a study of bio-diversity in art and culture of ethnic

Journal of Community Development Research (Humanities and Social Sciences) 2015; 8(2)

98

การศกษาความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม

ของกลมชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง

กนษฐกานต ปนแกว

A Study of Bio-diversity in Art and Culture of Ethnic Groups

from Communities Situated Around the Periphery of the Burmese Art Temples

in Muang District of Lampang Province

Kanitkan Pankaew

สาขาวชาคอมพวเตอร คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏล าปาง อ าเภอเมองล าปาง จงหวดล าปาง 52100

Computer Program, Faculty of Education, Lampang Rajabhat University, Muang Lampang District, Lampang Province, 52100

Corresponding author. E-mail address: [email protected]

บทคดยอ

การวจยน เปนการศกษาความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม โดยใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

(Participatory Action Research–PAR) เพอ 1) ศกษาความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรมของกลมชาตพนธในชมชนรอบวด

ศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง 2) พฒนาฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม 3) สรางชดกจกรรม เรอง

ความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม ประชากร คอ ประธานชมชน กรรมการ และตวแทนชมชนวดศลปะพมาในอ าเภอเมอง

จงหวดล าปาง จ านวน 90 คน ด าเนนการวจย เปน 3 ระยะ เครองมอในการวจย ประกอบดวย แบบส ารวจบรบทชมชน และแบบสมภาษณ

เชงลก วเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยใชการวเคราะหเชงเนอหา และการวเคราะหเชงเหตผลเปนหลก สวนขอมลเชงปรมาณวเคราะหโดยใช

สถตพนฐาน ผลการวจย พบวา

1. ชมชนรอบวดศลปะพมา ม 9 ชมชน ประกอบดวย ชมชนศรชม ชมชนบานปาขาม 1 ชมชนบานดงไชย ชมชนบานปาขาม 2 ชมชน

ทามะโอ ชมชนล าปางคณ ชมชนบานปาขามหลาย-เหมอง ชมชนบานหนาคาย และชมชนหวเวยง บรบทของชมชน สวนใหญเปนคนไทย

และยงมคนพมาอาศยอยบางแตนอยมาก ภาษาทใชสอสารเปนภาษาเหนอ ดานอาหาร คนในชมชนนยมรบประทานอาหารเหนอ มจดเดน

คอ ใชกระเทยมเปนเครองปรง ไมใสกะท วฒนธรรมการรบประทานอาหารนยมนงโตะและปเสอ ดานประเพณ สวนใหญเปนประเพณ

ของไทยแตยงคงมประเพณของพมาทหลงเหลออย คอ ตกบาตรเปงป ด และประเพณตางขาวซอมตอ สวนดานพฤตกรรมทางศาสนา

คนในชมชนไปวดเพราะตองการไปรวมกจกรรมตามประเพณทางศาสนา ปจจยทสงผลตอการไปวด ไดแก ประเพณ วย ความศรทธา

ในพระสงฆ และความศรทธาในพระพทธศาสนา สวนแนวทางในการผลกดนใหคนรนใหมเขารวมกจกรรมทางศาสนา คอ การชกจง

ลกหลานใหเขาวด จดกจกรรมทางพระพทธศาสนาอยางตอเนอง และโรงเรยนตองเปนสวนหนงในการผลกดนใหนกเรยนเขารวมกจกรรม

ทางศาสนา

2. ฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรมของกลมชาตพนธ ในชมชนรอบวดศลปะพมา จดท าในรปแบบเวบไซต

ซงไดรวบรวมขอมลประวตของวดศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง และขอมลดานอาหาร ประเพณ และพฤตกรรมทางศาสนา

ของชมชนไวอยางเปนระบบ

3. ชดกจกรรมมประสทธภาพ 88.66/87.30 และมองคประกอบ ดงน ค าแนะน าส าหรบผ ใช จดประสงคการเรยนร บตรเน อหา

บตรกจกรรมเสรมความร บตรแบบทดสอบ บตรแนวค าตอบ และแผนซด เสรมความร

ค าส าคญ: ศลปวฒนธรรม กลมชาตพนธ วดศลปะพมา

99


Abstract

This research was the study of biodiversity and cultures by means of Participatory Action Research (PAR) in order to:-

1) study biodiversity and cultures of ethnic groups in communities situated in the periphery of the Burmese art temples in Muang

Lampang District, Lampang Province; 2) develop a database on biodiversity aspects on arts and cultures; and 3) create a series of

activities on biodiversity of arts and cultures. The population of 90 people, consisted of community leaders, committee, and

representatives from Burmese art temple communities in Muang Lampang District, Lampang Province. Research procedure

consisted of three phases. Tools were community context survey, and in-depth interviews. Data were analyzed using qualitative

content analysis with reasoning analysis and descriptive statistics for quantitative data. Research findings were as follows:

1. There were nine Burmese art temple communities consisting of Sri Chum, Ban Pa Kham 1, Ban Dong Chai, Ban Pa Kham

2, Ta Ma-O, Lampang Koon, Ban Na Kai, and Hua Wiang. Community context revealed that most of them were Thai whereas

very few of them were Burmese. Northern dialect was used as a means of communication. The most popular cuisine was northern

dishes. The outstanding was garlic as a flavoring, no coconut milk added. Eating culture was on tables and on mats. Most of the

tradition was Thai customs, but there were some of Burmese remains such as ‘Peng Pud’ and ‘Tang Kwao Som Tor.’ When putting

religious behavior into consideration, people in the communities went to the temples to take part in the religious traditions. Factors

affecting those behaviors were old traditions, ages, and faith in monks and Buddhism. In order to convince young generations

participating in the religious activities at the temples, families brought their children to the temples, communities continually held

the religious activities and pushed students to join activities by their schools.

2. Database on biodiversity and cultures of ethnic groups was managed and presented systematically by a website compiling

information about Burmese art temples in Muang Lampang District of Lampang Province together with cuisine, traditions and

religious behaviors of the communities.

3. The effectiveness of the activity kit was 88.66/87.30 and contained a guide for users, learning objectives, content cards,

testing cards, answer-key cards, extra-activities cards, and a supplementary CD.

Keywords: Arts and Cultures, Ethnic Groups, Burmese Art Temples

บทน า

องคการสหประชาชาตไดประกาศให พ.ศ.2553 เปน

ปสากลแหงความหลากหลายทางชวภาพเชนเดยวกบท

ประเทศไทยไดประกาศเปนปสากลแหงความหลากหลาย

ทางชวภาพของประเทศไทย เพอกระตนใหประชากร

ทกกลมสาขาอาชพตระหนกในคณคาความส าคญของ

ความหลากหลายทางชวภาพและใหความรวมมอในการ

อนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพ

อยางยงยน (สวสด ตนตระรตน, 2553)

ค ว าม ห ล ากห ล าย ท า งวฒ น ธร รม ( Cultural

Diversity) เปนความเชอทตรงกนในหมนกมานษยวทยา

วา มนษยมก าเนดในทวปแอฟรกาเมอประมาณ 2 ลาน

มาแลว จากน นไดเรมกระจายตวไปทวโลก ประสบ

ความส าเรจในการปรบต วให เขากบสภาพการณ

ทแตกตางหลากหลาย และบอยครงท ตองประสบกบ

ความเปลยนแปลงทเกดจากภยพบตรายแรงทเกดจาก

การเปลยนแปลงทางภมอากาศ ทงในระดบทองถนและ

ระดบทวโลก สงคมทแยกจากหางกนและหางกนทเกดขน

ในทตางๆ ของโลกมความแตกตางกนชดเจน และความ

แตกตางกนระหวางวฒนธรรมยงคงมความตอเน อง

สบมาถงปจจบน แมความแตกตางทางวฒนธรรมหรอ

เอกลกษณทางวฒนธรรมระหวางหมชนจะยงคงมอย เชน

ความแตกตางทางภาษา การแตงกายและประเพณกตาม

แตในความแตกตางทหลากหลายในสงคมตางๆ กยง

ป รากฏ ให เห นค วามค ล ายกน ในต วของส งคมท

หลากหลาย คอ แนวคดทางศลธรรมและวธทกลมชน

ในสงคมมปฏสมพนธกบสงแวดลอม โจ เนลสน จาก

แสตมฟอรด เวอรจเนย เปนผท าใหวล “วฒนธรรมและ

ความหลากหลาย” เปนทร จกอยางแพรหลาย ซงความ

หลากหลายทางวฒนธรรมมความส าคญยงตอการอยรอด

ในระยะยาวของมนษย ดงนน การอนรกษวฒนธรรม

ทองถนไวยอมมความส าคญเทาๆ กนกบการอนรกษ


100

ชนดพนธและระบบนเวศเพอใหสงมชวตบนโลกโดยรวม

อยได (วกพเดย สารานกรมเสร, 2556)

วดวาอารามทสรางขนโดยอทธพลทางศลปวฒนธรรม

แบบพมามอยมากมายหลายวดในจงหวดล าปาง และ

แตละวดกลวนมความวจตรงดงาม ตระการตาหาทใด

เปรยบเสมอนมได จนถงขนาดมค ากลาววา หากจะชม

วดพมาใหมาทจงหวดล าปาง วดพมา หมายถง วดทสราง

โดยชาวพมาหรอมรปแบบทางศลปกรรม ทงในดาน

สถา ป ตยกรรม การป ระด ษ ฐตกแ ต งรวม ไป ถ ง

พทธลกษณะของพระพทธรป ซงเปนพระประธานของวด

กเปนแบบพ มา และในอดตแมแตสมภารเจาวด

ตลอดจนพระภกษสงฆทจ าพรรษาอยในวดกเปนชาวพมา

ท เดนทางเขามาพ านกอยในไทย จากประวตศาสตร

การบอกเลาของผสงอายในชมชนและจากประสบการณ

ตรงของผ วจยซ งเปนคนในทองถนและมเช อสายจาก

บรรพชนทอพยพมาจากประเทศพมา พบวา วดพมา/

ไทใหญ/ไตในจงหวดล าปางแตเดม เจาอาวาสและ

พระลกวดหรอแมกระทงมรรคทายก ตลอดจนลกศษยวด

มกจะเปนคนสญชาตพมา วดเหลาน มการสวดมนต

เปนภาษาพมา มประเพณประจ าป พธกรรม การแตงกาย

อนแสดงถงชาตพนธอนเปนจดก าเนด รวมทง อาหาร

ทน ามาถวายแกพระสงฆหรอน ามาเลยงรบรองใหแก

ฆราวาสในงานบญประจ าปทจดข นในวดเหลานนกเปน

สงทสะทอนถงอตลกษณแหงความเปนพมาทงสน แตใน

ปจจบนวดพมา/ไทใหญในจงหวดล าปางไดปรบเปลยน

บทบาทตลอดจนสถานภาพของตนเองใหเขากบบรบท

ทางดานสงคม เศรษฐกจและการเมองของประเทศไทย

อนมความเปนพลวต โดยมเจาอาวาสและพระลกวด

เปนคนไทยแทบท งหมด และยงสวดเปนภาษาไทย

ยกเวนวดทามะโอ ซงมทานธรรมานนทะ (Sayadaw U

Dhammananda) พระภ ก ษ ช าวพ ม าเป น เจ าอ าวาส

ซงมการตงขอสงเกตวา ในอนาคตถาพระภกษผ สงวย

รปน ถงแกมรณภาพไป ผทจะเขามาด ารงต าแหนงแทน

กคงจะเปนพระภกษไทยอยางแนนอน ในขณะเดยวกน

วดพมาอนๆ กตองปรบตวใหเขากบสภาพเศรษฐกจ

สงคมและการเมองในปจจบน ตามอตภาพของตนเอง

(เจอจนทร วงคพลกานนท, 2554, น. 24) เพราะคน

รนใหมในชมชนยงรบวฒนธรรมตางชาตโดยไมไดปรบ

ใหสอดคลองกบวถการด าเนนชวต ท าใหวถชวตดงเดม

ของชมชนสญเสยไป เกดการรบคานยมและแนวการ

ปฏบตทอาจไมเหมาะสม วฒนธรรมและประเพณทดงาม

และหลากหลายในชมชนรอบวดพมาเหลานนสญหายไป

หรออาจถกบดเบอนไปจากหลกการดงเดมทด รวมทง

อาจถกละเลยมไดน ามาประยกตใชใหเปนประโยชน

ตอชมชนเทาทควร

จากสภาพปญหาและความส าคญดงกลาว คณะผวจย

จงสนใจทจะศกษาความหลากหลายทางชวภาพดาน

ศลปวฒนธรรมของกลมชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะ

พมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง โดยมวตถประสงค

เพ อ 1) ศ กษาความหลากหลายทางช วภ าพ ด าน


พมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง 2) พฒนาฐานขอมล

ความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรมของกลม

ชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา และ 3) สรางชด

กจกรรม เร อง ความหลากหลายทางชวภาพ ดาน


พมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง เพอเผยแพรสชมชน

เนองจากปจจบนขอมลความหลากหลายทางชวภาพดาน

ศลปวฒนธรรมระดบทองถนก าลงจะสญหายไป เพราะ

ปราศจากระบบการจดเกบขอมลและขาดวธการถายทอด

ทเหมาะสมกบยคสมย ดงนนผมสวนเกยวของคงตอง

อนรกษวฒนธรรมทองถนเหลาน ใหคงอยตลอดไป

การน า ขอ มลความหลากหลายทางชวภาพ เกบ ไว

ในรปแบบระบบฐานขอมลเปนแนวทางหนงทจะอนรกษ

วฒนธรรมพนถน รวมทงสะสมความรทมอยในประเทศ

เขาสระบบสบคนผานเครอขายคอมพวเตอรเนตเวรค

สรางเปนคลงขอมลทางศลปวฒนธรรม เพอความสะดวก

ในการคนหาขอมลและใชเปนสอกลางในการแลกเปลยน

ความหลากหลายทางชวภาพ (วสทธ ใบไม และรงสมา

ตณฑเลขา, 2005) อกทงคณะผวจยเหนวา การจดเกบ

และการเผยแพรขอมลสชมชนในรปแบบเวบไซต และชด

กจกรรมเปนชองทางส าคญในการอนรกษศลปวฒนธรรม

ประเพณทดงามและหลากหลายของวดพมาในจงหวด

ล าปาง มใหบดเบอนไปจากหลกการด งเดมทด ท งน

เพอใหชมชนและคนรนหลง น าไปประยกตใชและเรยนร

เพอตอยอดตอไป

101


วธการศกษาและวสดอปกรณ

1. วธการศกษา คณะผ วจยไดด าเนนการศกษา

ใน 3 ระยะ ตามวตถประสงคของการวจย ดงน

ระยะท 1 ศกษาความหลากหลายทางชวภาพ

ดานศลปวฒนธรรมของกลมชาตพนธในชมชนรอบวด

ศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง ด าเนนการวจย

แบงเปน 5 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ประชมคณะวจยเพอวางแผนการ

ท างานและรบทราบบทบาทหนาท ในกระบวนการ

ด าเนนการวจย ในขนน ไดท าการประชมคณะวจยเพอวาง

แผนการท างานและรบทราบบทบาทภาระหนาทของผม

สวนรวมในกระบวนการด าเนนการวจย โดยหวหนา

โครงการวจ ย มบทบาทห น าท ในการ รบผ ดชอบ

ด าเนนการวจยตามแผนการวจย พรอมทงใหความร

เกยวกบการเกบรวบรวมขอมลแกนกศกษากอนออก

ปฏบตภาคสนาม บรหารโครงการวจย พฒนาเครองมอท

ใชในกระบวนการวจย ออกแบบฐานขอมล (เวบไซต)

และชดกจกรรมเพอเผยแพรขอมลแกชมชน สวนผ รวม

โครงการวจยมบทบาทและหนาทรบผดชอบด าเนนการ

วจยตามแผนการวจย ลงพนท เพอเกบขอมลวจย ให

ความร เกยวกบการเกบรวบรวมขอมลแกนกศกษา และ

ชวยพฒนาเครองมอทใชในกระบวนการ วจย ออกแบบ

ฐานขอมล (เวบไซต) และชดกจกรรม สวนนกศกษา

สาขาวชาคอมพวเตอรมบทบาทหนาท คอ ถายภาพ ถาย

วดโอ และพฒนาเวบไซต ลงพนท เพอเกบขอมลวจย

และทงขอมลเกยวกบบรบทชมชน และขอมลเกยวกบ

ความหลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม อาหาร

ประเพณ และพฤตกรรมทางศาสนาโดยใชเครองมอท

พฒนาขน

ขนตอนท 2 ศกษาขอมลท เกยวของกบความ

หลากหลายทางชวภาพ ดานศลปวฒนธรรม กล ม

ชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา ทงน เพอน าขอมล

ทไดมาก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ในขนตอนน ผม

สวนเกยวของในกระบวนการวจยรวมกนศกษาขอมล

ท เก ยว ของกบความหลากหลายทางช วภาพ ด าน

ศลปวฒนธรรม กลมชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา

จากเอกสารต ารา หน งสอ บทความ และงานวจย

ทเกยวของ นอกจากนนยงลงพนท เพอหาขอมล จาก

ชมชนรอบวดศลปะพมา เพอน าขอมลทไดมาก าหนด

กรอบแนวคดในการวจย

ขนตอนท 3 สรางเครองมอในการวจย น าเสนอ

ผเชยวชาญตรวจสอบและปรบปรงแกไข เครองมอ ซง

เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวย แบบส ารวจบรบท

ชมชน และแบบสมภาษณ เช ง ลก เก ยวกบความ

หลากหลายทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม อาหาร

ประเพณ และพฤตกรรมทางศาสนา จากนนน าเสนอ

ผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน พจารณาตรวจสอบประเมน

ความเหมาะสมของเครองมอ โดยก าหนดคณสมบตของ

ผเช ยวชาญ คอ ผทมประสบการณ ในการท างานท

เก ย ว ขอ งกบความหลากหลายทางช วภ าพ ด าน

ศลปวฒนธรรม ไมต าก วา 5 ป และมผลงานวจย

ทเกยวของ ซงผเชยวชาญเหนวา เครองมอทงสองชนด

มความเหมาะสมสอดคลองในระดบมากทสด

ขนตอนท 4 ประชมช แจงท าความเขาใจผมสวน

เกยวของในการเกบขอมลวจย อนไดแก อาจารย และ

นกศกษาคณะครศาสตร ศกษานเทศกส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาล าปาง เขต 1 ครโรงเรยนบญ

วาทยวทยาลย ครโรงเรยนอนบาลล าปาง และประธาน

ชมชน เกยวกบวธการและกระบวนการศกษาความ

ห ล ากห ล ายท างช วภ าพ แ ล ะก าร ใ ช เค ร อ งม อ

ในกระบวนการวจย

ขนตอนท 5 ลงพนทส ารวจความหลากหลายทาง

ชวภาพ ดานศลปวฒนธรรม โดยใชเครองมอทพฒนาขน

โดยเกบขอมลจากประชากร ไดแก ประธานชมชน

กรรมการ และตวแทนชมชนวดศลปะพมาในเขตอ าเภอ

เมองจงหวดล าปาง จ านวน 90 คน โดยท าการคดเลอก

แบบเจาะจงจากผทมประสบการณในแตละชมชนๆ ละ

10 คน

ระยะท 2 พฒนาฐานขอมล ด าเนนการวจยเปน

3 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 จดเวทเสวนาผลทไดจากการส ารวจ

ความหลากหลายทางชวภาพ ประกอบดวย ขอมล

เกยวกบบรบทชมชน ขอมลเกยวกบอาหาร ประเพณ


102

และพ ฤต ก รรมท างศ าสน า ซ งผ เ ข า ร วม เสวน า

ประกอบดวย อาจารย นกศกษา มหาวทยาลยราชภฏ

ล าปาง ศกษาน เทศกส านกงานเขตพนท การศกษา

ประถมศกษาล าปาง เขต 1 ครโรงเรยนบญวาทยวทยาลย

ครโรงเรยนอนบาลล าปาง ประธานชมชน กรรมการ และ

ตวแทนชมชน จ านวน 60 คน

ขนตอนท 2 น าผลทไดมาวเคราะห สงเคราะห

ตามวตถประสงคของการวจย (ขอ 1)

ขนตอนท 3 จดท าฐานขอมลใน รปแบบเวบไซต

ประกอบดวย ขอมลอาหาร ประเพณ และพฤตกรรมทาง

ศาสนา ทงน เพอการจดเกบและถายทอดขอมลส าหรบผ

มสวนเกยวของไดศกษาและเรยนรและน าไปใชประโยชน

ระยะท 3 จ ด ท า ช ดก จ ก รรม เ พ อ เผยแพ ร

หลงจากไดขอมลจากการจดเวทเสวนาผลทไดจากการ

ส ารวจความหลากหลายทางชวภาพแลว คณะผ วจย

น าขอมลตางๆ มาจดท าเปนชดกจกรรม เรอง วฒนธรรม

ของกลมชาตพนธชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง

จงหวดล าปาง จากนนน าไปหาประสทธภาพโดยน าไป

ทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยน

บญวาทยวทยาลย จ านวน 30 คน และท าการปรบปรง

เพอน าชดกจกรรมไปเผยแพรขอมลใหหนวยงาน

ทเกยวของและชมชนไดใชประโยชนตอไป

2. การเกบรวบรวมขอมล

ในการว จ ยคร งน ใ ช ก ระบวนการว จ ย เช ง

ป ฏ บ ต ก ารแบบม ส วน ร วม ( Participatory Action

Research: PAR) ในกระบวนการวจยเพอใหไดมาซ ง

องคความร ใหมในการแกไขปญหาท เกดข นในชมชน

โดยใหชมชนไดมเขามาเปนนกวจยรวมคด รวมวางแผน

และรวมตดสนใจ ซงเกบรวบรวมขอมล ดงน

2.1 ป ระ ชม ช แ จ งท าค ว าม เข า ใจผ ม ส วน

เกยวของในการลงพนทเกบขอมลวจย

2.2 เกบขอมลวจย โดยใชเครองมอ 2 ประเภท

คอ แบบส ารวจบรบทชมชน แบงเปน 2 ตอน โดยตอนท

1 เปนการสอบถามขอมลทวไปของผตอบแบบส ารวจ

ใหผ เกบขอมลเปนผ ถามและเชคถกลงในขอทตรงกบ

ความเปนจรงของผตอบแบบส ารวจ และตอนท 2 เปน

แบบสมภาษณเกยวกบขอมลทวไปเกยวกบบรบทชมชน

โดยผ เกบขอมลเปนผ สมภาษณ จากน นสรปขอมล

ในแตละประเดนค าถามลงในแบบสมภาษณ และแบบ

สมภาษณเชงลกเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

ดานอาหาร ประเพณ และพฤตกรรมทางศาสนา โดย

ผ เกบขอมลเปนผ สมภาษณ จากน นสรปขอมลและ

วเคราะหขอมลทางสถต

2.3 จดเวทเสวนาผลทไดจากการศกษา จากนน

วเคราะหขอมลเชงคณภาพ

2.4 น าขอมลทไดไปพฒนาเวบไซต ทงน เพอ

การจดเกบและถายทอดขอมลเพอเผยแพรใหหนวยงาน

ทเกยวของและชมชนไดใชประโยชนตอไป

2.5 จดท าชดกจกรรมและน าไปทดลองใช

เพอหาประสทธภาพ และปรบปรงแกไข

2.6 น าชดกจกรรมทประสทธภาพไปเผยแพร

แกชมชนรอบวดศลปะพมาไดศกษาเรยนร ตอไป

3. การวเคราะหขอมลและสถตทใช

การว เคราะห ขอ มลใน เช งคณภาพ ใชการ

ว เค ราะ ห เช ง เน อห า (Content Analysis) และการ

วเคราะหในเชงเหตผล (Logic Approach) เปนหลก

สวนขอมลในเชงปรมาณ วเคราะหโดยใชสถตพนฐาน

ไ ด แ ก รอ ยล ะ (Percentage) ค า เฉ ล ย ( x ) แล ะ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ผลการศกษา

คณะผวจยน าเสนอผลจากการศกษาตามวตถประสงค

ของการวจยใน 3 ระยะ ดงน

ระยะท 1 ศกษาความหลากหลายทางชวภาพดาน

ศลปวฒนธรรม

หลงจากทคณะผวจยไดศกษาขอมลท เกยวของกบ

ความหลากหลายทางชวภาพ ดานศลปวฒนธรรม จาก

เอกสารต ารา หนงสอ บทความ และงานวจยทเกยวของ

และน ามาก าหนดกรอบแนวคดในการวจยแลว จงได

สรางเค รองมอในการวจยเพอน าเสนอผเช ยวชาญ

ตรวจสอบและปรบปรงแกไข ซงผเชยวชาญเหนวา แบบ

ส ารวจบรบทชมชน และแบบสมภาษณเชงลกมความ

เหมาะสมสอดคลองในระดบมากทสด จากนนจงน า

เคร องมอดงกลาวไปเกบรวบรวมขอมล และท าการ

วเคราะหขอมล ซงน าเสนอขอมล ดงน

103


1. จากศกษาบรบทของชมชนรอบวดศลปะพมา

อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง พบวา วดศลปะพมา ใน

อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง มจ านวน 9 วด คอ วดศรชม

วดไชยมงคล (จองคา) วดปาฝาง วดศรรองเมอง วด

มอนสณฐาน (มอนปยกษ) วดจองค า วดทามะโอ วด

มอนจ าศล และวดปารวก ซงขอมลชมชนรอบวดศลปะ

พมาแสดงดงตารางท 1

ตารางท 1 แสดงชมชนรอบวดศลปะพมา

ท ศลปะพมา ชมชน

1 วดศรชม ชมชนศรชม

2 วดไชยมงคล (จองคา)

3 วดปาฝาง ชมชนบานปาขาม 1

4 วดศรรองเมอง ชมชนบานดงไชย

5 วดมอนสณฐาน (ป ยกษ) ชมชนบานปาขาม 2

6 วดจองค า

7 วดทามะโอ ชมชนทามะโอ

8 วดมอนจ าศล ชมชนล าปางคณ และชมชนปาขามหลายเหมอง

9 วดปารวก ชมชนบานหนาคาย และชมชนหวเวยง

จากตารางท 1 พบวา มชมชนรอบวดรวม 9 ชมชน

คอ ชมชนศรชม ชมชนบานปาขาม 1 ชมชนบานดงไชย

ชมชนบานปาขาม 2 ชมชนทามะโอ ชมชนล าปางคณ

ชมชนบานปาขามหลายเหมอง ชมชนบานหนาคาย และ

ชมชนหวเวยง

สวนบรบทชมชนรอบวดศลปะพมา เปนชมชนเมอง

ภาษาทใชสอสารเปนภาษาเหนอ คนทอาศยในชมชน

สวนใหญเปนคนไทย แตยงคงมคนพมาทเปนผสงอาย

หลงเหลออยบางแตนอยมาก ประเภทบานพกอาศย

สวนใหญเปนบานปนสองชน และอาคารพาณชย อาชพ

หลกของคนในชมชน คอ รบราชการและรฐวสาหกจ และ

คาขาย เนองจากเปนชมชนเมอง

2. ความหลากหลายทางชวภาพดานอาหารของ

ชมชนรอบวดศลปะพมา

เร องอาหารในชมชนรอบวดศลปะพมาท ง 9

ชมชน มคานยมดานอาหารท ไมแตกตางกน ซ งจาก

การศกษาได พบวา อาหารพนบานทคนในชมชนนยม

รบประทาน ไดแก แกงกระดาง ขาวกนจน แกงแค แกง

ผกหวานใสไขมดแดง น าพรกผกน ง ต าขนน แกงโฮะ

แกงฮงเล แกงแคหอย หอยลวกจม แกงผกกาด น าพรก

ออง น าพรกหนม น าพรกน าป ขนมจนน าเง ยว และแกง

มะรม เปนตน ซงแหลงทมาของอาหารพนบานสวนใหญ

ไดมาจากตลาด เนองจากเปนชมชนเมอง แตยงมบาง

ครวเรอนปลกพชผกสวนครวไวรบประทานเอง สวน

จดเดนของอาหารพนบาน คอ อรอย สะอาด สวนใหญใช

กระเทยมเปนเครองปรง ไมใสกะท นอกจากนน รสชาต

ของน าพรกจะเขมขนแบบพนเมอง และเครองเคยงท

นยมรบประทาน ไดแก แคบหม ผกสดและผกลวก สวน

วธการปรงอาหารพนบาน สวนใหญสบทอดจากบรรพ

บรษ และเรยนรจากประสบการณของตนเอง ในเรองของ

วฒนธรรมในการรบประทานอาหารสวนใหญนยมนงโตะ

และปเสอ แตยงมบางครวเรอนท รบประทานโดยใช

ขนโตก ปจจยทมตอการรบประทานอาหารพนบาน คอ

ความชอบ ฤดกาล รสชาตของอาหาร ตามเทศกาล และ

ความเชอ สวนคานยมของคนรนใหมในการรบประทาน

อาหารพนบาน คอ สวนใหญไมชอบรบประทานผก จะ

รบประทานอาหารพนบานบางชนดกบครอบครวเทานน

และนยมรบประทานอาหารท รานหรอหางสรรพสนคา

มากกวา


104

3. ความหลากหลายทางชวภาพดานประเพณของ

ชมชนรอบวดศลปะพมา

ประเพณของชมชนรอบวดศลปะพมา ท ง 9

ชมชน สวนใหญจะมประเพณทคลายกน เนองจากเปน

ชมชนเมองและมวดพมาเปนท พ งทางใจเหมอนกน

ประเพณสวนใหญเปนประเพณของคนไทย เชน ตานขาว

ใหม สงกรานต ไหวผ ปยา สงเคราะหบาน ฟอนผ

เขาพรรษา ตานกวยสลากหรอตานเปรตพล และลอย

กระทง แตยงคงมประเพณของพมาทหลงเหลออย คอ

ตกบาตรเปงปด (ตกบาตรเทยงคน) เปนการท าบญของ

คนพมาซงเชอวา เปนวนทพระอปครฑเสดจลงมาตอน

เทยงคนในวนเพญ มการสวดปาฏโมกขกอนการตกบาตร

เปงปด และประเพณตางขาวซอมตอ ซงนยมท าในวน

ออกพรรษา เปนการท าบญถวายขาวมธปยาส (ขาวทพย)

ซงชาวบานจะจดเตรยมขาวปน ขนมหวาน ดอกไม จด

ถวายแกพระพทธเจา นอกจากนนยงมการถวายถวย จาน

ชอน แกว ใหวดโดยใสขาวตอกดอกไม ธปเทยนลงใน

ของทจะถวายดวย ทงน เพอความเปนศรมงคล

4. ความหลากหลายทางชวภาพดานพฤตกรรมทาง

ศาสนาของชมชนรอบวดศลปะพมา

จดเดนของวดศลปะพมาเปนวดทสรางโดยชาว

พ ม าห ร อ ม ร ป แ บ บ ท างศ ล ป ก ร รม ท ง ใน ด าน

สถาปตยกรรม การประดษฐตกแตงรวมไปถงพทธ

ลกษณะของพระพทธรป ซงเปนพระประธานของวดเปน

แบบพมาท าจากไม สวนใหญคนในชมชนมกไปวดเพราะ

ตองการไปรวมกจกรรมตามประเพณทางศาสนา ท าบญ

ตกบาตร และถวายสงฆทาน ชมชนอานหนงสอธรรมะ

เมอมเวลาวาง หรอเมอมขอสงสยในเรองของศาสนา

สวนปจจยทสงผลตอการไปวดของคนในชมชน ไดแก

ประเพณ สถานท วย อาชพ เวลา คานยม ความชอบ

ค วามศ รท ธ าใน พ ระส งฆ แ ล ะค ว าม ศ รท ธ าใน

พระพทธศาสนา สวนแนวทางในการผลกดนใหคน

รนใหมเขารวมกจกรรมทางศาสนา คอ ชกจงลกหลานให

เขาวดเพอท ากจกรรมในวนส าคญทางศาสนา สราง

คานยมทดในการไปวดใหกบลกหลาน จดกจกรรมทาง

พระพทธศาสนาอยางตอเนอง ประชาสมพนธใหเขารวม

กจกรรมอยางทวถง พฒนาวดใหเปนแหลงทองเทยว

เชงวฒนธรรม โรงเรยนเปนสวนหนงในการผลกดนให

นกเรยนเขารวมกจกรรมทางศาสนาโดยการสอนนทาน

องศาสนา เพอใหนกเรยนซมซบเกยวกบเรองราวทาง

ศาสนา หรอจดท าโครงการระหวางพระสงฆและฆราวาส

เชน โครงการพทธศาสนาวนอาทตย ซงเปนโครงการทจด

อบรมใหความรทางพระพทธศาสนาใหกบเยาวชน และ

จดตงศนยการเรยนร ในวดเพอดงดดคนรนใหมใหเขาไป

ศกษา

ระยะท 2 พฒนาฐานขอมล

ในระยะน คณะผ วจยไดน าขอมลจากแบบส ารวจ

บ รบท ชมชน และแบบสมภ าษณ เก ย วกบค วาม

หลากหลายทางชวภาพ มาพฒนาเปนฐานขอมลใน

รปแบบเวบไซตเพอเผยแพรขอมลความหลากหลายทาง

ชวภาพดานศลปวฒนธรรมของกลมชาตพนธในชมชน

รอบวดศลปะพมา ใหผมสวนเกยวของไดศกษาเพอ

ตอยอดตอไป โดยเวบไซตดงกลาวประกอบดวยขอมล

ส าคญเกยวกบวดศลปะพมาทง 9 วด ขอมลบรบทชมชน

รอบวดศลปะพมาทง 9 ชมชน ขอมลความหลากหลาย

ทางชวภาพดานศลปวฒนธรรม ในดานอาหาร ประเพณ

และพฤตกรรมทางศาสนาของชมชนรอบวดศลปะพมาทง

9 ชมชน น าเสนอทงขอมล ภาพนง และวดโอ ซงเวบไซต

ดงกลาวสามารถเขาถงไดจาก http://www.edulpru.

com/lpbats/

105


รปท 1 แสดงตวอยางเวบไซตวฒนธรรมของกลมชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา ในอ าเภอเมอง จงหวดล าปาง

ระยะท 3 จดท าชดกจกรรมเพอเผยแพร

หลงจากไดขอมลจากการจดเวทเสวนาผลทไดจาก

การส ารวจความหลากหลายทางชวภาพแลว คณะผวจย

น าขอมลตางๆ มาจดท าเปนชดกจกรรม เรอง วฒนธรรม

ของกลมชาตพนธชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง

จงหวดล าปาง ซงชดกจกรรมมองคประกอบ ดงน

1. ค าแนะน าส าหรบผใช เปนรายละเอยดขอแนะน า

ส าหรบผใชในการศกษาดวยชดกจกรรมทผใชตองปฏบต

ตามขนตอนของกจกรรม

2. จดประสงคการเรยนร เพอใหผ ใชร วาเมอศกษา

เนอหาจบแลว ผใชจะไดท าอะไรไดบาง

3. บตรเนอหา เปนเน อหาเกยวกบความหลากหลาย

ทางชวภาพดานศลปวฒนธรรมของกล มชาต พนธ

ในชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง

ในเรอง บรบทชมชน ขอมลเกยวกบอาหาร ประเพณ

และพฤตกรรมทางศาสนา ซงในเน อหาจะมทงขอความ

และภาพประกอบเพอกระตนความสนใจของผ ใชและ

ชวยใหมองเหนภาพชดเจนยงขน

4. บตรกจกรรมเสรมความร เปนการสอบถามความ

เขาใจของผใชชดกจกรรมเพอเสรมความคดและความร

ใหแกผใช

5. บตรแบบทดสอบ เปนการทดสอบความเขาใจ

ของผใชชดกจกรรมในภาพรวมทงหมดซงเปนแบบปรนย

ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ

6. บตรแนวค าตอบ เปนแนวค าตอบของบตร

กจกรรมเสรมความร เพอใหผ ใชไดประเมนค าตอบของ

ตนเองวาถกตองหรอไมอยางไร

7. บตรเฉลยแบบทดสอบ เปนการเฉลยขอทดสอบ

จ านวน 10 ขอ เพอใหผใชไดทราบผลค าตอบของตนเอง

ทนท

8. แผน CD เสรมความร เปน CD ทรวบรวมขอมล

เก ยวกบบรบทชมชน ขอมลอาหาร ประเพณ และ


106

พฤตกรรมทางศาสนา ของชมชนวดศลปะพมาทง 9

ชมชน ซงในแผน CD มทงไฟลตวอกษร ไฟลภาพนง

และไฟลภาพเคลอนไหวเพอใหผใชสามารถศกษาไดตาม

ความตองการ ซงตวอยางชดกจกรรมแสดงดงรปท 2

รปท 2 แสดงตวอยางชดกจกรรม

จากน น น าชดกจกรรมไปหาประสทธภาพ โดย

ทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยน

บญวาทยวทยาลย จ านวน 30 คน (แบบภาคสนาม)

ซงน าเสนอผลดงตารางท 2

ตารางท 2 แสดงผลการหาประสทธภาพของชดกจกรรม ตามเกณฑ 80/80 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

โรงเรยนบญวาทยวทยาลย จ านวน 30 คน

N ระหวางท าชดกจกรรม หลงท าชดกจกรรม

คาประสทธภาพ E1/E2 A X E1 B Y E2

30 15 399 88.66 10 262 87.30 88.66/87.30

จากตารางท 2 พบวา เมอนกเรยนชนมธยมศกษาปท

4 โรงเรยนบญวาทยวทยาลย ไดศกษาชดกจกรรม เรอง


พมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง นกเรยนทง 39 คน

ท าแบบฝกหดจากบตรกจกรรมเสรมความร ไดถกตอง

รอยละ 88.66 และท าแบบทดสอบจากบตรแบบทดสอบ

ไดถกตอง รอยละ 87.30 หมายถง ชดกจกรรมม

ประสทธภาพ 88.66/87.30 ซ งเปนไปตามเกณฑท

ก าหนด

อภปรายผลการศกษา

ในระยะแรกผวจยไดท าการวเคราะหและสงเคราะห

ขอ มลเก ยวกบความหลากหลายทางช วภาพ ด าน

ศลปวฒนธรรม ตามแนวคดของ จ านง อดวฒนสทธ,

สรพนธ เพชราภา, สดา ภรมยแกว, เสาวคนธ สดสวาท,

ประพ ร วรยะสมบรณ , และเฉลยว ฤกษ รจ พ มล

(2547); อ ส ร ย อ ชพ งศ ส น (2548); ส าน ก ง าน

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2549) ซงไดขอมล

ศลปวฒนธรรมใน 3 ดาน ประกอบดวย ดานอาหาร ดาน

107


ประเพณ และดานพฤตกรรมทางศาสนา จากนน จงสราง

เครองมอในการวจย ประกอบดวย แบบส ารวจบรบท

ชมชน และแบบสมภาษณเชงลก น าเสนอผเชยวชาญ

ตรวจสอบประเมนความเหมาะสม พบวา เครองมอ

ดงกลาว มความเหมาะสมสอดคลองในระดบมาก ทงน

เปนเพราะคณะผ วจยไดศกษาเอกสาร ต ารา หนงสอ

บทความ งานวจยทเกยวของ และท าการวเคราะห และ

สง เคราะห ท าให ได องคป ระกอบของเคร อ งม อ

ท เหมาะสม สงผลใหเครองมอมความนาเช อถอและ

สามารถน าไป ใชไดจรง เม อน าเคร องมอไปใชได

ขอคนพบ คอ ชมชนรอบวดศลปะพมา ม 9 ชมชน

สวนใหญ เปนคนไทยและยงมคนพมาอาศยอยบาง

แตนอยมาก ภาษาทใชสอสารเปนภาษาเหนอ ดานอาหาร

นยมรบประทานอาหารเหนอ โดยมจดเดน คอ ใช

กระเทยมเปนเคร องปรง ไมใสกะท ดานประเพณ

สวนใหญเปนประเพณของไทย แตยงคงมประเพณของ

พมาทหลงเหลออย คอ ตกบาตรเปงปด และประเพณ

ตางขาวซอมตอ ซงเปนประเพณของชาวพมาทสบทอด

กนมาต งแตสมยบรรพบรษ แตในปจจบนไดมการ

ผสมผสานวฒนธรรมของชาวไทยเขาไปดวย ซงบงบอก

ถ งการแลกเป ลยน วฒ นธรรมซ งกน และกน ของ

กลมชาตพนธทแตกตางกนแตอาศยอยบนฐานของ

วฒนธรรมเดยวกน ซงสอดคลองกบ รนรดา พนธนอย

(2552, บทคด ยอ) ศ กษาเร อง การด ารงอ ยและ

การปรบเปลยนอตลกษณทางชาตพนธของประชาชน

ในสงคมพหวฒนธรรม : กรณศกษาชมชนบงกะแทว

ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน พบวา

ชาวไทยเช อสายเวยดนามไดมการผสมกลมกลนทาง

วฒนธรรมใหเขากบสงคมไทย เชน การพดภาษาไทย

การเรยนหนงสอไทย และในดานศาสนา มการประกอบ

พธกรรมทางศาสนาโดยผสมผสานวฒนธรรมไทย

ซงบงบอกถงวถชวตของกลมชนทมความแตกตางทาง

เช อชาต ศาสนาและมรดกทางวฒนธรรม การใชชวตอย

รวมกนมาอยางยาวนาน ดวยปจจยหลายๆ ดาน

กอใหเกดการเรยนรแลกเปลยนวฒนธรรมซงกนและกน

ท าใหมการผสมผสานทางวฒนธรรมบน พนฐาน

ความเป นอ ยแบบสงคมพ ห วฒ นธรรม และด าน

พฤตกรรมทางศาสนา คนในชมชนไปวด เพราะตองการ

ไปรวมกจกรรมตามประเพณทางศาสนา เพราะวดถอเปน

ศนยกลางในการจดกจกรรมประเพณในวนส าคญตางๆ

และเปนศนยรวมจตใจของชมชน ท าใหชมชนมความ

เลอมใสในพระพทธศาสนา ซงสอดคลองกบงานวจยของ

พชรนทร สมหอม (2554, บทคดยอ) ศกษาเร อง

ประเพณปะลองเปงดาจก (บญสงขาวแช) : ความหมาย

บทบาท และปจจยการด ารงอยในสงคม พบวา ประเพณ

บญสงขาวแช มความหมายทางวฒนธรรมท เกดจาก

ระบบความ เช อ ด ง เด ม ขอ งกล ม ช าต พ น ธม อญ

บนความหมายของคนใน ชมชน คอ “ประเพณ ท

เตมไปดวยความเช อ” อนเปนความเช อพนฐานของ

คนมอญ ความเล อมใสในพระพทธศาสนา และการ

นบถอผเปนการใหความหมายของประเพณ จากรองรอย

ของต านานตางความเชอ สวนความเชอทเกดขนนน เปน

สวนหนงทมาจากกระบวนการขดเกลาทางสงคม ทงใน

ครอบครวและชมชน โดยบานและวดเปนศนยกลางใน

ประเพณ เพอรวมกลมคนเขารวมกจกรรมในนาม

“ประเพณทองถน” ประเพณจงเปนเครองมอหนงในการ

แสดงอตลกษณทางวฒนธรรมใหผ อ นรบร วาเปน

ประเพณของกลมชาตพนธมอญในสงคมไทย

ในระยะท 2 คณะผวจยไดจดเวทเสวนาผล เพอเปน

การตรวจสอบความสมบรณของขอมล พรอมทงน าเสนอ

ขอมลทไดจากการศกษาตอชมชนและผมสวนเกยวของ

อกครง หลงจากน นน าผลท ไดมาพฒนาฐานขอมล

ในรปแบบเวบไซตซ งไดรวบรวมขอมลประวตของ

วดศลปะพมา จ านวน 9 วด และขอมลดานอาหาร

ประเพณ และพฤตกรรมทางศาสนาของชมชนไวอยาง

เปนระบบ เพอใชส าหรบเผยแพรแกผมสวนเกยวของ

และผสนใจทวไปไดศกษาเรยนร เนองจากเวบไซตเปน

ชองทางทสามารถถายทอดขอมลตางๆ ไดอยางรวดเรว

เขาถงผใชไดหลากหลายตามความตองการ สอดคลองกบ

งานวจยของ ชมภมาศ ธญนอม (2553, บทคดยอ)

ศกษาเรอง การวเคราะหและพฒนาเวบไซตเพอเผยแพร

ขอมลดานศลปวฒนธรรม : กรณศกษาส านกสงเสรม

ศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยเชยงใหม พบวา โครงสราง

ขอ มลภ ายใน เวบ ไซต ไ ด แ ก ขอ ม ล เก ย วกบ ข าว


108

ประชาสมพนธ และกจกรรมตางๆ ขอมลเกยวกบองคกร

สถาปตยกรรมลานนา อกษรลานนา บทความ ผลงาน

เผยแพร เวบบอรด ซ งฐานขอมลในรปแบบเวบไซต

ดงกลาว จะเปนประโยชนทงตอชมชน ผมสวนเกยวของ

และผสนใจทวไปไดศกษาเรยนร เพอตอยอดตอไป

และระยะท 3 ชดกจกรรม เรอง วฒนธรรมของกลม

ชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวด

ล าปาง มประสทธภาพ 88.66/87.30 ซ งเปนไปตาม

เกณฑทก าหนด และชดกจกรรมมองคประกอบ คอ

ค าแนะน าส าหรบผใช จดประสงคการเรยนร บตรเน อหา

บตรกจกรรมเสรมความร บตรแบบทดสอบ บตรแนว

ค าตอบ บตรเฉลยแบบทดสอบ และแผน CD เสรม

ความร ซ งชดกจกรรมน ถอเปนชองทางส าคญในการ

เผยแพรขอมลสชมชน รวมทงเยาวชนใหไดศกษาเรยนร

ทงยงชวยอนรกษ สบสานประเพณ วฒนธรรมตางๆ

ใหคงอยชวลกหลาน เนองจากในชดกจกรรมมเน อหา

เกยวกบวดศลปะพมาท ง 9 วด รวมท งขอมลตางๆ

ทส าคญของชมชน อนไดแก อาหารในชมชน ประเพณ

ทส าคญของชมชน และพฤตกรรมทางศาสนาของคน

ในชมชน รวมถงแนวทางการสบสานประเพณใหคงอย

ซงสอดคลองกบ สพจน ดอกค าเจยก (2553) ศกษา

เรอง การสงเสรมและอนรกษศลปวฒนธรรมพนบาน

เทศบาลต าบลโพธพระยา อ าเภอเมอง จงหวดสพรรณบร

พบวา แนวทางในการสงเสรม อนรกษ ศลปวฒนธรรม

ลเกพนบานในเขตเทศบาลต าบลโพธพระยา คอ ควรม

การเผยแพรศลปวฒนธรรมลเกพนบานอยางกวางขวาง

รณรงคใหมการถายทอดลเกพนบานใหกบคนรนหลง

เพอไมใหหายไปจากทองถน สนบสนนใหประชาชน

มสวนรวมในกจกรรมและอนรกษศลปวฒนธรรมลเกพนบาน

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษา

1. ชมชนรอบวดศลปะพมาม 9 ชมชน คอ ชมชน

ศรชม ชมชนบานปาขาม 1 ชมชนบานดงไชย ชมชน

บานปาขาม 2 ชมชนทามะโอ ชมชนล าปางคณ ชมชน

บานปาขามหลายเหมอง ชมชนบานหนาคาย และชมชน

หวเวยง บรบทของชมชนสวนใหญเปนคนไทยและยงมคน

พมาอาศยอยบางแตนอยมาก ภาษาทใชสอสารเปนภาษาเหนอ

ความหลากหลายทางชวภาพดานอาหารของ

ชมชน คนในชมชนนยมรบประทานอาหารเหนอ เชน

แกงโฮะ แกงฮงเล แกงแคหอย ไสอว แกงผกกาด

น าพรกออง น าพรกหนม โดยมจดเดน คอ ใชกระเทยม

เปนเครองปรง ไมใสกะท วฒนธรรมการรบประทาน

อาหารพนบานของคนในชมชนสวนใหญ นยมนงโตะ

และปเสอ และปจจยทมตอการรบประทานอาหารพนบาน คอ

ความชอบ ฤดกาล รสชาตของอาหาร เทศกาล ความเชอ และรายได

ความหลากหลายทางชวภาพดานประเพณของ

ชมชน สวนใหญ เปนประเพณของไทย แตยงคงม

ประเพณของพมาทหลงเหลอ คอ ตกบาตรเปงปด และ

ประเพณตางขาวซอมตอ โดยทประเพณตกบาตรเปงปด

เปนการท าบญโดยน าขาวสารอาหารแหง และเคร อง

อปโภคบรโภคถวายใหพระสงฆ ซงเปนวนทชมชนเชอวา

พระอปครฑเสดจลงมาตอนเทยงคนในวนเพญ จงมการ

สวดปาฏโมกขกอนการตกบาตรเปงปด แตกอนจะม

เจาอาวาสทเปนคนพมา แตปจจบนเจาอาวาสเปนคนไทย

ชนพมากลมนอยจงมารวมกนบรณะประเพณตกบาตร

เป ง ป ดข น และปฏบ ต ต อๆ กนมาจนถง ทกวนน

สวนตางขาวซอมตอเปนประเพณของชาวพมาทสบทอด

กนมาตงแตสมยบรรพบรษ เปนการท าบญถวายขาว

มธปยาส (ขาวทพย) ซ งชาวบานจะจดเตรยมขาวปน

ขนมหวาน ดอกไม จดถวายแกพระพทธเจา นอกจากนน

ยงมการถวายถวย จาน ชอน แกว ใหวด โดยใสขาวตอก

ดอกไม ธปเทยนในของทจะถวายดวย

สวนความหลากหลายทางชวภาพดานพฤตกรรม

ทางศาสนาของชมชน คนในชมชนไปวดเพราะตองการ

ไปรวมกจกรรมตามประเพณทางศาสนา ปจจยทสงผลตอ

การไปวดของคนในชมชน ไดแก ประเพณ วย ความ

ศรทธาในพระสงฆ และความศรทธาในพระพทธศาสนา

สวนแนวทางในการผลกดนใหคนรนใหมเขารวมกจกรรม

ทางศาสนา คอ ชกจงลกหลานใหเขาวด จดกจกรรมทาง

พระพทธศาสนาอยางตอเน องและโรงเรยนตองเปน

สวนหนงในการผลกดนใหนกเรยนเขารวมกจกรรมทาง

ศาสนา

2. ฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพดาน


พมา จดท าในรปแบบเวบไซตซงไดรวบรวมขอมลประวต

109


ของวดศลปะพมา จ านวน 9 วด และขอมลดานอาหาร

ประเพณ และพฤตกรรมทางศาสนาของชมชนไวอยางเปนระบบ

น าเสนอทงขอมล ภาพน ง และวดโอ ซ งเวบไซตดงกลาว

สามารถเขาถงไดจาก http://www. dulpru.com/lpbats/

3. ชด ก จกรรมม ป ระสท ธภ าพ 88.66/87.30

ซงเปนไปตามเกณฑทก าหนด และมองคประกอบ คอ

ค าแนะน าส าหรบผใช จดประสงคการเรยนร บตรเน อหา

บตรกจกรรมเสรมความร บตรแบบทดสอบ บตรแนว

ค าตอบ บตรเฉลยแบบทดสอบ และแผน CD เสรม

ความร ทงน เพอเผยแพรขอมลเกยวกบความหลากหลาย

ทางชวภาพดานศลปวฒนธรรมของกล มชาต พนธ

ในชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง

ส าหรบหนวยงานทเกยวของและชมชนไดใชประโยชนตอไป

ขอเสนอแนะ

1. ควรท าการศกษาความหลากหลายทางชวภาพของ

กลมชาตพนธในชมชนรอบวดศลปะพมา อ าเภอเมอง

จงหวดล าปาง ในดานอนๆ และในพนทอนๆ

2. ควรจดท าฐานขอมลในรปแบบอนๆ ทหลากหลาย

เพอใหคนในชมชนไดเขาถงขอมลตางๆ ไดโดยงาย

3. ควรมการศกษาผลการหาประสทธภาพของ

ชดกจกรรมโดยการน าไปทดลองใชในชมชน เพอจะได

ร วาชดกจกรรมทพฒนาข นมประสทธภาพเปนไปตาม

เกณฑทก าหนดไวหรอไม และมความเหมาะสมส าหรบ

น าไปใชในการจดกจกรรมกรรมการเรยนร ใหแกชมชนหรอไม

เอกสารอางอง

จ านง อดวฒนสทธ, สรพนธ เพชราภา, สดา ภรมยแกว,

เสาวคนธ สดสวาท, ประพร วรยะสมบรณ, และเฉลยว

ฤกษ ร จ พ มล . (2547). สงคมวทยา. กรง เทพฯ :

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เจอจนทร วงศพลกานนท. (2554). วดทมศลปะแบบ

พมาในจงหวดล าปางกบการทองเทยวเชงวฒนธรรม.

วารสารวจยเพอพฒนาเชงพนท, 3(5), 23-35.

ชมภมาศ ธญนอม. (2553). การวเคราะหและพฒนา

เวบไซต เพอเผยแพ รข อมลดาน ศลปวฒนธรรม :

กรณศกษา ส านกสงเสรมศลปวฒนธรรม มหาวทยาลย

เชยงใหม. การคนควาแบบอสระปรญญามหาบณฑต

ไมไดรบการตพมพ, มหาวทยาลยเชยงใหม.

พชรนทร สมหอม. (2554). ประเพณปะลองเปงดาจก

(บญสงขาวแช) : ความหมาย บทบาท และปจจยการ

ด ารงอยในสงคม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ไมได

รบการตพมพ, มหาวทยาลยศลปากร.

รนรดา พนธนอย. (2552). การด ารงอย และการ

ปรบเปลยนอตลกษณทางชาตพนธของประชาชนใน

สงคมพหวฒนธรรม : กรณศกษาชมชนบงกะแทว ต าบล

ในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน. วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต ไมไดรบการตพมพ, มหาวทยาลย

ราชภฏอบลราชธาน.

วกพเดย สารานกรมเสร. (2556). ความหลากหลายทาง

วฒ น ธรรม . ค น เม อ 5 ส งห าค ม 2 5 5 6 , จ าก

http://th.wikipedia.org/wiki

วสทธ ใบไม และรงสมา ตณฑเลขา. (2005). รายงานประจ าป

โครงการ BRT 2548. กรงเทพฯ: โรงพมพกรงเทพ.

สวสด ตนตระรตน. (2553). รายงานประจ าปโครงการ

BRT 2553. กรงเทพฯ: หนงเกาสองเกา.

ส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. (2549).

เรยนร ทางวฒนธรรม. กรงเทพฯ: โรงพมพ ชมนม

สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

สพจน ดอกค าเจยก. (2553). การสงเสรมและอนรกษ

ศลปวฒนธรรมพนบานเทศบาลต าบลโพธพระยา อ าเภอเมอง

จงหวดสพรรณบร. รายงานการศกษาอสระ ปรญญา

มหาบณฑต ไมไดรบการตพมพ, มหาวทยาลย ขอนแกน.

อ ส ร ย อ ชพ งศ ส น . (2548). บท บ าท น ต ย ส า ร

ศลปวฒนธรรมในการสอสารดานศลปวฒนธรรมไทย.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ไมไดรบการตพมพ,

มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

a study of bio-diversity in art and culture of ethnic

Documents