maguindanaon -...

MAGUINDANAON

Kumalarang, Zamboanga del Sur

For every design, there is a story to tell. Members of the Maguindanaoan community display their culture in the colorful ekam, or mats, through their traditional

mat-weaving practice using giant pandan leaves.

Lalowa Dacula

52 years old

SKILLS embroidery mat weaving

crocheting

MASTER TEACHER

Zamboanga del Sur School of Living Traditions Maguindanao Mat Weaving

ABULCASIM Dacula

42 years old

SKILLS embroidery mat weaving

crocheting

PRESIDENT

Kumalarang Cultural Weavers

Association

Abulcasim Dacula, President of the Kumalarang Cultural Weavers Association, explains that not only the patterns but also the colors

they use in mat-weaving have their own meaning.

 “Ang mga salitang ito ay Maguindanao at Maranao. Ito ay tumutukoy sa isang taong ang ama at ina ay

parehong may dugong maharlika. Dahil sa kanyang taglay na dugo, pwede na siyang ihalal bilang sultan/

sultana, datu o prinsesa.” - Abulcasim Dacula (on Pindaopan)

PINDAOPAN

“Ang tatlong pangunahing tribu ng Moro ay Maguindanao, Maranao at Tausug. Pinaghalo ang

pangalan ng mga tribung ito kaya ang itinawag sa banig na ito ay Maguiranun sa Sulog. Ang unang gumawa ng banig na ito ay si Princess Payongan na nagmula sa

angkan ng Sultan ng Maguindanao,Lanao at Sibugay. Siya ay asawa ni Datu Dakula III ng Sibugay.

- Abulcasim Dacula

(on Maguiranon sa Sulog)

MAGUIRANON SA SULOG

“Ito ay nagmula sa mga salitang mata (eyes) at punay (bird). Ang mantapunay ay unang itinawag sa malong

at naisalin sa banig. Ang sinaunang pangkulay na ginagamit dito ay galuga at dulaw. Ang galuga ay isang

bunga ng kahoy samantalang ang dulaw ay yellow ginger. Ang galuga ay kulay-kahel samantalang ang

dulaw ay kulay-dilaw. Ang unang kulay ng mantapunay ay puti, lila, dilaw, berde, kahel at rosas.”

- Abulcasim Dacula (on Mantapunay)

MANTAPUNAY

Salitang Maranao at Maguindanao na ang ibig sabihin ay liko-liko o zigzag. Ito ay parang ilog na paliku-liku kaya tinawag na siku-siko. Ang

disenyo nito ay nagmula pa sa malong na may disenyong tinabolo at binuka-buka.

- Abulcasim Dacula (on Mantapunay)

SIKU-SIKU

Ito ay hango sa pangalan ng lugar na Kumala-dang o Kumalarang. Ang kumala ay salitang Maguindanao na ang ibig sabihin ay briliante na may bakod. Ito ay tinawag na kumala dahil sa disenyon nitong parang briliante na napapaligiran ng limang kulay na nagsisilbing bakod nito. Ang mga kulay na ito ay rosas, puti, lila, berde at asul. Ang puti at rosas ay simbolo

ng mga dalaga; lila  ang sa mga matatanda; at ang berde at asul ay sagisag ng mga domato o apat na haligi ng Royal House.

- Abulcasim Dacula (on Mantapunay)

KUMALA

Ang banig na ito ay ginagamit sa na higaan at dekorasyon maging sa kasal. Si Princess Payongan na asawa ni Datu

Dakula III ang unang gumawa ng banig na ito. Itinuro niya ito kay Putri Gonong Lidang at naisalin naman kay Lalowa “Juvaira” Dacula. Ang paghahabi nito ay itinuro niya sa mga

bata noong magkaroon ng programa ang National Commission for Culture and the Arts. Ito ay ang School OF Living Traditions Ekam or Maguindanao Mat Weaving.

- Abulcasim Dacula (on Mantapunay)

KUMALA

MANGGIS

Ang salitang manggis ay isang larong katulad ng sepak takraw. Ito ay salitang Maguindanao at Maranao. Nilalaro

ito tuwing ang kapangyarihan ng datu at bai-labi ay isinasalin sa magiging bagong pinuno. Ang tanging naglalaro nito ay ang mga may dugong maharlika.

- Abulcasim Dacula (on Mantapunay)

Ang inampik ay isang uri ng mamahaling malong. Napakaganda ng disenyo nito. Samantala, ang istilo ng banig na inampik ay katulad ng malong na ito

kaya inampik na rin ang itinawag dito.

INAMPIK

- Abulcasim Dacula (on Mantapunay)

Sarifa Dacula

34 years old

SKILLS embroidery mat weaving

crocheting

- Sarifa Dacula (on learning the art of weaving)

“Nagsimula po ako 12 years old. Nung edad ko na yun, parang ginagawa ko lang

laro. Hindi na ako tinuruan.”

- Sarifa Dacula (on the next generation)

“Yung ibang mga bata, yung kulang sa pang-gastos ng mga magulang, yung hindi

nakapag-aral, meron pa ring interesado mag-weave, marunong mag-weave. Pero yung iba, dahil nag-aral na sila, dahil yung kabuhayan ng magulang nila sapat na sa kanila, hindi na sila naghihirap, nawala na yung interes nila sa

pagweave ng banig. Kaya bihira lang yung marunong.”

- Sarifa Dacula (on passing the tradition)

“Nawala yung interes nila kasi dahil sa modernong panahon, dahil sa computer,

sa mga laruang psp, yan na ang naging resulta sa kanila. Pero yung hindi malapit sa siyudad, yung walang mapuntahan na

internet, wala silang ibang mapaglibangan. Kaya marunong pa rin silang mag-weave.

Meron pa ding kaunti.”

- Sarifa Dacula (on learning the art of weaving)

“Yun na nga ang kinatatakot namin na dahil sa modernong panahon, na

dumating talaga ang panahon na mawala ang gawain ng kultura namin.”

Kopya head gear

Salwal

Tandong hair cover

Malong skirt

Binandusan blouse

The giant pandan leaves (larger and harder than the usual pandan leaf) are boiled and air dried overnight in a shed. The leaves are then ironed through a piece of flattened wood to straighten. The ironed leaves are dried for 2-3 days with the aim of achieving a white color that will be perfect for coloring.

The dried leaves are soaked in tap water overnight to remove the dust accrued while being dried. The leaves are then colored using artificial coloring and air dried for a day during dry season or 2-3 days during wet season.

After the leaves are dried, the process of weaving the mat starts.