ACTA

IN COMPENDIUM OPPORTUNE REDACTA ET ILLUSTRATA STUDIO ET CURA

VICTORII PIAZZESI

IURIS UTRIUSQUE DOCTORIS

SEU

Acta iuridica et solemniora ex Supremo Romano Pontifice immediate dimanantia : acta inter ea quae publici fieri possunt iuris, sive sint Decreta, sive Instructiones, sive Responsa, ct alia huiusmodi: praesertim vero Causarum exj>ositiones ot resolutiones ex variis BE. Car­dinalium Sacris Congregationibus, ad ecclesiastici iuris accuratam intelligentiam et obser­vantiam conferentes, in compendium diligenti studia redactae: alia denique iuridica, quibus opportune illustrantur quae in expositis actis vel difficultatem parere possint, vel ad vi­gentis iuris notitiam ulterius conducant : in utilitatem eorum, qui in Ecclesiae legibus studiose dignoscendis, et in regimine christiani gregis, vel in colenda Domini vinea sedulo adlaborant.

EDITIO STEREOTYPÁ

R O M A E

E X T Y P O G R A P H I A P O L Y G L O T T A S. CONGR. DE PROPAGANDA FIDE

1898

Reprinted with the permission of Libreria Editrice Vaticana

JOHNSON R E P R I N T CORPORATION JOHNSON R E P R I N T COMPANY LTD. I l i Fifth Avenue, New York, N. Y. 10003 Berkeley Square House, London, W. 1

First reprinting, 1968, Johnson Reprint Corporation Printed in the United States of America

EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

DE CONSISTORIO HABITO DIE 3 IULII 1882

Sanctitas D. N. Leonis XIII publicum habuit hac mane Consistorium in Aedibus vaticanis ut galerum cardinalitiam; daret Emo ac Rmo D. Cardinali Karolo Martiali Allemand Lavigerie, creato atque publicato in Consistorio secreto diei 27 Martii huius anni. Dein eadem Sanctitas sua in Consi­storio secreto sequentes proposuit Ecclesias:

T i tularem Ecclesiam P a t r ia r ­

chalem Antiochen. Latini Ritus

vacan, p e r ob i tum bo. m e . Petr i

Villanova C a s t e l l a c i , ul t imi illius

Patr iarchae apud romanam cu r i am

defunct i , favore R. P. D. Placidi

Ralli Presbyter i Romani . Qui in te r

alia m u n e r a , quibus functus est,

p r o Dei servis ad coelites honores

p rovehendis advocatum agens , tum

Congregationis s tud io rum, tum hu­

cusque sacri Consilii legitimis Rit i­

bus cognoscendis a secretis r enun ­

tiatus est . In Seminar io Romano ac

Pio Deputa t i , et Congregat ionis In­

dulgent i i s , sacrisque Reliquiis prae­

positae Consultoris m u n e r e perfun­

c tus , in ter Antistites domus Pontifi­

cis Maximi, et Protonotarios Aposto­

licos e numero Beneficiariorum ad­

scitus est .

Metropolitanam Ecclesiam de

Quito in di t ione aequaior iana Ame­

ricae meridional is , vacan, p e r obi­

tum bo. m e . Josephi ignatii Checa

et Barba, ultimi illius Archiepiscopi ,

extra romanam cur iam defunct i ,

favore R. P. D. Josephi Ignatii Or-

dóñez , iam Episcopi Bolivarensis,

seu Riobambensis , ad p raesen ta t io ­

n e m , v igore Indulti Apostolici, p e ­

ril lustris Viri re ipubl icae aequa to -

rianae in America meridional i Prae­

sidis .

T i tularem Ecclesiam Archie­

piscopalem Nicosien . vacan, p e r

p romot ionem ad Sedem Patr iarcha­

lem Ciliciae A r m e n o r u m R. P. D.

Stephani Azar ian , favore R. P. D.

Eliae Bianchi, hac tenus Episcopi

Thanensis .

Metropolitanam Ecclesiam Leo-

polien , Ritus Armeno-Caihol ic i va­

can, p e r obi tum b o . m e , Gregorii

Josephi Romaszkan, ult imi illius Ar­

chiepiscopi extra romanam cur iam

EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

defunct i , favore R. D. isaasi Isa-

kowicz , P resby te r i archidioeceseos

Leopoliensis , Armeni r i t a s , ad no­

mina t ionem sacrae Caesareae Ma­

iestatis Francisci Josephi Pr imi , Au­

str iae Impera to r i s , Boemiae et Hun­

gariae Regis Apostolici . R. D. Isaac

Isakowicz ex legi t imis , catholicis,

hones t i sque paren t ibus armeni ri­

tus in opp ido Lysiec a rch id ioece­

seos Leopoliensis p rogen i tu s .et

qu inquages imnm octavum aetatis

suae annum supergressus , p lur imos

p e r annos an imarum curae in ten tus ,

Parochus in Suczava, et hac tenus

Stanislaopoli Decanus et Curio r e n u n ­

t iatus, a tque Leopoliensis Capituli

Canonicus ad honores electus est.

CATHEDRALEM ECCLESIAM FANEN.

vacan, p e r dimissionem a R. P. D.

Camillo Santori u l t ro l iben te rque

in manibus Sancti tat is suae p e r a ­

c tam, et ab eadem admissam, su­

spenso tamen dimissionis effectu ad

possessionem usque ¿ui successoris,

favore R. P. D. Camilli Bugger i ,

hactenus Episcopi Bric t inor iensis .

CATHEDRALES ECCLESIAS TERGE-

STI.N. JUSTINOPOLITAN. invicem p e r ­

pe tuo canonice uni tas , vacan, per

obi tum bo . m e . Georgii Dobrila,

ul t imi i l larum Antist i t is , ex t ra ro­

manam cur iam defunct i , favore R.

P. D. Joannis Glavina, haclenus E-

piscopi Parent ini ac Polensis, ad

nomina t ionem, vigore Indult i Apo­

stolici , sacrae caesareae Maiestatis

Francisci iosephi Primi Austriae Im­

p e r a t o r i s , Bohemiae e t H u n g i m e

Regis apostol ic i .

CATHEDRALEM. ECCLES. MILITEN.

vacan, p e r ob i tum bo. me . Phil ippi

Mincione,ul l imi illius Episcopi extra

romanam cur iam defunct i , favore

R. P. D. Aloisii Carvell i , hactenus

Episcopi Marsicen, e t P o l e n t i n .

CATHEDRALEM ECCLESIAM TRAN-

siLVANiEN. vacan, p e r obi tum b o .

m e . Michaelis Fogarasy, ult imi illius

Episcopi , extra romanam cur iam

defuncti , favore P. D. Francisci Lön-

hart , hactenus Episcopi Gratianopo-

litani in Mauritania : ad nomina ­

t ionem sacrae caesareae Maiestatis

Francisci Iosephi Pr imi , Austriae Im­

pera to r i s , Bohemiae e t Hungar iae

Regis Apostolici , uti Magni Pr in­

cipis Transi lvaniae.

CATHEDRALEM ECCLESIAM ARI­

MI N EN. vacan, p e r t rans la t ionem R.

P. D. Francisci Baltaglini ad m e t r o ­

pol i tanam Sedem Bononiensem, fa­

vore R. D. Alexandri C hi aruzzi

Presbyteri Caesenalensis, qui consti­

tutus est in qu inquages imo pr imo

aetatis suae anno . Idem in pat r io

seminario phi losophiae rationalis ac

physices Professor et Iudex clericis

probandis adlectus , parochiam pr ius

s . Martini a s s e q u u t u s , hucusque

vero curio ad s. Ioannem Aposto­

lum in s. Angust ino r e n u n t i a t u s

est . Inter Pontificios Academicos ab

Immaculata Concept ione , ac in te r

Protonotar ios Apostolicos ad instar

pa r tec ipan t ium cooptatus , depu ta tu s

ad pia opera , a tque Caesenae, tum

Cerviae, ubi e t Examina tor pro-sy-

nodalis , Canonicus ad honores ef­

fectus est.

4

EX ACTIS CO?

ctus est. Inspector scholarum deca­

natus , deputa tus ad disciplinam

seminar i i , penes consil ium scholasti­

cum distr ictuale delegatus ecclesia­

s t icus , a tque a consiliis t um con­

gregat ionis P re sby te ro rum, tum in­

s t i tu t i operis pi i , et beneficentiae

publ icae effectus es t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM BRU­

NEN, vacan, p e r obitum b o . m e .

Caroli Notl ïg , ult imi illius Episcopi ,

extra romanam cnriani defunct i , fa­

vore R. D. Francisci Bauer , Presby­

teri archidioeceseos Olomucensis , ad

nomina t ionem sacrae caesareae Ma­

iestatis Francisci Iosephi Pr imi , Au­

striae Impera tor i s , Bohemiae et

Hungariae Regis Apostolici . R. D.

Franciscus Bauer ex legit imis, ca­

tholicis, hones t i sque paren t ibus Hra-

covecii p r o p e Meziricium Volacho-

r u m in Moravia archidioeceseos Olo­

mucensis progeni tus e t quad rage ­

s imum pr imum aetatis suae annum

supergressus , penes univers i ta tem

Pragensem Novi Testamenti Profes­

sor hucusque const i tutus et in theo­

logica facultate decanus , a tque tum

iudicii ecclesiastici archidioecesani

assessor , tum illius seminari i di­

rector r enun t i a tus est .

CATHEDRALEM ECCLESIAM LITO-

MOIUCEN. vacan, per ob i tum b o . m e .

Antonii Ludovici F rand , ul t imi il­

lius Episcopi extra romanam curiam

defuncti , favore R. D. Emmanuel i s

Schoebel , Presbyter i dioeceseos Re-

gino-Gradicensis, ad nominat ionem

sacrae caesareae Maiestatis Franci­

sci Iosephi p r i m i , Austr iae Impera-

CATHEDRALEM ECCLESIAM BRI-

CTI.NORIEN. vacan p e r t ranslat ionem

R. P. D. Camilli Rugger i ad Sedem

Fanensem, favore R. P. D. Ludo­

vici Leonardi e dioecesi Gallien, et

Pergulan . Qui Forosemproni i semel ,

i t e r u m q u e p lu res p e r annos Vica­

r i u m in spiri tualibus Generalem ,

eaque Sede vacante , Capi tu larem

agens Vicar ium, apud Sublacensis

Abbatiae adminis t ra tores , i ndeque

Tusculi vel hodierni Emi ac Rmi

Sedis illius Praesulis u sque ad an

t e n o r e m annum Vicarii , et iam in

spir i tual ibus Generalis m u n e r e per­

functus est. In ter Sanctitatis Suae

Domesticos Praelatos coopta tus , Fo­

r o s e m p r o n i e n ^ Capituli secunda

Archtdiaconatus digni ta te ad p rae ­

sens usque honestatus est.

CATHEDRALEM ECCLESIAM R A -

GUSIN. vacan, p e r ob i tum b o . m e .

ioannis Zaffron,ultimi illius Episcopi ,

extra romanam curiam defuncti , fa­

vo re R. D. Matthaei Vodopic P r e ­

sbyteri Ragusini : ad nomina t ionem,

v igore indulti Apos to l ic i , sacrae

caesareae Miieslatis Francisci Iose­

phi Pr imi , Austriae impera tor i s , Bo­

hemiae et Hungariae Regis Aposto­

lici, uti Regni Dalmatiae et iam R e ­

gis Apostolici. R. I). Matthaeus Vo­

dopic ex legi t imis , catholicis, ho­

nestisque paren t ibus Rngusae pro­

g e n i e s , in sexagesimo sexto ae­

tatis suae anno const i tu tus est. P lu­

rimis annis al iquot suae dioeceseos

paroecias adminis t rans , secretar ius

et consiliarius matr imonial is iudicii ,

e t p r o s y n o d a l i s Examinator adle­

EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

tor is , Bohemiae et ^ Hungar iae Régis

Apostolici . R .D. E m m a n u e l Sehoebel

ex legi t imis , catholicis, hones t i sque

pa ren t ibus in pago Radover , d ioe­

ceseos Regino-Gradicensis p r o g e n i ­

e s e t octavum supra qu inquages i ­

m u m aetatis suae a n n u m supe rg re s ­

sus , in sacra theologia d u d u m do­

ctorali laurea dona tus , Professor r e ­

ligionis in Academia mercant i l i , e t

penes Pragae uuiversi ta tem s tudi i

biblici veter is Tes tament i supplens

effectus, consil iarius t r ibunal is ec ­

clesiastici in causis mat r imonia l ibus ,

a tque h u c u s q u e sui Ordinis Generalis

ac Magnus Magister r enun t i a tu s est.

CATHEDRALEM ECCLESIAM SAN-

GALLEN. vacan, p e r obi tum b o . m e .

Joannis Baptistae Caroli Grei th , ul t i ­

mi illius Episcopi , ex t ra romanam

cur i am defunct i , favore, R. D. Au­

gustini E g g e r , Presbyter i dioeceseos

Sangallensis a RR. DD. Capitulo et

Canonicis Sangallensibus unan imi t e r

e lec t i . R. D. August inus E g g e r in

nono supra quadrages imum aetatis

suae anno const i tu tus , Vicarius Ca-

ihedral is Ecclesiae, ac successive

Canonicus res ident ia l is , hucusque

Decanus, et illa sede vacante Vica­

rius capi tular is renunc ia tus est .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM HIPPEN, sub Patriarcha Hie­

rosolymitano vacan, p e r obi tum bo .

m e . Dominici De Angel is , u l t imi il­

l i u s Episcopi , extra romanam cu­

riam defuncti , favore R. P. Antoni­

ni Mariae Saeli , Congregat ionis

SSmi R e d e m p t o r i s , Presbyter i d ioe­

ceseos Cephaludens is , qui etiam in

coadiu torem cum futura successione

depu ta tu s fuit R. P. D. Carmeli Va­

lent i , e iusdem Congregat ionis et

Antistitis Mazariensis. Iste en im ob

suam provec tam ae ta tem, ac infir­

mam va l e tud inem, expressum ad

hoc p raebens consensum, al ter ius

ind ige t ope ad pontificalia, cetera­

que pastoralia munia in illa civitate

ac dioecesi sa lubr i te r ac fructuose

in Domino obeunda .

EPISCOPALEM ECCLESIAM TITU­

LAREM AREOPOLITAN. sub Arch iep i ­

scopo Pe t rens i , vacan, p e r transla­

t ionem ad Cathedralem Sedem Abu-

lensem R. P. D. Cyriaci Sancha

Hervás, favore R. D. Francisci Gior­

dani Presbyter i Albanensis d ioece­

seos. Qui depu ta tus fuit in suffra­

ganeum ad pontificalia, ce t e raque

pastoralia munia in sibi invicem

p e r p e t u o canonice uni t is Ecclesiis

Suburbicar i is Ostiensi, ac Vel i te r -

n e n s i , e a r u m q u e dioecesibus o b e u n ­

da. R. D. Franciscus Giordani ex

legi t imis , canonicis hones t i sque pa­

ren t ibus in oppido Lanuvi i dioece­

sos Albanensis p r o g e n i t u s , qu in­

quages imum aetatis suae a n n u m su­

pergressus est. In patr ia Collegiata

Canonicus ad lec tus , et penes Basi­

licam Cathedralem Albani p r inc ipe

Archipresbytera tus d igni ta te cum

adnexa an imarum cura hucusque

d i ta tus , ipso in seminar io theolo­

giae dogmat icae , sacrae sc r ip tu rae ,

et ecclesiasticae his tor iae lector

renunc ia tus , dioecesani convisi la-

tor is , a tque pro-synodalis examina­

toris m u n e r e perfunctus est.

EX ACTIS C(

TITULAREM ECCL.EPISC.EUROPEN.

sub Archiepiscopo Hierapol i lano va­

can, p e r ob i t um b o . m e . Ioannis

Nepomucen i Arnberg , ul t imi illius

Episcopi extra romanam cur iam d e ­

functi, favore R. D. Pauli Pinna,

Presbyter i Àlgarensis dioecesis. Qui

etiam d e p u t a t u s fuit in auxi l iarem

R. P. D. Ioannis Mariae Filia, Anti­

stitis Algarensis ad pontificalia, ce­

te raque pastoralia munia de eius

consensu ac lubi to illa in civitate et

dioecesi sa lubr i te r in Domino obeun­

da .R.D.Paulus P inna in sexagesimo

nono aetatis suae anno const i tu tus ,

in sacra d i idum theologia doctorali

laurea ins igni tus , dioecesani semi­

narii p raes idem agens , et penes

Algarense Capi tu lum Archidiacona-

tus d igni ta te cohonesta tus , i n t e r

Sanctitatis suae Capellanos h o n o ­

ris extra Urbem adscitus est .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM SEBASTOPOLITAN. sub Ar­

chiepiscopo Sebastensi vacan, p e r

obi tum bo . m e . Josephi Mariae

Chauveau, ultimi illius Episcopi extra

romanam curiam defuncti , favore R.

D. Francisci Mariae Joannis Nepo­

muceni Rueda , Presbyter i a rchi ­

dioeceseos s. Fidei de Bogota. Qui

et iam depu ta tus fuit in auxi l iarem

R. P. D. Severi Garcia, Antisti t is

Tunquens is in d i t ione Sta tuum Foe­

d e r a t o r u m Columbiae in America

Meridionali ad pontificalia, cetera­

q u e pastoralia mun ia , de eius con­

sensu ac lubi tu , Tunquens i in civi­

ta te ac dioecesi obeunda .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO-

SISTORIALIBUS 7

PALEM DIOCAESÀRIEN. sub Archie­

piscopo Caesareensi , vacan, p e r o b i -

tum bo. m e . Georgei Feschker , ul­

t imi illius Episcopi extra roma­

nam cur iam defunct i , favore R. D.

Antonini Gaff, Presbyter i Cata­

nensis . Qui in quadrages imo nono

aetatis suae anno c o n s t i t u t u s , in­

signis illius Collegiatae ad s. Ma­

riam de Eleemosyna canonicus ad­

lectus, dioecesani seminar i i Cata­

nensis R e c t o r e m , et in omnibus

p o e n e beneficientiae insti tutis m o ­

d e r a t o r e m , et consil iarium a g e n s ,

p r inc ipe post pontificalem Pr iora tus

d igni ta te , illo in met ropol i tano Ca­

p i tu lo ad praesens usque ditatus est.

METROPOLITANAM ECCLESIAM Bo-

NONIEN. vacan, pe r d imiss ionem ab

E m o ac Rmo Domino Lucido Ma­

ria , Titulo s. Xisti S. R. E. Presby­

tero Cardinali Parocchi , u l t ro l iben­

t e r q u e in manibus Sancti tat is Suae

peractam et ab eadem admissam,

suspenso tamen dimissionis effectu

ad possessionem usque sui Succes­

soris, favore R. P. D. Francisci Bat-

taglini , hactenus Ariminensis Epi­

scopi .

EPISCOPALEM ECCLESIAM TITU­

LAREM MAGIDAE in Asia minori sub

Archiepiscopo Pergens i in Pamph i -

lia, vacnn. p e r translat ionem R. P. D.

Paschalis Buconjic ad Cathedra lem

Sedem Mandetr iensem, favore R. D.

Ioannis Francisci Bux et Loras P re ­

sbyteri archidioeceseos Caesaraugu­

s tanae . Qui etiam depu ta tus fuit

in Auxiliarem Emi et Revmi Do­

mini Ioannis Ignatii S. R. E. P r e -

8 EX act is co:

sbyteri Cardinalis Moreno, Archie­

piscopi Toletanì ad pontificalia, ce­

teraque pastoralia munia, de eins

consensu ac lubitu in illa civitate

et archidioecesi obeunda. R. D. Ioan­

nes Franciscus Bux et Loras in quin­

quagesimo nono aetatis suae anno

constitutus, in sacra theologia lau­

rea doctorali, tum in sacris cano­

nibus licentiae gradu dudum dona­

tus, in pago Cantavieja archidioe­

ceseos Caesaraugustanae Poeniten­

tiarium beneficium concursu obti­

nens, Tot etani Capituli Canonicus

doctoralis, eiusque seminarii cen­

tralis Rector hucusque renuncia­

tus est.

Per Breve autem pontificium colla­

tae fuerunt sequentes Ecclesiae :

Archiepiscopalis Eccles ia Se-i.EUCiEN. in Syria vacan, per obitum

b o. me. Caesaris Roncetti, ultimi illius

Archiepiscopi apud romanam curiam

defuncti, collata fuit R. P. D. Ca­

millo Santori, iam Antistiti Fanensi.

Archiepiscopalis Ecc les ia Co­

rinthien, in Achaia, vacan, per obi­

tum bo. me. Iosephi Angelini ul­

timi illius Archiepiscopi apud ro­

manam curiam defuncti, R. D. Cae­

sari Sambucelti Presbytero Romano.

Hic quadragesimum quartum aetatis

suae annum supergressus, doctorali

laurea donatus, penes Collegium Ur-

ÏSTORIALIBUS

banum de Propaganda Fide philoso­

phiae Professor adlectus, ac inter

eiusdem Congregationis officiales âd>

scitus, Apostolicae Hispaniarum Nun­

tiaturae auditoris munere perfunctus

est. Sacrae Congregationi ecclesia­

sticis negotiis extraordinariis prae­

positae addictus, insignis Basilicae

Collegiatae s. Mariae ad Martyres

de Urbe Canonicus hucusque, San

ditatis Suae ab intimis Cubicularii

supranumerariis, atque novissime

apud respublicas Aequatoris, Peru

viae ac Boliviae Delegatus Aposto

licus et extra ordinem Missus, re

nunliatus est.

Ecc les ia Metropol i tana F r i ­burgen. R. D. Ioanni Baptistae Or­

bin. Decano et Vicario capitulari

illius capituli et Archidioeceseos, et

Doctori iu s. Theologia.

Eccles ia Episcopal is , T i t u l a ­r is Aurel iopol i tan . R. D. Iosepho

Colgan, Vicario apostolico Madras-

palan.

Eccles ia Cathedra l is Solo-piEN. R. P. D. Edmondo Knight,

translato e sede Corycen.

Ecclesia Cathedra l is South-warces . R. D f Roberto Coffln, Pro­

vinciali Congregationis SSmi Re­

demptoris in Anglia.

Ecc les ia e Portsmouth , in Ca­

thedralem erecta a Sua Smctitate,

R. P. D. iacobo Virtue,

EX 5. CONGREGATIONE CONCILII

NULLITATIS NOMINATIONIS ET RESTITUTIONIS FRUCTUUM

Diebus 6 Augusti 1881 et 18 Martii 1882.

(1) C O M P E N D I U M F A C T I . Cathedralis Tornacensis Capitu­lum, anno 1802 die YERO 10 Aprilis erectum est per decre­tum Cardinalis Caprara, ad hoc a Pontifice Pio VII delegati. Canonicatus in eo sunt numero quorum praebendae in annuis libellis 2000 constitutae fuerunt, ex conventione ha­bita anno volvente 1827 inter Leonem XII s. m. et Belgii Regem.

Paucis abhinc annis pensiones Gubernium decrevit illis solvendas, qui vel laboriosum parochi ministerium egerint, vel quadraginta annis inter canonicos commorati fuerint, vel canonici, sexaginta quinque aetatis annos expleverint, ea tamen lege, ut statim ac pensionem consequuntur cano­nicatum amittant, eorumque loco alius praebendam obtineat. Ita fiebat ut frequenter nullum in Capitulo locum haberent, qui longo annorum spatio parochi munus diligenter exercuis­se nt, vel Capitulum desererent qui adhuc habiles erant ut

(1) Causae huiusmodi synopsim no­

stra hac in ephemeride inserentes a

more deflectimus, dioecesis loci et per­

sonam n nomina tacendi. Siquidem plu­

rimae facti circumstantiae inexplicabi­

les fere evaderent , nisi adversam men­

tía valetudinem ponas eius qui rei pars

magna fuit, scil icet miseri Episcopi Du-

mont cuius sollemne dest i tnt ionis de-

i T o t u : u i ..i m obtulimus in Vol. XIII-

pag. 289, -Quaestiones autem de permuta­

tione deque reservationibus Apostolicis

ad tramites Gregorianae Constitutionis

nova omnino , praesertim in locis quae

Concordato anni 1801 subiecta sunt, tam

late hac in causa pertractatae fuerunt ,

nt etiam intra arctiores l i m i t e s , lat ius

quam in usu sit synopticus praesens

restrictus excreverit.

10 NULLITATIS NOM (NATIONIS

choro adessent. His ut provideret, scilicet ut parochis pen-sionariis locus in Capitulo pateret, et Canonici qui pensio­nem consequerentur inter capitulares redirent, quatuor prae­bendas instituit defunctus Tornacensis Antistes Labis, quae ab eo nomen sumpserunt, et quarum reditus in annuis li­bellis 500 pro unaquaque praebenda praefinivit.

Hisce ex praebendis Labis nuncupatis, unam contulerat anno volvente 1876 die vero 23 Septembris Ioanni Baptistae

reverendissimus Iosephus Dumont, qui Dioecesim regebat eo tempore, in remunerationem rerum optime ab ipso Ioanne ge­starum pro Dioecesi ac pro Ecclesia universa. Novus praeben­d a t i inter titulares canonicos addictissimum suum habebat Iosephum* qui cum 65 aetatis annos explevisset, pensioni con­sequendae par factus fuerat. Hi consilium iniverunt inter se suos invicem canonicatus permutandi ad normam iuris canonici, et praesertim Constitutionis Gregorii XIII s. m. quae incipit « Humano vix iudicio » scilicet eà lege, ut Iosephus suum canonicatum permutaret cum canonicatu Labis, quem Ioannes Baptista possidebat, ac pensionem a Gubernio peteret: Ioan­nes Baptista vero canonicatum Iosephi obtineret. Quo pacto non minus suipsius quam Ecclesiae utilitati ' consultum iri osten­d e b a t . Siquidem dum Ioannes Baptista pensionem amitteret francorum 700 quam pro parochi munere 36 annis peracto ei gubernium assignaverat, praebendam possedisset francorum 2000, Iosephus vero, pensionem in eadem summa franco­rum 2000 obtinuisset, et insuper praebendam Labis franco­rum 500. - Sed hic, rerum suarum in pia opera prodigus, quidquid lucrifecisset, in Religionis utilitatem con vertisset: ille haud amplius labori indulgere ad vitam agendam adactus, totus se dedisset, ut in Ecclesiae Cathedralis et Dioecesis bonum rerum divinarum scientia ac iuris Ecclesiastici peritia nec non longae experientiae lumina, quibus praeditus erat, proficerent.

De his permutationis rationibus certiorem iam reddide­rant anno ante Episcopum, cum, die 6 Maii 1878, uterque actum condidit ita conceptum, « Cum iuxta canonicas san-

NULLITATIS NOMINATIONIS IL

> ctiones licitae sint iustis de causis beneficiorum permuta-» tiones, hinc est quod propter rationes in litteris ad Alti-> tudinem Vestram anno superiore explicatas, subscriptus » orator praebendam canonicalem, quam in Ecclesia Cathe-» drali Tornacensi obtinet, in manibus Vestris permutationis » causa résignât: multum petens et confidens, quod Altitudo » Vestra ipsi conferat praebendam, quam etiam permutationis » causa hodie résignât Ioannes Baptista (vel Iosephus). »

Litterae huiusmodi in Episcopi manibus traditae sunt mane insequentis diei 7 Maii. Die 6 Iunii nullum responsum acceperant permutantes, qui solliciti facti sunt ut propositae resignationis actum per epistolam Ordinarii in mentem re­vocarent,, epistola vero die 7 Iunii tradita est.

Ast non ante diem 8 Iunii Vicarius generalis Tornacensis Episcopi, responsum dedit quod habet. « Episcopus noster » grave fert quod propositam a Vobis permutationem appro-> bare nequeat: vestrum sed propositum eius intentionibus > haud cohaeret etc. »

Verumtamen cum suasum haberent permutantes post mensis utilis fluxum ad normam Gregorianae Constitutionis permutatorum invicem canonicatuum dispositionem s. Sedi reservatam evasisse, libellum conscripserunt Pontifici tra­dendum, in quo actae permutationis ratihabitionem postula bant: eumdemque documentis illustratum miserunt ad Nun­tium Apostolicum penes Belgii Gubernium, ut omnia Romam transmitteret. Rei notitiam habuit Ordinarius, qui furore inflammatus illico permutantibus imposuit, ut libellum re-tractarent ; hi vero ut tanti furoris excessus vitaren t, imposi­tae retractationi subscripserunt, qua quisque profitebatur agno­visse gravia damna quibus permutatio occasionem praeberet. Sed antequam retractationem subscriberet, die 24 Iunii, Ioannes Baptista, ne de eius animo dubitare liceret, epistola ad Nun­tium Apostolicum conscripta, de impositi actus nullitate prote­status est ex capite vis* falsae causae, nec non Reservationis

Apostolicae. Iosephus ad ea quae socius egerat accessit die 15 Iulii, declaravitque se Ioanni Baptistae commisisse, ut com-

12 NULLITATIS NOMINATIONIS mimi nomine de rebus circa actarn permutationem Romae de­finiendis ageret, seque omnia ratum habiturum spopondit.

A mense Iunii 1878 ad mensem ianuarii 1879 conticesces visa est Episcopi adversatio, spesque affluxerat eum ad me­liora consilia rediturum. Sed mense Ianuarii ineunte iterum animum explicuit, velle se de canonicatu a Iosepho iam dimisso libere disponere favore cuiusdam Caroli, quem ma­xima benevolentia prosequebatur. Itaque instare cepit ac vim facere ut Iosephus novam beneficii sui resignationem emitteret: hic autem non ante actum novae resignationis se editurum fore .professus est, quam una ex praebendis Labis

sibi concederetur. - Die 2 Februarii 1§79 Episcopus Dumont canonicatum quem Iosephus possidebat, conferebat Carolo: et illico ftomae s. Congregationi Concilii preces utriusque permutantium nomine oblatae sunt, quibus resignationem permutationis causa actam in manibus Episcopi die 7 Maii 1878 a Pontifice approbari postulabant, ob devolutam pleno iure ad s. Sedem resignatorum canonicatuum dispositionem.

Preces de more ad Episcopum missae fuerunt, die 10 Fe­bruarii 1879, pro informatione et voto, ut audito Capitulo,

referat super bono Oratorum iure.

Tornaci, die 20 Februarii, Carolus in possessionem cano­nicatus immissus est; sed antequam caeremonia installationis locum haberet, actum scripto exaratum tradidit Decano Ca­pituli Ioannes Çaptista, quo eadem adducta praecipua ratione, de installationis nullitate protestatus est. Caeremonia, posses­sionis peracta, res a Decano Canonicis omnibus simul congre­gatis nota facta e.st, et Vicario generali Episcopi tradita. Sequente die 21 , litteras pro informatione et voto a S. C. conscriptas accepit Episcopus, qui kalendis Martii ipse Carolo indixit, ne causa pendente, Choro interesset.

Informationem remorari cepit in posterum Ordinarius : sed in capitulari coetu habito sub die 13 Augusti ut in subiecta materia votum suum panderet, Capitulum permu­tationi propitiam sententiam edidit.

Mense Novembris exeunte accidit, ut s. Sedes ope decreti

NULLITATIS NOMINATIONIS 13

S. O. Ep. o+ Regul. ab omni exercitio iurisdictionis sive in spirituali dus , sive in temporalibus prohiberet Episcopum Dumont, et Dioecesi Tornacensi Administratorem Apostoli­cum praeponeret Praesidem Rmum Isidorum Iosephum Du Roussaux, Episcopum Eumeniensem, qui tandem post adem­ptum omnino eidem Dumont, per litteras Pontificias datas tertio idus Octobris anni 1880, iurisdictionem spiritualem et titulum Episcopi Tornacensis, eiusdem Dioecesis Titularis Episcopus renuntiatus est, die 12 Novembris anni eiusdem (1). Qui cum primum in Dioecesim venit, omnibus quae permu­tationem respiciebant intime cognitis, ad Pontificem Sum­mum litteras conscripsit sub die 30 Decembris 1879, quibus permutantes, et praesertim Ioannem Baptistam s. Sedi com­mendabat, cui unice iudicium et permutatörum canonicatuum dispositionem reservatam esse profitebatur. Accepta huiusmodi epistola S. O. Congregatio rescribebat, «recurrat ad Data-

» r iam Apostolicam.»

Ast Februarii mense ineunte, supplicem S. C. libellum porrexit Carolus, nominationem suam validam decerni postu­lans, sibique fructus plena ratione adscribi. Libellus novam informationem novumque Capituli votum provocavit de more a S. C. omniaque permutationi propitia, et Caroli nomi­nationi adversa prolata sunt. Iamque causae propositio im­minebat, cum volvente mense Ianuarii anni 1881, uterque permutantium supremum diem obiit. Protinus sed pro causae prosequutione institerunt Capitulum et haeres Ioannis Bapti­stae. Quapropter quaestiones de nominationis nullitate deque fructuum perceptorum restitutione actae, sunt duobus ad rem dubiis concinnatis.

D I S C E P T A T I » GYIIOGTTIEA

Quae i o a n n i s Bapt i s tae h a e r e s a f f e r r e t . Cum in

primo causae specimine Capitulum a deductionibus abstinuis-set, causa funditus acta est a Ioannis Baptistae haerede,

(1 H IS quoque Lit teras habes in Volumine XIII pag. 337,

Ì 4 NULLITATIS NOMINATIONIS

cuius advocatus in prima orationis parte, ut nominationem Caroli ad canonicatum a Iosepho possessum nullam intrin­secus evincerei, inter plura nullitatis capita, primum ac prae­cipuum ponebat « canonicatus dispositionem s. Sedi devo­

ir tutam extitisse. »

Fundamentum propositionis ei suppeditahat memorata Constitutio Gregorii XIII « humano vix iudicio » edita die 5 Ianuarii 1584 in qua de resignationibus ac permutationibus sancitum legitur § 7 «De beneficiis autem quae deinceps in ma-» nibus Ordinariorum Collaturum etiam Cardinalium, etiam » indulta et facultates ad hoc ab Apostolica Sede habentium, » ac Legatorum etiam de Latere, et Delegatorum etiam spe-» cialium huiusmodi Sedis extra Romanam Curiam residen­DI) tium,' etiam ex causa permutationis contigerit, ipsi intra » mensem negotium universum remissionis vel reiectionis » huiusmodi, et si per eos facienda erit, provisionis resignati » beneficii iuxta Apostolicas et alias Canonicas sanctiones » omnino absolvant. Et qui intra tres menses a die sibi fa-» ctae provisionis illam publicet et possessionem beneficii ca-» piat : alioquin, illis elapsis, nulla sit eius provisio, et be-> neficium vacare censeatur eo ipso. »

« §. 8. Ordinatique et alii praedicti qui haec uti eis prae-» scribuntur non perfecerint, eo casu disponendi de ipsis be-» neficiis sint ea vice privati, eorumque dispositio eo ipso ad » Sedem Apostolicam devoluta existat, ut aliis idoneis ab ipsa » Sede dumtaxat, modo et forma predictis concedantur.»

Hisce Pontificiae Constitutionis praescriptionibus positis, asserebat, in casu punctim accidisse quod beneficiorum permu-tatorum dispositio s. Sedi reservata existeret, eo quod men­sis utilis integer fluxisset, quin Rmus Dumont de proposita permutatione responsum ullum daret. Constare enim in facto primas resignationis et mutuae permutationis litteras tradi­tas ei fuisse die 7 Maii : rem eius in mentem revocavisse permutantes die 7 Iunii, responsum autem non ante diem 8 Iunii exarasse Vicarium Generalem Episcopi. Ergo revera locum habuisse in casu reservationem favore s. Sedis, quae

NL-LUTATÍS NOMINATIONIS 18

quamlibet Epìscopo adimebat de iisdem beneficiis disponendi potestatem.

Adversarium in suo libello permutationis actum in discri­men ponere tentasse. Sed misso parumper quod temporis argumentum alia omnia absorberet in casu, constare e contra in eo actu omnia concurrere, quae ex iure pro permutatiom-bus admittendis requiruntur. Etenim, ad communem Aucto­rum sententiam, nihil aliud pro permutationibus requiri quam iusta causa et legitimi Superioris auctoritas : iustam vero causam indicari necessitatem vel utilitatem Ecclesiae, vel etiam solam utilitatem ipsorum beneficiatorum ; Ferraris Bi-

blioth. Can. Verbo « resignatio jseu renuntiatio » Num. 57

et praesertim Num. 60 in quo traditum legitur - Immo non

solum titilitas Ecclesiae, sed etiam utilitas ipsorum bene­

ficiatorum est sufficiens et iusta causa faciendi permuta­

tionem coram Ordinario - Idipsum tenere De Murga de be­

nef. Quaest. 3 Art. 5 § 1 num. 948: et Gardas de benef.

Eccl. Part. XI Cap. IV Num. 45 et seqq. Iamvero in casu utriusque ex permutationibus utilitatem

evidentissimam adfuisse in eo, quod Iosephus ultra pensionem consequutus esset praebendam Labis, quam Ioannes Bapti­sta possidebat; hic autem loco pensionis francorum 700, ca­nonicatum francorum 2000 suum fecisset quem Iosephus resi­gnaban - Sed non minorem utilitatem assequi potuisse Eccle­siam, ex eo praesertim quod Ioannes Baptista haud amplius labori vacare adactus ad vitam ducendam, totus Dioecesis et Capituli bono incumbere quivisset. Cuius quidem utilitatis testimonium prae omnibus validissimum perhibuisse Emum Mechliniensem Archiepiscopum, qui litteris die 18 Iunii 1878 datis, eum Capitulo Cathedrali perutilem dicebat : ac ipsum Episcopum Dumont cum anno 1876 ei canonicatum Labis

conferret grave ferebat nihil prae manibus habere eius meritis dignius.-Utilitatem Ecclesiae maximam futuram pro certo te­nuisse etiam Capitulum, quam binis in informationibus as­seruit atque argumentis probavit.

Permutationi ad normam iuris propositae, contraponi

16 NULLITATIS NOMINATIONIS

epistolium Vicarii generalis, in quo haec una afferebatur respuendae permutationis ratio, - cum Episcopi intentionibus illam haud convenire - Atqui impossibile esse hanc unam ra­tionem pro valida habere : siquidem non Ordinariorum in­tentionibus ac voluntati admittendae vel respuendae permu­tationis negotium commisisse Pontificem, sed eorum indicio ad iuris normam instituendo et scriptis exprimendo, ut con­stet quibus ex causis vel admissa fuerit vel reiecta permu­tatio ; ut in casu admissionis ad ulteriora procedi possit; in casu vero reiectionis appellationem interponere liceat.

Aliam quoque irregularitatem substantialem in eo depre­hendi, quod epistolium responsionis, non ab Ordinario sed a Vicario eius generali conscriptum fuerit : docere enim Gar­

das Loc. Cit. Num. 74 - Nec etiam Vicarius generalis Epi­

scopi potest permutationes expedire, nisi ad id speciale

mandatum habeat. Eamdemque doctrinam sequi Ferraris

loc. cit. n. 67.

Quoniam vero temporis argumentum maximum sese of­ferebat, illud labefactare conatum fuisse in suo libello Caro­lum quinque obiectiones proponendo - Primo itaque opposuisse, nihili faciendam esse in casu Gregorianam Constitutionem, eo quod ab usu recesserit. Sed obiectionem respui ex iuris prin­cipio quod habet quaevis lex valere debet usquedum alia

lex, quae eam abrogaverit, non promulgetur, vel per con­

suetudinem in contrarium ab usu recesserit. Atqui in ma­teria resignationum et permutationum eamdem semper vi­guisse legem quam dedit Summus Pontifex Gregorius XIII, quamque sapientissimus Pontifex Benedictus XIV in Consti­tutione « Ecclesiastica ministeria » undique confirmavit (1).

(1) Duas edidit in subiecta materia iterum declarantur resignationes cum

Constitutiones Summus Pontifex Bene- reservatione pensionis, et praecipue prae­

dictus XIV ; alteram quae incipit In caventur fraudes adhibitae ad Constitu-

sublimi datam . . . . et alteram incipien- t ionis Gregorii X I I I Humano vix in­

tern. Ecclesiastica Ministeria diei . . . dicio effectus vitandos : qua in pos-

Priore i l la prohibentur resignationes be- trema Constitutione notatu digna sunt

neficiorum factae cum reservatione pen- quae sequuntur « Cum vero adhuc prae­

s i d i s : per secundam autem prohibitae » fati Sancti P i i Praedecessoris Leges

NULLITATIS NOMINATIONIS 17

•» et Ordinationes ad compescendas frau-

y> des quae in huiusmodi rationibus ho-

» milium malit ia committebantur , non

» sat is produsse experiendo compertum

» esset, placuit felicis recordationis Gre-

» gorio Papae XIII , Praedecessori pariter

» nostro, in sua Constitutione quae incipit

» -Humano vix iudicio - data die 5

* Ianuarii 1584 decernere et constituere,

» ut omnes quaecumque resignationes . . .

-» Nos igitur huiusmodi fraudes et colln-

siones in quibus cum animarum per­

acto , Tom. XV. fase. CLXIX.

» nicie et recti ordinis subversione iu-

» riunì quoque Apoätolicae Sedis detrimen­

ti tum coniunctum esse animadvertimus,

» et quarum aliquas iudicialibus contro-

» versus non ita pridem locum dedisse,

n eaque ratione detectas fuisse novimus,

» de medio tollere atque in futurum prae-

» cavere volentes, Motu proprio ac certa

y> scientia et matura deliberatione No-

» stris memoratam Gregorii XIII Con-

» stitictionem . . . . in omnibus et per

» omnia approiamics et confirmamus.*

2

immo nec per consuetudinem in contrarium unquam aboleri potuisse legem iura respicientem, quae sibi ipsi reservata vo­luit Pontifex, ac de quibus áb eo expresse sancitum est; ut irritum et inane (foret) quidquid secus super liis per quos­

cumque scienter vel ignoranter contigerit attentari. Tan­dem factum actualis existentiae legis eiusdem testari una voce recentiores iuris canonici Auctores Devoti Instit. Can.

Lib. 1 Tit. 8 Sect- 3. Ferrante Elem. Iuris Can. Lib. Il

tit. 16 § 9 in fine. De Angelis in opere cui titulus Praele­

ctiones Iuris Can. lib. I tit. 9 num. 5. -

Asseruisse secundo loco Carolum eam Constitutionem nun­quam in Belgio receptam fuisse : sed obstare illi Leurenium,

in For. Benef, quaest. 398 tradentem: - Gregorianam Con­

stitutionem in viridi observantia esse, et hodie adeo usu

receptam, ut non possit alligari eam in partibus non fu­

isse publicatam-Idem tenere Ferraris loc. cit. num. 111

auctoritati innixum P arisii et Ventri glia - Tandem claris­simum Henricum F age in universi i at e Lovaniensi sacro­rum Canonum Institutorem Gregorii XIII et Benedicti XIV Constitutiones in resignationibus servandas esse publice do-cuisse : atque ita planum fieri, etiam apud Belgas eamdem ac Romae in subiecta materia legem servari.

Opposuisse Carolum tertio loco concordatum. Sed nihil inde erui posse. Cum enim in iure tenendum sit, pro his quae in concordatis expressa non sunt ad communis iuris normam esse procedendum : in facto autem constet, concordatum anni

48 NULLITATIS NOMINATIONIS

1801 et pedissequas Dioecesium et Capitulorum restitutionem nullam de permutationibus mentionem contineri, standum esse iuri communi. Qui adversam sententiam excipere cupit de duobus unum eligere debere : scilicet, aut de resignatio­n e s ac permutationibus nullo modo in Belgio unquam lo­qui licere, aut pro resignationibus et permutationibus ac­cepto habendis vel reiiciendis nullam in promptu esse certam legem. Utramque vero hypothesim absurdam reperiri.

Confugisse quarto loco Carolum ad casuum difformitatem, ostendens: Pontificem voluisse tunc locum esse devolutioni ad s. Sedem, cum ..agitur de permutationibus approbandis: secus vero cum agitur de illis reiiciendis, prouti in casu. Sed per­peram : nam expressum in Constitutione Gregoriana haberi intra mensem negotium universum remissionis vel reiectio­

nis resignationis huiusmodi... omnino absolvant. Ergo etiam cum de reiectione agitur, negotium intra mensem om­nino esse absolvendum : quo elapso, dispositio beneficiorum s. Sedi reservatur eo ipso. Adverbia autem omnino et eo

ipso quamlibet excludere morae purgationem. Quae etiam ex. eo excluditur, quod ius in resignationibus ac permutationi­bus iudicium ferendi intra mensem, nonnisi per concessio­nem s. Sedis Episcopis competat. Voluisse namque s. Sedem huiusmodi iura sibi semper reservata manere. Quapropter perperam dictitari ex adverso non videri hunc mensem tam

stricte accipiendum. Nam missis rationibus iam allatis, nul­lum inveniri ex Auctoribus qui de permutationibus egerunt, (quos inter afferebat Giraldi in ius can. II Sect. 72,Leu-

renium loc. cit. Quaest. 398, et Ferraris loc. cit. n. 102)

qui ausus sit contrarium sustinere, vel epicheiam saltem pro morae purgatione concedere: sed omnes una voce docere, intra mensem negotium universum esse expediendum de resignatio­nibus ac permutationibus accepto habendis vel reiiciendis.

Adduxisse tandem opponentem permutationis vitium in eo positum, quod beneficium verum cum beneficio non stricte tali permutari contigisset. Sed in facto contrarium depre­hendi. Nam canonicatus Labis vera beneficia, eosque omnes

NULLITATIS NOMINATIONIS i 9

ci) Citatus Cardinalis De Luca lo­cus i ta se habet » Quamvis autem vel » in sensu naturali vel etiam l ega l i , » materiis indifferentibus metiendis cum » regulis generalibus , afí'ectata praeor-» dinatio i ta obtinendi pinguius benefi­CI cium patrui senis vel infirmi , cuius » vacatio probabiliter erat imminens , » videretur clara ac inexcusabil is , tamen » in regulis beneficialibus respondi, non » per hoc praetendi posse actus inval i -» di tatem. Siquidem, quoad dictam Con. » st i tut ionem Pi i V , quoties agitur de » permutatione , i l la percutit casum in « quo permutatio fiat de beneficio vero " .'T jiingui cum beneficio aereo et in re-

» rum natura non existente , quod per » Beneficialistas dici solet Beneficium

» de pertica) ut declaravit Rota coram

» Merlino, decis. 329. » Decisio autem istaec, cui Cardinalis De Luca accedit, i ta concepta e s t : « §. 8. - ibi - Neque » etiam obstare dicebatur quod dicta » Capellanía sit nu l l ius , vel modici va-» loris, et dicatur beneficium de pertica, » ideoque permutatio non valuerit at-» tenta Constitutione P i i V. Quoniam » ad hunc effectum necesse esset quod » beneficium sit fictum et aereum, nullos » fructus habens, quod de iure non pras-» sumitur.

qui unum canonicatum huiusmodi obtinuerunt, veros cano­nicos fieri. Iamvero ex Card. De Luca de Benef. disc. 40

num. 5 et seqq. haberi , tunc esse vetitas permutatio­nes, cum beneficium verum et pingue cum beneficio aereo et in rerum natura non existente permutatur (1). Eamdem sententiam sequi Ferrariè Loc. cit. n. 80. Casum quo benefi­ciorum disparitas permutationem inficit tunc dari, cum alteru­ter permutantium laesionem patitur: verum id a specie longe abesse.

Postremam deduxisse, Carolum non minus futilem obie­ctionem ex renuntiatione permutantium scripto exarata illi. primo libello, quem die 8 Iunii ad Nuntium Apostolicum mise­rant. Praeterquamquod enim renuntiatio illa vi imposita fuit, ad eam nihili faciendam succurrere invictissimum argumen­tum, quod cum res esset de iuribus s. Sedi reservatis, quaelibet partium renuntiatio impos erat ad eadem iura quomodoli­b e t labefactanda.

In secundo capite primae partis allegationis, contendebat advocatus sex aliis de causis nominationem collationem-

que canonicatus favore Caroli nullitate infectam evinci.

Et primo quia nominatio favore Caroli novam Iosephi resignationem antecessit. Dato enim etiam sed non concesso quod Iosephus canonicatum suum possideret eo tempore, ne­

20 NULLITATIS NOMINATIONIS

quivisse Episcopum de resignando adhuc beneficio disponere. Quod cum egisset, in nullitatem incidit. Factum in dubium revocari nequire, cum ille ipse qui exemplar resignationis a Iosepho subscribendum conscripsit, testetur: id egisse non ante diem 6 Februarii anni 1879, dum nominatio sub die 2 edi­ta est.

Secundo ob litis pendentiam, quae nisi nominationem af-fecisset, certe possessionem canonicatus Carolo datam die 20 Februarii affecit : nam in protestationes actu ante instal­lationis caeremoniam, Ioannes Baptista libellum S. C. Con­cilii oblatum denunciavit.

Tertio ob metum iniuste incussum, atque dolum. Certum namque esse in Iosephum senem atque debilem magnam vim exercuisse timorem furoris Episcopi, de quo loquebantur con­tinuo qui nomine Antistitis Rmi Dumont ab eo resignatio­nem postulabant. Et quoniam Iosephus resistebat, bis ac ter­tio institisse mediatores. Neque in eorum vota consensisse Iosephum, nisi cum eidem falso affirmatum est, s. Sedis iura in tuto posita fuisse.

Quarto ob resignationem in favorem. Certum namque haberi in facto illi Iosephi resignationi, cui nomen apposuit die 6 a vel 7 a Februarii, praecessisse Caroli nominationem quae sub die 2 a data est. Ergo Iosephum, licet non aperte, tamen facto resignasse beneficium in favorem Caroli qui erat de fa­miliaribus Episcopi, contra praescriptionem Bullae s. Pii V diei 1 Aprilis 1568 quae incipit « Quanta Ecclesiae » (1)

(1) Praescribit Summus Pontifex » cedat. Ceterum praecipimus atque in-

Pius V in Constitutione Quanta JEccle- » terdicimus , ne ipsi Episcopi aut a l i i

siae diei 1 April is 1658 §§. 4 et 5 u. Ca- n Collatores, de Beneficiis et Officiis re-

y> veant autem Episcopi et a l i i praedicti, » signandis praedictis, aut suis, aut ad-

» itemque omnes Electores Praesentato- » mittentium affinibus vel famil iaribus,

» res et Patroni tam Eccles iast ic i quam » etiam per fallacem circuitum multipl i -

r> Laici , quicumque s i n t , ne verbo qui- » catarum in extraneos collationum au-

» dem aut nutu vel signo huiusmodi be- » deant provideri : quod si secus , aut

» neficiis et officiis successores ab ipsis » etiam si quid praeter, vel contra for-

» resignantibus, aut a l i i s eorum signi- » mam praedictorum a quocumque fuerit

•» ficatione vel hortatu designentur, aut » temere attentatum, id totum, ex nunc

•» de his assumendis, promissio inter eos, •» vires et effectus decernimus non ha-

» vel etiam intentio qualiscumque inter- » bere. »

ÌSLLLITATIS NOMINATIONIS 21 a Gregorio XIII et Benedicto XIV confirmatae, quaeque huius­modi resignationes in Ordinarii manibus factas insanabili nullitate infectas declarat.

Quinto ob simoniacum pactum, cum constet detrectasse Iosephum resignationis actum subscribere, nisi prius certus fuisset de sibi collata ab Episcopo praebenda Labis, cuius quidem praebendae promissio verum actus pretium consti­tuit. Iamvero in hoc agendi modo patulam haberi symoniam iuris Ecclesiastici Ferraris loc. cit. Num. 46 Card. De

Luca benef. disc. 36 num. 6 (i).

Sexto ob omissam intra tres menses publicationem resi­gnationis, quae omissio cadit sub aperta sanctione eiusdem Gregorianae Constitutionis quae habet « Et qui sic provisus

fuerit intra tres menses a die sibi factae provisionis il­

lam publicet, et possessionem beneficii capiat modo et forma

supradictis : alioquin, illis elapsis, nulla sit eius provisio,

et beneficium vacare censeatur eo ipso. » Huiusmodi san­ctionem confirmasse Benedictum XIV in Bulla « Ecclesia­

stica Ministeria. »

Ergo ceteris etiam nullitatis argumentis posthabitis, vel consideretur permutationis negotium mira mensem non ab­solutum, vel defectus publicationis novae resignationis intra

tres menses, eamdem semper conclusionem redire; quod nempe ad tramites Gregorianae Constitutionis nulla fuit in favorem Caroli canonicatus nominatio.

In secunda alligationis parte de fructuum restitutione di­sputatione instituta, tres pertractabit quaestiones ex dubii formula haustas - scilicet an, a quo tempore, cicius favore

fructuum restitutioni locus esset.. -Quoad primum quaesitum, illud prae oculis habendum esse

monebat in facto, quod eadem ipsa die 20 Februarii 1879

(1) Verba Cardinalis De Luca haec » a solo resignatario faciendis , quam

gnnt. « Et tertio deducebatur gratiae « etiam super cédula bancaria, quin imo

» nul l i tas ob simoniacas conventiones » super deposito actualiter facto pro solu-

» initas inter resignantem et resignata- » tione pensionis, quae pacta esse simo-

» rium tam super expensis resignationes » niaca advertunt Lotterus ali ique etc. »

22 NULLITATIS NOMINATIONIS qua in possessionem canonicatus immissus est Carolus, Io­annes Baptista, ob iura s. Sedi reservata, nec non ob litis pendentiam, installationem illam nullitate infectam procla­mavit : quodque cum insequenti die Episcopo traditae fuis­sent S. C. litterae pro m formatione et voto, ipsemet Epi­scopus die I a Martii Carolum monuit, ut a choro abstineret. Rebus ita se habentibus, nullo prorsus iure Carolum fructus canonicatus a die I a Martii suos facere potuisse. Ergo in­iuria prorsus bonam fidem attulisse Carolum : cum planum sit: nullam in eo bonam fidem admitti posse pro fructibus percipiendis, qui cum monitus fuisset ne chorum adiret ob litis pendentiam, iam hoc ipso amplius in bona fide esse ne­qui verat.

Nec illi opitulari quod officiis interfuerit. Id enim per-misisse Capitulum perbrevi temporis spatio, ut Episcopo id quaerenti morem gereret. Ast continuam etiam in choro praesentiam nihil ei opitulari potuisse, qui probe sciebat suae nominationis validitatem in discrimen poni.

Secundum quaesitum perbrevi absolvebat responsione quae est: fructus restituendos esse a die Ia Martii 1879 : ex ea enim die officialem ab Ordinario motae litis notitiam habuisse, qua ex die etiam fructus percipere cepit. Ad omnes igitur traditos sibi fructus reddendos eum teneri. Quam quidem obli­gationem contraxisse ipsum ex formula iuramenti captae pos­sessionis, in qua cautum legitur « ac eidem Ecclesiae ad man-» datum Vestrum restituere absque reclamatione quidquid de » dicta praebenda mihi assignata recepero, si contingat ipsam » praebendam a me evinci vel eam ad me minime pertinere : » et illo casu ex nunc volo haberi pro non recepto. >

Tertio quaesito respondebat: fructus iam perceptos, sal­tem ex aequitate, restituendos esse haeredi Ioannis Baptistae, qui canonicatum a Iosepho résignât um die 6 Maii 1878, et fructus ex ea die consequutus fuisset, nisi inconsulta ac se­rotina Episcopi responsio permutationi praeiudicium attulis­set. Neque silentio esse praetereundum; quod cum super com­mendanti is Administratoris Apostolici litteris datis die 30

NULLITATIS NOMINATIONIS 23 Decembris 1879 mense Ianuarii 1880, rescriptum ortum es­set favore Ioannis Baptistae, recurrat ad Datar iam Aposto­licam, procul dubio hic canonicatum obtinuisset nisi incon­sultam instantiam protulisset Carolus, quae causae discussio­nem inevitabilem reddidit.

Q u a e C a r o l i p a t r o c i n i u m p r o f e r r e t - Adducens eius patronus serotinam documentorum traditionem, quae impos­sibilem ei reddidit defensionis ac Summarii confectionem, dilationem saltem mensis unius postulabat.

Itaque Emis Patribus proposita sunt enodanda

Dubia. I. An constet de validitate nominationis et collationis

-canonicatus favore Caroli in casu. Et quatenus negative II. An, a quo tempore, et cuius favore sit locus resti­

tutioni fructuum in casu. R e s o l u t i o . Eminentissimi Patres in plenariis comitiis

diei 6 Augusti 1881 responsa dederunt: Ad L 1 negative. Ad l l u m Quoad restitutionem fructuum affirmative a

die adeptae possessionis, in reliquis dilata.

C a u s a e P r o s e q u u t i o

Propter novae audientiae petitionem a Carolo oblatam inter praescriptum tempus, eiusdemque concessionem, novae causae propositioni locus factus est, in qua rem funditus Ca­roli patronus pertractavit.

C a r o l i d e f e n s o r i s d e d u c t i o n e s . Antequam ad causae meri­tum gradum faceret defensor, duas proponebat praeiudiciales ouaestiones, quibus ostendere contendebat de validitate nomi­nationis Caroli nullum institui posse iudicium. Primam erue-bat ex iuris axiomate « spoliatus ante omnia restituendas est » Narrabat enim, post nominationem diei 2 Februarii 1879, Carolum die 20 in possessionem canonicatus immissum fuis­se a Capitulo, eumque tamquam canonicum se gessisse us-

24 NULLITATIS NOMINATIONIS que ad mensem Novembris anni eiusdem. Id adeo verum esse r

ut ipsum Capitulum distributiones inter praesentes ei per­solvent. Verum die 30 Novembris dum Carolus Sacrarium petiisset canonicalia insignia sumpturus, ei indictum fuisse ne choro amplius adesse tentaret, secus eo praesente, caeteri canonici choralia servitia deseruissent. Frustra protestatimi fuisse Carolum : nam Capitulum eo usque devenisse ut Gu­bernium moneret, ne ulterius absenti canonico reditus be­neficii persolveret. Ita spolium patratum esse, quo existente,-de causae merito disputare haud licet, nisi prius spoliatus restituatur Reiffenst. ad lib. II Decret, tit. 13 de Rest. Spol. § et 10 Pirhing Lib. Il Tit. 10 % 6 7 18 et 19. Nec confugere posse Capitulum ad pendentiam litis super benefi­cii proprietate. Constare enim Carolum in albo canonicorum inscriptum fuisse, et qua talem beneficii fructus percepisse ad mensem Iunii 1880. Ergo restitutionem urgere, ad ea quae tradit Reiffenst. ad lib. Il Decret, rit. 13 de Rest. Spol. §§ 49 et 56.

Alteram praeiudicialem quaestionem ita proponebat « An » stante actionis defectu in Capitulo Tornacensi ad litem » continuandam, et restititto Carolo in possessione sui ca-•» nonicatus, cessasse controversiae materiam iudicandum » sit. » Atque ut ostenderet nullam esse in Capitulo Torna­censi actionem, demonstrandum sumebat : nullum Capitulare ius in discrimen poni per quaestiones super validitate per­mutationis, vel nominationis Caroli. Capitulo opitulari ne­quire genericum interesse in tuto ponendi, ne Canonicum, cuius nominatio nullitate inficitur, in suo sinu recipiat. Nam Cano­nici nullam habent partem iu nominationibus : ad summum hoc ex capite admittendus esset Episcopus, si in iudicio stetis­set. Id eo fortius consistere ex facto ipsius Capituli, in quo cum die 20 Februarii 1879 ageretur de Carolo in possessionem ca­nonicatus immittendo, et Ioannes Baptista protestationem edidisset, quibusdam inter Canonicos haesitantibus, opinio praevaluit rem ad Capitulum minime spectare, prouti ex­presse declaratum fuit.

NULLITATIS NOMINATIONIS 25 Huic actionis defectui in Capitulo supplere nequire hae­

redem Ioannis Baptistae, quae eo tantum casu in iudicio si­stere valeret, si fructuum restitutioni ius sibi competens in tuto poneret- Sed cum huiusmodi demonstrationem praebere nequeat, a iudicio instaurando eam arceri.

Ad quaestiones super merito procedens, ante omnia se demonstraturum pollicebatur, propositam a Ioanne Baptista et Iosepho permutationem radicitus nullam fuisse ; quae non­nisi lucri captandi finem continebat, eratque simoniae labe infecta. Statuere enim UrbanumVIII in Cap. «quaesitum est» de rerum permut. quod «. commutationes praebendarum de iure fieri non possunt, praesertim pactione praemissa, quae circa spirituali vel connexo spiritualibus labem continet simoniae. » Scire se ex necessitate vel utilitate Ecclesiae in vim exceptionis permitti permutationes: sed in ea de qua dis­putabatur, nec necessitatem nec utilitatem Ecclesiae depre­hendi: permittere enim eumdem Pontificem Urbanum VIII de uno loco ad alium transferri personas ut quae uni loco minus sunt utiles, alibi se valeant utilius exercere. Cum autem hac regula statutum sit quomodo utilitas Ecclesiae ve-rificetu , iam excludi permutationes sub eodem tecto peractas, uti in casu.

In permutatione quae proponebatur, futurum fuisse ut dam­num potius quam utilitas Ecclesiae obveniret, quia Ioannes Baptista tot ephemeridum in vulgus edendarum occupationi­bus distentus, Ecclesiae negotiis incumbere nequivisse!..

His addendum esse, quod permutatio statuta fuerat pri­vata prorsus auctoritate, manseratque intra limites simpli­cis contractus. Quod cum accidit attentatum permutationis, non permutationem haberi. Insuper de permutatione actum erat in fraudem iurium Episcopi, qui est beneficiorum colla-tor Ordinarius. - Pirlring ad lib. I Tit. 9 c. 30 docere nul­las esse resignationes, quae fiunt ab infirmis sub mortis pe­riculo. His vero equiparan senes quia infirmis accensentur. Ergo cum senex esset Iosephus, eius resignationem permu-talionis causa pro nulla hoc etiam ex capite haberi debuisse.

26 NULLITATIS NOMINATIONIS Igitur cum in permutatione Episcopi consensus deesset, cum pinguius beneficium a sene possideretur, cum ageretur de be­neficiis sub eodem tecto, rem fuisse de permutatione seu de attentato permutationis nunquam probando.

Gradum faciens ad oppositam ex adverso devolutionem ad s. Sedem dispositionis beneficiorum Iosephi et Ioannis Bapti­stae, eam excludere conabatur, in medium afferendo concor­datum anni 1801, ad cuius normam ipsam Capitulorum ere­ctionem in Episcoporum facultate fuisse contendebat, omniaque Capitula respicientia Episcopis commissa fuisse, reservatio-nibusque favore s. Sedis valedixisse Pontificem. Neque res in posterum reperiri mutatas : scribere enim Bouix de Capit. quod in Gallia Episcopi libere conferendi beneficia ius sibi assumpserunt, quin s. Sedes ullam huc usque reclamatio­nem ediderit.

Maximum argumentum hac in re suppeditare sibi Bul­lam, qua recentiore tempore Gregorius XVI sa. me. Dioecesis 13rugensis erectionem explevit. {Bul.Rom.tom. 18pag. 369). In ea enim, excepta Archidiaconatus dignitate quam sibi Pon­tifex reservavit, disponi : Reliquas dignitates canonicales prae­bendas ac mansionarias ab Episcopis pro tempore existenti­bus libere conferri, reservationibus ac affectionibus cessanti­bus. Quod autem maximum est, expresse notari id fieri ad normam iurium et privilegiorum quibus aliarum similium in Belgarum regno existentium Cathedralium Ecclesia­rum regni Capitula utantur ox fruantur. Ergo absonum esse Gregorianam Constitutionem « Humano vix iudicio » in medium proferre.

Verum hoc parumper seposito argumento, alia sibi oc­currere notanda. Et primo quod Gregorii XIII Constitutio, pluribus testantibus Auctoribus, non videatur vere recepta in pluribus locis. Et revera clarissimum Craisson cuius opus de iure canonico nemo unquam improbavit, post tradita de permutationibus praecepta quae ex Gregoriana Constitutione eruuntur, declarationem adiecisse: modo adnotata apud uso non sinent.

NULLITATIS NOMINATIONIS 27

Devolutionen! ad s. Sedem excludi non modo ex iure, sed etiam ex facto nullius existentis ad acta probationis, quod revera die 7 Maii epistola prima permutationis in Episcopi manibus pervenerit : quae cum deficiat, mensem utilem de­currere nequivisse. Quod si tradita etiam fuerit die 7 Maii, Episcopi responsum intra terminum praescriptum editum ma­nere, quia terminus temporis non computatur in tempore, praesertim in odiosis et poenalibus (47 ff. de verb. oblig.) Odiosum sed esse Episcopalia iura coarctare, praesertim cum constaret in facto, Episcopi dissensum permutantes non igno­ra visse.

Ad cetera nullitatis capita deveniens, inficiabaiur primo loco collationem canonicatus novae Iosephi resignationi praei-visse. Stare pro omnibus documentum Gubernio traditum, quod diem fert 30 Ianuarii, quae collationem praecessit. Stare et ipsum resignationis contextum, quo resignans profitebatur iam factam renuntiationem se confirmare. Quidquid autem de hoc sit, cum ageretur de beneficio litigioso, cui renuntiari potest absque superioris auctoritate, etiam post factam eius collationem (Abbas in C. quod in dubiis N. 4 h. t. Garcías N. 249 Reiffcnst. ad lib. I Decr. de remun. Tit. IX % 18) obiectum renuntians posterioritatem nihil adstruere.

Metum Iosepho incussum, quo ex. adverso abutuntur, ex­cludi in pacto ex nova declaratione quam ipse emisit die 10 Martii 1 ¡:579 (1). In iure ad metus incussionem requiri mi-

(1) Cum diem novae Iosephi resigna­tioni adiectam nec non eius libertatem impugnaret Ioannes Baptista, die 10 Martii 1879 Iosephi declaratio in vulgus edita est prout sequitur.

« Quoniam nonnulla vulgata sunt » (intellige circa postremam resiynatio-

» nem meam) opus est ut coram testibus » DD. C et D. declaratum sit, me plene » liberum et absque ullius metus incus-» sione.

» Io recessisse a proposito cedendi » meum canonicatum D. Ioanni Bapti-» s tac ;

» 2° ab hoc proposito ref edere post » acquisitam ampliorem rei status co-» gnitionem, quae antea non erat expers » erroris;

» 3° sincere deplorare consequentias, » quae inde ortae sunt, meque esse atque » in futurum semper manere velle plene » devotum episcopali Auctoritati, quam v celo atque veneror. Immo profiteri quod » praesens declaratio editur nec insi-» nuante, nec petente Episcopo Torna-» censi, multoque minus insinuatam vel !» petitam esse ab his qui una cum eo » Dioecesis res administrant. »

28 NULLITATIS NOMINATIONIS

» Praesens declaratio Ioanni Ba-

» ptistae nota facta est , ne eius ignoran-

» t iam adducere valeat . »

Per huiusmodi declarationem verita­

tem diei editae resignationis , ac resignan­

t i s l ibertatem tueri conabantur Caroli

defensores: e contra Capituli advocatus

ex hac eodem actu aliena manu conscri­

pto, cui Ioseph subsignationem tantum

apposuit , arguebat : necessarium fuisse

Episcopo per subsequentes ad rem con­

cinnatas declarationes, rerum gestarum

mense Februarii irregularitatem celare.

nas alicuius magni mali, quarum nec vestigium reperitur. Et admissa etiam metus existentia, nihil proficere adversa­rios, cum doceat Pirhing loc. cit. § 10 facta contractus sive onerati, sive etiam gratuiti transactione, renunciatio­nem et similes actus qui ex metu etiam gravi et iniuste illato fiunt, tam de iure naturali quam positivo, regula­riter mero iure sunt validi.

Haud melius consistere obiectiones deductas ex renun­tiatione in favorem, et ex conditione sine qua non quam renuntiationi adiectam ferunt ex parte Iosephi, scilicet ut praebenda Labis sibi concederetur : secus canonicatum haud resignavisset. Quod enim primum respicit, eumdem Au­ctorem (Pirhing Loc. cit. § 79) scripsisse: Si renuntiatio beneficii fiat simpliciter, et absolute, licet appositus sit modus servandus in collatione beneficii, nimirum tit de­tur certae personae, illaque ab Episcopo admissa fuerit, statim valida est et effectum habet renuntiatio. - Idem di­cendum esse de secunda conditione: quia ex plurium docto­rum sententia, potest Episcopus renuntiationem acceptare be-neficiumque conferre ; et conditionem reiicere ( Reinffest. Lib. I Decret, de renunc. § 120).

Litis pendentiam haud extitisse asserebat, cum ea die qua canonicatus collatio accidit, simplex rei denunciatio pe­nes S. O. extitisset, quae rem litigiosam non efficit (Reiff. Lib. 1 tit. 9 de renient. § 56). Ceterum cuilibet liti renun-tiavisse sollemniter die 24 Iunii coram Episcopo permutantes.

Obiectum publicationis defectum haud magis valere ac defectum responsionis intra mensem, quia eadem ratio redit. Plurimos de clero ac fide dignissimus testari: nec in Dioecesi

NULLITATIS NOMINATIONIS 29

Tornacensi nec in aliis Belgii Dioecesibus huiusmodi publi­cationes in usu fuisse.

Quaestiones de fructibus pertractans postremo loco, bo­nam Caroli fidem adstruere conabatur, ex eo quod canonicatum haud petierit ipse, nec. Tornaci commoraretur, antequam canonicatum consequutus esset. Tamquam verum canonicum possessionem beneficii cepisse, Carolum, et nonnisi die I a Mar­tii de collationis validitate dubium oriri novisse. Hoc in casu valere dispositionem Regulae 65 in 6° quam refert Pirhing L. II tit. 12 § 5: Si bonae fidei possessori dubium oriatur num res sua sit nec ne, et post diligentem inquisitionem de­prehendere veritatem non potuerit, interim rem retinere eaque uti et frui potest, donec ipsi constet ad alium spe­ctare : nam in pari causa potior haberi debet. Cum autem omnia concurrant ut Carolus tamquam bonae fidei possessor haberi debeat, procedendum esse iuxta tradita per Reiff, lib. 11 tit. 12 § 63 - Possessio bonae fidei id iuris tribuit posses­sori, ut hic lucretur fructus ex re taliter possessa per-ceptos, neque ipsos iam consumptos cogatur domino post­modum comparenti restituere. -

Ultimo loco contendebat : admisso etiam quod Carolus restituere fructus deberet, eos nec haeredi Canonici Falise spectare posse, quae nullo iure potitur vindicandi, qua hae­res, fructus beneficii illius, quod eius auctor nunquam obti­nuit : neque Capitulo, quod nullam de fructibus petitionem exhibuit. Deficiente igitur persona cuius favore restitutioni locus fieri possit, eo fortius tenendum esse, fructus huiusmodi Carolo bonae fidei possessori cedere.

C a p i t u l i e t h a e r e d i s I o a n n i s B a p t i s t a e d e f e n s o r i s r e ­

s p o n s i o n e s .

Quaestiones praeiudiciales a Caroli defensore propositas aggrediebatur ante omnia defensor : et spolium petitamque restitutionem impugnaba!, sine qua ille iudicium institui iiequire proclamavit. Ex miserando Dioecesis statu eo tem­pore qua Rmo Dumont in exercitio iurisdictionis substitutus -est Administrator Apostolicus, nec non ex officiis quibus Ca-

30 NULLITATIS NOMINATIONIS

rolus illo imperante operam dederat, ex rebus contra Capi­tulum ab eo gestis, ac demum ex litis pendentia, necessitatem demonstrabat provisionis quam Capitulum sumpsit eidem prohibendi ne choro interesset. Verum hoc actu Capitulum nihil novi egisse : sed operam prosequutum fuisse eiusdem Praesulis Dumont, qui a die Io Martii, idest decimo die a capta canonicatus possessione, Carolo indixit ne ad chorum accederet. Et revera mensibus exceptis Iunii Iulii et Augu­sti anni 1879, quibus volventibus ob tolerantiam et pacis stu­dium Capitulum pertulit eum choro adesse, nunquam ipsum choralibus officiis praesentem fuisse.

Sed his etiam missis, tunc de spolio conqueri » potuisse Carolum, cum Capitulum eius loco alium nominavisset, et in choro admisisset. Ast cum ipse adhuc canonicatum possideret cuius collationis validitas in discrimen veniebat, et ex vali­ditate vel nullitate nominationis et collationis ius ad perce­ptionem fructuum decerni deberet, extra operam esse, conclu­debat defensor, de spolio conqueri quod non existebat.

Insuper ad huiusmodi exceptionem reiiciendam concur­rere peremptorium argumentum, quod nulla neque in Caroli libello neque in litis contestatione mentio eiusdem reperiatur, et solum extremo in iudicii limine exorta fuisset.

Actionis defectum in Capitulo, inter absurda esse aman-dandum sustinebat. Etenim cum quaestio orta esset de va­liditate nominationis Caroli, maximi interesse erat pro Capi­tulo ut decerneretur, num obiecta nominationis et collationis nullitas existeret: res namque erat non canonicum in suo sinu, tamquam canonicum, recipiendi. Iamvero statutum ha­beri ex s. Rota in Decis. 289 num. 77 part. 6 Recent. De iure etiam cum agatur de laesione Ecclesiae vel Sta­tutorum, ne scilicet quis admittatur contra dispositionem iuris vel statutorum Ecclesiae, Capitulum potest se op­ponere.

Aliam succurrere Capitulo potissimam rationem iudicium prosequendi, scilicet ius ad fructus percipiendos quos Carolus-restituere debet. Huiusmodi rationem existere nequivisse us-

NULLITATIS NOMINATIONIS 3i

que dum permutantes in vivis fuerunt, sed utroque eorum defuncto, ius Capituli ortum esse ad fructuum restitutionem sui favore postulandam. Ceterum iura Capituli, cum de alicu­ius nominationis validitate dubitatur, apertissima scatere ex formula iuramenti (1) cui et ipse Carolus se subdidit cum Canonicatus possessionem nactus est.

Circa causae meritum opponi, locum habuisse in casu at­tentatum permutationis non veram permutationem : sed hac obiectione quadrata rotundis misceri. In definitione permu­tationis quam dant Auctores, eam describi quod sit reciproca beneficiorum resignatio facta ad invicem inter permutan­tes eoo iusta causa et auctoritate legitimi Superioris (Fer­raris loc. cit. num. 57). Consilium permutationis e contra (quod idem est ac attentatum) tunc haberi, cum permutan­tes agunt privala auctoritate. Permutatio beneficiorum de­bet fieri auctoritate legitimi Superioris, unde si fat pri­vati auctoritate permutantium est simoniaca (Idem auctor ibid. num. 61). In casu permutantes non inter se permuta­tionem explevisse, sed permutationis actum pro adprobatione obtinenda obtulisse legitimo Superiori, qui cum mensem uti­lem labere desiisset, rem ad Pontificem devolvi reliquit.

De die quo prima epistola diei 6 Maii tradita fuit in ma­nibus Episcopi Dumont ambigere haud licere: cura nec ipse, nec eius Vicarius Generalis, nec Carolus antehac rem in du­bium revocaverint : immo traditionis diem eam reapse tenue­rint, quam Ioannes Baptista indicavit.

(1) Formula iuramenti quae in Tor- » il lo rasu ex nunc volo haberi pro non

nacensi Capitulo adhibetur, ita se habet » recepto. Vobis etiam praedictis Domi-

relate ad redituum, si quae occurrat, re- » nis meis Decano et Capitulo, nunc et

st i tut ionem. « Insuper iuro et promitto » in posterum , quandocumque pro parte

t ipsam Ecclesiam penitus et omnino » Vestra fuero requisitus , dare Vobis

* servare indemnem de omnibus occa- » cautionem idoneam et iuratam, s i , et

» sione receptionis meae, seu praebendae » prout Vobis videbitur, de rest i tuendis

» mihi ass ignatae . Ac eidem Ecclesiae » Vobis fructibus per me receptis vel

» ad mandatum Vestrum restituere abs- » recipiendis de dieta praebenda mihi

» que reclamatione aliqua , quidquid de » assignata , casu quo tempore forsitan

» dicta praebenda recepero, si contin- » appareat me in dicta praebenda mini-

•< }>IIt ipsam praebendam a me evinci, r me ius habere. »

* 1 1 III" minime pertinere , et

3 2 NULLITATIS NOMINATIONIS

Obiici permutationem nullam fuisse, eo quod facta fuit a sene. Sed a Ioanne Baptista probatum fuisse senem illum optima valetudine gavisum fuisse eo tempore quo permutatio­nis actum edidit : eumque iam anno ante, permutationis ex­plendae consilium aperuisse. Quapropter infirmo in extremis posito nullo modo aequiparari potuisse. Opponi et textum Ur­bani III: sed nullo modo demonstratum esse ex eo capite permu­tationes sub eodem tecto prohiberi, et nullitati,,obnoxia fieri. Utilitatem vero Ecclesiae in casu, ex proposita permutatione ita evidentem apparuisse, ut de ea non modo partes, sed et Capi­tulum insuspecto tempore, et Mechlinien sis Emus Archiepis­copus, et novus Episcopus testimonium perhibuerint.

Nec magis valere obiectiones, de beneficio permutato cum pensione quae loco beneficii manet, nec pensionato beneficiati praerogativas adimi t ; vel de beneficio tenui cum pinguiori. Nam prae oculis habendum esse in subiecta materia, ob spe­ciales loci circumstantias, eos qui pensiones consequuntur, be­neficium dimittere omnino, quod statim alteri confertur. Ideo enim quia nihil pensionatus de primo beneficio retinebat, atque Capitulo exibat, Praesidem Labis praebendas illas quatuor instituisse, ut pensionati iterum inter Canonicos adscisceren-tur. - Sed praebendas Labis esse vera beneficia canonicalia. Pinguioris autem cum tenui beneficio permutationem ideo ss. Canones prohibuisse, ne qui pinguem praebendam habebat detrimentum caperet, vel pacta simoniaca inter permutantes intercédèrent. In casu ex permutatione, evidentissimam utrius­que canonici utilitatem apparuisse. Quod si ob initum inter permutantes consilium, vel ob quaesitam suipsius utilitatem ab illa Ecclesiae haud seiunctum, simoniae tabe infecta mu­tua beneficiorum resignatio diceretur, necesse fieri sustinere: nullam existere posse in facto permutationem simonia ex-spertem.

Exceptionem de nunquam publicata in Belgio Gregorii XIII Constitutione, fundamento destitutam ostendi ex opere Bene­dicti XIV de Synodo Dioeces. Lib. XIII Cap. 24 num. 8 (1).

(1) Loro citato ha.*; invenimus : « Eadem Constit. S. Pii V de qua hactenus

NULLITATIS NOMINATIONIS 35

-» disseruimus, occasionem praebuit gravi

« controversiae ab Archiepiscopo Me­

in chliniensi anno 1683 ad S. C. Concilii

•» delatae, an videlicet, quae in i l la con-

-» t inetur prohibitio conferendi beneficia

-» in manibus Episcopi resignata eiusdem

-» Episcopi aut resignantis affinibus vel

•» familiaribus , vim quoque habeat in

i> beneficiorum permutationibus. Be-

» perta tunc fuit quaedam resolutio in

•» causa Feretrana diei 25 Februa-

•» rii 1673, in qua Congregatio affirma-

•* tive responderat. At cum novo in-

•» stauraW examine deprehensum fuisset

» memoratam resolutionem propositae

» quaestioni minime congruere , cumque

•» insigniores in Romana Curia Canoni-

» stae plures in causa disceptationes

-» elucubrassent , ipseque Altovi tus Se-

* cretarius in suis notis multa col legis­

ti s e t , ea videtur fuisse Congregationis

* sententia tit beneficiorum permutatio­

n e * , Tom. XV. fase. CLXIX.

» nes quae coram Ordinariis fiunt, dum-

» modo bona fides intercedat , et fraus

» omnis absit , sub Pianae Const i tut ionis

» dispositione minime comprehendi de-

» beant. «

Ipsa rei enunciatio excludit thesim

de nulla habita in Belgio not i t ia Ponti­

ficiarum Constitutionum quae resigna-

tionum et permutationum inst i tutum re­

spiciunt. Ceterum ipse Pontifex Benedi­

ctus X I V anno 1754 conferebat paraeciam

s. Remigi i oppidi Gilly tunc Namiir-

censi, modo Tornacensi Episcopo subiecti ,

vacantem ob parochi resignationem in

manibus ipsius Pontificis peractam. In hu­

ius Bullae contextu declaratum est : bene­

ficia in Curia vacantia s. Sedi esse reser­

vata, et nonnisi per Pontificem valide con­

ferri. Quod apprime confirmat reservatio­

nes Apostolicas in resignationibus praete«

rito saeculo servatas fuisse apud Belgas .

8

ídem dicendum esse de concordato : nam ut concordatum Apostolicas reservationes huiusmodi aboluisset, apertam de his mentionem continere debuisset. Secus ostendendum esset, vel ex alia lege resignationes et permutationes abolitas esse apud Belgas, vel pro illis accepto habendis vel reiiciendis nullam existere certam normam, omniaque Episcoporum ar­bitrio relinqui, quibus permutationes sibi propositas reiicere liceret, nulla alia adhibita ratione quam propriae volunta­tis, scilicet quia eorum intentionibus haud conveniunt.

Verum aliquid gravius haberi in facto. Misso enim quod in Capituli Cathedralis nova institutione Tornaci habita die 10 Aprilis 1802, reservationes et limitationes ante regiminis immutationem existentes servatae sunt, exempla adesse recen­tissima usus reservationum Apostolicarum in ipsa Torna­censi Dioecesi. Nam Io de Decanatus collatione s. Sedem con­stanter disposuisse. Item s. Sedem providere nominatione Decani Parochi s. Elisabeth de Mons. Item regulas Cancella­riae observari, et Pontificem nominare in canonicatibus cum persona quae canonicatum deserit affecta reperitur. Item cum

34 NULLITATIS NOMINATIONI?

resignationes favore parentis resignantis fiunt, nonnisi quam coram Papa eduntur, ad normam Constitutionis s. Pii V quae incipit Quanta Ecclesiae. Ergo, (aiebat defensor) cum re­servationes minoris etiam momenti in viridi observantia sint, quomodo nam maioris momenti reservationes, quas di­recte in Constitutionibus sibi Pontifices adscripserunt, per concordatum abolitioni obnoxias dicemus?

Verumtamen, (prosequebatur) admisso etiam in concor­dato permutationes comprehensas fuisse expressis verbis, ad­misso quidquid magis effrenatum admittere liceat, manere semper peremptorium argumentum ineluctabile, quod insa­nabilem nominationis nullitatem efficit. - Etenim extra con­troversiam esse die 18 Iunii permutantes preces ad Nuntium Apostolicum misisse Pontifici offerendas, qua dispositionem beneficiorum permutatorum Ei reservatam nunciabant. Certum quoque esse de his notitiam habuisse Episcopum Dumont, a t ­que ita earum gravitate percitum fuisse ut furore inflamma­tus illico a permutantibus retractari voluerit. Ergo Episcopo innotuisse ius quaesitum S. Sedis invocari illudque in discri­men venire potuisse : deque hoc iure neminem, Pontifice ex­cepto, iudicium ferre valuisse. Atqui per nominationem et collationem canonicatus favore Caroli, de hoc iure adamussim disposuisse Episcopum Dumont. Ergo eius actum attentatum continere, quod insanabili nullitate Caroli nominationem in-fecerat.

Absolutis responsionibus, novam de fructibus disputatio­nem instituebat defensor super capite a S. C. reservato, nempe cuius favore fructus restituendi essent. Hoc enim su­per capite S. C. responsum dilata protulit - Itaque praemit-tens se etiam Capituli nomine causam acturum, varias per­sequebatur hypotheses restitutionis fructuum perficiendae fa­vore vel haeredis Ioannis Baptistae, vel haeredum Iosephi r

vel successoris in beneficio, vel Capituli. De haerede Ioannis Baptistae, eamdem aequitatis rationem

afferebat quam in primo periculo adduxerat; haeredes vero Canonici Iosephi nullimode ad fructus a Carolo restituendos.

NULLITATIS NOMINATIONIS 3 5

ci) Defensoris Capituli argumentatio

i ta resumi potest. « Pontifex Grego-

1 rius X I I I in §. 8 suae Constitutionis

» disponit: Ordinariique et alii praedi­

ti cti, qui haec, uti eis praescribuntur,

» non perfecerint, eo casu potestate

u disponendi de ipsis beneficiis sint

N ea vice privati: eorumque dispositio

yi eo ipso ad Sedem Apostolicam devo­

co luta existat - Fac ut i ( in casu) propo-

n s itae permutationi Episcopum intra

» mensem haud respondisse ; ob deficien­

DI tem Episcopi approbationem vel reie-

n ctionem, ut i l i mense transacto, quasi

» ex iure posti iminii beneficia ad permu-

Ti tantes redire, et eorum utrumque sui

» beneficii iterum possessionem capere.

» Ast Pontifex facultatem sibi reservavit

» aliis idoneis eadem beneficia conce-

» dendi. Fac modo Pontificem reapse a l i i s

» quam permntantibus resignata permu-

» tat ionis causa beneficia concedere. Per-

» mutantes beneficiis suis spoliandi erunt,

» fructusque restituere debebunt quos a

» die editae resignationis nullo prorsus

» iure perceperunt ; nam Pontificia dispo-

» s i t io ad resignationis diem retrotrahi-

» tur. Absurdum in oculos ins i l i t . Fac

» etiam Pontificem permutantium propo-

» s i ta excipere, eisque beneficia sub per-

» mutationis exequutione largiri . Ipsi

» permutantes aeque fructus restituere

n debebunt iam perceptos, ut i l los per-

» cipiant quae permutati beneficii propria

admitti ostendebat. Qui contrariam thesim tuentur, (ita ipse) tenent Iosephum ob non approbatam vel reiectam a Riho Dumont intra mensem permutatione ad beneficium suum redi-visse: deque hoc eodem beneficio disposuisse per novam resigna­tionem actam mense Februarii 1879, quae cum pluribus nul­litatibus obnoxia esset, beneficium in eius proprietate reliquit, cuius haud percepti fructus ex communiori regula haeredibus restituendi sunt. Ast ratiocinium falso peccat supposito. Sup­ponit enim ob non perfectum intra mensem permutationis negotium, unumquemque permutantium ad beneficium suum regredi. Sed certum est vacare beneficia ipso iure per sim­plicem resignationem De Nigra de vacat, benef, et pens. eccl. Lib. I Cap. 2 num. 41 De Murga de benef, quaest. 9 num. 38 Garcias pag. 11 Cap. 3 num. 3;... Certum quoque est Pontificem expresse disposuisse, « qui haec uti » eis praescribuntur non perfecerint, eo casu potestate di-» sponendi de ipsis beneficiis sint ea vice privati eorum-> que dispositio eoipso ad s. Sedem devoluta existat, ut » aliis idoneis ab ipsa s. Sede dumtaxat modo et forma prae-» dictis concedantur ». Iamvero nisi eadem beneficia semper vacantia .dicas, concipi nequit quomodo s. Sedes aliis idoneis ea conferre valeat. (I) Ergo nunquam resumere potuit lo­

36 NULLITATIS NOMINATIONIS

sephus resignatum canonicatum qui vacans factus est a die editae resignationis, et vacans adhuc existit. Ergo nullum ius Iosepho competebat super fructibus canonicatus resignati, nul­lumque ius poterat ad haeredes transmittere.

Ceterum cum ex pensiono a, die 2a Februarii obtenta, tan­tum acceperit Ioseph quantum ex beneficio percepisset, ini­quum esset decernere eum duplicem beneficiati et pensionarii personam retinuisse cum duplici redituum perceptione.

De successore in beneficio defensor contendebat, nec ipsi spectare posse non perei quos reditus. Docere enim Auctores, beneficiato mortem obeunte. fructus nondum exactos de iure communi spectare ad successorem in beneficium (Ferraris verbo « Fructus Eccles. > X am. 9 Rota in Burgen. Cano­nicatus super fructibus 28 Iulii 1645 §. 4 coram Millesi. In casu rem esse non de fructibus ab antecessore nondum exactis, sed de reditibus canonicatus ipso iure vacantis, a ma­lae fidei possessore perceptis.

Manere igitur Capitulum, cui favent ius commune et con­suetudo loci peculiari;^ - i\;un rum agatur de fructibus perce­ptis a canonico qui talis non erat .quique choralibus officiis haud interfuit, regulam esse applicandam quam tradit Card. De Luca de Canonicis et Capitulo Disc. num. 15 scilicet Ca­nonicos ex iure accrescerli suas facere distributiones quas amittunt canonici absente* seu tempore vacationis -pro ma­iori scilicet Ecclesiae ser cit io et cultu, et ne istud alias ne­gligatur atque interessentes spe maioris emolumenti ad istud alliciantur. - Idem habere Ferraris verbo « absens » Art. 2 num. 9.

Iuri cohaerere in Capitulo nostro observantiam: nam ali­qua vacante ex praebendis Labis, fructus vacationis tempore ceteris canonicis accrescere. Cui quidem Capitulo succurrere

» sunt. Hoc quoque absurdum continet. > nt vacantia maneant beneficia, permu-

' Uno verbo, Pontifex sibi facultatem RI;- • tat ionis causa res ignata , ab ipso edi-

• servasset disponendi de beneficiis i»1 *-- » tae resignationis die. « Ea est hu ius

» nis, quod concipi nequit. Ergo etiam in argumentationis vis , ut et nobis abso-

r casu deficient is intra mensem Episcopi num videatur ab eius sententia recedere.

•• approbationis vel reiectionis necesse ..:>t

NULLITATIS NOMINATIONIS 37

etiam rationem maioris laboris, lati a die nominationis Ca roli, et praecipue post mortem permutantium. Tres namque canonicatus vacantes habiti suni. Demum restitutionem fieri imponi favore Capituli ab ipsa formula iuramenti. His fuso ca­lamo a defensoribus allatis, proposita sunt resolvenda

D u b i a .

I. An sit standum in primo et secundo loco decisis in casu Ì

Et quatenus affirmative II. Cuius favore sit locus restitutioni fructuum in casu? R e s o l u t i o Eminentissimi ac Rmi Patres in Congregatione

Generali diei 18 Martii 1882 responsa dederunt: Ad I u m affirmative et amplias. Ad I I u m favore Capituli ct amplius.

Ex QUIBUS OMNIBUS rOLIJOES

I Permutationes beneficiorum a Iure Canonico permissas in viridi observantia esse : easque esse peragendas ad nor­mam Constitutionis Gregorii XIII sa. me. quae incipit « Hu­mano vix iudicio. »

II Gregorianam Constitutionem habendam esse tamquam ubique locorum receptam.

III Per concordata, Reservationibus Apostolicis in eadem Constitutione contentis, nullum allatum fuisse praeiudicium, nisi de resignationibus ac permutai ionibus in iisdem concorda­tis specialis mentio extiterit.

IV Secundum iuris communis praecepta, pro permutatio-num validitate requiri iustam causam, quae est necessitas vel utilitas Ecclesiae. Utilitatem quoi pie permutantium pro iusta causa haberi posse, dummodo et in ea utilitas Ecclesiae re­periatur.

V Ad permutationis negotium explendum mensem dari Episcopis aliisque collatoribus, intra quem permutationem vel accepto habere vel reiicere coguntur. Utili mense trans-

38 NULLITATIS NOMINATIONIS

acto, illico dispositionem perniutatorum beneficiorum ad s. Se­dem devolvi, quae eadem aliis idoneis concedendi sibi ius re­servavit.

VI Usquedum s. Sedes de beneficiis resignatis permuta­tionis causa non disposuerit, eadem, vacantia manere : et ne­mini licere de iisdem beneficiis disponere.

VII Partium renunciationes precibus iam s. Sedi oblatis, iura eiusdem S. Sedis quaesita haud laedere, et pro non exi­stentibus habendas esse; fortius cum ex metus incussione vi extortae sunt.

VIII De beneficiis, quorum dispositio s. Sedi devoluta est, novas resignationes nullas intrinsecus esse, nominationes et collationes attentatum continere, quod intrinseca nullitate eas afficit.

IX Resignationes etiam in favorem editas coram Or­dinariis nullas esse habendas.

X Idem dicendum esse de resignationibus, quibus simo-niacum pactum accessit.

XI Idem de resignationibus quarum intra tres menses publicatio defuit : deficiente enim publicatione, beneficia ipso iure in Curia vacantia fieri, et esse reservata Papae.

XII Beneficii, quorum collatio nulla decernitur, fructus lite pendente perceptos restituendos esse.

XIII Restitutionem locum habere debere a die quo bene­ficiatus litis pendentiae notitiam habuit, nam ea die bonam fidem cessasse tenendum est.

XIV Fortius ad restitutionem teneri beneficiatimi, si ne­que choralibus officiis adfuit, nam ei haud opitulatur prae­stiti servitii ratio.

XV Communiorem regulam, fructus ab antecessore haud perceptos successori in beneficio adscribere, vel Capitulo ex iure accrescendo

XVI Verum hisce in casibus plurimi faciendam esse loci observantiam, ad cuius normam in fructuum perceptionibus proceditur.

39

DECRETUM Feria II die IO Iulii 1882

¿<-Jacra Congregatio Eminentissimorum ac Rever endissimorum

Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalium a SANCTISSIMO

DOMINO NOSTRO LEONE PAPA XIII Sanctaque Sede

Apostolica Indici librorum, pravae doctrinae, eorumdemque

proscriptioni, expurgationi, ac permissioni in universa chri­

stiana Republica praepositorum et delegatorum, habita in

Palatio apostolico vaticano die 10 Iulii 1882 damnavit et

damnat, proscripsit proscribitque, vel alias damnata atque

proscripta in Indicem librorum prohibitorum referri manda­

vit et mandat quae sequuntur Opera:

SORELLI GIAMBATTISTA . S t u d i Fi losof ic i S o c i a l i . I . L a s o l a poss ib i l e

R e l i g i o n e d e l l ' a v v e n i r e . I I . A p p u n t i soc ia l i sul. m a t r i m o n i o e

s u l l a f a m i g l i a . Seconda edizione con A p p e n d i c e , I I I . S t u d i s u l l a

p r o s t i t u z i o n e . R o m a , 1 8 8 1

MAMIANI TERENZIO . D e l l e Q u e s t i o n i Soc i a l i e p a r t i c o l a r m e n t e de i

P r o l e t a r i e de l C a p i t a l e , l i b r i t r e . R o m a , 1 8 8 2 .

R E N A N E R N E S T . L ' E c c l e s i a s t t r a d u i t d e l ' H é b r e u a v e c u n e é t u d e

s u r l ' â g e e t l e c a r a c t è r e d u l i v r e . P a r i s , 1 8 8 2 .

GREGOROVIUS F . A t e n a i d e , s t o r i a d i u n a I m p e r a t r i c e B i z a n t i n a .

V e r s i o n e d a l t edesco d i Ra f f ae l e M a r i a n o . R o m a e t c . , 1 8 8 2 .

.Auctor ( C h a i l l o t J . L . ) Operis cai titulas: P i e V I I . e t l e s J é s u i t e s

d ' a p r è s des d o c u m e n t s i n é d i t s , p r o h i b . D e c r . 3 A p r i l i s 1 8 8 2 ,

se subiecit.

Itaque nemo cuiuscumque gradus et conditionis praedicta Opera

damnata atque proscripta, quocumque loco, et quocumque

idiomate, aut in posterum edere, aut edita legere vel reti'

nere audeat, sed locorum Oi dinar iis, aut haereticae pravi-

EX S. CONGREGATIONE INDICIS

40 DECRETUM

tatis Inquisitoribus ea tradere teneatur sub poenis in Indice

librorum vetitorum indictis.

Quibus SANCTISSIMO DOMINO NOSTRO LEONI PA-

PAE XIII per me infrascriptum S. L C. a Secretis relatisT

SANCTITAS SUA Decretum probavit, et promulgari prae­

cepit. In quorum fidem etc.

Datum Romae die 10 Iulii 1882.

FR. THOMAS M\ CARD. MARTINELLI Praefectus.

Fr. Hieronymus Pius Saccheri Ord. Praeda Loco S Sigilli. S. Ind. Congreg, a Secretis.

EX 8. CONGREGATIONE RITUUM

G A L L I A R U M

S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I , r e f e r e n t e S a -•crorum R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s S e c r e t a r i o , c l e m e n t e r d e f e r e n s s u p ­p l i c i b u s v o t i s p r o p e m o d u m o m n i u m R e v e r e n d i s s i m o r u m A r c h i e p i s c o ­p o r u m e t E p i s c o p o r u m G a l l i c a e D i t i o n i s e x p é t e n t i u m , u t F e s t a . S a n c t a e M a r i a e M a g d a l e n a e P o e n i t e n t i s e t S a n c t a e M a r t h a e V i r ­g i n i s a d a l t i o r e m c u l t u s h o n o r e m e v e h a n t u r , concede re d i g n a t u s -e s t , u t i n c u n c t i s G a l l i a r u m Dioeces ibus e a d e m F e s t a s u b r i t u d u ­p l i c i m a i o r i i n p o s t e r u m reco l i v a l e a n t : s e r v a t i s R u b r i c i s . C o n t r a ­r i i s n o n o b s t a n t i b u s q u i b u s c u m q u e . D i e 2 2 D e c e m b r i s 1 8 8 1 .

G A L L I A R U M

Q u a m p l u r e s G a l l i a r u m R m i A r c h i e p i s c o p i e t E p i s c o p i e n i x a » S a n c t i s s i m o D n o N o s t r o L e o n i P a p a e X I I I , p o r r e x e r u n t p r e c e s , e x -p o s t u l a n t e s u t i n K a l e n d a r i o o m n i u m E c c l e s i a r u m i l l i u s reg ion i s -F e s t a S a n c t o r u m E p i s c o p o r u m L a z a r i , M a x i m i n i , e t T r o p h y m i i n -s c r i b i a m o d o v a l e a n t . S a n c t i t a s v e r o s u a , a d r e l a t i o n e m S a c r o r u m R i t u u m C o n g r . S e c r e t a r i i , i t a h i s p r e c i b u s a n n u e r e d i g n a t a e s t ; u t i n D i o e c e s i b u s t a n t u m R m o r u m S a c r o r u m A n t i s t i t u m s u p p l i c a n t i u m F e s t a p r a e l a t o r u m S a n c t o r u m r e c o l i v a l e a n t s u b r i t u d u p l i c i m i ­n o r i , e t c u m Officio e t Missa ' , q u a e i a m a S a n c t a S e d e p r o n o n ­n u l l i s G a l l i c a e D i t i o n i s E c c l e s i i s a p p r o b a t a f u e r u n t : d u m m o d o i n o m n i b u s R u b r i c a e s e r v e n t u r . C o n t r a r i i s n o n o b s t a n t i b u s q u i b u s c u m ­q u e . D i e 2 2 D e c e m b r i s 1 8 8 1 .

41

APPENDIX I.

Officia et Missae ss. Benedicti Josephi Labre et Joannis Baptistae de Rossi Confessorum.

DIE XVI APRILIS

In Festo

S. BENEDICTI JOSEPHI LABRE G.

DUPLEX

Omnia de Com. Conf. non

Pont. praeter sequentia.

Oratio.

De u s , q u i s a n c t u m B e n e d i c t u m

I o s e p h u m Confessórem t u u m

h u m i l i t a t i s s t u d i o , e t p a u p e r t a t i s

a m ó r e t i b i u n i a d h a e r e r e f e c i s t i :

d a nob i s , e i u s s u f f r a g a n t i b u s m e ­

r i t i s , t e r r é n a c u n c t a d e s p i c e r e ,

e t caelest ia s e m p e r i n q u i r e r e . P e r

D o m i n u m .

In I. Nocturno Lectiones de

Scriptura occurrente. In Qua­

dragesima. J u s t u s , i . loco.

In II. Nocturno.

Lectio iv.

In oppido A m è t t e s B o l o n i é n s í s

dioecesis i n Gallia e x h o n e s t i s

p i i s s i m i s q u e p a r e n t i b u s o r t u s e s t

B e n e d i c t u s J o s e p h u s L a b r e . D i ­

v i n a g r a t i a p r a e v e n t u s , g r a v e m

ei a n u g i s a l i e n a m i n d o l e m a

p u e r i l i set a t e o s t e n d i t , e t s u i s

f r a t r i b u s p i e t a t e , o b e d i e n t i a , sor

l é r t i a i n a d d i s c e n d i s c h r i s t i a n a e

doc t r i na s a c l i t t e r a r u m r u d i m e n ­

t i s p e r f e c t u m e x e m p l a r praeful -

s i t . D u o d é n n i s a d p a t r u u m s a c e r ­

d o t e m paroeciae p r œ p ô s i t u m m i s ­

s u s , e r u d i t i o n e p a r i t e r a c v i r t i i -

t e p ro fec i t . H i n c c a r i t a t e f l a g r a n s

i n p r ó x i m o s , c o n f l u e n t i u m e g e ­

n o r u m n u l l u m a se d i s c e d e r e

s i v i t i n a n e m , e i d e m q u e p á t r u o

soc ium i n d i v i d u u m s e a d i x m x i t

i n a e g r ó r u m s o l a t i u m , d i r a l u e

p e r loca g r a s s a n t e , c u i u s i l l e v i ­

c t i m a o c c u b u i t . N u l l i l a b ó r i p a r ­

cens , nec p e r i c u l o t e r r i t u s , v i l i o ­

ra quaeque o b i v i t officia ad eo­

r u m l e v á n d a m c a l a m i t a t e m , q u i

m o r b o c o r r e p t i i a c e b a n t , p a s t o ­

r u m q u o q u e v ices e x p l e n s i n p a ­

scend is g r e g i b u s a b e i s r e l i c t i s ,

g r á m i n e in a r v i s a se co l l ec to

p r o p e c o r u m a l i m ò n i a ; i deoque

f a c t u m u t s ib i a n g e l i n o m e n p r o -

m e r u e r i t . N e q u e a l i t e r e x i n d e

e g i t a p u d a v ú n c u l u m , u b i o m n i ­

n o s p l e n d i d u m c a r i t a t i s e t m a n ­

s u e t u d i n i s spéc imen e d i d i t , m i r a

p a t i e n t i a e t b e n i g n i t a t e l o n g o

t e m p o r e p e r p e s s u s s i n g u l a r e m

c u i u s d a m c o n t u b e r n á l i s moros i -

t á t e m , a q u o n o c t u dixique m a l e

h a b e b a t u r , K). H o n e s t u m .

4 2 APPENDIX 1.

Lectio v.

Ad a u s t e r i s s i m u m v i t a s g e n u s

i a m d i u s e a p p e l l a t u m s e n t i e n s ,

r í g i d o i e i u n i o a u t d u r o t a n t u m

p a n e d i e s t r a n s i g e r e a s s u é v e r a t ,

b r e v e m fess is m e m b r i s q u i e t e m

•dare s u p e r n u d o s á s s e r e s c u m c e r v i ­

c a l i e x l i g n e i s f r a g m e n t i s , f l a g e l l o

s e caedere, p l u r e s q u e h o r a s f lexis

a n t e a u g u s t i s s i m u m E u c h a r i s t i a e

S a c r a m e n t u m g e n i b u s o r a n d o i m ­

p e n d e r é . R a t u s p o r r o s e a d a s p é -

r i u s a l i q u o d ecenob i t i cum i n s t i ­

t u t u m a Deo v o c a r i , a d T r a p -

p é n s e s p r i m u m s e c o n t u l i t , d e i n d e

a d C a r t h u s i a n o s , p o s t r e m o a d

C i ï s t e r c i énse s . S e d o b g r á c i l e m

c o r p o r i s h a b i t u m e t c o n t r a c t a s

a e g r i t u d i n e s a s i n g u l i s a b i r e coa­

c t u s f u i t ; i t a d i s p o n e n t e D e o , u t

b e a t u s i u v e n i s a r c t i ó r i s sequelae

c r u c i s C h r i s t i i n m e d i o p o p u l i

• spec tacu lum f l e r e t m u n d o , e t A n ­

g e l i s , e t h o m i n i b u s . N a m c u m

f e r v e n t i ó r i p r e c e d i v i n u m l u m e n

i m p l o r á s s e t , i n t e r n a c l a r i s s i m a

l o c u t i o n e i n t e l l e x i t , s e c t a n d a s ib i

fo re a r d u a s a n c t i A l é x i i v e s t i g i a ,

d u r i s s i m á m q u e v i t a m i n s a c r i s

p e r e g r i n a t i o n i b u s t r a d u c é n d a m .

P r o b a n t e i g i t u r conscient iae suae

m o d e r a t ó r e , a n n o s n a t u s v i g i n t i

d u o s , p i a s u s c e p i t l o n g i s s i m a i t i ­

n e r a ; p e d e s , v e s t e o b s o l è t a , e t

r u d i p i l éo lo t e c t u s , fune praecin­

c t u s a c m a l e c a l c e á t u s , s i ne p e ­

c u n i a , r e r u m q u e o m n i u m i n o p s ,

o b l a t a t a n t u m s t i p e v i c t i t a n s , e t

s a c c u m d e f e r e n s o n u s t u m s a x i s ,

-quo p e r e g r i n a n d i l a b o r e s s ib i g r a ­

v i o r e s r e d d e r e t . H a c r a t i o n e m u l ­

t a s E u r o p a e r e g i o n e s p l u r i e s p e ­

r a g r a v i t , u b i q u e s a n c t i o r a loca

v i s i t a n d o , n u m q u a m v e s t e s i m -

m ú t a n s , a e s tum, b r u m a m , i m b r e s

p é r f e r e n s , n o c t u e u b a n s p l e r u m ­

q u e s u b d i o , d e c l i n a n s q u e a t r i t a

v i a e t d i v e r s ó r i i s u t v i t á r e t p e ­

r i c u l a , e t a n i m u m l i b e r i u s i n

D e u m i n t e n d e r e t .

R). A m a v i t e u m .

Lectio ot.

Ub i c u m q u e c o n s i s t e r e t m i r a v i r ­

t u t u m r e l i n q u e b a t e x e m p l a ,

c u m s a n c t i t a t i s f a m a h a u d r a r i s

p r o d i g i i s c o n f i r m a t a . S é p t i m o a n t e

o b i t u m a n n o R o m a m r e p e t i i t , i b i ­

q u e c o n s t i t i t , e t s i q u o t a n n i s L a u -

r e t à n a m Beatae V i r g i n i s aedem,

e t alia v i c i n i o r a s a n c t u a r i a a d i r e

n o n p r a e t e r m i s e r i t . C a e l i t e m po­

t i u s q u a m v i a t o r i s v i t a m i n Urbe

a g e r e v i s u s e s t . T e c t o u t pluri­

m u m c a r e n s ; l à c e r o eodem i n d u ­

m é n t o p e r p e t u o u s u s , o l é r i b u s

h e r b i s q u e p e r v i a m a b i é c t i s v e l

o b l a t i s a n a i é c t i s s i v e e s t e r q u i ­

l i n i o p r o m p t i s i n é d i a m r e l e v á b a t ,

s i t i m a u t e x s t i n g u é b a t a q u a , a u t

a c é t o v e x a b a t . Saepe t o t a n o c t e

o r a b a t i n a m p h i t h e á t r o F l a v i o ,

t o t M a r t y r u m s a n g u i n e consec ra ­

t o . M a x i m a m v e r o d i e i p a r t e m

i n t e m p l i s d u c e r e c o n s u e v i t v e l

a n t e Deiparae i m a g i n e m v e l c o r a m

s a c r o s a n c t a E u c h a r i s t i a publ icae

a d o r a t i o n i p r o p o s i t a , i b i q u e i m ­

m o b i l i s , a r d e n s , n i t é n t i v u l t u ,

o c u l i s q u e i n s a c r a m h o s t i a m de-

f ix i s m o r a b a t u r in c o n t e m p l a t i o ­

n e E j u s q u e m diligebat. I n s é c t i s

e r ó s u s , s q u a l o r e ó b s i t u s , q u i d q u i d

i r r i s i ó n u m a u t i n i u r i a r u m a p l e -

b é c u l a s ib i i r r o g a b á t u r , l ae tus e t

•constans p e r f e r é b a t . A n n o dén i ­

q u e m i l l e s i m o s e p t i n g e n t é s i m o

o c t o g é s i m o t e r t i o , d i e d é c i m a se­

x t a A p r i l i s , c u m i n t e m p l o s a n ­

c tae Mar iae a d M o n t e s p r e c a t i ó n i

p l u r e s d e d i s s e t h o r a s , c o r r e p t u s

d e l i q u i o , t r a d u c t ú s q u e v i c i n a s i n

aedes benefici h o m i n i s , s a n c t i s s i ­

me a n i m a m Deo reddidit, t r i g é ­

s imo q u i n t o ae t a t i s a n n o . Q u e m

v i r t u t i b u s e t m i r a c u l i s c l a r u m

P i u s N o n u s P o n t i f e x M a x i m u s

b e a t o r u m , n o v i s q u e f u l g e n t e m

s i g n i s L e o D e c i m u s t e r t i u s s a n ­

c t o r u m a l b o a d s c r i p s i t .

R). I s t e h o m o .

In III. Nocturno

L e c t i o s a n c t i E v a n g e l i i se­

c u n d u m M a t t h a e u m .

Lectio vii. Cap. 16 d.

p i l lo t e m p o r e : D i x i t J e s u s d i ­

scipulis s u i s : S i q u i s v u l t p o s t

m e v e n i r e , a b n e g e t s e m e t i p s u m ,

e t t o l l a t c r u c e m s u a m , e t s e q u a ­

t u r m e . E t r e l i q u a .

H o m i l i a s . G r e g o r i i Papae .

Homilia 32 in Enang.

/ - \ u i a D o m i n u s a c R e d e m p t o r

Vnos ter n o v u s h o m o v e n i t i n

m u n d u m , n o v a p raecep ta d e d i t

EX r. 43

m u n d o . V i t a e e t e n i m nos t r ae ve­

t e r i i n v i t i i s e n u t r i t a c o n t r a r i e -

t á t e m o p p o s u i t n o v i t a t i s suae.

Q u i d e n i m v e t u s , q u i d c a r n a l i s

h o m o n o v e r a t , n i s i s u a r e t i n e r e ;

a l i é n a r a p e r e , s i p o s s e t ; concu­

p i s c e s , s i n o n p o s s e t ? S e d cae­

l e s t i s m e d i c u s s i n g u l i s q u i b u s q u e

v i t i i s o b v i á n t i a a d h i b e t m e d i c a -

m é n t a . N a m s i c u t a r t e medic inae ,

c á l i d a f r i g i d i s , f r í g i d a c á l i d i s cu­

r a n t u r : i t a D o m i n u s n o s t e r con­

t r a r i a o p p o s u i t m e d i c a m e n t a p e c ­

c a t i s , u t l ú b r i c i s c o n t i n e n t i a m ,

t e n á c i b u s l a r g i t a t e m , i r a c u n d i s

m a n s u e t u d i n e m , e l a t i s p raec ipere t

h u m i l i t a t e m .

R). I s t e e s t .

Lectio viii.

Ce r t e c u m s e s e q u e n t i b u s n o v a

m a n d a t a p r o p o n e r e t , d i x i t : N i s i

q u i s r e n u n t i a v e r i t ó m n i b u s quae

p o s s i d e t , n o n p o t e s t m e u s esse

d i s c i p u l u s . A c s i a p e r t e d i c a t :

Q u i p e r v i t a m v e t e r e m a l i é n a

c o n c u p i s c i t i s , p e r novae c o n v e r ­

s a t i o n i s s t u d i u m e t v e s t r a l a r -

g i m i n i . Q u i d v e r o i n h a c l e c t i o n e

d i c a t , a u d i a m u s : Q u i v u l t p o s t

m e v e n i r e , a b n e g e t s e m e t i p s u m .

I b i d i c i t u r , u t a b n e g é m u s n o s t r a :

h i c d i c i t u r u t a b n e g é m u s n o s . E t

f o r t a s s e l a b o r i o s u m n o n e s t h o ­

m i n i r e l i n q u e r e s u a ; sed v a l d e

l a b o r i o s u m e s t r e l i n q u e r e seme­

t i p s u m . M i n u s q u i p p e e s t a b n e ­

g a r e q u o d h a b e t ; v a l d e a u t e m

m u l t u m e s t a b n e g a r e q u o d e s t .

R). S i n t l u m b i .

44 APPENDIX I.

Lectio ix.

Ad se a u t e m nob i s v e n i e n t i b u s

D o m i n u s p r a e c e p i t , u t r e n u n -

t i é m u s n o s t r i s , q u i a q u i c u m q u e

a d f i d e i a g ó n e m v e n i m u s , l u c t á -

m e n c o n t r a m a l i g n o s s p i r i t u s su -

m i m u s . N i h i l a u t e m m a l i g n i sp i ­

r i t u s i n h o c m u n d o p r o p r i u m

p o s s i d e n t . N u d i e r g o c u m n u d i s

l u c t a r i d e b e m u s . N a m s i v e s t i t u s

q u i s q u e c u m n u d o l u c t á t u r , c i ­

t i u s a d t e r r a m d e i i c i t u r , q u i a

h a b e t u n d e t e n e a t u r . Q u i d e n i m

s u n t t e r r é n a o m n i a , n i s i quaedam

c o r p o r i s i n d u m e n t a ? Q u i e r g o

c o n t r a d i a b o l u m a d c e r t a m e n p r o ­

p e r a t , v e s t i m e n t a a b i i c i a t , n e suc ­

c u m b a t .

T e D e u m l a u d a m u s .

M I S S A .

Introitus Ier. 12. Ps. 85. et 26.

Be l i q u i d o m u m m e a m : d i m i s i

h a e r e d i t a t e m m e a m : i n o p s e t

p a u p e r ego s u m : D o m i n u s a u t e m

a s s u m p s i t m e . A l l e l u j a , a l l e l u j a .

P s . 4 1 . Q u e m a d m o d u m des i ­

d e r a t c e r v u s a d fon tes a q u a r u m ,

i t a d e s i d e r a t a n i m a m e a a d t e

D e u s .

f . G l o r i a P a t r i e t c .

Oratio

De u s , q u i s a n c t u m B e n e d i c t u m

J o s e p h u m Confes so rem t u u m

h u m i l i t a t i s s t u d i o , e t p a u p e r t a ­

t i s a m o r e t i b i u n i a d h a e r e r e fe­

c i s t i : d a n o b i s , e i u s s u f f r a g a n ­

t i b u s m e r i t i s , t e r r e n a c u n e t a

d e s p i c e r e , e t caeles t ia sem pei-

i n q u i r e r e . P e r D o m i n u m n o ­

s t r u m e t c .

L e c t i o E p i s t o l a e b e a t i P a u l i A -

p o s t o l i ad T i m o t h e u m . 1. Tim. 6.

Ca r i s s i m e : E s t q u a e s t u s m a g n u s

p i e t a s c u m suf f ic ien t ia . N i h i l

e n i m i n t u l i m u s i n h u n c m u n d u m :

h a u d d u b i u m , q u o d n e c auferre-

q u i d p o s s u m u s . H a b e n t e s a u t e m

a l i m e n t a , e t q u i b u s t e g a m u r , hic

c o n t e n t i s i m u s . N a m q u i v o l u n t

d i v i t e s f i e r i , i n c i d u n t i n t e n t a ­

t i o n e m , e t i n l a q u e u m d i a b o l i ,

e t d e s i d e r i a m u l t a i n u t i l i a e t n o ­

c i v a , q u a e m e r g u n t h o m i n e s i n

i n t e r i t u m , e t p e r d i t i o n e m . R a d i x

e n i m o m n i u m m a l o r u m e s t c u p i ­

d i t a s : q u a m q u i d a m a p p e t e n t e s ,

e r r a v e r u n t a f i d e , e t i n s e r u e r u n t

s e d o l o r i b u s m u l t i s . T u a u t e m .

o h o m o D e i , h a e c fuge : s e c t a r e

v e r o i u s t i t i a m , p i e t a t e m , f i d e m ,

c a r i t a t e m , p a t i e n t i a m , m a n s u e ­

t u d i n e m . C e r t a b o n u m c e r t a m e n

f i d e i , a p p r e h e n d e v i t a m a e t e r ­

n a m .

A l l e l u j a , a l l e l u j a .

f. Ps. 112. Q u i s s i c u t D o ­

m i n u s D e u s n o s t e r , q u i i n a l t i s

h a b i t a t , e t h u m i l i a r e s p i c i t i n

coelo e t i n t e r r a ? A l l e l u j a .

f. Ibid. S u s c i t a n s a t e r r a

i n o p e m , e t d e s t e r c o r e erigens

p a u p e r e m : u t co l loce t e u m cum

p r i n c i p i b u s , c u m p r i n c i p i b u s p o ­

p u l i s u i . A l l e l u j a .

APPEN ix i . 45 m e v e n i r e , a b n e g e t s e m e p t i p s u m ,

e t t o l l a t c r u c e m s u a m e t s e q u a ­

t u r m e . Q u i e n i m v o l u e r i t a n i ­

m a m s u a m s a l v a m f ace re , p e r d e t

e a m . Q u i a u t e m p e r d i d e r i t a n i ­

m a m s u a m p r o p t e r m e , i n v e n i e t

e a m . Q u i d e n i m p r o d e s t h o m i n i ,

s i m u n d u m u n i v e r s u m l u c r e t u r ,

a n i m a e v e r o s u a e d e t r i m e n t u m

p a t i a t u r ? A u t q u a m d a b i t h o m o

c o m m u t a t i o n e m p r o a n i m a s u a ?

F i l i u s e n i m h o m i n i s v e n t u r u s

e s t i n g l o r i a P a t r i s s u i c u m A n ­

ge l i s s u i s : e t t u n c r e d d e t u n i c u i ­

q u e s e c u n d u m o p e r a e ju s .

Offertorium

Hebr. 13. N o n h a b e m u s h i c

m a n e n t e m c i v i t a t e m , sed f u t u ­

r a m i n q u i r i m u s . Of f e r amus e r g o

h o s t i a m l a u d i s s e m p e r D e o , f r u ­

c t u m l a b i o r u m c o n f i t e n t i u m n o ­

m i n i e i u s . A l l e l u j a .

Secreta

Ob l a t a m u n e r a , c i e r n e n t i s s i m e

D e u s , p r o p i t i u s r e s p i c e , e t san­

c t i B e n e d i c t i J o s e p h i Confesso r i s

t u i i n t e r v e n i e n t e s u f f r a g i o , i n

s a l u t e m nob i s p r o v e n i r e concede .

P e r D o m i n u m .

Communio

Matth. 5. B e a t i p a u p e r e s s p i ­

r i t u : q u o n i a m i p s o r u m e s t r e ­

g n u m c o e l o r u m . B e a t i m u n d o cor ­

d e : q u o n i a m ips i D e u m v i d e b u n t .

A l l e l u j a .

Extra tempus paschale^ Graduale

Ps. 39. B e a t u s v i r , c u i u s e s t

n o m e n D o m i n i spe s e i u s , e t n o n

r e s p e x i t i n v a n i t a t e s , e t i n s a ­

n i a s f a l s a s .

f . Ibid. E g o a u t e m m e n d i c u s

- u m e t p a u p e r : D o m i n u s so l l i c i ­

t u s e s t m e i . A d i u t o r m e u s e t

p r o t e c t o r m e u s t u e s . A l l e l u j a ,

•a l le luja .

f. Ps. 38. E x a u d i o r a t i o n e m

m e a m , D o m i n e , e t d e p r e c a t i o n e m

m e a m : a u r i b u s p e r c i p e l a c r y m a s

;neas : q u o n i a m a d v e n a ego s u m

a p u d t e , e t p e r e g r i n u s . A l l e l u j a .

Post Septuagesimum, omis­sis A l l e l u j a et versu sequenti,

licitur:

Tractus

i.Jo.2. N o l i t e d i l i g e r e m u n ­

d u m , n e q u e e a , q u a e i n m u n d o

s u n t . S i q u i s d i l i g i t m u n d u m ,

non e s t c a r i t a s P a t r i s i n eo.

f . Ibid. O m n e q u o d e s t in

m u n d o , c o n c u p i s c e n t i a c a r n i s e s t ,

>-.'t c o n c u p i s c e n t i a o c u l o r u m , et

s u p e r b i a v i t a e .

f . Ibid. E t m u n d u s t r a n s i t ,

«•i c o n c u p i s c e n t i a e i u s ; q u i a u t e m

facit v o l u n t a t e m D e i m a n e t i n

a e t e r n u m .

Qji S e q u e n t i a s a n c t i E v a n g e ­

l i i s e c u n d u m M a t t h a e u m . Mat-

i h . 16.

•T?» i l l o t e m p o r e : D i x i t J e s u s d i ­

s c i p u l i s s u i s : S i q u i s v u l t p o s t

46 APPENDIX I.

Postcommunio

Sa c r i s , D o m i n e , r e f e c t i m u n e ­

r i b u s , q u a e s u m u s : u t s a n c t i

B e n e d i c t i J o s e p h i Confesso r i s t u i

v i r t u t e s i m i t e m u r , c u i u s posc i ­

m u s m e r i t i s a d i u v a r i . P e r D o ­

m i n u m .

DIE XXIII MAJI

In Festo

S . J O . B A P T . D E R O S S I C O N F .

DUPLEX

Omnia de comm. Conf. non Pont. Praeter sequentia.

Oratio EUS q u i s a n c t u m J o a n n e m B a ­

p t i s t a m confessórem t u u m i n

e v a n g e l i z a n d i s p a u p e r i b u s c h a r i ­

tate e t p a t i e n t i a d e c o r a s t i : con­

cede q u a e s u m u s ; u t c u i u s p i a me­

r i t a v e n e r a m u r , v i r t u t u m q u o q u e

i m i t é m u r e x e m p l a . P e r D o m i n u m .

Leci. I. Nod. de Script, oec.

I N I I . N O C T U R N O .

Lectio io.

JOANNES B a p t i s t a D e R o s s i V e i -

t ú r i i i n L i g u r i a h o n e s t o g e n e r e

o r t u s , a d h u c p u e r m o r u m s u a v i ­

tate a c p i e t a t i s s t u d i o i n ' o m n i u m

a d m i r a t i o n e f u i t . T r e d e c i m a n n o s

n a t u s , v i s u s e s t D e i cons i l io R o ­

m a m m i t t i , u t A p ó s t o l i m u n u s

i n e a e x p l e r e t . I n t e r e p h é b o s Co l

l é g i i R o m a n i S o c i e t a t i s J e s u a d l e ­

c t u s , i n g e n i o e t v i r t u t e p r a e l ú x i t .

C u r a b a t i m p e n s e , u t i i M a r i a n o

s o d a l i t i o f r e q u e n t e s a d e s s e n t , i n

nosocomi i s aegr i s m i n i s t r a r e n t ,

h o n e s t á q u e a n i m o r u m r e c r e a t i ó n e

r e t r a h e r é n t u r a n o x i i s ; i n t e r i m

caeles t ia s e r m o n i b u s p e r t r a c t a n s ,

s e g n i ó r e s e x c i t á b a t , a c p r o i n d e

a p ó s t o l i a g n ó m e n a d e p t u s e s t .

O b á s p e r a m c o r p o r i s c a s t i g a t i o ­

n e m g r a v i m o r b o c o r r e p t u s , a b

u s i t a t a s ib i s t u d i o r u m s e v e r i t a t e

a l i q u a n t u l u m r e m i t t e r e coactum

f u i t : q u o d d i v i n i t u s f a c t u m a i e ­

b a t , n e s c i e n t i a i n f l a t u s s u a p o ­

t i u s q u a e r e r e t , q u a m quae J e s u

C h r i s t i . C l e r i c a l i mi l i t i ae a d s c r i ­

p t u s s a c r i s d i s c i p l i n i s i n s a n c t i

Thomae Co l l eg io o p e r a m d e d i t ,

a c i n v i r t u t e p ro f i c i ens , d e i n i n ­

g e n t i a n i m i v o l u p t a t e S a c e r d o t i o

e s t a u c t u s . I t a D o m i n u m i n hae­

r e d i t a t e m s ib i c o n s t i t u i t , u t n u l ­

l u m , n e o b l a t u m q u i d e m , eccle­

s i a s t i c u m benef ic ium a c c e p t a n d i ,

n i s i o b e d i e n t i a a d i g e r é t u r , s i n ­

g u l a r i v o t o s e o b s t r i n x e r i t .

R). H o n e s t u m fec i t i l l u m .

Lectio v.

E s p i r i t u a l i p r o x i m o r u m sa ­

lute i a m a b a d o l e s c e n t i a so l l i ­

c i t u s , S a c e r d o s f a c t u s i n i d t o ­

t u m s e d e v o v i t . E c c l e s i a s t i c o s

v i r o s , s a c r a s v i r g i n e s , o p p i d á n o s ,

c a r c e r e d e t e n t o s , i m a m p l e b e m

u n i v e r s a m m i r a s u a v i t a t e , v e r b i

m i n i s t e r i o a d v i r t u t i s a m o r e m

APPEI

í n f l a m m á b a t . P l u r e s q u o t i d i e h o ­

r a s r a d i o r u m con fe s s ion ibus exc i ­

p i e n d i s i m p e n d e n s , aeg ro t i s ade­r a t v e l i n d o m i b u s v e l i n v a l e ­

t u d i n a r i i s , p r a e s e r t i m p h t h i s i c i s ,

q u o s s u i v e l u t i i u r i s esse affir­

m a b a t . H a c i l l a e p e r u r b e m a l a c e r

á d v o l a n s , i n n u m e r i s o p e r i b u s prae­

s t o e r a t : a t a s s i d u u s i n sanctae

Grallse H o s p i t i o v e r s a b a t u r , u t

p a u p e r e s , q u o s c h a r i s s i m o s h a ­

b u i t , o m n i ope i u v á r e t . Ob id a

déc imo q u i n t o a e t a t i s a n n o a d i u n ­

c t u s S a c e r d o t u m Coe tu i , q u i e i s ­

d e m e v a n g e l i z a n d o a d d i c t i s u n t ,

i b i a p o s t o l a t u s s u i r a t i o n e m d i ­

d i c i t , i p s i u s q u e S o c i e t a t i s ó p e r a

i n s t a u r a v i t e t a u x i t . E a d e m m i ­

s e r i c o r d i a m o t u s e g e n o r u m om­

n i u m n e c e s s i t a t i b u s s u b l e v a n d i s

m o d i c a m s u a m s u b s t a n t i a m i m ­

p e n d i t . P e r e n n e s a u t e m i n f a t i g á -

b i l i s s u i ze l i f r u c t u s r e l i q u i t , s a ­

t e l l i t u m , v a g o r u m , r a d i u m i n ­

s t i t u t i o n e m , c a t e c h e s e s a d s a n c t e

P a s c h a c e l e b r a n d u m , c e r t a m c u ­

s t o d i a m p e r d i t a r u m , n o c t u q u e

p e r U r b e m v a g á n t i u m m u l i e r u m

h o s p i t i u m , p raec ipue v e r o s t u d i u m

l u c r a n d i a n i m a s i n C l e r o exc i ­

t a t u m .

R). A m a v i t e u m .

Lectio vi.

/CHARITATIS i n D e u m a r d o r e x

^ e i u s o r e e m i c á b a t d u m s a c r i s

o p e r a b a t u r , n e c s i n e l a c r y m i s d e

e i u s b o n i t a t e l o q u i p o t e r a t . I n

ix i . 4 7

C o l l e g i u m C a n o n i c o r u m Basilicae-

sanc tae Mar iae i n C o s m e d i n e x

o b e d i e n t i a c o o p t a t u s , i n t e r p s a l -

l é n d u m e x t r a s e n s u s r a p i v i d e ­

b a t u r . I n s a c r i s caeremoni i s d i l i -

g e n t i s s i m u s , d o m u s D e i d e c o r e m

p r o m o v i t , e t i n i d s u a s opes l i ­

b e n t e r e r o g á b a t . A m o r e m e r g a

D e i p a r a m i n a l i o s e f fundeba t^

e i u s q u e c u l t u m i n s u a E c c l e s i a

f o v i t , a d d i t o e t i a m psalmodiam

q u o t i d i á n o l a u d u m praeconio . P h i ­

l i p p i N e r i i s p i r i t u i m b u i studens*

e t i n o m n e s Cael i tes p i u s , A p o

s t o l ó r u m P r i n c i p u m o b s e q u i u m

a u g e n d u m c u r a v i t . I n o r a t i o n e

o m n i q u e v i r t u t u m e x e r c i t a t i o n e

a s s i d u u s , s u p e r n i s q u o q u e c h a r i ­

s m a t i b u s d o n a t u s , t a n d e m i n H o ­

s p i t i o , c u i n o m e n a S a n c t i s s i m a

T r i n i t a t e , q u o s e r e d u x e r a t i n

S a c e r d o t u m c o n v i c t u m l a b o r i b u s

f r a c t u s a d v i tae e x i t u m a d d u c t u s

e s t , a t q u e Eccles iae s a c r a m e n t i s

r e f e c t u s , c h a r i t a t i s ó p e r a e t pau­p e r u m c u r a m c o m m e n d a n s d e c e s s i t

i n ósculo D o m i n i d i e v i c é s i m a

t e r t i a M a i i , a n n o C h r i s t i m i l l e ­

s imo s e p t i n g e n t é s i m o s e x a g é s i m o

q u a r t o , a e t a t i s suae sexagés imo-

s e x t o . I n s i g n e a d e o s a c e r d o t a l i s

v i r t u t i s e x e m p l a r m i r a c u l i s D e u s

i l l u s t r a r e d i g n a t u s e s t , q u i b u s

r i t e p r o b a t i s , S u m m u s P o n t i f e x

P i u s N o n u s t e r t i o i d u s M a i i a n n o

m i l l e s i m o o c t i n g e n t e s i m o s e x a g é ­

s imo C a e l i t u m B e a t o r u m h o n o r i ­

b u s a u x i t ; n o v i s q u e f u l g e n t e m

s i g n i s L e o D e c i m u s t e r t i u s s e x t o

i d u s D e c e m b r i s a n n o mi l les imo-

48 APPENDIX I.

o c t i n g e n t e s i m o oc togés imo p r i m o

i n S a n c t o r u m a l b o r e c e n s u i t .

R). I s t e h o m o .

In III. Noct. Lectiones de Ho­

milia in Evang. S i n t l u m b i v e ­

s t r i p r aec inc t i de eodem Com.

M I S S A

Missa Os i u s t i de Communi

Confessoris non Pontificis.

Oratio

DEUS, q u i s a n c t u m J o a n n e m B a ­

p t i s t a m confessórem t u u m i n

e v a n g e l i z a n d i s p a u p e r i b u s c h a r i ­

tate e t p a t i e n t i a d e c o r a s t i : con­

cede , q u a e s u m u s ; ut c u i u s p i a

m é r i t a v e n e r a m u r , v i r t u t u m q u o ­

q u e i m i t é m u r e x é m p l a . P e r D n u m .

Secreta

OBLATUM T i b i m u n u s , quaesu­

m u s , D o m i n e , i n o d o r e m s u a ­

v i t a t i s a d s c é n d a t : e t , s a n c t o J o a n ­

n e B a p t i s t a confessóre t u o i n t e r ­

c e d e n t e , n o s c o r p o r e e t m e n t e

p u r i f i c e t . P e r D o m i n u m .

Postcommunio.

CAELESTIS, D o m i n e , p e r c e p t i o S a ­

c r a m é n t i , s a n c t i J o a n n i s B a ­

p t i s t a e confessor i s t u i s u f f r a ­

g a n t i b u s m e r i t i s , f ideles t u o s m u n ­

d e t e t m u n i a t : a c bon i s o p e r i b u s

i u g i t e r p r a e s t e t e sse i n t e n t o s . P e r

D o m i n u m n o s t r u m J e s u m C h r i ­

s t u m F i l i u m t u u m : Q u i t e c u m

v i v i t e t r e g n a t i n u n i t a t e S p i ­

r i t u s S a n c t i D e u s : P e r o m n i a

saecula s aecu lo rum, R). A m e n .

D E C R E T U M

Marianopolitana, Beatificationis et Canonizationis Venerabilis Servae Dei Margaritae Bourgeoys fundatricis Congregationis Sororum nostrae Dominae.

Q u u m E m i n e n t i s s i m u s e t R e v e r e n d i s s i m u s D o m i n u s C a r d i n a l i s A l o i s i u s O r e g l i a a S a n c t o S t e p h a n o P o n e n s C a u s a e B e a t i f i c a t i o n i s e t C a n o n i z a t i o n i s V e n . S e r v a e D e i M a r g a r i t a e B o u r g e o y s , a d i n ­s t a n t i a m R e v . P . A r t h u r i I u l i i C a p t i e r P r o c u r a t o r i s G e n e r a l i s S e ­m i n a r i i S a n c t i S u l p i t i i C a u s a e i p s i u s P o s t u l a t o r i s c o n s t i t u t i , i n O r d i n a r i i s S a c r o r u m R i t u u m C o m i t i i s h o d i e r n a d i e a d V a t i c a n u m h a b i t i s s e q u e n s p r o p o s u e r i t D u b i u m : An sententia Iudicis subde­legati a Reverendissimo Episcopo Marianopolitano super Cultu praefatae Ven. Servae Dei non exhibito, seu super paritione De­cretis sa. me. Urbani Papae VIII, sit confirmanda in casu et ad effectum de quo agitur f E m i et R m i P a t r e s S a c r i s t u e n d i s R i t i b u s p r a e p o s i t i , o m n i b u s a c c u r a t e p e r p e n s i s , a u d i t o q u e voce e t s c r i p t o R . P . D . L a u r e n t i o S a l v a t i S . F i d e i P r o i n , r e s c r i b e r e c e n s u e r u n t : Affir­mative, seu sententiam esse confirmandam. D i e 4 F e b r u a r i i 1 8 8 2 .

D e p r a e m i s s i s a u t e m f ac t a p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m S S . D . N . L e o n i P P . X I I I f i d e l i r e l a t i o n e , S a n c t i t a s S u a R e s c r i p t u m S . C . r a t u m h a b e r e e t con f i rmare d i g n a t a e s t d ie 9 i i s d e m m e n s e e t a n n o .

D . C A R D . B A R T O L I N I U S , S . R . C . PRAEFECTUS L o c o gg S i g i l l i Placidus Ralli Secretarius

49

LEO PP. XIII.

AD FUTURAM REI MEMORIAM.

Q u o u n i v e r s i u t r i u s q u e s e x u s f i d e l e s i n t e r t i u m s . F r a n c i s c i

A s i s i n a t i s O r d i n e m a d s c r i p t i ea sdem l e g e s e o s d e m q u e r i t u s i n obe­

u n d i s i n s t i t u t i s u i f u n c t i o n i b u s a d h i b e r e p o s s i n t , e n c h i r i d i o n s e u

m a n u a l e u n i c u m t y p i s e d e r e v i s u m e s t . M u l t i p l i c e s v e r o s u b e i u s ­

d e m m a n u a l i s e d i t i o n e m e x o r t a e s u n t d e a b s o l u t i o n i s t u m g e n e r a l i s ,

t u m i n a r t i c u l o m o r t i s , t u m d e P a p a l i s b e n e d i c t i o n i s f o r m u l i s con­

t r o v e r s i a e , a d q u a s d i r i m e n d a s Cons i l io V e n e r a b i l i u m F r a t r u m N o ­

s t r o r u m S . R . E . C a r d . I n d u l g e n . S a c r i s q u e R e l i q . p r a e p o s i t o r u m n o n ­

n u l l a p r o p o s i t a s u n t d u b i a s e u q u a e s t i o n e s . H i n c C o n s i l i u m i d e m con­

s i d e r a t i s p e r p e n s i s q u e o m n i b u s , q u i d d e h u i u s m o d i q u a e s t i o n i b u s de l ibe -

r a v e r i t p e r S e c r e t a r i u m s u u m a d N o s r e f e r e n d u m c u r a v i t . N o s a u t e m ,

q u i b u s s a l u t a r e f r u g i f e r u m q u e t e r t i i O r d i n i s s . F r a n c i s c i s o d a l i t i u m

i n de l i c i i s s e m p e r f u i t , N o b i s q u e s u m m o p e r e c o r d i e s t , u t i l l u d s a n ­

c t a s s u i i n s t i t u t i l e g e s r i t u s q u e o b s e r v e t , a t q u e i n d i e s , h i s ce p r a e ­

s e r t i m t e m p o r i b u s , p r o p a g e t u r e t i n c r e m e n t a s u s c i p i a t , m e m o r a t i

Cons i l i i d e l i b e r a t i o n e m p r o b a v i m u s , e a m q u e o m n i b u s p e r C o n g r e g a ­

t i o n i s V e n e r a b i l i u m F r a t r u m N o s t r o r u m S . R . E . C a r d i n a l i u m S a ­

c r i s R i t i b u s t u e n d i s cognoscend i s d e c r e t u m i n d i c e n d a m c e n s u i m u s .

N o s t r i s m a n d a t i s o b s e q u e n s C o n g r e g a t i o , s i b ique d e m a n d a t u m

m u n u s m e l i o r i q u o f i e r i p o s s i t modo e x p l e r e c u p i e n s , o p p o r t u ­

n u m i n p r i m i s d u x i t o m n e s e t s i n g u l a s b e n e d i c t i o n i s e t a b s o l u t i o ­

n i s g e n e r a l i s e x p e n d e r e f o r m u l a s , q u a e n e d u m p e n e s T e r t i a r i o s

F r a n c i s c a l e s , v e r u m e t i a m a p u d a l i a s e i u s d e m O r d i n i s f a m i l i a s , i m o

e t a l i o s R e g u l a r e s O r d i n e s a c T e r t i a r i o s a d ipsos p e r t i n e n t e s e s s e n t

i n u s u , q u o u n a m e a m d e m q u e a b o m n i b u s i n p o s t e r u m r e s p e c t i v e i n

e i u s m o d i b e n e d i c t i o n i b u s e t a b s o l u t i o n e a d h i b e n d a m f o r m u l a m con-

c i n n a r e t . Q u a m o b r e m p r a e f a t a C o n g r e g a t i o o m n e s , q u o r u m i n t e r s i t

m o n e n d o s p u t a v i t , u t s i q u i d i n c a s u n o t a t u d i g n u m i u d i c a s s e n t ,

Acta, Tom, XV. fase. CL XX. 4

BREVE quo una eademque constituitur formula absolutionis tum gene­ralis tum in articulo mortis, et benedictionis papalis, adhibenda penes Tertiarios Franciscales, alias eiusdem Ordinis familias, nec non penes alios Regulares Ordines ac Tertiarios ad ipsos pertinentes.

00 BREVE

i n t r a c o n g r u u m t e m p u s e idem C o n g r e g a t i o n i s u b i i e e r e t . E x a c t o i n d e

t r i e n n i o , q u u m n i h i l e x p a r t e a l i c u i u s e x d i c t i s o r d i n i b u s o b i e c t u m

s i t , C o n g r e g a t i o S a c r i s R i t i b u s p r a e p o s i t a , a c c u r a t e o m n i b u s d i l i ­

g e n t e r i n s p e c t i s e t e x p e n s i s , q u a e s e q u u n t u r d e c r e v i t , n e m p e : I . P r o

Abso lu t i one , i n a r t i c u l o m o r t i s r e t i n e a t u r i n o m n i b u s f o r m u l a p r a e ­

s c r i p t a i n C o n s t i t u t i o n e s a . m e . B e n e d i c t i P a p a e X I V . Pia Mater,

a d d i t o t a n t u m a d Confiteor n o m i n e S a n c t i p r o p r i i F u n d a t o r i s : I I . B e ­

n e d i c t i o S u m m i P o n t i f i c i s n o m i n e i m p e r t i e n d a d e t u r c u m f o r m u l a

a p p r o b a t a i n C o n s t i t u t i o n e e i u s d e m sa . m e . B e n e d i c t i P a p a e X I V .

Exemplis Praedecessorum, s ed n o n n i s i b i s in a n n o , e t s u b cond i ­

t i o n e q u o d h a e c B e n e d i c t i o n u n q u a m d e t u r eodem d ie e t i n e o d e m

l o c o , u b i E p i s c o p u s e a m i m p e r t i a t : I I I . I n A b s o l u t i o n e g e n e r a l i

p r o R e g u l a r i b u s c u i u s c u m q u e O r d i n i s , a t q u e i n B e n e d i c t i o n e c u m

I n d u l g e n t i a p l e n a r i a p r o T e r t i a r i i s S a e c u l a r i b u s a d h i b e a n t u r o m n i n o

d u a e i n s e q u e n t e s f o r m u l a e a R m o A s s e s s o r e i p s i u s S a c r a e C o n g r e ­

g a t i o n i s p r o p o s i t a e a t q u e a b e a d e m a p p r o b a t a e , a b r o g a t i s p e n i t u s

e t s u p p r e s s i s q u i b u s c u m q u e a l i i s f o r m u l i s h u c u s q u e u s i t a t i s , v i ­

d e l i c e t :

Formula Absolutionis Generalis pro Regularibus cuiuscumque Ordinis hoc privilegio fruentibus.

Ant. N e r e m i n i s c a r i s , D o m i n e , d e l i c t a n o s t r a , v e l p a r e n t u m

n o s t r o r u m ; n e q u e v i n d i c t a m s u m a s d e p e c c a t i s n o s t r i s .

K y r i e ' e l e i s o n .

C h r i s t e e l e i s o n .

K y r i e e le i son .

y . P a t e r n o s t e r .

y . E t n e n o s i n d u c a s i n t e n t a t i o n e m .

R). Sed l i b e r a nos a m a l o .

y . O s t e n d e nob i s D o m i n e , m i s e r i c o r d i a m t u a m .

R). E t s a l u t a r e t u u m d a nob i s .

y . D o m i n e e x a u d i o r a t i o n e m m e a m .

R)'. E t c l a m o r m e u s a d t e v e n i a t .

y. D o m i n u s v o b i s c u m .

R). E t c u m s p i r i t u t u o .

OREMUS

D e u s , cui p r o p r i u m e s t m i s e r e r i s e m p e r e t p a r c e r e : susc ipe d e ­

p r e c a t i o n e m n o s t r a m ; u t n o s e t omnes f a m u l o s t u o s , q u o s d e l i c t o ­

r u m c a t e n a c o n s t r i n g a t , m i s e r a t i o t u a e p i e t a t i s c l e m e n t e r a b s o l v a t .

BREVE 51

E x a u d i , q u a e s u m u s D o m i n e , s u p p l i c u m p r e c e s , e t c o n f i t e n t i u m

t i b i p a r c e p e c c a t i s : u t p a r i t e r n o b i s i n d u l g e n t i a m t r i b u a s b e n i g n u s

e t p a c e m .

I n e f f a b i l e m nob i s . D o m i n e , m i s e r i c o r d i a m t u a m c l e m e n t e r o s t e n d e :

u t s i m u l n o s e t a p e c c a t i s o m n i b u s e x u a s , e t a p o e n i s , q u a s p r o

h i s m e r e m u r , e r i p i a s .

D e u s q u i c u l p a o f f e n d e t i s , p o e n i t e n t i a p l a c a r i s : p r e c e s p o p u l i t u i

s u p p l i c a n t e s p r o p i t i u s r e sp i ce ; e t f l a g e l l a t u a e i r a c u n d i a e , q u a e p r o

p e c c a t i s n o s t r i s m e r e m u r a v e r t e . P e r C h r i s t u m D o m i n u m n o s t r u m .

A m e n .

Completis precibus , ab uno ex adstantibus dicitur Conf i teor

addito nomine proprii Fundatoris. Deinde sacerdos dicit:

M i s e r e a t u r v e s t r i e t c . I n d u l g e n t i a m , a b s o l u t i o n e m e t c .

Postea subiungit:

D o m i n u s N o s t e r I e s u s C h r i s t u s p e r m e r i t a s u a e s a c r a t i s s i m a e

p a s s i o n i s v o s a b s o l v a t e t g r a t i a m s u a m vob i s i n f u n d a t . E t ego a u ­

c t o r i t a t e i p s i u s , e t B e a t o r u m A p o s t o l o r u m P e t r i e t P a u l i e t S u m ­

m o r u m P o n t i f i c u m O r d i n i n o s t r o a c vob i s concessa , e t m i h i i n h a c

p a r t e commis sa , abso lvo v o s a b o m n i v i n c u l o e x c o m m u n i c a t i o n i s ,

m a i o r i s v e l m i n o r i s , s u s p e n s i o n i s e t i n t e r d i c t i , s i q u o d f o r t e i n c u r -

r i s t i s , e t r e s t i t u o vos u n i o n i e t p a r t i c i p a t i o n i f i d e l i u m , nec n o n sa ­

c r o s a n c t i s E c c l e s i a e S a c r a m e n t i s . I t e m e a d e m a u c t o r i t a t e a b s o l v o

v o s a b o m n i t r a n s g r e s s i o n e v o t o r u m e t r e g u l a e , c o n s t i t u t i o n u m ,

o r d i n a t i o n u m e t a d m o n i t i o n u m m a i o r u m n o s t r o r u m , a b o m n i b u s poe­

n i t e n t i i s o b l i t i s , s e u e t i a m n e g l e c t i s , concedens vobis r e m i s s i o n e m

o m n i u m p e c c a t o r u m , q u i b u s c o n t r a D e u m e t p r o x i m u m f r a g i l i t a t e

h u m a n a , i g n o r a n t i a , v e l m a l i t i a d e l i q u i s t i s , a c d e q u i b u s i a m con­

fe s s i e s t i s : I n n o m i n e P a t r i s g g e t F i l i i e t S p i r i t u s S a n c t i . A m e n .

Formula benedictionis cum Indulgentia plenaria pro Tertiariis

Saecularibus ceterisque omnibus communicationem privilegiorum

et gratiarum cum iisdem, vel cum Regularibus cuiuscumque

Ordinis habentibus.

Antiph. I n t r e t o r a t i o m e a in conspec tu t u o , D o m i n e ; i n c l i n a

a u r e m t u a m a d p r ece s n o s t r a s ; p a r c e D o m i n e , p a r c e p o p u l o t u o ,

q u e m r e d e m i s t i s a n g u i n e t u o p r e t i o s o , n e i n a e t e r n u m i r a s c a r i s

n o b i s .

K y r i e e l e i s o n .

C h r i s t e e l e i s o n .

K y r i e e l e i s o n .

§2 BREVE P a t e r n o s t e r .

f . E t n e n o s i n d u c a s i n t e n t a t i o n e m .

R). S e d l i b e r a n o s a m a l o .

f . S a l v o s fac s e r v o s t u o s .

R). D e u s m e u s s p e r a n t e s i n t e .

f . M i t t e e i s D o m i n e a u x i l i u m d e S a n c t o .

R). E t d e S i o n t u e r e eos .

f . E s t o e i s D o m i n e t u r r i s f o r t i t u d i n i s .

R). A facie i n i m i c i .

f . N i h i l p r o f i c i a t i n i m i c u s i n n o b i s .

R). E t f i l i u s i n i q u i t a t i s n o n a p p o n a t n o c e r e n o b i s .

y . D o m i n e e x a u d i o r a t i o n e m m e a m ,

R). E t c l a m o r m e u s a d t e v e n i a t .

f . D o m i n u s v o b i s c u m .

R). E t c u m s p i r i t u t u o .

OREMUS

D e u s , c u i p r o p r i u m e s t m i s e r e r i s e m p e r e t p a r c e r e : su sc ipe de­

p r e c a t i o n e m n o s t r a m ; u t n o s , e t o m n e s f a m u l o s t u o s , q u o s de l i c to ­

r u m c a t e n a c o n s t r i n g i t , m i s e r a t i o t u a e p i e t a t i s c l e m e n t e r a b s o l v a t .

E x a u d i , q u a e s u m u s D o m i n e , s u p p l i c u m p r e c e s , e t c o n f i t e n t i u m

t i b i p a r c e p e c c a t i s : u t p a r i t e r n o b i s i n d u l g e n t i a m t r i b u a s b e n i g n u s

e t p a c e m .

Ine f f ab i l em n o b i s , D o m i n e , m i s e r i c o r d i a m t u a m c l e m e n t e r o s t e n d e :

u t s i m u l n o s e t a p e c c a t i s o m n i b u s e x u a s , e t a p o e n i s , q u a s p r o his-

m e r e m u r , e r i p i a s .

D e u s q u i c u l p a of fender i s , p o e n i t e n t i a p l a c a r i s : p r e c e s p o p u l i t u i

s u p p l i c a n t e s p r o p i t i u s r e sp i ce ; e t f l a g e l l a t u a e i r a c u n d i a e , q u a e pro»

p e c c a t i s n o s t r i s m e r e m u r , a v e r t e . P e r C h r i s t u m D o m i n u m N o s t r u m . .

A m e n .

Dicto deinde: Conf i teor e t c . M i s e r e a t u r e t c . I n d u l g e n t i a m e t c .

Sacerdos prosequitur: D o m i n u s N o s t e r I e s u s C h r i s t u s , q u i B e a t o P e t r o A p o s t o l o d e d i t

p o t e s t a t e m l i g a n d i a t q u e s o l v e n d i , I l l e vos a b s o l v a t a b o m n i v i n ­

c u l o d e l i c t o r u m , u t h a b e a t i s v i t a m a e t e r n a m , e t v i v a t i s i n s a e c u l a

s a e c u l o r u m . A m e n .

P e r s a c r a t i s s i m a m P a s s i o n e m e t M o r t e m D o m i n i N o s t r i I e s u

C h r i s t i ; p r e c i b u s e t m e r i t i s B e a t i s s i m a e s e m p e r V i r g i n i s M a r i a e ,

B e a t o r u m A p o s t o l o r u m P e t r i e t P a u l i , B e a t i P a t r i s N o s t r i N . et»

BREVE 53

TH. CARD. MERTEL.

o m n i u m S a n c t o r u m , a u c t o r i t a t e a S u m m i s P o n t i f i c i b u s m i h i concessa ,

p l e n a r i a m I n d u l g e n t i a m o m n i u m p e c c a t o r u m v e s t r o r u m v o b i s i m -

p e r t i o r . I n n o m i n e P a t r i s £JB e t F i l i i e t S p i r i t u s S a n c t i . A m e n .

Si haec Indulgentia immediate post Sacramentalem absolutio­nem impertiatur, reliquis omissis, Sacerdos absolute incipiat a verbis : D o m i n u s N o s t e r I e s u s C h r i s t u s e t c . et ita prosequatur

usque ad finem, plurali tantum numero in singularem im­mutato.

N o s h u i u s m o d i m e m o r a t a e C o n g r e g a t i o n i s d e c r e t u m o m n i n o r a t u m

h a b e m u s , e t A p o s t o l i c a A u c t o r i t a t e N o s t r a , h a r u m L i t t e r a r u m v i , p r o ­

b a m u s , c o n f i r m a m u s , s a n c i m u s , i l l u d q u e a b o m n i b u s e t i n o m n i b u s

h o c f u t u r i s q u e t e m p o r i b u s s e r v a r i i u b e m u s . j D e c e r n e n t e s h a s L i t ­

t e r a s N o s t r a s s e m p e r f i r m a s , v a l i d a s , e t efficaces e x i s t e r e a c f o r e ,

s u o s q u e p l e n a r i o s e t i n t e g r o s effectus s o r t i r i e t o b t i n e r e ; s i c q u e ¿in

p r a e m i s s i s p e r q u o s c u m q u e I u d i c e s o r d i n a r i o s e t d e l e g a t o s , e t i a m

c a u s a r u m P a l a t i i A p o s t o l i c i A u d i t o r e s , i u d i c a r i a c de f in i r i d e b e r e , a t ­

q u e i r r i t u m e t i n a n e s i secus s u p e r h i s a q u o q u a m q u a v i s a u c t o r i t a t e

s c i e n t e r v e l i g n o r a n t e r c o n t i g e r i t a t t e n t a r i . N o n o b s t a n t i b u s , q u a ­

t e n u s o p u s s i t , N o s t r a e t C a n c e l l a r i a e A p o s t o l i c a e r e g u l a d e i u r e

q u a e s i t o n o n t o l l e n d o a l i i s q u e C o n s t i t u t i o n i b u s , e t O r d i n a t i o n i b u s

A p o s t o l i c i s , n e c n o n e i u s d e m t e r t i i O r d i n i s S . F r a n c i s c i , c e t e r i s v e

q u i b u s v i s e t i a m i u r a m e n t o , c o n f i r m a t i o n e A p o s t o l i c a , v e l q u a v i s

f i r m i t a t e a l i a r o b o r a t i s s t a t u t i s , c o n s u e t u d i n i b u s p r i v i l e g i i s q u o q u e ,

i n d u l t i s e t L i t t e r i s A p o s t o l i c i s i n c o n t r a r i u m p r a e m i s s o r u m q u o m o ­

d o l i b e t con cess i s , c o n f i r m a t i s e t i n n o v a t i s , q u i b u s o m n i b u s e t s i n ­

g u l i s , i l l o r u m t e n o r e s p r a e s e n t i b u s p r o p l e n e e t suf f ic ien te r e x p r e s ­

s i s , a c d e v e r b o a d v e r b u m i n s e r t i s h a b e n t e s , i l l i s a l i a s i n suo r o b o r e

p e r m a n s u r i s , a d p r a e m i s s o r u m ef fec tum h a c v ice d u m t a x a t d e r o g a ­

m u s , c e t e r i s q u e o m n i b u s q u a m v i s spec i a l i a t q u e i n d i v i d u a m e n t i o n e

a c d e r o g a t i o n e d i g n i s i n c o n t r a r i u m f a c i e n t i b u s q u i b u s c u m q u e .

D a t u m R o m a e a p u d S . P e t r u m s u b A n n u l o P i s c a t o r i s d ie VII . I u l i i

MDCCCXXXXII. P o n t i f i c a t u s N o s t r i A n n o Q u i n t o .

54

BREVE quo nonnulla inseruntur sanctorum officia in Kalendario tum universali tum Cleri Romani, simulque praecipitur quomodo mutan­da sit rubrica generalis Breviarii Romani tit. 1 de translatione festorum, ut in utroque Kalendario habeantur sedes liberae ad nova officia introducenda.

LEO P P . XIII.

AD PERPETUAM REI MEMORIAM.

N u l l o u n q u a m t e m p o r e R o m a n i Pon t i f i ce s A n t e c e s s o r e s N o s t r i

p r a e t e r m i s e r u n t S a n c t o r u m v i r o r u m , q u i d o c t r i n a , v i r t u t e , r e r u m

g e s t a r u m p r a e s t a n t i a C a t h o l i c a m E c c l e s i a m , d u m i n t e r r i s a g e r e n t ,

i l l u s t r a r u n t , m e m o r i a m i n a n i m i s C h r i s t i f i d e l i u m , e o r u m p r a e s e r t i m ,

q u o r u m e s t c e t e r o s e x e m p l o a n t e i r e , quo a l t i u s p o s s e n t i m p r i m e r e . .

I d a u t e m h a c i n t e r a l i a s r a t i o n e c o n s e q u u t i s u n t , e o r u m d e m sci­

l i c e t S a n c t o r u m f e s t a s i v e i n U n i v e r s a l i , s i v e i n P a r t i c u l a r i b u s

E c c l e s i i s i n d u l g e n d o , a c v i t a e e t r e r u m g e s t a r u m h i s t o r i a m B r e -

v i a r i i s i n s e r e n d o , u t q u i d i v i n a s p r e c e s r e c i t a r e t e n e n t u r , a b i i s

v i r t u t u m i l l o r u m f a c t o r u m q u e m e m o r i a c u m l a u d e q u o t a n n i s r epe ­

t a t u r . H i n c n o s t r i s e t i a m t e m p o r i b u s s a . m e . P i u s P a p a I X P r a e ­

cessor N o s t e r v o t a exc ip i ens e t p reces m u l t o r u m S a c r o r u m A n ­

t i s t i t u m , q u i R o m a m c o n v e n e r a n t Oecumen ic i Conc i l i i V a t i c a n i c a u s a ,

p e c u l i a r e m c o n s t i t u i t A n n o M D C C C L X X I V S a c r o r u m R i t u u m Con­

g r e g a t i o n e m , c u i m u n u s d e t u l i t e x p e n d e n d i u t r u m o p p o r t u n u m es se t

i n K a l e n d a r i o E c c l e s i a e Officia i n s e r e r e n o n n u l l o r u m S a n c t o r u m , q u i

A p o s t o l o r u m opus p r a e c e t e r i s p r o s e q u u t i E c c l e s i a e u n i v e r s a e a e ­

d i f i candae a c t u e n d a e , e t i n t e r d i v e r s a s g e n t e s d i l a t anc l ae i m p e n s i u s

a d l a b o r a r u n t : Officia h a e c e r a n t S a n c t o r u m Bon i f ac i i E p i s c o p i e t

M a i t j a - i s , I u s t i n i P h i l o s o p h i M a r t y r i s , C y r i l l i e t M e t h o d i i P o n t i ­

f i c u m e t C o n f e s s o r u m , C y r i l l i E p i s c o p i A l e x a n d r i n i , C y r i l l i E p i ­

scopi H i e r o s o l y m i t a n i e t A u g u s t i n i C a n t u a r i e n s i s . H a e c a u t e m p e ­

c u l i a r i s C o n g r e g a t i o S a c r o r u m R i t u u m , o m n i b u s q u a e a d r e m p e r ­

t i n e r e n t a c c u r a t e p e r p e n s i s , e x p e d i r e c e n s u i t Officium S . Boni fac i i

r i t u d u p l i c i a d u n i v e r s a m E c c l e s i a m e x t e n d i , i n d u l g e n d u m q u e esst1:

DECRETUM 55

i l l i s , q u i S . I u s t i n i Officium p e t e r e n t eodem r i t u ; de alL3 r e m dif­

f e r r e p l a c u i t . Q u a m s e n t e n t i a m i d e m P r a e c e s s o r N o s t e r r a t a m

h a b u i t e t c o n f i r m a v i t . H a e c t u m q u i d e m a c t a s u n t . A n n o a u t e m

M D C C C L X X X v i s u m e s t N o b i s , S a n c t i s F r a t r i b u s C y r i l l o e t M e t h o d i o

S l a v o n i a e g e n t i s A p o s t o l i s e i u s d e m c u l t u s h o n o r e m t r i b u e r e , S . B o ­

n i fac io , u t d i x i m u s , a P r a e c e s s o r e N o s t r o d e l a t u m . P o r r o c u m S a ­

c r o r u m A n t i s t i t e s a c F i d e l e s r o g a r e p e r g e r e n t , u t p a r i h o n o r e con-

d e c o r a r e n t u r t u m S . I u s t i n u s , t u m a l i i i n c l y t i C a e l i t e s , d e q u i b u s

p r o l a t a r e s f u e r a t , t u m S . I o s a p h a t E p i s c o p u s P o l o c e n s i s M a r t y r ,

p r a e c l a r u m P o l o n a e a c R u t h e n a e g e n t i s l u m e n : c u m q u e h a b e n d a

esse t a n d e m r a t i o v i d e r e t u r p o s t u l a t i o n u m , q u a e a R o m a n o C l e r o

A p o s t o l i c a e Sed i p o r r i g e b a n t u r p r o i n s c r i b e n d i s i n K a l e n d a r i o U r b i s

f e s t i s q u o r u m d a m S a n c t o r u m , q u i U r b e m i p s a m s u i s i l l u s t r a r u n t

e x e m p l i s e t f i n e m l a b o r u m s u o r u m i b i a s s e q u u t i e a m p r o p r i i s n o b i l i -

t a r u n t e x u v i i s ; i dc i r co N o s p a r t i c u l a r e m S a c r o r u m R i t u u m Con­

g r e g a t i o n e m a P r a e c e s s o r e N o s t r o i a m p r i d e m d e p u t a t a m i t e r u m

c o n s t i t u e r e d u x i m u s , e i q u e m a n d a v i m u s u t o p p o r t u n e e x p e n d e r e t ,

q u a r a t i o n e i n K a l e n d a r i o s ive U n i v e r s a l i s i v e C l e r i R o m a n i Officia

p r a e d i c t a e t a l i a i n p o s t e r u m , s i o p u s e s s e t , i n s e r i p o s s e n t . I t a q u e a p -

p r o b a n t e s , e t c o n f i r m a n t e s , q u a e a V e n e r a b i l i b u s F r a t r i b u s N o s t r i s

S a n c t a e R o m a n a e E c c l e s i a e C a r d i n a l i b u s a l i i s q u e d i c t a m C o n g r e g a t i o ­

n e m c o m p o n e n t i b u s d e c r e t a , e t p e r V e n e r a b i l e m F r a t r e m N o s t r u m

D o m i n i c u m S a n c t a e R o m a n a e E c c l e s i a e C a r d i n a l e m B a r t o l i n i u m S a ­

c r o r u m R i t u u m C o n g r e g a t i o n i P r a e f e c t u m r e l a t a N o b i s f u e r u n t , A u ­

c t o r i t a t e N o s t r a A p o s t o l i c a v o l u m u s e t p r a e c i p i m u s , u t i n K a l e n ­

d a r i o TJn ive r sa l i E c c l e s i a e s u b r i t u d u p l i c i m i n o r i i n s c r i b a n t u r Of­

f i c i a : d ie I X F e b r u a r i i S . C y r i l l i A l e x a n d r i n i E p i s c o p i Confesso r i s ;

d i e X V I I I M a r t i i S . C y r i l l i H i e r o s o l y m i t a n i E p i s c o p i Confesso r i s ;

d ie X I V A p r i l i s S . I u s t i n i P h i l o s o p h i M a r t y r i s ; d ie X X V I I I M a i i

S . A u g u s t i n i E p i s c o p i C a n t u a r i e n s i s Confessor i s ; d i e X I V N o v e m ­

b r i s S . I o s a p h a t E p i s c o p i P o l o c e n s i s M a r t y r i s ; d e i n d e u t i n K a l e n ­

d a r i o C l e r i R o m a n i s u b r i t u i t e m d u p l i c i m i n o r i i n s c r i b a n t u r O f

f i c i a : d ie X V I A p r i l i s S . B e n e d i c t i I o s e p h i L a b r e Confesso r i s ; d i e

X X I I I M a i i S . I o a n n i s B a p t i s t a e D e R o s s i Confessor i s ; d ie X I X

A u g u s t i B . U r b a n i I I P a p a e e t Confesso r i s ; d ie X I O c t o b r i s B . I o ­

a n n i s L e o n a r d i Confessor i s ; d ie X V I I D e c e m b r i s S . L e o n a r d i a P o r t u

M a u r i t i o Confessor i s : a f f i g a n t u r a u t e m i n eodem K a l e n d a r i o C l e r i

R o m a n i f e s t a S . C y r i l l i A l e x a n d r i n i d ie i X X F e b r u a r i i , S . C y r i l l i

H i e r o s o l y m i t a n i d ie i X X M a r t i i , S . A u g u s t i n i C a n t u a r i e n s i s d ie i

V I I I u n i i e t S . I o s a p h a t Po locens i s d ie i X I V D e c e m b r i s . Q u o v e r o

56 DECRETUM

i n u t r o q u e K a l e n d a r i o t u m U n i v e r s a l i t u m C l e r i R o m a n i h a b e a n t u r

s e d e s l i b e r a e a d n o v a Officia i n t r o d u c e n d a , e a d e m A u c t o r i t a t e N o ­

s t r a v o l u m u s a c p r a e c i p i m u s , u t R u b r i c a G e n e r a l i s B r e v i a r i i R o ­

m a n i t i t . X d e T r a n s l a t i o n e F e s t o r u m h a c r a t i o n e m u t e t u r ; v i d e ­

l i c e t : u F e s t a d u p l i c i a m i n o r a ( e x c e p t i s i l l i s S a n c t o r u m E c c l e s i a e

D o c t o r u m ) e t F e s t a s e m i d u p l i c i a , s i o c c u r s u D o m i n i c a e v e l M a i o r i s

F e s t i s e u Officii q u o m o d o c u m q u e i m p e d i a n t u r , n o n t r a n s f e r u n t u r ,

sed ipso d i e q u o c a d u n t , d e e is f i t i n u t r i s q u e V e s p e r i s e t L a u d i ­

b u s c o m m e m o r a t i o , c u m n o n a l e c t i o n e h i s t o r i c a , s i v e u n a e x d u a ­

b u s a u t t r i b u s , s i t a m e n h a e c e o d i e f i e r i p o s s i n t , s e c u s h u i u s m o d i

f e s t a d u p l i c i a e t s e m i d u p l i c i a e o a n n o p e n i t u s o m i t t u n t u r , u t d e

s i m p l i c i c a u t u m e s t i n r u b r i c . t i t . I X n u m . X , t i t . X n u m . V I I I » :

p o s t r e m o u t p r a e s e n t e s l i t t e r a e A p o s t o l i c a e i n n o v i s e d i t i o n i b u s B r e ­

v i a r i i a d c a l c e m R u b r i c a e i n t e r i m a p p o n a n t u r , donec a c c u r a t a R u ­

b r i c a e i p s i u s c o r r e c t i o p e r S a c r o r u m R i t u u m C o n g r e g a t i o n e m p e r ­

f i c i a t u r . H a e c p r a e c i p i m u s e t m a n d a m u s , n o n o b s t a n t i b u s A p o s t o ­

l i c i s a c i n u n i v e r s a l i b u s p r o v i n c i a l i b u s q u e e t s y n o d a l i b u s Co n c i l i i s

e d i t i s g e n e r a l i b u s v e l s p e c i a l i b u s C o n s t i t u t i o n i b u s e t O r d i n a t i o n i ­

b u s , c e t e r i s q u e c o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e . V o l u m u s a u t e m u t p r a e .

s e n t i u m L i t t e r a r u m t r a n s u m p t i s s e u e x e m p l i s e t i a m i m p r e s s i s , manu .

a l i c u i u s N o t a r i i p u b l i c i s u b s c r i p t i s e t s i g i l l o P e r s o n a e i n ecc les ia ­

s t i c a d i g n i t a t e c o n s t i t u t a e m u n i t i s e a d e m p r o r s u s a d h i b e a t u r f ides,

q u a e a d h i b e r e t u r i p s i s p r a e s e n t i b u s s i f o r e n t e x h i b i t a e v e l o s t e n s a e .

L a t u m R o m a e a p u d S a n c t u m P e t r u m s u b A n n u l o P i s c a t o r i s d i e

X X V I I I I u l i i M D C C C L X X X I I . P o n t i f i c a t u s N o s t r i A n n o q u i n t o .

T H . C A R D . M E R T E L .

87

OPTIONIS (1)

Die 10 Septembris 1881.

Compendium f a c t i . Vaca vit die 25 Octobris 1880 Prae-positura, altera ex dignitatibus Capituli Ecclesiae Cathedra­lis M. et Episcopus die 6 subsequentis Novembris suum Vi­carium generalem in novum Praepositum elegit, eidemque canonicam dedit institutionem. Verum Canonicus Ioannes, qui una cum Capitulo hac de re ab Episcopo certioratus fuerat, ratus canonicatus et dignitates dictae Ecclesiae (excepta prima dumtaxat, quae Apostolicae Sedi est reser­vata) optionis iuri obnoxias esse, sibique huiusmodi ius pro illa vice competere, die 14 eiusdem Novembris formiter de­claravit, se vacantem Praeposituram optare.

Habita hac Canonici Ioannis declaratione, Rmus Episco­pus, supplici dato libello, S. C. C. recursum exhibuit, prae­dicta exponens, ac expetivit ut praesens controversia a S. C. G. definiretur.

SBiscepta i io s?IB»git ici»

Epi scop i d e f e n s i o . Ab initio ostendit Rmi Episcopi de­fensor quod optionis privilegium et Ecclesiae disciplina et doctores omnes non modo odiosum praedicant, sed etiam iuri communi contrarium, quia beneficia per institutionem, non per optionem conferenda sunt, cap. 3 de Insta, et quia in iure definitum est, neminem propria auctoritate beneficium

(1) Recolc Volumina T, pa?. 661, V, 589, VIII. 350, XIII , 1E6.

EX 5. CONGREGATI» CONCILII

58 OPTIONIS

obtinere posse, sine Episcopi vel Pontificis collatione cap. 26 de iurepatr. Scilicet optio tum Episcopi, cum cleri liber­tatem imminuit, et servitutem inducit contra communem conferendi rationem atque ita non modo a iure communi non inducitur, sed privilegii loco habetur, Barbosa de canon, ea. 30 §. 2. Gagliardi de benef, eccles, ea. 10 pag. 270.

Inde sequi, ait, plerumque optiones saltem praeter ius in-vectas censeri : alias vero esse, prout in casu, quae omnino contra ius r enunt ian te , cum non praebendam aliquam a t i ­tulo canonicali distinctam, afficiunt, sed praebendam canoni­catui perpetuo defixam ; Barbosa de canon, et dignit. ea. 30 § . 3 . Agi in casu de optione contra ius ex facto ostendit quod canonicus Ioannes praeposituralem praebendam optavit, quae tituli mutationem necessario inducit, quaeque a Summo Ec­clesiae Antistite Pio IX praebendae Garnara perpetuo adnexa atque unita fuit.

Iure igitur adversante, nunquam optionis privilegium ad­mittendum concludit, nisi legitimis praesidiis constitutum lu­culentissime probetur, atque in dubio pro iure communi esse decernendum. Privilegia enim omnia stricte interpretanda sunt, nec unquam praesumi vel sine delectu admitti possunt; Rota in decis. 165 §. 11 seqq. to. 16 Recent.

Disserit autem de iis quae Canonicus Ioannes in medium protulit, ut optionis validitatem ostenderet : de constitutio­nibus scilicet, ac de consuetudine.

Quod ad constitutiones attinet, illas omnino posthaben-das affirmavit, quippe quae et nunquam approbatae sunt et contraria consuetudine evanuerunt. Nunquam approbatae sunt, quia Xistus Quartus Pontifex de Apostolica sanctione rogatus, negocium Cardinali Poenitentiario commisit, qui constitutio­num schema ne vidit quidem, et mixtum exequutorem dele­gavit eiusdem Ecclesiae Archidiaconum, ea tamen adiecta conditione « si eos inspectione ipsorum statutorum illa ra-tionabilia et rite facta esse et quod a iuris communis di­spositione non devient, inveneris, super quo tuam con­scientiam oneramus. . . approbo et confirmo ». Haec oppido

OPTIONIS 59

verba ita interpretanda ait, ut quidquid iuri communi con­sonum sit, approbatum fuerit : quidquid ab eo dissentiat, improbatum. Atque illud exploratissimum habendum quod nullum optioni legitimum initium adscribi potest.

His igitur praemissis, centenariam atque immemorabilem observantiam requiri ait, quia non modo de privilegio res est, sed de privilegio contra ius; Passerin. in sext. de consuet. ea. 4 num. 80. Optiones vero, quas Canonicus Ioannes in medium profert, nonaginta annorum spatium omnino non at­tingere. Duo praeterea temporis adiuncta distinguenda putat: tempus scilicet a constitutionibus editis usque ad annum 1602, et alterum ex anno 1602 ad hodiernam diem. Quoad primum tempus se noninficiari ait, locum quandoque optionibus fuisse; raro autem ac triginta elapsis annis post editas constitu­tiones. Sed longe aliter se res habuit post annum 1602, quia et Apostolica Sedes ius optionis improbavit et in ipso Capituli gremio opinio invaluit, privilegium amplius susti­neri noa posse, ceu refert capitularis historicus.

Quae cum ita sint, duo pariter gravissima facile evinci affirmat. Primo, quod Canonicus Ioannes causa decidat opor­tet, cum neque privilegio ex constitutionibus, neque consue­tudine niti valeat. Secundo quod tercentum ferme annis con­suetudo viguit contra optionem, quae maximo in pretio ha­benda est,cum brevior temporis lapsu* sive ad interpretandum, sive etiam ad praescribendum contra quaelibet solidissima iura sufficeret.

Tum vero contrariis obiectionibus occurrit, atque illam prae ceteris expendit, quod ius optionis facultativum est, at­que in facultativis praescriptio non admittitur. Illud autem initio animadvertendum tradit quod, cum agatur de privi­legiis contra iuris disciplinam inductis, unde alieni iuris ia­ctura derivai, semper praescriptio admitti solet, etiam in facultativis: Bota in decis. 285 num. 23 par. 9 tom. 1 Rec. Atque eo magis obiectionem reiiciendam quia, quidquid in communi triginta annorum praescriptione censeri valeat in qua non usus occasioni vel oscitatinni tribui potest, ab-

60 OPTIONIS

sonum esset iisdem causis adscribere ter saecularem absti­nentiam, quae nonnisi ex necessitate gigni censetur ; Rota decis. 24 num. 11 seqq. coram Ubago, decis. 85 §. 8par. V to. 1 Recent... decis. 389p. 3 §. 4 Recent.

Haec autem praeter necessitatem se attulisse tradit. In casu enim de facultativis actibus quaestionem institui non posse contendit, quia plus quam semel hoc tercentum anno­rum lapsu Capitulum optantibus restitit, et illi acquieverunt. Quibus ita positis, quod facultativum per se fuisset, neces­sarium demonstratur, ac propterea praescriptionem in hisce terminis admitti concludit. De Luca de benef. disc. 58%. 7 et disc. 2 %-'4 de regul.

Tametsi hactenus perinde se disputasse dicit ac si de vera et propria praescriptione ageretur, vere tamen ac proprie de interpretatione rem esse. Scilicet, dum capitulares constitu­tiones optionem admittunt, quaeritur utrum valide statutum fuerit, utrum ab ipsis constitutionibus impugnatum. In an­cipiti rerum facie sanctae Sedis repugnantiam accedere ait, Capituli testimonia, tercentenariam consuetudinem, partium acquiescentiam. Iuris igitur abrogationem liquidam esse, vel saltem ius optionis plurimis esse exceptionibus obnoxium: ae propterea de observantia interpretativa, seu praesumptiva potius disputandum, in qua diuturna observantia, ac prae­sertim centenaria, etiam ex facultativis atque affirmativis actibus rem probatam conficit ; Rota in Imolen. decima­rum 5 Maii 1781 §. 8 coram Litt a ; in confirmatoria 15 Iunii coram eodem. E? dictis ergo corruit contradictoris ob­iectio , quod nempe ius optionis invectum a constitutionibus capitularibus, nequit abrogari per non usum, sed expressam requirit abrogationem. Quidquid enim a iure communi ab^ horret vel privilegium inducit, stricte interpretandum atque in dubio reiiciendum est.

Praeterea valde existimandum est testimonium Capituli: etenim asseritur nedum optiones idem reiecisse, sed ideo reiecisse, quia statutum numquam ad praxim deductum fuit, vel etiam quia ius optionis vim habere cessavit. Agitur ergo

OPTIONIS 6f

(1) Ratione materiae controversae

indicium dividitur in petitorinm et pos­

sessorium: u Petitorium vocatur in quo

» l i t igatur de proprietate re i , idest in

» quo disceptatur super rei (v. gr. do-

» mus, beneficii ecclesiastici , ant iuris

» el igendi vel patronatus) dominio vel

» quasi dominio ; vel super iure aliquo

» in re , aut ad rem competente , puta

» de iure pignoris , s e i v i t u t i s , haeredi-

» ta t i s e tc . ; petitque actor se rei con-

» troversae declarari dominum vel quasi

» dominum , aut sibi ius in re vel ad

» rem competere.. . . Possessorium iudi-

» cium est in quo, inter partes contentio

» èst de sola rei vel iuris possessione

de iure, non de singulis casibus. Pro nihilo pariter habenda est obiectio quod Vicarius generalis opta v it, elapso optionis termino. Optavit enim ad abundantiam, quum iam ab Epi­scopo obtinuisset collationem et institutionem illius prae­bendae. Episcopum vero iure suo usum esse, non iure optionis, tradit, atque ita usum, ut neque iuris canonici legibus, neque Ecclesiae disciplinae, neque loci consuetudini adversaretur: eoquod praeelegit hominem, qui vitae integritate praestat, et cuius opera ipse Episcopus utitur in pastorali munere obeundo.

D E F E N S I O C A N O N I C I I O A N N I S . Orator vero qui ius optionis defendit, ait, in illa Cathedrali ecclesia existere duodecim Canonicatus iisdem privilegiis, honoribus, praerogativis et iure antianitatis, omnes a lege civili recognitos. Alios vero septem peculiaribus legibus regi et periculo supressionis esse obnoxios. His praenotatis protuetur excipiendam esse peti­tionem Canonici Ioannis, quia senior, et qui i tempore utili vacantem Praepositurae canonicatum optavit, iuxta claram statutorum legem a s. Sede approbatam, Cap. 12 « si volue­rint, possint meliores, et pinguiores optare praebendas; quam optionem statuerunt intra viginti dies post notifica­tionem praebendae vacantis et non ultra esse finiendam » ; ideoque prorsus nullam atque irritam esse contendit colla­tionem ab Ordinario peractam favore Vicarii generalis qui praeterea, elapso termino, incohaerenter eamdem optionem expetivit.

Utrumque distincto capite pertractare sategit, nomini'a super statum, et criterium controversiae praemittens. Ac 'prae

ceteris quaestionem agi in petitorio (1) titulo; unde quidquid

f)2 OPTIONIS

» adipiscenda, retinenda vel recuperanda; » cum scil icet tantum actor petit , vel •» ut adipiscatur possessionem quietam,

-» nec in ea turbetur , vel ut recuperet

n amissam. » Schmalgr. in t i t . de Iudi­

ciis l ib . 2. Decret, n. 5. In themate agi­

tur de iure opt ionis , iudicio petitorio.

extra claram ac vigentem legem adducitur, inter abusus, vio­lationem, et errores est amandandum. Tantum iuris, ac praerogativarum competere Canonicis, cuiuscumque sint ere­ctionis, quantum eisdem a fundatorum voluntate, et ex con­sensu Capituli, comprobante Ordinario, fuit attributum. De Luca de Canon. Disc. 6 n. 13; Gratianus Discept. 867 fer tot. Unde nulla repugnantia exinde infertur, quod pos­sessores praebendarum iurispatronatus, praesertim Ecclesia­stici, possint meliorem optare praebendam, nec ullum prae­iudicium ipsis Patronis infertur, qui profecto non amittunt ius nominandi. Ac demum promiscue optionem ad Dignitatem inferioris gradus admitti praemonet ex Moneta cit. loc. c. 28.

Post haec ostendere sibi proponit « Ius optionis compe­tere singulis Canonicis ad massam capitularem pertinenti­bus, ita ut collatio Ordinarii nullimode sustineatur. Enim­vero si in omnibus Capitulis et Collegiis, teste De Luca De Iudic. Disc. 35 num. 49 attenduntur prius statuta, quibus membra reguntur, et postea ius commune in omnibus ser­vatur controversiis, multo illud magis praevalere affirmat in themate, ubi ius optandi conceditur conformiter ad textum cap. fin. de Consuet. in 6 et cap. 5 et 9 dict. 74, et iu­stitiae et aequitati consentaneum est, ut qui prae ceteris la­boris, diuturnique servitii onus tulerunt, prae ceteris quoque remunerationis commodum percipiant. Âc reapse id decer­nunt statuta a Delegato apostolico approbata, in Cap. 12 de optione praebendarum. Quae dispositio iisdem ferme verbis exprimitur in cit. cap. in fin. de Consuetudine, ubi ipsemet Summus Pontifex suis executoribus imperat, ut sartum ius optandi praesentent, donec utili tempore praebendae optentur.

Ius optandi executioni commissum fuisse ab anno 1511 usque ad annum 1803 ostendit orator, adducens varios optio-

OPTIONIS 63

nis casus. Attamen, missa explicatione super factis specifi­cis, ait orator, nullum praeiudicium iuri optandi inlatum fuisse propter non usum ab anno 1804 usque ad praesens. Argu­m e n t a t i enim : cum facultative optio concedatur si vo­luerint, haec conditio contemplatur etiam -potestatem non optandi, sicuti liberae actiones, quae in faciendo, vel non fa­ciendo consistunt. Dum enimhic actus dicitur-facultativas, non usus non praeiudicat ; Rota Dec. 178 Diversor. Actus enim negativus nihil infert (Cravetta Cons. 319 num. 13 v. 19 etc.)

Inter alia in iure animadvertit orator, cum ex capitu­lari relatione nulla posterior abrogatio priorem legem sustu-lerit, exinde sequi ut in suo robore maneat statutum cum clausula irritanti a Summo Pontifice approbatum. Nihil enim tam naturale est quam eo genere quidve dissolvi, quo col­ligatum est. (Reg. Iur. 36). S. C. C. in Pragen. 14 Iun. 1862. Atque eo fortius quia poenae contra violatores decreto irritanti statuuntur, quod tollit et inficit consuetudinem, ne­dum in praeteritum, sed etiam in futurum, Barbosa Clausul. 40 num. 2 et 35 Gonzalez Gloss. 67 num. 50.

Ad haec, late evolvit naturam actus facoltativi qui nulli subiiciuntur praescriptioni, utpote quia cuiusque libero arbi­trio relinquuntur, nec ullum ex non usu praeiudicium induci comprobat auctoritate canonistarum Scarfant. JEluc. Can. ad Dec. IV Tom. II num. 11 Schmalzgrueber Ius.Ucci. Tit.XXVI num. 28 de Luca, Rota etc. In specie autem facultatem optandi per non usum non tolli docet Moneta Tract, de Optione quaest. II num. 18.

Perperam vero, pergit Orator, interpretatio fieret de con­trario usu, semel ac enim lex viget de iure optandi cum ob­servantia trium saeculorum, si optio effectum non habuit ex speciali aliqua circumstantia, idcirco contrarius usus non ar­guitur. Ostendit autem orator frustra et incohaerenter Vica­rium generalem invocare optionem, mutato quaestionis s tatu; eius enim agendi ratio validius optandi ius confirmat. Quod ius optionis nunc pertinet ad praebendam Canonici Ioannis, re­ceptam cum iisdem honoribus et praerogativa antianitatis.

64 OPTIONIS

Etsi vero dici vellet quod perfrui posset iure optionis praebenda Vicarii generalis, ex patronatu laicali, et extra massam posita, huiusmodi optionem nullius esse roboris patet , quia post utilem 20 dierum terminum emissa fuit. Pe-remptorius etenim terminus determinatur in statutis intra viginti dies, et non ultra esse finiendam conformiter ad tex­tum cap. fin. de Consuet. in 6C Gonzalez, ad reg. 8 gloss. 34, Antonelli de tempore legali Lib. 4 cap. 28 num. 3, Bar­bosa de Canon. cap. 30;

Hisce itaque pro utraque parte praemissis, enodandum propositum fuit sequens

D u b i u m

An constet de iure optandi ad canonicatum vacantem favore Canonici Ioannis, seu potius an sustineatur collatio favore Vicarii generalis, facta per Ordinarium in casu.

RESOLUTIO. Sacra Congreg. Concilii, re ponderata, sub die 10 Septembris 1881 censuit respondere :

Affirmative ad primam partem, negative ad secundam.

Ex. QUIBUS COLLIGES:

I Iuri communi haud inniti ius optionis, sed inveni sta­tuto, consuetudine aut Apostolico privilegio.

II In vehi consuetudine ius huiusmodi colligitur ex cap. IV de consuet. ubi Bonifacius VIII ait : « Cum in tua Eccle­sia, in qua consuetudo habetur quod antiquiores Canonici gradatim meliores, si voluerint, possint, cum vacant per se vel per alios optare praebendas »

III Ius hoc tamen exercendum esse intra viginti dies ex iure communi erui, aiente Bonifacio VIII eod. cap. Ne prae~ textu eiusdem consuetudinis, provisiones... ultra debitum differantur, statuimus ut executores... (1) optare volentes per viginti dies dumtaxat expectent...

(1) Bonifacius VIII claris verbis enetudinem. Iubet enim hanc servandam hoc in capite latam habet optandi con- esse per executores litterarum Apostoli-

OPTIONIS 65

«aram et iam cum Summus Pontifex man­

dat provideri alicui de praebenda, pro­

xime vacatura. Ita ut i l l i , pro quo Papa

scripsit , confei'enda sit praebenda, quae

optata non fuerit ( s i null i sit debita)

postquam antiquiores optionis ius exer­

c u e r a t : quod possunt si adsit legi t ima

consuetudo, non obstante huiusmodi

mandato.

SPONSALIUM

Die 17 Decembris 1881

COMPENDIUM FACTI. Cosma matrimonium initurus cum crratia, puella sibi benevisa, omnia perficere curavit quae, iuxta ecclesiasticas leges matrimonii celebrationem praece­dant oportet. Rem ut cognovit Teresia, cum qua dictus Cosma H atorias consuetudines per plures annos habuerat, sub die

4 e t à . Tom. XV, fase. CL IX. K

IV Ius optionis in themate originem ducere ex Capituli Constitutionibus, ab Apostolica Sede approbatis ; quas in suo robore manere deprehenditur, ex quo posterius abrogatae non fuerint.

V Ius optionis consentaneum esse iustitiae et aequitati : •decet enim ut qui prae ceteris laboris diurniqué servitii onera tulerint, prae ceteris quoque remunerationis commodum per­sentiant.

VI Optandi consuetudinem haud tolli per non usum plu­res autumant auctores : quum enim optio concedatur facul­tative, si voluerint, conditio haec contemplatur etiam pote­statem non optandi; veluti liberae actiones, quae in faciendo vel non faciendo consistunt ; ideo iura facultatis imperscri-ptibilia dicuntur.

VII Hinc s. C. Congregationem, in themate resolvisse adhuc constare de iure optandi, etsi ex longo temporis in­tervallo peremptum esse videri posset.

GG SPONSALIUM 7 Iunii 1877 proprium Parochum adivit, impedimentum spon­salium contra liberum statum ipsius Cosmae producens, a quo, sub spe futuri matrimonii, defloratam ac utero gravem effe­ctam fuisse asseruit. Hisce freta rationibus recursum apud Curiam episcopalem renovavit, adductis tribus testibus. Cu­ria autem, confectis tabulis processualibus, testibus formali examini suppositis, ac omnibus de more perpensis, die 23 Ia­nuarii 1878 sententiam, mulieris votis inimicam, protulit.

Ab hac Curiae episcopalis sententia meliorem exitum prae-stolata, appellationem . ad Archiepiscopum Teresia interpo­suit. Nec perperam : quandoquidem Curia metropolitana, ad trutinam revocata primi gradus sententia, eam sub die 5 Octo­bris anni praeterlapso infirmandam ac nullius roboris decla­randam censuit, et Cosmam teneri Teresiam in uxorem ducere decrevit. Tunc Cosma, haud fractus animo, ab hoc decreto Curiae metropolitanas ad s. C. Congregationem appellavit.

Archiepiscopus de more requisitus praemisit, Doctores omnes requirere in sponsalibus repromissionem, ut enasci ex eis­dem queat impedimentum publicae honestatis ; deinde prose­quutus est: « Etsi in processu repromissio sponsae desideratur, » attamen ex Uteris sponsi, et ex testibus clare apparet non de» » esse promissionem sponsi, vi cuius ipse tenetur in uxorem » sponsam ducere ; siquidem stare potest promissio unius cum » acceptatione alterius, qui non repromittat. Verum regula-» riter una pars non censetur se obligare independenter ab » alia, quia quisque censetur velle contractum inire iuxta na­is» turam illius. Ita Scavini. »

« Praeterea ex processu constat, sponsum rem habuisse » cum sponsa et déflorasse : idcirco sponsus tenetur ad ma-> trimonium contrahendum cum sponsa, cum ipsa sit hone-» sfae vitae et aequalis conditionis, ex contractu innommato » facio ut facias, do ut des, quia tunc damnum nullo alio » modo adaequate reparari potest, ut tenendum est cum Divo » Thoma. Cum autem adsint causae canonicae pro quibus > sponsus deflorator non tenetur ad matrimonium contrallen-» dum, debet sponsam dotare iuxta eius conditionem . »

SPONSALIUM 6 7

Disceptatio synoptiea

DEFENSIO TERESIAE. Sponsalia inter contractus recenseri, qui simplici et nudo consensu perficiuntur, aliquo modo exte­rius ac sensibiliter expresso, quin specifica verboruni formula opus sit, docet L. 4 ff. de spons. Gloss, in cap. tuae fraterni­tati eoo Spons. s. Rota in Maioricen. Sponsalium 25 Apri­lis 1747 §. quia recensitis coram Bussio. Porro in themate, de quo agitur, huiusmodi mutuum consensum, seu recipro­cam voluntatis significationem, nedum verbis sed factis, quae potentiora sunt verbis, expressam locum habuisse, tum ex te­stium depositionibus, tum ex ipsius Oosmae Uteris ad Tere-siam missis, luce meridiana erui posse videtur.

Verum admisso parumper, at non concesso, quod Teresia suum consensum verbis expressum haud dederit, factis tamen consensisse nemo inficias ibit ; quandoquidem Teresiam a Co­sma defloratam et matrem effectam fuisse, testes in iudicium adducti perhibent, idque neque ipse Cosma diffitetur. Porro copulam carnalem, signum sufficiens sponsalitii consensus praebere, si mulier honesta sit, tradit cum communi, Reif-fenst. in Ius Canon, ad lib. 4 decretai, de sponsal. et ma­trim. §. 5 num. 68 hanc rationem adducens - ibi - « quia » honesta puella non censetur praebere usum corporis, nisi suo » sponso , ac sub spe futuri matrimonii , sub qua puel-» lae, etiam ceteroquin honestae, facile persuadentur. » Conci­nit Perez de Matrim, disp. 12 tit. de spons. s. Ptota in Romana Sponsalium 26 Ianuarii 1738 coram Nunez_, in Leodien, seu Aquis granen. Sponsalium 3 Februarii 1741 §. Idque coram de lunn. S. Congregatio in Laepontina Sponsal. 7 Maii 1857 §. Hisce, et in Tranen. Sponsa­lium 29 Ianuarii §. 4 Hinc. Porro Teresiam mulierem ho­nestam esse omnes testes uno ore deponunt.

In tuto itaque posita sponsalium existentia eorumque ef­ficacia ex eo quod adfuit promissio viri, et repromissio sive a verbis, sive a defloratione cum praegnantia, mulieris desum­pta, quam testes omnes et ipse Parochus honestam renun-

68 SPONSALIUM

tiant ; sententiam, a Curia metropolitana latam, confirman­dam esse sponte veluti sua fluit.

DEFENSIO COSMAE. Contra vero favore Cosmae haec ani­madvertenda occurrunt. Tralatitium in iure esse, sponsalia contrahi haud posse, nisi promissio unius et repromissio seu acceptatio alterius sponsi praecesserit. Et optimo sane iure: quandoquidem sponsalia nihil aliud sunt, nisi mentio et re­promissio futurarum nuptiarum I. 1 ff. de Sponsalibus et Cap. 31 de Sponsal. et Matrim.

Tralatitium pariter in iure est, ut quoties agatur de exi­stentia sponsalium vindicanda, quae hominis libertatem re­stringunt eique perpetuum iugum imponunt, haec non indiciis et coniecturis, sed validissimis argumentis probari debeant, quae contrahentium, voluntatem patefaciant, s. Rota decis. 242 p. 11 Recent, num. 3, decis. 267p. 18 num. 1, et in Pam-pilonen. Sponsalium 28 Iunii 1755 §. 5 coram Borull. Concinit S. O. C. in Neritonen. Sponsalium 1 Aprilis 1866 %..JE contra.

Hisce in iure positis , explorati facti esse, constat in themate mutuam hanc viri et mulieris promissionem, a iure requisitam haud interfuisse, neque eam ex testibus a Tere­sia adductis evinci posse ; quandoquidem ii, suis depositioni­bus, vel nihil aliud ad rem probant quam amatorias et tur-pes consuetudines vel, atpote exceptionibus obnoxii, nullam fidem merentur. Si itaque ex testibus a Teresia pro existentia et validitate sponsalium vindicanda adductis, nihil argui po­test, cum quidam de mutuo consensu in futurum matrimonium elicito nihil dicant, quidam vero etsi dicant, plenam tamen fidem haud faciunt, quia exceptiones sive in persona, sive in dictis patiuntur ; sponte sua fluit verum et formalem spon­salium contractum in themate haud probari posse.

Neque in maiori pretio habendas esse subdit literas, quas, perdurante tempore, quo militiae addictus erat Cosma Tere­siae scribebat : hae siquidem literae de amatoriis consuetudi­nibus et de concubitu habito loquuntur, quorum meminisse ipse Cosma deliciebatur. Quo vero ad futuri matrimonii pro-

SPONSALIUM 69

missionem ex parte viri et subsequutam acceptationem mu­lieris, ibi neque vola neque vestigium reperitur.

Tandem argumentum ex passa defloratione derivatimi, vi cuius Teresia existentiam sponsalium evincere studet, nullius roboris habendum esse videtur, quandoquidem Teresia de­monstrare deberet deflorationem, cuius auctor fuit Cosma, sub data matrimonii fide patratam fuisse; Conscius de Spon­sal. not. 7 num. 72. s. Rota decis. 374 num. 7 coram Celso, et in Camerinen. Sponsalium 22 Novembris 1727 num. 11 coram Calcagnino. Huiusmodi demonstratione de­ficiente, defloratio libidinem, non vero sponsalia, innuit. Iam­vero deflorationem sub data matrimonii fide contigisse ex modo recitatis nullo modo argui posse Cosma edisserit.

Inutili autem nisu ad praesumptionem confugeretur, qua docemur, mulierem honestam sui corporis copiam haud facere, nisi spe futuri matrimonii allecta. Etenim si haec praesum­ptio in iudiciis admitteretur, fraudibus et calumniis facilis adi­tus aperiretur, et mulierculis ansa praeberetur homines quos­cumque vellent decipiendi, ceu tradit Rota in Maioricen. Sponsal. 6 Martii 1752 §. Asserit coram Amadeo. At, hoc praetermisso, de Teresiae honestate, tantopere magnifi­cata, valde ambigendum esse suadet testis alter, qui sub iura­menti religione deposuit se scire, Teresiam amores confo-visse cum aliis duobus iuvenibus, antequam Cosma militiae addiceretur.

Si itaque ex adhuc disputatis evinci haud potest mutuum Cosmae et Teresiae in futuras nuptias consensum reapse in­terfuisse ; si huiusmodi consensus praesumi haud valet ex passa defloratione, quia de Teresiae vitae honestate probe non constat, concludi posse videtur pro sponsalium nullitate de­cernendum, ac proinde Curiae Archiepiscopalis sententiam infirmandam esse.

Hisce in utramque partem expensis, EE, P P . iudicio remis­sum fuit sequens dirimere

70 SPONSALIUM

lìubium

An sententia Curiae Archiepiscopalis sit confirmanda vel infirmanda in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. O. re ponderata, sub die 17 De­cembris 1881 censuit respondere :

Sententiam esse confirmandam et ad mentem. (1)

( l ) Loco deductionum , quae fieri

selent , solummodo notamus , quod ex

tes t ibus probatum videtur in themate,

puellam fuisse honestae vitae. Quamvis

communiter sponsalium contractus verus

non censeatur, si una tantum pars pro­

mit t i t ; tamen dari potest casus, in quo

acceptatio haec repromissioni aequiva­

leat , si mulier ex. gr. quae honesta s it ,

in tantum sui dedecus inducatur, ut

post acceptationem promissionis , deflo­

rationem patiatur. In themate dari hanc

exceptionem, s. O. C. visa est admisisse,

ex quo ratam habuit sententiam Curiae

archiepiscopalis, quae vera adesse spon­

sal ia in casu censuit , etsi repromissio

mulieris haud probaretur. Nam puella

honesta ex DD. non censetur concedere

usum corporis s u i , n is i sub spe futuri

matrimonii. Quam iurisprudentiam plu­

ries sequutam fuisse s. C. O. coll iges ex

Vol. I, pag. 75 et 342, Vol . I I , pag. 147,

Vol . III , pag. 304.

PRIVATIONIS PAROECIAS

Die 17 Decembris 1881.

COMPENDIUM FACTI. Ad praesentationem patroni laici Be­nedictus sacerdos Paroeciam obtinuit in Dioecesi S. anno 1863. Verumtamen paucis vix mensibus a capta possessione ela­psis, tum septuaginta oppidani, tum Syndicus loci, tum Vi­carius foraneus, tum Praefectus provinciae, tum denique Mi­nisterium Cultus ad Archiepiscopum recursum habuerunt, uno ore expostulantes, ut Parochus Benedictus ab animarum cura removeretur. Quapropter pro visionali Archiepiscopalis Curiae decreto diei 30 Iulii 1864 suspensus ab officio paro­chiali, die vero 23 Augusti proxime subsequentis a paroe­cia discessit. Loci autem Syndico instante, processus penes eamdem Curiam institutus fuit, ac die 26 Ianuarii 1866

PRIVATIONIS PAROECIAE 71

•sententia lata est, qua ob odium publicum, disertionem Ec­clesiae parochialis, neglectam pastoralem curam, aliasque causas circa administrationem Sacramentorum, celebratio­nem Missae parochialis, bonam famam praefatum provi­sionale decretum confirmatum fuit, medietate congruae Pa­rocho assignata, qui nihilominus per aliquod tempus eam integram a Patrono percipere perrexit. Anno 1879, sede Epi­scopali vacante, Vicarius capitularis annuens supplicationi­bus Benedicti, permisit eidem ut in paroeciam reverteretur, a qua tamen paucos post mtenses, ira et indignatione populi fugere noctu coactus fuit.

Novus Praesul post sexennium et ultra Benedicto Pa­roeciam eamdem commisit, motus illius precibus, quem im­mutatum censuit. Ast malo fato id factum fuisse videtur, quandoquidem Parochus in peius, non in melius, immutatus, post paucos menses tertio a paroecia abscedere debuit, ad •quam non amplius usque ad hodiernam diem reversus est, li­cet nullum non moverit lapidem, ut Archiepiscopi consensum obtineret. Omnibus itaque eius conatibus fractis et in irritum cessis, Archiepiscopum indus rapuit coram laico Praetore, ab eo petens ut illum damnarèt in id quod interest; verum sen­tentia actori non arrisit.

Tanta Parochi audacia commotus Archiepiscopus, eumdem censuris innodatum declaravit, ac die 12 Martii 1881, ad S. C. O. recursum habuit, transmittens Parochi epistolam, iniuriosam Episcopali dignitati; facta autem non fand a de Parocho enarrans, ac enixe postulans ut S. C. Congregatio -eumdem paroecia privaret.

Sacra Congregatio rescripsit : Archiepiscopus procedat ad formam iuris. Hic tamen retulit formalem processum fieri non posse ob temporum nequitiam. Patefecit etiam, Parochum celebrasse missam, etsi suspensum ; transmisitque ad s. Con­gregationem libellum famosum, typis evulgatum et epistolam »contumeliosam parochi, qua se appellaturum ad superius lai­cum tribunal minitábatur. Tunc s. C. C. rescripsit ut Anti­stes processum conficeret, saltem forma summaria. Sed eodem

7 2 PRIVATIONIS PAROECIAE

mense Parochus recursum habuit in quo querebatur quod Archiepiscopus neque processum conficeret, neque paroeciam restitueret oratori. Antistes iterum rogatus documenta ad rem facientia transmisit, simulque prolixum epistolium, quo, Pa­rochi aifirmationibus denuo refutatis, declarat se processum conficere non posse, eo quod, cum ipse iniuriis ac contumeliis fuerit lacessitus, iudex foret in causa propria. Retulit quo­que idem Antistes, Parochum in ius rapuisse coram Praetore> Oeconomum, ut ad fructus beneficii restituendos adigeretur.

Disceptatio Synoptica.

EA QUAE ADVERSANTUR PAROCHO. In primis ex parte Ar­chiepiscopi perpendendum occurrit, quod quamvis ex Triden­tino Sess. 25 Cap. 14 de Ref. in poenis infTigendis forma graduatoria servanda sit, priusquam ad privationem beneficii devenire liceat, ut qui puniendi sunt, antequam extrema re­media adhibeantur, valeant resipiscere ; tamen diversimode ex eadem Tridentina Synodo Sess. 21 cap. 6 de Ref. pro­cedendum esse docemur contra Parochos turpiter et scanda­lose viventes. Hos enim non gradatim, sed recta via privandos esse animarum cura statuunt Tridentini Patres, si postquam moniti et correcti fuerint, adhuc incorrigibiles perseverave­rint, ceu habet Giraldi Eooposit. Iuris Pontif. part. 1 lib. 3 Decret, tit. 2 de cohdbit. Cleric. sect. 332 pag. 228\ et re­solvit S. C. C. in Burgi S. Donnini Parochialis 4 Maii 1737. Ex quibus patere videtur nulla forma opus esse in in­fligenda poena contra Parochos turpem et scandalosam vi­tam agentes.

Iamvero, si examini subiiciantur documenta, hanc causam respicientia, quae in actis prostant, pravitas vitae Parochi Be­nedicti, eiusque incorrigibilitas adeo manifesta apparet, ut ad eius depositionem iure meritoque deveniendum esse videa­tur. Et re quidem vera Syndicus loci scripsit ad Archiepi­scopum multa enarrans, per quae Parochus, paucis post ca­ptam paroeciae possessionem mensibus, odium plebis in se ita

PRIVATIONIS PAROECIAE 73

concitavit, ut omnes eius peterent remotionem. Eadem retu­lerunt Archiepiscopo septuaginta paroeciae incolae ; et Mi­nisterium cultus certiorem fecit Praesulem, odii generalis signum factum fuisse Parochum Benedictum ob eius pessimam vitae rationem sub quocumque titulo, haud excluso sodomiae crimine, de quo accusabatur.

Affirmavit etiam Archiepiscopus accusatum fuisse Paro­chum illum de nimia consuetudine cum feminis malae vitae; et declaratum fuisse, in processu contra eum peracto, usu-rarium, contemptorem fori ecclesiastici, maledicum, et ca­lumniatorem. Eisdem qualitatibus deornari etiam in praesens facile deprehendi, ex quo Oeconomum, ipsumque Archiepisco­pum in ius rapuerit coram laico tribunali. Nec satis, sed eius furor eo pervenit, ut famosum typis ediderit libellum, in quo inter probra complurima, Archiepiscopus de labe simoniaca re­dargui tur. Neque diverso stylo conscriptae inveniuntur episto­lae a Parocho ad Archiepiscopum datae, quandoquidem non erubescit ipsum appellare hominem absque conscientia, ty-ramnum, barbarum, excommunicatum, Simoni Mago affini­tate coniunctum, calumniatorem, mendacem primae notae.

Denique praetereundum haud est, Parochum illum, licet suspensione irre titum, celebrasse missam pluribus in locis ideoque irregularitatem contraxisse. Qua de re concludendum videtur ad eiusdem depositionem ab officio parochiali iure de­veniendum esse, iuxta Archiepiscopi petitionem.

EA QUAE PAROCHO FAVENT. Contra vero perpendendum, exploratum in iure esse, quod posita inamovibilitate Paro­chi, privatio Beneficii infligi non valet, nisi trina vel saltem una peremptoria monitio, et processus ad tramites sacrorum canonum praecesserit. Cap. Sacro 48 de Sent. Excom. cap. Romana, cap. Statutum eod. tit. in 6°. Ad rem in causa s. Severini 4 Aprilis 1778 penes S. C. C. agitata officiales conclusiones pro Parocho Laetti admonebant sub § Addit - ibi -« Ad perpetuam privationem vel suspensionem tria requiri, > nempe causam gravem, concedentem probationem et ca-» nonicam servatam formam. . . Nam ex Concilio Tridentino

PRIVATIONIS PAROECIAE

» non quaevis inhonesta conversatio iustam causam praebet » privationis, sed ea cui praecessit trina monitio.> Hincad propositum dubium : « An sustineatur appositio Oeconomi, seu potius Parochus sit reintegrandus » s. Congregatio re­sponsum tu l i t : € Negative ad primam partem y affirmative ad secundam, reservato iure promotori fiscali agendi con­tra Laetti, ad formam Concilii Tridentini, et amplius».

Atque adeo in hisce substantialibus formis s. Congrega­tio insistit, ut quando agitur, ut in themate, de privatione paroeciae propter gravissimas contra Parochum imputatio-nes, processum fieri iusserit sumptibus Episcopi, ceu osten­dit Piacentina Restitutionis et rehabilitationis in Paroe­ciam diei 14 Iunii 1846. Cum in themate forma a ss. ca­nonibus praescripta omnino praetermissa fuerit, ideo quis­quis videt ad paroeciae privationem procedi non posse. Neque causae adductae ad probandam Praesulis petitionem in facto existunt. Etenim quoad populi aversionem, si demas incla-mationes nonnullorum, qui tamen haud sunt omni exceptione maiores, alii ne obmussitarunt quidem.

Praeterea constat ex actis quod parochus prima vice de­serere paroeciam coactus fuerit ex iniusta persecutione. Ex quo fit ut iustitiae legibus haud niteretur Curiae sententia, qua paroecia privatus fuit. Etiam secunda vice fugere a Pa­roecia coactus fuit, cum Oeconomi persecutio recrudescere coepit.

Perperam autem ad cohonestandam propriam agendi ra­tionem Archiepiscopus confugit ad citationem eiusdem Anti­stitis et Oeconomi coram laico Praetore, vel etiam ad pu­blicationem famosi libelli; haec enim omnia, nil aliud in Parocho demonstrare videntur, nisi magnam animi exacer­bationem, qua ductus et inopia pressus, omni modo se de­fendere curavit.

Ceterum si quae Parochus exponit veritate nituntur, etiam in Archiepiscopi sententia adeo pravus dicendus non est, ut beneficio curato sit expoliandus: nam in epistola, typis edita,

PRIVATIONIS PAROECIAE 75

ad Apostolicum agentem data, agitur de quodam compositio­nis schemate ah Archiepiscopo proposito.

Inter odiosas tandem fabellas et calumnias amandanda videntur quae de Parocho opponuntur quoad mores ; quan­doquidem praeter nudam adversariorum affirmationem, nulla affertur in actis probatio, ideoque vulgatum adagium quod gratis asseriturj gratis negatur iure optimo in themate aptari posse videtur: cum nemo praesumatur malus nisi iuridice probetur. Res cum ita se habeant, concludendum videtur, lo­cum in themate fieri potius Parochi redintegrationi, quam eiusdem depositioni.

Hisce breviter utrinque discussis EE. P P . iudicio sup­positum fuit enodandum sequens

Dubium

An sit locus privationi paroeciae in casu. RESOLUTIO. Sacra O. C. re discussa sub die 17 Decem­

bris 1881, respondere censuit : Affirmative et amplius ; et scribatur Archiepiscopo ad

mentem. Ex QUIBUS COLLIGES:

I Ex Trid. Sess. 21 cap. 6 de ref. constitui parochos turpiter et scandalose viventes privari posse animarum cura, non procedendo gradatim, sed recta via, quatenus incorrigibi-les permanserint, postquam moniti fuerint.

II Ipso iure beneficiis privari clericos, reos infandi cri­minis sodomiae constare ex Constit. Horrendum s. Pii V; ita ut quoad eosdem tantum opus sit sententia declaratoria.

III In infligendis poenis, rationem adhibendae formae gra-duatoriae in hoc positam esse ; nempe ut puniendus resipi-scere valeat, antequam remedia extrema adhibeantur.

IV In themate rei resipiscentiam extra spem positam fuisse quisquis eruet ex dictis : nam diu et saepe monitus quotidie in peius ruit; ita ut suspensus pluries sacra litaverit, de sodomiae crimine accusaretur, libellum famosum typis evulgare!, in Praesulem , quem in ius quoque rapuit coram tribunali laico.

7 6

FRUCTUUM ET DISTRIBUTIONUM

Die 17 Decembris 1881.

COMPENDIUM FACTI. Hispanicum Presbyter Henricus SSmo Patr i retulit: anno 1869 civile Gubernium renuisse solvere assignationes, ex concordato debitas, clero saeculari : hinc sese, rerum penuria, adactum fuisse propriam Chathedralem de­relinquere, ut sibi victum compararet. Quas assignationes vero, prosequitur, persolutas fuisse a Gubernio anno 1879: ast Capitulum et Episcopum sibi denegavisse omnes fructus et reditus, tempori suae absentiae a Dioecesi respondentes; quamvis illi perno vissent legitimam discedendi causam. Epi­scopus de more rogatus respondit : nedum ex iniqua guber­nii lege nunc miserrimum Cathedralium factum fuisse sta­tum , sed etiam ex prava nonnullorum beneficiatorum con­suetudine (quibus orator accensendus est) qui ad ecclesiam accedentes, venisse potius videntur ad divitias aucupandas,. quam ad iuge reddendum Deo servitium. Quum autem, ait Episcopus, oratoris absentia damnabilis omnino sit, ex quo de­fuit iusta abessendi causa, et superioris licentia, ideo fieri ne­quit quod ego eius non obsistam petitionibus.

Disceptatio Sy «optica

QUAE FAVENT CANONICO HENRICO. Qui infirmitate aut alia rationabili corporis necessitate laborant, excusantur a lege re­sidentiae, ac veluti praesentes in choro habentur ad hoc, ut sive praebendae fructus, sive quotidianas distributiones lu­crentur. Nam postquam Bonifacius VIII cap. Consuetudinem de Cleric. non resident, in 6° generatim constituit, absen­tes a choro distributionibus carere, haec statim adiungit : « Exceptis illis quos infirmitas, seu iusta et rationabilis cor­p o r i s necessitas, aut evidens Ecclesiae utilitas excusaret.> Quae Bonifacii dispositio renovata et confirmata fait a Tri­dentino cap. 12 sess. 24 de Reform. Ast canonicus Henricus

FRUCTUUM ET DISTRIBUTIONUM 77

non sponte, sed necessitate coactus, nempe egestate qua preme­batur, residentiae locum deseruit ; ergo debentur eidem tum fructus praebendae, tum quotidianae distributiones. Neque de hoc dubitari potest, quum Hispaniarum civile gubernium, dotem Clerp in Concordato assignatam non persolvent : ex quo fiebat ut Ecclesiae ministri huc illuc vagari cogerentur, ut sibi compararent media ad vitam alendam.

Neque adesse potest dubium quin inter rationabiles causas cooptanda sit egestas, seu deficientia mediorum ad honestam sustentationem vitae. Mens enim Bonifacii in dicto capite unico : « fuit excludere ab istis distributionibus negligentes » vel contemnentes residere, non autem impotentes ; et im-> potentia dicitur quando absentia non est voluntaria, sed ab » aliquo facto causatur, ita ut non stet per Beneficiatum quo-» minus resideat », uti optime perpendit Rota decis. 808 num. 8 et seqq. coram Motines. Praeterea Canonicus Henri­cus locum residentiae deseruit, veniam obtinendo a Vicario generali Episcopi, qui tunc absens erat.

At hoc etiam praetermisso, explorati iuris est quod, quando urget necessitas locum residentiae deserendij Epi­scopi licentia non requiritur, ceu docet Rota cit. decis. 808 num. 8 et seqq. cor. Motines - ibi - « Imo urgente neces-» sitate non residendi, nec opus est dicta licentia pro lu-* crandis fructibus et distributionibus quotidianis; ut firmant » DD. in dict. cap. un. de Çleric. non resid. in 6°.»

Quod si per hypothesim defuit iusta causa deserendi lo­cum residentiae, quidquid sit de distributionibus quotidia­nis, citra iustitiam fructibus canonicatus privatus fuisse vi­detur, quia servata non fuit Tridentini forma sess. 24 cap. 12 de ref. Quam quidem conciliarem formam necessario servan­dam esse, sub poena nullitatis actorum, docet Ferraris Bibi. can. verb. Canonicatus art, 5 num. 20. Consonat autem S. C. C. constans iurisprudentia, ceu videre est in Cathacen. die 14 Novembris 1671; Ferentino Residentiae 20 Decem­bris 1820; Mexicana Residentiae 12 Iulii 1713.

Fortius autem improbanda videtur agendi ratio Capituli

78 FRUCTUUM ET DISTRIBUTIONUM

Hispanici, quia non solum haud servata graduali conciliari fru­ctuum privatione, contra Canonicum Henricum processit ; sed neque eum monuit, neque citavit, ceu iura praescribunt, et s. C. C. resolvit in Vercellen. Uh. 1, Beeret, pag. 190. Haud insuper obliviscendum est, Omnes fructus massae Cathedralis illius consistere in quotidianis distributionibus ; quo casu, iuxta Tridentinum, duae tertiae partes habent rationem praebendae, tertia autem pars pro distributionibus assignatur, s. C. C. in Brixien. Servitii chori 14 Augusti 1880; Cephal. Di­str. 31 Martii 1870. Concludendum ergo videtur deberi Ca­nonico Henrico saltem praebendae fructus.

QUAE CANONICO HENRICO ADVERSANTUR. Orator Capituli autem quinque innixus argumentis, contendit nullos deberi Canonico Henrico fructus suae praebendae.

Ac primum argumentum aggrediens ait : quod ex ipsa fundatione Cathedralis omnes redditus eiusdem semper ef-formabantur ex solis distributionibus quotidianis ; adeo ut ex hac ratione distribuendi fructus, legitima consuetudo enata sit, quae cum prae oculis habita fuerit in statutis a Capitulo effor­matis, in legem statutariam conversa fuisse videtur. Porr» huiusmodi statuta, a Paulo III approbata, duo haec praescri­bunt in capite 21 , scilicet ut fructus omnes in distributio­nes invertantur, atque ut eas qui Choro intersunt percipere valeant - ibi - « secundum vetera statuta huius sanctae Ec-» clesiae, hac in re confirmata per Bullam Apostolicam » (Pauli III) declaratur, ut omnes fructus in distributiones » quotidianas invertantur, ita ut ad hoc ut suas faciat residens, » Choro debet interesse cunctis diebus et horis canonicis anni». Fundatio autem et consuetudo haec respondet votis Ecclesiae universalis et legi Tridentinae Sess. 21 cap. 3 quae decernit, tertiam saltem praebendae partem invertendam esse in quo­tidianas distributiones, ubi nullae sunt distributiones. Quod fuse demonstrat Card. De Luca in Adnot. ad Concil. Trid. disc. 15 n. 9.

Secundum argumentum depromit orator ex iureiurando a Canonico Henrico praestito servandi, et servare faciendi prae-

FRUCTUUM ET DISTRIBUTIONUM 79"

fata statuta ; iuramentum siquidem sancte servandum esse omnis lex clamat, et docet Reiffenstuel in Cap. de iureiur. lib. 2 h. t. num. 90: quoties, res quae iuratur non sit illi­cita, vel contra bonos mores, vel impossibilis.

Ad tertium argumentum accedens Orator animadvertit, quod eo fortius Canonicus Henricus fundationem, consuetudi­nem, et statuta servare debet, quia Concilium Tridentinum illis non obstat. Re sane vera in Conc. Trid. Cap. 3 Sess. 21 Be Reform, dum statuitur quod ubi nullae sint distributio­nes quotidianae, saltem tertia pars praebendarum in distri­butiones reducatur, adiiciuntur verba sequentia : « salvis ta-» men consuetudinibus earum Ecclesiarum, in quibus non » residentes, seu non servientes nihil vel minus tertia parte » percipiunt ». Quum igitur in casu consuetudo, et statuta huius Ecclesiae nihil concedant non interessentibus, eviden­tissime concluditur, Canonicum qui abfuit, nihil posse lucrari.

In quarto et potiori argumento Orator ostendit Canoni­cum Henricum nullam habuisse iustam et legitimam abes­send! causam, neque Ordinarii licentiam, quae duo ex Barbosa, de Canon, et dignit. Cap. 24 n. 1. copulative sunt necessaria. Praeterea canonicus Henricus falsi redarguendus est quando s. Congregationi declaravit ideo abfuisse, quia alibi quaerere debebat victum et vestitum : nam Gubernium omnes retribuit assignationes eidem canonico, prae aliis, quia iuravit civilem constitutionem. Idem autem omne percepit emolumentum, dum in Choro praesentes nihil perceperunt, quia iurare totis viribus renuerunt. Quum igitur habitualiter a Choro abfue­r i t , illi distributiones non debentur, teste Barbosa, de Ca­non, et Dignit. Cap. 22* 24, 35, et 36. Tandem excludi­tur paupertas quia Canonicus Henricus longa et multa confecit itinera, domumque sibi extruxit cum oratorio privato. Ast dato quod causa iusta abessend! adesset, haec ab Episcopo reco­gnosci debuit : atqui Canonicus' discessit quin peteret licen­tiam ab Episcopo, ergo omni iure destituitur ad distributio­nes lucrandas.

Ad ultimum argumentum quod attinet Capituli defensor

SO FRUCTUUM ET DISTRIBUTIONUM

sustinet in casu de quo agitur, opus haud fuisse citatione ad residendum, ceu ex adverso obiicitur, antequam Canonicus Henricus ad distributionum privationem condemnaretur. For­malis namque citatio ad residendum, a Tridentino praescripta, tunc tantum requiritur cum agitur de privatione fructuum et Beneficii ; non vero, ceu in themate contingit, quando agitur de amissione distributionum quotidianarum, teste Barbosa loc. sup. cit. cap. 22 n. 55.

Capituli Defensor commemoravit etiam Resolutionem editam a s. C. C. in Oxomen. diei 14 Augusti 1880. In ea Canonicus absens, quia ex interessentia mortem timebat, ex eo quod Constitutionem civilem iurare recusaverat ; nihilominus Sta­tutis exigentibus illius praesentiam, quia ipse discesserat suo lubitu, quin Episcopus iustam abessendi causam agnosceret, s. Congregatio ad dubium : An et qui fructus praebendae canonicalis, et quae distributiones pro absentiae tempore debeantur Sacerdoti Iosepho Mariae de Bulucua in casu ? respondit : Negative, excepto tempore, quo iudicio Episcopi, rationabilis adfuit absentiae causa.

Ex hac definitione a S. C. C. duo confirmata fuisse asse­rit ; nempe quod unus Episcopus sit iudex de legitima abes­sendi causa, quodque Statuta, quae iubent omnem reditum in distributionibus quotidianis erogandum, conformia esse iuri communi, et propterea adamussim servanda.

Hisce pro utraque parte praemissis, propositum fuit eno-dandum sequens

Dubium.

An et quae distributiones pro absentiae tempore debean­tur Canonico Henrico in casu. (1)

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii, re perpensa, sub die 17 Decembris 1881 censuit respondere :

Negative in omnibus et amplius.

(1) Confer Vol . II pag. 407 Vol. XI pag. 589 Vol . XII pag. 365.

FRUCTUUM ET DISTRIBUTIONUM 81

Ex QUIBUS COLLIGES:

I Ceu alias innuimus ex iure certum esse, negligentes vel residere contemnentes, suas facere non posse quotidianas di­stributiones, quae interessentibus tantum conceduntur.

II Ab hac iuris sanctione excipi tantum illos, quos in­firmitas, seu iuxta et rationabilis corporis necessitas, aut evi­dens Ecclesiae utilitas excuset ; quae tamen iusta causa Epi­scopo cognita esse debet.

III Iuxta De Luca Adnot. ad Concil. Trid. disc. 15 n. 15 commendabilem esse mentique Tridentini consonam consuetudinem « reducendi omnes praebendas, totumque men-? sae capitularis assem ad formam distributionum. »

IV Canonico in themate rite denegatos fuisse omnes prae­bendae fructus pro toto absentiae a Dioecesi tempore, quia nec adfuit a iure admissa excusationis causa, neque Episcopi venia : quibus suffultus consequi valeret canonicus redditus sui canonicatus, qui, iuxta consuetudinem et statuta capitu­laria erogantur per integrum in distributionibus quotidianis.

RETRIBUTIONIS SEU ABSOLUTIONIS

Die 17 Decembris 1881

COMPENDIUM FACTI. Antonius sacerdos exposuit Aposto­licae Sedi : sese a 32 annis caeremoniarum magistri fungi mu­nere in Ecclesia Patriarchali S; huius muneris gratia consue-visse sese conferre in quamlibet Ecclesiam Dioecesis, pridie «¡iiam a Praesule visitaretur : tum ut pararet quidquid opus <3ssèt ad s. functionem explendam, tum ut eamdem modera-retur functione die qua sacra conficeret- visitatio. Quem-

82 RETRIBUTIONIS SEU ABSOLUTIONIS

libet ex Parochis et administratoribus, occasione s. visitatio— nis propriae Ecclesiae, ex antiqua consuetudine, offerre solere* caeremoniarum magistro libellas circiter duodecim, retribu­tionis instar, praeter victualia, a nonnullis Ecclesiarum re­ctoribus praestita. Noveram quidem, ait orator, Antistitem M. iussisse suos ne, talibus in adiunctis, munera exciperent: sed inter istos non cooptari arbitratus, spontaneas illas excepi oblationes. Quoniam vero ex aliquo tempore dubitavi ne pra­xis haec consona sit Tridentinae sanctioni, ideo, ad conscien­tiae tranquillitatem, expostulo ab Apostolica Sede absolu­tionem, quatenus opus sit, pro tempore anteacto, eiusque ve -aeratissimum iudicium pro futuro.

Disceptatio Synoptiea.

QUAE ORATORI ADVERSANTUR. Preces ab Oratore porre­ctae benigno favore haud excipiendae esse videntur, quando­quidem sacri Canones nedum Episcopis, sed etiam iis omnibus, qui Episcopos in s. Visitatione peragenda sequuntur, diserte-prohibent quominus, praeter victualia, aliquid accipiant, etsi sponte offeratur. Scatet id ex Cap. Romana 1 de Censibus in 5. §. Procurationes - ibi - « Caveat insuper ne ipse, vel quis­quam suorum aliquod munus, quodcumque sit, et quali­tercumque offeratur, praesumat recipere ». Rursus patet ex Conc. Tridentino Sess. 24 cap. 3 de Reform. - ibi - « Omnes et singuli ad quos visitatio spectat, caveant. . . ne ipsi aut quisquam suorum quidquam procurationis causa pro Vi­sitatione. . . praeter id quod iure debetur, nec pecicniam,. nec munus, quodcumque sit, etiam qualitercumque offera­tur accipiant ». Concordat Ferraris in sua Bibliot. Verb. Procuratio num. 26. Concinit S. C. C. prout habetur in Thesauro Resolutionum tom. 6 s. Marci Visitationis in qua, inter alia, proposito dubio V: An Clerus teneatur quidquam solvere Ministris, aliisque Officialibus Episcopi visitantis : responsum prodiit : Ad V deberi victualia tantum, ad for­mam Concilii. Insuper hodie ex mente ipsius Concilii Tri­dentini loco citato, quoad illas Ecclesias suburbiorum, sicut.

RETRIBUTIONIS SEU ABSOLUTIONIS 83

quoad Ecclesias civitatis Episcopalis nulla debetur procura­tio, cum nullae fiant expensae, neque si consuetudo adesset illas solvendi, prout decisum est a S. O. C. in Castren. Pro­curationis 17 Novembris 1685.

Quum autem in facto constet, Sacerdotem Antonium ali­quid recepisse, quando Antistitem comitaretur in s. Visita­tione, eius agendi ratio videtur reprobanda. Nec ad rem facit invocata consuetudo : quia Tridentinum habet « non obstante » quacumque consuetudine, etiam immemorabili.» Vis Tri­dentini decreti ea est, ut praeexistentem contrariam consue­tudinem irritet, et non permittat aliquam inchoari ullo tem­pore, iuxta Card. De Luca de lurisd. discept. 95 num. 7, et 8; Pignatel. cons. 134 num. 16 tom. 1, Gronz. de benef, part. 5 c. 4 n. 179 et seq., Rota decis. 317 n. 12 et seq. part. 16, et decis. 22. n 18, et decis. 192 part. 48 Recent.

Nec bona fides praesumi potest in sacerdote Antonio, quia ss. canones disertis verbis prohibent, quominus huiusmodi mu­nera et retribntiones, ullo sub praetextu recipiantur ; et quia excluditur ex confessione oratoris ipsius. Fatetur enim sese angi dubio ex aliquo tempore, quod praxis huiusmodi consona non sit Tridentinae dispositioni.

QUAE ORATORI FAVENT. EX altera vero parte Orator non­nullas exhibet rationes, quae, nedum pro futura, sed etiam pro anteacto tempore, ut ipsius preces benigne excipiantur, suadent, ex eo quod citata iuris communis principia ipsi haud aptari posse videntur. Sane allata sacrorum Canonum et Concilii Tridentini decreta, vel contra Episcopos visitan­tes, vel contra illos, qui vel familiares vel ex eius comitatu sunt, edita fuisse constat. Porro ex precibus ab oratore por­rectis manifestum erumpit, quod durante Visitationis tem­pore, ipsi neque familiaris Episcopi, neque ex eius comitatu est: quandoquidem, non uti ab Antistite invitatus, sed ope­ram suam in s. Visitationis actu praestat ad Parochorum in­stantiam, qui eum, tamquam sacrarum caeremoniarum magi­strum, prae ceteris vocant, utpote magis idoneum ad ea omnia paranda quae in huiusmodi negociis necessaria sunt.

84 RETRIBUTIONIS SEU ABSOLUTIONIS

Si itaque ex hactenus disputatis manifestum erumpit, Ora­torem inter eos recensendum haud esse, qui Episcopi comita­tum efformant, naturalis aequitas postulat, ut ob talem im­pensam operam emolumenta recipere possit. Notum cum sit, nemini officium suum damno et praeiudicio esse debere. Ve­rum dato etiam, at non concesso, quod ipse revera fuerit in comitatu Praesulis et proinde ipsi quoque sacrorum Canonum decreta aptari valeant, tamen longaeva consuetudo, in sui fa­vorem ab oratore invocata, perceptionem huiusmodi munerum legitimare videtur. Iam vero consuetudinem legitime intro­ductam vim legis habere autumant Piringh in ius Canon, lib. 1 tit. de "Consuet. n . 65, Reiffenst. decret, lib. 1 tit. 4 n. 55. Qua de re si decretum irritans Tridentini valet de­struere consuetudinem anteriorem, tamen haud tanti facien­dum esse videtur, ut prohibere queat, quominus consuetudo inchoetur.

Quum ergo oratoris agendi ratio sub canonum censura non cadat, ipseque valeat oblatam excipere pecuniam, con­sequitur absolutione opus non esse. Verum admisso parum­per quod talis gratia necessaria reputetur, eidem denegari nequit, ex quo in eo bona fides adfuit, utpote qui sese repu-taret non comprehendi inter illos pro quibus decretum Prae­sulis editum fuerat. Quibus praenotatis submissa fuere diri­menda sequentia

Dubia

An Sacerdos Antonius retributionem percipere valeat in casu.

Et quatenus negative: An et quomodo indulgenda sit absolutio in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re cognita, sub die 17 Decembris 1881 respondit:

Ad I Negative, nisi operam suam praebeat, a rectori­bus ecclesiae specialiter invitatus.

Ad II Affirmative in omnibus, facto verbo cum SSmo.

RETRIBUTIONIS SEU ABSOLUTIONIS 85

Ex QUIBUS COLLIGES:

I Ex Tridentino Sess. 24 cap. 3 de ref. scopum prae­cipuum peragendae s. Visitationis ab Antistitibus eum esse, ut orthodoxa inducatur doctrina, boni mores serventur, pravi corrigantur, populusque fidelis ad religionem, pacem et in­nocentiam accendatur.

II Attamen omnia haec expleri in s. Visitatione opus esse paterna charitate. . . . modesto equitatu et famulatu, ne visitantes inutilibus sumptibus cuiquam graves onerosive fiant.

III Hinc districte praecipitur ne ipsi Praelati aut quis­quam suorum quidquam pro visitatione . . . . nec pecuniam, nec munus quodcumque, etiam qualitercumque oneratur, ac­cipiant.

IV Nihil esse accipiendum, praeter victualia, s. Visita­tionis causa, ita rigorose praeceptum fuisse, ut minime pro­ficiat contraria consuetudo, etiam immemorabilis ; quinimo a visitantibus omnino servandam, ubi viget, consuetudinem non recipiendi victualia, pecuniam aut quidquam aliud, sed omnia gratis faciendi.

V Magistrum ss. caeremoniarum in themate perperam seiungi a comitatu Praesulis videri, ex quo ille Praesulem ipsum sequatur aut praecedat quocumque ierit, s. visitationis causa, omnia praedisponat, ipsamque s.visitationis functionem moderetur.

VI Qua de re, pro nihilo habita a S. O. C. antiqua con­suetudine, contra Tridentinum invecta aliquid recipiendi, oc­casione s. visitationis, resolutum fuit, his in adiunctis, ma­gistrum caeremoniarum nil recipere posse a rectoribus Ec­clesiarum, nisi ab eisdem specialiter invitatus fuerit.

8 6

APPENDIX II.

Officia et Missae ss. Laurentii a Brundusio Confessoris et Clarae a Cruce de Montefalco Virginis

DIE VII IULII

In Festo

S. L A U R E N T I I A B R U N D U S I O G, DUPLEX

Omnia de Comm. Conf. non Pont:, praeter sequ. (m . t. v . )

Oratio.

| \ e u 8 , q u i a d a r d u a q u a e q u e p r o

I J n o . n i n i s t u i g l o r i a , e t a n i m a ­

r u m s a l u t e b e a t o L a u r e n t i o Con­

fessor i t u o s p i r i t u m cons i l i i e t

f o r t i t u d i n i s c o n t u l i s t i : da n o b i s

i n e o d e m s p i r i t u e t a g e n d a co­

g n o s c e r e , e t c o g n i t a e iu s i n t e r ­

cess ione pe r f i ce re . P e r D o m i n u m

n o s t r u m .

In I. Nocturno Lectiones de Scriptura occurrente.

In II. Nocturno. Lectio iv.

Br u n d u s i i , u r b e r e g n i N e a p o l i ­

t a n i c e l e b e r r i m a , p i i s e t h o ­

n e s t i s p a r e n t i b u s n a t u s e s t L a u ­

r e n t i u s . I a m i n d e a p u e r i t i a c e r ­

t i s s i m a f u t u r a e s a n c t i t a t i s , e t

a p o s t o l i c i , q u o m a x i m e p r a e s t i t i t ,

ze l i d o c u m e n t a e d i d i t . A p u e r i l i ­

b u s n u g i s a l i e n u s , u n i Deo v a ­

c a r e c o e p i t , e t v e r b a facere a d

c i r c u m f u s a m m u l t i t u d i n e m , c u n ­

c t i s D e i p o t e n t i a m , q u i l i n g u a s

i n f a n t i u m f a c i t d i s e r t a s , a d m i -

r a n t i b u s . S u b i d e m t e m p u s s e t o ­

t u m a b s t i n e n t i a e , e t c o r p o r i s af­

f l i c t a t i o n i d e d i t . S e r a p h i c u m C a ­

p u c c i n o r u m o r d i n e m i n g r e s s u s , e t

V e n e t a e p r o v i n c i a e a d s c r i p t u s ,

m u l t o m a g i s i n domo D e i s a n ­

c t i t a t e p r o f e c i t . H u m i l i t a t e , obe­

d i e n t i a , o r a t i o n i s s t u d i o , r e g u ­

l a r i o b s e r v a n t i a , o m n i b u s a n t e ­

ce l lun t . E x a c t o t y r o c i n i o , s a c r i s

l i t t e r i s o p e r a m d e d i t , quo i n ­

s t r u c t o r a d a p o s t o l i c u m m u n u s

e v a d e r e t . Q u o d e r a t s i n g u l a r i i n ­

gen io e t m e m o r i a p r a e d i t u s n o n

modo p h i l o s o p h i c a s e t t h e o l o g i c a s

f a c u l t a t e s , sed l i n g u a s e t i a m G r a e ­

c a m , H e b r a i e a m , C h a l d a i c a m , G e r ­

m a n i c a m , G a l l i c a m , H i s p a n i c a m

d i d i c i t ; e t q u i d e m i t a , u t c u m s e

d a b a t occasio , h i s l i n g u i s concio­

n a r i p o s s e t . H e b r a i c a v e r o l i n g u a

a d H e b r a e o s ipsos c o n c i o n a t u s e s t

t a n t a e i u s l i n g u a e p e r i t i a , q u a n ­

t a m n o n h a b e r e s e i p s i a u d i t o r e s

confessi s u n t . Q u a e r e s p r o d i g i o

s i m i l i s c a u s a f u i t , c u r op in io i n ­

v a l u e r i t , a D e o , q u o d de A p o s t o ­

l i s t r a d i t u r , l i n g u a r u m e i d o n u m

fuisse conces sum. N e q u e v e r o h o c

s o l u m , sed r e l i q u a e t i a m c h a r i s -

APPE

a n a t a , u t e v e n t u s d o c u i t , q u a e

i l l i s , q u o s a d m a g n a s u s c i p i e n d a

-et a g e n d a p r o n o m i n i s s u i g l o r i a

« l e g i t , i m p e r t i r i s o l e t .

H o n e s t u m fec i t .

Lectio o.

Sa c e r d o s c o n s e c r a t u s , t u m v e r o

m a x i m e e i u s f e r v o r e r u p i t , e t s e

t o t u m p r o c u r a n d a e m o d i s o m n i b u s

a n i m a r u m s a l u t i d e v o v i t . N o n c u ­

r i s , non s u d o r i b u s , n o n v i g i l i i s , n o n

v i t a e i p s i , q u a m saepe i n d i s c r i ­

m e n a d d u x i t , p e p e r c i t . V i c o s , ca­

s t e l l a , u r b e s , a g r o s obi v i t . I n a u ­

l a s p r i n c i p u m , i n H e b r a e o r u m e t

H a e r e t i c o r e m c o n v e n t u s p e r v a s i t .

T o t a m fe re E u r o p a m , I t a l i a m ,

G e r m a n i a m , H u n g a r i a m H i s p a ­

n i a m , L u s i t a n i a m , o m n i b u s bene ­

fac iendo , e t v i a m s a l u t i s a e t e r ­

n a e c o m m o s t r a n d o , p e r a g r a v i t .

O m n e h o m i n u m g e n u s c o m p l e x u s

e s t , C a t h o l i c o s , H a e r e t i c o s , H e ­

b r a e o s , n o b i l e s , p o p u l a r e s , m i l i ­

t e s , o m n i b u s o m n i a i a c t u s , u t

o m n e s C h r i s t o l u c r i f a c e r e t . P l u ­

r i b u s p r o r e l i g i o n e c a t h o l i c a a d

r e g e s a c p r i n c i p e s l e g a t i o n i b u s

f u n c t u s e s t . N u l l a m d e n i q u e d e ­

m a n d a t i s i b i a p o s t o l i c i m u n e r i s

p a r t e m o m i s i t : n u m q u a m cessa­

v i t , n u s q u a m q u i e v i t . Q u o a u t e m

f r u c t u , d i c i n o n p o t e s t . I n n u m e ­

r a b i l e s p e c c a t o r e s a d p o e n i t e n t i a m

c o n v e r t i t ; h a e r e t i c o s a d e i u r a n d a

f a l s a d o g m a t a a d e g i t ; H e b r a e o s

c o n f u t a v i t ; p e r d i t i s s i n i a s m u l i e ­

r e s e v i t i o r u m coeno e d u x i t ; d i -

>ix u. 87 s c o r d i a s c o m p o s u i t ; od i a e x s t r u ­

x i t : n i h i l n o n ad D e i g l o r i a m ,

c a t h o l i c a e r e l i g i o n i s i n c r e m e n ­

t u m , e t s a l u t e m a n i m a r u m su­

s c e p i t , e f f ec i tque . D e o ipso o p i ­

t u l a n t e e t s e r m o n e m c o n f i r m a n t e ,

s e q u e n t i b u s s i g n i s . I n t e r q u a e

c e l e b e r r i m a m e m o r a t u r v i c t o r i a

d e p o t e n t i s s i m o T u r c a r u m e x e r ­

c i t u , p r a e t e r o m n e m s p e m , i m o

v e r o d e s p e r a n t i b u s d u c i b u s , s e r v o

D e i p r a e e u n t e , e t fe l icem b e l l i e x i ­

t u m a n n u n t i a n t e , i n H u n g a r i a a

n o s t r i s r e p o r t a t a .

R). A m a v i t e u m .

Lectio vi.

In hoc t a m indefesso d i v i n a e g l o ­

r i a e a m p l i f i c a n d a e , e t p r o x i m o ­

r u m u r g e n d a e s a l u t i s s t u d i o s ib i

ipse n o n d e f u i t : v i r t u t i b u s o m n i ­

b u s in g r a d u he ro i co e m i n u i t ,

u n d e v i s i l l a i n c r e d i b i l i s a d a l i o ­

r u m s a l u t e m e r u p i t . H a s o b v i r t u ­

t e s , e t r e l i q u a s a n i m i d o t e s , cons i ­

l i i p r a e s e r t i m a c p r u d e n t i a e , p r a e ­

t e r o b i t a s m i n o r e s p r a e f e c t u r a s i n

p r o v i n c i i s H e t r u s c a , V e n e t a e t I a -

n u e n s i s u p r e m o t o t i u s o r d i n i s r e ­

g i m i n i p r a t i c i m e r u i t . C a r i t a t e i n

D e u m f u i t a r d e n t i s s i m a . E r g a

C h r i s t i D o m i n i p a s s i o n e m sic affi­

c i e b a t u r , u t i n e a c o g i t a t i o n e def i ­

x u s f l e t u m c o n t i n e r e n o n p o s s e t . I n ­

s i g n i s c u l t o r f u i t D e i p a r a e V i r g i n i s

M a r i a e , cu i s i n g u l a r e i l l u d l i n g u a ­

r u m d o n u m r e f e r e b a t a c c e p t u m .

O r a t i o n i a p p r i m e d e d i t u s , q u o d

a r e l i q u i s o c c u p a t i o n i b u s s u p e r ­

e r a t t e m p u s j t o t u m e i i m p e n d e -

88 APPE

b a t . I n e c s t a s i m s a e p e r a p t u s d i ­

v i n a p a t i e b a t u r . Pass im, offendi

D e u m f e r e b a t a e g e r r i m e , e t r e ­

l i g i o n i s c a t h o l i c a e . d e t r i m e n t i s a u ­

g e b a t u r p l u r i m u m . U n u m D e u m ,

u n a m c a r i t a t e m , u n a m a n i m a r u m

s a l u t e m c o g i t a r e , l o q u i , s p i r a r e

v i d e b a t u r . P r o p h e t i a e dono e n i ­

t u i t , c o r d i u m i n t i m a p e n e t r a v i t ,

p l u r a e t loco e t t e m p o r e r e m o t i s ­

s i m a p r a e d i x i t , m i r a c u l i s e t i a m

e t p r o d i g i i s i n s i g n i t e r c l a r u i t .

P r o p t e r e x i m i a m s a n c t i t a t e m

S u m m i s P o n t i f i c i b u s a c c e p t i s s i ­

m u s f u i t , e t f e r e o m n i u m E u r o ­

p a e p r i n c i p u m g r a t i a f l o r u i t . D e ­

m u m o r a t o r a N e a p o l i t a n i s a d

P h i l i p p u m t e r t i u m , q u i t u n c i n

L u s i t a n i a m o r a b a t u r , m i s s u s , i n

o b e u n d a l e g a t i o n e a t t r i t u s l a b o ­

r i b u s , i n m o r b u m i n c i d i t , e x i t i ­

n e r e c o n t r a c t u m : q u o p a t i e n t i s -

s i m e t o l e r a t o , s a c r a m e n t i s o m n i ­

b u s s u m m a d e v o t i o n e s u s c e p t i s ,

p r a e n u n t i a t o m o r t i s d i e , c u p i e n s

d i s s o l v i , e t esse c u m C h r i s t o , U -

l y s s i p o n e d i s c e s s i t e v i t a , d i e v i ­

g e s i m a s e c u n d a I u l i i , a n n o m i l l e ­

s imo s e x c e n t é s i m o dec imo n o n o .

Q u a m p r e t i o s a f u e r i t i n conspe­

c t u D o m i n i e i u s m o r s , p a t r a t a

n o n m u l t o p o s t m i r a c u l a d e c l a r a ­

r u n t . Q u i b u s r i t e p r o b a t i s , P i u s

s e x t u s P o n t i f e x M a x i m u s b e a t o ­

r u m n u m e r o e t d e i n L e o d e c i m u s

t e r t i u s d i e o c t a v o D e c e m b r i s a n n i

m i l l e s i m i o c t i n g e n t e s i m i oc toge­

s i m i p r i m i s a n c t o r u m a l b o e u m

s o l e m n i t e r a d s c r i p s i t .

R). I s t e h o m o .

>ix n.

In III Nocturno.

L e c t i o s a n c t i E v a n g e l i i s e c u n ­

d u m L u c a m .

Lectio vii. Cap. 9.

In i l l o t e m p o r e : C o n v o c a t i s I e ­

s u s d u o d e c i m A p o s t o l i s , dedifc

i l l i s ^ n r t u t e m e t p o t e s t a t e m s u ­

p e r o m n i a d a e m o n i a , e t u t l a n ­

g u o r e s c u r a r e n t . E t r e l i q u a .

H o m i l i a S . B o n a v e n t u r a e

E p i s c o p i .

Exposit. in Cap. 9. Luc.

Ap o s t o l i ideo n o m i n a t i s u n t , u t

e o r u m c o m m e n d a r e t u r a u c t o ­

r i t a s . A p o s t o l u s e n i m m i s s u s i n ­

t e r p r e t a t u r ; m i s s i a u t e m f u e r a n t

ad p r a e d i c a n d u m , s e c u n d u m i l l u d t

N o n m i s i t m e C h r i s t u s b a p t i z a r e , ,

s ed e v a n g e l i z a r e . P u e r u n t a d

p r a e d i c a n d u m m i s s i , n o n r e m

p a r v a m , sed m a g n a m , s c i l i c e t

r e g n u m D e i , p e r q u o d p o t e s t i n

t e l l i g i d o c t r i n a v e r i t a t i s , i u x t a i l ­

l u d : A u f e r e t u r a v o b i s r e g n u m

D e i , e t d a b i t u r g e n t i f a c i e n t i

f r u c t u s e i u s . P o t e s t e t i a m d i c i

g r a t i a S p i r i t u s s a n c t i , s e c u n d u m

i l l u d : n o n e s t r e g n u m D e i e s c a

e t p o t u s , sed i u s t i t i a , e t p a x , e t

g a u d i u m i n S p i r i t u S a n c t o ; e t

i n f r a : E c c e r e g n u m D e i i n t r a

v o s e s t . P o t e s t e t i a m d ic i g l o r i a

a e t e r n a , i u x t a i l l u d : A m e n d i c a

v o b i s , n i s i q u i s r e n a t u s f u e r i t e x

a q u a e t S p i r i t u s a n c t o , n o n p o t ­

e s t i n t r o i r e i n r e g n u m D e i .

R). I s t e e s t .

Lectio viii.

Om n i b u s b i s m o d i s A p o s t o l i s u n t

mi s s i p r a e d i c a r e r e g n u m D e i ,

s c i l i ce t v e r a m d o c t r i n a m , d i v i n a m

g r a t i a m e t a e t e r n a m g l o r i a m . E t

q u i a p r o p t e r a u c t o r i t a t e m p r a e d i ­

c a t i o n i s c o n c e s s e r a t p o t e s t a t e m

c u r a t i o n i s , ideo s u b d i t : E t s a n a r e

i n f i rmos , s c i l i c e t m i s i t a d conf i rma­

t i o n e m v e r i t a t i s p r a e d i c a r e secun­

d u m i l l u d : I l l i a u t e m p r o f e c t i ,

p r a e d i c a v e r u n t u b i q u e , D o m i n o

c o o p e r a n t e , e t s e r m o n e m confir­

m a n t e s e q u e n t i b u s s i g n i s . U n d e

s i g n u m m i s s i o n i s s p i r i t u a l i s a d

p r a e d i c a n d u m e s t s a n a t i o a u ­

d i e n t i u m a m o r b i s v i t i o r u m .

R). S i n t l u m b i .

Lectio ix.

Tr i a a u t e m s u n t s i g n a e v i d e n ­

t i a , q u i b u s p r o b a t u r , u t r u m

p r a e d i c a t o r a D o m i n o s i t m i s s u s

a d E v a n g e l i u m p r a e d i c a n d u m .

P r i m u m è s t a u c t o r i t a s m i t t e n t i s ,

c u i u s m o d i e s t P o n t i f i c i s , e t m a ­

x i m e P o n t i f i c i s s u m m i , q u i e s t

loco P e t r i , imo Iesu. C h r i s t i : u n d e

q u i ab eo m i t t i t u r , a C h r i s t o m i t ­

t i t u r . S e c u n d u m e s t z e l u s a n i ­

m a r u m i n p e r s o n a , q u a e m i t t i t u r ,

q u a n d o s c i l i c e t , p r i n c i p a l i t e r q u a e ­

r i t Dei h o n o r e m , e t a n i m a r u m

s a l u t e m . T e r t i u m e s t f ruc t i f i ca -

t i o , e t c o n v e r s i o a u d i t o r u m . P e r

p r i m u m s u n t n u n t i i P a t r i s , p e r

s e c u n d u m F i l i i , p e r t e r t i u m S p i ­

r i t u s s a n c t i . D e p r i m o : P r o pa-

X n . 8 9

t r i b u s t u i s n a t i s u n t t i b i f i l i i .

D e s e c u n d o : N o n e n i m n o s m e t ­

ip sos p r a e d i c a m u s , sed I e s u m

C h r i s t u m D o m i n u m n o s t r u m . D e

t e r t i o : P o s u i v o s , u t e a t i s , e t

f r u c t u m a f f e r a t i s , e t f r u c t u s v e ­

s t e r m a n e a t . E t q u i s ic m i t t i t u r ,

p o t e s t d i c e r e i l l u d : S p i r i t u s D o ­

m i n i s u p e r m e , e o q u o d u n x e r i t

m e . T e D e u m l a u d a m u s .

M I S S A .

Introitus Eccl. 42.

In s e r m o n i b u s D o m i n i o p e r a e-

i u s : so l i l l u m i n a n s p e r o m n i a

r e s p e x i t , e t g l o r i a D o m i n i p l e ­

n u m e s t opus e i u s .

Psal. 67. E x u r g a t D e u s , et

d i s s i p e n t u r i n i m i c i e i u s , e t f u g i a n t

q u i o d e r u n t e u m , a f ac ie e i u a .

y . G l o r i a P a t r i .

Oratio

Deus , q u i a d a r d u a q u a e q u e

pro n o m i n i s t u i g l o r i a , e t a n i ­

m a r u m s a l u t e b e a t o L a u r e n t i o

Confessor i t u o s p i r i t u m cons i l i i

e t f o r t i t u d i n i s c o n t u l i s t i : d a n o ­

b i s i n eodem s p i r i t u e t a g e n d a

cognoscere , e t c o g n i t a e i u s i n ­

t e r c e s s i o n e pe r f i ce re . P e r D o m i ­

n u m .

L e c t i o E p i s t o l a e b e a t i P a u l i A -

p o s t o l i ad C o r i n t h i o s . 2 Cor. 5 .

(c h a r i t a s C h r i s t i u r g e t n o s : a e ­

s t i m a n t e s hoc , q u o n i a m s i u n u s

p r o o m n i b u s m o r t u u s e s t , e r g o o -

UO APPEN

m n e s m o r t u i s u n t ; e t p r o o m n i b u s

m o r t u u s e s t C h r i s t u s : u t e t q u i

v i v u n t , i a m n o n s ib i v i v a n t , s e d

<ei q u i p r o i p s i s m o r t u u s e s t e t

r e s u r r e x i t . I t a q u e n o s e x h o c

n e m i n e m n o v i m u s s e c u n d u m c a r ­

n e m . E t s i c o g n o v i m u s s e c u n d u m

c a r n e m C h r i s t u m ; sed n u n c i a m

n o n n o v i m u s . S i q u a i n C h r i s t o

n o v a c r e a t u r a , v e t e r a t r a n s i e ­

r u n t : ecce f a c t a s u n t o m n i a n o v a .

O m n i a a u t e m , e x Deo q u i n o s r e ­

c o n c i l i a v i t s i b i p e r C h r i s t u m , e t

d e d i t n o b i s m i n i s t e r i u m reconc i ­

l i a t i o n i s . Q u o n i a m q u i d e m D e u s

e r a t i n C h r i s t o m u n d u m r e c o n c i ­

l i a n s s i b i , n o n r e p u t a n s i l l i s de ­

l i c t a i p s o r u m , e t p o s u i t i n n o b i s

v e r b u m r e c o n c i l i a t i o n i s . P r o C h r i ­

s t o e r g o l e g a t i o n e f u n g i m u r , t a m ­

q u a m Deo e x h o r t a n t e p e r n o s .

O b s e c r a m u s p r o C h r i s t o , r econc i ­

l i a m i n i D e o . E u m , q u i n o n n o ­

v e r a t p e c c a t u m , p r o nob i s pec­

c a t u m f e c i t , u t n o s e f f ice remur

i u s t i t i a D e i i n ipso .

Graduale Exod. Ib. F o r t i ­

t u d o e t l a u s m e a D o m i n u s , e t

f a c t u s e s t m i h i i n s a l u t e m :

i s t e D e u s m e u s , e t g lo r i f i cabo

e u m .

y . D o m i n u s q u a s i v i r p u g n a ­

t o r : o m n i p o t e n s n o m e n e i u s .

A l l e l u j a , A l l e l u j a .

y. Eccl. 46. I n v o c a v i t A l ­

t i s s i m u m p o t e n t e m i n o p p u g n a n d o

i n i m i c o s u n d i q u e : e t a u d i v i t i l ­

l u m m a g n u s e t S a n c t u s D e u s ,

A l l e l u j a .

IX n.

S e q u e n t i a S a n c t i E v a n g e ­

l i i s e c u n d u m L u c a m

Luc. 9.

In i l l o t e m p o r e : C o n v o c a t i s I e s u s

d u o d e c i m A p o s t o l i s , d e d i t i l l i s

v i r t u t e m e t p o t e s t a t e m s u p e r o -

m i a d a e m o n i a , e t u t l a n g u o r e s

c u r a r e n t . E t m i s i t i l l o s p r a e d i ­

c a r e r e g n u m D e i , e t s a n a r e i n ­

f i r m o s . E t a i t a d i l l o s : N i h i l

t u l e r i t i s in v i a , n e q u e v i r g a m ,

n e q u e p e r a m , n e q u e p a n e m , n e ­

q u e p e c u n i a m , n e q u e d u a s t u n i ­

c a s h a b e a t i s . E t i n q u a m c u m q u e

d o m u m i n t r a v e r i t i s , ib i m a n e t e ,

e t i n d e n e e x e a t i s . E t q u i c u m ­

q u e n o n r e c e p e r i n t v o s e x e u n t e s

d e c i v i t a t e i l l a , e t i a m p u l v e r e m

p e d u m v e s t r o r u m e x c u t i t e i n t e ­

s t i m o n i u m s u p r a i l l o s . E g r e s s i

a u t e m c i r c u i b a n t p e r c a s t e l l a ,

e v a n g e l i z a n t e s e t c u r a n t e s u b i ­

q u e .

Offertorium

Isai. 49. P o s u i t os m e u m

q u a s i g l a d i u m a c u t u m : i n u m b r a

m a n u s s u a e p r o t e x i t m e , e t p o s u i t

m e s i c u t s a g i t t a m e l e c t a m .

Secreta

\d c a e l e s t e c o n v i v i u m fac n o s ,

D e u s , s a l u t a r i s p o e n i t e n t i a e

l a c r y m i s d i g n o s accede re : q u o d

b e a t o L a u r e n t i o v i t a e c a n d o r

s u a v i s s i m u m eff iciebat . P e r D o ­

m i n u m .

Communio

Sap. 8. In c o n s p e c t u p o t e n -

APPENDIX I I .

t i u m a d m i r a b i l i s e r o , e t fac ies

p r i n c i p u m m i r a b u n t u r m e .

91

Postcommunio

Di v i n i t a t i s t u a e , D o m i n e , s e m ­

p i t e r n a f r u i t i o n e s a t i e m u r :

q u a m b e a t u s L a u r e n t i u s i n s a c r o

a l t a r i s m y s t e r i o p r a e g u s t a b a t .

P e r D o m i n u m n o s t r u m I e s u m

C h r i s t u m F i l i u m t u u m : Q u i t e ­

c u m v i v i t e t r e g n a t in. u n i t a t e

S p i r i t u s S a n c t i D e u s : p e r o m n i a

s a e c u l a s a e c u l o r u m .

r ) . A m e n .

DIE XVIII AUGUSTI

In Festo

S- CLARAE A CRUCE DE MONTEFALCO VIRGINIS

DUPLEX

Omnia de Communi Virgi­num, praeter sequentia-.

Oratio

e u s , q u i s a n c t a m V i r g i n e m

t u a m C l a r a m c la r i f i cans , i n

i p s i u s c o r p o r e p a s s i o n i s t u a e e t

T r i n i t a t i s m y s t e r i a mi r i f ic i s s i ­

g n i s r e n o v a s t i : p r a e s t a q u a e s u ­

m u s ; e i u s p r e c i b u s e t i m i t a t i o n e ,

s i c nos t u a e p a s s i o n i s a m a r i t u ­

d i n e m r e c o r d a r i , u t T r i n i t a t i s

b e a t i t u d i n e p e r f r u i m e r e a m u r

Q u i c u m P a t r e e t S p i r i t u s a n c t o

i n T r i n i t a t e v i v i s e t r e g n a s D e u s

pe r o m n i a s a e c u l a s a e c u l o r u m .

A m e n .

In I. Nocturno Lectiones de Scriptura occurrente

In II. Nocturno.

Lectio iv.

Ci a r a V i r g o i n M o n t e f a l c o U m ­

b r i a e opp ido , h o n e s t o g e n e r e

n a t a , a b i n c u n a b u l i s n o n o b s c u r a

p r a e t u l i t s a n c t i t a t i s i n d i c i a : n a m

p e n e i n f a n s , i t a p i e t a t i d e d i t a

f u i t , u t p r e c i b u s , v i g i l i i s , e t i e ­

i u n i i s o p e r a m d a r e t , s o m n i a d e o

p a r c a , u t r a r o l e c t u l u m d o n n i -

t u r a c o n s c e n d e r e t , sed h u m i c u -

b a r e t , s i q u a n d o e a m s o m n i n e ­

c e s s i t a s o p p r e s s i s s e t . A r c t i o r i s

v i t a e de s ide r io i n coenobium v i r ­

g i n u m a I o a n n a s o r o r e s u a s u b

i n s t i t u t o s a n c t i A u g u s t i n i n u p e r

e x s t r u c t u m h u m i l l i m i s p r e c i b u s

a d m i t t i p o s t u l a v i t . V o t i a u t e m

compos effecta, u t p r o t a n t o be­

neficio Deo g r a t i a s p e r s o l v e r e t ,

s e p t e m d i e r u m i e i u n i u m sibi i n ­

d i x i t , n e q u e a l i u d q u i d q u a m p r a e ­

t e r d i m i d i u m p a n e m c u m pomo

d e g n s t a v i t . S i l e n t i u m adeo c o l u i t ,

u t , c u m seme l m a t r i s a l l o q u e n d a e

g r a t i a i l l u d f r e g i s s e t , i n p o e n a m

a d m i s s i e r r o r i s i n s u m m o f r i g o r e

n i v e s n u d i s p e d i b u s c a l c a n s , cen ­

t i e s o r a t i o n e m D o m i n i c a m r e c i ­

t a v e r i t .

r ) . P r o p t e r v e r i t a t e m .

Lectio v.

por tua s o r o r e , coenobi i a d m i n i ­

s t r a t i o n e m r e p u g n a n s s u s c e ­

p i t , o m n i u m q u e v i r t u t u m e x e m ­

p l i s c e t e r i s v i r g i n i b u s p r a e l u x i t .

I n c r e d i b i l i f u i t a b s t i n e n t i a , p a n e

92 APPENDIX II .

e t a q u a d u m t a x a t , i d q u e s e m e l

i n d i e , v i t a m t o l e r a n s ; a s p e r o

ci l ic io c o r p u s d o m a n s , s i n g u l i s n o ­

c t i b u s f l a g e l l i s s e e r u e n t a b a t . P l u ­

r e s p e r a n n o s g r a v i s s i m i s m o r ­

b is v e x a t a , a l i q u a n d o e t i a m a

d a e m o n i b u s d u r i t e r caesa , n i h i l

d e c o n s u e t o v i t a e r i g o r e r e m i s i t .

E r g a p a u p e r e s t a n t a c a r i t a t e f l a ­

g r a v i t , u t s a e p e n u m e r o i l l o s v e ­

s t i b u s i n d u e r e t , n e c q u e m q u a m

a b o s t i o m o n a s t e r i i v a c u u m a b i r e

p a t e r e t u r . D o c t r i n a d i v i n i t u s i n ­

fusa , h a e r e t i c o r u m f a l s a d o g m a t a

c o n f u t a v i t , a c p h i l o s o p h i s , q u a e ­

s t i o n e s a l t i s s i m i s p r o p o n e n t i b u s ,

s a t i s f e c i t . M u l t a e x s t i n x i t o d i a ,

e t m o r t a l e s i n i m i c i t i a s s e d a v i t ,

p a c e m q u e i n t e r f i n i t i m o s p o p u l o s

c o n c i l i a v i t .

B). D i l e x i s t i i u s t i t i a m .

Lectio vi.

In c r e d i b i l i a n i m i s e n s u C h r i s t i

D o m i n i t o r m e n t a e t c r u c i a t u s

c o n t e m p l a r i s o l i t a e r a t . Q u a d a m

a u t e m d ie S a l v a t o r d i v i n u s s u ­

s c e p t a p e r e g r i n i p e r s o n a , c a n d i d o

v e s t i t u s a m i c t u , h u m e r i s c r u c e m

f e r e n s i n e i u s c o r d e r e d e m p t i o n i s

m y s t e r i a i m p r e s s i t mi r i f i c i s s i g n i s

q u a e i n p r a e s e n t e m u s q u e d i em

c e r n u n t u r . I n e i u s q u o q u e fe l le

p o s t m o r t e m t r e s g l o b u l i r e p e r t i

s u n t , i m a g i n e , co lo re e t p o n d e r e

p a r e s , e t i n i p s a fe l l i s v e s c i c u l a

i t a d i s p o s i t i , u t t r i a n g u l i fo r ­

m a m e x h i b e r e n t , s a n c t i s s i m a e T r i ­

n i t a t i s s y m b o l u m r e f e r e n t e s . P r o ­

p h e t i a e dono i l l u s t r i s , m u l t a fu­

t u r a p r a e d i x i t . I n t i m a c o g i t a t i o ­

n u m i n s p e x i t a c r e v e l a v i t ; s o r o ­

r i b u s s e c r e t a c o l l o q u i a , o c c u l t a s

e a r u m n o x a s , a n i m i q u e s e n s a f r e ­

q u e n t e r d e t e x i t . C u m u n a m e x

i i s d e m a d a e m o n e obses sam v i d i s ­

s e t , e a m u t l a b e m o c c u l t a m con­

fess ione e x p i a r e t a d m o n u i t . D e ­

n i q u e p o s t i n n u m e r a v i r t u t u m

d o c u m e n t a , p l u r i b u s c l a r a m i r a c u ­

l i s , d i v i n i t u s a d c a e l u m v o c a t a ,

dec imo s e x t o K a l e n d a s S e p t e m ­

b r i s a n n o s a l u t i s m i l l e s i m o t e r ­

c e n t e s i m o o c t a v o , a e t a t i s q u a d r a ­

g e s i m o , m i g r a v i t a d s p o n s u m .

E a m a n n o m i l l e s i m o o c t i n g e n t e ­

s i m o oc toges imo p r i m o , d i e i m ­

m a c u l a t a e D e i G e n i t r i c i s Con ­

c e p t i o n i s a c r o , L e o P a p a decimus-

t e r t i u s s a n c t a r u m v i r g i n u m n u ­

m e r o s o l e m n i r i t u a d s c r i p s i t .

R). A f f e r e n t u r r e g i .

In III. Nocturno.

L e c t i o s a n c t i E v a n g e l i i s e c u n ­

d u m M a t t h a e u m .

Lectio vii. Cap. 25.

In i l l o t e m p o r e : D i x i t J e sus -

d i s c i p u l i s s u i s p a r a b o l a m h a n c :

S i m i l e e s t r e g n u m c a e l o r u m decem

v i r g i n i b u s , q u a e a c c i p i e n t e s l a m ­

p a d e s s u a s e x i e r u n t o b v i a m s p o n s a

e t s p o n s a e . E t r e l i q u a .

H o m i l i a s a n c t i A u g u s t i n i

E p i s c o p i .

Serm. 93. de Scrip. cap. 2.

Ou a e s i n t decem v i r g i n e s , q u a ­

d r u m s i n t q u i n q u e p r u d e n t e s

e t q u i n q u e s t u l t a e , n o n fac i l e i n ­

d a g a r i p o t e s t . V e r u m t a m e n se­

c u n d u m e a q u a e c o n t i n e t i p s a

l e c t i o q u a m c a r i t a t i v e s t r a e h o d i e

v o l u i r e c i t a r i , q u a n t u m m i h i D o ­

m i n u s i n t e l l e c t u m d o n a r e d i g n a ­

t u r , n o n m i h i v i d e t u r i s t a p a ­

r a b o l a v e l s i m i l i t u d o a d e a s so­

l a s p e r t i n e r e , q u a e p r o p r i a e t ex ­

c e l l e n t i o r i s a n c t i t a t e v i r g i n e s i n

E c c l e s i a n o m i n a n t u r , q u a s e t i a m

u s i t a t i o r e v o c a b u l o s a n c t i m o n i a ­

l e s a p p e l l a r i c o n s u e v i m u s : s e d ,

n i s i f a l l o r , h a e c s i m i l i t u d o a d

" u n i v e r s a m E c c l e s i a m p e r t i n e t .

Q u a m v i s , e t s i i l l a s s o l a s i n t e l l i ­

g e r e m u s , q u a e s a n c t i m o n i a l e s vo­

c a n t u r , n u m q u i d decem s u n t ?

A b s i t u t t a n t a v i r g i n u m m u l t i ­

t u d o a d t a n t u m v i r g i n u m n u m e ­

r u m r e v o c e t u r . F o r t e a u t e m d i c a t

a l i q u i s : q u i d s i m u l t a e s u n t n o ­

m i n e , e t t a m p a u c a e s i n t i n v e ­

r i t a t e u t v i x decem i n v e n i a n t u r ?

N o n i t a e s t . N a m s i so l a s decem

i n t e l l i g i v e l l e t b o n a s , n o n ib i

o s t e n d e r e t q u i n q u e f a t u a s . S i e n i m

m u l t a e s u n t v i r g i n e s q u a e v o c a n ­

t u r , q u a r e c o n t r a q u i n q u e o s t i a

d o m u s m a g n a e c i a u d u n t u r ?

R). H a e c e s t v i r g o .

Lectio viii.

In t e l l i g a m u s e r g o , c a r i s s i m i , a d

o m n e s n o s , i d e s t a d u n i v e r s a m

o m n i n o E c c l e s i a m , p e r t i n e r e i s t a m

p a r a b o l a m , n o n a d solos p r a e p o ­

s i t o s , n e c ad s o l a s p l ebes ; s ed

p r o r s u s a d o m n e s . Q u a r e e r g o

q u i n q u e e t q u i n q u e v i r g i n e s ? I s t a e

ix n . 9 3

q u i n q u e , e t q u i n q u e v i r g i n e s o -

o m n e s o m n i n o s u n t a n i m a e c h r i ­

s t i a n o r u m . S e d u t d i c a m u s v o b i s ,

q u o d Deo i n s p i r a n t e , s e n t i m u s

n o n q u a l e s c u m q u e a n i m a e , sed

t a l e s a n i m a e q u a e h a b e n t c a t h o ­

l i c a m f i d e m e t h a b e r e v i d e n t u r

b o n a o p e r a i n E c c l e s i a D e i , e t

t a m e n e x i p s i s q u i n q u e s u n t

p r u d e n t e s , e t q u i n q u e f a t u a e .

Q u a r e e r g o a p p e l l a t a e s u n t q u i n ­

q u e , e t q u a r e v i r g i n e s v i d e a m u s .

O m n i s a n i m a i n c o r p o r e ideo q u i -

n a r i o n u m e r o c e n s e t u r , q u i a q u i n ­

q u e s e n s i b u s u t i t u r . N i h i l e s t

e n i m q u o d s e n t i m u s e x c o r p o r e ,

n i s i i a n u a q u i n q u e p a r t i t a a u t

v i d e n d o , a u t a u d i e n d o , a u t a d o ­

r a n d o , a u t g u s t a n d o , a u t t a n g e n -

d o . Q u i e r g o s e a b s t i n e t a b i l l i ­

c i t o v i s u , a b i l l i c i t o a u d i t u , a b

i l l i c i t o o d o r a t u , a b i l l i c i t o g u s t u ,

a b i l l i c i t o t a c t u p r o p t e r i p s a m i n ­

t e g r i t a t e m n o m e n v i r g i n i s a c c i p i t .

R). M e d i a n o c t e .

Nona Lectio erit s. Agapiti Mart.; si vero transferri con­tingat, erit sequens

Lectio ix.

Se d s i b o n u m e s t a b s t i n e r e a b

i l l i c i t i s s e n t i e n d i m o t i b u s , e t

ideo u n a q u a e q u e a n i m a c h r i s t i a ­

n a v i r g i n i s n o m e n a c c i p i t , q u a r e

q u i n q u e a d m i t t u n t u r e t q u i n q u e

r e p e l l u n t u r ? E t v i r g i n e s s u n t , e t

r e p e l l u n t u r . P a r u m e s t q u i a v i r ­

g i n e s s u n t : e t l a m p a d e s h a b e n t .

V i r g i n e s p r o p t e r a b s t i n e n t i a m a b

i l l i c i t i s s ens ib u s ; l a m p a d e s h a b e n t

p r o p t e r o p e r a b o n a ; de q u i b u s

94 APPENDIX I I .

M I S S A .

Introitus Gal. 2.

Vivo a u t e m i a m n o n e g o : v i v i t

v e r o i n m e C h r i s t u s , q u i d i ­

l e x i t m e , e t t r a d i d i t s e m e t i p s u m

p r o m e .

Psal. 44. E r u c t a v i t cor m e u m

v e r b u m b o n u m : dico ego o p e r a

m e a r e g i .

Oratio,

f . G l o r i a P a t r i .

e u s , q u i S a n c t a m V i r g i n e m

t u a m C l a r a m c l a r i f i c a n s , i n

i p s i u s c o r p o r e P a s s i o n i s t u a e e t

T r i n i t a t i s m y s t e r i a mir i f ic i s s i ­

g n i s r e n o v a s t i : p r a e s t a q u a e s u ­

m u s , e i u s p r e c i b u s e t i m i t a t i o n e ,

s i c n o s t u a e P a s s i o n i s a m a r i t u ­

d i n e m r e c o r d a r i , u t T r i n i t a t i s

b e a t i t u d i n e p e r f r u i m e r e a m u r .

Q u i c u m P a t r e e t S p i r i t u S a n c t o

i n T r i n i t a t e v i v i s e t r e g n a s D e u s :

p e r o m n i a s a e c u l a s a e c u l o r u m .

Et fit commemor. Octavae Assumptionis B. M. V. et S. Aga-piti Martyris.

L e c t i o L i b r i S a p i e n t i a e .

Cant. 8~

Pone m e u t s i g n a c u l u m s u p e r

cor t u u m , u t s i g n a c u l u m s u ­

p e r b r a c h i u m t u u m : q u i a f o r t i s

e s t u t m o r s d i l e c t i o : d u r a s i c u t

i n f e r n u s a e m u l a t i o , l a m p a d e s e -

i u s , l a m p a d e s i g n i s , a t q u e f lam-

m a r u m . A q u a e m u l t a e n o n p o ­

t u e r u n t e x t i n g u e r e c h a r i t a t e m , ,

n e c f lumina o b r u e n t i l l a m : s i

d e d e r i t h o m o o m n e m s u b s t a n t i a m

d o m u s s u a e p r o d i l e c t i o n e , q u a s i

n i h i l d e s p i c i e t e a m .

Graduale

Gal. 6 . M i h i a u t e m a b s i t g l o ­

r i a r i , n i s i i n c r u c e D o m i n i n o s t r i

I e s u C h r i s t i : p e r q u e m m i h i m u n ­

d u s c ruc i f i xus e s t , e t ego m u n d o .

f . Phil. i . M i h i v i v e r e C h r i ­

s t u s e s t e t m o r i l u c r u m .

A l l e l u j a , A l l e l u j a .

f. Hebr. 13. I e s u s C h r i s t u s

h e r i e t h o d i e : i p s e e t i n s a e c u l a .

A l l e l u j a .

Post Septuagesimum omissis A l l e l u j a et versu sequenti dici'

tur.

o p e r i b u s D o m i n u s d i c i t : s i n t

l u m b i v e s t r i a c c i n c t i e t l u c e r n a e

a r d e n t e s . I n l u m b i s a c c i n c t i s v i r ­

g i n i t a s : i n l u c e r n i s a r d e n t i b u s ,

o p e r a b o n a . S i e r g o a b i l l i c i t i s

a b s t i n e n t i a b o n a e s t , u n d e v i r ­

g i n i t a s n o m e n a c c e p i t , e t o p e r a

b o n a l a u d a b i l i a s u n t , q u a e s i g n i ­

f i c a n t u r l a m p a d i b u s ; q u a r e q u i n ­

q u e a d m i t t u n t u r , e t q u i n q u e r e ­

p e l l u n t u r ? A d h u c q u a e r o : i n t e n ­

t u m m e fec i t E v a n g e l i u m s a n ­

c t u m . E t i a m - i p s a s v i r g i n e s e t

f e r e n t e s l a m p a d e s , a l i a s d i x i t

p r u d e n t e s , a l i a s s t u l t a s . U n d e i n ­

t u e m u r ? U n d e d i s c e r n i m u s ? D e o -

l eo . A l i q u i d m a g n u m s ign i f i ca t o -

l e u m , v a l d e m a g n u m . P u t a s n o e

c a r i t a s e s t ?

T e D e u m l a u d a m u s .

APPEN

Tractus. Psal. 72. Q u i d m i h i

e s t in cae lo ? e t a t e q u i d v o l u i

s u p e r t e r r a m ?

f . D e i e c i t c a r o m e a , e t cor

m e u m : D e u s c o r d i s m e i , e t p a r s

m e a D e u s i n a e t e r n u m .

f . M i h i a u t e m a d h a e r e r e D e o

b o n u m e s t , p o n e r e i n D o m i n o D e o

s p e m m e a m : u t a n n u n t i e m o m n e s

p r a e d i c a t i o n e s t u a s , i n p o r t i s f i ­

l i a e S i o n .

Tempore Paschali, omissis graduale cum versu et Tractu, dicitur:

A l l e l u j a , A l l e l u j a .

R). / . Reg. 2. E x u l t a v i t cor

m e u m i n D o m i n o , e t e x a l t a t u m

e s t c o r n u m e u m i n Deo m e o : d i ­

l a t a t u m e s t o s m e u m s u p e r i n i ­

micos meos : q u i a l a e t a t a s u m in

s a l u t a r i t u o . A l l e l u j a .

f. Col. 3. V i t a m e a abscon­

d i t a e s t c u m C h r i s t o i n Deo .

A l l e l u j a .

S e q u e n t i a s a n c t i E v a n g e l i i se ­

c u n d u m M a t t h a e u m . Matth 25.

T U illo t e m p o r e : d i x i t I e s u s d i -

Lscipulis s u i s p a r a b o l a m h a n c :

S i m i l e e r i t r e g n u m c a e l o r u m d e ­

cem v i r g i n i b u s : q u a e a c c i p i e n t e s

l a m p a d e s s u a s e x i e r u n t o b v i a m

sponso , e t s p o n s a e . Q u i n q u e au­

t e m e x e i s e r a n t f a t u a e , e t q u i n ­

q u e p r u d e n t e s : sed q u i n q u e fa­

t u a e , a c c e p t i s l a m p a d i b u s , n o n

s u m p s e r u n t o l e u m s e c u m : p r u ­

d e n t e s v e r o a c c e p e r u n t o l e u m i n

v a s i s s u i s c u m l a m p a d i b u s . Mo­

r a m a u t e m f a c i e n t e sponso , d o r -

[X n . 95*

m i t a v e r u n t o m n e s , e t d o r m i e r u n t .

M e d i a a u t e m n o c t e c l a m o r fac tus-

e s t : ecce s p o n s u m v e n i t , e x i t e

o b v i a m e i . T u n c s u r r e x e r u n t o -

m n e s v i r g i n e s i l l a e , e t o r n a v e ­

r u n t l a m p a d e s s u a s . F a t u a e a u ­

t e m s a p i e n t i b u s d i x e r u n t : D a t e -

nob i s d e oleo v e s t r o : q u i a l a m ­

p a d e s n o s t r a e e x t i n g u u n t u r . R e ­

s p o n d e r u n t p r u d e n t e s , d i c e n t e s :

N e f o r t e n o n suff ic ia t n o b i s , e t

v o b i s , i t e p o t i u s ad v e n d e n t e s ,

e t e m i t e v o b i s . D u m a u t e m i r e n t

e m e r e , v e n i t s p o n s u s : e t q u a e p a ­

r a t a e e r a n t , i n t r a v e r u n t c u m e o

a d n u p t i a s , e t c l a u s a e s t i a n u a .

N o v i s s i m e v e r o v e n i u n t e t r e l i ­

q u a e v i r g i n e s , d i c e n t e s : D o m i n e ,

D o m i n e , a p e r i n o b i s . A t i l l e r e ­

s p o n d e n s , a i t : A m e n dico v o b i s ,

nesc io v o s . V i g i l a t e i t a q u e , q u i a

n e s c i t i s d i e m , n e q u e h o r a m .

C r e d o .

Offertorium Ps. 83. C o n c u ­

p i s c i t , e t def ic i t a n i m a m e a in

a t r i a D o m i n i : cor m e u m e t c a r o

m e a e x u l t a v e r u n t i n D e u m v i ­

v u m . Secreta

Ad s i t nob is q u a e s u m u s , D o m i n e

I e s u C h r i s t e , S a n c t a e C l a r a e

p i a , h u m i l i s e t d e v o t a s u p p l i c a ­

t i o , i n c u i u s co rde p r a e r o g a t i v a

m i r a b i l i P a s s i o n i s t u a e m y s t e r i a

r e n o v a s t i , p r a e s t a u t v i r t u t e p r a e ­

s e n t i s o b l a t i o n i s , t u a e P a s s i o n i s

c i r c a nos beneficia i u g i t e r s e n t i a ­

m u s . Q u i v i v i s e t r e g n a s c u m

Deo P a t r e , i n u n i t a t e S p i r i t u s .

96 APPENDIX II .

S a n c t i D e u s : p e r o m n i a s a e c u l a

s a e c u l o r u m .

R). A m e n .

Praefatio de Octava Assum­

ptionis.

Communio Ps. 2 0 . P r a e v e n i ­

s t i e a m , D o m i n e , i n b e n e d i c t i o ­

n i b u s d u l c e d i n i s : p o s u i s t i i n ca­

p i t e e i u s c o r o n a m d e l a p i d e p r e ­

t i o s o . Postcommunio

Om n i p o t e n s s e m p i t e r n e D e u s ,

q u i , f r i g e s c e n t e m u n d o , ad

»<^~êi~<#>»-

E L O G I A

I N M A R T Y R O L O G I O R O M A N O I N S C R I B E N D A

Sextodecimo kalendas Maji.

R o m a e n a t a l i s s a n c t i B e n e d i c t i I o s e p h i L a b r e C o n f e s s o r i s , con­

t e m p t u s u i e t e x t r e m a e v o l u n t a r i a e p a u p e r t a t i s l a u d e i n s i g n i s .

Decimo kalendas Iunii.

R o m a e n a t a l i s s a n c t i I o a n n i s B a p t i s t a e D e R o s s i Confe s so r i s , p a ­

t i e n t i a e t c h a r i t a t e i n e v a n g e l i z a n d i s p a u p e r i b u s i n s i g n i s .

Quintodecimo kalendas Septembris.

Post verba d e v o t i o n e v e n e r a n t u r addatur : E a m L e o d e c i m u s

t e r t i u s S u m m u s P o n t i f e x s a n c t a r u m V i r g i n u m a l b o s o l e m n i r i t u

a d s c r i p s i t . Undecimo kalendas Augusti.

TJlyss ipoue s a n c t i L a u r e n t i i a B r u n d u s i o Confessor i s O r d i n i s M i ­

n o r u m S a n c t i F r a n c i s c i C a p u c c i n o r u m M i n i s t r i G e n e r a l i s , d i v i n i

v e r b i p r a e d i c a t i o n e e t a r d u i s p r o De i g l o r i a g e s t i s p r a e c l a r i , a

L e o n e decimo t e r t i o S u m m o Pon t i f i ce S a n c t o r u m f a s t i s a d s c r i p t i ,

a s s i g n a t a e i u s f e s t i v i t a t e N o n i s I u l i i .

c o r d a n o s t r a i n f i a m m a n d a i n

c o r d e S a n c t a e C l a r a e P a s s i o n i s

t u a e m y s t e r i a r e n o v a s t i : concede

p r o p i t i u s ; u t e i u s p r e c i b u s e t

m e r i t i s d i g n o s f r u c t u s p o e n i t e n ­

t i a e f a c i a m u s . Q u i v i v i s e t r e ­

g n a s c u m Deo P a t r e i n u n i t a t e

S p i r i t u s S a n c t i D e u s : p e r o m n i a

s a e c u l a s a e c u l o r u m .

R). A m e n .

9 7

LITTERAE quibus R. Pontifex innuit Episcoporum esse incitatos Hi-bernorum animos temperare, nt ea quae iure petunt, abstinen­tes ab omni vi et a clandestinis Societatibus, iuste consequi valeant.

D I L E C T O FILIO NOSTRO S . R . E . P R E S B Y T E R O C A R D I N A L I MAC CABE

ARCHIEPISCOPO D V B L I N E N S I

ET V E N E R A B I L I B V S F R A T R I B V S H I B E R N I A E EPISCOPIS

L E O P P . X I I I .

DILECTE FILI NOSTER

V E N E R A B I L E S F R A T R E S

Salutem et Apostolicam Benedictionem.

B e n e v o l e n t i a e c a r i t a s , q u a H i b e r n o s c o m p l e c t i m u r , e t c u i u s a u ­

g e r e v i m h a e c i p s a t e m p o r u m di f f icu l tas v i d e t u r , N o s a d d u c i t , u t

r e r u m v e s t r a r u m c u r s u m s i n g u l a r i c u r a p a t e r n o q u e a n i m o s e q u a ­

m u r . — E x q u a t a m e n c o g i t a t i o n e p l u s s o l l i c i t u d i n i s , q u a m s o l a t i i

c a p i m u s , quod n o n d u m a p u d vos r e m p u b l i c a m v i d e r e l i c e a t eo , q u o

v e l l e m u s , s t a t u p a c a t a m a t q u e f l o r e n t e m . N a m e x u n a p a r t e , g r a v i a

p r e m u n t a d h u c i n c o m m o d a : e x a l t e r a , a n c e p s a n i m o r u m m o t u s a d

t u r b u l e n t a cons i l i a c o m p l u r e s t e m e r e r a p i t : n e c d e f u e r e , q u i a t r o c i

s e h o m i n u m caede p o l l u e r e n t , q u a s i f ier i p o s s i t u t spe s f e l i c i t a t i s

p u b l i c a e i i i dedecore f l a g i t i o q u e r e p e r i a t u r .

H a r u m r e r u m c a u s s a , V o s , D i l e c t e F i l i N o s t e r , V e n e r a b i l e s F r a ­

t r e s , n o n m i n o r e q u a m N o s s o l l i c i t u d i n e affectos e t a n t e a c o g n o v e -

r a m u s , e t n u p e r e t i a m p e r s p e x i m u s e x i i s , q u a e a V o b i s i n p o s t r e m o

c o n v e n t u D u b l i n e n s i d e c r e t a s u n t . C o m m u n i s e n i m s a l u t i s t r e p i d i

p r o b e d o c u i s t i s , q u i d q u e m q u e i n t a m a c r i m o m e n t o , i n m e d i o q u e

c e r t a m i n e v i t a r e o p o r t e a t . — I n q u o s a n e e t c o n v e n i e n t e r m u n e r i

ep i scopa l i e t e r e p u b l i c a f e c i s t i s . H o m i n e s e n i m t u n c m a x i m e a n ­

t i s t i t u m s u o r u m i n d i g e n t cons i l i o , c u m , v e h e m e n t i o r e a l i q u a c u p i ­

d i t a t e a c t i , e m o l u m e n t a r e r u m f a l l a c i b u s i u d i c i i s v i d e n t : a c s i q u a n d o

a d r e l i n q u e n d a m h o n e s t a t e m \ e l u t i m p e t u q u o d a m f e r u n t u r , E p i ­

s c o p o r u m e s t , i n c i t a t o s m u l t i t u d i n i s a n i m o s t e m p e r a r e , e t a d i u s t i -

Art«, Tom.- XV. fase. CL XXI. *

98 LITERAE

(1) Lib. D'e vera Religione n, 9

(2) S. Aug:, tract, XLI in Ioan. n. 10.

(8) I Petr . IV, 15.

t i a r a n e c e s s a r i a m q u e i n o m n i b u s r e b u s m o d e r a t i o n e m t e m p e s t i v i s

h o r t a t i o n i b u s r e v o c a r e . I l l u d v e r o o p t i m a o p p o r t u n i t a t e c o m m e m o ­

r a t a m a V o b i s e s t d i v i n u m p r a e c e p t u m , q u a e r i primum o p o r t e r e re­gnum Dei et iustitiam eius: q u o i u b e n t u r c h r i s t i a n i i n o m n i v i t ae -

a c t i o n e a t q u e a d e o i n c iv ic i s e t i a m r e b u s s a l u t e m s u a m s e m p i t e r n a m

r e s p i c e r e , e t p r a e r e l i g i o n e officii m o r t a l i a o m n i a m i n o r i s d u c e r e .

H a e c q u i d e m p r a e s c r i p t a s e r v a n t e s , f a s e s t H i b e r n o s f o r t u n a e s u a e

a f f l i c tae l e v a t i o n e m q u a e r e r e : f a s e s t e t p r o i u r e suo c o n t e n d e r e :

n e q u e e n i m e x i s t i m a n d u m , q u o d s i n g u l i s g e n t i b u s l i c e t , H i b e r n i a e

non l i c e r e . — V e r u m t a m e n h o n e s t a t e d i r i g e n d a u t i l i t a s e s t , a c s e r i o

c o n s i d e r a n d u m , c a u s s a m q u a m t u m v i s i u s t a m t u r p e esse t u e r i n o n

i u s t e . A b e s t v e r o i u s t i t i a c u m a b o m n i v i , t u m m a x i m e a soc ie t a ­

t i b u s c l a n d e s t i n i s , q u a e p e r spec i em v i n d i c a n d i i u r i s i l l u c f e r m e e v a ­

d u n t , u t r e r u m p u b l i c a r u m p e r m o v e a n t s t a t u m . I l l a e q u i d e m q u a n t a

a n i m i p r o v i s i o n e h o n e s t o c u i q u e v i r o f u g i e n d a e s i n t , s i c u t n o n s e m e i

D e c e s s o r e s N o s t r i , N o s q u e i p s i , i t a V o s i n c o n v e n t u D u b l i n e n s i o p ­

p o r t u n e m o n u i s t i s . N i h i l o m i n u s , h i s m a n e n t i b u s p e r i c u l i s , e r i t v i '

g i l a n t i a e v e s t r a e i d e m s a e p e p r a e c i p e r e , H i b e r n o s u n i v e r s o s p e r s a n ­

c t i t a t e m c a t h o l i c i n o m i n i s , p e r q u e i p s a m p a t r i a e c a r i t a t e m h o r t a n d o ,

n i h i l u t s ib i c o m m u n e esse v e l i n t c u m h u i u s g e n e r i s s o c i e t a t i b u s *

q u a e e t a d e a , q u a e p o p u l u s i u r e p e t i t , n i h i l p r o d e s s e p o s s u n t , e t

n i m i s s a e p e a d d e l i n q u e n d u m i m p e l l u n t quos i l l e c e b r i s s u i s inceri

( i e r u n t . C u m H i b e r n i h o m i n e s g e s t i a n t , n e q u e i d i m m e r i t o , catho­licos a p p e l l a r i , q u o d e s t , u t i A u g u s t i n u s i n t e r p r e t a t u r , integ "ita-t is custodes et recta sectantes (1), i m p l e a n t m e n s u r a m n o m i n i s , e t

i n i p s a r e r u m s u a r u m defens ione s t u d e a n t esse q u o d d i c u n t u r M &

m i n e r i n t primam esse libertatem carere criminibus (2) , s e q u e m o m n i v i t a s ic g e r a n t , u t s t a t u t a s l e g i b u s p o e n a s n e m o i p s o r u m l u a t

ut homicida, aut fur, aut maledicus, aut alienorum appetitur (3) -P a r s e s t a u t e m , v e s t r a s i n p o p u l o r e g e n d o e p i s c o p a l e s c u r a s C l e r i

t o t i u s a d i u v a r i v i r t u t e , l a b o r e , i n d u s t r i a . — Q u a m a d r e m q u a d ^

s a c e r d o t i b u s p r a e s e r t i m i u n i o r i b u s c o n s t i t u e n d a c e n s u i s t i s , r e c t a * t

c o n v e n i e n t i a t e m p o r i b u s i u d i c a m u s . E t e n i m s a c e r d o t e s , s i u n q u a m

a l i a s , c e r t e i n i s t i s p r o c e l l i s p o p u l a r i b u s s o l e r t e s e t ope rosos c o n ­

s e r v a n d i o r d i n i s a d i u t o r e s esse necesse e s t . E t q u i a u t o p t i m a qu i sque*

o p i n i o n e f l o r e t , i t a i n a l i o r u m a n i m o s m a x i m e p o t e s t , e n i t i d e b e n t

u t a p p r o b a t i o n e m h o m i n u m m o v e a n t g r a v i t a t e , c o n s t a n t i a , m d e -

r a t i o n e f a c t o r u m a t q u e d i c t a r u m : n e c v e r o a g e r e q u i d q u a m , q u o d

LITERAE 99

L E O P P . X I I I .

(1) S e s s . X X I I I . Da Beform.ca.Tp. 18.

a p r u d e n t i a a u t a s t u d i o p l a c a n d o r u m a n i m o r u m a l i e n u m v i d e a t u r .

F a c i l e a u t e m i n t e l l i g i t u r , t a l e m fore C l e r u m , q u a l e m t e m p o r u m r a t i o

p o s t u l a t , s i s a p i e n t i d i s c i p l i n a o p t i m i s q u e p r a e c e p t i s f u e r i t m a t u r e

i n s t i t u t u s . N a m , u t P a t r e s T r i d e n t i n i m o n u e r u n t , adolescentium

aetas, nisi a teneris annis ad pietatem et religionem informetur numquam perfecte ac sine maximo ac singulari propemodum Dei omnipotentis auxilio in disciplina ecclesiastica perseverat (1 ) .

H a c v i a e t r a t i o n e f u t u r u m a r b i t r a m u r , u t H i b e r n i a p r o s p e r a m

r e r u m c o n d i t i o n e m , q u a m e x p e t i t , n e m i n e v i o l a n d o , c o n s e q u a t u r .

E t e n i m , s i c u t a l i a s V o b i s s i g n i f i c a v i m u s , H i b e r n i s a e q u a p o s t u l a n ­

t i b u s s a t i s f a c t u r o s , q u i r e r u m p u b l i c a r u m a d m i n i s t r a t i o n i p r a e s u n t ,

c o n f i d i m u s . Q u o d n o n s o l u m v e r i t a s s u a d e t , s ed s p e c t a t a e t i a m i p s o ­

r u m p r u d e n t i a c i v i l i s , c u m d u b i t a r i n o n p o s s i t H i b e r n i a e i n c o l u ­

m i t a t e m c u m t r a n q u i l l i t a t e t o t i u s i m p e r i i esse c o n i u n c t a m . — N o s

i n t e r i m b a c spe a d d u c t i m i n i m e i n t e r m i t t e m u s H i b e r n a m g e n t e m

c o n s i l i o r u m N o s t r o r u m a u c t o r i t a t e i u v a r e , e t i n c e n s a s s t u d i o e t ca­

r i t a t e p r e c e s a d D e u m f u n d e r e , u t p o p u l u m t o t i a m v i r t u t u m n o -

b i l i t a t u m l a u d e p r o p i t i u s r e s p i c i a t , c o m p o s i t i s q u e f l u c t i b u s , o p t a t a

t a n d e m p a c e e t p r o s p e r i t a t e n u m e r e t u r . H o r u m a u t e m c a e l e s t i u m

m u n e r u m a u s p i c e m e t p r a e c i p u a e b e n e v o l e n t i a e N o s t r a e t e s t e m V o b i s ,

D i l e c t e F i l i N o s t e r , V e n e r a b i l e s F r a t r e s , C l e r o a c p o p u l o u n i v e r s o

A p o s t o l i c a m B e n e d i c t i o n e m p e r a m a n t e r i n D o m i n o i m p e r t i m u s .

D a t u m R o m a e a p u d S . P e t r u m d ie 1 A u g u s t i A n . MDCCCLXXXII.

P o n t i f i c a t u s N o s t r i a n n o q u i n t o .

100

ELECTIONIS

Die 17 Decembris 1881.

COMPENDIUM FACTI. Capitulum Ecclesiae Cathedralis V . in propria aula rite collectum ad electionem officialium devenit. Accidit tamen ut Canonicus Lazarus, qui in Secretarii ele­ctione, per septem scrutinia, suffragiorum paritatem cum al­tero canonico obtinuerat, sibi ipsi suffragium dare visus sit ad pluralitatem votorum sibi comparandam, dum in praece­dentibus scrutiniis suum votum alii dederat. Quum maiori Capituli parti ratio haec agendi videretur iuri communi con­traria, novum indictum fuit scrutinium ; in quo tamen ex undecim Canonicis vota novem sibi favorabilia obtinuit La­zarus ; qui etiam hac vice votum proprium sibi dedisse vi­detur. Quapropter arbitratum fuit expetendum fuisse a sede Apostolica, an electio Canonici Lazari, sic peracta, valida dici posset.

Ilisceptatio Synoptiea

NULLA VIDETUR ELECTIO LAZARI : quia eidem nedum com­mune ius, sed etiam Capituli Constitutiones et leges synoda­les refragantur. Sane Ius Pontificium in Cap. Didicimus caus. 24 q. 1 Cap. In scripturis caus. 9 q. I, Cap. Cum ad nostram. De instit. districte prohibet quominus is, cui beneficiorum vel dignitatum collatio competit, seipsum insti­tuere valeat. Quia, ut ait Barbosa De Offic, et Potest. Epi-scop. Alleg. 72 num. 86 < cum debeat esse differentia inter dantem et recipientem. . . . ita etiam debet esse differentia

EX S. CONGREGATIONE CONCILII

ELECTIONIS 101

inter eligentem et electum». Cui adhaeret ReifFenst. Lib. 3 decr. Tit. 8 §. 4 de Iure Praesent. Idque optimo iure decre­tum fuisse patet. Praesentatio enim vel electio sui ipsius sapit vitium amhitionis, quam in sacris muneribus obeundis prorsus exulare debere ss. Canones districte praecipiunt. Quam qui­dem iuris Pontificii dispositionem in iure Caesareo fundamen­tum habere manifestum apparet ex pluribus legibus 1 prae­tor, ff. de tutor: et curat, datis, I. fístulas §. 1 ff. de contr. empt. et praesertim ex I. 1. ff. de auctorit. et consensu tutor. in qua habetur - ibi - « in rem suam auctorem tutorem fieri non posse ». Quae cum ita sint, nemini mirum esse debere si s. C. C. exposita principia secuta iugiter fuerit, quoties ipsius decisioni huiusmodi controversiae propositae fuerunt, ceu plu­ribus aliis omissis, eruitur in Iadrien. Iuris suffragandi diei 19 Maii 1877. Sane proposito tunc dubio: An in comitiis Capitularibus ius suffragandi habeat Canonicus, qui ab Archiepiscopo proponitur ad officium iudicis et Examina­toris synodalis in casu; s. C. C. respondit: negative. (1)

Hisce in iure praestitutis, cum in facto consistere videatur, quod Canonicus Lazzarus in comitiis capitularibus, in quibus de novi secretarii electione agebatur, suffragium sibi ipsi dede­rit, sponte sua fluit huiusmodi electionem irritam ac 'nullam declarari oportere. Neque obiici potest argumentum desum­ptum ex cap. Cum in iure de elect. quo statuitur, Cano­nicum, citra amhitionis vitium, in sui electionem consentire posse ac aliorum numerum augere, eorum votis accedendo. Huiusmodi enim offensioni occurrit ur animadvertendo, citati capitis dispositionem tunc tantum utiliter invocari posse, cum electio per vota publica, seu per compromissum, non vero quoties, ceu in themate, per scrutinium fiat, et hanc esse doctrinam s. Rotae cor. Clem. XIII loc. cit. num. 9 et seq. Praeterea nulla dici debet electio taliter facta ; quia huius­modi methodus eligendi adversatur legi synodali et statutis Capituli. Quibus adiungitur, quod in actu scrutinii aliquo e schedae delatae fuerint vicinioribus canonicis ut legerent, et

(1 0,n a e «t i o li!if;<: relata fuit Vol. X pag, 273.

102 ELECTIONIS

secretum voti defuit. Ex quibus ergo constat nullam esse re-nuntiandam electionem hanc.

VALIDA VIDETUR ELECTIO LAZARI. Canonicus Lazarus ait, suam electionem fuisse consonam constitutionibus capitulari­bus, a quibus praecipitur electiones officialium fieri debere per vota secreta : quod adamussim factum est per schedulas. Ex undecim vero canonicis votum ferentibus novem eius favore suffragium tulerunt : ex quo facto resoluta mansit eius ele­ctio. Quoad votum sibi collatum animadvertit primo id gra­tis asseri, et ideo etiam gratis negari posse : sed dato et non concesso quod- votum sibi dederit, electio tamen per id infici nequit, utpote non contraria iuris canonici dispositioni­bus, et variis s. C. C. resolutionibus. Hinc in medium pro­ferens textum in cap. Cum in iure de elect. evincere sa­tegit, capitularem qui se videt ab aliis nominari, citra amhi­tionis vitium in sui electionem consentire posse, aliorum votis accedendo. Ait enim Gonzalez ad dictum caput sub num. 3. « Nam ut electio celebretur, tantum desideratur ut maior » pars eligentium concurrat, cap. coram hoc tit. nec desi-» deratur, ut maior pars eligendum eligat, sed ut in eo ad-» sit maior pars : sed si ipse electus consentiat, maior pars » in eius electione concurrit et reperitur. . . . »

Insuper ad rem De Luca de Canonicis disc. 26 n. 3 et seqq. « Licet receptum sit. . . . ut dictae decretalis disposi-» tio procedat, nedum in praelaturis, sed etiam in inferiori-» bus beneficiis ; attamen id procedit quando agitur de actu » qui exigat ad eius perfectionem auctoritatem Superioris, » ut est in casu electionis, quae indiget confirmatione. Vel » ubi agitur de praesentatione, seu nominatione ad benefi-» cium, unde necessaria sit, institutio, seu provisio superio-» ris. Secus autem in hac subiecta materia, in qua non agi-» tur nec de vera electione, nec de praesentatione, seu no-» minatione, exigente post se alium actum ad sui perfectionem; » sed agitur de simplici deputatione, sonante in mandatum, » quod Episcopus vel Praelatus vel eius loco Capitulum Vi-» cario dare dicitur: quod mandatum ad sui essentiam non

ELECTIONIS 103

fi) Recole Vol. X I I I . pag. 390. u t i

relata fuit a l ia quaestio de Vicari i Ca­

pitularis electione, liuic affinis. In i l l a

et iam agitur de Canonico qui sibi votum

dedit, ut eligeretur Vicarius Capitularis.

«Confer etiam quidquid per nos adnota-

tum fuit pag. 397. Noluit i l lo in casu

S. C. C. pandere suam sententiam; sed,

uti ibi adnotavimus, videtur ex DD.

sententia, valide e l ig i posse in Vicarium

Oapitularem, Canonicum, qui votum sibi

dedit. Nam in Cap. quia propter prae­

scribitur electionis forma, Praelatorum

propria; quorum interitu Ecclesia pa­

store viduatur. In electione autem V.

Capitularis, et officialium Capitularium

vera electio non fit, sed agitur de s im­

plici deputatione, quae etiam oretenus

dari posset.

Hinc dic^ cosse videtur quod electio

canonici Lazzari in themate ut i valida

renancianda foret, et iamsi liquidum es­

set, quod non apparet, i l lum sibi pro­

prium votum dedisse in ult ima votatione.

Eoquod videns se e l ig i ac nominari per

a l ios , vo lu i t , citra vit ium ambit ionis ,

consentire suae electioni, pluries a sociis

peractae, sed perperam ob votorum pari­

tatem cum alio candidato. Nam id per­

agendo, in eo adfuit maior votorum pars,

quod iuxta DD. sat i s est in huiusmodi

electionibus, in quibus haud requiritur,

ad earumdem perfectionem, auctoritas

Superioris. Secus autem, nobis videtur,

dicendum foret quatenus in prima vota­

tione secreta Lazzarus votum sibi dedis­

set ; quia ignorando an al i i canonici in

eum concurrerent, videretur potius seip­

sum ambitiöse e l i gere , quam aliorum

electioni consentire.

» exigit scripturam, sed etiam oretenus dari potest. » Ani­madversum etiam fuit, ex Cap. cum in iure de elect. de­cerni validam electionem illius qui, obtenta suffragiorum me­dietate, electioni de se factae, voto suo consentit: et ideo eo magis electio Lazari valida dicenda erit, cum ex undecim canonicis, novem eius favore votum dederint.

Hisce praemissis sequens propositum fuit enodandum

Dubium.

An Canonici Lazzari in Secretarium oapitularem ele­ctio sustineatur in casu.

RESOLUTIO. Sacra O. O. re perpensa, sub die 17 Decem­bris 1881 censuit respondere :

Affirmative et amplius. (1)

104 DISTRIBUTIONUM

DISTRIBUTIONUM (1)

Die 28 Ianuarii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Praepositus parochus Cathedralis P. r e ­tulit s. C C . sese privatum fuisse distributionibus responden­tibus aliquot diebus, quibus a choro abfuit causa peragendi statum animarum, et suas cognoscendi oves. Retulit etiam eisdem distributionibus privatum fuisse variis diebus festis, quibus solet explanare evangelium christifidelibus. Dum enim ad hanc evangelii explanationem se praeparat, eam conficit, et post eamdem aliquantisper quiescit, Missa conventualis, atque horae Sexta et Nona in choro explentur. Aegre ferens, ut hisce omnibus privari debeat distributionibus, tempore quo animarum bono incumbit, decisionem a s . C. Concilii expe­tivit, ut tuta conscientia pernosceret an lucrari possit eas dis­tributiones , aut eisdem privari oporteat. Quam decisionem expoposcit etiam quoad suos coadiutores titulares (qui choro adesse debent ceu cappellani chorales,') pro tempore quo pa­rochum aut aegrotantem aut impeditum coadiuvant in con­ficiendo statu animarum, aut in evangelii explanatione, Ca­pitulum quoad hanc petitionem rogatum, votum emisit con­trarium tum parocho, tum coadiutoribus.

Disceptatio tsyimo|itiea.

QUAE PAROCHO FAVENT. Parochum vel verbi divini prae­dicandi, vel animarum statum conficiendi causa, vel ex qua­cumque ratione ad animarum sibi concreditarum bonum ver­gente, a choro absentem, fictione iuris tamquam in choro praesentem haberi, ideoque distributiones quotidianas lucrari posse, id tantae evidentiae luce clarescere videtur, ut vel momento temporis dubitari nequeat. Hoc sane luculenter sca­tet praeprimis ex Conc. Tridentini Sess. 22 Cap. 3 — ibi —

(1) Recole Vol. VIII . pag. 135 et Vol. X I I I . pag. 102.

DISTRIBUTIONUM 105

« Quod si alicui ex praedictis dignitatibus.... cura anima-> rum immineat.... tunc pro tempore, quo in curata ecclesia » resederit ac ministraverit, tamquam praesens sit ac divinis > intersit, in ecclesiis cathedralibus, ac collegiatis habeatur». Mox allegatae Conc. Trid. dispositioni concinit Benedictus XIV. Instit. Eccles. 107 §. 56 - ibi « Qui habet curam animarum » in ea ecclesia in qua est canonicus, si toto eo tempore oc-» cupatur actu in exercitio eorum, quae spectant curam ani-» marum , distributiones quotidianas obtinet ».

Quibus iuris sanctionibus consonae sunt innumerae reso­lutiones s. C. O. et praecipue Mediolanen. 9 Februarii 1809 in qua legitur: « Oratorem habentem onus curae animarum » adnexum, si tempore, quo divina officia celebrantur, audit > Confessiones, vel alia ad ipsam curam spectantia eocer-» ceat, lucrari debere distributiones quotidianas, etiamsi di* » vinis non intersit » Tortonen. 19 Sept. 1643 eco lib. XVII Decret, et Montis Regalis 8 Iunii 1726 et 6 Dec. 1732 et alibi passim. Ne autem dici queat Parochum abuti posse, providit S. C. Ep. et Reg. in F er entina Distribution, die 1 Mart. 1861 aiens: « Utque hoc beneficio nemo abutatur, » sacra Congregatio, onerata hac in re conscientia Paro-» chi, prout nuperrime cavit... ».

Re quidem vera si Canonicus Poenitentiarius, et Theo­logus veliiti praesentes in choro retinentur cum suorum mu­nerum adimplemento incumbunt Naldus V. distributiones n. 5. Bonae, de distribut. T. 2. p. 2. §. 5. n. 4: imo si Theologus qua die legit illius diei distributiones percipere valet, multo magis Canonicus ad curam animarum exercen­dam deputatus, uti praesens in choro pro distributionibus lu-crandis censendus esse videtur ea die, qua vel concionem ad populum habet, vel sacramenta administrat, vel alia munera parochi propria exercet.

Sed maiora urgent : nedum Canonicus poenitentiarius dum confessiones audit, nedum Canonicus Theologus, ea die qua legit, praesentes iii choro habentur, et distributiones lu­crentur, sed etiam Vicarium Capitularem absentem a choro

106 DISTRIBUTIONUM

non pro servitio Ecclesiae praestando, sed pro iustitia ad­ministranda ceu praesentem in choro ad effectum lucrandi distributiones reputandum esse tradit. Scarfant. Lib. 11. Tit. 10 n. 19. Corrad. lib. 5. cap. 6. Quae cum ita sint tuto concludi posse videtur Parochum causa praedicationis a choro absentem, quotidianas distributiones percipere posse.

Nec satis : huiusmodi enim distributiones eidem tribuen­dae esse videntur, etiam eo temporis spatio, quo pro statu animarum suae curae commissarum conficiendo a choro abesse tenetur. Sane in sacrosancto Concil. Trident. Sess. 23 de Re f or. legitur. « Cum praecepto divino mandatum sit om-» nibus, quibus Animarum cura commissa est, ove,s suas agno-» scere, pro his sacrificium offerre, Verbique divini predica-» tione, Sacramentorum administratione, et bonorum omnium » operum exemplo pascere, aliarumque miserabilium perso-» narum curam paternam gerere, et in cetera munia pasto-» ralia incumbere etc. ». Porro huic dispositioni inhaerens Parochus evincere conatur, seipsum tamquam in choro prae­sentem haberi oportere, cum paroeciam suam perlustrai, ut animarum statum conficiat, ex eo quod huiusmodi actus est curae animarum quammaxime inhaerens et ad spirituale suorum parochianorum bonum conducit. Cum itaque luce me­ridiana pateat, quod Verbum Dei populo praedicare et sta­tum animarum conficere sit onus curae animarum adnexum, hinc Parochus concludit, se quotidianas distributiones, tem­pore suae absentiae, amittere non posse.

Verumtamen nedum ius commune, nedum constantis­sima S. C. C. praxis, sed etiam ipsa consuetudo, quae iam inde a pluribus annis in dioecesi inolevit, precibus a Parocho porrectis favere et patrocinan videtur.

Hanc autem consuetudinem in pleno firmitatis robore ma-nutenendam esse nemo inficias ibit ; ea siquidem neque ir­rationabilis esse, neque ecclesiasticae disciplinae nervum dis­r u m p e t , neque occasionem peccandi praebere vel contra bonos mores haud inducta esse videtur. Quin imo rectae rationi ac iuris ecclesiastici dispositionibus quammaxime conforme est,

DISTRIBUTIONUM 107

tamquam in choro praesens habeatur et distributiones quotidianas consequatur Canonicus Parochus, qui vel praedi­cando, vel statum animarum conficiendo, vel aliquod aliud munus officio parochiali adnexum obeundo in bonum et sa­lutem Christifidelium sese exercet.

Quae vero favore Parochi usquedum disputata sunt ad Capellanos chorales , tum cum in exercitio curae animarum Parochum coadiuvant extendi posse videntur, iuxta notam iuris regulam : Ubi eadem est ratio, ibi eadem legis dispo­sitio esse debet. Nec aliter reapse definivit S. C. C. in Adrien. Distributionum et Emolumentorum diei 19 Maii 1877, in qua disputabatur, an disputationes quotidianae et emolumenta funerum Vicariis curatis tribuendae forent a Choro, vel ab aliis functionibus religiosis, absentibus, ex eo quod sive sacramentales confessiones excipiebant, sive sacram Catechesim populo tradebant. Sane proposito tunc dubio : An et quomodo annuendum sit precibus Vicariorum Cu­ratorum in casu : responsum prodiit : Vicarios Curatos lucrari debere distributiones, de quibus in precibus pro die­bus et horis onerata etc. amissis distributionibus inter prae­sentes, quae ex voluntate testatoris vel dantis nonnisi reali­ter interessentibus tribuuntur, et amplius.

QUAE PAROCHO ADVERSANTUR. Verum ex parte Capituli considerandum venit, nullum ius Parocho, tempore suae a Choro absentiae, causa praedicationis statumque animarum conficiendi, competere circa distributiones quotidianas; quan­doquidem vulgatum in iure est, distributiones quotidianas deberi tantum his, $ui vere divinis officiis intersunt, non vero his, qui flete, aut iuris interpretatione resident. C. De cetero de Cler. non resi d. Hac de re ceïeberrimum est Bo­nifacii VIII decretum in Cap. unie, de Cleric. non resid. in 6° - ibi - « Statuimus, ut distributiones ipsae quotidia-» nae in quibuscumque rebus consistant, Canonicis ac aliis » Beneficiatis Ecclesiarum ipsarum, qui eisdem adfuerint, > tribuantur ». Hoc autem Bonifacii VIII decretum tamquam certam atque indeclinabilem regulam esse sequendum in dis-

108 DISTRIBUTIONUM

tributionum perceptione, non obstantibus quibuscumque sta­tutis et contrariis consuetudinibus, decrevit Concilium Tri ­dentinum Sess. 24 Cap. 15 de Re f or. ita statuens: « Dis-» tributiones vero, qui statutis horis interfuerint recipiant, » reliqui quavis collusione aut remissione exclusa his careant». Inde sequitur, quod ad ipsas lucrandas non solum requiritur praesentia, sed etiam interesséntia corporalis in Choro. Rota part. 5 tom. 1 decis. 22 num. 14, Annot. ad decis.- 576 num. 112 et seq. et num. 129 et seq., part. 4 tom. 3, et decis. 449 num. 7 part. 14.

Nam iuxta_unanimem DD. sententiam et S. C. C. pra­xim habetur, quod distributiones debentur Clericis ratione servitii, non autem respectu tituli, nec dantur tamquam Ca­nonico, sed tamquam inservienti divinis Officiis, ita statuit Benedictus XIV Instit. 107 num. 58, Piton, discept. Eccl. 1 num. 36, Rota dec. 689 num. 7 part. recen. Et Parochus ab hac iuris dispositione se eximere non potest causa prae­dicationis et statum animarum conficiendi ; quia etiam ad­stante legitima causa, ipse nunquam quotidianas distributio­nes percipere posse videtur. Cum notum sit illas causas a iure praescriptas, quae a residentia excusant, ad has distri­butiones lucrandas non sufficere. Insuper iustae absentiae cau­sae ad percipiendas distributiones a iure determinatae fuere in Cap. de Cler. non resid. sequentibus verbis : « exceptis » illis, quos infirmitas, seu iusta et rationabilis corporis ne-» cessitas, aut evidens Ecclesiae utilitas excusaret »: et istae tantum confirmatae fuerunt a Concilio Tridentino. Ast cau­sae a Parocho adductae adnumerari nequeunt inter causas a iure praescriptas : ergo eidem favere non valent. Consue­tudo autem ad quam recurrit Parochus nihil prodest ; quia Tridentinum renovando legem editam a Bonifacio VIII in cap. Consuetudinem, reprobat tamquam irrationabiles consue­tudines percipiendi distributiones tempore absentiae a choro. Non dari consuetudinem contra Tridentini sanctiones propter decretum irritans adiectum a Pio IV per Bullam In prin­cipis Apostolorum docent passim S. C. C. et Doctores, i n t e

DISTRIBUTIONUM 109

quos praecipue Fagnanus in cap. Licet de Praebendis n. 77. Pignatell. tom. 9. consul. 125 n. 2.

Posito autem quod Parochus ceu praesens in choro cen­sendus haud sit, ad effectum lucrandi distributiones, etiamsi praedicationi et aliis parochialibus muneribus satisfaciendis incumbat ; a fortiori idipsum tenendum esse videtur relate ad Capellanos chorales quibus non primario, sed in Parochi auxilium animarum cura concredita est.

Hisce praeiactis, suppositum fuit enodandum sequens

I) ubi um

An Parochus eiusque operatores habendi sint tam­quam praesentes in choro, ad effectum lucrandi distribu­tiones quotidianas, pro tempore antecedenti et subsequenti conciones, et pro tempore quo conficitur status animarum in casu.

RESOLUTIO. Sacra Congreg. C. re disceptata, sub die 28 Ianuarii 1882 rata est respondere :

Affirmative, quatenus officium parochi Praepositurae, et cooperatoris onus cappellanus choralibus inhaereat, one­rata eorum conscientia.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I Personis capitularibus, quibus imminet cura animarum, quotidianas conferri debere distributiones, si divinorum tem­pore parochialia munia exerceant.

II Idque ex Tridentino ipso scatere Sess. 22 cap. 3 « quod si alicui ex praedictis Dignitatibus... cura animarum im­mineat... tunc pro tempore quo in curata Ecclesia resede-, rit ac ministraverit, tamquam praesens sit, ac divinis in­tersit in Ecclesiis cathedralibus, aut collegiatis habeatur. >

III Cui inhaerendo sanctioni S. C. C. pluries declarasse, canonico habenti curam animarum, etiamsi divinis non in­tersit, deberi quotidianas distributiones, si tempore quo divina officia celebrantur, audit confessiones vel alia ad ipsam cu­ram spectantia exerceat

1 1 0 DISTRIBUTIONUM

IV Qua de re haud mirum videri si veluti praesens in choro habeatur parochus, cum statum animarum perficit, aut Evangelium explanat ; nam ex praecepto divino debet ille oves suas agnoscere, pro his sacrificium offerre, verbique divini praedicatione et bonorum omnium operum exemplo pascere.

V Eadem dici posse de coadiutoribus Parochi nullum esse dubium : ipsi enim parochi absentis, aut morbo impediti v i ­ces implent ; et ideo ubi eadem est ratio ibi eadem legis dispositio esse debet. »

VI Hinc in themate quatenus officium parochi Praeposi-turae et onus cooperatoris capel laniis choralibus vere incum­bat, Parochus eiusque cooperatores habentur uti praesentes ad hoc ut omnes (1) lucrentur distributiones quando anima­rum statum conficiunt, et pro tempore antecedenti et con­sequenti conciones populo habendas.

VII Cum autem determinari non possit, quoties gerentes animarum curam, lucrari valeant distributiones, licet absen­tes a choro, ceu qui legitima excitantur causa, ideo S. O. C. adiicere solet - onerata eorum conscientia - ut innuat, eos­dem hoc privilegio uti posse pro diebus et horis, in quibus animarum bonum pastores aliunde districte vocat.

(1) Qui fictione iuris habentur ut i

praesentes in choro, quamvis abfuerint

ob legi t imam causam, aut quia iubila­

tionis indulto donati, omnes cuiuscumque

sint generis lucrantur distributiones, i i s

exceptis, pro quibus obstat testatoris aut

dantis voluntas, quae ut i lex reverenda

censetur, si iusser i t privari distributio­

nibus debere qui physice non adfuerint.

Praeterea qui fictione iuris , ex pr iv i l e ­

gio, uti praesentes habentur, nedum lu-

erantur omnes distributiones, sed et iam

augmentum distributionum, quas amit­

tunt i l l i , qui d iv in is officiis non inter­

fuerint sine legi t ima causa, iuxta Bene­

dict. XIV. Inst . 107; in qua refert id

resolvisse S. C. C. sub die 18 Apri l i s

1511 .

i l i

GRANATEN. ET MINDONIEN.

POSTULATUM CIRCA STIPENDIA PRO EXECUTIONE

DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM

Die 28 Ianuarii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Mense Augusti anni 1870 ad exitum vergente, Rmus Granatensis Episcopus sequens postulatum S. C. C. porrexit : « In cunctis dispensationibus quae ab Apo-» stolica Sede super matrimonii impedimentis conceduntur > Sanctitas Sua Officiali Episcopi haec graviter imponere so-» let: Discretioni tuae . . . per praesentes committimus et » mandamus, quatenus deposita per te omni spe cuiuscum-» que muneris aut praemii, etiam sponte oblati, a quo te » omnino abstinere debes, monemus . . . de praemissis te » diligenter informes. . . Volumus autem quod si spreta » monitione nostra huiusmodi, aliquid muneris aut prae-» mii occasione dispensationis praedictae exigere aut obla-» tum recipere praesumpseris, excommunicationem latae » sententiae incurras . . . Haec vero excommunicatio est » Summo Pontifici reservata in dispensationibus in forma » pauperum expeditis, et nihilominus dispensatio tunc per of-> ficialem facienda nullius declaratur roboris vel momenti.

» Quamvis adeo clara haec appareat prohibitione officia-> lis quidquam muneris vel praemii etiam sponte oblati, pro > dispensationum Apostolicarum executione exigere, nec etiam > accipere possit, illudque pluries apud Garcia, Conrado alios-» que probatos auctores, istaec S. Congregatio Concilii decla-» raverit contrariam etiam immemorabilem consuetudinem, » si qua sit, abusum et corruptelam declarando et repro-> bando, ut nemo se illa tueri possit; nihilominus adeo his » in regionibus invaluit haec consuetudo, ut nulla, pene in » tota Hispania, Curia Episcopalis inveniatur, in qua officia-> lis ob dispensationum Apostolicarum executionem quaedam

Î 1 2 DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM

» munera, praemia vel stipendia nedum accipere, sed et exi-» gere non soleat.

» Officiales hanc exactionem his rationibus, ut arbitror, > tueri pergunt s tum ex vi consuetudinis universalis et im-•» memorabilis, tum ob laborem quem in studendo processu » et testibus examinandis impendunt, tum quia salarium ab » Episcopo vel ab Ecclesia assignatum, ut plurimum non ha-» bent, nec habere possunt, reditibus ecclesiasticis adeo nunc » imminutis, tum demum quorumdam non intimae notae scri-> piorum auctoritate suffulti.

> Cum ergo de re hic agatur summi momenti tum ut om-» nium retro officialium conscientiae consulatur, tum ma-> xime ut tot dispensationum in forma pauperum expeditarum > ad haec usque tempora, cum hoc vitio executioni per offi-» ciales mandatarum, simulque matrimoniorum inde conse-» cutorum validitati pariter consulatur, Sanctitatem Suam > exoro, ut per decretum generale declarare dignetur, utrum > praefata consuetudo ob allatas rationes tolerari possit, of-» ficialesque tuta conscientia aliquid muneris vel praemii pro » dispensationum Apostolicarum executione recipere, vel exi-» gere possint, non obstantibus praefatis clausulis Littera-» rum Apostolicarum. Quod quidem in his tristissimis rerum » adiunctis, in quibus officiales nulla fere alia emolumenta, » praeter illa quae pro dispensationum Apostolicarum executio-> ne recipiunt, recipere solent, benigne concedendum videtur.

» Quod si negative huic quaesito respondere necessarium > videatur, etiam atque etiam Sanctitatem Suam deprecor, ut » de opportuno remedio tantis malis providere dignetur. »

Hisce acceptis et omnibus de S. C. C. disciplina absolu­tis, causa acta fuit in plenariis comitiis diei 22 Iunii 1871, et propositis dubiis - An et quomodo tolerari possit consue­tudo in casu. - Et quatenus negative - An et quomodo con-> sulendum in casu - responsum prodiit - dilata et ad men­tem D. Secretario panditam.

Anno 1880 per Epistolam Praesulis Mindonensis quaestio haec iterum excitata fuit, ut tandem aliquando hac super

DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM i 13

controversia resolutio procuret. Hoc epistolio recepto, quo­niam inoliti Iuris potissima ratio videbatur rimari posse in allegata consuetudine, abs re haud esse putatum fuit, exqui­rere vigentem methodum in Tribunali Cardinalis huius al­mae Urbis Vicarii; et simul rogatus fuit Apostolicus Nuntius in peninsula Iberica, ut referret an asserta consuetudo esset reapse universalis : eamdem inquisitionem fieri curatum fuit per organum S. Congregationis de Propaganda Fide in non­nullis Americae Curiis.

Emus Urbis Vicarius retulit, in sua Curia nihil ab aevo omnino lucrari executores dispensationum super impedimen­t is matrimonii. Officiales vero aliquid muneris vel praemii semper perceperunt et percipiunt: sed ratio et titulus huius perceptionis est labor impensus in conficiendo processu, in testibus examinandis, in exarando decreto executoriali. Quoad Hispaniam vero fere omnes illius regni Praesules unanimi choro asseruerunt consuetudinem in themate universalem et immemorabilem esse, si illud excipias quod Curiae Episco­pales discriminantur in taxarum calculo, et in personis quae eas percipiunt : aliquibus enim locis etiam Vicarii Genera­les earum participes fiunt, dum in aliis excluduntur.

Alius contra mos vigere comperitur in Americae regio­nibus, prouti ex uteris datis S. C. C. per organum S. C. de Propaganda Fide patet. Inibi enim Curiae Episcopales vel nihil omnino, vel si quid percipiunt, id raro cedit fa­vore Curiae Cancellarii, sed vel ad expensas Cancellariae sol­vendas, vel tamquam eleemosyna in pium opus impenditur.

Disceptatio Synojitica

CONSUETUDO DAMNANDA VIDETUR. Praeprimis minime du­bitari posse videtur quin allata Litterarum Apostolicarum verba verum praeceptum importent. Quandoquidem Pontifex casum expendens, quo executor, spreta monitione, aliquid mu­neris seu stipendii accipere sive exigere praesumat, excom­municationis poena ipso facto incurrenda eum militat, et si de dispensationibus in forma pauperum expeditis agatur, di-

Acta, Tom. XV. fate. OLXXI. S

1 1 4 DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM?

spensationem ipsam invalidat. Iamvero haec omnia firmam supremi Principis, aliquid iubentis, voluntatem luce meri­diana clarius ostendunt, De Iustis de dispensat, matr. lib: i cap. 6. His adde quod dictio quatenus conditionem secum­ferat, a qua recedere delegato nullimode licet, Gratianus di­scept, forens. cap. 854 num. 40 et n. 49. Rota decis. 38Î part. pr. divers, n. 2. Pat. Leo in Praxi s. Poenit. part. pr.

Illud autem haud praeteream, Auctores non intimae sane notae arbitratus esse discrimen intercedere inter munera ac stipendium impenso labori respondens. Hi licet cum communi DD. sustineant-per memorata Apostolicarum Litterarum verba interdici munera seu magna praemia, persuadere tamen sibi nequeunt etiam tenuia stipendia sive sportulas proscribi. Ad hunc censum pertinent Sánchez de matr. lib. 8 disp. 35 a n. 10 Filuccius qq. mor. tom. pr. tract. 10 par. 2 cap. IO n. 363. Antoninus Diana part. 8 tract. 3 resol, ili. Ioan­nes Guttiez de matr. cap. 128 num. 2. Pignatell. consult* can. 17 n. 6 tom. 8.

Nihilotamen minus gravissimi Auctores et praesertim Navarr. lib. 3 consult, ult. de rescriptis, allata distinctione posthabita, tenent per eas clausulas nedum vetari executo-ribus dispensationum sive Episcopis, sive Vicariis Generali­bus, ne praemia remuneratoria recipiant, verum etiam ne stipendia et sportulas titulo laboris, visurae, aut decreti exi­gant. Et haec sententia praevaluisse visa est. Eam siquidem secuti sunt Garcia de Benefic. part. i cap. 1 num. 77. Sbrotius de Offic. Vicar. lib. 2° quaest. 36 n. 7 et seq.. Zeral. in praxi Episcop. part. 1 Verb. dispensatio §. 1. Conrad, prax. dispensat, lib. 7 cap. 6 num. 232 ad plu­res seqq. Thesaur. de poen. eccles, part. 2 cap. 14 per tot. Genuen. in prax. cap. 15 num. 13. Fagnan. num. 5 Pe­er etat, de Simonia cap. In Odoardo num. 32 et seqq. Quod autem apprime attendendum esse docemur novissima taxa In-nocentianâ.

Nec refert, quod dubitatum fuerit apud nonnullos Au­ctores utrum haec dispositio etiam extra Italiam vim legis

DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM 115

obtineat, quod Italico idiomate exarata sit, ita Card. Petra ad Cçnst. Ap. tom. 1 Proem. §. 3 num. 32, adducens Ter-raco?ien. Taxae Innoc, diei 2 Maii 1699. Girald. Ius Pon-tif. P. IL sect. 53 alias referens resolutiones S. C. C. Si­quidem magnam sibi vindicare ubicumque auctoritatem certum esse, retinendum est. Quod tradunt DD. iuris canonici in­terpretes, et praecipue propterea quod sit iuris iam consti­tuti explicativa, potius quam novi iuris constitutiva. (1)

Nec movet consuetudo, qua Officiales factum suum tueri posse contendunt. Siquidem munerum prohibitio toties ex­presse renovatur, quoties Litterarum Apostolicarum executio committitur. Praeterea Supremus Princeps in omnibus Li-teris dispensationum matrimonialium semper apponit et re­petit dictam clausulam, qua praemia sive munera cuiuscum­que generis interdicuntur. Atqui contradictio Principis, ut compertissimi iuris est, omnem contrariam consuetudinem interrumpit et annullat, cap. fin. de consuetud. Immo Pon­tifex comminatione censurae prohibitionem suam communit, et bina vice in singulis Literis eam repetit. Iam vero verba geminata enixam disponentis voluntatem indicant; Caevallos qq. commun, contra comm. quaest. 828 num. 73. Marius Antonius var. resol, libr. pr. resol. 3 n. 7 responso Maran-tae resp. 19 n. 29part. pr. Gratianus discep. forens. c. 621 num. 29 tomo 4. Achilles de Grassis decis. 13 alias 3 super regula modificatoria Indultorum Cardinalium num. 4. Verba geminata insuper semper aliquid ultra operantur; Quin-tilianus Mandos ad regulas Cancell. regula 33 quaest. 11 n. 3. Fontanella de pactis nupt. clausula 5 Gloss. 8par. 9 num. 26. Quinimo omnem dubietatem excludunt Her. Palma cons. 86 n. 9.

Ceterum haec sententia enunciatae consuetudini adversa confirmationem accipit ex causa cui titulus Dubia super exec. disp. matrim, et folium legitur ad diem 16 Decembris 1786. In ea praemissis ex officio nonnullis animadversionibus, pro­posita fuere dubia: « I. An liceat Vicario Generali aliquid

(1) Confer Ferraris Bibl iotheca v. Taxa.

1 1 6 DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM

muneris sive stipendii etiam modicum accipere pro sub­scriptione, et sigillo sive alia qualibet de causa, et titulo in executione Uter ar um Apostolicarum dispensationis ma­trimonialis in casu Ì IL An, quibus et quomodo sit locus restitutioni in casu ? » Die 20 Ianuarii 1767 resolutio pro­diit « Ad primum negative. Ad secundum ad Dominum Secretarium cum SSmo pro absolutione ad cautelam, et condonatione ».

CONSUETUDO MANUTENENDA VIDETUR. Verumtamen, si forte, prout coniici posse videtur, Dioecesis, et Regnum, de quibus res est in allata causa , ad Hispanias pertine­rent, videant Emi Patres, num mutata hodiedum in peius oeconomica illarum Curiarum conditio, aliquam conside­rationem mereatur. Deinde perpendendum est, quod ma­gnum sibi pondus vindicare videtur consuetudo de qua sermo est : quippe quae non solum in Dioecesi Grana­tensi, sed in toto fere Hispaniae regno atque alibi extra Hi­spaniam ; imo in hac alma Urbe ab immemorabili viget, et nimis durum esse videtur tot probos viros gravissimae ignorantiae aut flagitii insimulare. Eapropter misso quod lon-gaevae consuetudinis non levis sit auctoritas per textum ex­pressum in Leg. 2 C. quae sit longa consuetud, et Cap. fin. de consuetud., observandum in themate est quod si con­suetudo admitti non libeat tamquam iuris abrogativa, in linea tamen praesumptiva et interpretativa fortasse despicienda non videtur, cum adeo graves et extraordinariae intersint rerum temporumque circumstantiae ac adiuncta, ut nemo sa­nae mentis dubitet quod Summus Pontifex, iis cognitis, prae­dicta prohibitione Officiales haud obstrinxisset. Eo fortius quia de Officialibus agitur, quibus Episcopi, attentis tristis-simis Hispaniae conditionibus, alia ex parte honestam susten­tationem assignare nequeant ; et aliunde omnia iura clamant ut ab iis quis sustentetur, pro quorum utilitate laborat. Sane ipse Bonifacius VII qui iudicibus delegatis munera interdi-xit caute decrevit, ut in posterum illi solummodo delegaren-tur, qui forent de congruo Beneficio provisi cap. ii de re-

DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM i i i

scriptis in VI. Nec prohibitionem suam extendere voluit ad casum, quo necesse foret delegare ecclesiasticos de congruo beneficio non pro visos. Nec alia fuit mens Patrum Conc. Trid. sess. 25 cap. 10 de reform. Praeterea adeo modicum est stipendium, quod Officiales percipiunt, ut omnino cum labore in instruendo processu impenso proportionem dicat, nec pugnet proinde cum fine, quo motu Pontifex munera pro­hibet : scilicet ne muneribus corruptus iudex officium suum minus probe obeat. Corrumpi namque iudices a munerum li­beralitate possunt, non autem a nudo tenuique stipendio, quod non a dantis gratia, sed necessitate largitur, Sánchez de matrimonio lib. 8 disp. 35 n. 10 et seq.

Quoniam vero in postulato ab hodierno Archiepiscopo pro­posito comminatio fit excommunicationis latae sententiae. Pa­pae reservatae, animadvertere praestat, eamdem adhuc suum vigorem obtinere videri, etiamsi expresse nominata non fue­rit in Uteris Apostolicis VI Idus Octobris 1869 incip. Apo­stolicae Sedis. Ibi enim res est de censuris a iure communi et Apostolicis Constitutionibus generatim editis, minime vero de censuris ex iure speciali per Summum Pontificem consti­tutis ; quod confirmari videtur argumento ducto ab Art. ul­timo de interdictis latae sententiae reservatis num. 2 §• Quae vero ubi ab eius Constitutionis sanctione excluduntur censurae pro coetibus et locis piis peculiariter latae, adeo­que multo magis pro personis particularibus inflictae. (1)

Hisce itaque praeiactis, enodandum propositum fuit se­quens

Dubium

I. An et quomodo tolerari possit consuetudo in casu. Et quatenus negative

II. An et quomodo consulendum in casu. RESOLUTIO. Sacra C. C. re cognita sub die 28 Ianuarii

1882 censuit respondere : Ad I. Quoad executores negative in omnibus.

(1) Habes hanc Constitutionem Vol. V. p a j . 287.

i i 8 DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM

Ad II. Consulendum SSmo pro sanatione in radice di­spensationum et matrimoniorum quae nullitatis vitio la­borant, et pro absolutione ad cautelam et condonatione quoad executores.

Ex QUIBUS COLLIGES

I Incurrere excommunicationem latae sententiae, (quae in suo robore esse videtur etiam post Constitutionem Apo­stolicae Sedis) officialem qui praesumat aliquid muneris aut stipendii accipere aut exigere pro executione dispensationum Apostolicarum.

II In dispensationibus autem, in forma pauperum expe-ditis, huiusmodi excommunicationem Summo Pontifici reser­vari, et dispensationem, hoc vitio peractam, nullius decla­rari roboris aut momenti.

III Qua de re nulliter contrahi matrimonia, pro quibus concessa fuerit dispensatio in forma pauperum, quoties offi­ciales pro illius dispensatione aliqua munera vel praemia exi-guerint vel acceperint.

IV Verba Litterarum Apostolicarum, adiectionem ex­communicationis ipso facto incurrendae, et invalidationem ipsius dispensationis, in forma pauperum, cum hoc vitio ex­peditae, satis innuere verum praeceptum, firmamque Prin­cipis, id praecipientis, voluntatem.

V Quum autem Principis interdictum de non recipiendo aut aliquid exigendo toties iteretur, quoties Litterarum Apo­stolicarum executio committitur, ideo ex iure omnis contra­ria consuetudo inchoari nequit, cui inniti et perquam defendi possit factum officialium, aliquid accipienfium.

VI Ex notissima quoque taxa Innocentiana praecipi, Epi­scopum, eius vicarium generalem, et quemlibet ex eiusdem officialibus nil recipere posse, etiam oblatum sub specie mu­neris, in executione dispensationum Apostolicarum in causis matrimonialibus.

Jí9

RENUNCIATIONE ET EXCARDINATIONIS

Die 18 Martii 1881*

Per summaria precum

COMPENDIUM FACTI. Nicolaus Poenitentiarius supplicem libellum Sacratissimo Principi obtulit exponens, se iamdiu adversa valetudine laborare ob aeris intemperiem atque asperitatem; hinc sui canonicatus renunciationem sponte ac libere emisit, Sanctitatis suae benignitatem exorans, ut illam excipiens, excardinationis gratiam ei concedere di­gnetur, ad finem suae saluti prospiciendi in aliena Dioecesi, in qua coelo mitiori fruens, aliquod Ecclesiae servitium prae­stare possit, ac valeat.

Adiecit autem sese exposcere huiusmodi excardinationem •etiam ut consuleret suae conscientiae, personalique securitati, tum quia suum ministerium, ex facto extrinseco, absque sua culpa, effectum fuerit inefficax. Episcopus rogatus retulit : huiusmodi preces omnino reiiciendas fuisse utpote quae validis haud inniterentur rationum momentis. Nam si virium im­becillitate orator praepeditur Poenitentiarii munere perfun-gi, quo laudabiliter adhuc perfunctus est, nescio, ait, quomodo saluberrimum coelum in quo adolevit et tot annis beneva-lens vixit, aufugere quaerat. Hic autem eius securitas per­sonalis discrimen non patitur. Quis enim homini pacifico, nemini inviso, genere moribusque spectatissimo pararet in­sidias ?

Capitulum vero censuit : oratorem renunciare non posse •canonicatum, quia id vetant sacri canones et praecipue Bulla s. Pii V. Quanta Ecclesia Dei incommoda. Vetat prae­terea bulla canonieatus ipsius dimittere vel resignare illam praebendam, nisi post triennalem residentiam, quam nondum -explevit orator.

4 2 0 RENUNCIATIONE ET EXCARDINATIONIS

Disceptatio synoptiea.

PRECES CANONICI EXCIPIENDAE VIDENTUR. Sane quod Ca­nonicus in themate renunciare possit suo canonicatui, id in dubium trahi haud posse videtur: quisque enim potest iuri suo renunciare. Idque eo vel magis, quia iusta, et legitima causa intercedit. Ad rem Ferraris sub verbo resignatio n. 11-ibi- « Quilibet Clericus beneficiatus potest, regula­riter loquendo ex iusta causa renunciare beneficio, sibi quaesito, in manibus legitimi superioris. Ita communis per text. in cap. Admonet 4. Cap. Nisi cum pridem 10' de renunciatione. Cap. Quoniam 1 eod. in 6. Nec aliquid negocii facessunt Bulla Pii V, et Bulla Canonicatus a Rmo Capitulo allatae, quoniam ad rem haud facere putantur, in­tercedente in themate iustissima, ac legitima causa. Etenim orator, praeter alia gravia incomoda, quae mitiorem omnino-efflagitant coelum, iuxta Medicorum sententiam, intestinali laborat hernia.

Renunciato autem canonicatu, excardinationis indultum concedendum videtur. Ipse enim hoc modo residentiae le­gibus haud amplius obstringitur, ideoque pristinam recuperat libertatem statuendi domicilium ubicumque voluerit. Neque-dicas Clericum illam Ecclesiam, cui in vim prime vae ordi­nationis adscriptus fuit, deserere haud posse sine expresso beneplacito Episcopi. Hoc enim in casu, praeterquamquod dissensus Episcopi iniustus atque irrationabilis existimari pos­set, ideoque minime attendendus, illud esset maxime pon­derandum, quod ea est praeceptorum vis ac distinctio ser­vanda, ut naturali nunquam positivum ecclesiasticum prae­valeat. Porro lex, quae in casu adstringit clericum, nonnisi ex mero Ecclesiae praecepto, ac proinde positivo humano dimanat; valetudinis autem conservatio aeque ac vitae ipsius-naturalibus commendatur et praecipitur institutis ac legibus.

Praeterea compertissimum in iure es t , Ecclesiam piis­simam matrem morbo vexatos summa humanitate ac pie­tate ita prosequi, ut ipsis nedum indultum vacandi a choro.

RENUNCIATIONE ET EXCARDINATIONIS 121

sed et illud abessendi a residentia, sive ad tempus sive in perpetuum, prout necessitas exigat, nunquam soleat denegare; quin huiusmodi naturalem aequitatem valeat remorari, eoque minus impedire oppositio canonicorum, aliorumque interesse habentium, quae, comprobata infirmitate, seu legitimo resi­dendi impedimento, veluti iniusta, atque irrationabilis re­putatur, ceu testatur resolutio in Piscien. Indulti 6 De­cerni). 1760, in Praten. vocandi a choro 23 Iunii 1764, et in Casertana Indulti abessendi 16 Dec. 1797. Imo be­nignitas et humanitas huius s. Matris Ecclesiae erga in­firmos eo processit, ut huiusmodi indulta ne ipsis quidem parochis recusaverit uti factum est in Tarraconen. resi­dentiae 24 Martii 1736, imo eius aequitas nedum patitur, ut qui morbum contraxit, et inhabilis ad inserviendum aut ad residendum evasit, beneficium resignare cogatur, sed nec exigit, ut ad inserviendum, vel residendum compellatur per substitutum, veluti S. C. C. declaravit in citata Praten. 23 Iunii 1764. Porro si Mater Ecclesia tanta pietate pro­sequitur morbo afflictatos, ut nedum beneficio haud privet, sed imo velit, ut et fructibus praebendae et distributionibus quotidianis gaudeat, quanto magis amore et benevolentia eos prosequi debet, qui beneficio renunciant, uti in casu, ne cul­tus divinus ullum patiatur detrimentum; et nihil aliud expe­tunt, nisi ut ea lege solvantur qua in vim ordinationis tantum obstricti dicuntur, seu ut e propria dioecesi excar-dinentur ad finem propriae valetudini consulendi coelo mitiori fruentes, et Ecclesiae aliquod servitium praebendi ? Quae cum ita sint omni fundamento destitutae videntur ra­tiones tum ab Episcopo, tum a Capitulo allatae in con­spectu haud levis infirmitatis, qua ex medicorum testimonio Nicolaus laborare contenditur. Perpendendum enim serio est, quod Ecclesiae praecepta ad grave incommodum non adigunt, quod naturalis postulat aequitas, ut afflicto non addatur afflictio.

Hisce praenotatis, quaesitum est ab EE. P P . quomodo essent dimittendae preces canonici Nicolai.

122 RENUNCIATIONE ET EXCARDINATIONIS

RESOLUTIO. Sacra Concilii Congr. re perpensa, sub die 18 Martii 1882 respondit:

Pro gratia iuxta petita, facto verbo cum Sßmo et no­tificetur ministris Datariae Apostolicae. (1)

Ex QUIBUS COLLIGES

I. Iuxta Constitutionem s. Pii V. Quanta Ecclesiae Pei Episcopos posse recipere et admittere resignationes eorum dumtaxat, qui aut senio confecti aut corpore impediti vel vitiati, aut crimini obnoxii, aut censuris ecclesiasticis ir­retiti sunt.

II . Hinc ex praecepto Ecclesiae, seu ex iure humano positivo a nemine resignationes fieri posse absque legitima causa.

III. Inter alias haberi uti legitimam causam corporis de­bilitatem seu infirmitatem ; quo m casu cedere debet lex hu­mana legi naturali, a qua praecipitur valetudinis ac vitae ipsius conservatio.

IV. Ideo in themate nil mirum si renuntiatio canoni­catus recepta fuit, ne cultus divinus detrimentum pateretur; dum tali pietate pia Mater Ecclesia morbo laborantes pro­sequatur, ut sinat eosdem suorum beneficiorum redditibus frui, etsi onera ferre nequeant.

(1) Renuente Episcopo excipere re- git imae causae. Re absoluta, S. C. Con-

signationem Nicolai, hic eam emisit apud ci l i i communicat ex officio resolutionem

Apostolicam Datariam. Quae rem com- quaestionis Ministris Apostolicae Data-

mis i t S . C. Congregationi, ut videret an r i a € i ) u t iidem tuto declarare valeant

esset casus concedendae expetitae gra- Praebendam poenitentiariam esse va-

t i a e ; seu ut iudicaret an adessent le- cantem.

123

COETUS CAPITULARES

Die 18 Martii 1882.

Per summaria precum

COMPENDIUM FACTI. EX antiqua consuetudine in Cathe­drali T. invaluit , ut praeter Canonicos, qui vigintiduo recensebantur, quadragintaquatuor Presbyteri dictae Ec­clesiae, Participantes nuncupati, Capitularibus sessionibus interessent, omnesque suffragium ferrent. Quoniam vero ex hac maxima inaequalitate inter Canonicorum, et Par­ticipantium numerum, dissentiones et lites frequenter exoriebantur, Benedictus XI I I , ad Canonicorum preces, statuit ut in rebus et negotiis iurisdictionalibus Capituli Canonici tantum, ad tramitem Decreti Tridentini votum promerent ; in negotiis autem communem massam , et quotidianas distributiones respicientibus vigintiduo dum­taxat ex Participantibus magis antianis. Quam dispo­sitionem Clemens XII anno 1736 confirmans, conventionem quamdam Canonicos inter et Participantes initam, huc usque in suo vigore permanentem, ratam habuit. Cum autem nunc temporis ab actuali Gubernio Canonicorum numerus in Cathe­dralibus Ecclesiis ad duodecim tantum fuerit redactus, me­moratum Capitulum, supplici oblato libello, die 24 Iunii huius anni , SSmum Principem adivit efflagitans, ut ad duodecim pariter Participantes, qui Capitularibus sessionibus interesse possent, coarctarentur, et comitia generalia ob vo­torum disparitatem haud rite celebrata, prae suae potestatis plenitudine sanare dignaretur.

Disceptatio Synoptica

QUAE FAVENT CAPITULO. Capituli preces benigno favore excipiendas esse nullatenus ambigi posse videtur, quando­quidem eadem ratio in praesentiarum occurrit, quae anno 1730 fel rec. Benedicti XIII animum impulit ad minue n-

1 2 4 COETUS CAPITULARES

dum numerum Participantium, qui in Capitularibus sessio­nibus locum obtinerent. Porro huiusmodi diminutionis prae­cipuam rationem ex frequentibus dissensionibus inter Cano­nicos Participantes ortis deductam fuisse liquet ex Brevi Clementis XII anni 1736, quo Benedicti XIII Decretum confirmatum fuit.

Quare si tunc temporis illa inaequalitas suffragiorum , utpote origo et fons omnium dissidiorum, e medio fuit sub­la ta , ut pax restitueretur, etiam nunc idem peragendum esse videtur: ubi enim eadem est ratio ibi eamdem legi* dispositionem-esse debere decet iuris regula, qua non vul-gatior altera.

Et merito, quandoquidem a iure nimis abnorme esse videtur, ut Canonici, qui, ad tradita per Bohemer in decr., lib. 2 tit. 11. § 7. tantummodo veniunt nomine Capituli, qui Episcopi senatum constituunt, quique partem aliquam in Dioecesis regimine potiuntur, in Capitularibus sessionibus Participantium voluntati penitus subiici debeant. Tandem si Summus Pontifex Clemens XII in memorato Brevi haud tolerandum censuit, et abusum nuncupavit quod quadraginta quatuor Presbyteri cum viginti duobus Canonicis suffra­gium ferrent; idipsum in praesenti casu censendum esse videtur, in quo Canonici suffragium ferentes duodecim sunt, Participantes vero viginti duo adnumerantur.

Neque ex hoc inferri posse videtur, uti Participantes contendunt, Gubernii legem, qua Cathedralium Canonici ad duodecim reducuntur, ab Ecclesia recognosci. Sicut enim frequenter Ecclesia ob imminutum Canonicorum numerum Chori servitium mitius reddit, quin tamen argui valeat, quod Ecclesia Gubernii legem ratam habeat: ita pariter vi­detur posse Ecclesia, tum ad Canonicorum decus, tum ad dissensiones e medio auferendas, memoratum abusum in praesentiarum evellere, et suffragiorum aequalitatem iterum statuere, quin de obiecta legibus civilibus annuentia redar­gui queat.

QUAE FAVENT PARTICIPANTIBUS. EX altera vero parte re-ductioni a Canonicis imnloratae Participantes obsistunt tr i-

COETUS CAPITULARES 125

plici ex causa; quia scilicet transactioni Canonicos inter et Participantes initae atque Pontificia, sanctione roboratae re-fragatur, quia nedum iurium laesiva sed etiam Ecclesiae T. noxia est, quia tandem nulla legitima ratio talem reductio­nem exigit.

Ad primam rationem quod attinet, explorati facti esse aiunt, quod die 16 mensis Novembris 1735 Canonici et par­ticipantes de communi consensu conventionem inierunt, qua inter alia cautum fuit, ut 22 Participantes una cum 22 Canonicis suffragium ferrent, quoties de rebus et negotiis actum esset, quae massam communem et distributiones con­gruebant .

Pariter explorati facti esse contendunt, ei tatam conven­tionem seu concordiam Apostolica sanctione a Clemente X I I communitam fuisse per literas ad formam Brevis editas, in quibus haec reperiuntur : « Nos . . . concordiam , seu tran-» sactionem inter partes praedictas, sicut praemittitur ini-» tam, confectumque desuper instrumentum praeinsertum » cum omnibus et singulis pactis et conditionibus in eo con-» tenti s et expressis horum serie perpetuo confirmamus ibi— » dem et approbamus, illisque perpetuae et irrefragabilis » Apostolicae firmitatis vim, robur et efficaciam adiicimus ».

Hisce in facto praestitutis, exploratum in iure est pacta et conventiones sancte et ad unguem servandas esse. Nihil enim tam fidei humanae congruit, quam ut pacta serventur L. 1 /f. de Paci. Cap. 12 eod. tit. cui concinit regula XXI iuris in 6 - ibi - « Quod simul placuit, amplius^ displicere non potest ». Nec mirum, siquidem transactionis efficacia tanta est, ut sententiae aequiparetur, ac rei iudi­catae vim habeat L. Non minorem 20 C. 4 tit. 2, re­busque ac litibus incertis finem imponat Cap. Sicut, et L. Fratris IO C. eod. 3. Quare transactionem semel bona fide ac legitime initam, altera transigentium parte invi ta , re­vocari aut rescindi non posse, docet lex. sicut 5 Cod. de obligat, et nat. - ibi - « sicut initio libera potestas unicui-» que est habendi vel non habendi contractus, ita renun-

1 2 6 COETUS CAPITULARES

» ciare semel constitutae obligationi, adversario non consen-» tiente, nemo potest ». L. Cum te 5 Cod. de Transad. L. Postquam Uti 4 Cod. de Pactis. Imo talis transactio, ne quidem interveniente Rescripto Principis revocari valet, textu expresso in Leg. Causas 16 Cod. de Trans. - ibi -« Causas, vel lites transactionibus legitimis finitas impe-» riali rescripto resuscitari non oportet ».

Arguunt vero Participantes sibi obvenire posse damnum ex petita votantium imminutione : eo4uod iam suspicio enata sit de mala alicuius partis reditus profusione. Damnum au­tem ipsi Ecclesiae obveniret, quia ex dicta imminutione deesse posset qui varia officia implere valeret. Nam aliqua munera pro animarum cura, pro servitio chorali, et pro administratione nonnullorum Capituli fundorum participan­tibus magis antianis committuntur cum aliquo emolumento.

Tandem urgent Canonicorum preces respuendas esse ex altero capite, quia nempe nulla adest pretiosa ratio , quae huiusmodi reductionem faciendam esse suadeat. Etenim ex quo Capitulum, vi legum civilium, amisit suum patrimonium omni administratione de facto privatum fuit. Hinc coetibus capitularibus negocia oeconomiae tractanda amplius non sunt. Et ideo nullum Canonicis immineret discrimen ex praeva­lentia votorum Cleri.

Constito itaque, quod preces a Canonicis porrectae, con­cordiae a Sacratissimo Principe confirmatae adversantur*, constito quod iurium laesivae, et Participantibus aeque ac Ecclesiae T. praeiudiciales sint; constito tandem quod qua­libet causa destitutae sint , eas ab ipso iudicii limine re-pellendas esse, Participantes concludunt.

Hisce praenotatis, quaesitum est, an Canonicorum essent excipiendae preces, vel annuendum Participantibus.

RESOLUTIO. Sacra C C . re cognita, sub die 18Martii 1882 respondere censuit:

Praesentibus perdurantibus circumstantiis, tot parti­cipantes, magis antiani, intersint coetibus capitularibus, quot dignitates et Canonici Capituli legitime adnume-

COETUS CAPITULARES 1 2 7

rantur, etiamsi ultra praetensum duodenarium nume­rum ; ita tamen ut officia et emolumenta aeque distri­buantur intra viginti duos portionarios: et consulendum SSmo pro sanatione, ad cautelam, quoad praeteritum.

VOCIS IN CAPITULO

Die 18 Mardi 1882.

COMPENDIUM FACTI. Archipresbyter Minor Cathedralis M. SSmo Principi exposuit ; Pontificem Paulum III per Bullam Romanus Pontifex erexisse in Cathedrali M. dignitatem, nuncupatam Archipresbyteratum Minorem, de quo nunc ora­tor investitus est. Cui Dignitati indulsit omnia et singula privilegia, omnes honores et praerogativas, quibus aliae Di­gnitates de iure vel de consuetudine aut alias utantur. Inter quae statuit Pontifex, ut Archipresbyter Minor habe­ret stallum in choro, a parte sinistra et locum in Capi­tulo. Ob vicissitudines quae locum habuerunt in fine sae­culi transacti, Archipresbyteratus extinctus fuit. Anno ta­men 1835 in pristinum restituta fuit statum Praebenda haec ex peculio sacerdotis Antonii, qui dotem constituens, iuspatronatum sibi, suis fratribus, eorumque descendentibus reservavit. Hac redintegratione procul dubio omnia recupe­ravi t privilegia antiqua, eoquod in Bulla ripristinationis Gregorius XVI sic se habuit: Mandamus quatenus vocatis vocandis... Archipresbyteratum minorem nuncupatum, qui in eodem Capitulo nova post Pontificalem dignitas existat ad pristinum illius statu n, gradum et honorem... qui uti verus et indubitatus illt.ut dignitarius ab omnibus... recognosci et reputari debeat perpetuo restituas et re-

128 VOCIS IN CAPITULO

Qua de re ambigi nequit Archipresbyterum Minorem re­cuperasse, praeter alia, etiam vocem in capitulo. Hoc ius tamen Capitulares impugnant rationi innixi quod praebenda haec habeat redditus distinctos, et sit iurispatronatus par­ticularis laicalis.

Disceptatio Synopfiea

DEFENSIO ARCHIPRESBYTERI MINORIS. Huius defen­sor ait: tritissimum in iure esse, ex electione seu rece­ptione in fratrem sive Canonicum iura canoniae acqui­ri,' quae stallum in choro et vocem in Capitulo tribuit. Piriñgh. lib. 3 tit. 5 sect. 2 num. 1. Reiffenstuel lib. 3 tit. 5 de praeb, et dignitat. n. 57 et 58. Canonia (vulgo canonicatus) est ius spirituale, quod provenit ex electione, seu receptione in fratrem, sive Canonicum. Ita Innocent, in cap. etc. Nam siquis simpliciter in canonicum rece­ptus fuerit, antequam redditus canonicales eidem assi­gnentur, sive conferantur, dicitur habere canoniam, hoc est canonicatum, nondum vero praebendam. Siquidem praebenda ulterius importat ius ad percipiendos fructus annuos Canoniae, sive debitos ex titulo iuris canonica­lis. Unde qui habet utrumque, is canonicus praebenda-rius appellatur. Canon. Sanctorum distint. 70. Porro ius illud spirituale, quod praebet canonia consistit in pri­mis in iure habendi in choro sedem (vulgo stallum) et vocem in Capitulo. Cui concinunt Ceccoper. cap. 11 n. 18. Barbos, de Canon, et Dignitat. cap. 11. Pignatell. con­sult. 18 n. 8 et 9 tit. 6. et S. C. Congregatio praecipue in Romana praecedentiae, iurium et emolumentorum ca­nonicalium diei 18 Februarii 1865 §. Primum. Iamvero ex documentis constat Archi presbyteros Minores, praehabita electione, nedum capitulariter possessionem cepisse, sed a Canonicis osculo pacis in fratres, seu canonicos receptos fuisse. Scatet hinc, concludit Orator, Archipresbytero^ Mi­nores vere canoniae iura acquisivisse, ideoque stallum in

TOGIS IN CAPITULO i 29

choro, et vocem in Capitulo nactos fuisse ac proinde vere, et proprie canonicos esse.

Quod adeo verum esse urget, ut Archipresbyteri Mino­res iisdem indumentis in choro utantur ac ceteri Canonici, de distributionibus participant, imo et oneri Missae con­ventualis per turnum, ut alii Canonici subiacent. Porro so-l mi, et unicam huius Missae oneris supportationem satis e ;se dicit ad revelandum, Archipresbyteros Minores vere ac proprie canonicos esse, ceu docet prae ceteris sacrae Rotae oraculum in decis. 380 num. 8 p. 11. « Turnus Eccle­siae institutus non cadit nisi inter Canonicos » cui con­cinit De Luca Diseurs. 1 num. 6 de Canon, et Capit.

Inter institutorem novi canonicatus et Capitulum con­ventum fuit, ut praebendae huic adnecteretur dignitas Ar­chipresbyteratus minoris; a s. m. Gregorio XVI adiectum insuper fuit, ut novus canonicus certam pecuniae summam in distributionum massam immitteret ; ut de illis posset particeps fieri. Hinc nedum Capitulum, sed ipsa Curia episcopalis habuit Archipresbyterum minorem ceu verum canonicum ; cui noluit tribuere fixum stallum ne laede­rentur iura quaesita aliis canonicis, qui ante ipsum pos­sessionem canonicatus iniverant. Hinc frustra obiiceretur non fuisse primae erectionis, ita ut a canonicis denegari queat eidem vox in capitulo.

Praeterea orator contendit, competere vocem in capitulo Archipresbyteris minoribus, etiamsi Dignitati adnexus esset canonicatus. Sane licet olim iuxta veterem iuris communis sanctionem consueverit ex solis canonicis Capitulum consti­tui, ita ut ipsis tantum veluti eiusdem Capituli membris ius esset suffragium ferendi in iis, quae ad rectum Ecclesiae regimen pertineret, et licet ad tramites huius dispositionis dignitates inter membra Capituli nequaquam recenseri va­lerent, neque ad sententiam suam in actibus Capitularibus proferendam admitterentur, sed stallum dumtaxat in Choro una cum iure praecedendi super canonicos obtinerent, iuxta celebrem doctrinam Composteli, in cap. In. 4 de elect.,

Acta, Tom. X V f asa. OLXXI. »

1 3 0 VOCIS IN CAPITULO

iiihilotamen secius huiusmodi sanctio ah aula iamdiu reces­sisse, ait, et hodie ab hac generali regula tres casus exci­piuntur. Ita S. O. C. in Guadalaxarien. electionis 3 Apri­lis 1841 - ibi - « Ab hac tamen generali regula tres ca­sus excipiuntur. Primus est, si dignitati adnexa sit prae­benda canonicalis, tunc enim ratione canonicatus dicitur Dignitas de capitulo, et habent in eo vocem. Gloss, in cap. Cum in verbo receperat de Constit, et ibi Felin. num. 18. Innocent, in cap. 2 in fine de instit. Abbas in cap. Dilectus 19 de praebendis. Idque procedit etiamsi esset adnexa prae­benda non vere canonicalis, quae est, quomodo eam habens reputatur pro canonico, et habet vocem in capitulo ut cano­nicus, licet non sit canonicus, ut probat textus in cap. Dum in Eccles, de praebend. in 6.

Alter casus est, si in ipsa erectione Dignitas effecta fuit de capitulo cum stallo in choro et voce in capitulo. Abbas, et Felin. in cap. Cum olim lib. 2 tit. de re iudicat. Barbos, de canonie, et Dignitat. cap. 37 n. 13. Rota coram Seraph, decis. 98 num. 1 et 2. et decis. 437 n. 9 et coram Bichio^ decis. 203 num. 3.

Tertius casus est, si vel ex Ecclesiae statuto, vel ex legi­tima consuetudine dignitates censeantur de gremio capituli' aut saltem ex observantia ipsae admissae fuerint ad per­tractanda negocia capitularia, ac in iis vocem activam, et passivam habuerint, quae tamen desumi debet ex interven­tu in iis actibus, qui proprii sunt capituli, nimirum in condendis Ecclesiae statutis, in electionibus, in traditioner possessionis novo Episcopo, aliisque similibus. Ita commu­niter Abbas in cap. 3 de elect.

In themate vero, ait Orator, compertum est ex Bullis Pauli III et Gregogii XVI in ipsa erectione, istam Dignita­tem effectam fuisse de Capitulo, quandoquidem stallum in cho­ro et vocem in Capitulo obtinuit onusque fuit impositum i m ­plendi chorale servitium, sicuti ceteri canonici. Quibus accedit generalis fere totius Italiae consuetudo, ut dignitates sint de gremio Capituli, ita ut sint veri Canonici. Porro huiusmodi.

VOCIS IN CAPITULO iâi

consuetudinem in tota fere Italia vigere unanimiter testantur, tum Cardinalis De Luca diseurs. 46 de benef. n. 5 et 9, tum Card. Petra in Const. Leonis Magni tom. 1 sect. In. 9. tum officiales Datariae Apostolicae in causa Viterbien. exe-cutionis litterarum Apostolicarum anno 1826.

Verum his etiam parumper omissis, Archipresbyteris mi­noribus vocem in Capitulo competere autumat orator, quia praeter decreta Episcopalia synodo adiecta, binae Apostoli­cae bullae ipsis vocem in Capitulo apertissime concesserunt. Etenim, uti supra innuimus, Paulus III in Bulla, cuius initium Romanus Ponti f eoe ait de Archipresbytero minori... stallum in choro a parte sinistra et locum in capitulo et actibus capitularibus eiusdem Ecclesiae... habeat. Grego­rius XVI in Bulla Coelestem Agricolam sic ai t : Manda­mus quatenus... Archipresbyterum minorem... ad pristi­num illius statum, gradum et honorem perpetuo restituas ac reintegres. Ex quibus verbis necessario consequi arguit s. Pontificem iterum dedisse, et de verbo ad verbum con­firmasse novo Archipresbytero totum id, quod in primaeva Pauli III concessione continebatur. Talis enim est vis, ac potestas reintegrationis, ut omnia, et singula iura quae pri­mitus competebant, ita restituat, veluti si numquam ablata fuissent, ad tradita per sacram Rotam decis. 19 p. 1 tom. 1 n. 9. rec. Summus Pontifex Sistus V eosdem ad pristinum statum plene reintegrava, per quod omnia sua iura reas-sumpserunt, perinde ac si numquam ab eis ablata fuissent text. in leg. si deportationis C. de sent. pas.

Hisce praenotatis ex oratione defensoris Archipresbyteri mi­noris, alia parte nihil producente, sequens propositum fuit enodandum

Dubium.

An et in quibus comitiis Capitularibus Archipresbyter minor vocem habeat in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii, die 18 Martii 1882, re perpensa censuit respondere :

Negative in omnibus.

132 VOCIS IN CAPITULO

Ex QUIBUS COLLIGES:

Novos canonicos , et extra capitularem massam positos sese ingerere non posse in particularia negocia veterum ca­nonicorum primae constitutionis, ceu pluries resolvit s. C. Concilii. (1)

(1) Recole Vol . IV pag. 177 et Vol. VII pag. 684

MATRIMONII

Diebus 20 Septembris 1879 et 22 Aprilis 1882.

COMPENDIUM FACTI. Ea turbulentissima tempestate qua In­sula Siciliae abrepta fuit a legitimo rege, duce Iosepho Ga­ribaldi, iuvenes timentes ne inviti ad arma capessenda co­gerentur, uxores ducere festinabant. Sciebant enim, ducem illum compellere iuvenes ad stipendia, salvis tamen legibus tunc vigentibus, quarum vi a militum delectu eximebantur, qur matrimonium celebraverant.

Inter illos, qui praetulerunt coniugale iugum dictatoris vexationibus, adnumeratur Salvator Archidioecesis M. qui die 14 Iunii 1860, praemissis rite denunciationibus canonicis, matrimonium cum Petronilla, vidua in secundis nuptiis, Stephani sui consobrini, celebravit. Nemo, uti videtur, de impedimento secundi gradus paris affinitatis suspicatus est, dum quindecim circiter annos communi vitae consuetudine coniuges usi fuerint.

Anno autem 1875 Salvator certior factus de hoc impe­dimento j quaerelam de nullitate sui matrimonii excitavit in Curia archiepiscopali M. Iudex ille sententiam sacro vinculo adversam protulit, quin antea nec examen coniugum, nec te-

MATRIMONII 133

stes septimae manus exquireret, sed innixus tantummodo fi­dei Cancellarii, qui testatus est nullum dispensationis rescri­ptum a coniugibus exhibitum fuisse, pro matrimonio contra­hendo. Ab hac sententia defensor s. vinculi appellavit ad curiam viciniorem, iuxta Bullam Pii IX sa. me. Multis gra­

vissimis (1): eo quod nec asserta affinitas satis probata vi­deretur, nec defuisse Sedis Apostolicae relaxationem satis certo constaret. Ast etiam secundus Iudex, nulla alia adhibita di­ligentia, primam ratam habuit sententiam. Defensor s. vin­culi ab oppositione destitit, neque ultra appellavit ; sed mu­lier quae consenserat, ut duae domunculae suae proprietatis, a marito distraherentur, magis harum iacturam deflens, quam mariti amissionem, ab Apostolica Sede expetivit, ut irrita declararetur duplex sententia. Eodem tempore oratrix pro­fessa est, impedimentum post matrimonium detectum, au­ctoritate ecclesiastica dispensatum fuisse. Causa oeconomice tractata fuit cum voto consultorum, et animadversionibus de­fensoris s. vinculi, quorum synopsim heic damus.

Disceptatio »ynoptäca.

VOTUM CANONISTAE. Constare de affinitate ex authenti­cis tabulis, idest ex libris qui servantur in Ecclesia paro­chiali., ait Canonista ; sed omnem defuisse impedimenti re­laxationem incredibile sibi videri. Ast iudices in themate, nullo in ius vocato teste ex amicis aut ex propinquis, ut sententiam emanarent, satis habuisse Cancellarium Archiepi­scopi testimonium protulisse, nullum a coniugibus exhibi­tum fuisse dispensationis rescriptum pro matrimonio contra­hendo. Quid si ab alio quopiam fuisset exhibitum ? quid si pro matrimonio contracto ? Ast admisso nihil ad rem exi­stere in Cancellaria, haud sequitur tale aliquid numquam antea extitisse. Quis ignorat saepe evanuisse ab Archiviis diplomata officialium iniuria, aut famulorum corruptela? Hinc

(1) Habes hanc Bullam Vol. I I I . causae ecclesiasticae iudicari possint ot

pag. 186: in ea praescribitur modus quo debeant in Insula Sicil iae.

134 MATRIMONII

(1) Sacra Poenitentiaria solet utplu­

rimum concedere haec Indulta simplici

Confessario, qui petitionem pro poeni­

tente obtulit, et cum gratiae detur exe­cutio, apponi etiam solet clausula, com-Iustis post executionem litteris.

a testibus et propinquis inquirendum erat, numquid ante vel post matrimonium de impedimento novissent aut audivissent, aut de obtenta sive de obtinenda dispensatione. Quaerendum erat a viro quanto ab hinc tempore cognoverit matrimonium esse nullum : a muliere autem an revera sciret impedimen­tum esse relaxatum et quomodo ; an publice, an secreto, et in foro conscientiae. Potuit enim s. Poenitentiaria per con­fessarium relaxare ad tradita per Bened. X I V Instit. 87 n. 9; cuius dispensationis nullum in Archiviis documentum extare posset (1).

Ast si de validitate matrimonii adhuc dubium supersit, erit ne unius chartulae defectu resolvendum matrimonium, quod pene ab annis viginti extitit? Ad scandala vitanda, ad-mirationemque publicae opinionis, a Summo Pontifice dispen­satio peti posset ; quin imo si opus esset matrimouium sa­nari posset in radice , modo constet de bona fide in actu matrimonii, olim coram Ecclesia initi. Hoc remedio Ponti­fices Romani usi sunt aliquando utroque coniuge, aut altero saltem inscio, aut etiam post utriusque coniugis obitum, ut proles fieret legitima. Nec necesse est, ut prior consensus moraliter perseveret; nam Bened. X I V hanc concessit sana­tionem dum alter coniugum matrimonii solutionem sollici­tare^ decret. Etsi matrimonialis Bull. t. 4 n. 51.

VOTUM THEOLOGI. Inter praecipuas conditiones, ait iste, quibus matrimonii dignitas munitur, ne vilissima carnis li­bertas introducatur, illa in casu respicienda est, quae pro­hibet matrimonium celebrari et dirimit celebratum inter af­fines usque ad quartum gradum (ex licita copula) in linea collaterali. In Concilio Lateranensi sub Innocentio III cele­brato, statutum fuit quod « impedimentum consanguinitatis » et affinitatis quartum gradum non excedat.» Quae prohi­bitio a Tridentino Sess. 24 cap. 5 de ref. matrimonii con­firmata fuit.

MATRIMONI* i 3*1

la casu nostro iuvenis Salvato 1 consanguineus erat cum. Stephano, cuius vidua erat Petronilla. ; huic ergo vinculo af­finitatis secundi gradus erat coniunctus ; idcirco nullum fuit matrimonium inter affines istos contractum.

Censuit autem Theologus, nullam expetitam nec obtentam fuisse a coniugibus dispensationem ab impedimento affinita­tis. Etenim testis fide publica dignus, scilicet Cancellarius Archidioecesis M. declaravit, nullum unquam nec a coniu­gibus nec a parocho, nec a quovis alio rescriptum pontifi­cium dispensationis accepisse circa impedimentum affinitatis in matrimonio, inter Salvatorem et Petronillam. Parochus coniugum testatus est, se numquam vidisse rescriptum aliquod dispensationis : quinimo, cum impedimentum affinitatis co­gnoverit, contracto iam matrimonio, Salvatorem pluries hor­tatum esse, ut dispensationem peteret, quod facere noluit. Denique ipsa mulier in libello appellationis confitetur non obtinuisse necessariam dispensationem.

Putandum ne est, Antistitem oretenus illam dispensatio­nis gratiam coniugibus dedisse ? Sed huic hypothesi s. Inqui­sitionis, Cong. respondit die 19 Ianuarii anni 1661: « Pro-» positio asserens, Episcopum posse dispensare in publico » impedimento, matrimonium dirimente consanguinitatis pro » matrimonio contrahendo sive in articulo mortis, sive in alia » urgentissima necessitate, in qua contrahentes non possint » expectare dispensationem Sedis Apostolicae est falsa, te-» meraria, scandalosa, perniciosa et seditiosa.»

Etsi Episcopi et fideles Siciliae illa tempestate a secta-riis vexarentur, liberum tamen quodcumque communicationis medium erat eisdem cum Roma. Si denique, post contractum matrimonium confessarius a s. Poenitentiaria impetravisset dispensationem, mulier de consensu repetito rememoran de­bebat, et dispensationem, saltem a marito obtentam, memi­nisse oportebat, eumque de recepta sanatione redarguere. Sed de hoc nullum dedit indicium. Denique habetne mulier ius cogendi maritum ut sanationem quaerat ? Videtur hoc iure destitui ; nam illa sciens impedimentum, et parocho adlior-

136 MATRIMONII

tante, maritum non suasit, sed parocho restitit. Proinde cum passa fuerit vivere in illicito consortio, nulla iniuria volenti et consentienti facta est : nullum virginitatis pertulit discri­men, quia vidua fuit ; neque longum tempus eidem suffra­gan tu r ex cap. 8 De cons. et affin, quo statuitur « ut si quis contra prohibitionem. . . . . . praesumpserit copulari,. nulla longinquitate defendatur annorum ». Declarata a u ­tem matrimonii nullitate a duobus Curiis, ius petendi dispen­sationem manet in potestate utriusque coniugis, non unius-vel alterius. Et ideo renuente viro dispensationem petere, sine gravissima causa dispensatio elargienda non est, iuxta divum Bernardum aliosque doctores : quae causa deesse omnino v i ­detur in themate.

ANIMADVERSIONES DEFENSORIS S. VINCULI. Dolet iste quod a duabus Curiis in proferenda nullitatis sententia, postha­bita ac omnino neglecta fuerit omnis canonicae disciplinae regula. Etenim iuxta Instructionem s. C. C. anni 1840 §. cum itaque, in causis matrimonialibus exordiendum est a iuramento coniugum. Ex §. expleto autem nedum coniuges eidem iu­diciali inquisitioni subiiciendi sunt, sed etiam testes ex utro­que latere inducendi. Agitur enim in his causis, omnium gravissimis, non magis de iuribus coniugum, quam de r e ­ligione christiani connubii ; quin imo de sacramentali vinculo,, ex divina ceteroquin institutione, aeterno et indissolubili.

A providis hisce sanctionibus declinari nequit etiam in causa nullitatis, ob impedimenta consanguinitatis vel affini­tatis, quae demonstrari valeant ex tabulis Paroeciarum vel Curiarum. Id enim eruitur tum ex Constit. Dei miseratione, tum ex cit. Instructione, a quibus nulla vel minima distin­ctio fit pro eiusmodi impedimentis. Sed pro omnibus causis matrimonialibus normae et regulae observandae traduntur ab­solute et generice. Hinc in proemio Instructionis cit. dicitur -« ut,probationibus undequaque accuratissimis cumulatis, in causis huiusmodi, omnium gravissimis, in quibus agitur-de sacramenti validitate vel nullitate, iudices in proferendo iudicio tuti conquiescere possent. » (1) Praeterea Alexander IIL

II) Adest Instructio haec Vol . I 439.

M A T R I M O N I I 1 3 7

in cap. ex litteris i de consanguin, et affin, testes exqui­rit in causa coniugii a vidua contracti ; dum, impetito ma­trimonio a duobus accusatoribus iuratis, ob impedimentum consanguinitatis viri cum praedefuncto coniuge, decrevit ut inquisitio absolveretur, aliis adhibitis testibus circumspectis atque omni exceptione maioribus. Etenim tam variae ac multiplices concurrere possunt rerum circumstantiae, ut ex coniugum et testium depositionibus emergere queat dispen­sationis ab Ecclesia elargitae probatio.

Attamen in casu nostro, quomodo in iudiciali ordine Ec­clesiae disciplina observata fuit ? Ab una et altera Curia in controverso coniugio sententia nullitatis lata est supra una tantummodo quadam arbore genealogica, quae constituit in­ter Salvatorem et Petronillam affinitatem in secundo gradu. Nullum autem examen coniugibus indictum, nullum iuramen­tum ab iisdem praestitum, nulla ex septimae manus testi­bus instaurata inquisitio fuit.

Haud obliterandum, mulierem a uturnasse quod impedimen­tum dispensatum fuerit ab auctoritate ecclesiastica, statim ac innotuit. Nunc quaenam adduci posset probatio si dispensa­tio elargita fuisset a s. Poenitentiaria, ministerio Confessa-sarii ? Certum est ex Constit. Pastor Bonus Benedicti XIV quod maior Poenitentiarius facultatem habet dispensandi a secundo consanguinitatis vel affinitatis gradu, si post ma­trimonium rite ac bona fide contractum, saltem per decen­nium impedimentum permanserit occultum. Notum insuper est a Poenitentiaria dispensationem largiri solere, ad matri­monium in radice convalidandum, etiam altero ex coniugibus inscio, tum impedimenti, tum petitae dispensationis. Ex quo itaque Petronilla confessa est, impedimentum iamdiu sana­tum fuisse, iam urgebat necessitas formale examen institu­endi, ut exinde emergerei num de hac dispensatione aliqua opitulari posset probatio, sive ex testibus sive ex Sacerdote, cuius forsan ministerium adhibitum fuerat.

Ceterum quidquid emergere posset ex hoc examine, ve­rum est, ait defensor, processum substantialiter labefactatum

iZ8 MATRIMONII

fuisse; quapropter in exempt im etiam aliorum expostulavit -ut EE. P P . posthabitis duarum Curiarum sententiis, actorum processum debite ac rite compleri décernèrent.

Quibus animadversis, enodandam propositum fuit

Dubium

An sententiae Curiae M. et Curiae C. sint confirman­dae vel in firmandae in casu.

Sacra Congregatio Concilii respondit: Compleantur acta processus penes C ter iam M. CAUSAE PROSECUTIO. Iussu s. Cong. Concilii quaestio rite

instituta fuit in Curia M. auditique fuerunt coniuges, paro­chus Ecclesiae in qua matrimonium celebratum fuit; et te­stes septimae manus, utriusque coniugis septem, et septem aliqua sanguinis propinquitate coniuncti, omnes iurati: ei adhibitus fuit etiam matrimonii defensor.

Petronilla dein, ait Canonista, vocata ad examen post quinque menses se sistit, ut molestias viro adderet, qui no­vas iam paratas habebat nuptias. Verum iterrogata a de­legato respondit: nullam dispensationem praeivisse aut sub-sequutam fuisse matrimonium, eoquod ignorabatur impedi­mentum.

Tunc defensor instetit, interrogando per quos et unde dispensationem impetrasset, de qua in libello appellationis mentionem fecerat. Cui illa: certior facta fui per quamdam personam. Interrogata semel atque iterum quae tandem perso­na illa fuit. Respondit: nequeo eam revelare, et numquam revelabo. Unde patet assertam dispensationem nihil aliud quam merum commentum et mendacium fuisse ad retardan­dum iudicium, ex odio in virum qui eam deseruerat. Nec paullo ante eamdem deseruerat, ut videbatur innuere in li­bello appellationis, sed iam tot annos. Et ideo si quid illa de dispensatione aut audivisset, aut suspicata fuisset, hoc statim declaravisset, unde victoriam haberet in manibus. Me­rito ergo rogati testes, an Petronilla mentiri posset, omnes aut affirmarunt, aut id probabile sibi videri dixerunt.

MATRIMONII 1 3 9

(1) Recole Vol. XIV. pag, 155: ubi coporum dispensandi impedimenta occul-

aniplo molo disseritur de potestate Epis- ta, in casu extremae necessitatis .

Parochus vero Ecclesiae, in qua matrimonium celebratum fuit, sibi videri, ait, quod dispensatio haud expetita fuerit. Nam illa tempestate iuvenes ad effugienda arma per populi tumultum cogebant Parochos, ut matrimoniis assisterent. Hinc saepe nequibant iidem Parochi omni uti cautela ad con­trahentium libertatem cognoscendam.

Defensor s. vinculi autem adiecit sibi videri, iudicem in­quirere etiam debuisse utrum matrimonium Petronillae cum consobrino Salvatoris ratum vel consummatum extiterit. Ex matrimonio enim simpliciter rato non oritur affinitas, ceu bene demonstrat Sánchez I. 7 de impedimentis disp. 44. n. 25. Quoad dispensationem antea habitam, gravissima, ait, adest praesumptio ex modo legitimo quo nuptiae contractae sunt. Parochus enim eas pertractavit, direxit et benedixit, iste supponi nequit tam ignarus et crudelis erga suos, ut eos­dem in putido concubinatu voluerit proiicere. Parochus prae­terea ignorare nequibat impedimenti existentiam, cum age­retur de parva paroecia, cuius incolae ita eidem Parocho innotescere solent, ut cuiuslibet inhabitabis domesticas re­lationes agnoscat.

Praeterea ex tabulis processus, censuit defensor, erui quod hoc impedimentum uti occultum haberi queat: nam etsi Pa­rocho vel uni aut alteri ex oppido innotuit, tamen univer­sitatem latuit. Nam per octo annos in quibus coniuges pa­cifici inter se fuerunt, nulla in vulgus suspicio de impedi­mento habita est. Iam vero hac in hipothesi Episcopum posse dispensare, saltem in casu in quo periculum est in mora, et ad Romanum Pontificem recursus non facile patet, (1) docet etiam Bened. XIV De Synod. Dioec. L 9, cap. 2 n. 2. Hac theoria fretus, nonne poterat parochus nostrorum coniu­gum ad Episcopum rem deferre, et dispensationem obtinere? Siquidem urgentissimae erant circumstantiae, politici motus gravissimi, et magna animorum trepidatio ex adventu fa-

1 4 0 MATRIMONI

mosissìmi ducis, cuius cadaver adhuc expectat ut cremetar, dum eius spiritus... iam suis meritis partum tenet praemium.

Hisce noviter animadversis, EE . P P . iudicio suppositum fuit snodandum

Dubium

An sententiae Curiae M. et Curiae C. sint confirman­dae vel infirmandae in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re perpensa, sub die 22 Aprilis 1882 censuit respondere:

Affirmative... ad primam partem, negative ad secun­dam. (1)

(1) Iure in hac quaestione s. vinculi vindex dolet quod ab utraque Curia ordo iudicialis pessumdatus s i t , subtractus-que fuerit a sanctiss imis Ecclesiae san­ctionibus. Attamen quisquis videt hanc quaestionem faci l is fuisse solutionis usque ab exordio : nam constito quod inter con­iuges affinitatis impedimentum exis­teret . ab eoque nullam expet i tam, aut concessam fuisse dispensationem, quaes­tio soluta manebat, nullumque existebat matrimonium. Invida tamen rabies Pe-tronillae, quae processerat in diebus suis , dum Salvator adhuc iuvenis esset, men­dacium excogitavit , asserens impedimen­tum relaxatum fuisse. Sed perperam sa­cra Dicasteria ag i tav i t ; nam in ius vo­cata riteque a iudice interrogata retul i t; nullam adfuisse dispensationem ponti­

ficiam, neque ante, neque post matr imo­nium.

Miranda tamen est ratio agendi pa­rochi, quoad ovium sibi concreditarum salutem. Ob tumultum populi , qui ur­gebat Parochos, ut cito matrimonia ce­lebrarent ad eludendas novas dictatoris dispositiones quoad mi l i t i am, parochi, nulla adhibita cautela quoad status l i ­bertatem p o s t u l a n t e m , eosdem sacre-vinculo copulabant. Populo tumultuant i ergo obsequitur parochus, ut Iudaeis P i ­latus , et sanctissimas leges negl igit ac infrangit; nec, sedato tumultu, aliquid curae habet, ut tot malis remedium ad­hibeatur! Coniuges enim in putido con­cubinatu longos per annos permanserunt sub pastoris oculis .

Iii

EX S. CONGREGATIONE RITUUM

APPENDIX III

MISSAE Beatorum Alphonsi de Orozeo, Caroli a Setia et Humilis Bisiniaiio Confessorum.

D I E X I X S E P T E M B R I S /

E. ALPHONSI DE OROZCO

C O N F E S S O R I S

Missa Os i u s t i , de Comm. Conf.

non Pont. praeter orationes se­quentes.

Oratio

De u s , q u i B e a t u m A l p h o n s u m

Confes so rem , e x i m i u m V e r b i

t a i p r a e c o n e m , s p i r i t u cons i l i i

e t f o r t i t u d i n i s mir i f ice d e c o r a s t i :

c o n c e d e n o b i s , q u a e s u m u s ; u t s a ­

l u t a r i b u s e j u s m o n i t i s e t e x e m p l i s

a d i u t i , c e r t a n t e s i n t e r r i s , a e t e r ­

n a m i n g r e d i r e q u i e m v a l e a m u s .

P e r D o m i n u m .

Secreta

Ha n c i m m a c u l a t a m h o s t i a m su­

sc ipe , D o m i n e , i n odo rem s u a ­

v i t a t i s , e t i l l o nos a m o r e p u r i ­

t a t i s i n f i a m m a , q u e m i n B e a t i

A l p h o n s i Confes so r i s t u i co rde

i u g i t e r c u s t o d i s t i . P e r D o m i n u m .

Postcommunio

Ou a e s u m u s , D o m i n e I e s u C h r i ­

s t e , U t s i c u t B e a t u s A l p h o n ­

s u s i n h a c c a e l e s t i m e n s a , l u m i n e

v u l t u s t u i p e r f u s u s , s u p e r n a

g a u d i a p r a e g u s t a v i t , i t a nob i s d i ­

v i n a s u m p t a l i b a m i n a , c a e l e s t i s

g l o r i a e p i g n u s esse concedas . Q u i

v i v i s .

D I E X A P R I L I S

BEATI CAROLI A SETIA

CONFESSORIS

Missa I u s t u s u t p a l m a , de

Comm. Conf. non Pont. praeter orationes sequentes.

Oratio.

Do m i n e I e s u C h r i s t e , q u i e sa ­

c r o s a n c t o C o r p o r e t u o , d i v i n a e

c a r i t a t i s i a cu lo emi s so , B e a t i C a ­

r o l i cor m i r a b i l i t e r v u l n e r a s t i ;

e i u s i n t e r c e s s i o n e n o s p r o p i t i u s

r e s p i c e , e t t u i a m o r i s i g n e c o r d a

n o s t r a c l e m e n t e r a c c e n d e . Q u i

v i v i s .

Secreta.

Sanc t i f i ce t n o s , q u a e s u m u s D o ­

m i n e , hoc s a n c t u m e t i m m a c u -

1 4 2 MISSAE

l a t u m Sac r i f i c ium ; u t B e a t i C a ­

r o l i m e r i t i s « t e x e m p l o , i n t u a

c a r i t a t e f e r v e n t e s i l l u d d i g n e

s u s c i p e r e v a l e a m u s . P e r D o m i ­

n u m .

Postcommunio.

Pr e t i o s o C o r p o r e e t S a n g u i n e

t u o v i v i f i c a t i , t e s u p p l i c e s

e x o r a m u s , D o m i n e I e s u C h r i s t e ;

u t B e a t i C a r o l i s u f f r a g i i s e t i m i ­

t a t i o n e , T i b i i u g i t e r a d h a e r e n ­

t e s , cop io sum P a s s i o n i s t u a e f r u ­

c t u m p e r c i p e r e m e r e a m u r . Q u i

v i v i s . •

D I E V D E C E M B R I S

B. HUMILIS A BISINIANO

CONFESSORIS

Missa I u s t u s u t p a l m a d e

Comm. Conf. non Pont. praeter orationes sequentes.

Oratio

Dò m i n e I e s u C h r i s t e , q u i m i t i »

es e t h u m i l i s c o r d e , f ac nos-

B e a t u m H u m i l e m C o n f e s s o r e m ,

e x i m i u m h u m i l i t a t i s e t m a n s u e ­

t u d i n i s t u a e e x e m p l a r , i t a i m i ­

t a r i , u t , v i t a e s u p e r b i a m a b n e ­

g a n t e s , t i b i p e r p e t u o f a m u l e n m r .

Q u i v i v i s .

Secreta.

Pl a c a t i o n i s h o s t i a m e a t i b i h u ­

m i l i t a t e o f f e r amus , q u a B e a t u s

H u m i l i s p r e c e s s u a s t u a e m a i e ­

s t a t i o f fe reba t . P e r D o m i n u m .

Postcommunio.

Sa c r a m e n t a q u a e s u m p s i m u s ,

D o m i n e , e x c i t e n t e t f o v e a n t i n

c o r d i b u s n o s t r i s d e s i d e r i u m r e g n i

c a e l e s t i s ; u t p e r m e r i t a e t e x e m ­

p l a B e a t i H u m i l i s , i n s c i e n t i a

s a n c t o r u m p r o f i c i e n t e s , a d T e

f e l i c i t e r p e r v e n i r e v a l e a m u s . P e r

D o m i n u m .

M O N I T U M

N o v a Officia i n K a l e n d a r i o u n i v e r s a l i s E c c l e s i a e i n s e r e n d a e x

A p o s t o l i c o B r e v i d i e i 2 8 I u l i i 1 8 8 2 (1) (quod v i m o b l i g a n d i h a b e t

a n n o 1 8 8 4 ) a s s i g n a r i p o t e r u n t d i e b u s p r o x i m e i n s e q u e n t i b u s v a « u i s ,

i n i i s K a l e n d a r i i s p a r t i c u l a r i b u s p e r p e t u i s , i n q u i b u s a l i a Officia

i a m affixa i l l i s d i e b u s r e p e r i u n t u r , p r o u t i p r o K a l e n d a r i o U r b i s

p r o v i s u m f u i t .

E x S e c r e t a r i a S a c r o r u m R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s h a c d i e 13»

S e p t e m b r i s 1 8 8 2 .

LAURENTIUS SALVATI 5 . R, C. Secretarius. (1) Be lata m fa i t pag. 54 Voluminis huius .

1 4 3

DECRETUM

jrç?n« IV die 19 Iulii 1882.

Suprema Sacra Congregatio Eminentissimorum ac Reve-rendissimorum Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalium in tota Republica Christiana contra haereticam pravitatem In -quisitorum Generalium in Feria IV die 19 Iulii 1882 dam­navit et proscripsit sicuti damnat et proscribit, atque in In ­dicem librorum prohibitorum referri mandavit opusculum, cui titulus :

« Riproduzione di un discorso recitato da Monsignor Ge-» nuardi Vescovo di Acireale con Note dedicate all'Illustrisi » simo e Reverendissimo Monsignor Guarino Arcivescovo di » Messina » Catania, stabilimento tipografico Bellini Largo* Spirito Santo, numero 15, 1882 (1).

Eadem die et Feria

Sanctissimus Dominus Noster LEO Divina Providentia Papa XIII, audita super praedicto opusculo relatione, decre­tum confirmavit et promulgari mandavit.

Datum Romae die et Feria quae supra.

Fr . VINCENTIUS LEO SALLUA Ord. Praeda Archiepiscopus Chalcedonensis

Commissarius Generalis S. R. et Universalis Inquisitionis. Iuvenalis Pelami S. R. et Univ. Inquisii. Notarius.

(1) Qui t i tu lus lat ine sic s» habet* -

Nova edit i* discursus, habit i a R. P. D.

Episcopo Iacae Beat is , cum notis dedi-

cat i s Il lmo atque Emo P. D. Guarino,

Archiepiscopo Messanensi. - Catanae, es aedibus typographicis Bel l ini Largo Spi» rito Santo n. 15 1882.

EX S. CONG. S. R. o. INQUISII.

144

DECRETUM

equo edicitur, eos, qui ad unicam comestionem non tenetur, obstringi tamen lege de non permiscendis licitis et interdictis epulis.

Die 23 Iunii 1875.

Huic s. Congregationi dubium fuit propositum ab Epi­scopo Baionehsi « utrum obligatio de non miscendis piscibus » cum carne diebus quadragesimae attingat omnes, qui vi » indulti carnibus vesci possunt, vel solummodo eos qui ieiu-» nant.»

Die 23 Iunii 1875 in Congregatione generali S. R. et U. Inquisitionis habita coram Emis ac Rmis Cardinalibus, gene­ralibus inquisitoribus, proposito suprascripto dubio et praeha­bito voto DD. Consultorum, iidem Emi ac Rmi rescribi man­darunt: Affirmative quoad pri'ma m partem; Negative quoad, secundam partem; et detur decretum 24 Martii 1841; nempe ad dubium : « An lex de non permiscendis licitis et inter-» dictis epulis eos etiam respiciat, qui ad unicam comestio­n e m non tenentur, uti iuvenes antequam tertium comple-» verint septennium, aliique rationabiliter ab eadem excu-» sati ob impotentiam vel laborem: » Emi decreverunt: Non licere. (1)

(1) Volumine X I V pag. 568 duas re­

tul imus declarationes s. Poenitentiariae

Apostolicae, quoad eos qui dispensantur

a lege ieiunii ratione aetatis , laboris et

affectae valetudinis . Per praesens decre­

tum vero, eisdem declarationibus affine,

resolvitur, eos omnes qui a lege ieiunii

dispensantur, teneri tamen obligatione

de non miscendis piscibus cum camo

diebus quadragesimae.

1 4 3

SANCTO FRANCISCO ASSISIENSI ET

D E T E R T I O F R A N C I S C A L I U M O R D I N E

PROPAGANDO

Sanctissimi Domini Nostri LEONIS Divina Providentia PAPA*! XIII Epistola Encyclica ad Patriarchas Primates Archiepiscopos et Epi­scopos universos catholici orbis gratiam et communionem cum Apostolica Sede habentes

V E N E R A B I L E S F R A T R E S

i

SALUTEM ET APOSTOLICAM BENEDICTIONEM

A u s p i c a t o concessum e s t p o p u l o c h r i s t i a n o d u o r u m v i r o r u m m e ­

m o r i a m b r e v i t e m p o r i s i n t e r v a l l o r e c o l e r e , q u i a d s e m p i t e r n a s a n ­

c t i t a t i s p r a e m i a i n c a e l u m e v o c a t i , p r a e c l a r a m a l u m n o r u m c o p i a m ,

t a m q u a m v i r t u t u m s u a r u m p e r p e t u o r e n a s c e n t e m p r o p a g i n e m , i n

t e r r i s r e l i q u e r u n t . — S i q u i d e m p o s t s a e c u l a r i a s o l l e m n i a o b m e -

{ m o r i a m B e n e d i c t i , m o n a c h o r u m i n Occ iden t e p a t r i s l e g i f e r i , p r o x i m a

e s t occasio non d i s p a r h a b e n d o r u m p u b l i c e h o n o r u m F r a n c i s c o A s -

< s i s i ens i , s e p t i m o p o s t q u a m n a t u s e s t e x e u n t e s a e c u l o . Q u o d s a n e

c o n t i n g e r e b e n i g n o q u o d a m d i v i n a e p r o v i d e n t i a e cons i l i o , n o n im­

m e r i t o a r b i t r a m u r . N a m o b l a t o a d c e l e b r a n d u m t a n t o r u m p a t r u m

n a t a l i d i e , h o m i n e s a d m o n e r e D e u s v e l l e v i d e t u r , u t s u m m a i l l o r u m

m e r i t a r e c o r d e n t u r , s i m u l q u e i n t e l l i g a n t , c o n d i t o s a b i i s v i r o r u m

r e l i g i o s o r u m o r d i n e s t a m i n d i g n e v i o l a r i m i n i m e debu i s se , i n i i s

p r a e s e r t i m c i v i t a t i b u s , q u i b u s i n c r e m e n t a h u m a n i t a t i s e t g l o r i a e

l a b o r e , i n g e n i o , s e d u l i t a t e p e p e r e r u n t . — I s t a q u i d e m s o l l e m n i a con-

* f i d i m u s h a u d v a c u a f r u c t u f u t u r a p o p u l o c h r i s t i a n o , q u i n o n s ine

•caussa s o d a l e s r e l i g i o s o s a m i c o r u m loco s e m p e r h a b e r e c o n s u e v i t :

p r o p t e r e a q u e s i c u t B e n e d i c t i n o m e n m a g n a p i e t a t e g r a t o q u e a n i m o

h o n o r a v i t , i t a n u n c F r a n c i s c i m e m o r i a m fes to c u l t u e t m u l t i p l i c i

s i gn i f i c a t i one v o l u n t a t i s e s t c e r t a t i m r e n o v a t u r u s . A t q u e i s t u d p i e ­

t a t i s r e v e r e n t i a e q u e h o n e s t u m c e r t a m e n n o n r e g i o n e c i r c u m s c r i b i ­

t u r , i n q u a v i r s a n c t i s s i m u s e d i t u s e s t i n l u c e m , nec f i n i t i m i s a

»t Tom, XV fase. Ç L XXII.

1 4 6 EPISTOLA ENCYCLICA

p r a e s e n t i a e i u s n o b i l i t a t i s s p a t i i s : sed l a t e e s t a d c u n c t a s t e r r a r u m

o r a s , q u a c u m q u e F r a n c i s c i a u t n o m e n p e r c r e b u i t , a u t i n s t i t u t a v i ­

g e n t , p r o p a g a t u m .

H u n c a n i m o r u m i n r e o p t i m a a r d o r e m N o s c e r t e s i c p r o b a m u s , ,

u t n e m o m a g i s ; p r a e s e r t i m q u i a F r a n c i s c u m A s s i s i e n s e m a d m i r a r i

p r a e c i p u a q u e r e l i g i o n e c o l e r e a b a d o l e s c e n t i a a s s u e v i m u s , e t i n f a ­

m i l i a m F r a n c i s c a n u m a d s c i t o s esse g l o r i a m u r , e t s a c r a A l v e r n i a e

i u g a l i b e n t e s a t q u e a l a c r e s , p i e t a t i s c a u s s a , n o n s e m e l a s c e n d i m u s :

q u o loco t a n t i v i r i i m a g o , u b i c u m q u e p o n e r e m u s v e s t i g i u m , ob i ic ie -

b a t u r a n i m o , m e n t e m q u e t a c i t a c o g i t a t i o n e s u s p e n s a m m e m o r i l la-

s o l i t u d o t e n e b a t . —"Sed q u a n t u m v i s s i t i s t u d s t u d i u m l a u d a b i l e ,

t a m e n n e q u a q u a m i n i s t o o m n i a . I t a e n i m d e h o n o r i b u s , q u i beato-

F r a n c i s c o p r o p e r a n t u r , s t a t u e n d u m , t u n c m a x i m e f u t u r o s e i , c u i

d e f e r u n t u r , g r a t o s s i f u e r i n t i i s i p s i s , q u i d e f e r a n t , f r u c t u o s i . I n

h o c a u t e m p o s i t u s e s t f r u c t u s s o l i d u s m i n i m e q u e c a d u c u s , u t c u i u s

e x c e l l e n t e m v i r t u t e m h o m i n e s a d m i r a n t u r , s i m i l i t u d i n e m e i u s a l i ­

q u a m a d r i p i a n t , f i e r i q u e s t u d e a n t i p s i u s i m i t a t i o n e m e l i o r e s . Q u o d ,

o p i t u l a n t e D e o , s i s t u d i o s e e f fece r in t , p r o i e c t o q u a e s i t a e r i t p r a e ­

s e n t i u m m a l o r u m o p p o r t u n a e t v a l d e efficax m e d i c i n a . — V o s i t aque -

v o l u m u s , V e n e r a b i l e s F r a t r e s , p e r h a s L i t t e r a s a l l o q u i , n o n modo-

p i e t a t e m e r g a F r a n c i s c u m N o s t r a m p u b l i c e t e s t a t u r i , v e r u m e t i a m

v e s t r a m e x e i t a t u r i c a r i t a t e m , u t i n h o m i n u m s a l u t e eo , q u o d i x i ­

m u s , c u r a n d a r e m e d i o N o b i s c u m p a r i t e r e l a b o r e t i s .

L i b e r a t o r g e n e r i s h u m a n i I e s u s C h r i s t u s fons e s t p e r e n n i s , a t q u e

p e r p e t u u s o m n i u m b o n o r u m q u a e a b i n f i n i t a D e i b e n i g n i t a t e a d

n o s p r o f i c i s c u n t u r , i t a p l a n e u t q u i s e m e l m u n d u m s e r v a v i t i d e m s i t i n

o m n e s s a e c u l o r u m a e t a t e s s e r v a t u r u s : Nec enim aliud nomen est sub

caelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri (1) . Si quando-i g i t u r n a t u r a e v i t i o a u t h o m i n u m c u l p a c o n t i n g a t , u t i n d e t e r i o - 1

r e m p a r t e m d e l a b a t u r g e n u s h u m a n u m , e t s i n g u l a r i q u a d a m o p e

i n d i g e r e a d e v a d e n d u m v i d e a t u r , o m n i n o r e c i p e r e s e a d I e s u m C h r â -

s t u m necesse e s t , a t q u e i s t u d p u t a r e m a x i m u m c e r t i s s i m u m q u e

p e r f u g i u m . D i v i n a e n i m i l l i u s v i r t u s t a m m a g n a e s t t a n t u m q u e ,

p o l l e t , u t o m n i u m in, e a v e l p e r i c u l o r u m d e p u l s i o , v e l m a l o r u m

p o s i t a s a n a t i o s i t . F u t u r a e s t a u t e m c e r t a s a n a t i o , s i modo a d

p r o f e s s i o n e m c h r i s t i a n a e s a p i e n t i a e , e t a d e v a n g e l i c a v i v e n d i p r a e ­

c e p t a g e n u s h u m a n u m r e d u c a t u r . I i s a u t e m , q u a e d i x i m u s , f o r t e

i n c i d e n t i b u s , m a l i s , s i m u l a c s o l a t i i v e n i t d i v i n i t u s p r o v i s a m a t u r i t a s ,

f e r e i u b e t D e u s , c o n t i n u o v i r u m a l i q u e m i n t e r r i s e x i s t e r e n o n

u n u m d e m u l t i s , sed s u m m u m e t s i n g u l a r e m , q u e m r e s t i t u e n d a e s a ­

l u t i s p u b l i c a e p r a e f i c i a t m u n e r i . A t q u i i s t u d p l a n e n s u v e n i e b a t s u b

fi) Act. IV, 12.

EPISTOLA ENCYCLICA 147

e x i t u m s a e c u l i d u o d e c i m i a l i q u a n t o q u e s e r i u s ; f u i t a u t e m e i u s m a ­

x i m i o p e r i s p e r f e c t o r F r a n c i s c u s .

S a t i s i l l a n o t a e s t a e t a s c u m s u a i n d o l e v i r t u t u m a c v i t i o r u m .

I n s i t a a l t i u s i n a n i m i s v i g e b a t f i d e s c a t h o l i c a : p u l c r u m q u e e r a t

c o m p l u r e s p i e t a t i s f e r v o r e i n c e n s o s i n P a l a e s t i n a m t r a n s m i t t e r e q u i

v i n c e r e a u t e m o r i d e s t i n a v i s s e n t . S e d t a m e n v a l d e p o p u l a r e s m o r e s

l i c e n t i a m u t a v e r a t : n i h i l q u e e r a t t a m h o m i n i b u s n e c e s s a r i u m , q u a m

u t c h r i s t i a n o s s p i r i t u s r e v o c a r e n t . — I a m v e r o c h r i s t i a n a e v i r t u t i s

c a p u t e s t g e n e r o s a a n i m i affectio , r e r u m a r d u a r u m a c diff ic i l ium

p a t i e n s : c u i u s f o r m a q u a e d a m m c r u c e a d u m b r a t u r , q u a m q u i C h r i ­

s t u m s e q u i m a l u n t , o n u s t o f e r a n t h u m e r o necesse e s t . I l l i u s a u t e m

p a r t e s a f fec t ion is s u n t , a b s t i n e n t e m r e r u m m o r t a l i u m a n i m u m g e ­

r e r e : s i b i m e t a c r i t e r i m p e r a r e : c a s u s a d v e r s o s fac i l e m o d e r a t e q u e

f e r r e . D e n i q u e c a r i t a s i n D e u m , i n p r o x i m o s u n a o m n i u m e s t do­

m i n a e t r e g i n a v i r t u t u m ; c u i u s t a n t a v i s e s t , u t m o l e s t i a s , q u a e

officium c o m i t a n t u r , o m n e s a b s t e r g e a t , l a b o r e s q u e q u a n t u m v i s m a ­

g n o s non t o l e r a b i l e s s o l u m efficiat , v e r u m e t i a m i u c u n d o s .

H a r u m v i r t u t u m s a e c u l o duodec imo m a g n a a p p a r e b a t i n o p i a ,

c u m n i m i s m u l t i , p e n i t u s m a n c i p a t i r e b u s h u m a n i s , a u t a p p e t e n t i a

h o n o r u m a c d i v i t i a r u m i n s a n i r e n t , a u t p e r l u x u m e t l i b i d i n e s a e t a ­

t e m a g e r e n t . P l u r i m u m v a l e b a n t p a u c i ; q u o r u m opes f e re i n op­

p r e s s i o n e m m i s e r a e e t c o n t e m p t a e m u l t i t u d i n i s e v a s e r a n t : a t q u e h u ­

i u s m o d i v i t i o r u m m a c u l a s n e i i q u i d e m e f f u g e r a n t , q u i d i s c i p l i n a e

c e t e r i s esse e x i n s t i t u t o d e b u i s s e n t . E t r e s t i n c t a p a s s i m c a r i t a t e ,

v a r i a e q u o t i d i a n a e q u e p e s t e s c o n s e c u t a e e r a n t , i n v i d e r e , a e m u l a r i ,

od i s se , d i s t r a c t i s adeo i n f e s t i s q u e a n i m i s , u t a d m i n i m a m q u a m q u e

c a u s s a m e t c i v i t a t e s f i n i t i m a e sese i n v i c e m p r a e l i a n d o conf luerent ,

e t c ive s c u m c i v i b u s f e r r o i n h u m a n e d é c e r n è r e n t .

I n i d s a e c u l u m F r a n c i s c i cec id i t a e t a s . Q u i t a m e n m i r a c o n s t a n ­

t i a , s i m p l i c i t a t e p a r i a g g r e s s u s e s t d i c t i s e t f a c t i s g e n u i n a m c h r i ­

s t i a n a e p e r f e c t i o n i s i m a g i n e m s e n e s c e n t i m u n d o a d s p e c t a n d u m p r o ­

p o n e r e . — R e a p s e , q u e m a d m o d u m D o m i n i c u s G u s m a n u s p a t e r i n t e ­

g r i t a t e m c a e l e s t i u m d o c t r i n a r u m p e r e a d e m t e m p o r a t u e b a t u r , p r a -

v o s q u e h a e r e t i c o r u m e r r o r e s l u c e c h r i s t i a n a e s a p i e n t i a e d e p e l l e b a t ,

i t a F r a n c i s c u s a d g r a n d i a d u c e n t e D e o , i l l u d i m p e t r a v i t u t a d v i r ­

t u t e m e x c i t a r e t c h r i s t i a n o s h o m i n e s e t d i u m u l t u m q u e dev ios a d

i m i t a t i o n e m C h r i s t i t r a d u c e r e t . N o n c e r t e f o r t u i t o f a c t u m e s t , u t

a d a u r e s a c c i d e r e n t a d o l e s c e n t i s i l l a e e x E v a n g e l i o s e n t e n t i a e :

Nolite possidere aurum, nequz argentum, neque pecuniam in zonis vestris, non peram in via, neque duas tunicas, neque calceamenta, neque virgam (1) . E t , Si vis perfectus esse, vade vende quae

(lì Matth. X, 9 -10 .

148 EPISTOLA. ENCYCLICA.

habes et da pauperibus.... et veni, sequere me (1) . Q u a e t a m q u a m

s ib i n o m i n a t i m d i c t a i n t e r p r e t a t u s , c o n t i n u o a b d i c a t s e r e b u s om­

n i b u s , v e s t i m e n t a m u t a t ; p a u p e r t a t e m s ib i soc iam e t c o m i t e m con­

s t i t u i t i n o m n i v i t a futuram*, e t m a x i m a i l l a v i r t u t u m p r a e c e p t a ,

q u a e celso e r e c t o q u e a n i m o a m p l e x u s e r a t , O r d i n i s s u i v e l u t f u n ­

d a m e n t a fore d e c e r n i t . E x e o t e m p o r e , i n t e r t a n t a m s a e c u l i m o l l i -

t i a m f a s t i d i u m q u e d e l i c a t i s s i m u m , i l l e h o r r i d o c u l t u a t q u e a s p e r o

i n c e d e r e : v i c t u m o s t i a t i m q u a e r e r e : e t q u a e a c e r b i s s i m a p u t a n t u r ,

i n s a n a e p l e b i s l u d i b r i a n o n t a m p e r f e r r e , q u a m v o r a r e a l a c r i t a t e

m i r a b i l i . V i d e l i c e t s t u l t i t i a m C r u c i s C h r i s t i a d s u m p s e r a t e t p r o -

b a r a t u t i a b s o l u t a m s a p i e n t i a m ; c u m q u e i n e i u s a u g u s t a m y s t e r i a

i n t e l l i g e n d o p e n e t r a v i s s e t , v i d i t i u d i c a v i t q u e n u s q u a m posse g l o r i a m

s u a m m e l i u s c o l l o c a r i . — U n a c u m a m o r e C r u c i s , p e r v a s i t F r a n c i s c i

p e c t u s c a r i t a s v e h e m e n s , q u a e i m p u l i t h o m i n e m , u t p r o p a g a n d u m

n o m e n c h r i s t i a n u m a n i m o s e s u s c i p e r e t , o b e a m q u e c a u s s a m o b v i a m

sese v e l m a n i f e s t o c a p i t i s p e r i c u l o u l t r o o f f e r r e t . H a c i l l e c a r i t a t e

h o m i n e s c o m p l e c t e b a t u r u n i v e r s o s : m u l t o t a m e n ç a r i o r e s h a b u i t

egenos e t s o r d i d o s , i t a p r o r s u s u t quos c e t e r i r e f u g e r e a u t s u p e r -

b i u s f a s t i d i r e c o n s u e v i s s e n t , i is p o t i s s i m u m i l l e d e l e c t a r i v i d e r e t u r .

Q u a r a t i o n e e g r e g i e d e e a g e r m a n i t a t e m e r u i t q u a r e s t i t u t a p e r -

f e c t a q u e e x t o t o h o m i n u m g e n e r e u n a m v e l u t f a m i l i a m C h r i s t u s

D o m i n u s con f l av i t , i n p o t e s t a t e u n i u s o m n i u m p a r e n t i s D e i c o n s t i ­

t u t a m .

T o t i g i t u r v i r t u t u m p r a e s i d i o a t q u e h a c p r a e s e r t i m a s p e r i t a t e

v i t a e , s t u d u i t v i r i n n o c e n t i s s i m u s f o r m a m I e s u C h r i s t i , q u o a d p o ­

t e r a t , i n s e ipse t r a n s f e r r e . S e d d i v i n a e p r o v i d e n t i a e n u m e n

i n hoc e t i a m d u x i s s e v i d e t u r , q u o d r e r u m e x t e r n a r u m s i n g u l a r e s

q u a s d a m c u m d i v i n o R e d e m p t o r e s i m i l i t u d i n e s a s s e c u t u s e s t . — S i c ,

a d e x e m p l a r I e s u , F r a n c i s c o c o n t i g i t , u t i n l u c e m s u s c i p e r e t u r i n

s t a b u l o , a c t a l e s t r a t u m h a b e r e t p u e r i n f a n s , q u a l e o l im ipse C h r i ­

s t u s t e c t a m s t r a m e n t i s t e r r a m . Q u o t e m p o r e , u t f e r t u r , l eves p e r

s u b l i m e A n g e l o r u m c h o r i , e t m u l c e n t e s a e r a c o n c e n t u s s i m i l i t u d i n e m

c o m p l e v e r u n t . I t e m l e c t o s q u o s d a m , u t i C h r i s t u s A p o s t o l o s , s i b i d i ­

sc ipu los a d i u n x i t , q u o s p e r a g r a r e t e r r a s i u b e r e t , c h r i s t i a n a e pac i s

a c s e m p i t e r n a e s a l u t i s n u n t i o s . P a u p e r r i m u s , c o n t u m e l i o s e i l l u s u s ,

r e p u d i a t u s a s u i s , v e l i n hoc spec iem I e s u C h r i s t i r e t u l i t , q u o d n e c

t a n t u l u m v o l u i t h a b e r e p r o p r i u m , q u o c a p u t r e c l i n a r e t . P o s t r e m a

s i m i l i t u d i n i s n o t a a c c e s s i t , c u m i n A l v e r n i m o n t i s v e r t i c e , v e l u t i n

C a l v a r i o s u o , n o v o a d i l l a m a e t a t e m e x e m p l o , s a c r i s s t i g m a t i b u s

c o r p o r i e i u s d i v i n i t u s i m p r e s s i s , p r o p e m o d u m a c t u s e s t i n C r u c e m . —

R e m hoc loco c o m m e m o r a m u s n o n m i n u s m i r a c u l o n o b i l e m , q u a m

f i ) }I:ltth. X I X , 2 1 .

EPISTOLA ENCYCLICA 149

saeculorum praedicatione i l lus t rem. Cum enim esset olim in crueia-tuum Chris t i vehementi cogitatione defixus, eorumque vim acerbis-simam ad se t r a d u c e r e t , et tamquam sitiens hau r i r e t , delapsus e caelo repente Angelus se ostendit : unde arcana quaedam v i r tus cum subito emicuisset , palmas pedesque quasi transfixus c lavis , i temque ve lu t acuta cuspide vu lnera tum la tus Franciscus sensit. Quo facto , ingentem car i ta t i s ardorem concepit animo : corpore vivam expressamque vulnerum Iesu Chris t i in rel iquum tempus imaginem gessit.

I s t a rerum miracula , angelico potius quam humano celebranda praeconio, satis demonstrant quantus ille v i r , quamque dignus fuerit , quem aequalibus suis ad mores christianos revocandas .Deus destina-ret . Profecto ad Damiani aedem exaudita Francisco est maior hu­mana vox, /, labentcm tuer e domum meam. Neque minus admirat io­nis habet oblata divini tus Innocentio I I I species, cum sibi videre visus est Basilicae Lateranensis incl inata moenia humeris suis Franciscum sust inentem. Quorum vis rat ioque por tentorum perspicua est: nimi­rum significabatur, chris t ianae reipublicae non leve per ea tempora praesidium et columen Franciscum futurum. Revera nihil cunctatus est quin a c c i n g e n t u r . Duodeni i l l i , qui se in eius disciplinam primi contulerant , exigui ins tar seminis ex t i te runt , quod secundo Dei numine, auspiciisque Pontificis maximi, celeriter visum est in uber­rimam segetem adolescere. Eis ig i tu r ad Chris t i exempla sancta ins t i tu t i s varias I ta l iae Europaeque regiones, Evangel i i caussa, de­scribit: dato certis inter eos negotio, ut in Africain usque t ra i i ei an t . Nec mora : inopes, indocti, rudes, commit tunt tamen populo sese: in t r ivi is plateisque, nullo loci apparatu nec pompa verborum, ad. contemptum rerum humanarum, cogi ta t ionesque futur i saeculi ho­mines adhor ta r i incipiunt. Mirum tam ineptis, ut videbantur , ope­rari is quantus respondit operae fructus. Ad eos enim confluere ca-t er vat ini cupida audiendi mul t i tudo: tum dolenter admissa defiere, oblivisci in iur ia rum, ooiupositisque dissidiis ad pacis consilia redire. Incredibile dictu est, quanta inclinatione animorum ac prope impetu ad Franciscum turba rapere tur . Assectabantur maximo concursu, quacumque ille ingredere tur : nec i a r e » ex oppidis , ex urbibus fre-quentioribus universi promiscue cives homini e ran t supplices , ut se vellet in disciplinam r i te accipere.— Quamobrem caussa na ta est viro sanctissimo, cur sodalitatem Te ¡'tí i Ordì vis ins t i tuere t , quae omnem hominum conditionem, omnem aetatem , u t rumque sexum reciperet , nec familiae rerumque domesticar um vincula abrumperet . Eam quippe prudenter temperavi t non tam legibus propri is , quam ipsis legum evangelicarum partibus : quae sane nomini christiano

ioO EPISTOLA ENCYCLICA

g r a v i o r e s v i d e a n t u r . V i d e l i c e t p r a e c e p t i s D e i E c c l e s i a e q u e obtem­

p e r e t u r , a b s i n t f ac t i ones e t r i x a e : n i h i l d e t r a h a t u r d e a l i e n a r e : n i s i

p r o r e l ig ione , ' p a t r i a q u e , n e a r m a s u m a n t u r : m o d e s t i a i n v i c t u c u l -

t u q u e s e r v e t u r : f acessa t l u x u s : p e r i c u l o s a c h o r e a r u m a r t i s q u e l u -

d i c r a e l e n o c i n i a v i t e n t u r .

F a c i l e e s t i n t e l l i g e r e p e r m a g n a s m a n a r e u t i l i t a t e s e x h u i u s m o d i

i n s t i t u t o debu i s se c u m s a l u t a r i p e r s e , t u m a d e a m t e m p e s t a t e m

m i r a b i l i t e r o p p o r t u n o . — Q u a m o p p o r t u n i t a t e m e t s a t i s : i n d i c a n t coa-

l i t a e e i u s d e m g e n e r i s e x D o m i n i c a n a f a m i l i a a l i i s q u e o r d i n i b u s so­

d a l i t a t e s , e t e v e n t u s ipse c o n f i r m a t . S a n e i l l i F r a n c i s c a l i u m o r d i n i

n o m e n d a r e i n f i a m m a t o s t u d i o s u m m a q u e v o l u n t a t u m p r o p e n s i o n e

a b i n t i m i s a d s u m m o s v u l g o " p r o p e r a b a n t . O p t a r u n t a n t e a l io s h a n c

l a u d e m L u d o v i c u s I X G a l l i a r u m r e x , e t E l i s a b e t h a H u n g a r o r u m

r e g i n a : s u c c e s s e r e a e t a t u m d e c u r s u p l u r e s e x P o n t i f i c i b u s m a x i m i s ,

i t e m e x C a r d i n a l i b u s , e x E p i s c o p i s , e x r e g i b u s , e x d y n a s t i s , q u i

o m n e s i n s i g n i a F r a n c i s c a l i a n o n a l i e n a esse a d i g n i t a t e s u a d u x e ­

r u n t . — S o d a l e s t e r t i i o r d i n i s a n i m u m s u u m i n t u e n d a r e l i g i o n e

c a t h o l i c a p i u m a e q u e a c f o r t e m p r o b a v e r e : q u a r u m v i r t u t u m s i

m a g n a m a b i m p r o b i s s u b i e r u n t i n v i d i a m , e a t a m e n , q u a e h o n e s t i s -

s i m a e s t a t q u e u n i c e e x p e t e n d a , s a p i e n t i u m e t b o n o r u m a p p r o b a t i o n e

n u m q u a m c a r u e r u n t . I m m o G r e g o r i u s ipse I X Decessor N o s t e r f idem

i p s o r u m a c f o r t i t u d i n e m p u b l i c e g r a t u l a t u s , m i n i m e d u b i t a v i t e t

a u c t o r i t a t e s u a d e f e n d e r e , et milites Christi, Machabaeos alteros,

h o n o r i s c a u s s a , a p p e l l a r e . — N e q u e c a r e b a t v e r i t a t e l a u s . M a g n u m

e n i m s a l u t i s p u b l i c a e p r a e s i d i u m e r a t i n i l lo h o m i n u m o r d i n e : q u i

p r o p o s i t i s s ib i a u c t o r i s s u i v i r t u t i b u s e t l e g i b u s , p e r f i c i e b a n t ,

q u o a d f a c u l t a s f e r r e t , u t c h r i s t i a n a e h o n e s t a t i s d e c o r a i n c i v i t a t e

r e v i v i s c e r e n t . C e r t e i p s o r u m o p e r a e x e m p l i s q u e e x t i n c t a e saepe a u t

d e l i n i t a e s u n t f a c t i o n u m p a r t e s : e r e p t a a b e f f e r a t o r u m d e x t r i s

a r m a : l i t i u m e t i u r g i o r u m c a u s s a e s u b l a t a e : p a r t a i n o p i a e e t s o l i ­

t u d i n i s o l a t i a : c a s t i g a t a , f o r t u n a r u m g u r g e s e t c o r r u p t e l a r u m i n ­

s t r u m e n t u m , l u x u r i a . Q u a r e p a x d o m e s t i c a e t t r a n q u i l l i t a s p u b l i c a ,

i n t e g r i t a s m o r u m e t m a n s u e t u d o , r e i f a m i l i a r i s r e c t u s u s u s e t t u ­

t e l a , q u a e s u n t o p t i m a h u m a n i t a t i s i n c o l u m i t a t i s q u e f i r m a m e n t a ,

e x t e r t i o F r a n c i s c a l i u m o r d i n e , t a m q u a m e x s t i r p e q u a d a m , g i g n u n ­

t u r : e o r u m q u e b o n o r u m c o n s e r v a t i o n e m m a g n a e x p a r t e F r a n c i s c o

d e b e t E u r o p a .

P l u s t a m e n , q u a m u l l a e x g e n t i b u s c e t e r i s , F r a n c i s c o d e b e t I t a l i a ;

q u a e s i c u t e i u s v i r t u t i b u s p r i n c e p s t h e a t r u m f u i t , i t a m a x i m e be­

neficia s e n s i t . — E t s a n e q u o t e m p o r e m u l t a m u l t i p r o i n i u r i a con­

t e n d e r e n t , i l l e afflicto e t i a c e n t i c o n s t a n t e r p o r r e x i t d e x t e r a m : i n

s u m m a e g e s t a t e d i v e s , n u m q u a m d e s t i t i t a l i e n a m s u b l e v a r e i n o p i a m ,

EPISTOLA ENCYCLICA i O f immemor suae. Vagi i t sua v te, ' in eius ore pa t r ius sermo recens : •vim car i ta t i s simul et poeticae expressit canticis, quae vulgus edi-sceret , quaeque, admiratione visa sunt non indigna erudi tae poste­r i t a t i s . Ad Francisci cogitationem, a u r a quaedam afrlatusque humano .angustior ingenia nostrorum concitavit, i ta quidem ut in eius rebus gestis pingendis, fingendis, caelandis, summorum artificum indust r ia v e r t a n t . Nactus est in .Francisco Al ighierus , quod grandiloquo-pa r i t e r mollissimoque caneret versu: Cimabue e t G i o t t u s , quod Par -xhasiis luminibus ad immorta l i ta tem i l lus t ra ren t : d a r i artifices aedi­ficandi, quod magnificis operibus perficerent, vel ad sepulchrum ho­minis paurpeculi , vel ad aedem Mariae Angelorum, to t tan torumque miraculorum testem. Ad haec autem templa homines undique com-meare frequentes solent, venera tur i Assisiensem patrem pauperum, •cui, ut se rebus humanis despoliaverat funditus, i ta divinae boni­t a t i s large copioseque dona affluxerunt.

I g i t u r perspicuum est, in christ ianam civilemque rempublicam ab uno hoc homine vim beneficiorum infiuxisse. Sed quoniam ille eius spir i tus, omnino excellenterque chris t ianus mirifice e s t a d omnia et loca et tempora accommodatus, nemo dubi taver i t , quin Franciscalia i n s t i t u t a magnopere sint ae ta te hac nostra profutura. Eo vel ma­gis, quod horum temporum ra t io ad illorum rationem pluribus ex •caussis videtur accedere. — Quemadmodum saeculo duodecimo , i ta nunc non parum deferbuit divina car i tas : nec levis est officiorum -christianorum, par t im ignoratione, par t im negligentia, per turbat io . Simili animorum cursu similibusque studiis , in aucupandis vi tae commodis, in consectandis avide voluptat ibus plerique aetatem con-sumunt . Diffiuentes luxur ia , sua profundunt, aliena appetunt : fra­t e rn i t a t i s humanae nomen extollentes, p lura tamen fraterne dicunt quam faciunt: fe runtur enim amore sui, et i l la erga tenuiores a tque inopes genuina car i tas quotidie minui tur . — P e r eam aetatem mul­t iplex Albigensium error , concitandis adversus Ecclesiae potestatem tu rb i s , una simul civi tatem per turbare t , et ad quoddam Socialismi genus muniera t i ter . Hodieque similiter Naturalismi fautores pro-pagatoresque creverunt : qui subesse Ecclesiae oportere per t ina­c i t e r negant , et longius, quo consentaneum est, g rada t im proce­dentes ne civili quidem potestat i parcunt : vim et sedictiones in populo probant: agrar iam rem ten tan t ; proletar iorum cupidita­t i b u s b landiuntur : domestici publicique ordinis fundamenta de­bi l i tant .

In his ig i tur to t tant isque incommodis, probe inte l l ig i t is , Ve­nerabiles F r a t r e s , spem sublevationis non exiguam collocari in in­s t i t u t i s Franciscalibus merito posse, si modo in pr is t inum s t a tum

452 EPISTOLA ENCYCLICA

r e s t i t u a n t u r . — I i s e n i m f l o r e n t i b u s , fac i le f l o r e r e t e t f i d e s e t p i e t a s

e t o m n i s c h r i s t i a n a l a u s : f r a n g e r e t u r e x l e x c a d u c a r u m r e r u m a p p e ­

t i t i o , n e c p e r t a e d e r e t , q u o d m a x i m u m a t q u e o d i o s i s s i m u m p l e r i s q u e

p u t a t u r o n u s , d o m i t a s h a b e r e v i r t u t e c u p i d i t a t e s . C o n c o r d i a e v e r e

f r a t e r n a e v i n c l i s c o l l i g a t i d i l i g e r e n t h o m i n e s i n t e r s e , e g e n i s q u e

e t c a l a m i t o s i s , q u i p p e i m a g i n e m C h r i s t i g e r e n t i b u s , e a m , q u a m p a r

e s t , r e v e r e n t i a m a d h i b e r e n t . — P r a e t e r e a q u i r e l i g i o n e c h r i s t i a n a

p e n i t u s i m b u t i s u n t , s e n t i u n t iud ic io c e r t o , l e g i t i m e i m p e r a n t i b u s

c o n s c i e n t i a officii o b t e m p e r a n , n u l l a q u e i n r e v i o l a r i q u e m q u a m

o p o r t e r e : q u a a n i m i af fec t ione n i h i l e s t eff icacius a d e x t i n g u e n d a m

r a d i c i t u s o m n e m i n hoc g e n e r e v i t i o s i t a t e m , v i m , i n i u r i a s , n o v a r u m

r e r u m l i b i d i n e m , i n v i d i a m i n t e r v a r i o s c i v i t a t i s o r d i n e s : i n q u i b u s

o m n i b u s i n i t i a , s i m u l a t q u e a r m a Socialismi c o n s i s t u n t . —• D e n i q u e

i l l u d e t i a m , i n q u o p r u d e n t e s r e r u m c i v i l i u m t a n t o ope re l a b o r a n t ,

d e l o c u p l e t i u m e t e g e n o r u m r a t i o n i b u s e r i t o p t i m e c o n s t i t u t u m ,

hoc fixo é t p e r s u a s o , n o n v a c a r e d i g n i t a t e p a u p e r t a t e m : d i v i t e m

m i s e r i c o r d e m e t m u n i f i e u m , p a u p e r e m s u a s o r t e i n d u s t r i a q u e con­

t e n t u m esse o p o r t e r e : e u m q u e n e u t e r s i t a d h a e c c o m m u t a b i l i a

b o n a n a t u s , a l t e r i p a t i e n t i a , a l t e r i l i b e r a l i t a t e i n c a e l u m esse v e -

n i u n d u m .

H i s d e c a u s s i s N o b i s e s t d i u e t m a g n o p e r e i n v o t i s , u t q u a n t u m

q u i s q u e p o t e s t i n i m i t a t i o n e m F r a n c i s c i A s s i s i e n s i s s e i n t e n d a t . —

I d c i r c o s i c u t s e m p e r a n t e a t e r t i o F r a n c i s c a l i u m o r d i n i s i n g u l a r e m

c u r a m a d h i b u i m u s , i t a n u n c s u m m a D e i b e n i g n i t a t e a d g e r e n d u m

P o n t i f i c a t u m m a x i m u m v o c a t i , c u m i n c i d e r i t u t i d p e r o p p o r t u n e

f i e r i p o s s i t , c h r i s t i a n o s h o m i n e s h o r t a m u r , u t n o m e n d a r e s a n c t a e

h u i c I e s u C h r i s t i m i l i t i a e n e r e c u s e n t . P l u r i m i n u m e r a n t u r p a s s i m

e x u t r o q u e s e x u , q u i P a t r i s S e r a p h i c i v e s t i g i i s a l a c r i a n i m o i a m

i n g r e d i u n t u r . Q u o r u m l a u d a m u s t a l e s t u d i u m v e h e m e n t e r q u e p r o ­

b a m u s , i t a t a m e n u t i l l u d a u g e r i e t a d p l u r e s p r o p a g a r i , V o b i s

p r a e s e r t i m a d n i t e n t i b u s V e n e r a b i l e s F r a t r e s , v e l i m u s . E t c a p u t e s t

c o m m e n d a t i o n i s N o s t r a e , u t q u i i n s i g n i a Poenitentiae i n d u e r i n t ,

i m a g i n e m s p e c t e n t s a n c t i s s i m i a u c t o r i s s u i , a d e a m q u e c o n t e n d a n t :

s ine q u a , q u o d i n d e e x p e c t a r e t u r b o n i , n i h i l e s s e t . I t a q u e d a t e

o p e r a m , u t Tertium. Ordinem v u l g o n o s c a n t a t q u e e x v e r i t a t e a e s t i

m e n t : p r o v i d e t e , u t q u i c u r a m g e r u n t a n i m a r u m , d o c e a n t s e d u l o

q u a l i s i l l e s i t , q u a m fac i le u n i c u i q u e p a t e a t , q u a m m a g n i s i n a n i ­

m o r u m s a l u t e m p r i v i l e g i i s a b u n d e t , q u a n t u m u t i l i t a t i s , p r i v a t i m

e t p u b l i c e p o l l i c e a t u r . I n quo e o m a g i s e s t e l a b o r a n d u m q u o d s o d a l e s

F r a n c i s c a l e s o r d i n i s p r i m i e t a l t e r i u s g r a v i i n p r a e s e n s p e r c u l s i

p l a g a i n d i g n e l a b o r a n t . H i q u i d e m u t i n a m , p a r e n t i s s u i pa t roc in io*

d e f e n s i , c e l e r i t e r e x t o t f l u c t i b u s v e g e t i e t f l o r en t e s e m e r g a n t !

EPISTOLA ENCYCLICA j 53

U t i n a m , e t i a m c h r i s t i a n a e g e n t e s a d d i s c i p l i n a m t e r t i i o r d i n i s con­

f l u a n t , i t a a l a c r e s i t a q u e f r e q u e n t e s , u t i o l im u n d i q u e a d F r a n c i ­

scum i p s u m sese c e r t a t i m e f f u n d e b a n t 1 — H o c a u t e m m a i o r e con­

t e n t i o n e p o s c i m u s e t p o t i o r e i u r e a b I t a l i s s p e r a m u s . , q u o s u n i u s

p a t r i a e n e c e s s i t u d o e t u b e r i o r a c c e p t o r u m benef i c io rum copia p r o ­

p e n s i o r i u b e t esse i n F r a n c i s c u m a n i m o , e t m a i o r e s e i d e m g r a t i a s

h a b e r e . I t a s a n e s e p t e m p o s t s a e c u l i s I t a l i c a e g e n t i e t o m n i c h r i ­

s t i a n o o r b i c o n t i n g e r e t , u t s e a p e r t u r b a t i o n e r e v o c a t u m a d t r a n ­

q u i l l i t a t e m , a b e x i t i o a d s a l u t e m , h o m i n i s A s s i s i e n s i s beneficio

s e n t i r e t . I d q u i d e m c o m m u n i p r e c e , p e r h o s d i e s m a x i m e , a b ipso

F r a n c i s c o f l a g i t e m u s : i d e m c o n t e n d a m u s a M a r i a V i r g i n e m a t r e D e i ,

q u a e f a m u l i s u i p i e t a t e m a c f i d e m c a e l e s t i t u t e l a d o n i s q u e s i n g u ­

l a r i b u s p e r p e t u o r e m u n e r a v i t .

I n t e r e a c a e l e s t i u m m u n e r u m a u s p i c e m , e t p r a e c i p u a m N o s t r a e

b e n e v o l e n t i a e t e s t e m , A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m V o b i s , V e n e r a b i l e s

F r a t r e s , u n i v e r s o q u e C l e r o a c popu lo s i n g u l i s c o n c r e d i t o , p e r a m a n t e r

i n D o m i n o i m p e r t i m u s .

D a t u m R o m a e a p u d S . P e t r u m die x v i i s e p t e m b r i s A n . MDCCCLXXXII,

P o n t i f i c a t u s N o s t r i a n n o Q u i n t o .

LEO P P . X I I I .

EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

DE CONSISTORIO HABITO DIE 25 SEPTEMBRIS 1 8 8 2 S S m u s P a t e r , h a b i t a a l l o c u t i o n e , c r e a v i t e t p u b l i c a v i t C a r d i n a l e s

S . R . E . e x o r d i n e P r e s b y t e r o r u m R . P . D . A n g e l u m B i a n c h i , A r ­

ch i ep i s copum M y r a e i n L i c i a , N u n t i u m A p o s t o l i c u m i n H i s p a n i a ,

n a t u m R o m a e die 1 9 N o v e m b r i s 1 8 1 7 .

R . P . D . W l a d i m i r u m C z a c k i A r c h i e p i s c o p u m S a l a m i n a e i n C y p r o ,

N u n c i u m A p o s t o l i c u m i n G a l l i a , n a t u m i n P o r y c k die 1 6 A p r i l i s 1 8 3 4 .

D e i n d e p r o p o s u i t s e q u e n t e s E c c l e s i a s :

TITULAREM ECCLESIAM ARCHIE­

PISCOPALEM APAMEN. v a c a n , p e r

t r a n s l a t i o n e m , d u m v i v e r e t , R .

P . D . A l o i s i i Ruffo d e C a l a b r i a

a d m e t r o p o l i t a n a m S e d e m N e a ­

p o l i t a n a m , f a v o r e R . P . D . A n -

154 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

o b i t u m bo . m e . I o s e p h i M a r i a e

D i e z d e S o l l a n o , u l t i m i i l l i u s E p i ­

scopi , e x t r a r o m a n a m c u r i a m de ­

f u n c t i , f a v o r e R . P . D . T h o m a e

B a r o n e t M o r a l e s , A n t i s t i t i s d e

Ch i l a p a .

CATHEDRALEM ECCLESIAM DE CH -

LAPA in d i t i o n e M e x i c a n a A m e ­

r i c a e S e p t e m t r i o n a l i s v a c a n , p e r

t r a n s l a t i o n e u R . P . D . T h o m a e

B a r o n e t M o r a l e s a d S e d e m L e o -

n e n s e m in Mex ico , f a v o r e R. P-

E r . B o n a v e n t u r a e P o r t i l l o , Or­

d i n i s M i n o r u m O b s e r v a n t i u m ,

T i t u l a r i s E p i s c o p i T r i c a l e n s i s a t ­

q u e i m a e C a l i f o r n i a e V i c a r i i A p o ­

s t o l i c i .

CATHEDRALEM ECCLESIAM URBE­

VETAN, v a c a n , p e r t r a n s l a t i o n e m

R . P . D . A n t o n i i B r i g a n t i a d

T i t u l a r e m E c c l e s i a m A r c h i e p i ­

s copa l em A p a m e n s e m , f a v o r e R .

P . E r . E u s e b i i M a g n e r , O r d i n i s

M i n o r u m C a p u l a t o r u m , E p i s c o p i

A m e r i n i .

CATHEDRALEM ECCLESIAM A M E -

RI N . v a c a n t , p e r t r a n s l a t i o n e m

R . P . F r . E u s e b i i M a g n e r , O r ­

d i n i s M i n o r u m C a p u l a t o r u m , a d

Sedem U r b e v e t a n a m , f a v o r e R .

D . E u g e n i i C l a r i P r e s b y t e r i Se-

n o g a l l i e n s i s ; q u i ex l e g i t i m i s

c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s

S e n o g a l l i a e p r o g e n i t u s , q u a d r a ­

g e s i m u m s e x t u m a e t a t i s s u a e

a n n u m s u p e r g r e s s u s e s t . P r e s b y ­

t e r a t u s o r d i n e a c R o m a e t u m

p e n e s u n i v e r s i t a t e m G r e g o r i a n a m

i n f a c u l t a t e t h e o l o g i c a , t u m a p u d

P o n t i f i c i u m s e m i n a r i u m r o m a n u m

l e n i i B r i g a n t i A n t i s t i t i s U r b e -

v e t a n i .

MEI-ROPO ITANAM |SCC ESIAM A R -

JÌOREN. p e r obi tum, bo. rae. Bon -

i i l i i M u r a , u l t i m i i l l i u s A r c h i e ­

piscopi , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . P . I ) . P a u l i

I o s e p h i M a r i a e Se i e i S e r r a E p i ­

scopi O l e a s t r e n s i s .

CATHEDR\LEM ECCLESIAM AT;IE-

BYTEN. v a c a n , p e r o b i t u m bo. m e .

I o a n n i s B a p t i s t a e I o s e p h i L e -

q u e l l e , u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i , ex­

t r a r o m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , fa­

v o r e R . P . D . G u i l l e l m i R e n a t i

I \ e i g n e u E p i s c o p i C a t a l a u n e n s i s ,

a d n o m i n a t i o n e m p e r i l l u s t r i s V i r i

I u l i i G r e v y G a l l i c a e R e i p u b l i c a e

P r a e s i d i s .

CATHEDRALEM ECCLESIAM PATA-

VI N . v a c a n . , p e r o b i t u m bo. m e .

F r i d e r i c i M a n f r e d i n i , u l t i m i i l l i u s

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . P . D . I o s e p h i

C a l l e g a r i E p i s c o p i T a r v i s i n i .

CATHEDRALEM ECCLESIAM TAR-

VISIN. v a c a n , p e r t r a n s l a t i o n e m

R . P . D . I o s e p h i C a l l e g a r i a d

S e d e m P a t a v i n a m , f a v o r e R . P .

D . I o s e p h i A p o l l o n i o , A n t i s t i t i s

A d r i e n s i s .

CATHEDRALEM ECCLESIAM A-

DRIEN. v a c a n , p e r t r a n s l a t i o n e m

R . P . D . I o s e p h i A p o l l o n i o a d

C a t h e d r a l e m S e d e m T a r v i s i n a m ;

f a v o r e R . P . D . A n t o n i i P o l i n

E p i s c o p i T i t u l a r i s M i l t e n s i s .

CATHEDRALEM ECCLESIAM LEO­

NEN, i n d i t i o n e M e x i c a n a A m e ­

r i c a e S e p t e m t r i o n a l i s , v a c a n , p e r

EX ACTIS CO* i S T O R I A H B U S 155

d o n a t u s e s t . I n s e m i n a r i i s A r i a ­

n e n s i a c B o v i n e n s i t h e o l o g i a e d o ­

g m a t i c a e a c m o r a l i s t r a d e n s p r a e ­

l e c t i o n e s , e t i n i l l o s u a e d ioeces i s

R e c t o r e m a g e n s , e a d e m i n B o v i ­

n e n s i C a t h e d r a l i C a n o n i c u s p r i u s

t h e o l o g a l i s , h u c u s q u e a u t e m P a ­

r o c h u s e l e c t u s e t i n s i m u l s e c u n d a

D e c a n a t u s d i g n i t a t e h o n e s t a t u s ,

e i u s q u e d ioeceseos E x a m i n a t o r

S y n o d a l i s r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM OLEA-

STREN. V a c a n , p e r t r a n s l a t i o n e m

R . P . D . P a u l i I o s e p h i M a r i a e

S e r c i S e r r a a d M e t r o p o l i t a n a m Se ­

d e m A r b o r e n s e m , f a v o r e R e v . D o m .

A n t o n i i M a r i a e C o n t i n i P r e s b y ­

t e r i B o s a n e n s i s d ioeceseos . R e v .

D o m . A n t o n i u s M a r i a C o n t i n i e x

l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e

p a r e n t i b u s p r o g e n i t u s , i n q u a ­

d r a g e s i m o q u a r t o a e t a t i s s u a e a n ­

no c o n s t i t u t u s , i n s a c r a t h e o ­

l o g i a d u d u m d o c t o r a l i l a u r e a do­

n a t u s e s t . P h i l o s o p h i a e M a g i s t e r

T u r r i t a n o i n s e m i n a r i o a d l e c t u s ,

i b i q u e e t i n i l l o B o s a n e n s i h u ­

m a n i o r e s t r a d e n s l i t e r a s , t u m i n

p a t r i o opp ido p l u r e s p e r a n n o s

P a r o c h i m u n e r e p e r f u n c t u s , t u m

B o s a n e n s i s C a t h e d r a l i s C a n o n i c u s

r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALES ECCLESIAS P A R E N ­

TIN, e t POLEN, i n v i c e m p e r p e t u o

canon i ce u n i t a s , v a c a n , p e r t r a n s ­

l a t i o n e m R . P . D . I o a n n i s G l a -

v i n a a d S e d e s T e r g e s t i n . e t I u -

s t i n o p o l i t a n . f a v o r e R . D . A l o i s i i

Z o r n P r e s b y t e r i G o r i t i e n s i s , a d

n o m i n a t i o n e m S a c r a e C a e s a r e a e

i n u t r o q u e i u r e d u d u m d o c t o r a l i

l a u r e a d o n a t u s , E m i a c R m i D o ­

m i n i C a r d i n a l i s C o n s o l i n i a S e ­

c r e t i s o l i m , e t a c a d e m i a e t h e o ­

l o g i c a e C e n s o r a d l e c t u s , i n t e r

S A N C T I T A T I S S U A E i n t i m o s

C u b i c u l a r i o s s u p r a n u m e r u m a d ­

s c i t u s e s t . S e n o g a l l i e n s i s C a t h e ­

d r a l i s C a n o n i c u s a c p r a e d e f u n c t i

i l l i u s A n t i s t i t i s P r o - V i c a r i u s G e ­

n e r a l i s c o n s t i t u t u s , A r c h i p r e s b y ­

t e r i n ib i a d p r a e s e n s u s q u e r e ­

n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM P A R -

MEN. v a c a n , p e r o b i t u m b o . m e .

D o m i n i c i V i l l a , u l t i m i i l l i u s E p i ­

scop i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m de ­

f u n c t i , f a v o r e R . D . I o a n n i s A n ­

d r e a e M i o t t i P r e s b y t e r i C o m e n s i s

d i o e c e s e o s . Q u i M i s s i o n a r i u s A p o ­

s t o l i c u s a d l e c t u s , a c i n t e r S A N ­

C T I T A T I S S U A E i n t i m o s C u ­

b i c u l a r i o s h o n o r i s , a t q u e p r o - S y ­

n o d a l e s dioeceseos E x a m i n a t o r e s

a d n u m e r a t u s , A r c h i p r e s b y t e r - P a -

r o c h u s S o u d r i i e t V i c a r i u s F o r a ­

n e u s h u c u s q u e r e n u n t i a t u s è s t .

CATHEDRALES ECCLESIAS MARSI­

CEN, AC POTENTIN, i n v i c e m pe r ­

p e t u o canon ice u n i t a s , v a c a n , p e r

t r a n s l a t i o n e m R . P . D . A l o i s i i

C a r v e l l i a d sedem M i l e t e n s e m ,

f a v o r e R e v . D o m . T i b e r i i D u ­

r a n t e P r e s b y t e r i B o v i n e n s i s . R e v .

D o m . T i b e r i u s D u r a n t e e x l e ­

g i t i m i s , c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e

p a r e n t i b u s B o v i n i p r o g e n i t u s e t

q u a d r a g e s i m u m q u i n t u m a e t a t i s

s u a e a n n u m s u p e r g r e s s u s , i n s a c r a

t h e o l o g i a d u d u m d o c t o r a l i l a u r e a

156 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

A u g u s t i n i D a v i d , u l t i m i i l l i u s

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . D . E u g e n i i

A n g e l i M a r i a e B o u c h é , P r e s b y ­

t e r i B r i o c e n s i s d ioeceseos , a d no ­

m i n a t i o n e m p e r i l l u s t r i s V i r i I u l i i

G r e v y G a l l i c a e R e i p u b l i c a e P r a e ­

s id i s . R . D . E u g e n i u s A n g e l u s M a ­

r i a B o u c h é e x l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s ,

h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s p r o g e n i t u s

q u i n q u a g e s i m u m q u a r t u m a e t a t i s

s u a e a n n u m s u p e r g r e s s u s e s t . C a -

p e l l a n u s p r i n c e p s m a r i t i m a e c l a s ­

s is G a l l i c a e a t q u e V i c a r i u s ge­

n e r a l i s p r o d ioeces i B r i o c e n s i , ea ­

q u e i n C a t h e d r a l i h o n o r i s o l i m

a d l e c t u s e s t c a n o n i c u s . A n t i s t i t i s

S a g i e n s i s a S e c r e t i s , e i u s d e m q u e

dioeceseos V i c a r i u s G e n e r a l i s h o ­

d i e d u m r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM CA-

T AL AUNEN, v a c a n t e m p e r t r a n s í a

t i o n e m a d S e d e m A t r e b a t e n s e m

R . P . D . G u i l l e l m i R e n a t i M e i -

g n e u , f a v o r e R . D . G u i l l e l m i Ma­

r i a e R o m a n i S o u r r i e u , P r e s b y t e r i

T o l o s a n a e a r c h i d i o e c e s e o s , a d no ­

m i n a t i o n e m p e r i l l u s t r i s V i r i I u l i i

G r e v y G a l l i c a e R e i p u b l i c a e P r a e ­

s i d i s . R . D . G u i l l e l m u s M a r i a R o ­

m a n u s S o u r r i e u e x l e g i t i m i s , ca ­

t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s

p r o g e n i t u s , s e p t i m u m s u p r a q u i n ­

q u a g e s i m u m a e t a t i s s u a e a n n u m

s u p e r g r e s s u s e s t . S a c r o P r e s b y ­

t e r a t u s o r d i n e d u d u m i n s i g n i t u s ,

i n ecc les ias t i c i s f u n c t i o n i b u s per­

a g e n d i s , p r a e s e r t i m c l e ro s p i r i t u a ­

l i b u s e x e r c i t i i s p l u r i m i s i n d ioe ­

ces ibus G a l l i a e t r a d e n d i s , n a v i t e r

M a i e s t a t i s F r a n c i s c i I o s e p h i I ,

A u s t r i a e I m p e r a t o r i s , B o h e m i a e

e t H u n g a r i a e R e g i s A p o s t o l i c i ,

v i g o r e i n d u l t i A p o s t o l i c i . R e v .

D o m . A l o i s i u s Z o r n e x l e g i t i ­

m i s , c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e pa ­

r e n t i b u s G o r i t i a e p r o g e n i t u s ,

e t q u a d r a g e s i m u m o c t a v u m a e ­

t a t i s s u a e a n n u m s u p e r g r e s s u s ,

i n s a c r a t h e o l o g i a d u d u m do­

c t o r a l i l a u r e a d o n a t u s e s t . I n

p a t r i o s e m i n a r i o t h e o l o g i a e do­

g m a t i c a e P r o f e s s o r e m a g e n s e t

R e c t o r e m , c l e r i E x a m i n a t o r , a t q u e

G o r i t i e n s i i n m e t r o p o l i t a n a Cano­

n i c u s h u c u s q u e r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM TAR-

BIEN. v a c a n , p e r o b i t u m bo. m e .

C a e s a r i s V i c t o r i s A n g e l i I o a n n i s

B a p t i s t a e I o u r d a n , u l t i m i i l l i u s

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . D . P r o s p e r i

B i l l è r e P r e s b y t e r i T a r b i e n s i s , a d

n o m i n a t i o n e m p e r i l l u s t r i s V i r i

i u l i i G r e v y , G a l l i c a e R e i p u b l i c a e

P r a e s i d i s . R . D . P r o s p e r B i l l è r e e x

l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e

p a r e n t i b u s T a r b a e p r o g e n i t u s e t

s e x a g e s i m u m q u i n t u m a e t a t i s s u a e

a n n u m s u p e r g r e s s u s , i n m a g n o

T a r b i e n s i s e m i n a r i o P r o f e s s o r e m ,

i l l i u s q u e C a t h e d r a l i s C a n o n i c u m

t i t u l a r e m o l im a c t u q u e a d h o n o ­

r e m a g e n s , e x i n d e n o n n u l l a s r e x i t

p a r o e c i a s , e t in loco, qu i .Bagar­

rés cic Bigarre a p p e l l a t u r , e iu s ­

d e m T a r b i e n s i s d ioeceseos , P a r o ­

c h u s h u c u s q u e r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM BRIO-

CEN. v a c a n , p e r o b i t u m bo . m e .

EX ACTIS CC ilSTOMALIBUS 157

e m i c u i t . I n s i g n i s S a n c t u a r i i N o ­

s t r a e D o m i n a e aRocamadour n u n ­

c u p a t a e C a t a l a u n e n s i s dioeceseos

P r a e p o s i t u s , e a d e m q u e i n C a t h e ­

d r a l i C a n o n i c u s a d h o n o r e m h u c ­

u s q u e r e n u n t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCOPA­

LEM SAREPTAN. s u b A r c h i e p i s c o p o

T y r e n s i , v a c a n . p e r t r a n s l a t i o n e m

R . P . D . I o a n n i s F r a n c i s c i J a m o t

a d S e d e m P e t r o b u r g e n s e m , n u p e r

a S A N C T I T A T E S U A C a t h e ­

d r a l i t a t i s a u c t a m h o n o r e i n Ca­

n a d a , f a v o r e R . D . A n t o n i i S c o t t i ,

P r e s b y t e r i N e a p o l i t a n i . R . D .

A n t o n i u s S c o t t i e x l e g i t i m i s , ca­

t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s

N e a p o l i p r o g e n i t u s i n q u a d r a g e ­

s i m o q u a r t o a e t a t i s s u a e a n n o

c o n s t i t u t u s e s t . S a c r o P r e s b y t e ­

r a t u s o r d i n e d u d u m i n i t i a t u s ,

h u m a n i o r e s l i t e r a s , e l o q u e n t i a m

e t p h i l o s o p b i a m i n N e a p o l i s a r ­

eli i gy m n a s i i s s c i t e t r a d e n s , a n t e -

a c t i T r i c a r i c e n s i s A n t i s t i t i s q u i

e t h o d i e r n i B e n e v e n t a n i A r c h i -

p r a e s u l i s , V i c a r i u s i n s p i r i t u a l i ­

b u s G e n e r a l i s p r o u t r a q u e dioecesi

r e n u n t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO-

TALEM SEBASTEN. s u b A r c h i e p i ­

scopo T a r s e n s i v a c a n , p e r t r a n s ­

l a t i o n e m a d S e d e m B e l l i c e n s e m

R . P . D . P e t r i I o a n n i s I o s e p h i

. S o u b i r a n n e , f a v o r e R . P . D . S i ­

m o n i s A i c h n e r P r e s b y t e r i B r i x i ­

n e n s i s d ioeceseos ; q u i e t i a m d e p u ­

t a t u s f u i t i n A u x i l i a r e m R . P . D .

I o a n n i s d e L e i s s , A n t i s t i t i s B r i ­

x i n e n s i s . R . P . D . S i m o n A i c h n e r

e x l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s , h o n e s t i s ­

q u e p a r e n t i b u s p r o g e n i t u s i n s e x ­

a g e s i m o s e K t o a e t a t i s s u a e a n n o

c o n s t i t u t u s e s t . P r e s b y t e r a t u s

o r d i n e e t i n s a c r a t h e o l o g i a d o ­

c t o r a l i l a u r e a d u d u m d o n a t u s ,

C a t h e d r a l i s B r i x i n e n s i s C a n o n i ­

c u s , C o m m i s s a r i u s E p i s c o p a l i s

p r o s t u d i o t h e o l o g i c o , P r a e s e s i u ­

d i c i i m a t r i m o n i a l i s e t P r o s y n o ­

d a l i s r e n u n t i a t u s i n t e r S A N C T I ­

T A T I S S U A E d o m e s t i c o s P r a e ­

l a t o s a d s c i t u s , a t q u e n o v i s s i m e

a d d i g n i t a t e m D e c a n i C a p i t u l i

B r i x i n e n s i s e v e c t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM GORTYNEN. s u b P a t r i a r c h a

C o n s t i n o p o l i t a n o , v a c a n . p e r t r a n s ­

l a t i o n e m B . P . F r . L u d o v i c i M a ­

r a n g o n i , O r d i n i s M i n o r u m Con­

v e n t u a l i u m , a d C a t h e d r a l e m S e ­

d e m Clod i ensem . f avore R . D . F r a n ­

cisci X a v e r i i Z a l d u a P r e s b y t e r i

a r ch id ioeceseos S a n c t a e F i d e i d e

B o g o t a i n d i t i o n e N e o g r a n a t e n -

s i . Q u i e t i a m d e p u t a t u s f u i t i n

A u x i l i a r e m R . P . D . I o s e p h i I -

g n a t i i M o u d o y a , A n t i s t i t i s M e -

d e l l e n s i s i n d i t i o n e N e o g r a n a t e n -

s i . R . D . F r a n c i s c u s X a v e r i u s

Z a l d u a ex l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s ,

h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s B o g o t a e

p r o g e n i t u s e t v i g e s i m u m n o n u m

a e t a t i s s u a e a n n u m s u p e r g r e s s u s ,

R o m a e i n t e r a l u m n o s Co l l eg i i L a ­

t i n o - A m e r i c a n i a d s c r i p t u s , i b i q u e

P r e s b y t e r a t n s o r d i n e e t i n s a c r a

t h e o l o g i a B a c c a l a u r e i g r a d u d o ­

n a t u s , i n loco n a t i v i t a t i s ecc le ­

s i a s t i c i s f u n c t i o n i b u s l a u d a b i l i t e r

4 5 8 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

c u i v u l g o n o m e n Villar de Nan­

tes, a r ch id ioeceseos B r a c h a r e n s i s

p r o g e n i t u s i n s e x t o s u p r a t r i c e ­

s i m u m a e t a t i s s u a e a n n o c o n s t i ­

t u t u s e s t .

U l t r a m a r i n i s P o r t u g a l l i a e m i s ­

s i o n i b u s a d d i c t u s , in d ioecesano

s e m i n a r i o M a c a o n e n s i p h i l o s o ­

p h i a e r a t i o n a l i s e t d o g m a t i c a e

t h e o l o g i a e c a t h e d r a m a s s e q u u t u s ,

C a p e l l a n u s co l l eg i i S o r o r u m a c h a ­

r i t a t e , e t s e m i n a r i i a S a n c t o I o ­

s e p h o R e c t o r a d l e c t u s e s t . M i s ­

s ion i s T i m o r e n s i s V i s i t a t o r i s , e t

h u c u s q u e V i c a r i i G e n e r a l i s a t q u e

S u p e r i o r i s m u n e r e i n i b i p e r f u n ­

c t u s e s t .

PER BREVE AUTEM PONTIFICIUM

SEQUENTES COLLATAE FUERUNT

ECCLESIAE:

ECCLESIA TITULARIS ARCHIEPISCO­

PALIS. NAUPACTEN. R . P . D . H e n -

r i c h o L u d o v i c o C a r o l o M a r e t ,

p r o m o t o e Dioeces i S u r e n , in

S y r i a .

ECCLESIA PETROBURGEN. n u p e r

i n C a t h e d r a l e m e r e c t a i n C a n a d a

R . P . D . I o a n . F r a n c i s c o J a m o t ,

t r a n s l a t o e x E c c l e s i a S a r e p t a n .

i n P a l e s t i n a .

ECCLESIA CAHTEDRALIS A u c o -

POLITAN. i n n o v a Z e l a n d i a R . D .

E d m u n d o L u c k , e C o n g r e g a t i o n e

B e n e d i c t i n a p r i m a e o b s e r v a n t i a e .

ECCLESIAE CATHEDRALES UNITAB

HAYGULSTADEN. ET NOVOCASTREN.

i n A n g l i a R . D . I o a n n i G u l i e l m o

B e w i c k canonico e t v i c . c a p i t u ­

l a r i e a r u m d e m Dioeces .

i n c u b u i t . I n S e m i n a r i o a r c h i d i o e -

cesano S a c r a e S c r i p t u r a e exp l i ca ­

t i o n e m t r a d e n s , s o c i e t a t e m , q u a m

v o c a n t Schola Christi, c u m ze lo

e t p r o f e c t u r e g i t , p r a e d i c a t i o n i s

m i n i s t e r i o a d d i c t u s .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM NEMESIN . s u b A r c h i e p i ­

scopo S a l a m i n e n s i , v a c a n t , p e r

o b i t u m bo. m e . M a r i a e E p h r e m

G a r r e l o n , u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i ,

e x t r a r o m a n a m c u r i a m d e f u n c t i ,

f a v o r e R . D . F r a n c i s c i P a u l i C a r ­

d o n a A l b i n i P r e s b . B e n e v e n t a n i .

R . D . F r a n c i s c u s P a u l u s C a r d o ­

n a A l b i n i e x l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s ,

n o b i l i b u s q u e p a r e n t i b u s B e n e v e n -

t i p r o g e n i t u s , i n q u i n q u a g e s i m o

t e r t i o a e t a t i s s u a e a n n o cons t i ­

t u t u s e s t . I n M e t r o p o l i t a n a B e -

n e v e n t i C a n o n i c u s succes s ive T h e ­

s a u r a r i u s , h u c u s q u e a u t e m A r ­

c h i p r e s b y t e r r e n u n t i a t u s , e t i n t e r

a r ch id ioece seos C o n v i s i t a t o r e s a d ­

s c i t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCOPA­

LEM THERMOPYLEN. s u b A r c h i e p i ­

scopo L a r i s s e n o v a c a n t , p e r obi­

t u m bo . m e . S t e p h a n i F e n n e l l y ,

u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i e x t r a r o ­

m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

R . D . A n t o n i i J o a c h i m d e Me-

d e i r o s , P r e s b y t e r i a r ch id ioeceseos

B r a c h a r e n s i s . Q u i e t i a m d e p u t a ­

t u s f u i t i n A u x i l i a r e m R . P . D .

A n t o n i i S e b a s t i a n i V a l e n t e , A r ­

chiep iscopi P r i m a t i s G o a e . R e v .

D o n A n t o n i u s J o a c h i m u s d e Me-

d e i r o s e x l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s ,

h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s in loco ,

EX ACTIS CON

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

CYTHEREN. R . D . N a r c i s o Z e p h i -

r i n o L a r r a i n , V i c . g e n e r a l i D i o e ­

ces is M a r i a n o p o l i t a n . e lec to V i ­

c a r i o A p o s t o l i c o P o n t i a e i n C a ­

n a d a .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

GTRATIANOPOLITAN. R . D . M a r i a e

L a u r e n t i o F r a n c i s c o C o r d i e r , d e ­

p u t a t o i n Vic . A p o s t o l i c u m C a m -

b o d i a e .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

CARPASIEN. R . D . S t e p h a n o Sca -

r e l l a , e l e c t o i n V i c . A p o s t o l i c u m

H o - N a n m e r i d i o n a l i s .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

CIDONIEN. R . P . S i n f o r i a n o a L a m -

. ~*

ISTORIALIBUS 159

EX S. CONGREGATIONE CONCILII

CIRCA FACULTATEM BINANDI

Die 22 Aprilis 1882.

Per summaria precum

COMPENDIUM FACTI. Iosephus Archipresbyter in Civitate A. in Gallia, supplicem libellum obtulit S. C. C. sequentia humi­liter exponens : « duas esse in sua Paroecia Congregationes > erectas, pro masculis et feminis, quae a felicis recordationis > Benedicto XIV privilegium obtinuerunt,, lucrandi semel in > mense indulgentiam plenariam cum in suis capellis ad sa-> eram synaxim convenerint. Cum, ob inopiam Sacerdotum y

b e r n o n e C a p u c c i n i s , c o n s t i t u t o

i n v i c . A p o s t o l i c u m I n s u l a r u m

S e y c h e l l e s .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

HYPSOPOLITAN. R . P . V e n c e s l a o

O n a t e O r d i n i s P r a e d i c a t o r u m ,

e l ec to i n c o a d i u t o r e m c u m f u t u r a

success ione R . P . D . E m m a n u e l i s

R i a n o , V i c . A p o s t o l i c . T u n c h i n i

c e n t r a l i s .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

TAGASTEN. R . D . E u g e n i o C o u p â t ,

e l e c t o i n C o a d i u t o r e m c u m f u t u r a

success ione R . P . D . I o s e p h i E u ­

g e n i i Desf lèches , V i c . A p o s t o l i c i

S u t - c h u e n O r i e n t a l i s .

1 6 0 CIRCA. FACULTATEM BINANO!

> nullus sit qui in praesentiarum sacrum facere valeat prae-» dictis Congregationibus, facultatem petiit binandi bis sal-» tem in mense , addens hanc facultatem, illa ex causa , » saepe fuisse ab Archiepiscopis A. concessam ».

Oratoris precibus accedit commendatio Archiepiscopi quae sic se habet : « Humiliter supplicat pro gratia Archiepiscc-» pus, et tamen necessarium existimat fateri iam duos vel » tres sacerdotes in civitate A. duas missas celebrare fere » qualibet die dominica ad subveniendum necessitatibus ec-» clesiae parochialis, et ecclesiarum collegii et hospitii. » Unde si gratiam quam postulat Parochus A. concedatur, » bis in mense fere omnes sacerdotes huius civitatis duas » missas celebrabunt. Ideoque licet Archiepiscopus A. res-» criptum habeat, ut facultatem binandi concedat, non est » ausus dicta facultate uti in casu, et decisionem Sancti-» tati Vestrae remittendam existimat ». Et paulo post addit : « Timendum est si gratia non conceditur, ne dictae » Congregationes magnum patiantur detrimentum, et paul-» latim evanescant, quod valde lugendum esset. »

fti*ce|»tatio Synoptica

GRATTA DENEGANDA VIDETUR. Neminem latet, iuxta an­tiquam Ecclesiae disciplinam , licuisse Sacerdotibus pluries eadem die divinum litare sacrificium. Saeculis tamen posterio­ribus , primaeva haec disciplina immutata fuit. Ita ut In­nocentius III a Vigorensi Episcopo requisitus - Utrum presbyter duas Missas eodem die valeat celebrare - respon­dit - Excepto die Nativitatis Dominicae , nisi causa ne­cessitatis suadeat, sufficit sacerdoti semel in die unam missam solummodo celebrare. - Cap. Consuluisti 3 de celebr. Miss. Innocentii III vestigiis inhaerens Honorius III idipsum ratum habuit et confirmavit in Cap. Te referente, eodem titulo.

Quaenam autem sit necessitatis causa, qua concurrente, Summi Pontifices Sacerdoti plures Missas , eadem die, of-

CIRCA FACULTATEM BINANDI 1 6 1

ferre indülserint, tam ex omnium scriptorum sententia, <quam ex universa Ecclesiae disciplina atque ex constanti S. C, C. praxi resultat, eam ita gravem esse oportere, ut mullo alio modo fidelium bono provideri nequeat. Tradit id apertis verbis Fagnanus in c. in ordinando de simonia -ibi - « Super licentiis bis celebrandi, ac pecuniis, quae pro > illarum expeditione, ut asseritur solventur, miratur S. C. > agi de his licentiis concedendis. Nam id nonnisi ex magna > necessitate fieri debet, et magna cautela etc. »

Concinit S. C. C. pluribus in locis, praesertim vero in Matrina die 20 Septembris ann. 1622. Gravem vero causam dune adesse, cum unus idemque sacerdos pluribus paroeciis adeo dissitis praeest, vel plures populos adeo distinctos regit, ut propter locorum distantiam, aut viarum asperitatem in •eamdem Ecclesiam Christifideles nequeant convenire, vel cum Ecclesia, ad quam Christifideles convenire deberent, adeo par­va est,ut omnes simul continere haud valeat, ceu erui datur ex voto in causa Derthusen, anni 1768 et in Auxitana anni 1853 -edito.

Porro in themate praedictam gravem necessitatem deesse in propatulo est. Quandoquidem non de parochia , non de distantia vel asperitate locorum, non de dissitis populis, sed -de Congregatione fidelium agitur, qui, nisi facultas binandi concederetur, indulgentias a Summis Pontificibus huiusmodi Congregationi concessas, ob s. Missae sacrificii defectum in Oratorio celebrandi, lucrari haud valerent. Quod cum opus supererogationis sit, neque gravem neque levem necessitatem •constituere valet.

GRATIA CONCEDENDA VIDETUR. Verumtamen precibus ora­toris annuendum esse, suadere videtur tralatitium iuris prin­cipium quod, necessitatis causa, exceptio fieri potest legibus mere ecclesiasticis : cuiusmodi est haec prohibens quominus-m die plures Missae ab uno Sacerdote celebrentur; ceu vi «1ère est in cap. 2 de celebr. Miss, ubi Innocentius III sic rescripsit Episcopo Vigorensi - ibi - « Excepto die Nativi-» tatis Dominicae, nisi causa necessitatis suadeat, sufficit Sa-

Acta, Tom. XV. fase. CLXXlI. H

462 CIRCA FACULTATEM BINANDF

» cerdoti semel in die unam Missam celebrare. » Huic disposi— tioni concinunt canones plurium Synodorum qui tum ante, tum post Innocentii III tempora, eamdem prohibitionem cum r e ­lata exceptione statuerunt, uti patet ex Benedicto XIV in Const. Declarasti nobis tom. 2 Bullarii.

Hanc autem necessitatem non ad solos casus a Docto­ribus et rerum ecclesiasticarum scriptoribus relatos restringi debere, sed, pro boni viri arbitrio, ad alios' forte occurrentes: extendendam esse docent Schmalzg. in tit. 41 de celebr. Miss. num. 42, et Layman in lib. 6 tract. 4 c. 4 num. 6. Iam vero in casu ab Oratore proposito concurrere videtur tum necessitatis, tum utilitatis ratio. Prima quidem, quia teste Archiepiscopo « timendum est, si gratia non conceditur, > ne dictae Congregationes magnum patiantur detrimentum > et paullatim evanescant, quod valde lugendum esset. » P o ­sterior vero , quia ut asserit Orator lucratio Indulgentiae plenariae maxime confert ad religionem et pietatem au­gendam in Congregatis.

Hisce, aliisque praenotatis, quaesitum fuit quonam responso essent dimittendae oratoris preces.

RESOLUTIO. Sacra C. C. recognita, sub die 22 Aprilis 1882 responsum dedit :

Negative et ad mentem: mens est ut Episcopus referat an quoad alios duos vel tres Sacerdotes, qui Missam ité­rant, speciale Apostolicum privilegium habeatur.

Ex QUIBUS COLLIGES.

I. Per huiusmodi resolutionem firmari sententiam Do­ctorum, iugemque praxim S. C. Concilii; quae indulgere-non solet binandi facultatem, nisi gravis concurrat causae quae in themate abfuisse visum est Emis Patribus. (1)

(1) Confer Vol. IX, 230.

1 6 3

IURISDICTIONIS (1)

Die 22 Aprilis et 17 Iunii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Duobus fere abhinc saeculis gravis existit controversia Neapolitanam inter et Puteolanam Cu­riam, circa pertinentiam territorii Quarti et cuiusdam Ec­clesiae ibi existentis sub invocatione Sanctae Mariae Libera a Scandalis, quam quisque sibi competere sustinuit. Sane Archiepiscopus Neapolitanus huiusmodi territorium cum Ec­clesia sibi attributum esse contendit ex eo tempore , quo ob novam circumscriptionem Dioecesis Cumanae, ad quam territorium spectabat, Neapolitanae Archidioecesi unita fuit; Episcopus vero Puteolanus ex immemorabili vel centenaria consuetudine sibi competere propugnavit.

Res sic se habebant, quando vertente anno 1876 Epi­scopo Puteolano, tunc temporis adhuc Coadiutori, fontem baptismalem in Ecclesia territorii Quarti erigere placuit. Ex hac ipsius agendi ratione Eminentissimus Archiepiscopus Neapolitanus Riarius Sforza fel. rec. sua iura laesa fuisse autumans, supplici libello die 30 Iulii 1877 oblato, S. C. C. adivit, expostulans ut tandem finis imponeretur huic annosae quaestioni ; et interim ut provideretur circa innovationem factam, lite pendente, a Puteolano Episcopo.

disceptatio sinóptica

IURA ARCHIEPISCOPI NEAPOLITANI. Qui partes agit Ar­chiepiscopi Neapolitani in recolenda factorum historia totus est, ut demonstret ipsi competere iurisdictionem super Quarti territorio. Siquidem adnotat apud omnes constare ipsam

(1) Confer. Vol. IX pag. 407 et Vol. XIII, 26.

1 6 4 IURISDICTIONI*

Quarti territorii partem multis abhinc saeculis , civilium legum dispositione in Mar ani districtu contineri, qui Ar­chiepiscopali Neapolitanae iurisdictioni subest. Porro Archie7

piscopos Neapolitanos iurisdictionis exercitio usque ad prae­sentem diem super praedicta Ecclesia usos fuisse innu­mera documenta tradunt.

Quamvis autem ex innumeris iurisdictionis actibus et ex do­cumentis historicis constet, Ecclesiam s. Mariae fuisse usque ab origine sub iurisdictione Curiae Neapolitanae, tamen ut oc­curreret difficultatibus ex adverso oppositis, in octo capita orationem suam dispertitus est defensor.

In primo "capite ostendere sategit, binas marmóreas in­scriptiones, quibus eruebatur Ecclesiam s. Mariae libera a Scandalis unius Episcopi Puteolani iurisdictioni subesse, apo-criphas esse. Quod ut demonstret animadvertit marmoream hanc inscriptionem haud locum indigitare, in quo posita erat Ecclesia quae dicitur Puteolanae Dioecesis ; atque idcirco minime retineri posse, Ecclesiam de qua inscriptio mentio­nem facit, illam adamussim esse de cuius pertinentia in praesentiarum disquiritur. Praeterea inspicienti marmoreum testimonium facile apparet, apocriphi vitium praeseferre.

Verum pressius urgens ait, inscriptionis falsitatem dete­gere ipsum Episcopi nomen. Nam nullus de eo tempore Pu-teolanus Episcopus, Petrus appellatus est , teste Ughellio viro clarissimo.

Nullum vero adesse potuisse documentum in Puteolano Archivio, quod combustum periit, favore Episcopi Puteolani propugnavit orator aiens: excisa Cumarum civitate, maxi­mam illius Dioecesani territorii partem Neapolitanae Eccle­siae adscriptam addictamque fuisse apparet, et praesertim, quae sub nomine Monte di Procida* et Quarti distingue­bantur una cum Ecclesia s. Mariae libera a scandalis, quae in Quarti territorio sita erat. Hac de causa Archiepiscopi Neapolitani praetensae Puteolarum Anstititum iurisdictioni vehementer ohstitere. Factum exinde est , ut Quarti terri­torium quo de agitur perpetuo permanserit sub iurisdictione

IURISDICTIONIS 165

Parochorum Marani, ad Neapolitanam pertinentis Ecclesiam, prout ex civili etiam dispositione Marani Municipio subicie­batur. Marani Clerus ad Ecclesiam illam accedebat, Eccle­siasticis in ea functionibus operam dabat, Processionibus intererat.

Ad secundum orationis caput deveniens Orator tuetur Ecclesiam et Coenobium, Puteolanum Episcopum Sodalibus Coloritis s. Augustini haudquaquam tradidisse anno 1627. Siquidem in comperto est ab una Marani Universitate, Ec­clesiae s. Mariae multis abhinc annis praeexistenti, adstru-ctum fuisse Coenobium, ab eaque Sodalibus Coloritis oblatum fuisse quin Puteolani Antistitis praesentia apparuerit, ut in Ecclesia illa sacra facerent, sacramenta administrarent, ce­teraque peragerent quae ad spiritualem incolarum utilitatem vergerent.

Ad tertium transvolat suae orationis caput contendens veri­tati adversari, Ecclesiam s. Mariae eiusdemque bona ac reditus usque ab anno 1652 tradita fuisse Paroeciae della Pianura, sup­pressis Sodalibus Coloritis ex Apostolica Constitutione. Profe­cto vel constitutio nullam rationem habuit huiusmodi mona­sterii, vel hic loci promulgata minime fuerat. Utique pestilentia quae post quadriennium in ea regione conflagravit, plures ex So­dalibus Coloritis ad fugam trepidantes impulit, plures vis vel ipsa pestilitatis absumpsit ; quo circa Marani Universitas iterum in Ecclesiae ac Coenobii possessionem ingressa es t , eamque tenuit ad annum usque 1704 : quo anno ad preces eorumdem Sodalium, Universitas, consentiente atque aucto-rante Neapolitano Archiepiscopo, decrevit, supplicantes in eam possessionem esse restituendos solemnis ope instrumenti , adiectis tamen conditionibus, quibus cautum fuit, ne Paro­chialis iurisdictio ex Sodalium concursu aliquid detrimenti caperet.

Ad quartum orationis caput descendens Advocatus tuetur iurisdictionis actus super locis , bonis et personis exercitos ab Episcopo Puteolano ab anno 1589 usque ad annum 1676 usurpation! adscribendos esse. Nam ex cognita aeris insalu-

1 6 6 IURISDICTIONIS

"britate, et ex defectu incolarum in Quarti territorio, et ex: certa scientia quod Marani Parochus spiritualibus officiis va­cabat, Neapolitanus Archiepiscopos ab sacris huiusmodi ter­ritorii visitationibus abstinuisse.

In quinto orationis capite expendens monitoria atque in-hibitiones a s. Sede transmissas adnotavit, authentica horum Decretorum elementa deesse , ut fides iis adiungatur. At­tamen retenta etiam authenticitate minime clienti obicem parare edisserit.

In sexto defensionis capite sategit ostendere commissio­nes et concessiones factas a s. Sede Puteolano Episcopo relate ad Ecclesiam, minime turbare iura Neapolitanae Cu­riae. Etenim sat superque erit animadvertere sacras Con­gregationes, in voluntariae iurisdictionis materia supplican­t e s , respondere solere iuxta preces, quin teneantur inqui­rere, utrum quae in ipsis historica continentur , quae rem petitam directe non tangunt, veritati respondeant.

In septimo capite protuetur ex Commendatam qualitate atque ex iis quae postea sequuta sunt Puteolanum Antisti­tem mutuare haud posse praesidium. Liquet enim Ecclesiam vel Monasterium iis tantum commendari, ut curam atque administrationem gerant beneficii vel Ecclesiae, qui ad illum usque diem nihil cum Ecclesia, vel Monasterio commune habuerint, Concil. Trident, sess. 21 cap. 8. de Reformat.; Pichler Uh. III. Tit. V. num. 4 et seqq. Cum igitur Summus Pontifex Benedictus X I V , et pro eo Praesul Galiani anno 1751 Ecclesiam s. Mariae commendaverit Puteolano Epi­scopo satis superque significavit, Episcopum illum, neque antea habuisse ullam super Ecclesia ista iurisdictionem, nec aliam posse posthac sibi vindicare, quae simplicis commen­dationis limites praetergrediatur, Rota in Decis. 51 num. 4. et 5 Part. VII Recentiorum.

Quae hucusque exposita sunt minime enervari autumavit Orator ex iis quae' inde sequuta fuere. Sane Puteolanus Episcopus ea iure optimo gessit, quae ad Commendatarium pertinebant, scilicet Heremitarum destinationi, Sacerdotum

IURISDICTIONIS 167

•.missioni ad Ecclesiae cultum necessariae vacavit , reliqua Tero ad Neapolitanum Antistitem pertinentia tamquam ad Ordinarium loci , nullo prorsus iure peregit Commendata-lius. Itaque temere pastorali visitationi operam dedit, Sa­cramentorum administrationi vacavit, Beneficii Curati col­lationem perfecit, ad arbitrariam Baptisterii erectionem processit, lite pendente.

Ultimum orationis caput aggrediens Defensor vindicavit in materia de qua agitur neutiquam applicari posse prae­scriptionem eiusque effectus. Etenim praescribi de iure posi­tivo nequeunt limites certi et manifesti Dioecesium, Paro­chianorum, Regionum uti habetur in Can. 5 et 6 causa 16 quaest. 3 Cap. 3 de Parodi. Verum, hoc etiam praeter­misso, inquirendum fore ait, utrum praescriptionis exceptio conditiones praeseferat, ut solida ac valida haberi possit. Porro in primis legitimus possessionis titulus habilis ad do­minium trasferendum desideratur, quo Episcopus Puteolanus Ecclesiae et Quarti territorii detentionem protueatur. Titu­lus autem quem requirit praescriptio , et in quo fundatur etiam bona fides, debet esse iustus , sive ab iure ad prae­scribendum approbatus, qualis tantum est ille, qui est trans-lativus dominii vel iuris, seu causa ex se habilis ad trans­ferendum dominium. Insuper tituli ad hunc effectum habiles iuxta civiles et canonicas leges, sunt pro emptore, pro hae­rede, pro legato , pro donato , pro derelicto, pro dote, pro soluto, pro suo, Lib. 41 Tit. 4 Dig. lib. 7 tit. 26 Codicis. Atqui nullum, ex iis praeseferre valet Episcopus Puteolanus, siquidem nullo unquam tempore fundationis seu aggrega-tionis huiusmodi territorii locum habuit instrumentum, nulla Summorum Pontificum concessio, nulla vel Oecumenici, vel Provincialis aut Dioecesani concilii decisio. Attamen Epi­scopi Puteolani spes omnis locata est in iactata Ecclesiae dedicatione anni 1243, in Sodalium Coloritorum vocatione, in eorumque suppressione ex Constitutione Benedicti XIV de quibus rerum adiunctis iam disputatum est. Porro ad delendum quodcumque opinionis commentum praesto est titu-

1 6 8 IURISDICTIONIS

lus verus ac legitimus, quo originaria fulcitur possessio Nea­politanae Curiae, ex aggregatone maioris partis Cumani territorii, in quo continebatur districtus Quarti et Ecclesia s. Mariae. Quid porro de bona fide dicendum sine qua prae­scriptionis idea nec concipi potest? Bona siquidem fides po­sita intelligitur in iudicio, et conscientiae dictamine vel credulitate, qua quis prudenter existimat, rem quam possi­det, esse suam, vel saltem non alienam, licet reipsa sit aliena. Iamvero Puteolani Antistites, passive se habentibus Neapo­litanae Curiae Archiepiscopis, plura interdum gerere ausi sunt, quae ad ordinariam alterius iurisdictionem pertinebant^ sciebant tamen, nec ignorare potuissent, non aliter ea per­fecisse, quam per usurpationem iurisdictionis, qua una po­tiebatur Neapolitana Dioecesis ratione originis, scilicet ex titulo vero ac legitimo possessionis. Nec poterat Commen­datio Ecclesiae s., Mariae in Puteolanum Antistitem t rans­lata ex voluntate Pontificis, bonam in eo superinducere fi­dem, cum sciret apprime vel scire debuisset, Ecclesiae com­mendationem non eum loci ordinarium constituisse, sed sim­plicem bonorum Ecclesiae illius ac redituum administra­torem.

Tandem tempus ad praescribendum necessarium in the­mate omnino deesse inclamat orator. Neminem latet , cum incerta sint contradictorum iura, veterem Ecclesiae consue­tudinem esse servandam; Nicaen. Concil, can. VI, Concil. Ephesin. Atqui vetus consuetudo, ad tempus quod attinet ad praescribendum necessarium super immemorabili fundata est, quae hominum memoriam excedit, quaeque absque ulla querela processit, Benedic. XIV, in Constit. 33 Tom. 2 Bullarii. Porro ab anno 1589 Episcoporum Puteolanorum actus incepti sunt, ex Neapolitanae Curiae tolerantia et fi­nem habuerunt anno 1618. Etiamsi vero ad annum usque 1676 produci posset tolerantia Archiepiscopalis Curiae, silen­tium istud haud excessisset annos octuaginta septem, quod cum praescriptione immemorabili non solum directe pugna­ret, sed ex praemissis eam penitus excluderet.

lüi i ifbiüTiONis 169

Cum itaque propositae difficultates minime thesi suae offi­cere possint, necessario concludendum esse arguit orator, con­stare de plena iurisdictione favore Archiepiscopi Neapolitani

DEFENSIO EPISCOPI PUTEOLANI. Huius defensor suam Ora­tionem in bina capita dispescuit, in quorum primo firmavit iurisdictionem Episcopi in toto territorio et in Ecclesia s. Mariae Libera a Scandalis: in altero egit de offensioni­bus Archiepiscopi.

Et aggrediens primum disceptationis caput duplicem in asserenda ecclesiastica iurisdictione titulum adesse recoluit: expressum ex diserto privilegio s. Sedis, et praesumptum ex possessione centum annorum. Postremum hunc titulum praesumptum ex possessione centum annorum tribuere posses­sori, sicuti in ceteris quaestionibus etiam civilibus, facultatem allegandi quidquid possibile est ad eam rem vel iurisdictio­nem protuendam, quam ipse et antecessores eius tamdiu reti-nuerant, absque querela Grot. de iur. bell, et pac. lib. 2 cap. 4 §. 7, Card. Be Luca de alienai, disc. 3 n. 9.

Centenaria quippe non sistit intra terminos nudae pos­sessionis , sed possessori quoque tribuit titulum validi orem expresso, quem Forenses dicunt - meliorem de mundo -. Arguit enim centenaria in linea praesumptiva originariam concessionem, privilegium Apostolicum confirmationis, con­ventionem legitimam inter partes, validam ipsam immu­tationem prioris concessionis, et quidem per praesumptionem iuris et de iure Politi dissert, select. dissert. 2 de transad, num. 17 tom. 4. Nulla contra eam admittitur probatio Pitoni de controv. patron, alleg. 9 n. 10. Expers est male fidei Calvin, de aequit. lib. 2 cap. 101 n. 135. Afficit etiam proprio iure venientes Rota in Camerinen. Immis­sionis 30 Aprilis 1781 coram, Flangini §. 3. Operatur in facultativis Tiraquell. de retract. convention. §. 1 gloss. 2 vum. 25> praevaletque ex s. Rota in Decis. Calaguri-tana Iurispatronatus 30 Ianuarii 1756 coram Figueroa §. ult. « sententiis:, reiudicatis et melioribus titulis ipsa­que fundatione ».

170 IURISDICTIONIS

Porro centenariae parem esse, quoad tituli assequutionem immemor dbilem, possessionem scilicet pacificam rei vel iu­ris, cuius non extat memoria. Utraeque namque possessori tribuunt meliorem quemcumque titulum absque probatione in contrarium, ex praesumptione quam habent iuris et de iure ex Piton, de controv. patron, allegat. 59 n. 47 et seqq.

Iam vero quatuor distinguendas esse epochas Orator ait in possessione Quarti et Ecclesiae s. Mariae ex parte Episcopi Puteolani, qui ex eruptione vulcanica anni 1538, fere dimidium Puteolarum evertente, proferre modo haud valet titulum expressum. Prior epocha est ab anno 1243 .ad 1692, quando Episcopi Puteolani spatio quatuor saecu­lorum , pacifice suam possessionem exercuerunt, sine turba­ti vis Curiae Neapolitanae, donec possessio confirmata est a s. Sede. Secunda epocha ab anno 1692 ad 1751 compre­hendit spatium turbativarum sexaginta circiter annos ex parte Curiae Neapolitanae , contra quas Episcopi reclama-runt. Tertia epocha extenditur ab anno 1751 ad annum 1808, quando redintegrata Episcopus in sua possessione a Delegato s. Sedis, in ea pacifice perrexit usque ad senten­tiam Commissionis Gallicae anni 1808, dividentem territo­rium inter Episcopum atque Archiepiscopum. Quarta tan­dem epocha complectitur annum 1808 ad praesens: in ea iugiter per Episcopum Puteolanum servata fuit possessio Ec­clesiae et dimidii territorii Quartensis, prout decretum fuerat ab illegitima decisione anni 1808.

In prima itaque epocha adesse dicit consecrationem Ec­clesiae s. Mariae Libera a Scandalis, factam a Petro, Epi­scopo Puteolano, coram pluribus Episcopis atque Archiepi­scopo Neapolitano , iuxta lapidem tunc appositum in muro Ecclesiae, eam nuncupantem - nostrae Dioecesis Puteóla-nae -, de quo quidem lapide loquuntur ss. Visitationes anno­rum 1601, 1655 et 1676.

Huic succedere ab anno 1538 crebras collationes bene^ ücii Ecclesiae factas per Episcopum Puteolanum Rectoribus,

IURISDICTIONI* 471

"Ecclesiae Curatis, sacras Visitationes, deputationes s. Sedis Antistitis pro censuatione .bonorum beneficii, aliosque actus iurisdictionales in toto territorio exercitos. Neque obesse, hos actus Episcopi incipere a consecratione Ecclesiae, hinc post longum tempus resumi anno 1538; nam cum ex emptione vulcanica eiusdem anni fere dimidium Puteolarum una cum Archivio Episcopali exustum sit, proferri non valet quod vi maiori destructum peremptumque est. Constat tamen in iure, •quod , probata antecedenti possessione, intermedia semper praesumitur eodem modo continuata, nisi alium medio ipso tempore possedisse doceatur cum causis mutationis posses­sionis ex Politi dissert, selectior. iur. dissert. 2 de transad, n. 10.

Crebriores tandem fieri et semper numero gliscentes actus Puteolanos ab anno 1500 ad 1692, nempe edicta seu mo­nitoria Episcoporum super rebus exequendis in Ecclesia et territorio Quarti, Synodos , informationes petitas a s. Sede Episcopo, executiones Rescriptorum, ius funerum a Quar-tensibus persolutum Capitulo Puteolano, descriptiones in libris baptismatum, mortuorum et matrimonii Planurae, Dioecesis Puteolanae , sub cuius territorio parochiali adest Quartum , confessiones denique sacramentales Episcopi alio­rumque sacerdotum ab eo deputatorum in ipsa Ecclesia.

Inter quos tantosque actus iurisdictionales Episcopi, ipsas­que enunciativas, quod Quartum suaque Ecclesia s. Mariae sint sub iurisdictione Puteolana, existentes in actis s. Sedis et Curiae, adhuc emicare : primo sacras Visitationes, reales et personales, in Ecclesia Episcoporum, qui cum sint nobi­liores actus iurisdictionis ordinariae Episcopi, praecipue ad hunc effectum attenduntur, fortius si in his Antistites, ut in casu semper egerunt, actis quoque iudiciariis usi sunt , citando, deputando, mulctando -. Secundo relationes, ad li­mina, in quibus status describitur Dioecesis. Tertio colla­tiones beneficii s. Mariae ante erectionem Conventus Colo-ritarum. Quarto nominationes Vicarii Foranei Quarti Ma-gistrorumque Ecclesiae s. Mariae. Quinto concessionem

172 IURISDICTIONIS

Conventus prope Ecclesiam factam anno 1627 ab Antis­tite Puteolano fratribus Coloritis, qui Antistiti promi­serunt tradere in perpetuum, in signum subiectionis, annuam cerae oblationem et apponere quoque lapidem supra ianuam Ecclesiae super concessione eis facta anno 1627 ab Epi­scopo Ecclesiae, servato etiam altero lapide consecrationis. Septimo deputationem ex parte s. Sedis Episcopi Puteo­lani pro suppressione Conventus Coloritarum Quarti. Octavo successivas nominationes Rectorum Ecclesiae factas ab Epi­scopis, abeuntibus Coloritis , cum facultate quoque admini­strandi sacramenta. Nono Monitorium expeditum anno 1658 contra Franciscum Lauro, Aerarium Marani, pro turbativa iurisdictionis Episcopi in extractione cadaveris Catharinae Serrentino, ablatione clavium Ecclesiae ab Eremita aliisque attentatis, nec non definitivum mandatum Praesulis Audi­toris Camerae anni 1660 , unde servatus est Episcopus in possessione immemorabili iurisdictionis.

Sub finem ergo huius primae epochae, quae concluditur anno 1792, quando Archiepiscopus Neapolitanus iurisdictio­nem Ecclesiae s. Mariae vi usurpavit, in ea peragendo pri­mam s. Visitationem, ortus iam fuerat favore Episcopi Pu­teolani titulus praesumptus ex longaeva hac sua possessione, absque contradictione Neapolis.

Abscedendo vero ab hac ipsa immemorabili , si nume­rari tantum velint actus continuatae et nunquam interru­ptae possessionis ab eo anno 1538 ad 1692, sine turbativa Archiepiscopi, aeque ipsi Episcopo praesto erat plusquam cen­tenaria, in ipsis centum quinquaginta octo annis possessionis-.

Incassum reponi, Archiepiscopum anno 1692, sub initio secundae epochae, visitasse Ecclesiam s. Mariae aliosque exer­cuisse actus iurisdictionales , nam praeter quam quod A r ­chiepiscopus invadere quivit iurisdictionem Episcopi, tempore Sedis vacantis Dioecesis Puteolarum anni 1692 et in ea per­severare ex assiduis aliis eiusdem Sedis vacationibus, orto iam titulo praesumpto ex immemorabili vel centenaria, hunc Defensor sustinuit non posse destrui, nisi superveniente

IURISDICTIONIS 173

alia centenaria, numeris omnibus absoluta, et omnino com­pleta ex Piton, discept, ecclesiast. discept. 9 n. 29 et de controv. patronor. allegat. IO n. 285.

Intuenti modo tertiam et quartam epocham possessionis Ecclesiae territoriique Quarti, liquet Praesulem Galiani iussum secundae suppressionis Ooloritarum vi Bullae - Assidua Pa­storalis Officii - Benedicti XIV anno 1751 edidisse decre­tum , quo restituta atque insimul specialiter commendata est Ecclesia Episcopo, Ordinario Quarti, decreta quoque ipsius manutentione in possessione. In vim itaque huiusce decreti et pro effectu manutentionis, perpetuo, absente atque silente Archiepiscopo, ab anno 1751 ad 1808 Episcopus Puteolanus resumpsit suos actus iurisdictionis, nempe inventaria peregit suppellectilium, dedit licentias pro festis, deputa vit Capel-lanos et Confessarios, nominavit Eremitas, sacras visitatio­nes peregit, sacramenta quoque ordinis et confirmationis in ipsa Ecclesia, nemine contradicente, administravit.

Orta itaque immemorabili vel centenaria favore Epi­scopi Puteolani sub finem primae epochae, anno 1692, au­ferri ei summa nequivit ab Archiepiscopo iurisdictio ex sua possessione ab anno 1692 ad 1751, tempore turbativa-rum, cum lapsi essent, singulariter eos dinumerando , soli anni quinquaginta novem. Neque etiam auferri valuit ab anno 1808 ad 1877, tempore motae litis, quia tunc lapsi erant soli anni sexaginta novem, possessionis non Eccle­siae, sed dimidii tantum territorii Quartensis.

Casum huic nostro similem olim decidi a s. Mota in Decis. Surrentina Manutentionis 4 Maii 1692 coram Scotto, et tunc quoque firmari, deficiente titulo expresso, in metienda iurisdictione ecclesiastica spectari praesumptum: hunc op­pido fore antiquas enunciativas, quae ceterum in vetustis­simo tempore solae sufficerent, sacras Visitationes, mandata contra subditos. Brevium executiones praestitamque obe­dientiam: contrarios actus turbativos, numero minores bre-viorisque temporis minime destruere actus anteriores ac dudum consummatos et tribuentes possessori legitimum titulum.

1 7 4 IURISDICTIONIS

Neque praeteriri posse nunquam inter partes agi de iu ­risdictione dimidii territorii et Ebclesiae Quarti. Visitat!» Pastoralis anni 1601 Praesulis Vairo, universum territorium spectare ait ad Episcopum Puteolanum, iurisdictionem tune exercentem - per totum territorium Quarti et per tota* costeñas Aquae pendente Talli Marani et Bellovedere -,

Propositionem divisionis , quae anno 1808 effecta est f

unius existere Commissionis Gallici Gubernii, more trans actionis , quae iustitiam laesit, nec litigatoribus satisfecit. Rescissa itaque s. Ordinis iudicio decisione Oommissionis-Gallicae, sequitur Episcopum, uti petitum est, iurisdictionem exercere posthac debere super toto territorio Quarti et Ec­clesia , remotis ita quoque turbis orientibus cum vicino* super - eodem territorio.

Gradiens hinc Orator in secundo defensionis Capite ad obiecta Archiepiscopi, ait, nonnulla ex his percutere docu­menta constituentia immemorabilem vel centenariam Epi­scopi, alia sua invicem firmare iurisdictionem , explosa aliena. Quod spectat offensiones contra monumenta Epi scopi, primo Archiepiscopus asserit lapidem commemorati* vum dedicationis Ecclesiae anni 1243 esse apocriphum. Exinde tamen, Orator subsumit, non sequi, potuisse illum Ar­chiepiscopum Pignatelli in Visitatione anni 1692 iubere expungi, quia si pro eo erat apocriphus, pro aliis existebat probatae fidei. Publica monumenta, posita quoque in disce­ptationem, numquam delentur. Ceterum si Ecclesia sem­per fuerat, uti praetenditur , sub iurisdictione Archiepi­scopi, oppido nescires, quomodo, eo imperante, lapis apocri­phus affixus sit muro Ecclesiae pro diversa iurisdictione Pu-teolorum, de quo iugiter memoriae in sacris Visitationibus-Puteolanis adsunt annis 1601, 1655 et 1678.

Secunda suppressio Coloritarum ab Archiepiscopo non impugnat, sed alio detorquetur contextualis restitutio E c ­clesiae anno 1751 facta a Praesule Galiani Episcopo Puteo­lano per verba : « Ecclesia s. Mariae Libera a scandalis ma-» nuteneatur et commendetur in perpetuum Illustrissimo et

IURISDICTIONIS 1 7 5

» Reverendissimo Domino Episcopo Puteolano , ac proinde* » ad eum transmittantur acta consignationis atque adnota-» tionis sacrarum suppellectilium , rerumque ipsius Eccle-* siae y> ; quasi ipsa Ecclesia data ei sit simpliciter in Com­mendant, salva iurisdictione Ordinarii Neapolitani, tunc de facto in Ecclesia existentis. Misso tamen non adesse bona, quae a Commendatario administrari deberent, sine quibus excogitan non potest Commenda (omnia quippe concessa sunt Regali Hospitio Pauperum Neapolis), admitti sane non potest, Archiepiscopum ab anno 1751 permansisse Ordina­rium , cum ab eo vicissim tempore usque ad praesens per­petuo ab Ecclesia abfuerit. Contra Ecclesiam exclusive rexit, et absque ulla contradictione , Episcopus Puteolanus , eam visitando, deputando Capellanos, iubendo, restaurando, sa­cramenta administrando, lites pro ea sustinendo.

Per ea itaque verba - manuteneatur et commendetur - nil aliud Deputatus Apostolicus Galianus egit, quam tradere, ab-scedentibus Coloritis, curam Ecclesiae atque Conventus suo-Or dinar io, Episcopo Puteolano, eum, ut expresse quoque di­ctum est, in antiquis suis iuribus manutenendo. Adiecta commendatio, fuit liberalior quodammodo tuitio Antistiti imposita, qua Ecclesia in agris posita egebat ex passa quo­que desertione virorum religiosorum. Et tunc in summa Ga­lianus renovavit, quod S. Sedes in prima suppressione Con­ventus egerat, pariter tradens vigore Constitutionis - In­staurandae - Ecclesiam cum Conventu Ordinario suo, Epi­scopo Puteolano.

Descendens tandem Orator ad argumenta Archiepiscopi,, quibus suam iurisdictionem super Quarto et Ecclesia pro-tuetur, tria esse dicit: aggregationem Ecclesiae Cumanae* cui Quartum olim suberat, Archidioecesi Neapolitanae; de­pendentiam Quarti in civilibus Marano , Oppido Dioecesis Neapolitanae: plures actus iurisdictionales longaevo quoque tempore super loco exercitus. Aggregationem Ecclesiae Cu­manae quod attinet, duo probari insimul ex adversario opor­tere Defensor observat : Quartum olim eiFormasse partem

176 IURISDICTIONIS

Dioecesis Cumanae et Dioecesim Cumanam ex ~*ntegro datam fuisse Neapoli.

Atqui hoc admodum difficile esse, quin imo impossibile; nam, misso etiam , an Quartum olim Cumis pertinuisset, quod non est sine controversia, graves Auctores, referunt, destructis Dioecesibus Cumarum atque Miseni circa annum 1207, earum reliquias huc illuc migrasse. Mensa Archiepi­scopalis Neapolis habuit bona : iura et privilegia Capitulo­rum tributa sunt Neapoli atque Aversae: territorium in -spiritualibus obtigit Episcopo' Puteolano.

Sed, retento etiam Cumas transiisse Neapolim et Quar­tum Cumis pertinuisse, Cu mae absque contradictore destru­ctae sunt anno 1207. Cum tamen Episcopus Puteolanus ab anno 1223, aut etiam ab anno 1538 usque ad annum 1692 in iugi perennique ea iurisdictione versatus sit, absque con­tradictione Neapolis, ex posteriori hac possessione , melio­rem de mundo titulum ei suppeditante , non amplius Ar­chiepiscopus, sed Episcopus iurisdictionem modo habet, obli­terato antiquo titulo obiectae aggregationis.

Quartum vero modo pendere in civilibus a Municipio Marani, Dioecesis Neapolitanae, nihil pariter adversario prodesse, quia ex can. lmperatorem distinct. 1 a finibus temporalibus numquam infertur ad spirituales. Alius in iu­risdictione Caesar, alius Pontifex, fortius si, ut in casu de­limitatio ecclesiastica ex titulo praesumpto ab anno 1243 aut 1538 longe civili praecesserit : primo enim actum est de aggregatione civili Quarti Marano Decreto Regiae Ca­merae anni 1643.

Parto itaque anno 1692 ab Episcopo Puteolano legitimo titulo ex immemorabili, vel centenaria, nonnisi alia poste­riori centenaria favore Archiepiscopi posse ipsum titulum deleri, proptereaque immutari iurisdictionem, perspicuum est. Iam vero Archiepiscopus ingressus est Ecclesiam et terri­torium Quarti anno 1692 exivitque anno 1751, quando De­legatus Apostolicus Galiani, secundo expulsis Coloritis a Coenobio, Ecclesiam restituit, ut antea, commendavitque

IURISDICTIONIS i 77

Ordinario loci, Episcopo Puteolano. Itaque tum , quando exivit, decursi erant soli anni quinquaginta novem pos­sessionis , captae quoque cum mala fide, delendo lapides existentes in Ecclesia super iurisdictione Episcopi, tempore Sedis Puteolanae vacantis et inter assiduas protestationes Episcoporum, ei quoque tradentium, ut inspiceretur, omnia originalia documenta, qaae vera per Fiscalem Curiae Epi­scopalis de Autellis recognita sunt.

Posthac per dimidium saeculi et ultra ab anno 1751 ad 1808, Episcopus Puteolanus solus stetit in posses­sione universi territorii et Ecclesiae. Archiepiscopus posses­sionem dimidii territorii, exclusa Ecclesia s. Mariae Libera a Scandalis, rursus coepit anno 1808 Decreto Commissionis Gallici Gubernii. Sed iterum non possedit, nisi annos sex­aginta novem, usque ad diem introducti huius iudicii, quo ex contradictione Antistitis Puteolani sua possessio , haud completa, coram S. Ordine nutare incoepit. Ideoque neque ex prima , neque ex hac altera possessione aliam centena­riam acquisivit, quae destrueret priorem Episcopi.

Paucis delibatis ex prolixis defensorum scripturis, se­quens propositum fuit enodandum

Dubium

An, et cuius favore constet de iurisdictione in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii, re maturae perpensa, sub die 22 Aprilis respondit: dilata: sub die vero 17 Iunii 1882 -censuit respondere :

« Affirmative, favore Episcopi Puteolani. »

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Ecclesiasticam iurisdictionem duplici titulo vindicari posse : nempe titulo expresso, qui ex diserto privilegio Apo-

A cm, Tom. XV. f asa. C L XXII. 12

478 IURISDICTIONIS

stolicae Sedis promanet ; vel titulo praesumpto qui ex pos­sessione centum annorum, aut ex immemorabili gignitur ( I ) .

II. In defectu tituli expressi, quempiam possessorem, t i ­tulo praesumpto innixum, valere allegare, uti aiunt foren­ses, titulum meliorem de mundo, ad rem vel iurisdictio­nem sibi retinendam ; quam ipse eiusque antecessores tam­diu sine quaerela retinuerint.

III. In themate videri defensorem evincere potuisse t i ­tulum adesse praesumptum ex immemorabili aut ex cente­naria possessione Episcopi Puteolani : quo perdurante t em­pore omnes ordinariae iurisdictionis actus ipse exercuit, ceu sunt , inter praestantiores, sacrae visitationes, relationes ad limina, collationes ipsius beneficii s. Mariae.

IV. Titulum possessionis praesumptum ex centenaria aut immemorabili partum deleri non posse nisi per aliam centena­riam , omnibus numeris absolutam.

IURIS DEFERENDI CRUCEM

ET PRAECEDENTIAE

Die 22 Aprilis 1882.

COMPENDIUM FACTI. Sacerdos Ambrosius Ecclesiae S. I a ­nuarii parochus civitatis N. supplici oblato libello sub die 12 Aprilis 1878 S. C. C. adivit exponens quod Capitulum Ec­clesiae Collegiatae s. Mariae Maioris cum fideles defun­ctos, ad quascumque eiusdem civitatis paroecias pertinentes, associât, tum ius crucem extollendi, tum a defunctorum paro­chis praecedentiam vindicare, sibi praesumit.

Porro praedictus parochus, probe noscens huiusmodi Ca­pituli agendi rationem, non modo Canonum decretis, ac le­gibus synodalibus, verum etiam constanti consuetudini con­trariam, litium et discordiarum deinceps causam fore ; hina

(1) Q-ioad vim centenariae, et immemorabilis confer Vol. XIV, 514.

IURÏS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE 1 7 9

ad ea praecavenda enixe efidagitavit, ut Ecclesiae Collegiatae Capitulum intra fines tum a Canonibus, tum a legibus sy­nodalibus, tum denique a consuetudine praefinitos contineretur.

Disceptatio synoptiea

DEFENSIO PAROCHI. Propugnavit ille in funeribus suorum parochianorum sibi ius competere crucem extollendi in vim Ritualis Romani, legum synodalium suae dioeceseos, et in vim plurimarum resolutionum, quas sacrae Congregationes hac de re quovis tempore ediderunt. Quod Rituale Romanum hu­iusmodi ius ipsi tribuat, id extra omnem dubitationis aleam positum esse edicit ; quandoquidem loquens de Exequiis, sub rubrica, Exequiarum Ordo haec habet : - ibi - « Parochus » induto superpelliceo et stola nigra vel etiam pluviali eius-» dem coloris, Clerico praef érente Crucem, et alio aquam » benedictam, ad domum defuncti^una cum aliis procedit. »

Ritualis Romani rubricis consonare urget ultimam Syno­dum anno 1791 peractam, quae Cap. XI §. XII ad rem haec praescribit - ibi - « Qua hora cadaver efferendum sit, desi-» gnent Parochi ; cumque designatum tempus advenerit, » omnes quotquot a defuncti haeredibus fuerunt ad funus in-> vitati, in Parochialem Ecclesiam conveniunt, ut exinde ad » defuncti domum sub unica hastata cruce tumulantis Eccle-» siae processionaliter incedant. » Quod ius confirmatum fuit per decretum Episcopi anni 1826 qui Capitulis cuiuscumque Collegiatae, tam civitatis quam Dioecesis, etiam insignis nun­cupatae, sub poena, pro qualibet vice, unius scutati aurei prohibuit, quominus Crucem propriam mortuariam deferrent, si ad associandum funus ab haeredibus alicuius defuncti in sua Parochiali Ecclesia sepeliendi Canonici fuerint invitati, praecipiens, ut sub unica Cruce Parochialis tumulantis Ec­clesiae processionaliter incederent. Decretum hoc confirma­tum fuit a S. R. C. ad quam confugerunt Canonici, hoc re­sponso scilicet Oratores pareant decreto Episcopi, utpote ad, tramites decretorum Sacr. Congregationis et Constitu­tionum synodalium effbrmato. Innumerae ad rem afferri

180 IURIS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE

possent ss. Congregationum resolutiones, quaeque a Ferra­ris in suo opere enumerantur sub vocab. Crux n. 13. Sane S. C. EE . et R R . in Barensi, 29 Iulii 1616, et in Valen­tina 14 Iunii 1647, et saepe alibi declaravit : « In fune-» ribus unica tantum crux defertur illius Ecclesiae, in qua » defunctus sepeliri debet. » Idipsum declaravit S. R. C. in Narniensi 30 Septembris 1614, in Andriensi 22 Novem­bris 1631, in Varensi Terrae Melagri 2 Augusti 1631, et in Messanensi 12 Februarii 1653 per haec verba : « In » funeribus deferenda est unica tantum Crux illius Ecclesiae, » ad quam corpus transfertur : post quam sequi debent im-» mediate personae illius Ecclesiae, et deinde ceteri secun-» dum antianitatem. » Sic refert Pignatell. t. 6 Consult. 58 num. 13; qui tom. 8 Consult. 83 num. 175 ad rem aifert etiam decretum Sacrae Congregationis Concilii praecisis his verbis : Die 17 Ianuarii 1682 « S. Congreg. Concilii decla-» ravit Crucem deferendam, esse debere illius Ecclesiae ad » quam funus ducitur, illamque deferendam esse a Clerico » eiusdem Ecclesiae, post Confratres ante Clerum et ita ser-» vari mandavit etc. »

Verbo, si unicum casum excipias, quod nempe Capitu­lum Ecclesiae Cathedralis funebri processioni interveniat, quia tunc, ut tradunt Monacelli I. 1 tit. 5 formul. 6 n. 37. Ferraris opere citato Vocab. Crux n. 14 aliique passim au­ctores, propter Ecclesiae Cathedralis reverentiam, omnes sub unica illius Cruce ad Ecclesiam tumulantem incedere debent; in ceteris aliis casibus qui occurrere possunt, unica Crux de­ferenda illius Ecclesiae iugiter esse debet ad quam funus du­citur.

Sategit etiam Parochus sibi vindicari praecedentiam in funeribus suorum parochianorum prae Capitulo Collegiatae per Rituale Romanum, ubi praescribitur ordo exequiarum; et ubi Parocho tribuitur locu» magis dignus in funerariis processionibus suorum parochianorum. Per plures autem ad­ductos testes evincere quoque curavit Parochus exercitium huius iuris confirmari a consuetudine, in Dioecesi inolita.

IURIS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE 181

Hisce in facto praeiactis consuetudinis v i s tanta est, ut totum faciat in praecedentiae materia tradit Rota Decis. 781 num. 5 recent, part. 18, decis. 232 num. 2 cor. Qlivatio, et decis. 102 num. 17 et 18 part. 10 recent. - i - « In » praeeminentialibus controversiis longaevam consuetudinem, » licet iuri communi contrariam servandam esse. » Porro huiusmodi consuetudinem fortius in praesenti casu servan­dam esse Parochus edisserit, ex eo quod de observantia agitur non iuri communi contraria, sed ipsi quammaxime conformi, utpote quae in Ritualis Romani praescriptionibus fundamentum habet.

DEFENSIO CAPITULI. Verumtamen ex adverso Canonici Ecclesiae Collegiatae s. Mariae Maioris animadvertunt quod in funebri processione, ad quam ab haeredibus defuncti in­vitati sunt, ipsis dumtaxat ius competit crucem elevandi, sub qua Parochi incedere tenentur, sive defunctus vel eius hae­redes Ecclesiam Collegiatam, sive propriam parochialem Ec­clesiam pro funeribus exequendis, elegerint. Quod ut evin­cant, in medium praeprimis afferunt vulgatum in iure esse, quod in huiusmodi quaestionibus dirimendis, dignitas prae oculis haberi debeat, ita ut digniores minus dignis iugiter praeferendi sint.

Hoc praemonito, cum explorati iuris sit, quod Capitulum Ecclesiae Collegiatae, praesertim insignis, Collegio Parocho­rum magis dignum sit ; sponte sua fluere edisserunt Canonici, quod ad Capitulum Collegiatae, quoties ad associandum fu­nus invitatum fuerit, ius pertinet propriam Crucem mortua-lem deferendi, sub qua Parochus quoque defuncti incedere debet, etiamsi defunctus in suam Parochialem Ecclesiam ef­ferendum sit.

Neque ab huiusmodi iurisprudentia praxis S. C. C. aliena esse videtur, ceu liquido apparet ex Derthonen. Iurium Pa­rochialium 7 Decembris 1720. Ad consuetudinem quod at­tinet, eam usque ad annum 1825 favore Capituli Collegiatae constitutam fuisse ex Uteris informatoriis Episcopi luce me­ridiana patet. Refert siquidem Episcopus, quod Canonici tunc

1 8 2 IURIS OFFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE

temporis contra decretum Curiae Episcopalis interdicentis in funeribus delationem Crucis Collegiatae ideo insurrexerunt, quia aegre ferebant propriae consuetudinis hoc decreto abro­gationem sancitam fuisse.

Sed huiusmodi Collegiatae Capitulo competere clarius erumpit ex S. C. C. quam die 14 Maii 1684 habitam fuisse refert Pignatell. tom. 6 num. 1 - ibi - « S. Congregatio cen-» suit ac declaravit in funeribus unicam Crucem adhibendam » esse illius Ecclesiae, ad quam cadaver defertur, nisi Ca-» pitulum Cathedralis vel Collegiatae funeri interfuerit; » quo casu Crux Capitularis privative adhibenda est. »

Sed ceteris omnibus praetermissis satis esse Canonici cen­sent ad ea oculos vertere, quae de hac quaestione enuclea­vit Ferraris, sub voce Crux num. 4, 14, 15 quo in loco, loquens de crucis elevatione in funeribus, tradit, a S. C. Ri­tuum resolutum fuisse, omnes comitantes funus incedere de­bere sub unica cruce illius ecclesiae ad quam corpus defertur sepeliendum, nisi intervenerit Capitulum Cathedralis, vel Collegiatae.

Verum dato etiam, at non concesso quod omnes ad as­sociandomi funus invitati sub unica Cruce Ecclesiae Paro­chialis incedere debeant, cum funus in propria defuncti pa­roecia persolvendum sit, nihilominus Capitulum contendit ius elevandi Crucem sibi competere, quando defunctus vel eius haeredes propriae Paroeciae Ecclesiam Collegiatam s. Mariae Maioris, pro exequiis explendis, praetulerint ceu saepe acci­dit devotionis causa. In hac enim collegiata extat sanctua­rium B. M. Virgini dicatum. Quandoquidem huiusmodi ius tum ex synodalibus Constitutionibus Dioecesis cap. 11%. 12 quum ex innumeris S. C. C. resolutionibus erumpere urgent.

Mox citatam iurisprudentiam sequendam esse, praeter Synodales Dioecesis leges, constans ss. Tribunalium praxis suadet. Revera S. C. C. in Sabinen, funerum diei 29 Ia­nuarii 1735 statuit quod in comitatu cadaverum ad Eccle­siam P P . (Carmelitarum) praedictorum Archipresbyter de­beat sub sola Cruce dictae tumulantis incedere, nec potest

IURIS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE 1 8 3

propriam Crucem elevare et sic sub utraque incedere. Id­ipsum decrevit in Romana funerum die IO Ianuar. 1682-

S. C. C. resolutionibus concinunt decreta a S. R. C. hac super re data, ceu videre est in Balneoregien. diei 11 Apri­lis 1840, in qua statutum fuit crucis elationem competere « Ecclesiae ad quam defunctus defertur, ut pluries decretum » fuit, ac praesertim in una Nullius diei 26 Septembris 1862 » -ibi - « si vero intersit Collegiatae Capitulum, huic debetur » praelatio Crucis, iuxta generale decretum diei 6 Iulii 1661».

Ex omnibus hactenus deductis concludi posse videtur ad Capitulum Ecclesiae Collegiatae, utpote Parochorum Collegio dignius, ius pertinere Crucem propriam elevandi quoties ad funerarias processiones ab haeredibus defuncti invitatum est; vel sin minus hoc ius certo certius ipsi competere, tum cum defunctorum cadavera ad Ecclesiam Collegiatam pro exequiis deferuntur.

Post haec ad secundum dubium Capitulum gradum fa­ciens, praecedentiae ius sibi prae parochis tribuendum esse, duplici praesertim ex capite, propugnavit. Et praeprimis, quia Capitulum Collegiatae Insignis, cui dignitas praeposita est, in maiori honore quam simplex Parochus haberi debeat. Quod revera, in materia de praecedentia, dignitas in primis atten­denda sit, ita ut dignioribus locus honoris tribuendus sit, docet cum communi Canonistarum Barbosa in Summ. Apó­stol, dec. verb. Praecedentia n. 2. Ius praecedentiae sibi spectare autumat Capitulum etiam ex immemorabili consue­tudine, quae totum facit in quaestionibus de praecedentia. Quod autem capitulum ab immemorabili tempore huiusmodi praecedentiae iure perfruitum fuerit testes quamplurimi de­posuerunt, sub iuramenti religione. Hisce omnibus addendus Antistes qui censet praecedentiam spectare Capitulo prae­dictae Collegiatae, utpote digniori in ecclesiastica hierarchia, ad tradita per Ferraris v. Parochus art. 2 n. 63 et v. Prae­cedentia n. 7 et 69.

Si itaque Capitulum Ecclesiae s. Mariae Maioris Paro-horum Collegio dignius est, si a tempore, quod immemora-

184 IURIS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE

bile nuncupatur, praecedentiae iure in funeribus prae Paro­chis omnibus gavisum iugiter fuit; sponte veluti sua sequitur in huiusmodi iuris quasi possessione Capitulum manutenen-dum esse. Quin aliquid ea, quae ex Rituali Romano Paro­chorum favore superius allata sunt relèvent: quandoquidem huiusmodi offensioni occurrit Barbosa de Offic, et Potest. Parochi part. 1 Cap. 9 num. 11 - ibi - «c Ad Rituale Ro-» manum respondetur habere locum inter presbyteros eius-» dem ordinis ad alios, praerogativam non habentes, eiusmodi > non sunt Canonici collegiatarum Ecclesiarum in quibus ter-> minis loquitur etiam Stephan. Gratian. Discept. Forens. > tom. II cap. 298 num. 83, et tom. III c. 492. » Hisce praemissis, idem Auctor loco citato concludit : « Dico Pa-» rochum debere praecedere ratione officii, quando est inter » maiores. Item quod, dum incedit per viam, non videtur > exercere officium, sed sociare una cum aliis ».

Neque in maiori pretio habenda sunt S. Rituum Congr. decreta, quae Parochi precibus patrocinari videntur, ea si­quidem magistraliter explodit ipse Barbosa loc. cit. - ibi -« Ad illam s. Angeli terrae Saxiferrati, in qua videtur de-» claratum, illum presbyterum seu curatum, aut priorem, » qui defert stolam, et ad eius Ecclesiam funus defertur aliis » omnibus praecedere debere, et sic etiam Canonicis Eccle-> siae Collegiatae, potest responderi, non loqui de praece-» dentia, quando funus defertur ad Ecclesiam eius qui sto-» Iam defert, sed quando ab eo fit officium in sua Ecclesia, > in qua praecedentiam habere debet. Ad illam vero Eugu-» binam respondetur habere locum inter curatum cathedralis, » et curatum s. Petri monachorum Olivetanorum non autem » inter capitulum Collegiatarum ».

Hisce praeiactis, supposita fuerunt enucleanda

Dabi»

I An in funeribus, quibus Capitulum Ecclesiae Colle­giatae interest, sive defunctus ad propriam Paroeciam*

IURIS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE 1 8 &

sive ad Collegiatae Ecclesiam deferatur, ius competat Pa­rocho Crucem propriam elevandi in casu.

II. An in eisdem funeribus ipsi Parocho, prae Capi­tulo Collegiatae debeatur praecedentia in casu.

RESOLUTIO. Sacra O. Concilii re perpensa sub die 22 Apri­lis 1882, respondere censuit:

Ad I Affirmative, quando defunctus defertur ad pro­priam paroeciam tantum.

Ad II Negative.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I Unicam crucem in funeribus ducendi s esse deferendam, illamque esse debere Ecclesiae ipsius ad quam corpus trans­fertur, certum esse in iure, et in resolutionibus ss. Congre­gationum, (1) nisi aliter longaeva statuat consuetudo.

II Nullum ideo superesse dubium quod parochi iure pol­leant extollendi crucem in funeribus parochianorum suorum qui ad paroecialem Ecclesiam deferuntur.

III Iuxta vero ss. Congregationum resolutiones, ab hac regula excipi casum, quo adsint funebri processioni Capitula Cathedralis vel Collegiatae : tunc enim, propter debitam eis­dem reverentiam, extollitur crux Capituli interessentis, sub qua omnes incedere debent (2) .

(1) Recole Vol. X I V pag. 514, et seqq. ubi ampliori modo discussum est quid possit consuetudo longaeva in quae­stionibus praecipue praeeminentiarum. Post aerem discussionem, et parocho­rum oppositionem confirmata fuit prae­rogativa Ecclesiae ss,. Annuntiat ionis gestandi propriam crucem in processio­nibus et cadaverum associationibus. I ta ut duae extoll i queant cruces in funeris processionibus, cum Clerus i l l ius Ec ­clesiae intersi t cum parocho defuncti. Quo casu ad rem facit sententia Car­dinal is de Luca: « regula est ut omnes » sub unica cruce incedant, nis i cou-

» suetudo al i ter s tatuat . » Eecole idem Vol . pag. 136.

(2) Praeter al ias declarationes, quae jtdduci possent sufficiat .Decretum gene­rale S. R. Congregationis a Gardellini relatum sub n. 2 1 0 3 - I n eo quaerebatur u I. An scil icet decreta pluries edita, » quibus firmatum fuit , ut in associa-» tione funerum, salva legi t ima loci •* consuetudine , debeatur praecedentia » Capitulo Collegiatae Ecclesiae supra » parochum etiam proprium defunct i . . . . •D extendantur ad Collegiatam nuper ere-» etam terr i tor io . . . contra Parochnm » matr ic i s . . .? II An attento quod S. O.

1 8 6 IURIS DEFERENDI CRUCEM ET PRAECEDENTIAE

APPROBATIONIS STATUTI

- Die 20 Maii 1882.

COMPENDIUM . FACTI. Sodalitii SSmi Sacramenti erecti in Oppido R. Dioecesis F. administratio, ab immemorabili tem­pore legibus gubernabatur generalibus. Res ita moderatae pa­cifice ad annum 1827 pervenerunt ; qua tempestate Vicarius

-» saepius declaraverit, idemque Ri tua l i

•» Romano cautum si t , quod in funera-

» l ibus unica crux adhibeatur i l l ius Ec-

•» clesiae ad quam cadaver defertur, secus

-n vero si capitulum Cathedralis vel

n Collegiatae interfuerit: tunc enim Crux

n capitularis privative adhibenda est,

» quod parochum loci unicae parochia-

y> l i s etiam inte l l igatur . . . . Et S. Con-

» gregatio, praehabita matura discus-

» sione, decrevit: Decreta edita favore

» Cathedralium et Collegiatarum extendi

» ad casus propositos tum quoad prae-

-» cedentiam, tum quoad Crucem. »

(1) Praeter longaevam consuetudinem

«t dioecesanas constitutiones adfuit etiam

in themate decretum Episcopi confir­

mans huiusmodi ius parochis anno 1(526

-editum: quod in rem iudicatam trans i i t .

<Quae autem s i t rei iudicatae, iunctae

consuetudin i , v i s a i t Pitonius dise.

eccles. 41 p. 4 n. B. u Ea consuetudo, » quae canonizata reperitur per rem » iudicatam facit statum et habet vim » leg is in futurum...» Insuper ceu plu­ries animadvertimus, s tatuta Ecclesia­rum particularia, et consuetudines lon­gaevae possunt infirmare leges generales et dispositionem caeremonialis: Pitonius disc. 45 n. 1. Recole Vol. X I V pag. 142 not. in calce.

(2) Gardellini sub n. 1505 refert Sabinen, « Attenta discrepantia anti-» quarum resolutionum S. C. quaesitum » fuit , cui debeatur praecedentia in » funeralibns: an proprio parocho de-» functi, an vero Capitulo Ecclesiae » Collegiatae. » Et sacra Cong. respon-» dit: « In associatione funerum, salva r> legitima loci consuetudine deberi Ca-n pitulo collegiatae supra parochum, » etiam proprium defuncti »

IV In themate videri conservatum fuisse Parocho ius ele-vandi propriam crucem in funeribus, quae ad illius paroe­ciam ducuntur, etsi interveniat Capitulum Collegiatae: quia ius hoc innititur constitutionibus synodalibus et longaevae consuetudini (1).

V In funeribus ducendis, quibus Capitulum Cathedralis, aut Collegiatae intersit, praecedentiam deberi Capitulo ipso, utpote digniori in ecclesiastica hierarchia (2).

APPROBATIONIS STATUTI 1 8 7

Capitularis censuit, inaudito Sodalitio, precarias condere le­ges ad nonnulla avertenda iurgia inter sodales oborta, non-nullaque vitia, quae in bonorum ar ministrationem irrepse­rant . Attamen leges effroenes conditae fuere, quae potius controversias, quam pacem foverunt inter Sodales et Archi­presbyterum. Qui, ex novis legibus, munere fungensXvDelegati Episcopi, censuit posse omnia Sodalitii negocia proprio mo­derari arbitrio, sub nullitatis poena. Hisce ergo malis ut me­delam afferret Sodalitium, unanimi suffragio propria condere statuta decrevit. Quibus absolutis, Episcopo eadem exhibue-runt pro approbatione ; quam dare renuit, quoniam, ait ille, perfecta haud essent. Hac Sodales pertaesi agendi ratione, ad S. C. Congregationem convolarunt, Apostolicam expetentes approbationem.

Disceptatio synoptlca.

STATUTA APPROBANDA VIDENTUR. Tritum in iure est, quod quaelibet universitas, sive Collegium possit legem statuere circa ea, quae concernunt eius particulare regimen ad Text. in I. final. C. de iurisd. omn. Iudic, et I. unie. ff. de Collegiis, et Corporib. illicit. I. omnes populi ff. iust. et iur. Ac proinde dummodo statutum sit licitum, et honestum, omnes de Collegio obligat, atque inter eos est omnino ser­vandum, Bald, in lib. 1 Cod. qua si longa consuet. In­nocent, inc. cum accessissent, Gratian, discept. 721 n. 22. Oportet tamen ut huiusmodi Universitas sive Collegium fuerit per superiorem approbatum: nam alioquin potius con-venticulae nomen sortiretur, nullumque ius statuti condendi haberet, ut distinguunt Berons. cap. 7 num. 10; Mart. de Iurisdict, part. 4 contt 1 cas. 87 n. 19; Oliva de Foro Eccl. part. 3 quaest. 6 n. 5; Sanfelic. decis. 135 num. 10.

Atqui Confraternitas SSmi Sacramenti ab Episcopis ap­probata fuit. Quare meridiana luce fulget pollere praeroga­tiva condendi statuta super iis quae regimen ipsiusmet Con­fraternitatis pertingunt. Quibus concinit Bossus De Sodalit. Quaest. IV. ubi quaerens, an sodalitates, statuta, et ordi-

i 88 APPROBATIONIS STATUTI

nationes condere possint, respondet: posse in concernentibus earum institutum, et quidem cum licentia Ordinarii ad formam Bullae Clement. VIII §. 5. S. C. Conc. in Ulys-siponen. 3 Iunii 1690; MonaceL Form. Leg. tit. 6 form. it n. 11 Tit. 13 form. 6 num. 5.

Futili at vero studio Episcopus oggerit, statuta adver­sari Synodalibus Constitutionibus. Siquidem gratis id asserit. Ergo gratis reiicitur, iuxta vetus adagium. Imo tenues in au­ras abit quaelibet contradictio si conferatur Caput VII Sy­nodi Dioecesanae, De Piis laicorum Sodalitatibus cum ca­pite Statutorum, cui titulus : De subiectione Sodalitii erga auctoritatem "Ordinarii Dioecesani. Patula enim est devotio et servitus pii Sodalitii erga Ordinarium, et plena huiusmodi statutorum conformitas Constitutionibus Apostolicis hac su­per re latis.

Inani aeque labore tuetur Episcopus eleemosynas factas a dicto Sodalitio, beneficentiae gratia, esse contra naturam et indolem eiusdem Confraternitatis. Siquidem pax est inter omnes scriptores rerum ecclesiasticarum Sodalitia instituta fuisse ad exercenda officia pietatis, charitatis, et misericor­diae. Quid plura ? Ecqua de causa Sacramenti Sodalitium, tempore italici regni sub Napoleone I, a generali suppressio­nis lege incolume abivit, eiusque bona ab unguibus daemanii subducta fuere ? In promptu causa est : quia eo tempore di­ctum Sodalitium Beneficentiae operibus adscriptum manebat, decreto diei 26 Maii 1807 edito a Commissario regio.

Praeterea animadversum quoque fuit : si opera beneficen­tiae homogenea sunt indoli Sodalitii huius, mensuram isto­rum quisquis videt esse committenda prudentiae et conscien­tiae administratorum, qui a fratribus eliguntur et ab Episcopo approbationem recipiunt. Auctoritas autem Episcopi interponi tunc solummodo posset cum administratores, propria aucto­ritate, alia posthaberent onera, ut locupletiora darent sub­sidia caritatis. Hoc in casu Episcopus onere obstringeretur corrigendi abusus administrationis. Ast adhuc omnia com­pleta adamussim fuisse onera iuxta testatorum voluntatem,

APPROBATIONIS STATUTI 189

ipse Episcopus testimonium perhibet, qui onerum regestra vidit semperque collaudavit. Ast obiicit Episcopus, in testamentis nullum fit de subsidiis verbum ; quum autem legata relicta fuerint Confraternitati SSmi Sacramenti, praesumendum est eadem eroganda esse in SS. Sacramenti honorem. Cui obiectioni responsum fuit : recta ratio docet, administratores posse utiliori modo libere disponere de legatis, quibus a do-natoribus nulla imposita fuit lex : praeterea administratio­nis documentis liquidum fit maiorem redituum partem addici •divino cultui, longeque minorem erogari quotannis in sub­sidia caritatis.

Ex hactenus enucleatis erui posse videtur, statuta appro­banda fore, quippe quae consona sunt-constitutionibus Apo­stolicis, et Resolutionibus S. Congregationis Ep. et Reg. in causa Nullius Putinien. die 21 Augusti 1584, et S. Congr. Conc. Spoletana super appr. stat. sod. 10 Septembris 1852; in Assisien. IO Septembris 1785 §. Verum ; in Rag usina 1 Aprilis 1596. Consent. 44 Iulii 1600, in Senogallien. 4 Iunii 1701, Balneoregien. 14 Ianuarii 1709. et Rota coram Buratto, Decis. 573 num. 22, et Decis. 85 num. 9, coram Celso.

STATUTA IMPROBANDA VIDENTUR. Altera autem ex parte Epi­scopus pro tuetur statuta Confraternitatis SSmi Sacramenti approbatione digna haudquaquam esse. Siquidem omnes norunt, leges repugnantes et Concilio Tridentino et praescriptionibus Synodalibus, et generalibus Decretis laicorum sodalitiorum, pe­nitus amandandas esse. Porro nova statuta Conf. SSmi Sacra­menti ita se habere, ostendere sategit Antistes. Et re quidem vera, ai-t, in-art. 3 statutorum legere est: Confraternitatis obie­ctum esse divinum cultum, pietatem, et acta publicae bene­ficentiae. Ast de publica beneficentia nusquam recurrit sermo in legatis favore huius Sodalitii relictis. Beneficientia exclu­ditur a Statuto condito per Vicarium capitularem, et per duo mei Antecessoris decreta. In art. 7 statuitur Officiales per­manere debere in suo officio tres annos : ast, ait; dispositio haec adversatur decretis S. C. Ep. et Reg. 18 Iulii 1594 et

1 9 0 APPROBATIONIS STATUTI

11 Maii 1616; adversatur Synodo Dioecesanae et statuto Vi­carii Capitularis anni 1827. In art . 23 et 26 dicuntur va­lidae convocationes fratrum, absente quoque Episcopi dele­gato. Id adversatur episcopali decreto anni 1773; quo iuxta consuetudines antiquas onus imponitur Archipresbytero assi­stendi Sodalitii coetibus, sub nullitatis poena. Praeterea hic-omittitur, sodalitii resolutiones Episcopo esse transmittendas pro approbatione.

In art. 28 legitur : Congregatio intererit cunctis eius­dem sacris functionibus. Curnam non determinantur quae­nam sint hae functiones ? Forsan arbitrium confratrum ea« rumdem numerum moderabitur ?

In art. 29 quomodo, ait, omittitur onus visitandi infirmos confratres, eosdemque exortandi ad Confessionem et Com­munionem ?

In art. 33 minus proprie dicitur Sodalitium subiici Ep i ­scopi vigilantiae; dum eius iurisdictioni subiectum esse debet. Iuxta autem Trid. Sess. 22 cap. 9 de ref. « administratores » teneantur reddere rationem administrationis Ordinario.» In hoc autem articulo dicitur, rationem administrationis esse Episcopo reddendam quatenus eam exposcat.

In art. 35 dicitur : Delegatus suffragium non dabit in coetibus : quod adversatur perantiquis consuetudinibus, de­creto Episcopi 1773 i et Statuto Vicarii Capitularis : hoc si nunc relinquatur funestae metuendae sunt consequentiae; ea quod mens Sodalitii e s t , ut ab auctoritate ecclesiastica sese emancipet. Tandem animadvertit Episcopus, nova Sta­tuta esse omnino respuenda, utpote quae nihil innuant quos­nam in actus pietatis et religionis sodales sese exercere de­beant, iuxta Constitutionem Pauli III Dominus noster §. 8 et iuxta Synodum Dioecesanam.

Quibus praenotatis, propositum fuit dirimendum sequens H) u hi u m

An novae Constitutiones Sodalitii sub invocatione SSmi Sacramenti in omnibus et singulis articulis sint approban­dae vel improbandae in casu.

APPROBATIONIS STATUTI 191

RESOLUTIO. Sacra C. C. re perpensa, sub die 20 Maii 1882, censuit respondere :

Affirmative iuocta modum Domino Secretario paté-facticm.

E X QUIBUS COLLIGES

I Sodalitium canonice, seu cum approbatione Episcopi erectum, posse conficere statuta, seu legem constituere circa ea quae eius concernunt particulare regimen, ex iure scatere.

II. Attamen huiusmodi statuta, ut vim obligandi habeant, examinari et pro ratione loci approbari, iuxta Bullam Clemen­tis VIII Dominus noster ab Ordinario deberi cuius moderatio­ni et correctioni in omnibus et semper subiecta manent (1).

III Ne tamen hae leges approbatione indignae habeantur consonae esse debent tum Constitutionibus Apostolicis, tum ss. Congregationum resolutionibus.

EX S A C R A R I T U U M C O N G R E G A T A

A R G E N T I N E S .

Littsrae ad Episcop. Argentinen. quibus declaratur Ordinarios posse approbare, quatenus expedire censeant, Litanias pro privata re­citatione, non vero pro publicis functionibus.

R e v m e D o m i n e u t i F r a t e r . E x p o n e n s A m p l i t u d o T u a i n p l e r i s ­

q u e G e r m a n i a e Dioeces ibus dec i s iones S a n c t a e A p o s t o l i c a e S e d i s c i r c a

a p p r o b a t i o n e m L i t a n i a r u m a b O r d i n a r i i s , s p e c i a t i m M o n i t u m (2)

(1) Si Statuta seu constitutiones Con­

fraternitatum confirmatae fuerint a-b

Apostolica Sede, nequeunt amplius mu­

tari aut corrigi ab Episcopo; ceu resol­

v i t S C. Ep. et Reg. in Asturicen.

17 Feb. 1605; nam non convenit quod

mutari possint ea quae s. Sedes confir­

mavit . Confer Vol . II pag. 296 in nota,

ubi dictam fuit quibus indulgent i is , qui­

busque privi legi is ditatae s int Congre­

gationes SSmi Sacramenti.

(2) Monitum huiusmodi relatum ha­

bes, lector, Vol. XIII pag. 9 1 . Hoc mo­

nito, ceu nunc clarum fit, haud sublata

fuit Episcopis omnis potestas approbandi

Litanias , praeter i l las quae in l ibris

l i turgicis habentur: sed moniti fuerunt

ne approbarent Litanias pro functioni-

nibus publicis. Quamobrem in eorum­

dem facultate relinquitur approbare, qua­

tenus expediens sit , L i tanias pro coe­

tibus, aut personis privat is .

192 ARGENTINE*.

S a c r a e h u i u s R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s s u b d i e 1 6 J u n i i 1 8 8 0 l a t u m , v a ­r i i s d i v e r s i s q u e i n t e r p r e t a t i o n i b u s e x p l i c a r i , a b e a d e m S . C . n o n n u l l i s p r o p o s i t i s q u a e s t i o n i b u s , s e u d u b i i s , a u t h e n t i c a m h a c s u p e r r e d e c l a ­r a t i o n e m e x p e t i v i t . S a c r a p o r r o h a e c C o n g r e g a t i o p r o p o s i t i s a b i p s a A m p l i t u d i n e T u a q u a e s t i o n i b u s a c c u r a t e e x p e n s i s , i n s e q u e n t i u n i c o r e s p o n s o i i s s a t i s f a c i e n d u m d u x i t , v i d e l i c e t : Monitum, de quo agi­tur, respicere Litanias in liturgicis et publicis functionibus reci­tandas: posse vero, immo teneri Ordinarios alias seu novas Li­tanias examinare, et, quatenus expedire putent, approbare, at nonnisi pro privata atque extraliturgica recitatione.

Q u a m S . i p s i u s C o n g r e g a t i o n i s d e c l a r a t i o n e m d u m A m p l i t u d i n i T u a e , p r o m e i m u n e r i s p e r f u n c t i o n e c o m m u n i c o , e i d e m d i u t u r n a m e x a n i m o f e l i c i t a t e m a d p r e c o r .

R e v m o D o m i n o u t i F r a t r i

E P I S C O P O A R G E N T I N E N S I .

D i e 2 9 O c t o b r i s 1 8 8 2 .

D . CARD. B A R T O L I N I T I S S . R . C . P r a e f e c t u s .

LAURENTIUS SALVATI S . R . C . S e c r e t a r i u s .

D E C R E T U M

Brugen. confirmationis cultus ab immemorabili tempore praestiti servo Dei Carolo cognomento Bono XIII. Flandriae corniti.

A d i n s t a n t i a m R e v . P a t r i s A u g u s t i N e g r o n i s a c e r d o t i s e S o ­c i e t a t e I e s u C a u s a e s u p r a d i c t a e p o s t u l a t o r i s c o n s t i t u t i , q u u m E m u s a c R m u s D n u s C a r d i n a l i s R a p h a e l Monaco L a V a l l e t t a C a u s a e i p s i u s p o n e n s i n o r d i n a r i o s a c r o r u m • R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s C o e t u h o ­d i e r n a d i e a d V a t i c a n u m c o a d u n a t o , s e q u e n s D u b i u m p r o p o s u e r i t : « An sententia lata a Rmo Episcopo Brugensi super Cultu ab im­memorabili tempore praestito praefato servo Det, seu super casu excepto a Decretis sa. m. Urbani Papae VIII, sit confirmanda in casu et ad effectum de quo agitur? » E m i n e n t i s s i m i et R e v e ­r e n d i s s i m i P a t r e s s a c r i s t u e n d i s R i t i b u s p r a e p o s i t i , o m n i b u s m a t u r o e x a m i n e p e r p e n s i s , a u d i t o q u e voce e t s c r i p t o R . P . D . L a u r e n t i o S a l v a t i , s a n c t a e F i d e i p r o m o t o r e , r e s c r i b e n d u m c e n s u e r u n t : u Sen­tentiam esse confirmandam, si Sanctissimo placuerit. » D i e 4 F e ­b r u a r i i 1 8 8 2 .

Q u i b u s p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m S a n c t i s s i m o D o m i n o N o ­s t r o L e o n i P a p a e X I I I f i d e l i t e r r e l a t i s , S a n c t i t a s S u a r e s c r i p t u m s a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t u m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t d i e 9 i i s d e m m e n s e e t a n n o .

D . C A R D . B A R T O L I N I U S S . R . C. PRAEFECTUS

L o c o £9 S i g i l l i

Placidus Ralli S. R. C. Secretarius

MOTU PROPRIO

SS. D. N. LEONIS XIII ; quo in Aedibus Vaticanis instituitur Tribunal ad dirimendas controversias, quae enasci possent, contractuum causa, cum administratione Aedium earumdem.

u N e l l a p e n o s a e diffìcile s i ­

t u a z i o n e f a t t a a l l a S a n t a S e d e

i n s e g u i t o a l l a s p o g l i a z i o n e d i

R o m a e de i s u o i S t a t i , a b b i a m o

c r e d u t o neces sa r io d i p r o v v e d e r e

con spec ia l e motu proprio a l l ' a n ­

d a m e n t o r e g o l a r e d e l l e N o s t r e

a m m i n i s t r a z i o n i , d a n d o a l c u n e

d i s p o s i z i o n i s t r a o r d i n a r i e , che

m e g l i o r i s p o n d a n o a l l e e s igenze

d e l p e r i o d o eccez iona le che N o i

t r a v e r s i a m o .

« S iccome , o l t r e i r a p p o r t i

economic i e d i s c i p l i n a r i che r e g ­

g o n o l e d i v e r s e a m m i n i s t r a z i o n i

d e l l a N o s t r a C a s a P o n t i f i c a l e , pos ­

sono d i f r o n t e a d esse s o r g e r e , i n

s e g u i t o d i c o n t r a t t a z i o n i o a l t r o ,

c o n t r o v e r s i e e c o n t e s t a z i o n i fon­

d a t e SUL t i t o l i d i g i u s t i z i a ; e poi ­

c h é n o n p o s s i a m o de l r e s t o , i n

s i f f a t t e q u i s t i o n i d ' o r d i n e i n t e r n o

a m m e t t e r e l ' i n t r o m i s s i o n e d i a u ­

t o r i t à e s t r a n e e , n è p u r e v o g l i a ­

m o i n modo a l c u n o c h i u d e r e l a

v i a d e l l ' e s a m e g i u r i d i c o d i q u e l l e

•cont rovers ie e c o n t e s t a z i o n i , cosi

s t i m i a m o n e c e s s a r i o d i p r o v v e d e r e

a l corso r e g o l a r e d e l l a g i u s t i z i a

n e l l a m i s u r a e n e l l a f o r m a c h e

<d è c o n s e n t i t o d a l l e diff icol tà

-della N o s t r a s i t u a z i o n e .

In per difficili aerumnisque plena, quae facta est Apostolicae Sedi conditione, capta Roma eiusque principatu civili, oporte re arbitrati sumus, ut recto Ad­ministrationum Nostrarum or­dini, peculiari Mota proprio con-suleremus, nonnulla extra ordi­nem decernent es,quae temporum adiunctis aptiora visa sunt.

Quum praeter oeconomicas, et disciplinares relationes, quae Domus Nostrae Pontificalis Ad­ministrationes moderantur, ena­sci, relate ad easdem, queant, contractuum aliarumve rerum causa, controversiae et contesta­tiones, iustitiae titulo innixae ; et quoniam ceteroquin in huius­modi quaestionibus ordinis in­terioris, admittere nequimus ex-tranearum auctoritatum inter-positionem, neque ullimode ea­rumdem controversiarum et con-testationum examen iuridicum praepedire volumus , sic opus esse censemus recto iustitiae cursui prospicere pro mensura et forma, quas conditionis No­strae difficultates permittunt.

Acta, Tom. XV. fase. CL XXIII. 13

i 9 4 MOTU

u Q u e s t e d i s p o s i z i o n i s a r a n n o

e s e c u t i v e ed a v r a n n o p i eno effet to

f i n c h é N o i n o n a v r e m o d i v e r s a ­

m e n t e d i s p o s t o .

u I I n o s t r o C a r d i n a l e S e g r e t a ­

r i o d i S t a t o è i n c a r i c a t o d i s t a ­

b i l i r e l e r e g o l e p r a t i c h e p e r l a

lo ro e secuz ione .

u D a t o d a l N o s t r o P a l a z z o A -

p o s t o l i c o de l V a t i c a n o i l 2 5 m a g ­

g i o 1 8 8 2 , q u i n t o de l n o s t r o P o n ­

t i f i c a t o .

PROPRIO

a Leone XIII. Papa. » Leo XIII. Papa

De plenitudine ergo auctori­tatis Nostrae per praesentem Motum proprium duplex insti­tuimus iudicum collegium "tribus constans Praelatis nominandis,'-penes quod omnibus recursus pateat, in prima et secunda in­stantia, qui actiones et iura ad­versus praefatas Administratio­nes vindicanda habere putent.

Quum duo haec collegia ra­tionum momenta , per partes exhibita, mature perpenderint r

relativas proferent sententias. Casu autem quo hae sententiae haud fuerint conformes in suis conclusionibus, tunc altera red­detur sententia in tertia instan­tia per utrumque collegium in unum conveniens, Praeside Au­ditore Generali Rev. Camerae Apostolicae.

Dispositiones hae implebun­tur, plenumque consequentur ef­fectum, donec per Nos aliter di­sponatur.

Cardinali Nostro a Secretis Status, commissum est practi­cas constituendi normas pro earumdem executione.

Datum e Nostro Palatio Apo­stolico Vaticano die 25 Maii 1882 V. Pontificatus Nostri.

a A d u n q u e , n e l l a p i e n e z z a

d e l l a n o s t r a a u t o r i t à , N o i i s t i ­

t u i a m o , col n o s t r o p r e s e n t e motti

proprio, d u e C o m m i s s i o n i , com­

p o s t e o g n u n a d i t r e p r e l a t i d a

n o m i n a r s i , a l l e q u a l i p o t r à r i ­

c o r r e r e i n p r i m a e i n seconda

i s t a n z a c h i u n q u e c r e d e r à d i a v e ­

re a z i o n i e d i r i t t i a f a r v a l e r e

c o n t r o l e s u d d e t t e a m m i n i s t r a ­

z i o n i .

u Le C o m m i s s i o n i , dopo a v e r e

m a t u r a m e n t e e s a m i n a t e l e r a g i o ­

n i d e l l e p a r t i , p r o n u n z i e r a n n o

l e r e l a t i v e s e n t e n z e . N e l caso che

q u e s t e - s i a n o d i f formi n e l l e l o r o

c o n c l u s i o n i , s i f a r à u n a s e n t e n z a

i n t e r z a i s t a n z a r i u n e n d o l e d u e

C o m m i s s i o n i s o t t o l a p r e s i d e n z a

d e l l ' U d i t o r e g e n e r a l e d e l l a R e v .

C a m e r a a p o s t o l i c a .

1 9 5

EX 8. CONGREGATIO! CONCILI!

DISPENSATIONIS AB IRREGULARITATE

Die 17 Decembris 1881.

COMPENDIUM FACTI. Sacerdos Eliseus Canonicus Ecclesiae Collegiatae S. Mariae Maioris tribus ab hinc circiter annis e dextero corporis latere apoplexiae morbo correptus ita fuit, ut dexteri brachii usum prorsus amiserit. Quare irregularis effectus a s. Missae sacrificio litando per integrum triennium sese abstinere coactus fuit.

Cum huiusmodi morbi vis perduret adhuc, nec ulla spes affulgeat aliquem sensum dexteram manum aliquando fore recepturam, vertente mense Iulio labentis anni, supplici por-recto libello, Sacratissimum Principem, praedictus Canonicus adivit expostulans, ut facultatem ipsi largiri dignetur Sa­crum denuo peragendi, eo quod ope sinistrae manus et al­terius Sacerdotis, qui patenam super calicem regat, singulas Missae coeremonias perficere valeat.

Episcopus de inore rogatus retul i t : causam huius peti­tionis esse pium desiderium offerendi divinum sacrificium, et vitandi dispendium pro adimplemento onerum, quibus gra­vantur praebenda canonicalis et capellanía oratoris. Quod de­trimentum, ait Episcopus, forsan in se grave non foret ; sed uti tale habendum est, quatenus prae oculis habeantur di-spendia, adversae valetudinis causa perferendam Ut autem dignosceretur quomodo sacrae caeremoniae Missae impleri pos­sent Episcopus commisit Vicario foraneo, ut super oratore, simulacrum Missae peragente, experimentum sumeret. Qui, omnibus perpensis, retulit : dexteram per se solam ad quam-

i90 DISPENSATIONIS AB IRREGULARITATE

cumque actionem aut caeremoniam prorsus imparem esse : pariter Oratorem, nemine opitulante, patenam abstergeré nul­limode posse ; valere tamen, si patena super calicem ab ali­quo Sacerdote adsistente rite regatur. Ceteras autem caere­monias perficere Oratorem valere, partim dextera per laevam mota atque deducta, ut signare seipsum et oblata, atque in fine missae populo benedicere : partim per Jaevam ipsam se­orsim, ut signare seipsum cum patena et cum calice, crucis signa cum hostia super calicem exequi, et hostiam frangere.

Hisce nonobstantibus Episcopus oratorem commendavit pro gratia, ne afflicto presbytero afflictio adderetur. Orator gra­tiam obtinere" confidit innixus resolutioni datae a s. C. C. in Goritien, dispensationis ab irregularitate, relata Vol. VII, pag. 80 ; aliisque resolutionibus quamplurimis ibi notatis.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re disceptata sub die 17 Decem­bris 1881 respondit :

Pro gratia in privato oratorio cum adsistentia alterius Sacerdotis, donec morbus non ingravescat, facto verbo cum SSmo (1) .

APPLICATIONIS MISSARUM

Die 20 Maii 1882.

P e r S u m m a r i a p r e c u m .

COMPENDIUM PACTI. In pago Archidioeceseos C. anno 1862

Petrus agricola per testamentum statuit : Reliqua bona mea lego Ecclesiae parochiali ad erigendam fundationem missae matutinalis pro diebus Dominicis et festivis, cum obliga­tione in dicta missa dicendi tria Pater noster pro bene­factoribus huius Ecclesiae. Fundus iste pretio aequat quin­

ti) Aliquando a disceptatione refe- quae al ias in huiusmodi quaestionibus

renda abstinemus, quia eadem redeunt, referendis animadversa fuere.

APPLICATIONIS MISSARUM 1 9 7

que millibus et quinquaginta quatuor marcis. Uxor dicti te­statoris Petri ad dies vitae habuit usumfructum. Quae quum mense Ianuarii anni praeteriti mortua sit, nunc oritur quae­stio, utrum parochus obligandus sit, hanc missam fundatam applicare ad mentem fundatoris, nec ne.

Disceptatio synoptipa

VIDETUR MISSA NON ESSE APPLICANDA. Parochum non te­neri Missam pro diebus dominicis et festivis a pio testatore fundatam, ad ipsius mentem applicare sequentibus rationibus videtur sustineri posse, quia: I o In dicta parochia, quae quadringentos et septuaginta parochianos habet, praeter pa­rochum, non invenitur Sacerdos. Si parochus obligatus esset, dictam missam fundatam applicare ad intentionem funda­toris diebus Dominicis et festivis , quibus vi officii paro­chialis pro parochia applicare tenetur, hanc obligationem persolvere non posset, quum per missam matutinalem, quam vi facultatis Apostolicae, per Ordinarium obtentae, binando celebrat, fundationi satisfacere non posset : 2. Intentio fun­datoris e ra t , pro commoditate parochiae, cuius incolarum magna pars habitat longe ab Ecclesia parochiali, diebus Do­minicis et festivis missam secundam fundare. Nam cum Pa­rochus auctoritate Apostolica per aliquod temporis binas ce­lebraret missas, diebus Dominicis et festivis, hoc fundatori vivo ita placebat, ut diceret se velle hanc missam fundare, quod postea etiam fecit: 3. Parochus hucusque habebat re­ditus vix sufficientes.

Huc usque adductis adde, non levis ponderis , circum­stantiam , quae vehementem praesumptionem inducit, fun­datorem noluisse hoc onus imponere ut missa pro anima sua applicaretur. Sane testator huiusmodi Missae festivae lega­tum instituens, probe noverat Paroeciam nullum alium sa­cerdotem praeter Parochum habere, qui ut Parochianorum necessitatibus occurreret, in diebus festis bis sacrum faciendi facultatem obtinuerat. Hoc posito, nisi dicere velis testatorem

1 9 8 APPLICATIONIS MISSARUM

rem impossibilem instituisse, admitías oportet, ipsum noluisse Parocho onus imponere, ut Missam pro testatoris anima ce­lebraret.

VIDETUR MISSA ESSE APPLICANDA. Verumtamen rationes superius allatae tanti ponderis haud esse videntur, ut in praedicta clausula testamentaria solam fundationem Missa­rum, absque onere eas applicandi, ad mentem tesíaíoris, contineri dicendum sit. Receptum enim est in iure in in­terpretandis ultimis voluntatibus, maxime prae oculis ha­bendam esse regulam 45 de Reg. iuris ino. - ibi - « Inspi­cimus in obscuris quod est verisimilius. » Porro verisimi-lius est, ait Benedictus XIV in op. de Sac. Miss. c. 9.num. 2, eum qui beneficium seu Capellaniam fundaverit, et onus ce­lebrandi Missam imposuerit, de applicatione vero eiusdem pro anima sua ne verbum quidem adiecerit, voluisse eamr dem etiam sibi applicari. Et haec verisimilitudo talis est, iuxta ea quae tradit de Angelis in lib. 3 tit. 41 num. 4, ut destrui non possit, nisi in contrarium habeantur gravis­simae praesumptiones, quod scilicet fundator praecipiendo Missarum celebrationem, liberam reliquerit applicationem earumdem.

Hanc regulam interpretandi huiusmodi fundationes con stantissime sequuta est S. C. C. ut videre est apud Bene­dictum XIV loco citato, ubi plures affert resolutiones, prae­sertim notissimam in causa Finen. Applicationis Sacrificii die 18 Augusti 1.668, in qua haec habentur : « Ex dispo-» sitione testamentaria, antiquitus facta, a pio testatore re-» peritur fundata quaedam Capellania cum onere Capellano » pro tempore, Sacrum faciendi singulis Dominicis aliisque > festivis diebus, nulla adiecta declaratione, ad cuius suffra-» gium applicandum esset Sacrificium.» Ideo Episcopus Finen, supplicat per S. Congregationem declarari, an eiusmodi Sa­crificium applicandum sit pro anima ipsius testatoris, an vero ad libitum Capellani, uti hactenus factum esse com­perit. Die 18 Augusti 1668 S. Cong. Concilii respondit: Ap­plicandum esse Sacrificium pro anima testatoris.

APPLICATIONIS MISSARUM 199

Iamvero in fundatione de qua est sermo, nulla adest praesumptio gravissima in contrarium, quae suadeat scilicet, testatorem liberam reliquisse applicationem Missae : nihil enim ad rem facit onus in ea recitandi tria Pater noster pro benefactoribus Ecclesiae Parochialis ; quia hoc minime -excludit applicationem Missae pro anima testatoris ; immo eam praesupponit, ut docent PignatelL tom. 3 consult. 61 -num. 9 et 15, Matheucc offic. Eccl Cap. 10 num. 63. Aldanus de vai. appi. Sacrif. lib.2c.3. Faust. I. 2 de euchar. -et alii. Nec magis obstat, testatorem fundatione illa consu­lere voluisse commoditati Parochianorum. Nam haec circum­stantia non exprimitur in praedicta clausula testamentaria, ac proinde non est attendenda, cum per eam intendatur re­stringere voluntatem testatoris in praeiudicium ipsius. Nec si esset expressa aliquid valeret , nisi ulterius probaretur ob solam commoditatem Parochianorum fundationem fuisse erectam « In beneficiis, enim, ait Card. de Lugo Disp. 21 sect. 1 num. 23 de Sac. Euch., vel aliis in quibus obli­gatur Sacerdos ad celebrandum solum ob commoditatem eo­rum qui tali hora audituri sunt Missam, facilius potest exi­stimari quod non exigatur applicatio sacrificii, sed circa hoc relinquatur Sacerdoti libertas, ut possit cui voluerit appli­care. » Et S. C. C. numquam declaravit liberam applica­tionem Missae ob commoditatem audientium institutae, nisi quando tales aderant circumstantiae , ut merito praesumi posset fundatorem commodum illud exclusive respexisse, ut videre est in Collen. Applicationis Sacrif. anno 1689, et in Forcastinen. anno 1711 apud Benedictum XIV Quaest, can. q. 7. Porro cum eae circumstantiae in themate defi­ciant, concludendum esse videtur, Parochum teneri Missam pro fundatoris anima celebrare.

Hisce hinc inde animadversis, remissum fuit prudentiae E E . P P . enucleare

f i l ia b. u m.

An Parochus obstringendus sit ad applicandam hanc m issa m fu n d a ta m.

2 0 0 APPLICATIONIS MISSARUM

RESOLUTIO. Sacra O. Concilii, re ponderata, sub die 20 Maii 1882 respondere censuit :

Affirmative: deficiente cutem alio Sacerdote, applicatio Missae fundatae transfertur ad primam diem non impe­ditam infra hebdomadam, facto verbo cum SSmo.

EX QUIBUS COLLIGES

I. Regulam esse generalem, quamplurimis confirmata S. C. C. resolutionibus, eum qui beneficium fundavit, Mis-saeque celebrationem iussit, voluisse quoque eamdem sibi applicari (1) .

II. Nam ex regula 114 ff. de reg. iur. « In obscuris in­spici solet quod verisimilius est, aut quod plerumque fieri solet. »

III. Huiusmodi verisimilitudinem eiusmodi esse, quae ad nihilum redigi nequeat, nisi gravissimae adfuerint praesum­ptiones in contrarium ; quod scilicet fundator missarum prae ­cipiens celebrationem, liberam reliquerit applicationem.

IURISDICTIONIS PAROCHIALIS

Die 20 Maii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Cum ab immemorabili tempore p a ­roeciae Dioecesis C. certis delimitarentur finibus, iurisdictioni parochiae s. Agathae suberant, nedum excoenobium s. Lau­rentii et suburbium s. Iuliani cum domibus respectivis inibi existentibus et dictum suburbium efformantibus, sed et la­tissimus ager conterminus. Attamen anno 1788 imperiali decreto actum fuit, ut quaedam ex paroeciis supprimeren­tur, et penitus evanescerent, quibusdam autem novi fines circumscriber entur.

(1) Regula haec f irmatur per quaestiones relatas Vol . I I I . pag. 525 et Vol . V-pag . 577.

IURISDICTIONIS PAROCHIALIS 20Î

Ex quo factum est ut nonnullae domus, excoenobium s. Laurentii et suburbium s. Iuliani constituentes, quae-antea ad s. Agathae parochiam pertinebant, s. Augustini parochiae adsignatae sint, quin tamen mentio ulla facta fuerit de latissimo agro, qui prope reperiebatur.

Res pacifice processerunt usque ad annum 1879; hoc-vero vertente tempore , in hoc latissimo agro erectum fuit aedificium pro Monialibus quae ad sublevandas hominum mi­serias charitati Dei se se devoverunt; hinc statim quaestio exorta fuit utrum illud aedificium ad iurisdictionem parochi s. Augustini, vel ad illam parochi s. Agathae pertineret. Ordinarius, cui res delata fuit, prius alteri Sacerdoti com­misit exercitiums iurisdictionis parochialis super illo beneficio, dum lis penderet; deinde, rituali expleto processu, definivit: iurisdictionem supra controversam domum pertinere ad Pa­rochum s. Augustini. A qua sententia utili tempore appel­latum fuit ad S. O. Congregationem.

Disceptatio Synoptica

DEFENSIO PAROCHI S. AUGUSTINI. Suam demonstratione!» aggrediens orator, illud initio affirmavit quod, civitas, op­pidum, vicus data cuiusque proportione, non modo semper aedificiis constant, sed etiam territorio semper adiecto. Am­plior porro vel angustior adiectis erit, iuxta regionis ordinem et qualitatem, sed cum districtus dicitur, dicitur adiectum ter r i ­torium, teste Gregor. X in cap. ubi periculum 3 de elect. in 6° Card. De Luca in disc. 21 de benef. num. 11: Cuiac. tom. 7 edit. Prati col. 1689: Card. Mantica de coniect. lib. 7 tit. 2 num. 35 seq.

Praeter iuris significationem, obvia ex facto accedit i n ­terpretatio. Ecclesiae enim illius Provinciae saepe multum distant a domibus, eisdem Ecclesiis addictis. Inter domos ipsas eiusdem Paroeciae saepe longum interiicitur spatium. Quum tamen dictum decretum veluti unum corpus easdem habeat domos, ideo comprehendere videtur aedificia, terri-

2 0 2 IURISDICTIONIS PAROCHIALIS

toriumque interpositum. Neque illud praetereundum ait quod ex Tridentina Synodo cap. 13 sess. 25 de Ref. populus in certas propriasque paroecias distinctus esse debeat, unde fit ut si quando incerti fines et loci vacui sint, propriae paroe­ciae qualitas et natura admitti nequeant Ferraris voc. Pa­rochus num. 12. Neque alia esse potuit tum Praesidis pro­vinciae, tum Episcopi intentio, quum animum applicuerunt, collatis consiliis, ad definiendam certam paroeciarum circum­scriptionem.

At si agros posthabuissent, nihil aliud quam infinita l i­tium germina ac rerum confusionem comparassent, potius quam certam ac promissam totius territorii definitionem. Nam quisque parochus in domibus tantum certam possessio- ;

nem invenisset, maxima vero territorii pars, agris constans, nullius paroeciae fuisset, ita ut ubicumque nova domunculá consurgeret, quaestio de finibus conflagraret. Hisce accedit consuetudo longaeva aliarum Dioecesium: nam in istis, po­sita cuiusque vici vel oppidi iurisdictione, haec non modo op­pidi seu vici domos, sed territorium etiam complectitur. Atque idipsum per saeculum hactenus usuvenisse affirmavit in paroeciis s. Agathae et s. Augustini, quia duplo, post decretum, habitationes auctae sunt, et nihilominus quisque parochus in agris, qui ad suum territorium pertinent, abs­que aliorum contradictione ubi aedificia accesserunt, sacra­menta ministravit.

Deinde de saeculari consuetudine disserit, qua nihil gra­vius et evidentius in hisce controversiis requiri potest. Quippe ex ichonographo typo patet quod, post antiquas domus s. Au­gustini paroeciae adscriptas, plura deinceps aedificia procul ab iis extructa sunt, usque ad medium ferme agrum, de quo disputatur, atque in iis iurisdictionem semper exercuit atque exercet parochus 1 s. Augustini. Duo igitur ex saeculari agni­tione evinci affirmavit: primo iurisdictionem ex decreto non in domibus tantum contineri, sed territorium adnexum ha­bere: secundo s. Augustini paroeciae territorium pertinere in qm controversa domus fuit aedificata.

IURISDICTIONIS PAROCHIALIS 2 0 3

Neque luculentissimam territorii figuram praetereundum ait et naturales illius fines. Quippe universa huius ampli quadrilateris agri species huiusmodi est: ex tribus lateribus tota planities partim muro cingitur, partim eodem muro ac torrente qui illi circumfluit, et clausa haec latera illa sunt quae s. Agatae paroeciam attingunt. Unum latus patet, at­que hoc aliunde aditum non habet, quam a paroecia s. Augu­stini. Murus igitur non unum ab altero dominium distinguit, sed territorium s. Iuliani a ditione Sanctagatensi. Rursus quaerit : cur tota haec agri planities ex tribus lateribus quae alienos vicos et paroecias respiciunt , undique clausa aditum non habet , atque uno tantum latere libere pa­tet, ex parte scilicet paroeciae s. Augustini? Ut haec iu­risdictio in toto illo spatio defenderetur , aliena prohiberetur.

Haec omnia dioecesana auctoritate confirmata tradit, quae etsi reliqua testimonia deficerent ceteris omnibus praevalere deberet; Rota decis. 69 coram Ratto n. Nec 16. Nec secus de Curia censendum ait quae iudicium tulit, teste Rota decis. 368 coram Crispo n. 16.

Ex mente igitur ac litera decreti, ex dioeceseos et loci usu, ex necessitate et regionis facie, ex Episcopi et Curiae testimonio, cuique vico in paroeciam erecto territorium adhaeret, et ager de quo disputatur continetur in vico s. Iu­liani, sive in Paroecia s. Augustini.

Idem autem defensor ut occurreret adversarii difficul­tatibus ait : Suburbium s. Iuliani annexum fuisse Paroeciae s. Augustini, minime ex. dismembratione Paroeciae s. Aga­tae, sed ex suppressione multarum paroeciarum, et ex nova earumdem circumscriptione. Et ideo nulla nova paroecia erecta est; sed ex veteribus sex per suppressionem interie­runt: unio igitur facta fuit non dismembratio. Qua de re ex nova hac circumscriptione Paroecia s. Agatae aliaeque omnes lucrum acceperunt, nihil aliunde amittendo. Ast subiun­git s. Agatae parochus, ait defensor, ad suam paraeciam pertinuisse, exacto saeculo, domos ac territorium de quo dis­putatur: domos amisisse, anno 1788; de agris nihil exprès-

2 0 4 IURISDICTIONIS PAROCHIALIS

sum fuisse; ideoque locum neutrum efformare dicendi sunt. Cui obiectioni sic respondit : quod ad possessionem attinet r

novae circumscriptionis decretum omnibus pariter paroeciis-nihil aliud quam domos adscripsit ; omnia suppressit, ac pos­sessiones omnes obliteravit, novo rerum ordine constituto. Ambo igitur parochi in pari conditione versantur, quia u t r i ­que nominatim domus tantum adscriptae sunt.

Quoad vero parochi conclusionem de agris qui locum ef­forment neutrum, id in primis censeri non posse ait, quia disponentes anno 1788, omnia definire voluerunt neque illud fìngi potest quod maiorem suburbiorum partem, quae agris constat indefinitam reliquerint. Si autem hodie ecclesiastica auctoritas dubium solvere deberet, quaenam haec esset? profecto» episcopalis, quia Episcopi est paroecias erigere atque dividere S. C. Trident, cap. 13 sess. 24 de Ref. Ferraris voc. Pa­rochus art. 2 num. 10. Haec autem definitio iam per sen­tentiam accessit, ac paroeciae s. Augustini agros adscripsit. Neque appellatio ab huiusmodi iudicio posset admitti quia, posita neutri territorii qualitate, atque Episcopi iure, nihil Sanctagatensis parochus ex iudicio amisit, ac nihil proprium vindicare potest.

Adde quod solus Episcopus ex tralatitia iurisprudentia parochus est in iis regionibus, in quibus certi fines paroe­ciis constituti non sunt, ac per idoneos sacerdotes animarum curam gerit: Annot. ad Buratt. decis. 402 n. 6, Deluca. de Regular, disc. 1 §. 3 num. 43, ac disc. 12 n. IO. In casu igitur Episcopus per Archipresbyterum s. Augustini?, curam exerceret, nec aliis fas esset alienam iurisdictionem invadere.

DEFENSIO PAROCHI S. AGATAE. Huius orator contendit r

Imperatoren! pecreto suo nequivisse subtrahere a iurisdi­ctione parochi s. Agathae, nec excoenobium s. Laurentii T

nec suburbium s. Iuliani, nec latissimum conterminum agrum. Ista omnia certum est pertinuisse a remotissimis tempori­bus ad iurisdictionem parochiae s. Agathae.

Cum autem in huiusmodi agro nuper aedificium erectum;

IURISDICTIONIS PAROCHIALIS 205

fuerit, iu quo moniales degunt, hinc sponte veluti sua fluit iurisdictionem super illud aedificium ad parochum s. Aga­thae competere. Neque obiicere iuvat per decretum impe­riale, iurisdictionem parochialem super latissimum agrum translatam fuisse in Parochum s. Augustini; quoniam id legitime fieri nequivit. Nam Imperator nonnisi dismembra­tionem Ecclesiae s. Agatae peregit; ast Ecclesiarum dis­membratio solius ecclesiasticae auctoritatis est.

Etsi autem Praeses provinciae id perfecerit, consentiente Episcopo, tamen , deficiente Apostolico beneplacito, frustra actum est; guia dismembratio paroeciarum, comparatur alie­nationi rerum ecclesiasticarum; et quia Episcopus nequit lubitu suo id peragere, sed tantum in casibus a iure expres­sis; Pignatelli tom. 4 cons. 23 n. 6 Bouix tract, de Pa-roch. p. 2 cap. 4 prop. 1. - ibi - Aliunde certum est, et Doctoribus unanimiter receptum principium, licitum non esse Episcopis parochias dividere, aut dismembrare, nisi in casibus a iure permissis, quos in themate haud ve-rificatos fuisse notavit. Intercessisse in themate Apostolicum beneplacitum adhuc e vincendum manet.

Praeterea orationem prosequutus defensor contendit, Im-peratorem decreto suo, etsi potuerit, noluisse tamen subtra­here a iurisdictione parochiali s. Agathae latissimum con-terminum agrum. Statuit enim, tum quoad Ecclesias, in pa­roecias constitutas, tum quoad districtus qui ad unamquamque paroeciam in futurum pertinere deberent, adiunctam distri­butionem fuisse sequendam. Atqui huiusmodi adiuncta di­stributio non aliud designat, uti districtus cuilibet ecclesiae uniendos, nisi domus, numeris distinctas, vicos, plateas, et cursus, quin mentionem ullam fecerit, de latissimo finitimo agro; hinc sponte veluti sua fluere concludit, Imperatorem •decreto suo noluisse subtrahere a iurisdictione paroeciae s. Aga­thae latissimum controversum agrum.

Quamobrem neque in facto, neque in iure consistit id quod protulit adversa sententia; quod nempe, si paroeciae s. Augustini adnexum fuit suburbium s. Iuliani, contermi-

206 IURISDICTIONIS PAROCHIALIS

num territorium adnexum intelligi debeat. Difficultas haec non consistit in facto, quia decreto Imperiali non aliud avul-sum, et dismembratum fuisse dicit ah iurisdictione paroe­ciali s. Agathae, nisi domus numeratas, vicos, plateas, et cursus constituentes excaenobium s. Laurentii, et suburbium s. Iuliani, quod certis, ac definitis finibus circumscriptum exhibent veteres tabulae censuariae,anno 1757 confectae, quin mentio aliqua facta fuerit de latissimo agro finitimo. Quapro­pter in themate ad rem facit forense adagium « quod voluit expressit, quod noluit non expressit. »

Non consistit autem in iure, prosequitur Orator, quia dismembratio territorii paroeciarum, seu circumscriptio fi­nium parochialium sunt res odiosissimae, hinc non large, sed stricte interpretatio est facienda, iuxta celeberrimam illam regulam - odia restringi, et favores convenit am­pliare - et iuxta apertissimum textum Extravag. de conces. praebend. cap. 22.

Tandem praedictam interpretationem ad absurda per­ducere contendit. Incertos enim atque indefinitos redderet fines paroeciarum , qui ex mente ss. Canonum et S. Con­cilii Tridentini nonnisi certi ac definiti esse debent, ne lites et confusiones iurisdictionum oriantur, ut ait Maschat lib. 3 tit. 29 n. 2. Hinc legitime statuta semel iurisdictio, nonnisi expresse ac legitime auferri potest.

Huc re perducta, causam pro parocho s. Agathae ora­tami esse dicit; quandoquidem ex hactenus expositis eviden-tissimum esse putat, Imperatorem decreto suo noluisse latis­simum agrum subtrahere a iurisdictione parochiali s. Aga­thae. Verumtamen etsi tantisper fingeretur praefatum aedifi­cium situm esse in confinio tum parochiae s. Agathae, tum s. Augustini, nihilominus adversarii causam haud proficere subsumit, siquidem porta principalis, et aditus magis fre­quentatus in territorio est paroeciae s. Agathae, uti ipsius controversae domus moderator, et ipsae moniales fatentur; hinc iuxta clarissimis iuris regulas ei iurisdictionem paro­chialem competere arguit. Ita Rice, in sua Praxi forensi

IURISDICTIONIS PAROCHIALIS 2 0 7

resolut. 510. Pignatelli consult, can. tom. 8 cons. 5, Bar­bosa de officio , et potest, parodi, p. 2 allegat. 23 n. 71. R,eifFenstuel addit, de Parodi, n. 20, Giraldi in additioni­bus Inst. canon. Maschat. S. Cong. EE. et R R . die 6 Maii 1870 in Veliterna Associationis, et Emolumentorum.

Quod si admitteretur parumper, vi citati decreti 1788, latissimum agrum parochiae s. Augustini annexum fuisse; tamen controversa domus foret ab illa paroecia dismembranda, quia multum distat ab Ecclesia s. Augustini, et grave sentiunt incommodum qui paroeciam illam adire coguntur; Fagnan. cap. ad audientiam n. 14. Hisce expositis con­cludendum inclamat, praefatum monialium aedificium iuris­dictioni subiici parochiae s. Agathae, ideoque sententiam curiae Ecclesiasticae omnino esse infirmandam.

Hisce expositis EE. P P . indicio propositum fuit definien­dum sequens

EÍ 56 b j «2 289

AM sententia Curiae Ecclesiasticae C. sit confirman da, vel infirmanda in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. Congregatio sub die 20 Maii 1882, re discussa, censuit respondendum:

Sententiam esse confirmandam.

Ex QUIBUS COLLIGES :

I. Validitatem et iustitiam unionis paroeciarum pendere ex rationibus ipsam unionem suadentibus atque ex auctori­tate Superioris eamdem decernentis.

II. Qua de re prudenti arbitrio Episcoporum, utplurimum remittendum esse videtur unionis negotium, cuius iustitia ox singulorum casuum adiunctis pensitanda est.

.11!.. Ex Tridentino Sess. 7 cap. 6 de Ref. competere

208 IURISDICTIONIS PAROCHIALIS

Episcopis, etiam tamquam Apostolicae Sedis legatis, unio­nes paroeciarum peragere in casibus a iure concessis.

IV. In themate paroeciarum uniones ab auctoritate ci­vili factas fuisse, de consensu tamen Episcopi- et ideo de earumdem validitate ambigi nequit.

V. Pariter haud ambigendum esse videri, utramque au­ctoritatem non posthabuisse agros aut territorium domibus annexum, cum certes paroeciarum limites définirent, nisi dici velit aperire voluisse litium et iurgiorum fomitem in­ier parochos.

CANONICI MAGISTRALIS

Die 17 Iunii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Episcopus P . vacato canonicatu Ma­gistrali suae Cathedralis, concursum indixit, praescribens novo canonico, ut praeter onera communia ceteris canoni­cis, gratis in Seminario traderet lectiones quoad materiam et horam , quas Ordinarius ipse constitueret, iuxta Cathe­dralis statuta et consuetudinem.

Stata die habito experimento, Sacerdos Carral praelatio-nem meruit; qui ad tramitem iuris in canonicatus possessio­nem immissus, per 4 annos nedum sacram Theologiam Se­minarii alumnis t radidi t , verum etiam historiam ecclesia­sticam in diebus, quibus schola s. Theologiae vacabat per tres annos illos docuit, quin aliud emolumentum perceperit quam quotidianas chori distributiones. Verum facti poeni­tens, die 15 Iulii 1881 ab Episcopo aliquod emolumentum pro huiusmodi munere petiit, asserens se in vim statuto­rum Ecclesiae P. obligatione gratis docendi non teneri.

Hisce precibus Episcopus respondit, quod in posterum dispensantur Canonicus magistralis ab onere docendi gratis

CANONICI MAGISTRALIS

îiistoriam ecclesiasticam, et aliquid ei rependeretur pro T}us annis, quibus docuit, etsi iuxta Statuta, censeri poss illum ad id quoque teneri. Nihil autem esse eidem Canó­nico rependendum pro institutionibus theologicis tradendis; neque eumdem esse suhlevandum ab onere isto, quod subiit statim ac de praebenda magistrali provisus fuit ait Episcopus. Responsum Antistitis haud arridens magistrali Canonico ad S. C. C. recursum habuit.

Disceptatio Synoptiea

DEFENSIO CANONICI MAGISTRALIS. Canonicus magistralis contendit se nullo modo teneri ad gratis docendum in Se­minario; idque duplici argumento tum a statutis Ecclesiae, tum a consuetudine deducto, evincere studuit. Quoad statuta a i t : ad praefìniendas Canonici magistralis obligationes, li-terae statutorum inhaerendum ita esse, ut nonnisi onera -quae in his expressa reperiuntur, eidem tribui debeant. Iam vero articulus 22 statutorum, qui agit de hoc munere, ne verbum quidem facit de onere gratis docendi; ideo sponte -sua sequitur quod orator nullimode obstringatur docere gra­tis in Seminario.

Neque dicas quod si haec obligatio ex statutis non ar­guitur, nihilominus ex uteris edictalibus concursus, cui ora­tor se subiecit, dubio procul appareat. Hanc siquidem offen­sionem ipse penitus refellere confidit, animadvertendo : quod edictum Episcopi, Statutis haud conforme, invocari nequit ceu regula iuris. Etsi autem adverbium gratis reperiatur in Edicto Episcopi, nullam exerit vim, quia relatum non fuit in Statutis : nam ius contra ius non datur. Hinc mirum non •est, subdit orator, quod S. C. pluries declaraverit praeben­dis iam erectis nova onera auctoritate Ordinarii imponi non posse, ceu refert Fagnanus in Cap. Significatum de Praeb, num. 3 et seq.

Quin regerere valeret in casu onus gratis docendi per literas edictales ab Episcopo, Canonico magistrali imposi—

Acta, Tom. XV. fase. C L XXIII. 14

2 1 0 CANONICI MAGISTRALIS

tum si non ex litera, saltem ex. statutorum spiritu deduci posse. Scitum enim in iure est, Statutum ita interpretari de­bere, ut minus quam fieri possit laedat ius commune; Surd. decis. 36 num. 18 cum seq., et decis. 49 num. 8, et decis. 56 num. 4. Imo ut animadvertit Barbosa semper in­terpretari debet secundum ius commune, quod statuit, ut be­neficia sine diminutione conferantur Cap. Si quis praeben­das I. in fine, quaest. 3; Fagnanus lib. 2 decret. Cap. Non esset n. 47 et 49.

kge vero nedum ex statutis, verum etiam ex consuetu­dine mirum in modum suum ius, sustineri propugnavit ora­tor. Sane ipse a i t : decessor meus qui per vigintiduos annos cathedram habuit, iugem obtinuit retributionem. Porro con­suetudinem esse optimam legum interpretem, amico foedere omnia iura clamant I. Si de interpretatione ff. de legibus Cap. Cum dilectis; eamque semper servandam esse, ubi vi­get, nemo est qui dubitet. Consuetudinem particularis ali­cuius Ecclesiae, praesertim si uti in casu, iuri communi conformis inveniatur, omnino servari debere docet Scarfan­tonius in addit. 37 num. 25; Rota coram Seraph, decis. 1025, coram Lancetta, in Frisigen. Decanatus 29 Februa­rii 1712.

Neque regeras in Statutis satis provisum esse oratori distributionibus quae ipsi conceduntur pro tempore quo do­cet in Seminario. Orator siquidem respondit, talem provi­sionem tolerari non posse, tum quia patulis Concil. Triden­tini dispositionibus refragetur, tum quia oratorem in peiori conditione, quam ceteros Canonicos constituit.

Perperam vero obiici videtur iuramentum a Canonico magistali de statutis Ecclesiae Cathedralis servandis prae­stitum, quia iusiurandum de re iniusta non tenet. In the­mate vero agi de re iniusta nullo pacto dubitari potest, quandoquidem orator ad rem ait: « Et hinc iniustitia au-« getur, quia onus, quod Auctoritate apostolica carebat, < imponebatur. Quo conscripto in edicto convocationis et ah « illustri Episcopo et Capitulo approbato super onus quoti-

CANONICI MAGISTRALIS 2-14'

» die docendi gratis, homini prudenti dubitare non licebat » hoc fieri contra ius, seu inconsulto Pontifice. Cognita au-» tem re a magistrali Canonico contra hanc obligationem » clamat, neque ad eam ob iusiurandum teneri putat. » Id­que optimo sane iure asseri posse videtur, cum notum in iure sit, quod iuramentum vinculum iniquitatis esse non debet; Fagnanus in cap. Sicut de prob. n. 19. Si itaque ex hactenus disputatis dubitari nequit, Canonicum magistra­t u i adstringi non posse onere sacram Theologiam gratis docendi, si pariter indubium esse videtur distributiones quo­tidianas, pro' tempore quo docet percipere iure non posse, ex eo quod favore praesentium a ss. Canonibus constitutae fuerunt: concludi posse videtur, loco distributionum quoti-dianarum mercedem, de communi Episcopi et oratoris con­sensu constituendam, pro labore tam impenso quam dein­ceps impendendo ipsi rependendam esse. Distributiones vero in antecessum contra Conc. Tridentini sanctiones perceptas restituendas esse, ut inter Canonicos qui in choro praesentes fuerunt, distribuantur.

DEFENSIO EPISCOPI. EX altera vero parte Episcopus evin­cere sategit, Canonicum magistralem teneri ad s. Theolo­giam in Seminario gratis docendum ; idque ex eo deduci as­serit, quod huiusmodi onus Canonicatui ita impositum fuit, ut proprie constituat officium Canonici magistralis. Nam iuxta Statuta hoc docendi onus canonicatui annexum est, eiusque officii partem constituit.

Posito autem quod munus docendi in Seminario Cano­nico magistrali impositum, praebendae adhaereat, et veluti partem officii constituat, prono veluti alveo fluit Canonica­tum magistralem naturam et indolem praebendae sive Theo­logalis sive Poenitentiariae induere. Quemadmodum igitur Canonici theologus, et poenitentiarius pro satisfactione mu­neris, propriae praebendae inhaerentis, praeter distributio­nes quotidianas eoe sess. 22 cap. 3. Conc. Tridentini, nullum aliud emolumentum percipere valent, uti declaravit S. C. C. in Anagnina 23 Iulii 1674; ita pariter Canonicus magis-

212 CANONICI MAGISTRALIS

tralis, eo tempore quo sacram Theologiam in Seminario tra­dit, nihil aliud quam quotidianas distributiones praetendere posse videtur.

Neque ex eo quod statuta, ceu in uteris edictalibus le­gitur, expresse non praescribant, ut Canonicus magistralis gratis doceat, orator arguere posse videtur pro sacrae Theo­logiae lectione mercedem sibi attribuendam esse, vulgatae iuris regulae innixus odia- restrìngi, favores convenit am­pliari: nam a silentio Statutorum consequentia contraria fa­cilius descenderet. Et re quidem vera in articulo 22 Sta­tutorum agitur de exemptionibus et praerogativis, quibus Praebendati de officio frui debent pro novo onere docendi, ut laevius fìat implementum oneris eiusdem. Quum vero de retributione omnino silentium servetur, ergo a praerogati­vis excluditur, et nullomodo inter easdem recenseri nequit. Nam si mens erat ut retributio dictis canonicis concedere­tur , prae aliis praerogativis notanda fuisset utpote, quae aliis maiora afferret praebendatis commoda. Ex silentio ergo colligenda videtur mens huic retributioni adversa.

Verumtamen, subdit Episcopus, necesse haud est ad ad­minicula et ad coniecturas confugere ut ostendatur silentium Statutorum nihil oratori proficere. Quandoquidem nedum ipse Episcopus, sed etiam omnes qui partem habuerunt in confectione Statutorum, semper pro certo habuerunt Canoni­cum magistralem, vi novae impositionis, teneri ad gratui­tum oneris docendi implementum.

Quin aliquid relevet aliud ab oratore obiectum, quod scilicet oratoris antecessor per spatium 22 annorum emolu­mentum receperit, pro onere ipsi imposito docendi theolo­giam dogmaticam in Seminario. Exploratum siquidem in facto est, quod eo tempore, quo ille sacram theologiam se­minarii Alumnos docuit, hoc onus Praebendae magistrali impositum, ceu in praesentiarum contingit, haud erat.

Verumtamen nedum ex statutis, quibus Ecclesia Cathe­dralis P. regi tur , sed etiam in vim Literarum edictalium concursus, orator gratuito docere tenetur, ex eo quod hanc

CANONICI MAGISTRALIS 2 1 3

obligationem libere suscepit, eamque per integrum quatuor annorum spatium, nihil contra obmussitando, adimplevit. Re sane vera neminem ab,illius obligationis satisfactione sese eximere valere, cui sponte ac libere se subiecit, res in propatulo est.

Inutiliter tandem huiusmodi literas edictales, sub pre-textu quod a iure communi hac super re difformes sint, in praesentiarum orator infirmare conatur, cum ex superius citatis, usque ad evidentiae fastigium probatum fuisse videa­tu r , praedictas literas sacrorum Canonum censurae atque praxi quammaxime conformes esse: S. C C . quae in Ana-gnina Theologalis diei 23 Iulii 1674 tradidit; Canonicos de officio pro adimplemento munerum suis praebendis inhae­rentium nullum stipendium particulare, praeter quotidianas distributiones, sibi vindicare posse. Res cum ita se habeant, quisque ingenio suo facile percipit, Canonicum magistralem ad tramites tum Statutorum Ecclesiae P. tum Literarum edictalium, solis distributionibus quotidianis, canonicis quo­que fictione iuris in choro praesentibus assignari consuetis, contentum esse debere, pro eo quod sacram Theologiam in seminario alumnis tradit. Qua de re Episcopus concludit, oratoris preces tam pro emolumento in substitutionem dis­tributionum quotidianarum impetrando datas, quam pro dis­tributionibus perceptis inter canonicos dividendis, qui choro revera interfuerunt, ab ipso iudicii limine reiiciendas esse.

Hisce aliisque praenotatis, dirimenda proposita fuere se­quentia

I. An Canonicus magistralis pro munere, quod in se­minario exercet, ius habeat percipiendi emolumentum, ve potius distributiones quotidianas tantum lucrari debeat in casu.

Et quatenus affirmative ad 1. partem negative ad 2.

214 CANONICI MAGISTRALIS

IL An et quomodo providendum sit pro distributioni­bus, praeterito tempore perceptis, in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii, re discussa sub die 17 Iu­nii 1882, censuit respondere:

Ad I Negative ad primam partem, affirmative ad se­cundam.

Ad II Provisum in praecedenti.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Inspecto iure communi, ius condendi statuta, respi­cientia statum Ecclesiae, divinum cultum, ordinationem chori, et servitium Cathedralis pertinere ad Episcopum et Capitulum; Rota p. 4 t. 1 decis. 494 n. 6 recent.

IL Qua de re statuta, veluti privata lex, religiose ser­vanda sunt per quoscumque de gremio Capituli existentes, quia ad rectum conferunt Capituli regimen.

III. Quum in themate Canonicus magistralis per Cathe­dralis statuta teneatur s. docere Theologiam in Seminario, hinc onus huiusmodi veluti Praebendae adhaerens, partem officii eiusdem praebendae constituit; et praebendato, dum s. docet Theologiam, debentur tantum quotidianae distribu­tiones, ceu debentur Poenitentiario et Theologo, proprio mu­nere fu ngen t ib us.

S YR ACUS ANA SEU CATANEN. MATRIMONII

Die 15 Iulii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Anno 1867 nuptiae initae fuerunt Messanae inter Iosephum Ducem, et Vincentiam filiam Ba­roni* D. coram Rectore oeconomo D. Ioanne Filocamo de

MATRIMONII 2 1 S

specialis mandato Archiepiscopi Messanen, expresse dele­gati ah Archiepiscopo Syracusarum, nec non ab Archiepio-copo Panormi, adstantibus Parocho Chirico, Ioanne Marcello Pettini, Ioanne La Farina, aliisque testibus.Celebratis nuptiis illico Dux, absque muliere, Parisiosabiit patrem invisurus, qui eum expectabat. Rediens autem vir rei uxoriae operam de­disse videtur, siquidem proles adnata fuit.

Tractu sed vero temporis orta inter coniuges acri discordia, anno 1878 coniux personalem separationem, dotis admini­strationem, et filiarum curam a laico Tribunali expetivit, atque obtinuit. Vir autem anno 1881 die vero 8 Augusti ecclesiasticum iudicem Syracusanum, scilicet Rmum Archie­piscopum, oblato libello, adivit expostulans, ut matrimonii nullitatem declararet ex defectu iurisdictionis in parocho, qui matrimonio adstitit, reservato sibi altero capite nullitatis ex defectu consensus. Huiusmodi causam communem mulier sibi facere curavit; eademque rogante muliere, avocata fuit causa per S. Pontificis rescriptum ad S. Congregationem Concilii.

BltscegítíatU» $yisog»tie&

DEFENSIO MULIERIS. Baronissae defensor, ex capite in li­bello citationis allegato, matrimonii nullitatem propugnavit; ac primo agens de domicilio praemisit, ex censura Concilii Tridentini Sess. 24 Cap. 1 de Reform, nullum esse matri­monium, quod coram contrahentium parocho initum non fue­rit. Hoc posito ait, matrimonium in themate nullum esse, utpote celebratum coram Parocho Messanensi, qui nec Ducis, nec Baronissae proprius Parochus erat, siquidem ambo, tem­pore nuptiarum, Catanae fixos habebant lares. Sane quod uxor a pueritia Catanae domicilium iugiter habuerit, in pri­mis patere edicit a iurata ipsius mulieris declaratione. Ipsa enim retulit: sese cum propria familia, derelinquendo Sy­racusam, proprium domicilium constituisse Catanae ab an­no 1861; anno vero 1867 sese Messanam contulisse ubi post «ex aut septem dies ab adventu matrimonium cum Duce initum Art.

216 MATRIMONII

Hanc autem perspicuam et formalem declarationem to ­tam vim suam exerere debere contendit. I o quia ab-hone­sta, et religiosa femina emissa fuit; 2° quia iurisiurandi sa­cramento illam munivit; 3° quia innumeri fere testes una­nimi choro id confirmant.

Subdit inde quod a testibus mira concordia relata omnem de Baronissae absoluto Catanae domicilio dubietatem adi-munt, et firmantur etiam ab iis, quae ipsaemet Catanae Ec­clesiasticae auctoritates declarant propriis attestationibus t em­pore insuspecto, idest ante nuptias editis. Post haec concludit neminem cordatum hominem vel minimum ambigere posse, tempore matrimonii, Baronissam Catanae domicilium h a ­buisse.

Quod autem dux quoque deseruerit nativum domicilium, illudque Catanae constituerit, et tempore nuptiarum ibi ha ­buerit, illud pariter indubium esse contendit ex iurata ipsius-Ducis declaratione, atque unisonis proborum hominum de­positionibus vallata.

Monuit insuper defensor, Syracusanum vinculi defensorem operam dedisse, ut a sponsis quasi domicilium Messanae acqui­situm ostenderet, et ideo si non in vim delegationis, saltem iure proprio Parochum valide consensum recepisse conclude­ret; quamobrem testes adduxit, ut illud quasi domicilium pro­baret. Sed hic quoque eius conatus in auras abivisse edicit,, siquidem ex hoc testium examine, Messanae confecto, Catanae sponsorum domicilium firmari substinuit. Praeterea contra praefatum vinculi defensorem iudicium et adiuncta proferri dicit a tabellione, apud quem nuptiales tabulae biduo ante matrimonium exaratae sunt.

Huc re perventa animadvertit Orator, quod Syracusanus; vinculi .defensor hisce de causis ad incitas redactus, omnes vires in eo intendit, ut probare posset, Ducem Catanae quasi, domicilium, Panormi vero praecipuum ac reale retinuisse, et hunc ad finem probationes a Curia Panormitana collectas-fuisse. Frustra sed vero, siquidem ex collectis ab eo proba­tionibus apparet, Ducem anno 1867, relicto Panormo, stabi-

MATRIMONII 217

lem Catanae sedem transtulisse, animo Panormnm amplius-non redeundi.

Ipse Dux conditioni nuptiis adiectae stetisse monet in nuptialibus tabulis biduo ante ritum adstipulatis, ubi se pro­fitetur, domicilium habere Catanae. Idipsum confirmant, prosequitur Orator, tum bonorum administratio a Duce Ca­tanae, patre mandante, gesta, tum donatio ope instru­menti 6 Iulii 1876 apud acta De Marco, ei ab avia collata, quae Ducem aviae animum, posita Catanae sede, explevisse luculenter evincit. Dein ad probationis fastigium accedit depositio Teatinorum Praepositi; qui ait ducem impendisse libellas 60,000 in restauranda domo apud Catanam et l i ­bellas 30,000 in reficiendo Palatio principis Patris, Catanae extructo. Ex quibus ingentibus sumptibus ad aedes tam in urbe, quam in villa apparandas non precario et interdum, sed stabiliter habitandi animum deprehendi proclamavit.

Quid plura? Haec omnia tanta veritate fulgere incla­mavit, ut his nedum civiles, sed et Ecclesiastici officiales, acta publica et documenta pleraque, ab ipso Syracusano vinculi defensore producta, fidem concorditer addant de Pa-normitani domicilii desertione, et Catanensis electione. Id so­lemniter testantur Syndicus Panormi et Catanae, et Archiva­rius Curiae catanensis. Cum itaque ex huc usque expositis luce meridiana clarius appareat Iosephum Ducem et Vincen-tiam, relictis nativis domiciliis, Catanae fixos habuisse lares, sponte veluti sua fluere concludit, Messanae parochum, coram quo matrimonium in themate initum fuit, proprium contra­hentium parochum haud fuisse, ideoque ex censura s. Concilii Tridentini Sess. 24 Cap. 1 de Re for mat. matrim, praedictum matrimonium irritum, cassum, ac nullum existere.

Nec delegationes Archiepiscoporum tum Syracusarum, tum Panormi aliquid roboris, atque efficaciae huiusmodi nul-litati matrimonii suppeditare posse subsumit. Cum enim probatum fuerit, praetensus coniuges Catanae domicilium statuisse, et tempore nuptiarum ibi habuisse, prono alveo consequi, eas tota mole sua in praeceps ruere, quin aliquo

218 MATRIMONII

modo praefatam matrimonii nullitatem fulciri, ac substen-"tare valeant. Ordinarii enim Catanensis delegationem in the­mate necessariam fuisse monet, ut praedicti matrimonii va­liditas in vado poneretur.

Syracusanum vero vinculi defensorem stulto consumptum fuisse labore contendit, tum cum probare pro viribus ad­laboravit, Ducem originario suo domicilio Panormitano haud valedixisse. Quandoquidem aut ipse loqui intelligit de ori­ginario habitationis domicilio, et certi facti esse edicit,, omis­sis publicis documentis suprarelatis, tum testes ab eo ad rem accitos atque examini subiectos, tum ceteros testes in summario descriptos contrarium retulisse, ceu superius nota­tum fuisse monet, aut loqui intelligit de originis tantum -domicilio et tunc licet huic haud valedixisset, certum tamen esse subdit illud numquam amitti, sed una cum ipso habi­tationis domicilio retineri, verumtamen matrimonium coram Parocho originis initum haud posse consistere explorati iuris esse. Ita Reiffenstuel ius Canon, univer. lib. IV Decret. Ut. 3 §. 2 de clandestin, despons. n. 58 et 59.

Neque hic subsumi posse putat non de domicilio origi­nis tantum intelligi , sed de domicilio originis, et habita­tionis, quia quando Dux ab Archiepiscopo Panormitano de­legationem expostulavit, ut Messanae nuptias celebrare va­leret, tacite declaravit ipsum Panormi etiam habitationis domicilium habere. Praeter enim quam quod huiusmodi sim­plex, et tacita declaratio contra factum ab altera iurata, et solemni declaratione destruitur, quae ab ipso Duce iudi­cialiter emissa fuit, illud maximopere animadvertendum esse instat, huiusmodi confessionem emissam fuisse a Duce in er­rorem prolapso, qui praedictae delegationis petitionem etiam ab Ordinario domicilii tantum originis necessariam esse pu­tavit. Porro quanti confessio haec sit facienda tradit Angel. de confess. lib. 2 quaest. 14 n. 24 et saepissime docuit Rota coram Durano Decis. 314 n. 11, coram Celso De­cis. 273 num. 1, coram Emerix, Decis. 1347 n. IO. Id­que eo vel magis in themate admittendum esse tenuit, quia

M A T R I M O N I I 2 1 9

non agitur de expressa, ac deliberata declaratione Panormi domicilium retinendi, sed de pura praesumptione, quae ex Ducis instantia Panormi Ordinario porrecta deduci vellet.

Nec ei aliquid roboris adiici posse existimavit ab altera declaratione emissa ab ipso Duce, cum matrimonio civili operam dedit. Praeter enim quam quod haec emissa fuit post circiter octo menses a matrimonio celebrato, obvia est huic difficultati responsio. Etsi enim Dux facto domicilium Catanam transtulisset, nihilominus legis civilis voto nondum satisfecerat, nempe binas declarationes a vigenti Codice in artic. 16 et 17 praescriptas ad acta status civilis non detulerat.

Dux facto et animo, prosequitur Orator, Panormi domi­cilium deseruerat, quia ibi nihil ei, quod interesset, supe­rerat. At cum binas declarationes ad tramites legis non edi-disset , Panormi degens coram Statu Civili apparere per­rexit. Ideo nil mirum esse ait, si cum de civilibus nuptiis ageretur, facultates a Panormi Municipio expetiverit ; secus enim Catanensis magistratus nuptiarum ritum sub poena nullitatis explere nequivisset. Et hinc sequitur Ducem, apud acta Catanae necessario sese declarasse domicilium habere Panormi, ut nempe delegationis actui cohaereret, aliter sibi evidenter contradixisset. Qui de re pro nihilo habenda est attestatio testis illius qui asseruit Ducem Panormum remeare voluisse, id eruens tum ex cura sibi commissa ibi servandi equos et currus, et sala ri um famulis solvendi, tum ex cura conducendi quasdam aedes.

Nam quod Dux pristinum domicilium deseruerit, illud in primis urgere edicit praesumptionem, qua monemur eum, qui secundum domicilium eligit, primo valedicere, praeser­tim si nec bona, nec opes, nec negocia, nec aliquid, quod ei interest, ibi relinquit, fortius autem si nec domum aper­tam deserit, quandoquidem retentionis pristini domicilii va-lidissimum indicium esse ait retentionem domus, ad tradita per Rotam passim, et praecise in decis. 244 n u m . 3 co­

r a m B u r a t t o - ibi - Domus a u t e m est ' p r a e c i p u u m s i g n u m

r e t e n t i o n i s d o m i c i ! i i .

2 2 0 MATRIMONII

Hac de re commentum de duobus domiciliis a Duce re ­tentis procul esse amandandum subiungit I o quia haec do­micilii duplicatio difficilis admodum est in iure, ceu fatetur iurisconsultus Ulpianus in leg. 27 ff. ad Municip. §. Cel~ sus, 2° quia in difficili huiusmodi hypothesi comprobare oporteret in quo de duobus istis locis domum, et familiam constituerit, ibique aequaliter morari ad tradita per Cano­nistas et praecipue per Reiifenstuel ius Canon, univers, lib. 2 Decr. tit. de for. consuet. §. 3. Van-Bspen. tit. 2' de Spons., et Matrim. Cap. 5 num. 8.

Atqui Dux cum Pater eius a Panormo discessit, sibi se­paratam domum haud instruxit, non bona, non opes, non negocia, nihil quod eius interesset, Panormi reliquit, abivit r

Catanam migravit, ibi domicilium constituit a Ianuario 1867 usque ad nuptiarum epocham, quin unquam Panormum re­di verit. Perdite idcirco ex adverso contendi ait, Ducem prae­ter Catanae domicilium, et aliud Panormi habuisse.

Frustra autem ad domum in palatio Genuardi recurrere ait, ut ulterius commento duorum domiciliorum insistant. Siquidem domum illam, quae clausa remansit, et adhuc re­manet, non ad Ducem, sed ad eius Patrem spectasse edis­serit, de quo Dux ipse non indubiam fidem praebuisse sub­dit eloquentissimo facto subsequentis conductionis aliarum aedium. Has enim sibi ad quamlibet Panormum visendi op­portunitatem comparare coactus non fuisset, si praefata do­mus ipsi spectasset, eamque habitandi copiam habuisset. Concipi enim nullo modo posse urget, ut qui in aliqua urbe promptam, et apertam domum habeat, aliam velit sibi com­parare, ut illuc pergens in ea se recipiat.

Post haec ad alteram difficultatem ex adverso oppositam diluendam transiit Orator, contendens, Syracusanum vinculi defensorem inutiliter adstruere studuisse praetensum coniuges Messanae quasi domicilium adeptos fuisse, et ideo matrimo­nium Messanae celebratum coram Parocho Filocamo, si non vir­tute delegationis, saltem iure proprio valere. Praeter enim quamquod hac exceptione Panormi domicilium implicite ex-

MATRIMONII 2 2 1

ciudi ait, si enim Panormi domicilium habuisset, superva­caneum esse putat praefatae exceptioni incumbere; illud ani­madvertendum subdit Messanae quasi domicilium in auras abire Io quia ex actibus comprobatur sponsorum Messanae moram quindecim ad summum dies perdurasse : dum ad quasi domicilium constituendum habitationem in loco per maiorem anni partem requiri unanimiter Canonistae tradunt, vel sal­tem unius mensis spatium. 2° Quia probatum non est spon­sos eo fuisse animo, ut diu Messanae degerent, quo animo substantialiter opus esse ad quasi domicilium constituendum «ertissimi iuris est. Porro de huiusmodi animo nedum nul­lum testem fidem facere inquit, sed imo immediatus sponsorum post nuptias, discessus, morbo publico nondum cessante, con­trarium satis aperte revelare subsumit. Neque relevat, quod Pater sponsae Messanae domum conduxerat, quia hoc fecit ex eo quod in publicum diversorium, in quo ipse cum fa­milia degebat, supervenerat Dux sponsus filiae, et ipse re­ligionis causa noluit, ut filia degeret sub eodem tecto cum sponso.

Verum dato etiam, at nunquam concesso, quod sponsi hoc quasi domicilium Messanae acquisivissent, nullum ta­men, atque irritum matrimonium in themate iugiter per­manere certavit, quandoquidem sponsi non in paroecia, cui Filocamo parochus praeerat, sed in ambitu alterius paroe­ciae, in qua Parochus Chirico iurisdictionem exercebat, tempore matrimonii habitabant, ceu ex actis manifestum erumpit.

Nec oggerere prodesset, quod licet matrimonium coram parocho Filocamo celebratum fuerit, attamen alter porochus Chirico illi intervenerit, ideoque matrimonium tamquam co­ram proprio Parocho initum valeat. Ex causae enim acti­bus in probatis esse edisserit, parochum Filocamo uti pro­prium contrahentium parochum ab ipsis adhibitum fuisse, eorumque consensum formaliter recepisse, parochum vero Chirico non aliter quam spectatorem et testem nuptiis in­terfuisse. Quo posito cum proprii parochi praesentia sub eo

222 MATRIM ONU

charactere requiratur, ut qua talis formaliter consensum spon­sorum recipiat, et illis benedicat, sequitur alterius parochi praesentiam qui actui simpliciter et uti persona privata sci­licet uti testis adstitit, nullos gignere effectus posse, ideo­que matrimonium in themate, etiam ex hoc capite, nullum atque irritum declarandum esse proclamavit. Quaquaversus igitur huiusmodi matrimonium spectetur, undique eius nul­litatem illucescere atque in omnium oculos insilire conclusit.

ANIMADVERSIONES DEFENSORIS S. VINCULI. Defensor duo in capita orationem suam dispescit : quorum in primo, prae­missa domicilii theoria, nedum ex testibus qui in quatuor Curiis auditi sunt, sed et ex variis factis comprobare sategit, Ducem panormitanum domicilium haud amisisse ; in secundo vero quasi domicilium Messanae acquisitum fuisse demon­strare studuit.

Ad primum itaque caput descendens, in propatulo esse ostendit, quemlibet duplex habere posse domicilium ex ipsa S. O. in Causa Romana seu Tudert. diei 28 Ianuarii 1769 § Non controvertitur - ibi - Vulgatum est « quemlibet non » duo tantum, sed etiam plura habere posse domicilia in » dioecesis oppidis, vel civitatibus, sicque singulorum iuri-» bus et praerogativis frui. » Idem tradit Rota in Terra-cinen. successionis 23 Ianuar. 1725 § 15, coram Cilicio; et in alia Romana seu Tudert. 14 Martii 1772 § Certum, - ibi - « Nihil repugnat quominus in diversis locis ac civi-» tatibus quis domicilium acquirat, ac eodem tempore reti-» neat. » Exploratum pariter in iure esse tradit, utrumque domicilium ad matrimonium contrahendum valere, adeo ut quis unum prae altero seligere possit; et domicilium non amittit, qui licet ad longum tempus absit, animum tamen deserendi non habet, ad tradita per Clericatum in Diseurs. 39 p. 5, n. 3 « Mutatio consilii seu accidentalis, absque animo » deserendi domum paternam, et absque voluntate perpetuo » manendi in hoc novo loco, non facit cessare iurisdictionem > parochi prioris domicilii. »

Post haec ad perpendendas testium depositiones accedit,

MATRIMONII 223"

quas quatuor in classes dispescit, prout quatuor in Curiis, in quibus fuit processus confectus habitae sunt; ex quibus au­tem omnibus conclusit matrimonii vindex, minime probari Ducem panormitanam domicilium amisisse.

Quoad testes septimae manus ex parte viri, haec adno­tavit : quinque ipsorum Ducis intentionem ignorant, unus dubitanter asserit videri Panormum reliquisse cum animo amplius non redeundi, ultimus omnia ignorat. Ex parte vero mulieris testes adducti in Curia Syracusana tres nil sciunt, duo potius contrarium asserunt : sextus minus congrue re­spondit, ultimus nimis probat cum asserat se credere etiam ante nuptiarum tempus Ducem Catanae commoratum fuisse: unde nihil probat. Neque ullum robur accedere contrariae defensioni umquam posse, ait vinculi assertor, ex novem aliis testibus a Syracusano vinculi defensore delectis et in iudi­cium vocatis: quandoquidem eiusdem sunt ponderis eorum testimonia ac illa superius allata. Nec minori in pretio ha­ben videntur quindecim testium depositiones in Curia ca-tanensi habitae eo praesertim quia non de propria scientia, sed de relatu deponunt. Et risum movere ait, tabellionis tesimonium , qui ex inductione panormitanum domicilium excludit , ex eo quod in tabulis nuptialibus Dux Catanae commorari fassus sit; et hoc comprobari argumento putat, desumpto ex voluntate Patris puellae, ipsum minime per-missurum filiam nupturam Duci, nisi Catanae domicilium fixisset. Sed de hac voluntate in pactum deducta, neque vola neque vestigium reperitur.

Postea transgreditur ad testium depositiones perpenden­das Curiae panormitanae, quorum septem a iudice, alii tres a patrono Ducissae excitati fuerunt ad eam, quae dicitur, contrariam probationem constituendam. Quos testes praestan­tiores ceteris vocat si non probitate, saltem scientia, cum sint nobiles Panormitani et amicitia et affinitate cum Duce coniuncti. Ast vero quoad eorum testimonia, sex a iudice electi explicite asserunt, nescire voluntatem Ducis domici­lium originis dimittendi; unus audisse refert a Patre puellae

22 Ì MATRIMONII

non nupturam filiam Duci, nisi ex conditione Catanae com­morandi. Ultimus aperte testatur se suasum esse, Ducem nolle Panormum relinquere. Testium yero a Ducissa inductorum duo asserunt se nil scire : unus aperte profitetur esse imme­diatae suae cognitionis Ducem Catanam petiisse.

Contra hunc testem nonnulla disquirit vinculi defensor, ut evincerei manifestatam Patris Ducis, dum Parisiis mora­retur, voluntatem eam non esse ut perpetuo filius Panormo valediceret. Quoad Praepositum Theatinorum ait : illum gra­tis asseruisse, ducem dereliquisse Panormi domicilium ex quo graves peregerit expensas ad instaurandos alibi quosdam fun­dos.

Plura denique disserit super testem Sacerdotem, cuius testimonium valde esse censuit; utpote qui Ducis prae­ceptor fuit, plurimisque in negotiis eidem operam praebuit; ita ut utrique coniugi magna in aestimatione fuerit, et ut bonus sacerdos si posset, utique medicinam, aegro Duci af­ferret e coeno peccatorum eumdem retrahens; quod profecto utique potuisset, si voluisset, matrimonium nullum procla-mans ob defectum domicilii : ast vero veritatis amore et con­scientia ductus coram iudice vera professus est. Gravitatem vero huius testimonii bene ex eo eruit defensor, quia infe­lix mulier omnem movit lapidem, ne in iudicium Sacerdos ille raperetur, omnibus profligatis rationibus quas in medium coram Vicario generali adduxerat.

Hac testium analysi ad finem perducta, facile conclusit matrimonii vindex ex innumeris testibus , plerosque nihil contra rem adserere, quosdam posse solummodo inservire si quaeratur utrum Dux Catanae domicilium habuerit : fere au­tem omnes ignorare utrum Dux Panormi domicilium reti­nuerit, et tandem unum vel alterum pro utraque sententia stare; ita ut hac in rerum conditione habendam esse prae oculis regulam a sacra Rota traditam Decis. 431 p. 18 Recent, num. 6 et seqq. ibi « propterea ubi probationes » circa hanc habitationem hinc inde deductae ad invicem » contrariari videntur ad veram concordiam reducun-

MATRIMONII 2 2 o

» tur sumendo habitationem, non uti sumebat Labbeo apud » Bartolum consil. 234, qui in hac re potius sensui quam » rationi, quam etiam refert Mascabrun Censura Consilii 69 » n. 62. sed illam intelligendo cum ratione et in sensu > compatibilitatis plurium dómiciliorum et habitationum » quae in diversis locis potest quis retinere per textum i n » leg. Eius §. Celsus ff. ad municipium lib. X, utendo » frequentius uno, quam altero. »

Hisce expositis ad refutanda motiva accessit, quae Dux habere potuit Catanae commorandi, relicto panormitano do­micilio. Haec autem motiva ad duo reduxit matrimonii ad­sertor : primum quia Catanae bona Patris, quorum admini­strator renuntiatus fuerat, extabant : secundo, quia sponsae pater conditionem nuptiarum apposuerat sponsis Catanae com­morandi.

Ad primum, quod attinet facile cum duplici domicilio conciliari autumavit, et hoc praeter theorias, ex ipsis quae adversarius exponit, evincere nisus est. Quandoquidem ex t r i ­bus publicis instrumentis, locationis et emptionis Catanae confectis, dicitur Dux Panormi commorans, bonorum pater-norum Catanae administrator fuisse, licet ea confecta sint annis 1862 et 1865; hinc evinci posse ait: si Dux potuerit tunc temporis Panormi degens, Catanae bona patri admini­strare, a fortiori id poterit efficere post annum 1867 Catanae degens, quin Panormum deserere cogeretur. Conditionem vero a patre sponsis adiectam Catanae commorandi perpendens , praeter quamquod ea non fuit conditio sine qua non, de ea tamen nuptialibus in tabulis nulla mentio habetur : quin imo post matrimonium sponsi modo Catanae, modo Panormi commorati sunt.

Quin oggerere valeant duo specialia testimonia, quae cum officialem characterem praeseferant, concludentissima procla­mantur: habetur siquidem attestatio Syndici Catanensis, qua asseritur, Ducem ibi commorari, ast vero minime ex ipsa excludi aliud domicilium Panormi : altera Syndici Panor­mitano quam merito reiiciendam putavit, utpote non confecta

Acta, Tom. XV fase. ÇLXXIII. lh

226 MATRIMONII

ex anagraphicis resultantibus, sed ex duabus meris quorum­dam testium assertionibus, quae nullam vim habere possunt.

Aliud grave argumentum vinculi defensor desumit ex ma­trimonio civili, quod post reditum a Parisiis mense Decembri 1868, coram Magistratu Oatanensi celebratum fuit, ex delega­tione tamen officialis Municipii panormitani, ut videre est in. relatione Archiepiscopi syracusam ad S. C. transmissa. Ex quibus omnibus concludere datum est, adhuc anno 1868 Ducem Panormitanum domicilium non deseruisse. Quod insuper evin­citur etiam ex eo quod Panormi plura Ducem haberet, quae vendi et alio ..transferri merito potuissent ex assertione te­stium: namque et famulos et equos et currus Panormi ha ­bebat et amico P. commisit, ut famulis salarium solveret y

et ut omnia diligenter asservarentur, invigilaret. Haec non poterunt conciliari nisi cum animo Panormum redeundi.

In perdita etiam hypothesi, qua Panormitanum domici­lium haud valeret, subsisteret semper matrimonii validitas, contracti coram Parocho quasi domicilii, quod sponsi et prae­sertim mulier Messanae contraxerant. Tralatitio quandoquidem iure docemur per notabilem anni partem in aliquo loco quem­piam commorantem contrahere quasi domicilium : namque domum conduxerat sponsae pater, per tres menses, uti patet ex locatoris testimonio licet mora brevior fuerit uno mense. Animus vero sponsorum Messanae permanendi erat donec timor pestis alio grassantis cessaret, quod etiam ad annum protrahi poterat. Hac de causa quasi domicilium contrahi docent DD. et praesertim Schmalzgrueber part. 2. t i t . 3. §. 149 et seq. ubi eos solummodo excludit qui recreationis vel ruris colendi gratia habitant, quia huiusmodi causa non est longioris temporis.

Quin oggeratur Benedicti XIV doctrina mensis moram requirens, ad quasi domicilium contrahendum : is loquitur de eo qui in fraudem legis hoc faciat ad evitandum pro­prium Parochum; et mensis quem Pontifex requirit prae­sumptionem constituit quoad eos, quorum animus ignoratur. Unde recte tradit Scavini lib. III, tract. XII, « mensis adii-

MATRIMONII 2 2 7

» citur praesumptione non ad terminum. Ideo unius men-» sis habitatio ad quasi domicilium non est semper neces-» saria, nec semper sufficit. » Et hodiedum post plures de­cisiones S. O. quas refert, in causa Matr. 20 Feb. 1723 et votum 01. Card. Tarquini ita interpretatur Benedictina Con­stitutio (1).

Cum igitur Messanae sponsi, ob pestis timorem mane­rent, coram Parocho s. Iuliani, sponsae proprio, legitime ma­trimonium contraxerunt. Licet enim iste Parochus matrimo­nium non benedixerit, cum per delegationem Archiepiscopi panormitani Parochus Filocamo interfuerit, tamen et ille quoque celebrationi interfuit, et uti testis matrimonii fidem subscripsit. Quin ullum super hoc moveatur dubium de vera nempe Parochi adsistentia, clara enim sunt verba Tridentini: Si quis alias quam praesente Parocho matrimonium iniit, etc. ex quibus deducitur necessariam esse praesentiam pa­rochi physicam et moralem.

Ad quaestionem vero utrum ea sit necessaria praesentia, ut coram Parocho, uti tali, et consensus exprimatur et uti talem sponsi agnoverint, respondit vinculi Defensor tradens doctrinam Bened XIV De Synod. Dioec. libr. 13 Cap. 23 n. 5 haustam ex Paulo De Matr. lib. V cap. 21 et ex Schmalzgrueber De Cland. despons. §. 5 n. 234 reform. qui referunt resolutionem S. C. ita expressam: « An sit » matrimonium si duo contrahunt per verba de praesenti, » proprio Parocho praesente, et aliis requisitis non omissis, » cui contractui Parochus formaliter adhibitus non fuit, sed » dum forte convivii, vel confabulationis vel aliud tractandi » causa adesset, audit huiusmodi contractum geri et postea » alter contrahentium velit ab huiusmodi contractu ratione » defectus resilire ? Sacra Congregatio respondit , posse , » nisi alia intervenerint, quae Parochum a contrahentibus » adhibitum fuisse arguant. » Atqui, ait Matrimonii defen­sor, in themate dubium haud est et Parochum uti talem vo­luisse Matrimonio adsistere, et contrahentes uti talem eum

(1) Huiusmodi votum re\atum fuit Vol. X I . pag. 567.

2 2 8 MATRIMONII

non reiecisse: licet ille partem testis expleverit. Sive enim consideretur uti testis autorizabilis, qualis est parochus, sive uti simplex testis, istiusmodi qualitatem semper ex officio parocho inhaerere affirmavit.

Quaquaversus igitur res spectetur , aut panormitanum domicilium consideretur, aut quae in celebratione matrimo­nii Messanae occurrerunt, semper validitatem matrimonii defensor conclusit.

Quibus aliisque animadversis, propositum fuit dir imen­dum sequens

Uubiuni

An constet de nullitate matrimonii in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii, re die 15 Iulii 1882 dis­cussa, censuit esse respondendum:

Ex hactenus deductis non constare*

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Vulgatum esse, quemlibet habere posse non duo tan­tum, sed etiam plura domicilia, singulorumque iuribus et praerogativis frui.

II. Iuxta DD. videri ex mutatione accidentali, absque animo deserendi domum paternam, et absque voluntate alibi perpetuo manendi, non cessare iurisdictionem Parochi primi domicilii.

III. Ex Benedicto XIV de Synod. Dioec. lib. 13 cap. 23 n. 5. dubitari non posse de validitate matrimonii contracti coram Parocho, qui etsi alio nomine accersitus, tamen a con­trahentibus uti Parochus adhibitus fuerit.

IV. In themate, ut nuptiae irritae renuntiari possent, testium depositionibus, aliisque argumentis evincendum fu­isse , domicilio et quasi domicilio sponsos carere; quo in casu omnis iurisdictio ordinaria, aut delegata deficeret : ast iuridicam huiusmodi probationem defuisse Emis Patribus visum est ex his quae deducta fuere.

220

INSTITUTIONIS (1)

Die 17 Iunii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Antonius R . anno 1712 per suum testamentum simplex beneficium iuripatronatus obnoxium instituit, onere adiecto, ut tres Missae ad altare maius, vel eo impedito, ad quodvis aliud altare in Ecclesia s. Mariae Plebis Revodi qualibet hebdomada celebrarentur. Huius be­neficii iuspatronatus reliquit filiae suae Mariae; cui facul­tatem fecit praesentandi proprios filios nasciturus cum octo attigissent annos ; quatenus iidem sacrae militiae nomen dare voluissent. Et hoc in casu testatoris filia oneri Missarum facere satis debuisset donec eius filii sacro decoraren tur Sa­cerdotio. In casu autem quo vel Maria filios haud gigneret, aut ab ea 6nati sacram militiam sequi renuerent, substi­tuit testator in iuspatronatus filios fratris sui Aliprandi in linea masculina, in perpetuum. Hisque eodem modo et ra­tione substituit filios fratrum suorum Bartholomei, et Thomae. Voluit autem ut ordo et ratio praescripta servarentur quoad omnes descendentes ex lineis vocatis, qui habiles ad benefi­cium consequendum reperirentur.

Ad tramites memoratae dispositionis res usque ad diem 5 Octobris 1878 pacifice processerunt. Quo vertente tempore Petrus Rossi descendens ab Aliprando per testatorem in prima linea vocato, ad vacans beneficium nominavit filium suum Maximum die 16 Iunii anni 1871 natum, eique substituit alium filium Camillum natu maiorem, in casu quo Maximus Episcopo haud placeret.

Curia episcopalis responsum oratori dedit: praesentationem Maximi haud excipi posse ob aetatis defectum; praesentatio­nem Camilli pariter excipi non posse , quia nondum studia

{]) Confer. Vol. XIV pag. 243.

230 INSTITUTIONIS

gymnasii inchoaverit, quae solummodo ad statum ducunt ec­clesiasticum. Exclusis tali modo ambobus Petri filiis, Ordina­rius patrono concessit spatium sex hebdomadarum ad praesen­tandum Bartholomaeum Rossi, qui utpote descendens in se­cunda linea a Bartholomaeo, unice habilis reperiebatur ad bene­ficium obtinendum, quique iam cum laude priorem gymnasii classem perfecerat. Verum Petrus arbitratus filium suum ex ta­bulis fundationis dignum esse, ut ad vacans beneficium no­minaretur, sub die 25 Octobris penes Curiam Ecclesiasticam instetit, declarans se nolle Bartholomaeum nominari tum quia extantibus in prima linea vocatis, huic nullum ius ad huiusmodi beneficium assequendum competebat, tum quia non constabat, ipsum revera ex secunda vocatorum linea descen­dere. Neque his contentus concludebat: quod si adhuc ali­quod dubium superesset, rem remittebat ad competens tr i­bunal, suspensa beneficii collatione usque ad iudicii exitum. Verumtamen Curia episcopalis huiusmodi Petri protesta­tiones! nihili faciendam esse duxit atque elapsis terminis ad nominandum ipsi praefixis die 6 Iulii Beneficium Bartholo­maeo contulit. Ex hac Curiae agendi ratione se gravatum existimans Petrus Rossi, ad S. C. C. illico convolavit hu­millime petens ut, beneficii collatione, favore Bartholomaei a Curia peracta, nulla atque irrita declarata, beneficium filio suo Maximo, in decimo iam aetatis anno constituto, con­cederetur.

£> acceptatio synoptica

DEFENSIO PATRONI. Orator ad probandum Maximum esse habilem ad beneficium assequendum, duo ait sufficere demon­strare 1. « quod Petrus vere est de linea Aliprandi Rossi in prima sede substitutionis a Testatore vocata et quod prae­sentatus reapse praefert conditiones a fundatore volitas. De primo requisito ut quis sibi persuadeat satis est, inquit, ocu­los coniicere in schema genealogicum ex quo apparet, ab Aliprando, Testatoris fratre, descendere Thomam, a Thoma alterum Aliprandum, ab Aliprando Thomam iuniorem, a quo

INSTITUTIONIS 2 3 1

tandem originem trahere urget Doctorem Aliprandum iam defunctum qui fuit pater viventis Petri . Hanc arborem ge-nealogicam maxime esse attendendam eo quod, uti ait Par-rochus, desumpta fuit ex regestris Archivii paroecialis do-cumentisque authenticis aliarum paroeciarum. Hinc nedum omnem fidem meretur iuxta Canonistarum doctrinam et Tri­bunalium praxim, sed etiam plenam facit probationem, Ma­scard, de probat, vol. 2 conc. 672.

Nec minus constare, subdit Orator, de conditione habi­litatis a fundationis lege requisitae. Sane Testator casu quo Anna filia masculos haberet, cavit ut hi beneficium assequi valerent, dummodo octennes essent, et voluntatem sacram militiam amplectendi praeferrent. At deinde praevidens al­terum casum, quo nempe Anna vel filios non habuisset, vel hi clericalem tonsuram recusarent, eamdem methodum et ordinem servari iubet in lineis substitutionis quoad vocatos, sive active sive passive. Binas igitur imposuit conditiones, ut praesentati habiles ad beneficium essent, nempe ut aeta­tem octo annorum attigissent, et sequi vellent clericalem militiam.

Nec aliquid facessere ait Tridentini dispositionem prae­scribentis, ut pro assecutione beneficii requiratur aetas 14 annorum. Nam fundatori licitum esse in institutione bene­ficii quaslibet conditiones honestas apponere tradit Reiffenst. lib. 3 Decret, lib. V. n. 10o; et leges in limine funda­tionis appositas etiamsi iuri communi contrarias servandas esse docet Card. De Luca disc. 26 n. 8 de iurisd. dum­modo tamen hae non percutiant beneficii essentiam, idem auctor Disc. 93 n. 8 de Benef. Conditionem autem aeta­tis non afficere substantiam beneficii pronum est ex eo de­ducere, quod ante Trid. aetas 7 annorum erat sufficiens ut, fuse docet cit. De Luca disc. 95 n. 6 de Benef, atque in adnot. ad Trid. disc. 14 n. 26.

Iamvero in iuvene Maximo aetatem et vocationem ad ecclesiasticum statum reperiri, ait orator. Sane ad requisi­tum aetatis quod attinet, facilis et obvia est resolutio, dum

2 3 2 INSTITUTIONIS

enim Maximus, inspecta arbore genealogica, natus apparet die 16 Iulii 1871, a legitimo Patrono nonnisi mense Octo­bris an. 1878 praesentatus fuit, proinde iam octavum an­num attigerat ; vel si ratio habeatur temporis collationis be­neficii, favore Bartholomaei factae die 6 Iulii 1881, iam deci­mum annum expleverat. Quod autem Maximus voluntatem habuerit clericalem statum amplectendi, ipsum Episcopum testem invocat, cui non semel petitio pro tonsura facta fuit.. Insuper Maximus sacramentum Confirmationis receperat y

optime legere et scribere callebat, et iam idoneus ad gym­nasialem cursum suscipiendum inveniebatur. Cum itaque omnia requisita praeferat a testatore praescripta, evidenti ipsius iuri Curiae agendi rationem nullum detrimentum af­ferre potuisse orator contendit.

Huc perventus Orator ad observantiam appellat, quae edocet beneficium in themate continuo apud lineam Aliprandi fuisse, quae beneficii bona vacationis tempore iugiter admi-nistravit.

Quod si defectus aetatis impedimento fuisset quominus Maximus istud beneficium consequi valeret, profecto animad­vertit Orator quod Curia episcopalis ignorare non poterat hoc impedimentum removeri potuisse ope dispensationis, quam S. C. C. etiam in durioribus casibus elargiri consuevit, ceu videre est in Asculana Cappellaniae 25 Aug. 1750, in Nerito-nen. Abbatiae 22 Nov. 1760, in Lucana Beneficii 17 Maii 1740 et novissime in Tridentina Indulti 26 Iulii 1879 d i ­lationem concessit beneficii Curati ad septennium, ut adule­scens passive vocatus aetatem requisitam assequeretur (1).

Verumtamen dato, sed non concesso quod Maximus fuis­set inhabilis ad beneficium obtinendum, Orator adurget non potuisse reiici alterum filium clientis Camillum, cumulative praesentatum, utpote habilem etiam ex Iure Tridentini, ex quo manifestum apparet, Patronos laicos variare posse vel cumulare in praesentando. Idipsum confirmavi testimonio Card. De Luca disc. 59 n. 19 et disc, 43 n. 7 de Iurep-

(1) Habes quaestionem hanc Vol . X I I I , 201.

INSTITUTIONIS 233'

Verum nedum ex parte praesentantis, sed neque etiam ex parte praesentati aderat inhabilitas: Camillüs enim iuspa ­tronatus passivo fruebatur uti descendens a linea Aliprandi, iam septimum aetatis annum iuxta fundationis, imo etiam decimum quartum aetatis annum iuxta Tridentini decretum superaverat, Confirmationis Sacramentum susceperat, rudi­menta fidei callebat, iam legere et scribere sciebat.

Praeterea orator ait, nullius esse valoris Episcopi cau­sam, qua respuit Camilli praesentationem, eo quod nondum iste inchoavisset studia Gymnasii. Sacri enim Canones nul­libi decernunt, ut linguam latinam sciant, qui ad beneficium assequendum praesentari debent. Quod si Conc. Tridentinum Sess. 23 cap. 11 de Ref. aliqualem scientiam latini idio-matis praescribit, hanc ab iis requirit, qui minores ordines, non qui primam tonsuram suscipere cupiunt. Neque urgeat Curia quod cum Bartholomaeus ex secunda linea descendens esset tonsuratus, non poterat tonsuram Camillo conferre ne praeiudicium Bartholomaeo inferret. Episcopus siquidem con­ferendo primam tonsuram, non directe intendebat praeiudi­cium alterius; sed primario et unice intendebat ad habili-tandos eos, qui iure habilitan cupiebant; De Luca disc. 70. n. 18. de Iurep. Imo adnotat cum citato De Luca Disc. 88. n. 4, quod quando praesentatus concurrit cum idoneo, ae­quali iure pollenti, non ideo est reputandus minus idoneus, si aliqua indigeat dispensatione, quum dispensatus praefe­rendus veniat alteri non indigenti dispensatione, quando suum ius sit potent ius. In themate autem ius Camilli et Maximi, utpote descendentium a priori linea Aliprandi, prae­valere iuri adversarii, qui ad summum a secunda linea de­scenderet , extra omnem dubitationis aleam positum esse propugnavit.

Tandem patronus contendit Bartholomaeum ad familiam fundatoris beneficii haud pertinere ; idque probare sategit depositione trium testium, tam aetate, quam probitate mo­rum omni exceptione maiorum. Attamen admissa etiam paul­lisper absurda hypothesi quod Bartholomaeus ad secundam

"234 INSTITUTIONIS

lineam pertineret, quodque ipsius linea illam Petri exclude­ret, tamen collationem ab Episcopo factam nullo pacto su­stineri posse affirmavit, quia elapso iam tempore util i , bene­ficii collatio ad s. Sedem devoluta erat. Tandem huiusmodi collationem uti invalidam recensendam esse edisserit, quia beneficium litigiosum evaserat eo temporis momento, quo patronus coram Curia declaraverat, causam decidendam esse a tribunali contentioso, si casu accidisset quod praesentatio­nem ab ipso patrono factam Episcopus flocci faceret. Qua­quaversus igitur quaestio inspiciatur, orator concludit bene­ficii collationem a Curia episcopali favore Bartholomaei per­actam sustineri non posse.

DEFENSIO EPISCOPI. EX altera vero parte Episcopus evin­cere studuit, collationem beneficii utpote ad tramites iuris factam sustineri oportere. Quod ut demonstraret, praehabito quod fundator in animo habuerit verum beneficium ecclesia­sticum instituere, testamentariam dispositionem allegavit, ex qua patere affirmavit quod fundator, nedum ordinem praefi­nivit, qui in praesentationis actu servari iugiter debebat, sed insuper statuit ut beneficium illi conferretur qui ad il­lud possidendum, praesentationis tempore, habilis invenire­tur . Iussit enim testator, quoad praesentationem peragen­dam, methodum et ordinem eumdem fuisse tenendum erga illos qui habiles forent ad beneficium, quique a suprano-minatis geniti essent. Ex quibus verbis, ait Episcopus cla­rum fit, testatorem iussisse, praesentandos habiles esse debere; ita ut si in linea Aliprandi habiles deficerent, prae­sentari deberet descendens ex linea Bartholomaei. Iamvero, ait Episcopus, filios Petri Rossi, licet ab Aliprandi linea descendant, inhabiles esse ad beneficium possidendum meri­diana luce patet. Neuter siquidem clericali tonsura ornatus existit, neuter linguam latinam callet, neuter dispositionem ad clericalem statum exhibet, neuter demum decimum quar­tum aetatis suae annum attingit. Porro explorati iuris est, beneficii cuiuscumque capacem neminem esse, qui actu cle­ricus non sit; etenim ex lege ecclesiastica cautum est ut

INSTITUTIONIS 235

laici beneficiis frui nequeant Cap. 6 de transad, et Cap. 2 de instit. et Cap. causam quae de praesent. Gonzalez p. 1 c. 2. n. 28. Quibus iuris principiis innixus Episcopus ani­madvertit, hoc beneficio frui non posse laicos, etiam testa­toris descendentes, quia nulla in testamenti parte reperitur, ipsum hanc fecisse facultatem suis descendentibus. Insuper nec possidere posse beneficium, quiaetetem 14 annorum non attigit tradit Conc. Trid. sess. 23 cap. Vl.de Reform, ubi decernit, ibi : « nullus prima tonsura initiatus aut etiam in minoribus ordi-» nibus constitutus, ante decimum quartum annum beneficium » possit obtinere, » Garcías de benef. p. 7 a. 4 n. 14, Giraldi Iuris Pontif. p. 2 sect. 92. Quo vero ad scientiam, qua praeditus esse debeat, qui beneficium obtinere in votis habet, Garcias haec tradit - P. 7 cap. 7 n. 4. « Licet ad pr i -» mam tonsuram solum requiratur quod quis sciat legere, » et scribere Conc. Trid. sess. 23 c. 4. de Ref. tamen ad » beneficium etiam simplex, maior sufficientia requiritur, » quod sciant nempe legere, construere. Gloss, in Clem. 1 » de conces. praeb. v. reputamus, quam ibi sequuntur Imola, » Card. et Abbas. num. i. » Ad normam itaque iuris, neque Camillus, neque Maximus, ambo Petri filii, habiles erant ad beneficium hoc consequendum. Non quidem Camillus, quia, ut perpendit Episcopus, studiis haud incumbebat; non vero Maxi­mus quia iuvenis decennis, inhabilis pro sua aetate ad benefi­cium ecclesiasticum, scholis adhuc elementaribus addictus, qui­que nullam exhiberet voluntatem erga ecclesiasticam militiam.

Cum igitur filii Petri descendentes a linea Aliprandi in­habiles sint ad beneficium possidendum, ex eo quod requisitis a iure praescriptis praediti haud essent, prono alveo fluere, urget Episcopus, beneficium Bartholomaeo, utpote qui a se­cunda linea descendit, rite collatum fuisse. Quandoquidem, ut Episcopus advertit, iuvenis hic omnes exhibeat qualitates a testatore volitas. Ipse enim descendit a Bartholomaeo Rossi, altero testatoris fratre, in aetate viginti annorum nunc re­peritur, et vere vocari ostendens ad sacram militiam, ad «idimam tonsuram iam promotus fuit.

2 3 6 INTSITUTIONIS

Neque obiiciendum, quod testator pro filiis Annae Ma­riae requisiverit aetatem octo annorum pro beneficio obti­nendo a se instituto. Huic obiectioni enim Episcopus respon­dit : testatorem relate ad patronatum passivum exceptionem fecisse favore filiorum filiae suae Annae Mariae ; quibus frui beneficio sinebat, quando pervenissent ad aetatem octo an­norum; sed descendentes ex quatuor fratribus voluit ut es­sent habiles ad beneficium consequendum. Quae cum ita sint, privilegium quod testator concedere voluit filiis Annae, ad alios transferri nullimode posse videtur : etenim ubi lex non distinguit, neqtie nos distinguere debemus, canon iuris est, quo non vulgatior alter. Idque eo vel magis in themate te­nendum esse videtur, cum agatur de dispositione iuri com­muni contraria, quae proinde strictam recipit interpreta­tionem.

Quamobrem Curia Episcopalis collationem beneficii su­spendere nequi vit, usque ad diem, quo alter ex Petri filiis capax fieret ad beneficium consequendum, eo quod beneficium hoc relinqui vacuum non potuit ; dum aliunde Clericus Bartholomaeus et ius ad hoc haberet, et spem ingereret fu­turum Sacerdotem omnino commendabilem.

Hisce aequa lance libratis, EE . P P . iudicio dirimendum propositum fuit resolvendum

llubium

An collatio Beneficii facta a Curia episcopali die 6 Iu­lii 1881) favore Bartholomaei Rossi sustineatur in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re perpensa, sub die 17 Iunii 1882, resolvere censuit:

Negative, et institutionem dandam esse Camillo.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Iuspatronatus tum passivum, tum activum in aliam personam, secundo loco vocatam, transire non posse donec ali-

INSTITUTIONIS 2 3 7

E X S A C R A C O N G R E G A T I O N E I N D U L G E N T I A R U M

B E A T I S S I M O P A D R E

4 Marzo 1882.

L ' A r c i v e s c o v o d i M o d e n a p r o ­

s t r a t o i n n a n z i a l t r o n o d e l l a S.V..

s u p p l i c a affine d i o t t e n e r e d a l ­

l ' A p o s t o l i c a b e n i g n i t à u n ' i n d u l ­

g e n z a ( app l i cab i l e a n c h e a l l e a n i ­

me s s . d e l P u r g a t o r i o ) a c h i u n q u e

r e c i t e r à l e s e g u e n t e p r e g h i e r a a l

P a t r i a r c a s . G i u s e p p e , sposo d i

M a r i a S S m a .

« P o t e n t i s s i m o P a t r i a r c a s .G iu ­

s e p p e , P a t r o n o d e l l a C h i e s a u n i ­

v e r s a l e che v i h a i n v o c a t o o g n o r a

n e l l e s u e a n s i e t à e t r i b o l a z i o n i ,

B E A T I S S I M E P A T E R

Die 4 Martii 1882. (Versio)

A r c h i e p i s c o p u s M u t i n e n s i s co­

r a m S . V . Sol io p r o v o l u t u s , s u p ­

p l e x e x p o s c i t a b A p o s t o l i c a c l e ­

m e n t i a a l i q u a m i n d u l g e n t i a m

(ss. P u r g a t o r i i a n i m a b u s a p p l i ­

cab i l em) p r o p e r s o n a q u a l i b e t ,

q u a e s e q u e n t e m r e c i t a v e r i t o r a ­

t i o n e m P a t r i a r c h a e s a n c t o I o s e ­

p h o , S S m a e V i r g i n i s M a r i a e

sponso .

« M o e r e n t i s s i m e P a t r i a r c h a

s . I o s e p h , p a t r o n e c a t h o l i c a e E c ­

c l e s i ae , q u a e i n c e s s a n t e r i n s u i s

a n x i e t a t i b u s e t c u r i s T e i n v o c a -

quis extiterit primo loco vocatus, qui claris argumentis evin­cere valeat propriam successionem, propriamque vocationem.

II. Qua de re censeri nominatos ab ipso fundatore, illi qui iure passivo fruuntur, posseque eosdem nominationi per­sonae cuiuslibet iure proprio obsistere.

III. Ex Doctoribus licere beneficii institutori, in ipso fundationis limine, quaslibet apponere honestas conditiones, etiam iuri communi contrarias, dummodo non laedant bene­ficiorum essentiam.

IV. In themate mirum non esse quod institutor beneficii potuerit conditionem apponere, qua passive vocatos in aetate octo annorum frui hoc beneficio valerent, dum aetatis con­ditio non afficiat beneficii substantiam.

2 3 8

d a l s e g g i o eccelso d e l l a v o s t r a

g l o r i a v o l g e t e a m o r e v o l e l o s g u a r ­

d o s u l l ' o rbe c a t t o l i c o . S i com­

m u o v a i l v o s t r o c u o r e p a t e r n o a l

v e d e r e l a m i s t i c a S p o s a e d i l V i ­

c a r i o d i C r i s t o a f f r a n t i d a l dolo­

r e e p e r s e g u i t a t i da pode ros i n e ­

m i c i . D e b ! p e r l e a n g u s t i e a m a ­

r i s s i m e che p r o v a s t e i n t e r r a ,

t e r g e t e b e n i g n o l e l a g r i m e de l

v e n e r a t o Pon te f i ce , d i f e n d e t e l o ,

l i b e r a t e l o , e d i n t e r c e d e t e p res so

i l d o n a t o r e d e l l a pace e d e l l a ca­

r i t à , affinchè d i s t r u t t a o g n i a v ­

v e r s i t à , d i s s i p a t o o g n i e r r o r e ,

t u t t a l a C h i e s a possa s e r v i r e a

D i o b e n e d e t t o i n p e r f e t t a l i b e r t à ;

Ut destructis adversitatibus et

erroribus Ecclesia secura Deo

serviat libertate. Amen. »

S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I i n a u d i e n t i a h a ­b i t a d i e 4 M a r t i i 1 8 8 2 , a b i n f r a s c r i p t o s e c r e t a r i o s a c r a e C o n g r e g a ­t i o n i s I n d u l g e n t i i s s a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a e , o m n i b u s u t r i u s q u e s e x u s c h r i s t i f i d e l i b u s , q u i co rde s a l t e m c o n t r i t o s u p r a e x h i b i t a m p r e c e m i n h o n o r e m s . I o s e p h d e v o t e r e c i t a v e r i n t , I n d u l g e n t i a m centum dierum, s e m e l in d ie l u c r a n d a m , b e n i g n e conces s i t . P r a e ­s e n t i i n p e r p e t u u m v a l i t u r o , a b s q u e u l l a B r e v i s e x p e d i t i o n e . C o n ­t r a r i i s q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s . D a t u m R o m a e e x s e c r e t a r i a e i u s d e m C o n g r e g a t i o n i s d ie 4 M a r t i i 1 8 8 2 .

A L . CARD. O R E G L I A A . S . STEPHANO P r a e f . P i u s DELICATI S e c r e t a r i u s .

B E A T I S S I M E P A T E R

Die 18 Martii 1882.

A n t o n i u s E s p i n o s a V i c a r i u s G e n e r a l i s B o n e a r e n s i s S a n c t i t a t i s T u a e p e d i b u s i n s p i r i t u p r o v o l u t u s a d s p e c i a l e m i m p e t r a n d a m I n ­d u l g e n t i a m i n f a v o r e m S o c i e t a t i s a S . I o s e p h o h a e c s u p p l e x e x p o n i t .

S o c i e t a s a S . I o s e p h o i n U r b e B o n e a r e n s i M e r i d i o n a l i s A m e r i c a e c a n o n i c e i n s t i t u t a , S . P e t r i obolo c o r r o g a n d o p r a e e s t , e t q u o v i s m e n s e conc iones c a t h o l i c a e v e r i t a t i d e c l a r a n d a e t u e n d a e q u e a p t a s i n A e d e M e t r o p o l i t a n a a l i i s q u e T e m p l i s h a b e n d a s c u r a t , t u m s a c r a s e x p e d i t i o n e s i n t e r i n d í g e n a s f o v e t , p r a e s e r t i m i n P a t a g o n i a , s c h o ­l a s c a t h o l i c a s i n P a t a g o n i a i p s a , i n U r b e , i n p a g i s o m n i ope a u g e t , p i o r u m l i b r o r u m e v u l g a t i o n e , C h r i s t i a n a e C a t e c h e s i , s p i r i t u a l i b u s

v i t ; a b excelso g l o r i a e t u a e s o ­

l io p i i s o r b e m c a t h o l i c u m oculis-

r e s p i c e . E x c i t e t u r c l e m e n s c o r

t u u m , m y s t i c a m p r o s p i c i e n s S p o n ­

s a m , C h r i s t i q u e V i c a r i u m d o ­

l o r e p e r c i t o s , v a l i d i s q u e d i v e -

x a t o s h o s t i b u s . P e r a n g u s t i a s ,

q u a e s o , q u a s i n t e r r i s p a s s u s e s

a m a r i s s i m a s , l a c r i m a s v e n e r a t i

P o n t i f i c i s c l e m e n t e r d e t e r g e ; e u m ­

q u e defende a t q u e t u e r e ; e t a p u d

p a c i s c a r i t a t i s q u e d a t o r e m i n t e r ­

cede , u t q u a l i b e t d e s t r u c t a a d -

v e r s i t a t e , o m n i q u e p r o f i i g a t o e r ­

r o r e , E c c l e s i a t o t a Deo b e n e d i c t o ,

p e r f e c t a l i b e r t a t e i n s e r v i r e v a ­

l e a t , u t d e s t r u c t i s a d v e r s i t a t i ­

b u s e t e r r o r i b u s u n i v e r s i s , E c ­

c l e s i a s e c u r a Deo s e r v i a t l i b e r ­

t a t e . A m e n . »

23t) e x e r c i t a t i o n i b u s , p u b l i c a S a c r a m e n t i A u g u s t i q u a d r a g i n t a H o r a r u m a d o r a t i o n e , i p s i s q u e e t i a m s a c r i s a e d i b u s re f ic iend is , o r n a n d i s , r e l i ­g i o n e m a m p l i f i c a r e , p i e t a t e m f o v e r e , p r o c u r a n d a e p r o x i m o r u m s a ­l u t i , p r o v i r i b u s a d l a b o r a r e s t u d e t .

H u i u s p i a e S o c i e t a t i s o m n i b u s i n u n i v e r s u m e t s i n g u l i s spe ­c i a t i m soci is n u p e r S a n c t i t a s T u a A p o s t o l i c a m B e n e d i c t i o n e m i m ­p e r t i r e d i g n a t a e s t : n u n c v e r o S o c i e t a s e a d e m S a n c t i t a t i s T u a e p e ­d i b u s f i d e n t e r p r o v o l u t a , a l i q u a m I n d u l g e n t i a m e x p o s t u l a t p r o r e ­c i t a t i o n e s e q u e n t i s i n v o c a t i o n i s i n h o n o r e m s . I o s e p h i .

Fac nos innocuam, Ioseph, decurrere vitam, sitque Tuo sem­per tuta Patrocinio.

Pro qua gratia e t c

S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I . i n A u d i e n t i a

h a b i t a d ie 1 8 M a r t i i 1 8 8 2 a b i n f r a s c r i p t o S e c r e t a r i o S a c r a e Con­

g r e g a t i o n i s I n d u l g e n t i i s S a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a e o m n i b u s

u t r i u s q u e s e x u s C h r i s t i f i d e l i b u s , q u i co rde s a l t e m c o n t r i t o p r a e f a ­

t a m i n v o c a t i o n e m i n h o n o r e m S . I o s e p h i d e v o t e r e c i t a v e r i n t , I n ­

d u l g e n t i a m t e r c e n t u m d i e r u m s e m e l t a n t u m i n d i e l u c r a n d a m b e ­

n i g n e concess i t . P r a e s e n t i i n p e r p e t u u m v a l i t u r o a b s q u e u l l a B r e ­

v i s e x p e d i t i o n e .

C o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s . D a t u m R o m a e e x

S e c r e t a r i a e i u s d e m S . C o n g r e g a t i o n i s d i e 1 8 M a r t i i 1 8 8 2 .

A L . C A R D . O R E G L I A . A S . S T E P H . Praef.

P. Delicati Secretarius

B E A T I S S I M E P A T E R

L e o M a r i n S a c e r d o s e C o n g r e g a t i o n e s . S u l p i t i i , V i c a r i u s G e ­

n e r a l i s Dioeceseos A q u e n s i s e t M o d e r a t o r m a g n i S e m i n a r i i e i u s d e m

Dioeceseos , s u p p l e x a d i t S a n c t i t a t e m V e s t r a m , u t a p p r o b a r e d i g n e t u r

e x h i b i t a s s e q u e n t e s o r a t i o n e s , p r o p o s i t a s S a c e r d o t i b u s r e c i t a n d a s a n t e

e t p o s t e o r u m Confess ionem s a c r a m e n t a l e m , e i sque a l i q u a m I n d u l ­

g e n t i a m a d n e c t e r e .

Oratio ante Confessionem sacramentalem.

S u s c i p e Confes s ionem m e a m p i i s s ime a c c l e m e n t i s s i m e Domine-

I e s u C h r i s t e , u n i c a spes s a l u t i s a n i m a e m e a e , e t d a m i h i , obsec ro ,

c o n t r i t i o n e m c o r d i s , e t l a c r y m a s o c u l i s m e i s , u t def leam d i e b u s a c

n o c t i b u s o m n e s n e g l i g e n t i a s m e a s c u m h u m i l i t a t e e t p u r i t a t e co r ­

d i s . D o m i n e D e u s m e u s su sc ipe p r e c e s m e a s . S a l v a t o r m u n d i , I e s u

b o n e , q u i t e c r u c i s m o r t i d e d i s t i , u t p e c c a t o r e s s a l v o s f a c e r e s , r e ­

sp ice m e m i s e r u m p e c c a t o r e m i n v o c a n t e m , n o m e n t u u m , e t n o l i s i c

attendere m a l u m m e u m u t o b l i v i s c a r i s b o n u m t u u m ; e t s i c o m m i s i

2 4 0

u n d e m e d a m n a r e p o t e s , t u n o n a m i s i s t i u n d e s a l v a r e s o l e s . P a r c e

e r g o m i h i q u i e s S a l v a t o r m e u s , e t m i s e r e r e p e c c a t r i c i a n i m a e m e a e .

S o l v e v i n c u l a e i u s , s a n a v u l n e r a . E m i t t e i g i t u r , p i i s s i m e D o m i n e

m e r i t i s p u r i s s i m a e e t i m m a c u l a t a e s e m p e r V i r g i n i s G e n i t r i c i s t u a e

M a r i a e , e t S a n c t o r u m t u o r u m , l u c e m t u a m , v e r i t a t e m t u a m i n a n i ­

m a m m e a m , q u a e o m n e s d e f e c t u s m e o s i n v e r i t a t e m i h i o s t e n d a t ,

d e q u i b u s conf i t e r i m e o p o r t e t , a t q u e i u v e t e t d o c e a t i p sos p l e n e

e t c o n t r i t o co rde e x p l i c a r e . Q u i v i v i s e t r e g n a s D e u s p e r o m n i a

s a e c u l a s a e c u l o r u m . A m e n .

Oratio post Confessionem.

S i t t i b i , D o m i n e , obsec ro , m e r i t i s B e a t a e s e m p e r V i r g i n i s G e ­

n i t r i c i s t u a e M a r i a e e t o m n i u m S a n c t o r u m , g r a t a e t a c c e p t a i s t a

confess io m e a ; e t q u i d q u i d m i h i d e f u i t n u n c e t a l i a s d e suf f icen t ia

c o n t r i t i o n i s , d e p u r i t a t e e t i n t e g r i t a t e confess ionis , s u p p l e a t p i e t a s

e t m i s e r i c o r d i a t u a , e t s e c u n d u m i l l a m d i g n e r i s m e h a b e r e p l e n i u s

e t p e r f e c t i u s a b s o l u t u m i n coe lo . Q u i v i v i s e t r e g n a s D e u s p e i

o m n i a s a e c u l a s a e c u l o r u m . A m e n .

S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I i n A u d i e n t i a h a ­

b i t a d i e 1 9 A u g u s t i 1 8 8 2 , a b i n f r a s c r i p t o S e c r e t a r i o S a c r a e C o n g r e ­

g a t i o n i s I n d u l g e n t i i s S a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a e o m n i b u s S a ­

c e r d o t i b u s q u i p r o p o s i t a s O r a t i o n e s a n t e e t p o s t s a c r a m e n t a l e m

C o n f e s s i o n e m p e c c a t o r u m s u o r u m , co rde s a l t e m c o n t r i t o a c d e v o t e

r e c i t a v e r i n t , I n d u l g e n t i a m b i s c e n t u m d i e r u m b e n i g n e c o n c e s s i t .

P r a e s e n t i in perpetuum v a l i t u r o a b s q u e u l l a B r e v i s e x p e d i t i o n e .

C o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s . D a t u m R o m a e e x S e c r e ­

t a r i a e i u s d e m S a c . C o n g r e g a t i o n i s d i e 1 9 A u g u s t i 1 8 8 2 .

A L . C A R D . O R E G L I A A S. S T E P H A N O Praef.

Franciscus della Volpe Secretarius

t 241

Epistola Encyclica SS. D. N. LEONIS PAPAE XIII ad venerabiles Fra­tres Archiepiscopos et Episcopos universos in regione Hispana.

L E O P P . X I I I .

VENERABILES FRATRES ET DILECTI FILII SALUTEM

ET APOSTOLICAM BENEDICTIONEM

C u m m u l t a s i n t , i n q u i b u s e x c e l l i t g e n e r o s a a c n o b i l i s H i s p a ­

n o r u m n a t i o , t u m i l l u d e s t i n p r i m a c o m m e n d a t i o n e p o n e n d u m , q u o d ,

p o s t v a r i o s r e r u m e t h o m i n u m i n t e r i t u s , p r i s t i n u m i l l u d a c p r o p e

h a e r e d i t a r i u m r e t i n e a t f i d e i c a t h o l i c a e s t u d i u m , q u o c u m s e m p e r v i s a

•est H i s p a n i g e n e r i s s a l u s e t m a g n i t u d o c o n i u n c t a . — Q u o d q u i d e m

s t u d i u m p l u r a a r g u m e n t a d e c l a r a n t : p r a e c i p u e v e r o e x i m i a i n h a n c

S e d e m A p o s t o l i c a m p i e t a s , q u a m o m n i s i g n i f i c a t i o n u m g e n e r e , l i t ­

t e r i s , l i b e r a l i t a t e , s u s c e p t i s r e l i g i o n i s c a u s s a p e r e g r i n a t i o n i b u s H i ­

s p a n i h o m i n e s s aepe e t p r a e c l a r e t e s t a n t u r . N e q u e i n t e r i t u m e s t

p a u l o s u p e r i o r i s t e m p o r i s m e m o r i a , q u o t e m p o r e i p s o r u m a n i m u m

f o r t e m a e q u e a c p i u m E u r o p a s p e c t a v i t , c u m Sedem A p o s t o l i c a m

a d v e r s o r u m e v e n t u u m c a l a m i t a s a t t i g i s s e t . — I n h i s r e b u s o m n i b u s ,

p r a e t e r s i n g u l a r e q u o d d a m D e i benef ic ium, a g n o s c i m u s , D i l e c t i E i l i i

N o s t r i , V e n e r a b i l e s F r a t r e s , v i g i l a n t i a e v e s t r a e f r u c t u m : i t e m q u e

l a u d a b i l e i p s i u s p o p u l i p r o p o s i t u m , q u i p e r h a e c t a m i n f e n s a c a t h o ­

l i co n o m i n i t e m p o r a r e l i g i o n i a v i t a e s t u d i o s e a d h a e r e s c i t , n e q u e d u ­

b i t a t m a g n i t u d i n i p e r i c u l o r u m p a r e m c o n s t a n t i a e m a g n i t u d i n e m o p ­

p o n e r e . P r o f e c t o n i h i l e s t , q u i n d e H i s p a n i a s p e r a r i i u r e q u e a t , s i

mo do t a l e m a n i m o r u m af fec t ionem c a r i t a s a l u e r i t , e t s t a b i l i s v o l u n -

i a t u m c o n c o r d i a r o b o r a v e r i t . — V e r u m q u o d a d h a n c p a r t e m , n o n

e n i m d i s s i m u l a b i m u s i d q u o d e s t , c u m c o g i t a m u s a g e n d i r a t i o n e m ,

q u a m a l i q u o t e x H i s p a n i a c a t h o l i c i h o m i n e s i n e u n d a m p u t a n t , d o l o r

q u i d a m o b i i c i t u r a n i m o c u m n o n n u l l a s i m i l i t u d i n e a n x i a e s o l l i c i t u ­

d i n i s , q u a m P a u l u s A p o s t o l u s o l i m , C o r i n t h i o r u m c a u s s a , su scepe ­

r a t . T u t a e t t r a n q u i l l a c a t h o l i c o r u m c u m i n t e r s e t u m m a x i m e c u m

E p i s c o p i s s u i s i s t i c conco rd i a p e r m a n s e r a t : eoque n o m i n e G r e g o ­

r i u s X V I D e c e s s o r N o s t e r i u r e l a u d a v i t H i s p a n a m g e n t e m , q u o d

e i u s p a r s longe maxima in veteri sua erga Episcopos et inferio­res pastores canonice constitutos reverentia p e r s e v e r a r e t . (1) N u n c

t a m e n , i n t e r i e c t i s p a r t i u m s t u d i i s , v e s t i g i a a p p a r e n t d i s s e n s i o n u m ,

•quae i n v a r i a s v e l u t ac i e s d i s t r a h u n t a n i m o s , i p s a s q u e s o c i e t a t e s ,

r e l i g i o n i s g r a t i a c o n s t i t u t a s , n o n p a r u m p e r t u r b a n t . I n c i d i t s a e p e ,

(1) Alloc. Afflicta! Kal . Mart. 1841.

àtt't, Tot». XV. fase. C L XXI V. 18

2 4 2 EPISTOL ENCYCLICA

u t a p u d d i s q u i r e n t e s , q u a p o t i s s i m u m r a t i o n e e x p e d i a t r e m c a t h o ­

l i c a m t u e r i , m i n u s q u a m a e q u u m e s t , E p i s c o p o r u m v a l e a t a u c t o r i ­

t a s . Q u i n i m m o i n t e r d u m s i q u i d E p i s c o p u s s u a s e r i t , s i q u i d e t i a m

p r o p o t e s t a t e d e c r e v e r i t , n o n d e s u n t q u i m o l e s t e f e r a n t , a u t a p e r t e

r e p r e h e n d a n t , s ic a c c i p i e n t e s , u t v o l u i s s e i l l u m e x i s t i m e n t a l t e r i s

g r a t i f i c a r ! , a l t e r o s of fendere . — I a m v e r o p l a n e p e r s p i c i t u r q u a n t i

r e f e r a t , i n c o l u m e m esse a n i m o r u m c o n i u n c t i o n e m , e o v e l m a g i s q u o d

i n t a n t a u b i q u e p r a v a r u m o p i n i o n u m l i c e n t i a , i n t a m a c r i i n s i d i o -

s a q u e E c c l e s i a e c a t h o l i c a e o p p u g n a t i o n e , o m n i n o necesse e s t , c h r i ­

s t i a n o s u n i v e r s o s , c o l l a t i s i n u n u m v i r i b u s m a x i m a q u e v o l u n t a t u m

c o n s p i r a t i o n e r e s i s t e r e , n e c a l l i d i t a t e a t q u e i m p e t u a d v e r s a r i o r u m

s e p a r a t i m o p p r e s s i s u c c u m b a n t . I g i t u r h u i u s m o d i i n c o m m o d o r u m c o ­

g i t a t i o n e p e r m o t i , V o s , h i s l i t t e r i s . D i l e c t i F i l i i N o s t r i , V e n e r a b i l e s -

F r a t r e s , a p p e l l a m u s , v e h e m e n t e r q u e p e t i m u s , u t s a l u t a r i u m m o n i t o ­

r u m N o s t r o r u m i n t e r p r e t e s i n f i r m a n d a conco rd i a p r u d e n t i a m a u c t o ­

r i t a t e m q u e v e s t r a m a d h i b e a t i s .

E r i t a u t e m o p p o r t u n u m p r i m o loco r e i s a c r a e r e i q u e c i v i l i s m e ­

m i n i s s e r a t i o n e s m u t u a s , q u i a m u l t i c o n t r a r i o e r r o r e f a l l u n t u r . S o ­

l e n t e n i m n o n n u l l i r e m p o l i t i c a m a r e l i g i o n e n o n d i s t i n g u e r e s o l u m v

sed p e n i t u s s e i u n g e r e a c s e p a r a r e , n i h i l u t esse u t r i q u e c o m m u n e

v e l i n t , nec q u i c q u a m a d a l t e r a m a b a l t e r a i n n u e r e p u t e n t o p o r t e r e .

H i p ro fec to n o n m u l t u m a b i i s d i s t a n t , q u i c i v i t a t e m c o n s t i t u i a d -

m i n i s t r a r i q u e m a l u n t , a m o t o c u n c t a r u m p r o c r e a t o r e d o m i n o q u e r e ­

r u m D e o : a c t a n t o d e t e r i u s e r r a n t , q u o d r e m p u b l i c a m u b e r r i m o u t i ­

l i t a t e m f o n t e t e m e r e p r o h i b e n t . N a m u b i r e l i g i o t o l l a t u r , v a c i l l a r e

necesse e s t i l l o r u m s t a b i l i t a t e m p r i n c i p i o r u m , i n q u i b u s s a l u s p u ­

b l i ca m a x i m e n i t i t u r q u a e q u e v i m a r e l i g i o n e c a p i u n t p l u r i m a m , ,

c u i u s m o d i p o t i s s i m u m s u n t , i u s t e m o d e r a t e q u e i m p e r a r e , p r o p t e r

c o n s c i e n t i a m officii subesse , d o m i t a s h a b e r e v i r t u t e c u p i d i t a t e s , suunx

c u i q u e r e d d e r e , a l i e n a n o n t a n g e r e .

V e r u m s i c u t i s t e t a m i m p i u s d e c l i n a n d u s e s t e r r o r , s ic e t i a m

f u g i e n d a i l l o r u m op in io p r a e p o s t e r a , q u i r e l i g i o n e m c u m a l i q u a p a r t e

c i v i l i p e r m i s c e n t a c v e l u t i n u n u m c o n f u n d u n t , u s q u e a d e o , u t e o s ,

q u i s i n t e x a l t e r a p a r t e , p r o p e desc iv i s se a c a t h o l i c o n o m i n e d e c e r ­

n a n t . H ò c q u i d e m e s t f a c t i o n e s p o l i t i c a s i n a n g u s t u m r e l i g i o n i s

c a m p u m p e r p e r a m c o m p e l l e r e : f r a t e r n a m c o n c o r d i a m v e l l e d i r i m e r e ,

f u n e s t a e q u e i n c o m m o d o r u m m u l t i t u d i n i a d i t u m i a n u a m q u e p a t e f a ­

c e r e . — I g i t u r o p o r t e t r e m s a c r a m r e m q u e c i v i l e m , q u a e s u n t g e ­

n e r e n a t u r a q u e d i s t i n c t a , e t i a m o p i n i o n e i u d i c i o q u e s e c e r n e r e . N a m

h o c g e n u s d e r e b u s c i v i l i b u s , q u a n t u m v i s h o n e s t u m e t g r a v e , s i

EPISTOLA ENCYCLICA 2 4 3

s p e c t e t u r i n se , v i t a e h u i u s , q u a e i n t e r r i s d e g i t u r , f i n e s n e q u a ­

q u a m p r a e t e r g r e d i t u r . C o n t r a v e r o r e l i g i o , n a t a Deo e t a d D e u m

r e f e r e n s o m n i a , a l t i u s s e p a n d i t c a e l u m q u e c o n t i n g i t . H o c e n i m i l l a

v u l t , hoc p e t i t , a n i m u m , q u a e p a r s e s t h o m i n i s p r a e s t a n t i s s i m a ,

n o t i t i a e t a m o r e D e i i m b u e r e , t o t u m q u e g e n u s h u m a n u m a d f u t u ­

r a m c i v i t a t e m , q u a m i n q u i r i m u s , t u t o p e r d u c e r e . Q u a p r o p t e r r e l i ­

g i o n e m , e t q u i d q u i d e s t s i n g u l a r i q u o d a m v i n c u l o c u m r e l i g i o n e

c o l l i g a t u m , r e c t u m e s t s u p e r i o r i s o r d i n i s esse d u c e r e . E x q u o c o n ­

s e q u i t u r , e a m , u t e s t s u m m u m b o n u m , i n v a r i e t a t e r e r u m h u m a ­

n a r u m a t q u e i n i p s i s c o m m u t a t i o n i b u s c i v i t a t u m d e b e r e i n t e g r a m

p e r m a n e r e : o m n i a e n i m e t t e m p o r u m e t l o c o r u m i n t e r v a l l a comple ­

c t i t u r . F a u t o r e s q u e c o n t r a r i a r u m p a r t i u m , c e t e r a d i s s e n t i e n t e s , i n

hoc o p o r t e t u n i v e r s i c o n v e n i a n t , r e m c a t h o l i c a m i n c i v i l i t a t e s a l ­

v a m esse o p o r t e r e . E t a d i s t u d nob i l e n e c e s s a r i u m q u e p r o p o s i t u m ,

q u o t q u o t a m a n t c a t h o l i c u m n o m e n d e b e n t v e l u t foedere i c t o s t u ­

d iose i n c u m b e r e , s i l e r e p a u l i s p e r i u s s i s d i v e r s i s d e c a u s s a p o l i t i c a

s e n t e n t i i s , q u a s t a m e n s u o loco h o n e s t e l e g i t i m e q u e t u e r i l i c e t . H u i u s

e n i m g e n e r i s s t u d i a , modo n e r e l i g i o n i v e l i u s t i t i a e r é p u g n e n t , E c ­

c l e s i a m i n i m e d a m n a t ; sed p r o c u l o m n i c o n c e r t a t i o n u m s t r e p i t u ,

p e r g i t o p e r a m s u a m i n c o m m u n e m af fer re u t i l i t a t e m , h o m i n e s q u e

c u n c t o s m a t e r n a c a r i t a t e d i l i g e r e , eos t a m e n p r a e c i p u e , q u o r u m fides

p i e t a s q u e c o n s t i t e r i t m a i o r .

C o n c o r d i a e v e r o q u a m d i x i m u s , i d e m e s t i n r e c h r i s t i a n a , a t q u e

i n o m n i b e n e c o n s t i t u t a r e p u b l i c a f a n d a m e n t u m ; n i m i r u m o b t e m p e ­

r a t i o l e g i t i m a e p o t e s t a t i , q u a e i u b e n d o , v e t a n d o , r e g e n d o , v a r i o s

h o m i n u m a n i m o s concordes e t c o n g r u e n t e s efficit. Q u a m a d r e m n o t a

o m n i b u s a t q u e e x p l o r a t a c o m m e m o r a m u s : v e r u m t a m e n t a l i a , u t n o n

c o g i t a t i o n e s o l u m t e n e n d a , sed m o r i b u s e t u s u q u o t i d i a n o , t a m q u a m

officii r e g u l a , s e r v a n d a s i n t . — S c i l i c e t s i c u t P o n t i f e x R o m a n u s t o ­

t i u s e s t E c c l e s i a e m a g i s t e r e t p r i n c e p s , i t a E p i s c o p i r e c t o r e s e t ca­

p i t a s u n t E c c l e s i a r u m , q u a s r i t e s i n g u l i a d g e r e n d u m a c c e p e r u n t .

E o s i n s u a q u e m q u e d i t i o n e i u s e s t p r a e e s s e , c o r r i g e r e , g e n e r a t i m -

q u e d e i i s , q u a e e r e c h r i s t i a n a esse v i d e a n t u r , d e c e r n e r e . P a r t i ­

c ipes e n i m s u n t s a c r a e p o t e s t a t i s , q u a m C h r i s t u s D o m i n u s a P a t r e

a c c e p t a m . E c c l e s i a e s u a e r e l i q u i t : e a m q u e o b c a u s s a m G r e g o r i u s I X

D e c e b o r N o s t e r : E p i s c o p o s i n q u i t « in partem sollicitudinis vocatos

» vices Dei gerere minime dubitamus ». (1) A t q u e h u i u s m o d i po ­

t e s t a s Ep i scop i s est s u m m a c u m u t i l i t a t e e o r u m , i n quos e x e r c e t u r ,

d a t a : s p e c t a t e n i m n a t u r a s u a ad aedificationem corporis Christi,

p e r f i c i t q u e u t E p i s c o p u s q u i s q u e , ' cu iusdam i n s t a r v i n c u l i , c h r i s t i a -

(1) E i n s t . 18« liis.

244 EPISTOLA ENCYCLICA

n o s , q u i b u s p r a e e s t , e t i n t e r s e e t c u m P o n t i f i c e m a x i m o , t a m q u a m

c u m c a p i t e m e m b r a , f i d e i c a r i t a t i s q u e c o m m u n i o n e consoc ie t . I n q u o

g e n e r e g r a v i s e s t ea s a n c t i C y p r i a n i s e n t e n t i a : a Illi sunt Ecclesia,

u plebs sacerdoti adunata, et Pastori suo grex adhaerens » : ( 1 ) et g r a v i o r a l t e r a : u Scire debes, Episcopum in Ecclesia esse, et

u Ecclesiam in Episcopo, et siquis cum Episcopo non sit, in Ec-u desia non esse ». ( 2 ) T a l i s e s t c h r i s t i a n a e r e i p u b l i c a e c o n s t i t u t i o ,

e a q u e i m m u t a b i l i s , a c p e r p e t u a : q u a e n i s i s a n c t e s e r v e t u r s u m m a

i u r i u m e t off iciorum p e r t u r b a t i o c o n s e q u a t u r necesse e s t , d i s c i s s a

c o m p o s i t i o n e m e m b r o r u m a p t e c o h a e r e n t i u m i n c o r p o r e E c c l e s i a e ;

* quod per nexus et coniunctiones subministratum et constructum u crescit in augmentum Dei ». ( 3 ) Ex q u i b u s a p p a r e t , a d h i b e n d a m

esse a d v e r s u s E p i s c o p o s r e v e r e n t i a m p r a e s t a n t i a e m u n e r i s consen­

t a n e a m , i n i i s q u e r e b u s , q u a e i p s o r u m p o t e s t a t i s s u n t , o b t e m p e r a r i

o p o r t e r e .

P e r s p e c t i s a u t e m s t u d i i s , q u i b u s m u l t o r u m a n i m i i s t i c h o c t e m ­

pore p e r m o v e n t u r , H i s p a n o s o m n e s n o n h o r t a m u r s o l u m , sed p l a n e

o b s e c r a m u s , u t sese h u i u s t a n t i officii m e m o r e s i m p e r t i a n t . — A c

n o m i n a t i m v e h e m e n t e r s t u d e a n t m o d e s t i a m a t q u e o b e d i e n t i a m t e ­

n e r e q u i s u n t e x o r d i n e C l e r i , q u o r u m d i c t a f a c t a q u e u t i q u e a d

e x e m p l u m i n o m n e s p a r t e s v a l e n t p l u r i m u m . Q u o d i n m u n e r i b u s

s u i s i n s u m u n t o p e r a e , t u m s c i a n t m a x i m e f r u c t u o s u m s ib i , p r o x i -

m i s q u e s a l u b r e f u t u r u m , s i s e a d i m p e r i u m e i u s n u t u m q u e f i n i e r i n t ,

q u i D ioeces i s g u b e r n a c u l a t e n e t . P r o f e c t o s a c e r d o t e s t r a d e r e s e p e ­

n i t u s p a r t i u m s t u d i i s , u t p l u s h u m a n a , q u a m c a e l e s t i a c u r a r e v i ­

d e a n t u r , n o n e s t s e c u n d u m officium. C a v e n d u m i g i t u r s i b i e sse i n ­

t e l l i g a n t , n e p r o d e a n t e x t r a g r a v i t a t e m e t m o d u m . H a c a d h i b i t a

v i g i l a n t i a , p r o c e r t o h a b e m u s , C l e r u m H i s p a n u m n o n m i n u s . a n i ­

m o r u m s a l u t i q u a m r e i p u b l i c a e i n c r e m e n t o v i r t u t e , d o c t r i n a l a b o ­

r i b u s , m a g i s m a g i s q u e i n d i e s p r o f u t u r u m .

A d e i u s a d i u v a n d a m o p e r a m eas s o c i e t a t e s n o n p a r u m i u d i c a m u s

o p p o r t u n a s , q u a e s u n t t a m q u a m a u x i l i a r i a e c o h o r t e s c a t h o l i c o n o m i n i

p r o t e g e n d o . I t a q u e i l l a r u m p r o b a m u s i n s t i t u t u m e t i n d u s t r i a m , a c

v a l d e c u p i m u s , u t a u c t o e t n u m e r o e t s t u d i o m a i o r e s e d a n t q u o t i d i e

f r u c t u s . — V e r u m c u m s ib i p r o p o s i t a s i t r e i c a t h o l i c a e t u t e l a e t

a m p l i f i c a t i o , r e s q u e c a t h o l i c a i n D i o e c e s i b u s s i n g u l i s a b E p i s c o p o

g e r a t u r , s p o n t e c o n s e q u i t u r , e a s E p i s c o p i s subes se e t i p s o r u m a u ­

c t o r i t a t i a u s p i c i i s q u e t r i b u e r e p l u r i m u m o p o r t e r e . — N e q u e m i n u s

e l a b o r a n d u m i p s i s e s t i n c o n i u n c t i o n e a n i m o r u m r e t i n e n d a : p r i m o

e n i m h o c e s t c u i v i s h o m i n u m c o e t u i c o m m u n e , u t o m n i s e o r u m v i s

(1) Epipt. 69 ad Pupianum. — (2) Ibid. — (3) Coloss. I I , 19.

EPISTOLA ENCYCLICA 2 4 5

e t eff ic ient ia a v o l u n t a t u m c o n s p i r a t i o n e p r o f l c i s c a t u r : d e i n d e m a ­

x i m e d e c e t i n h u i u s m o d i s o d a l i t a t i b u s e l u c e r e c a r i t a t e m m u t u a m ,

q u a e d e b e t esse a d o m n i a r e c t e f a c t a comes , d i s c i p l i n a e q u e c h r i s t i a n a e

a l u m n o s v e l u t s i g n u m e t n o t a d i s t i n g u e r e . Q u a p r o p t e r c u m s o d a l e s

fac i le p o s s i n t d e r e p u b l i c a d i v e r s i d i v e r s a s e n t i r e , i dc i r co n e con ­

c o r d i a a n i m o r u m c o n t r a r i i s p a r t i u m s t u d i i s d i r i m a t u r , m e m i n i s s e

o p o r t e t , q u o r s u m s p e c t e n t s o c i e t a t e s , q u a e a r e c a t h o l i c a n o m i n a n ­

t u r , e t i n cons i l i i s c a p i u n d i s i t a h a b e r e a n i m o s i n u n o i l l o p r o p o ­

s i t o def ixos , u t n u l l i u s p a r t i s esse v i d e a n t u r , m e m o r e s d i v i n a e P a u l i

A p o s t o l i s e n t e n t i a e : u Quicumque in Christo baptizati estis, Chri-

K stum induistis. Non est Iudaeus neque Graecus, non est servus

u neque liber omnes enim vos unum estis in Christo » ( 1 ) . «-— Q u a r a t i o n e i l l u d c a p i e t u r c o m m o d i , u t n o n mo d o socii s i n g u l i , s ed

v a r i a e e t i a m e i u s d e m g e n e r i s s o c i e t a t e s , q u o d e s t d i l i g e n t i s s i m e p r o ­

v i d e n d u m , a m i c e a c b e n e v o l e c o n s e n t i a n t . S e p o s i t i s q u i p p e , u t d i x i ­

m u s , p a r t i u m s t u d i i s , i n f e n s a r u m a e m u l a t i o n u m p r a e c i p u a e e r u n t

occasiones s u b l a t a e ; e r i t q u e c o n s e q u e n s , u t a d s e u n a o m n e s c a u s s a

c o n v e r t a t , e a d e m q u e m a x i m a e t n o b i l i s s i m a , d e q u a i n t e r c a t h o l i c o s

hoc n o m i n e d i g n o s n u l l u s p o t e s t esse d i s s e n s u s .

D e n i q u e m a g n i r e f e r t , sese a d h a n c i p s a m d i s c i p l i n a m accomo­

d a r e , q u i s c r i p t i s , p r a e s e r t i m q u o t i d i a n i s , p r o r e l i g i o n i s i n c o l u m i t a t e

d i m i c a n t . — C o m p e r t u m q u i d e m N o b i s e s t , q u i d s t u d e a n t , q u a v o ­

l u n t a t e c o n t e n d a n t ; n e q u e face re p o s s u m u s , q u i n d e c a t h o l i c o n o ­

m i n e m é r i t o s i u s t a l a u d e p r o s e q u a m u r . V e r u m s u s c e p t a ips i s c a u s s a

t a m exce l l ens e s t t a m q u e p r a e s t a n s , u t m u l t a r e q u i r a t , i n q u i b u s

l a b i i u s t i t i a e v e r i t a t i s q u e p a t r o n o s m i n i m e dece t : n e q u e e n i m d e b e n t ,

d u m u n a m p a r t e m officii c u r a n t , r e l i q u a s d e s e r e r e . Q u o d i g i t u r

s o c i e t a t e s m o n u i m u s , i d e m s c r i p t o r e s m o n e m u s , u t a m o t i s l e n i t a t e

e t m a n s u e t u d i n e d i s s i d i i s , c o n i u n c t i o n e m a n i m o r u m c u m ip s i i n t e r

se , t u m i n m u l t i t u d i n e t u e a n t u r : q u i a m u l t u m p o l l e t s c r i p t o r u m

o p e r a i n u t r a m q u e p a r t e m . C o n c o r d i a e v e r o c u m n i h i l t a m s i t con­

t r a r i u m , q u a m d i c t o r u m a c e r b i t a s , s u s p i c i o n u m t e m e r i t a s , i n s i m u ­

l a t i o n u m i n i q u i t a s , q u i d q u i d e s t h u i u s m o d i s u m m a a n i m i p r o v i ­

s ione f u g e r e e t odisse necesse e s t . P r o s a c r i s E c c l e s i a e i u r i b u s ; p r o

c a t h o l i c i s d o c t r i n i s n o n l i t i g i o s a d i s p u t a t i o s i t , sed m o d e r a t a e t

t e m p e r a n s , q u a e p o t i u s r a t i o n u m p o n d e r e , q u a m s t i l o n i m i s v e h e ­

m e n t i e t a s p e r o v i c t o r e m c e r t a m i n i s s c r i p t o r e m efficiat .

I s t a s i g i t u r a g e n d i n o r m a s p l u r i m u m a r b i t r a m u r posse a d e a s

c a u s s a s , q u a e p e r f e c t a m a n i m o r u m c o n c o r d i a m i m p e d i u n t , p r o h i ­

bendam. V e s t r u m e r i t , D i l e c t i E i l i i N o s t r i , V e n e r a b i l e s F r a t r e s ,

2 4 6 EPISTOLA ENCYCLICA

L E O P P . X I I I .

m e n t e m N o s t r a m p o p u l o i n t e r p r e t a r i , e t q u a n t u m p o t e s t i s conten­

d e r e , u t a d e a , q u a e d i x i m u s , v i t a m q u o t i d i a n a m u n i v e r s i e x i g a n t . —

Q u o d s a n e H i s p a n o s h o m i n e s u l t r o e f fec turos conf id imus c u m o b spe -

c t a t a m e r g a h a n c A p o s t o l i c a m S e d e m v o l u n t a t e m , t u m o b s p e r a n d a

c o n c o r d i a e benef ic ia . D o m e s t i c o r u m e x e m p l o r u m m e m o r i a m r e n o v e n t :

c o g i t e n t , m a i o r e s s u o s , s i m u l t a f o r t i t e r m u l t a p r a e c l a r e d o m i iu­

r i s q u e g e s s e r u n t , p l a n e n o n d i s s i p a t i s d i s s e n t i e n d o v i r i b u s , sed u n a

v e l u t m e n t e , u n o q u e a n i m o g e r e r e p o t u i s s e . E t e n i m f r a t e r n a c a r i ­

t a t e a n i m a t i et id ipsum invicem sentientes, de p r a e p o t e n t i M a u ­

r o r u m d o m i n a t u , d e h a e r e s i , d e s c h i s m a t e t r i u m p h a r u n t . I g i t u r

q u o r u m a c c e p e r e f i d e m e t g l o r i a m , e o r u m v e s t i g i i s i n s i s t a n t , i m i -

t a n d o q u e p e r f i c i a n t , u t i l l i n o n s o l u m n o m i n i s , sed e t i a m v i r t u t u m

s u a r u m s u p e r s t i t e s r e l i q u i s s e v i d e a n t u r .

C e t e r u m e x p e d i r e v o b i s , D i l e c t i E i l i i N o s t r i , V e n e r a b i l e s F r a t r e s ,

a d c o n i u n c t i o n e m a n i m o r u m s i m i l i t u d i n e m q u e d i s c i p l i n a e e x i s t i m a ­

m u s , q u i i n e a d e m e s t i s p r o v i n c i a e t i n t e r v o s e t c u m A r c h i e p i s c o p o

cons i l i a i d e n t i d e m c o n f e r r e , d e r e b u s c o m m u n i b u s u n a c o n s u l t u r o s :

u b i v e r o r e s p o s t u l a v e r i t , h a n c a d i r e S e d e m A p o s t o l i c a m , u n d e fidei

i n t e g r i t a s e t d i s c i p l i n a e v i r t u s c u m v e r i t a t i s l u m i n e p r o f i c i s c i t u r . —

C u i u s r e i p e r c o m m o d a m a l l a t u r a e s u n t o p p o r t u n i t a t e m p e r e g r i n a ­

t i o n e s , q u a e p a s s i m e x H i s p a n i a s u s c i p i u n t u r . N a m a d c o m p o n e n d a

d i s s i d i a d i r i m e n d a s q u e c o n t r o v e r s i a s n i h i l e s t a p t i u s , q u a m E i u s

v o x , q u e m C h r i s t u s D o m i n u s p r i n c e p s pac i s v i c a r i u m c o n s t i t u i t p o ­

t e s t a t i s s u a e : i t e m q u e c a e l e s t i u m c h a r i s m a t u m cop ia , q u a e e x A p o ­

s t o l o r u m s e p u l c r i s l a r g e d i m a n a t .

V e r u m t a m e n q u o n i a m omnis sufficientia nostra ex Deo est,

D e u m e n i x e N o b i s c u m u n a a d p r e c a m i n i , u t m o n i t i s N o s t r i s v i r t u t e m

efficiendi i m p e r t i a t , a n i m o s q u e p o p u l o r u m p r o m p t o s a d p a r e n d u m ef­

f i c i a t . — C o m m u n i b u s a d n u a t coep t i s a u g u s t a D e i p a r e n s M a r i a

V i r g o I m m a c u l a t a , H i s p a n i a r u m p a t r o n a : a d s i t I a c o b u s A p o s t o l u s ,

a d s i t T h e r e s i a a I e s u , v i r g o l e g i f e r a , m a g n u m H i s p a n i a r u m l u m e n ,

i n q u a conco rd i ae a m o r , p a t r i a c a r i t a s , o b e d i e n t i a c h r i s t i a n a m i r a ­

b i l i t e r i n e x e m p l u m e l u x e r e .

I n t e r i m c a e l e s t i u m m u n e r u m a u s p i c e m e t p a t e r n a e b e n e v o l e n t i a e

N o s t r a e t e s t e m vobis o m n i b u s , D i l e c t i F i l i i N o s t r i , V e n e r a b i l e s F r a ­

t r e s , c u n c t a e q u e g e n t i H i s p a n o r u m A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m p e r ­

a m a n t e r i n D o m i n o i m p e r t i m u s .

D a t u m R o m a e a q u d s . P e t r u m d ie V I I I decem. A . M D C C C L X X X I I .

P o n t i f i c a t u s N o s t r i A n n o Q u i n t o .

Ea s c o n g r e g a t i o n e CONCILII

ORDINATIONIS SEU EXCARDINATIONIS

Die 20 Maii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Vincentius e Dioecesi T. a tribus vix retro annis Seminarii B. alumnus, die 17 Novembris, anni mox elapsi, supplici oblato libello Sacratissimo Principi, ex­posuit: sese cupere militiam sequi ecclesiasticam in Dioecesi R. et ideo exposcere dispensationem a decennali domicilio ; eoquod proxime impleretur triennium ex quo orator coepit esse familiaris Episcopi illius. (1) Episcopus B. commenda­vit oratorem , ceu bona indole , bonisque moribus praedi­tum. Episcopus T. contrarium precibus Vincentii se decla­ravit aiens : illum a prima aetate fuisse difficilem, volu­bilem , neque dicto audientem , ita ut videretur non vo­cari in sortem Domini. Nam adhuc iuvenis, a parentibus actus, importune efflagitabat ut sinerem vestem induere cle­ricalem; et quia ad annuendum cunctabar, seminarium ingres­sus est, moribus et principiis politicis parum commendabile.

disceptatio Synoptica

PRECES VIDENTUR RESPUENDAE. Precibus ab oratore por­rectis haud assentiendum esse patula iuris principia suadere videntur. Sane Concilium Tridentinum Sess. 14 Cap. 2 de Reform, diserte prohibens quominus Episcopus ordines sibi non subditis conferat sine expresso proprii praelati consen-

(1) Familiaritas est una ex quatuor dos; integrum tamen requiritur trien-causis, a quibus gignitur subiectio erga nium a Constit. Speculatores. Episcopos relate ad ordines suscipien-

248 ORDINATIONIS SED EXCARDINATIONIS

su, haec decernit - ibi - « Nemo Episcoporum qui titulares-« vocantur, etiam si in loco nullius dioecesis, etiam exeni-« pto, aut aliquo monasterio cuiusvis ordinis resederint aut « moram traxerint, vigore cuiusvis privilegii sibi de pro-« movendo quoscumque ad se venientes pro tempore con-« cessi, alterius subditum, etiam praetextu familiaritatis con-« tinuae commensalitatis suae, absque sui proprii praelati € expresso consensu aut Uteris dimissoriis ad aliquos sacros, « aut minores ordines vel primam tonsuram promovere seu « ordinare valeat. » Cum igitur in themate expressus pro­prii praelati consensus plene deficiat, imo cum in facto consistat expressum ipsius dissensum adesse , sponte sua sequitur preces a Vincentio porrectas ab ipso iudicii limine reiiciendas esse.

Quin. regerere proficiat optimum testinionium oratoris favóre, a Curia B. prolatum: Episcopus T. urget huiusmodi testimonium flocci faciendum esse, ex eo quod tam rectores-Seminarii, in quo orator ultra duos annos deget, quam ma­gistri in eo docentes sunt non boni odoris. Expetenda esset informatio ab Archiepiscopo B. ut innotesceret qua veste contecti sint officiales huiusmodi et iudicium compleri pos­set. Pariter neque in pretio habenda esse videtur altera ratio ad gratiam impetrandam adducta, quod scilicet ora­tor habendus sit ut praeditus qualitate familiaris Episcopi. Quandoquidem ad effectum ordinationis illi familiares Ep i ­scopi dicuntur, qui intra ipsius aedes per triennium expletum degunt, atque ipsius sumptibus aluntur. Porro in casu haec concurrere haud videntur, cum explorati facti sit, quod orator non in Episcopi aedibus, sed in Seminario vitam agit. Verum dato etiam quod inter Episcopi familiares recensen­dus sit, tamen neque ad ordines neque ad primam tonsu­ram ab Episcopo B. promoveri potest, quia nedum Concilium Tridentinum in loco citato, sed etiam Innocent. XII in Constit. Speculatores domus Israel diei 4 Novembris 1694, pro Epi­scopi quoque familiaribus ordinandis, expressum proprii Ep i ­scopi consensum seu testimoniales literas requirunt.

ORDINATIONIS SEU EXCARDINATIONIS

PRECES EXCIPIENDAE VIDENTUR. Verumtamen licet explo­rati iuris sit neminem ab alio Episcopo ordinari posse, nisi expressum consensum, seu testimoniales proprii Episcopi lite­ras praeseferat; tamen certum atque indubium est, quibus­dam concurrentibus legitimis causis, Summum Pontificem ex potestatis, qua fruitur, plenitudine concedere solere ut quis renuente proprio Episcopo, ex una in alteram Dioece­sim se transferre valeat ad effectum sive primam tonsuram sive sacros ordines suscipiendi. Scatet id ex innumeris re­solutionibus a S. C. O. editis, praesertim vero ex Neapo­litana excardinationis 15 Iulii 1848, Burgi s. Sepulcri Irregularitatis ex defectu, scientiae 23 Februarii 1875, Anicien. Ordinationis 23 Martii 1878, Vercellen. Ordi­nationis seu Excardinationis 9 Iulii 1881. Iam vero le­gitimae causae quae oratorem dignum faciunt, ut a decen­nali domicilio dispensetur in casu haud exulare videntur. Adsunt praeprimis oratoris boni optimique mores, quos in huiusmodi gratiis indulgendis S. C. O. magno in pretio ha­bere solet. Sane Episcopus B. de eo asserit, quum sit iuve­nis bonae indolis bonisque moribus praeditus,quod in Episcopali domo fungitur munere Clerici camerae. Adest factum, quod idem orator contraxit in civitate B. legale domicilium. Adest sacerdotum inopia, qua dioecesis illa laborat. Expres­sit insuper desiderium incardinari in hac dioecesi, quae Sa­cerdotibus indiget. Adest peculiaris circumstantia quod tri­bus ab hinc annis inter Episcopi familiares annumeratur. Adest tandem favorabile Episcopi B. votum, qui imploratam gratiam a S. C. C. praestolatur. Porro praeclarum Episcopi testimonium eiusque favorabile votum in hisce ac similibus casibus magno in pretio a S. C. C. haberi solere, nemo est qui ambigere valeat.

Rebus sic stantibus EE. P P . prudentiae remissum fuit decernere quo modo oratoris preces essent dimittendae.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re ponderata sub die 20 Maii 1882 censuit respondere:

250 ORDINATIONIS SEU EXCARDINATIONIS

Pro gratia, emisso ab oratore iuramento de animo permanendi; facto verbo cum SSmo (1).

(1) Eecole App. IV. relatam Vol . X I V . pag. 398, in qua multa collegimus quoad l i t t e ras test imoniales et dimissorias, et

quoad causas quibus Episcopus fit pro­

prius relate ad sacros ordines confe­

rendos.

—

E X S . C M E P T O R Ü M E T R E G U L A R I U M

ROMANA SEU VENETIARUM

F F . MINOR. CAPUCCINORUM S . FRANCISCI S U P E R

OBLIGATIONE R E C I T A N D I DIVINUM OFFICIUM.

Die 24 Martii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Pater Pacificus a Conegliano, Pro­vincialis P P . Capuccinorum Venetae Provinciae, Beatissimo Patri humiliter exposuit quae sequuntur. Summus Pontifex Pius IX in audientia habita a Secretario s. Congregationis super statu Regularium die 6 Augusti 1858, duobus dubiis a Magistro generali Ordinis Praedicatorum (1) propositis, nempe : Io « An professi votorum simplicium, quae pro-

(1) Aliquid praemittendum opportu­num censemus ad maiorem rei perspi­cu i ta tem. Per Lit teras Encyclicas s. Con­gregationis super statu Regularium diei 19 Martii 1857 quoad vota simplicia con­st i tutum fuit : u Peracta probatione et aovit iatu ad praescriptum s. Concilii

"Tridentini , Constitutionum Apostol i­carum, et Statutorum Ordinis a s. Sede approbatorum , novit i i vota simplicia emittant, postquam expleverint aetatem -annorum sexdecim ab eodem Tridentino

Concilio statutam vel al iam maiorem, quae forsan a s tatut is proprii ordinis a s. Sede approbatis requiratur: et quoad laicos et conversos , postquam ad eam pervenerint aetatem , quae in Constit. Clementis VIII incipien. In Suprema

praefinita est. Professi post triennium a die quo vota simplicia emiserint, com­putandum, si digni reperiantur, ad pro­fessionem votorum solemnium admittan­tur, n is i fortasse pro aliquibus locis , ut i nonnullis ins t i tut i s indultum est ,

ROMANA SEU VENETIARUM 251

proiessio votorum simplicium ad longius

tempus iam concessa fuerit. » Decreta a

Summo Pontifice per has l i tteras quoad

vota s impl ic ia , praemittenda in cursu

trium annorum votis solemnibus occasio­

nem dederunt duobus dubiis a Generali

P P . Praedicatorum concinnatis, et supra

relatis . Necessitas praemittendi tria vota

simplicia ta l i s est, ut irritam faciat pro­

fessionem solemnem, iuxta Constit . Ad

universalis Ecclesiae P i i IX . « Nos

v igitur cupientes in. re tanti momenti

» omnem ambigendi causam in posterum

» removere, motu proprio et certa scien-

» t ia , deque Apostolicae Nostrae po-

» testatxs plenitudine, quoad religiosas

n virorum familias cuiuscumque Ordinis,

v Congregationis et Ins t i tut i , in quibus

» solemnia vota non emittuntur, sta-

y> tuimus ac decernimus nullam omnino,

•n irritam et nullius roboris fore profes-

» sionem votorum salemnium. . . factam

» a noviti is quibuscumque. . . qui. . .

» non emittant prius professionem voto-

» rum simplicium , et in ea per tr ien-

n nium integrum non permanserin-t. »

fessioni potorum solemnium, iuxta Litteras Encyclicas diei 19 Martii 1857 praemitti debent, teneantur ad offi­cium divinum? 2°. An teneantur ad observantiam Regu­lae Ordinis, prout solemniter pro f essi? Respondendum man­davit: Ad primum non teneri ad privatam recitationem divini officii, debere tamen choro interesse, ut solemniter professi. Ad secundum affirmative, firma declaratione, iam data quoad votum paupertatis. »

Hinc non parva inter Theologos praedictae Capuccino­rum provinciae dissensio orta est super onere divini officii recitandi pro clericis professis votorum simplicium, in Ordine Fr. Minorum. Quidam enim absolute inhaerentes declarationi Pii Papae IX in responsione ad primum dicunt, praedictos clericos non teneri ad officii privatam recitationem, quia praedicta declaratio, utpote generalis, omnes professos voto­rum simplicium, cuiusque ordinis afficit. Plurimi autem con­trariam sententiam tenent. Isti distinguentes inter varias Regularium regulas, non loquendo de institutis quae vota solemnia non habent, observant quod fere in omnium Ordi-dinum regulis non fit speciale praeceptum divinum officium recitandi, sicuti habetur in regula Fr. Minorum s. Francisci. Pro omnibus Regularibus votorum solemnium obligatio di­vini officii recitandi tum in choro, tum privatim extra ori­tur ex antiquissima consuetudine, quae uti aiunt Theologi vim habet legis graviter obligantis. Et haec obligatio pro

252 ROMANA SEU VENETIARUM

singulis praedictorum regularium incipit a die, quo quis sta­tui regulari perpetuo et solemniter se dedit, idest ab eius solemni professione.

Non idem autem dicendum de Fr. Minoribus. Pro istis obligatio divini officii recitandi, non tantum ex antiquissima consuetudine oritur quantum ex gravi praecepto regulae; quod praeceptum aperte declaratum est a Clemente V. cap. Exivi: « declaramus quod clerici faciant divinum officium iuxta ritum s. Romanae Ecclesiae sit obligatorium. » Hinc concludendum est quod ex vi regulae omnes professi in Or­dine Fr. Minorum s. Francisci tenentur ad officium divinum, Et haec obligatio divini officii recitandi sive in choro, sive privatim pro Fr. Minoribus tunc incipit, quum incipit obli­gatio regulam observandi; sed et haec obligatio incipit et ab ipsa votorum simplicium professione, uti declaravit Pius IX in responsione ad secundum. Ergo et omnes professi voto­rum simplicium in Ordine Fr. Minorum tenentur ad reci­tationem divini officii sive privatam, sive publicam in choro, uti solemniter professi. Hanc sententiam certam habet Mi­nister generalis de Observantia: ait enim de responsione Pii Papae IX ad primum : haec generalis resolutio appli­cari non potest illis Ordinibus, in quibus forte recitatio di­vini officii de praecepto iniungitur a regula, uti ex. gr. in Ordine Minorum. Si enim professi votorum simplicium te ­nentur ad observantiam regulae Ordinis uti solemniter pro­fessi, et regula praecipit divini Officii recitationem, eviden­ter sequitur, simpliciter professos ad illam teneri.

His non obstantibus cum fautores contrariae sententiae in suo sensu persistant, orator obsecrat S. Vestram, ut ad rectam et certam normam agendi praebendam, declarare di­gnetur dubium in calce expositum.

Pater Minister Generalis rogatus, ut suam sententiam aperiret, audito Definitorio sui Ordinis, retulit: se suosque De-finitores quorum audivit votum, s. Sedis responsis acquietu-ros, cum eidem placeat, professos votorum simplicium ab re­citatione privata divini officii dispensare.

ROMANA SEU VENETI ARU K 253

Disceptatio syitoptiea

ANIMADVERSIONES P. PROCURATORIS GENERALIS. Retulit hic ahfuisse quando Definitorium generale sui Ordinis con­troversiam propositam agitavit , sed sibi onus incumbere nonnulla subiiciendi EE. P P . prudentiae ad pro tuendam in sua integritate et v i , regulam s. Francisci. Hinc ait : re­sponsum a sa. me. Pio IX die 6 Augusti 1858 ad primum dubium, nempe : Non teneri (professos votorum simplicium) ad privatam recitationem divini officii generaliter habitum fuisse ceu authenticam declarationem quoad onus in genere recitandi divinum officium tum in privato, tum in publico, quod inest religiosis Ordinibus, vi perantiquae consuetudinis, quae vim legis obtinuit : non autem ceu declarationem quoad obligationem recitandi divini officii, quae ex. gr. enascitur a receptione ss. Ordinum, vel a lege speciali alicuius Regulae vel Instituti. Quod si dictum responsum haud limitaretur ad obligationem recitandi divinum officium pro Regularibus in genere, quae ex consuetudine enascitur, sed absolutum foret, absurdum pareret ; quia in clerico professo votorum simpli­cium omnem destrueret legem quoad obligationem officii di­vini, et quamvis subdiaconus, non obstringeretur ad officium divinum recitandum.

Ex variis responsis ab Apostolica Sede datis, ante respon­sionem Pii IX, quoad obligationem recitandi divinum officium pro Religiosis Galliarum, eruitur semper servatas fuisse obli­gationes enatas a Constitutionibus propriis cuiuslibet socie­tatis religiosae. Quomodo ergo dici poterit voluisse Aposto­licam Sedem per hoc responsum quasi ad nihilum redigere obligationes promanantes a regulis ipsis particularibus Or­dinum Religiosorum, et praecipue ordinis s. Francisci?

Dubium propositum est generale pro omnibus Ordinibus Regularibus, relate ad obligationem divini officii. Sed obli­gatio divini officii incumbit omnibus Ordinibus religiosis, eo quod descendat ab antiqua consuetudine, quae vim legis ob-

254 ROMANA SEU VENETIARUM

tinuit. Ergo responsum diei 6 Augusti 1858 respexit t an­tum obligationem recitandi divinum officium, uti generalem pro omnibus Regularibus, vi consuetudinis ; haud respiciens obligationes quoad officium quae inveniri possent apud unum vel alterum Ordinem.

Neque dici potest responsum illud induere caracterem dispensationis, uti aliquis putavit: eoquod deest forma con­cessionis, quam nemo expetivit, per supplicem libellum. In Ordine Franciscano apud omnes pro certo habetur, quod pro­fessi votorum simplicium tenentur ad recitationem divini officii vi solummodo legis peculiaris, seu regulae s. Francisci cap. 3 « Clerici faciant divinum officium secundum ordi­nem sanctae Romanae Ecclesiae. » Et ideo Minister obser­vantium in litteris circularibus ad suos religiosos, loquens de responso Pii IX ait: « haec generalis resolutio applicari » non potest illis Ordinibus, in quibus forte recitatio divini » officii de praecepto iniungitur a regula, uti ex. gr. in Or-» dine Minorum. Si enim professi Votorum simplicium te-» nentur ad observantiam regulae Ordinis, prout solemniter » professi, et regula praecipit divini officii recitationem, evi-» denter sequitur, simpliciter professos ad illam teneri. »

In Ordine Conventualium communis generalisque est opi­nio, responsum diei 6 Augusti haud substulisse, neque infir­masse grave regulae praeceptum, quod omnes obstringit pro­fessores ad recitandum divinum officium, tum publice, tum in privato. Eamdem esse sententiam apud Capuccinos in cunctis provinciis, una vel altera excepta. His fretus ratio­num momentis censuit Procurator iam probatum, quod pro­fessi votorum simplicium in Ordine Fr. Minorum obligantur, vi regulae, ad recitationem privatam officii divini, non ob­stante responso diei 6 Augusti 1858. Quoad eosdem manet in suo robore praeceptum regulae: « Clerici faciunt divi­num officium, iuxta ordinem sanctae Romanae Ecclesiae^ cap. 3. »

VOTUM CONSULTORIS . ( I ) Haud comprehendere valeo, a i t (1) Quum res maximi momenti esset re- tractanda plenario Auditorio s. Congreg,

solvenda, eins resolutio commissa fuit per- E p . et Reg. cum voto Consultoris.

ROMANA SEO VENETIARUM 2 5 5

ille, quomodo P. Provincialis venetae Provinciae dubium movere possit, post resolutionem S. C. diei 6 Augusti 1858, qua decisum fuit, professos votorum simplicium, ad quem­libet pertineant ordinem « non teneri ad, privatam recita­tionem divini officii: debere tamen choro interesse ut so­lemniter professi. » Potissima et unica ratio adducta pro af­firmativa eruitur ab onere imposito a regula s. Francisci, quae obligat sub gravi religiosum quemlibet ad officium di­vinum recitandum, dum iuxta responsum S. C. etiam pro­fessi votorum semplicium tenentur ad observantiam regulae. Attamen post dictum responsum videri nullam habere vim huiusmodi rationem. Nam non solum religiosi Minores per regulam obligantur ad divini officii recitationem, sed omnes religiosi Ordines sive Monastici sive Mendicantes. Quae obli­gatio iuxta Theologos et Canonistas descendit ab antiquis­sima universali que consuetudine vim universalis et generalis "egis obligantis habente: vi cuius sancti fundatores in suis regulis imposuerunt, vel ad memoriam revocarunt huiusmodi onus, iam praeexistens. Et re quidem vera nedum regula s. Francisci, sed etiam regulae s. Augustini et s. Dominici hanc imponunt obligationem. Et ideo omnes religiosi huic sub­iiciuntur obligationi, vi- professionis solemnis, haud exclusis monialibus, ceu declaratum fuit in una Cenomanen diei 19 Aprilis 1844. Proposito enim dubio: « An Moniales in ge­nere stricte teneantur sub gravi, vi professionis earumdem ad recitationem divini officii. » Emi Patres, referente Emo Polidori, rescripserunt: «.Affirmative quoad moniales,vota So­lemnia professas, iuxta regulam ab Apostolica Sede appro­batam, in qua huiusmodi onus imponitur. »

Hisce praenotatis, ait Consultor, haud videre mihi est quomodo Patres Capuccini, qui eunt in affirmativam senten­tiam, asserere valeant non idem dicendum est de fratri­bus Minoribus; quasi ipsi soli regulam haberent, aut obli­gatio quae inest omnibus professis aliorum ordinum, mino­ris sit ponderis et gravitatis illa, quam Minores habent sub gravi in vim professionis religiosae.

256 ROMANA SEU VENETIARUM

Quamobrem dico, ait Consultor, quod s. Congregatio cum resolverit, approbante Summo Pontifice, professos votorum simplicium non teneri ad privatam recitationem divini of­ficii, probe noverat quidquid relate ad hoc praescriberent di­versorum Institutorum regulae ; et consequenter quando emi­sit istam generalem et praecisam resolutionem non teneri, saltem implicite, et quatenus opus fuisset, dispensavit quoque a Regula; ceu quoque dispensavit Pius IX quum emanavit notas reformationes, ab aliis Regulae partibus, quae admis­sionem et professionem religiosorum tangunt.

Praeterea opportunum animadvertere mihi videtur, quod si Regula s. Francisci obligationem imponat sub gravi reci­tandi divinum officium, nulla in hoc praecepto adest diffe­rentia ab aliis fratribus, quoniam religiosi omnes absque distinctione, in vim solemnis professionis, multique etiam in vim propriae regulae graviter obligantis, obstringuntur ad recitandum divinum officium sub lethali. Cum ergo pro omnibus et in genere declaratum fuerit, huiusmodi obliga­tionem haud tangere professos votorum simplicium, ita dici debet, eamdem obligationem non tangere neque fratres Fran-siscales; quod si obligatio haec relinquenda esset pro istis, a pari extendi deberet etiam pro aliis omnibus.

Neque abs re est animadvertere quod si obligatio, impo­sita a Regula, habenda esset plene distincta a lege univer­sali obligatoria, grave enasceretur monstrum : nempe pro­fessus, ad ordines *sacros inde promotus, omittendo divini officii recitationem, duobus oneraretur lethalibus. Quia duplex violaret praeceptum, si non materialiter, tamen formaliter distinctum ; ceu moralistae autumant quoad ieiunii violatio­nem pro Franciscalibus in die ieiunii, per legem ecclesiasti­cam constituti. Praeterea nullus ex ordinibus monasticis, aut mendicantibus, quod sciam, dubium habuit circa claris-simam decisionem s. Congregationis, cunctique eamdem ha­buerunt pro reali exceptione, favore solummodo Professorum votorum simplicium, peracta.

Idemque P. Generalis Capuccinorum cum suo definitorio

HUMANA SEU VENETIARUM 257

impere videtur, in suo voto, ut professi votorum ' simplicium sui Ordinis dispensarentur ab obligatione privata divinum recitandi officium. Atqui SSmus Pater, ceu dictum est, dis­pensando professos votorum simplicium a privata recitatione officii divini, saltem implicite dispensavit a diversis regulis, hoc onus'habentibus. Quapropter, conclusit consultor, nihil aliud exposcendum esse videtur, tutoque standum generali resolutioni. Hinc proposi!um dubium dimittendum fuisse cen­suit hoc responso: « etiam professi votorum simplicium in Ordine fr. Minorum, non obstante propria regula, stent re­solutioni huius sacrae Congregationis diei 6 Augusti 1858, nempe non teneri ad privatam recitationem divini officii.*

Quibus aliisque praenotatis, sequens propositum fuit di­rimendum

BÎ u ii Sum

An Professi votorum simplicium in Ordine Minorum ex vi regulae teneantur ad privatam recitationem divini officii, ut solemniter professi.

RESOLUTIO. Sacra Congr. Ep. et Reg. re discussa, suh die 24 Martii 1882 censuit esse respondendum.

Non teneri, ad normam rescripti diei 6 Augusti anni 1858.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Professos votorum simplicium cuiuscumque ordinis, haud exceptis Minoribus, non teneri ad recitationem priva­tam divini officii.

II. Nam FF . Minores, obligantur ad recitationem divini officii ceu obligantur Dominicam, Benedictini, Augustiniani; hinc si alii ab onere divini officii liberantur, etiam Capuc­cini dispensati fuerunt cum aliis a Summo Pontifice per re­solutionem anni 1858.

y V fase. CL X XIV. 17

258

MELITEN.

FUNERUM SUPER INTERPRETATIONE RESOLUTIONIS.

Die 22 Septembris 1882.

COMPENDIUM FACTI. In una Caven et. Sarnen. Funerum et emolumentorum, diei 17 Septembris 1880, quatuor reso­luta fuere dubia, a Revmo Patre Provinciali Minorum Ob­servantium proposita huic S. Congregationi (1) . In lectorum commodum heic escribimus dubia ista et resolutiones tunc editas :

I. An et cui ius competat comitandi cadavera ab Ec­clesiis Regularium, quo collata fuere ad explenda fune­bria, ad commune coemeterium, ubi sepeliri debent.

II. An parochi ius habeant- percipiendi emolumenta quae ab haeredibus dantur Sacerdoti ista Gomitanti cada­vera ad coemeterium.

III. An Religiosi in associatione cadaverum, de quibus agitur, accersere debeant Parochum pro comitandis de­functis ad coemeterium.

IV. An Regulares incedere possint cum stola et cruce conventuali usque ad sepulchrum, sive autem utrumque Signum, deponere debeant in transitu per paroecias, re­sumendum postea in coemeterio?

Sacra Congr. Ep. et Reg. sub die 17 Septembris 1880' censuit respondere :

Ad I. Affirmative favore Regularium Ad II. Negative. Ad III. Negative. Ad IV. Affirmative ad primam partem, negative ad

secundam, sine pompa et recto tramite. Quum haec dubia et resolutiones nonnullis innotuerint

Parochis melitensibus , recursum habuerunt apud eamdem. (I) Quaestio haec, quam recolere adprecor, relata fuit Vol. X I I I , 416.

MELITEN. 259

s. Congregationem Ep. et Reg. ut certiores fierent an re­solutiones praedictae sibi quoque applicari deberent, nonnulla exhibentes, ut évincèrent easdem resolutiones illos non per­tingere. Et primo attulerunt dispositionem Gubernii civilis, diei 10 Maii 1869, quae sic se habet: cuilibet personae, aut Congregationi Romanae Ecclesiae, unam aut plures pos-sidentibus sepulturas, gratis concedetur locus, si expetatur, in coemeterio extra civitatem extracto. Hinc asseruerunt pa­rochi iidem, cadaverum elationem, de consensu ecclesiasti­cae auctoritatis, a loco mortis ad ecclesiam pro funeribus explendis designatam, et ab hac ecclesia ad coemeterium, vel ad alium sepulturae locum, fieri solitam fuisse a pro­prio Parocho vel ab alio sacerdote delegato usque ad ultimum tempus.

Commune enim dictum coemeterium semper habitum est ceu iurisdictioni parochorum obnoxium ; aiente Episcopo, parochos posse inibi exercere actus iurisdictionis veluti in paroecia. Ius hoc praeterea ipsum recognovit guber­nium civile, a quo aliquid rependitur Parochis, pro qualibet associatione ad coemeterium, absque exceptione quoad laicos aut saeculares. Et quamvis P P . Capuccinis concredita sit coemeterii custodia, tamen Ordinarii iussu, emolumenta a funeribus provenientia parocho cedere debent; ex quo infe­runt quod parochus ipse cadavera resumens ab Ecclesia Fu­nerum, ut ad coemeterium comitetur, resumit ut eadem ducat ad locum, qui fictione iuris habetur veluti pars dis­trictus paroecialis, et in quo absurdum iuridice foret, alios exercere iurisdictionem. Animadvertunt insuper parochi iidem, huiusmodi iure perfruitos fuisse, etiam ante novi coe­meterii erectionem.

Quum quaestio haec pertractari deberet plenis comitiis, iter ad iuridicam disceptationem paratum fuit per duos con­sultores, ad id deputatos.

200 MELITEN.

5 i i s c e j » t » t á © s i n ó p t i c a

VOTUM PRIMI CONSULTORIS. Notiones quasdam canonicae iurisprudentiae praemisit ille, ut applicationem casui inde per­ageret. Imprimis a i t : ex iure certum est quod unusquisque sit sepeliendus ubi sacramenta debet percipere : quia utrum­que est ius parochiae, scilicet et sacramenta administrare et mortuos sepelire; caio, ex parte et cap. in nostra de se-pulturis. Bonifacius VIII. autem in cap. 1 de sepulturis in 6. « Si religiosi, vel clerici parochianos alienos prae-» sumpserint sepelire, ad restitutionem tam sepultorum cor-» porum, si petantur, quam etiam omnium quae occasione » sepulturae illorum pervenerint, quomodolibet ad ee? »lern » infra decendium integraliter faciendam ipsos obligatos esse » censemus. »

Et S. Congr. Con. in Derthonen. Spolii, manutentionis ac reintegrationis die 24 Martii 1821, et in Camerinen. Fu­nerum 23 Iunii 1821 constituit: consonum constanti S. C. Concilii doctrinae, post excitatas coemeteriorum constru-ctiones, parochorum ius, circa emolumentorum perceptio­nem, sartum tectumque servandum esse.

Ex eo autem quod Ecclesia Regularium ius habeat ex­plendi funus, haud descendit, quod iidem Regulares frui de­beant etiam iure tumulandi; S. C. C. in Ariminen. Fune­rum diei 16 Iunii 1827 admisit quod latum intercedit dis­crimen inter ius funerandi et ius sepeliendi; nec unum est alterius accessorium. Haud obliviscendum est, adiecit Consultor, in materia funerum magni ponderis esse consue­tudinem pacificam, et optimae observantiae: et sacras Con­gregationes passim innuere multum esse deferendum consue­tudini in materia funerum. Notandum etiam venit, familias religiosas aliquando privilegiis frui pontificibus, vi quorum excipiuntur a iurisdictione parochiali quoad funera confra­trum, et quoad sepulturas in ecclesiis suorum ordinum.

Ex quibus praenotatis collegit consultor, ius absolutum

MELITEN. 2Ci

pro parochis manet quoad associationem, funera, et tumu­lationem cadaveris, quoties invocari nequeat privilegium, con­suetudo, vel peculiaris petitio. In casu autem, praeter ius, pro parochis existens, adest consuetudo, observantia robo­rata, et ideo favore parochorum concludo, ait Consultor, ut manuteneantur in suo iure, donec regulares privilegia aut consuetudinem contrariam adducant; nihil obstans resolutio s. Congregationis diei 17 Septembris 1 8 8 0 , quae respicit tantum casum peculiarem examini subiectum (1) .

VOTUM SECUNDI CONSULTORIS. Animadvertit hic contra, quod etsi resolutiones sacrae Congregationis diei 17 Septem­bris 1880, de quibus sermo est, emissae fuerint in casu particulari, tamen vim exerunt etiam in aliis similibus casibus; ita ut normam constituant generalem. Sunt enim declarationes communium regularum, seu dispositionum iuris canonici quoad ius Regularibus inhaerens sepeliendi fi­delium cadavera ; quatenus in ipsis religiosorum Ecclesiis se­pulturam sibi iidem fideles elegerint. Quod ius sepeliendi in coemeterio exercetur, si ecclesiae suffectum fuerit coemete­rium publicum ; ceu pluries haec et Concilii S. Congregatio declararunt « Ecclesia quae ius habebat tumulandi in pro-» priis sepulturis, nunc ius istud exercet in publico coeme-» terio; erectione coemeteriorum locus sepulturae materialiter » tantum mutatus est, ius vero sepeliendi integrum mansit. » Omnia haec, et alia quae omittimns, innuunt, resolutiones redditas ab hac S. Congregatione sub die 17 Septembris 1880, normam constituere generalem, etiam Melitae applicabilem.

Duo, ait Consultor, esse rationum momenta, quibus in­nixi parochi autumant, resolutiones praefatas applicari non posse Melitae:

(1) Confer, quaeso, Appendicem III dici posse de omnibus Romanis Congre-

relatam Vol. X pag. 492; in qua loquuti gationibus, quae de mandato et nomine

sumus de vi obligandi, quam exerunt re- R. Pontificis agunt leges dubias inter-

solutiones S. C. Concilii . In ea, innixi pretando. Et ideo quod enucleatur pro

saniori DD. sententiae , tenuimus reso- casu proposito applicari debet, ceu lex

lutiones i l l ius Congregationis vim legis generalispmnibus casibus similibus; quod

generalis habere.Pro certo habemus idem non tenuit primus Consultor.

262 MELITEN.

1. Publicum coemeterium semper habitum fuit uti sub­iectum parochorum iurisdictioni; et fictione iuris ceu pars districtus parochialis: hinc absurdum foret, alios inibi exer­cere actus iurisdictionis. Respondit Consultor ita argumen­tum retorquendo : relate ad sepulturas Ecclesiarum Regula­rium publicum coemeterium, iuxta ss. Congregationum re­solutiones, fictione iuris considerari debet veluti obnoxium Regularium iurisdictioni, et ceu pars districtus exempti. Igitur iuridice absurdum foret, quod parochi ibidem exerce­rent iurisdictionis actus. .Dispositiones vero tum gubernii civilis, tum Episcopi nil in themate prosunt, eoquod cedere debeant dispositionibus Apostolicae Sedis. Praeterea si probe expendantur dispositiones gubernii civilis, et Ordinarii haud excludunt hoc ius, sed includunt.

2. Ratio adducta a Parochis melitensibus est quod ius comitandi cadavera ab Ecclesiis Regularium ad coemeterium, nunquam anteacto tempore in dubium revocatum fuit. Hanc, respondit Consultor, esse eamdem rationem adductam a Pa­rochis Cavensibus: nam isti excipiebant cadavera ad portas Ecclesiarum, ut ad coemeterium ducerent: et ius hoc recogni­tum fuit a Guardianis pro tempore, usque ad annum an-teactum. Hisce non obstantibus, Emi Patres die 17 Septem­bris 1880 rescripserunt favore Regularium. Sic eadem de­ductio haud obstat quod resolutio ipsa applicari possit etiam Melitae, postquam certum est, parochos sibi tribuisse ius proprium Regularium.

Hisce praenotatis EE. Patrum iudicio submissum fuit enodandum sequens

An resolutiones huius s. Congregationis in Caven, et Sarnen, seu Ordinis Minorum Observantium> Funerum et emolumentorum diei 17 Septembris 1880 applicari pos­sint Melitae Ì

RESOLUTIO. Sacra Congr. Ep. et Reg. re perpensa, sub die 22 Septembris 1882, censuit respondere :

MEUTEN.

Affirmative.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Sacras Congregationes de mandato et nomine R. Pon-ieficis agentes enucleare, et determinare quodnam sit ius pro omni casu consimili, quando iudicant de postulatione aut de facto particulari.

II. Quamobrem, iuxta saniorem DD. sententiam, resolu­tiones ss. Congregationum, etsi redditas pro casibus singu­laribus, vim legis generalis habere, et pro casibus consimi-libus obligare.

III. Huiusmodi sententiam firmari per resolutionem in casu datam; nam decernitur resolutionem redditam in Caven. et Sarnen, applicari debere casui Parochorum melitensium, primo consimili.

IV. Proinde coemeterium publicum considerari, fictione iuris, posse ceu partem districtus paroecialis quoad illos, qui propriam sepulturam non habent; non vero quoad sepultu­ram habentes in Ecclesiis exemptis: nam etiam pro istis coemeterium, publicum fit, fictione iuris, pars districtus Eccle­siae exemptae; et Regulares solummodo ius habent conci­tandi cadavera ab eorum Ecclesiis ad coemeterium publicum, absque parocho.

2 6 4

S. CYRILLI EP. ALEXANDRINI

CONFESSORIS ET ECCLESIA DOCTORIS

DUPLEX

Omnia de Communi Confess. Ponti f., praeter seq.

In hymno Iste Confessor mu­tatur tertius versus.

In utrisque Vesperis ad Ma­gnificat Antiphona O Doctor.

Oratio

Deus, qui beatum Cyrillum Confessóreni tuum atque Pon­

tificem divinae maternitatis bea­tissimae Virginis Mariae assertó-rem invictum effedsti: concede, ipso intercedente; ut qui vere eam Genitricem I»ei credimus, materna eiusdem protectione sal» vémur. Per eumden Dominum.

In I. Nocturno Lectiones de Scriptura occurrente: in Qua­dragesima Sapientiam, pro Do­ctoribus.

Lectio iv.

Cyrillus Alexandrinus , cuius: praecónia non unius tantum

vel alterius sunt comprobata testimonio, sed etiam oecumeni­corum Conciliorum Ephesini et Chalcedonensis actis celenw*i r

claris ortus parentibus, ac Theó-phiii Episcopi Alexandrini nepos, adhuc adulescens praecellenti^ ingenii clara specimina dedit. Litteris ac scientiis egregie im­butus, ad Ioannem Episcopum Hierosolymitanum se contulit, ut in Christiana fide perficere­tur. Alexandriam deinde cum rediísset, Theóphilo vita functo, ad illius sedem evectus est; quo in munere ita optimi pstóris formam ab Apóstolo definitam constanter praesétulit, ut san­ctissimi praesulis gloriam merito sit adeptus.

Lectio v.

Salutis animarum zelo incensus curas omnes intendit, ut sibi

commissum gregem in fidei et

APPENDIX IV.

IN QUA REFERUNTUR OFFICIA ET MISSAE SANCTORUM, QUORUM FESTA

EXTENSA FUERUNT AD UNIVERSALEM ECCLESIAM A SSMO. D. N. LEONE PAPA XIII»

Officia Sanctorum a Sanctissimo Domino Nostro Leone Papa X I I I

per Breve diei X X V I I I Julii M D C C C I i X X X I I

ad universalem Ecclesiam extensa

DIE i x FEBRUARII IN IL NOCTURNO.

morum integritate servaret, at­que a venenátis infidelium et hae­reticorum pascuis defenderet. Hinc tum Nováti [asseclas e civi­tate expelli, tum iudaeos qui fu­rore acti in caedem christianorum conspiraverant, iuxta leges pu­niri sategit. Singulare vero Cy­rilli pro catholicae fidei incolu­mitate enituit studium contra NestóriumConstantinopolitánum Episcopum, asseréntem Iesum Christum ex Maria Virgine ho­minem tantum et non Deum natum, eique divinitatem pro meritis esse collatam ; cuius emendationem cum frustra ten­tasse!,eum sancto Celestino Pon­tifici Máximo denuntiavit.

Lectio vi.

Celestini delegata auctoritate, Concilio Ephesino praefuit, in

quo haeresis Nestoriána penitus proscripta est, damnatus Nestó-rius et a sua sede deiectus, ac dogma catholicum de una in Christo , eaque divina persona, et divina gloriósoeVírginis Mariae maternitate assertum; plaudente pópulo universo, qui incredibili gaudio géstiens , collucéntibus facibus domum deduxit Episco­pos. Sed hac de causa Cyrillus calumniis, iniuriis et persecutio­nibus plurimis a Nestório eius­que fautoribus impetitus fuit ; quas ipse patientissime tulit, ita ut de sola fide sollicitus, quid­q u i d i>(!\orsus e m i eiïutiébant

ix iv. 265 ac moliebántur haeretici, pro nihilo haberet. Tandem pro Ec­clesia Dei maximis perfunctus la­boribus, plurimisque scriptis edi­tis tum ad ethnicos et haereticos corífutándos, tum ad sacras Scri­pturas et catholica explananda dogmata, sancto fine quievit an­no quadringentésimo quadrage­simo quarto, episcopatus trigési­mo secundo. Leo decimus tertius Pontifex Maximus Officium et Missam praeclarissimi huius fidei catholicae propugna tóris et Orien­talis Ecclesiae luminis, ad Eccle­siam universam extendit.

In iii. Nocturno. Lectiones de Homilia S. Augustini Episcopi Ostendit Dominus inEvangelium Vos estis sal terrae, pro Docto­ribus, eum viii. Resp. In medio.

D I E X V I I I M A R T I I .

S. C Y R I L L I EP. HIEROSOLYMIS

C O N F E S S O R I S E T E C C L E S I A E D O C T O R I S .

D U P L E X

Omnia de Communi Conf .Pont., praeter sequentia. *

In utrisque Vesperis ad Ma­gnificat Antiph. O Doctor.

Oratio

Da nobis,quaesumus omnipotens Deus, beato Cyríllo Pontífice

intercedente, Te solum verum Deum, et quem misisti Iesum Christum ita cognoscere; ut in-

2 6 6 APPENDIX IV.

autem functo sancto Máximo, a provinciae episcopis in illius locum suffectus est.

Lectio v.

In Episcopatu iniurias multas et calamitátes, non secus ac bea­

tus Athanasius, cui coaevus erat, ab Arianórum factionibus fidei causa perpessus fuit. Hi enim aegre ferentes Cynllum vehe­menter haerésibus obsistere, ipsum calumniis aggrediuntur, et in conciliábulo depositum e sua sede detúrbant. Quorum fu­róri ut se subtrahere!, Tarsum Ciliciae aufugit, et quoad vixit Constantius, exilii rigorem per­tulit. Post illius mortem, Iulia­no Apostata ad imperium evecto, Hierosólyman redire potuit, ubi ardenti zelo gregi suo ab erro­ribus et a vitiis revocando ope­ram navavit. Sed iterum, Va­lente Imperatóre, exuláre coactus est, donec, reddita Ecclesiae pace per Theodósium Magnum, et Arianórum crudelitáte au-daciáque reprèssa , ab eodem Imperatóre tamquam fortissi­mus Christi athléta honoribus susceptus suae sedi restitutus fuit. Quam strènue et sancte sublimis officii sui munia imple­verit, luculenter apparet ex fio­renti tunc temporis Hierosoly­mitanae ecclesiae statu, quem sanctus Basilius loca sancta ve­neraturus, ibi aliquándiu com­moratus, describit.

ter oves, quae vocem eius au­diunt, perpetuo connumeran me-reámur. Per eumdem Dominum.

In I. Nocturno.Lectiones Fidelis «ermo de Comm. I. loco: extra

Quadragesimam de Scriptura

4)ccurr.

IN II. NOCTURNO.

Lectio iv.

Cyrillus Hierosolymitanus, a teneris annis divinarum scri­

pturarum studio summopere deditus, adeo in earum scientia profecit, ut orthodoxae fidei stre­nuus assértor evaserit. Monasti­cis institutis imbutus, perpetuae continentiae, omnique severióri vivendi rationi se addictum vo­luit. Postquam a sancto Máxi­mo Hierosolymae Episcopo pre­sbyter ordinatus fuit, munus verbi divini fidelibus praedicandi et catechumenos edocendi sum­ma cum laude implevit, atque illas vere mirandas conscripsit catecheses, quibus totam eccle­siasticam doctrinam dilucide et copióse complexus, singula reli­gionis dogmata contra fidei hostes" solide propugnavit. Ita vero in his enucleate et distincte disseruit, ut non solum iam exor­tas haereses, sed futuras etiam quasipraeságiens evérterit,quem-ádmodum praestitit asserendo Corporis et Sanguinis Christi realem praesentiam in mirabili Eucharistiae sacramento. Vita

APPENDIX IV. 267

Lectio vi.

Venerandi huius Praesulis san­ctitatem caelestibus signis

a Deo fuisse illustratam, memo­riae traditum accepimus. Inter haec recensetur praeclara Crucis, solis radiis fulgentióris, appari­l o , quae episcopatus eius initia decoravit. Huiusmodi prodiga ethnici et christiani testes ocu­lares fuerunt cum ipso Cyríllo, qui gratiis primum in Ecclesia Deo redditis , illud per episto­lam Constántio Imperatóri nar­ravit. Nec minus admiratione dignum, quod Iudaeis templum a Tito eversum restaurare ex impio Imperatoris Iuliani iussu conántibus , evenit. Vehementi enim terraemotu obórto,et ingen­tibus flammárum globis e terra erumpéntibus, omnia ópera ignis consumpsit, ita ut Iudaei et Iulia­nus detérriti, ab incepto de­st i teri t ; prout scilicet indu­bitanter futurum Cyrillus prae­dixerat. Qui demum paulo ante obitum Concilio Constantinopo­litano secundo interfuit, in quo Macedónii haeresis, et iterum Ariana condemnata est. Ac Ieru­salem inde reversus, fere septua­genari i , trigesimo quinto sui episcopatus anno, sancto fine quievit. Eius Officium ac Mis­sam Leo decimus tertius Pontifex Maximus ab universa Ecclesia celebrari mandavit.

IN III. NOCTURNO.

Lectio sancti Evangelii secun­dum Matthaeum.

Lectio vii. Cap. 10.

In illo tempore: Dixit Iesus di­scipulis suis: Cum persequen­

tur vos in civitate ista, fugite in aliam. Et reliqua.

Homilia sancti Athanásii Episcopi.

In Apol. de fuga sua, ant. med.

I n lege praeceptum erat ut con­stituerentur civitates refuge­

r u n t , ut qui, quomodocumque ad necem quaereréntur, servari pos­sent. In consummatione porro saeculorum, cum advenisset illud ipsum Verbum Patris, quod Moy­si antea locutum fuerat, rursus hoc praeceptum dedit: Cum vos, inquiens, persecuti fuerint in civitate ista, fugite in aliam. Paulóque post subiicit: Cum vi­deritis illam abominationem.de­solationis, quae dicta est per Da­nielem prophetam, consisten tem in loco sancto (qui legit, intel­ligat), tunc qui in Iudaea sunt, fugiant ad montes; et qui in tecto est, ne descendat tollere aliquid de domo sua ; et qui in agro est, non revertatur tollere tunicam suam.

2 6 8 APPENDIX IV.

Lectio viii*

Haec cum scirent sancti, eius­modi tenuerunt suaa conver­

sationis institutum. Quae enim nunc praecepit Dominus, eadem quoque ante suum in carne ad­ventum locutus est in sanctis: et hoc institutum homines ad per­fectionem ducit. Nam quod Deus iusserit, id omnín© faciendum est. Ideoque et ipsum Verbum propter nos homo factum, non indignum putavit, cum quaerere­tur, quemadmodum et nos, ab­scondere se, et cum persecutio­nem pateretur, fugere, et insi­dias declinare : cum autem a se definitum tempus ipse adduxis­set, in quo corporaliter pro omni­bus pati volebat, ultro seipsum tradidit insidiantibus.

In medio, pro Doctoribus.

Lectio ix.

At vero sancti homines cum hanc quoque formam a Salva­

tore didicissent, (ab ipso enim et antea et. semper omnes duceban­tur) adversus persecutores ut legitime certárent, fugiebant, et ab illis quaesiti, se abscondébant. Cum enim praestitisti sibi a divina providentia temporis finem igno­rarent , nolebant insidiantibus se temere tradere: sed contra, cum scirent quod scriptum est, in manibus Dei esse hominum sortes, et Dominum mortificare

et vivificare, potius in finem usque perseverábant, circumeun­tes, ut ait apostolus, in melotis et pellibus caprinis, egentes, an­gustiati, in solitudinibus erran­tes, et in speluncis et cavernis terrae latentes, quoad vel defini­tum mortis tempus veniret, vel, qui tempus ipsum definierat, Deus cum eis loqueretur, et insi­diantes cohibéret, aut certe per­secutoribus eos traderet, utcum­que illi placuisset.

DIE XIV APRILIS .

SANCTI IUSTINI

MARTYRIS

DUPLEX

Omnia de Comm. unius Mart., praeter seq.

Oratio

Deus, qui per stultitiam crucis, eminentem Iesu Christi scien­

tiam beatum Iustinum Märtyrern mirabiliter docuisti: eius nobis intercessióne concede; ut, erro­rum circumventióne depülsa, fidei firmitatem consequamur. Per eumdem Dominum.

In I. Nocturno Lectiones de Scriptura occurrente.

IN II. NOCTURNO.

I Lectio iv.

ustinus Prisci filius ex graeco genere Fláviae Neapolis in Syria

APPEN

Palestina natus adolescéntiam in litterarum omnium studiis tran-ségit. Vir factus adeo philosophiae amóre correptus est, ut ad veri­tatem assequendam, quotquot aderant, philosophorum sectis nomen dederit, eorumque prae­cepta scrutatus sit. Cum in his fallacem tantum sapientiam er-rorémque reperisset, superna illustratione per senem quemdam ignotum, aspectüque venerabi­lem edoctus, verae christianae fidei philosophiam amplexus est. Hinc sacrae Scripturae libros diu noctuque prae manibus habens, ita ex eorum meditatione divinus ignis in ánima eius exarsit, ut ea qua pollebat eruditionis vi, emi­nentem Iesu Christi scientiam adeptus, plurima conscripserit volumina ad Christianam fidem exponendam, magisque propa­gandam.

Lectio v.

Inter praeclarissima Iustini ope­ra binae eminent Fidei Christia­

nae Apologiae, quas cum coram Senatu Imperatóribus Antonino Pio, eiusque filiis, necnon Marco Antonino Vero, et Lucio Aurelio Cómmodo Christi asseclas savis­sime divexántibiis porrexísset , eamdemque iidem disputando strènue propugnásset, obtinuit ut a Christianorum caede público Principum edicto temperátum fuerit. Verum Iustino haud par-ei tum est.Nam Crescéntis Cynici,

i x i v . 269 cuius vitam et mores nefarios redargüérat, insidiis accusatus, a satellitibus comprehensus est. Adductus autem ad Romae Prae­sidem nomine Rusticum, cum hic ab eo quaesivisset quaenam essent Christianorum praecepta, hanc bonam confessionem coram mul­tis testibus confessus est.Reetum dogma, quod nos Christiani ho­mines cum pietate servamus, hoc est : ut Deum unum existi­mamus factorem atque creato­rum omnium quae videntur,quae-que corpóreis oculis non cernun­tur; et Dominum Iesum Christum Dei Filium confiteamur olim a Prophetis praenunciátum, qui et humani generis iudex venturus est.

Lectio vi.

Quoniam Iustinus in prima sua pologia palam exposuerat

quomodo Christiani convenirent ad sacra celebranda, et quae­nam fuerint sacri huius conven­tus mysteria ad repelléndas ethnicórum calumnias, exquisi­vit ab eo Praeses in quonam loco conveniret ipse et ceteri huius Urbis Christifideles. Iustinus au­tem réticens conventuum loca ne sancta et fratres proderet canibus domicilium tantum suum indica­vit , ubi manere, et discipulos excolere solebat penes celebrem titulum Pastoris in aedibus Pu-déntis. Demum Praeses optionem ei dedit vel ut diis sacrificaret,

270 APPENDIX IV-.

vel per totum corpus flagellis caedi perférret. Cum invictus fidei vindex asséreret se in votis semper habuisse cruciátuspérpeti propter Dominum Iesum Chri­stum, a quo magnam in caelis mercedem consequi expectábat, Praeses in eum capitalem senten­tiam pronunciavit. Itaque mira­bilis Philósophus Deum colláu-dans, post verbera, fuso pro Christo sanguine, glorioso mar­tyrio coronatum est. Quidam vero fideles clam illius sustule­runt corpus , et in loco idoneo condiderunt. Leo decimustertius Pontifex Maximus eiusdem Offi­cium et Missam ab universa Ecclesia celebrari praecepit.

IN III. NOCTURNO.

Lectio sancti Evangelii secundum Lucam.

Lectio vii. Cap. 12.

In illo témpore:Dixit Jesus disci­pulis suis: Nihil opertum est

quod non reveletur: neque abs­conditum, quod non sciatur. Et reliqua.

Homilia S. Ioannis Chrysost.

Horn, in c. x. Matth. 26 seq.

-vrihil est opertum quod non re-velábitur, nec occultum quod

non scietur. Quod autem dicit huiusmodi est: sufficit quidem vobis ad consolationem si ego Magister et Dominus consors sim conviciorum. Si vero adhuc dolea­

tis haec audientes, illud quoque ánimo reputate, vos non multum postea ab hac suspicióne libera­tum iri. Cur enim id aegre fertis? Quia praestigiatóres et decepto­res vos vocant? At paululum expectáte, et servatóres, bene-factorésque orbis vos praedica­bunt omnes. At enim tempus illa omnia, quae subobscura erant, revelabit, et illorum calumniam déteget, virtutémque vestram conspicuam reddet. Cum enim ex rebus ipsis comprobabimini sal­vatores esse et benefici, et omni virtute conspicui, illorum dictis homines non attendent, sed rei veritati: ac illi quidem syco-phántae, mendaces , maledici, vos vero ipso sole splendidióres deprehendémini : multum quip­pe temporis spatium vos notos reddet, praedicabis et tuba cla­riorem emittet vocem, vestrae­que virtutis testes universos ho­mines exhibebit. Ne itaque ea, quae nunc dicuntur, vos deiiciant, sed spes futurorum bonorum erigat. Non possunt enim ea, quae ad vos spectant, occultare

Lectio viii.

Deinde postquam illos omni angore, timóre, et sollicitudi­

ne liberavit, et probris omnibus superiores reddidit, demum illos opportune de libertate praedican­di alloquitur; nam dicit: Quod di­co vobis in tenebris, dicite in lu­mine ; et quod in aure auditis t

praedicate super tecta. Quam­quam non erant tenebrae cum haec diceret, neque ad aurem loquebatur: sed haec hyperbólice dicta sunt. Quia enim solos allo­quebatur, et in parvo Palestinae ángulo, ideo dicit: in tenebris et in aure, hunc loquendi modum comparans cum loquendi fiducia, qua illos postea instructurus erat. Ne in una, duabus tribusque civitatibus, sed per totum orbem praedicate, terram máreque pe­ragrantes , habitátam , non ha-bitátam, ac tyrannis, populis, philósophis, rhetóribus cum ma­gna fiducia omnia dicite. Ideo dixit super tecta et in lumine sine ullo subterfugio, et cum omni libertate.

Lectio ix.

In Quadragesima de Homilia Feriae: extra Quadragesimali de Sanctis Martyribus, ut in Breviario Romano.

Ubi alia die celebrandum sit, ix. Lectio erit sequens:

Deinde postquam illorum ere­xit ánimos, rursum pericula

praedicit, illorum mentem eri­gens, omnibusque sublimióres reddens. Quid enim ait ? Nolite timere eos qui occidunt corpus , animam autem non possunt occi­dere. Viden? quomodo illos ómni-

IX iv. 271

bus superiores reddat, non curas modo, non maledicta, pericula, invidias, sed etiam mortem o-mnium terribilissimam contem­nere docens? Neque simpliciter mortem , sed etiam violentam ? Neque dixit, occidémini, sed cum magnificentia congruente totum declaravit. Nolite timere, dicens, ab iis qui occidunt cor­pus , animam autem non possunt occidere: sed potius, Timete eum qui potest et animam et corpus perdere in gehennam: in contrarium vertens sermonem, uti semper facit. Quid enim sibi vult? Timetis mortem, ideoque ad praedicandum segnióres estis? Sed hac de causa potius praedi­cate, quia mortem timetis. Illud enim vere vos a morte eripiet. Nam etiamsi vos interemptúri sunt, meliorem tamen partem non separabunt, etiamsi id totis viribus conentur. Ideo non dixit: Animam autem non occidunt; sed : Non possunt occidere. Nam etiamsi velint, non separabunt. Itaque si supplicium times, illud longe gravius time. Viden quomodo non promittat, se illos a morte liberatúrum esse, sed mori permittit, maiora largitu-rus quam si id non permitteret? Longe enim maius est suadere ut mors spernatur, quam a morte eruere.

2 7 2 APPENDIX IV.

DIE XXVIII MAII.

SANCTI AUGUSTINI

EPISCOPI ET CONFESSORIS

DUPLEX

Omnia de Comm. Confess.

Pontif., praeter seq.

In hymno Iste Confessor mu­tatur tertius versus.

Oratio

Deus, qui Anglorum gentes, praedicatione et miraculis

beati Augustini Confessoris tui atque Pontificis, verae fidei luce illustrare dignatus es: concede; ut, ipso interveniente, erran­tium corda ad veritatis tuae re­deant unitatem, et nos in tua simus voluntate concordes. Per Dominum.

In I. Nocturno. Lectiones de Scriptura occurrente.

IN II. NOCTURNO.

Lectio iv.

Augustinus Romae in Latera­nensi coenobio monachus, a

Gregorio Magno cum sociis mo­nachis fere quadraginta in An­gl iam missus est anno quingenté­simo nonagésimo séptimo, ut gentes illas ad Christum conver­teret. Erat eo tempore rex Ethel-l\értus in Cántio potentissimus, qui, audita adventus Augustini causa, eum cum sociis Cantuá-

riam, sui regni metropolim, in­vitavit ibique manendi et Chri­stum praedicandi facultatem ei­dem liberaliter concessit. Quare sanctus vir prope Cantuáriam oratorium exstruxit, ubi ipse ali­quamdiu consedit, atque Aposto­licam vivendi rationem cum suis aemulátus est.

Lectio v,

Caelestis doctrinae praedicatione plurimis firmata miraculis, ac

vitae exemplo sic insulanos illos demúlsit, ut eorum plerosque ad Christianam fidem perdúxerit, ac demum regem ipsum, quem cum innúmero suorum comitatu sacro fonte lustravit,summa cum laetitia Berthae regiae uxoris, quae christiana erat. Olim in Na­tali Domini, cum decem millibus et amplius baptismum in álveo fluminis Eboráci contulisset , quotquot ex iis morbo aliquo affecti erant, cum animae salu­te, corporis quoque sanitatem recepisse memoriae próditum est. Iussu Gregorii ordinatus Episco­pus, sedem Cantuáriae instituit in Ecclesia Salvatoris a se erecta, iniqua monachos operis sui subsi­diarios collocavit ; et sancti Pe­tri monasterium, quod postea et a suo nomine dictum est, in suburbanis construxit. Idem Gregorius usum Pálii cum fa­cultate ecclesiasticae hierarchiae in Anglia instituendae ei conces­sit, quo novam etiam operario-

1 IT. 273

DIE XIV NOVEMBRIS.

S A N C T I I O S A P H A T

EPISCOPI ET MARTYRIS

DUPLEX

Omnia de Comm. unius Martyris Pont. praeter seq.

Oratio.

Excita, quaesumus Domine, in Ecclesia tua Spiritum, quo

repletus beatus Iosaphat Martyr et Pontifex tuus animam suam pro ovibus posuit: ut, eo interce­dente, nos quoque eodem Spiritu moti ac roborati, animam no­stram pro fratribus ponere non vereámur. Per Dominum ... in unitate eiusdem Spiritus.

In I. Nocturno Lectiones de Scriptura occurrente.

IN II. NOCTURNO.

Lectio iv.

Iosaphat Kuncewítius nobilibus et catholicis parentibus Vladi-

miriae in Volhinia natus, cum puérulus matrem de Christi pas­sione loquentem audiret, iaculo a latere imaginis Iesu Crucifixi immisso, vulnus in corde susce­pit. Dei amóre incensus, adeo orationi aliisque piis operibus instare coepit, ut provectioribus adolescentibus exemplo et admi­rationi esset. Vicénnis inter clau­strales sancti Basilii alumnos monasticam regulam professus

APPENDIX

rum manum misit, nempe Mel-ïitum, iustum, Paulinum, et Ruíiniánum.

Lectio vi. i

y \ ispósitis eius Ecclesiae rebus, JJsynodum habuit Augustinus cum Episcopis atque Doctoribus veterum Britónum, qui in Paschae celebratione aliisque ritibus ab Ecclesia Romana iamdudum dis-sidébant. Sed cum eos neque Apostolicae Sedis auctoritate, ne-

I que miraculis movere posset ut dissidio cessèrent, prophetico spiritu eis excidium praenun-ciávit. Dénique maximis pro Christo exantlatis laboribus, mi­raculis clarus, cum Mellitum Lon-dinénsi Ecclesiae praefecisset, Iu­stum Roliensi, suae Laurentium, in caelum migravit septimo ka­lendas Iunias, Ethelbérto re­gnante, ac sepultus est in Mo­nasterio sancti Petri, quod exinde Cantuariénsium Antistitum et aliquot Regum conditórium fuit. Eius cultum fervènti studio pro­sequuta sunt Anglorum gentes, ac Leo decimus tertius Ponti­fex Maximus eius Officium et Missam ad universam extendit Ecclesiam.

In H. Nocturno Lectiones de Homilia in Evang. Designavit Dominus, de Comm. Evangeli-darum.

Ad« ìom.. TV f**» O.T, r r TV.

274 APPENDIX IV.

mirum quos in evangélica perfe­ctione progressus fecerit. Nudis pedibus frigidissima licet sae vien­te regionis hyeme, incedebat: carnes numquam, vinum nonnisi ex obedientia adhibuit, asper-rimoque cilicio ad obitum usque corpus afflixit. Castitatis florem, quem ab adolescentia Virgini Deiparae voverat, inviolátum ser­vavit. Virtutis doctrinaeque eius brevi sic fama percrebuit, ut quamvis iunior*. Byténii Mona­sterio praefectus sit; mox Vilnen­sis Archimandrita, ac demum Ar­chiepiscopus Polocensis, invitus quidem, sed catholicis gestién-tibus, fuerit renuntiatus.

Lectio v.

Hac dignitate auctus, nihil de prióri vivendi ratione re­

mittens,nonnisi divinum cultum et creditárum sibi ovium salu­tem cordi habuit. Catholicae unitatis ac veritatis strenuus propugnator, totis viribus adla­boravit ut schismaticus haereti-cósque ad communionem cum beati Petri sede reduceret. Sum­mum Pontificem eiusque pote­statis plenitudinem ab impuden-tissimis impiorum calumniis et erroribus, qua concionibus, qua scriptis pietate ac doctrina refér-tis defendere numquam destitit. Episcopalem iurisdictionem et Ecclesiae bona a laicis usurpata vindicavit. Incredibile dictu est quot haereticos in sinum matris

Ecclesiae revocaverit. Unionis vero Graecae Ecclesiae cum La­tina Iosaphátum promotorem extitisse praeclarissimum, etiam pontificia oracula disérte testan­tur. Ad haec, et templi Dei de­cori instaurando, et sacrarum virginum exstruendis aedibus, aliisque piis operibus iuvandis, mensae suae proventus ultro ero­gavit. In pauperes adeo effusus, ut cum olim inopiae cuiusdam viduae sublevándae nihil occurre ret , episcopale pallium, seu Omophórion, oppignorári ius­serit.

Lectio vi.

Tot catholicae fidei incrementa perditissimórum hominum

adeo excitaverunt odia, ut, con-spiratióne inita, Christi athlé-tam ad necem quaererent; quam sibi imminere ipse in suo ad populum sermóne pronunciavit. Cum itaque Vitépscum pastoralis visitationis gratia profectus es­set, illi archiepiscopales invádunt aedes ; obvios quosque fériunt ac caedunt. Tum vir mitissimus quaerentibus sponte occurrit , eosque amice compéllaiis, Filioli, inquit, quare familiares meos caeditis? Si quid contra me ha­betis, ecce adsum. Hinc impetu facto, eum verberibus contùn­dimi, telis confódiunt, ac demum immani securi necátum, in flu­men proficiunt ; die duodécima Novembris anni sexcentésimi

A P P E N D I X I V . 2 7 5

vicesimi tertii supra millesimum, aetatis eius quadragesimi tertii. Corpus mirabili luce circumfu­sum, ex imo fluminis álveo ela­tum est Sanguis Martyris par-ricidis ii -sis in primis profuit, qui fere omnes capitis damnati, eiuráto schismate suum scelus detestati sunt. Cum tantus Prae­sul plurimis post obitum coru-scáret miraculis, eum Urbanus Octavus Pontifex Maximus Bea­torum honoribus decoravit. Pius Nonus tertio kalendas Iulias anni millèsimi octingentésimi sexa-gésimi septimi, cum saecularia Apostolorum Principum sole­mnia celebrarentur, coram Pa­trum Cardinalium senatu , si­mulque adstantibus fere quin­gentis, Patriarchis, Metropoli­tis et Episcopis cuiuscumque ritus, qui ex toto terrarum orbe convenerant, hunc ecclesiasticae unitatis adsertorem, primum ex orientalibus, solemni ritu in Taticána Basilica Sanctorum órdini accensuit. Cuius Officium ac Missam Leo decimus tertius Summus Pontifex ad universam extendit Ecclesiam.

IN III. NOCTURNO.

Lectio sancti Evangelii secun­dum Ioannem.

Lectio vii. Cap. 10.

In illo tempore dixit Iesus Pha­risaeis: Ego sum pastor bonus.

Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. Et reliqua.

Homilia Sancti Ioannis Chrysostomi.

Hom. 59. in Ioannem.

Magnum quiddam, dilectissimi, magnum, inquam, est Eccle­

siae praelatio; et qua) multa in­diget sapientia et fortitudine, qualem Christus proposuit, ut animam pro ovibus ponamus, et numquam illas deseramus: ut lupo generóse insistamus. Haec enim inter pastorem et merce-nárium est differentia. Alter pro­priae, contémptis ovibus, alter, sua contempta, ovium semper saluti invigilat. Pastoris ergo exemplo demonstrato,deceptóres duos meminit; furem «lactantem et rapientem oves, et mercená-rinm permittentem, neque de-fendéntem commissas.

Lectio viii.

Quod superióri tempore Eze chiel his verbis insectátus

es i: Vae pastoribus Israel: nonne pascebant semetipsos? nonne gre­ges pascuntur a pastoribus? sed illi contrarium faciebant, quod maximae malitiae genus est, et plurimorum causa malorum ; idcirco, inquit, neque quod abié-ctum erat, inducebant, neque quod perierat quaerebant: neque confractum alligábant : neque infirmum consolidábant : quo­niam se, non gregem pascebant. Idem et Paulus aliis verbis signi­ficat: omnes quae sua sunt quae­runt, non quae Iesu Christi.

2 7 6 APPENDIX IV.

Lectio ix.

Yerum ab utroque se dissidere ostendit Christus: ab illis qui­

dem qui in aliorum perniciem veniunt, cum dicat se propterea venisse, ut vitam haberent: ab his autem, qui oves a lupis rapi negligébant, dicendo se propter eas animam ponere ne oves peri­rent. Nam cum Iudaei ipsum inte-rimere vellent, non propterea de­

stitit a doctrinaeque credentes tradidit, sed pérstitit, et pertulit mortem: ideo frequenter inquit: Ego sum pastor bonus. Quae cum nullo niti testimonio viderentur (quod enim poneret animam suam non multo post re demon­stratum est; quod autem vitam haberent et abundantius habe­rent, eventurum erat in futuro saeculo) alterum ab altero con­firmat.

Missae in honorem sanctorum quorum festa a Sanctissimo Domjhao Nostro LEOÏÎE PAPA XIII per Breve diei 28 Julii 1882 ad universalem ecclesiam extensa sunt.

DIE IX FEBRUARII

S. CYRILLI EP. ALEXANDRINI

Confessoris et Ecclesiae Doctoris

Missa In medio de Communi Doctorum, praeter Orationes se­quentes.

Et dicitur Credo.

Oratio.

Deus, qui beatum Cyrillum Confessórem tuum atque Ponti­ficem divinae maternitatis bea­tissimae Virginis Mariae asser-tórem invictum efFecisti : con­cede, ipso intercedente ; ut qui vere eam Genitricem Dei credi­mus , materna eiusdem prote­ctione salvémur. Per eumdem Dominum.

Secreta.

Munera nostra, omnipotens Deus, benignus réspice : et, in­tercedente beato Cyrillo, praesta; ut Unigenitum tuum Iesum Chri­stum Dominum nostrum in tua tecum gloria coaeternum, in cordibus nostris digne suscipere mereámur : Qui tecum vivit et regnat.

Postcommunio.

Divinis, Dómine, refecti my­steriis, Te supplices deprecamur: ut exemplis et meritis beati Cyrilli Pontificis adiuti, sanctis­simae Genitrici Unigeniti tui digne famulári valeamus. Qui tecum.

APPEi ix iv. 277 Domini gloriabitur. Collaudabunt multi sapientiam eius, et usque in saeculum non delebitur. Non recedet memoria eius, et nomen eius requiretur a generatione in generationem. Sapientiam eius enarrabunt gentes , et laudem eius enuntiabit ecclesia.

Graduale Ps. 36. Os iusti me­ditabitur sapientiam, et lingua eius loquetur iudicium.

f . Lex Dei eius in corde ipsius: et non supplantabúntur gressus eius.

Tractus Ps. 111. Beatus vir, qui timet Dominum: in mandatis eius cupit nimis.

f . Potens in terra erit semen eius : generatio rectorum bene­dicetur.

f . Gloria e t divitiae in domo eius : et iustitia eius manet in saeculum saeculi.

Tempore Paschali omittitur Graduale, et eius loco dicitur:

Alleluia, alleluia. f . Eccli. 45. Amavit eum Do­

minus, et ornavit eum: stolam gloriae induit eum. Alleluia.

f . Osee. 14. Iustus germinabit sicut lilium : et florebit in ae­ternum ante Dominum. Alleluia.

Extra Tempus Paschale. Graduale Ps. 36. Os iusti me­

ditabitur sapientiam, et lingua eius loquetur iudicium.

f . Lex Dei eius in corde ipsius: et non supplantabúntur gressus eius.

Alleluia, alleluia.

S A N C T I C Y R I L L I EPISCOPI HIEROSOLYMITANI

Confessoris et Ecclesiae Doctoris

Introitus Eceli. 15. In medio Ecclesiae aperuit os

eius: et implevit eum Dominus spiritu sapientiae et intellectus: stolam gloriae induit eum.

Ps. 91. Bonum est confiteri Domino et psallere nomini tuo, Altissime.

f. Gloria Patri.

Oratio.

Da nobis, quaesumus omnipo­tens Deus, beato Cyríllo Ponti­fice intercedente, Te solum verum Deum , et quem misisti Iesum Christum, ita cognoscere; ut in­ter oves, quae vocem eius au­diunt, perpetuo connumeran me-reámur. Per eumdem Dominum.

Lectio libri Sapientiae Eccli 39. Iustus cor suum tradet ad

vigilandum diluculo ad Domi­num, qui fecit illum, et in con­spectu Altissimi deprecabitur. Aperiet os suum in oratione, et pro delictis suis deprecabitur. Si enim Dominus magnus volue­rit, spiritu intelligentiae replébit illum: et ipse tamquam imbres mittet eloquia sapientiae suae, et in oratione confitebitur D o ­mino: et ipse diriget consilium eius, et disciplinam, et in abs­conditis suis eonsiliábitur. Ipse palam faciet disciplinam doctri­nae suae. et in lege testaménti

DIE XVIII MARTII

2 7 8 APPENDIX IT.

f. Eccli. 45. Amavit eum Do­minus, et ornavit eum : stolam gloriae induit eum. Alleluia.

Sequentia sancti Evangelii se­cundum Matthaeum. Matth. 10.

In illo tempore : Dixit Iesus discipulis suis: Cum persequen­tur vos in civitate ista, fugite in aliam. Amen dico vobis, non consummabitis civitates Israel, donec veniat Filius hominis. Non est discipulus super magistrum, nec servus super dominum suum. Sufficit discipulo, ut sit sicut magister eius: et servo sicut do­minus eius. Si patremfamilias Beelzebub vocaverunt ; quanto magis domésticos eius ? Ne ergo timueritis eos. Nihil enim est opertum, quod non revelabitur; et occultum, quod non scietur. Quod dico vobis in tenebris, di­cite in lumine: et quod in aure auditis, praedicate super tecta. Et nolite timere eos, qui occidunt corpus, animam autem non pos­sunt occidere: sed potius timete eum, qui potest et animam et corpus perdere in gehennam.

Credo. Offertorium, Ps. 91. Iustus ut

palma florebit : sicut cedrus , quae in Libano est, multiplica­bitur.

Secreta.

Réspice , Dómine , immacula­tam hostiam, quam Tibi offeri­mus: et praesta: ut meritis beati

Pontificis et Confessoris tui Cy­rilli, eam mundo corde suscipere studeamus. Per Dominum.

Communio. Luc. 12. Fidelis servus et prudens, quem consti­tuit Dominus super familiam suam ; ut det illis in tempore tritici mensuram.

Postcommunio.

Sacramenta Corporis et San­guinis tui, quae sumpsimus, Do­mine Iesu Christe, beati Cyrilli Pontificis precibus , mentes et corda nostra sanctificent: ut di­vinae consortes naturae effici mereámur: Qui vivis.

DIE XIV APRILIS

S A N C T I I U S T I N I

Martyris.

Introitus. Ps. 118. Narraverunt mihi iniqui fabu­

lationes , sed non ut lex tua : ego autem loquebar de testimo­niis tuis in conspectu regum, et non confundébar. Alleluia , al­leluia.

Psal. ibid. Beati immaculati in via, qui ambulant in lege D o ­mini.

f . Gloria Patri.

Oratio.

Deus, qui per stultitiam crucis, eminentem Iesu Christi scien­tiam beatum Iusti num Märty­rern mirabiliter docuisti : eius

APPENI x i v . 279 vit cogitationes sapientium, quo­niam vanae sunt. Alleluia.

f. Ad Philipp. 3. Verumtamen existimo omnia detrimentum esse propter eminentem scien­tiam Iesu Christi Domini mei, Alleluia.

Extra tempus Paschale. Graduale. 1. Cor. 3. Sapien­

tiam huius mundi stultitia est apud Deum, scriptum est enim: Dominus novit cogitationes sa­pientium, quoniam vanae sunt.

f. Ibid. 1. Perdam sapientiam sapientium, et prudentiam pru­dentium reprobabo.

Alleluia, alleluia. f. Philipp. 3. Verumtamen

existimo omnia detrimentum esse propter eminentem scien­tiam Iesu Christi Domini mei. Alleluia*

Post septuagesimam, omissis Alleluia, et versu sequenti, di­citur:

Tractus. 1. Cor. 2. Non iudi­cavi me sciVe aliquid inter vos nisi Iesum Christum, et hunc crucifixum.

f. Loquimur Dei sapientiam in mysterio, quae abscondita est, quam praedestinavit Deus ante saecula in gloriam nostram.

f. Quam nemo principum huius saeculi cognovit. Si enim cogno­vissent, numquam Dominum glo­riae crucifixissent. Sequentia sancti Evangelii secun­

dum Lucam. Luc. 12. In illo tempore: Dixit Iesus

nobis intercessióne concede ; ut, errorum circumventióne depùl-sa , iidei firmitatem consequa­mur. Per eumdem Dominum.

Lectio Epistolae beati Pauli Apóstoli ad Corinthios. 1. Cor A.

Fratres : Verbum crucis , pe­reuntibus quidem stultitia est; iis autem qui salvi fiunt, idest nobis, Dei virtus est. Scriptum est enim : perdam sapientiam sapientium, et prudentiam pru­dentium reprobabo. Ubi sapiens? ubi scriba? ubi conquisitor huius saeculi? Nonne stultam fecit Deus sapientiam huius mundi? Nam quia in Dei sapientia non cognovit mundus per sapientiam Deum ; placuit Deo per stulti­tiam praedicationis salvos facere credentes. Quoniam et Iudaei signa petunt, et Graeci sapien­tiam quaerunt: nos autem prae­dicamus Christum crucifixum , Iudaeis quidem scandalum, Gen­tibus autem stultitiam, ipsis au­tem vocatis Iudaeis, atque Grae­cis , Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam. Quia quod stultum est Dei, sapientius est hominibus ; et quod infirmum est Dei, fortius est hominibus. Ex ipso autem vos estis in Chri­sto Iesu , qui factus est 'nobis sapientia a Deo , et iustitia, et sanctificatio, et redemptio.

Alleluia, alleluia. f. 1. Cor. 3. Sapientia huius

mundi stultitia est apud Deum, ^ • • i n t u m ^'t ' M i i m : Dominus' no-

280 APPENDIX IV.

sita est mihi corona iustitiae , quam reddet mihi Dominus in illa die iustus iudex. Alleluia.

Postcommunio.

Caelesti alimònia refecti sup­plices te, Domine, deprecamur: ut beati Iustini Martyris tui monitis, de acceptis donis sem­per in gratiarum actione ma­neamus. Per Dominum.

DIE XXVIII MAII

S A N C T I A U G U S T I N I

Episcopi et Confessoris.

Introitus. Ps. 131. Sacerdotes tui , Domine , in­

duant iustitiam , et sancti tui exultent: propter David servum tuum, non avertas faciem Chri­sti tui.

Ps. Ibid. Memento, Domine, David: et omnis mansuetudinis eius.

f. Gloria Patri.

Oratio.

Deus, qui Anglorum gentes , praedicatione et miraculis beati Augustini Confessoris tui atque Pontificis, verae fidei luce illu­strare dignatus es: concede-, ut, ipso interveniente, errantium corda ad veritatis tuae redeant unitatem, et nos in tua simus voluntate concordes. Per D o ­minum. Lectio Epistolae beati Pauli A p o ­

stoli ad Thessalonicenses.

discipulis suis t Nihil opertum est quod non reveletur : neque absconditum, quod non sciatur. Quoniam quae in tenebris dixi­stis, in lumine dicentur, et quod in aurem locuti estis in cubi­culis , praedicabitur in tectis. Dico autem vobis amicis meis : ne terreamini ab his qui occi­dunt corpus, et post haec non habent amplius quid faciant. Ostendam autem vobis quem ti­meatis : timéte-eum, qui post­quam occiderit, habet potesta­tem mittere in gehennam ; ita dico vobis, hunc timete. Nonne quinque passeres veneunt dipón-dio, et unus ex illis non est in oblivióne coram Deo? Sed et ca­pilli capitis vestri omnes nume­rati sunt. Nolite ergo timere ; multis passeribus pluris estis vos. Dico autem vobis : omnis quicumque confessus fuerit me coram hominibus, et Filius ho­minis confitebitur illum coram angelis Dei.

Offertorium. 1. Cor. 2, Non enim iudicavi, me scire aliquid inter vos, nisi Iesum Christum, et hunc crucifixum. Alleluia.

Secreta.

Munera nostra, Domine Deus, benignus suscipe : quorum mi­rabile mysterium sanctus Martyr Iustinus adversum impiorum ca­lumnias strenue defendit. Per Dominum.

Communio. 2. Tim. 4. Repo­

APPEN

1. Thes. 2.

Fratres : Fiduciam habuimus in Deo nostro loqui ad vos Evan­gelium Dei in multa sollicitu­dine. Exhortatio enim nostra non de erróre, neque de immun­ditia , neque in dolo, sed sicut probati sumus a Deo, ut crede­retur nobis Evangelium: ita lo­quimur , non quasi hominibus placentes sed Deo , qui probat corda nostra. Neque enim ali­quando fuimus in sermóne adu­lationis , sicut scitis ; neque in occasione avaritiae: Deus testis est: nec quaerentes ab hominibus gloriam , neque a vobis , neque ab aliis ; cum possemus vobis oneri esse ut Christi Apostoli : sed facti sumus parvuli in medio vestrum, tamquam si nutrix fo­veat filios suos. Ita desiderantes vos, cupide volebamus tradere vobis non solum Evangelium Dei, sed etiam ánimas nostras; quoniam diarissimi nobis facti estis. Memores enim estis, fra­tres, laboris nostri, et fatigatio­nis: nocte ac die operantes, ne quem vestrum gravaremus, prae­dicavimus in vobis Evangelium Dei.

Graduale. Ps. IBI. Sacerdo­tes eius induam salutari: et san­cti eius exultatione exultábunt.

f . Illuc producam cornu Da­v id : paravi lucernam Christo meo.

Alleluia, alleluia.

tx iY. 2 8 1

f. Ps. e109. Iuravit Dominus, et non poenitébit eum : Tu es sacerdos in aeternum, secundum ordinem Melchisedech. Alleluia.

Tempore Paschali omittitur Graduale, et eius loco dicitur:

Alleluia, alleluia. f. Ps. 109. Iuravit Dominus,

et non poenitébit eum : tu es sacerdos in aeternum, secundum ordinem Melchisedech. Alleluia.

f. Eccli. 45. Amavit eum D o ­minus, et ornavit eum: stolam gloriae induit eum. Alleluia.

Post Septuagesimum, omissis Alleluia, et versu sequenti di­citur :

Tractus. Ps. 111. Beatus vir> qui timet Dominum: in mandatis eius cupit nimis.

j r . Potens in terra erit semen eius: generatio rectorum bene­dicetur.

f. Gloriae et divitiae in domo eius: et iustitia eius manet in saeculum saeculi. Sequentia sancti Evangelii se­

cundum Lucam. Luc. 10. In illo tempore : Designavit

Dominus et alios septuaginta duos: et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum, quo erat ipse ventu­rus. Et dicebat illis: Messis qui­dem multa, operarii autem pauci. Rogate ergo dominum messis, ut mittat operarios in messem suam. Ite : ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos. Nolite portare sacculum, neque peram,

"282 APPENDIX lY.

neque calceamenta: et neminem per viam salutaveritis. In quam­cumque domum intraveritis, pri­mum dicite : Pax huic domui : ««t si ibi fuerit filius pacis, re­quiescet super illum pax vestra: sin autem, ad vos revertetur. In eadem autem domo manete, edentes et bibentes quae apud illos sunt: dignus est enim ope­rarius mercéde sua. Nolite tran­sire de domo in domum. Et in quamcumque civitatem intrave­ritis , et susceperint vos, man­ducate quae apponuntur vobis: et curate infirmos , qui in illa sunt, et dicite illis: Appropin­quavit in vos regnum Dei.

Offertorium. Ps. 88. Veritas mea , et misericordia mea cum ipso: et in nomine meo exalta­bitur cornu eius.

Secreta.

Sacrificium tibi offerimus, Do­mine, in solemnitate beati Au­gustini Pontificis et Confessoris tui humiliter deprecantes : ut •oves, quae perierunt, ad unum ovile reversae, hoc salutari pá­bulo nutriantur. Per Dominum.

Communio. Matth. 24. Beatus servus , quem cum venerit Do­minus , invenerit vigilantem : amen dico vobis, super omnia bona sua constituet eum.

Postcommunio,

Hostia salutari refecti, Te , Dómine, supplices exoramus: ut

eadem, beati Augustini interve­niente suffragio , in omni loco nomini tuo iugiter immolétur. Per Dominum.

DIE XIV NOVEMBRIS

S A N C T I I O S A P H A T

Episcopi et Martyris.

Introitus. Gaudeamus omnes in Dómino,

diem festum celebrantes sub honore beati Iosaphat Martyris; de cuius passióne gaudent An­geli , et colláudañt Filium Dei.

Ps. 32. Exultate iusti in D o ­mino: rectos decet collaudatio.

} r . Gloria Patri.

Oratio.

Excita, quaesumus Dómine, in Ecclesia tua Spiritum, quo re­pletus beatus Iosaphat Martyr et Pontifex tuus, animam suam pro ovibus posuit: ut, eo inter­cedente, nos quoque eodem Spi­ritu moti ac roborati, animam nostram pro fratribus ponere non vereámur. Per Dominum in unitate eiusdem Spiritus. Lectio Epistolae beati Pauli A p o ­

stoli ad Hebraeos. Hebr. 5. Fratres: Omnis pontifex ex ho­

minibus assumptus , pro homi­nibus constituitur in iis , quae sunt ad Deum, ut offerat dona, et sacrificia pro peccatis : qui condolere possit iis, qui ignorant et errant : quoniam et ipse cir-

cûmdatus est infirmitate: et pro­pterea debet, quemadmodum pro populo, ita etiam et pro seme­tipso offerre pro peccatis. Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo, tamquam Aaron. Sic et Christus non se­metipsum clarilicávit ut ponti­fex fieret : sed qui locutus est ad eum: Filius meus es tu, ego hodie genui te. Quemadmodum et in alio loco dicit: Tu es sa­cerdos in aeternum , secundum ordinem Melchisedech.

Graduale. Ps. 88. Inveni Da­vid senum meum, óleo sancto meo unxi eum: manus enim mea auxiliabitur ei et brachium meum confortabit eum.

f . Nihil proficiet inimicus in eo, et filius iniquitatis non no­cebit ei. Alleluia, alleluia.

f. Hic est sacerdos, quem co­ronavit Dominus. Alleluia.

Tempore Paschali. Alleluia, alleluia. f . Ps. 88. Confitebuntur caeli

mirabilia tua, Dómine: etenim veritatem tuam in ecclesia san­ctorum. Alleluia.

Ps. 20. Posuisti, Dómine, su­per caput eius coronam de lapide pretioso. Alleluia.

Post Septuagesimum, omissis Alleluia et versu sequenti, di­citur:

Tractus. Ps. 20. Desiderium animae eius tribuisti ei: et vo­luntate labiorum eius non frau-

X iv s 283

f . Quoniam praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis.

f . Posuisti in capite eius co­ronam de lapide pretioso. Sequentia sancti Evangelii se­

cundum Ioannem, Ioan. 10. In illo tempore : Dixit Iesus

Pharisaeis:Ego sum pastor bonus. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. Mercenárius autem, et qui non est pastor, cuius non sunt oves propriae, videt lupum venientem , et di­mittit oves , et fugit : et lupus rapit, et dispergit oves: merce­nárius autem fugit, quia mer­cenárius est, et non pertinet ad eum de ovibus. Ego sum pastor bonus: et cognosco meas, et co­gnoscunt me meae. Sicut novit me Pater, et ego agnosco Patrem: et animam meam pono pro ovi­bus meis. Et alias oves habeo, quae non sunt ex hoc ovili: et illas oportet me adducere, et vo­cem meam audient, et fiet unum ovile, et unus pastor.

Offertorium. Ioan. 15. Maio­rem caritatem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis.

Secreta*

Clementissime Deus, munera haec tua benedictione perfúnde, et nos in fide confirma: quam sanctus Iosaphat Martyr et Pon­tifex tuus, effuso sanguine, adsé-ruit. Per Dominum.

284 APPENDIX IV.

Communio. Ioan. 10. Ego sum stis : quae sancti Iosaphat Már-pastor bonus, et cognosco oves tyris tui atque Pontificis vitam meas, et cognoscunt me meae. pro Ecclesiae honore iugiter aluit

Postcommunio. a d v i c t ó r i a m ' P e r Dominum.

Spiritum, Dómine, fortitudinis haec nobis tribuat mensa caelé-

E X S. C O N G R E G A T I O N E INDICIS

D E C R E T U M

Feria VI die 15 Decembris 1882

& aera Congregatio Eminentissimorum ac Reuerendissimorum Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalium a SANCTISSIMO DOMINO NOSTRO LEONE PAPA XIII Sanctaque Sede Apostolica Iridici librorum pravae doctrinae, eorumdemque proscriptioni, expurgationi, ac permissioni in universa chri­stiana Republica praepositorum et delegatorum, habita in Palatio apostolico vaticano die IO Decembris 1882 damnavit et damnat, proscripsit proscribitque, vel alias damnata atque proscripta in Indicem librorum prohibitorum referri manda­vit et mandat quae sequuntur Opera:

G - R E G O R o v i u s F . N e l l e P u g l i e . — V e r s i o n e d a l t e d e s c o d i R a f f a e l e

M a r i a n o con n o t e r e l l e d i v i a g g i o d e l t r a d u t t o r e . V o i . U n i c o . —

F i r e n z e , Gr. B a r b è r a e d i t o r e , 1 8 8 2 .

I n s t r u c t i o n , m o r a l e et c i v i q u e . — E Homme — Le Citoyen a V u-

sage de V enseignement primaire. O u v r a g e r é d i g é c o n f o r m é m e n t a u p r o g r a m m e officiel e t c . p a r J u l e s S t e e g D é p u t é d e l a G i r o n d e ,

P a r i s .

E l é m e n t s d ' i n s t r u c t i o n m o r a l e e t c i v i q u e , p a r Grabriel C o m p a y r é

D é p u t é , p r o f e s s e u r a u x écoles n o r m a l e s s u p é r i e u r e s d ' i n s t i t u t e u r s

e t d ' i n s t i t u t r i c e s , P a r i s .

2 8 5

I n s t r u c t i o n m o r a l e e t c i v i q u e d e s J e u n e s f i l l e s , p a r M m e H e n r y

G r é v i l l e . P a r i s , 1 8 8 2 .

PAUL B E R T Député Membre de Vinstitut. L ' i n s t r u c t i o n c i v i q u e à

l ' é c o l e . O u v r a g e a d o p t é p o u r l e s écoles d e l a v i l l e d e P a r i s .

P a r i s , 1 8 8 2 .

a Riproduzione di un discolpo recitato da Mons. Genuardi Vescovo di Acireale con N o t e d e d i c a t e a l l ' I l l u s t r i s s i m o e R e v e r e n d i s s i m o

M o n s i g . G u a r i n o A r c i v e s c o v o d i M e s s i n a . » C a t a n i a , 1 8 8 2 , p r o h i b .

Decr. S. Off. die 19 Julii 1882. Auctor huius Opusculi (qui-f u i t S a c e r d o s S a l v a t o r M a u r o ) laudabiliter se subiecit et illud

reprobavit.

Itaque nemo cuiuscumque gradus et conditionis praedicta Opera damnata atque proscripta, quocumque loco, et quocumque idiomate, aut in posterum edere, aut edita legere vel reti' nere audeat, sed locorum Ordinariis, aut haereticae pravi' tatis Inquisitoribus ea tradere teneatur sub poenis in Indice librorum vetitorum indictis.

Quibus SANCTISSIMO DOMINO NOSTRO LEONI PA­PAE XIII per me infrascriptum S. I. C. a Secretis relatis, SANCTITAS SUA Decretum probavit, et promulgari prae­cepit. In quorum fidem etc.

Datum Romae die lo Decembris 1882.

F R . THOMAS M . CARD. MARTINELLI P r a e f e c t u s .

F r . H i e r o n y m u s P i u s Sacc l i e r i O r d . P r a e d .

S . I n d . C o n g r e g , a S e c r e t i s .

Loco £ g S i g i l l i .

Die 20 Decembris 1882 ego infrascriptus Mag. Cursorum testor supradictum affixum et publicatum fuisse

in Urbe.

V i n c e n t i u s B e n a g l i a M a g . C u r s .

286

E X S . C O N G R E G A T I O N E R I T U U M Approbatio Scapularis in honorem s. Michaelis Archangeli

pro Sodalitio de Urbe.

R O M A N A

Q u u m a Cons i l i o D i r e c t i v o P i a e U n i o n i s P r i m a e P r i m a r i a e S a n c t i M i c h a e l i s A r c h a n g e l i d e U r b e , canon ice e r e c t a e i n p e r i n s i g n i C o l l e ­g i a t a E c c l e s i a S . A n g e l i ad P o r t i c u m O c t a v i u m , v u l g o in Foro Pi­scium, S a c r a e R i t u u m C o n g r e g a t i o n i e x h i b i t u m f u e r i t p r o o p p o r t u n a a p p r o b a t i o n e S c a p u l a r e i n h o n o r e m e i u s d e m S a n c t i M i c h a e l i s , q u o , c e u p r o p r i a e S o c i e t a t i s t e s s e r a , F i d e l e s i n e a m c o o p t a t i d e s i g n a n t u r a t q u e u t u n t u r , - u t s u b t a n t i D u c i s v e x i l l o m i l i t a n t e s v i c t o r i a m d e h o s t e m a l i g n o consequ i m e r e a n t u r , E m i a c R m i P a t r e s s a c r i s t u e n ­d i s R i t i b u s p r a e p o s i t i , i n o r d i n a r i i s S a c r o r u m R i t u u m c o m i t i i s h o ­d i e r n a d ie a d V a t i c a n u m h a b i t i s , p o s t a u d i t a m r e l a t i o n e m E m i e t R n i . D n i . C a r d i n a l i s T h o m a e M a r i a e M a r t i n e l l i , e i u s d e m c a u s a e P o ­n e n t i s , o m n i b u s m a t u r o e x a m i n e p e r p e n s i s , r e s c r i b e n d u m c e n s u e r u n t ; Pro gratia, reformato typo Scapularis in imagine Sancti Michaelis et ad mentem, facto verbo cum Sanctissimo.

D i e 2 8 m a r t i i 1 8 8 2 . F a c t a p o s t m o d u m d e h i s S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o L e o n i P a

p a e X I I I p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m f i d e l i r e l a t i o n e , S a n c t i t a s S u a s e n t e n t i a m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t a m h a b e n s , u s u m a d p r o ­b a v i t s u p r a d i c t i S c a p u l a r i s , a d m e n t e m e i u s d e m S a c r a e C o n g r e g a t i o ­n i s , s c i l i ce t r e f o r m a t o t y p o i m a g i n i s S a n c t i M i c h a e l i s , i n S c a p u l a r i i p s o i m p r e s s a e i u x t a m o d u m , q u o i d e m S a n c t u s A r c h a n g e l u s i n E c ­c l e s i a r e p r a e s e n t a t u r . — Die 20 a p r i l i s a n n o e o d e m .

D . 'CARDINALIS BARTOLINI S. P. C. Praefectus Placidus Palli S. B. C. Secretarius.

DECRETUM

Calaritana canonizationis beati Salvatoris ab Horta laici professi or­dinis minorum sancti Francisci de observantia.

Q u u m S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I p e r D e c r e ­t u m S a c r a e R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s s u b d i e 1 1 S e p t e m b r i s p r o x i m e p r a e t e r i t i , i n d u l s e r i t u t i n O r d i n a r i o S a c r a e i p s i u s C o n g r e g a t i o n i s C o e t u e x p e n d e r e t u r s u p p l e x l i b e l l u s a R m o P a t r e F r . B e r n a r d i n o a C r y p t i s C a s t r i , S a c e r d o t e P r o f e s s o e t P o s t u l a t o r e G e n e r a l i C a u ­s a r u m B e a t i f i c a t i o n i s S e r v o r u m D e i e t C a n o n i z a t i o n i s B e a t o r u m O r ­d i n i s M i n o r u m S a n c t i F r a n c i s c i d e O b s e r v a n t i a p o r r e c t u s , a d o b t i -

287

n e i i d u m u t C a u s a , p r a e f a t i B e a t i S a l v a t o r i s a b H e r t a r e s u m i p o s s e t i n s t a t u a c t e r m i n i s , q u o e a d e m modo r e p e r i t u r ; E m u s e t R m u s D ñ u s -C a r d i n a l i s L u c i d u s M a r i a P a r o c c l i i e i u s d e m C a u s a e P o n e n s i n o r d i n a -r i s C o m i t i i s a d V a t i c a n u m h a c d i e h a b i t i s , e i u s m o d i s u p p l i c e m l i b e l l u m r e t u l i t . E m i p o r r o e t R m i P a t r e s S a c r i s t u e n d i s R i t i b u s p r a e p o s i t i , r e a c c u r a t e p e r p e n s a , a u d i t o q u e R . P . D . A u g u s t i n o C a p r a r a S a n ­c t a e E i d e i P r o m o t o r e , r e s c r i b e n d u m c e n s u e r u n t : Resumatur Causa in statu et terminis. D i e 9 D e c e m b r i s 1 8 8 2 .

H o c a u t e m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s R e s c r i p t u m p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m e idem S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o r e l a t u m , S a n c t i t a s . S u a r a t u m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t d i e 1 4 i i sdem m e n s e e t a n n o .

D . C a r d i n a l i s BARTOLINIUS S . R . C . P r a e f e c t .

Laurentius Salvati S. R. C. Secretarius.

D E C R E T U M

Romana sen Praenestina et Tridentina Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei Fr. Stephani Bellesini Sacerdotis Professi Ordinis Eremitarum Sancti Augustini Parochi in Oppido Genestani.

O c t a v o I d u s J u l i i a n n i MDCCCLXXX a S a n c t i s s i m o D o m i n o N p s t r o -L E O N E P A P A X I I I b e n i g n e c o n c e s s a m f u i t , u t i n C o n g r e g a t i o n e S a c r o r u m R i t u u m O r d i n a r i a a g e r e t u r , a b s q u e i n t e r v e n t u e t v o t o C o n s u l t o r u m , d e v a l i d i t a t e o m n i u m P r o c e s s u u m t a m O r d i n a r i a q u a m A p o s t o l i c a A u c t o r i t a t e c o n s t r u c t o r u m i n C a u s a B e a t i f i c a t i o n i s e t C a n o n i z a t i o n i s p r a e f a t i V e n . S e r v i D e i S t e p h a n i B e l l e s i n i . H i n c E m i n e n t i s s i m u s e t R e v e r e n d i s s i m u s D o m i n u s C a r d i n a l i s T h o m a s M a r i a M a r t i n e l l i h u i u s C a u s a e P o n e n s , a d i n s t a n t i a m R e v . P a t r i s F r . S e b a s t i a n i M a r t i n e l l i P o s t u l a t o r i s G e n e r a l i s C a u s a r u m B e a t i ­f i c a t i o n i s e t C a n o n i z a t i o n i s S e r v o r u m D e i O r d i n i s E r e m i t a r u m S a n ­c t i A u g u s t i n i , i n O r d i n a r i o spec ia l i C o e t u i p s i u s C o n g r e g a t i o n i s , i u x t a p e c u l i a r e s d i spos i t i ones e i u s d e m S a n c t i s s i m i D o m i n i N o s t r i s u b d i e 2 0 N o v e m b r i s 1 8 7 8 e d i t a s c o n s t i t u t o , a c s u b s i g n a t a d ie a d V a t i c a n u m c o a d u n a t o , s e q u e n s D u b i u m p r o p o s u i t , n i m i r u m : An constet de validitate Processuum tam Apostolica quam Ordina­ria auctoritate constructorum; testes sint rite ac recte examinati, et iura producta legitime compulsata, in casu et ad effectum de quo agitur?

S a c r a p o r r o e a d e m C o n g r e g a t i o , o m n i b u s a c c u r a t o e x a m i n e p e r ­p e n s i s , a u d i t o q u e R . P . D . A u g u s t i n o C a p r a r a S a n c t a e F i d e i P r o ­m o t o r e , r e s c r i b e r e r a t a e s t : Affirmative, seu Constare: facto verbo cum Sanctissimo pro sanatione ad cautelam defectus , tam Pro­cessus Apostolici Praenestini super Virtutibus et Miraculis in

2 8 8

specie, ob expletum officium Notarii adiuncti a Iacobo Coccia, qui antea examen subierat uti testis ; quam attestationis Fr. Nicolai Melchiorri, testis XXV Processus Ordinarii Romani, ob non re­petitum eius examen in Processu Apostolico. D i e 29 I u l i i 1 8 8 2 .

F a c t a a u t e m d e h i s S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o L e o n e P a p a e X I I I . p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m f i d e l i r e l a t i o n e , S a n c t i t a s S u a sen ­t e n t i a m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t a m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t , a c r e ­c e n s i t o s d e f e c t u s a d c a u t e l a m b e n i g n e s a n a r e d i g n a t a e s t . D i e 3 A u g u s t i a n n o eodem.

P r o E m o e t E m o D o m i n o CARD. D . B A R T O L I N I

S . R . C . P R A E F .

C A M I L L U S CARD. D I P I E T R O

EPISC. OSTIEN. ET VELITERN.

LAURENTIUS SALVATI S. R. C. Secretarius.

•"!~#H~»

DECRETUM.

^TJERECEN. Beatificationis et Canonizationis Ven. Servae Dei Sor. Mariae ab Incarnatione, fundatricis Monasterii TJrsulina-rum in civitate Quebecensi.

I n s t a n t e R m o D . P r o s p e r o B e r n a r d o D e l p e c h P r o c u r a t o r e G-e-n e r a l i S o c i e t a t i s P a r i s i e n s i s M i s s i o n u m a d e x t e r o s , P o s t u l a t o r e C o n ­s t i t a t o C a u s a e B e a t i f i c a t i o n i s e t C a n o n i z a t i o n i s p r a e d i c t a e Y e n . S e r ­v a e D e i S o r . M a r i a e a b I n c a r n a t i o n e , s u b s c r i p t u s C a r d i n a l i s S a c r o ­r u m R i t u u m C o n g r e g a t i o n i P r a e f e c t u s , e t h u i u s C a u s a e P o n e n s , i n O r d i n a r i i s i p s i u s S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s "Comi t i i s , h o d i e r n a d i e a d V a t i c a n u m h a b i t i s , s e q u e n s p r o p o s u i t D u b i u m : « An sententia a Re­verendissimo Archiepiscopo Quebecensi lata super Cultu praefa­tae Ven. Servae Dei non exhibito, seu super obedientia praestita Decretis sa. m. Urbani Papae VIII, sit confirmanda in casu, et ad effectum de quo agitur, » E m i p o r r o et R m i P a t r e s S a c r i s t u e n d i s R i t i b u s p r a e p o s i t i , o m n i b u s r i t e p e r p e n s i s , a u d i t o q u e voce e t s c r i p t o R . P . D . A u g u s t i n o C a p r a r a , S a n c t a e F i d e i P r o m o t o r e , r e s c r i b e r e c e n s u e r u n t : Affirmative, seu sententiam esse confirman­dam. D i e 9 D e c e m b r i s 1 8 8 2 .

F a c t a p o s t m o d u m d e p r a e m i s s i s S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o L E O N I P A P A E X I I I a b i n f r a s c r i p t o S e c r e t a r i o f i d e l i r e l a t i o n e , S a n c t i t a s S u a r e s c r i p t u m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t u m h a b e r e e t c o n f i r m a r e d i g n a t a e s t d i e 1 4 i i s d e m m e n s e e t a n n o .

D . CARD. B A R T O L I N l U S S . R . C . P r a e f e c t u s . L . % S .

LAURENTIUS SALVATI S . R . C . S e c r e t a r i u s .

L o c o '^S S i g n i

2 8 9

l i t terae SS- D. N. Leonis XIII ad Emum. Archiep. Dublinen. quibus

exorat ut clerus Hyberniae totus animos civium moderari curet in

iis, quibus nunc iactantur fluctibus: gaudet de curis adhibitis ab

Episcopis favore catholicas iuventutis, eisdemque commendat phi­

losophiam Aquinatis pro Seminariorum adolescentibus (1).

D i l e c t e F i l i N o s t e r sa lu tem, e t A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m .

N o v u m a r g u m e n t u m d i l e c t i o n i s e t o b s e q u i i t u i , a l i o r u m q u e

TV. F F . i s t i u s r e g i o n i s A n t i s t i t u m h a b u i m u s i n l i t t e r i s , q u a s T u

i p s o r u m m a n d a t o e t n o m i n e d i e 4 e l a p s i o c t o b r i s a d N o s d e d i s t i ,

t e s t e s e g r e g i a e v e s t r a e v o l u n t a t i s e t g r a t i e r g a N o s a n i m i , o b

«eas c u r a s q u a s d e p r o s p e r a r e r u m H i b e r n i a e c o n d i t i o n e g e r i m u s ,

e t o b e a cons i l i a q u a e p e r e p i s t o l a m N o s t r a m d i e 1 e l a p s i A u g u s t i

d a t a m , g l i s c e n t i b u s i s t h i e p o p u l a r i b u s m o t i b u s ' , i n b o n u m d i l e c t o -

r u m N o b i s f i l i o r u m H i b e r n i a e f i d e l i u m p r a e b e n d a c e n s u i m u s . E s t

p ro fec to N o b i s c a u s a c u r p l u r i m u m g r a t u l e m u r t u m T i b i , d i l e c t e

f i l i . N o s t e r , a l i i s q u e H i b e r n i a e E p i s c o p i s , v i d e n t e s q u o s t u d i o p r o

m i n i s t e r i i v e s t r i r a t i o n e a d s e d a n d a s p e r t u r b a t i o n e s p a t r i a e v e s t r a e ,

-et a d d i r i g e n d a s f i d e l i u m v e s t r o r u m v o l u n t a t e s i n c u m b a t i s , t u m e t ­

i a m c a t h o l i c a e E c c l e s i a e F i l i i s , q u i d o c i l i t a t e a n i m i v e s t r a s voces

e x c i p i u n t , e t i n c o m m o d a a d v e r s a e f o r t u n a e c h r i s t i a n a v i r t u t e fe­

r e n t e s , a n i m o s s u o s l o n g i u s q u a m officium e t r e l i g i o s i n i t , t e m e r e

p r o g r e d i n o n p a t i u n t u r . Q u a m q u a m v e r o H i b e r n i a e f i d e l e s i l l u s t r i a

s u i i n r e l i g i o n e m s t u d i i , e t i n s u p r e m u m E c c l e s i a e P a s t o r e m obse ­

q u i i t e s t i m o n i a p r a e b e a n t , p o s t u l a t t a m e n a d h u c r e r u m p u b l i c a r u m

s t a t u s u t e a d o c u m e n t a q u a e ip s i s t r a d e n d a p r o N o s t r a i n i p sos

c h a r i t a t e c u r a v i m u s , p r a e o c u l i s f i d e l i t e r h a b e r e p e r g a n t , c u m p r a ­

v a r u m s o c i e t a t u m a s s e c l a e , u t i e l a p s i s m e n s i b u s e v e n i s s e d o l u i m u s ,

n o n i n t e r m i t t a n t spe s s u a s i n f l a g i t i i s p o n e r e , p u b l i c a s i n f i a m m a r e

c u p i d i t a t e s e t r e m e d i a i n c o m m o d i s g r a v i o r a q u a e r e n t e s e a g r a s s a r i

v i a , q u a e i p s o r u m c ives n o n a d s a l u t e m sed a d p e r n i c i e m a d d u c i t . H i n c

(1) Aliae litterae ad eumdem Archiep. prostant hoc vol. XV pag. 97.

Ada. Tom.. XV. fase. CLXXV. 19

290 LITTERAE

o p u s e s t u t f i r m i t e r i n s i d e a t i s t i u s p o p u l i f i d e l i s a n i m i s , u t i i a m

m e m o r a v i m u s , u n a m e a m d e m q u e u t i l i t a t i s a c h o n e s t a t i s esse r e g u l a m , ,

i u s t a m p a t r i a e c a u s a m a b s t u d i i s , cons i l i i s , o p e r i b u s i n i q u a r u m con­

s o c i a t i o n u m esse s e i u n g e n d a m ; i u s f a s q u e esse a d v e r s a p a t i e n t i b u s -

i u r a s u a r e c t i s a r t i b u s p e r s e q u i , n o n i t e m a s c e l e r e p r a e s i d i u m ,

m u t u a r i ; a c d i v i n a p r o v i d e n t i a effici u t l a e t i s p a t i e n t i a e e t s u a r u m

v i r t u t u m f r u c t i b u s bon i f r u a n t u r , m a l o s c o n t r a v a n i s l a b o r i b u s -

p e r f u n c t u s g r a v i b u s D e i a t q u e h o m i n u m i u d i c i i s s u b e s s e . D u m hae&

c o m m e m o r a m u s e x e a c u p i d i t a t e , q u a s o l a t i u m , t r a n q u i l l i t a t e m , ,

p r o s p e r i t a t e m t o t i u s H i b e r n i a e c u p i m u s , m i n i m e d u b i t a m u s , d i l e c t e

f i l i N o s t e r , q u i n t u C o l l e g a e q u e t u i c o n c o r d i b u s s e m p e r a n i m i s et-

c a r i t a t e f r a t e r n a i n v i c e m i u n c t i s a l u t a r e m o p e r a m c o n f e r r e p e r g a ­

t i s , u t F i d e l e s y e s t r i n i h i l s ib i c o m m u n e esse p a t i a n t u r c u m i is , ,

q u i s u i s c u p i d i t a t i b u s p r a e c i p i t e s sese d e p a t r i a b e n e m e r e r i p u t a n t ,

d u m s e g r a v i b u s s c e l e r i b u s o b s t r i n g u n t , i n e a m d e m p r a v i t a t e m a l i o s

i m p e l l u n t , ,et c a u s a e p u b l i c a e t u r p e m l a b e m i n u r u n t . H o c s a c e r d o ­

t a l i s ze l i m i n i s t e r i o T e n u p e r p r a e c l a r e p e r f u n c t u m esse l a e t a m u r r

d i l e c t e fili N o s t e r , c u m i n s i d i a s e t p e r i c u l a c a t h o l i c a e i s t i i u v e n t u t i

c o m p a r a t a c o n s p i c i e n s , p a s t o r a l e m e p i s t o l a m e d e n d a m c u r a s t i , q u a

h u i u s m o d i p e r i c u l a pub l i ce d e n u n c i a r e s , v i g i l a n t i a e f i d e l i u m a c u e -

r e s , e t e o r u m s a l u t i , n e c n o n r e l i g i o n i s e t p a t r i a e bono c o n s u l e r e s .

H a e p o r r o t a m g r a v e s p a s t o r a l i s m u n e r i s c u r a e e t p u b l i c a p o ­

p u l i H i b e r n i c a u s a o m n i n o r e q u i r u n t , u t ecc l e s i a s t i c i o r d i n i s v i r i

sese a d i u t o r e s p r a e b e a n t P a s t o r i b u s s u i s , a c i p s i s i n c i v i u m a n i m i s

m o d e r a n d i s e t p e r t u r b a t i o n i b u s p u b l i c i s compescend i s s u a m o p e r a m

f i d e l i t e r n a v e n t . V e r u m t a m e n a d h a n c s a l u t a r e m v i m s a c r i m i n i ­

s t e r i i p r o p r i a m e x e r c e n d a m , s i a g a t u r p r a e s e r t i m d e p o p u l a r i b u s

c o n v e n t i b u s i n q u i b u s m a g n o a n i m o r u m a e s t u d e c a u s a p u b l i c a d i ­

s c e p t a t u r , e t c i v i l i u m c o n c e r t a t i o n u m p r o c e l l a e c o m m o v e n t u r ,

o p p o r t u n u m fore c o n s i l i u m p u t a m u s , s i f i r m i s i i s m a n e n t i b u s

q u a e d e i u n i o r e C l e r o d e c r e v i s t i s , i i s t a n t u m ecc l e s i a s t i c i s v i r i s

eosdem c o n v e n t u s a d e u n d i v e n i a m t r i b u e n d a m c e n s u e r i t i s , i n

q u o r u m p o t i s s i m u m s a p i e n t i a c o n f i d i t i s , e t i n q u i b u s m a t u r i o r

a e t a s a c u s u s r e r u m effecit u t p r u d e n t i a cons i l io e t a u c t o r i t a ­

t e p r a e s t e n t , i d e o q u e p o s s i n t p r a e c e t e r i s c o n c i t a t a e m u l t i t u ­

d i n i a d r e c t a e t h o n e s t a d u c e s esse , f a l l a c i b u s i m p r o b o r u m i u d i ­

c i i s o c c u r r e r e , officii r a t i o n e s t u e r i , a c de fenso re s esse o p t i m i p a r ­

t i u m o p t i m a r u m . H a c r a t i o n e e t v i a s a c e r d o t a l i s o r d o t a m q u a m i n

s p e c u l a c o m m u n i s s a l u t i s e t i n p r a e s i d i o r e i p u b l i c a e a V o b i s co l lo ­

c a t u s , m a g n a s p a t r i a e u t i l i t a t e s , i n i i s q u i b u s i a c t a t u r f l u c t i b u s ^ ,

e s t a l l a t u r u s .

LITTERAE 291

H a c d e m u m occas ione p r a e t e r m i t t e r e n o n p o s s u m u s , q u i n T e ,

d i l e c t e f i l i N o s t e r , a l i o s q u e VV. F F . H i b e r n i a e i n p a r t e m s o l l i c i ­

t u d i n i s N o s t r a e v o c a t o s p e c u l i a r i b u s c o m m e n d a t i o n i s e t d i l e c t i o n i s

N o s t r a e s e n s i b u s p r o s e q u a m u r , p r o p t e r eas c u r a s q u a s a d c a u s a m

c a t h o l i c a e i n s t i t u t i o n i s i u v e n t u t i s v e s t r a e t u e n d a m , e t U n i v e r s i t a ­

t i s c a t h o l i c a e s t a t u m c o n s e r v a n d u m commiani s t u d i o c o n t u l i s t i s ,

i n i t i s cons i l i i s q u a e n e c e s s a r i a e t o p p o r t u n a t u m s a n a e s o l i d a e q u e

d o c t r i n a e a d s e r e n d a e e t c u s t o d i e n d a e , t u m e i u s f r u c t i b u s p r o p a g a n -

d i s e x i s t i m a s t i s .

D e s a c r i s a u t e m S e m i n a r i i s , i n e o e v i g i l e n t c o g i t a t i o n e s v e ­

s t r a e , u t d i l i g e n t e r a d o l e s c e n t e s a d s p e m s a c e r d o t i i b o n i s a r t i b u s

e t v i r t u t u m e x e r c i t a t i o n e e r u d i a n t u r : g e n e r a t i m q u e c u p i d a p h i l o ­

s o p h i a e i u v e n t u s i n s t r u a t sese , q u o a d o p p o r t u n e f i e r i p o t e s t , D o ­

c t o r i s A n g e l i c i d i s c i p l i n a .

S u m m i s a u t e m v o t i s à D e o c l e m e n t i s s i m o p o s c e n t e s u t s t u d i a

cons i l i a e t o p e r a v e s t r a s u a p o t e n t i g r a t i a p r o v e h a t , C l e r u m v e ­

s t r u m v a l i d u m i n s t r u m e n t u m s u a e g l o r i a e e f f i c ia t , a t q u e s o l e t u r

p r o p i t i u s f i d e l e s v e s t r o s , i i s q u e t r i b u a t u t q u i s e m i n a n t i n l a c r i ­

m i s i n e x s u l t a t i o n e m e t a n t , A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m p r a e c i p u a e

N o s t r a e b e n e v o l e n t i a e t e s t e m T i b i , d i l e c t e f i l i N o s t e r , c u n c t i s q u e

H i b e r n i a e E p i s c o p i s , nec n o n C l e r o e t F i d e l i b u s f i d e i v e s t r a e con­

c r e d i t i s , p e r a m a n t e r i n D o m i n o i m p e r t i m u r .

D a t u m R o m a e a p u d S . P a t r u m d ie 1 I a n u a r i i , a n n o 1 8 8 3 .

Pontificatus Nostri Anno Quinto.

292

IURIS FUNERANDI

Die 15 Iulii 1882.

COMPENDIUM FACTI. In Dioecesi V. duae extant Paroeciae, quarum una sub titulo s. Fuscae in suo per vasto territorio complectitur vicos Bescae et Linar dic; altera. Poglizza nun­cupata, in suo ambitu continet vicum Milhonich, Prope ha­rum Paroeciarum fines, tertii Ordinis s. Francisci conven­tus exurgit cum Ecclesia s. Mariae vulgo Capo-Glavotok caenobio adnexa.

Anno 1880 ad exitum properante, Monasterii Superior, per supplicem libellum, Sacratissimo Principi enarravit; iam a saeculis in Ecclesia Conventus s. Mariae Capo-Glavotok sexdecim extructas fuisse areas sive sepulchra ad sepe­lienda, nedum familiae Religiosae membra, sed etiam ad hu-manda fidelium corpora ex tribus contiguis oppidis, tum re­ligionis tum distantiae causa ab Ecclesiis paroecialibus. Quum anno 1821 omnis humatio in Ecclesiis lege vetare^ur, ex­tractum fuit coemeterium publicum, Conventui attiguum et adstipulata conventio fuit inter trium oppidorum primarios et Conventus Guardianum, qua populi iidem obligationem susceperunt sexdecim construendi fornices, quarum Patribus quatuor in perpetuum assignarentur.

Duo ex tribus Parochis hanc sequuti sunt praxim ita ut recto tramite cadaver deferretur ab eisdem in locum Coe­meterio proximum, ubi recipiebatur vel a Superiore Con­ventus, vel ab alio religioso, et in Ecclesiam deportabatur ad explendas exequias aliasque functiones, ab haeredibus expetitas. Qua de re Ecclesia Conventus percipiebat tres ex quatuor partibus cerae... Anno autem 1859 unus ex Paro­chis consuetudinem introduxit peragendi exequias in Cappella

E X 3 . C O N G R E G A T I O N E C O N C I L I I

IURIS FUNERANDI 293

raris, a qua cadavera ad publicum coemeterium efferantur. Adversus hanc praxim protestati sunt Religiosi; Parochus vero ab Episcopo coadiutus, iuri communi innixus autumat ius sepeliendi, et emolumenta percipiendi pertinere ad Ec­clesiam paroecialem, excepto casu quo aut defuncti aut eo­rum haeredes aliam elegerint ecclesiam. Sed electio haec iam per modum regulae constituta est in perpetuum pro dictis tribus oppidis ab immemorabili tempore. Quamobrem expetiverunt Patres u t , remoto abusu, praxis antiqua ad vitam re vocaretur. Hodiernus Episcopus rogatus, vindicavit iura Parochorum contra Franciscalium petitionem.

Retulit autem Ordinarius, controversiam iam binis De­cretis editis an. 1864, et 1871, a suo praedecessore fuisse favore Parochorum resolutam : contra quam resolutionem Prior Conventus ad S. C. C. cum provocaverit, Vicarius generalis satius putavit a quavis decisione sibi abstinen­dum esse.

Disceptatio 8 y n o | i t i e a .

DEFENSIO PAROCHORUM. Nil magis in iure vulgatum, quam quod degentes intra Paroeciae limites in Ecclesia paroeciali debent tumulari, a qua in vita Sacramenta susceperunt Cap. ex parte Be sepult. Ferraris Bibi. Can. verb. Sepul. n. 20. Parochi enim quoad funera habent intentionem fundatam in iure; Maschat Ius. Can. Be sep. q. 5 n. 12. Unde ius fu­neris dici solet ius parochiale; Barbos, de off. et potest. Pa-roch. p. 3 cap. 26. Idque eis privative deberi non tantum ratione materialis morae defuncti in Paroecia, quam potius ratione spiritualis officii exerciti, una echo docent DD. an­tiqui et moderni, quibus S. C. C. innumeris resolutionibus chorum agit. Quemadmodum enim ad Parochum spectat fi­deles in vita sacramentis reficere, ita aequum et iustum est, ut ipse funera efferat et mortuos humo tradat, Clement. Bu-dum de Sepult, s. Cong. in Ilcinen. Funerum et émolu­ment. 20 Iulii 1878.

Nec obstat quod huiusmodi primitivum Parochorum ius

2 9 4 IURIS FUNERANDI

conticescit vel quia aliquis in aliena Ecclesia habet sepul­chrum maiorum, aut vivens sepulturam inibi elegit, vel quia eadem Ecclesia ius funerandi seu tumulandi sive ex privi­legio, sive ex conventione, sive ex aliquo iusto titulo sibi acquisivit. Quandoquidem in themate Franciscani s. Mariae de Capo-Glavotok nullum validum titulum afferre valent ad probandum sibi competere ius super funera et tumula­tionem incolarum pagorum prae Ecclesiis paroeciarum, in­tra quarum fines incolae illorum pagQrum commorantur.

Sane Franciscani ad controversum ius sibi vindicandum, nullum praesidium captare possunt a conventione inita 18 Maii 1821. Per ipsam enim dum Regulares ex una parte se obstrin­xerunt ad fundum cedendum perpetuis temporibus pro condendo coemeterio publico, iuxta legum civilium praescriptionem; ex altera parte tres pagi Ber zac, Linardic et Milhonich onus susceperunt quatuor arcas sepulcrales condendi et ser­vandi pro humatione Religiosorum. Verumtamen de emolu­mentis funerum ac de iure exequias peragendi, ne verbum qui­dem in tota conventione reperitur. Adeo verum est quod in vim huiusce conventionis Regulares nullum ius super exequiis vel tumulationibus in praedicto coemeterio peragendis sibi reser­varunt, ut potius coemeterium communale dici debeat, ceu ipse Episcopus asserit. Idipsum confirmât magni ponderis factum, quod canon qui exigi solet pro cadaveribus humandis eorum, qui ad praefatas Paroecias haud pertinent, non equidem Re­ligiosis Franciscanis, sed trium pagorum Municipio persol-vitur. Constito itaque quod in citata conventione de fune­rum vel tumulationis iure nullimode sermo sit, constito quod coemeterium uti communale est censendum, nullus ambigendi locus esse videtur, quod omnia ad tramites Iuris communis sint moderanda. Porro ad tramites sacrorum Canonum Pa­rocho ius competere suorum parochianorum funera efferendi eorumque cadavera humo tradendi, adeo tritum et vulgatum in iure est, ut nemo cordatus de eo dubitare posse videatur. Funera enim inter iura parochialia recenseri eorumque emo-

IURIS FUNERANDI 2 9 5

Iumenta regulariter semper Parochis deberi tradit Rota De­icis. 402 n. 8 p. 5 t. 1 Decis. 473 n. 3 p. 3 cum sint in recompensationem laborum exantlatorum in celebrandis di­vinis officiis et ministrandis sacramentis defuncto, dum vi--veret, Decis. 402 n. 9 p. 5 tom. 1 Recent.

Nec valeret urgere praxim, vi cuius ante aedificationem publici coemeterii Franciscani pollebant iure funerandi et sepeliendi in propria Ecclesia paroecianos trium oppidorum. Id enim in usu fuisse quia inibi aderant laicae Sodalitates -cum respectivis sepulcris ad ipsas spectantibus. Extinctis sed vero initio huius saeculi huiusmodi laicis sodalitatibus, ad quas ius tumulandi pertinebat, ius quoque in Religiosorum Ec­clesiis tumulandi, ipso facto, evanuisse censendum est. De ve­ritate huius facti nedum duo parochi, sed Episcopus ipse fidem facit. Si itaque cessante ratione alicuius dispositionis, ipsa quoque dispositio cesset necesse est, ad tradita per leg. Quod dictum ff. de pactis, leg. Si cum ex §. post an. •gloss, et rei ff. de eo quod metus causa; pronum est de­ducere quod, extinctis sodalitatibus quae, iure in Regula­rium Ecclesia tumulandi fruebantur, ipsa quoque Ecclesia funerum atque emolumentorum ius ab extinctionis die ami­serit .

Nec pariter magni ponderis videtur argumentum ab ob­servantia fere immemorabili deductum, quae ante enuncia­tam conventionem anni 1821 incoepta, et postea quoque pa­cifice confirmata fuisse videtur. Agitur siquidem praeprimis de praescriptione contra Parochos, proprio iure venientes: agitur de ea inducenda in actis facultativis, ex eo quod li­berum erat incolis trium pagorum sepulturam in regulari prae paroeciali Ecclesia sibi eligere. Iamvero iura Parocho­rum, utpote proprio iure venientium, nullimode praescriptioni subiacere valent ex quacumque consuetudine, obsistente Con­stitutione Pii IV. In Principis Apostolorum, Scarf^nt. ad Oeccop. in lib. 4. Animad, tit. n. 9, S. C. C. in Nullius Sublacen. Iurium parochialium 18 Septembris 1823 Rri--ctinor. Iuris decim. 8 Maii 1824, Pisana Emolumentorum

296 IURIS FUNERANDI

Funeris 14 Decembris 1872 §. Nec. Et optimo sane iure r

cum possessio quam quis ex propria persona et ratione a l i ­cuius officii acquirit , sit omnino independens a fkcto an te -cessorum suorum.

In actis vero facultativis, neque ex consuetudine mille-annorum praescriptio inducitur, nisi constet ipsos fuisse pro­hibitos et partem adversam per tempus habile ad praescri­bendum prohibitioni acquievisse; Rota Decis. 253 n. 8 p. 3 dec. 11 n. 9. Dec. 365 n. 5 recent. Gloss, in I. V. Com­muni dividundo 6 de annali praescript. Bald, in I. Cum notissimi in fine Cap. de Praescript. 30 vel 40 Annot.. Scarfant. Luc. Can. lib. 1 tit, 15 n. 23; De Luca de Be­nef, disc. 98 n. 13. Atqui in themate tum prohibitionem ex una, tum acquiescentiam ex altera parte exulasse, imo Regulares munia parochialia exercuisse ex Parochorum in­dulgentia, qui sive comitatis, sive amicitiae gratia id obire-sinebant, patet ex his quae Parochus et ipse Episcopus retu­lerunt.

Verumtamen invocatam a Regularibus consuetudinem in themate prorsus deesse Parochi contendunt, cum ex facto l i­queat pluries ab ipsis vel exequias in ecclesiis a paroeciali depen­dentibus celebratas fuisse, vel iis expletis defunctorum ca­davera, nihil contra Religiosis obmussitantibus, ad communale Coemeterium evecta fuisse.

DEFENSIO P P . FRANCISCALIUM. Franciscalium orator im­primis ait: licet tumulandi ius Parocho inhaereat, adeo ut inter praecipua illius officia recenseatur, integrum tamen ac liberum cuique est locum sibi sepulturae eligere ac designare; Bevoti in instit. canon. lib. 2 tit. 9 % 4. Quod si contin­gat, unum Parocho superest, ius scilicet canonicam perci­piendi portionem, quae quartae funer alis nomine nuncupa­tur , praeterea nihil. Haec autem ideo Parochis competit ne-debitis fraudentur subsidiis cap. 1 de sepul. in seco. test. Paroch. part. 3 cap. 25 n. 3, Bened. XIV in Constitu­tione « Romanus Pontifex » et s. Congregatio in Auscu-lana iurium et functionum 29 Aug. 1733.

IURIS FUNERANDI 2 9 7

Parochus propterea officium suum ex defuncti domo ad ecclesiam explere dehet et cadaver usque ad ecclesiam co­mitari, in qua sepulturam sibi defunctus eiusve haeredes delegerunt atque exequiae sunt peragendae. Cum vero Ec­clesiae ianuam at t iger i t , parocnus defuncto benedictionem impertitur, ac, tradito in regularis Superioris manibus ca­davere, recedit : cetera ad ecclesiae rectorem pertinent; Reif-fenst. in lib. 3 Decret, tit. 28 n. 36: s. Rota in dec. 1192 n. 1 et 2 cor. Emerix: Card. De Luca in dise. Ï de Regul. n. 83: Bouix de Parocho par. 4 cap. 10%. 2 prop. 2: atque in par. 4 cap. 10 1 prop. 6: s. Ri­tuum Congregatio in decreto 23 martii 1619 quod refert Gardellini sub n. 422 « Associato funere ad ecclesiae portam* debere parochum vel illum ex Capitulo et clero penes quem animarum curae exercitium existit* ad populum converti*. eique absolutione impertita* recedere* relicto cadavere in Ec­clesia dictorum clericorum regularium* ad quos dumtaxat peragendi officii cura spectabit ».

Quid vero, pergit defensor, quod defuncti Parochus ita. abstinere debet, ut stola indutus ne Ecclesiam quidem in­gredi possit? Quippe Ecclesiae rector pro Parocho habetur, nec alius intra eius Ecclesiae septa officium peragere potest, quin alienam provinciam invadat; s. Rituum Congregatio in Vadem. diei 2 Augusti 1698; quam refert Ferraris voc. Quarta funeris « An Parochus ingredi possit eccle­sias Regularium cum stola et cruce, ibique officium et functiones peragere? » S. C. respondit « Negative in om­nibus. » S. C. Episcop. et Regul. in Piacentina 16 decem. 1661* quam refert Ferraris in loc. cit. nu. 29 et Sacra Congregatio in Volaterrana diei 16 martii 1726.

Scilicet funerandi ius a iure tumulandi secerni non po­tes t : immo vero notissimum in iure axioma habetur « ubi tumulus ibi funus ». Text. in cap. cum liberum 6* et in cap. in nostra 10 de sepul. Porteli, in dub. Reg. verb. canonica portio nu. 5* Ferraris in Bibliot, voc. Quarta funeralis §. 3: Barbosa de off. et potest. Paroch. par. S

2 9 8 IERIS FUNERANDI

c. 25 nu. 37 « Funera igitur dicuntur quae ratione se­pulturae obveniunt et quacumque occasione funerum ad ecclesiam perveniunt ».

Quod adeo exploratum ait, ut si alibi inferantur illo­rum cadavera qui sepulturam elegerunt, vel in maiorum se­pulchro erant tumulandi, atque etiam si Parochus funera perfecerit, emolumenta omnia electae ecclesiae rectori re-pendi debeant, excepta dumtaxat legitima portione. Alex. III in cap. V de sepulturis : Ferraris in voc. sepultura nu. 7 et nu. 210 « Et si alibi sepeliatur per vim aut fraudu­lenter seu alias. w&¿¿¿s et i&sciis Rectorilmà Ecclesiae* in qua adest dictum sepulchrum suorum* est ipsi ecclesiae restituendum cadaver simul cum omnibus emolumentis* ut dictum est de eo qui non sepelitur in sepultura a se electa ». Berengo Enchiridion parochorum pag. 359 et seqq. Venetiis 1877.

Quae cum ita sint, urgebat defensor, supervacaneum esset •quaerere, num quid ex hac disciplina mutatum fuerit, postquam aedilitiae auctoritates sive in Italia sive in aliis regionibus cada­vera in Ecclesiis inferri vetuerunt. Siquidem sepulturae electio adimitur, haud inde sequitur adimi etiam ecclesiae electionem pro funere. Tametsi etiam quoad sepulturam, peculiaribus ex causis regulares s. Mariae de Capo Qlavotock nihil amiserunt. Quippe illi prope ecclesiam &tqne intra monasterii septa pu­blicum coemeterium extraxerunt, quod unum cum ecclesia •corpus conficit: atque ideo extraxerunt, ut integrum sibi ius maneret, nec novis legibus quidquam eriperetur. Nihil igitur ex edicta lege immutatum fuisse concludit: quos enim an­tea Patres in ecclesia tumularunt, nunc in adiecto coeme­terio tumulant.

Hoc ita perspectum parochis ait, ut non modo Franci­scalium iura exploratissima semper habuerint, sed et ipsi •comprobavermt per conventionem anno 1865 cum Patribus inita. Nihil enim aliud ab iisdem Patribus quam congruam in quibuslibet exequiis portionem sibi accenseri curarunt. Atqui loci electionem pro omnibus trium oppidorum habita-

IURIS FUNERANDI 299

toribus facile probari affirmavit, cum eorum familiae iam­diu locum pro successoribus elegerint atque idipsum propte­rea in Franciscalium Ecclesia contingat quod pro sacellis familiaribus ac gentilitiis usuvenit. Quod luculenter evinci­tur sive ex immemorabili consuetudine, sive ex conventio­nibus.

Quod consuetudinem attinet, hanc non modo Patribus suf­fragari tradit, sed ceteris deficientibus, ius certissimum at­que evidens suppeditare. Illam vere non imus vel alter, sed cives cuncti* populi seniores} municipii praesules ab im­memorabili pro Patribus extitisse testantur. Parochus interea defuncti cadaver ad ecclesiam comitari de more consuevit: parochialem extra ianuam benedictionem impertiri, atque, illud in Patrum Superioris manibus tradens, recedere: Pa­tres autem semper exequias expleverunt.

Quanta autem centenariae atque immemorabilis consuetu­dinis vis sit, ait ille, neminem latet: quippe meliorem de mundo titulum praebet ac rem probatissimam conficit. In casu autem eo impensius attendi debet quia contractui in­nititur, atque interpretativa, non praescriptiva censenda est. Id igitur causae fuit cur nemo ex Parochis biscentum an­norum spatio Franciscalium ius oppugnaverit, vel tumulandi aut funerandi ius unquam sibi vindicarent.

Nec pactum quod anno 1821 Patres cum villicis inie­runt quidquam immutavit; non modo Franciscalium ius non imminuit, sed potius illud luculentissime confirmavit, quia totius populi suffragium, et civium omnium voluntatem osten­dit, et villici omnes sibi suisque perpetuum sic sepulturae locum designarunt. Atque hoc ita omnibus perspectum fuisse tradit ut nemo contrariam consuetudinem inducere ausus sit: immo vero omnes quod placuerat fideliter exequutioni demandaient, prout decuriones pro veritate adfirmarunt.

Ceterum contractus in parochorum congrua nihil immu­tavi t : eadem hodie illa est quae semper fuit, eademque ra­tione rependitur. Parochi igitur vel Franciscalium ius ne­gant, et sibi ipsi refragantur qui legem dixerant et conven-

300 IURIS FUNERANDI

tione sanciverant, vel detrimentum ex hoc iure sibi illatum, contendunt, et falso aequitatem invocant, quia -quoü semel placuit iniquitatis redargui non potest.

Tum parochorum obiectiones refellit, atque illam impri­mis quod, cum per conventionem anni 1821 perpetuus ci­vibus sepulturae locus designatus fusrit, ius villicis adime-retur alibi sibi funus eligendi, quod ceteroquin liberum cui­que esse debet. Sed absurdum argumentum esse tradit, quia iudices seu locorum primarii, necessitate suadente: ac pecu­liari civium mandato prope Franciscalium Ecclesiam coeme­terium condiderunt, sicuti ex conventione colligitur, atque in huiusmodi coemeterio sibi suisque sepulturae locum desi­gna rmi . Plane, ait ille, si nihil adiiciant de funere alibi peragendo semper idipsum redit « ubi tumulus ibi funus » et cum loci electione etiam adiectae ecclesiae electio in per­petuum facta censetur : si vero alibi exequias celebrari prae­c i p i a t , nihil vetat eorum voluntatem impleri. Omnes enim in maiorum sepulchro inferri debent; salvo tamen unicui­que iure alibi funus eligendi, Ferraris voc. Sepultura §. 8 seqq. Reiffenst. lib. 3 decret, tit. 28 num. 10 * Barbosa de off. et potest. Paroch. part. III cap. 26%. 31 « Quando quis decedit* non electa sepultura* in ea sepeliendum est in qua maiores sui sepeliri consueverunt* soluta qucrta pa­rochiali ». Concludit igitur, pactum de quo hodie disputatur, nemini iniuriam facere, et nullum ius adimere: integrum cuique esse alium sibi funeris locum eligere, ac postremo, si aliam electionem non fecerint, in Franciscalium Ecclesia cives omnes esse tumulandos.

Contrarium praeterea argumentum expendit, nempe contra­ctum quem villici cum Patribus inierunt privativam tumu­landi facultatem Franciscalibus non adscribere : cum autem omnia, absque Parochi detrimento, interpretanda sint, promis-cuam saltem Parochis tumulandi potestatem cum iisdem Patr i ­bus competere. Verumtamen, urget defensor, hoc argumentum penitus a veritate abhorret. Ac primo in quolibet civium obitu iurgia excitarentur, ita ut perpetuum iudicem designare opor-

IURIS FUNERANDI 301

teret. Tum ex contractus litera aperte evincitur, quod pro defunctis omnibus coemeterium conditum est, ita ut omnes in loco designato sint tumulandi. Concludit itaque : aut con­tractus servari debet et omnes defuncti ad coemeterium et ecclesiam regularium deferendi sunt : aut contractus corruit, et nullum regularis ecclesiae ius admitti potest, sive pri­vati vum, sive cumulativum.

Neque attendi posse affirmavit quod Curiae Vicarius as­seruit: pactum scilicet quod villici cum Patribus inierunt, nullum esse, quia illud ecclesiastica auctoritas non sanci­vit. Plane, si huiusmodi censura ante hos sexaginta annos prodiisset, rerum veritatem inquirere ac respondere Patres potuissent. Hodie autem, quod antiquitus probandum fuisset, probatione non eget: quia ex diuturno temporis lapsu et usu legitime praesumitur; De Luca in disc. 15 de aliénât. §. 4, atque in disc. 15 num. 12 de Regular.

Ineunte saeculo, quod prius usuvenerat, conventione san­citum est, condito coemeterio intra septa ecclesiae regularis. Tum ab immemorabili cum novissime peculiari conventione definitum fuit quod Parochis, quod regularibus competit. Restat propterea quod omnibus placuit ac saeculari usu vi­get perpetuo esse servandum.

Hisce aliisque praenotatis, enodandum propositum fuit sequens

lOubUim

An ius tumulandi et funerandi in oppidis Ber zac MUhonichy Linardic competat Patribus s. Mariae de Capo Glavotokj seu potius parochis s. Fuscae et Poglizzae in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. Conc. re discussa, sub die 15 Iulii 1882, censuit respondere :

Negative ad primam partem* affirmative ad secundam.

302 IURIS FUNERANDI

Ex QUIBUS COLLIGES :

I. Ius sepeliendi proprios parochianos et ius faciendi of­ficium funebre super cadaveribus, cum primo stricte conne­xum, recenseri inter iura parochialia, et privative spectare ad Parochos.

II. Parochos habere iuris adsistentiam in tumulatione suo­rum paroecianorum, qui sepultura careant, aut eamdem non elegerint.

III. Consuetudinem alleganti contra Parochorum iura,, onus incumbere eam concludenter probandi, eoquod agitur de praescribendo iure alieno: cui praescriptioni ius ipsum commune resistit.

IV. Verumtamen aliquando ius Parochorum conticescere potest, quum adsit qui in Ecclesia aliena sepulcrum maio­rum possideat, vel quia eadem Ecclesia ius funerandi, seu tumulandi sibi acquisiverit ex privilegio, ex conventione, seu ex aliquo i usto titulo.

V. In themate nihil profuisse videri Patribus francisca­libus adversus Parochorum iura, neque conventionem, in qua ne verbum quidem fit de funerum emolumentis, ac de iure exequias peragendi favore Franciscalium, neque immemora-bilem consuetudinem, quae concludenter haud probata fuit, dum praecipue ageretur de actis facultativis.

ARETINA

IURISPATRONATUS

Die 15 Iulii 1882.

COMPENDIUM FACTI. In Capitulo Ecclesiae Cathedralis s. Pe ­tr i civitatis Aretii, quatuor extant dignitates: scilicet Prae­positum, Archidiaconatus,Primiceriatus atque Decanatus. Ex-( ->pta Praepositura quae praebendam distinctam habet, reliquae

IURISPATRONATUS 303

tres dignitates de massa sunt, prouti et canonicatus omnes, quorum erectio annum 1627 praeiverat. Hoc enim anno vol­vente, prior ex canonicatibus sex extra massam erectus est..

Canonici de massa erant in possessione nominandi novos canonicos et dignitates omnes, excepta praepositura, occasio­ne vacantis alicuius canonicatus de massa, dummodo vaca­tio in mensibus reservatis non contigisset. Erant quoque in possessione nominandi inter se Archidiaconum et Primicerium, occasione itidem vacationis in mense haud reservato Pontifici.

Cum vacantem ob iniquam temporum conditionem ab anno 1862 Archidiaconatum contulisset Summus Pontifex Leo XIII Carolo G. per Litteras Apostolicas diei 25 Fe­bruarii 1880, huius Pontificiae collationis occasione arrepta, Canonici de massa S. Sedem rogaverunt facultatem pro-tranendi saltem ad quinquennium vacationem Primiceriatus, et aliorum trium canonicatuum, ac etiam facultatem eligen­di et praesentandi idoneum canonicum loco D. Donati B, qui iam inde ab anno 1863 diem supremum viderat.

Ad huiusmodi preces excipiendas, Apostolica etiam Da­taria in causam interveniente, necessarium ductum fuit, ut S. C. Concilii statueret de legitimo canonicorum patronatu-Quapropter locus factus est disputationi de patronatu activo et passivo canonicorum de massa: activo quidem circa nomina­tionem ad canonicatus omnes et dignitates, praepositura tantum excepta: passivo vero super Archidiaconatus et Primiceriatus^ dignitates non alteri quam sibi conferendas. Antequam vera causa proponeretur, sciscitati sunt tum Ordinarius Aretinus tum canonici extra Massam, ut si quid haberent in sui favo­rem deducendum, proponerent. Quibus absolutis, et singulo­rum responsionibus, nec non voto S. Datariae accepto, causa proposita est.

Disceptatio gynoptiea

QUAE AB APOSTOLICA DATARIA ANIMADVERSA SUNT. Contra iuspatronatus activum adductum est: titulo deficiente, ad ob­servantiam confugere Capitulum; non enim locum tituli te -

304 IURISPATRONATUS

nere posse fundationes dotationesque antiquitus aetas ex leonis Capituli, non singulorum Canonicorum propriis. Verum •ex documentis erui; nominationes a Capitulo aetas, locum ha­buisse in canonicatibus apostolicis reservationibus haud obnoxiis. Immo in Bullis Apostolicis nullam reperiri de Capitulari hoc iure mentionem: ac ipsum Capitulum da massa in suis precibus declarasse : ius suum patronatus •sibi spectare tantum in casu cessantium Apostolicarum re­servationum. Ergo Apostolicae Sedis iura extra omne discri­men manere.

Minus validam videri demonstrationem iuris patronatus passivi ex documentis ad acta exhibitis. Ast cum Capitulum declaraverit hoc quoque patronatus ius se non invocare in casu quo beneficium s. Sedi reservatum existat, immo velle debitum Apostolicas reservationes effectum suum quamplenissimum sortiri ; nihil habere s. Datariam quod Canonicorum de massa praetensionibus opponeret. Si quae iura laesa vide­rentur, eadem Ordinarii propria esse, et ab eo vindicanda.

QUAE EX OFFICIO ADDUCEBANTUR. EX officio obiiciebatur Canonicis, tralatitium in iure haberi pro libertate beneficio­rum semper praesumi: et alleganti iuspatronatus, onus in­cumbere illud probandi Rota Recent, p. 4 decis 59 num. 9. i Titulo Capitulum destitui: nec locum tituli tenere posse fun­dationem dotationemque quorumdam canonicatuum et digni­tatum Archidiaconi et Primicerii actam saeculo decimoquinto.

Ex hoc enim quod tunc temporis Canonici egerunt, nullum actualibus Canonicis de massa ius promanare.

Nec ipsis opitulari observantiam : nam in materia iurispa­tronatus pro observantia constituenda contra liberam Epi­scoporum collationem requiritur : ut saltem probentur, prae- \ tentationes per quadraginta annos effectum sortitae* dum­modo cum huiusmodi quadragenaria possessione con­currat pjublica vox, fama* vel aliae praesumptiones quae habeant v>im famae. Ferraris verbo iuspatronatus art. 3 num 44. Iamvero anno 1843 Episcopum Fiascaini digni­tatis Archidiaconatus disposuisse tamquam liberae collationis:

ÌURISPATRONATUS 305

atque hoc actu praescriptionis fluxum favore Canonicorum penitus interruptum mansisse.

QUAE CAPITULUM IN CONTRARIUM AFFEREBAT. Antequam ad quaestiones 'dé iuspatronatus propius accederet Capitulum, tria declarabat. Protestabatur primo loco, se per defensionem ani patronatus a;ctivi vel passivi nihil detrahere velle iuri-•bus s. Sedis ex reservationibus affectionibusque promananti­bus. Secundo loco monebat, se contradictorem verum nulluni habere, nam et Apostolicam Datariam, et Ordinarium areti-num, et Canonicos extra massam a vera iuris patronatus con­testatione abstinuisse. Declarabat tertio loco, sub nomine Ca­pituli, Canonicos de massa intelligi debere.

Capitulum igitur, hoc est Canonicos de massa, praeten­dere primo ius patronatus super omnibus canonicatibus, prae­bendis et dignitatibus de massa, (excepta Praepositura) ex­clusive quoad ceteros, sibique et titulum et' observantiam adesse contendere. Ius enim patronatus tribus modis acquiri, sci­licet fundatione,aedificatione et dotatione. Atqui intacto certum esse, Capitulum bonis quae processu temporis sibi aifiuebant a saeculo decimo ad decimum quartum, maluisse novos ca­nonicatus erigere, quam fructus omnes suos facere. Ita fun­dationis et dotationis titulos favere Canonicis de massa: ipsos enim propria Capituli bona, quorum reditus percipere, et suos facere potuissent, destinasse fundationi et dotationi novorum canonicatuum.

Nec obiiciendum, huiusmodi fundationes et dotationes ex bonis Capituli fuisse peractas: id enim frequentissime acci­dere in iuspatronatus ecclesiastico. Verum autem hoc modo iurispatronatus titulum confici, erui ex Card. De Luca de iure pair. Dise. 7 num. il.

Titulo etiam deficiente, iuspatronatus ecclesiasticum fa­vore Capituli maxime probari praescriptionibus statutorum Capitularium, teste eodem Card. de Luca loc. cit. Porro in statutis Capituli anno 1263 confectis, legi « Item quod ele­c t i o n e s , postulationes, provisiones, concessiones et praèsen-» tatiönes praelatorum rectorum et canonicorum et clerico-

Aeta, Tom. XV. fase. OLZZV. 20

306 IURISPATRONATUS

» rum quae faciendae et celebrandae fuerint in Ecclesiis ad » Canonicam aretinam spectantibus, vel in quibus habet ius > eligendi, postulandi, sive praesentandi, fiant in Capitulo» > Canonicae aretinae, praesente et consentiente maiori partem » canonicorum »

His etiam missis, quoniam gravissimum iurispatronatus-argumentum habetur ex observantia, Ferraris verbo ius­patronatus licet 3 num. 44 - Rota Decis. 5 num. 25 part. 9 Tom. 1 et Decis. 64 Num. 11 part. 13 Recent* et observantiae continuae ab anno 1478 ad praesens proba­tiones a Capitulo editae sunt , de hoc iurepatronatus du­bitare minime-licere.

His accedere Antistitum aretinae Sedis constans ac uni ­forme testimonium: quod maximum, ah eodem auctore Ferra­ris loc. cit. nuncupatur. Aretinos namque Episcopos in Bullis institutionis canonicorum de massa, atque Archidiaconorum et Primiceriorum, formulam adhibuisse ab anno 1552. « Ca-» pitulum et Canonici, ad quos electio et praesentatio per-» sonae idoneae ad primiceriatum et dignitatem huiusmodi » (vel canonicatum cum de simplici praebenda canonicali » ageretur) sic vacantem pertinet et spectat. »

De nominationibus a Pontifice directe peractis, vel ab Epi­scopis, ex delegata Pontificis auctoritate, nihil esse dicendum: nam centies tradidisse s. Rotam Decis. 421 Part. 18 Re­cent, num. 30, et Decis. 245 part. 9 num. 35, provisiones a Papa peractas non praeiudicare patronorum iuribus. Idi­psum docere Card. De Luca De iurepatr. Disc. 7. num. 7* Id autem descendere ex ipsa natura iurispatronatus Eccle­siastici, Piton. Discept, eccles. Disc. 3 num. 7.

Tandem, toto eo tempore quo a s. Poenitentiaria quot­annis Hetruriae Episcopis facultates extraordinariae indul-1ae sunt, pro nominationibus explendis, etiam in mensibus reservatis, vel in beneficiis s. Sedi quoquo modo affectis, Canonicos de massa constanter nominandi ius exercuisse. Cum enim dubium ortum esset inter aretinum Episcopum et Ca­nonicos de massa super huius facultatis interpretatione, s. Poe-

IURISPATRONATUS 307

nifentiaria mense Maii 1848 declaravisse « iura conferendi » beneficia iurispatronatus ecclesiastici, habeantur durantibus » facultatibus,redintegrata, perinde ac si reservata non essent,. » scilicet ut iura restituta esse censeantur patronis ecclesia-» stieis praesentandi, Episcopo vero praesentatos a patronis > instituendi.»

Ad iuspatronatus passivum devenientes Canonicorum de­fensores, illius originem indicabant in actu capitulari diei 24 Maii 1465, in instrumento celebrato insequenti die 25, m solemni Episcopi approbatione , in Bulla Summi Pontificis Paulli II. Cum enim ob deficientes reditus, dignitates Ar­chidiaconi et Primicerii quae antiquitus extiterant, suppressae fuissent, Capitulum eas restituisse ac de novo erexisse, Archi­diacono assignando tertiam partem redituum, plusquam ce­teris canonicis, quartam vero partem plus quam ceteris Pri­micerio. Ast'pro earum dignitatum collatione constituisse Capitulum , ut singuli canonici scrutinari debeant et scru-tinentur: eaque methodo, ad praesens usque servata, primum Árchidiaconum primumque Primicerium elegisse.

Haec anprobasse Episcopum : et Summum Pontificem Paullum II confirmasse « quaecumque in instrumentó et lit-» teris huiusmodi contenta erant ».

Observantiam pro hoc quoque iuspatronatus haberi, nam exceptis nominationibus a Pontifice peractis, semper in aliis vacationibus Archidiáconos et Primicerios in suo sinu electos praesentasse Capitulum, documentis ostendi plurimis atque; constantibus. Obiectum ex Episcopi Fiascaini verbis erutum, elidi subsequentibus Capituli nominationibus quamplurimist

quas ille idem Episcopus ratas habuit, in Bullis institutionis verbis adhibitis, quae pertinentiam iurispatronatus favore Capituli in tuto posuerunt.

Ad odium excludendum quod contra hoc suum ius exci­tari posset, eoquod servitutem Episcopalium iurium laesivam inducunt, allegabat Decisionem Fanen. ^Canonicatuum diei 5 Maii 1700.. coram Caprara §. at quia qua statutum est t

posse huiusmodi iura praescribi ab inferiore: nec non tradita

308 IURISPATRONATUS

a Card.. De Luca de benef. cit. Diseurs. 7 num. 4. Plus­quam septies centenariam praescriptionem, in casu haberi : nam anno U£>3 Summum Pontificem Lucium III, in Litteris ad Capitulum, jnissis,, scripsisse « Antiquas et rationabiles » consuetudines vestras, hactenus observatis .vobis vestrisque » successoribus, auctoritate Apostolica confirmamus et perpe-» tuo manere decernimus... electionem quoque Primicerii si-» cuti a prefato Hyeronimo quondam Episcopo vestro statu­it tum fuisse cognoscimus.»

His hinc inde disputatis, S. C. proposita fuerunt re­solvenda

Dubia

7. An constet de iuspatronatus activo super omnibus canonicatibus, praebendis et dignitatibus de massa, favore tantum canonicorum de massa, exclusive quoad ceteros in casu,

IL An constet de iuspatronatus passivo super Archi-diaconatu et Primiceriatum in eadem Cathedrali existen­tibus, favore tantum canonicorum de massa, exclusive quoad ceteros in casu.

RESOLUTIO. S. C. Concilii, in comitiis generalibus diei 15 Iulii 1882, rescriptum edidit:

A.d utrumque affirmative.

Ex HIS COLLIGES

L Iurispatronatus ecclesiastici validissimum titulum prae­bere fundationem dotationemque beneficiorum.

IL Ex communi DD. sententia pro fundatione et dotatione beneficiorum non requiri, ut fundatores de bonis propriis novas praebendas constituant: sed satis esse, ut beneficia eri­gantur ex bonis mensae capitularis, quorum fructus de ce­tero fundatoribus pertinuissent.

IURISPATRONATUS 3 0 $

III. Ea iura èsse servanda, quae in huiusmodi ereetionibus ac dotationibus fundatores sibi expresse reservata voluerunt, praesertim cum expressus Ordinarii consensus et Pontificis confirmatio accesserint.

IV. Magnum existentis iurispatronatus argumentum erui ex observantia. Observantiae autem maximam demonstra-tionem praebere Statuta capitularia, quae tanto maiori praestant auctoritate, quanto antiquiori aevo condita sunt.

V. Nominationes a Papa peractas etiam per saecula, pa­tronorum iuribus non praeiudicare.

VI. Odium in huiusmodi iurium exercitio non haberi, eo quoi contra Episcopos servitutem constituant: cum qua­litas patronalis canonicorum in Cathedralibus modum po­tius quam substantiam afficere videatur. Etenim loco simul­taneae, electiones canonicorum Capitulo, Episcopo vero ele­ctorum confirmationes reservantur.

FELTRIEN.

IURIUM ET PRIVILEGIORUM

Die 15 Iulii 1882.

COMPENDIUM FACTI. Labente saeculo XVI Feltriensis ci­vitas , eiusque suburbia unicam constituebant Paroeciam %

cuius habitualis cura penes Capitulum cathedralis Ecclesiae, actualis vero a duobus Vicariis, Sacristae nuncupati, quo­rum unus Canonicus, alius Mansionarius, alternis hebdomadis, gerebatur. Cum autem memorati Vicarii omnibus fidelibus sacramenta indiscriminatim administraren!, aliaque paro­chialia munia promiscue peragerent, huiusmodi animarum curae exercendae ratio multis incommodis obnoxia, ac in spirituale populi detrimentum vergere, videbatur. Quod- ani­madvertens Faventinus Episcopus, Visitator Apostolicus ,

310 FELTRIEN.

animarum curae aptiori modo consulere satagens, die 30 Augusti 1584 Decretum edidit, quo s ta tu i t , ut Feltriensis -Episcopus « quamprimum sibi id expedire videbitur , po-> pulum ipsum in duas Parochias distinguat, ita ut Sa-> cristae praedicti suos quisque proprios paróchianos agno-» scat, ipsorumque curam habeat . . . . iuxta eiusdem Con-» cilii (Tridentini) dispositionem ».

Huiusmodi mandatum Rovellius Episcopus Feltriensis suo Decreto diei 1 Iunii 1593 executus fuit. Praestat De­creti verba, quae ad rem nostram faciunt, claritatis gratia, afferre « . . . . Episcopus Feltriensis . . . . considerans ex » dispositione sacri Conc. Trid. Sess. 24 cap. 13 de Reform. » Episcopis mandatum fuisse , quod in iis civitatibus ubi » parochiales ecclesiae certos non habent fines, nec eorum » rectores proprium populum quem r e g a n t . . . . pro tutiore » animarum eis commissarum salute populum in certas pro-» priasque Paroecias distinguere, et illarum unicuique suum » perpetuum peculiaremque Parochum assignare debeant, » qui proprias animas cognoscere valeat, et ab eo solo licite » sacramenta suscipiant, . . . . auctoritate dicti Concilii. . . » populum civitatis Feltriensis . . . . in duas Paroecias per » duos dictae ecclesiae (Cathedralis) Parochos Sacristas, seu » curatos nuncupandos, regendas d i v i s i t . . . ». Assignatis autem unius Paroeciae limitibus statuit: « Parochia unica » sit, et specialis Ecclesiae Feltriensis, s. Lucae nuncupata, » et ad Curatum Ecclesiae Cathedralis Feltriensis, s. Lucae » nuncupatum, perpetuo, peculiariterque ac pleno iure . . . . » pertineat, iii ipsaque Parochia habitantes eumdem Curatum » pro eorum vero . . . peculiarique Parocho habeant » et ab eo solo licite ecclesiastica sacramenta suscipiant ». Statis deinde finibus alterius Paroeciae, quam s. Marci ap­pellandam , eiusque rectorem Sacristam s. Marci nuncu-pandum iubet , eadem praecise verba nuper relata repetit. < Et insuper , prosequitur , ad commodiorem munerum pa-» rochialium infrascriptorum functionem idem Epi-» scopus decrevit, quod Parochi praedicti singuli

FELTRIEN. 311

» scilicet intra fines eorum Parochiae propriae personaliter > resideant, communiter vero et aequaliter usum Cathedralis -» Ecclesiae pro eorum propria parochiali Ecclesia habeant: » singuli vero perpetuo singulas claves fontis baptismalis, » sacrorum oleorum , sacratissimaeque Eucharistiae saera-» menti, necnon quatuor libros parochiales, videlicet anima-* rum, baptizatorum, confirmatorum et matrimonio iunctorum » propriae Parochiae . . . . t e n e a n t . . . . maiores minoresque » hostias ad usum celebrationis Missarum sacraeque communio-» nis dictae Ecclesiae propriis eorum sumptibus praestent; » alternis vero hebdomadis unus eorum divinum officium in-» choare Missasque in Choro illis incumbentes celebrare . . . » debeat. Alter vero inter Missae sacrum . . . . populo ser-» monem habere, festa et alia divina officia celebranda pu-» blieare, et matrimonia contrahenda promulgare... teneatur».

Nemo unquam exinde dubitavit, duas proprie dictas Pa­roecias, duosque veros Parochos actuales, seu Vicarios cu­ratos Feltriae extare. Verum parochiale praefatorum Vica­riorum officium, ita temporis progressu coarctatum fuit, ut •saltem in civitate ad haec tria redactum s i t , nempe ad baptismi collationem, matrimoniorum' benedictionem , ac sacramentorum vita decedentibus administrationem.

Sacrificium pro populo numquam Vicarii hucusque per-l i t a run t , Sanctissimae Eucharistiae in Cathedrali , eaq[ue parochiali Ecclesia distributio cuidam Sacrarii Custodi a Capitulo demandatur, ita ut Vicarii curati , ne tempore quidem paschali , noscant, quinam ex suis parochianis ad sacram Synaxim accedant. Vicarius s* Lucae semel tantum in mense, in quodam pago suburbano , Vicarius autem s. Màrci, bis in mense, semel scilicet in uno, ac semel in altero ex duobus aliis subiirbiorum pagis, sermonem ad po­pulum habent. In civitate vero, parochiale hòc munus nec unquam obierunt, neque obeundi iure potiebantur, cum Capitulum Cathedralis, quatenus Parochus habitualis eius­modi sibi ius ^indicaverit, eique ©neri satisfieri au tum averi t per praedicationem, qua in Cathedrali Ecclesia tempore

312 FELTRIEN.

Quadragesimae, ac Adventus expletur. Fueris denique in christianae doctrinae rudimentis edocendis operam dant Vi­carii curati quoad praedictos tantummodo suburbiorum pagos : in civitate autem id sibi competere Capitulum ar­bitratur , ex cuius delegatione quidam, seu Canonici, seu simplices sacerdotes, pueros utique et puellas in diversis Ecclesiis cathechismum edocent, quin tamen ullus curam agat, ut pueri ipsi sacrae huic institutioni fideliter adsint, et quin Vicariis curatis compertum s i t , quinam ex propria cuiusque Paroecia institutionem eamdem frequentent, aut. negligant.

Haec omnia cum, pastoralis Visitationis occasione y

actualis Episcopus deprehenderit, cumque plura inde in po­pulum detrimenta derivare perspexerit, in id animum in­tendit , ut remedia , quae his abusibus evellendis opportu­niora viderentur, adhiberet. In primis itaque Vicariis obli­gationem missae pro populo festis diebus litandae suadere-studuit. Quod praeceptum aegre tulit Capitulum; hinc De­canus, eius nomine, supplicem libellum S. C. C. obtulit. Episcopus a S. C. C. rogatus retul i t , Capitulum convo­casse, ut, collatis cum ipso consiliis, huiusmodi controversiae, aliaeque exercitium parochialis curae respicientes compone­rentur ; cum autem nihil proficeret, rogavit ut mentem, suam S. C. aperiret.

Disceptatio Synopticis.

DEFENSIO CAPITULI. AC in primis Capitulum contendit, pe r Episcopum Rovellium, innixum Decreto Visitatoris apostolici edito sub die 1 Iunii anni 1593,utrique Vicario civitatis partem pro sacramentorum administratione commissam r non vero duas Paroecias institutas fuisse. Sane Visitator apostolicus spi­rituale detrimentum derivare comperìens ex alternativa curae gerendae iussit , ut Episcopus unicuique Vicario de ­terminatum fidelium numerum assignaret„ qui ab illo tantum sacramenta licite suscipere deberent. At ex Mae dispositione

FELTRIEN. 3 1 £

argui non l icet , au tumat , duas Paroecias constitui man­dasse. Neque vero id effecisse Episcopum Rovellium, Visi­tatoris Apostolici decretum executioni demandando, ostendi posse putat documentis, ex capitularibus actis depromptis: quibus dicitur in Cathedrali Feltriensi, unam tantum Pa­roeciam extare , cuius curam Capitulum olim per suum Decanum, una cum duobus Sacristis exercebat, deinde vero a Sacristis tantum, Capitulo tamen subiectis, gereba­tur ceu Capitulum asserit. Praeterea, ipsomet fatente Episcopa, Capitulum uti Parochus habitualis semper habitum est. Porro ubi unus habitualis Parochus adest, una tantum Paroecia extare videretur.

Demum indubium videtur, quod trium saeculorum lapsu,-Capitulum, et Vicarii ita se gesserunt, ac si una haberetur Paroecia, et Episcopi decretum huiusmodi pernoscentes,. nunquam ad eiusdem observantiam ipsos revocaverunt. Quare cum nequeat admitti, tot Antistites munus suum negligenter explevisse, potius dicendum, ipsos putasse praefatum Decre­tum vel nunquam executum fuisse, vel duarum paroeciarum institutionem minime praecipere; ideoque locutiones , quae-aliud innuere viderentur, Capituli favore intelligendas esse.

Quo posito , inutile esset de secundo dubio disquirere. At in hypothesi, quod placeat, EE . VV. in alteram abire sententiam , Capitulum enititur ostendere, Cathedralem uti unicam parochialem ecclesiam permanere debere. Et re* quidem vera, id minime Trid. Conc. dispositionibus opponi videtur , quibus Episcopi iubentur ut distincto populo in certas paroecias, unicuique perpetuus Parochus assignetur , non. auteni ut unaquaeque Paroecia peculiarem Ecclesiam habeat-. Hinc eadem Ecclesia pro duabus vel pluribus Pa­roeciis îoptime inservire potest, cum finis a Tridentino in­tentus , ut nempe quilibet Parochus proprios fideles cogno­scere eisque sacramenta administrare valeat , pariter con­sequatur. Quare Sequi videtur Episcopi Rovellil decretum in ea parte, qua statuitur « communiter vero et aequaliter-> usum Cathedralis Ecclesiae pro eorum (Vicariorum)

3 1 4 ÏEtTKîSW.

> propria Parochiali Ecclesia habeant » in süö vigore ma-nutenendum esse.

Quod magis retinendum, ait Capitulum, si perpendatur non semel Feltrienses Episcopos duplicem parochialem Eo •clesiam constituere in animo versatos fuisse, at perspicientes maximas difficultates huic innovationi opponi, satius puta­runt relinquere res in statu quo e ran t , ne damna maiora «evenirent:aliquae Canonicis ipsis gravissima videntur derivare posse. Ex quibus concludi posse videtur, ad Cathedralis Ec­clesiae decus, et ne plurima damna ipsi obveniant, nullam -aliam -parochialem Ecclesiam eligendam esse.

Ad Missam autem pro populo quod attinet, videtur Vi­carios illam perlitare non teneri , et Missae conventualis •celebratione etiam huic oneri satisfieri. Et sane. Vicarios in casu* missae pro pópulo Obligatione non obstringi, satis .aperte probari videtur auctoritate Clar. Lucidi in opere de Visitatione SS.- LL. vol. 1: p. 435. Cum itaque in themate et habitualis cura penes Capitulum resideat, et Vicarii numquam Missam pro populo perlitare consueverint, videretur ipsis nec in posterum hanc obligationem impo­nendam , Capitulum vero cum per tria saecula bona fide putaverit, Missae conventualis applicatione, etiam oneri missae pro populo satisfieri posse praescriptionis iure frui vide­retur .

Parum in quarto dubio immorandum esse arbitror, si­quidem ostensa superius Paroeciae unius existentia, liquido sequi videtur alterutrum , non autem utrumque Vicarium , verbum Dei ad populum diebus festis annunciare debere. -Nulla enim necessitas apparet ut, praeter Tridentinae Sy^ .nodi praescriptionem, Vicarii cogantur in alia etiam Ecclesia .sermonem ad populum habere , cum parva sit civitas,, et fideles ad Cathedralem commode accedere possint.

Ad consuetudines devenient, in primis generice obser­vandum duco j ait defensor, consuetudinem, cuius memoria non extat, ius inducere qua rei iudicatae, qua transactionis, -qua privilegii Principis; Gloss, in cap. "Super quibusdam,

FELTRIEN. 4 3 1 5

verbo Non extat memoria* De verbor. significat.* Rota in Beneventana * Manutentionis quoad molendina 15 Martii 1819, coram Marco* et mater est cuiuscumque me­lioris tituli de mundo; Rota in Beneventana Manuten­tionis quoad molendina 20 Martii 1820 coram eod.--Hinc maxima consuetudinis vis est tam de iure civili I. 3. C. De Episc. aud. I. Munerum ff. De muner. et bonor. quam de iure canonico: cap. 9. De consuet.; Rota in Montis Fa-lisci Canonicatus 5 Maii 1823. coram Tiber i.

Specifice vero consuetudo , qua Vicarii festis diebus in suburbia aliquando sese conferunt, ut ibi parochiali muneri incumbant, sustinenda esse videtur. Cum enim in suburbiis commorantes a Cathedrali Ecclesia distent, magisque spi­ritualibus auxiliis indigeant, laude digni Vicarii videntur, qui verbi Dei praedicatione , sacrisque functionibus eorum pietatem fovent.

Neque destruenda pariter videtur consuetudo., qua Vi­carii a praedicationis onere sese eximunt iis diebus, quibus Canonicus Theologus sacrae Scripturae lectiones, annualista autem conciones habet. Huiusmodi enim consuetudo, nedum opposita, quin imo Trid. Conc. dispositioni in sess. 24 cap. 4 de Reform,, consona potius videtur. Ibi enim sta­tuitur: « Praedicationis munus, quod Episcoporum praeci-» puum es t . . . mandat (sancta Synodus) ut in Ecclesia sua » ipsi per s e , aut si legitime impediti fuerint per e o s , » quos ad praedicationis munus assument, in aliis autem » Ecclesiis per Parochos. > Quare cum in Feltriensi Cathe­drali Episcopus, utpote in sua propria Ecclesia, praedica­tionis munere praecipue fungi teneatur , et per Canonicum Theologum, aliosque concionatores id peragat, expedire vi­detur, ut Vicarii iis diebus sermonem ad populum omittant, ut fideles ad audiendos alios verbi Dei praecones Episcopi vices explentes et frequenter Vicariis peritiores confluant.

Ad septimum dubium quod attinet ; cum ex superius expositis satis manifestum appareat alterutrum Vicarium praedicationis munus obire debére, sponte sequitur ab onere

316 fELTRlEN.

Missae conventualis canendae minime Vicarios suDievandos esse. Capitulare enim Statutum a pluribus Episcopis appro­batum iugiter in suo vigore permansit; ideoque gravissima causa requireretur, ut mutationem aliquam subire deberet. At haec causa in casu deesse videtur. Praetereundum prae­terea non est si aliter fieret, novum onus Mansionariis,-absque ullo emolumento imponeretur, quod certe contra aequitatis regulas esset.

Sustinenda pariter videtur consuetudo , qua ius ac di­rectio christianae doctrinae, civitatis pueris tradendae, Ca­pitulo reservatur, suburbiorum puerorum cura Vicariis re ­licta. Huiusmodi enim munus haud ita exclusivum Parochi videtur,ut aliis etiam ab ipso Parocho independenter competere-non possit. Sane talis consuetudo in pluribus locis viget r

et ab ipsa S. C. C. in Ferrarien. 11 Augusti 1742 con­firmationem obtinuit. Quod si in perdita hypothesi EE. VV. iudicabunt, dictam consuetudinem fore abrogandam, minime tamen sequi videretur, Episcopum adigere posse Sacerdotes,, animarum curae non addictos, ut pueris fidei rudimenta do­ceant. Nulla enim obligatio est imponenda nisi sacris ca­nonibus innitatur. Porro tum Trident. Conc. tum Consti­tutiones Pontificum hoc munus Parochis demandarunt.

Pariter improbanda minime videtur consuetudo, qua Capitulum ad sanctissimae Eucharistiae administrationem sacerdotem designat. Nullibi enim Parochi iubentur per se ipsos huiusmodi sacramentum administrare , et pluribus curis distenti neque possent, si vellent. Talem autem con­suetudinem non opponi parochialibus iuribus apparet etiam ex eo , quod in hac alma urbe penes aliquas patriarcha­les et simul parochiales Ecclesias viget. Perperam vero obiicitur inde consequi Vicarios nescire quinam, praesertim Paschali tempore , ad sacram Synaxim accedant, cum id aliter noscere valeant.

Legitima demum consuetudo videtur r quo Vicarii obli­gantur matrimoniales publicationes Capituli inspectioni' sub­iicere. Valde enim convenit ut Capitulo veluti habituali

FEL'ÍRIEN. 3i7

Parocho , et in cathedrali Ecclesia, post .Episcopum omni­moda potestate pollenti, obsequii actus exhibeatur.

Quoad ultimum dubium nulla controversia extare posse, videretur, quod Episcopus ad fidelium pietatem fovendam sacras functiones ,a Parochis peragendas decernere possit, dummodo debitus honor cathedrali Ecclesiae servetur-, et Vicariis obligationes, praeter parochialia munera, absque emolumento nqn imponantur.

DEFENSIO EPISCOPI . Altera sed vero ex parte censet Epi­scopus praefato Decreto, civitatem et suburbia in duas Paroecias divisas fuisse. Et re quidem vera, Visitator Apo­stolicus iussit, ut Episcopus « . . . populum, ipsum in duas » Parochias distinguat. . . iuxta eiusdem Concilii (Triden-» tini) dispositionem ». Iamvero tum ex modo loquendi, tum, ex mandato , Episcopo dato , ut iuxta Tridentianas dispositiones huiusmodi divisionem perageret, satis patere videtur, Visitatoris apostolici mentem fuisse, ut populus in duas proprie dictas Paroecias distingueretur.

Verum omne dubium evanescere videtur super hoc quae­stionis capite, si Episcopi decretum perpendatur. Ibi enim Episcopus, praemissis Tridentini verbis sess. 24 cap. 13 de Reform, quibus statuitur, ut ubi Parochiales Ecclesiae certos non habent fines, nec earum rectores proprium po­pulum, quem regant, populus in certas propriasque Paroecias distinguatur, et unicuique perpetuus peculiarisque Parochus assignetur, prosequitur <... cupiens iuxta praedicti Concilii, > et Visitationis decreta curae animarum dictae civitatis » exercitium opportuna ratione dirigere... auctoritate dicti 5» Concilii... eamdem civitatem in duas Paroecias per duos » dictae Ecclesiae Parochos... divisit. » Unicuique deinde Vicario civitatis parte assignata, pleno iure regenda, additur « . . . statuit ut singuli intra fines propriae Paroeciae resi-» derent... claves fontis baptismalis, sacrorum oleorum sa-» cratissimaeque Eucharistiae haberent, ac quatuor libros » parochiales... servarent ». Ex quibus perspicue constare videtur, ipsum duas Paroecias constituere voluisse.

3 1 8 FELTRIEN.

Hoc idem luculenter evincitur ex Vicariorum institutione¿ Cum enim Capitulum, ne ius quidem eos, eligendi sibi re­servaverit, instituti semper fuerunt «.. . per concursum, ait > Episcopus, ac per canonicam investituram ad liberam Epis-» copi collationem; eorum Beneficia in ipsis institutionis » Titulis beneficia parochialia vocantur: ac si quando alte-» ruter ex una ad alteram Paroeciam regendam translatus est,. » id constanter per novum concursum, novamque canonicam » institutionem actum est. » Id demum confirmatur,rêferente Episcopo, ex constanti omnium persuasione, ne ipso quidem Capitulo excepto, quod in relatione Episcopo, Dioecesim per­lustranti exhibita, asseruit duas esse in illa civitate paroecias.

Extra controversiam posito duas Feltriae Paroecias ex-tare, Episcopus sustinet, quamprimum rerum adiuncta per­miserit , utrique propriam Ecclesiam designandam esse. Contendit enim Episcopus Trid. Conc. sess. 24 cap. 13 de Refor. nedum Paroeciarum divisionein, sed etiamcuique Paroeciae peculiarem Ecclesiam designandam praecipere. Hinc decretum Visitatoris apostolici ita intelligendum, ut ad tra­mites dispositionis Concilii pro unaquaque Paroecia propria Ecclesia eligeretur. Quod si Episcopus Rovellius, hac in parte decretum executus non fuit, ex eo repetendum videtur,, quia tunc temporis omnes fere Ecclesiae a Regularibus re­gebantur. Si autem idem perficere non valuerunt, hoc ipso saeculo, tres Feltrienses Episcopi, quamvis maxime expe­dire perspexerint, enixe adlaborandum, ait, ut huic neces­sitati occurratur.

Circa laesionem iurium et consuetudinum Capituli no­tavit Ordinarius: multa adesse in capitularibus statutis quae, haud amplius observantur ob temporum variationem, aliis autem derogatum fuisse a Capitulo, assentiente Episcopo: iamque datam fuisse operam, ut statuta ipsa reformarentur. Quomodonam Capitulum obiiciet iura antiqua et consuetu­dines tantum quoad parochos et curam animarum i Consue­tudines istae servari nequeunt eoquod impediunt ss. cano­num observantiam, et bonum animarum.

FELTRIEN 3 1 9

Ad damna vero quod attinet, primum expungit conten­dens in sacris functionibus non tam fidelium concursum, quam eorum pietatem esse pensandam, quae certe magis fo­veretur, cum singuli Vicarii propriam haberent Ecclesiam T

in qua sacras functiones libere, et diligenter peragerent. Quoad alterum observavit: etiamsi Paroeciae a Cathedrali Ec­clesia separarentur, rem ita componi posse, ut Mansionarii sua iura minime amittant. Damna autem quamplurima ena­sci, ait Episcopus, ex hac unione cum cathedrali: nam pa­rochi Ecclesia carent ubi zelum exerant, pene ignorantur a suis paroecianis, nihilque possunt ut populos contineant in recto tramite et ducant ad spirituale bonum.

Ad tertium et quartum dubium gradum faciens notan­dum puto, ait Ordinarius, cum singulis animarum curam ge­rentibus obligatio sit imposita, festivis diebus Missam pro populo perlitandi, absonum omnino videri Missae conven­tualis applicatione, huic etiam oneri in casu satisfieri posse, vel utrumque Vicarium hac obligatione minime detineri. Primum certum prorsus apparet ex. eo quia unius missae celebratione duplex obligatio impleri non potest. Alterum pariter constat ex Trid. Conc. Sess. 23 cap. 1 de reform., ubi decernitur, omnes illos, quibus animarum cura commissa est, pro suis parochianis Sacrificium offerre debere. Unde singuli Vicarii, cum fateantur animarum curam pleno iure exercere, videntur eximi ab hac obligatione minime posse.

Idque eo fortius, quia Tridentinis sanctionibus inhae­rendo obligationem huiusmodi urgere videtur Bened. XIV in sua Constit. Cum semper oblatas diei 19 Augusti 1744, in qua Cum enim, statuit, quod si animarum cura pe­nes aliquod Capitulum habitu residet, actu vero penes Vi­carium sive perpetuum, sive temporaneum, Missam pro po­pulo a rectore actuali, minime vero ab habituali applican­dam esse. Quibus consonant decisiones quamplurimae s. C. C.

Consuetudo autem contraria, quae ab iisdem sacris Ca­nonibus, et Constitutionibus Pontificum sub abusus et cor­ruptelae titulo penitus reiicitur, minime Vicariis suffragari

320 FBLTRIBN.

potest^ Qua de re obligationem Missam pro ; populo celebrandi utrumque Vicarium obstringere, extra omnem, dubitationis aleam positum esse videtur.

Praedicationis5 munere pariter utrumque Vicarium sin­gulis diebus festis iungi- debere:, liquido sequitur ex Triden­tina ;

Bjnoaö<Sessyü 5 -câpu £ de Ref. ubi quibuscumque Pa­roeciales Ecclesias obtinent i bus caus imponitur, ut diebus festis plebes sibi-commissas salutaribus verbis pascant;'Romani vero Pontifices- j>ro huius dispositionis observantia suis Constitu­tionibus pluries institerunt. Cum singuli ataque Vicarii <hoc -onus nullo pacto effugere valeant, patet Episcopum potestatis suae limites haud excedere • aliam Ecclesiam designando in quo verbum Dei ipsi annunciare debeant.

Ad consuetudines autem quod attinet generice prius ob­servandum* duco easdem nulla vi potiri, si Tridentini decretis opponantur: idque propter decretum irritans appositum in Const. Pii IV In Principis Apostolorum, ¡ quod singula Concilii, capita complectitur, ceu sapienter monet Benedi­ctus XIV Jnstit. Eccl. 60 n. 7.

Specifice vero quoad consuetudinem, é|ua Vicarii, ali­quando diebus festis suburbia petunt, ut horum fidelium bono spirituali consulant, veluti abusus eliminando videretur. Hisce enim diebus cum plurimi in Paroecialem Ecclesiam conveniant, ut sacramentis reficiantur, ac cum Vicariis agant, necesse est, ut ibi pastorali ministerio incumbant, neque se conferant in suburbium aliquod, in quo minima reperitur populi pars.

Munus praedicandi verbi Dei Parochis impositum huius^ modi est, ut nullo unquam anni tempore etiam ex imme­morabili consuetudine praetermitti possit. Improbandum ita­que est, quod Vicarii ab hoc munere sese eximant, quum Theologus lectiones sacrae Scripturae,- Annualista vero con­ciones habet. Ista enim consuetudo corruptela est, ac proinde reiicienda Cap. ult. De Cons. Fagnan. ad Cap. Cum contingat de for. comp. num. 11: imo eam nedum repro­bava Trident. Syn. sess. 5 cap. Z de Reform, verbis illis

F E L Ï t t l E N . 3 2 î

« Neque huius decreti executionem consuetudo... impedire > valeat », sed etiam Innoc. XIII, qui in Constitut. Apo­stolici ministerii die 13 Maii 1723 Parochos redarguii, qui •diebus festis plebes sibi commissas salutaribus verbis pascere praetermittebant, culpam huiusmodi a se amovere nitentes praetextu immemorabilis, sed quidem pravae consuetudinis, «et quia ab ipsis id praestari necesse non videbatur, ex eo «quod copia eorum aderat qui sacras conciones habebant.

Satis evidenter ex superius allatis ostensum est, utrum­que Vicarium diebus festis populum ipsis commissum salu­taribus verbis pascere debere. Cum autem executioni huius ^muneris frequenter impedimento esse posset obligatio a Sta­tuto Vicariis imposita diebus festis Missam conventualem canendi; hinc spirituali fidelium bono magis expedire videtur, ut ab hac obligatione Vicarii exonerentur. Sane si iuxta dioecesanam synodum, dum parochiali officio vacant a chori assistentia eximuntur, maiori ratione ab onere Missae con­ventualis diebus festis canendae sublevandi videntur, cum iis diebus, peculiari modo, in animarum salute promovenda in­cumbere debeant.

Abroganda pariter videtur consuetudo, qua Capitulum ius sibi vindicat, civitatis pueros, independenter a Vicariis, -fidei rudimentis imbuendi. Opposita enim apparet praescri­ptioni Trid. Sess. 24 Cap.7 de Reform.^ huiusmodi munus Parochis committitur praecipiendo, ut dominicis et aliis festivis diebus pueri in singulis Parochiis fidei rudimenta doceantur.

Quare etsi laude dignum Capitulum sit, eo quia in pueris •erudiendis opem Vicariis ferat, absonum tamen apparet, ut ait Episcopus, quod in civitate ius hoc et cura huiusmodi "habeantur ceu Cjpituli propria. Hinc decernendum videtur ut sub Parochorum directione, Capitulum operam suam ex­hibeat.

Cum autem satis experientia compertum sit, Parochos ad id operis impares omnino esse, ambigendum non videtur posse Episcopum exigere, ut Clerici, qui tonsura initiari cu-

4«/«, Tom. J T . / m * . CLXXV. 21

3 2 2 FELTRlEtf.

piunt, vel ad ordines maiores ascendere, aut Sacerdotes qui ad ecclesiastica beneficia promoveri exoptant, Parochos coad­iuvent in christianam doctrinam pueros docendo; Benedi­ctus XIV Const. Etsi minime §§. 6 et 14. Clerici enim alicui Ecclesiae addicti, et Dei servitio mancipati, Episcopi mandatis parere tenentur in iis operibus, quae divinum cul­tum, et spiritualem populi profectum respiciunt, nam Clerici et Sacerdotes pro populi salute sunt a Deo constituti.

Quin imo eorum adiutorium Episcopus, ubi necessitas expostulet, exigere potest, gravibus, etiam statutis poenis,. ut ex citata Const, §. 14. Concinunt quae statuta fuerunt a s. Carolo Bjrromaeo in Synodo undecima dioecesana Mediolanensi part. 2 tom. 1 pag. 320; ibi enim imposita legitur pecuniaria poena Sacerdotibus non coadiuvantibus Parochos in munere docendae christianae doctrinae - ibi — « Quicumque Sacerdos, aut beneficium obtinens Parochum » non adiuverit, mulctetur duobus nummis realibus ».

Minime pariter toleranda videtur consuetudo, qua toto-anni tempore SSmae Eucharistiae sacramentum per Sacer­dotem a Capitulo independenter a Vicariis delegatum admi­nistratur. Talis enim usus nedum contrarius apparet decreto Episcopi Rovellio, quo iubetur ut uterque Vicarius Taber­naculi clavem asservare debeat, sed etiam Doctorum sen­tentiae, qui tradunt hoc ius privative et exclusive ad P a ­rochum pertinere, non obstante contrario statuto, et qua­cumque consuetudine Card. Petra ad Const. Urbani IV; et ita resolvit s. C. C. in Asculana 25 Iunii 1689. Atque adeo hoc iu^ Parocho competit, ut ipse unus de quacumque violatione circa Eucharistiam, Pyxidem, et Ostensorium re­spondere debeat, veluti exposuit Giraldi adducto Decreto Innoc. III in generali Conc. Lateranensi. Cum autem Vicarii non possent per se ipsos hoc munus implere, ita consulendum in casu videtur, ut ipsi Sacerdotem eligant, qui eorum vices gerat.

Abroganda demum videtur consuetudo, qua Vicarii m a ­trimoniales denuntiationes inspectioni Capituli subiicere t e -

FELT TUEN. 3"23

iientiir. Id enim oppositum apparet, tum amplissimae Vi­cariorum potestati, tum praefato Decreto, in quo statuitur Vicarios, ita usum Cathedralis habere ac si esset eorum pro­pria paroecialis Ecclesia; ideoque hunc subiectionis actum a Capitulo immerito exigi videretur.

Hisce ex utraque parte animadversis EE. P P . iudicio-supposita fuere dirimenda sequentia

Dubia.

I. An Feltriensis Civitas Decreto anni 1593 in duas distinctas Paroecias divisa in casu fuerit.

Et quatenus affirmative II. An praefatum Decretum* Quatenus Cathedralem

velut unicam Paroecialem Ecclesiam statuit* sustineatur: seu potius ut primum f eri poterit utrique Paroeciae pro­pria Ecclesia assignanda sit in casu.

I I I . An Missa conventualis a Parochis alternatim ap­plicata* etiam oneri Missae pro populo satisfiat in casu.

Et quatenus Negative IV. An alteruter* vel uterque Parochus Missam pro

populo applicare debeat in casu. V. An sufficiat* ut iuxta praefatum Decretum alteruter

Parochus in Cathedrali Ecclesia diebus festis sacram con­cionem habeat; seu potius unus in Cathedrali* alter vero in Ecclesia, ab Episcopo designanda* hoc munere fungi de­beat in casu.

VI. An consuetudo, qua unus Parochus bis in mense* alter vero semel, ad parochiales functiones explendas in suburbia se conferunt sustineatur in casu.

VII. An quoties in Cathedrali lectiones s. Scripturae, vel sacrae conciones habentur, Parochi a praedicationis onere, ex consuetudine* eximantur in casu.

VIII. An possit Episcopus Capitulum adigere ad pro­prium Statutum mutandum, si obligatio a praefato Sta­tuto Parochis imposita, conventualis Missae alternatim canendae, praedicationis munus eis impediret in casu.

32 i FELTRlnN.

IX. An consuetudo, qua ius, ac directionem Christianae Doctrinae tradendae civitatis pueris Capitulum sibi vindi­cat, sustineatur in casu:

Et quatenus negative X. An possit Episcopus Sacerdotes, animarum curae

minime addictos, ad Christianam Doctrinam docendam adigere in casu.

X I . An consuetudo SSmae Eucharistiae administran­dae in Cathedrali, etiam tempore paschali, per Sacerdotem a Capitulo delegatum, sustineatur in casu.

Et quatenus Negative XII. An et quomodo providendum sit in casu. XIII. An consuetudo matrimoniales denuntiationes in­

spectioni Capituli subiiciendi, antequam publicentur, susti­neatur in casu.

XIV. An Episcopus, Cathedralis decoris ratione habita, sacras functiones in aliis Ecclesiis a Parochis peragendas, ad fidelium pietatem fovendam decernere possit.

RESOLUTIO. Sacra Congr. Concilii, re ample disceptata, sub die 15 Iulii 1882 censuit respondere:

Ad I affirmative. Ad II affirmative ad primam partem, sed magis ex­

pedire ut utrique paroeciae, quamprimum fieri poterit, propria assignetur Ecclesia.

Ad III Negative. Ad IV Negative ad primam partem , affirmative ad

secundam. Ad V Negative ad primam partem, affirmative ad se­

cundam. Ad VI Negative: sed attentis peculiaribus circumstan­

tiis, Episcopus pro suo prudenti arbitrio, prò nunc mo­derari, et cum primum fieri poterit, removere consuetudi­nem satagat.

Ad VII Negative; Sed perdurantibus circumstantiis, de quibus in praecedenti. Episcopus, iuxta votum suum, parochos eximere valeat.

FELTIUEN. 3 2 5

Ad VIII Affirmative. Ad IX Negative. Ad X Generaliter loquendo negative; et Episcopus stet

Constititutioni Benedicti XIV. Etsi minime). Ad XI Negative. Ad XII Firmo parochorum iure, privative quoad tem­

pus paschale* quoad reliquum anni tempus, Ubertim esse relinquendum Capitularibus, sacram synaxim fidelibus petentibus administrare.

Ad XIII Negative. Ad XIV Affirmative.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Decerni ex Trid. Sess. 24 cap. 13 de ref. populos in certas propriasque paroecias distinguendos esse; et unicuique Ecclesiam propriam, et peculiarem, perpetuumque parochum esse assignandum, qui oves suas cognoscere valeat et a quo solo oves propriae sacramenta suscipere debeant.

II. In themate dubitari non posse duas esse paroecias, iam tum distinctas per Ordinarium, quum executus fuerit decretum Visitatoris apostolici ; quod evincitur per institu­tionem duorum vicariorum, qui postea omni in aevo, per concursum et per canonicam investituram libere electi ab Episcopo fuerunt, independenter a Capitulo Cathedralis.

III. Quamvis cura habitualis populi alicuius manere queat apud Capitulum sive Cathedralis, sive Collegiatae, attamen exercitium curae actualis independens esse debet ab eisdem capitulis iuxta ea quae pluries resolvit s. Congr. Concilii (1).

IV. Etsi cura habitualis apud Capitulum maneat, gerens tamen actualem animarum curam offerre debet sacrificium pro populo ex Trid. Sess. 23 cap. 1 de ref. ex Bened. XIV Constit, Cum semper oblatas, aliisque Pontificum constitu­tionibus; neque per Missae conventualis celebrationem huic

326 FRLTRIEN.

oneri satisfacit parochus : quum duo sint onera inter se di­stincta.

V. Consuetudines huiusmodi oneribus contrarias invectas. semper haberi ceu abusum et corruptelam omnino proii-ciendam.

VI. Neque ambigere paulisper licet, animarum pastores pabulo verbi Dei reficere debere oves sibi concreditas, diebus festis, quum patula sit censura Tridentini Ses». 5 cap. 2 de ref. ; et R R . Pontifices pluries per Constitutiones, ad hoc editas, institerint pro huius dispositionis observantia, nihil obstante contraria consuetudine, etiam immemorabili.

VII. Pariter onus docendi pueros fidei rudimenta, domi­nicis aliisque diebus festis, in singulis paroeciis*'Parochis com­mitti ex Trid. Sess. 24 cap. 7; absonum tamen non esse. sed omnino commendabile, ut alii quoque operam suam prae­stent ad hoc opus, sub directione tamen parochorum.

VIII Episcopos, generaliter loquendo, adigere non posse Sacerdotes, animarum curae minime addictos, ad christianam doctrinam docendam: posse tamen ex Constit. Etsi minime clericis denegare ascensum ad ordines maiores, et Sacerdo­tibus beneficia, si parochis operam suam commodare negle­xerint in tradenda doctrina christiana. (1)

IX Ius administrandi sacramenta Matrimonii et Eucha­ristiae pertinere, privative, ad parochos qui curam actualem gerunt; ideoque nemo ius hoc sibi vindicare valet, etiamsi sit canonicus illius capituli, cui adsit cura habitualis.

(1) Recole Vol. XIII , pag. 508 ; in tras verbis haud admisit potestatem ia

quo relata fuit quaestio de doctrina chri- Episcopis adigendi omnes indiscrimina-stiana tradunda. Dubiis ibi propositis t im Sacerdotes ad doctrinam christ iaaam

respondit s. C. C. nitentis peculiaribus tradendam ; cui responso consona nobis circumstantiis, Episcopus curet... qni- videtur praesens resolutio data. dubio X.

3 2 7

i l i CONGR. EPISCOPORUM Ei REGULARIUM

TERRACINEN. PRIVERNEN. ET SETIN.

DECIMAE

Die 7 Iulii 1S82.

COMPENDIUM FACTI. Quum tres paroeciae in quas divi­debatur Terra Somneni magna laborarent paupertate, fa­cultas ab Apostolica Sède expetita fuit, eo consilio ut Pa­roeciae s. Angeli et s. Petri, per unionem, ad unam tantum redigerentur. Die 29 Maii 1868 Summus Pontifex huic unioni -assensum praebuit peculiari decreto. Unicuique ex duabus paroeciis onus inerat, ante unionem, rependendi Episcopo quot­annis mensuram tritici vulgo nibbio. Archipresbyter qui unitis praeest paroeciis, quorum populus attingit 1400 fide­les, censuit, post unionem ad unam tantum obstringi tritici mensuram, rubbio: dum Episcopus duas sibi deberi con­tenderet.

Disceptatio syn<>|»tica

DEFENSIO ARCHIPRESBYTERI. Peracta unionis historia, pa­rochus totus in eo fuit, ut evincere satageret, sese ad duplicem tritici praestationem haud amplius teneri; ceu non tenetur ad duplicem pro populo applicandam Missam. Dis­positiones enim vim exerunt propriam, rebus sic stantibus, <et in eodem statu permanentibus; quum ergo in themate in eodem statu haud amplius res maneat; nempe quum duae non. sint, sed una paroecia, a duplici solvi debet obligatione

3 2 8 TERRACINEN. ETC.

parochus; ceu solutus fuit ab obligatione duas litandi Missa» pro populo. Etsi autem Parochus duplicem pensi ta verit prae­decessor Antistiti mensuram pro annis 1868, 69, 70, 71 ; coa­ctus ab eodem id se fecisse ait, sed emissa protestation e. Nec sibi in promptu esse, ex temporum iniquitate, media ad actio­nem exercendam contra debitores ad decimam sibi debitam exigendam; neque id fieri expediret sine christianae caritatis iactura: nam parochus spiritualis patris qualitatem induit erga gregem sibi concreditum.

Etsi autem legis civilis adiutorio uti non renuere t pa­rochus ad excutiendos egenos parochianos, • qui dietim sibi cibum quaeritant manuum labore: integram numquam sibi debitam consequi valeret decimam; eoquod 15 exiguntur a> Fisco libellae,'ad quamlibet familiam in iudicium convenien-dam. Adiecit autem:, si aequum est, ut parochus alter s. Ioan­nis, cuius populus ditior 1600 constat christifidelibus, unam solvat tritici mensuram, aequius videtur, oratorem quoque-ad unicam obligari mensuram, ob sui populi egestatem, et numerum animarum parviorem.

Ex officio autem animadversum fuit quod Parochus utique debet Episcopo decimam; sed quum unus ex duobus deficiat, una debetur tritici mensura; nam corruente supposito, cor­rigit dispositum et « odia restringi et favores convenit am­pliari » reg. 15 iuris in 6.

Neque dici potest Curiae episcopalis iura laesa fuisse: ex quo enim duarum paroeciarum unionem ipsa petiit obti-nuitque, nuncium dedisse videtur annuae praestationi, quam debebat alter qua parochus territorii distincti.

Quum enim Episcopus ceu parochus parochorum partem suae spiritualis curae Sacerdotibus delegat, sibi partem de­cimarum reservat iure praecipuo; Berardi de Paroch. ori­gine et • institutione dis. 1 lib. 6 cap. 1. « Episcopos ubi » ad constitutionem parochorum devenerunt, non ideo abdi-» cavisse a se sacrorum administrationem in parochiis ipsis » habendam: voluerunt enim ipsi Parochos in adiutorium » suum vocare. Tantum quaedam iura fuerunt, quae a se*

T E R R A C I N E - N . E T C . 32í> > abdicarent, ut Parochi commodius alerentur, veluti iura » oblationum, aut decimarum. » Quamobrem si delegatio Parochi ob curae extinctionem cessat, videtur cessare debere etiam tritici mensurae reservatio, parocho impositae, perso­nalis atque territorialis iurisdictionis gratia.

DEFENSIO EPISCOPI. Antistes vero ait: neque, ab Archi­presbytero ambigi incontro versum fuisse, ante paroeciarum unionem, ius percipiendi ab utraque paroecia mensuram t r i ­tici nibbio* favore mensae episcopalis. Verumtamen, prose­quitur Praesul, huic duplici praestationi duas opponit P a ­rochus exceptiones: prima nempe quod post unionem, unum effectum est beneficium, et ideo una solvenda est decimar secunda quod recentiorum legum causa populus maiori cum difficultate propria rependit debita. Has autem exceptiones fundamento carere tum in facto, tum in iure, censuit Epi­scopus. Et quoad primam animadvertit: neque in supplici li­bello, ad obtinendam unionem directo, neque in rescripto Pontificis, aut successivo decreto executoriali aliquam re­periri limitationem, qua fieret, ut duplex praestatio ad unam reduceretur. Ex quibus colligit Antistes, onera huiusmodi relicta fuisse sub iuris communis dispositione, et ideo reti­nendum est quod unio censetur facta sine praeiudicio ha­bentium iura super beneficio unito; Glossa, in cap. quia Monasterium 2 de Religiosis domibus - ibi « Nota quod per hanc unionem Papa iura sua cuilibet conservare intendit; » Gonzalez comment, in dict. cap. n. 2.

Affabre aptatur huic controversiae s. Rotae Decis. 1610 cor. Coccino n. 1. « Dubii resolutio circa confirmatione in > sententiae rotalis pendet ex ea; an scilicet Abbas et Con-» ventus Monasterii De la Vid teneantur solvere decimas » Capitulo Burgensi, quas nuncupant necessarias expensas » pro duobus praestimoniis, videlicet de Mata Indios et Villa » Diego, usque ab anno 1539 unitis d'Abbati et Conventui, » seu illius Hospitali; et Domini affirmative responderunt. » Capitulum enim habet immemorabilem in sui favorem r

> canonizatam in Uteris Martini V. Non obstat quod hu-

330 TERRACINEN. ETC.

» iusmocli praestimonia fuerint per Paulum III unita, et » propterea literae Martini V non videntur habere locum » ad Decis. Seraphini 1410. In casu autem nostro imme-» morabilis et Literae Martini V concedunt, ut quolibet anno •» percipiatur decima: quae propterea debetur etiam quod » beneficium sit unitum, cum unio censeatur facta sine » praeiudicio habentium iura super beneficio unito... » Ex quo sequitur quod Parochus praestare tenetur Episcopo duarum paroeciarum deciraaai, nihil obstante peracta unione.

Exceptionem alteram, quod nempe populus renitenter decimam solvat, haud èsse veritati consonam, ait Episcopus; •et data occasione, Parochus convenit in iudicium 16 fami­lias suorum paroecianorum. Praeterea difficultas ad solven­dum-ex parte debitorum, haud facultatem adimit cogendi in iudicium, renitentes.

Neque veritate niti quod quindecim exigantur a Fisco libellae pro conveniencia in iudicium unaquaque familia, quae decimam solvere renuat; eoquod cum decima cuiuslibet fa­miliae longe inferior sit pretio triginta libellis, res Iudici conciliatori defertur, qui oeconomice iudicium profert.

Neque, relicto iustitiae tramite, ex commiseratione dis­pensari valet parochus ab onere erga Episcopum, quum eidem constet, parochum ipsum consequi solere pene integram a familiis populi debitam sibi decimam. Praeterea neque pau­per dici potest idem parochum, quia praeter incerta quae quinquaginta attingunt satiata, et praeter decimas, quae novem esse possunt mensurae rubli, habet a beneficio pa­roeciali 208 scutata.

Hisce praenotatis, tum quoad factum, tum quoad ius, propositum fuit enodandum

Dubium

An et quomodo et in quot mensuras (vulgo rubbi) tri-tici parochus duarum paroeciarum unitarum s. Petri et s.. Angeli solvere debeat decimam R. P. D. Episcopo in casu.

1 ERRACI NEN, ETC.

RESOLUTIO. Sacra Cong. Ep. et Reg. re ponderata, sub die 7 Iulii 1S82, respondere censuit:

Affirmative ei esse locum solutioni in duabus mensu-

I. Ex canonica iurisprudentia erui, unionem beneficiorum fieri solere absque praeiudicio habentium iura super bene­ficio unito; ita ut singulis sua iura inviolata serventur, quo­ties compatibilia sint cum unione.

II. Nullam in themate reperiri positam fuisse limitatio­nem, ut duplex mensura ad unam redigeretur; neque a sup­plici libello, pro unione obtinenda, neque a rescripto R. Pon­tificis, neque a decreto executoriali.

Litterae circulares Emi. Praefecti ad Vicarios Apostolicos etc. per qnas eisdem committitur ut ea conquirant in regionibus suae iuris dictionis, < quae ad sacram profanamque scientiam conferre valeant.

Q u a m v i s h o c S a c r u m C o n s i l i u m ve l a s u i s e x o r d i i s a d a s s e q u e n ­

d u m p r o p o s i t u m s ib i f i n e m , C h r i s t i a n i sc i l i ce t N o m i n i s p e r u n i v e r ­

s u m o r b e m p r o p a g a n d i , a s s i d u a s o l l i c i t u d i n e a d l a b o r a v e r i t . h a u d

t a m e n o m i s i t s a t a g e r e u t E v a n g e l i i p r a e c o n e s p e r d i v e r s a s g e n t i u m

t e r r a s d i s p e r s i , u b i o p p o r t u n i t a s sese o b t u l i s s e t , i n s p e c t i s a u t con-

q u i s i t i s m o n u m e n t i s a l i i s q u e r e b u s n e d u m a d r e l i g i o n i s i p s i u s i n ­

c r e m e n t u m , sed e t i a m a d s c i e n t i a r u m a r t i u m q u e p r o g r e s s u m p r o ­

m o v e n d u m idone i s c iv i l i s e t i a m s o c i e t a t i s bono p l a n e u t i l e m n a v a r e n t

o p e r a m . A t q u e h u i u s q u i d e m s t u d i o s a e v o l u n t a t i s a r g u m e n t a e x t a n t

p r o i e c t o p l u r i m a . N o n semel e n i m c o l l i g e n d i s v e t u s t i s cod ic ibus d o -

•c t iss imos h o m i n e s , p r a e s e r t i m a d O r i e n t i s r e g i o n e s m i t t e r e n o n d u ­

b i t a v i t , q u i b u s a d h i s t o r i c a m p o p u l o r u m n o t i t i a m a c q u i r e n d a m , a d

ris* vulgo rubbi.

Ex QUIBUS COLLIGES:

Miñe ac Rine Domine

3 3 2 LITTERAE.

r e f u t a n d o s e r r o r e s , a c l i b r o s l i t u r g i c o s r e c e n s e n d o s u t e r e t u r . Q u o d

occas ione l e g a t i o n i s G-abriel is E v a e M o n a c h i M a r o n i t a e L i b a n e n s i » -

i n A e g y p t u m a d P a t r i a r c h a m C o p t o r u m s u p e r i o r i s a e c u l o , a u s p i c e

s a . rne . C l e m e n t e X I , m a x i m e f a c t u m e s t ; q u o a u c t o r e deinceps»

i t e r u m a d S e c t e n s e m o n a s t e r i u m a l i a q u e O r i e n t i s loca m i s s u s e s t

I o s e p h A s s e m a n u s v i r e r u d i t i s s i m u s , q u i p e r a g r a t i s i i sdem r e g i o ­

n i b u s B i b l i o t h e c a m V a t i c a n a m p r e t i o s i s cod i cum t h e s a u r i s d i t a v i t ,

a c d o c t i s s i m a Bibliothecae Orientalis v o l u m i n a e i u s d e m S a c r a e C o n ­

g r e g a t i o n i s t i p y s e d i d i t ; p e r i l l u s t r e s a n e m o n u m e n t u m O r i e n t a l i u m .

L i t e r a r u m , s t u d i i s m a x i m e a c c o m m o d a t u m . A c i p s a q u i d e m S a c r a e

C o n g r e g a t i o n i s T y p o g r a p h i a v e l a b a n n o 1 6 2 6 a d o p e r a L a t i n a ,

G r a e c a , A r a b i c a , C h a l d a i c a , A r m e n a e t I l l i r i c a t u m a t e n e b r i s v i n ­

d i c a t a , t u m c o n s c r i p t a r e c e n t i u s c u d e n d à c o n s t i t u t a e s t ; q u a e d e i n ­

ceps a l i i s p l u r i m a r u m l i n g u a r u m t y p i s d i t a t a p e r d u o a c dimidia. ,

s a e c u l a i t a d e l e c t u a c n u m e r o e d i t i o n u m f l o r u i t , u t e a m n o n s e m e l

ips i h e t e r o d o x i , e l apso s a e c u l o , o m n e s a l i a s E u r o p a e c h a r a c t e r u m

p e r e g r i n o r u m a p p a r a t u fac i l e s u p e r a r e u l t r a a f f i r m a v e r i n t .

A d h a e c a d d e n d a , q u a e S a c r a C o n g r e g a t i o a s s i d u e a M i s s i o n a r i i s

e x p o s t u l a r e n u l l o n o n t e m p o r e c o n s u e v i t , c u m c i r ca g e o g r a p h i e a s e t

c o r o g r a p h i c a s Chartas ad o b s c u r a s b a r b a r o r u m r e g i o n e s cognoscendas-

p e r u t i l e s , t u m c i r ca o m n i g e n a d o c u m e n t a a d e o r u m m o r e s , c o n s u e ­

t u d i n e s , p r a e s e r t i m r e l i g i o n e m a d d i s c e n d a m , m a x i m e v e r o I n d o r u m

a c S i n e n s i u m l i t e r a s e t l e g e s i n t e r p r e t a n d i s con fe r r e p o t e r a n t .

P r a e c i p u u m t a m e n e i u s s t u d i i m o n u m e n t u m i n i p s a C o l l e g i i U r ­

b a n i sede h o c e x o r d i e n t e saecu lo c o n s t i t u i t , M u s a e u m i n q u a m a

C a r d i n a l i S t e p h a n o B o r g i a o l i m e i u s d e m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s Se­

c r e t a r i o , h o m i n e o m n i s c i e n t i a r u m g e n e r e e r u d i t i s s i m o c o l l e c t u m ,

S a c r a e q u e C o n g r e g a t i o n i h a e r e d i t a t e r e l i c t u m ; q u o d ip sa^cu r i s s u i s

i n s e q u e n t i t e m p o r e a u x i t a c p l u r i m i s v e t u s t i s cod ic ibus e t n u m i s -

m a t i b u s n e c n o n v a r i i s b a r b a r . u m c ime l i i s l o c u p l e t a v i t .

D o l e n d u m p l a n e r e c e n t i o r i a e t a t e i n t a n t a r e l i g i o n i s a c s o c i e t a t i s

p e r t u r b a t i o n e S a c r u m C o n s i l i u m , g r a v i s s i m i s n e g o t i i s d i s t e n t u m ac-

d i f f i c u l t a t i b u s p r a e p e d i t u m , h a c t e n u s h a u d p o t u i s s e , u t p r o i e c t o m e n s

i l l i e r a t , s t u d i a m a i o r u m a s s i d u e a e m u l a r i , a c m e m o r a t u m M u s a e u m .

n o v i s i n c r e m e n t i s a m p l i f i c a r e . N i h i l o m i n u s c u m i n p r a e s e n t i a r u m e x

d i v i n a l a r g i t a t e c a t h o l i c a e m i s s i o n e s l o n g e l a t e q u e p e r u n i v e r s u m

t e r r a r u m o r b e m f e l i c i t e r f lo rescere v i d e a t , s u i s q u e coep t i s v e l i p s a

i t i n e r u m t e r r a m a r i q u e f a c i l i t a s , e t c o m m e r c i o r u m i n t e r d i v e r s a s -

. g e n t e s f r e q u e n t i a a p p r i m e f a v e a t , n u l l a r a t i o n e deesse h u i c officio

v a l u i t , u t q u a n t u m i n s e e s t f i d e i s i m u l a c s c i e n t i a e p r o g r e s s i b u s ;

LITTERAE. 3 3 3

I O A N N E S C a r d . S I M E O N I P r a e f e c t u s

Q<U)iinicus Archiep. Tyren. a Secretis

a d l a b o r e t . E n i m v e r o d u m c i v i l i a d i v e r s a r u m E u r o p a e r e g i o n u m g u ­

b e r n i a s u m m a m i n i i s r e b u s c o n q u i r e n d i s d i l i g e n t i a m a d h i b e r e s o

l e n t , m a x i m e c o n v e n i t S a c r u m hoc C o n s i l i u m , q u o d a d g e n t e s f i d

a t q u e h u m a n i t a t e i n f o r m a n d a s o r d i n a t u r a c t a n t a s u b s i d i o r u m c o p i a

i n v a r i i s t e r r a r u m p l a g i s ope. m i s s i o n a r i o r u m i n s t r u i t u r h u i c o p e r i

m a n u m s t r e n u e a d m o v e r e .

I t a q u e S a c r a e a d e m C o n g r e g a t i o u t i a d A m p l i t u d i n e m T u a m ,

i t a a d o m n e s V i c a r i o s A p o s t o l i c o s , M i s s i o n u m P r a e f e c t o s c e t e r o s q u e

l o c o r u m s u a e i u r i s d i c t i o n i s p r a e p o s i t o s a m e s c r i b i . Äuss i t , u t s i q u a

.ad c u i u s q u e r e g i o n i s g e o g r a p h i a m a d h u c , a c c u r a t i u s d e s c r i b e n d a m ,

p o p u l o r u m h i s t o r i a m , a r t e s , m o r e s , c o n s u e t u d i n e s , r e l i g i o n e m p o t i s ­

s i m u m i l l u s t r a n d a m p l a n e s i n g u l a r i a d e p r e h e n d e r i n t , q u a e q u e g e n ­

t i u m v e l i n f a n t i a m v e l p r o g r e s s u m i n s o c i e t a t e i n n u e r e n o v e r i n t ,

•ea c o n q u i r e r e s t u d e a n t : a d d a n t v e r o q u a e a d h i s t o r i a m n a t u r a l e m

r e g i o n i s c o g n o s c e n d a m , b o t a n i c a m n i m i r u m , m i n e r a l o g i a m e t zoo lo-

.giarn p r o d e s s e v i d e a n t u r , e t a d S a c r a m C o n g r e g a t i o n e m p r o o p p o r ­

t u n i t a t e m i t t a n t . H a e c v e r o u t i a c c u r a t i u s a s s e r v e n t u r , S a c r a ea ­

d e m C o n g r e g a t i o m e m o r a t u m M u s a e u m B o r g i a n u m i n a m p l i s s i m a

•conciavia p e n e s i p s u m C o l l e g i u m U r b a n u m n u p e r r i m e t r a n s f e r r i

d e c r e v i t .

E x p l o r a t u m v e r o m i h i e s t , A m p l i t u d i n e m T u a m p r o e o q u o p o l ­

l e t i n s a c r u m h o c C o n s i l i u m obsequ io e t a f fec tu , o m n i a a c t u r a m u t

.ad c o e p t u m h o c p e r f i c i e n d u m u l t r o c o n c u r r a t . Q u a m t a m e n r o g o u t

u b i d e m a g n i p r e t i i c i m e l i i s a c q u i r e n d i s s e r m o s i t , i n a n t e c e s s u m

a d m e s c r i b a t : a p u d n o s v e r o , q u i d i n c a s i b u s s i n g u l i s a g e n d u m

s i t , d e c e r n e t u r .

E x A e d i b u s S . C o n g r e g a t i o n i s d e P r o p a g a n d a F i d e d i e 2 0 O c t o ­

b r i s 1 8 8 2 .

33. i

E X S . C O I R . I N D U L G E N T I A R U M

Rescriptum quo concessa est Indulgentia tercentum dierum pueris operata litteris daturis, qui recitent orationem adnexam.

BEATISSIME PATER

F r a n c i s c u s C a s s i d a S . I . R e c t o r Co l l eg i i B e a u m o n t ( W i n d s o r )

i n A n g l i a a d p e d e s S . V . p r o v o l u t u s , p r o s e q u e n t i o r a t i o n e , q u a e

o m n i b u s p u e r i s e t iuvenibus , - l i t t e r i s o p e r a m d a t u r i s , r e c i t a n d a p r o ­

p o n e t u r , a l i q u a m I n d u l g e n t i a m h u m i l l i m e p e t i t .

E t D e u s

Consecratio studiorum in honorem Immaculatae Conceptionis Beatae Mariae Virginis.

S u b p a t r o c i n i o t u o , M a t e r d i l e c t i s s i m a , e t i n v o c a t o I m m a c u ­

l a t a e C o n c e p t i o n i s T u a e m y s t e r i o , s t u d i a m e a l a b o r e s q u e l i t t e r a ­

r i u s p r o s e q u i vo lo : q u i b u s m e p r o t e s t o r h u n c m a x i m e o b f i n e m i n ­

c u m b e r e , u t m e l i u s d i v i n o h o n o r i T u o q u e c u l t u i p r o p a g a n d o i n s e r ­

v i a n t

Oro t e i g i t u r , M a t e r a m a n t i s s i m a , S e d e s S a p i e n t i a e , u t l a b o ­

r i b u s m e i s b e n i g n e f a v e a s : ego v e r o , q u o d i u s t u m e s t , p i e l i b e n ­

t e r q u e p r o m i t t o , q u i d q u i d boni m i h i i nde s u c c e s s e r i t , i d m e T u a e

a p u d D e u m i n t e r c e s s i o n i , t o t u m a c c e p t u m r e l a t u r u m . A m e n .

S a n c t i s s i m u s D n u s N . L e o P a p a X I I I i n A u d i e n t i a h a b i t a d i e

1 8 N o v e m b r i s 1,882 a b i n f r a s c r i p t o S e c r e t a r i o S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s

I n d u l g e n t i i s S a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a e , o m n i b u s p u e r i s e t i u ­

v e n i b u s , u t e r i s o p e r a m d a t u r i s o r a t i o n e m , u t i s u p r a m p r o p o s i t a m ,

c o r d e s a l t e m c o n t r i t o a c d e v o t e r e c i t a n t i b u s , I n d u l g e n t i a m t e r c e n -

t u m d i e r u m s e m e l i n d i e l u c r a n d a m b e n i g n e conces s i t . P r a e s e n t i

i n p e r p e t u u m v a l i t u r o , a b s q u e u l l a B r e v i s e x p e d i t i o n e . C o n t r a r i i s -

q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s .

D a t u m R o m a e e x S e c r e t a r i a e i u s d e m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s

D i e 1 8 N o v e m b r i s 1 8 8 2 .

A L . CARD. OXEGLIA A S . STEFANO Praefectus

F r . D e l i a Volp°- Secretarius.

MONITUM

P r o s t a t h u i u s i n n o s t r a e e p h e m e r i d i s v o l u m i n e I I a j^ag . ISS-

s y n o p s i s c a u s a e , c u i t i t u l u s Emptionis venditionis a c t a e c o r a m

S . C . Conc i l i i d i e b u s 1 D e c e m b r i s 1866 e t 16 F e b r u a r i i 1 8 6 7 , i n t e r

Pomponium q u e m d a m et Religiosum Ordinem, in q u a P o m p o n i u s -

a d e d u c t i o n i b u s a b s t i n u e r a t m u l t i s d e c a u s i s : e o p r a e s e r t i m q u o d

i p s a d u b i t a n d i f o r m u l a a b s q u e s u i i n t e r v e n t u confec ta f u i s s e t super -

s u p p l i c i u n i u s t a n t u m m o d o p a r t i s l i b e l l o , q u i i n r e s o l u t i v a seu con­

c l u s i o n e , p r o p t e r n i m i s g e n e r i c a m p e t i t i o n i s f o r m a m , a m b i g u i t a t e

l a b o r a b a t , e t v e r u m c o n t e s t a t i o n i s o b i e c t u m h a u d c o n t i n e b a t . I m m o

p r a e c i p u a q u a e s t i o d e c o n v e n t i o n i b u s i n t e r P o m p o n i u m e t R e l i g i o ­

s u m O r d i n e m i n i t i s a d n o s t r o s u s q u e d ies i n t e g r a m a n s e r a t , a S . C o n ­

c i l i i C o n g r e g a t i o n e d i r i m e n d a . A s t m a g n a c u m a n i m i n o s t r i e x u l ­

t a t i o n e n u p e r a c c e p i m u s , o m n i d i s s i p a t a a m b i g u i t a t i s c a l i g i n e , co­

g n i t a d e c l a r a t a q u e A u g u s t i n i P i ccone (Pomponii) p r o b i t a t e d a -

t a e q u e f i d e i i n t e g r i t a t e , o p t a t i s s i m a m c o n c o r d i a m i n i t a m , e t l oco

i u d i c i a l i s c o n t e n t i o n i s , D e o o p i t u l a n t e , a m i c a l e m t r a n s a c t i o n e m i n ­

t e r i n s i g n e m C a r m e l i t a r u m O r d i n e m e t A u g u s t i n i h a e r e d e s c o r a m

R m o I a n u e n s i A r c h i e p i s c o p o a d e x i t u m p e r d u c t a m fu i s se . Q u o é x

a c t u , i n t e r p a c t a c o n v e n t a q u a e t r a n s a c t i o n i s s u b s t a n t i a m r e s p i c i u n t ,

n o n n u l l a h u c i l l u c e x c e r p t a l i b e n t e r t r a n s c r i b i m u s ; u t s i q u i d v e ­

r i t a t i m i n u s c o n s o n u m , a t q u e A u g u s t i n i P i c c o n e , n u n c d e f u n c t i ,

( q u e m n o v i m u s i n t e g e r r i m u m a t q u e e x i m i a e r e l i g i o n i s v i r u m ) •

n o m i n i a d v e r s a m i n m e m o r a t a s y n o p s i i r r e p s i t , s p o n t a n e i s c o n ­

t e n d e n t i u m d e c l a r a t i o n i b u s c o r r i g a t u r .

u A m b o c o m p a r e n t e s ( i t a i n t r a n s a c t i o n i s p rooemio) ea o m n i a .

» d e p l o r a n t , q u a e i n t i m i t a t e m , i n t e r C a r m e l i t a r u m O r d i n e m e t f a -

n m i l i a m P i c c o n e e x i s t e n t e m c o n t u r b a v e r u n t : c u m p r o b e n o v e r i n t , .

» d i s s e n t i o n i b u s c a u s a m ded i s se a m b i g u i t a t e s q u a s d a m e t e r r o r e s ,

» q u o s t a n d e m a l i q u a n d o d i s i i ce re p o t u i s s e l a e t a n t u r . D e p l o r a n t

» e t i a m c o n v i c i a a b h o m i n i b u s ' v e r i r e r u m s t a t u s i g n a r i s i n v u l g u s

» e d i t a , q u i b u s i n h a e r e n t e s p u b l i c a e e p h e m e r i d e s r e l i g i o n i a d v e r s a e , .

v A u g u s t i n i P i ccone f i d e m h o n e s t a t e m q u e a g g r e s s a e s u n t . S i q u i d e m .

7> h u i u s m o d i d i c t i s p e r c u l s i e t i p s i c i v i l e s m a g i s t r a t u s , e a i n t e r

3 3 6 MONITUM

7? cuiusdam sententiae.ratioeination.es exceperunt, eademque repetita -n sunt quodam in prooemio libelli typis editi ad divulgandam S. C. 7? Concilii sententiam editam super dubio confecto ad normam pre-7> cum unius tantum *ex partibus contendentibus, quae ob genericam T? formam qua postulationem proponebant, quaestiones inter partes t? ipsas vertentes accensas relinquebant.

» Agnoscunt insuper declarantque falsas atque inexistentes ac--» cusationes illas,iisdem con vicus propaga tas aperte affirmando, in er-V rorem quidem duci potuisse utrosque contendentes, sed fidem bo-•V nam , honestatem probitatemque unquam in ipsis defecisse. Qua-n propter quidquid verbis vel scriptis hinc inde prodiit quod con-V trarii suppositum admitti permiserit ; ipsi respuunt atque de-m testantur. » -

Eodem in prooemio Carmelitarum Ordinis Minister Generalis addidit u se gratum animum suum ac Ordinis universi profiteri v erga defunctum Augustinum Piccone, eo quod coenobii S. Annae •v proprietatem ad ipsius Ordinis utilitatem servaverit , atque effi-» caci defensione contra italici gubernii mensam ecclesiasticam, quae t? validitatem emptionis ab Augustino peractae iudicialiter impu-V gnaverat, tutiorem reddiderit. Ex hoc vero capite grati animi •» sensus etiam Augustini haeredibus exprimit. »

Tandem in grati huius animi signum, inter transactionis ob­ligationes mutuas, eam sumpsit Religiosus Ordo « celebrandi quot-7) annis Missam de requie sollemnem canendam cum ministris, in t> suffragium defunctorum omnium familiae Piccone ».

Transactionem ratam habuit S. C. Concilii per rescriptum ex audientia SSmi latum die 15 Septembris 1882 quod habet Attentis etc. pro gratia approbationis propositae concordiae.

337

l i t terae in forma Brevis, quibus fundatur et constituitur Romae

Collegium pro clericis Armeniis

LEO PP. XIII .

AD PERPETUAM REI MEMORIAM

B e n i g n a h o m i n u m p a r e n s E c c l e s i a , e x e m p l i s p r a e c e p t i s q u e c o n ­

f o r m a t a a u c t o r i s s u i I e s u C h r i s t i , n u l l o t e m p o r e i n t e r m i t t a t s a l u t i

g e n e r i s h u m a n i p r o s p i c e r e , i t a q u i d e m i n u n i v e r s a s g e n t e s m a t e r n a m

«car i ta tem p a r t i e n s , u t q u a n t u m v i s a u t m o r u m v a r i e t a t e d i f fe ren­

t e s , a u t l o c o r u m l o n g i n q u i t a t e d i s s i t a s p a r i s i m i l i q u e s t u d i o s i n ­

g u l a s t u e a t u r . — A t q u e h a n c p r a e s t a n t i a m , a m p l i t u d i n e m q u e c a r i ­

t a t i s p l a n e d i v i n a m , e x O r i e n t a l i b u s q u i d e m i n c l i t a A r m e n i o r u m

n a t i o m u l t i s i n r e b u s d i u e x p e r i e n d o c o g n o v i t . E o s e n i m , u t t r a ­

d i t u m e s t , p a r t i m A p o s t o l o r u m , p a r t i m v i r o r u m a p o s t o l i c o r u m o p e r a

i a m i n d e a n t i q u i t u s i n l i b e r t a t e m f i l i o r u m D e i v i n d i c a t o s , E c c l e s i a

c a t h o l i c a p e r a m a n t e r c o m p l e x a e s t : e x eoque t e m p o r e s a t i s h i s t o r i a e

l o q u u n t u r , p l u r i m u m i n A r m e n i a c u r a r u m s t u d i i q u e R o m a n o s P o n ­

t i f i ces , decesso res N o s t r o s , c o n s u m p s i s s e : i d q u e eo s e m p e r cons i l io

u t , q u o a d p e r eos f i e r i p o s s e t , c o n s e r v a r e n t u r a p u d A r m e n i o s e a ,

q u a e h a b e n t u r m a g n a i n c i v i t a t i b u s b o n a , n i m i r u m d i g n i t a s p u b l i c a ,

•concordia, t r a n q u i l l i t a s , e t , q u o d h i s o m n i b u s l o n g e a n t e c e d i t , f i d e i

•ca tho l icae s a n c t i t a s u n a c u m i n c o r r u p t a m o r u m c h r i s t i a n o r u m i n ­

t e g r i t a t e .

Q u o d s a n e n o n p r i s c i s d u m t a x a t a e t a t i b u s d i f f i c i l io r ibusque

t e m p o r i b u s , sed r e c e n t i o r e e t i a m , m e m o r i a h a u d s e m e l a p p a r u i t .

S i q u i d e m U r b a n u s V I I I , a d m i s s i s A r m e n i o r u m a l u m n i s i n C o l l e g i u m

u r b a n u m c h r i s t i a n o n o m i n i p r o p a g a n d o : B e n e d i c t u s X I V , r e s t i t u t a

P a t r i a r c h a t u s Curiensis d i g n i t a t e : G r e g o r i u s X V I , o r d i n a t a r e D i o e ­

ceseos C o n s t a n t i n o p o l i t a n a e , c o l l a t a q u e l i b e r a l i t e r o p e r a i n h o s p i ­

t a l e m d o m u m u r b a n a m p e r e g r i n i s e x A r m e n i a r e c i p i e n d i s , p r a e c l a r a m

v o l u n t a t e m s u a m r e i p s a t e s t a t i s u n t . P r a e c e t e r i s v e r o p e r m a n ­

s u r u m est ; P i i V I I I benef ic ium e t g r a t i a , c u i u s p o t i s s i m u m i n s t a n t i a

<sonsilioque, a d n i t e n t i b u s R e g e G a l l i a r u m e t I m p e r a t o r e A u s t r i a e

H u n g a r i a e , i l l u d e s t a b O t h o m a n i i m p e r i i p r i n c i p e i m p e t r a t u m , u t

A r m e n i o s c a t h o l i c o r i t u a s c h i s m a t i c o r u m a n t i s t i t u m s e r v i t u t e l i ­

be ros esse p r o p o t e s t a t e i u b e r e t . Q u o fac to P o n t i f e x benef icus e t Ann, Tom. XV. fase. CLXXVI. ' 22

3 3 8 LITTERAE

s a p i e n s P r i m a t i a l i Sede , cu i o m n e s e x A r m e n i a c a t h o l i c i s u b e s s e n t , ,

C o n s t a n t i n o p o l i c o n s t i t u t a , i n c o m m o d i s d i u t u r n i s i i s q u e p e r m a g n i s

f inem i m p o s u i t . A c s i m i l i modo P i u s I X v e l a b e x o r d i o P o n t i f i c a t u s

s u i ocu los i n A r m e n i a m s i n g u l a r i c u m b e n e v o l e n t i a c o n i e c i t : e t

p l u r a d e c u r s u t e m p o r i s d e c r e v i t , q u a e a d p u b l i c u m e ius p o p u l i b o ­

n u m s a c r a e q u e d i s c i p l i n a e i n c o l u m i t a t e m p r o d e s s e v i d e r e n t u r . Q u o d

s i h i s s u p e r i o r i b u s a n n i s , n o n s i n e m a g n o b o n o r u m o m n i u m l u c t u ,

r e m A r m e n i o r u m c a t h o l i c a m c a s u s af f l ix i t i n o p i n a t u s e t g r a v i s ,

p ro fec to d e s i d e r a t a non e s t h u i u s A p o s t o l i c a e S e d i s v e l c o n s t a n t i a

ve] c a r i t a s i n e x t i n g u e n d a f u n e s t a i l l a s e d i t i o n i s f l a m m a , q u a m

t u r b u l e n t a p a u c o r u m i n g e n i a c o n c i t a v e r u n t . E x t r e m a s e i u s d i s s i d i i

r e l i q u i a s p e n i t u s s u b l a t u m i r i De i m i s e r i c o r d i s p a t r o c i n i o confidi­

m u s , u t a d u n u m o m n e s r e f e r a n t sese a d s a n c t a m c a t h o l i c a m E c c l e ­

s i am, p r i s t i n u m q u e e r g a A p o s t o l i c a m S e d e m o b s e q u i u m , c u i u s r e ­

t i n e n d i c a u s s a , a c e r b a s A r m e n i i v e x a t i o n e s l a b o r e s q u e v e h e m e n t e s

saepe a n t e a m e m o r a b i l i f o r t i t u d i n e p e r t u l e r u n t .

H i s , q u a e c o m m e m o r a t a s u n t , d e c e s s o r u m N o s t r o r u m e x e m p l i s ,

a t q u e ips i s A r m e n i o r u m h o m i n u m n o n e x i g u i s i n E c c l e s i a m officiis

p e r m o v e t u r e t a d bene m e r e n d u m i n c i t a t u r a n i m u s N o s t e r , c e t e ­

r o q u i n s p o n t e s u a p r o p e n s u s i n O r i e n t e m , m a g n a r u m v i r t u t u m g l o r i a

n o b i l e m , e t c h r i s t i a n i n o m i n i s o r i g i n i b u s c o n s e c r a t u m . D i u s a n e i n

h a c c o g i t a t i o n e s u m u s , q u a m a x i m e r a t i o n e c o n v e n i a t o p e r a m N o ­

s t r a m i n p u b l i c a m e iu s g e n t i s con fe r r e u t i l i t a t e m . I n q u o g e n e r e

a l i q u i d i a m , i u v a n t e Deo , v i d e m u r a s s e c u t i o b i n d u s t r i a m a p o s t o ­

l i c a m v i r o r u m c u m e S o c i e t a t e I e s u , t u m e S c h o l i s C h r i s t i a n i s ,

quos i n A r m e n i a m N o s i p s i m i s i m u s , q u i q u e i n i n s t i t u t i o n e l i t t e ­

r a r i a i t e m q u e i n r e l i g i o s a t e r t i u m i a m a n n u m d e s u d a n t a t q u e e l a ­

b o r a n t . - V e r u m t a m e n m a i u s q u i d d a m efficere e s t a n i m u s , o m n i n o ­

q u e p r o v i d e r e u t , q u e m a d m o d u m p l u r e s e x n a t i o n i b u s c e t e r i s , s ic

e t A r m e n i a s u a m i n U r b e d o m u m a l t r i c e m h a b e a t , q u o a d o l e s c e n ­

t e s i n d í g e n a s m i t t a t l i b e r a l i t e r e r u d i e n d o s , e t a d s a c r a m u n e r a d i ­

l i g e n t i p r a e p a r a t i o n e e x e r c e n d o s . I d o n e i s q u i p p e s a c r o r u m a d m i n i ­

s t r i s i n s t i t u e n d i s n u s p i a m f o r t a s s e o p p o r t u n i t a s , q u a m R o m a e , m a i o r ,

i n h a c p r i n c i p e o rb i s c h r i s t i a n i c i v i t a t e , p r o p e s e p u l c h r a A p o s t o ­

l o r u m m a x i m o r u m , i n ips i s ocu l i s s u m m i P o n t i f i c i s , q u i m u n e r e

D e i v i c a r i o c o m m u n i s e s t g e n t i u m u n i v e r s a r u m p a t e r , f i d e i q u e c a ­

t h o l i c a e c u s t o s e t i n t e r p r e s . - H o c p l a n e i d e m c a v e r a t m e n s p r o v i d a .

G r e g o r i i X I I I , decessor i s N o s t r i , q u i , d a t i s i n i d l i t t e r i s A p o s t o ­

l ic is Romana Ecclesia I I I I d u s O c t o b r i s a n n o M D L X X X I V , C o l ­

l e g i u m A r m e n i o r u m i n U r b e c o n d e n d u m d e c r e v e r a t . M o r s t a m e n .

LITTERAE 339

s i Pon t i f i c i o p t i m o p r o p o s i t i l a u d e m n o n a d e m i t , c e r t e s u s c e p t i con­

s i l i i c u r s u m i n t e r c e p i t . D i u i n f e c t a r è , p o s t r e m o t e m p o r e E p i s c o p i

A r m e n i i c u m R o m a m f r e q u e n t e s c o n v e n i s s e n t a d s a e c u l a r i a s o l l e m ­

n i a o b m e m o r i a m p r i n c i p i s A p o s t o l o r u m , o b l a t o a d P i u m I X l i b e l l o ,

s u p p l i c i t e r o r a v e r a n t , u t q u o d G r e g o r i u s X I I I i n c h o a v i t , n e c a b ­

s o l v i t , a u c t o r i t a t e c u r a q u e e i u s p e r f i c e r e t u r . N e q u e e s t d u b i t a n d u m ,

a d E p i s c o p o r u m p r e c e s e x i t u m c e l e r i u s r e s p o n s u r u m fu i s se , n i s i

c a u s s a e v a r i a e i n t e r c e s s i s s e n t . N o s v e r o , m a g n a c u m d i v i n a e b o n i ­

t a t i s f i d u c i a , o p t a t u m i a m p r i d e m o p u s ' a g g r e d i m u r : a d c u i u s p e r ­

f e c t i o n e m a c t u t e l a m s i n e q u a m t e m p o r a p a t i u n t u r t a n t u m d a r e e t

a t t r i b u e r e , q u a n t u m e t v o l u n t a s f e r r e t e t r e s i p s a p o s t u l a r e t , con­

f i r m a t t a m e n N o s e r e c t o q u e esse a n i m o i u b e t s p e c t a t a c h r i s t i a n o ­

r u m t o t o o r b e i n l i b e r a l i t a t e c o n s t a n t i a .

I t a q u e a d i n c r e m e n t u m c a t h o l i c a e r e l i g i o n i s , a d decus u t i l i t a -

t e m q u e n a t i o n i s A r m e n i a e , h i s L i t t e r i s a u c t o r i t a t e N o s t r a a p o s t o ­

l i ca f u n d a m u s e t c o n s t i t u i m u s i n h a c a l m a U r b e C o l l e g i u m C l e r i ­

c o r u m A r m e n i o r u m , e i d e m q u e p r i v i l e g i a i u s q u e o m n e l e g i t i m i co l ­

l e g i i t r i b u i m u s , a d l e g e s q u a e i n f r a s c r i p t a e s u n t .

I . D i l e c t u s f i l i u s N o s t e r A n t o n i u s S . R . E . C a r d i n a l i s H a s s u n ,

n a t i o n e A r m e n i u s , bene d e r e c a t h o l i c a a p u d p o p u l a r e s suos m e r i t u s ,

p r i m u s e x i n s t i t u t o P a t r o n a t u m C o l l e g i i A r m e n i o r u m s u s c i p i a t ,

e o q u e n o m i n e i u s p o t e s t a t e m q u e i n C o l l e g i u m g e r a t .

I I . C u m p l a c e a t N o b i s , Co l l eg io A r m e n i o r u m c e r t a q u a e d a m

v i n c u l a c u m sac ro Cons i l io c h r i s t i a n o n o m i n i p r o p a g a n d o i n t e r c e ­

d e r e , i d c i r c o i n r e l i q u u m t e m p u s C a r d i n a l i s , q u i s a c r i h u i u s P r a e

l e c t u s Cons i l i i f u e r i t , i d e m P a t r o n u s seu Protector C o l l e g i i A r m e ­

n i o r u m s i t . S i i s P a t r o n u s non e r i t , C a r d i n a l i s a l t e r e x eodem s a c r o

C o n s i l i o , a u c t o r i t a t e n u t u q u e Pon t i f i c i s m a x i m i , P a t r o n u s a d s c i -

s c a t u r .

I I I . C a r d i n a l i s P a t r o n u s , e x t r e m o q u o q u e a n n o , d e d i s c i p l i n a

d e q u e r e f a m i l i a r i a d Pon t i f i c em m a x i m u m p e r l i t t e r a s r e f e r a t .

I V . C u r a t o r s e u Praeses C o l l e g i i e s t o , q u i e t a d i u t o r a b

a c t i s s a c r i Cons i l i i a d n e g o t i a O r i e n t a l i u m . S i i s C u r a t o r n o n

e r i t , C u r a t o r a d l e g a t u r , i u s s u Pon t i f i c i s m a x i m i , e x o r d i n e A n t i ­

s t i t u m U r b a n o r u m .

V . A l u m n i A r m e n i o r i t u c o o p t e n t u r a C a r d i n a l i P a t r o n o , a u ­

c t o r i b u s E p i s c o p i s Dioeceseòn s i n g u l a r u m .

V I . C o o p t e n t u r h u m a n i o r u m l i t t e r a r u m p r i m o r d i a s u p e r g r e s s i ,

i n q u i b u s i n d o l e s a d s a c e r d o t i u m m a i o r esse v i d e a t u r .

V I I . I i d e m i n Co l l eg io U r b a n i a n o c h r i s t i a n o n o m i n i p r o p a g a n d o

340 LITTERAE

a d s c h o l a s , s t u d i o r u m c a u s s a : f a c t o q u e p e r i c u l o , a d g r a d u s A c a d e ­

micos a d m i t t a n t u r .

V I I I . A l u m n i n a t i o n e A r m e n i i , q u i hoc t e m p o r e i n C o l l e g i o

U r b a n i a n o s u n t , i n C o l l e g i u m A r m e n i o r u m d i m i t t a n t u r .

I X . C o l l e g i u m U r b a n i a n u m e x a e r a r i o s u o , p r o r a t a p a r t e d e -

c r e s c e n t i u m A l u m n o r u m , s ex m i l l i a a r g e n t e o r u m i t a l i c o r u m ,

s e u libellarum, Co l l eg io A r m e n i o r u m i n s i n g u l o s a n n o s s o l v a t de -

p e n d a t .

D e n i q u e v o l u m u s , u t h a e L i t t e r a e N o s t r a e f i r m a e r a t a e q u e ,

u t i s u n t , i t a i n p o s t e r u m p e r m a n e a n t : i r r i t u m a u t e m e t i n a n e fu­

t u r u m d e c e r n i m u s , s i q u i d s u p e r h i s a q u o q u a m c o n t i g e r i t a t t e n ­

t a r i : c o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s .

D a t u m R o m a e a p u d S . P e t r u m s u b a n u l o P i s c a t o r i s , d i e

1 M a r t i i a n n o M D C C C L X X X I I I , P o n t i f i c a t u s N o s t r i a n n o Q u i n t o .

T H . CARD. M E R T E L .

EX S. CONGREGATIONE CONCILII

CHAMBRÍEN.

DISPENSATIONIS AB IRREGULARITATE

Die 20 Maii 1882.

P e r S u m m a r i a p r e c u m .

COMPENDIUM FACTI. Sacerdos Anselmus, supplici libello admoto apud s. Concilii Congregationem, expetivit ut absol-veretur ab irregularitate, ob amputationem digitorum polli— cis et indicis contracta. Antistes rogatus de informatione et voto retulit: « Magister noster caeremoniarum , post prae-» habitum examen testificatur, oratorem praedictum posse » quidem Missam celebrare: attamen cum non possit Hostiam » sacram tenere in fractione , nisi cum digitis medio et

DISPENSATIONIS AB IRREGULARITATE 3 4 1

» anulari, et Eucharistiam fidelibus distribuere, nisi manu » sinistra; et inde aliquantula admiratio oriretur coram po-» pulo adsistente: ego infrascriptus supplico, ut opportuna » facultas concedatur, saltem ut praedictus sacerdos Missam « privatim celebrare possit ».

Quum de more praemissa fuerint ex officio multa, tum quoad factum, tum quoad ius, remissum fuit iudicio EE. P P . decernere quonam responso oratoris preces essent dimit-tendae.

RESOLUTIO. S. C. Concilii, re ponderata, sub die 20 Maii 1882, respondit:

Pro gratia, dummodo tamen orator celebret in oratorio privato, vel in Ecclesia hora minus a populo frequentata; facto verbo cum SSmo.

ACHERUNTINO

SUPER DISPENSATIONE SPONSALIUM

Die 15 Iulii 1882.

Per summaria precum.

COMPENDIUM FACTI. Petrus, supplici oblato libello, haec perhibuit: sese tribus abhinc annis sponsalia inivisse cum Gratia, eo consilio ut, expleto militari curriculo, matrimo­nium de praesenti cum ea perficeret : inter sese tamen, dum res conciliaretur, carnaliter cognovisse. Expleto autem servi­tio militari, sese rescivisse, ait orator, puellam haud bono frui nomine, quum iam deflorata fuisset a patruo, apud quem vive­bat. Hinc nova inivisse cum Maria sponsalia, ait orator, et ci­vili vinculo eamdem sibi copulavisse, cum animo tamen matri­monium coram Ecclesia ineundi, expletis ritus formalitatibus.

Verum utut Gratia audivit, Petrum cum Maria ecclesia­sticum matrimonium contracturum esse, illico ad Curiam

3 4 2 ACHERUNTÏNA

convolavit et impedimentum legitimorum sponsalium adver­sus Petrum produxit. Curia summario processu hac de re confecto, et perpenso sponsalia et deflorationem reapse lo­cum habuisse, assertionem autem, qua Petrus de incestu et infidelitate Gratiam accusabat, esse omnino gratuitam, post maturum examen diiudicabit, impedimentum productum a Gratia adversum Petrum retinendum esse.

Haec Curiae sententia haud arrisit Petro, qui sacratissi­mum Principem adivit, implorans dispensationem ab impedi­mento sponsalium in forma pauperum. Hoc accepto supplici libello, Ordinario scriptum fuit ut referret : « an stante ci-» vili vinculo, quo orator impeditur quominus sponsalium » fidem servare possit, non expediret rem componere per pe-» cuniariam compensationem, praestandam iuveni deceptae. » Retulit tamen Antistes, Gratiam abnuisse rem componere per pecuniariam compensationem libell. 200, a Petro oblatam.

Disceptatio synoptiea

SPONSALIA RESOLVENDA VIDENTUR. Iusta intercedente causa spo salia nedum mutuo consensu, sed etiam altero sponsorum reluctante dissolvi posse, habetur expressum in Cap. Quem­admodum de Iureiur. Porro in themate intercedere cau­sas, quae petitam solutionem suadent, nullo modo ambigi posse videtur. Sane adest primo impossibilitas nuptias cum Gratia contrahendi, ex civili matrimonio orta, cum Teresia iam inito; adest firmum oratoris propositum huiusmodi nu­ptias haud contrahendi, adest summa aversio, qua in mu­lier m fertur orator, ex qua, in casu coactionis matrimonii, rixae, contentiones et mali exitus forent pertimescendi.

Nec difficultatem facessere videtur quod Petrus praeter promissionem-de futuro matrimonio Gratiae factam, eam in­super violaverit; quandoquidem novum non est in persimi-libus, imo in durioribus casibus huiusmodi sponsalia disso­luta fuisse. Re quidem vera in Ostunen. super dispensa­tione sponsalium inter Summaria precum relata, licet

AGHERUNTINA 3 4 3

(1) Habes hanc quaestionem Vol. X pag. 319.

ageretur de matrimonii promissione cum subsequuta deflo­ratione, nihilominus concurrentibus iustis causis, in animi aversione ac civili contubernio consistentibus, S. O. C. sub die 25 Augusti 1877 respondit: « Consulendum SSmo pro » dispensatione ab impedimento sponsalium* solutis saltem » biscentum libellis. » ( 1 ) Idipsum confirmavit in Bisinia­nen. Dissolutionis Sponsalium diei 19 Septembris 1841 et .alibi passim.

SPONSALIA VIDENTUR HAUD RESOLVENDA. EX altera vero parte deneganda videtur petita dispensatio eo quod, cum du­bitari nequeat, quin Petrus, serio et ex animo sese obligandi, vera sponsalia cum Gratia contraxerit, sequitur quod si dis­pensationis gratia induigeretur, iura per huiusmodi sponsa­lium contractum a Gratia acquisita graviter laederentur. Tantum igitur abest quod Petrus implorata dispensationis •gratia donetur, ut potius ad datam fidem praestandam adi-gendus esse videatur, iuxta textum in cap. Uteris 10 de Spons . Sur d. consil. 364 n. 10 vers, sed etiam. Et eo vel magis, quia praeterquam quod Gratia, ob sequutam de­florationem, diffamata perpetuo maneret, omnem in posterum nubendi occasionem et spem amitteret. Quod in magno pre­tio habendum esse nemo cordatus inficiari valet.

Hisce praeiactis, quaesitum fuit ab Emis Patribus quo­modo oratoris preces essent dimitíendae.

RESOLUTIO. Sacra C. O. die 15 Iulii 1882, re examinata, respondit:

Solutis libellis 200 favore Sponsae, pro gratia* facto verbo cum SSmo.

3 i 4

IURISPATRONATUS.

Die 12 Augusti 1882.

COMPENDIUM FACTI. Episcopus P . s. Concilii Congrega­tioni retulit: vacare in Collegiata T. duas praebendas ca­nonicales laicalis iurispatronatus ; quarum altera pertinet ad Ducem P. altera vero ad loci Municipium : Ducem vero no­minavisse sacerdotem Iosephum. Quum Municipium, intra iuris limites, neminem praesentaverit, ius praesentandi sibi devolutam esse, ait Episcopus, qui statuit beneficia illa conferre.

Dum per publica edicta res innotuit, Decanus Collegia­tae, proposuit resolvenda dubia nonnulla antequam duo cano­nicatus conferrentur. Episcopus nominationem suspendit, attendens resolutionem dubiorum; et animadvertit, nucleum quaestionis in hoc reperiri, quod Collegiata anno 1867, lege civili, suppressa fuerit, eiusque bona Demanio adiudicata; ita ut pensio ad vitam concessa fuerit solummodo praeben-datis, qui tempore suppressionis aderant. Hisce praenotatis,, en dubi a a Decano proposita:

I. An conservari possit patronis ius praesentationis, post suppressionem. Et quatenus' negative

II. Iuspatronatus devolvi ne potest Capitulo, quum ad Canonicos tantum pertineat rerum suarum participes red­dere novos canonicos instituendos?

QUAE PATRONIS FAVENT. Incontroversi iuris est, praesen­tationem ad beneficium vacans, a patrono factam, validam recensendam esse quoties sive ex parte praesentantis, sive-ex parte praesentati nullum occurrit vitium, quod eam quo-

IURISPATRONATUS 3 4 5

vis robore destituât. Item incontroversi iuris est i u spa t ro ­natus, circa beneficia semel constituto, huiusmodi beneficium tamdiu iuspatronatus obnoxium remanere, quamdiu ex causis et modis a ss. Canonibus praescriptis extinctum non sit. Cum itaque in themate sive ex parte praesentantis, sive ex parte praesentati nullum occurrat vitium, vi cuius nominatio a p a ­trono peracta, invalida retineri debeat; cum pariter beneficia iuspatronatus subiecta, modis a iure praescriptis, extincta haud sint; sponte sua fluit patronis ius praesentandi com­petere, ideoque praesentationem a patrono Duce, favore sa­cerdotis Iosephi peractam, in pleno firmitatis robore manu-tenendam esse.

Neque oggeras praedicta beneficia ceu extincta habenda esse, ex eo quod Collegiata illa in "vim legis civilis anno 1867 editae, suppressa fuerint, quandoquidem vulgatum in iure est quod quidquid laica potestas de bonis ad Ecclesiam perti­nentibus disponat, flocci fieri debeat, etiamsi huiusmodi dis­positio in Ecclesiae favorem vergeret. Idque eo vel magis in casu sentiendum esse videtur, cum explorati facti sit, quod laicae potestatis dispositio non in Ecclesiae utilitatem et bonum, sed in manifestum ipsius damnum et praeiudicium vertat. Cap. 10 de Constit. Cap. 12 de reb. Eccl. non alie­nan. Cap. 8. de arbitr. Fagnan. in Cap. Quae in Ec­clesiarum num 30 et 31. Cuius nullitatis ratio in eo po­nitur, quod laici iurisdictione carent sive in Ecclesiasticas personas, sive in bona Ecclesiae; Fagnan. cit. loc. - ibi -Ampliatur septimo etiamsi statuta laicorum redundent in favorem et commodum Ecclesiarum, quia nihilominus non valent ex defectu potestatis. . . . Idem docet Piton, in contrövers. Pat. allegat. 57 num. 70, et firmat Pot. cor. Cavai er. decis. 494 n. 2.

Posito itaque quod Collegiata a civili potestate, Ecclesia pro suo posse ex adverso reclamante, suppressa fuerit, nemo* non videt, huiusmodi suppressionem nullius roboris, saltem in faciem Ecclesiae, habendam esse: ideoque praedicta be­neficia, tamquam existentia retineri portere. Quod enim

346 IURISPATRONATUS

nullum est, nullum producere posse effectum tradit I. 4. §. Condemnatum de reiudicat. et Cap. Illud 8 de lurepatr.

Quin ex adverso urgeatur quod destructa Ecclesia vel fundo patronato, aut reditibus omnino deficientibus, etiam iuspatronatus, hisce inhaerens, perire necesse est; cum rei non existentis nullae sint qualitates Leg. 1 ff. de haered. vel act. vend, et docent Loc. in comment, de Iurepat, num.4. Piringh eod. tit. 188. Siquidem aliud est aliquid destrui et perire auctoritate superioris, causa cognita, vel per re­rum naturam, et aliud usurpari vel capi de -facto contra omne humani et divini Iuris principium. Distinctionem hanc acu tangit Piton, in Discept. Eccles. 8 n. 18; ubi refert ele­gantem doctrinam Baldi in Mar gor. ad Innoc, loco repert* in verbo civitas. Cum igitur bona et fundi patronatae Ec­clesiae non iure, sed tantum de facto ab illegitima potestate occupati fuerint, pronum est inferre quod Patroni a praesen­tandi iure non deciderint.

Neque sustineri posse videtur ratio a decano Capituli adducta, quod nempe si huiusmodi novi Canonici, a Patronis nominati, admitterentur in Capitulo, de alieno lucrarentur, nihil de proprio amittentes, seu participarent de distribu­tionibus choralibus, nil in commune conferentes utpote Ca­nonici sine praebenda, et sic in praeiudicium vergerent Ca­pituli. Siquidem nullum gravamen et damnum Capitulari­bus obvenit, imo optime consulitur decori servitii choralis et ss. functionum.

Quamvis si res intimius perpendatur, hypothesis exco­gitata a decano Capituli nullimode locum habere potest. Ca­nonici enim post suppressionis legem, usque ad praesens, massa pro distributionibus choralibus penitus destituuntur, -cum nil unquam in commune contulerint. Id Canonicus Li-destri, novissime nominatus, probat ex indubiae fidei docu­mentis Camerarii Capituli.

Admissa autem validitate praesentationis a Patrono Duce expletae, nulla apparet pretiosa ratio cur idem dicendum non sit de alterius beneficiati nominatione ad Episcopum, pro hac

IURISPATRONATUS 3 4 7

vice ob desidiam Municipii, devoluta; ex eo quod intra tem­pus a iure praefinitum, Clericum idoneum ut ab Ordinario institueretur, praesentare neglexerit. Re sane vera, Patrono laico, intra quadrimestre tempus, Clericum instituendum praesentare negligente, hoc ius pro ea vice ad Ordinarium devolvi, extra omnem dubitationis aleam positum est, post ea quae habentur in Arg. Cap. Eam. te 22 et Cap. Cum praeter 27 de iurepatr. Barbosa de Offic, et potest. Episc. Alleg. 72 num. 141 et 168; Abbas in Cap. Quoniam 3 h. t. cum communi.

Verum dato etiam quod, sequuta Collegiatae suppressione, Patroni ius praesentandi amiserint, intelligi haud datur quo­nam pacto huiusmodi ius, prout Decanus contendit, ad Ca­pitulum transierit. Notum enim est in canonica iurispru­dentia, Iuspatronatus, nonnullis modis a lege statutis, tantum acquiri, quales potissimum sunt fundatio, constructio vel do-tatio Ecclesiae, idque tam per laicos quam per clericos uti docet Gloss, communiter recepta in Cap. Piae mentis 26 v. eod. caus. 16 q. 6. Abbas, ad ruh. h. t. num. 7 Silv. v. luspat. quaest. 1. Azor. cit. Cap. 19 q. 3 aliique DD. communiter. Unde versus tritus Patronum faciunt, dos, ae­dificatio, fundus et firmat Trid. Sess. 14 Cap. 12, Sess. 25 Cap. 9 de Reform. Atqui explorati facti est quod Capitu­lares nihil conferunt in receptione novorum Canonicorum. Ergo intelligi nequit quo fundamento in novorum canoni­corum electione iuspatronatus sibi vindicare praesumant.

Frustra sed vero Decanus sustinuit capitulari Collegio iuspatronatus competere; tum quia ab eodem Collegio plures favores novis canonicis indulgentur, et quia praesertim ceu ipse edisserit, in partem admittuntur distributionum quoti-dianarum, quae non habentur ex superius dictis.

Deterius tandem hoc ius capitulari Collegio vindicare studuit, asserens quod tales Canonici honorarii appellandi sint, quodque ius eligendi Canonicos honorarios" in corpore Capi­tuli resideat, minime in patronis. Re sane vera hoc ius ad Episcopum potius pertinere, qui Capituli consensu, vel consilio

348 IURISPATRONATUS

praehabito, Canonicos honorarios eligi ceu a S. C. C. re ­solutum fuisse traditur Vol. III, p. 138 harum ephem.

Quaquaversus itaque rem inspicere Iubeat manifestum apparet, novorum Canonicorum nominationem ad Capitulum spectare non posse.

QUAE CAPITULO FAVENT. EX altera vero parte patronus a Capituli Decano adlectus allegationem exhibuit, qua evin­cere studuit ius nominandi patronos amisisse, atque huius­modi ius ad Capitulum in actualibus rerum circumstantiis devolutum fuisse. Quod ut efficaciter evincerei, animadvertit apud omnes receptum esse praecipuum ius patronorum in praesentatione consistere iuxta Cap. 3 de iure patron, et Cap. 1 De praeb, in 6. Unde Engel lib. 3 tit. 38 num. 2' apertissime docet, Iuspatronatus consistere in potestate prae­sentandi Clericum ad beneficium vacans.

Verum indubium pariter esse ait, hoc ius tamdiu subsi­stere, quamdiu res iuripatronatns obnoxia in suo esse per­severat ; secus enim dicendum esse urget, si res amplius non extet. Nequit enim exerceri ius in re, quae esse desivit. Qua­propter omnes DD. tenent iuspatronatus amitti destructione Ecclesiae, amissione dotis et reditus: «Amitti tur iuspatro-» natus, si Ecclesia totaliter destruatur, vel etiam dos et » reditus penitus deficiant, neque reviviscet, licet Ecclesia » rursus aedificetur, vel dotetur, nisi prior patronus ad » raeedificandum vel dotandum concurrent, » Engel loc. cit. num. 26. Praesertim vero si Ecclesiae destructio vel beneficii perditio ex negligentia et oscitantia patronorum con­tigerit, quibus ad tramites iuris onus incumbit tuendi Ec­clesiam et eius bona, ne male alienentur, aut dilapidentur* Engel loc. cit. num. 5.

Hisce in iure praestitutis, cum explorati facti sit benefi­cia de quibus agitur, extincta fuisse; cum pariter explorati facti sit eadem beneficia patronorum culpa suppressa fuisse, ex eo quod ii nihil peregerint, ut dos beneficiaria conser­varetur; consequitur una cum beneficiis ius nominandi per­ditum fuisse. Ruente enim principali, accessorium quoque

IURISPATRONATUS 3 4 9

ruere debere, docet iuris regula, qua non vulgatior altera. Idque fortius in casu tenendum esse patronus asserit, ne­dum quia iuxta instructiones a s. Poenitentiaria die 13 Iunii 1868 latas, patroni huiusmodi beneficia ex fisci un-guibus per taxae solutionem subducere valebant ; verum -etiam quia id peragere commode poterant, siquidem s. Tri­bunal facultatem patronis indulsit onera reducendi, aut su­spendendi, vel aliquam bonorum partem vendendi, ut pro­priae indemnitati consulerent. Cum tamen hisce non obstan­tibus patroni nihil peregerint, ut beneficia sarcta tectaque tuerentur, recto alveo fluere edisserit, ipsos ius praesentandi amisisse.

Extinctis autem beneficiis, nihil aliud in Collegiata Ec­clesia remanere posse, subdit orator, quam ad summum ipsorum titulum atque nomen, cuius tituli collationem ad Capitulum pertinere contendit. Quem ad effectum animad­vertit, tales Canonicos, utpote beneficii reditibus destituios, honorarios merito appellari posse. Iamvero honorariorum Canonicorum nominationem ad Capitulum spectare, inquit, ratione innixus, quod huic incumbit onus procurandi maio­rem cultum et'explendi chorale servitium. Ad rem citat Van-Espen, qui in tom. 3 §. 19 par, 2 sect. 3 tit. 4 de Ord. benef, provisione haec habet - ibi - « Sicuti naturale est, ut » Canonici Cathedralis una cum suo Episcopo, tamquam cum > suo Capite, eligant corporis sui membra, ita quoque iure » communi electio Canonicorum Ecclesiarum Collegiatarum, » spectare videtur ad Canonicos una cum suo Decano aut » illo, qui cum Canonicis unum corpus, sive Capitulum con-» stitnit ».

Paucis his praehabitis, enodandum propositum fuit

M) H I) i U IIB

An et cui competat ius praesentandi in casu. RESOLUTIO . S. C. Concilii, re perpensa, sub die 12 Au­

gusti 1882 censuit respondere: In casu, de quo agitur, negative in omnibus.

3 5 0 IURISPATRONATUS

Ex HIS COLLIGES

I. Quum ad acquirendum iuspatronatus ex lege ss. ca­nonum requirantur fundatio, constructio vel dotatio Eccle­siae, unde versus tri tus: «patronum faciunt dos, aedifi­catio, fundus » sequi nullum ius Capitulum exerere posse in praebendis illis, in quarum constitutione nihil contulit.

II. Verumtamen patronorum iura, quorum primum est facultas praesentandi clericum ad beneficium vacans, tamdiu subsistunt, quamdiu res iuspatronatus obnoxia in suo esse perseverat.

III. Ambigi non posse, praebendas canonicales in the­mate, dotem amisisse tum compilatione Fisci, tum patro­norum socordiâ; qui nihil egerunt ut eaedem servarentur; hinc periisse dicendum est de facto, si non de iure ; ast in re quae esse desiit nemo ius exercere valet.

IV. Neque canonicos in themate, quorum titulum aut nomen solummodo manet, haberi posse honorariorum instar; nam canonici honorarii creantur per Episcopum cum con­sensu Capituli, vel etiam per Capitulum cum* consensu Epi­scopi (1).

ROMANA

DISPENSATIONIS

Die 16 Decembris 1882.

Per summaria precum.

COMPENDIUM FACTI. Clericus Marcellus sodalis Societatis Iesu ab anno 1866, eique iam votis perpetuis devinctus supplex expostulavit, ut ad ss. Ordines promoveri valeat, etsi ob luctuosam visivae facultatis infirmitatem, quam ipe-rastesia vocant, cogatur a quavis sese lectione abstinere;

(1) Confer Vol. III. pag. 138 har. ephem.

ROMVNA 35f

proindeque etiam a divini officii recitatione dispensari, in alias preces commutanda; fovens, ceteroquin, spem fore ut morbus, mitior iam factus, assidua curatione tandem sit r e ­in issurus.

Preces testimonio physici curantis roborat, qui etiam re ­fert oratorem optima corporis habitudine pollere. Exhibuit insuper amplissimum P. Praepositi Provinciae documentum T

ex quo colligitur, eum in Austriae et Galliae CollegiiSj vel grammaticae docendae, vel conviciorum conturberniis prae­positum, ubique semper ingenii laudem cum religiosae vi­tae virtutibus coniunxisse.

Disceptatio Synoptäea.

P R E C E S R E S P U E N D A E V I D E N T U R . Certum est oculorum vi t io laborantem esse irregulärem, nec solum impediri quominus promoveatur ad ordines, sed etiam quin prima tonsura ini­tiari possit; Pigliateli, consult. 145 num. 7 et 8, Barbosa de Episcop. par. 2 allegat. 42 num. 27 et 29. Cum enim agitur de promovendo, quem nulla necessitatis vel utilitatis ratio postulare videtur, ut inter clericos cooptetur, nulla sup­petit dispensationis ratio. Redeat exemplum Pampilonen. Dispensationis diei 28 Martii 1733, nuperrime relatum in una Geneven. de qua infra. Res erat de adolescente claris orto natalibus, qui cum litterarum studiis se tradidisset, ex~ eorum fortasse intemperantia caecitatem fere poenitus con­traxerat, integris tamen manentibus oculis. Sed non idea studia intermisit, et aliena usus opera hausit, per aures quae-haurire non potuit per oculos. Itaque non mediocres fecit progressus ; nam tum in sacra tem in profana historia r

catechisticam quoque doctrinam et mysticarum rerum co­gnitionem est assequutus; denique concinne cymbalissare d i ­dicit. Eo clericali militiae adscribi cupiente, Episcopus in­dolem hominis, ceteraque virtutum ornamenta commendans, ipsum putabat dispensatione dignum, ut prima Tonsura ini­tiari posset, et ad ecclesiastica beneficia assequenda habilis-

352 ROMANA

leddi, affirmans, eum officium B. M. V. ac defunctorum re­citare memoriter potuisse. Praeterea animad vertebatur, ipsum non inutilem omnino Ecclesiae futurum; potuisse scilicet fidei -elementa pueris tradere, organa in divinis officiis tractare, denique per integritatem morum piasque exercitationes aliis prodesse exemplo, quod est veluti perpetuum praedicandi ge­nus. Attamen proposito dubio « An sit consulendum SSmo pro dispensatione oratoris ad suscipiendam primam ton­suram » responsum fuit « Negative. »

PRECES EXCIPIENDAE VIDENTUR. Viderint Emi Patres an haec tanti sint ponderis, ut spem gratiae oratori quoque adimant. Quamvis enim, quoad effectum, modo eius infirmi­tas aequiparari quodammodo possit caecitati, quia legere prae-peditur, non ideo tamen caecus dici potest, nec proinde pro­prie irregularis; sed quominus sacra regulariter peragat -temporaneo impedimento detentus, quod brevi etiam cessare potest. Reque vera medicus refert quod artis praesidio eius morbus mitior factus est. Ceteroquin agitur de clerico in minoribus Ordinibus constituto, triginta trium annorum ae­tatem agens, et quod maius est, perpetuo religionis voto adstricta, cui nimis molestum ac aerumnosum esset diutius a sacris obeundis arceri usque dum morbi vis omnino re­mittat .

In deteriori sed vero hypothesi, quod scilicet Orator lu­mine laesus maneat, meminisse iuverit nuperrimam Gene-•ven. inter Summaria Precum diei 20 Martii 1880 propo­sitam. In ea agebatur de clerico Francisco Xaverio Dufesne religiosae familiae Vicariatus Apostolici Genevensis, qui ocu­lorum usum ferme amisit, et nonnisi verum generalem quem­dam et nebulosum conspectum habens. Anno 1876 sa me. Pius IX precibus Vicarii Apostolici motus, tali haud ob­stante defectu , indulsit ut ad ss. Subdiaconatus et Dia­conatus ordines promoveretur. Oblato dein libello SSmo Prin­cipi ut ad s. Presyteratus Ordinem ascendere posset, die 20 Martii 1880 prodiit responsum : « Attentis etc. pro gratia cum facultate oratori celebrandi Missam votivam B. Mariae

ROMANA 3 5 3

Virginis et obligatione assistentiae alterius Sacerdotis vel Diaconij facto verbo cum SSmo. Et SSmus resolutionem benigne approbare ac confirmare dignatus est. Atque heic monendum, praesentes quoque preces Vobis a Sanctitate Sua pro voto fuisse remissas.

Quibus praenotatis, quaesitum est quomodo oratoris pre­ces essent dimittendae.

RESOLUTIO. Sacra O. Concilii, re ponderata, sub die 16 Decembris 1882 respondit:

Attentis etc. Pro gratia cum facultate oratori celebrandi Missam votivam B. M. V. et obligatione adsistentiae al­terius Sacerdotis vel Diaconi, commutato onere divini of­ficii in alias preces a proprio superiore determinandas, facto verbo cum SSmo.

^-m^HS**^

CAMERACEN.

POSTULATUM CIRCA STIPENDIA PRO EXECUTIONE

DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM,

Die 12 Augusti 1882.

Per summaria precum.

COMPENDIUM FACTI. Sub die 1 4 mensis Iulii anni 1881

Alfridus Duquesnay, Sacratissimo Principi supplicem libel­lum porrexit, exponens quod : « Eminentissimo suo anteces­sori die 27 Iulii 1857, a SS. DD. N. Papa Pio IX. con­cessa fuit facultas utendi taxa infrascripta:

« Cancellariae scilicet solvuntur pro uteris » Ordinationum testimonialibus libell. . . . 1 50

» Provisionibus Canonicatuum 24 —• » Parochiarum 1. Classis 24 —»

» 2. Classis 18 Acta, Tom. XV. fase. CLXXVI.

3o4 CAMERACEN*.

» Succursalium quae tria incolarum exce-> dunt millia . 12 -—

» P r o provisionibus succursalium quae mille > ad tres mille incolas habent 9 —

» Pro provisionibus succursalium quae mille » non habent incolas 6 —

» Pro uteris Vicariorum 3 — » Dispensationibus super uno hanno . . . 3 — » Super tempore prohibito 3 -— » Super impedimento cognationis, consan-

» guinitatis et affinitatis tertio gradu aequali et » infra 6 —

» Pro dispensationibus erectionis Confrater-» Litatis 3 —

» Viae ss. Crucis . . . . . . . . 3 — » Quae quidem taxa aliquantulum excedit Innoeentia-

nam. Haec autem si nunc temporis ac in istis regionibus stricte observaretur, non posset necessariis Cancellariae sum­ptibus fieri satis. Ideoque Archiepiscopus orator humiliter implorat Indultum, vi cuius ipsi liceat eadem taxa uti. »

< Insuper, cum in dies ingravescat annonae caritas, et in his turbatis temporibus reditus Episcopis attributi, ex le­gibus imminuti sint, et, quod peius est, cum id quod ex hisi reditibus superest omnino instabile ac proinde incertum sit y

praelaudatis Archiepiscopus humiliter postulat: 1 ut taxam pro dispensationibus super impedimento cognationis, consan­guinitatis et affinitatis tertio gradu aequali et infra deter­minare possit iuxta facultates oratorum, ad instar Curiae Romanae; ac 2 ut si quid, demptis necessariis Cancellariae sumptibus, supersit, id non solum in pia opera, sed ad ne­cessaria vitae erogare possit et valeat. Reditus enim Ar­chiepiscopi oratoris imminuti sunt ex vigintimillibus francis,, prae reditibus quibus fruebatur Emus antecessor Régnier. »

CAMERAGEN. 3o5>

Disceptatio Synopti«a

QUAE PETITIONI ADVERSANTUR. AC in primis huiusmodi preces videntur negativo responso dimittendae, quandoquidem-praescriptioni in exigenda taxa a Pontifice Innocentio XI con­stitutae refragantur. Sane praescriptio Innocentiana habet quod in causis matrimonii aut sponsalium, in executione d i ­spensationum Apostolicarum matrimonialium, Episcopus, eius Vicarius, aut alius officialis nullum accipere potest donum vel taxam etc. Solus cancellarius excipere valet mercedem labori aequam : ita ut in executione dispensationum et pro testibus ad evmcendam status libertatem * id quod exigitur scutatum unum haud excedat.

Quam quidem taxam in praesentiarum suum valorem obtinere etiam in exteris regionibus, et vim legis habere te­stantur Card. Petra ad Const. Apost. tom. 1 Prooem. §. 3 num. 32. adducens Terraconen. Taxae Inn. diei 2 Maii 1699; et Œrald. lus Pontifie. §. 2 sect. 53 referens plures-alias resolutiones S. C. C. Id tradunt etiam Doctores et iu­ris Canonici interpretes; inter quos praecipue Fagnanus in V Decretai. Ne Praelati vic. suas cap. Quoniam num. 30.

Iam vero cum in casu nostro exhibeatur taxa, quae ex ­cedit Innocentianam : Archiepiscopus enim ipse, in supplici: suo libello S. C. C. oblato, refert « quae quidem taxa ali— » quantulum excedit Innocentianam »; sponte veluti sua fluitr-indultum ab Archiepiscopo imploratam, ut scilicet ea taxa uti possit, concedendum haud esse. Muli oque minus indul­gen posse videtur quod Archiepiscopus secundo loco petit,, nempe, « ut si quid, demptis necessariis Cancellariae sum-» ptibus, supersit, id non solum in pia opera, sed ad ne-» cessaria vitae erogare possit et valeat ».

QUAE PETITIONI FAVENT. Verumtamen, cum ex iis quae-in facti specie enucleavimus, manifestum appareat causas, ob quas fel. rec. Pius IX taxam, aliquantulum excedentem Inno­centianam, indulsit in praesentiarum adesse, videtur q noè

3 5 6 CAMERACEN.

Archiepiscopo oratori concedi debeat, ut eadem taxa, Emi­nentissimo antecessori indulta, ipse quoque uti valeat. Quin imo, cum ipsius oeconomicae conditiones aggravatae et in peius versae sint, EE. Patrum est videre utrum oratori concedi debeat quod in secundo loco petit, ut scilicet « si » quid, demptis necessariis Cancellariae sumptibus, supersit, » id non solum in pia opera, sed ad necessaria vi tae , ero-» gare possit et valeat ».

Quibus praenotatis, quaesitum est quomodo essent dimit-tendae preces oratoris Archiepiscopi.

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii, re cognita, sub die 12 Au­gusti 1882; censuit respondere:

Attentis etc. pro facultate utendi enunciata taxa a s. m. -Pii IX indulta, usque ad novas S. Sedis ordinationes, facto verbo cum SSmo (1) .

(1) Confer Granaten, et Mindonen. quo rigore prohibentur stipendia in exe-

relat . hoc vol . pag. 111. ut videre valeas catione Dispensationum Apostolicarum.

SECOVIEN.

CANONICATUS DOCTORALIS

Die 9 Septembris 1882.

COMPENDIUM FACTI. Antistes Segoviensis in Hispania sub die 15 Octobris anni 1881 ad S. Congreg. Concilii confugit sequentium dubiorum solutionem enixe efflagitans : « 10 An pro provisione Canonicatus doctoralis hodie in hac Cathe­drali vacantis, convocari debeant non tantum illi qui in utroque iure civili et canonico gradum licentiatus vel do­ctoratus obtinuere, sed illi insuper qui licentiam vel lau­ream doctoris in iure canonico sunt consecuti ab aliquo ex nostris Seminariis centralibus, ut ex Bulla Sixti IV fel. rec.

SEGOVIEN. 3 5 7

eruitur, et in omnibus vel fere omnibus Dioecesibus Hispa­n u s fit. Et quatenus affirmative. »

« 2° Si Capitulum, aliquam abusi vam consuetudinem ad-ducendo, contendat, eos dumtaxat convocandos qui in utro­que iure licentiati vel doctores existant, an Episcopus pos­sit et debeat praedictam respuere consuetudinem, utpote contrariam iuri communi, Ecclesiarum hispaniarum con­stanti praxi ad versantem, novissimo concordato parum con­formem, nec non iniuriosam et nostris Seminariis conci­liaribus et alumnis qui in iisdem ecclesiastica studia perfi­ciunt. »

Disceptatio Synoptica.

DEDUCTIONES CAPITULI. Canonici Ecclesiae cathedralis Segoviensis contendunt, ad canonicatus doctoralis concursum ?

eos tantummodo admittendos esse, qui, nedum in iure ca­nonico, sed etiam in iure civili gradum licentiatus vel do­ctoratus obtinuere. Idque binis rationibus innixi, demonstrari posse autumant, quae in indole et natura canonicatus do­ctoralis propria atque in observantia consistunt.

Ad primam quod spectat, Canonici animadvertunt, prae­bendam doctoralem ideo a sa. me. Sixto IV in regno Hi­spanico erectam fuisse, ut qui huiusmodi praebendam, per­acto feliciter examine, consequutus fuisset, non modo Ca­pitulum consilio adiuvaret, verum etiam ut Capituli iura, quoties in discrimen adducta fuissent, penes tribunalia civilia, sarta tectaque pro suo posse tueretur.

Hoc in tuto posito, Canonici subdunt, huiusmodi prae­bendam, eos tantum consequi et obtinere posse qui utrius­que iuris laurea insigniti sunt. Si res aliter foret, praeben­dae doctoralis institutio fere omnino inutilis evaderet; quan­doquidem in comperto est , iuris civilis scientia et laurea destituios, penes tribunalia civilia, causas orare non posse.

Huiusmodi lauream eo vel magis in praesenti tempore r • -! Titulum urget , quia Gubernium hispanicum Ee-

3 5 3 SECOVIEN.

olesiam proprio tribunali ao potestate sententias ferendi spoliavit. Hinc iura capituli, si laesa fuerint, defendenda sunt apud Tribunalia civilia, penes quae admittuntur solummodo qui laurea civili donati fuerint. Si itaque in canonicum do­ctoralem eligeretur ille qui lauream in iure civili haud ob­tinuit, sequeretur quod non modo Ecclesiae cathedralis iura indefensa remanerent, cum gravissimo ipsius Cathedralis praeiudicio, sed etiam quod praebendae doctoralis institutio pene inutilis evaderet.

Verum admisso etiam parumper quod iura Ecclesiae in discrimen adducta, per defensores laicos in civili tribunali propugnan" queant; tamen cum in Capituli honorem magis vergat, si canonicus doctoralis utraque laurea praefulgeat, hinc ad examen peragendum, eos tantum convocandos esse Capitulum sustinuit, qui in utroque iure civili et canonico gradum licentiatus vel doctoratus consecuti sunt.

Atqui nedum ex beneficii doctoralis natura et indole, sed etiam ex consuetudine, in Ecclesia cathedrali vigenti, id­ipsum evinci posse capitulum contendit, ceu ex Uteris con­cursus edictalibus, in archivio existentibus, manifestum appa­ret. Huiusmodi vero observantia in tuto posita, eam in pleno firmitatis robore manutenendam esse, nemo, qui in canonum scientia prorsus peregrinus haud sit, inficias ibit.

Nec refert quod Bulla Sixti IV, pro doctoralibus prae­bendis in Hispania instituendis edita, decernat ad hanc prae­bendam eligendum esse doctorem aut licentiatum in utroque, vel in alterutro iure ; tralalitium siquidem in iure est, con­suetudini, si ea fuerit rationabilis et legitime praescripta, tantam vim inesse, ut ipsam legem positivam abrogare va­leat ex Cap. 11 de Consuet. et ex Cap. 8 Dilectus .§. IO. Ceterum cod. lit. Concinit Benedictus XIV lib. 12 C. 8 num. 8 de Syn. Dioeces, tradens - ibi - « Nihil magis tr i-» tum quam legem quandam humanam, etiam canonicam, » posse contraria consuetudine, quae sit rationabilis et le-» gitime praescripta, abrogari ».

Porro enunciatam consuetudinem esse rationabilem extra

SECOVIEN. 3o9

omnem dubitationis aleam positum esse videtur: ea siqui­dem in maiorem Ecclesiae Cathedralis atque Capituli deco­rem vergit. Tamdem vero legitimae praescriptionis tempus attigisse, pariter indubrum esse videtur, si Capituli assertio-nibus ñdes praestari debeat.

Pariter nec refert ab Episcopo obiectum, quod scilicet in aliis Hispaniae Ecclesiis tantummodo in iure canonico licentiati admittuntur; consuetudinem enim de casu in casum, vel de loco ad locum non esse pertrahendam explorati iuris ^est, I. 3 in fi. de testam. Brad. cons. 237 col. 1, Surd. ¿ons. 322 n. 13 lib. 3, Gratian, loco citato n. 12.

Tandem, ob aliam facti rationem, Capitulum contendit dumtaxat in utroque iure licentiatos ad examen convocan­dos esse, quia nempe Canonico doctorali, iuris canonici lau­rea tantum decorato, institutionem ac dotationem, post Con­cordatum anni 1831 Canonicis doctoralibus tribui solitam, Gubernium certo certius denegaturum esset, quia basis in­stitutionis earumdem praebedarum deficeret. Et ideo inspecta natura doctoralis beneficii, et consuetudine, sequitur quod ad concursum convocandi sint qui in utroque iure licentiati vel Doctores existant.

EPISCOPI DEDUCTIONES. His at vero omnibus obsistit Epi­scopus qui contendit, tam licentiatos et doctores in utroque iure ab aliqua regia Universitate, quam licentiatos et do­ctores in iure canonico ab aliquo centrali Seminario esse vocandos et admittendos ad concursum memorati canonicatus. Quod ut efficaciter ostendat, Episcopus praeprimis inficiatur, •doctoralem praebendam institutam fuisse ut, qui ipsam pos­sidet, violata Ecclesiae cathedralis iura penes tribunalia laica vindicare queat, sed potius instituta videtur ad hoc, ut vir in iure canonico peritus consilio et sententia sua Capitulum in rebus difficilibus adiuvet. Nam plura adsunt media ad vindicanda iura Capituli, quando opus sit. Nec canonici do­ctorales id possent, coram civilibus tribunalibus, quia nurn-«jiiam aut fere numquam, ratione gravium expensarum, sunt ¿•uafricalati in collegio advocatorum. Si necessum esset quod

360 SEGOVIEN.

Canonicus doctoralis per se munus advocati apud Tribunal civile exerceret, dicendum foret, Capitula omnia, quod absit y

parum vel nil de iuribus suis curare : nam ad concursum huius Praebendae admittuntur simplices canonistae in omnibus; Cathedralibus.

Praeterea, ait Episcopus: Summus Pontifex Sixtus IV san., mem. in Bulla erectionis et hos et illos statuit esse vocan­dos, dum innuit: Et unus doctor seu licentiatus in utro­que vel altero iurium... . Et alteri qui altero iurium doctor seu licentiatus existat . . . .

Ex consuetudine pene omnium Cathedralium Hispaniae-licentiati vel doctores in iure canonico haud excluduntur a concursu praebendae doctoralis ; quin imo hodie penes plu­res Cathedrales hanc praebendam obtinet aliquis licentiatus vel doctor in iure canonico. Neque obliviscendum, adiecit Antistes, apud nos, licentiatos illos et doctores aptos esse ad munus Vicarii generalis exercendum: qua ratione ergo ex­cluderentur ab obtinenda praebenda doctorali? Sed, prose­cutus est Episcopus, si aliquod discrimen foret admitten­dum inter licentiatos et doctores in utroque iure ab aliqua Universitate , et licentiatos vel doctores in iure canonico a Seminariis centralibus, absque dubio fieri deberet in ho­rum favorem et gratiam : nam tituli qui in Seminariis expe­diuntur, effectus canonicos ex se producunt, dum tituli ab Universitatibus collati, revalidatione ecclesiastica indigent.

Facultas autem iuris canonici in Seminariis ab ultimo* Concordato erecta, ad nihil inserviret si praedicti licentiati et doctores a muneribus ecclesiasticis, quae huius facultatis sunt propria, arceri deberent.

Insuper hodie Capitula cathedralia bonis temporalibus-omnino carent, ideoque quovis alio tempore opportunius pos­set invocari ratio ex eo petita, quod canonici doctorales apud civilia tribunalia huius generis bona et iura tueri de­beant.

Nullum vero Breve pontificium extat, pro Capituli sen­tentia, nullaque vera immemorabilis temporis consuetudo..

SEGOVIEN. 3 6 1

Quod nullum sit Breve patet ex silentio Capituli ; quod con­suetudo non faveat, perspicuum es t , nam ultima huius canonicatus provisio locum habuit ante Concordatum anni 1831, id est illis temporibus quibus a Seminariis non con-ferebantur gradus in iuris canonici facultate.

Cum igitur ex huc usque disputatis erui detur finem di­versum ab illo, quem Capitulum propugnavit in praebendae in­stitutione prae oculis habitum fuisse, cum insuper liqueat consuetudinem cui Capitulum innititur, quovis fundamento destitutam esse, plane consequitur in concurrentium albo, pro-praebenda doctorali obtinenda, non solos in utroque iure lau-reatos, sed etiam unius iuris canonici licentia ornatos no­men dare posse.

Hisce praemissis, diluendum propositum fuit

BSubid n»

An ad concursum, pro canonicatus doctoralis provi­sione, qui in utroque iure gradum licentiatus vel docto­ratus obtinuerunt, dumtaxat admittendi sunt, vel potius illi quoque qui licentiam, vel lauream doctoris in solo iure canonico consecuti sunt, convocari valeant in casu.

RESOLUTIO. Sacra Cong. C. re discussa, sub die 9 Septembris-1882, censuit respondere:

Negative ad primam partem, affirmative ad secundam^ et amplius.

Ex QUIBUS COLLIGES :

I. Ex verbis ipsis Bullae Sixti IV videri erui posse licen­tiatos et doctores in utroque iure, tum licentiatos et doctores sive in uno sive in altero iure admitti debere ad concursum praebendae doctoralis. (1)

(1) Confer Barbastren. super con- et doctoralem. Si ergo ex i l la resolutione

cursu ad praebendas magistralem et do- l icent iat i in iure canonico consequi va-ctoralem, relatam Vol. XIII , 81 . In ea- lene praebendam doctoralem , quomodo-

dem quaestione iam resolutum fuit etiam excluderentur qui hunc gradum consecuti l icentiatos in iure canonico admitt i posse fuerint apud Seminaria, sine dedecore-.

»•4 «vus equendas praebendas magistralem earumdem Facultatum iuris canonici?

3 6 2 CONCURSUS

II. Si contrarium, per hypothesim, admitteretur , fru­stranea fieret in Seminariis institutio facultatis iuris ca­nonici, et indecore inibi licentiati, vel laureati a muneribus ecclesiasticis arcerentur.

— CONCURSUS

Die 9 Septembris 1882.

COMPENDIUM* FACTI. Per mortem titularium vacaverunt anno 1879 tum Archipresbyteratus Ecclesiae collegiatae et Matricis T. cui adnexa erat cura animarum , tum Paroe­cia s. Margaritae. Quapropter episcopalis Curia per pu­blica edicta concursum indixit ad tramites Concilii Triden­tini et apostolicarum Constitutionum. Sacerdos Ferdinandus, pro Archispresbyteratu Collegiatae, et Sacerdos Philippus pro Paroecia s. Margaritae, ad concursum accesserunt.

Habito experimento, quod idem fuit pro utraque provi­sione, statuta die Examinatores idoneum ad paroeciam s. Mar­garitae renunciarunt Sacerdotem Philippum, qui institutionem ab Episcopo obtinuit quindecim post dies. Quoad vero Sacerdo­tem Ferdinandum haec retulerunt: « Iam a nobis examine peracto die quinta huius mensis Septembris de aetate, moribus, doctrina, prudentia et aliis qualitatibus presbyteri Ferdinandi pro Archipresbyteratu vacante, compertum est, ipsum con­stitutum esse in aetate 59 annorum üompletorum, moribus, et prudentia quadam imbui: quoad doctrinam vero vix ap­probari posse; hinc, attentis potius ceteris qualitatibus, eum idoneum iudicamus, ac Episcopo renunciamus. »

Huius relationis habita notitia, Episcopus perpensis etiam scriptis et qualitatibus sacerdotis Ferdinandi, institutionem differre censuit. Hoc aegre tulit praefatus Sacerdos, eo ma­xime quia alter concurrens iam adepta paroecia fruebatur. Hinc omnem movere coepit lapidem penes Episcopum, ut et

CONCURSUS 3 6 3

ipse suo iure non destituentur, praesertim cum a duobus examinatoribus felicem sui concursus exitum rescivisset; ast incassum. Quapropter sub die 10 Septembris 1880 scriptum recursum formiter emisit penes S. Concilii Congregationem ad sua iura sarta tectaque servanda.

I>isceg>tatio Syuopfica

Nulla ex officio facta est animadversio in proposita quae­stione, sed acta concursus examinanda remissa fuere Con­sultori. In compendium referimus quae hic scripsit de iure meritoque causae.

CONSULTORIS VOTUM. Praemonuit consultor quaestionem hanc suas habere difficultates; et ideo priusquam proferret sententiam, opportunum duxit aliquid praemittere circa ius, quod Ferdinandus habere posset, obtinendi beneficium. .Hinc .ait: praescribit Sacr. Concilium Trid. Sess. 24 c. 18. « Peracto » examine, in concursu,reu initientur quotcumqueab his (Exa-» minatoribus) idonei iudicati fuerint aetate,moribus,doctrina, » prudentia et aliis rebus ad vacantem Ecclesiam gubernan-» dam opportunis; ex hisque Episcopus eum eligat,quem cete-» ris magis idoneum iudicaverit, atque illi et non alteri col-» latio Ecclesiae ab eo fiat, ad quem spectabit eam con-» ferre. » Ex hac Concilii Trid. ordinatione manifeste erui­tur, quod non obstante concursu, relinquitur conscientiae et iudicio Episcopi determinandum, quinam ex concurrentibus magis idoneus sit, et licet omnes tam Theologi, quam Ca­nonistae conveniant, quod Episcopus tenetur eligere inter idoneos digniorem, praecipue cum agitur de Beneficio cui. animarum cura annexa est, tamen pariter omnes conveniunt, «quod Episcopus in iudicando quinam sit dignior, haud te­netur se conformare iudicio ab Examinatoribus prolato, ac potest aliqua ox parte ipsorum Examinatorum iudicium re­formare, determinando illum esse digniorem, qui tantum­modo nü dignus vel tantum uti idoneus ab Examinatori­bus fuit renuntiatus. « Renunciare digniorem inter adpro-

364 CONCURSUS

» batos, ait Benedictus XIV de Synodo Dioecesana lib. 4 » cap. 8, •§. 6. solius iudicio episcopi commissum est ». Idipsum millies definivit S. Concilii Congregatio, ut ceteris missis videre est in quadam Montis Alti Parochialis 17 Iulii 1862.

In casu igitur plurium concurrentium, ex favorabilior! iudicio examinatorum, nullum ius acquirit ille qui dignior iudicatus fuit prae alio, qui tantummodo fuit adprobatus, ad obtinendum beneficium, alioquin enim electio et renun­ciatio dignioris inter adprobatos , non esset relicta solius iudicio episcopi. In casu tamen, de quo res est, habemus potius cursum, quam concursum, ideo quaestio de iure quod acquirere posset Ferdinandus, est consideranda abso­lute., non relate ad alios concurrentes. Innixus autem testi­monio variorum doctorum sibi visus est consultor eruere posse, sacerdotem Ferdinandum, licet ab Examinatoribus fuerit uti idoneus Episcopo renuntiatus, absolute loquendo non habuisse ius, ut ab Episcopo nominaretur et approbaretur ad Bene­ficium parochiale consequendum, eo vel maxime quod de be­neficio agebatur, cuius collatio ad Episcopum pertinebat.

Nam Reclusius de Concursibus Part. 2 Tit. 5 n. 46 haec habet: « Concursus actum collationis nec perficit, nec » consumit, sed ad illum dumtaxat disponit et praeparat, » quod non eget demonstratione. » Et Cardinalis De Luca in Theatro veritatis et iustitiae diseurs. 70 nn. 16, 17 docet quod « in beneficiis liberae collationis per opposi tio-» nem, nullum acquiritur ius sive in re sive ad rem. In » debitis vero certo generi personarum tantum acquiritur » ius ad rem. Addit tamen, quod quando oppositor est solus, » maiores et graviores requiruntur rationes ad ipsum exclu-» dendum. »

Videndum igitur nunc est an revera gravissimae adsint rationes, ob quas, non obstante favorabili exitu concursus, excludendus sit sacerdos Ferdinandus a collatione sive ah assecutione beneficii parochialis.

Imprimis iuxta relationem Examinatorum habemus quod

CONCURSUS 3 6 5

(1) Confer Vol . V I I pag. 340 et 467

ut eruas quodnam indicium faciendm sit

de peritia sen scientia concurrentia. Re­

colé et iam Vol. X I , 131 nota in calce, et

Vol . X I I I pag. 119; ubi dictum est ab

examinatoribus ferendum esse iudicium

cumulatirum quoad scientiam et a l ias

qual i tates concurrentium.

nominatus Sacerdos, quoad doctrinam vix approbari po­test: hinc attentis potius' ceteris qualitatibus, dicunt Exa­minatores, eum idoneum iudicamus. Dubitari primo posset an t ? t# - approbatus quoad doctrinam, rite possit in concursu iudicari idoneus, attentis potius ceteris qualitatibus ? Cano­nistae innixi testui Concilii Tridentini praecipientis sess. 24 cap. 18 de Me for., quod « peracto deinde examine, renun-» cientur quotquot ab his (Examinatoribus) idonei iudicati » fuerint aetate, moribus, doctrina, prudentia et aliis rébus » ad vacantem Ecclesiam gubernandam » unanimiter docent quod Examinatorum iudicium non debet ita sistere super doctrinam, ut simul non extendatur super alias praerogati­vas ad parochialem Ecclesiam regendam necessarias. Hinc Barbosa Collectanea in Conc. Trid. sess. 24 c. 18 n. 118 scribit: « In concursu Parochialium non solum considerari » idoneitatem respectu scientiae, sed etiam respectu aetatis, » morum prudentiae et huiusmodi ad Ecclesiam Parochialem » gubernandam, advertunt Massobrius etc. »

Et Benedictus XIV f. r. in Constitutione Cum illud, praecipit: « Hisce, nempe doctrina et alia requisita, coniunctim » expensis, Examinatores per suffragia, inhabiles eiiciant, » atque idoneos Episcopo renuncient. » Ast in casu nostro operosius inquirendum est, an ceterae praerogativae ita va­leant supplere defectum scientiae ut vix idoneus quoad do­ctrinam, attentis potius ceteris qualitatibus, idoneus iudi­cari possit? (1)

Cum ergo in casu nostro iudicium peritiae seu scientiae non sit illud quod assorbet ceteras qualitates; sed potius e converso iudicium ceterarum qualitatum sit illud quod ab­sorbet peritiam et scientiam (attentis potius ceteris qua­litatibus , dicunt Examinatores, eum idoneum iudicamus) dubitari saltem fas est an hoc examinatorum iudicium ex

3 6 6 CONCURSUS

hac parte fuerit rationabiliter probatum. Eo vel maxime* quod, ut postea videbimus, ceterae qualitates in sacerdo­te Ferdinando, vel omnino desunt vel certe tales non sunt, quae defectum peritiae vel scientiae supplere valeant. Ut au­tem Consultor erueret, Examinatores non recte iudicasse d& Ferdinandi peritia, eius scripta ad trutinam revocavit. Quoad solutionem primi casus ai t : abstractione facta ab erroribus grammaticalibus, fateor quod multoties casum et solutionem examinavi, ut assequi valerem, si possibile esset, mentem Fer­dinandi; ac tandem post longam considerationem mihi v i ­detur ; quod si in solutione aliquid dicit, sententiam expri­mit quod sacramentum extremae Unctionis, in se susceptum,, necessarium est ad aeternam salutem consequendam. Quod. quantum a veritate longe sit, nemo est qui non videat; tamen unus Examinator dedit concurrenti pro hac solutione-vota 8, alter 6, tertius 6!

Ut autem melius appareat irration abi litas iudicii Exa­minatorum, consideravit eumdem casum, prout scriptus et. resolutus fuit a Sacerdote, qui pro alia Paroecia in eodem concursu fuit examinatus. Solutionem autem hanc nedum bono idiomate latino conscriptam fuisse, sed veritatem a t ­tigisse asseruit consultor. Non obstante hac solutione, Exa­minatores ita diversum iudicium protulerunt, ut primus as­s ignant huic alteri concurrenti vota 4 , secundus pariter 4, tertius 2. Et ita complexive sacerdos Ferdinandus, ob­tinuit pro solutione huius primi casus vota 20, sacerdos Philippus 10.

Abstineo a referendis'singillatim aliis duobus casibus pro­positis cum suis respectivis solutionibus; tantum dico quod ferme idem discrimen invenitur in Examinatorum iudicio,, prouti ex votis sive punctis, cuilibet concurrenti assignatis apparet; discrimen istud vero vel maxime apparet si consi­derentur 'vota, uni et alteri concurrenti assignata propter conciunculam. Si enim conciuncula sacerdotis Philippi non est omni ex parte perfecta, conciuncula sacerdotis Ferdinandi vere horribilis est, sine sensu, sine lingua, sine grammatica»

CONCURSUS 367

sine ideis, sine conceptibus, et in aliqua parte etiam con­tra litteram Evangelii. Tamen Examinatores unius tantum­modo voti differentiam in favorem sacerdotis Philippi in­venerunt. Nolo tamen hac super re ulterius insistere, cum in casu nostro quaestio non sit de merito doctrinali Ferdi-nandi relate ad doctrinalem meritum Sacerdotis alterius, quia non pro eodem, sed pro diverso Parochiali beneficio ob­tinendo concurrerunt. Tantum volui hanc comparationem instituere, ut etiam ex hoc irrationabilitas iudicii Examina­torum, quoad doctrinam sacerdotis Ferdinandi appareret.

Ast in mea sententia, Examinatorum iudicium irratio--nabile est non solum comparative, sed etiam absolute con sideratum. Quod tale sit circa primi casus solutionem ex dictis iam satis superque patet. Relate vero ad alias solu­tiones observandum generaliter venit quod Ferdinandus ali­quas tantummodo generales theorias in medium protulit, de practica vero solutione casuum parum vel nihil dicit. In solutione secundi casus circa doctrinam Parochi, de quo in quaesito dicitur, quod docebat solam Fidem sufficere ad d. e— ternani salutem consequendam, pariter cultum externum ac ipsum Missae sacrificium haud necessarium esse respondit Ferdinandus, Parochum non bene docere. Sed ne suspicare quidem videtur, quod doctrina Parochi haeretica est; ac ideo propter malam administrationem Sacramentorum, et propter haereses quas expresse docet, non solum improbandus, sed ab» officio omnino removendus Parochus esset.

Solutio pariter tertii casus nihil aut valde parum dicit quod ad rem faciat, et quod practice faciendum sit haud quaquam determinat. Unde attentis tribus solutionibus, non vioc approbari ; sed omnino reprobari sacerdos Ferdinandus merebatur, utpote destitutus illa doctrina, quae ad Paroe­ciam primi ordinis gubernandam necessaria est. Idem dicen­dum est si attendatur modus, quo conciunculam exaravit.

Quaenam vero sit sacerdotis Ferdinandi peritia, non so­lum ex concursu, sed etiam apparet ex his quae Episcopus de? eod.MU retulit, aiens: cum esset ordinarius confessarii n darum-

3 6 8 CONCURSUS

dam Monialium, epistola ad Episcopum ipsum conscripta, sub die 22 Septembris 1867, quaesivit an posset audire confessio­nem unius Monialis, quae- confessarium particularem habe­bat, sed una vel altera vice petiit apud ipsum confiteri. Ac ante Episcopi responsionem, iam resolverat, se non posse eam audire, quia illa monialis non erat de suo ovili!

Pariter sub die 16 Maii 1868 proposuit aliud dubium, quod cum esset una Monialis infirma et deberet petere ab Apostolica Sede permissionem egrediendi de clausura, com­munitas Monialium ipsi Episcopo remiserat fidem iuratam super veritate infirmitatis, et propter hoc sacerdos Ferdi­nandus autumabat Moniales in excommunicationem incidisse ob conatum violandi clausuram: unde ante Episcopi respon­sionem illas confessione ac Sacramento Eucharistiae pri­vavit.

Insuper Episcopus narrare prosequitur, moniales sub die­bus 25 Iunii, 24 Iulii et 29 Augusti 1869 ipsi scribebant; sacerdotem Ferdinandum in eorum directione ita confuse et

contradictorio se gerere, ut quid agerent, nescirent: nam aiebant, verbum quod hodie mortem animae confert, cras ad­nexam habet plenariam indulgentiam. In secundo epistolio narrant Moniales, quod pro peccatis in confessione auditis publicas poenitentias imponebat, ac uni ex Monialibus poeni­tentiam imposuit ambulandi per octo dies nudis pedibus!

Sive ergo attendantur scripta, quae in concursu exara­vit sacerdos Ferdinandus, sive attendatur modus quo se pra­ctice gessit, scientia necessaria ad Paroeciam primi ordinis gubernandam destitutus apparet, ac ideo, iterum concludam, quod non viso approbari* sed omnino reprobari ex hac parte in concursu merebatur. Posito ergo quod iudicium Exami­natorum in hac parte irrationabile fuerit, redeamus oportet ad ipsorum relationem, ut ipsam consideremus, quatenus respicit concurrentis requisita, quae in sententia Examina­torum talia ac tanti ponderis sunt, ut in concurrente sup­plere valeant scientiae defectum: attentis potius caeteris Qualitatibus eum idoneum iudicamus, dicunt Examinatores.

CONCURSUS 369

Ac primo quidem ad mentem revocare oportet illud quod superius dixi, quod nempe licet in concursu, simul cum scien­tia consideranda veniant cetera concurrentis requisita, tamen, <ktm adest in concurrente talis ac tantus scientiae defectus, ut quoad doctrinam approbari haud mereatur, non possunt cetera requisita hunc defectum supplere. Demonstratum est. autem quod sacerdos Ferdinandus scientia necessaria ad regendam paroeciam omnino caret, ideo in casu de quo agitur ceterae qualitates non possunt scientiae defectum supplere, ac pro­inde si quoad scientiam Examinatorum iudicium irrationabile fuit, etiam in hac parte irrationabile sit necesse est.

Sed ulterius, ubi sunt, et quaenam sunt ceterae istae sacerdotis Ferdinandi qualitates? Examinatores dicunt ipsum moderatis .moribus, et prudentia quadam imbui; qui­bus verbis, ut mihi videtur, satis vel ipsi Examinatores ex­primunt quod circa prudentiam aliquid remanet desideran-dum, prudentia quadam imbui. Et quod revera ita sit, satis ex supra citata revmi Episcopi relatione eruitur. Ac profecto prudentia haud praeditum se esse ostendit sacerdos Ferdinandus, dum quaerebat subscriptiones ut ipsum in Oe­conomum postularent, quando Archipresbyter Ecclesiae Ma­tricis adhuc viveret. Prudens non fuit dum promisit malis presbyteris, ab Ordinario iuste suspensis, sese acturum ut reabilitationem obtinerent, si Archipresbyteratum consequu­tus fuisset. Prudens non fuit, quando, cum esset ordinarius -confessarius Monasterii undecim monialium, hanc parvam com­munitatem ita divisit, ut unae adversus alteras insurgèrent, propter indiscretam et imprudentem ipsius directionem, et tamen, ut dicit Visitator ab ipso Episcopo missus, modis om­nibus quaerebat in confessarium confirmari.

Contra sacrorum Canonum dispositiones se ingerebat, absque facultate, in dirigendis Monialibus et ob hoc ab Epi­scopo severe reprehensus fuit. Quod relate ad moralitatem non ita caute, ut deberet, se gerat ex eo etiam ostenditur, quod in eadem domo vivit cum nepote concubinari, ac per­mitt i t nepotis concubinam sibi familiari.'Insuper alium ne­

j e / * ">>».. XV fase. CL XX FI. <J4

3 7 0 CONCURSUS

potem alit, qui pariter concubinarie vivit, ac ut tot expensis occurrat, debita multa contraxit, quibus non potest satisfacere* Ex quibus erui datum est, ait Consultor, Ferdinandum om­nino destitui qualitatibus, ob quas idoneus declaratus fuit ab» Examinatoribus. Qua de re etiamsi probandus per hypothesim visus fuisset ratione doctrinae, tamen ob defectum aliarum qualitatum reiiciendus erat.

Hinc Consultor conclusit aiens: omnino culpandos esse-Examinatores, grave ot liti munus quo fungebantur, dum Sacer­dotem doctrinae aliarumque qualitatum expertem renuncia­runt idoneum. Et ideo eorumdem iudicium, omni ex parte-irrationabiles fuisse: Sacerdotem vero, etsi solus ad concur­sum accesserit, nullum acquisivisse ius ad beneficium asse­quendum, et concursum vitio nullitatis laborare.

Hisce praemissis, resolvenda proposita fuere

Dubia

I. An constet de mala relatione examinatorum in casu*

Et quatenus Affirmative

II. An deveniendum sit ad novum concursum, vel po­tius Archipresbyteratus adiudicandus sit sacerdoti Fer­dinando in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. sub die 9 Septembris 1882: respondit :

Ad I. Affirmative et amplius. Ad It. Fiat novus concursus coram aliis examinato­

ribus. Ex QUIBUS COLLIGES :

I. Solius Episcopi iudicio commissum esse renuntiare di-gniorem inter approbatos; ita ut eidem liceat, aliqua ex parte, examinatorum reformare iudicium, declarando esse digniorem, etiam illum qui ab eisdem uti tantum dignus» vel idoneus declaratus fuerit.

CONCURSUS 3 7 1

II. Ex huiusmodi ergo iurisprudentia dicendum, per con­cursum, actum collationis non perfici, sed ad illum dumtaxat disponi et praeparari. (1)

III. Ideo neminem ex concurrentibus ius ullum acquirere ad obtinendum beneficium ex iudicio examinatorum favora-biliori; alioquin electio et renuntiatio dignioris inter appro­batos, non relinqueretur solius iudicio Episcopi.

IV. Quamquam in casu quo unus solus sit concurrens,, maiores requirantur rationes ad ipsum excludendum, tamen concurrens ius certum non acquirit ; ita ut Episcopus cogi possit ad institutionem dandam: quia tota substantia actus collationis paroeciarum iudicio et episcopali iurisdictioni re­linquitur. (2)

V. Iuxta Trid-. Sess. 24 cap. 18, renuncian ab exa­minatoribus debent quotquot, praevio cumulativo iudicio, idonei iudicati fuerint aetate, moribus, doctrina, prudentia, et aliis qualitatibus ad vacantem Ecclesiam gubernandam.

VI. In themate sacerdos Ferdinandus pene nihil obtulit ad hoc adstruendum cumulativum iudicium: etenim scientia, quae quantitas negativa fuit, addi nullo modo potuit aliis qualitatibus, nemini cognitis, nisi oculis examinatorum lynceis.

VII. Hinc S. C. C. quae oculis diversis scientiam qua-litatesque Ferdinandi conspexit,, malam fuisse censuit exa­minatorum relationem, iussitque novum fieri concursum co­ram aliis examinatoribus.

(1) Episcopus in casu de quo agitur

nullo modo culpandus est si indefinite

d is tul i t institutionem dare. A culpa ta­

men non vacat ex eo quod ad concursum

admiserit Ferdinandum, cuius peritia et

requisita ad legendum populum eidem

innotescere debuerant. Ut excludatur

concurrens a concursu non requiritur re­

gularis processus, sed ut adsint aliqua

facta , quae concurrentis bono nomini

adversentur. Confer nota 2 Vol . V I I

pag. 351 har. ephemer.

(2) Garzias de Benef. part. 4 c. 7

n. 82 a i t : « Domini (Iudices s. Rotae)

magis ierunt in lioc, quod collatio p a ­

rochial ium, et iam hodie non sit neces~

saria , quia tota radicatur in mera vo­

luntate Episcopi , qui potest abstinere

ab i l la et permittere ut per lapsum tem­

poris ius devolvatur ad Superiorem, nec

ad eam per al iam cogi potest »

3 7 2

EX SACRA C O N G R E G A T I O N E (NOULGENTIAROi

Decretam, quo conceditur Indulgentia centum dierum Sacerdotibus,

qui adnexam recitent orationem.

D i e 1 7 F e b r u a r i i 1 8 8 3

B e a t i s s i m e P a t e r

F r . M a r i a B e r n a r d u s A b b a s L i r i n e n s i s e t V i c a r i u s C o n g r e g a ­

t i o n i s d e S e n a n q u e , a d p e d e s S . V . p r o v o l u t u s , p o s t u l a t u t p r e s b y t e r i

t u m s a e c u l a r e s , t u m r e g u l a r e s a d s c r i p t i P i a e S o d a l i t a t i Nostrae

Dominae de Presbyteris, r e c i t a n t e s a n t e M i s s a m o r a t i o n e m se ­

q u e n t e m :

O M a t e r p i e t a t i s e t m i s e r i c o r d i a e , B e a t i s s i m a V i r g o M a r i a , e g o

m i s e r e t i n d i g n u s p e c c a t o r a d t e confug io t o t o c o r d e e t a f fec tu e t

p r e c o r p i e t a t e m t u a m ; u t s i c u t d u l c i s s i m o F i l i o t u o , i n c r u c e p e n ­

d e n t i , a d s t i t i s t i , i t a e t m i h i m i s e r o p e c c a t o r i e t s a c e r d o t i b u s o m n i ­

b u s h i c e t i n t o t a s a n c t a E c c l e s i a hod i e o f f e r e n t i b u s , c l e m e n t e r ad*-

s i s t e r e d i g n e r i s , u t t u a g r a t i a a d i u t i d i g n a m e t a c c e p t a b i l e m h o s t i a m

i n c o n s p e c t u s u m m a e e t i n d i v i d u a e T r i n i t a t i s of fer re v a l e a m u s . A m e n .

- l u c r a r i v a l e a n t I n d u l g e n t i a m c e n t u m d i e r u m .

E t D e u s . e t c .

S a n c t i s s i m u s D n u s N . L e o P a p a X I I I , , i n A u d i e n t i a h a b i t a d i e

1 7 F e b r u a r i i 1 8 8 3 a b i n f r a s c r i p t o S e c r e t a r i o S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s

I n d u l g e n t i i s S a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a e , b e n i g n e i n d u l s i t , u t n e ­

d u m S a c e r d o t e s d e q u i b u s i n p r e c i b u s , sed o m n e s t u m S a e c u l a r e s

t u m R e g u l a r e s , p r o p o s i t a m o r a t i o n e m , c o r d e s a l t e m c o n t r i t o , a n t e

• ce l eb ra t ionem M i s s a e , d e v o t e r e c i t a n t e s , l u c r a r i v a l e a n t I n d u l g e n t i a m

c e n t u m d i e r u m . P r a e s e n t i i n p e r p e t u u m v a l i t u r o , a b s q u e u l l a B r e v i s

e x p e d i t i o n e . C o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s . D a t u m R o m a e

e x S e c r e t a r i a e i u s d e m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s d i e 1 7 F e b r u a r i i 1 8 8 3 .

A L . CARD. O R E G L I A A s . STEPH. P R A E F .

F . D e l l a V o l p e Secret*

3 7 3

Die 28 .Iulii 1882.

D E C R E T U M , QUO DECLARANTUR NULLAE INDULGENTIAE

PATRIS BLANCHARD NUNCUPATAE.

Q u i d a m S a c e r d o s e Dioeces i V a p i n c e n s i i n G-allia o r i u n d u s , n o ­

m i n e I o a n n e s F r a n c i s c u s B l a n c h a r d , o l im M i s s i o n a r i u s S o d a l i t a t i s

B . M. V i r g i n i s e Laus, c o n t e n d i t se a fe l . r e c . P i o IX accepisse ,

v i v a e voc i s o r a c u l o , p o t e s t a t e m concedend i I n d u l g e n t i a m p r o l u ­

b i t u s u o .

I l l a e a u t e m I n d u l g e n t i a e s u n t p l e n a r i a e v e l p a r t i c u l a r e s , e t D e ­

f u n c t i s i n P u r g a t o r i o d e t e n t i s a p p l i c a r i p o s s u n t , nec n e , i u x t a e i u s ­

d e m b e n e p l a c i t u m .

A d l u c r a n d a s h u i u s m o d i I n d u l g e n t i a s , s e q u e n t e s c o n d i t i o n e s

p r a e s c r i b e r e so l e t : d e o s c u l a r i v e l a s p i c e r e C h r i s t i C ruc i f i x i i m a g i n e m

a u t n u m i s m a t a a b ipso b e n e d i c t a ; q u o d q u i d e m f i e r i p o t e s t c e n t i e s ,

e x e m p l i g r a t i a , i n u n a h o r a , e t s ic t o t i e s q u o t i e s I n d u l g e n t i a e p l e ­

n a r i a e a c q u i r u n t u r . A l i u n d e nec confess ionem n e c c o m m u n i o n e m r e ­

q u i r i t , n e q u e u l l a s p r e c e s p r o E c c l e s i a v e l a d i n t e n t i o n e m S u m m i

P o n t i f i c i s f a c i e n d a s , p r o u t t a m e n f e r t c o n s u e t u d o .

Q u a e e u m i t a s i n t E p i s c o p u s V a p i n c e n s i s a d s . C o n g r e g a t u o ­

n e r à c o n f u g i t , u t e u m a g e n d i m o d u m i n casu docere e t r e spons ionem,

a d s e q u e n t i a d u b i a s u p p e d i t a r e d i g n e t u r .

1 . A n p o s s i t a d m i t t i t a l e m a c t a n t a m p o t e s t a t e m c i r ca I n d u l ­

g e n t i a s , f i d e l i b u s e l a r g i e n d a s , p r i v a t o S a c e r d o t i , v i v a e vocis o r a c u l o ,

concessam fu isse , p r o u t d i c t u s s a c e r d o s I o a n n e s F r a n c i s c u s B l a n c h a r d

g l o r i a t u r ?

2 . D a t o q u o d t a m a m p l a p o t e s t a s a l i c u i S a c e r d o t i i m p e r t i t a

f u e r i t , a n e i p r o r s u s l i c e a t u b i q u e i n g r a t i a m f i d e l i u m e a d e m u t i ,

i n c o n s u l t a s . I n d u l g e n t i a r u m C o n g r e g a t i o n e , e t i n c o n s u l t i s , i m o

i n v i t i s a t q u e r e c l a m a n t i b u s l o c o r u m O r d i n a r i i s ?

S a c r a C o n g r e g a t i o I n d u l g e n t i i s s a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a

i 0 3 ¡ > o n d e n d u m c e n s u i t :

VAPINCEN.

374 VAPINCEN.

Ad utramque negative: et curet Episcopus, meliori quo fieri

potest modo, ut praefatus Sacerdos desistat uti adserta potestate •concedendi Indulgentias, de quibus in casu , ne diu fideles in •errorem pertractantur.

Datum Romae ex Secretaria eiusdem Sac. Congregationis die 28 Iu l i i 1882.

A L . CARD. O R E G L I A A s . STEPH. PRAEF.

F. Della Volpe Secret.

©

E X S . C O N G R E G A T I O N E R I T U I

Responsum quoad festa primaria etc. si concurrant cum festis

secundariis Dominicae Passionis.

Reverendissimus Dominus Isidoras Du Rousseaux, Episcopus Tor­nacensis a Sacra Rituum Congregatione insequentis dubii resolu­tionem efflagitavit, nimirum ; u An festa primaria ritus duplicis maioris sint praeferenda, in concursu, Festis secundariis Passionis Dominicae, quae sunt etiam ritus duplicis maioris?

Et sacra eadem Congregatio, ad relationem infrascripti Se­cretarii, audita sententia alterius ex Apostolicarum ceremoniarum Magistris, sic, rescribendum censuit :

Negative, iuxta Decreta de concurrentia in Panormitana diei 12 Aprilis 1823, in Mechlinien, diei 22 Maii 1841, et Meliten, diei 6 Septembris 1845.

Atque ita rescripsit ac declaravit 25 Septembris 1882.

Pro Emo ac Rmo Dno DOMINICO CARD. BARTOLLNI

S. R. C. Praefecto

CAMILLUS CARD . DI PIETRO Episc. Ostien. et Ve-liternen.

LAURENTIUS SALVATI S. R. C. Secretarius

APPENDIX V. 3 7 5

Commentarium brevissimus instructionis editae a S. C. Episcoporum et Regularium die 11 Iunii 1880 (1) .

H a u d s e m e l , n e q u e u n i u s

t a n t u m a Dioeces i s O r d i n a r i o r o ­

g a t i , u t c o m m e n t a r i u m a d i i c e r e -

m u s q u i b u s d a m a r t i c u l i s instru­

ctionis pro Ecclesiasticis Curiis, quoad modum procedendi oeco­nomice in causis disciplinaribus et criminalibus clericorum, e d i ­

t a e a S . C . E p i s c o p o r u m e t

R e g u l a r i u m d ie 1 1 I u n i i 1 8 8 0 ;

m a n u m o p e r i a d m o v e m u s , i n i d

s e d u l o i n t e n d e n t e s , u t a b e i s ­

d e m C u r i i s e cc l e s i a s t i c i s p r o

p r o v i d i s s i m a e h u i u s m o d i i n s t r u ­

c t i o n i s a p p l i c a t i o n e , t u t i u s a t q u e

e x p e d i t i u s h u i u s m o d i n e g o t i a g e ­

r a n t u r . P l u r a p a u c i s p e r s t r i n g i -

m u s , n e b r e v i t a t i q u a m nob i s

p r o p o s u i m u s deficere v i d e a m u r .

H a u d m o r a m u r c i r c a i n s t r u c t i o ­

n i s s c o p u m ; q u i p a t e t e x p r o e m i o .

U r g e n t e e x u n a p a r t e i n i q u a t e m ­

p o r u m c o n d i t i o n e , q u a E p i s c o p i

a d i d r e d a c t i s u n t , u t q u i b u s d a m

i n t e r eos i m p o s s i b i l e q u o q u e e v a ­

s e r i t %>$as C u r i a s r e g u l a r i t e r i n ­

s t i t u e r e , e t l i b e r e a g e r e i n e x e r ­

c i t i o d i s c i p l i n a r i s i u r i s d i c t i o n i s :

e x a l i a , i n s t a n t e c a n o n i c a e r e g u -

l a r i t a t i s e t i u s t i t i a e t u t a m i n e ,

quod p r a e s c r i p t a e a i u r e p r o c e ­

d e n d i f o r m a e m a x i m e p r a e s t a n t ;

o p e r a e p r e t i u m e r a t m i n u s so l ­

l e m n e s e t m a g i s oeconomicas p r o ­

cedend i f o r m a s p e r m i t t e r e , a c u n a

s i m u l , c a n o n i c a m r e g u l a r i t a t e n r ,

i u s t i t i a m , u n i f o r m i t a t e m q u e i n

i u d i c i i s s e r v a r e . I d e o d u m in ac­

cidentalibus modi f ica t io o c c u r r i t ,

substantialium r e l a x a t i o i n t e r ­

d i c i t u r .

I t e m h a u d m o r a m u r i n h i s

q u a e in primo, secundo et tertip a r t i c u l o c o n t i n e n t u r . E t e n i m n u l ­

l u s e s t O r d i n a r i u s q u i p r o b e n o n

n o v e r i t , g r a v i s s i m u m s ib i o n u s

i n c u m b e r e d i s c i p l i n a m c o r r e c t i o -

n e m q u e c u r a n d i c l e r i c o r u m , q u e i s

p r a e e s t , u t o r d i n i s p e r t u r b a t i o ­

n e s , t e m p o r e o p p o r t u n o a n t e v e r -

s a e , f a c i l i u s e l i m i n e n t u r .

D u p l e x m a l i s r e m e d i o r u m g e n u s

i n d i g i t a t S a c r a C o n g r e g a t i o : d i ­

v e r s i m o d e a p p l i c a n d u m , p r o u t i v e l

m a l u m a d h u c p r a e c a v e n d u m s e

p r a e b e t , v e l p u n i t i o n i b u s e x p i a n ­

d u m ; i t a t a m e n u t r e i r e s i p i s c a n t ,

e t a d b o n a m f r u g e m r e d e u n t e s ,

a d m i s s i c o n s e q u e n t i a s r e p a r a r e

valeant,

(1) Habes hanc Instructionem Volum. XIII pag, 324 har. §phem.

376 APPENDIX V.

» alia pia seu Regulari Domo ab-v ipsis ordinariis ad id designan­di da et approbanda. »

Eadem in epistola qui s it com­mendati huiusce operis scopus de­scribitur, u Cum diuturna expe-» rientia compertum sit , ad re t i -y> nendam conservandamque ordi-n nis dignitatem et sanctimoniam » maxime conducere ut Ecclesia-» stici viri spiritualibus Exercitiis; n aliquando vacent, quibus quid-n quid sordidum de mundano pul­ii vere contractum est commode de-» tergitur, Ecclesiasticus spiritus; » reparatur, mentis acies ad divi­ni narum rerum contemplationem n extollitur, recte sancteque v i ­ri vendi norma vel instituitur v e l » confirmatur; proinde Sanctitas. n sua, eximio quo flagrat omnium » salutis zelo, vehementer exo-» ptans, ut pium hoc et saluber-» rimum Exercitiorum spiritua­li lium opus ubique locorum ma-» gnopere frequente tur, ac v i ­ii geat, universos Patriarchas,. n Archiepiscopos, Episcopos cete­ri rosque cum Italiae, tum etiam v Insularum adiacentium Ordina­ti rios enixe admonet ac hortatur,, » ut i l lud in sua quisque Dioe-» cesi, quo maiori poterunt co-» natu, promovere satagant. »

A s t longe alia ratione ac m. citata epistola S. C. Ep. et Reg. spiritualia exercitia in istructio-ne de qua agimus introducta sunt. Siquidem in epistola diei 1 F e ­bruarii 1710, Exercitia Italiae:

Ad malum praecavendum tria proponuntur : 1. spiritualia exer­citia, 2. admonitiones, 3. praece­pta. De admonitionibus praece­ptisque nonnulla adduntur in se­quentibus articulis: de exercitiis spiritualibus non i tem. Scitum iam est omnibus spiritualia exer­citia quae a Constitutione 126 Summi Pontificis Alexandri VII quae ineipit Apostolica Sollici­tudo, quaeque ab epistola S. C. Episcoporum et'Regularium iussu Innocentii XI felicis recordationis edita die 9 Octobris 1682, imposita sunt i l l is omnibus qui vel reli­giosum habitum sumere, vel re­ligiosam professionem edere, vel sacros ac etiam minores Ordines suscipere exoptarent ; per aliam epistolam sacrae eiusdem Congre­gationis datam die 1 Februa­rii 1710,de mandato Summi Ponti­ficis Clementis X I , maxime com­mendata1 fuisse Ordinariis Italiae Insulárumque adiacentium « ut » fructu, qui sane' uberrimus ex n praedictis spiritualibus Exerci-» tus percipitur, opportune pro-» posito ác explicato, universos » ex clero sibi subiecto, sed prae­c i p u e animarum' Rectores, Con-n fessariós, Canonicos aliosque Be-n neficiâtos, Chori servitio adstric­ti; tos, diligenter excitent ad eadem » Exercitia, saltem semel in anno » peragenda, in domibus Religio­ni sorum Societatis Iesu, seu prae-» sbyterorum Congregationis Mis-7> sionis, si adsint, sin minus in

E p i s c o p i s m a x i m e c o m m e n d a b a n -

t u r . a b u n o q u o q u e d e c l e r o p e r ­

a g e n d a , ut quidquid sordi­

dum de mundano pulvere con­tractum est commode detergatur, Ecclesiasticus spiritus repare­tur e t c . , q u i f i n i s , e t i a m b i s q u i

p e r f e c t i o r e m v i t a m a g u n t com­

m u n i s e s se p o t e s t , i m m o d e b e t .

V e r u m , c u m s p i r i t u a l i a e x e r ­

c i t i a i n t e r m e d i a a d m a l u m p r a e ­

c a v e n d u m o p p o r t u n a p r o p o n u n ­

t u r , l i c e t i n t r i n s e c u s e o r u m f i n i s

i d e m s e m p e r m a n e a t , m e d i a t u s

t a m e n i l l e f i t : i m m e d i a t e e n i m

a d h i b e n t u r a d c o r r e c t i o n e m c le ­

r i c o r u m , q u i e t i a m s i s o r d i s a d h u c

e x s p e r t e s m a n e a n t , l u b r i c u m t a ­

m e n i t e r s e q u u n t u r . I m m o f r e ­

q u e n t e r c u m a d m o n i t i o n e , a u t

e t i a m p o s t a d m o n i t i o n e s , p r a e c e ­

p t o i m p o n u n t u r : a t q u e eo c a s u

p o e n a e , l i c e t l e v i s s i m a e , r a t i o n e m

e x h i b e n t .

C i r c a h u i u s m o d i r e m e d i o r u m

p r a e v e n i e n t i u m a p p l i c a t i o n e m ,

q u a e r i p o t e s t .

1 Q u i b u s i n r e r u m a d i u n c t i s

a d h i b e n d a s u n t ?

2 . Q u i b u s n a m p r a e c e d e n t i b u s

a c t i b u s ?

3 . P a r i a n e s u n t i n t e r se , v e l

a l t e r u m a l t e r i g r a v i t a t e p r a e ­

s t a t ?

Q u o d r e s p i c i t p r i m u m q u a e ­

s t i o n i s c a p u t , f ac i l i r a t i o n e sol ­

v i t u r . A i t s . C o n g r e g a t i o p r a e ­

v e n t i v a r e m e d i a a d h i b e n d a esse

ad i m p e d i e n d u m quominus ma­

lum adveniat, ut scandali sti­

li v. 3 7 7

muli, occasiones voluntariae cau­saeque ad delinquendum proxi­mae removeantur. O p u s e s t i g i ­

t u r u t f a c t u m a l i q u o d e x i s t a t :

n a m s i n i h i l a d s i t , n i h i l a p p l i ­

c a r i p o t e s t , n e c e x r e m o t i p o s ­

s i b i l i s m a l i f o r m i d i n e a g e n d u m

e s t . A s t f a c t u m t a l i s esse d e b e t

n a t u r a e q u a e v e l c u l p a m , l i c e t

l e v e m , f e r a t , v e l e t i a m s i c u l p a m

n o n c o n t i n e a t , i l l i t a m e n p r o x i m e

a c c e d a t . T a l e s s u n t o c c a s i o n e s

v o l u n t a r i a e a l i a e q u e c a u s a e a d

d e l i n q u e n d u m p r o x i m a e , q u a e

T h e o l o g i a m m o r a l e m edoc t i s o -

p t i m e n o t a e s u n t . T a n d e m a c t u s

n o n n u l l i q u a n d o q u e c u l p a e e x p e r ­

t e s p e r s e s u n t , e t t a m e n r e s p i ­

c i e n t i u m o c u l i s d i v e r s i m o d e sese

o f f e run t , e t s c a n d a l u m g i g n u n t .

I n s u p e r t a l e esse d e b e t f a c t u m

q u o d n o n i n o c c u l t o m a n e a t , b e n e

v e r o e x t e r i u s n o t u m a l i c u i s i t .

C a u t u m e n i m v o l u i t i n articu­

lo IX S. C. n o v a h a c i n s t r u c t i o n e ,

n i h i l d e t r a h i « e x t r a i u d i c i a l i r e -

V med io ex informata conscien-

» tia, q u o d p r o c r i m i n i b u s occu l -

» i i s S . T r i d e n t i n a S y n o d u s d e -

» c r e v i t . » E t de h o c r e m e d i o s a t i s

a b u n d e l o q u u t i s u m u s i n Appendi­

c e I I I V o l . X I V p . 2 9 9 . I d e o O r d i ­

n a r i i s p r a e c i p i t u r , i n a r t i c u l o V u t

s u m m a r i a m fac t i c o g n i t i o n e m su­

m a n t , e u m i n f i n e m u t s i a d u l t e ­

r i o r a p r o c e d e r e o p o r t e a t , v e l c le

r i c u s a d s u p e r i o r e m a u c t o r i t a t e m

p r o v o c a v e r i t , f ac t i p r o b a t i o n e s ,

ip s i i n p r o m p t u h a b e r e , e t a d S u ­

p e r i o r e m t r a n s m i t t e r e v a l e a n t .

378 APPENDLX V.

Occurrit Loc ïocc secunda ex propositis quaestionibus: nempe, -quibusnam praecedentibus acti' bus;praeseruativis remediis uti licebit t Quae quidem quaestio in aliam traducitur. « In quo con­ni sistit summaria illa facti CO­TÍ gnitio quam Ordinarii praemit-

'V tere debent praevenientium re­nn mediorum applicationi? »

Duae probationum species, in iure notae sunt: plena, et semi­plena. Auctor .Ferraris verbo u probatio ». num 4. ait: Plena illa est (probatio) quae tantam fidem facit quanta ad definien­das controversias sufficit: ut est probatio,quae fit per duos testes, omni exceptione maiores, per instrumenta authentica, per con­fessionem propriam, et huius­modi. Semiplena illa est quae facit quidem aliquam fidem rei gestae, sed non tantam, quae sufficiat ad definiendas contro­versias, uti est probatio per unum

•testem, per confessionem extra­iudicialem, per scripturam pri­vatam, per fugam rei qui de­buisset respondere, perfamam et huiusmodi. Sic in re communis. Et inferius sub num. 13 idem

Auctor tradit: Dantur tamen plures casus in quibus non rae­

quiritur probatio plena, sed sufficit semiplena, vel alia ex coniecturis deprompta, ut sunt casus in quibus sententia lata

facit modicum praeiudicium. Mota recentior part. 3 decis. 466

sub num. 4 part. 4 . . et Doctores communiter per textum in I. 3 §. « ideoque Divus n ff. de testi­bus c. u in nostra » de testibus» Demum sub nu m- 19 addit Tan­dem sufficit probatio semiplena in causis summariis ubi agitur de rebus modicis et quasi nul­lius praeiudicii. Rota part. 15 dec. 190 num. 14 per textum in C. u ex litteris » de iri integrum restituí. C u cum Bertoldus » 18 de sententi et reiudicat. etc.

Hisce positis iuris principiis, urget iterum quaestio: « Plena » ne probatione opus erit, vel se-» miplena sufficiens censenda est, » ut praeventivis remediis uti li­nn ceat? » Rerum et personarum adiunctis plurimum attendendum est nostra sententia. Graviores pro gravioribus rebus probatio­nes, pro levioribus leviores su­mendae sunt, pleniores si de perso­na agatur aetate, morum.integri­tate usque adhuc nulli obnoxia culpae: minus plenae si accusatus, sè alias iam levitatis haud exsper-tem ostenderit. Profecto ad reme­dia applicanda deveniendum non est, quin semiplena saltem proba­tio existat. Verum quoniam hoc probationum caput magni facien­dum est, accuratiores, quo fieri potest huius commentarii brevi­tati a c c o m o d a t a 3 notitias tradi­mus de modo summariam illam facti cognitionem sibi comparandi, de qua loquitur hoc in articulo S. Congregatio.

APPE

A g i t u r d e r e m e d i i s c a n o n i c i s

f o r m a e x t r a i u d i c i a l i a p p l i c a n d i s

a d h o c , u t q u i s a d b o n a m f r u g e m

r e d e a t , v e l p r o x i m u m l a b e n d i p e ­

r i c u l u m v i t e t , v e l s c a n d a l u m t o l ­

l a t . D i l i g e n t e r i g i t u r i n q u i r e r e

•debet E p i s c o p u s d e f a c t i e x i s t e n ­

t i a e t q u a l i t a t i b u s , q u o d i n i u r e

v o c a t u r procedere per inquisi­

tionis viam. E p i s c o p i s o n u s i n ­

q u i r e n d i i n c u m b i t i u x t a i l l u d

M e l e h i a d i s P a p a e p r a e c e p t u m

H i s p a n i s E p i s c o p i s d a t u m 2 . q . I .

c a n . 1 3 . Primo semper diligen­

ter inquirite, ut cum iustitia et

veritate definiatis: neminem con-

demnetis ante verum et iustum

iudicium : nullum suspicionis

arbitrio iudicet is: sed primum

probate, et postea charitativam

proferte sententiam. N e c si no­

torium (quod v o c a n t ) f a c t u m po­

p u l o s i t , o m i t t e n d a e s t i n q u i s i t i o :

f i e r i e n i m p o t e s t u t p o s t d i l i g e n ­

t e m s u m p t a m i n f o r m a t i o n e m , r e s

v e l f a l s a v e l l o n g e d i v e r s a s e p r a e ­

b e a t , a c n o t o r i a d i c e b a t u r .

A s t p r o c e s s u s p e r inquisitio­

nis viam de q u o in i u r e canon ico

d i s s e r i t u r , c r i m i n a l i a r e s p i c i t i u ­

d i c i a : i n q u i s i t i o d e q u a l o q u i m u r

a d e x t r a i u d i c i a l i a a p p l i c a n d a r e ­

m e d i a i t e r s t e r n i t , e t e x t r a i u d i ­

c i a l i f o r m a i n s t i t u i t u r , i n f a m i a m

a c c u s a t i h a u d p r a e r e q u i r i t , p r o u t i

a n t i q u i t u s , q u i a s e c r e t o a d h i b e n d a ,

-est. I n q u i s i t i o a u t e m h u i u s m o d i

pro n o t i t i a C u r i a e i n s t i t u e n d a , i t a

o r d i n a r i o i n u s u h a b e n d a e s t , u t

. nemin i i i c r^ t ve! i n t e r n a e cor-

) ix v 379

r e c t i o n i v e l i u d i c i i a c t u i m a n u m

a d m o v e r e , q u i n i n q u i s i t i o i s t h a e c

p r a e c e d a t .

A c c i d i t n o n r a r o a d E p i s c o p i

a u r e s p e r v e n i r e , v e l p e r r u m o r e m

a u t f a m a m , v e l p e r d e n u n t i a t i o n e m

s e c r e t a m , a u t e t i a m a n o n y m a m ,

v e l p e r f a m a m a u t r u m o r e m , v e l

p e r d e n u n t i a t i o n e m P r o m o t o r i s

F i s c a l i s , a l i q u o i n loco t a l i m o d o

p e c c a r i , v e l p r a e c e p t a c l e r o i m ­

p o s i t a n e g l i g i . F r e q u e n t i u s h a e c

i n e i u s ocu los i n s i l i u n t i n d i s c u r s u

s . v i s i t a t i o n i s . T u m E p i s c o p u s a

f a c t o , a d d e l i n q u e n t i s i n q u i s i t i o ­

n e m p r o c e d e r e t e n e t u r .

P r o h u i u s m o d i i n q u i s i t i o n e ,

q u a e g e n e r a l i s n u n c u p a t u r , p e r a ­

g e n d a m e t h o d u m docet Pellegrin.

Prax. Vic. Gen. par. 4. sect. 2.

n. 73 Episcopus secreto et sepa­

ratim vocat personas, quae sibi

pleniores notitias suppeditare

possunt circa tale factum emer­

gentia, dependentia, contingen­

tia ac illi adnexa et connexa,

ut delinquentem pro sui poena

et aliorum exemplo punire va­

leat: easque singillatim ad veri­

tatem aperiendam opportunis

verbis excitat ac interrogat, an

ipse sciat factum eiusque cir­

cumstantias, et praesertim an

sciat quis illud commiserit. Si

ille talis, qui sic secreto inter­

rogaturi dixerit se nescire, in­

terrogetur iterum in genere, an

sciat saltem aliquem de tali fa­

cto esse infamatum vel suspe­

ctum, et illo respondente nega-

380 APPENDIX V.

p r a e s t a n t i , p r u d e n t i a c o m m e n d a ­

t o , s t u d i i a u t od i i e r g a d e l i n q u e n ­

t e m a f f ec t ibus h a u d o b n o x i o . Van

Espen loc. cit. hum. 25 et in o p e r e

c u i u s t i t u l u s Praxis rerum cri­

men, cap. 8 num. 1 et 2. A t ­

t e n d e n d u m e s t s e c u n d o loco, n e

a d i n q u i s i t i a u r e s i n q u i s i t i o n i s

n o t i t i a p e r v e n i a t . T e r t i o loco

c a v e n d u m e s t n e i n q u i s i t i o i n v u l ­

g u s e d i i n c i p i a t . C e t e r u m t u m

t e s t i u m d e p o s i t i o n e s s e c r e t o e t

s i n g i l l a t i m o b t e n t a e , t u m i n f o r ­

m a t i o n e s a l i a e q u e h u i u s m o d i

p r o b a t i o n e s s c r i p t o t r a d e n d a e

s u n t e t i n C u r i a s e r v a n d a e , p r o

c a s u q u o v e l i n q u i s i t u s contra ,

r e m e d i i a p p l i c a t i o n e m a d S u p e ­

r i o r e m r e c u r s u m f a c i a t , v e l a b

i p s a C u r i a , a d u l t e r i o r a p r o c e d i

o p o r t e a t .

P o s t e x p l e t a m i n q u i s i t i o n e m ,

s i v e l r e i t a t i s , v e l p e r i c u l i p r o ­

x i m i , v e l s c a n d a l i e x i s t e n t i s p r o ­

b a t i o n e s a d s i n t h a u d g r a v e s , s e u

p o t i u s i n d i c i a a l i q u o i n p r e t i o

h a b e n d a , p r u d e n t i s e r i t E p i s copi y

a n t e m o n i t i o n i s c a n o n i c a e a p p l i ­

c a t i o n e m , d e l i n q u e n t i ad se a r c e s ­

s i t o , q u a e c o n t r a e u m e x t a n t a c ­

c u s a t i o n e s p a n d e r e , q u i n o r i g i ­

n e m n o t i t i a e e t d e p o n e n t e s e i d e m

n o t o s f a c i a t . I d e t i a m p e r p r u ­

d e n t e m e t n o n d u b i a e f a m a e ec­

c l e s i a s t i c u m v i r u m , c u i Episcopus-

m a n d a t u m a d h o c c o n f e r a t , f i e r i

p o t e s t . P o e n a e c o m m i n a t i o n u l l a ,

f a c i e n d a e s t i n q u i s i t o . Q u i s i a d

a c c u s a t i o n e m d e s t r u e n d a m p e r v e ­

n i a t ; i a m n i h i l u l t r o e s t a g e n d u m .

tive, denuo interrogetur an sciat quis possit omnia scire. Et sic poterit procedere cum aliis.

S i e x i n q u i s i t i o n e g e n e r a l i s u ­

p e r d e t e r m i n a t a p e r s o n a n o n l e v i a

c u m u l e n t u r i n d i c i a (de h a c a u t e m

l e v i t a t e v e l g r a v i t a t e i u d i c i u m

f e r r e E p i s c o p i es t ) a d i n f o r m a ­

t i o n e m eae, officio s u m e n d a m p r o ­

c e d i t .

Q u o d r e s p i c i t E p i s c o p o r u m

c r i t e r i a h a c i n r e , p r a e " ocu l i s

t e n e n d u m e s t q u o d t r a d i t Van

Espen Ius Eccles.univers.par. 3 tit. 8 cap. 1 num. 37. E x om­

n i u m D o c t o r u m s e n t e n t i a , i n

m a t e r i a i u d i c i o r u m , n o n p o t e s t

s t a t u i c e r t a r e g u l a : sed t o t u m

r e l i n q u i t u r i u d i c i o I u d i c i s , q u i

s e c u n d u m q u a l i t a t e m p e r s o n a r u m

e t d e l i c t i e t i n d i c i o r u m , i u d i c a ­

b i t n u m indicia sufficiant ad capiendam informationem con­tra illam personam.

P a t e t o p u s n o n esse g e n e r a l i

i n q u i s i t i o n e , q u o t i e s u n a c u m fa­

c t o , d e l i n q u e n t i s n o m e n n o t u m

f i t . T u n c e n i m d i r e c t e a d i n q u i ­

s i t i o n e m q u a m v o c a n t specialem

s c i l i c e t a d e a m i n q u a d e a l i c u ­

i u s p e r s o n a e r e i t a t e q u a e r i t u r ,

p r o c e d i t u r .

A d i n q u i s i t i o n e m t u m g e n e ­

r a l e m t u m s p e c i a l e m r i t e e x p l e n ­

d a m , t r i a e x c o m u n i d o c t o r u m

s e n t e n t i a p r a e c i p u e s e r v a n d a

s u n t . E t p r i m o loco a t t e n d e n d u m

e s t u t f i a t a b ipso O r d i n a r i o ; v e l

d e e i u s m a n d a t o a b ecc l e s i a s t i co

v i r o , p r o b i t a t e a t q u e i n t e g r i t a t e

E o d e m modo p r o c e d e n d u m e s t

c u m h i s q u i a b i n c e p t o d e s i s t e r e

p r o m i t t u n t , e t m a l u m r e p a r a r e ;

a c r e a p s e s a t a g u n t u t p r o m i s s a

• e x e q u a n t u r . A s t s i i n d i c i a t a l i s

s i n t n a t u r a e , q u a e h a u d l e v i s r e i -

t a t i s s e m i p l e n a m p r o b a t i o n e m con­

s t i t u a n t : ( i n t e r q u a e m a g n i fa­

c i e n d a e s t d e l i n q u e n t i s v o c a t i a d

E p i s c o p u m a c c e d e n d i r e c u s a t i o ,

v e l e x t r a i u d i c i a l i s e i u s d e m confes­

s i o ) , c a n o n i c a e a d m o n i t i o n i s a p r

p l i c a t i o n o n e s t u l t e r i u s diffe­

r e n d a .

T e r t i a e e x p r o p o s i t i s q u a e s t i o ­

n i b u s -ex i p s a i n s t r u c t i o n i s l i t t e r a

e t s p i r i t u - p r o n u m e s t r e s p o n s u m .

A i t S ^ C . i n a r t i c u l o V I , « c a n o -

r> n i c a s a d m o n i t i o n e s esse a p p l i -

•>•> c a n d a s s i v e in f o r m a p a t e r n a et

•n s e c r e t a ( e t i a m p e r e p i s t o l a m a u t

•» p e r i n t e r p o s i t a m p e r s o n a m ) s i v e

n i n f o r m a l e g a l i , i t a t a m e n u t

r i de e a r u n d e m e x e c u t i o n e a l i q u o

•n ex a c t u c o n s t e t . » P r o s e q u i t u r

s e d i n a r t i c u l o V I I . u Q u a t e n u s

n i n f r u c t u o s a e i n f o r m a t i o n e s e v a -

V d a n t , O r d i n a r i u s C u r i a e p r a e -

V c i p i t , u t d e l i n q u e n t i . a n a l o g u m

v i n i u n g a t u r p r a e c e p t u m e t c . »

E r g o p r a e c e p t u m n o n n i s i p r a e ­

m i s s i s m o n i t i o n i b u s , h i s q u e p e r

d e l i n q u e n t e m s p r e t i s i n i u n g e n -

d u m e s t . E r g o g r a v i t a t e p r a e s t a t

p r a e a d m o n i t i o n i b u s p r a e c e p t u m .

I m m o i n i p s a a d m o n i t i o n e v a r i i

g r a v i t a t i s g r a d u s e x t a n t , p r o u t i

v e l i n f o r m a p a t e r n a , v e l i n f o r m a

l e g a l i p e r f i c i t u r . E t q u o n i a m i n

a c t u p r a e c e p t i s a e p i u s d e l i n q u e n -

) i x v . 3 8 1

t i i m p o n i t u r s u b p o e n a s u s p e n ­

s ion i s e t c . , u t . s p i r i t u a l i b u s e x e r c i ­

t i i s penes r e l i g i o s a m a l i q u a m f a ­

m i l i a m o p e r a m d e t , h o c s u b r e ­

s p e c t u , g r a v i o r a e t i a m s p i r i t u a l i a

e x e r c i t i a v i d e r i p o t e r u n t , q u i a

a l i q u o modo p o e n a e n a t u r a m i n ­

d u u n t , ceu s u p r a d i c t u m e s t .

A d m o n i t i o n u m e t p r a e c e p t i

f o r m a m q u o d a t t i n e t , c l a r a p e r

s e s u n t q u a e i n a r t i c u l i s V I , V I I ,

V I I I , t r a d u n t u r . Canonicae , m o n i ­

t i o n e s f i e r i d e b e n t u s ive in f o r m a

n p a t e r n a e t s e c r e t a ( e t i a m p e r

» e p i s t o l a m a u t p e r i n t e r p o s i t a m

» p e r s o n a m ) s i v e in f o r m a l e g a l i :

» i t a t a m e n u t d e e a r u m d e m e x e •

» c u t i o n e c o n s t e t ex a l i q u o s a c t u »

N i h i l e r g o r e f e r t u t r u m u n u s v e l

a l t e r , m o d u s e l i g a t u r : d u m m o d o ,

e x a l i q u o a c t u , c o n s t e t m o n i t i o n e s

l o c u m r e v e r a h a b u i s s e . E r g o s i

e p i s t o l a a d h i b e a t u r , e a m i t t e n d a

e r i t i u x t a p r a e s c r i p t u m a r t i c u ­

l i X V , n e m p e ope c o m m e n d a t i o n i s

u p e n e s officium t a b e l l a r i o r u m , ex-

? poscendo f idem e x h i b i t i o n i s , r e -

n c e p t i o n i s a u t r e p u d i i , n S i v e r o

p e r i n t e r p o s i t a m p e r s o n a m m o n i t i o

a p p l i c a n d a s i t , p ro fec to c u m a d

g r a v i s s i m u m h u i u s m o d i s c o p u m ,

n o n n i s i i l l i d e c l e ro a d h i b e n d i s i n t

q u i s a n c t i t a t e a e t a t e e t d o c t r i n a

c e t e r i s p r a e c e l l u n t , e o r u m t e s t i ­

m o n i u m s c r i p t u m d e a d m o n i t i o n e ,

e x e q u u t i o n i c o m m i s s a , p l e n a m

s ib i f i d e m v i n d i c a b i t . T a n d e m , s i

i n f o r m a l e g a l i p r o c e d e r e necesse

s i t , e t n u l l u m a d s i t i m p e d i m e n ­

t u m e x p a r t e g u b e r n o r u m , h o c

3 8 2 APPENDIX V.

municationis. Et non solum rae­

quiritur dicta monitio in excom­

municatione ut supra, sed etiam

in suspensione et interdicto Cap*

u r e p r e h e n s i b i l i s » in principio

ubi Gloss, in verbo u m o n i t i o n e rr

de appell, et Cap. u S t a t u t u m rr

de sentent, excommun, in 6r

quae quidem monitio trina, seu

cum trino termine, debet saltem

continere spatium sex dierum:

et sic duorum dierum pro quo­

libet termino, seu pro qualibet

monitione, ut probatur in dicta

constitutione, ibi aliquorum die­

rum competentia intervalla.

M o n i t i o n e s E p i s c o p u s a p p l i ­

c a t , p r a e c e p t u m a C u r i a e d e n d u m

e s t , m o n i t i o n e s e n i m e t i a m i n

f o r m a l e g a l i a d h i b i t a e , e t p e r a p -

p a r i t o r e m e x e c u t i o n i c o m m i s s a e ,

s e m p e r a l i q u i d p a t e r n i c o n t i n e n t ;

i deo O r d i n a r i i p e r s o n a m n o n e x c e ­

d u n t . S e d c u m a d p r a e c e p t u m

d e v e n i e n d u m e s t , l i c e t i n fo rma ,

e x t r a i u d i c i a l i , e t s a e p e e t i a m se ­

c r e t a i n t i m a n d u m , r e s t r a n s i t i n

d o m i n i u m t r i b u n a l i s E p i s c o p i ,

u n d e p r a e c e p t u m e m i t t i t u r . I n

p r a e c e p t o , q u i d d e l i n q u e n s a g e r e ;

v e l a q u o a b s t i n e r e d e b e a t d e c l a ­

r a n d u m e s t : a t q u e i t a r e s i p i s c e n ­

t i a m , q u a m s p o n t a n e a m o b t i n e ­

r e m o n i t i o n u m scopus e s t , coa-

c t i v a e i n i u n c t i o n e s v i c o n s e q u i

s a t a g u n t . I n i u n c t i o n e s s e q u i t u r

s a n c t i o p e n a l i s , d e l i n q u e n t i c o m -

m i n a n d a , a t q u e a b ipso i n c u r ­

r e n d a s i p r a e c e p t u m t r a n s g r e d i a ­

t u r . T r i a i g i t u r s u b s t a n t i a l i a s u n i

e s t , s i C u r i a e p r o p r i o s h a b e a n t

a p p a r i t o r e s , m o n i t i o n e s p e r a p -

p a r i t o r e m n o t i f i c a n t u r a t q u e i n ­

t i m a n t u r . S i a p p a r i t o r e u t i im­

poss ib i l e e v a d a t , s u p p l e n d u m e s t

c o m m e n d a t a e p i a t o l a , ceu i n c i ­

t a t o a r t i c u l o X I V p r a e s c r i b i t u r .

n Q u a t e n u s i n f r u c t u o s a e m o -

n n i t i o n e s e v a d a n t , ( h a b e m u s i n

r> a r t i c u l o V I I ) O r d i n a r i u s p r a e -

» c i p i t C u r i a e j u t d e l i n q u e n t i

v a n a l o g u m i n i u n g a t u r ' p r a e c e ­

pi p t u m , in q u o d e c l a r e t u r q u i d

n e i d e m a g e n d u m a u t o m i t t e n d u m

» s i t , c u m r e s p o n d e n t i s p o e n a e

v e c c l e s i a s t i c a e c o m m i n a t i o n e ,

n q u a m i n c u r r e t i n c a s u t r a n s ­

it g r e s s i o n i s . »

O m n i a h o c i n a r t i c u l o d i l i ­

g e n t e r d e s c r i p t a s u n t . Officium a

quo p r a e c e p t u m e d e n d u m e s t i n ­

d i c a t u r ; s u b s t a n t i a l i a p r o i n t r i n ­

s e c a p r a e c e p t i f o r m a e x p r i m u n t u r .

P r a e c e p t o p r a e m i t t i d e b e n t

monitiones (non monitio) c a n o n i ­

c a e . Q u o t n u m e r o ? p r a x i s cano-*

n i c a f e r t tres n u m e r o m o n i t i o n e s

esse a d h i b e n d a s , s e x d i e r u m s p a ­

t i o e x p l e n d a s , hoc e s t b i d u o i n ­

t e r u n a m e t a l t e r a m i n t e r c e ­

d e n t e . Ridolphin. praxis iudic.

Part. I Cap. XIV. num. 244 et

seqq. doce t Tertio ut quis pos­

sit excommunicari, requiritur

trina monitio, vel una cum trino

termino dierum distincte assi­

gnato Cap. u C o n s t i t u t i o n e m » de

Sentent .excommunie^ in 6-Cap.

¿ S a c r o n ubi Gloss, in verbo u com­

p e t e n t i * de sententia excom­

p r o p r a e c e p t o . 1 . m o n i t i o n u m

p r a e m i s s i o , 2 . e x p r e s s i o e o r u m

q u a e a g e r e , v e l a q u i b u s a b s t i ­

n e r e d e b e t d e l i n q u e n s , 3 s a n c t i o

p o e n a l i s . Q u a e s a n c t i o p o e n a l i s

r e i g r a v i t a t i a c c o m m o d a t a esse d e ­

b e t . P r o l e v i o r i b u s c u l p i s s p i r i ­

t u a l i a e x e r c i t i a , q u a e ( u t i s u p r a

d i x i m u s ) e t i a m i n a d m o n i t i o n e

a p p l i c a n t u r , f r e q u e n t i s s i m e a d h i ­

b e r i s o l e n t . P r o g r a v i o r i b u s , su ­

s p e n s i o a d i v i n i s a l i a e q u e h u i u s ­

m o d i p o e n a e , s a e p i s s i m e c u m sp i ­

r i t u a l i b u s e x e r c i t i i s c o n i u n c t a e .

P e r s p i c u a p a r i t e r s u n t q u a e i n

a r t i c u l o V I I I p r a e s c r i b u n t u r .

P r a e c e p t i i n t i m a t i o C a n c e l l a r i o

C u r i a e c o m m i t t i t u r , e t n o n a l t e r i ;

v e l c o r a m V i c a r i o G e n e r a l i , v e l

c o r a m d u o b u s t e s t i b u s ecc les ia ­

s t i c i s , a u t l a i o i s p r o b a t a e p r o b i ­

t a t i s e x p l e n d a . A c t u s i n t i m a t i o ­

n i s , a p r a e s e n t i b u s , e t e t i a m a

p r a e v e n t o , q u a t e n u s ipse v e l i t ,

s u b s c r i b i t u r .

R e i g r a v i t a t e c r e s c e n t e , c r e ­

s c u n t e t i u r i s s o l l e m n i t a t e s . P r o

p r a e c e p t i i n t i m a t i o n e C a n c e l l a r i i

p e r s o n a n e c e s s a r i a f i t o m n i n o ,

a t q u e n e i n t i m a t i o n i s p r a e c e p t i

e x i s t e n t i a i n d u b i u m r e v o c e t u r ,

p r a e s e n t i u m s u b s c r i p t i o n e s p r o

a c t u s v a l i d i t a t e r e q u i r u n t u r ,

. j u u s c r i b a t n e c n e p r a e v e n t u s ,

n o n r e f e r t .

P r o r e i n a t u r a f i e r i q u a n d o ­

q u e p o t e s t , u t V i c a r i u s G e n e r a ­

l i s i u s i u r a n d u m s e r v a n d i s e c r e ­

t u m a t e s t i b u s r e q u i r a t : q u o d

v a l d e c o n s e n t a n e u m e s t e x i m i a e

NDix v. 3 8 3

i l l i c h a r i t a t i a c p r u d e n t i a e , q u a

E c c l e s i a i n s u i s a c t i b u s s e m p e r

u t i s o l e t , p r a e s e r t i m a d s c a n d a l i

d i f fus ionem i n p o p u l o p r a e p e d i e n ­

d a m . E t e n i m m e m o r i a n o n e x c i ­

d a t o p o r t e t , p r a e c e p t u m d e quo-

l o q u i m u r , i n t e r r e m e d i a e x t r a i u -

d i c i a l i a a d m a l u m a n t e v e r t e n d u m

o p p o r t u n a r e c e n s e r i : a t q u e i n

e i u s d e m a p p l i c a t i o n e e x t r a i u d i ­

c i a l i f o r m a o m n i n o p r o c e d i .

M o n i t u m i n a r t i c u l o I X e x p r e s ­

s u m p e r s e p a t e n s e s t . I n s t r u c t i o ,

p r o oeconomic is i n d i c a n d i s h u i u s ­

m o d i a g e n d i r e g u l i s , i l l o s t a n t u m

c a s u s r e s p i c i t , i l l a s q u e C u r i a s in.

q u i b u s ve l imposs ib i l e v e l i m p r u ­

d e n s e v a d e r e t s o l l e m n e s p roces ­

s u s i n s t i t u e r e . N a m p r o i l l i s l o ­

cis i n q u i b u s n u l l u m a d e s t i m ­

p e d i m e n t u m a d i u d i c i a i n s t r u e n ­

da , f i rmae m a n e n t i u d i c i o r u m

s o l l e m n i t a t e s a s a c r i s C a n o n i b u s ,

C o n s t i t u t i o n i b u s q u e A p o s t o l i c i s -

p r a e s c r i p t a e . M a n e t q u o q u e pro-

o c c u l t i s r e a t i b u s e x t r a o r d i n a r i u m

r e m e d i u m ex informata conscien­

tia de q u o in Cap. I. Sess. 14 Conc. Trid. de Reform.

A r e m e d i i s a d m a l u m p r a e c a ­

v e n d u m o p p o r t u n i s , g r a d u s f i t i n

A r t i c u l o X ad m o d u m p r o c e d e n d i

i n c a s i b u s , p r o q u i b u s c r i m i n a l i -

t e r a g e r e n e c e s s e s i t , o m n i n o .

Q u i b u s i n c a s i b u s c r i m i n a l i -

t e r a g e n d u m s i t eodem i n a r t i ­

cu lo X e x p r e s s u m es t . L ob p r a e ­

cep t i t r a n s g r e s s i o n e m 2 . o b c o m ­

m u n i a c r i m i n a 3 ¿ o b l e g u m E c ­

c les iae a p e r t a m v i o l a t i o n e m . I n

384 APPENDIX V.

i d i n t e n d i t i n s t r u c t i o , n t s u b s t a n ­

t i a l e s i u s t i t i a e r e g u l a e s a r c t a ^

t e c t a e s i n t , a t q u e u n a s i m u l p r o ­

c e s s u s s u m m a r i e e t s i n e i u d i c i i

s t r e p i t u confici v a l e a t . P a t e t ,

-« t i am i n c a s i b u s q u i a b i n i t i o

m a l u m a n t e v e r t e n d u m t a n t u m

c o n t i n e n t , a d i u d i c i u m i n f o r m a

q u a n d o q u e esse p r o c e d e n d u m , s i

a d m o n i t i o n e s e t p r a e c e p t i i n i u n ­

c t i o n e s a d e l i n q u e n t e c o n t e m n a n -

t u r .

Q u i s e q u u n t u r a r t i c u l i a X I

•ad u l t i m u m , o r d i n e m , a t q u e , u t i

i u r i d i c o v o c a b u l o a p p e l l a t u r , te­

lam - i n s t i t u e n d i i u d i c i i d e s c r i ­

b u n t , a q u a ne i n hoc q u i d e m

oeconomico p r o c e d e n d i modo d isce­

d e r e l i c e t : s ecus d e l i n q u e n t i b u s

v i a p a t e r e t i u r e a c m e r i t o c o n t r a

p r o c e s s u m i n s u r g e n d i , a c e t i a m

n u l l i t a t e i n f e c t o s i u d i c i i a c t u s

p r o c l a m a n d i . E x d e s c r i p t o a u t e m

i u d i c i i o r d i n e p l a n u m fit ; oecono­

m i c u m h u n c p r o c e d e n d i m o d u m ,

t o t o coelo d i f f e r r e a i u d i c i i s s u m ­

m a r i i s i n i u r e c a n o n i c o , i a m n o ­

t i s , q u o r u m i n s t i t u t i o o r i g i n e m

d u x i t a C l e m e n t i n a Saepe (Cap, 2.

de verb signi/.) et a C l e m e n t i n a

Dispendiosam (Cap. 2. de iudi­ciis). S u m m a r i a e n i m i u d i c i a c u m

c r i m i n a l i b u s p r o c e s s i b u s n i h i l

c o m m u n e h a b e n t , q u a e v e l r a t i o ­

n e p e r s o n a e i u d i c a n t i s e t i n cas i ­

bus a i u r e p r a e s c r i p t i s t a x a t i v e

a d h i b e n d a s u n t .

S u m m a r i e p r o c e d e r e t e n e t u r

d e l e g a t u s a P a p a c u i a l i q u a c a u s a

s u m m a r i e t e r m i n a n d a c o m m i s s a

e s t . S u m m a r i e p r o c e d i p o t e s t i n

c a u s i s s u p e r e l e c t i o n i b u s , p o s ­

t u l a t i o n i b u s , p r o v i s i o n i b u s , d i g n i ­

t a t i b u s , p e r s o n a t i b u s , officiis, c a ­

n o n i c a t i b u s , p r a e b e n d i s , benef ic i i s

e cc l e s i a s t i c i s , d e c i m i s , m a t r i m o ­

n i i s e t u s u r i s .

I n s u p e r s u m m a r i e e x p e d i r i

p o s s u n t c a u s a e p a u p e r u m , v i d u a ­

r u m , p u p i l l o r u m e t m i s e r a b i l i u m

p e r s o n a r u m : c a u s a e a l i m e n t o r u m ,

c a u s a e s p o l i i , d e p o s i t i , m e r c e d i s e t

p e r e g r i n o r u m , c a u s a e r e l i g i o s o ­

r u m , c a u s a e l e v i o r i s m o m e n t i ,

c a u s a e q u a e o b a l i q u o d i m m i n e n s

p e r i c u l u m m o r a m h a u d p a t i u n t u r ; .

Articulus XI. A n t e o m n i a

q u a t u o r e x h i b e t m o d o s p r o c e s ­

s u m i n s t r u e n d i i i q u e s u n t :

1. Ex officio. 2. In sequelam supplias li­

belli. 3. In sequelam quaerelae*

4. In sequelam notitiae quae alia quavis ratione ad Curiam pervenerit.

P r o c e s s u s e x officio t u n c h a ­

b e t u r c u m C u r i a e p i s c o p a l i s , p r o ­

p r i o m o t u , r e u m i n s e c t a t u r . A s t

q u i a n o n d e c e t i u d i c e m p e r s e

r e u m i n s e c t a r i , a c c u s a t o r i s p a r ­

t e s s u s t i n e r e d e b e t P r o m o t o r f i ­

s ca l i s , d e c u i u s p r a e s e n t i a e i n u n a ­

q u a q u e C u r i a n e c e s s i t a t e d i c e n ­

d u m e s t i n f r a s u b a r t i c u l o X I I I .

P r o c e s s u s e x officio s u b s t r a t u m

p r a e b e t i n q u i s i t i o a l i a q u e p r a e ­

m i t t e n d a a d p r a e c e p t i i n t i m a t i o ­

n e m , d e q u i b u s l o q u u t i s u m u s

s u b a r t i c u l i s V á d V I I I .

P r v e s r u s in. s e q u e l a m s u p p l i -

c i s l i b e l l i t u n c l o c u m h a b e t , c u m

a l i q u i s s e a c t o r e m c o n s t i t u i t ,

r e u m q u e p r o v o c a t , u t c o r a m C u r i a

c o m p a r e a t a d r e s p o n d e n d u m d e

a l i q u o f a c t o .

E a d e m d i c e n d a s u n t d e p r o ­

c e s s u i n s e q u e l a m q u a e r e l a e , q u a m

u n u s v e l p l u r e s c o r a m C u r i a d e ­

p o n u n t . I n h u i u s m o d i p r o c e s s i b u s ,

C u r i a e officium e s t i n v i g i l a r e u t

a c t u s o m n e s s e n t e n t i a e p r a e m i t ­

t e n d i r e g u l a r i t e r e x p l e a n t u r , n e

a d v e n i a t , q u o d s a e p e u s u v e n i r e

s o l e t , u t ob v i t i a q u a e formae d i ­

c u n t u r , q u a e i a m a c t a s u n t o m n i a

t a m q u a m n o n e s s e n t h a b e n d a s i n t .

P r o c e s s u s e x n o t i t i a q u a e a l i o

q u o v i s modo a d C u r i a m p e r v e ­

n e r i t t u m p r a e s e r t i m i n s t i t u i t u r ,

c u m n o t o r i u m e s t r e i c r i m e n n o ­

t o r i e t a t e f a c t i . N o t o r i u m a u ­

t e m f a c t i i u x t a e a q u a e t r a d i t

Schmalzgrueber in tit. 1 lib. 5

Decretal.: erit quando crimen

patratum est coram decem aut

saltem sex hominibus, qui illud

certo et per sensum cognoverint:

quia, ut ex hactenus dictis

constat, ad notorium facti re­

quiritur ut illud patratum sit

coram populo, vel maiore il­

lius parte: ad populum au­

tem constituendum requiruntur

decem saltem homines. V e r u m

q u o n i a m h i c e t i a m m o d u s , p e r s o n a

e g e t q u a e a c t o r i s s e u a c c u s a t o r i s

p a r t e s s u s c i p i a t ex officio , e t

p e r s o n a n u l l a a l i a esse p o t e s t

q u a m p r o m o t o r f i s c a l i s , c u m p r i -

Actn, Tom. XV. fase. OLXXVIT.

six v. 385

m o , hoc e s t c u m mo d o p r o c e s s u m

i n s t r u e n d i ex officio con fund i ­

t u r .

P r o c e s s u s a u t e m , s e m e l ac

i n c e p t u s e s t u s q u e a d e x i t u m p e r ­

d u c i d e b e t e u m i n f i n e m , u t o m n i

a d h i b i t a c a u t e l a a t q u e p r u ­

d e n t i a v e r i t a s d e t e g a t u r . Q u o ­

n i a m sed p r o c e s s u s f i n i s e s t

v e r i t a t i s c o g n i t i o , s i r e u s o m n i a

c o n f i t e a t u r , i a m a l i i s s ib i p r o b a ­

t i o n i b u s c o m p a r a n d i s i n d u l g e n ­

d u m e s t .

In articulo XII p r o confec t io ­

n e p r o c e s s u s d a t u r E p i s c o p i s f a ­

c u l t a s d e l e g a n d i p r o b u m i d o n e u m -

q u e E c c l e s i a s t i c u m , d u m m o d o

Actuarius a d s i t . De p r o b i t a t i s

e t i d o n e i t a t i s n o t i s q u a e i n E c ­

c l e s i a s t i c i s a b E p i s c o p o d e p u t a n -

d i s n e c e s s a r i a e s u n t , n i h i l e s t d i ­

c e n d u m . S i q u i d e m c u i q u e p a t e t

q u a n t i f a c i e n d u m s i t u t i l l i , q u i ­

b u s t a m m a g n i m o m e n t i o p u s com­

m i t t i t u r , u t d e a l i o r u m a c t i o n i b u s

i n q u i r a n t , non modo d o c t r i n a e ,

sed e t p r s b i t a t i s i n t e g r i t a t i s s a n -

c t a e q u e v i t a e f a m a c e t e r i s p r a e -

c e l l a n t . H u i c a d s t a r e d e b e t Actua­

rius. Q u i v e r o s u b a c t u a r i i n o m i n e

v e n i a t , d e s c r i b i t u r a b a u c t o r e

Bouix de iudiciis Tom. I part. 2

sect. 2. Cap. 15 %.3. An Actua­

rii et Cancellarii idem sint ac

Notarii. Solent passim a cano­

nistis pro synonimis adhiberi

Actuarii et Cancellarii vocabula.

Item Actuarios cum Notariis

confundunt. Dicuntur quoque

Notarii Actuarii seu Magistri.

26

3 8 6 APPENDIX r .

acta curiae seu cancellariae cut addicuntur, vim notariorum ha bere. E r g o c u m a d p r o c e s s u s c o n ­

fec t ionem Actuarii a s se s s io n e ­

c e s s a r i a e d i c i t u r , i n t e l l i g e n d u m

e s t c u r i a e Cancellarii p r a e s e n ­

t i a m r e q u i r i : n a m C a n c e l l a r i i

n o m e n c o m m u n i t e r p r o A c t u a r i o -

u s u r p a t u r , e t v i c i s s i m .

Articulus XIII. I m p o n i t u r hoc a r t i c u l o u n i c u i q u e c u r i a e o b l i ­

g a t i o n o m i n a n d i Procuratorem

Fiscalem, ( qu i e t i a m Advocatus Fiscalis n u n c u p a t u r , ) p r o i u s t i ­

t i a e e t l e g i s t u t e l a . C u i u s offi­

c i u m o p t i m e d e s c r i b i t Pellegri-

nus de Vicario Gener. Episcopi part. 4 sect. 1, num. 19. Fi­scalis curiae episcopalis officium est assistere Vicario generali^ instare pro iuribus Ecclesiae r agere ac defendere fiscalia ea in quibus agitur de publica pe­cunia vel vindicta Propte­rea potest petere quod detur ter­minus ad probandum delictum r potest petere remissionem, ubi de iure concedi debet : similiter* potest petere citari; nec non publicationem fieri: inquisitos non audiri, repeti testes: ipsos-testes interrogari : reos non comparentes contumaces decla­rari, et tandem culpabiles con­demnari. Potest similiter in omnibus cum iudice intervenire et consilii gratia votum prae­stare, non tamen iudicare. P o r r o , e i u s a c t i o in p r o c e s s i b u s q u a e ex-

officio i n s t r u u n t u r , i p s a m i u d i c i i

actorum, ex eo quod acta iudi­cialia et processum consignant et confirmant. (Leurenius For. Eccles, in tit. 22, libri 2, de­cret. 9,687). Idem tradit Car­dinalis De Luca (de iudiciis disc.-5 num. I.) Abstrahendo a particularibus locorum consue­tudinibus circa modum haec vo­cabula interpretandi, videtur notarios inter, et actuarios seu cancellarius, eamdem ac genus inter et species suas differen­tiam intercedere. Nam ex usu loquendi magis ordinario (ut vi­detur) actuarii vocabulo non tantum intelligitur qui potest acta scribere quae fidem publi­cam faciunt, sed insuper qui de

facto deputatus fuit ad conscri­benda eiusmodi acta in aliqua curia seu cancellaria. Qui au­tem fuit dumtaxat creatus no­tarius, sed nondum ad exer­cendum in aliqua curia aut can­cellaria officium suum deputa­tus, servat notarii nomen, non autem, iuxta magis receptum usum,vocatur actuarius seu can­cellarius; ne cum altero qui de facto deputatus, atque alienae curiae vel cancellariae addictus,

fuit, confundatur Sed

quidquid sit de his a nobis in-digitatis discriminibus, duo cer­ta sunt: p r i m o quoad intelligenda eiusmodi vocabula standum lo­corum consuetudinibus : s ecundo legitime constitutum actuarium ct cancellarium, saltem quoad

APPE DIX v. 387

s u p p l e n d u m e s t p e r e p i s t o l a s t a ­

b e l l a r i o r u m officio o b l a t a s a t q u e

c o m m e n d a t a s c u m e x h i b i t i o n i s v e l

r e p u d i i f ide ( q u a m reditus v o ­

c a n t ) u t q u a e v i s n o n r e c e p t i o n i s

d u b i e t a s a b s i t . N i s i i d a d a m u s ­

s i m o b s e r v e t u r , r e i c o n t u m a c i a

t u t o d e c l a r a r i n u n q u a m p o t e r i t

Q u o d s i n o n a d h i b i t i s h u i u s m o d i

c a u t e l i s , i n i ud i c io v o c a t u s con­

t u m a x d e c l a r a r e t u r , i u r e a c m e ­

r i t o i s t a m c o n t r a d e c l a r a t i o n e m ,

i n s u r g e r e t , a c c o n t r a s e n t e n t i a m

n u l l i t a t e i n f e c t a m , a d s u p e r i u s

t r i b u n a l p r o v o c a r e t .

Articulus XV. De f u n d a m e n t o

p r o c e s s u s a g i t u r hoc i n a r t i c u l o .

V e l e n i m ex officio p r o c e s s u s

i n s t i t u a t u r , v e l a d a l i c u i u s i n ­

s t a n t i a m a u t q u a e r e b a m , f a c t i

e x p o s i t i o c e t e r a p r a e c e d e r e de ­

b e t q u a e e x t a n t i n p r o c e s s u . S e ­

q u u n t u r p r o b a t i o n e s q u a e f a c t u m

c o n v a l i d a n t : c u i u s g e n e r i s s u n t

i n f o r m a t i o n e s a u t h e n t i c a e , e x t r a ­

i u d i c i a l e s r e i confess iones , t e s t i u m

d e p o s i t i o n e s , a l i a e q u e a n t e p r o ­

cessus e x o r d i u m s u m e n d a e , p r o u t i

s u p e r i u s c i r ca a r t i c u l u m X I m o ­

n u i m u s . P r a e s e r t i m p r o i n f o r m a ­

t i o n i b u s a u t h e n t i c i s o b t i n e n d i s

a d l a b o r a n d u m e s t , q u a l e s esse

p o s s u n t p a r o c h i d e l i n q u e n t i s p r o ­

p r i i , s i d e c l e r i co a g a t u r , v e l v i -

c i n i o r u m p a r o c h o r u m e t V i c a r i i

f o r a n e i s i de p a r o c h o . C a s u s

e x c i p i t u r q u o p r a e c e p t i t r a n s g r e s ­

sio a c c i d e r i t : t u n c e n i m e d e r e

s a t i s e s t i p s i u s p r a e c e p t i d e c r e ­

t i m i , n e c n o n i n t i m a t i o n i s a c t u m

e s s e n t i a m i t a affici t , u t e o a b s e n t e

i u d i c i u m e s s e n e q u e a t . E s t e n i m

i n q u o v i s i ud i c io e s s e n t i a l e u t

t r e s s a l t e m a d s i n t p e r s o n a e : n e m ­

pe i u d e x , a c t o r , e t r e u s , - Bar­

bosa de iudic. num. 7 i u d i c i u m

def in i t actum trium personarum

iudicis, actoris et rei, in iudi­ciis legitime contendentium. Si i p s u m d e m a s , d e b e r e t E p i s c o p u s ,

q u i i udex e s t , a c c u s a t o r i s p a r t e s

s u s c i p e r e : h o c e s t i u d e x e t a c t o r

s i m u l i u d i c i o a d s t a r e : q u o d ip s i

i u d i c i i e s s e n t i a e r e p u g n a t . "Verum

n o n i n i u d i c i i s t a n t u m , q u a e e x

officio i n s t i t u u n t u r , sed i n o m n i ­

b u s i u d i c i i s e i u s p r a e s e n t i a n e ­

c e s s a r i a e s t . Q u a m q u i d e m n e ­

c e s s i t a t e m i t a a s s e r i t c i t a t u s

a u c t o r Pellegrin. part. 4 sect. 1.

Est autem adeo necessarium in criminalibus ut citetur in omni­bus actibus quae fiunt contra reum Fiscalis curiae, ut si fe­ratur sententia contra reum, ipso non citato, sententia erit nulla L e g . 1. Cod. de sententiis adversus fiscalem latis. Q u a p r o ­

p t e r c u m t e n e n d u m s i t p r a e s u p -

p o n i i n i u r e i n q u o l i b e t i u d i c i o

P r o m o t o r i s F i s c a l i s p r a e s e n t i a e

n e c e s s i t a t e m , e i u s p r a e s e n t i a e n e ­

c e s s i t a s i n u n a q u a q u e ep i s copa l i

C u r i a p e r s e p a t e n s e s t .

Articulus XIV. V e l a d s u n t

i n C u r i a a p p a r i t o r e s , i p s i c u r i a e

a d d i c t i , e t hoc c a s u e o r u m o p e r a

c i t a t i o n e s i n t i m a t i o n e s not i f ica-

t i o n e s q u e a d n o r m a m i u r i s m i t ­

t e n d a e s u n t . V e l d e s u n t , e t t u n c

388 APPENDIX V.

f i e r i p o s s i t i n p r o c e s s u , p r o c a s u

d e q u o i n A r t i c u l o X X . E t n o n

modo s e p a r a t i m t e s t e s a u d i r i

o p p o r t u n u m e s t , s ed e t i a m i m ­

p e d i r e n e q u i e x a m i n i s u b i e c t i

i a m s u n t , c u m a u d i e n d i s co l lo ­

q u a n t u r . I t a l i b e r a m a g i s , n u l ­

l a q u e e x t e r n a i n s i n u a t i o n e v i ­

t i a t a i n d i v i d u a l i s f a c t i c o g n i t i o

a b u n o q u o q u o t e s t i u m p r o f e r e t u r .

A t q u e h i c r e d e u n t q u a e s u p r a

t r a d i d i m u s f Artici V et V) de t e ­

s t i b u s p r o i n q u i s i t i o n e a u d i e n d i s :

de q u i b u s doce t Pellegrina Prax.

Vic. part. 4 Sect. 4 n. 3 %.Nota.

- Nota tamen quod testes pro

informatione Curiae semper exa­

minari debent secreto èt singil­

latim, ita ut quilibet ignoret

quid alteri interrogatum fuit,

quomodocumque procedatur, si­

ve per denuntiationem, sive per

inquisitionem, sive per accusa­

tionem, sive per alium modum.

E a d e m h a e c p r i n c i p i a c o n t i n e t

Instructio S. C. de Propaganda

Fide ad Episcopos Statuum Foe­

deratorum Americae diei 20 Iu­

lii 1878 (1) q u a e m o n e t : ne quid

in investigatione fiat quod aut

ipsos ( i n q u i s i t o r e s ) aut alios pe­

riculo damni, vel gravaminis

exponat, praesertim ne locus de­

tur actioni libelli famosi, vel

alii cuicumque processui coram

tribunali civili.

Articuli XVIII et XIX

c o m m e n t a r i o n o n i n d i g e n t .

Articulus XX. C a s u s d a r i

(1) Vide Vol. XII pag. 88.

a d n o r m a m a r t i c u l o r u m V I I

e t V I I I c o n f e c t u m . S c i l i c e t a c t u s

p r a e c e p t i , c u m i n t i m a t i o n i s t e ­

s t i m o n i o , d e c u i u s t r a n s g r e s s i o n e

p r o c e s s u s i n s t i t u e n d u s e s t .

Articulus XVI. C o n t i n e t m o ­

n i t u m p r o s e n t e n t i a r e c t e f e r e n d a .

S i q u i d e m r e c t a m i n i m e e s s e t , q u a e

s ine l e g a l i p r o b a t i o n e e d e r e t u r .

L e g a l i s a u t e m p r o b a t i o t a l i b u s

e x e l e m e n t i s c o m p o n i d e b e t , q u a e

v e r i t a t e m i n a p e r t o p o n a n t , s i n

m i n u s m o r a l e m c o n v i c t i o n e m i n ­

d u c a n t , q u o l i b e t r e m o t o r a t i o n a ­

b i l i d u b i o i n c o n t r a r i u m . E r g o

a n t e q u a m s e n t e n t i a p r o f e r a t u r ,

s e d u l o i n q u i r e n d u m e s t , n u m t a l e

s i t p r o b a t i o n u m p o n d u s , q u a l e

hoc e x a r t i c u l o r e q u i r i t u r . Q u a

s u p e r r e n u l l a d a r i p o t e s t c e r t a

r e g u l a : q u a e n o n n i s i e x p r o p r i a

c u i u s q u e i u d i c i s c o n s c i e n t i a s u ­

m e n d a e s t .

Articulus XVII. Q u o n i a m

d e p r o b a t i o n u m p o n d e r e p r aece ­

d e n t i i n a r t i c u l o a c t u m e s t , e t

i n c r i m i n a l i b u s c a u s i s t e s t i u m

e x a m i n a c o m m u n i t e r e x p e d i e n d a

s u n t , d e t e s t i b u s a g i t u r a b h o c

a r t i c u l o a d v i g e s i m u m . E t p r i m o

quod r e s p i c i t m o d u m a u d i e n d i

t e s t e s , p r a e c i p i t u r , i l l o s s e p a r a t i m

s e m p e r esse a u d i e n d o s . N i h i l d e

e o r u m i n t i m a t i o n e c o n t i n e t a r t i ­

c u l u s : sed i n d u b i u m e s t p r a e

p r i m i s n e c e s s a r i u m esse u t i n t i ­

m e n t u r , a t q u e d e r e c e p t a i n t i ­

m a t i o n e p r o b a t i o a d a c t a e x i s t a t ,

u t d e e o r u m r e c u s a t i o n e m e n t i o

ü o t e s t , e t n o n i n f r e q u e n t e r n o s t r i s

h i sce t e n i p o r i b u s , u t f a c t i c u i u s d a m

c r i m i n o s i i l l i c e r t i o r e s s i n t , q u o s

s u p e r c l e r i c o r u m c r i m i n i b u s t e ­

s t e s a d h i b e r e i m p r u d e n s , i m m o

c o n d e m n a n d u m e s s e t . C a s u s t u n c

d a t u r , c u m h u i u s m o d i t e s t i m o n i a

p e r h i b e n d a e s s e n t a b i m p i i s h o ­

m i n i b u s R e l i g i o n i a d v e r s i s , q u i

v a l d e l a e t a n t u r s i e cc l e s i a s t i co ­

r u m c u l p a i n v u l g u s e d e n d i e t

i n f l a t i s bucc i s e x t o l l e n d i oppor r

t u n a i p s i s occasio o c c u r r a t . T u n c

m a x i m e a d l a b o r a n d u m , e s t u t a l i i

i n v e n i a n t u r t e s t e s , q u i d e r e l a t o ,

h o c e s t d e r e b u s q u a s a b a l i i s

n a r r a r i a u d i v e r u n t d e p o n a n t . -

E a d e m a g e n d i r a t i o e s t a d h i ­

b e n d a c u m t e s t e s , l i c e t v o c a t i , a d

C u r i a m a c c e d e r e r e n u a n t , q u o d

e t i a m n o n i n f r e q u e n t e r n o s t r i s

d i e b u s a c c i d i t .

Articulus XXI. N o n a n t e

r e u s v o c a n d u s e s t , u t e x a m i n i

s u b i i c i a t u r , q u a m o m n i a c o l l e c t a

f u e r i n t q u a e f a c t i e x i s t e n t i a m

a t q u e i m p u t a t u m c u l p a b i l e m os­

t e n d a n t . F i e r i e n i m p o t e s t u t

t e s t e s i m p u t a t i c u l p a m e x c l u ­

d a n t : e t hoc i n c a s u p r o c e s s u s

a d s e c r e t u m a r c h i v i u m r e l e g a n -

d u s e s t : q u i n i m p u t a t u s s e c r i -

m i n o s a e a c t i o n i s a c c u s a t u m fu i s se

s c i a t . - I m p u t a t i v o c a t i o p e r

a c t u m i n t i m a t i o n i s u n o v e l a l t e r o

ex m o d i s s u p r a r e c e n s i t i s . (Ar-

tic. XIV) t r a n s m i t t e n d u m , p r o ­

b a n d a e s t .

Articuli XXII et XXIII. H a u d s e m p e r q u a e s i n t a ccu -

IX v . 389

s a t i o n e s i n i p s u m l a t a e i m p u ­

t a t o n o t a e f i u n t i n a c t u i n t i m a ­

t i o n i s . P r u d e n t i a d u c e h o c i n ca­

p i t e , p r o u t i e t i n c e t e r i s , a g e n ­

d u m e s t . S i q u i d e m b o n u m e s t

a c c u s a t u m a d C u r i a m a c c e d e n t e m ,

p a r a t u m s e p r a e b e r e , u t a c c u s a ­

t i o n i b u s r e s p o n d e a t : v e r u m s i

a c c u s a t i o n e s t a l i s s i n t n a t u r a e ,

q u a s n e c s c r i p t a e i n t i m a t i o n i t r a ­

d e r e t u t u m f o r e t , v e l a l i a e con­

c u r r a n t c i r c u m s t a n t i a e q u a e c i r ­

c u m s p e c t i o n e m s e r v a n d a m s u a ­

d e a n t , s a t i s e r i t i n i n t i m a t i o n i s

a c t u , i n t i m a t o i n g e n e r e i n d i c a r e

i p s u m e x a m i n i s u b i i c i o p o r t e r e u t

accusationi cuidam r e s p o n d e a t .

In articulo XXIV p l u r a con­

t i n e n t u r . T r a d i t u r p r i m o loco

a d C u r i a m n o n a c c e d e n t i i t e r a n -

d a m esse i n t i m a t i o n e m . Q u a e i n

i n t i m a t i o n e c o m p r e h e n d e n d a s u n t ,

d e i n d e e x p l i c a n t u r . D e b e t i t a q u e

p r a e f i g i a c c u s a t o c o n g r u u s t e r ­

m i n u s p e r e m t o r i u s a d c o m p a r e n ­

d u m : a c u n a s i m u l e i d e m d e c l a ­

r a r i , quod n i s i i n t i m a t i o n i o b t e m ­

p e r e t e t d i u t i u s r e s i s t a t , p r o

c o n t u m a c e h a b e b i t u r . T a n d e m

e i u s c o n t u m a c i a d e c e r n i p o t e r i t ,

s i a l t e r a m h a n c i n t i m a t i o n e m

s p e r n e r e a u d e a t , q u i n l e g i t i m i i m ­

p e d i m e n t i p r o b a t i o n e s a f f e r a t .

S u b i e c t u m e r g o a r t i c u l i e s t , n o v a

i n t i m a t i o p r o p r a e f i x i o n e t e r m i n i

c o n g r u i p e r e m p t o r i i c u m s a n c t i o n e

d e c l a r a t i o n i s c o n t u m a c i a e , c o n t r a

r e u m n o n c o m p a r e n t e m c o r a m E p i ­

s c o p a l i C u r i a , n u l l a a l l a t a l e g i t i m i

i m p e d i m e n t i p r o b a t i o n e . T e r m i n i

390 APPENDIX V.

prae f igendo p e r e m p t o r i i necess i ­

t a s e x e o e v i n c i t u r , q u o d a g i t u r

d e c o n t u m a c i a r e i d e c l a r a n d a .

A s t c u m a g i t u r d e c o n t u m a c i a

d e c e r n e n d a , a c t o r v e l p r o m o t o r

'fiscalis r e i c o n t u m a c i a m accu­

s a r e d e b e t , e t p e t e r e q u o d p r o ­

cessu c o n t u m a c i a l i n e g o t i u m a b ­

s o l v a t u r . De Luca de iudic. d i sc . 10 n° 1. Sequuta citationis legitima exequutione de manda­to iudicis competentis, eiusque legitima productione in tempore pariter legitimo, aliisque con­currentibus de quibus disc, prae­cede si citatus statuto termino non compareat, adeout incurrat contumaciam, tunc iuris rigore ad ulteriorem processum in con­tumacia procedi potest, absque necessitate replicandi alias ci­tationes : potissime vero ubi pri­ma citatio fit ad totam causam, iusta stylum hodie pene ubique vigentem, cum monitione ad de­putandum, legitimum procurato­rem in loco reperibilem, et cum comminatione, quod alias ad ulteriora procedetur, usque ad iudicii terminationem et exe-quutionem: adeout aliae citatio­nes, etiam per contradictas, sint ex urbanitate, atque ad super abundantiam. Et num. 6 a d ­d i t . - Requiritur ut citatio fiat legitime, idest personaliter quan­do ex culpa citandi id non im­pediatur. E t n u m . l é . - Ad constituendum autem in contu­macia, de iure illa in termino

debet accusari. Sed in Curia potest semper accusari, etiam post elapsum terminum ad com­parendum. D e c o n g r u i t a t e t e r ­

m i n i p r a e f i g e n d o n i h i l c e r t i con­

s t i t u i p o t e s t : v a r i a e n i m esse

d e b e t p r o l o c o r u m d i s t a n t i a e t

p r o c o m m o d i o r i s v e l diff ici l ioris

a d C u r i a m accessu . M o t u p r o p r i o

G r e g o r i i X V I d ie i 1 0 N o v e m b r i s

1 8 3 4 p r o r e g i o n i b u s pon t i f i c iae

d i t i o n i s u b i e c t i s , t e r m i n u m t r i u m

d i e r u m a d c o m p a r e n d u m c o r a m

a s s e s s o r i b u s a l i i s q u e s i n g u l a r i b u s -

i u d i c i b u s : oc to d i e r u m ad c o m ­

p a r e n d u m c o r a m t r i b u n a l i s t a ­

t u t u m f u e r a t . H o c c e r t e r e q u i r i ­

t u r , u t c i t a t o t a l i s d e t u r t e r m i n u s

a d c o m p a r e n d u m q u i i t i n e r i a b

eo a l i q u a c o m m o d i t a t e perf ic ien­

d o c o n g r u u s s i t .

D a r i c a s u s p o t e s t q u o c i t a t u s

l e g i t i m e n e a d C u r i a m s t a t i m

a c c e d a t i m p e d i a t u r . D e l e g i t i m o

i m p e d i m e n t o a d c o m p a r e n d u m a i t

De Luca de iudic. disc. 9. Cum autem contumacia in iudicis con­temptu consistat, hinc non de­bet reputari contumax, qui ex aliquo iusto, non autem affectato impedimento comparare non po­test. Et Pellegrin. Op.cit. part.4 sect. 7 n. 20. Est tamen adver­tendum quod quotiescumque quis citatur, et habet aliquod impe­dimentum ex praedictis, vel a-liud simile, tenetur excusatorem ad iudicem mittere, ut eum cer­tiorem faciat super tali impe­dimento qui quidem excusa-

Mores probare debent per aliquam scripturam, vel publicum monu­mentum , impedimentum quod proponunt pro citato. Innocent, in cap. veniens de accusat. Bart, in dicto §. ad crimen Bald, in Margar .verbooffìcmmquaest.31. Immo cogi possunt ad iuran­dum de veritate dicenda.

Articulus XXV h a b e t , u C u m

•v a c c u s a t u s c o m p a r e a t , e x a m i n i

•» s u b i i c i e n d u s e s t : et q u a t e n u s

» i n d u c t i o n e s f a c i a t a l i c u i u s m o -

•» m e n t i , d e b e n t i s t a e , q u a n t u m

Tf f i e r i p o t e s t e x h a u r i r i » . E r g o

a d t r a m i t e s i n s t r u c t i o n i s q u a m

p r a e m a n i b u s h a b e m u s , s t a t i m

a c r e u s c o m p a r e a t , n o n l i c e t a d

u l t e r i o r a p r o c e d e r e , n e q u i d e m

a d l i t i s c o n t e s t a t i o n e m , sed i l l i co

-eius e x a m i n i i n c u m b e n d u m e s t .

E t q u o n i a m c u m h u i u s m o d i e x a ­

m e n s c r i p t o t r a d i t u r , f o r m u l a

a d h i b e r i s o l e t Constitutus per­

sonaliter in Camera etc. coram Periilustri et Brno Vicario Ge­nerali etc. Meque Actuario etc. Assistente Brno Promotore Fi­

scali Curiae Episcopalis etc. D. N. qui delato sibi iuramento veritatis dicendae super quibus interrogantur, prout tactis et, {vel tacto pectore si s i t C l e r i cu s )

iuravit, fuit per eumdem Domi­num Vicarium Generalem in­terrogatus etc., ideo constitutum

p e r a n t o n o m a s i a m v o c a t u r . C i r c a

m o d u m e x p l e n d i c o n s t i t u t u m ,

liau<l a b s r e e r i t n o t a r e :

1 . U*nìu f e r r e u t i n t e r r o g a t o ­

m i * v. 3 9 1

r i a l a t i n o s e r m o n e c l e r i c i s defe­

r a n t u r : e o r u m v e r o r e s p o n s i o n e s

v e r n á c u l o p r o p r i o e x p r e s s a e s i n t .

S c r i p t o a u t e m t r a d a n t u r o m n i a

p e r a c t u a r i u m .

2 . I n i n t e r r o g a t o r i i s c u m o r ­

d i n e esse p r o c e d e n d u m : e t q u i ­

d e m d u p l i c i s u b r a t i o n e . O r d o

e n i m s e r v a n d u s e s t , t u m i n m a ­

t e r i a e x a m i n i s , ne s c i l i c e t a ) ab

u n a r e a d a l i a m p e n e d i v e r s a m

t r a n s i t u s f i a t : e t d e i n d e r e d i t u s

a d p r i m a m b ) p l u r a c u m u l e n t u r

q u a e d i l i g e n t e r s e p a r a n d a s u n t ,

e t s i n g i l l a t i m p r o p o n e n d a : 6') g r a ­

v i o r a l e v i o r i b u s p r a e m i t t a n t u r :

sed a l e v i o r i b u s e t g e n e r a l i o r i b u s

a d p r o x i m i o r a e t u r g e n t i o r a i n ­

d i c i a p r o c e d a t u r : i t a u t s i e x a ­

m e n p r i m a v ice a d e x i t u m p e r ­

d u c e r e imposs ib i l e e v a d a t , q u a e

m a g i s u r g e n t e t g r a v i t a t e p r a e ­

s t a n t , a l i a die e x p l e a n t u r . A d

r e m Pellegrinus in o p e r e s a e p i u s

c i t a t o , c u i t i t u l u s praxis Vicar,

Gener. part. 4. sect. 9. n. 37: Debet autem ( iudex) examen

prima vice, si illud non perfi­ciatur, eousque ducere, ut non deveniatur ad indicia proxima: ista enim reservanda sunt in interrogatoriis, quando examen prosequitur et perficitur, non quando relinquendum est, quia alias si inchoentur, et postea non perficiatur examen, sed dif­feratur in aliam diem, reus non sic facile veritatem fatebi-tur, sicut forsan faceret, si pro­sequeretur examen: nam tunc

3 9 2

quasi defectus si nulla

APPENDIX v.

datur intermissio interrogationum; et

quodammodo illaqueatus exi­

stit.... Alias si examen non fi­

niatur, et reus aliquod verbum

audiverit ex quo coniecturam

possit fuisse indicium contra

illum: cum reassumetur examen,

cautius respondebit, quia nox,

quae intermediai, cum sit co­

gitationis mater, suppeditabit

insinuabitque illi responsiones

captiosas et- aequivocas. Unde

magnam habere debet patien­

tiam iudex ut examen perficiat,

cum ad interrogationes perve­

nerit, in quibus sunt urgentiora

et proximiora delicti indicia.

S . C u m a d e x i t u m p e r d u c t u n i

f u e r i t c o n s t i t u t u m , v e l i n t e r r u ­

p t i o n e m a l i q u a m p a t i a t u r , r e o

e x h i b e n d u m e r i t , u t i p s e s u a m a ­

n u q u a e r e p o s u i t s u b s c r i b a t , v e l

s i s c r i b e r e n e s c i a t , (quod de c le ­

r i co n o n s u p p o n i t u r ) u t s i g n u m

C r u c i s p r o p r i a m a n u a p p o n a t .

D e i n s u b s c r i b e n t i u d e x e t n o t a ­

r i u s s e u ac tuar ius" . H a e c t r a d i t

c i t a t u s A u c t o r , eodem i n o p e r e

num. 54 et 58.

H u c u s q u e d e e x a m i n i s s e u con­

s t i t u t i f o r m a .

P r o s e q u i t u r sed a r t i c u l u s a e t

v q u a t e n u s ( r eus ) i n d u c t i o n e s fa-

n c i a t a l i c u i u s m o m e n t i , d e b e n t

n i s t a e , q u a n t u m f i e r i p o t e s t , e x -

V h a u r i r i » . Q u a e s u n t i n d u c t i o n e s

i s t a e h a u d s p e r n e n d a e q u a s a n t e

l i t i s c o n t e s t a t i o n e m e x h a u r i r i

e x p e d i a t ? P r o c a s u u m d i v e r s i t a t e

p l u r i m a e eae esse p o s s u n t , e t f r e ­

q u e n t e r t a m m a g n i p o n d e r i s , u t

i u d i c i i p r o s e q u u t i o n i l o c u s a m ­

p l i u s n o n s i t . F a c e n i m a c c u s a r i ,

c l e r i c u m t a l i d i e a t q u e h o r a c u m

t a l i p e r s o n a peccasse . F a c t a l e s

a b ip so i n d u c t i o n e s f i e r i d o c u ­

m e n t i s c o n f i r m a t a s , q u a e i n c o n ­

t i n e n t i p r o b e n t : e u m i l l a i p s a

d i e a t q u e h o r a i n loco p e n i t u s

d i s s i t o m o r a t u m fu i s se , c u i u s q u i ­

d e m p r o b a t i o n i s t a n t u m e s t pon­

d u s , u t s u b coarctatae n o m i n e

v e n i a t p e n e s c r i m i n a l i s i u r i s d o ­

c t o r e s : v e l t a l e s ab eo i n d i c a r i

r e r u m p e r s o n a r u m q u e c i r c u m s t a n ­

t i a s , q u a e i p s a m f a s t i e x i s t e n ­

t i a m in d u b i u m r e v o c e n t ; fac*

e x i s t e r e q u i d e m f a c t u m , sed a l i u m

i m p u t a b i l e m d e s i g n a r i , t e s t e s q u e

i n d i c a r i , v e l q u a e Gulpae e i a p ­

p o n u n t u r , m o r b i a l i c u i u s p r o b a t i

effectus esse , a l i a q u e h u i u s m o d i .

H i s c e i n c a s i b u s q u i s q u e facile;

p e r c i p i t a d f a c t i c o n t e s t a t i o n e m

h a u d esse p r o c e d e n d u m , q u i n h u ­

i u s m o d i i n d u c t i o n e s e x p e n d a n t u r ,

e a q u e o m n i a q u a e a d e a s d e m r e ­

f e r u n t u r , a d e x i t u m p e r d u c a n ­

t u r .

Ar tic. XX VI p r a e s c r i b i t , p r o ­

c e d e n d u m inde esse (hoc e s t h i s c e

o m n i b u s p r a e m i s s i s q u a e i n p r a e ­

c e d e n t i b u s a r t i c u l i s c o n t i n e n t u r )

u a d c o n t e s t a t i o n e m f a c t i c r i m i -

n n o s i , e t c o n c l u s i o n u m h a b i t a -

» r u m , a d r e t i n e n d u m a c c u s a t u m

» c r i m i n i s r e u m esse , e t r e l a t i v i s

y> c anon i c i s p o e n i s s u b i e c t u m . rr

I t a q u e c o n t e s t a t i o / a c í í criminosi

t u n c l o c u m h a b e t , c u m p r o b a t i o ­

n i b u s s i m u l c o l l e c t i s q u a e v e l e x

s c r i p t u r i s , v e l e x t e s t i b u s , v e l e x

a c c u s a t i c o n t u m a c i a p r o m a n a n t ,

a u d i t o q u e i n q u i s i t o , c o n s t i t u i t u r

e u m t a m q u a m r e u m esse h a b e n ­

d u m , a c t a l e s i l l i e sse a p p l i c a n ­

d a s c a n o n i c a s p o e n a s . P a t e t con­

t e s t a t i o n e m f a c t i , e t i a m s i r e u s

i n c o n t u m a c i a p e r m a n s e r i t , esse

e x p l e n d a m : c o n t u m a x e n i m , p e r

f i c t i o n e m i u r i s t a m q u a m p r a e s e n s

h a b e t u r .

N i h i l hoc a u t s e q u e n t i b u s a r ­

t i c u l i s e x p r e s s e e d i c i t u r d e n o t i ­

f i c a n d a v e l n o n r e o c r i m i n i s con­

t e s t a t i o n e i n c a s u c o n t u m a c i a e .

E t v i d e t u r n o n e s se n e c e s s a r i a m

n o t i f i c a t i o n e m , q u i a c u m c i t a t u s

f u e r i t a d c o m p a r e n d u m , e t i p se s e

c o n t u m a c e m h a b u e r i t , s i b i i m ­

p u t a r e d e b e t e u m l a t e r e q u a e s i

p r a e s e n s f u i s s e t , c o g n o v i s s e t . I m ­

m o e iu s a b s e n t i a a r g u m e n t u m r e i -

t a t i s m a x i m u m s u p p e d i t a t , q u o d

confess ioni c o m p a r a t u r . A t t a m e n

q u o n i a m , u t i i n s e q u e n t i a r t i c u l o

X X V I I e x p r e s s u m e s t , f a c t i c r i m i ­

nos i c o n t e s t a t i o i n e u m f i n e m

e s t f ac i enda u t u i n q u i s i t u s h a -

» b e a t p l e n a m c o g n i t i o n e m e o r u m

n o m n i u m q u a e i n a c t i s e x t a n t

r c o n t r a se » ; c a u t i u s et a e q u i u s e-

t i a m a g i a r b i t r a m u r , s i a c c u s a t o ,

q u a e e x l i t i s c o n t e s t a t i o n e i n

e u m e x u r g u n t , n o t i f i c e n t u r . C u ­

i u s a e q u i t a t i s a r g u m e n t u m e x

h o c e t i a m e r u i t u r : q u o d n i s i d e

c o n t e s t a t i o n e n o t i t i a m h a b e a t ,

c o n d e m n a t u r a c c u s a t u s , e o r u m

ix v. 3 9 5

o m n i u m q u a e i n i p s u m c o n t e s t a t a

s u n t , i m m o q u a n d o q u e i p s i u s d e ­

l i c t i d e q u o a c c u s a t u r p e n i t u s

i g n a r u s s i ( i u x t a t r a d i t a i n Ar-

tic.XXII et XXIII) c a s u s f u e r i t ;

a c c u s a t i o n e s i n a c t u i n t i m a t i o n i s

o c c u l t a s s e r v a n d i .

In articulis XXVI I et XXVIII e a p r o p o n u n t u r q u a e r e u s a g e r e

p o t e s t a n t e q u a m p r o c e s s u s a d e x i ­

t u m p e r d u c t u s , e t , u t i c o m m u ­

n i t e r a p p e l l a t u r , clausus d ic i

v a l e a t . S i q u i d e m a c c u s a t o , c u m

e a o m n i a n o v i t q u a e c o n t r a s e

i n a c t i s e x i s t u n t , c o n c e d i t u r

1 . u t r e s p o n d e a t , 2 . u t s u i p s i u s

de fens ionem c o n d e r e v a l e a t , 3 . u t

t e r m i n i p r a e f i x i o n e m p e t a t a d

e x h i b e n d a m i n s c r i p t i s a l l e g a ­

t i o n e m , i d q u e p r a e s e r t i m s i a d

n o r m a m a r t i c u l i X X I I I c i t a t u s

f u e r i t a d c o m p a r e n d u m c o r a m Cu­

r i a E p i s c o p a l i , q u i n , o b c a u s a s Or ­

d i n a r i i p r u d e n t i a e c o m m i s s a s , e i ­

d e m i n n o t u e r i t a c c u s a t i o n u m q u a ­

l i t a s e t m a t e r i a . Sed c u m r e s p o n ­

d e n d i f a c u l t a s r eo c o n c e d a t u r ,

e idem e t a d p r o b a t i o n e s a f fe ren­

d a s t e m p u s d a n d u m e s t . S u n t

e r g o d i l a t i o n e s q u a s p e t e r e r e o

p e r m i t t i t u r . Q u a t u o r a u t e m d i l a ­

t i o n u m t e r m i n i r e c e n s e n t u r penetv

R o m a n a m a l i a s q u e p r i n c i p a l e s

C u r i a s E p i s c o p a l e s , e t i a m s i s u m ­

m a r i e p r o c e d a t u r , s ive d e c i v i l i ­

b u s c a u s i s a g a t u r , s ive d e c r i m i ­

n a l i b u s . T e r m i n i a u t e m h u i u s m o d i

s u n t 1. ad articulandum, 2. ad

dicendum contra articulos, 3. ad producendum omnia, 4. ad di-

3 9 Ì APPENDIX V.

cu lo s a d m i t t i t si et in quantum,

salvo iure impertinentium et

non admittendorum.

Q u o d s i n o n n u l l o s a r t i c u l o s

r e s e c a n d o s esse e t a b o l e n d o s a r ­

b i t r e t u r , m a n d a t eos r e s e c a r i e t

d e l e r i . A r t i c u l a n s , q u i e s t a c t o r

v e l p r o m o t o r f i s c a l i s , p o s t h a e c

i u r a r e d e b e t v e r a esse c o n t e n t a

i n a r t i c u l i s .

R e o t e m p u s i n d u l g e n d u m e s t

u t a r t i c u l i s r e s p o n d e a t . Q u o s d a m

a d m i t t i t , r e s p u i t , d i l u c i d e i n f r a

t e r m i n u m r e s p o n s a p r a e b e t e t

i u r a t . E t h i c s e c u n d u s t e r m i n u s

e s t a d d i c e n d u m c o n t r a a r t i c u l o s .

I a m p a t e t , i n t e r c e d e n t e i u r a m e n ­

t o , a r t i c u l o s e t r e s p o n s a loco v e ­

r i t a t i s h a b e r i , i n i i s d e m q u e con­

t e n t a a m p l i u s i m p u g n a r i n e q u i r e .

T e r t i o t e r m i n o s i m u l t a n e e u -

t u n t u r A c t o r (s ive P r o m o t o r F i ­

sca l i s ) e t r e u s , ad p r o b a n d u m

c o n t e n t a i n a r t i c u l i s e t i n r e ­

s p o n s i o n i b u s . Q u o e l a p s o t e r m i n o ,

i t e r u m s i m u l t a n e e q u a r t u s i n -

d u l g e t u r t e r m i n u s , a d d i c e n d u m

h i n c i n d e c o n t r a p r o l a t i o n e s .

I n t e r m i n i s a d p r o b a n d u m e t

a d d i c e n d u m c o n t r a p r o b a t i o n e s ,

h a e p r o d u c e n d a e s u n t .

D e p r o b a t i o n u m g e n e r i b u s n i ­

h i l a f f e r imus , c u i q u e e n i m n o t a

s u n t . D e t e s t i b u s n o n n u l l i a u ­

c t o r e s n o t a n t : e o r u m d e p o s i t i o n e s

n o n r e l e v a r e , s i p o s t e a q u a m a u -

d i t i f u e r i n t i n inquisitione p r o

n o t i t i a C u r i a e , i t e r u m e x a m i n a t i

n o n f u e r i n t i n p r o g r e s s u i u d i c i i .

I d e o a d v i t a n d a n u l l i t a t i s exce -

cendum contra producta. Pelle-

grin. Op.cit. part. 2, sect.2, sub­

sect, 1, intersec. unie, num, 31,

et seq. Illi enim quatuor termi

ni, substantiales etiam in cri­

minalibus causis, servari debent,

prouti sunt termini ad articu-

landum, ad dicendum contra

articulos, ad producendum om­

nia, et ad dicendum contra pro­

ducta: alias oriretur nullitas

processus et invaliditas actorum.

A r t i c u l a r e - idem e s t a c a r t i c u ­

los p r o p o n e r e . A r t i c u l i a u t e m

s u n t a s s e r t i o n e s f a c t o r u m p r i n ­

c i p a l i u m , q u a s u n u s e x l i t i g a n ­

t i b u s a l t e r i p r o p o n i t . I n c a u s i s

c i v i l i b u s a r t i c u l i , positiones p r o ­

p r i o n o m i n e v o c a n t u r , a v e r b o

ponere q u o d in f o r m u l a a d h i ­

b e t u r : in c r i m i n a l i b u s capitula.

O p o r t e t p o s i t i o n e s (ve l c a p i t u l a )

c l a r a s esse : a d f a c t a n o n i u r a

d e c l a r a n d a o r d i n a t a s , n o n c a p t i o ­

s a s , n o n s u g g e s t i v a s , n o n f a c t a

c o n t i n e n t e s q u a e c u m iud ic io s e u

i n q u i s i t i o n e n i h i l c o m m u n e h a ­

b e a n t , n o n e x t r a v a g a n t e s : sed

d e s u m p t a s e x l ibe l lo v e l e x i i s ,

q u a e h a b e n t u r i n i n q u i s i t i o n e p r o

n o t i t i a C u r i a e . Pellegrin. loc.

cit. part. 2, sect. 2, subsect. 5,

num. 2, et seqq. et subsect. 4

num. 14.

A r t i c u l i p r a e s e n t a n t u r s t a t a

d i e : e t a c t u a r i u s in ca lce fol i i

q u o d eos c o n t i n e t , d i e m , m e n s e m

e t a n n u m e t i u d i c e m , c o r a m q u o

o b l a t i s u n t , n o t a t . E d i t u r a i ud i ce

d e c r e t u m q u o p r a e s e n t a t o s a r t i ­

APPE?

p t i o n e s . t u t i u s e s t u t i t e r u m i n

p r o c e s s u e x a m i n i s u b i i c i a n t u r .

C u m e a q u a e t e s t i s d e p o s u i t

d e v i s u , d i r e c t e c o n t r a r i a s u n t

i i s q u a e r e u s a s s e r i t , a d h i b e n d a

e s s e t d e p o s i t i o n i s c o r a m r e o r e ­

n o v a t i o , s e u u t i e a m v o c a n t con-

frontatio. V e r u m r a r o f i t u t h a e c

m e d i a i n p r a e s e n t i E c c l e s i a e con­

d i t i o n e p e r i c u l i s o b n o x i a n o n s i n t :

e t p r u d e n t i a s u a s i t , non s o l u m a

c o n f r o n t a t i o n e a b s t i n e r i , s ed e t ­

i a m a t e s t i u m n o m i n i b u s r e o m a -

n i f e s t a n d i s . Q u o d d e t e s t i u m n o ­

m i n i b u s h e i c n o t a v i m u s , e t i a m

d e t e s t i b u s , i t e r u m e x a m i n i s u b i i ­

c i e n d i s , d i c e n d u m e s t . P l u r i m a

e n i m q u a e h u c u s q u e u t i neces ­

s a r i a h a b i t a s u n t , O r d i n a r i o r u m

p r u d e n t i a e c o m m i t t u n t u r , q u o ­

r u m u n u s q u i s q u e s c i t q u o u s q u e

p r o g r e d i s i b i l i c e a t .

Pro articulis XXIX et s e q u e n ­

t i b u s u s q u e a d X X X V I c o m m e n ­

t a r i u m s u p e r f l u u m d u c i m u s . E t ­

e n i m ^ n o s t r u m n o n e s t doce re

a c t u a r i o s , q u o m o d o a c t o r u m r e ­

s t r i c t u s s i t e x a r a n d u s .

D e f e n s o r e m h a b e r e d e b e t i n ­

q u i s i t u s , q u i s q u i s i l l e s i t , v e l s a ­

c e r d o s v e l l a i c u s .

S i l a i c u s s i t p a t r o n u s , i s n o n

a n t e a de fens ion i s u m e n d a e a d ­

m i t t i t u r , q u a m a b O r d i n a r i o a d -

p r o b e t u r .

Q u o d i n o m n i b u s c r i m i n a l i b u s

i u d i c i i s u s u v e n i t , u t i n d e f e n s u s

n u l l u s c o n d a m n e t u r , i d e t i n s t r u ­

c t i o S . O . p r a e c i p i t . R e o e n i m

d e f e n s o r e m sibi e l i g e r e r e c u s a n t i ,

i x v. 395

ex offi-iio ab O r d i n a r i o p a t r o n u s

e s t a s s i g n a n d u s .

Q u a e p r o p r o c e s s u s con fec t i one

c o m m e n d a t a e s u n t c a u t e l a e , e a e

r e d e u n t , c u m a g i t u r d e p r o c e s s u

e i u s q u e r e s t r i c t u i n c a n c e l l a r i a

de fenso r i o s t e n d e n d o .

I t a s i s u b s e c r e t i i u r a m e n t o t o ­

t u s confec tus f u i t p r o c e s s u s , e t i a m

defensor s e c r e t i i u r a m e n t o s u b ­

i i c i t u r . Defens io e t s c r i p t i s t r a d i

p o t e s t , e t e x h i b e r i a n t e q u a m c a u ­

sae p r o p o s i t i o l o c u m h a b e a t . N e ­

q u i t t y p i s i m p r i m i , q u i a e x p r e s s e

d e s c r i p t i s fo l i i s l o q u i t u r a r t i ­

c u l u s X X X I I .

O m n i a q u a e c u m q u e a d a c t a

p r o s t a n t nosse d e b e t P r o m o t o r

F i s c a l i s a n t e q u a m c a u s a p r o p o n a ­

t u r ; u t a c c u s a t i o n e m , q u a e r equi-

sitoriae s u b n o m i n e v e n i t p a r a r e

v a l e a t . D e b e t e a r u m d e m r e r u m

o m n i u m p l e n a m h a b e r e n o t i t i a m

O r d i n a r i u s : n o n e n i m d e c e t co­

r a m e i u s V i c a r i o G e n e r a l i , q u i

e i u s n o m i n e i u d i c i u m f e r r e d e b e t ,

c a u s a m p r o p o n i , c u u i s s t a t u m

d e d u c t i o n e s d o c u m e n t a q u e o m n i a

h i n c i n d e a l l a t a i p se a p p r i m e

n o n c o g n o v e r i t .

V i c a r i u s G e n e r a l i s , P r o m o t o r

F i s c a l i s , De fenso r e t C a n c e l l a ­

r i u s t r i b u n a l conf ic iun t . V i c a r i u s

G e n e r a l i s i u d e x e s t , P r o m o t o r

F i s c a l i s a c c u s a t o r , D e f e n s o r r e u m

r e p r e h e s e n t a t , C a n c e l l a r i u s a c t a

e x c i p i t . N e q u i t m i n o r i p e r s o n a ­

r u m n u m e r o c a u s a r u m c r i m i n a ­

l i u m i u d i c i u m e d i .

S e n t e n t i a sess ione q u a m v o -

396 APPEN DIX v .

(1) Litterae i l l ius circularis instructionis antiquioris aevi traductio edenda erit sequentibus fasciculis .

g l e c t i p e r e m p t o r i i t e r m i n i , e t

e x s u r g e n t i s p e r e m p t i o n i s a p p e l ­

l a t i o n i s (Artic. X L I ) c l a r e e t

p e r s p i c u e c o n s t i t u t i s u n t .

U r g e t r o g a t i o . A p p a r i t o r i s s e u

C u r s o r i s o p e r a n e c e s s a r i a n e e s t

p r o s e n t e n t i a e i n t i m a t i o n e , u t d ies

i l l i decem d e c u r r e r e i n o i p i a n t q u i

t e r m i n u m a d a p p e l l a n d u m f a t a ­

l e m c o n t i n e n t , s e u p o t i u s s a t i s

e r i t a g e r e a d n o r m a m a r t i ­

c u l i X I V ?

A g i t u r d e r e g r a v i s s i m a , h o c

e s t d e p r a e p e d i e n d a p r a e v e n t o

a p p e l l a t i o n e , p e r s u p r e m a m pe ­

r e m p t i o n i s e x c e p t i o n e m . E r g o

q u a m m a x i m e i n t e r e s t s e n t e n ­

t i a e i n t i m a t i o n e m m t u t o p o n i .

S a c r a C o n g r e g a t i o l e g e s s e r v a n d a s

esse i u b e t e d i t a s p e r d e c r e t u m

die i 1 8 D e c e m b r i s 1 8 3 5 . I a m v e r o

i n eo d e c r e t o e x p r e s s e p r a e s c r i ­

b i t u r s u b n u m . I I . Decem dies

numerari incipient non a die quo sententia lata est, sed a die quo reo vel eius defensori per cursorem denunciata fuit. E r g o c u m m e m o r a t u m d e c r e t u m

t e n e n d u m s i t t a m q u a m a d v e r ­

b u m r e p e t i t u m i n i n s t r u c t i o n e ,

c u m q u e i n d e c r e t o eo d em C u r s o ­

r i s p e r s o n a , q u a e r e l a t i o n e m a c t a e

i n t i m a t i o n i s conf ic ia t n e c e s s a r i a

d i c a t u r , n o s t r a o p i n i o n e , a p p a r i ­

t o r i s o p e r a , p r o s e n t e n t i a e n o t i ­

f i c a t i o n e e x p l e n d a , n e c e s s a r i a e s t .

V a l i d a sed c e n s e n d a e s t i n t i m a t i o

f a c t a r e o vel eius defensori.

e a n t stante, e d e n d a e s t , s a l t e m

p r o p a r t e d i s p o s i t i v a , q u a e c a n ­

c e l l a r i o d i c t a t u r u n a c u m m e n t i o ­

n e canon icae p o e n a e , r e o a p p l i c a t a e .

u S e n t e n t i a ( i t a in Articulo

» X X X V I ) p r a e v e n t o i n d i c i t u r ,

» q u i p o t e s t a p p e l l a t i o n e m ad

» A u c t o r i t a t e m s u p e r i o r e m ec-

n c l e s i a s t i c a m i n t e r p o n e r e . P r o

» a p p e l l a t i o n e ( p r o s e q u i t u r Ar-

V ticulus X X X V I I ) s e r v a n t u r n o r -

» m a e s t a t u t a e a C o n s t i t u t i o n e

n Ad militantes s. m. B e n e d i ­

re c t i X I V 30 M a r t i i 1 7 4 2 , a l i a e ­

ni q u e e m a n a t a e ab h a c s . Con­

ni g r e g a t i o n e D e c r e t o 18 D e c e m -

« b r i s 1 8 3 5 e t L i t t e r a c i r c u l a r i

n d ie i 1 A u g u s t i 1 8 5 1 . ' i D e c r e t u m

d ie i 1 8 D e c e m b r i s 1 8 3 5 d e d i m u s

i a m i n ca lce i n s t r u c t i o n i s (Vide

v o l . X I I I p a g . 333) A l i t t e r a c i r ­

c u l a r i d i e i 1 A u g u s t i (1) a f f e r enda

a b s t i n u i m u s , q u i a p r a e c i p u a e e i u s ­

d e m i n s t r u c t i o n e s i n a l l a t o de ­

c r e t o c o n t i n e r i nob is v i s a e s u n t ,

e t q u i a t e r m i n u s p r o a p p e l l a ­

t i o n e e d e n d a i n t r a decem d ies

(Artic. X X X V I I I ) p r a e s c r i p t i o

p r o t r a n s m i s s i o n e a c t o r u m i m ­

m e d i a t e f ac i enda a C u r i a q u a e

s e n t e n t i a m p r o t u l i t , a d A u c t o r i ­

t a t e m e c c l e s i a s t i c a m s u p e r i o r e m

ad quam a p p e l l a t u m e s t (Ar­

tic. X X X I X ) t e r m i n u s d i e r u m

v i g i n t i a b A u c t o r i t a t e E c c l e s i a ­

s t i c a s u p e r i o r e p r o de fenso r i s de ­

p u t a t i o n e c o n s t i t u e n d u s ; (Ar-

tic. X L ) e t t a n d e m effectus n e -

APPEN] X v . 397

U r g e t a l i a q u a e s t i o . C o r a m

q u o p r o p o n e n d a e s t a p p e l l a t i o ?

c o r a m i u d i c e a quo, v e l c o r a m

i u d i c e ad quem f T r a d u n t c o m m u ­

n i t e r d o c t o r e s , a p p e l l a t i o n e m esse

e d e n d a m c o r a m i u d i c e a quo a p ­

p e l l a t u r . R a t i o a d d u c i t u r , q u i a

n i s i a p p e l l a t i o i u d i c i a quo i n ­

n o t e s c a t , n e u l t e r i u s p r o c e d a t ,

r e c t e i p se a d u l t e r i o r a p r o g r e ­

d i e t u r . A t t a m e n s i c o n t i n g a t a d

P a p a m a p p e l l a r i p e n e s S . C . E p i ­

s c o p o r u m e t R e g u l a r i u m v e l Con ­

c i l i i , d u m m o d o i n f r a p r a e f i x u m

t e r m i n u m i d f i a t , suos p a r i t , e f

f e c t u s a p p e l l a t i o , c u i u s e x i s t e n t i a e

f i t compos p e r l i t t e r a s i n f o r m a -

t o r i a s a S. C. E p i s c o p u s a quo

e d i t a e s t s e n t e n t i a .

C o m m e n t a r i u m c e r t e n u l l u m

a d d e n d u m e s t d i s p o s i t i o n i Arti­

culi X Z J 7 " , q u a p r a e c i p i t u r : i n a p ­

p e l l a t i o n i b u s a s e n t e n t i a E p i s c o ­

p a l i s C u r i a e a d M e t r o p o l i t a n a m ,

e a m d e m esse s e q u e n d a m p r o c e ­

d e n d i m e t h o d u m , q u a e p r o e p i ­

s c o p a l i b u s C u r i i s i n i n s t r u c t i o n e

<iata e s t .

M o n i t u m a r t i c u l i X L I I I v e r e

o p p o r t u n u m e s t n o s t r i s h i sce t e m ­

p o r i b u s , c u m , p o s t h a b i t i s o m n i n o

.Eccles iae l e g i b u s , s a e c u l a r i a g u ­

b e r n i a p r i v i l e g i u m fo r i n i h i l i fe­

c e r i n t , c l e r i c o s q u e p r o c o m m u ­

n i b u s r e a t i b u s i u r i s d i c t i o n i s u a e

s u b i e c e r i n t . O r d i n a r i o p r a e c i p i t u r

u t f ac t i c r i m i n o s i s u m m a r i a m

«lot ionem c a p e r e s a t a g a t , v i d e a t ­

is a e n u m i u x t a s s . Ca n oti u m d i -

s c i p l i n a m , i n f a m i a e i r r e g u l a r i t a ­

t i s v e l a l t e r i u s e c c l e s i a s t i c a e s a n ­

c t i o n i s a p p l i c a t i o n e m s e c u m f e r a t .

D e i n , i u d i c i o p e n d e n t e , v e l q u o u s ­

q u e a c c u s a t u s i n c a r c e r e m d e g a t ,

p r o v i s i o n a l e s m o d o s n o n e x c e d a t .

I u d i c i o s ed a d e x i t u m p e r d u c t o ,

e t a c c u s a t o a d l i b e r t a t e m r e s t i -

t u t o , C u r i a p r o c e d e r e d e b e t a d

n o r m a m a s s u m p t a r u m i n f o r m a ­

t i o n u m , i u x t a p r o c e d e n d i n o r m a s

i n i n s t r u c t i o n e c u i i n c u m b i m u s ,

p r a e s t i t u t a s . R e d e u n t e r g o h i c

q u a e c i r ca m o d u m i n f o r m a t i o n e s

s u s c i p i e n d i d i s s e r u i m u s d e a r t i ­

c u l i s I V e t V .

P o s t r e m u s a r t i c u l u s X L I V

l o n g e a l t i o r i s g r a v i t a t i s d i s p o s i ­

t i o n e m c o n t i n e t , a c p r i m a f r o n t e

a p p a r e a t . F i n i s e n i m i n s t r u c t i o ­

n i s cum s i t p l u r a O r d i n a r i o r u m

p r u d e n t i a e c o m m i t t e r e , sed u n a

s i m u l a r b i t r i a c o e r c e r e , u t q u a e ­

s t i o n i b u s e t r e c u r s i b u s v i a p r a e ­

p e d i a t u r , t u t i u s e s t p r o c a s u u m

o p p o r t u n i t a t e , O r d i n a r i o s s . Con ­

g r e g a t i o n e m s c i s c i t a r i q u i d f a c t u

o p p o r t u n u m s i t , q u a m i n q u a e ­

s t i o n e s e t n u l l i t a t e s i n c u r r e r e .

H a e c p r o b r e v i t a t e i l l a , q u a m

nob i s p r o p o s u i m u s a t t u l i s s e suf­

f i c i a t . S i q u i s d e i n d e n o b i s casus ,

o c c u r r e t c u i u s occas ione a m p l i o r

a l i c u i u s a r t i c u l i e x p l a n a t i o s i t

conf ic ienda , o p u s p r a e s t a b i m u s .

P r o x i m o fasc icu lo d o c u m e n t a e -

d e n d a e r u n t e x S a c r a C o n g r e g a ­

t i o n e " p r o m a n a n t i a , q u a e a d r e m

f a c i a n t .

398

LITTERAE responsionis Antistitum Hispanorum ad Epistolam

Encyclicam SSmi. Patris Leonis XIII (1) .

Beatissime Pater

I n g a u d i u m c o n v e r s a e s t t r i s t i t i a n o s t r a , u b i l e g i m u s E n c y ­

c l i c a m Cum multa, d a t a m a S a n c t i t a t e V e s t r a d i e 8 D e c e m b r i s s u ­

p e r i o r i s ; n a m v e r e b a m u r n e i n c a t h o l i c o a c n o b i l i s s i m o H i s p a n i a e

R e g n o b o n i a t q u e a m i c i a n i m i t u r b a r e n t u r c o r d a t a s e n s a , qu ibus -

E p i s c o p i pacif icis t r i u m p h i s d e c o r a t i s u n t . Q u i q u i d e m t i m o r e s ,

c e r t e e x a n i m o r u m i n f i r m i t a t e p o t i u s q u a m e x r e r u m , h a u d b o n a

i n d o l e o r t i , o m n i n o e v a n u e r u n t , e x q u o u n a m e n t e n o s t r o v e n e ­

r a n d o , d i l e c t i s s i m o q u e P a t r i , C h r i s t i V i c a r i o , l i t t e r a s g r a t i t u d i n i s

e t g r a t u l a t i o n i s p l e n a s m i t t e r e p o s s u m u s , e o q u o d e x i m i o n o s h o ­

n o r e p r o s e q u u t u s s i t , q u u m a d suos f i l i o s , p r a e l a t o s H i s p a n i a e s e n ­

s i t , u t t u t i s a c b e n i g n i s v e r b i s r e c r e a t i , i n u n i t a t i s , p e r f e c t a e q u e

o b e d i e n t i a e s e n s u p e r m a n e r e , e t C l e r u m a c C h r i s t i f i d e l e s s u s t i n e r e

v a l e a n t .

Q u u m q u e m i r a b i l i s V e s t r a i n s t i t u t i o o p p o r t u n e a d m o d u m v e ­

n e r i t , t a n q u a m r o s s u p e r t e r r a m s i t i e n t e m , n e q u e v o l u m u s , n e q u e

p o s s e m u s m e l i o r i modo e a m c o m m e n t a r i , q u a m p u r a e , s i m p l i c i s ,

g e r m a n a e q u e o b s e r v a n t i a e e r g a S u m m u m P a s t o r e m , a q u o g r e g i s

p a r t e s , q u a s d u c i m u s , r e g e n d a s p a s c e n d a s q u e a c c e p i m u s , l i t t e r i s

u n a n i m i t e r s u b s c r i b e n d o .

U n u s q u u m s i t E p i s c o p a t u s , a nob i s c a t h o l i c i o v i l i s r e g i o n a l i

p a r t e officii r a t i o n u n c p o s t u l a t confess ionem, p r o t e s t a t i o n e m a t q u e

v o t u m c o n s t a n t i s i n t u r b a t a e q u e d o c i l i t a t i s . F a t e m u r i g i t u r , B e a ­

t i s s i m e P a t e r , T e n o s t r u m esse d o c t o r e m , n o s t r u m d u c e m , n o s t r u m

c o l u m e n a t q u e p r a e s i d i u m .

A t t e s t a m u r S a n c t i t a t i V e s t r a e n o s t r a m s u b m i s s i o n e m s i n c e r a m

esse a t q u e p e r f e c t a m ; e t i n e i u s d e m s u b m i s s i o n i s p i g n u s , n u l l a i n ­

t e r p o s i t a c o n d i t i o n e , p r o m i s i m u s n i h i l n o s i n p o s t e r u m f a c t u r o s ,

n e q u e d i c t u r o s , q u o d a b i i s q u a e ceu M a g i s t e r h u m a n i s s i m e d o c u i ­

s t i , n o b i s q u e i n i u n x i s t i , a b h o r r e a t . Q u u m q u e s u a v i s s i m a m d i g n i t a ­

t e m , q u a n o h i s d i s c i p l i n a t r a d i t a e s t a b e o q u i c o n f i r m a t f r a t r e »

(1) Retul imus hanc Epistolam Encyclicam pag. 241 huius Vol . X V .

LITTERAE 39<*

s u o s , c a t h o l i c u s o r b i s i u r e m e r i t o q u e p l a u d a t , c o r a m coelo e t t e r r a

e t i n a e d i f i c a t i o n e m c h r i s t i a n i p o p u l i s ign i f i ca re v o l u m u s , n o s o m n e s

i n s p i r i t u e t v e r i t a t e n o s t r o S u p r e m o D u c i a t q u e i n v i c e m v e r e con ­

i u n g i , u t i n r e b u s q u a s T u , q u i I e s u C h r i s t i v i ce s g e r i s i n t e r r a ,

n o s e x e q u i i u s s e r i s , n e u n q u a m v e l m i n i m u m d i s s e n t i a m u s .

D a m l o q u e r i s , e r u d i m u r ; d u m s u a d e s , o b t e m p e r a m u s ; e t q u u m

p r a e c i p i s , l i b e n t i s s i m e s u b i i c i m u r . Causa ergo finita est : utinam

finiantur contentiones I I d i p s u m i g i t u r s e n t i m u s , u t A p o s t o l u s d e ­

s i d e r a b a t , t e n e m u s q u o d a c c e p i m u s , t r a d i m u s quod d i d i c i m u s .

N o s e t i a m u r g e t c h a r i t a s ; n a m d i c t a n t e A u g u s t i n o , u u b i c h a -

» r i t a s n o n e s t , n o n p o t e s t esse i u s t i t i a . D i l e c t i o e n i m p r o x i m i

n m a l u m n o n o p e r a t u r ; q u a m s i h a b e r e n t , n o n d i l a n i a r e n t corpus-

» C h r i s t i q u o d e s t E c c l e s i a . »

S a n c t i t a t i s V e s t r a e h u m i l e s f i l i i e t s e r v i o b s e q u e n t e s h i s p a n i

P r a e s u l e s s u p p l i c i t e r p e t u n t A p o s t o l i c a m B e n e d i c t i o n e m .

D a t u m i n E p i p h a n i a D o m i n i a n n o 1 8 8 3 .

BE CONSISTORIO HABITO D I E 15 MARTII 1883.

Sanctissimus Pater hac mane publicum tenuit Consisto­rium in Aedibus Vaticanis; in quo galerum rubrum tradidit Emis Cardinalibus Angelo Bianchi et Vladimiro Czacki r

creatis et publicatis in Consistorio Secreto diei 25 Septem­bris anni superioris. Expleto publico Consistorio , SSmus-Pater aliud tenuit secretum Consistorium, in quo brevi ha­bita Allocutione sequentes proposuit Ecclesias :

METROPOLITANAM ECCLESIAM c l e s i a m A r c h i e p i s c o p a l e m T a r s e n -

V * k R SAVI F . N . v a c a n , p e r t r a n s í a - s e m , f a v o r e R . P . D . V i n c e n t i i

t i o n e m K,. P . D . S i g i s m u n d i E e - T h e o p h i l i P o p i e l , E p i s c o p i U l a -

i n U F e l i n s k i a d t i t u l a r o n j E e - d i s l a v i e n s i s seu C a l i s s i e n s i s .

400 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

TITULAREM ECCLESIAM ARCHIE­

PISCOPALEM TARSEN, v a c a n , p e r

a s s i g n a t i o n e m T i t u l i p r e s b y t e ­

r a l i s s . P u d e n t i a n a e f a c t a m E m o

a c R m o D o m i n o D o m i n i c o S . R.. E .

P r e s b y t e r o C a r d i n a l i S a n g u i g n i ,

m o d o v i t a f u n c t o , f a v o r e R . P . D .

S i g i s m u n d i F e l i c i s F e l i n s k i , A r ­

c h i e p i s c o p i V a r s a v i e n s i s .

METROPOLITANAM ECCLESIAM Mo-

HILOVIEN. v a c a n , p e r o b i t u m b o .

m e . A n t o n i i F i j a l k o w s k i , u l t i m i

i l l i u s A r c h i p r a e s u l i s , e x t r a r o ­

m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

R . P . D . A l e x a n d r i C a s i m i r i d e

D z i e w a l t o w o G i n t o w t E p i s c o p i

t i t u l a r i s H e l e n o p o l i t a n i e t suf­

f r a g a n e i P l o c e n s i s .

METROPOLITANAM ECCLESIAM H I -

SPALEN. v a c a n , p e r o b i t u m c l a r .

m e . J o a c h i m i S . R . E . d u m v i ­

v e r e t P r e s b y t e r i C a r d i n a l i s L l u c h

•et G a r r i g a , u l t i m i i l l i u s A r c h i ­

p r a e s u l i s , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . P . D . Z e p h i ­

r i n i G o n z a l e z e t D i a z T u n o n ,

O r d i n i s P r a e d i c a t o r u m , C o r d u ­

b e n s i s A n t i s t i t i s .

METROPOLITANAM ECCLESIAM

BÜRGEN, v a c a n , p e r o b i t u m bo .

m e . A n a s t a s i i R o d r i g o Y u s t o ,

u l t i m i i l l i u s A r c h i e p i s c o p i , e x t r a

r o m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

R . P . D . S a t u r n i n i F e r n a n d e z

-de C a s t r o , E p i s c o p i L e g i o n e n s i s

a d d i c t a m E c c l e s i a m e x b e n i g n i ­

t a t e S a n c t i t a t i s S u a e t r a n s l a ­

t i , a d p r a e s e n t a t i o n e m S e r e ­

n i s s i m i R e g i s C a t h o l i c i .

CATHEDRALEM ECCLESIAM PLOCEN.

v a c a n , p e r t r a n s l a t i o n e m R . P . D .

V i n c e n t i i T e o p h i l i P o p i e l a d S e ­

d e m U l a d i s l a v i e n s e m s e u C a l i s -

s i e n s e m , f a v o r e R . P , D . G a s p a r i s

Boro-wski A n t i s t i t i s L u c e o r i e n -

s i s a c Z y t o m i r i e n s i s a d P l o c e n .

E c c l e s i a m e x b e n i g n i t a t e S a n c t i ­

t a t i s S u a e t r a n s l a t i .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM ESBONEN. s u b A r c h i e p i s c o p o

B o s t r e n s i v a c a n , p e r succes s io ­

n e m R . P . D . R a p h a e l i s C a p o n e ,

C o n g r e g a t i o n i s S S m i R e d e m p t o ­

r i s , a d C a t h e d r a l e m S e d e m M u -

r a n a m , f a v o r e R . P . D . A d a m i

S t a n i s l a i K r a n s i n s k i a d i p s a m

E c c l e s i a m e x b e n i g n i t a t e S a n c t i ­

t a t i s S u a e t r a n s l a t i .

CATHEDRALEM ECCLESIAM TTLADI-

SLAVIEN. s e u CALISSIEN. v a c a n ,

p e r t r a n s l a t i o n e m a d M e t r o p o l i ­

t a n a m S e d e m V a r s a v i e n s e m

R . P . D . V i n c e n t i i T h e o p h i l i P o ­

p i e l , f a v o r e R . P . D . A l e x a n d r i

B e r e s n i e w i c z , E p i s c o p i M a x i m i a -

n o p o l i t a n i e t s u f f r a g a n e i S a m o ­

g i t i e n s i s a d e a n d e m E c c l e s i a m e x

b e n i g n i t a t e S a n c t i t a t i s S u a e

t r a n s l a t i .

CATHEDRALES ECCLESIAS L A U S A -

NEN. ET GENÉVEN. i n v i c e m c a n o ­

n ice u n i t a s , v a c a n , p e r o b i t u m

b o . m e . C h r i s t o p h o r i C o s a n d e y ,

u l t i m i E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m

c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e R . P . D .

G a s p a r i s M e r m i l l o d , E p i s c o p i t i ­

t u l a r i s H e b r o n e n s i s , a d e a s d e m

E c c l e s i a s e x b e n i g n i t a t e S a n c t i ­

t a t i s S u a e t r a n s l a t i .

ECCLESIAM K IELCEN. PER A P O -

E l aCTIS COI ISTORIALI BUS 401

ÄTOLICAS L ITERAS « Ut primum Catholicae Ecclesiae regimen » d a t a s d i e 28 D e c e m b r i s 1882 a

d ioeces i C r a c o v i e n s i s e i u n e t a m ,

p e r S a n c t i t a t e m S u a m a d C a ­

t h e d r a l i s f a s t i g i u m r e s t i t u t a m ,

v e l i t e r u m e r e c t a m e t a s u a i n

C a t h e d r a l e m r e s t i t u t i o n e , v e l

n o v a e r e c t i o n e v a c a n t e m , f a v ó r e

R . P . D . T h o m a e T h e o p h i l i K u -

l i n s k i , E p i s c o p i t i t u l a r i s S a t a l a e ,

a d i p s a m E c c l e s i a m e x b e n i g n i ­

t a t e S a n c t i t a t i s S u a e t r a n s l a t i .

COADIUTORIAM c u m f u t u r a suc ­

cess ione CATHEDRALIS ECCLESIAE

AGRIGENTIN. f a v o r e R . P . D . Ca­

i e t a n i B l a n d i n i , t i t u l a r i s E p i ­

scopi S e r g i o p o l i t a n i , e t P r a e l a t i

o r d i n a r i i s . L u d a e d e P l a n o Me-

l a t i i .

CATHEDRALEM ECCLESIAM MONTIS

EALISCI, v a c a n , p e r t r a n s l a t i o n e m

a d A r c h i e p i s c o p a l e m E c c l e s i a m

t i t u l a r e m P h a r s a l i e n . R,. P . D .

A l o i s i i R o t e i l i , C o n s t a n t i n o p o l i

D e l e g a t i A p o s t o l i c i p r o O r i e n t a ­

l i b u s , e t V i c a r i i P a t r i a r c h a l i s

p r o L a t i n i s , f a v o r e R . D . L u c i a n i

<Gent i lucc i , P r e s b y t e r i E a b r i a -

n e n s i s . Q u i e x l e g i t i m i s , c a t h o l i ­

c i s , h o n e s t i s q u e p a r e n t i b u s E a b r i a -

n i p r o g e n i t u s e t i n q u a d r a g e s i m o

p r i m o a e t a t i s s u a e a n n o c o n s t i ­

t u t u s e s t . A l u m n i s P o n t i f i c i i S e ­

m i n a r i i P i i R o m a e a d i u n c t u s ,

i b i q u e p r e s b y t e r a t u s O r d i n e a c

t u m i n s a c r a t h e o l o g i a , t u m i n

u t r o q u e i u r e d u d u m d o c t o r a l i

l a u r e a d o n a t u s , i n p a t r i o e p h e -

heo A n t e c e s s o r p h i l o s o p h i a e , V i -

Acta, Tom. XV. fase. CLXXYII.

c e - R e c t o r , s t u d i o r u m P r a e f e c t u s

a c D e p u t a t u s ef fec tus e s t . E a -

b r i ane t í s i s C a t h e d r a l i s C a n o n i c u s

a d h o n o r e m , h u c u s q u e T i t u l a r i s ,

E x a m i n a t o r p r o - S y n o d a l i s , i n

ecc l e s i a s t i ca c u r i a J u d e x , e i u s ­

q u e dioeceseos P r o - V i c a r i u s i n

s p i r i t u a l i b u s g e n e r a l i s r e n u n t i a ­

t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM ASSI -

SIEN. v a c a n , p e r o b i t u m b o . m e .

P e r e g r i n i To fon i , u l t i m i i l l i u s

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . D . C a i e t a n i

L i r o n i , P r e s b y t e r i S p o l e t a n i . Q u i

S p o l e t i p r o g e n i t u s , e t s e x a g e ­

s i m u m s e x t u m a e t a t i s s u a e a n ­

n u m s u p e r g r e s s u s , t u m i n s a c r a

t h e o l o g i a , t u m i n u t r o q u e i u r e

d o c t o r a l i l a u r e a d u d u m d o n a t u s ,

e t i n t e r c e n s o r e s a c a d e m i a e t h e o ­

l o g i c a e a d s c i t u s , i n p u b l i c o p a ­

t r i o g y m n a s i o c i v i l e s e t c r i m i ­

n a l e s t r a d e n s i n s t i t u t i o n e s , i l l a ­

q u e i n B a s i l i c a m e t r o p o l i t a n a

P r i o r h u c u s q u e a d l e c t u s , a r c h i ­

dioeceseos e i u s d e m P r o v i c a r i u s

i n s p i r i t u a l i b u s g e n e r a l i s s e m e l

e t h a c t e n u s , i p s a q u e Sede v a ­

c a n t e , V i c a r i u s q u o q u e C a p i t u l a -

r i s r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALES ECCLESIAS F A -

BRIANEN. ET MATHILICEN. i n v i c e m

p e r p e t u o canon ice u n i t a s , v a c a n ,

p e r o b i t u m bo . m e . L e o p o l d i A n ­

g e l i S a n t a n c h è , u l t i m i i l l a r u m

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . D . M a c a r i i S o -

r i n i p r e s b y t e r i R e c i n e t e n s i s . Q u i

R e c i n e t i p r o g e n i t u s e t i n q u a -

26

4 0 2 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

d r a g e s i m o n o n o a e t a t i s s u a e con­

s t i t u t u s , t u m i n s a c r a t h e o l o g i a ,

t u m a p u d r o m a n a m u n i v e r s i t a ­

t e m i n u t r o q u e i u r e d u d u m do­

c t o r a l i l a u r e a d o n a t u s , i n p a t r i o

e p h e b e o p h i l o s o p h i a e , c a n o n i c a ­

r u m i n s t i t u t i o n u m a t q u e d o g m a ­

t i c a e t h e o l o g i a e a n t e c e s s o r e m

a g e n s , P r o - V i c a r i i g e n e r a l i s d ioe­

ceseos e t E x a m i n a t o r i s s y n o d a ­

l i s m u n e r i b u s p e r f u n c t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM MONO-

POLITAN. vacanv p e r o b i t u m bo .

m e . A n t o n i i D a l e n a , u l t i m i i l l i u s

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . P . D . C a r o l i

C a p u t o , p r e s b y t e r i N e a p o l i t a n i .

Q u i e x l e g i t i m i s , c a t h o l i c i s , h o ­

n e s t i s q u e p a r e n t i b u s N e a p o l i p r o -

g e n i t u s e t i n q u a d r a g e s i m o a e ­

t a t i s s u a e a n n o c o n s t i t u t u s , R o ­

m a e i n s a c r a t h e o l o g i a e t i n

u t r o q u e i u r e d o c t o r a l e m a s s e q u u ­

t u s l a u r e a m , a c t u m i n t e r m e m ­

b r a a c a d e m i a e r e l i g i o n i s c a t h o ­

l i c a e , t u m i n t e r S a n c t i t a t i s s u a e

d o m e s t i c o s A n t i s t i t e s a d n u m e ­

r a t u s e t s a c r a e C o n g r e g a t i o n i

n e g o t i i s e x t r a o r d i n a r i i s ecc les ia­

s t i c i s p r a e p o s i t a e a d d i c t u s e s t .

CATHEDRALES ECCLESIAS PISTO­

RIEN, AC PRATEN. i n v i c e m p e r p e ­

t u o canon ice u n i t a s , v a c a n , p e r

o b i t u m bo. m e . N i c o l a i S o z z i f a n t i ,

u l t i m i i l l a r u m E p i s c o p i , e x t r a

r o m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

R . D . D o n a t i V e l l u t i Z a t i , e D u c i ­

b u s s . C l e m e n t i s , P r e s b y t e r i F i o ­

r e n t i n i . Q u i e x l e g i t i m i s , c a t h o l i ­

c i s , n o b i l i b u s q u e p a r e n t i b u s F l o -

r e n t i a e o r t u s , a c i n t r i ges imo»

o c t a v o a e t a t i s s u a e a n n o c o n s t i ­

t u t u s e s t . P r e s b y t e r a t u s o r d i n e

e t i n s a c r a t h e o l o g i a d u d u m d o ­

c t o r a l i l a u r e a d o n a t u s i n e c c l e ­

s i a s t i c i s f u n c t i o n i b u s o b e u n d i s , ,

p r a e s e r t i m s a c r a m e n t a l e s confes ­

s iones e x c i p i e n d o , D e i q u e v e r b u m

p r a e d i c a n d o , s e d u l o i n c u b u i t . P u e ­

r o r u m s e r o t i n i s i n s c h o l i s d i r e ­

c t o r e m a g e n s , C a n o n i c u s a d h o ­

n o r e m p e n e s F l o r e n t i n a m sedem

m e t r o p o l i t a n a m , e t h u c u s q u e i n i ­

b i C a n o n i c u s t h e o l o g u s r e n u n ­

t i a t u s , a c i n t e r p r o - s y n o d a l e s -

E x a m i n a t o r e s a d s c i t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM * A L G A -

REN. v a c a n , p e r o b i t u m bo . m e .

J o a n n i s M a r i a e F i l i a , u l t i m i i l ­

l i u s E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m ,

c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e R . P . F r .

E l i s e i G i o r d a n o , O r d i n i s B m a e

V i r g i n i s M a r i a e d e M o n t e C a r ­

m e l o a n t i q u a e o b s e r v a n t i a e . r e ­

g u l a r i s , p r e s b y t e r i T u r r i t a n i .

Q u i i n d i s c i p l i n i s p h i l o s o p h i c i s ,

a t q u e t h e o l o g i c i s p e n e s t u r r i t a -

n a m u n i v e r s i t a t e m d o c t o r a t u s ^

l a u r e a d u d u m d o n a t u s , i n e c c l e ­

s i a s t i c i s o b e u n d i s f u n c t i o n i b u s

n a v a m i m p e n d i t o p e r a m ; e t a

t r i g i n t a fe re a n n i s P a r o c h u s

s . M a r i a e T r a n s p o n t i n a e d e U r b e ,

t o t i u s O r d i n i s C a r m e l i t a n i P r o ­

c u r a t o r g e n e r a l i s , s i m u l q u e Co l ­

l e g i i t h e o l o g i c i m e m b r u m h u c u s ­

q u e r e n u n t i a t u s e s t .

CATEDRALEM ECCLESIAM S A L A ­

RIEN, v a c a n , p e r o b i t u m b o . m e .

E m e r i c i S z a b o , u l t i m i i l l i u s E p i -

EX ACTIS CO:

s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m de­

f u n c t i , f a v o r e R . D . C o r n e l i i H i *

d a s y , p r e s b y t e r i a r ch id ioece seos

S t r i g o n i e n s i s , a d n o m i n a t i o n e m

s a c r a e C a e s a r e a e M a i e s t a t i s F r a n ­

cisci J o s e p h i I , A u s t r i a e I m p e r a ­

t o r i s , B o h e m i a e e t H u n g a r i a e

R e g i s A p o s t o l i c i .

R . D . C o r n e l i u s H i s d a y e x l e ­

g i t i m i s , c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e

p a r e n t i b u s i n c i v i t a t e C o m a r o m i i ,

a r ch id ioece seos S t r i g o n i e n s i s p r o ­

g e n i t u s , e t i n q u i n q u a g e s i m o

q u i n t o a e t a t i s s u a e a n n o c o n s t i ­

t u t u s ; s a c r o P r e s b y t e r a t u s o r ­

d i n e d u d u m i n s i g n i t u s , i n f u n ­

c t i o n i b u s p e r a g e n d i s ecc l e s i a s t i ­

c is l a u d a b i l i t e r i n c u b u i t . A n i ­

m a r u m c u r a e , q u a C o o p e r a t o r ,

a l i q u a n d o a d d i c t u s , i n a r c h i e p i ­

scopa l i g y m n a s i o T i r n a v i e n s i

p h i l o s o p h i a e p r o f e s s o r , i u v e n t u ­

t i s e d u c a t o r ? > e i u s d e m q u e g y m ­

n a s i i e t c o n v i c t u s d i r e c t o r , a t ­

q u e r e c t o r r e n u n c i a t u s e s t . I n

c o n s i l i a r i u m s e c t i o n i s p e n e s c u l ­

t u s m i n i s t e r i u m H u n g a r i a e a s ­

s u m p t u s , t u m C a n o n i c i S t r i g o ­

n i e n s i s s t a l l o , t u m t i t u l o A b b a ­

t i s B e a t a e M a r i a e V i r g i n i s d e

S z e p l a k h u c u s q u e d i t a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM E P E R -

IESSIEN. r i t u s G r a e c o - c a t h o l i c i ,

v a c a n , p e r o b i t u m bo . m e . N i c o ­

l a i T o t h , u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i ,

e x t r a r o m a n a m c u r i a m d e f u n c t i ,

f a v o r e R . D . J o a n n i s V a l y i ,

P r e s b y t e r i M u n k a c s i e n s i s , a d

n o m i n a t i o n e m s a c r a e C a e s a r e a e

M a i e s t a t i s F r a n c i s c i J o s e p h i P r i -

ISTORIALIBUS 1 0 %

m i , A u s t r i a e I m p e r a t o r i s , B o h e ­

m i a e e t H u n g a r i a e r e g i s A p o ­

s t o l i c i .

R . D . I o a n n e s V a l y i e x l e g i ­

t i m i s , g r a e c o - e a t h o l i c i s , h o n e ­

s t i s q u e p a r e n t i b u s p r o g e n i ­

t u s e t i n q u a d r a g e s i m o s e x t o a e ­

t a t i s s u a e a n n o c o n s t i t u t u s , e t

i n s a c r a t h e o l o g i a d u d u m d o c t o ­

r a l i l a u r e a d o n a t u s , i n s e m i n a ­

r i o T J n g v a r i n e n s i i u r i s c a n o n i c i

e t e cc l e s i a s t i c ae h i s t o r i a e p ro fe s ­

s o r , e t i n t e r S a n c t i t a t i s S u a e C a ­

p e l l a n e s a d h o n o r e m e x t r a u r ­

b e m a d s c i t u s , p e n e s u n i v e r s i t a ­

t e m B u d a p e s t i n e n s e m m e m b r u m

c o l l e g i a t u m , e t M u n k a c s i e n s i s

C a t h e d r a l i s c a n o n i c u s a d h o n o ­

r e m r e n u n c i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM CRI-

SIEN. R i t u s G r a e c i , S . R . E . u n i t i ,

v a c a n , p e r o b i t u m bo . m e . G e o r ­

g i S m i c i k l a s , u l t i m i i l l i u s E p i ­

scop i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m d e ­

f u n c t i , f a v o r e R . D . E l i a e H r a n i -

l o v i c , p r e s b y t e r i d ioeceseos C r i -

s i e n s i s , a d n o m i n a t i o n e m s a c r a e

C a e s a r e a e M a i e s t a t i s F r a n c i s c i

I o s e p h i I . A u s t r i a e I m p e r a t o r i s ,

B o h e m i a e e t H u n g a r i a e R e g i s

A p o s t o l i c i .

E l i a s H r a n i l o v i c e x l e g i t i m i s ,

g r a e c o - c a t h o l i c i s , h o n e s t i s q u e p a ­

r e n t i b u s Sosice i n C r o a t i a , d ioe­

ceseos C r i s i e n s i s p r o g e n i t u s , a c

i n t e r t i o s u p r a t r i g e s i m u m a e t a t i s

s u a e a n n o c o n s t i t u t u s , p a s t o r e m

a n i m a r u m a g e n s i n P a r o c h i a s u a e

dioeceseos, c a n o n i c u s t e m p l i m a ­

x i m i C r i s i e n s i s , e t i u d e x m a t r i -

4 0 4 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

m o n i a l i b u s c a u s i s cognoscend i s

h u c u s q u e r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM LUCEO-

RIEN. AC ZYTOMIRIEN. i n v i c e m

p e r p e t u o canon ice u n i t a s , v a c a n ,

p e r t r a n s l a t i o n e m R . P . D . G-a-

s p a r i s B o r o w s k i a d C a t h e d r a l e m

P l o c e n s e m , f a v o r e R . D . S i m o n i s

M a r t i n i K o z l o w s k i , p r e s b y t e r i

V i l n e n s i s d ioeceseos . Q u i i n s a ­

c r a t h e o l o g i a m a g i s t e r i o a t q u e

l a u r e a d o c t o r a l i d u d u m d o n a t u s ,

i n e c c l e s i a s t i c i s f u n c t i o n i b u s ob­

e u n d i s n a v i t e r e m i c u i t . I n s e m i ­

n a r i o d ioecesano V i l n e n s i p r o ­

fessor i s t h e o l o g i a e m o r a l i s e t h o -

m i l e t i c a e , i b i q u e r e c t o r i s , a c

P e t r o p o l i p e n e s a c a d e m i a m eccle­

s i a s t i c a m R o m a n o - C a t h o l i c a m H i ­

s t o r i a e ecc le s i a s t i cae e t I u r i s ca­

non ic i p r o f e s s o r i s , e t h u c u s q u e

r e c t o r i s p e r f u n c t u s e s t m u n e r i ­

b u s .

CATHEDRALEM ECCLESIAM V I L ­

IS EN. v a c a n , p e r d i m i s s i o n e m a

R . P . D . A d a m o S t a n i s l a o K r a n ­

s i n s k i e C l e r i c i s R e g u l a r i b u s

S c h o l a r u m p i a r u m u l t r o , l i b e n ­

t e r q u e i n m a n i b u s S a n c t i t a t i s

S u a e p e r a c t a m , e t a b e a d e m a d ­

m i s s a m , f a v o r e R . D . C a r o l i K r y -

n i e w i c k i , P r e s b y t e r i d ioeceseos

V i l n e n s i s .

R . D . C a r o l u s K r y n i e w i c h i

q u a d r a g e s i m u m p r i m u m a e t a t i s

s u a e a n n u m s u p e r g r e s s u s , e t i n

s a c r a t h e o l o g i a c a n d i d a t i a c m a ­

g i s t e r i i g r a d u d u d u m d o n a t u s ,

p e n e s a c a d e m i a m e c c l e s i a s t i c a m

R o m a n o - C a t h o l i c a m a r c h e o l o g i a e

b i b l i c a e , r i t u s e t c a n t u s ecc le ­

s i a s t i c i p r a e c e p t o r i s , h i s t o r i a e

ecc l e s i a s t i cae e t I u r i s c a n o n i c i

p r o f e s s o r i s ; P e t r o p o l i r e c t o r s e ­

m i n a r i i , i u r i s q u e c a n o n i c i p r a e ­

c e p t o r c o n s t i t u t u s , M o h i l o v i a e

de fenso r s a c r a m e n t i m a t r i m o n i i ,

C e n s o r L i b r o r u m s p i r i t u a l i u m ,

C a n o n i c u s a d h o n o r e m p r i u s , t i ­

t u l a r i s d e i n , e t i n p r a e s e n t i a r u m

u s q u e i p s a i n m e t r o p o l i t a n a P r a e ­

l a t u s S c h o l a s t i c u s r e n u n t i a t u s

e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM S A N -

DOMIRIEN. v a c a n , p e r o b i t u m b o .

m e . I o s e p h i M i c h a e l i s I u s z y n s k i ,

u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i , e x t r a r o ­

m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

R . D . A n t o n i i F r a n c i s c i X a v e r i i

S o t k i e w i c z , P r e s b y t e r i S a n d o m i ­

r i e n s i s d ioeceseos . Q u i i n s a c r a

t h e o l o g i a c a n d i d a t u s g r a d u d u ­

d u m d o n a t u s , p e n e s a c a d e m i a m

e c c l e s i a s t i c a m V a r s a v i e n s e m I u r i s

canon ic i p r o f e s s o r i s , a c r e f e r e n ­

t i s i n c a u s i s m a t r i m o n i a l i b u s

e i u s d e m c u r i a e m u n e r i b u s p e r ­

f u n c t u s , C a n o n i c u s h u c u s q u e v a r ­

s a v i e n s i s m e t r o p o l i t a n a e , i p s i u s ­

q u e a r c h i d i o e c e s e o s a d m i n i s t r a ­

t o r r e n u n t i a t u s f u i t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM SAMO-

GITIEN. v a c a n , p e r o b i t u m bo . m e .

M a t t h i a e W o t o n c z e w s k i , u l t i m i

i l l i u s E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m

c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e R . D . M i e -

ces la i P a l l u l o n , P r e s b y t e r i d ioe ­

ceseos S a m o g i t i e n s i s . Q u i i n q u a ­

d r a g e s i m o n o n o a e t a t i s s u a e a n n o

c o n s t i t u t u s , e t i n s a c r a t h e o l o -

EX ACTIS CO SISTORIALIBUS 4 0 5

g i à m a g i s t r i g r a d u m a s s e q u u t u s ,

i n d ioecesano s e m i n a r i o l i n g u a e

l a t i n a e , s a c r a e q u e t h e o l o g i a e p r o ­

fes so rem a g e n s , e t C a u n e n s i i n

g y m n a s i o p u e l l a r u m c a p e l l a n u s

h u c u s q u e a d l e c t u s , S a m o g i t i e n s i

i n C a t h e d r a l i C a n o n i c u s p r i u s ,

e t i n p r a e s e n t i a r u m u s q u e P r a e ­

l a t u s c a n t o r r e n u n t i a t u s , p e n e s

d i o e c e s a n u m C o n s i s t o r i u m a s se s ­

s o r i s e t v ice-Off ic ia l i s m u n e r e

p e r f u n c t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM L U -

BLINEN. v a c a n , p e r o b i t u m b o .

m e . V a l e n t i n i B a r a n o w s k i , u l t i m i

i l l i u s E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m

c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e C a s i m i r i

W n o r o w s k i , P r e s b y t e r i a r c h i d i o e ­

ceseos V a r s a v i e n s i s . Q u i i n s a c r a

t h e o l o g i a d u d u m c a n d i d a t i g r a d u

d o n a t u s , i n a c a d e m i a ecc l e s i a s t i c a

V a r s a v i e n s i s t u d i i b ib l ic i a n t e ­

cessore m a g e n s , p l u r i m i s a b h i n c

a n n i s p a r o c h i a m i n S z a n i e c r e -

g e n s , C o l l e g i a t a e K i e l c e n s i s C a ­

n o n i c u s a d h o n o r e m p r i u s , h u c ­

u s q u e v e r o P r a e l a t u s S c h o l a s t i ­

c u s e t s e m i n a r i i r e c t o r a t q u e

p ro fesso r r e n u n t i a t u s e s t .

CATHEDRALEM ECCLESIAM PASTO-

POLITA N. in C o n f o e d e r a t i o n e Co­

l u m b i a e , A m e r i c a e m e r i d i o n a l i s ,

v a c a n , p e r d i m i s s i o n e m a R . P . D .

E m m a n u e l e C a n u t o R e s t r e p o , u l ­

t r o l i b e n t e r q u e i n m a n i b u s S a n ­

c t i t a t i s S u a e p e r a c t a m e t a b e a ­

d e m a d m i s s a m , f a v o r e R . P . I g n a ­

t i i Ve lasco e S o c i e t a t e I e s u , P r e ­

s b y t e r i P o p a y a n e n s i s . Q u i i n t e r

a l u m n o s S o c i e t a t i s I e s u a b ado -

l e s c e n t i a a d n u m e r a t u s i b i q u e P r e ­

s b y t e r p ro f e s s u s , i n p h i l o s o p h i a ,

e t i n s a c r a t h e o l o g i a d o c t o r ef­

f e c t u s , i n ecc l e s i a s t i c i s o b e u n d i s

f u n c t i o n i b u s n a v i t e r i n c u b u i t . N o ­

v i t i o r u m m a g i s t r i , s u p e r i o r i s

d o m u s , a c n u p e r c o n v i c t u s i n

u r b e Saltillo M e x i c a n a e r e i p u ­

b l i cae r e c t o r i s m u n e r e p e r f u n ­

c t u s e s t

ECCLESIAM COLIMEN, in M e x i ­

c a n a d i t i o n e A m e r i c a e S e p t e n ­

t r i o n a l i s s i t a m a t q u e a p r i m a e v a

e r e c t i o n e s u a v a c a n t e m , f a v o r e

R . D . F r a n c i s c i M e l i t h o n i s V a r ­

g a s , p r e s b y t e r i a r ch id ioeceseos

d e G r u a d a l a x a r a . Q u i i n s a c r a

t h e o l o g i a d u d u m l i c e n t i a e g r a d u

d o n a t u s , i n ecc l e s i a s t i c i s o b e u n ­

d is f u n c t i o n i b u s , i n p a r o e c i i s d i ­

v e r s i s s u a e a r c h i d i o e c e s i s a n i m a ­

r u m c u r a m g e r e n s , e t i n a r c h i -

d ioecesano s e m i n a r i o r e c t o r i s , a c

t h e o l o g a l i s M a g i s t r i m u n e r e p e r ­

f u n c t u s e s t . A r c h i d i o e c e s e o s p r a e ­

d i c t a e , a b s e n t e A n t i s t i t e , V i c a ­

r i u s a d l e c t u s , e i u s d e m q u e P r a e ­

s u l i s v i s i t a t o r A p o s t o l i c u s C a l i -

fo rn i ae s u b d e l e g a t u s , h u c u s q u e

C a n o n i c u s l e c t o r a l i s p e n e s G-ua-

d a l a x a r e n s e m m e t r o p o l i t a n a m r e ­

n u n t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM TANEN. sub A r c h i e p i s c o p o

D a m i a t e n s i , v a c a n , p e r t r a n s l a ­

t i o n e m R . P . D . E l i a e B i a n c h i

a d A r c h i e p i s c o p a l e m Ecc l e s i am

t i t u l a r e m Nicos i ensem , f a v o r e

R . D . I o s e p h i C a v a l i e r e , P r e s b y ­

t e r i C a s s a n e n s i s dioeceseos ; q u i

4 0 6 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

e t i a m d e p u t a t u s f u i t i n C o a d i u ­

t o r e m c u m f u t u r a success ione R .

P . D . A l o i s i i M a r i a e L e m b o , O r ­

d i n i s M i n o r u m O b s e r v a n t i u m

s . F r a n c i s c i , A n t i s t i t i s C o t r o -

n e n s i s .

R . D . I o s e p h u s C a v a l i e r e i n

s e x a g e s i m o p r i m o a e t a t i s s u a e

a n n o c o n s t i t u t u s , i n s a c r a t h e o ­

l o g i a d u d u m d o c t o r a l i l a u r e a do ­

n a t u s , C o n s e n t i n a i n M e t r o p o l i ­

t a n a p r i n c i p e D e c a n a t u s d i g n i ­

t a t e h a c t e n u s - d i t a t u s ; i p s o q u e

i n s e m i n a r i o s a c r a e t h e o l o g i a e

a n t e c e s s o r a d l e c t u s , a r c h i d i o e ­

ceseos e i u s d e m c o n v i s i t a t o r , e x a ­

m i n a t u r p r o - S y n o d a l i s , a t q u e

p r a e d i c t a e m e t r o p o l i t a n a e C u r i a e

p r o m o t o r f i s c a l i s r e n u n c i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM M ILTEN. s u b A r c h i e p i s c o p o

S e l e u c i a e , v a c a n , p e r t r a n s l a t i o ­

n e m R . P . D . A n t o n i i P o l i n a d

C a t h e d r a l e m S e d e m A d r i e n s e m ,

f a v o r e R . P . F r . I o a n n i s B a p t i ­

s t a e M a n t o v a n o , O r d i n i s M i n i m o -

r u m s . F r a n c i s c i d e P a u l a , P r e ­

s b y t e r i C o n s e n t i n a e a r c h i d i o e c e ­

seos ; q u i e t i a m d e p u t a t u s f u i t i n

c o a d i u t o r e m c u m f u t u r a succes­

s ione R . P . D . N i c o l a i d e S i m o n e

A n t i s t i t i s B o v e n s i s .

R . P . F r . I o a n n e s B a p t i s t a

M a n t o v a n o C o n s e n t i n a e a r c h i d i o e ­

ceseos i n s e x a g e s i m o p r i m o a e ­

t a t i s s u a e a n n o c o n s t i t u t u s , i n ­

t e r a l u m n o s O r d i n i s M i n i m o r u m

s . F r a n c i s c i de P a u l a a p r i m a iu -

v e n t a a d s c r i p t u s , l e c t o r i s g r a d u

i n p h i l o s o p h i c i s , a c t h e o l o g i c i s

f a c u l t a t i b u s R o m a e d u d u m d o ­

n a t u s , s a c r a e t h e o l o g i a e d o g m a ­

t i c a e e t m o r a l i s M a g i s t e r i u m i n

s u o O r d i n e l a u d a b i l i t e r R o m a e

e x e r c e n s , h a c t e n u s t o t i u s O r d i ­

n i s p r o c u r a t o r g e n e r a l i s r e n u n ­

t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCOPA­

LEM ARATHEN. s u b A r c h i e p i s c o p o

P e t r e n s i , v a c a n , p e r o b i t u m b o .

m e . A l o i s i i M a i g r e t , u l t i m i i l l i u s

E p i s c o p i , e x t r a r o m a n a m c u r i a m

d e f u n c t i , f a v o r e R . D . I o s e p h i

H o l l a h , p r e s b y t e r i V a r s a v i e n s i s

a r c h i d i o e c e s e o s . Q u i e t i a m d e p u ­

t a t u s f u i t i n s u f f r a g a n e u m S e y -

n e n s e m v e l A u g u s t o v i e n s e m .

R . D . I o s e p h u s H o l l a k i n d ioe ­

cesi A u g u s t o v i e n s i , v e l d e S e y n a

p r o g e n i t u s e t i n s e p t u a g e s i m o

p r i m o a e t a t i s s u a e a n n o c o n s t i ­

t u t u s , V a r s a v i e n s i c l e ro a d s c r i ­

p t u s , e t g r a d u c a n d i t a t i i n s a c r a

t h e o l o g i a d u d u m d o n a t u s , p e n e s

i n s t i t u t u m V a r s a v i e n s e s u r d o -

m u t o r u m p r a e f e c t u m a g e n s r e ­

l i g i o n i s a c m o r a l i t a t i s , e t a p u d

o p p i d u m R a d z y m i n i n p ed ag o g i co

i n s t i t u t o docens a d o l e s c e n t e s ,

i n i b i C u r a t u s a d l e c t u s e s t . V a r ­

s a v i a e p a r o e c i a l i s E c c l e s i a e s a n ­

c t i s s i m a e T r i n i t a t i s a c s u c c e s s i v e

p a r o e c i a e O m n i u m S a n c t o r u m

a d m i n i s t r a t o r h u c u s q u e r e n u n ­

t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCOPA­

LEM DIOCLETIANOPOLITAN. s u b P a ­

t r i a r c h a H i e r o s o l y m i t a n o v a c a n ,

p e r o b i t u m b o . m e . I a c o b i "Whe-

l a n . u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i , e x t r a

EX ACTIS COI ISTORIA'IBUS 4 0 7

l o m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

"R. D . A n t o n i i Z e r r , P r e s b y t e r i

d ioeceseos T i r a s p o l e n s i s ; q u i e t i a m

d e p u t a t u s f u i t i n s u f f r a g a n e u m

T i r a s p o l e n s e m .

R . D . A n t o n i u s Z e r r i n d ioe ­

c e s i T i r a s p o l e n s i p r o g e n i t u s , e t

i n t r i c e s i m o q u a r t o a e t a t i s s u a e

a n n o c o n s t i t u t u s , c a t e c h e s e o s m a ­

g i s t e r i n i p s i s s c h o l i s c e n t r a l i b u s

e f f ec tu s , p r o E c c l e s i i s C a t h o l i c i s

S a m a r a e d e c a n u s i n s t i t u t u s e s t .

P r o f e s s o r i s p h i l o s o p h i a e a c t h e o ­

l o g i a e d o g m a t i c a e T i r a s p o l e n s i

i n s e m i n a r i o , i b i q u e I n s p e c t o n s

v i c i b u s p e r f u n c t u s , C o n s i s t o r i i

T i r a s p o l e n s i s a s se s so r , e i u s d e m ­

q u e C a p i t u l i c a n o n i c u s h u c u s q u e

r e n u n t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO-

LEM CORYCE.N. s u b A r c h i e p i s c o p o

S e l e u c i a e , v a c a n , p e r t r a n s l a t i o ­

n e m R . P . D . E d m u n d i K n i g h t

a d C a t h e d r a l e m S e d e m S a l o p i e n -

s e m , f a v o r e R . D . T h o m a e M o n -

te fusco , P r e s b y t e r i N e a p o l i t a n i ;

q u i e t i a m d e p u t a t u s f u i t i n a u ­

x i l i a r e m R . P . D . A l o i s i i M a r ­

g a r i t a , e M i s s i o n i s C o n g r e g a t i o n e ,

E p i s c o p i U r i t a n i .

R . D . T h o m a s M o n t e f u s c o q u a -

I r a g e s i m u m s e x t u m a e t a t i s s u a e

a n n u m s u p e r g r e s s u s , a d ecc les ia ­

s t i c a s p e r a g e n d a s f u n c t i o n e s se ­

d u l u m i n t e n d i t a n i m u m v e l p u e ­

r o s f i d e i r u d i m e n t a edocendo ,

c o n f e s s i o n e s e x c i p i e n d o , v e l p e r

p a g o s e t o p p i d a N e a p o l i t a n i a g r i

m i s s i o n e s t r a d e n d o . C o n s e r v a t o -

r i i p u e l l a r u m a N o t a r i i s n u n c u -

p a t i s u p e r i o r e c c l e s i a s t i c u s , C o n ­

g r e g a t i o n i M i s s i o n a r i o r u m , c u i

t i t u l u s a C o l l a t i o n e , a d d i c t u s , e t

s o d a l i t i i s . R a p h a e l i s d i r e c t o r s p i ­

r i t u a l i s r e n u n t i a t u s e s t .

TITULAREM ECCLESIAM EPISCO­

PALEM CALLINICEN. v a c a n , p e r ob­

i t u m bo. m e . A n i c e t i F e r r a n t e ,

u l t i m i i l l i u s E p i s c o p i , e x t r a r o ­

m a n a m c u r i a m d e f u n c t i , f a v o r e

R . P . F r . A l o i s i i S e p i a c c i , O r d i n i s

E r e m i t a r u m s . A u g u s t i n i , p r e s b y ­

t e r i a r ch id ioece seos P e r u s i n a e . Q u i

i n t e r a l u m n o s O r d i n i s E r e m i t a ­

r u m s . A u g u s t i n i a p r i m a i u -

v e n t a a d s c i t u s , i b i q u e s o l e m n i a

n u n c u p a t u s v o t a , a S u m m o P o n ­

tifice L e o n e X I I I , t u n c t e m p o r i s

P e r u s i n a m s a p i e n t e r r e g e n t e E c ­

c l e s i a m , s a c e r d o t i o a u c t u s e t i n

d i s c i p l i n i s p h i l o s o p h i c i s , a t q u e

t h e o l o g i c i s d o c t o r a l i l a u r e a d o ­

n a t u s , a d e c c l e s i a s t i c a s p e r a g e n ­

d a s f u n c t i o n e s s e d u l u m a p p l i c u i t

a n i m u m . R o m a e i n s t u d i o F r a ­

t r u m H i b e r n o r u m a d s . M a r i a m

i n P o s t e r u l a , e t i n Co l l eg io G-an-

d a v e n s i R e g e n t i s e x e r c e n s g r a ­

d u m , s t u d i i s m o d e r a n d i s s . A u ­

g u s t i n i p r a e f e c t u s e t a n g e l i c a e

b i b l i o t h e c a e t h e o l o g u s e f fec tus ,

l i n g u a r u m h e b r a i c a e e t a r a b i c a e

m a g i s t e r i u m , a t q u e l o c o r u m t h e o ­

l o g i c o r u m c a t h e d r a m p e n e s R o ­

m a n a m u n i v e r s i t a t e m a s s e q u u t u s

e s t . S e c r e t a r i i g e n e r a l i s , e t p r o ­

c u r a t o r i s g e n e r a l i s O r d i n i s p e r ­

f u n c t u s m u n e r i b u s , i n t e r r o m a n i

C l e r i E x a m i n a t o r e s , A c a d e m i c o s

r e l i g i o n i s c a t h o l i c a e , a t q u e Soc ios

4 0 8 EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

ctus , canonicus hucusque V a r ­saviensis metropolitanae, ipsius­que archidioeceseos administra­tor renuntiatus fuit.

Per Breve pontificium au~ tem sequentes Ecclesiae collatae fuerunt:

ECCLESIA TITULARIS ARCHIEPISCO­

PALIS THEODOSIOPOLITAN. R. P. D.

Iosepho Sembratowicz, translata ex Ecclesia Leopoliensi ritus grae-ci-rutheni.

ECCLESIA TITULARIS ARCHIEPI­

SCOPALIS CLAUDIANOPOLITAN. Euge­nio Desflêches, translato ex Ec­clesia titulari Siniten. et e Vi­cariatu Apostolico Sut-Chuen. orientalis in Sinis.

ECCLESIA ARCHIEPISCOPALISPHAR-

SALIEN. R. P . D . Aloysio Roteil i , Delegato Apostolico Orientalium Constantinopoli, Vicarioque pa­triarchali Latinorum, translato-ex Ecclesia Montisfalisci.

ECCLESIA TITULARIS ARCHIEPI­

SCOPALI S HERACLEEN . R. P. D. Ma­

riano Rampolla, corniti e Tindaro, Nuntio Apostolico Hispaniae.

ECCLESIA METROPOLITANA H A L I ­

FAXIEN . R. ï \ Cornelio O' Briert Dioecesis Carolopolitanensis.

ECCLESIA CATHEDRALIS CAROLO-

POLITAN. R. P . D . Henrico Nor­throp, translato ex Ecclesia t i tu­lari Rosalien. et ex Vicariatu Apostolico Carolinae septentrio­nalis , cuius retinet administra­tionem.

ECCLESIA CATHEDRALIS FLUMINIS

RAPIDI R. D. Henrico Iosepho R i -

Genuensium theologorum Colle­gii s. Thomae Aquinatis coopta­tus, consultor Sanctae Romanae et universalis Inquisitionis, Con­gregationis a negotiis ecclesia­sticis extraordinariis, nec non Indicis renuntiatus est.

CATHEDRALEM ECCLESIAM COR-

DUBEN. yacan, per translationem R. P. D. Zephyrini Gonzalez et Diaz Tuñon, Ordinis Praedica­torum, ad metropolitanam Sedem Hispalensem, favore R. P. D. Se­bastiani Herrero et Espinosa de los Monteros, e Congregatione Oratorii, ad praesentationem Se­renissimi Regis Catholici.

CATHEDRALEM ECCLESIAM S A N -

DOMIRIEN. vacan, per obitum bo. me. Iosephi Mihaelis luszynski, ultimi il l ius Episcopi, extra ro­manam curiam defuncti, favore R. D. Antonii Francisci Xaverii Sotkiewiez, presbyteri Sandomi­riensis. Qui in sacra theologia candidatus gradu dudum dona­tus , Religionis et moralitatis praeceptorem agens in districtuali quatuor classium Sandomiriensi schola, eiusque seminarii profes­sor et vice-rector effectus, in Stupia, Nova suae dioeceseos Pa­rochus institutus est. I l l ius cu­riae Episcopalis assessor, cano­nicus ad honorem Lublinensis nominatus, pene.î academiam ec­clesiasticam Varsaviensem Iuris canonici professoris, ac referen­tis in causis matrimonialibus eius­dem curiae muneribus perfun­

EX ACTIS CO! ISTORIALIBUS 4 0 ^

E X S . C O N G R E G A T I O N E C O N C I L I I

MATRIMONII

Die 12 Augusti 1882, 17 Februarii et 7 Aprilis 1883.

COMPENDIUM FACTI. Franciscus nobilis vir anno 1856 re­ligiosum matrimonium in Ecclesia parochiali cum Aemilia iniit. Verum huiusmodi matrimonium infenso sydere initum fuisse videtur: quandoquidem pluribus a contracto coniugia elapsis annis, Aemilia talia dementiae signa praebere coepit ?

ut necesse fuerit eam in publicum valetudinarium adducere T

ubi artis salutaris remedia experiri posset: sed omnia ten-tamina adeo in irritum cesserunt, ut nec in praesentiarum spes ulla affulgeat, quod Aemilia perditam mentis serenita­tem recuperare valeat.

Huiusce rerum status pertaesus Franciscus, Sacratissimum Principem adivit, humiliter expostulans, ut, praevio processu canonico, suum matrimonium cum Aemilia irritum declara-

e l i t e r a r c h i d i o e c e s a n . c i n c i n n a -

t e n s i .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

MEGÄREN. B,. P . M a r i a e I o s e p h o

V e r d i e r e C o n g r e g a t i o n e S a c r i

C o r d i s , d e p u t a t o i n c o a d i u t o r e m

c u m f u t u r a success ione R . P . D .

S t e p h a n i T a n s s e n , v i c a r i i A p o ­

s to l i c i e T a h i t i .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

MARROCCHIEN. R . P . A l o i s i o d e

G o n z a g a O r d i n i s C a p u c c i n o r u m ,

d e p u t a t o i n c o a d i u t o r e m c u m fu­

t u r a success ione R . P . D . L u d o -

v i c i T a u r i n . , V i c a r i o Apos to l ice*

a p u d G a l l a s .

ECCLESIA TITULARIS EPISCOPALIS

TRICALEN. R . D . A d u l p h o G r a n d y ,

d e p u t a t o i n c o a d i u t o r e m c u m f u ­

t u r a success ione R . P . D . F r a n ­

cisci I o a n . L a o n e n a n , V i c a r i o -

A p o s t o l i c o e P o n d i c h e r y .

ECCLESIA TITULARIS EPÌSCOPALIS

SUREN. R . P . D a n i e l i a s a n c t o

D o n a t o , e M i n o r i b u s R e f o r m a t i s r

d e p u t a t o i n a u x i l i a r e m R . P . D .

I g n a t i i P e r s i c o , E p i s c o p i A q u i -

n a t e n s i s e t c .

410 MATRIMONII

retiir duplici ex titulo: 1. nempe ex illicita affinitate primi gradus matrimonium antecedenti 2. ex defectu consensus. Quod si, in foro externo probari sufficienter nequiret, irritum fuisse matrimonium, tamen Pontificem deprecatus est orator ut dispensaret super matrimonio rato et non consummato.

Impossibile esse, ait orator, instaurare vitae consuetu­dinem cum muliere, quae etsi demens et histérica, tamen vitam cum aliis degit omni laude indignam.

Disceptatio Synoptica

DEFENSIO FRANCISCI. Primum caput suae defensionis ag­grediens orator ait, esse in iure notissimum, ex copula perfecta illicita oriri impedimentum affinitatis, dirimens matrimonium usque ad secundum gradum, ad tradita per Reifienst. lib. 4 Decret, tit. 14 %. 2 n. 46, Sánchez lib. 7 disp. 64 n. 8. Iamvero in casu Franciscum copulam perfectam atque illi­citam cum matre sponsae , tam ante quam post contractas nuptias habuisse colligi 1. ex iurata confessione ipsius sponsi; 2. ex confessione matris sponsae, emissa tempore non su­specto; 3. ex confessione ipsius sponsae antequam amitteret mentem; 4. ex documentis et confessione scripto tradita ipsius patris Aemiliae, postquam epistolare commercium detegerat, quod intercesserat inter suam uxorem et Franciscum; 5. ex testibus, omni exceptione maioribus, 'a sponso adductis; 6. (andern ab ipsis testibus etiam affinibus et consanguineis adductis a fisco ob amentiam Aemiliae. Sane Franciscus interrogatus iudicialiter respondit : sese rem habuisse, con­iugum instar, cum matre suae uxoris per duos annos, qui praecesserant matrimonium , nec non per aliquod tempus quod matrimonium subsequutum est.

Hisce expositis, iuratam coniugum confessionem, prae­sertim accedente testimonio septimae manus, plene probare sustinuit, tum ex cap. 4 Proposuisti de probat, tum ex Re­sol. S. C. C. praesertim in Burdigalensi Dispensat, ma­trim. 26 Februarii 1825. Et iure merito, nam iudicialis confessio habetur uti regina probationum, maxime quando

M A T R I M O N I I 411

aliorum testimonio roboratur, ReifFenst. lib. 3 tit. 18 •num. 52. Iuratae sponsi confessioni consonat depositio matris sponsae , licet extraiudicialis , quandoquidem illa declaravit affini suae, sese a Francisco perofficiose observatam fuisse, et nonnulla ab eodem accepisse munera. Alius testis retulit audivisse eadem. Idipsum probatur ex confessione sponsae, quae antequam usum rationis amitteret, quatuor testibus enarravit, copulam quam mater cum Francisco ante matri­monium habuit. Qua de re nullo, ait, amore sese prosequi potuisse Franciscum, sed odio habuisse.

In themate autem sponsae confessionem plurimi facien­dam esse edicit, tum quia ipsa melius prae ceteris, quia sem­per domi erat, agendi rationem suae genitricis agnoscere poterat, tum quia praesumi nequit, aliam propriam genitri­cem calumniis persequi velle.

Obiecto autem quod filia inhabilis est ad testificandum -contra propriam matrem, reponit cum Mascardo de probat, conci. 1359 num. 1 - ibi - « testes alias inhabiles admit-» tuntur in iis, quae sunt difficilis probationis, ut sunt ea » quae communiter occulte fieri consueverunt, ut adulterium, > furtum et huiusmodi, in quibus, ut plurimum, nulli testes » intervenire solent, nisi fortasse mulieres et domesticae » personae ».

Nec satis, sed Franciscum rem habuisse cum matre sponsae annis 1854 et 1855, seu ante matrimonium, ex epistolari commercio, adstrui posse orator ait , quod Fran­ciscum inter et sponsae matrem intercesserat, quodque ex uteris sponsae patris colligitur. Sane sponsae pater ita ann. 1874, 22 Aprilis ad Franciscum scribebat : aliquas reperi ex tuis litteris; quae duo mihi revelant, nempe con­tumeliam mihi illatam, et abusum fiduciae in domo mea, in qua excipiebaris uti amicus. Consuetudo haec tua evincit, infelicem meam filiam crudeliter tibi in matrimonium tra­ditam fuisse ad honorem sontis matris protegendum. Deinde minatur omnes epistola» de turpi consuetudine ad Fiscum roiiii itere, nisi curet sponsae infelicis sani tati prospicere, prae-

412 MATRIMONII

tìxitque peremptorium terminum bimestris, quo inutiliter elapso, ipsum provocavit ad duellimi. Iam vero arguit Orator r

quid est quod constituit mariti dedecus, nisi infidelitas uxoris-et thori violatio? Quanam ratione uxorem suam culpabilem cum Francisco deprehendit, nisi quia ex epistolis adulteri— num eorum commercium erumpit? Si Epistolas Pater regio Fisco tradere minatur, ad stabiliendam criminaliter uxoris et Francisci culpabilitatem, quomodo dubitari potest de exis­tentia copulae ante matrimonium filiae ? Ex his aliisque col­ligit Orator, impedimentum affinitatis ex copula illicita in primo gradu, proindeque matrimonii nullitatem.

Allatis testimoniis concinere ait, alios testes qui de pu­blica fama referunt circa turpem relationem inter Franci­scum et Aemiliae matrem, sive ante, sive post sequutum matrimonium. Sed maiora urgent; orator enim edisserit quod ipsi testes, favore Aemiliae ab Adsertore vinculi adducti, re ­lationes Francisci cum matre sponsae pro veritate fatentur, quamvis ipsi dicant nunquam credidisse , quod huiusmodi relationes usque ad extremum compulsae fuerint.

Post haec orator adduxit theoriam Alae Foro crimina­le t. 7 das. 2 n. 58 qui ait: quando agitur de carnis cr i ­minibus, quae odio habent lucem, et ideo clam patrantur, locum habent et valorem indicia, praesumptiones et conie­cturae; regula constituta a Farinacio... Zacchia... et firmata per Rotam in Calaguritana praetensi matrimonii 11 Fe­bruarii 1647 coram Meltio num. 10. Has autem proba­tiones praesumpti vas, sive ex antecedentibus, sive ex conco­mi tantibus, sive ex subsequentibus cum in casu omnes con­currere affirmet, orator concludit dubitandum non esse de existentia affinitatis illicitae in primo gradu, quae nullum reddidit matrimonium Francisci cum Aemilia contractum.

Adstructa matrimonii nullitate, fere inutile esse edicit; eam ex alio capite, nempe ex defectu libertatis evincere. Ceterum hac quoque super re aliqidd dicendum putat, tum in iure tum in facto, ut iudices sententiam ex integra causae cognitione ad normam iuris ferre valeant. In iure adnotavit

MATRIMONII 413

cum De loriis in tract, de sacram. Matr. p. 8 q. 21 n. 5 quod: « In Matrimonio requiritur consensus Uberrimus cap. » Cum locum de sponsal. quia hoc sacramentum continet > vinculum indissolubile, et si ab initio gratum non est, » vi vel metu interveniente et cogente, felices exitus ha-y> bere non potest. Cum praesens 20 quaest. 3. > Unde fit quod dum celeri contractus metu gravi initi sunt rescin-•dibiles L 9 Cod. de contract. matrimonium tali metu ini­tum, etiam iuxta legis civilis censuram, nullum est L. 21 •et 22 ff. de ritu nuptiarum. Metus autem gravis iuxta praedictum auctorem, loc. cit. num. 4, est metus mortis propriae, filiorum, parentum, aut rei suae magnae et no­tabilis amissionis, veluti etiam metus infamiae iuris vel facti, cum melius sit bonum nomen, quam divitiae multae.

Atqui haec adamussim in themate concurrere probavit defensor. Sane matrimonium non sponte ab Aemilia fuit «contractum, sed contra propriam inclinationem, nempe ut genitrici morem gereret. Ait enim Curatus: quod ex aliis sciam, Aemilia videtur aegre suum praebuisse consensum in matrimonium cum Francisco; sed solum, ut matris precibus indulgeret; dum alium praediligeret. Eadem haec repetunt alii testes. Deficientiam libertatis arguit orator ex infelici exitu huius matrimonii. Et ideo, prosequutus est, nullum renunciandum venit, nedum ex impedimento affinitatis ob «copulam illicitam, verum etiam ob defectum plenae libertatis in Aemilia.

Ad aliud caput suae defensionis progressus orator, ait: Si , ex hypothesi, validum renuncian libeat matrimonium huiusmodi, dispensatio denegari nequit: quia tantum ratum est, gravesque adsunt causae ad relaxationem. Quod non fuerit consummatum ex iurata Francisci depositione sategit evincere. Ego credo, ait vir, numquam matrimonium con­summatum fuisse, quia uxor semper obstaculum consumma­tioni posuit. Depositioni huic omnis adhibenda est fides; quia iurata unius coniugis affirmatio, pro veritate habetur,

414 MATRIMONII

et quia testes referunt virum bonis exornatum moribus, et mentiendi omnino incapacem. Hisce concinunt alii testes* qui positive loquuntur de religione et moralitate viri et de-publica opinione eidem favorabili testantur. Quo vero ad testes fiscales orator animadvertit, quod ii quoque vel bene-de Francisco loquuntur, vel certe non male. Unde conclu­dit, dubitandum non esse quin affirmatio viri, sub iuramenti vinculo edita de non sequuta consummatione, tamquam ve­ridica et a falsitate immunis sit retinenda. Verum Francisci confessioni magnum pondus addere urget septimae manus testes, qui veluti uno ore in hoc conveniunt, quod coniuges vixerint separati, quodque Aemilia odio prosecuta sit mari­tum, quia sciebat illicitas eiusdem relationes cum genitrice. Omnes pariter testantur de publica fama non sequutae ma­trimonii consummationis, quodque nulli filii nati sint sive-legitimi sive illegitimi. Deinde progrediens orator ad ex­pendendos septem testes, a Fisco adductos, observavit quod tres primi vel nihil de consummatione asserunt, vel asse­runt, coniuges vixisse separatos et certe filios non habuisse. Testimonia autem illorum qui referunt mulierem abortum habuisse, vel per octo dies cum coniuge in eodem lecto cuba visse apud amicos quos visitaverunt, inverosimilia sunt. Constat enim quod hos amicos non visitaverint, et Aemiliam iam ab anno initi matrimonii amicitias fovisse cum aliis amatoribus. Hinc presumi etiam potest ab aliis praegnan­tem factam fuisse, abortumque procurasse ne res a marito-cognosceretur, ad lites vitandas.

Ad causas tandem dispensationis transitum faciens, dua& intercedere, orator contendit, easque adeo graves esse cen­suit, ut ad dispensationem obtinendam sufficiant. Primam harum causarum in morbo insanabili consistere ait, quo, ex utriusque medici confessione, Aemilia laborat. Secundam causam reponit in periculo incontinentiae in quo Franciscus-versatur et in amore quo ipse flagrat consulendi suae po­steritati. Porro, subdit orator, ipsamet s. Mater Ecclesia neminem impellere cupit ad subeundum statum violentiae r

MATRIMONII 41^:

quando gravissimo animae detrimento occurri possit aliquo remedio, ex quo nullius iura laedantur.

Cum igitur in themate sive de impedimento affinitatis-oh copulam illicitam, sive de defectu alterutrius partis con­sensus dubitari nequeat, vel sin minus matrimonium ratum et non consummatum fuisse, luce meridiana clarius constet; cum pariter constet binas adesse causas easque ad obtinen­dam dispensationem urgentissimas, sponte sua fluere, con­clusit orator, matrimonium nullum declaratum iri, vel sin minus imploratam dispensationis gratiam Francisco conce­dendam esse.

ANIMADVERSIONES DEFENSORIS S. VINCULI. Ad primum suae orationis caput defensor de veniens, praetermissa disputatione super impedimenti natura, totam quaestionem versari autuma-vit super probationibus existentiae impedimenti, praesertim cum agatur de dissolvendo Matrimonio iam contracto. Quando­quidem iuxta ss. Canonum praescriptiones et praesertim cap. 3 De eo qui cognovit consang. etc. et sententias DD. quando de matrimonio, iam inito, irritando agitur, plena et quidem iuridica impedimenti certitudo requiritur, qua defi­ciente, matrimonium haud dissolvi posse asseruit. Ita Ale­xander III in capit. Super eo. Cosci De Separat. Thori lib. 1 cap. 6 n. 35. Rota decis. 1317 coram Lancetta. Nec aliter sensit S. C. C. in Asculana 4 Iulii 1668 §. De modo. Harum autem probationum difficultatem augeri si causa impedimenti occulta sit, fortius vero si contra par­tem defunctam esset evincienda. Sed quidquid sit de hac speciali circumstantia, quae in themate occurrit; ad natu­ram et qualitates talium probationum expendendas accedens, animadvertit, solam coniugum confessionem cum septimae manus testimonio ad impedimenti probationem aliquando non sufficere.

Quin oggeri valeat cap. Proposuisti 4 De probat, ci­tatum siquidem caput ad rem non facere inquit, ex eo quod de illo loquitur, qui post triennale experimentum matrimo­nii inconsummationem asserit. Speciales at vero in themate

4 Ib' M A H U M O S li

praescriptiones iuris haberi et praecise cap. 3 De eo qui cognov. cons. ubi Alexander III statuit « De illo qui uxo­rem fratris sui* antequam in Matrimonium iungeretur se proposuit cognovisse, hoc tuae prudentiae respondemus, quod nisi hoc publicum et notorium fuerit, aut idoneis testibus comprobatum, praedictum matrimonium suasione illa ipsam impetere non permittas. Idemque tradit Cae-lestinus III in cap. 5 eadem de causa propter eorum con­fessionem tantum vel rumorem viciniae separari non de­bent. Consentanee ad hos textus eamdem tradiderunt do­ctrinam Reiffenstuel in lib. IV tit. 19 n. 16, Schmalz­grueber in idem, et Cosci lib. I, cap. 6, de Separat, thori: ea ducti ratione quod confitenti suam turpitudinem in sui favorem non est fides praestanda Digest, lib. 48, tit. 18, §. T. Nec aliter sentiunt aetatis nostrae criminalistae Re-nazzi, Carmignani, Desquiron, quorum ultimus utens Quin-tiliani verbis ait: huiusmodi confessio censenda est a de­mente peracta: nam qui seipsum accusat agi videtur a fu­rore vel ab ebrietate, aut ab errore, sive a dolo.

Haec quae sancita reperiuntur, quando coniuges ambo crimen fatentur, eo magis servanda esse, autumavit vinculi defensor, si unus tantum crimen fatetur, prout in themate verificatur; ex eo quod sponsa dementia laborat, eiusque mater, criminis insimulata, demortua est. Neque ex demor-tuae confessione proprii facinoris, licet tempore non suspecto peracta, aliquid in contrarium evinci posse contendit. In epistola enim a defunctae marito ad Franciscum missa, ex •qua assertum adulterium patratum fuisse depromitur, de completo adulterio sermo explicitus non habetur. Quo vero ad literas amatorias , a Francisco defunctae matri uxoris scriptas, et a viro defunctae repertas, ex quibus adulterii crimen Francisci patronus erui posse confidit, matrimonii •defensor animadvertit, eas in nullo pretio habendas esse: ex eo quod cum apud acta non existant, examini subiici haud possunt.

Qua de re S. C. C. in similibus casibus respondit, non

MATRIMONII 417

constare de «nullitate matrimonii ceu videre est in Verulana 5 Iulii 1856 et in Pisauren. 22 Maii 1875: in quibus idem responsum prodiit, licet utriusque sponsi iurata ades­set confessio. (1)

Post haec ad secundam disquisitionem descendens, prae­primis adnotare existimavit, testes tales minime esse debere, ut factum de visu agnitum referant, quandoquidem accidere extraordinario potest, quod in fragranti amasii deprehendan­tur. Sed eos testes a iure requiri evidens es t , qui circa in­dicia vel circumstantias ita referant, ut per inductionem actus comprobetur; indicia vero huiusmodi esse debere et talibus circumstantiis suffulta, ut carnalem commixtionem de vincant. Quam carnalem commixtionem nullo modo argui posse contendit ex reliquis indiciis ordinariis et remotis, quae inhonestae amicitiae suspicionem ingerunt, sed actum car­nalem perfectum intercessisse profecto non probant. Quan­doquidem quotidiana experientia docet, plures amasios repe­riri, qui spe ad actum habendum vivunt, sed invicem fru-strantur, licet ab obscoenis sese non abstineant. Quaenam autem indicia violenta ad perfectam copulam demonstran­dam acta dicantur, deduci posse ait Ex cap. litteris 12 de praesumat, ubi traditur esse grave indicium quando nudus •cum nuda, solus cum sola secretis locis et latebris, ad hoc commodis et locis celatis, reperiatur. Quapropter testium depositiones importare dicuntur gravem praesumptionem, si viderint nudum cum nuda vel solam cum solo; ita tradunt omnes Doctores et praesertim Cosci lib. II cap. 2, n. 29, Barbosa in Collect, doct., Ursaia in tom. III part. 2 Dis­cept. 9 n. 26.

Quin obiiciatur theoria ex Ala desumpta, quae leviora signa ad probationem constituendam de facto admittere vi­detur; quandoquidem in genere de criminibus carnis loqui­tur, haud vero de copula ad impedimentum gignendum .habita.

(1) Pisauren. in qua reperies quaestionem huic consimilem, relata fuit Vo l .VIII pag. 630 har. ephem.

Áitn. 'tom. XV,fase. CLXXV1I. 27

418 MATRIMONII

Hac iuris dispositione quoad probationes praemissa, ad singulorum testium depositiones enucleandas accedit; prae­termissa tum epistola mariti defunctae, de qua supra, tum depositione Aemiliae: quandoquidem contra propriam ma­trem venire abnorme est, et praeterea improperia in virum prolata momento irae et furoris, sunt nonnisi expressiones genericae, quae eamdem patiuntur exceptionem ac aliorum testium : qui quidem omnes generice et de auditu referunt.

Ex hac testium summa nihil evinci posse conclusit, nec ad­miniculum ullum hauriri, ex quo praesumptio violenta co­pulae habitae erui possit, unde impedimentum oriatur. Unus tantummodo '"testis, vestem a Francisco donatam fuisse de­ponit: verum hoc certe non signum habitae copulae vel pretium meretricii est; ad summum pro expugnanda mulie­ris reluctantia factum fuisse dicendum est: quinimo huius­modi donum ceu indicium recti animi idem testis interpre­tatur aiens: credo id fecisse futuri matrimonii ineundi gra­tia. Unde quanti pretii habendus sit iste viciniae et vulgi rumor, docet caput Super eo 5, De eo qui cognov- Nec secus docuerunt doctores, inter quos citat Devoti Ius. Can. Univ. lib. II tit. 19 §. 13 et Reiffenstuel Lib. 11 tit. 20 num. 391. Potius admiratione dignum esse subdit, tantam famam rumoremque viciniae circa inhonestam Francisci cum matre sponsae ante Matrimonium consuetudinem, ita Paro­chum latuisse, ut t u t a conscientia matrimonium, dispensatio denun t i a t iones , celebrari permiserit. Qunm quidem Parochi agendi rationem demonstrare urget, de tali impedimento, quod solummodo viginti post annos Francisci amicis innotuit, nullam vel minimam suspicionem, tempore initi matrimonii ortam fuisse.

Pergens in suis animadversionibus s. vinculi adsertor, ait: ad matrimonium irritandum non quamcumque libertatis imminutionem, sed eam requiri, quae gravis et quae a prin­cipio extrinseco procedit, ob metum iniuste incussum ad actum extorquendum. Admisit autem opinionem, metus cau­sam verificari, licet malum quod imminet non respiciat ipsam..

MATRIMONII 419

agentis personam, sed aliam cum eo stricto vinculo coniun­ctam. Sed intelligere non posse ait , quomodo Aemilia acta fuerit ad matrimonium ineundum ex hoc metu gravi, ut nempe nuptiis matris honori prospiceret, et ut iurgia et scandala averteret.

Etenim vel Aemilia turpem Francisci cum matre con­suetudinem non agnoscehat, et in hoc cmsu metus causa atque mentis trepidatio ob instans malum deerat. Vel agnosce­bat, et tunc animadvertit illud non esse malum quod mi­nabatur, nisi nuptiae fierent, sed esse iustam vindictam quam vir contra uxorem sumpturus esset, a filiae matrimonio omnino independens, quae etiam matrimonio contracto eve­nire poterat. Hinc sponsus vel sponsa ad illud impedien­dum per matrimonium inutiliter cogebatur. Sed dato, quod Aemilia praeviderit futurum esse, ut per matrimonium malum matri imminens impediret, matrimonium potius ele-ctivae quam coactae voluntatis actum fuisse ait, ut scilicet matri in obscoènis inserviret.

Quod cum repugnet admitti posse in filia benemorata et sagaci, qualem fuisse Aemiliam omnes testes praedicant, potius dicendum esse subdit, filiam turpem hanc matris cum Francisco relationem penitus ignorasse, ceu ex testium de­positionibus dubio procul erui datur.

Addit etiam: si post initas nuptias, huiusmodi pravae relationis dubium zelotipiam et iram mulieris sic movet, ut ipsa reiiciat virum suum, quomodo concipi potest antea im­pedimento haud fuisse, quominus nuptias cum Francisco concìliaret? E contra, ait, tanta animi quiete Aemiliam Francisco nupsisse apparet, ut pluribus primo nuptiarum tempore protestata sit, contentam fuisse suo matrimonio.

Neque dicat Patronus adfuisse in themate metum reve­rentialem ante nuptias; etenim defecerunt minae, verbera, et mala intollerabilia ad Aemiliam cogendam. De iisdem ne ver­bum quidem faciunt testes; quinimo testes ab Episcopo acciti excludunt omnino, Aemiliam inivisse matrimonium cum Francisco ex metu reverentiali. Iis vero testibus, utpote

I septimae manus, maiorem fidem praestandam esse ait, quam ceteris a Francisco deductis, ex eo quod cum ipsis amicitiae vinculo hic coniunctus existit.

Tandem parumper admisso quod metus reapse extiterit, monuit tamen, metum tunc graviter incussum, perdurare de­bere etiam in actu celebrationis matrimonii, secus de eodem metu non constare tenendum est. Quod in themate defuerit, metus iste, eruitur etiam ex testimonio viri et parochi. Ro­gati enim a iudice quomodo sponsa se gessisset in Ecclesia, primus respondit: sponsa suum praebuit assensum, quin cernerem in ea ullam difficultatem; alius vero ait: sponsa libere coram" me proprium emisit consensum. Hinc adsertor s. Vinculi miratus est quomodo quaestio de consensus de­fectu fuerit, quum pene deficiant argumenta, etiam ad suspi­cionem ingerendam.

Contra autem, ait Vindex, ex factorum historia eruitur, consummationem matrimonii plane de vinci posse. Sane ex. viri ipsius depositione, manifestum apparet, sponsos una si­mul cohabitasse , manentes post celebrationem matrimonii in domo matris, et in eodem cubiculo noctu dormientes; tum denique in domo mariti, praeter alia loca, per plures annos condormivisse, usque dum sponsa dementiae causa nosoco­mium ingressa fuit. Ex his quisquis videt enasci gravissi­mam praesumptionem de matrimonii consummatione. Quae praesumptio haud cedit veritati, nisi gravissimae adsint con­trariae probationes. Quas tamen probationes perperam re­poni in sola coniugum confessione, licet iuncta septimae manus testimonio: quandoquidem contra omnium Canoni­starum doctrinam hoc assereretur, ceu recte tradit Cosci lib. III cap. 2 num. 147 de Separat, thor. Insuper quum sponsa nihil proferre valeat, deest concors coniugum assertio. Post haec inutile est, ait vindex, de causis disserere pro di­spensatione ; quae tamen omnino deficiunt. Nam veram causam qua Franciscus matrimonii solutionem quaesivit in hoc esse plures autumant testes, ut se liberaret a solvenda

420 MATRIMONII

MATRIMONII 421

menstrua pensione pro infelici uxore, in dementium Inospi­tali detenta.

Hisce ex utraque parte adductis, quaesitum est quomodo dimittenda essent sequentia

(Dubia

I. An constet de nullitate matrimonii in casu. Et quatenus Negative II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione matt

monii rati et non consummati in casu. RESOLUTIO. Sacra C. O. re ponderata, sub die 12 Au­

gusti 1882, censuit respondendum: Ad primum et secundum negative. CAUSAE PROSECUTIO. Beneficium novae audientiae petiit,

obtinuitque Francisci orator; simulque institit ut penes Cu­riam per novi processus confectionem tres alii testes audi-rentur , ut validiori fulcimine matrimonii nullitas , ob im­pedimentum dirimens, ex copula illicita , adstrueretur. Et re quidem vera tres testes formiter auditi fuerunt; quorum primus, famulus Francisci, retulit sub iuramento, sese probe cognovisse matrem Aemiliae , et scivisse eamdem pessimae famae apud omnes ; ita ut viveret cum Francisco ceu ma­ritus et uxor. Insuper retulit, sese vidisse pluries in cubiculo domini sui matrem Aemiliae et Franciscum, vestibus omnino exutos et semel conspexisse eosdem in unione carnali. Haec autem omnia accidisse, ait testis , ante matrimonium ; quo tempore Franciscus biduo in hebdomada mulierem illam in-visebat dum rusticaretur. Alius testis pene eadem retulit quoad pessimam famam mulieris, et quoad turpes relationes cum Francisco, quamvis eosdem non viderit nudos , vel unione carnali copulatos.

Medicus autem Hospitalis, in quo mulier detinetur, uti ter­tius testis , ait : sese interrogare potuisse Aemiliam quoad turpes relationes eius matris cum Francisco. Haec uti memor rerum, quibus olim cruciata fuerat, ait: sibi probe innotuisse relationes carnales suae matris cum Francisco; quod a matre

4 2 2 MATRIMONII

ipsa sciverat; quae insuper filiae patefecit locum in quo con­veniebant ad explendas libidines, delectationesque habitas cum Francisco filiae enarravit ut eamdem impellerei ad matrimo­nium cum illo ineundum. Adiecit autem etiam a patre suo scivisse, amasios petere rus matris ad explendas libidines.

Haec omnia satis esse, ait Francisci orator, ad plenam probationem impedimenti inducendam, cum violenta indicia actus necessarii habeantur, ad tradita per cap. Litteris 12 de praesumpt. Cosci lib. 2 cap. 4 n. 19. Habemus nudum cum nuda , non una tantum vice sed fréquenter ; habemus locum secretum, nempe cubiculum , denique actum copula­ti vum. Praeter haec adest biduana visitatio Francisci in hebdomada, dum amasia rusticaretur, et morae viri eiusdem, ibi productae usque ad noctis horas et quandoque ad pri­mum mane et publica fama de his illicitis amoribus.

Neque respui possunt Aemiliae depositiones , utpote de­mentis ; quia consonae sunt aliorum testium depositionibus quoad substantiam et quoad loca; et quia indicant scientiae causam, nempe matris et patris confessionem.

Vindex autem s. Vinculi contra insurgit , et refutatis argumentis , quae iterum ex adverso prolata fuerunt, ait, nupera allata testimonia, ad opportunitatem composita, omni robore destituta esse.

Quibus praemissis , proposita fuere diluenda sequentia

Bubia.

I. An sit standum vel recedendum a decisis in primo dubio in casu.

II. An sit standum vel recedendum a decisis in se­cundo dubio in casu.

RESOLUTIO. Sacra C C . re iterum perpensa, sub die 17 Februarii 1883, censuit respondere:

Ad I. Eoe noviter deductis, recedendum a decisis. Ad II. Provisum in primo. Tertio proposita fuit quaestio haec ad instantiam vin-

MATRIMONII 4 2 3

dicis sacri vinculi sub die 7 Aprilis 1883 : Sacra autem Congregatio respondit dubio proposito:

In secundo loco decisis.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Adfuisse in themate impedimentum affinitatis ex cri­mine adulterii ortum retineri posse videtur, neque iuridi­cam omnino defuisse de eius existentia probationem.

II . Etenim ex cap. De eo qui cognovi, cons. erui, pu­blicum et notorium esse debere aut idoneis testibus proba­tum impedimentum dirimens, ut validitas matrimonii im­peti possit.

III. Neque ex rumore viciniae aut ex coniugum confes­sione, propriam turpitudinem re velantium, probatio sufficiens semper erui ad irritandum matrimonium; eoquod qui se ac­cusat agi videtur ab errore vel a dolo.

IV. Etsi non requiratur quod testes tales sint, ut factum de visu agnitum referant, quod saepius impossibile esset; tamen tales esse debent ex iure, qui circa indicia vel cir­cumstantias ita referant, ut per inductionem actus compro­betur.

V. Ex nuperrima testium depositione impedimentum esse «victum patere videtur: nam omnia adfuere extrema, quae iuridicam faciunt probationem : adfuit nempe nudus cum nuda, locus secretus, actusque copulativus.

42ì

OSCEN.

DISTRIBUTIONUM

Die 12 Augusti 188$t

Per summaria p r e c w

COMPENDIUM FACTI. Episcopus Oseen, datìs Uteris die 1 5

Martii volventis anni, Sanctissimum Principem adivit ex­ponens : in civitate episcopali extare Capitulum ecclesia­sticum a s. Laurentio nuncupatum, in quo beneficia in di­stributionibus quotidianis tantum consistunt. Ob inopiam sacerdotum Episcopi praedecessores ex benefìciatis laudati Capituli aliquot elegerunt, quibus docendi munus com­miserunt in Seminario conciliari, accommodatis tamen horis magisterii cum horis ofificii choralis. Ex his nonnulla pro­cedebant incommoda : 1. ordinarie tempus deficiebat di­scipulis ad addiscendam lectionem serotinam, quia ex aula matutina egrediebantur hora duodecima; 2 explicationes, erant breviores, quam necessitas expostulabat; 3 deerat ad­modum in Seminario desideranda disciplina, quia alii pro­fessores diversis et convenientioribus horis suos alumnos edu­cebant ; 4 interdum eo quod protendebantur officia capitula­ria, beneficiati qui simul erant professores, aut non assiste­bant Seminario, aut perbrevi temporis spatio explicationes absolvebant.

Quibus malis occurrere cupiens Episcopus statuit, ut in gratiam disciplinae et ad maiorem profectum scholasticorum omnes professores beneficiati iisdem et quidem opportunio­ribus" horis, quibus alii cathedralia, docendi munus imple­rent. Ex hoc decreto contigit ut professores beneficiarii non possent choro interesse, nisi diebus vacationis : et exinde suborta fuit quaestio, an beneficiarii, professores diebus qui­bus a choro absunt, ut in Seminario alumnos edoceant, iure

ose EN. 4 2 5

potiantur saltem duas tertias partes fructuum beneficii per­cipiendi. Episcopus non audens suo iudicio causam dirimere,, ad S. C. Congr. confugit ut, re mature perpensa, pro qua. parte extet ius declarare auctoritative dignetur.

Di&eeptatlo synoptlea.

QUAE FAVORE BENEFICIATORUM PRODUCUNTUR. Praeprimis beneficiati professores contendunt pollere iure percipiendi sal­tem duas tertias partes distributionum, tum canonum dispo­sitione, tum interpretum doctrina, tum praxi S. C. Congr. Sane explorati iuris est, legem praesentiae in choro eum non attingere, qui ob evidentem ecclesiae utilitatem abest: imo taliter absens, iuris fictione tanquam praesens habetur, ad effectum tum fructus praebendae, tum quotidianas distribu­tiones lucrandi cap. Consuetudinem de Clericis non resi-dentibus in 6; ubi Bonifacius VIII constituit : absentes a choro distributionibus carere, exceptis illis, quos infirmitas* seu iusta ac rationabilis corporis necessitas, aut evidens ecclesiae utilitas excusar et: » quam dispositionem Triden­tini Patres Sess. 24 de Ee form. cap. 2 confirmarunt.

Praeterea beneficiatis professoribus favere videtur cap. Super Specula lib. 5 tit. 5 de magistris §. docentes; ubi docentibus conceditur facultas percipiendi proventus prae­bendarum et beneficiorum suorum, non obstante aliqua con­suetudine vel statuto : cum denario fraudari non debeant in vinea Domini operantes. Et Fagnanus in cit. cap. apertis­sime docet, magistros habentes beneficia, quae in distribu­tionibus tantum consistant, duas tertias partes lucrari, amissa alia tertia parte, quae praesentibus accrescit.

Hactenus deductis adde interpretes fere omnes qui una voce tradunt, quod in ecclesiis ubi beneficia tantum in di­stributionibus quotidianis consistant, duae partes distributio­num assumunt naturam praebendae: alia tertia pars uti vera distributio permanet, et hanc praesentes lucrantur, absentes amittunt; Lucidi de Distrib. num. 29, Piton. Di-

426 oscEN.

scept. Eccl. XXXIV num. 1, Pignat. Consul. 1J5 num. 42 tom. 9.

Quod si per hypothesim beneficiati professores hoc iure non polleant, tamen, aequitate suggerente, attentis precibus Episcopi, stante necessitate, et Ecclesiae utilitate, indultum ad quinquennium saltem concedendum esse videtur ob se­quentes rationes; quia 1 sacra Congreg. Concilii saepe sae­pius magistris hoc indultum concedere in more habuit: 2, quia in casu Episcopus aliter consulere nequit disciplinae Semi­narii, nisi tres professores bénéficiâtes in munere suo con­servet: 3 quia stipendium magistris assignatum augeri mi­nime potest r 4 tandem quia ipse Episcopus preces praebet s. Congr. ut saltem indultum benigne concedat ad quin­quennium favore trium beneficiatorum, quibus onus docendi incumbit.

QUAE CONTRA BENEFICIATUS PRODUCUNTUR. Altera vero ex parte videtur ius obstare precibus beneficiatorum profes­

sorum. Ac primo obstant patulae ecclesiastici iuris sanctiones, quae diserte disponunt, ut solum choro praesentes lucrentur distributiones: ad rem in cap. unie, de clericis non resi-dentibus in 6, Bonifacius VIII constituit, ut distributiones ipsae quotidianae canonicis ac aliis beneficiatis, qui officiis in iisdem ecclesiis adfuerint, tribuantur: qui vero aliter de distributionibus ipsis quidquam receperit, rerum sic receptarum dominium non acquirat. Unde processit theoria in scholis et in foro notissima, quod nempe distributiones beneficiatis de­bentur non ratione beneficii, sed ratione servitii, in Ecclesia praestiti. His dispositionibus concinit cap. 3 Sess. 22 de reform. Concilii Tridentini, ratum habendo quod disposuit Bonifacius in cap. cit. imo mandans, ut omnino servetur.

Insuper Capitulum opponit beneficiatis professoribus con­suetudinem, qua professores in Seminario docentes semper distributiones amiserunt.

Obstat ulterius declaratio s. Congr. Concilii relata a Barbosa pag. 544, et pariter doctrina ab eodem exposita, nec non Gonzalez ad reg. 3. Tandem Capitulum opponit vo-

o s c E N . 427

iuiitatem testatorum fuisse adigere bénéficiâtes ad assisten­tiam choro: et quoniam testatorum voluntas semper est ser­vanda, uti omnia iura clamant, hinc concludi posse videtur beneficiorum preces huiusmodi haud esse, ut excipi valeant.

His rationibus hinc inde adnotatis, remissum fuit E E . P P . decernere quomodo preces essent dimittendae.

RESOLUTIO. Sacra Cong. Concilii, re ponderata, sub die 12 Augusti 1882, respondit:

Pro gratia ad quinquennium diebus, quibus docent, amissa tertia distributionum parte.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Quum laborantes in vinea Domini denario defraudari non debeant: ideo ex DD. sententia lucrari posse duas ter­tias distributionum partes Magistros qui beneficia possident quae in distributionibus tantum consistant.

II. Magistros Beneficiatus in themate, quando docent, ab­esse a choro in Ecclesiae utilitatem : ideo gratiam obtinuisse percipiendi duas tertias distributionum partes.

*-!-*-!-•

NEAPOLITANA - VISITATIONIS

Die 9 Septembris Î882.

COMPENDIUM FACTI. Franciscus Pignatelli, supplici dato libello, retulit: sese frui iurepatronatus laico super Ecclesia s. Mariae, vi cuius rectores nominat, statuta constituit at­que reformat, et agnatorum cadavera excipit, independenter ab Ordinario. Cum iura exemptionis ab Ordinario exercue­rit orator, iuxta Bullam Leonis X, ab anno 1697, prae­scriptio adest in sui favorem plusquam centenaria, numquam internirtn. A .tamen archiepiscopalis Curia nunc, super dicta

428 VISITATIONIS

Ecclesia suam exerere iurisdictionem praesumens, s. Visita­tionem indixit. Quamobrem orator Sanctitatem Vestram exo-rat, ut declarare dignetur, Ecclesiam illam exemptam esse ab omni episcopali iurisdictione, haud excepta s. Visitatione, vi Bullae Leonis X, iurisque praescriptionis.

Rogatus de more Antistes, copiam trasmisit Bullae Leo­nis X; addiditque per eamdem Bullam, concessam fuisse gratiam quam comes Pignatelli supplici libello expetiverat; sed nullum in ea fieri verbum de praetensa exemptione ab episcopali iurisdictione.

Disceptatio «y»«optica.

DEFENSIO PATRONI. Ut exemptionem Ecclesiae s. Mariae evincerei ille, retulit haec verba Bullae: « et insuper tu-» tori et aliis nobilibus masculis dumtaxat de familia de » Pignatellis, pro tempore existentibus, ius patronatus, et » praesentandi personam idoneam ad dictam perpetuam ea-» pellaniam, quoties illa pro tempore, quoquo modo vacare » contigerit, et deputandi capellanos, sacristam, et mi-» nistros in dicta Ecclesia. »

Iamvero, citata Bullae Leonis X verba, quae plenissi­mam libertatem familiae Pignatelli concedunt, nedum a parochi iurisdictione, sed etiam ab Episcopi potestate exem­ptionem importare, nullatenus dubitari posse videtur; quan­doquidem Barbosa in Allegat. 123. n. 14. de offic, et po­test. Episcopi tradit, quod Summus Pontifex exemptionem a potestate Ordinariorum tunc concedere videtur, cum ple­nam libertatem alicui vel personae, vel loco indulget: Franc. in Cap. 1. §. illum num. 3. de verbor. signif. lib. 6. Erasm. a Cochier. quaest. 9. num. 1. vers. Gaudeat. Porro in themate patrono plenam libertatem super omnibus quae memoratam Ecclesiam attingunt concessam fuisse, quisque ingenio suo facile percipit, dummodo in praefatae Bullae verba oculos vel obiter convertat. Supposito autem quod hu­iusmodi Ecclesia ab Ordinarii potestate exempta sit, et s. Sedi

VISITATIONIS 429

immediate subiecta, plane consequitur, Episcopum nullum iurisdictionis actum in ea exercere, ideoque neque sacram visitationem in ea peragere valere; Conc. Trid. sess. 22 cap. 9 d e Reform. Pitonius d e controv. patr. alleg. 2 3 . n . 2 ; Lu­cidi d e visit. ss. L L i tom. 1 . p . 1 3 2 . n . 2 9 .

Propugnatam exemptionem confirmari ait ex longissimi temporis observantia, vi cuius orator exercuit huiusmodi ius exemptionis ab auctoritate Ordinarii, ab anno 1698 usque adhuc, efformando praescriptionem plusquam centenariam. Quaenam autem sit vis et efficacia consuetudinis cente­nariae erui datur, non modo ex censura iuris tum civilis, tum canonici, L . de quibus ff. de leg. C. Cum dilectus de consuet. verum etiam .ex omnium interpretum doctrina et sacrorum Tribunalium praxi.

Quin regerere valeat textum in cap. Cum ex offic, de praescript. ubi decernitur visitationem praescribi non posse. Huic enim offensioni occurri posse videtur, animadvertendo iura episcopalia praescriptioni obnoxia esse ex Cap. audi­stis, et ex Cap. Cum olim, de praescript. ideoque et visi­tationem praescribi posse, quippe quae est de iuribus epi­scopalibus Cap. Conquerente de offic. Ordin. Mox autem obiecto cap. cum ex officii de praescrip. directe respon­dent allegando Barbosam qui i n Allegat. 1 2 9 . num. 9 . e t seq. de Offic, et Potest. Episcop. haec ad rem habet. - ibi -« Praescriptio tollens omnino visitationem iure communi » iniunctam merito prohibetur, quamvis admittatur, quae » illam transfert, vel aliis accumulât, sicut etiam admitti-» tur, quae omnino tollit visitationem iure speciali compe-» tentem. »

Hisce in iure praeiactis, cum in facto consistat, hic agi non de praescriptione quae omnino tollit visitationem, iure communi Episcopo competentem, sed de ea quae ius visi­tandi Episcopo competens, ad s. Sedem transfert : hinc sponte sequitur huiusmodi praescriptionem admitti oportere. Et iure merito, quia, ut sapienter observat Barbosa loc. cit. n . 1 3 . talis praescriptio, absolute loquendo, non est contra visita-

430 V I S I T A T I O N I S

tionem, quam non tollit, sed contra Praelatum, cui prae­iudicat. Cum igitur de exemptione Ecclesiae s. Mariae ab Episcopi potestate dubitari nequeat, pleno alveo fluere vide­tur, ipsam nullo modo subiectam esse iurisdictioni episcopali, ac per consequens ab eodem visitari haud posse.

DEFENSIO ORDINARII. Contra studuit hic evincere, Eccle­siam s. Mariae nullo modo exemptam esse a sua iurisdictione; eamque proinde visitationi obnoxiam esse, ex eo quod in Bulla s. m. Leonis X, quae ad alium finem implorata fuit, ne ver­bum quidem inveniri, ait, quod praetensam exemptionem importare valeat.

Et re quidem vera per hanc Bullam, concessit Summus Pontifex ius perpetuae praesentationis corniti Pignatelli eius­que lineae masculinae: nempe id concessit quod dictus co­mes, supplici libello, expoposcerat; sed de exemptione a iu­risdictione Ordinarii ne verbum quidem; hinc ius visitatio­nis haud laesum fuisse, sed in suo robore permanere patet. Et recta videtur argumentatio nam agitur in themate de re, quam maxime odiosa et restrictiva iurisdictionis episco­palis, quae proinde admitti nequit, nisi aperta legis verba id expresse suadeant, vulgatum cum sit odia restringi opor­tere L. Cum quidem ff. de lib. et posthum. Cap. odia de reg. iur. in 6.

Quin imo dato etiam, sed non concesso quod in vim ci­tatae Bullae, ecclesia s. Mariae tamquam exempta censeri debeat, tamen visitationi Ordinarii subiecta remanet, quia tradit Barbosa in Alleg. 123 num. 30 de Offic, et Po­test. Episcopi, quod in causis visitationis, ab his simplex exemptio neminem eximit, si de illis specialis et expressa mentio non fiat. Concinit Paul. Fusch. de Visitat, lib. 2 Cap. 20 num. 10. Pitonius de Controv. Patron, alleg. 23 num. 2; Rota decis. 186 num. 2 part. 1 divers. Privi­legium enim exemptionis non includit exemptionem a visi­tatione, Lucidi de visit. ss. LL. tom. 2. p. 487 n. 244.

Neque difficultatem facessere videtur quod in themate agatur de iuspatronatus laicali. Ex verbis enim decreti Con-

VISITATIONIS 43 f

cilii Tridentini omnia loca pia possunt ab Episcopis visitari, licet eorumdem cura ad laicos pertineat. Quapropter laicalis loci qualitas impedimento non est quominus in eodem, visi­tandi ius ab Episcopo exerceatur Monncel, Form. leg. t. 5 form. 1 num. 10; Pitonius op. cit. alleg. 32 num. 5; Gonzalez de benef. p. 1. eo. 2 num. 104; Castrop, oper. moral, tract. 13. de benef. disp. 1, et confirmatum fuit a S. C. C. in Imolen. 25 Novemb. 1692 et 20 Iulii 1693 apud Monacell. I. c. et apud folium Faventinae Red. rat. 8 Augusti 1772.

A iure deinde ad facta descendens Ordinarius pro sua iurisdictione tuenda, animadvertit sacrum visitationis mu­nus in hac s. Mariae Ecclesia per plura saecula expletum fuisse a suis praedecessoribus usque ad annum 1698. Prae­terea, ait Antistes, praesentati ad dictam capellaniam, insti­tutionem iugiter receperunt ab Ordinario loci : quod factum innuit, ius recognitum fuisse in eodem Dioecesano.

Iamvero observantia optima dicitur interpres legis fun­dationis ex Lotter. de re benefic. lib. 2. quaest. 1 n. 125. Card. De Luca de Iur. patron. Disc. 60 num. 9. Tondut. Quaest, beneficiai, part. 3 cap. 157, et maiorem omnium auctoritatem sibi vindicat, si, ut in casu, sit illi proxi­ma et coaeva Piton. Discep. Ecclesiast. disc. 159 num. 44 §. Habemus.

Perperam vero obiicies, Ecclesiam s. Mariae, post an­num 1698, nunquam visitatam fuisse ab Ordinario, ideoque eius ius visitandi in posterum praescriptum esse. Antistes enim animadvertit, sacram visitationem esse ius et munus episcopali iurisdictioni inhaerens, in cuius exercitio Praesul plena libertate pollet. Cum autem in illa latissima Archi­dioecesi quamplures adsint Ecclesiae et pia loca, eiusdem antecessores impotes singula perlustrando illa seligebant quae pastorali vigilantia magis indigere videbantur, uti ex sacrae visitationis relationibus S. C. C. eruere potest. Quare ex non exercitio actus mere facultativa nequit amitti ius positivum,, et ab ipsa natura iurisdictionis episcopalis immediate dimanans.

432 VISITATIONIS

Re sane vera agi in casu de actibus mere facultativis nemo cordatus inficias ibit. Porro explorati iuris est in hisce actibus praescriptionem non induci; nisi constet ipsos fuisse prohibitos et partem adversam per tempus habile ad prae­scribendum prohibitioni acquievisse; Gloss, in L. Y. Com­mun, dividundo 6 de Annali praescript.; De Luca de Benef, disc. 97 num. 13; Rota in millenis decisionibus praeser­t im vero in Decis. 253 num. 8p. 3 recent. - ibi - « Mi-» nus resistit quod hic murus diu steterit et per multos an-> nos in ea forma, quia nihilominus potest elevari, cum » istud sit merae facultatis, non praescribitur, quamvis per » mille annos non fuerit elevatus, nisi praecedente prohi-> bitione et legitima acquiescentia ».

Tandem in damnata hypothesi quod oratores praetenso privilegio reapse fruantur, tamen impedire nullo modo valent quominus Archiepiscopus utens iure sibi a Conc. Trident. Sess. 7 Cap. 8 de Reform, indulto, tamquam Delegatus Apostolicus visitationis actum in Ecclesia s. Mariae perficiat.

Hisce praenotatis, propositum fuit derimendum

llubium

An Ebclesia s. Mariae a iurisdictione et visitatione Ar­chiepiscopi Neapolitani exempta sit in casu.

RESOLUTIO. Sacra Congr. Concilii, re perpensa, sub die 9 Septembris 1882, censuit respondere:

Negative et amplius.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Privilegium exemptionis haud includere exemptionem a visitatione Ordinarii ; ceu colligitur ex variis resolutionibus S. C. C. in quibus, si ex una parte exemptionis privilegium haud denegatum fuit, ex altera tamen recognitum fuit in Episcopo ius visitandi.

II. Hinc simplicem exemptionem alicui Ecclesiae aut loco

VISITATIONIS 433

(1) Nonnullae hac in nota referuntur

declarationes s. C. C. ad firmandum quod

enunciavimus in deductionibus, et ad tu­

tiorem tradendam normam pro simil ibus

cas ibus . In Perusina V i s i t . s s . i im. 26 Au­

gust i 1851 agebatur de quatuor Sodali­

t i i s , diversas causas exemptionum sibi

arrogant ibus , inter quas ea erat circa

unum et alterum , quod ecclesiae regu­

larium adnexa de exemptione regularium

participarant. Nihi lominus propositis du­

b i i s , an constaret de bono iure Emi . Epi­

scopi (nunc Leo Papa XII I ) vis i tandi sin­

gula ea Sodalitia ; s. Cong. respondit ad

omnia : « Affirmative et amplius. » In Ber-

gomen. Exemptionis 18 Decem. 1858 pro­

positum fuit dubium : « An constet de

«exempt ione , seu potius de bono iure

» Episcopi vis i tandi Sodalitium B. M. V.

» Gratiarum,ac exigendi administrationis

» rationes abeiusdem officialibus in casu.»

s. Cong. rescripsit : « Negat ive ad primam

•» partem, affirmative in omnibus ad se-

- c u n d a m . »

Avia, Tom. XV. fase. CT,XXVII.

In Bergomen, exemptionis 18 Decem­bris 18E8 Pontifex Nicolaus V praecepe­rat per bullam 1453, ut nulla potestas sese intromitteret in administrationem Basil icae s. Mariae Maioris, quae extru­cta fuerat c iv i ta t i s expensis, et in qua erectum est Sodalitium sub t i tulo mise­r i c o r d i a e . Proposita fuere dubia: « l °An » et quomodo constet de exemptione Ec-» clesiae s. Mariae maioris, ac Sodaliti i » a misericordia nuncupati, a iurisdictione » Episcopi in casu? et quatenus negative: n 2° An et quomodo competat Episcopo » ius vis i tandi tam Ecclesiam, quam So-» dalit ium in casu.» Emi. Patres respon­derunt: «Ad 1. Affirmative ex Bul la Ni-» colai V; servatis tamen moderationibus » a s. C. Trid. decretis. Ad 2. Affirmative, » iure delegato. »

Concinunt T e l a t i s resolutionibus Ee-g ien . Exemptionis 30 Ianuar. 1856, Civi­ta t i s Castelli Vis . sac. Iim. 18 Iul i i 1857, aliaeque complurimae.

pio concessam, haud eximere eamdem a visitatione Episcopi, nisi de ea specialis et expressa mentio fìat; et in dubio an vera adsit exemptio, standum est pro iurisdictione Episcopi.

III. Quum ius visitandi, ad Episcopos pertinens, sanci­tum firmatumque fuerit per Tridentinum, contra quod plures docent non dari praescriptio, ideo contraria observantia ad illud infringendum haud proficeret, etiam quia ex non exer­citio actus f a c u l t a t i v a ius positivum amitti nequeat.

IV. Antistites ita iure fulciri quoad s. visitationem Ec­clesiarum locorumque piorum, ut si aliquam Ecclesiam iure ordinario visitare nequeant, id facere valeant iure delegato, seu tamquam Delegati Apostolici, Trid. Sess. 7 cap. 8 de ref.

V. In themate certum non esse exemptionem a iuris­dictione Episcopi concessam fuisse, aut ex contraria obser­vantia fuisse partum huiusmodi privilegium ; ideoque ius Or­dinarii visitandi Ecclesiam s. Mariae sartum tectumque man­sisse. (1)

28

434

MATRIMONII

Die 16 Decembris 1882.

COMPENDIUM FACTI. Anno 1851 Ioannes et vidj&a Eleo­nora coram sacerdote Ladislao , de Parochi consensu , ma­trimonium rite iniverunt. Sed infausto sydere nuptiae ce­lebratae fuisse videntur ; nam brevi dissentiones et iurgia inter sponsos exorta sunt; iisque in diem increbrescentibus, Ioannes tribunale laicum adivit, atque Eleonoram ebrietati plus aequo deditam , ac adulterii crimine ream accusans , separationis seu legalis divortii sententiam petivit. Voti compos factus, ut secundas nuptias rite contraheret, Sum­mum adivit Pontificem ; et exposito « quod ante quatuor­decim annos, coactus a parentibus, duxit in matrimonium viduam Eleonoram, expostulavit, ut Consistorium epi­scopale Culmense, cum Dioecesis orbata sit Praesule, possit suum matrimonium irritum declarare, quod ipse invitus-et coactus inivit. »

Hoc accepto supplici libello, S. C. C. die 15 Martii 1880*

rescriptum edidit: Sanctissimus . . . benigne commisit Epi­scopo Culmen, ut servatis rite servandis, causam super matrimonii nullitate, ex capite vis et metus, inter Ioannem et Eleonoram cognoscere ac de eadem iudicare queat usque-ad sententiam definitivam. Curia ecclesiastica Culmen, utriusque coniugis confessionibus ac testium depositionibus perpensis, rata nullam vim sive metum ex parentum parte adfuisse, sub die 15 Martii 1881, pro matrimonii validitate definitivam sententiam edidit.

Ab hac sententia se gravatum reputans Ioannes, appel­lationem , tempore u t i l i , interposuit. Causa tractata fuit oeconomice apud S. C. C. ob coniugum paupertatem, cum

MATRIMONII ( 435

voto Theologi et Canonistae, nec non cum animadversionibus defensoris s. vinculi; quorum inferius synopsim damus.

Ittsreptatio Synoptica

VOTUM THEOLOGI. Quaesivit iste an in themate sufficiens adesset vis et metus ad matrimonium dirimendum ; cen­se tque adesse. Nam, a i t , apud omnes receptum es t , ma­trimonium dirimi ex vi ac metu , qui cadit in constantem virum. Salmaticenses autem Tract. 9. de matrim, cap. 9. punct. 1. n. 18 et seqq. tradunt: « Sequentes conditiones » pro metu gravi cadente m constantem virum assignant » communiter Doctores. Prima conditio ad metum cadentem » in virum constantem est, quod malum quod timetur, grave » sit . . . Secunda requiritur , ut quis non leviter credat » sibi malum imminere, sed probabiliter et rationabiliter . . . » Tertia ut metum incutiens potens sit minas executioni » mandare . . . Quarta ut metus incutiens minas exequi > solitus sit, vel in eodem genere mali, vel in alio simili . . . » Quinta et ultima , ut non possit timens facile occurrere » malis imminentibus vel per se vel per superiorem , vel » per amicos. »

Hisce praemissis audiendum est quid Ioannes deposuerit; ait enim: nisi in uxorem duxeris viduam Eleonoram, dixit mihi pa ter , amodo haud vocaberis filius meus * domusque mea tibi erit derelinquenda, nihilque tibi dabo , et nolo amplius aliquid scire de te. In hac depositione luculenter verificatur prima et quinta conditio. Est omnino gra­ve, uti aiunt Salmaticenses, loc. cit. n. 25: « Dicendum » est quod timor amissionis omnium bonorum vel maioris » partis, vel certae rei magnae et notabilis , quamvis non » sit maior pars bonorum : est timor gravis , quia iure > optimo talis amissio virum constantem terrere potest. »

Neque aliunde poterat Ioannes occurrere propriae su­stentationi si expelleretur a domo paterna ; nondum enim vigesimum expleverat annum , nec uilam callebat artem.

436 MATRIMONII

At minis recensitis addendum est quod pater violentas ma­nus intulerit in filium, verberibusque affeeerit, ut eum com­pelleret ad hasce nuptias ineundas.

Per hanc coactionem a Ioanne passam minis et verberibus, dum eundum erat ad altare , verificantur aliae tres condi­tiones supra recensitae. Nam quod pater fuerit capax et potens ad exequendas minas demonstrat factum tantae se­veritatis ac inhumanitatis; ad tradita per Bossium de Ma­trim, cap. 12. n. 68. Et Pontius de consensu ex metu et dolo lib. 4. cap. 5 n. 4 addit: « Minae graves ac verbera » sufficiunt metum gravem incutere, multo magis si adiun-» gantur metui reverentiali. » Cum ergo omnes concurrant in casu praedictae conditiones in coactione Ioannis, merito tenendum quod in ipso fuerit metus ad eius matrimonium dirimendum sufficiens.

Praeterea coactio haec aliqua comitatur singularitate, quae magis libertati opponitur: nam hoc coniugium initum fuit tribus hebdomadis ab ipso patre ; ita ut filius tempus et opportunitatem non habuit sese aliquo modo liberandi a paterna vexatione. Hinc defuit illa libertas, quae prae aliis contractibus in matrimonio requiritur; quod cum maturitate magna , et pleno consilio faciendum est. Sed ad hoc rite peragendum, tempus haud fuit sufficiens. Rixae autem, iurgia, odia quae statim matrimonium initum sequuta sunt, magis magisque revelant invincibilem aversionem, effectum praedictae coactionis in contractu huius matrimonii.

Censuit praeterea Consultor satis constare in themate de vi ac metu , ex depositione iurata trium testium , de quorum veracitate respectivi parochi haud dubitarunt. Hinc Cosci de Spons. cap. 8 n. 61 et seqq. « Metus tamen pro » annullando matrimonio non probatur per testes non con-> cludentes de circumstantiis minarum ; deponere namque » debent de metu et circa metum de quo in specie agitur, » alias nihil revelant. » Similiter Rota decis. 334 part. 2 n. 9 - 40. 301 part. 2 n. 24 et seqq. « Metus reveren-» tialis, de quo agitur, non sit habenda ratio, nisi sit qualifi-

MATRIMONII 437

> catus minis et verberibus, vel gravioribus circumstantiis. » Ex iuratis depositionibus patet metum Ioannis qualificatum esse minis.

Neque trium testium depositiones infirmantur ex eo quod nonnulli testes retulerint , numquam audivisse aut vidisse huiusmodi coactionem : nam depositiones hae argumento negativo aequivalent. Ast haud obliterandum est quod ar­gumentum negativum nil valet in concursu argumenti po­sitivi. Dicere enim possumus cum Sperelli decis. 5 n. 88: « Attestatio autem parochi et testium probat quidem non » fuisse in illo actu contracti matrimonii a quoquam me-> tum illatum ; non autem excludit quin ante illorum ad-» ventum praecesserit metus, ita respondet in puncto Rota » in decis. 64 n. 25 par. 1 in recentioribus. » Tandem animadvertendum est cum Bossio cit. cap. 344: « Cum » actus praesertim a patre seu parentibus illatus , sit diffi-» cilis probationis, quia clam et intra domesticos parietes » infertur, ideo ad illius probationem non requiri testes, » omni exceptione maiores , sed admitti eos qui alias non » admitterentur . . . . »

Quaesivit etiam Consultor an per diutinam cohabitatio­nem revalidatum fuerit matrimonium, de quo agitur; cen-suitque non fuisse revalidatum. Nam ut cohabitatio ratifi­care matrimonium queat, variae exiguntur a DD. conditio­nes, nempe ut cohabitatio sit diuturna, spontanea et metus cessaverit, ut vere consensus adfuerit saltem virtualis, qui in ipsa libera habitatione inveniri censetur , nisi animum oppositum habuerit, Conditio haec ultima ita essentialis est, ut licet aliae adfuerint, nullae fiunt si haec desit, iuxta illud Alexandri III in cap. 9 de Spons. « matrimonium autem solo consensu contrahitur » . . . Qua de re ex docto­ribus requiritur, ut qui flete contraxit apponat novum con­sensum maritaliter cohabitandi; et ut adeo perseveret con­sensus alterius partis , ut adhuc contraheret matrimonium si sciret eius nullitatem. Hae conditiones omnino deficiunt in casu nostro; neque praesumi possunt: nam praeter Ioannis

4 3 8 MATRIMONII

protestationes, qui ait numquam, ceu uxorem suam ha­buisse Eleonoram , vita ipsorum coniugum id satis probat. Revera ab ipsis matrimonii primordiis inter coniuges exar­serunt continua iurgia, dissidia et odia. Hinc per diutinam cohabitationem matrimonium, de quo agitur, haud ratifica-tum fuit. Praeterea etiam ex iure novo Ioannes et Eleo­nora consensum renovare debebant coram Parocho et duobus testibus, ut revalidare possent eorum matrimonium, ad for­mam Tridentini, quia coactio in foro externo iuridice pro­bata fuit, et impedimentum est publicum. Ad rem Barbosa de offic. Episc. part. 2 alleg. 32 n. 149: « hodierno iure cohabitatio efficere nequit matrimonium, sed novus con­sensus requiritur, et forma Concilii. »

Ex quibus aliisque conclusit consultor, matrimonium nul­litate laborare, illudque solvendum esse ad instantiam partis.

VOTUM CANONISTAE. Quum semel initum amplius dissolvi nequeat sacrum coniugii foedus, iure cautum est, ut irritum vel ab initio sit, si metu illato compulsus, verba quis pro­tulit consensus, licet animo dissentiret, deficiente ob metum incussum plena libertate consensus. Plenus etenim, ut dicit Coscius, de Separat, coniug. lib. 1 c. 8, requiritur con­sensus ad matrimonii validitatem, totalis libertas ac se­curitas . . . . ne quis propter timorem dicat amare quod odit; et idcirco exinde sequatur infelix exitus, qui ex invitis nuptiis provenire solet . . . .

Hinc non solum metus de quo dicitur in virum con­stantem cadere , sed etiam metus reverentialis , dummodo sit qualificatus, aut importunis precibus et suasionibus, quae emissae a persona , cui resisti non possit, vim habent co­actionis; Sánchez de matrim, lib. 4 disp. 7 n. 4 et seqq.; aut minis praecisis, percussionibus, increpationibus assiduis et saepius repetitis, ac gravioribus circumstantiis. Attamen probationes pro statuenda nullitate vinculi matrimonialis, ex cap. vis et metus, debent esse concludentes ex consensu omnium theologorum et canonistarum; Schmalzgrueber Ius can. univ. t. 4 p. 1 tit. 1 n. 432.

MATRIMONII 4 3 9

Ad matrimonium deveniendo de quo agitur , consultor censuit ipsius nullitatem haud probatam fuisse sufficienter, variis de causis. Et L quia assertiones Ioannis, postulantis declarationem nullitatis matrimonii, nullam fidem merentur, tum quia testimonium profert de seipso et in propriam uti­litatem , tum quia eius testimonium falsitatibus et contra­dictionibus comitatur , ceu ex actis processus facile evinci potest. Agitur enim de homine qui minatur relinquere religio­nem catholicam, ut in secta protestantica uxorem haereticam ducere valeat. Parochus autem retul i t , Ioannem esse ho­minem garrulum , impium, vilem , et talem qui patriam, patrem fidemque denegare capax omnino sit, pauco pro ar­gento. Nec affectum erga fidem eum movere ad quaeren­dam declarationem nullitatis matrimonii , ait Parochus idem. 2. Quia testes inducti ad probandum matrimonium con­tractum fuisse per vim et metum , haud concludenter pro­ban t , revera adfuisse vim et metum. Primus testis qui nunc in aetate 43 annorum constitutus est, tresdecim annos natus erat quando anno 1851 matrimonium celebratum fuit. In prima sua depositione loquitur de morali coactione patris erga Ioannem, et adiecit nil aliud possem dicere quoad actus violentiae. Postea addidit quod in die nuptiarum locum ha­buerunt physicae violentiae. Sed de hisce gravibus circum­stantiis , neque Ioannes , neque alii duo testes mentionem faciunt.

Secundus testis est de auditu , non de visu, et rogatus fuit non a iudice ecclesiastico, sed a iudice laico in tribu­nali civili.

Tertius testis fuit Noverca Ioannis in aetate annorum 85 •constituta, infirmae valetudinis et morti proxima, quando depositionem fecit, quae omni caret iuridica forma. Insuper hanc depositionem et relationem sibi a semetipso Ioannes procuravit.

Brevibus ex hisce animadversionibus erui datum e s t , a i t Canonista, quod testes adducti a Ioanne haud conclu­denter probant, ipsum inductum fuisse per vim et metum,

440 MATRIMONII

iniuste a patre incussum, ad matrimonium cum Eleonora celebrandum. Quinimo deprehenditur sponte ac libere a Ioanne celebratum fuisse dictum matrimonium , si perpen­dantur assertiones sponsae, aliorumque testium depositiones. Licet enim sponsae assertiones non sint habendae in omnibus firmae et veritati consonae, quia pro seipsa testimonium perhibet, videntur tamen fidem mereri prae assertionihus Ioannis, quia testium depositionibus roborantur, et quia post separationem ipsa honestam et tranquillam ducit vi­tam. Sufficiat quoad testes , aliis omissis, pernoscere rela­tionem Sacerdotis qui nuptias Ioannis benedixit. Ait iste : ignotum omnino mihi est, Ioannem a patre adactum fuisse ad matrimonium contrahendum cum Eleonora : hinc men­dacium esse pro certo mihi est. Ergo violentiae non exti­terunt ; et ex his quae matrimonium praecesserunt matri­monii nullitas adstrui nequit. Ad examen revocando quae matrimonium subsequuta sunt, animadvertit consultor, per 24 annorum spatium , seu per longaevam cohabitationem cum uxore sua vixisse Ioannem. Ex qua longaeva cohabitatione, matrimonium huiusmodi ratificatum fuisse , retineri debet, etiamsi per vim et metum, a patre iniuste incussum, initum fuisset. Coscius de Separat, thori lib. i cap. S n. 68 ait : <c excluditur metus si subsequuta fuerit, sine ulla quaerela, » longaeva cohabitatio. » Schmalzgrueber,/^, can. univ. t. 4. p. 1 tit. 1 n. 419. Quis enim diceret Ioannem ex metu cohabitationem per 24 annos continuasse ? Insuper ex actorum serie clarum fit, Ioannem propria industria et pro­prio labore vixisse, et ideo evanescit etiam probabilis ratio vis et metus ex parte patris.

Sententiae autem quod revalidan possit matrimonium ex metu initum, subscribit Ecclesiae doctor s. Alphonsus de Ligorio Lib. 6 de matrim, cap. 3 aiens: sufficere con­sensum partis metum passae , vel ficte consentientis, ex­pressum per copulam coniugalem vel per cohabitationem, una cum consensu alterius prius dato , ad faciendum vali-

MATRIMONII 441

dum matrimonium. (1) Nunc si impedimentum ex vi et metu adfuit, fuit occultum ; dum neque Sacerdos qui nu­ptias benedixit, et apud quem Ioannes morabatur ratione officii organistae, id noverit. In casu autem nostro adsunt etiam conditiones requisitae a Schmalzgrueber loc. cit. n. 421; nempe ratificans novit matrimonium, prius contractum, esse invalidum. Ioannes fatetur dignovisse matrimonii nullitatem, tamen per 24 annos cohabitavit. Adest longaeva cohabitatio, quae omnino spontanea fuit , ita ut cessaverit etiam causa timoris. Quibus praemissis , conclusit Consultor , non esse recedendum a sententia in prima instantia, in favorem sacri vinculi prolata.

ANIMADVERSIONES S. VINCULI DEFENSORIS. Cum, ait ille, lex civilis prohibeat ne quaevis auctoritas, extra civilia t r i ­bunalia, iuramentum excipere possit, ideo necessario depre­henduntur variae irregularitates in processus instructione. Quidquid tamen sit de his irregularitatibus, quarum pars si sananda sit videant Emi Patres, defensor s. yinculi ait, sese adhaerere voto Canonistae, qui pro validitate matrimonii suffragium tulit. Hinc defensor amplexatus est sententiam, quod nempe neque metus sufficiens adfuerit, neque si ad­fuit , eius existentia probata fuit. Hanc secundam partem sapienter a Canonista disputatam fuisse et proinde ne dicta repetat tantum sibi superesse, ait, demonstrandum, metum eiusque causam defuisse.

Optimo iure vis et metus inter impedimenta matrimonii dirimentia adnumeratur; ast non quivis metus matrimonium dirimit, sed ille quem describit Schmalzgrueber Iur. can. part. 5 tit. 40 n. 2: seu metus gravis, qui et iustus et probabilis dicitur, et qui in virum constantem cadit, seu qui talis sit, ut eum qui illum patitur, etsi alias fortis et constans sit a proposito dimovere valeat. Hinc omnes doctores conditiones quasdam enumerant, quae metum ipsum, tum in gravitate, tum in sua efficacia determinant ut inde

(1) Recole Vol . XI har. epliem. pag. 338.

442 MATRIMONII

dici possit gravis, iustus et in virum constantem incidens. Quas conditiones enucleant Schmalzgrueber loc. cit. n. 3; Sánchez de Matrim, lib. 4 disp. 1 n. 19.

Age nunc : impenderat ne Ioanni grave malum , prout prima conditio expostulat ? Quid ipse formidabat ? Minas sibi illatas a patre , quasque supra retulimus , tales non fuisse quales canones requirunt, certum est. Nam non agitur de puella quae e domo reiecta, quo se confugiat nescit; sed agitur de iuvene qui in eo est, ut vigesimum aetatis annum compleat. Agitur de adolescente, cui non desunt patroni, praesertim inter presbyteros, quibus ipse et pater pulsan-tibus organis" inserviunt. Et quatenus iuvenis fuisset reli­ctus a patre, poterat sibi consulere, ceu evenit paulo post a celebratione matrimonii, quia iam officio organistae fun­gebatur in Ecclesia parochi, qui eius nuptiis benedixit. Qua de re fame perire nequibat. Sed pater addebat, se nihil ei de familiae bonis daturum. In primis e processu nescitur quaenam fuerit patris conditio; at non videtur grave patri­monium is possidere, ex quo dicitur vivere officio organistae. Hinc quorum bonorum amissionem Ioannes timere potuit, ut , spe illa consequendi , contra voluntatem , abominabile -vinculum perpetuo iniret ? Neque pater ex lege civili ex-haeredare potuisset filium, absque legitima causa in iure expressa. Si autem agatur de metu bona libera amittendi, iuxta doctores, hoc non constituit metum cadentem in vi­rum constantem , quia filius, quoad illa, ius ad rem non ha,bet, et patri libere de iis disponere ius est. Ideo timor huiusmodi reducitur ad metum lucri amittendi, quod requi­situm metum non constituit ; Pontius de Matrim, lib. 4 cap. 5 n. IO, Sánchez de Matrim, part. 4 disp. 5 n. 28.

Admissa quoque malorum gravitate, nescitur ex processu an pater esset levis vel pertinax et solitus minas exequi, vel potius esset homo iactabundus et facile iram deponens. Quod autem pater addiderit minis percussiones, ceu aliquis testis re tu l i t , rite probatum non fuit ; idque satis demon­stravit Canonista in suo voto.

MATRIMONII 4 4 3

Verumtamen admittamus, ait defensor, graves saevitias et gravia mala a patre ei minitata fuisse , quaeri adhuc potest, erant ne omnia haec inevitabilia? Nullum ne aderat medium , quo agimus patris temperari possit ; eumque ad­duci ad saniorem mentem ? Hoc requirunt canones : qui aperte loquuntur, quaecumque mala, etiam gravissima exu-lare vel inefficacia esse ad metum constituendum , quando ad consanguineos , ad amicos , ad probos viros facilis est recursus , ut qui ea minitatur, animum mutandum ab eis suadeatur. Aliter imputetur ei qui facile potuerit vitare malum, si timore illius aliquid egit.

In casu aderant Presbyteri, patri atque Ioanni noti et amici, ad quos facile erat recurrere. Ioannes haud erat t i ­mida puella , quae domi restricta animo et potestate ca-rebat coram eisdem sistere, eosque adprecari, ut patrem a proposito dimoverent, et in filium non esse inse-viendum hortarentur. Omnia omisit Ioannes.

Ast orator recursum facere ad metum reverentiae vi­detur quando ait : quum meum patrem vere amarem, eius minis cedere debebam. Inficiari nequit, doctores ad calculum ponere reverentiam erga patrem, sed etiam quaedam mala evitanda adesse requirere. Ita Sánchez, aliis praeteritis, in lib. 4 disp. 6 n. 7 € ultima sententia quam multo verio-» rem puto, docet, solum metum reverentialem, nisi minae » aut verbera, aut alius metus gravis illis adiungatur non » cadere in virum constantem, ac proinde nec annullare ma-» trimonium. » Item Reiffenstuel lib. 3 tit. 41 de reg. et trans. n. 165.

Hisce in iure statutis , facile ex antea disputatis, re­sultat, non utiliter invocari huiusmodi metum in casu. Sed admisso etiam uti sufficienti nudo metu reverentiali, requi­ritur ut agatur de filio benemorato, optimae indolis, et non communi amore erga parentes fragrante. Ioannes autem hoc amore affici erga patrem dici videtur non posse; si at­tendatur quod ipse rogatus deposuerit apud Consistorium Culmen, sese habuisse patrem uti praecipuam causam ea-

f.

4 4 4 MATRIMONII

lamitatis suae, ideoque nihil curavisse scire an viveret vel mortuus esset. Ab hac depositione iam ante sex menses, diem pater obierat supremum. Ast si post matrimonium tanto odio tantoque aspernatu patrem prosecutus e s t , ut neque agnoscere curaverit an viveret , dici ne poterit tali indole naturaliter praeditum antea esse, ut ne patri displi­ceret tanto sacrificio eius amore se subdiderit?

Praeterea quum agatur de matrimonio, causa abomina­tionis necessario adesse debet, ut evinci queat, vim metumque adfuisse. Ast in casu qualis esse potest ? forsan amor ca­stitatis ? Ast quis id serio asserere valebit ? inopportunitas temporis, ut 'magis studio incumberet? Ast iam capax fuit magisterii exercitio; et eius indolis erat ars, cui indulgebat, ut etiam uxoratus'eidem operam im pendere potuisset, auctus praesertim mediis ex bonis uxoris.

Hisce omnibus absolutis enodandum propositum fuit

Dubium

An sententia Curiae Ecclesiasticae Culmen, sit con­firmanda vel infirmanda in casu.

RESOLUTIO. Sacra C C . re discussa, sub die 16 Decem­bris 1882 censuit respondere: Sententiam esse confirmandam.

Ex QUIBUS COLLIGES I. Etiam ex divo Thoma in 4 dist. 29 quaest, unie. art. 3 quaest. 1 in corp. matrimonium, metu gravi iniuste incusso, initum in utroque iure nullum irriturnque fieri.

II. Attamen standum esse pro validitate matrimonii , quatenus omnibus consideratis, dubium supersit, an metus iniuste ad matrimonium contrahendum incussus, gravis con­siderandus sit nec ne ; vel quatenus gravis exti teri t , sed concludenter probari nequivit.

III. Etenim, praeterquamquod cum contractus celebratus est, possessio , seu praesumptio stat pro eius valore , idem exposcere videntur tum reverentia sacramento debita , tum respublica, prolesque educanda , quarum interest ut matri­monia non solvantur.

MATRIMONII 445 IV. In themate videri aut nullimode adfuisse vim me-

tumque ad matrimonium ineundum ; aut, si adfuit, rite

V. Quum, ex parte patientis vel inferentis metum, agatur de re difficilis probationis, indicia et coniecturae, et etiam consanguinei materque ipsa ad probandum admittuntur, ut morali certitudine innotescat, an metus, cadens in constan­tem virum, incussus sit.

VI. In themate existentiam metus , ad matrimonium ineundum incussus, concludenter haud probatam fuisse videri neque ex coniecturis aut indiciis, neque ex testibus consan­guineis aut extraneis.

Responsum respiciens tempus medium quoad ieiunium naturale servandum,

et officium divinum recitandum.

Die 29 Novembris 1882.

H a c s u b d i e s . T r i b u n a l i s . P o e n i t e n t i a r i a e A p o s t o l i c a e s e q u e n s

p r o p o s i t u m f u i t

« U t r u m , u b i h o r o l o g i a a d h i b e n t u r , t e m p o r i m e d i o a c c o m m o d a t a ,

» i p s i s s i t s t a n d u m , t u m p r o o n e r e d i v i n i officii s o l v e n d o , t u m p r o

» i e i u n i o n a t u r a l i s e r v a n d o ; v e l d e b e a t q u i s , a u t s a l t e m p o s s i t u t i

» t e m p o r e v e r o ? »

S a c r a P o e n i t e n t i a r i a h u i c d u b i o r e s p o n d i t : u Fideles in ieiunio

naturali servando, et in officio divino recitando, sequi tempus medium posse, sed non teneri. »

probatam non fuisse.

Dubium.

446

N O V A R C E K .

U s u s i n v a l u i t i n Dioeces i N o v a r c e n s i , u t s u p e r A l t a r i a , u n a c u m c a n d e l i s e x c e r a con fec t i s , l u m i n a e x g a z a c c e n d a n t u r ; a d m a ­i o r e m s p l e n d o r e m o b t i n e n d u m . D u b i t a n s p o r r o h o d i e r n u s E p i s c o p u s N o v a r c e n . u t r u m i d l i c e a t , a S a c r a R i t u u m C o n g r e g a t i o n e e x q u i ­s i v i t : A n s u p e r A l t a r i , p r a e t e r c a n d e l a s e x c e r a , t o l e r a r i p o s s i t , u t h a b e a t u r e t i a m i l l u m i n a t i o e x g a z , v e l a n u s u s p r a e d i c t u s p r o h i ­b e r i d e b e a t ? S a c r a v e r o e a d e m C o n g r e g a t i o , a d r e l a t i o n e m s u b s c r i ­p t i S e c r e t a r i i , e i u s m o d i d u b i o r e s c r i b e r e c e n s u i t : Negative ad pri­mam partem; Affirmative ad secundam. A t q u e i t a d e c l a r a v i t ac r e ­s c r i p s i t . D i e 8 M a r t i i 1 8 7 9 .

I t a r e p e r i t u r i n A c t i s e t R e g e s t i s S e c r e t a r i a e S a c r o r u m R i ­t u u m C o n g r e g a t i o n i s . I n q u o r u m f i d e m e t c . E x e a d e m S e c r e t a r i a h a c d i e 1 3 A p r i l i s 1 8 8 3 .

P r o R . P . D . LAURENTIO SALVATI S . R . C . S e c r e t a r i o

IOANNES C ñ c u s PONZI S u b s t i t u t u s .

RAVENNATEN.

M e t r o p o l i t a n a e E c c l e s i a e R a v e n n a t e n , s a c r a r u m C a e r e m o n i a r u m M a g i s t e r a S a c r a R i t u u m C o n g r e g a t i o n e i n s e q u e n t i u m d u b i o r u m s o l u t i o n e m , d e c o n s e n s u s u i R m i A r c h i e p i s c o p i , h u m i l l i m e e x p o s t u ­l a v i t , v i d e l i c e t :

I n q u i b u s d a m Ecc le s i i s C a t h e d r a l i b u s e t C o l l e g i a t i s d i e s a n c t i M a r c i a l i i s q u e d i e b u s R o g a t i o n u m , p o s t N o n a m fit P r o c e s s i o , L i t a ­n i a s S a n c t o r u m d e c a n t a n d o . H i s c e a b s o l u t i s , u n u s e B e n e f i c i a t i s , s i v e C a p e l l a n i s , c a n i t M i s s a m R o g a t i o n u m , i n q u a C r u x C a p i t u l i a d s t a t i n c o r n u E v a n g e l i i . P o s t M i s s a m c a p i t u l u m e t c l e r u s r e ­d e u n t i n S a c r a r i u m c u m A c o l y t h i s , a b s q u e C r u c e , p r o u t i d i e b u s f e r i a l i b u s . Q u a e r i t u r :

L In M i s s a R o g a t i o n u m , q u a e c a n i t u r a B e n e f i c i a t i s , s i v e C a ­p e l l a n i s , c o l l o c a r i n e p o t e s t C r u x C a p i t u l i i n c o r n u E v a n g e l i i , s i c u t f i t i n m i s s i s c a n o n i c a l i b u s ?

I I . A b s o l u t a M i s s a , r e d i t u s i n S a c r a r i u m f i e r i n e d e b e t p r o ­c e s s i o n a l i t e r c u m C r u c e ?

S a c r a p o r r o e a d e m C o n g r e g a t i o , r e f e r e n t e i n f r a s c r i p t o S e c r e ­t a r i o , a u d i t a q u e s e n t e n t i a a l t e r i u s e x A p o s t o l i c a r u m C a e r e m o n i a ­r u m M a g i s t r i s , r e s c r i b e n d u m c e n s u i t :

Ad I. Negative, iuxta consuetudinem Sacrosanctae Patriarcha­lis Archibasilicae Lateranensis.

Ad I I . Provisum in primo - A t q u e i t a r e s c r i p s i t d i e 5 I a n u a ­r i i 1 8 8 3 .

D . C a r d i n a l i s BARTOLINIU» S . R . C . P r a e f e c t . Laurentius Salvati S. R. C. Secretarius.

E X 3 . C O N G R E G A T I O N E R I T U U M

APPENDIX VI.

4 4 T

De nativitate Raphaelis Sanctii saeculari festo recolenda

S i c u t i q u u m s a e c u l a r i a f e s t a

a g e r e n t u r a d r e c o l e n d u m M i c h a e ­

l i s A n g e l i B o n a r o t a e n a t a l e m

d i e m , i n e i u s v i r i h o n o r e s n o s t e r

m e n s t r u u s l i b e l l u s s u a m s y m b o -

l a m c o n t u l i t ; i t a n e c p e r h o s

d i e s , q u i b u s e a d e m d e c a u s a R a ­

p h a e l i s S a n c t i i m e m o r i a celebran­

t u r , s i l u i s s e f a s e r i t . I m o e a d e m

p r o r s u s r a t i o n e , i p s i q u e l ibe l lo

a d m o d u m a p t a , t r i b u t u m sol v e -

m u s n o s t r u m . T u n c e n i m P a u l i

t e r t i i r o m a n i pon t i f i c i s a d M i ­

c h a e l e m A n g e l u m e p i s t o l a s e x h i -

b u i m u s , e d i t a s l i c e t a t n o n p a s ­

s i m o b v i a s , p e r q u a s m o n u m e n ­

t u m a e r e p e r e n n i u s t u m M i c h a e l i

A n g e l o , t u m i p s i P a u l o P o n t i f i c i

e x i g i t u r .Modo v e r o d u a s L e o n i s X ,

q u i eodem q u o P a u l u s s a e c u l o ,

r o m a n a e p r a e f u e r a t E c c l e s i a e ,

d a m u s e p i s t o l a s , q u i b u s t u m i l l u d

f i r m a t u r , b o n o r u m a r t i u m s t u d i o

adeo f e re a c d i v i n a e r e l i g i o n i s

s o l l i c i t u d i n e , P o n t i f i c u m p e c t o r a

c a l u i s s e .

Q u a e e p i s t o l a e q u a m v i s i n t e r

a l i a s n i t e a n t , q u a s P e t r u s Bern-

b u s L e o n i s X n o m i n e s c r i p s i t ,

a t t a m e n , n o n q u i d e m l e c t o r i b u s

n o s t r i s , sed c e r t e i l l i s q u i h o d i e

p a l m a m l i t t e r a r u m a c h i s t o r i a e ,

n u l l o p e r m i t t e n t e , s ib i a r r i p i u n t ,

o b l i v i o n i p e n i t u s , n e d i c a m se ­

p u l t u r a e , t r a d i t a e v i d e n t u r . N i s i

e n i m i t a e s s e t , n e c R a p h a e l i s

s a e c u l a r e f e s t u m cum i n i u r i a R o ­

m a n o r u m P o n t i f i c u m a g e r e s e

posse s o m m a s s e n t , nec a b a r t i u m

b o n a r u m f a v o r e e t p a t r o c i n i o eam.

g e n t e m e x t u l i s s e n t , q u a e o m n e m

b o n a r u m a r t i u m c u r a m p u b l i c e

p e r p e t u o q u e , h i s t o r i a t e s t e , n e ­

g l e x i t .

R A P H A E L L O U R B I N A T I .

(Lib. IX, E p . 13.)

LEO PAPA X .

C u m p r a e t e r p i c t u r a e a r t e m ,

q u a i n a r t e t e e x c e l l e r e o m n e s

h o m i n e s i n t e l l i g u n t , i s a B r a ­

m a n t e a r c h i t e c t o e t i a m i n con­

s t r u e n d i s a e d i b u s e s h a b i t u s , u t

t i b i i l l e r e c t e P r i n c i p i s A p o s t o ­

l o r u m t e m p l i r o m a n i , a se i n c h o a t i

a ed i f i ca t i onem c o m m i t t i posse

m o r i e n s e x i s t i m a v e r i t , i d q u e t u

n o b i s f o r m a e i u s t e m p l i c o n f e c t a ,

q u a e d e s i d e r a b a t u r , t o t i u s q u e ope­

r i s r a t i o n e t r a d i t a d o c t e a t q u e

a b u n d e p r o b a v e r i s ; n o s q u i b u s

n i h i l e s t p r o p e a n t i q u i u s , q u a m

u t f a n u m i d m a g n i f i c e n t i s s i m e

q u a m q u e c e l e r i u s c o n s t r u a t u r , t e

m a g i s t r u m e i u s o p e r i s f a c i m u s

c u m s t i p e n d i o n u m u m a u r e o r u m

t r e c e n t o r u m t i b i a n n i s s i n g u l i s

c u r a n d o r u m a n o s t r i s p e c u n i a r u m ,

q u a e a d e i u s f a n i a e d i f i c a t i o n e m

e r o g a n t u r a d n o s q u e p e r f e r u n t u r , ,

448 APPENDIX VI.

m a g i s t r i s : a q u i b u s i d s t i p e n d i u m

a e q u i s p r o t e m p o r e p o r t i o n i b u s

d a r i t i b i c u m p e t i e r i s , s i ne m o r a

e t i a m m e n s i b u s s i n g u l i s i u b e o .

T e v e r o h o r t o r , u t h u i u s m u n e ­

r i s c u r a m i t a s u s c i p i a s , u t i n e o

e x e r c e n d o c u m e x i s t i m a t i o n i s t u a e

a c n o m i n i s , q u o r u m q u i d a m i n

i u v e n i l i a e t a t e b o n a f u n d a m e n t a

i a c e r e t e o p o r t e t , t u m spe i d e

t e n o s t r a e p a t e r n a e q u e i n t e b e ­

n e v o l e n t i a e , d e m u m e t i a m f a n i ,

q u o d i n t o t o o rbe t e r r a r u m l o n g e

o m n i u m m a x i m u m a t q u e s a n c t i s ­

s i m u m s e m p e r f u i t , d i g n i t a t i s e t

c e l e b r i t a t i s , e t i n i p s u m P r i n c i ­

p e m A p o s t o l o r u m d e b i t a e a n o b i s

p i e t a t i s r a t i o n e m h a b u i s s e v i -

d e a r e . D a t . C a l . A u g . A n n o se ­

c u n d o . R o m a (1514) .

R A P H A E L L O U R B I N A T I .

(Lib. X, Ep . 52.)

LEO PAPA X .

C u m a d P r i n c i p i s A p o s t o l o r u m

f a n u m r o m a n u m e x a e d i f i c a n d u m

m a x i m e i n t e r s i t , u t l a p i d u m m a r -

m o r i s q u e c o p i a , q u a a b u n d a r e

n o s o p o r t e t d o m i p o t i u s h a b e a ­

t u r q u a m p e r e g r e a d v e h a t u r , ex ­

p l o r a t u m a u t e m m i h i s i t m a ­

g n a m e i u s r e i f a c u l t a t e m u r b i s

r u i n a s s u p p e d i t a r e , effodique p a s ­

s i m o m n i s g e n e r i s s a x a fe re a b

o m n i b u s , q u i R o m a e q u i q u e e t ­

i a m p r o p e R o m a m aed i f i ca re a l i ­

q u i d v e l o m n i n o t e r r a m v e r t e r e

p a r u m p e r m o l i u n t u r , T e , q u o

m a g i s t r o e i u s aed i f i ca t i on i s u t o r ,

m a r m o r u m e t l a p i d u m o m n i u m

q u i R o m a e q u i q u e e x t r a R o m a m

d e n u m m i l l i u m p a s s u u m s p a t i o

p o s t h a c e r u e n t u r , p r a e f e c t u m

facio e a d e c a u s a u t q u a e a d e i u s

f a n i a e d i f i c a t i o n e m i d o n e a e r u n t

m i h i e m a s . Q u a r e m a n d o o m n i ­

b u s h o m i n i b u s , m e d i o c r i b u s , s u m ­

m i s , i n f i m i s : q u a e p o s t h a c m a r -

m o r a q u a e q u e s a x a o m n i s g e n e ­

r i s i n t r a e u m q u e m d i x i loc i

s p a t i u m ' e r u e n t , e f fod ien t , u t t e

e a r u m r e r u m p r a e f e c t u m d e s i n ­

g u l i s e r u t i s effossisque q u a m p r i ­

m u m c e r t i o r e m f a c i a n t . I d q u i

t r i d u o n o n i e c e r i t , e i a c e n t u m

u s q u e a d t r e c e n t u m n u m u m a u ­

r e o r u m q u a e t i b i v i d e b i t u r m u l ­

e t a e s t o . P r a e t e r e a q u o n i a m ce r ­

t i o r s u m f a c t u s m u l t u m a n t i q u i

m a r m o r i s e t s a x i l i t t e r i s m o n u -

m e n t i s q u e i n c i s i , q u a e q u i d e m

s a e p e m o n u m e n t a n o t a m a l i q u a m

e g r e g i a m p r a e s e f e r u n t , q u a e q u e

s e r v a r i o p e r a e p r e t i u m e s s e t ad

c u l t u m l i t t e r a r u m r o m a m q u e s e r ­

m o n i s e l e g a n t i a m e x c o l e n d a m , a

f a b r i s m a r m o r a r i i s e o p r o m a t e r i a

u t e n t i b u s t e m e r e s e c a r i , i t a u t

i n s c r i p t i o n e s a b o l e a n t u r , m a n d o

o m n i b u s q u i c a e d e n d i m a r m o r i s

a r t e m R o m a e e x e r c e n t , u t s i n e

t u o i u s s u a u t p e r m i s s u l a p i d e m

u l l u m i n s c r i p t u m c a e d e r e ¡secare v e

n e a u d e a n t , e a d e m i l l i m u l e t a

a d h i b i t a q u i s ecus a c i ubeo fece­

r i t . D a t . s e x t o C a l . S e p t e m b , a n n o

t e r t i o . R o m a (1515) .

449

BREVE, quo Sodalitio ab ADORATIONE REPARATRICE nuncupato variae conceduntur Indulgentiae.

L E O P P . X I I I .

Ad perpetuam rei memoriam

H a c i n a d v e r s i t a t e t e m p o r u m , d u m t o t t a m q u e s c e l e r a v i d e t

l u g e t q u e C h r i s t i a n u s O r b i s , a t q u e i n c r e d i b i l i p r o r s u s i m p i e t a t e p r o -

f l i g a t i s s i m i s a b h o m i n i b u s p r a e c e p t a D e i c o n d u c a n t u r , N o b i s i n n u ­

m e r i s q u o t i d i e a m a r i t u d i n i b u s s a t u r a t i s , h a u d l e v i s o l a t i o e s t s t u ­

d i u m e t s o l l i c i t u d o b o n o r u m , q u i i n D o m i n u m a u s u t e m e r a r i o i l l a t a s

i n i u r i a s p r o v i r i b u s r e p e n d e r e n i t u n t u r . G r a t u s i d c i r c o N o b i s e s t

a t q u e a c c e p t u s i l le p i o r u m c o n s e n s u s f i d e l i u m , qu i s o d a l i t i a i n s t i ­

t u e n t e s , i n r é p a r a t r i c e s p r e c e s Deo i u g i t e r a d h i b e n d a s , n e c n o n

d o m u s d i v i n a e c u l t u m p r o v e h e n d u m , a e t e r n a m q u e a n i m a r u m s a l u t e m

^ p r o c u r a n d a m , c u r a s s u a s o m n e s c o g i t a t i o n e s q u e c o l l o c a r u n t . H a e c

i n t e r s o d a l i t i a f i d e l i u m q u i a l a c r i t e r i n v i n e a D o m i n i a d l a b o r a n t

i l l u d p r a e c i p u e a d n u m e r a n d u m esse c e n s e m u s q u o d a b A d o r a t i o n e

R e p a r a t r i c e g e n t i u m C a t h o l i c a r u m t i t u l u m o b t i n e t , e t i n h a c a l m a

U r b e N o s t r a c a n o n i c e i n s t i t u t u m e x i s t i t ; f rug i fe ro e n i m a b h o c

I n s t i t u t o quod i n u n i v e r s u m t e r r a r u m o r b e m e x t e n d i t u r , l o n g i n q u a e

r e g i o n i s d i s s i t a e q u e g e n t e s , u n a p r e c u m c o m m u n i o n e s o c i a n t u r . N a m

•cum p r a e c i p u u s s i t d i c t i ope r i s f i n i s , p r e c i b u s q u a d r a g i n t a h o r a r u m

• c o n t i n u a t a r u m q u a e p e r p e t u o i n U r b e h a b e n t u r , R e p a r a t i o n i s U n i ­

v e r s a l i s v i m t r i b u e n d i , Chr i s t i f i de l e s i n p i u m h u i u s m o d i o p u s a d ­

l e c t i , q u a l i b e t e C h r i s t i a n i p o p u l i g e n t e s s i n t o r t i , s i i n U r b e c o m ­

m o r e n t u r , c o n s t i t u t o p e r h e b d o m a d a m die , p r o u n a q u a q u e n a t i o n e ,

i n U r b i s E c c l e s i i s , q u a d r a g i n t a h o r a r u m e x p o s i t i o n i , s t a t a h o r a ,

p e r a l i q u o d t e m p o r i s s p a t i u m a d s t a r e , s i v e r o e x t r a U r b e m d e g a n t ,

s i m i l i b u s p r o q u a q u e n a t i o n e p e r h e b d o m a d a m die e t h o r a c o n s t i ­

t u t i s , E c c l e s i a m i n q u a S a n c t i s s i m u m E u c h a r i s t i a e S a c r a m e n t u m

a s s e r v a t u r v i s i t a r e , p a r i t e r q u e p e r a l i q u o d t e m p o r i s s p a t i u m i u x t a

S o d a l i t i i i n s t i t u t a o r a r e so l en t . N u n c a u t e m c u m d i l e c t u s f i l ius

P r e s b y t e r A n t o n i u s .Brug idou d i c t i s p i i ope r i s m o d e r a t o r s u p p l i c e s

N o b i s p r e c e s h u m i l i t e r a d h i b u e r i t , u t p i u m h c c I n s t i t u t u m c o e l e ­

s t i u m m u n e r u m , q u o r u m d i s p e n s a t i o n e m N o b i s A l t i s s i m u s c r e d i d i t ,

« l a r g i t i o n e a u g e r e d i g n a r e m u s j N o n h i s c e v o t i s q u a e i n s p i r i t u a l e

Acta, Tom. XV. fase, CLXXVIIL 29

450 BREVE

T H . C a r d . MERTBL.

U n i v e r s i O r b i s C h r i s t i f i d e l i u m b o n u m c e d u n t , q u a n t u m i n Domino»

p o s s u m u s , a n n u e n d u m b e n i g n e c e n s u i m u s .

Q u a e c u m i t a s i n t , d e O m n i p o t e n t i s D e i m i s e r i c o r d i a a c B B . P e ­

t r i e t P a u l i A p p . e i u s a u c t o r i t a t e confis i , o m n i b u s e t s i n g u l i s n u n c

e t p r o t e m p o r e d i c t u m i n p i u m o p u s a d l e c t i s f i d e l i b u s e x t r a U r b e m

d e g e n t i b u s , q u i i u x t a S o d a l i t a t i s s u p r a m e m o r a t a e i n s t i t u t a , i n

s u a q u i s q u e r e g i o n e q u a m l i b e t E c c l e s i a m d e v o t e v i s i t a v e r i n t i n q u a

S a c r a m e n t u m A u g u s t u m a s s e r v e t u r , e t c o r a m i p s o p e r m e d i a m

c i r c i t e r h o r a m o r a v e r i n t , d u m m o d o r e l i q u a q u a e i n i u n c t a s u n t p i e ­

t a t i s o p e r a i n D o m i n o r i t e p r a e s t i t e r i n t , u t , q u o t i d i e , o m n e s e t

s i n g u l a s I n d u l g e n t i a s , p e c c a t o r u m r e m i s s i o n e s , ac p o e n i t e n t i a r u m

r e l a x a t i o n e s c o n s e q u a n t u r , q u a s c o n s e q u e r e n t u r , s i o r a t i o n i q u a ­

d r a g i n t a h o r a r u m i i s d e m d i e b u s i n E c c l e s i i s U r b i s a d f u e r i n t , d e

A p o s t o l i c a N o s t r a a u c t o r i t a t e v i p r a e s e n t i u m c o n c e d i m u s . I n U r b e

v e r o N o s t r a , I n s t i t u t i c e n t r o , n u n c e t p r o t e m p o r e i t e m e x i s t e n ­

t i b u s s o d a l i b u s , d u m m o d o v e r e p o e n i t e n t e s e t confess i a c s . C o m ­

m u n i o n e r e f e c t i , c u i u s l i b e t h e b d o m a d a e d i e p e r S o d a l i t a t i s s t a t u t a

i p s i s d e s i g n a t o , v e l a l i o d i e , q u a t e n u s l e g i t i m e f u e r i n t i m p e d i t i ,

p i u m o p u s A d o r a t i o n i s i n U r b i s E c c l e s i i s i n q u i b u s f i t q u a d r a g i n t a

h o r a r u m O r a t i o , r i t e p e r e g e r i n t , p r a e t e r q u a d r a g i n t a h o r a r u m I n ­

d u l g e n t i a s , o m n e s e t s i n g u l a s , u n o die s i n g u l i s p e r a n n u m m e n s i b u s

c u i u s q u e e o r u m a r b i t r i o s ib i e l i g e n d o , e t i a m P l e n a r i a m o m n i u m

p e c c a t o r u m s u o r u m m i s e r i c o r d i t e r i u D o m i n o c o n c e d i m u s . I n con ­

t r a r i u m f a c i e n t i b u s n o n o b s t a n t i b u s q u i b u s c u m q u e . P r a e s e n t i b u s -

p e r p e t u i s f u t u r i s t e m p o r i b u s v a l i t u r i s . V o l u m u s a u t e m u t p r a e s e n ­

t i u m L i t t e r a r u m t r a n s u m p t i s s e u e x e m p l i s e t i a m i m p r e s s i s , m a n u

a l i c u i u s N o t a r i i p u b l i c i s u b s c r i p t i s , e t s i g i l l o p e r s o n a e i n E c c l e ­

s i a s t i c a d i g n i t a t e c o n s t i t u t a e m u n i t i s , e a d e m p r o r s u s fides a d h i ­

b e a t u r , q u a e a d h i b e r e t u r i p s i s p r a e s e n t i b u s s i f o r e n t e x h i b i t a e v e l

o s t e n s a e .

D a t u m R o m a e a p u d s . P e t r u m s u b A n n u l o P i s c a t o r i s , d i e V T

j n e n s i s M a r t i i a ra r i M D C C C L X X X I I I P o n t i f i c a t u s N o s t r i A n n o S e x t o -

451

L E O P P . X I I I .

LITTERAE ad Praesidem catholicae Societatis Hungariae.

L E O P P . X I I I .

D i l e c t e F i l i s a l u t e m e t A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m .

I n c o r r u p t a e f i d e i e t e g r e g i a e i n I S o s v o l u n t a t i s v e s t r a e t e s t e s

g r a t i s s i m a e N o b i s e x s t i t e r u n t obsequ iosae l i t t e r a e , q u a s p o s t con­

v e n t u m O r o s h á z a e h a b i t u m a d N o s d e d i s t i s . F i e r i e n i m v e r o n o n

p o t e r a t q u i n i u c u n d a N o b i s a c c i d e r e n t e a q u a e r e t u l i s t i s d e e x o r d i i s

a c f e l i c ibus i n c r e m e n t i s s o c i e t a t i s v e s t r a e , d e q u e concord i s t u d i o ,

q u o s u b d u c t u e t a u s p i c i i s e cc l e s i a s t i c ae a u c t o r i t a t i s a d t u e n d a m

p r o v e h e n d a m q u e r e m c a t h o l i c a m i n H u n g a r i a e r e g n o , s a l u t e m q u e

p r o x i m o r u m c u r a n d a m i n c u m b i t i s .

I m p r i m i s v e r o N o s d e l e c t a r u n t e a q u a e p e r v o s i n n u p e r r i m i s

c o m i t i i s d e c r e t a e t c o n s t i t u t a fu isse n u n c i a s t i s , u t n e m p e i u v e n t u s

i u x t a s a n a m d o c t r i n a m i n s t i t u a t u r , s c r i p t a q u e s a l u t a r i a a d c u s t o ­

d i e n d a m e t s e r v a n d a m i n t e g r i t a t e m f i d e i c o m p a r a t a , q u a m l a t i s s i m e

f i e r i p o t e s t ope e p h e m e r i d u m , l i b r o r u m q u e e d e n d o r u m p r o p a g e n t u r .

A c n i h i l s a n e a n t i q u i u s a u t o p t a t i u s esse N o b i s p o t e s t , c e r n e n t i b u s

g l i s c e n t e m i n d ie s a u d a c i a m i m p i o r u m e t o m n i a m o l i e n t e m , u t f idem

u b i q u e m o r e s q u e c o r r u m p a t , q u a m u t v i d e a m u s e x a d v e r s o e x c i t a r i

e t i n c e n d i z e l u m b o n o r u m , q u i c o n n i t a n t u r a l a c r i t e r r e p a r a r e d a m n a

r e l i g i o n i i l l a t a , v e r i t a t i s c a u s a m d e f e n d e r e , p i e t a t i s a c v i r t u t u m

c e t e r a r u m c u l t u m a m p l i f i c a r e . F i r m i t e r i t a q u e conf id imus s e d u l a m

q u a m con fe r e t i s o p e r a m u t i n i t a cons i l i a e t p r o p o s i t a e x e q u a m i n i ,

d e c o r i fo re E c c l e s i a e e t p a t r i a e v e s t r a e , subs id io e t s o l a t i o S a c r o ­

r u m A n t i s t i b u s , a c p l u r i m u m c u n c t i s H u n g a r i a e f ide l ibus p r o f u t u -

r a m . N o s i n t e r i m p r a e p o t e n t i Deo p r e c e s c o n v e r t i m u s u t p r o p i t i u s

c o e t u m v e s t r u m r e s p i c i a t , f o r t u n e t a c s o s p i t e t : d i r i g a t I p s e g r e s s u s

v e s t r o s , m e n t e s i l l u s t r e t , m a n u s r o b o r e t , u t f e l i c i t e r o p e r e m i n i

o p u s v e s t r u m , e t l a e t a m i n i i n m i s e r i c o r d i a E i u s . A u s p i c e m d e n i q u e

u b e r t a t i s c a e l e s t i u m m u n e r u m , e t p a t e r n a e N o s t r a e c h a r i t a t i s t e ­

s t e m , A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m v o b i s u n i v e r s i s e t s i n g u l i s p e r a ­

m a n t e r i n D o m i n o i m p e r t i m u s .

D a t u m R o m a e a p u d s . P e t r u m d ie 8 M a r t i i a n . 1 8 8 3 . P o n t i f i -

t ì l i - Nocivi A n n o S e x t o .

4 5 2

DISPENSATIONIS

S U P E R D E F E C T U N A T A L I U M

Lie 9 Septembris 1882.

Per summaria 'precum.

COMPENDIUM FACTI. Franciscus illegitimo thoro natus, opera cuiusdam sacerdotis, nunc defuncti, studiis theologicis feliciter absolutis, cupiens militiae ecclesiasticae nomen dare, ab Ordinario promotus fuit ad tonsuram ac minores ordines. At nunc optans ad sacros ordines maiores ascendere , ad suum votum implendum, supplici dato libello humiliter sa­cratissimum Principem deprecatur, ut dispensationis bene­ficium, circa irregularitatis impedimentum, benigne concedere dignetur.

Precibus oratoris Ordinarius propitium votum adiunxit, causasque nonnullas pro consequenda dispensatione, super de­fectu natalium proposuit, et tandem circa ingenium ac bonos Francisci mores testimonium non leve fecit.

Disceptatio SynoptJca.

GRATIA DENEGANDA VIDETUR. Illegitimos omnes ab ordine suscipiendo arcendos esse usque ad evidentiae fastigium scatet Cap. Inter dilectos de excess, praelat. idque salubriter tribus potissimum de causis constitutum fuit. Primo, ob Or­dinis praerogativam seu excellentiam atque dignitatem: unde indignum censetur, ut conferatur personis tam vilibus et

E X S . C O N G R E G A T I O N E C O N C I L I I

DISPENSATIONIS 453

quae notam turpitudinis contraxerunt. Deinde ob detesta-tionem atque execrationem paterni criminis , quod punitur in filio, ut per hoc puniatur ipsemet pater , arg. I. Isti quidem §. fin. ff. de eo quod metus causa et 6 vergentis 10 de Haereticis. Tertio tandem propter incontinentiam paternam, quae merito timetur in filio, arg. Com. si gens dist. 56, quia iuxta illud vulgatum : saepe solet similis filius esse patri. Neque cum iis facile dispensari solet, speciatim si publici scandali periculum adest , vel cum eo dispensandum sit, qui , ceu in casu , a personis progenitus est, inter quas matrimonium iure consistere non poterat. Quin imo tanto difficilius cum illegitimis dispensari solet, quanto eorum origo est turpior, ad tradita per D. Thomam in 4. sententiar. dist. 25 quaest. 2 art. 1 quaest. 3 -ibi - « Ordinati in quadam dignitate prae aliis constituun-» tur. Ideo ex quadam honestate requiritur in eis claritas » quaedam-, non de necessitate sacramenti, sed de necessitate » praecepti, ut scilicet sint bonae famae , bonis moribus » ornati, non publice poenitentes. Et -quia obscuratur ho-» minis claritas ex vitiosa origine, ideo etiam de illegitimo » thoro nati a susceptione ordinum repelluntur, nisi cum eis » dispensetur: et tanto est difficilior dispensatio, quantum » eorum origo est turpior ». Cum igitur in casu origo clerici Francisci turpissima censeri debeat, quandoque ex sacrilega unione genitus existit; cum pariter prudentem ti­mendum sit, quod ex dispensatione publici scandali peri­culum oriatur, hinc prudenter concludi posse videtur, ipsius preces excipi non posse.

GRATIA CONCEDENDA VIDETUR. Altera vero ex parte ani­madvertendum occurrit, quod licet de veritate expositorum minime dubitari queat , tamen in facto est quod Ecclesia imploratam dispensationem indulgere soleat, quoties ratio­nabiles adsunt causae, quae ipsam indulgendam esse suadent, «'ansae vero ob quas s. Sedes solet dispensare circa irregu­laritatem, ex defectu natalium, sunt praecipue evidens Ec­clesiae" utilitas , probati oratoris mores cum optimo ipsius

454 DISPENSATIONIS

ingenio coniuncti. Porro huiusmodi rationabiles causas in quo versamur themate adesse, nullo pacto ambigi posse vi­detur. Sane quod adsit Ecclesiae utilitas scatet ex Episcopi informatione, qui inter causas pro dispensatione imploranda recenset parvum et imparem sacerdotum numerum in sua dioecesi existentem. Quoad probatos oratoris mores Episco­pus haec habet: « Quod attinet mores eiusdem, pariter spe-» rare licet , fore , ut idem iugi conatu in melius semper » proficiat, et statui clericali ignominiam haud afferat. »

Tandem relate ad oratoris ingenium ipse Episcopus re­tulit, quod dictus iuvenis bono successu studia theologica absolvit ; et ideo eumdem commendat Apostolicae Sedi, ut pro recipiendis ordinibus omnibus maioribus gratiose di­spensetur. Propitium Episcopi votum magno in pretio a S. C. C. haberi plurima exempla testantur. Quin a tali dispensatione concedenda retrahere valeat publici scandali periculum ; nam sacrilega clerici oratoris origo ita vulgata haud est, ut publicum quod timetur scandalum, reapse con­tingere valeat. Sane Episcopus perhibet, quod in communi hominum opinione filius legitimus existimabatur, licet, « mortuo patre adoptivo in quorumdam notitiam venit » eiusdem origo vitiata; ita ut sacrilega haec Ioannis origo » non sit omnino occulta. »

Cum igitur ex una parte publici scandali periculum valde remotum sit; ex altera vero cum rationabiles causae existant, quae dispensationem super natalium defectu in­ducendam esse suadeant, pleno veluti alveo fluere videtur, oratoris precibus annuendum esse. Idque praesertim quia huiusmodi gratias a S. C. C. pluries concessas fuisse erui datur ex Neocastren. et Cathanen. Dispensationis et ag-gregationis diei 8 Augusti 1847.

Quibus hinc inde cribratis, quaesitum fuit quomodo ora­toris preces essent dimittendae.

RESOLUTIO. Sacra Cc C. re cognita, sub die 9 Septem­bris 1882 respondit :

Pro gratia dispensationis et habililationis ad susci-

DISPENSATIONIS h 5 f)

piendos sacros ordines, usque ad presbyteraUtm inclusive: ita tamen ut, si commode fieri possit, orator post ordina­tionem transferatur in aliquam dioecesis partem, in qua defectus penitus ignoretur, facto verbo cum SSmo.

Ex QUIBUS COLLIGES.

I. Ecclesiam velle clericorum ministerium esse utile et honorabile : hinc exclusit nonnullas personas , quorum mi­nisterium in alterutro, vel in utroque deficeret, easque con­stituit esse irregulares.

II. Ordinatos enim in quadam constitui dignitate prae aliis , ambigi nequit ; ideo etiam illegitime nati a susce­ptione ordinum repelluntur , quia vitiosa eorumdem origo claritatem inficit, in hominum aestimatione (1).

III. Illegitime natos , per Apostolicam dispensationem ad ss. Ordines promotos, iuberi, ut plurimum sacrum exer­cere ministerium in locis quibus defectus ignoretur « ut » paternae incontinentiae memoria a locis Deo consecratis > longissime arceatur; Trid. Sess. 25. cap. 15. » (2).

(1) Ivo carnutensis in sua praefatione haec habet : « Quidam RR. Pontifices docuerunt, ne filii presbyterorum assu-merentur ad presbyteratum , non quod personarum acceptio apud Deum alicuius s i t momenti, vel natura , quae omnium par est genitrix, ab aliquo possit repre­hendí , vel filius pro iniquitate patris -condemnari... sed ad reprimendam quo-, rumdam presbyterorum incontinentiam, ve l tut ius muniendam aliorum continen­t iam. »

(2) Ex interpretatione Constit. Cir~ <sumspecta - Gregorii XIV negantsr filio

i l legit imo quaecumque iura in Ecclesia in qua Pater ministravi t . Qua de re in Oritana diei 4 Iul . 1645 (l ib. 18 decret, pag. 492) quaesitum est: « an filius i l ­legit imus patris Parochi, iam defuncti, posset audire confessiones, in Ecclesia, in qua Pater fuit Parochus, vel saltem esset locus dispensationi. » S. Cong. re­spondit: « Non posse. « Quae omnia iure communi procedunt, nis i Apostolica Se­des dispensandum censuerit ex causis gravibus et i u s t i s , sibique bene v i s i s , ceu factum fuisse in themate l iquet .

456

FLORENTINA

PENSIONUM

Die 16 Decembris 1882

COMPENDIUM FACTI. Archiepiscopus Florentinus die 1 4 De­cembris anni 1880 S. C. C. exposuit : quasdam pensiones, ex decreto Archiepiscopi Martini, anno 1782 paroeciali prae­bendae parochi s. Mariae a Fagna impositas esse , favore octo parochorum , easque iugiter exsolutas fuisse. Verum­tamen parochus nùperrimus, addidit Praesul, renuit easdem rependere pensiones, his rationibus innixus, quod nempe Ordinario Florentino ius non erat perpetuam imponendi pensionem , et quia in eius decreto nulla mentio fit de fa­cultatibus Apostolicis. Archiepiscopus de voto rogatus, a i t : quaesivi in archivio Cancellariae documenta, quibus quaestio clarescere valeret: et quamquam haud repertum fuerit pon­tificium rescriptum , tamen supplex inventus fuit libellus ad R. Pontificem pro necessariis facultatibus obtinendis ad-motus. Quamobrem si factum hoc cum verbis decreti Ar-chipraesulis conferimus - auctoritate nostra ordinaria et quo­cumque alio meliori modo - praesumi l icet , Praesulem illum obtinuisse quidem Apostolicas facultates, sed de eisdem mentionem aperte facere nequivisse in decreto, ratione iniqui temporis. Etenim neminem latet tristis servitus , cui flo­rentina aliaeque Hetruriae Ecclesiae subiiciebantur a tem­pore P e t r Leopoldi, magni Ducis.

Disceptatio synoptiea

IURA OCTO PAROCHORUM. Sive in possessorio, sive in pe­titorio res inspici placeat, illud semper consequitur , quod Parochus pensiones solvere teneatur. Revera quod attinet possessorium iudicium, cum Parochus s. Mariae ab anno 1782

FLORENTINA 4ü7

usque ad annum 1880 hasce pensiones adamussim solverit, ac proinde memorati Parochi eas pacifice semper perceperint, nulla profecto pretiosa excogitari potest ratio, qua repente ab antiquissima et pacifica sui iuris possessione exturbari queant. Neque aliud iudicium in praesenti casu institui posse vi­detur, quam possessorium. Cum enim de antiqua praestatione res sit, quam ipsi a suis praedecessoribus acceptam habue­runt, atque una cum parochiali praebenda fuerint adepti, hinc non de re aliqua vindicanda , sed de sola possessione retinenda agendum est.

Verum etsi in petitorio iudicio disceptanda res foret, haud tamen Parochorum ius vacillaret. Nullatenus enim dubitari valet quin Archiepiscopus Martini, Apostolica prae­ditus facultate , pensiones istas constituerit. Quandoquidem ab exemplari supplicis libelli, Romano Pontifici porrecti, con­stat, quod animadvertens ipse praebendam Ecclesiae s. Ma­riae ad ingentem summam scutatorum 548 tunc temporis, demptis t ax i s , ascendere , et contra octo alias Ecclesias praebendas admodum exiguas possidere , in votis habuerit harum Ecclesiarum rectoribus, aliqua ratione, consulere.

Neque refert quod impetratae Pontificiae facultatis vel nullum vestigium modo reperiatur , vel Archiepiscopus in suo decreto expressam mentionem facere omiserit. Quoad primum siquidem obiectum quaevis difficultas corruit, si perpendatur a die impositae pensionis ad nostra tempora spatium centum annorum lapsum fuisse. Porro si lapsus 30 annorum tantam vim habet, ut beneplaciti Apostolici exi­stentiae vehementem praesumptionem inducat, multo magis in themate huiusmodi beneplacitum haud exulasse retinen­dum es t , cum constet non per 30 annorum spatium , sed per 100 annorum lapsum, pensionem persolutam iugiter fuisse.

Quo vero ad alterum obiectum, ex historia impositionis harum pensionum apparet, rationem admodum gravem ita se gerendi Archiepiscopo fuisse. Sane ipse Materassi refert quod cum Florentina Respublica bona omnia Ristoris Ma-

$ o 8 FLORENTINA

-chiavelli, in seditionis poenam fìsco addixisset, ipsa acquisivit etiam iuspatronatus super memorata Paroecia, una cum Mar­cinone Rangoni Machiavelli exercendum. Anno vero 1780, vi cuiusdam conventionis inter praedictum Marchionem, et magnum Hetruriae Ducem ini tae , hic iuripatronatus nun­cium misit, ille vero consensum praebuit ut paroecialis prae­benda quibusdam pensionibus gravaretur. Hinc mense Iulii anni 1781 expositum fuit Vicario capitulari Florentinae Ecclesiae, voluntatem esse magni Ducis, tertia parte reditus huius praebendae, consulendi quinque vel sex Ecclesiis, magis indigentibus^ regionis vulgo Mugello ; et ipsi facultas com­mit tebatur hasce Ecclesias indicandi. Cum itaque magnus Dux in hac re partem habuerit , facili negotio intelligitur cur obtentae facultatis mentio facta haud sit ; ne scilicet zelothypia magni Ducis excitaretur, qui pontificiam pote­statem ut sibi hostilem respiciebat.

Cum ex hucusque dictis satis aperte constet, istas pen­siones legitime constitutas fuisse, iniuria prorsus Materassi ab hoc onere adimplendo modo eximi conatur; et inutili labore Parochus idem inficiatur hasce pensiones perpe­tuas esse , eo quod in decreto id expressis verbis haud dicatur, nam legenti decreti verba clare patet, Archie­piscopum Martini declarasse hoc idem per verba aequipol­lentia. Ex quibus decreti verbis etiam quisque ingenio suo facile percipit, rationem , qua Archiepiscopus ad pen­siones imponendas motus fuit, duplicem fuisse; inopiam sci­licet in qua illae octo parochiae versabantur , atque redi­tuum excedentia, quibus Plebania s. Mariae a Fagna frue­batur. Tamdiu igitur huiusmodi pensiones perdurare debent, quamdiu praedictae paroeciae in eadem miserrima condi­tione reperiuntur, et donec Plebaniae reditus tales pen­siones sustinere valent. Porro cum ex facto erumpat quod Plebaniae reditus adhuc pingues sint, quodque praedictarum Ecclesiarum rectores congruam sufficientem neque in prae­sentiarum habeant , omnia iura suadent etiam ab hodierno Parocho pensiones persolvendas fore-

FLORENTINA 4o9

Verum etsi ratio aliqua Parocho s. Mariae opitulari aliquando potuisset, ea tamen praesenti tempore praescri­ptionis vi sublata ac perempta dici deberet; siquidem omnia requisita praesefert, quibus praescriptio vallari debet, ut vim suam exerere valeat. Sane non deest temporis diutur­nitas; nam spatio 40 annorum res vel immobiles Ecclesia­rum praescribuntur cap. de quarta 4; cap. ad aures 6; cap. Illud autem 8 et cap. Quia iudicante de praescript. In casu vero plusquam centenaria praescriptio habetur, cum ab anno 1782 usque ad annum 1880, huiusmodi pensiones adamussim fuerint solutae: quod temporis spatium ad prae­scribenda bona immobilia ipsius Ecclesiae Romanae suffi­ceret. Neque iustus titulus desiderari potest. Namque in primis intelligi nequit quomodo Parochi s. Mariae sine ulla difficultate annuas hasce pensiones iugiter exsolverint, nisi titulo et obligatione aliqua ad id fuerint obstricti. Cum enim de solutione res est non multum homines proclives esse solent, nisi prius titulum et causam apprime noverint. Deinde centenaria praescriptio, uti habetur in themate, na­tura sua vim habet veri et legitimi tituli et privilegii: ac proinde illam habens meliorem titulum de mundo allegare potest in summa 2 ff. 7 de aqua, et aquae pluviae arcendos, I. hoc iure 3 §. 4 ff. de aqua quotid. d. super quibusdam de verbor. signif., et s. Bota in Praenestina mutae 23 Martii 1819 par. 3 coram Marco - ibi - « Qui » possessione fruitur centenaria, is certe quocumque meliori » ac potientiori titulo iureque suffultus est. Vis pactum ? » Vis privilegium 1 Cuncta haec , et si quid aliud exoptes » ex possessione centenaria sunt praesumenda. » Huic de­mum sententiae ipsa S. C. C consonat in Spoletana An­nuae praestationis 24 Aprilis 1875 (1). Quare quocumque sub respectu quaestio consideretur parochorum ius, hasce pen­siones exigendi, indubium apparet.

IURA PAROCHI S. MARIAE. EX altera sed vero parte pa­rochus Plebaniae s. Mariae a Fagna ostendere sategit, nulla

(1) Habes hanc quaestionem relatam Vol. IX pag. 132 har, ephem.

460 FLORENTINA

obstringi obligatione huiusmodi pensiones persolvendi, eo quia non ab Apostolica Sede. sed ab Archiepiscopo Martini, sua potestate ordinaria suffultus, impositae fuerunt. Porro quod Episcopus nequeat sua potestate ordinaria pensiones parochialibus beneficiis imponere, docent unanimiter docto­res. Inter quos citat Fagnanum, qui in opere - Commen­taria in III librum Decretalium Innocentii 1$. C. nisi es­sent; Cap. 26 de praebend. et dignitatibus in confirmatio­nem huius theoricae affert binas S. C. C. resolutiones ; e quibus, luce meridiana clarius patet, Episcopum, absque Pon­tificio beneplacito Ecclesiis , quibus animarum cura adnexa est, pensiones ""im ponere haud valere.

Hisce in iure praestitutis , cum in facto consistat quod Archiepiscopus proprio marte dictas pensiones Parochis re­servaverit, prono veluti alveo fluit , ipsas quovis firmitatis robore destituías esse. Et re quidem vera legere est in de­creto haec verba : cupientes, quantum in nobis est . . . ideo auctoritate nostra ordinaria . . . quae dictiones clare innuunt, auctoritate apostolica usum non fuisse Praesulem.

Verum admisso e t iam, sed non concesso , quod Archie­piscopus Martini, Tamquam Sedis Apostolicae delegatus, in tali negocio processisset: nihilominus tamen ad harum pen-sionum satisfactionem sese haud teneri, subdit Plebanus, quia eae perpetuae non sunt. Idque in primis argui posse, asserit, ex ipsius Archiepiscopalis decreti conclusione, quod nempe ple­banus Michael Pini dictas pensiones praestare deberet,. quoad dictam Ecclesiam retinuerit. Qua de re si onus huiusmodi haud cessaret cum vita plebani Pini, otiosum fieret illud - quoad dictam Ecclesiam retinuerit.

Ulterius animadvertit, quod si pensiones hae impositae fuissent perpetuae, hypotheoa ad hoc inscribenda erat: nam per impositionem pensionis realis inducitur hypotheca specialis super fructibus beneficii, in favorem pensionarli; Fagnan. de Praeb, et Dignit. tom. IL et III. pag. 110 n. 58.

Ast numquam inscripta fuit hypotheca ob hunc titulum

FLORENTINA 461

contr¿a paroeciam s. Mariae. Neque inscribi poterat quia decretum Ordinarii satis non erat ad hoc, ut hypotheca in­scribi potuisset. Neque- pensionum perpetuitas melius evin­citur dicendo: illas impositas fuisse favore Ecclesiarum: nam Ordinarius ait, sic egisse ne cogeretur tot renovare decreta, toties quoties aliquis octo Parochorum, aut moreretur, aut Paroeciae nuntium mitteret, sospite plebano Pini, - quoad dictam ecclesiam retinuerit. Praeterea nulla fit pensionum mentio, neque quum institutionem orator acciperet, neque in curia Archiepiscopali, aut quando indictus fuit concur­sus per publica edicta. Haec omnia omitti nequibant, qua­tenus huiusmodi pensiones perdurare, ultra plebani Pini vitam, debuissent.

Obiectioni autem quod Parochi illas minime suivissent, nisi reapse perpetuae forent, Materassi reponit, id evenisse, quia iidem impositas fuisse censuerunt a competente aucto­ritate, ut perpetuo rependerentur, ceu asseruit oratoris an­tecessor, adhuc in vivis agens. Quare videtur quod succes­sores Pini, decreti Archiepiscopalis vim ignorantes, eas per­solverint, quod certo certius haud fecissent , si plenam rei notitiam habuissent. At S. C. in Terracinen. 2 Iunii 1838 §. Post haec habet « Éx errore nulla invehi potest con­suetudo. » Reiffenst. I. 1 decret, tit. 4 §. 5 num. 25; s. Congreg, in Interamnen. Optionis 14 Augusti 1824. Ex errore itaque praedecessorum nulla actuali Parocho obligatio videtur exurgere.

Ad praescriptionem autem in casu evincendam iustus titulus deesse videtur. Etenim solutio harum pensionum, ex parte duorum successorum parochi Pini, pro iusto titulo ha­bere nequit decretum Archiepiscopi Martini, quia ab eo evi­denter excluditur , cum Archiepiscopus onus istud parocho Pini personaliter imposuerit.

Nec magis adversarios iuvat, ait Plebanus, quod ipse Ec­clesiam s. Mariae obtinens, pensionis onus minime respuerit: nam parochus, antequam beneficium consequeretur, opposi­tionem facere nequibat, sed fecit simul ac titulum habuit.

4 6 2 FLORENTINA

Cum itaque ex hactenus disputatis ambigi nequeat quod Archiepiscopus Martini dictas pensiones, absque beneplacito Apostolico imposuerit; vel dato quod beneplacitum Aposto­licum intercesserit, cum ex facto liqueat quod eae pensiones perpetuae haud sint, parochus Materassi conclusit, eas haud amplius esse solvendas.

Hisce breviter expositis propositum fuit dirimendum se­quens

Dubium

An Parochus Materassi teneatur persolvere pensiones eco decreto Archiepiscopali anni 1782, favore octo Paro­chorum impositas in casu.

RESOLUTIO. Sacra C C . re disceptata, sub die 16 Decem­bris 1882 censuit esset respondendum: Affirmative et amplius.

Ex QUIBUS COLLIGES I. Doctores unanimiter docere, loco­rum Ordinarios propria auctoritate , absque Apostolico be­neplacito, imponere non posse pensiones beneficiis parochia­libus.

II. Praescriptionem vero centenariam, iuridice evictam, quoad pensiones, locum tenere posse beneplaciti Apostolici, praesertim si adsit iustus titulus.

III. In themate non defuisse iustum titulum, certamque obligationem pensiones praestandi, facile praesumi posse etiam ex ipso facto, quo a Plebanis s. Mariae, cursu cen­tum annorum, absque ulla difficultate , pensiones exsolutae fuerint.

IV. Neque facile argui posse, in themate vere defuisse expetitum beneplacitum Apostolicum, quia de eo nulla facta mentio fuerit quum pensiones imponerentur : etenim forsan tristitia temporum illorum Ordinario suasit magis expedire, ut de eo taceretur, ne infensius Ecclesiae fieret gubernium civile, liberalium nostrorum antesignanum, a quo Apostolica Sedes, uti hostilis potestas habebatur.

463-

PAMPILONEN

P R A E B E N D A E THEOLOGALIS

Die 16 Decembris 1882.

Per summaria precum.

COMPENDIUM FACTI. Eugenius Lara, Canonicus theologus Ecclesiae Cathedralis Pampilonensis, supplicem libellum Sa­cratissimo Principi porrexit, exponens quod licet, iuxta illius Ecclesiae consuetudinem, publicas conciones de s. Scriptura non habeat, eamdem tamen ab initio octobris usque ad mensis maii exitum in seminario dioecesano explicat. Verum cum dubium exortum fuerit, utrum orator a Choro abesse valeat, nedum iis horis quibus docet, sed etiam pro tota die, qua lectiones habet, ut suae conscientiae consuleret,solutionem quaestionum sequentium enixe postulavit.

« Io An Canonicus lectoralis, sive theologus Pampilo-» nensis excusetur a chorali adsistentia pro tota die, diebus » illis quibus legit in seminario, a prima nempe mensis » octobris, usque ad mensem maii sequentis.

» 2° An excusetur etiam a chorali residentia pro matu-» tinis, quae pridie semper iuxta consuetudinem in hac Ca-» thedrali Ecclesia recitantur.

» 3° An lucrari possit quotidianas distributiones pro-> tota die, qua legit, etiam si choro non intersit ».

Episcopus rogatus, retulit: in Hispania anno 1852 editum fuisse, de consensu Nuncii Apostolici, regium diploma, quo commendabatur, ut Canonicis de officio nuncupatis onus edo­cendi seu legendi in seminariis imponeretur.

Mea quidem sententia expedit, ut Episcopi in his luctuosis temporibus uti valeant Canonicis dé officio ad legendum ia seminariis, si id opportunum iudicaverint.

PAMPILONEX.

Disceptatio Syitoptìc».

QUAE THEOLOGO ADVERSANTUR. AC praeprimis perpenden­dum occurrit, quod cum officium Canonici theologi ad hoc a iure institutum sit, ut Clerus et populus in divinis elo-•quiis publice instruatur, sponte sua sequi videtur, huic mu­neri minime satisfieri per lectiones, quae privatim ab Ora­tore traduntur seminarii alumnis. Quin imo Concilium Tri­dentinum Sess. 5 Cap. 1 de Reform, non solum o.a. populi instructionem respexisse, sed etiam locum designasse, cathe­dralem videlicet vel collegiatam, ad s. Scripturae lectionem habendam, diserte declaravit s. C. C. in Amerina 15 Mar­tii 1710, in qua proposito tertio dubio: An lectio s. Scri­pturae sit facienda publice in Ecclesia, an vero in Sacristia, responsum datum fuit: affirmative quoad primam, negative quoad secundam partem. Et quamvis Card. Petra in Com­ment, ad Const. Apost. tom. 4 num. 52 locum Cathedra­lis ab Episcopo, maxima urgente causa, immutari posse au­tumet, tamen animadvertens loc. cit. Conc. Trid. sic suam conclusionem limitat: « dummodo . . . huiusmodi lectio fiat » omnino publice in loco publico: et nedum ecclesiastici, sed » omnes de populo in lege divina instruantur. » Cum igitur orator suo canonici theologi muneri haud fungi censendus sit, dum scholae vacat, consequens est ipsum, a chorali re­sidentia numquam eximi posse. Idque eo fortius in themate retinendum esse putarem pro illius diei horis, quibus non legit: praesertim quia huiusmodi exemptio tam Canonico poenitentiario, quam canonicis magistrali et doctorali t r i ­bui deberet: quod in evidens servitii Chori damnum ver­geret.

In vado autem posito, oratorem a chori servitio haud eximi, supervacaneum videtur de distributionibus disserere, quae, ut tradit s. Rota decis. 789 recent. Benedictus XIV lnstit. 107 num. 58, Piton. Discept. Eccles. 1 num. 36, Canonicis debentur ratione servitii, non tituli, illis exceptis,

FAMPILONEN. 4 6 5

-quos, iuxta cap. un. de Cler. non resid. in 6°, infir­mitas, seu iusta et rationabilis corporis necessitas, aut evi­dens Ecclesiae utilitas excusar et.

Quid tandem sentiendum sit de matutinis laudibus, quae de sero praecedenti recitari solent, declaravit S. C. C. Nuncio Hispaniarum sub mense Decembri 1587, lib. 5 decret, pag. 71 - ibi - « Theologus, qui divinis pro praesenti ha-» betur diebus quibus legit, non est censendus praesens » matutinis, quae dicuntur sero praecedenti pro die se-» quenti. »

QUAE THEOLOGO FAVENT. Altera sed vero ex parte ani­madverti posse videtur, quod licet melius respondeat menti Concilii Tridentini, ut lectiones s. Scripturae ad Cleri et populi instructionem in Cathedrali vel Collegiata publice habeantur; attamen dubitari nequit, quin modum hac in re praescribere prudenti arbitrio Episcopi relinquatur. Sane constans s. C C . sententia fuit, ut Episcopus possit arbitrio suo Theologum compellere vel ad s. Scripturam explanan-dam, vel ad theologiam sive dogmaticam sive moralem ex­plicandam, ut resolutum fuit in Pacen. 28 Septembris 1675 ad primum dubium, et tradit Gallemart. ad Sess. 5 Conc. Trid. Cap. 1 de Reform, n. 16, Fagnan. in cap. Quia non­nullis, de Magistris, et Benedictus XIV Synod. Dioeces, lib. 13 cap 9. Unde et illud sequebatur, ut arbitrium Epi­scopi probaretur quoad loci mutationem; nam theologia vel in seminario, ut plerumque fit, vel in loco separato cathe­dralis, non autem in publico et e suggestu explicatur. Nec desunt exempla, quibus expresse probata est translatio lec­tionis e Cathedrali in seminarium, ut in Sarsinaten. 9 Se­ptembris 1843, Piscien. 23 Martii 1839 et aliis quamplu­rimis. - Neque diversa dicenda est praxis hodierna; licet enim s. C. C. in Dertbonen. VV. SS. LL. Iulii 1844 ad tertium dubium mandaverit omnino observantiam Encyclicae s. m. Gregorio XVI, Inter praecipuas machinationes, com­mutationem s. Scripturae in casus conscientiae denegans, idemque declaraverit in Casalen. 26 Iunii 1847\ arbitrium

Tom. IV. fate. CLXXVTÍL 3d

4ß6 PAMPILONEN.

tamen Episcopi rationabile non quoad locum, sed quoad ma­teriam tantummodo cohibuit.

In casu autem eadem lectionum materia servata est; locus tantum fuit commutatus, et quidem iustis de causis,, et ad tramites sive regii diplomatis, a Nuntio Hispaniarum approbati, sive statutorum Capitularium, quae ius particulare-Ecclesiae Pampilonensis constituunt.

Cum igitur dubitari nequeat, quod Canonicus orator suo Theologi muneri plene satisfaciat docendo, ex Episcopi man­dato, s. Scripturam in seminario, prono alveo fluere videtur, illum omnibus frui posse privilegiis, quae Canonicis theo­logis concessa ""sunt. Porro Theologum dispensatum existere ab integro chori servitio illius diei, qua ipse legit, atque simul distributiones lucrari tamquam praesens, res est extra controversiam posita. Scatet id ex innumeris s. C. C. reso­lutionibus, praesertim vero ex Oriolen. 5 Augusti 1816, Bisarchien. 26 Septembris 1857, Barchionen. 3 Iunii 1860, Arbor en. Theologalis 7 Decembris 1861, Verulana, Emo­lumentorum, 15 Decembris 1877.

Quae quidem theorica distributionibus extraordinariis aptanda videtur, prout resolutum fuit in Amnionen. Octo­bris 1586, lib. 4 decret, pag. 189, ad dub. 17, et tradit Scarfantonius ad lucubr. Ceccoper. lib. 2 tit. 10 num. 1 seq. praesertim cum in Ecclesia Pampilonensi vigeat consue­tudo, ex qua huiusmodi quoque distributiones legitime absen­tibus conceduntur.

Tandem posito quod orator privilegio perfrui valeat abes-sendi a choro pro integra die, qua s. Scripturae lectiones alumnis in seminario tradit, videtur quod ipse excusandus quoque sit a chorali residentia pro matutinis, etiamsi iuxta consuetudinem in Ecclesia cathedrali pampilonensi vigen­tem, pridie semper recitari soleant.

Rebus igitur ita se habentibus, remissum fuit Emis Patribus decernere quonam responso oratoris postulata di-mittenda essent.

PAMPILONEN. 467

RESOLUTIO. Sacra C. Concilii die 16 Decembris 1882 re discussa, respondit:

In casu, de quo agitur, Canonicum theologum choro abesse ac distributiones lucrari posse pro iis tantum diei horis, quibus legit in seminario, onerata conscientia.

Ex QUIBUS COLLIGES

I. Apprime respondere menti s. Tridentinae Synodi, ut lectiones s. Scripturae ad Cleri populique instructionem ha­beantur in Cathedrali vel Collegiata.

II. Harum vero lectionum materiam esse debere ss. Scri­pturarum explanationem, colligi ex pluribus resolutionibus s. C. Concilii, editis praecipue post Encyclicam Inter prae­cipuas machinationes, Gregorii XVI.

III. Huic iugi observantiae haud refragari resolutionem in themate; nam eadem servatur lectionum materia, et tan­tum indulgetur in casu de quo agitur, ut lectiones habean­tur in Seminario, attentis forsan peculiaribus loci circum­stantiis (1).

(1) Iugem esse S. C. O. praxim, ut Canonicus Theologus revocetur ad expla­nationem ss . Scripturarum, quoties oc­casio id innuendi sese offerat , plane coll igitur recolendo harum ephera. Vol. V I I I , 3 3 6 ; Vol, IX 505; et 510 Append. I quoad originem et onera Canonici Theo­logi ; Vol. X, 509; Vol . XIII , 87 . Ani­madverte etiam Theologo in casu de quo agitur, haud indultum fuisse lucrari di­

stributiones pro tota die , sed pro Us

tantum diei horis, quibus legit. Nam in i l la Cathedrali, ex consuetudine, ma­tutina pridie recitantur. As t pro matu­t in i s quae recitantur post vesperas, Ca­nonicum Theologum non haberi u t i prae­sentem docet Fagnan.cap.licet de praeb,

n.117; S. C. O. lib. 5. decret, pag. 7, a

terg.

TROPIEN.

IURIUM CANONICALIUM

Die 20 Ianuarii 1883.

COMPENDIUM FACTI. Cum Episcopus coadiutor, ad maio­rem Dei gloriam ac Tropiensis cathedralis cultum, duos ca­nonicatus erigere constituisset, die 23 Maii 1881 ea desuper re interrogavit Capitulum ; quod consensum libenter prae­buit sub hac expressa reservatione, salvis omnibus iuribus, emolumentis et "praeminentiis, omnique ratione ad Capitu­lum spectanti, iuxta leges canonicas. Hinc sub ipsamet die idem Episcopus utrumque canonicatum fundavit, tributoque singulis annuo reditu libell. 210, statuit tertiam partem ex ducentis libellis... pro distributionibus quotidianis; ideoque duo canonici, ait Antistes, subiicientur multae tertiae partis, quae cedet favore praesentium.

Quamquam iuspatronatus collatum fuerit Episcopo pro tempore, tamen fundator pro prima vice has duas praebendas contulit independenter a concursu. Novi canonici autem per assuetam possessionis formam in fratres recepti, rati sunt paria omnino iura se habere cum antiquioribus Cathedralis canonicis. Aliter sed vero isti autumabant, eisque denega­bant, praeminentiam super illos qui posterius immissi sunt in possessionem canonicatus, vocem in capitulo, in his quae respiciunt administrationem bonorum capitularium, et par­ticipationem communis massae. Quam exclusionem aegre ferentes canonici noviter admissi, suas querelas ad S. C. C. detulerunt.

Disceptatio Synoptica

CAPITULI ANIMADVERSIONES. Capitulum extra discrimen ponit, quod Episcopus, non praebendam subrogaverit pro duobus iam extantibus canonicatibus, qui iniustam a Fisco

TROPIEN. 469

direptionem passi fuerant, sed duos ex integro distinctos canonicatus fundaverit, atque erexerit supra vigintiquatuor antiquiores. Quod sane scatere videtur ex toto fundationis contextu, ac praesertim ex propriis distinctisque titulis et oneribus, ex iurepatronatu, cui sunt specialiter obnoxii, ac tandem ex concursu peragendo super peculiaribus quibus­dam disciplinis pro eorumdem assecutione. Huiusmodi porro canonicatus utpote propriis legibus ac reditibus praediti, haud videntur Capitulo quidquam commune habere cum ca­nonicatibus de massa, nec proinde praeiudicium afferre posse antiquioribus. Idque praesertim attenta limitatione consensui adiecta, quae sarta tectaque voluit favore antiquiorum o-mnia iura, emolumenta, et praeminentiae.

QUAE DEDUXERUNT CANONICI NUPERRIME Recurrentes re­centioris erectionis animadvertunt, sibi negari non posse iura canonicalia, et praesertim distributiones chorales, et massam communem. Lege enim civili capitulo Tropien, ceu omnibus capitulis Cathedralibus, relicta est massa choralis favore omnium praesentium, choro inserviendum. Ast capitulum hoc coram Ecclesia, vigintiquatuor constat canonicis. Hinc omni­bus choro interessentibus cedere debent chorales distributio­nes quotidianae, ad mentem sanctionum Tridentinae Synodi; quae voluit ut praebendati ad chorum evitarentur , nedum pietatis sensibus, sed etiam aliquo pecuniario lucro, ut di­vina officia decore celebrarentur. Ex hoc erui datum est quod distributiones chorales haud constituant partem inte­g r a l e m singulorum beneficiorum, sed omnino a praebendis distinguantur; ita ut duabus partibus constent beneficia. Lex suppressionis duodecim Capitulo adempsit praebendas, sed to­tum reliquit quotidianum praemium pro chori adsistentia et frequentia. Hinc si Episcopus , sua munificentia restituit duos canonicatus, haud intelligi potest quomodo Capitu­lum praepedire valeat ne novi praebendati , de massa chorali participent. Quod si canonicatus ab Episcopo erecti habeantur ceu praebendae novae erectionis, tunc omnis difficultas adimitur per s. C. C. cuius referimus verba:

470 TROPIEN.

Canonicatuum erectionem ab Episcopo fieri posse, ac pro­pterea Canonici ab eo instituti habent stallum in Choro et vocem in Capitulo, aliisque canonicis, post eorum isti-tutionem provisis, praecedunt, atque honoribus et praemi­nentiis frui debent, quibus canonici antiquiores potiun­tur; ut in Senogallien. 25 Februarii 1627, teste Barbosa collect, bullar. verbo canonicus fol. 95 verso 1. Quod au­tem in facto praxis huius Ecclesiae, haec fuerit, colligitur ex erectionihus praebendarum, quae variis temporibus ab Epi­scopis factae fuerunt; quarum canonici chorales distributio­nes obtinuerunt. Qua de re haud intelligi potest cur nu­perrimis distributiones denegentur. Forsan vi reservationis capitularis? Ast Capitulares reservare sibi nequibant quod suum non erat. Quopropter quisquis videt, canonicos novae erectionis parifìcandos esse ceteris canonicis quoad honores et quoad emolumenta. Quonam vero iure duodecim canonici id sibi addicerent de massa, chorali quod etiam ad alios per­tinet?

ANIMADVERSIONES PRO UTRAQUE PARTE. Indubium in iure es t , Episcopum novos canonicatus sive in Cathe­dralibus sive in collegiatis erigere posse, una tamen cum Capituli consensu. Ceccoper. lucubr. can. lib. 1 tit. 14 num. 35, S. Congr. in Aquinaten. 20 Februar. 1677. Sabinen. 14 April. 1696. Quae quidem erectio fieri potest vel pure et simpliciter, vel quibusdam conditionibus ac re­servationibus, sive a fundatore, sive a Capitulo adiectis. Si primum fiat, nonnulli doctores tenent nihilominus novos canonicos non aequiparari omnimode antiquioribus, ob lega­lem iuris praesumptionem, quod admissio facta censeatur sine ulla proprii iuris diminutione ac iactura; Scarfanton. ad Ceccoper. lib. 1. tit. 14 num. 59 et seq. Tondut. Quaest, benef. cap. 68 num. 15. Alii vero tradunt per puram et simplicem admissionem fieri plenariam novorum canonico­rum aggregationem in corpus Capituli, adeo ut noviter ad­missi iisdem honoribus, iuribus ac emolumentis una cum an­tiquis fratribus perfrui debeant: Card. De Luca de Canon.

TROPIEN. 471

disc. 37 num. 2; Panimoll, dec. 98 annoi. 1 num. 6; P i ­gliateli, consult, can. 48 tom. 6 per tot. Collatis tamen hisce diversis sententiis cum iis, quae traduntur ab eodem Card. De Luca eod. tit. disc. 6, num. 3 et a Piton, de Con-trov. Patr. alleg. 64 num. 5. res facile componi videtur, siquidem distinguatur, utrum novi canonici pure et simpli­citer admittantur cum separata praebenda, distinctisque fru­ctibus et emolumentis, vel eorumdem substantia immittatur in communem capituli massam. Ex facto enim haud imme­rito arguendum foret, Capitulum in primo casu omnia iura sua atque emolumenta distincta atque intacta praeservare voluisse, in altero vero una cum reditibus et emolumentis omnia iura et onera ex aequo novis confratribus commu­nicare.

Ubi vero fìat novae erectioni locus sub certis conditio­nibus et reservationibus, communis est sententia, cui con­stanter adhaesit S. C. C. novos canonicos easdem servare debere, utpote adiectas in limine fundationis, nec proinde ulterius praetendere posse; Panimoll. loc. cit. n. 1 et seq. Card. De Luca loc. cit. disc. 6 n. 3. Ceccoper. Lucubr. can. lib. 1 tit. 14 n. 35, S. C. in Aretina Erectionis Ca­nonicatuum 5 Maii 1703, Alatrina 8 Februar. 1727, To­letanae Archipresbyteratus 1 Februar. 1767. Cum autem stallum in choro et vox in capitulo sint de substantia ca-noniae Barbos, de Can. et dignit. cap. 12 n. 1. Reiffenst. Ius can. tom. 3, de canon,, num. 57,probe intelligitur prae­dictas conditiones et reservationes, quoties agatur de veris proprieque dictis canonicatibus erigendis, non circa substan­tiam, sed circa modum tantummodo exercendi praedicta iura ac praerogativas, incidere posse: secus namque si per funda­tionem vel capituli consensum detraheretur iisdem substan-fialibus iuribus, eo ipso novi canonici inter meros honora­rios recensendi forent, prout late docuit Rota in Novarien, Praecedentiae 3 Iulii 1713 cor. Lancetta, et in confirma­toria 11 Decembr. 1713 cor. Barbadico, ac tenuit S. C, in Vinfimilien. Vocis in Capitulo 17 Decembr. 1836.

4 7 2 TROPIEN.

Memoratae autem conditiones et reservationes f inicere in primis possunt ius participandi de distributionibus aliisque* Capituli emolumentis. Quamvis enim canonici noviter ere­cti de aliorum distributionibus ac emolumentis participare valeant prout et quatenus et ipsi propriam conferant por­tionem, Barbos, de Canon, et dign. cap. 21 n. 25. Pigna-tell. Cons. can. 134 tom. 9 num. 35, Gallemart. ad Conc. Trid. sess. 21 cap. 3 num. 8 verb. proportionabiliter ; quo­ties tamen per fundationis legem vel Capituli consensum a participatione emolumentorum iam antiquioribus canonicis acquisitorum .excludantur, S. Congregatio hanc exclusionem approbavit. Sane in Nullius seu Terrae Pontiant Praece­dentiae et distributionum, 26 Martii 1735 proposito du­bio II. « An et cui debeantur distributiones et emolu­menta de quibus agitur - responsum fuit - distributiones et emolumenta provenientia ab exercitio curae animarum, et a legatis relictis ante erectionem novorum canonicorum deberi canonicis antiquis » Similiter in Fabrianen. Iurium et Emolumentorum 8 Aug. 1820 ad dub. - I. An cano­nici secundae erectionis iure polleant lucrandi distribu­tiones quotidianas aliaque emolumenta, quibus fruuntur Canonici primae erectionis in casu - responsum prodiit -Negative.

Aliisque pluribus praetermissis, in Veliterna Participa­tionis 20 Dec. 1851 dubiis - I. An canonici secundae et tertiae erectionis admittendi sint ad participationem om­nium emolumentorum Capitulo obvenientium tam pro missis aliisque functionibus adventitiis et a communitate seu pietate fidelium obvenientibus, quam ex funeribus in casu. II. An praedicti canonici participare debeant de piis legatis ac anniversariis capitulo relictis in casu. - Rescri­ptum fuit - Ad T et II negative quoad emolumenta pro­venientia ex dispositionibus relictis Capitulo ante erectio­nem canonicatuum et ab exercitio curae animarum. In reliquis affirmative.

Quo vero ad emolumenta incerta Gard. De Luca disc. 6

TROPIEN. 4 7 3

num. 14 subtiliter distinguit, utrum emolumentum consi­stat in certa ac determinata portione singulis canonicis di­stribuenda, vel in quadam summa inter canonicos dividenda pro maiori vel minori eorumdem numero: ac prioris g e ­neris emolumenta etiam canonicis novae erectionis deberi censet. Quam distinctionem tenuisse videtur S. O. in Fa­ventina 12 Decembris 1564: siquidem dubio : - An idem Archipresbyter, ut supra exclusus a participatione distri­butionum et emolumentorum, possit participare de elee­mosynis, quae dantur Capitulo pro funeralibus et anni­versariis, occasione funer alium, quae inter praesentes di­stribuuntur - rescripsit: - Archipresbyterum participare non debere de his, quae proveniunt ad manus Camerarii, ex quibus diminueretur portio aliorum canonicorum.

Pariformiter conditiones et reservationes a fundatore vel a capitulo adiectae afficere possunt praecedentiam. Qua de re animadvertebatur in folio edito super causa Romana Prae­cedentiae iurium et emolumentorum canonicalium 18 Fe­bruarii 1865 §. Ad primum « Seclusa voluntate funda-» torum reprobandum non est in iure, ut 'canonici novae » erectionis ultimas in choro sedes occupent, ac iure prae-» cedentiae cum antiquioribus canonicis careant, iuxta mo-» nitum s. Congregationis in Pisana, Erectionis canoni-» catus 5 Decembris 1846 §. Si placuerit ; adeoque eam-» dem s. Congregationem confirmasse aliquando monent, » conditionem in receptionem novorum canonicatuum appo-» sitam, qua praecedentia quoad antiquos novis denegabatur > ceu videre est in Nepesina 1 Decembris 1704 relata in » Arianen. Canonicatuum 1 Februarii 1733. »

Ac re sane vera in una Civitatis Castellanae Iurium canonicalium 16 Iulii 1836, cum Capitulum pro nova duo­rum canonicatuum erectione assensum praestitisset sub con­ditione: quod duo novi canonicatus haud fruerentur praemi­nentiis sedium; ita ut semper tenere debeant duas ultimas sedes, neque ad superiores ascendere in casu vacationis, pro­posito dubio - An sit confirmanda vel infirmanda condi-

Vlh TROPIEN.

tio a Capitulo apposita in erectione in casu - rescriptum prodiit - Affirmative ad primam partem, negative ad se­cundam.

Quae huc usque adnotata sunt quoad emolumenta ac praecedentiam pronam veluti viam sternunt quaestioni circa vocem in Capitulo. Haec enim utpote fructus canoniae, om­nibus quidem canonicis in genere competit, sed in specie tantum quoad singulos patet quantum quisque interesse ha­bet in respectivis negotiis. Si igitur antiquiores canonici sibi praeservare possunt iura et emolumenta iam acquisita, sponte sequitur, novos canonicos vocem habere non posse quoad negotia praeservata. Hinc S. C. in Eugubina Ere­ctionis canonicatuum 26 Mart. 1703 cum quaesitum fuisset. - An et in quibus negotiis iidem canonici ius habeant Ca­pitularibus sessionibus interessendi - Respondit - Affirma­tive in omnibus, exceptis iis, quae respiciunt interesse et iuria particularia veterum canonicorum. - Et in s. Mi­niati 24 Nov. 1827, dubio - An et in quibus negotiis ca­nonicus theologus gaudeat voce activa et passiva in casu — rescriptum est - Affirmative in omnibus, exceptis negotiis respicientibus massam communem et bona, ad Capitulum spectantia, ante erectionem praebendae theologalis.

Hisce praemissis, remissum fuit EE. Patribus diiudicare quousque in themate porrigeretur reservatio adiecta capituli consensui, ac dirimere

Dubia

I. An Canonici secundae erectionis gaudeant omnibus iuribus, atque emolumentis ceterorum Canonicorum in casu.

II. An iidem Canonici frui debeant eadem praeceden­tia quoad stallum, uti ceteri Canonici in casu.

III. An et in quibus negociis iidem Canonici ius ha­beant capitularibus sessionibus interessendi in casu.

TROPIEN. 475

RESOLUTIO. Sacra O. Congr. die 20 Ianuarii, re pon­derata, censuit esset respondendum :

Ad I. Quoad distributiones quotidianas affirmative, quatenus et in quantum immiserint in massam commu­nem distributionum. Quoad emolumenta provenientia ex dispositionibus relictis Capitulo ante erectionem novorum Canonicatuum, negative. Quo vero ad iura providebitur in sequentibus.

Ad II. Negative.

Ad III. Affirmative in omnibus, exceptis iis, quae re­spiciunt interesse et iura particularia veterum canoni­corum.

Ex QUIBUS COLLIGES '.

I. Episcopos posse de consensu capituli novas erigere praebendas canonicales ; quibus adiici possunt a fundatore vel. a Capitulo quaedam conditiones ac reservationes, tum quoad distributiones, tum quoad iura et praeeminentiam in choro.

II. Doctores communiter iugemque s. C. Concilii pra­xim ferre quod canonici novae erectionis servare debeant conditiones et reservationes quae adiectae fuerint in limine fundationis.

III. Quas reservationes, quatenus etiam respicerent ius participandi de distributionibus, aliisque capituli emolumen­tis, iam acquisitis antiquioribus canonicis, s. C. Congregatio ratas habuit, probavitque exclusionem novorum, seu novae erectionis.

IV. Ratas quoque haberi ab eadem s. Congregatione con­ditiones adiectas quoad praecedentiam : nam in iure haud reprobatur quod canonici novae erectionis ultimas in choro sedes occupent, iureque praecedentiae careant cum antiquio-l ibus. canonicis.

476 TROPIEN.

CONCURSUS

Die 20 Ianuarii 1883.

COMPENDIUM FACTI. Labente anno 1881 Ecclesia s. Cas­siam Dioecesis B. suo mansit viduata pastore. Ut anima­rum regimini consulere posset Antistes, sollicitudinis suae esse duxit per concursus aleam eidem Ecclesiae quamprimum novum curatorem praeficere. Concurrentium albo nomen dede­runt Marcus Bolognesi, Hormisdas Giunchi, Vincentius Lelli, Aloysius Bandi, et Zephyrinus Zazzeri; ex actis autem con­cursus eruitur, etiam quemdam Antonium Morellini pericu­lum fecisse. Laudati igitur concurrentes statuta die 19 Ia­nuarii 1882 comparuerunt coram Episcopo, et tribus exa­minatoribus ad examen subeundum. Ad trutinam deinde revocatis die 21 dicti mensis concurrentium responsis, ac perpensis testimoniis, morumque probitate eorum tantum, qui quoad doctrinae meritum idonei reputati fuerant, uti ex actis apparet, tres priores approbati renunciati sunt, tres postremi reprobati. Post haec Episcopus elegit Marcum Bolognesi, qui maiorem votorum numerum retulerat, eique vacantem Ecclesiam conferre decrevit.

Aegre id tulit Aloysius Bandi, qui ideo intra legitima tempora appellationem interponens, suas conquaestiones ad­versus examinatorum iudicium apud S. C. C. detulit, quae-

V. Quamobrem canonicos novae erectionis in themate, vi factae reservationis • a capitulo, percipere non posse emo­lumenta, Capitulo obvenientia ex dispositionibus, novam erectionem praecedentibus ; distributiones quotidianas perci­pere posse in quantum immiserint in communem massam ; frui non posse praecedentia quoad stallum in choro; neque assistere capitularibus sessionibus, in quibus agatur de iuri­bus veterum canonicorum.

CONCURSUS 477

dam gravissima circa mores, et sanam doctrinam Sacerdo­tis Bolognesi animadvertit, ac enixe rogabat ut concursus -acta novo examini subiicerentur.

Episcopus de voto requisitus, sategit ut examinatorum iudicium rectum fuisse demonstraret ; et quoad electum ad paroeciam ait: si quaedam contra eiusdem mores decem et octo abhinc annis evulgata fuerunt, ea, temporis lapsu, penitus delituissent, nisi recurrens in memoriam revocasset. Sed dato etiam, voces illas veritati inniti, quod non constat, obicem parare ad eius promotionem nequivisse videntur, postquam electus per quindecim annos et ul t ra , laudabiliter curam animarum gessit in montibus asperis huius Dioecesis.

Disceptatio Synoptiea

VOTUM CONSULTORIS. Censuit ille rationabilem et iustis-simam fuisse appellationem apud s. C. C. a Sacerdote Bandi interpositam, unde reformandum esse ait examinatorum iudi­cium: I o quia omnes et singuli concurrentes debiles fuerunt, neque tale discrimen inter ipsos intercedit, ut tres appro­bari et alii tres reprobari debeant ; 2° etiam comparatione inter ipsos instituta, omnes, plus, minus, approbandi viden­tur: 3° quia scrutinium institutum est exclusive super scien­tia, nulla habita singulorum meritorum ratione : ex quo se­quitur: 4° comparativum iudicium institui haud posse pro iustitia: 5° quia comparatis etiam inter se scriptis Sacer­dotum Bolognesi et Bandi, hic postremus aliquantulum pri­mum superare videtur. Unde conclusit vel novum indicen­dum esse concursum, vel alterum ex concurrentibus eligen­dum esse, qui perpensis ipsius meritis ceteris praeferen­dus videtur; quo in casu cum sacerdos Bandi omnes ante­cellat, ipsi paroecia esset adiudicanda.

Interea temporis ab eodem Bolognesi canonica paroeciae possessio die 19 Augusti capta fuit: et huius facti rationem ex ignorantia s. C. C. prohibitionis excusare adnititur per cpistolium, quod ad eamdem s. Congregationem mittere cu­ravit sub die 21 Octobris.

4 7 8 CONCURSUS

ANIMADVERSIONES EX OFFICIO. III primis notandum occur­rit, quod statuit Tridentina Synodus Sess. 24 cap. 18 de Reform, videlicet in collatione beneficii parochialis iudicium cumulativum scientiae et requisitorum ab examinatoribus synodalibus ferendum esse. Sic enim sese habet Tridentinorum Patrum mandatum: « Peracto examine, renuntientur quot-» cumque ab his idonei iudicati fuerint aetate, moribus, » doctrina, prudentia et aliis rebus ad vacantem Ecclesiam » gubernandam opportunis. »

Quae quidem doctrina de iudicio cumulativo ac coniun­ctive ferendo circa doctrinam ac requisita concurrentium clarius explicatur et confirmatur a Benedicto XIV de Syn. Dioec. lib. 4. cap. 8. num. 3. - ibi - « Examinatores » non solum experiri debent eorumdem scientiam, sed et » praecipuam rationem habere probitatis, morum, prudentiae, » aetatis et ceterarum qualitatum, quibus praeditum esse » oportet cui animarum regimen committitur ». Cui conci­nit eiusdem Pontificis Constitutio incipiens Cum illud. sic enim inibi, §. 16 legitur : « Parem ni forte maiorem » solertiam examinatores adhibeant in perscrutandis aliis « qualitatibus regimini animarum consentaneis: morum ho-» nestatem inquirant, gravitatem, prudentiam, praestita ha-» ctenus Ecclesiae obsequia, acquisitam in aliis muneribus « laudem, aliaque spectabilium virtutum ornamenta, doctri-» nae arcto foedere consocianda : hisque omnibus coniunctim » expensis, inhabiles per sua suffragia reiiciant, et idoneos » Episcopo renuncient. »

Iam vero si concilium Tridentinum et Summus Ponti­fex Benedictus XIV formiter iudicium cumulativum et con-iunctivum scientiae et requisitorum induxerunt, hac forma spreta, ipse concursus corruat necesse est. Audiatur sane Reclusius de concursibus pag. 1 tit. 5. num. 16 et sea. » Mala pariter erit examinatorum relatio, quotiescumque in-» tra doctrinae limites sese continuerint, de moribus autem » aliisque ad animarum regimen opportunis qualitatibus mi~ > nime investigaverint:.... ita nt huiusmodi mala examina-

CONCURSUS 47fr

» torum relatio ob non servatam praescriptam ordinatamque » formam afferrai insanabilem concursus nullitatem etc. ».

Cui doctrinae constanter adhaesit S. C. C. quae in causa Montis Regalis die 2 Augusti 1607 relata a Fagnano in cap. Eam te, De aet. et qualit.praef. num. 15 censuit: « Si examinatores non retulerint idoneos quoad omnes qua-» litates, prout Concilium requirit, concursum esse nullum». Quibus consonare videntur resolutiones quae prodierunt in Beneventana Concursus die 26 Ianuarii 1878 et in Viter-bien. 4 Maii eiusdem anni (1).

Nulla sed vero in concursu de quo agitur ratio ab exa­minatoribus habita fuit de meritis Zazzeri, Morellini, et a-ctoris Bandi: ex qua iudicandi methodo, ut animadvertit Consultor, factum est, ut Aloysius Bandi reprobatus fuerit, cum vQta 15 cum dimidio obtinuerit quoad scientiam ; pro« ipsius vero meritis in schemate exhibito ponitur zero, id quod cum aliis duobus reprobatis pariter factum est : ita ut iuxta eorum opinionem tantummodo a scientia approbatio vel repro­batio sit repetenda. Quod si punctis 15 cum dimidio quoad scientiam ab Examinatoribus D.Bandi attributis, addita fuissent 12 vel saltem 10 puncta quoad merita, non solum ipse me­dietatem votorum superasset, sed forsitan etiam primo loco approbationem obtinuisset. Si enim pro meritis 10 puncta dederunt Sacerdoti Bolognesi, a fortiori saltem 10 puncta tribuere debuissent Bandi, qui a plurimis annis parochialia ministeria rite exercet, quique, uti habetur in litteris testi­monialibus ipsius Episcopi, eidem traditis, bonis et hone­stis moribus praeditus est. Ex quibus omnibus quemadmo­dum ex actis apparet, manifesta erumpere videtur concursus nullitas, ideoque novum concursum indicendum esse.

Praeterea etiam animadversum fuit : quod si, hac etiam spreta forma, concursum substinendum esse Emis Patribus placuerit, tamen Bolognesi omnino reiciendus esset ab Ec­clesia. Illo enim, contra s. C. C. mandatum canonicam be-

(1) Habes primam harum quaestionem Volum. XI , 117 ; alteram vero eodem*

Vol . 125.

480 CONCURSUS

iieficii possessionem adeptus fuit. Ex huiusmodi vero agendi ratione in poenas a Trid. Conc. sess. 22 cap. 11 de Re­form, contra iurisdictionis et bonorum Ecclesiae usurpatores statutas, incurrisse merito videtur. Quas inter gravissimas poenas etiam privatio cuiuscumque ecclesiastici beneficii re­censetur. Admissa itaque concursus validitate, electio tamen sacerdotis Bolognesi haud approbanda videtur.

Quibus animadversis, duo proposita fuere enodanda

Dubia

I. An constet de mala relatione Examinatorum, ita ut deveniendum sit ad novum examen in casu.

Et quatenus negative. II. An et cui adiucanda sit paroecia s. Cassiam in

casu. RESOLUTIO. Sacra O. O. re perpensa, sub die 20 Ianua­

rii 1883 censuit respondere: Constare de mala relatione Examinatorum et esse lo­

cum novo concursui et amplius; et ad mentem (1).

(1) Abst inemus a deductionibus et deductionibus et animadversionibus i s t i s , Applicationibus de more , esortando be- quoad iudicium cumulativum et coniun-

nevolos lectores, ut recolere velint quid- ct ivum scientiae et requisitorum per-qnid per nos dictum et animadversum agendum, confirmationem accedere ex

fuit in quaestionibus Concursus, relatis resolutione data in praesenti quaestione

Vol. X l pag. 117, et 125; Vol . XIII, 113 a S. C. Congregatione, et 119. Hic tantum animadvertere l ibet

PRIVATIONIS PAROECIAE

Dig 20 Ianuarii 1883.

COMPENDIUM FACTI. Episcopus P . ut spirituali discrimini, quod populo inferebatur opera Parochi, medelam afferret, coadiutorem dedit eidem Parocho; qui iam annos 73 exple­verat, et infirma laborabat valetudine. Atque insimul indixit

PRIVATIONIS PAROECIAE 4Ô1

ni parochus congruam pensionem pro honesta substentatione •coadiutori praeberet. Haec providentia haud arrisit Parocho; qui pensionem solvere renuens, recursum habuit ad laicum Gubernium, contra agendi rationem Episcopi.

Cuius rei notitia statim ac ad illius aures pervenit, per decretum provisionale illico suspensionis poenam in eum in­flixit; deinde, formali processu penes Curiam episcopalem instituto ac tribus monitionibus inutiliter praehabitis, in vim definitivae sententiae sub die 4 Februarii 1882, nedum provisionale suspensionis decretum confirmatum fuit, sed etiam ipse Parochus in contumacia persistens beneficio pa­rochiali eiusque reditibus et emolumentis omnibus privatus fuit.

Parochus congruam dare pensionem Coadiutori iugiter renuit, appellavitque ad Sanctam Sedem.

Disceptatio sy »»optica.

DEFENSIO PAROCHI. Parochi patronus tria in capita ora­tionem suam divisit, in quorum I o : nullam criminum in­ductionem ex sententia Episcopi inferri posse ostendit: 2° cri­mina tum quae a Curia P. depromuntur, tum quae fìsci promotor extulit, tum quae a sententia confirmata fuerunt, refutare sategit: 3° ex sententia, ex Episcopi Uteris aliisque •documentis non solum non reum criminibus de queis accusatur, :sed et innocentem extare Parochum demonstrare conatus est.

Ad primum itaque orationis caput adveniens adnotavit, quod iudex qui sententias ferre debet, praesertim si crimina damnet, sibi eorum persuasionem inducere debet, eamque deducere inductionem, quae ex factis haud dubie praepositis necessario scateat. Haec inductio in Episcopi sententia non reperitur. Nam crimina asserit, deinde probationem adducit, quae et ipsa probatione indiget. Deinde Parochum appellat schismaticum, quia praesbyteratus ordinem ab Episcopo schis­matico in Corcyra recepit et quia nepotem Spiridionem eo misit, ut ad Sacerdotium ab Episcopo pariter schismatico

Acta. Tom. X Y, fase. C L XX VIII. 81

482 PRIVATIONIS PAROECIAE

eveheretur. Sed non probat, an reapse ab Episcopo schis­matico presbyteratus ordinem receperit, an dein sub con­ditione ab Episcopo catholico ordinatus, iterum vel benedictus fuerit, et an nepos Spiridion Phaeaciam, ea ratione, ex suo iussu peteret.

Insuper Parochum non tantum schismaticum imo et hae­reticum ab Episcopo appellari, quia nunquam extremae un­ctionis sacramentum ministravit, ceu ex documento procu­ratoris Ecclesiae cathedralis colligitur.

Haereticus praeterea Parochus appellatur in sententia Curiae, quia pueris turmatim conventis sacramentum poeni­tentiae impertitus est; quia matrimonio copulavit qui impe-diebantur consanguinitate aut affinitate; ast nomina omnium illorum non indicat Episcopus.

Ex ipsa inductionis nullitate Parochi patronus deducit criminum inexistentiam, et hasce adiungit rationes. Probatio debet esse praecisa, die et consule designato, Maschard de Probation. conclus. 1107. et veluti est rei dubiae ostensio, debet legitime adduci Cap. 3 de Probation. debet esse clara, perspicua et certa Cap. 8 etc. concludens regulariter et plena Matth. 18 leg. 9 Cod. de iudic, in causis vero criminali­bus clarior luce meridiana requiritur leg. fin. Cod. de iudic.

Post haec ad secundum caput suae orationis gradum fa­ciens, omnia crimina, queis Parochus insimulatur refutare conatur. Et in primis praemittit quod tum ex imputatione, tum ex accusatione, tum denique ex sententia triplex veluti gradatio deducitur, et ex sententia excluduntur exceptiones, quae ab imputatione et accusatione depromuntur: quamvis testium depositio sit idem omnibus fulcimen. In apertam contradictionem incidere et accusationem et sententiam dicit,, nam illa dum asserit nunquam Evangelium Parochum expli-cuisse, adiungit male munera adimplevisse: sententia vero dum asserit, omnia fuisse media adhibita, quae poterant esse obiurgationes, monitiones, imo et paroeciae privatio, in contra­dictionem apertam incidit, cum affirmat, Parochum suum munus neglexisse. Deinde ad argumentationem Patronus-

PRIVATIONIS PAROECIAE 483

descendit qua Parochum rite munus suum obire demon­stravit.

Parochus quibuscumque diebus festis Evangelium expli­care, doctrinam christianam tradere et paroecianos de rebus ad animae salutem necessariis instruere debet: sed si impe­dimento irretitus non posset haec onera adimplere, Episco­pus eum monere debebat. Attamen etiam probata in hisce negligentia, culpa foret Episcopi in primis, dein Parochi aliorumque sacerdotum, ex Constitutione Benedicti XIV Etsi minime §. 2. Immo est Episcopi maior, inquit, quia legitimi doctoris exigit ratio ut doctrina explicetur, et ubi­que tradatur. Etsi vero Episcopus post septemdecim annos nunc tantum scivit, ipse pariter neglexisse dicendus esset. Exculpari posset, si ubique et in illa paroecia non adfuisset utpote qui apostolicorum munerum sarcina praegravatus, sed excusari nequit si per visitatores omnia inquirere omi­serit, ceu praecipit §. 16 eiusdem constitutionis.

Accusationem vero, Parochum nulla et nunquam admi­nistrasse sacramenta vel si quandoque, eorum sanctitatem parodia irrisisse aliae accusationes destruunt: pueros vide­licet baptizando, lampadis oleo usum esse, confessiones raro audivisse, infirmos non sublevasse necessario animae solami­ne, nisi iterum atque iterum impellabatur, collective ab-solvisse pueros turmatim conventos, extra confessionalem mulierum audivisse confessiones, absque dispensationibus con­iunxisse matrimonia inter parentes gradu a iure prohibito. Ergo, deducit, accusatur nulla et numquam sacramenta ad­ministrasse et omnia administrasse. Sed ex documentis con­stare edisserit, parochum doctrinam christianam semper tra­didisse, fidei mysteria semper explicuisse, et paroecianos de religionis rudimentis semper docuisse. Qua de re, inquit, a iurata testium depositione et a parochorum attestationibus, calumniam refutari.

Neque schismaticum Parochum appellari posse contendit, onia in Corcyra ab Episcopo schismatico ad presbyteratum eiectus fuerit, et quia eius nepos Spiridion eo petierit, ut ab

48fe PRIVATIONIS PAROECIAE

Episcopo itidem schismatico ad Sacerdotium promoveretur. Revera ah Episcopo schismatico Parochus sacrum Ordinem re­cepit immo et erroribus irreptus erat, sed errores abiuravit. Neque dici posse schismaticum ex publica opinione, dum contra pene omnes eum existimant verum sacerdotem: et varii parochi limitrophi haud erubescunt sese profiteri amicos illius, et testantur semper eum invenisse sacerdotem sanae doctrinae.

Testimonio iurato paroecianorum evincit orator admini­strasse extremam unctionem, oleo a se benedicto; nam pre­sbyteri Graeci utuntur oleo ab ipsis benedicto, ceu probat Mantena tom. 1 pag. 248, Nathanael in Epist, ad Episco­pum Anagnin. Arcudius lib. 8 cap. 2 nam. facultatem ha­bent illud consecrandi; Goarius in Euchologio pluries a Be­ned. XIV commendato. Neque tandem haereticum esse eo quia pueros turmatim conventos collective una tantum benedictione absolvit, quin formam sacramentalis iudicii servaret. Ad haec patronus subiungit nihil contra sacramentum egisse Parochum, uti probatur ex cit. Goario in Officii Olei Sancti odnotat. Neque haereticum evinci posse, eo quia matrimonia inter parentes gradu ab iure vetito coniunxerit. Quandoquidem hoc non probatur, sed asseritur tantum; etsi probaretur cri­men deesset, nam probandum foret scienter copulasse. Eam Parochus diligentiam adhibuit quam praecipit Concilium Tridentinum.

Tandem, ait orator, Parochum ex sententia, ex Episcopi uteris aliisque documentis constare non modo non reum, sed innocentem esse. Deinde subdit, testium depositionem contra Parochum nullam fidem mereri. Nam aut testes ra­tione inquisitionis auditi fuere et tunc iuramento audiri ne­quibant, quin partis citatio fieret, Cap. 2. De test. Pyrhing lib. 2. decretor, tit. 6 n. 16 3: aut non ratione inquisi­tionis, et testes non poterant audiri, quia utpote laici exclu­duntur a iudiciis contra clericos Cap. 14 de test. 8. Sed Epi­scopus non poterat testibus aliquid statuere contra quod ipse quotannis per tot annorum spatium in sacra visitatione statuit.

PRIVATIONIS PAROECIAE 48S

DEFENSIO EPISCOPI. Contra vero Curiae episcopalis sen­tentiam pleno in robore manutenendam esse omnia suadent, ait defensor. Quandoquidem Tridentina Synodus in capite 6 Sess. 21 de Reform, mandat Episcopis ut parochos « qui » turpiter et scandalose vivunt, postquam praemoniti fuerint, » coerceant ac castigent, et si adhuc incorregibiles in sua ne-» quitia perseverent eos, beneficiis iuxta sacrorum Canonum » constitutiones, exemptione et appellatione quacumque re-» mota, privandi facultatem habeant. » Ut igitur contra Parochum scandalose viventem tuta via ad privationem pa­roeciae deveniri possit, nil aliud requiri videtur, quam con­cludens criminum probatio. Can... Nos in quemquam 2 quaest. 1. et canon. Placuit, quaest. 2, et praemissa ca­nonica forma, ad tradita per Cap. Si quisquam 2, et Cap. Si autem 6 De cohabit. Cleric. et mulier. Docet autem s. Congregatio in Cracovien. Parochialis 10 Februarii 1760, et in Ackeruntina Privationis Paroeciae 31 Martii 1855, hanc formam consistere in trina monitione, rationem red­dente Fargna de Iure patron, part. 2 can. 21 eas. 9 num. 6. - ibi - « Quia cum poena privationis sit maxima, et aequi-» paretur morti civili, infligi non potest, nisi constito quod » parochus monitus noluerit... a perditionis via recedere. »

Quin opponatur in poenis fas esse servandam formam graduatoriam, antequam privationis sententia feratur. Quan­doquidem distinguendum occurrit inter beneficiatos et pa­rochos. Quoad primos cupiens Concilium Tridentinum expe­riri an ante extrema remedia resipiscere possent, in Sess. 25 cap. 14 de Reform, mandavit ut graduatoria poena serva­retur, ita ut si primae monitioni minime obsecundassent, tertia parte fructuum privarentur, si secundae omnibus pri­varentur fructibus, et si adhuc in sua nequitia persévérassent, officiis et beneficiis privarentur; inhabiles eos reddendo ad beneficia quaecumque, et excommunicationis poena plecteren-tur. Diverso vero modo quoad parochos procedendum esse voluit, ita ut si postquam moniti, et coerciti fuerint in prava consuetudine insordescere non destiterint, parochiali beneficio

486 PRIVATIONIS PAROECIAE

privarentur, ceu docet Giraldi in Exposit. Iuris Ponti f. part. L lib. 3 Decretale, tit. 2 sect. 332 pag. 228: item firmavit s. Congregatio in Burgi s. Domnini Ecclesiae parochialis 6 Martii 1737.

Age nunc in themate adamussim verificantur quae a iure explicite requiruntur: ideoque tam quoad extrinsecum, quam quoad intrinsecum, iuris communis sanctionibus sen­tentia Curiae P. conformis apparet.

Quandoquiquem extrinsecus re inspecta, in facto est Pa­rochum nonnisi post solemnem processus penes Curiam Epis­copalem institutum paroecia privatum fuisse. Siquidem tabulae processuales confectae sunt, publica documenta allata, testes formiter auditi et iuramento subiecti: parocho vero ter mo­nito, ut iudicio sisteret ac defensionem pararet, ex eo quod in iudicium ire recusavit, defensor oifìciosus a Curia depu­tatus est. Hinc omnibus expletis, contra ipsum in contumacia persistentem, sententia privationis paroeciae et suspensionis a divinis provisionali decreto inflictae a Curia Episcopali lata fuit. Hisce raptim perpensis, quisque ingenio suo facile percipit, re tantum extrinsecus inspecta de iustitia et validitate sententiae dubitari non posse.

Verumtamen magis ac magis sententiae iustitia et va­liditas emicabit, si vel intrinsecus, inspiciatur, seu si ad naturam et indolem delictorum mens convertatur, quibus reus Parochus evasit. Dubitari sane non potest de concludenti criminum probatione; regula enim iuris est qua docemur, in qualibet causa ad legitimam probationem plenamque fidem faciendam satis esse duos testes probatae vitae, omnique ex­ceptione maiores, nisi expresse per legem plures in aliqua causa desiderentur: Leg. Ubi numerus de test, et attestât. Can. Si teste §. Ubi numerus quaest. 3, Cap. Licet uni­versis 13 de test, et attest; Reiftenstuel lib. 2 tit. 20 eod. tit. part. 8 n. 331. In casu autem nedum bini testes, sed plures iurati omnique exceptione maiores, quorum aliqui sa­cerdotali ordine decorati, uno ore de mala parochi agendi ratione deponunt: ita ut illum suo muneri parochiali haud

PRIVATIONIS PAROECIAE 487

satisfecisse ineluctabili argumento constat. Liquet enim Pa­rochum haud docuisse fideles Religionis praecepta de neces­sitate medii, haud administrasse sacramenta, vel aliqua tan­tum, aut taliter ut eadem irridere videretur. Liquet etiam •ex pluribus argumentis, Parochum haud esse Graecum uni­tum, sed schismaticum; talemque haberi a suo grege et a limitrophi s populis, qui eum norunt. Praeterea ut haeresis suspectum habendum esse, evinci ex eo quod numquam ad-ministraverit sacramentum extremae unctionis; quia sacra­mentum poenitentiae pueris administraverit nulla servata iudicii forma, sed excipiendo eorumdem confessiones turma­tim; quia matrimonio coniunxerit consanguineos et affines absque apostolico indulto, et alia huiusmodi.

Post haec tam luculentissima Curiae testimonia, evanescat oportet Parochi exceptio,qua insinuare satagit, testes vel odio vel inimicitia ductos contra ipsum tam nefanda deposuisset ipsis siquidem consonat testimonium Episcopi P. «Facile porro » credi non potest, Episcopos suae non minus, quam alienae » salutis adeo immemores, ut nec deterriti divini intermi-» natione iudicii, odio vel favore moveantur, et in sacrorum » Canonum singularem iniuriam dicant malum bonum, bo-» num malum, ponentes tenebras lucem, et lucem tenebras.» Benedictus XIV in Const. Cum illud.

Cum igitur crimina, de quibus Parochus redarguitur et reus evincitur, tanta ac tam abnormia sint, nihil plane pro­hibere visum fuit quominus Episcopus, ad iuris tramites contra huiusmodi Parochum procedere coactus fuerit, scilicet, moni­tionibus in irritum cessis, ad suspensionem et tandem ad be­neficii cum emolumentis omnibus privationem.

Hisce praenotatis in utramque partem, enodandum propo­situm fuit sequens

Dubium.

An sententia Curiae Episcopalis P. sit confirmanda vel infirmanda in casu.

488 PRIVATIONIS PAROECIAE

RESOLUTIO. Sacra Cong. Concilii, re cognita, sub die 20 Ianuarii 1883 censuit respondere:

Sententiam esse confirmandam. Episcopus autem curet ut beneficio parochiali imponatur pensio favore sacerdotis (Parochi) pro eius substentatione; et amplius.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Episcopos ex Trid. Sess. 21 cap. 6 de Ref. posse beneficiis privare Parochos turpiter et scandalose viventes; quatenus in sua nequitia incorregibiles perseverent, post­quam praemoniti, coerciti atque castigati fuerint.

II. Quum tamen privationis poena maxima sit et morti civili aequiparetur, infligi nequit, nisi praemissa canonica forma, ex qua oriatur concludens criminum probatio et constet, Parochum monitum noluisse a perditionis via recedere.

III. Videri in themate concludenter probatum fuisse, P a ­rochum ita scandalose vitam degere, ut ab omnibus schis­maticus haberetur et haeresis suspectus; et cum ab Episcopo praemonitus fuerit, incorregibilem permansisse, propria de­negando crimina. (1)

(1) Confer Vol. XIV, 372 et Vol. XII, 243 .

SPONSALIUM

Die 20 Ianuarii 1883

COMPENDIUM FACTI. Theresia Musani filiam suam Chri-stinam cum Iacobo Bianchi coniungere matrimonio percupiens, quemdam Andream Scagnetti rogavit, ut hac in re ope­ram suam conferret; quippe qui magna cum Iacobo utebatur familiaritate, eumque musices artem docebat. Andreas, qui negotium pertractandum susceperat, mense maio 1879 domum

SPONSALIUM 4 8 9

Theresiae venit asserens, Iacobum sibi fidem, etiam iura­mento firmatam, Christinam in uxorem ducendi dedisse, et ab eo in amoris signum munuscula quaedam, idest piacula­res corollas, eidem puellae tradenda accepisse, ea tamen sub conditione, ut res nemini unquam suboleret. Huius ver­bis firmiter, laetanti animo, credidit Theresia, ac filiam suam Iacobo desponsatam esse sibi persuasit: et in hac persuasione mansit per annum circiter cum dimidio, quamvis Iacobus numquam sponsae domum esset ingressus, nec epistolis nec verbis eam fuisset allocutus. Verum cum resciverit, Iacobum, fracta fide, cum filia cuiusdam Francisci Summa iamiam sponsalia contracturam esse, id aegre ferens, Archiepisco­palem adiit Curiam instanter petens, ut ille ad fidem filiae suae adimplendam cogeretur. Protinus, hac habita noti t ia, Episcopus coadiutor Franciscum Summa, ne filiam Iacobo sponderet, pendente impedimento nihil transeat1, a Theresia Musani interposito, admonere curavit; at incassum, nam sponsalia, duobus transactis diebus ab accepta admonitione, inita fuisse ex facto constat. Nihilosecius formalis processus confectus fuit, et audito voto defensoris matrimonialis ac dumtaxat testimonio iurato Andreae Scagnetti, etsi Iacobus iudicio sistere renuerit, et quod Scagnetti testatus erat pe­nitus mendax esse, per epistolam declaraverit, in eius tamen contumaciam sententia lata fuit pro sponsalium existentia inter Iacobum et Christinam, atque viro vetitum fuit ad alia vota transire, nisi graves adduceret rationes. Cum vero hoc ad aures Iacobi parentum, quibus insciis omnia fuerant peracta, pervenisset, vehementer indignati appellationem in eadem Curia interposuerunt, asserentes se filium exhaeredem facturos si hasce nuptias contraheret. Interea graves ortae sunt dissensiones ac turbae inter duas familias, quae effer-vescebant in dies, et continuo solutio petebatur sponsalium quae acribus causam dabant discordiis. Quamobrem Episco­pus omnes adhibuit conatus, ut parentes Iacobi sponsalia cum Christina adversari désistèrent, nec non ut constantem Ia­cobi repugnantiam erga ipsam emolliret; sed nulla spe re-

490 SPONSALIUM

conciliationis affulgente, tandem ut modum conviens atque scandalis imponeret, ad trutinam controversiam revocavit; et collatis denuo consiliis eorumdem iudicum qui priori causae pertractationi adfuerant, declaravit solutioni sponsalium Ia--cobum inter et Ohristinam locum esse, tum ob apertam ad-versitatem Iacobi, quem inutile prorsus foret ecclesiasticis plectere censuris, tum etiam ob expressum ac firmum dis­sensum ipsius Iacobi parentum qui exhaeredationem ei mi-nitabantur. (1)

Mater Christinae ab hac sententia appellavit ad s. O. O. petens, ut Iacobus vel adigeretur ad ducendam Ohristinam, vel illi ad alia vota transire prohiberetur, donec puella alium virum non invenerit; facultas denegaretur , interim lite pendente, Archiepiscopo benedicendi matrimonium quod Iacobus pertentare posset.

Disceptatio Synoptica

VALIDA ESSE VIDENTUR SPONSALIA. Certi canonis est con­tractum sponsalitium in mutua utriusque contrahentis repro­missione consistere L. 1 ff. de Sponsalibus, cui concinit Can. Nostrates 30 quaest. 5 ac proinde de illorum numero esse videtur, qui solo consensu perficiuntur, cum quoad eius substantiam nulla praescribatur forma aut solemnitas, auctore Engel, lib. IV tit. 1 num. 6 - ibi - certum est ad spon­salia de futuro, praeter consensum mutuum, nullam aliam solemnitatem requiri. Nec vero interest num clandestino modo, vel coram testibus sponsalia contrahantur; nam Tri­dentina Synodus Sess. 24 de Matrim, clandestinum matri­monium aperte reiecit ac reprobavit, sed ne verbum quidem fecit de clandestinis sponsalibus, adeoque iure communi va­lida censenda sunt. Quamobrem ad eorum probationem abunde sufficere videtur, iuxta utriusque iuris censuram, ut de mutua ac voluntaria futuri matrimonii promissione, aliquo externo signo manifestata, constet. Haec autem omnia adamussim

(1) Ignoratur quo iure Curia Archie- ediderit ! forsan ex aliquo speciali pri-piscopalis bis in eadem cansa sententiam vi leg io?

SPONSALIUM 491

in casu nostro concurrere ambigi nullo modo potest. Et re quidem vera, Iacobum neque semel neque bis, per mediato­rem libere, ac omni coactione remota, fidem christinam du­cendi dedisse, ex iurato testimonio ipsius mediatoris Andreae Scagnetti eruitur: quin imo ad suam fidem aliquo externo signo confirmandam munuscula quaedam sponsae per eumdem mediatorem misisse, quae adhuc in eiusdem sponsae manibus reperiuntur.

Nec quidquam refert si non per seipsum et consensum et munuscula puellae Iacobus praebuerit, nam hoc nihil spon­salium validitati detrahere ex eo aperte liquet, quod, uti matrimonia per procuratorem contrahi possunt, sic etiam sponsalia iuxta cap. ult. de Procuratoribus in 6.

Ad occurrendum praeterea difficultati quae ex testis qua­litate oriri potest, scilicet quod mediator in testimonio fe­rendo a iure repellitur, animadverti praeprimis debet, in casu agi de re quam Iacobus occultare voluit, adeoque mediator in testium defectu admitti potest, uti docet Ferraris bibi. can. ad vocem testis - ibi - mediator potest esse testis quando aliter absque ipso veritas haberi non potest, tunc enim etiam invitus cogi potest ad testificandum in causis civilibus... et signanter potest esse testis favore matrimo­nii; Maschard. de Probat, conci. 1039 num. 21, Pirhing. de testibus num. 96. Nec obiici potest quod in hac contro­versia unicus habeatur testis, quia in primis responderi pos­set cum Pichler. lib. 2 tit. 20 num. 34. « Sufficit unus » testis quando difficulter vel nullo modo haberi possunt » plures testes: sic creditur interpreti qui unicus callet lin-» gua in qua scriptum est instrumentum. » Praeterea An­dream Scagnetti semper honestate ac probitate apud omnes floruisse quamplures viri prudentes ac timorati testantur.

Ceterum huic testi alter etiam accedit ad evincendam sponsalium existentiam. Vidua enim Paulina Rebeschini, liae de re requisita, ingenue asseruit Iacobum Bianchi cum Andrea Scagnetti colloquentem de Christina Musani audi­visse.

492 SPONSALIUM

Cum autem in testium defectu consanguinei quoque ad­mittantur iuxta nonnullorum doctorum sententiam, teste Schmalzgrueber de iudiciis ubi agitur de testibus, reiici nequit Ioannes Musani patruus Christinae, qui sub iuramento asserit de hisce sponsalibus sponsae patrem sibi locutum fuisse, cum agebatur de re toti Musani familiae nota.

INVALIDA ESSE VIDENTUR SPONSALIA. EX altera vero part® satis caute procedendum est, cum de gravi obligatione alicui inducenda agatur, et nemo obligari possit nisi iuridice de manifesta eius voluntate sibi imponendi obligationem certo constet, neque enim quisquam, sine sua voluntate, iura ac­quirere aut obligationes inire potest. Ut autem haec volun­tas iuridice probata dici valeat, duo saltem testes idonei et omni exceptione maiores requiruntur; et unus solus testis cuiuscumque sit dignitatis non sufficit ad legitimam pro­bationem, ita ut nulla iudicialis controversia, sponsalium non exclusa, testimonio unius hominis quamvis legitimo ter­minari queat. Et hoc procedit tum de iure divino Deute-ronom. cap. 17 vers. 15 « non stabit testis unus contra aliquem »: tum de iure canonico can. Admonere 8 caus. 22 quaest. 2 « nec evangelium nec ulla divina humanaque lex unius testimonio etiam idoneo quempiam condemnat vel iustificat ». Tum denique de iure civili Z. Iurisiurandi S. Cod. de testibus. At in casu de quo agitur neque ex testium numero, neque ex qualitate neque ex iis quae testan­tur, sponsalium existentiam ullo modo probatam dici potest. Et sane singularis tantummodo testis in medium ex adver­sa parte affertur, scilicet mediator Scagnetti, ceteri vero, cum ab eo dumtaxat rem audivisse affirment, non pro di­versis testibus habendi sunt, sed quid unum efficiunt cum ipso ad quem referuntur. Ioannes enim Musani aperte fate­tur sponsalium notitiam habuisse a parentibus sponsae quos idem mediator certiores fecit. Minori etiam in praetio Paul­linae Rebeschini testimonium habendum est, tum quia et ipsa precibus matris sponsae mediatricis partes egit, ut Sca­gnetti urgeret ad huic connubio contrahendo operam dandam,.

SPONSALIUM 4 9 3

tum quia nihil quod alicuius sit momenti ex ore Iacobi im­mediate audivisse asserit, verum per Scagnetti rem cogno­visse. Si igitur auctor harum confessionum est ipsemet mediator, nullum gradum probationis constituunt testes de illo deponentes, ut in terminis observat Rota decis. 8 num. 23 coram Ar guel. ac proinde cum per unum singularem testem sponsalium existentiam demonstrare autumetur, recte con­cludi potest de ea iuridice non constare, iuxta superius allata iuris principia, ex quibus forense proces3Ít dicterium unus testis, nullus testis.

Praeterea ex factorum historia quisque ingenio suo facile percipit adductum testem, non esse omni exceptione maio­rem. Ipse enim non a Iacobo requisitus fuit ut rei interve-niret, sed contra ; quin imo magistri munere abutens in-cautum iuvenem illaqueare studuit, ut optatis puellae matris, cuius valde intererat hoc contrahi matrimonium, responderet: non est ergo dignus ut audiatur. At si iugiter hoc unum testimonium interius inspiciatur, multa subsunt quae nullam fuisse adolescentulo voluntatem serio ineundi haec sponsalia ostendunt. Ipse enim, ut ex eiusdem mediatoris verbis eruitur, nunquam facie Christinam noverat; verum cuiusnam esset aetatis, indolis, aspectus et divitiarum omnino ignorabat, adeoque cum voluntas ad incognitum non feratur, neque Ia­cobo voluntatem fuisse, eam ducendi in uxorem, concluden­dum videtur.

Inepte ad piaculares corollas, veluti munuscula amoris confugeretur; nam praeter quam quod concludenter non pro­batur a Iacobo missa fuisse, cum talia non sint ut relationem habeant ad matrimonium, dubitari potest an serio vel ironico animo tradita sint, ideoque nihil ex iis inferri potest.

Quibus breviter adductis, propositum fuit diluendum

Dubium

An constet de sponsalium validitate inter Iacobum Bian­chi et Christinam Musani in casu.

494 SPONSALIUM

RESOLUTIO. Sacra O. Concilii, die 20 Ianuarii 1883, re ponderata, censuit respondere:

Negative et amplius.

Ex QUIBUS COLLIGES:

I. Non quolibet indicio populive rumore evinci sponsalium existentiam; sed concludentissimá requiri argumenta, quae viri et mulieris voluntatem patefaciant; nam sponsalium contractus liberam in matrimonio voluntatem contrahentium coarctat.

II. Ideoque in foro externo standum esse pro nullitate sponsalium, seu libertati contrahentium favendum esse, quo­ties verba aut indicia dubia sint, aut plenam non faciant probationem.

III. Probationes ex integro per depositiones unius testis haud perfici; quia dictum unius est dictum nullius; et quia nec evangelium, nec ulla divina humanaque lex unius testimonio, etiam idoneo, quempiam condemnat nec iu­stificat.

IV. Testes in themate adductos unicum probationis gra­dum constituere; quia omnes referunt quod unus affirmavit, et quia ab uno didicerunt ab eisdem relata.

APPENDIX VIL

4 9 5

in qua referuntur Missae et Officia ad Clerum Romanum extensa per Breve SSmi D. N. Leonis XIII diei 28 Iulii 1882. (1)

DIE IX OCTOBRIS

( R o m a e d ie X I Oc tobr i s )

In festo

BEATI JOANNIS LEONARDI C.

M I S S A

Introitus. Eccli. 4 2 .

In s e r m o n i b u s P ó m i n i ó p e r a e j u s :

so l i l l u m i n a n s p e r o m n i a r e s p e ­

x i t , e t g l o r i a D o m i n i p l e n u m e s t

o p u s e j u s .

Psal. 95. C a n t a t e D o m i n o

c a n t i c u m n o v u m , c a n t a t e D o m i n o

o m n i s t e r r a .

f . G l o r i a P a t r i .

Oratio

De u s , q u i b e a t u m J o a n n e m Con-

fessórem t u u m a d f i d e m i n g e n ­

t i b u s p r o p a g a n d a m m i r a b i l i t e r e x ­

c i t a r e d i g n a t u s e s , a c p e r e u m

in e r u d i e n d i s f idel ibus n o v a m

in E c c l e s i a t u a f a m i l i a m c o n g r e ­

g a s t i : d a n o b i s f a m u l i s t u i s ; i t a

e iu s i n s t i t u t i s p ro f i ce re , u t p r a e ­

m i a c o n s e q u a m u r a e t e r n a . P e r D o ­

m i n u m .

L e c t i o Ep i s to l ae beati Pauli A p ó s t o l i ad C o r i n t h i o s . 2. Cor. 4.

Fr a t r e s : H a b e n t e s a d m i n i s t r a ­

t i o n e m i u x t a q u o d m i s e r i c o r ­

d i a m c o n s e c u t i s u m u s , n o n defi­c i m u s , s ed a b d i c á m u s o c c u l t a de­

d e c o r i s , n o n a m b u l a n t e s i n astu­t i a , n e q u e a d u l t e r a n t e s v e r b u m

D e i , sed i n m a n i f e s t a t i o n e v e r i ­

tatis c o m m e n d a n t e s n o s m e t i p s o s

a d o m n e m c o n s c i e n t i a m h o m i n u m

c o r a m D e o . Q u o d s i e t i a m o p e r ­

t u m e s t E v a n g e l i u m n o s t r u m : i n

i i s , q u i p e r e u n t , e s t o p e r t u m : i n

q u i b u s D e u s h u i u s s a e c u l i excae­

c a v i t m e n t e s i n f i d e l i u m , u t n o n

f u l g e a t i l l i s i l l u m i n a t i o E v a n ­

gelii g lor iae C h r i s t i , q u i e s t i m a g o

D e i . N o n e n i m n o s m e t i p s o s p r a e ­

d i c a m u s , sed J e s u m C h r i s t u m D o ­

m i n u m n o s t r u m : n o s a u t e m s e r v o s

v e s t r o s p e r J e s u m ; q u o n i a m D e u s ,

q u i d i x i t d e t e n e b r i s l u c e m s p l e n -

d é s c e r e , i pse illuxit i n c o r d i b u s

n o s t r i s , a d i l l u m i n a t i o n e m sc ien­

t ias c l a r i t a t i s Dei, in fac ie C h r i s t i

(1) Missae et officia ss . Benedicti Iosephi Labre et Ioannis Baptistae de Ross i

iam relata inerant in Appenct. I. pag. 41 voluminis huius.

496 APPENDIX VII.

Tempore Paschali, omisso Graduale, dicitur: A l l e l u j a , a l ­

l e l u j a .

f. Psal. 51. S i c u t o l i v a f r u ­

c t i f e r a i n D o m o D e i , s p e r a v i i n

m i s e r i c o r d i a D e i i n a e t e r n u m : e t

i n saecu lum saeculi . A l l e l u j a .

f . Psal. 61. In D e o s a l u t a r e

m e u m , e t g l o r i a m e a : D e u s a u ­

x i l i i me i , e t spe s m e a in Deo est.

A l l e l u j a .

f f i S e q u e n t i a s a n c t i E v a n g e l i i

s e c u n d u m L u c a m . Luc. 10.

In i l lo t e m p o r e : D e s i g n a v i t D o ­

m i n u s e t a l i o s s e p t u a g i n t a d u o s ,

e t m i s i t i l l o s b inos a n t e fac iem

s u a m i n o m n e m c i v i t a t e m , e t l o ­

c u m , quo e r a t i p s e v e n t u r u s . E t

d i c e b a t i l l i s : M e s s i s q u i d e m m u l t a ,

o p e r a r i i a u t e m p a u c i . R o g a t e e r g o

D o m i n u m mess i s , u t m i t t a t ope ­

r a r i o s i n m e s s e m s u a m . I t e : ecce

ego m i t t o v o s s i c u t a g n o s i n t e r

l u p o s . N o l i t e p o r t a r e s a c c u l u m ,

n e q u e p e r a m , n e q u e c a l c e a m e n t a ,

e t n e m i n e m p e r v i a m s a l u t a v e ­

r i t i s . I n q u a m c u m q u e d o m u m i n ­

t r a v e r i t i s , p r i m u m d i c i t e : P a x

h u i c d o m u i . E t s i ib i f u e r i t f i l i u s

p a c i s , r e q u i e s c e t s u p e r i l l u m p a x

v e s t r a : s i n a u t e m , a d v o s r e v e r ­

t e t u r . I n e a d e m a u t e m domo m a ­

n e t e e d e n t e s , e t b i b e n t e s , q u a e

a p u d i l l o s s u n t : d i g n u s e s t

e n i m o p e r a r i u s m e r c é d e s u a . N o ­

l i t e t r a n s i r e d e domo i n d o m u m .

E t i n q u a m c u m q u e c i v i t a t e m i n ­

t r a v e r i t i s , e t s u s c e p e r i n t vos m a n .

J e s u . O m n i a e n i m p r o p t e r vos ; u t

g r a t i a a b u n d a n s , p e r m u l t o s i n

g r a t i a r u m a c t i o n e , a b u n d e t i n glo­

r i a m D e i . P r o p t e r q u o d n o n d e ­

ficimus : s ed l i c e t is , q u i fo r i s

• e s t , n o s t e r h o m o c o r r u m p a t u r ,

t a m e n i s , q u i i n t u s e s t , r e n o v a ­

t u r d e d i e i n d i e m . I d e n i m , q u o d

i n p r a e s e n t i e s t m o m e n t a n e u m , e t

l e v e t r i b u l a t i o n i s n o s t r a e , s u p r a

m o d u m i n s u b l i m i t a t e , a e t e r n u m

g lor iae p o n d u s o p e r a t u r i n n o b i s ,

n o n c o n t e m p l a n t i b u s n o b i s quae

v i d e n t u r , sed quae n o n v i d e n t u r .

Quae e n i m v i d e n t u r , t e m p o r a l i a

s u n t : quae a u t e m n o n v i d e n t u r ,

.aeterna s u n t .

Graduale Psal. 72 et 68. I n -f l a m m á t u m e s t co r m e u m , e t r e n e s

m e i c o m m u t a t i s u n t : z e l u s d o m u s

•tuae c o m e d i t m e .

f . Isaice 49. P o s u i t os m e u m

q u a s i g l a d i u m a c u t u m : i n u m b r a

m a n u s suae p r o t e x i t m e , e t p o s u i t

m e s i c u t s a g i t t a m e l e c t a m . A l l e ­

luja, a l l e l u j a .

f. Psal. 70. T a m q u a m prcH-

d i g i u m f a c t u s s u m m u l t i s : e t t u

a d j ú t o r f o r t i s . A l l e l u j a .

Post Septuagesimam, omissis Alleluja, et versu seq. dicitur:

factus. Psal. 54. C o n t r i ­

s t a t u s s u m i n e x e r c i t a t i o n e m e a :

e t c o n t u r b a t u s a voce i n i m i c i e t

a t r i b u l a t i o n e p e c c a t o r i s .

f * - Q u o n i a m d e c l i n a v e r u n t in

m e i n i q u i t a t e s : e t , i n i r a m o l e s t i

e r a n t m i h i .

f . E g o a u t e m a d D e u m c la ­

m a v i : e t D o m i n u s s a l v a b i t m e .

<lueá te quae a p p o n u n t u r v o b i s , e t

c u r a t e i n f i r m o s , q u i i n i l l a s u n t ,

e t d i c i t e i l l i s : A p p r o p i n q u a v i t i n

v o s r e g n u m D e i .

offertorium Coloss. 1. C h r i s t i

f a c t u s s u m ego m i n i s t e r s e c u n d u m

d i s p e n s a t i o n e m D e i , quae d a t a e s t

m i h i , u t i m p l e a m v e r b u m D o m i n i .

Secreta

Su s c i p e , D ó m i n e , o b l a t i o n e m m u n ­

d a m s a l u t a r i s hos t iae e t p r a e s t a ;

u t i n t e r c e d e n t e b e a t o J o a n n e con­

fesso re t u o , u b i q u e g e n t i u m j u -

g i t e r o f f e r a t u r . P e r D o m i n u m

n o s t r u m .

Communio Philipp. 3. Quae

m i h i f u e r u n t l u c r a , heec a r b i ­

t r a t u s s u m p r o p t e r C h r i s t u m de­

t r i m e n t a .

Postcommunio

Pr e t i o s i C o r p o r i s , e t S a n g u i n i s

t u i s a c r i s r e f e c t i m y s t e r i i s ,

D ó m i n e , a d p r e c a m u r : u t b e a t i

J o a n n i s Confesso r i s t u i e x e m p l o ,

s t u d e a m u s conf i t e r i q u o d c r e d i d i t ,

e t o p e r e e x e r c e r e q u o d d o c u i t .

Q u i v i v i s e t r e g n a s .

DIE XXVI NOVEMBRIS

(Romae d ie X V I I D e c e m b r i s )

In Festo

I LEONARDI A PORTU MAURITIO C.

M I S S A

Introitus Isaice 58.

ó m i n u s i m p l e b i t s p l e n d o r i b u s

a n i m a m t u a m , e t ossa t u a Ii-.

Acta, Tom. ..IT", fate. C L XXVIII.

APPENDIX VII. 497

b e r á b i t , e t e r i t q u a s i h o r t u s i r r i ­

g u u s , e t s i c u t fons a q u a r u m ,

c u j u s n o n def ic iun t aquae .

Psal. 80. E x u l t a t e D e o a d i u ­

t ó r i n o s t r o : j u b í l a t e D e o J a c o b .

f . G l o r i a P a t r i .

Oratio

De u s , q u i i n o b s t i n á t i s p e c c a t o ­

r u m c o r d i b u s a d p o e n i t e n t i a m

n e c t e n d i s b e a t u m L e o n á r d u m

Confes só rem t u u m ope re e t s e r ­

m o n e p o t e n t e m effecis t i : d a quae­

s u m u s ; u t p e r e j u s p r e c e s e t me­

r i t a e c o r d i b u s n o s t r i s c o n t r i t i o ­

n i s l a c r i m a s e l i c e r e v a l e a m u s . P e r

D o m i n u m .

L e c t i o E p i s t o l a e beati P a u l i

A p ó s t o l i ad E p h e s i o s . Eph. 1.

Fr a t r e s : B e n e d i c t u s D e u s , e t

P a t e r D o m i n i n o s t r i J e s u C h r i ­

s t i , q u i b e n e d i c t i o n e s p i r i t u a l i

i n cae les t ibus in C h r i s t o , s i c u t

elegit n o s i n I p s o a n t e m u n d i

c o n s t i t u t i o n e m , u t e s s e m u s s a n c t i

e t i m m a c u l a t i i n c o n s p e c t u e j u s

i n c h a r i t a t e . Q u i p r a e d e s t i n a v i t

n o s i n a d o p t i o n e m f i l i o r u m p e r

J e s u m C h r i s t u m i n i p s u m : s e c u n ­

d u m p r o p o s i t u m v o l u n t a t i s suas ,

i n l a u d e m glor iae g r a t i a e suae, i n

q u a g r a t i f i c a v i t n o s i n d i l e c t o

F i l i o s u o . I n q u o h a b e m u s r e ­

d e m p t i o n e m p e r s a n g u i n e m e j u s ,

r e m i s s i o n e m p e c c a t o r u m s e c u n ­

d u m d i v i t i a s g r a t i a e q u a e s u p e r ­

a b u n d a v i t i n n o b i s i n o m n i s a -

32

498 APPENDIX VII.

p i é n t i a , e t p r u d e n t i a . U t n o t u m

face re t nob i s s a c r a m e n t u m v o ­

l u n t a t i s suae s e c u n d u m b e n e p l a ­

c i t u m e j u s , q u o d p r o p o s u i t i n eo ,

i n d i s p e n s a t i o n e m p l e n i t u d i n i s

t e m p o r u m , i n s t a u r a r e o m n i a i n

C h r i s t o , quae in caelis, e t quae in

t e r r a s u n t i n i p s o . I n q u o e t i a m

e t n o s s o r t e v o c a t i s u m u s p raedes t i ­

n a t i s e c u n d u m p r o p o s i t u m e j u s ,

q u i o p e r a t u r o m n i a s e c u n d u m con­

s i l i um v o l u n t a t i s suae: u t s i m u s i n

l a u d e m gloriae e ju s nos , q u i a n t e

s p e r a v i m u s i n C h r i s t o . I n q u o e t

v o s , c u m a u d i s s e t i s v e r b u m v e r i t a ­

t i s , ( E v a n g e l i u m s a l u t i s ves t rae) i n

quo e t c r e d e n t e s s i g n a t i e s t i s i n

S p i r i t u p r o m i s s i o n i s s a n c t o , q u i

e s t p i g n u s h a e r e d i t a t i s nos t r ae i n

r e d e m p t i o n e m a c q u i s i t i o n i s i n lau­dem glor iae i p s i u s .

Graduale Ps. 91. J u s t u s ut

p a l m a f l o r e b i t : s i c u t c e d r u s L i ­

b a n i m u l t i p l i c a b i t u r i n domo D o ­

m i n i .

jr. A d a n n u n t i a n d u m m a n e m i ­

s e r i c o r d i a m t u a m , e t v e r i t a t e m

t u a m p e r n o c t e m . A l l e l u j a , a l ­

l e l u j a .

f. Isaice 52. Q u a m p u l c h r i

s u p e r m o n t e s pedes a n n u n t i a n t i s

e t p r a e d i c a n t i s pacem : a n n u n ­

t i a n t i s b o n u m , p r a e d i c a n t i s s a l u ­

t e m . A l l e l u j a .

Post Septuag esimam, omissis A l l e l u j a , et versu sequenti di­

citur:

Tractus Ps. 111. B e a t u s v i r

q u i t i m e t D o m i n u m : i n m a n d a t i s

e j u s c u p i t n i m i s .

f . P o t e n s i n t e r r a e r i t s e m e n

e j u s : g e n e r a t i o r e c t o r u m b e n e d i ­

c e t u r .

f . G l o r i a e t d iv i t i ae in domo*

e jus : e t j u s t i t i a e j u s m a n e t in

saecu lum saecu l i .

Tempore Paschali omittitur Graduale et ejus loco dicitur .-A l l e l u j a , a l l e l u j a .

f. Osee 14. J u s t u s g e r m i ­

n a b i t s i c u t l i l i u m , e t f l o r e b i t i n

a e t e r n u m a n t e D o m i n u m . A l l e ­

luja.

jpg S e q u e n t i a S a n c t i E v a n g e l i i

s e c u n d u m L u c a m . Luc. 10.

In i l l o t e m p o r e : D e s i g n a v i t Do­

m i n u s e t a l i o s s e p t u a g i n t a duos , ,

e t m i s i t i l l o s b i n o s a n t e f a c i e m

s u a m i n o m n e m c i v i t a t e m , e t l o ­

c u m , quo e r a t i p s e v e n t u r u s . E t

d i c e b a t i l l i s : Mess i s q u i d e m m u l ­

t a , o p e r a r i i a u t e m p a u c i . R o g a t e

e r g o D o m i n u m mess i s , u t m i t t a t

o p e r a r i o s i n m e s s e m s u a m . I t e :

ecce E g o m i t t o v o s s i c u t agnos-

i n t e r l u p o s . N o l i t e p o r t a r e s a c ­

culum,- n e q u e p e r a m , n e q u e c a l ­

c e a m e n t a , e t n e m i n e m p e r v i a m

s a l u t a v e r i t i s . I n q u a m c u m q u e

d o m u m i n t r a v e r i t i s , p r i m u m d i ­

c i t e : P a x h u i c d o m u i . E t s i i b i

f u e r i t f i l i u s p a c i s , r e q u i e s c e t s u ­

p e r i l l u m p a x v e s t r a : s i n a u t e m ,

a d v o s r e v e r t e t u r . I n e a d e m au­

t e m domo m a n e t e e d e n t e s , e t b i ­

b e n t e s , quae a p u d i l l o s s u n t : d i ­

g n u s e s t e n i m o p e r a r i u s m e r c é d e

s u a . N o l i t e t r a n s i r e d e domo i n d o -

m u m . E t i n q u a m c u m q u e c i v i t a t e m

i n t r a v e r i t i s , e t s u s c e p e r i n t v o s ,

m a n d u c a t e quae a p p o n u n t u r v o ­

b i s : e t c u r a t e i n f i r m o s , q u i in­

u l a s u n t , e t d i c i t e i l l i s : a p p r o ­

p i n q u a v i t i n v o s r e g n u m D e i .

Offertorium 2. Cor. 3. N o n s u m u s suff ic ientes c o g i t a r e a l i ­

q u i d a n o b i s , q u a s i ex n o b i s : s ed

suf f ic ien t ia n o s t r a e x Deo e s t , q u i

e t idóneos n o s fec i t m i n i s t r o s n o v i

T e s t a m é n t i .

Secreta

Im m a c u l a t a m h o s t i a m t i b i , D o ­

m i n e , o f fe r imus d e p r e c a n t e s ; u t ,

s a n c t i L e o n a r d i Confes so r i s i n ­

t e r v e n i e n t e s u f f r a g i o , s e m p e r i n

n o b i s d i l e c t i F i l i i t u i P a s s i o n i s

m e m o r i a p e r s e v e r e t e t f r u c t u s .

P e r e u m d e m D o m i n u m .

Communio 2. Cor. 3. P r o C h r i s t o l e g a t i o n e f u n g i m u r t a m ­

q u a m D e o e x h o r t a n t e p e r nos*

O b s e c r a m u s p r o C h r i s t o , r e c o n ­

c i l i a m i n i D e o .

Postcommunio

Ci t o a n t i c i p e n t n o s m i s e r i c o r ­

diae t uae , q u a e s u m u s D o m i n e ,

i n t e r c é d e n t e s a n c t o Confessóre

t u o L e o n a r d o : u t a c u l p i s e x p i a t i ,

i n e l e c t o r u m n u m e r o esse m e r e á -

m u r . P e r D o m i n u m .

DIE XIX AUGUSTI.

B E A T I U R B A N I I I .

PAP.dE ST CONFESSORIS

D u p l e x

Omnia de Communi

Confess. Ponti/., prœter seq.

ix vi i . 499 In hymno I s t e Confessor mu­

tatur tertius versus.

Oratio

Do m i n e J e s u C h r i s t e , q u i b e a t o

Pon t i f i c i U r b a n o p r o Eccles iae

tuae l i b e r t a t e e t déco re f e l i c i t e r

d e c e r t á r e t r i b u i s t i , e u m q u e a d

r e d i m e n d a a b i n f i d e l i u m p o t e ­

s t a t e tuae v i tae m o r t a l i s e t p a s ­

s ion i s m o n u m e n t a p e r v i r t u t e m

C r u c i s r o b o r a s t i ; concede , u t

i p s i u s i n t e r c e s s i ó n e , c o n t r a h o ­

s t e s an imae nos t r ae d i m i c a n t e s i n

t e r r i s , aeternae g lor iae b r a v i u m

a c c i p e r e m e r e á m u r . Q u i v i v i s e t

r e g n a s .

In I. Nocturno Lectiones de

Scriptura occurrente.

I N I I . N O C T U R N O .

Lectio iv.

Saeculo u n d é c i m o , f e r v e n t e l u ­

c r o s i s s i m o d i s s id io E c c l e s i a m

i n t e r e t I m p e r i u m , n o n m i n ó r i

f o r t i t u d i n e q u a m c e t e r i P o n t i f i ­

ces , q u i p e r e a t é m p o r a R o m a ­

n a m o b t i n u e r u n t S e d e m , e n i t u i t

U r b a n u s s e c u n d u s , Odo a n t e a v o ­

c a t u s , e n o b i l i f a m i l i a a p u d C a -

s t e l l i ó n e m s u p r a M a t r ó n a m n o n

p r o c u l a R h e m é n s i u r b e o r t u s .

I s B r u n ó n e m a g i s t r o , c e l e b é r r i ­

m o p o s t e a C a r t h u s i a n ó r u m i n -

s t i t u t ó r e , p h i l o s o p h i c i s a c t h e o ­

log i c i s s t u d i i s o p e r a m d e d i t , e t

o b e g r e g i a s v i r t u t e s i n E c c l e s i a

500 APPENDIX VII.

o b s e r v a n t i a m s t r è n u e c u r a v i t .

S e d o m n i u m c e l e b é r r i m u m f u i t

C l a r o m o n t á n u m C o n c i l i u m , i n

q u o i l l a r u m s a c r a r u m E x p e d i ­

t i ó n u m fe l ic i ss imo succes su a u c t o r

e x t i t i t , quae e x s a l u t i f e r a e C r u c i s

C h r i s t i s i g n o , q u o d e c o r a b á n t u r ,

C r u c i a t á r u m n o m i n e f u e r u n t a p ­

p e l l a t a e . A c s a n e m i r u m e s t P o n ­

t i f icem p a u p e r e m , u t i e r a t t u n c

U r b a n u s , a b s q u e r e g u m o p e , s i n e

u l l a e x a c t i o n e , a u t t r i b u t o , t a m

i n g e n t e m p r i n c i p u m v i r o r u m q u e

n o b i l i u m , a c c e t e r o r u m e x o m n i

ó r d i n e , s t a t u e t r e g n o m u l t i t u ­

d i n e m c o n g r e g a s s e , q u i ad dif­

f ic i lem adeo e x p e d i t i o n e m s p o n t e

e t a l a c r i á n i m o p r o p e r a r e n t ; q u i ­

b u s p r o s t i p e n d i o s o l a p r o p o n e ­

b a t u r p e c c a t o r u m i n d u l g e n t i a ,

e t so l a spes v i tae aeternae p r o

p raemio .

B¡U P o s u i a d j u t ó r i u m .

Lectio vi.

Be a t a m D e i G e n i t r i c e m s i n g u ­

lari obsequio p r o s e q u e n s , s p e ­

c i a l i u m p r e c u m i n e j u s h o n o r e m

r e c i t a t i o n e m c l e r i c i s aeque a c l a i ­

c is e a occas ione i n d i x i t , u t q u i

f i d e l e s susc ip iendae e x p e d i t i o n i

i m p a r e s e s s e n t , m i l i t e s p r o r e l i ­

g i o n i s c a u s a d i m i c a n t e s s a l t e m

o r a t i o n i b u s a d j u v á r e n t . H i n c e t

c u l t u s Bea tae Mar i ae , q u i h o d i e ­

q u e i n S a b b a t o c e l e b r a r i s o l e t ,

a b e o i n s t i t u t u s fu isse p e r h i b e ­

t u r . P o s t p l u r i m o s a u t e m l a b o ­

r e s p r o E c c l e s i a s u p e r a t o s , Ro-

R h e m é n s i c a n o n i c a t u p o t i t u s e s t .

A t saeculi c u r a s p e r t a e s u s , a c

R e g u l a m S a n c t i B e n e d i c t i p r o ­

fessus , p r i m u m in C l u n i a c e n s i ,

de in i n B a i n s o n ¿ n s i e t C a v é n s i

caenóbiis r e l i g i o s i s s i m e c o n v e r s a ­

t u s e s t . V e s t i g i a s e q u u t u s S a n c t i

G r e g o r i i S e p t i m i , v i r i o p e r e e t

s e r m ó n e p o t e n t i s , a quo., in m a ­

i o r i b u s E c c l e s i a e negoc i i s a d h i ­

b i t u s f u e r a t , a t q u e E p i s c o p u s

O s t i e n s i s e t Sanc tae R o m a n e e

C a r d i n a l i s c r e a t u s , p a r i a n i m i

c o n s t a n t i a a c f o r t i t u d i n e j u r a E c ­

clesiae c o n t r a l a i c a m p o t e s t a t e m

v i n d i c a v i t .

1$. I n v e n i D a v i d .

Lectio v.

s u m m u s P o n t i f e x r e n u n t i a t u s ,

^ C a s i n i m o n t e m i n v i s i t , s a c r a s

ib i b e a t i s s i m i P a t r i s B e n e d i c t i

e x u v i a s v e n e r a t u r u s , e j u s q u e ope

a lapidis m o r b o , q u o d i u l a b o ­

r a v e r a t , i n s i g n i p r o d i g i o s a n a t u s

f u i t . C a v e n s i s m o n a s t e r i i E c c l e ­

s i a m e t S a n c t i N i c o l a i B a r e n s i s

B a s i l i c a m c o n s e c r a v i t , i b i q u e cor ­

p u s e j ú s d e m t h a u m a t ú r g i m a g n a

c u m s o l e m n i t a t e r e p o s u i t . I n ea­

d e m B a r e n s i B a s i l i c a i n s i g n e

C o n c i l i u m h a b u i t , u t G r a e c o r u m

e r r o r e s c o n f u t á r e t , d o c t i s s i m i s

p r a e s e r t i m u s u s a r g u m e n t i s , q u i ­

b u s S a n c t u s A n s e l m u s A r c h i e p i ­

s copus C a n t u a r i é n s i s f i d e m ca­

t h o l i c a m a s s e r u i t . A l i i s p r a e t e r e a

d i v e r s i s i n loc i s c o n v o c a t i s Con­

c i l i i s , ecc les ias t icae d isc ip l inae

APPE!

mae, quae j a m c u m t o t a I t a l i a

a b H e n r i c i I m p e r a t o r i s o p p r e s ­

s ione e v a s e r a t , u n i v e r s a l i q u o q u e

E c c l e s i a i n t r a n q u i l l i ó r e m s t a t u m

r e v o c a t a , t a n d e m m e r i t o r u m m a ­

g i s q u a m d i e r u m p l e n u s , a n n o

m i l l e s i m o n o n a g é s i m o n o n o , d i e

v i g é s i m a n o n a J u l i i g l o r i o s a j u -

s t ó r u m m o r t e q u i e v i t , c u m P e t r i

C a t h e d r a m t e n u i s s e t a n n o s u n ­

d e c i m , m e n s e s q u a t u o r , d ies de­

cem e t oc to . C o r p u s e x aedibus

P e t r i L e o n i s a p u d S a n c t u m N i ­

c o l a u m i n C a r c e r e a d B a s i l i c a m

V a t i c a n a m d e l a t u m e s t , i b i q u e

i n t e r t o t i u s U r b i s l u c t u m e t

t r i s t i t i a m honor i f ice c o n d i t u m .

C u l t u m u s q u e a b i m m e m o r a b i l i

t e m p o r e B e a t o U r b a n o S e c u n d o

e x h i b i t u m L e o D e c i m u s t e r t i u s

P o n t i f e x M a x i m u s e x S a c r o r u m

R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s c o n s u l t o

r a t u m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t , a t ­

q u e Officium c u m M i s s a , i n e i u s

h o n o r e m q u o t a n n i s c e l e b r a n d u m

C l e r o R o m a n o , R h e m é n s i a c T o -

lo sáno b e n i g n e i n d u l s i t .

R). I s t e e s t .

In III. Nocturno Homil. in Evang. V i g i l a t e , de eodem Com­

muni secundo loco.

MISSA

Mi ssa Statuit de Comm.Conf. Pont. cum Evang. Vigilate de eo dem Comm. 2. loco.

ix v ì i . g o l

Oratio

Do m i n e J e s u C h r i s t e , q u i b e a t o

Pon t i f i c i U r b a n o p r o Ecclesiae

tuae l i b e r t a t e e t decore f e l i c i t e r

d e c e r t á r e t r i b u i s t i , e u m q u e a d

r e d i m e n d a a b in f ide l ium p o t e s t a t e

tuae vi tae m o r t a l i s e t p a s s i o n i s

m o n u m e n t a p e r v i r t u t e m C r u c i s

r o b o r a s t i ; concede , u t i p s i u s i n ­

t e r c e s s i o n e , c o n t r a h o s t e s animae

nos t rae d i m i c a n t e s in t e r r i s , ae­

t e rnae g lor ias b r a v i u m a c c i p e r e

m e r e á m u r . Q u i v i v i s .

Secreta

Pr o c h r i s t i a n a e f i d e i t r i u m p h o

h o s t i a s t i b i , D ó m i n e , p l a c a t i ó -

n i s of fer imus , u t , i n t e r c e d e n t e

B e a t o U r b a n o Confessóre t u o a t ­

q u e Pon t i f i ce , q u o s c u m q u e n o ­

m i n i s t u i h o s t e s s u p e r a r e v a l e a ­

m u s . P e r D o m i n u m .

Postcommunio

Sp i r i t u m nob i s , D o m i n e , f o r t i ­

t u d i n i s t r i b u a t haec m e n s a cae­

l e s t i s ; q u a r e f e c t u s B e a t u s P o n t i ­

fex U r b a n u s u s q u e a d m o n t e m s a n ­

c t u m t u u m a l a c r i t e r a m b u l a v i t .

P e r D o m i n u m .

DIE XI OCTOBRIS

B. JOANNIS LEONARDI C.

D u p l e x

Omnia de Comm. Con/ess,

non Ponti/., prceter seq.

5 02 APPENDIX VII.

In hymno I s t e Confessor mu­

tatur tertius versus.

Oratio

De u s , q u i b e a t u m J o a n n e m

Confessó rem t u u m a d f i d e m

i n g e n t i b u s p r o p a g a n d a m m i r a ­

b i l i t e r e x c i t a r e d i g n a t u s e s , ac

p e r e u m i n e r u d i e n d i s f i d e l i b u s

n o v a m i n E c c l e s i a t u a f a m i l i a m

c o n g r e g a s t i : d a n o b i s f a m u l i s t u i s ;

i t a e j u s i n s t i t u t i s p r o f i c e r e , u t

p raemia c o n s e q u a m u r a e t e r n a .

P e r D o m i n u m n o s t r u m .

In L Nocturno Lectiones de Scriptura occurrente.

I N I L N O C T U R N O .

Lectio iv.

Jo a n n e s L e o n a r d i i n oppido D e ­

c i m i n o n l o n g e a L u c e n s i u r b e

p i i s e t h o n e s t i s o r t u s p a r e n t i b u s ,

j a m i n d e a p r i m a a e t a t e , s o l i t u ­

d i n i s e t p r e c a t i o n i s a m ó r e , g r a v e

q u i d d a m a c m a t u r u m p r a e s é t u l i t .

A n n o s n a t u s v i g i n t i sex a Deo

v o c a t u s a d ecclesias t icae mi l i t i ae

n o m e n d a n d u m , saecu la r ibus c u r i s

i l l i co n u n c i u m r e m i s i t . A c p r i m o

i n t e r p u e r o s l a t i nae l inguae r u d i ­

m e n t i s i n s t r u c t u s , d e i n d e i n l i t ­

t e r i s e t p h i l o s o p h i c i s a c t h e o l o ­

g ic i s d i s c i p l i n i s adeo p r o f e c i t , u t

v i x a c t o q u a d r i è n n i o a d s ace rdo ­

t i u m e x o b e d i e n t i a p r o m o t u s fu­

e r i t . M u l t o a l a c r i u s t u n c a d do­

m i n i c i a g r i c u l t u r a m s e conve r ­

t i t , a l i q u o t n a c t u s bonae i n d o l i s

n o b i l e s j ú v e n e s , c u m eos a d v i r ­

tutis p e r f e c t ó n e m s e d u l o e x e r c u -

i s s e t , i n s e q u e n t i a n n o C o n g r e g a ­

t i o n e m i n s t i t u i t C l e r i c o r u m R e ­

g u l a r i u m , q u a m a M a t r e D e i , o b

i n c e n s u m e r g a i p s a m suae devo ­

t i o n i s a f f ec tum, n u n c u p a v i t . Mox

e o r u m c u r a e t ze lo e x p l i c a t a p u ­

e r i s à e r u d i b u s c h r i s t i a n a e d o c t r i ­

nae p raecep ta , f l a g i t i ó s i a d j u s t i -

tiae s e m i t a m t r a d u c t i , p u e l l a r u m

c a s t i t a t i c o n s u l t u m , p i a e r e c t a

s o d a l i t i a , f r e q u e n s i n v e c t u s s a c r a ­

m e n t o r u m u s u s , t a n t a q u e p e r a c t a

e s t a n i m o r u m c o m m u t a t i o , u t

c u m i n L u c e n s i r e p ú b l i c a , haere­

t i c o r u m p r a e s e r t i m per f ìd iós i s ar­

t i b u s , a r d e r e n t c i v i u m odia, p r o -

f l igat ique e s s e n t m o r e s , i b i d e m

b r e v i t e m p o r e p i e t a s r e v i x i s s e

v i d e r e t u r .

f . H o n e s t u m f e c i t .

Lectio v.

Ta m s a l u t a r i u m o p e r u m c a u s a

i n c i d i t J o a n n e s i n a c é r r i m a s

i n s e c t a t i ó n e s h o m i n u m n e q u a m ,

q u i e u m ac socios , . e t i a m a p u d

Pon t i f i cem M á x i m u m , f ic t i s c r i ­

m i n a t i o n i b u s i n a p e t e n t e s , r e c e n s

c o a c t a m f a m i l i a m p e r d e r e o m n i

ope n i t e b á n t u r . A d e o , i n s t i g a n t e

daemone , e f f é rbu i t p r o c é l i a , ut

r e l i g i ó s i s o d a l e s o m n i a d v i s i ­

t a n d u m subs id io p r i v a t i , d e j e d i ­

q u e e s u i s a e d i b u s , a l i o pe r fu ­

g i u m quae re re coac t i f u e r i n t . S e d

aquae m u l t a e n u n q u a m p o t u e r u n t

e x t i n g u e r e c a r i t a t e m V i r i D e i ,

q u i p raec l a re s ib i a c t u m d u c e b a t

s i q u i d l i b e t p r o J e s u C h r i s t i no­

m i n e p a t e r e t u r . I m p e t r a t a a S u m ­

m o P o n t i f . G r e g o r i o D e c i m o t é r t i o

suae C o n g r e g a t i o n i s c o n f i r m a t i o ­

n e , A p o s t o l i c i s u i l a b o r i s f r u c t u s

c o n s t a n t e r s e r v a v i t , i m o v e l u l t r a

p a t r i a e re ipub l icae f i n e s u b è r r i m e

a u x i t . O b c o g n i t a m i n a r d u i s é -

t i a m n e g o t i i s s i n g u l a r e m e j u s

p r u d e n t i a m , saepe m a g n o u b i q u e

c u m a n i m a r u m b o n o , n e d u m a b

E p i s c o p i s a d h i b i t u s e s t a d r e l e -

v á n d a s c o m p o n e n d á s q u e ecc les ia ­

r u m r e s , s ed e t R o m a n i P o n t i ­

f i c i s a u c t o r i t a t e d e l e g a t u s a d i n ­

t r i c a t a l i t i g i a d i r i m e n d a , e t a d

r e l i g i o s a s f a m i l i a s r e f o r m á n d a s .

P a r i t e r s a n c t o J o s é p h o C a l a s á n -

c t i o , e j ú s q u e p e n e col lápsae so­

c i e t a t i p raes to fu i t . H a u d l e v e m

q u o q u e i m p e n d i t o p e r a m n e g o t i i s

nosocomi i s a n c t i S p i r i t u s i n S á x i a ,

»et m o n i a l i b u s o b l a t i s s a n c t a e F r a n -

ciscae R o m a n a e e x c o l e n d i s ,

f . A m a v i t e u m .

Lectio vi.

Gr a v i t e r d o l e n s g e n t e s adeo plu­r i m a s r e m o t i s i n r e g i o n i b u s

s e d é r e a d h u c i n t e n e b r i s , l u c e E -

v a n g é l i i c a r e n t e s , i n f l a m m a b á t u r

d e s i d e r i o m i g r á n d i i n i l l a s o r a s

a d l u m e n verae r e l i g i o n i s effun­

d e n d u m . A t c u m i n t e l l e x i s s e t a

s a n c t o P h i l i p p o N é r i o ( a q u o v e ­

r u s r e fo rm á t o r d i c e b a t u r ) s e s u á m -

APPENDIX VII. 5 0 3

q u e C o n g r e g a t i o n e m a d i n s t i t u ­

e n d o s I t a l i a e p o p u l o s d e s t i n a r i ,

d iv inae a c q u i e v i t v o l u n t a t i ; m i ­

n i m e t a m e n a b s t i n u i t q u i n , s i

a l i q u a m in f ide l ibus o p e m a f f e r r e

p o s s e t , e x p e r i r e t u r . H i n c prae­

s u l i V i v e s p i i s s imo s e a d j ú n x i t ,

i n i t í s q u e c u m eo cons i l i i s cae tum

i n s t i t u i t p r e s b y t e r o r u m , q u i b u s

p r o p o s i t u m e s s e t i d ó n e o s i n f o r ­

m a r e a d o l e s c e n t e s , i n d i s s i t a s r e ­

g i o n e s s u b i n d e m i t t e n dos a d fi­

d e m p r o p a g a n d a m ; q u a r e m é r i t o

v e l u t i a u c t o r c e n s e t u r p r a e c l a r i s ­

s i m i i l l i u s I n s t i t u t i , q u o d S u m

m o r u m P o n t i f i c u m ó p e r a a m p l i ­

f i c a t u m , p ro fe rendae p e r u n i v e r ­

s u m o r b e m ca thol icae f ide i m i r a ­

b i l i t e r i n s e r v i t . P l u r a ó p e r a d e

r e s a c r a e t m o r a l i c o n s c r i p s i t c u i ­

v i s h o m i n u m c o n d i t i o n i a ccom-

m o d a t i s s i m a . D é n i q u e a s a c r o m i ­

n i s t e r i o n u m q u a m def ic iens , c u m

t o t a v i tae r a t i o n e n o n mo d o s u i s ,

sed e t u n i v e r s o C l e r o p r a e l u x i s s e t

e x e m p l o , i n c i n e r e e t c i l ic io a d D o ­

m i n u m m i g r a v i t Romae , d i e n o n a

O c t o b r i s a n n o m i l l e s i m o s e x c e n t é ­

s imo n o n o , ae t a t i s s e x a g é s i m o s e x ­

t o . Q u e m s a n c t i t a t e , d i v i n i s d o n i s

e t m i r a c u l i s i l l u s t r e m P i u s N o n u s

S u m m u s P o n t i f e x B e a t o r u m f a s t i s

a c c e n s u i t .

R). I s t e h o m o .

In III. Nocturno Lectiones Homil. in Evang* D e s i g n a v i t

D o m i n u s , de Communi Evange-

listarum, cum B)B). de Confess, non Pontif.

S04 APPENDIX VII.

DIE XVII DECEMBRIS

SANCTI LEONARDI A

P O R T U MAURITIO CONFESSOBIS

D u p l e x

Omnia de Comm. Confess. non Pontif.

In hymno I s t e Confessor mu­

tatur tertius versus.

Oratio

e u s , q u i i n o b s t i n á t i s pecca to ­

r u m c o r d i b u s a d p o e n i t e n t i a m

n e c t e n d i s b e a t u m L e o n á r d u m Con-

f e s só rem t u u m o p e r e a c s e r m ó n e

p o t e n t e m effecis t i : d a q u a e s u m u s ;

u t p e r e j u s p r e c e s e t m é r i t a e

c o r d i b u s n o s t r i s c o n t r i t i o n i s l a ­

c r i m a s e l i c e r e v a l e a m u s . P e r D o ­

m i n u m .

Et fit Commem. Ferio?. In L Nocturno Lectiones de

Scriptura occurrente. In Quatuor Temp. Leci,

B e a t u s v i r de eodem Comm, se­

cundo loco,

I N I I . N O C T U R N O .

Lectio iv,

e o n á r d u s i n P o r t u M a u r i t i o a d

o r a L i g ù s t i c a I t a l i a e o r t u s e s t L

p a r e n t i b u s p i e t a t e e g r e g i i s po­

t i u s , q u a m g e n e r e c l a r i s ; q u i p u e ­

r u m a n i m a m s o r t i t u m b o n a m , d i ­

v i n a f a v e n t e g r a t i a , i n t imóre -

D ò m i n i o m n i c u r a i n s t i t u e r u n t *

M i r a n d u m e r a t e u m i n t e m p l o

v e l domi v i d e r e a u t a u d i r e , s i v e

f é r v i d a s a d D e u m ef fundere p r e ­

ces , s i v e h o r t a r i coaetaneos a d r e ­

l i g i o n i s a l i a r u m q u e v i r t u t u m ope­

r a e x e r c e n d a . A d u l e s c e n s s t u d i o ­

r u m c a u s a R o m a m m i s s u s a d i n ­

s t a r n o v i s i d e r i s i n G r e g o r i a n o

Co l l eg io t u m l i t t e r a r u m a c sc ien­

t i a r u m p r o f e c t u , t u m p o t i s s i m u m

vi tae s a n c t i t a t e e f fu ls i t . J a m d e

v i r t u t e i n v i r t u t e m q u o t i d i e m a ­

g i s p r o g r e d i e n s , u t i n t i m i u s Deo-

i n s e r v i r e t a c p r o x i m o r u m u t i l i ­

t a t i v a c á r e t , d e r e l i g ió so i n s t i t u t o

a m p l e c t e n d o c o g i t a v i t . E t l i c e t

p a t r u u s p r o v i r i b u s n i t e r e t u r u t

h u n c n e p o t e m a p p r i m e c a r u m a b

h u j u s m o d i cons i l io r e t r á h e r e t i p s e

t a m e n , e j ú s d e m b l a n d i t i i s minus­

q u e p o s t h a b i t i s , E r a t r u m M i n o ­

r u m e x c a l c e a t ó r u m r i g i d i ó r i s ob­

s e r v a n t i a e c o n s o r t i o c o o p t a r i o b ­

t i n u i t , e o r u m p r é s e r t i m m o d e s t i a

c a p t u s , a c e x t r é m a p a u p e r t a t e .

B). H o n e s t u m f e c i t .

Lectio v,

A p r i m o t y r o c i n i o , e t q u o a d i n

e o s u p e r f u i t v i tae a n h é l i t u s , n i l

habuit a n t i q u i u s , q u a m u t S e r a ­

p h i c i P a t r i s e x e m p l a p e r f e c t i s ­

s imo m u t a r e t u r , p r a e s e r t i m c u m

v i x a c c l e r i c u s effectu», d e s i d e r i a

APPENDIX Til . 5 0 5

i n c e n s u s f u i t m i g r a n d i i n b a r b a - f icáciam , a r d e n t í s s i n i u m l o ­

r a s t e r r a s , u t s a n g u i n e m s u u m q u é n t i s z e l u m , t u m p r a e s e r t i m

p r o f ú n d e r e t a d i n f ide l i um á n i m a s o b p r a e c l a r a m e j u s v i tae s a n c t i -

C h r i s t o l u c r a n d a s . V e r u m d i v i - m ó n i a m , quae s u a v i s s i m u m C h r i -

aae p r o v i d e n t i a e cons i l i i s a n i m u m s t i o d o r e m u b i q u e e f f iába t . S e n i o

compónens s u u m , d i s c i p l i n a s t h e o - t a n d e m a c i n n u m e r i s l a b o r i b u s

lóg icas s e d u l o e x c o l e r e s a t e g i t , c o n s u m p t u s , c u m S u m m o P o n t i -

u t a d o m n e o p u s b o n u m i n s t r ú - f i c i B e n e d i c t o D é c i m o q u a r t o fl­

e t u s f o r e t . S a c r i s d e i n d e o r d i n i - dem d e d i s s e t n u l l i b i s e n i s i R o ­

b u s i n i t i a t u s , a c s a c e r d o t a l i cha - mas m o r i t u r u m , i n a l m a m h a n c

r a c t é r e i n s i g n i t u s , p r o t i n u s i n U r b e m r e d i e n s e B o n o n i e n s i m i s -

c u l t i s s i m i s e t i a m I t a l i a e u r b i b u s s ióne , m o r b o t e n t a r i coep i t , q u o

praeconis e v a n g e l i i m u n e r e f u n g i s ib i b r e v i d e c e d é n d u m esse p a l a m

coepit . A p o s t o l i c a m v i v e n d i for- e d i x i t . C u m i g i t u r s a n c t i B o n a -

m a m s e q u u t u s , ú n i c a c o n t e n t u s v e n t u r a e coenobium i n g r e s s u s e s s e t ,

t ú n i c a a t q u e a b j é c t i s ca lce i s ; i l l i co ecclesiae s a c r a m e n t i s m u n i r i

q u a m v i s t e n u i e s s e t c o r p ú s c u l o , v o l u i t , q u i b u s a d m i r a b i l i f e r v o r e ,

t a m e n p e r i c u l i s , d i f f i c u l t a t i b u s , 1 , a t q u e i n e x p l e b i l i a n i m i g a u d i o

a s p e r i t á t i b u s , l a b o r i b u s q u e h a u d s u s c e p t i s , p l a c i d i s s i m e i n D o m i n i

f r u c t u m s e u n q u a m s e n s i t . S ic osculo q u i e v i t . L e o n a r d i o b i t u m

r e l i q u a m v i t a m p e r a n n o s q u a - p l u r i m a s e q u u t a s u n t p r o d i g i a ,

t u o r s u p r a q u a d r a g i n t a s t r è n u e q u i b u s r i t e p r o b a t i s , a P i o S e x t o

i m p e n d i t , c u m i n g e n t i u b i q u e a n i - Pon t í f i ce M á x i m o i d e m i n t e r B e á -

m á r u m l u c r o e t r e l i g i o n i s i n c r e - t o s cael i tes a d n u m e r a t u s e s t . N o -

m é n t o . ¥ v i s d e i n d e cum c o r u s c a r e coepisset

R). A m a v i t e u m . ' s i g n i s , t a n d e m P i u s N o n u s P o n ­

de s u b s e q u ú t a e . I p s a e n i m s á x e a de Homilia in Evang. D e s i g n á -

ac f é r r e a c o r d a , eo a u d i t o v e h e - v i t D o m i n u s , de Comm. Evan­

nuente,? s c i n d e b á n t u r ad p œ n i t é n - gelistarum, cum I$R). de Conf.

t i a m t u m ob m i r a m s e r m o n i s ef- non Pont.

Lectio vi.

t i f e x M a x i m u s p r a e c l a r i s s i m u m

h u n c v e r b i D e i praeconem S a n c t o ­

r u m c a t á l o g o a c c e n s u i t .

Im m e n s a p o r r o f u i t p o p u l o r u m

a d e u m a u d i e n d u m f r e q u e n t i a ,

e t i n n u m e r a b i l e s c o n v e r s i o n e s i n -

R). I s t e h o m o .

In III. Nocturno Lectiones

5 0 6

DECRETUM quo festa ss. Benedicti Abbatis, Dominici ternani et Francisci Assisiensis ad ritum duplicem maiorem evehuntur.

D E C R E T U M

URBIS ET ORBIS

S a e c u l a r i a s o l e m n i a m a g n o c u m C a t h o l i c i p o p u l i g a u d i o , o b i n ­

c l i t i M o n a c h o r u m i n Occ iden t e P a t r i s l e g i f e r i , e t A s s i s i e n s i s s e r a ­

p h i c i P a t r i a r c h a e m e m o r i a m s u p e r i o r i b u s a n n i s c e l e b r a t a , p l u r i m o ­

r u m d e s i d e r i u m e x c i t a r u n t , u t i n c r e m e n t i a l i q u i d a c c i p e r e t c u l t u s

p e r a n n o s s i n g u l o s a b E c c l e s i a u n i v e r s a i m p e n d i s o l i t u s h i s s a n c t i s

O a e l i t i b u s , e x q u i b u s i n g e n t e m q u a m d a m benef i c io rum v i m i n c h r i ­

s t i a n a m c i v i l e m q u e r e m p u b l i c a m i n d u x i s s e m i r a m u r . I d v e l m a g i s

h o d i e c o n v e n i r e m e r i t o p u t a v e r u n t , n e v i d e l i c e t p o s t e r u m , o b i m ­

m u t a t a m R u b r i c a m d e T r a n s l a t i o n e F e s t o r u m , i l l o r u m officia, p r a e ­

c i p u e v e r o M o n a c h o r u m p r a e c l a r i s s i m i P a r e n t i s , s aepe s a e p i u s a d

m o d u m s i m p l i c i s r i t u s r e d u c i , a u t p e n i t u s o m i t t i ; c o n t i n g a t . S a n c t i s ­

s i m u s a u t e m D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I p r o s u a s p e c i a l i a t q u e

e x i m i a e r g a u t r u m q u e a d m i r a b i l e m I n s t i t u t o r e m p i e t a t e e t r e l i g i o n e

a c c e d e n t i b u s e t i a m a l i q u o r u m S a c r o r u m A n t i s t i t u m p o s t u l a t i o n i b u s

s ib i h u m i l l i m e p o r r e c t i s , v o t i s h i s c e p r o n o a c l i b e n t i a n i m o obse­

c u n d a r e d e c r e v i t . V o l u i t t a m e n a b hoc h o n o r e m i n i m e s e i u n g i S a n ­

a t u m D o m i n i c u m G u s m a n u m , q u i c u m F a m i l i a e M i n o r i t i c a e P a t r i ­

a r c h a a m i c i t i a a r c t o v i n c u l o i n c a r i t a t e c o l l i g a t u s u i n t e g r i t a t e m

» c a e l e s t i u m d o c t r i n a r u m t u e b a t u r , p r a v o s q u e h a e r e t i c o r u m e r r o r e s

t> l u c e c h r i s t i a n a e s a p i e n t i a e p e r e a d e m t e m p o r a d e p e l l e b a t , q u i b u s

• » i l l e , a d g r a n d i a d u c e n t e D e o . i d i m p e t r a v i t u t a d v i r t u t e m e x -

i > c i t a r e t c h r i s t i a n o s h o m i n e s , e t d i u m u l t u m q u e d e v i o s a d i m i t a -

3> t i o n e m C h r i s t i t r a d u c e r e t , n (In Ep. Endel. SSmi Dñi Nostri

17 Septembr. 1882). P r a e c e p i t i g i t u r S a n c t i t a s S u a , u t f e s t a S a n ­

c t o r u m C o n f e s s o r u m B e n e d i c t i A b b a t i s d ie 2 1 M a r t i i , D o m i n i c i G u s .

m a n i 4 A u g u s t i e t F r a n c i s c i A s s i s i e n s i s 4 O c t o b r i s , i n K a l e n d a r i o

u n i v e r s a l i s E c c l e s i a e h a c t e n u s s u b r i t u d u p l i c i m i n o r i i n s c r i p t a , a d

r i t u m d u p l i c e m m a i o r e m e v e h a n t u r . M a n d a v i t p r a e t e r e a d e h o c p e r

S a c r o r u m R i t u u m C o n g r e g a t i o n e m p r a e s e n s ed i d e c r e t u m , q u o d a n n o

E X S A C R A R I T U U M C O N G R E G A T I O N E

DECRETUM 507

DECRETUM, quo iterum excitantur locorum Ordinarii ad adoptandam in respectivis dioecesibus editionem librorum choralium cura Sacr. Kit. Congregationis novissime Ratisbonae impressam, simulque praecipitur ad cantus uniformitatem servandam, ut eae partes quae musicis notis designantur, in novis editionibus Missalium, Ritualium, ac Pontificalium, exigantur ad normam eiusdem Editionis.

R o m a n o r u m P o n t i f i c u m s o l l i c i t u d o , q u e m a d m o d u m i n r e l i q u i s

q u a e a d s a c r a m l i t u r g i a m p e r t i n e n t , i n e o e t i a m e x c e l l u i t , q u o d

e c c l e s i a s t i c o r u m c o n c e n t u u m , m a x i m e v e r o G r e g o r i a n i c a n t u s , deco r i

a t q u e u n i f o r m i t a t i s e m p e r c o n s u l u e r i t . Q u o c i r c a , c u m i u x t a v o t a

S a n c t a e T r i d e n t i n a e S y n o d i , P i u s I V P o n t i f e x M a x i m u s a l i q u o t

S . R . E . C a r d i n a l e s r e f o r m a t i o n i l i t u r g i c i c a n t u s p r a e f e c i s s e t , o m n e m

h i c u r a m a d h i b u e r e , u t c a n t u s e i u s m o d i a d a p t i o r e m s i m p l i c i o r e m -

q u e f o r m a m r e d u c e r e t u r , e t i t a a b o m n i b u s d i v i n a e p s a l m o d i a e o p e ­

r a m d a n t i b u s r e c i p i a d o p t a r i q u e faci le posse t . Q u a i n r e pe r f i c i enda

p l u r i m u m i l l o s i u v i t s o l e r s i n d u s t r i a a t q u e e x i m i a , p e r i t i a M a g i s t r i

I o a n n i s P e t r i - A l o y s i i P r a e n e s t i n a q u i , i u x t a r e c e n s i t a s p r u d e n t i s -

s i m a s n o r m a s , i t a R o m a n i G r a d u a l i s e m e n d a t i o n e m p e r f e c i t , u t

s i m u l p r o p r i o s , a c g e n u i n o s G r e g o r i a n i c a n t u s c h a r a c t e r e s i n e o

c o n s e r v a r e t . G r a d u a l e R o m a n u m i t a e m e n d a t u m a t q u e r e d u c t u m

de inceps P a u l u s V P o n t i f e x M a x i m u s t y p i s Medice i s R o m a e i m ­

p r i m i i u s s i t , e t A p o s t o l i c i s L i t t e r i s i n f o r m a B r e v i s a p p r o b a v i t .

Q u o e x t e m p o r e i n P o n t i f i c i a C a p e l l a , a t q u e i n P a t r i a r c h a l i b u s

a l i i s q u e i n s i g n i o r i b u s U r b i s E c c l e s i i s a d h i b e r i i l l u d coep i t . P e t r i -

A l o i s i i P r a e n e s t i n i a l i q u o t d i s c i p u l i c o e p t u m , a b e o . o p u s , i u b e n t i b u s

R o m a n i s P o n t i f i c i b u s p r o s e c u t i e r a n t . A e t a t e v e r o n o s t r a , c u m s . m .

P i u s I X P o n t i f e x M a x i m u s R o m a n a m l i t u r g i a m i n o m n i b u s f e re E c ­

c l e s i i s f e l i c i t e r a d o p t a t a m c e r n e r e t , e t i a m i n v o t i s h a b u i t q u o a d

c a n t u m l i t u r g i c u m u n i f o r m i t a t e m i n d u c e r e . I d c i r c o p e r S a c r a m R i ­

t u u m C o n g r e g a t i o n e m p e c u l i a r e m i n s t i t u i t C o m m i s s i o n e m v i r o r u m

ecc le s i a s t i c i c a n t u s a p p r i m e p e r i t o r u m , q u i s u b e i u s d e m d u c t u ,

a u s p i c i i s e t a u c t o r i t a t e G r a d u a l e e d i t i o n i s Med iceae P a u l i V i t e r u m

p r o x i m e i n s e q u e n t e u b i v i s e r i t e x e c u t i o n i t r a d e n d u m . C o n t r a r i i s n o n

o b s t a n t i b u s q u i b u s c u m q u e .

D i e 5 A p r i l i s 1 8 8 3 .

D . CARDINALIS BARTOLINIUS S . R . C . PRAEFECTUS

L o c o ^ S i g i l l i

Laurentius Saloati S. R. C. SecretaiHus

508 DECRETUM

e v u l g a r e n t , c e t e r a s q u e p a r t e s , q u a e d e e r a n t e i u s d e m c a n t u s , a d n o r ­

m a m G r a d u a l i s p e r f i c e r e n t . H u i c v o l u n t a t i o b s e c u t a S a c r a R i t u u m

C o n g r e g a t i o , e d i t i s p e r p r a e f a t a m C o m m m i s s i o n e m c i r c u l a r i b u s l i t

f e r i s d ie 2 I a n u a r i i a n n i 1 8 6 8 , n o m i n e S u m m i Pon t i f i c i s i n v i t a v i t

t y p o g r a p h o s l i b r o r u m l i t u r g i c o r u m e d i t o r e s , t a m n o s t r a t e s , q u a m

e x t e r o s , q u i v e l l e n t pe rhonor i f i co a t q u e s a l u b e r r i m o h u i c o p e r i , s u b

d i r e c t i o n e C o m m i s s i o n i s e t a u s p i c i i s S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s , manus -

a d m o v e r e . A t c u m i l l u d g r a v i s s i m u m esse omnes a g n o s c e r e n t , m a ­

g n a s s e e x p e n s a s , d i l i g e n t i a m q u e p l u r i m a m r e q u i r e r e , u n u s E q u e s

F r i d e r i c u s P u s t e t R a t i s b o n e n s i s , S u m m i Pon t i f i c i s a t q u e S a c r o r u m

R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s T y p o g r a p h u s , a r d u o s e h u i c o p e r i a c c i n x i t ,

a c f e l i c i t e r , G r a d u a l e q u o d a t t i n e t , i l l u d a b s o l v i t . P e r f e c t a i t a q u e

f u i t R o m a n i G r a d u a l i s P a u l i V E d i t i o m a t u r o s t u d i o e t c u r a p r a e ­

d i c t a e C o m m i s s i o n i s , ab e a q u e d i l i g e n t e r r e v i s a , e t t a m q u a m a u ­

t h e n t i c a d e c l a r a t a , a d e o u t m e r i t o R o m a n a , e t a S a c r a C o n g r e g a ­

t i o n e c o n c i n n a t a d ic i v a l e a t . E a m S u m m u s P o n t i f e x P i u s I X s u i s

B r e v i b u s l i t t e r i s d a t i s d i e 3 M a i i a n n i 1 8 7 3 , p l u r i m u m l a u d a v i t ,

a t q u e a d u n i t a t e m c a n t u s ecc le s i a s t i c i i n d u c e n d a m R e v e r e n d i s s i m i s

l o c o r u m O r d i n a r i i s , i i s q u e o m n i b u s , q u i b u s M u s i c e s s a c r a e c u r a es t ,

m a g n o p e r e c o m m e n d a t : a d d i t a h o r t a t i o n e i p s i E d i t o r i , u t q u a e a d h u c

e d e n d a s u p e r e r a n t d e G r e g o r i a n o c a n t u v o l u m i n a , q u i b u s i n c h o a t a

o l im a P a u l o V p e r f i c i t u r e d i t i o , t a n d e m in l u c e m p r o f e r r e t . C u m

i t a q u e de inceps i d e m T y p o g r a p h u s , p a r i s t u d i o a c d i l i g e n t i a , e t i u x t a

p r a e d i c t a s n o r m a s , e a m p a r t e m e d i d i s s e t A n t i p h o n a r i i a t q u e P s a l t e r i i

q u a e H o r a s d i u r n a s c o m p l e c t i t u r , S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r

L e o X I I I a l i a s e d i d i t A p o s t o l i c a s L i t t e r a s i n f o r m a B r e v i s d ie 1 5

N o v e m b r i s a n n i 1 8 7 8 , q u i b u s P r a e d e c e s s o r i s s u i d e c r e t a con f i rmans >

e a m E d i t i o n e m a V i r i s ecc l e s i a s t i c i s c a n t u s a p p r i m e p e r i t i s , a d i d

a S a c r a R i t u u m C o n g r e g a t i o n e d e p u t a t i s , r e v i s a m a p p r o b a v i t a t q u e

a u t h e n t i c a m d e c l a r a v i t ; a d i e c t a , i i sdem v e r b i s , q u i b u s s . m . P i u s I X

u s u s f u e r a t p r o e d i t o G r a d u a l i , v e h e m e n t i E d i t i o n i s e i u s d e m com­

m e n d a t i o n e a d R e v e r e n d i s s i m o s O r d i n a r i o s omnes Mus i ce s s a c r a e

c u l t o r e s ut sic cunctis in locis ac dioecesibus, cum in ceteris quae ad sacram Liturgiam pertinent, tum etiam in cantu ; una ea­demque ratio servetur, qua Romana utitur Ecclesia.

I n t e r e a t e m p o r i s p l u r e s ecc les i a s t i cae Mus i ce s c u l t o r e s s u b t i l i u s

i n q u i r e r e c o e p e r u n t , q u a e n a m esse t p r i m i g e n i a G r e g o r i a n i c a n t u s r a t i o ,

q u a e q u e f u e r i n t p e r s u b s e q u e n t e s a e t a t e s v a r i a e p h a s e s . V e r u m t a ­

m e n p l u s a e q u o h u i u s i n v e s t i g a t i o n i s l i m i t e s p r a e t e r g r e s s i , a c n i m i o

a n t i q u i t a t i s a m o r e f o r t a s s e a b r e p t i , n e g l i g e r e v i s i s u n t r e c e n t e s

DF.CUET U M 509

S e d i s A p o s t o l i c a e o r d i n a t i o n e s , e i u s q u e d e s i d e r i a p l u r i e s c a n i f e s t a t a

p r o i n t r o d u c e n d a u n i f o r m i t a t e G r e g o r i a n i c a n t u s , i u x t a m o d u m

p r u d e n t i s s i m o R o m a n a e E c c l e s i a e u s u c o m p r a b a t u m . S c i l i c e t ; p o s t ­

h a b i t o hoc i a m s a p i e n t e r c o n s t i t u t o t r a m i t e , a d h u c s ib i i n t e g r u m

e s s e p u t a r u n t c o n t e n d e r e , u t a d e a m q u a m ip s i p u t a n t , p r i m a e v a m

•conc-entuum. f o r m a m G r e g o r i a n u s c a n t u s r e d u c a t u r , eo e t i a m s u b

o b t e n t u , q u o d A p o s t o l i c a Sedes c a n t u m e d i t i o n i s a b s e n u p e r a p ­

p r o b a t a e a u t h e n t i c u m q u i d e m d e c l a r a v e r i t , e t m a g n o p e r e c o m m e n ­

d a v e r i t , a u t m i n i m e s i n g u l i s E c c l e s i i s , i m p o s u e r i t ; q u i n a d v e r t e r e n t ,

u t i o p o r t e b a t c o n s t a n t e m esse S u m m o r u m P o n t i f i c u m p r a x i m a d

n o n n u l l o s a b u s u s t o l l e n d o s p e r s u a s i o n e m a g i s q u a m i m p e r a t i s u t i v o ­

l u i s s e ; e o v e l m a x i m e s c i e n t e s q u o d R m i l o c o r u m O r d i n a r i i , e o r u m ­

q u e C l e r i v e r b a e x h o r t a t i o n i s S u m m i Pon t i f i c i s loco m a n d a t i p i e -

e t r e l i g i o s e i n t e r p r e t a r i s o l e n t . Q u a e q u i d e m a r b i t r a n d i r a t i o n e s

c u m p e r e p h e m e r i d e s , a c v a r i a e d i t a o p u s c u l a v u l g a r e n t u r , i p s a q u e

E d i t i o n i s p r a e f a t a e a p p r o b a t i o i n d u b i u m v o c a r e t u r , S a c r a Con­

g r e g a t i o s u i officii esse d u x e r a t A p o s t o l i c a s L i t t e r a s s a . m e . P i i I X

i a m e d i t a s , a u t h e n t i c a s d e c l a r a r e , e t e i u s d e m e d i t i o n i s a p p r o b a t i o ­

n e m i t e r u m c o n f i r m a r e , d e c r e t o e d i t o d ie 1 4 A p r i l i s a n n i 1 8 7 7 .

N i h i l o m i n u s n e q u e e o d e c r e t o , n e q u e s u b s e q u e n t i b u s A p o s t o l i c i s

l i t t e r i s S a n c t i s s i m i D o m i n i N o s t r i s u p e r i u s m e m o r a t i s , i l l i a c q u i e ­

sce re v i s i s u n t ; q u i n i m o s u a s o p i n a t i o n e s a d h u c v a l i d i u s i n c u l c a r e

p e r r e x e r e i n e o c o n v e n t u c u l t o r u m ecc les i a s t i c i c a n t u s , q u i u t G u i ­

d o n i M o n a c h o s o l e m n e s d e f e r r e n t u r h o n o r e s , s u p e r i o r e a n n o A r e t i i

h a b i t u s e s t : n o n s ine i l l o r u m offensione, q u i A p o s t o l i c a e S e d i s a u ­

c t o r i t a t e m , n o n m i n u s q u a m i n r e l i q u i s a d S a c r a m L i t u r g i a m per""

t i n e n t i b u s , i n c a n t u s e t i a m r a t i o n e e t u n i f o r m i t a t e , u n i c e s e q u e n ­

d a m esse i u r e m e r i t o e x i s t i m a n t . S e d q u i d q u i d h a c i n r e i m p r o ­

b a n d u m i r r e p s e r i t , q u o n i a m i i , q u i A r e t i i h a c d e c a u s a c o n v e n e ­

r a n t , n o n n u l l a e a d e m d e r e v o t a , s e u p o s t u l a t a S a n c t i s s i m o D o ­

m i n o N o s t r o L e o n i X I I I h u m i l i t e r p o r r e x e r u n t , e i u s d e m o r a c u l u m

e x q u i r e n t e s ; i d e m S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r , a t t e n t a n e g o t i i

g r a v i t a t e , p e c u l i a r i S a c r a e R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s C o e t u i a b s e

de lec to q u o r u m d a m S . R . E . C a r d i n a l i u m S a c r i s t u e n d i s R i t i b u s

p r a e p o s i t o r u m , a t q u e a l i q u o t P r a e s u l u m Official ium e i u s d e m S a c r a e

C o n g r e g a t i o n i s i l l u d e x p e n d e n d u m c o m m i s i t . Q u a e p e c u l i a r i s Con­

g r e g a t i o a d V a t i c a n u m i n f r a s c r i p t a d i e a d u n a t a , r e m a t u r e accu ­

r a t o q u e p e r p e n s a , a c r e s u m p t i s o m n i b u s a d r e m p e r t i n e n t i b u s , e x ­

q u i s i t a s q u e e t i a m p e r i t i s s i m o r u m v i r o r u m s e n t e n t i i s , i t a , s i S a n ­

c t i s s i m o p l a c u e r i t , d e c e r n e n d u m c e n s u i t :

5Î0 DECRETUM

V o t a s e u P o s t u l a t a a b A r e t i n o C o n v e n t u s u p e r i i r e a n n o e m i s s a ,

a c S e d i A p o s t o l i c a e a b eodem o b l a t a p r o l i t u r g i c o c a n t u G r e g o r i a n o

a d v e t u s t a m t r a d i t i o n e m r e d i g e n d o , a c c e p t a u t i s o n a n t , r e c i p i p r o -

b a r i q u e n o n posse . Q u a m v i s e n i m ecc l e s i a s t i c i c a n t u s c u l t o r i b u s i n ­

t e g r u m l i b e r u m q u e s e m p e r f u e r i t , a c d e i n c e p s f u t u r u m s i t , e r u d i ­

t i o n i s g r a t i a , d i s q u i r e r e q u a e n a m v e t u s f u e r i t i p s i u s e c c l e s i a s t i c i

c a n t u s f o r m a , v a r i a e q u e e i u s d e m p h a s e s , q u e m a d m o d u m d e a n t i q u i s -

E c c l e s i a e r i t i b u s , a c r e l i q u i s S a c r a e L i t u r g i a e p a r t i b u s e r u d i t i s ­

s i m i v i r i c u m p l u r i m a c o m m e n d a t i o n e d i s p u t a r e e t i n q u i r e r e c o n ­

s u e v e r u n t ; n i h i l o m i n u s e a m t a n t u m u t i a u t h e n t i c a m G r e g o r i a n i

c a n t u s f o r m a m a t q u e l e g i t i m a m h o d i e h a b e n d a m esse , q u a e i u x t a

T r i d e n t i n a » s a n c t i o n e s a P a u l o V . P i o I X s a . m e . e t Sanc t i s s imo-

D o m i n o N o s t r o L e o n e X I I I , a t q u e a S a c r a R i t u u m C o n g r e g a t i o n e ,

i u x t a e d i t i o n e m R a t i s b o n a e a d o r n a t a m , r a t a e s t e t c o n f i r m a t a , u t ­

p o t e q u a e u n i c e e a m c a n t u s r a t i o n e m c o n t i n e a t , q u a R o m a n a u t i t u r

E c c l e s i a . Q u o c i r c a d e h a c a u t h e n t i c i t a t e e t l e g i t i m i t a t e i n t e r e o s r

q u i S e d i s A p o s t o l i c a e a u c t o r i t a t i s i n c e r e o b s e q u u n t u r , n e c d u b i t a n ­

d u m , n e q u e a m p l i u s d i s q u i r e n d u m e s s e . U t v e r o c a n t u s , q u i i n

S a c r a L i t u r g i a , s t r i c t o s e n s u a c c e p t a , a d h i b e t u r , u n i f o r m i s u b i q u e

e x i s t a t , i n n o v i s e d i t i o n i b u s M i s s a l i u m , R i t u a l i u m a c P o n t i f i c a l i u m ,

eae p a r t e s , q u a e m u s i c i s n o t i s d e s i g n a n t u r , a d n o r m a m E d i t i o n i s

p r a e d i c t a e a S . Sede a p p r o b a t a e , u t p o t e c o n t i n e n t i s c a n t u m l i t u r ­

g i c u m p r o p r i u m E c c l e s i a e R o m a n a e ( u t p r a e f e r t i p s e t i t u l u s i n f r o n t e

c u i u s q u e l i b r i a p p o s i t u s ) e x i g a n t u r , i t a u t i l l i u s t e x t u i s i n t o m n i n o

c o n f o r m e s . D e c e t e r o q u a m v i s , i u x t a p r u d e n t i s s i m a m S e d i s A p o ­

s t o l i c a e a g e n d i r a t i o n e m c u m d e u n i f o r m i t a t e i n ecc l e s i a s t i ca l i t u r ­

g i a i n d u c e n d a a c t u m e s t , p r a e f a t a m e d i t i o n e m s i n g u l i s E c c l e s i i s n o n

i m p o n a t , n i h i l o m i n u s i t e r u m p l u r i m u m h o r t a t u r o m n e s R e v e r e n ­

d i s s imus l o c o r u m O r d i n a r i o s a l i o s q u e ecc l e s i a s t i c i c a n t u s c u l t o r e s r

u t i l l a m i n S a c r a L i t u r g i a , a d c a n t u s u n i f o r m i t a t e m s e r v a n d a m ,

a d o p t a r e c u r e n t , q u e m a d m o d u m p l u r e s i a m E c c l e s i a e l a u d a b i l i t e r

a m p l e x a e s u n t . - E t i t a d e c r e v i t d ie 1 0 A p r i l i s 1 8 8 3 .

P a c t a a u t e m d e h i s o m n i b u s p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m S a n ­

c t i s s imo D o m i n o N o s t r o L e o n i P a p a e X I I I f i d e l i r e l a t i o n e , S a n c t i t a s -

S u a D e c r e t u m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t u m h a b u i t , c o n f i r m a v i t , e t

p u b l i c i i u r i s f i e r i m a n d a v i t d ie 2 6 e i u s d e m m e n s i s e t a n n i .

D . C A R D . B A R T O L I N I U S , PRAEFECTUS L o c o g g S i g i l l i

Laurentius Salvati S. B. C. Secretarius

DECRETUM 51t

ROTHOMAGEN. Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei Ioannis Baptistae De la Salle Fundatoris Congregationis Fra­trum Scholarum Christianarum.

P e r D e c r e t u m S a c r o r u m R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s s u b d i e 2 3 M a i i

1 8 7 9 a S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o LEONE PAPA X I I I b e n i g n e con­

ces sum fuit, ut in O r d i n a r i o i p s i u s S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s C o e t u

a g e r e t u r , a b s q u e i n t e r v e n t u e t v o t o C o n s u l t o r u m , d e V a l i d i t a t e P r o ­

c e s s u u m A p o s t o l i c a A u c t o r i t a t e c o n s t r u c t o r u m s u p e r t r i b u s M i r a c u l i s ,

quae p r a e d i c t o V e n . S e r v o D e i I o a n n e B a p t i s t a D e l a S a l l e i n ­

t e r c e d e n t e , a Deo p a t r a t a f e r u n t u r . H i n c E m u s e t R m u s D o m i n u s

C a r d i n a l i s I o a n n e s B a p t i s t a P i t r a , p r a e f a t a e C a u s a e P o n e n s a d i n ­

s t a n t i a m R e v . F r . R o b u s t i a n i P r o c u r a t o r i s G-enera l i s C o n g r e g a ­

t i o n i s F r a t r u m S c h o l a r u m C h r i s t i a n a r u m , e t h u i u s c e C a u s a e P o ­

s t u l a t o r i s , i n O r d i n a r i o spec i a l i C o e t u i p s i u s S a c r a e R i t u u m Con­

g r e g a t i o n i s , i u x t a p e c u l i a r e s d i s p o s i t i o n e s e i u s d e m S a n c t i s s i m i D o ­

m i n i N o s t r i s u b d ie 2 0 N o v e m b r i s 1 8 7 8 e d i t a s , c o n s t i t u t o , a c s u b ­

s i g n a t a d ie a d V a t i c a n u m c o a d u n a t o , s e q u e n s D u b i u m p r o p o s u i t ,

n i m i r u m :

« An constet de validitate Processuum, Auctoritate Aposto­

lica constructorum super Miraculis in Dioecesibus Rothomagen.

Parisien. Aurelianen., testes sint rite ac recte examinati, et iura

producta legitime compulsata in casu et ad effectum de quo

agitur ? »

S a c r a p o r r o e a d e m C o n g r e g a t i o , o m n i b u s a c c u r a t o e x a m i n e

p e r p e n s i s , a u d i t o q u e voce e t s c r i p t o R . P . D . A u g u s t i n o C a p r a r a

S a n c t a e F i d e i P r o m o t o r e , r e s c r i b e r e r a t a e s t : Affirmative seu Con­

stare.

D i e 1 3 F e b r u a r i i 1 8 8 3 .

F a c t a p o s t m o d u m d e h i s S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o LEONI

PAPAE X I I I p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m fideli r e l a t i o n e , S a n c t i t a s

S u a s e n t e n t i a m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t a m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t

d i e 1 5 eodem M e n s e e t A n n o .

D . CARD. B A R T O L I N I U S S . R . C . P R A E F .

L o c o ¡¡¡JjS S i g i l l i

LAURENTIUS SALVATI S. R. C. Secretarius.

512

E X 8 . C O N G R E G A T I O N E D E P R O P A G A N D A F I D E

LITTERAE circulares ad Hiberniae Episcopos, quibus edicitur probari non posse pecuniae collectam, ad quam adigi quis videtur qua­dam veluti vi ac metu.

Illustrissime ox Rme Domine

Q u i d q u i d s i t d e p e r s o n a P a r n e l l i e i u s q u e c o n s i l i i s , e x p l o r a t u m t a m e n e s t p l u r e s e x i l l i u s a s sec l i s e a m a g e n d i r a t i o n e m i n m u l t i s c a s i b u s a d h i b u i s s e , q u a e p l a n e a b h o r r e t a b i i s q u a e S u m m u s P o n ­t i f e x i n s u i s a d C a r d i n a l e m A r c h i e p i s c o p u m D u b l i n e n s e m u t e r i s e n u n c i a v i t , q u a e q u e i n i n s t r u c t i o n i b u s h u i u s s . C o n g r e g a t i o n i s a b H i b e r n i a e E p i s c o p i s i n n u p e r r i m o D u b l i n e n s i c o n v e n t u u n a n i m i t e r r e c e p t i s c o n t i n e n t u r . E n i m v e r o i u x t a h a e c p r a e s c r i p t a fas est /li­bemos fortunae suae afflictae levationem quaerere, fas est et pro iure suo contendere, s e r v a n d u m t a m e n s e m p e r d i v i n u m i l l u d p r a e ­c e p t u m , quaeri primum oportere regnum Dei et iustitiam eius; turpe autem esse, causam quamvis iustam tueri non iuste. P o r r o C l e r i t o t i u s et m a x i m e Episcoporum est incitatos multitudinis animos temperare et ad iustitiam necessariamque in omnibus rebus mo­derationem tempestivis hortationibus revocare, ne vehementiori cupiditate ducti emolumenta rerum fallacibus iudiciis videant, aut spem publicae felicitatis in dedecore fiagitiorum ponant. H i n c s e q u i t u r n e m i n i c l e r i c o r u m l i c e r e a b h i s r e g u l i s de f l ec te re , n e c i i s m o t i b u s , q u i p r u d e n t i a e e t s t u d i o p l a c a n d o r u m a n i m o r u m m i n i m e c o n v e n i u n t sese i m m i s c e r e , a u t i l l i s p r o v e h e n d i s d a r e o p e r a m . H a u d c e r t e v e t i t u m e s t p e c u n i a s a d c o n d i t i o n e m H i b e r n o r u m l e v a n -d a m c o n f e r r e : v e r u m t a m e n e x p r a e d i c t i s m a n d a t i s A p o s t o l i c i s eae c o l l e c t a e o m n i n o r e p r o b a n d a e s u n t q u a e p r o c l a m a n t u r a d c u p i d i ­t a t e s p o p u l i i n f l a m m a n d a s , u t i i s fac i le h o m i n e s a b u t i q u e a n t a d t u r b u l e n t a cons i l i a c o n t r a l eges i n e u n d a . P o t i s s i m u m v e r o a b i l l i s a b s t i n e n d u m , c u m h a u d obscu re p a t e t e x i n d e od ia e x c i t a r i , con­v i c i a i n v i r o s s p e c t a t o s c o n g e r i , n e q u e c r i m i n a a c caedes , q u i b u s f l a g i t i o s i h o m i n e s sese p o l l u e r u n t u l l i m o d e r e p r o b a r i ; m a x i m e u b i a s s e r a t u r m e n s u r a m v e r i i n p a t r i a m a m o r i s e x c o n l a t a v e l d e n e g a t a p e c u n i a a e s t i m a r i , q u o f i t u t q u a d a m v e l u t i v i a c m e t u a d i g i a d h a e c h o m i n e s v i d e a n t u r .

Q u i b u s p o s i t i s c o m p e r t u m A m p l i t u d i n i t u a e esse d e b e t , e a m p e c u n i a e c o l l e c t a m q u a e Parnell testimonial f und a u d i t , ab h a c S a c r a C o n g r e g a t i o n e n o n posse p r o b a r i , n e c p r o i n d e e c c l e s i a s t i c i s v i r i s , m a x i m e v e r o E p i s c o p i s l i c e r e e a m u l l o modo c o m m e n d a r e v e l p r o m o v e r e .

I n t e r e a p r e c o r D e u m u t i A m p l i t u d i n e m t u a m d i u t i s s i m e s o s p i t e t . D a t u m R o m a e e x A e d . S . C . d e P r o p a g a n d a F i d e d i e 1 1 M a i i

1 8 8 3 .

513

Sanctissimi Domini Nostri LEONIS Divina Providentia PAPAE XIII Constitutio De Lege Franciscalium tertii Ordinis saecularis.

L E O E P I S C O P U S

SERVUS SERVORUM DEI

Ad perpetuam rei memoriam

M i s e r i c o r s D e i F i l i u s , q u i , s u a v i i u g o e t l e v e o n e r e n o m i n i b u s

i m p o s i t o , o m n i u m v i t a e e t s a l u t i c o n s u l u i t , E c c l e s i a m a s e c o n d i ­

t a m n o n p o t e s t a t i s s o l u m sed e t i a m m i s e r i c o r d i a e s u a e r e l i q u i t h e ­

r e d e m , u t p a r t a p e r i p s u m beneficia a d o m n e s s a e c u l o r u m a e t a t e s

•eodem s e m p e r c h a r i t a t i s t e n o r e p r o p a g a r e n t u r . P r o p t e r e a q u e m a d ­

m o d u m i n i i s , q u a e I e s u s C h r i s t u s i n o m n i v i t a v e l g e s s i t v e l p r a e ­

c e p i t , m i t i s i l l a s a p i e n t i a e t i n v i c t a e m a g n i t u d o b e n i g n i t a t i s e l u x i t ,

s i c p a r i t e r i n s i n g u l i s c h r i s t i a n a e r e i p u b l i c a e i n s t i t u t i s m i r a q u a e ­

d a m e m i n e t i n d u l g e n t i a e t l e n i t a s , u t p l a n e v e l i n h a c i p s a r e s i ­

m i l i t u d i n e m D e i , qui charitas est (1) , g e r e r e E c c l e s i a v i d e a t u r . I l l u d

e s t a u t e m m u n u s p i e t a t i s h u i u s m a t e r n a e m a x i m e p r o p r i u m , acco­

m o d a r e s a p i e n t e r l e g e s , q u o a d f i e r i p o t e s t , a d t e m p o r a , a d m o r e s ,

a t i n p r a e c i p i e n d o e x i g e n d o q u e s u m m a s e m p e r a e q u i t a t e u t i . A t q u e

h u i u s m o d i c o n s u e t u d i n e c h a r i t a t i s s i m u l e t s a p i e n t i a e ef f ic i tur , u t

i m m u t a b i l i t a t e m d o c t r i n a e a b s o l u t a m e t s e m p i t e r n a m c u m p r u d e n t i

d i s c i p l i n a e v a r i e t a t e E c c l e s i a c o n i u n g a t .

H a c N o s r a t i o n e a n i m u m e t m e n t e m N o s t r a m i n g e r e n d o P o n ­

t i f i c a t u c o n f o r m a n t e s , officii N o s t r i d u c i m u s eo , q u o a e q u u m e s t ,

i u d i c i o a e s t i m a r e n a t u r a m t e m p o r u m , e t o m n i a c i r c u m s p i c e r e , n e

q u e m di f f icu l tas d e t e r r e a t a b u t i l i u m e x e r c i t a t i o n e v i r t u t u m . E t

n u n c q u i d e m p e r p e n d e r e a d h a n c n o r m a m p l a c u i t s o d a l i t a t e m F r a n ­

c i s c a l i u m Ordinis Tertii, q u i saecularis d i c i t u r , d i l i g e n t e r q u e s t a ­

t u e r e n u m l e g e s e i u s modice t e m p e r a r i o b m u t a t a t e m p o r a o p o r ­

t e r e t .

P r a e c l a r u m i s t u d F r a n c i s c i p a t r i s i n s t i t u t u m v e h e m e n t e r p i e t a t i

c h r i s t i a n o r u m c o m m e n d a v i m u s p e r l i t t e r a s E n c y c l i c a s Auspicato,

q u a s d ie X Y I I S e p t e m b r i s a n n o s u p e r i o r e d e d i m u s . D e d i m u s a u t e m

h a c v o l u n t a t e a t q u e hoc u n i c e p r o p o s i t o , u t q u a n t o p l u r e s p o s s e n t (1) I Ion. IV, 16.

Acta. Tom. XV, fase. OLXXIX 33

514 CONSTITUTIO

a d s a n c t i t a t i s c h r i s t i a n a e l a u d e m i n v i t a t i o n e N o s t r a t e m p e s t i v e re­

v o c a r e n t u r . O r i g o q u i p p e e s t m a x i m a e t m a l o r u m q u a e p r e m u n t , e t

p e r i c u l o r u m q u a e m e t u u n t u r , n e g l e c t a c h r i s t i a n a v i r t u s : a l t e r i s

v e r o m e d e r i , a t q u e a l t e r a d e p r e c a r i n o n a l i a h o m i n e s r a t i o n e p o s ­

s u n t , q u a m m a t u r a n d o p r i v a t i m e t p u b l i c e a d I e s u m C h r i s t u m r e ­

d i t u , qui saldare in perpetuum potest accedentes per semetipsum ad Deum (1) . I a m v e r o in c u r a n d i s I e s u C h r i s t i p r a e c e p t i s i n s t i t u t a ,

F r a n c i s c a l i a t o t a s u n t p o s i t a : n e q u e e n i m q u i c q u a m s p e c t a v i t a l i u d

a u c t o r s a n c t i s s i m u s , q u a m u t i n i i s , v e l u t i n q u a d a m p a l a e s t r a ,

d i l i g e n t i u s v i t a c h r i s t i a n a e x e r c e r e t u r . P r o f e c t o O r d i n e s F r a n c i s c a ­

l e s d u o p r i o r e s , m a g n a r u m v i r t u t u m i n f o r m a t i d i s c i p l i n i s , p e r f e ­

c t i u s q u i d d a m d i v i n i u s q ù e p e r s e q u u n t u r : s ed p a u c o r u m s u n t , n e m p e

e o r u m q u i b u s D e i m u n e r e concessum e s t a d e v a n g e l i c o r u m cons i l i o ­

r u m s a n c t i t a t e m s i n g u l a r i q u a d a m a l a c r i t a t e c o n t e n d e r e . V e r u m

T e r t i u s O r d o n a t u s a p t u s e s t m u l t i t u d i n i : e t q u a n t u m p o s s i t a d

m o r e s i u s t o s , i n t e g r o s , r e l i g i o s o s s u p e r i o r u m t e m p o r u m m o n u m e n t a

e t r e s i p s a d e c l a r a t .

A u c t o r i a u t e m e t a d i u t o r i . b o n o r u m c o n s i l i o r u m Deo a c c e p t u m r e ­

f e r r e d e b e m u s , q u o d i l l i s c o h o r t a t i o n i b u s N o s t r i s c l a u s a e a u r e s p o ­

p u l i c h r i s t i a n i n o n f u e r u n t . I m o v e r o p l u r i m i s e x loc is p e r f e r t u r

e x c i t a t a e r g a F r a n c i s c u m A s s i s i e n s e m p i e t a s , a u c t u s q u e p a s s i m n u ­

m e r u s s o d a l i t a t e m T e r t i i O r d i n i s e x p e t e n t i u m . Q u a p r o p t e r v e l u t

i n c i t a m e n t a c u r r e n t i b u s p r a e b i t u r i , i l l u c decrev imus^ c o g i t a t i o n e m

i n t e n d e r e , u n d e i m p e d i r i a u t r e t a r d a r i a l i q u a t e n u s posse a n i m o r u m

s a l u t a r i s i s t e c u r s u s v i d e b a t u r . E t p r i m u m q u i d e m p e r s p e x i m u s ,

R e g u l a m T e r t i i O r d i n i s q u a m N i c o l a u s I V D e c e s s o r N o s t e r , p r o b a ­

v i t c o n f i r m a v i t q u e C o n s t i t u t i o n e A p o s t o l i c a Supra Montem d i e XVIII

A u g u s t i MccLxxxix, n o n o m n i n o i i s , q u i b u s n u n c v i v i t u r , t e m p o r i ­

b u s a t q u e m o r i b u s r e s p o n d e r e . H i n c c u m e x p l e r i s u s c e p t a officia s i n e

m o l e s t i a e t l a b o r e n i m i o n o n p o s s i n t , p l e r a q u e l e g u m c a p i t a condo­

n a r e s o d a l i u m p r e c i b u s h a c t e n u s necesse f u i t : q u o d q u i d e m s ine d i ­

s c i p l i n a e c o m m u n i s d e t r i m e n t o f i e r i n o n posse , fac i le i n t e l l i g i t u r .

D e i n d e a l i a q u o q u e i n e a d e m s o d a l i t a t e e r a t c a u s s a , q u a e N o ­

s t r a s s ib i c u r a s v i n d i c a r e t . N i m i r u m R o m a n i Po n t i f i c e s D e c e s s o r e s

N o s t r i T e r t i u m O r d i n e m i a m i n d e a n a t a l i suo s u m m a b e n e v o l e n t i a

c o m p l e x i , I n d u l g e n t i a s c o m p l u r e s e t s a t i s a m p l a s i n e x p i a t i o n e m

a d m i s s o r u m s o d a l i b u s concesse re . Q u a r u m r a t i o effecta e s t a n n o r u m

d e c u r s u p e r p l e x i o r : a t q u e i l l u d i n c o n t e n t i o n e m saepe v e n i e b a t , n u m

d e pon t i f i c a l i i n d u l g e n t i a c e r t i s i n causs i s c o n s t a r e t , e t q u o t e m -

(1) Hebr. VII , 25.

CONSTITUTIO 5 1 5

Lex Sodalium Franciscalium Tertii Ordinis qui Saecularis dicitur

CAP. I .

DE COOPTATIONE, TIROCINIO, PROFESSIONE.

§ I. Ne quos c o o p t a r i l i c e a t , n i s i m a i o r e s q u a t u o r d e c i m a n n o ­

r u m , eosque b e n e m o r a t o s , r e t i n e n t e s c o n c o r d i a e , a t q u e i n p r i m i s

p o r e , q u o v e g e n e r e e a d e m u t i fas e s s e t . C e r t e d e s i d e r a t a n o n e s t

A p o s t o l i c a e S e d i s h a c i n r e p r o v i d e n t i a : a c n o m i n a t i m B e n e d i c t u s X I V

P . M. C o n s t i t u t i o n e Ad Romanum Pontificem d i e xv M a r t i i a n n o

MDCCLI t o l l e n d a s p r i o r e s d u b i t a t i o n e s c u r a v i t ; n o n p a u c a s t a m e n , u t

f e re t i t , d e n u o a t t u l i t d i e s .

Q u a m o b r e m h u i u s m o d i i n c o m m o d o r u m c o g i t a t i o n e a d d u c t i , e x

s ac ro Cons i l i o I n d u l g e n t i i s s a c r i s q u e r e l i q u i i s t u e n d i s p r a e p o s i t o

a l i q u o t S . E . R . C a r d i n a l e s d e s t i n a v i m u s , q u i l e g e s T e r t i a r i o r u m

p r i s t i n a s c u m c u r a r e c o g n o s c e r e n t ; i t e m I n d u l g e n t i a s e t p r i v i l e g i a

o m n i a i n c o m m e n t a r i u m r e l a t a e x a m i n a r e n t : a d h i b i t o q u e i n t e l l i g e n t i

i u d i c i o , h a c d e r e a d N o s r e f e r r e n t , q u i d r e t i n e n d u m q u i d v e n o ­

v a n d u m p r o t e m p o r u m c o n d i t i o n e c e n s u i s s e n t . T r a n s a c t o , u t i im­

p e r a t u m e r a t , n e g o t i o , i i q u i d e m N o b i s a u c t o r e s f u e r u n t , l e g e s v e ­

t e r e s n e c t i a t q u e a c c o m o d a r i a d h a s r e c e n t e s v i v e n d i c o n s u e t u d i n e s

o p o r t e r e , c u m q u o r u m d a m c a p i t u m i m m u t a t i o n e n o n n u l l a . D e I n ­

d u l g e n t i i s v e r o , n e q u i r e l i n q u a t u r h a e s i t a n d i l o c u s , p r o h i b e n d i -

q u e c a u s s a p e r i c u l i , n e q u i d n o n i u r e f i a t , a r b i t r a t i s u n t , N o s a d

e x e m p l u m B e n e d i c t i X I V s a p i e n t e r u t i l i t e r q u e f a c t u r o s , s i r e v o c a t i s

a b r o g a t i s q u e I n d u l g e n t i i s o m n i b u s , q u a e h a c t e n u s v a l u e r a n t , a l i a s

q u a s d a m e x i n t e g r o e idem s o d a l i t i o d e c r e v e r i m u s .

E r g o q u o d b o n u m f e l i x q u e s i t , D e i g l o r i a m a m p l i f i c e t , e t p i e ­

t a t i s v i r t u t u m q u e c e t e r a r u m s t u d i a m a g i s a c c e n d a t , N o s h i s L i t t e r i s

a u c t o r i t a t e N o s t r a a p o s t o l i c a L e g e m F r a n c i s c a l i u m O r d i n i s T e r t i i ,

q u i saecularis d i c i t u r , e o modo q u o i n f r a d e s c r i p t a e s t , n o v a m u s e t

s a n c i m u s . Q u o t a m e n f a c t o n i h i l d e m p t u m d e i p s a O r d i n i s n a t u r a

p u t e t u r ; q u a m o m n i n o v o l u m u s i m m u t a t a m a t q u e i n t e g r a m p e r m a ­

n e r e . P r a e t e r e a p o e n a r u m r e m i s s i o n i b u s , s e u I n d u l g e n t i i s , p r i v i l e ­

g i i s q u e , quae i n f r a i n i n d i c e r e c e n s e n t u r , eosdem s o d a l e s u t i . posse

v o l u m u s e t i u b e m u s , s u b l a t i s p e n i t u s I n d u l g e n t i i s p r i v i l e g i i s q u e

u n i v e r s i s , q u a e e i d e m s o d a l i t i o h a e c A p o s t o l i c a S e d e s q u o c u m q u e

v e l t e m p o r e , v e l n o m i n e , v e l f o r m a a n t e hanG d i e m c o n c e s s e r a t .

8J6 CONSTITUTIO

s a n c t i t a t e p r o f e s s i o n i s c a t h o l i c a e p r o b a t o s , s p e c t a t o q u e e r g a E c c l e ­

s i a m R o m a n a m S e d e m q u e A p o s t o l i c a m obsequ io .

§ I I . N u p t a e , n i s i s c i e n t e e t c o n s e n t i e n t e v i r o , n e c o o p t e n t u r ,

e x t r a q u a m s i s ecus v i d e a t u r f a c i e n d u m , a u c t o r e s a c e r d o t e consc ien­

t i a e i p s a r u m i u d i c e .

§ I I I . A d l e c t i i n s o d a l i t a t e m scapulare p a r v u m u n a q u e c i n g u ­

l u m d e m o r e g e r a n t : n i g e s s e r i n t , s t a t i s p r i v i l e g i i s i u r i b u s q u e ca ­

r e a n t .

§ I V . Q u i q u a e v e T e r t i u m O r d i n e m i n i e r i n t , u n u m i p s u m a n ­

n u m t i r o c i n i o e x i g a n t : m o x , O r d i n e m r i t e p ro fes s i , s e r v a t u r o s esse

i u r a D e i , o b e d i e n t e s E c c l e s i a e d i c to f u t u r o s ; s i q u i d i n i i s , q u a e

p ro fes s i s u n t , d e l i q u e r i n t , s a t i s f a c t u r o s s i n g u l i s p o n d e a n t .

CAP. I I .

DE DISCIPLINA VIVENDI.

§ I . S o d a l e s T e r t i i O r d i n i s i n o m n i c u l t u h a b i t u q u e , s u m p t u o -

s io re e l è g a n t i a p o s t h a b i t a , t e n e a n t e a m , q u a e s i n g u l o s d e c e a t , m e -

d i o c r i t a t i s r e g u l a m .

§ I I . C h o r e i s l u d i s v e scen ic i s p r o c a c i o r i b u s , i t e m c o m i s s a t i o n i ­

b u s p e r q u a m c a u t e a b s t i n e a n t .

§ I I I . P a s t u a t q u e p o t u u t a n t u r f r u g a l i t e r : n e v e a n t e ve l a c -

c u m b a n t v e l a s s u r g a n t d e m e n s a , q u a m i n v o c a t o p i e g r a t e q u e D e o .

§ I V . I e i u n i u m M a r i a e V i r g i n i I m m a c u l a t a e , i t e m F r a n c i s c o

P a t r i , p r i d i e s a c r a s o l e m n i a , s i n g u l i se r v a n t o : a d m o d u m l a u d a b i ­

l e s , s i q u i p r a e t e r e a v e l i e i u n i u m i n s e x t a s , v e l a b s t i n e n t i a m c a r ­

n i u m i n q u a r t a s q u a s q u e f e r i a s s e r v a r i n t , d i s c i p l i n a v e t e r i T e r t i a ­

r i o r u m .

§ V . A d m i s s a r i t e e x p i a n t o p e r m e n s e s s i n g u l o s ; i t e m a d d i v i ­

n u m e p u l u m a c c e d a n t p e r m e n s e s s i n g u l o s .

§ V I . T e r t i a r i o s e x o r d i n e C l e r i c o r u m , q u o d P s a l m i s q u o t i d i e d a n t

o p e r a m , n i h i l p r a e t e r e a hoc n o m i n e d e b e r e p l a c e t . L a i c i , q u i nec

c a n o n i c a s , n e u M a r i a l e s p r e c e s , v u l g o Officium parvum B. V. M.,

p e r s o l v u n t , p r e c a t i o n e m Dominicam- cirm S a l u t a t i o n e A n g e l i c a e t

Gloria Patri a d h i b e a n t duodec i e s ia. dies s i n g u l o s , e x c e p t o s i p e r

v a l e t u d i n e m n o n l i c e a t .

§ V I I . Q u i b u s e s t t e s t a m e n t i f a c t i o , i i s u o q u i s q u e t e m p o r e d e r e s u a t e s t e n t u r .

§ V I I I . I n f a m i l i a r i v i t a s t u d e a n t c e t e r o s e x e m p l o a n t e c e d e r e :

p i e t a t i s a r t e s , r e s q u e o p t i m a s p r o v e h e r e . L i b r o s v e l d i a r i a , u n d e

p e r n i c i e s v i r t u t i m e t u a t u r , d o m u m s u a m i n f e r r i , a b i i s q u e , q u i i n

i p s o r u m p o t e s t a t e s i n t , l e g i n e s i n a n t .

CONSTITUTIO 5 1 7

§ I X . C h a r i t a t e m b e n e v o l a m e t i n t e r s e e t a d a l i e n o s s e d u l o t u e ­

a n t u r . C o m p o n e n d a s , s i cub i p o s s u n t , d i s c o r d i a s c u r e n t .

§ X . I u s i u r a n d u m n e i u r e n t u n q u a m , n i s i n e c e s s a r i o . T u r p i a

d i c t u , s c u r r i l e s iocos f a n d o f u g i a n t . E x c u t i a n t sese v e s p e r i , n u m

t a l e q u i d q u a m t e m e r e f e c e r i n t : s i f e c e r i n t , e r r o r e m p o e n i t e n d o co r ­

r i g a n t .

§ X I . R e i d i v i n a e , q u i commode p o s s u n t , q u o t i d i e i n t e r s i n t . A d

c o e t u s m e n s t r u o s , q u o s P r a e f e c t u s i n d i x e r i t , c o n v e n i a n t .

§ X I I . C o n f e r a n t i n c o m m u n e p r o f a c u l t a t e q u i s q u e s u a n o n ­

n i h i l , u n d e v e l t e n u i o r e s e s o d a l i u m n u m e r o , p r a e s e r t i m af fec ta v a ­

l e t u d i n e , s u b l e v e n t u r , v e l d i v i n i c u l t u s d i g n i t a t i c o n s u l a t u r .

§ X I I I . A d s o d a l e m a e g r o t a n t e m P r a e f e c t i v e l a d e a n t i p s i , v e l

m i t t a n t , q u i c h a r i t a t i s officia e x p l e a t . I i d e m , i n m o r b o a n c i p i t i , m o ­

n e a n t s u a d e a n t , u t q u a e a d e x p i a n d u m a n i m u m p e r t i n e n t , a e g r o t u s

t e m p e s t i v e c u r e t .

§ X I V . A d e x e q u i a s soda l i s d e m o r t u i s o d a l e s m u n i c i p e s h o s p i -

t e s v e c o n v e n i a n t , s i m u l q u e M a r i a l e s p reces i n s t i t u t o D o m i n i c i P a ­

t r i s , i d e s t Rosarium, t e r t i a m p a r t e m a d c a e l e s t e d e m o r t u i so la ­

t i u m a d h i b e a n t . I t e m s a c e r d o t e s i n t e r , r e m d i v i n a m , l a i c i , s i p o t e ­

r u n t , s u m p t a E u c h a r i s t i a , p a c e m f r a t r i de func to s e m p i t e r n a m p i i

v o l e n t e s a d p r e c e n t u r .

CAP . I I I .

DE OFFICIIS, DE VISITATIONE, DEQUE IPSA LEGE.

§ I . Officia, a d v o c a t i s a d c o n v e n t u m s o d a l i b u s , d e f e r a n t u r . E a ­

d e m t r i e n n a l i a s u n t o . O b l a t a n e q u i s ine c a u s s a i u s t a r e c u s e t , ceu

o s c i t a n t e r g e r a t .

§ I I . C u r a t o r , qu i Visitator a u d i t , d i l i g e n t e r q u a e r a t , s a t i s n e

s a l v a e l e g e s . E i u s r e i e r g o , s o d a l i t i o r u m sedes i n s i n g u l o s a n n o s ,

eoque c r e b r i u s , s i r e s p o s t u l a v e r i t , p r o p o t e s t a t e c i r c u m e a t , coe-

t u m q u e h a b e a t , P r a e f e c t i s s o d a l i b u s q u e u n i v e r s i s adesse i u s s i s . S i '

q u e m Visitator ad officium m o n e n d o i u b e n d o r e v o c a n t , s i v e q u i d ,

s a l u t a r i s p o e n a e n o m i n e , i n q u e m q u a m d e c r e v e r i t , h i c m o d e s t e a c ­

c i p i a t , i d e m q u e l u e r e n e a b n u a t .

§ I I I . Visitatores e x P r i m o E r a n c i s c a l i u m O r d i n e , v e l e x O r ­

d i n e T e r t i o R e g u l a r i l e g a n t u r , quos C u s t o d e s s e u Guardiani, s i i d

r o g a t i f u e r i n t , d e s i g n a b u n t . Visitatoris m u n e r e l a i c i s v i r i s i n t e r ­

d i c t u m e s t o .

§ I V . S o d a l e s n e c o b e d i e n t e s e t n o x i i i t e r u m e t t e r t i u m a d m o -

n e a n t u r officii s u i : n i p a r e a n t , e x c e d e r e O r d i n e i u b e a n t u r .

S I 8 CONSTITUTIO

Index indulgentiarum et privilegiorum.

CAP. I .

DE INDULGENTIIS PLENARIIS.

T e r t i a r i i s e x u t r o q u e s e x u s i n g u l i s , q u i a d m i s s o r u m confess ione

r i t u c h r i s t i a n o e x p i a t i s a c r a m E u c h a r i s t i a m s u m p s e r i n t , I n d u l g e n ­

t i a m p l e n a r i a m c o n s e q u e n d i i u s s i t , d i ebus e t c aus s i s q u a e i n f r a

s c r i p t a e s u n t :

I . D i e a d i t i a l i :

I I . Q u o d ie s i n g u l i O r d i n e m p r i m i t u s p r o f i t e n t u r :

I I I . Q u o d ie a d conc ionem m e n s t r u a m seu Conferentiam con­

v e n i u n t , s i modo t e m p l u m a l i q u o d p u b l i c u m v e s a c r a r i u m p i e t a t i s

c a u s s a a d i e r i n t , r e m q u e c h r i s t i a n a m Deo d e m o r e c o m m e n d a v e r i n t :

I V . D i e I V o c t o b r i s , n a t a l i F r a n c i s c i P a t r i s l e g i f e r i : d ie X I I

A u g u s t i , n a t a l i C l a r a e V i r g i n i s l eg i f e r ae : d ie I I A u g u s t i , f es to M a ­

r i a e A n g e l o r u m r e g i n a e o b B a s i l i c a m e i u s d e d i c a t a m : i t e m q u o d ie

s o l e m n i a a n n i v e r s a r i a a g u n t u r S a n c t i c a e l i t i s , i n c u i u s t e m p l o se ­

d e s e s t s o d a l i t i i c o n s t i t u t a , s i modo i p s u m t e m p l u m p i e t a t i s c a u s s a

c e l e b r a v e r i n t , r e m q u e c h r i s t i a n a m D e o d e m o r e c o m m e n d a v e r i n t :

V . S e m e l p e r m e n s e s s i n g u l o s , q u o d ie c u i q u e p l a c u e r i t , s i m o d o

t e m p l u m a l i q u o d p u b l i c u m v e s a c r a r i u m p i e t a t i s c a u s s a a d i e r i n t ,

e t a l i q u a n d i u a d m e n t e m Pon t i f i c i s m a x i m i obsec rando p e r s t i t e r i n t :

V I . Q u o t i e s , p o t i o r i s v i t a e s t u d i o , p e r oc to d i e s c o n t i n u o s s t a t i s

a n i m i m e d i t a t i o n i b u s o p e r a m d a t u r i s e c e s s e r i n t :

V I I . I t e m m o r i t u r i s , s i s a n c t u m s a l u t a r e n o m e n I e s u a u t voce ,

a u t , s i l o q u i posse d e s i e r i n t , v o l u n t a t e i m p l o r a v e r i n t . I i d e m eodem

i u r * f r u a n t u r , s i n e c c o m p o t e s s a c r a Confess ione a t q u e E u c h a r i s t i a ,

a n i m i d o l o r e c u l p a s e x p i a v e r i n t .

§ V . I n l i is l e g i b u s s i q u i f o r t e q u i d d e l i q u e r i n t , n o e s e n o m i n e

c u l p a m s u s c e p t u r o s n u l l a m s c i a n t , e x c e p t i s i i s q u a e i u r e d i v i n o E c ­

c l e s i aeve l e g i b u s a l i o q u i p r a e c i p i u n t u r .

§ V I . S i q u a e h u i u s c a p i t a l e g i s q u e m q u a m s e r v a r e c a u s s a g r a ­

t i s e t i u s t a p r o h i b e a t , e u m e x e a p a r t e l e g e s o l v i , e a d e m v e c a p i t a

c o m m u t a r i p r u d e n t e r l i c e a t . C u i u s r e i P r a e f e c t i s o r d i n a r i i s F r a n ­

c i s c a l i u m e t P r i m i O r d i n i s e t T e r t i i , i t e m Visitatoribus s u p r a d i ­

c t i s f a c u l t a s p o t e s t a s q u e s i t .

CONSTITUTIO 5 1 9

V I I I . B i s i n a n n o Benedictionem summi Pontificis nomine a c ­

c e p t u m , s i a d m e n t e m i p s i u s Pon t i f i c i s D e o a l i q u a n d i u s u p p l i c a v e ­

r i n i : i t e m q u e , h a c i p s a s u p p l i c a n d i l e g e , a c c e p t u r i s q u a m a p p e l l a n t

Absolutionem, h o c e s t Benedictionem, p e r h o s d ies q u i i n f r a s c r i p t i

s u n t : I . N a t a l i D o m i n i N o s t r i I e s u C h r i s t i : I I . d i e s o l e m n i P a ­

s c h a t i s R e s u r r e c t i o n i s : I I I . d ie s o l e m n i P e n t e c o s t e s : I V . i n f e s to

S a n c t i s s i m i C o r d i s I e s u : V . i t e m I m m a c u l a t a e C o n c e p t i o n i s B . M a ­

r i a e V i r g i n i s : V I . I o s e p h i spons i e i u s d ie X I X . M a r t i i : V I I . I m ­

p r e s s i o n i s s s . S t i g m a t u m F r a n c i s c i P a t r i s d i e X V I I S e p t e m b r i s : V I I I .

L u d o v i c i r e g i s G-a l l i a rum, P a t r o n i c a e l e s t i s s o d a l i u m T e r t i o O r ­

d i n e die X X V A u g u s t i : I X . E l i s a b e t h H u n g a r i c a e d ie X I X N o ­

v e m b r i s .

I X . I t e m s e m e l in m e n s e , s i q u i Pater, Ave e t Gloria Patri

q u i n q u i e s p r o i n c o l u m i t a t e r e i c h r i s t i a n a e , s e m e l a d m e n t e m P o n ­

t i f ic is m a x i m i r e c i t a v e r i n t , i i i u r e o m n i a d e x p i a n d a s a n i m i l a b e s

f r u a n t u r , q u o f r u u n t u r e t q u i s t a t i v a i n U r b e s u p p l i c i a o b e u n t , e t

q u i P o r t i u n c u l a m , H i e r o s o l y m i t a n a loca s a n c t i s s i m a , a e d e m I a c o b i

A p o s t o l i C o m p o s t e l l e n s e m , r e l i g i o n i s c a u s s a , c e l e b r a n t .

X . Q u i b u s d i e b u s s t a t i v a e s u p p l i c a t i o n e s i n M i s s a l i R o m a n o de­

s i g n a n t u r , s i t e m p l u m s a c r a r i u m v e . i n q u o sedes c h r i s t i a n a m D e o

d e m o r e c o m m e n d a v e r i n t , i n eodem t e m p l o s a c r a r i o v e p e r eos ipsos

d i e s a m p l i s s i m o i u r e f r u a n t u r , quo i n U r b e c ives h o s p i t e s v e f r u ­

u n t u r .

CAP . I I .

DE INDULGENTIIS PARTIALIBUS.

I . T e r t i a r i i s e x u t r o q u e s e x u s i n g u l i s , s i t e m p l u m s a c r a r i u m v e ,

i n q u o e s t sedes s o d a l i t i i c o n s t i t u t a , c e l e b r a v e r i n t , Deoque p r o r e i

c h r i s t i a n a e i n c o l u m i t a t e . s u p p l i c a v e r i n t q u o die s a c r a S t i g m a t a F r a n ­

cisco P a t r i d i v i n i t u s i m p r e s s a s u n t , i t e m fes to s a n c t o r u m L u d o v i c i

r e g i s , E l i s a b e t h r e g i n a e L u s i t a n i a e , E l i s a b e t h H u n g a r i c a e , M a r g a ­

r i t a e C o r t o n e n s i s , i t e m q u e a l i i s d u o d e c i m d i e b u s , q u o s s i n g u l i m a ­

l u e r i n t e t P r a e f e c t u s O r d i n i s p r o b a n t , e a s u p p l i c a t i o s e p t e n n i s se-

p t i e s q u e q u a d r a g e n a e s a t i s f a c t i o n i s i n s t a r s i t .

I I . Q u o t i e s M i s s a e a l i i s v e d i v i n i s officiis, v e l s o d a l i u m conven­

t i b u s p u b l i c i s p r i v a t i s v e i n t e r f u e r i n t : i n o p e s h o s p i t i o a c c e p e r i n t :

d i s s i d i a c o m p o s u e r i n t , c o m p o n e n d a v e c u r a r i n t : i n p o m p a m r i t e d u -

c t a m p r o d i e r u n t : S a c r a m e n t u m A u g u s t u m , c u m c i r c u m f e r t u r , v e l

c o m i t a t i s i n t , v e l , s i c o m i t a r i n e q u i v e r i n t , a d c a m p a n i a e r i s s i g n u m

p r e c a t i o n e m D o m i n i c a m c u m S a l u t a t i o n e A n g e l i c a s eme l r e c i t a v e -

520 CONSTITUTIO

rint : quinquies precationem et sa lutat ionem eamdem reci taverint rei christ ianae, ve l an imabus sodal ium defunctorum Deo commen­dandi» : hominem mortuum extulerunt: devium quemquam ad officium reduxer int : D e i praeceptis ceterisque ad salutem necessari is quem­piam erudierint : aut al iud quippiam ex hoc genere charitatis egerint , tot ies s ingul is eorum, Larum rerum singularum caussa, tercentos de poenalium dierum numero expungere liceat.

Tertiariis, s i malint , omnibus et s ingul is indulgent i i s supra dict i s , s ive plenariis s ive partialibus, labes poenasque defunctorum expiare l iceat .

C a p . I I I .

D E P R I V I L E G I I S .

I . Sacerdot ibus ex ordine Tertiariorum ad quodlibet ait ire facien­t ibus, tribus ex qualibet hebdomade diebus, perlitare fas sit, modo ne similem perlitandi facultatem in a l ium diem impetraverint .

I I . Qui sacrum fecerit animabus sodalium defunctorum expiandis , i s ubicumque veniae defuncto impetrandae perlitato.

A t q u e haec omnia et s ingula, uti supra decreta sunt , i ta f irma, stabilia, rata in perpetuum esse vo lumus : non obstantibus Constitutio­nibus, Litteris Aposto l ic i s , s tatut is , consuetudinibus,, privi legi is , al isque Nostr is et Cancellariae Aposto l icae regul is et contrariis quibuscum­que. Nul l i ergo hominum l iceat has Litteras Nostras ullo modo, u l lâve ex parte violare. Si quis autem adversus eas tale quicquam ausit , in­dignat ionem omnipotent is Dei , et beatorum Petri et Paul i Aposto lorum Eius se noveri t incursurum.

D a t u m Romae apud S. Petrum, anno Incarnationis Dominicae Mi% lesimo oct ingentes imo octoges imo tertio, I I I Ka lendas Iunias , Pontifi­ca tus Nostr i A n n o Sexto .

C . C a r d . S a c c o n i Pro-Datarius — - Ta t . C a r d . M e r t e l .

V I S A D e C u r i a L D e A q u i l a e V i c e c o m i t i b u s

Loco *£• Plumbi

Beg. in Secret. Brevium

I . C u g n o n i u s .

521

E X S. C O N G R E G A T I O N E CONCILII

C E R I N I O L E N.

O N E R U M

Die 20 Ianuarii 1883.

COMPENDIUM FACTI. Unica olim in Ceriniolensi civi-"fato Paroecia extabat, cuius habitualem curam Cathedralia Capitulum, actualem vero Archipresbyter gerebat. Ut autem animarum regimini aptiori ratione consuleretur, anno 1832, dismembratione peracta, duae novae Paroeciae constitutae fuerunt sub titulo B. V. Mariae a Monte Carmelo, et B. V. Mariae Perdolentis, quarum habitualem curam, ac plurima emolumenta, Parochorum propria, Capitulum sibi reservavit, annua libellarum summa 637, 50 utrique Vica­rio Parocho attributa. Postremis hisce annis, ob auctum fidelium numerum, uterque Parochus necessarium duxit duos Capellanos coadiutores sibi adsciscere, annuis libellis 153 unicuique assignatis. Ob impositionem vero taxae, vulgo di ricchezza mobile, parochorum congrua adhuc imminuta fuit libellis 87, 50; quas Capitulum sibi retinet; tum quoque altera taxa vulgo di manimorte. Ex quo factum est, ut eorum convenienti sustentationi haud amplius provisum ma­neret; ideoque die 13 Decembris 1881 Sacratissimum Prin­cipem supplices adierunt, ac postularunt ut Capitulum, pe­nes quod habitualis cura residet, cogeretur ad Capellano-rum stipendia et ad taxam di ricchezza mobile persolvenda.

Disceptatio Sinóptica.

DEFENSIO PAROCHORUM. AC in primis Parochi contendunt Capitulum teneri quatuor Capellanis coadiutoribus stipendia persolvere. Et sane Parochorum congruam sufficere debere

522 CERINIOLEN.

ad honestam vitae sustentationem, extra controversiam est-Iamvero demptis libellis 306, quas uterque Parochus suis Capellanis rependit, reliqua summa libellarum 331 , 50 con­venienti eorum sustentationi est prorsus impar. Hinc optimo iure ab huiusmodi gravissimo onere sublevandi sunt. Cum autem habitualis cura penes Capitulum existat, sponte se­quitur ipsi hoc onus incumbere.

Praeterea in hisce duabus Paroeciis instituendis Capi­tulum sibi reservavit, ut in Bulla erectionis habetur, iura associationum, aliaque emolumenta, quae dicuntur stolae nigrae. Hinc Parochis relinquuntur parva emolumenta ex matrimonio obvenientia, cum expensis pro cultu. Quare cum ex habituali cura Capitulum quamplurima emolumenta Paro­chorum propria percipere velit, illud onus ex eadem habituali cura derivans effugere minime debet. Absonum enim es t , ut qui ex alicuius iuris exercitio commodum sentit, incom­modum ab alio perferri contendat.

Quibus expensis haud effugium aliud invenire potest Ca­pitulum, quam in Bulla S. Pii V Ad exequendam, in qua Vicariis curatis congruae quantitatem praefiniri mandavit,, et ordinariis locorum hanc dedit normam, scilicet ut non maior centum, nec minor quinquaginta scutatorum summa ipsis assignaretur. Verum si intimius tum facta, tum Bulla inspiciantur, totum hoc Capituli fulcrum evanescit. Revera in primis, aiunt Parochi, ex iam dictis satis clare apparere congruam ipsis assignatam, detractis Capellanorum stipendiis ac expensis' cultus, quin computetur taxa di ricchezza mo­bile, quinquaginta seu tata haud amplius pertingere.

At dato etiam quod eorum congrua ad legalem summam ascendat, edicunt potius Bullae spiritum examini subiicien­dum esse, quam verba, ex tradita per Apostolum in II. Cor. 3. 6. Littera occidit, spiritus vivificat. Iamvero si bene Pontificis verba perpendantur, illico erumpit hanc congruam praefixisse ad excessus praelatorum moderandos, qui in por­tione fructuum Parochis assignanda parum aut nihilum ex. fructibus assisnabant ecclesiarum rectoribus.

CERINIOLEN. o23

In casu autem oppositum omnino verificatur, cum Cano­nici ex praebenda et distributionibus necessaria commodae eorum sustentationi desumant, Parochi vero in egestate versantur. Quare cum finis legis cessaverit, et ipsam legis dispositionem cessasse dicendum est. Notandum etiam Pon­tificem voluisse sua dispositione, curam animarum exer­centium utilitati, recta ratione, et provida moderatione consuli et salubriter provideri. Atqui congrua ipsis assignata, qua Cappellanis consulere debent, insufficiens est convenienti vitae sustentationi ob nimis auctum alimentorum pretium. Ergo concludi debet vel dispositionem Pontificis cessasse, vel saltem esse moderandam , quia non debet intentio verbis deservire, sed verba intentioni. L. Scire ff. 16. de Legibus.

Neque magis iuvat Capitulum opponere duos tantum Cap­pellanos utrique Parocho sufficere. Siquidem quaelibet Pa­roecia decem millia circiter fidelium complectitur, uti Pa­rochi ex Syndici testificatione ostendunt; huius proinde mul­titudinis spirituali bono consulendi, nedum duo, sed etiam tres Sacerdotes vix pares esse videntur , uti ex Episcopi ipsius verbis eruitur.

Hoc posito, ex disciplina Concilii Tridentini in Sess. XXI, cap. 4. De Ref. tradita, ius est Parochis tot coadiutores sibi adiungere quot sufficiant ad ministranda Sacramenta et ad divinum cultum peragendum: quod si hoc Parochi non faciant, Episcopus eos cogat: praestat verba Tridentini referre: « Epi-» scopi etiam tamquam Apostolicae Sedis delegati, in omni-» bus Ecclesiis parochialibus vel baptismalibus, in quibus po-» pulus ita numerosus sit, ut unus rector non possit suffi-» cere ecclesiasticis sacramentis ministrandis, et cultui divino » peragendo, cogant rectores, vel alios ad quos pertinet, » sibi tot Sacerdotes ad hoc munus adiungere, quot suffi-» ciant ad sacramenta exhibenda, et cultum divinum cele-» brandum. » Idem omnino evincitur ex Constitutionibus Apostolici muneris Innocentii XIII, et In supremo Bene­dicti XIII. Quod revera salubriter cautum est, ne fideles petentes panem, non sit qui frangat eis

5 2 i CERINIOI.EN,

Ad aliud autem dubium gradum faciendo etiam onus taxae vulgo ricchezza mobile a Capitulo perferendum esse Parochi contendunt. Aiunt enim : congrua Parochorum haud constituta fuit in fundo certo, per Capitulum designato; P a ­rochi subire tenentur aut augmentum, aut redituum im­minutionem. Sed Capitulum ceu morale corpus praestare quotannis spopondit libellas 637, 50 pro congrua: hinc Ca­pitulum ipsum onus taxae perferre debet nihilque repetere valebit a Parochis.

Perperam vero Capitulum obiiciet quod demptis a con­grua libellis 87, 50 pro memoratae taxae solutione, summa a Tridentino Concilio statuta, integra remaneat. Nunc ete­nim ob temporis et annonae charitatem vitae substentatio difficilior evasit. Hinc merito ReifFenstuel Lib. III Decr.. tit. 37 num. 23, circa dispositionem s. Pii V, Parochorum congruam respicientem, animadvertit: « Observandum nihi-» lominus est, et attendendum omnino videtur, quod tem-» pore quo edita fuit haec Bulla (s. Pii V) videlicet 1567, » omnia saltem in suis partibus fuerint in longe viliori » pretio; adeo ut his temporibus, respectu praecedentis illius-» temporis, necessaria vitae, vix duplici pretio acquirantur: » consequenter ubi tempore illo quinquaginta, vel centum » scutata pro honesta substentatio ne sufficiebant, hodie cen-» tum, vel ducenta necessaria sint; adeoque etiam temporis » ratio merito habenda sit, iuxta illud vulgare concorda » tempora, et concordabis iura. » Si igitur aetate huius au­ctoris congrua scutatorum centum Parochis vix sufficiens erat, nostris temporibus inspectis, ac perpenso, quod orato­res emolumentis stolae nigrae carent, huiusmodi congrua prorsus insufficiens est habenda.

DEFENSIO CAPITULI. Defensor vero Capituli Ceriniolensis oneri Parochorum utrumque esse asserit, stipendium nempe Coadiutorum in annuis libellis 306, et taxam di ricchezza mo­bile i n libellis 87,50. A a primum quod attinet, distinctione utitur inter onera, quae respiciunt curam animarum et ad­ministrationem sacramentorum, atque alia onera: hinc ex

CERINIOLEN. 5 2 5

auctoritate Pitonii in discept, ecclesiast. 50 num. 37 ait: impensam Coadiutorum, principaliter referendam inter onera curae animarum et administrationis sacramentorum, pertinere ad Vicarium perpetuum, habentem curam actualem Paro­chiae, non ad Capitulum habens curam habitualem: nam congrua datur praecise Vicario pro his oneribus curae.

Uno tantum casu non teneri Vicarium expensis curae, iuxta Pitonium loc. cit. num. 40, quando nempe ei data esset congrua sufficiens dumtaxat pro alimentis. Verumta­men huiusmodi non esse, subiungit orator, congruam Vi­cariorum Ceriniolensium : primo a ducatis 150 quotannis traditis a Capitulo pro unoquoque : secundo ab incertis sto­lae albae, quae singulis annis conscendunt ex attestatione pro-cancellarii Curiae episcopalis, ad ducata 60, praeter alia, de quibus infra. Cum ergo congrua conciliaris pro alimen­tis Parochi conscendat ad annua ducata centum, sive libellas 425, et Parochi vicissim Ceriniolenses habeant singulariter saltem ducata biscentum et decem, nempe libellas 892, su­peresse patet pro expensis curae, et principe loco Coadiu­torum, in libellis 305, praeter eorum alimoniam, annua du­cata 110, seu quod idem est libellae 467.

Quin obiiciatur calculan non posse in congrua lucra even­tualia atque incerta, qualia sunt illa stolae albae: nam ait Cardinalis de Luca in disc. 18 de Parodi, num. 12. Quamvis pro ratione dubitandi obstare videretur conclu­sio, quod in congrua habenda non est ratio de incertis, attamen non videbatur motivum considerabile, quoniam dicta conclusio intelligenda est de illis emolumentis, mere voluntariis et incertis, quae pendent a sola populi devo­tione, et quae possunt nulla esse: secus autem in emolu­mentis parochialibus, solvendis occasione sacramentorum, vel sepulturae, cum non possit populus non mori, non nasci et non baptizari, atque non contrahere matri­monia.

Ad taxam autem di ricchezza mobile quod spectat in libellis 87.50, super ducatis 300, quae exacte a Capitulo binis

526 CERI MOLEN.

Parochis penduntur, praemonuit defensor, iam Capitulum solvere Gubernio omnia et quaecumque onera inhaerentia bo­nis sex Mansionariorum suppressorum, unde hauriuntur. Ita­que reliqua onera quae, praeter expensas curae, supra lau­datus Pitonius in cit. discept, eccl. 50 num. 37, reiicit in Capitulum, habens curam habitualem, Capitulum ipsum vere et ad unguem iuxta leges ecclesiasticas sustinet. Quae­stio hic est de nova diversaque taxa di ricchezza mobile, quae suapte vi percipientem, non dantem persequitur: qui ideo postquam debitum solvit, praesto esse iterum non potest assignatario summae, si ab eo gubernium aliud pro sua propria persona ultra exigit.

Quibus in iure constitutis oneribus Parochorum, in mer­cede Coadiutorum et in taxa di ricchezza mobile, neque eos saltem exonerari oportere, subdit Orator, ob assertam deficientiam congruae conciliaris, si iis Parochi damna-rentur. Nam ex Constit, s. Pii V Ad exequendum Con­grua esse debet non maior centum, nec minor quinquaginta scut. annuis seu libellae 500, comprehensis omnibus incer­tis, emolumentis et aliis obventionibus communiter percipi solitis. Parochi vicissim habent annua ducata 150 a Capi­tulo pro unoquoque, et emolumenta stolae albae, conscen-dentia, ex attestatione Pro-Cancellarii Curiae Episcopalis, ad alia ducata 60: in totum ducata 210, sive libellas 892. Hinc facile percipitur integram congruam ducatorum cen­tum non deesse parochis, etiamsi onera de quibus agitur praestare deberent. Favore autem parochorum adsunt legata pia, in utraque ecclesia adimplenda, quibus impletis, aliquid superest favore Parochorum eorumdem. Congrua haec haud imminuitur ab expensis cultus; quae ex integro sustinentur a duabus Confraternitatibus, sexaginta abhinc annis existen­tibus in illis Ecclesiis.

Ceterum, si congrua ad hypothesim deficeret, non inde Capitulum ei teneri, Defensor conclusit. Non enim hodie amplius proceditur vel procedi potest cum antiqua regula, quod Capitulum habens curam habitualem supplere debeo

CERINIOLEN. 5 2 7

congruae, dummodo tamen bona Ecclesiae parochialis ha­beat, et in quantum ipsa bona sinunt ex Card. Be Luca de paroch. disc. 18 n. IO 11. Universa quandoquidem bona ecclesiastica laicum Gubernium occupavit, relictis duodecim tantum Canonicatibus in Cathedralibus cum sex Mansiona-riatibus: quorum primi in Cathedrali Ceriniolensi praeben­dam habent ducatorum 100: alteri ducatorum 50, oneribus pro medietate fere consumptam : reliquum est massa com­munis sub natura distributionum quotidianarum, ad quae ius habent beneficiati choro interessentes.

Nil itaque Canonici et Mansionarii dare possent, etsi ma­xime vellent, et in praeciso casu deficientis congruae con­fugiendum esset ad Gubernium, penes quod resident bona Parochiarum. Siquidem lex quae fisco addixit Ecclesiae pa­trimonium, sese obligavit deficientiam congruae, pro numero animarum supplere, et quotidie ad illud pro necessitate recurritur.

Hisce aliisque animadversis, sequentia proposita fuere enodanda

Dubia

I. An Parochi vel Capitulum teneantur stipendia re-pendere Capellanis coadiutoribus in casu.

II. An onus taxae, vulgo di ricchezza mobile, sustinen­dum sit a Parochis, vel a Capitulo in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re disceptata, sub die 20 Ianua­rii 1883, censuit respoudere:

Ad I. Capitulum non teneri. Ad II. Negative ad primam partem, affirmative ad se­

cundam.

Ex QUIBUS COLLIGES

I. Oneribus quae respiciunt curam animarum et admi­nistrationem sacramentorum satisfaciendum esse per paro­chum, curam gerentem actualem, si conguam habeat a iure volitam.

5 2 8 CERINIOLEN.

FULDEN.

CONSUETUDINIS ET FACULTATIS

ADSERVANDI S S . EUCHARISTIAM

Die 17 Februarii 1883.

Per summaria precum.

COMPENDIUM FACTI. Episcopus Fuldensis, supplici oblato libello sub die 11 Decembris 1882, Summo Pontifici expo­suit: « Consuetudinem inolevisse a pluribus saeculis conser­vandi SS. Sacramentum in Ecclesiis filialibus suae Dioecesis; quibus addictus est presbyter, qui diebus festis et fere quo­tidie in illis Ecclesiis missam celebrat. Ceterum SS. Sa­cramentum caute custoditur et lampas perpetuo accensa ha­betur, sed dictae consuetudinis origo documentis demonstrari nequit ; attamen quum dioecesim supradictam saepius a Nun-ciis Apostolicis clarissimis visi tatam esse constet, indultum

II. Inter onera quae Sacramentorum administrationem, et animarum curam tangunt, videri recensendos esse coadiu^ torum impensas (1).

III. Congrua in themate libera a laxa vulgo di ricchezza mobile praestanda esse videtur quia constituta est a Capi­tulo in vim pecuniae certam atque determinatam ( 2 ) .

(1) Confer. Vol . VIII , 594. Postula- (2) Recole Vol. X I , 447 Reìntegra-

tum circa Paroeciam. In hoc postulato tionis vectigalium. Quaestio haec agi-

quaerit Episcopus an queat cogere pa- tata est inter Capitulum Cortonen. et

rochum sibi adiungere suis sumptibus unum ex quatuor Par#chis, quibus idem alium sacerdotem ad obeunda munia pa- Capitulum oongruam parochialem prae-

rochialia ; quibus impares evaserant pa- stare spoponderat, a quovis onere im-

rochus-eiusque cappellanus. Sacra C. C. munem. Sacra Cong. resolvit vect igal ia

re perpensa die 24 Iu l i i 1875 respondit : ( inter quae taxa di ricchezza mobile) In casu exposito cogi posse parochum tam persoluta quam persolvenda a capi-

et amplius, tulo redintegranda fuisse.

FULDEN. 5 2 9

quoddam Apostolicum praesumendum videtur. Praeterea in supradicta dioecesi, praesertim per partes haereticorum, sa­cella aliqua erecta sunt, et alia, ceu sperare libet, in po­sterum erigentur, in quibus ab initio presbyter bis per men­sem dicit missam fideliusque collectis providet, praesertim infirmis, in vicinia graviter decumbentibus. Fideles dictorum locorum vehementer desiderant SS. Sacramentum, etiam illis diebus in quibus missa non offertur, colere. Procul dubio Sacramentum per ludimagistrum, sacristam vel alios viros fideles caute custodiri potest et lampas perpetuo accensa ha­beri. Ad S. V. pedes Episcopus orator humillime provolu­tus rogat, ut eamdem consuetudinem asservandi SS. Sacra­mentum in ecclesiis filialibus, supra descriptam, benignissi­me ratam habeat, eique facultatem concedat, servatis servan­dis, permittendi, ut in ecclesiis vel sacellis secundo loco supra commemoratis SS. Sacramentum asservari liceat. »

Disceptatio Synoptiea.

GRATIA ÌNDULGENDA VIDETUR. Certum est, SSmum Sa­cramentum asservari posse etiam in Ecclesiis non parochia­libus ex indulto Apostolico. Quamvis vero nullum in casu afferatur dpcumentum ad illud probandum, debet tamen prae­sumi ex consuetudine vigente, teste Episcopo, a pluribus saeculis cum hoc proprium sit consuetudinis saecularis, -quae non innitatur falso titulo. Et revera in iure explora­tum est huiusmodi consuetudinem vim privilegii habere et meliorem de mundo titulum praebere; Card. De Luca de Benef. disc. 32. num. 2 et 6; S. Rota pluribus in deci­sionibus, sed praesertim in Praenestina Mutae 23 Mar­tii 1819 par. 3 coram Marco.

Sed ut res inspiciatur proprie quoad consuetudinem as­servandae Eucharistiae, placet referre verba Benedicti XIV Const. Quamvis iusto die 30 Aprilis 1749 §. 24: « Sa-» cramentum Eucharistiae in Ecclesiis quae parochiales non » sunt, retineri non potest absque praesidio Apostolici In­

s c i a , Tom. XV fase. C L XXIX. 34

S30 FULDEN.

» diilti vel immemorabilis consuetudinis, quae huiusmodi » Indulti praesumptionem inducit. » Et uberius a S. C. C. iam fuit approbatum, ut SS. Eucharistiae Sacramentum con­servaretur in Ecclesiis etiam non parochialibus, si ab im­memorabili fuerit in eisdem asservatum, uti habetur in Nea­politana 21 Aprilis 1709. Accedit huiusmodi consuetudi­nem tacita quoque approbatione Nuntiorum Apostolicorum fulciri, qui saepius Dioecesim Fuldensem perlustrarunt. Hinc quod rata haberi debeat praefata consuetudo asservandae Eucharistiae etiam in Ecclesiis filialibus omnis ratio suadet.

Quoad alteram supplicis libelli partem animadverti pot­est verbis Card. Petra in Comment, ad Constit. 1 Ur­bani IV num. 37: « In huiusmodi licentiis concedendis sc-» le ts . Congregatio Concilii caute procedere,nedum ob metum » facilis irreverentiae, verum etiam quia tantum Sacramen-» tum dedecet in loco minus solemniori asservari, quamvis » dum adsit concursus populi, et praesertim si distet a pa-» rochiali et alia concurrant necessaria pro manutentions » soleat annuere. »

Haec omnia plane concurrunt in casu. Et revera adest concursus fidelium, qui vehementer, teste Episcopo, Eucha­ristiae Sacramentum etiam illis diebus, quibus missae sa­crificium non offertur, colere optarent. Adest elfciam neces­sitas et utilitas. Cum enim SS. Sacramentum asservetur praecipue in usum infirmorum, nisi facultas, quae in votis est, concedatur, fideles qui in illis locis degunt, cum in vitae discrimine versantur, vel debent de hac vita sine postremo Religionis subsidio migrare, vel eis transferendum est cum gravi incommodo a paroecia, quae longe distat. Et quod magni facienda sit haec ratio patet ex pluribus S. C. C. de­cisionibus; Neapolitana 31 Iunii 1706 et Ulyssiponen. 6 Septembris, 1707. Omnia demum, quae ad decentiam, or­natum et custodiam requiruntur, rite servari, s. Sedi Epi­scopus amplissime praestat.

GRATIA DENEGANDA VIDETUR. Verumtamen ex altera part* praeprimis perpendendum occurrit quod potissima ratio, qua

FULDEN. §31

mos asservandi Eucharistiam in Ecclesia invaluit, in eo sita est, ut deferatur ad infirmos, ne sine communione morian­tur; Can. Presbyter, dist. 2 de consecrat. Cum igitur hu­iusmodi cura pertineat ad parochum, hinc SS. Eucharistia asservari potest tantum in Ecclesiis parochialibus aut in illis quae paroeciae rationem praeseferunt, inter quas certe re­ferri non possunt Ecclesiae aut sacella, de quibus in sup­plici libello est sermo. Nec quoad haec sacella removeri pot­est omnino periculum irreverentiae, cui maximopere Pon­tifices caverunt in huiusmodi licentiis indulgendis; Cap. 1 tit. 44 lib. 3 Decret. Litterae Encyclicae s. Congr. Episcop. et Regul. diei 7 Febr. 1751. Omnes enim scimus quanto odio SS. Sacramentum semper prosequuti sunt haeretici, in quorum partibus sunt erecta praesertim sacella, pro quibus Indultum Apostolicum petitur.

Debere demum singulis diebus missam celebrari in Ec­clesia, ubi Eucharistia asservatur, colligi posse videtur ex Decreto S. Congregationis Rituum in Firmana diei 16 Martii 1833, ubi statutum fuit aedituum addictum rurali Ecclesiae, ubi Eucharistia asservatur, « teneri ad residen-» tiam, et quotidianam missae celebrationem vel per se » vel per alium sacerdotem. » Hoc autem non observari nedum in sacellis secundo loco memoratis, ubi tantum bis per mensem celebratur, sed neque in Ecclesiis filialibus, uti Episcopus ipse fatetur.

Hisce breviter animadversis quaesitum fuit ab Emis Pa­tribus quid esset respondendum precibus Episcopi Fuldensis.

RESOLUTIO. Sacra C. Congregatio, re ponderata, sub die 17 Februarii 1883 censuit respondere:

Pro gratia, iuxta petita, ita tamen ut in Sacellis, tam erectis, quam erigendis curet ut Missa, saltem semel in hebdomada, celebretur, facto verbo cum SSmo.

Ex QUIBUS COLLIGES I

I. Piam matrem Ecclesiam concedere solere, ut SSmum Sacramentum asservetur etiam in loco minus solemniori,

5 3 2 FULDEN»

secluso irreverentiae metu, quoties adsit populi concursus, necessitas et utilitas.

II . In themate tria haec adesse per loci Ordinarium autu-mari; qui ait, in votis esse fidelium suae Dioecesis SSmum colere Sacramentum, et per hanc facultatem apprime consuli aeternae infirmorum saluti : quibus aut migrandum esset abs­que hoc Religionis solamine, aut eisdem deferendum cum magno incommodo a Paroecia, quae saepe longe distat.

o o

CASTRIMARIS

NOMINATIONIS

Die 17 Februarii et 5 Maii 1883.

COMPENDIUM FACTI. Antonius Bolognese, publicis tabulis, rite confectis, sub die 26 Decembris 1701, Canonicatum in Ecclesia Cathedrali Castrimaris fundavit, favore Capituli statuens iuspatronatus, hac sub lege : quod esset eligendus ad hanc praebendam laurea donatus, sive in s. Theologia, sive in iure civili. Si autem in futuris praesentationibus haud inveniretur neutra laurea praeditus, unus ex Hebdo-madariis a Capitulo posset praesentari.

Archidiaconus Capituli Apostolicam Sedem certiorem fe­cit, nunc canonicatum huiusmodi vacare, et duos adesse in illa civitate sacerdotes, prorsus iuvenes, qui lauream con­secuti sunt ; dum extat aliquis ex hebdomadariis, qui iam processit in diebus suis, quique a triginta et ultra annis choro laudabiliter inservit. Quapropter archidiaconus , etiam Ca­pituli nomine, expetivit, ut pro hac sola vice, praesentari posset ad vacantem praebendam unus, ex dictis hebdoma­dariis. Hisce precibus proprias adiecit Episcopus, qui etiam de veritate, et utilitate rei testatus est.

CASTRIMARIS 533

Disceptatio Synoptiea

DEFENSIO CAPITULI. Atque in primis, cum indubium sit civile gubernium ad duodenarium numerum canonicos redu­xisse, praefatumque canonicatum suppressionis legi obnoxium fuisse, sponte veluti sua fluere videtur, Capitulum fundatio­nis legibus amplius non teneri in casu. Cessantibus enim redditibus, cessare debere ordinationem fundatoris beneficii, in propatulo est apud DD. arg. §. f nal. Instü. de Usu­fructué cap. Cum accessissent 8 et cap. Eco parte 12 de Constitutionibus. Ita praesertim Felinus in cit. cap. Cum accessissent 8 de Constit. Reiffenstuel lib. HI Tit. V de Praeb, et Dignit. num. 114, Azorius p. 2 lib. 6 cap. 24 q. 6. Et optimo sane iure id statutum videtur, cum explo­ratum sit beneficii dotem constituere veluti fundamentum voluntatis fundatoris; ideoque hanc illius vicissitudines sequi necesse est, iusta vulgatam iuris regulam 42 in 6°: acces­sorium naturam sequi congruit principalis.

Quod autem huiusmodi praeiudicium ex dotis amissione dimanans experiri debeat fundator tantummodo, salvo i u s ­patronatus Capituli, extra omnem dubitationis aleam posi­tum esse asserit Capitulum. Quandoquidem in comperto esse ait, quod fundator sibi retinuerit dominium directum dotis, ac propterea huius damnum ipse solus experiri debet. Illius enim esse periculum rei, cuius est sors, docet §. 3 Instit. de Locat. et Cond, necnon L. 1 C. de Iure Emphyt*

Hisce omnibus accedit quod Capitulum dum optimo iure post suppressionis legem posset in duodecim tantum canoni­cos dividere pecuniae summam a civili gubernio acceptam, exemplo non comuni alios septem canonicos et sex hebdo­madarios ad eiusdem participationem vocavit; et id, prouti testatur Episcopus praecipue pro amore et decore sacri cul­tus. Si igitur Capitulum propter decorem divini cultus dat de proprio, ut numerus canonicorum et hebdomadariorum integer servetur, dotemque in casu tribuat, pronum est in­ferre, ipsum nulla fundationis lege obstringi valere in ele-

534 CASTRIMARIS

ctione novi canonici. Quinimo novum titulum iurispatronatus sibi vindicare posset, si vellet, cum dotatio a Concilio Triden­tino Sess. 15 cap. 12, et Sess. 21 cap. 7 de Ref. pro suf­ficienti causa acquirendi iuspatronatus agnoscatur.

Praeterea animadvertit Capitulum quod canonicatus Bo­lognese propriam distinctam que entitatem retinet, neque naturam massae proprie participat; cuius proprium est, ut singulae partes ita misceantur, ut indistinctae maneant. Si­quidem dos huius praebendae accidentaliter in communi massa erat et eo fere modo servabatur, quo summa aliqua determinata servatur in communi capsa a depositi custode. Mille enim ducata assignata fuerunt Capitulo a patrono; non quidem ut pro lubitu suo de hac summa disponeret, sed ut, manente sem­per eadem sorte, reditus tantum a Capitulo perciperentur.

Quaquaversus igitur res inspiciatur, manifestum sem­per apparet nominationem unius ex hebdomadariis ad ca­nonicatum iure meritoque pro hac vice Capitulum peragere valere.

DEFENSIO SACERDOTUM LAUREATORUM. Altera sed vero ex parte perpendendum occurrit vulgatum in iure esse quod quidquid laica potestas de bonis ad Ecclesiam pertinentibus disponat, in irritum cedere debeat, etiamsi huiusmodi dispo­sitio in ecclesiae favorem vergeret, cap. IO de Constit., cap. 12 de reo. Eccl. non alien., cap. S de arbitr., Fa-gnan. in cap. Quae in Ecclesiarum num. 20 et 31. Cuius nullitatis ratio in eo ponitur, quod laici iurisdictione carent sive in Ecclesiasticas personas, sive in bona Ecclesiae; Fa-gnan. loc. cit., Piton, in controvers. Pat. allegat. 57 n. 70, s. Rota Coram Cavaler. decis. 494 n. 21.

Posito itaque quod suppressio in casu a civili potestate, Ecclesia pro viribus reclamante, peracta fuerit, nemo non videt huiusmodi suppressionem nullius roboris habendam esse, ideoque beneficia, sicut et Canonicatum iurispatronatus, in eodem statu permanere, quo ante. Quod enim nullum est, nullum producere posse effectum tradit L. 4 §. fundamen­tum de re iudic, ei cap. illud 8 de lurepatr.

CASTRIMARIS Ö35

Quapropter, ad rem scribit Episcopus, ex sacerdotum sententia : redituum privationem pro septem praebendis, haup hiberi posse septem beneficiorum suppressionis instar; sed C 3 n s e n d a est veluti quaedam totius massae diminutio. Ita ut canonicus quisque parviorem consequi valeat quotam in fructuum divisione. Idque roborari etiam ex facto, quod Ca­pitulum illud nullam habeat praebendarum distinctionem, haud excepto canonicatu iurispatronatus, sed unicam possi­deat communem massam ; et quia iam amplam obtinuerit missarum reductionem ab Apostolica Sede.

Hisce praestitutis, intelligi haud datur quonam pacto su­stineri nunc valeat, quoad canonicatum iurispatronatus Ca­pitulum non teneri fundationis legibus, quas ad unguem ser­vandas esse docet L. Nulli licere Cod. de Episc, et Cler., Clement. Quia contingit, cap. 2 de Relig, dom., cap. Nos quidem de testam. Concil. Trid. Sess. 25 cap. 5 de Re­form. Quinimo pius ipse fundator adeo firmas voluit huius­modi leges, ut decreverit, irritum fieri quodlibet contrarium actum, etiam praevia Sedis Apostolicae dispensatione cum clausola derogatoria.

Porro ea quae ex adverso afferuntur pro adstruenda huius •canonicatus extinctione, mole sua ruere dubium non est, cum ex superius deductis luce meridiana clarius scateat non so­lum nullitas suppressionis, sed etiam dotis conservatio. Quan­doquidem reddituum diminutio, cui ceteroquin iam provisum est per reductionem missarum, massam communem tangit.

Quae cum ita se habeant, non immerito concludi posse videtur, sacerdotium ius in pleno firmitatis robore manute-nendum esse.

Hisce delibatis, quaesitum fuit quonam responso esset di­mittendum sequens

Uubium

An ad vacantem canonicatum pro hac vice nominan­dus sit unus ex hebd ornari ar Us, vel potius sor ordos laurea

5 3 6 CASTRIMARIS

RESOLUTIO. Sacra O. Cong. re disceptata, sub die 5 maii 1883, censuit respondere :

Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.

I. In themate videri s. C. Congregationem haud censuisse extinctum canonicatum Bolognese neque de iure, neque de facto; sed habuisse suppressionem, lege civili peractam, ceu diminutionem massae communis; ita ut Capitulum adhuc te­neatur fundationis legibus quoad electionem laureatorum. (1)

(1) Confer quaestionem iurispatronatus relatam Vol. XV pag. 344.

Dubia quoad interpretationem Constitutionis Apostolicae Sedis.

E p i s c o p u s N . a d p e d e s S a n c t i t a t i s V e s t r a e h u m i l l i m e p r o v o l u t u s

e x p o n i t , q u o d s u p e r i n t e r p r e t a t i o n e clarae i l l i u s C o n s t i t u t i o n i s ,

q u a e i n c i p i t u A p o s t o l i c a e S e d i s m o d e r a t i o n i » d ie l é O c t o b r . 186&

e m a n a t a e , i n h a c Dioeces i a l i q u a d u b i a o b o r t a s i n t , q u a e A p o s t o ­

l i c a s o l u t i o n e d i g a a esse v i d e n t u r .

P r i m o - A c p r i m u m q u i d e m p e r p r a e d i c t a m C o n s t i t u t i o n e m excom­

m u n i c a t i o n i l a t a e s e n t e n t i a e , ep i scopis s ive o r d i n a r i i s r e s e r v a t a e , s u b ­

i a c e r e d e c l a r a n t u r u C l e r i c i i n s a c r i s c o n s t i t u t i v e l R e g u l a r e s a u t

M o n i a l e s p o s t v o t u m s o l e m n e c a s t i t a t i s , m a t r i m o n i u m c o n t r a h e r e

p r a e s u m e n t e s . » Q u a m c e n s u r a m a l i q u i e x t e n d i e t i a m a d eos C l e r i c o s

d e f e n d u n t , q u i c i v i l e , q u o d v o c a n t , m a t r i m o n i u m c o n t r a h e r e a t t e n t a n t

in loc i s , u b i D e c r e t u m - Tametsi - Conc. Tridentini (Sess. XXIV.

cap. I . De Reformât, matrim.) p r o m u l g a t u m et in u s u e s t . H a e c vero-

s e n t e n t i a a b a l i i s r e i i c i t u r .

Ex QUIBUS COLLIGES:

B E A T I S S I M E P A T E R ,

DUBIA 5 3 7

Q u a e r i t u r e r g o : u t r i s e n t e n t i a e s i t a d h a e r e n d u m ?

S e c u n d o - E x c o m m u n i c a t i o n i n e m i n i r e s e r v a t a e s u b i a c e n t , ex

C o n s t i t u t i o n e , de q u a q u a e r i t u r , i i u q u i l i b r o s de r e b u s s a c r i s

t r a c t a n t e s s i n e O r d i n a r i i a p p r o b a t i o n e i m p r i m u n t , a u t i m p r i m i f a ­

c i u n t , n S e d d u m a l i q u i r e s t r i n g e n d a m i l l a m esse a d s t r u u n t a d l i ­

b r o s s a c r a r u m S c r i p t u r a r u m , n e c n o n e o r u m d e m a d n o t a t i o n e s v e l

c o m m e n t a r i o s ; a l i i e c o n t r a a f f i r m a n t , l i b r o s q u o s c u m q u e d e r e b u s

t r a c t a n t e s i n g e n e r e , i . e . a d r e l i g i o n e m p e r t i n e n t i b u s t r a c t a n t e s ,

e â c e n s u r a c o m p r e h e n d i .

Q u a e r i t u r e r g o i t e r u m u t r i u s s e n t e n t i a e s i t a d h a e r e n d u m ?

T e r t i o - A t d u b i a q u a m p l u r a e x o r t a s u n t c i r c a p r a e f a t a e Con­

s t i t u t i o n i s e x e q u u t i o n e m e x a p p o s i t a i n f i n e e i u s d e m g e n e r a l i , i m o

p l e n i s s i m a d e r o g a t i o n i s f o r m u l a u n o n o b s t a n t i b u s p r a e m i s s i s , a l i i s ­

q u e q u i b u s l i b e t o r d i n a t i o n i b u s , C o n s t i t u t i o n i b u s p r i v i l e g i i s , e t i a m s p e ­

c i a l i e t i n d i v i d u a m e n t i o n e d i g n i s , n e c n o n c o n s u e t u d i n i b u s , q u i b u s v i s ,

e t i a m i m m e m o r a b i l i b u s , c e t e r i s q u e c o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e . »

I n f r a s c r i p t u s E p i s c o p u s o r a t o r , u t d i f f i cu l t a t es h a u d p a r v a s o m i t ­

t a t , q u a e in e x e q u u t i o n e C o n s t i t u t i o n i s « A p o s t o l i c a e S e d i s » n a ­

s c u n t u r , e x e o p o t i s s i m u m q u o d i u r a E c c l e s i a e n o n s u n t p l e n e admissa ' ,

l e g e s q u e e t c o n s u e t u d i n e s v a r i a e h u i c C o n s t i t u t i o n i a d v e r s a e v i ­

g e a n t , p r i n c i p a l i o r a a l i q u a d u b i a q u o a d e i u s c l a u s u l a e v i m e t r a ­

t i o n e m p r o f e r r e s a t a g i t .

Io.) Vi C o n s t i t u t i o n i s p r a e f a t a e . « M o n i a l e s e c l a u s u r a e x e u n ­

t e s e x t r a c a s u s e t f o r m a m a S . P i o P P . V . i n C o n s t i t u t . « D e c o r i »

p r a e s c r i p t a m , e x c o m m u n i c a t i o n i l a t a e s e n t e n t i a e , R o m a n o P o n t i ­

f i c i r e s e r v a t a e s u b i i c i u n t u r . S e d i n h a c Dioeces i , u t e t i a m i n

p l u r i b u s a l i i s o m n i n o a b i m m e m o r a b i l i c o n c e d i t u r i i s d e m e g r e s s u s

e x c a u s i s g r a v i b u s , a b E p i s c o p o r e c o g n i t i s e t p r o b a t i s , i u x t a C o n ­

c i l i u m T r i d e n t i n u m e t n u l l a r a t i o n e h a b i t a C o n s t i t u t i o n i s P i a n a e .

Q u a e r i t u r e r g o u t r u m p a r t i c u l a r i s e a e t i m m e m o r a b i l i s c o n s u e ­

t u d o p e r d i c t a m n o v a m C o n s t i t u t i o n e m a b r o g a t a c e n s e r i d e b e a t ,

a n c o n t i n u a r i p o s s i t ?

2°.) I n e a d e m C o n s t . e x c o m m u n i c a t i o n e R o m a n o P o n t i f i c i r e ­

s e r v a t a p l e c t u n t u r « i m m u n i t a t e m a s y l i ecc l e s i a s t i c i a u s u t e m e r a ­

r i o v i o l a r e i u b e n t e s a u t v i o l a n t e s . »

H i s c e v e r o i n r e g i o n i b u s l e x a s y l i e cc l e s i a s t i c i , s e c u n d u m o -

m n e m s u a m r a t i o n e m a l o n g i s s i m o t e m p o r e i n d e s u e t u d i n e m a b i i t ,

i t a u t v i x q u i s q u a m , n i s i casu a d p e t e n d u m e i u s p a t r o n i c i u m a n i ­

m u m i n t e n d a t . N i h i l o m i n u s m o v e t u r q u a e s t i o u t r u m , a b r o g a t a con­

t r a r i a c o n s u e t u d i n e , l e x a s y l i d e n u o s t a t u t a i n h i s q u o q u e r e g i o n i ­

b u s , s i t s a l t e m q u o a d s u b s t a n t i a m s e r v a n d a nec n e ?

5 3 8 DUBIA

3°. T a n d e m e x c o m m u n i c a t i o n i s u b i a c e r e d e c l a r a n t u r a l i e n a n t e s

e t r e c i p e r e p r a e s u m e n t e s b o n a e c c l e s i a s t i c a , a b s q u e b e n e p l a c i t o A p o ­

s to l i co ad f o r m a m E x t r a v a g a n t i s « A m b i t i o s a e » - de r e b u s ecc le ­

s i a s t i c i s n o n a l i e n a n d i s - E x i n f a u s t i s v e r o c a s i b u s q u i b u s a b i n i ­

t i o h u i u s s a e c u l i b o n a ecc l e s i a s t i ca a f f l i g e b a n t u r , a l i a s q u e o b c a u ­

s a s s u b o r t a e s u n t , v e l p r a e t e n d u n t u r , c o n s u e t u d i n e s s ac ro i u r i con­

t r a r i a e , q u a e n o n n u m q u a m p r i v i l e g i i s s a t v e t u s t i s f i r m a r i v i d e n t u r .

C i r c a h a e c i g i t u r s e q u e n t i a d u b i a p r o f e r r i l i c e a t :

( A ) A n i p s a l e x B e n e p l a c i t i A p o s t o l i c i p e r C o n s t i t u t i o n e m s a e p e

m e m o r a t a m , l i c e t h a e c a d l i m i t a n d a s c e n s u r a s l a t a e s e n t e n t i a e po­

t i s s i m u m t u m s p e c t a r i t , q u a s i d e novo p r o m u l g a t a e s t , u t s u a v i

g e n e r a l i t e r o m n e s l i g a t , a t q u e e t i a m l i g a r e t s i c o n s t i t u t i o i l l a u A m ­

b i t i o s a e n (qtfâm c e t e r o q u i n r a t a m f i r m a m q u e d e c l a r a t ) v e l a l i a s i ­

m i l i s n o n p r a e c e s s i s s e t ? E t s i a f f i r m a t i v e .

(B) A n v i c l a u s u l a e d e r o g a t o r i a e , v i n o v a e C o n s t i t u t i o n i s a p p o ­

s i t a e , r e v o c a t a c e n s e r i d e b e a n t p r i v i l e g i a a n t i q u a a b i p s a A p o s t o l i c a

S e d e r i t e o b t e n t a , a l i e n a n d i , s c i l i c e t , a b s q u e B e n e p l a c i t o A p o ­

s t o l i c o .

(C) A n d e r o g a t i o h a e c e x t e n d i e t i a m d e b e a t a d c o n s u e t u d i n e s

p a r t i c u l a r e s l e g i d e B e n e p l a c i t o A p o s t o l i c o l a t a e c o n t r a r i a s , q u a m ­

v i s i m m e m o r a b i l e s ?

(D) U t r a m c a d a t l e x f u n d a t i o n i s a l i c u i u s loci p i i , v e l I n s t i ­

t u t i e cc l e s i a s t i c i , i n q u a n t u m c i r ca bona l e g a t a B e n e p l a c i t u m A p o ­

s t o l i c u m u n a c u m c o n s e n s u E p i s c o p i s e u O r d i n a r i i e x c l u d i t , v e l

p e r m i t t i t e o r u m b o n o r u m a l i e n a t i o n e m a b s q u e t a l i c o n s e n s u e t B e ­

n e p l a c i t o ( i t a q u o d M o n a c e l l i , i n s u o f o r m u l a r i o , e x C a p . - T u a

N o s - d e d u x i t ) ; a n v e r o i s t a l e x f u n d a t i o n i s s t a r e p o s s i t , s a l t e m

r e s p e c t u I n s t i t u t o r u m , q u a e s u b i m m e d i a t o r e g u m p r o t e c t i o n e

s u n t ( T r i d . S e s s . X X I I . c a p . V I I I . d e R e f o r m a t . ) r e g i o t i t u l o in ­

s i g n i t a , l i b e r t a t e l e g a l i v e l f a c u l t a t e a r e g i b u s f u n d a t o r i b u s d o n a t a

f u e r i n t , f ac i end i d e s u i s b o n i s q u i d q u i d s ibi p r o s u i s e t I n s t i t u t i

t o t i u s n e c e s s i t a t i b u s d e c r e t o c o m m u n i l i b u e r i t ?

H a e c p r i n c i p a l i o r a s u n t d u b i a q u a e , u t S a n c t i t a s V e s t r a g r a t i o -

s i s s i m e s o l v e r e d i g n e t u r , h u m i l l i m e h i sce f l a g i t a t u r .

E t D e u s e t c .

F e r i a I V , d ie 2 2 D e c e m b r i s 1 8 8 0 .

E m i P P . D D . Q u o a d p r i m a m p a r t e m i n s t a n t i a e

A d d u b i u m P r i m u m .

C le r i co s i n s a c r i s c o n s t i t u t o s , v e l R e g u l a r e s a u t M o n i a l e s p o s t

e m i s s u m s o l e m n e c a s t i t a t i s v o t u m , p r a e s u m e n t e s c o n t r a h e r e m a t r i -

DUBIA S39

m o n i ü m , s ic d i c t u m , c i v i l e i n loc is u b i l e x T r i d e n t i n a d e c l a n d e ­

s t i n i t à t e v i g e t , i n c u r r e r e e x c o m m u n i c a t i o n e m l a t a e s e n t e n t i a e E p i ­

s c o p i s s e u O r d i n a r i i s r e s e r v a t a m .

A d S e c u n d u m .

C e n s u r a m n e m i n i r e s e r v a t a m , i n f l i c t a m i i s q u i l i b r o s d e r e b u s

s a c r i s t r a c t a n t e s s i n e o r d i n a r i a a p p r o b a t i o n e i m p r i m u n t , a u t i m ­

p r i m i f a c i u n t , r e s t r i n g e n d a m esse a d l i b r o s s a c r a r u m S c r i p t u r a r u m ,

n e c n o n a d e a r u m d e m a d n o t a t i o n e s e t c o m m e n t a r i o s , m i n i m e v e r o

e x t e n d e n d a m a d l i b r o s q u o s c u m q u e d e r e b u s s a c r i s i n g e n e r e , i d e s t

a d r e l i g i o n e m p e r t i n e n t i b u s t r a c t a n t e s .

Q u o a d s e c u n d a m p a r t e m i n s t a n t i a e

A d P r i m u m .

Affirmative ad p r i m a m p a r t e m , Negative ad s e c u n d a m : n e m p e

q u o a d e g r e s s u m M o n i a l i u m a c l a u s u r a s e r v a n d a m esse C o n s t i t u ­

t i o n e m S . P i i V . « D e c o r i » c o n t r a r i a c o n s u e t u d i n e n o n o b s t a n t e .

A d S e c u n d u m .

Affirmative e t d e t u r p a r t i c u l a i n s t r u c t i o n i s fe r . I V , 1 F e b r . 1 8 7 1

a d r e m fac iens p r o u t e x t a t i n V o C o n s .

A d p r i m u m d u b i u m s u b l i t t e r a ( A ) . Affirmative.

A d s e c u n d u m d u b i u m s u b l i t t e r a (B) q u a t e n u s p r i v i l e g i a d e

q u i b u s a g i t u r g e n e r a l i a s i n t , Affirmative; q u a t e n u s s i n t s p e c i a l i a e t

p e r s o n a l i a Negative.

A d t e r t i u m d u b i u m s u b l i t t e r a (C) Affirmative.

A d q u a r t u m d u b i u m s u b l i t t e r a (D) . P e r r e c e n t e m C o n s t i t u t i o ­

n e m n i h i l i m m u t a t u m esse q u o a d f u n d a t i o n e s l o c o r u m p i o r u m a l i a ­

r u m q u e e c c l e s i a s t i c a r u m I n s t i t u t i o n u m , d e q u i b u s p r o i n d e i u d i c a n ­

d u m esse p r o u t i n d i c a b a t u r a n t e p r o m u l g a t i o n e m h u i u s C o n s t i t u ­

t i o n i s .

540

DOCUMENTA PONTIFICIA

B R E V E COMMENTARIUM R E S P I C I E N T I A R E L A T U M P A G . 375

VOLUMINIS H U I U S -

Instructio edita anno 1832 a S. C. Immunitatis pro exclusione laicorum et clericorum coniugatorum a quovis iurisdictionis officio exer­cendo in causis criminalibus clericorum. (1)

I I I . e M . E . M o n s . come F r a t e l l o

E p r i n c i p i o c e r t o in d i r i t t o ,

e c o s t a n t e p r a t i c a che nè i l a i c i ,

n è g l i s t e s s i " C h i e r i c i c o n i u g a t i

possono g i u d i c a r e l e c a u s e c r i ­

m i n a l i d i C h i e r i c i , o d e s e r c i t a r e

c o n t r o d i ess i a l c u n a t t o d i g i u ­

r i s d i z i o n e a n c h e d e l e g a t a d a l g i u ­

d ice c o m p e t e n t e : po i ché la d e l e ­

g a z i o n e dee c a d e r e i n u n s o g g e t t o

c apace d i g i u r i s d i z i o n e ecc les ia ­

s t i c a , d i c u i t r a n n e i l caso d e l ­

l ' e s p r e s s a A p o s t o l i c a a u t o r i z z a ­

z i o n e , sono i n c a p a c i n o n m e n o i

l a i c i , che i C h i e r i c i c o n i u g a t i .

I n c o n f o r m i t à a l l ' e s p o s t o p r i n c i ­

p io q u e s t a s a c r a C o n g r e g a z i o n e

d e l l ' I m m u n i t à , c u i è a f f ida ta la

t u t e l a de i d i r i t t i d e l l a C h i e s a , e

d e l l e p e r s o n e e c c l e s i a s t i c h e , n o n

solo h a p i ù v o l t e i n c u l c a t o a g l i

O r d i n a r i d i n o n p r e v a l e r s i d e l

m i n i s t e r o d e ' l a i c i n e l l a f o r m a ­

z ione d e ' P r o c e s s i a ca r i co dei C h i e ­

r i c i , n o n solo h a deciso n o n po-

Illme ac R. Domine uti Frater

Certum in iure principium est f atque in praxi constanter servatum, nec laicos, neque ipsos coniugatus Clericos posse in cau­sis Clericorum criminalibus iu­dicium ferre, vel aliquod contra ipsos actum exercere iurisdi­ctionis, quamvis a competenti iudice delegatae: quoniam dele­gatio in subiectum cadere debet ecclesiasticae iurisdictionis ca­pax qua, excepto casu Aposto­licae Sedis,expresse auctor antis, incapaces sunt non minus ac laici, Clerici coniugati. Ad ex­posui principii tramites s . haec Congregatio Immunitatis cui iurium Ecclesiae personarum­que ecclesiasticarum tutela com­missa est, non modo Ordinariis saepius indixit ne laicorum mi­nisterio in confectione proces­suum contra clericos uterentur: non modo decrevit nequire Epi-

(1) His quae in articulo X I I Appendicis V Pag. 385 huius voluminis addu-ximus de Actuariis et Cancellariis, Litteras editas a S. C. Immunitat is die 3

Octobris 1832 edicere opportunum a; Strat i sumus, ut notum s i t , nullum iurisdi­ct ionis actum a la ic is vel clericis coniugatis exerceri posse in causis clericorum criminalibus: neque ipsis actuariis vel cancellariis, nisi clerici sint, etiam ex do legata eis , ab Episcopis facultate, licere tes t ium examina excipere.

t e r e u n V e s c o v o d e l e g a r e i l G i u ­

d i c e l a i co a p r o c e s s a r e un c h i e r i ­

co , a n c h e f i n o a l l a s e n t e n z a e s c l u ­

s i v a m e n t e ; n o n so lo h a d i c h i a r a t o

e s s e r n u l l o i l P r o c e s s o c o s t r u t t o

c o n t r o p e r s o n e e c c l e s i a s t i c h e d a

u n C h i e r i c o c o n i u g a t o , t u t t o c h é

s u d d e l e g a t o d i u n D e l e g a t o A p o ­

s t o l i c o ; m a e z i a n d i o i n d u e p i e n e

a d u n a n z e , l a p r i m a del g i o r n o

23 A g o s t o 1775 , V a l t r a de l d i 17

m a r z o 1 7 7 8 r e s c r i s s e i n f a v o r e

d e l l a n u l l i t à dei P r o c e s s i f a t t i con ­

t r o d u e E c c l e s i a s t i c i d a l l e C u r i e

d i S e z z e e P a l e s t r i n a p e r l a s o l a

r a g i o n e , c h e g l i e s a m i de i t e s t i ­

m o n i e r a n o s t a t i e s e g u i t i d a i C a n ­

ce l l i e r i v e s c o v i l i , i q u a l i , s e b b e n e

d e l e g a t i con i s p e c i a l e m a n d a t o

d e l G i u d i c e e c c l e s i a s t i c o , n o n

e r a n o p e r ò C h i e r i c i ce l ib i , ma<con-

i u g a t i . E d i n s e g u i t o s o t t o i l

g i o r n o 2 2 s e t t e m b r e 1 7 8 1 d i r e s s e

p e r e s p r e s s o O r a c o l o P o n t i f i c i o a

t u t t i g l i O r d i n a r i u n a l e t t e r a

c i r c o l a r e , n e l l a q u a l e r i p r o v a n d o

o g n i c o n t r a r i a a n c h e a n t i c h i s s i ­

m a c o n s u e t u d i n e , r i c h i a m ò a l l ' e -

s a t t a o s s e r v a n z a l e d i s p o s i z i o n i

c a n o n i c h e i n q u e l l e C u r i e , c h e

se n ' e r a n o a l l o n t a n a t e ; e n o n l a ­

sc iò d i p r o v v e d e r e co l i ' e se rc i z io

d e l l ' A p o s t o l i c a A u t o r i t à a i d i ­

f e t t i d e l l e P r o c e s s u r e d a e s se f i n o

a q u e l p u n t o f o r m a t e a c a r i c o

d e g l i E c c l e s i a s t i c i c o n t r o l a f o r m a

p r e s c r i t t a d a i s a c r i C a n o n i

M a l g r a d o de l le m a s s i m e , e p r a ­

t i c h e finora i n d i c a t e , è g i u n t o a

n o t i z i a d é l i a s . C o n g r e g a z i o n e de l -

544 scopum laicum Iudicem delegare pro conficiendo clerici processu etiam usque ad sententiae pro­bationem exclusive; non modo nullum declaravit processum a Clerico coniugato, etiamsi a Dele­gato Apostolico subdelegato, con­tra Ecclesiasticas personas, sed etiam in plenis Comitiis dierum 23 Augusti 1775 et 17 Martii 1778 rescriptum edidit pro nul­litate processuum, contra duos Ecclesiasticos instructorem in Curiis Setina et Praenestina, ea tantum de causa, quod testium examina excepta fuissent a C a n ­c e l l a r i i s e p i s c o p a l i b u s qui quam­

vis delegati a Iudice ecclesia­stico , non célibes Clerici sed coniugati erant. Dein sub die 22 Septembris 1781, de expresso Pontificio Oraculo ad omnes Ordinarios circulares litteras misit, quibus consuetudine qua­libet,quamvis vetusta, reprobata, plenam diligentemque observan­tiam canonicarum dispositionum revocavit in illis Cwiis quae ab ea discesserunt: nec omisit Apo­stolicae auctoritatis exercitio defectibus consulere processuum, usque ad id tempus confecto­rum contra Ecclesiasticos in spre-tum formae a ss. Canonibus praescriptae.

Non obstantibus principiis praxique huc usque expositis, ad s. Congregationis Immuni­tatis notitiam pervenit quasdam Curias episcopales iterum, ct

5 4 2 DOCUMENTA

maiorì forsan amplitudine ab illis defiexisse. Ad normam ar­ticuli 3 appendicis Regulae or­ganicae, in lucem editae die Ö Novembres anni 1831 proximi praeteriti . omnia Tribunalia criminalia ecclesiastica constare debent Ordinario et quatuor iu­dicibus. Ast pluribus in Dioe­cesibus, vel ob non rectum Su­premae dispositionis intellectumT

vel ob defectum habilitatis inter clero addictos, ad supradicta Tribunalia constituenda vocan­tur laici quidam vel clerici con­iugati, quibus iudicium commit­titur cum ceterarum causarum criminalium, ecclesiastico Foro pertinentium, tum itlarum quae Clerieos respiciunt. Hinc du­bium surrexit de nullitate sen­tentiarum, ab istis Tribunalibus in Ecclesiasticos promanantium, et nonnulli haud steterunt quin ad s. hanc Congregationem re­cursum facerent, ut nulla ex capite defectus iurisdictionis et relationis personalis immunita­tis condemnatio in ipsum pro­bata declaretur. Neque silen­dum est hoc loci de non minori irregularitate praxeos illius, quam S. C. antehac in aliis Curiis invaluisse novit, ut sci­licet Iudicis processum conficien-tis officium, etiam in causis Cle­ricorum, a laico vel a Clerico coniugato exerceri solitum sit.

Tali in rerum statu, S. C. eadem, ut venerabili suae insti-

l ' I m m u n i t à che a l c u n e C u r i e v e ­

scov i l i n e h a n n o n u o v a m e n t e , e

f o r se p i ù e s t e s a m e n t e d e v i a t o . A

f o r m a de l l ' A r t i c o l o 3 d e l l ' A p p e n ­

d ice a l R e g o l a m e n t o o r g a n i c o

p u b b l i c a t o i l 5 N o v e m b r e de l lo

s c o r s o a n n o 1831 d e b b o n o t u t t i i

T r i b u n a l i c r i m i n a l i e c c l e s i a s t i c i

e s s e r c o m p o s t i de l l ' O r d i n a r i o e d

a l t r i q u a t t r o G i u d i c i . O r a i n p i ù

D i o c e s i o p e r u n a s i n i s t r a i n t e l ­

l i g e n z a d e l l a S o v r a n a a c c e n n a t a

d i s p o s i z i o n e , o p e r l a m a n c a n z a

n e l C le ro d i a b i l i s o g g e t t i ; o

p e r a l t r i s i m i l i c i r c o s t a n z e s o n o

s t a t i c h i a m a t i a f a r p a r t e d e g l i

a n z i d e t t i T r i b u n a l i a l c u n i l a i c i

o c h i e r i c i c o n i u g a t i , ed a q u e s t i

r e s t a c o m m e s s o i l g i u d i z i o c o m e

de l l e a l t r e c a u s e c r i m i n a l i d i p e r ­

t i n e n z a de l F o r o e c c l e s i a s t i c o ,

cos ì d i q u e l l e d e ' C h i e r i c i . S i è

q u i n d i e c c i t a t o i l d u b b i o d e l l a

n u l l i t à de l l e s e n t e n z e , d a s i f fa t t i

T r i b u n a l i p r o n u n z i a t e c o n t r o g l i

E c c l e s i a s t i c i , e n o n ha t a l u n o d i

e s s i i n d u g i a t o a r i c o r r e r e a q u e ­

s t a s . C o n g r e g a z i o n e , ed a do ­

m a n d a r l e che d i c h i a r a s s e n u l l a ,

p e l t i t o l o d i m a n c a n z a d i g i u r i s ­

d i z i o n e e d i v i o l a z i o n e d e l l a p e r ­

s o n a l e i m m u n i t à , l a c o n d a n n a con­

t r o d i l u i e m a n a t a . N è q u i d e e

t a c e r s i d e l l a p r a t i c a n o n m e n o

i r r e g o l a r e , c h e l a s . C o n g r e g a ­

z i o n e h a i n t a l c o u g i u n t u r a co­

n o s c i u t o e s s e r s i a n t e c e d e n t e m e n t e

i n t r o d o t t a i n a l t r e C u r i e v e s c o ­

v i l i , n e l l e q u a l i l 'off icio d i G i u ­

d ice p r o c e s s a n t e , a n c h e n e l l e c a u -

DOC U M

se d e ' C h i e r i c i , è s o l i t o e s e r c i t a r s i

d a u n s emp l i ce l a i c o , o p p u r e d a

u n Ch ie r i co c o n i u g a t o .

I n q u e s t o s t a t o d i cose l a m e ­

d e s i m a s . C o n g r e g a z i o n e , s i a p e r

c o r r i s p o n d e r e a l f i n e d e l l a v e n e ­

r a b i l e s u a i s t i t u z i o n e , s i a p e r r i ­

m u o v e r e d a i g i u d i z i c h e s i p r o ­

n u n z i e r a n n o d a i T r i b u n a l i v e ­

scovil i c r i m i n a l i i l f o n d a t i s s i m o

dubbio d i n u l l i t à , s i a p e r i m p e ­

d i r e i l g r a v e d i s o r d i n e d i v e d e r e

p e r l ' e n u n c i a t o m o t i v o a l t e r a t o

i l c o r s o , e r i t a r d a t a l ' a m m i n i ­

s t r a z i o n e d e l l a p u n i t i v a g i u s t i z i a ;

h a c r e d u t o suo d o v e r e d i c o n s u l ­

t a r e LA. SANTITÀ DI NOSTRO SI­

GNORE affine di p r e n d e r e col i ' A p o ­

s to l ico suo Oraco lo l e d e t e r m i ­

n a z i o n i , e p u b b l i c a r e i p r o v v e d i ­

m e n t i o p p o r t u n i come a r i c h i a m a r e

l ' o s s e r v a n z a d e l l e c a n o n i c h e r e ­

g o l e , così a t o g l i e r e le c a u s e di

u l t e r i o r i r i c o r s i , i q u a l i p o t r e b ­

be ro f a c i l m e n t e a v e r s i p e r p a r t e

d i a l t r i E c c l e s i a s t i c i i n s i m i l

g u i s a p r o c e s s a t i , e g i u d i c a t i d a i

T r i b u n a l i v e s c o v i l i c r i m i n a l i .

P r e s s o p e r t a n t o l a r e l a z i o n e

che d i t u t t o s i è f a t t a a l S a n t o

P a d r e , e d i n v i r t ù d e l l a s u a es ­

p r e s s a s o v r a n a a u t o r i z z a z i o n e s i

d i r i g e a V . S . l a p r e s e n t e l e t t e r a

d e l l a q u a l e d u e sono g l i o g g e t t i .

I l p r i m o è d i a v v e r t i r l a che se

m a i n e l l a s u a C u r i a , s e b b e n e p e r

l u n g o ed i m m e m o r a b i l e t e m p o ,

s i fosse f i n o r a t e n u t a u n a p r a ­

t i c a d i v e r s a d a q u e l l a , che s u l l e

t r a c c i e d e ' s a c r i C a n o n i t r o v a s i

VIA g 4 3

ditionis fini responderet, vel ut a iudiciis quae a Tribunalibus episcopalibus criminalibus pro­

feruntur arctissimum nullitatis dubium exsularet, vel ut gra­vissimam ordinis perturbatio­nem praepediret, quae accidit cum ob allatam causam puniti-vae iustitiae cursus mutatur ad-ministratioque retardatur, officii sui rata est Sanctitatem NOSTRI

DOMINI consulendi, ut ex Apostoli­

co Oraculo suo, quae constituenda sunt acciperet provisionesque in lucem ederet opportunas, cum ad canonicas regulas ad observan­tiam revocandas, tum ad causas praepediendas novorum recur­suum, qui facile admodum pro-derentur ab aliis Ecclesiasticis vi­ris, tali modo inquisitis, atque a criminalibus episcopalibus Tri-bunalibus iudicatis.

Acta itaque rerum omnium ad Beatissimum Patrem rela­tione, ipsaque expresse aucto-rante, praesentes litterae ad Do­minationem Tuam mittuntur, quarum duplex obiectum est. Primum ut moneatur quod si in Curia tua, quamvis longo et immemorabili tempore, praxis invaluerit haud cohaerens illi quae ad tramites ss. Canonum per huius S. C. resolutiones constituta est, exigas in futu­rum processus contra Ecclesia­sticas personas, tam in actis constituti, quam in examine te­stium feri adstante et inter-

5 4 4 DOCUMENTA

s t a b i l i t a n e l l e r e p l i c a t e r i s o l u ­

z i o n i d i q u e s t a s . C o n g r e g a z i o n e ,

d e b b a E l l a e s i g e r e che i n a v v e ­

n i r e l e p r o c e s s u r e c o n t r o p e r s o n e

E c c l e s i a s t i c h e t a n t o p e r g l i a t t i

d e l c o s t i t u t o d e l r e o , q u a n t o d e l ­

l ' e s a m e d e i t e s t i m o n i s i a n o for­

m a t e co l i ' a s s i s t e n z a , ed i n t e r ­

v e n t o d e l G i u d i c e ecc le s i a s t i co , o

d i a l t r o s o g g e t t o d a d e l e g a r s i ,

p u r c h é s i a C h i e r i c o ce l ibe . I l se ­

condo è di r e n d e r l e n o t o , c h e ,

n o n e s s e n d o s e n e n e l l o s p i r i t o n è

n e l l ' e s p r e s s i o n e d e l l ' a r t i c o l o 3

d e l l ' a p p e n d i c e a l R e g o l a m e n t o

o r g a n i c o d e r o g a t o i n a l c u n m o d o

a l l e d i s p o s i z i o n i c a n o n i c h e , i g i u ­

d i c i , i q u a l i h a n n o p r e s e n t e ­

m e n t e a c o m p o r r e i n u n co l l 'Or -

d i n a r i o t u t t i i T r i b u n a l i ecc le ­

s i a s t i c i c r i m i n a l i debbono e s se r

C h i e r i c i ce l ib i . E a l l ' a d e m p i m e n t o

d i ciò n o n è p e r o s t a r e l a con­

d i z i o n e d i a l c u n e C i t t à e D i o c e s i ,

in cu i s i r e n d e m a l a g e v o l e d i a -

v e r e q u a t t r o C h i e r i c i ce l ib i a t t i

veniente Iudice ecclesiastico vel alia persona destinanda dum-modo clericus caelebs sit. Alte­rum est obiectum, ut tibi inno­tescat quod cum neque eae spi­ritu, neque ex littera articuli 3 Appendicis regulae organicae, ullo modo derogatum sit cano­nicis dispositionibus, iudices, qui in praesentialibus una cum Or­dinario Tribunalia ecclesiastica omnia conficiunt, clerici caelibes esse debent. Neque huiusce re­gulae implemento obstat qua­rumdam ^Civitatum Dioecesum-que conditio, in quibus difficile est, ut adsint quatuor Clerici caelibes, apti ad prudens iudicis officium exercendum : quoniam horum locorum necessitatibus Sanctitas Sua iam consuluit per Secretariam Status, quae litte' ris circularibus diei 14 Aprilis praeteriti (1) de quatuor ad duo tantum numerum coegit eorum qui cum ordinario Tribunali

(1) Li t terae circulares, de quibus hic sermo est i ta se habent u Sanct i tat i No-

» stri Domini expositum est a quibusdam Curiis episcopalibus, nimis difficile esse,

» et quibusdam in Diocesibus impossibile quatuor personarum numerum cogere quae

» una simul cum Ordinario Tribunalia ecclesiastica in causis criminal ibus confi-

» ciant, iuxta dispositum in Articulo 4 appendicis Regulae organicae et proce-

» durae criminalis diei 5 Novembris anni praeterit i . Hinc est quod Sanct i tas

» Sua ta l ibus in pretio habit is circumstanti is , concessit Ordinariis facultatem ad

» duo numerum cogendi iudicum, qui una cum ipsis Ordinariis Tribunal respecti­

vi vum conficiant in causis criminalibus ecclesiasticis et mixt i for i , quoties ips i

» rati fuerint nimis difficile esse quatuor personas eligere. Romae die 14 Apri l i s

» 1842. — T. CARD. BERNETTI. —. »

Haec pro simplici historica notit ia at tul imus : nam in instructione S. C. Epi­

scoporum et Regularium de qua agit appendix nos tra , indicem etiam unicum

statutum est sufficere pro causis conficiendis resolvendisque praesenti temporum

conditione.

¿ id e s e r c i t a r e i l ge loso Officio d i

O i u d i c e , g iacc ì iè a l b i sogno d i

t a l i l u o g h i h a g i à SUA BEATITU­

DINE p r o v v e d u t o p e r m e z z o d e l l a

S e g r e t e r i a d i S t a t o l a q u a l e co l l a

s u a l e t t e r a c i r c o l a r e , d e l g i o r n o

2 4 A p r i l e scorso h a r i s t r e t t o a

d u e i n vece d i q u a t t r o i l n u m e r o

•degli i n d i v i d u i che o l t r e l ' O r d i ­

n a r i o debbono f o r m a r e i l T r i b u ­

n a l e vescov i l e c r i m i n a l e . C h e s e

v ' a b b i a q u a l c h e D i o c e s i , i n c u i

i l C l e r o s i a s c a r s o d i p e r s o n e a -

b i l i a g i u d i c a r e che n o n s i pos ­

s a n o n e p p u r e a v e r e d u e s o g g e t t i

f o r n i t i d e l l a s c i enza , e d e l l e a l t r e

q u a l i t à n e c e s s a r i e ; i n t a l caso v u o ­

le SUA BEATITUDINE che i Vesco­

v i r i c o r r a n o n e l l e p a r t i c o l a r i c i r ­

c o s t a n z e a q u e s t a S . C o n g r e g a ­

z i o n e , l a q u a l e i n t e s o l ' O r a c o l o

Pon t i f i c io , d a r à le i s t r u z i o n i , e

p r o v v i d e n z e che s i g i u d i c h e r a n n o

o p p o r t u n e , e m e n o l e s i v e s ì de i

s a c r i C a n o n i , s ì d e l l a p e r s o n a l e

E c c l e s i a s t i c a I m m u n i t à .

I n t a l c i r c o s t a n z a l a SANTITÀ

d i NOSTRO SIGNORE n o n ha l a s c i a t o

d i e s t e n d e r e l a b e n i g n a S u a

c o n s i d e r a z i o n e s o p r a t u t t e l e

p r o c e s s u r e f a t t e fino a l p r e ­

s e n t e c o n t r o l a f o r m a c a n o n i c a ,

n o n che s u l l e s e n t e n z e , e c o n d a n ­

ne p r o n u n z i a t e a ca r i co d i p e r ­

sone E c c l e s i a s t i c h e d a i T r i b u ­

n a l i v e s c o v i l i c r i m i n a l i , i q u a l i

fossero c o m p o s t i d i l a i c i , od a n ­

che d i C h i e r i c i c o n i u g a t i . R i»

g u a r d o p e r t a n t o a l l e p r o c e s s u r e ,

e s e n t e n z e s u i n d i c a t e p e r l e q u a l i

Anta, Tom. XV. fase. OL XXIX.

ENTA 5 45

Episcopale criminale componere

debent. Quod si aliqua in Dioecesi

ita parcus sit numerus perso­

narum, ad iudicium ferendum

habilium, ut neque duo tantum

subiecta scientia aliisque ne­

cessariis qualitatibus praeditae

haberi nequeant, hoc in casu

vult Sanctitas Sua, Episcopos

peculiaribus in circumstantiis

hanc s. Congregationem adire,

quae, Pontificio Oraculo audito,

instructiones provisionesque da­

bit quae opportunae censeban­

tur, quaeque minus tum sacros

Canones , tum Ecclesiasticam

Immunitatem laedent.

Hac in occasione Sanctitas

Nostri Domini haud sivit beni­

gnam Suam considerationem ex­

tendere ad omnes processus

huc usque initos contra formam

canonicam, nec non ad senten­

tias et condemnationes prolatas

contra ecclesiasticas personas a

Tribunalibus, episcopalibus cri­

minalibus quae ex laicis con­

stent vel etiam ex Clericis con­

iugatis. Itaque quoad processus

et sententias dictas, contra quas

usque adhuc nulla quaerela vel

appellatio ad hoc supremum Im­

munitatis Tribunal deducta est,

vult Sanctitas Sua Apostolica

auctoritate integre universali'

35

546 DOCUMENTA

n o n è s t a t a f i n o r a d e d o t t a q u e ­

r e l a , o a p p e l l a z i o n e a q u e s t o s u ­

p r e m o T r i b u n a l e d e l l ' I m m u n i t à ,

v u o l e la SANTITÀ SUA , c h e con

A p o s t o l i c a A u t o r i t à r e s t i n o i n ­

t e r a m e n t e , ed u n i v e r s a l m e n t e

s a n a t e , e c o n v a l i d a t e p e r q u a n t o

f a r à d i m e s t i e r i , e d i n g u i s a

che d a l l a d a t a d e l l a p r e s e n t e

non s i a p i ù l u o g o a r i c o r s o d 1

s o r t a a l c u n a i n q u a l u n q u e s u ­

p r e m o T r i b u n a l e . I n f i n e a q u i e t e

p u r e d e l l e cosc ienze de i G i u d i c i

p r o c e s s a n t i , e d i q u e i che n o n

es sendo C h i e r i c i ce l ib i h a n n o p r o ­

n u n z i a t o i l g i u d i z i o c o n t r o p e r ­

sone e c c l e s i a s t i e h e , così p e l foro

i n t e r n o , come p e r l ' e s t e r n o n e l

caso di d u b b i o , o s c r u p o l o c h e

p o t e s s e i n l o r o s u s c i t a r s i a l l a

n o t i z i a d i q u a n t o è s t a t o p r e ­

messo , i l SANTO PADRE concede

l o r o u n a t o t a l e a s s o l u z i o n e d a q u a ­

l u n q u e p e n a e c e n s u r a c a n o n i c a ,

d a c u i s e g r e t a m e n t e p e r v i a p e ­

n i t e n z i a l e p o t r a n n o f a r s i a s s o l ­

v e r e , e d i s p e n s a r e d a i p r o p r i i

C o n f e s s o r i .

T a n t o v i e n e a V. S. s i g n i ­

f i ca to p e r s u a r e g o l a e g o v e r n o

c o l l a p r e s e n t e l e t t e r a , d i c u i do ­

v r à a c c u s a r e r i c e v u t a , e D i o l a

p r o s p e r i .

D i V o s t r a S i g n o r i a

R o m a , q u e s t o d ì 3 O t t . 1 8 3 2 .

terque sanari et convalidari r

in quantum opus sit : ita ut a~.

die praesentis nulli amplius re­

cursu i ad quodvis supremum Tri­

bunal locus pateat. Tandem ut

quieti consultum sit conscientiae

Iudicum, qui processus confe­

cerunt, vel eorum qui cum non

essent Clerici caelibes contra

ecclesiasticas personas iudicium

tulerunt, tam pro foro interno

quam pro foro externo in ca­

su dubii vel scrupuli, qui in

ipsis exsurgere posset, habita

notitia eorum quae praemissa

sunt, Sanctus Pater ipsis conce­

dit absolutionem peramplam a

quavis poena vel censura cano­

nica, a qua secreto in via poeni­

tentiali absolvi poterunt ac dis­

pensari a propriis confessariis.

Hoc Dominationi Tuae prae­

sentibus litteris (quas accepisse

profiteri debebis) significatur

pro sua regula atque gubernio

Deusque sit Tibi propitius.

Datum Romae die 3 Octobris-

1832.

DOCUMENTA 547

Littera circularis edita a S. o. Episcoporum et Regularium die prima Augusti 1851. (1)

I I I . e M. R. M o n s . come F r a t e l l o Ulme ac Riñe Domine uti Frater.

L a S . M . d i P i o V I I n e l l a

s u a c o s t i t u z i o n e Post diuturnas i n d a t a 3 0 o t t o b r e 1 8 0 0 n e l t i ­

t o l o u De iurisdictionibus Tri­bunalium et Iudicum crimina­lium , iudiciorum forma et or­dine etc. » al § 24: p r e s c r i s s e : a Si osservino per r avvenire tanto in Roma che nei Tribunali di tutto lo Stato Ecclesiastico le abbreviazioni di formóle , che nel Governo di Roma già si tro­vano in osservanza ». Q u e s t e f o r m ó l e e s p e c i a l m e n t e q u e l l e

d e l l a l e g i t t i m a z i o n e de i p r o c e s s i ,

l a q u a l e è a s s o l u t a m e n t e n e c e s ­

s a r i a n e g l i i n c a r t i , che s i com­

p i l a n o d a l l e C u r i e E c c l e s i a s t i c h e ,

secondo l ' a n t i c a p r o c e d u r a d a os ­

s e r v a r s i a f o r m a d e l d e c r e t o d i

q u e s t a s a c r a C o n g r e g a z i o n e d e i

V e s c o v i e R e g o l a r i i n d a t a d e i

1 8 D é c e m b r e 1 8 3 5 p e r l e c a u s e

c r i m i n a l i , n o n sono a cogn iz ione

d i a l c u n i C a n c e l l i e r i d i d e t t e Cu­

r i e , s iccome q u e s t a s a c r a Con­

g r e g a z i o n e h a d o v u t o r i l e v a r e i n

p i ù c a u s e g i u d i c a t e i n p r i m a

(1) Litterae huius circularis iniunctiones, exceptis mutationibus a l lat i s ab in ­structione diei 11 Iuni i 1880, plura mirifice explicant : praesertim quae in §. XL et sequentibus continentur. Vide volum. X I I I pag. 335 et seq. , et nostram Ap­pendicem V pag. 396 huius voluminis .

(2) Retul imus hoc decretum ceu al ias monuimus in volumine X I I I pag. 333 nota (1).

Pius VII. sa. me. : in sua constitutione « p o s t d i u t u r n a s »

diei 30 octobris 1800, in titulo u De i u r i s d i c t i o n i b u s T r i b u n a -

D l i u m e t I u d i c u m c r i m i n a l i u m

» i u d i c i o r u m f o r m a e t o r d i n e e t c . »

sub § 24 praescripsit, "a Obser-» ventur in futurum tam RO­ti mae quam in Tribunalibus » totius Ecclesiastici status for­ti mular um compendia, quae in » Romano gubernio in viridi » observantia iam existunt. » Huiusmodi formulae et illae praesertim processuum legi­timationem respicientes, quae legitimatio absolute necessaria est in positionibus quae confi­ciantur a Curiis Ecclesiasticis iuxta veterem procedendi mo­dum observandum ad tramites decreti S. C. Episcoporum et Regularium dati die 18 De­cembris 1853 (2) pro causis cri­minalibus, ignorantur a quibus­dam dictarum Curiarum Can­cellariis , prouti S. haec Con­gregatio compertum habuit plu-

5 4 8 DOCUMENTA

i s t a n z a d a i T r i b u n a l i v e s c o v i l i , ribus in causis in prima instan -

essendos i p u r e t a l u n o p e r m e s s o tia ab Episcopalibus Tribunali-

ài d i s c u t e r e le c a u s e in u d i e n z a bus resolutis cum aliquis in

f o r m a l e , oss ia in s e d u t a , come formali audientia, hoc est ses-

f a n n o i T r i b u n a l i l a i c i n e l l e c a u s e sione stante, causarum discus-

m a g g i o r i , c o n t r o il s i s t e m a e lo siones sibi permiserit, ad simi-

s t i l e de i T r i b u n a l i ecc les ia- litudinem Tribunalium laicorum

s t i c i . Si è p e r t a n t o r a v v i s a t o u t i l e pro causis maioribus, contra

di f a r n u o v a m e n t e i m p r i m e r e le usum et consuetudinem Tribu-

fo rmole s o p r a i n d i c a t e , e d i r a - nalium Ecclesiasticorum. Ita-

m a r l e a g l i O r d i n a r i , aff inchè q u e opportunum ductum est eas-

o g n i c a n c e l l e r i a da l o r o d i p e n - dem formulas iterum typis im-

d e n t e ne s i a p r o v v e d u t a . A t a l ef- primere ac ad Ordinarios mit-

f e t t o ne t r a s m e t t o a V. S. N tere ut unaquaque Cancellaria

e s e m p l a r i . ab ipsis dependens eas possi-

• • • deat. Ad hunc effectum ad Do-

minationem Tuam exemplaria

N è p u ò q u e s t a s a c r a C o n g r e - N . . . . transmittuntur.

g a z i o n e d i s s i m u l a r e che t a l u n i O r

d i n a r i n e l l a compos iz ione de l l o r o

T r i b u n a l e c r i m i n a l e , q u a n t o al Nec possibile est ut S. haec

n u m e r o d e i g i u d i c i con v o t o de - Congregatio silentio praetereat;

c i s ivo , n o n h a n n o p r e s e n t e il d i - Ordinarios quosdam in sui Tri-

s p o s t o d e l l ' A p p e n d i c e al R e g o l a - bunalis criminalis confectione

m e n t o o r g a n i c o e di p r o c e d u r a quoad numerum iudicum deci-

c r i m i n a l e p e r n o r m a d e l l e C u r i e sivum votum ferentium , haud

e c c l e s i a s t i c h e e m a n a t o d a l l a s. m. prae oculis habere dispositiones

di G r e g o r i o X V I . p e r mezzo d e l l a Appendicis regulae organicae et

S e g r e t e r i a di S t a t o li 5 n o v e m - processus criminalis editae a

b r e 1 8 3 1 , con la p o s t e r i o r e dec l a - S. M. Greqorii XVI per Secre-

r a t o r i a r i s u l t a n t e d a l l a c i r c o l a r e tariam Status sub die 5 No-

d e l l a s t e s s a S e g r e t e r i a di S t a t o vembris 1831 una cum pedis-

de i 14 a p r i l e 1 8 3 2 . S iccome q u e - sequa declaratoria in litteris

s t a l e g g e p r o s e g u e ad e s s e r e n e l circularibus eiusdem Secretariae

suo p i eno v i g o r e , e la i n o s s e r - Status diei 14 Aprilis 1832 exi-

v a n z a offre m o t i v o ai d i f e n s o r i stente. Quoniam haec lex plenam

di r e c l a m a r e la n u l l i t à d e l l a s en - suam vim, exerere prosequitur,

t e n z a in p r i m a i s t a n z a , q u a n d o eiusdemque inobservantia cau-

¿i p r o p o n e la c a u s a in g r a d o di sam defensoribus praebet nulli-

a p p e l l o ; così a t o g l i e r e in a p p r e s o tatem sententiae primae instan-

DOCU MENTA 5 4 9

(1) Resolutio in exemplum allata i ta se habet

QUAESITUM

In Abbatial i Curia S. criminalis processus instructus est ad instant iam A

et eius filiae E. contra Aloisium de stupro cum praegnantia, promissione matrimonii

et tentamine abortus. - Processu ad exitum perducto, defensionibusque hinc inde

al lat i s , die 3 Ianuarii currentis anni 1839 in Congregatione Emi. Cardinalis Abbat is

proposita causa est, et unanimi voto resoluta per decisionem non constare de stu­

pro: ideoque Aloysium esse dimittendum ex hactenus deductis : in reliquis

provideat Emus, Abbas ad mentem. Mens continebat provisiones quasdam ne nova

iurgia inter partes insurgèrent : admonitionemque advocato inflictam ob exprès ,

siones quasdam in defensione adhibitas .

Pacta partibus communicatione huius resolutionis, quaerelans eiusque fi l ia E.

penes Curiam abbatialem appellationem a sententia interposuerunt.

Cuius in sequelam appellationis praelaudatus Emus et Emus Abbas ad s. hanc

Congregationem Episcoporum et Regularium processum integrum mis i t una. cum

restrictu fiscali, defensionibus partium in prima instantia e d i t i s , quaerens « an

locus sit nec ne interpositae appellationi in casu ».

Iudex relator itaque ofiicii sui ratus est , praeventive certiorem reddere unum­

quodque summo respectu dignum S. C. membrum, ut in coetu diei 22 currentis

februarii 1839 quaestio proposita examini subiceretur pro resolutione i l la quam

Emi Patres de iure decernent.

q u e s t a eccezione d e f e n s i o n a l e , s i

r a v v i s a n e c e s s a r i o d i r i c h i a m a r e

a m e m o r i a l e s u d d e t t e pont i f ìc ie

d i spos iz ion i , a l l e q u a l i sono coe­

r e n t i l e i s t r u z i o n i d a t e , a l l a e v e ­

n i e n z a d e ' c a s i , a n c h e d a l l a s . Con­

g r e g a z i o n e d e l l ' I m m u n i t à E c c l e ­

s i a s t i c a . A q u e s t o f ine s i a c c l u ­

dono a V. S. N e s e m p l a r i in

i s t a m p a d e l l e c i t a t e d i s p o s i z i o n i .

Aff inchè po i n o n s ' i g n o r i n o g l i

o n e r i che i ncombono a g l i i s t i g a ­

t o r i o a d e r e n t i a l F i s c o , a l l o r ­

q u a n d o e s s i , c r e d e n d o s i g r a v a t i

d a l g i u d i z i o d i p r i m a i s t a n z a , i n ­

t e r p o n g o n o l ' a p p e l l o a q u e s t a

s . C o n g r e g a z i o n e , s i p o r t a a n o ­

t i z i a d e l l a d i L e i C u r i a l a r i s o ­

l u z i o n e p r e s a n e l l a g e n e r a l e A d u ­

n a n z a de i 22 f e b b r a i o 1839 , ac ­

c l u d e n d o s e n e N . . . . e s e m p l a r i in

i s t a m p a .

tiae reclamandi, cum causa in

gradu appellationis proponitur,

ad, praecidendam in posterum

defensionalem hanc exceptio­

nem , necessarium ductum est

in memoriam revocare supra­

dictas pontificias dispositiones,

quibus cohaerent instructiones

proditae pro casuum opportu­

nitate, a S. C. Immunitatis Ec­

clesiasticae.

Ne vero onera ignorentur

quae instigatoribus vel Fisco

adhaerentibus incumbunt, cum

ipsi iudicio primae instan­

tiae es gravatos existimant

appellationemque ad S. hanc

Congregationem interponunt, re­

solutio tibi innotescat, oportet a

S. C. edita in generalibus co­

mitiis diei22 Februarii 1839 (1)

550 DOCUMENTA

P e r a c c e l e r a r e finalmente il Ut tandem cito ad exitum

d i s b r i g o d e l l e c a u s e c h e in g r a d o perducantur causae in gradu

di a p p e l l o si defer i scono a q u e s t a appellationis ad s. hanc Con-

s a c r a C o n g r e g a z i o n e , i n t e r e s s o gregationem delatae, Domina­

ci. S. a f a r conoscere ai m i n i s t r i tionis Tuae erit istius Curiae

di c o t e s t a C u r i a , c h e a l l o r q u a n d o ministris notum facere quod

n e i d iec i g i o r n i u t i l i , dopo la i n - cum intra decem dies a notifi-

t i m a z i o n e d e l l a s e n t e n z a il con- catione sententiae (1) condemna-

d a n n a t o i n t e r p o n g a V a p p e l l o a tus appellationem ad s. hanc

q u e s t a s a c r a C o n g r e g a z i o n e e Congregationem interponit, ap-

d a l l a m e d e s i m a s i a s t a t o a m - pellatioque admittitur,admissio-

messo e p a r t i c i p a t a l ' a m m i s s i o n e nis vero Ordinarius certior fit,

RESOLUTIO

In Congregatione generali habita in Palatio Apostolico Vaticano die 22 fe­bruarii 1839 Emi et Rmi Patres rescripserunt : Affirmative ad primam partem ,

negative ad secundam, praestita fideiussione fer institutorem de reficiendis

expensis tam primi quam ulterioris iudicii in eventu succumhentiae.

Tit certioretur Emus Ahias, etiam pro intimatione ad constituendum de­

fensorem intra viginti dies.

(1) Ne commentario quod in Appendice nostra V, articulo X I V Instructionis S. C. Ep. et Reg. diei 11 Iuni i 1880 adiecimus (pag. 3S7) videantur ea contra­dicere quae dedimus pro articulo X L I (pag. 396), mentem nostram apertius pan­dimus. Instructio S. C. Episcoporum et Regularium in Articulo X I V methodum proposuit int imationes , notificationesqne explendi pro i l l i s Curis quae propter iniquam temporum conditionem apparitorem (cursorem) non habent. Verum nos cum de sententiae notificatione egimus, apparitoris operam necessariam dix imus . Quomodo (quaeri potest) , Cursoris opera adhibenda erat, cum ideo methodus arti­culi X I V invecta s i t quia Curiae Cursores non habent?-' Respondemus: al iud esse de ap­paritore loqui, qui Dioecesim integram peragretur, pro intimationibus , notificationi­bus accusato tradendis, aliud esse personam habere Curiae addictam quae intra l imites c iv i ta t i s in qua Curia s ita est huiusmodi actibus operam praestare va leat . Itaque cum necessarium non s i t sententiam condemnato notificari , sed sufficiat ut e ius defensori denuncietur, et detur defensori appellandi facultas, iuxta ea quae tra­dita sunt in decreto diei 18 Decembris 1835 articulis II et I I I (Vol. XIII

pag. 3S4) cuius quidem decreta tenor ad verbum insertum fuisse in Instructione memorata diei 11 Iunii 1880 intel l igendus est ex articulo XXXVII (dict. Vol.

pag. 333) cumque tenendum s i t defensorem ibi morari ubi Curia s i ta e s t , haud absonum censemus pro notificatione sentent iae , et actorum omnium quae appella­tionem respiciunt i l lam posse personam adhiber i , quae Curiae ve l ipsi Episcopo addicta Cursoris muneri explendo mittatur. Immo cum appellationum favor maxi­mus esse debeat , perempta enim appellatione, condemnatio v im suam e x e r i t , ad quaestiones vitandas tut ius e r i t , nostra sentent ia , si et per Cursorem defensori, i»t per methodum articuli XIV accusato sententia notificetur : terminus autem de­cem dierum a die quo postrema notificatio in defensoris vel accusati manus per­venerit, decurrere incipiat.

DOCUMENTA 551

- a l l ' O r d i n a r i o c o l l a c o n s u e t a i n ­

g i u n z i o n e d i d o v e r s i p r o s e g u i r e

-den t ro i l t e r m i n e p e r e n t o r i o d i

g i o r n i v e n t i , d o v r à d a i M i n i s t r i

d e l l a C u r i a i n t i m a r s i a g l i a p p e l ­

l a n t i p e r a t t o c u r s o r i l e , che v o ­

l e n d o p r o s e g u i r e g l i a t t i d i a p ­

p e l l o , è n e c e s s a r i o che n e l p e r e n ­

t o r i o t e r m i n e d i v e n t i g i o r n i , d e ­

p u t i i n q u e s t a d o m i n a n t e u n A v ­

v o c a t o o P r o c u r a t o r e a p p r o v a t o

n e l l a R o m a n a C u r i a , a s s i c u r a n ­

d o s i che i l d i f enso re d a l u i s c e l t o ,

n e a s s u m e e f f e t t i v a m e n t e i l p a ­

t r o c i n i o , e p r e v i o i l s o l i t o d e p o ­

s i t o , r i t i r i d a l G i u d i c e r e l a t o r e

i l p rocesso ; scorso i l q u a l t e r ­

m i n e i n u t i l m e n t e , s ' i n t e n d e r à che

e s s o a b b i a r i n u n z i a t o a l benefìzio

d e l l ' a p p e l l o , ed in c o n s e g u e n z a

d a q u e s t a s a c r a C o n g r e g a z i o n e

v e r r à d i c h i a r a t o p e r e n t o . Q u a ­

l o r a po i a p p e l l a s s e l ' i s t i g a t o r e o

- a d e r e n t e al P i s c o , e p a r i m e n t i

l ' a p p e l l o m e d e s i m o s i a s t a t o a m ­

m e s s o d a l l a s a c r a C o n g r e g a z i o n e

e p a r t e c i p a t a l ' a m m i s s i o n e a l l ' O r ­

d i n a r i o , i n q u e s t o caso l ' a p p e l l o ,

T e n d e n d o s i c o m u n e a n c h e a l l ' a p ­

p e l l a t o , d o v r à n o t i f i c a r s i a q u e -

l ' u l t i m o l ' a p p e l l a z i o n e d a l p r i m o

i n t e r p o s t a e d a m m e s s a d a l l a s a ­

e r a C o n g r e g a z i o n e , ed o r d i n a r ­

g l i che s e nel. p e r e n t o r i o t e r ­

m i n e d i v e n t i g i o r n i n o n a v r à

d e p u t a t o i l suo d i f enso re f r a g l i

A v v o c a t i o P r o c u r a t o r i d e l l a R o ­

m a n a C u r i a , s ' i n t e n d e r à c h e v o ­

g l i a a s t e n e r s i d a l l ' i n t e r v e n i r e n e l

g i u d i z i o , e ad i s t a n z a d e l l ' i s t i g a -

dicta cum iniunctione intra terminum peremptorium dierum viginti appellationem prosequen­di , a Curiae Ministris appel­lanti per actum cursoris erit in­timandum , quod si ipse velit appellationem prosequi, necesse est, ut intra peremptorium ter­minum dierum viginti in Urbe Advocatum vel Procuratorem, a Pomana Curia approbatum, deputet, certusque sit defenso­rem a se electum reapse patro­cinium sumere : praevioque de­posito de usu, a Iudice relatore processum recipiat: quo termino inutiliter elapso, eum appella­tionis beneficio nuncium misisse tenendum erit: et consequenter a S. C. peremptio pronuntlabi­tur. Quoties autem instigator, vel Fisco adhaerens appellet, et pariter appellatio a S. C. ex­cepta sit, admissioque Ordina­rio patefacta, hoc casu cum appel­latio et appellato communis fiat, huic erit notificanda, ac una cum S. C. decreto quo eadem ad­mittitur eique iniungendum erit, quod nisi intra peremptorium vi­ginti dierum terminum defenso­rem inter Advocatos vel Procura­tores Romanae Curiae elegerit, te» nendum erit ipsum ab interventu in iudicium abstineri velle: et ad instigatoris vel Fisco adherentis instantiam acta prosequenda erant usque ad decisionem cau­sae inclusive , absque ulteriori appellatione. Insuper instigator i

5 5 2 DOGI [ENTA

(1) Hoc est int imat io pro constituendo in Urbe Advocato vel Procuratore »

Romana Curia approbato, qui e ius causam suscipiat agendam.

vel adhaerenti appellanti inti­matio illa erit facienda desuper iam statuta (1) pro condemato, qui ad s. Congregationem pro­vocat. Huiusmodi intimationes, relativa apparitoris relatione munitae, ad s. Congregationem erunt transmittendae.

Meminisse iuvet tandem r

actus intimationis sententiae et appellationis, pariter apparito­ris relatione munitos , inseren­dos allegandosque esse in pro­cessibus, respectivis, qui ad nor­mam articuli IV decreti diei 18 Decembris 1835, absque mora, addito eisdem cronologico in­dice,transmitti debent ad s. hanc Congregationem una cum re-strictu atque allegationibus, ac etiam cum exemplari conformi sententiae, cum authographum manere debeat penes respecti­vam Curiam, quae appositum servat registrum in Cancellaria criminali.

Placeat Dominationi tuae circularis huius litterae re­ceptionem confiteri, Tibique fau­sta omnia precor a Domino.

Romae die 1 Augusti 1851. uti frater

F R . A . E . CARD. ORIOLI

Praefectus

D. Patriarca Constantino­

politanus a Secretis.

t o r e o a d e r e n t e a l F i s c o s i p r o ­

s e g u i r a n n o g l i a t t i f i n o a l l a d e ­

c i s ione d e l l a c a u s a i n c l u s i v a m e n ­

t e , s e n z a u l t e r i o r e i n t e r p e l l a z i o n e .

I n o l t r e a l l ' i s t i g a t o r e o a d e r e n t e

a p p e l l a n t e d o v r à f a r s i q u e l l ' i n ­

t i m a z i o n e , che s i è d i s o p r a s t a ­

b i l i t a p e l c o n d a n n a t o c h e a p p e l l a

a l l a s . C o n g r e g . T a l i i n t i m a z i o n i

m u n i t e d e l l a c o r r i s p o n d e n t e r e ­

l a z i o n e de l c u r s o r e s i debbono t r a ­

s m e t t e r e a l l a s . C o n g r e g a z i o n e .

S i r i c o r d a in f ine , che g l i

a t t i d ' i n t i m a z i o n e d e l l a s e n t e n ­

z a , e d i a p p e l l o m u n i t i p a r i m e n t e

d e l l a r e l a z i o n e de l c u r s o r e , do­

v r a n n o i n s e r i r s i e d a l l e g a r s i n e i

r i s p e t t i v i p r o c e s s i , i q u a l i a for­

m a d e l l ' a r t i c o l o i v d e l d e c r e t o

d e i 1 8 d é c e m b r e 1 8 3 5 , s e n z a r i ­

t a r d o c o r r e d a t i d e l l ' i nd ice c r o ­

no log ico , s i debbono t r a s m e t t e ­

re a q u e s t a s . C o n g r e g a z i o n e col

r i s t r e t t o e col le d i fese , n o n m e n o

c h e co l l a c o p i a c o n f o r m e d e l l a

s e n t e n z a , r e s t a n d o l ' o r i g i n a l e d i

q u e s t a p r e s s o l a r i s p e t t i v a C u r i a ,

l a q u a l e n e t i e n e a p p o s i t o r e g i ­

s t r o n e l l a c a n c e l l e r i a c r i m i n a l e .

S i c o m p i a c e r à V . S . a c c u s a r ­

m i i l r i c e v i m e n t o d i q u e s t a C i r ­

c o l a r e , e le a u g u r o d a l S i g n o r e

o g n i p r o s p e r i t à .

R o m a 1 A g o s t o 1 8 5 1

Come F r a t e l l o

F R . A . F . CARD. ORIOLI Prefetto D. Patriarca di Costantinopoli

Segretario

VOTUM

Votum quoad emolumenta funeris EE. Cardinalium, tribuenda Ecclesiae parochiali et titulari.

EMINENTISSIME AC REVME PRINCEPS

P e t r u s b o . m e . C a r d . D e - S i l -

v e s t r i s u u m f i x e r a t d o m i c i l i u m

i n P a r o e c i a s s . Ce l s i e t I u l i a n i ,

i b i q u e X I I I K a l . D e c e m b r i s p r a e ­

t e r i t i a n n i 1 8 7 5 s u p r e m u m d i e m

o b i i t . I n p o s t r e m a a u t e m s u a t e ­

s t a m e n t a r i a d i s p o s i t i o n e s t a t u i t ,

u t , s i q u i d e m R o m a e m o r e r e t u r ,

s u u m c o r p u s i n E c c l e s i a s . M a r ­

c i , q u a m i n t i t u l u m C a r d i n a l a t u s

h a b e b a t , s e p u l c r o c o n d e r e t u r . V e ­

r u m , l i c e t i n h a c E c c l e s i a i u s t a fu­

n e b r i a e i f u i s s e n t p e r s o ] u t a , t a m e n

u l t i m a i l l i u s v o l u n t a s e x e c u t i o n i

d e m a n d a r i n o n p o t u i t , o b s t a n t i ­

b u s l e g i b u s , q u o a d C o e m e t e r i a

v i g e n t i b u s ; e t c a d a v e r R h o d i -

g i u m , u b i ipse n a t a l i a h a b u e r a t ,

t r a n s l a t u m f u i t . H i n o e x o r t a e s t

q u a e s t i o r e l a t e a d i u r a f u n e r i s

i n t e r C a p i t u l u m V e n . E c c l e s i a e

s s . Ce l s i e t I u l i a n i e t C a p i t u l u m

s . M a r c i . P r i m u m e x h i s d u o b u s

c a p i t u l i s i n n i x u m p a r a g r a p h i s 32 ,

3 5 , 3 6 , 3 7 , S t a t u t i C l e r i R o ­

m a n i i n c a p i t e I V , p u t a t s ib i i u s

esse e m o l u m e n t a f u n e r i s e x i n t e ­

g r o l u c r a n d i . E t e n i m i n c i t a t i s

p a r a g r a p h i s s a n c i t u m e s t , u t

T i t u l a r i s E c c l e s i a C a r d i n a l i s d e ­

f u n c t i , t u n c s o l u m i n p r o v e n t u u m

d i v i s i o n e a d a e q u a l e m p a r t e m s i ­

m u l c u m P a r o c h i a l i a d m i t t a t u r ,

q u a n d o c o r p u s i n e a d e m t i t u l a r i

E c c l e s i a t u m u l a t u m s i t . E x a l i a

v e r o p a r t e C a p i t u l u m s . M a r c i

s ib i c o n t e n d i t i u s p e r c i p i e n d i e x

d i m i d i o f u n e r i s e m o l u m e n t a . N a m

s i c a d a v e r C a r d i n a l i s i n s u i t i t u l i

E c c l e s i a r e p o s i t u m n o n f u i t , h o c

u n i c e e s t r e p e t e n d u m e x d i s p o s i t i o ­

n e l e g i s , q u a e c e r t e c u m C a n o n u m

p r a e s c r i p t o n o n p l e n e c o n c o r d a t ,

s p e c t a t a s a l t e m t u m i p s i u s l e g i s

o m n i m o d a e x t e n s i o n e , t u m i n d i -

s t i n c t a , q u a m p r a e c i p i t , q u o r u m ­

c u m q u e d e f u n c t o r u m t u m u l a t i o n e

i n u n o e o d e m q u e c o e m e t e r i o . V e ­

r u m t a m e n d u o h a e c C a p i t u l a e x

c o m m u n i cons i l io a d E m i n e n t i a m

T u a m r e c u r s u m h a b u e r u n t , e t

T u o a u c t o r a b i l i i u d i c i o t o t i u s con­

t r o v e r s i a e de f in i t i onem s u b i i c i e n -

t e s , p o s t u l a r u n t r e s o l u t i o n e m s e ­

q u e n t i s d u b i i - A n i n c a s u e m o ­

l u m e n t a f u n e r i s d e b e a n t u r i n t e ­

g r a E c c l e s i a e p a r o c h i a l i s s . Ce l s i

e t I u l i a n i ; an e c o n t r a s i n t a e ­

q u i s p a r t i b u s d i v i d e n d a i n t e r

e a n d e m E c c l e s i a m p a r o c h i a l e m ,

e t T i t u l a r e m s . M a r c i E c c l e s i a m

E t q u i d e m p l a c u i t E m i n e n t i a e

T u a e r e m h a n c a d m e d e f e r r e , u t

e x a m i n i s u b i e c t a q u a e s t i o n e , d e

i l l a m e a m s e n t e n t i a m p r o m e r e m .

E a d e m q u a e s t i o p o s t m o r t e m

bo . m e . C a r d i n a l i s T a r q u i n i a g i ­

t a t a e t i a m f u i t i n t e r C a p i t u l u m

5 5 i voi

•s. N i c o l a i in. c a r c e r e e t R ü m m P a ­

r o c h u m s . L a u r e n t i i i n L u c i n a .

E t q u o n i a m p a r t e s t u n c c o n t e n

d e n t e s , s e f ac i l e s e x h i b e b a n t a d

m u t u a m c o m p o s i t i o n e m e x bono e t

a e q u o i n e u n d a m ; h i n c p e c u l i a r e m

q u a m d a m i i s p r o p o s u i t r a n s a c t i o ­

n e m , q u a m a c c e p t a r u n t ; e a s d e m ­

q u e p a r t e s , datis U t e r i s d i e 1 9 M a i i

a n n o 1 8 7 4 , c e r t i o r e s feci d e a p ­

p r o b a t i o n e a b E m i n e n t i a T u a i l l i

t r a n s a c t i o n i p r a e s t i t a . N e v e r o

h u i u s c e m o d i c o n t r o v e r s i a e i t e r u m

e x c i t e n t u r , p u t o a b s r e n o n e s se ,

p r o p o s i t a m q u a e s t i o n e m a d i u r i s

t r a m i t e s p e r p e n d e r e , u t e x i n d e

g e n e r a l i s r e g u l a a d s i m i l e s con­

t r o v e r s i a s i n p o s t e r u m d i r i m e n ­

d a s s t a t u i p o s s i t .

I u r i d i c e i g i t u r i n s p e c t a q u a e ­

s t i o n e , h a e c m i h i e s t , s a l v o m e ­

l i o r i i u d i c i o , s e n t e n t i a , u t , s e m e l

a d m i s s o , q u o d C a r d i n a l i s d e f u n ­

c t u s i u x t a C l e r i R o m a n i S t a t u t u m

i n E c c l e s i a T i t u l a r i s . M a r c i sepe­

l i r i d e b u i s s e t , h a e c e t i a m E c c l e s i a

d e b e a t p a r t i c e p s f i e r i e m o l u m e n ­

t o r u m f u n e r i s ; n i h i l o b s t a n t i b u s

^v igen t ibus l e g i b u s , q u a e i n d i s c r i ­

m i n a t i m d e f u n c t o r u m t u m u l a t i o ­

n e m i n u r b a n i s E c c l e s i i s i n t e r d i -

c u n t , e t c a d a v e r a , n e C a r d i n a l i ­

b u s q u i d e m e x c e p t i s , i n p u b l i c o

C o e m e t e r i o cond i i u b e n t . H i n c a d

p r o p o s i t u m d u b i u m i t a r e s p o n ­

d e n d u m censeo - N e g a t i v e ad p r i ­

m a m p a r t e m ; a f f i r m a t i v e a d se ­

c u n d a m . -

U t h u i u s r e s p o n s i o n i s v e r i t a s

•et s i m u l a e q u i t a s p a t e a t , e x p o -

n a m i u r i s c o m m u n i s p r i n c i p i a

q u a e h u c f a c i u n t , i i s e t i a m co l ­

l a t i s , q u a e i n C l e r i R o m a n i S t a ­

t u t o p r a e s c r i p t a r e p e r i u n t u r .

C o m m u n e i u s , c o n s i d e r a n s s t a ­

t u m f i d e l i u m d e f u n c t o r u m i n p a c e

C h r i s t i q u i e s c e n t i u m v e l u t con­

t i n u a t i o n e m i l l i u s c o m m u n i o n i s ,

c u i u s , d u m v i t a m a g e r e n t , p a r ­

t i c i p e s e r a n t Cap. XII de Sepul­

turis, s t a t u i t , u t q u i s q u e f ide­

l i u m , modo s e p u l c r u m g e n t i l i t i u m

n o n h a b e a t e t a l i b i n o n s ib i e l e ­

g e r i t d o r m i t i o n i s l o c u m , cond i d e ­

b e a t in p a r o c h i a l i E c c l e s i a Cap. V

eodem titulo. S a c r i C a n o n e s t a m e n

r e s e r v a n t P a r o c h o d e f u n c t o q u a r ­

t a m p a r t e m e m o l u m e n t o r u m fu­

n e r i s , q u a e dic i e t i a m s o l e t port io

canonica, q u o t i e s d e f u n c t u s i l l e

i n a l i a E c c l e s i a q u a m i n p a r o ­

c h i a l i s e p e l i a t u r : Cap. VIII et X

eod. tit. V e r u m d e c u r s u t e m p o ­

r i s , u t p u b l i c a e c o n s u l e r e t u r s a -

n i t a t i , g e n e r a t i m i n d u c t a f u i t l e x

c o e m e t e r i i c o m m u n i s , q u o d e x t r a

m o e n i a c i v i t a t u m v e l o p p i d o r u m

f o r e t e x t r u e n d u m . E t q u a n t u m

a d P o n t i f i c i a m d i t i o n e m a t t i n e t ,

a n n o .1817 p r o d i i t d i s p o s i t i o s a ­

c r a e C o n g r e g a t i o n i s C o n s u l t a t i o ­

n i s , q u a p r a e s c r i p t u m f u i t , d e ­

f u n c t o r u m c a d a v e r a i n p u b l i c o

c o e m e t e r i o c o n d e n d a e s s e , l i c e t

d e f u n c t u s p r i v i l e g i o s e p u l c r i g e n ­

t i l i t i i f r u e r e t u r . I n e a t a m e n h o c

c a u t u m f u i t : u S a r t a t e c t a q u e

m a n e a n t P a r o c h o e m o l u m e n t a ,

q u a e v e l e x S t a t u t o v e l e x l e g i ­

t i m a c o n s u e t u d i n e e i d g m d e b e n -

vor

t u r ; c i r c a h a e c e n i m n i h i l cen­

s e r i d e b e t i n n o v a t u m p e r h u i u s ­

m o d i d i s p o s i t i o n e m . »

A d h u i u s m o d i l e g e s i m p l e n d a s

p a u l a t i m e t p r a e s e r t i m i n c i v i ­

t a t i b u s p u b l i c a e x t r u c t a f u e r e

c o e m e t e r i a ; e t s t a t i m i n t e r d e f u n ­

c t i P a r o c h u m e t E c c l e s i a m , i n q u a

i l l e s e p u l c r u m g e n t i l i t i u m h a b e ­

b a t , e x o r t a e s u n t q u a e s t i o n e s c i r ca

i u s t u m e x p o n e n d i c a d a v e r , t u m

l u c r a n d i f u n e r i s e m o l u m e n t a . S a ­

c r a C o n g r e g a t i o Conc i l i i , q u a e

p r a e c i p u e d e h i sce c o n t r o v e r s i i s

d i r i m e n d i s s o l l i c i t a f u i t , i n ea

c o n s t a n t e r m a n s i t s e n t e n t i a , u t

i u s i l l u d d e e x p o s i t i o n e c a d a v e r i s

e t d e p e r c i p i e n d i s f u n e r i s p r o v e n ­

t i b u s ( l i c e t c a d a v e r i n pub l i co coe­

m e t e r i o f u e r i t r e c o n d i t u m ) p e r t i ­

n e a t a d E c c l e s i a m , in q u a d e f u n c t u s

p r o p r i a m h a b e b a t s e p u l t u r a m ; r e -

t í e . - v a t á P a r o c h o q u a r t a p a r t e ,

hoc es t c a n o n i c a p o r t i o n e , a d i u r i s

•corn m u n i s t r a m i t e s , i u x t a s u p e r i u s

d i c t a , l i a r e s p o n d i t s . C o n g r e g a ­

t i o in Camerinen. Funeris, q u a e

c a u s a p l u r i e s p r o p o s i t a , t a n d e m de­

f in i ta f u i t die 2 4 N o v m b . a n . 1 8 2 1 .

I t a e t i a m in Pergulano, d i e i 18 De-

c e m b . 1 8 2 4 e t in Tiburtina 17 M a r ­

t i i 1 8 2 7 . E t t a n d e m , c e t e r i s omi s ­

s i s , i n e u m d e m s e n s u m s . C o n g r e ­

g a t i o r e s p o n d i t i n Aesina 2 6 F e ­

b r u a r i i 1 8 6 4 e t i n a l i a Foroliuien.

1 6 S e p t e m b r i s 1 8 7 1 .

E x h i s p l u r i b u s e t i n t e r a a

c o n s e n t i e n t i b u s r e s p o n s i o n i b u s a

s . C o n g r . Conc i l i i d a t i s , a d p r o ­

p o s i t a m d e q u a n u n c a g i m u s q u a e -

JM 5 5 5

s t i o n e m , r e s p e c t u h a b i t o t u m a d

d i s p o s i t i o n e m S . C o n g r e g a t i o n i s

C o n s u l t a t i o n i s a n n i 1 8 1 7 , t u m a d

l e g e s i n I t a l i c o R e g n o ' v i g e n t e s ,

i n v a l u i t e t a b o m n i b u s a d m i t t i ­

t u r t a m q u a m c a n o n i c a e i u r i s p r u ­

d e n t i a e c e r t u m e t p r a c t i c u m d i ­

c t a m e n , q u o d s c i l i c e t p e r l e g e m i n ­

d u c e n t e m c o e m e t e r i u m p r o o m n i ­

b u s i n d i s c r i m i n a t i m c o m m u n e , so ­

l u m m o d o locus materialis sepul­

turae s i t i m m u t a t u s ; m a n e n t e

P a r o e c i i s e t a l i i s E c c l e s i i s i n t e ­

g r o i u r e e x p o n e n d i c a d a v e r e t

l u c r a n d i e m o l u m e n t a , q u o d i p s i s

i n e r a t a n t e p u b l i c i c o e m e t e r i i a e ­

d i f i ca t ionem: r e s e r v a t a t a m e n P a ­

r o c h o c a n o n i c a p o r t i o n e , i n h y p o ­

t h e s i q u o d t u m u l a t i o n i s i u s a d

a l i a m E c c l e s i a m a p a r o c h i a l i d i ­

s t i n c t a m s p e c t e t . H i n c f i t u t

h o d i e p u b l i c u m e t c o m m u n e coe­

m e t e r i u m r e p r a e s e n t e t e t v e l u t

l ocum t e n e a t i l l i u s s e p u l c r i , q u o d

d e f u n c t u s , h u i u s m o d i c o e m e t e r i o

n o n e x i s t e n t e , h a b u i s s e t .

S i n u n c i n r e n o s t r a c o n s u l a m u s

R o m a n i C l e r i S t a t u t u m , d e p r e h e n -

d i m u s in c a p i t e V I I I § 9 s a n c i t u m

esse : u C a r d i n a l e s v e r o ( s e p e l i a n ­

t u r ) i n t e m p l i s , q u o r u m s u n t T i t u ­

l a r e s » . P r o p r i u m e r g o C a r d i n a l i u m

s e p u l c r u m e s t i n e o r u m E c c l e s i a

t i t u l a r i . Q u a r e s e m e l p o s i t o , q u o d

C a r d i n a l e s e t i a m s u b l e g e h u m a -

t i o n i s i n pub l i co c o e m e t e r i o com­

p r e h e n d a n t u r , i u s s e p u l t u r a e c u m

a d n e x i s e m o l u m e n t i s s p e c t a b i t ,

p r o u t a n t e a a d E c c l e s i a m t i t u ­

l a r e m . N a m i u x t a i u r i d i c u m d i -

c t a m e i i s u p e r i u s m e m o r a t u m , coe­

m e t e r i u m c o m m u n e E c c l e s i a e t i ­

t u l a r i s v i c e f u n g i t u r , e a m q u e r e ­

p r a e s e n t a t .

R e l a t e v e r o a d c a s u m d e q u o

d i s p u t a m u s , c o n f i r m a t i o ad i rne

p e t i p o t e s t e x d i s p o s i t i o n e t e ­

s t a m e n t a r i a e i u s d e m C a r d . D e

S i l v e s t r i , q u a s t a t u e b a t , s i ­

q u i d e m i p s e R o m a e s u p r e m u m

d iem o b i i s s e t , i n s u i t i t u l i E c c l e ­

s i a s e p e l i e n d u m fo re . A d E c c l e ­

s i a m p r o i n d e s . M a r c i i u s s p e c t a ­

b a t s e p u l t u r a e ; i d e o q u e t u m u l a ­

t u m C a r d i n a l i s c o r p u s i n c o m m u n i

c o n d i t o r i o , f ic t ione iuris h a b e n ­

d u m e s t p e r i n d e a c s i i n E c c l e s i a

s . M a r c i f u i s s e t r e p o s i t u m .

Y i c o n c l u s i o n i s h u i u s d e d u c t a e

e x r e g u l a p r a c t i c a c a n o n i c a e i u ­

r i s p r u d e n t i a e , p o s s u m u s c a s u i n o ­

s t r o a p p l i c a r e p a r a g r a p h u m 3 5 ca­

p i t i s I V e i u s d e m S t a t u t i , u b i l e g i ­

t u r : u E c c l e s i i s t a m e n C a r d i n a l i u m

T i t u l a r i b u s p e r c i p i e n d i f u n e r i s

c u m P a r o e c i a i u s s i t , q u a m v i s i b i

c a d a v e r t a n t u m m o d o s e p e l i a t u r . »

Q u i n i m o , q u o n i a m e x e q u i a e

p r o a n i m a e i u s d e m C a r d i n a l i s D e -

S i l v e s t r i i n E c c l e s i a s . M a r c i ce ­

l e b r a t a e f u e r u n t , e t i a m a d r e m

n o s t r a m e t i n h u i u s E c c l e s i a e f a ­

v o r e m f a c i t p a r a g r a p h u s 1 e i u s ­

d e m c a p . I V , i n q u a , u t E c c l e s i a

s i m u l c u m d e f u n c t i C a r d i n a l i s

P a r o e c i a a d m i t t a t u r a d p a r t i c i ­

p a n d u s f u n e r i s p r o v e n t u s , h a b e ­

t u r r a t i o e x e q u i a r u m e t t u m u l a ­

t i o n i s , q u a e i n e a E c c l e s i a l ocum

h a b u e r i n t .

P a t e t i g i t u r q u o d r e l a t e a d f u ­

n e r i s e m o l u m e n t a c o m m u n e com­

p e t i t i u s R m i s C a p i t u l i s s s . Ce l s i

e t I u l i a n i e t s . M a r c i ; q u o n i a m

p r i m u m r e p r a e s e n t a t d e f u n c t i C a r -

d i n a l i s P a r o e c i a m , a l t e r u m v e r o

T i t u l u m C a r d ì V a l i t i u m e t l o c u m

i u r i d i c u m s e p u l t u r a e i l l i u s .

V e r u m p o t e s t i n c o n t r a r i u m

o p p o n i , q u o d S t a t u t u m i n § . 3 2

e t 3 5 c a p i t i s I V e x i g e r e v i d e a t u r

r e a l e m c a d a v e r i s s e p u l t u r a m . , u t

T i t u l a r i s E c c l e s i a e m o l u m e n t o ­

r u m p a r t i c e p s esse q u e a t . E t e n i m

in § 32 l e g i t u r : dummodo in ea

(Ecc le s i a T i t u l a r i ) cadaver sepe­

liatur » et in § 35 u Quamvis ibi ( in E c c l e s i i s T i t u l a r i b u s ) ca­

daver tantummodo sepeliatur .n A t di f f icul tas q u a e l i b e t e v a n e s c i t

s i a n i m o r e c o l a t u r , q u o d h u i u s ­

m o d i S t a t u t u m e x a r a t u m f u i t

a n n o 1 8 6 2 , q u a n d o v i d e l i c e t C a r ­

d i n a l e s a l e g e c o e m e t e r i i c o m m u ­

n i s e x e m p t i e r a n t , q u a m e x e m ­

p t i o n e m i d e m S t a t u t u m C a p . V I I

§ 1 a g n o s c i t . E t s a n e , de f i c i en te

l e g e , q u a e C a r d i n a l i b u s t u m u l a ­

t i o n e m i n p r o p r i o t i t u l o i n t e r d i -

c e r e t , p r a e s u m i n e q u i t , S t a t u t u m

v o l u i s s e E c c l e s i a m t i t u l a r e m e x ­

c l u d e r e a b e m o l u m e n t i s f u n e r i s ,

i n h y p o t h e s i , q u a v i p o s t e r i o r i s

l e g i s , e t q u i d e m s s . C a n o n u m p r a e ­

s c r i p t o n o n u n d e q u a q u e c o n f o r m i s ,

p r o h i b i t a f u i s s e t r e a l i s t u m u l a t i o

i n i p s a E c c l e s i a t i t u l a r i . S e d e

c o n t r a , c u m S t a t u t u m a d s i g n a -

v e r i t i n h a c E c c l e s i a p r o p r i u m

C a r d i n a l i u m s e p u l c r u m , i m p l i c i t o

c o n s t i t u i t , u t i n q u a v i s f u t u r a e

l e g i s h y p o t h e s i p u b l i c u m coeme­

t e r i u m , i u x t a c a n o n i c a m d o c t r i ­

n a m i a m a c c e p t a t a m e t a d p r a ­

x i m d e d u c t a m , r e p r a e s e n t a r e t E c ­

c l e s i a m T i t u l a r e m . Q u a r e r e a l i s

t u m u l a t i o c a d a v e r i s i n h u i u s m o d i

E c c l e s i a a d p a r t i c i p a n d a f u n e r i s

- e m o l u m e n t a i m p o s i t a f u i t a S t a ­

t u t o t a m q u a m n e c e s s a r i a cond i ­

t i o , n o n i a m i n t u i t u f u t u r a e p o s ­

s i b i l i s l e g i s , q u a e o m n e s a d com­

m u n e c o e m e t e r i u m c o g e r e t ; s ed

r e s p e c t u a d a l i a m E c c l e s i a m i n

q u a C a r d i n a l i s c a d a v e r f o r s i t a n

f u i s s e t c o n d i t u m . E t r e q u i d e m

v e r a i d e m S t a t u t u m in § 1 e t

8 c a p i t i s V I I d u o s c a s u s p r a e

o c u l i s n o m i n a t i m h a b e t , i n q u i b u s

t a n t u m m o d o t u n c t e m p o r i s n e r i

p o t e r a t , u t C a r d i n a l i s c a d a v e r

s e p e l i r e t u r i n E c c l e s i a , q u a e a l i a

e s s e t a T i t u l a r i ; c a s u s v i d e l i c e t

s e p u l c r i g e n t i l i t i i e t s e p u l c r i a b

ip so C a r d i n a l i s ib i e l e c t i .

A d m a i o r e m a u t e m r e i p e r s p i ­

c u i t a t e m i u v e r i t e t a l i u d a d d e r e .

A n t e q u a m l e x p u b l i c i c o e m e t e r i i

v i g e r e t , u t E c c l e s i a e i n t r a P o n t i ­

f i c i a e t e m p o r a l i s d i t i o n i s l i m i t e s

s i t a e , i n q u i b u s f a m i l i a a l i q u a

s u a e g e n t i s s e p u l c r u m h a b e b a t ,

f r u i p o s s e n t i u r e f u n e r i s , d e b e b a t

i n i p s i s a d i m p l e r i c o n d i t i o r e a l i s

t u m u l a t i o n i s : adeo u t , s i de fun­

c t u s a l i t e r c i r ca s u a e s e p u l t u r a e

l o c u m d i s p o s u i s s e t , E c c l e s i a , i n

q u a s e p u l c r u m g e n t i l i t i u m e r a t ,

e x c l u d e r e t u r a f u n e r i s e m o l u m e n ­

t i s . N i h i l o m i n u s p o s t eam l e g e m

UM 557

s e r v a t u m f u i t p r a e d i c t i s E c c l e s i i s

i u s f u n e r i s , e t s i i n i p s i s n o n a m ­

p l i u s v e r i f i c e t u r r e a l i s d e p o s i t i o

d e f u n c t i . Q u i n i m o h u i u s m o d i i u s

a g n i t u m e t i a m f u i t i n i i s d e m E c ­

c les i i s l i c e t s p e c t a r e n t a d R e ­

l ig iosos O r d i n e s a G u b e r n i o s u p ­

p r e s s u s . I n h o c s e n s u r e s p o n ­

d i t s a c r a Conc i l i i C o n g r e g a t i o i n

c a u s a i n t e r P P . C a r m e l i t a s e t P a ­

r o c h u m s . M e r c u r i a l i s E o r o l i v i i ,

q u a e de f in i t a f u i t d i e 1 6 S e p t e m ,

a n n o 1 8 7 1 : e t s . C o n g r e g a t i o i u ­

x t a r e g u l a m i a m r e c e p t a m i n a l i i s

s i m i l i b u s q u a e s t i o n i b u s r e l a t i s a

R e l i g i o s o r u m d e f e n s o r e , i s t o r u m

i u s a d s e r u i t . H i n c i u x t a m e n t e m

s . C o n g r e g a t i o n i s p r a e s c r i p t i o n e s

h a e i n r e a G u b e r n i o i n v e c t a e ,

n i h i l i m m u t a r u n t c i r c a i u r a i a m

a c q u i s i t a d i v e r s i s E c c l e s i i s q u o a d

f u n e r i s e m o l u m e n t a . E a d e m i g i ­

t u r r e g u l a s e r v a n d a e r i t i n c a s u

n o s t r o : non fu isse v i d e l i c e t l a e ­

s u m i u s T i t u l a r i s E c c l e s i a e , t a ­

m e t s i e x a c t u a l i s G u b e r n i i i n t e r ­

d i c t o d e f u n c t i C a r d i n a l i s c a d a v e r

i n e a n e q u e a t r e c o n d i .

S e c u n d o loco C a p i t u l u m s a n ­

c t o r u m Cels i e t I u l i a n i a l i u d h a ­

b e t quod ob i i c i a t ; v i d e l i c e t e x u ­

v i a s C a r d i n a l i s D e S i l v e s t r i n e

R o m a e q u i d e m i n c o m m u n i coe­

m e t e r i o s e p u l t a s fu isse ; sed R h o -

d i g i i , u b i d e f u n c t u s n a t a l i a so r ­

t i t u s f u e r a t . E x q u o i n f e r e n d u m

v i d e t u r , i l l a m r e g u l a m a s . Con­

g r e g a t i o n e Conc i l i i a d m i s s a m n o n

posse a d c a s u m n o s t r u m r e f e r r i .

E t e n i m R h o d i g i a n u m c o n d i t o -

8oS VOTUM

e x t i t i t , q u a m saepe m e m o r a t a G u ­

b e r n i i l e x , q u a e u t p o t e n o n c o n ­

f o r m i s S t a t u t i C l e r i R o m a n i s a n ­

c t i o n i b u s d e h u m a t i o n e C a r d i ­

n a l i u m , p o t e s t c o n s i d e r a r i u t

n e c e s s i t a s q u a e d a m , q u a m C a p i t u ­

l u m s . M a r c i p a t i c o a c t u m e s t . I a m

v e r o n e c e s s i t a s , q u a m q u i s pa t i .

c o g a t u r , n o n c o n s t i t u i t l e g i t i m u m

t i t u l u m a d i u s a b u n o i n a l i u m

t r a n s f e r e n d u m . V i d i m u s i n s u p e r

s . C o n g r e g a t i o n e m C o n c i l i i n u l ­

l a m v i m i u r i d i c a m a g n o v i s s e i n

i i s , q u a e a G u b e r n i o s u n t con­

s t i t u t a , r e l a t e a d R e l i g i o s a s f a ­

m i l i a s q u a n d o a c t u m d e i u r e fu ­

n e r a n d i , q u o d a d e o r u m E c c l e s i a s

p e r t i n e b a t .

I g i t u r c o n c l u d a m : e x r a t i o ­

n i b u s h u c u s q u e a d d u c t i s h a e c

m i h i , s a l v o m e l i o r i i u d i c i o , t e ­

n e n d a esse v i d e t u r s e n t e n t i a , u t

s c i l i c e t e m o l u m e n t a f u n e r i s C a r d .

D e S i l v e s t r i d i v i d e n d a s i n t a e q u i s

p a r t i b u s i n t e r C a p i t u l u m s a n c t i

M a r c i , e t C a p i t u l u m s s . Ce l s i e t

I u l i a n i .

R o m a e d ie 17 M a r t i i 1876

Franciscus ada. Santi Promotor Fiscalis.

H a n c c o n c l u s i o n e m p r o b a v i t

E m u s e t R m u s C a r d i n a l i s P a t r i z i

S . D . N . P a p a e i n U r b e V i c a r i u s ,

d ie 1 A p r i l i s a n . 1876, e t e a d e m

conc lus io c o n s t i t u i t r e g u l a m pro

cas ibus s i m i l i b u s , q u i d e i n d e con­

t i g e r u n t .

r i u m r e p r a e s e n t a n t q u i d e m i l l i u s

c i v i t a t i s E c c l e s i a s , n u l l a t e n u s

v e r o R o m a n a s .

H a n c a l t e r a m d i f f i c u l t a t e m ,

n u l l i u s esse p o n d e r i s , s e q u e n t i a

o s t e n d u n t . E t 1 ) q u a n d o d e f u n ­

c t u s i n a l i q u a E c c l e s i a s ib i p r o ­

p r i u m h a b e t s e p u l c r u m , n e q u e

d u m v i t a m a g e r e t a l i t e r d i s p o ­

s u i t , i l l a E c c l e s i a , hoc ip so q u o d

p o t i e b a t u r i u r e t u m u l a t i o n i s , s e r ­

v a t e t i a m i u s a d e m o l u m e n t a fu­

n e r i s p e r c i p i e n d a ; p r o u t e r u i t u r

e x p l u r i b u s s . C o n g r e g a t i o n i s r e ­

s o l u t i o n i b u s , i n q u i b u s h a b e t u r

r a t i o i u r i s s e p u l t u r a e , q u o d a l i c u i

E c c l e s i a e c o m p e t a t , e t hoc i u s p e r

se s u m p t u m i n d e p e n d e n t e r a q u o ­

l i b e t f ac to h a b e t u r , u t sufficiens

t i t u l u s i u r i s f u n e r a n d i . 2 ) Q u i a

e a d e m s . C o n g r e g a t i o , d u m a d ­

m i s i t , c o m m u n e c o e m e t e r i u m l o ­

c u m t e n e r e E c c l e s i a e i n q u a d e ­

f u n c t u s c o n d i t u s f u i s s e t , n i s i ob-

s t i t i s s e t l e x c o m m u n i s t u m u l a t i o ­

n i s , n o n a d u n u m p o t i u s q u a m a d

a l i u d a t t e n d i t c o e m e t e r i u m , s e d

c o n s i d e r a v i t g e n e r a t i m t u m u l a ­

t i o n i s l o c u m p r o o m n i b u s i n d i ­

s c r i m i n a t i m c o n s t i t u t u m . H i n c f i t

u t i n n o s t r o c a s u c o e m e t e r i u m

R h o d i g i a n u m bene p o t e s t E c c l e ­

s i a m s a n c t i M a r c i r e p r a e s e n t a r e .

3) T a n d e m c a u s a ob q u a m ca ­

d a v e r C a r d i n a l i s D e - S i l v e s t r i n o n

p o t u i t i n E c c l e s i a s . M a r c i s e p e ­

l i r i , e t a d R h o d i g i a n u m coeme­

t e r i u m t r a n s l a t u m f u i t , n o n a l i a

S59>

DECRETUM

quo resolvuntur quaestiones ortae in Bosnia quoad paroeciarum collationes.

C u m i n t e r R . P . D . A r c h i e p i s c o p u m V r h b o s n e n s e m e t M i s ­s i o n a r i o s e x O r d i n e s . P r a n c i s c i a d i u t u r n o i a m t e m p o r e i n Bosnia-e x i s t e n t e s d e c o l l a t i o n e P a r o e c i a r u m o b o r t a e s s e t q u a e s t i o , s . Con­g r e g a t i o E c c l e s i a s t i c i s N e g o t i i s e x t r a o r d i n a r i i s p r aepos i t a d i e X D e ­c e m b r i s M D C C C L X X X I D e c r e t u m e d i d i t , q u o i i s d e m F r a n c i s c a l i b u s R e l i g i o s i s f i e b a t p o t e s t a s s p e c i a l i a s u a i u r a a p u d A p o s t o l i c a m S e d e m d e d u c e n d i . I n t e r i m u t r e s a m i c e c o m p o n e r e t u r , A r c h i e p i s c o p u s c u m S o d a l i b u s s . F r a n c i s c i t r a c t a t i o n e m i n i v e r u n t i n q u a P r a e p o s i t u s P r o v i n c i a e t r i g i n t a d u a s P a r o e c i a s c e d e n d a s o b t u l i t ; s e d c u m d e h o c p a r o e c i a r u m n u m e r o e t d e r a t i o n e cess ion is i n t e r s e n o n con ­v e n i r e n t , p r a e l a u d a t a m s a c r a m C o n g r e g a t i o n e m i t e r u m a d i v e r e ; q u a e o m n i b u s m a t u r e p e r p e n s i s , p r a e d i c t i p a r o e c i a r u m n u m e r i c e s ­s ionem r a t a m h a b u i t , a d i e c t a i n s u p e r p a r o e c i a d e B a n j a l u k a , e t d u a b u s a l i i s , c o l l a t i s u t r i n q u e cons i l i i s d e t e r m i n a n d i s , a t q u e e a q u a e s e q u u n t u r s a n c i e n d a e t d e c l a r a n d a esse i u d i c a v i t .

I . P r a e d i c t a e P a r o e c i a e a d n u m e r u m t r i g i n t a q u i n q u e , a R e l i ­g ios i s F r a n c i s c a l i b u s A r c h i e p i s c o p o c e d e n d a e , é v a d e n t i n p o s t e r u m l i b e r a e O r d i n a r i i c o l l a t i o n i s , e a e q u e e r u n t v i g i n t i q u a t u o r i n A r c h i ­d ioeces i V r h b o s n e n s i , n e m p e : (sequuntur nomina 24 paroeciarum). N o v e m in Dioeces i B a n i a l u c e n s i , n e m p e , (sequuntur nomina paroe­ciarum), q u i b u s a d d i d e b e b u n t a l i a e d u a e p a r o e c i a e u t r i n q u e u t s u p r a d e t e r m i n a n d a e . R e l i q u a e (58) P a r o c h i a e i n D i o e c e s i b u s V r h b o s n e n s i e t B a n i a l u c e n s i e r u n t r e g u l a r e s e t a d R e l i g i o s o s F r a n c i s c a l e s spe ­c t a r e p e r g e n t .

I I . C u m i n p a r o e c i i s l i b e r a e c o l l a t i o n i s p a r o c h u s s a e c u l a r i s s u c -c e d e t r e g u l a r i , h i c s u p e l l e c t i l e m d o m e s t i c a m t r a d e r e n o n t e n e b i ­t u r . Quod s i O r d i n a r i u s a l i q u a s e x h i s P a r o e c i i s P r e s b y t e r i R e g u l a r i s a d m i n i s t r a t i o n i v e l i t c o m m i t t e r e , h i c i d e m t r i b u t u m , q u o d n u n c p r a e s t a r e s o l e t , s u e C o n v e n t u i s o l v e r e d e b e b i t , e t a P r o v i n c i a l i O r d i n i s p r o p o n a t u r i t a , u t i u x t a c o n s t i t u t i o n e m A p o s t o l i c a m u F i r ­m a n d i s » a d n u t u m t a m P r a e f e c t i R e g u l a r i s s i t a m o v i b i l i s .

I I I . I n n o m i n a n d i s , t r a n s f e r e n d i s e t r e m o v e n d i s r e c t o r i b u s p a ­r o e c i a r u m r e g u l a r i u m e a o m n i a s e r v e n t u r , q u a e i n p r a e d i c t a Con ­s t i t u t i o n e a F i r m a n d i s v e t i n I n s t r u c t i o n i b u s S . C . d e P r o p a g a n d a F i d e d i e i 2 3 J u l i i 1 7 8 7 , e t 3 O c t o b r i s 1852 p r o B o s n i a e t H e r ­z e g o w i n a s t a t u a n t u r .

E X S . C . E C C L E S I A S T I C I S N E G O T I I S E X T R A O R D I N A R I I S PRAEPOSITA

§ 6 0 DECRETUM

I V . Q u o d a t t i n e t a d p a r o e c i a r u m r e g u l a r i u m t e r r i t o r i u m d i s m e m -b r a n d u m , e t a d p r a e f i e i e n d u m r e c t o r e m n o v a e p a r o e c i a e e x d i s m e m ­b r a t i o n e c o n s t i t u t a e e a e r u n t s e r v a n d a , q u a e i n C o n s t i t u t i o n e A p o ­s t o l i c a a R o m a n o s Pon t i f i ce s » p r o A n g l i a e t S c o t i a p r a e s c r i b u n t u r .

S S . D o m i n u s N o s t e r L é o D i v i n a P r o v i d e n t i a P a p a X I I I i n a u ­d i e n t i a d i e 1 3 M a r t i i i n f r a s c r i p t o S e c r e t a r i o e i u s d e m S . C . N e g o t i i s E c c l e s i a s t i c i s e x t r a o r d i n a r i i s p r a e p o s i t a e concessa h a e c o m n i a p r o ­b a v i t , m a n d a v i t h o c e d i D e c r e t u m e t i n A c t a h u i u s S . C . r e f e r r i . C o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e m i n i m e o b f u t u r i s .

D a t u m R o m a e e S e c r e t a r i a p r a e d i c t a e S . C . d i e 1 4 M a r t i i 1883 ,

Aloisius Pallotti, S e c r e t a r i u s .

F X S A C R A C O N G R E G A T I O N E I N D U L G E N T I A R U M

DECRETUM, quo conceditur Indulgentia tercentum dierum recitantibus adnexam orationem.

B e a t i s s i m e P a t e r !

P e t r u s B e c k x P r a e p o s i t u s g e n e r a l i s S o c i e t a t i s I e s u , a d p e d e s S . V . p r o v o l u t u s q u a m h u m i l l i m e p e t i t , u t i n f r a s c r i p t a e o r a t i o n i Suscipe e x s . I g n a t i i l i be l lo E x e r c i t i o r u m d e s u m p t a e , a l i q u a m i n ­d u l g e n t i a m , a b o m n i b u s u t r i u s q u e s e x u s C h r i s t i f i d e l i b u s l u c r a n d a m , a d n e c t e r e d i g n e t u r .

P r o q u a g r a t i a e t c . u S u s c i p e D o m i n e u n i v e r s a m m e a m l i b e r t a t e m . A c c i p e m e m o r i a m ,

t ? i n t e l l e c t u m a t q u e v o l u n t a t e m o m n e m . Q u i d q u i d h a b e o v e l pos s i -» deo , m i h i l a r g i t u s e s : i d t i b i t o t u m r e s t i t u o a c t u a e p r o r s u s n v o l u n t a t i t r a d o g u b e r n a n d u m . A m o r e m t u i s o l u m c u m g r a t i a t u a v m i h i d o n e s e t d i v e s s u m s a t i s , n e c a l i u d q u i d q u a m u l t r a posco . »

S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L e o P a p a X I I I i n a u d i e n t i a h a ­b i t a d ie 2 6 M a i i 1 8 8 3 a b i n f r a s c r i p t o s u b s t i t u t o S e c r e t a r i a e S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s I n d u l g e n t i i s S a c r i s q u e R e l i q u i i s p r a e p o s i t a e , o m n i b u s u t r i u s q u e s e x u s C h r i s t i f i d e l i b u s , q u i corde s a l t e m c o n t r i t o a c d e v o t e p r a e f a t a m o r a t i o n e m r e c i t a v e r i n t , i n d u l g e n t i a m t e r c e n t u m d i e r u m , s e m e l i n d ie l u c r a n d a m , b e n i g n e conces s i t . P r a e s e n t i i n p e r p e t u u m v a l i t u r o b o s q u e u l l a B r e v i s e x p e d i t i o n e . C o n t r a r i i s q u i b u s c u m q u e n o n o b s t a n t i b u s . D a t u m R o m a e e x S e c r e t a r i a e i u s d e m s a c . Con­g r e g a t i o n i s d i e 2 6 M a i i 1 8 8 3 .

A l . C a r d . O r e g l i a a S . S t e p h a n o P r a e f .

I o s e p h u s M . C a n o n i c u s Cose l l i S u b s t i t u t u s .

mi Litterae Leonis XIII ad Eq. P. Pustet ob novam editionem operum

Cosmae Alamanni S. Iesu - Summa totius philosophiae

L E O P P . X I I I .

D i l e c t e F i l i s a l u t e m e t A p o s t o l i c a m b e n e d i c t i o n e m .

G r a t u m f u i t N o b i s e x t u i s l i t t e r i s a g n o s c e r e o p t i m u m c o n s i l i u m

a t e s u s c e p t u m t y p i s e d e n d i S u m m a m P h i l o s o p h i c a m D . T h o m a e

A q u i n a t i s , q u a m o l i m C o s m u s A l a m a n n u s S o c i e t a t i s I e s u T h e o l o ­

g u s e x i m m o r t a l i b u s s c r i p t i s A n g e l i c i D o c t o r i s c o n t e x u i t , e t i n l u ­

cem e m i s i t , i n o r d i n e m p h i l o s o p h i c a e i n s t i t u t i o n i s r e d i g e n s o m n e s

p h i l o s o p h i a e p a r t e s , q u a s i d e m A n g e l i c u s D o c t o r i n s u i s o p e r i b u s

i n s i g n i s a p i e n t i a e l u c e r e f e r t i s p e r t r a c t a v i t . N o s q u i d e m , D i l e c t e F i l i ,

m a g n o i n p r e t i o h o c o p u s h a b e m u s , i n quo n o n mo d o S u m m i A q u i ­

n a t i s M a g i s t r i p h i l o s o p h i c a e d o c t r i n a e E i u s d e m v e r b i s p r o p o s i t a e

s u n t , sed e t i n i p s i s c o n c l u s i o n i b u s ; q u a e a b e o s u n t d e p r o m p t a e ,

a r g u m e n t a E i u s p l e n e a c f i d e l i t e r a f f e r u n t u r , q u a e d u m i l l a s p h i ­

l o s o p h i c a m e t h o d o d e m o n s t r a n t , eos o p p o r t u n e r e f e l l u n t , q u i A n g e ­

l i c u m D o c t o r e m n o n r a t i o n u m m o m e n t i s , sed a u c t o r i t a t e A r i s t o t e l i s

u n i c e i n n i x u m fu i s se c o n t e n d u n t ; a c m e r i t o p u t a m u s p h i l o s o p h i a e

« u l t o r e s e x eodem o p e r e , q u o d d o c t o r u m h o m i n u m i l l u s t r i a t e s t i ­

m o n i a c o m m e n d a r u n t , posse f e l i c i t e r v e l u t i e x s i n c e r o M a g n i D o ­

c t o r i s s a p i e n t i a m h a u r i r e . Q u a p r o p t e r i u c u n d u m e s t N o b i s , t e , u t

t u i s l i t t e r i s s ign i f i cas , s t a t u i s s e , omnes t u a s c u r a s a d e i u s d e m o p e r i s

e d i t i o n e m d i l i g e n t e r a c c u r a t e q u e a d o r n a n d a m , a d h i b i t a e t i a m d o c t o ­

r u m v i r o r u m o p e r a c o n f e r r e , e t commodi s e o r u m i n s e r v i r e , q u i N o ­

s t r i s h o r t a t i o n i b u s o b s e q u e n t e s , v i a m s o l i d a e s a p i e n t i a e i n t e r t o t

t e n e b r a s a f a l l a c i p h i l o s o p h i a a f fusas , c o n s e c t a n t u r . C u m h o c t u u m

c o n s i l i u m , D i l e c t e F i l i , i n o p t i m o r u m s t u d i o r u m u t i l i t a t e m r e d u n ­

d e t , N o s i l l u d N o s t r i s h i s c e L i t t e r i s u l t r o c o m m e n d a m u s , m i n i m e

d u b i t a n t e s q u i n i i o m n e s , q u i v e r a m s c i e n t i a m d i l i g u n t , t u a e i n ­

d u s t r i a e a c l a b o r i l i b e n t i s s i m e s u f f r a g e n t u r . A d p r e c a n t e s a u t e m d i ­

v i n a m b e n i g n i t a t e m , u t t u a e o p t i m a e v o l u n t a t i p r o p i t i a a d s i t , A p o ­

s t o l i c a m B e n e d i c t i o n e m , q u a m p o s t u l a s , i n t e s t i m o n i u m p a t e r n a e

d i l e c t i o n i s t i b i , t u a e q u e f a m i l i a e p e r a m a n t e r i n D o m i n o i m p e r t i m u s .

D a t u m R o m a e , a p u d s . P e t r u m d i e X V I I a p r i l i s 1 8 8 3 .

P o n t i f i c a t u s N o s t r i A n n o S e x t o .

L E O P P . X I I I .

Acta, Tom, XV. fase. CLXXX. 36

E X S . C O N G R E G A T I O N E C O N C I L I I

M UR ANA ET POTENTINA

IURISDICTIONIS

Die 17 Februarii 1883

COMPENDIUM FACTI. Anno 1877 Episcopus coadiutor Mu-ranus S. C. Congregationi exposuit: extare Cappellani, s. Ca­taldo dicatam, in loco suae Dioecesis, qui proximus est Op­pido Aviliani e Dioecesi Potentina. In hac Cappella, praecipue tempore halneorum, divina rite peraguntur officia, sacraeque explentur functiones a clero Aviliani. Qui forsan ex tole­rantia Episcopi murani, in sententiam venit, sibi esse pa­tronatum in dicta Ecclesia; ibique posse omnimodam exer­cere iurisdictionem, fideliumque excipere confessiones, absque Ordinarii loci consensu. Quum haec agendi ratio iurisdictio­nem perturbet, aditumque reseret quamplurimis confusionibus in eiusdem exercitio, ideo orator petiit, ut finis huic pertur­bationi, per auctoritatem supremam, imponeretur.

Disceptatio gynoptlea*

EPISCOPI MURANI DEFENSIO. Quod Capella s. Cataldi, etsi dioecesi Potentinae finitima, tamen in territorio dioecesis mu-ranae sita sit, certum apparet ex confessione ipsa potentini Episcopi. Neque quod materialiter tantum, sed imo formaliter Episcopo Murano subiecta fuerit, factum s. Visitationis evin^ cit. Ipsa enim ab Episcopis Martucelli et Gigli, qui ah initio saeculi ad praesentem sedem muranam tenuerunt, constanter visitata est: uti constat ex actis visitationum 9

peractarum annis 1834, 41 , 48, "52, 57, 76. Quoad vera «pochas anteriores evincitur per litteras moderni Antistitis-

MURANA ET POTENTINA 563

murani ad Potentinam curiam. Et reapse ex documento anni 1734 eruitur , visitationem factam fuisse ab Antistite Murano in s. Cataldi Ecclesia. Quod si aliquando dicta Ca­pella ab Episcopis potentinis visitata est, id explicari pot­est ex eo quod finitima sit potentinae dioecesi: ceteroquin vero, cum id accidit (ut ad annum 1730, et saeculo post ad annum 1834), illico et constanter murana Curia restitit, et huius p ro tes ta t iones Potentina acquievit.

Hisce autem in facto praestitutis, iam prono alveo iu­risdictio murani Episcopi in s. Cataldi Ecclesiam fluere vi­detur. Siquidem iurisdictio Episcopi in omnes Ecclesias intra dioecesis fines constitutas in iure fundata est, ut Doctores communiter tradunt et docet Benedictus XIV Const. 76 Apostolicae servitutis. Et rursum quia ius et potestas visi­tandi iis spectare potest tantummodo, qui iurisdictionem ordinariam in aliquos habent, ut statuit cap. 1. Romana, §. Hanc: De Censibus in sexto. Cum igitur et indubium sit, Ecclesiam s. Cataldi in territorio murano includi et constanter ab Episcopis muranis visitatam fuisse, iam quae­stio favore huius Episcopi finita videretur.

Verum cum vad suam iurisdictionem adstruendam Avi-lianensis clerus vel ad Patronatus ius, vel ad quamdam exemptionem, vel ad consuetudinem provocet, haec adno­tanda videntur.

Et primo quidem quoad patronatum huius Ecclesiae re-colere iuvat, hunc spectare Principi Ruffo, uti muranus An­tistes, scribens Episcopo potentino, affirmavit. Imo hunc principem unice capellae patronum existere plura suadent. Ipse enim Ecclesiae rectorem nominat ac murano Episcopo praesentat: et hoc in facto hodie est, et ab immemorabili id esse observatum, procurator, qui et antea fuerat familiae Caracciolo, praesentis Principis clare testatur. Iidem Prin­cipes territorii domini non semel et ipsi tantum post ss . visitationes rogati sunt , ut Ecclesiae necessitatibus satisfacerent; cum nempe opus? fuit, sacra indumenta, alta­rium ornamenta, confessionalia, et calices reficere curarunt;

§64 MURANA ET POTENTINA

pavimentum eonstruxerunt, et cetera huiusmodi : quae omnia constant tum ex procuratoris testimonio, tum ex s. visi­tationis actis. Quibus positis, quaecumque praesumptio fa­vore Cleri avilianensis, corruat, necesse est.

Siquidem, ut docet Abbas in Rubrica de lurepatr. num. 3, et Barbosa L. 3 cap. 12 num. 12, aliique dd. passim, iuspatronatus consistit praecipue in iure praesenta­tionis clerici, cui respondet officium protectionis Ecclesiae et comprobationis. Cum vero clerus avilianensis neque Eccle­siae rectorem nominet, neque Ecclesiae necessitatibus suc­currat, tum honoribus, tum oneribus destitui dicendus est: et per consequens carere patronatus iure.

At dato etiam et non concesso clero avilianensi patro­natus iure, iurisdictio eidem tribuenda non esset. Iura enim Patroni quatuor proprie sunt, quae in cap. Nobis 25, tit. de Iicrepatr. enumerantur, et a Glossa ibi duobus hisce versiculis comprehenduntur: «Patrono debetur honor, onus, utilitasque : praesentet, praesit, defendat, alatur egenus. » Quoad honorem vero hic intelligitur de praecedentia quadam in functionibus sacris et benedictionibus quae peragi in Ec­clesia patronata solent, argumento cap. Piae mentis 26 c. 6 q. 7, et ut dd. docent. Numquam vero iura patrono de­bita concedunt quod ipse, si sacerdos sit, sacras functiones peragere, et sacramentales confessiones audire pro lubitu possit.

Neque magis clerus avilianensis iuvatur ex asserta s. Ca-taldi capellae exemptione. Siquidem haec probanda foret. Porro ad eam evincendam non sufficit adducere quodcumque argumentum; sed clarum et subsistens Apostolicum privile­gium, vel consuetudo immemorabilis, rite probata, requiri­tur, ut decrevit S. C. C. die 7 Ianuarii 1721, et probavit Clemens XI die 14 Ianuarii eiusdem anni, et Benedictus XIV in Const. 33, t. h. 2 Bullarii. Rursum autem probata con­suetudo dicitur tum solummodo, cum in aliquo loco ab im­memorabili Praelatus iurisdictionales actus exercuerit, et Episcopus, in cuius dioecesi locus existit, toto eo tempore

MURANA ET POTENTINA 5 6 5

nullam in hisce actibus partem habuerit, neque in iis unquam se immiscuerit, ceu tradit Benedictus XIV De Synodo lib. 13 cap. 8 §. 18 et 21.

Porro clerus avilianensis nec Apostolicum privilegium sui favore adducere valet meque iurisdictionalium actuum exer­citium perenne et independens adducere potest: siquidem (ex­cepto die festi s. Cataldi) Ecclesiae huius cura capellano rectori a Principe patrono et ab Episcopo murano dependenti, deman­data est. Exemptionis igitur forma deficere omnino videtur.

Inutili tandem labore clerus avilianensis ad consuetudi­nem confugit, qua evincere conatur sibi ius esse sacras fun­ctiones in Ecclesia s. Cataldi peragere, et confessiones fide­lium independenter ab Episcopo murano audire.

Misso in primis quod recens haec consuetudo ab Episcopo murano, saltem relate ad confessionis sacramentum, dicatur, notare iuvabit quod Innocentius XI an. 1700 in celebri Bulla decrevit: confessarios tam saeculares quam regulares, quicum­que ii sint, nullatenus posse audire poenitentes sine appro­batione Episcopi loci, in quo ipsi poenitentes degunt. Quod iam definierat Conc. Tridentinum Sess. 23 cap. 17 de Re­form. Et id cohaerenter ad naturam iudicii quod in sacra­mento poenitentiae exercetur, sicut ipsum Concilium expo-suerat in sess. 14 cap. 7: « Quoniam igitur natura et ratio » iudicii illud exposcit, ut sententia in subditos dumtaxat » feratur, persuasum semper in Ecclesia Dei fuit et verissi-» mum esse Synodus haec confirmat, nullius momenti ab-» solutionem eam esse debere, quam sacerdos in eum profert » in quem ordinariam aut subdelegataci non habet iuris-» dictionem. »

Quid vero ad iurisdictionem in hac re acquirendam consue­tudo valeat, arguitur ex cap. Si Episcopus 2, de Poeni-tent. et Remission, in Sexto. Nullo igitur modo ex consue­tudine, quaecumque ea tandem sit, clerus avilianensis poe­nitentiae sacramentum in Ecclesia s. Cataldi administrare posse videtur.

Quoad vero sacras functiones et missae celebrationem, etsi

566 MURAN A ET POTENTINA

receptum sit quod clerici vicinarum dioeceseon admittantur quin commendatitias litteras dioecesis Antistitis exhibuerint eiusdemque placitum obtinuerint, ut docet Schmalzgrueber de Cler. peregrinis num. 5 d. 3, et quotidiana praxis osten­dit; s. tamen Congregatio pluries docuit Episcopos posse ad legem observandam adigere non solum subditos, imo etiam Regulares Lib. 8 Decret, pag. 78.

Posita igitur hac Episcopi facultate, cum in facultati­vis non detur praescriptio, ex noto iuris adagio, iam inu­tiliter prorsus ad hanc consuetudinem missas celebrandi cle­rus avilianensis pro vocaret.

DEFENSIO" CLERI AVILIANENSIS. Verum ex altera parte ob­sistit clerus avilianensis, sibique competere sustinet, tum in vim iurispatronatus, tum consuetudinis immemorabilis, inde­pendenter ab Episcopo murano, ad praedictam Ecclesiam acce­dendi, missam celebrandi, functiones in festo s. Cataldi fieri solitas peragendi, et alia iura exercendi. Idque tum ex huiusce Ecclesiae historia, tum ex pluribus sive veteribus, sive recentioribus documentis ostendi posse urget.

In primis enim constat initio saeculi XV Ecclesiam s. Ca­taldo dicatam, qua de agitur, avilianensem clerum extru-xisse, in eaque patronatum obtinuisse quin aliquid a murana Curia obiiceretur. Haec non modo potentinus Episcopus in sua informatione testatur, verum etiam muranus Episcopus Gigli, quod maximum est, luculentissime testimonio, an. 1834, confirmavit.

Lapsu dein temporis Ecclesiam hanc aetate fatiscentem, penitusque fere collapsam quidam ex civitate avilianensi re­stituere cogitaverunt. Id ut perficere iure valerent instaura­tionis perficiendae veniam non a murana, sed a potentina Curia anno 1673 petierunt. Oratorum preces potentinam Curiam be­nigne excepisse patet ex sequenti rescripto, quod sub die 21 Iulii 1673 eo in tempore Vicarius capitularis edidit. < Li-> ceat reaedificare petitam Capellani s. Cataldi dirutam ex » eleemosynis privatorum. »

Constat insuper, quum anno sequenti de benedicendo

MURANA ET POTENTINA 5 6 7

s. Cataldi simulacro ageretur, quod in restituta Ecclesia poni debebat, quemdam sacerdotem Carolum di Masa eam bene­dicendi veniam non a murano sed a potentino Episcopo pe­tiisse et obtinuisse.

Huius vero simulacri effigies anno 1674 aere insculpta pro devotione Capituli avilianensis et in charta impressa fi­delibus ad ruralem Ecclesiam undequaque concurrentibus die festo s. Cataldi quotannis distribuitur. Quin imo praedictum simulacrum s. Cataldi non in Murana, sed in avilianensi •civitate iugiter adservatur: quod, appropinquante die festo ab avilianensi clero in memoratam Ecclesiam solemniter de­fertur, Curia murana prorsus inaudita, quae tamen contra talem agendi rationem nihil umquam obmussitavit.

Hisce omnibus addi possunt avilianensis Ecclesiae statuta anno 1795 confecta, in quibus sermo est de iure patronatus Oapituli super Ecclesia s. Cataldi.

Nec praetereundum est penes potentinam Curiam agita­tam esse quamdam quaestionem, quae circa celebrationem festivitatis s. Cataldi in Ecclesia, de qua agitur, inter cle­rum Aviliani et clerum terrae Roti exorta fuerat. Praedicta 'Curia, quin aliquid a Murana obiiceretur, die 16 Iulii 1831 de hac controversia sententiam edidit, qua declaravit, iuspa­tronatus dictae Capellae sub titulo s. Cataldi, nec non pos­sessionem in ea exercendi sacras functiones in die decima Maii cuiusvis anni, in qua celebratur festivitas eiusdem sancti cura frequentia populi a vicinis terris cum devotione concur-rentis stare pro rmo Capitulo civitatis Aviliani, nec ab alio posse turbari.

Quibus omnibus patere videtur tum.patronatum, tum sa­crarum perficiendarum functionum iura in rurali s. Cataldi Ecclesia avillánense capitulum obtinuisse et centenaria prae­scriptione possedisse.

Quod autem possessio haec pacifice semper processerit «constat in primis ex dictis. Quum enim ea omnia agerentur, quae relata sunt, tacuit omnino murana Curia quin .aliquod ius in medium afferret, vel aliquid obiiceret.

o 6 8 MURANA ET POTENTINA

Quin imo, quod maxime animadvertendum est in hac quaestione, non modo Episcopi murani nil unquam contra agendi rationem cleri avilianensis attulerunt, suoque potius silentio "eiusdem cleri iurium exercitium in tranquilla pos­sessione reliquerunt, verum etiam Episcopus muranus Gigli iura, de quibus agitur, explicite recognovit, utque iam prae­scriptione firmata, suorum praedecessorum exemplo, habi i t .

Quae cum ita sint, avillánense Capitulum iure pollere videtur tum patronatus, tum ea omnia peragendi in Eccle­sia s. Cataldi, quae usque adhuc centenaria et pacifica pos­sessione peragere continuo consuevit, quin in hoc iuris exer­citio, saeculorum usu et possessione praescripto, turbari legi­time possit.

Quibus ex utraque parte deductis, sequens enodandum propositum fuit

Dubium

An et cuius favore constet de iurisdictione in casu.

RESOLUTIO. Sacra Concilii Cong. re discussa, sub die 17 Februarii 1883 censuit respondere:

Affirmative favore Episcopi murani, firmo tamen rema­nente iure Cleri avilianensis peragendi functiones iuxta solitum, exceptis confessionibus, pro quibus accedere de­beat eiusdem Episcopi facultas et amplius.

Ex QUIBUS COLLIGES.

L Ius peragendi sacras functiones in Ecclesia alienae-Dioecesis, absque Ordinarii loci licentia, servatum fuisse vi­deri favore cleri avilianensis, ex immemorabili possessione; quae iuxta Card. De Luca de benef, discept. 32, n. 2 et 4 meliorem praebet titulum de mundo, ita ut aequivaleat pri­vilegio aut Apostolico indulto.

M U R A N A E T P O T E N T I N A 569^

II. Ex consuetudine immemorabili vel pacifica possessione, quaelibet illa sit, haud acquiri potestatem impertiendi sa­cramentalem absolutionem eruitur ex cap. Si Episcopus 2 de Poenitent. et Remission, in Sexto.

III. Fert enim indoles et ratio iudicii, ut solummodo in subditos sententia feratur.

IV. Qua de re semper in Ecclesia persuasum fuit, atque uti verissimum a Tridentino Sess. 23 cap. 17 de ref. con­firmatum, nullius esse momenti absolutionem a Sacerdote in eum prolatam, in quem ordinariam aut subdelegatam non habeat iurisdictionem.

TAURINEN.

DISMEMBRATIONIS KT ERECTIONIS

Die 17 Martii 1883..

COMPENDIUM FACTI. In Archidioecesi Taurinensi extat pa­rochialis Ecclesia loci vulgo Cornalense, cui subsunt non­nulla oppidula, inter quae recensetur Vallongo, ubi quaedam Capella extructa est s. Carolo dicata, cui plures circumstant familiae, (385 animarum circiter), quibus grave est se con­ferre ad propriam parochialem Ecclesiam.

Huic difficultati occurrere volens Metropolitanae Tauri­nensis Canonicus poenitentiarius, simulque cupiens spirituali bono incolarum illius regionis consulere, in qua ipse ortum habuit ac pueriles annos egit, de nova Paroecia illic eri­genda cogitavit statuitque proprio aere, una cum commoda Parochi habitatione, sufficientem Ecclesiam aedificare, nec non congruam dotem ad eiusdem Parochi sustentationem con­stituere.

Consultus hac super re Archiepiscopus a Canonico, eius votis annuens, die 14 Maii anni 1882 edictum contra praetendentes edidit, in quo, inter alia, fines determinavit novae Paroeciae erigendae.

5 7 0 TAURINEN.

Parochus sed vero pagi Cornalense, imo et patronus eius­dem Ecclesiae parochialis, comes Eugenius de-Maistre, et nonnulli incolarum contra huiusmodi erectionem insurrexe­runt protestationesque in Curia archiepiscopali emiserunt, «x quibus facile deduci poterat eorum animos ita fuisse dis­positos, ut ad simplex Archiepiscopi iudicium non acquies­cèrent.

Huiusmodi igitur animorum dispositiones perpendens Ca­nonicus poenitentiarius, nolens tamen iudicium Ordinarii declinare, ad S. C. C. recursum habuit. Archiepiscopus re­quisitus pro informatione et voto, audito Parocho, aliisque interesse habentibus, retulit: sese omnino conspicere in hoc facto extrema requisita a sacris canonibus pro erectione no­vae paroeciae.

B* Is te i» tía t io s j n o p t i c t »

E A QUAE F A V E R E V I D E N T U R ERECTIONI NOVAE PAROECIAE.

Ac in primis animadvertendum occurrit, quod quamvis dis­membratio Parochiarum sit in iure res admodum odiosa, quippe quae alienationem sapit, uti tradunt Ahias ad Cap. Ad audientiam in 1 notabilium de Eccles. aedi f.; Lotter. de re benef. lib. 19, 28 num. 4; Rota p. 7 Recent. De­cis. 68 num. 1; tamen si adsint gravissimae causae, qua­les sunt evidens Ecclesiae utilitas vel urgens necessitas, ad­mittenda omnino est, iuxta Cap. Sine exceptione 12 quae­st. 2. Imo si tales adsint causae neque dissensus interesse habentium, neque ipsorum rectorum repugnantia tantam vim habere possunt, ut dismembrationem impedire valeant, ceu habetur in Trident. Sess. 21 Cap. 4 de Ref. et plu­ries docuit S. C. C. praesertim vero in Ianuen. Dismemb. 25 Ianuarii 1879; in Neten. Dismembr, et iuris sacras peragendi functiones 26 Aprilis 1879 (1). Porro in the­mate huiusmodi necessitatis et utilitatis causae adesse nemo inficias ibit.

(1) Ianuen, habes Vol. X I I , 287; Neten. Vol. X I I I , 60 .

TAURINEN. 57 i

Quoad primum enim plures necessitatis causae a dd. c i tantur: inter quas praecipue est • difficultas accedendi ad Ecclesiam parochialem ad percipienda sacramenta et divina officia audienda, ut patet expresse ex praeallegato decreto Concilii Tridentini.

Unde legitime infertur quod praeprimis distantia loco­rum necessariam causam dismembrationis et erectionis novae paroeciae constituit, ut ex cit. cap. 4. Et quamvis Io. Andr. Card. Abbas et alii videantur ad hoc exigere nimiam di­stantiam, vere tamen magna longinquitas, et viarum discri­men non requiritur, ut observat Ant. de Butr. n. 3 in ver. distare cit. cap. Sed solum requiritur talis ut propterea parochianis sine magno incommodo non pateat accessus ad maiorem Ecclesiam. Sufficit ergo pro causa divisionis, ut Pa ­roecia Ecclesiae antiquae sit adeo ampla, ut populus prae­sertim adversis temporibus non possit sine magno incom­modo illuc, horis congruis, ad divina officia confluere, ad tradita per Fagnanum in Cap. Ad audientiam n. 18. Unde iuxta communem sententiam canonistarum satis distare pro dismembratione existimatur regio illa, quae duplici lapide ab Ecclesia porochiali distat; ita S. O. C. in Verulana Dis-memo. IO Martii 1862 §. Quae cum Pyrhing in ius can. cap. 16 num. 31 et Reclus, de re parodi, p. 1 c. 12 num. 87.

Iamvero haec iuris extrema requisita ad constituendam necessitatis causam pro erectione novae Paroeciae, in the­mate reperiri abunde constare videtur ex attestatione tum canonici poenitentiarii, tum Archiepiscopi. Verum haec necessitas magis magisque augetur ex consideratione diffi­cultatum, quae intercedunt ut fideles possint ad Ecclesiam parochialem horis congruis accedere ad sacramenta perci­pienda, atque ad divina audienda officia. Haec autem talia sunt obstacula, ut etiam absque distantia constituere pos­sunt legitimam dismembrationis causam; Fagnanus in Cap. Ad audientiam de Eccl. aedif. ?ium. 19.

Praeterea non solum necessitas, sed etiam evidens Ec­clesiae utilitas erectionem novae Paroeciae expostulare vi-

5 7 2 TAURINEN.

detur in casu. Sane omissa parumper ratione generalis ut i ­litatis, quae semper alicui Ecclesiae obvenire solet ex proprii Parochi deputatione, loco mercenariorum Vicariorum; omisso etiam principio aequitatis, quod non sinit ut maior pars fi­delium inserviat minori; hoc unum omitti non posse videtur in themate, ceu Archiepiscopus asserit, quod facilius pueri instructionem1 religiosam recipient in nova Ecclesia erigenda. Etenim parentes sollicitiores mittent ad paroeciam propin-quiorem filios, dum in praesenti haud curant ut veterem pe­tant paroeciam, quae nimis distat. Haec sola utilitas lucu­lentissime per se suadere videtur erectionem novae Paroeciae. Sed et aliae" adsunt in casu utilitates et quidem non sper-nendae, uti est illa, quae respicit associationem defunctorum, quae facilior evaderet in nova Paroecia.

Ex huc usque igitur adductis satis abunde constare vi­detur, tum de necessitate, tum de utilitate dismembrationis et erectionis novae Paroeciae. Verum si aliqua ambiguitas adhuc remaneat, omnem dubitandi viam praecludere videtur tum Archiepiscopus, qui aperte fatetur : omnia adesse ex­trema a iure volita pro erectione novae Paroeciae, tum fa­ctum incolentium Vallon go. Ii enim ut illis necessitatibus remedium aliquod pararent, iam decem abhinc annis Capel-lamí m retinent.

Posito igitur superabundanti numero parochianorum pro nova Paroecia, et admissis causis quae suadent eiusdem ere­ctionem, affirmativo responso dimittendum esse videtur du­bium propositum. Atque hoc .eo vel magis, quia in themate exulare videtur illa odiositas, quae semper comitare solet dismembrationes. Profecto dismembratio in casu non modo nullum praeiudicium Parochi iuribus affert; quia per erectio­nem novae, dos veteris paroeciae haud imminuitur; sed insuper liberat Parochum ab onere administrationis partis Paroeciae, quae secumfert graviorem laborem sive ob maiorem nume­rum fidelium sive ob distantiam a residentia.

Quod si aliquod detrimentum patiatur Parochus ex di­minutione redituum stolae, qui, computatione facta, quotan-

TAURINEN. 5 7 3

nis vix attingunt summam 45 libellarum, haec diminutio compensato per laboris subtractionem.

Neque dicatur absque dismembratione suppleri posse ne­cessitatibus per deputationem Capellani curati, a Parocho dependentis. Sane omisso quod huiusmodi Capellanus semper provideri deberetur a Parocho, quod non verificatur in casu; tamen certum est quod, quando constat de necessitate dis­membrationis, praesertim ob locorum distantiam et difficul­tatem accessus , Concilium Tridentinum diserte statuit in Sess. 21 cap. 4 cit. esse locum deputationi proprii Parochi. Insuper ministerium Capellanorum nonnisi raro et prudenter -adhiberi debet in cura animarum cum mens sit Concilii Tri­dentini in Sess. 24 cap. 13 de Me f or m. ut unaquaeque Pa­roecia, suum peculiarem et perpetuum Pastorem habeat, qui oves suas cognoscere valeat. Cui concinit S. C. C. in Ia­nuen. Dismembrationis 25 Ianuarii 1878 §. Quin og geri - ibi - Hoc moderamen (Capellani Curati) nonnisi raro , prudenter ac non sine delectu, admitti debere ad tradita per Van. Espen lus. Eccl. p. 2 sect. 2 tit. 1 cap. 3. n. 30; Ursaja Discep. Eccl. tom. 1 p. 1 disc. 14 num. 93, Card. De Luca De decimis disc. 12 num. 12; Rota in Decis. 78 n. 52 cor. Ansaldo.

Semel igitur admissa necessitate dismembrationis et ere­ctionis novae Paroeciae, corruant pariter necesse est quae-rimoniae tum parochi tum patroni, nec non parochianorum loci Cornalense iuxta Conc. Trident, in cit. Sess. 21 cap. 4 et Alex. III in Constit. Ad audientiam c. 3, X de Eccl. aedi f. III, 48.

Iudicium contra quod in honore haberi solet praeser­tim in huiusmodi quaestionibus est illud Ordinariorum: quan­doquidem Episcopi praesumuntur magis informati de rebus et necessitatibus suae Dioecesis, ut Rebuf. in praxi benef, part. C. 1 de erect. in Cur. et Paroch. Cui concinit S. C. C. passim et praesertim in Massanen. et Populoniae Dismembr. 23 Augusti 1879 §. Sed contra; in Ipporegien. Dismembr. 23 Augusti 1879 §. Sed contra.

5 7 4 T A U R I N E N .

Quod si E E . V V . necessariam in casu existimabunt ere­ctionem novae Paroeciae in pago Vallon go, sponte sua fluere* videtur dismembrationi obnoxias esse debere etiam portiones-alterius Paroeciae loci Casanova, designatas in Archiepisco­pali edicto. Quandoquidem, licet Parochus illius Ecclesiae con­tradicat, asserens dismembrationem illarum portionum non esse necessariam; certum tamen est ex dismembratione maxi­mam utilitatem illis obvenire, cum facilius pateat incolis ac ­cessus ad novam Paroeciam.

Cum igitur manifesta sit in casu sive utilitas sive ne­cessitas erectionis novae Paroeciae iure meritoque concludi posse videtur "èsse locum dismembrationi. Idque eo vel ma­gis, quia cum ex una parte nemini iuiuria inferatur, ex alia maximo fidelium bono et cultus divini incremento ge­nerositate Canonici poenitentiarii consulitur; quod enim ali­cui non nocet et alteri prodest fieri debere utrumque ius edocet.

EA QUAE ADVERSARI VIDENTUR ERECTIONI NOVAE PAROE­

CIAE. Contra vero qui Parochorum et Patroni De-Maistre partes tuetur, septem argumenta adducit quibus demonstrare-nititur dismembrationi et erectioni locum omnino non esse in casu.

A primo capite igitur suae orationis exordiens certum exploratumque in iure asserit, dismembrationem omnino odio­sam esse, utpote quae alienationem sapit; proindeque ad eam deveniendum non esse, nisi aliis antea remediis adhibitis, necessaria inveniatur; Fagnanus lib. 3 Decret. Cap. Ad audientiam num. 14; Bouix Tract, de Parocho part. 2* cap. 4 prop. 1 ; Card. De Luca in Parte V annot. ad S. C. Trid. disc. 16 num. 2: est enim dismembratio remedium extraordinarium et subsidiarium uti tradit Rota in Leodien* Dismembrationis 1 Februarii 1412 coram Falconieri.

Casum itaque dismembrationis a iure contemplatum t ra ­dit esse nimiam loci distantiam, si tamen huic alio modo mederi sit prorsus impossibile; RebufFus. prax. beneficiorum part. 1. de erect. in Curat, et Paroch. n. 1. Imo, duce;

TAURINEN. 5 7 5 '

Fagnano, omnes dismembrationis causas ad unicam reducit,, nimirum ad magnam difficultatem accedendi ad Ecclesiam matricem: Bouix de Paroch. part. cap. 4prop. i. et hanc sententiam Fagnani suum fundamentum habere dicit in Conc. Trid. Sess. 11 cap. 4 de Reform, et in Cap. Ad Audientiam 3 de Eccl. aedi f. ad quod, se refert Tridentina Synodus. Ex quibus liquere ait quod, ut necessaria dicatur dismembratio, probari debet quod sit impossibile adire pa­rochialem Ecclesiam sine magno incommodo.

A iure vero ad facta descendens ex pluribus rationibus demonstrare contendit necessariam non esse dismembratio­nem in casu: ac imprimis propter distantiae difficultatem; quae talis est, ut itinere tertiae partis horae superari queat.. Porro haec distantia, subsumit defensor, non illa est quam. requirit Tridentinum pro dismembratione. Quandoquidem si in themate ratio habeatur sive regionis, in qua plura adsunt suburbia quae unam horam itineris distant a Paroeciis, sive qualitatis Parochianorum, qui agrorum et armentorum cul­tui addicuntur, nulla dici debet iuxta Card. De Luca in Annot. Conc. Trid. disc. 16 num. 2. Proinde, concludit cum Rota, nec est praesentandus novus Sacerdos, nec nova Ecclesia erigenda Decis. 146 n. 2 coram Motines.

Neque necessariam esse tradit novam Paroeciam ob dif­ficultatem viarum. Siquidem amplae viae, aptae etiam pro curribus, ducunt habitatores loci Vallongo ad Paroeciam Cornalense, pluribus de hac re testantibus.

Praeterea necessaria non est nova Paroecia, prosequitur defensor, quia iam satis superque provisum est spirituali bono fidelium tum pagi Cornalense, ubi adest Parochus eiusque Coadiutor, tum aliorum vicorum in quibus nonnulli constituti inveniuntur Capellani ad incoi entium utilitatem procurandam. Necessitatibus vero Parochianorum loci Val­longo iam aliunde provisum autumat a testamento cuiusdam. Sac. Philippi Chicco, qui annuo reditu 50 libellarum relicto pro Cappella s. Caroli, alios reditus annuos constituit pro Missae celebratione in singulis diebus festis et pro christia­nae doctrinae institutione.

"576 TAURINEN.

Demum dismembrationis necessitatem destruere conatur ex non ingenti numero Parochianorum: siquidem testanti­bus finitimis Parochis et Municipio, Paroecia habet 680 pa- roecianos.

Ad secundum caput suae defensionis descendens Patro­num abesse contendit in casu illam utilitatis causam, cuius meminit Conc. Tridentinum, quamque semper S. O. O. po­stulat in qualibet dismembratione, et ex cuius defectu eam denegare solet, ceu videre est in Anconitana Dismembra­tionis et reintegrationis 12 Februarii 1503, et in Ascu-lana Dismembrationis 14 Ianuarii 1804. Quod probat consensu parochianorum, qui asserunt nullo sub respectu uti­lem esse dismembrationem in casu. Nam hac peracta, Pa­roecia redigeretur ad 299 animas; dum illius Ecclesia con­tinere valeat 1500 personas. Si itaque ex exiguo numero qui superest detrahantur etiam qui domi manere debent pro cura domesticarum rerum et armentorum, praefata Ecclesia, tempore divinorum officiorum, pene vacua manebit.

Insuper animadvertit defensor quod ex deputatione novi Parochi in Vallon g o non leve damnum obveniret aliis Pa­roeciis Taurinensis Dioecesis, quae licet sint maiori numero fidelium frequçntatae, nihilominus ob deficientiam Sacerdo-tuiii proprio sunt Pastore viduatae, teste Patrono De-Mai­stre et Archiepiscopo.

Ulterius progrediens tertio loco, observat defensor, dis­membrationem esse prorsus perniciosam non tantum spiri­tualiter, sed etiam materialiter: nam Familia De-Maistre, quae necessitatibus cunctis paroecianorum consulit, hoc be­neficio privarentur, qui ad aliam transirent paroeciam.

Damnum pariter dismembratio inferret Parochi iuribus ob privationem nimirum emolumentorum stolae, ut aiunt, nec non matrici Ecclesiae, quae in humiliorem statum filiali redigeretur, cum haec 385 animabus constaret, dum e contra matrix nonnisi 299 animas complecteretur. Neque minus per­niciosam esse dicit dismembrationem pro Paroecia Casanova. Quandoquidem, avulso pago di Fraschero rotto, perampla

TAURINEN. 577

Ecclesia parochialis deserta remaneret absque cultu et de­core utpote quae servaretur ac succurreretur fidelium obla­tionibus.

Ad quartum caput deinde transvolans orator suae defen­sionis, praemisso quod tradit Card. De Luca in Disc. 16 ad Annot. C. T. - ibi - « Quandoque non expedit (dismem­bratio) quoniam frequens experientia docet, quod huius­modi parochialium duplicitas scissuras ac factionarias ae­mulationes inter utriusque clerum et populum respective causare solet » dismembrationem in casu utpote causam ri­xarum permittendam non esse arguit. Sane tum Parochi, tum proprietarii tum praesertim operarii pagi Vallongo aperte fatentur quod nova Paroecia erit rixarum et litigi omni fomes.

Huc oratione perducta, orator reiicere sategit novae Paroeciae erectionem ob impopularitatem. Cum enim huius­modi causae populares sint, quilibet vices actoris gerere pot­est, Pi gn a teli i tom. 5 cons. 2, 229; Barbosa in Conc. Trid. cap. 6 p. 53; Rota in Gerunden. Umbriis 20 Martii 1600. Huiusmodi impopularitas evinci eliam potest per protesta­tiones incolarum, in curia emissas, post dismembrationis de­cretum .

Hisce addit defensor quod ut dismembrationi sit locus in eam requireretur consensus Patroni, contrac:,u bilaterali intercedente, inter fundatorem Ecclesiae et Archiepiscopum. Sane eatenus pius fundator sibi onus imposuit Ecclesiam ae­dificandi, dotandi, eamque conservandi, quatenus erectae Pa­roeciae illud adsignabafur territorium, quatenus ille popu­lus ei committebatur. Posito igitur manifesto Patroni dis-sensu nefas esse ait ab inito contractu resilire: quandoqui­dem « In contractibus nominatis non licet poenitere, idest a contractu resilire, altera parte non consentiente » L. Sic­ut 5 c. de action, et obligat. ; Ferraris Ver. contract. n. 13. Codex Italic, n. 1123.

Ultimo tandem loco animadvertit orator dismembratio­nem in casu iniuriosam esse respectu Patroni et parochia­norum. Siquidem omnibus notam esse ait pietatem religio-

Acta, Tom. XV. fase. CL XXX. 37

578 TAURINEN.

nemque eximii Patroni , qui inhaerens vestigiis suorum auctorum solertem dat operam, ut habitantibus Burgi sup­peditentur omnia media pro faciliori legum ecclesiasticarum adimplemento, et pro christiana illorum educatione. Iniurio-sam pariter eam esse dicit ipsis Burgi fidelibus, qui maxima prosequuntur benevolentia et studio beneficentissimum Pa~ tronum, prouti adducta monumenta testantur.

Hisce in utramque partem adductis, enodandum proposi­tum fuit

D u b i u m

An sit locus dismembrationi paroeciarum locorum Cor-nalense et Casanova, et erectioni novae Paroeciae loci Val-longo in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re discussa, sub die 16 Martii 1883, censuit respondendum:

Negative. (1)

(1) Ne pluries animadversa, et deducta quoad dismembrationem paroeciarum repetamus, placet tantum observare Emos Iudices forsan in sententiam negativam-ivisse, eoquod deesent in subiecta quaestione eausae canonicae, quas DD. redigunt ad magnam difficultatem accedendi ad Ecclesiam matricem. Quae difficultas in the­mate haud probata fu i t ; dum contra refertur a pluribus neque longum esse iter neque arduas esse vias quae ad Ecclesiam Paroeciae ducunt. Maximum autem ha­buisse pondus apud Emos Patres nobilis Patroni oppositionem ambigendum non est..

Recoli possunt quaestiones dismembrationis relatae. Vol . I, pag. 520 et 543;. Vol. III, pag. 390 Appendix VI de Parochi, populique consensu in paroeciarum dismembratione ; Vol. XII , 287 ; Vol. X I I I , 60, 293, et 289 ubi adest Appendix VI de potestate Ordinariorum, deque iurisprudentia quoad Paroeciarum dismembra­tionem.

579

A D R I E N .

SPONSALIUM

Die i7 Martii Î883.

COMPENDIUM FACTI. Pacificus et Maria eiusdem civitatis, initis sponsalibus mense Martii 1879, tribus circiter annis mutuo amori indulserunt. Cum autem Maria, labente an. 1881, resciverit, Pacificum quodam morbo laborare, ac proinde per­penderet suos parentes huic matrimonio haud libenter fore consensuros, die 29 Decembris litteras eidem misit, quibus suam mentem ab inita obligatione recedendi pandebat; ipsum vero per litteras diei 31 eiusdem mensis assensum praebuisse Maria contendit. Constat tamen, quod Pacificus comperiens Mariam in votis habere matrimonium cum alio contrahere, die 3 Februarii 1882 penes Curiam institit, impedimentum sponsalium contra liberum Mariae statum obiiciens. Recla-mantibus vero tum muliere, tum eiusdem parentibus, ac im­pedimenti remotionem postulantibus, Episcopalis Curia sum­marium processum instituit, eoque expleto, die 18 Augu­sti 1882 sententiam Pacifico amicam protulit, declarans: iuridice constare de existentia impedimenti impedientis spon­salium, oppositi a domino Pacifico matrimonio Mariae

Animo haud fracta mulier ab adversa sibi sententia ad S. C. C. appellationem interposuit, efflagitans, ut Curiae sententia infirmaretur: quod si in suo vigore relinquenda foret, enixe exorabat, ut hisce rationibus a contractis spon­salibus dispensaretur : primo quidem ob ignorantiam in qua versabatur, ex privata matrimonii promissione publicum im­pedimentum exoriri: quia pro certo habet Pacificum spon­salium dissolution! assensisse: quia idem haud bona valetu­dine fruitur, ideoque parentes huic matrimonio pro viribus obstarent.

Episcopus autem processus acta transmittens exorabat Apostolicam Sedem, ut Maria de plenitudine potestatis sol-

580 ADRIEN.

veretur a sponsalium ligamine ex adductis causis. Addebat autem veritate niti, Pacificum haud perfecta frui valetudine; et adesse periculum, Mariam impelli posse ad matrimonium, quod aiunt civile. Ad quod, paucis post diebus, puellam indu­ctam fuisse enarravit Antistes.

^ d i s c e p t a t i o S i n ó p t i c a

INFIRMANDA VIDETUR SENTENTIA CURIAE. Curiae sententiam esse infirmandam plura suadere videntur. Recolere enim prae primis praestat, quod sponsalia, quamvis ad matrimonii sa­cramentum ineundum dirigantur, pactionis tamen et contra­ctus humani limites vix excedunt, ac proinde ut alii con­tractus dissolvi possunt. Inter plures vero causas quibus sponsalia licite rescinduntur, mutuus utriusque partis con­sensus praecipue recensetur, arg. cap. P r aeterea 2 de Spon­sali}). Et merito, quod enim solo consensu contractum est, contrario consensu dissolvi potest, cum nihil tam naturale sit, quam eo genere quidquam dissolvi, quo colligatum est, ut ait Ulpianus L. Nihil 35 ff. de Reg. Iur. cui con­cinit cap. Omnis res 1 de Reg. Iur. in 6. Huiusmodi au­tem mutuum consensum in themate intercessisse ex proces­sus actis prudenter arguitur. Maria enim iudicialiter requi­sita, et iusiurandum emittere disposita, idem autumavit. Plurimi autem faciendam esse Mariae depositionem haud ambigi potest, quia Episcopus eam retulit bonis moribus prae­ditam.

Accedit praeterea depositio Natalinae eiusdem germanae, et Santinae Cripaldi famulae, quae uti testes a Maria ad­ductae iudicialiter auditae fuerunt. Natalina affirmavit reapse litteras conscriptas fuisse, quibus praestabat consensum pro sponsalium dissolutione, et nunc nescitur qua de causa lacera-tas esse. Quas depositiones iuramento se confirmare posse testatur. Cum itaque horum testium depositiones fide dignae et concordes videantur, merito argui potest revera Pacificum e sponsalitio foedere recessisse.

ADRIEN. 581

Neque posset opponi huiusmodi depositiones, utpote con­sanguineae et famulae, nullo in pretio habendas esse. Per­pendendum siquidem est consanguineos, aniñes et domesticos uti testes admitti cum factum aliquod aliter quam per ipsos probari nequeat, cap. Veniens de Testibus, cap. Venerabilis de Testib. colendis, L. Consensu 8 Cod. de Repudiis. Quod adamussim in themate verificatur cum nullus alius testis de visu, praeter adductos habeatur.

Quin relevet quod Pacificus, transacto vix mense, ex quo litteras illas Mariae misit, sponsalium impedimentum penes Curiam opposuerit. Nam huiusmodi contradictio optime ex­plicari posset ex eo quod Pacificus, facti poenitens, indigna­tione fuit affectus perspiciens Mariam statim cum alio viro et sponsalia contraxisse, et matrimonium iam esse inituram, quod ipse Praesul confirmavit.

Quod si hic mutuus consensus satis evidens haud appa­reat, ex alio capite sponsalia vim suam amisisse videntur. Et sane iuxta communem DD. sententiam gravis corporis in­firmitas ab alterutro sponsorum contracta, post inita spon­salia, iuxtam causam alteri praebent ab illis resiliendi, cap. Quemadmodum 25 de Iureiur. Nemo enim cum tali per­sona gravi morbo laborante libenter contraheret, Sánchez lib. i de Matrim. D. 57 n. 1. et si ab initio illa infir­mitas extitisset, vel alteri fuisset cognita, hic a coniugii promissione certe abstinuisset. Quod autem in casu Pacifi­cus gravi morbo laboret in primis ex Mariae testimonio eruitur.

In cuius favore deposuerunt etiam Canonicus N. qui ad­fuit Pacifico dum aegrotaret, Medicus, qui eumdem curavit, et Pharmacopola, qui medicamenta praestitit. Ex istorum testimoniis colligitur gravi morbo Pacificum laborare, et ma­trimonii foedus eidem mortem inferre posse. Ex quo fit ut iusta adesset Mariae causa a sponsalibus recedendi.

Potiori iure id admittendum videtur cum Maria rescive-rit plures ex familia Pacifici phthisi laborantes decessisse. Ex fide enim Parochi constat, illius patrem et duos fratres

5 8 2 ADRIEN.

hoc morbo diem obiisse supremum adhuc iuvenes. Cum ita­que Maria perspexerit, Pacificum mense Decembris 1881 in ea valetudinis conditione versari, ut matrimonium contra­here non posset, ac insuper si non certitudinem, suspicio­nem tamen maximam extare, ipsum phthisi laborare, suo iure usam fuisse videtur sponsalitio foedere rescindendo, ideo­que Curiae sententiam esse infirmandam apparet.

Dato sed vero, at non concesso Episcopalem sententiam suum vigorem exerere, sponsalium tamen dispensationem pluribus ex causis indulgendam esse videtur. Et in primis ob parentum dissensum," qui numquam permittent eorum fi­liam cum Pacifico matrimonium inire. Maria vero coram iu­dice deposuit alteram causam sui recessus a sponsalibus fuisse vehementem suorum parentum oppositionem. Dissensum au­tem parentum sponsi vel sponsae rationabilem causam prae­bere pro sponsalium dissolutione indulgenda, DD. communi­ter tradunt.

His adiungitur ex una parte deliberata ac firma volun­tas in qua persistit Maria cum alio matrimonium ineundi, ita ut pene impossibilis sit reconciliatio cum Pacifico. Ex altera vero Pacificus potius quam intuitu, vel fiducia futuri matrimonii, magis ultionis spiritu permotus coniugium Ma­riae cum alio viro adversatur, prouti affirmat Episcopus.

Cum itaque matrimonia libera esse debeant, ne infelices exitus exinde sequantur, a quacumque coactione abstinen­dum videtur. Quae porro causae ad excludendam coniugii coactionem permagni a DD. et a Rota Romana penduntur; ceu videre est, praeter alias quamplurimas, in Amerina Sponsalium S Februarii 1841 §. 6 coram Quaglia - ibi -« Vicissim vero satis validae visae sunt causae per Vincentii » oratores adductae, ob quas reluctatur matrimonium con-» trahere. Occurrit animorum dissociatio exorta ante litis » initium, quaeque per hanc litem recrudescit; occurrit pro-» pinquorum, atque praesertim Vincentii matris harum nu-» ptiarum improbatio; ac demum occurrit, Vincentium ani-» mum adiecisse ad aliam mulierem, ac cum ea matrimonium

ADRIEN. 5 8 3

>• praeparasse, quae quidem causae etiam seiunctim satis sunt > ad excludendam coactionem perpendit Rota ».

Subest praeterea auctoritas S. C. O. quae profecto probe perpendens quam difficilis exitus sit censurarum remedio ad coactionem matrimonii devenire, pluribus in casibus dispen­sationis beneficium, ad graviora removenda mala, indulgere consuevit. Exemplo sunt Pistorien. Sponsalium super di­spensatione diei 7 Iunii 1856, Bisinianen. Dissolutionis sponsalium diei 19 Septembris 1841, et praesertim Nul­lius Ferentilli Sponsalium diei 29 Maii 1852 inter sup­plices libellos propositae. Quinimo si ex gravibus dissidiis., inter sponsos exortis etiam a matrimonio rato dispensatio indulgeri communiter solet, a fortiori in themate concedenda videtur. Demum cum Maria perversibus suasionibus allecta iam matrimonium civile cum alio viro contraxerit, nullum aliud medium suppetit ad eorum aeternae saluti consulendum, quam, dissolutis prioribus sponsalibus, matrimoniale foedus •coram Ecclesia inire.

CONFIRMANDA VIDETUR SENTENTIA CURIAE. At contra Pacificus tuetur, inita sponsalia in suo vigore permanere de­bere, nullamque dispensationis causam adesse. Et sane, quam­vis certi canonis sit mutuo partium consensu sponsalium contractum dissolvi, huiusmodi tamen consensum minime interfuisse videtur. Pacificus enim absolute denegat prae­tensam scripsisse litteras Mariae; idque etiam evincere stu­duit trium testium depositionibus. Cum itaque in qualibet causa duo testes idonei ad legitimam probationem sufficiant, nisi aliter cautum sit, iuxta cap. in omni 4 de Testibus - ibi - € Ut in ore duorum vel trium testium stet omne verbum » cap. Licet 23 eod. cap. Si testes 3 caus. 4 quae-est. qu. 2 et 3, cumque in casu tres idonei habeantur uno ore asserentes, Pacificum petitioni Mariae constanter renu­isse, eorum depositiones plenam probationem inducere vi­dentur.

Argumenta vero ex adverso allata parvi sunt pendenda. In primis enim est reiicienda Mariae depositio, cum nemo

S84 ADRIEN.

in propria causa testis esse possit L. Nullus 10 ff. de Te­stibus, L. Omnibus 10 Codic. eod. - ibi - « Omnibus in re propria dicendi testimonii facultatem iura submove-rtmt. » Cap. Si testes 3 caus. 4 qu. 2 et 3. Seponendum pariter testimonium Natalinae sororis Mariae, quia iuxta com­munem DD, sententiam consanguinei illius, qui illos uti testes producit adversus extraneos, non sunt testes idonei. Ipsi enim ob naturalem affectionem erga suos consanguineos et affines nimis suspecti redduntur L. Testium fides 8 ff. de testibus, cap. Si testes 3 caus. 4 quaest. 2 cap. Con­sanguinei 1, ca.p. Accusatores 2, et cap. Suspectus 4 caus. 3 qu. "5 cap. Absens per alium 18 caus. 3 qu. 9. Demum ab ipso iudicii limine testis Cripaldi arcenda, cum famula ipsius producentis non sit testis ' idoneus L. 3 Cod* de testibus - ibi - « Etiam iure civili domestici testimonii fides improbatur, » cui consonat cap. Si testes 3 caus. 3 qu. 2 ubi eadem verba adducuntur L. Testes 24 ff. De Te­stibus. Ex quibus satis evinci videtur assertionem Mariae de consensu a Pacifico obtento quocumque fundamento de­stitui.

Animadvertere demum praestat, haud admitti posse, quod Maria, si reapse literas receperit, scidérit documentum, quo ad exoptata vota transeundi quodlibet impedimentum amove-batur. Cum igitur Mariae incumbat huiusmodi factum evi­denter ostendere, cumque id minime praestiterit, ab ad ver-? sario, iure meritoque, denegatur.

Quin validius effugium captet ex asserta Pacifici infir­mitate, ne datam fidem solvat. Pacificus enim sese nullo morbo laborare plurium testium et praecipue duorum Me­dicorum declaratione, ostendere sategit. Quae peritorum conformes declarationes satis ostendere videntur a veritate absonum esse, Pacificum phthisi laborare.

Quoad depositiones vero Canonici perpendendum est, primo illas contradicere assertioni ipsius medici Polo. Praeterea Antonius Ansaldi testatur se initio anni 1881 pluries requi­sivisse Canonicum circa valetudinem Pacifici, et ab eodem

A D R I E N . 5 8 5

iuge responsum habuisse quod Pacificus nullo laboraret morbo. Denique indubium est unum testem, cuiuscumque sit digni­tatis, ad legitimam probationem non sufficere, ita ut nulla iudicialis "controversia unius hominis testimonio quamvis le­gitimo, terminari possit, quod expresse statuitur tum ex di­vino iure Deuteronom. cap. 15 vers. 17, tum ex iure ca­nonico Can. Admonere8 caus. 22 quaest. 2 cap. Veniens 10, cap. Licet 23 et cap. Cum a nobis. De testibus; tum de­nique ex iure civili L. Iurisiurandi 9 Cod. De testibus: hinc vulgatum adagium dictum unius, dictum nullius... Cum itaque Maria per unum singularem testem autumet Pa­cifici infirmitatem ostendere, sponte sequitur de ea iuridice minime constare.

Causae vero dispensationis indulgendae, aut deficere, aut non ita graves esse videntur, ut Pacificus iure ad matri­monium cum Maria ineundum acquisito privari debeat. Pa­rentum enim consensus haud est absolute necessarius in fi­liorum familias nuptiis : in praesenti vero controversia irra­tionabilis apparet. Statim enim ac quis devenerit ad pubertatis annos non est amplius sub potestate alterius, si sit liberae conditionis, quantum ad ea quae ad personam suam spectant, subindeque etiam invitis parentibus valet connubium inire vel religionem ingredi. Quam filiorum familias libertatem Tridentina Synodus cap. 1 Sess. 24 de Reform, matrim. solemniter confirmavit. Et S. C. facultatem concessit nu­ptias ineundi licet reluctassent mater, ceterique consangui­nei, uti videre est in Florentina 12 Ianuarii 1726, et ob­sistente patre in Melevitana 20 Martii 1880 (1). Huius­modi vero parentum dissensus irrationabilis videtur cum Pacificus sit honestae conditionis neque dedecus ullum fa­miliae Mariae ex hoc connubio obvenire posset, ideoque eorum oppositio nihili facienda foret.

Neque potior ratio ex Mariae repugnantia est desumenda: cum obligatio ex sponsalibus orta gravis sit, D. Thomas in 4 dict. 27 quaest. 2 art. 1, Covar, part. 1 De sponsal.

(1) Recolé hanc quaestionem Vol. XIII , pag. 440.

o86 ADRIEN.

cap. 4 n. 2, Sánchez lib. 1 De sponsal. disp. 27 num. 2, Layman lib. 5 tract. JO part. 1 cap. i. num. 3, ideoque alterutri p a r t i m facultas non inest a data fide resilire. Cum igitur sponsalium existentia in dubium adduci nequeat, nec ulla rationabilis causa suppetat illa dissolvendi, satis evinci videtur, Mariam teneri fidem Pacifico datam per ma­trimonium liberare, et ad hoc praestandum etiam iuris re­mediis cogi posse.

Ex eo vero quod spreta Ecclesiae auctoritate cum alio viro in legali concubinatu versetur, dispensationis gratiae obtinendae est potius indigna. Non enim se Ecclesiae legi­bus, ut par esset, accommodare, sed Ecclesiam sibi inservire quasi per vim cogere maluit. Cum itaque in gratiarum di­spensationibus habenda prae oculis sint adagia ex ss. Ca­nonibus statuta non esse malitiis hominum indulgendum; neminem ex malitia sua commodum reportare debere: consequi sponte videtur petitam dispensationem haud esse largiendam.

His igitur utrinque animadversis EE. P P . iudicio pro­posita fuere enucleanda

Dub i n

I. An sententia Curiae Episcopalis Adrien, sit con­firmanda, vel infirmanda in casu.

Et quatenus affirmative ad primam partem, nega­tive ad secundam

II. An sit consulendum SSmo pro dispensatione in casu'

RESOLUTIO. Sacra C. Congregatio, re discussa, sub die 17 Martii 1883, respondere censuit:

Ad I. Providebitur in secundo.

ADRIEN. 587

Ad II. Affirmative, praevia separatione per tempus Or­dinario benevisum et imposita salutari poenitentia. ( 1 )

(1) Recolé Vol . IX , pag. 124 ; in quo relata fuit al ia quaestio de dissolutione sponsalium. Confer Vol . X, 185 et 195 in nota. Ibi enim animadvertimus quod saepe s. C. Concilii SSum. Patrem rogat pro dispensatione sponsalium, de quorum val id i tate disceptatum est ; ets i eadem sponsalia requisita omnia exhibeant per quae val ida declarari possent. Ecclesia in h is casibus praefert tolerare contrave-nientem, quam il lum praecisa coactione ad matrimonium adigere ; praesentiens huiusmodi coactiones haud expedire fini s. vinculi .

Expedit enim Ecclesiam minus malum permittere, ut maius v i te t : maius malum est scandala et perpetuas inimici t ias oriri, quam fidem sponsalium frangere. In themate quilibet videt mala quae iam imminebant incautae Mariae quatenus a data sponsalium fide Papa non dispensavisset. Ipsa enim vinculo c iv i l i iam devin-ciebatur ali i v i ro ; qui iudicial iter eam convenire' poterat ut cum eo conviveret putido concubinatu.

DECRETUM, quo constituitur s. Vincentius a Paulo patronus omnium societatum caritatis, quae in (rallia vigent et ab eodem promana-

P r a e c l a r u m m i s e r i c o r d i a e e r g a p a u p e r e s e x e m p l a r e t c h r i s t i a n a e

c a r i t a t i s o p e r i b u s l a t e p r o v e h e n d i s v e l u t i d u c e m i n s i g n e m d e d i t D i ­

v i n a P r o v i d e n t i a S a n c t u m V i n c e n t i u m a P a u l o , q u i a d hoc o m n i b u s

o m n i a f a c t u s p e r t r a n s i i t bene fac iendo , e t P r e s b y t e r o s a s e i n s t i t u ­

ée-

G A L L I A R U M .

runt.

588 DECRETUM

DECRETUM

Valentina Beatificationis et Canonizationis ven. servae Dei Sor. Io-se phae Mariae a sancta Agnete, vulgo Ines de Beniganim sancti­monialis professae Ordinis Eremitarum Excalceatorum s. Augustini.

Q u u m d ie 8 p r o x i m e p r a e t e r i t i m e n s i s M a r t i i a S a n c t i s s i m o

D o m i n o N o s t r o LEONE PAPA X I I I concessum f u e r i t , u t i n C o n g r e ­

g a t i o n e s a c r o r u m R i t u u m o r d i n a r i a a g e r e t u r , a b s q u e i n t e r v e n t u

t a e C o n g r e g a t i o n i s Mi s s ion i s , P u e l l a s q u e a c a r i t a t e n u n c u p a t a s s u i

s p i r i t u s u t i h a e r e d e s effecit . H i s c e d e i n sese a d i u n x e r u n t l a i c i p e r ­

p l u r e s , q u i eodem benef ic ien t i ae a m o r e a c t i , V i n c e n t i i p a t r o c i n i o

su f fu l t i i n p a u p e r u m e t i n f i r m o r u m s u b l e v a t i o n e m e x i m i a m i s e r i ­

c o r d i a e t a m s p i r i t u a l i s q u a m c o r p o r a l i s o p e r a , n u l l i s n e q u e l a b o ­

r i b u s , n e q u e c u r i s n e q u e i m p e n s i s p a r c e n d o , a l a c r i t e r a g g r e s s i

s u n t .

E x q u i b u s d e r i v a v i t i l l u d i n s i g n e S o d a l i t i u m v u l g o Conferentiae

v o c a t u m , q u o d a n n o M D C C C X X X I I I P a r i s i i s o r t u m , f e re p e r t o t u m o r ­

bem, q u o c a t h o l i c u m p e r v e n i t n o m e n , mir i f ice d i f fusum e s t , u b e r e s q u e

e d i d i t s a l u t a r e s f r u c t u s . I t a q u e h u i u s c e S o d a l i t i i soci i a n n u m q u i n ­

q u a g e s i m u m a f u n d a t i o n e s u a modo r e c o l e r e g e s t i e n t e s s ib i i n v o t i s

e t i a m esse s i g n i f i c a r u n t , u t S a n c t u s V i n c e n t i u s , q u e m i a m p r o p r i o

v e l u t i i u r e t a m q u a m m a g i s t r u m e t p r o t e c t o r e m h a b e n t , A p o s t o l i c a e

S e d i s a u c t o r i t a t e s ib i d a r e t u r e t c o n s t i t u e r e t u r . H i s c e v o t i s s u a

c o n i u n g e n t e s R m i . d ioecesum G-a l l i ca rum P r a e s u l e s a S a n c t i s s i m o D o ­

m i n o N o s t r o L e o n e P a p a X I I I i d i p s u m e f f i a g i t a r u n t : f a v o r e o m n i u m

h u i u s m o d i S o c i e t a t u m c a r i t a t i s o p e r i b u s i n G a l l i a e r e g i o n i b u s i n ­

c u m b e n t i u m . S a n c t i t a s p o r r o S u a , r e f e r e n t e s u b s c r i p t o S a c r o r u m

R i t u u m C o n g r e g a t i o n i s S e c r e t a r i o , p r e c e s i s t a s e t p o s t u l a t a p e r ­

a m a n t e r e x c i p i e n s , S a n c t u m V i n c e n t i u m a P a u l o ceu p e c u l i a r e m S o ­

c i e t a t u m o m n i u m c a r i t a t i s a b eodem, u t s u p r a , q u o m o d o c u m q u e p r o ­

m a n a n t i u m , e a r u m sc i l i ce t t a n t u m q u a e i n Grall iae d i t i o n e v i g e n t ,

a p u d D e u m P a t r o n u m d e c l a r a r e e t c o n s t i t u e r e d i g n a t a e s t : i u s s i t ­

q u e p r a e t e r e a d e hoc A p o s t o l i c a s l i t t e r a s i n f o r m a B r e v i s e x p e d i r i .

D i e 2 6 A p r i l i s 1 8 8 3 .

D . C A R D . B A R T O L I N I U S , PRAEFECTUS

Laurentius Salvati S. R. C. Secretarius.

DECRETUM 5 8 9

e t - v o t o - C o n s u l t o r u m , d e v a l i t a t e p r o c e s s u s A p o s t o l i c a A u c t o r i t a t e

c o n s t r u c t i i n C u r i a E c c l e s i a s t i c a V a l e n t i n a s u p e r m i r a c u l i s p e r i n ­

t e r c e s s i o n e m p r a e f a t a e V e n . S e r v a e D e i S o r . l o s e p h a e M a r i a e a

s a n c t a A g n e t e , u t i f e r t u r , a D e o p a t r a t i s ; E m u s e t R m u s D o m i n u s

C a r d i n a l i s L u c i d u s P a r o c c h i , loco e t v ice i n f r a s c r i p t i C a r d i n a l i s

e i d e m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i P r a e f e c t i , h u i u s c e C a u s a e P o n e n t i s ,

i n s t a n t e R m o D o m i n o S i l v e s t r o R o n g i e r y F u l l e r a d A n t i s t i t e U r ­

b a n o a c R e c t o r e R e g i a e E c c l e s i a e H i s p a n i c a e S a n c t a e M a r i a e M o n ­

t i s S e r r a t i d e U r b e , C a u s a e i s t i u s P o s t u l a t o r e , i n O r d i n a r i o s p e c i a l i

C o e t u i p s i u s S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s i u x t a p e c u l i a r e s d i s p o s i t i o n e s

e i u s d e m S a n c t i s s i m i D o m i n i N o s t r i , s u b die 2 0 N o v e m b r i s e d i t a s ,

c o n s t i t u t o , a c s u b s i g n a t a d i e a d V a t i c a n u m c o a d u n a t o , s e q u e n s D u ­

b i u m p r o p o s u i t ; n i m i r u m a An constet de validitate processus

» Auctoritate Apostolica iu Civitate et Dioecesi Valentina con-•n structi super Miraculis; testes sint rite ac recte examinati; » et iure producta legitime compulsata, in casu et ad effectum » de quo agitur? n

S a c r a p o r r o e a d e m C o n g r e g a t i o , o m n i b u s a c c u r a t o e x a m i n e p e r ­

p e n s i s , a u d i t o q u e voce e t s c r i p t o R . P . D . A u g u s t i n o C a p r a r a S a n c t a e

F i d e i P r o m o t o r e , r e s c r i b e r e r a t a e s t : Affirmative. D i e 5 I u n i i 1 8 8 3 .

P a c t a a u t e m d e h i s S a n c t i s s i m o D o m i n o N o s t r o LEONI PAPAE X I I I

p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m f i d e l i r e l a t i o n e , S a n c t i t a s S u a sen­

t e n t i a m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t a m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t d i e 1 4

i i sdem m e n s e e t a n n o .

D . C A R D I N A L I S B A R T O L I N I U S S . R . E . PRAEFECTUS.

Loco £33 S i g i l l i

LAURENTIUS SALVATI S. R. C. SECRETARIUS.

DECRETUM

RHEGINEN. Beatificationis et Canonizationis Ven. Servi Dei Fr. Iesualdi a Rh agio Sacerdotis Professi Ordinis Minorum sancti Francisci Capuccinorum.

Q u u m a d i n s t a n t i a m R e v . P a t r i s F r . A m e d e i a b U r b e v e t e r i

S a c e r d o t i s P r o f e s s i , e t P o s t u l a t o r i s G e n e r a l i s C a u s a r u m Bea t i f i c a -

590 DECRETUM

t i o n i s e t C a n o n i z a t i o n i s S e r v o r u m D e i O r d i n i s M i n o r u m S a n c t i F r a n ­

c i sc i C a p u c c i n o r u m , S a n c t i s s i m u s D o m i n u s N o s t e r L E O P A P A X I I I

d i e 2 3 I u n i i a n n o 1 8 8 1 i a m b e n i g n e i n d u l s i s s e t , u t d e E a m a S a n ­

c t i t a t i s V i t a e , V i r t u t u m e t M i r a c u l o r u m i n g e n e r e p r a e d i c t i V e n .

S e r v i D e i E r , l e s u a l d i a R e g i o a g i v a l e r e t i n S a c r a R i t u u m C o n ­

g r e g a t i o n e O r d i n a r i a , a b s q u e i n t e r v e n t u e t v o t o C o n s u l t o r u m ; E m u s

e t R m u s D n u s C a r d i n a l i s T h o m a s M a r i a M a r t i n e l l i , loco e t v i c e

E m i e t R m i C a r d i n a l i s P a n eb ianco h u i u s C a u s a e P o n e n t i s , s e q u e n s

D u b i u m d i s c u t i e n d u m p r o p o s u i t i n O r d i n a r i i s S a c r o r u m R i t u u m

C o m i t i i s , s u b s i g n a t a d ie ad V a t i c a n u m h a b i t i s , n i m i r u m : a An con­

stet de validitate et relevantia Processus Apostolici in Civitate

Rheginen, constructi super Fama Sanctitatis, Vitae, Virtutum et

Miraculorum in genere praefati Ven. Servi Dei in casu, et ad

effectum de quo agitur1? » . E m i e t R m i P a t r e s S a c r i s t u e n d i s R i ­

t i b u s p r a e p o s i t i , o m n i b u s m a t u r o e x a m i n e p e r p e n s i s , a u d i t o q u e

voce e t s c r i p t o R . P . D . A u g u s t i n o C a p r a r a S a n c t a e F i d e i P r o ­

m o t o r e , r e s c r i b e n d u m c e n s u e r u n t : u Affirmative seu Constare, et

supplicandum Sanctissimo pro sanatione defectus sex priorum

Sessionum ob omissionem Vicarii Generalis in prima Sessione, rr

D i e 9 M a i i 1 8 8 3 .

Q u i b u s p e r i n f r a s c r i p t u m S e c r e t a r i u m S a n c t i s s i m o D o m i n o N o ­

s t r o L E O N I P A P A E X I I I f i d e l i t e r r e l a t i s , S a n c t i t a s S u a R e s c r i ­

p t u m S a c r a e C o n g r e g a t i o n i s r a t u m h a b u i t e t c o n f i r m a v i t , p e t i t a m -

q u e s a n a t i o n e m b e n i g n e conces s i t d ie 1 0 i i s d e m M e n s e e t A n n o .

D . C A R D . B A R T O L I N I U S S . R . C . P R A E F .

L o c o g g S i g i l l i

LAURENTIUS SALVATI S. R. C. Secretarius,

5 9 *

APPENDIX VIII

in qua colliguntur, in historiae commodum nonnullae Litterae, quoad res Ecclesiae, Pontificis Leonis XIII ad Germaniae Imperatorem, et huius responsa.

L e t t e r a d i G u g l i e l m o I I m p e r a ­

t o r e a L e o n e X I I I R o m a n o

P o n t e f i c e .

B e r l i n o 2 2 d é c e m b r e 1 8 8 2 .

u R i n g r a z i o V o s t r a S a n t i t à p e r

l a l e t t e r a che E l l a m i h a d i r e t t o

i l 3 di q u e s t o m e s e , e di t u t t o

c u o r e c o n t r a c c a m b i o l a s i n c e r a b e ­

n e v o l e n z a che E l l a m i d i m o s t r a .

Q u e s t a l e t t e r a m i c o n f e r m a n e l l a

s p e r a n z a , c h e V o s t r a S a n t i t à a t ­

t i n g e r à n e l l a sodd i s faz ione che

r i s e n t e con m e pe l r i s t a b i l i m e n t o

e p e r l ' e se rc i z io d e l l a m i a l e g a ­

z ione p re s so i l V a t i c a n o , u n n u o v o

m o t i v o d i c o r r i s p o n d e r e con p a r i

r a v v i c i n a m e n t o a i p a s s i f a t t i d a l

mio g o v e r n o , che h a n n o r e s o p o s ­

s ib i l e V o ccupaz ione d e l l a m a g ­

g i o r p a r t e d e l l e sed i v e s c o v i l i .

u S o n d i p a r e r e che t a l e r a v ­

v i c i n a m e n t o , s e a v e s s e l u o g o s u l

t e r r e n o d e l l a d e s i g n a z i o n e d e l l e

n o m i n e e c c l e s i a s t i c h e , s a r e b b e

a n c o r p i ù v a n t a g g i o s o p e r l a

C h i e s a che p e r l o S t a t o , p e r c h è

off r i rebbe l a p o s s i b i l i t à d i p r o v ­

v e d e r e a l l e v a c a n z e a v v e n u t e n e i

benefizi i e c c l e s i a s t i c i .

L i t e r a e G u i l l e l m i I m p e r a t o r i s

a d L e o n e m X I I I R o m . P o n t i ­

ficem.

B e r o l i n i X I K a l . I a n u a r i i

a n n i D . M D C C C L X X X I I L

Est gratia Sanctitati tuae ob literas, quas ad me III Non. Décembres mittere Tibi placuit; libentique animo sincerae in me benevolentiae tuae reddo vicem.. Hae literae me in optima spe confirmant, fore ut e voluptate, qua ambo afficimur ob instau­ratam in Vaticano legationem meam, novum suscipias incita­mentum ad respondendum con­sensu pari iis, quae imperante me hic gesta sunt, quibus fa­ctum est ut pleraeque Episco­porum sedes facile a catholicis occupatae sint.

Equidem arbitror, hoc amici­tiae foedus, nuper inter nos in­stauratum, si locum haberet in designatione nominationum eo­rum qui muneribus ecclesiasti­cis sunt destinandi, utilius fore Ecclesiae quam Imperio : quia hoc foedere constituto, Benefi­ciis ecclesiasticis vacui s consu laidi facultas fieret.

5 9 2 APPENDI

« S e i n s e g u i t o a d u n p r i m o

pas so de i C l e r o i n q u e s t a m a t e ­

r i a , i o p o t e s s i a v e r e l a c o n v i n ­

z i o n e che l a p r e m u r a p e r u n

r i a v v i c i n a m e n t o fosse r e c i p r o c a ,

i o d a r e i o p e r a , p e r c h è s i a n o so t ­

t o m e s s e a n u o v o e s a m e de l P a r ­

l a m e n t o d e l l a m i a m o n a r c h i a ,

q u e l l e l e g g i che e r a n o u t i l i i n

u n p e r i o d o d i l o t t a p e r d i fesa

d e i d i r i t t i c o n t e s t a t i de l lo S t a t o ,

s e n z a che p e r c i ò fossero neces ­

s a r i e i n u n modo p e r m a n e n t e i n

t e m p o d i r e l a z i o n i pac i f iche .

a Colgo v o l e n t i e r i q u e s t a oc­

cas ione p e r a s s i c u r a r e n u o v a ­

m e n t e V o s t r a S a n t i t à d e l l a m i a

devoz ione e v e n e r a z i o n e p e r s o n a l i .

u Firmato. GUGLIELMO

« Controfirmato, DE BISMARCK.

x v i u

Si actu quopiam Cleri hac in re mihi ipse persuadere possim, curam comparandae animorum conciliationis reapse mutuam esse, Ego libenter operam da­rem, ut eae leges, quae quidem

fervente dissidii aestu, tuendis Imperii iuribus in discrimen vocatis, utiles erant, haud tamen necessariae cum amicitiae of­

ficia ultro citroque intercedunt, supremo Dominationis meae Concilio, legibus condendis ad­lecto, iterum cognoscendae sub­iiciantur.

Hanc opportunam occasionem arripio obsequium et reveren­tiam in te meam etiam atque etiam confirmandi.

GUILLELMUS

D E BISMARCK

A Sua Maestà Imperiale e Reale Guglielmo I Imperatore di Ger­mania, Re di Prussia.

L e o n e P a p a X I I I .

Maestà, N e l l a r e c e n t e i n a u g u r a z i o n e

d e l Landtag P r u s s i a n o ; l ' I m p e ­

r i a l e R e a l e M a e s t à V o s t r a s i è

c o m p i a c i u t a m a n i f e s t a r e a l suo

popo lo l a g i o i a che p r o v a v a n e l

c u o r e pe l c o n s o l i d a m e n t o de i suo i

r a p p o r t i a m i c h e v o l i col C a p o

d e l l a C h i e s a C a t t o l i c a , m e r c è l a

r i p r i s t i n a z i o n e d e l l e r e l a z i o n i d i ­

p l o m a t i c h e . Q u e s t e e s p r e s s i o n i ,

G u i l l e l m o G e r m a n i a e I m p e r a t o r i

B o r u s s i a e R e g i

L e o P a p a X I I I .

Aruspicanti nuper Imperiali Regali Maiestati tuae Borus-siens'em Conventum, quem L a n d ­t a g vulgo appellant, placuit lae­titiam, qua eadem Maiestas tua ob confirmatum cum Ca­tholicae Ecclesiae Capite • ami­citiae foedus, mutuis relationi­bus instauratis , afficitur , sibi servientibus populis in concione patefacere.

A P PE NI

c o t a n t o co r t e s i p e r N o i , C i sono

g i u n t e o l t r e m o d o g r a d i t e e C i

i n d u c o n o a r e n d e r n e a V o s t r a

M a e s t à s p e c i a l i a z i o n i d i g r a z i e ,

i l che f acc i amo con v i v a s o d d i ­

s f az ione d e l l ' a n i m o N o s t r o .

N o i f i n d a i p r i m o r d i d e l P o n ­

t i f i ca to a v e v a m o r i p o s t o n e i n o ­

b i l i e g e n e r o s i s e n t i m e n t i d i V o ­

s t r a M a e s t à l a f i d u c i a d i v e d e r e

r i d o n a t a l a t r a n q u i l l i t à d e l l e

cosc ienze e l a pace r e l i g i o s a a i

popol i che obbediscono a l p o t e n t e

S u o s c e t t r o : e d o r a i l f a t t o s t e s so

de i r a p p o r t i d i p l o m a t i c i r i s t a ­

b i l i t i e P i n t e r e s s e che V o s t r a

M a e s t à pone a l c o n s e g u i m e n t o

di u n o scopo così a l t o e così

v a n t a g g i o s o , souo v e n u t i a raf­

f o r z a r e l a N o s t r a f i d u c i a .

L a M a e s t à V o s t r a n e l l ' a l t o S u o

s e n n o e n e l l a S u a l u n g a espe­

r i e n z a , s e n t e q u a n t o g r a n d e s i a

i l b i sogno d i r i c o n d u r r e i p o p o l i ,

m e r c è l ' o s s e r v a n z a de i d o v e r i r e ­

l i g io s i , a l l ' a d e m p i m e n t o d i q u e l l i

c h e l o r o i ncombono come c i t t a ­

d i n i e come s u d d i t i , o r a spec i a l ­

m e n t e che la s o c i e t à è scossa

n e l l e sue s t e s se b a s i . P o s s i a m o

a s s i c u r a r e V o s t r a M a e s t à c h e l a

C h i e s a c a t t o l i c a è p i e n a m e n t e

a n i m a t a d i q u e s t o s p i r i t o s e pos ­

s i ede , ove n o n i n c o n t r i o s t a c o l i ,

l a f o r z a p r e z i o s a d ' i n s i n u a r l o e d

e s p a n d e r l o d a p p e r t u t t o . Q u i n d i

f u s e m p r e N o s t r o v i v i s s i m o d e -

X VIII 593

Aita, Tom. XV. fato. CL1XX. 38

Huiusmuxli sensuum tuorum, Imperator, manifestatio nobis pergrata fuit, nosque ad gra­tias quam maximas Tibi agen­das vehementer provocat co-gitque , quod quidem nunc Iu­benti animo facimus.

Nos ipso Pontificatus exordio in magnanimis generosisque Ma­iestatis tuae sensibus spem po-sueramus, fore ut conscientiis tranquillitatem, pacem liber­tatemque Religionis catholicae amplectendae ac colendae po­pulis Tibi servientibus resti­tutam tandem Nobis videre contingeret : nunc vero relatio­nes ipsae inter nos nuper in-stauratae, demum cura atque studium,quo Maiestas Tua sata­git utfinem tam praeclarum tam­que proficuum assequatur, spem nostram mirifice confirmarunt.

Maiestas tua profecto eximia qua praedita est, sapientia, lon-gâque rerum experientia probe novit quam deceat atque opor­teat, populos per officiorum re­ligiosorum observantiam ad ea perficienda reducere, quae de­bent sive ut cives, sive ut sub­diti , id temporis praesertim, cum fundamenta ipsa, humanae societatis concuti quodammodo exagitarique videntur.

Possumus equidem Maiestati tuae certum facere, catholicam Ecclesiam hoc ipso spiritu plenis­sime informari, vimque praecla­ram possidere spiritum ipsum9

5 9 1 APPEN

C h e s e g l ' i m p e r i o s i d o v e r i d e l

M i n i s t e r o A p o s t o l i c o , p i eno d i

r e s p o n s a b i l i t à d ' i n n a n z i a D i o e

a g l i u o m i n i , c i o b b l i g a n o a d o ­

m a n d a r e c h e l a n u o v a l e g i s l a ­

z ione e c c l e s i a s t i c a in P r u s s i a ,

a l m e n o n e i p u n t i e s s e n z i a l i p e r

l ' e s i s t e n z a e p e r l a v i t a d e l l a

r e l i g i o n e c a t t o l i c a , v e n g a i n m a ­

n i e r a d e f i n i t i v a a d d o l c i t a e co r ­

r e t t a , V o s t r a M a e s t à l u n g i d a l -

l ' a s c r i v e r l o a d i f e t t o di b u o n e e

c o n c i l i a n t i d i s p o s i z i o n i d a p a r t e

n o s t r a , v o r r à a n z i r i c o n o s c e r e

c h e l o d o m a n d i a m o n e l l ' i n t e r e s s e

s t e s s o d e l l a pace , l a q u a l e n o n

p o t r e b b e e s s e r v e r a e d u r e v o l e ,

s e n o n fosse s t a b i l i t a s o p r a so­

l i d e f o n d a m e n t a . Q u e s t a pac i ­

f i c a z i o n e , m e n t r e f a r à p a g o u n o

de i d e s i d e r a p i ù a r d e n t i de l N o ­

s t r o c u o r e , e s t r i n g e r à con p i ù

f o r t i v inco l i a l t r o n o d e l l a M a e s t à

V o s t r a g l i a n i m i d i t u t t i i suo i

s u d d i t i c a t t o l i c i , f o r m e r à s e n z a

f a l l o a n c h e l a p i ù b e l l a e p r e -

IX VIII.

nisi illa obicibus interpositis praepediatur , insinuandi dif-fundendique per orbem. Hoc igitur ardens nobis semper vo­tum fuit, ut Ecclesiae Catholi­cae fas sit virtutem suam po­pulis Guberniisque libere expli­care , et cum iisdem amicitiae pacisque foedera inire.

Si officiorum causa, quae Apo­stolicum nobis munus imponit? quibusque sacra sumus coram Deo et hominibus sponsione ob­stricti , ad postulandum addu-ducimur, ut nova in Borussia legislatio ( quod ad Ecclesiam pertinet), saltem in iis quae praecipua sunt, quaeque na­tura vitaque ipsa catholicae re­ligionis in primis exigit, per ratum, certum atque immuta­bile iudicium'temperetur et cor­rigatur , id nequaquam Ma­iestas tua suspectae voluntati nostrae tribuat, quasi vero nos ab ineunda conciliatione alie­num animum geramus ; sed potius agnoscere velit, nos illud causa ipsa pacis expostulare, quae quidem nec vera nec sta­bilis esse potest, nisi satis firmo

fundamento innitatur.

Hac igitur mutua animorum conciliatione et ardentibus cor­dis nostri votis affatim satisfiet, et validioribus vinculis omnium Catholicorum Tibi servientium animi praeclarissima Maiesta­tis Tuae Solio obstring entura et denique fulgentissima omnium

s i d e r i o d i v e d e r l a C h i e s a sp i e ­

g a r e l i b e r a m e n t e d o v u n q u e l a

s u a v i r t ù a v a n t a g g i o de i popo l i

e dei g o v e r n i , e di s t r i n g e r e con

q u e s t i a t a l uopo r a p p o r t i d i

iamicizia e di p a c e .

APPENDIX VIII. 5 9 5

z iosa c o r o n a d e l l u n g o e g l o r i o s o

S u o R e g n o .

C o n q u e s t a s p e r a n z a , i n n a l z i a ­

m o a l c ielo i p i ù f e r v i d i v o t i p e r

l a p r o s p e r i t à d e l l a M a e s t à V o ­

s t r a e d e l l a S u a I m p e r i a l e R e a l e

F a m i g l i a .

Dal Vaticano 3 Dicembre 1882.

ac pretiosissima longi gloriosi-que Regni tai Corona Tibi istic certissime perficietur»

Hac spe innixi Maiestatis tuae atque Imperialis-Regalis

familiae prosperitati ferventia Deo vota facimus.

Datae in Vaticano III Non. Dec. an. D. MDCCCLXXXII.

A Sua Maestà Imperiale Reale Guglielmo I Imperatore di Ger­mania e Re di Prussia.

L e o n e P a p a X I I I .

Maestà,

L a l e t t e r a c h e l ' I m p e r i a l e

R e a l e M a e s t à V o s t r a C i h a f a t t o

r i m e t t e r e n e l d i c e m b r e p . p . p e r

l e m a n i de l s i g n o r S c h l ö z e r , I n ­

v i a t o S t r a o r d i n a r i o e M i n i s t r o

P l e n i p o t e n z i a r i o d i P r u s s i a p r e s s o

l a S a n t a S e d e , h a c o n f e r m a t o i n

N o i l a s p e r a n z a , l u n g a m e n t e n u ­

t r i t a , d i v e d e r e r i s o l u t e con u n

c o m p l e t o acco rdo l e v e r t e n z e r e ­

l i g i o s e n e l R e g n o d i P r u s s i a .

L ' a u g u s t a p a r o l a d i V o s t r a M a e ­

s t à , che s i m o s t r a d i s p o s t a a p r e ­

s t a r l a s u a m a n o p e r u n a r e v i ­

s ione d e l l ' a t t u a l e l e g i s l a z i o n e

e c c l e s i a s t i c a , C i f a s c o r g e r e n o n

l o n t a n a l a conc lu s ione d e l l ' a c ­

c o r d o . P e r t a l e f a v o r e v o l e d i s p o ­

s i z ione C i d i c h i a r i a m o a l l a M a e ­

s t à V o s t r a g r a t i e s o d d i s f a t t i .

G u i l l e l m o I .

G e r m a n i a e I m p e r a t o r i

B o r u s s i a e R e g i

L e o P a p a X I I I .

Literae, quas Imperialis-Re­galis Maiestas tua D. Schlözer Legato extraordinario, Oratori cum liberis mandatis penes S. Sedem, ad Nos mittendas dedit, spem Nobis, iamdiu con­ceptam , confirmarunt, religio­sas quasque controversias in Borussiaco Regno numeris omni­bus absoluta Conventione di­remptas iri. - Augustae Maie­statis tuae sermo , quo se ad praesentis ecclesiasticae Legi­slationis recognitionem ineun­dam in Concione paratam esse affirmavit, Nos in spem addu­cit fore, ut eiusmodi Conventio quam citissime absolvatur:

Ob istud praecellentis animi tui projsositum atque consilium nobis aequum apprimeque pro­pitium, et gratias Maiestati tuae quam maximas habemus, et lae­titia affectos Nos esse testamur.

5 9 6 APPENDIX VIII.

I n s e g u i t o d i ciò a b b i a m o f a t t o

s c r i v e r e d a l C a r d i n a l e N o s t r o

S e g r e t a r i o d i S t a t o a l s i g n o r

S c h l ö z e r u n a n o t a , c h e c r e d i a m o

s i a g i à s t a t a p o r t a t a a c o g n i ­

z ione d e l g o v e r n o d i V o s t r a M a e ­

s t à . I n essa a b b i a m o v o l u t o

c h e n u o v a m e n t e s i a s s i c u r a s s e i l

R . G o v e r n o d e l l a f e r m a N o s t r a

V o l o n t à , a n c h e a l t r e v o l t e m a ­

n i f e s t a t a , d i p e r m e t t e r e a i V e ­

scov i l a no t i f i ca d e i t i t o l a r i d a

n o m i n a r s i a i benef ic i i p a r r o c c h i a l i .

E p e r a v v i c i n a r c i i l p i ù p o s s i ­

b i l e a l l e v i s t e e a i d e s i d e r i i d e l l a

M a e s t à V o s t r a , a b b i a m o f a t t o co­

nosce re a n c h e l a d i spos i z ione i n

c u i s i a m o d i n o n a t t e n d e r e l a

c o m p l e t a r e v i s i o n e d e l l e l e g g i

v i g e n t i p e r p r o v v e d e r e con l a

r i c h i e s t a no t i f i ca l e p a r r o c c h i e ,

a t t u a l m e n t e v a c a n t i .

A b b i a m o p e r ò d o m a n d a t o che

c o n t e m p o r a n e a m e n t e v e n g a n o a

modi f i ca r s i l e m i s u r e che o r a v i n ­

co lano 1' e se rc i z io de l p o t e r e e

de l m i n i s t e r o ecc l e s i a s t i co , 1' i-

s t r u z i o n e e l ' e d u c a z i o n e de l C l e r o ,

g i a c c h é t a l i modi f i caz ion i c r e d i a ­

m o i n d i s p e n s a b i l i p e r l a v i t a

s t e s s a d e l l a C h i e s a c a t t o l i c a .

Huius rei gratia Cardinalt Nobis totius Ditionis nostrae a secretis ad extranea mandavi' mus, ut hac super re D. Schlö­zer publicas literas daret, quas a praeclarissimis Imperii tui Administratoribus acceptas iam atque perlectas esse arbitra­mur. In iis Uteris voluntatem nostram pandimus,, ut summis Magistratibus Regnique Re­ctoribus nostrum consilium at­que propositum, alias per Nos patefactum , denuo confirmare­tur: videlicet ut Episcopis per­mittatur Notam eorum exhi­bere, qui ad ecclesiastica munia sunt nominandi. Atque ut ad Maiestatis tuae consilia vota­que, quo propius Nobis liceret, accederemus, notum etiam feci­mus propositum nostrum , ab­solutam legum vigentium quas modo meminimus, recognitionem nequaquam expectandi, quomi­nus expetita Notae ipsius nomi-nandorum virorum exhibitione, Parochiis in praesentia vacuis provideatur.

At vero eodem tempore expo-stulavimus, ut leges atque sta­tuta, quibus ecclesiasticae aucto­ritatis et Ministerii exercitium, instructio atque educatio Cleri compeditur, opportune tempe­retur ; id enim vitae ipsi ca­tholicae Ecclesiae omnino neces­sarium arbitramur. Haec quippe exigit, ut Episcopis facultas sit, Ministros sacros instruendi,

E s s a es ige ehe i V e s c o v i a b ­

b i ano f a c o l t à d ' i s t r u i r e e d i for­

m a r e s o t t o l a l o r o v i g i l a n z a e

con fo rme a g l ' i n s e g n a m e n t i e a l l o

s p i r i t o d e l l a s t e s s a C h i e s a i s a c r i

m i n i s t r i . L o S t a t o n o n p o t r e b b e

{ r i c h i e d e r e m e n o d i q u e s t o p e i

suo i f u n z i o n a r i . P a r i m e n t i è e l e ­

m e n t o e s s e n z i a l e d i v i t a u n a r a ­

g i o n e v o l e l i b e r t à n e l l ' e se rc iz io

d e l p o t e r e e de l m i n i s t e r o eccle­

s i a s t i c o p e l b e n e d e l l e a n i m e .

S a r e b b e i n d a r n o , che s i n o m i n a s ­

se ro a l l e P a r r o c c h i e i n u o v i t i -

'<• t o l a r i se q u e s t i si t r o v a s s e r o poi

i m p e d i t i d i a g i r e i n c o n f o r m i t à

dei d o v e r i che i m p o n e 1' officio

p a s t o r a l e .

S t a b i l i t o P acco rdo su q u e s t i

p u n t i , s a r à fac i le , m e d i a n t e i l

r ec ip roco b u o n v o l e r e , d ' i n t e n ­

d e r s i a n c h e s u l l e a l t r e cond iz ion i ! n e c e s s a r i e p e r a s s i c u r a r e u n a

pace v e r a e d u r e v o l e , scopo fi­

n a l e de i c o m u n i N o s t r i d e s i d e r i .

I n t a n t o p r e g h i a m o l a M a e s t à

V o s t r a d i a c c o g l i e r e l a r e i t e r a t a

e s p r e s s i o n e de i f e r v i d i v o t i , che

i n o n cess iamo d i f a r e p e r l a p i e n a

p r o s p e r i t à d e l l a s t e s s a M a e s t à

V o s t r a e d e l l a I . R . F a m i g l i a .

[x VIII. 597

Dal Vaticano , 30 Genna- Datae in Vaticano XXI Kal.

io 1883. Feb. an. D. MDCCCLXXXIII,

eosque propria cura et dire­

ctione, iuxta Ecclesiae instituta

ac spiritum, quo ipsa animatur,

informandi: profecto Regni at­

que 'Imperii Administratores ,

pro iis qui muniis publicis prae­

ficiuntur , minus expetere non

possent.

Item elementum est ad ipsam

rei naturam pertinens, quaedam

cn auctoritatis et Ministerii

exercitio prudens libertas, ut

iis qui sibi commissi sunt, Epi­

scopi natis consulere possint.

Supervacuum enim foret, Sacer­

dotes, qui nuper nominati sint,

Parochiis regendis destinare ,

si hi in fungendis muneribus,

quae pastoralis dignitas postu­

lat, compeditos se esse sense­

rint.

Super his quae disputata sunt,

conventione stabilita,facillimum

erit, bona utrinque voluntate

favente, etiam in ceteris con­

ditionibus convenire, ad veram

stabilemquepacem, quae quidem

communis votorum nostrorum

scopus est,confirmandam omnino

necessariis.

Interim Maiestatem tuam ro­

gamus, ut saepius repetitum be-

nevolentis animi nostri, quo

omnia eidem Maiestati tuae at­

que Imperiali-Regali Familiae

prospera ominamur, manifesta­

tionem excipere dignetur.

5 9 8 APPENDIX VIII.

Sig. Inviato Straordinario e Mi­

nistro Plenipotenziario presso

la S. Sede.

1 9 G e n n a i o 1 8 8 3 .

L a r i s p o s t a d i r e t t a d a S . M .

l ' I m p e r a t o r e d i G e r m a n i a a l S . P a ­

d r e , i l 22 d e l decorso d é c e m b r e

f a a c c o l t a con s e n s i d i spec i a l e

g r a d i m e n t o e d i l i e t a s p e r a n z a ;

p e r c h è e s sa n o n "solo m a n i f e s t a

n u o v a m e n t e le c o n c i l i a n t i e be ­

n e v o l e d i s p o s i z i o n i d i S . M. e

de l s u o G o v e r n o , ma è a l t r e s ì

u n n u o v o p a s s o c h e s i f a v e r s o

l a c o n c o r d i a .

La m a g g i o r diff icol tà c h e a

q u e s t a s i oppone è l a l e g i s l a z i o n e

P r u s s i a n a n e i p u n t i che sono i n

con t r a d i z i o n e con l a d i v i n a co­

s t i t u z i o n e d e l l a C h i e s a C a t t o l i c a .

O r a e s sendos i S . M . c o m p i a c i u t a

d i d i c h i a r a r e che p o t r e b b e p r e ­

s t a r e l a s u a c o o p e r a z i o n e , p e r c h è

d a i c o r p i l e g i s l a t i v i s i p r e n d e s ­

s e r o n u o v a m e n t e i n c o n s i d e r a ­

z ione d e s u d d e t t e l e g g i , q u a n t e

v o l t e s i concedesse l a no t i f ica

de l l e n o m i n e e c c l e s i a s t i c h e , n o n

p u ò a m e n o d i r i c o n o s c e r s i che

un r i a v v i c i n a m e n t o s i è p r o d o t t o

t r a i d e s i d e r i d e l l a S . Sede e le

v i s t e de l G o v e r n o d i B e r l i n o .

Publicae Literae {vulgo N o t a ) Emi D. Cardinalis Iacobini, Papae a secretis in negotiis ad extranea, eximio viro Schlözer Borussiae Legato extraordina­rio, atque Oratori cum liberis amplissimisque mandatis penes S. Sedem.

Datae XIV Kal. Februar, an. D. MDCCCLXXXIII.

E x e m e . D o m i n e

Responsum a Magnifico Ger­maniae Imperatore ad Rom. Pontificem XI Kal. Ianuarii proxime elapsi per literas da­tum eximiae prorsus laetitiae ac festivae spei sensibus acce­ptum fuit: his enim Uteris non modo Imperatoris eiusdem, r ei­que publicae Administratorum animus apprime benevolus, at­que ad conciliationem ineundam propensissimus denuo compro­batur, verum etiam novus quo­dammodo ad conventionem san­ciendum gradus nobis factus esse videtur.

Quod maxime omnium huic conciliationi opponitur, eae Bo-russiaci Imperii leges sunt, quae divinis catholicae Eccle­siae institutis contradicunt. Nunc vero quum Magnificus Imperator benigne spoponderit, se operam daturum, ut publici Imperii Regnique Conventus, condendis legibus constituti , easdem illas leges iterum cogno­scendas suscipiant, dummodo sive eidem Imperatori, sive Epi­scopis istic per nos liceat eorum nomina exhibere, quibus eccle­siastica munia tradenda sunt, Borussiaci Imperii consilia votis SSmi Patris accedere, et amico quodam foedere iam convenire coepisse satjs in comperto est.

I l S . P a d r e n e l l a n o t a l e t t e r a (1)

a M o n s . A r c i v e s c o v o d i C o l o n i a

g i à a v e v a m a n i f e s t a t a l a s u a v o ­

l o n t à d i p e r m e t t e r e , che a v e s s e

l u o g o l a d e t t a no t i f i ca , q u a n d o

s u l t e r r e n o l e g i s l a t i v o s i fossero

p o r t a t e a c o m p i m e n t o ì t c o n v e ­

n i e n t i r i f o r m e . O r a po i v o l e n d o

S . S . d i m o s t r a r e l ' a l t o p r e g i o

i n c u i t i e n e l e pac i f iche d i ch i a ­

r a z i o n i c o n t e n u t e n e l l a l e t t e r a

I m p e r i a l e , e q u a n t o v i v a s i a i n

L u i l a b r a m a d i f a r c e s s a r e con

o g n i p r o n t e z z a l e r a g i o n i d e l

d i s s i d i o , a n c h e s e n z a a t t e n d e r e

l ' e s a m e c o m p l e t o d i t u t t e l e d i ­

s p o s i z i o n i p r e g i u d i z i e v o l i a l l a

C h i e s a , è d i s p o s t a a c o n s e n t i r e ,

c h e q u e s t o p e r o r a s i l i m i t i a d

a l c u n i p u n t i s o l a m e n t e , e che l a

conces s ione d e l l a no t i f i ca p r o c e d a

d i p a r i passo con l a r e v i s i o n e

d e l l e L e g g i . H a q u i n d i o r d i n a t o

a l s o t t o s c r i t t o C a r d i n a l e S e g r e ­

t a r i o d i S t a t o d i d i c h i a r a r e , che

s i d a r a n n o a i V e s c o v i l e oppo r ­

t u n e i s t r u z i o n i p e r l a no t i f i ca

a l G o v e r n o d e i n u o v i t i t o l a r i d i

t u t t e l e p a r r o c c h i e o r a v a c a n t i ,

i q u a l i d e b b a n o e s s e r n e i n v e s t i t i

c o n l a c a n o n i c a i s t i t u z i o n e , q u a n ­

do , p r o p o s t e che s i eno a i c o r p i

l e g i s l a t i v i l e m i s u r e v a l e v o l i a

g a r a n t i r e e f f icacemente i l l i b e r o

e se rc i z io d e l l a g i u r i s d i z i o n e ec­

c l e s i a s t i c a , n o n che l a l i b e r t à

d e l l a e d u c a z i o n e e d i s t r u z i o n e d e l

C l e r o , g l i s t e s s i c o r p i l e g i s l a t i v i

a v r a n n o m a n i f e s t a t o l a l o r o a d e ­

s i o n e . L a no t i f i ca che p e r o r a

APPENDIX vin 599

(1) Relata fa i t epistola haec Vol. X I I pag . 481 .

SSmus Pater in Epistola satis nota, ad Archiepiscopum Colo­niensem data, iam suum propo­situm patefecerat permittendi ut exhiberetur Nota eligenclorum ad munia ecclesiastica, quum ii qui legibus condendis conveniunt ea legum ad Ecclesiam pertinen­tium temperamenta, quae de­cent, sanciissent.Nunc vero idem SSmus Pater, ut ostendat quanti ipse faciat pacis consilia, quae Uteris Imperatoris continentur,, quamque percupiat, ut dissi-diorum causae citius remove­antur, etiam antequam omnium earum legum, quae istic Catho­licae Ecclesiae adversantur, re­cognitio absolvatur, consentire paratus est-, ut eiusmodi legum recognitio, interim de nonnullis tantummodo fiat , quae praeci­pua sunt ; atque concessio de publicandis exhibendisque eo­rum Virorum nominibus , qui modo vacuis Parochiis sunt praeficiendi, pari gressu cum ipsa legum recognitione facienda procedat et vigeat.

Mandavit igitur hic subscri­pto Cardinali Sibi a secretis ad extranea ut edicat, datum iri Episcopis opportunas instru­ctiones ad hanc nominum exhi­bitionem Imperatori peragen­dam, eorum Virorum Ecclesia­sticorum., qui parochialibus mu­neribus destinandi sunt : hi profecto iuxta ss. Canonum praescripta atque statuta in suorum quique munerum pos­sessionem immutentur, quum, propositis in publico Oratorum Conventu, condendis legibus ad-lectorum, consiliis, quae ad ab~ solutum ecclesiasticae auctori­tatis exercitium, libertatemque instruendi informandique Cleri

6 0 0 APPENDIX VIII.

s a r e b b e t e m p o r a n e a , l i m i t a t a a l

caso d e l l e v a c a n z e a t t u a l i , a c q u i ­

s t e r à u n c a r a t t e r e s t a b i l e p e r

l ' a v v e n i r e , n e i m o d i d a d e t e r m i ­

n a r s i d i c o m u n e a c c o r d o , a p p e n a

s a r a c o m p i u t a l a r e v i s i o n e d e l l e

L e g g i .

I l S a n t o P a d r e p r o f o n d a m e n t e

r i c o n o s c e n t e a S . M. p e i s e n t i ­

m e n t i d i c o n c i l i a z i o n e , che g l i h a

m a n i f e s t a t o , n u t r e . l a p e r s u a s i o n e

che l a s t e s s a S . M . v o r r à a p ­

p r e z z a r e 1 ' e s p o s t a d e t e r m i n a ­

z i o n e , come u n n u o v o a r g o m e n t o

d i q u e l l o s p i r i t o d i a m i c i z i a e d i

m o d e r a z i o n e , o n d e f u r o n o a n i m a t i

t u t t i i suoi; a t t i v e r s o l ' I m p e r o

G e r m a n i c o s in d a l p r i n c i p i o d e l

suo P o n t i f i c a t o ; e che i l G o v e r n o

d i S . M . a s s o c i a n d o s i a i g e n e r o s i

i n t e n d i m e n t i , d i esso , v o r r à con

l u i c a m m i n a r e d i pas so u g u a l e

e deciso v e r s o l a b r a m a t a m e t a

d e l l a c o n c o r d i a . S . S a n t i t à è n e l ­

l ' i n t i m o c o n v i n c i m e n t o che q u e ­

s t a c o n c o r d i a s a r e b b e feconda d i

g r a n d i v a n t a g g i p e r g l ' i n t e r e s s i

p i ù v i t a l i d e l l a C h i e s a e de l l o

S t a t o , e s t r i n g e r e b b e l e p o p o l a ­

z i o n i c a t t o l i c h e con v i n c o l i d i

s e m p r e p i ù i n v i o l a b i l e f e d e l t à a l

T r o n o de l l o r o S o v r a n o .

T a n t o l o s c r i v e n t e C a r d i n a l e

h a l ' o n o r e d i p a r t e c i p a r e a l l ' È . V .

nobis confirmandam apta sint, iidem Oratores, reique publicae Administratores consenserint atque adstipulati fuerint.

Haec porro eadem nominum candidatorum Ecclesiasticorum publicatio atque exhibitio, quae modo temporanea' est, atque ipse Parochiarum in praesenti vacuarum videlicet numero de-finita , stabilis posthac futura est, mutuo consensu statuenda ac moderanda, vix absoluta le­gum , quas meminimus, reco­gnitione.

SSmus Pater maximas Im -peratori gratias agens, quod animum aa mutuam conciliatio­nem ineundam propensum osten­derit , confidit fore, ut ideni Magnificus Imperator hoc Rom. Pontificis propositum ac volun­tatem libens favensque excipiat velut novum aequi ac benevo-lentis animi sui testimonium, quo se ab inito Pontificatu erga Germanicum Imperium conti­nenter gessit ; summique istic rei publicae Administratores , collatis cum Rom. Pontifice stu­diis atque consiliis, ad conci­liationem adeo expetitam pera­gendam pari g r actu cum Eodem incedere velint.

Idem SSmus Pater sibi ipse Omnino persuadet, hanc con­ventionem cum Catholicae Ec­clesiae, tum vero etiam Imperio ipsi, in iis quidem quae ad utriusque naturam vitamque propius attinent, maximam al­laturum esse utilitatem , atque ipsas Catholicas gentes Regi suo arctioribus observantiae vinculis obligaturam.

Haec , scribens Cardinalis , sibi duxit honori praeclarae Excellentiae tuae significarle, ea

p e r c h è v o g l i a p o r t a r l o a n o t i z i a

d e l s u o G o v e r n o , e ben L e r i n ­

n o v a i s e n s i d e l l a p i ù d i s t i n t a

c o n s i d e r a z i o n e .

L. CARD. JAOOBINI.

APPENDIX VIII 6 0 1

quae Idem rogat velis summis Imperii Regnique Administra­toribus nota facere, dum obser­vantiae atque existimationis etiam atque etiam Tibi sensus expromit.

L u d o v i c u s C a r d . I a c o b i n i u s .

A. S. Eminenza il cardinale segretario di Stato

Jacobini.

a R o m a é m a r z o 1 8 8 3 .

Eminenza

n C i r c o l a n o q u i d e l l e voc i a t t e

a m e t t e r e s o t t o u n a f a l s a l u c e

l a P r u s s i a , e che p o t r e b b e r o t u r ­

b a r e l e b u o n e r e l a z i o n i d e l m i o

g o v e r n o co l l a s . S e d e .

» R e p u t o m i o d o v e r e s m e n t i r e

q u e s t e voc i e d e s p o r r e i l v e r o

s t a t o d e l l e cose , n e l l ' i n t e r e s s e

d e l l ' a c c o r d o e s i s t e n t e f r a l a P r u s ­

s ia e l a C u r i a r o m a n a .

« F r a l e voc i d i q u e s t o g e n e r e ,

ca lcolo l ' a s s e r z i o n e di f fusa d a p a ­

r e c c h i e p e r s o n e , che l a P r u s s i a

a b b i a conch iuso u n a c c o r d o col

g o v e r n o i t a l i a n o , i n v i r t ù d e l

q u a l e S . E . i l c a r d i n a l e L e d o -

c h o w s k i , n o n a p p e n a s i m o s t r a s s e

fuo r i de l V a t i c a n o , d o v r e b b e es ­

s e r e a r r e s t a t o e c o n s e g n a t o a l l a

P r u s s i a .

» Mi p e r m e t t o d i d i c h i a r a r e

u f f i c i a l m e n t e a V o s t r a E c c e l l e n z a ,

q u a n t o s e g u e c o n t r a r i a m e n t e a

c iò .

» S . E . i l c a r d i n a l e L e d o c h o ­

w s k i v e n n e a s u o t e m p o c o n d a n -

L i t e r a e p u b l i c a e D . S c h l ö z e r a d C a r d i n a l e m L . I a c o b i n i t o t i u s P o n t i f i c i a e D i t i o n i s a S e c r e t i s a d e x t r a n e a .

D a t . R o m a e VT. N o n . M a r t i a s a n n o M D C C C L X X X I I I

E m i n e n t i s s i m e V i r

Circumferuntur hic rumores, quibus falsa ingeritur Borus-siaci Imperii existimatio, quae­que optimas inter Imperium ipsum ac s. Sedem relationes exturbare facile possent.

Existimo igitur officii mei esse has voces , tuendae amici­tiae causa inter Borussiacum Imperium Romanamque Sedem,

falsas arguere ac demonstrare. Inter id genus rumores ille

mihiinprimis occurrit a quibus­dam in vulgus perlatus, sparsus-que Borussiense Imperium cum Italico Regno conventionem pe­regisse, qua statuitur, ut Emus Vir Cardinalis Ledochowski,vix dum extra Vaticanum se pro­dat, comprehendatur, atque Bo-russiensi Magistratui tradatur.

Liceat mihi haec quae subii­cio, pervulgatis opposita, ea qua praeditus sum auctoritate, Emi­nentiae tuae patefacere.

Emus Card, Ledochowski ob violatas Borussiaci Imperii le­ges, variis sub inde iudiciis poenisque damnatus fuit; atque indidem summi rerum publica­rum Administratores hasce sen-

6 0 2 APPENDIX VIII.

n a t o a v a r i e p e n e d a d i v e r s i t r i ­

b u n a l i d i P o s e n p e r v i o l a z i o n e

d e l l e l e g g i p r u s s i a n e , e d i l m io

G o v e r n o fece p e r v e n i r e r e g o l a r ­

m e n t e q u e s t e s e n t e n z e a l C a r d i ­

n a l e p e r m e z z o d e l l e a u t o r i t à

i t a l i a n e .

» I l m i o g o v e r n o p e r ò n o n h a

p o t u t o m a i a v e r e l ' i d e a d i p r o ­

p o r r e a l g o v e r n o i t a l i a n o u n a r ­

r e s t o e d e s t r a d i z i o n e d i S . E . i l

c a r d i n a l e L e d o c h o w s k i , e l e a u ­

t o r i t à i t a l i a n e n o n p o t r e b b e r o

a v e r a c c e t t a t a q u e s t a p r o p o s t a ,

p o i c h é i l t r a t t a t o d i e s t r a d i z i o n e

p r u s s i a n o - i t a l i a n o n o n è i n v e -

r u n modo a p p l i c a b i l e a l l a c a t e ­

g o r i a d i r e a t i , d e i q u a l i f u a c ­

c u s a t o i l c a r d i n a l e L e d o c h o w s k i .

» Mi p e r m e t t o q u i n d i d i d i ­

c h i a r a r e n u o v a m e n t e e d i n modo

uff ic ia le :

n C h e i l m i o g o v e r n o n o n h a

m a i p r o p o s t o l ' a r r e s t o e l ' e s t r a d i ­

z i o n e d e l c a r d i n a l e L e d o c h o w s k i ,

e che q u i n d i S . E . i l C a r d i n a l e

L e d o c h o w s k i p u ò l a s c i a r e i l V a ­

t i c a n o s e n z a t e m e r e m e n o m a ­

m e n t e d i v e n i r e a r r e s t a t o a K o ­

ma , ed in g e n e r e in I t a l i a , e

c o n s e g n a t o a l l a P r u s s i a , o v v e r o

d i s u s c i t a r e a l c u n c o n f l i t t o , pe i

f a t t i s u a c c e n n a t i i n P r u s s i a , co l le

a u t o r i t à i t a l i a n e .

» G r a d i s c a l ' E . V . l a r i n n o v a t a

a s s i c u r a z i o n e d e l l a m i a a l t a s t i m a

-e d e v o z i o n e .

» firm. SCHLOZER »

tentias ad eumdem Cardinalem per Italici Regni Oratores Re-ctoresque, iuris publici ordine seroatOf mittendas curarunt.

At vero numquam iisdem Bo-russiaci Imperii Administrato­ribus mens fuit Itali Regni Ora­toribus Rectoribusque mandare aut suggerere, ut Cardinalis Ledochowski comprehenderetur atque Imperatori nostro trade­retur; quam quidem propositio­nem nequaquam hi ipsi Italici Regni Oratores Rectoresque exequendam suscipere potuis­sent: conventio enim Borussiaea-Italica de tradendis profugis, ea facinora, de quibus accusa­tus fuit Card. Ledochowski nus-piam meminit.

Fas igitur mihi sit iterum, et quidem qua polleo auctoritate, edicere, Borussiacum Imperium cui servio, numquam sive prae-cepisse , sive suggessisse, ut Card. Ledochowski comprehen­datur ac tradatur; ideoque eum­dem Emum Virum sinendum esse, quoad ipsi libeat,- in Va­ticano degere, quin sive Romae, sive ubivis in Italia compre­hendi se posse metuat, tradique Borussiae Magistratui, aut con­

fictum quempiam ob ea facta quae hic per me exposita sunt, cum Italico Regno in Borussia aliquando excitum iri.

Atque hic repetitam obser­vantiae erga te meae exhibitio­nem confirmationemque, Emi­nentissime Vir, libens excipite.

SCHLOZER.

6 0 3

LITTERAE MOTU PROPRIO

ET CONSTITUTIO R. PONTIFICIS

Litterae qu ibus R. Pontifex innui t

Ep iscoporum esse incitatos Hi-

b e r n o r u m animos t e m p e r a r e , u t

ea quae iure p e t u n t , abst inen­

tes ab omni vi et a clandestinis

socie ta t ibus , iuste consequi va­

leant p . 97

Epistola Encyclica SSmi D. N. Leo­

nis XIII de s. Francisco Assi-

siensi et de te r t io Franciscalium

ord ine p ropagando . . » 145

Motu proprio SSmi D. N. Leo­

nis XIII, quo in Aedibus Vati­

canis ins t i tu i tur Tr ibunal ad d i ­

r imendas controvers ias , quae e-

nasci possent , con t rac tuum causa,

cum adminis t ra t ione Aed ium ea­

r u m d e m • . . » 193

Epistola Encyclica SSmi D. N. Leo­

nis Papae XIII ad venerabi les

fratres Archiepiscopos et Epi ­

scopos universos in reg ione Hi­

spana » 241

Litterae SSmi D. N. Leonis XIII ad

E m u m Archiepiscopum Dubli-

nen . quibus exorat u t Clerus

Hyberniae to tus animos civium

modera r i cure t in i i s , qu ibus

nunc iaclantur fluctibus: gaudet

de curis adhibit is ab Episcopis

favore catholicae iuven tu t i s , eis­

d e m q u e c o m m e n d a t phi loso­

ph iam Aquinatis p ro Seminar io ­

rum adolescent ibus . . » 289

Litterae in forma b r e v i s , qu ibus

fundatur e t cons t i tu i tur Romae

Col legium pro clericis Arme­

niis » 337

Litterae responsionis An t i s t i t um Hi­

spanorum ad Epis tolam Ency­

clicam Leonis XIII . . » 398

Litterae SSmi D. N. Leonis XIII ad

Praesidem catholicae Societatis

Hungariae » 4 5 1

Constitutio SSmi D. N. Leonis Pa­

pae XIII de lege Franciscal ium

tert i i Ordinis saecularis . » 5 1 3

Litterae Leonis XIII ad E q u i t e m

F. Pustet ob novam susceptam

edi t ionem o p e r u m Cosmae Ala­

manni S. Iesu - Summa totius

philosophiae » 561

EX ACTIS CONSISTORIALIBUS

De Consistorio habi to die 3 Iu­

lii 1882 p. 3

Be Consistorio habi to d ie 25 Se­

p tembr i s 1882 . . . . » 1 5 3

De Consistorio habito d ie 15 Mar­

tii 1883 » 3 9 9

S U M M A A C T O R U M

QU . \E IN HOC VOLUMINE XV CONTINENTUR

~ * - f B ~

604 SUMMA GTORUM

Ecclesiarum rec ipe re valet , p r ae ­

ter victualia, nisi special i ter in­

vi ta tus fuerit . . . . » 8 1

Electionis; d u b i u m est an e lec t io

in secre ta r ium capi tu larem va­

lida dici q u e a t , q u u m elec tus

probabi l i te r sibi dede r i t suffra­

g ium » 100

Distributionum; canonicus p a r o c h u s

e iusque coopera tores q u a e r u n t

an pr ivar i d i s t r ibu t ion ibus d e ­

beant p r o t e m p o r e , quo expla­

nant s. Evange l ium aut confi­

ciunt s ta tum an imarum. » 104

Gratianen. et Mindonien.; postula­

tum circa s t ipendia p r o exe ­

cut ione d i spensa t ionum Apo­

stol icarum » I I I

Renunciationis et excardinationis;

compos voti fit canonicus Poe­

n i ten t ia r ius , cuius exc ip i tu r re ­

nuncia t io , quam Episcopus exci­

p e r e nolui t » 119

Coetus capitulares; expet i t capi tu­

lum ut in coetus capi tulares in­

t e rven ian t duodec im Part ici­

pantes t a n t u m , sicut duodec im

in t e rven iun t C a n o n i c i , ex quo

lex civilis ad duodec im eos r e ­

degit » 123

Vocis in Capitulo; capi tulares im­

p u g n a n t vocem in capitulo Ar­

ch ip resby te ro , cuius p r a e b e n d a ,

in p r i s t inum revoca tur s t a tum

pecul io pr iva to , q u u m saeculo

anteacto extincta fuisset » 127

Matrimonium; ex i s ten te i m p e d i ­

men to affinitatis, dub i t a tu r an

an te vel post in i tum m a t r i m o ­

n ium interfuer i t Apostolica di-

EX S. CONG. CONCILII

Nullitatis nominationis et restitu­

tionis fructuum; in qua late di­

spu ta tu r de res ignal ionibus , pe r -

m u t a t i o n u m causa , ab Ordina­

riis nec accepto habitis n e q u e

reiect is intra m e n s e m , quae eo

ipso ad s. S e d e m devo lvun tu r ;

ad n o r m a m const i tut ionis Sa.

Me. Gregori i XIII quae incipit

Eumano vix iudicio, non modo

apud nos , sed e-tiam apud Belgas

se rvandae . . ; . . . » 9

Optionis; Episcopus confert suo Vi­

cario genera l i vacan tem cano­

n ica tum; q u e m tamen opta t alius

canonicus , ra tus hu iusmodi p r a e ­

b e n d a m iuri opt ionis obnoxiam

esse » 57

Sponsalium; r eso lv i tur valere spon­

salia, etsi p robabi l i te r abfuerit

r ep romiss io mul ie r i s , quae spe

futuri matr imoni i def lorat tonem

passa est » 65

Privationis Paroeciae ; resolv i tur

paroecia p r i v a n d u m esse p re s ­

b y t e r u m , r qu i i teratis moni t io ­

n ibus Ordinari i incorregib i lem

se p r a e b u i t , q u i q u e accusatus

fuerat de variis c r iminibus » 70

Fructuum et distributionum; cano­

nicus omnes amit t i t d i s t r ibu t io­

nes , t e m p o r i suae absentiae re­

sponden t e s , eoquod nulla ad­

fuerit legi t ima abessendi causa,

ab Episcopo cognita . » 76

Retributionis seu absolutionis; ma­

gis ter cae remon ia rum , s. visi­

tationis grat ia , nihil r ec to r ibus

SUMMA a c t o r t j m 6 0 5

p t o , grat is docuer i t s . T h e o l o ­

giam in Seminar io ,censui t sibi d e ­

ber i e m o l u m e n t u m po t ius q u a m

dis t r ibu t iones quot id ianas : quia

ab Ecclesiae Statut is onus gratis

docendi non impon i tu r . » 2 0 8

Matrimonii; resolvi tur non con­

stare de nul l i ta te m a t r i m o n i i ,

ex quo haud satis p r o b a t u m fuit

quod defuerit domic i l ium aut

quasi domici l ium p r o parochia l i

iur isdict ione . . . . . » 2 1 4

Institutionis; o rd inar ius h a u d ex­

cipiens p raesen ta t ionem d u o r u m

filiorum pa t ron i , ob aetat is s tu­

d i o r u m q u e defectum , contul i t

alteri beneficium; quae collatio

irri ta dec lara tur . . . » 229

Ordinationis seu excardinationis ;

exposcit d i spensa t ionem a d e ­

cennali domicil io clericus qui

quasi implevera t t r i e n n i u m , ex

quo coepit esse familiaris Ep i ­

scopi ad ss. Ordines susci­

piendos » 247

Iuris funerandi; Pat res religiosae

domus sa tagunt ut sibi v indi ­

cent , vi c o n s u e t u d i n i s , ius fu­

nerandi e t tumulandi quoad de­

functos d u a r u m pa roec ia rum ,

ad pub l i cum c o e m e t e r i u m effe-

rendos ; » 292

Aretina iurispatronatus; canonici

de massa sibi v indicant iuspa­

t ronatus ac t ivum s u p e r omnibus

p raebend i s e t d igni ta t ibus de

Massa ; nec non iuspat ronatus

pass ivum s u p e r Archidiaconalu ,

et Pr imicer ia tu in eadem Ca­

thedral i ex is tent ibus . » 302

spensat io , quam adesse asserui t

mu l i e r » 132

Circa facultatem binandi; d e n e ­

ga tur binandi facultas, iusta de­

ficiente causa . . . . » 159

Iurisdictionis; in te r Archiep iscopum

Neapol i tanum e t Ep i scopum No-

lanum lis est s u p e r p e r t i n e n ­

tiam cuiusdam Terr i tor i i e t E c ­

clesiae, quam sibi qu i sque com­

p e t e r e au tuma t . . . » 163

Iuris deferendi crucem #t praeemi­

nentiae; i n t e r p a r o c h u m et ca­

p i t u l u m Collegiatae d i scep ta tu r

u t r i compe ta t ius e levandi c ru ­

cem et ius p r a e e m i n e n t i a e , in

funeribus in quibus Capi tu lum

in t e rven i t » 171

Approbationis Statuti; exposcit So­

dal i t ium, u t Statuto n u p e r con­

fecto ab Apostolica Sede ap­

probat io conceda tu r , quam dare

r enu i t Ordinar ius . . . » 186

Dispensationis ab irregularitate;

i ndu lge tu r dispensatio Sacerdot i ,

qui apoplexiae morbo co r re ­

p tus amisit usum brachii d e -

xteri » 195

Applicationis Missarum; dub i t a tu r

an applicanda sit Missa p r o fun­

da to re , q u u m ce r tum haud sit

u t r u m idem Missam ins t i tuens ,

vo lue r i t hoc onus i m p o n e r e . 196

( Iurisdictionis Parochialis; duo in t e r

: se cer lant paroch i , u t r i spec te t

: iur isdict io supe r d o m u m ex t ru -

í etam in latissimo agro , in te r duas

\ Paroecias posito . . . » 200

I Canonici magistralis ; qui q u u m

p e r qua tuo r annos , onere susce-

6 0 6 SUMMA ACTORUM

Matrimonii; quaes t io est an ma­

t r imonium nul l i ta te laboret ob

i m p e d i m e n t u m ex illicita affi­

ni ta te p r o m a n a n s . . . » 409-

Oseen, distributionum; Antistes ex ­

poscit , ut S. C. C. auc tor i ta ­

t ive d e c l a r e t , an beneficiarii

suas facere va leant , sa l tem duas

ter t ias pa r tes f ruc tuum benefi­

cii, d iebus qu ibus a choro absunt*

u t i n Seminar io a lumnos e d o ­

ceant » 4 2 4

Neapolitana visitationis; Cappel lae

p a t r o n u s , innixus cuidam Bul­

lae Leonis X, p r a e s u m i t , eam­

dem Cappellani a vis i ta t ione r

o m n i q u e Ordinarii iur isdic t ione

e x e m p t a m esse . . . » 4 2 7

Matrimonii; impe t i t v i r val id i ta tem

matr imoni i , quod invi tus et

coactus inivit . . . . » 4 3 4

Dispensationis s upe r defectu nata­

lium » 4 5 2

Florentina Pensionum; r e n u i t pa ­

rochus p inguis paroeciae pen­siones p raes t a re , ol im imposi tas

ab Antist i te F l o r e n t i n o ; e o q u o á

ambig i tu r an id factum fuerit r

praev io Apostolico beneplac i to . ,

e t an pensiones hu iusmod i fue­

r in t p e r p e t u a e . . . . » 4 5 6

Pampilonen. praebendae theologalis;

i n d u l g e t u r canonico theo logo

lucrari d is t r ibut iones chorales

p r o h o r i s , qu ibus in S e m i n a ­

rio explanat sacram S c r i p t u ­

ram . . . . . . . . » 4 6 3

Tropien. Iurium canonicalium ;

duobus canonicis novae e rec t io ­

nis denega t cap i tu lum pa r t i c i -

Feltrien. iurium et privilegiorum;

q u a t u o r d e c i m r e so lvun tu r dubia

quoad iura e t pr ivi legia parochia­

l i a , quae cap i tu lum Cathedral is

sibi c o m p e t e r e a u t u m a t , q u i p p e

quod cura habituali po t i r e tu r . 309

Chambrien. d ispensat ionis ab i r r e ­

gular i ta te : sacerdos d i spensa tur

ab i r regu la r i t a te contracta ob

a m p u t a t i o n e m d ig i t o rum po l ­

lices e t indicis . . . . » 340

Acheruntino, s u p e r d ispensat ione

sponsal ium ; P e t r o dispensat io

sponsal ium i n d u l g e t u r , solut is

libellis 2 0 0 favore sponsae 3 4 1

Iurispatronatus; d i scep ta tu r cuinam

competa t ius p raesen tand i ad

duas p r a e b e n d a s canonicales lai­

calis iu r i spa t rona tus , d u m Col­

legiata , ad q u a m per t inent , , l ege

civili suppressa fuerit . » 344

Romana dispensationis ; clericus

Marcellus d i spensa t ionem obt i ­

nu i t p ro ss. rec ip iendis o rd in ibus ,

etsi visivae facultatis infirmitate

c o g e r e t u r a quavis sese abs t inere

lec t ione . » 350

Cameracen, pos tu la tum circa sti­

pendia p r o execu t ione d i spen­

sa t ionum Aposto l icarum. » 353

Segovien. canonica tus doctoral is ;

resolvi tur admi t t endos esse ad

concursum hu ius p r a e b e n d a e

e t iam i l l o s , qui l icent iam vel

lauream doctor is in solo iu re

canonico consecuti fue r in t .» 356

Concursus; d u b i t a t u r an re la t io

examina to rum fuerit mala , ita

u t ad n o v u m concu r sum d e v e ­

n i e n d u m sit » 362

SUMMA 2TORV M 6 0 ?

Sponsalium ; mu l i e r a data fide

r e c e d e r e exopta t cum resc i -

ver i t v i rum laborare q u o d a m

morbo » 5 7 9

EX S. CONG. EP . ET REG.

Romana seu Venetiarum ; ff. m i ­

nor . Capucc inorum s. Francisci

s u p e r obligatione rec i tandi d i ­

v inum officium ; quaes i tum est

an professi vo to rum s impl i c ium

huius Ordinis t e n e a n t u r ad p r i ­

vatam rec i t a t ionem divini of­

ficii » 2 5 0

Meliten, funerum s u p e r i n t e r p r e ­

ta t ione resolu t ionis ; d i scep ta tu r

an nonnul lae resolu t iones quoad

emo lumen ta et funera applicar»

possint Melitae in casu consi­

mili » 2 5 8

Terracinen. decimae; Parochus , post

un ionem d u a r u m pa roec i a rum,

r e p e n d e r e Episcopo renu i t du­

pl icem d e c i m a m , q u a m d u o

paroeciae r e p e n d e b a n t an te

u n i o n e m » 3 2 7

EX S. CONG. RITUUM

Galliarum; i ndu lge tu r cunct is ga l ­

l iarum Dioecesibus, ut sub r i tu

duplici maiori recolantur Festa

ss . Mariae Magdalenae Poen i ­

tentis et Marthae Virginis .» 40

Galliarum; SSmus Pa ter i n d u l g e t

Antist i t ibus Gall iarum suppl i ­

c a n t e s , u t festa ss. E p p . La­

zari , Maximini e t T rophymi r e -

colere valeant sub r i tu dupl ic i

minor i » 40*

Marianopolitana beatificationis et

p ; i l ionem massae c o m m u n i s , vo ­

cem in capi tulo quoad admin i ­

s t r a t ionem bonorum capi tula­

r i u m , e t p r aeceden t i am quoad

stal lum ceu alii Canonici .» 4 6 8

Concursus; dec lara tur constare de

mala re la t ione examina to rum,

quia ab e isdem pos thab i tum fuit

iud ic ium cumula t ivum scient iae

e t r equ i s i to rum s u p e r concur ­

rent ibus » 476

Privationis paroeciae ; confirmatur

sen ten t ia Episcopi , qu i , praevia

iur idica f o r m a , p a r o c h u m b e ­

neficio parochial i p r ivav i t . » 480

Sponsalium; dec lara tur non con­

s ta re de validitate sponsal ium

con t r ac to rum p e r m e d i a t o r e m ,

qui adfuit ceu unicus testis.» 4 8 8

Ceriniolen. quaest io est in te r pa­

rochos et Capi tu lum utr i onus

incumbat s t ipendia cappel lanis

coadiutor ibus ex taxas vulgo

di ricchezza mobile impenden­

di » 521

Fulden. consuetudin is et facultatis

asservandi ss. Euchar is t iam in

Ecclesiis filialibus . . » 528

Castrimaris nomina t ion is ; discepta­

tu r an e l igendus sit ad vacantem

p r a e b e n d a m laurea doctorali in­

s igni tus , vel hebdomadar ius 532

Murana et Potentina iurisdict ionis;

d e c e r n e r e p e t u n t duo Episcopi

ad q u e m specte t iurisdictio s u p e r

Cappellani s. Cata ldi . . » 562

Taurinen, d ismembrat ionis et e re­

ct ionis; q u a e r i t u r an adsint ex­

t r ema a ss. cc . expet i ta p r o dis­

m e m b r a t i o n e p e r a g e n d a . » 569

€ 0 8 SUMMA. ACTORUM

Ravennaten, c rux capitularis collo­

cari nequ i t in co rnu evange l i i ,

n e q u e cum eadem processio­

nal i ter pe t i po tes t sacrar ium in

Missa Roga t ionum, q u a e can i tu r a

Beneficialis sive Capel lanis .» 446

Decretum : quo festa ss . Benedict i

A b b a t i s , Dominici Gusmani e t

Francisci Assis, ad r i tum dup l i ­

cem maiorem e v e h u n t u r . » 5 0 6

Decretum; quo i t e rum ex i tan tur lo­

corum Ordinar i^ ad adop tandam

in respect ivis dioecesibus ed i ­

t ionem l ibrorum chora l ium, cura

S. Ri t . Cong. novissime Rat is-

bonae impressam; s imulque p rae -

c ip i tur ad cantus un i fo rmi ta tem

se rvandam, u t eae p a r t e s , quae

musicis notis d e s i g n a n t u r , in

novis edi t ionibus Missalium, Ri­

tual ium , a tque Pontif ical ium,

ex igan tur ad no rmam e iusdem

edit ionis » 507

Rothomagen, beatificationis et ca­

nonizationis v e n . servi Dei i o ­

annis Baptistae de la Sal le .» 5 1 1

Galliarum; d e c r e t u m quo consti­

tu i tu r s. Vincent ius a Paulo

pa t ronus omnium socie ta tum ca­

r i ta t i s , quae in Gallia v igen t et

ab eodem p r o m a n a r u n t . » 587

Valentina: beatificationis et cano­

nizationis Iosephae Mariae a

s . A g n e t e , vulgo Ines de Be-

n igan im. „ » 588

Rheginen. Beatificationis et Cano­

nizat ionis Ven . Servi Dei F r . l e -

sualdi a Rhegio Sacerdot is P ro ­

fessi Ordinis Minorum s. F ran­

cisci Capuccinorum . . » 589

canonizat ionis ven . se rvae Dei

Margari tae Bourgeoys , funda tricis

Congregat ionis So ro rum Nostrae

Dominae » 48

Argentinen. L i t te rae ad Ep i scopum

Argen t , qu ibus dec la ra tu r , Or­

d inar ios posse a p p r o b a r e , qua t e ­

nus e x p e d i r e censean t , Litanias

p r o pr ivata rec i ta t ione , non ve ro

p r o publicis func t ionibus .» 191

Brugen. ; confirmationis cultus ab

immemorabi l i t e m p o r e praes t i t i ,

se rvo Dei C a r d o , cognomen to

Bono, Xli i F landr iae Corniti. 192

Approba t io Scapularis in h o n o r e m

s. Michaelis Archangel i p ro So­

dalit io d e Urbe . . . » 286

Calaritano,; canonizationis b. Sal­

vatoris ab H o r t a , laici professi

Ordinis m i n o r u m s. Francisci de

observant ia » 2 8 6

Romana seu Praenes t ina et T r iden ­

tina beatificationis et canonica-

tionis ven . servi Dei F r . Ste­

phani Bel les ini , sacerdotis p r o ­

fessi Ordinis E r e m i t a r u m s. Au­

gus t in i , Parochi in Oppido Ge-

neslani » 287

Quebecen, beatificationis et canoni­

zationis ven . servae Dei Sor .

Mariae ab incarna t ione , funda­

tricis Monasterii Ursu l inarum in

civi ta te Quebecensi . . » 288

Responsum quoad festa pr imaria e tc .

si concur ran t cum festis secun­

dariis Dominicae Passionis.» 374

Novarcen. d e n e g a t u r i l luminatio ex

gaz supe r Al tar ibus , e t iam ad

ma io rem s p l e n d o r e m o b t i n e n ­

d u m peracta » 446

E X S.

SUMMA.

CONG. INDULGENTIARUM

Archiepiscopus Mulinensis indul ­

gent iam cen tum d i e rum pet i t

e t obt inet p ro reci tant ibus ora­

t ionem in h o n o r e m s. Iose­

phi » 237

S S . Pater indulgent iam t e r c e n t u m

d ie rum e la rg i tur omnibus qui

rec i taver int invocat ionem in h o ­

norem s. Iosephi fac nos innor

cuam etc » 2 3 8

"Vieni l i* general is Dioecesis Aquen-

sis obt inui t a Beatissimo Pat re

indulgent iam biscentum d i e rum

p ro sacerdot ibus rec i tant ibus

duas orat iones an te et post sa­

cramenta lem confessionem. 239

Rescriptum; quo concessa est In­

dulgent ia t e r cen tum d ie rum

p u e r i s , operam li t teris datur is ,

qui rec i tent adnexam orat io­

nem » 334

Decretum quo conced i tu r Indul­

gentia c e n t u m d ie rum Sacer­

dot ibus qui adnexam reci tent

orat ionem » 372

Vapincen. dec re tum quo dec la ran tur

nullae Indulgent iae pat r is Blan­

chard n u n c u p a t a e . . . » 373

Decretum quo concedi tu r Indu l ­

gentia t e rcen tum d ie rum recitan­

tibus adnexam ora t ionem.» 560

EX S. CONG. S. R. U. INQUJSIT.

Decretum; quo opuscu lum damna­

t u r . » 143

De-cretum; quo e d i c i t u r , e o s , qui

ad unicam comest ionem non te­

n e n t u r , obstringi tamen lege de

ACTORUM 6 0 9

Acta, Tom. XV. fase. CLIIJ. 39

non pe rmiscend i s licitis et in ­

terdict is epul is . . . . » 144

Dubia quoad in te rp re ta t ionem Con­

stitutionis Apostolicae Sedis 536

EX S. POENITENTIARIA APOST.

Responsum de t e m p o r e medio quoad

ie iunium na tura le s e r v a n d u m

et officium d iv inum rec i tan-

d u m » 445

EX S. CONGREGATIONE

DE PROPAGANDA FIDE

Litterae circulares Emi Praefecti ad

Vicarios Apostolicos e tc . p e r

quas eisdem commi t t i t u r , ut ea

conqui ran t in reg ion ibus suae

iu r i sd ic t ion is , quae ad sacram

profanamque scientiam conferre

valeant » 3 3 1

Litterae circulares ad Hiberniae

Episcopos , quibus ed ic i tu r p r o ­

bari non posse p e c u n i a e col­

lectam, ad quam adigi quis v i ­

d e t u r quadam velut i vi ac

me tu . . . . . . . » 512

EX S. CONG. INDICIS

Decretum quo p lures p r o h i b e n t u r

libri » 39

Decretum quo p lu res p r o h i b e n t u r

libri » 2 8 4

EX S. CONG. ECCL.

NEGOTIIS EXTRAORDINARIIS

PRAEPOSITA

Decretum quo reso lvun tu r q u a e ­

st iones or tae in Bosnia quoad

paroec ia rum collationes. » 556>

610 SUMMA

EX SECRETARIA BREVIUM

Breve; quo una e a d e m q u e con­

s t i tu i tur formula absolut ionis ,

t u m genera l i s , t u m in ar t iculo

mor t i s , e t benedic t ionis papalis ,

adh ibenda penes ter t iar ios F ran ­

ciscales , alias e iusdem ordinis

famil ias , nec non penes alios

regulares ord ines ac Tert iar ios ,

ad ipsos pe r t i nen t e s . » 49

Breve; quo nonnul la i n se run tu r san­

ctorum officia ^ K a l e n d a r i o tum

universali , tum cleri Romani ;

s imulque p raec ip i tu r , quomodo

mutanda sit rubr ica general is

Breviarii Romani t i t . x de t rans­

latione fes torum, ut in u t r o q u e

Kalendario habean tu r sedes li­

berae ad nova officia in t rodu­

cenda » 54

Breve; quo Sodalitio ab adoratione

reparatrice nuncupa to variae

concedun tu r Indulgent iae . 449

APPENDICES

Appendix I; qua r e f e run tu r Officia

et Missae ss. Benedict i Iosephi

Labre et Ioannis Baptistae de

Rossi confessorum . . > 41

Appendix II; Officia et Missae ss.Lau­

rent i i a Brundus io confessoris

et Clarae a cruce de Montefalco

virginis » 86

Appendix III; in qua r e f e run tu r

Missae b e a t o r u m Alphonsi de

Orozco, Caroli a Setia, et Humi ­

lis a Bisiniano confessorum. 141

i C TORUM

Appendix IV; in qua r e f e r u n t u r

' officia et Missae Sanc to rum T

q u o r u m festa extensa fuerunt

ad universa lem Ecclesiam a

SSmo D. N. Leone XIII. 264

Appendix V; in qua da tu r brevis-

s imum c o m m e n t a r i u m s u p e r in­

s t ruc t ione edi ta a s. Congr .

Ep iscoporum et Regula r ium die-

H Iunii 1880 . . . . » 3 7 5

Appendix VI; de na t iv i ta te Ra­

phaelis Sancta saeculari festo

recolenda » 4 4 7

Appendix VII; in qua r e f e r u n t u r

Missae et officia a SSmo D. N.

Leone XIII ad c lerum r o m a n u m

extensa » 4 9 5

Appendix VIII; in qua co l l igun tu r ,

in c o m m o d u m his tor iae , non­

nullae l i t terae quoad res Eccle­

s i a e , Pontificis Leonis XIII ad

Germanicae Impe ra to r em , et

hu ius responsa . . . . » 589>

MONITA

Monitum i nnuens quibus diebus assi­

gnari p o t e r u n t in Kalendariis p a r -

t icular ibusnova officia in Kalenda­

rio universal i inse renda . 142

Monitum; de amicali t ransac t ione

i n t e r Carmel i ta rum Ord inem e t

haeredes Augustini P iccone . 3 3 5

Documenta pontificia respicient ia

c o m m e n t a r i u m , re la tum p a g . 3 7 5

voluminis hu ius . . . » 5 4 0

Votum quoad emo lumen ta funeris

E E . Card ina l ium, t r ibuenda Ec ­

clesiae parochiali e t t i tu lar i . 5 5 ä

611

Eae autem conclusiones sub sequentibus verbis comprehenduntur t

Canonicus theologus Concursus Confraternitas Congregationes Romanae Dispensationes Apostolicae Distributiones Episcopus quoad s. Visitatio­

nem Irregularitas

Iurisdictio Ius deferendi crucem Ius funerandi Iuspatronatus Matrimonium Missa quoad applicationem Optio Parochus quoad paroeciam Paroecia quoad unionem

Pensio Permutatio et resignatio Professi votorum simplicium

quoad officium divinum Retributio Sponsalia Statutum Vox in Capitulo

Canonicus theologus

Apprime respondet menti s. Tri­dent. Synodi, quod lectiones s. Scri­pturae ad Cleri populique instru­ctionem, habeantur in Cathedrali vel Collegiata, pag. 467.

Harum vero lectionum materiam esse debere ss. Scripturarum ex­planationem, colligitur ex pluribus resolutionibus s. G. Concilii, editis praecipue post. Encyclicam Inter

praecipuas machinationes. Grego­rii XVI. ibid.

Huic iugi observantiae haud refragatur resolutio in themate: nam eadem servatur lectionum ma­teria, et tantum indulgetur in casu

de quo agitur, ut, lectiones habean­tur- in Seminario t attentis for­

san peculiaribus loci circumstan­tiis, ibid.

C o n c u r s u s

Solius Episcopi iudicio commis­sum est renuntiare digniorem inter approbatos ; ita ut eidem liceat, aliqua ex parte, examinatorum re­formare iudicium, declarando esse digniorem, etiam illum qui ab eisdem uti tantum dignus vel idoneus de­claratus fuerit, pag. 370.

Ex huiusmodi ergo iurispru­dentia dicendum , per concursum, actum collationis non perfici, sed ad illum dumtaxat disponi et prae­parari, pag. 371 .

Ideo nemo ex concurrentibus ius ullum acquiret ad. obtinendum bene-

INDEX GENERALIS CONCLUSIONUM QUAS IN PLERISQUE ACTIS IN HOC VOLUMINE CONTENTIS

ADNOTATAE SUNT, QUARUM MATERIA IN SINGULIS ACTIS

AMPLE EXPOSITA, VEL DECLARATA REPERITUR.

612 INDEX GENERALIS

fictum ex i udicio examina to rum favo­

rabil ior!; a l ioquin electio e t r e n u n ­

tiatio d ignior is in te r approba tos ,

non r e l i n q u e r e t u r solius iudicio

Ep iscop i , ibid.

Quamquam in casu q u o unus

solus sit c o n c u r r e n s , maiores r e ­

q u i r a n t u r rat iones ad ipsum exclu­

d e n d u m , tamen concur rens ius cer ­

tum non acqui r i t , ita ut Episcopus

cogi possit ad ins t i tu t ionem dandam:

quia tota substantia actus collationis

paroec iarum iudicij) et episcopali

iur isdi t ioni r e l i nqu i tu r , ibid.

Iuxta Trid. Sess. 24 cap. 18,

r enunc ia r i ab examinator ibus d e b e n t

q u o t q u o t , p raev io cumulat ivo iu­

d ic io , idonei iudicati fuerint ae ta te ,

m o r i b u s , doct r ina , p ruden t i a , et

aliis qual i ta t ibus ad vacantem Ec-

lesiam g u b e r n a n d a m , ibid.

Hinc S. C. G. quae oculis d i ­

versis scientiam qua l i l a t esque Fe r ­

dinandi conspexi t , malam fuisse cen­

suit examina torum re l a t i onem, ius­

s i tque n o v u m f ie r i concur sum coram

aliis examina tor ibus , ibid.

Confraternitas

Sodal i t ium c a n o n i c e , seu cum

approba t ione Episcopi e r e c t u m ,

potes t conficere s ta tuta , seu l egem

cons t i tuere circa ea quae eius con­

c e r n u n t par t i cu la re r e g i m e n , idque

ex iu re scate t , pag. 1 9 1 .

At tamen hu iusmodi s t a t u t a , u t

vim obligandi h a b e a n t , examinari

e t p r o ra t ione loci approba r i , iuxta

Bullam Clementis VIII Dominus no­

ster ab Ordinario d e b e n t , cuius m o ­

dera t ion i e t correct ioni in omnibus

et s e m p e r subiecta m a n e n t , ibid.

Ne tamen hae leges approba ­

t ione indignae habean tu r , consonae

esse d e b e n t tum Const i tu t ionibus

Apostolicis, tum ss. Congrega t ionum

resolut ionibus , ibid.

Congregationes Romanae

Sacrae Congrega t iones de m a n ­

dato e t ' n o m i n e R. Pontificis agentes

enuc lean t , e t d e t e r m i n a n t quodnam

sit ius p r o omni casu consimil i ,

quando iudicant de pos tu la t ione aut

de facto par t icular i , pag. 2 6 3 .

Quamobrem, iuxta saniorem d d .

s e n t e n t i a m , reso lu t iones ss. Con­

g rega t ionum, etsi r edd i t ae p r o ca­

sibus s ingular ibus , v im legis g e n e ­

ralis habent , et p r o casibus consi-

mil ibus obligant, ibid.

Huiusmodi sentent ia f i rmatur

p e r reso lu t ionem in casu da t am;

nam dece rn i tu r resolu t ionem red ­

di tam in Caven, et Sarnen, app l i ­

cari debe re casui Pa rochorum m e -

l i t ens ium, p r i m o consimil i , ibid.

Pro inde coeme te r ium pub l i cum

c o n s i d e r a t u r , fictione iuris, ceu

pars dis tr ic tus paroecialis quoad

illos qui p ropr iam sepu l tu ram n o n

haben t ; non vero quoad sepu l tu ram

haben tes in Ecclesiis exempt i s : n a m

et iam p r o istis c o e m e t e r i u m pub l i ­

cum fi t , fictione iuris , pars d is t r i ­

ctus Ecclesiae e x e m p t a e ; e t R e g u ­

lares so lummodo ius haben t comi-

tandi cadavera ab e o r u m Ecclesiis

INDEX. I NERAL1S 6 1 3

Ex notissima q u o q u e taxa Inno-

centiana p r a e c i p i t u r , E p i s c o p u m , e -

ius vicarium g e n e r a l e m , e t queml i ­

bet ex eiusdem officialibus nil rec i ­

p e r e posse , etiam oblatum sub specie

m u n e r i s , in execut ione dispensa­

t ionum Apostol icarum in causis ma­

t r imonial ibus , ibid.

D stributiones

Ceu alias innuimus ex i u r e cer ­

tum e s t , negl igentes vel r e s ide re

con temnen te s , suas facere non posse

quot idianas d is t r ibu t iones , quae in­

t e r e s s e n t e s tan tum c o n c e d u n t u r .

pag. S i .

Ab hac iuris sanct ione excip iun­

tu r tantum illi, quos infirmitas, seu

iuxta e t rat ionabil is corporis n e ­

cessitas, aut evidens Ecclesiae ut i ­

litas excuset ; quae tamen iusta

causa Episcopo cognita esse debe t .

ibid.

Iuxta De Luca Adnot. ad Con­

cil. Trid. disc. 15 n. 15 com-

mendabi l is est m e n t i q u e Tr iden­

tini consona c o n s u e t u d o « r edu ­

cendi o'rnnes p r a e b e n d a s , t o t u m q u e

mensae capitularis assem ad formam

d i s t r i bu t ionum, ibid.

Personis c a p i t u l a r i b u s , quibus

immine t cura a n i m a r u m , quotidia­

n e conferri d e b e n t d is t r ibut iones ,

si d iv inorum t e m p o r e parochial ia

munia exercean t , pag. 109 .

Idque ex Tr iden t ino ipso sca­

te t Sess. 22 cap. 3 « quodsi alicui

ex praedictis Dignitatibus. . . cura

animarum immineat. . . tunc pro

ad coemete r ium p u b l i c u m , absque

parocho , ibid.

Dispensationes Apostolicae Incurr i t excommunica t ionem

latae sen ten t iae , (quae in suo ro­

b o r e esse v i d e t u r etiam post Con­

s t i tu t ionem Apostolicae Sedis ) of­

f ic ia l i s qui p raesumat aliquid m u ­

ner i s aut s t ipendi i accipere aut ex i ­

gere p r o execut ione dispensat ionum

Apostol icarum, pag. M8.

In dispensat ionibus autem , in

forma p a u p e r u m e x p e d i t i s , hu ius­

modi excommunica t io S u m m o Pon­

tifici r e se rva tu r , et d ispensat io , hoc

vitio perac ta , null ius declara tur r o ­

boris aut m o m e n t i , ibid.

Qua de re nul l i ter c o n t r a h u n t u r

mat r imonia , p ro quibus concessa fu­

eri t dispensatio in forma p a u p e r u m ,

quoties officiales p r o illius d ispen­

satione aliqua munera vel praemia

ex iguer in t vel acceper in t , ibid.

Verba Li t t e ra rum Apostol icarum,

adiect io excommunica t ionis ipso

facto i n c u r r e n d a e , et invalidatio

ipsius dispensationis, in forma pau­

p e r u m , cum hoc vitio e x p e d i t a e ,

satis innuun t v e r u m p r a e c e p t u m ,

firmamque Pr incipis , id p raec ip ien­

t is , vo lunta tem, ibid.

Quum autem Pr incipis in te rd i ­

c tum de non rec ip iendo aut aliquid

ex igendo toties i t e r e t u r , quot ies

L i t t e ra rum Apostol icarum executio

c o m m i t t i t u r , ideo ex iure omnis

contraria consue tudo inchoari ne ­

qu i t , cui innit i e t p e r quam defendi

possit factum officialium, a l iquid

a c c i p i e n d u m , ibid.

614 INDEX GENERALIS

tempore quo in curata Ecclesia re-

sederit ac ministraverit, tamquam

praesens sit, ac divinis intersit in

Ecclesiis cathedralibus, aut colle­

giatis habeatur. » ibid.

Cui i n h a e r e n d o sanctioni S . C C .

p lur ies declaravi t , canonico habent i

curam a n i m a r u m , etiamsi divinis

n o n i n t e r s i t , deber i quot idianas

d is t r ibut iones , s i t e m p o r e q u o d i ­

vina officia ce l eb ran tu r , audi t con­

fessiones vel alia ad ipsam curam

spectant ia exercea t , ibid.

Qua de re haud m i r u m v i d e t u r

si velut i p raesens in choro habea tu r

p a r o c h u s , cum s ta tum an imarum

perficit , aut Evange l i um explanat ;

nam ex p r a e c e p t o divino debe t ille

oves suas agnoscere, pro his sacri­

ficium offerre, verbique divini prae­

dicatione et bonorum omnium ope­

rum exemplo pascere, pag. 1 1 0 .

E a d e m dici posse de coadiu to­

r ibus Parochi nu l lum est d u b i u m :

ipsi en im parochi a b s e n t i s , au t

morbo impedi t i vices implen t ; et

ideo ubi eadem est ratio ibi ea­

dem, legis dispositio esse debet.»ibid.

Cum au tem de te rminar i non

possi t , quot ies ge ren t e s an imarum

curam lucrari valeant d is t r ibut io­

n e s , licet absentes a choro , seu qui

legi t ima excusantur causa , ideo

S. C. C. ad i icere solet - onerata

corum conscientia - ut innuat , eos­

d e m hoc pr iv i leg io uti posse p ro

diebus et h o r i s , in quibus anima-

l i i m b o n u m pastores a l iunde di­

si ri c te vocat. ibid.

Quum laborantes in vinea Do­

mini denar io de f raudan non debeant :

ideo ex dd . sen ten t i a lucrar i possunt

duas tert ias d i s t r ibu t ionum par ies

Magistri qui beneficia poss ident quae

in dis t r ibut ionibus t a n t u m consi­

stant , pag. 4 2 7 .

Episcopus quoad s. Visitationem

Priv i legium exempt ionis haud

includi t e x e m p t i o n e m a visi tat ione

Ordinarii ; ceu col l igi tur ex variis

resolut ionibus S. C. C. in qu ibus ,

s i ex una p a r t e exempt ionis pr iv i ­

leg ium haud d e n e g a t u m f u i t , ex

altera t amen r ecogn i tum fuit in

Episcopo ius vis i tandi , pag. 4 3 2 .

Hinc s imp lex e x e m p t i o alicui

Ecclesiae aut loco p io concessa,

haud eximi t e a m d e m a v i s i t a ­

t ione Episcopi , nisi de ea specialis

et expressa men t io f iat ; et in dubio

an vera adsit e x e m p t i o , s t andum

est p r o iur isdict ione Episcopi , ibid.

Quum ius vis i tandi , ad Episco­

pos pe r t i nens , sanci tum f i rmatum­

q u e fuerit p e r T r i d e n t i n u m , contra

quod plures docent non dari p r a e ­

scr ip t io , ideo contraria observant ia ,

ad illud in f r ingendum, h a u d profi­

ce re t , et iam quia ex n o n exerci t io

actus facultat iva ius posi t ivum amitt i

n e q u e a t , pag. 4 3 3 .

Antis t i tes ita i u r e fu lc iuntur

quoad s. visitationem» Ecclesiarum

locorumque p i o r u m , ut si a l iquam

Ecclesiam iure ordinario visitare n e ­

quean t , id facere valeant iure d e ­

legato, seu tamquam Delegati Apo­

stolici, Trid. Sess. 7 cap. 8 de ref.ibid.

INDEX GENERALIS 615

I r r e g t i l a i i t a s

Ecclesia vult c le r icorum mi ­

n i s t e r ium esse utile e t honorabile :

h i n c exclusit nonnul las pe rsonas ,

q u o r u m min i s t e r ium in a l t e r u t r o ,

vel in u t r o q u e def icere t , eosque

const i tu i t esse i r regulares , pag. 4 5 5 .

Ordinatos en im in quadam con­

st i tui d igni ta te p rae aliis , ambigi

•nequit ; ideo et iam i l legi t ime nati

a suscept ione o r d i n u m r e p e l l u n t u r ,

quia vitiosa e o r u m d e m or igo clari­

ta tem inficit, in h o m i n u m aest ima-

mat ione . ibid.

I l legi t ime nat i , p e r Apostolicam

dispensat ionem ad ss. Ordines p r o ­

mot i i uben tu r , u t p l u r i m u m , sacrum

e x e r c e r e min is te r ium in locis qu ibus

defectus ignore tu r « ut paternae

» incontinentiae memoria a locis

» Deo consecratis longissime arcea-

» tur; Trid. Sess. 25 cap. 15. » ibid.

Iurisdictio

Ecclesiastica iurisdict io duplici

ti iul o vindicari p o t e s t : n e m p e t i­

tu lo expresso qui ex diser to p r i ­

vilegio Apostolicae Sedis p romane t ;

vel t i tulo praesumpto qui ex pos­

sessione centum a n n o r u m , aut ex

immemorabi l i g ign i tu r . 177 .

In de lec tu tituli exp re s s i , qui ­

vis p o s s e s s o r , t i tulo p r ae sumpto

i n n i x u s , valet a l l e g a r e , uti a iunt

forenses , t i tu lum meliorem de

mundo, ad rem vel iurisdict io­

n e m sibi r e t i nendam ; quam ipse

•eiusque antecessores t amdiu sine

quaere la r e t i n u e r i n t , pag. 178»

T i tu lum possessionis p r a e s u m ­

p t u m ex centenar ia , aut i m m e m o ­

rabili p a r t u m de le r i non po tes t , nisi

p e r aliam cen tenar iam, omnibus n u ­

m e r i s absolutam, ibid.

E x consue tud ine i m m e m o r a ­

bili vel pacifica possessione, quae ­

libet illa sit , haud acquir i potes ta­

tem imper t i end i sacramenta lem ab­

solut ionem e r u i t u r ex cap. Si Epi­

scopus 2 de Poenüent. et Remission,

in Sexto. pag. 569.

F e r t enim indoles e t ratio iu­

dicii , ut so lummodo in subdi tos

sentent ia feratur , ibid.

Qua de re s e m p e r in Ecclesia

pe r suasum fuit, a tque uti verissi­

m u m a Tr iden t ino Sesses. 23. c. 17

de ref. conf i rma tum, nul l ius esse

momen t i absolut ionem a Sacerdote

in e u m prola tam, in q u e m ordina­

riam aut subdelega lam non habeat

iur i sd ic t ionem, ibid.

Ius deferendi crucem

Unicam c rucem in funeribus d u ­

cemus esse deferendam , i l l amque

esse debe re Ecclesiae ipsius ad quam

corpus t rans fe r tu r , c e r t u m est in

i u re , et in resolut ionibus ss. Con­

grega t ionum , nisi al i ter longaeva

statuat c o n s u e t u d o , pag. 1 8 5 .

Nullum ideo superesse potest d u ­

b ium quod parochi iure pol leant ex ­

tollendi c rucem in funeribus p a r o ­

chianorum suorum , qui ad pa roe ­

cialem Ecclesiam d e f e r u n t u r , ibid.

Iuxta vero SÍ?. Congrega t ionum

resolut iones , ab hac reguia exc ip i tu r

6 1 6 INDEX GENERALIS

t u m act ivum in aliam p e r s o n a m ,

secundo loco vocatam, t rans i re n o n

potes t donec aliquis ex t i te r i l piimo

loco vocatus, qui claris a r g u m e n t i s

ev ince re valeat p ropr i am succes­

sionem , p r o p r i a m q u e voca t ionem.

pag. 2 3 6 .

Qua de re censen tu r nomina t i

ab ipso fundatore , illi qui iu re pas­

sivo f ruun tur , possun tque i idem

nominat ioni pe r sonae cuiusl ibet iure-

p r o p r i o obs is te re , pag. 2 3 7 .

Ex Doctoribus licet beneficii i n -

s t i tu tor i , in ipso fundationis l imine ,

quasl ibet apponere honestas cond -

t i o n e s , etiam iuri communi con­

t rar ias , d u m m o d o non laedant b e ­

neficiorum essentiam, ibid.

Iur ispatronatus ecclesiastici val i -

diss imum ti tulum praebe t fundatio

do ta t ioque beneficiorum, pag. 308. .

Ex communi d d . sentent ia p ro

fundatione et dotat ione beneficiorum

non requir i t i f r , u t fundatores de b o ­

nis propr i i s novas p raebendas const i ­

tuan t : sed satis esse , ut beneficia

e r igan tu r ex bonis mensae c a p i t u ­

lar is , q u o r u m fructus de c e t e r o fun­

dator ibus pe r t inu i s sen t . ibid.

Ea iu r a sun t se rvanda , quae in

hu iusmodi erec t ionibus ac d o t a t i o -

n ibus fundatores sibi expresse r e ­

servata vo lue run t , p raese r t im c u m

expressus Ordinari i consensus e t

Pontificis confirmatio accesser in t .

pag. 3 0 9 .

Magnum exis tent is iu r i spa t rona­

tus a r g u m e n t u m e r u i t u r ex obser ­

vant ia . Observantiae a u t e m m a x i ­

m a m demons t r a t ionem p r a e b e n t

c a s u s , q u o ads in t funebr i p r o c e s ­

s ioni Capitula Cathedral is vel Col­

legiatae; tunc e n i m , p r o p t e r deb i ­

t am e i sdem r e v e r e n t i a m extol l i tur

c r u x Capitul i in te ressen t i s , sub qua

omnes i n c e d e r e d e b e n t , ibid.

In funer ibus d u c e n d i s , qu ibus

Cap i tu lum C a t h e d r a l i s , au t Colle­

giatae in ters i t , p raeceden t i a d e b e t u r

Capitulo i p s o , u t p o t e digniori in

ecclesiastica h ierarchia , pag. 1 8 6 .

Ius funerandi

Ius sepe l iendi p rop r io s p a r o ­

ecianos et ius faciendi officium fu­

n e b r e s u p e r cadaver ibus , cum p r i m o

s t r ic te c o n n e x u m , r e c e n s e n t u r in te r

iura pa roch ia l i a , e t p r iva t ive spe ­

c tan t ad Parochos. ppag. 3 0 2 .

Parochi haben t iuris adsistentia

in t umu la t i one s u o r u m paroec ia-

n o r u m , qui sepu l tu ra c a r e a n t , aut

e a m d e m non e leger in t , ibid.

Consue tud inem al leganti cont ra

P a r o c h o r u m i u r a , onus incumbi t

eam concludenter p roband i , e o q u o d

ag i t u r de p raesc r ibendo iure a l ieno:

cui praescr ip t ioni ius ipsum com­

m u n e resist i t , ibid.

V e r u m t a m e n a l iquando ius Pa­

rochorum cont icescere potes t , q u u m

adsi t qui in Ecclesia aliena sepu l ­

c r u m maiorum possideat , vel quia

eadem Ecclesia ius funerandi , seu

t u m u l a n d i sibi acquisiveri t ex p r i ­

v i l eg io , ex conven t ione , seu ex ali­

q u o iusto t i tulo, ibid.

Iuspatronatus

Iuspa t rona tus t u m p a s s i v u m ,

INDEX G NER ALIS 6 1 7

M a t r i m o n i u m

Vulga tum e s t , q u e m l i b e t h a ­

b e r e posse non duo t a n t u m , sed

etiam plura domicil ia, s i n g u l o r u m ­

q u e iur ibus et praerogat iv is frui.

pag. 2 2 8 .

Iuxta d d . v ide tu r ex m u t a t i o n e

accidental i , absque animo dese rend i

d o m u m pa te rnam , e t absque v o ­

lunta te alibi p e r p e t u o m a n e n d i , non

cessare iur isdict ionem Parochi p r im i

domici l i i , ibid.

Ex Benedic to XIV de Synod*

Dioec. lib. 13 cap. 23 n. 5. d u ­

bitari non potest de val idi ta te ma­

t r imoni i contracti coram P a r o c h o ,

qui etsi alio n o m i n e a c c e r s i t u s ,

t amen a con t rahen t ibus ut i Pa ro ­

chus adhibi tus fuer i t , ibid.

Eten im ex cap. De eo qui co-

gnov. cons. e ru i tu r , pub l i cum et n o ­

torium esse d e b e r e aut idoneis te­

stibus p roba tum i m p e d i m e n t u m di ­

r imens , u t validitas mat r imoni i im­

pet i possit, pag. 4 2 3 .

Neque ex r u m o r e viciniae au t

ex coniugum confessione, p r o p r i a m

t u r p i t u d i n e m revelant ium , p r o b a ­

t io sufficiens s e m p e r e r u i t u r ad i r r i ­

t andum m a t r i m o n i u m ; eoquod qui

se accusat agi v ide tu r ab e r r o r e ve l

a dolo . ibid.

Etsi non r e q u i r a t u r quod t e s t e s

tales s int , ut factum de visu agn i tum

referant , quod saepius impossibile

esset ; t amen tales esse d e b e n t ex

i u r e , qui circa indicia vel c i r c u m ­

stantias ita r e f e r a n t , u t per indu­

ct ionem actus c o m p r o b e t u r , ibid.

Statuta capitularia, quae tanto ma­

iori p raes tan t -auctoritate , quan to

ant iquior i aevo condi ta s u n t . ibid.

Nominat iones a Papa perac tae

et iam pe r saecula, p a t r o n o r u m iu­

r ibus non prae iud ican t , ibid.

Odium inhu iu smod i iur ium exer ­

citio non h a b e t u r , eo quod contra

Episcopos s e rv i t u t em const i tuant :

cum quali tas patronal is canonicorum

in Cathedral ibus m o d u m pot ius

quam substant iam afficere v idea tur .

E ten im loco s imul taneae , e lect iones

canonicorum C a p i t u l o , Episcopo

vero e lec torum confirmationes r e ­

s e r v a n t u r , ibid.

Quum ad a c q u i r e n d u m iuspa t ro­

natus ex lege ss. canonum requ i ­

r an tu r fundatio, const ruct io vel do -

tatio Ecclesiae, u n d e versus t r i tus :

« patronum faciunt dos, aedificatio,

fundus» sequi tur nu l lum ius Capitu­

lum e x e r e r e posse in p raebend i s

illis, in q u a r u m cons t i tu t ionem nihi l

contul i t , pag. 3 5 0 .

V e r u m t a m e n p a t r o n o r u m iura ,

q u o r u m p r i m u m est facultas p r ae ­

sentandi c ler icum ad beneficium

vacans, tamdiu subsis tunt , quamdiu

res i u s p a t r o n a t u s obnoxia in suo

esse pe r seve ra t , ibid.

Ambigi non potes t , p raebendas

canonicales in t h e m a t e , doles ami­

sisse tum compila t ione F i s c i , t um

p a t r o n o r u m socordiâ; qui nihil e g e ­

r u n t ut eaedem s e r v a r e n t u r ; hinc

periisse d i cendum est de facto, si

non de iure ; ast in re quae esse

desii t n e m o ius e x e r c e r e valet.

ibid.

•618 INDEX GENERALIS

q u e a t , nisi gravissimae adfuer in t

p r ae sumpt iones in con t r a r ium; q u o d

scilicet fundator missarum p r a e ­

cipiens ce lebra t ionem, l iberam r e ­

l iquer i t app l ica t ionem, ibid.

Optio

Iuri c o m m u n i h a u d inn i t i tu r ius

opt ionis , sed inveh i tu r s t a t u t o , con­

sue tud ine aut Apostolico p r iv i l eg io .

pag. 6 4 .

Invehí consue tud ine ius hu ius ­

mod i coll igitur ex cap. IV de con-

suet. ubi Bonifacius VIII ait : « Cum

in tua Ecclesia, in qua consuetudo

habetur quod antiquiores Canonici

gradatim meliores, si voluerint,

possint, cum vacant per se vel per

alios optare praebendas....» ibid.

Ius hoc t amen e x e r c e n d u m esse

int ra viginti dies ex i u r e communi

e r u i t u r , a ien te Bonifacio VIII. e o d . c .

Ne praetextu eiusdem consuetudi­

nis, provisiones... ultra debitum dif­

feratur, statuimus ut executores...

optare volentes per viginti dies dum­

taxat expectent... ibid.

Ius optionis consen taneum est

iusti t iae et aequi ta t i : doce t en im

ut qui p r a e ce te r i s laboris d i u r n i -

q u e servi t i i onera t u l e r i n t , p r a e

ceter is q u o q u e r emune ra t i on i s com­

m o d u m pe r sen t i an t , pag. 6 5 .

Optandi c o n s u e t u d i n e m haud

tolli pe r n o n u sum p lu re s a u t u m a n t

auc tores : q u u m e n i m opt io conce­

d a t u r facultative, si voluerint, con­

ditio haec c o n t e m p l a t u r e t iam p o ­

tes ta tem non op tand i ; velut i l iberae

Et iam ex divo Thoma in 4 dist.

29 quaest, unie, art. 3 quaest. 1

in corp. m a t r i m o n i u m , m e t u gravi

i n iu s t e incusso, in i tum in u t r o q u e

«ure nu l lum i r r i t u m q u e f i t . pag. 4 4 4 .

At tamen s t a n d u m est p r o va­

l id i t a t e ma t r imon i i , q u a t e n u s , omni ­

bus cons ide ra t i s , d u b i u m supers i t ,

-an m e t u s iniuste ad m a t r i m o n i u m

c o n t r a h e n d u m incussus , gravis con­

s iderandus sit nec n e ; vel qua tenus

gravis e x t i t e r i t , sed conc luden te r

probar i nequmt.Hbid.

E t e n i m , p r a e t e r q u a m q u o d c u m

•contractus ce lebra tus est , possessio,

seu p r ae sumpt io stat p r o eius va­

l o r e , idem exposce re v i d e n t u r t u m

r eve ren t i a sac ramento deb i t a , t u m

respublica , p ro l e sque educanda ,

q u a r u m in te res t u t mat r imonia non

so lvan tur , ibid.

In themate v i d e t u r aut nu l l imode

.adfuisse vim m e t u m q u e ad m a t r i ­

m o n i u m i n e u n d u m ; au t , s i adfuit ,

r i t e p roba tam non fuisse, pag. 4 4 5 .

Missa quoad applicationem

Regula est g e n e r a l i s , q u a m ­

p lu r imis confirmata S. C. C. r e so ­

lu t ion ibus , e u m qui beneficium fun­

davi t , Missaeque ce lebra t ionem

i u s s i t , voluisse q u o q u e e a m d e m

«ibi appl icar i , pag. 2 0 0 .

Nam ex regula 114 ff. de reg.

iur. « In obscuris inspici solet quod

verisimilius est, aut quod plerum­

que fieri solet. » ibid.

Haec ve risimili tudo e iusmodi

•est , q u a e ad n ih i lum redigi ne-

INDEX G NERA.LIS 619

haben tu r ceu abusus e t cor rupte la

omnino proi ic ienda. pag. 3 2 6 .

Neque ambige re paul isper l icet,

an imarum pastores pabulo verbi Dei

reficere d e b e r e oves sibi concre­

ditas , d iebus f e s t i s , q u u m pat h

sit censura Tr ident in i Sess. 5 cap 2

de ref.; et RR. Pontifices p lu r i e s

p e r Const i tut iones , ad hoc editas

ins t i ter in t p r o hu ius disposi t ionis

observant ia , nihil obstante contrar ia

consue tud ine , et iam immemorabil i»

ibid.

Pari ter onus docendi p u e r o s f i d t i

rud imen ta , dominicis ali isque d iebus

festis, in singulis paroeciis , parochis

commit t i tu r e x Trid.Sess.24 c a p . 7 ;

absonum tamen non est, sed omni ­

no commendabi le , ut alii q u o q u e

operam suam praes ten t ad hoc opus ,

sub d i rec t ione tamen p a r o c h o r u m .

ibid.

E p i s c o p i , genera l i te r l oquendo ,

ad igere non possun t Sacerdotes , ani­

m a r u m curae m i n i m e addic tos , ad

christ ianam doct r inam docendam:

possunt tamen ex Constit. Etsi mi­

nime clericis d e n e g a r e ascensum

ad ordines maiores , e t Sacerdot ibus

beneficia, si parochis operam suam

commodare neg l exe r in t in t radenda

doctr ina christ iana, ibid.

Ius adminis t randi sacramenta Ma­

t r imoni i e t Eucharis t iae p e r t i n e t ,

pr iva t ive ad parochos qui curam

actualem g e r u n t ; i d e o q u e n e m a ius

hoc sibi v indicare valet , etiamsi sit

canonicus illius c a p i t u l i , cui adsit

cura habitual is , ibid.

Episcopi ex Trid. S e s s . 2 1

act iones, quae in faciendo vel non

faciendo consis tunt ; ideo iura fa­

cultatis imperscriptibi l ia d i cun tu r .

ibid.

Parochus quoad paroeciam

Decern i tu r ex Trid.Sess.24 cap.

13 de ref. populos in certas p r o ­

pr iasque paroecias d i s t inguendos

esse; et un icu ique Ecclesiam p r o ­

p r i am, e t pecu l i a rem, p e r p e t u u m ­

q u e parochum esse ass ignandum,

qui oves suas cognoscere valeat et

a quo solo oves p ropr iae sacra­

menta susc ipere debean t , pag. 3 2 5 .

in themate dubi tar i non potes t

duas esse p a r o e c i a s , iam tum di­

stinctas pe r Ordinar ium, q u u m exe-

cutus fuerit d e c r e t u m Visitatoris

apostolici ; q u o d evinc i tur p e r in­

s t i tu t ionem d u o r u m v ica r io rum, qu i

postea omni in aevo, p e r concursum

et p e r canonicam inves t i tu ram l ibere

electi ab Episcopo f u e r u n t , i nde ­

p e n d e n t e r a" Capitulo Cathedral is .

i b i d .

Etsi cura habitualis a p u d Capi­

t u lum maneat , ge rens t amen actua­

lem a n i m a r u m curam offerre d e b e t

sacrificium p r o popu lo ex Trid.

Sess. 23 cap. 1 de ref. ex Be­

n e d . XIV Constit. Cum semper

oblatas, ali isque Pontificum consti­

tu t ion ibus ; n e q u e p e r Missae con­

ventualis ce lebra t ionem huic oner i

satisfacit pa rochus : q u u m duo sint

onera in t e r se dis t incta , ibid.

Consue tud ines hu iusmodi one­

ribus contrar iae invec tae , s e m p e r

620 INDEX GENERALIS

Ex canonica iu r i sprudent ia e r u i ­

t u r un ionem beneficiorum f ie r i sole­

re absque p rae iud ic iohaben t iüm iura

supe r beneficio uni to ; ita ut s in­

gulis sua iura inviolata s e r v e n t u r ,

quot ies compatibilia sint cum u n i o n e ,

pag. 3 3 1 .

Pensio

Doctores unan imi t e r docen t , lo­

corum Ordinarios propr ia auc tor i ­

t a t e , absque Apostolico beneplac i to ,

imponere non posse pensiones b e ­

neficiis parochial ibus , pag. 462 .

Praescr ip t io ve ro c e n t e n a r i a ,

iur id ice evicla , quoad p e n s i o n e s ,

locum t e n e r e potest beneplaciti Apo­

stolici, praeser t im si adsit iustus t i ­

tu lus , ibid.

Permutatio et resignatio

Permuta t iones beneficiorum a

Iure Canonico permissae in viridi

observantia sun t : eaeque sunt pe r ­

agendae ad no rmam Consti tut ionis

Gregorii XIII sa. m e . quae incipit

« Humano vix iudicio. » pag. 3 7 .

Gregoriana Consti tut io habenda

est t amquam ubique locorum r e ­

cepta , ibid.

Per concordata , Reservat ionibus

Apostolicis in eadem Const i tu t ione

content is , nu l lum al la tum fuit

p rae iud ic ium, nisi de res ignat ioni -

bus ac pe rmuta t ion ibus in i isdem

concordat is specialis men t io ex t i -

t e r i t . ibid.

Secundum iuris communis p r ae ­

cepta, pro pe rmu ta l i onum validitate

cap. 6 de Ref. possunt beneficiis p r i ­

vare Parochos t u rp i t e r e t scandalose

v iven tes ; qua tenus in sua nequi t ia

ìncorregibi les p e r s e v e r e n t , pos t ­

quam p iaemoni t i , coercit i a tque

castigati fuer in t , pag. 4 8 8 .

Quum t amen pr iva t ionis poena

maxima sit et mort i civili aequ i ­

p a r e t u r , infligi n e q u i t , nisi p r a e ­

missa canonica forma, ex qua oria­

tu r concludens c r iminum probat io ,

et constet , Parochum mon i tum "no­

luisse a perdit ionis.viâ r e c e d e r e , ibid.

Oneribus quae respic iunt ouram

an imarum et adminis t ra t ionem sa­

c r a m e n t o r u m satisfaciendum est p e r

p a r o c h u m , curam g e r e n t e m actua­

lem, si congruam habeat a iure vo-

l i tam. pag. 5 2 7 .

In te r onera quae Sacramentorum

admin is t ra t ionem, et an imarum cu­

ram t a n g u n t , v ide tu r r ecensendos

esse coad iu to rum impensas .pag.528.

Paroecia quoad unionem

Validitas et iustitia unionis pa­

roec ia rum p e n d e t ex ra t ionibus

ipsam u n i o n e m suaden t ibus a tque

ex auctor i ta te Super io r i s e a m d e m

dece rnen t i s , pag. 207.

Qua de re p r u d e n t i arbi t r io

E p i s c o p o r u m , u t p l u r i m u m r e m i t ­

t endum esse v ide tu r unionis nego­

t i u m , cuius iustitia ex s ingu lorum

casuum adiunct is pensi tanda est. ibid.

Ex t r iden t ino Sess. 7 cap. 6 de

Ref. compe t i t E p i s c o p i s , e t iam

tamquam Apostolicae Sedis legatis ,

uniones pa roec ia rum p e r a g e r e in

casibus a iu re concessis, ibid.

INDEX G ÍERALIS 621

r e q u i r i t u r iusta c a u s a , quae est

necessi tas vel utilitas Ecclesiae . Uti­

litas q u o q u e p e r m u t a n t i u m p r o iusta

•causa haber i po tes t , d u m m o d o et in

•ea utili tas Ecclesiae r e p e r i a t u r , ibid.

Ad permuta t ion is nego t ium ex­

p l e n d u m mensis da tu r Episcopis

al i isque co l l a to r ibus , intra q u e m

p e r m u t a t i o n e m vel accepto habere

vel re i i ce re c o g u n t u r . Utili mense

t ransac to , illico disposi t io p e r m u t a -

to rum benefic iorum ad s . Sedem

d e v o l v i t u r , quae eadem aliis ido­

ne is concedendi sibi ius reservavi t .

ibid.

U s q u e d u m s . Sedes de beneficiis

res ignat is , pe rmuta t ion i s causa, non

d i sposue r i t , eadem vacantia m a n e n t :

e t nemini licet de i isdem b e n e ­

ficiis d i s p o n e r e , pag. 3 8 .

Par t ium renuncia l iones , p rec ibus

iam s. Sedi o b l a t i s , iura e iusdem

s. Sedis quaesita haud laedunt , et

p r o non exis tent ibus habendae sun t ;

fortius cum ex metus incussione vi

-extortae s u n t . ibid.

De beneficiis, q u o r u m dispositio

s . Sedi devoluta e s t , novae resi­

gna t iones nul lae in t r insecus s u n t ,

nomina t iones e t collationes a t t en ­

t a t u m c o n t i n e n t , quod intr inseca

nu l l i t a te eas afficit, ibid.

Resignat iones et iam in favorem

«editae coram Ordinariis nul lae sunt

h a b e n d a e , ibid.

Idem d icendum est de res igna-

s t ionibus ,quibus s imoniacum p a c t u m

•accessit, ibid.

Idem de res ignat ionibus q u a r u m

in t r a t res menses publicat io defuit :

deficiente en m publ ica t ione , b e ­

neficia ipso iu re in Curia vacantia

fiunt, et sun t reservata Papae . ibid.

Beneficii cuius collatio nul la d e ­

ce rn i tu r , fructus l i te p e n d e n t e

percept i res t i tuendi s u n t . ibid.

Rest i tu t io locum habere debe t a

d ie quo beneficiatus litis p e n d e n t i a e

noti t iam habui t , nam ea die bonam

fidem cessasse t e n e n d u m est. ibid.

For t ius ad res t i tu t ionem t e n e t u r

benef ic ia tus , si n e q u e choral ibus

officiis adfuit, nam ei haud opi tu­

la tu r praesti t i serviti i ra t io . ibid.

Communis r egu la , fructus ab an­

tecessore haud pe rcep tos successori

in beneficio adscribi t , vel Capi tulo

ex iure accrescendo ibid.

Verum hisce in casibus plur imi

facienda est loci observantia ad

cuius normam in f ructuum p e r c e -

p t ion ibus p roced i t u r , ibid.

Iuxta Cons t i tu t ionem s. Pii V.

Quanta Ecclesiae Dei Episcopi pos­

sunt r ec ipe re e t a d m i t t e r e resi­

gnationes e o r u m d u m t a x a t , q u i

aut senio confecti aut co rpo re im­

pedi t i vel vitiati , aut c r imin i o b ­

noxii , aut censuris ecclesiasticis i r ­

ret i t i sunt . pag. 1 2 2 .

Hinc ex p raecep to Ecclesiae,

seu ex iure h u m a n o posi t ivo a n e ­

mine resignat iones f ie r i possunt ab ­

sque legitima causa. ibid.

In te r alias habe tu r uti legit ima

causa corporis debili tas seu infir­

mitas ; quo in casu cedere d e b e t

lex humana legi na tura l i , a qua p r a e ­

c ip i tu r vale tudinis ac vi tae ipsius,

conservat io , ibid.

622 INDEX

Professi votorum simplicium quoad officium divinum

Professi vo to rum s impl ic ium

cu iuscumque ord in is , haud except is

Minoribus, non t e n e n t u r ad reci tat io­

n e m pr iva tam divini officii.pag. 2 5 7 .

Nam ff. Minores, obl igantur ad

rec i ta t ionem divini officii ceu obli­

gan tu r Dominicam , Benedict ini ,

August in iani ; h inc si alii ab onere

divini officii l iberan tur , et iam Ca­

puccini d ispensat i j fuerunt cum aliis

a S u m m o Pontifice p e r reso lu t ionem

anni 1858 . ibid.

Retributio

Ex Tr iden t ino Sess. 24 cap. 3

de Ref. scopus p r a e c i p u u m pe ra ­

gendae s. Visitationis ab Ant is t i t ibus

is est, u t o r thodoxa induca tu r d o ­

c t r ina , boni mores s e r v e n t u r , p rav i

c o r r i g a n t u r , p o p u l u s q u e f ide l i s ad

re l ig ionem, pacem et innocent iam

accenda tu r , pag. 8 5 .

At tamen, omnia haec expler i m

s. Visi ta t ione opus est paterna

charitate...... . modesto equitatu, et

famulatu, ne visi tantes inut i l ibus

sumpt ibus ' cu iquam graves one ro ­

sive fiant. ibid.

Hinc dis tr icte p raec ip i tu r ne ipsi

Praelati aut quisquam suorum quid­

quam p r o v i s i t a t i o n e . .... . nec p e ­

cuniam, nec m u n u s q u o d c u m q u e ,

et iam q u a l i t e r cu m q u e offeratur, ac ­

cipiant , ibid.

Nihil esse acc ip iendum, p r a e t e r

victualia, s. Visitationis causa , ita

GENERALIS

r igorose p r a e c e p t u m fui t , u t mi­

n ime proficiat contrar ia consue tudo ,

et iam i m m e m o r a b i l i s ; qu in imo a

visi tantibus omnino se rvanda j ubi

v ige t , consue tudo non rec ip iendi

victualia, pecun iam aut q u i d q u a m a-

l iud, sed omnia gratis faciendi, ibid.

Sponsalia

Non quol ibet indicio p o p u l i v e r u ­

m o r e ev inc i tu r sponsal ium exis ten­

tia; sed concludent iss ima r e q u i r u n ­

tur a r g u m e n t a , quae viri e t mul ieres

vo lun ta tem patefaciant ; nam spon­

salium cont rac tus l iberam in ma­

t r imonio volunta tem con t r ahen t ium

coarctat , pag. 4 9 4 .

Ideoque in foro e x t è r n o s tan­

d u m est p ro null i tate sponsa l ium,

seu l ibertat i con t r ahen t ium faven­

d u m est, quot ies verba au t indicia

dubia sint , aut p lenam n o n faciant

p r o b a t i o n e m , ibid.

Probat iones ex integro p e r deposi -

t iones unius testis haud per f ic iun tur ;

quia d ic tum unius est d ic tum n u l ­

lius ; et quia nec evangelium, nec

ulla divina humanoque lex unius

testimonio, etiam idoneo, quempiam

condemnat nec .iustificat, ibid.

Statutum

Inspecto iure c o m m u n i , ius con­

dendi statuta , respicientia s ta tum

Ecc l e s i ae , d iv inum cul tum , - o r d i ­

nat ionem c h o r i , e t .Servi t ium Ca­

thedral is p e r t i n e t ad Ep i scopum

et Cap i tu lum; Rota p. .4 t. 1 de­

cis. 494 n. 6 recent, pag.' 2 1 4 .

INDEX G GERAUS 623

Qua de r e s t a t u t a , ve lu t i p r i ­

vata lex , religiose s e r r a n d a s u n t p e r

q u o s c u m q u e de g remio Capitul i

e x i s t e n t e s , quia ad r e c t u m confe­

r u n t Capituli r eg imen , ibid.

Vox in Capitulo

Novi canonici , et ex t ra ca­

p i tu la rem massam positi sese in­

g e r e r e non possunt in par t icular ia

negocia v e t e r u m canonicorum p r i ­

mae const i tut ionis , ceu p lur ies r e ­

solvit s. C. Concilii , pag. 1 3 2 .

Episcopi possunt de consensu ca­

pi tul i novas e r ige re p raebendas ca­

nonicales ; quibus adiici possunt a

fundatore vel a Capitulo quaedam

condit iones ac reservat iones , t u m

quoad d i s t r i b u t i o n e s , tum qnoad

iura et p raeeminen t i am in choro .

vag. 4 7 5 .

Doctores c o m m u n i t e r iugisque

s. Congr . Concilii praxis fert q u o d

canonici novae erect ionis se rvare

debean t condi t iones e t reserva t io­

nes quae adiectae fuerint in l imine

fundationis, ibid.

Quas reservat iones , q u a t e n u s

e t iam re sp ice ren t ius par t ic ipandi

de d is t r ibu t ion ibus , al i isque capituli

e m o l u m e n t i s , iam acquisitis ant i ­

quior ibus canonicis , s . C. Congre ­

gatio ratas habui t , p robav i t que ex­

clusionem n o v o r u m , seu novae e r e ­

ct ionis , ibid.

Ratae q u o q u e haben tu r ab eadem

s. Congregat ione condi t iones adie­

ctae quoad p r a e c e d e n t i a m : nam in

iu re haud r e p r o b a t u r quod canonici

novae erect ionis ul t imas in choro

sedes o c c u p e n t , i u r e q u e p r a e c e ­

dent iae careant cum an t iqu ior ibus

canonicis, ibid.