8/8/2019 Amaznlar

http://slidepdf.com/reader/full/amaznlar 1/2

Efsaneye göre Amazon'lar savaş tanrı Ares ile Harmonia'nın (ya da Aphrodite'nin)

kızları sayılır. Savaşçı karakterleri böylece kaynaklarından da belli olan bu kadınlar ok 

ve yaydan başka bir de ''labrys'' denilen iki ağızlı baltayı silah olarak kullanırlar.

AmazonAnadolu'nun mythos'a katkıları salt efsane, uydurulmuş masal değildir. Anadolu

kaynaklı efsanelerin hemen hepsi olmuş olayları yansıtır, yaşamış kişileri konu alır. Buyüzdendir ki bir gerçek payı ve tarihsel bir nitelik taşırlar. İzlerine destanlarda olduğukadar, tarihçilerin ve coğrafyacıların eserlerinde rastlamamız bunu kanıtlar. Amazon'lar 

 bu gerçeğin en belirgin örneğidir, çünkü efsaneleri yalnız bir olayı değil, bütün bir düzenidile getirir. Anadolu bin yıllarca anaerkil bir toplum düzeni içinde yaşamış ve bu düzeninsimgesi olan Ana Tanrıça'ya değişik adlarla tapınmıştır. Amazon'lar işte bu düzeninkalıntılarıdır, babaerkil özellikte ve nitelikte olan Yunan mythos'unu bu kadar etkilemişolmaları da ondandır.

Amazon'lardan dem vuran en eski kaynak Homeros'tur: "Erkek gibi Amazon'lar" der ve Bellerophontes'in onları yendiğini belirtir (Bellerophontes). Troya'nın önündeki bir tepede mezarı bulunan Myrrhine ise tanrılaşmış bir kahramana benzer, çünkü halk arasında adı başka, tanrılarca başkadır (Myrina).Efsaneye göre Amazon'lar savaş tanrı Ares ile Harmonia'nın (ya da Aphrodite'nin) kızları

sayılır. Savaşçı karakterleri böylece kaynaklarından da belli olan bu kadınlar ok veyaydan başka bir de "labrys" denilen iki ağızlı baltayı silah olarak kullanırlar. Bu

  baltaya hem Girit'te, hem Hitit kabartmalarında rastlanır. Amazon'ların at üstündesavaşmaları, atı yalnız arabaya koşmak için kullanan ilk Yunanlıları özellikle etkilemiş olsagerek. Homeros'ta Myrina'ya "çok zıplayan, yüksek atlayan" denmesi acaba atlı bir tanrıçaolmasından mıdır? Amazon'ların yayıldığı bölgelerle Hitit'lerin bulunduğu bölgelerin

 birbirini tutması da dikkati çekmekte. Amazon'ların Anadolu topraklarında bir Hititkalıntısı, ya da Hitit'lerle ilgili bir anı olabileceği varsayımını bazı bilginlerde, özellikleHalikarnas Balıkçısı'nda uyandırmıştır.Amazon adının kökeni de yazarlarca şöyle açıklanır: A-mazon, yani memesiz

demekmiş, adın nedeni de bu savaşçı kadınların yayı göğüslerine rahatça dayayabilmek için bir memelerini kesip çıkarmaları imiş. Amazon'ların erkek gibi oluşu, savaşçı bir kadıntopluluğu olmalarından ileri gelir. Başlarında hiçbir erkek bulunmadan kendi kendileriniyöneten Amazon'lar önder olarak bir kraliçe tanırlar, nitekim birçok kraliçelerinin adıgeçer efsanede. Erkekleri yanlarında köle ya da uşak olarak bulundururlar, onlarla cinselalışveriş kurup çocuk doğururlar, ama erkek çocuklarını sakat eder ya da öldürürler, yalnızkız çocuklarını yetiştirip aralarına alırlar. Bu tutum Anadolu'ya gelen Yunanlıları çok şaşırttığı içindir ki, Amazon'ları anlatmakla bitiremezler.Yurtlan üstüne kaynaklar birbirlerini pek tutmaz. Çoğu efsanelerde Amazon'lar 

8/8/2019 Amaznlar

http://slidepdf.com/reader/full/amaznlar 2/2

Karadeniz'de Thermodon (Terme) çayının kıyısında Themiskyra şehrini kurmuşlar veorada oturmaktadırlar. Bu şehir bugünkü Fatsa ya da Ordu yakınında olsa gerek Argonaut'lar Kolkhis'e varmadan onlarla karşılaşırlar. Baş ka kaynaklar onları Kafkaseteklerine, Trakya'ya ya da güney İskitya'da Tuna ağzına yerleştirirler. Anadolu'dahemen her yerde adlarına rastlanması bu kaynaklan yalancı çıkarmaktadır.

Amazon'ların tarih öncesi çağlarda Batı Anadolu'ya yayıldıktan sonra Yunanistan'a dek sokuldukları ve Atina önünde savaştıklan anlaşılmaktadır. Ege kıyılarında Amazonkraliçeleri tarafından kuruldukları söylenen şehirler şunlardır: Pitane, Myrina, Kyme,Gryneion, Smyrna. Ephesos ve Ptiene'nin ilk yerleşme yeri. Bir tanrıça sayılan Myrina'nınLesbos (Midilli) adasına göçüp oranın başkenti Mytilene'yi de kurduğu söylenir.Birçok Amazon'un büyük efsane yiğitleriyle ilişkisi olmuştur: Hippolyte'nin Herakles,

antiope'nin Theseus, Penthesileia'nın Akhilleus efsanesinde adı geçer (bkz. bu adlar).Ephesos ve Smyrna şehirlerinin birer Amazon tarafından kurulduğu anlatılır. Bu savaşçıkadınlar kimi ozanların ezgilerinde Efes Artemis'i ile ilişkili olarak gösterilir: İskenderiyeşairi Kallimakhos Artemis tanrıçaya övgüsünde cenkçi Amazon'ların Ephesos kıyısındatanrıçaya bir heykel diktiklerini ve çevresinde savaş raksı yaptıklarını, birbirine vuran

kalkanlarının ta Sardes'te dek yankılandığını yazar. Amazon'lar Ephesos'taki ünlü Artemistapınağı ile de ilişkilidirler. Dünyanın yedi harikasından biri olan bu tapınağı Amazon'larınyaptığı ya da orada rahibelik ettikleri anlatılır. Anadolu'nun ana tanrıçası Kybele ile sıkısıkıya ilişkili oldukları apaçık belli olan Amazon'ların efsaneleri de, tarihsel kimlik vekişilikleri de ana tanrıça üstüne olan bilgilerimiz değerlendirildikçe açıklık ve kesinlik kazanacaktır (Artemis, Kybele).