ico

oo

Univ.oiTORONTOliBRARY

I1MMN& LIST FEB 1 5 1922

ARISTOPHANIS

ACHARNENSES.

t-J

ARISTOPHANIS

ACHARNENSES.

CUM PROLEGOMENIS ET COMMENTARIIS

J. VAN LEEUWEN J. F.LITT. HUM. DR , IX ACADEMIA LUGDUXO-BATAVA PROF. OBD.

LUGDUNI BATAVORUM / iv \APUD A. W. SIJTHOFF

MDCCCCI

pft

\C\M

PIAE MBMORIAE

CAROLI GABRIELIS COBET,

,CUI VIVO OLIM DEDICAVI HUIUS LIBRI PROECDOSIN,

ALTERA HAEC EDITIO SACRA ESTO.

PROLEGOMENA ').

i.

Sextum iam annum absumebatur Graeciae flos et robur bellointernecivo ; sextum iam annum impune grassabatur odium

innatum quo Iones Doresque inter se prosequebantur, hi morum

priscorum tenaces neque antiquius quicquam habentes quam ut

tradita tuerentur, 1111 libertatis magis appetentes; hi rerum prae.

teritarum laudatores neque extra circulum angustum ambitio-

nem suam evagari sinentes, illi immensum terrarum orbemmentis oeulis avide lustrantes novaque semper spe elati.

Quamquam quid dico. Non duarum gentium duarumve civita-tum sibi oppositarum certisque terrarum finibus discretarum haec

erat contentio, neque navibus tantum copiisve terrestribus gere-

batur, sed quotquot urbes bellum inierant, totidem fiebant cer-

tamina. Nam in quovis oppido, in qualibet insula maris Aegei,in Sicilia Epiroque et in Thraciae Asiaeque oris eaedem passim

inter se conflictabantur hominum partes, quorum alteri Spartam

potissimum, alteri Atheniensium civitatem suspiciebant ducem-

que sequebantur, ita tamen ut et in Laconica et in Attica utris-

') Cum prolegomena tum annotationum bonam partem desumsi e fabulae

editione, quam patrio sermone usus anno 1885 edidi: Blijspelen van Aristophanes

met iuleiding en aanteekeningen voorzien , 1 stuk, de Acharniers, Leiden E. J. Brill.

Non pauca tamen ex iis quae tunc scripseram nunc omisi aut mutavi, multo

autem plura addidi, Blaydesii praesertim usus copiis, qui anno 1887 fabulam

edidit uberrimo commentario instructam , in quam nescire se an plns laboris

quam in ullam aliam Aristophania fabulam iuapenderit scribit Praef. p. XVI.

It PKOUOOOMENA.

que sui essent sectatores. Neque de exiguis profecto certabatur

rebus quaeve paucis tantum mortalibus certove tantum tempore

cordi esse possent, sed usque ad nostrum aevum eadem valentstudia et consilia, nec nisi cum ipso genere humano extinguen-tur. Hinc autem fit ut si quis hodie belli Peloponnesiaci memo-

riam recolens secum reputet quid Periclis Alcibiadisve aequales

cogitarint, fecerint, assequi fuerint conati, suam rem agi sen

tiat ; neque nobis qui nunc vivimus facilius est sine ira aut

studio de illis temporibus iudicare quam fuit ipsis eius aevihominibus.

Immo difficilius multo. Non enim testes oculati sententiamferimus, sed ex aliorum testimoniis pendemus toti. Suae autemaetatis res describere nobilium potissimum virorum tunc erat,

qui a militia vitave publica recentes commentariis componendis

otia sua insumebant, non omnibus scribentes, sed cultioribuspotissimum inter aequales, qui et ipsi in oratorum scholis didi-

cissent quid esset presse et concise vel ornate et copiose dicere;

qui gauderent rebus magni momenti gravi sermone expositiseleganterve enarratis, neque quaelibet ex historiarum libris

discere cuperent, quippe et ipsi iisdem rebus innutriti,

sed ea tantum quae commemoratu viderentur digna.

Scriptores igitur Athenienses, ex quorum operibus illius aevi

notitia nobis est petenda, aut omnes aut fere omnes addicti

fuerunt partibus optimatium, qui a popularibus superati priscum

reipublicae statum flagrantissimo studio desiderabant, non sibi

solis salutiferum eum fore sperantes, sed quae est hominumomnia ad suum ipsorum modulum exigentium confidentia

ipsi quoque patriae. Is autem qui ceteris longe antecellit Thu-

cydides, licet rebus rerumque causis inquirendis plurimum tem-poris insumserit, et strenue operam dederit ut suum cuique

tribueret, a sodalium tamen studiis in libertatem asserere se

neque potuit neque voluit, sed eodem quo illi flagravit amoreeodemque arsit odio quippe homo et ipse; caecus autem sitqui non in quavis fere pagina eius operis agnoscat scriptorem

bonis viris faventem.

PROLEGOMKNA. nr

Neque aliter est iudicandum de comicorum operibus, cle Ari-stophanis igitur praesertim fabulis illis - - utinam maior esset

earum numerus! quae integrae ad nos pervenerunt. NamAristophanes quoque sui aevi erat filius, et mobilis eius animus

variis affectibus facilius etiam abripiebatur quam sagacium ma-gistratuum, strenuorum ducum, gravium philosophorum. Minimeadmirabatur consilia Periclis, quae nunquam satis agnovisset autcognoscere cupivisset. Cleonem non partium ducem habebatacutum, disertum, incorruptum, sed hominem nequam, clamo-sum, incultum, invenustum '). Bellum vitari non potuisse nisi

prosperitatis fontes praecludi sibi vellet civitas, aut parum

intellegebat aut minus curabat: oculis scilicet obiecta habebat

spectacula tristissima, quae bellum in lucem ferebat. Civium

intra urbis moenia conglomeratorum florem videbat absumi pesti-

lentia, et quot funera tot crimina ei videbantur contra belli

impii auctores proferri. Atticae campi amoeni, per quos puer

vagari fuerat solitus, nunc ferro ignique vastabantur, et hostium

axes avita vineta et oliveta caedentium rauco fremitu ei sona-

bant: sistite arma fratresque esse tandem mementote!" Iuvenis

erat nimirum 2) et poeta, melioraque tempora, quorum imago

vividissima mentis oculis obversabatur, fervidis votis vocabat,

spem contrahere vitae aerumnis nondum edoctus et quaedam

') De Cleone vid. Prolegom. Equit. p. III sqq.") Aristophanem inde ab anno 427 nsque ad annum 388 fabulas scenae com-

misisse constat; itaque inde a iuventute comoediis scribendis manum eum admovisse

apparet, primae autem fabulae iuvenile ingenium luculenter prodere mihi certe

videntur. Sed annus eius natalis ignoratur; nam ex iis quae in Equitum Nubium-

que parabasibus de suis studiis scripsit, eius aetas effici nequit (vid. quae ad

Eq. 514 et Nub. 530 sq. observavi), de nihilo autem fictum est id quod in scholio

Aldino ad Nub. 530 perhibetur, lege cautum fuisse ne quis ante aetatis annum

quadragesimum vel trigesimum suo nomine fabulam doceret. Cuiusmodi lex annahs

si extitisset olim priscisque grammaticis innotuisset, fieri non potuisset ut Aeschylus

Sophocles Euripides scenam adiisse ferrentur tricenariis minores, Eupolis septen-

decim annos natus, Menander item , Antiphanes annos viginti, neque ipse Ansto-

phanes Equitum 1. 1. exorasset spectatores ne sibi stomacharentur, quod mode-

stum hactenus se praestitisset." Nam quae tandem ista erat modestia, chorum

non petivisse ante tempus legitimum? Et quomodo a spectatoribus precari poterat

poeta ut ignoscerent sibi quod legibus obtemperasset?

IV PROLEGOMENA.

vera esse somnia sibi etiam persuadens. Spes ei ostentabatAuroram roseam post longam malorum noctem surgentem me-lions diei praenunciam ; cernere sibi videbatur in terras Astraeamreducem, hastas renatis vitibus appositas, enses in falces mu-tatos '), novis messibus Atticae agros ridentes, novis cantibusAtticae pagos resonantes.

Enixe ergo operam dabat ut vota illa rata fierent; suumducebat insectari omnes qui paci obsisterent, infamiaeque iisnotam inurere; suum ducebat paratissimis ingenii telis quemlibetaggredi, qui novas res molitus a patrum institutis descisceret.

Quis autem non videat ab homine, cui ea mens, ea studiaessent, quidvis expectandum fuisse potius quam veram rerumexpositionem sedatumve iudicium ! Absurdum autem sit, quic-quid comicus iocose vel maligne dixit inserere belli Pelopon-nesiaci annalibus. Ettamen nimis multi inter posteros in eius-modi errores inciderunt, cum aut non sentirent aut non satissecum reputarent quid interesset inter fabulas et rerum gestarum

commentarios, et quid esset illud: ridendo dicere verum". Sicquae de belli causis in Acharnensium fabula narrantur quan-tumvis ludicra et manifeste ficta 2), a posteris tamen saepiussine ulla dubitatione pro veris sunt venditata 3). Quae autemAristophanes in eadem fabula choro tribuit verba: regem Per-sarum inquisivisse nuper utrum Lacedaemonii an Athenienses apoeta vehementius carperentur, eos enim, quibus plura male-dixisset ille, superiores e bello evasuros" 4 ), a spectatoribus

ne non suo pretio aestimarentur minime erat metuendum, sedab aevi recentioris stupore non satis cavit comicus, nam qui

eius Vitam enarravit deterioris notae grammaticus, serio suisverbis ea rettulit 5).

') Pac. 1200, 1263.") Vs. 524 sqq., ubi vid. quae annotavi.' ) E. g. ln schol. Pac. 502: altiav et%ov oi Meyaosis anx^yot ytveoSat tov rtohiuov

dta tt)v &(jrtay>)v t&v rtoqvGsv Hortaaia; y.ti.4) Vs. 646 sqq.

) ovtoi yiyovsv t) q)u>] tou Hoit\tov evdo^o;, ui; y.al naoa IlfQna; du)y.eiv, y.al tbv[iaodea Iltqowv rtuv9avio9ai rtaq ortoteootg etrj 6 xtauojdortotog. Vide autem quid

PROLEGOMENA. V

Sed licet historiam sui temporis vere referre placideve diudi-care noluerit Aristophanes neque potuerit, licet luce clariussit quae apud eum narrentur non ita se habuisse, neque homi-nes qui deridentur ita egisse taliave dixisse, sed ex feraci

ingenio poetae et res fluxisse et verba, ex nullo tamen auctore

aevum illud melius cognosci potest quam ex fabulis Aristo-phaneis. Ipsam enim vitam hae nobis exhibent, ipsos hominesnobis ostendunt, parum decoros fortasse, parum prudentes,parum magnanimos, parum serios, sed viventes loquentesque.Ita nunc feriunt lectorem atque abripiunt, ut olim abreptos

tenuerunt spectatores. Nam diei praesenti sunt scriptae, nullahabita ratione serorum nepotum ; et si quis totus in iis versatur,

inter ipsius poetae aequales degere aliquantisper sibi videtur,

et cum illis sperare et metuere, diligere et abominari, cum illis

lugere laetitiaque exultare discit.

II.

Acta est Acharnensium fabula Lenaeis 01. LXXXVIII 3 sivemense Februario anni 425 ineunte '). Biennio ante primamfabulam Aristophanes nomine alieno scenae commiserat xovg

ad Aristophanis illos versus annotaverit Dindorf: quae v. 647654 narrat poeta,minus vera putat Genelli in iibro de theatro Athenienaium p. 252." Minusvera" scilicet et putat"! Ipsum autem Dindorfium minime credulum se praesti-tisse isti Genellii suspicioni, ex eius verbis satis apparet.

Sic Thesmophoriazusae fabula nisi aetatem tulisset, fide quidem parum dignaviderentur quae ex ea in Euripidis Vitam irrepserunt, sed ipse fons illarumnugarum indicari non posset. Sunt autem haec: Xiyovai 6i xai ott ai yvvatxe; diittoii; ipoyov;, ov; irtoitt ti; aiitit; 6ta twv rtoit]juatwv, roi; frto/iiowonioi; irtiaty\aav aiitw

[iovhj/tttvat avtXtiv, iwtiaavto 6' autov rtqwtov niv 6ta ta; Movoa;, irtttta 6i pt[iaiwoa-

Htvou /uTjxitt auta; xaxw; iqtlv. Neque de nihilo haec ficta esse" addit homo doctiorquam prudentior inde efficio quod in Melanippa fabuia mulieres viris praestan-tiores esse deinde autumavit."Et ex aevo recentiore ut errorem afferam viri multis scholiastis sagacioris

nec sine reverentia nominandi, Casaubonus ex Aristophanis ioco Ach. 916 efficie-

bat Athenienses, ut navalibus suis ab incendio caverent, e Boeotia ellychnia

importari vetuisse (cf. Bockh Staatshaush. I3 p. 69 b).') Dicitur hoc in fabulae hypothesi, ipse autem poeta festum indicavit vs. 504

(vid. etiam vs. 1224), annum vs. 266 et 890.

VI PROLEGOMENA.

latvaHug sive Epalones, quae praemio secundo est ornata.Magnis autem Liberalibus anni sequentis mense Martio anni426 Tovg Bafivluiviovg Callistrati nomine in certamen demisit,quae item secundas tulit fabula. Sed cum Callistratus propter

huius fabulae argumentum apud senatum esset insimulatus &gxbv dijfiov y.ci&vo!,Gag, nec sine minis fortasse multa indicta

esset dimissus '), poeta tractandam sibi sumsit materiem ali-quanto hilariorem et aliquanto minus periculosam. Itaque inscena iam ostendit paci quanta insint bona; ostendit laetaspompas et choreas, quales habuerant tempora priora; ostendit

civibus tenuissimo dudum victu utentibus epulas opiparas effu-samque illam laetitiam, quam fugavit bellum. 0 si non inscena tantum obtingant ea omnia!" secum spectatores non sinegemitu loquuntur; nam risus cantusque hi anni parum habue-runt, neque anguillas leporesve iam cernere est Athenis extracomicorum pulpita. Quibus respondet poeta: minime difficiliaad assequendum sunt quae optatis; Dicaeopolidem illum imitatiinducias inite cum Lacedaemoniis, quibus nimis diu est male-

dictum. Libentissime belli finem facient illi condicionibus minimeiniquis. Pacem inite et uberrima huc affluent bona, ut in

aedes probi illius agricolae. Male autem dispereant quicunque

turbas et tumultus amant. Qui si sanguinis sui sunt prodigialienive sitientes, in barbarorum regiones migranto. Pugnare

Thracutn est, nobis patronus esto Bacchus ille, cuius festum

hodie more avito celebramus cantando et iocando.

Fabula laetissima risuque effreno resonans, audacissimis inven-

tis abundans, variis ingenii luxuriantis copiis exornata, specta-

tores mirabundos detinuit, plausu est accepta, primum tulitpraemium. Quae eo maior fuit laus, quod Cratinum et Eupoli-dem in hoc certamine poeta habuerat aemulos multis victoriisinclutos. Ab illo inde die clarissimum Athenis fuit Aristophanisnomen.

') Vid. ad vs. 6, 377382, 502 sq., Vesp. Prolegom. p. IX sq.

PROLEGOMENA. VII

Quamquam non ipsi Aristophani, viro inquilino ] ), primaesunt delatae, alii enim homini hanc fabulam, ut Daetalenses etBabylonios, crediderat in certamen demittendam. Itaque Calli-stratus, qui suo nomine eam docuerat primasque partes in eaegerat 2), publice est laudatus; sed dicis causa id factum essenemo erat Athenis qui nesciret, neque bonum Callistratum sedipsum poetam ingeniosissimum exinde suspiciebant cives laudi-busque cumulabant privatim.

Pacem non reduxit Aristophanis comoedia neque Cleonem destatione depulit; non enim carminibus flectuntur fata hominum.Sed sua sibi regna habent poetae; quod autem fabula incongruapassimque sibi obloquens, quod dictio saepe obscura saepiusimpudica etiam hodiernos lectores miro lenocinio detinet, id non'ingenium tantum comici efficit, sed magis etiam anima candidapatriaeque amantissima, cuius splendore etiam abiectissima ludi-bria perfusa nitent 3). Facetissimi huius scurrae iocis ideo prae-

sertim delectamur, quod non semper eum risisse sentimus,neque solos cachinnos notos habuisse sed etiam stridulos luctus

clamores iraeque effrenae tripudia. Se ipsum dedit Aristophanesin suis- operibus, suos habebit admiratores donec homines mane-bunt homines vivetque recti et pulcri sensus.

') Vid. ad vs. 653 sq.-) Etiam poetam fuisse Callistratum ex Vesp. 1018 videtur effici. Callistratum

Acharnensem, qui Pericli in praetura fuit collega, eundem esse bominem vixquisquam sibi persuadeat (vid. ad vs. 406).

3) Artem Aristopbanis nemo melius pinxit quam Miiller Striibing S /uaxuotri-

his verbis, quae latine utcunque versa hic liceat adscribere: quicquid comicus

sibi sumit facile ferimus, quoniam ex innata laetitia et mente vitae lucisqueplena profiuunt ea omnia; quoniam innocenter nobiscum lascivit ille per amoenumparadisum, ubi pudor ignoratur neque inter mobiles ingenii ludos aut tristitiaelocus est aut libidini; quoniam audacter transmisso spatio, quo homines abalitibus coelitibusque sunt seiuncti, et deiectis morum decorisque cancellis,

quibus misellam hanc vitam anxie tutari solemus, eminus nobis ostentat beatamillam dicionem, ubi licet quod placet. Quae cum a vero poeta tractantur suaearti obtemperanti, etiam hodiernus lector nisi tenebrio sit sine sanguine aut

nervis ducem temerarium per aspera et densa sequetur libensque ridensque.Nam in risu sunt omnia; ridere qui nescit, Aristophanem ne legito" (Aristoph.u. die h. Kritik p. 114).

VIII PROLEGOMENA.

III.

Qui ex Athenarum arce vel a moenibus septentrionem versusintendebat oculos, Parnethis montis paucas horas distantis adspi-ciebat iuga, regionis fines a natura positos. Interiacebat illos

montes et urbem planities in paucis fertilis, Cephiso fluminerigata. Mediam tenebat Acharnae oppidum, unde duabus horisin urbem perveniebatur '), eratque ad ceteram quoque Atticaminde iter; nam tres viae illuc conveniebant e regionibus vicinis,

quarum una e Peloponneso per Isthmum Eleusinem tendebat,duae e Boeotia, per fauces Deceleae et Phylae. Haec quoqueoppida, quorum nomina bello Peloponnesiaco inclaruerunt, exAtheniensium urbe oculis exercitatis apparebant 2). Inter utrumqueiacebat Lipsydrium, ubi Alcmeonidae ab Hippia tyranno suntoppressi 3 ).

Itaque mirum non est ad Acharnas castra saepius locataesse a belli ducibus. Sic anno 403, cum trigintaviri contra

Thrasybulum copias suas eduxerunt, ibi constiterunt 4 ) , ineunteautem bello cum Peloponnesii Atticam invaserunt, Archidamusrex Acharnis castra posuit, et ex illo ldco copias suas in arvaadiacentia immisit praedatum 5).Ex Athenarum moenibus clare cernebantur hostium castra

ipsique milites praedia Attica usque ad proximam urbis viciniamdiruentes 6). Qui inertem Atheniensium patientiam demirati annosequenti maiore audacia redierunt, et per quadraginta dies campos

Atticos longe lateque ferro et igni vastarunt 7). Anno 428 tertiumvenerunt 8), quartum anno 427, tunc autem nihil omnino intactum

') Hodie Menidhi. Stadia ab urbe aberat sexaginta: Thucyd. II 21.) De Decelea disertis verbis id testatur Tbucydides VII 19. et ipsa res id fert.3) Herodot. V 62, [Aristot.] Rep. Ath. c. 19 3.

4) Diodor. XIV 32 (Xenoph. Hellen. II 4 2).

5) Thucyd. II 1923.

6) Thucyd. II 21.

7) Thucyd. II 57.

8) Thucyd. III 1.

PROLEGOMENA. IX

reliquerunt, sed quicquid aut oculos populantium antea fuge-rat aut interim procreverat, impio studio delendum curavitCleomenes novus dux J ), recentibus scopis bene verri nimis lucu-lenter ostendens. Sequenti vero anno cum denuo ad saltusIsthmios convenissent hostes, crebris terrae motibus perterritire infecta redierunt 2).

Quid autem rusticis Atticis putamus fuisse animi, qui inurbem cum suis confugerant, nummorum si quid erat et supel-lectilis fortasse aliquid secum portantes, sed praedia sua, ipsas

opes spemque futuri, hostibus relinquentes diripienda. Nuncmoenia tuentes eminus adspiciebant milites in ipsorum patrumquelaborem furentes, immo matri dilectissimae vim inferentes. Name terrae gremio prognatos fabulae ferebant, et veros terrae filiosse sentiebant ipsi 3). Aureis cicadis comas olim ornaverant ho-

mines Attici in communis originis memoriam 4 ) : at nunc ineorum vineis %a(i6&ev ydov ol rirnyeg 5 ) , arbores quibus insiderent

nullas invenientes. Neglecta iam iacebat eorum regio, ubi ^,u?]r^olim ut erat in prisca theogonia TlXovrov iyeivaro vtia ivl

roiTcoka. Nam tenue quidem solum colebant, minime tameningratum quodve naw dlxaiov 6v ut rusticus ille iocatur

tot grana quot sementis tempore accepisset redderet messori-

bus 6). Hordei quantum in usum quotidianum satis erat ex

agris suis colligebant ') ; vinum potabant non pretiosum sedsuum ; olivis et ficis ipsorum horti abundabant. Parnethis fagi

!) Thucyd. III 26. Decelea tamen cladem communem effugit teste Herodoto IX 73.-) Mense Aprili anni 426; vid. Thucyd. III 87 et 89. Quae concussiones prae-

nunciarunt vehementissimam eruptionem Aetnae, quae brevi post Acharnensiumfabulam scenae commissam accidit: Thucyd. III 116. Itaque etiam per hiememanni 426/5 terram saepius esse motam veri est simile.

3) Vid. ad Eq. 41, 805 Vesp. 1076.

4) Vid. ad Nub. 984.

5) Quibus verbis ultimam regionis vastitatem vivide pinxit Stesichorus ab Ari-

stotele Ehetor. II 21 7 allatus.6) Menandr. fr. 96 Xen. Cyrop. VIII 3 38.

7) xQt&o(p6go? ItQio-t^ ,) Hrttxn- Theophr. Hist. Plant. VIII 8 2, hordeum autem

Acharnense commemorat Athenaeus 235 c (cf. 234/), arva Acharnensium LucianusXLVI 18.

X PROLEGOMENA.

et querceta licet ligna navibus fabricandis idonea non praebe-

rent '), plurimos tamen alebant lignatores et carbonarios 2), qui

cophinos carbonibus repletos in urbem quotidie deferebant, dorsoasinorum 3) aut si angusta nimis iis esset res suo ipsorum

impositos 4 ). Inexhaustas inter naturae opes vivebant satis beati,

nisi axibus taedisque hostilibus delerentur quae multorum anno-

rum peperisset sudor;

7\ [isv yaQ EiQrjvr} yeoiQybv xai iv nixQaig

TQicpsi xaXcog, Ttole^iog Se %a\ iv itedico xancog 5).

Sic Acharnensium regio hominum gentem in lucem tuleratstrenuam et industriam, tulerat indefessos cursores ferreosque

luctatores 6), simplici vita gaudentes suumque sibi celebrantes

Bacchum Cantorem hederaque redimitum", quod Acharnis primahedera esset nata 7). Complura autem eorum erant milia 8), et

belli initio cum rustici in urbem confugissent, carbonarii Achar-nenses prae ceteris in se convertebant oculos hominum urba-norum, quemadmodum Amstelaedamensibus piscatores Marcianivel Parisinis Arverni 9 ) homines ab ipsis plane videntur diversi.Multis autem annis post orator quidam ut civibus in memoriam

') Peregre Athenas advehendae erant pinus ceteraque ligna unde naves fiebantvid. e. g. Thucyd. IV 108 Demosth. XVII 27 sq.

2) Verba e carbonariorum arte desumta collegit Pollux VII 109 sq.

3) In proverbio erant asini Acharnenses; vid. Hesych. s. v. ; Demosthenis

(XLII 7) autem tempore sex asini vXaymyol Phaenippo cuidam plus quamduodecim drachmas quotidie merebant.

4) Vid. Acharn. 213.

5) Menandr. fr. 719.

6) Ex iis fuit Timodemus pancratiasta, qui brevi post bellum Persicum Nemea

vicit, aequalis igitur senum qui fabulae nostrae chorum efficiunt (cf. vs. 215).Cuius genti innatum fuisse ut ludis patriis primas ferrent ait Pindarus Nem. II.

") Pausan. I 31.8) oi HyccQvriz /uiya /*eqos voav ttj; noXeco:, TQta/iXtoi yaQ onXitai iyivovto, apud

Thucydidem legimus II 20. Quae sana esse cum vix possint, nam parum estcredibile quartam omnium copiarum partem effecisse Acharnenses et quinquagintaad minimum hominum milia in illorum pago vixisse, non tria milia (r) sedtrecentos (T) legendum esse probabiliter autumavit Muller Strubing (Arist. p. 640).Ratio vero, quam iniit Polle, ut pro inXltai legatur noXXtai, speciem quidem habet,sed propter yiyvto&at verbum nequit probari : magna erant civitatis pars, nam exiis fiebant tria milia . . . civium.

9) Les Auvergnats (cf. lepida Daudeti fabula romanensis l'Immortel).

PROLEGOMENA. XF

revocaret belli calamitates, utinam" exclamavit numquamredeant tempora illa, quibus carbonarios vidimus cum liberiset uxoribus in urbem confluentes, ubi nobiscum inclusi herbisagrestibus vescerentur" ] ).

Nunc igitur alacres illi qui fuerant montani, per urbis plateasoberrabant, nihil quod agerent habentes taediaque sua vix devo-rantes, aut moenium propugnaculis acclines in Cephisi orasvastatas prospiciebant et diris devovebant Peloponnesios, vixautem poterant retineri quin spretis sanae mentis consiliis perportas provolarent, ut scelestissimos praedones ulciscerentur

-);

satius enim esse ferro hostili trucidari quam fame et desidiatabescere vel abripi pestilentia 3), quae inter rusticos male habi-

tantes 4 ) male nutritos 5) vehementius etiam quam inter ceteroscives saeviebat 6).

En igitur homines ex quibus comicus chorum suae fabulaecomposuit. Et in ipsa quoque scena ostendit virum belli appe-tentissimum, quippe ad vitam militarem natum, Adf.iayovtaxiarchum 7 ). Nam casus felicissimus effecerat ut inter belliduces unus esset, cuius ipsum nomen arma et proelia sonaret 8);strenuus autem hic miles erat, qui mox strategus est creatus 9),et postea in expeditione contra Syracusas suscepta plurima vir-

') Andocides apud Suidarn s. v. oxivdig. Vid. ad Eq. 19.2) Thucyd. II 21: oi Mxaorrj; oio/utroi ttaoa owioir aiitoi; oiix ikaxiotyv jxoiQav tivai

149>\vaiwv, tb; avt&v >) y; itijxvtto, ivfjyov tr)v tlodov (contra Archidami copias popu-lantes, anno 431) uaXiora. Cap. 59: ^itra tr\v dtvtioav tiopoXljv tmv J7tXonorv>]oiu)roi H9>]raioi, ] avtihr itttLi^to tu dtvttQov xai >) vooo,- iniy.tiTo uiia xai o

TtoltLioz, ijXXoicovto ta; yico^orj, xai tov fxtr ITtotxXia iv aitia tr/ov xti. Et hanc ob

causam multa tunc Pericli est indicta (cap. 65).3) Denuo prorupit anno 427, per integrum autem ad minimum annum saeviit:

Thucyd. III 87. Itaque quo tempore Acharnenses fabula est acta, nuper demumeius vis decreverat.

4) Vid. Equit. 792 sq.

5) Vid. ad Acharn. 34 et 878880.

6) Thucyd. II 52.

") Vid. ad vs. 566 571.s) Sic Pac. 304 dies pacis vocatur rjfiiga /uiooXa/iaxo;, et ibid. vs. 473 Lamachns

dicitur i/nnodwv xa9>jo9ai rusticis deam ex antro protrahere conantibus. Vid. etiamPac. 1293.

9) Thucyd. IV 75; vid. ad vs. 593.

XII PROLEGOMENA.

tutis et peritiae dedit exempla, donec fortiter pugnans ad illam

urbem occidit ').Opponit autem poeta ei rusticum, belli mala et ipsum exper-

tum 2), sed sanae mentis praeceptis aurem praebentem potius

quam irae consiliis temerariis, pacisci igitur cum hostibus quaminiurias sibi illatas ulcisci magis cupientem. Quem Juato^ohvvocavit poeta, iastum ac tenacem proposzti virum, suam senten-

tiam se eius ore prolocuturum ipso nomine haud obscure indicans.Dicaeopolidis igitur et Lamachi, qui proximi inter se habitant,

ut studia et consilia sunt diversissima, sic ipsa vita in scena

quam dissimillima instituitur. Ille postquam pacem sua sponteiniit, opibus affluens cenam sibi parat lautissimam : huic salsa-mento est vescendum; in laetum convivium invitatLir ille:per nives hibernas speculatum mittitur hic in fauces montium ;

victor ille redit e certamine bibendi, lascivarum puellarum

brachiis molliter suffultus: hunc a praedonibus occursantibus

vulneratum milites tristes lugentem deferunt in aedes medici

publici. Quo fabulae exitu adspecto quis non cum choreutis abipso Dicaeopolide meliora edoctis exclamet:

ovdiitox iyco lloksfiov oi'/,cc^,

vitodi$o(ic

PROLEGOMENA. XIII

sabantur copiae Peloponnesiorum '). Miselli autem Megarenses,

quorum regionem Atticae adiunxerat natura, fors vero inde

seiunxerat, nunc demum experiebantur quid esset iratos sibihabere vicinos praepotentes; bis enim quotannis incursiones in

eorum fines fiebant2), et a mari iam seclusi ultima rerum

inopia premebantur, quae ne templum quidem Iovis optimi

maximi, quod tunc temporis in eorum urbe aedificabatur, ad

finem perduci sinebat 3). Praeterea Potidaeam Athenienses cepe-

rant, Aeginetas sedibus suis pulerant, Lesbum debellaverant,

Corcyrae autem eorum sectatores devicerant optimates Pelopon-

nesiis addictos. Soli Plataeensium urbi post longam obsidionem

ab hostibus in deditionem acceptae opem ferre non potuerant.

Bellum autem cum instaret, in Thraciae plagis longinquis

Pericles sociura potentissimum sibi conciliaverat Sitalcem, regem

Odrysarum, qui uxorem duxerat Abderis ex urbe Ionica oriun-

dam huiusque fratris consiliis plurimum tribuebat. Post unum

autem annum Thraci occasio est oblata animum devinctum

Atheniensibus probandi. Miserant enim Lacedaemonii legatos in

Persiam; qui caventes ne in Atheniensium inciderent triremes,

simulque sperantes se Sitalcem in Lacedaemoniorum societatem

pertracturos, per illius regionem iter faciebant. At casu in eius

aula Atheniensium tunc legati aderant, hi vero ut ipsis trade-

rentur illi a rege impetrarunt; in vincula coniectos Athenis

miserunt, ubi morte poenam luerunt pro caede mercatorum

Atticorum a Peloponnesiis captorum.

Sic nefaria crudelitate inter se saeviebant Graeci; qui autem

prae ceteris regem Thracium permoverat ut ita violaret ms gen-

tium, ipsius erat filius Sadocus, civitate nuper ab Atheniensibus

donatus 4 ).

') Thucyd. II 56. Vid. etiam Pac. 625 sqq.

-) In Charini psephismate, quod inter belli causas fuit, scriptuni erat:^tov?

OTnat,]Yovq, otav o^vvwot tov natqty.ovoqy.ov, Irtofivvvat ott xal

XIV PROLEGOMENA.

Equites et peltastas Atheniensibus auxilio missurum se spo-ponderat Sitalces '). Qui pervenerintne Athenas necne, non liquet;sed anno 429 bellum suscepit adversus Perdiccam Macedoniaeregem callidissimum, qui unus omnium maxime obstabat Athe-niensibus Chalcidicam in dicionem suam redigere studentibus.Ingentem exercitum colligebat e gentibus Rhodopes Haemiquesaltus habitantibus, e Triballis Getisque incolis planitiei longin-

quae quam perfluit Ister, e liberis Paeonibus ad fontes StrymonisAxiique sedes suas habentibus, quos plurimos alliciebat spespraedae 2). Instabat igitur periculum illud, quod dudum metue-rant Graeci, ne Thraces inter se societatem inirent, unitis enimillorum viribus pares fore nullos 3). Peditum milia centum, equi-tum quinquaginta collegerat Thrax, et anxii expectabant Graeciquorsum ruitura essent infinita ilia agmina barbarorum machaerasparmulas iacula quassantium 4 ), quos ipsa Martis patria 5) interrixas et rapinas et potationes enutrivisset.

Nec tamen Sitalces sociis suis praestare potuit quod operaeesset pretium; Athenienses enim non suo tempore aderant utclasse sua iuvarent expeditionem, quam ipsorum potissimum ingratiam susceperat, sed novos legatos bellique ducem Hagno-nem sine copiis ei mittere satis habuerunt. Scilicet nuper pesti-

lentia abreptus erat Pericles, et inter cives morbo belloqueoppressos plus iam valebant consilia hominum meticulosorumvel ut ipsi loquebantur cautorum. Nam quod apud Thucydidemlegimus, merum errorem effecisse ut Athenienses naves in

Thraciae oram nullas mitterent, putasse enim fore ut promississuis non staret Sitalces G), id omnem profecto fidem superat;

]) Thucyd. II 29.

-) Thucyd. II 9598. Cf. Herodot. VII 111.3) Herodot. V 3. Soli Scythae fortitudine eos aequare videbantur vel etiam

superare: Thucyd. II 97 6.) Cf. Lys. 563: &oi~

PROLEGOMENA. XV

sponte certe eiusmodi errores in hominum mentibus nasci nonsolent. Cuncta Graecia reformidabat instantem Thracis impetum et Athenienses, quibus sui ad Hebrum essent legati, eius con-silia latuisse credimus? Immo civibus si ea quam dicit Thucy-dides fuit mens, falsis nunciis consulto deceptos esse ut suma-

mus cogimur. Quae minime inepta videtur suspicio, si reputamusaliquot annis post errorem nihilo minus mirificum tristissimamiis cladem ad Delion intulisse ').

Graviter opinor sociorum socordiam tulit Sitalces. Nec tamenab iis alienatum esse eius animum, certe a Theoro legato illucmisso denuo conciliatum, testatur nostra fabula. Nova igiturauxilia promisit, fortasse misit. Sed ne nunc quidem magnopereprofuit Atheniensium rei publicae, biennio autem post Achar-nensium fabulam scenae commissam nondum praeterlapso mense Novembri anni 424 in expeditione adversus Triballossuscepta est mortuus 2), paucis diebus postquam ad Delion inBoeotia oppressae sunt Atheniensium copiae. De Sadoco autemaltum silentium. Qui sive fortiter pugnans cum patre occubuit,sive quod fuere qui suspicarentur non belli fortuna sedfraude est extinctus, Athenienses exinde non socios habebant

Thraces sed adversarios potius. Nam qui Sitalci in regno suc-cessit Seuthes consobrinus, uxorem duxerat Perdiccae regis

sororem, et Peloponnesiis magis favebat; mox autem aderatBrasidas, qui vi armorum callidisque consiliis Athenienses e

Thraciae oris pelleret. Et ipsum Odrysarum illud regnum, quodGraecis aliquantisper terrorem incusserat, brevi est dilapsum in

gentes more avito inter se spoliantes pugnisque infinitis se pro-

terentes. Tales Thraces novimus ex Xenophontis Anabasi 3).

') Thucyd. IV 89. Simillima autem anno 424 fuit ipsius Thucydidis socordia;qiii strategus in Thraciae oram missus, quid Brasidas illic ageret ignorasse videtur,certe nihil curasse; Thasum autem insulam dum visit, accepto nuncio Laconemad Amphipolidis esse portas, illue festinavit sane cum classe sua, sed serovenit, ut expectari poterat (Thucyd. IV 103106).

") Thucyd. IV 101.3) Cuius operis vid. liber VII, praesertim autem cap. 2 32.

XVI PROLEGOMENA.

Tunc igitur longinquos illos barbaros ridere licuit impune. In

nostra vero fabula cum scenam invadit manus hominum hirsu-torum squalidorum famelicorum, magnisque cum cachinnis de

iis dicitur: ecce vero Odomanti, fortissima Thracum gens, qui

totam Boeotiam direpturos se profitentur", iocis aliquid etiam

inest terroris, quem agmina illa barbarorum ferocium ante quin-

quennium Graecis incusserant.

In Thraciae autem oris dum nihil, quod quidem maioris essetmomenti, accidebat, in Graeciae parte occidentali res gravis-

simae sunt gestae '). Nam aestate anni praeterlapsi Demosthe-nes et Procles triginta navibus oram Peloponnesi cum usque

ad Leucadem legissent, in saltus Aetoliae audacter cum copiis

penetrarunt. Sed prope Aegitium cum incidissent in loca prae-

rupta densisque silvis obsita, tristissimam cladem sunt perpessi,

armati autem ceciderunt centum et viginti, in his ipse Procles.

Minime tamen animum despondens alter dux Demosthenes no-vum mox exercitum coegit Naupacti ex Acarnanum potissimum

auxiliis, unde profectus ad Olpas profligavit Peloponnesiorum

milites, qui cum Ambraciorum parte coniuncti fines ArgivorumAmphilochicorum invaserant, novoque mox proelio ceteras Am-

braciorum copias delevit in insidiis deprehensas.

Finem igitur expeditio a Demosthene suscepta meliorem habuit

quam initium, et trecentis panopliis, quae ipsi cesserant cum

divisa est praeda, ornata sunt templa Atheniensia.

In Sicilia alterum nunc annum classis Atheniensium, cui

praeerat Laches, opem ferebat Leontinis et Camarinae civibus

cum Syracusanis bellum gerentibus 2); circa illud autem tempus,

quo fabula nostra est acta, Athenienses decreverunt quadraginta

insuper illuc mittere triremes, ne segnius illic protraheretur

bellum. Lacheti, quem ab hostibus corruptum ferebat rumor,

>) Thucyd. III 91 sqq-) Thuoyd. III 86. Vid. etiaoi ad vs. G30.

PROLEGOMENA. XVTI

Pythodorus quamprimum missus est successor cum navibusaliquot '), secuturae autem vere ineunte erant ceterae navesducibus Sophocle et Eurymedonte, devictis prius optimatibusCorcyraeis insulae saltus tenentibus 2). Quas turbas Corcyraeasin fabula nostra spectat Dicaeopolis Chaonum mentionem faciens 3)-etiam Camarinae et Gelae nomina 4 ) in eius ore quid sibi velintex iis quae observavimus apparet, et fortasse Charetis nomenibidem obvium e Lachete iocose est detortum. Eurymedontisautem Sophoclisque illa expeditio quomodo Pyli ab Atheniensi-bus occupatae extiterit causa, res est notissima, sed ab argu-mento nostro aliena.

Mentio praeterea est facienda expeditionis non magni momentineque in Acharnensibus commemoratae, quam Nicias aestateproxima susceperat adversus Melum civitatem Doricam. Quiillius insulae agris vastatis incursionem fecit in fines Tanagrae,adiuvantibus armatis Atheniensibus, quos non iam impediebantcopiae Peloponnesiorum, quippe qui hoc vere Atticam non inva-sissent. Profligati sunt Tanagraei et qui opem iis ferebant The-bani, nec tamen clade graviore sunt affecti 5).

Denique ex ipsa nostra fabula apparet, et Athenienses etLacedaemonios G ) hoc tempore quam maxime operam dedisse utfoedus inirent cum Persis, quorum regi Artaxerxi seni grandaevoinstabat mors 7), maximas turbas fortasse cum regni interioribustum hominibus Asianis illatura. Nam licet aliunde nesciamusquasnam res spectaverit comicus, legationis Susa profectaereditum expectasse cives suspicari quidem possumus, sed certinihil habemus compertum '''), id tamen constat non res de

') Thucyd. III 115. Cf. Prolegom. Vesp. p. XXXIII sq.2) Thucyd. III 85 IV 4648.

3) Vs. 604.

4) Vs. 606.

"') Thucyd. III 91. Simillima fuit ratio expeditionis, quae biennio post clademgravissimam Atheniensitms intulit ad Delion (cf. Thucyd. IV 76 sq.).

6) Vs. 647.

7) Anno vertente extinctus est.

s) Neque veri sunt similia quae hac de re scripsit Muller Strubing Arist. u.

XVIII PROLEGOMENA.

nihilo fictas eum ridere sed ea quae tunc temporis in re publica

gesta fuerint. Sequenti autem anno revera vir Persa Athenas

est deductus: Artaphernem dico, qui Spartam cum missus essetlegatus, in itinere ab Atheniensibus est interceptus et ipsorumrebus conciliatus ').

die h. Kritik p. 703 706. Nihilo autem meliora protulerat Bergk Comment. p. 970;qui priaco interpreti (versu G14 decepto) temere credidit inter legatos illos fuisseMorychum, ipse frustra afferens Vesparnm versum 1136, qui nihil eiusmodi probat.

') Vid. Thucyd. IV 50 et ad Eq. 478.

APIZTO&JNOYE

AXAPNHZ

TA TOT APAMATOS UVOESITIA.

AiKaiojvoXiQ ysQcov ')

Kh)qv'E, -).

M[i

2 ACHARNENSES.

Boioitog.

NLHaQ%og 6vY.ocpavii]g fi

.

OsQanav AuyLtcfpv ').AzQY.ixr\g yiaQyog.

[laQcivviicpog.

"AyyiXog 2).

Personae tacitae: Prytanes cum apparitoribus. Cives.Eunuchi duo. Odomanti milites. Servi et servae. Uxor Dicaeo-

polidis 3 ). Tibicines Thebani ''). Mulier pronuba. Meretrices duae.

Actor primus (Callistratus) Dicaeopolidem agit,

secundus Legatum, Theorum, Furipidem, Lamachum, Mega-rensem, Boeotum, Agricolam,

tertius Amphitheum, Filiam Dicaeopolidis, Sycophantam utrum-

que, Ministros Euripidis et Lamachi, Mulierem Pronubam,

Nuncium.Praeterea ad Praeconis et Pseudartabae partes agendas alii

duo actores requiruntur, et duo pueri ad agendas Filiolas Me-

garensis.

Fabula Athenis agitur 5 ), prologus in Pnyce, reliqua fabula

') Vs. 959 sqq., ubi in codd. dicitur uyy^o;, et va. 1174, ubi ayytXoi audit in

cod. P.

-) Vs. 1085 sqq.3) Vs. 244 et 253258 buic mulieri perperam tribuerunt Aldus alii.

4) Inter tacitas personas bos recenseo, quoniam non loquuntur; neque tamen

silent, sed tibiis suis altum edunt strepitum (vid. vs. 862 sqq.). Cf. quae de

catulis clamosis observavi Vesp. p. 1, 1 et de mulieribus coetui mystarum inter-

mixtis Ran. p. 64, 1.3) Quid igitur est quod Dicaeopolis inito cum Lacedaemoniis foedere dicit se

Jiovuaia ta xat" ayQou; iam esse celebraturum, quemadmodum olim pacis temporesolebat, mox autem pompam phallicam ducens ey.tw a' itet rtQoottnov, ait, e/s tovdr

tiuov iXftcov uoixsvo;, ipsum ^aXrjta allocutus (vs. 266 sq.)? Numne rure nunc ver-

samur? Qnomodo igitur repente illuc pervenit Dieaeopolis nim suis? Et qui fitut senes, qui Ampbitbeum ad Pnycem redeuntem proximi modo persequebantnr,extra urbem nunc occurrant Dicaeopolidi? Quid ipsi illic agebant? Rure autem

ACHARNENSES.

ante aedes Dicaeopolidis, quibus vicinae finguntur domus Euri-pidis et Lamachi '). Tempus est Anthesteriorum 2).

si iam agitur res, quomodo Euripidem mox visere poterit Dicaeopolis? quomodoLamachus e proxima vicinia prosilire? An hi quoque viri extra urbem intcrrudera praediorum a Peloponnesiis vastatorum degere credendi sunt? Et Lamachuscerte circa flnem fabulae Dicaeopolidi proximus habitat in urbe. Dicaeopolisautem cur in urbem deinde rediit? et quando? Nam quin circa fabulae exitumin urbe versetur ne dubitare quidem nos sinunt ipsius verba.Ex hisce molestiis extricare nos non possumus, nam nihil prodest suniere

quod sumebam olim, duas recensiones esse permixtas, quis enim cnr aut quandoita corrupturns erat quae olim melius cohaesissent aptiusque decurrissent? nisi statuimus Dicaeopolidem, ut primum pace inita ei rediit canendi et iocandiamor, in ipsa urbe celebrare parva Liberalia, quorum tempus legitimum dudumpraeteriit, fingentem se rure versari, quo cum suis mox est migraturus ut erigatquae hostium furor deiecit; nam diruta est eius villa, vastatum est praediumQuod si quis minus probet consilium poetae, equidem ei non obloquar.

') De Pnyce quod scripsi, defensione non eget. Domum autem suam, in urbenescio ubi sitam, repetiturum se dicit Dicaeopolis vs. 202, et mox inde prodit(vs. 240), dein ante eam instruit ayooav tav iv M&avat; quam dicit Megarensis(vs. 729; vid. etiam vs. 900); in ea denique circa fabulae exitum laetus obitAnthesteria, et a sacerdotis ministro cenatum inde vocatur (vs. 1087). Lamachumautem et Euripidem vicinos Dicaeopolidi fingendo comicus fines arti suae conces-sos non est egressus.

-) Temporis indicia comoedia non habet nisi circa finem, ubi celebrantur Anthesteria.Nam Lenaeorum mentio, quae fit vs. 504, ad fabulam non pertinet, sed ipsinshistrionis ad spectatores ea sunt verba.

ttioqeseiz.

i.

ixxXi]Gia vcpiori]Xv 34&i]vi]Giv iv rco cpavEQcb, xu& r]v noXE(ionoi-

ovvrug rovg Qr)roQag xal nQOcpuvcbg rbv 8i]uov it,anuroivrag ') Alxulo-

noXig ng rav avrovQycbv il-sXeyiwv nuQEiodyErai. rovrov 8h 8id rtvog,

M(icpL\riov xuXov(iivov, GnEiGuuivov xur ISiuv roig yldxcoGiv, M%aQviY.ol

yiQOvrsg nsnvOuivoL to nQiiyua 7tQooiQ%ovrai Sicoxovrsg iv %oqov

G%i)(iari' xal (isrd ravra &vovra rbv /lixuionoXiv OQcbvrsg, a>g ionsi-

Guivov rolg noXsuLcordroig xuruXsvGSLV oqucoGiv. o Ss vno6%6usvog

vitEQ inLS,i]vov rrjv Y.EcpaXr\v %cov uitoXoyrjGeG&ai, iqp w:, ictv (ir)

TtEiG)] rd Sixuia Xiycov, rbv rQa%r}Xov anoYonijGEG&ai, iX&cov ojg Evql-niSrjv nrco-fiv.r\v OroXtjv ulrsl' xai GroXiG&Eig rotg TrjXicpov Quxco(ia6L

naQcoSn rbv ixsivov Xoyov, ovx d%aQircog xu&anrousvog TlEQixXEOvg

nsQi rov MsyctQixov i\>r]cpi6uurog. nuQo,vv&ivrcov 8i nvcov ii- avrcov

inl rco Soxelv OvvrjyoQUv roig noXEuioig, Eira inicpEQOfiivcov, iviGra(i-vcov 8e iriQcov cog rd Slxulu avrov siQ}]x6rog, inicpav\g Aduayog

&oqv(5elv nELQtaai. tira yEvouivov 8isXxvG(iov xursXsyi&Eig 2) 6 %OQog

dnoXvsi rbv AixuLonoXLv, xai nQog rovg dsardg 3 ) SiaXiysrai nsQi rf)g

rov noii]rov aQsrrjg xai dXXcov nvcbv. rov Ss AixuLonoXLSog dyovrog

Y.a& iavrbv elqi']vi]V, rb (isv nQcbrov MsyuQixog rtg naiSia savrov,

SLEGxEvuGuiva sig %oiQi8ia, cpiQcov iv odxxco nQuGLua nuQuyivErui' (ura

') Sic Brunck pro ilaitTovta;.-) Codd. xarevex&eis- Corr. Blaydes.3) Sic Elmsley pro dixaota;.

ACHARNENSES. 5

Se rovrov ix Botcorcbv srsQog, iy%iXstg rs xai navrodancbv OQvidorv

ybvov *) dvart&iusvog sig xr)v dyoQav. oig intcpavivxcov xtvcbv 6vko-cpavxcbv, GvXXa^ousvog xiva 0- avxcbv 6 AtxatbnoXtg, xai fiaXcov sig

Gaxxov, xovxov xco Boitoxco dvxicpOQxov i^dystv ix xcov M&rjvcov naQa-SidcoGt. xai nQOGtbvxcov 2) avxco nXstbvcov, xai Ssojxivcov usxaSovvai

xcov GnovScbv, xa&vnEQrjcpavEt. naQOtxovvxog Ss avxco ylaud%ov, xalivsGrrjxviag ri)g rcov Xocbv ioQxTjg, xovxov usv dyysXog naoa xcbvOxQarr]ycov ljxcov xsXevel i^sX&bvra usra rcbv bnXcov rag EtG^oXag xrjQEiv,

xbv Ss dixaionoXiv naQa xov LSQicog xov AlovvGov xaXcbv xig inl SsinvovEQisxat,. xal usx bXiyov o usv XQavuaxiag xal xaxcog dnaXXdxxcovinavrjxst, 6 Ss AtxatbnoXtg SsSsLnvr]xcog xai us& sxaiQag dvaXvcov 3).

xb Ss dQaua xcbv si> GcpbSQa nsnoLrjuivcov, xai ix navxbg xQonovxr)v EiQrjvrjv nQoxaXovusvov.

idtSdi&rj ini Evd"vvov 4 ) aQ%ovxog iv ylr]vaioig '') didKaXXiGxQaxoV xai nQcbxog f]V. SsvxsQog Kq axlv o g Xsl-ua^ouivoig' ov Gco^ovrai. rQirog EvnoXtg Novurjviatg f')-

II7).

ixxXtjoiag ovGrjg naQayivovrai xivsg

nQF.GjSstg naQa IJsQGcbv xai naQa StxdXxovg ndXtv,

ol uev GxQaxtav ayovxsg, ot Ss %Qvoiov.

naQa xcov ylaxsSatuovicov Ss usxd xovxovg rtvsg

l) Blaydes ingeniose y,uov (=

ACHARNENSES.

anovdag cpioovxeg, ovg U%aQvelg ovdafiag

el'a6av, aM' i',iakov. av na&dnrerat

axXyocog 6 itoir\zi'}g. avxb xb ipr]cpi6fid xe

Meyaoinbv tKuvcbg cp^at kuI xbv TleQiKXea

ovx rcbv Aukcovcovl) rcbvSe ndvxcov uinov ),

* * **

G7tov8c\g XvGtv xe xcbv icpeGxcorcov KaKcbv.

') Probabiliter Bergk xov tbv Jaxwva.

-) Post bunc versum indicavi lacunam.

ACHARNENSES.

PROLOGUS.. (vs. 1203).

(Scena repraesentat Pnycem. Tempus est fere meridianum.Solus in Pnycis subselliis lapideis sedet Dicaeopolis cum pera

et baculo.)

SCENA PRIMA.Dicaeopolis solus.

AIKAIOIIOAIS.oo~a dr) didrjypai zr)v ifiavzov kccqSiccv !i]G&r]v de jSaid ndvv dh fiaid ! f xixzaoa f.d d oodvv)'ji}t)V, ipaiAiioxoGioydoyaQa.

2. ndvu di] Elmsley n. yt, Dobree n. u. |j tittaqa] ferri nequit h. 1. numerale,quoniam Dicaeopolidem non certas quasdam res delectabiles, quae numeraripossint, ante mentis oculos nunc habere testantur eius verba vs. 4 sq.; quapropter*[iai' att (iv9adi?) legendum esse conieci, hinc Naber ndvu tqi' att >) tittamtproposuit ingeniose sane, quamquam haud scio an post ftaid i. e. pauca (non : exigua)quilibet numerus sit molestus. In mentem veniunt etiam *>jo9>]v dh (iai' att'ivd-aS', tl xal taut' aoa (ut Ran. 71) et alia; sed certi nihil praesto.

1. De locutione ddxvtofrat tljv xaoSiavvid. ad Ran. 43; praeterea cf. Lys. 8:xdo/uat t>)v xaodiav.

2 sq. Haud inepte contuleris Diphiliversiculum '): >) tuxn \ tv dyafrbv unoxi-aoa tqi' inavt).ti xaxd.

2. fiatd] i. e. tiXiya, pauca "). Nosteretiam Nub. 1013 usus est hoc adiectivo,quod comicae vix est dictionis. tittaoa] aut hoc nomen corruptum

est aut vicina 3); nam frustra inter-

pretes contulerunt versus quales sunt

Pac. 1150 Ran, 915 Antiphan. fr. 172 :i

alii, ut demonstrarent qualuor non do

certo numero sed de exiguo nonnun-

quam fuisse adhibitum.3. >pa/tt/itaxooioydoyaoa] ad instar nu-

meralium tttoaxooiwv ceterorum comiceformatum est adiectivum ifja/j/uaxooioiad indicanda ea quae tam sunt crebra

l) Fr. 107. 2 ) Cf. nostrum luttel. 3) Vid. annot. crit.

8 ACHARNENSES.

q>Q i'du>, xi iJG&tjv a,iov ^oriofidovog;"

5 iyco ol6' , icp w ye t6 xiap rjvcpQdv&yv tdcoi/"

rotg nivxe xakdvxoig, olg KXicov 0-r}(ie6ev.

4. ti Elinsley] tl o' codd.; cf. Eq. 119,1214 Nub. 21. E tragoedia hanc quoquevoculam, ut complura in hac vicinia, desumtam esse si constaret, servanda essetparticula i, quoniam tragica dictio eiusmodi hiatum non admittit.

5. Virgulam post olda addidit Brunck; cf. Thesm. 850. || >jU(pqdv9>jv~\ Bwpq. Kalii.

Saa ipd/.ta&6; tB xovt; rs 'j. Iteni apudEupolidem : dqtfr/ielv Hbutu; ipa/t/tuy.o-aiov; "). In eadem autem dictione ydq-yaoa indnitam multitudiuem significat

:

'ivdov yuq >)/ttv iottv dvdqwv ydqyaqa '), et:

oqw d' dvwftev ydqyao' uv .9 oihrttav y.uy.Xw ).Quae vos cohaeret cum verbo HomericoxaqxaiqBtv 5 ), quod comicis est yaqyaiqBtv,e. g. in Cratini verbis: dvdqwv dqiatwvndoa yaqyaiqei 7l6Zig 6). Ex harum igiturvocum iunctura novum nunc composi-tum natum est.

4. ) / 9 >\unuttou/tsvo; td /taqa twv vtjatwtwv lo ) nivtB

tdkavta, ubi BtadyBiv significat in scenam

) Hom. I 385; cf. Lys. 1261 vel oraculi verba Herodot. I 47: oidu 6' iywtf/dft/uov t dqid-fidv xai /titqa 9aXdaa>];. ") Eupol. fr. 286. Saepius deinde iocularehoc numeraie usurpatum est ab Alexide. ') Aristomen. ir. 1, apud Macrob.V 20, qui locus conferendus. 4 ) Alcae. com. fr. 19, qui iocose ibi imitatur Euri-pidis versum Or. 866. 5 ) Y 157. 6 ) Cratin. fr. 290; cf. Aristoph. fr. 359,Sophron in scholiis et apud Athen. 229/'; contulerim autem gall. regorger de. 7) Vid. vs. 516, 555, 959 etc. s , Eupol. fr. 90, cf. Euripid. Med. 394 397. 9) >\u(pqdv9>iv lowv. 10) Quinque talenta de gravi multa etiam Eq. (435) 829Nub. 758, 771 Pac. 171 dicilur. n ) Ex ipsis his verbis hoc sequitur. Namlaudatur comoedia aliqua, quae anno pro.rimo scenae fuerit commissa (cf. vs. 15):ergo sermo fit de Aristophanis fabula proximo anno acta, i. e. de Babyloniis.De aliorum comicorum iocis nostrum cum admiratione nunc loqui nemo opinorcontendet. 12 ) Vid. ad Eq. 924. 13) Vid. Prolegom. Equit. p. XIII sq.

14) Rhe-

tor. Graec. VII 1345 W. 15) Sic coll. scholiis scripsi; in codd. deest td et provtjoiwtwv legitur atqattwtwv.

ACHARNENSES.

10

zav& cog iyttvco&tjv ! xal cpilco toug inniag

dicc tovto tovQyov n a"t-iov yc\Q ^EXXddt.'"dXX^ cbdvvi'i&r]v btsqov ctv TQcxycodiKOv,

OTS 6i) tY,Sfj\Vt\ TtQOOdoKCOV TOV AlQ-fyXoV,

o -] royroi? Elcasley coll. Vesp. 612.

iuducere. In scholiis auteai de eaderare legimus: naQa Tthr v>jatwTo>v D.a^t nivTttdXavta 6 KXemv, ira ntia>j tov; Hft>jvaiov;y.ovtpioat avtov; tffi tiotpoQd; 1). aio9butioi

ovv ol inntt; avtiltyov y.ai un>jt>jaav avtbv.

fiifivtjtat Qtbnouno; -). Cuiusmo H verofuerint Theopompi verba, quae ad hancrem pertinere veteribus iuterpretibus

sunt visa, nescimus; sed in scholio pror-sus absurda tradi certum est. Quae re-centioribus imponere nunquam potuis-sent, nisi Theopompi auctoritatem praese ferre essent visa.

o';] per attractionem hoc dictumest pro 2 3 ). ilrjutotv] verbum i;tutiv de resti-

tutis rapinis usurpatum est etiam Eq.1148 4 ). Conferri potest praeterea fr. 614:tijv (paovya utjXthv 5 ) 6vo bQa/ud; t;tt; ubru;

7. tavta] vid. ad Ran. 748. w;] vid. ad Eq. 269. iyuvwtrijv] cf. yavvuai Vesp. 612,

quod epicum est verbum nec non apudtragicos obvium 6). tov; inniaf\ equites Cleoni illa

talenta quomodo in Babyloniis fabulaextorserint nescimus, neque coniecturatalia assequi licet.

8. iiliov yag 'EXXddt] Telephi Euripi-dei 7 ) verbis Dicaeopolis nunc utitur,ut infra saepius s). De adiectivo a;iwvid. ad Nub. 474.

9. At alia res dolore me affecit, etIragico quidem dolore. Gaudio, quodcomica fabula ei attulit, opponit statimdolorem vere tragicum, quippe gravis-simum cuiusque causa fuerit tragoedia.

10. iy.tx>\r,j} vid. ad Eq. 651. tbv Aio/vXov] i. e. Aeschyli fabu-

lam aliquam 9 ). Mortuus est Aescbylusabhinc annis triginta, sed Athenien-ses eius opera ita admirati sunt tl>;>p>jtpiaao9at uttd 9dvatov avtov, tbv [jov-Xbutvov avadtbdoy.ttv tu Aia/vXov %o(tbvXau[idvttv 10), suntque eo modo multicoronati "). Itaque post mortem etiamvivere se optimo iure gloriantem fecituoster in Ranis I2 ). Dicaeopolidi autemprisco viro, perinde atque Strepsiadi

illi in Nubibus 13 ), prae Aeschylo sordet.ars recentiorum poetarum; nuper igitur

cum in theatro sederet, Aeschyli opus

aliquod datum iri ratus, miro doloreeum affecit vox praeconis Theognidempoetam pessimum iubentis tragoediamsuam in certamen committere.

11. o] ille quem nostis, 6 yijou; igitur. dvtintv] pronunciavit 14 ). tiaaye] induc in theatruin. Ipsi acto-

res et cantores itemque fabulae tlaiivatdicuntur 15 ). Tam malum autem tragicumpotuisse laptir /oobv 16) indignatur rusti-cus sive ipse Aristophanes. Qioyvt] de hoc homine vid. ad vs. 140.

l) Confunduntur sociorum tpbQoi et civium tlotpoQai. ") In X libro Philippi-

corum, vid. schol. Equit. 226. 3) Vid. ad Vesp. 467. 4) Vid. etiam Eq. 401.') I. e. specillo explorans, sondeerende; vid. ad Eq. 1150. 6 ) Aesch. Eur. 970Eur. Cycl. 504. 7) Eur. fr. 718.

8) Vid. vs. 430 sqq., 496 sq. etc. -- 9 j Sic

hodie fortasse diserit quispiam : speraveram Racinium vel Shakespearium meauditurum at ecce Ibsenii data est fabula." 10) Sic in vita Aeschyli legitur.

") Quinctiliani haec sunt verba X 1 66. la) Vid. Ran. 868 sq. 13) Vid.Nub. 1364 sqq. - 14) Item Pac. 550 Av. 1071, 1076.

15) Sic vs. 14.

16) Cf. Ran. 94.

10 ACHAKNENSES.

15

ntog xovx e6ei6e fiov donelg xrjv KaQdtav;

ak exeoov rjtfthp, r}vix ini Mo6%co noxe

Je$t&eog fiVjjAO'' aGofievog Boicoxiov.xfjxeg 6 clnidavov nal die6xQacp)]v idcov

oxe dr) naoexvtye XatQig inl xbv oq&iov.

12. tovT eaetae] rouro ocZoai Valckenaer; cf. Nub. 1368 Pae. 704. In vulgatapraeter morem disiuucta sunt nw; et doxel;.

13. M6ox vbfiw,nam nunc quoque, ut in vs. 14, vo/uo;

vox supplenda est, vid. ad Eq. 1279. XalQt;] tibicen hic homo dicitur in

J) Herod. Mimiamb. III 42. Mon sang ne fit qu'un tour. 2) Vocis vim

non assecutus est qui in scholiis annotavit: aeiaetatov ouaav wuoet ftdXXov ineoetae,de vero enim corde eum cogitasse videmus. Quo loco non aeiaetatov sed aaetatov(euoetatov R) est in codicibus. Recte vero alius interpres: xexQtjtat t>; urteQfioXjj tr\ertl tf\; xaQdia; xal Qouxudibrj;, tb otouaWQa^wv (tb bvofta tpQaZwvcodd.). 3 ) Theocrit. VI 20. Item e. g. Hom. H 163 sqq. alibique passim. 4) Soph. fr. 858. 5 ) Adverbium rarius; redit Nub. 624 Vesp. 400 fr. 148.

6) Recte hoc observavit Ranke. 7 ) Philipp. I 24. 8) Ran. 1068.

ACHARNENSES. 11

20

akJC ovdenwTioT orov iya> Qvnro^ai

ovrtog sdrjx&rjv . . . vnb xovlag rag ocpovg

ebg vvv, bnor 006 tjg nvoiag ixxAfjfftag

e(0&ivr)g eormog i) TIvvE, avrrji,

17. f/wj TttQ vel y* Blaydes.

AvibllS '): ;uvauXtitw 6h XatQt; w6a. |

rtauoat ou tpuowv ! 'HQaxXei;, toutt ti rty; |zouti fta Jt iyw rtoXXa 6>) xat 6eiv i6wv |ourtw xoQax el6ov ifirtecpoQftttwftivov. Sed

corvum" illum capistratum" 2 ) etiam

fidibus cecinisse, ea autem in arte ni-

hilo meliore usum esse fama, praeter

nostrum locum testantur Pherecratisversiculi 3) : ]g.

fietd de MeXtjta tig; \ f/ atqtfi , tyiboida- XaiQi;. Pessimum igitur hunc can-torem cum nuper vidit in certamen

citharoedicum prodeuntem, Dicaeopolis

taedio et ira paene est emortuus.

17 sq. Praeter expectatum pro u> xai

pXinw vel itQdcpnv 4) vel eiusmodi verbo

ridicule comicus dicit Qunto/uat lavor 5),dein in eodem loquendi genere persi-stens non addit id quod in mente habetoutw; i6r]x9>jv uno ^ u7t

'l? r 'lv xaQdiav, sed

pro corde commemorat supercilia ipsos-

que adeo oculos lixivia morsos atque

arrosos. De voce xovia vid. Ran. 712.19 sq. y.uQia; ixxX>\oia; ew9tv>~];] con-

ciones exlraordinariae 6 ) in quodvis tem-pus poterant indici 7), sed legitimae

quaruw postea certe quaternae erant 111singulis prytaniis et certis diebus

habebantur et certo tempore, afi tw

enim, ut senatus et iudicia 8), incipie-

bant 9). Prima autem concio legitimasingularum prytaniarum sola y.uQiav no-

men habuisse in [Aristotelis] opere de

Rep. Ath. 10) videtur dici ll); sed cum

ibidem 12) legamus morem fuisse ut

legati non in primam illam sed in ter-tiam quartamque conciones admitteren-

tur, nostra autem in fabula legationes

duae introducantur in eam concionem

quam xuQiav nunc vocat Dicaeopolis,apparet iis potius fldem esse habendamqui conciones legitimas omnes xuQia; di-

ctas esse tradiderunt 13), id quod et ipsa

huius vocis potestas verisimile reddit.

20. Digna quae conferatur est nar-

ratiuncula ludicra, quam ex Theopompodescripsit Plutarchus 11): Xiyetat ixxX>,-

nia; rtoth ovor\; tbv fthv d^fiov xa9>\f.tevov

neQtfieveiv noXiiv XQ0V0V < '!'s &' a*^ ( ' v

KXiwva iotecpavwftivov xai naQaxaXeiv urteQ-

9io9at tt)v ixy.X>]oiav ei; auQioV aox-

XoOftat y]-

l) Av. 858 sqq. -) De quo praeterea cf. Ach. 866 et Pac. 951. 3) Pherecr.

fr 6 4 ) Ut Av 322. 5 ) Cf. Antiphan. fr. 148: Quntetat, nQootQxttat.oftijtat,

xtevitetat xtk. - 6 ) t-vyxXr,. 7) Vid. ad Vesp. 595.

8) Uemosth. XVIII 169

Vesp. 104 etc. - 9 ) Vid. Thesm. 376 Eccl. 20, 283, 291, 377, 741. 10

j C. 43 4

") Videtur, inquam, nam nescio an alia ratione ille locus sit lnterpretandus

;

lingua certe non obstat quominus in ad itiQav et ad al 6h 6vo mente sup-

pleamus xu Q iav ixxX noiav et y.u Q iat ixxX,,oiat, et in 4verba ftiav xvoiav etiam

facilius sic explicantur; nam si unam tantum ex quatuor illis concionibus xvolav

nomen habuisse dicere volebat scriptor, ftiav)v>xuQiav potius erat

dicendum. 12) 6. 13) Vid. schol., Phot. s. v. xvqia ixxltiola,schol. Uem.

XXIV 20. Ternae autem an quaternae Aristophanis aetate fuerintnunc non

rogo et alium aliis temporibus morem invaluisse credibile est. ) Nic. 7,

Com! adesp. fr. 1341. Theopompum auctorem aflert, qui eandem fabellam com-

memorat, scholiasta ad Lucian. Tim. 30; ibidem subiuneta legunturabsurcla

quaedam de Cleone a Mytilenaeis corrupto, de quibus vid. ad Eq. 834.

12 ACHARNENSES.

25

(in forum subiacens despicere se fingit:)

ot 6 iv ayoQci kakovGi xavco xal kcctco

xb G%oivov cpsvyovGi t6 nEfiikrcofiivov.

ovd oi TTQVTavEiQ ijxovGiv, aX)? acoQiav

YjKOVTEg, slxa o1 ' coGtiovvtoi ncog doxEig

ik&ovTEg dkktjkoiGi tteqI ttqcotov ijtUov,

25. ngwtor ;uXor Naber] ngwtou ;u/.ou codd.; vid. Teleclid.fr. I13 Alex. 41. Meinekearticulum desiderans aX/.rXoi; negt tou ngwtov ivXov.

raiov; yeXdoattu; draatijrat y.at dtaXuouitijv ixxXijaiuv. Quae e comoedia aliquafluxisse nemo admonitus certe nonvidet ).

21. Tempore, quod meridiem proximeantecedit, frequentissimum esse soletforum, quapropter vox dyogd nXr

t9ovaa 2 )

vel ayooi\; nXt]9wgi] 3) usurpatur ad tem-pus illud indicandum 4 j. avco y.at y.dtw] vid. ad Nub. 616.22. E foro ad Pnycem adscendebat

platea quaedam. Brevi autem ante con-cionis initium ceteri fori aditus a licto-ribus claudebantur, et qui tunc temporis in foro versabantur cives ope funisminiati, quem tenebant aliquot magistra-tuum apparitores, versus Pnycem urge-bantur. Quod socordiae remediumminimeinutile esse visum intellegimus, quadra-ginta certe annis intermissis in desue-tudinem nondum abierat, in Ecclesiazu-sis enim fabula >) de eadem re dicitur:

noXuv >j uiXto; w jCeu ipiX.tate | yeXwr naoe-

ffjfer, rr ngooeggutvov y.ux.Xw.

23. awoiar'] sero 6 ). Oppositum est t!\vaigav 7 ) sive iv wga suo lempore 8).

24. elta] vid. Nub. 624. wottouvtat] frequentativum boc

verbi w9eio9at dicitur de iis qui interse trepidantes trudunt 9 ). Ipsum w9eia9atde bominibus iu turba sese impellen-tibus usurpat muliercula apnd Tbeo-critum 10): w9euvtat waneg ve;, ideniquefere valet tugpd?eo9at U J. nw; Soxeif\ vid. Ran. 54.

25. neol ngwtov uXov] in primo snb-selliorum ordiue 1 "). Sic apud Teleclidemin aureae aetatis laudibus dicitur: twvde nXaxouvtwv watuouevwv negt ti\v yva-

itov tjv uXaXtito; 1 *), et apud Alexidem 14 )

:

ertav9a negl ti)r iaydti\v 6ei xegxida\

i:uu; y.a9uovaa; 9ewgeiv 6>; levu;. Cives

concionantes in Pnycis lapidibus sede-bant 15 ), sed in usum prytanum

:

) Ad Eupolidis Aureum Genus incerta admodum coniectura referebat vWila-mowitz. Equitum autem fabulae baud unum locum Cleonis illae epulae et coronain mentem nobis revocant. -) Apud Xenophontem. 3 j Herodot. VII 223. 4) Manifesto errore scboliasta vocem ctyogdv b. 1. interpretatur tijv ixxXijolav, certevidetur interpretari; nam suspicor priscum bunc interpretem non vuv de ti\v ix-xXtjoiar scripsisse ipsum sed : xal yag rijr ixxX.tjaiar. De re vid. ad Eq. 410, 1373Nub. 1056 sq. 5 ) Eccles. 378. 6) Redit vox (in nominativo) Herodot. VIII113, cf. awgi Eccl. 741. 7 ) Herodot. II 2 VIII 19 Lucian. XLV 7 LXVI 22,vid. etiam Aesch. Eum. 109 Eur. Bacch. 723, item xatgor Soph. Ai. 34, 1316Eur. Hel. 479. 8) Vid. ad Vesp. 242. 9 ) Redit vs. 42, 844 Lys. 330 Plut.330 Teleclid. fr. I 13

,translato autem sensu de altercantibus verbum usurpavit

Herodotus III 76 et w9ioij.6v de altercatione saepius. 10 ) Theocr. XV 73. u

) Pac. 1007. i: ) Cf. ts. 693 et Vesp. 90. 13 ) L. 1. fr. I 13 . 14 ) Fr. 41. ,s

) Cf. Eq. 783.

ACHARNENSES. 13

a&QOi KaxaQQiovxsg' siQf^vr}

14 ACHARNENSES.

35 ovk ^oijoj", ovx &.

ACHARNENSES. 15

AM&I&E02.(Celeri cursu in Pnycem irruit, dein ad Dicaeopolidem

:)

45 rjdr} xig elne;

KHPT&rig uyoQeveiv fiovXsxai ;

AM&I&E02.(alta voce

:)

syca.

KHPYExig tov

;

AM0I&EOZ.Mficpi&tog.

KHPFS.ovk av&oconog

;

AM0I&EOZ.

45. jJ; tt; tlrts-] ad solum Dicaeopolidem haec verba dicistatui; quae incommodinihil sic habent. Reicio igitur coniecturas Bergkii: Aiavrig elne (quod a poetaeipsiusque comoediae atticae ingenio mire aberrat), Hamakeri: oiya, otwna, Hal-bertsmae dehique, qui versum 43 in eorum locum substituebat.

46 sqq. Praeconis verba uni e prytanibus tribuuntur in cod. B, quocum con-sentit schol. ad vs. 54.

46. ovx dv$Qwno;;~\ coll. Thesm. 541 conieci *oiix uq~ doto;; non civis igitur es?Quod postquam homo male sanus et fastu elatus cum indignatione negavit,statim detrahitur de suggesto, unde verba facere solis civibus licitum.

45. Commentarii instar sunt Aeschinisverba : nw; 6'e (d vono9eti\;) xeXevet tov;rtQoedoov; ^oi/uarCtjv ; erteidav to xa&aootovrtetjieve/.til xal 6 xijqv; td; rtatQiov; ei/j(d;eu;i;tat, noo/etQOtovetv xeXevet tov; rtooe-6qov; rteQt tfQwv twv natoiwv xat xi';qv;ixat rtpeojieiai; xat 6oiwv, xat tterd tavtaerteQwta 6 xi';qv;' ti; dyOQeiietv fiovXetattwv vrteQ rtevttjxovta 'itt; yeyovdtwv ," irtet6dv6'e ovtoi rtdvte; etrtwot, tot~ i/'

50

16 ACHARNENSES.

aAA' d&dvaxog. 6 yaQ 'j' Mficpi&sog ']' di)fii]XQOg i]v

xal TQinxoXifiov, xovxov 8s KsXsbg yiyvsrai,

yafisi 8s KsXsbg QaivaQsxrjv xij&t]v ifir]v,st, t]g AvKivog sysvsx, sk xovxov

ACHARNENSES. 17

55

dXX d&dvaxog cov, cb avSoeg, eopoSi ovx IWov yccg SiSoaGiv ol Ttovxdveig.

KHPT&01 xot,6xai

!

(Aceurrunt sagittarii, qui correptum Arnphitheuni abducunt.)

AM0I&EO2.(dum abducitur:)

eh ToiTtxoXefie xal KeXee, 7teQi6>peGd-e (ie;

AIKAIOHOAIZ.cb avSoeg novxdveig, dSixehe xr)v exxXr]Giav

xbv dvSq dndyovxeg, ooxig i)(iiv rj&els

GnovSdg 7toii)6ai xal xoefiaGai xdg aGnLSag.

KHPT&xddrjGo 6iya.

AIKAIOHOAIE.(id xbv ArtoXXoo, eyco (isv ov,

58. rtottjoat] noteiofrat R; cf. VS. 52.

59. olya] oiya codd. quidam, fortasse recte (cf. vs. 64, 123 Vesp. 905 etc).Certum est oXya vs. 238.

dtalXd^at, pacem conciliare '); anovdazitoujaaa&at autem, ut dtaXXayijvai, esteorum qui foedus ineunt 2).

54. De civibus verba coram populofacere iussu magistratuum vi prohibitisvid. ad Eq. 655. ol togotat!] sagittarii olim trecenti,

dein sexcenti fuerant numero, nunc suntmille ducenti 3), in Areopago excuban-tes. Quorum ope cavebatur ne quid inconcionibus aliasve in urbe turbaretur 4);servi autem erant et barbari aut omnesaut fere omnes, et Zxvtrat saepe voca-

bantur 5 ). Hinc ro^drrj?, quod honorificumolim fuerat epitheton, Hercules enim

et Philoctetes et Ulixes et ipse adeoApollo arcu inciaruerant, Athenien-sibus in probris erat 6 ), quoniam idemfere sonabat quod barbarus vel manci-pium ").

55. Cf. Vesp. 438 sq. et de verbojttqiooav nva vid. ad Nub. 124.

58. o/tovdai Ttouiaai] vid. ad vs. 52. xoe^uunai Tit; aortidai] vid. ad VS. 279.

59. xa&>ioo oiya] in sede tua iacitus

remane. Versu vero 123 xa&tL,e considedicitur ad stantem. Ne turbas faciatDicaeopolidem admonet praeco. fxa. tov Hrt6Xi.ta , iyt /itiv ov\ vid. ad

Nub. 732.

') Item vs. 58, 131 Pac. 212 Thucyd. V 32 5 etc, itq>]v n v rtoujaat Pac 1199.-) Vs. 268 Av. 1599 Lys. 154, 951, 1006 Thesm. 1161, e^ijnj nottlad-ai Xen. Hell.VI 3 5 Lys. XIII 47.

3) Aeschin. II 174. 4 ) Vid. ad Eq. 665. -

5) Lys. 451, 455 Thesm. 1026 etc 6 ) Ut nostrum rakker.

7j Vid. infra vs.

704, 707, 711 Soph. Ai. 1120 Eur. Herc 159 sqq.2

18 AUIARNENSES.

60 i)v fii) rtEQi eiQi)vi)g ye 7tQvxavevGi)xe fioi.

KHPT&01 TtQeG^eig oi tvccqu fiaGileoig.

AIKAIOHOAIZ.noiov fiuGiXecog', uy&ofiui eya nQeofieGi

y.al xoig xacoGi xolg x cdaovev(.iaGiv.

60. nQvtavtvotitt] -vtvtjtt Meineke. Aoristus certus est locis simillimis Av. 440

Thesm. 270.61. oi (iaoileuj; R] oi rtaoa [iaoiXeu; rtQeoflei; complures.62. (t)'yu) R] yag codd. nonnulli, to7; Brunck.

60. rtiol tiQrjvrjg] vid. ad Eq. 669. 7tQvtavtvotjtt'\ id quod /otj/^atioijtt l ) ;

significat igitur nunc permittere alicui

n I cum populo de aliqua re agat ").

62. noiov fiaoiXewg;] vid. ad Ran. 529.63. toig taoioi] pavonis 3 ) nomen ita

scribendum esse docet Tryphon 4 ), in-ternus autem vocis spiritus e gutturaliconsona prodiit; nam apud Indos, undeoriundum est avium hoc genus, eikhinomen habent, quod apud Phoenices intukki abiit 5 ). Quinto saeculo ante Chr.Graecis innotuerunt; quo tempore Samiin Iunonis templo ali coepti sunt pavo-nes, hinc autem aetate Periclis, annofortasse 440, cum debellata esset Samus,Athenas aliquot sunt translati. Stupe-bant tunc Athenienses aves splendidepictas, quibus nihil simile praebebatEuropa, et perinde atque gallos colchi-cos 6) inter naturae prodigia habebant.Mox autem civis quidam Atheniensis,cui Pyrilampes nomen erat, in aviariopavones alere coepit, et fuit in scena

comica qui perhiberet vel fingeret Pe-riclem huic enim Pyrilampes abamicis erat hisce avibus dono datismulierum ingenuarum sibi conciliareamores "). Quod regale profecto eratdonum, centum enim minis pavonumpar tunc temporis aestimabatur 8). Py-rilampis dein filius Bemus 9 J per multosannos pretiosissimas illas aves aluit,

et noviluniis 10 ) aviarium suum visen-tibus spectandum praebebat n ). Per sae-culum autem fere totum pavones insanopretio sunt aestimati, ut Alexidis qui-

dam locus testatur 12 ) ; dein vero nimiscito eorum honor decrevit et ipsiscothurnicibus frequentiores" dici mox

potuerunt 13). Nostro loco propter Py-

rilampem fortasse fit pavonum mentio,hic enim legatus in Persiam aliquandoest missus M) eiusque filius Demus au-reum poculum a Persiae rege donoaccepit l5). Sed nihil hac de re constat,veros autem pavones in scenam secumadducere legatos, aut vestes gerere pen-

) Sic recte scholion interpretatur. Cf. Aeschin. I 23 [Aristot.] Rep. Ath. 43 6 etc. -) Verbo etiam Demosthenes XV 3 ita utitur. 3) Quae de hocavium genere apud veteres inveniuntur composuit Hehn Culturpfl. 4 p. 286 sqq. 4) Athen. 397 e. 5 ) I Reg. 10 22. 6 ) Vid. ad Nub. 109. 7) Vid. Plut.Pericl. 13. s) Teste Antiphonte apud Ael. Hist. Anim. V 21, ubi pro 6qux^vHvoimv alii legunt ^tAiW (M mille). 9 ) Vid. Vesp. 98. 10) Quo spectare Eu-polidis comoediam Woviujvia; hoc anno scenae commissam nimis incerta est Rankii(Vit. Arist. p. 374) coniectura. n ) Vid. Antiphon apud Athen. 397 c, d. l") Alex. fr. 123. 13) Vid. Antiphan. fr. 205 apud Athen. 654 e. 14) Plat. Char-mid. 158. 15 ) Lys. XIX 25.

ACHARNENSES. 19

KHPT&Giya.

(Legati e Persia reduces cum crebris pedissequis splendide vestitia parte dextra prodeunt.)

AIKAIOTIOAIZ.

fiaftaiat, ! co ''Ev.fiaxava, xov G%rj(iaxog !

SCENA TERTIA.Dicaeopolis, Praeco, unus e Legatis.

TLPEZBXZ.

65 ini(itya& r)(iag cog fiaGilia xbv piyav,(iiG&bv cpEQOvrag dvo doa%{iag xi]g yiiioag,

7t Evdvfiivovg ao%ovxog.

AIKAIOUOAIE.(secum:)

oX\xoi xcbv Saa%(ia>v !

UPEEBTE.%ai 6f]x ixQv%6[iG&a TtaQa KavGxQiov

68. rtaok Kavatotov\nota\xbv Blaydes coll. Herodot. V 100 et scholii verbis] dia

(natja R) r(bv Kavatoiuiv | rteSitov codd., rtaoa Kauatotov [ rtediov Dindorf. Quod Blaydespraeterea coniecit -/uea&' ava tb Kauatoiov nediov (coll. Xen. Anab. VII 4 2) acomici dictione alienum est, qui lyricis tantum locis (Av. 1265 Ran. 326, 441)praepositionem ava ita usurpavit. Caystri pedium urbis Phrygiae nomen apud Xen.Anab. I 2 11 hinc est alienum.

nis pavoninis ornatas quibusve pavonum | 67. Etithymenes duodecimo abhincfigurae sint intextae, non est cur in

animum nobis inducamus, cum praeser-tim persica haec non sit avis. Sed rau>homines iactantes, nugatores nunc dicun-tur, ulatovss *) sive tplvaqot, quibuscumoi taiL coniuncti inveniuntur in Strat-tidis versiculo : nolXtbv (pXvdquiv y.al ta&v

dvtdiia 2). aXaCoveu/uaatv] vid. Ran. 909.

64. fiafiatai] vid. ad Eq. 1. S> 'Eyfidtava] vid. Eq. 1088 sq. tou axni-tato;!] vid. Vesp. 161.

anno archon fuit 3); itaque plus quamtalentum singuli hi legati per annosillos meruerunt. Sed non certae res nuncrespiciuntur, immo fictam esse totamhanc legationem ipsa poetae verba claroostendunt; perridicule autem et ceteracuncta quae legatus refert ultra quamcredibile est sunt aucta et temporisspatium, per quod in Persia commora-tum se dicit. rtbv dqaxnuyv !] vid. Vesp. 161.

68 sq. Cuiusmodi fuerint illae aeru-

') Cf. vox quae sequitur aXatovevnata. ") Stratt. fr. 27. ^) 01. LXXXV,4 = 437/6.

20 ACHARNENSES.

70

Ttorcifibv bSoinXavovvTSg iGKrjvrjfxsvoi,

icp ccQijiafia^cov uak&aKcog KaraKSifisvoi,

dnoXkvusvot.

AIKAIOIIOAIZ.(item:)

6cp6Soa yaq i6co'Q6ur\v iyco

naoa rrjv snaXi-iv iv cpoQvrco KaTaKSiusvog.

70. Dicaeopolidi dat Reiske.

71. yao] tHq Mehler.

mnae, quae Susa iter per viam regiamfacientibus essent exantlandae, ex He-

rodoto ') satis novimus; qui otafr/toite" inquit navtax>] eiot paotXrjioi y.alxataXvote; xdXXiatai, btd oly.so/xtvtji; ti >)

bdb? anaaa y.al aotpaXeo;' , multusque deinest in ('i6ou illius ftaoih]Lt]Q laudibus. ExXenophontis autem Anabasi probe co-gnitas habemus crebras huius viae sta-tiones, quae quinis fere horis inter se

distabant. Et in Caystrii quidem pla-nitie, quae Ephesum Sardesque inter-cedit, minus etiam quam per Asiaeinteriora molestum erat iter; nequelonga via defessi sed a maris littore

recentes erant legati, dum ad illius fiu-minis ripas curru vehebantur. Itaque

itouxb/teotra bboinXavouvtei" quo iure

dicat hic homo de itinere, quod nequemolestias neque errandi occasiones ha-

bere potuerit, nullus aut nunc lector

non intellegit aut olim intellexit spe-ctator.

70. Persica carpenta mollibus stratiserant instructa et a solis ardore coelive

intemperie protegebant itinerantes; qua-propter oxrjvd; tQox>jXdtoug ea dicit Ae-schylus -). Graecos autem vix scire quid

essent otQw/tata et vnoatQwvvuvai ipsiPersae autumabant 3 J. Itaque hominibus,qui domi concionantes in nuda Pnycisrupe sedere solerent 4 ), per patriae au-

tem saltus iter facientes suis pedibusnterentur vel in iumenti dorso iacta-rentur, somnus et requies videri debuithuiusmodi iter per latas stratasque Per-siae vias. Ad dictionem quod adtinet,conferri possunt Theopompi versiculi:inivo/tev /teta tavta... | xataxei/tevoi /la-

Xaxwtat,

in\ tQty.Xivtw | TeXa/iibvo; oi/iw-

Zovte; dXXrjXoii /teXrj D ).71. yio] ironice dictum, scilicet 6). iouiZo/trjv] ioculariter hoc ts> dnbX-

Xvo9ai opponit Dicaeopolis 7).72. Sic in Pace 8 ) chorus agricolarum :

noXXd yaQ aveOjvb/ttjV nQay/tatd te y.a\ oti-fiadai, vid. etiam Chionidis 9) versiculi

:

noXXou; iyw oida y.ov xatd oe veaviaq I

ipQOVQOvvtag attxvwg xa\ iv ad/iaxi 10) xot-

/tw/tevous.

naoa tijv enaX^iv] Atheniensium co-piae bello ineunte constabant e tredecimmilibus armatorum sedecimque mili-bus inquilinorum et civium vicenariisminorumvel quinquagenariismaiorum "),quibus castella Attica et ipsaurbis moenia

') Herodot. V 52. -) Pers. 1001. Vid. etiam Plut. Them. 22: Persarum mu-lieres iter facientes unb axr\vdg y.uxXw neQtnewQay/ievag int twv aQ/ia/ta;wv b/ovvtat. :i

) Vid. Plut. Artax. 22. 4 ) Eq.' 783 sqq. 5 ) Theopomp. fr. 64. Adiectivum/taX(9)axb$ etiam Av. 122 ita est adhibitum. G) Nos: zeker (Ik had het zeker ergbest...!). Vid. Nub. 1366. ") Conferri potest eudat/toveiv Eq. 175, dnoXavetv Av.177, 1358. 8) Pac. 347. 9 ) Chionid. fr. 1. 10) I. e. in maniputo, stroowisch. u) Lyc. Leocrat. 39 Aeachin. 23 sq.

ACHARNENSES. 21

io

TLPEEBTE.

^evi^Ofxevot de tc^oj fiiav enivo^ev

eE, vaXivtov exTicopdxtov xcd yovoiotov

dxQaxov oivov rjSvv.

JIKAIOTIOAIE.(item

:)

eo Kocivau noXig,

ccq aio&dvei xbv xaxdyeXtov xtbv TtQeofieiov;

TIPEZBIZ.

01 fidoflaooi yaQ dvdQag i)yovvxai fiovovg

xovg nXeloxa dvvafievovg cpayelv ze xcd itieiv.

73. di] yaQ R.78. (paytti Morell] xatatpayeiv codd. metro et sententia invitis, requiritur enim

simplex; cf. Theophil. fr. 3: avdQwv dndvtoiv nXtiota duvdfttvog qyayeiv, Pherecrat.fr. 10832 Simonid. fr. 131 etc.

credebantur tutanda. Hi sunt quos tougiv toig (poovgioig y.al toug nao

ytrtaXtgiv

dicit Thucydides l ). Dicaeopolidem au-tem e senioribus fuisse fabula ipsadocet, vocatur enim ytQwv ) et nQiopug A ),et adulta ei est filia 4 ). iv tpoQutw] in stramento ! 5).73. rtQog [iiav irtivo/uev] id quod 'toov

tui 6i>pfjv y.axdv vocat nescio quis apudSophoclem 6 ), sed qui aliquanto magistpiXotvog erat Alcaeus laetissima aliquandooccasione oblata 7innc est bibendum ! ex-clamavit 7 ), viiv /q>j fte&vo&>iv y.ai ttvartQog (iiav | rtwvrjv, irteid>\ xdt9avt Muq-oiXog ! s ).

74. /Quoidwv] aurea pocula (tptdXai) sic

dicuntur 9), quemadmodum argentea &q-yuQidtg audiebant 10).

75. uy.Qatov oivov] quod erat barbaro-rum vel heluonum n ). w KQavaa itoXig] priscum Athenien-

sium nomen KQavaol erat 1S ) arcisque >)KQavad, i. e. Btqjes 13 ).

76. tov xatdytXwv] irrisionem. Vox ra-rior 14), quacum cf. xata/rjvtj 15 ).

77 sq. Cf. Isocratis verba l6): oqOyaQ uftag toutoug fidvovg livooag vo/uiiovtagtoug brtttXovvta; y.al tovg ixcpoflouvtag tixg

aXXag nolttg xti., vel Euripidis: tovg -Tt-

oiooovg y.ai tt nodooovtag nXiov \ ttfttbfttv

avdQag t' iv n6Xti voftiZofttv 17 ). Praeterea

vid. ad Nub. 823.

) Thucyd. II 13 6, vid. etiam VII 28 2. =) Vs. 397. :i

) Vs. 1228. -

4) Vs. 244 sqq. 5J Vox redit vs. 927.

6) In satyrico, fr. 701.

7) Apud

Athen. 430 c. s) Vox rtQdg piav (op kommando, met geweld, uit dwang) apud no-strum redit Vesp. 443, 1080 Lys. 163 Ean. 1457 Eccl. 467, 471.

9) Item Pac.

425 Cratin. fr. 124. 10 ) Pherecr. fr. 129. u ) Vid. ad Eq. 1187 sq. 12

) Vid.

Av. 123 Herodot. VIII 44 Aesch. Eumen. 1011. 13) Item Lys. 480 Pind. 01.

VII 151 XQavaaig iv HSdvatg, Hom. h. Cer. 357 "EXtuoivog xgavadv rttoXU&qov etc.

;

apud Homerum insulae nomen proprium est K~Qava>). 14 ) Redit vs. 1126 Aesch.Agam. 1264 Plat. Criton. 45c etc. ; vid. etiam infra vs. 606.

1S) Vesp. 575.

l6) Isocr. XV 121. 17 ) Eur. fr. 786.

22 ACHARNENSES.

80

AIKAIOUOAIZ.(item:)

rjfisig 6s kuixuGxug xe kuI xuxunvyovug.

UPESBTE.exei xexuqxco )v inotr/aaTO 4).

81. dndnaTov] proprie secessum valetet dnonaTelv secedere 5 ) ; hinc, ut awodo; 6 ),nomen est honestum loci quo quis se-cedit ad ventrem exonerandum. oTQaTtdv] vid. ad Vesp. 354.

82. Conferri potest versus vix minusridiculus Eccl. 808. inl xq vwv oqwv] in Persarum mon-

tibus qui esse perhibentur aurei 7 ). Aureaomnia Graecis erant in longinqua illaEcbatanorum Susorumque regione s),quam qui obtineret >\S>/ tw Ju nXovrovntQt lQit,etv posse 9) videbatur 10). Aureamillam Xerxis platanum n ) in memoriamnobis revocant scholia.

83. noaov\ intra quantum temporis spa-tium 12 ), Tivoz XQ0V0V 13)- ^wr/yayev] festive adhibitum esse

cogendi sive claudendi verbum, nam uvd-yeo&at etiam atQatov, observant scholia.

84. t>/ navatXr/vw ,-] negligentior est ho-rum verborum structura; nam dicere

l) Priscam Susorum arcem regiam.

-) Quod spatium homo expeditus quinquehoris haud difficulter conficit pedibus. 3) Herodot. V 53. Item Xen. Ages. 1 10.

4) Lys. XXX 2. 5) Cf. ndto? via Hom. Z 202, ntQtnaTelv obambulare.

6) Eccl. 1059 etc, cf. germ. abtritt, abort. 7) Plaut. Stich. I 1, 22. s) Eldorado. 9 ) Quod in proverbio fuisse de incredibilibus opibus apparet coll. Hom.6 78. I0 ) Herodot. V 50. n ) Herodot. VII 27 Xen. Hell. VII 1 S 38. 12

) Vid. ad Eq. 1079. 13) Eur. Or. 1211.

ACHARNENSES. 23

85 eix ii-ivife, naoexi&si

24 ACHARNENSES.

90

naQi&rjKSV tjjjllv' bvOLia d' rjv avxco cpiva!-.

AIKAIOTIOAIZ.(item :)

xavx aq icpevdiufcg 6v, dvo dQa%Lidg cpiocov.

nPEZBIZ.xai vvv dyovxeg rjxofiev WevdaQxdfiav,

xbv (5a6ikiorg Ocpd-aXiiov.

AIKAIOIIOAIZ.(item:)

ixxorpeii ye

91. dyovte; Yjxo/uev] Yjxovtag dyo/iev R, qui error est apertus sed notatu dignus.

atiqtov 6/uoiov KXeto&ivet 1 ), sed iliius lociignoratur contextus.

89. Avis qiivag, cuius noruen phoenicemorientis alitem celeberrimum -) in men-tem revocat audientibus, in patria xoi>xo/urtoXaxu&ou 3) et tou iitnaXextqvovo; 4)quaerenda est. De vero autem vocisipivaxog et verbi tpevaxi^etv sensu vid. adRan. 909.

90. taut" aoa\ non est obiectum verbiipevaxleiv, sed hanc igitur ob causam va-let; vid. ad Nub. 319. icpevdxt&g] de imperfecti usu vid.

ad Vesp. 183.91. Simillimus est versus Euripidis:

Evqvofria ool tovd' dyovteg 'rjxo/uev 5), quodmero tamen casui tribuendum. Notatuautem dignissimum est id quod obser-vavit Hartmau, loco nostro simillimaesse quae de Iphicrate narrantur apudPolyaenum : ' I

ACHARNENSES. 25

KOQcri- naxcc^ag xov xs Gov xov TtQSGfiscog.

KHPT3.6 fiaGikscog 'Ocp&aXiiog.

(Pseudartabas comitantibus duobus eunuchis a parte dextra procedit. Ridiculeest ornatus, unum autem eumque ingentem habet oculum in media fronte,

sub quo longa dependet barba more barbaro plexa.)

AIKAIOHOAIE.(item:)

co ccvaE, 'HQccnXsig !

95 nqog xcov &scov, ccv&qcotis, vavcpaQxxov fiXsnsig

!

93. natdia;] om. R. || ts A] ye R cett.95. Corruptus esse videtur hic versus, fortasse etiam contextus; nam nisi lega-

tur ti noo; 9e(bv, av9tjujne vel : noo; tibv 9iu>v, ti ovtta, sequentia apte subiunginequeunt. Sed gravius etiam displicet quod navis vox, cui assimulatur Pseudar-tabas, deest. InteUegerem*vaD; otafr/udv pXinit;; navisne es stationemspectatis(= pelens) ?Reicio quod in mentem venit vav; tpqvxtov. j| lavtpaoxtov Phot.] vavipqaxxov codd.

/liou; xal ta fiaotXioj; thta, Aeschylus ')Xerxis ntatov ndvt 6tp9aX/j.6v, quales virialias apud eundem 2) fJaotXi^ dionot 3)audiunt 4 ). Festive autem comicus no-mine, quod orientis dictio ornata pepe-rit, ita est usus, ut novum quendamPolyphemum induceret, cuius personamoculus ingens habet fere totam.

92 sq. ixxoipeti ys xte.] legati verbaexcipiens subiungit haec Dicaeopolis:rei/is illum oculum uiinam effoderet cor-vus tuumque simul 5 ). Simillimum estStrepsiadis in Nubibus votum 6): jiliiequus iste xonnatia; ei'9' elexonq tbv 6tp-9aX

t

u6v Xi9t. Eodem autem haec rede-unt ac si ei; xooaxa;"1) Dicaeopolis opta-ret his impostoribus.

95 sq. Vultuin sanequam maritimumkabes! Numquid navis circa promunluritim

cursum jiectens navale prospicisf Haudabs re fuerit meminisse pro animalibusinde ab epico tempore Graecis fuissedX6; tnnov; illas, quas in Equitum fa-bula vel inter se confabulantes finxit

noster 8). Facies his erat nowQa nQoo9evouuaot [iXinovo' odov 9 ), quam /.ttXtona-oijtov vel ipotvixonafjqtov vocavit pater po-

eseos i0) ; neque raro in vetustis naviumimaginibus cernuntur eiusmodi oculi "),quibus etiamnunc piscatores Capreensescymbas suas ornare solent. Ingens igiturPseudartabae oculus rustico in mentemvocat praegrandes illos oculos navium,quapropter navi portum petenti ip-

sumque navale veluti circumspicientihominem assimulat. Ipsa tamen verbamolesti quid habent; nam vox noo; tCov

9i6iv aut interrogantis est aut iubentis,

l) Pers. 980. 2 ) Ibid. vs. 44. 3) I. e. principes quibus rex oculorum vice utitur.

Sic in nostra lingua annis abhinc triginta quinque nata est vox dwarskijker, quotempore legatio Iaponica hanc vicinasque gentes visit primum, et exinde internos illud nomen ad designandos imaxonov; inservit. 4 ) Vid. etiam Herodot. I114. 5j Etiam Plut. 180 Platon. fr. 173 J1 optativo ita subiuncta est particula

ye . _ 6) Nub- 24. 7) Vid. ad Ran. 187. 8) Eq. 1300 sqq. 9 ) Aesch.

Suppl. 716. 10 ) Vid. ad B 637. a) Vid. e. g. imago perantiqua Mon. d. Inst.IX T. 4 (Engelmann Bilderatlas Odyss. n. 12), Assmann Jahrbuch d. Arch. Inst.1889 p. 99 sq. Etiam inutide; erant in prora triremium : Thucyd. VII 35 4, 36

2, 62 3.

26 ACHARNENSES.

n\ tceqI dnoav xdfinxcov vecbaoixov Cnonsig;a6xcof.i k'xig nov neol xbv ocp&akfibv xdxco

!

SCENA QUARTA.Dicaeopolis, Praeco, Legatus, Pseudartabas,

dein Amphitheus.

TLPE2BT2.aye

ACHARNENSKS. 27

105

AIKAIOTIOAIZ.(item

:)

\ia xov AnoXXco, iyco f.ihv ov.

TIPEZBTZ.

nifityeiv fta6iXia qjrjGiv vfiiv %qv6lov.

Xiye 5rj 6v fxet^ov xal 6acpcog xb %qv6iov.

WETAAPTABAZ.OV Xf\tyl %QV60, %C

28 ACHARNENSES.

110

TIPEZBT2.ovx, dXX d%dvag bde ye %qv6iov Xiyei.

AIKAIOTIOAIZ.noiag d%dvag; 6v jiev dXa^cov ei fiiyag.

aXX aiud' ' eyco 6e (3a6avico xovxov fxovog.

(Vultu minaci sublatoque baculo ad Pseudartabani accedens:)

aye dr) 6v cpoa6ov ifioi Oacpcog, nobg xovxovi,

Cva ft?j 6e fidtyco ^dfifia 6aoi.avix6v

a6iXevg b fxiyag i)fiv dnonifxtpei %qv6iov;

(Capitis nutu negat Pseudartabas eumque imitati eunuchi.)

ciXXcog ao i,anaxcbfie& vnb xcbv ngiojlecov;(Nutu affirmant Pseud. et eunuchi.)

108. o6e Bentley] 66i codd.111. rovtovi Reiske] tovrovl codd. (vid. vs. 367 et ad Nub. 141). Idem vitium

in Platonis Protagora 320 correxerunt Grou et Heindorf.113 sq. Pseudartabam capitis nutu prius negare, dein affirmare, cum contextus

docet tum diserte dicunt parepigraphae, quas adscriptas habent codd., comme-morant scholia: hvavsiiu post vs. 113, imvevet post vs. 114.

108 sq. ci/ava^] mensuram hanc essepersicam docet contextus; quam me-dimnos cepisse quadraginta quinque exAristotelis auctoritate docent scholia ').

109. noiag] vid. ad Ran. 529.110. Item mulier in Thesmophoria-

ZUSIS: artel.91 ' eyit yitQ [iaoaviuj tautijvy.a'/.ibg ').

111. rtobs tovtovi] per huncce meumbaculum 3) quo in pulvere moclo 4 )scripsit.

112. [iai.iua oagdiavtxov] idem hoc estquod infra dicitur gaivetv eig tpoivtxida 3 )et apud Aeschylum ot/Ltei[ietv xQ

ACHAENENSES. 29

115

120

skkrjvinov y inivsv6av avSQsg ovtoli,

kovx S6& oncog ovx slalv sv&ivd' avTO&sv.

nal xoiv (jisv svvov%oiv rbv stsqov tovtovi

iyco otd' og fffri, K\si6%ivy\g 6 EifivQTiov.

(0 &SQlJL60vX0Vli TIQCOXTOV i^VQtjfJlivS'

TOiovds d\ co ni&rjKS, tov ncoycov i^tov"

115. uvSqs;] avdgeg codd. || ovtou] outooi F l , quae lectio fortasse aliquid valetad commendandam coniecturam meam *inevevaev, avdotg, ovtooi, | xovx eo9~ Sxwgovx totiv, cui favent praeterea verba scholii: iitevevae 6e /ueta t6 Jteoidyetv tl\v xetpahjv.Certam autem cum olim hanc ducerem correctionem, nunc veritus sum intextum recipere duas ob causas. Particula enim uiv in vs. 117 indicio esse vide-tur non de aliis hominibus loqui ibi incipere Dicaeopolidem, quod si itaesset, potius xal...5s dicendum erat, sed etiam in praecedentibus versibus depedissequis, perinde atque de ipso regis Oculo, fuisse sermonem. Deinde civesneque hactenus allocutus est Dicaeopolis neque nunc satis apte fortasse potestalloqui.

116. xoux R] oux cett.118. og] Hotig R, hinc old' uti Meineke. Cf. vs. 442.119. iguoruive Snid. s. v. KZtio&ivtjv et StQ&twv] igsuo>;uivt codd.; temere Blaydes

coniecit dnotettXfieve coll. Ran. 424.

120. toiovde . . . tov nwywv'] toidvoe . . . tljv 7iuy>]v (ut apnd Archilochum) Bentley,

115. Mero ioco Graecorum annuendiratio peculiare quid habere nunc dici-tur; quod ne observatu quidem dignumesset, nisi scholia serio huiusmodi dis-crimen inter Graecos et barbaros sta-tuerent.

116. oiix eofr' ortw; oux\ vid. ad Ran.640. iv&evd' aut69ev\ item alibi iv9a6"t

(-5e) autou ').

117 122. Clisthenes eiusque amicusStraton sunt iuvenes molles atque fa-mosi, quos nalda; dyeveiov; noster voca-

vit alibi '). Etiam in Equitibus^ coniun-ctim ridentur : ')

;praeterea cf. Thesm.

235 et vid. ad Ran. 48 et 422 sqq.

118. o; iott) relativi hic usus redit

infra vs. 442, neque alibi est rarus 4 ). 6 2ipvQtlov\ hunc (aut hominem

cognominem) paedotribam fuisse docetPlutarchus 5 ), quapropter Elmsley su-spicatus est non verum Clisthenis nunc

indicari patrem, sed hominem a corpo-ris exercitatione alienum iocose paedo-tribae filium dici, frigidum iocumcomico sine insta cansa imputans G ).

119. Tragicum verbulum w &sqh6(Iov-Xov on/.ay/rov ~) suos in usus convertit

Dicaeopolis. De adiectivo S-eoutj) vid. ad

Eq. 382. ivQ>iti*ve] cf. Thesm. 191 s ).120. Archilochi versum tou]v6e 5' w

\ Vesp. 765 Plut. 1187. - = ) Fr. 407. - 3 ) Eq. 1374. - 4 ) Vid. Plut. 59, 369Av. 804 Cratin. fr. 56 2 Soph. Ai. 1259 Oed. R. 1068 Oed. C. 571 fr. 152 Eur. Alc.

640 Hel. 818 Demosth. LII 7 etc. 5) Alcib. 3. 6) Sibyrtii amasium eum

fuisse aliquanto certe probabilius suspiceris; sed quidni pater eius fuerit Sibyr-

tius? ") Quod in Euripidis Medea dictnm esse falso perhibet scholion. Fortasseigitur dicebat Medea in alia tragoedia (Eur. fr. 852).

s) Vid. etiam Ctesias

apud Athen. 528/sq..

30 ACHARNENSES.

vvov%og 7)f.uv ijX&sg i6Kva6(iivog;

odl 61 xig nox iexiv; ov 81] itov Sxoaxviv;

KHPT3.6iya, xu&i.

xbv (5u6iXicog 'Ocp&aXfibv 1] (iovXr) xaXn

125 elg xb HovxavHov.

(Legatus cum Pseudartaba et pedissequis dextrorsum abeunt.)

AIKAIOIIOAIE.xavxa 8r)x ov% ayyovr\

;

nal 7iix iyco 6r)x iv&adl 6xQayyvojxai;

xov6l evsiv! ovdiva nox i6%si &vaa;

quoniam absurdum potius quam festivum est bominem glabrum dicere barbatum

;

aed clunes Clistbenis neque cernuntur nunc neque argumentum praebere possunt.Itaque si quis eiusmodi quid requirit , toidvde . . . trjv ndo9>jv vel y.Qtfrijv potius legat;quamquam ne id quidem satisfacit. || d'] / R.

126 sq. Permutari iussit Schiitz, nescio an iure.126. otQayyevofj.at~\ atQaytvo/.tat R (cf. Nub. 131), atQattvo/nai multi.127. tovadl (tovodt) Brunck] tov; de codd. || eWetW] post boc verbum punctum

nifrrjy.e tijv 7Tvyt)v s/mv ') ita mutatumad hominem, qui propter faciem gla-bram corpusque depilatum inter omnesnotus erat, ridicule referens Dicaeopolis

iiine igitur, ait, quem tah barba cemamusornatum et manu fictam illam barbamindicat ") eunuchum agis? Quippe etverus Clisthenes evvovxty.ojtato; erat ad-spectu, et eunuchi, qui in scena nunc

adspiciuntur, leves omnino habent ge-nas 3). De voce nifr>jy.w convicii locousurpata vid. Ran. 708.

121. loy.cvaoij.evo;] vid. ad Ran. 523.122. ov dij nov\ vid. ad Ran. 522.123. olya, y.dVt^e] cf. vs. 59 4).124 sq. Mos ferebat ut legaa ad pry-

tanum cenam 5 ) invitarentur, et con-tumeliae instar erat tl> firj inl ^ivtay.aliaat legatum vel praeconem ").

125. tavta d>~}T ovy. dyxdv)];] item Ae-schines 7): tovto 6' aq >)v dyxdvrj 8)tovtw, Euripides 9 J: tam oi>x'i dttvrj;dyxdvt;; ind;ta; et 10) : riij' ayxdvij; niXa;,Sophocles "): eqy eOTt y.oeiaaov dyxdvtj;eiQyao/j.eva. Praeterea vid. Eur. Alc. 230et ad Nub. 988.

126. y.al enetta...6tjTa\ item alibi: y.alenetTa dijta . . . dtanittt . . . , '-) Praeterea

vid. ad Nub. 210 et 226. OTQayytvo/.iai] vid. ad Nub. 131.127. Tovodi ;tvitiv!] hosne in prytaneum

recipi nebulones! 13 ). Simillimae sunt es-

l) In scholiis allatum (fr. 89). De vera simia apud Archilochum sermo fuisse

videtur; cf. fab. Aesop. 44: niS-rjy.e, av totavtrjv nvytjv (tvxtjv cod., xfjvx>)v alii)f/iov t&v dXdyiov uimv jiaatXtvt t; ; 2 ) Nam Vere itiy.Tty.lv pronomen toidadt est h. ].,ut tojdode Eq. 77. 3) Fortasse infra vs. 1024 similis est iocus. 4) Item Vesp.905; vid. etiam Eccl. 130 Thesm. 381. 5) De qua vid. ad Eq. 280 sq. 6) Vid. Xen. Hell. VI 4 S 20. 7) II 38. s) In codd. sequitur y.al Xvmj.

9) Bacch. 246. 10) Heracl. 246. n) Oed. R. 1374. ^) Av. 1217. > 3) Itemnos: dat volk onthalen?'

!

ACHARNENSES. 31

130

a