สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ paris agreement ซ งม...

234

Upload: others

Post on 12-Jul-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559
Page 2: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

สารบญ 1

สารบญ

หนา

การประกาศเจตนารมยของประเทศไทยในการลดกาซเรอนกระจก 3

แนวคดและกระบวนการจดท า 5

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT) 5

การวเคราะหความสมพนธระหวางจดแขงกบโอกาส จดแขงกบขอจ ากด จดออนกบโอกาส 8 และจดออน กบขอจ ากด (TOWS Matrix)

แนวทางการจดท าแผนปฏบตการฯ 11

วสยทศน 17

พนธกจ 17

กลยทธ 17

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของในภาคคมนาคม 21

กลยทธท 2 พฒนาและปรบปรงกฎหมายทสนบสนนการลดกาซเรอนกระจก 43

กลยทธท 3 พฒนาระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ 44 (Measurement, Reporting and Verification, MRV)

กลยทธท 4 สรางการมสวนรวมและเสรมสรางศกยภาพของหนวยงานในการลดกาซเรอนกระจก 57

สรปคาเปาหมายและศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง 58

สรปงบประมาณในการด าเนนการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง 61

กลไกการขบเคลอนและแปลงแผนไปสการปฏบต 62

แนวทางการตดตามประเมนผล 64

ค ายอ 65

ภาคผนวก

รายละเอยดโครงการภายใต แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

Page 3: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 1

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

ปจจบนทวโลกตระหนกถงผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change) ทเกดจากการเพมขนของปรมาณกาซเรอนกระจก จากการด าเนนงานกจกรรมของมนษย โดยเฉพาะอยางยงจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล ซงเปนแหลงก าเนดทส าคญของการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดในอากาศ โดยสถานการณการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ จากรายงานความกาวหนารายสองป ฉบบท 2 (Second Biennial Update Report of Thailand) ทส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดเสนอตอส านกเลขาธการอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC) พบวา การใชพลงงานยงคงเพมขนตามการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และยงเปนตนเหตส าคญทกอใหเกดปญหามลภาวะทางอากาศและกาซเรอนกระจก ส าหรบประเทศไทยกาซ CO2 ทถกปลอยจากทกภาคและสาขารวมทงสน 318,662 กกะกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (GgCO2eq) หรอ 318.66 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) และทถกปลอยจากภาคการขนสง มคาเทากบ 61,175 กกะกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (GgCO2eq) หรอ 61.175 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) ซงคดเปนรอยละ 25.82 ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจากภาคพลงงาน หรอคดเปนรอยละ 19.2 ของการปลอย กาซเรอนกระจกทงหมดของประเทศไทย ดงรปท 1

ทมา: รายงานความกาวหนารายสองป ฉบบท 2 (Second Biennial Update Report of Thailand), ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2560

รปท 1 ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ในแตละภาคและสาขา ป พ.ศ. 2556

Page 4: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

2 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

จากปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทยกรณฐานจากการด าเนนกจกรรมตามปกต (Business as usual: BAU) พบวา มปรมาณเพมขนจาก 273,408 พนตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (kt-CO2eq) ในป พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005) เปน 555,000 พนตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา หรอ 555 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) ในป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) หรอคดเปนอตราการเพมขนเฉลย รอยละ 2.8 ตอป (รปท 2)

ทมา: ขอมลจากส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2560

รปท 2 การคาดการณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย (Thailand’s INDC) ในทกสาขาเศรษฐกจ

หากประเมนศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกจากสมมตฐานตามหลก PDP2015 ท GDP Growth Rate 3.94 ตอป และ POP Growth Rate 0.03 ตอป ท าใหทกสาขาเศรษฐกจตองลดกาซเรอนกระจกใหได 111 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) ในป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) คดเปนรอยละ 20 จากการด าเนนการปกต (BAU)

Page 5: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 3

การประกาศเจตนารมยของประเทศไทยในการลดกาซเรอนกระจก นบตงแตประเทศไทยเขาเปนภาคกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ หรอ United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) เมอป พ.ศ. 2537 ประเทศไทยไดด าเนนการรวมกบนานาประเทศในการรกษาระดบความเขมขนของปรมาณกาซเร อนกระจกในชนบรรยากาศและตงรบปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทยงยนมาอยางตอเนอง โดยเมอวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2558 ประเทศไทยไดจดสงขอเสนอการมสวนรวมของประเทศในการลดกาซเรอนกระจกและการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ภายหลง ป พ.ศ. 2563 (Intended Nationally Determined Contributions: INDCs) ไปยงส านกเลขาธการอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยมเปาหมายการลดกาซเรอนกระจก ของประเทศไทย ภายหลง ป พ.ศ. 2563 ทรอยละ 20 - 25 จากกรณปกต

ในการประชมรฐภาคกรอบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สมยท 21 (Conference of the Parties to the UNFCCC) หรอ COP-21 เมอวนท 30 พฤศจกายน 2558 ณ กรงปารส ประเทศฝรงเศส นายกรฐมนตรไดรวมกลาวถอยแถลงในการประชม COP21 เพอแสดงเจตนารมณวาดวย “ประเทศไทยมความตงใจทจะลดการปลอยกาซเรอนกระจกรอยละ 20 ถงรอยละ 25 จากระดบการปลอยกาซเรอนกระจกในกรณปกต ภายในป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) โดยผลการประชมครงน มมตเหนชอบ ความตกลงปารส หรอ Paris Agreement ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 4 พฤศจกายน 2559

ในการด าเนนการเพอเปนไปตามเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกทรอยละ 20 ภายในป พ.ศ. 2573 นน คณะท างานจดท าแผนการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ โดยมส านกงานนโยบายและแผ น ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม (สผ.) ท าหนาท เปนฝายเลขานการคณะท างานฯ ไดยกราง แผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาพลงงานและขนสง สาขากระบวนการทางอตสาหกรรมและการใชผลตภณฑ และสาขาการจดการของเสยโดยมการจดประชมคณะท างานฯ ทงสน 5 ครง และไดขอสรปวา สาขาพลงงานและขนสง สาขากระบวนการทางอตสาหกรรมและการใชผลตภณฑและสาขาการจดการของเสย เปนสาขาทแผนหลกของหนวยงานมความพรอม และมศกยภาพในการด าเนนงานทสามารถสนบสนนการลดกาซเรอนกระจกได คดเปนศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573 รวมทงสน 115.6 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาซงเปนไปตามเปาหมายการลด กาซเรอนกระจกท 111 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทาหรอรอยละ 20 จากกรณปกต

ตอมาเมอวนท 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 คณะรฐมนตร (ครม.) ไดมมตเหนชอบ (ราง) แผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 (Thailand’s Nationally Determined Contribution Roadmap on Mitigation 2021 – 2030: NDC Roadmap 2021 - 2030) เพอเปนกรอบการด าเนนงาน ทจะน าไปสการบรรลเปาหมายการลดกาซเร อนกระจกของประเทศรอยละ 20 หรอท 111 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) ภายในป พ.ศ. 2573 โดยด าเนนการใน 3 สาขาหลก (15 มาตรการ) ไดแก สาขาพลงงานและขนสง สาขากระบวนการทางอตสาหกรรมและการใชผลตภณฑ และสาขาการจดการของเสย ซงเปนสาขาทหนวยงานมความพรอมและมศกยภาพทสามารถลดกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573 ทงสน 115.6 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) และมอบหมายใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการจดท าแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของหนวยงาน เพอบรรลเปาหมายทก าหนดไวตาม (ราง) แผนทน าทางฯ

Page 6: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

4 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

ทงน การคมนาคมขนสงจากสาขาพลงงานและขนสง มศกยภาพรวม ณ ป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) ในการลดกาซเรอนกระจก 41 MtCO2e โดยเปนมาตรการเพมประสทธภาพการใชพลงงานในการคมนาคมขนสง 31 MtCO2e และมาตรการการใชเชอเพลงชวภาพส าหรบยานพาหนะ 10 MtCO2e (รปท 3)

ทมา: ขอมลจากส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2560

รปท 3 สดสวนการลดกาซเรอนกระจกรายสาขา ในป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) (MtCO2e)

Page 7: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 5

แนวคดและกระบวนการจดท า แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง จดท าขนเพอสนบสนนการด าเนนงานตามแผนทน าทางลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ซงในดานคมนาคมขนสง ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร หรอ สนข. เปนหนวยงานหลกทรบผดชอบและสนบสนนการด าเนนการเพอเปนไปตามเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกทรอยละ 20 ภายในป พ.ศ. 2573 โดยสาขาการขนสงมศกยภาพรวม ณ ป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) ในการลดกาซเรอนกระจก 41 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา โดยเปนมาตรการเพมประสทธภาพการใชพลงงานคมนาคมขนสง 31 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา และมาตรการใชเชอเพลงชวภาพส าหรบยานพาหนะ 10 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง ไดจดท าขน โดยการรวบรวมขอมลแผนงานและโครงการ ดวยการเขาพบหนวยงานตางๆ เพอหารอแผนงานและโครงการ ทเกยวของกบการด าเนนการลดกาซเรอนกระจก รวมทงบรณาการความรวมมอจากหนวยงานทเกยวของโดยการจดฝกอบรมและประชมหารอ เพอรวบรวมความคดเหน ขอเสนอแนะ และแนวคดหรอแผนการด าเนนงานโครงการของหนวยงานตางๆ ในอนาคต จากนนจงท าการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT) เพอก าหนดกรอบแผนงานทมความสอดคลองกบแนวทางการลดกาซเรอนกระจกทควรมการด าเนนงานเพมเตม ซงจะใชเปนเปาหมายเพอสนบสนนหนวยงานทเกยวของใหสามารถด าเนนงานไดตามแผนปฏบตการฯ และเปนแนวทางในการของบประมาณและใชเปนกลไกสนบสนนการด าเนนงาน ลดกาซเรอนกระจกของหนวยงานได

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT)

การวเคราะหจดแขง (Strengths) จดออน (Weaknesses) โอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) ทสงผลกระทบโดยตรงตอการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจกในภาพรวมของประเทศ ทงจากปจจยภายในและปจจยภายนอก ไดจากการรวบรวมความคดเหนอยางบรณาการจากการประชมกลมยอย (Focus Group) ทส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร โดยมผทรงคณวฒ ผแทนทมความรและประสบการณ ทงจากหนวยงานวางแผนและหนวยปฏบตการของภาครฐและเอกชนทเกยวของกบระบบการขนสงทยงยนและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ประกอบกบการวเคราะหขอมลเชงลกเพมเตมโดยผเชยวชาญชาวไทยและชาวตางชาตของทปรกษาทมประสบการณการท างานในประเทศไทยและหลายประเทศ ผลลพธทได จากการวเคราะหนน าไปใชเปนขอมลพนฐานส าคญส าหรบการก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาประสงค และ การจดท ากลยทธตอไป โดยสรปผลการวเคราะห SWOT ในภาพรวม ไดดงน

(1) จดแขง (Strengths)

1) มนโยบาย และยทธศาสตรของประเทศทชดเจน เชน ยทธศาสตรชาต 20 ป ยทธศาสตรกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2560 – 2564 ทสงเสรมและพฒนาระบบขนสงทลดการใชพลงงาน พงพงพลงงานทสะอาด และเปนมตรกบสงแวดลอม

Page 8: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

6 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

2) หนวยงานภาครฐมการเตรยมความพรอมดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจก เชน การจดท าแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (สผ.) แผนแมบทในการพฒนาระบบ การขนสงทยงยนและลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (สนข.) แผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 (สผ.) แผนปฏบตการอนรกษพลงงาน (สนพ.) เปนตน

3) มแผนการด าเนนงานทงระดบชาตและระดบกระทรวงทสนบสนนการพฒนาไปสการขนสง ทย งยน และเปนมตรตอสงแวดลอม มแผนพฒนาการขนสงระบบรางทชดเจน รวมทง แผนการเชอมโยงโครงขายการเขาถง (Accessibility)

(2) จดออน (Weaknesses)

1) การด าเนนงานดานการลดกาซเรอนกระจกไมไดเปนภารกจหลกของกระทรวง จงท าใหเจาหนาทภาครฐไมไดเตรยมความพรอมเพอการด าเนนงานและวางแผน อกทงเนองจากไมไดเปนภารกจหลกของกระทรวง จงท าใหการของบประมาณเปนไปไดยาก

2) เจาหนาทภาครฐขาดการจดเกบขอมลทมประสทธภาพ ท าใหขาดขอมลในการออกแบบ วางแผน และก าหนดนโยบายทเกยวของกบการตดตามและประเมนผลการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

3) เจาหนาทภาครฐยงไมเหนความส าคญ และขาดความรความเขาใจในเรองการปลอยกาซ เรอนกระจก และระบบตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) ทดพอทจะใหหนวยงานน าไปใช ท าใหขาดการตดตามประเมนผล

4) โครงสรางการบรหารงานแบบแยกสวน ขาดหนวยงานกลางในการประสานงานดานฐานขอมลกลางและองคความรดานการขนสงอยางยงยนและการลดกาซเรอนกระจก และเชอมโยงขอมลขาดการบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ มการท างานซ าซอน การศกษาและการวจยกอนมการก าหนดนโยบายยงขาดคณภาพและมจ านวนไมเพยงพอทจะท าใหผลของนโยบายสามารถน าไปปฏบตไดจรง

5) ผบรหารและภาคการเมองยงไมเขาใจถงปญหาสงแวดลอมและสภาวะโลกรอนดพอจงไมใหความส าคญตอปญหาและจดสรรงบประมาณใหไมเพยงพอ มนโยบายมงเนนประโยชนของภาคอตสาหกรรม/เศรษฐกจจนขาดความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

6) นโยบายทขาดความตอเนอง เนองจากการเปลยนรฐบาล ท าใหการปฏบตงานสะดดและตองหยดชะงก

7) ระบบขนสงสาธารณะในปจจบนยงดอยประสทธภาพ ไมตรงตอเวลา ลาชา ไมสะดวกสบาย ขาดการเชอมตอทมประสทธภาพโครงขายระบบขนสงทางราง (รถไฟฟา) ทเพยงพอ เชน ระบบเชอมตอการเดนทาง (Feeder) และทางจกรยาน ทยงมนอยและไมปลอดภยสงผลให คนเปลยนไปเดนทางโดยยานพาหนะสวนตวมากขน

8) ประชาชนยงไมตระหนกถงปญหาและขาดจตส านกทางดานสงแวดลอมทดพอ จงไมพรอมทจะเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และไมใหความรวมมอกบมาตรการ/นโยบายทางดานสงแวดลอมของภาครฐเทาทควร

Page 9: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 7

9) การบรหารจดการระบบจราจร การประยกตใชเทคโนโลยเพอชวยบรหารจดการระบบโลจสตกสและการเดนทางของผโดยสาร (ITS) ยงไมมประสทธภาพเพยงพอสงผลใหสภาพการจราจรตดขด กอใหเกดปญหามลพษและกาซเรอนกระจกเพมขน

10) รฐขาดการบรณาการเชงพนท เชน การบรณาการดานผงเมอง หรอการพฒนาพนทรอบระบบขนสงมวลชนในเชงพาณชย

(3) โอกาส (Opportunities)

1) มกลไกระหวางประเทศทสนบสนนการลดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากตางประเทศ ทางดานองคความรและเงนทน เชน ทน Global Environment Fund (GEF) สงผลใหเกด การถายทอดเทคโนโลยทสามารถชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก องคกรระหวางประเทศ บางแหงไดก าหนดกรอบการด าเนนงานการลดการปลอยกาซเรอนกระจกไวอยางชดเจน (เชน จากองคการการบนพลเรอนระหวางประเทศ (ICAO))

2) รฐบาลตระหนกถงความส าคญของการเดนทางตอเนองหลายรปแบบมากขน สงเสรมใหมการพฒนาระบบขนสงทยงยนในระดบประเทศ ลดการใชรถยนตสวนบคคลและรถบรรทก เชน การพฒนาการขนสงทางราง นโยบายการใชระบบตวรวมเพอสงเสรมการเดนทางดวยระบบขนสงมวลชน รถไฟฟร รถเมลฟร

3) รฐบาลมนโยบายจากบนลงลาง (Top-down policy) ทสงเสรมการลดการใชพลงงานทด และมแผนการสงเสรมรถยนตไฟฟา หรอเทคโนโลยเพมประสทธภาพพลงงานในยานยนตเพมมากขน

4) ภาคเอกชนมความตนตวในการสนบสนนโครงการลดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มความเขาใจ และสนใจปองกนปญหาภาวะโลกรอนมากยงขน

(4) อปสรรค (Threats)

1) ความไมแนนอนของขอตกลงความรวมมอระดบประเทศดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในปจจบน ประเทศทพฒนาแลว (กลมประเทศ Annex I) ขาดความจรงใจในการแกไขปญหาโลกรอน

2) ความไมมนคงทางการเมอง ภายนอกประเทศ (Geopolitical) สงผลใหมการเปลยนแปลงนโยบาย เปาหมาย และแผนแมบทฯ บอยครง ท าใหทศทางการพฒนาไมชดเจนและขาดความตอเนอง

3) ราคาน ามนทผนผวนและลดลง ท าใหประชาชนไมสนใจเรองการลดการใชพลงงานเทาทควร

4) เทคโนโลยดานการสงเสรมประสทธภาพพลงงานทตองน าเขาจากตางประเทศ จงเปนตนทน ในการด าเนนงานทสง

5) การคดมลคาของ CO2 ทไมแนนอน ซงจ าเปนตอการใชมาตรการราคาคารบอน มาตรการภาษคารบอน (carbon taxes) ท าใหเกดความไมชดเจนตอการด าเนนการดานภาษสรรพสามต

Page 10: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

8 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

การวเคราะหความสมพนธระหวางจดแขงกบโอกาส จดแขงกบขอจ ากด จดออนกบโอกาส และจดออนกบอปสรรค (TOWS Matrix)

หลงจากทมการประเมนสภาพแวดลอมโดยการวเคราะหใหเหนถงจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค แลวน ามาขอมลทงหมดมาวเคราะหในรปแบบความสมพนธแบบแมตรกซโดยใชตารางทเรยกวา TOWS Matrix ซงเปนตารางการวเคราะหทน าขอมลทไดจากการวเคราะห จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค มาวเคราะหความสมพนธระหวางจดแขงกบโอกาส จดแขงกบขอจ ากด จดออนกบโอกาส และจดออนกบอปสรรค เพอก าหนดยทธศาสตรหรอกลยทธตอไป

TOWS เปนเครองมอในการวเคราะหปจจยในการบรหารจดการองคกร โดยใชเครองมอพนฐานคอ SWOT ซง TOWS จะน าขอมล SWOT มาวเคราะหเชงลกในดานสภาพแวดลอมภายนอก (ภยคกคามและโอกาส) และสภาพแวดลอมภายใน (จดออนและจดแขง) เทคนคนสามารถใชวเคราะหหนวยงาน และองคกร รวมทงสามารถใชวเคราะหกระบวนการท างาน และการสรางแคมเปญทางการตลาดได หลกการวเคราะห TOWS แสดงไดดงรปท 4

รปท 4 หลกการวเคราะห TOWS

การวเคราะห TOWS Matrix เพอเปนแนวทางในการก าหนดยทธศาสตรหรอกลยทธของการจดท าแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง แสดงไดในตารางท 1

S-O

จดแขง Strengths (S)

จดออน

Weaknesses (W)

W-O โอกา

ส O

pp

ort

un

itie

s (

O)

S-T W-T อปสร

รค

Th

rea

ts (

T)

จดแขง-โอกาส จดออน-โอกาส

จดแขง-อปสรรค จดออน-อปสรรค

Page 11: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 9

ตารางท 1 การวเคราะห TOWS Matrix จดแขง (Strengths)

S1 มนโยบาย และยทธศาสตรของประเทศทชดเจน

S2 หนวยงานภาครฐมการเตรยมความพรอมดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

S3 มแผนการด าเนนงานทงระดบชาตและระดบกระทรวงทสนบสนนการพฒนาไปสก า ร ข น ส ง ท ย ง ย น แ ละ เป น ม ต ร ต อสงแวดลอม

จดออน (Weaknesses) W1 การด าเนนงานดานการลดกาซเรอนกระจกไมไดเปนภารกจหลกของกระทรวง W2 เจาหนาทภาครฐขาดการจดเกบขอมลทมประสทธภาพ W3 เจาหนาทภาครฐยงไมเหนความส าคญ และขาดความรความเขาใจในเรองการปลอยกาซเรอนกระจก และระบบ

MRV W4 ขาดหนวยงานกลางในการประสานงานดานฐานขอมลกลางและองคความรดานการขนสงอยางยงยนและการลด

กาซเรอนกระจก และเชอมโยงขอมล W5 ผบรหารและภาคการเมองยงไมเขาใจถงปญหาสงแวดลอมและสภาวะโลกรอนดพอ W6 นโยบายทขาดความตอเนอง เนองจากการเปลยนรฐบาล W7 ระบบขนสงสาธารณะในปจจบนยงดอยประสทธภาพ W8 ประชาชนยงไมตระหนกถงปญหาและขาดจตส านกทางดานสงแวดลอมทดพอ W9 การบรหารจดการระบบจราจร (ITS) ยงไมมประสทธภาพเพยงพอ W10 รฐขาดการบรณาการเชงพนท เชน การบรณาการดานผงเมอง หรอการพฒนาพนทรอบระบบขนสงมวลชนในเชง

พาณชย โอกาส (Opportunities) O1 มกลไกระหวางประเทศทสนบสนนการลด

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากตางประเทศทางดานองคความรและเงนทน

O2 รฐบาลตระหนกถงความส าคญของการเดนทางตอเนองหลายรปแบบมากขน สงเสรมใหมการพฒนาระบบขนสงทยงยนในระดบประเทศ ลดการใชรถยนตสวนบคคลและรถบรรทก

O3 รฐบาลมนโยบายจากบนลงลาง (Top-down policy) ทสงเสรมการลดการใชพลงงานทด

O4 ภาคเอกชนมความตนตวในการสนบสนนโครงการลดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

จดแขง-โอกาส (SO) S1O3 ก าหนดนโยบายและหนวยงานดานการ

ลดการใชพลงงานและการลดกาซเรอนกระจกใหชดเจนมากขน

S1O4 สงเสรมการลดกาซเรอนกระจกในภาคเอกชนใหมากขน

S2O4 สรางพนธมตรเครอขายกบภาคเอกชน และผประกอบการ

S3O3 สงเสรมแผนงานและกจกรรมจากลางขน (Bottom-up) ในการพฒนาเทคโนโลยดานระบบขนสงทยงยน และเปนมตรตอสงแวดลอม

จดออน-โอกาส (WO) W1O1 ก าหนดเปนภารกจหลกของกระทรวงเพอการจดสรรงบประมาณอยางเหมาะสม หรอขอสนบสนนจากกองทน

ตางประเทศ W2O2 วางระบบการจดเกบขอมลดานการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจกอยางมประสทธภาพ โดย

ก าหนดหนวยงานในการวางระบบฐานขอมลอยางชดเจน W4O2 แตงตงหนวยงานกลางในการประสานงาน ใหความร และเชอมโยงขอมล เพอสรางระบบการขนสงทยงยน W4O4 หาตวแทนภาคเอกชนทมความพรอมและยนดเปนสวนรวมในการด าเนนการลดกาซเรอนกระจกของภาครฐ โดย

สรางแรงจงใจใหการมสวนรวม W7O2 ศกษาขอมลจากตางประเทศ เชน การศกษาดงาน หรอการเชญผเชยวชาญจากตางประเทศมาใหการสนบสนน

ดานองคความร W7O4 ใหภาคเอกชนเปนตวแทนพฒนาระบบและขบเคลอนการเปลยนรปแบบการเดนทาง เชน การใหสมปทานให

กรณตางๆ หรอการออกแคมเปญในเชงธรกจ W8O2 สรางระบบการมสวนรวมของประชาชน เชน การใหสทธพเศษหรอใหคะแนนส าหรบประชาชนทมสวนรวมใน

กจกรรมของภาครฐ W9O2 ใชเทคโนโลยดานระบบ IT มาพฒนาระบบการเพมประสทธภาพการเดนทาง W10O2 ใชหลกการพฒนาพนทรอบระบบขนสงมวลชน (Transit Oriented Development) และการวางผงเมองใน

การสรางระบบขนสงทยงยน

ปจจยภายใน

ปจจยภายนอก

Page 12: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

10 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

จดแขง (Strengths) S1 มนโยบาย และยทธศาสตรของประเทศท

ชดเจน S2 หนวยงานภาครฐมการเตรยมความพรอม

ดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจก S3 มแผนการด าเนนงานทงระดบชาตและ

ระดบกระทรวงทสนบสนนการพฒนาไปสก า ร ข น ส ง ท ย ง ย น แ ละ เป น ม ต ร ต อสงแวดลอม

จดออน (Weaknesses) W1 การด าเนนงานดานการลดกาซเรอนกระจกไมไดเปนภารกจหลกของกระทรวง W2 เจาหนาทภาครฐขาดการจดเกบขอมลทมประสทธภาพ W3 เจาหนาทภาครฐยงไมเหนความส าคญ และขาดความรความเขาใจในเรองการปลอยกาซเรอนกระจก และระบบ

MRV W4 ขาดหนวยงานกลางในการประสานงานดานฐานขอมลกลางและองคความรดานการขนสงอยางยงยนและการลด

กาซเรอนกระจก และเชอมโยงขอมล W5 ผบรหารและภาคการเมองยงไมเขาใจถงปญหาสงแวดลอมและสภาวะโลกรอนดพอ W6 นโยบายทขาดความตอเนอง เนองจากการเปลยนรฐบาล W7 ระบบขนสงสาธารณะในปจจบนยงดอยประสทธภาพ W8 ประชาชนยงไมตระหนกถงปญหาและขาดจตส านกทางดานสงแวดลอมทดพอ W9 การบรหารจดการระบบจราจร (ITS) ยงไมมประสทธภาพเพยงพอ W10 รฐขาดการบรณาการเชงพนท เชน การบรณาการดานผงเมอง หรอการพฒนาพนทรอบระบบขนสงมวลชนในเชง

พาณชย อปสรรค (Threats) T1 ความไมแนนอนของขอตกลงความรวมมอ

ระดบประเทศดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในปจจบน ประเทศทพฒนาแลว (กลมประเทศ Annex I)

T2 ความไมมนคงทางการเมองภายนอกประเทศ (Geopolitical)

T3 ราคาน ามนทผนผวนและลดลง T4 เทคโนโลยดานการสงเสรมประสทธภาพ

พลงงานทตองน าเขาจากตางประเทศ T5 การคดมลคาของ CO2 ทไมแนนอน

จดแขง-อปสรรค (ST) S2T2 ศกษาสภาวการณตางประเทศอยาง

ตอเนองและน ามาปรบใหเขากบบรบทของประเทศไทย

S3T4 ศกษาและทดลองเทคโนโลยในดานการพฒนาระบบขนสงทยงยนทเหมาะสมกบในประเทศ และบรรจเปนแผนงานของหนวยงาน

จดออน-อปสรรค (WT) W1T2 ก าหนดนโยบายและยทธศาสตรของกระทรวงอยางชดเจน W1T4 รฐจดสรรงบประมาณดานการลดกาซเรอนกระจกในล าดบตนๆ โดยเฉพาะดานการพฒนาเทคโนโลยและ

มาตรการสงเสรมการเพมประสทธพลงงาน W2T3 วางระบบฐานขอมลทสามารถเกบขอมลและวเคราะหขอมล โดยค านงถงตวแปรทางการตลาดทเปลยนแปลง

ตลอดเวลา W3T4 ฝกอบรมเพอพฒนาศกยภาพเจาหนาทของหนวยงานอยางเปนระบบและตอเนอง W3T8 เพมแรงจงใจในการสงเสรมความรและเทคโนโลยดานการเพมประสทธภาพพลงงานและลดกาซเรอนกระจก W4T2 ก าหนดหนวยงานกลางอยางชดเจน W7T4 จดฝกอบรมองคความรและเทคโนโลยจากตางประเทศ เพอน ามาประยกตใชกบบรบทของประเทศไทยไดอยาง

เหมาะสม W8T3 จดระบบสมาชกและใหสทธพเศษเพอสรางแรงจงใจในการลดการใชพลงงานและลดกาซเรอนกระจก

ปจจยภายใน

ปจจยภายนอก

Page 13: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 11

แนวทางการจดท าแผนปฏบตการฯ ในการจดท าแผนปฏบตการฯ มล าดบขนตอนดงน

1. การพจารณาแผนงานและโครงการทเกยวของกบการพฒนาอยางยงยนและการลดปรมาณ การปลอยกาซเรอนกระจก

ทบทวนและคดเลอกแผนงานและโครงการทเกยวของกบการพฒนาอยางยงยนและการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของแผนปฏบตการยทธศาสตรกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2560 – 2564 ในประเดนยทธศาสตรท 1 “ทวถงและเปนมตรตอสงแวดลอม” กลยทธ 1.2 พฒนาบรการขนสงสาธารณะขนพนฐานทมความครอบคลมและเขาถงได กลยทธ 1.3 เพมความคลองตว และการเชอมตอระหวางรปแบบการขนสง กลยทธ 1.5 สงเสรมและพฒนาระบบขนสงทลดการใชพลงงาน พงพงพลงงานทสะอาด และเปนมตรกบสงแวดลอม และประเดนยทธศาสตรท 3 “ประสทธภาพและขดความสามารถ” กลยทธ 3.1 พฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ เนองจาก 2 ประเดนยทธศาสตรนมความเกยวของกบการพฒนาอยางยงยนและการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกมากทสด

โดยไดแบงระดบ ประเภท และเกณฑในการจ าแนกโครงการรายสาขา ดงน

1.1.1 ระดบของโครงการทจะน ามาประเมนการลดกาซเรอนกระจก 1) ทางบก – ทางหลวงชนบท ทางหลวงแผนดน ทางหลวงพเศษระหวางเมอง ทางพเศษ ทางหลวง

ทองถน เปนตน 2) ทางราง – รถไฟชานเมอง รถไฟเชอมทาอากาศยาน รถไฟฟา รถไฟทางค เปนตน 3) ทางน า – ทาเทยบเรอส าราญขนาดใหญ เรอเฟอรร ทาเทยบเรอชายฝง ทาเรอน าลก 4) ทางอากาศ – ทาอากาศยาน

รปแบบ Bottom-up หรอตามรปแบบกจกรรม ASI (A-S-I Approach)

Avoid/Reduce (A), Shift/Maintain (S) Improve (I)

พจารณาแผนงานและโครงการทเกยวของกบการพฒนาอยางยงยนและการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก

แผนปฏบตการยทธศาสตรกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2560 – 2564

สอดคลองกบวธการประเมนของระบบตรวจวด รายงาน และทวนสอบโครงการ (MRV)

Page 14: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

12 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

1.1.2 ประเภทโครงการทจะน ามาประเมนการลดกาซเรอนกระจก 1) โครงสรางพนฐาน 2) ก ากบ 3) นโยบายและแผน 4) ประกอบการ 5) สงเสรม

1.1.3 เกณฑในการจ าแนกโครงการทจะน ามาประเมนการลดกาซเรอนกระจก 1) โครงการมความเกยวของกบการขนสงสนคา 2) โครงการมความเกยวของกบการเดนทางของผโดยสารหรอระบบขนสงสาธารณะ

2. การจดกลมโครงการโดยใชหลกการ A-S-I

A-S-I Approach หรอหลกการ “avoid-shift-improve” เปนหลกการส าคญทใชในการสรางการเปลยนแปลงระบบการขนสงอยางยงยน (Sustainable transport system) และการเขาถงไดทกคน (Inclusive access) ดวยการพฒนาโครงสรางพนฐานและบรการ

ในหลายประเทศไดใชหลกการ A-S-I ในการวางแผนการขนสงทเปนระบบ ซงหลกการของ A-S-I คอ Avoid/Reduce (A) คอการลดหรอหลกเลยงความตองการในการเดนทาง โดยเปนการเพมหรอปรบปรงประสทธภาพของระบบ Shift/Maintain (S) คอการเปลยนหรอใชรปแบบการเดนทาง ทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยเปนการเพมหรอปรบปรงประสทธภาพการเดนทาง Improve (I) คอการปรบปรงประสทธภาพพลงงานในการขนสงและเทคโนโลยยานยนต โดยเปนการเพมหรอปรบปรงประสทธภาพของยานพาหนะ ดงแสดงในรปท 5

ทมา: Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (giz) GmbH

รปท 5 หลกการ A-S-I

Page 15: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 13

หลกการ A-S-I มองคประกอบ 3 สวน ไดแก

(1) ลด (Avoid/Reduce) – นโยบายทสงเสรมใหประชาชนหลกเลยงการเดนทาง หรอลดระยะทางการเดนทางทไมจ าเปน โดยการบรณการระหวางการวางผงเมองกบการวางแผนดานการขนสงทเหมาะสม เชน การพฒนาพนทใชสอยในลกษณะของ Compact Area การสงเสรมมาตรการการท างานอยกบบาน การสรางศนยราชการหรอศนยการคาในพนท เปนตน

(2) เปลยน (Shift/Maintain) – นโยบายทสงเสรมใหประชาชนเปลยนจากการใชยานพาหนะสวนตวหนไปใชรปแบบการเดนทางทมประสทธภาพสงขนและเปนมตรกบสงแวดลอม ไดแก ระบบขนสงสาธารณะ และการเดนทางแบบไรเครองยนต (การขจกรยาน และการเดนเทา)

(3) พฒนา (Improve) – มาตรการทมงเนนการพฒนายานยนตและการใชโครงสรางพนฐานเดมใหมประสทธภาพดยงขน เชน เทคโนโลยการประหยดพลงงานของยานยนต การใชพลงงานทางเลอกการสงเสรมการใชน ามน Gasohol และการสงเสรมการใชรถและจกรยานไฟฟา เปนตน

หลกการ A-S-I สามารถอธบายแนวคดอยางละเอยดไดในรปท 6 ในการเดนทางของแตละคนนน เรมจากความตองการในการเดนทางสวนบคคล ในการตดสนใจเดนทางเพอไปถงจดหมายในขนแรก ตองวางแผนวาจะใชระยะทางเทาใด ในขนนจะตองมการพฒนาโครงสรางพนฐานหรอระบบใหรองรบกบการเดนทาง เพอลดหรอหลกเลยงการเดนทาง ในการตดสนใจเดนทางในขนทสองคอการเลอกระบบการเดนทาง ในขนนจะตองมการสงเสรมใหใชการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-motorized transport) หรอระบบขนสงสาธารณะ (Public transport) เพอเปลยนรปแบบการเดนทาง และในการตดสนใจเดนทางในขนทสามคอการเลอกยานพาหนะในการเดนทางในกรณทบคคลนนเลอกใชรถยนตสวนบคคล ในขนนจะตองมการสงเสรมการลดขนาดเครองยนตหรอใชรถทมประสทธภาพเชอเพลงทลดการใชพลงงาน ซงทงสามขนตอนนเปนหลกการ A-S-I และสามารถน าไปสการขนสง ทยงยน ลดการใชพลงงาน และเปนมตรตอสงแวดลอม

ทมา: Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (giz) GmbH

รปท 6 กลไกของหลกการ A-S-I

Page 16: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

14 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

หลกการ “ลด-เปลยน-พฒนา” เปนหลกการมงเนนการพฒนาระบบการขนสงทมประสทธภาพและยงยน เพอลดการใชพลงงานในภาคขนสง ลดปญหาสภาพการจราจรตดขด สรางเมองนาอย และลดการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศ ซงจะน าไปสการเจรญเตบโตของเศรษฐกจอยางมนคงและยงยน ซงหากน าหลกการ A-S-I มาปรบปรงกระบวนทศนใหม โดยมองคประกอบทสเพมเตม ไดแก “Cross-cuttings” ความเกยวของกบหลายๆ ประเดน ทงนเพราะระบบขนสงทยงยนจะกอใหเกดผลประโยชนรวม (Co-benefits) ในหลายๆ ดาน เชน ความปลอดภยบนทองถนน สขภาพของประชาชน มลพษทางอากาศ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การพงพาพลงงาน ความเทาเทยม เปนตน องคประกอบนเปนการสงเสรมใหมการพจารณาการพฒนาระบบขนสงทยงยนรวมกบเปาหมายตางๆ ทเกยวของ

ตามแผนแมบทการพฒนาระบบการขนสงทยงยนและลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากคมนาคมขนสง โดย สนข. ไดเสนอแนวทางหลกทส าคญ 5 แนวทาง ส าหรบการด าเนนการพฒนาระบบขนสงทยงยน โดยในแตละประเทศมแนวทางทหลากหลาย ตามแตละมาตรการ/โครงการ/เทคโนโลยทใชตามความเหมาะสมกบประเทศตนเอง โดยแนวทางหลกประกอบดวย

(1) การวางแผนโครงสรางพนฐานและการบรหารการเดนทาง (Planning Instrument, P) (2) การจงใจทางนโยบายและกฎระเบยบ (Regulatory Instrument; R) (3) การจงใจทางเศรษฐศาสตร (Economic Instrument; E) (4) การปลกจตส านกดานการขนสงทยงยนและตนทนทางสงแวดลอม (Information Instrument; I) (5) การใชเทคโนโลยเพอลดการปลอยมลพษ (Technology Instrument; T)

แนวทางหลกทส าคญ 5 แนวทาง สามารถเชอมโยงกบหลกการ A-S-I เปนกระบวนการน าไปส การขนสงทเปนมตรกบสงแวดลอม ดงแสดงในรปท 7

ทมา: แผนแมบทการพฒนาระบบการขนสงทยงยนและลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศจากคมนาคมขนสง, สนข.

รปท 7 กระบวนการน าไปสการขนสงทเปนมตรกบสงแวดลอม

Page 17: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 15

ในการจดกลมโครงการตามการประเมนตามระบบ MRV นน ไดแบงประเภทของโครงการออกเปน Avoid/Reduce (A), Shift/ Maintain (S) และ Improve (I) โดยมจดประสงคเ พอแยกประเภท การวเคราะหและค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในแตละแผนงานและโครงการอยางเปนระบบ อาท โครงการระบบขนสงมวลชนทางรางตางๆ สวนใหญจะใชการค านวณเปนแบบ Shift mode โดยดสดสวนการเปลยนรปแบบการเดนทางจากระบบหนงไปสระบบราง หรอการสงเสรมมาตรการดานประสทธภาพพลงงาน จะใชการค านวณเปนแบบ Improve หรอคาประสทธภาพทดขน เปนตน (ดงรปท 8)

รปท 8 การแบงกลมกจกรรมตาม A-S-I Approach

AVOID/REDUCE SHIFT/MAINTAIN IMPROVE

• Traffic Demand Management (TDM)• Road user pricing• Parking pricing• Regulatory and physical

restrictions on car use• Campaigns; solar car driver

reduction• Low-emission zones• Lorry restrictions• Empty hauling reduction

• Land use planning, TOD• Information technology, ITS, real time

public transport, GPS, Telecommuting• Other, car sharing

• Public Transport• Master planning for PT• PT system/service improvement• PT infrastructure and operation

system development• Integrated ticketing• Incentives for public transport (PT)

investments and operations• Campaigns public transport

promotion• Non-motorized transport (NMT)• Improve transport facility; Multimodal

facilities/dry ports, Logistics centers, freight villages

• Incentive; rail, NMT, multimodal

• Vehicle efficiency• Promote efficient vehicle• EV/hybrid/Hydrogen infrastructure• Improve regulation• Tax Incentives for efficient vehicle• Tax rebates for efficient vehicles• CO2 based taxation• Import restriction for inefficient vehicles• Vehicle scrapping/Meet replacement• Tire standards and Aerodynamics

standards• Emission standard, monitoring system• Fuel efficiency standard• Car labeling

• Low carbon fuel, eco-driving, certificate system

A-S-I APPROACH

Page 18: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

16 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

3. หลกเกณฑในการคดเลอกแผนงานและโครงการฯ

หลกเกณฑในการคดเลอกแผนงานและโครงการสามารถสรปไดดงน

1. เปนแผนงานและโครงการทเกยวของกบการพฒนาขนสงอยางยงยน ซงสวนใหญจะเปนโครงการ ในยทธศาสตรท 1 การพฒนาระบบขนสงขนพนฐานใหเชอมโยง ทวถง และเปนมตรกบสงแวดลอม และยทธศาสตรท 3 การพฒนาระบบขนสงเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนและขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

2. เปนแผนงานและโครงการทเกยวของกบการลดกาซเรอนกระจก ซงเปนไปตามวธการประเมน ของระบบตรวจวด รายงาน และทวนสอบโครงการ (MRV) รปแบบ Bottom-up หรอตามรปแบบกจกรรม ASI (A-S-I Approach) เนองจาก A-S-I Approach เปนหลกการเลอกโครงการอยางยงยน เนองจากเปนการเลอกอยางครบวงจรตงแตการเรมตดสนใจเดนทาง การเลอกรปแบบการเดนทาง การเปลยนรปแบบการเดนทาง จนถงการเปลยนเชอเพลงในการเดนทางทเปนมตรตอสงแวดลอม

โดยพบวาโครงการในภาคคมนาคมขนสงท ไดรบการคดเลอกสวนใหญจะเกยวของกบ Shift/Maintain (S) ไดแก การขนสงสาธารณะ (Public Transport) และการเดนทางโดยไมใชเครองยนต (Non-motorized transport, NMT) และการพฒนาโครงสรางพนฐานดานการขนสง (Improve transport facility) และ Improve (I) ไดแก การสงเสรมมาตรฐานประสทธภาพการใชพลงงาน (Fuel efficiency standard) และการตดฉลากรถยนต (Car labeling)

3. เปนแผนงานและโครงการทเกยวของกบทงการขนสงสนคา (Freight) และการเดนทางของผโดยสารและระบบขนสงสาธารณะ (Passenger)

4. เปนแผนงานและโครงการทมงบประมาณและหนวยงานทรบผดชอบอยางชดเจน

Page 19: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 17

วสยทศน ขบเคลอนและสนบสนนการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจกภายใตแผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 (ค.ศ. 2021 - 2030) เพอบรรลเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง

พนธกจ 1. สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยว ของในภาคคมนาคม

ทสอดคลองตามแผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ป พ.ศ. 2564 – 2573 (ค.ศ. 2021 - 2030)

2. ก าหนดแนวทางในการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง เพอใหหนวยงาน ทเกยวของมทศทางในการปฏบตอยางชดเจน

3. พฒนากลไกสนบสนนการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจก และกลไกการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) โดยผลกดนใหเกดการประสานความรวมมอและการบรณาการมาตรการลดกาซเรอนกระจกในทกหนวยงาน

กลยทธ แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง มวตถประสงคเพอสนบสนนหนวยงานทเกยวของในการด าเนนมาตรการลดกาซเรอนกระจก เพอบรรลเปาหมายการม สวนรวมของประเทศ (NDC) ในป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) โดยไดก าหนดกลยทธออกเปน 4 ดาน ไดแก

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของในภาคคมนาคม

กลยทธท 2 พฒนาและปรบปรงกฎหมายทสนบสนนการลดกาซเรอนกระจก

กลยทธท 3 พฒนาระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV)

กลยทธท 4 สรางการมสวนรวมและเสรมสรางศกยภาพของทกหนวยงานในการลดกาซเรอนกระจก

และไดก าหนดมาตรการออกเปน 3 กลม ตามมาตรการ “ลด-เปลยน-พฒนา” (Avoid, Shift, and Improve) ซงเปนมาตรการทมงเนนการพฒนาระบบการขนสงทมประสทธภาพและยงยน เพอลดการใชพลงงานในภาคขนสง ลดปญหาสภาพการจราจรตดขด สรางเมองนาอย และลดการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศ ซงจะน าไปสการเจรญเตบโตของเศรษฐกจอยางมนคงและยงยน โดย มองคประกอบ 3 สวน ไดแก

มาตรการท 1 การหลกเลยงหรอลดการเดนทาง (Avoid/Reduce)

นโยบายทสงเสรมใหประชาชนหลกเลยงการเดนทาง หรอลดระยะทางการเดนทางทไมจ าเปน โดยการบรณาการระหวางการวางผงเมองกบการวางแผนดานการขนสงทเหมาะสม เชน การพฒนาพนทใชสอยในลกษณะของ Compact Area การพฒนาเมองโดยประยกตใช TOD การสงเสรมมาตรการการท างานอยกบบาน การสรางศนยราชการหรอศนยการคา ในพนท เปนตน

Page 20: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

18 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

มาตรการท 2 การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain)

นโยบายทสงเสรมใหประชาชนเปลยนจากการใชยานพาหนะสวนตว หนไปใชรปแบบ การเดนทางทมประสทธภาพสงขนและเปนมตรกบสงแวดลอม ไดแก ระบบขนสงสาธารณะ และการเดนทางแบบไรเครองยนต (การขจกรยาน และการเดนเทา)

มาตรการท 3 การปรบปรงหรอพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนต (Improve)

มาตรการทมงเนนการพฒนายานยนต เพมประสทธภาพการใชเชอเพลง และการใชโครงสรางพนฐานเดมใหมประสทธภาพดยงขน เชน เทคโนโลยการประหยดพลงงานของ ยานยนต การใชพลงงานทางเลอก การสงเสรมการใชน ามน Gasohol และการสงเสรมการใชรถและจกรยานไฟฟา เปนตน

ทงน ในแผนงานไดก าหนดโครงการและกจกรรมทไดจากแผนของทกโครงการในกระทรวงคมนาคมทชวยลดกาซเรอนกระจก โดยแบงออกเปน 2 กลม ไดแก กลมท 1 โครงการและแผนงานในปจจบน (Existing projects and plans) ทสามารถประเมนปรมาณ

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) ได

กลมท 2 โครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans)

กลมท 3 โครงการและมาตรการเสรมทมศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (Added projects and measures) แตยงไมสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกได ตองมการเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) กอน

ระยะเวลาในการด าเนนงานของแผนไดแบงออกเปน 3 ระยะ ไดแก

ระยะสน พ.ศ. 2563 – 2564 (1 – 2 ป)

ระยะกลาง พ.ศ. 2565 – 2568 (4 ป)

ระยะยาว พ.ศ. 2569 – 2573 (5 ป)

ผงกลยทธของ แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง แสดงไดดงรปท 9 และโครงสรางของแผนปฏบตการฯ แสดงไดดงรปท 10

Page 21: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 19

รปท 9 ผงกลยทธของ แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

ศกยภาพ การลด

การปลอย

CO2

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของ ในภาคคมนาคม

กลมท 1 โครงการและแผนงานในปจจบน (Existing projects and plans) ทสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) ได

กลมท 2 โครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans)

มาตรการท 1 การหลกเลยงหรอลดการเดนทาง (Avoid/Reduce)

มาตรการท 2 การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain)

มาตรการท 3 การปรบปรงหรอพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนต (Improve)

กลยทธท 4 สรางการมสวนรวม และเสรมสรางศกยภาพ

ของทกหนวยงานในการลด กาซเรอนกระจก

กลยทธท 2 พฒนาและปรบปรงกฎหมายทสนบสนนการลดกาซ

เรอนกระจก

กลยทธท 3 พฒนาระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting

and Verification, MRV)

กลมท 3 โครงการและมาตรการเสรมทมศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (Added projects and measures) แตยงไมสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกได ตองมการเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) กอน

Page 22: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

20 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

รปท 10 โครงสรางของ แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ

ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

Page 23: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 21

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของ ในภาคคมนาคม

กลมท 1 โครงการและแผนงานในปจจบน (Existing projects and plans) ทสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) ได

มาตรการท 1.1.1 การหลกเลยงหรอลดการเดนทาง (Avoid/Reduce)

แผนงานท 1.1.1.1 การพฒนากลไกการบรหารจดการจราจร (Travel Demand Management, TDM)

โครงการท 1.1.1.1-1 มาตรการเกบคาทจอดรถในเขตพนทการจราจรหนาแนน

โครงการท 1.1.1.1-2 มาตรการการจดเกบคาธรรมเนยมการใชถนนในเขตพนทการจราจรหนาแนน

แผนงานท 1.1.1.2 การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD)

โครงการท 1.1.1.2-1 การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD)

มาตรการท 1.1.2 การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain)

แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง

โครงการท 1.1.2.1-1 การกอสรางรถไฟทางค 32 เสนทาง

โครงการท 1.1.2.1-2 การกอสรางรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟชานเมอง 20 เสนทาง (นบรวมสวนตอขยาย)

โครงการท 1.1.2.1-3 การกอสรางรถไฟสายใหม 14 เสนทาง

โครงการท 1.1.2.1-4 การกอสรางรถไฟความเรวสง + EEC รวม 4 เสนทาง

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า

โครงการท 1.1.2.2-1 การพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 และระยะท 2

โครงการท 1.1.2.2-2 การกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเพอการเดนเรอ

โครงการท 1.1.2.2-3 การเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสก

โครงการท 1.1.2.2-4 การพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน

โครงการท 1.1.2.2-5 การพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3

โครงการท 1.1.2.2-6 การพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3

Page 24: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

22 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

มาตรการท 1.1.3 การปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve)

แผนงานท 1.1.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล

โครงการท 1.1.3.1-1 การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนต

โครงการท 1.1.3.1-2 การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถจกรยานยนต

โครงการท 1.1.3.1-3 การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง)

โครงการท 1.1.3.1-4 การขยายตวของยานยนตไฟฟา (Electric vehicles)

แผนงานท 1.1.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง

โครงการท 1.1.3.2-1 การจดซอรถโดยสารไฟฟาจ านวน 35 คน พรอมกอสรางสถานอดประจไฟฟา

โครงการท 1.1.3.2-2 การจดซอรถโดยสารไฮบรด จ านวน 1,453 คน

โครงการท 1.1.3.2-3 การเชารถโดยสารไฮบรด (7 ป) จ านวน 400 คน

แผนงานท 1.1.3.3 การปรบปรงประสทธภาพระบบราง

โครงการท 1.1.3.3-1 การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 8 ขบวน

โครงการท 1.1.3.3-2 การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 12 ขบวน

โครงการท 1.1.3.3-3 การจดหารถจกรดเซลไฟฟา ทดแทนรถจกรดเซลไฟฟา GE จ านวน 50 คน

แผนงานท 1.1.3.4 การพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในทาอากาศยาน โครงการท 1.1.3.4-1 การกอสรางทางวง เสนทางท 3 และ 4 ของทาอากาศยานสวรรณภม

แผนงานท 1.1.3.5 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

โครงการท 1.1.3.5-1 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM)

โครงการท 1.1.3.5-2 การวจยและพฒนาโปรแกรมบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTMA)

Page 25: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 23

ตารางท 1 รายละเอยดโครงการและแผนงานในกลมท 1 ภายใตกลยทธท 1 โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของในภาคคมนาคม

กลมท 1 โครงการและแผนงานในปจจบน (Existing projects and plans) ทสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) ได

3,249,937.26 18.67

มาตรการท 1.1.1

การหลกเลยงหรอลดการเดนทาง (Avoid/Reduce) 1,000.00 2.90

แผนงานท 1.1.1.1

การพฒนากลไกการบรหารจดการจราจร (Travel Demand Management, TDM)

600.00 2.00

โครงการท 1.1.1.1-1

มาตรการเกบคาทจอดรถในเขตพนทการจราจรหนาแนน กทม ขบ.

สนข. บก.จร.

100.00 2.00

โครงการท 1.1.1.1-2

มาตรการการจดเกบคาธรรมเนยมการใชถนนในเขตพนทการจราจรหนาแนน

กทม ขบ.

สนข. บก.จร.

500.00

แผนงานท 1.1.1.2

การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD)

400.00 0.9

โครงการท 1.1.1.2-1

การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD)

กทม ขบ.

สนข. รฟท. ยผ.

400.00 0.9

มาตรการท 1.1.2

การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain) 3,211,508.20 6.79

แผนงานท 1.1.2.1

การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง

3,035,361.30 5.42

โครงการท 1.1.2.1-1

การกอสรางรถไฟทางค 32 เสนทาง รฟท. 463,015.00 1.47

โครงการท 1.1.2.1-2

การกอสรางรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟชานเมอง 20 เสนทาง (นบรวมสวนตอขยาย)

รฟม./รฟท.

532,277.30 1.06

โครงการท 1.1.2.1-3

การกอสรางรถไฟสายใหม 14 เสนทาง รฟท. 501,690.00 0.09

Page 26: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

24 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

โครงการท 1.1.2.1-4

การกอสรางรถไฟความเรวสง + EEC รวม 4 เสนทาง รฟท. 1,538,379.00 2.79

แผนงานท 1.1.2.2

การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า

176,146.90 1.38

โครงการท 1.1.2.2-1

การพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 และระยะท 2 (61-62)

กทท. 981.50 0.7935

โครงการท 1.1.2.2-2

การกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเพอการเดนเรอ

จท. 6,422.80 0.0812

โครงการท 1.1.2.2-3

การเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสก จท. 2,162.90 0.0478

โครงการท 1.1.2.2-4

การพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน จท. 591.70 0.001

โครงการท 1.1.2.2-5

โครงการพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3 กทท. 155,834.00 0.4122

โครงการท 1.1.2.2-6

โครงการพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3 กนอ. กทท. 10,154.00 0.041

มาตรการท 1.1.3

การปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve)

37,429.06 8.59

แผนงานท 1.1.3.1

การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล 430.00 8.51

โครงการท 1.1.3.1-1

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนตใหม*

100.00 4.197

กจกรรมท 1.1.3.1-1.1

การด าเนนการจดเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 ทประกาศเมอ 2560

สรรพสามต

สศอ.

กจกรรมท 1.1.3.1-1.2

การจดฐานขอมลอตราการสนเปลองเชอเพลงของรถยนตใหม (จาก Eco-sticker) และรถยนตในระบบ (จากการส ารวจ)

สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

กจกรรมท 1.1.3.1-1.3

การศกษาเพอปรบปรงอตราการเกบภาษสรรรสามตใหเขมขนยงขนและท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย

สรรพสามต

สนข. สศอ.

Page 27: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 25

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

กจกรรมท 1.1.3.1-1.4

การประกาศอตราการเกบภาษสรรพสามต (ฉบบปรบปรง) สรรพสามต

กจกรรมท 1.1.3.1-1.5

การบงคบใชอตราการเกบภาษสรรพสามต (ฉบบปรบปรง) สรรพสามต

โครงการท 1.1.3.1-2

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถจกรยานยนตใหม*

80.00 1.34

กจกรรมท 1.1.3.1-2.1

การจดท าฉลากแสดงขอมลอตราการสนเปลองเชอเพลงของรถจกรยานยนตใหม

สศอ. สรรพสามต สมอ

กจกรรมท 1.1.3.1-2.2

การจดท าฐานขอมลอตราการสนเปลองเชอเพลงของรถจกรยานยนตใหม และรถจกรยานยนตในระบบ (จากการส ารวจ)

สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

กจกรรมท 1.1.3.1-2.3

การศกษาอตราการเกบภาษสรรรสามตทเหมาะสม และท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย

สรรพสามต

สนข. สศอ.

กจกรรมท 1.1.3.1-2.4

การประกาศอตราการเกบภาษสรรพสามต (ฉบบปรบปรง) สรรพสามต

กจกรรมท 1.1.3.1-2.5

การบงคบใชอตราการเกบภาษสรรพสามต (ฉบบปรบปรง) สรรพสามต

โครงการท 1.1.3.1-3

การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) *

50.00 1.54

กจกรรมท 1.1.3.1-3.1

การศกษาอตราการเกบภาษรถยนตประจ าปตามปรมาณการปลอย CO2 ทเหมาะสม (61)

ขบ. สศอ. สมอ. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.1-3.2

การประชาสมพนธและท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสยกบอตราการเกบภาษรถยนตประจ าปตามปรมาณการปลอย CO2 (62-63)

ขบ. สศอ. สมอ. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.1-3.3

การประกาศอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2

ขบ. สศอ. สมอ. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.1-3.4

การบงคบใชอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2

ขบ. สศอ. สมอ.สนข.

Page 28: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

26 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

โครงการท 1.1.3.1-4

การขยายตวของยานยนตไฟฟา (Electric vehicles, EV) 200.00 1.44

กจกรรมท 1.1.3.1-4.2

การศกษาผลกระทบของการขยายตวของยานยนตไฟฟา (Electric vehicles)

สนข. สมอ. สศอ.

กจกรรมท 1.1.3.1-4.3

การศกษาความเหมาะสมในการตดตงสถานประจไฟฟา (Charging stations)

สนพ. สศอ. สมอ.สนข.

กจกรรมท 1.1.3.1-4.4

การประกาศนโยบายสงเสรมการใชยานยนตไฟฟา (EV) ขบ. สศอ. สมอ. สนข. สนพ.

แผนงานท 1.1.3.2

การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง 16,404.75 0.17

โครงการท 1.1.3.2-1

การจดซอรถโดยสารไฟฟาจ านวน 35 คน พรอมกอสรางสถานอดประจไฟฟา

571.94 0.0019

กจกรรมท 1.1.3.2-1.1

ศกษาเปรยบเทยบความคมคาดานการเงนจากการเดนรถโดยสารประเภทตางๆ

ขสมก. สนข. สนพ.

กจกรรมท 1.1.3.2-1.2

จดท ารางขอบเขตของงานและรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะและราคากลางของรถโดยสารไฟฟาพรอมซอมแซมและบ ารงรกษารถโดยสาร รวมทงจดท ารางขอบเขตของงานและรายละเอยดคณลกษณะในการกอสรางสถานอดประจไฟฟาพรอมบ ารงรกษาสถาน และด าเนนการจดซอจดจาง

ขสมก. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.2-1.3

ทดลองวงรถโดยสารไฟฟาจ านวน 35 คน พรอมเกบขอมลการใชพลงงาน

ขสมก. สนข.

โครงการท 1.1.3.2-2

การจดซอรถโดยสารไฮบรด จ านวน 1,453 คน ขสมก. สงป. สนข. ขบ.

11,624.00 0.129

กจกรรมท 1.1.3.2-2.1

จดท ารางขอบเขตของงาน และก าหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะการซอรถโดยสารไฮบรด (Hybrid)

ขสมก. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.2-2.2

ด าเนนการจดซอรถ ขสมก. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.2-2.3

ด าเนนการเดนรถ ขสมก. ขบ.

Page 29: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 27

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

โครงการท 1.1.3.2-3

การเชารถโดยสารไฮบรด (7 ป) จ านวน 400 คน ขสมก. สงป. 4,208.81 0.035

กจกรรมท 1.1.3.2-3.1

จดท ารางขอบเขตของงาน และก าหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะการเชารถโดยสารไฮบรด (Hybrid)

ขสมก. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.2-3.2

ด าเนนการจดเชารถ ขสมก. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.2-3.3

ด าเนนการเดนรถ ขสมก. ขบ.

แผนงานท 1.1.3.3

การปรบปรงประสทธภาพระบบราง 6,827.74 0.032

โครงการท 1.1.3.3-1

การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 8 (61-64) 133.12 0.009

กจกรรมท 1.1.3.3-1.1

จดท ารางขอบเขตของงาน และก าหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะการดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลง จ านวน 8 คน (61)

รฟท. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.3-1.2

ด าเนนการดดแปลงรถ จ านวน 8 คน (61) และเดนรถ รฟท. สนข.

โครงการท 1.1.3.3-2

การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 12 คน (61-64) 133.12 0.0136

กจกรรมท 1.1.3.3-2.1

จดท ารางขอบเขตของงาน และก าหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะการดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลง จ านวน 12 คน (62)

รฟท. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.3-2.2

ด าเนนการดดแปลงรถ จ านวน 12 คน (63-64) และเดนรถ รฟท. สนข.

โครงการท 1.1.3.3-3

การจดหารถจกรดเซลไฟฟา ทดแทนรถจกรดเซลไฟฟา GE จ านวน 50 คน (61-64)

รฟท. สนข. 6,561.50 0.010

กจกรรมท 1.1.3.3-3.1

จดท ารางขอบเขตของงาน และก าหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะการจดหารถจกรดเซลไฟฟา (61)

รฟท. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.3-3.2

ด าเนนการจดหา รฟท. สนข.

กจกรรมท 1.1.3.3-3.3

ด าเนนการเดนรถ รฟท. สนข.

Page 30: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

28 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

แผนงานท 1.1.3.4

การพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในทาอากาศยาน 13,686.57 0.077

โครงการท 1.1.3.4-1

การกอสรางทางวง เสนทางท 3 และ 4 ของทาอากาศยาน สวรรณภม**

ทอท. สนข. 13,686.57 0.077

แผนงานท 1.1.3.5

การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

80.00 0.19

โครงการท 1.1.3.5-1

การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM)

สนข. สนพ. 60.00 0.19

โครงการท 1.1.3.5-2

การวจยและพฒนาโปรแกรมบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTMA)

สนข. สนพ. 20.00

รวมกลมท 1 3,249,937.26 18.67

หมายเหต: *การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต และอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป คดสดสวนจ านวนรถใหมตอรถในระบบของรถยนตนงสวนบคคล 8.20% รถกระบะ 4.71% และรถจกรยานยนต 9.77%

**การกอสรางทางวง เสนทางท 3 และ 4 ประเมนเฉพาะกจกรรมในทาอากาศยานสวรรณภม ไมรวมกจกรรมในภาคการบน (Airline)

Page 31: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 29

โครงการและแผนงานในปจจบน (Existing projects and plans) ทสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) ได (กลมท 1) สามารถลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกได 18.67 MtCO2e ซงท าใหโครงการและแผนงานในภาคคมนาคมยงไมสามารถบรรลเปาการลดกาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงคอ 31 MtCO2e ดงนน จงตองหาโครงการ/แผนงาน/มาตรการเพมเตม เพอใหภาคคมนาคมสามารถบรรลเปาการลดกาซเรอนกระจกไดตามทตงไว จงไดท าการวเคราะหถงโครงการ/แผนงาน/มาตรการท ไมมในแผนปฏบตการตามยทธศาสตรกระทรวงคมนาคม พ.ศ. 2560 – 2564 และทยงขาดการด าเนนงาน รวมถงมศกยภาพในการเสรมแผนงาน/โครงการ/มาตรการหลกในกลมท 1 ใหเกดประสทธภาพในการลดกาซเรอนกระจกมากยงขน ยกตวอยาง แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง (กลมท 1) ประกอบดวย การกอสรางรถไฟทางค 32 เสนทาง การกอสรางรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟชานเมอง 20 เสนทาง การกอสรางรถไฟสายใหม 14 เสนทาง และการกอสรางรถไฟความเรวสง + การพฒนาระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก (Eastern Economic Corridor, EEC) ซงเปนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอการเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain) ทสามารถลดกาซเรอนกระจกไดรวม 5.42 MtCO2e หากจะท าใหประชาชนหนมาใชระบบรางเพมขน ควรตองมการสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล ใน 140 เสนทาง ตามแผนงานท 1.2.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบ การเดนทางในระบบขนสงทางราง (กลมท 2) ซงจะสามารถลดกาซเรอนกระจกไดเพมขน 2.83 MtCO2e

แผนงานท 1.1.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล ดวยการปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนต) ซงเปนการปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve) ทสามารถลดกาซเรอนกระจกไดรวม 4.197 MtCO2e แตหากภาครฐมมาตรการทางภาษทเขมขนขน (Excise tax) จะสามารถลดกาซเรอนกระจกไดเพมขน 1.87 MtCO2e

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า (กลมท 1) ประกอบดวย การพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 รวมถงการพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3 ซงเปนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอการเปลยนรปแบบการขนสงสนคา (Shift/Maintain) ทสามารถลดกาซเรอนกระจกไดรวม 1.20 MtCO2e แตหากภาครฐมการพฒนาระบบจดการโลจสตกส (Logistic Management) ตามแผนงานท 1.2.3.3 โดยพฒนาการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) จะสามารถลดกาซเรอนกระจกไดเพมขน 0.06 MtCO2e และจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) จะสามารถลดกาซเรอนกระจกได เ พมขน 0.24 MtCO2e และหากพฒนาระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) ตามแผนงานท 1.2.3.4 รวมดวย จะสามารถลดกาซเรอนกระจกไดเพมขน 0.12 MtCO2e

รายละเอยดโครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans) ของกลมท 2 แสดงไดดงน

Page 32: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

30 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

กลมท 2 โครงการและแผนงานท เสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans)

มาตรการท 1.2.2 การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain)

แผนงานท 1.2.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง

โครงการท 1.2.2.1-1 การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (การเดนทางทไมใชเครองยนต หรอ Non-Motorized Transport, NMT) โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล ใน 140 เสนทาง

โครงการท 1.2.2.1-2 การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (การเดนทางทไมใชเครองยนต หรอ Non-Motorized Transport, NMT) โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ใน 6 เมองภมภาคทมระบบขนสงสาธารณะ ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

แผนงานท 1.2.2.2 การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง

โครงการท 1.2.2.2-1 การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง

มาตรการท 1.2.3 การปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve)

แผนงานท 1.2.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล

โครงการท 1.2.3.1-1 การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนตดวยมาตรการทางภาษทเขมขนขน

โครงการท 1.2.3.1-2 การสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ (มากกวา 15 ป หรอเกน 200,000 กม?)

โครงการท 1.2.3.1-3 การปรบปรงประสทธภาพระบบปรบอากาศในรถยนต

โครงการท 1.2.3.1-4 การใชกลไกทางราคาเชอเพลง เ พอผลกดนใหมการใชยานยนตทมประสทธภาพสงขน

แผนงานท 1.2.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง

โครงการท 1.2.3.3-1 การเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปนรถมนบสไฟฟา 4,626 คน (รถรวมบรการ)

โครงการท 1.2.3.3-2 การสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด ในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

Page 33: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 31

โครงการท 1.2.3.3-3 การเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟาในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

แผนงานท 1.2.3.3 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

โครงการท 1.2.3.3-1 การจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management)

โครงการท 1.2.3.3-2 การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC)

โครงการท 1.2.3.3-3 การจดตงศนยฝกอบรมการขบขอยางประหยดพลงงาน ใน 5 ภมภาคทวประเทศ

แผนงานท 1.2.3.4 การพฒนาระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

โครงการท 1.2.3.4-1 การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

แผนงานท 1.2.3.5 การเปลยนอปกรณไฟฟา เชน หลอดไฟฟาในโครงสรางพนฐานระบบคมนาคมขนสง

โครงการท 1.2.3.5-1 การเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ ทางหลวงพเศษทกประเภท

Page 34: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

32 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

ตารางท 2 รายละเอยดโครงการและแผนงานในกลมท 2 ภายใตกลยทธท 1 โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของในภาคคมนาคม

กลมท 2 โครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans)

31,619.00 16.74

มาตรการท 1.2.2

การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain) 750.00 3.59

แผนงานท 1.2.2.1

การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง

650.00 3.55

โครงการท 1.2.2.1-1

การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (การเดนทางทไมใชเครองยนต หรอ Non-Motorized Transport, NMT) โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล ใน 140 เสนทาง

กทม. ทล/ทช

สนข./สปค.

450.00 2.83

โครงการท 1.2.2.1-2

การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (การเดนทางทไมใชเครองยนต หรอ Non-Motorized Transport, NMT) โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ใน 6 เมองภมภาคทมระบบขนสงสาธารณะ ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

ทล./ทช อปท.

สนข./สปค. 200.00 0.72

แผนงานท 1.2.2.2

การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง 100.00 0.043

โครงการท 1.2.2.2-1

การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง

ขบ. อปท.

คค. 100.00 0.043

มาตรการท 1.2.3

การปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve)

30,869.00 13.15

แผนงานท 1.2.3.1

การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล 90.00 9.07

โครงการท 1.2.3.1-1

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนต ดวยมาตรการทางภาษทเขมขนขน

20.00 1.866

Page 35: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 33

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

กจกรรมท 1.2.3.1-1.1

การด าเนนการจดเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 ทประกาศเมอ 2560

สรรพสามต

กจกรรมท 1.2.3.1-1.2

การจดท าฐานขอมลอตราการสนเปลองเชอเพลงของรถยนตใหม (จาก Eco-sticker) และรถยนตในระบบ (จากการส ารวจ)

สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

กจกรรมท 1.2.3.1-1.3

การศกษาเพอปรบปรงอตราการเกบภาษสรรรสามตใหเขมขนยงขนและท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย

สรรพสามต

สนข. สศอ.

กจกรรมท 1.2.3.1-1.4

การประกาศอตราการเกบภาษสรรพสามต (ฉบบปรบปรง) สรรพสามต

กจกรรมท 1.2.3.1-1.5

การบงคบใชอตราการเกบภาษสรรพสามต (ฉบบปรบปรง) สรรพสามต

โครงการท 1.2.3.1-2

การสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ (มากกวา 15 ป หรอเกน 200,000 กม?)

30.00 4.15

กจกรรมท 1.2.3.1-2.1

การศกษาขอก าหนดรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) เงอนไข ผลกระทบ และมาตรการสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพออกจากระบบ

ขบ. สศอ. สมอ. สนข. กรมบญชกลาง

กจกรรมท 1.2.3.1-2.2

การศกษากระบวนการก าจดรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) และการจดการชนสวนรถยนตทใชแลวเชงอตสาหกรรม

คพ. สมอ. สศอ.

กจกรรมท 1.2.3.1-2.3

การประชาสมพนธและท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย ขบ. สศอ. สมอ. สนข.

กจกรรมท 1.2.3.1-2.4

การประกาศนโยบายสนบสนนในการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพออกจากระบบ (รถคนท 2)

ขบ. สศอ. สมอ. สนข.

กจกรรมท 1.2.3.1-2.5

การรบสมครเขารวมโครงการรถคนท 2 ขบ. สศอ. สมอ. สนข.

โครงการท 1.2.3.1-3

การปรบปรงประสทธภาพระบบปรบอากาศในรถยนต 30.00 1.00

กจกรรมท 1.2.3.1-3.1

การเกบขอมลฐาน (baseline) และขอมลสนบสนนการประเมนการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (61)

สนข. พพ.

กจกรรมท 1.2.3.1-3.2

สรางมาตรฐานการทดสอบประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนตทมการใชระบบปรบอากาศ (61-62)

พพ. สมอ. ขบ. กฟผ.

Page 36: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

34 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

กจกรรมท 1.2.3.1-3.3

ศกษาความเปนไปไดในการออกมาตรการจงใจในดานภาษ เพอโนมนาวใหผผลตท าการพฒนาและตดตงระบบปรบอากาศประสทธภาพสง (62-63)

พพ. BOI

กจกรรมท 1.2.3.1-3.4

ก าหนดกฎ กตกา ใหกบภาคเอกชน เพอเขาสกระบวนการใชระบบปรบอากาศประสทธภาพสง

พพ. สมอ. ขบ. กฟผ.

โครงการท 1.2.3.1-4

การใชกลไกทางราคาเชอเพลง เพอผลกดนใหมการใชยานยนตทมประสทธภาพสงขน

10.00 2.056

กจกรรมท 1.2.3.1-4.1

การศกษาผลกระทบจากการใชกลไกทางราคาเพอผลกดนใหมการใชเชอเพลงลดลงจากยานยนตทมประสทธภาพสง

สนพ. สนข.

กจกรรมท 1.2.3.1-4.2

การประชาสมพนธและท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย สนพ. สนข.

กจกรรมท 1.2.3.1-4.3

การประกาศใชกลไกทางราคา สนพ. สนข.

แผนงานท 1.2.3.2

การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง 29,995.00 2.53

โครงการท 1.2.3.2-1

การเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปนรถมนบสไฟฟา 4,626 คน (รถรวมบรการ)

ขสมก. รถรวมบรการ

ขบ. 465.00 0.0279

กจกรรมท 1.2.3.2-1.1

ศกษาเปรยบเทยบความคมคาดานเศรษฐศาสตรและสงแวดลอมจากการเดนรถมนบสไฟฟา และกลไกการเปลยนรถ

สนพ. สนข.

กจกรรมท 1.2.3.2-1.2

การประชาสมพนธและท าความเขาใจกบผมสวนไดสวนเสย สนพ. สนข.

กจกรรมท 1.2.3.2-1.3

ด าเนนการน ารองโครงการเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปน รถมนบสไฟฟา 4,626 คน (รถรวมบรการ) 100 คน (65)

สนพ. กรมศลกากร ขบ.

กจกรรมท 1.2.3.2-1.4

การประกาศแนวทางและเงอนไขการเปลยนรถ สนพ. สนข. กรมศลกากร

กจกรรมท 1.2.3.2-1.5

การประกาศใหเขารวมโครงการ สนพ. สนข. ขบ.

กจกรรมท 1.2.3.2-1.6

ด าเนนการเดนรถ (67) สนพ. สนข.

Page 37: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 35

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

โครงการท 1.2.3.2-2

การสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด ในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

ขสมก. รถรวมบรการ อปท.

ขบ. 25,130.00 2.5

โครงการท 1.2.3.2-3

การเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟาในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

ผประกอบ การ

ขบ. 4,400.00 0.001

แผนงานท 1.2.3.3

การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

634.00 0.611

โครงการท 1.2.3.3-1

การจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) 104.00 0.06

กจกรรมท 1.2.3.3-1.1

การพฒนา Applicaton และ Platform เพอการบรหารจดการขนสงเทยวเปลาของรถบรรทกแบบ Real time

ขบ. สนข. พพ. 39.00

กจกรรมท 1.2.3.3-1.2

การสงเสรมและเผยแพรการใช Application เพอการบรหารจดการขนสงเทยวเปลากบผประกอบการขนสงในประเทศ

ขบ. สนข. พพ. 65.00

โครงการท 1.2.3.3-2

การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) ขบ. สนข. พพ. 500.00 0.241

โครงการท 1.2.3.3-3

การจดตงศนยฝกอบรมการขบขอยางประหยดพลงงาน ใน 5 ภมภาคทวประเทศ

สนข. สนพ. 30.00 0.31

แผนงานท 1.2.3.4

การพฒนาระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

50.00 0.12

โครงการท 1.2.3.4-1

การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

สนข. พพ. ผประกอบการ

50.00 0.12

แผนงานท 1.2.3.5

การเปลยนอปกรณไฟฟา เชน หลอดไฟฟาในโครงสรางพนฐานระบบคมนาคมขนสง

100.00 0.82

โครงการท 1.2.3.5-1

การเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษทกประเภท

กทท. จท. ทอท. ทย. กทพ.

พพ. สนพ.

100.00 0.82

รวมกลมท 2 31,619.00 16.74

Page 38: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

36 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

จากการวเคราะหประสทธภาพของโครงการรายแผนงานและโครงการ โดยใชแนวทางการตรวจวด รายงาน และทวนสอบโครงการ (MRV) โดยประเมนและเปรยบเทยบปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทงในกรณปกต (Baseline case) และกรณด าเนนงานโครงการ (Scenario) ในแผนงานและโครงการในภาคคมนาคมขนสง พบวาศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงในปจจบน (Existing projects and plans) สามารถลดได 18.67 MtCO2e (กลมท 1) และหากภาคคมนาคมด าเนนงานทไดเสนอแนะในกลมท 2 คอโครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans) จะท าใหภาคคมนาคมลดไดอก 16.74 MtCO2e รวมทงสน 35.42 MtCO2e ซงจะท าใหสามารถบรรลเปาการลดกาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงคอ 31 MtCO2e ไดตามทตงไว

นอกจากน แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง ยงไดเสนอโครงการและมาตรการเสรมทมศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (Added projects and measures) (กลมท 3) ซงเปนโครงการและมาตรการทมศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกแตยงไมสามารถประเมนปรมาณการลดกาซเรอนกระจกได เนองจากตองมการเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) โดยหนวยงานทรบผดชอบเพอเปนฐานขอมลในการประเมนในปตอไป

รายละเอยดโครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans) ของกลมท 3 แสดงไดดงน

Page 39: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 37

กลมท 3 โครงการและมาตรการเสรมท มศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (Added projects and measures)

มาตรการท 1.3.2 การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain)

แผนงานท 1.3.2.1 การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง

โครงการท 1.3.2.1-1 การจดตงกองทนสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ

โครงการท 1.3.2.1-2 การปรบปรงเงอนไขสมปทานการเดนรถโดยสารประจ าทาง

โครงการท 1.3.2.1-3 การเพมสดสวนชองทางเดนรถโดยสารและการใหสทธพเศษส าหรบ รถโดยสารสาธารณะในเขตเมอง

โครงการท 1.3.2.1-4 การปรบจ านวนเทยวรถโดยสารประจ าทาง รวมกบการปรบเสนทางเดนรถ ใหเปนระบบเชอมตอการเดนทาง (Feeder) กบระบบราง

โครงการท 1.3.2.1-5 การใหบรการขอมลโครงขายระบบขนสงสาธารณะ แบบ real-time โดยใช mobile application และการปรบปรงการใหขอมลการเดนรถผานทางปายรถโดยสารประจ าทางอจฉรยะ

โครงการท 1.3.2.1-6 การพฒนาจดจอดแลวจร ส าหรบผใชบรการระบบขนส งมวลชนทางราง (ระยะท 2) เพอรองรบระบบบรหารจดการความตองการการเดนทาง

โครงการท 1.3.2.1-7 การศกษาการพฒนาระบบตวรวม ทบรณาการการเดนทางทวประเทศ

โครงการท 1.3.2.1-8 การประชาสมพนธใหประชาชนรบทราบขอมล เพอสรางแรงจงใจในการใชบรการ

แผนงานท 1.3.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า

โครงการท 1.3.2.2-1 การศกษาและบรหารจดการการรอเขาทาของเรอสนคา (Queuing)

โครงการท 1.3.2.2-2 การจดตงศนยบรการเบดเสรจ (One stop service) ของทาเรอกรงเทพ

โครงการท 1.3.2.2-3 การพฒนาระบบฐานขอมลและตดตามขอมลการขนสงสนคา

มาตรการท 1.3.3 การปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve)

แผนงานท 1.3.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถโดยสารระหวางเมอง

โครงการท 1.3.3.1-1 การจดหารถโดยสารประจ าทางระหวางเมอง

โครงการท 1.3.3.1-2 การด าเนนการตามโครงการประสทธภาพเชงน เวศเศรษฐกจ ( Eco-efficiency) ตามบนทกขอตกลงการประเมนผลรฐวสาหกจปบญช 2561

Page 40: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

38 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

แผนงานท 1.3.3.2 การพฒนาระบบฝกอบรมและตดตามประเมนผลการขบขอยางประหยดพลงงาน (Eco-driving)

โครงการท 1.3.3.2-1 การจดตงศนยฝกอบรมครฝกขบรถบรรทก (Training of Trainer) ตามหลกสตรการขบขประหยดพลงงาน (Eco-driving) ในทกภมภาคทวประเทศ

โครงการท 1.3.3.2-2 การพฒนาอปกรณและเทคโนโลย On-board Diagnostic (OBD) และระบบฐานขอมลเพอประเมนผลการตรวจวดการขบขประหยดพลงงานในรถบรรทก

โครงการท 1.3.3.2-3 การตดต ง อปกรณและเทคโนโลย On-board Diagnostic (OBD) เ พอประเมนผลการตรวจวดการขบขประหยดพลงงานในรถบรรทก

แผนงานท 1.3.3.3 การยกระดบมาตรฐานการจดการการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

โครงการท 1.3.3.3-1 การยกระดบมาตรฐานการจดการการขนสงดวยรถบรรทกเพอสนบสนน การเพมประสทธภาพพลงงานและลดการปลอยกาซเรอนกระจก

โครงการท 1.3.3.3-2 การแนะน าและสงเสรมใหผประกอบการขนสงรถบรรทกพฒนาคณภาพ การด าเนนงานตามมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

โครงการท 1.3.3.3-3 การสรางความตองการทางการตลาดของมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

โครงการท 1.3.3.3-4 การตดตามและใหค าปรกษากบผประกอบการขนสงรถบรรทกในการด าเนนการตามมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

แผนงานท 1.3.3.4 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการลด CO2 ในระบบ Cold Chain Logistics ของประเทศไทย

โครงการท 1.3.3.4-1 การศกษาแนวทางการเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการลดกาซ เรอนกระจกของ Cold Chain Logistics

โครงการท 1.3.3.4-2 การเปลยนสารในระบบท าความเยนในรถบรรทก Cold Chain Logistics เพอเพมประสทธภาพการใชพลงงานและลด CO2

โครงการท 1.3.3.4-3 โครงการน ารองการเปลยนสารท าความเยนในรถบรรทกใน Cold Chain Logistics เพอเพมประสทธภาพพลงงานและลด CO2

แผนงานท 1.3.3.5 การพฒนาระบบโลจสตกส (Logistics)

โครงการท 1.3.3.5-1 การด าเนนการระบบโลจสตกสอยางยงยน (Green Logistics) โดยภาคเอกชน

Page 41: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 39

ตารางท 3 รายละเอยดโครงการและแผนงานในกลมท 3 ภายใตกลยทธท 1 โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของในภาคคมนาคม

กลมท 3 โครงการและมาตรการเสรมทมศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (Added projects and measures)

44,108.00

มาตรการท 1.3.2

การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain) 41,560.00 0.00

แผนงานท 1.3.2.1

การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง 41,485.00 0.00

โครงการท 1.3.2.1-1

การจดตงกองทนสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ สนข. ขบ. กค. 30.00

โครงการท 1.3.2.1-2

การปรบปรงเงอนไขสมปทานการเดนรถโดยสารประจ าทาง ขบ. สนข. 25.00

โครงการท 1.3.2.1-3

การเพมสดสวนชองทางเดนรถโดยสารและการใหสทธพเศษส าหรบรถโดยสารสาธารณะในเขตเมอง

ขบ. ขสมก. สนข. 100.00

โครงการท 1.3.2.1-4

การปรบจ านวนเทยวรถโดยสารประจ าทาง รวมกบการปรบเสนทางเดนรถ ใหเปนระบบเชอมตอการเดนทาง (Feeder) กบระบบราง

ขสมก. บขส.

ขสมก. สนข. 30.00

โครงการท 1.3.2.1-5

การใหบรการขอมลโครงขายระบบขนสงสาธารณะ แบบ real-time โดยใช mobile application และการปรบปรงการใหขอมลการเดนรถผานทางปายรถโดยสารประจ าทางอจฉรยะ

ขบ. ขสมก. กทม. 600.00

โครงการท 1.3.2.1-6

การพฒนาจดจอดแลวจร ส าหรบผใชบรการระบบขนสงมวลชนทางราง (ระยะท 2) เพอรองรบระบบบรหารจดการความตองการการเดนทาง

รฟม. สนข. 40,000.00

โครงการท 1.3.2.1-7

การศกษาการพฒนาระบบตวรวม ทบรณาการการเดนทางทวประเทศ

รฟม. ขสมก. บขส. รฟท.

สนข. ขบ.

600.00

โครงการท 1.3.2.1-8

การประชาสมพนธใหประชาชนรบทราบขอมล เพอสรางแรงจงใจในการใชบรการ

ขบ. กทม. 100.00

Page 42: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

40 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

แผนงานท 1.3.2.2

การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า

75.00 0.00

โครงการท 1.3.2.2-1

การศกษาและบรหารจดการการรอเขาทาของเรอสนคา (Queuing)

กทท. พพ. 30.00

โครงการท 1.3.2.2-2

การจดตงศนยบรการเบดเสรจ (One stop service) ของทาเรอกรงเทพ

กทท. 15.00

โครงการท 1.3.2.2-3

การพฒนาระบบฐานขอมลและตดตามขอมลการขนสงสนคา จท. สนข. 30.00

มาตรการท 1.3.3

การปรบปรงและพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในภาคคมนาคมขนสง (Improve)

2,548.00 0.00

แผนงานท 1.3.3.1

การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถโดยสารระหวางเมอง - 0

โครงการท 1.3.3.1-1

การจดหารถโดยสารประจ าทางระหวางเมอง

กจกรรมท 1.3.3.1-1.1

จดท ารางขอบเขตของงาน และก าหนดรายละเอยดคณลกษณะเฉพาะการเชาและซอรถโดยสารประจ าทางระหวางเมอง (62)

บขส. สงป.

กจกรรมท 1.3.3.1-1.2

ด าเนนการจดซอและเชารถ บขส. สงป.

กจกรรมท 1.3.3.1-1.3

ด าเนนการเดนรถ บขส. สงป.

โครงการท 1.3.3.1-2

การด าเนนการตามโครงการประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco-efficiency) ตามบนทกขอตกลงการประเมนผลรฐวสาหกจปบญช 2561 (62-)

กจกรรมท 1.3.3.1-2.1

จดเกบขอมล และจดท าแนวทางการประเมนผล (61) บขส. สนข.

กจกรรมท 1.3.3.1-2.2

การด าเนนการประเมนผล บขส. สนข.

แผนงานท 1.3.3.2

การพฒนาระบบฝกอบรมและตดตามประเมนผลการขบข อยางประหยดพลงงาน (Eco-driving)

1,885.00 0

Page 43: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 41

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

โครงการท 1.3.3.2-1

การจดตงศนยฝกอบรมครฝกขบรถบรรทก (Training of Trainer) ตามหลกสตรการขบขประหยดพลงงาน (Eco-driving) ในทกภมภาคทวประเทศ

ขบ. พพ. กรมพฒนาฝมอแรงงาน สมาคมผประกอบการขนสง

650.00

โครงการท 1.3.3.2-2

การพฒนาอปกรณและเทคโนโลย On-board Diagnostic (OBD) และระบบฐานขอมลเพอประเมนผลการตรวจวดการขบขประหยดพลงงานในรถบรรทก

ขบ. พพ. สวทช. บรษทเอกชน

65.00

โครงการท 1.3.3.2-3

การตดตงอปกรณและเทคโนโลย On-board Diagnostic (OBD) เพอประเมนผลการตรวจวดการขบขประหยดพลงงานในรถบรรทก

ขบ. สวทช. บรษทเอกชน

1,170.00

แผนงานท 1.3.3.3

การยกระดบมาตรฐานการจดการการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

377.00 0

โครงการท 1.3.3.3-1

การยกระดบมาตรฐานการจดการการขนสงดวยรถบรรทกเพอสนบสนนการเพมประสทธภาพพลงงานและลดการปลอยกาซ เรอนกระจก

ขบ. สนข. 52.00

โครงการท 1.3.3.3-2

การแนะน าและสงเสรมใหผประกอบการขนสงรถบรรทกพฒนาคณภาพการด าเนนงานตามมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

ขบ. สนข. 130.00

โครงการท 1.3.3.3-3

การสรางความตองการทางการตลาดของมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

ขบ. สนข. 130.00

โครงการท 1.3.3.3-4

การตดตามและใหค าปรกษากบผประกอบการขนสงรถบรรทกในการด าเนนการตามมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

ขบ. สนข. 65.00

แผนงานท 1.3.3.4

การเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการลด CO2 ในระบบ Cold Chain Logistics ของประเทศไทย

ขบ. สนข. 286.00 0

โครงการท 1.3.3.4-1

การศกษาแนวทางการเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการลดกาซเรอนกระจกของ Cold Chain Logistics

ขบ. สนข. 65.00

โครงการท 1.3.3.4-2

การเปลยนสารในระบบท าความเยนในรถบรรทก Cold Chain Logistics เพอเพมประสทธภาพการใชพลงงานและลด CO2

ขบ. สนข. 26.00

โครงการท 1.3.3.4-3

โครงการน ารองการเปลยนสารท าความเยนในรถบรรทกใน Cold Chain Logistics เพอเพมประสทธภาพพลงงานและลด CO2

ขบ. สนข. 195.00

Page 44: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

42 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โครงการ/กจกรรม

แผนปฏบตการ กรอบระยะเวลา หนวยงาน งบประมาณ CO2 ทลดได 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 หลก สนบสนน ลานบาท (MtCO2e)

แผนงานท 1.3.3.5

การพฒนาระบบโลจสตกส (Logistics)

- 0

โครงการท 1.3.3.5-1

การด าเนนการระบบโลจสตกสอยางยงยน (Green Logistics) โดยภาคเอกชน

รวมกลมท 3 44,108.00 -

Page 45: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 43

กลยทธท 2 พฒนาและปรบปรงกฎหมายทสนบสนนการลดกาซเรอนกระจก

การพฒนาและปรบปรงกฎหมายทสนบสนนการลดกาซเรอนกระจก ก าหนดเปน 3 ประเภท ดงน

มาตรการท 2.1 การหลกเลยงหรอลดการเดนทาง (Avoid/Reduce)

• การพฒนากฎหมายการจดเกบคาธรรมเนยมทจอดรถในเขตพนทการจราจรหนาแนน

• การพฒนากฎหมายการจดเกบคาธรรมเนยมการใชถนนในเขตพนทการจราจรหนาแนน

มาตรการท 2.2 การเปลยนรปแบบการเดนทาง (Shift/Maintain)

• การพฒนากฎหมายในการจดตงกองทนสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ

• การพฒนากฎหมายการปรบปรงเงอนไขสมปทานการเดนรถโดยสารประจ าทาง

• การพฒนากฎหมายการยกเวนภาษเชอเพลงตามคณภาพการใหบรการของผใหบรการรถโดยสารประจ าทาง

มาตรการท 2.3 การปรบปรงหรอพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนต (Improve)

• การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนตใหม

• การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถจกรยานยนตใหม

• การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง)

• การพฒนากฎหมายในการสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ

การพฒนาและปรบปรงกฎหมายดงกลาวไดสรปมาจาก แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง รายละเอยดดงตารางท 1 ถงตารางท 3 การพฒนาและปรบปรงกฎหมายดงกลาวจะชวยใหประชาชน ผประกอบการ และหนวยงานมแรงจงใจในการสงเสรมระบบขนสงสาธารณะมากยงขน สนบสนนการลดกาซเรอนกระจกใหบรรลเปาการลดกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคม

Page 46: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

44 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

กลยทธท 3 พฒนาระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV)

ระบบ MRV (Measurement, Reporting and Verification) คอกลไกการตรวจวด รายงานและทวนสอบของกจกรรมการลดการปลอยกาซเรอนกระจก เพอพสจนความส าเรจของการด าเนนการตามมาตรการ โครงการ กลไก และนโยบายตางๆ ในการลดกาซเรอนกระจก หรอเรยกไดวาเปนเครองมอในการบรหาร ตดตามการปลอยและลดกาซเรอนกระจกใหเปนไปตามเจตนารมณทไดก าหนดไว

ระบบ MRV เรมมาจากความรวมมอระหวางหลายประเทศในการลดกาซเรอนกระจกเนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change) เพอรกษาอณหภมของโลกไมใหสงเกน 2 องศาเซลเซยส เพอใหการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจกมกลไกและการตดตามทเหมาะสม จงไดก าหนดระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบใหสามารถน าไปสเปาหมายทไดวางไวรวมกนในระดบโลกและระดบประเทศได

จากความรวมมอระหวางประเทศไดเกดการน าระบบ MRV ไปใชในงานประเภทตางๆ ไดแก

1) ระบบ MRV ของการปลอยกาซเรอนกระจก (MRV of GHG emissions) คอ ระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก ประกอบดวย

o การส ารวจและตดตามระดบประเทศ (National inventory)

o การส ารวจและตดตามระดบบรษทหรอองค กร (Company/organization inventories)

o การส ารวจและตดตามระดบผลตภณฑหรอกจกรรม (Facility-level inventories)

2) ระบบ MRV ส าหรบการด า เนนการหรอ เป าหมายการลด ( เชน Nationally Appropriate Mitigation Actions, NAMAs) (MRV of mitigation actions and goals) คอ ระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของมาตรการ นโยบาย แผนงานและโครงการตางๆ ประกอบดวย

o เปาหมายการลดกาซเรอนกระจก (GHG reduction goals)

o นโยบายหรอการด าเนนการ (Policies and actions)

o โครงการ (Projects)

ส าหรบประเทศไทย โดยส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ไดใชระบบ MRV รปแบบท 2 คอระบบ MRV ส าหรบการด าเนนการหรอเปาหมายการลด (MRV of mitigation actions and goals) ภายใตแผนและนโยบายดานการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ตามแนวทางการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจกทเหมาะสมของประเทศไทย (Nationally Appropriate Mitigation Actions : NAMAs) และเปาหมายการมสวนรวมทประเทศก าหนด (Nationally Determined Contribution : NDC) โดยเนนนโยบาย (Policy base) และโครงการ (Project base)

Page 47: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 45

ซงในการจดท าแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง น ใชระบบ MRV ส าหรบการด าเนนการหรอเปาหมายการลด (MRV of mitigation actions and goals) ในการประเมนการลดกาซเรอนกระจกระดบนโยบาย (Policy base) และรายโครงการ (Project base) โดยท าการประเมนปรมาณกาซเรอนกระจกทลดไดเทยบกบกรณฐาน ดงแสดงในรปท 2

ทมา: World Resources Institute, 2014 https://www.thepmr.org/system/files/documents/Sesion%201B%20-%20WRI_MRV%20Panorama%20general.pdf

รปท 2 แนวทางการตรวจวดการปลอยกาซเรอนกระจกทลดไดเทยบกบกรณฐาน

Page 48: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

46 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

แผนงานท 1 การ เก บข อ มลสน บสน นการประ เ มนการตรวจ วด ร ายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) ตามมาตรการ Avoid-Shift-Improve

การเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) คอการเกบขอมลเพอการจดท า MRV โดยจ าแนกการเกบขอมลตามมาตรการ Avoid-Shift-Improve ซงหลกการคอการเกบขอมล กอน-หลงมโครงการ และทก 2 ป เพอเปรยบเทยบสดสวนการเดนทางทเปลยนแปลงไป หรอขอมลพนฐานอนๆ จากปฐาน

ขอมล เหล าน จะน ามาใช ในการค านวณ Mode share/Mode Shift/CO2 Emission เปรยบเทยบกอน-หลงมโครงการ และมอบหมายใหหนวยงานทเกยวของท าการส ารวจเปนประจ าอยางเปนระบบ และรายงานขอมลทกป มายง สนข. หรออาจใช Application ตามรปแบบท สนข. ก าหนด

โดยม สนข. เปนหนวยงานก ากบและรวบรวมวเคราะหขอมล และ สผ./กระทรวงคมนาคมเปนหนวยงานทวนสอบขอมล

แผนงานท 2 การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการประเมน MRV

การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการจดท าขอมลฐาน (baseline) และขอมลเพอใชประเมน MRV โดยม สนข. เปนหนวยงานหลก และ สผ. เปนหนวยงานสนบสนนในการจดท ารปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมล

แผนงานท 3 การตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV)

การตรวจวด รายงาน และทวนสอบ โดยม สนข. เปนหนวยงานหลกในการตรวจวดและรายงาน และหนวยงานทจดเกบขอมล หนวยงานก ากบ เปนหนวยงานสนบสนน และ อบก. และ สผ. เปนหนวยงานในการทวนสอบผลการประเมนการลดกาซเรอนกระจกในทกป โดย สนข. เปนหนวยงานกลางประสานงานการด าเนนงานและรวบรวมเพอน าเสนอตอส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตอไป

แผนงานท 4 การจดท าฐานขอมล (Database) เพอการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก ในภาคคมนาคมขนสง การจดท าฐานขอมล (Database) เพอการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง โดยม สนข. เปนหนวยงานหลกในการจดท าฐานขอมล (Database) และมอบหมายใหหนวยงานทเกยวของท าการสงขอมลมายง สนข. เพอใชในการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง

ในการจดท างบประมาณส าหรบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) ไดก าหนดงบประมาณตามมาตรการ Avoid-Shift-Improve โดยการเกบขอมลสนบสนนการประเมนการ MRV การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการประเมน MRV และการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) เปนงบประมาณเดยวกน รายละเอยดกจกรรมแสดงไดในตารางท 4

Page 49: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 47

ตารางท 4 รายละเอยดกลยทธท 3 พฒนาระบบการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV)

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

1. การเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) เพอประเมน MRV ตามมาตรการ A-S-I 2. การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการประเมน MRV 3. การตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification)

การห

ลกเล

ยงหร

อลดก

ารเด

นทาง

(Avo

id/Re

duce

)

มาตรการท 1.1.1 1. การเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) ไดแก การเกบขอมลการปรบเปลยนรปแบบการเดนทาง โดยส ารวจพฤตกรรมการเดนทางของประชาชน (OD survey) กอน-หลงมโครงการ และทก 2 ป เพอเปรยบเทยบสดสวนการเดนทางทเปลยนแปลงไป โดยมขอมลส าคญดงตอไปน 1) ระยะทางการเดนทางของประชาชนตามประเภทยานพาหนะ 2) เชอเพลงของยานพาหนะประเภทตางๆ ทใช 3) การเปลยนรปแบบการเดนทาง เทยบกบเมอ 2 ปกอน 2. การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการประเมน MRV 3. การตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification) 4. การจดท าฐานขอมลเพอการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง

แผนงานท 1.1.1.1 การพฒนากลไกการบรหารจดการจราจร (Travel Demand Management, TDM)

50 75

โครงการท 1.1.1.1-1

มาตรการเกบคาทจอดรถในเขตพนทการจราจรหนาแนน

√ สนข. กทม. ขบ. 2.00

โครงการท 1.1.1.1-2

มาตรการการจดเกบคาธรรมเนยมการใชถนนในเขตพนทการจราจรหนาแนน

แผนงานท 1.1.1.2 การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD)

0.9

โครงการท 1.1.1.2-1

การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD)

√ สนข. กทม. ขบ.

Page 50: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

48 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

การเป

ลยนร

ปแบบ

การเด

นทาง

(Shif

t/Main

tain)

มาตรการท 1.1.2 1. การเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) ดงน ระบบราง 1) จ านวนผโดยสารทใชบรการ 2) ปรมาณการเดนทางของผโดยสาร 3) ระยะทางและระยะทางเฉลยในการเดนทางของผโดยสาร 3) ปรมาณการใชพลงงานในการเดนทางของผโดยสาร 4) การเปลยนรปแบบการเดนทาง 5) อตราการสนเปลองของยานพาหนะประเภทตางๆ 6) ขอมลขบวนรถ แยกตามชนดรถจกร ชนดหวรถจกร และชนดเชอเพลง 7) ขอมลปรมาณและประสทธภาพการใชพลงงาน ไดแก ระยะทางเดนรถ หรอจ านวนชวโมงการท างานของรถ และปรมาณน ามนเชอเพลงแยกตามชนดหวรถจกร และประเภทการใชงาน 8) ขอมลทสนบสนนในการวเคราะหประสทธภาพการใชพลงงานของการเดนรถ ไดแก เสนทาง ระยะทาง ความจผโดยสารเฉลย ปรมาณ/น าหนกสนคาเฉลย และอายการใชงานของรถในปจจบน ระบบทางบก (รถโดยสาร) 1) ขอมลจ านวนรถ แยกตามขนาดเครองยนต การใชพลงงาน ระยะทาง ของรถโดยสาร 2) ขอมลปรมาณและประสทธภาพการใช

แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง

25 50 75

โครงการท 1.1.2.1-1

การกอสรางรถไฟทางค 32 เสนทาง √ สนข. รฟท. 1.43 0.03 0.02

โครงการท 1.1.2.1-2

การกอสรางรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟชานเมอง 20 เสนทาง (นบรวมสวนตอขยาย)

√ สนข. รฟม. รฟฟท.

0.14 0.89 0.03

โครงการท 1.1.2.1-3

การกอสรางรถไฟสายใหม 14 เสนทาง √ สนข. รฟท. 0.03 0.03 0.03

โครงการท 1.1.2.1-4

การกอสรางรถไฟความเรวสง + EEC รวม 4 เสนทาง

√ สนข. รฟท. 0.75 0.70 1.34

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า

โครงการท 1.1.2.2-1

การพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 และระยะท 2

√ สนข. กทท. จท. 0.794

โครงการท 1.1.2.2-2

การกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเพอการเดนเรอ

√ สนข. จท. 0.081

โครงการท 1.1.2.2-3

การเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสก

√ สนข. จท. 0.048

โครงการท 1.1.2.2-4

การพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน

√ สนข. จท. 0.0014

โครงการท 1.1.2.2-5

การพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3 √ สนข. กทท. จท. 0.412

โครงการท 1.1.2.2-6

การพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3

√ สนข. กทท. จท. 0.041

Page 51: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 49

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

มาตรการท 1.2.2

พลงงานของการใหบรการเดนรถในปจจบนแยกตามประเภทรถ และประเภทเชอเพลง 3) ขอมลทสนบสนนในการวเคราะหประสทธภาพการใชพลงงานของการเดนรถในปจจบน ไดแก เสนทาง ระยะทาง ความจผโดยสารเฉลย และอายการใชงานของรถในปจจบน ระบบทางน า 1) ระยะการเดนทางรวมของการขนสงผโดยสารและสนคาของเสนทางแมน า 2) ปรมาณการเดนทางของผโดยสารและการขนสงสนคาทางน า 3) ปรมาณการใชพลงงานในการเดนทางของผโดยสารและการขนสงสนคาทางน า 4) อตราการสนเปลองของเรอประเภทตางๆ ในระบบทางน า 2. การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการประเมน MRV 3. การตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification) 4. การจดท าฐานขอมลเพอการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง

แผนงานท 1.2.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางราง

โครงการท 1.2.2.1-1

การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (การเดนทางทไมใชเครองยนต หรอ Non-Motorized Transport, NMT) โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล ใน 140 เสนทาง

√ สนข. กทม. ทล/ทช

2.83

โครงการท 1.2.2.1-2

การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ (การเดนทางทไมใชเครองยนต หรอ Non-Motorized Transport, NMT) โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ใน 6 เมองภมภาคทมระบบขนสงสาธารณะ ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

√ สนข. ทล./ทช อปท.

0.72

แผนงานท 1.2.2.2 การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง

โครงการท 1.2.2.2-1

การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง

√ สนข. ขบ. อปท. 0.043

มาตรการท 1.3.2

แผนงานท 1.3.2.1 การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยน

รปแบบการเดนทาง

โครงการท 1.3.2.1-1

การจดตงกองทนสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ

√ สนข. ขบ. กค.

Page 52: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

50 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

โครงการท 1.3.2.1-2

การปรบปรงเงอนไขสมปทานการเดนรถโดยสารประจ าทาง

√ สนข. ขบ.

โครงการท 1.3.2.1-3

การเพมสดสวนชองทางเดนรถโดยสารและการใหสทธพเศษส าหรบรถโดยสารสาธารณะในเขตเมอง

√ สนข. ขบ. ขสมก.

โครงการท 1.3.2.1-4

การปรบจ านวนเทยวรถโดยสารประจ าทาง รวมกบการปรบเสนทางเดนรถ ใหเปนระบบเชอมตอการเดนทาง (Feeder) กบระบบราง

√ สนข. ขสมก. บขส.

โครงการท 1.3.2.1-5

การใหบรการขอมลโครงขายระบบขนสงสาธารณะ แบบ real-time โดยใช mobile application และการปรบปรงการใหขอมลการเดนรถผานทางปายรถโดยสารประจ าทางอจฉรยะ

√ สนข. ขบ. ขสมก. กทม.

โครงการท 1.3.2.1-6

การพฒนาจดจอดแลวจร ส าหรบผใชบรการระบบขนสงมวลชนทางราง (ระยะท 2) เพอรองรบระบบบรหารจดการความตองการการเดนทาง

√ สนข. รฟม.

โครงการท 1.3.2.1-7

การพฒนาระบบตวรวม ทบรณาการการเดนทางทวประเทศ

√ สนข. รฟม. ขสมก. บขส. รฟท.

โครงการท 1.3.2.1-8

การประชาสมพนธใหประชาชนรบทราบขอมล เพอสรางแรงจงใจในการใชบรการ

√ สนข. ขบ. กทม.

แผนงานท 1.3.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงทางน า

โครงการท 1.3.2.2-1

การศกษาและบรหารจดการการรอเขาทาของเรอสนคา (Queuing)

√ สนข. กทท.

โครงการท 1.3.2.2-2

การจดตงศนยบรการเบดเสรจ (One stop service) ของทาเรอกรงเทพ

√ สนข. กทท.

โครงการท 1.3.2.2-3

การพฒนาระบบฐานขอมลและตดตามขอมลการขนสงสนคา

√ สนข. จท.

Page 53: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 51

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

การป

รบปร

งและ

พฒนา

ประส

ทธภา

พการ

ใชพล

งงาน

ในภา

คคมน

าคมข

นสง (

Impr

ove)

มาตรการท 1.1.3 1. การเกบขอมลพนฐาน (Baseline data) ดงน ระบบทางบก (รถยนตและรถโดยสาร) 1) ขอมลจ านวนรถ/รถจดทะเบยน แยกตามขนาดเครองยนต การใชพลงงาน ระยะทาง ของรถยนต รถจกรยานยนต รถโดยสาร และรถทกประเภท 2) ขอมลปรมาณและประสทธภาพการใชพลงงานและการปลอยมลพษของรถในปจจบนแยกตามประเภทรถ อายการใชงานของรถ และประเภทเชอเพลง 3) ขอมลทสนบสนนในการวเคราะหประสทธภาพการใชพลงงานของการเดนรถ ในปจจบน ไดแก เสนทาง ระยะทาง ความจผโดยสารเฉลย และอายการใชงานของรถในปจจบน 4) จ านวนผใชบรการ/ผโดยสาร ระบบราง 1) ขอมลขบวนรถ แยกตามชนดรถจกร ชนดหวรถจกร และชนดเชอเพลง 2) ขอมลปรมาณและประสทธภาพการใชพลงงาน ไดแก ระยะทางเดนรถ หรอจ านวนชวโมงการท างานของรถ และปรมาณน ามนเชอเพลงแยกตามชนดหวรถจกร และประเภทการใชงาน 3) ขอมลทสนบสนนในการวเคราะหประสทธภาพการใชพลงงานของการเดนรถ รฟท. ใหบรหารในปจจบน ไดแก

แผนงานท 1.1.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล

25 50 75

โครงการท 1.1.3.1-1

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนต

√ สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

4.197

โครงการท 1.1.3.1-2

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถจกรยานยนต

√ สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

1.338

โครงการท 1.1.3.1-3

การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง)

√ สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

1.535

โครงการท 1.1.3.1-4

การขยายตวของยานยนตไฟฟา (Electric vehicles)

√ สนข. สมอ. สศอ. 1.440

แผนงานท 1.1.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง

โครงการท 1.1.3.2-1

การจดซอรถโดยสารไฟฟาจ านวน 35 คน พรอมกอสรางสถานอดประจไฟฟา

√ สนข. ขสมก. 0.0019

โครงการท 1.1.3.2-2

การจดซอรถโดยสารไฮบรด จ านวน 1,453 คน

√ สนข. ขสมก. 0.129

โครงการท 1.1.3.2-3

การเชารถโดยสารไฮบรด (7 ป) จ านวน 400 คน

√ สนข. ขสมก. 0.035

แผนงานท 1.1.3.3 การปรบปรงประสทธภาพระบบราง

โครงการท

1.1.3.3-1 การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 8 ขบวน

√ สนข. รฟท. 0.009

Page 54: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

52 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

โครงการท 1.1.3.3-2

การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 12 ขบวน

√ สนข. รฟท. 0.0136 เสนทาง ระยะทาง ความจผโดยสารเฉลย ปรมาณ/น าหนกสนคาเฉลย และอายการใชงานของรถในปจจบน ระบบการขนสงสนคา 1) จ านวนและประเภทผประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคการขนสง 2) ปรมาณสนคาบรรทกตอวนและตอป ทงเทยวไปและเทยวกลบ 3) ระยะทางเฉลยในการขนสงสนคา 4) ปรมาณการใชเชอเพลงในการขนสง 5) ตนทนในการขนสง 6) รปแบบระบบหลกในการขนสงสนคา และระบบรอง (Feeder) 2. การก าหนดรปแบบและสรางมาตรฐานในการเกบขอมลเพอการประเมน MRV 3. การตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification) 4. การจดท าฐานขอมลเพอการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง

โครงการท 1.1.3.3-3

การจดหารถจกรดเซลไฟฟา ทดแทนรถจกรดเซลไฟฟา GE จ านวน 50 คน

√ สนข. รฟท. 0.0096

แผนงานท 1.1.3.4 การพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในทาอากาศยาน

โครงการท 1.1.3.4-1

การกอสรางทางวง เสนทางท 3 และ 4 ของทาอากาศยานสวรรณภม

√ สนข. ทอท. 0.077

แผนงานท 1.1.3.5 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

โครงการท 1.1.3.5-1

การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM)

√ สนข. สนพ. 0.19

โครงการท 1.1.3.5-2

การวจยและพฒนาโปรแกรมบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTMA)

√ สนข. สนพ.

มาตรการท 1.2.3 แผนงานท 1.2.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานใน

รถยนตสวนบคคล

โครงการท 1.2.3.1-1

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนตดวยมาตรการทางภาษทเขมขนขน

√ สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

1.866

โครงการท 1.2.3.1-2

การสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ (มากกวา 15 ป หรอเกน 200,000 กม)

√ สนข. สศอ. ขบ. สมอ.

4.15

โครงการท 1.2.3.1-3

การปรบปรงประสทธภาพระบบปรบอากาศในรถยนต

√ สนข. พพ.

1.00

โครงการท 1.2.3.1-4

การใชกลไกทางราคาเชอเพลง เพอผลกดนใหมการใชยานยนตทมประสทธภาพสงขน

√ สนข. สนพ.

2.056

Page 55: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 53

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

แผนงานท 1.2.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง

โครงการท 1.2.3.3-1

การเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปนรถมนบสไฟฟา 4,626 คน (รถรวมบรการ)

√ สนข. ขบ. สนพ. 0.028

โครงการท 1.2.3.3-2

การสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด ในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

√ สนข. ขบ. ธพ. 2.50

โครงการท 1.2.3.3-3

การเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟาในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

√ สนข. ขสมก. รถรวม

ใหบรการ ขบ. บรษท

สงสนคาถงท (Delivery company)

0.0006

แผนงานท 1.2.3.3 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

โครงการท 1.2.3.3-1

การจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management)

√ สนข. สนข. พพ.

0.06

โครงการท 1.2.3.3-2

การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC)

√ สนข. สนข. พพ. 0.24

โครงการท 1.2.3.3-3

การจดตงศนยฝกอบรมการขบขอยางประหยดพลงงาน ใน 5 ภมภาคทวประเทศ

√ สนข. สนพ. 0.31

แผนงานท 1.2.3.4 การพฒนาระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

Page 56: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

54 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

โครงการท 1.2.3.4-1

การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

√ สนข. สนข. พพ. 0.12

แผนงานท 1.2.3.5 การเปลยนอปกรณไฟฟา เชน หลอดไฟฟาในโครงสรางพนฐานระบบคมนาคมขนสง

โครงการท 1.2.3.5-1

การเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษทกประเภท

√ สนข. กทท. จท. ทอท. ทย.

กทพ.

0.82

มาตรการท 1.3.3

แผนงานท 1.3.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถ

โดยสารระหวางเมอง

โครงการท 1.3.3.1-1

การจดหารถโดยสารประจ าทางระหวางเมอง √ สนข. บขส.

โครงการท 1.3.3.1-2

การด าเนนการตามโครงการประสทธภาพเชงนเวศเศรษฐกจ (Eco-efficiency) ตามบนทกขอตกลงการประเมนผลรฐวสาหกจ ปบญช 2561

√ สนข. ขสมก. บขส. รฟท.

แผนงานท 1.3.3.2 การพฒนาระบบฝกอบรมและตดตามประเมนผลการขบขอยางประหยดพลงงาน (Eco-driving)

โครงการท 1.3.3.2-1

การจดตงศนยฝกอบรมครฝกขบรถบรรทก (Training of Trainer) ตามหลกสตรการขบขประหยดพลงงาน (Eco-driving) ในทกภมภาคทวประเทศ

√ สนข. ขบ.

โครงการท 1.3.3.2-2

การพฒนาอปกรณและเทคโนโลย On-board Diagnostic (OBD) และระบบฐานขอมลเพอประเมนผลการตรวจวดการขบขประหยดพลงงานในรถบรรทก

√ สนข. ขบ.

Page 57: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 55

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

โครงการท 1.3.3.2-3

การตดตงอปกรณและเทคโนโลย On-board Diagnostic (OBD) เพอประเมนผลการตรวจวดการขบขประหยดพลงงานในรถบรรทก

√ สนข. ขบ.

แผนงานท 1.3.3.3 การยกระดบมาตรฐานการจดการการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

โครงการท 1.3.3.3-1

การยกระดบมาตรฐานการจดการการขนสงดวยรถบรรทกเพอสนบสนนการเพมประสทธภาพพลงงานและลดการปลอยกาซเรอนกระจก

√ สนข. ขบ.

โครงการท 1.3.3.3-2

การแนะน าและสงเสรมใหผประกอบการขนสงรถบรรทกพฒนาคณภาพการด าเนนงานตามมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

√ สนข. ขบ.

โครงการท 1.3.3.3-3

การสรางความตองการทางการตลาดของมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

√ สนข. ขบ.

โครงการท 1.3.3.3-4

การตดตามและใหค าปรกษากบผประกอบการขนสงรถบรรทกในการด าเนนการตามมาตรฐานการขนสงดวยรถบรรทก (Q Mark)

√ สนข. ขบ.

แผนงานท 1.3.3.4 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการลด CO2 ในระบบ Cold Chain Logistics ของประเทศไทย

โครงการท 1.3.3.4-1

การศกษาแนวทางการเพมประสทธภาพการใชพลงงานและการลดกาซเรอนกระจกของ Cold Chain Logistics

√ สนข. ขบ.

โครงการท 1.3.3.4-2

การเปลยนสารในระบบท าความเยนในรถบรรทก Cold Chain Logistics เพอเพมประสทธภาพการใชพลงงานและลด CO2

√ สนข. ขบ.

Page 58: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

56 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

งบประมาณตามมาตรการของแผนปฏบตการฯ

กลมท หนวยงานทรบผดชอบ

ในการ MRV

งบประมาณในการ MRV (ลานบาท)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) ขอบเขตการด าเนนงาน

1 2 3 หลก สนบสนน

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

ระยะ

สน

(63-

64)

ระยะ

กลาง

(6

5-68

)

ระยะ

ยาว

(69-

73)

โครงการท 1.3.3.4-3

โครงการน ารองการเปลยนสารท าความเยนในรถบรรทกใน Cold Chain Logistics เพอเพมประสทธภาพพลงงานและลด CO2

√ สนข. ขบ.

แผนงานท 1.3.3.5 การพฒนาระบบโลจสตกส (Logistics) โครงการท

1.3.3.5-1 การด าเนนการระบบโลจสตกสอยางยงยน (Green Logistics) โดยภาคเอกชน

√ สนข. กทท. จท. กทพ. ขบ.

พพ.

รวมงบประมาณ 1. + 2. + 3.

50 150 225

รวม 425

4. การจดท าฐานขอมล (Database) เพอการตรวจวดปรมาณการปลอยกาซ เรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสง

30 10 10

รวม 50

รวมงบประมาณในการจดท า MRV ของภาคคมนาคมขนสงทงหมด

80 160 235 12.17 15.15 8.10 รวม 475 35.42

Page 59: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 57

กลยทธท 4 สรางการมสวนรวมและเสรมสรางศกยภาพของหนวยงานในการลดกาซ เรอนกระจก

การด าเนนการลดกาซเรอนกระจกจ าเปนตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวน ไมวาจะเปนภาครฐ ภาคประชาชน และภาคเอกชน รวมถงภาคสถาบนการศกษา ซงควรปลกฝงตงแตการสรางความร ความเขาใจ และความตระหนกรตอปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอรวมเปนสวนหนงในการรบมอและแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รายละเอยดของกจกรรมมดงน

แผนงานท 1 การสรางการมสวนรวมในการลดกาซเรอนกระจก

1) การสรางความรวมมอจากทกภาคสวน ดวยการให เขามามสวนรวมตงแตขนวางแผนและศกษามาตรการหรอโครงการตางๆ ทสนบสนนการด าเนนการลดกาซเรอนกระจก

2) การท าใหเหนความส าคญของการด าเนนการลดกาซเรอนกระจก โดยใชผลประโยชนทางดานการเงนมาเปนเครองมอดงความสนใจใหเหนภาพไดชดเจนขน เชน การใชรถยนตทมสมรรถภาพดและลดมลพษจะชวยประหยดพลงงานและคาใชจาย

3) การสนบสนนกลไกทางตลาดและกลไกทางภาษสงเสรมการมสวนรวมในการลดกาซเรอนกระจก เชน การเสนอสทธประโยชนใหแกประชาชนหรอผประกอบการทเขารวมโครงการ การจดแคมเปญททนสมยและสม าเสมอใหแกประชาชนหรอผประกอบการ ทเขารวมโครงการ

4) การน าระบบสารสนเทศหรอเทคโนโลยททนสมยมาชวยในการจดเกบขอมลอยางเปนระบบ และสามารถเปนเครองมอในการวางแผนก าหนดนโยบายการด าเนนการลดกาซเรอนกระจกได

5) การประชาสมพนธและเผยแพรขอมลความกาวหนาในการลดกาซเรอนกระจก เพอสรางความตระหนกและเผยแพรองคความรดานการด าเนนมาตรการลดกาซเรอนกระจก

แผนงานท 2 การเสรมสรางศกยภาพของบคลากรในหนวยงานทสงกดกระทรวงคมนาคม

1) การพฒนาหนวยงานกลางทมบทบาทหนาทในการรวบรวม วเคราะห เชอมโยง และประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ดวยวธการส ารวจตดตามและจดท าบญช (Inventory) การด าเนนการหรอเปาหมายการลด (Mitigation) และวฏจกรชวต (Life Cycle Analysis) เพอวเคราะหการลดกาซเรอนกระจกตงแตตนทางถงปลายทาง ซงตองบรณาการความรวมมอหลายภาคสวน ไมวาจะเปนหนวยงานทางบก ทางราง ทางน า และทางอากาศ

2) การพฒนาศกยภาพบคลากรของหนวยงานทเกยวของกบการลดกาซเรอนกระจกในการเกบขอมลกจกรรมและค านวณการลดกาซเรอนกระจก

3) การพฒนาและปรบปรงระบบสารสนเทศ เทคโนโลย และนวตกรรมในการสนบสนน การด าเนนการลดกาซเรอนกระจก เพอการจดการขอมล (Data Management) และตอยอดขอมลเพอการวางแผนและก าหนดนโยบายดานการลดกาซเรอนกระจก

Page 60: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

58 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

สรปคาเปาหมายและศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง การจดท าแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง และแผนทน าทางการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง (รปท 12) เพอสนบสนนการด าเนนงานตามแผนทน าทางลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย และเพอเปนไปตามเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกทรอยละ 20 ภายในป พ.ศ. 2573 โดยสาขาการขนสงมศกยภาพรวม ณ ป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) ในการลดกาซเรอนกระจก 41 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา โดยเปนมาตรการเพมประสทธภาพการใชพลงงานคมนาคมขนสง 31 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา และมาตรการใชเชอเพลงชวภาพส าหรบยานพาหนะ 10 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา

จากการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของสาขาคมนาคมขนสง โดยจ าแนกเปนกลมแผนงานและโครงการทสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) และมศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกไดนน สามารถสรปคาเปาหมายและศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสงไดดงตารางท 5 และรปท 11

ตารางท 5 การประเมนปรมาณและศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง

ป พ.ศ.

ปรมาณการปลอยกาซ เรอนกระจก (CO2)

กรณ BAU ของประเทศไทย (MtCO2)

ปรมาณการปลอยกาซ เรอนกระจก (CO2)

ภาคขนสง กรณ BAU ของภาคขนสง*

(MtCO2)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (CO2) ภาคขนสง (MtCO2e)

กลมท 1 กลมท 2 รวม

2548 (2005) 273.41 57.52 - - -

2563 (2020) 407.70 77.98 4.42 4.46 8.89

2573 (2030) 555.00 109.99 18.67 16.74 35.42

หมายเหต: * การคาดการณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย (Thailand’s INDC) สาขาพลงงาน กรณ BAU ในป พ.ศ. 2563 และ 2573 อยท 302 และ 426 MtCO2e ตามล าดบ และจากรายงานความกาวหนารายสองป ฉบบท 2 ป พ.ศ. 2556 พบวา สาขาขนสง มการปลอยกาซเรอนกระจกคดเปนรอยละ 25.82 ของปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจากภาคพลงงาน ดงนน ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ในสาขาขนสง กรณ BAU มคาเทากบ 77.98 และ 109.99 MtCO2e ในป พ.ศ. 2563 และ 2573 ตามล าดบ

รปท 11 การประเมนปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง

Page 61: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 59

จากรปท 11 พบวา ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ในทกสาขาของประเทศ กรณ BAU คอ 555.00 MtCO2e ในป พ.ศ. 2573 จากการประเมน พบวา โครงการและแผนงานในปจจบน (Existing projects and plans) ทสามารถประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกและสามารถตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (MRV) ได (กลมท 1) สามารถลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกได 18.67 MtCO2e นนคอปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ในสาขาขนสง กรณด าเนนโครงการในกลมท 1 เทากบ 536.33 MtCO2e แตยงไมสามารถท าใหโครงการและแผนงานในภาคคมนาคมบรรลเปาการลดกาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงท 31 MtCO2e อยางไรกตาม หากภาคคมนาคมด าเนนงานโครงการและแผนงานทไดเสนอแนะในกลมท 2 คอโครงการและแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตม (Recommended projects and plans) จะท าใหภาคคมนาคมสามารถลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกไดอก 16.74 MtCO2e รวมทงสน 35.42 MtCO2e ซงจะท าใหสามารถบรรลเปาการลดกาซเรอนกระจกของภาคคมนาคมขนสงคอ 31 MtCO2e ไดตามทตงไว

Page 62: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

60 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

รปท 12 แผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ สาขาคมนาคมขนสง ป พ.ศ. 2564 – 2573

Page 63: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 61

สรปงบประมาณในการด าเนนการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง จากการประเมนแผนงานและโครงการทมศกยภาพในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของสาขาคมนาคมขนสงขางตน กระทรวงคมนาคมจ าเปนตองจดสรรงบประมาณในการด าเนนการลดกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสงเพอใหเปนไปตามเจตนารมณของประเทศไทยในการลดกาซเรอนกระจกและบรรลตามเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกของประเทศทรอยละ 20 ภายในป พ.ศ. 2573 ดงสรปงบประมาณตาม กลยทธของแผนปฏบตการฯ ในตารางท 6

ตารางท 6 งบประมาณตามกลยทธของแผนปฏบตการฯ

กลยทธ งบประมาณ (ลานบาท)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

รวม

กลยทธท 1 สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงาน ตามแผนงานของหนวยงานทเกยวของ ในภาคคมนาคม

กลมท 1 1,149,182.96 1,461,869.30 638,885.00 3,249,937.26 กลมท 2 - 1,594.00 30,025.00 31,619.00

รวม 1,149,182.96 1,463,463.30 668,910.00 3,281,556.26 กลยทธท 2 พฒนาและปรบปรงกฎหมายทสนบสนน

การลดกาซเรอนกระจก 40.00 150.00 100.00 290.00

กลยทธท 3 พฒนาระบบการตรวจวด รายงาน และ ทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV)

80.00 160.00 235.00 475.00

กลยทธท 4 สรางการมสวนรวมและเสรมสรางศกยภาพของทกหนวยงานในการลดกาซเรอนกระจก

200.00 500.00 100.00 800.00

รวมทงสน 1,149,502.96 1,464,273.30 669,345.00 3,283,121.26

รวมงบประมาณทตองจดสรรเพม 320.00 2,404.00 30,460.00 33,184.00

หมายเหต: กลมท 1 คอโครงการและแผนงานในปจจบนของกระทรวงคมนาคมทไดตงงบประมาณไวแลว และกลมท 2 คอโครงการและแผนงานทไดเสนอแนะเพมเตมจากแผนของกระทรวงคมนาคม โดยตองจดสรรงบประมาณเพม

Page 64: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

62 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

กลไกการขบเคลอนและแปลงแผนไปสการปฏบต 1) การจดการเชงสถาบนทมความเหมาะสมและสอดคลองกบการด าเนนงานตามแผนทน าทางการลด

กาซเรอนกระจกของประเทศไทย ป พ.ศ. 2564-2573 (ค.ศ. 2021-2030) ดงน

ก. กลไกระดบชาต ไดแก “คณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต (NCCC)” ซงมนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการและมโครงสรางของคณะกรรมการซงมาจากปลดกระทรวงตางๆ ทเกยวของ ในการก าหนดนโยบายรวมถงก ากบและตดตามการด าเนนกจกรรมดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการลดกาซเรอนกระจกของกระทรวงหลก ทเกยวของใหเปนไปตามแผนงาน และบรรลเปาหมายของแผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ป พ.ศ. 2564-2573 (ค.ศ. 2021-2030) นอกจากนภายใตคณะกรรมการนโยบายการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแหงชาต ยงไดมการจดตงอนกรรมการ ทเกยวของอก 2 ชด ไดแก “คณะอนกรรมการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดานการบรณาการนโยบายและแผน” และ “คณะอนกรรมการการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศดานวชาการและฐานขอมล” ซงมอ านาจหนาทครอบคลมและสนบสนนการด าเนนงานลดกาซเรอนกระจกในทกมต

ข. กลไกระดบกระทรวง ไดแก “คณะกรรมการประสานนโยบายและการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสงทยงยน” เพอเสนอกรอบนโยบายและก าหนดมาตรการหรอแนวทางการด าเนนงานในการลดการระบายกาซเรอนกระจกในภาคขนสงทกระบบตามแนวทางการพฒนาอยางยงยน เพอลดผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และประสานความรวมมอใหหนวยงานและองคกรทเกยวของด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสงทยงยนใหสอดคลองเปนไปในทศทางเดยวกน และกลนกรองผลการด าเนนงานกอนสงใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตอไป รวมถงแตงตงคณะอนกรรมการหรอคณะท างานเพอการปฏบตหนาทตามความเหมาะสม โดยไดแตงตง “คณะอนกรรมการประสานนโยบายและการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสงทยงยน” เพอเสนอแนะนโยบายเพอก าหนดมาตรการหรอแนวทางการด าเนนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมขนสงตามแนวทางการพฒนาอยางยงยน ศกษา วเคราะหและตดตามประเมนความพรอมของแผนงาน/มาตรการ/โครงการในภาคคมนาคมขนสงเพอรองรบนโยบายและการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสง ทยงยน และประสานงานและจดท ารายงานผลการด าเนนงานเสนอตอคณะกรรมการประสานนโยบายและการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสงทยงยน

ค. กลไกระดบคณะท างาน แบงออกเปน 2 คณะ ประกอบดวย “คณะท างานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคคมนาคมทางถนนและราง” และ “คณะท างานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคคมนาคมทางน าและอากาศ” ภายใตคณะกรรมการประสานนโยบายและการด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสงทยงยน เพอจดเตรยมขอมลกจกรรม (Activity data) ส าหรบการจดท าบญชการปลอยกาซเรอนกระจก รวมทงขอมลกจกรรมส าหรบการค านวณปรมาณการลดกาซเรอนกระจกจากกจกรรมในภาคคมนาคม ทางถนนและราง ทางน าและอากาศ พจารณาทบทวนใหเหนและขอเสนอแนะคาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจก (Emission factor) ทเหมาะสมกบการค านวณปรมาณการปลอยและกกเกบกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคมทางถนนและราง และทางน าและอากาศ พจารณาจดท า

Page 65: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 63

แนวทางการตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) ในภาคคมนาคมทางถนนและราง ทางน าและอากาศ และเสนอแนะจดท ามาตรการลดกาซเรอนกระจกจากกจกรรมในภาคคมนาคมทางถนนและราง ทางน าและอากาศ

ง. ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ในฐานะหนวยงานรบผดชอบหลกในสาขาขนสงตามแผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ป พ.ศ. 2564 - 2573 (ค.ศ. 2021 - 2030) ไดด าเนนการจดท า แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง รวมกบผแทนจากหนวยงานรบผดชอบหลก และหนวยงานสนบสนนในแตละแผนงานและมาตรการ รวมทงพฒนาวธการเกบขอมลกจกรรม การพฒนาวธการค านวณกาซเรอนกระจกรวมไปถงการตดตามประเมนผลการด าเนนมาตรการ และรายงานไปยงหนวยงานภายในกลไกระดบชาต

2) การด าเนนงานดานแหลงเงนงบประมาณเพอสนบสนนการด าเนนมาตรการตางๆ ตามแผนปฏบตการฯ ดงน

ก. ผลกดนใหแผนปฏบตการฯ สนบสนนการด าเนนงานตามแผนทน าทางลดกาซเรอนกระจก ของประเทศไทย อยในแผนงานงบประมาณโดยประสานงานกบส านกงบประมาณในการจดท างบประมาณบรณาการดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแกหนวยงาน เพอน าไปใชในการเตรยมความพรอมและด าเนนงานตามแผนปฏบตการรายมาตรการในแตละแผนงานและ แนวทางการด าเนนงาน

ข. ประสานงานกบกองทนอนรกษพลงงาน (ENCON Fund) เพอเสนอแผนงานและมาตรการในการลดการใชพลงงานและกาซเรอนกระจกของประเทศ

ค. ประสานความรวมมอกบแหลงเงนทนจากตางประเทศ เพอขอรบการสนบสนนทางการเงนภายใตกรอบอนสญญาสหประชาชาตดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงการขอรบการสนบสนนจากตางประเทศในรปแบบพหภาคหรอทวภาค

3) การเชอมตอแผนปฏบตการฯ ไปสหนวยงานและแปลงแผนไปสการปฏบต ดงน

ก. สรางความเขาใจกบหนวยงานในสงกดกระทรวงคมนาคมและหนวยงานทเกยวของ โดยจดประชมสมมนาเพอประชาสมพนธแผนปฏบตการฯ ใหทกภาคสวนไดรบร มความเขาใจ เกดการยอมรบและตระหนกถงความส าคญของแผนปฏบตการฯ รวมถงบทบาทและหนาทความรบผดชอบของหนวยงานทก าหนดไวในเปาหมายและแนวทางการด าเนนงาน

ข. เสรมสรางองคความรและศกยภาพของเจาหนาทในหนวยงานทเกยวของ โดยจดอบรมสมมนาเพอใหมความเขาใจ มหลกการคดและวางแผนอยางเปนระบบ และสามารถน าความรไปปฏบตใชในหนวยงาน

ค. สรางความเขาใจใหกบหนวยงานในสงกดกระทรวงคมนาคมและหนวยงานทเกยวของในการมสวนรวมในการด าเนนงานดานการลดกาซเรอนกระจก ใหไดรบทราบถงผลประโยชนทจะไดรบจากการด าเนนงานตามแผนปฏบตการฯ เพอใหผทเกยวของมความเขาใจ เหนความส าคญ และประโยชนของการด าเนนมาตรการตามแผนปฏบตการฯ

ง. ก าหนดโครงการขบเคลอนส าคญ (Flagship Project) ในประเดนทส าคญและตองใชการผลกดนในระดบนโยบาย เพอใหบรรลเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ

Page 66: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

64 แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

แนวทางการตดตามประเมนผล 1) จดท าแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

โดยก าหนดใหหนวยงานรบผดชอบหลกของแตละแผนงานและโครงการด าเนนการลดกาซ เรอนกระจก ซงเปนไปตามแผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ป พ.ศ. 2564 - 2573 (ค.ศ. 2021-2030) ซงไดก าหนดรายละเอยดการด าเนนงานในแผนปฏบตการฯ โดยหนวยงานรบผดชอบหลกด าเนนการรวมกบหนวยงานสนบสนน ทสอดคลองกบแผนปฏบตการฯ เพอสนบสนนการด าเนนงานตามแผนทน าทางลดกาซเรอนกระจกของประเทศไทยใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว

2) ในชวงระยะเตรยมความพรอม ใหหนวยงานรายงานความกาวหนาในการด าเนนการ (ระหวางป พ.ศ. 2562-2563 (ค.ศ. 2019-2020)) ทกๆ 6 เดอน ตอส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ซงท าหนาทเปนหนวยงานหลกในการประสานการด าเนนงาน และรวบรวมขอมล เพอน าเสนอตอส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) ตอไป

3) ในระยะด าเนนการ ใหใชกลไกระดบกระทรวง ไดแก คณะกรรมการประสานนโยบายและ การด าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการขนสงทยงยน ท าหนาทก ากบและตดตามความกาวหนาการด าเนนงานใหเปนไปตามเปาหมายของแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง โดยใหหนวยงานรายงานความกาวหนาในการด าเนนการ (ระหวางป พ.ศ. 2564 - 2573 (ค.ศ. 2021-2030)) ทกๆ 1 ป มายงส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ซงท าหนาทเปนหนวยงานหลกประสานการด าเนนงาน และรวบรวมขอมล เพอน าเสนอตอส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) ตอไป

4) การรายงานและตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง ใหหนวยงานรบผดชอบหลกด าเนนการโดยใชระบบการรายงานและตดตามประเมนผลตามรปแบบทส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร (สนข.) ก าหนด คอระบบตรวจวด รายงาน และทวนสอบ (Measurement, Reporting and Verification, MRV) โดยจดท ารายงานผลการประเมนปรมาณการลดกาซเรอนกระจกของแผนงาน/มาตรการ/โครงการ ทกๆ 1 ป ทสอดคลองกบแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 - 2573 สาขาคมนาคมขนสง

5) การด าเนนงานตามแผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง เปนการด าเนนงานในระยะยาว ระหวางด าเนนการสถานการณของประเทศ อาจมการเปลยนแปลงไป อาจสงผลกระทบทงทางบวกและลบตอการด าเนนงานตามแผนปฏบตการฯ จงตองมการทบทวนแผนปฏบตการฯ โดยก าหนดใหมการทบทวนแผนทกๆ 5 ป ซงสอดคลองกบรอบการทบทวน เปาหมายของแผนทน าทางการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 - 2573 (ค.ศ. 2021 - 2030)

Page 67: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง 65

ค ายอ

กทม. กรงเทพมหานคร กทท. การทาเรอแหงประเทศไทย ขบ. กรมการขนสงทางบก ขสมก. องคการขนสงมวลชนกรงเทพ คค. กระทรวงคมนาคม ค.ศ. ครสตศกราช งปม. งบประมาณแผนดน จท. กรมเจาทา ทช. กรมทางหลวงชนบท ทย. กรมทาอากาศยาน ทล. กรมทางหลวง ทอท. บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) บก.จร. กองบงคบการต ารวจจราจร บขส. บรษท ขนสง จ ากด พ.ศ. พทธศกราช พพ. กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ยผ. กรมโยธาธการและผงเมอง รฟท. การรถไฟแหงประเทศไทย รฟฟท. บรษท รถไฟฟา รฟท. จ ากด รฟม. การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย สนข. ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร สนพ. ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน สปค. ส านกงานปลดกระทรวงคมนาคม สผ. ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สมอ. ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม สศอ. ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม อปท. องคกรปกครองสวนทองถน

Page 68: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก รายละเอยดโครงการ

ภายใต แผนปฏบตการลดกาซเรอนกระจกของประเทศ ป พ.ศ. 2564 – 2573 สาขาคมนาคมขนสง

Page 69: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 1

แผนงานท 1.1.1.1 การพฒนากลไกการบรหารจดการจราจร (Travel Demand Management, TDM) โครงการท 1.1.1.1-1 โครงการท 1.1.1.1-2

มาตรการเกบคาทจอดรถในเขตพนทการจราจรหนาแนน มาตรการการจดเกบคาธรรมเนยมการใชถนนในเขตพนทการจราจรหนาแนน

เหตผลและความจ าเปน การควบคมความตองการเดนทาง (Travel demand management, TDM) มหลกการทมงเนนการจดการ การควบคม และการเปลยนแปลงความตองการเดนทางใหอยในระดบทเหมาะสมกบองคประกอบรองรบการเดนทางทมอย รปแบบการควบคมความตองการเดนทางมหลากหลายประเภท อาท การปรบเปลยนชวโมงท างาน เวลาเขาออกการทางานแบบยดหยน และการท างานทบาน การเพมปรมาณผโดยสารบนรถยนตสวนบคคล (Car Occupancy) โดยสงเสรมการเดนทางรวมกน (Car Sharing or Car Pooling) การควบคมการจอดรถในพนทเมอง หรอเขตธรกจ ทมระบบขนสงสาธารณะ โดยเฉพาะระบบรางทด ดวยการก าหนดราคาคาจอดรถทสง เพมเขตหามจอดรถ แมกระทงปรบแกกฎหมายควบคมอาคาร เพอควบคมจ านวนทจอดรถ การใชระบบขอมลและควบคมการจราจรอจฉรยะ เพอใหความสะดวกหรอใหสทธพเศษแกผ เดนทางหรอการก าหนดเขตควบคมการเดนทางพเศษ (Restricted Zone) เชน ถนนคนเดน หรอ เขตหามรถยนตสวนบคคลเขาพนท ส าหรบการศกษาน ใชการจดเกบคาผานทางในการใชถนน (Road Pricing or Congestion Charge) มาน าเสนอและเปนตวอยางในการประเมนการลดกาซเรอนกระจก

ลกษณะโครงการ การจดเกบคาทจอดรถเปนการสรางอปสรรคใหผใชรถยนตสวนบคคล โดยควรจะเรมด าเนนการเมอรถไฟฟาเปดใหบรการครบทง 10 เสนทาง นอกจากนน คาธรรมเนยมทจดเกบไดนนสามารถจดสรรรายไดเพอสมทบเขาในกองทนสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ เพอน ามาใชสนบสนนใหประชาชนเปลยนรปแบบการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะมากขน

การจดเกบคาธรรมเนยมการใชถนนเปนอกหนงมาตรการในการบรหารการจดการความตองการการเดนทาง เพอสรางอปสรรคใหผใชรถยนตสวนบคคล นอกจากนน คาธรรมเนยมทจดเกบไดนนสามารถจดสรรรายไดเพอสมทบเขาในกองทนสนบสนนการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ เพอน ามาใชสนบสนนใหประชาชนเปลยนรปแบบการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะมากขน

เปาหมายของโครงการ ลดปรมาณยานพาหนะสวนบคคลในเขตพนทการจราจรหนาแนน ตวชวด ปรมาณรถยนตสวนบคคลและรถกระบะทเขามาในบรเวณทก าหนด คาเปาหมาย ปรมาณรถยนตสวนบคคลและรถกระบะทเขามาในบรเวณทก าหนด ลดลงรอยละ 15 งบประมาณ 600 ลานบาท แหลงเงน งปม. + กองทนสงเสรมการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะในเมอง หนวยงานหลก กทม ขบ. หนวยงานสนบสนน สนข. บก.จร.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 754.93 ลานลตร

650.77 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

2.0 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

50.76

Page 70: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 2

วธการประเมน

ส าหรบการควบคมความตองการเดนทาง (Travel demand management, TDM) ในการวเคราะห ไดใชขอมลอางองจากตางประเทศ ไดแก ลอนดอน ประเทศองกฤษ ทมการจดเกบคาผานทางในการใชถนนในพนทควบคมโดยใชระบบขอมลและควบคมการจราจรอจฉรยะ (ITS) เปนเครองมอในการควบคม โดยขอมลบนทกพบวา ระยะการเดนทางเฉลย (Vehicle Kilometer of Travel, VKT) ลดลงหลงจากประกาศมาตรการน ดงแสดงในตาราง

กรณศกษาเรองการควบคมความตองการเดนทาง (TDM) ในประเทศองกฤษ

ประเภทยานพาหนะ ระยะการเดนทาง (VKT) (ลานเทยว) ในป 2545

ระยะการเดนทาง (VKT) (ลานเทยว) ในป 2546

สดสวนการเปลยนแปลง (%)

ยานพาหนะทกประเภท 1.64 (100%) 1.45 (100%) -12% รถ 4 ลอ หรอมากกวา4 ลอ ขนไป 1.44 (88%) 1.23 (85%) -15% รถทอาจเรยกเกบได 1.13 (69%) 0.85 (58%) -25% รถยนต 0.77 (47%) 0.51 (35%) -34% รถต 0.29 (18%) 0.27 (19%) -5% รถบรรทก หรออนๆ 0.07 (4%) 0.07 (5%) -7% รถแทกซทมใบอนญาต 0.26 (16%) 0.31 (21%) +22% รถบสหรอรถโคช 0.05 (3%) 0.07 (5%) +21% รถ 2 ลอ 0.20 (12%) 0.23 (16%) +14%

ทมา: London Congestion Charge, GIZ/ Frank Dunnebeil (2014)

ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากมาตรการการควบคมความตองการเดนทาง (Travel demand management, TDM) ใชขอมลจ านวนรถจดทะเบยนจากกรมการขนสงทางบก ป พ.ศ. 2560 และใชสดสวนการปลอยกาซ CO2 แยกตามประเภทยานพาหนะ จากโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากมาตรการ TDM

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากมาตรการ TDM

ขอมล ประเภทยานพาหนะ จ านวนรถจดทะเบยน ป 2560 (คน) รถยนตสวนบคคล/

รถบรรทกสวนบคคล รถบรรทก รถแทกซ รถบส/

รถโคช รถมอเตอรไซต

ทงประเทศ 14,951,079 1,056,068 117,979 157,071 20,291,305 กรงเทพ 5,514,280 138,245 102,468 43,849 3,393,056 กรณฐาน (BAU Case) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ในป 2573 (MtCO2) ทงประเทศ 75 20 2 10 20 กรงเทพ (ใชสดสวน) 27.7 2.6 1.7 2.8 3.3 กรณมมาตรการ (Measure Case) สดสวนระยะการเดนทาง (VKT) ทเปลยนแปลงไปหลงจากการจดเกบคาธรรมเนยม (Road Pricing)

London -34% -7% 22% 21% 14% กรงเทพและปรมณฑล (พนทควบคม เชน CBD) (สมมตฐานท 25% เทยบกบ London)

-8.5% -1.8% 5.5% 5.3% 3.5%

CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2) -2.35 -0.05 0.10 0.15 0.12 รวม CO2 ทลดได (MtCO2) -2.0

ทมา: โครงการศกษาและพฒนาเครองมอวเคราะหตนทนสวนเพมในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของมาตรการและนโยบายดานการขนสง เพอการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ, สนข. 2561

Page 71: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 3

แผนงานท 1.1.1.2 การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD) โครงการท 1.1.1.2-1 การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD) เหตผลและความจ าเปน การพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน หรอ Transit Oriented Development (TOD)

เพอใหมการใชประโยชนทดนแบบผสมผสาน มความหนาแนนสง และสงเสรมการใชระบบขนสงมวลชน ถอเปนหนงในมาตรการทชวยพฒนาระบบการขนสงไดอยางมประสทธภาพ โดยมาตรการดงกลาวเปนมาตรการลด (Avoid/Reduce) ซงเปนนโยบายทสงเสรมใหประชาชนหลกเลยงการเดนทาง หรอลดระยะทางการเดนทางทไมจ าเปน โดยการบรณาการระหวางการวางผงเมองกบการวางแผนดานการขนสงทเหมาะสม ในการพฒนาพนทใชสอยในลกษณะของ Compact Area เพอใหเกดการพฒนาในเชงพนทใหเกดประโยชนสงสด

ลกษณะโครงการ TOD เปนมาตรการลด (Avoid/Reduce) ซงเปนนโยบายทสงเสรมใหประชาชนหลกเลยง การเดนทาง หรอลดระยะทางการเดนทางทไมจ าเปน โดยการบรณาการระหวางการวางผงเมองกบการวางแผนดานการขนสงทเหมาะสม ในการพฒนาพนทใชสอยในลกษณะของ Compact Area เพอใหเกดการพฒนาในเชงพนทใหเกดประโยชนสงสด โดยจะเรมออกแบบในพนท บางซอ มกกะสนกอน

เปาหมายของโครงการ ลดปรมาณการเดนทางหรอระยะการเดนทางของยานพาหนะในพนท ตวชวด ปรมาณการเดนทางหรอระยะการเดนทางของยานพาหนะ คาเปาหมาย ปรมาณยานพาหนะทเขามาในพนท ลดลงรอยละ 20 งบประมาณ 400 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก กทม ขบ. หนวยงานสนบสนน สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 334.91 ลานลตร

288.02 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.9 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

75.20

Page 72: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 4

วธการประเมน

ในการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก (Greenhouse gas emission reduction) จากการพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (TOD) จะใชหลกการประเมนจากระยะการเดนทางของยานพาหนะทลดลงจากการพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (TOD) เนองจากการพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (TOD) จะท าใหประชาชนลดการเดนทางออกสนอกพนท โดยประชาชนจะใหบรการและด าเนนกจกรรมตางๆ ในพนททมการใชประโยชนทดนอยางผสมผสาน (Mixed Use Development) และเบดเสรจภายในพนท โดยรอบสถานจะถกพฒนาเพอใหผคนสามารถเดนสญจรไดอยางสะดวก หมายความวาบรการทกอยางในพนทสามารถเขาถงไดดวยการเดนจากการออกแบบใหมการเชอมตอทด สงผลใหอตราการใชเชอเพลงและการปลอยกาซเรอนกระจกนอยลง

ปรมาณการปลอย CO2 ทแตกตางกนของกรณฐานและกรณมมาตรการ TOD จะเกดจากการลดปรมาณการเดนทางหรอระยะการเดนทางของยานพาหนะในพนท ตวอยางการค านวณปรมาณ CO2 ทลดลงจากการมมาตรการ TOD จากตางประเทศ แสดงไดดงตาราง

ตวอยางการค านวณปรมาณ CO2 ทลดลงจากการมโครงการ TOD ในตางประเทศ

2000 2030 Business as Usual

(BAU) TOD with Constraints

TOD with no Constraints

VMT Chicago Near Transit 7,745,741,757 8,285,173,170 8,687,254,460 11,660,137,831 VMT Chicago Not Near Transit 4,285,555,892 4,603,070,257 4,075,821,974 3,964,404,884 VMT Suburban Not Near Transit 24,040,998,557 29,395,198,100 23,029,662,247 23,440,782,201 VMT Suburban Near Transit 10,883,593,731 13,204,330,162 17,311,117,363 13,365,757,580 Average Autos per Household 1.54 1.50 1.44 1.40 Total Household Autos 4,461,339 5,445,647 5,262,957 5,084,750 VMT Total Region 46,955,889,937 55,487,771,688 53,103,856,043 52,431,082,496 Increase of VMT from 2000 8,531,881,752 6,147,966,107 5,475,192,559 CO2e (Metric Tons) 21,280,502 25,140,539 24,057,193 23,753,041 Increase in CO2e from 2000 3,860,037 2,776,691 2,472,539 CO2e Reduction from BAU 1,083,346 1,387,498 (28%) (36%)

ทมา: Transit Oriented Development and Potential for VMT-related Greenhouse Gas Emission Growth Reduction, The Center for Transit-Oriented Development, March 2010

ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากพฒนาพนทโดยรอบสถานขนสงมวลชน (Transit Oriented Development, TOD) ใชขอมลจ านวนรถจดทะเบยนจากกรมการขนสงทางบก ป พ.ศ. 2560 และใชสดสวนการปลอยกาซ CO2 แยกตามประเภทยานพาหนะ จากโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากมาตรการ TOD

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากมาตรการ TOD

ขอมล ผลวเคราะห

จ านวนรถจดทะเบยน ประเภทรถยนตสวนบคคล รถต และรถบรรทกสวนบคคล ป 2560 (คน) ทงประเทศ 14,951,079 กรงเทพ 5,514,280 ระยะการเดนทางเฉลยตอคนตอป (VKT) (กม.) 19,266 อตราการปลอยกาซ CO2 ของรถยนตสวนบคคล (สดสวนโดยประมาณ) (gCO2/km) 180 ปรมาณการปลอย CO2 ในป 2560 (MtCO2) 19.1

Page 73: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 5

ขอมล ผลวเคราะห

กรณฐาน (BAU Case) จ านวนรถจดทะเบยน ประเภทรถยนตสวนบคคล รถต และรถบรรทกสวนบคคล ป 2573 (คน) ทงประเทศ (คาดการณ) 20,000,000 กรงเทพ (สดสวน) 7,376,431 ระยะการเดนทางเฉลยตอคนตอป (VKT) (กม.) 19,266 อตราการปลอยกาซ CO2 ของรถยนตสวนบคคล (สดสวนโดยประมาณ) (gCO2/km) 180 ปรมาณการปลอย CO2 ในป 2573 (MtCO2) 25.6 ปรมาณการปลอย CO2 ทลดลงเทยบกบกรณฐาน ในป 2573 (MtCO2) 6.5 กรณมมาตรการ (Measure Case) การคาดการณอตราการลดการปลอย CO2 จากกรณมมาตรการ Chicago (28-36%) 28% กรงเทพ – บางซอ/มกกะสน หรอพนทอน (สมมตฐานท 50% เทยบกบ Chicago) 14%

CO2 ทลดได (MtCO2) 0.9

ทมา: โครงการศกษาและพฒนาเครองมอวเคราะหตนทนสวนเพมในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกของมาตรการและนโยบายดานการขนสง เพอการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ, สนข. 2561

Page 74: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 6

แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางราง

โครงการท 1.1.2.1-1 การกอสรางรถไฟทางค เหตผลและความจ าเปน

การพฒนาโครงขายทางรางมวตถประสงคเพอเพมความจทาง ซงจะเพมประสทธภาพในการเดนรถและความปลอดภย ท าใหการเดนทางสะดวก รวดเรวและปลอดภยขน สามารถรองรบความตองการดานการขนสงทเพมมากขน ทงในดานการเดนทางของคนและการขนสงสนคา (Logistics)

การพฒนาระบบรางจะท าใหความจของทางเพมขนกวาเทาตว ท าใหสามารถเดนรถไดเรวขนและมความปลอดภยในการเดนรถเพมมากขน โดยไมตองมการรอหลก ซงจะเพมโอกาสทจะเดนรถไดตรงเวลามากขน สงผลถงความเชอมนในการใหบรการของระบบ ท าใหผประกอบการดานการขนสงสนคาหนมาใชบรการขนสงระบบรางมากขน (Modal Shift) เปนประโยชนตอการใชพลงงานและลดตนทนการขนสงของประเทศในภาพรวม

ลกษณะโครงการ

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงทครอบคลมและเขาถงได

• ลดสดสวนการใชรถยนตสวนบคคลและเพมสดสวนการใชระบบราง สามารถลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ตวชวด • จ านวนผใชบรการระบบราง • รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบราง

คาเปาหมาย ระบบรางครอบคลมการใหบรการรอยละ 100 ภายในป พ.ศ. 2572 สดสวนการเดนทางดวยระบบรางเพมขนรอยละ 10 ภายในป พ.ศ. 2573

Page 75: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 7

งบประมาณ 463,015.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. + เงนกรฐ หนวยงานหลก รฟท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 853.64 ลานลตร

725.68 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

1.475 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-64,082.95

Page 76: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 8

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางราง มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามสดสวนการเตบโตแบบ Linear regression ทอางองตามแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท

• สดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573 และปรบสดสวนเฉพาะระบบทจะมการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงระบบขนสงทางรางเทานน

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร เครองบน และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางราง และสนคามการเปลยนการเดนทางจากรถบรรทก 4 ลอหรอ รถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางราง โดยคดเปนระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางราง เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลการส ารวจพฤตกรรมการเปลยนรปแบบเดนทาง (Shift mode) ดวยการใชแบบสอบถามของโครงการ

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนรอยละ 44 ของระยะทางในแตละเสนทาง สวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 261,916 คน-เทยว/วน

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 77: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 9

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 9,399 ลานตน-กม./ป ระยะทางทงหมด = 3,148.71 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสารและสนคา

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสาร

ล าดบ ประเภทยานพาหนะทใช ปปจจบน ป พ.ศ. 2573 สดสวนทลดลง สดสวน Mode shift ประเภทขนสงผโดยสาร 1.1 รถทวร/ รถโคช/ รถโดยสาร 38.57% 35.71% -2.86% 37.00% 1.2 เครองบน 3.74% 3.10% -0.64% 8.28% 1.3 รถยนตนงสวนบคคล 51.27% 47.04% -4.23% 54.72%

รวม 100.00% 100.00% 100.00% ทมา: แผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษการทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ล าดบ ประเภทยานพาหนะ สดสวน Mode shift

เหนอ ตะวนออก เฉยงเหนอ กลาง ใต ตะวนออก ตะวนตก กรงเทพฯ และ

ปรมณฑล รวมทง

ประเทศ ประเภทขนสงสนคา 2.1 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก 73.93% 65.40% 35.87% 70.27% 56.82% 64.64% 59.68% 63.47% 2.2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 9.06% 11.56% 18.72% 9.93% 14.09% 11.43% 14.26% 12.09% 2.3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 5.86% 7.30% 11.20% 5.69% 9.08% 6.78% 9.39% 7.58% 2.4 รถบรรทกพวง 11.15% 15.74% 34.21% 14.12% 20.01% 17.16% 16.67% 16.86%

ทมา: กรมทางหลวง 2556

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 78: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 10

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561 2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408, https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 79: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 11

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

Page 80: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 12

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 81: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 13

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลงสดสวนแตละ

ประเภทเชอเพลงระยะทางแตละ

เชอเพลงOccupancy

(คน/คน)ปรมาณการใชพลงงาน (l)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission

per liter (tCO2/l)

A Reference B C = A x B D E F = E / D G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L1 โครงการรถไฟทางค สายตะวนออกเฉยงเหนอ 1 18,585,780.16 ดเซล 100.00% 18,585,780.16 80 2.000 0.02500 464,644.50 0.980 0.45535 36.43 74,100 0.00270 1,254.12

1.1 รถทวร/ รถโคช/ รถโดยสาร -6,876,498.22 ดเซล 100.00% (6,876,498.22) 25 0.114 0.00455 (31,283.10) 0.980 -0.03066 36.43 74,100 0.00270 (84.44) 1.2 เครองบน -1,538,796.80 เชอเพลงอากาศยาน 100.00% (1,538,796.80) 100 0.025 0.00025 (384.70) 0.817 -0.00031 34.53 70,000 0.00242 (0.93)

เบนซน 3.87% (393,597.77) 1.15 0.079 0.06887 (27,108.93) 0.860 -0.02331 31.48 69,300 0.00218 (59.14) แกสโซฮอล91 17.32% (1,761,528.02) 1.15 0.074 0.06454 (113,696.90) 0.860 -0.09778 28.33 69,300 0.00196 (223.23) แกสโซฮอล95 10.72% (1,090,276.01) 1.15 0.079 0.06880 (75,015.78) 0.860 -0.06451 28.33 69,300 0.00196 (147.29) E20 34.78% (3,537,294.73) 1.15 0.067 0.05796 (205,005.04) 0.860 -0.17630 25.18 69,300 0.00175 (357.79) E85 4.70% (478,012.80) 1.15 0.079 0.06854 (32,761.89) 0.860 -0.02818 4.72 69,300 0.00033 (10.72) ดเซล 23.54% (2,394,132.20) 1.15 0.080 0.06982 (167,153.98) 0.980 -0.16381 36.43 74,100 0.00270 (451.16) LPG 5.08% (516,660.64) 1.15 0.088 0.07641 (39,476.09) 0.780 -0.03079 26.62 63,100 0.00168 (66.31)

(227,241.90) -0.1603 (146.89) (82.94) (58.51)

(0.054)

(0.0019)

ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลงสดสวนแตละ

ประเภทเชอเพลงระยะทางแตละ

เชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน)

ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l)(ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission

per liter (tCO2/l)

A Reference B C = A x B D E F = E / D G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L2 โครงการรถไฟทางค สายตะวนออกเฉยงเหนอ 1 1,944.02 ดเซล 100.00% 1,944.02 800 2.000 0.003 4.86 0.98 0.0000048 36.43 74,100 0.002699 0.0131

2.1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก -1,437.28 ดเซล 100.00% (1,437.28) 1.1 0.077 0.070 (100.81) 0.98 (0.0000988) 36.43 74,100 0.002699 (0.2721)2.2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) -176.20 ดเซล 100.00% (176.20) 2.7 0.200 0.075 (13.17) 0.98 (0.0000129) 36.43 74,100 0.002699 (0.0355)2.3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) -113.85 ดเซล 100.00% (113.85) 7.7 0.217 0.028 (3.21) 0.98 (0.0000031) 36.43 74,100 0.002699 (0.0087)2.4 รถบรรทกพวง -216.70 ดเซล 100.00% (216.70) 15.0 0.257 0.017 (3.72) 0.98 (0.0000036) 36.43 74,100 0.002699 (0.0100)

(116.05) (113.73) (0.3132) (116.05) (113.73)

(0.313)

(0.0002)

(198.99) (172.24) (0.37)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคาเฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสารเฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสารเฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

1.3 รถยนตนงสวนบคคล -10,170,485.13

อตราการปลอย CO2 (MtCO2e/yr/ลานตน-กม.)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงทงหมด

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงทงหมด

GHG ของแตละประเภทยานพาหนะ

รายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ลานตน-กม.)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทขนสงสนคา

ประเภทการเดนทางของผโดยสาร

อตราการปลอย CO2 (tCO2e/d/passenger)

ประเภท

AS Iปรมาณการใชพลงงาน

F

AS Iปรมาณการใชพลงงาน

FGHG ของแตละ

ประเภทยานพาหนะรายเชอเพลง (tCO2)

ระยะทางการเดนทางของผโดยสารใน 1 วน VKT (คน-กม./วน)Fuel Economy

(ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/PKM)

(ลตร/คน-กม.)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Page 82: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 14

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

รายชอเสนทาง การกอสรางรถไฟทางค 32 เสนทาง

ป พ.ศ. 2573 ศกยภาพในการลดพลงงาน

(ลานลตร) ศกยภาพในการลดพลงงาน

(ktoe) ศกยภาพในการลดกาซ

เรอนกระจก (MtCO2e)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

สายเหนอ ลพบร-บานตาคล บานตาคล-ปากน าโพ ปากน าโพ-ตะพานหน ตะพานหน-พษณโลก พษณโลก-ชมทางบานดารา ชมทางบานดารา-เดนชย เดนชย-ล าปาง ล าปาง-เชยงใหม

70.20 53.75 0.077

สายตะวนออกเฉยงเหนอ 1 มาบกะเบา-ชมทางถนนจระ ชมทางถนนจระ-สรนทร สรนทร-อบลราชธาน

198.99 172.24 0.37

สายตะวนออกเฉยงเหนอ 2 ชมทางถนนจระ-ชมทางบวใหญ ชมทางบวใหญ-ขอนแกน ขอนแกน-อดรธาน อดรธาน-หนองคาย

148.93 132.84 0.30

สายตะวนออกเฉยงเหนอ 3 ชมทางแกงคอย-ล านารายณ ล านารายณ-ชมทางบวใหญ

4.26 3.69 0.01

สายตะวนออก 1 ชมทางฉะเชงเทรา-ชมทางคลองสบเกา ชมทางคลองสบเกา-ชมทางแกงคอย

139.22 135.96 0.37

สายตะวนออก 2 ชมทางคลองสบเกา-กบนทรบร กบนทรบร-อรญประเทศ

12.18 11.03 0.03

สายตะวนออก 3 ชมทางศรราชา-สตหบ

5.03 4.30 0.01

สายใต 1 นครปฐม-ชมทางหนองปลาดก ชมทางหนองปลาดก-หวหน หวหน-ประจวบครขนธ ประจวบครขนธ-ชมพร ชมพร-สราษฎรธาน สราษฎรธาน-ชมทางทงสง ชมทางทงสง-ชมทางหาดใหญ ชมทางหาดใหญ-ยะลา ยะลา-สไหงโกลก

266.60 204.19 0.29

สายใต 2 หาดใหญ-ปาดงเบซาร

8.23 7.69 0.02

รวม 833.24 12.181 8.23 706.96 11.03 7.69 1.43 0.026 0.02

853.64 725.68 1.48

Page 83: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 15

แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางราง

โครงการท 1.1.2.1-2 การกอสรางรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟฟาชานเมอง เหตผลและความจ าเปน การพฒนาโครงขายรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟฟาชานเมอง เปนการเพมความ

สะดวกสบายในการคมนาคมภายในกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยหากโครงขายการพฒนาทงหมดเสรจสมบรณจะสงผลใหรถไฟฟาเชอมโยงครอบคลมทวทกพนท สามารถชวยบรรเทาปญหาการจราจร อกทง ยงชวยเพมความเจรญเตบโตในบรเวณพนทตดกบสถานรถไฟฟา เพมความเจรญทางเศรษฐกจในบรเวณพนทนน และเปนการกระจายความหนาแนนของประชากรผอยอาศยและปรมาณจราจรใจกลางเมองใหลดนอยลง

ลกษณะโครงการ

ทมา : แผนแมบทบรณาการจดระบบการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล, สนข.

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงทครอบคลมและเขาถงได • ลดสดสวนการใชรถยนตสวนบคคลและเพมสดสวนการใชระบบราง สามารถลดการใช

พลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก ตวชวด • จ านวนผใชบรการระบบราง

• รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบราง คาเปาหมาย ระบบรางครอบคลมการใหบรการรอยละ 100 ภายในป พ.ศ. 2572

สดสวนการเดนทางดวยระบบรางเพมขนรอยละ 10 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 532,277.30 ลานบาท แหลงเงน งปม. + เงนกรฐ หนวยงานหลก รฟม. / รฟท. หนวยงานสนบสนน -

Page 84: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 16

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 936.34 ลานลตร

826.72 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

1.061 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-138,476.54

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางราง มดงน

• ปรมาณผโดยสารอางองจากรายงานการศกษาความเหมาะสมของแตละสายลาสด

• สดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573 และปรบสดสวนเฉพาะระบบทจะมการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงระบบขนสงทางรางเทานน

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร เครองบน และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางราง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลการส ารวจพฤตกรรมการเปลยนรปแบบเดนทาง (Shift mode) ดวยการใชแบบสอบถามของโครงการ

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 85: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 17

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 4,875,483 คน-เทยว/วน ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - ลานตน-กม./ป ระยะทางทงหมด = 430 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสารและสนคา

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสาร

ล าดบ ประเภทยานพาหนะทใช ปปจจบน ป พ.ศ. 2573 สดสวนทลดลง สดสวน Mode shift ประเภทขนสงผโดยสาร 1.1 รถทวร/ รถโคช/ รถโดยสาร 38.57% 35.71% -2.86% 37.00% 1.2 เครองบน 3.74% 3.10% -0.64% 8.28% 1.3 รถยนตนงสวนบคคล 51.27% 47.04% -4.23% 54.72%

รวม 100.00% 100.00% 100.00% ทมา: แผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษการทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ล าดบ ประเภทยานพาหนะ สดสวน Mode shift

เหนอ ตะวนออก เฉยงเหนอ กลาง ใต ตะวนออก ตะวนตก กรงเทพฯ และ

ปรมณฑล รวมทง

ประเทศ ประเภทขนสงสนคา 2.1 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก 73.93% 65.40% 35.87% 70.27% 56.82% 64.64% 59.68% 63.47% 2.2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 9.06% 11.56% 18.72% 9.93% 14.09% 11.43% 14.26% 12.09% 2.3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 5.86% 7.30% 11.20% 5.69% 9.08% 6.78% 9.39% 7.58% 2.4 รถบรรทกพวง 11.15% 15.74% 34.21% 14.12% 20.01% 17.16% 16.67% 16.86%

ทมา: กรมทางหลวง 2556

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 86: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 18

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408, https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 87: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 19

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 88: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 20

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลงสดสวนแตละ

ประเภทเชอเพลงระยะทางแตละ

เชอเพลงOccupancy

(คน/คน)ปรมาณการใชพลงงาน (l)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission

per liter (tCO2/l)

A Reference B C = A x B D E F = E / D G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L

1โครงการระบบรถไฟชานเมอง (สายสแดง) ชวงบางซอ - มกกะสน - หวหมาก และชวงบางซอ - หวล าโพง

1,265,405.12 ไฟฟา 100.00% 1,265,405.12 - 82.25

เบนซน 3.87% (696.55) 1.1 0.027 0.02482 -17.289 0.860 -0.00001 31.48 69,300 0.00218 (0.04) แกสโซฮอล91 17.32% (3,117.38) 1.1 0.027 0.02453 -76.470 0.860 -0.00007 28.33 69,300 0.00196 (0.15) แกสโซฮอล95 10.72% (1,929.46) 1.1 0.026 0.02361 -45.560 0.860 -0.00004 28.33 69,300 0.00196 (0.09) E20 34.78% (6,259.95) 1.1 0.026 0.02361 -147.815 0.860 -0.00013 25.18 69,300 0.00175 (0.26) เบนซน 3.87% 8,582.27 1.1 0.027 0.02482 213.026 0.860 0.00018 31.48 69,300 0.00218 0.46 แกสโซฮอล91 17.32% 38,409.52 1.1 0.027 0.02453 942.195 0.860 0.00081 28.33 69,300 0.00196 1.85 แกสโซฮอล95 10.72% 23,773.10 1.1 0.026 0.02361 561.348 0.860 0.00048 28.33 69,300 0.00196 1.10 E20 34.78% 77,129.51 1.1 0.026 0.02361 1821.240 0.860 0.00157 25.18 69,300 0.00175 3.18

1.3 รถสามลอเครอง 0.00 LPG 100.00% - 1.1 0.067 0.06061 0.000 0.780 0.00000 26.62 63,100 0.00168 - เบนซน 0.00% - 1.15 0.095 0.08219 0.000 0.860 0.00000 31.48 69,300 0.00218 - LPG 0.00% - 1.15 0.083 0.07181 0.000 0.780 0.00000 26.62 63,100 0.00168 - CNG 0.00% - 1.15 0.112 0.09738 0.000 0.510 0.00000 29.45 56,100 0.00165 -

1.5 รถสองแถว 0.00 ดเซล 100.00% - 9.6 0.086 0.00898 0.000 0.980 0.00000 36.43 74,100 0.00270 - ดเซล 0.00% - 25.1 0.351 0.01398 0.000 0.980 0.00000 36.43 74,100 0.00270 - CNG 76.17% (6,785.68) 25.1 0.250 0.00996 -67.586 0.510 -0.00003 29.45 56,100 0.00165 (0.11) ดเซล 50.00% (44,784.52) 5.2 0.098 0.01885 -844.023 0.980 -0.00083 36.43 74,100 0.00270 (2.28) CNG 50.00% (44,784.52) 5.2 0.000 0.00000 0.000 0.510 0.00000 29.45 56,100 0.00165 -

1.8 เรอโดยสาร 0.00 ดเซล 100.00% - 36 0.333 0.00926 0.000 0.980 0.00000 36.43 74,100 0.00270 - เบนซน 3.87% (47,803.36) 1.15 0.095 0.08219 -3928.936 0.860 -0.00338 31.48 69,300 0.00218 (8.57) แกสโซฮอล91 17.32% (213,941.65) 1.15 0.097 0.08467 -18114.530 0.860 -0.01558 28.33 69,300 0.00196 (35.57) แกสโซฮอล95 10.72% (132,416.54) 1.15 0.096 0.08369 -11082.273 0.860 -0.00953 28.33 69,300 0.00196 (21.76) E20 34.78% (429,612.62) 1.15 0.101 0.08801 -37811.356 0.860 -0.03252 25.18 69,300 0.00175 (65.99) E85 4.70% (58,055.76) 1.15 0.136 0.11815 -6859.140 0.860 -0.00590 4.72 69,300 0.00033 (2.24) ดเซล 23.54% (290,772.89) 1.15 0.086 0.07496 -21797.068 0.980 -0.02136 36.43 74,100 0.00270 (58.83) LPG 5.08% (62,749.63) 1.15 0.083 0.07181 -4505.772 0.780 -0.00351 26.62 69,300 0.00184 (8.31)

(101,760.01) -0.0898 (115.35) (37.14) (32.79)

(0.0421)

65 gCO2/PKM

1.7

1.9

ประเภทการเดนทางของผโดยสาร

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

1.1 รถจกรยานยนต -17,998.71

1.2 รถจกรยานยนตรบจาง 221,763.96

1.4 รถแทกซ -135,463.80

1.6 รถโดยสารประจ าทาง -8,908.60

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสารเฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

รถยนตนงสวนบคคล -1,235,228.94

รถตมวลชน -89,569.03

FAS IGHG ของแตละ

ประเภทยานพาหนะรายเชอเพลง (tCO2)

Fuel Economy (l/PKM)

(ลตร/คน-กม.)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

ปรมาณการใชพลงงานปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)ระยะทางการเดนทางของผโดยสารใน 1 วน PKT (คน-กม./วน)

Page 89: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 21

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

รายชอเสนทาง

ป พ.ศ. 2573 ศกยภาพในการลดพลงงาน

(ลานลตร) ศกยภาพใน

การลดพลงงาน (ktoe)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2e) การกอสรางรถไฟฟาขนสงมวลชนและรถไฟชานเมอง 20 เสนทาง (นบรวมสวนตอขยาย)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

โครงการระบบรถไฟชานเมอง (สายสแดง) ชวงบางซอ - มกกะสน - หวหมาก และชวงบางซอ - หวล าโพง 37.14 32.79 0.042 โครงการระบบรถไฟชานเมอง (สายสแดง) ชวงบางซอ - รงสต (สญญา 3) 38.97 34.40 0.0442 โครงการระบบรถไฟชานเมอง (สายสแดง) ชวงรงสต - มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต 6.37 5.63 0.0072 โครงการระบบรถไฟชานเมอง (สายสแดงออน) ชวงตลงชน-ศรราช 10.16 8.97 0.0115 โครงการระบบรถไฟฟาชานเมอง (สายสแดงออน) ชวงตลงชน-ศาลายา (เพมเตมสถานบางกรวย-กฟผ. และสะพานพระราม 6) 6.13 5.41 0.0069 โครงการระบบรถไฟเชอมทาอากาศยานสวรรณภม (Airport Rail Link) สวนตอขยาย (ระยะท 1) ชวงพญาไท-บางซอ 26.41 23.32 0.0299 โครงการระบบรถไฟเชอมทาอากาศยานสวรรณภม (Airport Rail Link) สวนตอขยาย (ระยะท 2) ชวงบางซอ-ดอนเมอง 24.58 21.70 0.0279 โครงการกอสรางรถไฟฟาสายสน าเงน ชวงหวล าโพง-บางแค และบางซอ-ทาพระ 96.78 85.45 0.1097 โครงการกอสรางรถไฟฟาสายสเขยว ชวงหมอชต-สะพานใหม-คคต 54.38 48.02 0.0616 โครงการรถไฟฟาสายสสม ชวงศนยวฒนธรรม-มนบร 133.24 117.64 0.1510 โครงการรถไฟฟาสายสชมพ ชวงแคราย-มนบร 106.98 94.45 0.1213 โครงการรถไฟฟาสายสเหลอง ชวงลาดพราว-ส าโรง 53.01 46.80 0.0601 โครงการรถไฟฟาสายสมวง ชวงเตาปน-ราษฎรบรณะ 158.62 140.05 0.1798 โครงการรถไฟฟาสายสน าเงน ชวงบางแค-พทธมณฑลสาย 4 23.87 21.07 0.0271 โครงการรถไฟฟาสายสเขยว ชวงแบรง-สมทรปราการ 25.26 22.30 0.0286 โครงการรถไฟฟาสายสเขยว ชวงสมทรปราการ-บางป 25.57 22.58 0.0290 โครงการรถไฟฟาสายสเขยว ชวงคคต-ล าลกกา 6.32 5.58 0.0072 โครงการรถไฟฟาสายสเทา ชวงวชรพล-ทองหลอ 33.41 29.50 0.0379 โครงการรถไฟฟาสายสเทา ชวงพระโขนง-ทาพระ 41.16 36.34 0.0467 โครงการรถไฟฟาสายสฟา ชวง ดนแดง-สาทร 27.99 24.71 0.0317

รวม 122.03 786.31 27.99 107.75 694.26 24.71 0.14 0.89 0.03

936.34 826.72 1.06

Page 90: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 22

แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางราง

โครงการท 1.1.2.1-3 การกอสรางรถไฟสายใหม เหตผลและความจ าเปน

การพฒนาโครงขายทางรางมวตถประสงคเพอเพมความจทาง ซงจะเพมประสทธภาพในการเดนรถและความปลอดภย ท าใหการเดนทางสะดวก รวดเรวและปลอดภยขน สามารถรองรบความตองการดานการขนสงทเพมมากขน ทงในดานการเดนทางของคนและการขนสงสนคา (Logistics)

การพฒนาระบบรางจะท าใหความจของทางเพมขนกวาเทาตว ท าใหสามารถเดนรถไดเรวขนและมความปลอดภยในการเดนรถเพมมากขน โดยไมตองมการรอหลก ซงจะเพมโอกาสทจะเดนรถไดตรงเวลามากขน สงผลถงความเชอมนในการใหบรการของระบบ ท าใหผประกอบการดานการขนสงสนคาหนมาใชบรการขนสงระบบรางมากขน (Modal Shift) เปนประโยชนตอการใชพลงงานและลดตนทนการขนสงของประเทศในภาพรวม

ลกษณะโครงการ

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงทครอบคลมและเขาถงได

• ลดสดสวนการใชรถยนตสวนบคคลและเพมสดสวนการใชระบบราง สามารถลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ตวชวด • จ านวนผใชบรการระบบราง • รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบราง

คาเปาหมาย ระบบรางครอบคลมการใหบรการรอยละ 100 ภายในป พ.ศ. 2572 สดสวนการเดนทางดวยระบบรางเพมขนรอยละ 10 ภายในป พ.ศ. 2573

Page 91: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 23

งบประมาณ 501,690 ลานบาท แหลงเงน งปม. + เงนกรฐ หนวยงานหลก รฟท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 87.92 ลานลตรตอป

66.51 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.092 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-302,808.32

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางราง มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามสดสวนการเตบโตแบบ Linear regression ทอางองตามแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท

• สดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573 และปรบสดสวนเฉพาะระบบทจะมการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงระบบขนสงทางรางเทานน

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 92: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 24

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร เครองบน และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางราง และสนคามการเปลยนการเดนทางจากรถบรรทก 4 ลอหรอ รถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางราง โดยคดเปนระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางราง เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลการส ารวจพฤตกรรมการเปลยนรปแบบเดนทาง (Shift mode) ดวยการใชแบบสอบถามของโครงการ

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนรอยละ 44 ของระยะทางในแตละเสนทาง สวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 134,418 คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 42,174 ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 2,363 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสารและสนคา

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสาร

ล าดบ ประเภทยานพาหนะทใช ปปจจบน ป พ.ศ. 2573 สดสวนทลดลง สดสวน Mode shift ประเภทขนสงผโดยสาร 1.1 รถทวร/ รถโคช/ รถโดยสาร 38.57% 35.71% -2.86% 37.00% 1.2 เครองบน 3.74% 3.10% -0.64% 8.28% 1.3 รถยนตนงสวนบคคล 51.27% 47.04% -4.23% 54.72%

รวม 100.00% 100.00% 100.00%

ทมา: แผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษการทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ล าดบ ประเภทยานพาหนะ สดสวน Mode shift

เหนอ ตะวนออก เฉยงเหนอ

กลาง ใต ตะวนออก ตะวนตก กรงเทพฯ และ

ปรมณฑล รวมทง

ประเทศ ประเภทขนสงสนคา 2.1 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก 73.93% 65.40% 35.87% 70.27% 56.82% 64.64% 59.68% 63.47% 2.2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 9.06% 11.56% 18.72% 9.93% 14.09% 11.43% 14.26% 12.09% 2.3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 5.86% 7.30% 11.20% 5.69% 9.08% 6.78% 9.39% 7.58% 2.4 รถบรรทกพวง 11.15% 15.74% 34.21% 14.12% 20.01% 17.16% 16.67% 16.86%

ทมา: กรมทางหลวง 2556

Page 93: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 25

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551)

3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

Page 94: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 26

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408, https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95 E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

Page 95: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 27

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 96: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 28

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลงสดสวนแตละ

ประเภทเชอเพลงระยะทางแตละ

เชอเพลงOccupancy

(คน/คน)ปรมาณการใชพลงงาน (l)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission

per liter (tCO2/l)

A Reference B C = A x B D E F = E / D G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L1 เดนชย – เชยงของ 1,275,312.00 ดเซล 100.00% 1,275,312.00 80 2.000 0.02500 31882.800 0.980 0.03125 36.43 74,100 0.00270 86.05

ดเซล 50.00% - 5.2 0.171 0.03293 0.000 0.980 0.00000 36.43 74,100 0.00270 - CNG 50.00% - 5.2 0.000 0.00000 0.000 0.510 0.00000 29.45 56,100 0.00165 -

1.2 รถทวร/ รถโคช -471,848.94 ดเซล 100.00% (471,848.94) 25 0.237 0.00949 -4477.807 0.980 -0.00439 36.43 74,100 0.00270 (12.09) 1.3 เครองบน -105,588.57 เชอเพลงอากาศยาน 100.00% (105,588.57) 100 0.025 0.00025 -26.397 0.817 -0.00002 34.53 70,000 0.00242 (0.06)

เบนซน 3.87% (27,007.74) 1.15 0.079 0.06887 -1860.150 0.860 -0.00160 31.48 69,300 0.00218 (4.06) แกสโซฮอล91 17.32% (120,871.86) 1.15 0.074 0.06454 -7801.610 0.860 -0.00671 28.33 69,300 0.00196 (15.32) แกสโซฮอล95 10.72% (74,812.14) 1.15 0.079 0.06880 -5147.404 0.860 -0.00443 28.33 69,300 0.00196 (10.11) E20 34.78% (242,720.75) 1.15 0.067 0.05796 -14066.958 0.860 -0.01210 25.18 69,300 0.00175 (24.55) E85 4.70% (32,800.10) 1.15 0.079 0.06854 -2248.043 0.860 -0.00193 4.72 69,300 0.00033 (0.74) ดเซล 23.54% (164,279.65) 1.15 0.080 0.06982 -11469.708 0.980 -0.01124 36.43 74,100 0.00270 (30.96) LPG 5.08% (35,452.02) 1.15 0.088 0.07641 -2708.755 0.780 -0.00211 26.62 69,300 0.00184 (5.00)

(17,924.03) -0.0133 (16.82) (6.54) (4.85)

(0.01)

(0.0000)

ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลงสดสวนแตละ

ประเภทเชอเพลงระยะทางแตละ

เชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน)

ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l)(ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission

per liter (tCO2/l)

A Reference B C = A x B D E F = E / D G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L2 เดนชย – เชยงของ 3.32 ดเซล 100.00% 3.32 800 2.000 0.003 0.01 0.98 0.0000000 36.43 74,100 0.002699 0.0000

2.1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก -2.46 ดเซล 100.00% (2.46) 1.1 0.200 0.181 (0.45) 0.98 (0.0000004) 36.43 74,100 0.002699 (0.0012)2.2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) -0.30 ดเซล 100.00% (0.30) 2.7 0.200 0.075 (0.02) 0.98 (0.0000000) 36.43 74,100 0.002699 (0.0001)2.3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) -0.19 ดเซล 100.00% (0.19) 7.7 0.217 0.028 (0.01) 0.98 (0.0000000) 36.43 74,100 0.002699 (0.0000)2.4 รถบรรทกพวง -0.37 ดเซล 100.00% (0.37) 15.0 0.257 0.017 (0.01) 0.98 (0.0000000) 36.43 74,100 0.002699 (0.0000)

(0.47) (0.46) (0.0013) (0.47) (0.46)

(0.00)

(0.0004)

(7.01) (5.31) (0.007) เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงทงหมด

GHG ของแตละประเภทยานพาหนะ

รายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ลานตน-กม.)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทขนสงสนคา

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคาเฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา

อตราการปลอย CO2 (MtCO2e/yr/ลานตน-กม.)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงทงหมด

อตราการปลอย CO2 (MtCO2e/yr/passenger)

ประเภท

AS Iปรมาณการใชพลงงาน

F

รถตมวลชน 0.00

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสารเฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสารเฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

1.4 รถยนตนงสวนบคคล -697,874.48

AS Iปรมาณการใชพลงงาน

FGHG ของแตละ

ประเภทยานพาหนะรายเชอเพลง (tCO2)

ระยะทางการเดนทางของผโดยสารใน 1 วน VKT (คน-กม./วน)Fuel Economy

(ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/PKM)

(ลตร/คน-กม.)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทการเดนทางของผโดยสาร

1.1

Page 97: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 29

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

รายชอเสนทาง ป พ.ศ. 2573

ศกยภาพในการลดพลงงาน (ลานลตร)

ศกยภาพในการลดพลงงาน (ktoe)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (MtCO2e)

การกอสรางรถไฟสายใหม ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

เดนชย – เชยงของ 7.01 5.31 0.007 นครสวรรค – ก าแพงเพชร – ตาก – แมสอด 11.60 8.69 0.0120 นครสวรรค – บานไผ 5.14 3.84 0.0050 บานไผ – นครพนม 16.22 12.08 0.016 ชมทางบานภาช – อ.นครหลวง 0.69 0.67 0.0019 สราษฎรธาน – ทานน 11.28 8.37 0.011 สงขลา – ปากบารา 2.34 2.13 0.0050 กาญจนบร – บานพน ารอน 0.88 0.85 0.0023 กาญจนบร - บานภาช (เชอมแหลมฉบง) 10.32 7.87 0.0110 อบลราชธาน - ชองเมก 1.18 0.89 0.0012 มาบตาพด-ระยอง-จนทบร-ตราด 13.53 10.04 0.0130 ชมพร – ระนอง 2.59 1.96 0.0027 ทบปด – กระบ 3.35 2.49 0.0032 สราษฎรธาน – ดอนสก 1.80 1.34 0.0020

รวม 34.51 24.94 28.47 25.76 19.35 21.40 0.034 0.030 0.029

87.92 66.51 0.09

Page 98: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 30

แผนงานท 1.1.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางราง

โครงการท 1.1.2.1-4 การกอสรางรถไฟความเรวสง เหตผลและความจ าเปน

การพฒนาโครงขายทางรางมวตถประสงคเพอเพมความจทาง ซงจะเพมประสทธภาพในการเดนรถและความปลอดภย ท าใหการเดนทางสะดวก รวดเรวและปลอดภยขน โดยการพฒนาโครงขายรถไฟความเรวสง สามารถรองรบความตองการดานการเดนทางของคนทเพมมากขน เปนการเพมทางเลอกในการเดนทางระหวางกรงเทพฯ ไปยงภมภาคตางๆ

การพฒนาโครงขายรถไฟความเรวสงเปนการพฒนาเพอชน าและเปนกลไกกระตนในการปรบเปลยนสภาพการพฒนาเมอง และการกระจายการตงถนฐานออกไปสสภาพทเหมาะสมกบการเชอมโยงเมองหลกดวยระบบรางและรถไฟความเรวสง โดยรถไฟความเรวสงจะเปนทางเลอกส าหรบผทมก าลงจายและตองการความสะดวกและรวดเรวในการเดนทางมากขน

ลกษณะโครงการ

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงทครอบคลมและเขาถงได

• ลดสดสวนการใชรถยนตสวนบคคลและเพมสดสวนการใชระบบราง สามารถลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ตวชวด • จ านวนผใชบรการระบบราง • รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบราง

คาเปาหมาย ระบบรางครอบคลมการใหบรการรอยละ 100 ภายในป พ.ศ. 2572 สดสวนการเดนทางดวยระบบรางเพมขนรอยละ 10 ภายในป พ.ศ. 2573

งบประมาณ 1,538,379.00 ลานบาท

Page 99: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 31

แหลงเงน งปม. + เงนกรฐ หนวยงานหลก รฟท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 648.45 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

2.79 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

26,725.16

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางราง มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามสดสวนการเตบโตแบบ Linear regression ทอางองตามแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท

• สดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573 และปรบสดสวนเฉพาะระบบทจะมการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงระบบขนสงทางรางเทานน

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร เครองบน และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางราง

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 100: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 32

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลการส ารวจพฤตกรรมการเปลยนรปแบบเดนทาง (Shift mode) ดวยการใชแบบสอบถามของโครงการ

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 350,720 คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 2,557 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสารและสนคา

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสาร

ล าดบ ประเภทยานพาหนะทใช ปปจจบน ป พ.ศ. 2573 สดสวนทลดลง สดสวน Mode shift ประเภทขนสงผโดยสาร 1.1 รถทวร/ รถโคช/ รถโดยสาร 38.57% 35.71% -2.86% 37.00% 1.2 เครองบน 3.74% 3.10% -0.64% 8.28% 1.3 รถยนตนงสวนบคคล 51.27% 47.04% -4.23% 54.72%

รวม 100.00% 100.00% 100.00%

ทมา: แผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษการทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

▪ สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ล าดบ ประเภทยานพาหนะ สดสวน Mode shift

เหนอ ตะวนออก เฉยงเหนอ

กลาง ใต ตะวนออก ตะวนตก กรงเทพฯ และ

ปรมณฑล รวมทง

ประเทศ ประเภทขนสงสนคา 2.1 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก 73.93% 65.40% 35.87% 70.27% 56.82% 64.64% 59.68% 63.47% 2.2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 9.06% 11.56% 18.72% 9.93% 14.09% 11.43% 14.26% 12.09% 2.3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 5.86% 7.30% 11.20% 5.69% 9.08% 6.78% 9.39% 7.58% 2.4 รถบรรทกพวง 11.15% 15.74% 34.21% 14.12% 20.01% 17.16% 16.67% 16.86%

ทมา: กรมทางหลวง 2556

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56

Page 101: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 33

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551)

3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45

Page 102: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 34

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

Page 103: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 35

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 104: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 36

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลงสดสวนแตละ

ประเภทเชอเพลงระยะทางแตละ

เชอเพลงOccupancy

(คน/คน)ปรมาณการใชพลงงาน (l)

Conversion

Factor (toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per

liter (tCO2/l)A Reference B C = A x B D E F = E / D G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L

1 กรงเทพฯ – ระยอง 10,211,760.00 ไฟฟา 100.00% 10,211,760.00 80 15.180 0.18975 1937681.460 0.085 0.16490 3.60 0.94 0.0000000 0.00656 ดเซล 50.00% - 5.2 0.171 0.03293 0.000 0.980 0.00000 36.43 74,100 0.00270 - CNG 50.00% - 5.2 0.000 0.00000 0.000 0.510 0.00000 29.45 56,100 0.00165 -

1.2 รถทวร/ รถโคช -3,778,219.09 ดเซล 100.00% (3,778,219.09) 25 0.237 0.00949 -35854.985 0.980 -0.03514 36.43 74,100 0.00270 (96.78) 1.3 เครองบน -845,475.60 เชอเพลงอากาศยาน 100.00% (845,475.60) 100 0.025 0.00025 -211.369 0.817 -0.00017 34.53 70,000 0.00242 (0.51)

เบนซน 3.87% (216,258.13) 1.15 0.079 0.06887 -14894.713 0.860 -0.01281 31.48 69,300 0.00218 (32.49) แกสโซฮอล91 17.32% (967,852.91) 1.15 0.074 0.06454 -62469.556 0.860 -0.05372 28.33 69,300 0.00196 (122.65) แกสโซฮอล95 10.72% (599,040.60) 1.15 0.079 0.06880 -41216.625 0.860 -0.03545 28.33 69,300 0.00196 (80.93) E20 34.78% (1,943,529.11) 1.15 0.067 0.05796 -112637.846 0.860 -0.09687 25.18 69,300 0.00175 (196.58) E85 4.70% (262,639.07) 1.15 0.079 0.06854 -18000.672 0.860 -0.01548 4.72 69,300 0.00033 (5.89) ดเซล 23.54% (1,315,430.57) 1.15 0.080 0.06982 -91840.985 0.980 -0.09000 36.43 74,100 0.00270 (247.89) LPG 5.08% (283,873.72) 1.15 0.088 0.07641 -21689.719 0.780 -0.01692 26.62 69,300 0.00184 (40.01)

1,538,864.99 -0.1917 (823.72) 561.69 (69.96)

(0.30)

รถตมวลชน 0.00

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสารเฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสารเฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

1.4 รถยนตนงสวนบคคล -5,588,065.30

AS Iปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะราย

เชอเพลง (tCO2)

ระยะทางการเดนทางของผโดยสารใน 1 วน VKT (คน-กม./วน)Fuel Economy

(ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/PKM)

(ลตร/คน-กม.)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทการเดนทางของผโดยสาร

1.1

Page 105: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 37

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

รายชอเสนทาง ป พ.ศ. 2573

ศกยภาพในการลดพลงงาน (ktoe)

ศกยภาพในการลดกาซเรอนกระจก (MtCO2e)

การกอสรางรถไฟความเรวสง ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

ระยะสน (63-64)

ระยะกลาง (65-68)

ระยะยาว (69-73)

กรงเทพฯ – ระยอง 69.96 0.30 กรงเทพฯ – ปาดงเบซาร 311.34 1.34 กรงเทพฯ - เชยงใหม 163.35 0.70 กรงเทพฯ – หนองคาย 103.80 0.45

รวม 173.75 163.35 311.34 0.75 0.70 1.34

648.45 2.79

หมายเหต: ไมมการค านวณศกยภาพในการลดพลงงานในหนวยลานลตร เนองจากรถไฟความเรวสงเปนระบบไฟฟา (kWh)

Page 106: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 38

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางน า

โครงการท 1.1.2.2-1 การกอสรางศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 และระยะท 2 เหตผลและความจ าเปน การพฒนาโครงขายทางน ามวตถประสงคเพอเพมความจ ซงจะเพมประสทธภาพขนสง

ผโดยสารและสนคา สามารถรองรบความตองการดานการขนสงทเพมมากขน ทงในดานการเดนทางของคนและการขนสงสนคา (Logistics)

การพฒนาระบบขนสงทางน า ท าใหสามารถขนสงสนคาไดเรวขน สงผลถงความเชอมนในการใหบรการของระบบ ท าใหผประกอบการดานการขนสงสนคาหนมาใชบรการขนสงระบบน ามากขน (Modal Shift) ซงเปนระบบทมราคาประหยด เปนประโยชนตอการใชพลงงานและลดตนทนการขนสงของประเทศในภาพรวม

ลกษณะโครงการ การพฒนาทาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ถงระยะท 3 เปนการเพมขดความสามารถของทาเรอเพอรองรบความตองการขนสงสนคาทางทะเลระหวางประเทศทเพมขนในอนาคต โดยจะด าเนนการกอสรางทาเทยบเรอ (ทาเทยบเรอ A) ส าหรบจอดเรอน าลก รวมทงการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟ (Single Rail Transfer Operator, SRTO) และปรบปรงสงอ านวยความสะดวกอนๆ

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและโลจสตกส

• สนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ตวชวด • สดสวนของการขนสงสนคา

• รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบทางน า คาเปาหมาย รอยละของการขนสงทางน าเพมขนรอยละ 10 ของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาค

คมนาคม ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 981.50 ลานบาท

Page 107: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 39

แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก กทท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 285.12 ลานลตร

279.42 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.794 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-5,570.19

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางน า มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามอางองอตราการเตบโตเฉลย (CAGR)

• ส าหรบปรมาณผโดยสาร ทปรกษาประยกตสถตโดยอางองขอมลจากกรมเจาทา และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 108: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 40

• ส าหรบปรมาณสนคา ทปรกษาประยกตสถตและอตราการเตบโตเฉลย (CAGR) และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสน นเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางน า และสนคามการเปลยนการขนสงสนคาจากรถบรรทก 4 ลอหรอรถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางน าและ ทางราง (ส าหรบโครงการทมความสมพนธกนระหวางการขนสงทางบก ทางราง และทางน า) โดยคดเปนระยะทาง การขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางน า เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนตามระยะทางเปาประสงคของโครงการสวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 23,600 ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 267 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ประเภทยานพาหนะทใช สดสวน Mode shift รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 0.00% รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 0.00% รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 0.00% รถบรรทกพวง 85.00% เรอบรรทกสนคา 0.00% ทางราง 15.00%

รวม 100.00%

ทมา: ทปรกษา

Page 109: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 41

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15 เรอบรรทกสนคา

แมน าเจาพระยา แมน านาน แมน าปาสก3 ทาเรอแหลมฉบง4

2,000 2,000

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

3 งานส ารวจออกแบบรายละเอยดและศกษาผลกระทบสงแวดลอมในรายละเอยด โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแ มน าเจาพระยา และนานเพอการเดนเรอ, http://navidam.com

4 โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และสงแวดลอม และออกแบบรายละเอยดส าหรบการกอสรางท าเรอ แหลมฉบง ขนท 3, http://www.laemchabangportphase3.com

Page 110: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 42

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 111: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 43

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 112: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 44

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภท

AS I ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ตน-กม.) ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลง

สดสวนแตละประเภทเชอเพลง

ระยะทางแตละเชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน) ประเภทขนสงสนคา A E E C = A x B D E F = E / D

โครงการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 23,600.00 ดเซล 100.00% 23,600.00 800 2.000 0.003 1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 0.00 ดเซล 100.00% - 1.1 0.077 0.070 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 0.00 ดเซล 100.00% - 2.67 0.200 0.075 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 0.00 ดเซล 100.00% - 7.71 0.217 0.028 4 รถบรรทกพวง -20,060.00 ดเซล 100.00% (20,060.00) 15 0.257 0.017 5 รถไฟ -3,540.00 ดเซล 100.00% (3,540.00) 800 2.000 0.003

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

ประเภทขนสงสนคา G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L โครงการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 59.00 0.98 0.0000578 36.43 74,100 0.002699 0.1592 1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 4 รถบรรทกพวง (344.12) 0.98 (0.0003372) 36.43 74,100 0.002699 (0.9288) 5 รถไฟ (8.85) 0.98 (0.0000087) 36.43 74,100 0.002699 (0.0239)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคา

(285.12) (279.42) (0.7935)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา (285.12) (279.42) เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา (0.7935)

Page 113: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 45

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางน า

โครงการท 1.1.2.2-2 การกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเพอการเดนเรอ เหตผลและความจ าเปน การพฒนาโครงขายทางน ามวตถประสงคเพอเพมความจ ซงจะเพมประสทธภาพขนสง

ผโดยสารและสนคา สามารถรองรบความตองการดานการขนสงทเพมมากขน ทงในดานการเดนทางของคนและการขนสงสนคา (Logistics)

การพฒนาระบบขนสงทางน า ท าใหสามารถขนสงสนคาไดเรวขน สงผลถงความเชอมนในการใหบรการของระบบ ท าใหผประกอบการดานการขนสงสนคาหนมาใชบรการขนสงระบบน ามากขน (Modal Shift) ซงเปนระบบทมราคาประหยด เปนประโยชนตอการใชพลงงานและลดตนทนการขนสงของประเทศในภาพรวม

ลกษณะโครงการ การกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเปนการเพมขดความสามารถดานคมนาคมขนสงทางน า เพอใหการเดนเรอกนน าลกไดครอบคลมพนทมากขน โดยเฉพาะพนทโซนภาคกลางทมการขนสงสนคาทางน ากนอยางแพรหลาย โดยเปนการกอสรางเขอนยกระดบจ านวน 2 เขอน ประกอบดวย (1) เขอนบนตงอยท ต.น าทรง อ.พยหะคร จ.นครสวรรค และ (2) เขอนลาง ตงอยท ต.พระงาม อ.พรหมบร จ.สงหบร

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและโลจสตกส

• สนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ตวชวด • สดสวนของการขนสงสนคา

• รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบทางน า คาเปาหมาย รอยละของการขนสงทางน าเพมขนรอยละ 10 ของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาค

คมนาคม ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 6,422.80 ลานบาท

Page 114: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 46

แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก จท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 30.07 ลานลตร

29.47 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.081 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

203,417.18

Page 115: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 47

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางน า มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามอางองอตราการเตบโตเฉลย (CAGR)

• ส าหรบปรมาณผโดยสาร ทปรกษาประยกตสถตโดยอางองขอมลจากกรมเจาทา และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ส าหรบปรมาณสนคา ทปรกษาประยกตสถตและอตราการเตบโตเฉลย (CAGR) และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางน า และสนคามการเปลยนการขนสงสนคาจากรถบรรทก 4 ลอหรอรถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางน าและ ทางราง (ส าหรบโครงการทมความสมพนธกนระหวางการขนสงทางบก ทางราง และทางน า) โดยคดเปนระยะทาง การขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางน า เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 116: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 48

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนตามระยะทางเปาประสงคของโครงการสวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคา ทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 1,467.96 ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 477 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ประเภทยานพาหนะทใช สดสวน Mode shift รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 30.14% รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 15.73% รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 9.41% รถบรรทกพวง 28.75% เรอบรรทกสนคา 15.97%

รวม 100.00%

ทมา: กรมทางหลวง 2560

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 117: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 49

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15 เรอบรรทกสนคา

แมน าเจาพระยา แมน านาน แมน าปาสก3 ทาเรอแหลมฉบง4

2,000 2,000

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

3 งานส ารวจออกแบบรายละเอยดและศกษาผลกระทบสงแวดลอมในรายละเอยด โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยา และนานเพอการเดนเรอ, http://navidam.com

4 โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และสงแวดลอม และออกแบบรายละเอยดส าหรบการกอสรางท าเรอ แหลมฉบง ขนท 3, http://www.laemchabangportphase3.com

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

Page 118: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 50

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13

Page 119: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 51

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 120: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 52

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภท

AS I ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ตน-กม.) ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลง

สดสวนแตละประเภทเชอเพลง

ระยะทางแตละเชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน) ประเภทขนสงสนคา A E E C = A x B D E F = E / D โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเพอการเดนเรอ 1,467.96 ดเซล 100.00% 1,467.96 2000 40.000 0.020

1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก ดเซล 100.00% (442.48) 1.1 0.077 0.070 0.070 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) ดเซล 100.00% (230.94) 2.67 0.200 0.075 0.075 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) ดเซล 100.00% (138.11) 7.71 0.217 0.028 0.028 4 รถบรรทกพวง ดเซล 100.00% (422.04) 15 0.257 0.017 0.017

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

ประเภทขนสงสนคา G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยาและแมน านานเพอการเดนเรอ 29.36 0.98 0.0000288 36.43 74,100 0.002699 0.0792

1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก (31.04) 0.98 (0.0000304) 36.43 74,100 0.002699 (0.0838) 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) (17.26) 0.98 (0.0000169) 36.43 74,100 0.002699 (0.0466) 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) (3.89) 0.98 (0.0000038) 36.43 74,100 0.002699 (0.0105) 4 รถบรรทกพวง (7.24) 0.98 (0.0000071) 36.43 74,100 0.002699 (0.0195)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคา

(30.07) (29.47) (0.0812)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา (30.07) (29.47) เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา (0.0812)

Page 121: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 53

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางน า

โครงการท 1.1.2.2-3 การเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสก เหตผลและความจ าเปน การพฒนาโครงขายทางน ามวตถประสงคเพอเพมความจ ซงจะเพมประสทธภาพขนสง

ผโดยสารและสนคา สามารถรองรบความตองการดานการขนสงทเพมมากขน ทงในดานการเดนทางของคนและการขนสงสนคา (Logistics)

การพฒนาระบบขนสงทางน า ท าใหสามารถขนสงสนคาไดเรวขน สงผลถงความเชอมนในการใหบรการของระบบ ท าใหผประกอบการดานการขนสงสนคาหนมาใชบรการขนสงระบบน ามากขน (Modal Shift) ซงเปนระบบทมราคาประหยด เปนประโยชนตอการใชพลงงานและลดตนทนการขนสงของประเทศในภาพรวม

ลกษณะโครงการ การเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสกเปนโครงการขยายล าน าในแมน าปาสก จ.พระนครศรอยธยา เพมประสทธภาพการขนสงสนคา โดยพฒนาทางเดนเรอดวยการขดลอกแกไขจดทมปญหาตนเขน กอสรางเขอนปองกนตลง 12 แหง ขยายหนาตดล าน า และพฒนาทหลบเรอ เพอเพมความสะดวกและลดคาใชจายในการขนสงสนคาของผประกอบการ สงผลใหศกยภาพในการรองรบเรอชวงตนน าเพมจากเรอขนาด 1,500 ตน เปน 2,000 ตน และชวงกอนถงเขอนพระราม 6 จากเรอขนาด 800 ตน เปน 1,500 ตน

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและโลจสตกส • สนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

ตวชวด • สดสวนของการขนสงสนคา • รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบทางน า

คาเปาหมาย รอยละของการขนสงทางน าเพมขนรอยละ 10 ของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคม ภายในป พ.ศ. 2573

งบประมาณ 2,162.90 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก จท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 17.72 ลานลตร

17.36 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.048 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

132,460.33

Page 122: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 54

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางน า มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามอางองอตราการเตบโตเฉลย (CAGR)

• ส าหรบปรมาณผโดยสาร ทปรกษาประยกตสถตโดยอางองขอมลจากกรมเจาทา และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศ ษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ส าหรบปรมาณสนคา ทปรกษาประยกตสถตและอตราการเตบโตเฉลย (CAGR) และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางน า และสนคามการเปลยนการขนสงสนคาจากรถบรรทก 4 ลอหรอรถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางน าและ ทางราง (ส าหรบโครงการทมความสมพนธกนระหวางการขนสงทางบก ทางราง และทางน า) โดยคดเปนระยะทาง การขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางน า เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 123: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 55

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนตามระยะทางเปาประสงคของโครงการสวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 864.91 ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 72 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ประเภทยานพาหนะทใช สดสวน Mode shift รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 30.14% รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 15.73% รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 9.41% รถบรรทกพวง 28.75% เรอบรรทกสนคา 15.97%

รวม 100.00%

ทมา: กรมทางหลวง 2560

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 124: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 56

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15 เรอบรรทกสนคา

แมน าเจาพระยา แมน านาน แมน าปาสก3 ทาเรอแหลมฉบง4

2,000 2,000

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

3 งานส ารวจออกแบบรายละเอยดและศกษาผลกระทบสงแวดลอมในรายละเอยด โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยา และนานเพอการเดนเรอ, http://navidam.com

4 โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และสงแวดลอม และออกแบบรายละเอยดส าหรบการกอสร างทาเรอ แหลมฉบง ขนท 3, http://www.laemchabangportphase3.com

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

Page 125: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 57

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13

Page 126: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 58

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 127: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 59

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภท

AS I ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ตน-กม.) ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลง

สดสวนแตละประเภทเชอเพลง

ระยะทางแตละเชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน) ประเภทขนสงสนคา A E E C = A x B D E F = E / D โครงการเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสก 864.91 ดเซล 100.00% 864.91 2000 40.000 0.020

1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก -260.71 ดเซล 100.00% (260.71) 1.1 0.077 0.070 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) -136.07 ดเซล 100.00% (136.07) 2.67 0.200 0.075 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) -81.38 ดเซล 100.00% (81.38) 7.71 0.217 0.028 4 รถบรรทกพวง -248.66 ดเซล 100.00% (248.66) 15 0.257 0.017

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

ประเภทขนสงสนคา G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L โครงการเพมประสทธภาพระบบการขนสงสนคาในแมน าปาสก 17.30 0.98 0.0000170 36.43 74,100 0.002699 0.0467

1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก (18.29) 0.98 (0.0000179) 36.43 74,100 0.002699 (0.0494) 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) (10.17) 0.98 (0.0000100) 36.43 74,100 0.002699 (0.0274) 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) (2.29) 0.98 (0.0000022) 36.43 74,100 0.002699 (0.0062) 4 รถบรรทกพวง (4.27) 0.98 (0.0000042) 36.43 74,100 0.002699 (0.0115)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคา

(17.72) (17.36) (0.0478)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา (17.72) (17.36) เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา (0.0478)

Page 128: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 60

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางน า

โครงการท 1.1.2.2-4 การพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน เหตผลและความจ าเปน การพฒนาโครงขายทางน ามวตถประสงคเพอเพมความจ ซงจะเพมประสทธภาพขนสง

ผโดยสารและสนคา สามารถรองรบความตองการดานการขนสงทเพมมากขน ท งในดานการเดนทางของคนและการขนสงสนคา (Logistics)

การพฒนาระบบขนสงทางน า ท าใหสามารถขนสงสนคาไดเรวขน สงผลถงความเชอมนในการใหบรการของระบบ ท าใหผประกอบการดานการขนสงสนคาหนมาใชบรการขนสงระบบน ามากขน (Modal Shift) ซงเปนระบบทมราคาประหยด เปนประโยชนตอการใชพลงงานและลดตนทนการขนสงของประเทศในภาพรวม

ลกษณะโครงการ การพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน ฝงตะวนออกและฝงตะวนตก (East-West Ferry) เปนการเชอมโยงเสนทางคมนาคมขนสงทางเรอระหวาง พทยา-หวหน สมทรปราการ-หวหน และสมทรปราการ-พทยา ดวยเรอเฟอรร เนองจากพทยาและหวหนเปนแหลงทองเทยวทนยมของทงชาวไทยและชาวตางชาต รวมทงสมทรปราการเปนทตงของ ทาอากาศยานนานาชาตสวรรณภม และเปนเมองเศรษฐกจทส าคญ แตปจจบนตองเดนทางดวยรถยนตเปนหลก ถงแมในเสนทางสมทรปราการ-หวหน อาจมโอกาสเดนทางดวยเครองบนได แตกมนอยเพราะขอจ ากดเรองทาอากาศยาน นอกจากน การเดนทางดวยรถยนตยงมระยะทางทยาวไกล และตองเดนทางผานกรงเทพฯ ทมการจราจรหนาแนนท าใหเกดความลาชาในการเดนทาง โดยหากโครงการนเกดขนจะชวยลดทงระยะเวลาในการเดนทาง และคาใชจายในการเดนทาง เปนประโยชนตอการเดนทางทองเทยวอยางมาก

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและโลจสตกส • สนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

ตวชวด • สดสวนของการขนสงสนคา • รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบทางน า

คาเปาหมาย รอยละของการขนสงทางน าเพมขนรอยละ 10 ของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาคคมนาคม ภายในป พ.ศ. 2573

งบประมาณ 591.70 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก จท. หนวยงานสนบสนน -

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 0.61 ลานลตร

0.53 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.0013 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-1,045,790.89

Page 129: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 61

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางน า มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามอางองอตราการเตบโตเฉลย (CAGR)

• ส าหรบปรมาณผโดยสาร ทปรกษาประยกตสถตโดยอางองขอมลจากกรมเจาทา และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ส าหรบปรมาณสนคา ทปรกษาประยกตสถตและอตราการเตบโตเฉลย (CAGR) และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางน า และสนคามการเปลยนการขนสงสนคาจากรถบรรทก 4 ลอหรอรถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางน าและ ทางราง (ส าหรบโครงการทมความสมพนธกนระหวางการขนสงทางบก ทางราง และทางน า) โดยคดเปนระยะทาง การขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางน า เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 130: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 62

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนตามระยะทางเปาประสงคของโครงการสวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 36,404 คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 116 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงผโดยสาร

ประเภทยานพาหนะทใช สดสวน Mode shift รถสวนบคคล 47.78% รถโดยสาร 36.27% รถไฟ 9.74% ทางน า 6.21%

รวม 100.00%

ทมา: แผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษการทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 131: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 63

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15 เรอบรรทกสนคา

แมน าเจาพระยา แมน านาน แมน าปาสก3 ทาเรอแหลมฉบง4

2,000 2,000

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

3 งานส ารวจออกแบบรายละเอยดและศกษาผลกระทบสงแวดลอมในรายละเอยด โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยา และนานเพอการเดนเรอ, http://navidam.com

4 โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และสงแวดลอม และออกแบบรายละเอยดส าหรบการกอสรางท าเรอ แหลมฉบง ขนท 3, http://www.laemchabangportphase3.com

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

Page 132: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 64

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13

Page 133: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 65

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 134: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 66

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภท

AS I ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) Fuel

Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ตน-กม.) ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลง

สดสวนแตละประเภทเชอเพลง

ระยะทางแตละเชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน) ประเภทการเดนทางของผโดยสาร A E E C = A x B D E F = E / D โครงการพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน 72,808.43 ดเซล 100.00% 72,808.43 500 0.333 0.00067

1 รถสวนบคคล -37,088.81 เบนซน 3.87% (1,435.34) 2.1 0.079 0.03772 แกสโซฮอล91 17.32% (6,423.78) 2.1 0.074 0.03535 แกสโซฮอล95 10.72% (3,975.92) 2.1 0.079 0.03768 E20 34.78% (12,899.49) 2.1 0.067 0.03174 E85 4.70% (1,743.17) 2.1 0.079 0.03753 ดเซล 23.54% (8,730.71) 2.1 0.080 0.03823 LPG 5.08% (1,884.11) 2.1 0.088 0.04184 2 รถโดยสาร -28,157.78 ดเซล 50.00% (14,078.89) 32.9 0.237 0.00721 CNG 50.00% (14,078.89) 32.9 0.270 0.00821 3 รถไฟ -7,561.84 ดเซล 100.00% (7,561.84) 80 2.000 0.02500

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใชพลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor (toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

ประเภทการเดนทางของผโดยสาร G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L โครงการพฒนาเรอเฟอรรเชอมโยงอาวไทยตอนบน 48.539 0.980 0.00005 36.43 74,100 0.00270 0.13

1 รถสวนบคคล -54.137 0.860 0.00005 31.48 69,300 0.00218 (0.12) -227.054 0.860 0.00020 28.33 69,300 0.00196 (0.45) -149.807 0.860 0.00013 28.33 69,300 0.00196 (0.29) -409.397 0.860 0.00035 25.18 69,300 0.00175 (0.71) -65.426 0.860 0.00006 4.72 69,300 0.00033 (0.02) -333.808 0.980 0.00033 36.43 74,100 0.00270 (0.90) -78.834 0.780 0.00006 26.62 63,100 0.00168 (0.13)

Page 135: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 67

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใชพลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor (toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

2 รถโดยสาร -101.525 0.980 0.00010 36.43 74,100 0.00270 (0.27) -115.657 0.510 0.00006 29.45 56,100 0.00165 (0.19) 3 รถไฟ -189.046 0.980 0.00019 36.43 74,100 0.00270 (0.51)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคา (1,676.15) (0.0015) (3.47)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา (0.61) (0.53)

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา (0.0013)

Page 136: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 68

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางน า

โครงการท 1.1.2.2-5 การพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3 เหตผลและความจ าเปน การพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3 เปนการเพมขดความสามารถของทาเรอเพอรองรบ

ความตองการขนสงสนคาทางทะเลระหวางประเทศทเพมขนในอนาคต โดยจะด าเนนการกอสรางทาเทยบเรอส าหรบจอดเรอน าลก และสงอ านวยความสะดวกอนๆ รวมทงการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง (Single Rail Transfer Operator, SRTO) กอสรางทาเทยบเรอชายฝง (ทาเทยบเรอ A) ปรบปรงสงอานวยความสะดวกเพอแกไขปญหาจราจรภายในทาเรอ ตลอดจนโครงขายและระบบการขนสงตอเนองทจ าเปนในเขตพนททาเรอแหลมฉบง ทจะเชอมตอกบภายนอกใหเพยงพอและพรอมทจะรองรบการขยายตวของปรมาณเรอและสนคาประเภทตางๆ

ลกษณะโครงการ

เปาหมายของโครงการ • สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสงและโลจสตกส

• สนบสนนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ตวชวด • สดสวนของการขนสงสนคา

• รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบทางน า คาเปาหมาย รอยละของการขนสงทางน าเพมขนรอยละ 10 ของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาค

คมนาคม ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 155,834.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. + PPP หนวยงานหลก กทท. หนวยงานสนบสนน -

Page 137: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 69

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 148.11 ลานลตร

145.15 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.412 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

44,845.07

Page 138: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 70

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางน า มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามอางองอตราการเตบโตเฉลย (CAGR)

• ส าหรบปรมาณผโดยสาร ทปรกษาประยกตสถตโดยอางองขอมลจากกรมเจาทา และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ส าหรบปรมาณสนคา ทปรกษาประยกตสถตและอตราการเตบโตเฉลย (CAGR) และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางน า และสนคามการเปลยนการขนสงสนคาจากรถบรรทก 4 ลอหรอรถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางน าและ ทางราง (ส าหรบโครงการทมความสมพนธกนระหวางการขนสงทางบก ทางราง และทางน า) โดยคดเปนระยะทาง การขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางน า เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 139: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 71

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนตามระยะทางเปาประสงคของโครงการสวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผ โดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - คน-เทยว/วน ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 12,259.59 ลานตน-กม./ป ระยะทางทงหมด = 267 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ประเภทยานพาหนะทใช สดสวน Mode shift รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 0.00% รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 0.00% รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 0.00% รถบรรทกพวง 85.00% เรอบรรทกสนคา 0.00% ทางราง 15.00%

รวม 100.00% ทมา: ทปรกษา

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 140: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 72

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15 เรอบรรทกสนคา

แมน าเจาพระยา แมน านาน แมน าปาสก3 ทาเรอแหลมฉบง4

2,000 2,000

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

3 งานส ารวจออกแบบรายละเอยดและศกษาผลกระทบสงแวดลอมในรายละเอยด โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยา และนานเพอการเดนเรอ, http://navidam.com

4 โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และสงแวดลอม และออกแบบรายละเอยดส าหรบการกอสรางท าเรอ แหลมฉบง ขนท 3, http://www.laemchabangportphase3.com

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

Page 141: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 73

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13

Page 142: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 74

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 143: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 75

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภท

AS I ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ตน-กม.) ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลง

สดสวนแตละประเภทเชอเพลง

ระยะทางแตละเชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน) ประเภทขนสงสนคา A E E C = A x B D E F = E / D

โครงการพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3 12,259.59 ดเซล 100.00% 12,259.59 800 2.000 0.003 1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 0.00 ดเซล 100.00% - 1.1 0.077 0.070 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 0.00 ดเซล 100.00% - 2.67 0.200 0.075 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 0.00 ดเซล 100.00% - 7.71 0.217 0.028 4 รถบรรทกพวง -10,420.65 ดเซล 100.00% (10,420.65) 15 0.257 0.017 5 รถไฟ -1,838.94 ดเซล 100.00% (1,838.94) 800 2.000 0.003

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

ประเภทขนสงสนคา G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L โครงการพฒนาทาเรอแหลมฉบง ระยะท 3 30.65 0.98 0.0000300 36.43 74,100 0.002699 0.0827 1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 4 รถบรรทกพวง (178.76) 0.98 (0.0001752) 36.43 74,100 0.002699 (0.4825) 5 รถไฟ (4.60) 0.98 (0.0000045) 36.43 74,100 0.002699 (0.0124)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคา (148.11) (145.15) (0.4122)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา (148.11) (145.15) เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา (0.4122)

Page 144: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 76

แผนงานท 1.1.2.2 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางน า

โครงการท 1.1.2.2-6 การพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3 เหตผลและความจ าเปน ทาเรออตสาหกรรมมาบตาพดเปนทาเรอส าหรบเรอสนคาเหลวและกาซธรรมชาต อนเปน

วตถดบส าคญในการผลตพลงงาน และรองรบอตสาหกรรมปโตรเคมชนสงของประเทศ ปจจบนมการใชงานเตมศกยภาพแลวจงมความจ าเปนตองขยายทาเรอ เพอเพมความจในการขนถายกาซธรรมชาต และวตถดบเหลวส าหรบกลมอตสาหกรรมปโตรเคม ซงหลงจากด าเนนการพฒนาแลวเสรจ จะสามารถรองรบสนคาผานทา (สนคาดานปโตรเคม และกาซธรรมชาต) ไดเพมอก 19 ลานตนตอป ในอก 20 ปขางหนา

ลกษณะโครงการ การพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3 ใหเอกชนเขารวมทน โดยรายละเอยดงานประกอบดวย

• งานถมทะเลพนท 1,000 ไร เพอรองรบการกอสรางทาเรอสนคาเหลว กาซธรรมชาต และพนทพฒนาอตสาหกรรมดานพลงงาน

• งานขดลอกรองน าและแองกลบเรอความลก 16 เมตร • งานสาธารณปโภค • งานอปกรณควบคมเดนเรอบรเวณทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด

เปาหมายของโครงการ เพมความจในการขนถายกาซธรรมชาต และวตถดบเหลวส าหรบกลมอตสาหกรรมปโตรเคม

อก 19 ลานตนตอป ในอก 20 ปขางหนา ตวชวด • สดสวนของการขนสงสนคา

• รอยละของการปลอยกาซเรอนกระจกในระบบทางน า คาเปาหมาย รอยละของการขนสงทางน าเพมขนรอยละ 10 ของเปาหมายการลดกาซเรอนกระจกในภาค

คมนาคม ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 10,154.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. + PPP หนวยงานหลก กทท. หนวยงานสนบสนน -

Page 145: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 77

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 14.87 ลานลตร

14.57 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.041 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

171,007.19

Page 146: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 78

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางน า มดงน

• ปรมาณผโดยสารและสนคาเพมขนตามอางองอตราการเตบโตเฉลย (CAGR)

• ส าหรบปรมาณผโดยสาร ทปรกษาประยกตสถตโดยอางองขอมลจากกรมเจาทา และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ส าหรบปรมาณสนคา ทปรกษาประยกตสถตและอตราการเตบโตเฉลย (CAGR) และสดสวนการเดนทางในภาพรวมของทงประเทศและรายภมภาค อางองจากแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท ทจ าแนกสดสวนเปนแตละประเภทรปแบบการขนสง ไดแก การขนสงทางถนน การขนสงทางราง การขนสงทางน า และการขนสงทางอากาศ ณ ปปจจบน และป พ.ศ. 2573

• ก าหนดใหผโดยสารทใชระบบขนสงสาธารณะ ไดแก รถตมวลชน รถทวร และรถยนตสวนบคคล มการเปลยนรปแบบการเดนทางมายงการขนสงทางน า และสนคามการเปลยนการขนสงสนคาจากรถบรรทก 4 ลอหรอรถกระบะบรรทก รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) และรถบรรทกพวง มายงการขนสงทางน าและ ทางราง (ส าหรบโครงการทมความสมพนธกนระหวางการขนสงทางบก ทางราง และทางน า) โดยคดเปนระยะทาง การขนสงผโดยสารและสนคาทเพมในการขนสงทางน า เทากบระยะทางการขนสงผโดยสารและสนคาทลดลงในแตละประเภทระบบขนสงสาธารณะตามสดสวนรปแบบการเดนทาง

• สดสวนรปแบบการเดนทางและสดสวนประเภทเชอเพลงในแตละประเภทยานพาหนะใชผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 147: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 79

• ก าหนดใหระยะทางเฉลยของการขนสงผโดยสารมสดสวนตามระยะทางเปาประสงคของโครงการสวนระยะทางเฉลยของการขนสงสนคาใชระยะทางบรรทกตามจรงในหนวย ตน-กม.

• ในการค านวณ ใชการวเคราะหปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนจากปฐาน แลวน าปรมาณผโดยสารและสนคาทเพมขนไปค านวณปรมาณการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ทลดลง

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

ปรมาณผโดยสารทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = - คน-เทยว/วน

ปรมาณสนคาทเปลยนแปลงไป ณ ป พ.ศ. 2573 = 1,230.68 ลานตน-กม./ป

ระยะทางทงหมด = 332 กโลเมตร

• สดสวนการเดนทางในแตละประเภทยานพาหนะของการขนสงสนคา

ประเภทยานพาหนะทใช สดสวน Mode shift รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 0.00% รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 0.00% รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 0.00% รถบรรทกพวง 85.00% เรอบรรทกสนคา 0.00% ทางราง 15.00%

รวม 100.00% ทมา: ทปรกษา

• จ านวนผโดยสารเฉลยบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

ประเภทยานพาหนะ คาเฉลยจ านวนผโดยสารบนยานพาหนะ (Occupancy rate)

กรงเทพและปรมณฑล1 ระหวางเมอง2 วนธรรมดา วนหยด

1. รถจกรยานยนตและรถสามลอเครอง 1.1 1.1 n/a 2. รถยนตสวนบคคลและแทกซ 1.15 1.2 2.1 3. รถปกอพและรถตสวนบคคล 1.2 1.25 1.82 4. รถตโดยสารสาธารณะ 5.2 4.7 n/a 5. รถโดยสารขนาดเลก (สองแถว) 9.6 10.1 14.01 6. รถโดยสารขนาดกลาง 13.8 13.8 32.9 7. รถโดยสารขนาดใหญ 25.1 20.9 n/a 8. รถบรรทกขนาดกลาง 1.7 1.9 1.56 9. รถบรรทกขนาดใหญ 1.7 1.7 1.39 10. เรอโดยสาร - - 36 11. รถทวร/รถโคช3 - - 25 12. เครองบน - - 100 13. รถไฟทางค4 - - 80

ทมา: 1 การศกษาจดท าแผนแมบทการพฒนาและบรณาการโครงขายถนน สะพานขามแมน าและการจราจรในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล (สนข., 2554)

2 การศกษาความเหมาะสม ดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบสงแวดลอม ของแผนแมบททางหลวง (กรมทางหลวง, 2551) 3 รายงานปรมาณการเดนทางบนทางหลวง, กรมทางหลวง, 2551 4 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

Page 148: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 80

• อตราบรรทกสนคา

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณอตราบรรทกเฉลย (ตน) รถไฟ1 800 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก2 1.1 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 2 2.67 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป)2 7.71 รถบรรทกพวง2 15 เรอบรรทกสนคา

แมน าเจาพระยา แมน านาน แมน าปาสก3 ทาเรอแหลมฉบง ทาเรอมาบตาพด4

2,000 2,000

ทมา: 1 โครงการศกษาแผนแมบทการพฒนาโครงขายทางรถไฟสนบสนนเขตเศรษฐกจพเศษ การทองเทยว และการพฒนาพนท, สนข. 2561

2 The Inter-city Toll Motorway Projects in the Kingdom of Thailand, JICA, 2537

3 งานส ารวจออกแบบรายละเอยดและศกษาผลกระทบสงแวดลอมในรายละเอยด โครงการกอสรางเขอนยกระดบในแมน าเจาพระยา และนานเพอการเดนเรอ, http://navidam.com

4 โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และสงแวดลอม และออกแบบรายละเอยดส าหรบการกอสรา งทาเรอ แหลมฉบง ขนท 3, http://www.laemchabangportphase3.com

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

Page 149: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 81

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13

Page 150: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 82

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 151: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 83

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภท

AS I ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป)

Fuel Economy (ลตร/VKM)

Fuel Economy (l/TKM)

(ลตร/ตน-กม.) ประเภทยานพาหนะ ระยะทางรวม เชอเพลง

สดสวนแตละประเภทเชอเพลง

ระยะทางแตละเชอเพลง

อตราบรรทก (Capacity)

(ตน) ประเภทขนสงสนคา A E E C = A x B D E F = E / D

โครงการพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3 1,230.68 ดเซล 100.00% 1,230.68 800 2.000 0.003 1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก 0.00 ดเซล 100.00% - 1.1 0.077 0.070 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) 0.00 ดเซล 100.00% - 2.67 0.200 0.075 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) 0.00 ดเซล 100.00% - 7.71 0.217 0.028 4 รถบรรทกพวง -1,046.08 ดเซล 100.00% (1,046.08) 15 0.257 0.017 5 รถไฟ -184.60 ดเซล 100.00% (184.60) 800 2.000 0.003

ประเภท

AS ปรมาณการใชพลงงาน

F GHG ของแตละประเภท

ยานพาหนะรายเชอเพลง (x106 tCO2)

ระยะทางการขนสงสนคาใน 1 ป TKT (ลานตน-กม./ป) ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ปรมาณการใช

พลงงาน (x106 l) (ลานลตร)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/

l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

ประเภทขนสงสนคา G = C x E / D H I = G x H J K L = J x K M = G x L โครงการพฒนาทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ระยะท 3 3.08 0.98 0.0000030 36.43 74,100 0.002699 0.0083 1 รถบรรทก 4 ลอ/ กระบะบรรทก - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 2 รถบรรทกขนาดกลาง (6 ลอ) - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 3 รถบรรทกขนาดใหญ (10 ลอขนไป) - 0.98 - 36.43 74,100 0.002699 - 4 รถบรรทกพวง (17.94) 0.98 (0.0000176) 36.43 74,100 0.002699 (0.0484) 5 รถไฟ (0.46) 0.98 (0.0000005) 36.43 74,100 0.002699 (0.0012)

รวมปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/yr) ของการขนสงสนคา (14.87) (14.57) (0.0414)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการขนสงสนคา (14.87) (14.57) เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการขนสงสนคา (0.0414)

Page 152: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 84

แผนงานท 1.1.3.1 แผนงานท 1.2.3.1

การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล

โครงการท 1.1.3.1-1 โครงการท 1.1.3.1-2 โครงการท 1.1.3.1-3 โครงการท 1.2.3.1-1 โครงการท 1.2.3.1-4

การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนตใหม การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถจกรยานยนตใหม การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอย CO2 (ซงสะทอนถงอตราการสนเปลองเชอเพลงโดยตรง) ส าหรบรถยนต ดวยมาตรการทางภาษทเขมขนขน การใชกลไกทางราคาเชอเพลง เพอผลกดนใหมการใชยานยนตทมประสทธภาพสงขน

เหตผลและความจ าเปน นอกเหนอจากมาตรการดาน mode shift ในการขนสงทางบก ทางราง ทางน า และทางอากาศ ทชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกแลว ยงมนโยบายและมาตรการอนๆ ทเกยวของกบการเพมประสทธภาพพลงงานของยานยนตกสามารถชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกได ได แก มาตรการการจด เกบภาษสรรพสามตของยานยนต ใหมตามปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดทปลอยออกจากทอไอเสย ซงโดยทวไปแลวยานยนตใดทมอตราการสนเปลองเชอเพลงสง กจะปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากทอไอเสยมากขน ดงนนรถยนตทมอตราการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดสง (มอตราสนเปลองเชอเพลงสง) จะถกเกบภาษในอตราทสง นอกจากนน ยงมมาตรการตดฉลากแสดงประสทธภาพพลงงานของรถยนต (Car Labeling) ซงเปนการใหขอมลความสนเปลองเชอเพลงของรถยนตแกผบรโภคเพอใชในการตดสนใจในการเลอกซอรถยนต

การปรบโครงสรางภาษสรรพสามตรถยนตใหม โดยอางองจากอตราการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากทอไอเสยทถกแสดงไวบน Eco-Sticker จะชวยสงเสรมยานพาหนะประสทธภาพสง กลาวคอ ภาษ สรรพสามตส าหรบรถยนตทมการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดต า หรอมอตราการสนเปลองเชอเพลงต ากวา จะมคาต ากวารถยนตทมอตราการสนเปลองเชอเพลงสงกวา โดยมาตรการนไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรเมอ ธนวาคม 2555 และมผลบงคบใชเมอ 1 มกราคม 2559

ลกษณะโครงการ ฉลากบอกประสทธภาพการใชพลงงานของรถยนต (Car Labeling) เปนแนวทางหนงในใหขอมลของอตราการใชเชอเพลงตอหนงหนวยระยะทางการวงของรถยนต (Liter per kilometer) เพอการตดสนใจเลอกซอรถยนตของผบรโภค โดยอตราการใชเชอเพลงหรอการปลอย CO2 ดงกลาว ไดจากการทดสอบรถยนตกลมตวอยางดวยรปแบบการขบข (Driving Pattern) ทเปนมาตรฐานของแตละประเทศ เชน มาตรฐาน U.S. CAFE ของสหรฐอเมรกา EU NEDC ของกลมสหภาพยโรป เปนตน

โครงสรางภาษสรรพสามตรถยนต ซงเกบตามอตราการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากทอไอเสย ซงมผลบงคบใชเมอ 1 มกราคม 2559

Page 153: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 85

เปาหมายของโครงการ สงเสรมใหมการใชยานยนตทประสทธภาพสงขน ตวชวด การประกาศใชอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2 คาเปาหมาย อตราการสนเปลองเชอเพลงเฉลยส าหรบรถใหมดขน 0.3% ตอป งบประมาณ 250 ลานบาท แหลงเงน กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน, กองทนระหวางประเทศดาน climate change หนวยงานหลก สรรพสามต หนวยงานสนบสนน สศอ. สมอ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 4,096.14 ลานลตร

3,051.92 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

10.992 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-2,972.33

Page 154: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 86

วธการประเมน

การวเคราะหปรมาณการใชพลงงานของยานยนตทมอยในระบบขนสงทงหมด โดยประเมนจากจ านวนยานพาหนะ ระยะทางวงของยานยนต และคาประสทธภาพการใชพลงงานของยานยนต ผลการประหยดพลงงานค านวณไดจากกอนและหลงการด าเนนมาตรการการเพมประสทธภาพพลงงานของรถยนต เชน การก าหนดภาษสรรพสามตตามอตราการปลอย CO2 การตดฉลากแสดงประสทธภาพพลงงานของรถยนต เปนตน โดยผลตางของทงสองกรณจะแสดงใหเหนถงศกยภาพในการลดการใชพลงงานในภาคขนสงจากมาตรการดงกลาว

ขอมลทใชส าหรบการวเคราะหการประหยดพลงงานและการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากมาตรการน ไดแก จ านวนยานพาหนะจดทะเบยนแยกตามประเภทและอาย (Vehicle Stock - VS) ระยะทางการเดนทางเฉลยแยกตามประเภทและอาย (AvgTravel) สดสวนเชอเพลงทใชของแตละประเภทยานพาหนะ (Share) และอตราการสนเปลองเชอเพลงจ าเพาะ (Specific Fuel Consumption - SFC) หรอ Fuel Economy โดยสมการการค านวณแสดงดงสมการ

𝑬𝑪 = ∑ (∑ ∑ (𝑽𝑺𝒋𝒊𝒕 × 𝑨𝒗𝒈𝑻𝒓𝒂𝒗𝒆𝒍𝒋𝒊𝒕 × 𝑺𝒉𝒂𝒓𝒆𝒊𝒕 × 𝑺𝑭𝑪𝒊𝒕)𝒕𝒊𝒋

โดย EC = พลงงานทใชในกลมยานพาหนะสวนบคคล (litre) VS = จ านวนยานพาหนะจดทะเบยนแยกตามประเภทและอาย (คน) AvgTravel = ระยะทางการเดนทางเฉลยแยกตามประเภทและอาย (km/คน) Share = สดสวนเชอเพลงทใชของแตละประเภทยานพาหนะ (%) SFC = อตราการสนเปลองเชอเพลงจ าเพาะของแตละยานพาหนะ (litre/km) i = ยานพาหนะประเภท i j = เชอเพลงประเภท j t = อายยานพาหนะ

สมมตฐานของการประเมน

ส าหรบการศกษาน ไดท าการวเคราะหปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซ CO2 ทเกดขนจากการพฒนาประสทธภาพพลงงานของยานยนตใหมทเขาสระบบขนสง ดวยมาตรการอนรกษพลงงานในกลมรถสวนบคคลไดแก รถยนตสวนบคคลและรถจกรยานยนต เปรยบเทยบกบกรณทประสทธภาพการใชพลงงานของยานยนตใหมมคาคงทในระยะเวลาการวเคราะหจนถงป 2573 เปนกรณอางอง (Reference case) โดยมสมมตฐานส าคญในการวเคราะหผลการประเมนดงน

• พจารณารถยนตสวนบคคลหมายถง รถพนฐานรถยนตนง (ประกอบดวยรถสวนบคคลทวไปเชนรถยนตซดาน D-segment, Compact, City car, Eco-car รวมถงกลมรถตรวจการณ Station wagon, Sport utility vehicle, SUV รถเอนกประสงค Multi-purpose vehicle, MPV) และรถยนตพนฐานกระบะ (ประกอบดวยรถบรรทก Pickup แบบ 2 ประต ตอนเดยวหรอตอนครง และแบบ 4 ประต รถ SUV พนฐานกระบะ Pickup based Passenger Vehicle PPV) ขณะทพจารณารวมรถจกรยานยนตขนาดใหญ (Bigbike) เปนสวนหนงในกลมรถจกรยานยนต

• พจารณาใหรถพนฐานรถยนตนงเปนรถสวนบคคลทใชเครองยนตเบนซน และรถยนตพนฐานกระบะ เปนรถสวนบคคลทใชเครองยนตดเซล จ านวนยานพาหนะในแตละกรณมคาเทากนตลอดระยะเวลาการวเคราะหจนถงป 2573 (ค.ศ. 2030)

Page 155: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 87

• ระยะการเดนทางตอปของยานพาหนะมคาคงทและมคาเทากนในแตละกรณ ตลอดระยะเวลาการวเคราะหจนถงป 2573

• พจารณาการพฒนาประสทธภาพของยานยนตใหมทเขาสระบบขนสง เปนผลจากมาตรการสงเสรมการลดการใชพลงงาน และปรมาณการปลอยกาซ CO2 ดงตอไปน

ก. มาตรการอนรกษพลงงานจากการคดภาษสรรพสามตตามอตราการปลอยกาซ CO2 และการตด ECO Sticker ส าหรบรถสวนบคคล ทมผลบงคบใชเมอ 1 มกราคม 2559

ข. การเพมความเขมขนในมาตรการจดเกบภาษสรรพสามตตามปรมาณการปลอย CO2 ส าหรบรถสวนบคคล (ปรบปรงจากมาตรการทประกาศบงคบใชในป พ.ศ. 2559)

ค. การปรบปรงอตราการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอยกาซ CO2 แทนการจดเกบตามขนาดเครองยนตส าหรบรถจกรยานยนต ประกอบกบมาตรการเสรม เชนการจดท าฉลากแสดงขอมลอตราการสนเปลองเชอเพลงของรถจกรยานยนตใหม การจดท าฐานขอมลอตราการสนเปลองเชอเพลงส าหรบรถจกรยานยนตใหม และรถจกรยานยนตในระบบ

ง. การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป ตามปรมาณการปลอย CO2

จ. การใชกลไกทางราคาเชอเพลง เพอผลกดนใหมการใชยานยนตทมประสทธภาพสงขน

ขอมลทใชในการวเคราะห

ในการศกษาน ไดวเคราะหขอมลจ านวนยานพาหนะโดยใชฐานขอมลจ านวนยานพาหนะใหมและจ านวนยานพาหนะจดทะเบยน ณ วนท 31 ธนวาคม ในการสรางแบบจ าลอง ประกอบกบระยะการเดนทางเฉลยตอปของยานยนต (Average annual vehicle kilometer of travel) โดยก าหนดใหระยะการเดนทางเฉลยตอปของรถยนตมคาเทากนไมเปนไปตามอายของรถ ส าหรบการค านวณปรมาณการใชเชอเพลงแตละประเภทของยานพาหนะแตละชนด จะใชคาสดสวนยานพาหนะแตละประเภทแยกตามชนดของเชอเพลง และคาอตราสนเปลองเชอเพลง (Fuel economy) ของยานพาหนะแตละประเภทแยกตามชนดเชอเพลง

ทงนขอมลการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากทอไอเสย (หรออตราการสนเปลองเชอเพลง) นนสามารถรวบรวมไดจาก EcoSticker ทมผลบงคบใชเมอ 1 มกราคม 2559 ทผานมา แตส าหรบขอมลในปกอนหนาน จะท าการรวบรวมจากแหลงขอมลตางๆ เชน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน นตยสาร Headlight, Autospinn และ Motortrivia โดยจะท าการรวบรวมรนรถทมความนยม 10 อนดบแรก ซงครอบคลมรถในทองตลาดกวา 90% แลวท าการหาคาเฉลยโดยจ านวนรถหลากหลายยหอเพอสะทอนใหเหนถงภาพรวมการใชพลงงานในภาคขนสงส าหรบรถยนต ทงน เพอใหสะดวกตอการจดหมวดหมรถตามอตราการสนเปลองเชอเพลง รถยนตจะถกจดหมวดหมตามเทคโนโลยและขนาด แทนทจะจดหมวดหมตามการจดทะเบยนการใชงานกบกรมการขนสงทางบก นอกจากนนอตราการสนเปลองเชอเพลงจะถกปรบใหอยในหนวยเดยวกน (Lge/100km หรอ liter of gasoline equivalent per 100km) เพอการเปรยบเทยบทยตธรรมระหวางรถยนตทใชเครองยนตเบนซนและเครองยนตดเซล

จ านวนยานพาหนะใหมทเขาสระบบ และจ านวนยานพาหนะในระบบขนสง

ป รถพนฐานรถยนตนง รถยนตพนฐานรถกระบะ รถจกรยานยนต รถในระบบ รถยนตใหม รถในระบบ รถยนตใหม รถในระบบ รถยนตใหม ขอมลในอดต พ.ศ. 2551 – 2560 จากกรมการขนสงทางบก

2551 4,188,292 350,619 4,552,284 287,568 16,425,262 1,799,029 2552 4,462,231 325,992 4,696,897 206,068 16,706,451 1,638,155 2553 4,889,182 489,306 4,894,655 263,500 17,299,814 1,981,320 2554 5,404,763 566,643 5,137,564 293,635 18,152,469 2,137,209 2555 6,273,983 922,305 5,437,988 351,721 19,147,225 2,259,915 2556 7,166,750 949,148 5,734,302 350,360 19,964,990 2,123,904 2557 7,717,387 623,250 5,954,226 281,719 20,305,708 1,823,359

Page 156: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 88

ป รถพนฐานรถยนตนง รถยนตพนฐานรถกระบะ รถจกรยานยนต รถในระบบ รถยนตใหม รถในระบบ รถยนตใหม รถในระบบ รถยนตใหม ขอมลในอดต พ.ศ. 2551 – 2560 จากกรมการขนสงทางบก

2558 8,170,837 540,852 6,135,571 255,237 20,497,563 1,819,956 2559 8,619,233 566,081 6,277,527 245,437 20,475,269 1,918,856 2560 9,166,192 364,736 6,437,291 159,161 20,695,832 1,203,650

คาดการณจ านวนยานยนต พ.ศ.2561 – 2573 อตราการขยายตวของรถในระบบเปนไปตามระดบเศรษฐกจในสมการ Logistic function สดสวนจ านวนรถใหมตอรถในระบบเปนคาเฉลยจากขอมลในอดตของกรมการขนสงทางบก

อตราการขยายตว 4.65% 2.92% 1.61% สดสวนจ านวนรถใหม

8.20% 4.71% 9.77%

2561 9,439,449 774,465 6,649,323 6,649,323 21,139,185 2,065,527 2562 9,878,379 810,478 6,843,398 6,843,398 21,479,173 2,098,748 2563 10,337,718 848,164 7,043,139 7,043,139 21,824,628 2,132,502 2564 10,818,417 887,604 7,248,709 7,248,709 22,175,640 2,166,800 2565 11,321,467 928,877 7,460,279 7,460,279 22,532,298 2,201,649 2566 11,847,910 972,069 7,678,024 7,678,024 22,894,691 2,237,059 2567 12,398,831 1,017,270 7,902,125 7,902,125 23,262,913 2,273,038 2568 12,975,370 1,064,572 8,132,766 8,132,766 23,637,058 2,309,596 2569 13,578,718 1,114,074 8,370,140 8,370,140 24,017,219 2,346,742 2570 14,210,122 1,165,878 8,614,441 8,614,441 24,403,495 2,384,485 2571 14,870,885 1,220,091 8,865,873 8,865,873 24,795,984 2,422,836 2572 15,562,373 1,276,824 9,124,644 9,124,644 25,194,785 2,461,803 2573 16,286,015 1,336,196 9,390,968 9,390,968 25,600,000 2,501,397

ระยะการเดนทางตอป (กโลเมตร)

ชนดของรถ โครงการตดตามประเมน1 (Tracking)

โครงการส ารวจ (สนพ.)2

คาทใชในการศกษาน

รถยนตนง 20,000 26,519 20,000 รถพนฐานกระบะ 24,000 29,831 24,000 รถจกรยานยนต - 17,648 17,8203

อตราการสนเปลองเชอเพลง (Lge/100km) ของรถยนตนง รถพนฐานกระบะ และรถจกรยานยนต (พ.ศ. 2559)

ชนดของรถ รถในระบบ (on-road) รถใหมทเขาสระบบ4 รถยนตนง 8.075 5.68

รถพนฐานกระบะ 9.535 7.67 รถจกรยานยนต 3.486 1.86

1 ผลการศกษาโครงการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน 2 โครงการศกษาและส ารวจการใชพลงงานในภาคขนสง ส านกงานนโยบายและแผนพลงาน กระทรวงพลงงาน 3 บนสมมตฐานระยะการใชงานรถจกรยานยนต 54 กโลเมตร/วน จ านวนวนใชงาน 330 วน/ป 4 ผลส ารวจของ GIZ-TCC ในโครงการ Fuel Efficiency Policies in the Land Transport Sector in Thailand 5 โครงการศกษาจดท าแบบจ าลองพยากรณและส ารวจการใชพลงงานในภาคขนสง ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน 6 ขอมลประสทธภาพพลงงานในตาราง 3.13 แผนอนรกษพลงงงาน 20 ป (พ.ศ. 2554-2573) กระทรวงพลงงาน

Page 157: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 89

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

จากสมมตฐานมาตรการสงเสรมประสทธภาพพลงงานของยานยนต ผลการประหยดพลงงานค านวณไดจากการทดแทนรถเกาในระบบดวยรถใหมทมประสทธภาพพลงงานดกวา ดงแสดงในรป

ศกยภาพการประหยดพลงงานจากการทดแทนยานยนตเกาในระบบดวยยานยนตใหม

ทมประสทธภาพพลงงานดกวา

ดงนนรถยนตในระบบจงมอตราความสนเปลองเชอเพลงเฉลยในแตละปพฒนาขนไดดงสมการ

𝐹𝐶𝑛 = 𝑓𝑐𝑛 × 𝑋𝑛𝑒𝑤 + 𝐹𝐶𝑛−1

× (1 − 𝑋𝑛𝑒𝑤)

เมอ 𝐹𝐶𝑛 และ 𝐹𝐶𝑛−1

เปนคาอตราความสนเปลองเชอเพลงเฉลยของรถยนตทงหมดในระบบขนสงทป n และ n-1 ตามล าดบ 𝑓𝑐𝑛 อตราความสนเปลองเชอเพลงเฉลยของรถยนตใหมทเขาสระบบ และ 𝑋𝑛𝑒𝑤 คอสดสวนจ านวนรถยนตใหมทเขาสระบบ

การประเมนผลกระทบจากมาตรการดงทกลาวมาแลวอางถงผลการวเคราะหดวยโปรแกรม Fuel Economy Policies Implementation Tool (FEPIT7) ส าหรบกลมรถยนตนงและรถยนตพนฐานกระบะ มผลลพธเปนแนวโนมการพฒนาประสทธภาพพลงงานของยานยนตใหมทเขาสระบบทเปนคาเฉลยในตลาดยานยนตส าหรบกลมทพจารณา (Market average) ขนอยกบขอมลระดบความรนแรงของมาตรการสงเสรมประสทธภาพพลงงาน ในรายละเอยด FEPIT ถกใชเปนเครองมอท านายการปรบตวของตลาดยานยนตตามมาตรการสงเสรมประสทธภาพพลงงานทก าหนด โดยมการปรบตวของตลาดยานยนตใน 2 ลกษณะ

ก. เกดพฒนาการของอตราความสนเปลองเชอเพลงในกลมยานยนตยอยทพจารณา

ข. การปรบตวของสดสวนตลาดยานยนต สดสวนกลมยานยนตทมอตราความสนเปลองเชอเพลงสงจะหดตวลง ขณะทสดสวนกลมยานยนตประหยดพลงงานจะขยายตวขน

ขอมลมาตรการสงเสรมประสทธภาพพลงงาน ทประกอบในเครองมอ FEPIT ประกอบดวยมาตรการเชนเดยวกนกบทพจารณาเปนมาตรการสงเสรมประสทธภาพพลงงานในการศกษาน ไดแกมาตรการปรบอตราเรยกเกบภาษสรรพสามตตามอตราการปลอย CO2 จากทอไอเสย การปรบอตราเรยกเกบภาษตอทะเบยนรายปตามอตราการปลอย CO2 จากทอไอเสย การใชกลไกทางราคาเชอเพลง เพอผลกดนใหผใชเลอกยานยนตประสทธภาพสงจากตวเลอกของตลาดยานยนต

ในกรณรถจกรยานยนตใหม เนองจากยงไมมเครองมอวเคราะหความสมพนธระหวางมาตรการและผลกระทบจากการสงเสรมการลดการใชพลงงานและปรมาณการปลอยกาซ CO2 ส าหรบกลมรถจกรยานยนตใหมทเขาสระบบ จงพจารณาใหรถจกรยานยนตใหมมอตราความสนเปลองเชอเพลงดขน 1.0% ตอป เปนผลกระทบจากการปรบปรงการเกบภาษสรรพสามต ตามปรมาณการปลอยกาซ CO2 แทนการจดเกบตามขนาดเครองยนตในกลมรถจกรยานยนต ในการศกษาน

7 Fuel Economy Policies Implementation Tool (FEPIT), International Energy Agency, June 11-12, 2015 [Online] https://www.iea.org/topics/transport/gfei/

รถในระบบม

อตราสนเปลองเชอเพลงดขน

รถใหม ประหยดน ามน

รถเกากนน ามนออกจากระบบ

Page 158: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 90

จากมาตรการสงเสรมการลดการใชพลงงาน และปรมาณการปลอยกาซ CO2 ทไดกลาวมาแลวในหวขอ สมมตฐานของการประเมน เมอตงเปาหมายอตราความสนเปลองเชอเพลงเฉลยท 4.4 Lge/100km ส าหรบกลมรถสวนบคคลใหม (รถพนฐานรถยนตนงและรถยนตพนฐานรถกระบะ) และอตราการเปลยนแปลงความสนเปลองเชอเพลงส าหรบรถจกรยานยนตท -1.0% ตอป มผลกระทบทเกดขนในรายมาตรการทพจารณาเพมเตมจากแนวโนมการพฒนาอตราสนเปลองเชอเพลงของยานยนตใหมในตลาดยานยนต แสดงในตาราง

อตราการเปลยนแปลงความสนเปลองเชอเพลงส าหรบยานยนตใหม และผลคาความสนเปลองเชอเพลงทป 2573 (ค.ศ. 2030) จากการด าเนนมาตรการทพจารณา (อตราการเปลยนแปลงเฉลยรายป)

รายการมาตรการ รถพนฐานรถยนตนง

รถยนตพนฐาน รถกระบะ

รถจกรยานยนต

Rate of change

FC (Lge/100km)

Rate of change

FC (Lge/100km)

Rate of change

FC (Lge/100km)

อตราความสนเปลองเชอเพลงรถใหมในป 2559 (ค.ศ. 2016)

- 5.68 - 7.67 - 1.86

ผลกระทบทป 2573 (ค.ศ. 2030) แนวโนมการพฒนาของรถยนตใหมในตลาดยานยนต

-1.00% 4.94 -1.00% 6.66 - -

มาตรการ ECO-sticker และภาษสรรพสามตปจจบน (ก)

-0.10% 4.87 -0.10% 6.57 - -

การใชกลไกทางราคาเชอเพลง ชวยผลกดน (จ)

-0.37% 4.62 -0.52% 6.11 - -

การปรบปรงอตราการเกบภาษรถยนตประจ าป (ง)

-0.38% 4.38 -0.46% 5.72 - -

การเพมความเขมขนของอตราภาษสรรพสามต (ข) (มผลหลงจากป พ.ศ. 2565)

-0.78% 3.91 -0.64% 5.22 - -

การปรบปรงอตราเรยกเกบภาษสรรพสามตตาม CO2 แทนขนาดเครองยนต ในรถจกรยานยนต (ค)

- - - - -1.00% 1.62

ผลกระทบทงหมดทป 2573 -2.64% 3.91 -2.72% 5.22 -1.00% 1.62

จากผลกระทบทเกดขนกบกลมรถยนตและรถจกรยานยนตใหม อนเปนผลจากมาตรการสงเสรมประสทธภาพการใชพลงงานของยานยนต ผลการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกเกดจากการแทนทรถยนตในระบบจากการขยายตวของกลมรถใหมตามสมมตฐานดงทไดกลาวมาแลว ความสนเปลองเ ชอเพลงของรถในระบบในอนาคต ส าหรบกรณเกดความเปลยนแปลงสงสดแสดงในตารางขางลาง

Page 159: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 91

ความสนเปลองเชอเพลง (Fuel consumption, Lge/100km) เฉลยของรถในระบบ ส าหรบรถพนฐานรถยนตนง (Sedan) และรถยนตนงพนฐานรถกระบะ (Pickup)

ในกรณอตราการเปลยนแปลงความสนเปลองเชอเพลงสงสด (-3.10%)

ป จ านวนรถในระบบ

(ลานคน) FC รถยนตใหม

FC รถในระบบ ทปกอนปพจารณา

FC รถในระบบ ทปพจารณา

CO2 Emission factor

Sedan Pickup Sedan Pickup Sedan Pickup Sedan Pickup รวม (g/km) 2559 8.62 6.28 5.68 7.67 8.07 9.53 7.87 9.44 8.54 203.0 2560 9.17 6.44 5.58 7.51 7.87 9.44 7.69 9.35 8.37 199.2 2561 9.44 6.65 5.48 7.35 7.69 9.35 7.50 9.26 8.23 195.7 2562 9.88 6.84 5.37 7.20 7.50 9.26 7.33 9.16 8.08 192.2 2563 10.34 7.04 5.28 7.05 7.33 9.16 7.16 9.06 7.93 188.6 2564 10.82 7.25 5.18 6.91 7.16 9.06 7.00 8.96 7.79 185.2 2565 11.32 7.46 5.02 6.69 7.00 8.96 6.84 8.85 7.64 181.7 2566 11.85 7.68 4.86 6.49 6.84 8.85 6.67 8.74 7.49 178.1 2567 12.40 7.90 4.72 6.29 6.67 8.74 6.51 8.63 7.34 174.5 2568 12.98 8.13 4.57 6.10 6.51 8.63 6.35 8.51 7.18 170.9 2569 13.58 8.37 4.43 5.91 6.35 8.51 6.20 8.38 7.03 167.2 2570 14.21 8.61 4.29 5.73 6.20 8.38 6.04 8.26 6.88 163.6 2571 14.87 8.87 4.16 5.55 6.04 8.26 5.89 8.13 6.72 160.0 2572 15.56 9.12 4.03 5.38 5.89 8.13 5.73 8.00 6.57 156.3 2573 16.29 9.39 3.91 5.22 5.73 8.00 5.58 7.87 6.42 152.7

ส าหรบกรณ -3.10% ในรถพนฐานรถยนตนง และรถยนตพนฐานรถกระบะ และในตารางขางลาง ส าหรบกรณ -1.00% ในรถจกรยานยนต

ความสนเปลองเชอเพลง (Fuel consumption, Lge/100km) เฉลยของ รถจกรยานยนต กรณอตราการเปลยนแปลงความสนเปลองเชอเพลง -1.00%

ป จ านวนรถในระบบ

(ลานคน) FC รถใหม

FC รถในระบบทปกอนปพจารณา

FC รถในระบบ ทปพจารณา

CO2 Emission factor (g/km)

2559 20.48 1.86 3.48 3.33 79.10 2560 20.70 1.84 3.33 3.18 75.65 2561 21.14 1.82 3.18 3.05 72.50 2562 21.48 1.80 3.05 2.93 69.61 2563 21.82 1.79 2.93 2.82 66.96 2564 22.18 1.77 2.82 2.71 64.53 2565 22.53 1.75 2.71 2.62 62.29 2566 22.89 1.73 2.62 2.53 60.23 2567 23.26 1.72 2.53 2.45 58.34 2568 23.64 1.70 2.45 2.38 56.59 2569 24.02 1.68 2.38 2.31 54.97 2570 24.40 1.67 2.31 2.25 53.47 2571 24.80 1.65 2.25 2.19 52.07 2572 25.19 1.63 2.19 2.13 50.78 2573 25.60 1.62 2.13 2.08 49.57

Page 160: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 92

จากอตราการเปลยนแปลงเฉลยรายปของความสนเปลองเชอเพลง ส าหรบมาตรการสนบสนนในระดบทแตกตางกน ศกยภาพการลดการปลดปลอยกาซ CO2 ในแตละมาตรการเปรยบเทยบกบกรณทความสนเปลองเชอเพลงเทากบผลส ารวจในปปจจบน พ.ศ. 2559 แสดงในตารางขางลาง

ศกยภาพการลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด เปรยบเทยบกบกรณทไมเกดความเปลยนแปลงความสนเปลองเชอเพลงของรถใหม

(พนตนเทยบเทากาซคารบอนไดออกไซด, Thousand tCO2,e)

ป แนวโนมตลาด

รถยนต

มาตรการ ECO-sticker และ Excise tax ปจจบน และกลไกราคาเชอเพลง

มาตรการปรบปรงอตราการเกบภาษ

รถยนตประจ าป

การเพมความเขมขนมาตรการ

ภาษ Excise

การปรบปรงอตราเรยกเกบภาษตาม CO2

ส าหรบรถจกรยานยนต

รวมผลกระทบจากมาตรการ

ทงหมดทพจารณา

Sedan and Pickup based vehicles Motorcycle Total 2559 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2560 33.6 17.8 13.9 0.0 15.9 81.2 2561 101.3 53.3 41.4 0.0 47.1 243.2 2562 205.2 107.4 83.2 0.0 92.3 488.1 2563 346.5 180.3 139.1 0.0 150.9 816.8 2564 526.6 272.4 209.6 0.0 222.1 1,230.6 2565 747.2 384.3 294.7 41.6 305.2 1,772.9 2566 1,009.9 516.4 394.7 124.8 399.6 2,445.4 2567 1,316.7 669.2 509.8 249.4 504.8 3,249.9 2568 1,669.4 843.4 640.4 415.3 620.3 4,188.8 2569 2,070.1 1,039.4 786.6 622.6 745.6 5,264.3 2570 2,520.9 1,258.0 948.8 871.3 880.3 6,479.2 2571 3,024.0 1,499.7 1,127.4 1,161.4 1,024.1 7,836.5 2572 3,582.0 1,765.3 1,322.6 1,493.0 1,176.6 9,339.4 2573 4,197.2 2,055.5 1,534.7 1,866.3 1,337.5 10,991.3

Page 161: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 93

แผนงานท 1.1.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล โครงการท 1.1.3.1-4 การขยายตวของยานยนตไฟฟา (Electric vehicles) เหตผลและความจ าเปน มาตรการผลกดน "ยานยนตไฟฟา (Electric Vehicle) " ของรฐบาล พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา

ถอเปนหนงใน"วาระแหงชาต" ทจะปฏวตวงการยานยนตไทย นายกรฐมนตรไดกลาวบนเวทประชมสหประชาชาต วาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ สมยท 21 ทกรงปารส ประเทศฝรงเศส วาประเทศไทยจะลดกาซเรอนกระจกลง 20-25% ภายในปพ.ศ.2573 โดยจะหนมาสงเสรมการใชพลงงานทดแทนทเปนมตรกบสงแวดลอม แทนน ามนเชอเพลงในระบบขนสงของประเทศ รวมทง "นวตกรรมยานยนตไฟฟา" หรอ อตสาหกรรมยานยนตสมยใหม (Next-generation Automotive) เปน 1 ใน 10 อตสาหกรรมเปาหมายท รฐบาลใหการสงเสรมอยางจรงจง ยานยนตไฟฟาจะเปนคลนลกแรกในการปฎวตอตสาหกรรมรถยนตคลนลกทสองคอ ยานยนตไรคนขบทขบเคลอนอตโนมต

ลกษณะโครงการ ประเทศไทยเรมมนโยบายสงเสรมการพฒนายานยนตไฟฟาอยางเปนรปธรรมในปพ.ศ. 2558 โดย เรมตนจากมตของสภาปฏรปแหงชาต เมอวนท 3 มนาคม พ.ศ. 2558 ซงเหนชอบรายงานขอเสนอโครงการปฏรป ของคณะกรรมาธการปฏรปพลงงาน เรอง “การสงเสรม ยานยนตไฟฟาในประเทศไทย” โดยเสนอใหภาครฐก าหนด นโยบายทชดเจนในการสนบสนนใหเกดยานยนตไฟฟาทใชแบตเตอรใหแพรหลายในอนาคต โดยการ 1) สงเสรมให ประเทศไทยเปนศนยกลางยานยนตไฟฟาในอาเซยน (ASEAN BEV Hub) 2) สงเสรมการใชยานยนตไฟฟาส าหรบการใชงานบนถนนทวไปและบนถนนในทองถน 3) สงเสรมการผลตยานยนตไฟฟา ทงประเภทอตสาหกรรมขนาด ใหญ ขนาดกลาง ขนาดยอม โดยเนนผประกอบการไทย ส าหรบการใชงานบนถนนทวไปและบนถนนในทองถน 4) สงเสรมการวจยและพฒนายานยนตไฟฟา ชนสวนยานยนตไฟฟา และสถานอดประจไฟฟา รวมทง โปรแกรมควบคมระบบ และอปกรณอนทเกยวของ เพอใหเกดการใชและผลตจรงในประเทศไทย และ 5) สนบสนนดานการเงนและการลงทนจากภาครฐและเอกชน

ทประชมคณะกรรมการพฒนาระบบนวตกรรมของประเทศ (คพน.) เมอวนท 7 สงหาคม พ.ศ. 2558 ไดมมตไดเหนชอบในหลกการตอ “แผนทน าทางการสงเสรมยานยนตไฟฟาในประเทศไทย” ของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดย สวทช. ซงมเปาหมายใหประเทศไทย มความสามารถในการผลตยานยนตไฟฟาเชงพาณชยใหไดภายในป พ.ศ. 2562 ซงแบง ยานยนตไฟฟาออกเปน 3 กลม ไดแก 1) รถโดยสารไฟฟา 2) ยานยนตไฟฟาดดแปลง และ 3) รถยนตไฟฟาสวนบคคล โดยก าหนดเทคโนโลยทจ าเปนตอการพฒนายานยนตไฟฟาส าหรบประเทศไทย ไดแก แบตเตอร มอเตอรและระบบขบเคลอน หวจายไฟฟา และสถานอดประจ ไฟฟา

เปาหมายของโครงการ สงเสรมใหมการใชยานยนตทประสทธภาพสงขน ตวชวด ปรมาณการผลตยานยนตไฟฟาและสถานบรการอดประจไฟฟา คาเปาหมาย ปรมาณจ าหนายรถยนตไฟฟาเตบโตทรอยละ 70 ในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 200 ลานบาท แหลงเงน กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน, กองทนระหวางประเทศดาน climate change หนวยงานหลก ขบ. หนวยงานสนบสนน สศอ. สมอ. สนข.

Page 162: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 94

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 210.56 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe)

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

1.44 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

358,371.06

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

การประเมนผลกระทบจากจากการขยายตวของยานยนตไฟฟาไดน าคาศกยภาพมากจากมาตรการยานยนตไฟฟา จากแผนอนรกษพลงงาน พ.ศ.2558–2579 (Energy Efficiency Plan; EEP2015-2036) ดงแสดงในตาราง

ศกยภาพการลดกาซเรอนกระจกการน ามนเบนซนทลดลงจากการขยายตวของยานยนตไฟฟา

ศกยภาพของมาตรการ EV (EEP2015-2036) ป พ.ศ. การประหยดน ามนเบนซน การลดกาซเรอนกระจก

(MtCO2) (ktoe) (ลานลตร) 2558 0 0 0.00 2559 0 0 0.00 2560 5 6 0.01 2561 11 13 0.03 2562 26 30 0.07 2563 48 56 0.12 2564 75 87 0.19 2565 105 122 0.27 2566 143 166 0.36 2567 188 219 0.48 2568 238 277 0.60 2569 295 343 0.75 2570 356 414 0.90 2571 420 488 1.07 2572 490 570 1.24 2573 567 659 1.44

หมายเหต - ค านวณเฉพาะการปลดปลอย CO2 – Default emission factor 69,300 kgCO2/TJ - Conversion factor ของน ามนเบนซน 0.860 ktoe/liter หรอ 31.48 MJ/liter - Emission factor ของน ามนเบนซน 69,300 kgCO2/TJ

Page 163: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 95

แผนงานท 1.1.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง โครงการท 1.1.3.2-1 การจดซอรถโดยสารไฟฟาจ านวน 35 คน พรอมกอสรางสถานอดประจไฟฟา เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง มวตถประสงคเพอน ามาทดแทน

รถโดยสารเดมทใชน ามนดเซลทมสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการรถโดยสารประจ าทางและเพอเปนการสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะและลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ รถโดยสารประจ าทางทใหบรการอยในปจจบนสวนใหญเกนรอยละ 60 เปนรถทมอายการใชงานเกนกวา 20 ป สงผลใหรถโดยสารประจ าทางมสภาพทช ารดทรดโทรมและรถเสยจ านวนมาก ท าใหรถโดยสารมจ านวนไมเพยงพอ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) จงมแนวทางในการจดหารถโดยสารประจ าทางเพมเตม เพอทดแทนรถโดยสารเกาทใชพลงงานดเซล โดยตามแผนจะท าการซอและจางซอมแซมบ ารงรกษารถโดยสารไฟฟา จ านวน 200 คน ในระยะแรก ท าการจดซอรถโดยสารไฟฟามาทดแทนรถโดยสารคนเดมทใชเครองยนตสนดาปภายในทมสภาพเกา ช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน จ านวน 35 คน

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของรถโดยสารสาธารณะในกรงเทพ ตวชวด สดสวนรถโดยสารไฟฟาทมการเปลยนแปลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 571.94 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขสมก. หนวยงานสนบสนน ขบ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 0.28 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.00192 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-2,915,947.58

Page 164: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 96

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางบก มดงน

• หากเปนโครงการพฒนาระบบขนสงสาธารณะทประหยดพลงงานและเปนมตรกบสงแวดลอม อาท โครงการจดซอและเชาซอรถโดยสาร NGV ทดแทนเพอใชในกจการขนสงมวลชนกรงเทพ และโครงการจดซอและเชาซอรถโดยสารไฟฟา พรอมกอสรางสถานประจไฟฟา ก าหนดใหระยะการเดนทางเทากน เปลยนแปลงเฉพาะอตราการสนเปลองเชอเพลงทแตกตางกน

• ระยะทางเฉลยของรถโดยสาร NGV 1 คน คอ 400 กม./วน/คน และระยะทางเฉลยของรถโดยสาร EV 1 คน คอ 250 กม./วน/คน (https://www.voicetv.co.th/read/213210)

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 35 คน/วน

ระยะทางเฉลย = 250 กโลเมตร/คน/วน

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 165: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 97

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 166: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 98

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 167: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 99

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

AS I ปรมาณการใชพลงงาน

F

CO2 ทลดได (tCO2)

ระยะทางการเดนทาง ใน 1 วน VKT (คน-กม./วน) Fuel Economy* (ลตร/VKM)/ (kg/VK

M)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ระยะทาง

รวม เชอเพลง

สดสวน แตละ

ประเภทเชอเพลง

ระยะทาง แตละ

เชอเพลง

ปรมาณการใชพลงงาน (l)/(kg)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)/ (MJ/kg)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per

liter (tCO2/l)/ (tCO2/kg)

โครงการจดซอรถโดยสารไฟฟา จ านวน 35 คน พรอมกอสรางสถานอดประจไฟฟา ประเภทยานพาหนะ A B C = A x B D E = C x D F G = E x F H I J = H x I K = E x J 1 รถโดยสารประจ าทาง

Diesel 8,750 ดเซล 100.00% 8,750.00 0.510 4,464.29 0.980 0.00438 36.43 74,100 0.00270 12.05

รถโดยสารประจ าทาง EV 35 คน

8,750 ไฟฟา 100.00% 8,750.00 1.335 11,682.24 0.58 6.80

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

7,217.96 (5.25)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

2.63

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.00192)

หมายเหต: * ขอมลจาก ขสมก. (ปรมาณเชอเพลงทใช/ระยะทางวงทงหมด)

Page 168: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 100

แผนงานท 1.1.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง โครงการท 1.1.3.2-2 การจดซอรถโดยสารไฮบรด จ านวน 1,453 คน เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง มวตถประสงคเพอน ามาทดแทน

รถโดยสารเดมทใชน ามนดเซลทมสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการรถโดยสารประจ าทางและเพอเปนการสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะและลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ รถโดยสารประจ าทางทใหบรการอยในปจจบนสวนใหญเกนรอยละ 60 เปนรถทมอายการใชงานเกนกวา 20 ป สงผลใหรถโดยสารประจ าทางมสภาพทช ารดทรดโทรมและรถเสยจ านวนมาก ท าใหรถโดยสารมจ านวนไมเพยงพอ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) จงมแนวทางในการจดหารถโดยสารประจ าทางเพมเตม เพอทดแทนรถโดยสารเกาทใชพลงงานดเซล โดยการจดซอรถโดยสารไฮบรด จ านวน 1,453 คน เปนหนงในแผนการด าเนนการหารถโดยสารมาทดแทนรถโดยสารคนเดมทใชเครองยนตสนดาปภายในทมสภาพเกา ช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของรถโดยสารสาธารณะในกรงเทพ ตวชวด สดสวนรถโดยสารไฮบรดทมการเปลยนแปลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 11,624.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขสมก. หนวยงานสนบสนน สงป. ขบ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 47.62 ลานลตร

41.05 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.129 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

6,690.88

Page 169: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 101

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางบก มดงน

• หากเปนโครงการพฒนาระบบขนสงสาธารณะทประหยดพลงงานและเปนมตรกบสงแวดลอม อาท โครงการจดซอและเชาซอรถโดยสาร NGV ทดแทนเพอใชในกจการขนสงมวลชนกรงเทพ และโครงการจดซอและเชาซอรถโดยสารไฟฟา พรอมกอสรางสถานประจไฟฟา ก าหนดใหระยะการเดนทางเทากน เปลยนแปลงเฉพาะอตราการสนเปลองเชอเพลงทแตกตางกน

• ระยะทางเฉลยของรถโดยสาร NGV 1 คน คอ 400 กม./วน/คน และระยะทางเฉลยของรถโดยสาร EV 1 คน คอ 250 กม./วน/คน (https://www.voicetv.co.th/read/213210)

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 1,453 คน/วน

ระยะทางเฉลย = 400 กโลเมตร/คน/วน

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 170: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 102

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 171: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 103

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 172: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 104

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

AS I ปรมาณการใชพลงงาน

F

CO2 ทลดได (tCO2)

ระยะทางการเดนทาง ใน 1 วน VKT (คน-กม./วน) Fuel Economy* (ลตร/VKM)/ (kg/VK

M)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ระยะทาง

รวม เชอเพลง

สดสวน แตละ

ประเภทเชอเพลง

ระยะทาง แตละ

เชอเพลง

ปรมาณการใชพลงงาน (l)/(kg)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)/ (MJ/kg)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per

liter (tCO2/l)/ (tCO2/kg)

โครงการซอรถโดยสารไฮบรด จ านวน 1,453 คน ประเภทยานพาหนะ A B C = A x B D E = C x D F G = E x F H I J = H x I K = E x J 1 รถโดยสารประจ าทาง

Diesel 581,200 ดเซล 100.00% 581,200 0.510 296,530.61 0.980 0.29060 36.43 74,100 0.00270 800.36

รถโดยสารประจ าทาง Hybrid 1,453 คน

581,200 Hybrid 100.00% 581,200 0.286 166,057.14 0.510 0.08469 36.43 74,100 0.00270 448.20

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

(130,473.47)

(352.16)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(47.62)

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.129)

หมายเหต: * ขอมลจาก ขสมก. (ปรมาณเชอเพลงทใช/ระยะทางวงทงหมด)

Page 173: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 105

แผนงานท 1.1.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง โครงการท 1.1.3.2-3 การเชารถโดยสารไฮบรด (7 ป) จ านวน 400 คน เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง มวตถประสงคเพอน ามาทดแทน

รถโดยสารเดมทใชน ามนดเซลทมสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการรถโดยสารประจ าทางและเพอเปนการสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะและลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ รถโดยสารประจ าทางทใหบรการอยในปจจบนสวนใหญเกนรอยละ 60 เปนรถทมอายการใชงานเกนกวา 20 ป สงผลใหรถโดยสารประจ าทางมสภาพทช ารดทรดโทรมและรถเสยจ านวนมาก ท าใหรถโดยสารมจ านวนไมเพยงพอ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) จงมแนวทางในการจดหารถโดยสารประจ าทางเพมเตม เพอทดแทนรถโดยสารเกาทใชพลงงานดเซล โดยการเชารถโดยสารไฮบรด จ านวน 400 คน เปนหนงในแผนการด าเนนการหารถโดยสารมาทดแทนรถโดยสารคนเดมทใชเครองยนตสนดาปภายในทมสภาพเกา ช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของรถโดยสารสาธารณะในกรงเทพ ตวชวด สดสวนรถโดยสารไฮบรดทมการเปลยนแปลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 4,208.81 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขสมก. หนวยงานสนบสนน สงป. ขบ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 13.11 ลานลตร

11.30 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.0354 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

8,953.45

Page 174: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 106

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางบก มดงน

• หากเปนโครงการพฒนาระบบขนสงสาธารณะทประหยดพลงงานและเปนมตรกบสงแวดลอม อาท โครงการจดซอและเชาซอรถโดยสาร NGV ทดแทนเพอใชในกจการขนสงมวลชนกรงเทพ และโครงการจดซอและเชาซอรถโดยสารไฟฟา พรอมกอสรางสถานประจไฟฟา ก าหนดใหระยะการเดนทางเทากน เปลยนแปลงเฉพาะอตราการสนเปลองเชอเพลงทแตกตางกน

• ระยะทางเฉลยของรถโดยสาร NGV 1 คน คอ 400 กม./วน/คน และระยะทางเฉลยของรถโดยสาร EV 1 คน คอ 250 กม./วน/คน (https://www.voicetv.co.th/read/213210)

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 400 คน/วน

ระยะทางเฉลย = 400 กโลเมตร/คน/วน

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 175: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 107

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 176: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 108

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 177: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 109

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

AS I ปรมาณการใชพลงงาน

F

CO2 ทลดได (tCO2)

ระยะทางการเดนทาง ใน 1 วน VKT (คน-กม./วน) Fuel Economy* (ลตร/VKM)/ (kg/VK

M)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ระยะทาง

รวม เชอเพลง

สดสวน แตละ

ประเภทเชอเพลง

ระยะทาง แตละ

เชอเพลง

ปรมาณการใชพลงงาน (l)/(kg)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)/ (MJ/kg)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per

liter (tCO2/l)/ (tCO2/kg)

โครงการเชารถโดยสารไฮบรด (7 ป) จ านวน 400 คน ประเภทยานพาหนะ A B C = A x B D E = C x D F G = E x F H I J = H x I K = E x J 1 รถโดยสารประจ าทาง

Diesel 160,000 ดเซล 100.00% 160,000.00 0.510 81,632.65 0.980 0.08000 36.43 74,100 0.00270 220.33

รถโดยสารประจ าทาง Hybrid 400 คน

160,000 Hybrid 100.00% 160,000.00 0.286 45,714.29 0.510 0.02331 36.43 74,100 0.00270 123.39

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

(35,918.37) (96.95)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(13.11)

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.0354)

หมายเหต: * ขอมลจาก ขสมก. (ปรมาณเชอเพลงทใช/ระยะทางวงทงหมด)

Page 178: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 110

แผนงานท 1.1.3.3 การปรบปรงประสทธภาพระบบราง โครงการท 1.1.3.3-1 การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 8 ขบวน เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพระบบราง มวตถประสงคเพอการดดแปลงและน ามาทดแทนขบวน

รถเกาทมการใชงานมานาน มสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการระบบราง และเพอเปนการสงเสรมการใชระบบรางในการเดนทาง ลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ เปนการด าเนนการดดแปลงขบวนรถโดยสารจากเดมทใชเครองยนต 8 คนใน 1 ขบวนเปนใชรถโบกไฟฟาก าลง 1 คนเพอขบเคลอนรถทงขบวน ซงจะสามารถลดการใชน ามนเชอเพลงจาก 1,152 ลตร/ชม./ขบวน เหลอเพยง 46 ลตร/ชม./ขบวน

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของขบวนรถไฟฟา ตวชวด สดสวนโบกไฟฟาก าลงทมการเปลยนแปลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 133.12 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก รฟท. หนวยงานสนบสนน สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 2.03 ลานลตร

3.18 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.0091 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

665.70*

*การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 8 และ 12 คน (61-64)

Page 179: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 111

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

การวเคราะหใชขอมลปรมาณการลดการใชพลงงานเนองจากการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของขบวนรถไฟฟาจากการรถไฟฟาแหงประเทศไทย (รฟท.) และประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยการคณปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 8 ขบวน/วน

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 180: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 112

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

Page 181: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 113

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 182: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 114

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ

ปรมาณการใชพลงงาน F

CO2 ทลดได (tCO2)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content) ปรมาณการใช

พลงงาน (l/vehicle/hr)

ปรมาณการใชพลงงาน

(l/hr)

ปรมาณการใชพลงงาน

(l/d)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลง จ านวน 8 คน ประเภทยานพาหนะ A B C D E = C x D F G H = F x G I = C x H 1 รถไฟปรบอากาศ ชน 2 96.0 768.0 9,216.00 0.980 0.00903 36.43 74,100 0.00270 24.875 รถไฟฟาก าลง (Power Car) 38.2 305.6 3,667.20 0.085 0.00031 3.60 0.94 0.000000003 0.000012

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

(5,548.80) (0.00872) (24.875)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(2.03) (3.18)

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.0091)

Page 183: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 115

แผนงานท 1.1.3.3 การปรบปรงประสทธภาพระบบราง โครงการท 1.1.3.3-2 การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 12 ขบวน เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพระบบราง มวตถประสงคเพอการดดแปลงและน ามาทดแทนขบวน

รถเกาทมการใชงานมานาน มสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการระบบราง และเพอเปนการสงเสรมการใชระบบรางในการเดนทาง ลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ เปนการด าเนนการดดแปลงขบวนรถโดยสารจากเดมทใชเครองยนต 12 คนใน 1 ขบวนเปนใชรถโบกไฟฟาก าลง 1 คนเพอขบเคลอนรถทงขบวน ซงจะสามารถลดการใชน ามนเชอเพลงจาก 1,152 ลตร/ชม./ขบวน เหลอเพยง 46 ลตร/ชม./ขบวน

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของขบวนรถไฟฟา ตวชวด สดสวนโบกไฟฟาก าลงทมการเปลยนแปลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 133.12 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก รฟท. หนวยงานสนบสนน สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 3.04 ลานลตร

4.77 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.0136 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

665.70*

*การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลงจ านวน 8 และ 12 คน (61-64)

Page 184: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 116

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

การวเคราะหใชขอมลปรมาณการลดการใชพลงงานเนองจากการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของขบวนรถไฟฟาจากการรถไฟฟาแหงประเทศไทย (รฟท.) และประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยการคณปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 12 ขบวน/วน

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 185: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 117

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

Page 186: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 118

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 187: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 119

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ

ปรมาณการใชพลงงาน F

CO2 ทลดได (tCO2)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content) ปรมาณการใช

พลงงาน (l/vehicle/hr)

ปรมาณการใชพลงงาน

(l/hr)

ปรมาณการใชพลงงาน

(l/d)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

การดดแปลงรถโบกไฟฟาก าลง จ านวน 12 คน ประเภทยานพาหนะ A B C D E = C x D F G H = F x G I = C x H 1 รถไฟปรบอากาศ ชน 2 96.0 1152.0 13,824.00 0.980 0.01355 36.43 74,100 0.00270 37.312 รถไฟฟาก าลง (Power Car) 38.2 458.4 5,500.80 0.085 0.00047 3.60 0.94 0.000000003 0.000019

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

(8,323.20) (0.01308) (37.312)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(3.04) (4.77)

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.0136)

Page 188: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 120

แผนงานท 1.1.3.3 การปรบปรงประสทธภาพระบบราง โครงการท 1.1.3.3-3 การจดหารถจกรดเซลไฟฟา ทดแทนรถจกรดเซลไฟฟา GE จ านวน 50 คน เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพระบบราง มวตถประสงคเพอการดดแปลงและน ามาทดแทนขบวน

รถเกาทมการใชงานมานาน มสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการระบบราง และเพอเปนการสงเสรมการใชระบบรางในการเดนทาง ลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาค การขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ เปนการด าเนนการดดแปลงขบวนรถโดยสารจากเดมทใชรถจกรดเซลไฟฟา GE เปนรถจกรดเซลไฟฟาจ านวน 50 คน

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของขบวนรถไฟฟา ตวชวด สดสวนรถจกรดเซลไฟฟาทมการเปลยนแปลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 6,561.50 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก รฟท. หนวยงานสนบสนน สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 3.57 ลานลตร

3.50 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.00964 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

57,686.75

Page 189: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 121

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

การวเคราะหใชขอมลปรมาณการลดการใชพลงงานเนองจากการปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของขบวนรถไฟฟาจากการรถไฟฟาแหงประเทศไทย (รฟท.) และประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยการคณปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 50 คน/วน

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 190: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 122

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

Page 191: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 123

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 192: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 124

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ประเภทยานพาหนะ

ปรมาณการใชพลงงาน F

CO2 ทลดได (tCO2)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content) ปรมาณการใช

พลงงาน (l/vehicle/hr)

ปรมาณการใชพลงงาน

(l/hr)

ปรมาณการใชพลงงาน

(l/d)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per liter (tCO2/l)

การจดหารถจกรดเซลไฟฟา จ านวน 50 คน ทดแทนรถจกรดเซลไฟฟา GE

ประเภทยานพาหนะ A B C D E = C x D F G H = F x G I = C x H 1 รถจกร GEK 0.002558 997.62 49,881.00 0.980 0.04888 36.43 74,100 0.00270 134.633 รถจกร TPI 0.002056 801.84 40,092.00 0.980 0.03929 36.43 74,100 0.00270 108.212

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

(9,789.00) (0.00959) (26.421)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(3.57) (3.50)

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.00964)

Page 193: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 125

แผนงานท 1.1.3.4 การพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในทาอากาศยาน โครงการท 1.1.3.4-1 การกอสรางทางวง เสนทางท 3 และ 4 ของทาอากาศยานสวรรณภม เหตผลและความจ าเปน การกอสรางทางวงใหมเปนการชวยลดปญหาความหนาแนนของการจราจรบนภาคพนดนของ

อากาศยานในเขตทาอากาศยาน ท าใหลดการใชเชอเพลงของทาอากาศยาน ซงมสวนส าคญในการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ส าหรบการพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานในทาอากาศยานน เปนการประเมนจากกจกรรมทางภาคอากาศของทาอากาศยานขนาดใหญ ไมไดรวมภาคการบน (Airline)

ลกษณะโครงการ จาก เอกสาร ICAO Doc 9988 , Guidance on the development of State’s Action Plans on CO2 Emission Reduction Activities การกอสรางทางวงจะชวยละระยะเวลาในการ Taxi in และ Taxi out ดงน

- เทยวบนขาเขา จะประหยดระยะเวลา เทยวบนละ 3 นาท ลดอตราการใชน ามน เทากบ 0.035 ตน/นาท

- เทยวบนขาออก จะประหยดระยะเวลา เทยวบนละ 5 นาท ลดอตราการใชน ามน เทากบ 0.012 ตน/นาท

การคดจ านวนเทยวบนรวม ณ ป 2560 จ านวน 351,426 เทยวบนตอป และพจารณาเฉพาะเทยวบนสายการบนของประเทศไทย ไดแก สายการบนไทย, สายการบนกรงเทพ และ การบนไทยสมายล ซงมสดสวนประมาณรอยละ 45.5 ของจ านวนเทยวบนทงหมดหรอคดเปนประมาณ 159,900 เทยวบนตอป

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานของทาอากาศยาน ตวชวด ปรมาณการใชน ามนทลดลง คาเปาหมาย สดสวนการใชพลงงานในภาคคมนาคมทางอากาศลดลงรอยละ 20 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ - ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ทอท. หนวยงานสนบสนน กพท. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 0.02454 พนตนน ามนเครองบน (103 Tonnes fuel)

0.02583 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.077 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

20,804.80

Page 194: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 126

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชวธการของ ICAO จากเอกสาร ICAO Doc 9988, Guidance on the development of State’s Action Plans on CO2 Emission Reduction Activities

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมน มดงน

ถาสรางทางวง ท 3 แลวเสรจ ภายในป 2565 จากคาดการณจ านวนเทยวบนและแบบอากาศยาน ของ บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) ภายใตโครงการแผนแมบทพฒนาทาอากาศยานสวรรณภม 2560 (ฉบบปรบปรง) คาดการณจ านวนเทยวบนเทากบ 425,100 เทยวบนตอป

และถาสรางทางวงท 4 แลวเสรจ ภายในป 2573 จากคาดการณจ านวนเทยวบนและแบบอากาศยานของ ส านกงานการบนพลเรอนแหงประเทศไทย ภายใตโครงการจดท าแผนแมบทการจดตงสนามบนพาณชยของประเทศ พ.ศ. 2560 คาดการณจ านวนเทยวบนเทากบ 653,850 เทยวบนตอป

เพราะฉะนน คาดการณปรมาณจ านวนเทยวบนสายการบนของประเทศไทย จะเทากบ

ป 2565 คาดการณจ านวนเทยวบนประมาณ 425,100 x 0.455 เทากบ 193,420 เทยวบนตอป

ป 2573 คาดการณจ านวนเทยวบนประมาณ 653,850 x 0.455 เทากบ 297,502 เทยวบนตอป

แบงเปนจ านวนเทยวบน ขาเขา และขาออก จ านวนเทากนอยางละครง จะมคาเทากบ

ป 2565 คาดการณจ านวนเทยวบนขาเขาและขาออกประมาณ 96,710 เทยวบนตอป

ป 2573 คาดการณจ านวนเทยวบนขาเขาและขาออกประมาณ 148,751 เทยวบนตอป

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ปรมาณพลงงานทลดลง

ส าหรบโครงการสรางทางวงท 3 ของสนามบนสวรรณภมแลวเสรจในป 2565 จะชวยลดการใชน ามนของ สายการบนของไทย เขา-ออก ของสนามบนสวรรณภม ประมาณ (96,710*3*0.035) + (96,710*5*0.012) = 15,957 ตน

ส าหรบโครงการสรางทางวงท 4 ของสนามบนสวรรณภมแลวเสรจในป 2573 จะชวยลดการใชน ามนของ สายการบนของไทย เขา-ออก ของสนามบนสวรรณภม ประมาณ (148,751*3*0.035) + (148,751*5*0.012) = 24,544 ตน ปรมาณคารบอนไดอออกไซดเทยบเทาทลดลง

ส าหรบโครงการสรางทางวงท 3 ของสนามบนสวรรณภมแลวเสรจในป 2565 เทากบ 15,957 * 3.1528 = 50,309 ตนคารบอนไดอออกไซดเทยบเทา

ส าหรบโครงการสรางทางวงท 4 ของสนามบนสวรรณภมแลวเสรจในป 2573 เทากบ 24,544 * 3.1528 = 77,382 ตนคารบอนไดอออกไซดเทยบเทา

Page 195: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 127

เอกสารอางอง : ICAO Doc 9988 , Guidance on the development of State’s Action Plans on CO2 Emission Reduction Activities

Page 196: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 128

แผนงานท 1.1.3.5 แผนงานท 1.2.3.3

การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management)

โครงการท 1.1.3.4-1 โครงการท 1.1.3.4-2 โครงการท 1.2.3.3-3

การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM) การวจยและพฒนาโปรแกรมบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTMA) การจดตงศนยฝกอบรมการขบขอยางประหยดพลงงาน ใน 5 ภมภาคทวประเทศ

เหตผลและความจ าเปน LTM นนยอมาจาก Logistics and Transport Management หมายถ ง ระบบการจดการพลงงานในภาคขนสง ทกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงานสนบสนนใหผประกอบการภาคขนสงน าไปประยกตใชเพอปรบปรงประสทธภาพในการใชพลงงานของตนเองไดอยางเปนรปธรรม เนองจากเลงเหนถงความส าคญในการลดการใชพลงงานในภาคขนสง โดยสนบสนนให สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ด าเนนโครงการวจยและพฒนาโปรแกรมบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน ( Research and Development of Logistics and Transport Management Application : LTMA)

โดยมวตถประสงคเพอพฒนาและจดท าโปรแกรมบรหารจดการขนสงทชวยเพมประสทธภาพในการใชเ ชอเพลงและลดตนทนการขนสง รวมถงเพอเพมขดความสามารถใหกบผประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคการขนสง โดยเฉพาะอยางยงผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) มโอกาสไดน าโปรแกรมบรหารจดการขนสงไปปฏบตใชงานจรงไดอยางเปนรปธรรม

ซงจากป พ.ศ. 2553 ถง พ.ศ. 2554 ทผานมา สถาบนพลงงานเพออตสาหกรรม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ไดรบการสนบสนนจาก กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน ใหด าเนนโครงการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (พ.ศ. 2553) (Logistics and Transport Management, LTM) ซงไดรบความสนใจจากผประกอบการสมครเขารวมโครงการเปนจ านวนกวา 105 แหง เพอสงทมผเชยวชาญเขาท าการวนจฉยระบบบรหารจดการขนสงของผประกอบการ พรอมใหค าแนะน าในการปรบปรงระบบบรหารจดการขนสงอยาง ทวถงทกดานใหมการใชพลงงานไดอยางมประสทธภาพ โดยผลการด าเนนงานนสามารถลดการใชพลงงาน ในภาคการขนสงไดกวา 4.5 ktoe หรอเทยบเปนเงนกวา 200 ลานบาท อยางไรกตามหลงจากด าเนน โครงการแลวเสรจ สถาบนพลงงานฯ ยงคงไดรบการตดตอสนใจโครงการฯ จากผประกอบการอยางตอเนองสอดคลองกบจ านวนของผประกอบการขนสง และจ านวนรถบรรทกของประเทศไทยทปจจบนมจ านวนถงกวา 350,000 แหง และ 868,947 คน ตามล าดบ ซงแสดงถงศกยภาพการประหยดพลงงานใหกบประเทศหากขยายผลการด าเนนงานออกไปยงผประกอบการขนสงรายอนๆ ตอไป

ลกษณะโครงการ ระบบการจดการพลงงานในภาคขนสง ทกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงานสนบสนนใหผประกอบการภาคขนสงน าไปประยกตใชเพอปรบปรงประสทธภาพในการใชพลงงานของตนเองไดอยางเปนรปธรรม มวตถประสงคเพอพฒนาและจดท าโปรแกรมบรหารจดการขนสงทชวยเพมประสทธภาพในการใชเชอเพลงและลดตนทนการขนสง รวมถงเพอเพมขดความสามารถใหกบผประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคการขนสง

เปาหมายของโครงการ ลดการใชพลงงานและลด GHG ตวชวด ปรมาณและรอยละการใชพลงงานทลดลง คาเปาหมาย ลดการใชพลงงานและลด GHG เพมขนประมาณรอยละ 3.78% ตอป งบประมาณ 80 ลานบาท แหลงเงน งปม. กองทนอนรกษพลงงาน หนวยงานหลก สนข. หนวยงานสนบสนน สนพ.

Page 197: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 129

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 158.8 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.50 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-4,425.07

Page 198: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 130

วธการประเมน

การค านวณปรมาณการลดกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM) โดยใชวธการค านวณของ Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) Tier 1 ดงแสดงในสมการท (1) ถง (3) วธการค านวณนการประมาณคาการปลอยกาซเรอนกระจก (GHG) ไดแก คารบอนไดออกไซด (CO2) มเทน (CH4) และไนตรสออกไซด (N2O) เรมตนจากการเปลยนหนวยปรมาณการใชพลงงาน (Activity data) ในหนวยกายภาพ เชน ลตร กโลกรม หรอ ktoe เปนหนวยพลงงาน เชน MJ หรอ TJ แลวจงน าไปคณกบคาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจก (Emission factor) คาปรมาณกาซเรอนกระจกแตละประเภทจะถกแปลงเปนหนวยเทยบเทาคารบอนไดออกไซด (CO2e) โดยน าผลการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกแตละประเภทถกน าไปคณกบคา Global Warming Potential (GWP)

𝐶𝑂2 = 𝐹𝑖 × 𝑁𝑖 × 𝐸𝐶,𝑖 (1)

เมอ CO2 คอปรมาณการปลอย CO2 (t CO2), Fi คอปรมาณการใชเชอเพลง (ktoe), Ni คอคา net calorific values ของเชอเพลง (TJ/ktoe), EC คอคาสมประสทธการปลอย CO2 (t CO2/TJ) i คอประเภทของเชอเพลง

𝐶𝐻4 = 𝐹𝑖 × 𝐸𝐶𝐻4,𝑖 (2)

เมอ CH4 คอปรมาณการปลอย CH4 (kg), F คอปรมาณการใชเชอเพลง (TJ), ECH4 คอคาสมประสทธการปลอย CH4 (kg/TJ) i คอประเภทของเชอเพลง

𝑁2𝑂 = 𝐹𝑖 × 𝐸𝑁2𝑂,𝑖 (3)

เมอ N2O คอปรมาณการปลอย N2O (kg), F คอปรมาณการใชเชอเพลง (TJ), EN2O คอคาสมประสทธการปลอย N2O (kg/TJ) i คอประเภทของเชอเพลง

สมมตฐานของการประเมน

ส าหรบการศกษาน ไดท าการวเคราะหปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซ CO2 จากการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (Logistics and Transport Management, LTM) โดยสมมตฐานในการประเมน คอ อตราการเพมขนของกจกรรมของการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM) คงทเทากบการด าเนนการมาในอดต ซงท าใหอตราการลดการใชพลงงานและลด GHG เพมขนประมาณรอยละ 3.78% ตอป

Page 199: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 131

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) CO2 Emission Factor and Global Warming Potential (GWP) conversion factors

Default CO2 Emission Factor by Fuel Type

Fuel Type Emission Factor (kgCO2/TJ)

Default Lower Upper Gasoline 69,300 67,500 73,000 Diesel 74,100 72,600 74,800 Liquefied Petroleum Gas (LPG) 63,100 61,600 65,600 Compressed Natural Gas (CNG) 56,100 54,300 58,300

ทมา: IPCC (2006)

Default CH4 and N2O Emission Factor by Fuel Type

Fuel Type CH4 (kg/TJ) N2O (kg/TJ)

Default Lower Upper Default Lower Upper Gasoline 33 9.6 110 3.2 0.96 11 Diesel 3.9 1.6 9.5 3.9 1.3 12 Liquefied Petroleum Gas (LPG) 92 50 154 3 1 77 Compressed Natural Gas (CNG) 62 n/a n/a 0.2 n/a n/a Ethanol 18 n/a n/a n/a n/a n/a Biodiesel 3 n/a n/a 0.6 n/a n/a

ทมา: IPCC (2006)

Global Warming Potential (GWP) conversion factors

ทมา: IPCC (2006)

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

ในการศกษาครงน ปรมาณการลด GHG ค านวณจากปรมาณพลงงานทประหยดไดจากมาตรการ Green Freight ในแตละโครงการของภาครฐ เชน โครงการ LTM LTMA และภาคเอกชน เชน บรษท ซพออลล จ ากด (มหาชน) บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) และบรษท ปนซเมนตไทย จ ากด (มหาชน) ทไดด าเนนการมาในชวงป พ.ศ. 2551-2561 ผลการประเมนศกยภาพการประหยดพลงงานและการลดกาซ GHG ดงรป เหนไดวาในชวงแรก (ป พ.ศ. 2553 หรอ ค.ศ. 2010) โครงการ Green Freight มศกยภาพในการประหยดพลงงานและลดกาซ GHG เพยง 8.9 ktoe และ 28.09 ktCO2e ตามล าดบ แตในป พ.ศ. 2554 มปรมาณการลดพลงงานและกาซ GHG เพมขนเปน 2 เทา นบตงแตป พ.ศ. 2558 ไดเรมมการด าเนนการมาตรการ Green Freight ในภาคเอกชนขน ท าใหในสามารถลดการใชพลงงานและกาซ GHG ไดเพมมากขนเปน 38.69 ktoe และ 122.13 ktCO2e ตามล าดบ โดยพลงงานและกาซ GHG ทลดไดมาจากกจกรรม Green Freight ของภาคเอกชนประมาณ 1 ใน 3 ของปรมาณการลดพลงงานและกาซ GHG จากโครงการ Green Freight ทงหมด

Type of Greenhouse Gas Global Warming Potential (GWP)

Carbon Dioxide (CO2) 1 Methane (CH4) 21 Nitrous Oxide (N2O) 310

Page 200: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 132

รปตอไปนแสดงปรมาณการลดการใชพลงงานและลดการปลอยกาซเรอนกระจกในอดตจนถงปจจบน พ.ศ. 2551 – 2561 (ค.ศ. 2008 - 2018) และการพยากรณ (Projection) ไปจนถงป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) ของการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM) หรอมาตรการ Green Freight โดยการพยากรณสมมตใหอตราการเพมขนของกจกรรมของการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM) คงทเทากบการด าเนนการมาในอดต ซงท าใหอตราการลดการใชพลงงานและลด GHG เพมขนประมาณรอยละ 3.78% ตอป ผลของการประเมนคาดวาในป พ.ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) กจกรรมของมาตรการ Green Freight จะชวยประหยดพลงงานและลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดประมาณ 60.4 ktoe และ 190.7 ktCO2e ตามล าดบ

การประหยดพลงงานและการลดกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสง เพอการประหยดพลงงาน (LTM) หรอมาตรการ Green Freight

นอกจากนน ในการศกษานไดน าเสนอการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM) ของภาคเอกชน หรอมาตรการ Green Freight เพมเตมคอ “จดตงศนยฝกอบรมใน 5 ภมภาคทวประเทศเพอพฒนาครผฝกสอนและพนกงานขบรถบรรทกเพอใหมความสามารถในการขบขประหยดพลงงาน และพฒนาอปกรณและเทคโนโลยเพอการตดตามประเมนผลการขบขอยางประหยดพลงงานของพนกงานขบรถบรรทกทผานการฝกอบรม” จากมาตรการดงกลาว คาดวาจะสามารถพฒนาพนกงานขบรถทมทกษะการขบขอยางประหยดพลงงานไดประมาณ 5,000 คนตอป จากการประเมนศกยภาพการประหยดพลงงานจากมาตรการดงกลาวโดยอางองจากโครงการ LTM ทไดด าเนนการมากอนหนาน คาดวาจะสามารถลดการใชพลงงานประมาณ 1.79 toe ตอคนตอป ดงนนในป ค.ศ. 2030 คาดวามาตรการดงกลาวจะชวยลดการใชเชอเพลงได 98.4 ktoe และลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดประมาณ 310.67 ktCO2e ดงตารางตอไปน

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00

70.00

0.00

50.00

100.00

150.00

200.00

250.00

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

20

19

20

20

20

21

20

22

20

23

20

24

20

25

20

26

20

27

20

28

20

29

20

30

Ene

rgy S

avi

ng (kt

oe)

GH

G R

educ

tion (kt

CO

2e)

Energy Saving (ktoe) GHG Reduction (ktCO2e)

Page 201: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 133

การประมาณผลการประหยดพลงงานและการลดกาซเรอนกระจกจาก มาตรการ Green Freight

ป จ านวนรถบรรทก (คน) ศกยภาพการประหยดพลงงาน ศกยภาพการลดการปลอย

GHG (ktCO2e) (ktoe) (TJ) 2020 5,000 8.9 374.6 28.24 2021 10,000 17.9 749.2 56.48 2022 15,000 26.8 1,123.8 84.73 2023 20,000 35.8 1,498.5 112.97 2024 25,000 44.7 1,873.1 141.21 2025 30,000 53.7 2,247.7 169.45 2026 35,000 62.6 2,622.3 197.70 2027 40,000 71.6 2,996.9 225.94 2028 45,000 80.5 3,371.5 254.18 2029 50,000 89.5 3,746.1 282.42 2030 55,000 98.4 4,120.8 310.67

Page 202: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 134

แผนงานท 1.2.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางราง

โครงการท 1.2.2.1-2 การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ใน 6 เมองภมภาคทมระบบขนสงสาธารณะ ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

เหตผลและความจ าเปน ภาครฐไดลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงสาธารณะหลายโครงการ การปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน เพอเชอมตอการเดนทางใหสามารถเขาถงได จะชวยสงเสรมใหประชาชนใชบรการระบบขนสงสาธารณะไดอยางตอเนอง และมประสทธภาพ

ลกษณะโครงการ ใน 1 ป คนกรงเทพฯ ตองอยในรถเปนเวลามากกวา 800 ชวโมง เมองเชนนเรยกวา "เมองระยะขบ" (City of great distance) เปนเมองทขยายตวในแนวราบ ตองพงพารถยนตในการเดนทางจากบานมาสศนยกลางเมอง ไมเออตอการเดน การปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน เพอสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานในการเชอมตอการเดนทาง จะเปนการสงเสรมใหเมองขยายตวทางตงและมลกษณะกระชบ (Compact Urban Form) ใชพนทเมองอยางคมคา มความหนาแนนและการผสมผสานของการใชประโยชนทดนสง มระบบคมนาคมขนสงและการบรการสาธารณะททวถง คนเมองมแนวโนมจะเดนทางดวยการเดนเทา ขจกรยาน และระบบขนสงสาธารณะ สขภาพแขงแรง ลดการสรางมลพษ กระตน ใหเกดเพมมลคา กระตนเศรษฐกจในระดบยาน สงวนรกษาพนทธรรมชาตรอบเมอง

ดงนน ภาครฐควรด าเนนการปรบปรงทางเทาทงระบบใหมมาตรฐาน เดนไดสะดวก ไมเปนหลม เปนบอ และไมมสงกดขวาง รวมถงการลดความส าคญกบการใชรถยนตสวนบคคล รวมทงการจดระเบยบทางกายภาพใหทางเทาอยในมาตรฐานเดยวกน (Universal Design) ลดการใชรถยนตสวนบคคล เพอใหคนใชทางเทาในการเดนมากขน

เปาหมายของโครงการ สงเสรมการเชอมตอระบบขนสงสาธารณะใหครอบคลมและทวถง ตวชวด รอยละของพนท คาเปาหมาย รอยละ 100 พนทเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ 6 เมองภมภาค

ภายในป 2573 งบประมาณ 1,450 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ทล./ทช. อปท. หนวยงานสนบสนน สนข. คค.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 1,993 ลานลตร

354 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.72 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-45,885.36

Page 203: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 135

วธการประเมน

การประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ใน 6 เมองภมภาคทมระบบขนสงสาธารณะ ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา นน อางองผลการประเมนจากโครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทาง ทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะ เพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม

ในการประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ไดประยกตใชเครองมอ TEEMP ส าหรบการประมาณคาโดยเลอกใชทางเลอกการวเคราะหในลกษณะของ TEEMP Bikeway Project ซงอาศยขอมลน าเขาเปนความยาวของเสนทางจกรยาน ในพนทศกษาเปนหลก

• ระยะการพฒนาเสนทางน ารอง 2 เสนทางรอบสวนชมนาน ระยะทาง โดยรวม 5 กโลเมตร • ระยะการพฒนาเสนทางระยะสน ซงเปนการขยายและตอเชอมเสนทางจากเสนทางน ารองจ านวนทงสน

13.22 กโลเมตร • ระยะการพฒนาเสนทางระยะกลาง ซงเปนการขยายและตอเชอมเสนทางตอเนองจากการพฒนาเสนทาง

ระยะสนจ านวนทงสน 24.09 กโลเมตร • ระยะการพฒนาเสนทางระยะยาว ซงเปนการขยายและเชอมตอเสนทางรอบนอกเขตเทศบาลนครพษณโลกและมการ

จดท าระบบ Park&Bike ณ จดท าการตางๆ ซงจะมการตดตงระบบ Park&Bike ทงสน 11 สถาน และจดท าเสนทางจกรยานเพมเตมอกเปนระยะทางทงสน 23 กโลเมตร

สรปแผนการพฒนาเสนทางจกรยานในพนทเทศบาลนครพษณโลก แสดงดงตารางตอไปน

แผนการพฒนาเสนทางจกรยานในพนทเทศบาลนครพษณโลก

แผนการพฒนาเสนทางจกรยาน ปทด าเนนการ

(พ.ศ.) ระยะเวลาด าเนนการ

(ป)

ระยะทาง (กโลเมตร)

ระยะทางสะสม (กโลเมตร)

เสนทางน ารอง พ.ศ. 2559-2561 2 5.00 5.00 เสนทางระยะสน พ.ศ. 2562-2564 5 13.22 18.22

เสนทางระยะกลาง พ.ศ. 2565-2567 10 24.09 42.31 เสนทางระยะยาว พ.ศ. 2568-2570 15 23.00 65.41

ทมา: โครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม, สนข. 2557

ผลการวเคราะหศกยภาพในการปลอยกาซเรอนกระจกสามารถสรปไดดงตารางตอไปน ซงพบวาหากมการพฒนาเสนทางจกรยานในชวงของโครงการน ารองและโครงการระยะสนซงมความเปนไปไดสงในปจจบนนนคาดวาเทศบาลนครพษณโลก จะสามารถลดอตราปลอยกาซเรอนกระจก (Tons of CO2) ไดประมาณ 65,475 ตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (tCO2e) หรอสามารถชวยลดการใชพลงงานได 31.95 ktoe หรอลดการใชน ามนเบนซนจ านวนทงสน 180 ลานลตร ในป พ.ศ. 2580

Page 204: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 136

ปรมาณกาซ CO2 ในพนทพษณโลกเปรยบเทยบ กรณด าเนนกจกรรมตามปกต และ กรณด าเนนการตามแผน NMT ทงสามระยะ (หนวย: MtCO2e)

ป พ.ศ. BAU ด ำเนนตำมแผน NMT 2557 163,236 163,236 2560 163,604 163,604

2565 164,217 151,357 2570 164,830 99,355

หมายเหต: BAU (Business As Usual) : กรณด าเนนกจกรรมตามปกต NMT ทง 3 ระยะ ทมา: โครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม, สนข. 2557

ศกยภาพในการปลอยกาซเรอนกระจกและปรมาณการลดการใชพลงงานส าหรบการพฒนาทางจกรยาน ในเขตเทศบาลนครพษณโลก

ป พ.ศ. กรณด าเนนกจกรรมตามปกต กรณมโครงการ

ปรมาณการลดกาซเรอนกระจกจากการด าเนนงานโครงการฯ

CO2

(ตน) ktoe

น ามนเบนซน (ลานลตร)

CO2 (ตน) ktoe น ามนเบนซน (ลานลตร)

CO2 (ตน) ktoe น ามนเบนซน (ลานลตร)

2557 163,236 80 449 163,236 80 449 - - - 2558 163,359 80 449 163,359 80 449 - - - 2559 163,481 80 450 163,481 80 450 - - - 2560 163,604 80 450 163,604 80 450 - - - 2561 163,727 80 450 162,477 79 447 1,250 1 3 2562 163,849 80 451 161,349 79 444 2,500 1 7 2563 163,972 80 451 160,222 78 441 3,750 2 10 2564 164,094 80 451 155,789 76 428 8,305 4 23 2565 164,217 80 452 151,357 74 416 12,860 6 35 2566 164,340 80 452 146,925 72 404 17,415 8 48 2567 164,462 80 452 136,470 67 375 27,993 14 77 2568 164,585 80 453 126,015 62 347 38,570 19 106 2569 164,708 80 453 115,560 56 318 49,148 24 135 2570 164,830 80 453 99,355 48 273 65,475 32 180

ทมา: โครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม, สนข. 2557

อยางไรกตาม การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ใน 6 เมองภมภาคทมระบบขนสงสาธารณะ ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา ในเบองตนใชการประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกอางองจากการพฒนาทางจกรยานในเขตเทศบาลนครพษณโลก ดวยปรมาณทเทากน จงท าใหทง 6 เมองภมภาคสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกได 0.72 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) หรอสามารถชวยลดการใชพลงงานได 354 ktoe หรอลดการใชน ามนเบนซนจ านวนทงสน 1,993 ลานลตร ในป พ.ศ. 2574

Page 205: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 137

แผนงานท 1.2.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสง ทางราง

โครงการท 1.2.2.1-1 การสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล ใน 140 เสนทาง

เหตผลและความจ าเปน ภาครฐไดลงทนพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทางในระบบขนสงสาธารณะหลายโครงการ การปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน เพอเชอมตอการเดนทางใหสามารถเขาถงได จะชวยสงเสรมใหประชาชนใชบรการระบบขนสงสาธารณะไดอยางตอเนอง และมประสทธภาพ

ลกษณะโครงการ ใน 1 ป คนกรงเทพฯ ตองอยในรถเปนเวลามากกวา 800 ชวโมง เมองเชนนเรยกวา "เมองระยะขบ" (City of great distance) เปนเมองทขยายตวในแนวราบ ตองพงพารถยนตในการเดนทางจากบานมาสศนยกลางเมอง ไมเออตอการเดน การปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน เพอสนบสนนการพฒนาโครงสรางพนฐานในการเชอมตอการเดนทาง จะเปนการสงเสรมใหเมองขยายตวทางตงและมลกษณะกระชบ (Compact Urban Form) ใชพนทเมองอยางคมคา มความหนาแนนและการผสมผสานของการใชประโยชนทดนสง มระบบคมนาคมขนสงและการบรการสาธารณะททวถง คนเมองมแนวโนมจะเดนทางดวยการเดนเทา ขจกรยาน และระบบขนสงสาธารณะ สขภาพแขงแรง ลดการสรางมลพษ กระตน ใหเกดเพมมลคา กระตนเศรษฐกจในระดบยาน สงวนรกษาพนทธรรมชาตรอบเมอง

ดงนน ภาครฐควรด าเนนการปรบปรงทางเทาทงระบบใหมมาตรฐาน เดนไดสะดวก ไมเปนหลม เปนบอ และไมมสงกดขวาง รวมถงการลดความส าคญกบการใชรถยนตสวนบคคล รวมทงการจดระเบยบทางกายภาพใหทางเทาอย ในมาตรฐานเดยวกน (Universal Design) ลดการใชรถยนตสวนบคคล เพอใหคนใชทางเทาในการเดนมากขน

เปาหมายของโครงการ สงเสรมการเชอมตอระบบขนสงสาธารณะใหครอบคลมและทวถง ตวชวด รอยละของพนท คาเปาหมาย รอยละ 100 ครอบคลมกรงเทพและปรมณฑล ภายในป 2573 งบประมาณ 1,450 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก กทม.

ทล/ทช หนวยงานสนบสนน สนข. คค.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 544 ลานลตร

731 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

2.83 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-2,972.33

Page 206: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 138

วธการประเมน

การประเมนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมการเดนและจกรยานเพอเชอมตอการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะ โดยการปรบปรงทางเทา ฟตบาท และทางจกรยาน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล นน อางองผลการประเมนจากโครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม

จากผลการทบทวนการพฒนาโครงการทางเทาและทางจกรยานในพนทกรงเทพมหานครพบวาตามขอมลทมอยในปจจบนตลอดจนขอมลทวเคราะหไดจากการศกษาในโครงการ การพฒนาโครงการทางเทาและจกรยานในพนทกรงเทพมหานคร ทสามารถน ามาใชในการวเคราะหศกยภาพในการปลอยกาซเรอนกระจกและปรมาณการลดการใชพลงงานฯ มโครงการ ทเกยวของไดแก

• การพฒนาเสนทางจกรยานในพนทกรงเทพมหานคร

ส าหรบการวเคราะหเสนทางจกรยานในปจจบนของพนทกรงเทพมหานครมความยาวทงสน 232.7 กโลเมตร ทงนในการวเคราะหไดตงสมมตฐานใหศกยภาพในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของเสนทางจกรยานทกอสรางเปนไปตามค าแนะน าของเครองมอ TEEMP คอ มคา CO2 Saving Indicator ท 250 Tons/lane-km/Year

สรปความยาวเสนทางจกรยานในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลทใชในการวเคราะหฯ

ป พ.ศ. ระยะแผน ระยะทาง (กโลเมตร)

ระยะทางสะสม (กโลเมตร)

ป พ.ศ. ระยะแผน ระยะทาง (กโลเมตร)

ระยะทางสะสม (กโลเมตร)

2557 ปจจบน 232.70 232.70 2569

24.70 535.32

2558 ระยะสน 33.60 266.30 2570 25.93 561.25

2559 ระยะสน 30.40 296.70 2571 27.23 588.47

2560 ระยะสน 28.80 325.50 2572 28.59 617.06

2561 ระยะกลาง 30.40 355.90 2573 30.02 647.08

2562 ระยะกลาง 24.00 379.90 2574 31.52 678.60

2563 ระยะกลาง 24.00 403.90 2575 33.10 711.70

2564 ระยะยาว 19.20 423.10 2576 34.75 746.44

2565 ระยะยาว 19.20 442.30 2577 36.49 782.93

2566 ระยะยาว 22.40 464.70 2578 38.31 821.24

2567 ระยะยาว 22.40 487.10 2579 40.23 861.47

2568 23.52 510.62 2580 42.24 903.71

ทมา: โครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม, สนข. 2557

Page 207: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 139

• การพฒนาของโครงการปนปนในปจจบน

ปจจบนโครงการปนปนมสถาน 49 สถาน โดยมจ านวนจกรยานอยในระบบ 300 คน ทงนจากสถตการใชงานจรงพบวามจกรยานถกใชงานโดยเฉลย 156 เทยว/วน จงไดท าการวเคราะหโดยใหมการปนจกรยานปนปนในระยะทางเฉลย 1.2 กโลเมตร และจากผลการค านวณพบวาโครงการปนปนจะสามารถชวยลดปรมาณกาซเรอนกระจก (CO2) ไดโดยเฉลย 5.57 tons/วน หรอ 167.2 tons/ป

• การพฒนาจดเชอมตอการเดนทาง ตามขอเสนอแนะนโยบายและมาตรการของโครงการฯ

จากผลการวเคราะหการเปลยนแปลงรปแบบการเดนทาง จากการพฒนาโครงการในการเชอมตอการเดนทางกบระบบขนสงสาธารณะ ดงแสดงในตาราง “Mode Share จากการสมส ารวจในพนทการเชอมตอรถไฟฟา” โดยการวเคราะหโครงการ ไดตงสมมตฐานใหสดสวนของรปแบบการเดนทางมการเปลยนแปลง หลงจากด าเนนการตามแผนแมบท 10 ปเพอการพฒนาและปรบปรงจดเชอมตอการเดนทางตามแผน โดยการเปลยนแปลงสดสวนในการเดนทางทจะใชเปนขอมลน าเขาในเครองมอค านวณ TEEMP City Analysis

Mode Share จากการสมส ารวจในพนทการเชอมตอรถไฟฟา

รปแบบการเดนทาง กอนม

โครงการ มโครงการพฒนาจดเชอมตอ

อตราการเปลยนแปลง(รอยละ)

รถยนตสวนบคคล (PC) 23.20 19.83 -0.15 รถจกรยานยนต (MC) 23.56 20.14 -0.15

ระบบขนสงมวลชนประสทธภาพสง (HPM)

29.85 31.41 0.05

ระบบขนสงมวลชนประสทธภาพต า (LPM)

13.97 18.65 0.34

รถไฟชานเมอง (Rail) 4.02 5.46 0.33 รถรบจาง (Para Transit) 5.49 4.61 0.14

ทมา: ผลการส ารวจและจดท าแบบจ าลองการเลอกรปแบบการเดนทาง โครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม, สนข.2557

การเปลยนแปลงสดสวนในการเดนทางกรณมการพฒนาจดเชอมตอการเดนทางตามแผนฯ

รปแบบการเดนทาง BAU ด าเนนการตามแผนฯ

พ.ศ. 2557 พ.ศ. 2570 พ.ศ. 2580 พ.ศ. 2570 พ.ศ. 2580

รถยนตสวนบคคล (Car) 28.45% 39.62% 35.10% 31.22% 27.91%

รถจกรยานยนต (2W) 14.23% 11.25% 17.55% 8.87% 13.96%

รถเทกซ (Taxi) 5.24% 6.08% 6.46% 6.43% 6.89%

รถโดยสารสาธารณะ (BUS) 52.08% 43.05% 40.88% 53.48% 51.24% ทมา: วเคราะหขอมลเพมเตมจากผลการวเคราะหแบบจ าลองระดบกรงเทพมหานครและปรมณฑล (eBum) ** การวเคราะหสดสวนมไดคดรวมการเดนทางโดยรถไฟฟาเนองจากเครองมอ TEEMP จะสมมตใหการเดนทางโดยรถไฟฟาไมมการปลอยกาซ CO2

Page 208: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 140

เสนทางจกรยานในปจจบนของพนทกรงเทพมหานคร

Name of Project Length (km)

เสนทางประดษฐมนญธรรม (ถนนพระรามเกา-ถนนรามอนทรา: ทางจกรยานเฉพาะ) 24.0 เสนทางลาดพราว (หาแยกลาดพราว-ถนนแฮปปแลนดสาย1: รวมบนทางเทา) 21.0 เสนทางพหลโยธน (สะพานขามคลองบางซอ-อนสาวรยพทกษรฐธรรมนญ: รวมบนทางเทา) 20.4 เสนทางเพชรเกษม (แยกกาญจนาภเษก-สดเขตกรงเทพมหานคร: รวมบนทางเทา) 16.0 เสนทางรามค าแหง (คลองบางยขน-แยกรมเกลา: รวมบนทางเทา) 15.6 เสนทางจรญสนทวงศ (ซอยจรญสนทวงศ5-ซอยจรญสนทวงศ65: รวมบนทางเทา) 14.0 เสนทางสขาภบาล5 สายไหม (ถนนออเงน-ซอยพหลโยธน54: รวมบนทางเทา) 10.2 เสนทางราษฎรบรณะ (ถนนเจรญนคร-สดเขตกรงเทพมหานคร: รวมบนทางเทา) 10.0 เสนทางชมกรงรอบเกาะรตนโกสนทร ระยะ2 พระนคร-ธนบร (รอบเกาะรตนโกสนทร-ถนนอรณอมรนทร: บนผวจราจร)

9.7

เสนทางนราธวาสราชนครนทร (แยกถนนสรวงศ-แยกถนนพระราม3: รวมบนทางเทา) 9.0 เสนทางเจรญนคร (ถนนลาดหญา-ถนนราษฎรบรณะ: รวมบนทางเทา) 8.0 เสนทางสมเดจพระเจาตากสน (วงเวยนใหญ-ซอยสมเดจพระเจาตากสน46: รวมบนทางเทา) 8.0 เสนทางพทธมณฑลสาย2 (ถนนบรมราชชนน-ถนนเพชรเกษม: รวมบนทางเทา) 8.0 เสนทางโครงการปรบปรงภมทศนพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช (ถนนลาดหญา- ถนนประชาธปก-ถนนอนทรพทกษ-ถนนสมเดจพระเจาตากสน: บนผวจราจร)

8.0

เสนทางโครงการปรบปรงบางขนเทยนชายทะเล ระยะ2 (คลองสนามชย-คลองตาแพ: บนไหลทาง) 8.0 เสนทางกรงธนบร (ถนนสมเดจพระเจาตากสน-ถนนเจรญนคร: รวมบนทางเทา) 4.8 เสนทางซอยวดอนทราวาส (ถนนราชพฤกษ-ถนนกาญจนาภเษก: รวมบนทางเทา) 4.5 เสนทางสรงประภา (ซอยโรงเรยนผองเพชรวทยา-วดสกน: ทางจกรยานเฉพาะ) 4.0 เสนทางอทยาน (ถนนพทธมณฑลสาย3-ถนนพทธมณฑลสาย4: ทางจกรยานเฉพาะ) 3.8 เสนทางโครงการปรบปรงบางขนเทยนชายทะเล ระยะ1 (ถนนพระรามท2-คลองสนามชย: รวมบนทางเทา) 3.5 เสนทางชมกรงรอบเกาะรตนโกสนทร ระยะ1 (รอบเกาะรตนโกสนทร: บนผวจราจร) 3.4 เสนทางราชด าร (ถนนพระรามท1-แยกถนนพระรามท4: รวมบนทางเทา) 3.2 เสนทางสขมวท (ทางรถไฟสายทาเรอ-ถนนสขมวท81: รวมบนทางเทา) 3.0 เสนทางสะแกงาม (ถนนบางขนเทยนชายทะเล-ถนนพระรามท2: รวมบนทางเทา) 3.0 เสนทางสาทรเหนอ-ใต (แยกวทย-แยกนราธวาสราชนครนทร: บนผวจราจร) 2.8 เสนทางอรณอมรนทรตดใหม (บรเวณใตสะพานพระราม8: รวมบนทางเทา) 1.7 เสนทางทางเดนเลยบคลองไผสงหโต (สวนลมพน-ซอยสขมวท10: ทางจกรยานเฉพาะ) 1.3 เสนทางประชาชน (ซอยประชาชน34-คลองบางเขน: รวมบนทางเทา) 1.3 เสนทางพทธมณฑลสาย3 (ถนนบรมราชชนน-หมบานเทพนคร: ทางจกรยานเฉพาะ) 1.0 เสนทางดวงพทกษ (ถนนสขมวท-คลองไผสงหโต: ทางจกรยานเฉพาะ) 1.0 เสนทางโครงการปรบปรงสะพานเลยบคลอง ค.ส.ล.ถนนพระยมนธาตราชศรพจตร (ถนนพระยามนธาตราชศรพจตร-จดสนสดโครงการ: บนไหลทาง)

0.5

ทมา: ส านกงานจราจรและขนสง (สจส) กรงเทพมหานคร

Page 209: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 141

จากขอมลดงกลาวทงหมดขางตน ไดใชเครองมอ TEEMP City Sketch Analysis ในการวเคราะหศกยภาพการปลอย กาซเรอนกระจกและปรมาณการลดการใชพลงงานในพนทกรงเทพมหานครส าหรบการวเคราะหศกยภาพในการปลอย กาซเรอนกระจกและปรมาณการลดการใชพลงงานทไดจากการพฒนาโครงการทางเทาและทางจกรยาน ในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลนน ซงแบงการวเคราะหปรมาณกาซ CO2 ออกเปนกรณศกษาตางๆ กน ไดแก

• กรณด าเนนการตามปกตและไมไดด าเนนการตามแผนงานรถไฟฟา BTS/MRT (BAU without BTS/MRT) โดยการศกษาในกรณน ไดอางองผลจากการวเคราะหแบบจ าลองจากโครงการศกษาเพอจดท าแผนแมบทในการพฒนาระบบการขนสงทยงยนและลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

• กรณด าเนนการตามปกตและมการด าเนนการตามแผนงานรถไฟฟา BTS/MRT (BAU with BTS/MRT) โดยการศกษาในกรณน ไดท าการวเคราะหโดยใชขอมลระดบทตยภมจากแบบจ าลอง eBUM มาใชในการวเคราะหเพมเตมในเครองมอ TEEMP (Transport Emission Evaluation Models for Projects)

• กรณด าเนนการตามแผนโครงการ NMT ระยะสน ท าการวเคราะหศกยภาพในการปลอยกาซเรอนกระจก จากการเปลยนแปลงคามตองการการเดนทางกรณมการปรบปรงจดเชอมตอการเดนทางตามแผนการพฒนาโครงการ NMT รวมทงสน 44 จด

• กรณด าเนนการตามแผนโครงการ NMT ระยะกลาง การวเคราะหศกยภาพในการปลอยกาซเรอนกระจก จากการเปลยนแปลงคามตองการการเดนทางกรณมการปรบปรงจดเชอมตอการเดนทางตามแผนการพฒนาโครงการ NMT เพมเตมอก 44 จดรวมทงสน 88 จด

• กรณด าเนนการตามแผนโครงการ NMT ระยะยาว การวเคราะหศกยภาพในการปลอยกาซเรอนกระจก จากการเปลยนแปลงคามตองการการเดนทางกรณมการปรบปรงจดเชอมตอการเดนทางตามแผนการพฒนาโครงการ NMT เพมเตมอก 52 จดรวมทงสน 140 จด

จากผลการวเคราะหพบวาหากพจารณาปปจจบน (พ.ศ. 2557) พบวาการพฒนาระบบขนสงทางรางตามแผนงานกอสราง BTS และ MRT นนสามารถจากการประมาณการณสามารถชวยลดปรมาณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ไดถง 2.83 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) หรอ 1,380 ktoe หรอ เทยบเทาปรมาณการใชน ามนเชอเพลงเบนซนประมาณ 1,030 ลานลตร โดยหากมการด าเนนการพฒนาระบบขนสงมวลชนทางรางซงจะมการด าเนนการครบถวนตามแผนในป พ.ศ. 2573 นนจะสามารถจะชวยลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ไดถง 5 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) หรอ 2,440 ktoe หรอ เทยบเทาปรมาณการใชน ามนเชอเพลงเบนซนประมาณ 1,800 ลานลตร

ทงนเมอเปรยบเทยบกบการด าเนนงานตามแผน NMT ระยะสน กลาง และ ยาว ทง 3 ระยะซงมการด าเนนการพฒนาจดเชอมตอการเดนทางทงสน 140 จด โดยคาดการณใหสงผลตอการเปลยนแปลงรปแบบการเด นทางใหมาใชระบบขนสงสาธารณะและการเดนทางทไมใชเครองยนตมากขนนน พบวา ในป พ.ศ. 2569 ซงเปนปทการพฒนาโครงการตามแผนการด าเนนงานแลวเสรจทง 3 ระยะจะชวยลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ไดถง 8 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e) หรอ 3,900 ktoe หรอ เทยบเทาปรมาณการใชน ามนเชอเพลงเบนซนประมาณ 2,900 ลานลตร โดยผลการวเคราะหสามารถสรปไดดงแสดงในตารางและรปตอไปน

Page 210: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 142

ผลการคาดการณปรมาณกาซ CO2 ทจะสามารถลดไดในพนทกรงเทพมหานครหากมการด าเนนงานตามแผนฯ

ปรมาณกาซ CO2 ในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑลเปรยบเทยบ กรณด าเนนกจกรรมตามปกต และ กรณด าเนนการตามแผน NMT ทงสามระยะ (หนวย: MtCO2e)

ป พ.ศ.

BAU without BTS/MRT

BAU with

BTS/MRT

NMT ระยะสน

NMT ระยะกลาง

NMT ระยะยาว

หมายเหต

2557 28.68 25.84 (2.84) - - - ปฐาน 2560 29.76 27.58 (2.18) - - - - 2562 31.74 29.56 (2.18) 29.56 (2.71) - - NMT ระยะสนแลวเสรจ

2565 35.53 32.53 (3.00) 31.61 (3.92) 31.52 (4.01) - NMT ระยะกลางแลวเสรจ

2569 41.17 36.48 (4.69) 35.07 (6.10) 34.77 (6.40) 34.55 (6.62) NMT ระยะยาวแลวเสรจ

2573 45.43 40.44 (4.99) 38.52 (6.91) 38.02 (7.41) 37.43 (8.00) ระบบขนสงทางรางใน

พนท กทม. และปรมณฑลเสรจสมบรณ

ทมา: โครงการศกษาเพอสงเสรมการเดนทางทไมใชเครองยนต (Non-Motorized Transport: NMT) และการปรบปรงการเชอมตอการเดนทางระบบขนสงสาธารณะเพอการขนสงอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม, สนข. 2557

Page 211: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 143

แผนงานท 1.2.2.2 การพฒนากลไกการสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง โครงการท 1.2.2.2-1 การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง ถอเปนกลไกการ

สงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทางดวยการเพมประสทธภาพการใหบรการ เพอยกระดบคณภาพและมาตรฐานการใหบรการ ลดมลพษและรกษาสงแวดลอม และตอบสนองนโยบายดานการใชพลงงานของรฐในการใชพลงงานทประหยดและเปนมตรกบสงแวดลอม

ลกษณะโครงการ การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง เปนมาตรการชวยสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทางใหประชาชนหนมาใชระบบขนสงสาธารณะมากขน ลดการใชรถยนตสวนบคคล รถบรรทกสวนบคคล และรถจกรยานยนตสวนบคคล

เปาหมายของโครงการ สงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทาง ตวชวด • มาตรฐานการใหบรการ

• สดสวนการเปลยนแปลงการเดนทาง คาเปาหมาย สดสวนการใชรถสาธารณะเพมขน รอยละ 20 ในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 100 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขบ. อปท. หนวยงานสนบสนน สนข. คค.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 15.87 ลานลตร

13.68 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.043 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-13,112.42

Page 212: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 144

วธการประเมน

ส าหรบการปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง ในการวเคราะห ไดใชการตงสมมตฐานจากสดสวนการใชบรการรถสาธารณะเพมขนเปนรอยละ 20 ในป พ.ศ. 2573 จากการปรบปรงมาตรฐานการใหบรการของ รถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมองทดและเพมขน

ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะ ในเมองและนอกเมอง ใชขอมลปรมาณความตองการเดนทางของรถสาธารณะ โดยแบงสดสวนการเดนทางจากรถยนต สวนบคคลและรถกระบะสวนบคคลมาสรถโดยสารสาธารณะทรอยละ 50 และสดสวนการเดนทางจากรถจกรยานยนตมาส รถโดยสารสาธารณะทรอยละ 50 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะ ในเมองและนอกเมอง

การปรบปรงการใหบรการรถโดยสารไฮบรดสาธารณะในเมองและนอกเมอง ป พ.ศ. 2573 ปรมาณผโดยสารในรถโดยสารสาธารณะ ในป พ.ศ. 2560 (คน-เทยว/ป) 120,000,000 สดสวนการใชบรการทเพมขน (%) 20% ปรมาณผโดยสารในรถโดยสารสาธารณะทเพมขน ในป พ.ศ. 2573 (คน-เทยว) 24,000,000 สดสวนการเดนทางจากรถยนตสวนบคคลและรถกระบะสวนบคคลมาสรถโดยสารสาธารณะ (%) 50% สดสวนการเดนทางจากรถจกรยานยนตมาสรถโดยสารสาธารณะ (%) 50% รถยนตสวนบคคลและรถกระบะสวนบคคล จ านวนผโดยสารทเปลยนรปแบบการเดนทางมาจากรถยนตสวนบคคลและรถกระบะสวนบคคล (คน-เทยว) 12,000,000 Occupancy (คน/คน) 1.15 จ านวนยานพาหนะ (คน) 10,434,783 อตราการปลอยกาซ CO2 ของรถยนตสวนบคคล (gCO2/km) 190 ระยะการเดนทางเฉลยตอคนตอป (VKT) (กม.) 15 ปรมาณการปลอย CO2 ในป 2573 (MtCO2) 0.030 รถจกรยานยนต จ านวนผโดยสารทเปลยนรปแบบการเดนทางมาจากรถจกรยานยนต (คน-เทยว) 12,000,000 Occupancy (คน/คน) 1.10 จ านวนยานพาหนะ (คน) 10,909,091 อตราการปลอยกาซ CO2 ของรถจกรยานยนต (gCO2/km) 80 ระยะการเดนทางเฉลยตอคนตอป (VKT) (กม.) 15 ปรมาณการปลอย CO2 ในป 2573 (MtCO2) 0.013

รวมปรมาณการปลอย CO2 ทงหมด ในป 2573 (MtCO2) 0.043

Page 213: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 145

แผนงานท 1.2.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล โครงการท 1.2.3.1-2 การสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ เหตผลและความจ าเปน ปจจบนนวตกรรมดานยานยนตไดพฒนาและปรบปรงใหมประสทธภาพทดขนอยางตอเนอง

โดยภาครฐไดตระหนกและใหความส าคญตอการวจยและพฒนาอตสาหกรรมยานยนตของไทย การทดลองและก าหนดมาตรฐานของยานยนตและการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอรองรบยานยนตใหมๆ ในอนาคต เพอใหสอดคลองกบการสงเสรมการใชพลงงานทดแทนทเปนมตรกบสงแวดลอม แทนน ามนเชอเพลงในระบบขนสงของประเทศ

จากการเพมขนของรถยนตใหมทมประสทธภาพมากขนท าใหจ านวนรถทมอยในประเทศ ทมประสทธภาพต ามจ านวนเพมมากขน อกทงรถยนตทมประสทธภาพต ายงกนน ามนและปลอยมลพษสสงแวดลอมสงดวย

ลกษณะโครงการ การใชกลไกดานการเงนเพอผลกดนใหเกดการทดแทนรถเกาดวยรถทมประสทธภาพการใชเชอเพลงทดกวา เพอลดการใชพลงงานและมลพษจากการใชรถยนตในภาพรวม โดยการก าหนดลกษณะของรถทเสอมประสทธภาพทมสทธเขารวมโครงการ และศกษากลไกในการจงใจใหประชาชนเปลยนรถใหมทมประสทธภาพมากขน เพอลดปรมาณรถเกาทใชเชอเพลงและปลอยมลพษสงจากระบบ

เปาหมายของโครงการ ทดแทนรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ดวยรถยนตใหมทมประสทธภาพดกวา ตวชวด สดสวนรถยนตทรวมโครงการ คาเปาหมาย สดสวนการเปลยนรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) รอยละ 17.5 งบประมาณ 30 ลานบาท แหลงเงน กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน, กองทนระหวางประเทศดาน climate change หนวยงานหลก ขบ. หนวยงานสนบสนน สศอ. สมอ. สนข. กรมบญชกลาง

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 1,902.30 ลานลตร

1,417.35 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

4.15 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

9,606.04

Page 214: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 146

วธการประเมน

ส าหรบการสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ ในการวเคราะห ไดใชการตงสมมตฐานจากสดสวนของรถทจะถกก าจดออก ทอายมากกวา 10 ป และระหวาง 5-10 ป และคาประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 จากการเปลยนมาใชระบบไฮบรดดขนเปนรอยละ 30-40 ในป พ.ศ. 2573

ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ โดยสดสวนของรถทจะถกก าจดออก ทอายมากกวา 10 ป ทรอยละ 10 และระหวาง 5-10 ป ทรอยละ 7.5 และประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 จากการเปลยนมาใชระบบไฮบรดดขนเฉลยเปนรอยละ 35 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ

การสนบสนนใหมการจ าหนายรถยนตทเสอมประสทธภาพ (รถเกา) ออกจากระบบ ผลวเคราะห จ านวนรถจดทะเบยน ประเภทรถยนต รถต รถกระบะ ในประเทศ ป 2560 14,951,079 กรณฐาน (BAU Case)

จ านวนรถจดทะเบยน ประเภทรถยนต รถต รถกระบะ ในประเทศ ป 2573 20,000,000 ระยะการเดนทางเฉลย VKT (km/yr) 18,825 อตราการปลอยกาซ CO2 ของรถยนต (gCO2/km) 180 ปรมาณการปลอย CO2 ในป 2573 (MtCO2) 67.77 กรณมมาตรการ (Measure Case)

สดสวนของรถจดทะเบยนทอายมากกวา 10 ป 20% สดสวนของรถจดทะเบยนทอายระหวาง 5-10 ป 30% สดสวนของรถทจะถกก าจดออก ทอายมากกวา 10 ป (50% ของรถจดทะเบยน) 10% สดสวนของรถทจะถกก าจดออก ทอายระหวาง 5-10 ป (25% ของรถจดทะเบยน) 7.5% รวมสดสวนของรถทจะถกก าจดออกทงหมด 17.5% ประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 ทดขนจากการใชระบบไฮบรดแทนทรถทถกก าจด 35% ปรมาณการปลอย CO2 ในป 2573 (MtCO2) 63.62

ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได (MtCO2) 4.15

Page 215: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 147

แผนงานท 1.2.3.1 การเพมประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนตสวนบคคล โครงการท 1.2.3.1-3 การปรบปรงประสทธภาพระบบปรบอากาศในรถยนต เหตผลและความจ าเปน Mobile Air Conditioning (MAC) คอระบบปรบอากาศทใชทงในอาคารและรถยนต โดยใน

ระบบปรบอากาศจะปลดปลอยสารไฮโดรฟลออโรคารบอน (Hydrofluorocarbon, HFC) ซงมเปนสารทมผลตอกาซเรอนกระจก และท าใหเกดภาวะโลกรอน (Climate Change) ดงนน การปรบปรงประสทธภาพระบบปรบอากาศในรถยนต (High efficiency Mobile Air Conditioner, H-MAC) จะสามารถชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกสชนบรรยากาศได

ลกษณะโครงการ ส าหรบการปรบปรงประสทธภาพระบบปรบอากาศในรถยนต ในเบองตนไดเสนอใหด าเนนการในรถยนตประเภทรถยนตสวนบคคล และรถบรรทกสวนบคคล โดยโมเดลใหมทใช H-MAC จะเรมในป พ.ศ. 2565

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานในรถยนต ตวชวด จ านวนรถทใช H-MAC เพมขน

ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ทลดลง คาเปาหมาย จ านวนรถทใช H-MAC เพมขนรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 10 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ทอท. หนวยงานสนบสนน กพท. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 458.39 ลานลตร

341.53 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

1.0 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-6,904.25

Page 216: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 148

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก อางองขอมลจาก บรษท เดนโซ (ประเทศไทย) จ ากด ซงเปนภาคเอกชนทเหนความส าคญของการลดการปลอยกาซเรอนกระจกในสาขาคมนาคมขนสง

ผลการลดการปลอยกาซเรอนกระจก

Item No.

Name of plan/project/measure

activity

Detail of the project and target of project (Expected result of

the project)

Conservative estimated Reduction

amount

Period※3 Budget※3

CC2 reduction by H-MAC*1 spread

*1 High efficiency Mobile Air Conditioner

To contribute to Thai national target of

enegy efficiency in traffic field.

1 mil ton by

2030※2

2022-2030

Min THB 4 billionl

Max THB 26 billion

*2 Condition of the reduction amount

1. CO2 reduction : 555 kg/year

2. Annual drive distance : 24,000 km

3. H-MAC is installed on new model vehicle after 2022 on the condition that;

3-1. Passenger car. : C segment and the above segments of passenger car installs H-MAC.

3-2. Pickup truck. : 10% of pickup installs H-MAC.

The Vehicle sales volume is referred to IHS.

*3 Period and Budget will be discussed at the H-MAC steering committee launched by DEDE from January 2019.

ทมา: ขอมลจาก บรษท เดนโซ (ประเทศไทย) จ ากด

Page 217: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 149

แผนงานท 1.2.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง โครงการท 1.2.3.2-1 การเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปนรถมนบสไฟฟา 4,626 คน เหตผลและความจ าเปน การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง มวตถประสงคเพอน ามาทดแทน

รถโดยสารเดมทใชน ามนดเซลทมสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการรถโดยสารประจ าทางและเพอเปนการสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะและลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ การด าเนนการเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเดมเปนรถมนบสไฟฟา (Electric Vehicle) เพอลดการใชพลงงานในการใหบรการเดนรถระหวางจงหวด ถอเปนมาตรการชวยสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทางใหประชาชนหนมาใชระบบขนสงสาธารณะมากขน ลดการใชรถยนตสวนบคคล รถบรรทกสวนบคคล และรถจกรยานยนตสวนบคคล

ในเบองตน ไดเสนอใหด าเนนการในรถตโดยสารปรบอากาศทรวมบรการ จ านวน 4,626 คน โดยจดสรรงบสนบสนนคนละไมเกน 1 แสนบาท

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนต ตวชวด สดสวนการใชพลงงาน คาเปาหมาย • สดสวนการปรบปรงประสทธภาพรถสาธารณะ รอยละ 100 ในป พ.ศ. 2573

• สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 30 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 500.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขสมก. รถรวมบรการ หนวยงานสนบสนน ขบ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 4.08 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.028 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-7,310,206.76

Page 218: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 150

วธการประเมน

การประเมนปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจก ใชการวเคราะหในรปแบบ ลางขนบน หรอ Bottom-Up Method เปนวธการประมาณคากาซ CO2 ทางออมจากปรมาณความตองการในการเดนทางทเกดขนจรงและตรวจวดไดเปนหลก โดยใชหลกการ ASIF (Activity–Structure-Intensity-Fuel) ดงแสดงในสมการ

โดย GHG emission = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 (kg) A = กจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) S = สดสวนรปแบบยานพาหนะ I = สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ Fi = ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน

ส าหรบการประเมนน จะใชกจกรรมขนสงของผโดยสารหรอสนคา (PKT, TKT) [A] ทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure) เพอทราบปรมาณการลดการใชพลงงานและการปลอยกาซเรอนกระจกทเปลยนแปลงไปจากการมโครงการ

สมมตฐานของการประเมน

สมมตฐานของการประเมนส าหรบการขนสงทางบก มดงน

• หากเปนโครงการพฒนาระบบขนสงสาธารณะทประหยดพลงงานและเปนมตรกบสงแวดลอม อาท โครงการจดซอและเชาซอรถโดยสาร NGV ทดแทนเพอใชในกจการขนสงมวลชนกรงเทพ และโครงการจดซอและเชาซอรถโดยสารไฟฟา พรอมกอสรางสถานประจไฟฟา ก าหนดใหระยะการเดนทางเทากน เปลยนแปลงเฉพาะอตราการสนเปลองเชอเพลงทแตกตางกน

• ระยะทางเฉลยของรถโดยสาร NGV 1 คน คอ 400 กม./วน/คน และระยะทางเฉลยของรถโดยสาร EV 1 คน คอ 250 กม./วน/คน (https://www.voicetv.co.th/read/213210)

ขอมลทใชในการวเคราะห

ขอมลทใชในการประเมน MRV รปแบบ Bottom-up ไดแก

(1) ความตองการในการเดนทางในพนทศกษา (A และ S)

• ปรมาณผโดยสารและสนคาทเปลยนแปลงไปจากกรณฐาน (Baseline) กบกรณมโครงการ (Measure)

จ านวนรถทเปลยนแปลงไป ณ ปเรมโครงการ = 4,626 คน/วน

ระยะทางเฉลย = 275 กโลเมตร/คน/วน

GHGEmission

Estimation

Activity(A)

Transport performance (pkm, tkm) or

vehicle-km

Modal Share(S)

EnergyIntensity

(I)

CarbonIntensity

(F)

modal-split of passenger and

freight transport

the energy demand by mode

and by fuel per pkm, tkm or Vkm

the carbon intensity per unit

of energy demand by fuel

= x x x

Page 219: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 151

(2) สดสวนการใชพลงงานของการเดนทางในรปแบบตางๆ (I)

• สดสวนระยะทางรวม จ าแนกตามประเภทยานพาหนะและประเภทเชอเพลง

ประเภทยานพาหนะ สดสวนประเภทเชอเพลงทใช รวมการใช

เชอเพลงแยกตามประเภทยานพาหนะ

เบนซน95 แกส

โซฮอล91 แกส

โซฮอล95 E20 E85 ดเซล LPG CNG

รถเกง/รถปกอพ/รถตสวนบคคล 3.87% 17.32% 10.72% 34.78% 4.70% 23.54% 5.08% 0.00% 100% รถจกรยานยนตสวนบคคล 45.08% 2.53% 2.24% 27.43% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 77% รถแทกซ 23.83% 76.17% 100% รถโดยสารประจ าทาง 63.76% 36.24% 100% รถตมวลชน 50.00% 50.00% 100%

ทมา: ผลส ารวจของโครงการศกษาแนวทางการตดตามประเมน (Tracking) การใชพลงงานทลดไดจากมาตรการภาคขนสง, สนข. 2561

• อตราการสนเปลองเชอเพลง (Fuel Economy, FE)

ประเภทเชอเพลง เบนซน

95 (km/L)

แกสโซฮอล

91 (km/L)

แกสโซฮอล

95 (km/L)

E20 (km/L)

E85 (km/L)

ดเซล B7

(km/L)

LPG (km/kg)

NGV/ CNG

(km/kg)

ไฟฟา (km/kWh)

รถยนต1 12.63 13.47 12.64 15.00 12.69 12.45 11.38 12.56 0.16 รถบรรทก 4 ลอ/กระบะบรรทก1 13.50 12.98 11.75 17.63 12.96 12.02 14.04 รถแทกซ1 10.38 12.27 11.75 รถตมวลชน 13.50 8.50 8.30 9.00 11.37 11.02 11.19 รถไฟฟา2 0.066 รถจกรยานยนต 33.907 33.303 34.751 35.37 รถสามลอเครอง 12.98 16.83 27.25 15.75 15.86 รถตมวลชน3 5.84 0.45 รถโดยสารประจ าทาง4 3.50 8.793 11.40 5.31 0.749 เรอโดยสาร 3.00 เรอบรรทกสนคา 0.025 รถทวร/ รถโคช 4.00 4.215 3.70 เครองบน (เชอเพลงอากาศยาน) 40.00 รถไฟทางค 2.00 รถบรรทกขนาดกลาง 5.011 รถบรรทกขนาดใหญ 4.606 3.91 รถบรรทกพวง 3.886

ทมา: กรมควบคมมลพษ 2554, 1 สนพ. 2556, 2 ขอมลสรปคาไฟฟาของรถไฟฟาสายสมวง (รฟม., 2559) 3 http://www.nrcan.gc.ca/node/16745 4 https://www.thaipost.net/main/detail/10408,

https://chargedevs.com/newswire/nrel-report-battery-electric-buses-are-four-times-more-fuel-efficient-than-cng/

Page 220: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 152

(3) ปรมาณการปลอยกาซ CO2 ตามประเภทการใชพลงงาน (F)

• อตราการปลอยกาซ CO2

ประเภทยานพาหนะ

อตราการปลอย CO2 ตอระยะทางยานพาหนะเดนทาง 1 km (gCO2/หนวย) ประเภทเชอเพลง

เบนซน 91, 95

แกสโซฮอล 91, 95

E20 E85 ดเซล LPG CNG ไฟฟา

รถจกรยานยนต 64.62 57.98 49.60 รถจกรยานยนตรบจาง 64.62 57.98 49.60 รถสามลอเครอง 168.79 89.51 107.24 211.73 รถแทกซ 211.07 215.79 137.66 285.90 รถสองแถว 162.29 159.53 99.53 195.49 140.51 239.12 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15 รถตมวลชน 162.29 234.86 194.96 222.87 153.34 299.97 รถไฟฟา ทมา: อางองสมมตฐานจากการศกษาของตางประเทศ www.co2nnect.org 65 รถยนตนงสวนบคคล 173.54 151.11 116.95 26.54 203.43 148.43 267.27 118.53 เรอโดยสาร 899.57 รถทวร/ รถโคช 549.51 596.96 901.21 เครองบน 60.425 รถไฟทางค 1,360 รถบรรทกขนาดกลาง 502.13 รถบรรทกขนาดใหญ 546.27 852.71 รถบรรทกพวง 647.46 รถโดยสารประจ าทาง 286.17 148.18 628.15

ทมา: สนข., 2554 อางองขอมลในการท าแบบจ าลองจาก กรมควบคมมลพษ, IPCC และ www.co2nnect.org

• แฟคเตอรเปลยนหนวย (Conversion factor) และปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

Conversion Factor (toe/m3) CNG LPG diesel bio diesel petrol (benzene) ไฟฟา (1 MWh) เชอเพลงอากาศยาน 0.51 0.78 0.98 0.78 0.86 0.0851 0.817 •

Conversion Factor (MJ/ unit) เบนซน 95 (l) แกสโซฮอล 91 (l) แกสโซฮอล 95 (l) E20 (l) E85 (l)

31.48 28.33 28.33 25.18 4.72 ดเซล B7 (l) LPG (l) NGV/CNG (l) ไฟฟา (kWh) น ามนเครองบน (l)

36.43 26.62 29.45 3.6 34.53 •

Emission Factor (kgCO2/TJ) เบนซน 95 แกสโซฮอล 91 แกสโซฮอล 95 E20 E85

69,300 69,300 69,300 69,300 69,300 ดเซล B7 LPG NGV/CNG ไฟฟา (kgCO2/kWh) น ามนเครองบน

74,100 63,100 56,100 0.94 70,000

ทมา: รายงานพลงงานของประเทศไทยรายป กรมพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

https://carbonpositivelife.com/co2-per-kwh-of-electricity/

Page 221: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 153

ผลการประเมนการลดการใชพลงงานและปลอยกาซเรอนกระจก

AS I ปรมาณการใชพลงงาน

F

CO2 ทลดได (tCO2)

ระยะทางการเดนทาง ใน 1 วน VKT (คน-กม./วน) Fuel Economy* (ลตร/VKM)/ (kg/VK

M)

ปรมาณพลงงานความรอน (Energy Content)

ประเภทยานพาหนะ ระยะทาง

รวม เชอเพลง

สดสวน แตละ

ประเภทเชอเพลง

ระยะทาง แตละ

เชอเพลง

ปรมาณการใชพลงงาน (l)/(kg)

Conversion Factor

(toe/m3)

การใชพลงงาน (ktoe)

Conversion Factor (MJ/ l)/ (MJ/kg)

Emission Factor

(kgCO2/TJ)

Carbon Emission per

liter (tCO2/l)/ (tCO2/kg)

โครงการเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปนรถต EV 4,626 คน ประเภทยานพาหนะ A B C = A x B D E = C x D F G = E x F H I J = H x I K = E x J 1 รถตโดยสารปรบอากาศ

4,626 คน 1,272,150 ดเซล 100.00% 1,272,150 0.510 649,056.12 0.980 0.63608 36.43 74,100 0.00270 1,751.86

รถต EV 4,626 คน 1,272,150 ไฟฟา 100.00% 1,272,150 1.335 1,698,464.62 0.58 988.51

ปรมาณการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (l/d และ ktoe/d) และ CO2 ทเปลยนแปลงไป (tCO2/day) ของการเดนทางผโดยสาร

1,049,408.5 (763.36)

เฉลยการใชพลงงานทเปลยนแปลงไป (ลานลตร/ป และ ktoe/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

383.03

เฉลย CO2 ทเปลยนแปลงไป (MtCO2/yr) ของการเดนทางผโดยสาร

(0.279)

หมายเหต: * ขอมลจาก ขสมก. (ปรมาณเชอเพลงทใช/ระยะทางวงทงหมด)

Page 222: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 154

แผนงานท 1.2.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง โครงการท 1.2.3.2-2 การสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด ในเขตกรงเทพ

และปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

เหตผลและความจ าเปน การสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด มวตถประสงคเพอน ามาทดแทนรถโดยสารเดมทใชน ามนดเซลทมสภาพช ารดทรดโทรมตามอายการใชงาน ยกระดบคณภาพและมาตรฐานในการใหบรการ รวมทงความนาเชอถอได (Reliability) ของบรการรถโดยสารประจ าทางและเพอเปนการสงเสรมการใชระบบขนสงสาธารณะและลดการใชพลงงานเชอเพลงในภาคการขนสง ตามนโยบายของรฐ ลดปญหาโลกรอนและปญหามลพษ

ลกษณะโครงการ การสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรดเพอลดการใชพลงงานในการใหบรการเดนรถระหวางจงหวด ถอเปนมาตรการชวยสงเสรมการเปลยนรปแบบการเดนทางใหประชาชนหนมาใชระบบขนสงสาธารณะมากขน ลดการใชรถยนตสวนบคคล รถบรรทกสวนบคคล และรถจกรยานยนตสวนบคคล

ในเบองตน ไดเสนอใหด าเนนการในพนทกรงเทพและปรมณฑล และ 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา โดยจดสรรงบสนบสนนคนละไมเกน 1 แสนบาท

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนต ตวชวด • มาตรฐานการใหบรการ

• สดสวนการเปลยนแปลงการเดนทาง คาเปาหมาย สดสวนการใชรถสาธารณะเพมขน รอยละ 20 ในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 25,130.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขสมก. รถรวมบรการ อปท. หนวยงานสนบสนน ขบ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 936.05 ลานลตร

806.86 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

2.53 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-2,732.76

Page 223: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 155

วธการประเมน

ส าหรบการสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด ในการวเคราะห ไดใชการตงสมมตฐานจากคาประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 จากการเปลยนมาใชพลงงานไฟฟาดขนเปนรอยละ 30-40 ในป พ.ศ. 2573

ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด ไดประเมนจากจ านวนรถสาธารณะจดทะเบยนในพนทกรงเทพและปรมณฑล และ 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา และประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 จากการเปลยนมาใชพลงงานไฟฟาดขนเปนรอยละ 35 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการสงเสรมรถโดยสารสาธารณะ รถแทกซ และรถสองแถว ใหใชระบบไฮบรด

การเปลยนรถตโดยสารปรบอากาศเปนรถมนบสไฟฟา (Electric Vehicle) ผลวเคราะห จ านวนรถสาธารณะจดทะเบยน ประเภทรถโดยสาร รถแทกซ และรถสองแถว ป 2560 (คน) ทงประเทศ 251,272 กรงเทพ 145,505 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา 35,901 กรณฐาน (BAU Case)

ปรมาณการปลอย CO2 ประเภทรถโดยสาร รถแทกซ และรถสองแถว ป 2573 (MtCO2)

ทงประเทศ 10.0 กรงเทพ (ใชสดสวน) 5.8 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา (ใชสดสวน) 1.4 กรณมมาตรการ (Measure Case)

ประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 ทดขนจากการใชระบบไฮบรด 35% ปรมาณการปลอย CO2 ประเภทรถโดยสาร รถแทกซ และรถสองแถว ป 2573 (MtCO2)

กรงเทพ 2.03 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา 0.50

รวม CO2 ทลดได (MtCO2) 2.53

Page 224: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 156

แผนงานท 1.2.3.2 การปรบปรงประสทธภาพรถโดยสารสาธารณะในเมอง โครงการท 1.2.3.2-3 การเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา

ในเขตกรงเทพและปรมณฑล และ 6 เมองภมภาค ไดแก เชยงใหม ขอนแกน พษณโลก ภเกต นครราชสมา และสงขลา

เหตผลและความจ าเปน กรงเทพตดอนดบหนงในเมองทรถตดมากทสดในโลก แตดวยสภาพการจราจรทตดขด ท าใหการขนสงสนคาในเมองโดยเฉพาะประเภทอาหาร ไมสามารถถงมอลกคาไดรวดเรว และตรงตอเวลา ฉะนน มอเตอรไซคจงถกจดใหเปนยานพาหนะทตอบโจทยส าหรบการน ามารองรบสภาพการจราจรเมองกรงไดอยางดเยยม ถกยกใหเปนการขนสงทรวดเรวทสด ในแตละวน การขนสงสนคาดวยมอเตอรไซคมจ านวนมาก เนองจากการเตบโตของธรกจออนไลนทเพมสงขน จงท าใหปรมาณความตองการเดนทางและการใชพลงงานเพมสงขน ดงนน จงควรมมาตรการเปลยนประสทธภาพรถสาธารณะใหเปนมตรตอสงแวดลอม

ลกษณะโครงการ การเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา ในกรงเทพและปรมณฑล และจงหวดใหญ 6 จงหวด มวตถประสงคเพอปรบปรงประสทธภาพรถสาธารณะ โดยเฉพาะรถสงของทมความตองการเดนทางในปรมาณมากในแตละวน ลดการใชพลงงานและปญหามลพษ

ในเบองตน ไดเสนอใหด าเนนการในพนทกรงเทพและปรมณฑล และ 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา โดยจดสรรงบสนบสนนคนละ 2,000 บาท

เปาหมายของโครงการ ปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานในยานยนต ตวชวด สดสวนการใชพลงงาน คาเปาหมาย • สดสวนการปรบปรงประสทธภาพรถสาธารณะ รอยละ 100 ในป พ.ศ. 2573

• สดสวนการใชพลงงานในรถโดยสารสาธารณะลดลงรอยละ 40 ภายในป พ.ศ. 2573 งบประมาณ 4,400.00 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ผประกอบการ หนวยงานสนบสนน ขบ. สนข.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 0.28 ลานลตร

0.21 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.001 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

2,408,429.80

Page 225: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 157

วธการประเมน

ส าหรบการเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา ในกรงเทพและปรมณฑล และ 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา ในการวเคราะห ไดใชการตงสมมตฐานจากคาประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 จากการเปลยนมาใชพลงงานไฟฟาดขนเปนรอยละ 40 ในป พ.ศ. 2573

ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา ในกรงเทพและปรมณฑล และ 6 จงหวดหลก และประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 จากการเปลยนมาใชพลงงานไฟฟาดขนเปนรอยละ 40 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา ในกรงเทพและปรมณฑล และจงหวดใหญ 6 จงหวด

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา ในกรงเทพและปรมณฑล และจงหวดใหญ 6 จงหวด

การเปลยนรถจกรยานยนตบรการสงของ (Delivery motorcycle) เปนรถจกรยานยนตไฟฟา ผลวเคราะห ปรมาณการเดนทาง (เทยว/ป) กรงเทพ 2,000,000 6 จงหวดหลก ไดแก เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา ภเกต และสงขลา (ใชสดสวนจากจ านวนประชากรและจ านวนรถสาธารณะจดทะเบยน)

173,686

ระยะการเดนทางเฉลยตอเทยว (km/trip) 10 ระยะการเดนทางรวมทงหมด VKT (km/yr) 21,736,860 อตราการปลอยกาซ CO2 ของรถจกรยานยนต (gCO2/km) 69.29 กรณฐาน (BAU Case)

ปรมาณการปลอย CO2 ป 2573 (MtCO2) 1.50 กรณมมาตรการ (Measure Case)

ประสทธภาพในการลดการปลอยกาซ CO2 ทดขนจากการใชระบบไฮบรดหรอระบบไฟฟา 40% ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได ในป 2573 (MtCO2) 0.0006

Page 226: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 158

แผนงานท 1.2.3.3 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management) โครงการท 1.2.3.3-1 การจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) เหตผลและความจ าเปน การจดการรถขนสงเทยวเปลา (Backhauling Management) เปนการจดการทมเปาหมายให

เกดการใชประโยชนจากการบรรทกขนสง (Load Utilization) และการใชพลงงานเชอเพลงใหเกดประสทธภาพ ซงการดำเนนการใหเกดประสทธภาพ จะตองมการรวมกลมและจบคระหวางผใหบรการขนสงสนคา (Logistics Service Provider Cluster) และผมสนคารอสง ทจ าเปนตองอาศยระบบเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอหลกในการด าเนนการ โดยมวตถประสงคเพอลดสดสวนการวงรถเทยวเปลา ลดรายจายหรอตนทนรวมดานโลจสตกสตอภาคอตสาหกรรมการผลต และลดมลพษทางอากาศจากการปลอยกาซเรอนกระจก

ลกษณะโครงการ การพฒนาระบบบรหารจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul management) เพอเพมประสทธภาพระบบ Logistics โดยสราง Platform ทมการประยกตใช Application ใน Smart Phone และ Algorithm ในการวเคราะหจบคและการแสดงผลแบบ Real-time เพอความสะดวกในการใชงานและมประสทธภาพในการบรหารจดการ รวมทงการตดตามประเมนผลการประหยดพลงงานและการลด GHG

จากการศกษาของกรมสงเสรมอตสาหกรรม พบวาการขนสงเทยวกลบแบบจากตนทางไปปลายทางแลวกลบมายงตนทางนนมเพยง 5% เทานน สวนใหญยงจะตองเปนการหาสนคาใกลเคยงปลายทางกลบและยงอาจจะตองไปสงยงจดทไมใชตนทางแรกหรอจดพกรถ คดเปนประมาณ 20% ของเทยวกลบทงหมด ท าใหในสวนน จะตองมตนทนคาขนสงทเพมขนอก 20-30% ซงถาหากมการใชศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เปนการสรางโครงขายเพอลดการออกนอกเสนทางการขนสง ใหเหลอโครงขายการขนสงนอยลงและเรยบงายขน ท าใหบรหารจดการเสนทางงายขน เปดโอกาสใหเกดการ Consolidate สนคาใหเตมคนรถบรรทก ชวยลดตนทนการขนสง

กรณศกษา Best Practices & Lessons Learned การบรหารจดการขนสง TMS และระบบจดการโลจสตกส Backhauling ของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร พบวา ระบบ Transport Management System (TMS) และ Backhauling สามารถลดตนทนการบรหารการขนสง เชน ลดการใชพลงงานได 10-20%

เปาหมายของโครงการ ลดปรมาณการบรรทกเทยวเปลาในการขนสงดวยรถบรรทก ตวชวด จ านวนปรมาณการบรรทกเทยวเปลาของรถบรรทก คาเปาหมาย ปรมาณการบรรทกเทยวเปลาลดลง รอยละ 10 ภายในป 2568 และรอยละ 30 ภายในป

2573 งบประมาณ 104 ลานบาท แหลงเงน กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน, กองทนระหวางประเทศดาน climate change หนวยงานหลก ขบ. หนวยงานสนบสนน สศอ. สมอ. สนข. กรมบญชกลาง

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 21.66 ลานลตรตอป

21.23 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.06 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-4,425.07*

*การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM)

Page 227: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 159

วธการประเมน

ส าหรบการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) ในการวเคราะห ไดใชขอมลการขนสงสนคาของศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 เปนพนฐานในการประเมน และใชการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management) ดวยการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) และการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) เปนมาตรการเสรมการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ทถอเปนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทาง

การคาดการณปรมาณสนคาของศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป พ.ศ. 2573 รวมทงสน 35,860 ลานตน-กม. คดเปนพลงงานทลดได 433.23 ลานลตรตอป หรอ 424.57 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) และปรมาณกาซ CO2 ทลดได 1.20 MtCO2e ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) ใชประสทธภาพการลดการใชพลงงานทรอยละ 5 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management)

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management)

การจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) ผลวเคราะห กรณฐาน (Baseline Case)

ปรมาณการใชพลงงานทลดได จากการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป 2573 (ลานลตรตอป)

433.23

ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได จากการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป 2573 (MtCO2)

1.20

กรณมมาตรการ (Measure Case)

ประสทธภาพในการลดใชพลงงาน 5% ปรมาณการใชพลงงานทลดได ในป 2573 (ลานลตรตอป) 21.66 ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได ในป 2573 (MtCO2) 0.06

Page 228: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 160

แผนงานท 1.2.3.3 การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management) โครงการท 1.2.3.3-2 การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เหตผลและความจ าเปน การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เปนการจดการทม

เปาหมายใหเกดการใชประโยชนจากการบรรทกขนสง (Load Utilization) และการใชพลงงานเชอเพลงใหเกดประสทธภาพ และชวยเสรมการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) ทจ าเปนตองอาศยระบบเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอหลกในการด าเนนการ โดยมวตถประสงคเพอลดสดสวนการวงรถเทยวเปลา ลดรายจายหรอตนทนรวมดานโลจสตกสตอภาคอตสาหกรรมการผลต และลดมลพษทางอากาศจากการปลอยกาซเรอนกระจก

ลกษณะโครงการ การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เพอเพมประสทธภาพระบบ Logistics รวมทงการตดตามประเมนผลการประหยดพลงงานและการลด GHG

จากการศกษาของกรมสงเสรมอตสาหกรรม พบวาการขนสงเทยวกลบแบบจากตนทางไปปลายทางแลวกลบมายงตนทางนนมเพยง 5% เทานน สวนใหญยงจะตองเปนการหาสนคาใกลเคยงปลายทางกลบและยงอาจจะตองไปสงยงจดทไมใชตนทางแรกหรอจดพกรถ คดเปนประมาณ 20% ของเทยวกลบทงหมด ท าใหในสวนน จะตองมตนทนคาขนสงทเพมขนอก 20-30% ซงถาหากมการใชศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เปนการสรางโครงขายเพอลดการออกนอกเสนทางการขนสง ใหเหลอโครงขายการขนสงนอยลงและเรยบงายขน ท าใหบรหารจดการเสนทางงายขน เปดโอกาสใหเกดการ Consolidate สนคาใหเตมคนรถบรรทก ชวยลดตนทนการขนสง

กรณศกษา Best Practices & Lessons Learned การบรหารจดการขนสง TMS และระบบจดการโลจสตกส Backhauling ของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร พบวา ระบบ Transport Management System (TMS) และ Backhauling สามารถลดตนทนการบรหารการขนสง เชน ลดการใชพลงงานได 10-20%

เปาหมายของโครงการ • ลดจ านวนเทยวในการขนสงสนคา • ลดปรมาณการใชพลงงาน

ตวชวด • จ านวนรถวงเทยวเปลาลดลง • ตนทนในการวงรถเทยวเปลาลดลง

คาเปาหมาย ปรมาณการบรรทกเทยวเปลาลดลง รอยละ 10 ภายในป 2568 และรอยละ 30 ภายในป 2573

งบประมาณ 500 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก ขบ. หนวยงานสนบสนน สนข. พพ.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 86.64 ลานลตรตอป

84.91 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.24 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

4,425.07*

*การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM)

Page 229: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 161

วธการประเมน

ส าหรบการจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) ในการวเคราะห ไดใชขอมลการขนสงสนคาของศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 เปนพนฐานในการประเมน และใชการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management) ดวยการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) และการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) เปนมาตรการเสรมการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ทถอเปนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทาง

การคาดการณปรมาณสนคาของศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป พ.ศ. 2573 รวมทงสน 35,860 ลานตน-กม. คดเปนพลงงานทลดได 433.23 ลานลตรตอป หรอ 424.57 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) และปรมาณกาซ CO2 ทลดได 1.20 MtCO2e ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) ใชประสทธภาพการลดการใชพลงงานทรอยละ 20 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC)

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC)

การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) ผลวเคราะห กรณฐาน (Baseline Case)

ปรมาณการใชพลงงานทลดได จากการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป 2573 (ลานลตรตอป)

433.23

ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได จากการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป 2573 (MtCO2)

1.20

กรณมมาตรการ (Measure Case)

ประสทธภาพในการลดใชพลงงาน 20% ปรมาณการใชพลงงานทลดได ในป 2573 (ลานลตรตอป) 86.64 ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได ในป 2573 (MtCO2) 0.24

Page 230: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 162

แผนงานท 1.2.3.4 การพฒนาระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) โครงการท 1.2.3.4-1 การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management

System, TMS) เหตผลและความจ าเปน การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management

System, TMS) เปนการจดการทมเปาหมายใหเกดการใชประโยชนจากการบรรทกขนสง (Load Utilization) และการใชพลงงานเชอเพลงใหเกดประสทธภาพ และชวยเสรมการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) ทจ าเปนตองอาศยระบบเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอหลกในการด าเนนการ โดยมวตถประสงคเพอลดสดสวนการวงรถเทยวเปลา ลดรายจายหรอตนทนรวมดานโลจสตกสตอภาคอตสาหกรรมการผลต และลดมลพษทางอากาศจากการปลอยกาซเรอนกระจก

ลกษณะโครงการ การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) เพอเพมประสทธภาพระบบ Logistics รวมทงการตดตามประเมนผลการประหยดพลงงานและการลด GHG

จากการศกษาของกรมสงเสรมอตสาหกรรม พบวาการขนสงเทยวกลบแบบจากตนทางไปปลายทางแลวกลบมายงตนทางนนมเพยง 5% เทานน สวนใหญยงจะตองเปนการหาสนคาใกลเคยงปลายทางกลบและยงอาจจะตองไปสงยงจดทไมใชตนทางแรกหรอจดพกรถ คดเปนประมาณ 20% ของเทยวกลบทงหมด ท าใหในสวนน จะตองมตนทนคาขนสงทเพมขนอก 20-30% ซงถาหากมการใชศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เปนการสรางโครงขายเพอลดการออกนอกเสนทางการขนสง ใหเหลอโครงขายการขนสงนอยลงและเรยบงายขน ท าใหบรหารจดการเสนทางงายขน เปดโอกาสใหเกดการ Consolidate สนคาใหเตมคนรถบรรทก ชวยลดตนทนการขนสง

กรณศกษา Best Practices & Lessons Learned การบรหารจดการขนสง TMS และระบบจดการโลจสตกส Backhauling ของกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร พบวา ระบบ Transport Management System (TMS) และ Backhauling สามารถลดตนทนการบรหารการขนสง เชน ลดการใชพลงงานได 10-20%

เปาหมายของโครงการ • ลดจ านวนเทยวในการขนสงสนคา • ลดปรมาณการใชพลงงาน

ตวชวด รอยละการลดการใชพลงงาน คาเปาหมาย ปรมาณการบรรทกเทยวเปลาลดลง รอยละ 10 ภายในป 2568 และรอยละ 30 ภายในป

2573 งบประมาณ 50 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก สนข. หนวยงานสนบสนน พพ.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 43.32 ลานลตรตอป

42.46 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.12 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-4,425.07*

*การสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงเพอการประหยดพลงงาน (LTM)

Page 231: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 163

วธการประเมน

ส าหรบการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) ในการวเคราะห ไดใชขอมลการขนสงสนคาของศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 เปนพนฐานในการประเมน และใชการสงเสรมระบบบรหารจดการขนสงสนคาเพอประหยดพลงงาน (Logistic Management) ดวยการจดการการขนสงเทยวเปลา (Backhaul Management) การจดตงศนยกลางรบกระจายสนคา (Distribution Center, DC) และการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) เปนมาตรการเสรมการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ทถอเปนการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนการเปลยนรปแบบการเดนทาง

การคาดการณปรมาณสนคาของศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบงระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป พ.ศ. 2573 รวมทงสน 35,860 ลานตน-กม. คดเปนพลงงานทลดได 433.23 ลานลตรตอป หรอ 424.57 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) และปรมาณกาซ CO2 ทลดได 1.20 MtCO2e ส าหรบการประเมนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) ใชประสทธภาพการลดการใชพลงงานทรอยละ 10 ตารางตอไปนแสดงวธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS)

การพฒนาและสนบสนนระบบบรหารจดการขนสง (Transportation Management System, TMS) ผลวเคราะห กรณฐาน (Baseline Case)

ปรมาณการใชพลงงานทลดได จากการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป 2573 (ลานลตรตอป)

433.23

ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได จากการพฒนาศนยการขนสงตสนคาทางรถไฟททาเรอแหลมฉบง ระยะท 1 ระยะท 2 และระยะท 3 ในป 2573 (MtCO2)

1.20

กรณมมาตรการ (Measure Case)

ประสทธภาพในการลดใชพลงงาน 10% ปรมาณการใชพลงงานทลดได ในป 2573 (ลานลตรตอป) 43.32 ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได ในป 2573 (MtCO2) 0.12

Page 232: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 164

แผนงานท 1.2.3.5 การเปลยนอปกรณไฟฟา เชน หลอดไฟฟาในโครงสรางพนฐานระบบคมนาคมขนสง โครงการท 1.2.3.5-1 การเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษ

ทกประเภท เหตผลและความจ าเปน จากขอมลขององคกรพลงงานระหวางประเทศ ( International Energy Agency : IEA)

พบวา การใชไฟฟาประมาณรอยละ 15-20 เปนผลมาจากการใชอปกรณไฟฟาแสงสวาง ดงนน การสงเสรมใหเกดการใชอปกรณไฟฟาแสงสวางทมประสทธภาพสงจะสามารถสงผลถงการประหยดไฟฟาไดด นอกจากน ขอมลขององคกรพลงงานระหวางประเทศ ( IEA) ไดศกษาเปรยบเทยบการใชไฟฟาแสงสวางของทวโลก ตงแต พ.ศ. 2538 และพยากรณไปจนถง พ.ศ. 2573 พบวา การมนโยบายสงเสรมใหเกดอปกรณไฟฟาแสงสวาง ประสทธภาพสงจะสามารถลดการใชไฟฟาเพอแสงสวางไดถงรอยละ 38 หากพจารณาในดานการพฒนาเทคโนโลยของอปกรณไฟฟาแสงสวางพบวา มความกาวหนาและหลากหลาย โดยเฉพาะหลอด LED ทนบเปนเทคโนโลยนอกเหนอจากการพฒนาปกตไดเรมถกน ามาใชงานทวโลก

เมอ พ.ศ. 2554 ทผานมาหลอด LED ในโคมไฟสองสวางมอตราการใชงานเตบโต ถงรอยละ 50 และคาดวาอก 5 ปขางหนาจะมการเตบโตเพมขนรอยละ 50 ตอป นอกจากน หลอด LED ยงสามารถชวยลดการใชไฟฟาไดถงประมาณรอยละ 30-85 เมอเทยบกบหลอดไฟทวไป ทงน หลอด LED นบเปนหลอดประสทธภาพสง

ลกษณะโครงการ ปจจบนกระทรวงพลงงานไดมโครงการปรบเปลยนหลอดประหยดพลงงาน LED ในอาคารและลานจอดรถของหนวยงานราชการสวนกลาง สวนภมภาค สวนทองถน และหนวยงานรฐวสาหกจ แตในสวนของถนนของการทางพเศษแหงประเทศไทยและกรมทางหลวง รวมทงรนเวยในสนามบนภายใตการดแลของกรมทาอากาศยานและการทาอากาศยานแหงประเทศไทย ยงไมไดมการด าเนนงานดงกลาวเพอลดการใชพลงงาน และในสวนนถอเปนสวนของการคมนาคมขนสง การเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษทกประเภท จงไดถกเสนอขนเปนแผนงานทเสนอแนะใหควรมการด าเนนงานเพมเตมเพอใหภาคคมนาคมขนสงมแนวทางในการด าเนนการดานการลดกาซเรอนกระจก

เปาหมายของโครงการ ลดปรมาณการใชพลงงาน ตวชวด รอยละการลดการใชพลงงาน คาเปาหมาย รอยละในการลดพลงงาน 30 ในป 2573 งบประมาณ 100 ลานบาท แหลงเงน งปม. หนวยงานหลก กทท. จท. ทอท. ทย. กทพ. หนวยงานสนบสนน พพ. สนพ.

ผลลพธของโครงการ ปรมาณการลดการใชพลงงาน ณ ป พ.ศ. 2573 0.0021 พนตนเทยบเทาน ามนดบ (ktoe) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ณ ป พ.ศ. 2573

0.82 ลานตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา (MtCO2e)

ตนทนการลดการปลอยกาซเรอนกระจกตอหนวย (Marginal Abatement Cost, Baht/tCO2)

-150.45

Page 233: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 165

วธการประเมน

ส าหรบการเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษทกประเภท ในการวเคราะห ไดใชแนวทางการค านวณจากกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน ดงตอไปน

การค านวณการปลดปลอยกาซเรอนกระจกทลดลงสามารถค านวณไดจากผลตางระหวางการปลดปลอยกาซเรอนกระจกในกรณปกตทไมไดด าเนนการอะไร (Baseline) กบ กรณทมการด าเนนการ (Project) ดงสมการ

𝐸𝑚𝑖𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛 𝑅𝑒𝑑𝑢𝑐𝑡𝑖𝑜𝑛 = 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝐵𝑎𝑠𝑒𝑙𝑖𝑛𝑒 𝐸𝑚𝑖𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛 − 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝑃𝑟𝑜𝑗𝑒𝑐𝑡 𝐸𝑚𝑖𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛

ในกรณโครงการเปลยนหลอดไฟทสามารถชวยประหยดพลงงานและลดการปลดปลอยเรอนกระจกไดนน มวธการค านวณทงกรณ Baseline และ Project ไดดงสมการ

𝐵𝑎𝑠𝑒𝑙𝑖𝑛𝑒/𝑃𝑟𝑜𝑗𝑒𝑐𝑡 𝐸𝑚𝑖𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛 =𝑛𝑢𝑚𝑏𝑒𝑟 𝑜𝑓 𝑑𝑒𝑣𝑖𝑐𝑒 × 𝑝𝑜𝑤𝑒𝑟 𝑖𝑛 𝑊𝑎𝑡𝑡 × 𝑎𝑛𝑛𝑢𝑎𝑙 𝑜𝑝𝑒𝑟𝑎𝑡𝑖𝑛𝑔 ℎ𝑜𝑢𝑟𝑠 × 𝐶𝐸𝐹

1 − 𝑡𝑒𝑐𝑛𝑖𝑐𝑎𝑙 𝑙𝑜𝑠𝑠 𝑖𝑛 𝑡ℎ𝑒 𝑔𝑟𝑖𝑑

คา CEF คอ CO2 Emission Factor หาไดจากอตราสวนระหวางการเกดกาซ CO2 จากการผลตกระแสไฟฟา (Total Grid CO2 Emission) กบ ก าลงไฟฟาทสามารถผลตไดทงหมด (Total electricity generated) ใน 1 ป ซงคา CEF อาจจะแตกตางกนไดจากขอมลการเกด CO2 และการผลตกระแสไฟฟาไดในแตละป ดงสมการ

𝐶𝑂2 𝐸𝑚𝑖𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛 𝐹𝑎𝑐𝑡𝑜𝑟 = 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝐺𝑟𝑖𝑑 𝐶𝑂2 𝐸𝑚𝑖𝑠𝑠𝑖𝑜𝑛 (𝑡𝐶𝑂2)

𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝑒𝑙𝑐𝑡𝑟𝑖𝑐𝑖𝑡𝑦 𝑔𝑒𝑛𝑒𝑟𝑎𝑡𝑒𝑑 (𝑀𝑊ℎ)

คา technical loss in the grid หมายถง การสญเสยไฟฟาไปในระบบสายสง โดยทวไปจะใชท 0.1

ขอมลปรมาณหลอดไฟในถนนและรนเวยของหนวยงานทเกยวของ แสดงไดดงตารางตอไปน

หนวยงาน พนทพจารณา รายละเอยด ระยะทาง

(กม.)

ระยะหางในการตดตง (กม.)

ก าลงไฟ

(Watt) จ านวน

ก าลงไฟทงหมด (Watt)

การทางพเศษแหงประเทศไทย

โครงขายทางพเศษในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล

โคมไฟถนน 400 วตต (หลอดโซเดยมความดนสงแสงสเหลอง) 2 โคมตอเสา 1 ตน

207.90 0.04 400 10,397 4,158,800

กรมทางหลวง ทางหลวงพเศษระหวางเมองหมายเลข 7 และ ทางหลวงพเศษระหวางเมองหมายเลข 9

โคมไฟสองสวางจากโคมไฟ High mast 20m. 6 ดวงโคม ตอเสา 1 ตน

185.00 0.08 400 13,881 5,552,400

บรษททาอากาศยานไทยจ ากด (มหาชน)

ทาอากาศยานนานาชาตในสงกด 6 แหง

โคมไฟทางวงและทางขบในสนามบน 200 วตต ตดตงทง 2 ขาง

26.05 0.006 200 8,685 1,737,067

กรมทาอากาศยาน ทาอากาศยานในสงกด 26 แหง

โคมไฟทางวงและทางขบในสนามบน 200 วตต ตดตงทง 2 ขาง

151.00 0.006 200 6,942 1,388,400

การทาเรอแหงประเทศไทย

ทาเรอกรงเทพและทาเรอแหลมฉบง

โคมไฟถนน 250 วตต (หลอดโซเดยมความดนสงแสงสเหลอง) 1 โคมตอเสา 1 ตน

14.52 0.03 250 441 110,265

รวม 40,346 12,946,932

Page 234: สารบัญ...ความตกลงปาร ส หร อ Paris Agreement ซ งม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท 4 พฤศจ กายน 2559

ภาคผนวก 166

วธการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษทกประเภท

การเปลยนหลอดประหยดพลงงานแอลอด LED ในทาเรอ/สนามบน/ทางหลวงพเศษทกประเภท ผลวเคราะห กรณฐาน (Baseline Case)

จ านวนหลอดไฟ (Number of device) 40,346 ก าลงไฟของหลอดปกตทงหมด (Watt) 12,946,932 จ านวนชวโมงท างาน (Annual operating hour, hr) 8 CO2 Emission Factor (CEF) (tCO2/MWh)* 0.5897 ปรมาณการปลอย CO2 ของหลอดไฟปกตทงหมด (MtCO2) 2.74 กรณมมาตรการ (Measure Case)

ประสทธภาพในการลดใชพลงงาน 30% ปรมาณการปลอย CO2 ทลดได ในปทเรมด าเนนการ (MtCO2) 0.82

หมายเหต * การศกษาคาการปลอยกาซเรอนกระจก จากการผลตพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ส านกวเคราะหและตดตามประเมนผล องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน), 2557