deprem odaklı riski azaltma eğitimi

Prof. Dr. Ali Osman Öncel

The world's first earthquake records were obtained in 1889 in Potsdam. So Seismic recording Of the earthquake in Japan.

Kaynak: http://www.bgs.ac.uk/schoolseismology/schoolSeismology.cfc?method=viewStations

Bir Deprem Zonu’nda Kırılma

Depth

Into the

earth

Surface of the earth

Distance along the fault plane 100 km (60 miles)

START

1

10

100

1000

5.5 6 6.5 7 7.5Magnitude

Kilo

me

ters

8

1

10

100

5.5 6 6.5 7 7.5 8

Magnitude

Seco

nds

Büyüklük Daha Çok Açığa Çıkan

EnerjiMesafe

Sarsıntı Mesafeyle AzalırYerel Zemin

Sarsıntıyı Büyütür

Maliyet

Etkilenme

Hasar Görebilirlik

Sismik Tehlike

Deprem Riski $ RİSK = Sismik Tehlike x Hasar Görebilirlik x Etkilenme x $ Maliyet (Unesco)

Deprem Riski $ RİSK = Sismik Tehlike x Hasar Görebilirlik x Etkilenme x $ Maliyet (Unesco)

Global Deprem Modeli (Kagan,2011) büyük Japonya M9 depreminden önce depremin olacağı yerde deprem olma olasılığının yüksek olduğunu başarıyla gösterdi.

M5

M7

M6

Northridge, CA 1994

Northridge, CA 1994

KGO-TV News ABC-7Loma Prieta, CA 1989

Kobe, Japan 1995

Kobe, Japan 1995

Landers, CA 1992

Source: National Geophysical Data Center Niigata, Japan 1964

Source: National Geophysical Data Center Santa Cruz Mtns, California , 1989

KGO-TV News ABC-7Loma Prieta, CA 1989

Photograph Credit: Henry Helbush. Source: National Geophysical Data Center

1957 Aleutian Tsunami

Riskli (Şiddetli) alan değişiminin nedeni, yerin dayanımının değişik ve göreceli dayanımının farklı olmasıdır. Çünkü riskli alan yerin durumuna göre değişir. Adreslere dayalı olarak bir depremden sonra toplanan veriler Yer veya Yapıya, hem yere hem de yapıya bağlı olarak risk değişimini göstererek RİSKLİ ALAN (GeoCoding) belirlemesinde kullanılabilir.

Toprak

Kaya

Courtesy: Soil amplification maps of Ottawa prepared by GSC & Carleton Univ, John Adams, 2011.

Riskli alanlar veya yapılar şiddeti büyütür!

MTA - 2012MTA - 2012

MTA - 2012MTA - 2012

MTA - 2012MTA - 2012

2012 MTA- 1:500,002012 MTA- 1:500,00

1938 – M6.8

Üniversiteler

Tokyo TohokuKyushuNagoyaHirosaki

Üniversiteler

Tokyo TohokuKyushuNagoyaHirosaki

Ülkemizde yıllardır çok başlı deprem izleme olayı bitirilmiş ve bütün izlemeler TEK MERKEZDE EŞ ZAMANLI toplanarak KAMU SAVURGANLIĞINA son verilmiştir.

Bunun anlamı bütün üniversiteler İSTERLERSE İZLEME YAPACAK fakat BÜTÜN İZLER TEK MERKEZDE TOPLANACAK.

İnsan Kaynaklı Depremler

DYFI

Atkinson and Wald, 2007

Zemin Sağlam ZayıfPGA % 3.5329 5.3928

ŞİDDET ıv v

Erzincan- Gümüşhane: ~ 60 km

Kanada’da en son olan orta büyüklükte bir depremi hissedenlerin potansiyel sayısı 19 milyon.

Depremi Hissettin mi? Gelen web raporu sayısı ve ortaya Quebec bölgesinin doğusu ve batısı arasında alansal risk farkı ortaya çıkmıştır.

Val-des-Bois, Québec Depremi 23 Haziran 2010, Mw= 5.0

55 km, KKB Ottawa

Kaynak: IEEE Instrumentation & Measurement Magazine, 2009

Kaynak: Seismological Research Letters Volume 80, Number 1 January/February 2009

Alçak katlı binalar, yüksek katlı binalara göre sarsılma şiddeti farklıdır.

Yüksek katlı binalarda sismik sarsıntı, kat yüksekliğine ve temel yapı özelliklerine göre değişmektedir.

Yapı Jeofiziği: Hasarsız Yapı İnceleme Çalışmaları

Dünya’dan Çeşitli Yapı Standartları Kuruluş ve Kurumları

Kaynak: http://www.slideshare.net/oncel/kentsel-dnmde-yap-jeofizii-standartlar

Riskli Alan İncelemeleri

Yapılaşma Jeofiziği: Hasarsız Yer İnceleme Çalışmaları

Konutlarda şiddete (hasara) yol açacak yöntemler yasaklanmalıdır.

Hasarsız inceleme tekniklerinin – Yapılaşma Jeofiziği- güçlendirmeye karar verilen konutlarda kullanılarak konut incelemeleri sırasında hasar riski sıfırlanmalıdır.

Hasarlı İnceleme Yöntemleri (kolonlardan karot alınması vs…) yapıldığında binanın taşıyıcı sistemlerinde az veya çok hasara neden olunabilmektedir.

Yapı Jeofiziği -hasarsız yapı inceleme- yöntemleri kullanılmalıdır

Yer ve Yapı incelemeleri Avrupa ve Dünya Yapı İnceleme standartlarına uygun olmalıdır.

Sakıncalı gevşek zeminlerin sismik dalgaları büyütmesi, sağlam zeminlere göre yüksek olmaktadır.

Alçak katlı binalar, yüksek katlı binalara göre sarsılma şiddeti farklıdır.

Yüksek katlı binalarda sismik sarsıntı, kat yüksekliğine ve temel yapı özelliklerine göre değişmektedir.

Yer ve yapı etkileşimi – Rezonans - potansiyelinin araştırılması gerekir.

Rezonans Riski İncelemeleri (RRİ), zemin ve yapının doğal titreşim periyotlarının ölçülmesiyle incelenebilir.

RRİ yapılmadan yapı sakıncalık çalışmaları sonlandırılmamalıdır.

RRİ Jeofizik Yöntemlerle ve Jeofizik Mühendisleri tarafından yapılır.

Yüksek katlı binalarda sismik enerji ve şiddet farklıdır. Kat yüksekliğine bağlı olarak sismik enerji büyümektedir

1985 Meksika depreminde rezonansa bağlı olarak kentte meydana gelen yıkımlar görülüyor.

Ülkemizde vatandaşın deprem çalışmalarına katılması noktasında bilinçlendirilmesine başlanmamıştır.

Vatandaşlardan olan depremlerden sonra depremi internet veya telefon üzerinden ihbar etmesi hala talep edilmemektedir.

Ucuz deprem sensörleri dağtılarak deprem risk çalışmalarında vatandaşın bir partner olarak görülmesi sistemine geçilmemiştir.