สธ ระดม อสม. ชุมชน รณรงค์ผักปลอด...

ปท 29 ฉบบท 5 เดอนมนาคม 2554 ISSN : 0587–51852

เดนในฉบบ

ลดเคม ปองกนโรคไต ในวนไตโลก 2554

หนา 4 หนา 4 หนา 6

สธ เดนหนาหนน อสม. เรยน กศน. ป 54 เตอนระวง 6 โรคหนารอน และวธปองกน

อานตอหนา 2

กระทรวงสาธารณสข รวมกบ ชมชน และ อสม. เดนหนารณรงคโครงการเกษตรกร ปลอดโรค ผบรโภคปลอดภย สมนไพรลางพษ กายจตผองใส โดยสมเกบผก ผลไมจากตลาดแลว วเคราะหดวยชดตรวจคดกรองและหาชนดสารเคมก�าจดแมลง 4 กลม ในผก ผลไม และธญพชของกรมวทยาศาสตรการแพทย

ดร.พรรณสร กลนาถศร รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข มนโยบาย ใหกระทรวงสาธารณสขจดท�าโครงการเกษตรกรปลอดโรค ผบรโภคปลอดภย สมนไพรลางพษ กายจตผองใส ภายใตการบรณาการรวมกนของ 4 หนวยงาน คอ กรมวทยาศาสตรการแพทย กรมควบคมโรค กรมสขภาพจต และกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก โดยจะมการด�าเนนงานทวทกภาคของประเทศ เพ อให บรการตรวจ ค ด ก ร อ ง ส ข ภ า พเกษตรกร 840,000 คน ทวประเทศฟร หากพบวาเกษตรกรมสารพษในเลอดอยในระดบทไมปลอดภย จะรกษาดวยการใชสมนไพรพนบาน เชน สมนไพรรางจด รวมทงใหค�าแนะน�าการปองกนตวจากสารพษและดแลเยยวยาดานสขภาพจต ส�าหรบผประกอบการคาสงทง 4 ภาคจะไดรบความรเพอการขอรบการรบรองคณภาพระบบตรวจสอบสารพษตกคางใน ผกสด ผลไมสดวามความปลอดภย ซงเปนการคมครองผบรโภคจากสารเคมก�าจดแมลงตกคาง

ทงน ในชวงเดอนมกราคม-กมภาพนธ 2554 ทผานมา ไดด�าเนนงานโครงการดงกลาวไปแลวในพนทจงหวดปทมธาน สราษฎรธาน เพชรบรณ บรรมย ระยอง และสโขทย พบวาไดรบการตอบรบจากเกษตรกรและประชาชนทวไปเปนอยางมาก เกดความตนตวในเรองของอนตราย และการใชสารเคมก�าจดศตรพชอยางปลอดภย

โครงการดงกลาว มกรมวทยาศาสตรการแพทยเปนหนวยงานหลกในการตรวจเฝาระวงรวมกบเครอขายในพนทและชมชนโดยใชชดทดสอบอยางงาย ตรวจวเคราะห รวมถงแนะน�าวธลดสารพษจากยาฆาแมลงดวยการลางผกผลไมทถกวธ นอกจากน ยงไดมอบหมายใหส�านกงานสาธารณสขจงหวดรวมน�าเครอขายในการใชชดทดสอบอยางงายไปตรวจผกและผลไมในพนทของ

ตนเองดวย พรอมทงไดขอความรวมมอจากองคกรปกครองสวนทองถน

สธ ระดม อสม. – ชมชน รณรงคผกปลอดสารพษ

อสม. ในพนทใหร วมรณรงค การตรวจเฝาระวงผกผลไมใหปลอดภยจากสารเคม

เดนหนาตรวจผกภาคอสาน

จากการตรวจเ ย ย ม ใ น พ น ท

อดรธานของรฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสขและคณะ ไดรบรายงานจากศนยวทยาศาสตรการแพทยท 2 (อดรธาน) และ ท 6 (ขอนแกน) ซงสมตรวจผกและผลไมดวยชดตรวจคดกรองสารเคมก�าจดแมลงในผก ผลไม และธญพชของกรมวทยาศาสตรการแพทย ผลการตรวจผกผลไม ไดแก ผกกวางตง ผกกาดขาว คะนา ดอกกะหล�า กะหล�าปล แตงกวา ถวฝกยาว กระเทยม มะเขอเทศ พรกหยวก หวไชเทา ใบบวบก สะระแหน คนฉาย ผกกาดหอม ผกชฝรง องน แอปเปล ชมพ สม และสาล ทเกบจากตลาดขายสง ตลาดเมองทอง ตลาดเทศบาลเมองอดรธาน ตลาดบานดอน ตลาดดงเมอง อ�าเภอกมวาป จงหวดอดรธาน และจากแหลงผลตกลมปลกผกปลอดสารพษบานกดลงงอ จงหวดอดรธาน รวมจ�านวน 149 ตวอยาง ผลการตรวจพบสารเคมก�าจดแมลง แตอยในเกณฑทปลอดภย จ�านวน 15 ตวอยาง ไมปลอดภย 3 ตวอยาง ทเหลอ 131 ตวอยางไมพบสารเคมก�าจดแมลง และ

บก.แถลง

2 หนงสอพมพเพอน ผสส.–อสม.ปท 29 ฉบบท 5 เดอนมนาคม 2554

การสงเสรมสขภาพ ปองกนโรคนน เป นนโยบายส� าคญของร ฐบาลและกระทรวงสาธารณสข ทม งใหประชาชนใสใจการดแลสขภาพตนเอง เพอปองกนการเจบปวย ลาสด คณะรฐมนตรเหนชอบยทธศาสตร วถชวตไทย (ป 2554 – 2563)

ตามทกระทรวงสาธารณสขเสนอ เพอใหประชาชนมสขภาพด ลดการ เจบปวยจากโรคเรอรง 5 โรค (ความดนโลหตสง เบาหวาน หลอดเลอดสมอง

หวใจ และมะเรง) ซงจะเปนการลดคาใชจายดานการรกษาพยาบาลไดนบแสนลานบาทตอป ดงนน กระทรวงสาธารณสข จงไดเรงรณรงคปรบ

พฤตกรรมสขภาพ ทงการลดอาหารหวาน มน เคม เพมผก ผลไม เพมการออกก�าลงกาย ลดอบายมข และดแลสขภาพจตใหแจมใส ไมเครยด อยางไร

กตาม การปรบพฤตกรรมในเรองของอาหารนน นอกจากการกนอาหารมประโยชนในปรมาณทเหมาะสมกบความตองการของรางกายแลว ความปลอดภย

ของอาหารกเปนปจจยส�าคญอยางหนง เนองจากในปจจบน อาหารปนเปอนสารพษ เปนปญหาสาธารณสขทกระทรวงฯ ไดด�าเนนการรณรงคอยางตอเนอง ทงการ

ประสานกบผผลต จ�าหนายอาหาร ใหมจตส�านกในการผลต และจ�าหนายอาหารทปลอดภยตอผบรโภค ทส�าคญ ประชาชนผบรโภคเองควรตนตวในการเลอกซอ เลอกบรโภคอาหารทสะอาด ปลอดภย ซงกระทรวงฯ ไดจดท�าโครงการเกษตรปลอดโรค ผบรโภค ปลอดภย สมนไพรลางพษ กายจตผองใส โดยใหบรการตรวจคดกรองสขภาพเกษตรกร ทวประเทศ รวมถงระดม อสม. ชมชน และองคกรปกครองสวนทองถนในพนททวประเทศ รวมรณรงคการตรวจเฝาระวงผก ผลไม ใหปลอดภยจากสารเคม รายละเอยดตดตามไดใน นสพ. เพอน ผสส. – อสม. ฉบบน รวมทงความรในการเลอกซอ เลอกบรโภคอาหารทปลอดภยตางๆ ดวย

นายแพทยสมชย ภญโญพรพาณชย อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ

ตอจากหนา 1

บรรณาธการนายแพทยสมชย ภญโญพรพาณชย อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ

ผชวยบรรณาธการรองอธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพผอำานวยการสำานก / กอง ทกสำานก / กอง ในสงกดกรมสนบสนนบรการสขภาพ กองบรรณาธการกองสนบสนนสขภาพภาคประชาชน : นางอญธกา ชชวาลยางกร/นางวรณศร อารยวงศ/นายชาตชาย สวรรณนตย/นางศรนภา แพทยด/นางสาวสธาทพย จนทรกษ /นางสภคชญา ภวงคะรตกรมสนบสนนบรการสขภาพ : กองสขศกษา-นายตอโชต โสตถกล/สำานกบรหาร-นางณฐวด ศรสง/กองวศวกรรมการแพทย-นายประสพพงษ บวทอง/กองแบบแผน-นายนรนดร คชรตน/สำานกสถานพยาบาลและการประกอบโรคศลปะ-นางธนชพร สรยานนท/กลมนตการ-นางจนฑนา จนดาถาวรกจ/กลมงานประชาสมพนธ-นางภทรานษฐ บณยวบลยศนยฝกอบรมและพฒนาสขภาพภาคประชาชน : ภาคใต - ผอ. ศนยฯ นางพนตนาฏ วสทธธรรม/ภาคเหนอ-ผอ. ศนยฯ นางจรรยา รตนวภา/ชายแดนภาคใต - ผอ. ศนยฯ นายสนทร สทองแกว/ภาคกลาง - ผอ. ศนยฯ นางมณฑา กตตวราวฒ/ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ - ผอ. ศนยฯ นายนรจน อทธาสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต : สำานกประชาสมพนธและบรการประชาชน-นางนภาพรรณ สขศรสำานกงานสาธารณสขจงหวด : ภเกต-นางณฐสดา รอดฉง/ชมพร-นายอดศร วศาล/อำานาจเจรญ-นายกญจนฎฐ เจรญชย/กาฬสนธ-นายพทกษ กาญจนศร/พษณโลก-นายจนตศกด อไทย/ ลำาพน-นายพฒฑณา อนทะชย/ชยนาท-นายอภชย คณพงษ/ราชบร-นายเจตนา คนธาทพย/ปตตาน-นางสนศา จนทรสดภาคประชาชน : ประธานชมรม อสม. แหงประเทศไทย/ประธานชมรม อสม. ภาคกลาง/ประธานชมรม อสม. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ/ประธานชมรม อสม. ภาคเหนอ/ประธานชมรม อสม. ภาคใต/ประธาน อสส. กทม/นายเหรยญ บญสำาล ประธานชมรม อสม. จงหวดนครสวรรค/นายพฒนา พรมเผา ประธานชมรม อสม. จงหวดสระแกว/นายอดร พรม,ล ประธานชมรม อสม. จงหวดมหาสารคาม/นายประดษฐ พรมเนาว ประธานชมรม อสม. จงหวดหนองคาย/นางวาสนา กลาอย ประธานชมรม อสม. อำาเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช/นางมณรตน บญเตม อสม. จงหวดสงขลา/นายเฉลม นายอดด อสม. จงหวดเลย

ผลตโดย กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ถ.ตวานนท ต.ตลาดขวญอ.เมอง จ.นนทบร 11000 โทรศพท : 0-2590-1540, 0-2590-1531 โทรสาร : 0-2590-1546 http://phc.moph.go.th

•

••

•

•

•

••

•

เกบตวอยางจากตลาดสดในจงหวดขอนแกน ไดแก ตลาดสดบางล�าภ ตลาดสดอ�าเภอจระ ตลาดสดเทศบาล 2 แหง และตลาดสดต�าบลทาพระ จ�านวน 288 ตวอยาง ผลการตรวจพบสารเคมก�าจดแมลงแตอยในเกณฑทปลอดภย จ�านวน 49 ตวอยาง ไมปลอดภย 1 ตวอยาง ทเหลอ 238 ตวอยางไมพบสารเคมก�าจดแมลง และมอบหมายใหกรมวทยาศาสตรการแพทยตรวจเฝาระวงพชผกผลไมตามตลาดตางๆ และแหลงผลตชมชนตางๆ อยางตอเนอง เพอใหผบรโภคเชอมนไดวาปลอดภยตอสขภาพ

ลางผกอยางไรใหสะอาดนายแพทยนพนธ โพธพฒนชย รองอธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปดเผย

ถงวธการลดปรมาณสารพษในผกและผลไมเพอการบรโภคอยางปลอดภยวามหลากหลายวธ แตละวธสามารถลดปรมาณสารพษตกคางได เชน

• การลอกหรอปอกเปลอกแลวแชน�าสะอาดนาน 5–10 นาท จากนนลางดวยน�าสะอาดอกครง ลดปรมาณสารพษตกคางไดรอยละ 27–72

• การแชผกในน�าปนใส นาน 10 นาท จากนนลางดวยน�าสะอาดอกครง ลดปรมาณสารพษตกคางไดรอยละ 34–52

• การแชน�าดางทบทมนาน 10 นาท (ดางทบทม 20–30 เกลด ผสมน�า 4 ลตร) แลวลางดวยน�าสะอาด ลดปรมาณสารพษตกคางไดรอยละ 35–43

• การลางดวยน�าไหลจากกอกนาน 2 นาท หรอการแชน�าซาวขาวนาน 10 นาท แลวลางดวยน�าสะอาด ลดปรมาณสารพษตกคางไดรอยละ 25–39

• การแชน�าสมสายชหรอเกลอปน (น�าสมสายชหรอเกลอปน 1 ชอนโตะ ผสมน�า 4 ลตร) แลวลางดวยน�าสะอาดลดปรมาณสารพษตกคางไดรอยละ 29–38 หรอการแชน�าผสมผงฟ 1 ชอนโตะ กบน�าอน 20 ลตรนาน 15 นาท แลวลางออกดวยน�าสะอาด 2 ครง สามารถลดสารพษตกคางไดรอยละ 90

ทงน กรมวทยาศาสตรการแพทยไดจดท�าเปนค มอกนผกอยางไรใหไดคณคาและปลอดภย หากผบรโภคสนใจสามารถเขาดขอมลทไดทเวบไซตกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข www.dmsc.moph.go.th หรอโทร 0-2951-0000 ตอ 99575 และ 99017 ... ...

รายงานพเศษ

การ ยกระดบสถานอนามยทวประเทศเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล (รพ.สต.) เปนการพฒนาระบบบรการสขภาพครงใหญของรฐบาลและกระทรวงสาธารณสข เพอแกปญหาความแออดของผปวยในโรงพยาบาลขนาดใหญ ท�าใหประชาชนสามารถเขาถงการรกษาพยาบาลอยางเทาเทยมและทวถง

...โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล คออะไร

...มความแตกตางจากสถานอนามยเดมอยางไร

...ตราสญลกษณหวใจ 4 ดวง สอความหมายวาอยางไรคอลมน “สถานสขภาพ” ฉบบน มค�าตอบจากทานรฐมนตร

วาการกระทรวงสาธารณสข นายจรนทร ลกษณวศษฎ ทไดน�าเสนอในรายการสถานสขภาพ ทางสถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทย ชอง 11 กรมประชาสมพนธ ดงน

หวใจ 4 ดวง คอ สญลกษณของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ทสอถงการรอยรดหวใจเขาดวยกนทง 4 ดวง มตราของกระทรวงสาธารณสข (งพนคบเพลง) อยตรงกลาง ถอเปนกลไกหลกของการพฒนาสขภาวะของประชาชนในต�าบล ทตองเดนหนาดวย 4 หลกส�าคญ คอ

หวใจดวงท 1 โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล (คณะกรรมการ) หวใจดวงท 2 ผทเขามาชวยท�าหนาทในหมบาน ต�าบล และชมชน คอ อสม. หวใจดวงท 3 แผนสขภาพต�าบล

ครม. เหนชอบยทธศาสตรสขภาพด วถชวตไทย 2554 – 2563 ตามทกระทรวงสาธารณสขเสนอ ชหลกการส�าคญคอลดการเจบปวยจาก 5 โรคเรอรง และลดคาใชจายในการรกษาพยาบาลปละกวาแสนลานบาท

นายจรนทร ลกษณวศษฏ รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข เปดเผยวา ประชมคณะรฐมนตรเมอวนท 8 มนาคม 2554 ไดใหความเหนชอบแผนยทธศาสตรสขภาพดวถชวตไทย 2554 – 2563 ตามทกระทรวงสาธารณสขไดเสนอ ซงหลกการส�าคญของแผนยทธศาสตรดงกลาว คอ กระทรวงสาธารณสขมนโยบายในการลดการเจบปวยของประชาชนและลดคาใชจายดานคารกษาพยาบาล จาก 5 โรค ไดแก เบาหวาน โรค

ตอน...รพ.สต. ยคใหม ยดหลก “หวใจ 4 ดวง”

หวใจดวงท4 กองทนสขภาพต�าบล โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ม

ความแตกตางจากสถานอนามยเดมในการดแลสขภาพประชาชนอยางนอย 4 ขอ ดงน

ดานกายภาพ มการกอสราง ตอเตม ปรบปรงภมทศน ท�าปายใหม อาคารใหม จดเครองมอแพทยให

บคคลากร จากเดมทมบคลากร 2 ถง 3 คน ไมมพยาบาลวชาชพ แตเมอยกระดบแลวตองมอยางนอย 4 ต�าแหนง ไมรวมลกจาง ประกอบดวย ผอ�านวยการ พยาบาลวชาชพ นกวชาการสาธารณสข และ สหวชาชพ

ระบบฐานขอมล มการพฒนารปแบบ รายละเอยดในการดแลสขภาพประชาชนครบถวนกรรมการพฒนาโรงพยาบาล ซงจะมบคลากรภายนอกเขามารวมระดมความคด ระดมทน

ในบรหารและพฒนาโรงพยาบาลในชวง 2 เดอนแรกของปงบประมาณ 2554 ทผานมา กระทรวงสาธารณสขไดด�าเนนการ

ยกระดบสถานอนามยเปน รพ.สต. ตามเกณฑทง 4 ดาน ดงกลาว รวม 1,200 แหง ท�าใหจนถงขณะนม รพ.สต. ทพฒนาเสรจสมบรณแลว 3,200 แหง สวนทเหลอใหเรงด�าเนนการเรงรดใหเสรจภายในป 2554 น... ...

ตดตามสาระดๆ ดานสขภาพไดใน...รายการสถานสขภาพ ทางสถานวทยโทรทศนแหงประเทศไทย ชอง 11 กรมประชาสมพนธ ออกอากาศทกวนเสาร เวลา 14.00 น.

สาธารณสขเดนหนา “ยทธศาสตรสขภาพด วถชวตไทย” ลด 5 โรคไมตดตอเรอรง ชวยชาตประหยดแสนลานความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง ซงน�าไปสอมพฤกษ อมพาต และโรคมะเรง ซงคาใชจายในการรกษาพยาบาล 5 โรค ในแตละปมมลคารวมกนกวาแสนลานบาท ซงสาเหตทท�าใหคนไทยปวยจาก 5 โรค ดงกลาวเกดจากพฤตกรรมการบรโภคและการด�ารงชวต โดยคนไทยบรโภคอาหารหวาน มน เคม มากเกนไป และขาดการออกก�าลงกาย

เรงรณรงคปรบพฤตกรรมสขภาพส�าหรบสาระส�าคญของยทธศาสตรดง

กลาว จะมการณรงคใหประชาชนเปลยนพฤตกรรมการบรโภคและการด�ารงชวต เรมตนดวยการลดอาหารหวาน มน เคม เพมผก ผลไม และเพมการออกก�าลงกายอยางนอยอาทตยละ 3 วน วนละไมนอยกวา 30 นาท และลดอบายมข เชน เหลา บหร ท�าจตใจ

ใหแจมใส ไมเครยด เพราะความเครยดเปนบอเกดของ 5 โรคนเชนกน ขณะนกระทรวงสาธารณสขไดเดนหนานโยบายสขภาพดวถชวตไทยไปกอนแลว ภายใตนโยบายลดหวาน มน เคม ลดอวน และลดโรค

อยางไรกตาม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงเดยวไมสามารถด�าเนนงานไดครบถวน จงจ�าเปนตองไดรบความรวมมอจากหนวยงานอนดวย เชน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงการคลง กระทรวงแรงงานฯ เปนตน จะตองเขามามบทบาทรวมกน โดยไดจดตงคณะกรรมการขนมา 2 ชด คอคณะกรรมการอ�านวยการยทธศาสตร มนายกรฐมนตรเปนประธาน และมเลขานการรวม 3 ฝาย คอ ปลด

กระทรวงสาธารณสข เลขาธการส�านกงานสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และอธการบดมหาวทยาลยมหดล สวนคณะกรรมการชดท 2 คอ คณะกรรมการบรหารยทธศาสตร ประกอบดวย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขเปนประธาน มรองปลดกระทรวงสาธารณสข รองเลขาธการส�านกงานสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และผ อ�านวยการสถาบนโภชนาการมหาวทยาลยมหดล เปนเลขานการรวม ซงทงหมดจะด�าเนนการภายใน 10 ป เชอวาหากไดเดนหนาตามแผนงานทงหมด จะมสวนชวยลดการเจบปวยคนไทยจาก 5 โรค และเปนการลด คาใชจายในการรกษาพยาบาล และยงชวยใหคนไทยมสขภาพดขน ไมเปนภาระกบประเทศมากจนเกนสมควร... ...

3หนงสอพมพเพอน ผสส.–อสม.ปท 29 ฉบบท 5 เดอนมนาคม 2554

การ พฒนาระบบสขภาพต�าบล เปนหนงในนโยบายส�าคญของกระทรวงสาธารณสข โดยมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล (รพ.สต.) ทพฒนามาจากสถานอนามยทวประเทศเปนแกนหลก และม อสม. เปนก�าลงส�าคญภาคประชาชนทจะชวยหนนเสรมการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรคของประชาชนในพนททวประเทศ โดยมการพฒนาศกยภาพ องคความรและทกษะสขภาพของ อสม. ใหมขดความสามารถในการปฏบตงาน “อสม. เชงรก” ซงนอกจากการอบรมความรดานสขภาพแลว กระทรวงสาธารณสขยงใหความส�าคญกบการยกระดบการศกษาของ

อสม. เพราะจากผลการส�ารวจพนฐานดานการศกษาของ อสม. ท ว ป ร ะ เ ทศท ง หมด 1,005,633 คน ในป 2554 พบวา ม อสม. ทจบการ ศกษาระดบปรญญาเอก 53 คน ปรญญาโท 490 คน

ระดบปรญญาตร 14,021 คน จบระดบอนปรญญา 24,379 คน สวนทเหลอยงไมจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย ดงนน กระทรวงสาธารณสข จงไดรวมกบกระทรวงศกษาธการ จดท�าโครงการ“อสม.อนาคตด ไปเรยนฟรกบ กศน.”เพอยกระดบการศกษาให อสม. ทยงไมจบการศกษาชนมธยมศกษาปท 6 จ�านวน 966,690 คนทวประเทศ ซงมจ�านวนมากทสด รอยละ 96 ของ อสม.ทงหมด ไดสมคร เขาเรยนกบ กศน. ตามนโยบายเรยนฟรของกระทรวงศกษาธการ

สธ เดนหนาหนน อสม. เรยน กศน. คาดอก 3 ป จบ ม. 6 กวา 3 แสนคน

ดร.พรรณสร กลนาถศร รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข เปดเผยถงนโยบายการสงเสรมสนบสนน อสม. เรยน กศน. ในปการศกษา 2554 วา จะเปดรบสมคร อสม.ทอายไมเกน 45 ป จ�านวน 300,000 คนเขาเรยน กศน. และจะเรมเปดรบสมครเขาเรยนภาคเรยนท 1 ในเดอนเมษายน 2554 เปนตนไป โดยไดมอบนโยบายใหผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข นายแพทยสาธารณสขจงหวด และสาธารณสขอ�าเภอทกแหง สนบสนนและตดตามก�ากบการขบเคลอนนโยบายดงกลาวอยางใกลชด มนใจวาในอก 3 ป อสม. ทวประเทศจะเปนบคลากรทมคณภาพมากขน และมวฒการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย

“ในการจดการเรยนการสอนดงกลาว กระทรวงสาธารณสขไดอบรมเจาหนาทสถานอนามยและ อสม.ทส�ำเรจกำรศกษำระดบปรญญำตรแลวจ�ำนวน 1,760 คน ทวประเทศ ใหเปนคร

หมอ อสม.ท�ำหนำทเปนพเลยงกลม อสม. อ�ำเภอละ 2 คน เพอดแลช วยเหลอดำนกำรเรยนกำรสอน ซง อสม.สำมำรถน�ำควำมรประสบกำรณจำกกำรเรยนไปปรบปรงบทบำทกำรท�ำงำนในเชงรกไดอยำงเปนรปธรรม และน�ำไปพฒนำสขภำพอนำมยของคนในชมชนทดแลรบผดชอบ ใหม สขภำพแขงแรงลดปญหำกำรเจบปวย และลดจ�ำนวนผปวยแออดใน โรงพยำบำลได” ดร.พรรณสร กลาว

ในการเรยนกบ กศน. ครงน อสม. สามารถน�าความรและประสบการณดานสขภาพทปฏบตประจ�ามาเทยบโอนรายวชา โดยหากเปน อสม. ทวไปสามารถน�าความรและประสบการณมาเทยบโอนได 7 หนวยกต ถาเปน อสม. ดเดน เทยบโอนไดเพมอก 4 หนวยกต และเมอจบ กศน.แลว สามารถน�าวฒการศกษาไปขอศกษาตอในระดบอดมศกษา หรอหลกสตรระยะสนของวทยาลยชมชนตางๆ ได โดยในปการศกษา 2554 กระทรวง

สาธารณสขมโควตารบ อสม.และบตรทมวฒตามหลกเกณฑทก�าหนด เขาเรยนหลกสตรพยาบาล สาธารณสขชมชน ทนตาภบาล และผชวยเภสชกร รวมจ�านวน 380 คน ... ...

รณรงคใหความรประชาชนลดกนเคม ปองกนโรคไต เนองในวนไตโลก

กระทรวง สาธารณสข จดกจกรรมใหความรประชาชนในการปองกนโรคไต ใหลดกนเคมครงหนง ในโรงพยาบาลในสงกด 900 แหงทวประเทศ เนองในวนไตโลก เรม 6-12 มนาคม 2554 เผยขณะนมคนไทยปวยไตวายเรอระยะสดทายกวา 30,000 ราย แนวโนม เพมขนจากโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง พรอมเปดรบบรจาคไต 840 ไต เพอผาตดเปลยนใหผ ทมป ญหาไตวาย ถวายเปน พระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

นายแพทยไพจตร วราชต ปลดกระทรวงสาธารณสข กลาวถงกจกรรมรณรงคเนองในวนไตโลกป 2554 ซงตรงกบวนท 10 มนาคม 2554 วา กระทรวงสาธารณสขไดจดกจกรรมเนองในวนไตโลก (World kidney day) ในโรงพยาบาลในสงกดทวประเทศจ�านวน 900 แหง

ใหความรประชาชนในการปองกนไมใหปวยเปนโรคไต โดยเฉพาะเรองพฤตกรรมการกนอาหารรสเคม โดยจะเรมใหบรการพรอมกนทวประเทศตงแตวนท 6-12 มนาคม 2554

ประการส�าคญ ในชวงจดกจกรรมในปน จะรณรงคใหประชาชนบรจาคไตใหได 840 ไต เพอน�าไปผาตดปลกถายใหผปวยไตวายเรอรงระยะสดทาย ใหมคณภาพชวตเหมอนคนปกตทวไป ถวายเปนพระราชกศลแดพระบาท สมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาสพระชนมพรรษา ครบ 84 พรรษา 5 ธนวาคม 2554 ประชาชนทมความประสงคบรจาค สามารถแจงไดท โรงพยาบาลในสงกดทวประเทศ

เบาหวาน ความดนฯ สาเหตหลกไตเสอมส�าหรบสถานการณโรคไตในปจจบน พบวา

โรคไตวายเรอรงระยะสดทาย ก�าลงเปนปญหา สาธารณสขทมแนวโนมเพมขนในประเทศไทยและทวโลก จากสถตของสมาคมโรคไตแหงประเทศไทยป 2551 พบผปวยไตวายเรอรงระยะสดทาย 31,496 ราย และพบผปวยรายใหม เพมปละ 400 ราย ผทมความเสยงเปนโรคไตวาย ม 4 กลมไดแก 1) ผทเปนโรคไตเรอรง เชน

ตดเชอทระบบทางเดนปสสาวะซ�าซาก เปนนว ในไต หรอไตพการเปนถงน�า 2) ผปวยโรคเรอรง 4 โรค ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคเกาต และโรคเอสแอลอ 3) การกนยาบางชนด เชน ยาเฟนาตซน เฟนลบวตาโซน และ 4) ผสงอาย 60 ปขนไป จากไตเสอมตามอายขย

แตสาเหตหลกทท�าใหประชาชนปวยเปนโรคไตวายเพมขนในขณะน ประมาณรอยละ 80 กคอโรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง ซงทง 2 โรคท�าใหหลอดเลอดทไปเลยงไตตบแขง ท�าใหไตเสอม ไมสามารถกรองของเสยออกจากรางกายได โดยผลการคดกรองโรคเบาหวาน และความดนโลหตสงในป 2552 พบมผปวยโรคเบาหวาน 1.4 ลานคน ในจ�านวนนมปญหาไตวาย 20,000 คน พบ ผปวยโรคความดนโลหตสง 2 ลานคน และมปญหาไตวาย 18,000 คน ทงน ปจจบนคนไทยกนหวานถงวนละ 20 ชอนชาตอวน ไขมน 12 ชอนชาตอวน และเกลอ 2 ชอนชาตอวน ซงสงกวามาตรฐานโลกทก�าหนดไวคอวนละ 6 กรม หรอ 1 ชอนชา แนะน�าใหลดลงเหลอ

6:6:1คอ กนน�าตาล 6 ชอนชาตอวนกนไขมน 6 ชอนชาตอวนและเกลอ 1ชอนชาตอวน

ส�าหรบการรกษาผปวยโรคไตวายเรอรงระยะสดทาย ทไดผลทสดตองใชวธการผาตดปลกถายไต แตปญหาทประสบทวโลกคอการขาดแคลนผบรจาคไต ซงแตละปมผทไดรบการปลกถายไตปละประมาณ 300 รายเทานน ผปวยสวนใหญจงตองใชวธการรกษาชะลอการเสอมไต โดยใชวธการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม และฟอกของเสยออกทางน�ายาผานทางชองทอง เสยคาใชจายครงละ 1,500 – 2,000 บาทตอคน รวมคาใชจายปละ ประมาณ 6,000 ลานบาท ซงเปนคาใชจาย ทสงมากหากไมเรงแกไขปองกนจะท�าใหจ�านวนผปวยมากขนเรอยๆ และคาใชจายการรกษาจะเพมขน

การจดกจกรรมวนไตโลกในปน จดขนระหวางวนท 6-12 มนาคม 2554 โดยในวนท 6 มนาคม 2554 มการจดงานใหญทบรเวณหอนาฬกา สวนสาธารณสาธารณะสวนจตจกร กรงเทพมหานคร ภายใตแนวคด “ลดเคมครงหนงไมตองพงไตเทยม” กจกรรมภายในงานประกอบดวย การเดน – วงเทดพระเกยรต การบรรยายเกยวกบโรคไต นทรรศการใหความรประชาชน เนนการปรบ พฤตกรรมการกนใหลดเคมครงหนง ซมอาหาร สขภาพส�าหรบผปวยโรคไต การตรวจคดกรองโรคไต ซมรบบรจาคอวยวะ ฯลฯ ... ...


กระแส ผลตภณฑเสรมอาหาร หรอทเรยกกนวา อาหารเสรม ถอวามาแรง มทงผลตภณฑทใชไดผลจรงบางไมจรงบาง ท�าให อย. มการตรวจสอบ จบกม ผลตภณฑทไมได มาตรฐาน และโฆษณาสรรพคณโออวดเกนจรง อยางตอเนอง ลาสด มผลตภณฑเสรมอาหารบางยหอทระบสรรพคณของน�ามนร�าขาวและจมกขาวสามารถรกษาสารพดโรคได ซงจรงๆ แลว น�ามนร�าขาวและจมกขาว ไมไดมสรรพคณขนาดนน

หากพบเหนขอความโฆษณาทวา “น�ามนร�าขาวและจมกขาวรกษาโรคได มหศจรรยจรงๆ ไมวาจะเปนโรครายแรงตางๆ เชน มะเรง หวใจ รมาตอยด อมพฤกษ อมพาต” ขอให ทราบไว เ ล ยว า ข อความแบบนเปนโฆษณาโออวดส ร ร พ ค ณ เ ก นจรง และ อย. ไมอนญาตใหมการโฆษณาโออวดสรรพคณ เกนจรงในลกษณะน ซง อย. ไดรบการรองเรยน จากสมาคมขายตรงเกยวกบการโฆษณา

เตอนอนตรายจากสารเรงเนอแดงในหมกระทรวง สาธารณสขรณรงคให

ประชาชนเลอกซอเนอหมปลอดสารเรงเนอแดง โดยใหสงเกตจากส ซงจะมสชมพออนไมเปนสแดงเขม หรอซอจากรานทมปายรบรองจากหนวยงานราชการอยาง เชน ปายทองอาหารปลอดภย (Food Safety) พรอมเตอนอนตรายเมอตกคางมาถงผบรโภค อาจมผลขางเคยง ท�าใหมอาการมอสน กลามเนอกระตก ปวดศรษะ หวใจเตนเรวผดปกต กระวนกระวาย วงเวยน เปนอนตรายมากส�าหรบผทเปนโรคหวใจ โรคลมชกและโรคเบาหวาน

ดร.พรรณสร กลนาถศร รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข เปดเผยวา ปจจบนพบวามการลกลอบใชสารเรงเนอแดง หรอ สารเคมกลมเบตาอะโกนสตในหม วว และสตวปกไดแก เคลนบวรอล และซาลบวทามอล มคณสมบตเปนยาทใชส�าหรบรกษาโรคระบบทางเดนหายใจและมผลขางเคยงโดยมผลท�าใหชนไขมนลดลง และเพมปรมาณ กลามเนอหรอเนอแดง เมอไดรบในปรมาณมากจะมการขยายตวของหลอดลม หลอดเลอด มผลท�าใหกลามเนอสน กระตนการเตนของหวใจท�าใหกลามเนอหวใจเตนเรวกวาปกต กระวนกระวาย วงเวยน และปวดศรษะ จงตองระมดระวงการใชสารนในผทปวยเปนโรคหวใจ โรคลมชก และเบาหวาน ปจจบนม

รายงานความเปนพษตอผบรโภคเฉพาะสารเคลนบวเทอรอล สวนซาลบวทามอลไมมรายงานความเปนพษ ตอมาสหรฐอเมรกาไดมการน�าสารเคมกลมเบตาอะโกนสต อกชนดหนง คอ แรคโตพามน ซงมขอมลวาสามารถใชทดแทนได เนองจากไดผลด และไมมรายงานความเปนพษในระยะสน แตยงไมมขอมลความเปนพษระยะยาว

กระทรวงสาธารณสข โดยส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทย และศนยวทยาศาสตรการแพทย รวมมอกบ ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา และส�านกงานสาธารณสขจงหวด ด�าเนนการเฝาระวงสารเรงเนอแดง โดยเกบตวอยางตรวจวเคราะหเคลนบวรอล ซาลบวทามอลและแรคโตพามน รวมทงยงรณรงคใหทกเขยงหมและซเปอรมารเกตทวประเทศ ขายเนอหมปลอดสารเรงเนอแดงผานโครงการปายทองอาหารปลอดภย ซงด�าเนนการอยางตอเนอง มผลท�าใหอตราตรวจพบลดลงโดยล�าดบ จากการเฝาระวงสารเรงเนอแดงของส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทย ชวงป 2551-2553 เนอหมทจ�าหนายในตลาดสด และซเปอรมารเกตเขตกรงเทพมหานคร และปรมณฑล รวม 1,012 ตวอยาง ผลการตรวจไมพบการตกคางของ

เคลนบวเทอรอลทกตวอยาง ตรวจพบซาลบวทามอล 64 ตวอยาง คดเปนรอยละ 6.3 และพบแรคโตพามน 1 ตวอยาง สวนตวอยางเนอสตว เครองใน และผลตภณฑน�าเขาตางประเทศ เกบจากดานอาหารและยา รวม 411 ตวอยาง ผลตรวจไมพบการตกคางของเคลนบวเทอรอลและซาลบวทามอลทกตวอยาง ตรวจพบแรคโตพามน 7 ตวอยางคดเปนรอยละ 1.7 ... ...

อยาหลงเชอ! นำามนรำาขาวและจมกขาวรกษาโรค

คนหาค�าตอบ ปลอดภยบรโภค โทรสายดวน อย. 1556

ผลตภณฑเสรมอาหารน�ามนร�าข าวและ จมกขาว โดยระบสรรพคณวาสามารถรกษาโรคมะเรง หวใจ รมาตอยด ภมแพ อมพฤกษ เบาหวาน ความดน เปนตน นอกจากนยงม

การกลาวอางผลการทดสอบจากผรบประทานและประสบการณจากผปวยทตอสกบโรครายตางๆ

ใหดนาเชอถอยงขน ซงจากการตรวจสอบไมมขอเทจจรงทางวชาการยนยนถงความ นาเชอถอ และเอกสารทปรากฏนาจะเปน

การตดตอขอมลของกล มสมาชก ผจ�าหนายสนคา

ขอเทจจรง กคอ ผลตภณฑเสรมอาหารเปนเพยงผลตภณฑท

ใชรบประทานเ ส ร ม น อ กเหนอจากการร บ ป ร ะ ท า นอ า ห า ร ห ล กตามปกตเทานน จ งขอให ผ บร โภคอ ย า ไ ด ห ล ง เ ช อซอผลตภณฑเสรมอาหารเพราะมงหวงรกษาโรคโดยเดดขาดเพราะอาจท�าใหเสยโอกาสในการรกษา โรคทถกตอง เชน ผปวย เบาหวานอาจต อง

ตดเทา ผปวยมะเรงมอาการทรดหนก เปนตน หากจะใชผลตภณฑเสรมอาหารควบคไปกบการรกษา ควรอยภายใตค�าแนะน�าของแพทย ผเชยวชาญอยางใกลชด

สดท ายน ขอฝากไว ว า หากจะซอ

ผลตภณฑเสรมอาหารใดๆ กตาม ควรอาน ขอมลของอาหารนนบนฉลากทกครงวาม สารอาหารอะไร ตรงตามทรางกายขาดหรอ ตองการเสรมหรอไม และหากผ บรโภค พบเหนการอวดอางสรรพคณผลตภณฑเสรมอาหารวาสามารถรกษาโรคได หรอโฆษณาหลอกลวงใหหลงเชอ โดยการขายตรง ขอให แจงเบาะแสผาน สายดวน อย. 1556 ส�าหรบ ในสวนภมภาคแจงไดทส�านกงานสาธารณสขจงหวดทท านอาศยอย เพอจะด�าเนนการตามกฎหมายกบ ผ กระท� าผ ดอย าง เขมงวด ตอไป... ...

5หนงสอพมพเพอน ผสส.–อสม.ปท 29 ฉบบท 5 เดอนมนาคม 2554รายงานพเศษ

โปรดสงกลบมาทกองบรรณาธการหนงสอพมพ ผสส.อสม.กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนกรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสขอาคาร 5 ชน 4 ถ.ตวานนท อ.เมอง จ.นนทบร

ตอนท 2 ขอมลขาวสารองคความรทไดรบจากนสพ.

เพ�อน ผสส.- อสม.

1. ทานไดรบความรเร�องการรณรงคตรวจยาฆาแมลง

ในผกของ อสม. หรอไม

ไดรบความร ไมไดรบความร

2. ทานไดรบความรเร�องการ 6 โรคหนารอน และ

การปองกน หรอไม


3.ทานไดรบความรเร�อง รพ.สต.ยคใหม หรอไม


1. รปแบบของหนงสอพมพ เหมาะสมหรอไม

เหมาะสม ไมเหมาะสม

2. ระยะเวลาการออกหนงสอทกเดอน เหมาะสมหรอไม


เน�องจาก...............................................................

3. ขอมลขาวสารตรงกบความตองการหรอไม

ตรง ไมตรง

เน�องจาก...............................................................

4. ขาวสารทนสมยหรอไม

ทนสมย ไมทนสมย

เน�องจาก...............................................................

5. ทานกำลงอานหนงสอพมพฉบบท...........เดอน.............

พ.ศ...........ไดรบเม�อวนท........เดอน..................พ.ศ.........

6. ฉบบตอไปทานอยากอานเร�องอะไร

เร�อง......................................................................

...................................................................................

โปรดทำเคร�องหมาย ลงใน และเตมคำในชองวาง ตามความคดเหนของทาน

ตอนท 1 ความเหนเกยวกบหนงสอพมพเพ�อน ผสส.-อสม.

ช�อ/นามสกล................................................................

ทอย..............................................................................

โทรศพท.............................โทรสาร..............................

สถานททำงาน...............................................................

ไดรบหนงสอฉบบประจำเดอน.....................................

วนท.............เดอน...............................พ.ศ................

กระทรวงสาธารณสข ออกประกาศเตอนประชาชน ระวง 6 โรคอนตรายหนารอน ทพบมากทสดคอโรคตดตอทางอาหารและน�า อาท โรคอจจาระรวง บด ไทฟอยด และโรคพษสนขบา ในชวง 2 เดอนแรกปน พบผปวยทวประเทศรวมกวา 2 แสนราย เสยชวต 9 ราย ชอากาศรอนท�าใหเชอโรคเตบโตเรว แนะประชาชนระมดระวงความสะอาดของอาหารและน�าใหมากขน สวนผทเลยงสนขหรอแมว ตองฉดวคซนปองกนโรคพษสนขบาใหสตวเปนประจ�าทกป

ดร.พรรณสร กลนาถศร รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข เปดเผยวา ขณะนประเทศไทยก�าลงเขาสฤดรอน อากาศทรอนและแหงแลง จะเหมาะกบการเจรญเตบโตของเชอโรคอยางมาก โดยเฉพาะเชอแบคทเรย ยงพนททขาดแคลนน�าดมน�าใชทสะอาด ยงมความเสยงสงทจะเกดการระบาดของโรคตดตอทางอาหารและน�า จงขอใหประชาชนระมดระวงความสะอาดของอาหารและน�าดมเปนพเศษ ขอยดหลกปฏบตในชวตประจ�าวนงายๆ ไดแก กนรอน คอกนอาหารทปรงสกใหมๆ หากยงไมกน ตองเกบในตเยนและอนใหรอนกอนกน ใชชอนกลางในการกนอาหารรวมกน ลางมอ

ทาม กลางความกาวหนาทางวทยาการใหมๆ ในทกดาน แตสงทยงอยคสงคมไทยกคอ ไสยศาสตร หรอความเชอในสงทพสจนไมได และถกน�ามาเกยวโยงกบการรกษาพยาบาลผปวยทยงคงไดรบความนยมอยเสมอ เรองทจะ “ตฆองรองปาว” กนในฉบบน กเกยวของกบเรองความเชอดานไสยศาสตร 2 กรณดวยกน กรณแรก เกดขน ในจงหวดสงขลา ในซอยไทรบร 35 กลางเมองสงขลา โดยมผรองเรยนมายง สพรศ. วามคนอางตวเปนรางทรงของพระองคเจาอมาเทว รบรกษาโรค ทงน จากการตรวจสอบขอมลในเบองตนไปยงส�านกงานสาธารณสข

6 โรคหนารอน และวธปองกน

ไสยศาสตรรกษาโรค...ความเชอทยงคงอยโดย...ชาตร พนใย กลมกฎหมายและคด

จงหวดสงขลาพบว ามการรกษาด วยวธ ดงกลาวจรง และมประชาชนในจงหวดสงขลาและจงหวดใกลเคยง เชน พทลง เขามารบการรกษาประมาณ 50 -100 คน ตอวน

จากการสงสายเขาไปสงเกตการณ พบวา หมอเขาทรงรายนรกษาดวยการฉดยา เนน ผปวยอมพฤกษ อมพาต โดยจะท�าพธอญเชญพระองคเจาอมาเทวมาประทบทรงกอน และสอบถามอาการกอนจะฉดยาให ซงขดกบ ขออางวาเปนเจาซงไมนาจะรเรองการฉดยาทเปนการรกษาแผนปจจบน ตอมา สพรศ. ไดประสานเจาหนาทต�ารวจเพอใชสายคนเดมเขาไปอกครง พรอมทงแสดงหมายคนโดยใหประชาชนทเขาไปรกษาเปนพยานให จากการ

ตรวจสอบภายในบานทใชเปนทรกษาโรคแหงน พบวตถออกฤทธตอจตประสาท เขมฉดยา จ�านวนมาก ยาแผนปจจบน ยาแผนโบราณ จงไดแจงความด�าเนนคด และการถกจบกมครงนถอเปนการถอนรากถอนโคนหมอเถอนรายน โดยตองโทษจ�าคก 1 ปครง ในขอหามวตถออกฤทธตอจตประสาทในครอบครอง ประกอบกจการและด�าเนนการสถานพยาบาลโดยไมไดรบอนญาต ประกอบวชาชพเวชกรรมโดยไมไดขนทะเบยนและรบอนญาต จ�าหนายวตถออกฤทธตอจตประสาทโดยไมไดรบอนญาต และจ�าหนายยาแผนโบราณ โดยไมไดขนทะเบยน

ขณะทอกราย เปนหมอเขาทรงทจงหวด

สตล อางวาเปนเจา “อยปต 2000” ใชวธการรกษาแบบเขาทรงและฉดยาเชนเดยวกบรายแรก แตมเพมเตมการรกษาโดยใชทอนไมสมนไพรกรดลงไปบนเนอ ผปวยแลวใชคาถาอาคมทอางวารกษาโรคใหหายได รายนถกจบด�าเนนคดไปแลวเชนเดยวกน

การจะเชอถอในสงใด ควรใชสตในการไตรตรองกอนทจะตดสนใจเอาตวเขาไปเสยง เพราะไมเชนนน จะเสยทงเงน และอาจเปนภยแกตวเองได เรองน “เพอน อสม.” จะเปนสอบคคลในการท�าความเขาใจกบพนองประชาชนในหมบาน ชมชน ไดเปนอยางด... ...

ทกครงกอนกนอาหารและหลงใชหองน�าหองสวม และดมน�าทสะอาดเชนน�าดมบรรจขวดทมเครองหมาย อย. หรอน�าตมสก

ทงน ไดมอบหมายใหกรมควบคมโรค ออกประกาศเตอนประชาชนปองกนโรคทเกดในฤดรอนทพบไดบอยทกปม 6 โรค ไดแก โรคอจจาระรวง (Acute Diarrhea) โรคอาหารเปนพษ (Food Poisoning) บด (Dysentery) ไทฟอยด (Typhoid) อหวาตกโรค (Cholera) และโรคพษสนขบา (Rabies) และใหส�านกงานสาธารณสขจงหวดทวประเทศด�าเนนการ 3 เรองไดแก 1.ประชาสมพนธ ใหความรประชาชนทวประเทศเพอปองกนไมใหเจบปวย 2.ใหเฝาระวงความสะอาดอาหาร น�าดม น�าประปา ตลาดสด และสวมสาธารณะอยางเขมงวด และ 3.ใหตดตามสถานการณการปวยของประชาชนอยางใกลชด หากมรายงานผปวยโรคดงกลาว ใหสงทมสอบสวนโรคเคลอนทเรวทมกวา 1,200 ทมทวประเทศ ออกสอบสวนควบคมโรคทนทเพอปองกนไมใหโรคแพรระบาด

ทางดาน นายแพทยมานต ธระตนตกานนท อธบดกรมควบคมโรค กลาววา โรคตดตอส�าคญทมกเกดในฤดรอนประกอบดวย โรคตดตอทางอาหารและน�า 5 โรค ไดแก

อจจาระรวง อาหารเปนพษ โรคบด อหวาตกโรค และไขไทฟอยด ในปนตงแตเดอนมกราคมถง 28 กมภาพนธ 2554 พบผปวยรวม 227,968 ราย เสยชวต 9 ราย ผปวยและผเสยชวตกวารอยละ 90 เกดจากโรคอจจาจาระรวง การตดตอโรคดงกลาว เกดจากการกนอาหารหรอดมน�าทเชอมปนเปอน เชน อาหารทปรงสกๆ ดบๆ อาหารทมแมลงวนตอม หรออาหารทท�าไวลวงหนานานๆ อาหารคางคน อาการสวนใหญของผปวย มกถายอจจาระเหลวเปนน�าหรอมมกเลอดปน ปวดทอง คลนไสอาเจยน

ในการดแลผปวยโรคอจจาระรวง ในระยะแรกควรใหผปวยดมน�าหรออาหารเหลวมากๆ อาท น�าขาว น�าแกงจด และดมสารละลายน�าตาลเกลอแรหรอทเรยกวาโอ อาร เอส โดยใชผงน�าตาลเกลอแร 1 ซองผสมกบน�าตมสกเยน 1 แกว หากไมมผงน�าตาลเกลอแร ใหใชน�าตาลทราย 2 ชอนโตะ กบเกลอปนครงชอนชา ละลายกบน�าตมสกเยน 1 ขวดน�าปลากลม ในดมแทนผงน�าตาลเกลอแรไดเชนกน ประการส�าคญหลงผสมแลว จะตองดมใหหมดภายใน 1 วน และถาอาการไมดขน ยงไมหยดถายเหลว ใหรบไปพบแพทย

สวนโรคพษสนขบา เปนโรคตดตอรายแรงจากสตวสคน ไมมยารกษาใหหายขาดได ผปวยจะเสยชวตทกราย โรคนพบไดตลอดป แตมแนวโนมเพมสงในชวงหนารอน ป 2553 พบผปวยทงหมด 14 ราย เสยชวตทกราย ซงรอยละ 95 ของผเสยชวตเกดจากถกสนขบากด ในปนยงไมมรายงานผปวย โรคดงกลาวตดตอจากการถกสตวทมเชอโรคพษสนขบากด ขวน หรอเลยบรเวณทมแผลอยแลว หรอน�าลายของสตวกระเดนเขาตา ปาก จมก หลงจากทเชอโรคเขาสรางกายแลว จะมระยะฟกตวและปรากฏอาการประมาณ 3 สปดาหจนถง 4 เดอน บางรายอาจเรวเพยง 4 วน หรออาจนานเกน 1 ป ซงอาการจะปรากฏชาหรอเรวขนอยกบจ�านวนเชอทเขาไปเชน หากถกกดบาดแผลใหญ ลก ท�าใหเชอเขาไปไดมาก และขนอยกบต�าแหนงทเชอเขา ถามปลายประสาทมากจะอนตราย เพราะเชอมโอกาสเขาสระบบประสาท ถาอยใกลสมองมาก เชอจะเดนทางไปถงสมองไดเรว ระยะฟกตวจะสน

สนขทเปนโรคพษสนขบา แสดงอาการได 2 แบบ คอ แบบดราย นสยของสตวผดไปจากเดม ตนเตน ตกใจงาย กระวนกระวาย กดทกสงทกอยางทขวางหนา ไวตอแสงและเสยง ตอมาเปนอมพาต หลงแขง หางตก ลนหอย กลนไมได ขากรรไกรแขง ชกและตายภายใน 10 วนหลงแสดงอาการ และแบบซม บางตวมอาการคลายมกาง กระดกตดคอ ท�าใหเจาของเขาใจผดและเอามอไปลวงทปาก

ทงน วธปองกนโรคพษสนขบาทดทสดกคอ ใหน�าสตวเลยงไปฉดวคซนปองกนโรคพษสนขบาปละครง เรมฉดเมออาย 2-4 เดอน และระวงบตรหลานไมใหเลนกบสตวเลยงทยงไมไดฉดวคซน หากถกสนขหรอสตวเลยงลกดวยนมกด หรอขวน ใหรบลางแผลดวยสบและน�าสะอาดหลายๆ ครง เชดใหแหง แลวใสยารกษาแผลสด เชน โพรวโดนไอโอดน และรบไปพบแพทยเพอรบการรกษาทถกตอง... ...

6 หนงสอพมพเพอน ผสส.–อสม.ปท 29 ฉบบท 5 เดอนมนาคม 2554 องคความรและทกษะสขภาพ

ภาคกลางปราจนบรหนน อสม. เปนนกสอสารสขภาพฯ :

ส�านกงานปองกนควบคมโรคท 3 จงหวดชลบร (สคร.3 ชลบร) กรมควบคมโรค รวมกบส�านกงานสาธารณสขจงหวดปราจนบร จดประชม “นกสอสารสขภาพชมชนตนแบบในการถายทอดความรและการสอสารความเสยงโรคและภยสขภาพ” ใน วนท 10-11 มนาคม 2554 ณ โรงแรมสระมะนาว อ�าเภอเมอง จงหวดนครนายก ตามยทธศาสตรเฝาระวงปองกนควบคมโรคและภยสขภาพในระดบอ�าเภอ ดวยการเสรมสรางการมสวนรวมของทกภาคสวน จงไดก�าหนดคณลกษณะของอ�าเภอควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน” เพอใหสามารถด�าเนนการใหประชาชนมสขภาพทด ตามปญหาทเกดขนในพนท โดยอาศยความรวมมอกนตามบทบาทหนาทของแตละองคกร มอ�าเภอเปนแกนในการขบเคลอนกจกรรม ในลกษณะของ 3 องคกรทส�าคญ ไดแก ส�านกงานสาธารณสขจงหวด ส�านกงานปองกนควบคมโรค และองคกรปกครองสวนทองถน เพอการพฒนาตอยอดใหแกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล (รพสต. ) กองทนสขภาพต�าบล และแผนสขภาพชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน โดยมระบบกลไกการเฝาระวงปองกนควบคมโรคทมประสทธภาพ ทงน ไดคดเลอกตวแทนทจะมาเปนนกสอสารสขภาพชมชน จากบคคล 3 กลม คอ กลมคนท�างานดานการศกษา กลมคนท�างานดานสขภาพและกลมคนท�างานดานการเผยแพรขาวสารในชมชน จงกลมคนทมาจากภาคชมชนอยางแทจรง ไมวาจะเปน ตวแทนภาครฐ ประชาชน แกนน�าชมชน และสอทองถน ใหเกดกระบวนการเผยแพรขาวสาร ขนในชมชนในลกษณะของเครอขายตอไป ผเขารวมการประชมผเขาอบรมประกอบดวย เจาหนาท อบต. คร อสม. ผน�าชมชน และตวแทนจากสอทองถน เชน หอกระจายขาว รวมทงสน ๓๐ คน โดยไดรบการสนบสนนวทยากรจากส�านกงานปองกนควบคมโรคท 3 จงหวดชลบร ส�านกงานสาธารณสขจงหวดปราจนบร... ...

โปรดสงกลบมาทกองบรรณาธการหนงสอพมพ ผสส.อสม.กองสนบสนนสขภาพภาคประชาชนกรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสขอาคาร 5 ชน 4 ถ.ตวานนท อ.เมอง จ.นนทบร

ตอนท 2 ขอมลขาวสารองคความรทไดรบจากนสพ.

เพ�อน ผสส.- อสม.

1. ทานไดรบความรเร�องการรณรงคตรวจยาฆาแมลง

ในผกของ อสม. หรอไม


2. ทานไดรบความรเร�องการ 6 โรคหนารอน และ

การปองกน หรอไม


3.ทานไดรบความรเร�อง รพ.สต.ยคใหม หรอไม


1. รปแบบของหนงสอพมพ เหมาะสมหรอไม


2. ระยะเวลาการออกหนงสอทกเดอน เหมาะสมหรอไม


เน�องจาก...............................................................

3. ขอมลขาวสารตรงกบความตองการหรอไม

ตรง ไมตรง

เน�องจาก...............................................................

4. ขาวสารทนสมยหรอไม

ทนสมย ไมทนสมย

เน�องจาก...............................................................

5. ทานกำลงอานหนงสอพมพฉบบท...........เดอน.............

พ.ศ...........ไดรบเม�อวนท........เดอน..................พ.ศ.........

6. ฉบบตอไปทานอยากอานเร�องอะไร

เร�อง......................................................................

...................................................................................

โปรดทำเคร�องหมาย ลงใน และเตมคำในชองวาง ตามความคดเหนของทาน

ตอนท 1 ความเหนเกยวกบหนงสอพมพเพ�อน ผสส.-อสม.

ช�อ/นามสกล................................................................

ทอย..............................................................................

โทรศพท.............................โทรสาร..............................

สถานททำงาน...............................................................

ไดรบหนงสอฉบบประจำเดอน.....................................

วนท.............เดอน...............................พ.ศ................

ภาคใตพทลง รกหมบานปรบเปลยนพฤตกรรมฯ : นายแพทย

สาธต ไผประเสรฐ นายแพทยสาธารณสขจงหวดพทลง ใหเกยรตไปเปนประธานในพธเปดการประชมชแจงแนวทางการด�าเนนงาน โครงการหมบานปรบเปลยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ หลอดเลอดสมอง และโรงเรยนพฒนาพฤตกรรมสขภาพตามสขบญญตแหงชาต จงหวดพทลง ป 2554 รนท 2 ณ หองประชมขวญเมอง ส�านกงานสาธารณสขจงหวดพทลง มวตถประสงคเพอชแจงแนวทางการด�าเนนงานโครงการหมบานปรบเปลยนพฤตกรรมลดโรคฯ และโรงเรยนพฒนาพฤตกรรมสขภาพตามสขบญญตแหงชาต ใหกบหมบานทเขารวมโครงการฯ จ�านวน 108 หมบาน และโรงเรยน 58 โรง ครอบคลมทง 11 อ�าเภอในจงหวดพทลง โดยผเขาประชมประกอบดวย เจาหนาทสาธารณสขทรบผดชอบ หมบาน ครอนามย เจาหนาทของส�านกงานสาธารณสขอ�าเภอ รวมทงสน 187 คน โดยมวทยากรจากส�านกงานเกษตรจงหวดพทลง นายกองคการบรหารสวนต�าบลชะมวง ผอ�านวยการ โรงเรยนบานบอทราย ตวแทน จนท.สาธารณสข ตวแทน

อสม. และเจาหนาทจากโรงพยาบาลตะโหมด และคาดวาหลงการประชมฯ เจาหนาสาธารณสข คร ทรบผดชอบหมบานและโรงเรยนทสมครเขารวมโครงการ สามารถน�าแนวทางไปพฒนาตามโครงการดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคเพอให เดก เยาวชน ประชาชน มพฤตกรรมสขภาพทถกตองเหมาะสม ซงจะสงผลใหประชาชนในชมชนมสขภาพทดตอไปในอนาคต... ...

ภาคเหนอนครสวรรคแกวกฤตน�ามนพชขาดแคลน : นายแพทยบวเรศ ศรประทกษ นายแพทยสาธารณสขจงหวดนครสวรรค ไดกลาวถงปญหาน�ามนปาลมทมราคาสงขน และพบวาผบรโภคบางสวนหนไปใชน�ามนหมแทน ซงมราคาถกกวา ถอเปนพฤตกรรมทเสยงตอสขภาพ เนองจากน�ามนหมประกอบดวย “กรดไขมน ชนดอมตว” ทท�าใหคอเลสเตอรอลในเลอดสง เปนสาเหตของการเกดโรคหลอดเลอดหวใจตบ ซงน�ามนหมมโอกาสสะสมในหลอดเลอดไดสงกวาน�ามนพช ทงน ในปจจบนพบวา คนทอาศยในสงคมเมองกวา 50% มคอเลสเตอรอลสงกวาคามาตรฐาน คอ เกน 200 มลลกรมตอเดซลตร ซงเมอ

เปนแลวหายยาก ดงนน หากตองการเปลยนน�ามนชนดอนแทนน�ามนปาลม นอกจากน�ามนหมแลวยงมน�ามนชนดอน เชน น�ามนมะกอก ซงเปนน�ามน

กรดไขมนไมอมตวชนดโมโนเปนกรดไขมนชนดด ไมเพมคอเลสเตอรอลในเลอด หรอน� า ม น ถวเหลอง น�ามนขาวโพด และน�ามนดอกทานตะวน กสามารถทดแทนไดเชนกน อยางไรกตาม ในทางการ แพทยไมขอแนะน�าใหบรโภคทงน�ามนพชหรอน�ามนหมมากเกนไป หากมความจ�าเปนหรอหลกเลยงไมไดกควรบรโภคแตนอย และแนะน�าใหใชวกฤตเปนโอกาสในการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคดวยการหลกเลยงของทอด เพอลดปรมาณการใชน�ามนในการท�าอาหารใหนอยลง หนมารบประทานแกงปา ตมย�าน�าใส หรอแกงจด รวมถงอาหารประเภทย�า อบ ตม นง หรอรบประทานผกน�าพรก ซงนอกจากจะชวยในการรกษาสขภาพแลว ยงประหยดเงนดวย... ...

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอรอยเอดขบเคลอนอ�าเภอเขมแขงแบบยงยน : นายแพทยภาสกร ไชยเศรษฐ นายแพทยสาธารณสข

จงหวดรอยเอด จดพธลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอขบเคลอนอ�าเภอปองกนควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน ระหวางผบรหารจงหวดรอยเอดกบผบรหารระดบอ�าเภอ และประชมถายทอดนโยบายแนวทางด�าเนนงานอ�าเภอปองกนควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน จงหวดรอยเอด ป 2554 เนองจากในชวง 2 - 3 ทศวรรษทผานมา ประเทศไทยมการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคมและการเมองคอนขางมาก ภาคประชาชนและเอกชนมบทบาทมากขน ระบบงบประมาณดานสาธารณสขของประเทศ ปรบเปลยนมาเปนแบบเหมาจายรายหว จดสรรโดยตรงสหนวยบรการทางการแพทยและสาธารณสขในพนท มการจดตงกองทนสขภาพต�าบล การกระจายอ�านาจใหทองถนมภารกจและบทบาทในการปองกนควบคมโรค ทรพยากรในการด�าเนนงานปองกนควบคมโรคถกจดสรรสหนวยงานในระดบพนท มระบบบรหารจดการโดยหนวยงานในพนท ดงนน ปจจยชขาดความส�าเรจในการด�าเนนงานปองกนควบคมโรค จงขนอยกบศกยภาพและระบบกลไกทเกดขน ทงในระดบอ�าเภอและต�าบล “อ�าเภอปองกนควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน” เปนนโยบายการด�าเนนงานของกรมควบคม

โรค กระทรวงสาธารณสขเพอพฒนาระบบเฝาระวงปองกนควบคมโรคในระดบพนท โดยก�าหนดคณลกษณะอ�าเภอปองกนควบคมโรคเขมแขงแบบยงยน 5 องคประกอบ ไดแก มการบรหารจดการ มระบบระบาดวทยาทด มการวางแผนปองกนและควบคมโรค มการระดมทนและทรพยากร และมผลส�าเรจการปองกนควบคมโรคทส�าคญ... ...

7หนงสอพมพเพอน ผสส.–อสม.ปท 29 ฉบบท 5 เดอนมนาคม 2554ทวรสภาค

02-590-1530

มอบคาปวยการ อสม. : องคการบรหารสวนจงหวดสมทรสาคร ไดมอบเงนคาปวยการ อสม. แกส�านกงานสาธารณสขจงหวดสมทรสาคร เพอจายใหกบ อสม.ในเดอน มกราคม – มนาคม 2554 เปนเงน 5,616,000 บาท ตามนโยบายของรฐบาล เมอวนท 9 มนาคม 2554 ณ หองประชม องคการบรหารสวนจงหวดสมทรสาคร

ขวญก�าลงใจ อสม. : นายประชน บพศร ประธาน ชมรม อสม. ต�าบลคลองหาด อ.คลองหาด จ.สระแกว เปนตวแทนรมอบเงนสวสดการใหแกญาต อสม. ทเสยชวตลง เพอชวยเหลอครอบครว อสม. ตอไป

อสม. ภหลวงเรยน กศน. : ชมรม อสม. อ�าเภอภหลวง จ.เลย สงเสรม อสม. เขาศกษา ณ ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ในทกต�าบล ประมาณ 400 คน ตามนโยบายรฐบาลและกระทรวงสาธารณสข

ขาวดวน การรบสมครตรงส�าหรบ อสม.และบตร อสม.เขาศกษาหลกสตรตางๆ ของกระทรวงสาธารณสข ประจ�าปการศกษา 2554

รบสมครดวน ตงแตวนท

1 – 15 เมษายน 2554

มโควตาในหลกสตร ตอไปน

• สาธารณสขชมชน (อสม.) 44 โควตา

• ทนตสาธารณสข (บตร) 34 โควตา

• เทคนคเภสชกรรม (บตร) 40 โควตา

• พยาบาลศาสตรบณฑต (บตร) 32 โควตา


สธ ระดม อสม. ชุมชน รณรงค์ผักปลอด...

Documents