an. et vol. cvii 7 augusti n. 2015 8 acta ... - la santa sede · duodevicesimi saeculi facere, ita...
TRANSCRIPT
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico – Città del Vaticano – Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA FRANCISCI PP.
LITTERAE DECRETALES
Quibus beato Ludovico a Casaurea Sanctorum honores decernuntur.
FRANCISCUS EPISCOPUS
ServuS Servorum Dei
aD perpetuam rei memoriam
« Dominus dulcissimo amore ad se vocavit et interminata caritate me
in vitae itinere direxit... ».
Hanc per professionis fidei luculentam affirmationem in suo testamento
scriptam, Pater Ludovicus a Casaurea praecise exprimit mysterium gra-
tiae quae, e divina caritate exorta, vitam implevit suam. Etenim Dominus
dignatus est Beatum Ludovicum verum Sancti Francisci Assisiensis filium
duodevicesimi saeculi facere, ita ut ipse intimam cum Crucifixo communio-
nem foveret Eiusque membris patientibus liberaliter serviret.
Beatus Ludovicus natus est die XI mensis Martii anno MDCCCXIV in Casau-
rea, prope Neapolim, ex parentibus Vincentio Palmentieri et Candida Zenga,
et, nomine Archangeli imposito, postridie baptizatus est. In disciplinam
fabri tignarii brevi receptus, ad vitam deinde religiosam allectus est dum
conventum Franciscanorum ad Sanctum Antonium dicatum in oppido Afra-
gola prope Neapolim frequentabat. Habitum seraphicum accepit in Lauro
Nolae die XVII mensis Iunii anno MDCCCXXXII. Sacerdos die IV mensis Iunii
An. et vol. CVII 7 Augusti 2015 N. 8
720 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
anno MDCCCXXXVII consecratus, praecipue se dedidit studio et institutioni
disciplinarum chemiae, mathematicae et physicae.
Anno autem MDCCCXLVII, dum in ecclesia Neapolitana Sancti Ioseph de
Ruffi vel, ut vulgo dicitur, Sacramentinarum, orabat, immensa gratia nova
et insolita infusus est. Haec re vera fuit eius « lavatio », videlicet initium iti-
neris ad bonum fratrum curandum prorsus directi. Ipse testimonium praebet
de hoc miro eventu: « Ratio mea, fide illustrata, inducta est ad Christum
pauperesque Eius amandos, et ideo totam voluntatem meam direxit ad
caritatem faciendam erga Deum et proximum ».
Curam deinde imprimis dedit fratribus suis infirmis, pro quibus valetudi-
narium in Capodimonte construxit nomine La Palma. Anno MDCCCLIV, incepit
amplecti infantes Africanos servitudine demptos. Hoc modo inchoatum est
opus versus Moretti, ut dicuntur; quod opus, iuxta Patris Ludovici consilium
ad African evangelizandam, destinabatur ad iuvenes Africanos educendos
ut fierent Apostoli in Africam, ita ut « Africa ab Africa converteretur ».
Venerabili Sorore Anna Lapini, fundatrice Sororum Franciscalium a Sacris
Stigmatibus, adiuvante, simile opus instituit pro infantibus femininis Moret-
te dictis anno MDCCCLIX. Cum egregiam operam semper Ecclesiae in Africa
aedificandae daret, constituit etiam missionem in regione Scellal; quam
regionem ille ipse, etsi brevi, visitavit mense Ianuario anni MDCCCLXVI. Primi
collaboratores Patris Ludovici provenerunt ex Tertio Ordine Saeculari Sancti
Francisci, quos multum cohortabatur ad bonum hominum promovendum.
Nonnulli deinde eorum adsciti sunt in duas Congregationes Tertii Ordinis
regularis a Patre Ludovico institutas: altera Fratrum a Caritate, vulgo Bigi,
quae exstitit ab anno MDCCCLIX usque ad annum MCMLXXI, et altera Sororum
a Sancta Elisabeth, vulgo Bigie, anno MDCCCLXII instituta.
Laesus amore Dei – ut ipse dicebat – nihil rogavit nisi ardorem ad opera
caritatis facienda: « Anima mea liquescebat ob amorem erga Iesum Christum,
et flagrantissimo igne intus ardescebam propter amorem erga pauperes
Christi ». Quapropter, ingeniosus et studiosus, latissimam seriem aliorum
operum excogitavit quibus remedium indigentibus sui temporis afferret:
opera, exempli gratia, Accantoncelli ut pueri tecto carentes adiuvarentur.
Constituit etiam domos aetate provectis, oecotropheos, scholas, fundos, hos-
pitia pueris, societates operum misericordiae, domos typographicas, globos
musicorum et alia opera caritatis. Anno MDCCCLXXI fundavit Assisii domum
Acta Francisci Pp. 721
caecis ac surdis mutisque. Anno MDCCCLXXVII exstruit Florentiae ecclesiam
Sacratissimo Cordi Iesu dicatam. Immensum desiderium boni aliorum cu-
randi movit cum etiam ad culturam humanam promovendam, quam habuit
tamquam peculiarem viam ad fidem christianam alendam humanitatemque
fovendam. Inter collaboratores et amicos eius adnumerantur etiam praeclari
homines illo tempore, quorum multi fuerunt etiam Sancti. Artissimo amici-
tiae vinculo coniunctus est cum Sancta Catharina Volpicelli, Fundatrice In-
stituti Ancillarum a Sacratissimo Corde, necnon Beato Bartholomaeo Longo,
Fundatore Sanctuarii Operumque Beatae Virginis Rosarii Pompeii. Beatus
Ludovicus mortuus est Neapoli in Hospitio Nautis di Posillipo, quod ultimum
opus erat ex corde suo natum, nautis aetate vectis destinatum, die XXX
mensis Martii anno MDCCCLXXXV, die scilicet secunda Hebdomadae Sanctae.
Fama sanctitatis post eius obitum late percrebrescente, Processus Or-
dinarius Informativus rite est institutus mense Augusto anni MDCCCLXXXV.
Peractus est deinde Processus Apostolicus ab anno MCMVIII ad annum MCMXVI;
qui Processus extensus est ab anno MCMXX ad annum MCMXXVIII. Omnibus his
canonice agendis feliciter actis, Decretum deinde editum est super virtutibus
a Beato Paulo VI die XIII mensis Februarii anno MCMLXIV. Postea Decretum
super miro proditum est die XI mensis Iulii anno MCMXCII. Sanctus Ioannes
Paulus II praesidit Sollemni Ritui Beatificationis ante Basilicam Petrianam
die XVIII mensis Aprilis anno MCMXCII, die scilicet Dominica in Albis.
Ad eiusdem Beati canonizationem obtinendam, mira coniecta sanatio
cuiusdam infantis, die XII mensis Iunii anno MCMXCIV impetrata, relata est
ad Congregationem de Causis Sanctorum. Hac de sanatione instructus est
Processus canonicus apud curiam ecclesiasticam dioecesis Cerretanae-The-
lesinae-Sanctae Agathae Gothorum. Hoc processu expleto, favorabilique voto
habito et Consilii Medicorum die XVI mensis Ianuarii anno MMXIV et Consul-
torum Theologorum die VI mensis Martii anno MMXIV, Patres Cardinales et
Episcopi congregati sunt in Sessione Ordinaria die XV mensis Aprilis anno
MMXIV. Posito dubio an de miraculo divinitus patrato constaret, responsum
affirmativum prolatum est. Decretum super miro promulgatum est die XVI
mensis Aprilis anni insequentis. Tandem, post suffragium die XII mensis
Iunii anno MMXIV in Consistorio datum, statuimus ut ritus Canonizationis
Beati Ludovici a Casaurea fieret die XXIII mensis Novembris anno MMXIV,
Dominica Sollemnitatis Domini Nostri Iesu Christi Universorum Regis.
722 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Hodie igitur hanc formulam inter Sacra protulimus:
Ad honorem Sanctae et Individuae Trinitatis, ad exaltationem fidei ca-
tholicae et vitae christianae incrementum, auctoritate Domini nostri Iesu
Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra, matura deliberatio-
ne praehabita et divina ope saepius implorata, ac de plurimorum Fratrum
Nostrorum consilio, Beatos Ioannem Antonium Farina, Cyriacum Eliam
Chavara a Sacra Familia, Ludovicum a Casaurea, Nicolaum a Longobardis,
Euphrasiam a Sacro Corde et Amatum Ronconi Sanctos esse decernimus et
definimus, ac Sanctorum Catalogo adscribimus, statuentes eos in universa
Ecclesia inter Sanctos pia devotione recoli debere. In nomine Patris et Filii
et Spiritus Sancti.
Qui igitur evangelicam sitit perfectionem Regnumque appetit Dei, admi-
retur huius Sancti virtutes alliciaturque ad eas amplectendas, ut, ad Sancti
Francisci Assisiensis exemplar adhaerescens, Iesum Christum sectari con-
tendat, operositatem apostolicam incumbat, orationis usum adsidue frequen-
tet, germanam caritatem excolat et vera utatur paenitentia et abnegatione
christiana. Spiritus Sanctus, per intercessionem Sancti Ludovici a Casaurea,
obsequium fidei in omnium hominum cordibus suscitet animasque eorum
voluntate Dei serviendi et diligendi insufflet.
Quae autem his Litteris decrevimus, nunc et in posterum rata et firma
esse volumus, contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die vicesimo et tertio mensis Novembris,
anno Domini bis millesimo decimo quarto, Pontificatus Nostri secundo.
EGO FRANCISCUS
Catholicae Ecclesiae Episcopus
Marcellus Rossetti, Proton. Apost.
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 65.762
Acta Francisci Pp. 723
CONSTITUTIO APOSTOLICA
NUCENSIS
In Mexico nova conditur dioecesis Nucensis.
FRANCISCUS EPISCOPUS
ServuS Servorum Dei aD perpetuam rei memoriam
Quo satius consuleretur spirituali bono Christifidelium sibi creditorum,
Venerabilis Frater Iosephus Ulixes Macias Salcedo, Archiepiscopus Me-
tropolita Hermosillensis, audita Conferentia Episcoporum Mexici, ab hac
Apostolica Sede enixe petivit ut quodam dismembrato territorio ab eadem
archidioecesi nova conderetur dioecesis. Nos quidem, audita faventi senten-
tia Venerabilis Fratris Christophori Pierre, Archiepiscopi titulo Gunelensis
et in Mexico Apostolici Nuntii, de Consilio Congregationis pro Episcopis
admotae postulationi animarum saluti valde profuturae libenter conceden-
dum esse putamus. Summa igitur Nostra potestate sequentia decernimus.
Ab archidioecesi Hermosillensi separamus territorium, prout in praesens
lege civili circumscribitur, municipiorum, qui patrio sermone nuncupantur:
Agua Prieta, Altar, Atil, Bacoachi, Caborca, Cananea, Fronteras, Imuris,
Naco, Nacozari de García, Nogales, Oquitoa, Pitiquito, Santa Crux, Sáric,
Trincheras et Tubutama, atque ex ita distracto territorio novam constituimus
dioecesim Nucensem, cuius sedem in urbe Nucensi ponimus, ibique exstans
paroeciale templum, Deo in honorem Dominae Nostrae de Guadalupe dica-
tum, ad gradum et dignitatem Cathedralis ecclesiae evehimus mandantes ut
in eadem Capitulum Canonicorum, ad normam iuris, instituatur. Ceterum
novam dioecesim Nucensem suffraganeam facimus metropolitanae Sedi Her-
mosillensi eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi pro tempore
ipsius metropolitanae Ecclesiae subicimus. Congruae quidem sustentationi
Praesulis novae dioecesis provideatur Curiae emolumentis, fidelium obla-
tionibus ac portione ei obveniente ex divisione, ad normam canonis 122
Codicis Iuris Canonici facienda, bonorum quae hactenus Mensae (illic dictae
« Mitra ») Hermosillensi pertinuerunt. Ut Pastori novae dioecesis in eius
regimine validum tribuatur adiutorium, Consilium Presbyterale, Collegium
724 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Consultorum et Consilium a rebus oeconomicis quam primum instituan-
tur. In iis autem quae respiciunt ad Seminarii dioecesani aedificationem
atque ad sacrorum alumnorum institutionem, serventur praescripta iuris
communis, prae oculis habitis normis ac regulis a Congregatione pro Cle-
ricis statutis. Insuper variis rationibus permanens educatio presbyterorum
procuretur et cum fas erit, selecti sacerdotes ad studia complenda Romam
mittantur. Simul ac dioecesis erectio ad effectum deducta fuerit, sacerdotes
illi adscripti censeantur Ecclesiae in cuius territorio ecclesiasticum officium
detinent; ceteri autem sacerdotes Seminariique alumni incardinati maneant
vel incardinentur Ecclesiae in cuius territorio legitimum habent domicilium.
Acta et documenta quae ad noviter constitutam dioecesim eiusque clericos,
fideles et bona temporalia forte respiciunt, a Curia Hermosillensi ad Curiam
Nucensem quam primum transmittantur. Ad haec omnia perficienda depu-
tamus memoratum Apostolicum Nuntium, vel, absente eo, illum, qui curat
negotia Apostolicae Nuntiaturae in Mexicana Natione, eisdem tribuentes
necessarias et opportunas facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo
agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposi-
to ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae
exsecutionis, cum primum fas erit, remittendi. Hanc denique Constitutionem
Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibuslibet
rebus non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die undevicesimo mensis Martii, in
sollemnitate Sancti Ioseph, Sponsi Beatae Mariae Virginis et Patroni Uni-
versalis Ecclesiae, anno Domini bis millesimo decimo quinto, Pontificatus
Nostri tertio.
De mandato Summi Pontificis
petruS card. parolin
Secretarius Status
Marcellus Rossetti, Proton. Apost.Leonardus Sapienza, Proton. Apost.
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 66.333
Acta Francisci Pp. 725
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabilibus Dei Servis Mauro Palazuelos Maruri et XVII Sociis ex Ordine Sancti Benedicti Beatoram honores decernuntur.
FRANCISCUS PP.
Ad perpetuam rei memoriam. — « Qui enim voluerit animam suam sal-
vam facere, perdet eam; qui autem perdiderit animam suam propter me et
evangelium, salvam eam faci et » (Mc 8, 35).
Hac in brevi prolatione, ex Evangelio secundum Marcum excepta, prae-
cipue refulgent vita et mors Martyrum Monasterii El Pueyo; vita scili-
cet Domino integre consecrata martyrioque in fine decorata. Sanguine ob
amorem Iesu Christi versato hi pii monachi sic plenam ac definitivam Deo
consecrationem panxerunt suam.
Plene conscii se tamquam martyres obituros esse paratique talem ad
mortem amplectendam, intrepide quidem morti occurrerunt, scientes se
ab altera ad alteram vitam, sane meliorem, transituros. Intellexerunt enim
operae pretium esse se hanc terrestrem vitam perdere ut illam sempiternam
adipiscerentur Christumque postremo et certo incurrerent, cui vitam suam
per vota monastica dicaverant. Enimvero contigit in novissimis diebus te-
rrestris eorum vitae, immo vero eo ipso tempore quo in occursum mortis
veniebant, ut reapse quirent observare praecepta quae sanctus Benedictus
sua in Regula illis tradidit: « Ecce pietate sua demonstrat nobis Dominus
viam vitae. ... Succinctis ergo fide vel observantia honorum actuum lumbis
nostris, per ducatum Evangelii pergamus itinera eius, ut mereamur eum qui
nos vocavit in regnum suum videre. ... Christo omnino nihil praeponant,
qui nos pariter ad vitam aeternam perducat » (S. Benedicti regula, prologus
et caput LXXII).
Martyres de El Pueyo tali fortitudine talique gaudio occurrerunt morti
quoniam sciebant se eo modo ad vitam aeternam esse perventuros seseque
felicissime conspectum inituros Patris necnon congressum cum Christo Ma-
treque Sanctissima Eius.
726 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Holocaustum beati martyris Mauri Palazuelos eiusque XVII Sociorum,
Benedictinorum Monasterii Dominae Nostrae de El Pueyo Barbastri, oblatio
reapse fuit totius communitatis, scilicet XVIII monachorum qui coenobialem
vocationem usque ad finem sunt obsecuti; quorum solummodo tres aliis in
locis sunt comprehensi aliisque a fratribus separati, qui tamen non minus
atrociter occisi sunt suam propter fidem suumque statum religiosum.
Prior communitatis, pater Maurus Palazuelo Maruri, O.S.B., trucidatus
suis cum XIV fratribus, numquam ferventius vel intimius antea inchoavit
cantum Salve Regina quam ipso die martyrii; quo die illum cantum Maria-
lem cecinerunt utpote novissimum actum venerationis ac postremam vale-
dictionem Matri de El Pueyo dum se ipsius Beatissimae Mariae tenerrimis
amplexibus in caelo committebant.
Hi universi monachi praeclarum reliquerunt plenae fidelitatis exemplum,
quod totam vitam, dono Domino oblatam, coronavit. Enimvero parati fuerunt
ad martyrium suscipiendum post XXXVI dies in carcere peractos. Magnum
quidem exemplum praebuerunt fidei ac spei, nullo modo dubitantes se,
tutela Mariae Sanctissimae munitos, manibus Dei concredere.
Monachi qui occisi sunt intra muros coemeterii in oppido Barbastro
regionis Oscensis die XXVIII mensis Augusti anno MCMXXXVI sunt:
1. Maurus Palazuelos Maruri (Abel Angelus), O.S.B., sacerdos, natus in
Peñacastillo, Cantabriae, die XXVI mensis Octobris anno MCMIII.
2. Honoratus Suárez Riu (Antonius), O.S.B., sacerdos, natus in Torres del
Obispo, Oscae, die V mensis Februarii anno MCMII.
3. Leander Cuesta Andrés (Ioannes), O.S.B., sacerdos, natus in Rupelo,
in regione Burgensi, die XXXI mensis Maii anno MDCCCLXX.
4. Raimundus Lladós Salud (Antonius), O.S.B., sacerdos, natus in
Lluçars, Illerdae, die XV mensis Decembris anno MDCCCLXXXI.
5. Laurentius Sobrevía Cañardo (Turibius), O.S.B., sacerdos, natus
Oscae, die XVI mensis Aprilis anno MDCCCLXXIV.
6. Iacobus Pardo López, O.S.B., sacerdos, natus in Palacios de Benaver,
in regione Burgensi, die XXV mensis Iulii anno MDCCCLXXXI.
7. Ferdinandus Salinas Romeo, O.S.B., sacerdos, natus in Pozán de Vero,
Oscae, die XXXI mensis Maii anno MDCCCLXXXIII.
Acta Francisci Pp. 727
8. Dominicus Caballé Brú (Iacobus), O.S.B., sacerdos, natus in Vilalba
dels Arcs in regione Tarraconensi, die XXV mensis Maii anno MDCCCLXXXIII.
9. Angelus Fuertes Boira (Antonius), O.S.B., frater, natus Caesaraugu-
stae, die II mensis Augusti anno MDCCCLXXXIX.
10. Hildefonsus Fernández Muñiz (Iulius), O.S.B., sacerdos, natus in Mu-
ros de Nalón, in provincia Asturiae, die XXIV mensis Iulii anno MDCCCXCVII.
11. Anselmus Palau Sin (Marianus), O.S.B., sacerdos, natus in Torres del
Obispo, in provincia Oscae, die IX mensis Augusti anno MCMII.
12. Ramirus Sanz de Galdeano Mañeru (Raimundus), O.S.B., sacerdos,
natus in Villatuerta, in provincia Navarrae, die XXX mensis Augusti anno MCMX.
13. Rosindus Donamaría Valencia (Martinus), O.S.B., subdiaconus, na-
tus in San Martín de Unx, in provincia Navarrae, die III mensis Novembris
anno MCMIX.
14. Laurentius Ibáñez Caballero (Leontius), O.S.B., sacerdos, natus in
Cubillejo de Lara, in regione Burgensi, die XI mensis Septembris anno MCMXI.
15. Aurelius Boix Cosials (Angelus Carmelus), O.S.B., sacerdos, natus
in Pueyo de Marguillén, in provincia Oscae, die II mensis Septembris anno
MCMXIV.
Martyrium quoque subierunt, aliis locis aliisque diebus, hi monachi eius-
dem monasterii:
16. Vincentius Burrel Enjuanes, O.S.B., frater, natus in Juseu, in pro-
vincia Oscae, die XXVIII mensis Decembris anno MDCCCXCVI, occisus die XXVI
mensis Iulii anno MCMXXXVI in Barbastro, Oscae.
17. Laurentius Santolaria Ester, O.S.B., natus in Torres de Alcanadre, in
provincia Oscae, die XX mensis Aprilis anno MDCCCLXXII, occisus die V mensis
Augusti anno MCMXXXVI in Cantera, prope locum ortus supradictum.
18. Marianus Sierra Almázor, O.S.B., sacerdos, natus in Alquézar, in pro-
vincia Oscae, die XXV mensis Februarii anno MDCCCLXIX, in coemeterio oppi-
di vulgo Barbastro, in provincia Oscae, occisus die IX mensis Augusti anno
MCMXXXVI.
Fama martyrii horum monachorum protinus diffusa est atque perduravit
in dies. Quapropter inchoata est Inquisitio dioecesana apud Curiam Epis-
copalem Barbastrensem, quam causam validam recognovit Congregatio de
Causis Sanctoram die XXV mensis Februarii anno MM. Consultores deinde
728 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Theologi, Peculiari in Congressu diei XXIII mensis Iunii anno MMX congregati,
votum favorabile protulerunt de martyrio, quod votum Patres Cardinales
atque Episcopi, in Sessione Ordinaria die XXI mensis Martii anno MMXIII
habita, confirmaverunt. Ideo Nos die III mensis Iunii eiusdem anni iussimus
ut Congregatio de Causis Sanctoram decretum super martyrio adscriberet
et statuimus ut beatificationis ritus die XIII mensis Octobris anno MMXIII in
urbe Tarraconensi Hispaniae celebraretur.
Hodie igitur, Tarracone in Hispania, de mandato Nostro, Venerabilis
Frater Noster Angelus S.R.E. Cardinalis Amato, Praefectus Congregationis
de Causis Sanctoram, textum Litterarum Apostolicaram legit, quibus Nos
Venerabiles Dei Servos Maurum Palazuelo Maruri et XVII Socios ex Ordine
Sancti Benedicti in Beatoram numeram adscribimus:
Nos, vota Fratrum Nostrorum Iesu García Burillo, Episcopi Abulen-
sis, Alfonsi Milián Sorribas, Episcopi Barbastrensis-Montisonensis, Aloisii
S.R.E. Cardinalis Martínez Sistach, Archiepiscopi Barcinonensis, Marii Iceta
Gavicagogeascoa, Episcopi Flaviobrigensis, Iosephi Emmanuelis Lorca Pla-
nes, Episcopi Carthaginensis in Hispania, Antonii Angeli Algora Hernan-
do, Episcopi Civitatis Regalensis, Demetrii Fernández González, Episcopi
Cordubensis, Iosephi Mariae Yanguas Sanz, Episcopi Conchensis, Raimun-
di del Hoyo López, Episcopi Giennensis, Ioannis Piris Frígola, Episcopi
Ilerdensis, Antonii Mariae S.R.E. Cardinalis Rouco Varela, Archiepiscopi
Matritensis, Iesu Stephani Catalá Ibáñez, Episcopi Malacitani, Salvatoris
Giménez Valls, Episcopi Minoricensis, Attilani Rodríguez Martínez, Episcopi
Seguntini-Guadalaiarensis, Iacobi Pujol Balcells, Archiepiscopi Tarraconen-
sis, Iosephi Angeli Saiz Meneses, Episcopi Terrassensis, Caroli Emmanuelis
Escribano Subías, Episcopi Terulensis et Albarracinensis, Braulii Rodriguez
Plaza, Archiepiscopi Toletani, Henrici Benavent Vidal, Episcopi Dertosensis,
Caroli Osoro Sierra, Archiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum
Fratrum in Episcopatu multorumque Christifidelium explentes, de Con-
gregationis de Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica
facultatem facimus ut Servi Dei:
— Iosephus Maximus Moro Briz et IV Socii, presbyteri dioecesani;
— Maurus Palazuelos Maruri et XVII Socii, ex Ordine Sancti Benedicti;
— Iacobus Puig Mirosa et XVIII Socii, e Congregatione Filiorum Sacrae
Familiae Iesu, Mariae et Ioseph, necnon Sebastianus Llorens Telarroja,
laicus;
Acta Francisci Pp. 729
— Maria a Monte Serrato (in saeculo: Iosepha Maria Columnaris García
Solanas) et VIII Sociae, religiosae professae Instituti Minimarum Discal-
ceatarum Sancti Francisci de Paula, necnon Lucretia García Solanas, laica
et vidua;
— Mauritius (in saeculo: Alexander) Íñiguez de Heredia Alzola et XXIII
Socii, religiosi professi ex Ordine Hospitalario Sancti Ioannis de Deo;
— Iosephus Guardiel Pujol, presbyter dioecesanus;
— Raimundus Ioachimus Castaño González et Iosephus Maria González
Solis, presbyteri professi ex Ordine Fratrum Praedicatorum;
— Antonius Faúndez López, presbyter, et unus Socius, professi ex Ordine
Fratrum Minorum, necnon duo presbyteri dioecesani;
— Hermenegildus ab Assumptione B.M.V. (in saeculo: Hermenegildus
Iza y Aregita) et V Socii, ex Ordine Sanctissimae Trinitatis;
— Carmelus Maria Moyano Linares et IX Socii, presbyteri professi ex
Ordine Carmelitarum;
— Iosephus Xavier Gorosterratzu et V Socii, e Congregatone Sanctissimi
Redemptoris;
— Emmanuel Basulto Jiménez, Episcopus Giennensis, necnon III
presbyteri dioecesani, unus seminarii alumnus et unus laicus;
— Victoria a Iesu (in saeculo: Francisca Agnes Maria ab Antiqua) Valver-
de González, religiosa Pii Instituti Calasanctiani Filiarum a Divina Pastora;
— Salvius Huix Miralpeix, Episcopus Illerdensis;
— Iosephus Nadal i Guiu et Iosephus Jordán Blecua, presbyteri dioe-
cesani;
— Ioannes a Iesu (in saeculo: Vilaregut Farré) et III Socii, ex Ordine
Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, necnon
Paulus Segalá Solé, presbyter dioecesanus;
— Marianus Alcalá Pérez et XVIII Socii, ex Ordine Beatae Mariae Vir-
ginis de Mercede Redemptionis Captivorum;
— Chrysanthus (in saeculo: Casimirus González García), Aquilinus,
Cyprianus Iosephus et LXIII Socii, ex Instituto Fratrum Maristarum a
Scholis, necnon Raimundus Aemilianus Hortelano Gómez et Iulianus Agui-
lar Martín, laici;
— Emmanuel a Sacra Familia (in saeculo: Emmanuel Sanz Domínguez),
presbyter professus et reformator Ordinis Sancti Hieronymi;
730 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
— Andreas a Palazuelo (in saeculo: Michael Franciscus González Gon-
zález) et XXXI Socii, ex Ordine Fratrum Minorum Capuccinorum;
— Theophilus Fernández de Legaria Goñi et IV Socii, presbyteri pro-
fessi e Congregatione Sacrorum Cordium Iesu et Mariae necnon adorationis
perpetuae Ss. Sacramenti altaris;
— Albertus Maria Marco Alemán et VIII Socii, ex Ordine Carmelitarum
ab Antiqua Observantia, necnon Augustinus Maria García Tribaldos et XV
Socii, ex Instituto Fratrum Scholarum Christianarum;
— Orentius Aloisius (in saeculo: Antonius Sola Garriga) et XVIII Socii,
ex Instituto Fratrum Scholarum Christianarum, necnon Antonius Mateo
Salamero, presbyter dioecesanus, et Iosephus Gorostazu Labayen, laicus;
— Melchiora ab Adoratione Cortés Bueno et XIV Sociae, e Societate
Filiarum a Caritate Sancti Vincentii de Paul;
— Aurelia (in saeculo: Clementina) Arambarri Fuente et III Sociae, re-
ligiosae professae Congregationis Servarum Mariae Ministrantium Infirmis;
— Maria Assumpta (in saeculo: Iulianna González Trujillano) et II So-
ciae, religiosae professae Congregationis Missionariarum Franciscalium a
Matre Divini Pastoris;
— Ioannes Huguet Cardona, presbyter dioecesanus;
— Iosephus Maria Ruiz Cano, Iesus Hannibal Gómez Gómez, Thomas
Cordero Cordero et XIII Socii, e Congregatione Missionariorum Filiorum
Immaculati Cordis B.M.V.;
— Emmanuel Borrás i Ferré, Episcopus Auxiliaris Tarraconensis, Aga-
pitus Modestus (in saeculo: Modestus Pamplona Falguera), ex Instituto Fra-
trum Scholarum Christianarum, et CXLV Socii, presbyteri et Seminarii
alumni dioecesani, necnon religiosi ex Instituto Fratrum Scholarum Chris-
tianarum, ex Ordine Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de
Monte Carmelo, ex Ordine Sancti Benedicti, ex Ordine Fratrum Minorum
Capuccinorum, e Congregatione Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis
B.M.V., e Tertio Ordine Carmelitarum a Magisterio;
— Fortunatus Velasco Tobar et XIII Socii, e Congregatione Missionis;
— Ioachimus Jovaní Marín et XIV Socii, e Sodalitate Sacerdotum Ope-
rariorum Dioecesanorum Cordis Iesu;
— Richardus Gil Barcelón, presbyter professus e Congregatione Parvi
Operis a Divina Providentia, necnon Antonius Arrué Peiró, laicus;
Acta Francisci Pp. 731
— Iosepha Martínez Pérez et XI Sociae, e Congregatione Filiarum a
Caritate, necnon Dolores Broseta Bonet, laica;
qui in Hispania vicesimo saeculo sanguinem suum effuderunt ad testi-
monium perhibendum Domino Iesu, Beatorum nomine in posterum appel-
lentur, eorumque festum die sexta Novembris in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Quae vero per has Litteras decrevimus et nunc et in posterum firma
esse volumus, rebus quibuslibet contrariis non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo piscatoris, die XIII
mensis Octobris, anno MMXIII Pontificatus Nostri primo.
De mandato Summi Pontificisloco Secretarii Status
c petruS parolin
Archiepiscopus tit. Aquipendiensis
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 21.092
732 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
II
Venerabili Dei Servo Iosepho Gabrieli del Rosario Brochero presbytero caeli-tum Beatorum tribuitur dignitas.
FRANCISCUS PP.
Ad perpetuam rei memoriam. — « Nolite sperare in violentia et in rapi-
na nolite decipi; divitiae si affluant, nolite cor apponere. Semel locutus est
Deus, duo haec audivi: quia potestas Deo est, et tibi, Domine, misericordia;
quia tu reddes unicuique iuxta opera sua » (Ps 62, 11-13).
Totum se Dei voluntati, ut instrumentum, commisit Venerabilis Dei
Servus et id propositum per totam vitam tenuit, qui, quodcumque agebat,
summam divinam mercedem est lucratus et, cum Domini amorem inter
homines diffunderet, eiusdem particeps fuit.
Die XVI mensis Martii anno MDCCCXL Sanctae Rosae de Rio Primero, apud
Cordubam in Argentina pientissima ex familia ortus est, quae exemplo in
virtutibus fideique principiis eum instituit. Anno MDCCCLVI cum flagranter
vocationem perciperet, seminarium est ingressus et die IV mensis Novembris
anno MDCCCLXVI sacris ordinibus est auctus. Prima sua pastoralia munia apud
ecclesiam Cathedralem Cordubensem gessit. Studia produxit, donec doctoris
gradum in philosophia consequeretur, doctrina philosophica pellectus, quam
Societatis Iesu sodales modo reversi Cordubam restituerunt. Studiorum exin-
de praefectus apud Seminarium Maius electus est. Anno MDCCCLXIX Sancti
Alberti Cordubae est nominatus parochus, cui lata urbis pars coniungeba-
tur. Impensam operam dedit Evangelio nuntiando populoque instituendo,
sancti Ignatii exercitationibus spiritalibus usus, quibus complures fideles
interfuerunt, et sic multi ad fidem sunt conversi. Dei Servus in socialibus
materialibusque rebus territorium sibi demandatum promovendum curavit,
templa, cappellas, ruris scholas aedificando atque vias illius loci in monti-
bus sternendo. In primis exercitationum spiritalium domum condidit, cui
duo domicilia addidit, alterum pro religiosis mulieribus, alterum pro sacer-
dotibus. Multos annos sine intermissione gregem sibi commissum curavit,
complura patrando ut cresceret ac spiritale materialeque bonum proseque-
Acta Francisci Pp. 733
retur. Anno MCMVIII propter locorum insalubritatem et aegrotorum propin-
quitatem, spreto periculo ac Domini vineae studiosus, lepra est correptus.
Sic parochi munus deponere debuit, eodem tamen fervore suam perducens
missionem. Die XXVI mensis Ianuarii anno MCMXIV in oppido Villa del Trán-
sito apud Cordubam de hoc mundo demigravit.
Eius sanctitatis fama perstante, die XVIII mensis Iulii anno MCMLXXIV
apud dioecesim Cordubensem in Argentina Processus Ordinarius de eius-
dem sanctitate est actus. Die II mensis Februarii anno MMIV Consultores
Theologi, in Peculiari Congressione coadunati favens suffragium tulerunt
atque idem iudicarunt Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria
die II mensis Aprilis anno MMIV, ita ut eius virtutes per Decretum diei XIX
mensis Aprilis anno MMIV, a Summo Pontifice Ioanne Paulo II declararentur
heroum in modum exercitae. Beatificationis causa asserta sanatio exhibita
est, quam Medici Consultores die X mensis Maii anno MMXII ad scientiam
inexplicabilem iudicarunt. Theologi Consultores, in Congressione Peculiari
coadunati die VII mensis Iunii anno MMXII Venerabilis Dei Servi intercessioni
eam tribuerunt et idem iudicarunt Patres Cardinales et Episcopi in Sessione
Ordinaria die VI mensis Novembris anno MMXII. Summus Pontifex Benedictus
XVI die XX mensis Decembris anno MMXII facultatem fecit ut Congregatio de
Causis Sanctorum ipsum Decretum evulgaret atque statuit ut beatificationis
ritus in oppido Villa Cura Brochero, Cordubae in Argentina die XIV mensis
Septembris anno MMXIII ageretur.
Hodie igitur de mandato Nostro Venerabilis Frater Noster Angelus S.R.E.
Cardinalis Amato, Congregationis de Causis Sanctorum Praefectus, textum
Litterarum Apostolicarum legit, quibus Nos in Beatorum numerum Venera-
bilem Dei Servum Iosephum Gabrielem del Rosario Brochero adscribimus:
Nos, vota Fratrum Nostrorum Caroli Iosephi Ñáñez, Archiepiscopi Cor-
dubensis in Argentina, et Iacobi Olivera, Episcopi Crucis Axeatae, nec non
plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque christifidelium
explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, auctoritate
Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabilis Dei Servus Iosephus Ga-
briel del Rosario Brochero, presbyter dioecesanus, fidelis Evangelii minister,
Christi dilectionis in pauperes testis, Beati nomine in posterum appelletur,
eiusque festum die sexta decima mensis Martii in locis et modis iure statu-
tis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
734 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Decet prorsus insignem hunc caelitem magnificare, qui eximias intrepi-
dae fidei testificationes exhibuit, cum suam vitam inpenderet in beneficium
fidelium et in salutarem Evangelii veritatem demonstrandam. Quae omnia
doctus, actuosus, assidua precatione aeger, usque egit. Exoptamus igitur ut
eximia eius exempla magno sint hominibus qui nunc sunt emolumento, quo
ipsi Christi vultum clarius conspiciant.
Haec vero quae hodie statuimus firma usquequaque esse volumus ac
valida fore iubemus, contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XIV
mensis Septembris, anno MMXIII, Pontificatus Nostri primo.
De mandato Summi Pontificisloco Secretarii Status
c petruS parolin
Archiepiscopus tit. Aquipendiensis
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 1.143
Acta Francisci Pp. 735
III
Venerabilibus Servis Dei Richardo Gil Barcelón et Antonio Arrué Peiró Bea-torum Martyrum honores decernuntur.
FRANCISCUS PP.
Ad perpetuam rei memoriam. — « Quoniam melior est misericordia tua
super vitas, labia mea laudabunt te. Sic benedicam te in vita mea et in
nomine tuo levabo manus meas » (Ps 63, 4-5).
Gaudium et pax, quibus pleni Venerabiles Servi Dei Richardus Gil Bar-
celón et Antonius Arrué Peiró ad martyrium pervenerunt, coronam consti-
tuebant laudis Domini quam illi cotidie in sequela Christi offerebant atque
in testificatione suae fidei.
Pater Richardus Barcelón die XXVII mensis Octobris anno MDCCCLXXIII
in loco v. Manzanera, provinciae Terulensis, in Hispania, natus est. Anno
MDCCCLXXXVI in Seminarium ingressus est. Anno MDCCCXCIII nomen militiae
dedit atque in Philippinas missus est, ubi eodem tempore Ordinis Fratrum
Praedicatorum Facultatem Theologicam frequentavit et die XXIV mensis
Septembris anno MCMIV sacerdos ordinatus est. Anno MCMV in Hispaniam
reversus, vitam religiosam suscepit apud memoratum Ordinem, sed profes-
sionem non emisit. Semper suam definitivam quaerens vocationem, etiam
Capuccinos Tertiarios frequentavit et, aliquos per menses, vitam duxit ere-
miticam. Anno MCMIX decrevit Romam petere, in simplicitate et humilitate
peregrinatoris, in prece et paenitentia. Hic Venerabilis Servus Dei convenit
sanctum Aloisium Orione, qui eum suum in Institutum recepit, in Par-
vum videlicet Opus Divinae Providentiae, atque eum in novitiatum misit
Dertonae, ubi postea vota nuncupavit religiosa. Anno MCMX capellanus fuit
Messanae; ab anno MCMXI ad annum MCMXII assignatus est orphanotrophio
sancti Prosperi in urbe Rheginensi; ab anno MCMXIII ad annum MCMXXIII
ministerium Cassani exercuit. Ab anno MCMXXIII ad annum MCMXXIV fuit in
Monte Mario, Romae, primum apud orphanotrophium et deinde in paroecia
suburbana viae Appiae. Multis muneribus expletis, anno MCMXXX sanctus
Aloisius Orione misit eum in Hispaniam ut ibi Domum Instituti aperiret.
736 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Sic pater Richardus opera caritatis pro pauperibus Valentiae explere coepit,
in difficultatibus perseverans et cum multis sacrificiis, sacerdotes loci in
eorum ministerio iuvans. Vexatio Marxistarum in Ecclesiam semper acrior
fiebat, tamen Servus Dei, quem iuvenis laicus Antonius Arrué Peiró iuva-
bat, semper ianuam domus apertam habuit, omnes cibo vel domo egentes
accipiens, spiritali modo illos qui patiebantur consolans.
Venerabilis Servus Dei Antonius Arrué Peiró, die IV mensis Aprilis anno
MCMVIII in oppido Bilbilitano apud Caesaraugustam natus, alumnus fuit in col-
legio Maristarum in schola primaria, ubi congruam necessariamque obtinuit
doctrinam; deinde patrem iuvit carpentarium atque in officina funeraria.
Anno MCMXXVIII mortuus est pater Antonii qui in perdifficilem condicionem
psychologicam cecidit, etiamsi iuvenis humilis mansit, bonus et in opera di-
ligens. Anno MCMXXXI Valentiae a patre Richardo receptus est cui desiderium
manifestavit se consecrandi Domino in Parvo Opere Divinae Providentiae.
Propositum eius vera vocatio fuisse videbatur, constanti confirmata studio
in vita christiana et caritativa communitatis. Dispositum est pro eo iter in
Italiam ut inciperet congruam institutionem religiosam: iter tamen numquam
perfectum est ob invexationes semper asperiores in Ecclesiam.
Licet hostilitates in religionem semper fortiores fierent, Venerabiles
Servi Dei, in operibus caritatis coniuncti, sua in apostolatus navitate per-
severabant, conantes, quantum fieri potuit, prudentiam in opera demons-
trare, numquam renuntiantes propositis Christi asseclarum. Milites com-
munistae bis domum Servorum Dei venerunt, sed eos detinere ob populi
oppositionem non potuerunt. Tertium postremo die III mensis Augusti anno
MCMXXXVI venerunt. Domi tantummodo patrem Richardum invenerunt qui
ab illis captus est et, considerata eius magna paupertate, conabantur eum
in propriam aciem amplecti. Rogaverunt igitur eum ut clamaret Vivat res-
publica, sed Servus Dei, renuens, vocavit: Vivat Christus Rex. Antonius,
cum comprehensionem patris Richardi novisset, statim ad milites venit ut
eandem sustineret sortem. Sequenti die, e custodia in locum appellatum El
Saler educti sunt, ubi, post adhortationem ut clamarent Vivat F.A.I. (scilicet
Foederatio Anarchista Internationalis), illi, sine haesitatione, responderunt:
Vivat Christus Rex, dum pater Richardus in manibus crucem amplectebatur.
Postquam crudeliter sunt occisi.
Acta Francisci Pp. 737
Martyrii fama effecit ut Archiepiscopus Valentinus Processum Informa-
tivum initiaret, qui a Congregatione de Causis Sanctorum Decreto die XIX
mensis Novembris anno MCMXCIX validus recognitus est. Consultores Theologi
in Congressu peculiari die XXVIII mensis Septembris anno MMX sententiam
faventem de martyrio dederunt et Patres Cardinales et Episcopi in Sessione
Ordinaria die XXIX mensis Octobris anno MMXII congregati, censuerunt verum
martyrium mortem Venerabilium Servorum Dei fuisse. Benedictus XVI,
Veneratus Decessor Noster, die XX mensis Decembris anno MMXII, Congre-
gationi de Causis Sanctorum facultatem dedit ut Decretum super martyrio
promulgaret atque decrevit ut sollemnis Beatificationis ritus Tarracone, in
Hispania, die XIII mensis Octobris anno MMXIII perageretur. Demum Nosmet
Ipsi, approbantes quod a Nostro Decessore decretum iam erat, Litteras
Apostolicas subsignavimus.
Hodie igitur de mandato Nostro Venerabilis Frater Noster Angelus S.R.E.
Cardinalis Amato, S.D.B., Congregationis de Causis Sanctorum Praefectus,
Tarracone textum Litterarum Apostolicarum legit, quibus Nos in Beatorum
numerum Venerabiles Servos Dei Richardum Gil Barcelón et Antonium
Arrué Peiró adscribimus:
Nos vota Fratrum Nostrorum Iesu García Burillo, Episcopi Abulensis,
Alfonsi Milián Sorribas, Episcopi Barbastrensis-Montisonensis, Aloisii S.R.E.
Cardinalis Martínez Sistach, Archiepiscopi Barcinonensis, Marii Iceta Ga-
vicagogeascoa, Episcopi Flaviobrigensis, Iosephi Emmanuelis Lorca Planes,
Episcopi Carthaginensis in Hispania, Antonii Angeli Algora Hernando, Epis-
copi Civitatis Regalensis, Demetrii Fernández González, Episcopi Cordu-
bensis, Iosephi Mariae Yanguas Sanz, Episcopi Conchensis, Raimundi del
Hoyo López, Episcopi Giennensis, Ioannis Piris Frígola, Episcopi Illerdensis,
Antonii Mariae S.R.E. Cardinalis Rouco Varela, Archiepiscopi Matritensis,
Iesu Stephani Catalá Ibáñez, Episcopi Malacitani, Salvatoris Giménez Valls,
Episcopi Minoricensis, Attilani Rodríguez Martínez, Episcopi Seguntini-Gua-
dalaiarensis, Iacobi Pujol Balcells, Archiepiscopi Tarraconensis, Iosephi
Angeli Saiz Meneses, Episcopi Terrassensis, Caroli Emmanuelis Escribano
Subías, Episcopi Terulensis et Albarracinensis, Braulionis Rodríguez Plaza,
Archiepiscopi Toletani, Henrici Benavent Vidal, Episcopi Dertosensis, Caroli
Osoro Sierra, Archiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum Fratrum
in Episcopatu multorumque Christifidelium explentes, de Congregationis
738 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
de Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem
facimus ut Servi Dei:
— Iosephus Maximus Moro Briz et IV Socii, presbyteri dioecesani;
— Maurus Palazuelos Maruri et XVII Socii, ex Ordine Sancti Benedicti;
— Iacobus Puig Mirosa et XVIII Socii, e Congregatione Filiorum Sacrae
Familiae Iesu, Mariae et Ioseph, necnon Sebastianus Llorens Telarroja,
laicus;
— Maria a Monte Serrato (in saeculo: Iosepha Maria Columnaris García
Solanas) et VIII Sociae, religiosae professae Instituti Minimarum Discal-
ceatarum Sancti Francisci de Paula, necnon Lucretia García Solanas, laica
et vidua;
— Mauritius (in saeculo: Alexander) Íñiguez de Heredia Alzola et XXIII
Socii, religiosi professi ex Ordine Hospitalario Sancti Ioannis de Deo;
— Iosephus Guardiel Pujol, presbyter dioecesanus;
— Raimundus Ioachimus Castaño González et Iosephus Maria González
Solis, presbyteri professi ex Ordine Fratrum Praedicatorum;
— Antonius Faúndez López, presbyter, et unus Socius, professi ex Ordine
Fratrum Minorum, necnon duo presbyteri dioecesani;
— Hermenegildus ab Assumptione B.M.V. (in saeculo: Hermenegildus
Iza y Aregita) et V Socii, ex Ordine Sanctissimae Trinitatis;
— Carmelus Maria Moyano Linares et IX Socii, presbyteri professi ex
Ordine Carmelitarum;
— Iosephus Xavier Gorosterratzu et V Socii, e Congregatone Sanctissimi
Redemptoris;
— Emmanuel Basulto Jiménez, Episcopus Giennensis, necnon III
presbyteri dioecesani, unus seminarii alumnus et unus laicus;
— Victoria a Iesu (in saeculo: Francisca Agnes Maria ab Antiqua) Valver-
de González, religiosa Pii Instituti Calasanctiani Filiarum a Divina Pastora;
— Salvius Huix Miralpeix, Episcopus Illerdensis;
— Iosephus Nadal i Guiu et Iosephus Jordán Blecua, presbyteri dioe-
cesani;
— Ioannes a Iesu (in saeculo: Vilaregut Farré) et III Socii, ex Ordine
Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, necnon
Paulus Segalá Solé, presbyter dioecesanus;
— Marianus Alcalá Pérez et XVIII Socii, ex Ordine Beatae Mariae Vir-
ginis de Mercede Redemptionis Captivorum;
Acta Francisci Pp. 739
— Chrysanthus (in saeculo: Casimirus González García), Aquilinus,
Cyprianus Iosephus et LXIII Socii, ex Instituto Fratrum Maristarum a
Scholis, necnon Raimundus Aemilianus Hortelano Gómez et Iulianus Agui-
lar Martín, laici;
— Emmanuel a Sacra Familia (in saeculo: Emmanuel Sanz Domínguez),
presbyter professus et reformator Ordinis Sancti Hieronymi;
— Andreas a Palazuelo (in saeculo: Michael Franciscus González Gon-
zález) et XXXI Socii, ex Ordine Fratrum Minorum Capuccinorum;
— Theophilus Fernández de Legaria Goñi et IV Socii, presbyteri pro-
fessi e Congregatione Sacrorum Cordium Iesu et Mariae necnon adorationis
perpetuae Ss. Sacramenti altaris;
— Albertus Maria Marco Alemán et VIII Socii, ex Ordine Carmelitarum
ab Antiqua Observantia, necnon Augustinus Maria García Tribaldos et XV
Socii, ex Instituto Fratrum Scholarum Christianarum;
— Orentius Aloisius (in saeculo: Antonius Sola Garriga) et XVIII Socii,
ex Instituto Fratrum Scholarum Christianarum, necnon Antonius Mateo
Salamero, presbyter dioecesanus, et Iosephus Gorostazu Labayen, laicus;
— Melchiora ab Adoratione Cortés Bueno et XIV Sociae, e Societate
Filiarum a Caritate Sancti Vincentii de Paul;
— Aurelia (in saeculo: Clementina) Arambarri Fuente et III Sociae, re-
ligiosae professae Congregationis Servarum Mariae Ministrantium Infirmis;
— Maria Assumpta (in saeculo: Iulianna González Trujillano) et II So-
ciae, religiosae professae Congregationis Missionariarum Franciscalium a
Matre Divini Pastoris;
— Ioannes Huguet Cardona, presbyter dioecesanus;
— Iosephus Maria Ruiz Cano, Iesus Hannibal Gómez Gómez, Thomas
Cordero Cordero et XIII Socii, e Congregatione Missionariorum Filiorum
Immaculati Cordis B.M.V.;
— Emmanuel Borrás i Ferré, Episcopus Auxiliaris Tarraconensis, Aga-
pitus Modestus (in saeculo: Modestus Pamplona Falguera), ex Instituto Fra-
trum Scholarum Christianarum, et CXLV Socii, presbyteri et Seminarii
alumni dioecesani, necnon religiosi ex Instituto Fratrum Scholarum Chris-
tianarum, ex Ordine Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de
Monte Carmelo, ex Ordine Sancti Benedicti, ex Ordine Fratrum Minorum
Capuccinorum, e Congregatione Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis
B.M.V., e Tertio Ordine Carmelitarum a Magisterio;
740 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
— Fortunatus Velasco Tobar et XIII Socii, e Congregatione Missionis;
— Ioachimus Jovaní Marín et XIV Socii, e Sodalitate Sacerdotum Ope-
rariorum Dioecesanorum Cordis Iesu;
— Richardus Gil Barcelón, presbyter professus e Congregatione Parvi
Operis a Divina Providentia, necnon Antonius Arrué Peiró, laicus;
— Iosepha Martínez Pérez et XI Sociae, e Congregatione Filiarum a
Caritate, necnon Dolores Broseta Bonet, laica;
qui in Hispania vicesimo saeculo sanguinem suum effuderunt ad testi-
monium perhibendum Domino Iesu, Beatorum nomine in posterum appel-
lentur, eorumque festum die sexta Novembris in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Dum quidem illorum conspicimus vitam et martyrium, ad altiorem usque
imitationem Christi incitamur et proprii status perfectionem prosequendam
invitamur.
Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim
habere, contrariis rebus quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die decima tertia mensis Octo-
bris, anno Domini bis millesimo tertio decimo, Pontificatus Nostri primo.
De mandato Summi Pontificisloco Secretarii Status
c petruS parolin
Archiepiscopus tit. Aquipendiensis
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 48.077
Acta Francisci Pp. 741
IV
Dei Servis Melchiorae ab Adoratione Cortés Bueno et XIV Sociis e Societate Filiarum a Caritate Sancti Vincentii de Paul Beatorum Martyrum honores decernuntur.
FRANCISCUS PP.
Ad perpetuam rei memoriam. — « Haec est enim caritas Dei, ut man-
data eius servemus; et mandata eius gravia non sunt, quoniam omne, quod
natum est ex Deo, vincit mundum; et haec est victoria, quae vicit mundum:
fides nostra. Quis est qui vincit mundum, nisi qui credit quoniam Iesus est
Filius Dei? » (1 Io 5, 3-5).
Amor Dei potissimum ostenditur per sollertiam custodiendi Eius man-
data tamquam signa amoris ac fortitudinis quibus vincitur mundus. Sic
vixerunt Soror Melchiora ab Adoratione Cortés Bueno eiusque XIV Sociae.
Quotidiana fidelitas ad Evangelium optima fuit illis praeparatio ad victo-
riam fidei in tempore persecutionis et martyrii adipiscendam. Itaque haec
Apostoli Ioannis verba omnino implentur per martyrium quod hae Filiae a
Caritate Matriti subierunt. Operibus caritatis ob vocationem suam et condi-
cionem vitae deditae, plena ad Iesum fidelitate vixerunt et propter amorem
maiorem in Dei Filium quam in propriam vitam, sanguinem effuderunt.
Etenim anno MCMXXXVI Matriti erant XLI communitates ac XX in regionibus
vicinis, ubi MCCXCII sorores munere fungebantur in valetudinariis, collegiis ac
scholis, gerontotrophiis et sanitariis, hospitiis, orphanotrophiis, refectoriis
publicis; simulque socialia alia opera exsequebantur. Deinde vero sunt ex-
pulsae e suis domibus refugium aliorsum quaerentes. Plus quam DC sorores
comprehensae sunt et CCXX morte occubuerunt post exitum ex carcere.
Inter XV martyres, VI missionem caritatis suam exercebant utpote magis-
trae ac educatrices, III tamquam nutrices in publicis orphanotrophiis vel
asylis, et VI fuerunt caritatis testes variis in valetudinariis.
Soror Melchiora ab Adoratione et eius XIV sociae, fide in redemptri-
cem Iesu Christi amoris fortitudinem suffultae, insimulationes, calumnias,
carceres, vexationes, immania tormenta passae sunt, ac tandem manuballista
sunt necatae propter suam vitam consecratam et absolutam deditionem
742 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
caritatis erga pauperes. Persecutorum tamen miserentes, instar professionis
fidei in Deum, exclamaverunt: « Vivat Christus Rex! »
Earum nomina atque nativitatis et martyrii loci sunt:
1. Melchiora ab Adoratione Cortés Bueno, H.C., nata in Sos del Rey
Católico, Caesaraugustae, die IV mensis Ianuarii anno MDCCCXCIV; martyrium
passa est in Puerta de Hierro, Matriti, die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
2. Maria Severina Díaz-Pardo Gauna, H.C., nata in Victoria, Alavae,
die XXIII mensis Octobris anno MDCCCXCV; martyrium passa est in Puerta de
Hierro, Matriti, die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
3. Maria Dolores Barroso Villaseñor, H.C., nata in Bonares, Onubae,
die IV mensis Octobris anno MDCCCXCVI; martyrium passa est in Puerta de
Hierro, Matriti, die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
4. Stephania Saldaña Mayoral, H.C., nata in Rabé de las Calzadas,
Burgi, die I mensis Septembris anno MDCCCLXXIII; martyrium passa est in
Puerta de Hierro, Matriti, die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
5. Maria Assumpta Mayoral Peña, H.C., nata in Tardajos, Burgi, die
XVIII mensis Augusti MDCCCLXXIX; martyrium passa est in Puerta de Hierro,
Matriti, die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
6. Dolores Ursula Caro Martín, H.C., nata in Granátula de Calatrava, in
provincia Civitatis Regalensis die XXI mensis Octobris anno MDCCCXCIII; marty-
rium passa est in Vallecas, Matriti, die III mensis Septembris anno MCMXXXVI.
7. Maria Concepta Pérez Giral, H.C., nata Matriti, die X mensis Ianuarii
anno MDCCCLXXXVII, martyrium passa est in Vallecas, Matriti, die III mensis
Septembris anno MCMXXXVI.
8. Andreina Calle González, H.C., nata in Plasencia, provinciae Caceren-
sis, die XXVI mensis Februarii anno MCMIV; martyrium passa est in Vallecas,
Matriti, die III mensis Septembris anno MCMXXXVI.
9. Modesta Moro Briz, H.C., nata in Santibañez de Béjar, Salmanticae,
die XI mensis Iulii anno MCMI; martyrium passa est Matriti circa Km. 6 in
via Toletana, die XXXI mensis Octobris anno MCMXXXVI.
10. Columna Isabella Sánchez Suárez, H.C., nata Matriti, die V mensis
Novembris anno MCMVI, martyrium passa est Matriti circa Km. 6 in via
Toletana, die XXXI mensis Octobris anno MCMXXXVI.
Acta Francisci Pp. 743
11. Iosepha Gironés Arteta, H.C., nata in Garísoain, Navarrae, die XVII
mensis Martii anno MCMVII, martyrium passa est in Las Vistillas, Matriti,
die XXII mensis Novembris anno MCMXXXVI.
12. Laurentia Díaz Bolaños, H.C., nata in Guía, Palmae in Insulis Ca-
nariis, die X mensis Augusti anno MDCCCXCVI; martyrium passa est in Las
Vistillas, Matriti, die XXII mensis Novembris anno MCMXXXVI.
13. Gaudentia Benavides Herrero, H.C., nata in Valdemorilla, Legione,
die XII mensis Februarii MDCCCLXXVIII; martyrium passa est Matriti, die XI
mensis Februarii anno MCMXXXVII.
14. Ioanna Pérez Abascal, H.C., nata Matriti, die XX mensis Octobris
anno MDCCCLXXXVI; martyrium passa est in Pozo del Tío Raimundo, Matriti,
die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
15. Raimunda Cao Fernández, H.C., nata in La Rúa de Valdeorras, Au-
riae, die XI mensis Septembris anno MDCCCLXXXIII; martyrium passa est in
Pozo del Tío Raimundo, Matriti, die XII mensis Augusti anno MCMXXXVI.
Fama martyrii harum Servarum Dei ilico diffusa est atque posterius in
dies increvit. Anno MCMXLI instructa est collectio testimoniorum ac docu-
mentorum super earum martyrio, ita ut causa beatificationis inchoaretur
in Curia Archidioecesis Matritensis; qua quidem inter annos MCMXCVIII et
MCMXCIX expleta, Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum die VIII
mensis Aprilis anni MMXI actus est et die XXIX mensis Octobris anni MMXII
habita est Patrum Cardinalium atque Episcoporum Sessio Ordinaria. Prae-
decessor Noster Benedictas XVI die XX mensis Decembris anno MMXII iussit
ut Congregatio de Causis Sanctorum Decretum super martyrio conscriberet
ac deinde statuit ut beatificationis ritus in Hispania die XIII mensis Octo-
bris anno MMXIII celebraretur. Nos Ipsi designavimus urbem Tarraconensem
tamquam eiusdem celebrationis sedem.
Hodie igitur, Tarracone in Hispania, de mandato Nostro, Venerabilis
Frater Noster Angelus S.R.E. Cardinalis Amato, Praefectus Congregationis
de Causis Sanctorum, textum Litterarum Apostolicarum legit, quibus Nos
Dei Servas Melchioram ab Adoratione Cortés Bueno et XIV Socias e Socie-
tate Filiarum a Caritate Sancti Vincentii de Paul in Beatorum numerum
adscribimus:
Nos, vota Fratrum Nostrorum Iesu García Burillo, Episcopi Abulen-
sis, Alfonsi Milián Sorribas, Episcopi Barbastrensis-Montisonensis, Aloisii
744 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
S.R.E. Cardinalis Martínez Sistach, Archiepiscopi Barcinonensis, Marii Iceta
Gavicagogeascoa, Episcopi Flaviobrigensis, Iosephi Emmanuelis Lorca Pla-nes, Episcopi Carthaginensis in Hispania, Antonii Angeli Algora Hernan-do, Episcopi Civitatis Regalensis, Demetrii Fernández González, Episcopi
Cordubensis, Iosephi Mariae Yanguas Sanz, Episcopi Conchensis, Raimun-di del Hoyo López, Episcopi Giennensis, Ioannis Piris Frígola, Episcopi
Ilerdensis, Antonii Mariae S.R.E. Cardinalis Rouco Varela, Archiepiscopi
Matritensis, Iesu Stephani Catalá Ibáñez, Episcopi Malacitani, Salvatoris
Giménez Valls, Episcopi Minoricensis, Attilani Rodríguez Martínez, Episcopi
Seguntini-Guadalaiarensis, Iacobi Pujol Balcells, Archiepiscopi Tarraconen-sis, Iosephi Angeli Saiz Meneses, Episcopi Terrassensis, Caroli Emmanuelis
Escribano Subías, Episcopi Terulensis et Albarracinensis, Braulii Rodriguez
Plaza, Archiepiscopi Toletani, Henrici Benavent Vidal, Episcopi Dertosensis, Caroli Osoro Sierra, Archiepiscopi Valentini, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque Christifidelium explentes, de Con-gregationis de Causis Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Servi Dei:
— Iosephus Maximus Moro Briz et IV Socii, presbyteri dioecesani;— Maurus Palazuelos Maruri et XVII Socii, ex Ordine Sancti Benedicti;— Iacobus Puig Mirosa et XVIII Socii, e Congregatione Filiorum Sacrae
Familiae Iesu, Mariae et Ioseph, necnon Sebastianus Llorens Telarroja, laicus;
— Maria a Monte Serrato (in saeculo: Iosepha Maria Columnaris García Solanas) et VIII Sociae, religiosae professae Instituti Minimarum Discal-ceatarum Sancti Francisci de Paula, necnon Lucretia García Solanas, laica et vidua;
— Mauritius (in saeculo: Alexander) Íñiguez de Heredia Alzola et XXIII
Socii, religiosi professi ex Ordine Hospitalario Sancti Ioannis de Deo;— Iosephus Guardiel Pujol, presbyter dioecesanus;
— Raimundus Ioachimus Castaño González et Iosephus Maria González
Solis, presbyteri professi ex Ordine Fratrum Praedicatorum;— Antonius Faúndez López, presbyter, et unus Socius, professi ex Ordine
Fratrum Minorum, necnon duo presbyteri dioecesani;
— Hermenegildus ab Assumptione B.M.V. (in saeculo: Hermenegildus Iza y Aregita) et V Socii, ex Ordine Sanctissimae Trinitatis;
— Carmelus Maria Moyano Linares et IX Socii, presbyteri professi ex
Ordine Carmelitarum;
Acta Francisci Pp. 745
— Iosephus Xavier Gorosterratzu et V Socii, e Congregatone Sanctissimi Redemptoris;
— Emmanuel Basulto Jiménez, Episcopus Giennensis, necnon III presbyteri dioecesani, unus seminarii alumnus et unus laicus;
— Victoria a Iesu (in saeculo: Francisca Agnes Maria ab Antiqua) Valver-de González, religiosa Pii Instituti Calasanctiani Filiarum a Divina Pastora;
— Salvius Huix Miralpeix, Episcopus Illerdensis;— Iosephus Nadal i Guiu et Iosephus Jordán Blecua, presbyteri dioe-
cesani;— Ioannes a Iesu (in saeculo: Vilaregut Farré) et III Socii, ex Ordine
Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, necnon Paulus Segalá Solé, presbyter dioecesanus;
— Marianus Alcalá Pérez et XVIII Socii, ex Ordine Beatae Mariae Vir-ginis de Mercede Redemptionis Captivorum;
— Chrysanthus (in saeculo: Casimirus González García), Aquilinus, Cyprianus Iosephus et LXIII Socii, ex Instituto Fratrum Maristarum a Scholis, necnon Raimundus Aemilianus Hortelano Gómez et Iulianus Agui-lar Martín, laici;
— Emmanuel a Sacra Familia (in saeculo: Emmanuel Sanz Domínguez), presbyter professus et reformator Ordinis Sancti Hieronymi;
— Andreas a Palazuelo (in saeculo: Michael Franciscus González Gon-zález) et XXXI Socii, ex Ordine Fratrum Minorum Capuccinorum;
— Theophilus Fernández de Legaria Goñi et IV Socii, presbyteri pro-fessi e Congregatione Sacrorum Cordium Iesu et Mariae necnon adorationis perpetuae Ss. Sacramenti altaris;
— Albertus Maria Marco Alemán et VIII Socii, ex Ordine Carmelitarum ab Antiqua Observantia, necnon Augustinus Maria García Tribaldos et XV Socii, ex Instituto Fratrum Scholarum Christianarum;
— Orentius Aloisius (in saeculo: Antonius Sola Garriga) et XVIII Socii, ex Instituto Fratrum Scholarum Christianarum, necnon Antonius Mateo Salamero, presbyter dioecesanus, et Iosephus Gorostazu Labayen, laicus;
— Melchiora ab Adoratione Cortés Bueno et XIV Sociae, e Societate Filiarum a Caritate Sancti Vincentii de Paul;
— Aurelia (in saeculo: Clementina) Arambarri Fuente et III Sociae, re-ligiosae professae Congregationis Servarum Mariae Ministrantium Infirmis;
— Maria Assumpta (in saeculo: Iulianna González Trujillano) et II So-ciae, religiosae professae Congregationis Missionariarum Franciscalium a
Matre Divini Pastoris;
746 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
— Ioannes Huguet Cardona, presbyter dioecesanus;— Iosephus Maria Ruiz Cano, Iesus Hannibal Gómez Gómez, Thomas
Cordero Cordero et XIII Socii, e Congregatione Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis B.M.V.;
— Emmanuel Borrás i Ferré, Episcopus Auxiliaris Tarraconensis, Aga-
pitus Modestus (in saeculo: Modestus Pamplona Falguera), ex Instituto Fra-
trum Scholarum Christianarum, et CXLV Socii, presbyteri et Seminarii
alumni dioecesani, necnon religiosi ex Instituto Fratrum Scholarum Chris-
tianarum, ex Ordine Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de
Monte Carmelo, ex Ordine Sancti Benedicti, ex Ordine Fratrum Minorum
Capuccinorum, e Congregatione Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis
B.M.V., e Tertio Ordine Carmelitarum a Magisterio;
— Fortunatus Velasco Tobar et XIII Socii, e Congregatione Missionis;
— Ioachimus Jovaní Marín et XIV Socii, e Sodalitate Sacerdotum Ope-
rariorum Dioecesanorum Cordis Iesu;
— Richardus Gil Barcelón, presbyter professus e Congregatione Parvi
Operis a Divina Providentia, necnon Antonius Arrué Peiró, laicus;
— Iosepha Martínez Pérez et XI Sociae, e Congregatione Filiarum a
Caritate, necnon Dolores Broseta Bonet, laica;
qui in Hispania vicesimo saeculo sanguinem suum effuderunt ad testi-
monium perhibendum Domino Iesu, Beatorum nomine in posterum appel-
lentur, eorumque festum die sexta Novembris in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.Quae vero per has Litteras decrevimus et nunc et in posterum firma
esse volumus, rebus quibuslibet contrariis non obstantibus.Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XIII
mensis Octobris, anno MMXIII, Pontificatus Nostri primo.
De mandato Summi Pontificisloco Secretarii Status
c petruS parolin
Archiepiscopus tit. Aquipendiensis
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 20.930
Acta Francisci Pp. 747
V
Venerabili Dei Servae Mariae Teresiae Bonzel Fundatrici Instituti sororum Pauperum Franciscalium ab Adoratione Perpetua de Olpe caelitum Beatorum tribuitur dignitas.
FRANCISCUS PP.
Ad perpetuam rei memoriam. — « Venite, benedicti Patris mei; posside-
te paratum vobis regnum a constitutione mundi. Esurivi enim, et dedistis
mihi manducare; sitivi, et dedistis mihi bibere; hospes eram, et collegistis
me; nudus, et operuistis me; infirmus, et visitastis me; in carcere eram, et
venistis ad me » (Mt 25, 35).
Venerabilis Dei Serva Maria Teresia Bonzel sibi haec Evangelii verba
tribuit atque per vitam operaque in pauperes, pupillos aegrosque amorem
est testata, et his prae oculis habitis, Congregationem Sororum Pauperum
Franciscalium ab Adoratione Perpetua de Olpe condidit. Ex amore in Eu-
charistiam et adoratione, quam sibi filiabusque voluit perpetuam, hausit
vim ad fragrantiam caritatis Christi diffundendam, aetate interveniente
difficiliore Germaniae Ecclesiae.
Die XVII mensis Septembris anno MDCCCXXX in oppido Olpe Vestfaliae
archidioecesis Paderbornensis in Germania ex piis, divitibus ac nobilibus
parentibus Friderico Edmundo et Angela Maria Liese nata est. Postridie
in paroeciali templo est baptizata atque nomen ei inditum Maria Christina
Villelma. Anno MDCCCXXXVII patrem nondum triginta annos natum amisit.
Post primum litterarum ludum in Collegium recepta est Ursulinarum Colo-
niensium. Subsequenti anno familiam repetiit ut matri sororique infirmae
assideret. Eodem cordis morbo correpta, cum religiosa fieri non posset, una
cum aliis iuvenibus Congregationem vel Ligam Marialem condidit, cuius so-
dales peculiari in Virginem Mariam pietate, officio altare mense Maio et aliis
Marialibus festivitatibus evenientibus parandi necnon agendis misericordiae
operibus ad corpus attinentibus obstringebantur. Anno MDCCCL missioni in-
terfuit a Franciscalibus Patribus paratae, qua sic tacta est ut sequenti anno
in Tertium Ordinem sancti Francisci ingrederetur, nomen sumens Mariam
748 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Teresiam. Rogavit et obtinuit ut inter Salesianas sorores haberet locum, sed
pridie quam ingrederetur aegrotavit. Sanata, Dei Serva intellexit asseclam
sancti Francisci Assisiensis se Domino dicare debere. Una cum duabus sociis
Aquisgranam se contulit, apud domum principem Sororum Pauperis Iesu
Infantis, ut illius religiosae vitae rationem per menstruum spiritalis exerci-
tationis curriculum experiretur. Luxemburgensis Episcopi Ioannis Theodori
Laurent et beatae Franciscae Schervier suasu, Venerabilis Dei Serva regu-
lam Tertii Ordinis sancti Francisci sicut normam novae institutionis elegit.
Prima statuta confecit una ex primis sociis, soror Clara Pfänder, quae vero
rationem regulae sancti Augustini est secuta. De hac re doluit Teresia, quae
tamen novum statutum humiliter, ab Episcopo comprobatum, accepit. Anno
MDCCCLXIII intestinae de regendo instituto ortae difficultates effecerunt ut
se ab illo seiungeret atque novam Congregationem conderet, cui nomen
indidit « Pauperes Franciscales ab Adoratione Perpetua », quas rexit usque
ad mortem eisque fuit exemplo. Venerabilis Dei Serva una cum sororibus,
bello saeviente Francogallico et Prussiano (annis MDCCCLXX-MDCCCLXXI) mi-
litibus sauciatis curandis operam dedit, ita ut ab ipsa imperatrice publice
laudata sit. Illo ipso tempore Congregatio spiritalem formam habuit, quam
Venerabilis Dei Serva voluit, cuius proprium est vitam contemplativam et
activam studio ac mira opera composite agere. Tamen eo quod Otto von
Bismarck, Prussiae Cancellarius, clero se praebuit infensum, mater Maria
Teresia Bonzel suam operam omnino impediri animadvertit. Sed cum non-
nullas sorores missionarias in Americam Septentrionalem mitteret, obtinuit
ut nova Congregatio ultra propagaretur. Anno MDCCCLXXXVI apud oppidum
Mülheim primum Capitulum Generale congregavit, ubi Generalis Antistita
est ab omnibus electa. Die XIII mensis Aprilis anno MDCCCXCVII Congregatio
pro Religiosis decretum edidit novum laudans Institutum. Die XXII mensis
Ianuarii anno MCMV Dei Serva cum sororem quandam inviseret tabido morbo
correptam, graviter aegrotare coepit atque, postremis Sacramentis susceptis,
die V mensis Februarii anno MCMV de hoc mundo demigravit.
Cum Servae Dei sanctitatis fama cresceret, Informativus Processus apud
Curiam Paderbornensem est constitutus, qui die XXIX mensis Iulii anno
MCMLXX ad finem est perductus quemque validum agnovit Congregatio de
Causis Sanctorum. Consultores Theologi die XXIII mensis Iunii anno MCMIX
eius virtutes herorum in modum exercitas agnoverunt atque idem senserunt
Acta Francisci Pp. 749
Patres Cardinales Episcopique in Sessione Ordinaria die XVI mensis Mar-
tii anno MMX coadunati. Decessor Noster Benedictus XVI facultatem fecit
ut Congregatio de Causis Sanctorum hac de re Decretum die XXVII men-
sis Martii anno MMX evulgaret. Asserta exhibita est sanatio quam Medici
Consultores die I mensis Decembris anno MMXI ad scientiam inexplicabilem
putaverunt. Theologi Consultores in Congressione Peculiari die VI mensis
Octobris anno MMXII talem sanationem Venerabilis Dei Servae intercessio-
ni assignaverunt atque idem iudicarunt Patres Cardinales et Episcopi in
Sessione Ordinaria die XV mensis Ianuarii anno MMXIII. Nos Ipsi facultatem
dedimus ut Congregatio de Causis Sanctorum de hac re Decretum ederet
atque statuimus ut beatificationis ritus Paderbornae die X mensis Novembris
anno MMXIII celebraretur.
Hodie igitur de mandato Nostro Venerabilis Frater Noster Angelus S.R.E.
Cardinalis Amato, Congregationis de Causis Sanctorum Praefectus, textum
Litterarum Apostolicarum legit, quibus Nos in Beatorum numerum Vene-
rabilem Dei Servam Mariam Teresiam Bonzel adscribimus:
Nos, vota Fratris Nostri Ioannis Iosephi Becker, Archiepiscopi Metro-
politae Paderbornensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episco-
patu multorumque christifidelium explentes, de Congregationis de Causis
Sanctorum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut
Venerabilis Serva Dei Maria Teresia (in saeculo: Regina Christina Villelma
Bonzel), virgo, Fundatrix Instituti Sororum Pauperum Franciscalium ab
Adoratione Perpetua de Olpe, quae fervori divinorum mysteriorum con-
templationis zelum adiunxit caritatis erga pauperes et patientes, Beatae
nomine in posterum appelletur, eiusque festum die nona Februarii in locis
et modis iure statutis quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii
et Spiritus Sancti.
Praeclara haec mulier insignes dedit religiosae pietatis operositatisque
testificationes quae totam suam vitam Deo omnino addixit atque, Christi
Ecclesiaeque amore incensa, vitam contemplativam et activam exegit. Exop-
tamus igitur ut salutifera eius exempla magno sint hominibus qui nunc sunt
emolumento, quo ipsi, compluribus iactati difficultatibus, spiritales fructus
uberius consequantur.
Haec vero quae hodie statuimus firma prorsus esse volumus ac valida
fore iubemus, contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus.
750 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die X mensis
Novembris, anno MMXIII, Pontificatus Nostri primo.
De mandato Summi Pontificisloco Secretarii Status
c petruS parolin
Archiepiscopus tit. Aquipendiensis
Loco G PlumbiIn Secret. Status tab., n. 48.232
Acta Francisci Pp. 751
HOMILIAE
Iter apostolicum in Aequatoriam, Boliviam et Paraguaiam
I
Occasione Eucharisticae Celebrationis apud hortos vulgo « Parque del Bicen-tenario », Quiti (in Aequatoria).*
La palabra de Dios nos invita a vivir la unidad para que el mundo crea.
Me imagino ese susurro de Jesús en la última Cena como un grito en
esta misa que celebramos en « El Parque del Bicentenario ». Imaginémoslos
juntos. El Bicentenario de aquel Grito de Independencia de Hispanoamérica.
Ése fue un grito, nacido de la conciencia de la falta de libertades, de estar
siendo exprimidos, y saqueados, « sometidos a conveniencias circunstanciales
de los poderosos de turno ».1
Quisiera que hoy los dos gritos concorden bajo el hermoso desafío de la
evangelización. No desde palabras altisonantes, ni con términos complicados,
sino que nazca de « la alegría del Evangelio », que « llena el corazón y la vida
entera de los que se encuentran con Jesús. Quienes se dejan salvar por Él
son liberados del pecado, de la tristeza, del vacío interior, del aislamiento,
de la conciencia aislada ».2 Nosotros, aquí reunidos, todos juntos alrededor
de la mesa con Jesús somos un grito, un clamor nacido de la convicción
de que su presencia nos impulsa a la unidad, « señala un horizonte bello,
ofrece un banquete deseable ».3
« Padre, que sean uno para que el mundo crea », así lo deseó mirando al
cielo. A Jesús le brota este pedido en un contexto de envío: Como tú me has
enviado al mundo, yo también los he enviado al mundo. En ese momento,
el Señor experimenta está experimentando en carne propia lo peorcito
de este mundo al que ama, aun así, con locura: intrigas, desconfianzas,
traición, pero no esconde la cabeza, no se lamenta. También nosotros cons-
tatamos a diario que vivimos en un mundo lacerado por las guerras y la
violencia. Sería superficial pensar que la división y el odio afectan sólo a
* Die 7 Iulii 2015.1 Evangelii gaudium, 213.2 Ibid., 1.3 Ibid., 14.
752 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
las tensiones entre los países o los grupos sociales. En realidad, son ma-
nifestación de ese « difuso individualismo » que nos separa y nos enfrenta,4
son manifestación de la herida del pecado en el corazón de las personas,
cuyas consecuencias sufre también la sociedad y la creación entera. Pre-
cisamente, a este mundo desafiante, con sus egoísmos, Jesús nos envía,
y nuestra respuesta no es hacernos los distraídos, argüir que no tenemos
medios o que la realidad nos sobrepasa. Nuestra respuesta repite el clamor
de Jesús y acepta la gracia y la tarea de la unidad.
A aquel grito de libertad prorrumpido hace poco más de 200 años no
le faltó ni convicción ni fuerza, pero la historia nos cuenta que sólo fue
contundente cuando dejó de lado los personalismos, el afán de liderazgos
únicos, la falta de comprensión de otros procesos libertarios con característi-
cas distintas pero no por eso antagónicas.
Y la evangelización puede ser vehículo de unidad de aspiraciones, sen-
sibilidades, ilusiones y hasta de ciertas utopías. Claro que sí; eso creemos
y eso gritamos. Ya dije: « Mientras en el mundo, especialmente en algunos
países, reaparecen diversas formas de guerras y enfrentamientos, los cris-
tianos insistimos queremos insistir en nuestra propuesta de reconocer al
otro, de sanar las heridas, de construir puentes, de estrechar lazos y de
ayudarnos « mutuamente a llevar las cargas ».5 El anhelo de unidad supone
la dulce y confortadora alegría de evangelizar, la convicción de tener un
inmenso bien que comunicar, y que comunicándolo, se arraiga; y cualquier
persona que haya vivido esta experiencia adquiere más sensibilidad para las
necesidades de los demás.6 De ahí, la necesidad de luchar por la inclusión
a todos los niveles, ¡luchar por la inclusión a todos los niveles! Evitando
egoísmos, promoviendo la comunicación y el diálogo, incentivando la cola-
boración. Hay que confiar el corazón al compañero de camino sin recelos,
sin desconfianzas. « Confiarse al otro es algo artesanal, porque la paz es
algo artesanal »,7 es impensable que brille la unidad si la mundanidad espi-
ritual nos hace estar en guerra entre nosotros, en una búsqueda estéril de
4 Cf. ibid., 99.5 Ibid., 67.6 Cf. ibid., 9.7 Ibid., 244.
Acta Francisci Pp. 753
poder, prestigio, placer o seguridad económica. Y esto a costillas de los más
pobres, de los más excluidos, de los más indefensos, de los que no pierden
su dignidad pese a que se la golpean todos los días.
Esta unidad es ya una acción misionera « para que el mundo crea ». La
evangelización no consiste en hacer proselitismo, el proselitismo es una
caricatura de la evangelización, sino evangelizar es en atraer con nuestro
testimonio a los alejados, en es acercarse humildemente a aquellos que
se sienten lejos de Dios y de en la Iglesia, acercarse a los que se sienten
juzgados y condenados a priori por los que se sienten perfectos y puros.
Acercarnos a los que son temerosos o a los indiferentes para decirles: « El
Señor también te llama a ser parte de su pueblo y lo hace con gran respeto
y amor ».8 Porque nuestro Dios nos respeta hasta en nuestras bajezas y en
nuestro pecado. Este llamamiento del Señor con qué humildad y con qué
respeto lo describe el texto del Apocalipsis: « Mirá, estoy a la puerta y lla-
mo, si querés abrir… ». No fuerza, no hace saltar la cerradura, simplemente,
toca el timbre, golpea suavemente y espera ¡ése es nuestro Dios!
La misión de la Iglesia, como sacramento de la salvación, condice con
su identidad como Pueblo en camino, con vocación de incorporar en su
marcha a todas las naciones de la tierra. Cuanto más intensa es la comunión
entre nosotros, tanto más se ve favorecida la misión.9 Poner a la Iglesia
en estado de misión nos pide recrear la comunión pues no se trata ya de
una acción sólo hacia afuera… nos misionamos también hacia adentro y
misionamos hacia afuera manifestándonos como se manifiesta « una madre
que sale al encuentro, como se manifiesta una casa acogedora, una escuela
permanente de comunión misionera ».10
Este sueño de Jesús es posible porque nos ha consagrado, por « ellos
me consagro a mí mismo dice, para que ellos también sean consagrados
en la verdad ».11 La vida espiritual del evangelizador nace de esta verdad
tan honda, que no se confunde con algunos momentos religiosos que brin-
dan cierto alivio; una espiritualidad quizás difusa. Jesús nos consagra para
8 Ibid., 113.9 Cf. Juan pablo II, Pastores gregis, 22.
10 Doc. de Aparecida, 370.11 Jn 17, 19.
754 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
suscitar un encuentro personal con Él, persona a persona, un encuentro
que alimenta el encuentro con los demás, el compromiso en el mundo y la
pasión evangelizadora.12
La intimidad de Dios, para nosotros incomprensible, se nos revela con
imágenes que nos hablan de comunión, comunicación, donación, amor. Por
eso la unión que pide Jesús no es uniformidad sino la « multiforme armonía
que atrae ».13 La inmensa riqueza de lo variado, de lo múltiple que alcanza
la unidad cada vez que hacemos memoria de aquel jueves santo, nos aleja
de la tentación tentaciones de propuestas unicistas más cercanas a dicta-
duras, a ideologías, o a sectarismos. La propuesta de Jesús, la propuesta
de Jesús es concreta, es concreta, no es de idea. Es concreta: andá y hacé
lo mismo, le dice a aquel que le preguntó ¿Quién es tu prójimo? Después
de haber contado la parábola del buen samaritano, andá y hacé lo mismo.
Tampoco la propuesta de Jesús es un arreglo hecho a nuestra medi-
da, en el que nosotros ponemos las condiciones, elegimos los integrantes
y excluimos a los demás. Una religiosidad de élite… Jesús reza para que
formemos parte de una gran familia, en la que Dios es nuestro Padre, y
todos nosotros somos hermanos. Nadie es excluido y esto no se fundamenta
en tener los mismos gustos, las mismas inquietudes, los mismos talentos.
Somos hermanos porque, por amor, Dios nos ha creado y nos ha destinado,
por pura iniciativa suya, a ser sus hijos.14 Somos hermanos porque « Dios
infundió en nuestros corazones el Espíritu de su Hijo, que clama ¡Abba!,
¡Padre! ».15 Somos hermanos porque, justificados por la sangre de Cristo
Jesús,16 hemos pasado de la muerte a la vida haciéndonos « coherederos » de
la promesa.17 Esa es la salvación que realiza Dios y anuncia gozosamente la
Iglesia: formar parte del de un « nosotros » que llega hasta el nosotros divino.
Nuestro grito, en este lugar que recuerda aquel primero de libertad,
actualiza el de San Pablo: « ¡Ay de mí si no evangelizo! ».18 Es tan urgente
y apremiante como el de aquellos deseos de independencia. Tiene una
12 Cf. Evangelii gaudium, 78.13 Ibid., 117.14 Cf. Ef 1, 5.15 Ga 4, 6.16 Cf. Rm 5, 9.17 Cf. Ga 3, 26-29; Rm 8, 17.18 1 Co 9, 16.
Acta Francisci Pp. 755
similar fascinación, tiene el mismo fuego que atrae. Hermanos, tengan los
sentimientos de Jesús. ¡Sean un testimonio de comunión fraterna que se
vuelve resplandeciente!
Y qué lindo sería que todos puedan pudieran admirar cómo nos cu-
idamos unos a otros. Cómo mutuamente nos damos aliento y cómo nos
acompañamos. El don de sí es el que establece la relación interpersonal que
no se genera dando « cosas », sino dándose uno a sí mismo. En cualquier
donación se ofrece la propia persona. « Darse », darse, significa dejar actuar
en sí mismo toda la potencia del amor que es el Espíritu de Dios y así dar
paso a su fuerza creadora. Y darse aún en los momentos más difíciles como
aquel Jueves Santo de Jesús, donde Él sabía cómo se tejían las traiciones y
las intrigas pero se dio y se dio, se dio a nosotros mismos con su proyecto
de salvación. Donándose el hombre vuelve a encontrarse a sí mismo con su
verdadera identidad de hijo de Dios, semejante al Padre y, como él, dador
de vida, hermano de Jesús, del cual da testimonio. Eso es evangelizar, ésa
es nuestra revolución —porque nuestra fe siempre es revolucionaria—, ése
es nuestro más profundo y constante grito.
756 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
II
Occasione Eucharisticae Celebrationis, Nationali Congressu Eucharistico ineunte in urbe Sancta Cruce de Serra (in Bolivia).*
Hemos venido desde distintos lugares, regiones, poblados, para celebrar
la presencia viva de Dios entre nosotros. Salimos hace horas de nuestras
casas y comunidades para poder estar juntos, como Pueblo Santo de Dios.
La cruz y la imagen de la misión nos traen el recuerdo de todas las co-
munidades que han nacido en el nombre de Jesús en estas tierras, de las
cuales nosotros somos sus herederos.
En el Evangelio que acabamos de escuchar se nos describía una situa-
ción bastante similar a la que estamos viviendo ahora. Al igual que esas
cuatro mil personas, estamos nosotros queriendo escuchar la Palabra de
Jesús y recibir su vida. Ellos ayer y nosotros hoy junto al Maestro, Pan
de vida.
Me conmuevo cuando veo a muchas madres cargando a sus hijos en las
espaldas. Como lo hacen aquí tantas de ustedes. Llevando sobre sí la vida
y el futuro de su gente. Llevando sus motivos de alegría, sus esperanzas.
Llevando la bendición de la tierra en los frutos. Llevando el trabajo realizado
por sus manos. Manos que han labrado el presente y tejerán las ilusiones del
mañana. Pero también cargando sobre sus hombros desilusiones, tristezas
y amarguras, la injusticia que parece no detenerse y las cicatrices de una
justicia no realizada. Cargando sobre sí el gozo y el dolor de una tierra.
Ustedes llevan sobre sí la memoria de su pueblo. Porque los pueblos tienen
memoria, una memoria que pasa de generación en generación, los pueblos
tienen una memoria en camino.
Y no son pocas las veces que experimentamos el cansancio de este ca-
mino. No son pocas las veces que faltan las fuerzas para mantener viva la
esperanza. Cuántas veces vivimos situaciones que pretenden anestesiarnos
la memoria y así se debilita la esperanza y se van perdiendo los motivos
de alegría. Y comienza a ganarnos una tristeza que se vuelve individualista,
que nos hace perder la memoria de pueblo amado, de pueblo elegido. Y esa
* Die 9 Iulii 2015.
Acta Francisci Pp. 757
pérdida nos disgrega, hace que nos cerremos a los demás, especialmente
a los más pobres.
A nosotros nos puede suceder lo que a los discípulos de ayer, cuando
vieron esa la cantidad de gente que estaba ahí. Le piden a Jesús que los
despida: « Mandálos a casa », ya que es imposible alimentar a tanta gente.
Frente a tantas situaciones de hambre en el mundo podemos decir: « Perdón,
no nos dan los números, no nos cierran las cuentas ». Es imposible enfrentar
estas situaciones, entonces la desesperación termina ganándonos el corazón.
En un corazón desesperado es muy fácil que gane espacio la lógica que
pretende imponerse en el mundo, en todo el mundo, en nuestros días. Una
lógica que busca transformar todo en objeto de cambio, todo en objeto de
consumo, todo negociable. Una lógica que pretende dejar espacio a muy
pocos, descartando a todos aquellos que no « producen », que no se los con-
sidera aptos o dignos porque aparentemente « no nos dan los números ». Y
Jesús, una vez más, vuelve a hablarnos y nos dice: « No, no, no es necesario
excluirlos, no es necesario que se vayan, denles ustedes de comer ».
Es una invitación que resuena con fuerza para nosotros hoy: « No es
necesario excluir a nadie. No es necesario que nadie se vaya, basta de des-
cartes, denles ustedes de comer ». Jesús nos lo sigue diciendo en esta plaza.
Sí, basta de descartes, denles ustedes de comer. La mirada de Jesús no
acepta una lógica, una mirada que siempre « corta el hilo » por el más débil,
por el más necesitado. Tomando « la posta » Él mismo nos da el ejemplo,
nos muestra el camino. Una actitud en tres palabras, toma un poco de pan
y unos peces, los bendice, los parte y entrega para que los discípulos lo
compartan con los demás. Y este es el camino del milagro. Ciertamente no
es magia o idolatría. Jesús, por medio de estas tres acciones, logra trans-
formar una lógica del descarte, en una lógica de comunión, en una lógica
de comunidad. Quisiera subrayar brevemente cada una de estas acciones.
Toma. El punto de partida, es tomar muy en serio la vida de los suyos.
Los mira a los ojos y en ellos conoce su vivir, su sentir. Ve en esas miradas
lo que late y lo que ha dejado de latir en la memoria y el corazón de su
pueblo. Lo considera y lo valora. Valoriza todo lo bueno que pueden aportar,
todo lo bueno desde donde se puede construir. Pero no habla de los obje-
tos, o de los bienes culturales, o de las ideas; sino habla de las personas.
La riqueza más plena de una sociedad se mide en la vida de su gente, se
758 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
mide en sus ancianos que logran transmitir su sabiduría y la memoria de
su pueblo a los más pequeños. Jesús nunca se saltea la dignidad de nadie,
por más apariencia de no tener nada para aportar y o compartir. Toma
todo como viene.
Bendice. Jesús toma sobre sí, y bendice al Padre que está en los cie-
los. Sabe que estos dones son un regalo de Dios. Por eso, no los trata
como « cualquier cosa » ya que toda vida, toda esa vida, es fruto del amor
misericordioso. Él lo reconoce. Va más allá de la simple apariencia, y en
este gesto de bendecir y alabar, pide a su Padre el don del Espíritu Santo.
El bendecir tiene esa doble mirada, por un lado agradecer y por el otro
poder transformar. Es reconocer que la vida siempre es un don, un regalo
que, puesto en las manos de Dios, adquiere una fuerza de multiplicación.
Nuestro Padre no nos quita nada, todo lo multiplica.
Entrega. En Jesús, no existe un tomar que no sea una bendición, y
no existe una bendición que no sea una entrega. La bendición siempre es
misión, tiene un destino, compartir, el condividir lo que se ha recibido,
ya que sólo en la entrega, en el compartir es cuando las personas encon-
tramos la fuente de la alegría y la experiencia de salvación. Una entrega
que quiere reconstruir la memoria de pueblo santo, de pueblo invitado a
ser y a llevar la alegría de la salvación. Las manos que Jesús levanta para
bendecir al Dios del cielo son las mismas que distribuyen el pan a la mul-
titud que tiene hambre. Y podemos imaginarnos, podemos imaginar ahora
cómo iban pasando de mano en mano los panes y los peces hasta llegar a
los más alejados. Jesús logra generar una corriente entre los suyos, todos
iban compartiendo lo propio, convirtiéndolo en don para los demás y así
fue como comieron hasta saciarse, increíblemente sobró: lo recogieron en
siete canastas. Una memoria tomada, una memoria bendecida, una memoria
entregada siempre sacia al pueblo.
La Eucaristía es el « Pan partido para la vida del mundo », como dice el
lema del V Congreso Eucarístico que hoy inauguramos y tendrá lugar en
Tarija. Es Sacramento de comunión, que nos hace salir del individualismo
para vivir juntos el seguimiento y nos da la certeza de lo que tenemos, de
lo que somos, que si es tomado, si es bendecido y si es entregado, con el
poder de Dios, con el poder de su amor, se convierte en pan de vida para
los demás.
Acta Francisci Pp. 759
Y la Iglesia celebra la Eucaristía, celebra la memoria del Señor, el sa-
crificio del Señor. Porque la Iglesia es comunidad memoriosa. Por eso fiel
al mandato del Señor, dice una y otra vez: « Hagan esto en memoria mía »1
Actualiza, hace real, generación tras generación, en los distintos rincones
de nuestra tierra, el misterio del Pan de vida. Nos lo hace presente, nos
lo entrega. Jesús quiere que participemos de su vida y a través nuestro se
vaya multiplicando en nuestra sociedad. No somos personas aisladas, sepa-
radas, sino somos el Pueblo de la memoria actualizada y siempre entregada.
Una vida memoriosa necesita de los demás, del intercambio, del en-
cuentro, de una solidaridad real que sea capaz de entrar en la lógica del
tomar, bendecir y entregar, en la lógica del amor.
María, al igual que muchas de ustedes llevó sobre sí la memoria de su
pueblo, la vida de su Hijo, y experimentó en sí misma la grandeza de Dios,
proclamando con júbilo que Él « colma de bienes a los hambrientos »,2 que
Ella sea hoy nuestro ejemplo para confiar en la bondad del Señor, que hace
obras grandes con poca cosa, con la humildad de sus siervos. Que así sea.
1 Lc 22, 19.2 Lc 1, 53.
760 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
III
Dum Summus Pontifex apud Mariale Sanctuarium in urbe vulgo Caacupé (in Paraguaia) Eucharistiam celebrat.*
Estar aquí con ustedes es sentirme en casa, a los pies de nuestra Ma-
dre, la Virgen de los Milagros de Caacupé. En un santuario los hijos nos
encontramos con nuestra Madre y entre nosotros recordamos que somos
hermanos. Es un lugar de fiesta, de encuentro, de familia. Venimos a pre-
sentar nuestras necesidades, venimos a agradecer, a pedir perdón y a volver
a empezar. Cuántos bautismos, cuántas vocaciones sacerdotales y religiosas,
cuántos noviazgos y matrimonios nacieron a los pies de nuestra Madre.
Cuántas lágrimas y despedidas. Venimos siempre con nuestra vida, porque
acá se está en casa y lo mejor es saber que alguien nos espera.
Como tantas otras veces, hemos venido porque queremos renovar nues-
tras ganas de vivir la alegría del Evangelio.
Cómo no reconocer que este Santuario es parte vital del pueblo paragua-
yo, de ustedes. Así lo sienten, así lo rezan, así lo cantan: « En tu Edén de
Caacupé, es tu pueblo Virgen pura que te da su amor y fe ». Y estamos hoy,
como el Pueblo de Dios, a los pies de nuestra Madre a darle nuestro amor y fe.
En el Evangelio acabamos de escuchar el anuncio del Ángel a María que
le dice: « Alégrate, llena de gracia. El Señor está contigo ». Alégrate, María,
alégrate. Frente a este saludo, ella, quedó desconcertada y se preguntaba
qué quería decir. No entendía mucho lo que estaba sucediendo. Pero supo
que venía de Dios y dijo « sí ». María es la madre del « sí ». Sí, al sueño de
Dios,; sí, al proyecto de Dios; sí, a la voluntad de Dios.
Un « sí » que, como sabemos, no fue nada fácil de vivir. Un « sí » que no
la llenó de privilegios o diferencias, sino que, como le dirá Simeón en su
profecía: « A ti una espada te va a atravesar el corazón ».1 ¡Y ¡vaya que se
lo atravesó! Por eso la queremos tanto y encontramos en ella una verda-
dera Madre que nos ayuda a mantener viva la fe y la esperanza en medio
de situaciones complicadas. Siguiendo la profecía de Simeón nos hará bien
repasar brevemente tres momentos difíciles en la vida de María.
* Die 11 Iulii 2015.1 Lc 2, 35.
Acta Francisci Pp. 761
1. Primero: el nacimiento de Jesús. « No había un lugar para ellos ».2 No
tenían una casa, una habitación para recibir a su hijo. No había espacio
para que pudiera dar a luz. Tampoco familia cercana: estaban solos. El único
lugar disponible era una cueva de animales. Y en su memoria seguramente
resonaban las palabras del Ángel: « Alégrate María, el Señor está contigo ».
Y Ella podría haberse preguntado: « ¿Dónde está ahora? ».
2. Segundo momento: la huida a Egipto. Tuvieron que irse, exiliarse. Ahí
no solo no tenían un espacio, ni familia, sino que incluso sus vidas corrían
peligro. Tuvieron que marcharse a tierra extranjera. Fueron migrantes per-
seguidos por la codicia y la avaricia del emperador. Y ahí ella también
podría haberse preguntado: « ¿Y Dónde está lo que me dijo el Ángel? ».
3. Tercer momento: la muerte en la cruz. No debe existir una situa-
ción más difícil para una madre que acompañar la muerte de su hijo. Son
momentos desgarradores. Ahí vemos a María, al pie de la cruz, como toda
madre, firme, sin abandonar, acompañando a su Hijo hasta el extremo de
la muerte y muerte de cruz. Y allí también podría haberse preguntado:
¿Dónde está lo que me dijo el Ángel? Luego la vemos conteniendo y soste-
niendo a los discípulos.
Contemplamos su vida, y nos sentimos comprendidos, entendidos. Po-
demos sentarnos a rezar y usar un lenguaje común frente a un sinfín de
situaciones que vivimos a diario. Nos podemos identificar en muchas situa-
ciones de su vida. Contarle de nuestras realidades porque ella las comprende.
Ella es mujer de fe, es la Madre de la Iglesia, ella creyó. Su vida es
testimonio de que Dios no defrauda, que Dios no abandona a su Pueblo,
aunque existan momentos o situaciones en que parece que Él no está. Ella
fue la primera discípula que acompañó a su Hijo y sostuvo la esperanza
de los apóstoles en los momentos difíciles. Estaban encerrados con no sé
cuántas llaves, de miedo, en el cenáculo. Fue la mujer que estuvo atenta y
supo decir —cuando parecía que la fiesta y la alegría terminaba—: « mirá
no tienen vino ».3 Fue la mujer que supo ir y estar con su prima « unos tres
meses »,4 para que no estuviera sola en su parto. Esa es nuestra madre, así
de buena, así de generosa, así de acompañadora en nuestra vida.
2 Lc 2, 7.3 Jn 2, 3.4 Lc 1, 56.
762 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Y todo esto lo sabemos por el Evangelio, pero también sabemos que,
en esta tierra, es la Madre que ha estado a nuestro lado en tantas situa-
ciones difíciles. Este Santuario, guarda, atesora, la memoria de un pueblo
que sabe que María es Madre y que ha estado y está al lado de sus hijos.
Ha estado y está en nuestros hospitales, en nuestras escuelas, en nuestras
casas. Ha estado y está en nuestros trabajos y en nuestros caminos. Ha
estado y está en las mesas de cada hogar. Ha estado y está en la formación
de la patria, haciéndonos nación. Siempre con una presencia discreta y si-
lenciosa. En la mirada de una imagen, una estampita o una medalla. Bajo
el signo de un rosario sabemos que no vamos solos, que Ella nos acompaña.
Y, ¿por qué? Porque María simplemente quiso estar en medio de su
Pueblo, con sus hijos, con su familia. Siguiendo siempre a Jesús, desde la
muchedumbre. Como buena madre no abandonó a los suyos, sino por el
contrario, siempre se metió donde un hijo pudiera estar necesitando de
ella. Tan solo porque es Madre.
Una Madre que aprendió a escuchar y a vivir en medio de tantas difi-
cultades de aquel « no temas, el Señor está contigo ».5 Una madre que con-
tinúa diciéndonos: « Hagan lo que Él les diga ».6 Es su invitación constante
y continua: « Hagan lo que Él les diga ». No tiene un programa propio, no
viene a decirnos nada nuevo; más bien, le gusta estar callada, tan solo su
fe acompaña nuestra fe.
Y ustedes lo saben, han hecho experiencia de esto que estamos com-
partiendo. Todos ustedes, todos los paraguayos, tienen la memoria viva
de un Pueblo que ha hecho carne estas palabras del Evangelio. Y quisiera
referirme de modo especial a ustedes mujeres y madres paraguayas que, con
gran valor y abnegación, han sabido levantar un País derrotado, hundido,
sumergido por una guerra inicua.
Ustedes tienen la memoria, ustedes tienen la genética de aquellas que
reconstruyeron la vida, la fe, la dignidad de su Pueblo, junto a María. Han
vivido situaciones muy pero muy difíciles, que desde una lógica común sería
contraria a toda fe. Ustedes al contrario, impulsadas y sostenidas por la
Virgen, siguieron creyentes, inclusive « esperando contra toda esperanza ».7
5 Cf. Lc 1, 30.6 Jn 2, 5.7 Rm 4, 18.
Acta Francisci Pp. 763
Y cuando todo parecía derrumbarse, junto a María se decían: No temamos,
el Señor está con nosotros, está con nuestro Pueblo, con nuestras familias,
hagamos lo que Él nos diga. Y allí encontraron ayer y encuentran hoy la
fuerza para no dejar que esta tierra se desmadre. Dios bendiga ese tesón,
Dios bendiga y aliente la fe de ustedes, Dios bendiga a la mujer paraguaya,
la más gloriosa de América.
Como Pueblo, hemos venido a nuestra casa, a la casa de la Patria pa-
raguaya, a escuchar una vez más esas palabras que tanto bien nos hacen:
« Alégrate, el Señor está contigo ». Es un llamado a no perder la memoria,
a no perder las raíces, los muchos testimonios que han recibido de pueblo
creyente y jugado por sus luchas. Una fe que se ha hecho vida, una vida
que se ha hecho esperanza y una esperanza que las lleva a primerear en la
caridad. Sí, al igual que Jesús, sigan primereando en el amor. Sean ustedes
los portadores de esta fe, de esta vida, de esta esperanza. Ustedes, para-
guayos, sean forjadores de este hoy y mañana.
Volviendo a mirar la imagen de María los invito a decir juntos: « En tu
Edén de Caacupé, es tu pueblo Virgen pura que te da su amor y fe ». Todos
juntos: « En tu Edén de Caacupé, es tu pueblo Virgen pura que te da su amor
y fe ». Ruega por nosotros, Santa Madre de Dios, para que seamos dignos
de alcanzar las promesas y gracias de nuestro Señor Jesucristo. Amén.
764 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
ALLOCUTIONES
Iter apostolicum in Aequatoriam, Boliviam et Paraguaiam
I
Ad Clericos, Consecratas Personas necnon Sacerdotii Candidatos, apud Sanc-tuarium vulgo El Quinche (in Aequatoria).*
Buenos días, hermanos y hermanas.
En estos dos días, 48 horas, que tuve contacto con ustedes, noté que
había algo raro —perdón—, algo raro en el pueblo ecuatoriano. En todos
los lugares donde voy, siempre el recibimiento es alegre, contento, cordial,
religioso, piadoso, en todos lados. Pero acá había en la piedad, en el modo,
por ejemplo, en pedir la bendición desde el más viejo hasta la ‘wawa’, que
lo primero que aprendé es hacer así. Había algo distinto, yo también tuve la
tentación, como el obispo de Sucumbíos, de preguntar: ¿Cuál es la receta de
este pueblo? ¿Cuál es? Y me daba vuelta en la cabeza y rezaba; le pregunté a
Jesús varias veces en la oración: ¿Qué tiene este pueblo de distinto? Y esta
mañana, orando, se me impuso aquella consagración al Sagrado Corazón.
Pienso que se lo debo decir como un mensaje de Jesús: Todo esto de
riqueza que tienen ustedes, de riqueza espiritual, de piedad, de profundidad,
viene de haber tenido la valentía —porque fueron momentos muy difíciles—,
la valentía de consagrar la nación al Corazón de Cristo, ese Corazón divino
y humano que nos quiere tanto. Y yo los noto un poco con eso: divinos y
humanos. Seguro que son pecadores, yo también pero… pero el Señor perdo-
na todo y… ¡Custodien eso! Y después, pocos años después, la consagración
al Corazón de María. No olviden: esa consagración es un hito en la historia
del pueblo de Ecuador y de esa consagración siento como que les viene
esa gracia que tienen ustedes, esa piedad, esa cosa que los hace distintos.
Hoy tengo que hablarles a los sacerdotes, a los seminaristas, las reli-
giosas, a los religiosos y decirles algo. Tengo un discurso preparado, pero
no tengo ganas de leer. Así que se lo doy al Presidente de la Conferencia
de Religiosos para que lo haga público después.
* Die 8 Iulii 2015.
Acta Francisci Pp. 765
Y pensaba en la Virgen, pensaba en María. Dos palabras de María —acá
me está fallando la memoria pero no sé si dijo alguna otra, ¿eh?—: « Hágase
en mí ». Bueno sí, pidió explicaciones de por qué la elegían a ella, al ángel.
Pero dice: « Hágase en mí ». Y otra palabra: « Hagan lo que Él les diga ».
María no protagonizó nada. Discipuleó toda su vida. La primera discípula
de su Hijo. Y tenía conciencia de que todo lo que ella había traído era pura
gratuidad de Dios. Conciencia de gratuidad. Por eso, « hágase », « hagan »,
que se manifieste la gratuidad de Dios. Religiosas, religiosos, sacerdotes,
seminaristas, todos los días vuelvan, hagan ese camino de retorno hacia
la gratuidad con que Dios los eligió. Ustedes no pagaron entrada para
entrar al seminario, para entrar a la vida religiosa. No se lo merecieron.
Si algún religioso, sacerdote o seminarista o monja que hay aquí cree que
se lo mereció, que levante la mano. Todo gratuito. Y toda la vida de un
religioso, de una religiosa, de un sacerdote y de un seminarista que va por
ese camino —y bueno, ya que estamos, digamos: y de los obispos— tiene
que ir por este camino de la gratuidad, volver todos los días: « Señor, hoy
hice esto, me salió bien esto, tuve esta dificultad, todo esto pero… todo
viene de Vos, todo es gratis ». Esa gratuidad. Somos objeto de gratuidad de
Dios. Si olvidamos esto, lentamente, nos vamos haciendo importantes. « Y
mirá vos, a este… qué obras que está haciendo y… » o « Mirá vos a este lo
hicieron obispo de tal… qué importante, a este lo hicieron monseñor, o a
este… ». Y ahí lentamente nos vamos apartando de esto que es la base, de lo
que María nunca se apartó: la gratuidad de Dios. Un consejo de hermano:
todos los días, a la noche quizás es lo mejor, antes de irse a dormir, una
mirada a Jesús y decirle: « Todo me lo diste gratis », y volverse a situar.
Entonces cuando me cambian de destino o cuando hay una dificultad, no
pataleo, porque todo es gratis, no merezco nada. Eso hizo María.
San Juan Pablo II, en la Redemptoris Mater… que les recomiendo que
la lean. Sí, agárrenla, léanla. Es verdad, el Papa San Juan Pablo II tenía
un estilo de pensamiento circular, profesor, pero era un hombre de Dios;
entonces hay que leerla varias veces para sacarle todo el jugo que tiene.
Y dice que quizás María —no recuerdo bien la frase; estoy citando, pero
quiero citar el hecho— en el momento de la cruz de su fidelidad hubiera
tenido ganas de decir: « ¡Y éste me dijeron que iba salvar Israel! ¡Me en-
766 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
gañaron! ». No lo dijo. Ni se permitió… pensarlo, porque era la mujer que
sabía que todo lo había recibido gratuitamente. Consejo de hermano y de
padre: todas las noches resitúense en la gratuidad. Y digan: « Hágase, gra-
cias porque todo me lo diste Vos ».
Una segunda cosa que les quisiera decir es que cuiden la salud, pero
sobre todo cuiden de no caer en una enfermedad, una enfermedad que es
media peligrosa para… o del todo peligrosa para los que el Señor nos llamó
gratuitamente a seguirlo o a servirlo. No caigan en el alzheimer espiritual,
no pierdan la memoria, sobre todo la memoria de dónde me sacaron. La
escena esa del profeta Samuel cuando es enviado a ungir al rey de Israel: va
a Belén, a la casa de un señor que se llama Jesé, que tiene 7 u 8 hijos —no
sé—, y Dios le dice que entre esos hijos va estar el rey. Y, claro, los ve y
dice: « Debe ser este », porque el mayor era alto, grande, apuesto, parecía
valiente… Y Dios le dice: « No, no es ese ». La mirada de Dios es distinta
a la de los hombres. Y así los hace pasar a todos los hijos y Dios le dice:
« No, no es ». Se encuentra con que no sabe qué hacer el profeta; entonces
le pregunta al padre: « Che, ¿no tenés otro? ». Y le dice: « Sí, está el más
chico ahí cuidando las cabras o las ovejas ». « Mandálo llamar », y viene el
mocosito, que tendría 17, 18 años —no sé—, y Dios le dice: « Ese es ». Lo
sacaron de detrás del rebaño. Y otro profeta cuando Dios le dice que haga
ciertas cosas como profeta: « Pero yo quién soy si a mí me sacaron de detrás
del rebaño ». No se olviden de dónde los sacaron. No renieguen las raíces.
San Pablo se ve que intuía este peligro de perder la memoria y a su
hijo más querido, el obispo Timoteo, a quien él ordenó, le da consejos
pastorales, pero hay uno que toca el corazón: « No te olvides de la fe que
tenía tu abuela y tu madre », es decir: « No te olvides de dónde te sacaron,
no te olvides de tus raíces, no te sientas promovido ». La gratuidad es una
gracia que no puede convivir con la promoción y, cuando un sacerdote, un
seminarista, un religioso, una religiosa entra en carrera —no digo mal, en
carrera humana—, empieza a enfermarse de alzheimer espiritual y empieza
a perder la memoria de dónde me sacaron.
Dos principios para ustedes sacerdotes, consagrados y consagradas: to-
dos los días renueven el sentimiento de que todo es gratis, el sentimiento de
gratuidad de la elección de cada uno de ustedes, —ninguno la merecimos—,
Acta Francisci Pp. 767
y pidan la gracia de no perder la memoria, de no sentirse más importan-
te. Es muy triste cuando uno ve a un sacerdote o a un consagrado, una
consagrada, que en su casa hablaba el dialecto o hablaba otra lengua, una
de esas nobles lenguas antiguas que tienen los pueblos —Ecuador cuántas
tiene—, y es muy triste cuando se olvidan de la lengua, es muy triste cuando
no la quieren hablar. Eso significa que se olvidaron de dónde los sacaron.
No se olviden de eso, pidan esa gracia de la memoria, y esos son los dos
principios que quisiera marcar.
Y esos dos principios, si los viven —pero todos los días, es un trabajo
de todos los días, todas las noches recordar esos dos principios y pedir la
gracia—, esos dos principios, si los viven, les van a dar en la vida, los van
a hacer vivir con dos actitudes.
Primero, el servicio. Dios me eligió, me sacó ¿para qué? Para servir. Y
el servicio que me es peculiar a mí. No, que tengo mi tiempo, que tengo
mis cosas, que tengo esto, que no, que ya cierro el despacho, que esto,
que si tendría que ir a bendecir las casas pero… no, estoy cansado o… hoy
pasan una telenovela linda por televisión y entonces —para las monjitas—,
y entonces: Servicio, servir, servir, y no hacer otra cosa, y servir cuando
estamos cansados y servir cuando la gente nos harta.
Me decía un viejo cura, que fue toda su vida profesor en colegios y uni-
versidad, enseñaba literatura, letras, un genio… Cuando se jubiló le pidió al
provincial que lo mandara a un barrio pobre, a un barrio… de esos barrios
que se forman de gente que viene, que emigran buscando trabajo, gente muy
sencilla. Y este religioso una vez por semana iba a su comunidad y hablaba;
era muy inteligente. Y la comunidad era una comunidad de facultad de
teología; hablaba con los otros curas de teología al mismo nivel, pero un día
le dice a uno: « Ustedes que son… ¿Quién da el tratado de Iglesia aquí? El
profesor levanta la mano: « yo ». « Te faltan dos tesis ». « ¿Cuáles? ». « El santo
Pueblo fiel de Dios es esencialmente olímpico, o sea, hace lo que quiere, y
ontológicamente hartante ». Y eso tiene mucha sabiduría, porque quien va
por el camino del servir tiene que dejarse hartar sin perder la paciencia,
porque está al servicio, ningún momento le pertenece, ningún momento le
pertenece. Estoy para servir, servir en lo que debo hacer, servir delante
del sagrario, pidiendo por mi pueblo, pidiendo por mi trabajo, por la gente
que Dios me ha encomendado.
768 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Servicio, mezclálo con lo de gratuidad y entonces… aquello de Jesús:
« Lo que recibiste gratis dalo gratis ». Por favor, por favor, no cobren la
gracia; por favor, que nuestra pastoral sea gratuita. Y es tan feo cuando
uno va perdiendo este sentido de gratuidad y se transforma en… Sí, hace
cosas buenas, pero ha perdido eso.
Y lo segundo, la segunda actitud que se ve en un consagrado, una
consagrada, un sacerdote que vive esta gratuidad y esta memoria —estos
dos principios que dije al principio, gratuidad y memoria— es el gozo y la
alegría. Y es un regalo de Jesús, ese, y es un regalo que Él da, que Él nos
da si se lo pedimos y si no nos olvidamos de esas dos columnas de nuestra
vida sacerdotal o religiosa, que son el sentido de gratuidad, renovado todos
los días, y no perder la memoria de dónde nos sacaron.
Yo les deseo esto. Sí, Padre, usted nos habló que quizás la receta de
nuestro pueblo era… somos así por lo del Sagrado Corazón. Sí, es verdad
eso, pero yo les propongo otra receta que está en la misma línea, en la
misma del Corazón de Jesús: sentido de gratuidad. Él se hizo nada, se
abajó, se humilló, se hizo pobre para enriquecernos con su pobreza. Pura
gratuidad. Y sentido de la memoria… y hacemos memoria de las maravillas
que hizo el Señor en nuestra vida.
Que el Señor les conceda esta gracia a todos, nos la conceda a todos los
que estamos aquí, y que siga —iba a decir premiando—, siga bendiciendo a
este pueblo ecuatoriano a quiene ustedes tienen que servir y son llamados
a servir, lo siga bendiciendo con esa peculiaridad tan especial que yo noté
desde el principio al llegar acá. Que Jesús los bendiga y la Virgen los cuide.
* * *Recemos todos juntos al Padre, que nos dio todo gratuitamente, que nos
mantiene la memoria de Jesús con nosotros. [Padre nuestro…] Los bendiga
Dios Todopoderoso, el Padre y el Hijo y el Espíritu Santo. Y, por favor, por
favor, les pido que recen por mí, porque yo también siento muchas veces
la tentación de olvidarme de la gratuidad con la que Dios me eligió y de
olvidarme de dónde me sacaron. Pidan por mí.
Acta Francisci Pp. 769
II
Ad Participes II Conventus Mundialis Motuum Popularium in urbe Sancta Cruce de Serra (in Bolivia).*
Hermanas y hermanos, buenas tardes
Hace algunos meses nos reunimos en Roma y tengo presente ese primer
encuentro nuestro. Durante este tiempo los he llevado en mi corazón y en
mis oraciones. Y me alegra verlos de nuevo aquí, debatiendo los mejores
caminos para superar las graves situaciones de injusticia que sufren los
excluidos en todo el mundo. Gracias, Señor Presidente Evo Morales, por
acompañar tan decididamente este Encuentro.
Aquella vez en Roma sentí algo muy lindo: fraternidad, garra, entrega,
sed de justicia. Hoy, en Santa Cruz de la Sierra, vuelvo a sentir lo mismo.
Gracias por eso. También he sabido por medio del Pontificio Consejo Justi-
cia y Paz, que preside el Cardenal Turkson, que son muchos en la Iglesia
los que se sienten más cercanos a los movimientos populares. Me alegra
tanto ver la Iglesia con las puertas abiertas a todos ustedes, que se invo-
lucre, acompañe y logre sistematizar en cada diócesis, en cada Comisión
de Justicia y Paz, una colaboración real, permanente y comprometida con
los movimientos populares. Los invito a todos, Obispos, sacerdotes y laicos,
junto a las organizaciones sociales de las periferias urbanas y rurales, a
profundizar ese encuentro.
Dios permite que hoy nos veamos otra vez. La Biblia nos recuerda que
Dios escucha el clamor de su pueblo y quisiera yo también volver a unir
mi voz a la de ustedes: las famosas « tres T »: tierra, techo y trabajo, para
todos nuestros hermanos y hermanas. Lo dije y lo repito: son derechos
sagrados. Vale la pena, vale la pena luchar por ellos. Que el clamor de los
excluidos se escuche en América Latina y en toda la tierra.
1. Primero de todo, empecemos reconociendo que necesitamos un cam-
bio. Quiero aclarar, para que no haya malos entendidos, que hablo de los
problemas comunes de todos los latinoamericanos y, en general, también
* Die 9 Iulii 2015.
770 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
de toda la humanidad. Problemas que tienen una matriz global y que hoy
ningún Estado puede resolver por sí mismo. Hecha esta aclaración, propongo
que nos hagamos estas preguntas:
— ¿Reconocemos, en serio, que las cosas no andan bien en un mundo
donde hay tantos campesinos sin tierra, tantas familias sin techo, tantos
trabajadores sin derechos, tantas personas heridas en su dignidad?
— ¿Reconocemos que las cosas no andan bien cuando estallan tantas
guerras sin sentido y la violencia fratricida se adueña hasta de nuestros
barrios? ¿Reconocemos que las cosas no andan bien cuando el suelo, el agua,
el aire y todos los seres de la creación están bajo permanente amenaza?
Entonces, si reconocemos esto, digámoslo sin miedo: necesitamos y
queremos un cambio.
Ustedes —en sus cartas y en nuestros encuentros— me han relata-
do las múltiples exclusiones e injusticias que sufren en cada actividad
laboral, en cada barrio, en cada territorio. Son tantas y tan diversas como
tantas y diversas sus formas de enfrentarlas. Hay, sin embargo, un hilo
invisible que une cada una de las exclusiones. No están aisladas, están
unidas por un hilo invisible. ¿Podemos reconocerlo? Porque no se trata de
esas cuestiones aisladas. Me pregunto si somos capaces de reconocer que
esas realidades destructoras responden a un sistema que se ha hecho glo-
bal. ¿Reconocemos que ese sistema ha impuesto la lógica de las ganancias
a cualquier costo sin pensar en la exclusión social o la destrucción de la
naturaleza?
Si esto es así, insisto, digámoslo sin miedo: queremos un cambio, un
cambio real, un cambio de estructuras. Este sistema ya no se aguanta, no
lo aguantan los campesinos, no lo aguantan los trabajadores, no lo aguan-
tan las comunidades, no lo aguantan los pueblos… Y tampoco lo aguanta
la Tierra, la hermana madre tierra, como decía san Francisco.
Queremos un cambio en nuestras vidas, en nuestros barrios, en el pago
chico, en nuestra realidad más cercana; también un cambio que toque al
mundo entero porque hoy la interdependencia planetaria requiere respuestas
globales a los problemas locales. La globalización de la esperanza, que nace
de los Pueblos y crece entre los pobres, debe sustituir a esta globalización
de la exclusión y de la indiferencia.
Acta Francisci Pp. 771
Quisiera hoy reflexionar con ustedes sobre el cambio que queremos y
necesitamos. Ustedes saben que escribí recientemente sobre los problemas
del cambio climático. Pero, esta vez, quiero hablar de un cambio en otro
sentido. Un cambio positivo, un cambio que nos haga bien, un cambio
—podríamos decir— redentor. Porque lo necesitamos. Sé que ustedes buscan
un cambio y no sólo ustedes: en los distintos encuentros, en los distintos
viajes he comprobado que existe una espera, una fuerte búsqueda, un anhelo
de cambio en todos los pueblos del mundo. Incluso dentro de esa minoría
cada vez más reducida que cree beneficiarse con este sistema, reina la
insatisfacción y especialmente la tristeza. Muchos esperan un cambio que
los libere de esa tristeza individualista que esclaviza.
El tiempo, hermanos, hermanas, el tiempo parece que se estuviera ago-
tando; no alcanzó el pelearnos entre nosotros, sino que hasta nos ensañamos
con nuestra casa. Hoy la comunidad científica acepta lo que desde hace ya
mucho tiempo denuncian los humildes: se están produciendo daños tal vez
irreversibles en el ecosistema. Se está castigando a la Tierra, a los pueblos
y a las personas de un modo casi salvaje. Y detrás de tanto dolor, tanta
muerte y destrucción, se huele el tufo de eso que Basilio de Cesarea —uno
de los primeros teólogos de la Iglesia— llamaba « el estiércol del diablo »,
la ambición desenfrenada de dinero que gobierna. Ese es « el estiércol del
diablo ». El servicio para el bien común queda relegado. Cuando el capital
se convierte en ídolo y dirige las opciones de los seres humanos, cuando
la avidez por el dinero tutela todo el sistema socioeconómico, arruina la
sociedad, condena al hombre, lo convierte en esclavo, destruye la fraternidad
interhumana, enfrenta pueblo contra pueblo y, como vemos, incluso pone
en riesgo esta nuestra casa común, la hermana y madre tierra.
No quiero extenderme describiendo los efectos malignos de esta su-
til dictadura: ustedes los conocen. Tampoco basta con señalar las causas
estructurales del drama social y ambiental contemporáneo. Sufrimos cierto
exceso de diagnóstico que a veces nos lleva a un pesimismo charlatán o a
regodearnos en lo negativo. Al ver la crónica negra de cada día, creemos
que no hay nada que se puede hacer salvo cuidarse a uno mismo y al pe-
queño círculo de la familia y los afectos.
¿Qué puedo hacer yo, cartonero, catadora, pepenador, recicladora frente
a tantos problemas si apenas gano para comer? ¿Qué puedo hacer yo arte-
772 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
sano, vendedor ambulante, transportista, trabajador excluido, si ni siquiera
tengo derechos laborales? ¿Qué puedo hacer yo, campesina, indígena, pes-
cador, que apenas puedo resistir el avasallamiento de las grandes corpora-
ciones? ¿Qué puedo hacer yo desde mi villa, mi chabola, mi población, mi
rancherío, cuando soy diariamente discriminado y marginado? ¿Qué puede
hacer ese estudiante, ese joven, ese militante, ese misionero que patea las
barriadas y los parajes con el corazón lleno de sueños pero casi sin ninguna
solución para sus problemas? Pueden hacer mucho. Pueden hacer mucho.
Ustedes, los más humildes, los explotados, los pobres y excluidos, pueden
y hacen mucho. Me atrevo a decirles que el futuro de la humanidad está,
en gran medida, en sus manos, en su capacidad de organizarse y promover
alternativas creativas, en la búsqueda cotidiana de las « tres T ». ¿De acuer-
do? Trabajo, techo y tierra. Y también, en su participación protagónica en
los grandes procesos de cambio, cambios nacionales, cambios regionales y
cambios mundiales. ¡No se achiquen!
2. Segundo. Ustedes son sembradores de cambio. Aquí en Bolivia he
escuchado una frase que me gusta mucho: « proceso de cambio ». El cambio
concebido no como algo que un día llegará porque se impuso tal o cual
opción política o porque se instauró tal o cual estructura social. Dolorosa-
mente sabemos que un cambio de estructuras que no viene acompañado de
una sincera conversión de las actitudes y del corazón termina a la larga o
a la corta por burocratizarse, corromperse y sucumbir. Hay que cambiar el
corazón. Por eso me gusta tanto la imagen del proceso, los procesos, donde
la pasión por sembrar, por regar serenamente lo que otros verán florecer,
remplaza la ansiedad por ocupar todos los espacios de poder disponibles
y ver resultados inmediatos. La opción es por generar procesos y no por
ocupar espacios. Cada uno de nosotros no es más que parte de un todo
complejo y diverso interactuando en el tiempo: pueblos que luchan por
una significación, por un destino, por vivir con dignidad, por « vivir bien »,
dignamente, en ese sentido.
Ustedes, desde los movimientos populares, asumen las labores de siempre
motivados por el amor fraterno que se revela contra la injusticia social.
Cuando miramos el rostro de los que sufren, el rostro del campesino ame-
nazado, del trabajador excluido, del indígena oprimido, de la familia sin
Acta Francisci Pp. 773
techo, del migrante perseguido, del joven desocupado, del niño explotado,
de la madre que perdió a su hijo en un tiroteo porque el barrio fue copado
por el narcotráfico, del padre que perdió a su hija porque fue sometida a
la esclavitud; cuando recordamos esos « rostros y esos nombres », se nos
estremecen las entrañas frente a tanto dolor y nos conmovemos, todos nos
conmovemos… Porque « hemos visto y oído » no la fría estadística sino las
heridas de la humanidad doliente, nuestras heridas, nuestra carne. Eso es
muy distinto a la teorización abstracta o la indignación elegante. Eso nos
conmueve, nos mueve y buscamos al otro para movernos juntos. Esa emo-
ción hecha acción comunitaria no se comprende únicamente con la razón:
tiene un plus de sentido que sólo los pueblos entienden y que da su mística
particular a los verdaderos movimientos populares.
Ustedes viven cada día empapados en el nudo de la tormenta humana.
Me han hablado de sus causas, me han hecho parte de sus luchas, ya desde
Buenos Aires, y yo se lo agradezco. Ustedes, queridos hermanos, trabajan
muchas veces en lo pequeño, en lo cercano, en la realidad injusta que se
les impuso y a la que no se resignan, oponiendo una resistencia activa al
sistema idolátrico que excluye, degrada y mata. Los he visto trabajar in-
cansablemente por la tierra y la agricultura campesina, por sus territorios
y comunidades, por la dignificación de la economía popular, por la inte-
gración urbana de sus villas y asentamientos, por la autoconstrucción de
viviendas y el desarrollo de infraestructura barrial, y en tantas actividades
comunitarias que tienden a la reafirmación de algo tan elemental e innega-
blemente necesario como el derecho a las « tres T »: tierra, techo y trabajo.
Ese arraigo al barrio, a la tierra, al oficio, al gremio, ese reconocerse
en el rostro del otro, esa proximidad del día a día, con sus miserias, por-
que las hay, las tenemos, y sus heroísmos cotidianos, es lo que permite
ejercer el mandato del amor, no a partir de ideas o conceptos sino a partir
del encuentro genuino entre personas. Necesitamos instaurar esta cultura
del encuentro, porque ni los conceptos ni las ideas se aman. Nadie ama
un concepto, nadie ama una idea; se aman las personas. La entrega, la
verdadera entrega surge del amor a hombres y mujeres, niños y ancianos,
pueblos y comunidades… rostros, rostros y nombres que llenan el corazón.
De esas semillas de esperanza sembradas pacientemente en las periferias
olvidadas del planeta, de esos brotes de ternura que lucha por subsistir en
774 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
la oscuridad de la exclusión, crecerán árboles grandes, surgirán bosques
tupidos de esperanza para oxigenar este mundo.
Veo con alegría que ustedes trabajan en lo cercano, cuidando los brotes;
pero, a la vez, con una perspectiva más amplia, protegiendo la arboleda.
Trabajan en una perspectiva que no sólo aborda la realidad sectorial que
cada uno de ustedes representa y a la que felizmente está arraigado, sino
que también buscan resolver de raíz los problemas generales de pobreza,
desigualdad y exclusión.
Los felicito por eso. Es imprescindible que, junto a la reivindicación de
sus legítimos derechos, los pueblos y organizaciones sociales construyan una
alternativa humana a la globalización excluyente. Ustedes son sembradores
del cambio. Que Dios les dé coraje, les dé alegría, les dé perseverancia y
pasión para seguir sembrando. Tengan la certeza que tarde o temprano
vamos a ver los frutos. A los dirigentes les pido: sean creativos y nunca
pierdan el arraigo a lo cercano, porque el padre de la mentira sabe usurpar
palabras nobles, promover modas intelectuales y adoptar poses ideológicas,
pero, si ustedes construyen sobre bases sólidas, sobre las necesidades reales
y la experiencia viva de sus hermanos, de los campesinos e indígenas, de
los trabajadores excluidos y las familias marginadas, seguramente no se
van a equivocar.
La Iglesia no puede ni debe estar ajena a este proceso en el anuncio
del Evangelio. Muchos sacerdotes y agentes pastorales cumplen una enorme
tarea acompañando y promoviendo a los excluidos de todo el mundo, junto
a cooperativas, impulsando emprendimientos, construyendo viviendas, tra-
bajando abnegadamente en los campos de salud, el deporte y la educación.
Estoy convencido que la colaboración respetuosa con los movimientos popu-
lares puede potenciar estos esfuerzos y fortalecer los procesos de cambio.
Y tengamos siempre en el corazón a la Virgen María, una humilde mu-
chacha de un pequeño pueblo perdido en la periferia de un gran imperio,
una madre sin techo que supo transformar una cueva de animales en la
casa de Jesús con unos pañales y una montaña de ternura. María es signo
de esperanza para los pueblos que sufren dolores de parto hasta que brote
la justicia. Yo rezo a la Virgen María, tan venerada por el pueblo boliviano
para que permita que este Encuentro nuestro sea fermento de cambio.
Acta Francisci Pp. 775
3. Tercero. Por último quisiera que pensemos juntos algunas tareas
importantes para este momento histórico, porque queremos un cambio posi-
tivo para el bien de todos nuestros hermanos y hermanas. Eso lo sabemos.
Queremos un cambio que se enriquezca con el trabajo mancomunado de los
gobiernos, los movimientos populares y otras fuerzas sociales. Eso también
lo sabemos. Pero no es tan fácil definir el contenido del cambio —podría
decirse—, el programa social que refleje este proyecto de fraternidad y
justicia que esperamos; no es fácil de definirlo. En ese sentido, no espe-
ren de este Papa una receta. Ni el Papa ni la Iglesia tienen el monopolio
de la interpretación de la realidad social ni la propuesta de soluciones a
problemas contemporáneos. Me atrevería a decir que no existe una receta.
La historia la construyen las generaciones que se suceden en el marco de
pueblos que marchan buscando su propio camino y respetando los valores
que Dios puso en el corazón.
Quisiera, sin embargo, proponer tres grandes tareas que requieren el
decisivo aporte del conjunto de los movimientos populares.
3.1. La primera tarea es poner la economía al servicio de los pueblos:
Los seres humanos y la naturaleza no deben estar al servicio del dinero.
Digamos « NO » a una economía de exclusión e inequidad donde el dinero
reina en lugar de servir. Esa economía mata. Esa economía excluye. Esa
economía destruye la madre tierra.
La economía no debería ser un mecanismo de acumulación sino la ade-
cuada administración de la casa común. Eso implica cuidar celosamente
la casa y distribuir adecuadamente los bienes entre todos. Su objeto no
es únicamente asegurar la comida o un « decoroso sustento ». Ni siquiera,
aunque ya sería un gran paso, garantizar el acceso a las « tres T » por las
que ustedes luchan. Una economía verdaderamente comunitaria, podría
decir, una economía de inspiración cristiana, debe garantizar a los pueblos
dignidad, « prosperidad sin exceptuar bien alguno ».1 Esta última frase la dijo
el Papa Juan XXIII hace cincuenta años. Jesús dice en el Evangelio que,
aquel que le dé espontáneamente un vaso de agua al que tiene sed, le será
tenido en cuenta en el Reino de los cielos. Esto implica las « tres T », pero
1 Juan XXIII, Enc. Mater et Magistra [15 mayo 1961], 3: AAS 53 [1961], 402.
776 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
también acceso a la educación, la salud, la innovación, las manifestaciones
artísticas y culturales, la comunicación, el deporte y la recreación. Una
economía justa debe crear las condiciones para que cada persona pueda
gozar de una infancia sin carencias, desarrollar sus talentos durante la
juventud, trabajar con plenos derechos durante los años de actividad y
acceder a una digna jubilación en la ancianidad. Es una economía donde
el ser humano, en armonía con la naturaleza, estructura todo el sistema
de producción y distribución para que las capacidades y las necesidades
de cada uno encuentren un cauce adecuado en el ser social. Ustedes, y
también otros pueblos, resumen este anhelo de una manera simple y bella:
« vivir bien », que no es lo mismo que « pasarla bien ».
Esta economía no es sólo deseable y necesaria sino también es posible.
No es una utopía ni una fantasía. Es una perspectiva extremadamente re-
alista. Podemos lograrlo. Los recursos disponibles en el mundo, fruto del
trabajo intergeneracional de los pueblos y los dones de la creación, son
más que suficientes para el desarrollo integral de « todos los hombres y de
todo el hombre ».2 El problema, en cambio, es otro. Existe un sistema con
otros objetivos. Un sistema que además de acelerar irresponsablemente los
ritmos de la producción, además de implementar métodos en la industria y
la agricultura que dañan a la madre tierra en aras de la « productividad »,
sigue negándoles a miles de millones de hermanos los más elementales
derechos económicos, sociales y culturales. Ese sistema atenta contra el
proyecto de Jesús, contra la Buena Noticia que trajo Jesús.
La distribución justa de los frutos de la tierra y el trabajo humano no
es mera filantropía. Es un deber moral. Para los cristianos, la carga es
aún más fuerte: es un mandamiento. Se trata de devolverles a los pobres
y a los pueblos lo que les pertenece. El destino universal de los bienes
no es un adorno discursivo de la doctrina social de la Iglesia. Es una
realidad anterior a la propiedad privada. La propiedad, muy en especial
cuando afecta los recursos naturales, debe estar siempre en función de las
necesidades de los pueblos. Y estas necesidades no se limitan al consu-
mo. No basta con dejar caer algunas gotas cuando los pobres agitan esa
2 pablo VI, Enc. Popolorum progressio [26 marzo 1967], 14: AAS 59 [1967], 264.
Acta Francisci Pp. 777
copa que nunca derrama por sí sola. Los planes asistenciales que atienden
ciertas urgencias, sólo deberían pensarse como respuestas pasajeras, coyun-
turales. Nunca podrían sustituir la verdadera inclusión: esa que da el trabajo
digno, libre, creativo, participativo y solidario.
Y, en este camino, los movimientos populares tienen un rol esencial, no
sólo exigiendo y reclamando, sino fundamentalmente creando. Ustedes son
poetas sociales: creadores de trabajo, constructores de viviendas, producto-
res de alimentos, sobre todo para los descartados por el mercado mundial.
He conocido de cerca distintas experiencias donde los trabajadores uni-
dos en cooperativas y otras formas de organización comunitaria lograron
crear trabajo donde sólo había sobras de la economía idolátrica. Y vi que
algunos están aquí. Las empresas recuperadas, las ferias francas y las co-
operativas de cartoneros son ejemplos de esa economía popular que surge
de la exclusión y, de a poquito, con esfuerzo y paciencia, adopta formas
solidarias que la dignifican. Y, ¡qué distinto es eso a que los descartados
por el mercado formal sean explotados como esclavos!
Los gobiernos que asumen como propia la tarea de poner la economía
al servicio de los pueblos deben promover el fortalecimiento, mejoramiento,
coordinación y expansión de estas formas de economía popular y produc-
ción comunitaria. Esto implica mejorar los procesos de trabajo, proveer
infraestructura adecuada y garantizar plenos derechos a los trabajadores
de este sector alternativo. Cuando Estado y organizaciones sociales asumen
juntos la misión de las « tres T », se activan los principios de solidaridad
y subsidiariedad que permiten edificar el bien común en una democracia
plena y participativa.
3.2. La segunda tarea es unir nuestros pueblos en el camino de la paz
y la justicia.
Los pueblos del mundo quieren ser artífices de su propio destino. Quieren
transitar en paz su marcha hacia la justicia. No quieren tutelajes ni inje-
rencias donde el más fuerte subordina al más débil. Quieren que su cultura,
su idioma, sus procesos sociales y tradiciones religiosas sean respetados.
Ningún poder fáctico o constituido tiene derecho a privar a los países po-
bres del pleno ejercicio de su soberanía y, cuando lo hacen, vemos nuevas
778 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
formas de colonialismo que afectan seriamente las posibilidades de paz y
de justicia, porque « la paz se funda no sólo en el respeto de los derechos
del hombre, sino también en los derechos de los pueblos particularmente
el derecho a la independencia ».3
Los pueblos de Latinoamérica parieron dolorosamente su independencia
política y, desde entonces, llevan casi dos siglos de una historia dramática
y llena de contradicciones intentando conquistar una independencia plena.
En estos últimos años, después de tantos desencuentros, muchos países
latinoamericanos han visto crecer la fraternidad entre sus pueblos. Los go-
biernos de la Región aunaron esfuerzos para hacer respetar su soberanía, la
de cada país, la del conjunto regional, que tan bellamente, como nuestros
padres de antaño, llaman la « Patria Grande ». Les pido a ustedes, hermanos
y hermanas de los movimientos populares, que cuiden y acrecienten esta
unidad. Mantener la unidad frente a todo intento de división es necesario
para que la región crezca en paz y justicia.
A pesar de estos avances, todavía subsisten factores que atentan contra
este desarrollo humano equitativo y coartan la soberanía de los países de
la « Patria Grande » y otras latitudes del planeta. El nuevo colonialismo
adopta diversas fachadas. A veces, es el poder anónimo del ídolo dinero:
corporaciones, prestamistas, algunos tratados denominados « de libre co-
mercio » y la imposición de medidas de « austeridad » que siempre ajustan
el cinturón de los trabajadores y los pobres. Los obispos latinoamericanos
lo denunciamos con total claridad en el documento de Aparecida cuando
se afirma que « las instituciones financieras y las empresas transnacionales
se fortalecen al punto de subordinar las economías locales, sobre todo, de-
bilitando a los Estados, que aparecen cada vez más impotentes para llevar
adelante proyectos de desarrollo al servicio de sus poblaciones ».4 En otras
ocasiones, bajo el noble ropaje de la lucha contra la corrupción, el narco-
tráfico o el terrorismo —graves males de nuestros tiempos que requieren
una acción internacional coordinada—, vemos que se impone a los Estados
medidas que poco tienen que ver con la resolución de esas problemáticas
y muchas veces empeoran las cosas.
3 Pontificio Consejo « Justicia y Paz », Compendio de la Doctrina Social de la Iglesia, 157.4 V Conferencia General del Episcopado Latinoamericano [2007], Documento Conclusivo,
Aparecida, 66.
Acta Francisci Pp. 779
Del mismo modo, la concentración monopólica de los medios de co-
municación social, que pretende imponer pautas alienantes de consumo y
cierta uniformidad cultural, es otra de las formas que adopta el nuevo
colonialismo. Es el colonialismo ideológico. Como dijeron los Obispos de
África en el primer Sínodo continental africano, muchas veces se pretende
convertir a los países pobres en « piezas de un mecanismo y de un engra-
naje gigantesco ».5
Hay que reconocer que ninguno de los graves problemas de la humanidad
se puede resolver sin interacción entre los Estados y los pueblos a nivel
internacional. Todo acto de envergadura realizado en una parte del planeta
repercute en todo en términos económicos, ecológicos, sociales y culturales.
Hasta el crimen y la violencia se han globalizado. Por ello, ningún gobier-
no puede actuar al margen de una responsabilidad común. Si realmente
queremos un cambio positivo, tenemos que asumir humildemente nuestra
interdependencia, es decir, nuestra sana interdependencia. Pero interacción
no es sinónimo de imposición, no es subordinación de unos en función de
los intereses de otros. El colonialismo, nuevo y viejo, que reduce a los países
pobres a meros proveedores de materia prima y trabajo barato, engendra
violencia, miseria, migraciones forzadas y todos los males que vienen de la
mano… precisamente porque, al poner la periferia en función del centro, les
niega el derecho a un desarrollo integral. Y eso, hermanos, es inequidad y
la inequidad genera violencia, que no habrá recursos policiales, militares
o de inteligencia capaces de detener.
Digamos « NO », entonces, a las viejas y nuevas formas de colonialismo.
Digamos « SÍ » al encuentro entre pueblos y culturas. Felices los que tra-
bajan por la paz.
Y aquí quiero detenerme en un tema importante. Porque alguno podrá
decir, con derecho, que, cuando el Papa habla del colonialismo se olvida de
ciertas acciones de la Iglesia. Les digo, con pesar: se han cometido muchos
y graves pecados contra los pueblos originarios de América en nombre de
Dios. Lo han reconocido mis antecesores, lo ha dicho el CELAM, el Consejo
5 Juan pablo II, Exhort. ap. postsinodal Ecclesia in Africa [14 septiembre 1995], 52: AAS 88 [1996], 32-33; Id., Enc. Sollicitudo rei socialis [30 diciembre 1987], 22: AAS 80 [1988], 539.
780 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Episcopal Latinoamericano, y también quiero decirlo. Al igual que san Juan
Pablo II, pido que la Iglesia —y cito lo que dijo él— « se postre ante Dios
e implore perdón por los pecados pasados y presentes de sus hijos ».6 Y
quiero decirles, quiero ser muy claro, como lo fue san Juan Pablo II: pido
humildemente perdón, no sólo por las ofensas de la propia Iglesia sino por
los crímenes contra los pueblos originarios durante la llamada conquista
de América. Y junto a este pedido de perdón y para ser justos, también
quiero que recordemos a millares de sacerdotes, obispos, que se opusieron
fuertemente a la lógica de la espada con la fuerza de la cruz. Hubo pecado,
hubo pecado y abundante, pero no pedimos perdón, y por eso pedimos
perdón, y pido perdón, pero allí también, donde hubo pecado, donde hubo
abundante pecado, sobreabundó la gracia a través de esos hombres que
defendieron la justicia de los pueblos originarios.
Les pido también a todos, creyentes y no creyentes, que se acuerden
de tantos obispos, sacerdotes y laicos que predicaron y predican la Buena
Noticia de Jesús con coraje y mansedumbre, respeto y en paz —dije obispos,
sacerdotes, y laicos, no me quiero olvidar de las monjitas que anónimamente
patean nuestros barrios pobres llevando un mensaje de paz y de bien—,
que en su paso por esta vida dejaron conmovedoras obras de promoción
humana y de amor, muchas veces junto a los pueblos indígenas o acom-
pañando a los propios movimientos populares incluso hasta el martirio. La
Iglesia, sus hijos e hijas, son una parte de la identidad de los pueblos en
latinoamericana. Identidad que, tanto aquí como en otros países, algunos
poderes se empeñan en borrar, tal vez porque nuestra fe es revoluciona-
ria, porque nuestra fe desafía la tiranía del ídolo dinero. Hoy vemos con
espanto cómo en Medio Oriente y otros lugares del mundo se persigue, se
tortura, se asesina a muchos hermanos nuestros por su fe en Jesús. Eso
también debemos denunciarlo: dentro de esta tercera guerra mundial en
cuotas que vivimos, hay una especie —fuerzo la palabra— de genocidio en
marcha que debe cesar.
A los hermanos y hermanas del movimiento indígena latinoamericano,
déjenme trasmitirles mi más hondo cariño y felicitarlos por buscar la conjun-
6 Juan pablo II, Bula Incarnationis mysterium, 11.
Acta Francisci Pp. 781
ción de sus pueblos y culturas, eso —conjunción de pueblos y culturas—, eso
que a mí me gusta llamar poliedro, una forma de convivencia donde las partes
conservan su identidad construyendo juntas una pluralidad que no atenta,
sino que fortalece la unidad. Su búsqueda de esa interculturalidad que combi-
na la reafirmación de los derechos de los pueblos originarios con el respeto a
la integridad territorial de los Estados nos enriquece y nos fortalece a todos.
3.3. Y la tercera tarea, tal vez la más importante que debemos asumir
hoy, es defender la madre tierra.
La casa común de todos nosotros está siendo saqueada, devastada, veja-
da impunemente. La cobardía en su defensa es un pecado grave. Vemos
con decepción creciente cómo se suceden una tras otras las cumbres in-
ternacionales sin ningún resultado importante. Existe un claro, definitivo
e impostergable imperativo ético de actuar que no se está cumpliendo. No
se puede permitir que ciertos intereses —que son globales pero no univer-
sales— se impongan, sometan a los Estados y organismos internacionales,
y continúen destruyendo la creación. Los pueblos y sus movimientos están
llamados a clamar a movilizarse, a exigir —pacífica pero tenazmente— la
adopción urgente de medidas apropiadas. Yo les pido, en nombre de Dios, que
defiendan a la madre tierra. Sobre éste tema me he expresado debidamente
en la Carta Encíclica Laudato si’, que creo que les será dada al finalizar.
4. Para finalizar, quisiera decirles nuevamente: el futuro de la humani-
dad no está únicamente en manos de los grandes dirigentes, las grandes
potencias y las elites. Está fundamentalmente en manos de los pueblos,
en su capacidad de organizarse y también en sus manos que riegan con
humildad y convicción este proceso de cambio. Los acompaño. Y cada uno,
repitámonos desde el corazón: ninguna familia sin vivienda, ningún campe-
sino sin tierra, ningún trabajador sin derechos, ningún pueblo sin soberanía,
ninguna persona sin dignidad, ningún niño sin infancia, ningún joven sin
posibilidades, ningún anciano sin una venerable vejez. Sigan con su lucha
y, por favor, cuiden mucho a la madre tierra. Créanme —y soy sincero—,
de corazón les digo: rezo por ustedes, rezo con ustedes y quiero pedirle a
nuestro Padre Dios que los acompañe y los bendiga, que los colme de su
amor y los defienda en el camino dándoles abundantemente esa fuerza que
782 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
nos mantiene en pie, esa fuerza es la esperanza. Y una cosa importante: la
esperanza no defrauda. Y, por favor, les pido que recen por mí. Y si alguno
de ustedes no puede rezar, con todo respeto le pido que me piense bien y
me mande buena onda. Gracias.
Acta Francisci Pp. 783
III
Ad Residentes Sedis Probitati Restituendae nuncupatae vulgo Palmasola in urbe Sancta Cruce de Serra (in Bolivia).*
Queridos hermanos y hermanas, ¡buenos días!
No podía dejar Bolivia sin venir a verlos, sin dejar de compartir la fe y
la esperanza que nace del amor entregado en la cruz. Gracias por recibirme.
Sé que se han preparado y rezado por mí. Muchas gracias.
En las palabras de Mons. Jesús Juárez y en el testimonio de los herma-
nos que han intervenido he podido comprobar cómo el dolor no es capaz
de apagar la esperanza en lo más profundo del corazón, y que la vida sigue
brotando con fuerza en circunstancias adversas.
¿Quién está ante ustedes?, podrían preguntarse. Me gustaría responder-
les la pregunta con una certeza de mi vida, con una certeza que me ha
marcado para siempre. El que está ante ustedes es un hombre perdonado.
Un hombre que fue y es salvado de sus muchos pecados. Y es así como me
presento. No tengo mucho más para darles u ofrecerles, pero lo que tengo
y lo que amo, sí quiero dárselo, sí quiero compartirlo: es Jesús, Jesucristo,
la misericordia del Padre.
Él vino a mostrarnos, a hacer visible el amor que Dios tiene por nos-
otros. Por vos, por vos, por vos, por mí. Un amor activo, real. Un amor
que tomó en serio la realidad de los suyos. Un amor que sana, perdona,
levanta, cura. Un amor que se acerca y devuelve dignidad. Una dignidad
que la podemos perder de muchas maneras y formas. Pero Jesús es un
empecinado de esto: dio su vida por esto, para devolvernos la identidad
perdida, para revestirnos con toda su fuerza de dignidad.
Me viene a la memoria una experiencia que nos puede ayudar: Pedro
y Pablo, discípulos de Jesús también estuvieron presos. También fueron
privados de la libertad. En esa circunstancia hubo algo que los sostuvo,
algo que no los dejó caer en la desesperación, que no los dejó caer en la
oscuridad que puede brotar del sin sentido. Y fue la oración. Fue orar.
Oración personal y comunitaria. Ellos rezaron y por ellos rezaban. Dos
* Die 10 Iulii 2015.
784 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
movimientos, dos acciones que generan entre sí una red que sostiene la
vida y la esperanza. Nos sostiene de la desesperanza y nos estimula a se-
guir caminando. Una red que va sosteniendo la vida, la de ustedes y la de
sus familias. Vos hablabas de tu madre [dirigiéndose a la persona que ha
dado su testimonio al principio]. La oración de las madres, la oración de
las esposas, la oración de los hijos, y la de ustedes: eso es una red, que va
llevando adelante la vida.
Porque cuando Jesús entra en la vida, uno no queda detenido en su
pasado sino que comienza a mirar el presente de otra manera, con otra
esperanza. Uno comienza a mirar con otros ojos su propia persona, su
propia realidad. No queda anclado en lo que sucedió, sino que es capaz
de llorar y encontrar ahí la fuerza para volver a empezar. Y si en algún
momento estamos tristes, estamos mal, bajoneados, los invito a mirar el
rostro de Jesús crucificado. En su mirada, todos podemos encontrar espa-
cio. Todos podemos poner junto a Él nuestras heridas, nuestros dolores, así
como también nuestros errores, nuestros pecados, tantas cosas en las que
nos podemos haber equivocado. En las llagas de Jesús encuentran lugar
nuestras llagas. Porque todos estamos llagados, de una u otra manera. Y
llevar nuestras llagas a las llagas de Jesús. ¿Para qué? Para ser curadas,
lavadas, transformadas, resucitadas. El murió por vos, por mí, para darnos
su mano y levantarnos. Charlen, charlen con los curas que vienen, charlen.
Charlen con los hermanos y las hermanas que vienen, charlen. Charlen con
todos los que vienen a hablarles de Jesús. Jesús quiere levantarlos siempre.
Y esta certeza nos moviliza a trabajar por nuestra dignidad. Reclusión
no es lo mismo que exclusión —que quede claro—, porque la reclusión forma
parte de un proceso de reinserción en la sociedad. Son muchos los elemen-
tos que juegan en su contra en este lugar —lo sé bien, y vos mencionaste
algunos con mucha claridad [dirigiéndose de nuevo a la persona que ha dado
su testimonio al principio]—: el hacinamiento, la lentitud de la justicia, la
falta de terapias ocupacionales y de políticas de rehabilitación, la violencia,
la carencia de facilidades de estudios universitarios, lo cual hace necesaria
una rápida y eficaz alianza interinstitucional para encontrar respuestas.
Sin embargo, mientras se lucha por eso, no podemos dar todo por per-
dido. Hay cosas que hoy podemos hacer.
Acta Francisci Pp. 785
Aquí, en este Centro de Rehabilitación, la convivencia depende en parte
de ustedes. El sufrimiento y la privación pueden volver nuestro corazón
egoísta y dar lugar a enfrentamientos, pero también tenemos la capacidad
de convertirlo en ocasión de auténtica fraternidad. Ayúdense entre ustedes.
No tengan miedo a ayudarse entre ustedes. El demonio busca la pelea,
busca la rivalidad, la división, los bandos. No le hagan el juego. Luchen
por salir adelante unidos.
Me gustaría pedirles también que lleven mi saludo a sus familias. Algunas
están aquí. ¡Es tan importante la presencia y la ayuda de la familia! Los
abuelos, el padre, la madre, los hermanos, la pareja, los hijos. Nos recuerdan
que merece la pena vivir y luchar por un mundo mejor.
Por último, una palabra de aliento a todos los que trabajan en este
Centro: a sus dirigentes, a los agentes de la Policía penitenciaria, a todo el
personal. Ustedes cumplen un servicio público y fundamental. Tienen una
importante tarea en este proceso de reinserción. Tarea de levantar y no
rebajar; de dignificar y no humillar; de animar y no afligir. Este proceso
pide dejar una lógica de buenos y malos para pasar a una lógica centrada
en ayudar a la persona. Y esta lógica de ayudar a la persona los va a salvar
a ustedes de todo tipo de corrupción y mejorará las condiciones para todos.
Ya que un proceso así vivido nos dignifica, nos anima y nos levanta a todos.
Antes de darles la bendición me gustaría que rezáramos un rato en si-
lencio, en silencio cada uno desde su corazón. Cada uno sepa cómo hacerlo...
Por favor, les pido que sigan rezando por mí, porque yo también tengo
mis errores y debo hacer penitencia. Muchas gracias.
Y que Dios nuestro Padre mire nuestro corazón, y que Dios nuestro
Padre, que nos quiere, nos dé su fuerza, su paciencia, su ternura de Padre,
nos bendiga. En el nombre del Padre y del Hijo y del Espíritu Santo. Y no
se olviden de rezar por mí. Gracias.
786 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
IV
Occasione Salutationis Summi Pontificis advenientis in Paraguaiam.*
Señor Presidente Autoridades de la República Miembros del Cuerpo diplomático Señoras y señores:
Saludo cordialmente a Vuestra Excelencia, Señor Presidente de la
República, y le agradezco las deferentes palabras de bienvenida y de afecto
que me ha dirigido, en nombre también del gobierno, de las altas magis-
traturas del Estado y del querido pueblo paraguayo. Saludo también a los
distinguidos miembros del Cuerpo diplomático y, a través de ellos, hago
llegar mis sentimientos de respeto y aprecio a sus respectivos países.
Un « gracias » especial para todas las personas e instituciones que han
colaborado con esfuerzo y dedicación en la preparación de este viaje y a
que me sienta en casa. Y no es difícil sentirse en casa en esta tierra tan
acogedora. Paraguay es conocido como el corazón de América, y no sólo
por la posición geográfica, sino también por el calor de la hospitalidad y
cercanía de sus gentes.
Ya desde sus primeros pasos como nación independiente, y hasta épocas
muy recientes, la historia de Paraguay ha conocido el sufrimiento terrible
de la guerra, del enfrentamiento fratricida, de la falta de libertad y de la
conculcación de los derechos humanos. ¡Cuánto dolor y cuánta muerte! Pero
es admirable el tesón y el espíritu de superación del pueblo paraguayo para
rehacerse ante tanta adversidad y seguir esforzándose por construir una
Nación próspera y en paz. Aquí —en el jardín de este palacio que ha sido
testigo de la historia paraguaya: desde cuando sólo era ribera del río y lo
usaban los guaraníes, hasta los últimos acontecimientos contemporáneos—
quiero rendir tributo a esos miles de paraguayos sencillos, cuyos nombres
no aparecerán escritos en los libros de historia, pero que han sido y segui-
rán siendo verdaderos protagonistas de su pueblo. Y quiero reconocer con
emoción y admiración el papel desempeñado por la mujer paraguaya en
* Die 10 Iulii 2015.
Acta Francisci Pp. 787
esos momentos tan dramáticos de la historia, de modo especial esa guerra
inicua que llegó a destruir casi la fraternidad de nuestros pueblos. Sobre
sus hombros de madres, esposas y viudas, han llevado el peso más grande,
han sabido sacar adelante a sus familias y a su País, infundiendo en las
nuevas generaciones la esperanza en un mañana mejor. Dios bendiga a la
mujer paraguaya, la más gloriosa de América.
Un pueblo que olvida su pasado, su historia, sus raíces, no tiene futuro,
es un pueblo seco. La memoria, asentada firmemente sobre la justicia, alejada
de sentimientos de venganza y de odio, transforma el pasado en fuente de
inspiración para construir un futuro de convivencia y armonía, haciéndonos
conscientes de la tragedia y la sinrazón de la guerra. ¡Nunca más guerras
entre hermanos! ¡Construyamos siempre la paz! También una paz del día
a día, una paz de la vida cotidiana, en la que todos participamos evitando
gestos arrogantes, palabras hirientes, actitudes prepotentes, y fomentando
en cambio la comprensión, el diálogo y la colaboración.
Desde hace algunos años, Paraguay se está comprometiendo en la cons-
trucción de un proyecto democrático sólido y estable. Y es justo reconocer
con satisfacción lo mucho que se ha avanzado en este camino gracias al
esfuerzo de todos, aun en medio de grandes dificultades e incertidumbres.
Los animo a que sigan trabajando con todas sus fuerzas para consolidar
las estructuras e instituciones democráticas que den respuesta a las ju-
stas aspiraciones de los ciudadanos. La forma de gobierno adoptada en
su Constitución, « democracia representativa, participativa y pluralista »,
basada en la promoción y respeto de los derechos humanos, nos aleja de
la tentación de la democracia formal, que Aparecida definía como la que
se « contentaba con estar fundada en la limpieza de procesos electorales ».1
Esa es una democracia formal.
En todos los ámbitos de la sociedad, pero especialmente en la actividad
pública, se ha de potenciar el diálogo como medio privilegiado para favo-
recer el bien común, sobre la base de la cultura del encuentro, del respeto
y del reconocimiento de las legítimas diferencias y opiniones de los demás.
No hay que detenerse en lo conflictivo, la unidad siempre es superior al
conflicto; es un ejercicio interesante decantar en el amor a la patria, en
1 Cf. Aparecida, 74.
788 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
el amor al pueblo, toda perspectiva que nace de las convicciones de una
opción partidaria o ideológica. Y en ese mismo amor tiene que ser el im-
pulso para crecer cada día más en gestiones transparentes y que luchan
impetuosamente contra la corrupción. Sé que existe una firme voluntad
para desterrar hoy la corrupción.
Queridos amigos, en la voluntad de servicio y de trabajo por el bien
común, los pobres y necesitados han de ocupar un lugar prioritario. Se
están haciendo muchos esfuerzos para que Paraguay progrese por la senda
del crecimiento económico. Se han dado pasos importantes en el campo de
la educación y la sanidad. Que no cese ese esfuerzo de todos los actores
sociales, hasta que no haya más niños sin acceso a la educación, familias
sin hogar, obreros sin trabajo digno, campesinos sin tierras que cultivar y
tantas personas obligadas a emigrar hacia un futuro incierto; que no haya
más víctimas de la violencia, la corrupción o el narcotráfico. Un desarrollo
económico que no tiene en cuenta a los más débiles y desafortunados, no
es verdadero desarrollo. La medida del modelo económico ha de ser la
dignidad integral de la persona, especialmente la persona más vulnerable
e indefensa.
Señor Presidente, queridos amigos. En nombre también de mis hermanos
Obispos del Paraguay, deseo asegurarles el compromiso y la colaboración
de la Iglesia católica en el afán común por construir una sociedad justa
e inclusiva, en la que se pueda convivir en paz y armonía. Porque todos,
también los pastores de la Iglesia, estamos llamados a preocuparnos por la
construcción de un mundo mejor.2 Nos mueve a ello la certeza de nuestra
fe en Dios, que quiso hacerse hombre y, viviendo entre nosotros, compartir
nuestra suerte. Cristo nos abre el camino de la misericordia, que asenta-
do sobre la justicia, va más allá, y alumbra la caridad, para que nadie se
quede al margen de esta gran familia que es el Paraguay, al que aman y
quieren servir.
Con la inmensa alegría de encontrarme en esta tierra consagrada a la
Virgen de Caacupé —y quiero recordar también especialmente a mis her-
manos paraguayos de Buenos Aires, de mi anterior diócesis; ellos tienen la
parroquia de la Virgen de los Milagros de Caacupé—, imploro la bendición
2 Cf. Evangelii gaudium, 183.
Acta Francisci Pp. 789
del Señor sobre todos ustedes, sobre sus familias y sobre todo el querido
pueblo paraguayo. Que Paraguay sea fecundo, como lo indica la flor de la
pasiflora en el manto de la Virgen y, como esa cinta con los colores para-
guayos que tiene la imagen, así se abrace a la Madre de Caacupé. Muchas
gracias.
790 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
V
Ad Iuvenes iuxta Fluminis Paraguay Ripam vulgo Costanera, Assumptione (in Paraguaia).*
Queridos jóvenes, buenas tardes.
Después de haber leído el Evangelio, Orlando se acercó a saludarme y
me dijo: « Te pido que reces por la libertad de cada uno de nosotros, de
todos ». Es la bendición que pidió Orlando para cada uno de nosotros. Es
la bendición que pedimos ahora todos juntos: la libertad. Porque la libertad
es un regalo que nos da Dios, pero hay que saber recibirlo, hay que saber
tener el corazón libre, porque todos sabemos que en el mundo hay tantos
lazos que nos atan el corazón y no dejan que el corazón sea libre. La ex-
plotación, la falta de medios para sobrevivir, la drogadicción, la tristeza,
todas esas cosas nos quitan la libertad. Así que todos juntos, agradecién-
dole a Orlando que haya pedido esta bendición, tener el corazón libre, un
corazón que pueda decir lo que piensa, que pueda decir lo que siente y que
pueda hacer lo que piensa y lo que siente. ¡Ese es un corazón libre! Y eso
es lo que vamos a pedir todos juntos, esa bendición que Orlando pidió para
todos. Repitan conmigo: « Señor Jesús, dame un corazón libre. Que no sea
esclavo de todas las trampas del mundo. Que no sea esclavo de la comodi-
dad, del engaño. Que no sea esclavo de la buena vida. Que no sea esclavo
de los vicios. Que no sea esclavo de una falsa libertad, que es hacer lo que
me gusta en cada momento ». Gracias, Orlando, por hacernos caer en la
cuenta de que tenemos que pedir un corazón libre. ¡Pídanlo todos los días!
Y hemos escuchado dos testimonios: el de Liz y el de Manuel. Liz nos
enseña una cosa. Así como Orlando nos enseñó a rezar para tener un corazón
libre, Liz con su vida nos enseña que no hay que ser como Poncio Pilato:
lavarse las manos. Liz podía haber tranquilamente puesto a su mamá en
un asilo, a su abuela en otro asilo y vivir su vida de joven, divirtiéndose,
estudiando lo que quería. Y Liz dijo: « No, la abuela, la mamá… ». Y Liz se
convirtió en sierva, en servidora y, si quieren más fuerte todavía, en sirvienta
* Die 12 Iulii 2015.
Acta Francisci Pp. 791
de la mamá y de la abuela. ¡Y lo hizo con cariño! Hasta tal punto —decía
ella—, que hasta se cambiaron los roles y ella terminó siendo la mamá de
su mamá, en el modo como la cuidaba. Su mamá, con esa enfermedad tan
cruel que confunde las cosas. Y ella quemó su vida, hasta ahora, hasta los
25 años, sirviendo a su mamá y a su abuela. ¿Sola? No, Liz no estaba sola.
Ella dijo dos cosas que nos tienen que ayudar: habló de un ángel, de una
tía que fue como un ángel; y habló del encuentro con los amigos los fines
de semana, con la comunidad juvenil de evangelización, con el grupo juvenil
que alimentaba su fe. Y esos dos ángeles —esa tía que la custodiaba y ese
grupo juvenil— le daban más fuerza para seguir adelante. Y eso se llama
solidaridad. ¿Cómo se llama? [Responden los jóvenes: « Solidaridad »]. Cuando
nos hacemos cargo del problema de otro. Y ella encontró allí un remanso
para su corazón cansado. Pero hay algo que se nos escapa. Ella no dijo:
« Hago esto y nada más ». ¡Estudió! Y es enfermera. Y haciendo todo eso,
la ayuda, la solidaridad que recibió de ustedes, del grupo de ustedes, que
recibió de esa tía que era como un ángel, la ayudó a seguir adelante. Y
hoy, a los 25 años, tiene la gracia que Orlando nos hacía pedir: tiene un
corazón libre. Liz cumple el cuarto mandamiento: « Honrarás a tu padre y
a tu madre ». Liz muestra su vida, ¡la quema!, en el servicio a su madre.
Es un grado altísimo de solidaridad, es un grado altísimo de amor. Un
testimonio. « Padre, ¿entonces se puede amar? ». Ahí tienen a alguien que
nos enseña a amar.
Primero: libertad, corazón libre. Entonces, todos juntos: [Los jóvenes
repiten cada frase] « Primero: corazón libre ». « Segundo: solidaridad para
acompañar ». Solidaridad. Eso es lo que nos enseña este testimonio. Y a
Manuel no le regalaron la vida. Manuel no es un « nene bien ». No es un
« nene », no fue un « nene », no es un chico, un muchacho hoy, a quien la vida
le fue fácil. Dijo palabras duras: « Fui explotado, fui maltratado, a riesgo
de caer en las adicciones, estuve solo ». Explotación, maltrato y soledad. Y
en vez de salir a hacer maldades, en vez de salir a robar, se fue a trabajar.
En vez de salir a vengarse de la vida, miró adelante. Y Manuel usó una
frase linda: « Pude salir adelante porque en la situación en que yo estaba
era difícil hablar de futuro ». ¿Cuántos jóvenes, ustedes, hoy tienen la po-
sibilidad de estudiar, de sentarse a la mesa con la familia todos los días,
tienen la posibilidad de que no les falte lo esencial? ¿Cuántos de ustedes
792 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
tienen eso? Todos juntos, los que tienen eso, digan: « ¡Gracias Señor! » [Los
jóvenes repiten: « ¡Gracias Señor! »]. Porque acá tuvimos un testimonio de
un muchacho que desde chico supo lo que era el dolor, la tristeza, que fue
explotado, maltratado, que no tenía qué comer y que estaba solo. ¡Señor,
salvá a esos chicos y chicas que están en esa situación! Y para nosotros,
¡Señor, gracias! ¡Gracias, Señor! Todos: ¡Gracias, Señor!
Libertad de corazón. ¿Se acuerdan? Libertad de corazón; lo que nos
decía Orlando. Servicio, solidaridad; lo que nos decía Liz. Esperanza, tra-
bajo, luchar por la vida, salir adelante; lo que nos decía Manuel. Como ven,
la vida no es fácil para muchos jóvenes. Y esto quiero que lo entiendan,
quiero que se lo metan en la cabeza: « Si a mí la vida me es relativamente
fácil, hay otros chicos y chicas que no le es relativamente fácil ». Más aún,
que la desesperación los empuja a la delincuencia, los empuja al delito,
los empuja a colaborar con la corrupción. A esos chicos, a esas chicas, les
tenemos que decir que nosotros les estamos cerca, queremos darles una
mano, que queremos ayudarlos, con solidaridad, con amor, con esperanza.
Hubo dos frases que dijeron los dos que hablaron, Liz y Manuel. Dos
frases, son lindas. Escúchenlas. Liz dijo que empezó a conocer a Jesús,
conocer a Jesús, y eso es abrir la puerta a la esperanza. Y Manuel dijo:
« Conocí a Dios, mi fortaleza ». Conocer a Dios es fortaleza. O sea, conocer
a Dios, acercarse a Jesús, es esperanza y fortaleza. Y eso es lo que necesi-
tamos de los jóvenes hoy: jóvenes con esperanza y jóvenes con fortaleza. No
queremos jóvenes « debiluchos », jóvenes que están ahí no más, ni sí ni no.
No queremos jóvenes que se cansen rápido y que vivan cansados, con cara
de aburridos. Queremos jóvenes fuertes. Queremos jóvenes con esperanza
y con fortaleza. ¿Por qué? Porque conocen a Jesús, porque conocen a Dios.
Porque tienen un corazón libre. Corazón libre, repitan. [Los jóvenes repiten
cada una de las palabras] Solidaridad. Trabajo. Esperanza. Esfuerzo. Conocer
a Jesús. Conocer a Dios, mi fortaleza. Un joven que viva así, ¿tiene la cara
aburrida? [respuesta de los jóvenes: « No »] ¿Tiene el corazón triste? [respuesta
de los jóvenes: « No »]. ¡Ese es el camino! Pero para eso hace falta sacrificio,
hace falta andar contracorriente. Las Bienaventuranzas que leímos hace
un rato son el plan de Jesús para nosotros. El plan... Es un plan contra-
corriente. Jesús les dice: « Felices los que tienen alma de pobre ». No dice:
« Felices los ricos, los que acumulan plata ». No. Los que tienen el alma de
Acta Francisci Pp. 793
pobre, los que son capaces de acercarse y comprender lo que es un pobre.
Jesús no dice: « Felices los que lo pasan bien », sino que dice: « Felices los
que tienen capacidad de afligirse por el dolor de los demás ». Y así, yo les
recomiendo que lean después, en casa, las Bienaventuranzas, que están en
el capítulo quinto de San Mateo. ¿En qué capítulo están? [respuesta de los
jóvenes: « quinto »] ¿De qué Evangelio? [respuesta de los jóvenes: « San Mateo »].
Léanlas y medítenlas, que les va a hacer bien.
Tengo que agradecer a vos, Liz; te agradezco, Manuel; e te agradezco,
Orlando. Corazón libre, que es lo que debe ser.
Y me tengo que ir [jóvenes: « No! »]. El otro día, un cura en broma me
dijo: « Sí, usted siga haciéndole… aconsejando a los jóvenes que hagan lío.
Siga, siga. Pero después, los líos que hacen los jóvenes los tenemos que
arreglar nosotros ». ¡Hagan lío! Pero también ayuden a arreglar y a orga-
nizar el lío que hacen. Las dos cosas: hagan lío y organícenlo bien. Un lío
que nos dé un corazón libre, un lío que nos dé solidaridad, un lío que nos
dé esperanza, un lío que nazca de haber conocido a Jesús y de saber que
Dios, a quien conocí, es mi fortaleza. Ese es el lío que hagan.
Como sabía las preguntas, porque me las habían pasado antes, había escrito
un discurso para ustedes, para dárselo, pero los discursos son aburridos, así
que, se lo dejo al Señor Obispo encargado de la Juventud para que lo publique.
Y ahora, antes de irme, [« No! »] les pido, primero, que sigan rezando
por mí; segundo, que sigan haciendo lío; tercero, que ayuden a organizar
el lío que hacen para que no destruya nada. Y todos juntos ahora, en si-
lencio, vamos a elevar el corazón a Dios. Cada uno desde su corazón, en
voz baja, repita las palabras:
« Señor Jesús, te doy gracias por estar aquí. Te doy gracias porque me
diste hermanos como Liz, Manuel y Orlando. Te doy gracias porque nos
diste muchos hermanos que son como ellos. Que te encontraron, Jesús. Que
te conocen, Jesús. Que saben que Vos, su Dios, sos su fortaleza. Jesús, te
pido por los chicos y chicas que no saben que Vos sos su fortaleza y que
tienen miedo de vivir, miedo de ser felices, tienen miedo de soñar. Jesús,
enseñános a soñar, a soñar cosas grandes, cosas lindas, cosas que aunque
parezcan cotidianas, son cosas que engrandecen el corazón. Señor Jesús,
danos fortaleza, danos un corazón libre, danos esperanza, danos amor y
enseñános a servir. Amén ».
794 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Ahora les voy a dar la bendición y les pido, por favor, que recen por mí
y que recen por tantos chicos y chicas que no tienen la gracia que tienen
ustedes de haber conocido a Jesús, que les da esperanza, les da un corazón
libre y los hace fuertes.
* * *
Acta Francisci Pp. 795
VI
Ad Participantes Conventum Modern Slavery and Climate Change: the Com-mitment of the Cities.*
Buenas tardes, bienvenidos.
Les agradezco sinceramente, de corazón el trabajo que han hecho. Es
verdad que todo giraba alrededor del tema del cuidado del ambiente, de esa
cultura del cuidado del ambiente. Pero esa cultura del cuidado del ambiente
no es una actitud solamente —lo digo en buen sentido— « verde », no es una
actitud « verde », es mucho más. Es decir, cuidar el ambiente significa una
actitud de ecología humana. O sea, no podemos decir: la persona está aquí
y el Creato, el ambiente, está allí. La ecología es total, es humana. Eso es
lo que quise expresar en la Encíclica « Laudato Sì »: que no se puede separar
al hombre del resto, hay una relación de incidencia mutua, sea del ambiente
sobre la persona, sea de la persona en el modo como trata el ambiente; y
también, el efecto de rebote contra el hombre cuando el ambiente es mal-
tratado. Por eso, frente a una pregunta que me hicieron yo dije: « no, no
es una encíclica ‘verde’, es una encíclica social ». Porque dentro del entorno
social, de la vida social de los hombres, no podemos separar el cuidado del
ambiente. Más aun, el cuidado del ambiente es una actitud social, que nos
socializa en un sentido o en otro —cada cual le puede poner el valor que
quiere— y por otro lado, nos hace recibir —me gusta la expresión italiana
cuando hablan del ambiente— del « Creato », de aquello que nos fue dado
como don, o sea, el ambiente.
Por otro lado, ¿por qué esta invitación que me pareció una idea —de la
Academia Pontificia de las Ciencias, de monseñor Sánchez Sorondo— muy
fecunda, de invitar a los alcaldes, a los síndicos de las grandes ciudades y
no tan grandes, pero invitarlos aquí para hablar de esto? Porque una de las
cosas que más se nota cuando el ambiente, la Creación, no es cuidada es
el crecimiento desmesurado de las ciudades. Es un fenómeno mundial, es
como que las cabezas, las grandes ciudades, se hacen grandes pero cada vez
* Die 21 Iulii 2015.
796 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
con cordones de pobreza y de miseria más grandes, donde la gente sufre
los efectos de un descuido del ambiente. En este sentido, está involucrado
el fenómeno migratorio. ¿Por qué la gente viene a las grandes ciudades, a
los cordones de las grandes ciudades, las villas miseria, las chabolas, las
favelas? ¿Por qué arma eso? Simplemente porque ya el mundo rural para
ellos no les da oportunidades. Y un punto que está en la encíclica, y con
mucho respeto, pero se debe denunciar, es la idolatría de la tecnocracia.
La tecnocracia lleva a despojar de trabajo, crea desocupación, los fenóme-
nos desocupatorios son muy grandes y necesitan ir migrando, buscando
nuevos horizontes. El gran número de desocupados alerta. No tengo las
estadísticas— pero en algunos países de Europa, sobre todo en los jóvenes,
la desocupación juvenil, de los 25 años hacia abajo, pasa del 40 por ciento y
en algunos llega al 50 por ciento. Entre 40, 47 y —estoy pensando en otro
país— 50; estoy pensando en otras estadísticas serias dadas por los jefes
de gobierno, los jefes de Estado directamente. Y eso proyectado hacia el
futuro nos hace ver un fantasma, o sea, una juventud desocupada que hoy
¿qué horizonte y qué futuro puede ofrecer?, ¿qué le queda a esa juventud?
O las adicciones, o el aburrimiento, o el no saber qué hacer de su vida
—una vida sin sentido, muy dura—, o el suicidio juvenil —las estadísticas
de suicidio juvenil no son publicadas en su totalidad—, o buscar en otros
horizontes, aún en proyectos guerrilleros, un ideal de vida.
Por otro lado, la salud está en juego. La cantidad de enfermedades
« raras », así se llaman que vienen de muchos elementos de fertilización de
los campos —o vaya a saber, todavía no saben bien las causas—, pero de un
exceso de tecnificación. Entre los problemas más grandes que están en juego
es el oxígeno y el agua. Es decir, la desertificación de grandes zonas por la
deforestación. Acá al lado mío está el cardenal arzobispo encargado de la
Amazonia brasilera, él puede decir lo que significa una deforestación hoy
día, en la Amazonia, que es el pulmón del mundo, Congo, Amazonia, grandes
pulmones del mundo. La deforestación en mi patria hace unos años —hace
8 o 9 años— me acuerdo que hubo del Gobierno Federal a una Provincia,
hubo un juicio para detener una deforestación que afectaba a la población.
¿Qué sucede cuando todos estos fenómenos de tecnificación excesiva, de no
cuidado del ambiente, además de los fenómenos naturales, inciden sobre la
migración? El no haber trabajo, y después la trata de las personas. Cada
Acta Francisci Pp. 797
vez es más común el trabajo en negro, un trabajo sin contrato, un trabajo
arreglado debajo de la mesa. ¡Cómo ha crecido! El trabajo en negro es
muy grande, lo cual significa que una persona no gana lo suficiente para
vivir. Eso puede provocar actitudes delictivas y todo lo que sucede en una
gran ciudad por esas migraciones provocadas por la tecnificación excisiva.
Sobre todo me refiero al agro o la trata de las personas en el trabajo mi-
nero, la esclavitud minera todavía es muy grande y es muy fuerte. Y lo
que significa el uso de ciertos elementos de lavado de minerales —arsénico,
cianuro— que inciden en enfermedades de la población. En eso hay una
responsabilidad muy grande. O sea que todo rebota, todo vuelve. Es el
efecto rebote contra la misma persona. Puede ser la trata de personas por
el trabajo esclavo, la prostitución, que son fuentes de trabajo para poder
sobrevivir hoy día.
Por eso me alegra que ustedes hayan reflexionado sobre estos fenómenos.
Yo mencioné algunos, no más, que afectan a las grandes ciudades.
Finalmente, yo diría que sobre esto hay que interesar a las Naciones
Unidas. Tengo mucha esperanza en la Cumbre de París, de noviembre, que
se logre algún acuerdo fundamental y básico. Tengo mucha esperanza, pero
sin embargo, las Naciones Unidas tienen que interesarse muy fuertemente
sobre este fenómeno, sobre todo, en la trata de personas provocada por
este fenómeno ambiental, la explotación de la gente. Recibí hace un par de
meses a una delegación de mujeres de las Naciones Unidas encargadas de
la explotación sexual de los niños en los países de guerra. O sea, los niños
como objeto de explotación. Es otro fenómeno. Y las guerras son también
elemento de desequilibrio del ambiente.
Quisiera terminar con una reflexión que no es mía, es del teólogo y
filósofo Romano Guardini. Él habla de dos formas de « incultura »: la incul-
tura que Dios nos entregó para que nosotros la transformáramos en cultura
y nos dio el mandato de cuidar, y hacer crecer, y dominar la tierra; y la
segunda incultura, cuando el hombre no respeta esa relación con la tierra,
no la cuida —es muy claro en el relato bíblico que es una literatura de tipo
místico allí—. Cuando no la cuida, el hombre se apodera de esa cultura y la
empieza a sacar de cauce. O sea, la incultura: la saca de cauce y se le va
de las manos y forma una segunda forma de incultura: la energía atómica
es buena, puede ayudar, pero hasta aquí, sino pensemos en Hiroshima y
en Nagasaki, o sea ya se crea el desastre y la destrucción, por poner un
798 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
ejemplo antiguo. Hoy día, en todas las formas de incultura, como las que
ustedes han tratado, esa segunda forma de incultura es la que destruye
al hombre. Un rabino del medioevo, más o menos de la época de Santo
Tomás de Aquino —y quizás alguno de ustedes me lo escuchó— explicaba
en un « midrash » el problema de la torre de Babel a sus feligreses en la
sinagoga, y decía que construir la torre de Babel llevó mucho tiempo, y
llevó mucho trabajo, sobre todo hacer los ladrillos —suponía armar el fan-
go, buscar la paja, amasarla, cortarla, hacerla secar, después ponerla en el
horno, cocinarla, o sea que un ladrillo era una joya, valía muchísimo— y
lo iban subiendo, al ladrillo, para ir poniendo en la torre. Cuando se caía
un ladrillo era un problema muy grave, y el culpable o el que descuidó el
trabajo y lo dejó caer, era castigado. Cuando se caía un obrero de los que
estaban construyendo no pasaba nada. Este es el drama de la « segunda
forma de incultura »: el hombre como creador de incultura y no de cultura.
El hombre creador de incultura porque no cuida el ambiente.
Y ¿por qué ésta convocatoria de la Academia Pontificia de las Cien-
cias a los síndicos, alcaldes, intendentes de las ciudades? Porque ésta con-
ciencia si bien sale del centro hacia las periferias, el trabajo más serio y
más profundo, se hace desde la periferia hacia el centro. Es decir, desde
ustedes hacia la conciencia de la humanidad. La Santa Sede o tal país, o
tal otro, podrán hacer un buen discurso en las Naciones Unidas pero si el
trabajo no viene de las periferias hacia el centro, no tiene efecto. De ahí
la responsabilidad de los síndicos, de los intendentes, de los alcaldes de
las ciudades. Por eso les agradezco muchísimo que se hayan reunido como
periferias sumamente serias de este problema. Cada uno de ustedes tiene
dentro de su ciudad cosas como las que yo he dicho y que ustedes tienen
que gobernar, solucionar, etcétera. Yo les agradezco la colaboración. Me
dijo monseñor Sánchez Sorondo que muchos de ustedes han intervenido
y que es muy rico todo esto. Les agradezco y pido al Señor que nos dé a
todos la gracia de poder tomar conciencia de este problema de destrucción
que nosotros mismos estamos llevando adelante al no cuidar la ecología
humana, al no tener una conciencia ecológica como las que nos fue dada
al principio para transformar la primera incultura en cultura, y frenar ahí,
y no transformar esta cultura en incultura.
Muchísimas gracias.
Acta Francisci Pp. 799
VII
Ad Pueros Altaris Ministros Sacram Internationalem Peregrinationem Ro-mam facientes.*
Cari Ministranti, buonasera!
1. Vi ringrazio per la vostra numerosa presenza, che ha sfidato il sole
romano d’agosto. Ringrazio il Vescovo Nemet, vostro Presidente, per le
parole con cui ha introdotto questo incontro. Vi siete posti in cammino da
diversi Paesi per il vostro pellegrinaggio verso Roma, luogo del martirio
degli Apostoli Pietro e Paolo. È significativo vedere che la prossimità e
familiarità con Gesù Eucaristia nel servire all’altare, diventa anche l’oc-
casione per aprirsi agli altri, per camminare insieme, per scegliere mete
impegnative e trovare le forze per raggiungerle. È fonte di autentica gioia
riconoscersi piccoli e deboli ma sapere che, con l’aiuto di Gesù, possiamo
essere rivestiti di forza e intraprendere un grande viaggio nella vita in sua
compagnia.
Anche il profeta Isaia scopre questa verità, vale a dire che Dio purifi-
ca le sue intenzioni, perdona i suoi peccati, risana il suo cuore e lo rende
idoneo a svolgere un compito importante, quello di portare al popolo la
parola di Dio, divenendo strumento della presenza e della misericordia di-
vina. Isaia scopre che, ponendosi con fiducia nelle mani del Signore, tutta
la sua esistenza ne viene trasformata.
2. Il brano biblico che abbiamo ascoltato ci parla proprio di questo.
Isaia ha una visione, che gli fa percepire la maestà del Signore, ma, al
tempo stesso, gli rivela quanto Egli, pur rivelandosi, rimanga distante. Isaia
scopre con stupore che è Dio a fare la prima mossa —non dimenticatevi di
questo: sempre è Dio a fare la prima mossa nella nostra vita— scopre che è
Dio ad avvicinarsi per primo; egli si accorge che l’azione divina non viene
impedita dalle sue imperfezioni, che è unicamente la benevolenza divina
a renderlo idoneo alla missione, trasformandolo in una persona del tutto
* Die 4 Augusti 2015.
800 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
nuova e quindi capace di rispondere alla sua chiamata e di dire: « Eccomi,
manda me ».1
3. Voi, oggi, siete più fortunati del Profeta Isaia. Nell’Eucaristia e negli
altri sacramenti sperimentate l’intima vicinanza di Gesù, la dolcezza ed ef-
ficacia della sua presenza. Non incontrate Gesù posto su un irraggiungibile
trono alto ed elevato, ma nel pane e nel vino eucaristici, e la sua Parola non
fa vibrare gli stipiti delle porte ma le corde del cuore. Come Isaia, anche
ciascuno di voi scopre che Dio, pur facendosi in Gesù vicino e chinandosi
con amore verso di voi, rimane sempre immensamente più grande ed oltre
le nostre capacità di comprenderne l’intima essenza. Come Isaia, anche voi
fate l’esperienza che l’iniziativa è sempre di Dio, poiché è Lui che vi ha
creati e voluti. È Lui che, nel battesimo, vi ha resi nuove creature ed è
sempre Lui ad attendere con pazienza la risposta alla sua iniziativa e ad
offrire perdono a chiunque glielo chiede con umiltà.
4. Se non opponiamo resistenza alla sua azione Egli toccherà le nostre
labbra con la fiamma del suo amore misericordioso, come fece con il pro-
feta Isaia e questo ci renderà idonei ad accoglierlo e a portarlo ai nostri
fratelli. Come Isaia, anche noi siamo invitati a non rimanere chiusi in noi
stessi, custodendo la nostra fede in un deposito sotterraneo nel quale riti-
rarci nei momenti difficili. Siamo invece chiamati a condividere la gioia di
riconoscersi scelti e salvati dalla misericordia di Dio, ad essere testimoni
che la fede è capace di dare nuova direzione ai nostri passi, che essa ci
rende liberi e forti per essere disponibili e idonei alla missione.
5. Com’è bello scoprire che la fede ci fa uscire da noi stessi, dal nostro
isolamento e, proprio perché ricolmi della gioia di essere amici di Cristo
Signore, ci fa muovere verso gli altri, rendendoci naturalmente missionari!
Ministranti missionari: così vi vuole Gesù!
Voi cari ministranti, più sarete vicini all’altare, più vi ricorderete di
dialogare con Gesù nella preghiera quotidiana, più vi ciberete della Parola
e del Corpo del Signore e maggiormente sarete in grado di andare verso
il prossimo portandogli in dono ciò che avete ricevuto, donando a vostra
volta con entusiasmo la gioia che vi è stata donata.
1 Is 6, 8.
Acta Francisci Pp. 801
Grazie per la vostra disponibilità a servire all’altare del Signore, facendo
di questo servizio una palestra di educazione alla fede e alla carità verso il
prossimo. Grazie di aver anche voi iniziato a rispondere al Signore, come
il Profeta Isaia: « Eccomi, manda me ».2
2 Is 6, 8.
802 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
NUNTIUS
Ad Eminentissimum Dominum Petrum Kodwo Appiah S.R.E. Cardinalem Turkson, Praesidem Pontificii Consilii Iustitiae et Pacis.
Al Venerato Fratello Cardinale Peter Kodwo Appiah Turkson Presidente del Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace
Signor Cardinale,
sono lieto di far giungere il mio saluto e il mio incoraggiamento ai par-
tecipanti all’incontro dei rappresentanti di comunità interessate da attività
minerarie, organizzato dal Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace
in collaborazione con la rete latinoamericana Iglesias y Minería sul tema
« Uniti a Dio ascoltiamo un grido ».
Venite da situazioni differenti e in diversi modi sperimentate le riper-
cussioni delle attività minerarie, siano esse condotte da grandi compa-
gnie industriali, da artigiani o operatori informali. Avete voluto riunirvi
a Roma, in questa giornata di riflessione che si ricollega ad un passaggio
dell’Esortazione apostolica Evangelii gaudium,1 per far riecheggiare il gri-
do delle numerose persone, famiglie e comunità che soffrono direttamente
o indirettamente a causa delle conseguenze troppo spesso negative delle
attività minerarie. Un grido per i terreni perduti; un grido per l’estrazione
di ricchezze dal suolo che paradossalmente non ha prodotto ricchezza per
le popolazioni locali rimaste povere; un grido di dolore in reazione alle
violenze, alle minacce e alla corruzione; un grido di sdegno e di aiuto per
le violazioni dei diritti umani, clamorosamente o discretamente calpestati
per quanto concerne la salute delle popolazioni, le condizioni di lavoro,
talvolta la schiavitù e il traffico di persone che alimenta il tragico fenomeno
della prostituzione; un grido di tristezza e di impotenza per l’inquinamento
delle acque, dell’aria e dei suoli; un grido di incomprensione per l’assenza
di processi inclusivi e di appoggio da parte di quelle autorità civili, locali e
nazionali, che hanno il fondamentale dovere di promuovere il bene comune.
1 Cfr nn. 187-190.
Acta Francisci Pp. 803
I minerali e, più generalmente, le ricchezze del suolo e del sottosuolo
costituiscono un prezioso dono di Dio, di cui l’umanità fa uso da millenni.2 I
minerali, difatti, sono fondamentali per numerosi settori della vita e dell’at-
tività umana. Nell’Enciclica Laudato si’ ho voluto rivolgere un pressante
appello a collaborare nell’aver cura della nostra casa comune, contrastan-
do le drammatiche conseguenze del degrado ambientale nella vita dei più
poveri e degli esclusi, e avanzando verso uno sviluppo integrale, inclusivo
e sostenibile.3 L’intero settore minerario è indubbiamente chiamato a com-
piere un radicale cambiamento di paradigma per migliorare la situazione
in molti Paesi. A ciò possono dare il loro contributo i Governi nei Paesi
di origine delle società multinazionali e di quelli in cui esse operano, gli
imprenditori e gli investitori, le autorità locali che sorvegliano lo svolgimen-
to delle operazioni minerarie, gli operai e i loro rappresentanti, le filiere
di approvvigionamento internazionali con i vari intermediari e coloro che
operano sui mercati di queste materie, i consumatori di merci per la rea-
lizzazione delle quali ci si è serviti di minerali. Tutte queste persone sono
chiamate ad adottare un comportamento ispirato dal fatto che costituiamo
un’unica famiglia umana, « che tutto è in relazione, e che la cura autentica
della nostra stessa vita e delle nostre relazioni con la natura è inseparabile
dalla fraternità, dalla giustizia e dalla fedeltà nei confronti degli altri ».4
Incoraggio le comunità rappresentate in questo incontro a riflettere su
come possono interagire costruttivamente con tutti gli altri attori coinvol-
ti, in un dialogo sincero e rispettoso. Auspico che questa occasione possa
contribuire ad una maggiore consapevolezza e responsabilità su questi temi:
è partendo dalla dignità umana che si crea la cultura necessaria per af-
frontare la crisi attuale.
Prego il Signore perché il vostro lavoro di questi giorni sia ricco di frutti,
e perché tali frutti possano essere condivisi con tutti coloro che ne hanno
bisogno. Vi chiedo per favore di pregare per me e con affetto benedico voi,
le vostre comunità di appartenenza e le vostre famiglie.
Dal Vaticano, 17 luglio 2015
FRANCISCUS PP.
2 Cfr Gb 28, 1-10.3 Cfr n. 13.4 Ibid., 70.
804 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
CONVENTIO
Inter Sanctam Sedem et Rempublicam Tzadianam De Iuridico Statu Ecclesiae Catholicae in Republica Tzadiana
ACCORD
entre le Saint-Siège et la République du Tchad sur le Statut Juridique de l’Église Catholique au Tchad
Le Saint-Siège et la République du Tchad, ci-après dénommés Hautes
Parties contractantes:
affirmant qu’ils sont, chacun dans son propre domaine, souverains,
indépendants et autonomes, et qu’ils coopèrent pour la promotion de la
dignité de la personne humaine et pour la construction d’une société plus
juste et pacifique;
tenant compte des principes internationalement reconnus en matière
de liberté religieuse;
tenant compte pour le Saint-Siège, Autorité suprême de l’Église ca-
tholique, des Documents du Concile Œcuménique Vatican II et du droit
canonique, et pour la République du Tchad, des normes constitutionnelles
en vigueur, notamment le caractère laïc de l’État;
considérant que la présence et l’action de l’Église catholique sur le ter-
ritoire du Tchad depuis plus de quatre-vingt ans ont respecté les Autorités
civiles et traditionnelles, la diversité culturelle et la pluralité religieuse du
pays, et ont contribué au développement spirituel, social, éducatif et culturel
du peuple tchadien;
et désireux de fixer le cadre juridique des relations entre l’Église ca-
tholique et l’État tchadien, sont convenus de ce qui suit:
article 1
De la personnalité juridique de l’Eglise catholique
et des institutions ecclésiastiques
§ 1. La République du Tchad reconnaît la personnalité juridique à ca-
ractère public que l’Église catholique possède par nature.
Acta Francisci Pp. 805
§ 2. La République du Tchad reconnaît aussi la personnalité juridique
publique de toutes les institutions de l’Église catholique, ci-après dénom-
mées institutions ecclésiastiques, qui possèdent cette prérogative en droit
canonique: Conférence épiscopale, Provinces ecclésiastiques, Archidiocèses,
Diocèses, Prélatures territoriales ou personnelles, Vicariats et Préfectures
apostoliques, Administrations apostoliques érigées de façon stable, Missions
sui iuris, Ordinariat militaire et Ordinariat pour les fidèles d’autres rites,
Abbayes territoriales, Paroisses, Instituts de vie consacrée et Sociétés de vie
apostolique. Toutes ces institutions-ci restent régies par leurs règles propres.
§ 3. Lorsque le Saint-Siège ou l’Eglise catholique au Tchad érigent,
modifient ou suppriment les institutions ecclésiastiques résidentes dans le
pays, concernées par le § 2 du présent article, ils en informent aussitôt
l’Etat tchadien, qui en prend acte.
§ 4. L’Église catholique peut librement ériger, modifier ou supprimer
d’autres institutions ecclésiastiques non mentionnées dans le § 2 du présent
article. Il s’agit des institutions liées à sa mission spirituelle et à ses acti-
vités éducatives, sanitaires, de développement et de communication sociale,
conformément aux articles 6, 7, 8 et 10 ci-dessous. Leur reconnaissance aura
lieu au moment de leur notification à l’État tchadien, qui en prend acte.
§ 5. Toutes les institutions ecclésiastiques bénéficient des droits dont
bénéficient les institutions reconnues d’utilité publique en droit tchadien
et peuvent acquérir, posséder, disposer et aliéner des biens mobiliers et
immobiliers ou des droits patrimoniaux, percevoir dons et legs, et créer des
fondations dans le cadre des législations canonique et tchadienne.
§ 6. Il appartient exclusivement à l’Autorité ecclésiastique de fixer libre-
ment et conformément à la discipline canonique, les lois et règlements de
ses institutions dans le domaine de sa compétence, même pour l’attribution
du patrimoine d’une institution ecclésiastique en cas de démembrement ou
suppression.
article 2
Des nominations, transferts, destitutions et renonciations
§ 1. Toutes les nominations ecclésiastiques ainsi que l’attribution des
charges ecclésiastiques sont exclusivement réservées à l’Église catholique,
en conformité avec les normes du droit canonique.
806 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
§ 2. La nomination, le transfert, la destitution et l’acceptation de la renonciation des Évêques appartiennent exclusivement au Saint-Siège.
§ 3. Avant la publication de la nomination d’un Evêque diocésain ou d’une personne à lui assimilée selon le droit canonique, le Saint-Siège fera connaître confidentiellement le nom de l’élu à l’État tchadien.
article 3
De la liberté de profession de foi, de culte, d’action et de communication
§ 1. La République du Tchad garantit aux fidèles catholiques la liberté de professer publiquement leur foi.
§ 2. La République du Tchad garantit à l’Église catholique la liberté de s’organiser selon le droit canonique, d’accomplir sa mission pastorale et d’exercer le culte.
§ 3. L’Évêque diocésain ou la personne à lui assimilée selon le droit ca-nonique, dans l’exercice de sa mission, pourra inviter des prêtres, membres d’Instituts religieux et laïcs n’ayant pas la nationalité tchadienne à offrir leur service pastoral sur le territoire de sa circonscription ecclésiastique et demander, en leur nom, le visa permanent ou temporaire, selon les cas.
§ 4. La République du Tchad garantit à l’Église catholique, tant à ses fidèles en général qu’aux responsables et aux membres des institutions ecclésiastiques, la liberté de communiquer et de se maintenir en relation avec le Saint-Siège, avec les Conférences Épiscopales d’autres pays, tout comme avec les personnes et organismes présents à l’intérieur ou à l’ex-térieur du pays.
article 4
Des lieux et des objets de culte
§ 1. Dans le cadre de sa législation, la République du Tchad assure la protection des lieux de culte de l’Église catholique et leurs dépendances et annexes, et aussi les symboles, images et objets de culte contre toute violation, mépris ou utilisation non sacrée.
§ 2. Les lieux de culte et leurs dépendances et annexes ne peuvent être destinés à d’autres usages, de façon permanente ou temporaire, que pour de graves motifs et avec l’accord explicite de l’Évêque diocésain ou de la personne à lui assimilée selon le droit canonique dont ils dépendent.
Acta Francisci Pp. 807
§ 3. Aucun édifice ou objet destiné au culte catholique ne peut être dé-
truit, occupé, transporté, faire l’objet de travaux, réquisitionné, exproprié
ou être destiné par l’État et les organismes publics à d’autres finalités sans
l’accord préalable de l’Autorité ecclésiastique compétente en vue aussi de
l’indemnisation correspondante. Aucune utilisation non religieuse ne sera
pratiquée sans que les biens concernés ne soient privés de leur caractère
religieux par l’Autorité ecclésiastique.
article 5
Des propriétés et des constructions
§ 1. La République du Tchad facilitera l’inscription dans le registre
foncier de toutes les propriétés des différentes institutions ecclésiastiques.
§ 2. L’Église catholique a le droit de construire des lieux de culte, des
dépendances, des annexes et d’autres édifices, de les agrandir et d’en mo-
difier la configuration.
§ 3. Tenant compte de la finalité religieuse et sociale des propriétés
des institutions ecclésiastiques, elles sont exonérées de tout impôt foncier.
article 6
Des institutions éducatives et sanitaires
L’Église catholique a le droit de créer et gérer des institutions éducati-
ves et sanitaires selon les dispositions particulières, fixées par des accords
bilatéraux qui seront conclus entre les Hautes Parties contractantes. Ces
accords remplaceront les respectives conventions existantes entre l’Etat
tchadien et la Conférence Épiscopale du Tchad.
article 7
Des institutions de développement et d’assistance sociales
L’Église catholique a le droit de créer et gérer des institutions de déve-
loppement et d’assistance aux plus démunis, aux personnes en détresse ou
vulnérables, et pour la promotion de la dignité humaine. Des dispositions
particulières seront fixées par un accord bilatéral qui sera conclu entre les
Hautes Parties contractantes.
808 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
article 8
Des moyens de communication sociale
§ 1. L’Église catholique a la liberté d’éditer, de publier, de divulguer,
de diffuser et de vendre livres, journaux, revues et matériel audiovisuel ou
multimédia et en général la liberté d’organiser toute activité étroitement
liée à sa mission spirituelle.
§ 2. Il est garanti à l’Église catholique un libre accès aux moyens publics
et privés de communication sociale: journaux, radio, télévision et moyens
télématiques, et le droit de créer et de gérer directement ses propres mo-
yens de communication sociale, conformément au droit canonique et à la
législation civile en vigueur.
§ 3. Des dispositions particulières seront fixées par un Accord bilatéral
qui sera conclu entre les Hautes Parties contractantes.
article 9
De la participation de l’État aux œuvres de bien commun
La République du Tchad et l’Autorité ecclésiastique compétente fixeront,
d’un commun accord, la participation financière que l’État tchadien pour-
rait, dans la limite de ses possibilités budgétaires, fournir aux institutions
ecclésiastiques qui œuvrent au service du bien commun de la société, dans
les domaines prévus dans les articles 6, 7, et 8.
article 10
Des services pastoraux dans les institutions publiques ou privées
§ 1. La République du Tchad reconnaît et garantit à l’Église catholique
le droit d’exercer ses responsabilités pastorales envers ses fidèles engagés
dans les forces armées et les forces de défense et de sécurité, ainsi que
ceux qui séjournent dans des établissements pénitentiaires et hospitaliers,
comme dans les instituts d’assistance médicale et sociale, de nature publi-
que ou privée.
§ 2. Les activités pastorales exercées dans les institutions publiques
évoquées au § 1 du présent article, sauf pour ce qui pourrait concerner la
Acta Francisci Pp. 809
création d’un éventuel Ordinariat Militaire, feront l’objet d’un accord entre
l’Etat tchadien et la Conférence Épiscopale du Tchad. Avant la signature
de cet accord la Conférence Épiscopale du Tchad demandera l’approbation
du Saint-Siège.
article 11
Des associations de fidèles
La République du Tchad reconnaît et protège le droit de fidèles catho-
liques de s’associer selon les normes du droit canonique pour des activités
spécifiques de la mission de l’Église, tout en étant soumises à la législation
tchadienne des associations en ce qui concerne leur personnalité juridique
civile et les aspects civils de leurs activités.
article 12
De la loi du travail
§ 1. Conformément aux prescriptions canoniques, l’Église catholique s’en-
gage à respecter la loi tchadienne du travail par rapport à ses employés.
§ 2. Le lien existant entre les clercs ou les fidèles consacrés et les
institutions ecclésiastiques est de caractère religieux et non contractuel au
sens de la loi du travail.
§ 3. Les fidèles laïcs qui aident l’Eglise catholique dans les domaines
apostolique, pastoral, liturgique, catéchétique, d’assistance, de promotion
sociale ou similaires rendent ces services comme bénévoles, sauf en cas
d’inscription comme employés, de contrat écrit de travail ou de bulletins
de paye.
article 13
Des activités lucratives
Toute activité lucrative d’une institution catholique ou d’une association
de fidèles catholiques, canoniquement reconnue, aura comme unique but
de soutenir les activités non lucratives de l’Église catholique, le clergé et
les religieux et religieuses.
810 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
article 14
Des procès judiciaires
§ 1. Pour toute dénonciation, information ou poursuite concernant un
clerc, un religieux ou une religieuse, sur le fondement d’éventuels com-
portements incompatibles avec les lois pénales tchadiennes, les Autorités
judiciaires feront connaître aussitôt à l’Évêque diocésain ou à la personne
à lui assimilée selon le droit canonique du lieu du domicile de l’intéressé
les motifs de telles procédures.
§ 2. Dans le cas d’un Évêque diocésain ou de la personne à lui assimilée
selon le droit canonique, le Saint-Siège sera aussitôt informé.
§ 3. Le secret de la confession sacramentelle est absolu et inviolable.
Le clerc ne peut faire l’objet d’aucune poursuite à cet effet.
§ 4. La responsabilité pénale pour les infractions commises par les
clercs, fidèles consacrés et sujets laïcs, aussi bien œuvrant dans l’exercice
de leur mission ou à la charge de l’Église catholique et de ses organismes
ou instituts, est exclusivement personnelle et les peines conséquentes peu-
vent être infligées seulement aux personnes physiques qui les ont commises.
Dans de tels cas, des dégâts conséquents aux infractions pénales répon-
dent exclusivement les personnes physiques responsables avec leurs biens
personnels.
article 15
Des accords complémentaires
§ 1. Au présent Accord pourront s’adjoindre des accords complémentaires
entre les Hautes Parties contractantes.
§ 2. Les matières d’intérêt commun qui demanderaient des solutions
nouvelles ou complémentaires devront être étudiées par une commission
mixte, créée à cet effet. Cette commission soumettra ses propositions à
l’approbation des Autorités dont elle dépend.
§ 3. Toute éventuelle convention entre l’État tchadien ou ses différents
Organes à tous les niveaux et la Conférence Épiscopale du Tchad ou les
autres institutions ecclésiastiques respectera les termes du présent Accord.
Acta Francisci Pp. 811
article 16
De l'interprétation et de l'application
Le Saint-Siège et la République du Tchad s’accordent pour régler par la
voie diplomatique tous les différends qui pourraient surgir dans l’interpréta-
tion et dans l’application des dispositions contenues dans le présent Accord.
article 17
Des situations préexistantes
Seules les situations juridiques, dérivant des accords préexistant de col-
laboration entre la République du Tchad et la Conférence Épiscopale du
Tchad, non contraires au présent Accord, sont maintenues. La date de
référence juridique des institutions ecclésiastiques déjà existantes est celle
de leur érection canonique.
article 18
De l'entrée en vigueur
Le présent Accord sera ratifié selon les procédures prévues par les
règles propres aux Hautes Parties contractantes et entrera en vigueur dès
l’échange des instruments de ratification.
Signé à N’Djaména, le 6 novembre 2013 en double original en langue
française.
Instrumenta ratihabitionis Conventionis inter Apostolicam Sedem atque
Rempublicam Tzadianam constitutae, accepta et reddita mutuo fuerunt Ne-
diamenae die XXII mensis Iunii anno MMXV, a quo ipso die Conventio
vigere coepit ad normam articuli XVIII eiusdem Pactionis.
Pour le Saint-Siège
Jude Thaddeus Okolo
Jude Thaddeus Okolo
Pour la République du Tchad
Moussa Faki Mahamat
Moussa Faki Mahamat
812 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM
GAUDISIENSIS
Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Margaritae a Sacro Corde Iesu (in
saeculo: Virginiae de Brincat) Fundatricis Congregationis Sororum Franciscalium
a Corde Iesu (1862-1952)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Amorem amemus! qui non amatur latens, amemus amorem! Quem et
amantes, ut a quovis ametur patens ubicumque, curemus amorem ».
Cuius filia fuit devota fidelisque assecla, qui ardorem caritatis cumulavit
in animo atque a Deo sese « amore deperire » quaeritavit, sancti Francisci
Assisiensis spiritum Mater Margarita a Sacro Corde cumulate effinxit et
in eadem sententia nihil aliud fecit quam ipsius Seraphici Patris suspirium
resultare illud: « Amorem amemus! ».
Quod conversationis eius cardo fuit summaque spiritualitatis et apos-
tolatus radix. Nam, flamma caritatis opera Instituti ab ea fundati summo-
pere inflavit eiusdemque, ut victima amoris et expiationis fieret, intimius
suffulsit voluntatem.
Serva Dei die 28 mensis Novembris anno 1862 in parvulo vico Kercem
ad insulam Gaulum archipelagi Melitensis ex operosa agricolarum familia
christiana pietate admodum informata nata est. Ad regenerationis fontem
eodem die ortus ducta, Virginiae Iosephae Mariae Ioannae sumpsit nomina.
Die 15 mensis Aprilis anno 1871, sacramentum Confirmationis et aliquibus
diebus post Primam Communionem recepit. Iam inde ab adulescentia adeo
vocationem ad vitam virginis sacratae sponsae Christi percepit, ut quattuor-
decim modo annos nata a confessario iam voti castitatis private profitendi
haberet licentiam, quod initium fuit super viam perfectionis.
Congregatio de Causis Sanctorum 813
Die 8 mensis Decembris anno 1877, sodalis Consociationem Duodecim
Stellarum Sacri Cordis Iesu ingressa est, quae iuvenes mulieres complecteba-
tur operibus caritatis et catechesi tradendae iuxta spiritualitatis expiationis
rationes vacantes. Hac ex consociatione, anno 1879, Reverendus Dominus
Iosephus Diacono, presbyter adiutor, Parvum Opus Magistrarum e Tertio
Ordine Sancti Francisci apud modestam domum civitatis Victoriae super
insulam Gaulum inchoavit.
Die 15 mensis Augusti anno 1881, Virginia admissa quoque est, ut habi-
tum religiosum intra novam illam parvam communitatem indueret. Exinde,
in vitam simplicitatis et humilitatis, Beata Maria Virgine tamquam virtutum
sumpta speculo, omnino concessit. Primis votis religiosis professis, die 15
mensis Augusti anno 1883, officio ministrae a secretis commissa est, in quo
adeo prudentia et indefessa fide praestitit, ut pertinentibus ad surgentem
institutionem aerumnis ipsa subsisteret.
Die 8 mensis Decembris anno 1887, post Constitutiones recognitas, Serva
Dei vota perpetua professa est uti primitiae religiosarum ineuntis Con-
gregationis, nomen sumens Margaritae a Sacro Corde. Fides et fortitudo
praecipuae fuerunt virtutes, quibus ea fulsit, praesertim cum innumeras
propter difficultates atque incommoda Reverendus Dominus Diacono no-
vam exstincturus erat Congregationem: tum Mater Margarita huic consilio
instanter fortiterque adversata est, omnia Operis suscipiens onera divinae
tantum Providentiae confisa. Proinde, modo viginti septem annos nata elec-
ta est Superiorissa Generalis et Congregationi moderandae consuluit, quae
iam e quattuor coniungebatur communitatibus, et in hoc munere exercendo,
brevibus tantum interpositis moris, triginta amplius annos confirmata est.
Serva Dei virtutes suas humanitatis et spiritus quaesiit consummare, ut
egregie Ecclesiae loci necessitatibus responderet, praesertim quoad chris-
tianam iuvenum institutionem ac familiarum morum provectum. Peculiari
studio sacerdotes maxime coluit filialique pietate et obsequio gessit. Intra
Institutum maternitatem suam spiritualem orationi oblationique expiatoriae
Sacro Cordi Iesu innisam effudit et summo cum muneris sui officio filias
paravit, ut ad vineam dominicam, peregrinae et pauperes sicuti verae sancti
Francisci discipulae, mitterentur. Institutum citius crebruit atque Corcyram
Siciliamque et Aethiopiam contigit.
814 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Omnibus in adiunctis Mater Margarita auxilium invenit iugis —diurnae
scilicet et nocturnae— orationis, cuius gratia praesentiam Dei admodum
experiebatur. Anima insuper fuit substantialiter eucharistica et omnimodo
enixa est, ut in unaquaque fundatione Sanctissimum Sacramentum adesset
et Sorores ex precatione et eucharistica adoratione sollicitudinem valerent
haurire Deo efferendo atque amando idoneam.
Vertices contemplationis attigit intimarumque rerum caelestium mysti-
carum contemplationum, ardentibus cordis eius sententiis testibus, quibus
socias adhortabatur, dicens: « Amoris fructus est quod saepius flagrari vi-
deor ... O si in oceanum infiniti amoris, aeterni amoris immergerimur illud!
Adusque insaniam eum amemus! ».
Sponsali amori Iesu summa castitate cogitationum et operum consensit.
Dei amantissima, eundem tamquam « amorem aeternum, omnipotentem et
infinitum », « oceanum immensae bonitatis », « abyssum perpetuae mansue-
tudinis », « gremium paternum atque aeternum », « largitorem omnium bono-
rum », « misercordiam divinam et infinitam » intellexit. Pauperculi Assisiensis
illius ingressa vestigiis, laetam et benignam paupertatem conversationis
testimoniique sui et evangelici nuntii tradendi quasi magnam chartam fecit.
Summa fuit dilectio eius erga Summum Pontificem, quem genuina devo-
tione fovit. Die 17 mensis Septembris anno 1921, in Audientia a Benedicto
Papa XV concessa accepta est, ut Decretum Laudis Congregationis excipe-
ret. Die 21 mensis Maii anno 1927, Mater Margarita Domum Christo Regi
dicatam voto potita est in Urbe fundandi.
Mense Aprilis anno 1924, Superiorissae Generalis cessato munere, virtu-
tes conversationis religiosae suae testata est communitatibus Domus Adora-
tionis insula Melitae, Domus in civitate Xaghra insulae Gauli et Novitiatus
in Urbe.
Anno 1940, gravi cordis infirmitate correpta est et reliquam vitam apud
valetudinarii cubiculum Victoriae intra moenia Domus Matris instructum in
parva cella prope cappellam degit. Novissimas dilecti sui Instituti hinc con-
spicere perseveravit, omnibus fidei et fortitudinis praebens testimonium. Deo
propter omnia, quae ipsi concederat, pergrata, spem suam aluit advolandi
ad Dominum, cui mane diei 22 mensis Ianuarii anno 1952 obviam prodiit.
Ob indesinentem eius et in dies progredientem sanctitatis famam, Causa
Beatificationis et Canonizationis apud Curiam Archiepiscopalem Gaudisien-
Congregatio de Causis Sanctorum 815
sem inita est per celebrationem Inquisitionis dioecesanae a die 14 mensis
Iulii anno 1987 ad diem 22 mensis Ianuarii anno 2000, cuius auctoritas et
vis iuridica a Congregatione de Causis Sanctorum die 11 mensis Decembris
anno 2000 probatae sunt.
Positione confecta, die 12 mensis Aprilis anno 2013 in Congressu Pecu-
liari Consultorum Theologorum prospero cum exitu disceptatum est, iuxta
consuetudinem, an Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset.
Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 21 mensis Ianua-
rii anno 2014, cui egomet ipse Angelus Cardinalis Amato praefui, professi
sunt Servam Dei virtutes theologales, cardinales iisque adnexas in modum
heroum exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
infrascriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno die
declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in
Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Tempe-
rantia et Fortitudine iisque adnexis in gradu heroico Servae Dei Margaritae a
Sacro Corde (in saeculo: Virginiae de Brincat), Fundatricis Instituti Sororum
Franciscalium a Corde Iesu, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
816 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
ROMANA seu TURRITANA
Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Elisabethae Sanna Christifidelis Lai-cae, Viduae, Tertiariae professae Ordinis Minorum S. Francisci, Sodalis Unionis Apostolatus Catholici a S. Vincentio Pallotti conditae (1788-1857)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Velim plenum caelum, vacuum purgatorium, clausum infernum ».
Haec verba, a Serva Dei Elisabetha Sanna patri eius spirituali sancto
Vincentio Pallotti recitata, altitudinem demonstrant eius animi, fervida fide
animati atque magno apostolatus universalis desiderio. Totam per vitam illa
se in indefatigabili immolabat ministerio ut beneficia maiori personarum
numero praeberet.
Serva Dei in Codrongianos, intra fines Archidioecesis Turritanae, die 23
mensis Aprilis anno 1788 est nata, in familia rustica satis locupleti: pater
munus etiam syndici istius pagi exercuit. Tres menses nata, variola est cor-
repta atque capacitatem amisit brachia levandi, etiamsi ditibus difficulter
uti valuit. Nulla accepit scolastica rudimenta, quod fuit illo tempore valde
frequens, potissimum quod pertinet ad feminas; illiterata igitur mansit.
Iuvenis viro nupsit bene de rebus oeconomicis constituto atque magnanimo
et, quamvis infirma esset, potuit quinque fìlios generare et instituere. Iter
matrimoniale valde harmoniose vixit, etiamsi iam ab adulescentia signa
animadvertit religiosae vocationis. Postquam vidua mansit Tertio Ordini
Franciscali adhaesit atque votum castitatis nuncupavit, exercitare pergens
notionem spiritualis maternitatis erga puellas et mulieres suae terrae, mi-
nime neglectis domesticis rebus et administrandis camporum fundis.
Anno 1831, postquam alimento et curae filiorum prospiceret, navem
conscendit peregrinationem in Terram Sanctam actura, sed, ob calamitosum
traiectum, Romam tantummodo pervenit neque Sardiniam ob graves valetu-
dinis perturbationes redire potuit. In Urbe professionem fecit franciscalem
Tertii Ordinis atque se totam orationi dicavit et aegrotantium, pauperum
pupillorumque ministerio, reticulum agens atque beneficientiae pauca sua
lucra offerens. Inter primos nomen dedit Unioni Apostolatus Catholici sancti
Vincentii Pallotti, quem providentiali modo cognovit ac veluti spiritualem
moderatorem elegit.
Congregatio de Causis Sanctorum 817
Eius modesta domus sanctuarium fidei fuit et spiritualitatis. Serva Dei
sollicita erat de pace in familiam ferenda, de peccatoribus ad rectam viam
reducendis, de apparationibus pro ecclesia Sanctissimi Salvatoris in Unda
procurandis. Eius spiritale iter non solum noverat usuales temptationes,
sed etiam formas vexationis diabolicae: haud rare daemon ei turpissimis
sub imaginibus apparebat, et nonnumquam ei gulam in actu suffocationis
stringebat, provocans livores, extraordinariam inflationem vultus aliaque
signa. Corporis morbis additae sunt desolationes, spirituales ariditates et
calumniae ex parte illorum qui, in circumstantiis socialibus-politicis tempore
Italicae Nationis restitutionis, se declarabant adversus Papam et Ecclesiam;
Serva Dei tamen patienter et sereno animo omnia Domino concredidit in
actu fiduciosae commissionis.
Peculiare omnino iter Servae Dei apparet, cuius vita variis in circum-
stantiis existentiae evenit. Testimonium christianum in familia secutus est
status viduae qui pro Elisabetha novum incitamentum constituit ad munus
apostolicum. Etiamsi multum passa est cum domum redire non posset, nulli
periculo animum submisit, sed sciebat se Deo committere, novas condiciones
accipere, aliis servire et fidelitatem erga praecepta Evangelii et Ecclesiae
iugiter servare. Intensa fuit eius fides, alta devotio eucharistica et Maria-
lis, constans orationis spiritus, magnanimum studium servitii. Necessitates
omnium advertens, tum in provincia familiari tum in illa sociali, libenter
aliis tradebat quae ipsa accipiebat. Resplendet in ea spes, quae in se ipsa
est virtus peregrinatorum: et revera tota Servae Dei vita peregrinatio fuit
quae culmen suum postrema in statione habuit Romae apud Successorem
Petri. Sua in vita suoque in spiritali itinere adimplere ipsa videtur eventus
peregrinationis biblicae veluti adfirmatio primatus Dei super omnes even-
tus humanos: « Laetatus sum in eo quod dixerunt mihi: “In domum Domini
ibimus” » (Ps 122, 1).
Elisabetha Romae die 17 mensis Februarii anno 1857 pie in Domino
obdormivit atque in ecclesia iam memorata Sanctissimi Salvatoris in Unda
est sepulta.
Post obitum Servae Dei, eius sanctitatis fama ita magna fuit ut, paucis
mensibus transactis, Cardinalis Vicarius Romae Postulatorem pro beatifi-
cationis Causa nominaret. Processus Ordinarius ab anno 1858 ad annum
1862 est peractus. Sequentibus annis Processus Apostolici sunt celebrati:
818 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
super fama in genere et super virtutibus, conclusi cum paratione Positionis
super virtutibus. Tamen, varias ob rationes, Causa retenta est, sed fama
sanctitatis Elisabethae numquam cessavit. Studium Causae iterum ab anno
1990 est actum, atque alia magni momenti documenta reperta sunt, usque
ad illud tempus incognita. Iuridica validitas Processus Turritani die 11 men-
sis Martii anno 1994 a Congregatione de Causis Sanctorum est recognita.
Annis 1990-1996 Nova Positio super virtutibus est parata. Sessio Consul-
torum Historicorum die 22 mensis Aprilis anno 1997 est peracta. Peculiaris
Consultorum Theologorum Congressus die 20 mensis Novembris anno 2012
positive edixit de virtutibus Servae Dei. Patres Cardinales et Episcopi in
Sessione Ordinaria die 21 mensis Ianuarii anno 2014 congregati, me, Angelo
Cardinale Amato, moderante, edixerunt Servam Dei heroico modo virtutes
theologales, cardinales iisque adnexas excoluisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
me, subscriptum Cardinalem Praefectum, accurata relatione, Sanctitas Sua,
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodier-
no die declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate
tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia,
Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servae Dei
Elisabethae Sanna, Christifidelis Laicae, Viduae, Tertiariae professae Ordinis
Minorum S. Francisci, Sodalis Unionis Apostolatus Catholici a S. Vincentio
Pallotti conditae, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
Congregatio de Causis Sanctorum 819
AMAZONENSIS
Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Seraphinae Cinque (in saeculo: Noë-mis) Sororis professae e Congregatione Sororum Adoratricum Sanguinis Christi (1913-1988)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Quam bonus Deus! ».
Haec, quae in ore Servae Dei Seraphinae Cinque (in saeculo: Noëmis)
iugiter recurrebant, verba tamquam summa exstant clarae eius et benig-
nae fidei in Deo, quae ad omnia laeta tristiave sub luce divinae caritatis
legenda eam duxit.
Serva Dei die 31 mensis Ianuarii anno 1913 Uricuritubae ad ripas Ama-
zonii fluminis e familia ab Italia oriunda nata est et ad regenerationis
fontem nomen Noëmis sumpsit. Cum parentes maximi cacai facti essent
productores ex universa Amazoniae regione, quo nuperrime tantum migra-
verant, genere ipsa locuples erat, quapropter optima Serva Dei imbuta est
christiana culturalique ac civili institutione, quae Manausii, ubi quattuor
annos scholam primariam frequentavit, apud Collegium Sororum a Sancta
Dorothea recepit, quod dein consentiente patre deseruit, cum spes vitae
religiosae amplectendae clare se aperuit. Studiis exinde in schola publica
perfectis, titulum magistrae scholae elementaris adepta est.
Munus statim docendi eidem commissum est primum in recessibus silvae
et, biduo post, Manausii, ubi operam pluribus in Institutis usque ad annum
1946 dedit, cum ad Civitates Foederatas Americae Septentrionalis una cum
Sororibus Adoratricibus Sanguinis Christi profecta est, quae interdum in
Brasilia condiciones ad missionem in valle Amazoniae ineundam ante exis-
timaverant. Nam, Servae Dei numquam anhelitum defecerat, ut religiosa
fieret, immo, eodem tempore, sive cum iuvenis studiis dedita erat sive
oneribus magistrae functa, ad navitates paroeciae et catechesim tradendam
sicut et diversas ad consociationes admodum attendit. De urbis pauperibus
praeterea moliebatur egenis, quos quo magis adiuvaret ministrae subsidiariae
infirmorum consecuta est titulum.
Dein, Serva Dei vota religiosa perpetua profiteri valuit, nomen sumens
Seraphinae, et arduo mandata est officio curandi, ut scholae Sororum Ado-
820 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
ratricum a Statu Brasiliensi recognocerentur; et cum infirmorum ministrae
munera summa cum peritia simul et ardore exerceret, mulierum sarcinis
praesertim praegnationis oneratarum culmen iamiam facta est eminens et
signifer lucerna. Reliquos sedecim annos vitae, ab anno scilicet 1971 adus-
que annum 1987, Altamiram in Paraënsi dicione missa est, ubi vespertinis
horis in schola praeciperet aegrotisque apud nosocomium dioecesanum sub-
veniret, quod Episcopus ipse, Missionarius e Congregatione Pretiosissimi
Sanguinis, gerebat.
Eodem tempore, territorium illud eventu quodam summae magnitudinis
socialis signatum est, molitione scilicet viae, quae universam Amazonicam
Silvam transit. Cum innumeris enim in familiis inceptum illum potioris vi-
tae magnam suscitavit spem, ad loca permulti migraverunt Amazoniae, qui
autem immanes in difficultates incederunt, quasi ab omnibus derelicti et
certae morti destinati. Quibus Soror Seraphina auxilium refugiumque obtulit
omnibus et ipsa, stipem pro pharmacis alimentisque et vestibus emendis
quaeritans, mendicum genus vitae incohavit.
Hac a Parvula Sorore tam gracili et eximia pietate suffulta in proxi-
mum quemque, qui illis in inhumanis adiunctis viveret, populus magis in
dies sivit commoveri. Soror Seraphina Episcopum huc suasit, ut hospitium
quoddam pro egentissimis et praesertim pro mulieribus exstrueret, quae de
silva post dies itineris in trabariis vel alio simplicissimo vehiculo devectae
pervenirent, ut in valetudinario Altamirae parerent. Quod autem anno 1984
tantum valuit, etiamtum ineptis modestissimisque semper sedibus adhibitis.
Suavis Servae Dei indoles et fortis profundae eiusdem spiritualitati mire
adhaesit et implicans genuit amore refertum exemplar conversationis. Opus
eius pro bono humanitatis limpido intellectui fidei innitebatur, quem iam
infans domi sibi conciliaverat et suipsius cum Christo magis magisque cor-
roborare valuit occursum Verbo Dei, oratione et Eucharistiae participatione
enutritum. In Sororum Adoratricum Sanguinis Christi actuositatis gratia et
virtute Serva Dei aërem profecto invenerat menti ac rationibus suis spiritua-
libus omnino consentaneum in simplicitate puritateque et corporis animae-
que necessitatum populi sui sollicitudine perficiendis. Omnibus in adiunctis
numquam defecit, quominus sive doctrinae in paroecia tradendae ardore
fungens officio sive uti fundatrix animatrixque diversarum consociationum
Congregatio de Causis Sanctorum 821
ecclesialium, necnon milium alumnorum sedula institutrix atque pauperum
infirmorumque indefessa ministra Evangelii nuntium iugiter ferret.
Dimidio fere anno 1987, Serva Dei, gangliorum lymphaticorum tumoris
signis ostensis, Altamiram deseruit et infra annum acria inter corporis
tormenta transactum Manausii die 21 mensis Octobris anno 1988 peregri-
nationem suam in mundo consummavit.
Hanc ob sanctitatis famam Causa Beatificationis et Canonizationis apud
Curias Archiepiscopales Amazonensem et Belemensem de Pará atque Prae-
laturam Territorialem Xinguensem inita est per celebrationem Inquisitionis
dioecesanae a die 7 mensis Iulii anno 2000 ad diem 29 mensis Septembris
anno 2003, cuius auctoritas et vis iuridica a Congregatione de Causis Sanc-
torum die 17 mensis Decembris anno 2004 probatae sunt. Positione confecta,
die 28 mensis Septembris anno 2012 in Congressu Peculiari Consultorum
Theologorum prospero cum exitu disceptatum est, iuxta consuetudinem, an
Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset. Patres Cardinales
et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 7 mensis Ianuarii anno 2014, cui
egomet ipse Angelus Cardinalis Amato praefui, professi sunt Servam Dei
virtutes theologales, cardinales iisque adnexas in modum heroum exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
infrascriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno die
declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in
Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Tempe-
rantia et Fortitudine iisque adnexis in gradu heroico Servae Dei Seraphinae
Cinque, Sororis professae Instituti Sororum Adoratricum Sanguinis Christi,
in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
822 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
VERONENSIS
Beatificationis et Canonizationis Servi Dei Iosephi Girelli Sacerdotis Dioecesani
(1886-1978)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« In carcere eram, et venistis ad me » (Mt 25, 36b).
Servus Dei Iosephus Girelli, sextum misericordiae opus, nempe detentos
in carcere visitandi, sibi assumpsit, suae operositati omnimodum caritatis
vigorem adiungens et insimul laicos instituens christifideles ad missiones
detentis in carcere ferendas. Apud scholam Iesu et Francisci Assisiensis,
didicit solam caritatem, fraternum nempe et christianum amorem, abyssum
qua mundus carceris a mundo libertatis separatur replere posse. Quamobrem
non tantum condicionem vitae reclusorum cognoscere voluit, verum etiam
iisdem adsidere ut eorum vitae et tribulationum particeps fieret.
Iosephus Girelli die 10 mensis Ianuarii anno 1886 Veronae natus est,
et, paulo post, die 17 eiusdem mensis baptismatis lavacro ablutus est in
ecclesia Sanctae Mariae Magdalenae in pago v. Dossobuono, qui pars est
urbis Villafranca Veronensis. Hic enim mense Maio anno 1892 ad primum
eucharisticum convivium accessit. Expletis elementariis curriculis, studia
Veronae prosecutus est apud Institutum Stigmatum. Deinde indicia per-
sentiens sacerdotalis vocationis, frequentavit Seminarium dioecesanum, ubi
studia secundaria perfecit et theologica. Die 7 mensis Augusti anno 1910
sacro presbyteratus ordine est insignitus.
Primum mandatum implevit se conferens in Villam Atesinam, viculum
Provinciae Rhodigiensis, dioecesis Veronensis, qua vicarius cooperator pa-
roeciae. Mense Augusto anno 1918 tamquam rector ingressus est, et, ipso
tempore quo erigebatur ad gradum paroeciae anno 1928, uti parochus in
locum Rosegaferro, ex Villafranca Veronensi, ubi moratus est usque ad annum
1951, uberes spirituales colligens fructus. Hic enim ab anno 1933 perfecit et
disposuit Piam Unionem Sacerdotalem pro gratuitis missionibus in Institutis
carcerariis, in quibus pastorali opere maxime praestitit.
In eius spiritu clarius in dies persuasio eminebat Iesum in terram ad-
venisse ad salvandum quod perierat, ad errantem ovem quaerendam, ad
Congregatio de Causis Sanctorum 823
misericordiam latroni paenitenti ferendam; quin etiam Dominum hominibus,
maxime miseris ac derelictis similem fieri non erubuisse. Servus Dei in
reclusis vultum Domini dolentis contemplabatur. Quapropter mense Iulio
anno 1934 primam duplicem missionem promovit destinatam iis qui Par-
mae in institutis poenalibus et iudiciariis retinebantur. Aliquot post annos,
hoc pastorale ministerium in dies celerius propagatum est, ita ut carceres
attingeret Romae, Venetiarum, Planasiae, Augustae Taurinorum, Brixiae,
Gorgonae, pagi Castiadas, Francorum Castri, Aemiliae ... Hic missionalis
apostolatus apud carceres non impedivit eum quominus assistentiam et
servitium proprium communitati paroeciali praestaret, non obstante periodo
illa, annis 1939-1945, qua alterum bellum mundanum grassabatur. Servus
Dei ductor et tutissimum praesidium exstitit erga fideles sibi suaeque sol-
licitudini concreditos.
Quo apostolatum apud reos et captivos melius explicaret, e paroeciali
munere eximi petivit, ut propositum aleret Deo se vovendi in Instituto
Pauperum Servorum Divinae Providentiae, quod Sanctus Ioannes Calabria
condiderat. Quod tamen propositum, attenta peculiari condicione in qua
Dioecesis versabatur parochi praesentia indigens, ad effectum perduci nequi-
vit. Nihilominus Servus Dei, mandato sui Episcopi obtemperans, novatis
viribus pastorale ministerium exercere perrexit. Totam vitam insumpsit in-
serviens omnibus qui, variis de causis, deiectionem intra parietes carceris
patiebantur; et hanc sensibilem curam in animum infudit plurium sacerdo-
tum et laicorum, quos ad hoc grave ministerium alliciebat.
Peculiari eius charismate ac constanti vita orationis nitebatur, ex qua
fortitudinem et iudicii perspicuitatem hauriebat. Servus Dei apud scholam
Iesu Crucifixi formatus ac penitus particeps mysterii eucharistici hominibus
corpore et spiritu dolentibus proximum humiliter se fecit, ita ut omnibus
minister, amicus et frater fieret. Manus Divinae Providentiae in dolore
contemplans, reclusos hortabatur ut oppeterent et superarent sensus de-
trectationis, rebellionis et angoris; ut frangerent inquietudinem et angustias,
ita ut sese aperirent ad fiduciam et ad spem, quas ipsemet tam in corde
quam in modo sese gerendi nutriebat.
Bello nuper composito ac ruderum congerie acerbisque vulneribus sig-
nato, Episcopus Veronensis die 4 mensis Augusti anno 1947 approbavit
Statutum pro Missionibus gratuitis in praeventionis ac poenae sedibus ser-
824 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
vandum. Inter proposita illius Operis, quod ex Servi Dei caritate ortum est,
praeter missiones in locis custodiae, requirebatur ut sodales darent operam
iuvandis familiis captivorum ac peculiarem in modum iis qui, poena iam
soluta, e carcere dimittebantur. Eodem fere tempore instituit Commentarium
bimestre cui titulus « Croce Bianca », ut instrumentum communicationis inter
reclusos eorumque familias haberetur.
Quandoquidem missionalis apostolatus inter reclusos et assistentia ad
sodales Piae Unionis increscebat, Servus Dei a munere paroeciali exonerari
obtinuit. Qua de re anno 1951 paroeciam reliquit ac sedem statuit in pago
v. Ronco all’Adige, ubi spiritualis curae munus in relaxationis Hospitio as-
sumpsit. Hic enim Domum condidit Sancti Ioseph excipiendis reclusis de
vinculis dimissis. Apostolica eius navitas celeriter diffusa est et ideo in dies
maiora creverunt subsidia, ita ut anno 1957 in lucem erigi potuerit Sextum
Opus, scilicet, consociatio laicorum qui promptos se praeberent ad missiones
apud reos promovendas. Huic Sedi aliae sunt additae domus, quarum fuit
hospitio excipere eos qui frequentiores libertate fruebantur. Mense Iunio
anno 1959 Servus Dei ob Meritum Civile Redemptionis Socialis aureo no-
mismate necnon diplomate ab Italico Gubernio est honestatus.
Praeterea, ne extremis quidem vitae annis defecerunt eum iuventus ani-
mi, luciditas mentis ac serenitas spiritus ad gloriam Dei et ad servitium
tenuiorum omnino dediti. Permanens eius gestus subridens ex artissima
communione cum Corde Christi ob amorem sauciato proveniebat. Humilis,
silens ac simplex eius apostolatus, quem per duodeseptuaginta annos vitae
sacerdotalis exercuit, coram omnibus qui eum cognoverant luculenter patuit.
Mense Septembri anno 1977, Servus Dei se recessit in hospitium Sacri
Cordis pagi Negrar, Veronae. Die 1 mensis Maii anno 1978, dum ad altare
accederet, sacris vestibus indutus ad Eucharistiam celebrandam, animam
Domino tradidit.
Sanctitatis fama perpensa, apud ecclesiasticam Curiam Veronensem a die
10 mensis Aprilis anno 2002 ad diem 30 mensis Aprilis anno 2005 instructa
est Inquisitio dioecesana, cuius iuridicam auctoritatem haec Congregatio
approbavit, Decretum edens die 9 mensis Iunii anno 2007. Exarata Positione,
ut de more disceptatum est de virtutibus heroico in gradu a Servo Dei exer-
citis. Die 26 mensis Februarii anno 2013 Consultores Theologi in Peculiari
Congressu congregati faventem tulerunt sententiam. Purpurati Patres et
Congregatio de Causis Sanctorum 825
Episcopi in Sessione Ordinaria habita die 7 mensis Ianuarii anno 2014, cui
egomet, Angelus Card. Amato, praefui, agnoverunt Servum Dei heroicum
virtutum theologalium, cardinalium eisque adnexarum fastigium attigisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno die
declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in
Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Tem-
perantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servi Dei Iosephi
Girelli, Sacerdotis Dioecesani, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
826 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
BONAËRENSIS
Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Mariae Benedictae Arias Fundatricis
Sororum Ancillarum Iesu in Sacramento (1822-1894)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo, elevatio manuum
mearum ut sacrificium vespertinum » (Ps 141, 2).
Serva Dei Maria Benedicta Arias, humilis ac simplex necnon paenitens
ac pia mulier, sanctae Ecclesiae fidelissima sanctitatis viam percurrit. De eu-
charistica spiritualitate sane deprompsit magnanimitatem et vim tum egen-
tissimis se dicandi, tum maternam sollicitudinem erga pupillas aegrotosque
exprimendi. Divina gratia eius cor convertit quasi in pretiosum turibulum,
ex quo perpetuo halavit Sanctissimi Sacramenti adorationis laudisque odor,
necnon magnanimae actuum reparationis, una cum Christo Crucifixo, ad
consequendam fratrum in corpore et spiritu vulneratorum salutem.
Serva Dei die 3 mensis Aprilis anno 1822 in loco vulgo La Carlota,
provinciae Río Cuarto intra Argentinae fines, vitam iniit. Die 30 mensis
Maii eiusdem anni Baptismatis ac Confirmationis sacramenta recepit. Cum
puellae innuptae esset filia ideoque reiecta ab originis familia, humilibus
coniugibus, olim servis natione Africanis, est assignata. Parentes adoptivi,
qui Saltae constiterant, perpauperes erant at boni christiani. Qui vero eam
et amore sunt amplexi et fide imbuerunt.
Anno 1840, matre adoptiva mortua, Serva Dei inire petiit societatem
piarum mulierum, quae Bonaëropoli in exercitiorum domo, instituta a Ve-
nerabili Maria Antonia de la Paz y Figueroa, vitam communem, sine votis
religiosis, ducebant. In hoc loco misero et austero Maria Benedicta, per
triginta annos, operosam, humilem, paenitentem, temperantem, orationis
amantem se praebuit. Magistrae, Secretariae et Oeconomae munera in spi-
ritu evangelici ministerii explevit.
Anno 1845, in Bonaërensi coenobio Sancti Francisci, vestem Francisca-
lem induit et, die 10 mensis Maii anno 1846, veluti tertiaria Ordinis Fra-
trum Minorum vota nuncupavit. Anno 1862 Confraternitati a Sanctissimo
Sacramento, in Cathedrali ecclesia Bonaërensi erectae, nomen dedit ita ut
Congregatio de Causis Sanctorum 827
adorationis, etiam nocturnae, vigilias prope altare crebriores redderet. Ex
hac profunda cum Domino unionis vita eam cepit desiderium communita-
tis domus exercitiorum convertendae in congregationem religiosam. Anno
1870, ut rem obtineret ac manifestam Archiepiscopi Bonaërensis haesita-
tionem superaret, Romam petiit. Beatus Pius PP. IX, in audientia illae
concessa, eiusdem animum confirmavit et novo instituto benedixit. Serva
Dei iter perrexit peregrinans ad Terram Sanctam ibique futurae Congre-
gationis Regulas scripsit. Postquam domum rediit, die 9 mensis Novembris
anno 1871 dioecesanam obtinuit approbationem Instituti Ancillarum Iesu
in Sacramento, quod Sanctissimum Sacramentum diu noctuque adoraret,
puellis orphanis, pauperibus, aegrotis, iuvenibus matribus innuptis subveni-
ret necnon operam in nosocomiis navaret. Die 21 mensis Novembris anno
1876 professionem religiosam, una cum primis tredecim sodalibus, emisit.
Etsi Antistita Generalis, quin pro consororibus ac puellis orphanis mendi-
caret non recusavit. In moderanda congregatione prudentiam sapientiamque
praestavit atque calumnias et obtrectationes patienter toleravit. Saltae et
in Civitate Bolivarensi novas domos religiosas erexit. Heroico cum animo
consensit ut operam sanitariam et auxiliarem daret in Bonaëropolis syphi-
locomio ac valetudinario, locis famosis ac pestilentiosis, quorum curam alia
instituta religiosa non acceperant.
Serva Dei spiritales singulorum illic iacentium conditiones respiciebat,
illorum mentes ad propriae humanae dignitatis sensum revocabat eosdemque
ad sacramenta recipienda disponebat. Urbs Bonaëropolis stupebat operam
apostolicam Matris Benedictae Arias eiusque consororum, quae ad animas
Deo acquirendas unice vivebant. Filias suas fundatrix hortabatur, dicens:
« Omnia summa bona facite », iisdemque verum Ecclesiae thesaurum mons-
trabat: « Ad pauperes, filiae, ad pauperes; pauperes semper quaerite ».
Die 25 mensis Decembris anno 1893, incendio orto in cappella Domus
nuncupatae de Jesús, Mater Benedicta superfuit graviter usta. Inde eius
valetudo paulatim est aggravata. Cum omnibus membris caperetur, totam
Divinae Voluntati, amplius orando et adorando, se commisit. Die 25 mensis
Septembris anno 1894, sicuti praedixerat, caelesti Sponso obviam hilare ivit.
Ob eius sanctitatis famam, ab anno 1937 usque ad annum 1940 apud Cu-
riam Archidioecesis Bonaërensis celebratus est Processus Ordinarius, cuius
validitas iuridica per Decretum die 2 mensis Maii anno 1998 a Congregatione
828 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
de Causis Sanctorum est recognita. Positione confecta, disceptatum est, iuxta
consuetudinem, an Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset.
Die 31 mensis Ianuarii 2013 habitus est Congressus Peculiaris Consultorum
Theologorum prospero cum exitu. Patres Cardinales et Episcopi in Sessio-
ne Ordinaria diei 21 mensis Ianuarii anno 2014, cui egomet ipse Angelus
Cardinalis Amato praefui, professi sunt Servam Dei virtutes theologales,
cardinales iisque adnexas in modum heroum exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
infrascriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno die
declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in
Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Tem-
perantia et Fortitudine iisque adnexis in gradu heroico Servae Dei Mariae
Benedictae Arias, Fundatricis Sororum Ancillarum Iesu in Sacramento, in
casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
Congregatio de Causis Sanctorum 829
VICTORIENSIS
Beatificationis Seu Declarationis Martyrii Servi Dei Petri Asúa Mendía Sacerdotis
Dioecesani († 1936)
DECRETUM SUPER MARTYRIO
« Si Christi causa est, me non piget mori (...). Si propter fidem me per-
sequuntur, benedictus sit Deus ».
Haec sunt aliqua postrema verba Servi Dei Petri Asùa Mendia suam
illimem conscientiam declarantia atque generosam dispositionem ad sig-
nificandam, morte cruenta, propriam fidelitatem Christo et Ecclesiae in
perdifficilibus adiunctis cuiusdam persecutionis religiosae.
Primo dimidio saeculi XX, Ecclesia Catholica in Hispania reapse aggre-
dita est ferociter, tum physice a Militiis AnarcoMarxistis, tum iuridice et ad-
ministrative legislatione libertatem religiosam et cultus exercitium vetante.
Sacerdotes et Episcopi, una cum Religiosis et apostolice consociatis fuerunt
methodice accusati, minati, ac saepe coacti ad paroecias et communitates
relinquendas, in carcerem coniecti, denique necati. Ecclesias et coementeria
contaminata, profanata et demolita sunt. Cultus libertas primum restricta
et postea suppressa est. Multae terroris ac seditionis fuerunt victimae, quae
verticem consecutae sunt anno 1936, in cuius aestate circiter septuaginta
neces quotidianas exsequebantur. Servus Dei Petrus Asúa Mendía pertinet ad
Hispaniae christianorum martyrum gloriosum exercitum, interfectus propter
unicam culpam identitatis suae catholicae et sacerdotalis.
Servus Dei natus est in loco v. d. Valmaseda apud civitatem Vizcaya
in Hispania, die 30 mensis Augusti anno 1890. Studia primaria frequenta-
vit in pago natali apud gymnasium Congregationis Hijas de la Cruz; sed
baccalaureatum obtinuit in schola Societatis Jesu apud Orduña. Profectus
ad civitatem Matritensem anno 1904, lauream obtinuit in Architectura et
professionis architecti exercitium incepit, instituens et aedificans structuras
religiosas in pago natali et in Flaviobrigensi et Victoriensi civitatibus; anno
1915 nominatus est architectus titularis Dioeceseos Victoriensis quae, illo
830 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
tempore, includebat territoria nunc dioecesium Flaviobrigae et Sancti Se-
bastiani. Simul, assiduam cum Deo in oratione unionem pleniorem fecit et
strenue Adorationem Eucharisticam Nocturnam SS.mo Sacramento evexit.
Anno 1919, maturata vocatione ad sacerdotium, admissus est in semina-
rium Matritense et presbyter ordinatus est die 14 mensis Ianuarii anno
1924. Postea, ministerio apostolico et pastorali strenue inservivit, minime
indulgens activitatem architectonicam in dioecesi explicatam, qua de causa
novum seminarium et multas ecclesias et oratoria restauravit. Anno 1930,
nominatus est Cubicularius a Secretis Suae Sanctitatis.
Ineunte Hispanico civili bello (1936-1939), Dominus Petrus, dum vitam
ageret cum propria familia in pago natali, in carcerem coniectus est ad
publicas interrogationes sustinendas in quibus aperte declaravit personalem
adhesionem Christo Domino et Ecelesiae; enimvero, periculum extremum
adens, aggressus est sacerdotale ministerium. Praeclarus atque aestimatione
dignissimus erat ob apostolatum suum et multa opera pastoralia utilia ad
pauperiores auxiliandos; humilis ac austerus sacerdos, Evangelium prae-
dicabat vitae sanctitate, catechetica instructione et praevalente cura in
favorem moligentium. Plus violenta condicio socialis Hispaniae ingraves-
cebat, amplius Dominus Petrus spiritualiter et psychologice animum pa-
rabat: hac ratione, martyrii eventum eum non deprehendit. Nominatim,
inde a prima provocatione Militiarum dum in domo familiari habitabat,
harum perturbationes comminationesque placidum animum Servi Dei non
tetigerunt qua de causa apostolatum sereno spiritu non intermittit. Post
ultimam celebrationem Sanctae Missae in domicilio parentum, die 25 mensis
Augusti anno 1936, transtulit domicilium ad pagum Erandio apud Flavio-
brigam, ubi commoravit cum duobus avunculis. Detectus die 29 mensis
Augusti, in carcerem in Liendo apud Santanderiensem civitatem coniectus
est; tormentis interrogatus et morte damnatus, scopleto suplicium sumpsit
ipso die 29 mensis Augusti anno 1936. Mortuus est postquam inimicos suos
veniam indulsisset.
Fama martyrii Servi Dei ita crevit in communitate ecclesiali, ut apud
Curiam dioecesanam Victoriensem, a die 14 mensis Decembris anno 1960
usque ad diem 23 mensis Iunii anno 1962, Processus Informativus Ordina-
rius celebratus est, quem subsecuta, apud Curiam ipsam et a die 20 mensis
Congregatio de Causis Sanctorum 831
Martii usque ad diem 1 mensis Septembris anno 2004, Inquisitio dioecesana.
Haec Congregatio de Causis Sanctorum, decreto diei 30 mensis Novembris
anno 2007, fìdem recognovit Processui et Inquisitioni. Positio confecta, iuxta
suetum morem, die 9 mensis Februarii anno 2012, Congressus Peculiaris
Consultorum Theologorum factus est, in quo propitium votum emanatum.
Patres Cardinales et Episcopi, in Sessione Ordinaria die 7 mensis Ianuarii
anno 2014 a me Card. Angelo Amato recta, recognoverunt Servum Dei
supplicium sumpsisse adhaesionis et fidelitatis Christi et Ecclesiae causa.
De hisce omnibus rebus, referente subscripto Cardinali Praefecto, cer-
tior factus Summus Pontifex Franciscus, vota Congregationis de Causis
Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno die declaravit: Constare de
martyrio eiusque causa Servi Dei Petri Asúa Mendía, Sacerdotis Dioecesani,
in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
832 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
QUEBECENSIS
Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Marcellae Mallet Fundatricis Congre-
gationis Sororum a Caritate de Québec (1805-1871)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Magna potentia Dei solius et ab humilibus honoratur » (Eccli 3, 21).
Serva Dei Marcella Mallet Dominum magnificavit per humilitatem et
laetitiam vitae et promptam se fecit actioni divinae gratiae, ut potentia
Altissimi mira caritatis prò pusillis et pauperibus agere perseveraret.
Serva Dei die 26 mensis Martii anno 1805 in vico v. d. Cóte-des-Neiges
prope Marianopolim in Canada nata est. Adhuc parvula patre et sex fratri-
bus orbata est, cui dolori summa adicitur inopia, quae familiam eius valde
opprimebat. Simul cum uno imperdito fratre avunculorum commissa est
curis, quorum gratia Marcella adulescentiam laetam vivere valuit, sed nulla
frequentata schola, modo matura aetate ipsa per se legere ac scribere didicit.
Anno 1824, cum se ad vitam religiosam vocatam esse animadverteret,
etsi resistente familia, Congregationem Sororum a Caritate de Marianopoli
anno 1734 a Sancta Margarita d’Youville fundatam ingressa est. Informa-
tionis tempore, admodum enisa est, ut amorem erga Dominum Iesum co-
leret, cuius viscera benignitatis et actus mansuetudinis ipsa in officiis suis
coquae, infirmorum ministrae et sacristae exercendis aemulari contendit.
Suas propter aequitatis una et elegantiae dotes Serva Dei, annis 1840-1849,
vocata est, ut administratricis atque, ab anno 1845, Superiorissae adiutricis
quoque fungeretur muneribus.
Anno 1849, Archiepiscopus Quebecensis ab Instituto Sororum a Caritate
petiit, ut opus prò iuvenibus instituendis et pauperibus adiuvandis Quebe-
copoli inirent. Petitione accepta, Mater Generalis tantae novae quinque
religiosas destinavit missionis, cuius Servam Dei Moderatricem nominavit.
Sorores civitatem saeva typhi lue invenerunt vestatam et confestim orpha-
nis filiis migrantium ex Hibernia innumerisque aegrotis benigne deservire
ceperunt. Communitas, interdum, quae Constitutionum Sororum a Caritate
perducebat observantiam, potestati archiepiscopali subiecta est. Hoc revera
consilium novum Institutum religiosum ab alio Marianopolitano seiunctum
excussit, quod Servam Dei fundatricem et Superiorissam Generalem habuit.
Congregatio de Causis Sanctorum 833
Annis 1857-1866, quinque factae sunt fundationes, quae Servae Dei potes-
tatem praebuerunt peculiaris suae patefaciendae et spiritualis maternitatis
aperiendae atque insignis erga proximum ac praesertim pauperes caritatis.
Adiunctum proprium ac novae Congregationis virtus, praeter onera sancti-
ficationis singulorum sodalium, orphanis derelictisque et infirmis opitulandi
navitate eluxerunt, quos Sorores in eorundem tectis visitabant.
Serva Dei mulier magni fxiit vigoris et indefessae prò fratrum egenorum
bono navitatis. Spiritualitas eius caritati vicissim summa et fida oblatione
Deo infmitaque eius compassione suffultae et profonda pietate erga Sacra-
tissimum Cor Iesu enutritae innitebatur. Puerorum senumque et infirmorum
curae addictissima, Marcella tantum in servitium indolem suam profudit
fortem ac benignam, mitem atque strenuam, humilem ac firmam, tenacem
in oboedientia Regulae et in actionem Spiritus promptam.
Solitudinis, ingratitudinis et discordiae calvarium comperit, sed his om-
nibus in adiunctis viam evangelicae perfectionis perquisivi. Serena remis-
saque et in ore iugiter in aerumnis etiam et contentionibus exornata risu,
simplex eloquio ac sese offerendo prolixa, ardentem amorem erga Iesum
eucharisticum ostendit altamque et filialem erga Beatam Mariam Virginem
devotionem et tempus passionis intimius cum Domino communicans experta
est, rerum caelestium mysticae contemplationis quasi attacta umbra.
Aerumnis difficultatibusque grassantibus, Serva Dei incrementa Instituti
et Constitutionum scriptum magnas inter poenas ac dissensiones prosecu-
ta est, quae ad summum fastigium devenerunt anno 1866, cum defectus
institutionis causa sive ex Superiorissae officiis sive Consiliariae dimissa
est. Quam humiliationem animi fortitudine, humilitatis virtute et profonda
suipsius oblatione Deo oppetiit, Sororibus sociis patientiae, verae et ex-
tremae immunitatis interioris ab ipso Opere suo et genuinae oboedientiae
simplicitate morum intimoque gaudio coniunctae praebito exemplo.
Anno 1868, tumore correpta est, qui atrocibus vehementibusque doloribus
eam vexavit: quae vero Serva Dei pro pauperum necessitatibus obtulit, pro
Congregatione ab ipsa fundata et, ab anno 1870, pro Summo Pontifice Pio IX.
Serva Dei die 9 mensis Aprilis anno 1871 Quebecopoli in Domino quievit,
dominica Paschae in Resurrectione Domini.
Ob sanctitatis famam, Causa Beatifìcationis et Canonizationis apud
Curiam Archiepiscopalem Quebecensem inita est per celebrationem Inqui-
sitionis Dioecesanae a die 6 mensis Octobris anno 1992 ad diem 8 men-
834 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
sis Februarii anno 1993, cuius auctoritas et vis iuridica a Congregatione
de Causis Sanctorum die 26 mensis Novembris anno 1993 probatae sunt.
Positione confecta, die 11 mensis Aprilis anno 2000 Sessio Consultorum
Historicorum habita est et die 1 mensis Iunii anno 2012 in Congressu Pe-
culiari Consultorum Theologorum prospero cum exitu disceptatum est, iuxta
consuetudinem, an Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset.
Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 21 mensis Ianuarii
anno 2014, cui egomet ipse Angelus Cardinalis Amato praeftxi, professi
sunt Servam Dei virtutes theologales, cardinales iisque adnexas in modum
heroum exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
infrascriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno die
declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate tum in
Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Tem-
perantia et Fortitudine iisque adnexis in gradu heroico Servae Dei Marcellae
Mallet, Fundatricis Congregationis Sororum a Caritate de Québec, in casu
et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 27 mensis Ianuarii a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
Congregatio de Causis Sanctorum 835
SANCTI IOSEPHI IN BRASILIA
Beatificationis et Canonizationis Servae Dei Mariae Teresiae a Iesu Eucharistico (in saeculo: Dulcis Rodrigues Dos Santos) Fundatricis Congregationis Sororum Parvarum Missionariarum a Maria Immaculata (1901-1972)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt
25, 40).
Serva Dei Maria Teresia a Iesu Eucharistico die 20 mensis Ianuarii anno
1901 lucem vidit in civitate Sancti Pauli in Brasilia, minor nata ex septem
filiis quos christiani coniuges Brasilius Rodrigues dos Santos et Helena
Herold, anno 1888 matrimonio coniuncti, a Deo receperunt. Die 29 mensis
Iunii anno 1902 baptizata, nomen ei impositum fuit Dulcis. Die 1 mensis
Septembris 1912 prima vice ad sacram Eucharistiam admissa ftiit ac die 22
mensis Ianuarii anno 1913, in ecclesia cathedrali Saneti Pauli, sacramentum
Confìrmationis recepit. Assidue scholas frequentavit ac diplomate Magisterii
insignita fuit anno 1919.
Dum ad Christum Iesum pressius sequendum se sentiens vocata, inter
moniales Carmelitas Discalceatas cooptari intendebat, gravi morbo phthi-
sis correpta, non in monasterium sed in valetudinarium in civitate Sancti
Iosephi in Brasilia (v.d. São José dos Campos) situm, pergere debuit, die 7
mensis Iunii 1922. Ibi per triennium propriae saluti consulere debuit, at,
fere ab initio, salutem proximorum, potius quam propriam, curare videba-
tur, praesertim spiritualem, morti proximos adistens et omnibus Christiana
caritate inserviens. Exemplo suo etiam alias, praesertim iuvenes eodem
morbo affectas, movens, maxime indigentibus et derelictis auxilio erat et
paulatim considerare coepit morbum suum tamquam signum Divinae Provi-
dentiae, quae eam in illum locum duxerat ut spem christianam spe salutis
destitutis restitueret.
Sub fine anni 1925 in civitatem Sancti Pauli reversa est ut curam gere-
ret propriae matris, quae graviter aegrotabat et tandem die 28 insequentis
mensis Ianuarii animam Deo reddidit. Paucis mensibus transactis, Serva
Dei, etsi iam fìrmiori salute gaudebat, iterum in civitatem Sancti Iosephi
rediit ut adulescentulas phthisi laborantes adiuvaret. Itaque anno 1927 do-
mum aperuit in qua puerulas phthisi laborantes recipere incoepit. Anno
836 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
1928 monasterium Carmelitarum Discalceatarum ei licentiam ingrediendi
concessit, sed propriam vocationem coram Deo discernens, decrevit inter
aegrotantes manere et vitam, quasi veram missionariam, prò miseris et
indigentibus cuiuscumque generis impendere.
Episcopus Dioeceseos Taubatensis, iudicans zelum Servae Dei secun-
dum Deum esse et videns quod aliae etiam iuvenes ei adiutorium libenter
praebebant, decrevit anno 1932 « Piam Associationem Mariae Immaculatae »
instituere, quae curam tam materialem quam spiritualem pauperum phthisi
laborantium haberet. Die 15 mensis Augusti anni 1932 Serva Dei et eius
sociae habitum album cum caeruleo cingulo induerunt ac, verba « Miseri-
cordia et Veritas » ut signum sibi proponentes, novo ardore servitium prò
infirmis prosequutae sunt et indigentibus.
Anno 1933, Serva Dei extruere incoepit novum valetudinarium, Mariae
Immaculate dicatum, ubi mulieres phthisi laborantes, ex quocumque loco
venientes, gratis et amore recipere poterant. Insequenti anno Episcopus
Constitutiones nascentis Congregationis, a Serva Dei redactas, ad Sedem
Apostolicam transmisit et die 27 mensis Iunii anno 1936 Sancta Sedes illas
approbavit. Caerimonia pro erectione canonica Congregationis locum ha-
buit die 8 mensis Novembris anno 1936 ac die 6 mensis Decembris Serva
Dei nominata fuit Superior Generalis, nomen suscipiens Teresiae a Iesu
Eucharistico.
Prima domus, extra civitatem Sancti Iosephi a nova Congregatone fun-
data, inaugurata fuit die 21 Novembris anni 1939 in urbe Sancti Pauli;
agebatur de valetudinario pro infirmis phthisi laborantibus, qui plures erant
in eo loco ac aerumnis pieni.
Mater Teresia et Sorores multa pati debuerunt in novis fundationibus
aggrediendis, sed, fraterno amore et heroica patientia, insidias sive hominum
sive Maligni superantes, animos infirmorum sibi conciliabant et salutem
tam corporum quam animarum fructuose promovebant, ita ut cum Apostolo
dicere nobis liceat: « Infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia » (1 Cor
1, 27), si consideremus quod fundationes ab ipsis factae numerum triginta
et octo attigerunt.
Die 11 mensis Februarii anno 1952 Sancta Sedes Decretimi Laudis
concessit, quo Congregatio devenit Institutum Iuris Pontificii, inde emi-
sit Decretum Approbationis Definitivae Congregationis Sororum Parvarum
Missionariarum a Maria Immaculata.
Congregatio de Causis Sanctorum 837
Tandem Serva Dei, postquam totam vitam prò aegrotis et indigenti-
bus impenderat, semper evangelium fìdeliter sequens ac omnium virtutum
exemplum propriis et extraneis praebens, die 8 mensis Ianuarii anno 1972
ad celestem Sponsum convolavit, filiabus sequens spirituale Testamentum
relinquens: « Sanctae estote. Fideles estote Summo Pontifici, Ecclesiae ac
Constitutionibus. Sanctissimum Sacramentum et Virginem Mariam vere di-
ligite. Unionem servate, et beatae eritis ».
Fama sanctitatis, qua in vita gaudebat, post mortem celeriter crevit. Ob
eam rem Causa Beatiticationis et Canonizationis apud Curiam Episcopalem
Sancti Iosephi in Brasilia inita est per celebrationem Inquisitionis dioe-
cesanae a die 17 mensis Augusti anno 1997 ad diem 25 mensis Novembris
anno 2001, cuius auctoritas et vis iuridica ab hac Congregatione de Causis
Sanctorum decreto diei 2 mensis Maii anno 2003 probatae sunt. Positione
confecta, die 21 mensis Maii anno 2013 in Congressu Peculiari Consultorum
Theologorum prospero cum exitu disceptatum est, iuxta consuetudinem, an
Serva Dei more heroum virtutes christianas exercuisset. Patres Cardinale et
Episcopi in Sessione Ordinaria diei 4 mensis Martii anno 2014, cui egomet
ipse Angelus Cardinalis Amato praefui, professi sunt Servam Dei virtutes
theologales, cardinales iisque adnexas in modum heroum exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno
die declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et Caritate
tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Ius-
titia, Temperantia et Fortitudine, iisque adnexis, in gradu heroico, Servae
Dei Mariae Teresiae a Iesu Eucharistico (in saeculo: Dulcis Rodrigues Dos
Santos), Fundatricis Congregationis Sororum Parvarum Missionariarum a
Maria Immaculata, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 3 mensis Aprilis a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
838 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
ROMANA
Canonizationis Beati Nicolai a Longobardis (in saeculo: Ioannis Baptistae Clementis Saggio) Oblati Professi ex Ordine Minimorum (1650-1709)
DECRETUM SUPER MIRACULO
Beatus Nicolaus (in saec.: Ioannes Baptista Clemens Saggio) die 6 mensis
Ianuarii anno 1650 natus est Longobardis, parvo vico intra fines provinciae
Consentiae in Italia. Puer arva cum patre severe operatus est; exinde, anno
1668, ad ramum saecularem Fratrum Minimorum Sancti Francisci de Paula
se aggregavit et, paucis post annis, quo propius suam sequeretur vocatio-
nem, protoconventum Paulae ingressus est. Die 29 mensis Septembris anno
1671, vota Minimorum professus est et illinc munera exercens humillima,
etsi in doctrina tradenda maxime praestabat et schola eius et a pueris et
ab eorum parentibus admodum existimabatur, varias apud communitates
vixit. Peculiari dilectione pauperes coluit, quibus omnibus sive animae sive
corporis in necessitatibus subvenit. Anno 1683, Roma Lauretum peregri-
natus est, ut prò Vindobona et Europa Christiana ex obsidione copiarum
Othomanorum eximenda a Beata Maria Virgine intercessionem invocaret.
Multis etiam mysticis contemplationibus honestatus est. Mense Ianuarii anno
1709, hostiam se obtulit pro Ecclesia, ut nova Urbis praedatio vitaretur,
et, consecuto die 3 mensis Februarii eiusdem anni, ultimis sacramentis re-
ceptis, Crucifixum osculatus est et in Domino quievit. Fama sanctitatis in
saecula perseveravit. Summus Pontifex Pius VI anno 1786 eum in numerum
beatorum rettulit.
Canonizationis respectu, Causae Postulatio iudicio huius Congregationis
de Causis Sanctorum assertum subiecit mirum eiusdem Beati intercessioni
tributum incolumitatis eventum, qui ineunte aestate anni 1938 in vico eius
natali occurrit. Nam, iuvenis decem et septem annos natus, qui in reficienda
ecclesia loci uti operarius discipulus laborabat, e contignatione ad altitudi-
nem duodecim metrorum collocata ruinae tabulae cuiusdam causa delapsus,
humi proruit et super aggerem arenae, caementi et lapidum praeacutarum
conflatum cecidit. Confestim autem iuvenis a terra resurrexit ac nihil damni
se perculsum intellexit esse nulloque corpus dolore corripi vel obice motum
Congregatio de Causis Sanctorum 839
praepediri: signum tantum metuendi illius praecipitii levis fuit genus per-
frictio, quam percussa ei in deiectu trabs procuderat.
Iuvenis, vero, qui nec conscientiam nec rationem amiserat praeceps,
sponte ad divinum auxilium confugere statuerat per Beati intercessionem,
cuius iam ex pueritia erat devotissimus, ut e gravi illa calamitate evaderet
illaesus. Et revera se a casu ilio omni vigore sustulit refertus atque, nullo
deinceps quoque obrepto damno, omnes vitae consuetudines resumpsit et,
praetermissa omni medicorum pervestigatione, licet protinus suetas navi-
tates iam repetere vellet, a magistro operis persuasus ad easdem tantum
consecuto die rediit. Etiam postea nihil ex deiectu ilio exstitit et ipsa inse-
quentia examina radiorum emissionis ope instructa cuiuscumque laesionis
ostenderunt vestigium, nec damna psychica quidem umquam conspecta sunt.
De hoc miro habito incolumitatis casu apud Curiam Archiepiscopalem
Consentinam – Bisinianensem a die 24 mensis Maii anno 2008 ad diem 15
mensis Iunii anno 2009 Inquisitio Dioecesana celebrata est, cuius auctoritas
et vis iuridica a Congregatione de Causis Sanctorum decreto diei 11 mensis
Martii anno 2011 probatae sunt.
Acta dein collecta examini et iudicio Dicasterii Medicorum Collegium
subiecta sunt, quod in Sessione diei 13 mensis Decembris anno 2012 casum
inexplicabilem secundum hodiernam scientiam medicam fuisse affirmavit.
Die 28 mensis Novembris anno 2013, Congressus Peculiaris Consultorum
Theologorum factus est ac, die 4 mensis Martii anno 2014, Sessio Ordinaria
Patrum Cardinalium et Episcoporum, cui egomet ipse Angelus Cardinalis
Amato praefui, et in utroque coetu sive Consultorum sive Cardinalium et
Episcoporum, posito dubio an de miraculo divinitus patrato constaret, res-
ponsum affìrmativum prolatum est.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Francisco per
subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua, vota
Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, hodierno
die declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato per intercessionem Beati
Nicolai a Longobardis (in saec.: Ioannis Baptistae Clementis Saggio), Oblati
Professi ex Ordine Minimorum, videlicet de «assenza di qualsivoglia signifi-
cativa lesività sia somatica sia psichica in un giovane, in conseguenza della
precipitazione da grande altezza».
840 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
Hoc autem decretimi publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum Summus Pontifex referri mandavit.
Datum Romae, die 3 mensis Aprilis a.D. 2014.
angeluS card. amato, S.D.b.Praefectus
L. G S.
G marcelluS bartolucci
Archiep. tit. Mevaniensis, a Secretis
Congregatio pro Episcopis 841
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
VERONENSIS et VICENTINAE de finium mutatione
DECRETUM
Quo aptius christifidelium pastorali curae consuli possit, Exc.mi PP. D.D.
Iosephus Zenti, Episcopus Veronensis, et Beniaminus Pizziol, Episcopus
Vicentinus, ab Apostolica Sede unanimi consensu exspostulaverunt ut memo-
ratarum circumscriptionum ecclesiasticarum fines paululum immutarentur.
Congregatio pro Episcopis, rata huiusmodi immutationem animarum
bono profuturam, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice Fran-
cisco, divina Providentia PP., tributarum, oblatas preces accipiendas censuit.
Quapropter praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub
plumbo Litterae datae forent, ab dioecesi Veronensi seiungit et dioecesi
Vicentinae adnectit territorium Paroeciae Sanctae Mariae Magdalenae, in
portione vulgo nuncupata « Caselle di Pressana », in pago vulgo dicto « Pres-
sana (VR) ».
Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat Exc.mum P. D.
Adrianum Bernardini, Archiepiscopum titulo Faleritano et in Italia Aposto-
licum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates etiam
subdelegando ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica
dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem pro Epis-
copis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 8 Augusti 2014.
marcuS card. ouellet
Praefectus
c ilSon De JeSuS montanari
a Secretis
842 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus
Franciscus Pp., per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur
Ecclesiis sacros praefecit Praesules:
die 3 Iulii 2015. — Titulari episcopali Ecclesiae Lestronensi, R.D. Ans-
garium J.L. Florencio, e clero archidioecesis Palensis, ibique Sancti Ioannis
seminarii Rectorem, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis Caebuanae.
— Titulari episcopali Ecclesiae Gisipensi, R.D. Dionysium C. Villarojo, e
clero archidioecesis Caebuanae, hactenus paroeciae Nostrae Dominae Sacri
Cordis Curionem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
die 4 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Laurentii, Exc.mum D. Ioa-
chimum Hermetem Robledo Romero, hactenus Episcopum Carapeguanum.
die 7 Iulii. — Ordinariatui Militari in Re Publica Chiliensi, Exc.mum
D. Iacobum Silva Retamales, hactenus Episcopum titularem Belensem et
Auxiliarem Vallis Paradisi.
die 8 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Sobralensi, Exc.mum D. Iosephum
Aloisium Gomes de Vasconcelos, hactenus Episcopum titularem Canapi-
tanum et Auxiliarem archidioecesis Fortalexiensis.
— Ordinariatui Militari Venetiolae, R.D. Benedictum Adamum Méndez
Bracamonte, e clero Ordinariatus Militaris, hactenus Administratorem dioe-
cesanum eiusdem Ordinariatus.
die 10 Iulii. — Metropolitanae Ecclesiae Rothomagensi, Exc.mum D,
Dominicum Lebrun, hactenus Episcopum Sancti Stephani.
die 14 Iulii. — Titulari episcopali Ecclesiae Carpitanae, R.D. Georgium
Henricum Concha Cayuqueo, O.F.M., hactenus Ministrum Provincialem Or-
dinis Fratrum Minorum in Chilia, quem constituit Auxiliarem archidioecesis
Sancti Iacobi in Chile.
die 15 Iulii. — Titulari Episcopali Ecclesiae Castrensi in Sardinia, R.D.
Dominicum Meier, O.S.B., hactenus Vicarium Iudicialem in archidioecesi
Paderbornensi, quem deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
Congregatio pro Episcopis 843
die 15 Iulii 2015. — Titulari episcopali Ecclesiae Sitensi, R.D. Odonem
Bentz, hactenus Rectorem Seminarii Maioris Moguntini, quem deputavit
Auxiliarem eiusdem dioecesis.
— Cattedrali Ecclesiae Cadurcensi, R.D. Laurentium Camiade, e clero
dioecesis Agennensis, ibique hactenus Vicarium Generalem.
die 18 Iulii. — Episcopali Ecclesiae Octeriensi, R.D. Conradum Melis, e
clero dioecesis Uxellensis-Terralbensis, hactenus in eadem Parochum necnon
Vicarium Episcopalem pro Evangelizatione et Institutione.
— Cathedrali Ecclesiae Patavinae, R.D. Claudium Cipolla e clero dioe-
cesis Mantuanae, hactenus ibidem Parochum et pro Actione Pastorali Vi-
carium Episcopalem.
die 21 Iulii. — Titulari episcopali Ecclesiae Trofimianensi, R.D. Io-
sephum V. Brennan, e clero archidioecesis Angelorum in California, ibique
Vicarium Generalem et Moderatorem Curiae, quem deputavit Auxiliarem
eiusdem archidioecesis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Macrianensi in Mauretania, R.D. Ro-
bertum E. Barron, e clero archidioecesis Chicagiensis, hactenus Rectorem
Seminarii Maioris et Praesidem Universitatis Sanctae Mariae ad Lacum in
civitate vulgo dieta Mundelein, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis
Angelorum in California.
— Titulari episcopali Ecclesiae Cellae Sancti Auxilii, R.D. Davidem G.
O’Connell, e clero archidioecesis Angelorum in California, ibique hactenus
Curionem paroeciae Sancti Michaelis, quem deputavit Auxiliarem eiusdem
archidioecesis.
die 24 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Cucutensi, Exc.mum D. Victorem
Emmanuelem Ochoa Cadavid, hactenus Episcopum Malagensem-Soatensem.
die 28 Iulii. — Cathedrali Ecclesiae Ilerdensi, Exc.mum D. Salvatorem
Giménez Valls, hactenus Episcopum Minoricensem.
die 1 Augusti. — Titulari episcopali Ecclesiae Midilensi, R.D. Albertum
Ortega Martín, Nuntium Apostolicum, quem archiepiscopali dignitate ornavit.
die 4 Augusti. — Cathedrali Ecclesiae Margaritensi, Exc.mum D. Fer-
dinandum Iosephum Castro Aguayo, hactenus Episcopum titularem Ampo-
rensem et Auxiliarem archidioecesis Caracensis.
844 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Sommo Pontefice Francesco ha compiuto un Viaggio Apo-stolico in Ecuador, Bolivia e Paraguay dal 5 al 13 luglio.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Breve Apostolico il Santo Padre Francesco ha nominato:
1 agosto 2015 Il Rev.do Mons. Alberto Ortega Martín, Consigliere di Nun-ziatura, elevandolo in pari tempo alla sede titolare di Midila, con dignità di Arcivescovo, Nunzio Apostolico in Giordania e in Iraq.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Francesco ha nominato o confermato:
4 luglio 2015 S.E.R. Mons. Jean Laffitte, Vescovo tit. di Entrevaux, Se-gretario del Pontificio Consiglio per la Famiglia, Prelato del Sovrano Militare Ordine di Malta.
20 » » L'Ill.mo Dott. Salvatore Vecchio, finora Direttore delle Risorse Umane dell’Ospedale Pediatrico Bambino Gesù, Roma, Direttore dell’Ufficio del Lavoro della Sede Apo-stolica, per un quinquennio.
31 » » Il Prof. Mario Chiavano, già Docente Ordinario di Diritto Processuale Penale nell’Università di Torino e Docente della medesima materia presso la LUMSA di Roma, Giu-dice Aggiunto del Tribunale dello Stato della Città del Vaticano.
1 agosto » L’Ill.mo Prof. Alfredo Pontecorvi, Professore Ordinario di Endocrinologia e Direttore della I Scuola di Specializ-zazione in Endocrinologia e Malattie del Metabolismo, Policlinico Universitario Agostino Gemelli, Università Cattolica del Sacro Cuore, Roma, Direttore della Dire-zione di Sanità ed Igiene del Governatorato dello Stato della Città del Vaticano, per un quinquennio.
Diarium Romanae Curiae 845
4 agosto 2015 L’Ill.mo Prof. Fabrizio Soccorsi, Primario emerito di epa-tologia dell’Ospedale San Camillo di Roma e Consulente della Direzione di Sanità ed Igiene del Governatorato dello Stato della Città del Vaticano, Suo Medico personale.
6 » » ha rinnovato la Commissione Speciale per la Liturgia pres-so la Congregazione per le Chiese Orientali, che risulta così composta: S.E.R. Mons. Marini Piero, Arciv. tit. di Martirano, Presidente; Rev.do Sac. Cummings McLean, Segretario; Rev.do P. Abraha Tedros, O.F.M. Cap.; Rev.do P. Giraudo Cesare, S.I.; Rev.do P. Pott D. Thomas, O.S.B.; Rev.do P. Archim. Nin Manuel, O.S.B.; Rev.do P. Iacopino Rinaldo, S.M.; Rev.do Mons. Pallath Paul.
846 Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale
NECROLOGIO
7 luglio 2015 Mons. Luigi Martella, Vescovo della diocesi di Molfetta-Ruvo-Giovinazzo-Terlizzi (Italia).
11 » » Sua Em.za il Card. Giacomo Biffi, del tit. dei Ss. Giovanni Evangelista e Petronio (Italia).
12 » » Mons. Omar Félix Colomé, Vescovo em. di Cruz del Eje (Argentina).
22 » » Mons. Simon Pierre Saint-Hillien, C.S.C., Vescovo di Hinche (Haiti).
24 » » Sua Em.za il Card. William Wakefield Baum del tit. di S. Croce in via Flaminia (Stati Uniti di America).
28 » » Mons. Fransiskus Xaverius Rochrjanta Prajasuta, M.S.F., Vescovo em. di Banjarmasin (Indonesia).
3 agosto » Mons. Salvatore Cassisa, Arcivescovo em. di Monreale (Italia).