araling panlipunan 1st generation modules - version...

24
Araling Panlipunan Unang Markahan Modyul 4: Mga Salik ng Produksiyon at ang Implikasyon Nito sa Pang-araw-araw na Pamumuhay ng Tao 9 1st GENERATION MODULES - VERSION 2.0 __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Upload: others

Post on 20-Jan-2021

50 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

Araling Panlipunan

Unang Markahan – Modyul 4:

Mga Salik ng Produksiyon at ang

Implikasyon Nito sa Pang-araw-araw na

Pamumuhay ng Tao

9

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 2: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 4: Mga Salik ng Produksiyon at ang Implikasyon Nito sa Pang-araw-araw na Pamumuhay ng Tao Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Leonor Magtolis Briones Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________ Department of Education – Region VII, Division of Cebu Province

Office Address: IPHO Bldg., Sudlon Lahug Cebu City

Telefax: (032) 255-6405; (032) 255-4401

E-mail Address: [email protected]

Editor Development Team of the Module

Manunulat : Benalyn J. Bertulfo

Tagasuri : Elma M. Larumbe (QA, Moderator)

Tagapamahala

Schools Div. Superintendent : Marilyn S. Andales

Asst. Schools Div. Supt. : Leah B. Apao

: Ester A. Futalan

: Cartesa M. Perico

CID Chief : Mary Ann P. Flores

EPSVR in LRMDS : Isaiash T. Wagas

EPSVR – AP : Rosemary N. Oliverio

1st

GENERATION MODULES - V

ERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 3: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

9

Araling Panlipunan Unang Markahan – Modyul 4:

Mga Salik ng Produksiyon at ang

Implikasyon Nito sa Pang-araw-

araw na Pamumuhay ng Tao

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 4: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

ii

Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul para sa araling Mga Salik ng Produksiyon at ang Implikasyon Nito sa Pang-

araw-araw na Pamumuhay ng Tao.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa

pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang

matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12

habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa

pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang

pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong

matulungan ang mag-aaral upang makamit ang ika-21 siglong mga kasanayang habang

isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa

pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung

paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila

habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto.

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang

isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul

ukol sa Mga Salik ng Produksiyon at ang Implikasyon Nito sa Pang- araw-araw na

Pamumuhay ng Tao.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong

matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong

madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Mga Tala para sa Guro Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 5: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

iii

Alamin

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat

mong matutuhan sa modyul.

Subukin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na

ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung

nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%),

maaari mong laktawan ang bahaging ito ng

modyul.

Balikan

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang

aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala

sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang

kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin,

gawain o isang sitwasyon.

Suriin

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan

kang maunawaan ang bagong konsepto at mga

kasanayan.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 6: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

iv

Pagyamanin

Binubuo ito ng mga gawaing para sa mapatnubay

at malayang pagsasanay upang mapagtibay ang

iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa.

Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa

pagsasanay gamit ang susi sa pagwawasto sa

huling bahagi ng modyul.

Isaisip

Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan

ang patlang ng pangungusap o talata upang

maproseso kung anong natutuhan mo mula sa

aralin.

Isagawa

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo

upang maisalin ang bagong kaalaman o

kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng

buhay.

Tayahin

Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat

ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng

natutuhang kompetensi.

Karagdagang Gawain

Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong

panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong

kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 7: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

v

Susi sa Pagwawasto

Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng

mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anomang marka o sulat

ang anomang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga

pagsasanay.

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing

napapaloob sa modyul.

3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa

pagwawasto ng mga kasagutan.

5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.

6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin

lahat ng pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-

aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong

kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa

bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kaming, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang

pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi.

Kaya mo ito!

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

paglikha o paglinang ng modyul na ito.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 8: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

1

Alamin

Panimula

Hindi lahat ng bagay sa kapaligiran ay maaaring ikonsumo agad ng tao. Minsan

kailangan pang idaan sa proseso ang isang bagay upang higit na mapakinabangan. Halimbawa, ang kahoy o troso ay maaaring gamiting panggatong upang mapakinabangan.

Ngunit, maari rin itong gamitin upang makabuo ng mesa. Ang produksiyon ay proseso ng

pagpapalit anyo ng produkto sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng mga salik upang makabuo ng output.

Ang mga salik na ginagamit sa pagbuo ng produkto ay tinatawag na input. Ang mga input ay ang mga bagay na kinakailangan upang mabuo ang produkto. Halimbawa, ang pagbuo ng output o produktong mesa at silya ay nangangailangan ng mga input na kahoy, makinarya, kagamitan at manggagawa. Ang mga bagay na ito ay tinatawag na mga salik ng

produksiyon.

Sa modyul na ito, ang mag-aaral ay inaasahang:

1. Nasusuri ang ugnayan at implikasyon ng mga salik ng produksiyon sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga tao.

2. Nakapagbabalangkas ng plano tungkol sa mga pamamaraan kung paano pahalagahan

ang mga salik ng produksiyon at tugunan ang mga implikasyon nito sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga tao.

3. Napahahalagahan ang mga salik ng produksiyon at ang implikasyon nito sa pang-araw-

araw na pamumuhay ng mga tao.

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang titik ng tamang sagot at

isulat sa sagutang papel.

1. Ito ay proseso ng pagpapalit anyo ng produkto sa pamamagitan ng pagsama-sama ng mga salik upang makabuo ng output.

a. kapital c. paggawa b. lupa d. produksiyon

2. Tumutukoy sa kalakal na nakalilikha ng iba pang produkto. a. entrepreneurship c. lupa b. kapital d. paggawa

3. Mga salik na ginagamit sa pagbuo ng produkto ay tinatawag na___________. a. entrepreneur c. output b. input d. produksiyon

Subukin

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 9: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

2

4. Tumutukoy sa kakayahan ng tao sa produksiyon ng kalakal o serbisyo.

a. entrepreneurship c. lupa

b. kapital d. paggawa

5. Ang tagapag-ugnay ng naunang mga salik ng produksiyon upang makabuo ng produkto

at serbisyo ay tinatawag na _____________.

a. arkitekto c. magsasaka

b. entrepreneur d. pulitiko

Balikan

Gawain 1: BABALIK KA RIN

Muling gunitain ang mga nakaraang aralin. Mula rito, itala sa unang hanay ang mga

paksa o impormasyong malinaw na natutunan at sa ikalawang hanay ay ang mga paksang

kailangan pa ng karagdagang paliwanag o impormasyon upang lubos na mauunawaan.

Kopyahin ang talahanayan at isulat sa isang buong papel. Ipunin sa iyong portfolio ang naging

kasagutan upang mabasa ng guro at mabigyan ng kaukulang puntos.

Mga Paksang Malinaw na Natutunan

Mga Paksang Kailangan Pa Ng Karagdagang Paliwanag o Impormasyon

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 10: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

3

Tuklasin

Gawain: Train Map Panuto: Ayusin ang mga larawan ayon sa pagkasunod-sunod ng pagkakabuo ng produktong

coconut oil. Ilagay ang bilang ng larawan sa mga kahon sa ibaba.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 11: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

4

Suriin

Mga Salik ng Produksiyon

JEREMY BENTHAM (1748-1832)

Ayon sa pag-aaral ni Jeremy Bentham noong 1780, sa ekonomiks, ang

mga pinagkukunang-yaman ay mananatiling walang halaga (value)

kung hindi ito mapakinabangan. Ang gamit (use) ng isang bagay ang

nagtatakda ng kapakinabangan nito.

https://www.slideshare.net/geraldgdizon/konsepto-atmga-salik-ng-produksyon

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 12: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

5

https://www.slideshare.net/geraldgdizon/konsepto-atmga-salik-ng-produksyon

Sa ekonomiks, ang produksiyon ay isang proseso ng pagpapalit-palit anyo

(transformation) ng mga input upang makalikha ng mga output.

Ang mga input ay tumutukoy sa mga pangunahing kagamitan sa produksiyon.

Tinatawag ang mga input na mga salik ng produksiyon. Ang abilidad ng entrepreneur, kapital,

lupa at paggawa ay mga kinikilalang salik ng produksiyon.

URI AT KATANGIAN NG MGA SALIK NG PRODUKSIYON

Ang mga salik ng produksiyon ay mga pinagkukunang-yaman na may

kapakinabangan sa produksiyon. Ang abilidad ng entrepreneur, kapital, lupa at paggawa ay

nagsisilbing mga pangunahing kagamitan sa paglikha ng mga produkto. Hindi makalilikha ng

produkto na wala ang isa sa mga nabanggit na mga salik.

1. Entrepreneurship Bilang Salik ng Produksiyon

• Tumutukoy sa kahandaan at kakayahan ng tao na magtayo ng negosyo at patakbuhin ito.

• Entrepreneur ang tawag sa taong nagtatag ng negosyo na may layuning gumawa ng produkto o magbigay ng serbisyo sa mga mamamayan.

• Maaaring tagapamahala, innovator, risk bearer, at think- tank ng negosyo

• Nagdedesisyon tungkol sa negosyo, mga produktong gagawin, kukuning manggagawa at pagpapaunlad ng produksiyon.

• Tagapag-ugnay ng tatlong salik ng produksiyon

Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang Entrepreneur:

a. May lakas loob na humarap at hindi natatakot na makipagsapalaran sa kahihinatnan ng negosyo.

b. May kakayahang mangasiwa ng negosyo c. Matalino, malikhain, walang kinikilingan sa pagpapasiya hinggil sa pagbabago

sa pamilihan.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 13: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

6

2. Kapital Bilang Salik ng Produksiyon

• Tumutukoy sa kalakal na nakalilikha ng iba pang

produkto.

• Ito ay maaring pera o kasangkapan

• Ginagamit para makapagsimula ng produksiyon o paunlarin pa ang produksiyon

Dalawang Uri ng Kapital:

1. Batay sa Pagpapalit – Anyo

a. Paikot na Kapital (Circulating Capital)

• Tumutukoy sa mga intermedyang produkto at hilaw na sangkap na ginagamit sa proseso ng produksiyon.

• Mabilis magpalit-anyo. Halimbawa: Kuryente at Langis

b. Permihang Kapital (Fixed Capital)

• Mga mabilis magpalit-anyo at di-nahahati na mga produktibong kalakal. Halimbawa: gusali, planta, makinarya at mga sasakyan

2. Batay sa Paggamit

a. Malayang Kapital (Free Capital)

• Mga produktong ginagamit ng isang beses lamang. Halimbawa: tubig, asukal, asin, juice

b. Ispesyalisadong Kapital (Specialized Capital)

• Nagagamit sa bukod-tanging layunin lamang Halimbawa: makinilya, sewing machine, oven

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 14: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

7

3. Lupa Bilang Salik ng Produksiyon

• Tumutukoy ito sa mapakikinabangang kakayahan ng kalikasan.

• Ito ay ang pinagkukunan ng mga hilaw na sangkap na gagamitin sa produksiyon.

• Maaaring gamitin sa pagsasaka, pabahay, at pagtayuan ng pabrika.

• Napagkukunan din ng kita sa pamamagitan ng pagpapaupa rito at paniningil ng renta.

4. Paggawa Bilang Salik ng Produksiyon • Tinatawag na paggawa (labor) ang pisikal at mental na

kakayahan o lakas ng isang tao upang makapaglingkod.

• Binubuo ng mga taong nasa 18 hanggang 64 na taong gulang at may kaalaman at kakayahang makapag-ambag sa paggawa ng isang produkto o serbisyo.

Dalawang Uri ng Lakas Paggawa:

1. White-Collar Job

- Mas ginagamit ng manggagawang may kakayahang mental ang kanilang isip

kaysa sa lakas ng katawan sa paggawa.

Halimbawa: doktor, abogado, inhinyero at iba pa

2. Blue- Collar Job

- Mas ginagamit naman nila ang lakas ng katawan kaysa sa isip sa paggawa

Halimbawa: karpintero, drayber, magsasaka at iba pa

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 15: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

8

Gawain: SPG- (SANGKAP sa PRODUKSIYON i-GRUPO)

Panuto: Ilista ang mga bagay na ginamit sa paggawa ng sumusunod na mga produkto.

Kilalanin kung anong salik ng produksiyon ang mga ito. Gamitin ang talahanayan sa

ibaba para sa mga kasagutan.

Produkto Ginamit sa Pagbuo ng Produkto

Uri ng Salik ng Produksiyon

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 16: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

9

Gawain: NEWS ANALYSIS

Panuto: Basahin at pag-aralan ang balita na may pamagat na “Pagsusulong ng Higit na

Produksiyon ng Bigas”. Pagkatapos ay sagutin ang mga tanong at isulat sa inyong

sagutang papel.

Tinutulungan ngayon ng Bago City, isa sa mga nangungunang producer ng bigas sa

bansa, ang mga magsasaka ng kanilang lugar upang higit na mapakinabangan at maitaas

ang produksiyon ng bigas sa gitna ng implementasyon ng Rice Tariffication Act, na

nagpapahintulot sa malayang pag-aangkat ng bigas sa ibang mga bansa. Sinabi

kamakailan ni Mayor Nicholas Yulo na sa ilalim ng bagong sistema ng taripa,

kinakailangan ang pakikialam ng lokal na pamahalaan.

“Our goal is really to make our farmers more efficient for them to compete with those in

neighboring countries,” aniya.

Tinaguriang rice bowl ng Negros Occidental, pinarangalan ang lungsod ng Bago sa

ikalawang pagkakataon bilang isa sa mga top rice-producing local government units sa

bansa sa ginanap na 2018 Rice Achievers Awards.

Ang katimugang lungsod ng Negros ay ang nangungunang rice producer sa mga lungsod

at bayan sa Western Visayas, base na rin sa ipinapakitang datos ng Department of

Agriculture. “More than the award, we aim to strengthen our production mainly to prepare

for the possible adverse effects of the rice tariffication measure,” pahayag ni Yulo. Sa ilalim

ng rice tariffication, hangad ng bansa ang lowest production cost na may maximized yield.

Ipinapakita sa datos ng City Agriculture Office na may kabuuang palay production ang

Bago City, na umaabot sa 119,528 metriko tonelada noong 2018 mula sa inaning bahagi

na may 11,879 ektarya. Tumaas din ang average yield per hectare nito mula 4.2 metriko

tonelada noong 2017 sa 4.43 metric tonelado nitong nakaraang taon. Mula sa dating 20

porsiyento, nag-aambag na ngayon ang lungsod ng 25% sa kabuuang produksiyon ng

bigas sa Negros Occidental. Ayon kay Yulo, malaki ang naging tulong ng edukasyon,

pagsasalin ng teknolohiya at mekanismo sa karangalang natamo ng lungsod. “We are on

this path already. We have felt the initial effects of our efforts especially on farm

mechanization,” aniya. Nitong Disyembre lamang, pinasimulan ng probinsiyal na

pamahalaan ang farm mechanization program sa lungsod na gumamit ng 200-hectare

model rice farm sa Barangay Taloc. Pinapangasiwaan ang lugar ng 160 magsasaka, na

miyembro ng Newton-Camingawan-Para Farmers Association. Umaasa naman si Yulo na

magbibigay ng inspirasyon ang karangalan nilang natamo upang higit pang magsumikap

lalo’t marami pa, aniya, ang pagdadaanan nila, lalo na kung ikukumpara sa anim na

Pagyamanin

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 17: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

10

metrikong tonelada kada ektarya, na inilalabas ng mga magsasaka ng mga kalapit na

bansa, sa mas mababang puhunan.

Gamitin ang rubrik na nasa ibaba sa pagbigay ng puntos: Nilalaman……………. 5 Pagkakasulat………… 3 Kalinisan……………… 2_

Kabuuang Puntos……10

Pamprosesong Tanong:

1. Aling pangunahing lalawigan at bayan ang nakatanggap ng parangal na 2018 Rice

Achievers Awards?

2. Paano natamo ng lalawigang ito ang mataas na antas ng produksiyon sa bigas? Sa

papaanong paraan makatutulong ang mga salik ng produksiyon sa pagtaas ng

produksiyon ng pagkain sa bansa?

3. Paano makatutulong sa atin ang pagkakaroon ng mataas na antas ng produksiyon ng

bigas?

Sa araling ito nalaman mo ang kahalagahan at bahaging ginagampanan ng bawat

salik ng produksiyon. Hindi magampanan ng bahay-kalakal ang kaniyang bahagi sa

ekonomiya kung wala ang mga salik na ito. Kaya lagi nating tatandaan na ang produksiyon

ay tumutugon sa ating mga pangangailangan. Kung walang produksiyon ay wala rin tayong

produkto at serbisyo na ikokonsumo. Ang mga salik na lupa, paggawa, kapital at

entrepreneurship ay may malaking bahaging ginagampanan sa prosesong ito. Kapag ang

mga salik na ito ay nag-ugnay-ugnay, ito ay magdudulot ng mga produkto at serbisyo na

tutugon sa ating pang-araw-araw na pangangailangan.

Isaisip

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 18: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

11

Gawain: IKOT-NAWAIN

Panuto: Suriin at unawain ang dayagram sa ibaba na nagpapakita ng paikot na daloy ng

produksiyon. Punan ang mga kahon ng halimbawa ng mga bagay ayon sa

pagkakahanay nito.

Halimbawa:

____TUBO_____ _____Sa factory_____ ______Asukal______

1. _______________ __________________ __________________

2. _______________ __________________ __________________

3. _______________ __________________ __________________

TEST I. PAGPIPILI-PILI:

Panuto: Basahin at unawain nang mabuti ang bawat pahayag/tanong. Isulat ang titik

ng tamang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Maaring umiiral ang kakapusan sa pinagkukunang-yaman tulad ng likas na yaman, paggawa, at kapital. Ano ang dahilan ng kakapusang ito? Dahil sa_______.

a. hoarding o pagtatago ng mga produkto b. kawalan ng disiplina ng mga tao c. malakas na bagyo at iba pang kalamidad d. may limitasyon ang maraming pinagkukunang-yaman at walang katupusan ang

pangangailangan at kagustuhan ng tao

INPUT PROSESO OUTPUT

Isagawa

Tayahin

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 19: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

12

2. Dapat na bigyang-pansin ng pamahalaan ang produksiyon sapagkat ito ay isang gawaing pang-ekonomiya na:

a. gumagamit ng produkto at serbisyo b. lumilikha ng mga produkto at serbisyo c. lumilinang ng likas na yaman d. namamahagi ng pinagkukunang-yaman 3. Alin sa mga sumusunod ang pinakaangkop na kahulugan ng ekonomiks? a. Masusing pagpapasya ng tao sa pagtugon sa mga suliraning pangkabuhayan na kanyang hinaharap. b. Pag-aaral ng tao at ng lipunan kung paano haharapin ang mga suliraning pangkabuhayan. c. Tumutukoy sa agham ng pag-uugali ng tao na nakaaapekto sa kanyang pagdedesisyon. d. Tumutukoy sa pag-aaral upang matugunan ang walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao. 4. Nagkokontrol, nagoorganisa at nakikipagsapalaran sa mga desisyon ukol sa

produksiyon. a. abogado c. consultant b. accountant d. entrepreneur 5. Ang likas na yaman ay hindi magiging kapaki-pakinabang kung hindi gagamitin at

gagawing produkto. Ano ang nais ipahayag nito? a. Ang tanging nagpaparami sa produkto at serbisyo ay ang lakas-paggawa

lamang. b. Kailangan ang mga manggagawa sa transpormasyon ng mga hilaw na materyales sa pagbuo ng produkto at serbisyo. c. Kailangan madami ang kapital upang mas mapakinabangan ang mga ito. d. Kung mas ginagamit ang mental mas maraming produkto ang nagagawa.

TEST II. PAGSULAT NG SANAYSAY Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag/tanong. Isulat ang sagot sa inyong

sagutang papel. Gamitin ang rubrik na nasa ibaba sa pagbigay ng puntos:

Nilalaman…………….. 5 Pagkakasulat………… 3 Kalinisan……………… 2

Kabuuang Puntos…… 10

1. Ano-ano ang salik ng produksiyon? Ipaliwanag ang ginagampanan ng bawat salik sa

proseso ng produksiyon.

2. Sa iyong palagay, alin sa mga salik ang pinakamahalaga sa proseso ng produksiyon?

Pangatuwiran.

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 20: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

13

Karagdagang Gawain

Gawain: Collage Making

Panuto: Gumawa ng collage tungkol sa mga salik ng produksiyon. Pumili lamang ng isa sa

mga salik. Gumupit ng mga larawan mula sa mga pahayagan o magasin at idikit ang

mga ito sa isang long bond paper. Lagyan ng maikling pahayag sa ibaba ng collage

tungkol sa kahalagahan at kapakinabangan ng inyong napiling salik. Gawing gabay

ang pamantayan sa ibaba.

Pamantayan Deskripsiyon Puntos Nakuhang Puntos

1. Nilalaman Naipapakita ang mga bumubuo, gamit at kahalagahan ng salik ng produksiyon

10

2. Presentasyon Maayos at malinis ang presentasyon

10

3. Malikhaing Pagbuo Gumagamit ng recycled materials at angkop na disenyo ayon sa salik na napili

10

4.Caption/Pahayag Naglalaman ng pahayag ng angkop na paliwanang ukol sa gamit at kahalagahan ng salik ng produksiyon

10

Kabuuang Puntos

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 21: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

14

Susi sa Pagwawasto

Subukin mo

1. d

2. b

3. b

4. d

5. b

Tayahin mo

1. d

2. b

3. d

4. d

5. c

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 22: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

15

Sanggunian

Balitao,B.,Garcia,E., at Marcos L.2006Gabay ng Guro sa Pagtuturo ng Araling Panlipunan IV (EKONOMIKS). Pilipinas. Department of Education (DepEd)-Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC).

Pagsusulong ng higit na produksiyon ng bigas | Balita ...

balita.net.ph/2019/06/07/pagsusulong-ng-higit-na-produksiyon-ng-bigas

Konsepto at mga salik ng produksyon - LinkedIn SlideShare https://www.slideshare.net/geraldgdizon/konsepto-at-mga-salik-ng-produksyon

Salik Ng Produksyon - LinkedIn SlideShare https://www.slideshare.net/ciennylighto/salik-n

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 23: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

16

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: [email protected] * [email protected]

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Page 24: Araling Panlipunan 1st GENERATION MODULES - VERSION 2bnvhsmodules.com/wp-content/uploads/2020/10/AP-9-Q1... · 2020. 10. 1. · Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang Alternative

17

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV