seeds of life by luis almeida

Post on 16-Nov-2014

135 Views

Category:

Documents

5 Downloads

Preview:

Click to see full reader

DESCRIPTION

In English and in TetumPart of a debate about philosophies of agriculture in Timor-Leste, see the previous power point from HASATIL'S Arsenio Pereira

TRANSCRIPT

MAF program support by

ACIAR & AusAID

Programa MAP nian hetan suporta husi

ACIAR & AusAID

Goal: “Improved food security in Timor Leste”.

Purpose: “The use by farmers of improved crop varieties and associated

technologies which result in increased food production”.

Objetivo: “Hasa’e Seguransa ai han iha Timor Leste”.

Idea: “utiliza variedades nebe iha potensia diak

no teknologia nebe apropriado atu

hasa’e rezultadu produsaun ai han”.

SoL develop 2 components activities:

Comp I.Conducting research & direct involve farmers on new variety

testing ):

Research at research station centre

On Farm Demonstration trial (OFDT)

Social impact study (Sosek)

Seed production and distribution

Kompanente II.

Capacity building:

Support staff following various training that relevant to development of agriculture sector

Actividades nebe programa SoL hala’o fahe ba kompanente 2 mak:

Komp I.Hala’o pesquisa & diretamente

involve agricultores):

Hala’o pesquisa iha Centro pesquisa

Hala’o pesquisa iha to’os nain

sira nia to’os (OFDT)

Hala’o pesquisa hodi buka

hatene impaktu implementasaun actividade (Sosek)

Habarak fini hodi distribui ba to’os nain sira

Kompanente II.

Hasa’e kapasidade ba staff sira:

Suporta staff sira tuir treinamentu nebe relevante iha dezenvolvimento seitor agricultura

Crops tested by SoL Maize

Peanuts

Sweet Potatoes

Rice

Cassava

Alimentar nebe programa SoL koko implementa ba to’os nain sira

Batar Fore rai Fehuk midar Hare Ai farina

The number of crop varieties testing at research station centre 2005/07:

Crops Number of

varieties

New (Introduce)

Local

Maize 27 23 4

Rice 20 19 1

Peanut 12 11 1

Sweet potato 12 10 2

Cassava 41 39 5

Total variedades husi kada alimentar ne’ebe koko iha centro pesquisa 2005/07:

Alimenta Total

variedades

Foun (Introdus)

Lokal

Batar 27 23 4

Hare 20 19 1

Fore rai 12 11 1

Fehuk midar 12 10 2

Ai farina 41 39 5

Integrated system of variety testing and release

Farmers Select new Varieties

Identify newLocal and introduced

Varieties

Test 10-25Varieties

On ResearchStation

Measure production and

Suitability on farm

Identify Farmers

Requirements

Test 1-3 Varieties on

Farm

Recommend new varieties

Sistema integrado koko variedade no fo rekomendasaun

To’os nain hili variedades foun

Identifika variedades foun ho lokal

Koko vareidade 10-25

Iha Centropeskiza

Sukat produsaun no kontinua

koko

IdentifikaTo’os nain sira

nia hakarak

Koko variedade 1-3 hamutuk ho to’os nain

Fo rekomendasaunba variedade foun

Research StationsSOL & MAP Research Stations:

•Quinta Portugal (Aileu)•Betano Research Station

(Same),•Loes Research station

•Fatumaca College (Baucau)•Corluli (Maliana)

Research Stations Estasaun Pesquisa

MAP-SOL nian :•Quinta Portugal (Aileu)

•Estasaun Pesquisa Betano (Same),•Estasaun Pesquisa Loes (Maubara)

•Colegio Fatumaca (Baucau)•Corluli (Maliana)

Part of activities that conduct at research station centre:

Research about:

Variety adaptation (dry & wet seasons)

Plant distance

Seed per hill

Characteristic of; cobs, tubers exp. short or tall

Seed storage

Invite farmers to select

( Farmers field day)

Seed production (Foundation seed)

Etc

Actividades balu nebe hala’o iha centro pesquisa mak :

Hala’o Pesquisa konaba:

Adaptasaun varidades foun (tempo udan & Bailoro)

Distancia kuda

Musan kada rai kuak

Karakteristika fulin, isin, badak ou naruk

Sistema rai fini

Konvida to’os nain sira mai hare no koko (Loron visita ba to’os nain)

Habarak Fini (Fundasaun fini)

Hsst

Conducting OFDTs • Introduce farmers to SoL program (Discuss new varieties & objectives)• Measure 5m x 5m demplots• Record data about the farmers

method of planting• Visit the farmer regularly to monitor

plant growth• Data collection • Harvest the demplots together with

the farmers• Weigh the yields• Introduce farmers to grain bags for

seed storage• Analyze data and compare results of

new varieties to local varieties• Farmers feedback information

Hala’o actividade Esperimenta iha to’os nain sira nia to’os

• Introdus programa SoL ba To’os nain sira (Hato’o konaba variedades foun & objetovo)

• Sukat sira nia to’os 5m X 5m• Foti informasun konaba metodu to’os nain sira

kuda ai horis• Ba visit bei-beik to’os nain sira hodi observa

kondisaun ai horis • Foti dadus (kolekta dadus)• Koilheta hamutuk fatin esperimenta ho to’os

nain sira• Tetu rezultadu• Hatudu ba to’os nain sira sistema foun rai batar

uza saku plastiku• Analiza dadus no kompara rezultadu entre

variedade foun no Lokal• Hato’o fila fali informasaun ba to’os nain sira

Districts of SoL program implementation

Aileu (2005)

Baucau (2005)

Bobonaro (2008)

Ainaro-Maubesi (2008)

Liqiuça (2005)

Manatuto-Barique (2008)

Manufahi (2005)

Viqueque (2008)

Distrito hirak nebe implementa Programa SoL

Aileu (2005)

Baucau (2005)

Bobonaro (2008)

Ainaro-Maubesi (2005)

Liqiuça (2005)

Manatuto-Barique (2008)

Manufahi (2005)

Viqueque (2008)

District and number of farmers are involving on SoL program implementation 2005-2009

Total distrito 8

Village 114

OFDT ± 2000 farmers

Receive seed from MAF-SoL and NGOs or others agencies ± 10000 farmers

Distrito no total to’os nain nebe inklui iha implementasaun programa SoL

2005-2009

Total distrito 8

Sucos 114

To’os nain nebe inklui iha actividade

OFDT ± 2000

Nebe inklui simu fini diretamente husi

MAP-soL nune’e mos NGOs ± 10000

Collaboration organizations/institutions

National/Local

Caritas Baucau

OISCA

Fundasaun Halerae

Loda

Santalum

UNTL (Agr.Faculty)

INTERNATIONAL

Care International

OXFAM Hongkong

UNOPS (OCAP Oecusse)

World Vision

CCF

Concern

PADRTL

Kolabora ho organizasaun/institusaun

Nacional/Lokal

Caritas Baucau

OISCA

Fundasaun Halerae

Loda

Santalum

UNTL (Agr.Faculty)

INTERNACIONAL

Care International

OXFAM Hongkong

UNOPS (OCAP Oecusse)

World Vision

CCF

Concern

PADRTL

Process of selection and variety release

OFDT yield resultsResearch station results Farmer selection

Public release from MAP and Seeds of Life

Prosessu halo seleksaun no fo sai variedades

Resultadu husi OFDTResultadu husi

estasaun pesquisaSelesaun husito’os nain sira

Fo sai ba Publiku husi MAP-SoL

Varieties Recommended by MAP• MAF has released 7

food crop varieties for general use.– Maize (Sele and

Suwan 5)– Sweet potato

(Hohrae1,2 and 3)– Peanut (Utamua)– Rice (Nakroma)

Variedades nebe MAP fo sai ou rekomenda tiha ona

• MAP rekomenda tiha ona variedades 7 nebe bele uza ba publiku– Batar (Sele & Suwan 5)– Fehuk midar – (Hohrae1,2 and 3)– Fore rai (Utamua)– Hare (Nakroma)

Why release new public variety?

Base on research showing that can help to improve food security development in TL:

Good adaptation of various climatic zone in TL

High yield (if compare with local variety)

Similar resistance to pest & disease as well local

Good taste according to farmers’ opinion

Can consider as increase biodiversity in TL

Tambasa fo sai/rekomenda variedades foun ba publiku?

Bazeia ba peskiza hatudu katak bele ajuda hasa’e seguransa ai han iha rai laran hanesan:

Adapta diak ho iklima iha zona oi-oin iha TL

Resultadu produsaun bo’ot liu (se kompara ho lokal)

Resistensia ba moras ho pesti atu hanesan ho lokal

Sabor han diak /gostu tuir to’os nain sira nia

hakarak

Bele konsidera hanesan aumenta biodiversidade

iha rai laran

Maize yield comparing of New variety vs local (OFDT result)

2.4

1.7

2.6

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Sele Local Suwan 5

Variedade

Pro

du

sau

n (

ton

/ha)

Komparasaun resultadu produsaun batar Var.foun vs lokal (resultadu OFDT)

2.4

1.7

2.6

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

Sele Local Suwan 5

Variedade

Pro

du

sau

n (

ton

/ha)

Rice yield comparing of New variety vs local (OFDT result)

3.42.8

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

Nakroma Lokal

Variedade

Prod

usau

n (to

n/ha

)

Komparasaun resultadu produsaun Hare Var. foun vs Lokal (resultadu OFDT)

3.42.8

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

Nakroma Lokal

Variedade

Prod

usau

n (to

n/ha

)

Sweet potato yield comparing of New variety vs local (OFDT result)

12.7

5.57

13.22 13.27

0

2

4

6

8

10

12

14

Hohrae 1 Local Hohrae 2 Hohrae 3

Variedade

Pro

dusa

un (t

on/h

a)

Komparasaun resultadu produsaun fehuk midar Var. foun vs Lokal

12.7

5.57

13.22 13.27

0

2

4

6

8

10

12

14

Hohrae 1 Local Hohrae 2 Hohrae 3

Variedade

Prod

usau

n (to

n/ha

)

Peanuts yield comparing of New variety vs local (OFDT result)

1.85

1.22

00.20.40.60.8

11.21.41.61.8

2

Utamua Lokal

Variedade

Pro

dusa

un (t

on/h

a)

Komparasaun resultadu produsaun fore rai Var. foun vs Lokal (resultadu OFDT)

1.85

1.22

00.20.40.60.8

11.21.41.61.8

2

Utamua Lokal

Variedade

Pro

dusa

un (t

on/h

a)

Activities of Social Economic:

Cropping calendar (4 districts)

A study of household consumption

Impact study of new variety that SoL distribute to farmers

Seed mapping

Market survey

Aktividade Sosio Ekonomia:

Halo kalendario cultivasaun (distrito 4 ) Buka hatene informasaun konaba

konsumu ai han Hala’o studu atu buka hatene benefisio

husi variedades nebe SoL dezenvolve ba to’os nain sira

Mapa fini Survey mercadoria

Adoption of all tested varieties across all districts in 2006/07

Crop Variety % Adoption

Maize Sele 79

Suwan 5 76

Peanuts Utamua 69

Sweet potato

Hohrae 1 57

Hohrae 2 35

Hohrae 2 69

Rice Nakroma 81

Adopsaun ba variedades nebe testu iha distrito hotu 2006/07

Alimentar Variedade % Adopta

Batar Sele 79

Suwan 5 76

Fore rai Utamua 69

Fehuk midar

Hohrae 1 57

Hohrae 2 35

Hohrae 2 69

Hare Nakroma 81

Seed production and distribution 2008/2009

38

100.5

23.50

20

40

60

80

100

120

Maize (Sele) Raice (Nakroma) Peanut (Utamua)

Crop

Yie

ld (t

on/h

a)

Fini nebe habarak no distribui ba agricultores sira iha tinan 2008/2009

38

100.5

23.50

20

40

60

80

100

120

Batar (Sele) Hare (Nakroma) Fore rai(Utamua)

Alimentar

Pro

du

sa

un

(to

n/h

a)

Seed distributed of sweet potato cutting 2008/09

Year Cutting

2008 2030

2009 69363

Total 89663

Total cutting distributed to farmers of 3 varieties (for the farmers who fill the list)

Fini Fehuk midar nebe distribui iha 2008/09

Total fini fehuk midar husi variedades 3 nebe distribui ba to’os nain sira (sira nebe hatama lista foti fini)

Tinan Fini fehuk kain

2008 2030

2009 69363

Total 89663

Type of seed population that SoL develop ?

All varieties : Open pollination Varieties (OPV and

(Pure line)

Purpose; Farmers can use for many years,

cheaper and easier relation to farmers

condition in TL

SoL Program never introduce GMO or Hybrid varieties.

Tipos populasaun fini nebe programa SoL desenvolve ?

Variedades hotu nebe uza mak:

Variedades funan livre (OPV) & Fini linha Puru (Pure line)

Ho hanoin katak to’os nain sira bele kuda iha tinan barak no baratu i fasil liu tuir kondisaun to’os nain iha TL.

Programa SoL nunka hatama variedades parte husi GMO nomos Hibrida.

All varieties use by SoL collaborating with International Crop centre:

CIMMYT

IRRI

CIP

ICRISAT

CIAT

Variedades nebe SoL uza kolabora ho organizasaun/centro bo’ot dezenvolve

alimentar Internacional hanesan:

CIMMYT

IRRI

CIP

ICRISAT

CIAT

Collaborating technique Support from:

University of Western Australia

Australian National University

Institute Plant Breeding of Philippines University

Bogor Agriculture University (IPB)

Universidade Nacional Timor Loro Sa’e (UNTL)

Kolabora hodi hetan suporta tekniku ho:

University of Western Australia

Australian National University

Institute Plant Breeding of Philippines University

Bogor Agriculture University (IPB)

Universidade Nacional Timor Loro Sa’e (UNTL)

For more information visit

website:

http://sponsored.uwa.edu.au/sol/index

orMINISTÉRIO DE AGRICULTURA E PESCAS

Direcção dos Serviços de Produção Alimentar &

Direcção dos Serviços de Pesquisa

Fini ba Moris - PO Box 221, Dili Timor-Leste

Informasaun klaru bele hetan iha

website:

http://sponsored.uwa.edu.au/sol/index

ouMINISTÉRIO DE AGRICULTURA E PESCAS

Direcção dos Serviços de Produção Alimentar &

Direcção dos Serviços de Pesquisa

Fini ba Moris - PO Box 221, Dili Timor-Leste

Thank You

top related