erasmus universiteit rotterdamtoegankelijk en betrouwbaar te houden in heel nederland en...
Post on 20-Jan-2020
2 Views
Preview:
TRANSCRIPT
JadeTeunissen 413572 2018
1
ErasmusUniversiteitRotterdamErasmusSchoolofEconomics
BachelorScriptie:EconomieenBedrijfseconomie
DeautonomevluchtStrategievoorPostNL
Student:JadeTeunissen
Studentnummer:413572
Supervisor:G.Havranek
Secondassessor:A.T.Barendregt
Finaldate:17July2018
JadeTeunissen 413572 2018
2
Inhoudsopgave
Inleiding.............................................................................................................................3
PostNL................................................................................................................................5Geschiedenis...............................................................................................................................5
TechnologischeontwikkelingenvanPostNLinhetverleden.........................................................6HuidigeStrategie.........................................................................................................................7
Huidigestrategieophetgebiedvantechnologischeontwikkelingen............................................8
BedrijfsAnalyse................................................................................................................10InterneAnalysevanPostNL.......................................................................................................11
Krachten.......................................................................................................................................12Zwakheden...................................................................................................................................14
ExterneAnalysevanPostNL......................................................................................................16Kansen..........................................................................................................................................16Bedreigingen.................................................................................................................................18
Porter’sFiveForces...................................................................................................................20DreigingvanNieuweconcurrenten..............................................................................................21Huidigeconcurrentenopdemarkt..............................................................................................22Machtvandeleveranciers...........................................................................................................23Machtvandeafnemers................................................................................................................24AanwezigheidvanSubstitutengoederen.....................................................................................25
Technologischeontwikkelingbijconcurrenten..........................................................................26
Confrontatiematrix...........................................................................................................27
Strategieën.......................................................................................................................28Groeistrategie...........................................................................................................................28Verdedigstrategie......................................................................................................................29Verbeter-ofVersterkstrategie...................................................................................................30Terugtrek-ofVeranderstrategie................................................................................................30SFA-Model................................................................................................................................31
Conclusie..........................................................................................................................33
Discussie..........................................................................................................................34
Bibliografie.......................................................................................................................35
JadeTeunissen 413572 2018
3
Inleiding
Deconsumentvantegenwoordigwiltsteedsmeervoorsteedsminder.Zewilleneenzosnel
mogelijkebezorgingdierelatiefweinigextrakostenmetzichmeebrengt.Aangezienalles
makkelijkbereikbaarenoverzichtelijkophetinternetstaattegenwoordig,ishetgeenkunst
meervoorconsumentenomtevindenwaarzehetvoordeligstuitkunnenzijn.Echter
wordenconsumentensteedsverwenderenwillenzedepakketjessteedssnellerinhuis
hebben,hetliefstnogmetdesnelheidzoalswanneerzedeproductenzelfzoudengaan
halen.Tegenwoordigkunneneenaantalbedrijvenditalaanbiedenenomdathierergweinig
aanbodvaniskunnenzeerookeenrelatiefhogeprijsvoorvragen.Bijvoorbeeld“Rappie”
vanAlbertHeijn(Heijn,2018)ofde“One-hourDelivery”vanAmazon(Eadicicco,2015).
Aangeziendevraagvanconsumentennaarsnellerebezorgingsteedsmeertoeneemt,zijn
bedrijvensteedsweeropzoeknaarinnovatievemanierenomaandezevraagtekunnen
voldoen.Erzijntweetechnologischeontwikkelingendieophetgebiedvanbezorgingeen
groterolspelen.Deeerstetechnologischeontwikkelingis;deDrone,diesteedssnelleren
efficiënterworden.OphetmomentiszelfseenCanadeesbedrijfbezigmetdeontwikkeling
vaneendronedietot180kilogramzoukunnenvervoereneneenafstandzoukunnen
afleggenvan150kilometer(Drones,2018).Echterisdedrone-hypeopparticuliergebiedal
bijnavoorbij.Welgaatmensteedsmeermetdroneswerkenopzakelijkgebied,hierbij
wordtwerkenmetdronesechteralshulpmiddelgezienennietalsdoelopzichzelf.Hieraan
kanjeookziendatdedronesectorlangzaamvolwassenaanhetwordenis(Jager,2018).
Tentweedeontwikkelingdieoptechnologischgebiedalergveris,zijndezelfrijdende
bezorgauto’s.BijvoorbeeldDomino’senForddieaanhetexperimenterenzijnmet
autonomepizzabezorgauto’s(Bright,2017)ofhete-Palletezelfrijdendevoertuigenconcept
vanToyotaendesamenwerkingmetdebezorgdienstvanPizza-hut(Nerdist,2018).
Doorhetmassaalonlinewinkelgedragvanconsumenten,verdiepensteedsmeerbedrijven
zichopdezegroeiendemarkt.DezemarktwerdjarenlanggedomineerddoorPostNL.
Tegenwoordigkomenerechterwekelijksnieuweconcurrentenbij.Buitendatde
bezorgtijdenophetmomentalbijnaophetminimalezitten,valternogveeltebehalen.
JadeTeunissen 413572 2018
4
Zoalshetbezorgprocesefficiënterlatenwerken,waardoorhetookgoedkoperkanworden.
Tentweedezijnervaakmensennietthuiswanneerdepakjeswordenbezorgd(60%vande
gevallen).Totslotkanerookgekekenwordennaarverbeteringenophetgebiedvan
milieuvriendelijkheid(Cohen,FD,2017).
Doordetoenemendeconcurrentieentechnologischeontwikkelingenzalhetlastigworden
voorPostNLomhunpositieopdemarkttebehouden.Deprobleemstellingklinktdaaromals
volgt:
InhoeverreishetnodigvoorPostNLomhunStrategieaantepassenophetgebied
vantechnologischeontwikkelingomdeconcurrentiepositieindetoekomstteverbeteren?
Dezeprobleemstellingzalgeprobeerdwordentebeantwoordendoormiddelvaneenaantal
deelvragen.
1. WatisdehuidigeStrategievanPostNL,betreffendetechnologische
ontwikkelingen?
2. IsdehuidigeStrategievanPostNLdemeestvolledigestrategiemogelijkbetreft
technologischeontwikkelingen?
3. WelkemogelijkhedenzijneromdehuidigeStrategievanPostNLwatbetreft
technologischeontwikkelingenteverbeteren?
4. IshetessentieelomdeStrategievanPostNLaantepassenomdehuidige
concurrentiepositietebehoudenofteverbeterenindetoekomst?
JadeTeunissen 413572 2018
5
PostNL
Geschiedenis
Inde18deeeuwontstonddedemocratiseringvanpost,dithieldindatdeoverheidde
controlekreegendatpostnietalleenietsvoorkeizersofkoningenwas.Doorde
democratiseringvanpostwerderruimtegecreëerdvoordeondernemingPTT,nubeter
bekendalsPostNL.Deeerstejarenwerddepostvoornamelijktervoetenmetpaarden
wagenrondgebracht.In1810werddeeerstepostwetofficieelvastgezetwatinhielddatde
controlevanpostverwerkingeenstaatsmonopoliewasendetarievenvastwarengesteld.
Ruim40jaarlaterwerddepostzegelingesteld,hierdoorwasnietdeontvangermaarde
verzendervandepostverantwoordelijkvoordekostenvandepost.Inhetbeginwashier
veelafkeertegen,menzagdepostbetalenalseensymboolvanstatus.Nuermetde
postzegelvooruitwerdbetaaldwasmenbangomalsminvermogendaangezienteworden
(Hogesteeger,1996).
Inzoweldeeerstealsdetweedewereldoorlogontstonderschaarsteaanmedewerkersdoor
demobilisatievandemannen.Nietalleenwasereenschaarsteaanmannenmaarook
kendehettransportveelproblemen,treinenvielenuitdoorkolenschaarsteenauto’sreden
nietmeerdoortekortaanbrandstofenrubber.Daarnaastwarenveelspoor-entramwegen
enkantorenvernieldindetweedewereldoorlogdoorbombardementen.Ditzorgdeervoor
datveelpakketdienstennietmeergeleverdkondenwordenopplaatsendienietgoedte
voetofperpaardbereikbaarwaren.
Buitendetweedewereldoorlogkregenzeindezelfdetijdooktemakenmetde
spoorwegstakingendewatersnoodrampvan1953.Gedurendedezetijdwasde
communicatiedoormiddelvanpostergbelangrijkermaarwastegelijkertijddebezorging
vanposterglastig.Omditcreatiefoptelossenwerdergebruikgemaaktvanhuurauto’s,
Canadesemilitairevrachtwagen,botenensomszelfsvliegtuigjes.
Watbetreftdewerknemerswashetvoorvrouwenpasvoorheteerstmogelijkaanheteinde
vande19deeeuwombijpostkantorentegaanwerken.Hierwerdechtersneldewaardevan
JadeTeunissen 413572 2018
6
ingezientijdensdemobiliseringvanmannenindewereldoorlogen.Vanafhetbeginvande
20steeeuwwashetookmogelijkomeenopleidingtevolgenaandeschoolvanHogepost-en
Telegraaf.Dezeopleidingwerdvoornamelijkopgerichtvoorextrascholingopjuridischen
administratiefgebied.Daarnaastontstondenerooknogzogenoemdepostagentschappen,
waarbijeenparticulierewinkeleenaantalpostdienstenkonaanbieden.Helaaswaserin
dunbevolktegebiedennietaltijdvoldoendevraagnaardepostagentschappen,waardoorals
alternatiefindejaren’80hetrijdendpostkantoorisontstaan(PostNL,2011).
TechnologischeontwikkelingenvanPostNLinhetverleden
Halverwegede19deeeuw(vanaf1844)werddepostpertreindoorhetlandvervoerd.Inhet
beginbetekendeditdatdepostmeegingmetpassagierstreinen.Laterwerdenditnacht
treinen,zodatmenindenachtkonwerkenendepostdevolgendedagalophetjuistadres
konafleveren.Rond1950werdenspeciaalvoorpostbedoeldeelektrischetreinenopde
marktgebrachtwelketot1997depostperspoorvervoerdhebben.Naasthetgebruikvan
treinverkeerwerderookgebruiktgemaaktvandeinterlokalestoomtram,diedepostzeer
efficiëntkonbezorgen.In1913wasdepostautoalvoorheteerstingezet,maarpasnade
eerstewereldoorlogbrakdepostautoechtdoor.Depostautodiendevooralalsvervanging
voorrijtuigenenpaardenwagen.
Naastdetechnologischeontwikkelingeninhetvervoervandepost,werdenerookveel
ontwikkelingengemaaktophetgebiedvansorteren.Deeersteautomatiseringophet
gebiedvansorteren,Transormagenaamd,werdin1931dooreenNederlanderuitgevonden.
Dezeuitvindingzorgdeervoordatmenweltweetotdriekeerzosnelkonsorterenalsmet
dehand.
Inde21steeeuwkwamentweebelangrijkeontwikkelingensamen.Deeersteontwikkelingis
detechnologischeontwikkelingvandetoenemendedigitalisering,waardoordehoeveelheid
analogepostafnam.Tentweedevonderliberaliseringvandepostmarktplaats,waardoor
anderebedrijventoegangtotdemarktkregen.Doorhettoetredenvananderebedrijven
ontstonderconcurrentiewaarPostNLopinmoestspelen.Dithebbenzeonderandere
gedaandoor,vernieuwendedienstenzoalsonlinefactureringenendirectemaildiensten
(PostNL,2011).
JadeTeunissen 413572 2018
7
HuidigeStrategie
DefocusvanPostNLlagaltijdalophetbouwenvaneenvasteenbetrouwbarebasis,watze
bereikendoormiddelvanadaptiefeninnovatieftezijn.HierdoorishetmogelijkvoorPostNL
omtetransformerenineenefficiënt,flexibel,klantgerichtenfinancieelgezondbedrijfdie
langetermijnwaardekancreërenvoorallebelanghebbende.Degezondefinanciëlepositie
zorgterechtervoordathetmogelijkisomindetoekomstteinvestereninhetbedrijf.
Ophetmomentspelenerdriemarkttrendsdiezowelimpacthebbenophetlevenvande
consumentenalsopdestrategievanPostNL.Dezemarkttrendszijn;deversnellingvane-
commerce,technologischeontwikkelingeneneenduurzamesamenleving.
Desnelgroeiendee-commerceenhettoenemendeaantalmensendatonlineconsumeert
heeftnietalleeninvloedophetvolumevanverzendbestellingenmaarookopdekeuzevan
consumentenvoordeverzendservicemetdemeesttoegevoegdewaarde.Deze
toegevoegdewaardeprobeertPostNLtecreërendoormiddelvanhetaanbiedenvan‘Track
andTracecode’,waarbijconsumentenelkmomentkunnenzienwaarhunpakketblijft.Ook
wordterveelaandachtgestoptindelevering,zosnelmogelijkenopelkmomentvande
dag.DaarbijiseengrootvoordeelvoorPostNLdatwanneerzesnel/elkmomentkunnen
leverenvoore-tailershetstrategischergverstandigisommetPostNLsamentewerken.
Watbetreftdetechnologischeontwikkelingzijnereenaantalhuidigeentoekomstigetrends
diedesectorvanPostNLhevigzullenbeïnvloeden,zoalsdigitalisering,robotisering,
kunstmatigeintelligentieendataomzetteninkennis.Hierwordtonderhetvolgendekopje
dieperopingegaan.
Indesamenlevingvantegenwoordigbeginneneenaantalfactoreneenbelangrijkerolte
spelen,waaronderverstedelijking,vergrijzing,deeleconomieenduurzaamheid.Deze
factorenhebbennietalleeninvloedophoedeproductenendienstengeleverdwordenmaar
ookopdeverwachtingendiedemaatschappijheefttenopzichtevandebedrijven.Defocus
vanPostNLligthieromophetbijdragenaaneenleefbaresamenleving.Ditdoenzedoormail
JadeTeunissen 413572 2018
8
toegankelijkenbetrouwbaartehoudeninheelNederlandentegelijkertijdzorgtedragen
voorhetmilieu.
PostNLisonderteverdelenindriesegmenten,depostinNederland,pakketbezorgingen
Internationaal.GedrevendoordemarkttrendsstreeftPostNLernaaromzosnelmogelijkte
transformerennaareenlogistieke-commercebedrijf.Omditdoelterealiserenheeftelk
segmenteigenstrategischedoelen.
AlseerstewiltdepostinNederlandhetvolgendebereiken;hetrealiserenvaneenduurzame
cashflow.Ditwillenzedoendoorafzendersenontvangersteblijvenverbindenvia
werknemerseninnovatievenetwerken.Watbetekentdatheteenfijnevenwichtmoetzijn
tusseninperkingvancontinuevolumedalingmetkostenbesparingenenprijsstijgingen,
confrontatiemetdoorregelgevingondersteundeconcurrentie,aanverwachtingenvoldoen
vanklanten,e-mailrelevantenaantrekkelijkhoudenvoorklanten,strevennaarfatsoenlijke
arbeidsvoorwaardenendebetrouwbaar-entoegankelijkheidvandepostdienst
waarborgen.
Watbetreftdepakketbezorgingishetdoelomverderewinstgevendegroeitecreërendoor
teinvesterenindeversnellingvanpakketverwerkingendistributiecentra.Daarbijwilt
PostNLookhetaantalpakketophaalpuntenvergrotenenoptimaliseren.Ookisdebedoeling
datdeinfrastructuurinBelgiëwordtaangepast.Samenzorgtditervoordathetbereikende
efficiëntievandedienstenvanPostNLeropvoorruitgaanmetalsresultaatdathetten
goedekomtvoorzoweldeklantenalsdewerknemersalshetbedrijf.
DestrategieopInternationaalgebiedligtvoornamelijkbij,eensterkespeleropde
internationalee-commercemarktworden.Omditterealiserenishetbelangrijkomrelaties
aantegaanofteonderhoudenmetklantenwaarinPostNLgelooftdatderelatiesuccesvol,
langdurigenduurzaamzalzijn(PostNL,2017).
Huidigestrategieophetgebiedvantechnologischeontwikkelingen
Ophetmomentbeïnvloedttechnologiedemanierwaaropbedrijvenfunctioneren.
TechnologieheeftinvloedophoeergecommuniceerdwordttussenPostNLen
consumenten,ookvooreigenwerknemerszijndesmartphoneendeMyWorkapp
onmisbaargeworden.DeDigitalestrategievoorPostNLisdaaromookomtefocussenophet
JadeTeunissen 413572 2018
9
verstrekkenvandebestetechnologiemitsheteenaanvaardbareprijsheeft.Erwordthierbij
geconcentreerdopdriebelangrijkefactoren;consumentenfocus,logistiekenzakelijke
ondersteuning.
WatbetreftdefocusopconsumentenisPostNLaanhetwerkaaneenPostNLapp,MyMail
genaamd,dieprecieskanaangevenwanneerdeverwachtepostaankomt.Daarbijwillenze
desitepersonaliseren,zodatconsumententezienkrijgenwatzepersoonlijkwillenengoed
opdehoogteblijven.Deeerstestaphierinisalgemaaktin2017doorAlgoritmesindesitete
verwerkendiekunnenvoorspellenwatdeconsumentenwillen.VerderbegintSocialmedia
eensteedsgrotereroltespelenalscommunicatiemiddelvoorPostNL.Indenabijetoekomst
gaatPostNLzichvoornufocussenopzelfbedieningsmogelijkhedenbijverkooppuntenen
hetpercentagewebsitebezoekers,dieeengepersonaliseerdeinhoudkrijgen,verhogen.
OplogistiekgebiedisPostNLergveelbeziggeweestmeteengegevensanalyseomdelocatie
vanpakketteninhetnetwerkvasttekunnenleggen.Zodatzeeventueleknelpuntentoteen
maandvantevorenkunnenvoorspellenenhetzorgtvoorverbeteringeninhet
factureringsprocesvandewerkzaamheden.In2018wiltPostNLverdergaanmet‘deslimme
logistiek’,waarbijzekunnenvoorspellenoferiemandnietthuisis.Buitendedata-en
voorspellendeanalyseswillenzeprescriptieveanalysesgaangebruiken.Omzonietalleente
kunnenanticiperenopwatenwanneerhetzalgebeuren,maarookwatdevereisteactie
hierbijis.Verderwillenzetweeprojectenstartenmetdeautomatiseringvanrobots.Het
eersteprojectiseengeautomatiseerderobotarm,diedepakkettenvancontainersnaarde
sorteerbandmoetgaanverslepen.Hettweedeprojectbevateenautomatischrijdendeauto,
diederolcontainersdoorhetsorteercentrumkanvervoeren.
OmhetbedrijfteondersteunenisPostNLovergestaptnaareen‘all-cloudstrategy’,waarvan
erwordtverwachtdatzeimplementatiedaarvanin2018volledigvoltooien.Daarbijwillen
zealleHR-systemensamenvoegennaaréénsysteem,waardoorzemeergebruikkunnen
makenvandeHR-analysesenhetwervingsproceskunnenverbeteren.Ookwillenze
robotiseringopeenaantalfinanciëlesystemengaantesten,zodathopelijkdeefficiëntievan
hetfinanciëleservicecenterzaltoenemen.
JadeTeunissen 413572 2018
10
BedrijfsAnalyse
EenbedrijfsanalyseofeenSWOT-analyse,tezieninfiguur1,iseenanalysediebestaatuit
eenexterneeneeninterneanalysevaneenbedrijf.Deexterneanalysekanookwelgezien
wordenalseenmarktanalyseendeinterneanalysealseenmiddelenanalyse(Hill&
Westbrook,1997).
Indeexterneanalysewordteropdeomgevingvanhetbedrijfgelet.Bijdezeanalysewordt
ergekekennaardeMacroenMesoomgeving.BijdeMacroomgevinggaathetoverfactoren
waarhetbedrijfzelfgeeninvloedopkanuitoefenen,denkhierbijaaneconomische,
technologische,politiekeofdemografischefactoren.Echterishetwelmogelijkomdeze
factorenindestrategieoptenemen,ditzijnnamelijkdekansenenbedreigingenvooreen
bedrijf.Opsommigeexternefactorenishetoverigenswelmogelijkomindirectinvloeduitte
oefenen,bijvoorbeeldtoetredingvanconcurrentie,distributieofalgemenebedrijfstak-
factoren.WanneerdithetgevaliswordtergesprokenvanMesoniveau,dedirecteomgeving
vanhetbedrijf(Muilwijk,2015).
TijdensdeinterneanalysewordtergekekenopMicroniveau.Opditniveauwordter
voornamelijknaarhetbedrijfzelfgekeken.Hierbijwordtergeletopwelkefactoreninvloed
hebbenophetresultaatenrelatiesmetklantenvanhetbedrijf.Hetdraaithierbijomde
sterkeenzwakkepuntenvaneenbedrijf.Dezefactorenkunnenbijvoorbeeldde
organisatiestructuur,doelstellingen,bedrijfscultuuroffinanciëlesituatiezijn(Muilwijk,
2015).
JadeTeunissen 413572 2018
11
Figuur1.SwotAnalyse
InterneAnalysevanPostNL
Krachten Zwakheden
• Klantgerichtheidenhetvermogen
ominnovatievedienstenen
oplossingenterealiseren.
• Mogelijkheidomverwachtingenvan
klantenteovertreffendoormiddel
vanefficiënteenkosteneffectieve
netwerken.
• Sterkegeschiedenisvanhet
uitvoerenvangrote
kostenbesparendeprogramma's.
• Sterkespelerindeinternationalee-
commercemarktdooronze
grensoverschrijdendeactiviteiten.
• Aanzienlijkdeelvandeinkomsten
komtvandetraditionele,dalende
postmarkt.
• Nietvermogendgenoegom
voldoendeinvloedtecreërenophet
gelijkespeelveldinde
(internationale)
regelgevingsomgeving.
• Verslechtendeconcurrentiepositie
alsgevolgvanwijzigingeninde
regelgeving.
Strenghts Weaknesses
Opportunities Threats
JadeTeunissen 413572 2018
12
• Sterkedigitaliseringen
datamogelijkheden,ter
ondersteuningvanonzelogistieke
processenendeontwikkelingvan
innovatievediensten.
• Financieelgezond,gezienonze
nettokaspositieennaonze
overgangnaareenpositief
geconsolideerdeigenvermogen.
• Sterkemarktpositie,reputatieen
eenvertrouwdmerkinNederland.
Tabel1.Interneanalyse
Krachten
AlseersteisPostNLergklantgericht,ditisergbelangrijkomdatjealsbedrijfjehiermeekan
onderscheidenvandeconcurrentie.Eenproductofserviceisnamelijkergsimpelomte
kopiëren,maareenklantgerichteervaringvoordeconsumentenniet.Daarbijalsklantenerg
tevredenzijnzullenzebuitendatzeterugblijvenkomenbijhetbedrijfookbereidzijnmeer
tebetalenvooreenuitstekendedienst(Brouwer,2018).Eenanderekantvan
klantgerichtheidisvoldoenaandeverwachtingenvanjeklanten.Doordekomstvan
internetkunnenconsumentenzelfoponderzoekuitgaanendebesteaanbiederkiezen.Het
isdanookessentieelomaandezeverwachtingentekunnenvoldoen.PostNLbeschiktechter
overhetvermogenominnovatievedienstenenoplossingentekunnenrealiseren,
bijvoorbeeldinvesterenindegroeivanpakketlevering-endistributieproces.Ditzorgtervoor
datereenmogelijkheidwordtgecreëerdomdeverwachtingenvanconsumentenzelfste
kunnenovertreffendoorefficiënteenkosteneffectievenetwerkenteverwezenlijken.
Doordathetcontinuedalendevolumevandepostentoenemendeconcurrentieishet
noodzakelijkdaterkostenbesparingenplaatsvindenomzekertezijndathetbedrijf
winstgevendblijft.PostNLheefthieralruimeervaringmeeenheeftinhetverledenalvaker
kostenbesparendeprogramma’suitgevoerd.Dezekostenbesparingenwarenvaakbinnenin
JadeTeunissen 413572 2018
13
hetbedrijfzelf,zoalshetaanbiedenvanminderbanenofhetingevenopnieuwe
technologieën(ANP,2018).Ookheefthetbedrijfkostenbespaarddooreenaantalnieuwe
strategieëntoetepassenzoalscloud-only-strategieofBYOD-strategie,bringyourown
device-strategie.DithoudtindatalleIT-systemenovernaareencloudophetinternetgaan
endatwerknemershiermethuneigenapparatuurbijkunnen,waardoorPostNLookgeen
laptopsofmobieletelefoonsvanuithetbedrijfaanwerknemersmeerhoeftteverschaffen
(HP,2015).
Doordeenormgroeiendee-commercemarktenhettoenemendeaantale-tailersishet
mogelijkvoorPostNLomuittebreidenenhun‘crossborderpositie’teversterken.Als
onderdeelvanPostNLisSpringGlobalDeliverySolutionsgegroeidtotgrootste
onafhankelijkeaanbiedervancrossborderlogistiekesolutions.Springbiedtnamelijk
internationaleklanteneensoort‘toegangspoort’naarEuropeselanden.HierdoorisPostNL
danookmomenteeldebelangrijkstespelervoordeChinesee-commercemarkt.InItaliëis
Nexive,ookeenonderdeelvanPostNL,detweedespeleropdelokalemarkt.Ookprobeert
PostNLzichinDuitslandverderuittebreidenmetdedochterondernemingPostcon(PostNL,
2011).
Tegenwoordigspeelttechnologieeenenormerol,hetzorgtervoordateringespeeldkan
wordenopkansendievoortkomenuitdigitaliseringendeontwikkelingvane-commerce.Zo
heeftPostNLbijvoorbeeldmetbehulpvankunstmatigeintelligentiedeeerstealgoritmes
geïntroduceerdindewebsitezodatzedeinformatieoverdebestellingenvoorde
consumentenbeterkunnenvoorspellen.Zehebbendoordeoverstapnaardecloud-only-
strategieookhet‘HumanResearchsysteem’kunnenoptimaliserenenookdedigitalisering
kunnengebruikenomhetloonprocestestroomlijnenenhierdoorefficiëntertemaken.
Mededankzijdetoenemendee-commerceendehierdoortoenemende
pakketbezorgdiensten,degroeivanPostNLopdeinternationalemarktende
kostenbesparingenbinneninhetbedrijfheeftPostNLophetmomenteenfinancieel
gezondepositie.Ditzorgtervoordatervertrouwenintoekomstigefinanciëlepositieisen
daterlangetermijnwaardevooraandeelhouderskanwordengecreëerd.
JadeTeunissen 413572 2018
14
LangetijdwasPostNLeenmonopolie,ondankshetgroeiendeaantalconcurrentenisPostNL
momenteelnogsteedsmarketleiderophetgebeidvanpostenpakketbezorging.Het
marketaandeelopdepostmarktligttussende70-75%(Ritzen,2018).Hetmarktaandeelop
depakketmarktopbasisvanvolumeistussende60-65%enhetmarktaandeelopbasisvan
omzettussende55-60%in2016.In2015washetmarktaandeelvanvolumeenomzetbeide
tussende55-60%.OndanksdetoenemendeconcurrentieheeftPostNLnogsteedstemaken
meteenlichtegroei,hieraankanjeziendatzeovereensterkemarktpositiebeschikken
(Cohen,FinancieelDagblad,2017).OverdelaatstevijfjaarisdereputatiescorevanPostNL
significantgestegenvan62.3naar69.7enzijnzedoorhetonafhankelijkereputatieinstituut
benoemdalsbedrijftotgrootstestijginginreputatieinNederland.Daarbijisdeklant
tevredenheidindelaatstevijfjaarmet5%gestegen,namelijkvan83%naar88%(PostNL,
2017).
Zwakheden
Doordigitaliseringisersteedsminderbehoefteaanbrievenpost.Zoalstezienisinfiguur2,
isdepostmarktintienjaartijdongeveergehalveerd.Aangeziendepostmarktvooreen
grootdeelvandeinkomstenzorgtvanPostNL,kanditindetoekomsteenbehoorlijk
probleemgaanopleveren.OphetmomentprobeertPostNLdoormiddelvaneenaantal
manierenhettekortvaninkomstenteminimaliserendooronderanderepostzegelsduurder
temakenofmindermensenindiensttehebben.(MinisterievanEconomischeZaken,2017).
JadeTeunissen 413572 2018
15
Figuur2.Volume-enontwikkelingbrievenmarkt(ACM,OPTA,WIK)
Zowelopnationaalalsinternationaalniveauzijnerergveelwet-enregelgevingenover
bijvoorbeeldtariefregulering,mededingingsregelgeving,gegevensbeschermingen
privacywetgeving.HierdoorwordthetlastigervoorPostNLomopdeze‘gelijkespeelvelden’
invloeduitteoefenen(Appelman,Gorter,Lijesen,Onderstal,&Venniker,2003).
Vanafhetjaar2000werdenEuropeseafsprakenoverdeliberaliseringvanpoststapvoor
stapookinNederlanddoorgevoerd.Ditleiddetotdealgeheleliberaliseringvande
postmarktin2009.Hierdoorwerdhetvooranderebedrijvenmogelijkomtoetetredentot
demarktendezedienstenaantebieden.Sindsdeliberaliseringvandemarktgroeithet
aantalconcurrentenookgestaag,vooralopdezakelijkemarkt.Echterbleekhettoetreden
totdepostmarktnietmakkelijktegaan,doordedigitaliseringvielenveelconcurrentenuit
demarkt.Deoverheidwasbangdateenmonopolieopdepostmarkttenkostenzougaan
vandekeuzevrijheidendekwaliteitvandepostbezorgdiensten.Hierdoorwerdin2014het
toezichtinstrumentariumingevoerd,welkalsuitgangspuntheeftdeontwikkelingvande
concurrentietussennetwerkentebeschermen(MinisterievanEconomischeZaken,2017).
JadeTeunissen 413572 2018
16
ExterneAnalysevanPostNL
Kansen Bedreigingen
• Mogelijkheidomoperationele
efficiëntietecreërenennieuwe
dienstenenoplossingente
ontwikkelenvoorklantenen
consulantendiegegevens-en
kennisbeheergebruiken.
• Voortdurendesterkegroeivande
binnenlandseenwereldwijdee-
commercemarkten.
• Profiterenvankansen
gepresenteerddoordebehoeften
aandienstenvanklantenlangsde
gehelewaardeketen.
• Hetbenuttenvankansendie
wordengebodendoorde
groeimogelijkheden,diedepotentie
hebbenomdeduurzaamheidvan
onsbedrijfindetoekomstte
versterken.
• Blootstellingaansectorspecifiekeen
anderewettelijkeofregelgevende
wijzigingen.
• Sterkeconcurrentieopdepost-en
pakjesmarkt
• Krappearbeidsmarkt,waardoorhet
eenuitdagingisomvacaturesinte
vullen
• Doorlopendeswitchvanpost
gebruiknaardigitalecommunicatie.
Tabel2.Externeanalyse
Kansen
Operationeleefficiëntieisonderandereergbelangrijkvoorklanttevredenheid.Ermoet
gekekenwordennaardeontwikkelingvandemarktmaarooknaardevraagvan
consumentenomdejuisteportofolioaantekunnenbiedenopdemarkt.Omde
operationeleefficiëntieteverbeterenisPostNLin2017begonnenmethetvereenvoudigen
vanhunproductportfolio,watbetekentdatzestoppenmetzeldengebruikteproductenof
JadeTeunissen 413572 2018
17
dienstenleveren.Eenmogelijkheidomtoekomstigevolumedalingtecompenserenisomde
operationeleefficiëntieteverhogenenhetoperationelepersoneelteverminderen.
In2017werdenereenaantale-commercetrendsvoorspeltzoals;B2B,mobile-commerceen
crossborder-ecommerce.Buitendezetrendsontstondin2017ookdeontwikkelingvan
onlinevoedselverkopen.Erwordtdanookverwachtdaterin2018nogveelmeer
ontwikkelingenzullenplaatsvinden.Daarbijisdegroeivandee-commercemarktmet17%
gegroeidin2017enhebbendegemiddeldeuitgavesperpersoonvaneengroeivan7,4%
genoten(EcommerceEurope,2017)
Hetleverenvandienstenaanklantenindegehelewaardenketenwordtsteedsbelangrijker,
deonlineverkoop,toelevering,distributieenuitgebreidebezorgserviceszoalsinstallatieen
ophaal-enretourservices.Veele-tailersproberenzichteonderscheidenvanderestdoor
onderanderehetaanbodvanbezorgservicesteverbreden.Metdefocusopuitbreidingvan
hetbereikendekwaliteitvangespecialiseerdelogistiekeoplossingen,kanPostNLprofiteren
vandezekansen.
BuitendetrendsdieinvloedhebbenopdeconsumentenvanPostNLzijnerookdrie
groeidomeinengeïdentificeerd.Dezegroeidomeinenkunnensamenmetdevaardigheden
encapaciteitenvanhetbedrijfgrootstemogelijkhedenbiedenvoorPostNLoponderandere
hetgebiedvanduurzaamheid.Heteerstegroeidomeinishetgemakkelijkendoelgericht
shoppen.Tegenwoordigisdewereldeengrotewinkeldie24/7openis,diedemogelijkheid
heeftomproductenteversturenopelkmomentenopelkeplek.De‘last-miledelivery’zorgt
ervoordatPostNLalseensterkstrategischpartnergezienwordt.Ditopentnieuwemarkten
endaarbijwordenernieuwemogelijkhedenomtegroeiengecreëerd.Hettweede
groeidomeinisnetwerklogistiek.Doordetoenameindeaan-enverkoopvangoederenover
dewereldwordtereenbreed,betrouwbaareninnovatiefnetwerkvereistomalle
productenopdejuisteplekophetjuistetijdstiptekrijgen.Deverwachtingeneneisenvan
Consumentenwordennaarmatedetijdverstrektsteedshoger.Hetbredenetwerkvan
PostNLcreëertgenoegruimteomhieropintekunnenspelen.Alslaatsteis‘connected
community’,deveranderingvandemaatschappijeengroeidomein.Mensengaansteeds
JadeTeunissen 413572 2018
18
meerinstedenwonen,levenlangerenwillenonafhankelijkblijven.Detoegangwordt
belangrijkerdanhetbezittenvaniets.Ditheefteenbehoorlijkinvloedopdezorgmarkt,
bijvoorbeeldophetbezorgenvanmedicijnen,medischeapparatenofanderegerelateerde
productenendiensten.Doorhetbetrouwbareimagoenhetbredenetwerkligtdezemarkt
voorhetgrijpenvoorPostNL(PostNL,2017).
Bedreigingen
TegenwoordigisPostNLonderworpenaanzoweldeEuropesealsdeInternationale
regelgeving,zoalsdeafsprakenbinnendeWereldpostUnieendeEuropesepostrichtlijn.Zo
wordendekaderswaarPostNLzichaanmoethoudenopgestelddoordein2009
vastgesteldepostwet,postbesluitenpostregulering.Sinds2014isindepostwetvastgelegd
datdeAutoriteitConsumentenMarkt(ACM),deonafhankelijketoezichthoudervande
gehelepostmarkt,verplichtingenmetbewezenAanmerkelijkeMarktmacht(AMM)mag
opleggenaanpostvervoerbedrijven.Dithoudtindateenbedrijfbijvoorbeeldverplichtisom
anderepostvervoerbedrijventoegangtothunnetwerkteverlenen.Buitende
postwetgevingenheeftPostNLooknogtemakenmetonderanderedeMededingingsweten
deWetbeschermingpersoonsgegevens(2001).Aldezeregelgevingenzorgenervoordatde
vrijheidvanPostNLbeperktwordt.
Debovengenoemdepostwetzorgtervoordathetmogelijkisvoorconcurrentenomde
markttebetreden.Zekerophetgebiedvanpakketbezorgingwordthetsteeds
aantrekkelijkerdoordegroeiendee-commerceomindemarktdeeltenemen.Buitendatde
concurrentiegestimuleerdwordtdoorwetgevingenleidtdekrimpendepostmarktooknog
eenstotintensieverconcurrentie.Ditkomtomdatdeconcurrentiehunnetwerkgebied
probeertuittebreidenterwijlhetnetwerkopzichzelfsteedskleinerwordt.Watbetreftde
pakketbezorgdienstenisernietalleenconcurrentievantraditionelelogistiekespelersmaar
ookvannichespelers,dezeleverenbinnenspecifiekesegmentenofgeografischegebieden.
Daarbijwordtereenopkomstvantechnologischeplatformsgezien,dezebieden
consumententoegangtotlokalenetwerken.Ookbeginnengrote(inter)nationelee-tailers
steedsmeerzelfeendeelvanhetleveringsprocesuittevoeren.
JadeTeunissen 413572 2018
19
Figuur3.Spanningsmeterarbeidsmarkt2012-2017CBS2018-14-02
Doorinflinketoenamevanwel57duizendbaneninhetvierdekwartaalvan2017isvoorhet
eerstsinds2007-2008weersprakevaneengespannenarbeidsmarkt,ziefiguur3.Dit
betekentdatdevraagnaararbeidbovengemiddeldligtenhetaanbodvanarbeidrelatief
laagis(CentraalBureauvoordeStatistiek,2018).Peropenstaandevacatureiserophet
momentgemiddeld1,8persoondiegeenbetaaldwerkhebbenenperdirectbeschikbaar
zijnvooreenbaan.Echterbetekentditnietdatditdegeschiktepersoonisvoordebaan,dit
maaktheterglastigomdevacaturestevullen.
Deverwachtingvandebrieven-ofpostmarktisdatdezemarktzalblijvendalen,zoalstezien
isaandeblauwestippellijninfiguur2.Ookalsjenaaronderstaandefiguurkijk,figuur4,zie
jedatdepostmarkteerstdeeconomischegroeivolgdewatbetrefthetvolume.Door
technologischeinnovatieisdezekoppelingechterlosgelaten.Hierdoorisereen
‘technologischewedge’ontstaanenisdedigitalesubstitutiegoedtezien.Steedsmeer
mensenstappenovervanpostgebruiknaardigitalecommunicatie.Hetwordtdussteeds
JadeTeunissen 413572 2018
20
lastigervoorPostNLomhiernoginkomstenuittegenereren(MinisterievanEconomische
Zaken,2017).
Figuur4.Deinvloedvandeeconomischegroei(eninnovatie)oppostgebruik.
Porter’sFiveForces
HetPortervijfkrachtenmodelwordtgebruiktomhetniveauvandeconcurrerende
intensiteitbinneneenbepaaldebranchetebeoordelen.Hetraamwerkvanditmodelis
uitgevondendoorMichaelE.Porter.Hijgeloofdeerindatdoorhetbestuderenenhet
begrijpenvandeintensiteitvandeconcurrentenhetmogelijkwasomteondervindenhoe
aantrekkelijkofwinstgevendeenbepaaldeindustrieis.Daarbijishetookmogelijkmetdit
modelomteondervindenwaarmachtligtomzobepaaldekrachtgebiedenteidentificeren,
zwakkepuntenteverbeterenoffoutentevoorkomen.Deintensiteitvandeconcurrenten
wasdoormiddelvanvijffactorentebepalennamelijk;demachtvandeleveranciers,de
machtvandeafnemers,deaanwezigheidvansubstitutengoederen,dedreigingvannieuwe
concurrentenenvandehuidigeconcurrentenopdemarkt(Porter,CompetitiveStrategy,
1980)
JadeTeunissen 413572 2018
21
Figuur5.Porter’sFiveForcesanalyses
DreigingvanNieuweconcurrenten
Dedreigingvannieuweconcurrentenineenbepaaldeindustriehangtafvande
toetredingsdrempelsdieaanwezigzijnsamenmetdereactievanbestaandeconcurrenten
diedetoetrederkanverwachten.Eenaantaltoetredingsdrempelszijnschaalvoordelen,
productdifferentiatie,investeringskapitaal,overstapkosten,distributiekanalenende
overheid.Hoelagerdezetoetredingsdrempelszijn,hoemeerdreigingvannieuwe
concurrentieerzalzijn.
Voordebezorgingvanpostisereengrootenbetrouwbaarnetwerknodig,ditzaleen
bepaaldomzetmoetenhalenomrendabeltekunnenzijn.Heefteenbedrijfeenmaaleen
netwerkopgebouwd,kanhetvolumestijgenenzullendekostenperpoststukgaandalen.
Ditzorgtvoorschaalvoordelenindepostmarkt.Echterkrimpttepostmarktophetmoment
waardoorhetlastigerwordtommarktaandeelteverwerveneneenwinstgevendnetwerkop
tebouwen.ZoweldekrimpendepostmarktalsdeschaalvoordelenvanPostNLmakenhet
voorconcurrentenmindertoegankelijkomdepostmarkttebetreden.
JadeTeunissen 413572 2018
22
DepakketmarktgeldthetzelfdevoorPostNLalsopdepostmarktwatbetreft
schaalvoordelen.Echterneemtdepakketmarktdoordegroeiendee-commercejuisttoe,
watervoorzorgtdatmeermarktaandeeltehalenvaltvoorconcurrenten.Daarbijheeftde
overheidingegrependoormiddelvandePostwetin2009.Hierdoorontstonder
netwerktoegangvoorconcurrenten,metgevolgdatdeprijsvoorconsumentennietzomaar
konwordenverhoogdzondererzelfalsPostNLondertelijden.
Degroeiendee-commerceenhetingrijpenvandeoverheidzorgtervoordathetvoor
concurrentenaantrekkelijkwordtenblijftomtoetredentotdepakketmarkt(Wijziging
Postwet2009,2012).
Huidigeconcurrentenopdemarkt
DemarktvanPostNLiseigenlijkteverdelenintweemarkten,depostmarktende
pakketmarkt.DePostmarktisaanhetkrimpenenisdaardoornietaantrekkelijkvoornieuwe
concurrenten,waardoordeconcurrentieopdezemarktminimaalis.Deenigeechte
concurrentvanPostNLisSandd,alleenditbedrijfheeftookeennationaalnetwerk.De
concurrentieopdepostmarktisextreemdoordekrimpendemarkt.Deconcurrentieopdeze
marktheeftzelfsbehoorlijkeinvloedopdearbeidsmarkt.Ditkomtdoordatbedrijvenalleen
nogmaaroparbeidsvoorwaardenkunnenbesparendoordedalendevolumesvandepost.
HieromheefthetkabinetinNederlandbeslotenomdeconcurrentieopdepostmarktterug
tedraaien.Deredenhiervoorisdatdeoverheideengoedeenbetaalbarepostbezorgingin
Nederlandinstandwilthouden.DitbetekentdatPostNLenSanddvrijzijnomsamente
werkenofzelfstefuseren(Bremmer&Winterman,2018).
DePakketmarktdaarentegenissterkgegroeiddoordetoenemendee-commerce.Zowordt
ergeconcurreerdophetgebiedvanprijsendienstverlening,bijvoorbeeldzelfdedag
bezorgingofinnovatievebezorgoplossingen.Deconcurrentieopdepakketmarktisonderte
verdeleninvijfmarktpartijen,diezichiederdifferentiërendooreenbepalendefocus.Buiten
dedirecteconcurrentenvanPostNL,depakketvervoerders,hebjenamelijkookdeexpres-
partijen,anderevervoerpartijen,andereverzendoplossingpartijenenNiche-spelers.De
expres-partijenfocussenzichvoornamelijkopsnelleentijdkritischebezorgingvanoverhet
algemeenzendingenvanhogewaarde.Eenvoorbeeldvooreenanderevervoerpartijis
JadeTeunissen 413572 2018
23
Sandd,vandebrievenmarkt,dieookbrievenbuspakketjesbezorgdenzoindirecteen
concurrentis.Watbetreftandereverzendoplossingpartijenkanergekekenwordennaar
bedrijvendiealleennaarafhaalpunten,kluizenofonbemandeafhaalpuntenbezorgenen
nietaanthuisbezorgingdoen.Naastallegrotepakketvervoerdershebjeooknogeenaantal
Niche-spelers,dezefocussenzichvooralopeengespecialiseerdeservicewaarmeezijzich
kunnenonderscheiden.
OphetmomentisPostNLmarktleiderindemarktvanpakketbezorginginNederlandenis
doordeministervanEconomischezakenaangewezenalsverlenervandeUniversele
Postdienst(UPD).DitcreëerteenvoordeelvoorPostNLomdatzegeenbtwhoevenafte
dragenvoorpakkettendieonderdeUPDvallen.EchterheeftPostNLweleenaantaldirecte
groteconcurrenten.
AlseersteDHL,onderdeelvanDeutschePostDHLGroup,actiefinzowelpakket-als
expresvervoerin220landen.DHLbiedtzowelaanbedrijvenalsconsumentendienstenaan
enisnaPostNLdegrootstepakketvervoerderinNederland.
DetweedeisDPDwaarvandegrootsteaandeelhouderGeopostis,eendochteronderneming
vanhetFranseLaPoste.DPDheeftruim500depotsin40landen,waarvanernegendepots
inNederlandzitten.
AlslaatstegroteconcurrentiserGLS,eendivisiebinnendeBritseRoyalMailGroup.GLS
beschiktovereenvandegrootstedistributienetwerkenvanEuropaeniswereldwijdactiefin
ongeveer35landen(AutoriteitConsument&Markt,2016)
Machtvandeleveranciers
De7.200leveranciersvanPostNLzijneigenlijkonderteverdelenindriegroepen.
DeeerstegroepisdearbeiddiegeleverdwordtaanPostNL.Hoekrapperdearbeidsmarkt
hoemeermachtdeleveranciersvanarbeidhebben.Aangeziendearbeidsmarktophet
momentgespannenis,ziefiguur3,hebbendepotentiëlewerknemersmeer
onderhandelingsmacht.
Detweedegroepzijndemateriaalleveranciers.ZomaaktPostNLgebruiktvanverschillende
verpakkingsmaterialen,vervoersmiddelenenkantoorartikelendiegeleverdmoetenworden.
DelaatstegroepzijndeleveranciersvanwerkvoorPostNL,debedrijvendiegebruikmaken
JadeTeunissen 413572 2018
24
vandedienstenvanPostNL.Voorzoweldetweedealsdederdegroepdraaitheteromhoe
waardevoljevoordeleveranciersbent.Hoekleinerjealsklantvoorzebent,hoeminder
onderhandelingsmachtjehebt.Watbetreftdematerialen/productenzullendemeeste
gestandaardiseerdzijn,waarbijPostNLnietdegrootsteafnemerzalzijnmetuitzondering
vanbijvoorbeeldkartonnendozen.Ditzorgtervoordatdeonderhandelingskrachtvan
PostNLkleinerzalzijn.Echterzaleropdemarktvandezegestandaardiseerdeproducten
veelconcurrentiezijn,waardoordeleverancierookgeenuitzonderlijkhogeeisenkanstellen
zonderdatPostNLnaardeconcurrentzalgaan.Hetzelfdegeldteigenlijkvoordediensten.
PostNLheeftalseenvandeweinigeeennationaalnetwerk,hierdoorzoudenzeinprincipe
eensterkeonderhandelingspositiehebben.Desondankskunnenconcurrentendoor
overheidsingrijpengebruikmakenvanditnetwerkenwordtdeonderhandelingspositie
verzwakt.
Eenanderpuntwaaropgeletmoetwordenophetgebiedvankrachtenvandeleverancieris
ofdeleverancierzelfeenvergelijkbaarproductofdienstaankanbieden.Wanneerzijzelfin
dezemarktkunnentoetredenwordtdeonderhandelingspositieversterkt.Ditkomtomdatzij
nueventueelzelfdeproducten/dienstenkunnenhoudeninplaatsvanditdoorteverkopen
aanPostNL.OpdepakketmarktzieditconceptsteedsmeerzoalsrappievanAlbertHeijn,
dieeigenproductenbinnentweeuurthuisbezorgdbijdeconsument.
Machtvandeafnemers
Demachtofonderhandelingspositievandeafnemers,hierdeconsumentenvanPostNL,
wordtbepaalddooreenaantalfactoren.Bijvoorbeeldhoebelangrijkhetproductisvoorde
afnemer,ofhetproductgestandaardiseerdis,hoegrootdeoverstapkostenzijnenhoe
grootdewinstisvoordeconsument.
Alsjekijktnaardepostmarktdanhechtaandeenekantdeconsumentnietveelwaardeaan
hetproductaangeziencommunicatieookdigitaalkantegenwoordig.Daarbijisdedienstvan
PostNLredelijkgestandaardiseerdenbehaaltdeconsumentergeengrotewinstophet
productofdienst.AandeandereheeftdeconsumenteigenlijkgeenkeuzeaangezienPostNL
deuniverselepostdienstvanNederlandis.Ditzorgtervoordatmachtvandeconsumentof
JadeTeunissen 413572 2018
25
afnemerergbeperktblijft.Zekunnenerhoogstensvoorkiezenomgeenpostmeerte
versturen,watuiteindelijkweleenbehoorlijkeinvloedopPostNLzalhebben.
Watbetreftdepakketmarktheeftdeconsumentmeerinvloed.Erzijnmeerbedrijveninde
marktdieconcurrerenophetgebiedvansnelheidenprijs.Ditzorgtervoordatereen
groterewinsttebehalenisenergeenoverstapkostenzijnvoordeconsument.Daarbijisde
servicediegeleverdwordtbelangijkervoordeconsumentomdaternietechteenalternatief
vooris.Ondanksdatdeservicediegeleverdwordtgestandaardiseerdis,zalerindezemarkt
behoorlijkrekeningmetdeconsumentgehoudenmoetenworden(Porter,TheFive
CompetitiveForcesThatShapeStrategy,2008).
AanwezigheidvanSubstitutengoederen
Ophetmomentisersprakevaneensubstitutieopdepostmarktdieeenbelangrijkefactor
is,namelijkelektronischesubstitutie.Tegenwoordigkomtersteedsmeerdigitaalaanbod
bijvoorbeelde-books,kranten,e-mailsennieuwsbrieven.Daarbijkomterooksteedsmeer
vraagnaar,waardoordepostmarktdaalt.Elektronischesubstitutiekanervoorzorgendat
eendominantespeleropdepostmarktbeperktwordtinhetonafhankelijkgedragen
tegenoverconsumenten.Alsdedominantespelerdeprijzenverhoogdishetmogelijkvoor
consumentenomovertestappenopeenelektronischsubstituut(OPTA,2011).
Watbetreftdepakketbezorgingwordterookgestreefdnaarsubstitutiedoortechnologie.In
ditgevalishetechterdatdetechnologieniethetproductzelfvervangtmaardearbeid.Op
hetmomentwordtergeëxperimenteerdmetdrones,bezorgrobotsofautonomeauto’s.Aan
deanderekantwordttechnologieookgebruiktomeenoplossingtevindenvoorhet
probleemalsmensennietthuiszijnomhetpakketaantenemen.Zowordtermomenteel
gewerktbezorgingeninkofferbakken,slimmebrievenbussenmetiederekeereenunieke
codeofslimmeslotenopdedeuren.Ditslotkandebewonerdanvanafeenmobiele
applicatieopenenzodatdebezorgerbijvoorbeelddeboodschappenindekoelkastkan
zetten(BusinessInsider,2016).
JadeTeunissen 413572 2018
26
Technologischeontwikkelingbijconcurrenten
InhetPorter5ForcesmodelisteziendatPostNLdriegrotedirecteconcurrentenheeft;
DHL,DPDenGLS.Alledriedezeconcurrentenzijnopinternationaalgebiedgroterdan
PostNL.Echterisernognietgekekennaardetechnologischeontwikkelingenofstrategieën
vandezebedrijven.
BijDHLwordtermomenteelgestreefdnaareenvollediggeautomatiseerdeen
gedigitaliseerdesupplychain(DHL,2017).Dithoudtindaterindedistributiecentra
geautomatiseerdeopslag-enophaalsystemen,geautomatiseerdepallettreinenen
samenwerkendestationairerobots.Watbetreftdebezorgingvandepakkettenbezittenze
bezorgrobotsdieondertoezichtvandronesopereren.Daarbijisallestevolgenviabepaalde
mobieleapplicatiesendesitedoormiddelvanslimmescanningenhorloges(DHL,2018).
DPDheeftin2014aldeeerstevollediggeautomatiseerdevluchtmeteendronekunnen
voltooien.Totopdedagvanvandaagblijvenzeinnoverenendetechnologieënvande
dronesverbeteren.Hetvoornaamsteprobleemophetmomentisdanookdelegalisatievan
drone,waarDPDzelfgeeninvloedopheeft(Defrance,2017).DPD-bezorgersdragen
allemaaleenSaturnCN70eenapparaatdiedesnelheidverhoogt,waarmeeinformatie
doorgegevenkanwordenaandenationaleklantenservice.OokzorgtdeCN70vooreen
verbeteringvandeafleveringskwaliteit,onderanderedooreeningebouwdecameradie
foto’salsbewijskantoevoegen(dpd,2018).
GLSexploiteerdein2016alinvierlandenmetmeerdan70pakketkluizen.Deconsumenten
kunnenmeteensmsgestuurdeuniekecodedekluisopenenomhetpakketeruittehalenop
eenmomentdathetuitkomtenhoevendusnietthuistezijnophetbezorgmoment(GLS,
2016).Verderhebbenzeeennieuwsoortsoftwareontwikkeld,waardooralleoperaties
beter,veiligerenkostenefficiënterverlopen.Hiermeekunnenmarktplaatsverkopers
bijvoorbeeldintegrerenmetmarktplaatsenhunbarcode-verzendetikettenafdrukken(Royal
Mailplc,2017).
JadeTeunissen 413572 2018
27
Confrontatiematrix
Eenconfrontatiematrixwordtgebruiktomdeinterneanalysevandesterktesenzwaktesin
verbandtebrengenmetdeexterneanalysevandekansenenbedreigingen.Indezematrix
wordtelkezwakteenelkesterkteopgesteldtegenelkekansenelkebedreiging.Hieraankan
jezienofbepaaldekansenofbedreigingengeneutraliseerdwordenofelkaarjuist
versterken.InonderstaandefiguurwordtdeconfrontatiematrixvoorPostNLweergegeven,
waarbij++zeerkansrijken--zeerbedreigendbetekend(Droste&Harlaar,2006).
Figuur6:ConfrontatiematrixPostNL
Uitdezematrixontstaanervierverschillendekwadrantenofookwelstrategieën.
1. Groeistrategie,bijdezestrategiewordtergekekennaardesterktesendekansen.
Hoekunnendeinternesterktesgebruiktwordenomdeexternekansentebenutten.
2. Verdedigstrategie,hierbijwordtergekekennaardesterktesendebedreigingenof
welhoeishetmogelijkommetdesterktesdebedreigingenaftewerenoftegente
houden.Kunnendebedreigingenhiergeneutraliseerdwordendoordesterktesvan
eenbedrijf.
3. Verbeter-ofVersterkstrategie,hierwordtergekekennaardezwaktesenkansenvan
eenbedrijf.Wanneerereenmogelijkheidzichvoordoetopdemarkt,diehetzwakke
JadeTeunissen 413572 2018
28
gebiedvanhetbedrijfraakt,danishetmogelijkomdezekanstebenuttenwanneer
hetbedrijfinspanningenlevertomdezezwakteteverbeteren.Ofwelhoekande
zwaktewordenversterktzodateropdekansingespeeldkanworden.
4. Terugtrek-ofVeranderstrategie,hierbijwordtergekekennaardezwaktesen
bedreigingen.Alsdebedreigingendezwakteinhetzelfdegebiedliggenzaler
meteenactieondernomenmoetenworden.Dezwaktezalmoetenwordenversterkt,
zodatdezekanopwegentegendebedreiging.Mochthetnietmogelijkzijndeze
zwakteteveranderen,danzaleenbedrijfgenoodzaaktzijnzichterugtetrekken
(Droste&Harlaar,2006).
Strategieën
GroeistrategieWatbetreftgroeistrategieënkanergekekenwordennaarbovenstaandeconfrontatiematrix
vanPostNL,waarerwordtgefocustopdegroeivaneenspecifiekekansvandiemarkt.In
dezematrixzijneenaantalsterktesteziendiegoedgebruiktkunnenwordenomdekansen
tebenutten,dezezijnaangegevenmetdetekens++.Bijvoorbeelddoordefocusopklanten
enefficiënte,kosteneffectieveeninnovatievedienstenennetwerkenaantebiedenkan
PostNLgoedopbepaaldekanseninspelen.Dezekansenwordengepresenteerddoorde
behoeftesvanklanten.VerderkanPostNLdoorsterkedigitaliseringeneengoede
marktpositieingaanopdevoortdurendesterkegroeivandeinternationalee-commerce.
TentweedekanergekekenwordennaardeAnsoffmatrix(figuur7),dezematrixwordtvaak
gebruiktalshulpmiddelvoorhetformulerenvangroeistrategieënindestrategische
marketing.Indezematrixhebjevierverschillendegroeistrategieëngebaseerdopdemarkt
enproductenofdezenieuwofbestaandzijn(Tiggelaar&Anderson,2013).
1) Marktpenetratie,hierzouhethuidigemarktaandeelgrotermoetenworden.Ditkan
onderanderedooreendeelvanhetmarktaandeelvandeconcurrentaftenemenof
doordetotaleverkooptoetelatennemen.
2) Marktontwikkeling,hetverkopenvanbestaandeproductenofdienstenineen
nieuwemarkt.
JadeTeunissen 413572 2018
29
3) Productontwikkeling,hetverkopenvannieuweproductenineenbestaandemarkt.
Doormiddelvaninnovatiekunnenproductenwordenaangepastofhelemaal
vernieuwd.
4) Diversificatie,waarbijereencompleetnieuwproductwordtgeïntroduceerdineen
nieuwemarkt.
Figuur7:AnsoffMatrix
VanuitPostNLbekeken,ishetmogelijkomdegroeistrategiemarktpenetratieaantehouden.
HierbijzoudefocusliggenopeengrotermarktaandeelhalenopdeInternationalemarkt,
aangezienzeinNederlandaleennationaalnetwerkhebben.Tentweedezoudenzeook
kunnengroeiendoorhunproduct/dienstteinnoverenofaantepassen.Doorteinvesteren
intechnologiekunnenzededienstdiezelevereninnoverenendaarmeeaantrekkelijker
voorconsumentenmaken.
Verdedigstrategie
Alserjuistnaardebedreigingenwordtgekekeninplaatsvandekansen,zijnereenaantal
mogelijkemanierenvolgensdeconfrontatiematrixhoePostNLzichkanverdedigenten
opzichtevandebedreigingen.HierbijwordendekrachtenvanPostNLtegenoverde
bedreigingenvandemarktgezet.Zokunnenzebijvoorbeelddoorfocusopdeklantenen
doorefficiënte,kosteneffectieveeninnovatievedienstenennetwerkenaantebieden
concurrentievoordeelbehalenomzoeenbetereconcurrentiepositieteverkrijgen.Door
ervaringinkostenbesparendeprogramma’szullenzemogelijkbeterreagerenopde
bijkomendekostentengevolgevaneenkrappearbeidsmarkt.Daarnaastkunnenzedoor
JadeTeunissen 413572 2018
30
sterkedigitaliseringzichbeterverdedigingentegendedoorlopendeswitchnaardigitale
post.
Verbeter-ofVersterkstrategie
EenaantalzwaktesvanPostNLzijnerglastigteverbeteren,aangezienzehierzelfweinigtot
geeninvloedophebben.Ditkomtomdatdezezwakteszijnontstaandoorregelgevingvanuit
deoverheidofdoordigitaliseringvandepostmarkt.EchterishetwelmogelijkvoorPostNL
omgedeeltesvandezezwakhedensterkertemaken.Zoalswanneererwordtgekekennaar
deinkrimpingvandepostmarkt.HierkanPostNLmetoperationeleefficiëntieervoorzorgen
dathetverliesgeminimaliseerdwordtendeconcurrentiepositieverbeterttenopzichtevan
degroeiendeconcurrentie.
Terugtrek-ofVeranderstrategie
DeTerugtrekofveranderstrategieisnodigwanneerPostNLzichzelfmoetverdedigentegen
deexternebedreigingen,maarditnietmogelijkisomdatheteenraakvlakismetdezwakke
puntenvanhetbedrijf.BijPostNLzijnereenaantalraakvlakkenwaarbedreigingenen
zwakteselkaarontmoeten.Indeconfrontatiematrixziejedatdithetgevalisbijde
regelgevingendedalingvandepostmarkt.Deregelgevingzorgtervoordatervrijetoegang
voorconcurrentenontstaatenditterwijldemarktdoordigitaliseringalaanhetkrimpenis.
Tentweedezorgtdedoorgaandverslechtendeconcurrentiepositieervoordathetsteeds
lastigerwordtominvloeduitteoefenenopinternationaalgebied.
Deoplossinghiervoorisdoorteveranderenzodatdezeraakvlakkenindetoekomst
vermedenkunnenwordenofdoorjeterugtetrekkenuitdepostmarkt.Eenanderegoede
oplossingisveranderendoormiddelvanhorizontalesamenwerkverbanden.Hierdoorwordt
jemarktaandeelgroter,deconcurrentiekleinerenzullenbepaaldezwaktesafnemen
(Christhian,2016).VoorPostNLzoudegeschikteoplossinghierliggenbijfuserenmet
bijvoorbeeldhetpostbedrijfSandd.
JadeTeunissen 413572 2018
31
SFA-ModelIndeonderstaandetabel,tabel3,wordteenSFA-ModelvanPostNLweergeven.Ditmodel
wordtalshulpmiddelgebruiktomstrategischeoptiesmetelkaartevergelijkenentegen
elkaaroptewegen.Inditmodelwordendrieverschillendeinvalshoekengebruiktomte
optiestevergelijkennamelijk;Suitability(geschiktheid),Feasibility(haalbaarheid)en
Acceptability(aanvaardbaarheid).AangezienvoorditonderzoekenvoorPostNLnietelke
factorenevenbelangrijkzijn,isereenwegingaandefactorengekoppeld.Defactoren
krijgeneenwaardegebaseerdopeenschaalvan1tot5envervolgensvermenigvuldigdmet
dewegingvandezelfdefactor.Naelkeinvalshoekisereentussentijdspercentagegegeven,
voorhetgehelepercentagewordendezebijelkaaropgeteldengedeelddoordrie(Eelants,
2018).Deeersteoptiestaatvoor;innoverenvanhetbedrijfofwelhetinvesterenin
technologie.Detweedeoptiehoudtindatermeerfocusligtopklantenenergeïnvesteerd
wordtineffectieveenkostenefficiëntedienstenenoplossingen.Dederdeoptieinvesteert
inoperationeleefficiëntie,zodatdekostengeminimaliseerdzullenworden.Endelaatste
optiehoudteenfuseringin.
Weging Optie1 Optie2 Optie3 Optie4Suitability Minimaliserenvanzwaktesenbedreigingen 4 2 4 2 4Benuttenvansterktesenkansen 4 5 4 2 1OplossenvanCentraalprobleem/doelstelling 5 5 3 2 1Totaal 82% 72% 40% 38% Feasibility Financieel 4 1 2 3 5Organisatorisch 4 2 3 3 2Economisch 2 1 2 3 4Technologisch 4 2 3 3 4Sociaal 2 5 3 2 4Juridisch 3 4 5 4 2Ecologisch 1 4 3 1 4Totaal 48% 60% 48% 70% Acceptability Teverwachtenrendement 3 1 2 2 5MatevanRisico(1=veel2=weinig) 3 1 2 2 1Acceptatiebijbelanghebbende 1 4 4 3 2Totaal 29% 46% 43% 57% Totaalscore 53% 59% 44% 55%
Tabel3;SFA-ModelPostNL
JadeTeunissen 413572 2018
32
Zoalstezienisinbovenstaandemodelzijnalleoptiesnoglangnietoptimaal.Detweede
optiezouvolgenshetmodeldebestestrategiezijnvoorPostNL.Echterneemthetmodelde
concurrentienietmetzichmeebuitenhetpuntje‘minimaliserenvanzwaktesen
bedreigingen’.Bovendienzullendeinvesteringendieinoptie2gemaaktwordenniet
opwegentegendeconditiewaarindeconcurrentenophetmomentverkeren.Ondanksdat
PostNLmomenteelfinancieelgezondis,heefthetnietgenoegvermogenonderanderedoor
dekrimpendepostmarktomteinvesteren.DebesteoptieofstrategievoorPostNLzal
uiteindelijkuitkomenopfuseren.
JadeTeunissen 413572 2018
33
Conclusie
Indezepaperstonddevolgendevraagcentraal:InhoeverreishetnodigvoorPostNLom
hunStrategieaantepassenophetgebiedvantechnologischeontwikkelingomde
concurrentiepositieindetoekomstteverbeteren?
AlseersteisergekekennaardehuidigestrategievanPostNLophetgebiedvan
technologischeontwikkeling.Dezestrategieisomtefocussenophetverstrekkenvande
bestetechnologietegeneenaanvaardbareprijs.Drieanderebelangrijkefactorenhierinzijn
consumentenfocus,logistiekenzakelijkeondersteuning.
Tentweedeisergekekennaarofdehuidigestrategiedemeestvolledigeis.Ditisniethet
gevalaangezienernoggenoegzwakhedennaarbovenkwamenindeSWOT-analyse.
Technologischeontwikkelingbrengtveelinvesteringskostenmetzichmeeendoorde
krimpendepostmarktheeftPostNLalminderinkomsten.Daarbijisookaande
technologischeontwikkelingvandeconcurrentieteziendatPostNLinsommigeopzichten
eenaantalstapjesachterloopt.
Watbetreftdemogelijkhedenomdezestrategieteverbeterenkanergekekenwordennaar
dekansendiezichvoordoenuitdeSWOT-analyseenzogoedmogelijkinspelenopde
bedreigingenenaanwezigheidvansubstitutengoederen.Alslaatsteisergekekennaarof
hetessentieelisomdestrategievanPostNLaantepassenomdehuidige
concurrentiepositietebehoudenofteverbeteren.HoewelPostNLophetmomentnog
marktleiderisinNederland,gaatdeconcurrentieeenstuksnellerophetgebiedvan
technologischeontwikkelingenuitbreidinginhetbuitenland.Omdehuidigepositieinieder
gevaltekunnenbehoudenishetdusessentieelomdestrategieophetgebiedvan
technologischeontwikkelingaantepassen.
Omterugtekomenopdehoofdvraag.HetisnoodzakelijkvoorPostNL,indienhijzijnpositie
wiltbehouden,omnietalleendeconcurrentiebijtebenenmaarookzelfteblijven
innoveren.UitdePorter’s5Forcesblijktnamelijkdatdeconsumentrelatiefmakkelijkzal
kunnenoverstappennaareenconcurrent,wanneerdezebeterofgoedkoperedienstenkan
aanbieden.DebestestrategievoorPostNLisomeenofmeerderehorizontale
samenwerkingenaantegaanomzodekrachtentebundelenzichbetertekunnen
verdedigentegenbedreigingen.
JadeTeunissen 413572 2018
34
Discussie
Nueenantwoordopdehoofdvraagisgevondenkanerwordengekekennaardegeldigheid
vanderesultaten.InhoeverreishetmogelijkvoorPostNLomietsmetderesultatente
doen.OphetmomentisPostNLergbezigomdegemisteinkomsten,doordekrimpende
postmarkt,tecompenserendoorbijvoorbeeldprijsverhogingenofminderwerknemers.Dit
geeftaandathetfinancieelnietmogelijkisophetmomentomextrateinvesterenin
technologischeinnovaties.Omeengrotespeleropdezemarktteblijvenisfuserenmet
anderebedrijvendebesteoptie.
Daarbijishetonderwerp,detechnologischeontwikkelingvanPostNL,eenergactueel
onderwerp.Ditmaaktheterglastigomgeschikteinformatietevindeninbetrouwbare
bronnen.Demeesteinformatieoverdebedrijvenzelfisdanookuithetjaarrapportvande
bedrijvenzelfuit2017gehaald.Aangezienhetoverhetalgemeenoverbedrijfsgevoelige
informatiegaat,zoalsaangegevendoorPostNL,ishetlastigomdezeinformatietevergaren.
Invervolgonderzoekzalerdusookvoorgezorgdmoetenwordendatereenbetere
samenwerkingismetdebedrijvenwaarvandezeinformatienodigis.Daarbijzullener
betrouwbaardereresultatenuithetFSA-modelkunnenkomenwanneerdewegingen
explicietbepaaldzijndoorPostNLzelfennietvanuithoezebeschrevenzijninhet
jaarverslag.Ineenvervolgonderzoekkanerookgekekenwordennaaranderefactorendie
meekunnenspelenaande(concurrentie)positievanPostNLineenmarkt.Indezepaper
heeftdefocusvoornamelijkgelegenoptechnologischeontwikkelingen.Echterishetook
mogelijkomteonderzoekenofhetmogelijkisvoorPostNLomzichopeenanderemanierte
onderscheiden.Ditkanbijvoorbeelddooreenheleandererichtingoptegaanmethet
nationalenetwerkdatzebezitten,voorpromotievangrotebedrijvenofdecontrolevan
rietendakenvoordegemeente.VerdergeeftPostNLaandatzeklanttevredenheiderg
belangrijkvinden.OfPostNLhierdejuistestrategievooraanhoudtzouookeengoedeoptie
vooreenvervolgonderzoekzijn.Hethuidigonderzoekisnaarmijnmeninggoeduitgevoerd.
DoordeSWOT-enPorter’sanalysekreegikdejuisteinformatietotmijnbeschikkingom
mogelijkeoptiesvoorstrategieëntebepalenenhiermeedevragentekunnen
beantwoorden.Hetonderzoekhadiknogeenstukuitgebreiderkunnenmakenmitsermeer
tijdwasenPostNLermeervoorzouopenstaan.
JadeTeunissen 413572 2018
35
Bibliografie
ANP.(2018).Opgehaaldvanhttps://www.nu.nl/economie/5150996/postnl-verlaagt-verwachtingen-toekomst-.html
Appelman,M.,Gorter,J.,Lijesen,M.,Onderstal,S.,&Venniker,R.(2003).EqualRulesorEqualOpportunities?DemystifyingLevelPlayingField.OpgehaaldvanCPD:https://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/equal-rules-or-equal-opportunities-demystifying-level-playing-field.pdf
AutoriteitConsument&Markt.(2016).MarktscanPakkettenEindrapport.AutoriteitConsument&Markt,DenHaag.
Bremmer,D.,&Winterman,P.(2018,616).AlgemeenDagblad.Opgehaaldvanhttps://www.ad.nl/economie/kabinet-draait-concurrentie-br-op-de-postmarkt-terug~ab0533cc/
Bright.(2017,Augustus29).OpgehaaldvanBright:https://www.bright.nl/nieuws/dominos-en-ford-testen-zelfrijdende-pizzabezorgautos
Brouwer,S.(2018).Opgehaaldvanhttps://www.sydneybrouwer.nl/blog/waarom-klantgerichtheid-belangrijk-is/
BusinessInsider.(2016,0801).OpgehaaldvanBusinessInsider:https://www.businessinsider.nl/drones-robots-of-slimme-brievenbus-dit-is-de-toekomst-van-pakketbezorging-655164/
CentraalBureauvoordeStatistiek.(2018,0214).Arbeidsmarktraaktverdergespannen.Christhian.(2016,Maart21).MarketingGenerators.Opgehaaldvan
https://marketinggenerators.nl/marketingmodellen/sfa-model-of-foetsje/#grefCohen,R.(2017,Augustus17).OpgehaaldvanFinancieelDagblad:
https://fd.nl/ondernemen/1213584/pakketvervoer-groeit-verder-postmarkt-blijft-krimpen
Cohen,R.(2017,Juni29).FD.OpgehaaldvanFinancieelDagblad:https://fd.nl/ondernemen/1208181/pakketjes-straks-nog-sneller-goedkoper-en-milieuvriendelijker-bezorgd
confrontieanalyse.(sd).Opgehaaldvanhttp://confrontatieanalyse.nlDefrance,J.-L.(2017).ThedpdGroupDrone.dpd.DHL.(2017).AnnualReport.DHL.(2018).DeutchPostDHLGroup,InvestorRelations.dpd.(2018).dpd.Opgehaaldvandpd:
http://www.dpd.co.uk/content/about_dpd/technology.jspDrones.(2018,April4).OpgehaaldvanDrones:
https://www.drones.nl/nieuws/2018/04/drone-delivery-canada-wil-palletzendingen-gaan-bezorgen
drones.nl.(2018,April04).OpgehaaldvanDrones:https://www.drones.nl/nieuws/2018/04/drone-delivery-canada-wil-palletzendingen-gaan-bezorgen
Droste,H.,&Harlaar,M.(2006).BusinessPlanning.Groningen:Wolters-Noordhoff.Eadicicco,L.(2015,December22).Time.OpgehaaldvanTime:
http://time.com/4159144/amazon-prime-warehouse-new-york-city-deliveries-christmas/
EcommerceEurope.(2017).GlobalE-commerceReport2017.
JadeTeunissen 413572 2018
36
Eelants,M.(2018).StrategischMarketingplan.Opgehaaldvanhttps://www.strategischmarketingplan.com/marketingmodellen/sfa-model/
GLS.(2016,0216).gls-groupeu.Opgehaaldvanhttps://gls-group.eu/NL/nl/nieuwsoverzicht/gls-parcellockers-in-oost-europa
Heijn,A.(2018).OpgehaaldvanRappie:https://www.ah.nl/rappieHill,T.,&Westbrook,R.(1997).SWOTAnalysis:It'sTimeforaProductRecall.Elsevier
ScienceLtd,46-52.Hogesteeger,G.(1996).DeontwikkelingvandepostinNederlandtussen1843en1913*.
TIJDSCHRIFTHISTORISCHEKRINGBREUKELEN.HP.(2015).Opgehaaldvanhttps://www.ikwilmobielwerken.nl/orienteren/hoe-postnl-een-
cloud-strategie-uitrolt/Jager,W.d.(2018,Januari1).OpgehaaldvanDroneWatch:
https://www.dronewatch.nl/2018/01/01/vooruitblik-op-2018/MinisterievanEconomischeZaken.(2017).Analysetoekomstigepostmarkt.Ministerie,
EconomischeZaken.Muilwijk,E.(2015).OpgehaaldvanIntemarketing:
http://www.intemarketing.nl/marketing/marketingomgeving/macro-omgevingNerdist.(2018,Januari8).OpgehaaldvanNerdist:https://nerdist.com/pizza-hut-self-driving-
delivery-truck-black-mirror/OPTA.(2011,0916).ConcurrentieopdePostmarkt.OpgehaaldvanAutoriteitConsumenten
Markt:https://www.acm.nl/sites/default/files/old_publication/publicaties/10298_Concurrentie%20op%20de%20postmarkt.pdf
Porter,M.E.(1980).CompetitiveStrategy.InTechniquesforAnalyzingIndustriesandCompetitors.Theefreepress.
Porter,M.E.(1991).Towardsadynamictheoryofstrategy.StrategicManagementJournal,95-117.
Porter,M.E.(2008,01).TheFiveCompetitiveForcesThatShapeStrategy.HarvardBusinessReview,25-40.
PostNL.(2011).OpgehaaldvanPostNL:https://www.postnl.nl/over-postnl/over-ons/wie-we-zijn/geschiedenis/
PostNL.(2017).AnnualReport.PostNL.Postwet(MinisterievanJustitieMaart2009).Ritzen,G.(2018,Mei8).OpgehaaldvanNRC:https://www.nrc.nl/nieuws/2018/05/08/forse-
winstdaling-postnl-door-dalende-postmarkt-a1602214RoyalMailplc.(2017).AnnualReportandFinancialStatements.Tiggelaar,B.,&Anderson,C.(2013,825).managementmodellen.Opgehaaldvan
https://www.managementgoeroes.nl/management-modellen/ansoff-matrix/WijzigingPostwet2009,33501(TweedekamerderStaten-Generaal1212,2012).
top related