C๒ CONTENT ๑

บทท ๒ วเคราะหแนวคด ทฤษฎเกยวกบการศกษาและนวตกรรม

วยทไดรบการศกษาเรมตนเมอเขาโรงเรยนตามเกรณทก าหนดมอายเปนตวตง และสนสด

การศกษาเมอออกจากโรงเรยน ดงนนความรความเขาใจรวมถงประสบการณทไดรบในชวงการศกษานนสามารถน าไปใชไดตลอดชวต บคคลทร าเรยนหนงสอในสถานศกษาเปนเวลานานจะไดชอวาเปนผทมการศกษาสง สวนคนทเรยนในสถานศกษาเพยงระยะสน หรอไมเคยเขาเรยนเลยถอวาเปนบคคลท มการศกษาต าเทยบไดกบไรการศกษา สถานศกษาจงกลายเปนเครองมอวดระดบการศกษา ความรจงแบงชนชน ซงความคดเชนนไมอาจใชได เพราะสภาพสงคมปจจบนมการเปลยนแปลงรวดเรว ผคนสามารถรบการศกษาไดความรจากหลายทางพรอมประสบการณท เคยไดรบจากการศกษาในสถานศกษา สามารถน าไปใชไดในชวงเวลาหนงเทานน เมอเวลาผานไปความรเดมอาจไมสามารถใชได จ าเปนตองศกษาเรยนรสงตาง ๆ เพมอยตลอดเวลาศกษาตอเนองไปตลอดชวต ตงแตกอนวยเรยนหรอผานพนวยทจะตองศกษาเลาเรยนในสถานศกษายงจ าเปนตองไดรบการศกษาไมมสนสดดวยมาตรฐานเดยวกน

ภาพท ๑๐ แสดงนกเรยนส าเรจการศกษาระดบปฐมวย และระดบประถมศกษาตอนตน โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฎเชยงใหม จ.เชยงใหม

ถายเมอวนท ๑๑ มนาคม ๒๕๕๙ เมอมการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต เมอมหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

และมหลกสตรสถานศกษาแหงชาต ค าวา “นวตกรรมการศกษา” มการกลาวถงมากขน การเขยน

C๒ CONTENT ๒

แผนการจดการเรยนรของครผสอนจงตองสรางนวตกรรมใหปรากฎในแผนการจดการเรยนร สรางสรรคสอการสอน สรางสรรคกจกรรมการเรยนร วนนวงการศกษาใหความส าคญตอนวตกรรมการศกษา นสตครตองมความรวานวตกรรมนนคออะไร หลกการและทฤษฎทเกยวของกบนวตกรรมทางการศกษา แนวคดพนฐานของนวตกรรมทางการศกษา รวมถงองคประกอบของนวตกรรม และสามารถวเคราะหแนวคด ทฤษฎเกยวกบการศกษาและนวตกรรมไดดงครมออาชพ

๑. การปฏรปแนวคดการศกษา

แนวคดการศกษาแบบอาณานคม ประเวศ วะส (๒๕๕๗) ๑ กลาววา “ไดมความพยามปฏรปการศกษามาหลายครง แตกไม

สามารถท าใหการศกษาเปนพลงอ านาจของชาตได เพราะไมไดปฏรปแนวคด” แนวคดการศกษไทยมขอจ ากดและคบแคบมากเพราะเกดขนในชวงทมหาอ านาจตะวนตกลาอาณานคม มหทธานภาพของชาตยโรปนาสพงกลวมาก ท าใหผปกครองประเทศไทยคดวายโรปมความร เราไมมความร จงจดการศกษาขนแบบ “ตอทอความรจากยโรปมาไทย” ซงกมความจ าเปนในระยะแรกแตการศกษาแบบนท ามานานเกนและมากเกนจนกลายเปนวสยการศกษาของไทย นนคอ การศกษาคอการทองวชาหรอการถายทอดวชา

๑ ประเวศ วะส, ปฏรปการศกษาใหเปนจดคานงดประเทศไทย, (กรงเทพมหานคร: หมอชาวบาน, ๒๕๕๗),

หนา ๙.

C๒ CONTENT ๓

ภาพท ๑๑ แสดงแทงไซโลของระบบการศกษาทลอยตวอยนอกสงคม๒

การศกษาทเอาวชาเปนตวตงลอยตวจากความจรงสงคมไทย

แนวคดการศกษาประเทศไทยยคใหม๓ ประเทศไทยยคเกาเปนระบบปดทรวมศนยอ านาจ ทคนสวนใหญไมมเกยรตไมมศกดศร ถกมายาคตและอ านาจบดบงใหไมมศกยภาพสมกบความเปนมนษย ประเทศทปด ศกดศร และศกยภาพของความเปนมนษยเชนนไมมพลงแหงชาต จะสะสมและหมกหมมปญหาไวจนวกฤต

ประเทศไทยยคใหม เปนระบบเปด เปดคณคาทแทของความเปนมนษย วาคนทกคนมศกดศรแหงความเปนมนษยและศกยภาพแหงความสรางสรรค

ปรซญาใหมประเทศไทยคอ “คนไทยทกคนมศกดศรแหงความเปนมนษยและมศกยภาพแหงความสรางสรรค” จะสรางพลงมหาศาล ประดจพลงนวเคลยรทางสงคมทท าใหประเทศไทยสามารถสรางประเทศไทยยคใหมทมศานตสขกาวหนาและยงยน หากการเรยนรจากการปฏบต การเรยนรจะสนกไมนาเบอและบวกกบการวจยทท าใหการปฏบตดขน ไดผลผลตดขน เรากจะสรางนกวชาการเกง ๆ ของเราขนมาเองได และจากการทวชาการไปท าให เศรษฐกจดขน เรากจะมทรพยากรมาสการศกษาและการวจยของประเทศ มากขน ท าใหประเทศไทยเขมแขงทางปญญา ตางจากการศกษาทมงแตการสอนโดยท าอะไรไมเปน ทดดซบเอา ทรพยากรและพลงของผคนทงประเทศไปสความสญเปลาเพราะ “สบปากวาไมเทาตาเหน สบตาเหนไมเทามอคล า”

๒ ไซโลเปนถงทรงกระบอกขนาดใหญใชเกบวตถดบปรมาณมาก ๆ ไมใหเสยหาย ๓ อางแลว, ปฏรปการศกษาใหเปนจดคานงดประเทศไทย, หนา ๑๑-๑๒.

C๒ CONTENT ๔

ภาพท ๑๒ แสดงการทมก าลงไปทการสอนถายทอดวชา

ซงมความสญเปลาสง ท าใหวชาการออนแอและเศรษฐกจออนแอ

เพอใหเหนภาพวา การศกษาของเราเปนวงจรทสญเปลาสง ท าใหวชาการไมเขมแขง เศรษฐกจไมเขมแขง จะขอแสดงดวยภาพขางลางน วงจรการศกษาแบบปจจบน ก าลงของคณาจารยทงหมด ทมเทไปกบการสอนถายทอดวชา ทมความสญเปลาสง เพราะจ าไดไมได ท าไมเปน และไมมผลผลต อาจารยมเวลาท าวจยนอยทท าบางไดผลวจยกน าไปสการสอนทสญเปลาสง แตไมไดน าไปสการผลต ท าใหเศรษฐกจออนแอ วชาการกออนแอ งบประมาณทจะมาสการวจยกมนอย เพราะประเทศยากจน

C๒ CONTENT ๕

ภาพท ๑๓ วงจรใหมของการศกษาวจยทเนนการเรยยนรจากการปฏบตท าใหเกดผลผลต

ทงทางเศรษฐกจและความรใหมท าใหเศรษฐกจเขมแขงวชาการเขมแขง คณาจารยถงแมเรมตนอาจจะเกงเพราะไปเรยนมาอยางด แตเมอตก เขามาสวงจรทความสญเปลาสงในระบบการศกษาไทย กไมสามรารถด ารง ความเขมแขงทางวชาการไวได เรากยงตองสงคนไปศกษาตางประเทศดวยจ านวนมาก เสยเงนเสย ทองของประเทศมหาศาล แตเมอกลบมาท างานกเขามาอยในวงจรท ความสญเปลาสง วงจรแหงความสญเปลากวนเวยนอยอยางน ท าให เศรษฐกจออนแอ วชาการออนแอ จงควรแหวกวงจรนออกไปสวงจรใหมแหงความสรางสรรค โดยเปลยนฐานการเรยนรจากการสอนถายทอดวชามาเปนเรยนรจากการปฏบตใหไดผล การทจะปฏบตใหไดผลนนตองการความคด พฤตกรรม และทกษะ หลายอยาง เชน ตองคดถงคนอน ตองใชความรหลายแขนง ความรทม อยกยงไมพอ ตองสรางความรใหม บางเรองตองการการวจยขนพนฐาน และตองมการจดการดวยเสมอจงจะเกดความส าเรจ เรองทจะปฏบตมหลากหลายแตกตางกน ผเรยนสามารถเลอกเรอง ทตวชอบ การไดท าเรองทชอบท าใหมความสข และท าไดด การสนกกบการ ท างานท าใหท าตอเนองไดยาวนานโดยไมเบอไมเซง

C๒ CONTENT ๖

คนไทยเปนคนขเบอขเซง เพราะการศกษาแบบทอง การเรยนรจาก การท างานจงพฒนาอารมณความรสกนสยใจคอและพฤตกรรมไปดวย การปฎบตกตองมผลจากการปฏบต ถาผลออกมาดจะชวยบอกวา ทฤษฎและการปฏบตถกตองแลว ถาไมไดผลหรอผลออกมาไมดจะชวย บอกวาทฤษฎ และผลปฎบตมปญหา จ าเปนตองมการปรบปรง การเนนทการปฏบตการไดผลจากการปฏบตท าใหมวงจรปอนกลบ (Feed-back-loop) ทจะปรบปรงทฤษฎและการปฏบตใหถกตองตลอด เวลา ตางจากการทองหนงสอไปเรอย ๆ ผลของการปฎบตกคอ การพฒนาในดานตาง ๆ ทงทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม การเรยนรจากกการปฏบตจงมผลมหาศาลตอการ พฒนาประเทศ ตางจากการเรยนแบบทองวชาทมความสญเปลาสง อนง การศกษาทเนนการสอนวชา แตไมไดเนนทการเรยนรจาก การปฎบต มผลตอการก าหนดความรสกนกคดของอาจารยมหาวทยาลย ซงมผลตออาจารย ตอมหาวทยาลย ตอประเทศชาตสง กลาวคอ อาจารยเอาวชาทตนเองช านาญเปนตวตง ไมไดเอางานท จะท าใหส าเรจเปนตวตง จงมทศนะแยกสวนไปตามวชาของตน ๆ และอาจยดมนถอมนในเรองนน ๆ หรอถงขนเอาตวตนเปนศนยกลางใน เรองนน ๆ มการวเคราะหวจารณสง แตไปไมถงการสงเคราะหและจดการ การจะท าอะไรใหส าเรจตองการการสงเคราะหและจดการ แต อาจารย เอาวชาเปนตวตงไมไดเอาการท าใหส าเรจเปนตวตงจงไปไมถง การสงเคราะหและจดการ การวเคราะหวจารณโดยขาดการสงเคราะหและจดการท าใหทะเลาะกนสง มหาวทยาลยจงเปนดนแดนทมความขดแยงสงและขาดความสข และความสรางสรรคจากการท างานรวมกน การคดแบบวเคราะหวจารณทขาดการสงเคราะห อนน าไปสความ แตกแยกไดกระจายออกไปสสงคม โดยสอมวลชนมาเกบเอาวธคดและ การสอสารแบบนขยายตวออกไป จนเปนวสยในสงคมไทย ท าใหท าอะไร ใหส าเรจไดยาก

การท าอะไรทใหญและยาก เชน ยกทอนซง ตองการความรวมมอ ของคนจ านวนมาก การปฏบตทพยายามท าอะไรใหส าเรจ จะมาหลอ หลอมวธคดของผคนใหตองคดรวมกน

แตการคดและวจารณโดยไมเคยลงมอท า จะไมแครตอความรวมมอ และความส าเรจ จงเปนแรงระเบดมากกวาแรงผนก

เรองอาชพเขามาก าหนดวธคดนเหนไดทวไป แมแตอาชพแพทยดวยกน แตตางสาขากมวธคดไมเหมอนกน เชน ศลยแพทยไมวาจะเกงทฤษฎแคไหนกผาตดไมเปนถาไมอาศยรนพชวยฝกใหจงจะมความเคารพอาวโสและความสามคคระหวางกน มากกวาอายรแพทยซงอาศยความรมากกวาทกษะ การเรยนโดยเอาวชาเปนตวตงกบการเรยนรจากการปฏบตจงใหผลแตกตางกวางลกยาวไกลยงนก

C๒ CONTENT ๗

การปฏรปการศกษาไทยทนาจะส าคญทสดคอการปฏรปจากการศกษาแบบทองวชา ไปสการเรยนรจากการปฏบตจรงไดผลจรง

การปฏรปการเรยนร๔ มนษยมศกยภาพในการเรยนรสงสด สามารถเรยนรใหบรรลอะไรกไดนคอคณคาสงสด และอาจกลาววา ศกดสทธทสดของความเปนมนษย การศกษาทดคอ การสงเสรมคณคาสงสดของความเปนมนษยน การศกษาทเนนการถายทอดและทองจ าเนอหาวชา ไมใชการ พฒนาการเรยนรใหเตมตามศกยภาพของความเปนมนษย อาจไปจ ากดศกยภาพอนสงสดของความเปนมนษยดวยซ า จงควรมการปฏรปการเรยนรโดยมโจทยวากระบวนการเรยนรทดทสดทจะพฒนาคนใหเตมตามศกยภาพของความเปนมนษยนนคออยางไร ขณะนมการตนตวเรองนวตกรรมการเรยนรหรอการปฏรปการเรยนรกนทวโลก ในแงมมและในชอเรยกตาง ๆ กน เชน

Brain-based learning โดยจดการเรยนรใหเหมาะกบสภาพของสมองในแตละชวงวย

21st Century Skill learning (ทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑)

Work-based learning (การเรยนรจากการท างาน)

Transformative Education (การศกษาสการเปลยนแปลง ตนเอง)

ควรวจยคนควาใหรหมดวาโลกรอะไรบางเกยวกบการเรยนรทด เอามาวเคราะหสงเคราะห วาในบรบทของวฒนธรรมไทย กระบวนการเรยน รทดควรจะเปนอยางไรและทดลองท าด และท าการวจยวากระบวนการเรยนรใหมททดลองท านนไดผลมากนอยเพยงใด และปรบปรงใหดขนเรอย ๆ ในการนตองการเครองมอดงตอไปน

สถาบนวจยและพฒนาการเรยนรระดบชาต

สถาบนวจยและพฒนาการเรยนรในมหาวทยาลยทกมหาวทยาลย

สถาบนวจยและพฒนาการเรยนรในระดบจงหวดทกจงหวด

มหาวทยาลยทกมหาวทยาลยควรมโครงสรางปฏ รปการเรยนรโดยระดมอาจารยและนกวชาการจากทกคณะและสถาบนทสนใจเรองการเรยนรเขามาตอบโจทยวากระบวนการเรยนรทดสดของมนษยคออยางไร ความพยายามตอบโจทยนจะสรางอาจารยจากคณะและสถาบน ตาง ๆ ขนมา

๔ อางแลว, ปฏรปการศกษาใหเปนจดคานงดประเทศไทย, หนา ๓๓-๓๙.

C๒ CONTENT ๘

จ านวนหนง สมมตวา ๕๐-๖๐ คน ทเปนผเชยวชาญเรองการเรยนร เครอขายของ ผเชยวชาญเหลานจะเปนสถาบนวจยและพฒนาการเรยนรของ มหาวทยาลย ซงจะมประโยชนอยางนอย ๓ อยาง คอ

๑. ปฏรปการเรยนรในทกคณะและสถาบนในมหาวทยาลย

๒. จดหลกสตรปรญญาตร Liberal Arts (สรรพศาสตรศกษา)

๓. ชวยปฏรปการศกษานอกมหาวทยาลย เชน การสงเสรมสถาบนวจยและพฒนาการเรยนร

ประจ าจงหวด

ไตรยางคแหงการเรยนร

แนวคดเกยวกบไตรยางคหรอองคสามแหงการเรยนร กระบวนการเรยนรมองค ๓ เขามาประกอบกน คอ

วฒนธรรม + วทยาศาสตร + จต

๑. วฒนธรรมเปนฐานของการเรยนร วฒนธรรมหมายถงวถชวตรวมกนของกลมชนอนสอดคลองกบสงแวดลอมหนง ๆ หรอระบบ

การอยรวมกนอยางสมดลระหวางคนกบคน และคนกบสงแวดลอม

การเรยนรในฐานวฒนธรรมจงส าคญทสด เปนการเรยนรรวมกบ คนอน ๆ ทงหมด เปนการเรยนรจากชวตจรงปฏบตจรง เพอการท าเปน อยรวมกนเปน และเปนการเรยนรศลธรรมไปในตว เพราะศลธรรมเปน ระบบการอยรวมกน

C๒ CONTENT ๙

ภาพท ๑๔ แสดงไตรยางคแหงการเรยนร คอ (๑) การเรยนรในฐานวฒนธรรม

(๒) กระบวนการทางวทยาศาสตร (๓) จตตปญญาศกษา การเรยนรในฐานวฒนธรรมเปนการเรยนรเพอชวต เปนการเรยนรท งายและสนกกวาการเรยนรในฐานวชาการ

๒. กระบวนการทางวทยาศาสตร คอกระบวนการของการใชเหตผล การวเคราะหสงเคราะหจากประสบการณหรอสงท

สงเกตพบใหเปนความรทสงขน หรอความเขาใจ ทลกขน อาจเรยกวาการวจย เพราะมการสรางความรใหมการวจยกบการเรยนรไมแยกออกจากกน แตอยในกนและกนในการเรยนรทดจะมการวจยอยดวยเสมอ ดงจะเหนไดจากกระบวนการ ๑๒ ขนตอน ดงตอไปน

๑) ฝกสงเกต ๒) ฝกบนทกจากการสงเกต ๓) ฝกการน าเสนอตอทประชมกลม ๔) ฝกการฟงจากการพด การใหขอมล หรอขอคดเหนจากคนอน (คนฟงมากเรยก

พหสต) ๕) ฝกปจฉาวสชนาใหเกดความกระจาง

C๒ CONTENT ๑๐

๖) ฝกตงสมมตฐานจากขอมลทงหมดวาอะไรเปนอะไร อะไรเกด จากอะไร อะไรม ประโยชนหรอไมมประโยชนอยางไร ท าอยางไรจะส าเรจประโยชนอนนน

๗) ฝกตงค าถาม ๘) ฝกแสวงหาค าตอบจากแหลงขอมลตาง ๆ ๙) ถาไมพบค าตอบ แตค าถามยงอย แปลวาไมมความรนนอยในโลก ตองท าการวจย

ใหไดค าตอบ ซงเปนการสรางความรใหม ๑๐) ท าความรทไดมาบรณาการกบความรความเขาใจในมตอน ๆ เพอใหเขาใจ

ทงหมดหรอองครวม จากความรจงกลายเปนปญญา ๑๑) น าปญญากลบไปใชท าใหงานไดผลดขน ๑๒) ถาเปนไปไดควรจะเขยนประสบการณและความรใหมทสรางขน เพอประโยชนใน

การเรยนรของสวนรวม กระบวนการทางวทยาศาสตร (ไมใชวชาวทยาศาสตร) ทควรใชกบทกเรองเมอใชแลวท าให

ฉลาดขนและท างานไดผลดขน และนาจะท าใหศลธรรมดขน เพรากระบวนการแหงเหตผลตองใชสมองสวนหนา (ตรงหลงหนาผาก) และสมองสวนทท าใหเกดศลธรรมกอยตรงหลงหนาผาก ศลธรรมหรอความถกตองเกดจากความเปนเหตเปนผล ความไมม ศลธรรมเกดจากการขาดเหตผลทถกตอง กระบวนการทางวทยาศาสตรควรจะเปนวถชวต เพราะควรจะอยใน วถชวตทกเรองและทกขนตอน และในกระบวนนมการวจยอยดวย การวจยจงกลายเปนวถชวต จากนจะเหนวา ท าไมการเรยนรจงเปนวถชวต กระบวนการวทยาศาสตรเปนวถชวต การวจยเปนวถชวต

๓. จตตปญญาศกษา

เปนการศกษาทท าใหเกดปญญารเทาทนจตของตนเอง สวนการศกษาอน ๆ ทงหมดนนไมท าให ผเรยนรเทาทนจตใจของตนเองจงสลดโลภะ โทสะ โมหะไมได หรอกลบท าใหอกศลมลเหลานนเพมขนดวยซ าเปนเหตใหกอทกขใหตนเองและตอกนและกน ยงใหเกดความยงเหยงในโลก

อวชชาหรอความไมรเปนเหตปจจยของโลภะ โทสะ โมหะ การเรยนรใหก าหนดรจตของตนเอง

หรอการเจรญสตท าใหเกด ปญญา หรอวชชาเพอความเบาบาง หรอสนไปของโลภะ โทสะ โมหะ การเจรญสตเปนเครองมอของการเรยนรทวเศษ ผรแตโบราณได พรรณนาคณของการเจรญสตนานาประการ

C๒ CONTENT ๑๑

การวจยดวยเครองมอสมยใหมทางวทยาศาสตร ซงรวมถงการถายภาพสมอง (Brain Image) ดวยเครองมอ เชน MRI, PET พบวาการเจรญสตมผลตอสขภาพและกอใหเกดการเปลยนแปลงในสมอง

ภาพท ๑๕ แสดงการนงสมาธเจรญสต คนทมประสบการณจะพบดวยตนเองวา การเจรญสตท าใหเกด อสรภาพ ความสข ประสบ

ความงาม และเกดความรกอนยงใหญ เปนประโยชนตอการอยรวมกน รวมเรยกวาเกดการเปลยนแปลงขนพนฐานในตน (Transformation) มหนทางมากมายในการเจรญสต ไมวาการออกก าลงกายในทางศลปะ ในการท างาน ในการชวยเหลอผอน จากการสมผสกบธรรมชาต เชน ปาไม ภเขา ทะเล ทะเลทราย ทองฟา หรอการภาวนา ซงรวมเรยกวาจตตปญญาศกษา (Contemplative Deucation) องคสามแหงการเรยนร คอ การเรยนรในฐานวฒนธรรมกระบวนการ ทางวทยาศาสตรหรอกระบวนการแหงเหตผล และจตตปญญาศกษา ประกอบกน นาจะเปนการเรยนรโดยรอบดานทคอนขางสมบรณ และเปนทางสายกลางหรอมชฌมาปฏปทา ถาเปนการเรยนรอยางใดอยางหนงของ ๑ ใน ๓ กจะเปนการเรยนร ทเอยงขางและไมรอบดาน

สรปไดวานกการศกษาไดบรยายการปฏรปแนวคดการศกษา ทงแนวคดการศกษาแบบอาณา

นคม แนวคดการศกษาประเทศไทยยคใหม ไดพยามปฏรปการศกษามาหลายครง แตกไมสามารถ

ปฏรปแนวคดได ดานผสอนมการท าวจยนอยทท าบางไดผลวจยกน าไปสการสอนทสญเปลาสง แตไมได

น าไปสการผลต วชาการจงออนแอ เมองานวจยมนอยกรพฒนาผเรยนกนอยตามล าดบ ดงนนจงตอง

ปฏรปการศกษาไทยทนาจะส าคญทสดคอการปฏรปจากการศกษาแบบทองวชา ไปสการเรยนรจากการ

C๒ CONTENT ๑๒

ปฏบตจรงจงจะไดผลลพธทด แนวทางทจะเปนทางออกได คอตองมแผนปฏรปการเรยนร อยางมแผน

๑) ปฏรปการเรยนรในมหาวทยาลย ๒) จดหลกสตรในระดบปรญญาตรในลกษณะสรรพศาสตรศกษา

๓) สงเสรมสถาบนวจยและพฒนาการเรยนรโดยสรางศนยวจยประจ าจงหวด การน าไตรยางคแหงการ

เรยนรหรอองคสามแหงการเรยนรมาประยกตใชเปนการเรยนรในฐานวฒนธรรมทส าคญทสด เปนการ

เรยนรรวมกบบคคลทกระดบได กระบวนการทางวทยาศาสตรใชไดทกเรองเมอใชแลวท าใหฉลาดขน

และท างานไดผลดขน และนาจะท าใหศลธรรมดขน สวนจตตปญญาศกษาเปนการศกษาทท าใหเกด

ปญญารเทาทนจตของตนเอง สรปแลวองคสามแหงการเรยนร คอการเรยนรในฐานวฒนธรรม

กระบวนการทางวทยาศาสตรหรอกระบวนการแหงเหตผล และจตตปญญาศกษา ถาเปนการเรยนร

อยางใดอยางหนงกจะเปนการเรยนรไมครอบคลม

ปฏญญาวาดวยการจดการศกษาของ UNESCO และการจดการศกษาในศตวรรษท ๒๑

การจดการศกษานนจะตองค านงถงปฏญญาวาดวยการจดการศกษาของ UNESCO๕ คอ ๑. Learning to know : หมายถงการเรยนรเพอรทกสงทกอยางอนจะเปนประโยชนตอไป

ไดแกการแสวงหาใหไดมาซงความรทตองการ การตอยอดความรทมอยและรวมทงการสรางความรใหม ๒. Learning to do : หมายถงการเรยนเพอการปฏบตหรอลงมอท า ซงอาจน าไปสการ

ประกอบอาชพจากความรทไดศกษามารวมทงการปฏบตเพอสรางประโยชนใหสงคม ๓. Learning to with the others : หมายถงการเรยนรเพอการด าเนนชวตอยรวมกบคนอน

ไดอยางมความสขทงการด าเนนชวตในการเรยน ครอบครว สงคม และการท างาน ๔. Learning to be : หมายถงการเรยนรเพอใหรจกตนเองอยางถองแท รถงศกยภาพ ความ

ถนด ความสนใจของตนเอง สามารถใชความรความสามารถของตนเองใหเกดประโยชนตอสงคม เลอกแนวทางการพฒนาตนเองตามศกยภาพ วางแผนการเรยนตอ การประกอบอาชพทสอดคลองกบศกยภาพตนเองได

๕ สคนธ สนธพานนท, การจดการเรยนรของครยคใหมเพอพฒนาทกษะผเรยนในศตวรรษท ๒๑, (กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากด ๙๑๑๙ เทคนคพรนตง, ๒๕๕๘), หนา ๑๖.

C๒ CONTENT ๑๓

๒. แนวคด ทฤษฎเกยวกบการศกษา

แนวคด ทฤษฎ เกยวกบการศกษา เรมจากค าวา “การศกษา” พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (๒๕๓๔)๖ ใหความหมายวา “การเลาเรยน การฝก การอบรม” เปนค าทใชในความหมายตรงกบค าในภาษาองกฤษวา “Education”

คารเตอร ว. กด (Good. 1973) ๗ ไดใหความหมายไวในพจนานกรมศพทการศกษา โดยสรปไดดงน คอ ๑. การศกษา หมายถง การด าเนนการดวยกระบวนการทกอยาง ทท าใหบคคลพฒนาความสามารถดานตางๆ รวมทงทศนคตและพฤตกรรมอน ๆ ตามคานยมและคณธรรมในสงคม ๒. การศกษา หมายถง กระบวนการทางสงคม ทท าใหบคคลไดรบอทธพลจากสงแวดลอม ทคดเลอกและก าหนดไวอยางเหมาะสมโดยเฉพาะโรงเรยน เพอพฒนาบคคลและสงคม ๓. การศกษา หมายถง วชาชพอยางหนงส าหรบคร หรอการเตรยมบคคลใหเปนคร ซงจดสอนในสถาบนอดมศกษา ประกอบดวย วชาจตวทยาการศกษา ปรชญา ประวตการศกษา หลกสตร การศกษา คอ ความเจรญงอกงาม ทงดานรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม การศกษา คอ ชวต และ ชวต คอ การศกษา การศกษา คอ การพฒนาคน การศกษา คอ การเสรมสรางความร ความคด ทกษะและเจตคต การศกษา คอ การแกปญหาของมนษยใหหลดพน และเขาถงสงดงาม การศกษา คอ การถายทอดแนวคด ความเชอ พฤตกรรม ศลปวฒนธรรม การศกษา คอ การเตรยมตวส าหรบการด ารงชวตทสมบรณ

สรปไดวาการศกษา Education หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมทเปนไปในทางทดและสงคมยอมรบ ความหมายทคาดเคลอน คอค าวา การเรยนร (Learning) และค าวา การศกษาคนควา (Study) ซงมความหมายแตกตางกน

ความหมายของ “การเรยนร” หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลมาจากประสบการณ โดยพฤตกรรมทเปลยนแปลงไปนนอาจเปลยนแปลงไปในทางดหรอทางไมดกได

๖ พจนานกรมฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. ๒๕๓๐, พมพครงท ๑๑. (กรงเทพมหานคร: วฒนาพานช,

๒๕๓๔), หนา ๕๑. ๗ Good, Carter V., Dictionary of Education, (New York : McGraw-Hill Book, 1973), p. 202.

C๒ CONTENT ๑๔

ความหมายของ “การศกษาคนควา” หมายถง การเสาะแสวงหาหรอคนหาความร ความเขาใจเกยวกบการศกษาในอดตถอวา การศกษาเกดขนไดเฉพาะในสถาบนการศกษา เชน โรงเรยน วทยาลย หรอมหาวทยาลยเทานน แตปจจบนสามารถหาความรไดทกทไมมขอจ ากด ๓. ความหมายของนวตกรรม

นวตกรรม เดมใชค าวา นวกรรม มาจากค าบาลสนสฤต คอ นว หมายถง ใหม และ กรรม หมายถง ความคด การปฏบต --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

นวตกรรม (อานวา นะ-วด-ตะ-กม) เขยน น หน ว แหวน ไมหนอากาศ ต เตา ก ไก ร หน ม มา เปนศพทท พลตร พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ทรงบญญตขนใหตรงกบศพทภาษาองกฤษวา Innovation (อานวา อน-โน-เว-ชน) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ค าวา นวตกรรม เกดจากการน าค าวา นวตา (อานวา นะ-วะ-ตา) ซงแปลวา ความใหม กบค าวา กรม (อานวา กร-มะ) ซงแปลวา การกระท า มาเขาสมาสกน แลวใชในความหมายวา การซอมใหม การซอมแซม เชน นวตกรรมในการศกษา หมายถง การปรบปรงแกไขระบบการศกษา --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ดงนน เมอน าสองค านมารวมกน เปน นวกรรม หรอนวตกรรม จงหมายถง การกระท าใหมๆ หรอการพฒนาดดแปลงจากสงใดๆ แลวท าใหดขน และเมอน านวตกรรมมาใชในวงการศกษาจงเรยกวา “นวตกรรมการศกษา” --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ปจจบน ค าวา นวตกรรม มความหมายกวางขน หมายถง สงทท าขนใหมหรอแปลกจากเดมซงอาจจะเปนความคด วธการ หรออปกรณ เปนตน เชน การใชอนเทอรเนตประกอบการสอน ถอเปนนวตกรรมทางการศกษา๘ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

นวตกรรม (Innovation) มรากศพทมาจาก Innovare ในภาษาลาตน แปลวา ท าสงใหมขนมา ความสามารถในการใชความร ความคดสรางสรรค ทกษะและประสบการณทางเทคโนโลยหรอการจดการมาพฒนาและผลตสนคาใหมกระบวนการผลตใหม หรอบรการใหม ซงตอบสนองความตองการ

๘ บทวทยรายการ “ร รก ภาษาไทย” ออกอากาศทางสถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทย เมอวนท

๑๗ กนยายน พ.ศ.๒๕๕๐ อางใน ราชบณฑตยสภา, นวตกรรม, <http://www.royin.go.th/?knowledges=นวตกรรม-๑๗-กนยายน-๒๕๕๐>. ๑๔ ธนวาคม ๒๕๕๙.

C๒ CONTENT ๑๕

ของตลาด ความหมายของนวตกรรมในเชงเศรษฐศาสตรคอ การน าแนวความคดใหมหรอการใชประโยชนจากสงทมอย แลวมาใชในรปแบบใหม เพอท าใหเกดประโยชนทางเศรษฐกจ หรอกคอ “การท าในสงทแตกตางจากคนอน โดยอาศยการเปลยนแปลงตาง ๆ (Change) ทเกดขนรอบตวเราใหกลายมาเปนโอกาส (Opportunity) และถายทอดไปสแนวความคดใหมทท าใหเกดประโยชนตอตนเองและสงคม” ซงแนวความคดนไดถกพฒนาขนมา ในชวงตนศตวรรษท ๒๐ โดยเหนไดจากแนวคดของนกอตสาหกรรม เชน ผลงานของ Joseph Schumpeter ใน The Theory of Economic Development, 1934 โดยเนนทการสรางสรรคการวจยและพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย อนน าไปสการไดมาซงนวตกรรมทางเทคโนโลย (Technological Innovation) เพอประโยชนในเชงพาณชยเปนหลก นวตกรรมยงหมายถงความสามารถในการเรยนรและน าไปปฏบตใหเกดผลจรงไดอกดวย๙ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

สวสด ปษปาคม (๒๕๑๗) ไดใหความหมายของนวตกรรม วาเปนการท าใหใหมขนอกครง ซงหมายถง การปรบปรงสงเกาและพฒนาศกยภาพของบคลากร ตลอดจนหนวยงาน หรอองคการนนๆ นวตกรรมไมใชการขจดหรอลมลางสงเกาใหหมดไป แตเปนการปรบปรง สงเสรม เพมแตงและพฒนา๑๐ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ไชยยศ เรองสวรรณ (๒๕๒๑) ไดใหความหมายของ “นวตกรรม” ไววาหมายถงวธการปฏบตใหมๆทแปลกไปจากเดมโดยอาจจะไดมาจากการคดคนพบวธการใหมๆ ขนมาหรบปรบปรงของเกาใหเหมาะสมและสงทงหลายเหลานไดรบการทดลอง พฒนาจนเชอถอไดแลววาไดผลดในทางปฏบต ท าใหระบบกาวไปสจดหมายปลายทางไดอยางมประสทธภาพมากยงขน๑๑ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

จรญ วงศสายณห (๒๕๒๐) ไดกลาวถงความหมายของนวตกรรมไววา “แมในภาษาองกฤษเอง ความหมายกตางกนในสองระดบ โดยทวไป นวตกรรม หมายถง ความพยายามใดๆ จะเปนผลส าเรจหรอไม มากนอยเพยงใดกตามทเปนไปเพอจะน าสงใหมๆ เขามาเปลยนแปลงวธการเดมทท าอยแลว กบ

๙ พนธอาจ ชยรตน, การจดการนวตกรรมส าหรบผบรหาร, (กรงเทพมหานคร: ส านกงานนวตกรรมแหงชาต

, ๒๕๔๗), หนา ๑. ๑๐ สวสด ปษปาคม, นวกรรมและเทคโนโลยในการศกษา, (กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร, ๒๕๑๗), หนา ๒๑๑.

๑๑ ไชยยศ เรองสวรรณ, หลกการทฤษฎเทคโนโลยและนวกรรมทางการศกษา, (กาฬสนธ: ประสานการพมพ, ๒๕๒๑), หนา ๑๔.

C๒ CONTENT ๑๖

อกระดบหนงซงวงการวทยาศาสตรแหงพฤตกรรม ไดพยายามศกษาถงทมา ลกษณะ กรรมวธ และผลกระทบทมอยตอกลมคนทเกยวของ๑๒ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บญเกอ ควรหาเวช (๒๕๔๓) กลาววา ค าวา นวตกรรม มกจะหมายถงสงทไดน าความเปลยนแปลงใหมเขามาใชไดผลส าเรจและแผกวางออกไป จนหลายเปนการปฏบตอยางธรรมดาสามญ๑๓ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ทอมส ฮวส (Thomas Hughes. 1971) อางใน วรวทย นเทศศลป (๒๕๕๑)๑๔ ใหความหมายของนวตกรรมวาเปนการน าวธการใหม ๆ มาปฏบต หลงจากไดผานการทดลองหรอไดรบการพฒนาเปนขน ๆ แลวโดยเรมตงแตการคดคน (Invention) การพฒนา (Development) ซงจะเปนไปในรปของโครงการทดลองปฏบตกอน (Pillot project) แลวจงน าไปปฏบตจรง (Implementation) ซงมความแตกตางไปจากการปฏบตเตมท เคยปฏบตมาและเรยกวา นวตกรรม (Innovation)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

มอรตน (J.A. Morton)๑๕ ใหนยามของค าวา นวตกรรมไวในหนงสอ Organising for Innovation ของเขาวา นวตกรรม หมายถง การท าใหมขนอกครง (Renewal) ซงหมายถงการปรบปรงของเกา และการพฒนาศกยภาพของบคลากรตลอดจนหนวยงานหรอองคการนน ๆ นวตกรรมไมใชการขจดหรอลมลางสงเกาใหหมดไป แตเปนการปรบปรงเสรมแตงและพฒนาเพอความอยรอดของระบบ

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- แมทธว ไมลล (Matthaw B. Miles)๑๖ กลาวถงนวตกรรมไวในเรอง Innovation in

Education วา นวตกรรม หมายถง การเปลยนแปลงแนวความคดอยางถถวน การเปลยนแปลงใหใหมขน เพอเพมประสทธภาพใหเปาหมายเหนวาเปนของใหม

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

๑๒ จรญ วงศสายณห, นวตกรรมการศกษา, (กรงเทพมหานคร: ม.ป.พ., ๒๕๒๐), หนา ๓๗. ๑๓ บญเกอ ควรหาเวช, นวตกรรมการศกษา, (กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๓), หนา

๙. ๑๔ วรวทย นเทศศลป, สอและนวตกรรมแหงการเรยนร, (กรงเทพมหานคร: สกายบค, ๒๕๕๑), หนา ๑๔. ๑๕ เรองเดยวกน, หนา ๑๔.

๑๖ เรองเดยวกน, หนา ๑๖.

C๒ CONTENT ๑๗

ทศนา แขมมณ (๒๕๕๒)๑๗ ไดกลาวถงนวตกรรม หมายถง สงท าขนใหม ไดแก แนวคด แนวทาง ระบบ รปแบบ วธการ กระบวนการ สอและเทคนคตางๆ ทเกยวกบการศกษา ซงไดรบการคดคนและจดท าขนใหมเพอชวยแกปญหาตาง ๆ ทางการศกษา

บญเกอ ครวญหาเวช (๒๕๔๓)๑๘ กลาววา “นวตกรรมการศกษา” หมายถง การน าเอาสงใหม ซงอาจอยในรปของความคดหรอการกระท า รวมทงสงประดษฐกตามเขามาในระบบการศกษา เพอมงหวงทจะเปลยนแปลงสงทมอยเดมใหระบบการจดการศกษามประสทธภาพยงขน -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- มอรตน (J.A. Morton, 1973)๑๙ กลาววา “นวตกรรม” หมายถง การปรบปรงของเกา ใหใหมขน และพฒนาศกยภาพของบคลากร ตลอดจนหนวยงาน หรอองคการนน นวตกรรมไมใชการขจดหรอลมลางสงเกาใหหมดไป แตเปนการปรบปรง เสรมแตง และพฒนาเพอความอยรอดของระบบ -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ไชยยศ เรองสวรรณ (๒๕๒๖)๒๐ ไดใหความหมาย “นวตกรรม” หมายถง วธการปฏบตใหม ๆ ทแปลกไปจากเดม โดยอาจจะไดมาจากการคดคนพบวธการใหม ๆ ขนมา หรอมการปรบปรงของเกาใหเหมาะสม และสงทงหลายเหลาน ไดรบการทดลองพฒนาจนเปนทเชอถอไดแลววาไดผลดทางปฏบต ท าใหระบบกาวไปสจดหมายปลายทางไดอยางมประสทธภาพ -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- สมาล ชยเจรญ (๒๕๕๑)๒๑ “นวตกรรมการศกษา” คอการน าสงใหม ๆ ซงอาจจะเปนความคดหรอการกระท า หรอสงประดษฐขน โดยอาศยหลกการ ทฤษฎทไดผานการทดลองวจยจนเชอถอได เขามาใชในการศกษาเพอเพมพนประสทธภาพของการเรยนการสอน --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

สรปไดวา นวตกรรมการศกษา หมายถง การกระท าสง การสรางตาง ๆ ดวยวธใหม ๆ อยางสรางสรรคเปลยนแปลงสงทมอยเดมโดยการน าเอาสงใหม ๆ ซงอาจอยในรปของการเปลยนแปลงทาง

๑๗ ทศนา แขมมณ, รปแบบการเรยนการสอนทางเลอกทหลากหลาย, (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๕๒), หนา ๑๑๒. ๑๘ บญเกอ ครวญหาเวช, นวตกรรมการศกษา, (นนบร : SR Printing, ๒๕๔๓), หนา ๔๖. ๑๙ สมาล ชยเจรญ, เทคโนโลยการศกษา : หลกการ ทฤษฏสการปฏบต, (ขอนแกน : โรงพมพคลงนานา

วทยา, ๒๕๕๑), หนา ๑๐. ๒๐ เรองเดยวกน, หนา ๑๐. ๒๑ เรองเดยวกน, หนา ๑๐.

C๒ CONTENT ๑๘

ความคด การผลต กระบวนการ และวธการปฏบต เพอสงเสรมใหเรยนรไดรวดเรว ประหยดเวลา สามารถเรยนรไดทกทและชวยสงเสรมใหกระบวนการทางการศกษามประสทธภาพและประสทธผล การเรยนรทไดรบประสบการณจนเกดการพฒนาเปนความร ทกษะ แนวคด จนเกดการเปลยนแปลงเปนพฤตกรรมใหม ในวงการศกษามค าเกยวกบนวตกรรมอย ๓ ค า ไดแก ๑. นวตกรรมการศกษา (Educational Innovation) เปนการน าสงใหมทน ามาใชในการจดการศกษา ๒. นวตกรรมการเรยนร (Learning Innovation) เปนการน าสงใหมทน ามาใชใหผเรยนเกดการเรยนรจะเหนไดวานวตกรรมการศกษาเปนนวตกรรมทใชในวงกวางดานตางๆ ทเปนการจดการศกษา สวนนวตกรรมการเรยนการสอนและนวตกรรมการเรยนร จดเปนนวตกรรมประเภทเดยวกน มจดเนนทการจดการเรยนการสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนร ๓. นวตกรรมทางการสอน (Instructional Innovation) เปนการน าสงใหมทน ามาใชในการจดการเรยนการสอน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (๒๕๔๒)๒๒ นวตกรรมทางการสอน หมายถง สงทท าขนใหมหรอแปลกจากเดมซงอาจจะเปนความคด วธการหรออปกรณ

สนนทา สนทรประเสรฐ (๒๕๔๗) ๒๓ นวตกรรมทางการสอน หมายถง สอการสอนทไดรบการพฒนาอยางเปนระบบ โดยผานการผลต การทดลองใช ปรบปรงจนมประสทธภาพแลวจงนาไปใชจรงอยางไดผล ชนาธป พรกล (๒๕๕๒)๒๔ นวตกรรมทางการสอน หมายถง สงทน าเขามาใชในการเรยนการสอนเพอใหเกดประสทธภาพมากขน สรปไดวานวตกรรมทางการสอน หมายถง สงทน าเขามาในการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอใหการสอนมประสทธภาพยงขน การสรางสอการสอนทไดรบการพฒนาอยางเปนระบบ สงนนอาจมผคดคนไวกอนแลวหรอคดขนใหมอาจจะเปนแนวคดหรอวธการ

๒๒

ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒, (กรงเทพมหานคร: นานมบคส พบลเคชนส, ๒๕๔๖), หนา ๑๕๖.

๒๓ สนนทา สนทรประเสรฐ, การสรางสอการสอนและนวตกรรมการเรยนรสการพฒนาผเรยน, (ราชบร : ธรรมรกษการพมพ, ๒๕๔๗), หนา ๙.

๒๔ ชนาธป พรกล, การสอน กระบวนการคด ทฤษฎ และการน าไปใช, (กรงเทพมหานคร: ว พรน,๒๕๕๒), หนา ๕๙.

C๒ CONTENT ๑๙

๔. หลกการและทฤษฎทเกยวของกบนวตกรรมทางการศกษา หลกการและทฤษฎทเกยวของกบนวตกรรมทางการศกษาทไดน ามาใชในการออกแบบการ

จดการเรยนการสอน มดงน ๑. กลมพฤตกรรมนยม คอพฤตกรรมของมนษยเกดจากการตอบสนองตอสงเรา และแสดงพฤตกรรมเหลานนออกมา ๒. กลมปญญานยม คอการเรยนรเปนกระบวนการของจตทตองมการรบรจากการกระท า และตความ สามารถใหเหตผลจนเกดเปนความร ๓. ทฤษฎการเรยนรกลมคอนสตรคตวสต เปนการอาศยประสบการณเดมทางปญญาทมอยเดม ๔. ทฤษฏการสอสาร คอกระบวนการแลกเปลยนขอมลระหวางบคคล โดยใชสญลกษณ สญญาณ หรอพฤตกรรมทเขาใจกน ๕. ทฤษฏระบบ จดเปนสาขาวชาทเกดขนชวงปลายศรวรรษท ๒๐ โดยอาศยทฤษฏหลายสาขาวชา โดยน าแนวคดแตละวชามาประยกตรวมกนแลวสรางเปนทฤษฏระบบขนมา ๖. ทฤษฏการเผยแพร เกดจากการผสมผสานทฤษฏหลกการ และความร ความจรงจากหลานสาขาวชา มาเปนนวตกรรมของศาสตรนน ๆ มาเผยแพรขน

แนวคดพนฐานของนวตกรรมทางการศกษา แนวคดพนฐานมความส าคญตอนวตกรรมทางการศกษา ไมวาจะเปนความแตกตางระหวางบคคล ความพรอม การใชเวลาเพอการศกษา และประสทธภาพในการเรยน นวตกรรมทเกดขน มดงน ๑. ความแตกตางระหวางบคคล แผนการศกษาของชาต ใหมงจดการศกษาตามความถนดความสนใจ และความสามารถของแตละคนเปนเกณฑ ไดแก

การเรยนแบบไมแบงชน (Non-Graded School) แบบเรยนส าเรจรป (Programmed Text Book)

เครองสอน (Teaching Machine) การสอนเปนคณะ (Team Teaching)

C๒ CONTENT ๒๐

การจดโรงเรยนในโรงเรยน (School within School) เครองคอมพวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction)

๒. ความพรอมนวตกรรม ไดแก

ศนยการเรยน (Learning Center)

การจดโรงเรยนในโรงเรยน (School within School) การปรบปรงการสอนสามชน (Instructional Development in 3 Phases)

๓. การใชเวลาเพอการศกษานวตกรรม ไดแก

การจดตารางสอนแบบยดหยน (Flexible Scheduling) มหาวทยาลยเปด (Open University)

แบบเรยนส าเรจรป (Programmed Text Book) การเรยนทางไปรษณย (Post office Learning)

๔. ประสทธภาพในการเรยนนวตกรรม ไดแก

มหาวทยาลยเปด (Open University) การเรยนทางวทย (Radio Learning)

การเรยนทางโทรทศน (Talavition Learning) การเรยนทางไปรษณย (Post office Learning) แบบเรยนส าเรจรป (Programmed Text Book)

ชดการเรยน (Kit Learning)

๕. องคประกอบของนวตกรรมทางการศกษา นวตกรรมทางการศกษามองคประกอบส าคญ ๔ ประการ ไดแก ๑. วตถประสงค ๒. แนวคดพนฐาน

C๒ CONTENT ๒๑

๓. โครงสรางหรอขนตอนการใช ๔. การประเมนผล

ภาพท ๑๖ แสดงองคประกอบส าคญ ๔ ประการของนวตกรรมทางการศกษา

๖. ประเภทของนวตกรรมทางการศกษา๒๕ นวตกรรมทางการศกษาทน ามาใชในการจดการเรยนร ทงทมรปแบบการสรางสง ใหม ๆ รวมทงการพฒนาดดแปลงจากสงตาง ๆ เพอใชในการจดการเรยนการสอน แบงได ๔ ประเภท ดงน

๑. นวตกรรมทางดานวธการจดการเรยนการสอน ๑) นวตกรรมทเปนแนวคด รปแบบและกระบวนการจดการเรยนการสอน เชน การสอนดวยรปแบบซปปา (CIPPA Model) การสอนแบบศนยการ เรยน (Learning Center) การเรยนรตามสภาพจรง (Authentic Instruction) การเรยนรแบบคอนสตรคตวซม (Constructivism) การเรยน รแบบน าตนเอง (Self-Directed Learning) การเรยนรโดยใชทกษะ กระบวนการ ๙ ขนตอน ๒) นวตกรรมการจดการเรยนการสอนทเนนการเรยนรดวยตนเองและการเรยนเปนกลม เชน การสอนแบบรวมมอรวมใจ (Cooperative Learning) การสอนดวยรปแบบการเรยนเปนค (Learning Cell) การสอบแบบแบง กลมท า (Committee Work Method) การสอนแบบสตอรไลน (Storyline Method) การเรยนแบบตอภาพ (Jigsaw) การเรยนแบบกจกรรมกลม (Group Process) การเรยนโดยใชเพอนชวยสอน (Peer Tutoring) ๓) นวตกรรมการจดการเรยนการสอนทเนนการสรางมโนทศน เชน การสอนแบบโครงสรางความร (Graphic Organizer) การสอนโดยใช แผนผงทางปญญา (Mind Mapping)

๒๕

ฤตนนท สมทรทย, การวจยเพอการเรยนร, (เชยงใหม : ครองชางพรนทตง จ ากด, ๒๕๕๘), หนา ๕๗-๖๐.

๔.

การประเมนผล

๓.

โครงสรางหรอขนตอน

การใช

๒.

แนวคดพนฐาน

๑. วตถประสงค

C๒ CONTENT ๒๒

นวตกรรมการจดการเรยนการสอนทเนนกระบวนการแกปญหาและ การพฒนาทกษะ เชนการสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Based) การสอนแบบบรณาการ (Integrate Teaching) การสอนแบบโครงงาน (Project Method) การสอนแบบใชสถานการณจ าลอง (Simulation) การสอนโดยใชกรณตวอยาง (Case) การสอนโดยใชการเรยนรเชง ประสบการณ (Experiential Learning) การสอนโดยใชการเรยนรเชง สถานการณ (Situated Learning) การสอนโดยใชกจกรรมในแหลงชมชน (Community Activities) การสอนแบบทดลอง (Laboratory Method) การสอนแบบอภปราย (Discussion Group) การสอนแบบพฒนาความ สามารถเฉพาะ (Talents Unlimited) การสอนแบบหนวย (Unit Teaching) การสอนแบบบทบาทสมมต (Role Playing) การเรยนการ สอนโดยการแกปญหา (Problem Solving) กจกรรมทใหนกเรยนลงมอ ปฏบต (Hands on Activity) การสอนแบบอปนย (Introductive Method) การสอนแบบนรนย (Deductive Method) การสอนโดยใชทกษะกระบวน การทางวทยาศาสตร (Science Method) ๔) นวตกรรมการจดการเรยนการสอนทเนนการพฒนาสมองและการคด เชน การสอนโดยใชเทคนคหมวก ๖ ใบ (Six Thinking Hats) การจดการเรยนรโดยใชกลวธเมตาคอกนชน (Metacognition) การจดการเรยนรโดยใชการสอนแบบ 4 MAT ๕) นวตกรรมการจดการเรยนการสอนทใชกจกรรมนนทนาการและศลปะ เชน เรยนจากของเลน (Learning from Toy) การจดกจกรรมการเรยนร โดยใชเพลง/เกมส/การตน การจดการเรยนรโดยใชกจกรรมนนทนาการ การจดกาเรยนรโดยใชกจกรรมศลปะ แนวทางการพฒนาดานวธการจดการเรยนการสอน เชน

๑. การพฒนาทกษะการอานภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ โดยใชรปแบบการจดการเรยนแบบซปปา

๒. การพฒนาทกษะการเรยนรของนกเรยนโดยใชวธสอนทเนนทกษะปฏบต ๙ ขนตอน ๓. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาและความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ จากการจดการเรยนรแบบบรณาการและการจดการเรยนรแบบรวมมอ

๔. การพฒนาความสามารถในการอานและการเขยนสะกดค าโดยใช แผนผงความคด (Mind mapping) ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

๕. ผลการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based-Learning) ทมตอทกษะการแกปญหา และความใฝรใฝเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓

๖. การใชเทคนคหมวกความคด ๖ ใบ พฒนากระบวนการคดของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ ๗. การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาตามแนววฏจกรการเรยนร 4 MAT ของ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓

C๒ CONTENT ๒๓

๘. ผลการใชโปรแกรมกจกรรมนนทนาการทมตอความฉลาดทาง อารมณของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท ๔ ๒. นวตกรรมทางดานสอการสอน เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction : CAI) หนงสออเลคทรอนคส บทเรยน การตน บทเรยน CD DVD บทเรยน Multimedia Online ชดเรยนรดวย ตนเอง ชดสอผสม ชดการเรยนรทางไกล ชดฝกอบรม ชดครชวยสอน ชดเสรมความร ชดเสรมสรางลกษณะนสย ชดสอนซอมเสรม หนงสอเลม เลก หนงสออานเพมเตม แบบเรยนเพมเตม แบบฝกความพรอม แบบฝก ทกษะตาง ๆ เกมส/เพลง/บทละคร คมอการท างานกลม คมอการเรยนร คมอการพฒนาตนเอง

แนวทางการพฒนาสอทน ามาใชในการเรยนการสอน เชน ๑. การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา เรองหนาท

พลเมองส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท ๑ ๒. การพฒนานกเรยนโดยใชบทเรยนการตน หนวยการเรยนรท ๕ เรองโครงสรางทางสงคมชน

มธยมศกษาปท ๑ ๓. การพฒนาชดกจกรรมเสรมสรางนสยรกการอานส าหรบผเรยนชนมธยมศกษาปท ๒ ๔. การพฒนาหนงสอสงเสรมการอาน ชดภาษาพาเพลน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชน

มธยมศกษาปท ๒ ๕. การพฒนาแบบฝกทกษะการเขยนเชงสรางสรรควชาภาษาไทย ส าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท ๑

๓. นวตกรรมทางดานหลกสตร เชน หลกสตรสาระเพมเตม หลกสตรทองถน หลกสตรการ

ฝกอบรม หลกสตรกจกรรมพฒนาผเรยน แนวทางการพฒนาหลกสตรทางดานการเรยนการสอน เชน

๑. การพฒนาหลกสตร เรองพทธประวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑

๒. การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง การทอผาฝายโคลน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท ๒

๓. การพฒนาหลกสตรฝกอบรมคณธรรมและจรยธรรมส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท ๓

๔. การพฒนาหลกสตรกจกรรมในการสงเสรมนกเรยนใหมวนยในตนเอง

๔. นวตกรรมดานการวดและประเมนผล เชน การสรางแบบวดตาง ๆ การสรางเครองมอ

C๒ CONTENT ๒๔

การประยกตใชโปรแกรมคอมพวเตอร ๑) แนวทางในการสรางแบบวดผลและประเมนผล เชน การสรางแบบวดพฤตกรรม

ความสามคค ส าหรบนกเรยนชนมธยม ศกษาปท ๑ ๒) การพฒนาโปรแกรมวเคราะหขอสอบและคลงขอสอบบนระบบเครอขาย

อนเทอรเนต

๓) การพฒนาเครองมอวดคณลกษณะทพงประสงคตามมาตรฐานในสถานศกษา

๔) การสรางแบบวดแววความเปนคร ๕) การสรางแบบวดทศนคตของนกเรยนชนมธยมศกษา

๗. การออกแบบนวตกรรมทางการศกษา๒๖ การออกแบบนวตกรรมทางการศกษาทด ตองใหความส าคญเกยวกบทฤษฎตาง ๆ ทเกยวของและสงผลกระทบตอคณภาพของ นวตกรรมการเรยนรพฒนาขน โดยมหลกการทควรน ามาพจารณา ดงน

๑. หลกการและทฤษฎทางจตวทยาการศกษา การพฒนานวตกรรม เพอน ามาใชประกอบกจกรรมการเรยนรนนควรค านงถงหลกการและทฤษฎทางจตวทยาการศกษาทเปนพนฐานส าคญ ดงน

๑.๑ การเสรมแรง นวตกรรมการเรยนรตองมอทธพลตอการจงใจ ผเรยนใหมากทสด ตองชวยใหผเรยนไดรบเนอหาทสอดคลองสามารถ ขยายความรจากประสบการณเดม รวมทงสอดคลองกบเจตคตเดมทมอย กอนแลว

๑.๒ การใหความรเฉพาะเรอง นวตกรรมการเรยนรตองเปนสงทม อทธพลตอการ

เรยนรในเนอหาโดยเฉพาะเรองทตองการใหผเรยนเกด ประสบการณการเรยนรมากทสด

๑.๓ ความสมพนธ นวตกรรมการเรยนรจะมความหมายตอผเรยน มากหากจดเนอหา

สาระใหมความสมพนธกบแรงจงใจภายในและปฏกรยาของผเรยนในขณะปฏบตกจกรรมเพอการเรยนร ๑.๔ พนฐานของการรบร การพฒนานวตกรรมการเรยนรตองมความ ประณต ความ

ละเอยด ความสมพนธกนและความชดเจนของเนอหาท ตองการใหเรยนรอยางสมเหตสมผล

๑.๕ การใชองคประกอบ การพฒนานวตกรรมการเรยนรตองใช องคประกอบของ

นวตกรรมทผเรยนมความคนเคยและใชเทคนคการน า เสนอของผสอนทสอดคลองกบทศนคตของผเรยน

๑.๖ ความเปนรปธรรม นวตกรรมการเรยนรทพฒนาขนตองเสนอใน สงทตอบสนอง

ตอผเรยน ในลกษณะทสามารถสมผสไดอยางเปนรปธรรม

๑.๗ อตราสวนของเนอหาสาระ ในขณะน านวตกรรมไปจดกจกรรม การเรยนรตอง

๒๖

อางแลว, การวจยเพอการเรยนร, หนา ๖๑.

C๒ CONTENT ๒๕

ก าหนดปรมาณเนอหาและจดล าดบการน าเสนอใหมอทธพลและสงผลตอการเรยนรมากทสด

๑.๘ การจดตวแปรทางการสอน นวตกรรมการเรยนรตองสามารถ จดสภาพของ

องคประกอบตาง ๆ ใหสามารถเกดประโยชนตอผเรยน เฉพาะจดมงหมายทตองการไดมากทสด

๑.๙ ความเปนผน าทางการสอน นวตกรรมทางการเรยนรตองชวย ใหผสอนสามารถ

ประยกตใชเทคนควธ หลกการและทฤษฎตาง ๆ ในการ จดการเรยนรมาหลอมรวมกบประสบการณเดม เพอใชกจกรรมการเรยนร ไดอยางเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณและสภาพของผเรยน

ขนตอนในการออกแบบนวตกรรม

๑. ศกษาประเภทของนวตกรรม ๒. ศกษาวธการสราง ๓. ศกษาหลกสตรการศกษา ๔. ลงมอสราง ๕. ทดลองใชในการจดการเรยนการสอน และปรบปรง ๖. ประเมนผล

๘. การพฒนานวตกรรมทางการศกษา

การเปลยนแปลงกระบวนการเรยนการสอนเพอแกไขปญาหาการ เรยนรของผเรยน หรอพฒนาผเรยนใหสอดคลองกบเปาหมายทางการ ศกษาทตองการไดอยางมประสทธภาพนน ผสอนจ าเปนตองมการ ประดษฐคดคนนวตกรรมการเรยนรดวยการปรบปรงสงทมอยแลวหรอออกแบบเพอพฒนาวสด อปกรณ เทคนคหรอวธการขนมาใชจดกจกรรมการ เรยนรรปแบบใหม ๆ ใหสอดคลองกบการแกไขปญหาหรอตรงกบความ ตองการทคาดหวงไว ซงนวตกรรมการเรยนรทไดมาตองเปนเครองมอทม บทบาทส าคญในการถายทอดความรและประสบการณจากผสอนไปส ผเรยน ชวยกระตนความสนใจ และเปนตวกลางใหการสอสารระหวาง ผสอนผเรยนด าเนนไปอยางมประสทธภาพ ท าใหผเรยนมพฒนาการดาน ความร ความเขาใจ ทกษะปฏบต และคณลกษณะ อนพงประสงคไดตาม ทผสอนตองการ การถายทอดความรและประสบการณไมวาจะอยใน ลกษณะใด หากผสอนมการน านวตกรรมการเรยนรมาเปนเครองมอแลว ยอมสามารถเอออ านวยใหผ เรยนเกดการเรยนร ไดงายยงขน ขณะเดยวกน นวตกรรมการเรยนรทน ามาใชนนตองไดรบการพฒนาขนมาอยางมคณภาพ มประสทธภาพ และเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณดวย ซง จะเปนผลดตอกระบวนการเรยนการสอน การสรางหรอพฒนานวตกรรมขน มาใช ผสอนตองพจารณาถงลกษณะเฉพาะและคณสมบตของนวตกรรม กอน เพอใหเปนไปตามวตถประสงคการสอน ไมเชนนนอาจกอใหเกดขอ ผดพลาดจนผเรยนสบสนหรอไดรบประสบการณทเบยงเบนไปจาก เปาหมายทผสอนตองการได

C๒ CONTENT ๒๖

๙. ประโยชนของนวตกรรมทางการศกษา ๑. ชวยพฒนาศกยภาพ และความสามารถสงสดของบคคล ๒. ชวยขยายขอบเขตความร และโลกทศนทางวชาการไดอยางมประสทธภาพ ๓. ชวยลดปญหาเรองความแตกตางระหวางบคคล ๔. ชวยเปดโอกาสทางการเรยนใหกบผเรยนอยางทวถง ๕. ชวยใหคนสามารถปรบตวในสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวได ๖. ชวยใหผเรยนใชเวลาวางใหเกดประโยชนสงสด ในการศกษาหาความรเพมเตม ๑๐. ผลจากการน านวตกรรมทางการศกษามาใชประโยชน วงการศกษาปจจบน น านวตกรรมทเปนสงใหม ๆ มาใชในการเรยนการสอนนวตกรรมเหลานเปนทรจกกนทวไป เรมมการใช E-learning ทเปนการเรยนผานทางสออเลคทรอนกสทแสดงเนอหาทางคอมพวเตอรรปของสอมลตม เดยไดแก ขอความอเลคทรอนกส ภาพน ง ภาพกราฟก วด โอ ภาพเคลอนไหว ภาพสามมตทผานสอบนเครอขายอนเตอรเนต ทท าใหผ เรยนได เรยนรตามความสามารถและความสนใจของตนโดยเนอหาของบทเรยนซงจะประกอบดวย ขอความ รปภาพ เสยง วดโอ และมลตมเดยอนๆ จะถกสงผานผเรยนผาน Web Browser โดยผเรยน ผสอน และเพอนรวมชนเรยนทกคน สามารถตดตอ ปรกษา แลกเปลยนความคดเหนระหวางกนได

ภาพท ๑๗ แสดง E-learning เปนการเรยนผานทางสออเลคทรอนกส ทมา : <https://yourstory.com/2016/07/e-learning-future-landscape/>

การเปลยนแปลงทางดานวชาการ และเทคโนโลยตาง ๆ มผลกระทบโดยตรงตอการจดการศกษา หรอการบรหารจดการหลกสตร การจดการเรยนการสอน และการประเมนผล เพราะปจจบน

C๒ CONTENT ๒๗

มการปฏรปการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ ซงตองมการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนเกดการเรยนรตามสภาพจรง เรยนรจากประสบการณอยางเตมศกยภาพ การเรยนรอยางมความหมายมความสนใจกระตอรอรนและเกดความอยากรอยากเหน สงเหลานจะเกดขนไดอาศยองคประกอบทส าคญดงน ๑. ครผสอนตองมความรเกยวกบนวตกรรม สามารถจดท าสอนวตกรรมออกมาใชในการเรยนการสอน เพอใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองไดตามศกยภาพอยางเตมทและเตมความสามารถ ๒. ผ เรยนจะตองสนใจใฝเรยนร ในเรองของการใชนวตกรรมใหมากขน เพอจะไดเกดความคนเคยและสามารถใชสอไดอยางถกตอง ๓. สถานศกษา ตองจดท าสออปกรณเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอรใหพรอมเพอตอบสนองตอความตองการของผเรยนและท าใหการจดกระบวนการเรยนการสอนมความสมบรณ ซงจงสงผลใหเกดประสทธภาพสงสดในการน านวตกรรมการเรยนรไปพฒนาการศกษาใหมความเจรญกาวหนาตอไป

๑๑. การตรวจสอบคณภาพของนวตกรรมทางการศกษา การสรางนวตกรรมเพอใหนวตกรรมมประสทธภาพ คณภาพและมาตรฐานทเชอถอได และตรง

ตามเปาหมายทก าหนดไว ตองมการตรวจสอบคณภาพและ ปรบปรง แกไขนวตกรรมการเรยนรทพฒนาออกมาใหเปนทยอมรบดวย การตรวจสอบคณภาพและความสอดคลองกบการน านวตกรรมการเรยนรทพฒนาขนไปใชงานจรง โดยกลมผพฒนาและผเชยวชาญขณะท าการตรวจสอบสภาพนวตกรรมทพฒนาเสรจสมบรณพรอมน าไปใชงาน หากพบขอบกพรองตองด าเนนการปรบปรงแกไขใหเหมาะสมกบการน าไปใชประกอบการเรยนการสอน ซงการตรวจสอบเชนนจะมความเหมาะสมกบการวจยพฒนาคณภาพการเรยนร ส าหรบการน านวตกรรมไปใชแกปญหาในการเรยนรของผเรยนนน เปนกระบวนการทตองการความรวดเรวในการแกไขปญหาหรอพฒนาการเรยนรดวยการวจยในชนเรยน ดงนน จงควรใชเพยงการตรวจสอบคณภาพ ของนวตกรรมเทานน เพอใหสามารถน านวตกรรมทสรางขนไปใชไดอยาง รวดเรวและทนกบสถานการณทจะตองร ๑๒. การสรปและประเมนผลการพฒนานวตกรรมทางการศกษา๒๗ การสรปและประเมนผลการพฒนานวตกรรมทางการศกษา ควรมหลกการพจารณา ๔ ประการ ดงน

๑. มประสทธภาพ (Efficiency) หลงใชนวตกรรมการเรยนรแลวผเรยนมพฤตกรรมการเรยนร ตรงตามเปาหมายทหลกสตรก าหนดไวอยางชดเจน

๒๗ อางแลว, การวจยเพอการเรยนร, หนา ๖๒.

C๒ CONTENT ๒๘

๒. มประสทธผล (Productivity) การจดกจกรรมการเรยนรดวย นวตกรรมทพฒนาขน ชวยใหผเรยนบรรลเปาหมายและวตถประสงคการ เรยนรโดยผเรยนจ านวนมากหรอทกคนเกดพฤตกรรมการเรยนรผานเกณฑทก าหนดไว

๓. มความประหยด (Economy) นวตกรรมการเรยนรทพฒนาขนเมอน ามาใชสอนแลวมความคมคากบการลงทน ทงดานทนทรพย แรงงาน และระยะเวลาทสญเสยไป ตลอดจนมความคงทนถาวรไมช ารดเสยหายงาย ๆ

๔. มคณลกษณะทด (Goodness) นวตกรรมการเรยนรทพฒนาขนตองตรงกบวตถประสงคการเรยนร เหมาะสมกบวยของผเรยน เหมาะสม กบกจกรรมการเรยนร เหมาะสมกบเนอหาวชาใชงายสะดวกปลอดภย ไมสนเปลองประหยดคมคา สามารถแกปญหาขอบกพรองของเนอหาวชา และสถานการณการเรยนรไดเปนอยางด

สรปทายบท

บทท ๒ เรองหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน หวเรองการเรยนรประกอบดวย ๑) การปฏรปแนวคดการศกษา, ๒) แนวคด ทฤษฎเกยวกบการศกษา , ๓) ความหมายของนวตกรรม , ๔) หลกการและทฤษฎทเกยวของกบนวตกรรมทางการศกษา , ๕) องคประกอบของนวตกรรมทางการศกษา, ๖) ประเภทของนวตกรรมทางการศกษา , ๗) การออกแบบนวตกรรมทางการศกษา, ๘) การพฒนานวตกรรมทางการศกษา, ๙) ประโยชนของนวตกรรมทางการศกษา, ๑๐) ผลจากการน านวตกรรมทางการศกษามาใชประโยชน, ๑๑) การตรวจสอบคณภาพของนวตกรรมทางการศกษา, ๑๒) การสรปและประเมนผลการพฒนานวตกรรมทางการศกษา

การวเคราะหแนวคด ทฤษฎเกยวกบการศกษาและนวตกรรม นสตไดผานกจกรรมการเรยนรเรองแนวคด ทฤษฎเกยวกบการศกษา, ความหมายของนวตกรรม, หลกการและทฤษฎทเกยวของกบนวตกรรมทางการศกษา, แนวคดพนฐานของนวตกรรมทางการศกษา, องคประกอบของนวตกรรม, ประเภทของนวตกรรมการเรยนร, การออกแบบนวตกรรมการเรยนร, การพฒนานวตกรรมการเรยนร, ประโยชนของนวตกรรมทางการศกษา, ผลจากการน านวตกรรมทางการศกษามาใช, การตรวจสอบคณภาพของนวตกรรม, การสรปและประเมนผลการพฒนานวตกรรม,

เมอการศกษา การเลาเรยน การฝกอบรม เปนค าทใชในความหมายตรงกบค าในภาษาองกฤษวา Education เมอมหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ นวตกรรมการศกษา กมผใชมากขน ศกษาแนวคด ทฤษฎเพอเปนฐานความคดในการเขยนแผนการจดการเรยนรของครผสอน ครควรมนวตกรรมการจดการเรยนร สรางนวตกรรมการศกษาใหเปนไปตามกระบวนการทก าหนด

C๒ CONTENT ๒๙

ธรรมสงทายบท ขอคดดๆ เพอใหนสตรสต ...

ขอขอบคณภาพสวย ๆ และขอคดด ๆ <facebook.com/Dhamma.Buddhadasa.Bhikkhu>

C๒ CONTENT ๓๐