maswavleblis wigni - mes.gov.ge 1 masc. cigni.pdf · gresuli pedagogikuri praqtika. acnobs...
Post on 07-Sep-2019
28 Views
Preview:
TRANSCRIPT
manana vardiaSvili, marine WeliZe,
irma avaliani, giorgi gedeniZe
bunebismetyveleba
I klasi
maswavleblis wigni
gamomcemloba inteleqti
3
Sinaarsi
zogadi informacia saxelmZRvanelos Sesaxeb ..........................................................5
maswavleblis wignis mimoxilva ......................................................................................7
swavlebis ZiriTadi meTodebi da rekomendaciebi, romelTac
eyrdnoba saxelmZRvanelo ...............................................................................................9
moswavlis Sefasebis saxeebi, principebi da meqanizmebi .......................................12
Sinaarsisa da miznebis ruka. saswavlo drois ganawileba Temebis mixedviT .....20
gakveTilis scenarebi ........................................................................................................28
Sinaarsisa da miznebis ruka, saswavlo drois ganawileba
Temebis mixedviT. Tavi II. SegrZnebis organoebi .....................................................73
II Tavis zogadi miznebi: ...................................................................................................79
gakveTilis scenarebi........................................................................................................81
Semajamebeli samuSaos Sefasebis rubrika ................................................................102
Sinaarsisa da miznebis ruka, saswavlo drois ganawileba
Temebis mixedviT. Tavi III. cocxali sxeulebi .........................................................103
III Tavis zogadi miznebi ...................................................................................................108
gakveTilis scenarebi ........................................................................................................111
Sinaarsisa da miznebis ruka, saswavlo drois ganawileba
Temebis mixedviT. Tavi IV. cvlilebebi garemoSi ....................................................133
IV Tavis zogadi miznebi ...................................................................................................137
Sefasebis sqemebi ................................................................................................................139
gakveTilis scenarebi........................................................................................................141
Sinaarsisa da miznebis ruka. saswavlo drois ganawilebis
Temebis mixedviT. V Tavi. sxeulebi da masalebi ........................................................160
gakveTilis scenarebi ........................................................................................................169
5
zogadi informacia saxelmZRvanelos Sesaxeb
madlobas gixdiT, rom kiTxulobT da afasebT Cven mier warmodgenil kom pleqts.I-IV klasis kompleqtSi Sedis oTxive klasis saxelmZRvanelo, I-II klasis samuSao
rveuli da oTxive klasis maswavleblis wigni.Cven mier Seqmnili saxelmZRvaneloebi asrulebs Semdeg ZiriTad didaqtikur
funqciebs:• codnis gadacemis funqcia• unar-Cvevebis formirebis funqcia• damokidebulebebis Camoyalibebis funqcia• cnebiTi azrovnebis ganviTarebis funqcia• sabunebismetyvelo enis (terminebis) dauflebis funqcia• specifikuri da gamWoli kompetenciebis formirebis funqcia• motoruli unarebis ganviTarebis funqcia• nebisyofis Camoyalibebisa da ganviTarebis funqcia
saxelmZRvaneloSi didaqtikur erTeuls warmoadgens paragrafi. paragrafebi Tematikis mixedviT erTiandeba Tavebad.
yoveli paragrafi iwyeba samotivacio aqtivobiT. es aris kvleviTi xasiaTis davaleba, rebusi, damaintrigebeli foto an naxati, msjeloba suraTis mixedviT, obieqtebis Sedareba, SekiTxvebze pasuxi da sxva.
samotivacio davalebebi xSir SemTxvevaSi moiTxovs varaudis gamoTqmasa da hipoTezis Camoyalibebas. varaudebi ki mowmdeba paragrafis teqstze muSaobiT. sa-motivacio davalebis Semdeg moswavleebi waikiTxaven paragrafis saTaurs, Semdeg ki paragrafis teqsts.
paragrafis aseTi struqtura uzrunvelyofs imas rom moswavlis mier gamoTqmu-li azrebiT, Camoyalibebuli hipoTezebiT gansazRvruli iyos paragrafis saTauri da, Sesabamisad, misi Sinaarsic.
es aris erTgvari intriga, meToduri svla, romelic aZlierebs moswavleTa mo-tivacias.
yoveli paragrafi mTavrdeba rubrikiT `vici, rom~, romelic ajamebs paragra-fis Sinaarss.
xSir SemTxvevaSi paragrafi `gaWrilia~ Sidateqsturi davalebiT, romelic da-matebiTi biZgia imisTvis, rom moswavlem iazrovnos, raTa misi gonebrivi qmedebebi iyos produqtiuli da ara reproduqtiuli, anu man Tavad SeZlos codnis mopoveba da misi organizeba. Semdeg mocemulia davalebebi, romlebic unda Sesruldes ro-gorc individualurad, ise jgufebad da wyvilebad. saxelmZRvaneloSi mocemuli davalebebis umravlesoba xels uwyobs refleqsuri azrovnebis ganviTarebas da pasuxobs blumis taqsonomis zeda doneebs: analizis, sinTezisa da Sefasebis (cxa-dia, aris codna-gagebisa da gamoyenebis davalebebic). calkea rubrika, romelic iTvaliswinebs cdas, saSinao cdas an dakvirvebas.
calke rubrikiTaa gamoyofili situaciuri amocanebi, romlebic moswavlisa-gan moiTxovs analizisa da daskvnis gamotanis unarebis gamovlenas. yoveli Tavi mTavrdeba Semajamebeli davalebebiT, romlebic gamoirCeva mravalferovnebiT. zogierT SemTxvevaSi es aris erTi movlena an faqti, romlis irgvliv dasmuli mra-valmxrivi SekiTxvebi xels uwyobs codnis gaxsenebas, ganzogadebas da sistematize-
6
bas. zogierT SemTxvevaSi es aris proeqti, testebi, didaqtikuri TamaSebi, fizikur aqtivobasTan Sexamebuli anu aqtiuri savarjiSoebi da a. S.
saxelmZRvaneloSi erTi paragrafi ZiriTadad erT gaSlil gverdzea warmodge-nili.
I–II klasebis saxelmZRvanelos axlavs samuSao rveuli, romelSic TiTo para-grafs TiTo gverdi aqvs daTmobili.
samuSao rveuli ar aris saxelmZRvanelos damateba. es aris misi organuli nawi-li, romelSic mocemulia mravalferovani davalebebi. maT Soris, SemoqmedebiTi, am davalebebis Sesrulebisas moswavles uviTardeba ara mxolod saazrovno, aramed motoruli unarebic, es davalebebia: daakavSireT, daasruleT suraTi, gaaferade, amoWeri da daawebe, daxate, Casvi gamotovebuli sityvebi. Camoayalibe werilobiT, amoicani principi, Seavse krosvordi da a.S.
maswavleblis wignis boloSi, aseve, aris baraTebi, romelTa gamoyeneba maswavle-blis mier gaamravalferovnebs saswavlo process da moswavleebisaTvis ufro sain-teresos gaxdis mas. imaves Tqma SeiZleba sxvadasxva didaqtikur TamaSebze, romle-bic ganxilulia maswavleblis wignSi da maTi miznobrivi gamoyeneba gauadvilebs moswavles axali masalis aRqmasa da SeTvisebas.
7
maswavleblis wignis mimoxilva
I-IV klasis kompleqtis nawilia maswavleblis wigni.maswavleblis wignis daniSnulebaa gauadvilos maswavlebels sagnis swavleba,
daexmaros mas, rom saswavlo procesi iyos mravalferovani da saintereso, stan-dartiT gansazRvruli Sedegi ki – miRweuli. Cven mier Seqmnili maswavleblis wigni acnobs maswavlebels swavlebis Tanamedrove strategiebsa da midgomebs, ubiZgebs mas Tamamad gadaabijos stereotipebs da danergos swavlebaSi Tanamedrove, pro-gresuli pedagogikuri praqtika. acnobs moswavlis Sefasebis formebs, rogorc Zi-riTad, ise damatebiT didaqtikur masalas, davalebebis garTulebis gzebs, SSm-sT-vis gankuTvnil davalebebs.
maswavlebels sruli ufleba aqvs gamoiyenos maswavleblis wignSi ganxiluli rekomendaciebi an, saerTod, gverdi auaros maT da gakveTili Caataros Tavisi Sexedulebebis Sesabamisad. isic SesaZlebelia, rom Cven mier miwodebuli reko-mendaciebi gaamdidros Tavisi gamocdilebidan dagrovili momentebiT, – mTava-ria, miRweuli iyos gakveTilis mizani, Catardes is saxalisod da sainteresod. maswavleblis wignis saSualebiT maswavlebels vTavazobT gakveTilebis scenarebs – pirvel klasSi yvela paragrafis, xolo momdevno klasebSi SerCeviT ramdenime paragrafis scenars. Tumca danarCeni gakveTilebisTvisac aRwerilia gakveTilis ZiriTadi momentebi.
gakveTilis scenarSi miTiTebulia gakveTilis Tema, mizani, kavSiri standart-Tan; aqtivobebi, romlebic emsaxureba miznis miRwevas; codnis, unarebisa da da-mokidebulebebis CamonaTvali, romlis gamovlenasa da ganviTarebasac es aqtivobe-bi emsaxureba. winare codna, romelic unda gaaCndes moswavles da romelic unda gaaaqtiuros maswavlebelma imisaTvis, rom moxdes axali masalis efeqtiani aTvise-ba.
yoveli gakveTili dayofilia epizodebad, epizodebad miCneulia erTi rome-lime saxis aqtivoba, davarqvaT mas nabiji, yoveli nabijisaTvis scenari gaweri-lia: dro, resursebi, moswavleTa organizebis forma (individualuri, wyviluri, jgufuri), moswavlisa da maswavleblis aqtivoba – aseTi midgoma uzrunvelyofs yovel scenaris teqnologiurobas da, maSasadame, zrdis gakveTilis Sedegianobas. scenarebi moicavs gakveTilis Semajamebel etapsac, aseve, rekomendaciebs saSinao davalebisaTvis.
scenaris bolos ganxilulia aqtivobebi niWieri moswavleebisaTvis da SSm-saT-vis. scenars axlavs Sefasebis kriteriumebi da Sefasebis sqema, aseve, davalebebis pasuxebisa da teqstis nimuSebi.
maswavleblis wignSi mocemulia yvela davalebis pasuxi, es pasuxebi ar aris mSrali, aramed gaSlilia da, rig SemTxvevebSi, moicavs am konkretul davalebaze muSaobasaTvis saWiro meTodur rekomendaciebs.
maswavleblis wignSi asaxulia iseTi didaqtikuri masalac, romelic ar Sedis moswavlis saxelmZRvaneloSi an moswavlis rveulSi. es aris sxvadasxva didaqtiku-ri TamaSebi, eqskursiebi. xelsaqme, gamofenebis mowyoba, gacvliTi bazrobis mowy-oba. sxvadasxva xelsawyos damzadeba (magaliTad, naleqsazomi xelsawyo) da a.S.
maswavleblis wignis boloSi ganTavsebulia baraTebi, romelTa gamoyenebiT maswavlebeli gansxvavebul, saxaliso aqtivobebs sTavazobs moswavleebs.
Cven mier maswavleblis wigniT, moswavlis wigniTa da rveuliT SeTavazebuli aqtivobebi imdenad mravalferovania, rom maswavlebels aqvs saSualeba, ar gamoiye-nos yvela da SearCios alternatiuli.
8
maswavlebelma axali masala ZiriTadad klasSi unda daamuSaos da moswavlemac klasSi unda aiTvisos. gakveTilze unda moxdes moswavlis wignSi ganxiluli da-valebebis Sesruleba, Tu moeswro, SesaZloa samuSao rveulis davalebac klasSi Sesruldes, Tumca Cveni rekomendaciebiT samuSao rveulis davalebebi – unda Ses-ruldes saxlSi.
aseTi midgoma Cven Segnebulad avirCieT, radgan bunebis gakveTilebi kviraSi orjeraa da wina dRiT davalebaze muSaoba aaqtiurebs moswavlis winare codnas da amzadebs mas axali masalis asaTviseblad.
maswavleblis wignSiO aseve warmodgenilia davalebebi wlis ganmavlobaSi Casa-tarebeli yvela Semajamebeli samuSaoebisaTvis.
9
swavlebis ZiriTadi meTodebi da rekomendaciebi, romelTaceyrdnoba saxelmZRvanelo
bunebismetyvelebis swavlebis erTiani sistemis mniSvnelovani rgolia bune-bismetyvelebis saxelmZRvanelo.
Cven mier warmodgenili saxelmZRvanelo xels uwyobs moswavlis mier Teoriu-li codnis aTvisebas da kvleviTi unarebis formirebas, aseve, nebismieri gonebrivi qmedebis (aqtivobis) gansaxorcieleblad saWiro xerxebis aTvisebas.
moswavle imyofeba saswavlo procesis srulfasovani subieqtis poziciaSi, yvela etaps axorcielebs damoukideblad, TviTon swavlobs, TviTon gamoaqvs daskvna, TviTon afasebs sakuTar namoqmedars, maswavlebeli ki aZlevs mimarTule-bas da exmareba mas am saqmianobaSi. saswavlo procesi isea dagegmili, rom mTlianad moswavlezea orientirebuli, maswavlebeli jer iniciatoris rolSi gvevlineba, iwyebs gonebriv ieriSs, Semdeg partniori da TanamSromelia gaazreba/siRrmiseuli wvdomis fazaSi, sabolood ki, roca moswavle swavlebaze pasuxismgeblobas iba-rebs, fasilitatori da gezis mimTiTebeli xdeba.
saxelmZRvanelo srulad pasuxobs ganmaviTarebeli swavlebis ideas, moswavle mudmivad imyofeba `uaxloesi ganviTarebis zonaSi~, am `zonis~ farglebi ki gan-sazRvrulia moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis Sesabamisad.
paragrafebi Sinaarsobrivad da struqturulad isea agebuli, rom moswavlem bunebas da masSi mimdinare procesebs Sexedos ara gareSe damkvirveblis pozicii-dan, aramed gaacnobieros sakuTari Tavi da adgili am procesSi, Seicnos Tavisi roli da pasuxismgebloba, gaiazros bunebaSi arsebuli wesrigi da gauCndes masSi monawileobis survili, Camouyalibdes, erTi mxriv, garemosTan urTierTobis kul-tura, meore mxriv, kulturul bunebriv garemoSi cxovrebis moTxovnileba. Tana-medroveobam kidev ufro gamokveTa garemoSi arsebuli kanonzomierebebis Secno-bis aucilebloba, garemosadmi zrunva, mdgradi ganviTarebis principebis adreuli saskolo asakidanve gaazrebis saWiroeba. iswavle da ifiqre momavalze, es is qve-teqstia, romelic safuZvels uyris ekologiur cnobierebas, afarToebs moswavlis Tvalsawiers momavlis Sesaxeb, exmareba igrZnos pasuxismgebloba, Camoayalibos ga-remosdacviTi pozicia.
bunebismetyvelebis saxelmZRvanelos erT-erTi mniSvnelovani funqciaa cne-bebiT azrovnebis ganviTareba da bunebaSi mimdinare movlenebis sabunebismetyve-lo disciplinebisaTvis damaxasiaTeEbeli samecniero terminologiiT aRweris una-ris formireba. am midgomiT saxelmZRvanelo srulad pasuxobs ganmaviTarebeli swavlebis ideas, radgan cnebis formireba da misi fiqsacia weriT da zepir mety-velebaSi ganmaviTarebeli swavlebis umniSvnelovanesi amocanaa – moswavlis mier cnebis swori aRqma, gamoyeneba da gafarToeba metyvelebaSi ganixileba, rogorc moswavlis ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani maCvenebeli.
saxelmZRvaneloSi SeTavazebuli aqtivobebi saSualebas aZlevs moswavles Se-qmnas sakuTari portfolio (am TvalsazrisiT, gansakuTrebiT aRsaniSnavia Sema-jamebeli aqtivobebi da samuSao rveulis aqtivobebi), romelSic igi Tavs uyris namuSevrebs mocemuli Temis irgvliv, drodadro amuSavebs, afasebs da saSualebas aZlevs mas sabolood wardges Tanaklaselebisa da maswavleblis winaSe saukeTeso rakursiT.
moswavlis saxelmZRvanelos axlavs samuSao rveuli, romelic aZlierebs saxelmZRvanelos refleqsur xasiaTs, rac imiT gamoixateba, rom moswavles mud-mivad uxdeba Tavisi saqmianobis gaazreba.
10
saxelmZRvaneloSi da samuSao rveulSi mocemuli praqtikuli aqtivobebi, xSir SemTxvevaSi, SemoqmedebiTi xasiaTisaa da moswavles ubiZgebs, dafiqrdes naswavl-ze, winare codniTa da axlis daSenebiT miRebuli codnis safuZvelze ganaxor-cielos axali aqtivoba, gamoiyenos naswavli codna axal garemoebebSi, iazrovnos SemoqmedebiTad da ipovos problemis gadawyvetis miseuli gzac. samuSao rveuliT sargeblobisas moswavles ugrovdeba SemoqmedebiTi refleqsiis gamocdileba, rac ganaTlebasTan erTad, aris umniSvnelovanesi aRmzrdelobiTi momenti – pirovnebis formirebis fuZemdebeli elementi.
saxelmZRvaneloSi masala interpretirebulia sxvadasxva formiT, maT Soris ,TiTqmis yvela paragrafSia cda, dakvirveba an modelireba.
Ggamoyenebuli gvaqvs modelirebis sami tipi, obieqtebis modelireba, movlenis modelireba da situaciis modelireba.
davalebebi, romlebic moswavlem unda Seasrulos, moiTxovs Sedarebas, klasi-ficirebas, dakvirvebas, gaanalizebas, gazomvas, cdis Catarebas, modelis Seqmnas da daxvewas, msjelobas dakvirvebis an piradi gamocdilebis safuZvelze, daskvnis gamotanas.
dimitri uznaZe Tavisi `sinaTlis~ skolis koncefciaSi miuTiTebda, rom swavla/swavlebis umniSvnelovanesi mizania, moswavles Camouyalibdes nebisyofa. amis ganxorcielebis erT-erT meTodad mas xelsaqme miaCnda. swored am mizniT man swavlebaSi CarToO specialuri sagani `qargva~.
Cven, ra Tqma unda, qargvas swavlebaSi ver gamoviyenebT, Tumca CavrTeT iseTi aqtivobebi, romlebic moiTxovs rogorc gonebrivi, ise fizikuri qmedebebis Serwy-mul, gaazrebul ganxorcielebas, rutinul Sromas, ase, magaliTad, patara qvebiT da kenWebiT sagnebis gaformeba, polieTilenis sagnebisagan sxva sagnebis damzade-ba, formatze sxvadasxva obieqtis Seqmna, situaciis modelireba, grZelvadian proe-qtebze muSaoba, fazlis awyoba da sxva. aseTi midgomiT xdeba ara mxolod nebisyo-fis Camoyalibeba, aramed motoruli unarebis ganviTarebac, xels uwyobs saklaso rutinis, rogorc samuSao garemos formirebas gakveTilze.
saxelmZRvaneloSi aRwerili gakveTilebis struqtura msgavsia da iTvaliswi-nebs samotivacio SekiTxvas an saklaso cdas sagakveTilo procesis dasawyisSive, ilustrirebulia miznobrivad, axlavs Sigateqsturi da teqstis gasaazrebeli sa-diskusio kiTxvebi, praqtikuli samuSaoebi emsaxureba Teoriuli codnis gaazre-bas, saSinao davalebebi iZleva axali masalis gadacemisaTvis winare codnis dagro-vebisa da Semzadebis saSualebas.
saxelmZRvanelos TiToeuli Tavi logikurad ukavSirdeba Semdegs, iTvaliswine-bs naswavl masalas da Temis dasawyisSi moswavles miuTiTeEbs, Tu ra sakiTxebis gaxseneba da Seswavla mouwevs. Tema sruldeba SejamebiT `Seamowme Seni codna~, rac maswavlebelsa da moswavles saSualebas aZlevs, gansazRvros, ramdenad aiTvisa moswavlem konkretul TavSi gadmocemuli masala. SeTavazebulia mravalferovani Semajamebeli samuSaoebi.
GgakveTilebi dagegmilia swavlebis iseTi strategiebiT, rogorebicaa: diskusia da argumentirebuli msjeloba, provocireba kiTxviT, saklaso cdiT, situaciuri amocaniTa da suraTiT, kvleva, naxatis an suraTis mixedviT moTxrobis Sedgena, daasrule fraza, TamaSi, videoCveneba ganxilviT, gamofena, gaseirneba galereaSi, viqtorina, teqstis analizi, modelireba, saswavlo gaCerebebi, praqtikuli samu-Saoebi, proeqtze, kvlevaze an problemur situaciaze muSaoba, gamocanebi, rebuse-bi, krosvordebi, sainformacio baraTebi, maTgan gvxvdeba saavtoro teqnikebic – `Temis gmiri~, `hkiTxe ufrosebs~, `amoicani, aRwere, axseni~, `Savi yuTi~ da sxva.
11
`Temis gmiri~ erTdroulad emsaxureba sxvadasxva saswavlo mizans. erTi mxriv, zrdis moswavlis dainteresebas, moiTxovs akademiuri codnisa da unar-Cvevebis ganviTarebas, meore mxriv, Tavad moswavles exmareba dainaxos sakuTari progresi, dagegmos gaumjobesebis gzebi, gaTvalos amisaTvis saWiro dro. maswavleblisaTvis igi SeiZleba moqnil saklaso ganmaviTarebel Sefasebad iqces, romelSic aisaxeba moswavlis individualuri miRwevebi da klasis saerTo suraTic, amasTan, aRniSnu-li meTodi maswavlebels aZlevs saSualebas, Tavad dagegmos misaRwevi minimumi, TvalsaCinod dainaxos swavlis Sedegebi konkretuli Temis swavlebis dros, mar-Tos Sefasebis procesi moswavleebTan erTad. dDa bolos, moswavlis dagrovebuli bonusebis raodenoba gamosaxulia erTgvari jildos an stikeris saxiT, romlis dadebiT zegavlenas dawyebiTi safexuris moswavleebze mravalwliani pedagogiuri gamocdileba adasturebs.
`amoicani, aRwere, axseni~ – moswavles exmareba nacnobi obieqtidan/movlenidan organulad gadavides interpretaciamde, axsnis dros mas uwevs mimarTebebis dad-gena, Sedareba funqcionaluri maxasiaTeblebis mixedviT, msjelobisas argumente-bis moZebna, ganWvreta, Sefaseba. Aaqtivoba xels uwyobs kognitur ganviTarebas, moswavlis winsvlas dabali saazrovno unarebidan maRali saazrovno unarebisaken.
`hkiTxe ufrosebs~ aqtivobaa, romelsac saswavlo procesSi kidev erTi mxare – mSobeli, meurve, eqsperti, ufrosi da an Zma Semohyavs, igi mizanmimarTuli kav-Siria, romelic saswavlo Sedegebis gaumjobesebas emsaxureba, xels uwyobs mSobel-Ta pedagogizacias, romlis lokaluri mizani moswavleze da Sedegze orientaciaa, ufro farTo gagebiT ki xels uwyobs saerTo saganmanaTleblo poziciis Camoya-libebas.
inteleqtualuri TamaSidan Semoabija aqtivobam `Savi yuTi~. mimaniSnebe-li aRweriT martivi, farTod gavrcelebuli sagnebisa Tu masalebis gamocnoba moswavleebs uRvivebs cnobismoyvareobas, fantazias, xels uwyobs rogorc lo-gikuri, paraleluri, aseve, lateraluri, SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTarebas.
saintereso meTodikaa saswavlo gaCerebebiT swavleba, rac gakveTils mra-valferovans, dinamikurs, moswavleze orientirebuls xdis, meTodurad iZleva di-ferencirebuli midgomis SesaZleblobas, zrdis resursebis simwirisas calkeul resursze Tanabar xelmisawvdomobas, maswavlebels aZlevs saSualebas, daakvirdes moswavlis Tu moswavleTa jgufis swavlebis stils, maT sakomunikacio Tu socia-luri unarebis formirebis process.
saxelmZRvanelo iTvaliswinebs teqstze muSaobis unarebis ganviTarebasac. sa-Sinao davalebebSi CarTulia nawyvetebi vaJa-fSavelas moTxrobebidan, legendebi-dan, romlebsac Tan axlavs teqstis gasaanalizebeli kiTxvebi.
vfiqrobT, aRniSnuli aqtivobebis gamoyeneba gakveTils xalisiansa da dina-mikurs gaxdis, xels Seuwyobs moswavlis motivaciis amaRlebas, pasuxismgeblobis grZnobis Camoyalibebas, warmoSobs survils, ukeT Seimecnon da ukeTesi gaxadon samyaro.
gakveTilis scenarebSi miTiTebuli dro sarekomendacioa, maswavlebelma unda moargos is sakuTar klass profilis gaTvaliswinebiT. gaTvaliswinebulia sarezer-vo saaTic TiToeul Tavze, Temis zogad miznebs Tan axlavs sarekomendacio da al-ternatiuli aqtivobebic.
Mmaswavleblis wignis, moswavlis wignisa da moswavlis samuSao rveulis sainfor-macio danamatia eleqtronuli resursebi, sadac masalebi organizebulia `saoca-ri samyaros~ eleqtronuli prezentaciebisa da teqsturi informaciebis saxiT. Mmaswavleblis wignSi miTiTebulia linkebi, romelzec maswavlebeli ipovis swavle-bisTvis sasargeblo vizualur resursebs.
12
moswavlis Sefasebis saxeebi, principebi da meqanizmebi
obieqturi, sando, validuri da gamWvirvale Sefasebis sistemis Camoyalibeba mniSvnelovania rogorc saklaso, ise saskolo doneze.
arsebobs Sefasebis tradiciuli da alternatiuli meTodebi da, cxadia, Se-fasebis sagani mxolod qulis dawera ar aris – is moicavs pedagogiuri praqtikis Sefasebas, sagakveTilo Sefasebas, saSinao davalebas da mSoblebTan komunikacias.rac ufro msgavsia dasaxelebuli Sefasebebi, miT ufro vuaxlovdebiT avTentur Sefasebas.
Sefaseba sxvadasxva procesze dakvirvebas moicavs, maT Soris, – moswavleebis muSaobaze dakvirvebas, saSinao davalebebis realizacias, maTiU pasuxebis mosmenas diskusiis ganmavlobaSi, aseve, maswavleblisa da standartuli testis Sedegebis Sefasebas. maswavlebeli agrovebs informacias sxvadasxva gziT, es araformaluri Sefasebaa, Tumca umniSvnelovanesia misi SinaarsiTa da mravalmxrivi sargebliT. swored igi gvaZlevs saSualebas, SevafasoT moswavle ganmaviTarebeli SefasebiT, mivceT mas is konkretuli maniSnebeli, mokle samoqmedo gegma, romelic saswavlo miznamde miiyvans. ganmaviTarebeli Sefaseba swavlebis procesSi warmoebs, misi mi-zani drouli, efeqturi da moswavleze morgebuli intervenciaa. maswavleblisagan igi sistematur dakvirvebas da sxvadasxva instrumentis gamoyenebas gulisxmobs: xe-lis signalebi, baraTebis sistema, SuqniSani, strategia 3, 2,1, mikrofoni, moswavle-Ta TviTSefaseba, werilobiTi da zepiri komentarebi da sxva. mMaswavleblis wignSi arsebuli scenarebi iTvaliswinebs ganmaviTarebeli Sefasebis mudmiv warmoebas, amasTan, miTiTebul teqnikebs informaciis Sesagroveblad sarekomendacio xasiaTi aqvs, maswavlebels SeuZlia, Tavad airCios da moargos klasis profils sxvadasxva saxis ganmaviTarebeli Sefaseba. formaluri Sefaseba niSnavs informaciis Segrove-bas swavlebis Sedegis Sesamowmeblad: testebis, qvizebis, kvlevis angariSebis, cdis oqmebis, saSinao davalebebis meSveobiT, raTa ganisazRvros, ra iswavles moswavlee-bma. es Sefaseba ganmsazRvrelia, warmoebs garkveuli Temis, semestris, wlis bo-los, iwereba qula. Sefasebis orive forma mniSvnelovania, radgan maswavlebels sxvadasxva saxis informacias awvdis. Sefasebis Sedegebis gaanalizebis safuZvelze maswavlebeli saxavs samomavlo gegmebs, iazrebs pedagogiur praqtikas, cvlis da aumjobesebs strategias.
pedagogikis eqspertebi gamoyofen efeqturi Sefasebis damaxasiaTebel oTx princips: validurobas, obieqturobas, sandoobasa da gamWvirvalobas.
mizanTan Sesabamisoba, anu validuroba, zustad unda zomavdes imas, ris Sesa-fasebladac is aris gansazRvruli. validuroba aseve unda SevafasoT instruq-ciuli Tanmimdevrobis mixedviT. rodesac arsebobs logikuri kavSiri Sefasebis procedurebis, swavlebis miznisa da naswavl masalas Soris, e. i. orive komponenti – Tanmimdevrulobac da validurobac saxezea.
moswavleTa SefasebisaTvis gamoiyeneba rogorc tradiciuli, ise aratradi-ciuli meTodebi.
mraval qveyanaSi testebi codnis Sefasebis gavrcelebuli meqanizmia, Tumca xSirad kritikis obieqtic xdeba. mowinaaRmdegeebi miiCneven, rom tradiciuli tes-tireba ar afasebs moswavleTa unar-Cvevebs, gamoiyenon SemoqmedebiTi azrovneba cxovrebiseuli problemebis gadasaWrelad, is fokusirebulia mxolod informa-ciis codnaze, ar moiTxovs gamWriaxobas azrovnebis procesSi.
13
vinaidan qarTvel maswavlebelebs Soris maRalia testis, rogorc moswavlis codnis meqanizmis gamoyenebis maCvenebeli, gagacnobT ramdenime rekomendacias, romelTa gaTvaliswinebasac eqspertebi urCeven maswavleblebs:
• miuxedavad imisa, rom kargad Sedgenili testSi moswavlis codnisa da gage-bis unaris Sesaxeb informaciis swrafad miRebis erT-erTi efeqturi saSualebaa, maswavlebeli unda ecados, Semajamebeli Sefasebisas mxolod mis Sedegebs ar daeyrdnos;
• maswavlebeli unda darwmundes, rom swavleba da testireba erTmaneTs See-sabameba, es gulisxmobs, rom testSi mxolod konkretul ganvlil masalze unda daisvas aqcenti;
swavlebis da gameorebis dros maswavlebelma saSualeba unda misces moswavlee-bs, ivarjiSon iseTi magaliTebis amoxsnasa Tu davalebis SesrulebaSi, romlebic testSi iqneba mocemuli.
• testis Catarebis Semdeg moswavleebma umokles vadaSi unda miiRon informa-cia Sedegebis Sesaxeb, maswavlebelma unda amokribos ZiriTadi Secdomebi da klas-Tan erTad ganixilos isini, ra Tqma unda, ganzogadebiT, konkretuli moswavlis saxelisa Tu sxva maidentificirebeli niSnebis miuTiTeblad. maswavlebelma unda gaiTvaliswinos, rom moswavleebi swavloben ara Sedegebis gacnobisas, aramed tes-tis irgvliv gamarTuli diskusiis Sedegad. sasurvelia, naSromebze iyos ara gvari da saxeli, aramed cifruli kodi, romelic gazrdis sandoobisa da obieqturobis xarisxs, xolo sajarod ganxilvisas moxsnis konfidencialobis sakiTxs.
• testi imgvarad unda iyos agebuli, rom moswavleebs naswavlis gamomJRavne-bis saSualeba mieceT.
testis, rogorc Sefasebis instrumentis gamoyenebis mowinaaRmdegebi Sefasebis alternatiuli meTodebis gamoyenebas gvTavazoben. isini aRniSnaven, rom amgvari Sefaseba pirdapir zomavs moswavleTa aqtivobas cxovrebiseuli amocanebis sa-SualebiT.
alternatiul Sefasebas eqspertebi miakuTvneben:1. recenziis dawera skolis gazeTze;2. moswavlis portfolios Sedgena, romelSic Seva misi namuSevrebi da Sefasde-
ba misi susti da Zlieri mxareebi;3. wignis dawerasa da ilustrirebas patara mkiTxvelisaTvis; 4. proeqtis ganxorcielebas da a. S. eqspertebi alternatiuli Sefasebis or ZiriTad meTods gvTavazoben –
moswavlis portfolios DSefasebasa da moswavlis sagakveTilo aqtivobis Sefasebas. rogor moiqces maswavlebeli imisaTvis, rom misi Sefaseba ufro sando da va-
liduri gaxdes? – amaSi mas Sefasebis sistemis swori dagegmva daexmareba. dageg-mvisas mniSvnelovania, maswavlebelma gansazRvros: mosalodneli sasurveli Sede-gi, Sefasebis fokusi, SefasebisaTvis Sesaferisi garemo da dro, samuSao wesebi da procedurebi.
sasurveli Sedegis gansazRvra. Sefasebis sistemis Seqmnisas pirveli nabiji imis gacnobierebaa, risi Sefaseba surs maswavlebels, unar-Cvevis an procesis aRwera moswavleebs imis gagebaSi daexmareba, konkretulad ras moiTxoven misgan;
Sefasebis fokusis amorCeva. mas Semdeg rac aqtivobis mizani ganisazRvra, maswavlebelma unda gadawyvitos – Sefaseba procesze iqneba fokusirebuli Tu Se-degze, Tavdapirvelad fokusireba procesze xdeba, xolo mis dauflebasTan erTad nel-nela gadadis Sedegebze.
14
SefasebisaTvis sasurveli garemos Seqmna: sagakveTilo aqtivobis Sefasebis Rirebuleba realur amocanebTan mis kavSirzea damokidebuli. maswavleblis sabo-loo mizania, moswavles miRebuli codnis realur cxovrebaSi gamoyeneba. drois ukmarisobam, xarjebma da usafrTxoebis garantiis ararsebobam SesaZloa realuri procedurebis Catarebis saSualeba ar mogvces, amitom Sualedis povnaa saWiro.
Sefasebis procedurebis momzadeba. bunebrivi dgoma, TvalebiT kontaqti, Jestebis efeqturi gamoyeneba, gasagebi ena, adekvaturi toni, saTanado tempiT metyveleba, kargad organizebuli Temebi, msmenelTa interesebis gaRviZeba da Se-narCuneba – yovelive es maswavlebels Sefasebis procedurebis momzadebaSi daex-mareba.
alternatiuli Sefasebis meore yvelaze gavrcelebul meTodad eqspertebi moswavlis portfolios asaxeleben. isini amas uwodeben `moZrav suraTs~, rome-lic mkafiod asaxavs TiToeuli moswavlis individualur saWiroebebs. portfolio ori niSniT gansxvavdeba Sefasebis sxva formebisagan. pirveli – masSi namuSevrebi grovdeba gansazRvruli drois ganmavlobaSi, rac saSualebas iZleva, Tvali miva-devnoT moswavlis individualur progress, meore – portfolio rTavs moswavlee-bs momzadebis, Segrovebisa da Sefasebis procesSi. es namuSevrebi Semdeg SeiZleba gamoyenebuli iqnes mSoblebisa da maswavleblis Sexvedraze, aseve, uzrunvelyos moswavle gamoxmaurebiT.U moswavleebi CarTuli unda iyvnen gadawyvetilebis miRebis procesSi. magaliTad, gansazRvron, ra masalebi unda Sevides masSi da rogor unda Sefasdes. amiT maswavlebeli gaacnobs maT sakuTari zrdis Sefasebis sxvadasxva variants, ubiZgebs adekvaturi TviTSefasebis Camoyalibebisaken, es ki TviTregu-lirebis unar-Cvevebis ganviTarebis kidev erTi gzaa. Mmoswavlem unda SeZlos port-folioSi asaxuli swavlis progresi sakuTari sityvebiT obieqturad aRweros.
akademiuri moswrebis Sefaseba moswavlis codnis, unar-Cvevebis da Semoqme-debiTi azrovnebis Cvenebas moiTxovs. aRniSnuli Sefasebis ZiriTadi mizania ara Sefasebis Sedegebis sajarod gamotana, aramed moswavlis akademiuri moswrebis gaumjobeseba. Sefasebisadmi midgoma gulisxmobs maswavleblebis mier tradiciu-li testebis (mravalarCevniani testebisa da eseebis) CarTvas moswavleTa codnis perioduli monitoringis mizniT da, paralelurad, moswrebis Sefasebebis, rogorc swavlebis ganuyofeli nawilis gamoyenebas.
Sefasebebi unda asaxavdes ara mxolod im codnisa da unar-Cvevebis aRweras, rasac moswavleebi avlenen, aramed rogor unda Seicvalos swavlebis procesi da gaumjobesdes. moswavleebi, romlebic warmatebiT asruleben davalebebs, unda avlendnen maRal saazrovno unarebs (eqsperimentis, msjelobis, problemis ga-daWris saSualebiT, SefasebebiT, sakuTari poziciis CamoyalibebiT).
swavlebis Sedegebis Sesafaseblad mniSvnelovania Semajamebeli samuSaoebis warmoeba. amasTan, Semajamebeli samuSaoebi sasurvelia, iyos mravalferovani.
SemoTavazebuli saxelmZRvanelo mdidaria alternatiuli SefasebebiT. aq ipo-viT ara mxolod dasaxelebul sarekomendacio instrumentebs, aramed kvlevis an-gariSebs, dakvirvebis dRiurs, gamofenas prezentaciebiT, viqtorinas, Temis gmirs, argumentirebul eses da sxva. swored es aqtivobebi udevs safuZvlad Temis Se-jamebas da qmnis Semajamebeli samuSaoebis mdidar palitras, riTac xels uwyobs moswavlis SesaZleblobebis srulad gamovlenasa da ganviTarebas. Semajamebel samuSaoebs Tan axlavs Sefasebis sqemebi, romelTac sarekomendacio xasiaTi aqvs. maswavlebels SEuZlia, Tavad gansazRvros, romel kriteriums aniWebs upirateso-bas, Seqmnas holisturi an analitikuri rubrika. Semajamebeli samuSaoebis Sefase-
15
bis sqemebis/ rubrikebis Sedgenisas maswavlebelma unda gaiTvaliswinos ramdenime mniSvnelovani punqti:
• Semajamebelma davalebam unda Seafasos is, rac moswavleebma konkretuli Temis gavlis Sedegad iswavles;
• Sefasebis kriteriumebi winaswar cnobili unda iyos moswavleTaTvis;• Sefasebis kriteriumebi unda iyos naTeli da ar iZleodes interpretirebis
saSualebas;• Sefasebis rubrikaSi gaTvaliswinebuli unda iyos standartis is Sedegebi,
romelTa aTvisebasac emsaxureboda gavlili Tema;• Sefasebis kriteriumebs Soris qulebi gadanawilebuli unda iyos raciona-
lurad;• mravaldoniani Sefasebis rubrikis gamoyenebisas maswavlebelma unda gaiT-
valiswinos mosalodneli riskebi da SesaZlo Sedegebi.moswrebis saerTo Sefaseba Ria unda iyos. moswavleebi muSaobis dawyebamde
unda xedavdnen Sesafasebel amocanebs da qulebis gamoTvlis princips. isini ukeT iqnebian swavlaze koncentrirebuli, Tu ecodinebaT, ris winaSe dganan da ras unda elodnen. magaliTad, mravalqulian testebze muSaobis dawyebis win moswavlee-bma unda ganixilon qulebis gamoTvlis sistema TiToeuli amocanisaTvis, rac, garkveulwilad, daexmarebaT imis dadgenaSi, Tu ras elis maswavlebeli maTTgan. es maT muSaobis dawyebamde aZlevs ukukavSirs da exmareba obieqturi TviTSefasebis CamoyalibebaSi. moswavles manam SeuZlia Seafasos sakuTari namuSevari, sanam Ses-rulebul davalebas maswavlebels warudgens. amiT mas SesaZlebloba eZleva kvlav daubrundes davalebas da Seasworos igi rubrikis saSualebiT mowodebuli konkre-tuli ukukavSiris safuZvelze. yovelive zemoT aRniSnuli ganvixiloT erTi gak-veTilis magaliTze da davazustoT, ra nabijebis gadadgma mouwevs maswavlebels.
nabiji 1. bunebismetyvelebis maswavlebeli, Semajamebeli davalebis Catare-bamde moswavleebTan erTad detalurad ganixilavs Sefasebis rubrikas;
nabiji 2. moswavleebs saxlSi eZlevaT im tipis davaleba, romelic Semajamebeli samuSaos Sesrulebis dros iqneba gamoyenebuli;
nabiji 3. maswavlebeli moswavleebs urigebs Sefasebis rubrikaze dayrdnobiT SemuSavebul TviTSefasebis formebs da sTxovs, davalebis Sesrulebis Semdeg saku-Tari naSromebi Seafason Tavad.
nabiji 4. maswavlebeli Tavad afasebs moswavleTa namuSevrebs da saerTo Sec-domebsa da tendenciebs ganixilavs gakveTilze.
amgvari siRrmiseuli ganxilvis Semdeg moswavleebisaTvis naTeli xdeba, rogor Seasrulon Semajamebeli davaleba, rogor gamoiyenon Sefasebis formebi TviTSe-fasebisaTvis da rogor gaaumjobeson sakuTari miRwevebi.
rogor xvdeba maswavlebeli, rom moswavlem codnis standartul dones miaRwia? akademiuri moswrebis Sefasebebi moswavleTa warmatebis gazomvis erT-erTi gzaa. gazomvis mravaljeradi meTodebis CarTva moswavleebs aZlevs codnisa da unar-Cve-vebis sxvadasxva gziT gamovlenis SesaZleblobas, xolo maswavleblebs saSualeba eZlevaT, zustad warmoadginon moswavleebis realuri moswrebis angariSi standar-tul doneze.
yvelasaTvis cnobilia, rom moswavleebi gansxvavebuli tempebiT swavloben. Tu moswavleebs meti dro sWirdebaT amocanis Sesasruleblad, maT unda mieceT SesaZlebloba, rom miaRwion codnis konkretul dones, Tundac amisTvis saWiro gaxdes kidev erTi dRe da kidev erTi davaleba, Tundac imaves gaazreba. garda amisa,
16
saswavlo programa, swavlebis etapi, saswavlo wlis periodi da saskolo reJime-bi gavlenas axdens yvela Sesafasebeli davalebis dasrulebisaTvis saWiro drois xangrZlivobaze, magaliTad, seqtemberSi moswavleebs SeiZleba ufro meti meTva-lyureoba da dro dasWirdeT sakuTari codnis gadamowmebisaTvis, vidre aprilSi.
Sefasebis matricebis mravalgvari forma arsebobs, Tumca maT erTi saerTo maxasiaTebeli AaqvT – gamWvirvale Sefasebis sistemis danergva da moswavleebSi obieqturi TviTSefasebis damkvidreba.
Sefasebis sqemas/rubrikas sami Semadgeneli komponenti gansazRvravs: Sefasebis kriteriumi, miRwevis donis aRweriloba, miRwevis donis Sesabamisi Skala an xarisxi. Mmaswavlebeli Tavad gansazRvravs, sagakveTilo miznisa da klasis profilidan ga-momdinare, ras irCevs Sesafaseblad gakveTilze, moswavlis ra unarebi adasturebs konkretul codnas. Sefasebis kriteriumi, gakveTilis an aqtivobis saswavlo mizani unda eyrdnobodes Sesabamis sagnobriv da kvleviT standarts. swored standarti gansazRvravs, ra Sedegi da indikatori adasturebs saswavlo procesis Sedegiano-bas. M
mocemuli rubrikebi holisturia da sarekomendacio xasiaTi aqvs. ZiriTadi kriteriumebia: teqstis wakiTxva da gaazreba, samyaroSi mimdinare procesebis da-saxeleba, aRwera da urTierTkavSirebis dadgena, kvleviTi procedurebis Catareba, varaudis/sakuTari mosazrebis gamoTqma, daskvnis formireba, msjeloba da saku-Tari azris gamoxatva, jgufSi TanamSromloba, instruqciis Sesruleba. Sefasebis rubrikas Tan axlavs maswavleblis zogadi komentarebic.
17
ganmaviTarebeli Sefasebis rubrika
jerjerobiT uWirs
saSualoa kargia saukeTesoa
moswavles uWirs teqstis wakiTxva da damoukideblad gaazreba, movlenebis aRwera da erTmaneTTan dakavSireba, damoukideblad ver gamoTqvams varauds, ver akeTebs swor daskvnas, icavs, Tumca ver acnobierebs jansaRi cxovrebisa da higienis wesebs, srulad ver erTveba sagakveTilo procesSi, uWirs kiTxvebze pasuxis gacema da sakuTari azris dasabuTeba, saWiroebs drois marTvaSi daxmarebas, sxvadasxva samuSaos Sesrulebisas xSirad uSvebs Secdomebs.
moswavles uWirs daxmarebis gareSe teqstis gaazreba, movlenebis aRwera da erTmaneTTan dakavSireba; akvirdeba da asaxelebs movlenebs, Tumca uWirs swori varaudisa da daskvnis gakeTeba, ZiriTadad icavs jansaRi cxovrebis da higienis wesebs,nawilobriv CarTulia sagakveTilo procesSi da cdilobs kiTxvebze swori pasuxis gacemas, Tumca uWirs sakuTari azris gamoxatva da dasabuTeba, sworad ver anawilebs dros, sxvadasxva tipis samuSaoebs asrulebs nawilobriv, uSvebs Secdomebs.
moswavleZiriTadad sworad iazrebs teqsts, asaxelebs da aRwers movlenebs, akavSirebs maT erTmaneTTan, axorcielebs martiv kvlevas dakvirvebis safuZvelze, gamoTqvams varauds,akeTebs daskvnas,akavSirebs yoveldRiur cxovrebasTan, icavs jansaRi cxovrebis da higienis wesebs,CarTulia sagakveTilo procesSi; TanamSromlobs jgufis wevrebTan, asrulebs sakuTar funqcias, usmens da iRebs gansxvavebul azrs, xandaxan uSvebs umniSvnelo Secdomebs sxvadasxva samuSaos Sesrulebis dros.
moswavle kiTxulobs da iazrebs sabunebismetyvelo teqsts Sesabamisad, asaxelebs da aRwers samyaroSi mimdinare procesebs, akavSirebs maT erTmaneTTan, damoukideblad axorcielebs martiv kvlevas dakvirvebis safuZvelze, gamoTqvams varauds, akeTebs daskvnas, msjelobs mniSvnelobaze da akavSirebs yoveldRiur cxovrebasTan, acnobierebs jansaRi da usafrTxo cxovrebis mniSvnelobas, icavs higienis wesebs, aqtiurad aris CarTuli sagakveTilo procesSi; Tavad svams kiTxvebs da scems sxvebis mier dasmul kiTxvebze swor da srul pasuxebs, Tavisuflad da damoukideblad gamoxatavs sakuTar azrs da logikuri TanmimdevrobiT asabuTebs mas, pativs scems sxvis azrs, jgufuri muSaobisas aqtiurad TanamSromlobs sxva wevrebTan, asrulebs sakuTar funqcias, exmareba jgufis wevrebs, damoukideblad, srulad da sworad asrulebs sxvadasxva samuSaos, iSviaTad uSvebs umniSvnelo xasiaTis Secdomebs.
18
maswavleblis SesaZlo komentarebi
modi, erTad wavikiTxoT da davakvirdeT teqsts, Cven erTad SevZlebT Sesrulebas!kargad daakvirdi da SeZleb gansxvavebebis povnas!Zalian minda Seni mosazrebis gagebac!Tu moindomeb, Sen SeZleb swori daskvnis gakeTebas! amxanagebi elodebian Sensdaxmarebas! Sen es SegiZlia!
da sxva
girCev, yuradRebiT waikiTxo teqsti, ase met warmatebas miaRwev!dro rom ar dagekarga, ufro metis gagebas moaswrebdi!Sen SeZleb!Seni imedi maqvs!jer kargad dafiqrdi da Semdeg mogvawode Seni daskvna! Sens azrs damajerebloba aklia, ra magaliTs moiSvelieb?nu Cqarob, sanam davalebasCamabareb, kidev gadaxede!ufro metad iaqtiure!Sengan met siaxles velodebi! girCev, megobrebTan erTad kidev gaiazro jansaRi cxovrebis mniSvneloba!
da sxva
Sen kargad Seasrule davaleba, Tumca vfiqrob, kidev rom gadagexeda davalebisaTvis, Tაvაdაc აღmoაCეn-di Sეcdomას dა Tაvაdაc SეZlებ-di სwoრi pასუხiს povnას! mosawonia Seni aqtiuroba! momwons, rogor ayalibeb varauds! swori daskvnisken midixar! cota meti dakvirvebiT imuSave da saukeTeso Sedegs miaRwev! ufro Tu CauRrmavdebi, metis gagebas SeZleb! da sxva
yoCaR! maxareb! Sen sworad Seasrule da warmatebiT gaarTvi Tavi davalebas! Sen damoukideblad imuSave da SeZeli yvela sakiTxis uSecdomod Sesruleba!kargad ayalibeb varaudebs!Sen sazriani xar! misabaZia Seni aqtiuroba!kargad msjelob! Seni daskvna sworia!sworad gesmis jansaRi da usafrTxo wesis mniSvneloba!jgufis sasargeblo wevri xar!yoCaR, davaleba uSecdomod Segisrulebia!mosawonia Seni survili, meti rom icode!yoCaR, Sen gesmis bunebis dacvis mniSvneloba! mixaria, Sengan namdvili mkvlevari dadgeba!
da sxva
19
sami ram, ramac damainteresa
1.
2.
3.
Oori ram, ris Sesaxebac minda gavigo
1.
2.
erTi ram, ris Sesaxebac siamovnebiT vimsjelebdi
1.
`wriuli diagrama~ – jgufis wevrebis SefasebisaTvis (jgufis Ti-Toeuli wevri afasebs danarCen wevrebs Sesrulebuli samuSaos xvedriTi wiliT wris dayofiT sxvadasxva zomis seqtorebad).
abgdevzTiklmnopJrstufqRySCcZwWxjh
20
Si
na
ar
si
sa
da
mi
zn
eb
is
ru
ka
. sa
sw
av
lo
dr
oi
s g
an
aw
il
eb
a T
em
eb
is
mi
xe
dv
iT
I kl
asi.
I T
avi.
sk
ol
a
s
ul
9
s
T
#
Tem
is
das
axel
eba
stan
dar
tis
Ses
abam
isi
Sed
egeb
i d
a i
ndik
ato
reb
iin
dik
ato
ris
Ses
-r
ul
ebis
saS
ual
e-be
bi
akad
e-mi
ur
i sa
aTeb
is
rao
de-
noba
12
34
5
1.ma
rj
vniv
, ma
rc
xniv
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s
da
axar
isxe
bs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•am
oic
nobs
da
Camo
Tvl
is
sasw
avl
o g
arem
oSi
(ma
g.,
sakl
aso
oT
axi,
sk
ol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i,
adgi
li,
sa
dac
u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l o
bieq
teb
s d
a sa
ubr
obs
maT
dan
iSnu
leb
aze;
•iy
eneb
s Se
saba
mis
mima
rT
ebiT
ter
mine
bs (
mag.
, So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
gan
saz
Rvr
avs
sko
lis
ter
ito
ria
ze
arse
bul
i o
bieq
teb
is m
deb
areo
bas
saku
Tar
i T
avis
mim
arT
;
• pr
aqt
iku
li
aq-
tiv
oba
• sa
uba
ri
1 sT
21
2
win-
uka
n,
Sor
s-ax
-l
os,
mar
-j
vniv
-mar
cx-
niv
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is o
bieq
ts
saku
Tar
i Se
grZn
ebis
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is w
eseb
is d
acvi
T m
ona
wil
eobs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s d
a ax
aris
xebs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•am
oic
nobs
da
Camo
Tvl
is
sasw
avl
o g
arem
oSi
(ma
g.,
sakl
aso
oT
axi,
sk
ol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i,
adgi
li,
sa
dac
u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l o
bieq
teb
s d
a sa
ubr
obs
maT
dan
iSnu
leb
aze;
•iy
eneb
s Se
saba
mis
mima
rT
ebiT
ter
mine
bs (
mag.
, So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
gan
saz
Rvr
avs
sko
lis
ter
ito
ria
ze
arse
bul
i o
bieq
teb
is m
deb
areo
bas
saku
Tar
i T
avis
mim
arT
;
• pr
aqt
iku
li
aq-
tiv
oba
• d
idaq
tik
ur
i T
amaS
i
• sa
uba
ri
1 sT
22
3Ce
mi s
kol
a
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s
da
axar
isxe
bs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•am
oic
nobs
da
Camo
Tvl
is
sasw
avl
o g
arem
oSi
(ma
g.,
sakl
aso
oT
axi,
sk
ol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i,
adgi
li,
sa
dac
u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l o
bieq
teb
s d
a sa
ubr
obs
maT
dan
iSnu
leb
aze;
•iy
eneb
s Se
saba
mis
mima
rT
ebiT
ter
mine
bs (
mag.
, So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
gan
saz
Rvr
avs
sko
lis
ter
ito
ria
ze
arse
bul
i o
bieq
teb
is m
deb
areo
bas
saku
Tar
i T
avis
mim
arT
;•
asr
ul
ebs
da
Tav
adac
gas
cem
s ma
rt
iv i
nst
ru
qcie
bs,
ara
ume
tes
1-
2 mi
mar
Tu
leb
isa
(mag
., wi
n d
a ma
rj
vniv
)
sko
lis
t
erit
or
iaz
e o
rie
ntir
ebis
Tvi
s;•
dak
vir
vebi
s sa
fu
Zvel
ze
qmni
s sk
ol
is n
axat
s, s
aubr
obs
im
det
aleb
ze,
r
oml
ebma
c m
isi
gans
aku
Tr
ebu
li
int
eres
i ga
moiw
via;
• pr
aqt
iku
li
aq-
tiv
oba
su
raT
ze
da
rea
lu
r s
ivr
ceS
i
• aR
wer
a
• Se
dar
eba
• na
xat
is S
eqmn
a
1 sT
23
4va
Tva
lie
reb
sk
ol
as
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s
da
axar
isxe
bs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•am
oic
nobs
da
Camo
Tvl
is
sasw
avl
o g
arem
oSi
(ma
g.,
sakl
aso
oT
axi,
sk
ol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i,
adgi
li,
sa
dac
u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l o
bieq
teb
s d
a sa
ubr
obs
maT
dan
iSnu
leb
aze;
•iy
eneb
s Se
saba
mis
mima
rT
ebiT
ter
mine
bs (
mag.
, So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
gan
saz
Rvr
avs
sko
lis
ter
ito
ria
ze
arse
bul
i o
bieq
teb
is m
deb
areo
bas
saku
Tar
i T
avis
mim
arT
;•
asr
ul
ebs
da
Tav
adac
gas
cem
s ma
rt
iv i
nst
ru
qcie
bs,
ara
ume
tes
1-
2 mi
mar
Tu
leb
isa
(mag
., wi
n d
a ma
rj
vniv
)
sko
lis
t
erit
or
iaz
e o
rie
ntir
ebis
Tvi
s;•
dak
vir
vebi
s sa
fu
Zvel
ze
qmni
s sk
ol
is n
axat
s, s
aubr
obs
im
det
aleb
ze,
r
oml
ebma
c m
isi
gans
aku
Tr
ebu
li
int
eres
i ga
moiw
via;
• o
rie
ntir
ebi
sko
-l
is t
erit
or
iaz
e
• aR
wer
a
• am
oc
noba
1 sT
24
5 S
in d
a sa
kla-
so o
Tax
Si
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s
da
axar
isxe
bs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
•ag
ro
vebs
da
Cain
iSna
vs k
iTxv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad s
aWir
o m
ona
cem
ebs
(nax
ateb
is, p
iro
biT
i ni
Sneb
is s
aSu
aleb
iT);
•ef
uZn
eba
pir
ad
mosa
zr
ebeb
s an
/da
dak
vir
vebi
s Se
deg
ebs
das
mul
ki
Txv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad;
•iy
eneb
s ko
muni
kac
iis
sxva
das
xva
fo
rma
s (m
ag. n
axat
i, z
epir
met
yvel
eba,
is
t) s
aku
Tar
i mo
saz
reb
ebis
an/
da
kvl
evis
Sed
egeb
is w
ard
geni
sas.
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•am
oic
nobs
da
Camo
Tvl
is
sasw
avl
o g
arem
oSi
(ma
g.,
sakl
aso
oT
axi,
sk
ol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i,
adgi
li,
sa
dac
u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l o
bieq
teb
s d
a sa
ubr
obs
maT
dan
iSnu
leb
aze;
•iy
eneb
s Se
saba
mis
mima
rT
ebiT
ter
mine
bs (
mag.
, So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
gan
saz
Rvr
avs
sko
lis
ter
ito
ria
ze
arse
bul
i o
bieq
teb
is m
deb
areo
bas
saku
Tar
i T
avis
mim
arT
;•
asr
ul
ebs
da
Tav
adac
gas
cem
s ma
rt
iv i
nst
ru
qcie
bs,
ara
ume
tes
1-
2 mi
mar
Tu
leb
isa
(mag
., wi
n d
a ma
rj
vniv
)
sko
lis
t
erit
or
iaz
e o
rie
ntir
ebis
Tvi
s;•
dak
vir
vebi
s sa
fu
Zvel
ze
qmni
s sk
ol
is n
axat
s, s
aubr
obs
im
det
aleb
ze,
r
oml
ebma
c m
isi
gans
aku
Tr
ebu
li
int
eres
i ga
moiw
via;
• aR
wer
a
• Se
dar
eba
1 sT
25
5 S
in d
a sa
kla-
so o
Tax
Si
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s
da
axar
isxe
bs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
•ag
ro
vebs
da
Cain
iSna
vs k
iTxv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad s
aWir
o m
ona
cem
ebs
(nax
ateb
is, p
iro
biT
i ni
Sneb
is s
aSu
aleb
iT);
•ef
uZn
eba
pir
ad
mosa
zr
ebeb
s an
/da
dak
vir
vebi
s Se
deg
ebs
das
mul
ki
Txv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad;
•iy
eneb
s ko
muni
kac
iis
sxva
das
xva
fo
rma
s (m
ag. n
axat
i, z
epir
met
yvel
eba,
is
t) s
aku
Tar
i mo
saz
reb
ebis
an/
da
kvl
evis
Sed
egeb
is w
ard
geni
sas.
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•am
oic
nobs
da
Camo
Tvl
is
sasw
avl
o g
arem
oSi
(ma
g.,
sakl
aso
oT
axi,
sk
ol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i,
adgi
li,
sa
dac
u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l o
bieq
teb
s d
a sa
ubr
obs
maT
dan
iSnu
leb
aze;
•iy
eneb
s Se
saba
mis
mima
rT
ebiT
ter
mine
bs (
mag.
, So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
gan
saz
Rvr
avs
sko
lis
ter
ito
ria
ze
arse
bul
i o
bieq
teb
is m
deb
areo
bas
saku
Tar
i T
avis
mim
arT
;•
asr
ul
ebs
da
Tav
adac
gas
cem
s ma
rt
iv i
nst
ru
qcie
bs,
ara
ume
tes
1-
2 mi
mar
Tu
leb
isa
(mag
., wi
n d
a ma
rj
vniv
)
sko
lis
t
erit
or
iaz
e o
rie
ntir
ebis
Tvi
s;•
dak
vir
vebi
s sa
fu
Zvel
ze
qmni
s sk
ol
is n
axat
s, s
aubr
obs
im
det
aleb
ze,
r
oml
ebma
c m
isi
gans
aku
Tr
ebu
li
int
eres
i ga
moiw
via;
• aR
wer
a
• Se
dar
eba
1 sT
6kl
asSi
wes
ri-
gia
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•ef
uZn
eba
pir
ad m
osa
zr
ebeb
s an
/da
dak
vir
vebi
s Se
deg
ebs
das
mul
ki
Txv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad;
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•ag
ro
vebs
da
Cain
iSna
vs k
iTxv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad s
aWir
o m
ona
cem
ebs
(nax
ateb
is, p
iro
biT
i ni
Sneb
is s
aSu
aleb
iT);
• aR
wer
a
• sa
uba
ri
• am
oc
noba
1 sT
26
7Se
vxed
oT
sa
gzao
man
iSne
bleb
s
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
d
a el
emen
tar
ul
i kv
lev
iTi
una
r-C
veve
bis
dem
ons
tr
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•sv
ams
mar
tiv
kiT
xveb
s Se
sasw
avl
i sx
eul
is/m
ovl
enis
Ses
axeb
; •
akvi
rd
eba
Sesw
avl
is
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is
or
gano
ebis
an
mar
tiv
i xe
lsa
wyo
ebis
gam
oye
nebi
T;
•u
saf
rT
xoeb
is
wese
bis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs
mar
tiv
pr
aqt
iku
l
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s
da
axar
isxe
bs
sx
eul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
•ag
ro
vebs
da
Cain
iSna
vs k
iTxv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad s
aWir
o m
ona
cem
ebs
(nax
ateb
is, p
iro
biT
i ni
Sneb
is s
aSu
aleb
iT);
•ef
uZn
eba
pir
ad m
osa
zr
ebeb
s an
/da
dak
vir
vebi
s Se
deg
ebs
das
mul
ki
Txv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad;
•iy
eneb
s ko
muni
kac
iis
sxva
das
xva
fo
rma
s (m
ag. n
axat
i, z
epir
met
yvel
eba,
is
t) s
aku
Tar
i mo
saz
reb
ebis
an/
da
kvl
evis
Sed
egeb
is w
ard
geni
sas.
bun.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•amo
icno
bs d
a ga
nmar
tav
s qu
CaSi
mo
Zrao
bis
wese
bis
amsa
xvel
pir
o-
biT
NniS
nebs
, xs
nis
maT
i d
acvi
s au
cil
ebl
oba
s, s
aubr
obs
usa
fr
Txo
mo
Zrao
bis
wese
bis
dac
vis
auc
ileb
lo
baz
e.
• pr
aqt
iku
li
aq-
tiv
oba
• z
epir
i ka
rna
xi
• aR
wer
a
• T
amaS
i
1 sT
8Se
vxed
oT
Su
qniS
ans
un.
I.5. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s l
oka
lu
ri
gar
emo
s aR
wer
a d
a ma
sSi
or
ient
ireb
a.Se
deg
i T
val
saCi
noa,
Tu
mo
swav
le:
•amo
icno
bs d
a ga
nmar
tav
s qu
CaSi
mo
Zrao
bis
wese
bis
amsa
xvel
pir
o-
biT
NniS
nebs
, xs
nis
maT
i d
acvi
s au
cil
ebl
oba
s, s
aubr
obs
usa
fr
Txo
mo
Zrao
bis
wese
bis
dac
vis
auc
ileb
lo
baz
e.
• pr
aqt
iku
li
aqt
ivo
ba
• aR
wer
a
• T
amaS
i
1 sT
27
9 Se
amo
wme
Seni
c
od
na
bun.
I.1. m
osw
avl
em u
nda
SeZ
lo
s pr
aqt
iku
l a
qtiv
obe
bSi
mona
wil
eoba
da
elem
ent
aru
li
kvl
eviT
i u
nar
-Cve
vebi
s d
emo
nst
rir
eba.
Sed
egi
Tva
lsa
Cino
a, T
u m
osw
avl
e:•
svam
s ma
rt
iv k
iTxv
ebs
Sesa
swav
li
sxeu
lis
/mo
vlen
is S
esax
eb;
•ak
vir
deb
a Se
swav
lis
obi
eqt
s sa
kuT
ari
Segr
Zneb
is o
rga
noeb
is a
n m
art
ivi
xel
sawy
oeb
is g
amo
yene
biT
;•
usa
fr
Txo
ebis
wes
ebis
dac
viT
mo
nawi
leo
bs m
art
iv p
raq
tik
ul
aqt
ivo
bebS
i;
•am
oic
nobs
, aR
wer
s d
a ax
aris
xebs
sxe
ul
ebs
an/d
a mo
vlen
ebs
ilu
str
acia
ze
an r
eal
oba
Si;
•ag
ro
vebs
da
Cain
iSna
vs k
iTxv
aze
pasu
xis
gasa
cem
ad s
aWir
o
mona
cem
ebs
(nax
ateb
is, p
iro
biT
i ni
Sneb
is s
aSu
aleb
iT);
•ef
uZn
eba
pir
ad m
osa
zr
ebeb
s an
/da
dak
vir
vebi
s Se
deg
ebs
das
mul
kiT
xvaz
e pa
suxi
s ga
sac
emad
;•
iyen
ebs
komu
nika
cii
s sx
vad
asxv
a f
or
mas
(mag
. nax
ati,
zep
irme
tyv
eleb
a, i
st)
saku
Tar
i mo
saz
reb
ebis
an/
da
kvl
evis
Sed
egeb
is w
ard
geni
sas.
bun.
I.5.
mosw
avl
em u
nda
SeZ
zl
os
lo
kal
ur
i g
arem
os
aRw
era
da
masS
i o
rie
ntir
eba.
Sed
egi
Tva
lsa
Cino
a, T
u m
osw
avl
e:•
amo
icno
bs d
a Ca
moT
vlis
sas
wavl
o g
arem
oSi
(mag
., sa
klas
o o
Tax
i, s
kol
is
der
efan
i,
sko
lis
ez
o,
spo
rt
ul
i d
arba
zi,
t
ual
eti,
bu
fet
i,
eqim
is
kabi
net
i, a
dgi
li,
sad
ac u
nda
dae
lo
do
s u
fr
oss
) ar
sebu
l
obi
eqt
ebs
da
sau
bro
bs m
aT d
aniS
nul
ebaz
e;•
iyen
ebs
Sesa
bami
s mi
mar
Teb
iT t
ermi
nebs
(mag
., So
rs,
axl
os,
Cem
gan
mar
jvn
iv,
Cem
zem
oT
, qv
emo
T)
da
ga
nsaz
Rvr
avs
sko
lis
t
erit
or
iaz
e ar
sebu
li
obi
eqt
ebis
md
ebar
eoba
s sa
kuT
ari
Tav
is m
imar
T;
•as
ru
leb
s d
a T
avad
ac
gasc
ems
mar
tiv
in
str
uqc
iebs
, ar
a u
met
es
1-2
mima
rT
ul
ebis
a (m
ag.,
win
da
mar
jvn
iv)
sk
ol
is
ter
ito
ria
ze
or
ient
ireb
isT
vis;
•d
akvi
rve
bis
saf
uZv
elz
e qm
nis
sko
lis
nax
ats,
sau
bro
bs i
m d
etal
ebz
e,
ro
mleb
mac
mis
i ga
nsak
uT
reb
ul
i in
ter
esi
gamo
iwvi
a;•
masw
avl
ebl
is d
amxa
reb
iT T
anak
las
eleb
Tan
er
Tad
aya
lib
ebs
da
icav
s l
oka
lu
r g
arem
oSi
(ma
g.,
klas
Si,
sko
laS
i, e
zo
Si,
quCa
Si,
saxl
IS)
qcev
ius
wese
bs (m
ag.,
icav
s sk
ol
is s
isu
fT
aves
);•
amo
icno
bs
da
ganm
art
avs
quCa
Si
moZr
aobv
is
wese
bis
amsa
xvel
pi
r-
niSn
ebs,
xni
s ma
Ti
dac
vis
auc
ileb
lo
bas,
su
abr
obs
usa
fr
TOxb
eis
wese
bis
dac
vis
auc
ileb
lo
abz
e, s
aubr
obs
usa
fr
Txo
mo
Zrao
bis
wese
bis
dac
vis
auc
ileb
lo
baz
e.
• am
oc
noba
• pr
aqt
iku
li
aq-
tiv
oba
• si
mul
aciu
ri
Tam
a-Si
1 sT
28
gakveTilis scenari I
gakveTilis Tema: Sesavali saubari `marjvniv-marcxniv~ terminebis Semotana
gakveTilis mizani: moswavlem SeZlos mimarTebiTi terminebis gamoyeneba konkre-tul situaciaSi.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: moswavle imaxsovrebs mimarTebiT terminebs, mo-qmedebs instruqciis mixedviT.
aseve TviTon gascems instruqcias mimarTebiTi terminebis gamoyene-biT.
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: damaxsovrebis, gaazrebis, gaanalizebis, varaudis gamoTqmis, TanamS-romlobis.
Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba mimarTebiTi terminebi, eco-dineba, rom nebismieri sagnis mdebareobis aRwera SesaZlebelia.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: garemosadmi interesi da emociuri damokidebuleba.
kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-
mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-
refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli.
winare codna: SeeZlos sivrceSi sagnebis ganlagebis aRqma.
29
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
orga-nizebis forma
droresurse-
biaqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
individ-ualuri
3 wT
moswavleeebi gamoTq-vamen varaudebs da maT pasuxebSi gamoCndeba, ramdenad aqvT war-modgenili – ra unda iswavlon `bunebaSi~.
maswavlebeli moswavleebs warudgens sakuTar Tavs da sagans – `buneba~. pirvel-klaselebma praqtikuli gamocdilebidan intuiciis doneze mainc ician, ratom unda iswavlon maTematika an wera-kiTxva. am Tvalsaz-risiT, moswavleebi ukve motivirebulebi arian. magram, ra da ratom unda iswavlon bunebaSi, maTTvis SesaZloa Zalian bundovani iyos. amitom maswavlebeli svams pirvel SekiTxvas: 1) ras fiqrobT, ratom unda iswavlo buneba?
II nabiji
indi-vidual-
uri3 wT
moswavleebi asrule-ben maswavleblis mi-TiTebebs, furclaven wigns, gamoTqvamen varaudebs. erTi moswavlis pasuxs avsebs sxva moswavlis pasuxi da a. S.
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, daaTva-lieron bunebis wigni. gadafurclon wigni da su-raTebis mixedviT gamoita-non azri – ras Seiswavlian bunebaSi. mas Semdeg rac moismens moswavleTa pasux-ebs maswavlebeli azustebs, rom bunebaSi isini gaecno-bian da, rac mTavaria, daak-virdebian yvelafers, rac maT irgvlivaa – sakuTar saxls, sayvarel cxovels, frinvels, yvavils, dRisa da Ramis monacvleobas, transports, romliTac mgzavroben, quCaSi moZrao-bis wesebs, skolas, saklaso oTaxs da a. S.
30
III nabiji
individ-ualuri
3 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi pasuxo-ben:1) suraTze gamo-saxulia varsklavi da ia
maswavlebeli gansakuTre-bul yuradRebas amaxvilebs saxelmZRvanelos pirvel gverdze da sTxovs mos-wavleebs, gamoTqvan azri suraTis Sesaxeb, romelzec megzurebia gamosaxuli.maswavlebeli moswavleebs mimarTulebas aZlevs Sem-degi SekiTxvebiT da mi-TiTebebiT:1) aRwereT, ra aris gamosax-uli suraTze,2) aRwereT varskvlavi,3) ras fiqrobT, sad midis varskvlavi?Semdeg maswavlebeli amc-nobs moswavleebs, rom varskvlavi da ia maTTan iqneba mTeli wlis gan-mavlobaSi da miexmareba bunebis SeswavlaSi.
IV nabiji
individ-ualuri
5 wTsaxelmZR-
vanelo
maswavlebeli moswavleebs ganumartavs saxelmZRvane-loSi gamoyenebul pirobiT niSnebs.
V nabiji
individ-ualuri
5 wT
moswavleebi ismenen maswavleblis saubars. afiqsireben saklaso oTaxis obieqtebs.
maswavlebeli moswavleebs acnobs klass mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT: (saubrisas iSveliebs xe-lebs) magaliTad, me vdga-var dafis win, maswavle-belis magidis ukan, Cemgan marcxniv fanjaraa, Cemgan marjvniv ki kari!
31
VI nabiji
5 wT
moswavleebi asweven marcxena xels, Tu vin-mes SeeSala maswavle-beli Seusworebs maT. Semdeg asweven mar-jvena xels. am SemTx-vevaSic Tu vinmes SeeSala maswavlebeli usworebs mas.
maswavlebeli mimarTavs moswavleebs: daideT xeli im adgilas, sadac guli gicemT (am dros is Tvi-Tonac idebs gulze xels)mimarTavs mowavleebs `es marcxena xelia, yvelam as-wieT marcxena xeli.marcxena xelis mxares arse-buli sagnebi mdebareoben marcxniv, meore xeli ki marjvena xelia. marjvena xelis mxares moTavsebuli sagnebi mdebareoben mar-jvniv.
VII nabiji
individ-ualuri
5 wT
saxelmZR-vanelo,samuUSao rveuli
moswavleebi asrule-ben maswavleblis mi-TiTebas, deben bunebis wigns merxze marcxniv. moswavleebi bunebis wigns deben marjvniv, vinmes TuU SeeSala mas-wavlebeli usworebs.
maswavlebeli mimarTavs moswavleebs: 1) dadeT bunebis wigni Tqvengan win da marcxniv. rodesac pirvel davalebas yvela Seasrulebs maswav-lebeli moswavleebs aZlevs meore davalebas: 2) dadeT samuSao rveuli Tqvengan marjvniv. moswav-leebs, romelTac sworad Seasrules davaleba mas-wavlebeli aqebs, igi aqebs imaTac, visac SeeSala, mxolod amatebs, rom ufro meti yuradRebiT da mon-domebiT imuSaon.
32
VIII nabiji
wyvilu-ri
5 wT
moswavleebi asrule-ben maswavleblis miTiTebas da samuSao rveulis pirvel davalebas. pirvel suraTSi ujras Sesa-bamisad gaaferadeben, rodesac am davalebas yvela Seasrulebs, moswavleebi asrule-ben meore suraTis davalebas da svamen Sesabamis aRniSvnas (√), moswavleebi muSaoben fanqriT, raTa aras-wori pasuxis SemTx-vevaSi Seasworon.
maswavlebeli uTiTebs moswavleebs gadaSalon samuSao rveulebi (TviTon aCvenebs romelia samuSao rveuli) da Seasrulon pir-veli da meore davaleba. aRniSvnebs, romlebic unda gamoiyenon moswavleebma xatavs dafaze `+√~. xolo teqsts ukiTxavs etapo-brivad – jer pirveli sura-Tis mixedviT, Semdeg meore suraTis mixedviT. pirvel davalebas amowmebs ase: vin gaaferada wiTlLad, vin – lurjad. meore davalebas amowmebs ase: vin Cawera `+~, vin Cawera `√~? vinc sworad Seasrula – aqebs, vinc Sec-doma dauSva imaTac waaxal-isebs, eubneba, rom ufro yuradRebiT da bejiTad imuSaon.
IX nabiji
individ-ualuri
4 wT
moswavleebi pasuxo-ben: 1) bunebaSi Seiswav-leba yvelaferi rac garemoSi2) SeviswavleT `marcx-niv~, `marjvniv~, asaxavs sagnis mde-bareobas.
maswavlebeli ajamebs gakveTils Semdegi SekiTx-vebiT:1) ras SeviswavliT bunebaSi2) ra terminebi viswavleT3) ras NniSnavs `marjvniv~ `marcxniv?~
niWieri moswavleebi gansazRvraven TiTqmis yvela sagnis mdebareobas maT mi-
marT. magaliTad ramdeni merxi dgas mis marcxniv da win da ramdeni merxia mis marjvniv da ukan an piriqiT.
SSm – maswavlebelis daxmarebiT arkvevs romelia marjvena xeli da romeli marcxena da cdilobs sagnebis mdebareoba daafiqsiros amis mixedviT.
Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad gaiazra da ramdenad SeuZlia CamoT-valos, ras Seiswavlis buneba, ramdenad gaerkva `marcxniv, marjvniv~ mimarTebiT terminebSi da SeuZlia am terminebiT sagnis mdebareobis aRwera.
33
saWiroebs gaumjobesebas kargi Zalian kargi
uWirs CamoTvalos, ras Seiwavlis buneba. sworad axasiaTebs sagnis mdebareobas mimarTebiTi terminebis `marjvniv – marcxniv~ gamoyenebiT mxolod calkeul SemTxvevaSi.
CamoTvlis, ras Seiswavlis buneba.sworad axasiaTebs sagnis mdebareobas mimarTebi-Ti terminebis `marjvniv, marcxniv~ gamoyenebiT umravles SemTxvevaSi.
vrclad CamoTvlis, ras Seiswavlis buneba.sworad axasiaTebs sagnis mdebareobas mimarTebi-Ti terminebis `marjvniv – marcxniv~ gamoyenebiT nebismier SemTxvevaSi.
P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi1.suraTis ujra, romelzec wigni magidaze Sengan marcxniv devs, gaaferade wiTlad, xolo suraTis ujra, romelzec wigni Sengan marjvniv devs, gaaferade lurjad.
2. suraTi, romelzec varskvlavbiWuna magidis winaa, cariel CarCoSi aR-niSne ase `+~, sadac magidis ukanaa ase: `√~.
34
gakveTilis scenari II
gakveTilis Tema: varjiSi mimarTebiTi terminebis `win-ukan, mar-jvniv-marcxniv~ gamoyenebiT
gakveTilis mizani: varjiSi mimarTebiTi terminebis `win, ukan, mar-jvniv-marcxniv~, Sors-axlos~ gaazrebasa da gamoyenebaSi.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: moswavlem gamoiyenos mimarTebiTi terminebi sa-gnis mdebareobis aRsawerad – gasces instruqcia, instruqciis mixe-dviT daafiqsiros sagani.
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: gaazrebis, analizis, azris mkafiod Camoyalibebis, instruqciis mixe-dviT moqmedebis, TanamSromlobis.
Semdegi codnis dagrovebas: ecodineba, rom sagnis mdebareobis aRwera Se-saZlebelia mimarTebiTi terminebiT.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: interesi garemosadmi.
kavSiri standartTan:bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da
elementaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; • akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi
xelsawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis
derefani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, ad-gili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT da-niSnulebaze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
resursebi: burTi, saxelmZRvanelo, samuSao rveuli.
winare codna: SeeZlos garemoSi arsebuli sagnebis aRqma-dafiqsireba.
35
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
organize-bis forma
drore-
sursebiaqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
individu-aluri
2 wT
moswavleebi usme-nen maswavlebels da ixseneben mimarTebiT terminebs: `marcx-niv-marjvniv, win-ukan~.
maswavlebeli kidev erT-xel aRwers saklaso oTaxs mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT. magaliTad, `me vdgavar dafis win da maswav-lebelis magidis ukan, Cemgan marjvniv fanjaraa, Cemgan marcxniv ki – kari~.
II nabiji
individu-aluri
3 wT
moswavle (moswavlee-bi) afiqsireben maswav-leblis mdebareobas mimarTebiTi ter-minebis saSualebiT.
maswavlebeli icvlis pozi-cias, dgeba merxebs Soris da mimarTavs erT-erT moswav-les – `aRwere, sad vdgavar me, gamoiyene sityvebi: Cemgan marjvniv an marcxniv, ukan – win~.maswavlebeli am aqtivobas imeorebs sam-oTxjer.
III nabiji
wyviluri 5 wTsamuSao rveuli
moswavleebi asrule-ben samuSao rveulis meore davalebas.muSaoben fanqriT, rom Secdomis SemTx-vevaSi advilad da cxadad Seasworon.
maswavlebeli moswavleebs yofs wyvilebad da uTiTebs maT, Seasrulon samuSao rveu-lis meore davaleba, ukiTxavs maT davalebis pirobas, dafaze wers aRniSvnebs, romlebic moswavleebma unda gaakeTon. maswavlebeli moswavleTa namuSevrebs asworebs Semdegi SekiTxvebis saSualebiT:1) vin Cawera pirveli suraTis CarCoSi niSani `+~.2) vin Cawera meore suraTis CarCoSi `√~.maswavlebeli aqebs maT, vinc sworad Seasrula davale-ba, Tbili sityvebiT waaxal-isebs imaTac, vinc arasworad Seasrula davaleba da ganumar-tavs, rom ufro guldasmiT da yuradRebiT imuSaon.
36
IV nabiji
jgufuri 3 wTsamuSao rveuli
moswavleebi asrule-ben maswavleblis miTiTebebs.
maswavleblis miTiTebiT, moswavleebi asruleben samuSao rveulis me-2 para-grafis pirvel davalebas. maswavlebeli mxolod maSin Seafasebs pasuxebis sis-wores, rodesac yvela jgu-fis pasuxs moismens, sab-olood TviTon azustebs da ganmartavs:`magidis zemoT WaRia, qvemoT burTi da velosipedi, magi-daze devs wigni, fanqari da Wiqa~.
V nabiji
jgufuri 7 wT
formati, danarTi
#1 maswav-leblis
wignidan
moswavleebi as-ruleben maswav-leblis miTiTebas, jgufuri saubris Semdeg da jgufis gadawyvetilebiT erTi moswavle gadis dafasTan da aplika-cias awebebs iq, sadac unda iyos da maswav-leblis miTiTebiT ganmartavs, rom ia da varskvlavbiWuna magaliTad Rrublebs dainaxaven zemoT, xolo manqanas qvemoT.
maswavlebeli iyenebs maswav-leblis wignis danarTs (#1). formatze daawebebs saxls, saidanac ia da varskvlavbi-Wuna ixedebian, TiToeul jgufs urigebs TiTo aplika-cias – Rrubels, vertmfrens, manqanas, wylis sokos, for-mats akravs dafaze da sTx-ovs moswavleebs, daawebon aplikacia iq, sadac mas ia da varskvlavbiWuna dainaxaven, ganmarton, es maT mimarT zemoTaa Tu qvemoT.
VI nabiji
wyviluri 5 wTsamuSao rveuli
moswavleebi aRweren suraTs, iyeneben terminebs `Sors~, `axlos~.
maswavlebeli uTiTebs mos-wavleebs, Seasrulon samuSao rveulis me-2 paragrafis meore davaleba, ukiTxavs maT davalebis pirobas.
37
VII nabiji
mTeli klasi
12 wT burTi
moswavleebi ewyobian rigebad, TiToeul rigSi sami moswavlea. erTi moswavle awvdis burTs meores da eub-neba – gadaawode Sen-gan marcxniv da ukan, an Sengan marjvniv da win da a.S.
maswavlebeli organizebas ukeTebs TamaSs burTiT.sasurvelia, TuU am TamaSSi maswavlebelic miiRebs monawileobas da im rigSi Cadgeba, sadac yvelaze metad uWirT orientireba. maswavlebeli yuradRebas aqcevs, rom TamaSSi yvela moswavlem miiRos monawil-eoba.
IX nabiji
individu-aluri
3 wT
moswavleebi pasuxo-ben: `marjvniv, marcx-niv, zemoT, qvemoT, Sors, axlos~?
maswavlebeli ajamebs ga-kveTils. ekiTxeba moswav-leebs: romeli sityvebiT SeiZleba davaxasiaToT, sad mdebareobs sxeuli? pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli TviTonac azustebs.es sityvebia: `Cemgan marjvniv an marcxniv, Cemgan Sors an ax-los, Cemgan zeviT an qveviT~.
niWieri moswavleebi aRweren garemoSi arsebul nivTebs nebismieri poziciidan, magaliTad, dgas merxebis win da aRwers saklaso oTaxs, Semdeg Sebrun-deba merxebisaken zurgiT da kvlav aRwers saklaso oTaxs.
SSm – maswavleblis da klaselebis daxmarebiT sakuTar merxze moTavsebuli ori sagnis mixedviT aRwers, ras niSnavs maTi mdebareoba Sors – axlos, zemoT – qvemoT, marjvniv – marcxniv.
Sefasebis sagani SesaZloa gaxdes, Tu ramdenad SeuZlia moswavles orientireba sivrceSi instruqciis mixedviT: `Sors – axlos, win – ukan, zemoT – qvemoT~
ramdenad SeuZlia Tavad gasces instruqcia mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.
38
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
saTanadod ver iazrebs
mimarTebiTi terminebis
mniSvnelobas da uWirs
instruqciis mixedviT
moqmedeba.
uWirs gasces swori
da zusti instruqcia
mimarTebiTi terminebis
gamoyenebiT.
gaazrebuli aqvs mimarTebiTi
terminebis Sinaarsi da SeuZlia
instruqciis mixedviT moqmede-
ba umravles SemTxvevaSi.
gascems swor da zust in-
struqias mimarTebiTi ter-
minebis gamoyenebiT umravles
SemTxevvaSi.
zedmiwevniT aqvs gaaz-
rebuli mimarTebiTi
terminebis Sinaarsi da
SeuZlia instruqciis
mixevdiT moqmedeba
yvela SemTxvevaSi.
gascems swor da zust
instruqcias mimarTebi-
Ti tereminebis gamoy-
enebiT yvela SemTxveva-
Si.
P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi
1. CamoTvale – ra aris moTavsebuli magidis qveS, ra devs magidaze, ra kidia magidis zemoT.
39
gakveTilis scenari III
gakveTilis Tema: es skolaa
gakveTilis mizani: moswavleebma daaTvalieron skola da mimdebare teritoria, aRweron is, yuradReba gaamaxvilon konkretul detalebze. mimarTe-biTi terminebis gamoyenebiT orientirdnen skolis ezoSi, skolis Se-nobaSi.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: daafiqsiron, aRweron, daimaxsovron, gamosaxon, imoqmedon instruqciis mixedviT.
es aqtivobebi xels uwobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: yu-radRebis koncentrirebis, damaxsovrebis, warmosaxvis, orientirebis.
Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba misi skolis Senobis da ezos ZiriTadi maxasiaTeblebi.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pozitiuri damokidebuleba skoli-sadmi.
kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-
mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-
refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
• asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimar-Tulebisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;
• dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romlebmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia;
resursebi: skolis Senoba da ezo, samuSao rveuli, saxelmZRvanelo.
40
winare codna: moswavlem icodes mimarTebiTi terminebis arsi da maTi gamoye-neba.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
organize-bis forma
droresurse-
biaqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
wyviluri 2 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi upasuxe-ben zogadi frazebiT: `skola kargia, an sko-la lamazia da a.S.~
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs: skolidan saxlSi dabrunebulebs da-Zma, megobrebi an bebia-ba-bua albaT gkiTxaven: `rogoria Seni skola~? ras upasuxebT Tqven?
II nabiji
wyviluri 2 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi aTva-liereben suraTebs. monaxaven ias da varskvlavbiWunas, afiqsireben, rom ias skola SeRebilia vard-isfrad da samsarTu-liania, aqvs yavisferi kari.
bavSvebis pasuxebis mos-menis Semdeg maswavle-beli ganmartavs, mod-iT axla vnaxoT ias da varskvlavbiWunas skola, is kiTxulobs gakveTilis saTaurs da moswavleebs mimarTavs monaxon sura-Tze ia da varskvlavbiWu-na. ias skolis aRwerisas maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs Senobis fasa-dze Semdegi SekiTxvebiT: 1) ra feria ias skolis Senoba?2) ramden sarTuliania skola?3) ra feris kari aqvs?
III nabiji
3 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi aRweren ias skolis darefans, aRweren agreTve ias skolis mosacdels da skolis ezos, saTiTaod asaxeleben, ra saganebi dgas iq da ratom.
maswavlebeli uTiTebs moswavleebs daaTva-lieron saxelmZRvane-los momdevno suraTebi, TviTon ki ganmartavs: es ias skolis derefania – aRwereT is: es ias skolis mosacdelia – aRwereT is.es ias skolis ezoa –aRw-ereT is.
41
IV nabiji
mTeli klasi
2 wT
rigebad dawyobili moswavleebi gadian skolis Senobis da ezos dasaTvaliereblad.
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gavidnen skolis Senobidan da ezo daaTvalieron. maswavle-beli moswavleebs awyobs rigebad da uTanxmdeba: iaron uxmaurod, Sewyo-bilad da iyvnen yuradRe-biT. gzad gaivlian dere-fans da mosacdels, sadac SeCerdebian da maswav-lebeli ganmartavs, rom es derefania, aq araferi dgas, garda oTaxis mcenareebisa, imitom, rom saWiro ar aris(Tu derefanSi aris oTax-is mcenarebi).
V nabiji
mTeli klasi
13 wT
skolis Senoba
skolis ezo
moswavleebi pasuxoben maswavlebelis SekiTx-vebs Senobis fasadis Sesaxeb.
moswavleebi maswavleb-lis miTiTebiT asaxe-leben im sagnebs, rom-lebic skolis ezoSia.
es mosacdelia, aq dgas skamebi, raTa moswavlee-bi ufrosebs daelodon an piriqiT. maswavlebeli gansakuTrebul yuradRe-bas amaxvilebs skolis Se-nobis fasadze. ekiTxeba maT: 1) ra ferisaa kedle-bi? 2) ramden sarTuliania skola? 3) ra ferisaa kari? Semdeg gadian skolis ezo-Si. aqac maswavlebeli yur-adRebas amaxvilebs, ra sagnebia aq – aris Tu ara xeebi, buCqebi, yvavile-bi, skamebi, wylis soko, sportuli moedani da a.S. maswavlebeli aq kidev av-arjiSebs moswavleebs mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.
42
VI nabiji
individu-aluri
6 wTsamuSao rveuli
moswavleebi brundebi-an klasSi.maswavleblis mi-TiTebiT samuSao rveulSi xataven sko-lis Senobas.
klasSi dabrunebis Sem-deg maswavlebeli sTxovs moswavleebs, samuSao rveulSi daxaton skola da gaaferadon (samuSao rveulis pirveli davale-ba), exmareba SekiTxvebiT:1) ramden sarTuliania Cveni skola?2) ra ferisaa skolis ke-dlebi?3) ra ferisa kari?
VII nabiji
individu-aluri
4 wTsamuSao rveuli
maswavleblis mi-TiTebiT moswavleebi asruleben samuSao rveulis meore davale-bas.
maswavlebeli uTiTebs moswavleebs, gaixsenon ra sagnebia skolis ezoSi, Semdeg ki ipovon msgavsi sagnebi samuSao rveu-lis meore davalebaSi da gaaferadon.
VIII nabiji
individu-aluri
3 wT
pasuxoben maswavleb-lis SekiTxvebs,saubroben skolis Se-nobisa da skolis ezos Sesaxeb.
maswavlebeli skolisad-mi pozitiuri ganwyobis Ca moyalibebis mizniT ekiTxeba moswavleebs da ajamebs:1) ratom Semovidnen am skolaSi da ara sxvaSi?2) Tu ician skolis nomeri an visi saxelobisaa?3) xom ar swvalobdnen am skolaSi maTi mSoblebi?4) xom ar swavlobs am sko-laSi maTi da-Zma, mezobe-li, an naTesavi?5) aRwereT Tqveni skola da skolis ezo.
niWieri moswavleebi: aRniSnaven skolis kari ra ferisaa – figurebiania Tu sada, ra masalisaganaa – xis aris Tu rkinis, mimarTebiTi terminebis gamoye-nebiT damoukideblad aRweren skolis ezos, derefans, mosacdels. aR-niSnaven skolis ezoSi sportuli moedani xelovnuria Tu bunebrivi. afiqsireben, ra msgavseba-gansxvavebaa ias skolasa da mis skolas So-ris da a.S.
43
SSm – saubroben nanaxis Sesaxeb, samuSao rveulSi TiTiT aCveneben, ra sagnebi naxa skolis ezoSi.
Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad imaxsovrebs moswavle skolis Senobis detalebs. ramdenad SeuZlia nanaxis asaxva naxatiT. ramdenad SeuZlia skolis ezoSi orientireba da mimarTebiTi terminebis gamoyeneba.
saWiroebs gaumjobesebas
kargi Zalian kargi
uWirs skolisaTvis damax-asiaTebeli detalebis da-maxsovreba da masze sau-bari. uWirs skolis ezoSi orientireba mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.
saubrobs skolisaT-vis damaxasiaTebel detalebze umravles SemTxvevaSi. adekvatu-rad SeuZlia skolis Senobis naxatis Seqmna. sworad SeuZlia sko-lis ezoSi orientire-ba mimarTebiTi ter-minebis gamoyenebiT umravles SemTxvevaSi.
zedmiwevniT saubrobs skoli-saTvis damaxasiaTebel de-talebze yvela SemTxvevaSi. adekvaturad SeuZlia sko-lis Senobis naxatis Seqmna. SeuZlia skolis ezoSi ori-entireba mimarTebiTi ter-minebis gamoyenebiT yvela SemTxvevaSi.
44
gakveTilis scenari IV
gakveTilis Tema: vaTvaliereb skolas
gakveTilis mizani: moswavlem amoicnos skolis SenobaSi arsebuli obieqtebi da isaubros maT daniSnulebaze. gansazRvros maTi mdebareoba mimarTe-biTi terminebis gamoyenebiT sakuTari Tavis mimarT.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: aTvalierebs, msjelobs. gamoTqvams varauds, svams SekiTxvebs, orientirdeba skolis teritoriaze.
es aqtivobebi xel uwyobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: va-raudis gamoTqmis, msjelobis, SekiTxvebis dasmis, instruqciis mixe-dviT garkveul teritoriaze orientirebis.
Semdegi codnis dagrovebas: ecodineba skolis SenobaSi arsebuli obieqtebis mdebareoba da maTi daniSnuleba.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: skolisadmi pozitiuri damokide-buleba.
kavSiri standartTan:
bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-
refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
•asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;
•dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia;
resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, skolis teritoria.
45
winare codna: SeeZlos suraTis aRwera, orientireba mimarTebiTi terminebis gamoyenebiT.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
orga-nizebis forma
drore-
sursebiaqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
indi-vidua-luri
2 wT
moswavleebi ga-nasaxiereben: TuU igulisxmeba zeviT – xels maRla swev-en. Tu igulisxme-ba qveviT – xels dabla sweven.
gakveTili iwyeba gavlili masa-lis gameorebiT: maswavlebeli mimarTavs moswavleebs moifiqron, rogor ganasaxiereben moZraobas `zeviT da qveviT~.maswavlebeli ganmartavs, rom is warmoTqvams winadadebas – maT ki unda ganasaxieron es aris `zeviT~ Tu `qveviT~. es winadadebebi Sei-Zleba iyos: mTidan veSvebiT, mTaze avdivarT, Senobis saxuravze avdi-varT, metroSi CavdivarT, ias klas-Si avdivarT, ias klasidan Camovdi-varT.
II nabiji
indi-vidua-luri
5 wTsaxelmZ-Rvanelo
moswavleebi asaxe-leben obieqts da pasuxoben maswav-leblis SekiTx-vebs. savaraudod sworad mixvdebi-an, TiToeuli simbolo ras mianiSnebs, maswav-leblis SekiTxve-bze dayrdnobiT saubroben, ra daniSnuleba aqvs TiToeul obieqts.
maswavlebeli miuTiTebs moswavleebs daaTvalieron saxelZRvaneloSi su-raTebi da ivaraudon, ra aris am su-raTebze gamosaxuli.maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs:1) rogor mixvdiT, rom es eqimis kabine-tia? risTvisaa saWiro eqimis kabineti? rodis unda mimarToT eqimis kabinets?2) rogor mixvdiT, rom es bufetia? risTvisaa saWiro bufeti? rodis unda SexvideT bufetSi?3) rogor mixvdiT, rom es sportdarba-zia? risTvisaa saWiro sportdarbazi? ra SemTxvevaSi unda SexvideT sport-darbazSi?4) rogor mixvdiT rom es biblioTekaa? risTvisaa saWiro biblioTeka? rodis unda mimarToTO biblioTekas? bolos maswavlebeli yuradRebas amaxvilebs tualetze da aRniSvnebze `biWi-gogo~.
46
III nabiji
idivid-ualuri
15 wTskolis
terito-ria
moswavleebi pasuxoben, rom klasidan gadian derefanSi.moswavleebi ewyobian rigebad da gadian saklaso oTaxidan, aTva-liereben skolis SenobaSi arse-bul obieqtebs, akvirdebian, ra aRniSvnebia karze TiToeul SemTx-vevaSi.
maswavlebeli ekiTxeba moswav-leebs, sad gavdivarT klasidan, ra aris Cveni klasis gareT?(Tu pasuxma daagviana maswavlebeli sTxovs daaTvalieron wina para-grafis suraTebi da gaixsenon wina gakveTilis eqskursia). moswavleTa pasuxis mosmenis Semdeg maswav-lebeli sTavazobs moswavleebs dawyvildnen rigebad da wavidnen eqskursiaze skolis Senobis dasaT-valiereblad. Seaxsenebs moswav-leebs, rom unda iaron uxmaurod, Sewyobilad da iyvnen yuradRebiT,maswavlebeli aTvalierebinebs mos-wavleebs saWiro obieqtebs. iyenebs mimarTebiT teminebs, yuradRebas amaxvilebs aiares kibe Tu ara, ro-mel sarTulzea esa Tu is obieqti.
IV nabiji
7 wT
moswavleebi brun-debian klasSi da maswavleblis mi-TiTebiT asrule-ben samuSao rveu-lis davalebas.umjobesia mos-wavleebma jer zepirad ganmar-ton, ra da rogor unda Seasrulon da mxolod Semdeg daawebon.
klasSi dabrunebis Semdeg maswav-lebeli sTavazobs moswavleebs Seasrulon samuSao rveulis davaleba.maswavlebeli ismens moswavleTa mosazrebebs – Tu rogor unda Seasrulon davaleba, saWiroebis SemTxvevaSi azustebs da ufro vr-clad ganmartavs.
V nabiji
indi-vidua-luri
3 wT
moswavleebi Ca-moTvlian nanaxs, ganmartaven, ra sad mdebareobs. pasuxs usworeben erTmaneTs.
maswavlebeli ajamebs gakveTils, ekiTxeba moswavleebs: ra naxes da gaiges axali.maswavlebeli ismens moswavleTa pasuxebs, Tu saWiroa erTveba da azustebs.
47
VI nabiji
indi-vidua-luri
3 wT
moswavleebi pasuxoben maswav-leblis SekiTx-vebs, romelTa saSualebiTac ukeT gaiazreben TiToeuli obieq-tis daniSnulebas.
meti sicxadisaTvis svams alterna-tiul SekiTxvebs:1) maT sabavSvo baRSi iyo Tu ara mosacdeli? aRwereT.2) gaqvs Tu ara saxlSi derefani? aRwereT.3) gaqvs Tu ara saxlSi biblioTeka?4) gaqvs TuU ara saxlSi tualeti.
niWieri moswavleebi exmarebian sxva moswavleebs TiToeuli obieqtis aRwera-Si da mdebareobis gansazRvraSi mimarTebiTi terminebis saSualebiT. advilad afiqsireben sarTuls, iyeneben terminebs `derefnis SuaSi, dasawyisSi, boloSi~, zedmiwevniT aRweren TiToeuli obieqtis daniS-nulebas, agreTve iq qcevis wesebs.
SSm – maswavleblis da klaselebis daxmarebiT orientirdeba skolis SenobaSi, yuradRebas amaxvilebs, ra aRniSvnaa karze, rom mixvdes daniSnule-bas.
Sefasebis sagani SeiZleba iyos: ramdenad SeuZlia moswavles skolis SenobaSi arsebuli obieqtebis amocnoba da maTi mdebareobis aRwera mimarTe-biTi terminebis gamoyenebiT. maT daniSnulebaze msjeloba.
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
amoicnobs skolis
SenobaSi arsebul
obieqtebs da msje-
lobs maT daniSnule-
baze caleul SemTx-
vevebSi. uWirs maTi
mdebareobis aRwera
mimarTebiTi ter-
minebis gamoyenebiT.
amoicnobs skolis Seno-
baSi arsebul obieqtebs
da adekvaturad saubrobs
maT daniSnulebaze umrav-
les SemTxvevaSi. SeuZlia
maTi mdebareobis aRwera
mimarTebiTi terminebis ga-
moyenebiT umravles SemTx-
vevaSi
amoicnobs skolis SenobaSi ar-
sebul obieqtebs da adekvatu-
rad saubrobs maT daniSnule-
baze nebismier SemTxvevaSi,
SeuZlia maTi mdebareobis
aRwera mimarTebiTi terminebis
gamoyenebiT nebismier SemTx-
vevaSi.
P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi
1. suraTebis mixedviT amoicani: bufeti, sport darbazi, eqimis kabi-
neti, biblioTeka. Semdeg ki, furclis bolos mocemuli suraTebi ga-
moWeri da Caawebe Sesabamis adgilas.
48
gakveTilis scenari VgakveTilis Tema: Sin da saklaso oTaxSi
gakveTilis mizani: moswavlem CamoTvalos saklaso oTaxSi arsebuli sagnebi, isaubros maT daniSnulebaze, Seadaros saxlSi arsebul sagnebs da ipovos msgavseba-gansxvaveba.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: aTvalierebs da akvirdeba Tavis saklaso oTaxs, pasuxobs maswavleblis SekiTxvebs, gamoTqvams varaudebs da mosazre-bebs, aRwers, adarebs, gamoaqvs daskvna.
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: varaudis gamoTqmis, saazrovno, Sedarebis, analizis, daskvnis gamo-tanis, raodenobrivi kompetenciis.
Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba – ra sagnebia saklaso oTaxSi, ra risTvisaa saWiro, ra msgavsebaa saxlsa da skolas Soris.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pozitiuri damokidebuleba skoli-sadmi.
kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-
mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-
bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-
suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)
sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-
refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
•asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-
49
bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;•dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-
bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia
resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, saklaso oTaxi.
winare codna: moswavlem unda icodes yofa-cxovrebaSi gavrcelebuli sagnebis amocnoba, suraTis aRwera, mimarTebiTi terminebis arsi.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
orga-
nizebis
forma
droresurse-
biaqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
wyvilu-
ri5 wT
saxelmZR-
vanelo
moswavleebi aTvalier-
eben saxelmZRvaneloSi
ias saklaso oTaxs. mas-
wavleblis SekiTxvebze
pasuxis Semdeg CamoT-
vlian – ra sagnebi dgas
ias saklaso oTaxSi:
dafa, romelic kedel-
ze hkidia, karada,
merxebi. maswavlebelis
magida, urna, yvavilebi
fanjris rafaze.
maswavlebeli uTiTebs mos-
wavleebs daaTvalieron ias
da varskvlavbiWunas saklaso
oTaxi, CamoTvalon, ra dgas iq,
Tu pasuxi igvianebs maswavlebeli
exmareba bavSvebs da kiTxulobs
ias sametyvelo buStis Canawers:
`es merxia, es dafaa~. maswavlebe-
li ekiTxeba moswavleebs:
1) risTvis iyeneben dafas?
2) risTvisaa saWiro merxi?
50
II nabiji
wyvilu-
ri7 wT
saxelmZR-
vanelo
saklaso
oTaxi
moswavleebi adareben
saxelmZRvaneloSi
mocemul suraTs Tavis
saklaso oTaxs, amoic-
noben da asaxleben
sagnebs, romlebic maT
saklaso oTaxSicaa.
amave dros aRniSnaven,
rom maT klasSi igive
daniSnulebis sagnebi
gansxvavebulia: mag-
aliTad, sxvanairi dafa
hkidia, sxvanairi kara-
da da a.S.
Semdeg maswavlebeli sTavazobs
moswavleebs Tavisi saklaso
oTaxi Seadaron ias saklaso
oTaxs, risTvisac svams SekiTx-
vebs:
1) aris Tu ara dafa Cven klasSi?
2) aris Tu ara wignebis karada?
3) aris Tu ara merxebi Cven klas-
Si?
4) aris TuU ara urna?
5) aris Tu ara maswavlebelis
magida?
yvela SekiTxvis dasma aucile-
beli ar aris. sakmarisia daisvas
pirveli ori SekiTxva, danarCeni
sagnebis Sedareba ki moswavleeb-
ma TviTon unda SeZlon. yvela
zemoT CamoTvlil SekiTxvas
maswavlebeli svams ukidures
SemTxvevaSi. amave dros, maswav-
lebeli moswavleTa yuradRebas
amaxvilebs imaze, rom aRniSnon
– es sagnebi iseTivea, rogorc ias
saklaso oTaxSi, Tu gansxvavebu-
lia.
III nabiji
wyvilu-
ri5 wT
saxelmZR-
vanelo
moswavleebi suraTis
mixedviT CamoTvlian:
wignebis karada, magida,
skamebi, televizori,
savarZeli.
maswavlebeli uTiTebs moswav-
leebs daaTvalieron ias saxli,
CamoTvlian, ra dgas iq.
IV nabiji
2 wT
gantvirTvis mizniT
moswavleebi varjiSo-
ben
maswavlebeli moswavleebs as-
rulebinebs martiv fizikur
varjiSebs
51
V nabiji
indi-
vidua-
luri
10 wT
samuSao
rveuli
saklaso
oTaxi
moswavleebi ixseneben
da CamoTvlian, ra dgas
maT saxlSi. Semdeg ki
asruleben samuSao
rveulis davalebas.
maswavlebeli mimarTavs moswav-
leebs, gaixseneT, ra dgas Tqvens
saxlSi, Semdeg uTiTebs Seasru-
lon samuSao rveulis davaleba,
Semoxazon iseTi sagnebi, rome-
lic saxlSi aqvT da skolaSic
aris, sityvierad Camoayalibon,
ra msgavsebaa skolasa da saxls
Soris.
VI nabiji
jgufu-
ri6 wT
saklaso
oTaxi
gakveTilis Sejameba xdeba Tama-
SiT `vin mets daasaxelebs: maswav-
lebeli moswavleebs yofs jgufe-
bad. erTi jgufi asaxelebs erT
sagans, meore ganmartavs: risTvis
gamoiyeneba es sagani da, amave
dros, asaxelebs sxva sagans, rom-
lis mniSvnelobasac ganmartavs
sxva jgufi, TamaSi grZeldeba im
sagnebis CamoTvliT romelic
a) saxlSic aris da skolaSic
b) mxolod skolaSia da, amave
dros, ganmartaven, ratom ar aris
es sagnebi saxlSi
g) sagnebi, romlebic mxolod
saxlSia
d) daTvalon, ramdeni merxia maT
mwkrivSi.
maswavlebeli bolos azustebs:
maSasadame, zogierTi sagani sax-
lSic aris da skolaSic, zogi-
erTs mxolod skolaSi viyenebT,
zogierTs ki mxolod saxlSi.
niWieri moswavleebi: CamoTvlian iseT sagnebsac, romlebic suraTze ar Cans, magram maT klasSi aris – magaliTad, paltoebis sakidi, aRniSnavs, rom es sagani saxlSic aris, saxlSi aris agreTve – magaliTad urna, ro-melic, aseve, ar Cans suraTze. aRwers, ra aris gamofenili kedlebze klasSi da saxlSi da a.S. saubrobs skolasa da saxls Soris msgavse-ba-gansxvavebaze.
52
SSm – maswavleblis da klaselebis daxmarebiT amoicnobs – ra sagnebia skola-Si, romeli maTganis msgavsi sagnebia saxlSi, ra msgavsebaa saxlsa da skolas Soris.
Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad SeuZlia moswavles klasSi arsebuli sagnebis CamoTvla da maT daniSnulebaze saubari, ramdenad SeuZlia saxlsa da skolaSi msgavsi sagnebis amocnoba. am sagnebis saWiroebis dasabuTeba saxlsa da skolaSi.
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
amoicnobs saklaso
oTaxSi ganlagebul
sagnebs, Tumca uWirs
maT daniSnulebaze
saubari. uWirs msgav-
si sagnebis amocnoba
saxlsa da skolaSi.
ver asabuTebs maT
saWiroebas.
amoicnobs saklaso oTaxSi
ganlagebul sagnebs, saubrobs
maT daniSnulebaze umravles
SemTxvevaSi.
SeuZlia msgavsi daniSnulebis
sagnebis amocnoba saxlsa da
skolaSi umravles SemTxvevaSi,
asabuTebs maT saWiroebas.
amoicnobs saklaso oTaxSi
ganlagebul sagnebs, sau-
brobs maT daniSnulebaze
nebismier SemTxvevaSi.
SeuZlia msgavsi daniSnulebis
sagnebis amocnoba saxlsa da
skolaSi. nebismier SemTxveva-
Si asabuTebs maT saWiroebas.
53
gakveTilis scenari VI
gakveTilis Tema: me da Cemi saklaso oTaxi
gakveTilis mizani: moswavlem gaacnobieros wesrigis mniSvneloba klasSi. mo-nawileoba miiRos klasSi qcevis wesebis CamoyalibebaSi. aRweros saklaso oTaxSi sagnebis ganlageba mimarTebiTi terminebis gamoyene-biT.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: aRwers, msjelobs, gamoTqvams azrs, iyenebs mi-marTebiT terminebs saklaso oTaxSi sagnebis mdebareobis aRsawerad.
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: se-miotikuri kompetenciis, msjelobis, azris gamoTqmis, analizis, Se-darebis, daskvnis gamotanis.
Semdegi codnis dagrovebas: moswavles ecodineba skolaSi qcevis wesebi.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pasuxismgebloba skolis mimarT.
kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-
mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; • akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;• usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; • agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-
bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);• efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-
suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)
sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-
refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
• asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;
54
• dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia.
resursebi: saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, saklaso oTaxi.
winare codna: moswavles SeeZlos suraTis aRwera, esmodes mimarTebiTi ter-minebis arsi.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
organize-
bis formadro
re-
sursebiaqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
wyviluri 4 wTsaxelmZ-
Rvanelo
moswavleebi aRweren
suraTs: `maswavlebeli
dgas dafasTan, moswav-
leebi sxedan merxebTan,
klasi mowesrigebulia~.
maswavlebeli mimarTavs
moswavleebs: daakvirdnen
pirvel suraTs saxelmZR-
vaneloSi da aRweron is.
II nabiji
individu-
aluri4 wT
saklaso
oTaxi
moswavleebi pasuxo-
ben, Cven klasSi msgavsi
situaciaa. moswavleebi
advilad mixvdebian,
rom ias klasSi da maT
klasSic mimdinareobs
gakveTili.
maswavlebeli ekiTxeba mos-
wavleebs:
1) hgavs TuU ara ias klasis
situacia maTi klasis situ-
acias?
2) ras fiqrobT, ias klasSi
gakveTili mimdinareobs Tu
dasvenebaa?
3) klasSi vin zis Sens ukan?
4) klasSi vin zis Sens win?
III nabiji
wyviluri 5 wTsaxelmZ-
Rvanelo
moswavleebi aRweren:
maswavlebeli klasSi ar
aris. moswavleebidan
zogierTi zis, zogierTi
fexze dgas da ise sau-
brobs. yvela sagani Tavis
adgilzea.
moswavleebi advilad
mixvdebian, rom suraTze
asaxulia dasveneba ias
klasSi.
moswavleebi akvirdebi-
an suraTs da gamoaqvT
daskvna, rom ias klasSi
wesrigia.
maswavlebeli mimarTavs mos-
wavleebs, aRweron ias klasi,
romelic meore suraTzea
gamosaxuli.
maswavlebeli ekiTxeba mos-
wavleebs:
1) am suraTze ias klasSi
dasvenebaa Tu gakveTili
mimdinareobs?
2) wesrigia TuU ara ias klasSi
dasvenebaze?
55
IV nabiji
wyviluri 4 wTsaxelmZ-
Rvanelo
moswavleebi akvirdebi-
an suraTs da aRweren
mouwesrigebel garemos
klasSi.
cxadia, maswavleblis
SekiTxvaze moswavleebi
upasuxeben, rom umjobe-
sia meore suraTze aRw-
erili garemo.
maswavlebeli mimarTavs mos-
wavleebs, rom daakvirdnen
mesame suraTs da aRweron.
maswavlebeli ekiTxeba mos-
wavleebs:
1) romeli garemoa maTTvis
mosawoni – meore suraTze
asaxuli Tu is, rac mesame
suraTze moCans?
V nabiji
individu-
aluri6 wT
formati
flomas-
terebi
moswavleebi usmenen
maswavlebels, gamoTq-
vamen mosazrebebs, raTa
Camoayalibon saklaso
oTaxSi qcevis wesebi:
1) dasvenebaze wynarad
vimoZraoT klasSi
2) vilaparakoT mSvidad
3) avkrifoT iatakze
dayrili furclebi da
movaTavsoT urnaSi
4) gavasworoT merxebi
5) drodadro wyali da-
vusxaT yvavilebs
6) gavwmindoT dafa.
maswavlebeli mimarTavs mos-
wavleebs: imisaTvis, rom Cven
klasSi yovelTvis wesrigi
iyos, SevTanxmdeT, rogor
unda moviqceT. amisaTvis
gaixseneT, rogor iqceviT
saxlSi, rogor icavT wes-
rigs.
erToblivad SemuSavebul
dasrulebul qcevis wesebs
maswavlebeli wers forma-
tze da moswavleebis damx-
arebiT akravs kedelze.
VI nabiji
individu-
aluri2 wT
moswavleebi asruleben
martiv fizikur var-
jiSebs.
gantvirTvis mizniT mas-
wavlebli fizikurad avar-
jiSebs moswavleebs.
56
VII nabiji
individu-
aluri6 wT
moswavleebi pasuxoben
maswavleblis SekiTxvebs
– kidev erTxel afiq-
sireben skolis teri-
toriaze mniSvnelovani
obieqtebis mdebareobas.
maswavlebeli kidev erTxel
imeorebs mimarTebiT ter-
minebs. ekiTxeba moswavleebs:
1) saklaso oTaxSi fanjara
Sengan marjvnivaa Tu marcx-
niv?
2) saklaso oTaxSi kari Sen-
gan marjvnivaa Tu marcxniv?
3) vin zis Sens ukan?
4) vin zis Sens win?
5) saklaso oTaxidan sad
gavdivarT?
6) Cven klasSi mosaxvedrad
kibe amoviareT Tu ara? ro-
mel sarTulzea Cveni klasi?
7) rogor movxvdeT mosac-
delidan Cvens klasSi?
8) romel sarTulzea eqimis
kabineti? sportdarbazi?
9) rogor movxdeT Cveni
klasidan bufetSi?
VIII nabiji
individu-
aluri4 wT
samuSao
rveuli
asruleben samuSao rveu-
lis meore davalebas.
zeviT-qveviT terminebis
gasameoreblad maswavle-
beli uTiTebs moswavleebs
Seasrulon samuSao rveulis
meore davaleba. maswavle-
beli martivad amowmebs
davalebas. ekiTxeba moswav-
leebs: vin gaaferada droSa
mwvaned? vin gaaferada urna
wiTlad? aqebs, vinc sworad
Seasrula davaleba, waaxal-
isebs imaTac, vinc ver SeZlo
sworad Sesruleba, amx-
nevebs da sTxovs, rom ufro
yuradRebiT da guldasmiT
imuSaon.
niWieri moswavleebi damoukideblad, maswavleblis daxmarebis gareSe ayali-bebs – rogor icavs wesrigs saxlSi da rogor unda moiqces saklaso oTaxsa Tu derefanSi, bufetSi, zogadad skolaSi.
57
SSm – moswavle maswavleblis damxarebiT suraTis mixedviT asxvavebs mowesrige-bul da mouwesrigebel saklaso oTaxs, afiqsirebs Tavis damokide-bulebas mowesrigebuli garemosadmi.
Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad asxvavebs moswavle mowesrigebul ga-remos mouwesrigebelisagan. ramdenad SeuZlia skolaSi qcevis wesebis Camoyalibeba da dacva.
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
uWirs mowesrigebuli
garemos gasxvaveba mou-
wesrigeblisagan. uWirs
skolaSi qcevis wesebis
Camoyalibeba da maTi
dacva.
asxvavebs mowesrigebul
garemos mouwesrige-
blisagan, ayalibebs
skolaSi qcevis wesebs
da icavs maT umravles
SemTxvevaSi. saubrobs
qcevis wesebis dacvis
mniSvnelobaze.
detalurad asxvavebs mowes-
rigebul garemos mouwesrige-
blisagan, ayalibebs skolaSi
qcevis wesebs da icavs maT
nebismier SemTxvevaSi.
zedmiwevniT saubrobs qcevis
wesebis dacvis mniSvnelobaze
P.S. samuSao rveulis davalebis instruqciebi
2. daakvirdi suraTs, rac dafis zemoTa, gaaferade mwvaned, rac dafis
qve moTaa – wiTlad.
58
gakveTilis scenari VII
gakveTilis Tema: SevxedoT sagzao maniSneblebs
gakveTilis mizani: moswavlem gaacnobieris usafrTxo mgzavrobisaTvis sag-zao maniSneblebis aucilebloba. SeeZlos sagzao maniSneblebis arsis amocnoba da adekvaturi qmedeba.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: amoicnos, daimaxsovros, gaanalizos, monawileo-ba miiRos simulaciur TamaSebSi, daamzados maniSneblebi.
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: da-maxsovrebis, gaanalizebis, motoruli, adekvaturi qmedebis.
kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-
mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-
bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-
suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)
sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:• amoicnobs da ganmartavs quCaSi moZraobis wesebis amsaxvel pirobiT niSnebs,
xsnis maTi dacvis aucileblobas, saubrobs usafrTxo moZraobis wesebis dacvis aucileblobaze.
resursebi: muyao, flomasterebi, makrateli, webo.
winare codna: moswavles SeeZlos martivi gamosaxulebis arsis damaxsovreba, wesebis Sesabamisad moqmedeba.
59
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
organize-
bis formadro resursebi aqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
wyviluri 2 wT danarTi 2
moswavleebi, sa-
varaudod, advilad
mixvdebian, rom am
aRniSvnebidan erTi
krZalavs cecxlis dan-
Tebas, meore – sokos
dakrefas.
maswavlebeli moswavleebs
uCvenebs or amkrZalav niSans
(ix. danarTiU 2) da ekiTxeba
moswavleebs: ras krZalavs es
aRniSvnebi?
II nabiji
wyviluri 2 wT
moswavleebi gamoTq-
vamen varaudebs: TuU
cecxls davanTebT,
xanZari gaCndeba, soko
SeiZleba ar iyos sakve-
bad vargisi da a.S.
maswavlebeli ekiTxeba
moswavleebs: risTvisaa
saWiro es aRniSvnebi? TuU
moswavleTa pasuxebi ar aris
srulyofili, maswavlebeli
azustebs saboloo pasuxs,
rom maniSneblebi SemoRebu-
lia adamianTa sasikeTod.
III nabiji
individu-
aluri2 wT
saxelmZR-
vanelo
zogierTi moswavle,
gansakuTrebiT qalaq-
Si mcxovrebi ,advilad
daasaxelebs, rom tro-
tuari aris is adgili,
sadac manqanebi ar
moZraoben da moZrao-
ben mxolod fexiT
mosiaruleebi.
maswavlebeli uTiTebs
moswavleebs, gadaSalon
saxelmZRvanelo da daak-
virdnen suraTs. amave dros,
upasuxon SekiTxvas: ras NniS-
navs sityva trotuari?
IV nabiji
2 wT
moswavleebi ismenen
maswavleblis saubars.
maswavlebeli ganmartavs,
rom trotuarze moZraoba
usafrTxoa, xolo quCaze
siaruli, sadac manqanebi
moZraoben, adamianebisaTvis
saxifaToa, iqac ki, sadac
trotuari ar aris, arsebobs
viwro biliki quCis gaswvriv.
60
V nabiji
individu-
aluri3 wT
saxelmZR-
vanelo
1) moswavleebi pasuxo-
ben, rom suraTze gamo-
saxulia oTxi bavSvi
2) maTgan ori arRvevs
quCaSi moZraobis we-
sebs maT acviaT lurji
da wiTeli maisurebi
maswavlebeli uTiTebs mos-
wavleebs daakvirdnen mesame
suraTs.
svams SekiTxvebs:
1) ramdeni bavSvia gamosaxu-
li suraTze?
2) ramdeni bavSvi arRvevs
quCaSi moZraobis wesebs? ra
feris maisurebi acviaT maT?
3) ramdeni bavSvi ar arRvevs
quCaSi moZraobis wesebs?
ra feris maisurebi acviaT
maT?
VI nabiji
individu-
aluri5 wT
saxelmZR-
vanelo,
dafa.
carci
moswavleebi usme-
nen maswavlebels.
saxelmZRvaneloSi
suraTze amoicnoben
zebra gadasavlels da
furcelze an dafaze
gamosaxaven mis imita-
cias.
maswavlebeli moswavleebs
acnobs `zebra~ gadasavlels:
`quCis gadakveTa SeiZleba
ara yvelgan, aremed zolian
nawilSi, rasac zebra ewode-
ba. zolebi saWiroa imitom,
rom adamianma gadasasvle-
li SeniSnos da mZRolmac
icodes, rom aq SeiZleba
fexiT mosiarule gamoCndes~.
Semdeg sTavazobs moswav-
leebs amoicnon saxelmZR-
vaneloSi zebra gadasasvle-
lis suraTi, Semdeg ki dafaze
an furcelze gamosaxon misi
imitacia.
VII nabiji
wyviluri 5 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi pasuxoben
maswavleblis SekiTx-
vebs.
maswavlebeli moswavleebs
acnobs sxva sagzao maniSne-
blebsac saxelmZRvanelos
mixedviT.
1) romeli maniSnebeli aRniS-
navs miwisqveSa Casasvlels?
2) romeli maniSnebeli aRniS-
navs velosipediT moZrao-
bas?
3) romeli maniSnebeli aRniS-
navs qveiTis moZraobas?
61
VIII nabiji
individu-
aluri3 wT
samuSao
rveuli
moswavleebi asrule-
ben samuSao rveulis
Sesabamis davalebas.
ganmartaven, ratom
miiRes aseTi gad-
awyvetileba
maswavlebeli uTiTebs mos-
wavleebs Seasrulon samuSao
rveulis davaleba. davalebis
siswores maswavlebeli amow-
mebs individuarurad
IX nabiji
moswavleebi pasuxoben
maswavlebelis SekiTx-
vebs:
1) dRes gaecnen sagzao
niSnebs da quCaSi moZ-
raobis wesebs
2) sagzao niSnebi saW-
iroa usafrTxo moZ-
raobisaTvis
3) zebra gadasavleli
saWiroa erTi tro-
tuaridan meoreze
usafrTxo gadasvli-
saTvis
4) miwisqveSa gadasav-
leli saWiroa iq,
sadac bevri manqanebi
moZraobs da usafrTxo
gadasasvlelia saWiro
maswavlebeli ajamebs ga-
kveTils SekiTxvebiT:
1) ra gaiges dRes axali?
2) risTvisaa saWiro sagzao
maniSneblebi?
3) risTvisa saWiro zebra
gadasasvleli?
4) risTvisa saWiro miwisqveSa
gadasasvleli?
niWieri moswavleebi amoicnoben sxva maniSneblebsac, magaliTad, `miwiszeda gadasavleli~, `manqaniT moZraoba akrZalulia~, `fexiT mosiarulis moZraoba akrZalulia~ da sxva.
SSm – klaselebisa da maswavleblis daxmarebiT Rebulobs monawileobas simula-ciur TamaSSi, amoicnobs sagzao maniSneblebs.
Sefasebis sagani SeiZleba iyos: ramdenad acnobierebs moswavle sagzao maniSneb-lebis aucileblobas usafrTxo moZraobisaTvis.
ramdenad SeuZlia sagzao niSnebis amocnoba da adekvaturi qmedeba.
62
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
uWirs saubari sagzao
maniSneblebis mniSvn-
elobis Sesaxeb usa-
frTxo moZraobisaTvis,
amoicnobs sagzao
maniSneblebs mxolod
calkeul SemTxvevaSi.
saubrobs sagzao maniSneb-
lebis mniSvnelobis Sesaxeb
usafrTxod moZraobisaT-
vis, gansazRvrulad amoic-
nobs sagzao maniSneblebs,
umravles SemTxvevaSi moq-
medebs sagzao maniSneblis
arsis Sesabamisad.
zedmiwevniT saubrobs da
asabuTebs sagzao maniSne-
blebis mniSvnelobas usa-
frTxod moZraobisaTvis,
gansazRvrulad amoicnobs
sagzao maniSneblebs yvela
SemTxvevaSi da moqmedebs
sagzao maniSneblebis arsis
Sesabamisad.
63
gakveTilis scenari VIII
gakveTilis Tema: SevxedoT SuqniSans
gakveTilis mizani: moswavlem gaacnobieris SuqniSnis mniSvneloba quCaSi usa-frTxo moZraobisaTvis.
SeZlos SuqniSnis ferebis arsis amocnoba da adekvaturi qmedeba
miznis Sesabamisi aqtivobebi: amoicnos, daimaxsovros, gaanalizos, monawileo-ba miiRos simulaciur TamaSSi, daamzados maniSneblebi
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenasa da ganviTarebas: analizis, mizez-Sedegobrivi kavSirebis damyarebis, TanamSromlobis,
komunikaciis, motoruli, raodenobrivi kompetenciis.
Semdegi codnis dagrovebas: moswavles daugrovdeba gansazRvruli codna qu-CaSi usafrTxo moZraobis wesebis Sesaxeb
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pasuxismgebliani damokidebuleba sakuTari Tavis, sxvebisa da garemos mimarT.
kavSiri standartTan:
bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-
bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-
suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag. naxati, zepirmetyveleba, ist)
sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da ganmartavs quCaSi moZraobis wesebis amsaxvel pirobiT niSnebs,
xsnis maTi dacvis aucileblobas, saubrobs usafrTxo moZraobis wesebis dacvis aucileblobaze.
winare codna: moswavlem icodes, rom quCaSi usafrTxod moZraobisaTvis Se-moRebulia maniSneblebi
64
resursebi: muyao, flomasterebi, makrateli, webo.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
organize-
bis formadro resursebi aqtivobebi aqtivobebi
I nabiji
wyviluri 3 wTsaxelmZR-
vanelo
zogierTi moswavle,
gansakuTrebiT qa-
laqSi mcxovrebi, ad-
vilad da asaxelebs,
rom es aris Suqni-
Sani
maswavlebeli uTiTebs mos-
wavleebs gadaSalon saxelmZ-
Rvanelo da daasaxelon, ra
aris gamosaxuli suraTze.
Tu moswavles uWirs pasuxis
gacema maswavlebeli uxsnis
mas, rom es aris SuqniSani,
romelic quCaSi adamianebi-
sa da manqanebis moZraobas
awesrigebs.
imisaTvis, rom quCa gadaWra
da erTi trotuaridan meo-
reze usafrTxod gadaxvide
saWiroa vuyuroT SuqniSans,
fexiT mosiarules gadasv-
la maSin SeuZlia, rodesac
anTia mwvane Suqi, Tu wiTeli
anTia quCis gadakveTa ar
SeiZleba, am dros manqanebi
moZraoben, yviTeli gvaval-
debulebs movicadoT – ra
ainTeba wiTeli Tu mwvane da
Sesabamisad moviqceT.
II nabiji
wiTeli 3 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi afiq-
sireben – ra SemTx-
vevaSia quCis gada-
kveTa usafrTxo da
pasuxoben maswav-
lebels, rom ia icavs
quCaSi usafrTxo
moZraobis wesebs.
maswavlebeli uTiTebs mos-
wavleebs: Sexedon suraTs
saxelmZRvaneloSi da upa-
suxon – sworad iqceva Tu
ara ia quCis gadakveTisas.
65
III nabiji
individu-
aluri5 wT
samuSao
rveuli
moswavleebi as-
ruleben samuSao
rveulis davalebas,
pirvel SuqniSans
aferadeben mwvaned
da meores wiTlad.
maswavlebeli uTiTebs mos-
wavleebs Seasrulon samuSao
rveulis davaleba. maswav-
lebeli advilad amowmebs
davalebas Semdegi SekiTxve-
biT:
1) vin gaaferada pirveli
SuqniSani mwavned?
2) vin gaaferada meore Suqni-
Sani wiTlad?
IV nabiji
jgufuri 5 wT
muyao,
makrateli,
webo
moswavleebi gamoW-
rian sagzao maniS-
neblebs da awebeben
muyaoze
maswavlebeli iyenebs dara-
narT 3-ze mocemul sagzao
maniSneblebs, is urigebs am
sagzao maniSneblebs moswav-
leebs da miuTiTebs: gamoW-
ran es maniSneblebi da daawe-
bon muyaoze cal-calke.
VII nabiji
mTeli
klasi2 wT
asruleben martiv
fizikur varjiSs
gantvirTvis mizniT maswav-
lebeli moswavleebs as-
rulebinebs martiv fizikur
varjiSs.
VIII nabiji
jgufuri 5 wTsagzao maniS-
neblebi
moswavleebi as-
ruleben maswavleb-
lis miTiTebebs,
erTvebian zepir
karnaxSi, rac gana-
mtkicebs maT codnas
quCaSi usafrTxod
moZraobis wesebis
Sesaxeb
maswavlebeli atarebs ze-
pir karnaxs. aCvenebs sazgao
niSans moswavleebs, isini ki
asaxeleben – ras aRniSnavs
es niSani. Semdeg piriqiT –L
is asaxelebs mniSvnelobas,
moswavleTa jgufi ki aswevs
Sesabamis niSans.
66
IX nabiji
jgufuri 12 wT
danarTi,
mcire zomis
saTamaSo
kacunebi,
mcire zomis
saTamaSo
manqanebi.
moswavleebi as-
ruleben maswavleb-
lis miTiTebebs.
maswavlebeli urigebs mos-
wavleTa jgufs me-4 da me-5
danarTs, sadac gamosaxulia
carieli quCa da aseve tro-
tuarebi, saTamaSo kacunebs
(5 c) da saTamaSo manqanebs (2
c).
me-4 danarTze `zebra~ ga-
dasavleli ar aris,
me-5 danarTze aris `zebra~
gadasasvleli.
uTiTebs moswavleebs:
a) ganaTavson quCaze fexiT
mosiaruleebi da manqanebi
ise, rom yvela icavdes usa-
frTxod moZraobis wess.
b) ganaTavsos fexiT mosiaru-
leebi ise, rom ori maTgani
arRvevdes quCaSi moZraobis
wess.
g) ganaTavson fexiT mo-
siarulebi ise, rom yvela
icavdes moZraobis usafrTx-
oebis wess
d) ganalagon fexiT mosiaru-
leebi ise, rom ori maTgani
arRvevdes quCaSi moZraobis
usafrTxoebis wess. maswav-
lebeli davalebas amowmebs
jgufebs Soris CamovliT.
niWieri moswavleebi simulaciuri TamaSis dros qmnis gansxvavebul situaciebs
da ganmartavs mas. magaliTad, xazavs gzajvaredins, aRwers SuqniSnis moqmedebis princips gzajvaredinze.
SSm – klaselebisa da maswavlebelis daxmarebiT Rebulobs monawileobas simu-laciur TamaSSi, zepir karnaxSi.
Sefasebis sagani SesaZloa iyos: ramdenad SeuZlia moswavles amoicnos da gan-martos SuqniSnis moqmedebis principi. daicvas SuqniSnis Sesabamisad moZraobis usafrToxebis wesebi.
gaanalizos sagzao situacia SuqniSnis ferebisa da sxva sagzao maniS-neb lebTan mimarTebiT.
67
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
uWirs SuqniSanSi ferebis
cvlilebis gaazreba da
adekvaturad qmedeba.
uWirs simulaciur
TamaSSi monawileoba da
sazgao situaciis gaanal-
izeba SuqniSnis ferebTan
da sxva sagzao maniSneb-
lebTan mimarTebiT.
gaazrebuli aqvs SuqniSnis
ferebis cvlilebis mniSvn-
eloba da moqmedebs adek-
vaturad umravles SemTx-
vevaSi,
erTveba simulaciur
TamaSSi, gaiazrebs sag-
zao situacias SuqniSnis
ferebTan da sxva sag-
zao maniSneblebTan
mimarTebiT.
zedmiwevniT aqvs gaazre-
buli SuqniSanSi ferebis
cvlilebis mniSvneloba da
moqmedebs adekvaturad nebi-
smier SemTxvevaSi. aqtiurad
erTveba simulaciur TamaSSi,
aanalizebs sagzao situa-
cias SuqniSnis ferebTan da
sxva sagzao maniSneblebTan
mimarTebiT nebismier SemTx-
vevaSi.
68
gakveTilis scenari IX
gakveTilis Tema: Seamowme Seni codna
gakveTilis mizani: gavlili masalis gameoreba. moswavlis codnis sistematize-ba.
miznis Sesabamisi aqtivobebi: moswavlem gaixsenos naswavli, aRmofxvras codna-Si arsebuli xarvezebi, erTmaneTTan daakavSiros Seswavlili cnebebi.
es aqtivobebi xels uwyobs Semdegi unarebis gamovlenas da ganviTarebas: informacias reproduqciis, analizis, mizezSedegobrivi kavSiris damyarebis, varaudis gamoTqmis da dasabuTebis.
Semdegi codnis dagrovebas: codnis gaRrmaveba skolisa da mimdebare terito-riaze arsebuli obieqtebisa da quCaSi moZraobis wesebis Sesaxeb.
Semdegi damokidebulebis Camoyalibebas: pasuxismgebluri damokidebuleba sakuTari Tavis, sxvebis da garemos mimarT.
kavSiri standartTan: bun.I.1. moswavlem unda SeZlos praqtikul aqtivobebSi monawileoba da ele-
mentaruli kvleviTi unar-Cvevebis demonstrireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•svams martiv kiTxvebs Sesaswavli sxeulis/movlenis Sesaxeb; •akvirdeba Seswavlis obieqts sakuTari SegrZnebis organoebis an martivi xel-
sawyoebis gamoyenebiT;•usafrTxoebis wesebis dacviT monawileobs martiv praqtikul aqtivobebSi; • amoicnobs, aRwers da axarisxebs sxeulebs an/da movlenebs ilustraciaze
an realobaSi; •agrovebs da CainiSnavs kiTxvaze pasuxis gasacemad saWiro monacemebs (naxate-
bis, pirobiTi niSnebis saSualebiT);•efuZneba pirad mosazrebebs an/da dakvirvebis Sedegebs dasmul kiTxvaze pa-
suxis gasacemad;• iyenebs komunikaciis sxvadasxva formas (mag., naxati, zepirmetyveleba, ist)
sakuTari mosazrebebis an/da kvlevis Sedegebis wardgenisas.bun.I.5. moswavlem unda SeZlos lokaluri garemos aRwera da masSi orien-
tireba.Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:•amoicnobs da CamoTvlis saswavlo garemoSi (mag., saklaso oTaxi, skolis de-
refani, skolis ezo, sportuli darbazi, tualeti, bufeti, eqimis kabineti, adgili, sadac unda daelodos ufross) arsebul obieqtebs da saubrobs maT daniSnule-baze;
• iyenebs Sesabamis mimarTebiT terminebs (mag., Sors, axlos, Cemgan marjvniv, Cem zemoT, qvemoT) da gansazRvravs skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobas sakuTari Tavis mimarT;
•asrulebs da Tavadac gascems martiv instruqciebs, ara umetes 1-2 mimarTule-bisa (mag., win da marjvniv) skolis teritoriaze orientirebisTvis;
69
•dakvirvebis safuZvelze qmnis skolis naxats, saubrobs im detalebze, romle-bmac misi gansakuTrebuli interesi gamoiwvia;
•maswavleblis daxmarebiT, TanaklaselebTan erTad ayalibebs da icavs loka-lur garemoSi (mag., klasSi, skolaSi, ezoSi, quCaSi, saxlSi) qcevis wesebs (mag., icavs skolis sisufTaves);
• amoicnobs da ganmartavs quCaSi moZraobis wesebis amsaxvel pirobiT niSnebs, xsnis maTi dacvis aucileblobas, saubrobs usafrTxo moZraobis wesebis dacvis aucileblobaze.
resursi: saxelmZRvanelo, formati, makrateli, flomasteri, webo
winare codna: moswavlem unda icodes skolis teritoriaze arsebuli obieqtis daniSnuleba, mimarTebiTi terminebis gamoyeneba, gansazRvruli sag-zao maniSneblebis amocnoba da adekvaturi moqmedeba.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi maswavlebeli
organize-
bis formadro resursebi aqtivobebi aqtivobebi
jgufuri 10 wTsaxelmZR-
vanelo
moswavleebi akvirdebian
suraTebs da varaudoben,
rom pirvel SemTxvevaSi ia
imyofeba bufetSi (asabuTe-
ben: radgan ia Wams da saWmeli
iyideba bufetSi).
meore SemTxvevaSi ia imyofeba
eqimis kabinetSi (dasabuTeba:
radgan ias TiTs uxveven da
TeTrxalaTiani eqimia).
mesame SemTxvevaSi
varskvlavbiWuna imyofeba
sportdarbazSi (dasabuTe-
ba: burTi da sxva sportuli
sagnebi dgas).
meoTxe SemTxvevaSi ia zis
mosacdlSi (dasabuTeba: didi
oTaxia, sadac ufrosebic ari-
an bavSvebTan erTad).
mexuTe SemTxvevaSi
varskvlavbiWuna zis bib-
lioTekaSi (dasabuTeba: am
oTaxSi bevri wignebia).
maswavlebeli
uTiTebs moswavleebs,
saxelmZRvaneloSi
mocemuli suraTebis
mixedviT imsjelon,
sad imyofeba ia an
varskvlavbiWuna.
TiToeul SemTxvevaSi
maswavlebeli ekiTx-
eba moswavleebs, TuU
ratom fiqroben ase,
agreTve, sad mdebare-
obs es obieqti.
70
II nabiji
jgufuri 8 wT
formati
3 c.
flomas-
teri,
webo,
makrate-
li,
muyao.
moswavleebi amzadeben sam
formats. erTze awebeben or
nacrisfer rgols da SuaSi
yviTels, meoreze or nacris-
fer rgols da qvemoT wiTels,
mesameze or nacrisfers da
zeda mwvane rgols. maSasa-
dame, TiToeul formatze sami
rgolia, romelTagan mxolod
erTi `anaTebs~.
maswavleblis mi-
TiTebiT da monaw-
ileobiT moswav-
leebi gamoWrian
cxra rgols, maTgan
erTs gaaferade-
ben mwvaned, meores
wiTlad, mesames
yviTlad, danarCen
rgolebs aferadeben
nacrisfrad, awebeben
muyaoze.
III nabiji
17 wT
formati
`Suqni-
Sani~ 3 c.
carci.
moswavleebi ezoSi carciT
xataven zebras da damzadebu-
li `SuqniSnebiT~ monawil-
eoben simulaciur TamaSSi
sagzao wesebis Sesaxeb.
maswavlebels moswav-
leebi gahyavs ezoSi
niWieri moswavleebi saubroben, ramdenad Sorsaa maTi skola sabavSvo baRTan SedarebiT, romelSic dadiodnen, saubroben skolis teritoriaze arsebuli obieqtebis mdebareobaze mimarTebiTi terminebis gamoye-nebiT. amoicnoben ramdenime iseT sagzao niSans, romelic gakveTilze ar ganxilula. amJRavneben gzaze moZraobis wesebis codnas da icaven maT konkretul situciaSi.
SSm – maswavleblis da Tanaklaselebis daxmarebiT amoicnobs ramdenime obie-qts, mag. bufets, tualets. xsnis SuqniSnis ferebis Sesabamisi qmede-bebis siswores.
Sefasebis sagani SeiZleba iyos: ramdenad xsnis moswavle skolis teritoriaze arsebuli obieqtis daniSnulebas da mdebareobas mimarTebiTi ter-minebis gamoyenebiT.
ramdenad SeuZlia moswavles sagzao niSnebis mniSvnelobis dasabuTe-ba, amocnoba da adekvaturi qmedeba.
71
saWiroebs
gaumjobesebaskargi Zalian kargi
uWirs skolis teritori-
aze arsebuli obieqtebis
amocnoba da maT mniS-
vnelobaze msjeloba.
aRwers maT mdebareobas
mimarTebiTi terminebiT
mxolod calkeul SemTx-
vevaSi. uWirs sagzao
maniSneblebis amocnoba da
adekvaturi qmedeba.
amoicnobs skolis teri-
toriaze arsebul obi-
eqtebs da msjelobs maT
mniSvnelobaze umravles
SemTxvevaSi. aRwers maT
mdebareobas mimarTebi-
Ti terminebiT mxolod
umravles SemTxvevaSi.
asabuTebs sagzao man-
iSneblebis arsebobas,
amoicnobs maT da mo-
qmedebs adekvaturad
umravles SemTxvevaSi.
amoicnobs skolis terito-
riaze arsebul obieqtebs da
msjelobs maT mniSvnelobaze
nebismier SemTxvevaSi. aRwers
maT mdebareobas mimarTebi-
Ti terminebiT nebismier
SemTxvevaSi. asabuTebs sag-
zao maniSneblebis arsebobis
aucileblobas, amoicnobs maT
da moqmedebs adekvaturad
umravles SemTxvevaSi.
I klasi. I Tema. skolasimulaciuri TamaSi `sad vimyofebi~
1) maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, romel obieqtebs gaecnen skolis teri-toriaze eqskursiis dros.
moswavleebi CamoTvlian: biblioTeka, eqimis kabineti, sportdarbazi, bufeti, mosacdeli, skolis ezo.
(Tu ver CamoTvales, maswavlebeli exmareba, rom CamonaTvali srulyofili iyos).
2) maswavlebeli survilis mixedviT iZaxebs moswavles, an moswavleebs (2-3 moswavle), romlebic ganasaxiereben TiToeuli obieqtis daniSnulebas, magaliTad, sportdarbazSi iTamaSeben burTiT, danarCenebma ki unda amoicnon, sad imyofebian es moswavle/moswavleebi.
moswavleebma isic unda ganmarton, sad mdebareobs esa Tu is obieqti da aRwe-ron, ra gza unda gaiaron saklaso oTaxidan am obieqtamde.
mosacdelSi _ ori-sami moswavle CanTebianad sxedan wynarad, mijriT dadg-mul skamebze da icdian.
• sportdarbazSi _ ori an sami moswavle TamaSobs burTiT, an ori TamaSobs da mesame fizikurad varjiSobs.
• biblioTekaSi _ ori-sami moswavle wigns kiTxulobs, an ramdenime wigni devs da iqidan irCeven wignebs.
• bufetSi _ erTjeradi TefSidan erTjeradi CangliT an kovziT kvebas gana-saxiereben.
• eqimis kabinetSi _ erTi moswavle meores uxvevs xels an akravs dasawebebels, `santaviks~.
72
I klasi. I Tavi. skola
Sefasebis sqema (Seamowme Seni codna)
kriteriumisaWiroebs gaum-
jobesebaskargi Zalian kargi
suraTze
skolis
obieqtebis
amocnoba
damatebiTi miniSne-
bebiT SeuZlia erTi
an ori obieqtis
sworad amocnoba.
sworad amoicnobs
obieqtebs umravles
SemTxvevaSi.
sworad amoicnobs
obieqtebs yvela
SemTxvevaSi.
obieqtebis
daniSnule-
baze msje-
loba
uWirs obieqtis
daniSnulebaze msj-
eloba
sworad msjelobs
obieqtis daniSnule-
baze umravles SemTx-
vevaSi.
sworad msjelobs
obieqtis daniSnule-
baze yvela SemTx-
vevaSi.
obieqtis
mdebareo-
bis aRwera
ver aRwers obieqtis
mdebareobas Tavis
skolaSi. uWirs aR-
weros, rogor mi-
vides am obieqtamde.
aRwers obieqtis mde-
bareobas Tavis sko-
laSi. aRwers, rogor
mivides am obieqtem-
de. aRweraSi SeiniSne-
ba mcire xarvezebi.
sworad aRwers
obieqtis mdebareo-
bas Tavis skolaSi.
sworad aRwers,
rogor mivides am
obieqtamde.
top related