temel hidrolik eğitimi

HTG – TEMEL H�DROL�K E��T�M�

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

BOSCH REXROTH e�itim salonuna ho�geldiniz

� Lütfen sigara içmeyiniz

� Lütfen cep telefonlarınızı kapatınız.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

E�itimlerimiz

Rexroth Periyodik E�itimleri

Temel Seviye �leri Seviye

HTG Hidrolik PNK/10 PnömatikLT1

Do�rusal Hareket vemontaj teknolojileri

HidrolikHTP1, HTP2

HTPPuHTP4, HTM

Elektrikli tahrik veKontrol sistemeleriKurs730, Kurs 651,

IndraLogicP

HTP1 Hidrolikte oransal ve servo valf teknolojisi

HTP2 Hidrolikte lojik teknoloji

HTPPU Hidrolik pompa-motor kontrol sistemleri

HTP4 Yo�un hidrolik

HTM Mobil Hidrolik

KURS730 IndraDrive: Servo sürücü ve motorlar, drivetop ile devreye alım

KURS651 Indramotion MLD-S: Tek eksen hareket ve kontrol sistemi

INDRALOGICP PLC sistemleri ve temel PLC programlama

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

HTG Temel hidrolik ders programı

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Ki�isel seviye belirleme

A�a�ıdaki ifadeler do�ru (����) mu yanlı� (X) mı, i�aretleyiniz.1. ���� X Hidrolik pompa sistemdeki basıncı olu�tutrur.2. ���� X Filtre deli�i büyüklü�üne göre filtre tüm kiri yakalar.3. ���� X Bir emniyet valfi sistemdeki çalı�ma basıncını tayin eder.4. ���� X Çek valf ters yönde akı�ı engellemek için kullanılabilir.5. ���� X Hidrolik sistemin bakımına ba�lanmadan evel akümülötör içindeki azot gazı bo�altılmalıdır.6. ���� X Açık bir hidrolik sistemde çalı�ma sıcaklı�ı depodan ölçüldü�ünde 55 C civarında olmalıdır.7. ���� X Hidrolik silindirdeki yastıklama en dibe kadar yapılmalıdır.8. ���� X Valf içinde akımın olması her zaman basınç dü�ümüne neden olur.9. ���� X Basınç dü�ürücü valfler, valften sonraki basıncı kontrol ederler10. ���� X �ki kademeli emniyet valfinde kontrol orifizi belirli bir basınç dü�ümü sa�lamalıdır.11. ���� X Kavitasyon sadece pompanın emi� kısmında olu�ur.12. ���� X Tüm sızdırmazlık elemanları mineral ya�lar ile kullanılabilir.13. ���� X Ayarlanan basınca kadar emniyet valfleri ya�ın geçmesine izin vermez.14. ���� X Yeni ya�lar sisteme zarar verebilecek boyutta katı partiküller içerir.15. ���� X �ki etkili tek milli bir silindirin her iki tarafına da aynı basınç etki ederse piston dı�arı do�ru hareket

edecektir.16. ���� X Akı� kontrol valfi ile silindir hızının kontrol edilmesi herzaman basınç artı�larına sebep olur.17. ���� X Ya� deposunun hacmi hidrolik pompanın 3-5 misli kadardır18. ���� X Vizkozite iyile�tirici katkılar ya�a eklenirse her sıcaklıkta vizkozite sabit kalır.19. ���� X Ya� deposundaki bölme parçaları türbülans yaratmak için konurlar.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Ki�isel seviye belirleme

21. ���� X Yön kontrol valfi akı� kontrolünüde sa�layabilir.22. ���� X Ayar de�erine göre kısma valfinden geçen akı�ın debisi sabit kalacaktır.23. ���� X Basınç de�eri yükseldikçe pompanın debisi dü�er24. ���� X Pilot kumandalı bir çek valf ile bakımı yapılan a�ır yüklü bir silindirin emniyete alınması sa�lanabilir.25. ���� X Filtrenin by-pass sistemi so�uk çalı�tırma esnasında çalı�tırılmalıdır.26. ���� X Hidrolik bir sistemde emniyet valfinden ya� geçi�i olması normaldir.27. ���� X Ya� içine karı�mı� az miktarda suyun sisteme hiç etkisi yoktur veya çok çok az etkisi vardır.28. ���� X Oksidasyon oranı mineral ya�ların kullanım sürelerini belirler29. ���� X Basınç kompansatörlü bir pompa çalı�tırıldı�ında tam strokla çalı�maya ba�lar.30. ���� X Emniyet valfi ayar de�erini arttırarak hidrolik motorun torku arttırılabilir.31. ���� X Hidrolik bir sistemde basınç dü�ürücü valf kullanılıyorsa emniyet valfi kullanmaya gerek yoktur.32. ���� X Tüm hidrolik ya�lar hava içerir.33. ���� X Pompa bozuldu�unda basınç ve debi testleri pompaya uygulanır34. ���� X �yi bir test setinde manometre ve debimetre olur.35. ���� X Emniyet valfi ayar de�erini arttırarak hidrolik motorun hızını arttırabiliriz.36. ���� X Hidrolik ya� depoya herzaman deponun üst kısmından konmalıdır.37. ���� X De�i�ken deplasmanlı bir motorda, hız arttıkça tork (moment) dü�er.38. ���� X �deal bir hidrolik sistemde akı� olabildi�ince türbülanslı olmalıdır39. ���� X Hidrolik pompalar negatif deplasmanlı pompalardır.

F�Z�KSEL TEMELLER

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrolik Nedir?

� Hareket ve kuvvet iletimi� Basınç� Sıvılar� Kaldıraç� Pozisyonlama� Tasarım� Yapıya uyum� Titre�imsiz� Kontrol� Verim ve i�letim maliyetleri� Emniyet

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrolik sistemler

� Hidrolik sistemler mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye çevirir, akı�kanı ba�ka bir noktaya iletir ve tekrar mekanik enerjiye çevirir. Burada enerji dönü�ümünü pompalar, silindirler veya motorlar sa�lar. Basınç ve debi kontrolüyle enerji kontrolünü de�i�ken deplasmanlı pompalar ve valfler yapar.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrolik sınıflandırma

� Endüstriyel Hidrolik� Mobil Hidrolik

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Basınç

� P basıncı �u denkleme göre hesaplanır� Basınç = Kuvvet / Alan� ve Pascal (Pa) biriminde belirtilir. 1 Pa

(Newton/metrekare) basınç pratikte fazla küçük oldu�undan, teknik alanda bunun 100.000 katı birim olarak kullanılır. Bu birim bar cinsinden belirtilir.

� 1 bar bu nedenle 100 kPa’dır.� Basınç ayrıca PSI (1 psi = 0,069 bar) olarak da belirtilir.

Basınç gösterimi yakl. 1 bar olan atmosfer basıncından türetildi�inden, de�i�ik basınç birimleri belirtmek yaygındır.

� Pamb = atmosferik basınç� Pabs = mutlak basınç� Pe = manometre basıncı� Bir pnömatik sistemin çalı�ma basıncı normalde pe = 4

ile 10 bar arasındadır. Birtakım pnömatik elemanlar alçak basınç aralı�ı içerisinde pe = 0,2 ile 0,5 bararasında çalı�ır. Vakum cihazları negatif a�ırı basınçla pe = –0,6 ile –0,8 bar arasında çalı�ır.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Temel Birimler

� Hidrolik temel anlamda basınçlı sıvılar ile gücün üretimi, kontrolü ve iletimi ile ilgili teknolojiyi ifade eder.

� Hidro mekanik� Hidro statik� Hidro kinetik� Hidro dinamik� SI birim sistemi� Kütle, kuvvet, basınç

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Enerji transfer �ekilleri

Do�rusal ve dairesel

Dairesel veya do�rusal

Do�rusal ve dairesel

Do�rusal ve dairesel

Enerji geri kazanım�eklilleri

iyiÇok iyiAkı�tan ve basınçtan ba�ımsız iyi

Akı�tan ve basınçtan ba�ımsız çok iyi

Sürekli kontrol (ivmelenme)

Büyük, boyutlar da hidrolik sistemlerden büyüktür.

Dü�ük, hidrolik motor ile kıyaslandı�ında 1:10

küçük, dü�ük basınçlar

Büyük, yüksek basınçlar

Kuvvet yo�unlu�u

Rijit ve elastik parçalar

ElektronlarHava Akı�kanlarEnerji ta�ıyıcı

Mekanik parçalarElektrik kablosu veya manyetikalnlar

Boru veya hortumlarBoru veya hortumlarEnerji transfer elemanları

Elektrik motoru, içten yanmalımotorlar, a�ırlık kuvveti, sıkı�ma kuvveti

Güç ünitesi veya pilElektrik motoru, içten yanmalımotorlar, kompresörler

Elektrik motoru, içten yanmalımotorlar, akümülatörler

Enerji kayna�ı

MekanikElektrikPnömatikHidrolik

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrostatik Basınç ve Paskal kanunu

� Bir sıvı sütununun tabanındaki basınç, sıvının yüksekli�ine (h), sıvının yo�unlu�una (�) ve yer çekimi ivmesine (g) ba�lı olup kabın �eklinden ve hacminden ba�ımsızdır.

� Hidrostati�in temel prensibi paskal kanunudur. Bu kanuna göre kapalı kaba etkiyen kuvvetin olu�turdu�u basınç tüm kabın yüzeylerine aynı etkir ve yüzeye diktir.

Yandaki resimde taban alanları e�it farklı �ekillerdeki kaplarda kuvvetler aynıdır

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrostatik basınç ile kuvvet iletimi

� Basınç kabın tüm yüzeylerine aynı etkidi�inde, kabın �ekli önemsizdir. Hidrostatik basınç kullanılımına bir örnek yandadır.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Örnek Problem

Yandaki �ekilde 1000 kg lık bir otomobili 20 cm havaya kaldırabilmek için kaç kilogramlık bir yükü küçük pistonun üzerine koymamız gerekir ve bu yük ne kadar a�a�ıya iner? Basınç ne olur?

A2= 10 cm2

A1= 1 cm2

S1=?

F1=?

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Örnek Problem

Yandaki �ekilde 1000 kg lık bir otomobili 20 cm havaya kaldırabilmek için kaç kilogramlık bir yükü küçük pistonun üzerine koymamız gerekir ve bu yük ne kadar a�a�ıya iner? Basınç ne olur?

A2= 0.001 m2

A1= 0.0001 m2

�se F1/0.0001=1000/0.001

100 kg lık bir yük yeterli olacaktır.

x/20=10/1

S1=200 cm a�a�ıya iner. P=F/A= 1000x10/0.001

=10000000Pa=100 bar

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Basınç arttırımı

� F1=F2� P1.A1=P2.A2

� Basınç alanla ters orantılıdır

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Akı� ve enerjinin korunumu kanunu

� Süreklilik denklemi: Akı� de�i�ik çaplara sahip bir boruda akıyorsa, borunun her noktasında debi aynıdır. A1.V1=A2.V2

� Enerjinin korunumu - BernolliDenklemi Sürtünmesiz akı� �artlarında sıkı�tırılamayan akı�kanlar için akı�kan taneci�inin potansiyel, basınç ve hareket (kinetik) enerjisi toplamı sabittir.

� Kesit alanı daralınca hız artar, basınç veya potansiyel enerji azalır.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Sürtünme ve basınç kayıpları

� Boru yüzeylerinde sürtünme olur ve basınç enerjisi ısı enerjisine dönü�ür. Akı�kanlarda iç sürtünme de basınç kayıplarına neden olur. Viskos akı�kanlar daha büyük iç sürtünmeye sahiptir.

� Boru içinde akı� ya laminar yada türbülanslı olur. Davranı� �ekli tanımlanamayan türbülanslı akı� istenmeyen bir durumdur ve akı� direnci ile beraber enerji kayıplarını arttırır. Akı�ın ne tip olaca�ına ‘Re’ sayısının hesaplanmasıyla kanaat getirilir.

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Basit bir hidrolik devre tasarımı

� Yandaki resimde basınç yükü kar�ılayacak seviyeye kadar yükselebilir.

� Silindir haraket yön kontrolü (yön valfi)

� Silindir hız kontroü (akı� kontrol valfi)

� Silindir yükünün sınırlanması (basınç emniyet valfi)

� Sistemin bo�almasının engellenmesi (çek valf)

� Basınçlı akı�kan ile sistemin beslenmesi (elektrik motoru ile tahrik edilen hidrolik pompa)

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrolikte 7 temel kural

1. Hareketi akı� sa�lar2. Basınç itme kuvvetini olu�turur.3. Sistemdeki akı�kan (ya�) her zaman en az direnç olan hortumdan

ilerler, bir ba�ka deyi�le en kolay yoldan depoya döner.4. Basınç akı�a kar�ı gösterilen dirençtir.5. Akı�kanın hortum içinde akabilmesi için mutlaka basınç farkı olmalıdır.6. Basınç farkı büyüdükçe debi artacaktır.7. Akı�kan yüksek basınçtan dü�ük basınca i� yapmadan geçti�i sürece

ısı ortaya çıkar

Service, Training

© All rights reserved by Bosch Rexroth A.�., even and especially in cases of proprietary rights applications.We also retain sole power of disposal, including all rights relating to copying, transmission and dissemination.

Hidrolik Devre