aritmies jm garcia 3 arítmies... · fuster et al. acc/aha/esc 2006 guidelines for the management...
TRANSCRIPT
1
INTRODUCCIÓN
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES N0 ASOCIADAS AL WPW
SÍNDROMES DE PREEXCITACIÓN
FLÚTER AURICULAR
FIBRILACIÓN AURICULAR
2
ARITMIESPROBLEMA PREVALENT I RELLEVANT:
AUGMENT POBLACIO
AUGMENT EDAT
POT SER EL MOTIU PRIMARI CONSULTA
MES FREQUENT ACOMPANYANT A PATOLOGIA CARDIACA - EXTRACARDIACA.
ELEVADA MORBIMOTALITAT
3
arítmies• La historia es molt important. • Antecedents personals• Episodis previs de arítmies,duració, freqüència • EKG previus per comparar• FRCV• Antecedents de cardiòpatia isquèmica• Altres malalties concomitants (valvulopatíes, renals, metabòliques,
endocrines, EPOC, alteracions electrolítiques)• Fàrmacs ( potencial arritmógenic y antiarítmics)• Situacions “triggers” (intoxicacions y drogues, febre, hipòxia,
ansietat …)• Temps de l'arítmia• Si son regulars o no. • Es important la manera de inici i final (brusc-progresiu) Acabament
amb maniobres vagals.
4
ARITMIES
• Presentació clínica• Les taquicàrdies SV poden ser molt o poc
sintomàtiques. • Sintomes relacionats amb arítmia inclou
palpitacions; fatiga ,inestabilitat,Síncop i presíncop ,desconfort toràcic, dispnea, Angina
• Els Extres son descrits com pauses o sensació“vuelco”,o com pols irregular.
5
ARITMIAS
palpitacions Modificació frecuencia Contracció auricular
bradicardia taquicardia
↑ consum O2 diastóle
Volumen telediastólico
Volumen sistólic
angina
cabal cardiac
síncope Insuficiencia cardiaca
6
aritmies• Exploració general• Inspecció general (livideses, pal·lidesa,
sudoració)• Nivel de consciencia• TA• FC central y perifèrica (pols rítmic o
arrítmic)• AC y buf cardíacs• FResp. y Aus.Pul.• Pols venos jugular
7
aritmies
• Criteris de gravetat• Disminució del nivell de conciencia• Hipotensió arterial• Signes de hipoperfusió periférica• Dolor torácic• Insuficiencia cardiaca• FC < 40 lpm• FC > 150 lpm (250 lpm en taquicardia
rítmica con QRS estret).
8
TSI• FC >100 lat/m en reposo o con estimulos
Fisicos/psiquicos leves. Puede estar asociado a stresortostatico.
• Sintomas asociados :palpitaciones ,fatiga extrema ,dificultat respiratoria,mareo, intolerancia al cambioortostatico,cefaleas, ansiedad, mialgias
• Infrecuente, predominio mujeres 15-45 a.(profesionalessalud)
• Incremento de + 30 pulsaciones en cambio ortostatico• Morfologia p normal• Exclusion otras causas T.S. I otras TA.• Etiologia desconocida (virica/disfuncion autonomica ?)
9
Ex. SV• Frecuentes en la practica clinica y suelen ser benignos(40-70%registros
Holter)Aumentan con edad• Debe buscarse la presencia cardiopatia y su ausencia indica buen
pronostico• No existe evidencia suficiente para confirmar la restriccion cafeina,pero si el
consumo es excesivo y los Ex.V son sintomaticos deben ser advertidos• Los E.V. con origen del TSVD son frecuentes y pueden aumentar la
actividad con el esfuerzo y causar pautas de TV sostenidas.La ablacion es segura y eficaz
• En pacientes con E.V. multifocales y sintomaticos: B-Blok.Tambien en Disfuncion V. Izq.
• Considerar el riesgo muerte subita en pacientes con E.V frecuentes + Cardiopatia
• Se ha observado que pueden desencadenar arritmias V. malignas enalgunos pacientes con antecedentes F.V idiopatica: Debe considerarse la Ablacion
• En general, su desaparicion con ejercicio se considera benigno. Su aparicion con esfuerzo o Post esfuerzo predicen riesgo incrementado de Muerte
10
Ex. Ventricular• Abordaje terapeutico• Hª: AF de muerte subita/o mioc. Genetica• Hª:Toxicos.Presencia o no de cardiopatia• ECG: Uni o multifocales• Si no sintomas o poco sintomaticos, tranquilizar• Si empeoran: ECO-ERGO-HOLTER
• TRATAMIENTO:• Valorar: Cardiopatia-ExV/TV-Gravedad sintomas• BB: Sin cardiopatia,sin TV,pocos• Con cardiopatia,si frecuentes o arritmias v (valorar DAI)• Ablacion: Sin cardiopatia: Muy frecuentes o salvas TV
12
FIBRILACIÓN AURICULAR
PALPITACIONESDISNEADOLOR TORÁCICOFATIGA
CLÍNICA DE LA FA
PRESINCOPES O SINCOPALESAL PRINCIPIO-FINAL DE LA FA
COMPLICACIONESTROMBOEMBÓLICAS
SOBRE TODO ANCIANOS
FA DE LARGA EVOLUCIÓN:DISFUNCIÓN DEL VI
RIESGO RELATIVO DE MUERTEES CASI EL DOBLE que r. sinusal
SE REDUCE LA ESPERANZA DE VIDA
EL RIESGO DE ICTUS ES 5 VECES MAYOR, INCLUYENDO INFARTOS CEREBRALES SILENTES
13
FIBRILACIÓN AURICULAR
TRATAMIENTOCARDIOVERSIÓN NO
ELÉCTRICA / FARMACOLÓGICACONSIDERADA SEGURA EN LAS PRIMERAS 48 H.* PARA LAS FORMAS PAROXÍSTICAS O PERSISTENTES
FA > 48 H., SIN ANTICOAGULACIÓN
MANTENIMIENTO DEL R. SINUSAL
FA PAROXÍSTICA FA PERSISTENTE FA PERMANENTE
SIN CARDIOP.ESTRUCTURALFLECAINIDAPROPAFENONA
CON CARDIOP.ESTRUCTURALSOTALOLAMIODARONA
EPISODIO AISLADODE FA: NO TRATAR
SIN CARDIOP.ESTRUCTURALFLECAINIDAPROPAFENONASOTALOL
CON CARDIOP.ESTRUCTURALSOTALOLAMIODARONA
CONTROL DE LAFREC. VENTRICULARB-BLOQUEANTESCa-ANTAGONISTASDIGOXINA
ANTICOAGULACIÓNSÍ
NO
< 65 a. SIN Factores Riesgo
>65 DM CARDIOP. ESTRUCTURALTROMBOLEMBOLISMO PREVIO HTA
SÍ*
14
14
Control del ritmo: el objetivo es recuperar y mantener el ritmo sinusal. Las herramientas son: cardioversión, fármacos antiarrítmicos, ablación auricular (percutánea o quirúrgica).
Control de frecuencia: se acepta la fibrilación auricular, el objetivo es actuar sobre la frecuencia ventricular. Herramientas: fármacos, ablación del nodo y marcapasos.
Prevenir tromboembolismos: anticoagulantes
Estrategias del manejo de la FA: Objetivos
Fuster et al. ACC/AHA/ESC 2006 Guidelines for the management of patientswith atrial fibrillation. Circulation 2006; 114: e257-e354
15
Estudios comparativos del control de la frecuencia vs. control del ritmo
15
Fuster et al. ACC/AHA/ESC Practice Guidelines. JACC 2006; 48: e149–246
16
Estudio PIAF (Pharmacological Intervention in Atrial Fibrillation)
252 pacientes
Criterio de inclusión: FA persistente 7-360 días
Seguimiento medio: 1 año
CV eléctrica (+ amiodarona) o control de frecuencia
Resultados:
No diferencias en mortalidad
No diferencias en mejoría clínica y estado funcional (ligera aumento de tolerancia al ejercicio en control de ritmo)
Más ingresos en control de ritmo
Lancet 2000; 356: 1789-94
Control de frecuencia o control de ritmo (I)
16
17
Estudio RACE (Rate Control vs. Electrical Cardioversion for PersistentAtrial Fibrillation)
522 pacientes Criterios de inclusión: FA persistente o flúter durante al
menos un año y 1-2 cardioversiones en 2 años y ACO. Seguimiento 2,3 años. CV eléctrica vs. control de frecuencia End-point combinado de muerte C-V, ingresos por IC,
complicaciones tromboembólicas, hemorragia grave, implante de MCP, complicacione graves del tratamiento
No diferencias significativas entre una y otra estrategia Más costo-efectividad en control de frecuencia
N Engl J Med 2002; 347: 1834-40
Control de frecuencia o control de ritmo (II)
17
18
Estudio STAF (Strategies of Treatment of Atrial Fibrillation)
200 pacientes
Criterio de inclusión: FA 4 semanas-2 años, AI>45 mm
Seguimiento: 1,7 años
CV eléctrica vs. control de frecuencia
Objetivo: end-point combinado de muerte, eventos cerebrovasculares y embolias sistémicas
No diferencias entre ambos grupos
JACC 2003; 41: 10
Control de frecuencia o control de ritmo (III)
18
19
Estudio AFFIRM ( Atrial Fibrillation Follow-up Investigation of RhythmManagement) 4.060 pacientes Criterio de inclusión: FA persistente o paroxística, edad de >65 años o
riesgo de ACV o muerte Seguimiento medio 3,5 años CV eléctrico + FAA o control de FC Resultados:
No diferencias mortalidad C-V ambos grupos No diferencias calidad de vida Más torsades, hospitalizaciones y ACV en control de ritmo (sin
diferencias significativas) En pacientes jóvenes y pacientes con DVI se intuye beneficio. Más costo-efectividad en control de frecuencia
N Engl J Med 2002; 347: 1825-33
Control de frecuencia o control de ritmo (IV)
19
20
Objetivo de frecuencia cardiaca:
60-80 lpm en reposo 90-115 lpm en ejercicio
Objetivo clínico:
Minimizar síntomas secundarios a la taquicardia Evitar miocardiopatías secundarias
Fármacos empleados:
En monoterapia: BB, CaAg, Digoxina. En asociación: BB+dig, CaAg+dig, BB+Amiodarona…
Estrategia de tratamiento. Control de frecuencia (I)
20
21
FA agudaFA aguda
FA aguda sin WPW
FA aguda sin WPW
FA aguda con WPW
FA aguda con WPW
FA aguda sin WPW con ICFA aguda sin WPW con IC
BB CA-NDHP
BB CA-NDHP
AmiodaronaAA tipo IC
AmiodaronaAA tipo IC
DigoxinaAmiodarona
BB dosis bajas
DigoxinaAmiodarona
BB dosis bajas
Control adecuado si Fc < 100 lpm en reposoControl adecuado si Fc < 100 lpm en reposo
Estrategia de tratamiento. Control de frecuencia (II)
21
Adaptado de De la Figuera, 2008
22
FA no agudaFA no aguda
FA no agudaFA no aguda
FA no aguda con
IC
FA no aguda con
IC
BB CA-NDHP
BB CA-NDHP
DigoxinaAmiodarona
BB dosis bajas
DigoxinaAmiodarona
BB dosis bajas
Control adecuado si Fc < 85 lpm en reposo; si FC < 110 lpm en ejercicio (sedentarios) o 220-edad (activos)
Control adecuado si Fc < 85 lpm en reposo; si FC < 110 lpm en ejercicio (sedentarios) o 220-edad (activos)
Si control de Fc refractaria al tratamiento farmacológico tras
asociación de fármacos, valorar ablación del nodo e implante de
MPS
Si control de Fc refractaria al tratamiento farmacológico tras
asociación de fármacos, valorar ablación del nodo e implante de
MPS
Estrategia de tratamiento. Control de frecuencia (III)
22
Adaptado de De la Figuera, 2008
23
Objetivo:
Mantener ritmo sinusal.
Objetivo clínico:
Situación más fisiológicaMejor tolerancia al ejercicio “Mejorar calidad de vida” “Disminuir riesgo de tromboembolismo”
Estrategia de tratamiento. Control de ritmo (I)
23
24
FIBRILACIÓN AURICULAR
CARDIOVERSIÓNELÉCTRICA o FARMACOLÓGICA
PRECOZ DIFERIDA
En las PRIMERAS 48 h.del inicio del episodio
RECOMENDADA EN:PRIMER EPISODIO DE FAEPISODIO DE FA RECURRENTE < 48 h.
SIN PROFILAXIS ANTITROMBÓTICANo aumentado el riesgo embólico
DESPUÉS de las 48 HORAS del inicio
RECOMENDADA EN:FA PERSISTENTEFA DE DURACIÓN DESCONOCIDA
RIESGO DE EMBOLIA: 1-5%PROFILAXIS TROMBOEMBÓLICA CON DICUMARÍNICOS 3 SEMANAS ANTES Y 4 SEMANAS DESPUES DE LA CV
MIENTRAS NO SE COMPLETEN LAS 3 PRIMERAS SEMANAS, NO SE DEBEN DAR FÁRMACOS CON CAPACIDAD DE CARDIOVERSIÓN
SI FREC. VENTRICULARES RÁPIDAS: FÁRMACOS DROMOTRÓPICOS NEGATIVOS: B-BLOQUEANTES, CALCIO-ANTAGONISTAS O DIGOXINA
25
Tratamiento de la FA paroxísticaFAP frecuente:
No cardiopatía estructural: Fármacos IC (flecainida, propafenona), III
(amiodarona, dofetilide, sotalol) Cardiopatía estructural: Amiodarona (OJO!! efectos secundarios!!)
FA paroxística poco frecuente: Pill in the pocket (flecainida o propafenona) No cardiopatía estructural Cierto “nivel cultural”
Estrategia de tratamiento. Control de ritmo (II)
25
26
Tratamiento de la FA persistenteCardioversión <48 h de evolución CV eléctrica CV farmacológica: IC oral (si no cardiopatía), amiodarona
(si cardiopatía) + BB o CaAg o Dig >48 h de evolución CV farmacológica: III (amiodarona, dofetilide, ibutilide) CV eléctrica
Mantener fármacos antiarrítmicos si alto riesgo de recaída (valvulopatía, FA de larga evolución…)
ACO!!! Si > 48 h de evolución, 3-4 sem. pre y 4 semanas post.
Estrategia de tratamiento. Control de ritmo (III)
26
27
No diferencias de mortalidad C-V entre estrategia de control de ritmo y control de frecuencia cardiaca.
No diferencias, en general, en calidad de vida.
Más hospitalizaciones en control de ritmo.
En pacientes jóvenes o con cardiopatía, es más beneficioso mantener RS.
Deficiencia de tratamientos farmacológicos en control de ritmo.
Control de frecuencia o control del ritmo.Conclusiones(I)
27
28
A favor del control de frecuencia:
>65 años Duracion > 1 a. Antecedentes 2 CV Recaida precoz Buena tolerancia
(ausencia de IC…) Valvulopatia mitral
A.Izq muy dilatada Rechazo paciente
A favor del control de ritmo:
Cardiopatía que se beneficie de función auricular (DVI, MHO…)
No cardiopatía <65 años Primer episodio Sintomático o regular tolerado FA secundaria (situaciones
hiperdinámicas: hipertirodidismo…)
Control de frecuencia o control de ritmo. Conclusiones (II): INDIVIDUALIZAR
28
29
Fármacos moduladores del sistema RAAS:
IECAs y ARA-II han demostrado la disminución de incidencia de FA tanto de forma primaria como recurrente (FA parox. y FA persistente)
Mecanismos: Cambios hemodinámicos: menor presión auricular,
menor tensión de la pared AI… Prevención de remodelado estructural (fibrosis,
dilatación e hipertrofia), tanto en AI como en VI. Inhibición de activación neurohormonal. Disminución de incidencia de IC. Disminución de hipopotasemia.
Tratamiento farmacológico no antiarrítmico (I)
29
30
Inhibidores de la HMG CoA-reductasa (estatinas):
Disminuyen riesgo de recurrencias tras CV de FA persistente.Mecanismo no bien conocido: Efectos pleiotrópicos (efectos antiinflamatorios y
antioxidantes).
Efectos antiarrítmicos directos (modificación de canales iónicos transmembrana)…
Tratamiento farmacológico no antiarrítmico (II)
30
31
El riesgo de accidente tromboembólico aumenta entre un 2 y un 12% con la presencia de FA en función de cardiopatía, edad, sexo…
35% de ACV en >80 años son secundarios a FA
Riesgo independiente de FA paroxística (3,2%) o FA permanente (3,3%) (Estudio STAF).
ACO disminuye el riesgo de ACV en FA en un 70% (la antiagregación lo disminuye un 22%)
Riesgo de sangrados mayores con ACO del 0,9-2,2%.
Prevención de tromboembolismos. Tratamiento anticoagulante
31
32
32
La incidencia de embolismo en FA es de un 5% anual, que supone un incremento de riesgo frente a controles de 2 a 7 veces.
El riesgo relativo en población española es de 5,7
Manresa Abadal et al. Rev Esp Cardiol 2000; 53: 15-20
FA y tromboembolismo
33
European Heart Journal (2006) 27, 1979–2030
Tratamiento anticoagulante. FA paroxística, FA permanente, flúter
33
European Heart Journal 2006; 27: 1979–2030
34
34
Insuficiencia cardiaca congestiva
1
Hipertensión 1
Edad => 75 1
Diabetes 1
Episodio previo de AVC 2
CHADS2 Mortalidad anual (%) con dicumarínicos
Mortalidad anual (%) sin
dicumarínicos
Nº de pacientes a tratar para prevenir un
episodio embolígeno/año
0 0,25 0,49 417
1 O,72 1,52 125
2 1,27 2,5 81
3 2,20 5,27 33
4 2,35 6,02 27
5 o 6 4,6 6,88 44
CHADS2 = 0 aspirina
CHADS2 =1/ 2->Riesgo intermedio
Podemos elegir entre aspirina (325 mg diarios) o dicumarínicos en función de la valoración del riesgo, de las posibles complicaciones y, por quéno, de la preferencia del paciente.
CHADS2 => 3 anticoagulación oral crónica con dicumarínicos.
Gage BF et al. JAMA. 2001 Jun 13;285(22):2864-70. çValidation of clinical classification schemes for predicting stroke: results from the National Registry of Atrial Fibrillation.
Escala CHADS2 (año 2003)
35
Factores de riesgo:
Edad avanzada
Hipertensión arterial mal controlada
Mal control de ACO
Asociación ACO+Aa plaquetarios (fundamentalmente, doble antiagregación)
Enfermedad cerebrovascular asociada. Consumo de tabaco y alcohol
Explicar riesgo/beneficio al paciente
Hemorragias secundarias a ACO
35
36
FA
<48 h >48 h
Bajo riesgo recurrencia
Alto riesgo de
recurrencia
No ACO ACO
ACO 3-4 sems preCV(INR 2-3)
ACO 4 sems postCV
Si alto riesgo recurrencia:
-FA > 1 año-Cardiopatía de base-CV fallida
ACO post prolongada
Kalra L et al. Heart 2007; 93; 39-44
Tratamiento anticoagulante. ACO y cardioversión
36
39
FIBRILACIÓN AURICULAR
ESTRATIFICACIÓN DEL RIESGO DE EMBOLIAS• EMBOLIAS PREVIAS• EDAD > 65 años• HTA, DM, IAM, Iª Cª previos• DISFUNCIÓN DEL VI• PARÁMETROS ECOCARDIOGRÁFICOS:
» AI > 50 mm» TROMBOS EN OREJUELA DE AI» DISFUNCIÓN DEL VI
TRATAMIENTO ANTITROMBÓTICO
INR: 2-3 2-4
40
FIBRILACIÓN AURICULAR
• CANDIDATOS:• FA PAROXÍSTICA REFRACTARIA A TTO FAA• FA PERSISTENTE CON RESPUESTA VENTRICULAR RÁPIDA
• GRADO DE CONTROL:• 60-80 X´ EN REPOSO• 90-115 X´EN ESFUERZO MODERADO
• FÁRMACOS:• DIGOXINA• B-BLOQUEANTES ( Atenolol,Propanolol, Metoprolol, Pindolol )• Ca-ANTAGONISTAS ( Diltiazem, Verapamil )
CONTROL DE LA RESPUESTA VENTRICULAR
41
FIBRILACIÓN AURICULAR
MANTENIMIENTO DEL RITMO SINUSAL
FA SINCARDIOPATÍA ORGÁNICA
PROPAFENONA O FLECAINIDA+
F. QUE CONTROLE LA FREC. VENTR. EN CASO DE RECAÍDA ( B-BLOQ o Ca-ANTAGONISTA ) PARA EVITAR EL RIESGO DE FLUTER 1:1
SI FA + IAM, IªCªO DISFUNCIÓN VI
AMIODARONA
SI FA SIN CARDIOPATÍA ORGÁNICAASOCIADA A :
HTAC. ISQUÉMICA SIN IAM PREVIOY FUNCIÓN VI CONSERVADA
SOTALOL* , CARVEDILOL* PELIGRO QT LARGO Y ARRÍTMIAS LETALES SECUNDARIAS
42
FIBRILACIÓN AURICULAR
• CANDIDATOS A CARDIOVERSIÓN:• FA RECURRENTE• FA DE RECIENTE COMIENZO• FA DE RECIENTE DESCUBRIMIENTO
• MARCADORES CLÍNICOS DE RIESGO DE CARDIOVERSIÓN INEFECTIVA:
• EDAD > 65 AÑOS• DURACIÓN DE LOS EPISODIOS DE FA DE + DE 1 AÑO• TAMAÑO DE AURÍCULA IZQUIERDA SUPERIOR A 60 MM
• MARCADORES CLÍNICOS DE RIESGO DE RECIDIVA PRECOZ DE LA FA:
• EDAD > 65 AÑOS• DURACIÓN DE LOS EPISODIOS DE FA + DE 1 AÑO• TAMAÑO DE AURÍCULA IZQUIERDA SUPERIOR A 45 MM• PRESENCIA DE CARDIOPATÍA ORGÁNICA ASOCIADA ( HTA, C.ISQUÉMICA,
C. VALVULAR )• GRADO FUNCIONAL DE LA NYHA > II• VI DILATADO Y/O FRACCIÓN DE EYECCIÓN DEPRIMIDA• ANTECEDENTES DE RECIDIVA PRECOZ• FRACASO DE LOS FAA PROFILÁCTICOS PREVIOS
CARDIOVERSIÓN DE LA FA
45
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
PARTICULARIDADES:
NO se suelen asociar a cardiopatía orgánica, SALVO las TAQUICARDIAS AURICULARES MULTIFOCALES
NO son peligrosas para la vida
Elevada morbilidad
Repercusiones sociolaborales:
Mal toleradas -> demanda asistencial
las mantenidas -> taquicardiomiopatía
TTo antiarrítmico -> Proarritmógenos
Incapacidad para las AVD
46
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO
VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
• MECANISMO DE REENTRADA EN QUE EL NODO AV FUNCIONA COMOUN BRAZO DEL CIRCUITO
• SON > 75% DE LAS TSV NO ASOCIADAS AL WPW
• PRESENTACIÓN PAROXÍSTICA: Palpitaciones, mareo/síncope, disnea, fatiga, dolor torácico
• FC 120-250 X´: normalmente 160-180 X´
• EDADES MEDIAS: 30-50 AÑOS
• TIPOS:• TAQUICARDIA INTRANODAL: 60%. Relacción A-V 1:1• TAQUICARDIA MEDIADA POR UNA VÍA ACCESORIA OCULTA
48
48
Taquicardias de QRS estrecho(presumiblemente taquicardia supraventricula-TSV-)
Evaluación inicial:• paciente estable o inestable • Síntomas o signos graves debidos a la taquicardia•ECG de 12 derivacionesEstable
Inestable
Realizar y analizar EKG de 12 derivaciones.El ritmo es regular o irregular ?
Ritmo sinusal ?
R. IrregularR. Regular
•Hª Clínica•Exploración•P. Complementarias: Rx torax, HGfunción renal, iones.•Otras pruebas si necesarias: troponina, hormonas tiroideas, GA
Si
CV eléctrica • Tto adecuado de la causa
P ausentes P de múltiples morfologías
F. A. T. A. M.
T de la unión AV• nodal• ortodrómica
Taquicardia auricular monomorfa
Flutter auricular
Normalmente este tipo de taquicardias no requieren ingreso pudiendo dar de alta al paciente tras unas horas de observación , salvo que desestabilicen una cardiopatía previa, o sean expresión o consecuencia de una enfermedad sistémica ( TEP, Reagudización de EPOC, SCA...)
No
F. A. – Fibrilación auricular. MSC- masaje del seno carotídeoT. A. M. – Taquicardia auricular multifocalT. P. S. V. – Taquicardia paroxística supraventricular (por reentrada )
Verapamil•Ademosina
•metoprolol / Verapamil•Magnesio i.v.
(ver tto específico) y valorar control de frecuencia y cardioversión
•Propafenona ?•Flecainida ?
(ver tto específico)
OBSERVACIÓN
Observación / Ambulantes si frec<120 con P.A. normal, sin angor ni datos IC
P no visibleNº P = nº QRSNº P > QRS
Frec auricular > 250 + ondas F
Frec auricular < 250 + ondas P
Valorar control de FC y cardioversión
P “sinusales”Taquicardia sinusal (si persiste a = frec., descartar T aurcularcon MSC, adenosina
MSC
Nº P > QRS igual RS
Nº P > QRS igual RS
Reconsiderar-mayor dosis-vía venosa mal-Cardioversión?
49
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
TRATAMIENTO
TTO DE LAS CRISIS
MSC o VALSALVApor el paciente
ADENOSINA, ATP o VERAPAMILO-> 80%
PREVENCIÓN DE LAS CRISIS
50
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
TRATAMIENTO RECOMENDACIONES TERAPÉUTICASEN LA PRÁCTICA CLÍNICA
PRIMERA CRISIS O
CRISIS AISLADAS BIEN TOLERADAS
ENSEÑAR MANIOBRAS VAGALESNO TTO FARMACOLÓGICO
CRISIS FRECUENTES ( >3/AÑO )BIEN TOLERADAS
VALSALVA AL INICIO DE LA CRISISTTO CON VERAPAMILO ( 1ª opción )
o ATENOLOL ( 2ª )
CRISIS MAL TOLERADAS( pre/síncope ) o
REFRACTARIOS A TTO MÉDICO
EEF Y EVALUAR ARF
CV ELÉCTTRICA
51
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
TAQUICARDIA INTRANODAL
52
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO
VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
TSV POR REENTRADA INTRANODAL ( Ondas P´enmascaradas en el QRS )
53
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO
VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
• ADENOSINA• 86% EN T. INTRANODAL• 85% EN T. POR REENTRADA AV
CONTRAINDICADA EN ASMA Y ATOPIA
• VERAPAMILO• 91% 1ª ELECCIÓN EN ASMA Y ATOPIA
COMTRAINDICADO SI DISFUNCIÓN VENTRICULAR O TTO CON BETABLOQUEANTES
TRATAMIENTO
54
TAQUICARDIAS REGULARES PAROXÍSTICAS CON QRS ESTRECHO VERAPAMILO/ADENOSIN SENSIBLES
PREVENCIÓN DE LAS CRISISFÁRMACOS ANTIARRÍTMICOS
VERAPAMILO 73%FLECAINIDA 73-93%PROPAFENONA 64%
ABLACIÓN POR RADIOFRECUENCIA
En T. intranodales, eficacia 97%En vías accesorias, 93%
TRATAMIENTO
55
TAQUICARDIA AURICULAR
• Una sola morfología de onda P´ (diferente a la P sinusal )
• SIN CARDIOPATÍA: Secundarias a focos de automatismo o pospotenciales tardíos
• CON CARDIOPATÍA: Valvulopatía mitral
• PRESENTACIÓN CLÍNICA:PAROXÍSTICA: 75%. SINTOMÁTICAS
PALPITACIONES DE INICIO BRUSCO, MAREOS, DISNEA O DOLOR TORÁCICO
INCESANTE: 25%. ASINTOMÁTICASEVOLUCION A Disfuncion VENTRICULAR TAQUICARDIOMIOPATÍA
TAQUICARDIA AURICULAR MONOMORFICA
57
TAQUICARDIA AURICULAR
• REVERSIÓN A RITMO SINUSAL• MSC Y ADENOSINA: BLOQUEO TEMPORAL DEL NODO AV
CONSIGUIENDO RESPUESTA VENTRICULAR 2:1/3:1 SIN MODIFICAR LA FRECUENCIA DE LA TAQUICARDIA
• PROPAFENONA: 83% EN ALGUNAS SERIES
• PREVENCIÓN DE RECAÍDAS– TRATAMIENTO FARMACOLÓGICO
ANTIARRÍTMICOS GRUPO 1C– PROPAFENONA 64%– FLECAINIDA 40%
BETABLOQUEANTES– ABLACIÓN POR RADIOFRECUENCIA
– MONOMÓRFICAS SIN CARDIOPATÍA: 78-100%. RECIDIVA 0-20%– MONOMÓRFICAS CON CARDIOPATÍA:ASOCIADO A MARCAPASOS DEFINITIVO
TAQUICARDIA AURICULAR MONOMORFICA
TRATAMIENTO
58
TAQUICARDIA AURICULAR
• Al menos 3 morfologías diferentes de ondas P• FRECUENCIA > 100 X´• INTERVALOS P-P IRREGULARES• CONDUCCION 1:1, 2:1, 3:1, ...• 95% ASOCIADAS A:
• BRONCOPATÍA CRÓNICA DESCOMPENSADA• INSUFICIENCIA CARDIACA
• SE FACILITAN CON:– HIPOXIA TEOFILINEMIA ELEVADA B-ESTIMULANTES– HIPOPOTASEMIA HIPOMAGNESEMIA HIPOCALCEMIA
• Episodios de varios días de evolución, alternando con Flutter-FA• Clínica asociada a la insuficiencia respiratoria o cardiaca:
DISNEA, PALPITACIONES
TAQUICARDIA AURICULAR MULTIFOCAL
61
TAQUICARDIA AURICULAR
• PRIMERA LÍNEA– CORREGIR LA HIPOXIA Y LA HIPERCAPNIA
– O2, BRONCODILATADORES, CORTICOIDES,...
– COMPENSAR LA INSUFICIENCIA CARDIACA– DIURÉTICOS, VASODILADORES, INOTROPICOS,...
– CORREGIR TEOFILINEMIA, USO MÍNIMO B-ESTIMULANTES, VIGILAR K Y MG
• SEGUNDA LÍNEA: ANTIARRÍTMICOSMAGNESIO VERAPAMILO METOPROLOL
TRATAMIENTO TAQUICARDIA AURICULAR MULTIFOCAL
63
FLUTER AURICULAR
FLUTER PAROXÍSTICO:EN PACIENTES SIN CARDIOPATÍA ESTRUCTURAL
FLUTER CRÓNICO O PERSISTENTE:EN CADIOPATÍA DE BASE: enf. Reumática, isquemia o miocardiopatía, defectos congénitos septales, embolismo pulmonar, Iª respiratoria crónica, estenosis o Iª mitral o tricuspídea, alcoholismo, tirotoxicosis y pericarditis
CLASIFICACIÓN CLÍNICA:
66
FLUTER AURICULAR
• OBJETIVOS:
• RESTAURAR EL RITMO SINUSAL
• EVITAR RECURRENCIAS
• CONTROL DE LA RESPUESTA VENTRICULAR
• ANTICOAGULACIÓN
TRATAMIENTO
67
FLUTER AURICULAR
• RIESGO EMBÓLICO:– anual de 1,8-3%– TRAS CARDIOVERSIÓN: 6%– Asociado a:
– ENF. CARDIACA ORGÁNICA– FUNCIÓN VENTRICULAR IZQUIERDA DEPRIMIDA– DIABETES MELLITUS– HTA
FLUTER AURICULAR DE MÁS DE 48 H. DE EVOLUCIÓN, SE DEBE INICIAR ANTICOAGULACIÓN 3 SEMANAS ANTES DE LA CARDIOVERSIÓN, Y CONTINUARLA 4 SEMANAS DESPUÉS
TRATAMIENTO: ANTICOAGULACIÓN
68
FLUTER AURICULAR
FLUTER CON CONDUCCIÓN 2:1 150 X´ lo mas frecuente
CONDUCCIÓN AV 3:1, 4:1 indican enfermedad del nódulo AV
SI CONDUCCIÓN A 300 LAT.X´ ( 1:1 ), PENSAR:EXCESO DE CATECOLAMINASINFLUENCIA SIMPÁTICAEXISTENCIA DE VÍA ACCESORIA
TTO: CALCIOANTAGONISTAS: Bloqueo de los canales del CaDIGOXINA: Aumento del tono parasimpáticoBETABLOQUEANTES: Reducir el tono simpático
TRATAMIENTO: CONTROL RESPUESTA VENTRICULAR
ELECCIÓN
69
FLUTER AURICULAR
• RECURRENCIAS: 42-53%
• FAA + USADOS: IC y III ( SOTALOL y AMIODARONA )
• ABLACIÓN POR RF DEL CIRCUITO DE ENTRADA DE LA AURÍCULA DERECHA: Indicado en pacientes con varios episodios de recurrencias y fracaso del tto. antiarrítmico
TRATAMIENTO: EVITAR RECURRENCIAS
70
FLUTER AURICULAR
• CARDIOVERSIÓN ELÉCTRICA:– 1ª OPCIÓN TERAPÉUTICA si deterioro hemodinámico:
• Insuficiencia cardiaca• Angor• Síncope indicación clase I
• FÁRMACOS ANTIARRÍTMICOS:– IA: QUINIDINA, PROCAINAMIDA– IC: FLECAINIDA Y PROPAFENONA– III: SOTALOL, CARBEDILOL
TRATAMIENTO: RESTAURAR EL RITMO SINUSAL
73
Bradiarritmias(incluida bradicardia relativa)
Valorar signos adversos :TAS < 90 mm Hg -FC < 40 por min.-Arritmias ventriculares-ICC-disminución conciencia
Hª ClínicaEKG previosFármacosMonitorización continua
BLOQUEOS A-V BRADICARDIA
1º grado 2º grado 3º grado Disfunción del nodo sinusal(Sindr. seno enfermo)
Ritmo Nodal FA lenta /FA bloqueadaBradicardia sinusal
Si No
Riesgo de asistolia:•Asistolia reciente•Bloqueo AV Mobitz II•Bloqueo AV completo conQRS anchos•Pausas ventriculares > 5 seg
Ubicar siempre en C. I
•Atropina 0,5-1 mg(repetir hasta máx 3 mg)
•Marcapasos externo ó•Adrenalina (epinefrina)en perfusión 2-10mcg/min
Preparar MP endovenoso (transitorio / definitivo)
Ubicar en OBSERVACIÓN
Bradiarritmia en el contexto de:•Isquemia miocárdica•Intoxicación medicamentosa:digital, BB, Cantagonistas,amiodarona,
antidepresivos tricíclicos, organofosforados
Observación Tto de soporte, monitorización, Hidratación, tto específico
•FA conocida crónica•Bloqueo AV 1º grado
Alta
El manejo depende de la gravedad del cuadro. Los casos con inestabilidad hemodinámica o que requieran MP deberán ingresar en U. Coronaria / UCI. Los casos de intoxicación,
74
SD. DE PREEXCITACIÓN• A PARTIR DE UN ESTÍMULO
AURICULAR, EXISTE UNA ACTIVACIÓN VENTRICULAR ANTES DE LO QUE CABRÍA ESPERAR SI LA CONDUCCIÓN DEL IMPULSO DE DESPOLARIZACIÓN SE REALIZASE A TRAVÉS DEL SISTEMA ESPECÍFICO DE CONDUCCIÓN
• SE DEBE A LA EXISTENCIA DE CONEXIONES ACCESORIAS ENTRE AURÍCULAS Y VENTRÍCULOS, CON CAPACIDAD DE CONDUCCIÓN Y DE ELUDIR PARCIAL O TOTALMENTE EL SISTEMA ESPECÍFICO DE CONDUCCIÓN
TAQUICARDIA ORTODRÓMICA: La + frecunete
PREVALENCIA: 0’1-0’3 %
RIESGO de MUERTE SÚBITA
76
SD. DE PREEXCITACIÓN
• VIAS ACCESORIAS AV CON CONDUCCIÓN ANTERÓGRADA T.AURICULARES CON FC VENTRICULAR ELEVADA FV MUERTE SÚBITA
PUEDE SER LA PRIMERA MANIFESTACIÓN DEL WPW
RIESGO DE MUERTE SÚBITA
77
SD. DE PREEXCITACIÓN
TRATAMIENTO SUPRESIVO DE LA TPSV
VAGALES ( MSC ) Y VALSALVA
ADENOSINA ( ATP – Verapamilo - diltiazem )
CARDIOVERSIÓN
78
SD. DE PREEXCITACIÓN
• VERDADERA URGENCIA EN PACIENTES CON WPW SI CONDUCE AL VENTRÍCULO CON ELEVADAS FC
SI COMPROMISO HEMODINÁMICO
CARDIOVERSIÓN INMEDIATA
SI BIEN TOLERADA
PROCAINAMIDA FLECAINIDAPROPAFENONACARDIOVERSIÓN
79
SD. DE PREEXCITACIÓN
TRATAMIENTO PROFILÁCTICO DE NUEVOS EPISODIOS
TTO DEFINITIVO: SIEMPRE EEF para ABLACIÓN POR RF ( 90% éxito )
PACIENTESOLIGOSINTOMÁTICOS
NO TTOSOLO SUPRESIVO DURANTE LAS CRISIS
PROHIBIR DEPORTE de ALTA COMPETICIÓN
PACIENTES SEVERAMENTE SINTOMÁTICOSY CON COMPROMISO HEMODINÁMICO
FLECAINIDA, PROPAFENONA,SOTALOL Y AMIODARONA
( empíricamente )
82
TPSVTaquicardia Supra Ventricular de complejo estrecho - Estable
Fracción de Eyección < 40%Insuf. Cardiaca
TPSV
En Orden:En Orden:Bloqueadores de Canales Ca+2
ß- BloqueadoresDigoxinaCardioversión EléctricaConsiderar: Procainamida, Amiodarona, Sotalol
Fracción de EyecciónConservada
En Orden:En Orden:Cardioversión EléctricaDigoxinaAmiodaronaDiltiazem
Inicie Maniobras Diagnostico - Terapéuticas•Estimulación Vagal••AdenosinaAdenosina
83
FIBRILACIÓN AURICULAR
• LA FA ES LA ARRITMIA + FC
• CAUSA PRINCIPAL DE FENÓMENOS EMBÓLICOS: 75% SON ACV
• PUEDE SER SINTOMÁTICA O ASINTOMÁTICA, O ALTERNAR UNA Y OTRA FASE: DURACIÓN DESCONOCIDA EN PACIENTES ASINTOMÁTICOS, DONDE ES UN HALLAZGO CASUAL
• EN LA MAYORIA, LA FA ES SINTOMÁTICA: PALPITACIONES, DOLOR TORÁCICO, FATIGABILIDAD, DISNEA DE ESFUERZO Y MAREO
84
FIBRILACIÓN AURICULAR
• AUMENTO DE LA INCIDENCIA CON LA EDAD: – 4 – 6 /1000 ENTRE 55-64 años– 75 – 82 /1000 ENTRE 85-94 años
• CAUSAS AGUDAS Y REVERSIBLES DE FA: INGESTA AGUDA DE ALCOHOL ( “CORAZÓN DEL FÍN DE SEMANA”), ELECTROCUCCIÓN, PERICARDITIS AGUDA, MIOCARDITIS AGUDA, EMBOLISMO PULMONAR, HIPERTIROIDISMO, COMPLICACIÓN DE CIRUGÍA CARDIACA Y TORÁCICA
• EN EL 70% DE LOS PACIENTES SE ASOCIA A ENF. CARDIACA ORGÁNICA, ASOCIÁNDOSE A DM, HTA, IªCª Y ENF. VALVULAR
87
CASO CLÍNICO 3• Paciente mujer 36 años de edad• Consulta por palpitaciones.• Sin antecedentes de importancia • Relata frecuentes episodios de
palpitaciones similar al actual, de inicio brusco.
• Examen Físico sin elementos anormales.• PA: 115/65
89
• Supraventricular tachycardia has a heterogeneousclinical presentation, most often occurring in the absenceof detectable heart disease in younger individuals.
• The presence of associated heart disease shouldnevertheless always be sought, and an echocardiogrammay be helpful.
• While a physical examination during tachycardia is standard, it usually does not lead to a definitivediagnosis. If irregular cannon A waves and/or irregular variation in S1 intensity is present, then a ventricular origin of a regular tachycardia is strongly suggested.
90
• An echocardiographic examination should be considered in patientswith documented sustained SVT to exclude the possibility of structural heart disease, which usually cannot be detected byphysical examination or 12-lead ECG.
• An ambulatory 24-h Holter recording can be used in patients withfrequent (i.e., several episodes per week) but transient tachycardias.12
• An event or wearable loop recorder is often more useful than a 24-h recording in patients with less frequent arrhythmias. Implantableloop recorders may be helpful in selected cases with rare symptoms(i.e., fewer than
• 12-lead ECG during tachycardia. • Therefore, patients with a history of sustained arrhythmia should
always be encouraged to have at least one 12-lead ECG takenduring the arrhythmia.
93
93
SíntomasSíncope y presíncopeAngina Disnea Palpitaciones MareoForma de presentación
Antecedentes personalesEpisodios previos de arritmiasEKG previos para compararFRCVAntecedentes de cardiopatía isquémicaOtras enfermedades concomitantes (valvulopatías, renales, metabólicas, endocrinas, EPOC, alteraciones electrolíticas)Fármacos ( potencial arritmógeno y antiarrítmicos)Situaciones favorecedoras (intoxicaciones y drogas de abuso, fiebre, hipoxia, ansiedad …)
Exploración generalNivel de concienciaTAFC central y periférica (pulso rítmico o arrítmico)AC y soplos cardiacosFR y APInspección general (livideces, palidez, sudoración)Pulso venoso yugular
Criterios de gravedadDisminución del nivel de concienciaHipotensión arterialSignos de hipoperfusión periféricaDolor torácicoInsuficiencia cardiacaFC < 40 lpmFC > 150 lpm (250 lpm en taquicardia rítmica con QRS estrecho).
ARRITMIAS - Paciente con arritmia entendida como cualquier situación de ritmo cardíaco distinto al sinusal por origen distinto al nodo sinusal (ES y ritmos ectópicos), por cambios en la frecuencia -< 60 ó > 100- (taqui y bradiarritmias) o por cambios en la duración de intervalos de conducción (bloqueos). Valoración inicial: En todo paciente valoraremos la estabilidad hemodinámica. Si existe deterioro hemodinámico (medir TA, FC, FR) o peligro potencial para la vida (arritmia maligna) se procederá a realizar cardioversión eléctrica y/o RCP. En pacientes estables hay que evitar decisiones precipitadas (Arritmia = enfermo + EKG).
94
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
Taquicardia auricular (multifocal y unifocal)
Taquicardias regulares paroxísticas (intranodal y la taquicardia mediada por una vía accesoria oculta con propiedades de conducción rápida tipo haz de Kent)
Taquicardias incesantes de la unión auriculoventricular(AV), mediadas por una vía accesoria oculta de conducción lenta y decremental (taquicardia de Coumel).
95
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
Taquicardia auricular (multifocal y unifocal)
Taquicardias regulares paroxísticas (intranodal y la taquicardia mediada por una vía accesoria oculta con propiedades de conducción rápida tipo haz de Kent)
Taquicardias incesantes de la unión auriculoventricular(AV), mediadas por una vía accesoria oculta de conducción lenta y decremental (taquicardia de Coumel).
96
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
DIAGNÓSTICO DIFERENCIAL:
ANALISIS del ECG
MANIOBRAS sobre la conducción AV:MSCADENOSINA
ESTUDIO ELECTROFISIOLÓGICO ( EEF )
97
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
FACTORES EN COMÚN:
ACTIVACIÓN AURICULAR ORGANIZADA
QRS MORFOLOGICAMENTE IGUAL AL R. SINUSAL
QRS ESTRECHO < 0,08 s salvo bloqueo funcional del haz de Hiss
98
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
Taquicardia auricular (multifocal y unifocal)
Taquicardias regulares paroxísticas (intranodal y la taquicardia mediada por una vía accesoria oculta con propiedades de conducción rápida tipo haz de Kent)
Taquicardias incesantes de la unión auriculoventricular(AV), mediadas por una vía accesoria oculta de conducción lenta y decremental (taquicardia de Coumel).
99
TAQUICARDIAS SUPRAVENTRICULARES NO ASOCIADAS AL SÍNDROME DE WPW
Taquicardia auricular (multifocal y unifocal)
Taquicardias regulares paroxísticas (intranodal y la taquicardia mediada por una vía accesoria oculta con propiedades de conducción rápida tipo haz de Kent)
Taquicardias incesantes de la unión auriculoventricular(AV), mediadas por una vía accesoria oculta de conducción lenta y decremental (taquicardia de Coumel).