUvJ}}
]]ocifwifxGef;ygwJU bk&m;}}
]][dkbufu oli,fawGuaum}}
]]armifb0if;eJU armifazMunfygwJUbk&m;}}
]]ppfowif;awGrsm; bmMum;ao;ovJ ocifwifxGef;&JU}}
]]wynfhawmfwkdU 'DxGufrvmcif Adkvf&efEdkifwkdUwyfrawmf jynfbufudk csDwufoGm;w,f
bk&m;}}
]]'DaeUyJ Mum;w,f 'um&UJ? a&TawmifrSm wdkufyJGawGjzpfaew,fwJU}}
uRefawmfu tppt&m&m odxm;NyD;aom avjzifhyif-
]]jzpf&rSmyJ ppfy&d,m,ft& csufydkifwJUae&mudk; bk&m;}}
vSnf;orm;rSm uRefawmfwkdUESifh cGJoGm;&awmhrnfjzpfojzifh uRefawmfwkdUonf ausmif;wdkuf
0if;jyifbufwGif cRwfxm;cJUaom vSnf;odkU ta&muf vdkufydkUMuavonf/
wnf;cdkrnfh bkef;BuD;ausmif;odkU jyefa&mufvmaomtcg atmufxyfwHcg;ayguf0wGif
rwfwwf&yfum uRefawmfhtm;Munfhaeaom ta':BuD;wpfa,mufudk awGU&avonf/ xdk
- 452 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ta':BuD;tm; jrifzl;ovkdvdk &SdaomaMumifh uRefawmfuvnf; pdkufMunfhaerdonf/
ta':BuD;uvnf; uRefawmfhrsufcGufwnfhwnfhudk pdkufMunfhae\/ wu,fyif jrifzl;\/
b,fwkH;uygvdrhf}}
rdef;rBuD;um; toufav;q,fausmf ig;q,fwGif;/ axmifaxmifarmif;armif; jzLjzLNzdK;NzdK;?
oyfoyf&yf&yf/
[kwfygonf/ 1300jynfhESpf ausmif;om;ta&;awmfykHtwGif;u or*¾toif;wdkufodkU þ
ta':BuD; vmNyD; uRefawmfhtm; olwkdUtdrfodkU ac:oGm;cJUonf/ xrif;auR;NyD; ausmif;om;
wdkufyJG &efykHaiGodkU tvSLaiG 95usyf ay;vdkufcJUonf r[kwfygvm;/
]][m ta':yguvm;}}
]]rif; ausmif;om;acgif;aqmif armif[dkoif; tif;-r[kwfvm;}}
uRefawmfhemrnfudk rrSwfrdaomfvnf; olronf vludk aumif;pGmrSwfrdaeonf/
]]armifwifxGef;ygcifAsm;}}
]]at; at; rSwfrdNyD? ckeifu rif;wkdUqif;oGm;uwnf;u vSrf;jrifvdkufawmh wlygw,fvkdU
xifvdkU apmifhMunfhaewmuJGU}}
olrum; &efukefNrdKUwGif emrnfausmf q&m0efrBuD; a'gufwmwifwifvS\ tpfr
wifwifi,f jzpfavonf/
]]ta':wkdU b,fwkH;u 'Dudka&mufaeMuwmvJ}}
]]&efukefAkH;BuJNyD;uwnf;u ajy;vmMuwmyJ}}
]]tukefvkH;vm;cifAsm? a'gufwma&mvm;}}
olwkdUrSm nDtpfrig;OD;ESifh tartdkBuD; jzpfavonf/
- 453 -
odef;azNrifh
]]a'gufwm 'Da&mufwmawmh rMumao;bl;uJGU? *syefawG &efukef0ifNyD;rS a&mufvmw,f uJ
0ifygOD;}}
b0if;ESifh azMunfwdkUonf uRefawmhfudkxm;cJUNyD; ausmif;ay:odkUwuf&ef vkyfaeMupOf
a':wifwifi,fac: xkdrdef;rBuD;u-
]]ac:yg? rif;rdwfaqGawGudk ac:yg}}
b0if;-
]]tay:rSm vkyfp&muav;awG &Sdao;vdkUygcifAsm}}
olwkdUonf ausmif;ay:odkU wufoGm;Muavonf/ a':wifwifi,fu uRefawmfhtm;
txJodkU ac:oGm;avonf/
tkwfwdkufausmif;atmufxyfrSm tay:xyfxufyif aumif;ao;onf[k xif&\/
ysOf;uwdk; vQmxdk;Murf;jyifrSm wzdwfzdwf awmufaeonf/ axmifhESpfaxmifhwGif csdyfaq;
t0ga&mif wzdwfzdwfawmufaeaom opfom;vdkufumrsm;jzifh tcef;zJGUxm;aom tcef;
2cef; &Sdonf/ jywif;aygufrsm;wGif a&mifpkH zefykwD;aphukH;rsm;jzifh vkyfxm;aom
vdkufumrsm; qGJxm;onf/ okdUaomf yufvufukvm;xdkif wpfvkH;rSwpfyg; bm tdrfaxmif
y&dabm*rQ r&Sdacs/ qdkzmawG? ukvm;xdkifawG? pm;yJGawGESifh cHUnm;vSaom olwkdU
&efukefwdkufESifhum; uGmjcm;vSay\/
0ifoGm;&if; a':wifwifi,fu txJodkU vSrf;ajymvdkuf\/
]][kwfw,f rrBuD;a&? ausmif;om;acgif;aqmif oli,fuav;yJ}}
ta&SUbufeH&H\ jywif;aygufrsm;teD;wGif om;a&teufzkH; pmtkyfudk,fpDESifh pmxdkifzwfae
Muaom olrsm;rSm a':wifwifi,f\ rrav;? rrvwf? rrBuD;wnf;[laom tukefvkH;?
wpfNyHKvkH;? vifr&ao;onfh rdef;rBuD;rsm; jzpf\/ olwkdUudk uRefawmfuawmh tysKdBuD;
eHygwf 3? 2ESifh 1[kom toD;oD;rSwfrd\/ wifwifi,frSm tysKdBuD;eHygwf 4 jzpfavonf/
olwkdUonf uRefawmfwdkUxHodkU xvmMuavonf/ a':wifwifi,fonf oifjzL;zsmrsm;
- 454 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
cif;NyD; uRefawmfhtm; xdkifap\/ NyD;rS olwdkU0dkif;xdkifMuav\/ xdkifykHrSm ydydjym;jym;
&SdvSonf/ 'l;wkyfvsuf? rsufESmrSmvnf; £ajEé&SdvS\/ Oykofonf £ajEé/
olwkdUtm;awGUonfrSm vGefcJUaomokH;ESpfausmfu jzpfavonf/ okdUaomf olwkdUtm;vkH;onf
okH;ESpfru ESpfaygif;rsm;pGm ydkBuD;oGm;onf[k xif&avonf/ olwkdUwGif pdefawG? jrawG?
vuf0wfvufpm;awG rygawmhacs/ yJGaeyJGxdkif pwdkifjzifh 0wfqifjcif;vnf; r&SdawmhNyD/
tpfrBuD;jzpfaom tysKdBuD; trSwf 1\ aoQmifxkH;rSm qHyifeuf[lí wpfacsmif;rQ rjrif&
awmh? qHyifuRwfaeaom tuGufrsm;rSm ydkvm\/ tysKdBuD; 2\ aoQmifxkH;rSmvnf;
aiGa&mifvTrf;ae\/ tysKdBuD; 3rSm qHyifteuftjzL qwlavmufjzpfaeayonf/
a':wifwifi,fac: tysKdBuD; 4rSmum; bD;qHywfyif rywfEdkifawmhacs/ aemufwGJxkH;rSm
wpfcsufwpfcsuf qHjzLuav;rsm; vufvufoGm;onfudk jrif&\/ tysKdBuD; 1ESifh2wkdU\
vufaumuf0wfwGifum; vGefcJUaom 3ESpfausmfwkef;uuJUodkUyif y,if;ykwD;rsm;udk awGU&
ao;\/ 3ESifh 4wkdU\ vufaumuf0wfwGifrl jrvufaumufESifh pdwfvufaumufrsm;
rjrif&awmhbJ qifpG,fykwD;uav;rsm;udkom awGUjrif&avawmhonf/
olwkdUonf ydyd&d&d 'l;wkyfxdkifNyD;aemuf tawmfMumrS pum;ajymMuawmhonf/
a':wifwifi,fu pvdkuf\/
]]tHUMop&maumif;w,faemf? ckvdk awGU&wm}}
tysKdBuD; 1-
]]uHw&m;qdkwm 'DvdkyJ? uHqkHpnf;&if awGUzkdUtaMumif; ay:&wmyJ}}
tysKdBuD; 2ESifh 3onf NydKifwlar;vdkufMuavonf/
]]armif&ifuaum b,fuvmvdkU 'Dudka&mufvmwmvJ}}
uRefawmfu rEÅav;upNyD; c&D;xGufcJUykH? [oFmwrS vmcJU&ykHESifh bkef;BuD;ausmif;odkU
a&muf&ykHwdkUudk wdkwdkESifhvdk&if; ajymjyaepOf olwkdUonf pum;azmufrajymbJ pdkuf
em;axmifaeMuavonf/ þwGifvnf; olwdkUonf t&ifuESifh rwlonfudk awGU&\/
- 455 -
odef;azNrifh
uRefawmfajymNyD;rS-
tysKdBuD; 1 u-
]]Munhfhprf;? b,favmufa&pufqkHovJ? 'Dausmif;rSm vmawGU&w,f/ 'Dausmif;u arar
bk&m; vSLxm;wJUausmif;? ysHawmfrloGm;wJU ausmif;xdkifq&mawmfu ararbk&m; yOöif;cH
xm;wm/ NyD; ckeu armif&ifajymwJU vlxGufNyD; ppfxJvdkufoGm;w,fqdkwJU OD;om*&udk
yOöif;cHxm;wm 'DuyJav}}
tysKdBuD; 4u NyKH;vsuf-
]]rrBuD;u yOöif;truJUG? ckawmh vlxGufoGm;vdkU cufaeaygh}}
tysKdBuD; 1-
]]bmcuf&rSmvJ? ckppfxJvkdufwmvnf; udk,fhwdkif;jynftwGuf vdkufwmyJ/ omoemawmf
tusKd;twGuf xrf;&GufwJUtcg xrf;&Gufw,f? tckawmh trsKd;om;tusKd;twGuf xrf;&Guf
wmaygh}}
tysKdBuD; 3 onf Nidrfai;NyD; em;raxmifcsifawmhaomaMumifh-
]]ckeu OD;om*&&JUaqGrsKd; vSnf;orm;qdkwm ararbk&m;&JU oD;pm;orm;rsm; jzpfaervm;
rqdkEdkifbl;}}
uRefawmfhpdwfxJrSm edygwfawmfZmwfaygif;oHawGudk Mum;a,mifvmavonf/
tysKdBuD; 2 onfvnf; pum;rajymbJae&onfudk onf;nnf;rcHEdkifawmhbJ-
]]oD;pm;orm; rjzpfEdkifbJ aeyghrvm;? 'Dbufwpf0dkufrSma&m om&a0gbufrSma&m [oFmw
bufa&m ararbk&m;wkdU ajrawGu trsm;BuD;&SdwmyJ/ armif&ifhudk vdkufydkUwJU [oFmwu
oli,fESpfa,mufawmif ararbk&m;&JU oD;pm;orm;uav;awG jzpfcsifjzpfr,f}}
uRefawmfonf xdkZmwfaygif;oHawGudk &yfpJapjcif;iSm-
- 456 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]bGm;bGm;aum aeaumif;&JUvm;}}
tysKdBuD; 4 ESifh 2wkdUu wpfNydKifwnf;-
]]aumif;ygw,f aumif;ygw,f}}
tysKdBuD; 3-
]]ckawmh aeUv,fpmpm;NyD;vkdU tdyfaew,f}}
aeUv,fpmpm;jcif;ESifh pum;pyfrdNyD;aemuf olwkdUonf &efukeftdrfrS yef;uefcGufa,muf
t*Fvdyfvkyfrsm;ESifh aiGZGef;cuf&if;rsm;udk ajrrSm jrKyfxm;cJU&aMumif;? tdrfaxmif
y&dabm*rsm;udk ro,f,lEdkifcJUaMumif;? xdkUaMumifh 'DrSmae&wm rnfrQ qif;&JaMumif;?
axmywfaumif;aumif; r&aMumif;? ararbk&m;twGuf pyspfoD;vnf; 0,fr&aMumif;?
0ifaiGvnf;r&SdawmhbJ ypönf;ypö,rsm;udk xkcJGpm;ae&í rnfrQNcKd;NcHae&aMumif;? &efukefNrdKU
ywfuvdef;&Sd olwkdUtdrf ysufpD;rnfudk rnfrQpdk;&drfaMumif;? vlrormwkdUonf tdrfaomhudk
&dkufcsKd;NyD; pE´&m;? AD&dk? paom tzdk;weftdrfaxmifypönf;rsm;udk ,lNyD; ypfpvufcwf
vkyfavh&Sdonf[k Mum;&aMumif;? bk&m;cef;xJu aiGzvm;wpfvkH;ESifh a<uyef;pdkuftdk;
wpfvkH;udk ajrjrKyfxm;onfhtxJwGif rxnhfvkdufrdaMumif; ponfjzifh trQifrjywf ajymqdk
aeMuavonf/ xdkxdkaom 'ku©rsm;ESifh þþaom Asmyg'rsm;aMumifh olwkdUwpfawGonf
&kyfo@mef tqif;MuefawG þrQ BuD;&ifhtdkrif;oGm;Mujcif; jzpfonf[k qifjcifrdavonf/
Mumawmh olwkdU\ nnf;nLoHawGudk rMum;csifawmhacs/ xdkUaMumifh pum;aMumif;
ajymif;vJoGm;ap&ef-
]]a'gufwmaum &Sd&JUvm;cifAsm}}
tysKdBuD; 4-
]]&Sdygw,f tcef;xJrSm pmzwfaew,f}}
tysKdBuD; 1-
]]wifwifi,fa&? wifwifvSudk ac:NyD; rdwfqufay;vdkufygOD;uG,f}}
- 457 -
odef;azNrifh
tysKdBuD; 4-
]][kwfuJU rrBuD;}}
a':wifwifi,fonf zswfvwfpGmxNyD; vuf0Jbufaxmifh&Sd tcef;qDokdU oGm;avonf/
ajymp&mpum;p aysmufaeMuojzifh tysKdBuD; 3onf vufrS qifpG,fykwD;udk jzKwfum
pdyfaeavonf/ tysKdBuD; 2um; vufaumuf0wfwGif ywfxm;aom y,if;ykwD;udk
pdkufMunfhaeonf/ tysKdBuD; 1rSm xdkif&mrSxNyD; om;a&eufzkH; pmtkyfrsm;qDodkU oGm;av
onf/
tcef;xJrS a':wifwifi,fonf xGufvm&m aemufrS a'gufwmwifwifvS ygvm
avonf/ uRefawmfonf a'gufwmwifwifvStm; ,ckrS yxrtBudrf jrifzl;&jcif;
jzpfavonf/ toufav;q,fwGif;odkU a&mufaevifhupm; ysKdrspfjcif;tjynfh&SdNyD; ppfajy;
b0 'ku©oku©awG awGUBuKHaevifhupm; usef;rmvef;qef;jcif;tjynfh aqmifaeay\/
t&yftarmif;rSm a':wifwifi,fESifhtwl axmifaxmifarmif;armif; jzpfavonf/ rsufESm
rSm a':wifwifi,fu rrav;[kac:aom tysKdBuD; trSwf 3ESifh cyfqifqifjzpf\/
&aumufajymif;jyefaxmifxm;aom ESmacgif;udk olwkdUtazxHrS tarGqufcH xm;Muav
onf/ qHyifudk wywfvQKdaemufwJG xkH;xm;NyD; ezl;jyifrSm qHEkuav;rsm; jzefUBuJcsxm;
avonf/ &SHom;tusÐwdkusyfyg;ESifh tjym&ifh ydk;wGefUvkHcsnf wpfywf&pfudk 0wfxm;
avonf/
a':wifwifi,f-
]]a[m'D oli,faygh? ausmif;om;acgif;aqmif armifwifxGef;qdkwm}}
uRefawmfu rwfwwf&yfNyD; BudK&if;-
]]aeaumif;yg&JUvm; a'gufwm}}
]]aus;Zl;wifygw,f? aeaumif;yg&JU}} (uRefawmfhxHrS tpfrrsm;buf vSnfhNyD;) ]]t&if
wpfacguf............................... a,musfm;rygvmaomtdrfwGif tpfrvkyfoltm;vkH;u
- 458 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
nDrti,fqkH;tm; armifuav;vdk qufqHMu&mrS uRefawmf[laom tokH;tpJGonf
tavhtxjzpfvmcJU[ef wlavonf/
a'gufwmwifwifvSu uRefawmfhbufodkU jyefvSnfhNyD;-
]]tJ'Dwkef;u udk,feJUrawGUvdkuf&wm 0rf;enf;ygw,f xkdifyg xdkifyg}}
uRefawmfu rlvae&mrSm jyefxdkifonf/ a'gufwmwifwifvSonf rrBuD; xdkifoGm;aom
ae&mrSm 0ifxdkifonf/ odkUaomf tpfrrsm;vdk ydyd&d&d 'l;wkyfírxdkif? aqmifhaMumifhom
xdkifvkdufavonf/
uRefawmfonf bmpum;ajym&ygrnfvJ[k pOf;pm;aepOf a'gufwmwifwifvSu-
]],lwkdUvnf; 'Dudk ajy;vmovm;}} [k ar;vkduf&m okH;q,fodkUa&mufNyD; rarQmfvifhbJ
olwkdUESifhawGU&ykHudk tusOf;&kH;NyD; ajymjy&jyefavonf/
a'gufwmonf uRefawmfajymorQudk pdkufem;axmifaeaomfvnf; uRefawmfh EdkifiHa&;
aqmif&GufrIrsm;wGif pdwf0ifpm;[efr&Sd/ olronf uRefawmfhtm; rpyf[yfaom ar;cGef;
jzifhom wkHUjyefvkdufavonf/
]],lu *&,f*sL,dwfvm;}}
]][kwfuJU? uRefawmf bDatatmifygao;w,f}}
]]bDt,fvf qufroifbl;vm;}}
]]roifjzpfygbl;cifAsm? rdwfaqGawGuawmh wdkufwGef;Muyg&JU}}
uRefawmfhpdwfxJrSm uG,fvGefol rjrifhOD;u uRefawmfhtm; bDt,fqufoif&ef twefwef
ajymcJUonfudk owd&oGm;avonf/ a'gufwmu-
]]qufoifzkdU aumif;w,faemf? ,l rSm;wmyJ}}
- 459 -
odef;azNrifh
uRefawmfu-
]]a'gufwm &efukefudk *syefawGa&mufNyD;rS 'DudkvmcJUw,fqdk}}
]][kwfw,f? tpuawmh b,folvmvm udk,fhtvkyf udk,hfwm0efudk qufvkyfr,fvdkUyJ/
udk,fwkdUuawmh t*FvdyftkyfcsKyfonfjzpfap? *syeftkyfcsKyfonfjzpfap? ArmtkyfcsKyfonf
jzpfap? vlem aq;uk&rSmyJ/ *syefu ypfcwfvkdU 'Pf&m&wJU t*Fvdyfudk ukozdkUvnf;
udk,fwkdUwm0ef? t*Fvdyfu ypfcwfvdkU 'Pf&m&wJU *syefudk ukozkdUvnf; udk,fwdkUwm0ef
'Doabm xm;wmyJ/ 'gaMumifh &efukefAkH;BuJwmawmif tvkyfudk rpGefUbl;? ararESifh
rrwkdUudkom 'DudkykdUxm;wm}}
olronf tpfrBuD;rsm;vdk ararbk&m;[k rac:? arar[k &dk;&dk;omac:onfudk owdjyKvdkuf
rdavonf/ olr\ wm0efudkodwwfaom oabmudkvnf; MunfndKrdavonf/
]]&efukefwpf0dkufrSm ppfjzpfaeawmhvnf; wm0efudk rpGefUbl;? *syefawGeJU bDtdkifatawG
0ifvmjyefawmhvnf; rpGefUbl;/ 'gayrJU cPMumawmh tifrwef&dkif;pdkif;wJU *syefawGeJU
rqufqHcsifawmhbl;/ vlBuD;vlaumif;udk vlBuD;vlaumif;eJUwlatmif olwkdU rqufqH
wwfMubl;/ q&m0efrkdUvkdU &dkao&rSef;rSvnf; rodbl;? rdef;rom;rkdU ta&;ay;&rSef;vnf;
rodbl;/ NyD;awmh udk,fhrSm t*FvdyfaiGpuúLawG &Sdaewmudkvnf; rouFmMubl;/
ajcmufvm; vSefUvm; vkyfw,f? NyD;awmh r[m;w&m; &dkif;pdkif;wJU trlt&mawG jyMuw,f/
'geJU xGufvmcJUwmyJ/ wcsKdU ,Ofaus;wJU *syeft&m&SdawGawmh ygyg&JU? olwkdUuvnf;
rxGufzdkU awmif;yefMuyg&JU? 'gayrJU olwkdUrsufuG,frSm olwkdUatmufuvlawG vkyfcsif&m
vkyfaewmawG wm;qD;EdkifMuwm r[kwfbl;? 'geJU ZGwfxGufvmcJUwmyJ}}
*syefppfom;wkdU\ r[m;w&m; &dkif;pdkif;aom trlt&mqdkonfrSm a'gufwmwifwifvS\
trsKd;orD;*kPf&nfrsm;udk apmfum;jcif; r[kwfygapESifh[k pdwfxJu qkawmif;aerd\/
]]'yfz&ifaq;&kHBuD;udkvnf; *syefppfwyfu odrf;xm;w,f/ aq;&kH? aumvdyfwkdUudk ppfpcef;
vkyfwmvnf; udk,fjzifh enf;enf;rS oabmrusbl;}}
tcgwdkif;ESifhrwl wpfckxl;jcm;onfrSm a':wifwifi,fESifh tpfrBuD;rsm;onf nDr
wifwifvS pum;ajymaepOf wpfvkH;wpfyg'rQ 0ifa&mufpGufzufajymqdkjcif; rjyKMuacs/
pum;vkajymzdkUum; a0;\/
- 460 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
a'gufwmwifwifvSonf &efukefaq;&kHBuD; &yfpJroGm;atmif a'gufwmboef;wkdUvlpk
qufvufxdef;odrf;um wm0efxrf;aeMuykH? usef;rma&; oefU&Sif;a&;ESifh tjcm; jrLeDpy,f
vkyfief;rsm; &yfroGm;atmif jrefrmhtvif;OD;wifpaom vlBuD;rsm; aqmif&GufaeMuykH
t&l;axmifESifh &efukefaxmif yGifhojzifh rnfrQ y&rf;ywmjzpfoGm;ykH? qdkifazmuftdrfazmuf
vk,ufrIrsm; jzpfyGm;ykH ponfwkdUudk ajymjyaeavonf/
xdktcdkuf toufig;q,fcefU&Sdaom cyfykykao;ao; vlBuD;wpfa,muf 0ifvmavonf/
olUvufxJrSm *keftdwftvGwfwpfvkH;ESifh ESD;awmif;tvGwfwpfvkH; ygvmavonf/
a':wifwifi,fu qD;NyD;-
]]a0NyD;cJUNyDvm;}}
xdkvlBuD;onf awmif;ESifhtdwfwdkUudk Murf;jyifay:rSm csxm;&if;-
]][kwfuJU a0NyD;ygNyD cifAsm? qefuawmh avmufyg&JU? qDu ravmufbl;cifAs}}
a':wifwifi,f-
]]aemufawmh usefwJUvlawG qDa0ao;wmaygh}}
xkdvlBuD;onf xdkifyifrxdkifawmhbJ jyefxGufoGm;av\/
a':wifwifi,fu uRefawmfhtm;-
]]ausmif;wdkufxJrSm a':a':wkdUvdkyJ ppfajy;'ku©onfawG jynfhaewmyJ? olwkdUu udk,fhxuf
'ku©a&mufaeMuavawmh qefqD a0ay;&wmudk; ocifwifxGef;&JU}}
]]aumif;ygw,fcifAsm? 'gvnf; om"ktEkarm'eac:p&m aumif;rIukodkvf wpfckaygh}}
tysKdBuD; 2ESifh 3wkdUu NydKifwl-
]]ppfqdkwm w,fqdk;wmuvm;}}
- 461 -
odef;azNrifh
]]ppfqdkwm w,fqkd;wmuvm;}}
]]vlawG odyf'ku©a&mufMuw,f}}
]]vlawG odyf'ku©a&mufMuw,f}}
olwkdUonf a'gufwmwifwifvS pum;pajymuwnf;u þwpfBudrfom 0ifajymMujcif;
jzpfavonf/
a'gufwmwifwifvSu tpfrrsm;tm;-
]]'Dausmif;wdkufxJae&wJU ppfajy;'ku©onfawGu tawmf awmfao;wmyJ? wcsKdU opfyif
atmufrSmawmif ae&wm uRefawmf awGUcJU&w,f}}
xdkUaemuf a'gufwmonf tdE´d,odkU oabFmjzifhjyef&ef tm;cJum apmifhaeNyD;rS oabFm
r&awmhojzifh 'ku©qif;&Ja&mufaeaom ukvm;ppfajy;rsm;taMumif;udk ajymjyaeavonf/
xdktcdkufwGif tysKdBuD; 2onf zkH;zd&ef BudK;pm;aomfvnf; r&? tkH<uvmaom orf;jcif;jzifh
orf;vdkufavonf/ uRefawmfwkdU pum;ajymaeMuonfrSm MumNyDjzpfaMumif; uRefawmfu
owd&ojzifh-
]]tJAsm ckvdk a'gufwmwkdUeJU vmawGU&wm tifrwef0rf;omwmyJ? uRefawmf eufjzefreufrS
&efukefoGm;rSmyg? naeus&if bGm;bGm;eJUvnf; awGU&atmif vmygOD;r,f}} [k ajymNyD;
xavonf/
a':wifwifi,fu-
]]&efukefa&muf&ifuG,f a':a':wkdUtdrf oGm;Munfhvdkufprf;yg? '&0rfawmh xm;cJUyg&JU}}
]][kwfuJU? oGm;MunfhNyD; tajctaeudk pma&;vdkufyhgr,f}}
]]wwfEdkif&if rysufrpD; raysmufr&Satmif apmifha&SmufvdkufyguG,f}}
- 462 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]pdwfcsygcifAsm}}
uRefawmfhtm; EIwfquf&ef tysKdBuD; 1onf pmzwfae&mrS xvmcJUavonf/
a':wifwifi,fESifh tysKdBuD; 2ESifh 3wkdUonfvnf; xdkif&mrS xMuavonf/ a'gufwm
wifwifvSonfvnf; rwfwwf&yfvdkuf\/
xdkcPü a'gufwmwifwifvSonf uRefawmfhtcspfa[mif;BuD; rjrrSDESifh touft&G,fESifh
t&yftarmif;? udk,fvkH; twlavmuf jzpfrnf[k cefUrSef;Munhfrdavonf/ odkUaomf
a'gufwmrSm rjrrSDavmuf rvS? rjrrDSavmufvnf; EGJUaemif;ajyjypfjcif;r&Sd? robm0
nSdKU"mwfvnf; r&Sd/
uRefawmf wHcg;aygufodkU a&mufaomtcg a'gufwmwifwifvSu-
]],l naerSm tm;r,fvm;}} [k ar;vkdufavonf/
]]tm;ygw,f a'gufwm? bmudpö&SdvdkUygvJ}}
]]udk,f 'Da&mufuwnf;u ausmif;0if;tjyifudk wpfacgufrS ra&mufao;bl;? tjyifxGufNyD;
vrf;avQmufcsifw,f? vdkufydkUEdkifr,fvm;vdkU}}
]][kwfuJU? ydkUyghr,fcifAsm}}
tysKdBuD; 3ESifh 4wkdUu NydKifwl-
]]'Duvnf; vdkufcJUr,fuJUG}}
]]'Duvnf; vdkufcJUr,fuJGU}}
uRefawmfonf ausmif;tay:xyfodkU wufvmcJUavonf/
naewGif vrf;ravQufjzpfay? *syefppfwyfawG trsm;tjym; aemufxyfa&mufvmojzifh
txdwfwvefU jzpfaeMuav&m a'gufwmwifwifvS\ rdcifBuD;u b,forD;rQ tjyif
rxGuf&[k Muyfwnf;pGm ydwfyifvdkufavonf/
- 463 -
odef;azNrifh
rdef;rom;awG rqdkxm;ESifh uRefawmfwkdU a,musmf;om;rsm;yifvQif *syefppfom;rsm;tm;
a0;a0;u a&SmifMuonf/ olwkdU pcef;csaeaom ae&mrsm;odkU roGm;rdzkdU owdxm;Mu\/
rvTJomvdkU olwkdUESifhrsufESmwl&l yufyif;yg awGUMuvQifvnf; ta&mw0if jzpfroGm;atmif
udk,fhbmom aevdkufMuavonf/
,cifu *syefwkdUtm; t*FvdyfvufatmufrS u,fwifolrsm;tjzpfjzifh &dk;om;pGm
txifBuD;NyD; vIdufvSJpGm qD;BudKcJUolrsm;onf ydkí owdBuD;pGmjzifh a&SmifMuavonf/
*syefwkdUonf urf;vSrf;aom oajyyef;udk vTifhypfcJUonf r[kwfavm/ awmif&Snfykqkd;ESifh
vlBuD;rsm;udk vSnf;twGef;cdkif;onf r[kwfavm/ tay:tusÐ a&Tudkif;rsufrSefESifh vli,f
tm; aoewfajymif; twkdufcdkif;onf r[kwfavm/ ocifacgif;aqmiftm; zmt&Smcdkif;onf
r[kwfavm/
okdUaomf *syefwkdUudk Armtm;vkH;u a&SmifMuonf r[kwfyg/ olwkdUESifh yvJeHy
oifhjrwfatmif atmufusKdUí rsufESmcsKdaoG;í aygif;olawGvnf; &Sdayonf/ t*Fvdyfpum;
acsmufcsD;acsmufcsuf ajymwwfaom *syefppfAdkvfuav;udk &Smí qnf;uyfNyD;vQif
bmomjyefvkyfovdkvdk? pma&;vkyfovdkvdk? *syefolvQKdvkyfovdkvdk vkyfMuolawGudk awGU&
onf/ tcsKdU rdef;ra,musmf;awGu *syefawGESifh todzGJUNyD; ta&mif;t0,f toGm;tvm
vG,fulatmifvkyfum pD;yGm;&SmolawGvnf; ay:vmavonf/ *syefUbkef;&dyfudk ckdvIHum
ArmawGtay:rSm AdkvfusEdkif&ef pDpOfol pDpOfonf/
rdrdukdvnf;aumif;? rdrd\ t0ef;t0dkif;udkvnf;aumif;? ArmtrsKd;om;wkdUudkvnf;aumif;
*syefppf0g'DwkdU rnSOf;yef; rESdyfpufEdkif&ef tumtuG,ftjzpfjzifh rcspfaomfvnf;
atmifhumerf;&rnf[k ,lqolawGuvnf; rsm;vSay\/
uRefawmfonf okH;q,frS &efukefodkU bwfpfum;jzifh vdkufygcJUpOf txufyg tjcif;t&m
rsm;udk awGUjrifqifjcifrdavonf/
ppfBuD;wGif udk,fawGUrBuKHBudKufzl;pOfuqdkvQif txufyg rBudKufp&m tjcif;t&mrsKd;udk
awGUvQif &ifxJrSm rsKdodyfrxm;EdkifbJ xkwfazmfzGifh[ &Iwfcsrdayvdrhfrnf/ ,ckawmh
rsKdodyfxm;vkdufonf/ aumif;raumif;? rSefrrSefudk pdwfxJrSmom usdwfí a0zef aeav
onf/ bmhaMumifhvJ/
*syefawGudkaMumufvkdU rsKdodyfxm;ovm;/ 'g [kwfaumif;[kwfEdkifonf/
- 464 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
tcuftcJ tusOf;tusyfESifh awGUvmaomtcg rsm;pGmaomvlwkdUrSm tm;enf;csufuav;
awG? EkHwmnHUwmawG? tvG,fvkdufwmuav;awG ay:vmwwfavonf/ xdkUaMumifh
rdrdtm; yg;csaeaom *syefudk ajczufvdkolawG ay:vm\/ ukef;cHjcif;? rcspfaomfvnf;
atmifhumerf;jcif; ponfwkdUonf ynm&SdwdkU vkyftyfaom tvkyfrnf\ [laom Mo0g'
rsKd;awG ay:vm\/ þum; oabm0ygwum;/ onfvlawG&JU trltusifhawG[m obm0
usaom trltusifhawGyguvm;/ xdkUaMumifh uRefawmfonf olwkdUwpfawGudk cGifhvTwf
vdkonf r[kwfvm;/ jypfwif&IwfcscsifwmawGudk rsKdodyfxm;vkdonf r[kwfvm;/ 'gvnf;
jzpfEdkifayonf/
odkUaomf uRefawmfonf &ifwGif;&Sdwm zGifh[azmfxkwfcsifOD;awmh? rnfolUa&SUwGif zGifh[
azmfxkwf&rnfenf;/ rnfolUtm; ,kHMunf&rnfenf;/ þvdktcgrsKd;wGif rnfolu rnfolU
tm; ,kHMunf&tHUenf;/ &efukefa&mufvQif ,kH,kHMunfMunfjzifh zGifh[azmfxkwf ajymEdkifol
awG awGUaumif;yg\/
okdUuvdk awG;awmum vkdufygvmpOf uRefawmfwkdU\ bwfpfum;rS py,f,m\ atmfoH
aMumifh vefUoGm;avonf/
]]a&SUrSm iykawGa[h iykawG? owdxm;armif;uG}}
arSmfbDtvGefrSm jzpfavonf/ iykawGqdkwm b,folawGrSef; uRefawmfrod? acgif;jyLí
a&SUMunfhvdkufawmh ppffum;awGudk jrif&avonf/ uRefawmfwkdU\ bwfpfum;onf
jref&Sdefudk avQmhNyD; armif;oGm;\/ c&D;onfwpfa,mufu ]]*syefawGu wkdUum;udk t&yf
cdkif;aew,f}} [k ajymvdkufawmhrS iykqdkonfrSm *syef[kqdkvdkaMumif; od&awmhonf/
*syefppfom;wkdUonf aoewfrsm;jzifh csdef&G,fNyD; uRefawmfwkdU bwfpfum;udk t&yfcdkif;\/
c&D;onfrsm;rSm txdwfwvefU jzpfaeMuavonf/ bwfpfum;orm;rSm xef;vsufrSwfNyD;
acG;tvsufcH&xdkufavmufatmif rsufESmrsm;udk csKdapMuNyD; um,0pD trsKd;rsKd;yvDvsuf-
]]rwfpwm rwfpwm}} [k EIwfqufMuav\/
*syefwkdUonf um;udkppfaq;Mujcif; jzpfavonf/ olwkdUonf z&JoD;BuD;rsm;ESifh xef;vsuf
rsm;udk awGUaomtcg tmomirf;irf; wufaeMuaMumif; jyaeavonf/ tvdkufodaom
py,f,monf z&JoD;okH;vkH;ESifh xef;vsufwpfydómavmufudk ,lay;vdkufaomtcg
- 465 -
odef;azNrifh
tvGef 0rf;omoGm;avonf/ wyfMuyfuav;ESifhwlaom *syefum; c&D;onfwpfa,muf
pD;vmaom uwÅDygonf;BudK;wyf nSyfzdeyfudk tawmfoabmusae[ef&Sd\/ olUckHzdeyfudk
vufnSdK;xdk;jyvdkuf? uwÅDygzdeyfudk vufnSdK;xkd;jyvdkuf yg;pyfu *syefpum;awGajymvdkuf
vkyfaejcif;aMumifh tuif;yg;aom Armtaygif;u xdkc&D;onftm; ]]uJygAsm vJvdkufyg}}
[k awmif;yefwdkufwGef;Muavonf/ ckHzdeyfESifh uwÅDygzdeyf vJvmcJUMu&av\/ auseyf
oGm;NyDjzpfaom *syefwkdUonf uRefawmfwkdU\ bwfpfum;udk oGm;cGifhjyKvdkufavonf/
py,f,monf *syefpum;vkH; awmfawmfrsm;rsm;udk wwfaeNyDudk awGU&ojzifh uRefawmf
tHUMoae\/ olonf ]a&mawm&Sd} ]tm&duawÅm} ]edyGef bk&krm befZdkif;} ]edyGef bk&krm
tkHemusd} ponfh pum;rsm;jzifh ab;roD&efrc udpöacsmatmif vkyfcJUavonf/
um;xGufNyD;aemuf wpfcPüum; olonf *syefrsm;udk qJa&;wdkif;xGmaeavNyD/
]]ratay; iykawG? *dwfvnf;r[kwfbl;? oufouf pm;aygufxGifwmuG}}
uwÅDygzdeyfESifh ckHzdeyfvJcJU&aom c&D;onfonfum; bwfpfum;py,f,mvdk qJa&;
wdkif;xGmjcif; rjyK? ckHzdeyfudkom vGifhypfcJUavonf/
bwfpfum;onf urm&GwfXmeteD; vSnf;wef;rSm &yf&avonf/ a&SUqufroGm;&/
,ckxd NrdKUxJodkU pD;eif;vkdufyg&ef ,mOfrsm;r&Sdao;/
armifb0if;ESifh armifazMunfwkdUonf MunfhjrifwdkifrSmaeonf[k owif;&xm;aom
olwkdU\ rdwfaqGwpfOD;xHodkU oGm;csifMuavonf/ uRefawmfhtzdkUrSm urm&Gwf OD;av;jrifh
tdrfodkU oGm;jcif;u taumif;qkH;jzpfvdrfhrnf/ urm&GwfrSvltrsm;rSm ajymif;a&TUaexdkifjcif;
jyKzdkUvdkrnf r[kwfay/
t*Fvdyfrufaom'pf rdef;uav;ausmif;rSm pcef;csxm;aom bDtdkifatppfXmecsKyfodkU
oGm;&efvnf; rvG,fao;/
wkdUArmtpnf;t&kH;XmecsKyf vkyfxm;aom udk,fhrif;udk,hfcsif;vrf; trSwf 8odkU oGm;&ef
vnf; rvG,fao;/
- 466 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ArmhvGwfvyfa&;acgif;aqmif AdkvfawZac: ocifatmifqef;ESifhvnf; rawGUcsifao;/
ArmEdkifiH tkyfcsKyfa&;acgif;aqmif[k aMunmvsuf&Sdol ocifxGef;tkyfESifhvnf; rawGUcsif
ao;/ tajctae bmqdkwmudkom odcsifaeavonf/ uRefawmfwdkUXmecsKyfu b,frSmvJ/
bDtdkifatXmecsKyf[m uRefawmfwdkUXmecsKyfvm;? wkdUArmtpnf;t&kH;u uRefawmfwdkU
XmecsKyfvm;? ausmif;om;or*¾[m uRefawmfwkdUXmecsKyfvm;/
ausmif;om;rsm;or*¾udk &Smír&EdkifawmhNyD/ wuúodkvfausmif;om;or*¾ taqmufttkHudk
*syefppfwyfu odrf;xm;ojzifh b,folrQ r0if&/ wu,fawmh wuúodkvfausmif;wdkuf
wpfckvkH;udk *syefppfwyfawGu odrf;xm;avonf/ wuúodkvf0if;xJodkUyif trdwuúodkvfrS
arG;xkwfvdkufaom om;rsm;jzpfol uRefawmfwkdU ajcrcs&awmhacs/ urm&GwfbufodkU
avQmufoGm;aepOf uRefawmfhtonf;ESvkH;rsm;rSm txufyg cHpm;csufrsm;jzifh aqGUaqGUckef
aeavonf/ cspftyf? av;pm;tyf? jrwfEdk;tyfaom trdwuúodkvftwGuf ESajrmaeonf/
vGrf;qGwfaeonf? ,lusKH;r& jzpfaeonf/ wuúodkvfonf uRefawmfwkdUtm; wwfod
vdr®mapcJU\/ or*¾onf uRefawmfwkdUtm; Edk;Mum;rmefwufapcJU\/ *syefppfom;wdkUonf
uRefawmfwkdU\ todvdr®mESifh Edk;Mum;rmefwkdUudk &THUykyfxJ cseif;aeonfESifh wlavonf/
urm&Gwf&Gmuav;rSm ,cifuoGifjyifESifh rxl;jcm;/ ydef;Mum&GufwGif a&rwif avQmus
ovdk ppfBuD;rSm urm&Gwfudk jzwf&aomfvnf; avQmusoGm;[efwlonf/ tdrfwpfvkH;rQ
rD;ravmif? wdkufwpfvkH;rQ rNydKtuf? opfudkif;wpfudkif;rQ yJUrus? AkH;BuJcs&m pufaoewf
ypf&m paom trm&GwfawG wpfckrQ rawGU&/ vlawGudkvnf; t&ifutwdkif;yif awGU&
avonf/
jrif;vSnf;orm;rsm; jzpfMuaom OD;zdk;cifESifh om;udkwifazwkdUudk olwkdUtdrfrSmyif awGU&
avonf/ a':vSartm;vnf; awGUNrJtwdkif; awGU&\/ udkwifaz\r,m; jzpfaeaom
a':vkH;wif\orD; jrMunfudkvnf; olwkdUESifhtwl awGU&onf/ xl;jcm;csufum; jrMunf
onf tysKdwkef;u &GufMurf;a&usKd Munfhaysmf&Iaysmfavmufom vScJUaomfvnf; ,ck
tawmfvSaeavonf/ tcsKdUrdef;rawGonf a,musmf;&rS tvSwkd;onfrSm wu,fyif
jzpf\/ olwkdUtdrfrSm OD;zdk;cif? a':vSarwkdU\orD; rwifa&TESifh oruf rD;&xm;vufrSwfppf
udkNyKH;wkdUonf uav;wpfa,mufESifhwuG jyefa&mufaeojzifh vlpnfum;ae\/
a':vkH;wifrSm bl;oD;aMumfa&mif;jcif;? csif;okyfvufzufa&mif;jcif;wkdUudk cgwdkif;vdkyif
qufvkyfaeavonf/ okdUaomf olr\b0rSm BuD;pGmaom ajymif;vJcsufwpfckudk
0rf;ompGmjzifh awGU&avonf/ tjyuftjyufESifh ESmacgif;aoG;xGufcJUNyD/ *syefawG
- 467 -
odef;azNrifh
rvmcifu tcsif;csif; ajymifMuaemufMu&kHESifh a':vkH;wifuom wpfzufowfBudKuf&kH
jzpfaecJUaomfvnf; *syefawG vmaomtcg uRefawmfhrdwfaqGBuD; udk<u,fESifh a':vkH;wif
wkdUonf ykqdk;wef;wif tMuifvifr,m; jzpfoGm;Muavownf;/
OD;av;jrifhtdrfrSmvnf; cgwdkif;vdkyifjzpf\/ uJvm;wHcg;axmufonfyifvQif t&ifu
twdkif; jzpf\/ a&wGif;em;u acgif&ef;yifonf cgwdkif;vdkyif yGifhaeavonf/ odkUaomf
ocifwifarmifBuD;um; r&Sdawmhacs/ olUtm; &efukefNrdKUudk AkH;rBuJcif 'DtdrfrSm 0Sufxm;
cJUonf/ wpfvausmfausmfaeNyD; wjcm;a&TUoGm;aMumif; ckrSod&avonf/ ppfBuD;ESifh *syef
wkdUtm; tawmfem;vnfNyDjzpfaom uRefawmfonf t&ifuwnf;u ppfBuD;udk ckcH
qefUusif&rnf[k ajymqdkcJUaom ocifwifarmifBuD;tm; awGUcsifvSonf/ awGUatmif&Smí
awGU&rnf/ OD;av;jrifhwdkUtdrfrSm uRefawmfhtodvnf;jzpf? OD;av;jrifh\ rdwfaqGvnf;
jzpfaom ygarmu©OD;azarmifwif\ rsufESmESifhwlaom rsufESm&Sdonfh? pmwpfvkH;rS rwwf
onfh uyÜd,BuD; OD;tkef;az a&mufaeavonf/
olwkdUtm;vkH;onf uRefawmfhtm; 0rf;omt,fvJ qD;BudKEIwfqufMuavonf/ udk,fhtdrf
udk,fh&Gm jyefa&muf&onfESifh rjcm;ay/ tjyeftvSef ar;Mujref;MuonfrSmvnf; qlnH
oGm;awmh\/
xl;jcm;csufwpfckudk awGUvkdufonf/ ocifbusL;\ qHyifnSyfqdkifudk ydwfxm;jcif; jzpf
onf/ ar;Munfhaomtcg ocifbusL;onf ,cktcg urm&Gwf&GmtwGuf tkyfcsKyfa&;rSL;
jzpfaeonf[kvnf;aumif;? ajcmufvkH;jyL;cg;xdk;NyD; tkyfcsKyfa&;vkyfae&aomaMumifh qHyif
nSyfqdkif ydwfxm;&onf[kvnf;aumif;? olonf ocifwifBuD;\vufatmufrSm trIxrf;
&onf[k vnf;aumif; od&avonf/
pmzwfolwkdUonf ocifwifBuD;tm; rSwfrdMuvdrfhrnf[k xifonf/ wkwfcdkifaom
udk,fcE¨mESifh ao;auG;0ga&mfaom vufrsm; &Sdaom ocifwifBuD;yif jzpfavonf/
aumvdyfausmif;om;b0rSm ocifaygufp píjzpfpOfu uRefawmfhtm; jrifuGef;
rif;om;BuD;\ tqufrsm;rSwpfqifh EdkifiHjcm;rS vufeufawGaiGawG &Smay;Edkifonf[k
0g<um;ajymqdkvsuf arQmfvifhcsufawG trsKd;rsKd;ay;NyD;aemuf uRefawmfhxHrS aiGacs;oGm;
cJUaom ocifwifBuD; jzpfavonf/ ukvm;Arm t"du&kPf;wkef;u aumv[mv
owif;awG trsKd;rsKd;vTifhNyD; urm&GwfodkU t"du&kPf;rD;BuD; ul;pufatmif vkyfcJUaom
ocifwifBuD; jzpfonf/ t*Fvdyf-*syef ppfrjzpfrDuav;wGif ausmif;om;acgif;aqmif
udkat;aiGtm; *syefESifh tquf,lay;rnf[k ajymvmaom ocifwifBuD; jzpfavonf/ xdk
- 468 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udkwifBuD;tm; uRefawmfhrdwfaqG udk<u,fu vkH;0r,kHbJ ykvdyfESifhaygif;um wkdUrD;&IdUrD;
vkyfaeol[k xifavonf/ uRefawmfvnf; ocifwifBuD;tm; r,kHMunfcJUacs/
xkdocifwifBuD;onf ,cktcg *syefwkdU\ vl,kHawmfBuD; jzpfaeavNyD/ ocifbusL;vdk
&dk;om;aom rsKd;cspfwpfOD; olUvufatmufrSm trIxrf;&GufaeNyD[k Mum;&ojzifh ESajrmrd
avonf/ ocifbusL;onf OD;av;jrifhESifh udk<u,fwkdUtm; olESifhtwlwl tvkyfvkyf&ef
qG,fvmonf[k qdkavonf/ tajctae tenfrxdkifao;í OD;av;jrifhrSm bmub,fvdk
jzpfaeonf[k taotcsmrodojzifh awGa0aeav&m ocifbusL;u ]]ocifatmifqef;ESifh
ocifxGef;tkyfwkdU vkyfwJUtvkyfudk rulnDcsifbl;vm;}} [k ar;onfqdk\/ xdkUaMumifh
OD;av;jrifhu acgif;ndwfcJUavonf/
okdUaomf udk<u,fu-
]]iguawmh rvkyfcsifbl;vdkU jiif;vdkufw,fuG/ ocifbusL;[m ocifwifBuD;&JU
aemufvkdufyJ? ocifwifBuD;eJU ywfoufwJU tvkyfqkd&if b,fenf;eJUrS aumif;EdkifrSm
r[kwfbl;}}
uRefawmf-
]]cifAsm;qkH;jzwfcsuf[m rqkd;bl;As}}
uyÜd, OD;tkef;az-
]]ckvdk armif<u,f jiif;vdkufwm aumif;awmhaumif;yg&JU/ ckvdktcgrsKd;rSm taewwfrS?
taerwwf&if a&TOMurf;nyf jzpfwwfw,f/ 'gayrJU ypfypfcgcgBuD;vnf; ajymraeeJU
armif<u,fa&U? trkef;odyfrcHeJU[? ocifwifBuD;u &ef&SmaeOD;r,f}}
udk<u,f-
]]raMumufygbl;Asm? vl&IyfvlayGawGudk aMumufNyD; ajymoihfajymtyfwm rajymbJawmh
raeEdkifbl;}}
OD;av;jrifh-
- 469 -
odef;azNrifh
]]uJ uJ awmfMuygawmhav? cyfNidrfNidrfaeNyD; apmifhMunfhaeMuygOD;pdkU}}
jrif;vSnf;orm; OD;zdk;cifESifh tjcm;olrsm;u OD;av;jrifhudk axmufcHMuavonf/
uRefawmfonf urm&GwfrSm OD;av;jrifhwdkUESifhtwl aevdkufavonf/ OD;av;jrifhrSm
owif;pmwdkuf ydwfxm;ojzifh tvkyfvufrJU jzpfae\/ [oFmwwkef;u Adkvf&efEdkif
ay;vdkufaom aiGxJrS uRefawmhfvufrSm tenf;i,fomcsefNyD; OD;av;jrifhtm; ay;vdkuf
avonf/ &efukefrSm aiGpuúLESpfrsKd;pvkH;udk vG,fulpGmyif okH;Edkifao;\/
&efukefNrdKUxJodkU vG,fvG,fululESifh oGm;r&acs/ rsm;aomtm;jzifh ajcvsifavQmufMu&\/
r0if&? rjzwf&? roGm;&? rvm&[k wm;jrpfxm;aom ae&mrsm;rSmvnf; rsm;vSay\/
rsm;pGmaom &yfuGufrsm;rSm rD;avmifajrrsm; jzpfaeay\/ rD;avmifxm;aom tdrfwkdif
ikwfwdkrsm;ESifh NydKvJaeaom wdkufeH&Hrsm;tay:0,f rnf;eufí t&dk;NydKif;NydKif;jzpfaeaom
rD;avmifopfyifrsm;u t&dyfrdk;&ef BudK;pm;aeMuykHESifh tkwfzdkckHavmufESifh rD;avmifoGyfjym;
wkdUom usefawmhaom rD;zdkacsmifrsm;teD;wGif tpmr&Sdí a[mifyif ra[mifEdkifawmhaom
acG;ydefuav;rsm;onf axmheJUaxmheJUESifh vIyf&Sm;oGm;vmaeMuykHwdkUrSm pdwfnpfp&m
aumif;atmif wrif OmPfqifí qGJxm;aom yef;csDum;csyfESifh wlaeavawmhonf/
t*FvdyfwkdUonf &efukefrS ajy;cgeD;wGif ro,faqmifEdkifaom armfawmfum;rsm;udk pkNyD;
zsufqD;rD;&IdUxm;cJU\/ xdk[mudk armfawmfum;ocsFKdif;[k ac:Muonf/ rD;avmifum
rnf;NyD; ykHysufaeaom armfawmfum; trsm;tjym;&dSaom xdkarmfawmfum; ocsFKdif;onf
&orQ odrf;&ef tjyif;csDwufvmaom *syefwkdUtm; oa&mfavSmifajymifaeonfESifh wlav
onf/
&uftwefMumaomtcg uRefawmfonf cufcufcJcJESifhyif ArmhvGwfvyfa&; wyfrawmf
XmecsKyfvkyfxm;aom rufaom'pfrdef;uav;ausmif;odkU oGm;cJU\/ rsufESmpdrf;ppfom;awG?
ppfAdkvfawG trsm;tjym;udkom awGU&onf/ todawGUygaomfvnf; &ifwGif;&SdorQudk zGifh[
ajymqkdum wdkifyifEdkifaom todrsKd; r[kwf/ olwkdUuvnf; uRefawmfhtm; ,kHMunfrnf
r[kwf/ AdkvfawZac: ocifatmifqef;? Adkvfvusmfac: ocifvSaz? AdkvfaZ,sac:
udkvSarmif paom uRefawmfodaom acgif;aqmifrsm;onfvnf; ppfajrjyifokdU xGufcGm
oGm;MuavNyD/
- 470 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
udk,hfrif;udk,hfcsif;vrf; trSwf 8wGif wnf&Sdaom wkdUArmtpnf;t&kH; XmecsKyfodkUvnf;
oGm;cJUavonf/ ArmEdkifiH tkyfcsKyfa&;tzJGUacgif;aqmif[k aMunmaeaom ocifxGef;tkyf
tm; wpfaphwapmif; acsmif;ajrmif;MunfhcJU\/ ol\ tkyfcsKyfa&;onf b,frQ xda&muf
onf rod? olUtmPmonf b,frQ pl;&Sonf rod? odkUaomf ol\ rif;oHpdk;oH? eDyGefbd&krm
tkHemusd[k a<u;aMumfoHESifh ta&SUawmiftm&S r[mppfyGJBuD; atmifjrifatmifwdkufrnf[k
a<u;aMumfoHwkdUum; us,favmifpl;&SvSayonf/
uRefawmfum; xdka<u;aMumfoHudk r,kHMunfawmhacs? odkUaomf ocifxGef;tkyfwkdUESifh tjiif;
ryGm;vdk/ ol ,kHcsif,kH udk,fr,kH NyD;wmyJ[k oabmxm;vdkufavonf/ xdkUaMumifh
olwkdUteD;odkU ruyf/ ocifudkawmfrIdif;? ocifwifarmifBuD;ESifh ocifjrwkdUudkvnf;
XmecsKyfrSm rawGU&/ ocifoef;xGef;? ocifpdk;? ocifausmfpdef? ocifb[def; paom
uRefawmfh oifwef;q&mrsm;rSmvnf; rEÅav;axmif? rkH&Gmaxmif ponfrsm;wGif a&mufae
&m tckaetcg b,fvkdjzpfaernfudk rcefUrSef;Edkif/
yghufa[mfw,fESifh x&DeDwDa&wmrsm;odkUvnf; a&muf\/ ausmif;om;or*¾wGif vkyfazmf
udkifzuf jzpfcJUaom &JabmftcsKdUESifh awGU&\/ olwkdUtm; tkyfcsKyfa&;zGJUvQif trIxrf;Mu&ef
pkac:xm;jcif; jzpf\/ uRefawmfhtm;vnf; ac:Mu\/ okdUaomf uRefawmfum; xdktvkyfrSm
vnf; pdwfr0ifpm;awmhacs/ b,folUtusKd;twGuf b,folUudk tkyfcsKyf&rSmvJ/ b,folrQ
auseyfavmufatmif tajzray;EdkifMu/
ocif? ausmif;om;? bDtdkifatppfAdkvfESifh tm;vkH;aom jynfoljynfom;wkdUonf ]]igwkdU
b,frSm &yfwnfaeMuovJ}} [k udk,fhudk,fudk,far;NyD; rajzwwfMuavmufatmif
jzpfaeaomtcsdef jzpfavonf/
uRefawmfonf ar;jref;vdkonf? aqG;aEG;vdkonf? wdkifyifvdkonf? odkUaomf ,kHMunf
pdwfcs&rnfholudk rawGU/ uRefawmfhvdk cHpm;aeolawG &Sdaumif;&Sdrnf/ odkUaomf olwkdUu
uRefawmfhtm; ,HkMunfpdwfcs&Jygrnfvm;/ b,folUudk b,folu ,kH&rSef;rod jzpfaeaom
tcsdefygwum;/
uRefawmfonf urm&GwfrSm cyfvQKdvQKdaeNyD; tjyeftvSef ,kHMunfpdwfcsEdkifoludk &Sm&if;
tajctaeudk apmifhMunfh&ef qkH;jzwf&avonf/
- 471 -
odef;azNrifh
urm&GwfrSmae&if; rawmfwqawG jrif&Mum;&avonf/ &ufawGMumvmav ydkí
rawmfwmawGudk ydkí jrif&Mum;&av jzpfayonf/
*syefwkdUonf rD;&xm;rsm;udk odrf;vdkufNyD; wwfEdkiforQ o,f,lykdUaqmifa&; vkyfMu
avonf/ aps;onfrdef;rtcsKdUonf *syef&kHydkifESifh *gwfAdkvfwkdUtm; udk,fcE¨mjzifh vmbfxkd;
NyD; rD;&xm;jzihf ul;oef;oGm;vm a&mif;0,fazmufum;rI jyKMuavonf/ *syefppfom;wkdU
onf qefawG odrf;xm;vdkufMuNyD;aemuf pm;p&mr&Sdaom ulvDruav;rsm;tm; qefay;
NyD; aysmfyg;Muavonf/
0ifeDazac: cifodef;0if;\taMumif;udk Mum;&onfrSmvnf; pdwfraumif;p&myif/
tNidrf;pm;0efaxmufBuD; OD;azESifh 0efaxmufuawmf a':aX;MunfwkdU\ orD; 0ifeDazESifh
uRefawmfwkdUonf aumvdyfausmif;a&mufpu ]txJ0if tjyifxGuf} bmuvdkwdkwkd jzpfcJU
NyD;aemuf pv,f0ifzifrrnf;cifu uJGUcJUMu\/ aemuf 0ifeDonf 0efaxmufuav;
wpfa,mufESifh vufxyfawmhrnfvdkvdk Mum;&ao;\/ aemufxyfum; bmrQ rMum;cJUonf
rSm MumavNyD/ ,ckawmh rawmfwm Mum;&avonf/ *syefppfAdkvfwpfa,mufESifh rMumcP
um;wJGpD;onf[k vltrsm; ajymMuavonf/ wpfaeUawmh urm&Gwfpmwkduf a&SUem;rSm
uRefawmfudk,fwdkif jrifvdkuf&avonf/
onfawmhrS uRefawmfonf 0ifeDazwkdUrdom;pktaMumif; jyefvnfpdwf0ifpm;rdNyD; udk<u,f
tm; ar;Munfhaomtcg tNidrf;pm;0efaxmufBuD; OD;azonf *syefrsm; &efukefr0ifrD
ESpf&ufokH;&ufavmufuyif aoG;wdk;a&m*gjzifh qkH;oGm;aMumif; od&avonf/ pdwfaumif;
ESvkH;aumif;&Sdaom OD;az? tauR;tarG; &ufa&mvSaom OD;az? ocifaygufpjzpfaom
uRefawmf\ w&m;rsm;udk oabmxm;BuD;pGmESifh em;axmif&if; tdyfaysmfwwfaom OD;az/
,ckum; rEdk;aomtdyfjcif;jzifh tdyfoGm;avNyD/ uRefawmfum; ocifaygufpr[kwfawmhNyD/
tawGUtBuKHrsm;aom ocifjzpfcJUayNyD/ tazaojcif;? &nf;pm;aojcif; paom 'ku©ESifh
vnf; BuKHcJU\/ ppfab;ppf'Pf tawGUtBuKHvnf; &Sd\/ *syefwkdU\ vSnfhjzm;cH&aom
tawGUtBuKHvnf; &Sd\/ rjrrSD\ uGefydkufrS &kef;xGufEdkifcJUaom ajymifajrmufonfh
tawGUtBuKHvnf; &Sd\/ xdkrQ tawGUtBuHKrsm;aeNyDjzpfaom uRefawmfonf OD;azESifh
w&m;a[mvdkufcsifygbdonf/ 'Dwpfcgawmh OD;azonf tdyfaysmfoGm;rnf r[kwfacs/
odkUaomf OD;aztm; rawGUEdkifawmhNyD/ OD;azonf rkqdk;ra':aX;MunfESifh om;orD;rsm;ukd
*syefzufqpf bGwfzdeyfatmufwGif xm;ypfcJUonf/ a':aX;Munfum; <um;&kHom <um;
- 472 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
wwfonf? [efaqmif&kHom wwfonf/ &SdwmzJUNyD; xkcJGpm;&kHom wwfonf? yifpifudk xdkif
pm;&kHom wwfonf? 0rf;pmtwGuf wpfpkHwpf&m vkyfwwfolr[kwf? wpfjym;wcsyf
&Smwwfol r[kwf/ olwkdUtwGuf pdwfylrdao;awmh\/
tylqkH;rSm 0ifeDtm; udka&T*syefAdkvfu AdkufwpfvkH;ESifh xm;ypfcJUrnfhta&; jzpfavonf/
odkUaomf &uftwefMumaomtcg 0ifeDazac: cifodef;0if;tm; uyÜwdef,dk;&SD'gac: AdkvfBuD;
&ef&Sif;ESifh tBuD;tus,f vufxyfr*FvmjyKMujcif;[laom owif;udk Mum;&aomtcg
&ifzdkwmawG aysmufNyD; tawmfpdwfat;oGm;&avonf/
ocifwifBuD;onf urm&GwfbufrSmawmh tawmfvufpGrf;jyaeavonf/ *syef taESmifh
t,Suf r&SdbJESifh ]olcdk;aps;} zGifhEdkifatmif pDpOfay;onf/ ]olcdk;aps;} [k ac:aom aps;rSm
pyful;ryful; txdwfwvefUumvwkef;u qdkifawGrS azmuf,lxm;aom aygif'gbl;rSpNyD;
zdeyfxd ypönf;rsm;ESifh Oa&mywdkufom;rsm;tdrfawGrS azmuf,lvmaom ZGef;? cuf&if;rS
pE´&m;xd ypönf;rsm;udk a&mif;cs&mae&m jzpfavonf/ b,fvl olcdk;? b,fvlu ckd;&myg
ypönf; vufcHol? b,folu wpfqifh0,fol rodEdkifawmhacs/ xdkpOftcgu cdk;jcif;udk
usifh0wfodu©mysufonf[k b,folurQ rxifMuawmhacs/ okdUaomf ocifwifBuD;onf
xdkaps;odkU a&mufvmNyD; ppfaq;avonf/ yef;uefa&mif;aeaom olwpfa,mufudk ckd;&myg
ypönf; vufcHol[kqdkNyD; Budrf'Pf udk,fwdkifay;avonf/ ocifwifBuD;tm; xdkolu
vmbfrxdk;aomaMumifh ckvdk &dkufjcif;jzpfaMumif; aemufrS Mum;&avonf/
wpfaeU a&ausmfa&mufoGm;&m rcifopfwkdUtdrfodkU oGm;Munfhavonf/ rcifopfwkdUtdrfrSm
AkH;vnf;rxd? rD;vnf;ravmif/ odkUaomf tdrfwGif b,folrQ r&SdMu/ wHcg; aomhcwfxm;
onf/ tdrfeD;em;csif;rsm;uvnf; bmrQrodMu/ rcifopfwkdUwpftdrfvkH; b,fodkU ajy;a&Smif
aeMuygvdrfh/
ckaeom rcifopfwkdU rdom;wpfpktaMumif; Mum;&ygu awmfwm Mum;&jcif; rnfayrnf/
ckaeom rcifopfwkdUrdom;pktm; jrif&ygu awmfwmjrif&jcif; rnfayrnf/ odkUaomf ,ckvdk
tcsdefum; rawmfwm Mum;&? rawmfwm jrif&NyD; awmfwm rMum;&? awmfwm rjrif&aom
tcsdefaywnf;/ /
- 473 -
odef;azNrifh
73
avjyif;rkefwdkif;BuD;wGif wG,fp&m ckdp&m
omrefr[kwfaom tcgumvBuD;wGif tcsdefonf b,fvdkukefoGm;rSef; rodEdkifacs/
uRefawmfonf urm&GwfrSmom cyfvQKdvQKd qufaeoGm;\/ bDtdkifat XmecsKyfwGif
AdkvfawZac: ocifatmifqef;wkdU txufjrefrmjynfodkU wufoGm;NyD;onhfaemuf AdkvfpMum
onf tBuD;tuJjzpf\/ AdkvfpMumqdkolrSm ocifatmifoef;yifjzpfaMumif;? olvnf;
ocifatmifqef;ESifhtwl *syefjyef AdkvfwpfOD;jzpfaMumif;avmufudkom odxm;yg\/
onfhjyifum; bmrQ aumif;pGmrod/ AdkvfpMumrSm aq;&kHwifae&onf[kvnf; Mum;&\/
olUae&mwGif AdkvfausmfaZmqkdol tjcm; *syefjyefAdkvfwpfOD; tvkyfqif;aeonf[k od&\/
xdkAdkvf\ yif&if;wm0efrSmum; a*:&mukef;rSm Adkvfoifwef;zGifhay;jcif; jzpfonf[kvnf;
od&ao;\/ onfhxufydkNyD; uRefawmfrod/ AdkvfausmfaZmqdkol\ trnf&if;udkyif rod
ao;acs/ olwdkUxHarSmufwGif uRefawmfh&ifwGif;rSm &SdorQawGudk zGifhxkwf&ef rjzpfEdkifacs/
olwkdUuvnf; uRefawmfhtm; ,kHMunfEdkifrnfr[kwf/ t&if;ESD;qkH;&Jabmfvnf; jzpfNyD;
tcspfcifqkH; ausmif;aezufoli,fcsif; udkat;aiGudk wrf;wrdonf/ olESifhawGUNyD; wdkifyif
aqG;aEG;vdkonf/
odkUr[kwf ocifwifarmifBuD;ESifhawGU&vQif tqifajyvdrfhrnf/ *syefawG ArmjynfxJ
ra&mufcifu uRefawmfonf olESifh yGifhyGifhvif;vif; raqG;aEG;&Jacs/ uRefawmfwkdU\
ta&;awmfykHvkyfief;rsm;udk ajymrjy&Jacs/ tJ'Dwkef;u olUt,ltq? txiftjrifrsm;udk
uRefawmf av;pm;pGm em;axmifaomfvnf; vufrcHcJUacs/ ,ck *syefrsm; jrefrmjynfxJodkU
a&mufNyD;csdefwGif vkH;0 vufcHEdkifayNyD/ ol\ [dkwkef;u ajrmfjrifcsufrsm;onf ,ck
uRefawmf\ cHpm;csufrsm;ESifh nDnGwfaeayNyD/
t*FvdyfESifh*syef ppfrjzpfrD okH;avvavmufwkef;u tif;pdefaxmifxJrS ]]zufqpftEÅ&m,f
udk 'Drdkua&pDtiftm;pktm;vkH;ESifh yl;aygif;wdkufzsufvdkonf}} [laom toHwpfoH xGuf
vmcJU\/ xkdpOftcgu tif;pdefaxmifxJwGif wkdUArmtpnf;t&kH; tvkyftrIaqmif
wpf0ufcefU axmifusaeavonf/ tvkyftrIaqmifwpfOD;jzpfol ArmEdkifiHvkH;qdkif&m
tvkyform; tpnf;t&kH;\ taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfol ocifausmfpdefu ]]olonf
- 474 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
zufqpf*syef tEÅ&m,fudk vlxkenf; tpnf;t&kH;enf;rsm;jzihf jyefvnfwdkufzsufzdkU
vdkaMumif;? xdkvkyfief;rsm;udk vGwfvyfpGm vkyfudkifEdkif&ef olUtm; axmifrSvTwfay;zdkU
vdkaMumif;}} bk&ifcH a':refprpfxHodkU pma&;cJUavonf/ xdkpOftcgwkef;u uRefawmfonf
tif;pdefaxmifxJrS xdktoHudk av;eufpGm rpOf;pm;cJUacs/ ocifausmfpdef\ awmif;qdkcsuf
udkvnf; tjcm;aom uRefawmfh&Jabmfrsm;ESifhtwl ]]axmifuxGufcsifvkdU oabmw&m;awG
xkwfNyD; a&;aewJUpmawGyg}} [k &,fp&mvkyfcJUavonf/ ,ck zufqpfoHwvdrfh ('vdrfh)
BuD; uRefawmfwkdUtay: BudwfvmNyDjzpf&m txufyg tif;pdefaxmifxJrS acgif;aqmifrsm;\
toHudk av;av;eufeuf pOf;pm;EdkifygNyD/ olwkdU\ xifjrif,lqcsufrsm;udk &dkaoav;pm;
vmygNyD/
xdkpOftcgwkef;u tif;pdefaxmifxJwGif tvkyftrIaqmifvlBuD;rsm; jzpfaom ocif
av;armif? ocifEk? ocifpdk;? ocifoef;xGef;? ociftkef;az? ocifcifatmif? ocif
vSabmfBuD;ESifh ocifausmfpdefwkdU &SdMuonf/ ck olwdkU b,fa&mufaeMuNyDvJ/ t*Fvdyfu
olwkdUtm; axmifawGajymif;ajymif;ydkUoGm;&m tdE´d,jynftxd ac:oGm;avrnfvm;/ olwkdU
twGuf uRefawmf rsm;pGm pdk;&drfaMumifhMuaeavonf/ [dkpOfwkef;u tif;pdefaxmifxJrS
xGufvmaom zufqpfqefUusifa&;ac:oHudk olwkdUtm;vkH; oabmwlMuovm;/ ,ck
olwkdU b,fvdk,lqaeMurnfvJ/ ,ck olwdkUb,fvkdvrf;prsm; awGUxm;MuovJ/ ,ck
olwkdU b,fvdknTefMum;rnfvJ/ uRefawmf odcsifprf;ygbd/ olwkdUwpfawGudk vkduf&SmNyD;
ar;csifvS\/ uRefawmfum; zufqpfarSmifxkwGif usa&mufae&mrS tvif;a&mif &Smaeol
aywnf;/
uRefawmf aeUpGJtaotcsmrrSwfrdawmhaom arv\ aeUwpfaeUwGif aeylvSaom aeUv,f
tcsdefü a&wGif;teD; opfyifatmufrSm uRefawmfonf udk<u,fESifh usm;xdk;vsuf
aeavonf/ xdktcdkuf udkwifaz a&mufvmavonf/
udk<u,fu olUusm;udk a&TUvdkufcsdefESifh udkwifaza&mufvmcsdefrSm wpfNydKifeufwnf; jzpfae
avonf/ xdkUaMumifh olonf pum;ajym&ef tm;oGm;av&m udkwifaztm;-
]]rif; vSnf;jzKwfNyD;NyDvm;a[h}}
]][kwfuJU? ckyJ jyefa&mufw,f? jzKwfNyD; jrif;pmauR;xm;cJUNyD; udpö&SdwmeJU 'DudkvmcJUwmyJ}}
- 475 -
odef;azNrifh
uRefawmfum; uRefawmfhusm;udk a&TU&efom pdwful;ae&ojzifh pum;rajymtm;/ udk<u,fu
yif-
]]aMomf rif;u udpöeJU vmcJUwmudk;? udkif; qdkapAsm;}}
]]udkwifxGef;udk pmwpfapmif ay;p&m&SdvdkU}}
uRefawmfonf usm;uGufpdwful; ray:ao;onfESifh ra&TUao;bJ xm;vdkuf&onf/
udkwifaztm; vSrf;MunfhNyD;-
]]b,folu ay;vdkufwmvJ}}
udkwifazu uRefawmfhtm; pmudk vSrf;ay;&if;-
]]'DrSm aeraumif;vdkU aeoGm;wJU OD;BuD;armifqDuav}}
uRefawmfrSm tHUMo0rf;omjzifh ysmysmovJ jzpfoGm;avonf/ OD;BuD;armifrSm wkdUArm
tpnf;t&kH;\ OuúX ocifwifarmif? odkUr[kwf ocifwifarmifBuD;\ emrnf0Suf
jzpfonf/
]]oleJU b,frSmawGUcJUovJ}}
]]tif;pdefbufrSm awGUcJUw,f}}
uRefawmfu ocifwifarmifBuD;\pmudk azmufNyD;zwf&ef vkyfaepOf olu qufajymjyef
avonf/
]]awGUawmh OD;av;jrifhwkdU? udk<u,fwkdUtaMumif; ar;w,f? usef;usef;rmrm &SdMu&JUvm;wJU?
tEÅ&m,fuif; ab;&Sif;Mu&JUvm;wJU/ pum;pyfrdwmeJU usKyfu udkwifxGef;vnf; a&muf
aewJUtaMumif; ajymjyvdkufw,f? 'Dawmh olu 'Dpmudk a&;ay;vdkufwmyJ}}
- 476 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
olu uRefawmf\emrnf0Suf ]nGefUarmif} qdkwmudk okH;NyD; a&;vkdufonf/ olUqD
vmawGU&ef csdef;jcif;jzpf\/ olaexdkifaom awm&ausmif;odkU vmwwfatmif nTefMum;
&Sif;vif;csufrsm;vnf; ygavonf/
udk<u,f-
]]ol wpfacgufrS 'Dbufrvmbl; aeEdkifvdkufwm}}
uRefawmf-
]]vmvdkUrvG,fvdkU jzpfrSmygAsm? rvmcsifvdkUawmh r[kwfEdkifygbl;}}
udkwifazu csufcsif;vdkvdk vSnfhjyefrnfvkyfaomtcg udk<u,fu-
]]jyefawmhrSmvm;uG aeygOD;vm;}}
]]jyefawmhr,fAsm? tdrfrSm tazwpfa,mufwnf;&Sdw,f? oluvnf; uRefawmf jyefa&muf
w,f qdk&ifyJ olUjrif;wyfNyD; vSnf;xGufzkdU vkyfaeNyD}}
udk<u,f-
]]rif;tareJU jrMunfwkdUu b,foGm;MuovJ}}
]]tar&,f? wifa&TwdkUvifr,m;&,f blwm&kHbufoGm;Muw,f? udkNyKH;u blwm&kHrSm tvkyf
jyef&rvdkvdk Mum;wmeJU oGm;MuwmAs? jrMunfawmh aps;oGm;w,fAs}}
udk<u,f-
]]jrMunfwpfa,mufwnf; oGm;wmvm;}}
]][kwfw,fAs}}
- 477 -
odef;azNrifh
udk<u,fhrsufESmwGif pdk;&drfpdwfaMumifh xif[yfvmonf/ olonf a':vkH;wifESifh rnm;cif
uyif jrMunfwkdUtm; *&kwpdkuf apmifha&SmufcJU\/ ckawmh r,m;ygorD;vnf; jzpfjyef?
udkwifaz\r,m;vnf; jzpfvmjyefaomtcg ydkí *&kpdkufvsuf &Sdavonf/
]]'DacwfBuD;rSmuGm? rdef;uav;wpfa,mufwnf; roGm;rvmapeJU[? ysKdysKd tdktdk rxl;bl;[?
iykawG b,favmuf &rf;um;aew,fqdkwm rif; Mum;w,fr[kwfvm;}}
]][kwfw,f? uRefawmf ajymawmhxm;om;yJ? aps;uvnf; odyfra0;vkdU oGm;vdkufwm
xifyg&JU? uJ jyefOD;r,fAsm}}
udkwifaz\ rsufESmESifh trlt&mwkdUwGif pdk;&drfruif;jzpfvmonfrSm odomvS\/
olxGufoGm;aomtcg udk<u,fu usm;udkvufckyfxJrSm vIyf&if;-
]]wkdUjynfuawmh aezdkUawmif raumif;awmhbl;aemf? rif; Mum;vm;? wpfaeUu acG;rom;
wifBuD;u ykvdyftifpydwfawmf OD;wkwfuav;&JU orD;udk awmif;,lwm? uav;ruav;u
tysKdzm;zm;jzpfwmrS rMumao;bl;? uGefAifhausmif;oluav;av}}
]]olUtazu jiif;vdkufzkdUaumif;w,faemf}}
]]b,fhES,fvkyfNyD; jiif;rSmvJ? acG;om;BuD;u OD;wkwfuav;udk t*FvdyfolvQKd *syefUvufxJ
tyfvdkufr,f? bmnmajymNyD; ajrmufvkduf vSdrfhvdkuf vkyfwmudk;/ ykvdyft&m&Sdqdkawmh
t*FvdyfolvQKddvdkU pGyfpJG&if vG,faewmudk;uG? *syefuvnf; ,kHrSmyJ? tzsif;qkH; vufxdyfudk
tyfeJU tqGcH&NyD;om;yJ}}
uRefawmfhrsufpdxJwGif cyfcGifcGifajcESpfacsmif;jzifh cyf,dkif,kdifaxmufxm;aom wkwfcdkif
onfh udk,fcE¨mrS ao;auG;aom vufESpfacsmif; wJGusvsuf&Sdaom touf 40ausmfNyD
jzpfonfh ocifwifBuD;tm; jrifaeavonf/ olUtm; uGefAifhausmif;ol ysKdjzL vSvSEkEk
uav;ESifh ,SOfwGJvsuf uRefawmfhrsufpdrSm xifjrifvm&ef BudK;pm;onf? ratmifjrifacs/
uRefawmfwkdUonf usm;qufrupm;Muawmhay/
- 478 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
aemufwpfaeUeHeufwGif uRefawmfwpfa,mufwnf; ocifwifarmifxHodkU oGm;&ef xGufcJU
avonf/
tif;pdefaxmifBuD;teD;odkU oGm;&\/ NyD;rS vSnf;vrf;uav;wpfckodkU csKd;0if&\/
vSnf;vrf;ab;wGif v,fcif;rsm;ESifh O,smOfNcHrsm; &Sd\/ twefMumaomtcg awmuav;
xJodkU 0if&onf/ 4if;aemuf jAKef;ceJ awm&ausmif;wkdufodkU a&mufoGm;avonf/ NrdKUESifh
wu,fa0;NyD; ]pdyfykwD;ESifh &dyfBuD;cdk&ef} wu,faumif;aom ausmif;wdkufjzpfavonf/
taqmufttkH BuD;BuD;rm;rm; r&Sd/ opfom;ausmif; cyfi,fi,frsm;om &Sdonf/ ]opf
wpfyif&if; 0g;wpfyifatmuf oDwif;oDv aqmufwnf&ef} ae&mrsm;um; aygvS\/
olpdrf;wpfa,muf 0ifoGm;onfqdkvQif vIyfvIyf&G&GjzpfoGm;NyD; odomvSonfhae&mjzpf\/
ocifwifarmifBuD;onf uRefawmfa&mufonfudk csufcsif;odavonf/
ocifwifarmifBuD;u uRefawmfhtm; b,folrQr&Sdaom Z&yfuav;wpfckodkU ac:oGm;
avonf/
xdkifrdvQifyif uRefawmfu-
]]uRefawmf &efukefa&mufa&mufcsif; cifAsm;udk pkHprf;aewmyJAs}}
ocifwifarmifBuD;onf ol\ rlydkiftNyKH;jzifh-
]]b,folrS rodMubl; r[kwfvm;}}
]][kwfuJU b,folrSrodMuygbl; xifw,f/ uRefawmfuvnf; cifAsm;eJU &if;ESD;wJUvl
b,folrSef;rS rodbJ/ wu,fqkdawmhAsm 'DaeUxd uRefawmfawmh &efukefrSm &if;ESD;wJU
&Jabmf&Jbuf b,folUrS rawGU&ao;bl;As}}
]][J [J ckrSyJ &if;ESD;ol awGU&awmhw,faygh}}
]][kwfw,f}}
- 479 -
odef;azNrifh
olu uRefawmfESifh uGJoGm;NyD;onfhaemufrSpí ,ck jyefawGUonftxd olUrSm jzpfysufcJU
wmawGudk ajymjyonf/ wpfygwnf;yif jrefrmjynfwpfjynfvkH; *syefUvufatmufodkU
a&mufcJU&ykHudk ajymoGm;onf/ arv 13&ufaeUu r[mrdwf ppfwyfrsm;onf
jrefrmjynft&yf&yfrS &kyfodrf;NyD;aMumif; aMunmonf[k od&avonf/ uRefawmfuvnf;
ocifwifarmiftm; olESifhuGJNyD;onfh aemufrSpí ,ckjyefawGUonftxd uRefawmfhrSm
jzpfysufwmawG? Armrsm;rSm jzpfysufwmawGudk awGUorQ? BuKHorQ zkH;uG,fjcif;r&SdbJ
ajymjyonf/ wpfygwnf;rSmyif ,cifu ol\ ajrmfjrifcsufwdkUonf ,aeU uRefawmf\
cHpm;csufawGESifh wpfxyfwnf;wlaeaMumif; 0efcHvdkufavonf/
olum; uRefawmf0efcHorQudk NyKH;í em;axmifaeonf/ ]]igrajymbl;vm;uGm}} [laom
<um;0ifhjcif;rsKd; r&Sday/
uRefawmf-
]]tif;pdefaxmifuaeNyD; ajymif;oGm;&wJU wkdUArmtpnf;t&kH; tvkyftrIaqmifvlBuD;awG ck
b,frSmwJUvJ? vdrfhvdrfhvnf;vnf; bmrSrjzpfbl; xifyg&JUaemf}}
olu 0rf;omtm;&pGm ajymonf/
]]tm;vkH; ab;uif;&efuif;wmyJwJUuG/ tif;pdefaxmifuaeNyD; o&uf? NyD;awmh jrif;NcH?
NyD;awmh wcsKdUudk rEÅav;? wcsKdUudk rkH&Gm ajymif;ac:oGm;w,f/ tdE´d,udkawmh ac:roGm;
Edkifawmhbl;/ ocifEk? ocifpdk;wdkU vlpku rEÅav;axmifa&mufrS vGwfMuowJU/ ocif
oef;xGef;? ocifav;armifwkdU vlpkuawmh rkH&GmaxmifusrS vGwfMuowJU}}
]]ocifausmfpdef&JU owif;aumAs}}
]]olvnf; ocifEkwkdeJUtwlwl rEÅav;axmifu vGwfMuwmyJwJU/ udk,fhvl b,folUrSvnf;
rajymeJU? ocifEk? ocifpdk;eJU ocifausmfpdefwkdUudk axmifuxkwfNyD; w&kwfjynfydkUay;zkdU
pDpOfMuao;owJU/ 'gayrJU ratmifbl;/ *syefawGu oDaygNrdKUudk odrf;vdkufawmh w&kwf-
Armvrf;uaeNyD; xGufr&awmhbl;/ ckawmh b,fenf;eJUrqdk Armjynftjyifa&mufNyD;
r[mrdwfawGeJU tquftoG,f,lzkdU ocifausmfpdef? ocifjroGifeJU udkodef;azwkdU[m
w&kwfwyfeJU vdkufoGm;MuNyDwJU}}
- 480 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]][kwfvm;? udkodef;azudk uRefawmf rEÅav;rSm awGUcJUao;w,f}}
]]'DhjyifvlawGawmh rMumcif &efukefudkqif;vmMuvdrfhr,f}}
]]qif;vmNyD; bmvkyfMurSmvJ? ckaum bmvkyfaeMuNyDvJ? uRefawmfwkdUaum bmvkyf&rSmvJ?
'gyJodcsifw,fAsm/ jrifawGUae&wJU tajctaeawGudk uRefawmf rBudKufbl;? rcHr&yfEdkif
jzpfaew,f/ EdkUayr,fh bmvkyf&rSef;rodbl;}}
uRefawmfhtar;udk ocifwifarmifBuD;onf vG,fvG,f&Sif;&Sif;ESifh rajzwwf jzpfaeoavm?
odkUr[kwf oludk,fwdkif uRefawmfhvdkyif tajz&SmaeqJyifavm rajymwwfyg/ olum;
twefMum bmrQrajym? ajymjyefawmhvnf;-
]]'Dvdk&Sdw,fav ocifwifxGef;&JU? wpfckckawmh vkyf&rSmyJ/ EdkUayr,fh rcHr&yfEdkifjzpfwdkif;
t&ifpvdkvkyfvdkU rjzpfbl;/ ppfra&mufcifu jrm;ukefw,fqdkwmrsKd;udk a&Smif&r,f}}
uRefawmfum; olUvdk tbd"r®mqefawG;awmNyD; at;at;aewwfol r[kwf/ uRefawmfhtm;
aoG;qlvG,fol[k ac:vQifvnf; cH&ygawmhrnf/
]]ppfra&mufcifu jrm;rukefapeJU qdkwmuawmh bmrSrvkyfcsifwJU vlawGtwGuf
taumif;qkH; pum;ykHyJAsm}}
uRefawmfonf þpum;rsm;jzihf ocifwifarmifBuD;tm; wkdufcdkufvkdufovdk jzpfoGm;
avonf/ olUrsufESmonf wif;rmoGm;\/ olonf acgif;udk aemufypfvSefum ol\
xlxyfaom qHyifrsm;udk vufjzifh zd&if;oyf&if; twefMumatmif pOf;pm;aeavonf/
4if;aemuf rwfrwfxdkifvdkufNyD; av;aq;pGm ajymvkdufavonf/
]]udk,fwdkUwpfawGvnf; wwfEdkifoavmuf vkyfMuwmygyJuGm/ umuG,fa&;yk'fr 26eJU 38
t& ocifav;armif? ocifEk? ocifoef;xGef;? ocifpdk;wdkU axmifusNyD;wJUaemuf wkdUArm
tpnf;t&kH; tvkyftrIaqmif jyefzGJU&vdkU udk,fu OuúXwufvkyf&w,f/ aemuf bmMumvJ
zufqpf*syefawG tif'dkcsKdif;em;&JU urf;r&m;auGUudk odrf;NyD; a&wyftajccHpcef; vkyfvdkuf
w,f/ 1940ckESpf ZlvdkifvxJrSmayghuG/ a&ausmfvrf;rSm wkdUArmtpnf;t&kH;&JU EdkifiHvkH;
qdkif&maumfrwD tpnf;ta0;usif;yw,f? tJ'DrSmyJ igu OuúXtjzpfeJU wkdUArm
tpnf;t&kH;onf ArmwpfEdkifiHvkH;udk,fpm; zufqpfpepfudk ckcHwGef;vSefr,fvdkU aMunm
- 481 -
odef;azNrifh
cJUw,f/ urf;r&m;auGUrSm *syefawGvkyfykHudk &IwfcscJUw,f/ aemuf pufwifbmvxJrSm
t*Fvdyfu w&kwf-Armvrf;rBuD;udk *syeftBudKufvdkufNyD; ydwfvdkufawmh wkdUArm
tpnf;t&kH;u uefUuGufcJUw,f/ 'g[m w&kwf'Drdkua&pDudk t*Fvdyfe,fcsJUwkdUu opöm
azmufjcif;jzpfw,fvdkU wkdUu owfrSwfcJUw,f/ 1940ck atmufwkdbmvrSm ysOf;rem;rSm
wkdUArmtpnf;t&kH; EdkifiHvkH;qdkif&maumfrwD tpnf;ta0;udk usif;ycJUw,f/ tJ'D
tpnf;ta0;rSm udk,fu OuúXtaeeJU zufqpf*syefrsm;[m jrefrmjynfxJ usL;ausmf
0ifa&mufvm&if ckcHwGef;vSefr,fvkdU aMunmcJUw,f}}
ocifwifarmifBuD;onf wkdUArmtpnf;t&kH;taeESifh zufqpfqefUusifa&; oabmxm;rsm;
&SdcJUykHudk twdwfaqmifaeavonf/ a&eHajrtvkyform;wyfOD; nDvmcHrS qkH;jzwfcsufrsm;
jrif;NcH wkdUArmtpnf;t&kH; nDvmcHrS qkH;jzwfcsufrsm; ponfwkdUudk udk;um;í ajymav
onf/
]]aMunmcsufawG qkH;jzwfcsufawGuawmh [kwfwmayghAsm? zufqpf*syef ckcHwGef;vSefa&;
twGuf ygyJ/ odkUayr,fh vufawGUjzpfwmuawmh uRefawmfwkdUjrefrmjynfxJ jrefjref
0ifvmEdkifatmif ulMuwmyJAs/ b,fvkdvkyfNyD; 'DvdkjzpfoGm;ovJqdkwmawmh uRefawmf
em;udk rvnfbl;Asm}}
ocifwifarmifBuD;onf bmrQjyefrajymEdkifbJ aMumifoGm;onf/ okdUaomf ol\rsufESmrSm
a'gor&Sd? yuwd at;csrf;wnfNidrfaeav\/
twefMumrS-
]]tif; [kwfawmh [kwfwmyJ/ 'gayrJU udk,fhtaeeJUuawmh tjzpftysufawGudk rwm;qD;
Edkifwmom tjypfygyJ/ [dkt&ifu rif;t,ltqawG rrSefbl;vdkUqdkNyD; udk,fa0zefcJUw,f
r[kwfvm;/ okdUayr,fh rif;udk trSefa&mufatmif rydkUEdkifcJUbl;? rif;wkdUtvkyfudk wdkU
rwm;qD;EdkifcJUbl;/ pum;pyfrdvdkU ajym&OD;r,f/ ocifjr&,f? udk,f&,f? bk&ifcH
a':refprpfeJU oGm;awGUMuNyD; zufqpfqefUusifa&;vkyfief;awG vkyfzkdU axmifxJu wkdUArm
tpnf;t&kH; acgif;aqmifawGudk vTwfay;zkdU awmif;qkdMuw,f/ 'Dawmh bk&ifcHu ocif
atmifqef;eJU ocifacgif;aqmiftcsKdU *syefa&mufaeNyDqkdwJU tpD&ifcHpmudk xkwfjyNyD;
awmif;qdkcsufudk rvdkufavsmEdkifwJUtwGuf 0rf;enf;ygw,fvkdU ajymvTwfvdkufw,f/
tJ'Dvdk tajctaersKd;rSm wkdUu bmawGrsm; vkyfEdkifrSmvJ/ wu,fuawmh ocifatmifqef;
- 482 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
*syefa&mufoGm;wmudku tpDtpOfr&SdbJeJU a&mufoGm;wmyJ/g 'gvnf;yJ tajctaeudk
rwm;qD;EdkifwJU oabmaygh udk,fhvl}}
uRefawmfhrSm tHUMoírqkH;Edkif jzpfaeonf/
]]'g t[kwfyJvm;}}
]]'DvdkyJ ajymMuwmyJ/ udk,fuawmh ocifatmifqef;wkdU *syefa&mufoGm;wm tpDtpOf&SdNyD;
BuHpnf&if;twdkif; a&mufoGm;wmvm;/ rBuHpnfbJeJU a&mufoGm;wmvm;qdkwmudk tjiif;
ryGm;csifbl;? wkdUwpfawG[m tm;vkH;yJ tajctaeudk rwm;qD;EdkifcJUMubl; qdkwmuawmh
b,folrS rjiif;Edkifbl; xifw,f}}
]][kwfw,f? tajctaeudk rwm;qD;Edkifwmawmh trSefyJ/ 'gaMumifhvnf; zufqpf*syef[m
uRefawmfwkdUEdkifiHudk ukyfcGpD;xm;EdkifaeNyD? tkyfpD;xm;EdkifNyD/ aemufvmwJU armifykvJ
'dkif;0efxufuJ qkdwmvdkygyJ? 'D0#fu uRwfatmif b,fvdkvkyfMurvJ? zufqpf*syefudk
b,fvdk wGef;vSefMurvJ}}
uRefawmfu qlylvIyf&Sm;aeoavmuf ocifwifarmifBuD;rSm at;pufpufEdkifvSonf/
]]tajctae &ifhusufatmifapmifhNyD; tcsdefusawmh wGef;vSef&rSmaygh}}
olUtajzudk rrSef[k uRefawmf rajymEdkifaomfvnf; tm;&p&maumif;aom tajzum;
r[kwfacs/ uRefawmfhaoG;rSm qlyGufae[ef wlonf/ uRefawmfhtoHrSm obm0rusbJ
jrifhwufaeonf/
]]t&dyfxJuxdkifNyD; at;at;uav; apmifhae&rSmvm;}}
ocifwifarmifBuD;onf uRefawmfh twGif;vIyf&Sm;rIrsm;udk &dyfrd[efwlonf/ &,fypfvdkuf
NyD;-
]][m; [m; ocifwifxGef;&,f 'Dvdkvnf; r[kwfygbl;? acgif;at;at;xm;prf;yg/ udk,fwkdU
vlawG pkHatmif apmifhygOD;? ,kHMunf&wJU vltcsif;csif; wdkifyifaqG;aEG;NyD; vkyfoifhwm
pvkyfMuwmaygh}}
- 483 -
odef;azNrifh
ocifwifarmifBuD;u ,kHMunf&wJU vltcsif;csif;[laom pum;udk xnfhajymvkdufjcif;onf
uRefawmfhtm; av;av;eufeuf pOf;pm;cef;0ifap\/ ,ckxd uRefawmfvnf; udk,fh&ifwGif;
&SdorQudk zGifhjyEdkifaom ,kHMunf&olrsm;udk &Smaeonf r[kwfygvm;/ ocifwifarmifvnf;
uRefawmfhvdkyJ ,kHMunf&ol &Smaeonf r[kwfyguvm;/ avjyif;rkefwdkif;onf uRefawmf
wkdUtay:wGif jAKef;ceJ usa&mufvm\/ opfyifawG tjrpfuvefNyD; vJusvGifhpOfae\/
vIdif;wHydk;BuD;rsm; &dkufcwfae\/ xdkMum;xJwGif cdkifNrJaom twG,ftcdk? vkHNcKHaom
tumtuG,f &Sm&onfrSm wu,frvG,fygwum;/
rkd;onf jAKef;ceJ &Gmusvmavonf/ vGefcJUaom &ufrsm;twGif;u aetvGefylxm;ojzifh
"edrdk;wGif taygufrsm;&Sdaeay&m rkd;,kdí usavonf/ uRefawmfwkdUonf ae&ma&TUxdkif
Mu&\/ Z&yfa&SUrSm OD;yOöif;wpfyg; cyfokwfokwf avQmufoGm;avonf/
uRefawmf-
]]'Dausmif;wdkufrSm odyfNyD; wdwfqdwfwmyJaemf? ausmif;wdkifoHCmvnf; enf;w,f
xifw,f}}
]]enf;w,f? odyfenf;wmyJ? ausmif;om;vnf; odyfr&Sdbl;}}
]]ppfajy;awGaum odyfr&Sdbl;vm;}}
]]r&Sdbl;? udk,fawmif ajymif;vmwm rMumao;bl;}}
]]t&ifu b,frSmvJ}}
]]a&TawmifMum;rSm aevdkufao;w,fav? ocifudk,fawmfrIdif;eJU rsufESmcsif;qdkiftdrf
[maygh}}
]]aMomf [kwfvm;? ocifudk,fawmfrIdif;vnf; a&TawmifMum;rSm aeovm;}}
]]aewmaygh? a&TawmifMum;bufu tdrfawGudk ocifacgif;aqmifawGaezdkU odrf;xm;wmyJ/
udk,fuawmh tJ'DrSmae&if; pdwfcsvufcsaevkdU rjzpfwm awGUvm&w,f/ *syefawGu
rouFmbl;qdk&if zrf;qD;NyD;&dkufwmyJ? vufonf;cGHcGmw,f? vQyfppf"mwfeJU &IdUw,f? tkduGm
- 484 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
trsKd;rsKd; ESdyfpufwmygyJ/ udk,fhudk *syefuifayawGu rouFmjzpfaew,fqkdwm awGU&
w,f/ 'Dawmh ckvdk ajymif;a&TUaevdkufwm aumif;wmaygh}}
a&TawmifMum;xJrSm ocifacgif;aqmifwcsKdU aeMuw,fvdkUawmh uRefawmfMum;yg&JU?
odkUayr,fh cktcgBuD;rSm ]ar;ygrsm; pum;&} qdkwJU pum;[m aumif;usKd;xuf qkd;usKd;
udkom ay;Edkifavawmh ar;jref;pkHprf;raeawmhygbl;Asm}}
]]at; t&rf;rar;wm? rpkHprf;wm aumif;w,f/ ocifatmifqef;? ocifudk,fawmfrIdif;?
ocifjrwdkUtaMumif; rar;&bl;vdkU *syefawGu vkyfxm;w,f/ t*Fvdyfbufom; &efol
awGu vkyfBuHoGm;rSm pdk;&owJU/ uJ 'gxm;OD;? Oyrm EdkifiHjcm; xGufoGm;NyD qdkwJU
ocifodef;azwkdU vlpktaMumif; ar;rdw,fqdkygawmh? ar;wJUvl[m ocifodef;azwkdU&JU
vl&ifjzpf&r,f? odkUr[kwfvnf; *syefolvQKd&if jzpf&r,fvdkU tar;cH&wJUvlu xifvdkufrSm
yJ/ b,fbufurS ab;tEÅ&,f ruif;bl;/ 'Dawmh tifrwef &if;ESD;wJUvludkrS ar;wm
jref;wm aumif;w,f}}
]]ck 'DrSm cifAsm;eJUtwl ocifacgif;aqmifxJu b,folrsm; &SdaeovJ}}
]]b,folrSr&Sdbl;/ a&TawmifMum;rSmwkef;uawmh q&mawmf ocifygarmu©vnf; udk,feJU
twlaewmyJ/ bkef;BuD;uvnf; r[kwfrcHuG? 'Dawmh *syefawG vkyfaewmawG twdtvif;
&IwfcsuefUuGufaew,f/ udk,fuvnf; tpuwnf;u zufqpfqefUusifa&;orm;rSef;
vlodrsm;aeawmh a&TawmifMum;rSm twlaevdkU raumif;awmhbl;/ q&mawmfuawmh
Am;u&m olUausmif;ol jyefoGm;w,f? udk,fuawmh q&mawmftqufESifh 'Dausmif;
ajymif;vmwmyJ/ rMumcifawmh q&mazwkdU 'Dudk ajymif;vmMuvdrfhr,f? q&mOD;a&Taz
wkdUav? rif;odw,fr[kwfvm;}}
rodbJaeygrnfavm/ rcifopf\ taz? a':a&Topf\ armif? ausmif;q&m OD;a&Tazudk
qkdvdkonf r[kwfygvm;/ olwkdUowif;udk em;pGifhaewm MumNyD/
]]aMomf q&mazwdkU 'Dajymif;vmMur,fvm;? ck olwkdU b,frSmvJ}}
]]ck olwkdU arSmfbDrSm &SdaeMuw,f? olwdkUu tJ'DZmwdudk;uG}}
- 485 -
odef;azNrifh
ocifwifarmifBuD;onf pum;udk &yfxm;vkdufNyD; tjyifodkU Munfhaeavonf/ rdk;onf
apGaeaomrdk;r[kwf? oGefcsovdk &GmcsvdkufNyD; &yfoGm;cJUavNyD/ aerif;onf BudK;Mum;
BudK;Mum; xGufjyLae\/ ocifwifarmifBuD;\rsufESmrSm nSKd;EGrf;oGm;vsuf-
]]q&mazvnf; *syeftESdyftpufcHxm;&w,f udk,fhvl}}
uRefawmfhrSm xdwfvefUoGm;onf/
]]tkd jzpf&avAsm? EdkifiHa&;orm;vnf; r[kwfbJeJU}}
]][ ocifwifxGef;&JU? cktcgrSm EdkifiHa&;orm; tESdyfpufcH&wmu enf;w,f/ &dk;&dk;vlawG
tESdyfpufcH&wm rsm;w,f/ EdkifiHa&;orm;uawmh a&Smifwwfwdrf;wwfw,f/ rD;pifMunfh
uwwfw,f &dk;&dk;vlawGuawmh 'Dvdkr[kwfbl;/ 'DdvkdeJU q&mazcrsm cH&&Smwmaygh}}
uRefawmfhrSm rsm;pGm pdwfraumif;jzpf&onf/ q&muawmfa':nGefUESifh orD;rcifopfwkdUtm;
txl;u&kPmoufrdavonf/ olwkdUtwGufyif pdk;&drfvmonf/
]]jzpfykHajymprf;ygOD;Asm}}
]]ocifwifxGef; odwJUtwdkif;yJ? q&maz[m ausmif;q&m&dk;&dk;yJ/ 'gayrJU EdkifiHa&;orm;
awGudk av;pm;w,f? tm;ay;w,f/ ausmif;q&m udkxGef;a&TwdkUeJU ywfoufNyD; q&maz
wdkUeJU wkdU&JabmfawG &if;ESD;Mu&w,f/ udk,fwkdUwpfawG ajy;MuvTm;Mu&awmh olUqDrSm
ta&;BuD;wJUpmtkyfawG tyfxm;Muw,f/ udk,fhpmtkyfawGvnf; tyfxm;w,f/ vDeif0g'
jyómemrsm;? rmhufpf0g'vufpJGusrf;? w&kwfjynfay:rSm xGef;wJUMu,feD? *syef&JU &THU
ajcaxmuf pwJU pmtkyfawGayghuGm/ q&mazuvnf; oludk,fwdkif rzwfwwfayr,hfvdkU
wkdUtwGuf tifrweftzkd;wefwJU pmtkyfawGjzpfw,fqdkwm ,kHMunfw,f/ 'gaMumifh
arSmfbDajy;awmhvnf; ,loGm;w,f/ wpfaeUawmh *syefawGu tdrfawGwufarT&if; tJ'D
pmtkyfawG awGUoGm;awmh q&mazudk *syefqefUusifa&;orm; uGefjrLepf ponfjzifh pGyfpGJNyD;
zrf;oGm;awmhwmyJ? acgif;aqmifb,folvJ? uGefjrLepfXmecsKyf b,frSmvJ ponfjzifh
ar;awmhwmyJ/ q&mazuvnf; rodawmh b,frSm ajymwwfrSmvJ/ q&mazu rodbl;
rajymwwfbl;qdkwmudk *syefawGu r,kHbl;? b,folUpmtkyfawGvJvkdU ar;awmh q&mazu
wkdUudk *syefawG &ef&SmrSmpdk;wmeJU bmrSrajymbl;/ trsKd;rsKd;&dkufESuf? trsKd;rsKd;ESdyfpufNyD;
- 486 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ppfwmyJ/ tawmfcHvdkuf&w,f udk,fhvl? q&mazudk AdkvfausmfaZmu aumif;aumif;
odw,f}}
]]b,f AdkvfausmfaZmvJAs}}
]]b,fAdkvfausmfaZmjzpf&OD;rSmvJ? *syefjyef? tck Adkvfoifwef;ausmif;wm0efcH AdkvfausmfaZm
ayghuG}}
]]aMomf Mum;zl;om;yJ}}
]]at; AdkvfausmfaZmqD vlvTwfNyD; tusKd;taMumif; ajym&w,f? AdkvfausmfaZmu
*syefawGxH0ifNyD; ajymay;vdkU q&maz toufraobJ vGwfcJU&w,f udk,fhvl}}
]]jzpfrSjzpf&avAsm}}
]]arSmfbDrSmu *syefawGeJUeD;w,f? q&mazu *syefawG vufvSrf;rrSDavmufwJUae&m
ajymif;csifw,f/ orD;ysKduav;uvnf; &Sdao;awmh trsKd;rsKd;pdwfylw,f xifyg&JU udk,fhvl
&m/ 'gaMumifh 'Dawm&ausmif; ajymif;vmcJUzkdU udk,fu ac:xm;wmyJ/ tm;vkH; tpDtpOf
vkyfNyD;NyD? ajymif;vmMuvdrfhr,f}}
]]uRefawmfuvnf; olwkdUeJU awGUcsifygw,fAsm}}
]]aemuf vmcJUaygh? 'Dvm&if awGUrSmygyJ}}
uRefawmf pOf;pm;Munfhaerdonf/ rcifopfwkdU rdom;wpfpkonfvnf; zufqpf*syefwkdUtm;
uRefawmfhvdkyif rkef;aevdrhfrnf/ ,kHMunftm;udk;pm;&aom &Jabmf&JbufawG &Smaumif;
&Smaernf/
uRefawmfwkdU wJZ&yfa&SUrS tkyfvrf;uav;ay:wGif oydwfydkufxm;aom bkef;BuD;wpfyg;ESifh
qGrf;[if;tkyfxrf;aom ausmif;om;uav;wpfa,mufwkdUonf qGrf;cHjyefvmMuonfudk
awGU&avonf/ bkef;BuD;ESifh ausmif;om;uav;wkdUrSm rkd;a&pkd&TJaeavonf/
]]uJ uRefawmf jyefOD;r,f}}
- 487 -
odef;azNrifh
]]at; udk,fwkdUwpfawG pkMuOD;rSmaygh}}
]][kwfuJU? ppfa&mufawmh ypf&atmif jrm;awG pkxm;Mu&vdrfhr,f}}
ocifwifarmifu NyKH;vkdufavonf/ olUtNyKH;u olUwGifawGUaeus olUrlydkiftNyKH; jzpfav
onf/
]]at; aumif;w,f? aumif;w,f? ppfra&mufcifom jrm;rukefyapeJU? jrm;udk pkawmh
pkxm;&r,f}}
uRefawmf urm&GwftdrfodkU jyefa&mufaomtcg b,folUudkawGU&onf xifoenf;/
udkat;aiG/
avjyif;rkefwkdif;BuD;Mum;wGif wG,fp&m? ckdp&mwpfOD; awGUjyefavNyD/
rSm;twl? rSeftwl? qkd;twl? aumif;twl jzpfcJUaom uRefawmfh&JabmfBuD; udkat;aiG/
*syefESifh ppfpjzpfuwnf;u olESifhuRefawmf vlcsif;uGJoGm;cJUavonf/ odkUaomf uRefawmf
wkdU\ tonf;ESvkH;wkdUum; oD;jcm; auGuGif;raecJUMuyg/
olonf ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmf Adkvfuav;,leDazmif;udk 0wfxm;\/ jrif;pD;
om;a&zdeyfBuD;ESifh "m;&SnfBuD;rsm;um; ryg/ &dk;&dk;cHUcHUESifh Munfhaumif;aeavonf/
]]b,fwkH;u bDtdkifatxJ 0ifovJ}}
]]rMumao;bl;/ a*:&mukef;Adkvfoifwef;ausmif; wufw,f? ausmif;uvnf; qif;a&m
urm&Gwfwpf0dkufrSm wpfpkwpfpk zGJU&r,fvdkU wm0efusw,f/ wm0efuswJUtwdkif; zGJUNyD;NyD?
zGJUvnf;NyD;a&m bDtdkifatzsuf&r,fvkdU owif;Mum;aew,f}}
]]tdk [kwfvm;? *syefawGuvnf; tuif;yg;om;yJaemf? b,f[mjzifh jynfolUtzGJU
vufeufqdkwm odwmyJaemf}}
- 488 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]yg;wmaygh zdk;wifxGef;&m? olwkdUvnf; tHcGatmif pm;zl;aewJU aumifawGyJ/ udk,fav
*syefawGa&mufvmNyD; rMumbl;? olwkdUtaMumif; aumif;aumif;odwm/ odvdkUvnf;
jyefcs&atmifvdkU wyfxJ0ifwm? Adkvfoifwef;wufwmyJ/ udk,fhudk tkyfcsKyfa&;bufrSm
wm0efay;ao;w,f? &mxl;aygh udk,fhvl&m? udk,fr,lbl;? ppfxJyJ 0ifypfvkdufw,f/ ckawmh
bDtdkifat zsufypfr,fqkdawmh tzsufrcHbJeJU udk,fhwyfpkeJU awmtajccHwpfckkck,lNyD;
cHcsaer,fawmif pdwful;rdw,f}}
]]wpfa,mufwnf;awmh xrvkyfeJUav? wdkifyifnSdEIdif;&OD;rSaygh}}
]]tif; tJ'gvnf; [kwfwmyJ/ NyD;awmhvnf; bDtdkifatudk zsufayr,fh 'Dhjyifemrnf
wpfckckeJUawmh xyfNyD; qufzJGUOD;rSmeJUyJ wlygw,f? 'gaMumifh apmifhaewmyJ}}
]]udkat;aiG cifAsm; ppfAdkvfjzpfNyDqdkawmh rdef;rrsm; &aeNyDvm;}}
]][m BuHBuD;pnf&m udk,fhvl&m}}
]]rodbl;av? ckwavm bDtdkifatAdkvfwkdU? ocift&m&SdwkdU pef;yGifhaeMuvdkUyg/ vufxyf
vkdufMuwm tvQKdvQKdyJ}}
uRefawmfwkdUonf awmufwdkrnf& twif;tzsif;rsm;udk ajymMuonf/ vGefcJUaom
ajcmufvtwGif;u tawGUtBuKHrsm;udk vSJvS,fMuonf/ xifjrif,lqykHawGudk nSdMuav
onf/ urÇmppfowif;rsm;ESifh urÇmha&;&mrsm;udk aqG;aEG;Muonf/ uRefawmfwkdU
ESpfa,mufonf wpfckwnf;aom a&pD;rSm vdkufygcJUMu\/ ul;cwfcJUMu\/ uRefawmfwdkU
ESvkH;onf;yGwfrsm;onf wpfckwnf;tjzpfjzifh aygif;pyfcJUMu\/
,cktcg tawGUtBuKHwlnDonfhtay:wGif tajccHí txiftjrif t,ltqudk nSdvdkufMu
aomtcg wpfckwnf;aom txiftjrif t,ltq jzpfvmayonf/ uRefawmfwkdU\
OD;wnf&monf wpfckwnf;jzpf\/ þodkU wlnDjcif;rsm;udk awGU&aomtcg uRefawmfhrSm
rnfrQ 0rf;omoenf;/ rnfrQ tm;wufoenf;/ azmfjy&efyif cufavonf/ /
- 489 -
odef;azNrifh
74
ppfra&mufcif jrm;pkjcif;
owif;ywftawmfMumoGm;NyD;aemuf aeUwpfaeU\ naecif;/
,cifwpfaeUuyif pNyD; rkd;&yfae&m xkdnaewGif aerylaomfvnf; cyftdkuftdkufyif
jzpfae\/
uRefawmfhrSm tdrfa&SUwGif pmzwfaepOf t&yfxJü tkwftkwfusufusuf jzpfoGm;aom
toHaMumifh pmtkyfudkypfxm;cJUNyD; tdrfjyifxGufoGm;avonf/ ]]jrMunfudk *syefppfom;awG
0ifqJGowJU}} [laom owif;udk Mum;&\/ b,folrS xGufNyD; rwm;qD;&JMu? udk,fhtdrfxJ
udk,faeNyD; rcHr&yfEdkifjzpfaeMuavonf/ *syefppfom;awGrSm aoewfESifhjzpfMuaomaMumifh
jrMunf\a,musfm; udkwifazonfvnf;aumif;? udkwifaz\taz OD;zdk;cifonf
vnf;aumif; bmrQrvkyfEdkifbJ w&SL;&SL;w&SJ&SJESifh a'goawG rIwfxkwf&if;om Munfhae
&onf[k qkdavonf/ uRefawmfonf udkwifazwkdUtdrfbufodkU taomhESifcJU\/
t&yfolt&yfom;wkdUrSm cyfa0;a0;rSom tuJcwfMunfhaeMuonf/ udkwifazwkdUtdrf
teD;okdU uRefawmf a&mufoGm;aomtcg *syefppfom;wpfa,mufonf aoewfudk
vG,fvsuf tdrfa&SUrSm avQmufaeonfudk awGU&avonf/ xdkcPüyif udkwifazonf
"m;&Snfwpfacsmif;ESifh xdkppfom;aemufrS ay:vmNyD; vnfyif;udk ckwfydkif;vdkufavonf/
uRefawmfonf tajy;oGm;NyD; vJusoGm;aom ppfom;qDu aoewfudk ,lvdkuf\/
udkwifazonf tdrfwGif;odkU ajy;0ifavonf/ jrMunftm; rk'drf;usifhaeaom ppfom;onf
touftEÅ&m,fudk jrifojzifh jrMunftm; pGefUcJUum aoewfudk aumufudkifvdkuf
avonf/ olu udkwifaztm; aoewfESifh rcsdefEdkifcif uRefawmfu olUtm; csdefxm;
NyD;om; jzpfaeavonf/ jrMunfum; axmifhwGif csKH;yJGcsum idkaeavonf/ uRefawmfESifh
udkwifazwkdUonf *syeftm; vufeufcsapNyD; BudK;ESifh wkyfaESmifvkdufMuavonf/ "m;
'Pf&mjzifh aovkajrmyg;jzpfaeaom *syefudkvnf; jrif;vSnf;ab;odkU w&GwfqGJa&TUum
&GufxnfzkH;xm;vdkufMuonf/ onfawmhrS t&yfom;awG 0dkif;tkHa&muf&Sdvmav\/
uRefawmfonf csufcsif;yif Adkvfat;aiGtm; tac:vTwfvkduf&avonf/ udkwifaztm;
- 490 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
vnf; uRefawmfwkdUtdrfodkU oGm;NyD; ykef;ae&ef nTefMum;&avonf/ Adkvfat;aiG ra&mufrD
*syefppfwyfu rodygapESifh [kom qkawmif;ae&awmh\/
b,fwkH;u a':vkH;wifa&mufaeonfrod? olUorD; jrMunftm; zufxm;NyD; idkaeavonf/
*syefwkdUtm;vnf; usdefqJvsuf&Sd\/ twefMumaomtcg a':vSarvnf; jyefa&mufvmNyD;
olUacR;rteD;rSm xdkifum idkaeavonf/ tdrfeD;em;csif;tcsKdUu olwkdUtm; 0dkif;NyD; ESpfodrfh
Mu\/
uHaumif;onf/ Adkvfat;aiGonf tqifoifhvdkufygcJUEdkif\/ olUaemufrS Armh wyfrawmf
om; 3a,mufvnf; ygvmavonf/
Adkvfat;aiGonf uRefawmfhxHrS tusKd;taMumif;rsm; ar;NyD;aomtcg 0dkif;tkHaeaom
t&yfolt&yfom;rsm;udk udk,fhtdrfudk,f jyefMu&ef trdefUay;vdkufavonf/
uRefawmf ]]uJ b,fvkdvkyfMurvJ}}
]]owfwJUvl b,fa&mufoGm;NyDvJ? 'DvdkqkH;rvdkufwm cyfaumif;aumif;yJ}}
]]uRefawmf olUudk ykef;aezkdU vTwfvdkufNyD}}
]]aumif;w,f}}
Armhwyfrawmfom;wkdUonf uRefawmfBudK;ESifhwkyfxm;aom *syefudk zrf;Muavonf/ tjypf
vnf;ruif;? aMumufvnf; aMumufaeaomaMumifh *syefonf Armppfom;rsm;tm;
&Sdckd;OD;wif vkyfaeonfudk awGU&aomtcg uRefawmhfpdwfrSm tauseyfBuD; auseyfoGm;
avonf/ jrifoltaygif;rSmvnf; xdktwdkif;yif jzpfMuayvdrfhrnf/
Adkvfat;aiG-
]]'DudpörSm &JabmfwifxGef;vnf; a&SmifaerSjzpfr,f? ckaeqdk&if *syefppfwyfudk oHawmfOD;
oGm;wifaeolu wifaea&mhr,f/ rMumcif a&mufvmMurSmyJ}}
xdktawmtwGif; udk<u,fonf ajy;vmNyD; *syefawG vmaeNyDjzpfaMumif; ajymavonf/
- 491 -
odef;azNrifh
Adkvfat;aiG-
]]uJ &JabmfwifxGef; ajy;ayawmh? [dkvludkvnf; cyfa0;a0;ac:oGm;yg/ usefwJUudpöawG
udk,f Munfh&Sif;r,f}}
uRefawmfu *syefawGxHrS odrf;xm;aom &dkifz,faoewf 2vufudk vufnSdkK;xdk;jy&if;-
]]'gawG b,fvdkvkyfrvJ? uRefawmf,loGm;NyD; 0Sufxm;vdkuf&rvm;}}
]]tJ'Dvkdqkd&if trIu odyfBuD;oGm;vdrfhr,f? olwkdU rk'drf;usifhvdkU vlxku owfwJUtrI
r[kwfbJ vlxku *syefawGqDu vufeufvkw,fvkdU jzpfaeOD;r,f? tJ'DvdkjzpfvdkU
raumif;ao;bl;? apmao;w,f}}
]]uRefawmfu 'DaoewfawG[m tcsdefusawmh zufqpf*syefawGudk ArmawGu awmfvSefwJU
tcgrSm yxrqkH; ypfazmuf&wJU aoewfawG jzpfapcsifw,f}}
]]uJ ajy;rSmom ajy;yg? 'gawG udk,feJUxm;cJUyg/ pnf;urf;azmufzsufwJU *syefppfom;
awGudk ta&;,lwJUtaeeJU vufeufawGudk odrf;xm;vdkufyghr,f/ &Jabmfajymovdk
jzpf&rSmaygh/ uJ ajy;yg? vmaeMuNyD}}
trIjzpfyGm;aom udkwifazwkdUtdrfrSm tif;pdefvrf;rBuD;\ taemufbufurf;ay:rSm wnf&Sd
\/ uRefawmfonf olwkdUtdrf aemufaz;rSaeNyD; wpfzufodkU ul;oGm;avonf/ xkdrSaeNyD;
taemufbuftdrfodkU ul;oGm;onf/ vrf;Mum;uav;jzifh awmifbufodkU avQmufcJUNyD;
uRefawmfwkdUtdrfodkU 0ifonf/ tdrfrSmykef;aeaom udkkwifazudkac:um taemufbuf
vIdifjrpfqDodkU OD;wnfum ajy;Muavonf/ rD;&xm;vrf;ay:odkU a&mufaomtcg
ajrmufbuf blwm&kHqDodkU ajy;Mu\/ blwm&kHrSmaeNyD; usm;ausmif;aemufaz;&Sd vrf;Mum;
jzifh ta&SUbufodkU ajy;Mujyefavonf/ tckxd b,ftdrf0ifykef;rnf/ b,foGm;rnf[k
rqkH;jzwf&ao;/ auGUumaumufumESifh *syefawG vdkufrvmEdkifatmif[laom &nf&G,fcsuf
jzifhomvQif ajy;ae&avonf/
urm&Gwfaps;ajrmufbufwGif tif;pdefvrf;udk jyefjzwfNyD; ta&SUbuf tif;vsm;uefqDokdU
oGm;Mu\/
- 492 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
uRefawmfwkdUonf jynfvrf;ay:odkU a&mufvmonf/ bGm;ceJ odef;odef;wkdUtdrfudk awGU&
avonf/
odef;odef;/ rjrrSD\oli,fcsif; odef;odef;/ rjrrSDcdkif;&mvkyfNyD; xm;&muaeaom odef;odef;/
þtdrfokdUrjrrSD rMumcP vmaewwfonf r[kwfygvm;/ rjrrSDonf a0;a0;vHvH
xGufrajy;bJ 'DtdrfrSm ppfajy;'ku©onfrsm; vkyfaernfvm;/ 0if;NcHBuD;u aumif;vSonf/
AkH;cdkusif;awGvnf; wl;xm;onf/ uRefawmfonf xdktdrf0ifNyD; cPykef;&ef &kwfw&uf
qkH;jzwfvkdufavonf/ tusOf;tusyfawGUvmawmh vlawG[m &Snf&Snfa0;a0; awmawG;
awmifawG; awG;raeawmhyg/ rjrrSDESifh a0;a0;aerS olr\ uGefydkufrS &kef;xGufEdkifrnf
[laom tcsufudk rawG;rdawmhyg/
]]vm udkwifaz? 'DtdrfxJ 0ifr,f}}
udkwifazum; bD;wyfNyD; BudK;eJUqGJxm;aom t&kyfvdk uRefawmfhaemufu bmrQrajymbJ
vdkufaeavonf/
wHcg;acgufvdkufonf/
vkHcsnf0wf ukvm;BuD;wpfa,mufu vmzGifh\/ olUudk uRefawmf jrifzl;ovdkvdkxif\/
]]b,foleJUawGUcsifvdkUvJ}}
olu ar;vkdufawmh olUudkuRefawmf cyfa&;a&; owd&oGm;avonf/ rjrrSD\ tdrfrSm
aeaom tapcHukvm;BuD; r[kwfvm;/
]]odef;odef;eJUawGUcsifvdkU}}
]]odef;odef;wkdU tjyifoGm;aeMuw,f}}
atmufxyf&Sd {nfhcef;ESifhqufaeaom tcef;rS toHwpfoH ay:vmavonf/
]]rlqmBuD;}}
- 493 -
odef;azNrifh
xkdtcef;udk uRefawmf aumif;pGmodonf/ xdktoHrSmvnf; rjrrSD\toHyif jzpf&rnf/
vSnfhjyef& aumif;avrnfavm/
]][rf; rrfqyf}}
]]b,folvmaeovJ}}
wu,f rjrrSD\ toHppfyif jzpfavonf/ rlqmBuD;u uRefawmfhtm;-
]]emrnf b,fhES,fac:ovJ}}
csDwkHcswkH jzpfraetm;awmhyg/ vSnfhjyefvkdUvnf; raumif;awmhNyD/ *syefawG aemufu
vkdufvmrnfudkvnf; pdk;&drf&ao;onf/ xkdcPuav;üyif ukvm;Arm t"du&kPf;
twGif;u rjrrSDtm; oGm;u,fMuykHawG? tJ'Dwkef;u pwif cspfuRrf;0ifMuykHawG pdwfxJrSm
zswfceJ ay:vmavonf/ uRefawmfu toHay;vdkufavonf/
]]uRefawmfyg rr}}
rjrrSD\yg;pyfrS bmoHrQ rMum;&awmhbJ &kwfw&uf ukvm;xdkifwGef;a&TUvdkufoHESifh
cyfaomhaomh avQmufxGufvmaom ajcoHudkom Mum;&awmhonf/
rjrrSDonf {nfhcef;xJu jzwfNyD; xGufvmavonf/ uRefawmfwkdUvnf; onfawmhrS
tdrfwGif;odkU 0ifvkduf\/
]]tr,fav; rru [kwfrS[kwfyghrvm;vdkU}}
rjrrSDonf uRefawmfhtm; awGU&wm 0rf;omtm;&&SdvSonf/ odkUaomf rjrrSD tm;wufoa&m
&Sdoavmuf uRefawmfu r&Sd/ rjrrSDonf acsmwkef;vSwkef;yifjzpf\/ okdUaomf ,cifuvdk
rEkysKdawmh[k xifonf/ ,cifu okH;q,fausmf[k xif&aom &kyfonf ,cktcg
av;q,fwGif;&kyf jzpfaeavonf/
]]yxr toHMum;vkdufuwnf;u armifav;&JUtoHvdkUawmh txifom;? rlqmBuD; wHcg;
ydwfxm;vkdufav}}
- 494 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rlqmBuD;u wHcg;ydwfvkdufavonf/
rjrrSDu uRefawmfwkdUtm; {nfhcef;xJodkUac:onf/
]]uRefawmfu rr &Sdr,fr[kwfbl; xifwm}}
uRefawmfu ydkajymvdkufjcif;jzpf\/ &Sdaumif;&Sdvdrhfrnf[kum; uRefawmfxifcJUavonf/
]]&Sdr,fxif&if 0ifcJUrSmr[kwfbl; ayghav}}
]]'Dvdkvnf; r[kwfygbl; rr&,f}}
uRefawmfwkdU 0ifcJU&onfhtjzpfudk csufcsif;zGifhajymrS aumif;awmhrnf[k atmufarhrdonf/
odkUaomf rjrrSDu olajymvdk&m ajymaejyefojzifh em;axmifíom ae&ao;\/
]]rrwdkUvnf; b,frS a0;a0;vHvH ajy;raeawmhygbl;? a0;a0;ajy;wdkif;vnf; vGwfcsifrS
vGwfwm/ ppf'ku©qdkwm rD;xufqdk;w,f? rD;urS a0;a0;ajy;&if vGwfao;w,f/ ppf;'ku©
uawmh rvGwfbl;/ wpfrsKd;r[kwfwpfrsKd; awGUwmyJ/ 'Dawmh udk,fhtdrfudk,fh&meJUvnf; eD;?
udk,fhtvkyfudkk,fhtudkifeJUvnf; eD;wJUae&mrSmyJ wwfEdkiforQ ab;Oy'fuif;&if NyD;wmyJ
qdkNyD; aeaeawmhwmyJ/ odef;odef;a,musmf;uvnf; tdE´d,ygoGm;w,f? aoovm;
&Sifovm; bmrS rod&ao;bl;/ 'Dawmh rrrSm odef;odef;udkvnf; apmifha&SmufzkdU 0wÅ&m;
&Sdaejyefw,f}}
rjrrSDajymjyaeykHrSm vlBuD;qefvS\/ tqiftjcif tawG;tac: tjynfhyg\/ vlBuD;
yDoaom oabmxm;udkvnf; azmfjyae\/
rjrrSDum; a,musmf;vnf;qkH;NyD;NyD/ b0udk udk,fhbmomudk,f OD;pD;cJU&NyD/ ppfBuD;udkvnf;
&ifqdkifcJU&NyD/ b,frS vlBuD;rqefbJ aeygtHUenf;/
uRefawmf- ]]aumif;ygw,f rr&,f? rr&JUqkH;jzwfcsuf[m tvGefrSefw,f? tckvdk rrwkdU
usef;usef;rmrmeJU ab;roD&efrc awGU&wm uRefawmf tvGef0rf;omygw,f}}
- 495 -
odef;azNrifh
uRefawmfajymykHqdkykHrSm 0wfauswef;aus EdkifvSonf/ wu,fawmhvnf; rjrrSDESifh
ywfoufí uRefawmfh&ifwGif;rSm ylaEG;aomcHpm;csufrsm; r&Sdawmhacs/ qef;jym;aom
twdwf\ r&dk;om;aom aESmifBudK;awGudk wpfacsmif;rusef jzwfawmufNyD; jzpfay\/
rjrrSDonf uRefawmf\ at;pufaom trlt&mudk odyfBudKuf[efr&Sd/ odkUaomf ,cktcg
rjrrSDtm; ur®oumyJ[laom oabmxm;onf OD;aqmifae[ef&Sdavonf/ twefMum
tmvmyov’my pum;awGajymNyD;aemuf uRefawmfwkdU0ifvmonfhudpöudk ajymjyvdkuf
avonf/
rjrrSDu pdk;&drfwBuD; ar;vkduf\/ ]]tdk 'gjzifh *syefawG[m armifav;wkdUaemufu
vdkufvmaeNyD ayghaemf}}
]]ck vdkufvmaeNyDvm; bmvm;awmh rajymwwfbl;? odkUayr,fh taES;eJUtjref vkduf
aerSmyJ}}
rjrrSD\rsufESmwGif uRefawmfhtwGuf pdk;&drfaMumifhMurIonf txif;om;ay:ae\/ olr\
udk,ftrlt&mrsm;rSmum; wkefvIyfacsmufcsm;aeykH ay:\/
]]onfvdkqdk&if ykef;aerSjzpfr,f odvm;? rlqmBuD;}}
rjrrSDonf rlqmBuD;udk vSrf;ac:&if; olUtcef;xJ 0ifoGm;avonf/ rlqmBuD;onf
{nfhcef;xJ a&mufvmonf/ cPuav;twGif; rjrrSDonf pm&Gufwpfckudk udkifNyD;
xGufvm\/
]]rlqmBuD; tdrfa&SUwHcg;0rSm 'Dpmudk uyfxm;vkduf}}
*syeftmPmydkifwkdU xkwfay;xm;onfh *syefvkd a&;xm;aom pm&Gufjzpfavonf/
rlqmBuD;onf xkdpm&Gufudk ,lNyD; xGufoGm;\/ rjrrSDu udkkkwifaztm; Munfhvsuf olr\
ul;oef;a&mif;0,fa&;vkyfief;udk cefUcGJaeaom [efrsKd;jzifh-
]]eufjzefusrS b,fvdk twnfwus ykef;Mur,f aeMur,fqdkwm qkH;jzwfwmaygh/ ckawmh
,m,DtpDtpOf vkyf&vdrhfr,f/ rif;u rD;zdkacsmifrSm tvkyform;wpfa,mufvkdvdk [efeJU
- 496 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
ae&r,f? b,folrS rouFmjzpfrSm r[kwfbl;/ armifuav;uawmh [dktcef;xJrSmae?
tvkyf&SmaewJU ausmif;q&ma[mif; qkdygawmhuG,f}}
rjrrSDonf uRefawmfhtm; olUtcef;odkU nTefvkduf\/ uRefawmfwkdUonf olr\ a&Smifwcif
tpDtpOfudk rsm;pGm oabmusoGm;onf/ olr\ u&kPm apwemt&SdefawGaMumifh
uRefawmf\ ESvkH;om;rsm;rSm tawmfnGefEl;oGm;avonf/
]]aus;Zl;wifygw,f rr&,f}}
rjrrSDonf EIwfcrf;udk tenf;i,frJU&GJUvdkufonfESifh wl\/
]]vmjyefNyD aus;Zl;wifygw,fqdkwJUpum;? wu,fuawmh armifav;udk rru aus;Zl;
qyfaewmyg? onfhjyifaus;Zl;awG ab;z,fxm;vkdufOD;awmh? wpfcgwkef;u ukvm;Arm
t"du&kPf;twGif;rSm rrudku,fwJU aus;Zl;[m qyfrukefavmufatmif BuD;ygw,f}}
uRefawmfum; ,cifuvdk pum;roGufawmhacs/ ,cifuqkdvQif rdef;rysKd rdef;r&G,f
rdef;rvwfwkdUESifh awGUvQif yef;yGifhvIdifvIdifBudKifBudKifrsm;ESifh awGU&aom vdyfjymyrm
oGufvufcsufcsmvSavonf/ ,ckawmh rjrrSDtm; tmoGufoGufESifh uEGJUuvs tcsdwf
tESdyfawGudk rajymcsifawmhacs/ ,if;okdUajymrdvQif nKwm wmwmrSm ed*kH;csKyfNyD; udk,fh
udk,fudk,f xdef;tkyfr&rSm pdk;&drfaeavNyD/
wHcg;0rSm pm&Gufuyf&efoGm;aom rlqmBuD; jyefa&mufvmaomtcg rjrrSDu-
]]rlqmBuD; 'Doli,fudk aemufaz;ac:oGm;vdkufyg? ol rD;zdkacsmifrSm tvkyfvkyfvdrfhr,f}}
udkwifazonf rlqmBuD;aemufrS vdkufoGm;avonf/
rjrrSDu qufjyef\/ olr\rsufESm? olr\trlt&mESifh olr\ av,lavodrf;wkdUwGif
uvufwufwuftoGif vkH;0r&Sdonfudkum; azmfjy&ayrnf/
]]NyD;awmhvnf; armifav;wkdUwpfawG vkyfaeMuwJU EdkifiHa&;awG bmawGudk rrbmrS
em;rvnfygbl;? odkUayr,fh armifav;wkdUwpfawG&JU &dk;om;ykH? apwemoefUykH? udk,fusKd;
pGefUykH? &J&J0HU0HU pGefUpm;ykHawGudkawmh rr jrifawGUae&wmyJ/ tJ'DtwGuf rru &dkaow,f?
- 497 -
odef;azNrifh
rru armifav;wkdUvdkvlawG ab;roD&efrcatmif wwfEdkiforQ ulnD&r,f? 'g[m rr&JU
apwemt&if; ygyJuG,f}}
xdkcPrSmyif armfawmfum;wpfpD; tdrf0if;xJodkU0ifvmoH Mum;&onf/ oyf&yfcHUnm;aom
[ef;bm;um;BuD;jzpfNyD; um;ay:rS *syeftcsKdU ygvmonfudk rSefjywif;rS jrifvdkuf&
avonf/ uRefawmf acgif;BuD;oGm;\/ wkefvIyfjcif;rjzpfatmifum; udk,fhudk,fudk,f xdef;
xm;Edkifavonf/
rjrrSDum; rsufESma&m trlt&myg vkH;0rysuf/
]]armifav; tcef;xJoGm;ae? 'gawG[m rr&JU{nfhonfawGyguG,f}}
uRefawmfonf rjrrSD\ rlvpDpOfcsuftwdkif; {nfhcef;ESifhqufaeaom olr\ tcef;xJodkU
0ifaevkdufavonf/
twefMumaomf rjrrSDudk,fwdkif wHcg;zGifhay;oH? {nfhonf*syefwpfOD;tm; {nfhcef;xJodkU
ac:vmoHwdkUudk Mum;&avonf/
*syefonf Armpum; tawmftwefwwf\/ t*Fvdyfpum;vkH; enf;enf;nSyfajym\/
olwkdUajymMuaom pum;tm;vkH; uRefawmfhxH a&mufrvmacs/ tcsKdUom a&mufvm\/
okdUaomf xdk*syefonf ukefonfBuD;jzpfaMumif;? jrefrmjynfodkU t&ifu a&mufzl;aMumif;?
rjrrSDonf xdkukefonfBuD;ESifh pD;yGm;a&;wJGzufum olr\ tvkyftudkifudk jyefvnf
zGifhvSpf&ef pDpOfaeaMumif;rsm;udk cefUrSef;em;vnfEdkifayonf/ *syefBuD;\ ajymoHqdkoHwGif
ukefonftcsif;csif; pm&if;tif; taMumif;t&m&dk;&dk;udk ajym&kHqdk&kHru ,Ofaus;zG,f&m
rIawG ykdoH? rqDrqdkif cPcP&,foHESifh tjcm;aemufydk;oH paom toHAvHtydkrsm;
ygaeonfudk owdjyKrdavonf/ uRefawmfuyJ *syefawGudk cyfrkef;rkef;ESifh ckvdk xifrd
avovm;um; rqdkEdkifyg/
tcsdefrSm ae0ifNyD;NyDjzpfonf/ rkd;r&Gmojzifh qnf;qmcsdefonf cgwdkif;xuf &Snfvsm;onf
[k xif&avonf/
]]rlqmBuD;}} [k cyfus,fus,f atmfac:vdkufaom rjrrSD\toHudk Mum;&avonf/
- 498 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
rlqmBuD;onf {nfhcef;xJodkU tajy;tvTm; oGm;avonf/
]]odef;odef;udk ajymvkdufaemf? uRefr rpöwmwmEdkeJU tjyif cPvdkufoGm;w,fvdkU}}
*syefBuD;u olUtm; rpöwmwmEdkvdkUrac:bJ rjrrSD jrefrmvdk bmomjyefay;xm;onfh
twdkif; OD;wifEG,fvkdU ac:yg[k qdkvdkufavonf/ NyD;awmh wcpfcpf&,faeavonf/
rjrrSDonf ckajymaeaom pum;rsm;udk uRefawmfrMum;Mum;atmif ajym[ef&Sdayonf/
]][kwfuJU&Sif? rpöwmwmEdkac: ODwifEG,feJU udpö&SdvdkU tjyifcPvdkufoGm;w,fvkdU
odef;odef;udk ajymvdkuf? NyD;awmh {nfhonfawGudk xrif;auR;ESifhawmhav? uRefrudk
apmifhraeeJU? uRefr tjyifrSm xrif;pm;r,f}}
*syefBuD;u rjrrSDtm; t0wftpm; rvJawmhbl;vm;? rNzD;rvdrf;awmhbl;vm;[k
ar;vkduf[ef &Sdonf/ rjrrSDu ajzvkdufykHrSm-
]]'Davmuf0wfqifxm;&if awmfavmufa&maygh OD;wifEG,f&,f? Z&mzdpD;aewJU uRefrwkdU
t&G,frSm odyfjc,foaer,fqdk&if vluJU&JUcH&wwfw,f}}
rpöwmwmEdkonf w[J[JwcpfcpfESifh tl<uíaeavonf/ olUrsufESmrSm oGm;wNzJNzJ
ESmacgif;yGpdyGpd tNrD;weefUeefU jzpfaeaom awmfovif;acG;BuD;\ rsufESmESifh wlrwludk
uRefawmfxGuf Munfhcsif;prf;vSonf/ okdUaomf tcef;xJrS xGufjcif;onf uRefawmhf
vnfyif;udk BudK;uGif;wyfjcif;om jzpfayvdrhfrnf/ 4if;jyif *syefBuD;tay:wGif pdwfqdk;rd
avorQ rjrrSDtm; rausreyf jzpfaerdavonf/
olwkdU xGufoGm;Muavonf/ uRefawmfonf {nfhcef;okdUxGufvmcJUNyD; rSefjywif;
uefUvefUum Mum;uav;xJrS acsmif;NyD; Munfhvdkufavonf/ rjrrSDonf rpöwmwmEdkESifh
um;aemufckHrSm ,SOfwGJí pD;oGm;onf/ a&SUckHrSmawmh *syefwpfa,mufu um;armif;NyD;
wpfa,mufu ab;rSmxdkifí vdkufoGm;avonf/ onfvkdyJ ,cifwpfBudrfu rm&0g&D
olaX;BuD;ESifh ,SOfwGJí um;pD;oGm;cJUonfudk uRefawmf owd&vdkufavonf/ Mo rjrrSD?
cifAsm;uawmh b,folaoao iawrmNyD;a&m qkdwmvdkygyJ/ b,ftcsdeftcgrsKd; b,f
tajctaersKd;rSmjzpfjzpf cifAsm; pD;yGm;a&;tvkyfuawmh rSefrSefoGm;aewmyJ/
- 499 -
odef;azNrifh
cifAsm;rSm cifAsm;&JU ul;oef;a&mif;0,fa&; pD;yGm;a&;rS vGJNyD; iJUnSmp&m tjcm;udpö
r&Sdawmhbl;vm;/
vGefcJUaom 4ESpftwGif; uRefawmfodcJUaom awGUBuKHcJU&aom rjrrSD\ taMumif;udk
jyefvnfqifjcifí Munfhaerdavonf/
xdkUaemuf rjrrSDonf uRefawmfhtay:rSm b,ftcspfrsKd; xm;oenf;/ cspfaum cspf&JUvm;/
b,favmuftxd cspfoenf; ponfjzifhvnf; jyefvnfokH;oyfonf/ b,fvdk tcspfrsKd;
vJ[k ydkif;jcm;r&atmif &Sdayonf/ cspfawmhcspfonf[k xifrdonf/ b,favmufxd
cspfovJqdkvQifum; odzdkUcufaeonf/ okdUaomf olr\ pD;yGm;a&;tvkyf xdcdkufysufjym;
onftxdum; cspfrnfr[kwf[k em;vnfEdkifayonf/
xdkcPü ukeful;vkdUvG,fulap&ef *syef&kHydkiftm; rdrdukd,fudk tyfESif;aom vifBuD;ikwfwkwf
ESifh ArmrwpfOD;\ taMumif;onf acgif;xJodkU a&mufvmavonf/
rjrrSDESifh tJonfrdef;r bmxl;ao;ovJ/ tck *syefac:&m vdkufoGm;NyD/ udk,fudkaum
rtyfESif;aybl;vm;/
uRefawmfonf tm;vkH;udk pufqkyfoGm;avonf/ rcHr&yfEdkif jzpfaerdonf/
ab;tEÅ&m,f b,favmufrsm;rsm; 'DtdrfrSm ykef;a&Smifí raecsifawmhNyD/ wu,fawmh
*syefUab;tEÅ&m,frS tawmfvkHNcKHaomtdrf jzpfonf/ *syefESifh tquftoG,faumif;aom
rjrrSDonf uRefawmfhtm; tpGrf;ukef umuG,fayvdrhfrnf/
odkUaomf xdktumtuG,fudk uRefawmf rvdkcsifawmhacs/ rjrrSDwdkUavmuESifh uif;csif
&Sif;csifonf/ *syefzufqpfawG? ukefonfBuD;awGESifh &Iyf&Iyf,Suf,Suf qufoG,f aexdkif&
jcif;rS a0;vdkonf/
udkwifazu vmNyD; uRefawmfhtm; xrif;pm;ac:\/
]]rpm;MuygpkdUeJUAsm? oGm;MuygpdkU? 'DtdrfrSm raeawmhbl;}}
udkwifazu tHUMoaeavonf/
- 500 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]] tdk bmaMumifhvJ}}
uRefawmfu &kwfw&uf rajzaomtcg udkwifazu xyfar;\/
]]bmaMumifhvJ udkwifxGef;&JU? 'DrSm vkHNcKHom;yJ r[kwfvm;}}
]]vkHNcKHoavmufawmh vkHNcHKyg&JU? okdUayr,fh raumif;ygbl;Asm *syefawGeJU vkH;vkH;uif;&Sif;rS
ydkvkHNcKHrSm? 'DtdrfrSmu *syefawG t0iftxGufrsm;w,f}}
udkwifazonf csufcsif;oabmaygufoGm;avonf/
]]'gjzifhvnf; oGm;Muwmayghav}}
uRefawmfu rlqmBuD;tm; vSrf;ac:vkdufNyD; oGm;awmhrnfhtaMumif; ajymjyavonf/
rlqmBuD;rSm tHUMoae\/ oGm;vdkvQifvnf; rjrrDS jyefa&mufí tusKd;taMumif;ajymjyNyD;rS
oGm;zdkU tBuHay;avonf/
]][m rapmifhawmhygbl;Asm}}
]]'gjzifh xrif;pm;NyD;rS oGm;Muyg? jyifqifxm;NyD}}
udkwifaz ]][kwfom;yJ? jyifxm;NyDAs}}
tm;uvnf;em? 0rf;uvnf; qmaeonfjzpfaomaMumifh rlqmBuD;\ awmif;yefcsufudk
vkdufavsmum rjrrSD\ {nfh0wfausyGefrIudk aemufqkH;tBudrftjzpfjzifh cH,lvkdufavonf/
udkwifazESifh uRefawmfwkdU odef;odef;wkdUtdrfrS xGufvmMuaomtcg arSmifaeavNyD/
b,fokdU oGm;Murnfenf;/
ocifwifarmifaeaom awm&ausmif;udk &kwfw&uf owd&avonf/
]]uRefawmfwkdU tif;pdefbufxd vrf;avQmufoGm;r,f? b,fhES,fvJ}}
- 501 -
odef;azNrifh
]]aumif;om;yJ? 'gayrJU cPavmuf urm&Gwfbuf oGm;Munhf&&if aumif;r,f/ arSmifaeNyD
yJ? uRefawmfwkdudk vlrjrifEdkifygbl;/ bmawGrsm; jzpfaeovJvkdU tuJcwfEdkifwmaygh}}
Mum;vrf;uav;jzifh urm&Gwfaps;bufqDodkU oGm;Muavonf/ arSmifuvnf; arSmif?
&TUHAGufuvnf; rsm;? vrf;uvnf; usOf;/
urm&Gwfaps;a&SUrSm w&m;yJGwpfck usif;yaeavonf/ xdkaeUn w&m;yJGtaMumif; ,ckrS
owd&Muonf/ aeUv,fu toHcsJUpufESifh qHyifnSyfqdkifydkif&Sif ocifbusL;wkdUvlpk
atmf[pfxm;NyD; jzpf\/ obmywdtjzpfjzifh yGGJpm;BuD;OD;vIdifbGm;u aqmif&GufNyD; ocif
wifBuD;u a[majymavonf/
naeu rk'drf;rIESifh *syeftm;owfrIaMumifh tpnf;ta0; ysufroGm;/ trSefrSm olwkdUonf
xdktrIaMumifhyif xdktpnf;ta0;udk rjzpfjzpfatmif vkyfMu[efwlavonf/
uRefawmfwkdUonf arSmifckdNyD; em;axmifMu\/
ocifwifBuD;- ]]ppfjzpfvkdU wpfvrMumcif rdpämt*FvdyfawG&JU ta&SUbuf a&wyfpcef;BuD;
jzpfwJU pifumylNrdKUBuD; edyGefrsm;vufodkU uscJUw,f/ &ufaygif; 70twGif;rSm Arm
wpfjynfvkH; edyGefrsm;vufodkU usa&mufcJUw,f/ b,favmuf edyGef[m wefcdk;BuD;w,f
qdkwm tJ'gom Munfhayawmh/ ckqdk&if vGwfvyfaom eef;uif;tpdk;& vufatmufodkU
csKHuif;wyfrsm;[m wpfwyfNyD;wpfwyfqdkovdk 0ifa&mufaeMuw,f}}
urÇmhta&;awG ajymNyD;aemuf ocifwifBuD;u ArmhvGwfvyfa&;taMumif; qufajymjyef
avonf/
]]csmcsDESifh &kpfAJvfwfwkdU twÅvefwdwfcsmwmqdkwm aMunmwJUtcsdefavmufrSmyJ usKyfwdkU
acgif;aqmifawG[m edyGefrsm;xHrS vGwfvyfa&;uwd &xm;cJUMuw,f/ usKyfwkdUwpfawG[m
*syefa&'D,dk cdk;zGifhem;axmifMuNyD; tifrwef tm;wufMuw,f/ usKyfwkdU[m *syefvm&if
wHcg;zGifhay;zkdU aomhwkvkyfaecJUMuw,f/ twGif;usdwf vlpkNyD; *syefvmr,fhvrf;eJU
teD;uyfqkH;t&yfrSm ckdatmif;aeMuw,f/ t*FvdyfawGvnf; ArmjynfwGif;rS abmif;bD
tuRwfuRwf &if0wftuGmuGmeJU aoajy;&Sifajy; qkwfcGmMu&w,f}} y&dowfu vufckyf
wD;Muonf/
- 502 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
]]t*FvdyfawGu ajy;? edyGefawGu 0ifvm? tJ'DtcsdefrSm wkdUArmawG arQmfvifhcsuf
wufwufvmcJUw,f/ edyGefwyfrawmfBuD;eJUtwl ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfBuD; csDwuf
vmw,fqdkawmh wkdUArmawGu [m-[kwfrS[kwf&JUvm;? wu,fyJ olwkdU edyGefawGeJU
yl;aygif;csDwufvmNyD? txJuvnf; xcszdkUtqifoifhyJ ponfjzifh ajymqkdNyD; apmifhaeMu
w,f/ ArmjynfeJU edyGefwyfawG eD;vmavav? vGwfvyfa&;twGuf pdwfaZmoefoef
arQmfvifhapmifhpm;cJUavav jzpfw,f? tESpfwpf&mausmftwGif; rBuKHzl;aom arQmfvifhcsuf
a&mifjcnf\ xGef;vif;jcif;atmufrSm warQmfarQmfeJU vnfyif;wpfawmif &SnfaecJUMu&
w,f/ a[m ckawmh edyGefa&mufvdkUrS rMumcif vGwfvyfa&;&awmhr,f/ vGwfvyfa&;pDpOfrI
tzGJUBuD; zGJUNyD;oGm;ygNyD? uRefawmf tJ'D vGwfvyfa&;pDpOfrI tzGJUBuD;rSm yg0ifwJU
yk*¾dKvfBuD;rsm; pm&if;udk zwfjyyghr,f/ a'gufwmbarmf? ocifudk,fawmfrIdif;? AE¨KvOD;pdef?
ocifEk? ocifjr? OD;oGif? OD;vSaz? OD;cifarmifa'G;? OD;xGef;atmif? OD;ausmf? ocifxGef;tkyf?
[oFmwOD;jr? a'gufwmodef;armif? OD;cspfvIdif? ocifApdef? OD;b0if;? AdkvfcsKyfatmifqef;?
ocifoef;xGef;? OD;odef;armif? a'gufwmpHqDzdk;? OD;quf? OD;at;? OD;xGef;az? OD;at;armif?
OD;ausmfNidrf;? a'gufwmbarmfu OuúX? OD;ausmfNidrf;u twGif;a&;rSL; jzpfygw,f}}
y&dowfrSm awGa0ai;armpGmjzifh em;axmifaeMuonf/
ocifwifBuD;onf atmufygtwdkif; ed*kH;csKyfavonf/
]]wdkUArmoDcsif;xJrSm ]]ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrmy? wkdUacwfudkom a&muf&rnfrSm
rvJGyg}} qdkwJUpum; ygygw,f/ 'g[m ZAÁL'dyfedrdwfxGef;wmygyJ/ edyGefwufae0ef;tvHBuD;
xGufay:vmygNyD? ta&SUuae0ef;[m edyGefygyJ? tJ'Dawmh edyGefeJU wkdUArmawG&JU
ta&SUawmiftm&S omwlnDrQ aumif;pm;a&;acwfudkawmh a&mufrSm rvJGygbl;qdkwm
pdwfom csvdkufMuygawmh}}
olwkdUwpfawG wkdUArmoDcsif;qkd&ef jyifqifaeMupOf uRefawmfu udkwifaztm; vufwkdUNyD;
ac:cJUavonf/
uRefawmfwdkUonf tif;pdefbufodkU OD;wnfí avQmufcJUMu\/ ocifwifarmifaexdkifaom
awm&ausmif;odkUta&muf csDwufMuvdrhfrnf/ [dkrSm ocifwifarmifomru ,ckaeqkdvQif
q&maz? a':a':nGefU? a':a':a&TESifh rcifopfwkdU a&muf&SdaeMuayvdrhfrnf/
- 503 -
odef;azNrifh
ocifwifarmifBuD;uawmh wpfpkHwpf&m vGefvGefuRHuRH rvkyfMuESifhOD;[k owday;zl;onf/
naeu udkwifazu *syefppfom;tm; "m;jzifhckwfowfcJUwm? uRefawmfu *syefppfom;
rk'drf;aumifawGqDu aoewfawG odrf;cJUwm? 'gawG[m tvGefuRHjzpfw,fvdkU ajymaeOD;rSm
avvm;/ olUtvdkuawmh zufqpfqefUusifa&;t,ltqudk ,cifu azmfjyNyD;jzpfaom
acgif;aqmifrsm; pkHatmifapmifhNyD; aqG;aEG;wdkifyifcsifao;onf/ ppfra&mufrD jrm;rukef
apESifh[k ajymxm;onf/
ppfra&mufcif jrm;awmh pkxm;&rnf r[kwfygvm;/
vlpk&rnf? tm;pk&rnf? [dkrSm pkrdMuvdrfhrnf/
uRefawmfwdkUtpkwGif udkwifazESifh uRefawmfwkdUESpfa,muftjyif ocifwifarmifum; ryg
rNyD;acs/ olum; pl;prf;qifjcifNyD; a&SUaemufwdkif;xGmwwfol jzpf\/
&kwfw&uf udkat;aiGudk owd&avonf/ tcsdefusí zufqpfwkdUtm; awmfvSefwdkufcdkuf
aomtcg yxrqkH; ypfazmuf&rnfh &dkifz,frsm;udk ol udkifxm;onf r[kwfygvm;}}
aemuf b,folygEdkifOD;rnfenf;/ ocifwifarmifaexdkifvsuf&Sdaom awm&ausmif;wdkuf
wGif rcifopf a&mufaeayvdrfhrnf/
rcifopfuav;onf 1300jynfhESpf ta&;awmfykHwkef;u pdwftm;wuf<upGm ygcJUonf/
,ck olUtaztm; *syefwkdUu ESdyfpufxm;ojzifh tawmfyif rcHr&yfEdkif jzpfae&Smayrnf/
rcifopf\ EdkifiHa&;pdwf"mwfESifh todrSmvnf; tNrJwrf; cdkifrmonf/ rcifopfonf
yuwdtm;jzifhyif cdkifrmwnfMunfaom pdwfESvkH;&Sdoluav; jzpfonf/ xdkUaMumifh
rcifopfonf uRefawmfwkdUtpkrSm yg0ifrnf[k rkcsajymEdkifonf/
tm;awG wufwufvmayNyD/ ]udk,fuusL; 'l;udkaomfrQ r,kH&} [laom tajctaersKd;rS
wkd;wufvm&m ,kH&olawG ydkíydkí awGUvm&onf/ vkyfazmfudkifzufawG yGm;rsm;vmonf/
&Jabmftpktpnf; ydkí ydkí BuD;xGm;vmonf/
vrf;rSm vlolav;yg;? ,mOf&xm; toGm;tvm r&Sd? wdwfqdwfNidrfoufaeavonf/
ydk;rTm;rsm;atmfoHESifh MuufwGefoHrsm;udkom rMumrMum Mum;&avonf/ arSmifxkuvnf;
ruJGao;/
- 504 -
ta&SUu ae0ef;xGufonfhyrm
okdUaomf uRefawmfwdkUESpfa,mufonf tm;wuf&Tifvef;pGmjzifhyif csDwufoGm;aeMuav
onf/ ]]ta&SUuae0ef;xGufonfh yrmy? wkdUacwfudkom a&muf&rnfrSm rvJGyg}} [kvnf;
oDqdkvsuf &SdMuonf/ odkUaomf ocifwifBuD;wkdU t"dyÜm,faumufykHESifh vkH;0rwlyg/
zufqpf*syefudk awmfvSefwdkufcdkufaom? jynfolvlxkBuD;\ vGwfvyfaom Nidrf;csrf;aom
BuD;yGm;wdk;wufaom acwfodkU ta&SUrS aeUpOf aeUpOf aexGufovdk aocsmayguf
a&muf&rnf rvJGraoGa&muf&rnf[kom t"dyÜm,faumufNyD; oDqdkMuvsuf xdkt"dyÜm,fjzifh
csDwufMujcif; jzpfayownf;/ /
odef;azjrifh
(NyD;ygNyD/)
- 505 -