audit - who

Department of Mental Health and Substance Dependence

แนวปฏบตสำหรบสถานพยาบาลปฐมภม

นายแพทยปรทรรศ ศลปกจแพทยหญงพนธนภา กตตรตนไพบลย

World Health Organization

Thomas F. BaborJohn C. Higgins-Biddle

John B. SaundersMaristela G. Monteiro

A U D I T แบบประเมนปญหาการดมสรา

ฉบบปรบปรงครงทสอง

แปลและเรยบเรยงเปนภาษาไทยโดย

Thomas F. BaborJohn C. Higgins-Biddle

John B. SaundersMaristela G. Monteiro

AUDITแบบประเมนปญหาการดมสราแนวปฏบตสำหรบสถานพยาบาลปฐมภม

ฉบบปรบปรงครงทสอง

แปลและเรยบเรยงเปนภาษาไทยโดย

World Health Organization

Department of Mental Health and Substance Dependence

จดพมพโดย องคการอนามยโลก 2001 ภายใตชอเรอง “The alcohol use disorders identification test: guidelines for use in primary care,

2nd edition 2001” http://whqlibdoc.who.int/hq/2001/WHO_MSD_MSB_01.6a.pdf © World Health

Organization 2001

องคการอนามยโลกมอบลขสทธการแปลใหแผนงานการพฒนาระบบ รปแบบ และวธการบำบดรกษา

ผมปญหาการบรโภคสราแบบบรณาการ (ผรส.) รบผดชอบฉบบภาษาไทย (Agreement No: TR/09/003)

สนบสนนโดย

แผนงานการพฒนาระบบ รปแบบ และวธการบำบดรกษาผมปญหาการบรโภคสราแบบบรณาการ (ผรส.)

สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

พมพครงท 1 : ตลาคม 2552

จำนวน : 38 หนา

จำนวนทพมพ : 1,000 เลม

จดพมพโดย : แผนงานการพฒนาระบบ รปแบบ และวธการรกษาผมปญหาการบรโภคสรา

แบบบรณาการ (ผรส.)

พมพท : บรษท ทานตะวนเปเปอร จำกด โทร. 02-8892095-6

นายแพทยปรทรรศ ศลปกจแพทยหญงพนธนภา กตตรตนไพบลย

บทคดยอ

คมอนแนะนำวธการใชแบบประเมนปญหาการดมสรา (Alcohol Use Identification Test หรอ AUDIT) โดยกลาวถงวธการคดกรองผดมสราทดมแบบมความเสยง (hazardous use) หรอดมแบบอนตราย (harmful use) แบบประเมนนพฒนาโดยองคการอนามยโลก (World Health Organization) เพอใหเปนเครองมอแบบงายในการคดกรองการดมสราทมากเกนไปและในการประเมนทมเวลาจำกด นอกจากนยง สามารถชวยระบปญหาการดมสราทเปนสาเหตการเจบปวยทนำมาพบแพทยอกดวย คมอนยงไดแนะนำ รปแบบการดแลชวยเหลอผดมสราทดมแบบมความเสยงหรอดมแบบอนตรายใหลดหรอหยดดม และ หลกเลยงผลเสยทตามมาจากการดม คมอฉบบแรกตพมพเมอป พ.ศ. 2532 (เอกสารเลขท WHO/MHN/DAT/89.4) และมการปรบปรงใหมในป พ.ศ. 2535 (เอกสารเลขท WHO/PSA/92.4) หลงเผยแพรครงแรกไดมการนำไปใชอยางแพรหลายทงบคลากรสขภาพและนกวจยดานสรา เนองจากมการคดกรองการดมสรามากขนและแบบประเมน AUDIT ไดรบความนยมในระดบนานาชาต จงไดมการปรบปรงคมอในครงนโดย เพมเตมประเดนกาวหนาดานงานวจยและประสบการณทางคลนก

คมอนใชสำหรบบคลากรสขภาพเปนหลก แตบคลากรอนทปฏบตงานเกยวของกบผมปญหาการดมสรา กสามารถใชประโยชนได คมอไดพฒนามาเพอใชประกอบกบคมออกฉบบหนงทใหขอมลเกยวกบกระบวน- การชวยเหลอตงแตในระยะแรกชอวา “การใหการบำบดแบบสนสำหรบผดมแบบมความเสยงและผดมแบบ อนตราย: คมอสำหรบสถานพยาบาลปฐมภม (Brief Intervention for Hazardous and Harmful Drinking: A Manual for Use in Primary Care)” คมอทงสองเลมนกลาวถงการดแลแบบครบวงจร ตงแตการคดกรองและการบำบดแบบสนสำหรบผมปญหาเกยวกบการดมสราในสถานพยาบาลปฐมภม (primary health care)

กตตกรรมประกาศ

การปรบปรงคมอครงน ประสานงานโดย Maristela Monteiro และความชวยเหลอทางเทคนคโดย Vladimir Poznyak จาก WHO Department of Mental Health and Substance Dependence และ Deborah Talamini จากมหาวทยาลยคอนเนคตคต และไดรบทนสนบสนนเพอการตพมพจาก Ministry of Health and Welfare ประเทศญปน

© ลขสทธขององคการอนามยโลก 2001เอกสารฉบบนไมใชเอกสารทางการขององคการอนามยโลก (WHO) และบทความทงหมดไดรบการคมครอง ทางลขสทธโดยองคการอนามยโลก อยางไรกตามเอกสารฉบบนสามารถนำไปทบทวน ยอสรป พมพใหม หรอแปลเปนบางสวนหรอทงฉบบได ทงนตองไมใชเพอการจำหนายหรอเชงพาณชย หากมขอสอบถามเพมเตม กรณาตดตอท Department of Mental Health and Substance Dependence, World Health Organization, CH-1211 Geneva 27, Switzerland และยนดจะใหขอมลลาสดหากมการแกไขเพมเตม ในเนอหา แผนการปรบปรงหรอตพมพครงใหมตลอดจนฉบบปรบใชเฉพาะภมภาค หรอฉบบแปลในภาษาตางๆทมอย

คณะผเขยนเปนผรบผดชอบตอขอคดเหนตามเอกสาร ขอคดเหนดงกลาวไมอยในความรบผดชอบของ องคการอนามยโลก

2 AUDIT แบบประเมนปญหาการดมสรา

สารบญ

4 วตถประสงคของคมอ

5 ทำไมตองคดกรองการดมสรา

8 การคดกรองการดมสรา

10 การพฒนาและตรวจสอบความตรงของแบบประเมน AUDIT

14 แนวทางการใชแบบประเมน AUDIT

19 การใหคะแนนและการแปลผล

21 วธการชวยเหลอผปวย

25 การนำโปรแกรมการคดกรองสการปฎบต

5 ภาคผนวก

28 ภาคผนวก ก แนวทางการวจยสำหรบแบบประเมน AUDIT

30 ภาคผนวก ข ตวอยางแบบประเมน AUDIT ดวยตนเอง

32 ภาคผนวก ค การแปลและการปรบใชเพอใหเหมาะกบภาษา วฒนธรรม และมาตรฐาน 33 ภาคผนวก ง ขนตอนการคดกรองทางคลนก 34 ภาคผนวก จ สอการฝกอบรมแบบประเมน AUDIT

35 เอกสารอางอง

สารบญ 3

มอนแนะนำวธการใชแบบประเมนปญหาการ ดมสรา (Alcohol Use Identification Test หรอ AUDIT) โดยกลาวถงวธการคดกรองผดม สราทด มแบบมความเสยง (hazardous use) หรอดมแบบอนตราย (harmful use) แบบประเมน นพฒนาโดยองคการอนามยโลก (World Health Organization) เพอใหเปนเครองมอแบบงายใน การคดกรองการดมสราทมากเกนไปและในการประเมนทมเวลาจำกด1,2 นอกจากนยงสามารถชวยระบปญหาการดมสราทเปนสาเหตการเจบปวยทนำมาพบแพทยอกดวย คมอนยงไดแนะนำ รปแบบการดแลชวยเหลอผดมสราทดมแบบ มความเสยงหรอดมแบบอนตรายใหลดหรอ หยดดม และหลกเลยงผลเสยทตามมาจากการ ดม แมวาจะพฒนามาสำหรบบคลากรสขภาพ และสถานบรการสขภาพทกระดบ ยงสามารถใช ประเมนดวยตนเองหรอใชโดยบคลากรนอก ระบบสขภาพไดหากไดรบคำแนะนำทเหมาะสม

คมอนประกอบดวย

เหตผลทประเมนเกยวกบการดมสรา

การคดกรองการดมสรา

การพฒนาและตรวจสอบความตรง (validity) ของแบบประเมน AUDIT

ขอคำถามในแบบประเมน AUDIT และวธการใช

การคดคะแนนและการแปลผล

วธการนำไปใชในการตรวจคดกรองทางคลนก

วธการชวยเหลอผปวยกรณทตรวจพบปญหา จากการคดกรอง

วธการนำโปรแกรมการคดกรองสการปฏบต

ในสวนภาคผนวกของคมอไดเพมเตมขอมลทเปน ประโยชนตอผปฏบตหรอนกวจย ในภาคผนวก ก ไดใหแนวทางการศกษาความเชอมน (reliability) ความตรง (validity) ของแบบประเมน AUDIT และการนำไปใช สำหรบภาคผนวก ข มตวอยาง แบบประเมน AUDIT ดวยตวเอง ภาคผนวก ค ไดเสนอแนวทางการแปลและการปรบใชแบบ ประเมน AUDIT ภาคผนวก ง ไดอธบายขนตอน การคดกรองทางคลนกรวมไปกบการตรวจ รางกาย การตรวจทางหองปฏบตการ และการ-สมภาษณประวตความเจบปวย สวนภาคผนวก จ เปนรายละเอยดขอมลสอวสดทใชในการอบรม

ค

วตถประสงคของคมอPurpose of this Manual


ฤตกรรมการดมสราทมากเกนไปมไดหลาย แบบทเปนเหตใหเกดความเสยงหรออนตราย ตอผดมตงแตการดมหนกทกวน ดมจนเมาบอยๆ ดมจนเกดปญหาสขภาพกายหรอสขภาพจต หรอ ดมจนตดสรา การ ดมสราทมากเกนไปนนเปนสาเหตของความเจบปวยและกอปญหาทงตอตวผดมเอง ตอครอบครวและตอเพอน เปนสาเหตสำคญททำ ใหเกดปญหาสมพนธภาพ เกดอบตเหต พการ บาดเจบ ตองนอนโรงพยาบาล หรอเสยชวตกอนวยอนควร การดมสราสงผลใหเกดปญหาการ- สญเสยทางเศรษฐกจอยางมากในหลายสงคมทวโลก

แบบประเมน AUDIT พฒนาขนเพอคดกรอง การดมสราทมากเกนไป และเพอชวยใหบคลากร สขภาพสามารถคนหาผทจะไดรบประโยชนหากลดหรอเลกดม ผทดมสรามากเกนไปมกไมเคยได รบการวนจฉยเกยวกบปญหาการดมทงทมาเขา รบบรการสขภาพดวยอาการปวยหรอปญหา สขภาพบอยครง การใชแบบประเมน AUDIT จะ ชวยใหบคลากรสขภาพตรวจพบวา บคคลนนๆ มปญหาการดมสราแบบมความเสยง ดมแบบ อนตราย หรอดมแบบตดหรอไม

การดมแบบมความเสยง (Hazardous drinking)3 หมายถงลกษณะการดมสราทเพมความเสยงตอ ผลเสยหายตามมาทงตอตวผดมเองหรอผอน พฤตกรรมการดมแบบเสยงนถอวามความสำคญในเชงสาธารณสข แมวาขณะนผดมจะยงไมเกด ความเจบปวยใดๆ กตาม

การดมแบบอนตราย (Harmful use) หมายถงการดมสราจนเกดผลเสยตามมาตอสขภาพกายหรอ สขภาพจต รวมถงผลเสยทางสงคมจากการดม3, 4

การดมแบบตด (Alcohol dependence) เปนกลม ทมการดมซำแลวซำอกจนเกดปญหาพฤตกรรมสมองความจำ และรางกาย4 อาการแสดงทพบ บอย เชน คอแขงมากขน มอาการขาดสราหาก หยด ดม มความรสกอยากดมอยางมาก ไมสามารถ ควบคมการดมได ยงคงดมตอแมทราบวาจะเกดผลเสยตามมา และดมจนละเลยกจกรรมอนๆ หรอหนาทรบผดชอบ

สรากอใหเกดปญหาสขภาพหลากหลายทงความ เจบปวย โรคภยและการบาดเจบตางๆ รวมไปถง ปญหาสงคม ปญหากฎหมายมากมาย5,6,7 และยง เปนสาเหตสำคญททำใหเกดมะเรงในชองปาก หลอดอาหารและกลองเสยง หากดมสราเปนเวลา นานและมากเกนไปทำใหเกดโรคตบแขงหรอ ตบออนอกเสบได การดมสรายงเปนอนตราย ตอทารกในหญงตงครรภ ยงไปกวานนปญหาความเจบปวยทพบบอย เชน ความดนโลหตสง กระเพาะอาหารอกเสบ เบาหวานและความผด ปกตของเสนเลอดในสมองบางชนด หรอแมแต การเจบปวยทางจตใจ เชน โรคซมเศรา มกจะ กำเรบแยลงหลงการดมสราเพยงเลกนอยเปน ครงคราวกตาม การดมสรามากเกนไปยงเปน สาเหตทำให เกดอบต เหตบนทองถนน การ ตกจากทสง หรออบตเหตจากการทำงาน ความ เสยงจากการดมสรามากนอยขนกบพฤตกรรม

ทำไมตองคดกรองการดมสราWhy Screen for Alcohol Use?

ทำไมตองคดกรองการดมสรา 5

พ

การดมและปรมาณการดม5 แมวากลมผตดสรามกจะมปญหาสขภาพสง แตผดมทไมตดสรากพบปญหามากเชนกน เนองจากคนกลมนมจำนวน มาก8 ดงนนการคนหาผดมจากหลากหลายกลม ในระดบความเสยงแตกตางกนจะชวยลดปญหาทเกยวกบการดมสราในทกรปแบบ

รปท 1 แสดงถงปญหาสขภาพทเกยวกบการดม สรา แมวาผลลพธตอสขภาพนมกจะเกดในผตด สราหนก แตการดมสราในปรมาณแอลกอฮอล บรสทธเพยง 20 – 40 กรมตอวน กเปนปจจยเสยง ตอการเกดอบตเหต การบาดเจบ และปญหา สงคมอกมากมาย5, 6

ปจจยทมผลตอการเกดปญหาทเกยวกบการดม สรามหลายปจจย แตปจจยทสำคญทสดคอการ ไมจำกดปรมาณการดมและไมสนใจอนตรายจากการดมสรามากเกนไป นอกจากนอทธพลจาก สงคมและสงแวดลอม เชน กจวตรและทศนคต ทเออตอการดมหนกกมสวนสำคญ การคดกรอง การดมสราจะชวยใหผดมทไมตด ลดหรอหยดดมหลงไดรบการชวยเหลอ เนองจากเมอตดสราแลว การหยดดมจะยากขนและจำเปนตองไดรบการ บำบดรกษาเฉพาะ แมวาผดมแบบมความเสยงจะไมกลายเปนผตดสราทกคน แตผตดสรากเรมดม แบบเสยงเชนนมากอน ดวยเหตนการคดกรอง การดมสราจงมความจำเปนอยางยง

การคดกรองการดมสราในผปวยทรบบรการทสถานพยาบาลปฐมภมมประโยชนหลายดาน กลาวคอ เปนการเปดโอกาสใหความรกบผปวยทวไปถงการ จำกดปรมาณดมและอนตรายจากการดมมาก เกนไป ไดขอมลเกยวกบปรมาณและความถของการดมสราทใชประกอบการวนจฉยอาการปวย ทนำมา และยงชวยกระตนเตอนผรกษาวาควรให คำแนะนำแกผปวยถงผลจากการดมสราทมตอ ยารกษาทใหและตอผลการรกษาโรคทเปนอย นอกจากนการคดกรองการดมสรายงเปดโอกาสใหผให การรกษาหรอบคลากรสขภาพใชมาตรการสงเสรมปองกน ทพสจนแลววาไดผลในการลดอนตราย จากการดมสรา


ทำไมตองคดกรองการดมสรา 7

แ มวาคมอนจะเนนการใชแบบประเมน AUDIT เพอคดกรองการดมสราและปญหาทเกยวของ ในสถานพยาบาลปฐมภม แบบประเมนน ยง สามารถประยกตใชในบรบทอนไดเชนกน ทงน ไดมการพฒนาและทดลองใชในหลายหนวยงานมาแลว ดงตวอยางในกรอบขอความท 1 ทไดสรป ขอมลการใชแบบประเมน AUDIT จำแนกตาม สถานบรการ บคลากรททำการคดกรอง และ กลมเปาหมายทเหมาะสม Murray9 ใหความเหน วาการคดกรองจะมประโยชนหากทำในกลมดงตอไปน:

ผปวยในโรงพยาบาลฝายกายทวไปโดยเฉพาะ ผปวยดวยโรคทเกยวกบการตดสรา (เชน ตบออนอกเสบ ตบแขง กระเพาะอกเสบ วณโรค โรคทางระบบประสาทและกลามเนอ หวใจออนแรง)

ผทมอาการซมเศราหรอพยายามฆาตวตาย

ผปวยจตเวช

ผปวยอบตเหตหรอผรบบรการแผนกฉกเฉน

ผปวยทรบการรกษาโดยแพทยเวชปฏบต

บคคลเรรอน

ผตองขง และ

ผทกระทำผดกฎหมายทเกยวของกบการดมสรา (เชน ขบรถขณะเมาสรา เมาสราในทสาธารณะ)

การคดกรองการดมสราThe Context of Alcohol Screening

คณะผเชยวชาญขององคการอนามยโลก7 ได พจารณาใหเพมกลมตอไปนเขาไปในกลมทม ความเสยงสงตอการเกดปญหาจากการดมสรา ไดแก กลมชายวยกลางคน วยรน แรงงานตางดาว และ กลมอาชพเฉพาะบางประเภท (เชน ผบรหาร ระดบสง ผทำงานในวงการบนเทง ผขายบรการ ทางเพศ เจาของรานเหลาและกะลาสเรอเดนทะเล) ลกษณะของความเสยงนนแตกตางกนไปตามอาย เพศ สภาพแวดลอม และรปแบบการดม รวมทงปจจยทางสงคมวฒนธรรมทมบทบาทสำคญถงความหมายของการดม และการแสดง ออกถงปญหาทเกยวของกบการดมสรา6


กลมเปาหมาย

ผปวยทวไป

ผปวยอบตเหต ผปวยเมาสรา

ผปวยทไดรบบาดเจบ

ผปวยทวไป

ผปวยความดนโลหตสง โรคหวใจ

โรคกระเพาะอาหารและลำไส

หรอโรคทางระบบประสาท

ผปวยจตเวช โดยเฉพาะผมความ

เสยงฆาตวตาย

ผตองคดขบขขณะเมาสรา

ผตองคดทเกยวกบความรนแรง

บคคลทมปญหาทางสงคม หรอ

อาชพการงาน (เชน มปญหาชวต

สมรส เดกทถกทอดทง เปนตน)

ทหารเกณฑ หรอ นายทหาร

พนกงาน โดยเฉพาะอยางยงผท

มปญหาประสทธภาพการทำงาน

ขาดงาน หรอ อบตเหต

บคลากร

พยาบาล นกสงคมสงเคราะห

แพทย พยาบาล หรอบคลากรสขภาพ

แพทยเวชปฏบต แพทยเวชศาสตร

ครอบครว หรอบคลากรสขภาพ

อายรแพทย แพทยเวชปฏบต หรอ

บคลากรสขภาพ

จตแพทย หรอบคลากรสขภาพ

เจาหนาทสบเสาะคด หรอผให

คำปรกษา

บคลากรของหนวยงานพฒนาสงคม

และมนษย

แพทย หรอบคลากรฝายการแพทย

เจาหนาทฝายบคคล หรอเจาหนาท

ความปลอดภยในททำงาน

การคดกรองการดมสรา 9

สถานบรการ

คลนก สถานพยาบาลปฐมภม

หองฉกเฉน

หองตรวจแพทย

ตกผปวยในทวไป

คลนกผปวยนอก

โรงพยาบาลจตเวช

ศาล คก เรอนจำ

หนวยงานทเกยวของกบสขภาพ

คายทหาร

หนวยงานดแลพนกงานใน

สถานประกอบการ

กรอบขอความท 1

การใชแบบประเมน AUDIT จำแนกตามสถานบรการ บคลากร และกลมเปาหมายทเหมาะสม


การพฒนาและตรวจสอบความตรงของแบบประเมน AUDIT Development and Validation of the AUDIT

แ บบประเมน AUDIT ไดมการพฒนาและ ประเมนผลมาตลอดชวง 2 ทศวรรษ และพบ วามความแมนยำในการประเมนความสยงใน เพศ อาย และวฒนธรรมทแตกตาง1, 2, 10 กรอบขอ ความท 2 จะกลาวถงหวขอหลกและเนอหาของ แบบประเมน AUDIT ทง 10 คำถามทเกยวกบดม สราในชวงน อาการตดสราและปญหาทเกยวกบการดมสรา เนองจากแบบประเมน AUDIT ตงใจ พฒนาขนเพอใชในสถานพยาบาลปฐมภม จงม ขอไดเปรยบดงตอไปน:

มมาตรฐานระดบนานาชาต: แบบประเมน A U D I T ไดมการตรวจสอบความตรงใน ผปวยทรบบรการสถานพยาบาลปฐมภมจาก 6 ประเทศ1,2 โดยเปนเครองมอคดกรองเดยว ทพฒนาขนมาเพอใชในระดบนานาชาต

สามารถจำแนกพฤตกรรมการดมวาเปนการ ดมแบบมความเสยง การดมแบบอนตราย หรอการดมแบบตด

สน ใชเวลานอย และปรบใชงาย

พฒนาขนสำหรบบคลากรสขภาพปฐมภม

สอดคลองกบเกณฑการวนจฉยภาวะตดสรา (alcohol dependence) และภาวะดมสราแบบ อนตราย (harmful alcohol use)3, 4 ตาม ระบบ ICD – 10

มงประเดนการดมในปจจบน

ในป ค.ศ. 1982 องคการอนามยโลกไดใหกลมนก วจยนานาชาตพฒนาเครองมอคดกรองการดม สราอยางงายขน2 เพอใชคนหาผทเพงเรมมปญหาการดมสราดวยวธการทเหมาะกบระบบสขภาพ ทงในประเทศกำลงพฒนาและประเทศพฒนา แลว กลมนกวจยไดทบทวนองคความรจากหลายประเทศทงแบบประเมนตนเอง วธการตรวจทาง หองปฏบตการและวธการทางคลนกทเคยปฏบต

มากอน หลงจากนนจงไดทดลองศกษาในหลายประเทศ (cross-national study) เพอหาวธท เหมาะสมทสดทสามารถใชคดกรองการดมสราใน หลากหลายประเทศได

การศกษาเชงเปรยบเทยบนไดศกษาใน 6 ประเทศ ไดแก นอรเวย ออสเตรเลย เคนยา บลแกเรย เมกซโก และสหรฐอเมรกา

แบบประเมน AUDIT ไดเลอกขอคำถามทสามารถ แยกผดมสราทมความเสยงตำออกจากผดมทม ความเสยงสง โดยตางจากเครองมอคดกรองท ผานมาทแบบประเมนใหมนตองการจำแนกกลม ผดมแบบเสยง ผดมแบบอนตราย และผดมจน ตดสรา (พษสราเรอรง) ออกจากกน ในการศกษา เปรยบเทยบมผปวยเขารวมการศกษาทงหมด เกอบ 2000 คนจากสถานพยาบาลหลายแหง รวมถงศนยบำบดเฉพาะทาง พบวาผปวยรอยละ 64 มการดมสราในชวงน และรอยละ 25 ของผท ดมนไดรบการวนจฉยวาตดสรา

ผเขารวมการวจยไดรบการตรวจรางกายและตรวจ เลอดเพอหาตวบงช (blood markers) ของการ ตดสรา ตลอดจนสมภาษณเชงลกทงขอมลทวไป ประวตการเจบปวย การดมสราหรอเสพยาเสพตด ผลการดมตอจตใจ ปญหาจากการดม และประวต การดมสราในครอบครว ขอคำถามเหลานจะไดรบ การคดเลอกมาเพอใชในแบบประเมน AUDIT โดย พจารณาความสมพนธกบปรมาณการดมสรา ตอวน ความถของการดมหนกทดมมากกวา 6 ดมมาตรฐานตอครง และความสามารถในการ จำแนกการดมแบบเสยงและการดมแบบอนตราย การคดเลอกขอคำถามยงพจารณาจากความตรง ความสอดคลองทางคลนก และความครอบคลม ตามแนวคดหลก (เชน พฤตกรรมการดม การตด

สรา หรอผลเสยจากการดม) นอกจากนการคดเลอก ขอคำถามยงใหความสำคญเปนพเศษกบความ เหมาะสมทงเพศหญงและชาย และสามารถใชในตางวฒนธรรมตางเชอชาตได

ความไวและความจำเพาะของขอคำถามทคดเลอก มาพจารณามาจากหลายเกณฑ (เชน ปรมาณการ ดมเฉลยตอวน การเมาสราซำๆ การแสดงอาการ ตดสรา การวนจฉยวาดมแบบมปญหาหรอตดสรา หรอการรบรวาตนมปญหาการดมสรา) จดตด คะแนนรวมไดพจารณาจากคาความไว (รอยละ ของผปวยทไดรบการคดกรองวาปวย) และคาความ จำเพาะ (รอยละของผทไมปวยไดรบการคดกรองวาไมปวย) ทเหมาะสมเพอแยกเปนกลมดมแบบ เสยง (hazardous use) และกลมดมแบบอนตราย

(harmful use) นอกจากนนยงไดมการตรวจสอบ ความตรงของขอคำถามกบการวนจฉยการดม แบบอนตราย (harmful use) และการดมแบบตด (dependence) อกดวย จากกลมตวอยางทศกษา นน1 จดตดคะแนน AUDIT ท 8 คะแนนบงชวาเปนการดมแบบมปญหา ดวยคาความไวทประมาณ 0.95 และคาความจำเพาะเฉลยประมาณ 0.80 จากการศกษาหลายประเทศและเกณฑตาง ๆ

แบบประเมน AUDIT แตกตางจากแบบประเมน ดวยตนเองชนดอนทไดมาจากฐานขอมลกลมตวอยางจำนวนมากในหลายประเทศและมการคด เลอกหวขอโดยอาศยหลกทางสถตอยางชดเจน เนนการจำแนกผดมแบบมความเสยงมากกวาการ คนหาเฉพาะผทตดสรามานานจนมปญหา และ

การพฒนาและตรวจสอบความตรงของแบบประเมน AUDIT 11


หวขอหลกและเนอหาของแบบประเมน AUDIT

ลำดบขอ

1 2 3

4 56

7 8 9

10

หวขอหลก

การดมแบบเสยง

การตดสรา

การดมแบบอนตราย

เนอหา

ความถในการดมปรมาณทดมประจำความถในการดมหนก

ไมสามารถควบคมการดมหนกไดดมเพมมากขนอยางเหนไดชดดมเพอถอนตอนเชา

รสกผดหลงจากดมจำเหตการณชวงเมาสราไมไดไดรบบาดเจบจากการดมสรามคนเปนหวงถงการดมสราของตน


เนนอาการทเกดขนในชวงนมากกวาอาการท “เคย” เกดขน

หลงจากทแบบประเมน AUDIT ไดรบการตพมพ แลว ผพฒนาไดแนะนำใหมการศกษาหาความ ตรงของเครองมอเพมเตมปรากฏวาไดมการ ศกษาจำนวนมากทประเมนความตรง (validity)และความเชอมน (reliability) จากกลมตวอยาง ทงในคลนกและในชมชนทหลากหลายทวโลก10 และการศกษาสวนใหญพบวาคาจดตดคะแนนท 8 คะแนนหรอตำกวานนมคาความไวทเหมาะสม แลว แตทคะแนน 8 กยงยอมรบได และมคา ความจำเพาะตามเกณฑการวนจฉยปญหาการดมสราของ ICD-1010, 11, 12 ตลอดจนความเสยงตออนตรายทจะเกดไดในอนาคต12 อยางไรกดบาง การศกษาพบวาจะสามารถตรวจพบไดเพมขน หากลดหรอเพมคะแนนจดตด 1 หรอ 2 คะแนน ทงนขนอยกบลกษณะประชากรและวตถประสงคของการคดกรอง11, 12

นอกจากนยงไดมการศกษาในกลมอนๆ เชน ผปวยในสถานพยาบาลปฐมภม13, 14, 15 ผปวยแผนก ฉกเฉน11 ผเสพยาเสพตด16 คนวางงาน17 นกศกษา มหาวทยาลย18 ผปวยสงอายในโรงพยาบาล19

และบคคลทมสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจ ตำ20 พบวาแบบประเมน AUDIT ยงสามารถ จำแนกกลมผดมไดดในบรบททหลากหลาย ผล การทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ21 พบวา เมอเปรยบเทยบกบแบบทดสอบอนๆ เชน CAGE และ MAST แลว แบบประเมน AUDIT เปนเครอง มอคดกรองทดทสดทครอบคลมปญหาการดมสรา ในสถานพยาบาลปฐมภม ความเหมาะสมทางวฒนธรรมและการนำไปใชได ในหลากหลายประเทศนน เปนประเดนพจารณา

สำคญในการพฒนาแบบประเมน AUDIT1, 2 ซง ผลจากการศกษาในหลายประเทศและหลาก วฒนธรรม11, 12, 13, 15, 19, 22, 23, 24 พบวาแบบประเมน AUDIT สามารถใชในการคดกรองระดบสากลไดจรง

แมวาหลกฐานการศกษาในกลมตวอยางหญง คอนขางจำกด11, 12, 24 แบบประเมน AUDIT กยง พบวาสามารถใชไดทงเพศชายและหญง สวน ปจจยดานอายนนยงไมมการวเคราะหผลอยาง เปนระบบ แตมรายงานการศกษาชนหนง19 ท พบวาในกลมผปวยทมอายมากกวา 65 ป แบบ ประเมน AUDIT มคาความไวตำ แตมคาความ จำเพาะสง แบบประเมน AUDIT ยงไดรบการ พสจนวามความแมนยำในการตรวจพบภาวะ ตดสราในนกศกษามหาวทยาลย18

เมอเปรยบเทยบกบแบบคดกรองอนแลวพบวา แบบประเมน AUDIT มความแมนยำสงพอ ๆ กบ หรอสงกวาแบบประเมนอน10, 11, 25, 26 ในเกณฑ การวดทแตกตาง Bohn และคณะ27 พบวาแบบ ประเมน AUDIT มความสอดคลองอยางมาก (high correlations) กบแบบประเมน MAST (r=.88) ทงในกลมผชาย (.47) และผหญง (.46) ในการคดกรองผตดสรา แบบประเมน AUDIT และ CAGE ยงมความสมพนธสมประสทธ (correla-tion coefficient) สงถง .78 ในกลมผปวยนอก26

คะแนน AUDIT พบวาสมพนธกบการวดผลทตามมาจากการดม ทศนคตตอการดม ความเสยงตอ การตดสรา อารมณดานลบหลงดม และเหตผล ในการดมสรา27 คะแนนรวมของ AUDIT สะทอน ถงผลกระทบจากการดมสราครอบคลมทกระดบ ตามความรนแรง

รายงานการศกษาสองชนพบความสมพนธ ระหวางคะแนน AUDIT กบตวบงชปญหาการดมและความสามารถในการดำรงชวตทวไปในอนาคต การศกษาหนงไดแสดงวาผทมคะแนนAUDIT ตงแต 8 คะแนนขนไปมโอกาสวางงานใน ชวงสองปสงเปน 1.6 เทาของผทมคะแนนตำกวา 17 ในขณะทอกการศกษาหนงพบวาคะแนน AUDIT ในผปวยนอกสามารถทำนายโอกาสเกดโรค ทางกายหรอปญหาสงคมทเกยวกบการดมสรา ได28 นอกจากนคะแนน AUDIT ยงสามารถทำนายโอกาสการเขารบบรการทางการแพทยและโอกาสทจะดมแบบเสยง (hazardous drinking) ในอนาคตไดอกดวย28

การทดสอบความเชอมน (reliability) ของแบบ ประเมน AUDIT ในหลายรายงานการศกษา18, 26, 29

ผลพบวาแบบประเมน AUDIT มความสอดคลองภายในอยในระดบสงซงบงชวามความนาเชอถอท จะวดสงหนงสงเดยว เมอทดสอบความเชอมน แบบทดสอบซำ (test-retest reliability)29 พบวา มความเชอมนสง (r=.86) ในกลมตวอยางท ประกอบไปดวยทงผดมสราแบบไมเสยง ผเสพ โคเคนและผตดสรา สวนอกรายงานการศกษา หนงทไดทดสอบผลของลำดบขอคำถามและการ ใชคำในขอคำถามตอการประมาณการคาความชกและความสอดคลองภายใน22 พบวาการเปลยน ลำดบขอคำถามและการใชคำในขอคำถามไมม ผลตอคะแนน AUDIT แสดงใหเหนวา นกวจย สามารถปรบเปลยนลำดบขอคำถามหรอการใช คำในขอคำถามของแบบประเมน AUDIT ไดบาง

หลงจากทมการศกษาความตรง (validity) และ ความเช อม น (reliability) ของแบบประเมน AUDIT มากมายแลว จงไดมการศกษาทนำแบบ ประเมนนไปใชหาความชกของปญหาการดม

สรา Lapham และคณะ23 ไดใชแบบประเมน AUDIT ในการสำรวจหาความชกของปญหาการ ดมสราทแผนกฉกเฉนในโรงพยาบาลศนย 3 แหง ในประเทศไทย พบวาแผนกฉกเฉนเปนจดบรการทเหมาะสมมากในการใชแบบประเมน AUDIT สอดคลองกบการศกษาของ Piccinelli และคณะ15 ทใชแบบประเมน AUDIT ในการคดกรองผดมสราในสถานพยาบาลปฐมภมทประเทศอตาล และพบวาใชไดดในการจำแนกผมปญหาการดมสรา รวมทงผดมแบบเสยง เชนเดยวกบ Ivis และคณะ22 ทไดใชแบบประเมนเดยวกนนเปนสวนหนงของการสำรวจทางโทรศพทในประชากรเมองออนทารโอ ประเทศแคนาดา ตงแตป ค.ศ.198930 ทคมอแบบประเมน AUDIT ตพมพเผยแพรเปนครงแรก ไดมการนำแบบ ประเมนไปทดสอบความเชอมน (reliability) และความตรง (validity) ในหลากหลายบรบท และหลายเชอชาต ทงยงไดมการแปลเปนหลาย ภาษา เชน ตรก กรก ฮนด เยอรมน ดช โปแลนด ญปน ฝรงเศส โปรตเกส สเปน เดนมารก เบลเยยม บลแกเรย จน อตาล และไนจเรย ม การ พฒนาโปรแกรมอบรมเ พอใ หแพทย หรอบคลากรสขภาพสามารถใชแบบประเมน ได31, 32 ในการใชแบบประเมน (ดภาคผนวก จ) มการนำแบบประเมนไปใชในการวจยของสถาน พยาบาลปฐมภมและการสำรวจทางระบาดวทยาเพอประมาณการความชกผมปญหาการดมสรา ในกลมประชากรทวไป ตลอดจนกลมเฉพาะ (เชน ผปวยในโรงพยาบาล ผปวยในสถานพยาบาล ปฐมภม) อยางไรกดแมวาจะมการศกษาวจย แลวมากมาย แตกยงมความจำเปนทตองศกษา วจยตอเพมเตม โดยเฉพาะในประเทศกำลงพฒนา ภาคผนวก ก ไดบอกแนวทางในการศกษาวจย เกยวกบแบบประเมน AUDIT ตอเนอง

การพฒนาและตรวจสอบความตรงของแบบประเมน AUDIT 13

แ


บบประเมน AUDIT สามารถใชประเมน ผปวยทดมสราไดหลายวธ แตการจะนำไป ใชในระบบบรการ ควรจะตองมการกำหนดแนว ปฏบตตามสภาพการณและศกยภาพของกลม ผปวยทจะประเมนกอน นอกจากนบคลากรสขภาพจะตองแจงใหผปวยทราบเหตผลวา ทำไมจงถามคำถามเกยวกบการดมสราเพอทผปวยจะสามารถตอบคำถามไดเหมาะสม ควรเลอกวธการประเมนวาจะใชการสมภาษณหรอเขยนตอบแบบประเมนดวยตนเอง และทายสดอาจตองพจารณาตดขอ คำถามบางขอออกไป เพอใหการคดกรองกระชบและมประสทธภาพมากขน ขอแนะนำแนวทางการดำเนนการมดงน

การพจารณาผปวยผปวยทกคนควรไดรบการคดกรองการดมสราป ละครง โดยอาจใหทำแบบประเมน AUDIT แยก ตางหากหรอประเมนรวมกบคำถามประวตสขภาพ ทวไป การดำเนนชวต หรอประวตความเจบปวย หากการคดกรองเลอกทำเฉพาะผทบคลากร สขภาพคดวานาจะม “ปญหาการดม” จะทำให ผปวยทดมเกนระดบสวนใหญไมไดรบการคดกรองอยางไรกตามลกษณะของผปวยทพรอมจะตอบ คำถามเรองการดมสราเปนประเดนสำคญ ดงนนเพอใหผปวยยนยอมทจะตอบคำถามและไดคำตอบทตรงมากขน จงตองใหความสำคญกบสงตอไปน

ผสมภาษณ (หรอผประเมน) ควรแสดงทาท เปนมตร ไมขเขญคกคาม

ผปวยไมอยในภาวะเมาสราหรอกำลงอยในภาวะ ทตองการการรกษาแบบฉกเฉนในขณะนน

ตองแจงวตถประสงคของการคดกรองปญหา การดมสราใหชดเจนโดยใหสอดคลองกบปญหา สขภาพของผปวยในขณะนน

แนวทางการใชแบบประเมน AUDITAdministration Guidelines

ผปวยควรไดรบการชแจงเพอใหเขาใจคำถาม และสามารถตอบขอคำถามไดอยางถกตอง

ตองใหความมนใจวาคำตอบของผปวยจะเกบ เปนความลบ

บคลากรสขภาพควรใหขอมลและดำเนนการตามเงอนไขเหลานกอนทจะทำการประเมน AUDIT หากยงไมไดใหขอมลหรอผปวยไมรวมมอ กระบวนการคดกรองทางคลนกอาจตองใชวธการทางเลอก อนได (ดภาคผนวก ง)

ควรเลอกสถานการณทเหมาะสมในการประเมน AUDITสำหรบผปวยทจำเปนตองรกษาอยาง เรงดวนหรอกำลงมอาการเจบปวดอยางมาก วธ การทดทสดคอรอจนกระทงอาการความเจบ ปวยคงทและผปวยเรมคนเคยกบสถานพยาบาล แลวจงจะทำการคดกรอง นอกจากนผประเมนควรสำรวจอาการเมาสราหรอยาเสพตดในผปวย ดวยหากผปวยยงคงมกลนสราในลมหายใจ หรออยในภาวะเมาสรา ขอคำตอบนนอาจไมนา เชอถอ ควรพจารณาทำการคดกรองภายหลง ถาไมสามารถทำไดใหจดบนทกไวในประวตของ ผปวย

เมอแสดงความหวงใยสขภาพของผปวยอยาง แทจรงตามบรบททางการแพทยแลว ผปวยสวนใหญกมกจะเปดใจและยอมตอบคำถามของแบบ ประเมน AUDIT ยงไปกวานนผปวยสวนใหญจะ ตอบคำถามตามความเปนจรง แมกระทงผดมสรา มากเกนไปทมกจะประเมนระดบการดมของ ตวเองตำกวาความเปนจรง กยงคงตอบแบบประเมนAUDIT แสดงวาตนมความเสยงจากการดมสรา

การแนะนำแบบประเมน AUDITการใชแบบประเมน AUDIT ทงโดยการสมภาษณ หรอการตอบแบบประเมนดวยตนเอง ผปวยควร ไดรบการอธบายใหทราบถงเนอหาคำถาม วตถ ประสงคทถาม และความจำเปนทตองไดคำตอบทตรงกบความจรง ขอความขางลางนเปนตวอยาง การแนะนำการทำแบบประเมนทงดวยปากเปลาและขอความอธบายในแบบประเมน

“ตอไปน ผม/ดฉนจะขอสอบถามเกยวกบการดม เครองดมแอลกอฮอลของคณในชวงหนงปท ผานมา เนองจากวาการดมสรานนอาจมผล กระทบตอสขภาพในหลายดาน (และอาจมผลตอ ยารกษาโรคบางชนดทแพทยให) ดงนนจงจำเปนทจะตองทราบวาคณดมสรามากนอยเพยงใด และคณเคยประสบปญหาใดบางทเกยวของกบการดมสรา ขอความกรณาตอบใหถกตองและตรงกบ ความเปนจรงใหมากทสด”

“ระบบบรการสขภาพของเรา ใหความสำคญกบประเดนวถการดำเนนชวตทอาจสงผลตอสขภาพ ในผปวยของเรา การใหขอมลเหลานจะชวยให คณไดรบการรกษาทดทสดและมมาตรฐานสงสด เทาทจะเปนไปได ดงนนเราจงขอใหคณตอบแบบ สอบถามทถามถงการดมเครองดมแอลกอฮอล ของคณในหนงปทผานมาน กรณาตอบใหถก ตองและตามความเปนจรงใหมากทสด บคลากร สขภาพของเราจะพดคยประเดนเหลานกบคณ และขอมลทงหมดของคณจะถกเกบไวเปนความ ลบอยางเครงครด”

คำชแจงนควรจะระบเกยวกบชนดของเครองดม แอลกอฮอลทบรโภคกนโดยทวไปในประเทศนนๆ หรอ ภมลำเนาทผปวยอาศยอย (เชน “เครองดม

แอลกอฮอล หมายรวมถง ไวน เบยร วอดกา เหลาเชอรร เปนตน”) ถาเปนไปไดควรระบเครอง ดมทไมอาจจะไมจดวาเปนเครองดมแอลกอฮอล ไวดวย (เชน ไซเดอร เบยรทมแอลกอฮอลตำ เปนตน) ในกรณทมขอหามการดมเครองดมแอลกอฮอล ตามกฎหมาย วฒนธรรมหรอศาสนา (เชน วยรน ชาวมสลมทเครงครด) การตระหนกถงขอหามดง กลาวและกระตนใหมการใหขอมลอยางตรงไปตรงมาจงเปนประเดนทจำเปน ดงตวอยางเชน “ดฉน/ผมเขาใจวา ใครๆ อาจคดวาคณไมควรดมเครอง ดมแอลกอฮอลเลย แตเพอประเมนสขภาพของคณ เราจำเปนตองทราบวาจรงๆ แลวคณดมหรอไม”

การใหคำแนะนำผปวยควรอธบายความหมาย ของปรมาณการดมมาตรฐานใหชดเจนดวย คำถามขอท 2 และ 3 ของแบบประเมน AUDIT เปนการถามเกยวกบ “ปรมาณการดม” ความ หมายของคำนแตกตางกนไปในแตละประเทศ และวฒนธรรม ดงนนจงควรระบชนดเครองดม แอลกอฮอลท เ ป นท น ยมและปรมาณของ แอลกอฮอลในเครองดมตอการดม 1 แกว (เทยบ เทาเอทานอลบรสทธประมาณ 10 กรม) ตวอยาง เชน เบยร 1 ขวด (330 มลลลตร มเอทานอล 5%), ไวน 1 แกว (140 มลลลตร มเอทานอล 12%) และเหลา 1 เปก (40 มลลลตร มเอทานอล 40%) เทยบเทาปรมาณหนงดมมาตรฐานทมเอทานอลประมาณ 13 กรม เนองจากชนดและปรมาณ แอลกอฮอลตอดมมาตรฐานแปรเปลยนไปตาม วฒนธรรมและธรรมเนยมปฏบต ดงนนปรมาณ แอลกอฮอลในเครองดมทบรโภคกนทวไป เชน เบยร ไวน และเหลา เทยบหนงดมมาตรฐาน ตอง คำนวณปรบแบบประเมน AUDIT ใหเหมาะกบ แตละสถานท (ดภาคผนวก ค.)

แนวทางการใชแบบประเมน AUDIT 15


การประเมนดวยการสมภาษณและการตอบแบบประเมนดวยตนเองแบบประเมน AUDIT สามารถใชไดทงการสมภาษณ และการตอบแบบประเมนดวยตนเอง แตละวธตางกมขอดและขอดอยทตองชงใจในการเลอกใชขน อยกบเวลาทมและขอจำกด ในกรอบขอความท 3 ไดสรปขอดของการสมภาษณและการตอบแบบ ประเมนดวยตนเอง ดงนนควรพจารณาระดบสต ปญญา (การรหนงสอ การหลงลม) และการให ความรวมมอ (ปดบงขอมล) ของผปวยดวย

วธการสมภาษณนาจะเหมาะสมกวา หากคาดวาบคลากรสขภาพในสถานพยาบาลปฐมภมจะเปนผดแลปญหาทงหมด รวมทงปญหาการดมสรา อยางไรกตามหากผประเมนมหนาทรบผดชอบ เฉพาะการใหคำแนะนำแบบสนในผปวยทผลการ คดกรองเปนบวกและสงตอผปวยทมปญหารนแรง ไปแผนกอน การตอบแบบประเมนดวยตนเองนา จะเหมาะสมกวา แมวาจะตดสนใจเลอกใชวธใด

กตาม วธการนนตองสอดคลองกบแผนการดำเนน งานเพอใหเกดการคดกรองอยางครอบคลม

คำถามและคำตอบในแบบประเมน AUDIT แสดง ในกรอบขอความท 4 เปนรปแบบสำหรบการ สมภาษณ ในภาคผนวก ข มตวอยางแบบประเมน ตนเอง ในการดำเนนการแตละโครงการคดกรอง ควรมการปรบใหสอดคลองกบความตองการ และเครองดมแอลกอฮอลทนยมดมในสงคมนนๆ ภาคผนวก ค ไดแนะนำแนวทางในการแปลและ ปรบใหเหมาะกบแตละประเทศและทองถน

หากใชแบบประเมน AUDIT โดยการสมภาษณนน สงทสำคญคอผประเมนจะตองอานคำถามใหตรง ตามตวหนงสอและตามลำดบขอดวย หากอาน อานตรงตามแบบสอบถามคำตอคำแลว จงจะ สามารถเปรยบเทยบผลการสมภาษณของตวเอง กบผสมภาษณคนอนได คำถามสวนใหญใน แบบประเมน AUDIT จะถามวา “บอยครงเพยงไร”

แบบประเมนดวยตวเอง แบบสมภาษณ

ใชเวลานอยกวา สามารถซกถามคำตอบทคลมเครอ

ประเมนไดงายกวา สามารถทำการประเมนในผปวยทมอานหนงสอ ไมคอยได

สามารถใชกบการตอบและใหคะแนนดวย คอมพวเตอร

อาจไดคำตอบทถกตองไดมากกวา สามารถใหขอมลยอนกลบไดเลย พรอมทงให คำแนะนำอยางสนได


ขอดของวธการประเมนแบบประเมน AUDIT


แบบประเมน AUDIT: ฉบบสมภาษณ กรณาอานคำถามตามตวหนงสอ บนทกคำตอบดวยความระมดระวง เรมตนการประเมนโดยกลาววา “ตอนน ผม/ดฉนจะถามคณเกยวกบการดมเครองดมแอลกอฮอล (สรา) ของคณในชวงหนงปทผานมาน” อธบายความหมายของ “เครองดมแอลกอฮอล หรอ สรา” โดยใชตวอยางเครองดมทนยมในทองถน เชน เบยร ไวน วอดกา ฯลฯ ใหลงคำตอบเปน “ดมมาตรฐาน” กรอกคำตอบทถกตองลงในชองสเหลยมดานขวามอ

1. คณดมเครองดมแอลกอฮอลบอยเพยงไร(0) ไมเคยเลย (ขามไปทคำถามขอ 9 – 10)(1) เดอนละครง หรอ นอยกวา(2) 2 ถง 4 ครงตอเดอน(3) 2 ถง 3 ครงตอสปดาห(4) 4 ครงขนไปตอสปดาห

6. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณตองรบดมทนทใน ตอนเชา เพอจะไดดำเนนชวตตามปกต หรอถอนอาการ เมาคางจากการดมหนกในคนทผานมา

(0) ไมเคยเลย(1) นอยกวาเดอนละครง(2) เดอนละครง(3) สปดาหละครง(4) ทกวน หรอเกอบทกวน

2. เวลาทคณดมเครองดมแอลกอฮอล โดยทวไปแลว คณดมประมาณเทาไรตอวน (ดมมาตรฐาน)

(0) 1 หรอ 2(1) 3 หรอ 4(2) 5 หรอ 6(3) 7, 8 หรอ 9(4) 10 หรอ มากกวานน

7. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณรสกไมด โกรธหรอ เสยใจเนองจากคณไดทำบางสงบางอยางลงไปขณะทคณดม


3. คณดม 6 ดมมาตรฐานหรอมากกวานน บอยแคไหน

(0) ไมเคยเลย(1) นอยกวาเดอนละครง(2) เดอนละครง(3) สปดาหละครง(4) ทกวน หรอเกอบทกวนขามไปทคำถามท 9 และ 10 ถาคะแนนรวมของคำถามท 2 และ 3 = 0

8. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณไมสามารถ จำไดวาเกดอะไรขนในคนทผานมา หลงจากคณดม


4. ในชวงหนงปทแลว มบอยครงเพยงไรทคณพบวาคณ ไมสามารถหยดดมได หากคณไดเรมดมไปแลว

(0) ไมเคยเลย(1) นอยกวาเดอนละครง(2) เดอนละครง (3) สปดาหละครง(4) ทกวน หรอเกอบทกวน

9. ตวคณเองหรอคนอน เคยไดรบบาดเจบซงเปนผลจาก การดมของคณหรอไม

(0) ไมเคยเลย(2) เคย แตไมไดเกดขนในปทแลว(4) เคยเกดขนในชวงหนงปทแลว

5. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณไมไดทำสง ทคณควรจะทำตามปกต เพราะคณมวแตไปดมเสย


10. เคยมแพทย หรอบคลากรทางการแพทย หรอเพอนฝง หรอญาตพนองแสดงความเปนหวงเปนใยตอการดม ของคณหรอไม

(0) ไมเคยเลย(2) เคย แตไมไดเกดขนในปทแลว(4) เคยเกดขนในชวงหนงปทแลว

บนทกคะแนนรวม

แนวทางการใชแบบประเมน AUDIT 17


โดยมชดคำตอบใหผปวยเลอกตอบในแตละคำถาม(เชน “ไมเคยเลย” “หลายครงตอเดอน” “ทกวน”) เมอผปวยเลอกคำตอบแลว ควรจะถามเจาะลก ลงในคำถามนนเพอใหมนใจวาผปวยไดเลอกตอบคำตอบทถกตองทสดแลว (ตวอยางเชน“คณตอบวา คณดมหลายครงตอสปดาหนนหมาย ถงดมแตเฉพาะในชวงวนเสารอาทตย หรอดมมากบางนอยบางทกๆ วน”)

ถาคำตอบยงไมชดเจนหรอไมตรงประเดนควรถามซำโดยอานขอความคำถามและชดคำตอบอกครง เพอใหผปวยเลอกคำตอบทตรงมากทสด บางครงกยากทจะใหคำตอบเนองจากวาผปวยไมไดดมเปน ประจำ ตวอยางเชน ผปวยดมหนกในชวงหนง เดอนกอนเกดอบตเหต แตกอนหนานนไมไดดม แบบน ดงนนจงคอนขางยากทจะตอบลกษณะ การดม “โดยทวไป” ได ในกรณนทางออกทดทสด คอบนทกปรมาณของการดมและอาการทเกยวของในชวงทดมหนกทสดในปทผานมา โดยหมายเหตลกษณะการดมวาอาจไมใชรปแบบการดมโดยทวไปหรอเปนเพยงระยะหนงของบคคลนนๆ

บนทกคำตอบดวยความระมดระวง ใหหมายเหต สภาวะแวดลอมเฉพาะ รายละเอยดขอมลเพมเตมและการสงเกตอาการทางคลนกดวย บอยครงท ผปวยมกจะบอกขอมลท เปนประโยชนใหกบผสมภาษณเกยวกบการดมสราของเขาทสามารถนำมาใชในการแปลผลคะแนนรวมในแบบประเมน AUDIT ได การตอบแบบประเมน AUDIT ดวยตนเอง หรอ ใชคอมพวเตอรจะตดคำตอบทไมชดเจนออกไป เพราะใหเลอกจากคำตอบเฉพาะทมใหเทานน

อยางไรกตามวธนทำใหขอมลทไดจากวธการ สมภาษณถกตดออกไป อกทงยงตองขนกบความสามารถในการอานเขยนและการทำแบบ ประเมนของผปวย บคลากรสขภาพอาจจะใชเวลานอยลงหากผปวยสามารถทำการประเมนได เอง หากบคลากรสขภาพและผปวยมเวลาจำกดอาจตองพจารณาตดบางขอคำถามตามความ เหมาะสม

ขนตอนการคดกรองทกระชบการทำการประเมนทงโดยการสมภาษณและการตอบแบบประเมน โดยมากแลวใชเวลาประมาณ 2 – 4 นาทและใชเวลาคดคะแนนอกประมาณสองสามวนาท อยางไรกตามมผปวยจำนวนมากทไม จำเปนตองทำการประเมนจนครบเนองจากไมไดดมเปนประจำ ดมไมมาก หรอไมดมสราเลย ในกรณนแบบประเมน AUDIT ฉบบสมภาษณ (กรอบขอความท 4) เปดโอกาสใหขามขอคำถาม ไดสองครง คอ ในคำถามท 1 ถาผปวยตอบวาไมไดดมสราเลยในชวงหนงปทผานมา ผสมภาษณ สามารถขามไปถามขอคำถามท 9 – 10 ได ซงเปนการถามปญหาการดมสราในอดตซงผปวยทได คะแนนในขอคำถามสวนนอาจยงมความเสยงอย หากกลบไปดมอกและควรไดรบคำแนะนำใหหลกเลยงการดม การขามขอคำถามในแบบประเมน AUDIT น แนะนำใหใชเฉพาะการสมภาษณหรอ การประเมนในคอมพวเตอรเทานน

การขามขอคำถามของแบบประเมน AUDIT อกครงอยทคำถามขอท 3 หลงตอบคำถามขอท 3 แลวคะแนนรวมของคำถามขอท 2 และ 3 เปน 0 ผสมภาษณสามารถขามไปขอคำถามท 9 – 10 ได เนองจากวาการดมของผปวยไมไดเกนระดบการดมแบบมความเสยงตำ

แ บบประเมน AUDIT นนใหคะแนนงายมาก โดยแตละคำถามจะมชดคำตอบใหเลอก

ตอบ และแตละคำตอบจะมคะแนนตงแต 0 ถง 4 ในแบบประเมนตามกรอบขอความท 4 นน ผ-สมภาษณจะใสคะแนน (เปนตวเลขทระบในวงเลบ) ตามทผปวยตอบในชองสเหลยมดานขางคำถาม แ ต ล ะ ข อ ส ำ ห ร บ แ บ บ ป ร ะ เ ม น ต น เ อ ง น น (ภาคผนวก ข) คะแนนคำตอบในแตละขอทผปวย ตอบใหใสไวในชองขวามอสดแลวรวมคะแนนทงหมดใสในชอง “คะแนนรวม”

คะแนนรวมตงแต 8 ขนไป บงชวาเปนการดม แบบเสยง (hazardous) และดมแบบอนตราย (harmful) จนถงดมแบบตด (dependence) ได (คะแนนจดตดท 10 คะแนน จะมความจำเพาะ มากกวาแตมความไวลดลง) เนองจากผลกระทบ ของสรานนแปรตามนำหนกตวและการ เผาผลาญ (metabolism) ทแตกตางกน ดงนนคาคะแนน จดตดในผหญงและผชายทอายมากกวา 65 ปท ลดลงมาเหลอ 7 คะแนน จะสามารถทจะเพม ความไวในกลมประชากรนได การเลอกจดตด นนควรพจารณาจากมาตรฐานตามเชอชาต วฒนธรรม และการตดสนใจทางคลนก ทควรจะ กำหนดปรมาณการดมสงสดไว หากคะแนนยงสง กแสดงถงโอกาสทจะเปนการดมแบบเสยงหรอ ดมแบบอนตราย อยางไรกตาม ระดบคะแนน ตางๆ ยงสามารถสะทอนถงความรนแรงของ ปญหาการดมสรา และการตดสราตลอดจนความจำเปนตองรบการรกษาทเขมขนยงขน

รายละเอยดการแปลผลคะแนนรวมของผปวยอาจไดมาจากการพจารณาวาคะแนนไดจากขอใด โดยทวไปแลว ในคำถามขอท 2 หรอ 3 หากไดคะแนน 1 หรอมากกวา จะบงชถงการดม ระดบเสยง (hazardous level) ในคำถามขอท 4 – 6 หากไดคะแนนมากกวา 0 (โดยเฉพาะดม สปดาหละครงหรอทกวน) แสดงถงการตดสราหรอ เรมมการตดสรา หากไดคะแนนในคำถามขอท 7 – 10 บงชวาเคยมประสบการณทไดรบอนตรายจากการดมสรา สำหรบคะแนนรวม ปรมาณการ ดม อาการของการตดสรา และผลเสยทปรากฏ ทงหมดนจะนำมาพจารณาถงวธการดแลผปวย คำถามสองคำถามสดทายนนใชเพอตรวจสอบ ผปวยวาเคยมปญหาการดมสราในอดต (เชน “ใช แตไมไดเกดขนในปทแลว”) แมวาขณะนยงไมพบ วาผปวยมดมแบบเสยงแตหากไดคะแนนในสองขอน ควรจะนำคำตอบนพดคยกบผปวย เพอให ผปวยตระหนกและเฝาระวงการดมของตนเอง

ในผปวยสวนใหญนน คะแนนรวมของ AUDIT จะ บงถงระดบความเสยงของผปวยตอการดมสรา ซ งจากสถานพยาบาลทวไปและการสำรวจ ชมชนพบวา ผปวยสวนมากจะมคะแนนทตำกวา คะแนนจดตดและถอวามความเสยงตำตอปญหา การดมสรา แตมผปวยจำนวนหนงทมคะแนน สงกวาคะแนนจดตดและสวนใหญจะไดคะแนนจากขอคำถาม 3 ขอแรก มผปวยจำนวนไม มากทจะมคะแนนสงมากๆ โดยมกจะไดคะแนน จากขอคำถามเกยวกบการตดสราและปญหา

การใหคะแนนและการแปลผลScoring and Interpretation

การใหคะแนนและการแปลผล 19


ทเกยวของ อยางไรกตามยงไมมงานวจยพอ ในการกำหนดคะแนนจดตดทใชแยกกลมทดมแบบเสยง (hazardous) และดมแบบอนตราย (harmful) ซงจะเปนกลมทไดประโยชนจากการ บำบดแบบสน ออกจากกลมดมแบบตด ซงเปน กลมทควรจะไดรบการสงตอเพอตรวจวนจฉย และบำบดรกษาอยางจรงจงตอไป ถาโปรแกรม การคดกรองทจะนำไปใชนน ออกแบบมาเพอ หาผตดสรา หากใชคะแนนจดตดท 8 จะไดกลม ทดมแบบเสยงและดมแบบอนตรายจำนวนมาก ทตองการการดแลแบบเขมขนนอยกวา โดยทวไปแลวยงระดบคะแนนรวมในแบบประเมน AUDIT สงขน กยงมความไวตอการตรวจพบผตดสราท สงขนเชนกน

จากประสบการณทไดรบจากการวจยดานการรกษาตามความรนแรงของปญหาการดมสรา โดยใชคะแนน AUDIT มาเปรยบเทยบกบขอมลการวนจฉยทระบระดบของการตดสราเปน นอย ปานกลาง และสง พบวา ผทมคะแนนในชวง 8 - 15 แสดงถงปญหาการดมสราในระดบปานกลาง ในขณะทคะแนนมากกวา 16 แสดงถงปญหา การดมสราในระดบสง33 จากประสบการณดงกลาวและจากการวจยอนๆ จงมขอเสนอแนะวาการแปลผลคะแนนของแบบประเมน AUDIT ควรทำตามแนวทางตอไปน

คะแนนระหวาง 8 ถง 15 เหมาะทจะให คำแนะนำอยางงาย (simple advice) โดยมงเนน ใหลดการดมแบบเสยง (hazardous drinking)

คะแนนระหวาง 16 ถง 19 แนะนำใหรบ คำปรกษาแบบสน (brief counseling) และ ตดตามตอเนอง

คะแนนตงแต 20 ขนไป จำเปนตองไดรบการ ตรวจวนจฉยภาวะตดสราตอไป

ในขณะทยงไมมงานวจยทดกวาน ควรพจารณาตามแนวปฏบตนเปนเบองตน ทงนตองอาศยการตดสนใจทางคลนกตอสภาวะความเจบปวยของผปวย ประวตการดมสราในครอบครว และความเชอถอไดในการตอบคำถามแบบประเมน AUDIT ดวย

แมวาการประเมน AUDIT 10 คำถาม นนจะ เพยงพอในการประเมนผปวยสวนใหญ แตในบาง สถานการณเฉพาะอาจจำเปนตองใชการคดกรองทางคลนก ตวอยางเชน ในผปวยทตอตาน ไม รวมมอหรอไมสามารถตอบคำถามตามแบบ ประเมน AUDIT ได หากตองการยนยนวนจฉย กรณสงสยภาวะตดสรา อาจใชการตรวจรางกายและการตรวจทางหองปฏบตการดงรายละเอยด ในภาคผนวก ง

ก ารใชแบบประเมน AUDIT ในการคดกรอง ผปวยเปนเพยงขนตอนแรกในการใหความ ชวยเหลอเพอลดปญหาและความเสยงจากการ ดมสรา

บคลากรสขภาพจะตองตดสนใจวาจะใหการชวย เหลอผปวยอยางไร เมอคดกรองพบผปวยทม ปญหาการดมสรา ขนตอนตอไปคอใหการบำบดรกษาทเหมาะสมตามความตองการของผปวยแตละคน โดยทวไปแลวการคดกรองการดมสรามก จะทำเพอคนหา “ผปวย” ทตดสราแลวสงตอไปรบ การรกษาเฉพาะตอไป อยางไรกตามไมกปทผาน มาน ความกาวหนาของกระบวนการคดกรองทำให สามารถตรวจพบปจจยเสยง เชน การดมแบบเสยง และการดมแบบอนตรายได จากการใชคะแนน รวมของแบบประเมน AUDIT ทำใหมวธการท งายๆ ทจะจดการรกษาใหเหมาะสมกบผปวยแต ละรายโดยพจารณาจากระดบคะแนนความเสยง

แมวาทกลาวมาจะมงเนนการชวยเหลอผปวยท ตรวจพบปญหาการดมสราจากแบบประเมน AUDIT แตการปองกนทดควรแจงผลการคดกรอง ใหผทมผลเปนลบทราบดวย ผปวยควรไดรบการยำเตอนถงประโยชนของการดมแบบมความเสยง ตำหรอการไมดมสราเลย และไดรบคำแนะนำวาไมควรดมเลยในบางกรณ ดงทไดระบไวในกรอบ ขอความท 5

ในกรอบขอความท 6 ไดแสดงถงระดบความเสยง 4 ระดบ โดยกลมท 1 หมายถงการดมแบบมความเสยงตำ (low risk drinking) หรอไมดม ระดบทสองหรอกลมท 2 เปนการดมแบบเกน ระดบตามทระบไวในคมอ5 และโดยทวไปจะม คะแนน AUDIT ระหวาง 8 ถง 15 คะแนน

การใหคำแนะนำอยางงาย (simple advice) และ ใชสอใหความรจะเหมาะสมทสดในการดแลผปวยกลมน ในระดบท 3 หรอ กลมท 3 ทม คะแนน AUDIT ระหวาง 16 ถง 19 คะแนนเปนการด มแบบอนตรายและแบบเส ย งท สามารถใหการชวยเหลอโดยการใหคำแนะนำ อยางงาย (simple advice) การใหคำปรกษา แบบสน (brief counseling) และการตดตาม อยางตอเนอง รวมกบการตรวจวนจฉยเพมเตม หากผปวยไมสามารถลดการดมไดหรอสงสยวา อาจตดสรา ระดบท 4 จะมคะแนน AUDIT มาก กวา 20 คะแนน ผปวยเหลานควรไดรบการสงตอไปรบการรกษาเฉพาะเพอตรวจวนจฉยและ รบการรกษาทจดใหไดสำหรบผทตดสรา ถายง ไมมบรการเฉพาะน ผปวยสามารถรบบรการท สถานพยาบาลปฐมภมโดยการชวยเหลอในชมชน (community-based support) การจดระบบ บรการแบบลำดบขน (stepped-care approach) ผปวยจะไดรบการดแลในระดบตำสดตามทบงช โดยคะแนน AUDIT หากผปวยไมดขนจงจะรบ การดแลรกษาระดบถดขนไป


ขอแนะนำผปวย หามดม เมอ

อยระหวางการขบขยานพาหนะหรอใช

เครองจกรกล

ตงครรภ หรอคาดวาจะตงครรภ

มขอหามจากสภาวะโรคทเจบปวย

รบประทานยาบางชนด เชน ยานอนหลบ

ยาบรรเทาปวด หรอ ยาลดความดนโลหต

บางชนด

วธการชวยเหลอผปวยHow to Help Patients

วธการชวยเหลอผปวย 21


การใหการบำบดแบบสน (brief intervention) สำหรบผดมแบบเสยง (hazardous) และดมแบบ อนตราย (harmful) นนจะมวธการหลากหลายทไมเขมขนและใชเวลาสน โดยใชเวลาใหคำแนะนำ แบบงาย (simple advice) ประมาณ 5 นาท เกยวกบวธการลดการดมแบบเสยงไปจนถงการใหคำปรกษาแบบสน (brief counseling) หลาย ครงเพอจดการกบปญหาทซบซอนกวา36 โดย มงหวงทจะใหการชวยเหลอตงแตเนนๆ กอนท จะเกดปญหาการดมสรา หรอหลงจากเรมม ปญหาการดมสราไมนาน การใหการบำบดแบบสน (brief intervention) ประกอบดวยการใหขอมล สะทอนกลบ (feedback) ถงผลการคดกรองเพอ จงใจใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการดม โดยใหคำแนะนำแบบงาย ใหสขศกษา สรางทกษะและขอแนะนำทปฏบตไดจรง ในชวง 20 ปทผานมาไดมการพฒนากระบวนการทแพทย เวชปฏบตสามารถเรยนรและนำไปใชจดการ ป ญ ห า ก า ร ด ม แ บ บ เ ส ย ง แ ล ะ ก า ร ด ม แ บ บอนตราย สรปไดดงกรอบขอความท 7


* จดตดคะแนน AUDIT อาจจะแตกตางกนไปตามลกษณะการดมของแตละประเทศ ปรมาณ แอลกอฮอลในเครองดม และลกษณะโปรแกรมการคดกรอง ในกรณทคะแนนของผปวยไมไดสอด คลองกบหลกฐานอนๆ หรอกรณทผปวยเคยมประวตการตดสรามากอนควรใชการตดสนใจทางคลนก รวมดวย ควรจะทบทวนคำตอบของผปวยในขอคำถามทเกยวกบอาการตดสรา (คำถามท 4, 5 และ 6)และปญหาทเกยวของกบการดมสรา (คำถามท 9 และ 10) ใหการรกษาในระดบสงทสดในผปวยทได คะแนน 2 หรอมากกวาในขอคำถามท 4, 5 และ 6 หรอไดคะแนน 4 ในคำถามขอท 9 หรอ 10

การดแลรกษา คะแนน AUDIT*ระดบความเสยง

การใหความรเกยวกบการดมสรา (alcohol education) 0-7ระดบท 1

การใหคำแนะนำแบบงาย (simple advice) 8-15ระดบท 2

การใหคำแนะนำแบบงาย (simple advice) การใหคำปรกษา

แบบสน (brief counseling) และตดตามตอเนอง

16-19ระดบท 3

สงตอเฉพาะทางเพอการประเมนวนจฉยและรกษา 20-40ระดบท 4

จากผลการวจยแบบควบคมและสมตวอยาง หลายชนไดประเมนประสทธผลของแนวทางปฏบต แบบน พบวาไดประโยชนกบผปวยดมสราทไมตด สรา36, 37, 38 ในคมอจากองคกรอนามยโลก เรอง


องคประกอบของการบำบด แบบสน (Brief Intervention)

แจงผลการคดกรอง

ระบถงความเสยงและพดคยถงผลเสย

ทตามมา

ใหคำแนะนำทางการแพทย

ชกจงใหผปวยยอมรบปญหา

กำหนดเปาหมาย เพอลด หรอเลกดม

ใหคำแนะนำ และสนบสนนใหกำลงใจ

“การบำบดแบบสนสำหรบผดมแบบมความเสยง และผดมแบบอนตราย: คมอสำหรบสถานพยาบาลปฐมภม” จะมเนอหารายละเอยดของแนวปฏบตน

การสงตอใหรบการรกษาเฉพาะทางดานสรานน เปนเรองทพบไดบอยในแพทยเวชปฏบตทยงไม ชำนาญในการรกษาผมปญหาการดมสรา หรอ ในททมสถานพยาบาลเฉพาะทางรองรบอย การ พจารณาสงตอผปวยนนตองขนอยกบความสมครใจของผปวยในการยอมรบการสงตอและยอม รบการรกษา ผปวยสวนใหญมกจะประเมนความ เสยงในการดมของตนตำกวาความจรง หรออาจจะไมไดเตรยมตวยอมรบหรอตระหนกในการตด สราของตน ดงนนการบำบดแบบสน (brief inter-vention) จะถกปรบใชเพอการสงตอ รวมทงการ ตรวจรางกายและการตรวจทางหองปฏบตการ ทจะชวยลดการตอตานของผปวยได การตดตาม ผปวย ตดตามทมรกษาเฉพาะทางจะชวยใหมนใจ วาไดมการการสงตอหรอรบการรกษาจรง

การวนจฉยโรคเปนขนตอนทสำคญหลงจากตรวจพบดวยแบบประเมน AUDIT โดยเฉพาะหากม คะแนนสง เนองจากเครองมอยงไมสามารถสราง ขนตอนการดแลหรอวางแผนการรกษาได หรอแมวาบคลากรสขภาพจะคนเคยกบเกณฑการวนจฉย ภาวะตดสรา แตควรใหผทเคยผานการอบรมเรอง การวนจฉยภาวะตดสราเปนผทำการประเมน4

วธการทดทสดคอการใชแบบสมภาษณจตเวช มาตรฐาน เชน CIDI39 หรอ SCAN40 (ผแปล-ของไทยสามารถใชเครองมอวนจฉยโรค Mini Inter-national Neuropsychiatric Interview; M.I.N.I.) เฉพาะสวนของการวนจฉยการตดสรานนใชเวลาประมาณ 5 ถง 10 นาท

เกณฑการวนจฉยโรค International Classifica-tion of Disease (ICD – 10) ฉบบปรบปรงท 104 ได กำหนดแนวทางการวนจฉยภาวะเมาสราเฉยบพลน (acute alcohol intoxication) การดมสราแบบ อนตราย (harmful use) ภาวะตดสรา (alcoholdependence syndrome) ภาวะถอนพษสรา (withdrawal state) และโรคทางกายและโรคจตประสาททเกยวของ หลกเกณฑการวนจฉยภาวะ ตดสราตามเกณฑ ICD – 10 แสดงในกรอบขอความ ท 8

การรกษาภาวะถอนพษสราอาจมความจำเปน ในผปวยบางราย โดยเฉพาะผปวยทไดตอบแบบ ประเมน AUDIT วามการดมสราปรมาณมากทก วน และ/หรอไดคะแนนในขอคำถามท 4-6 ทบงช ภาวะตดสรา ควรซกถามเพมเตมวาผปวยหยดดม มาแลวกวนและเคยมอาการถอนพษสรามากอนหรอไม ซงขอมลเหลานพรอมผลการตรวจรางกาย และผลการตรวจทางหองปฏบตการ (ดภาคผนวก ง ขนตอนการคดกรองทางคลนก) อาจชวยในการ ตดสนใจวา ผปวยจำเปนตองรบการรกษาภาวะ ถอนพษสราหรอไม การรกษาภาวะถอนพษสรา นนควรใหในผปวยทเคยมอาการถอนพษสรา ระดบปานกลางถงรนแรงมากอน โดยไมเพยงแต เปนการลดความรนแรงของอาการใหนอยลง แต เปนการปองกนหรอรกษาอาการชกหรออาการเพอคลง (delirium) และเพอกระตนใหผปวยยอมรบ การรกษาภาวะตดสราของตน การรกษาภาวะ ถอนพษแบบผปวยในนนอาจจำเปนเฉพาะผปวยบางรายทมอาการรนแรงเทานน แตการรกษา แบบผปวยนอกหรอการรกษาทบานสามารถได ผลการรกษาดในผปวยสวนใหญทมอาการไม รนแรงมาก

วธการชวยเหลอผปวย 23


เกณฑการวนจฉยภาวะตดสรา (alcohol dependence syndrome) ของ ICD – 10 มอาการตอไปน 3 อาการหรอมากกวารวมกนนานอยางนอย 1 เดอน หรอถาคงอยนานนอยกวา 1 เดอนอาการดงกลาวตองเกดขนซำๆ ในชวง 12 เดอนทผานมา

รสกอยากดมมากหรอมความตองการทจะดมซำ ๆ

ควบคมพฤตกรรมการดมไมคอยได ทงการเรมดม การหยดดม หรอปรมาณการดม โดยพจารณา จากปรมาณการดมทมกจะมากกวาหรอนานกวาทตงใจไวแตแรก หรอยงคงมความอยากดมอย ตลอด หรอพยายามทจะลดหรอควบคมการดมแตทำไมสำเรจ

เกดภาวะถอนพษสราเมอลดหรอหยดดม แสดงโดยมอาการขาดสรา หรอ หากดมสรา (หรอใชสารทมฤทธใกลเคยง) จะบรรเทาหรอหลกเลยงอาการขาดสราได

มการทนทานตอฤทธของสราเพมขน เชน ตองการสราในปรมาณทมากขนชดเจนเพอใหเมาหรอ ไดฤทธตามทตองการ หรอมฤทธลดลงอยางชดเจนหากคงดมในปรมาณเทาเดม

หมกมนอยกบการดมสรา แสดงโดยงดหรอลดการเขารวมกจกรรมทสนใจหรอทเคยชอบลง หรอ ใชเวลาสวนใหญในการหาเหลามาดม นงดม หรอสรางเมา

ยงคงดมอยทงทมหลกฐานแสดงถงอนตรายจากการดม แสดงโดยยงคงดมทงทตระหนก หรอ คาดวานาจะตระหนกถงอนตรายทเกดขน

(หนา 57 องคการอนามยโลก ป 1993)


การรกษาทางกาย (medical management) ในผตดสราไดเขยนไวในหนงสอขององคการ อนามยโลกมาแลวกอนหนาน 41 การรกษา ผตดส รามหลายวธทพฒนาขนและพบวาม ประสทธภาพ42 โดยเฉพาะความกาวหนา ดานการรกษาดวยยา ครอบครวและสงคมบำบด การปองกนการกลบดมซำ และการฝกทกษะเชง พฤตกรรม (behavior oriented skill training)

เนองจากการวนจฉยโรคและการรกษาผทตด สราไดมการพฒนากลายมาเปนบรการเฉพาะทาง ในระบบใหญของวงการแพทย แตในหลาย ประเทศ แพทยเวชปฏบตไมไดฝกอบรมหรอไมม ประสบการณในการวนจฉยหรอรกษา ในกรณดง กลาวโปรแกรมการคดกรองผปวยในสถานพยาบาลปฐมภมจะตองมการเตรยมแผนการสงตอผปวยทสงสยวาตดสราเพอการวนจฉยและรกษาตอไป

ก ารคดกรองการดมสราและการดแลผปวย อยางเหมาะสมเปนทยอมรบวาเปนแนวเวช ปฏบตทด เชนเดยวกบแนวเวชปฏบตอนๆ ทเปนทยอมรบแตมกลมเหลวเมอนำสระบบบรการ สขภาพ การนำสการปฏบตจำเปนตองอาศยความพยายามอยางสงทจะขอความรวมมอจากแพทย เวชปฏบตแตละทาน การแกไขปญหาอปสรรค ตางๆ และการปรบขนตอนบรการใหเขากบแต ละสถานการณ งานวจยเรองการนำสการปฏบต ไดเสนอแนวทางการลงสการปฏบตทมประสทธ- ผล43, 44 องคประกอบสำคญ 4 ประการทมผลตอความสำเรจไดแก:

การวางแผน (planning)

การอบรม (training)

การตดตาม (monitoring) และ

การใหขอมลยอนกลบ (feedback)

การวางแผน มความสำคญทงตอการออกแบบ โปรแกรมการคดกรองและการชกจงใหเจาหนาทผปฏบตมความรสกรวม “เปนเจาของ” โปรแกรม อกดวย สถานพยาบาลปฐมภมแตละแหงลวนม ความเฉพาะตวและตางมวธการเฉพาะตามโครงสรางของสถานท สงคมและวฒนธรรมแวดลอม ลกษณะผปวย สภาวะเศรษฐกจ โครงสรางบคลากร หรอแมกระทงบคลกนสยของแตละคน ดวยเหตนการปรบวธการคดกรองดวย AUDIT ใหเขากบ ระบบบรการในแตละสถานพยาบาลนน จะตอง ปรบใหเขากบบรบทเพอใหเกดผลสำเรจทยงยน ถา หากมการประเมนคดกรองสภาวะสขภาพหรอ ปจจยเสยงโรคอนๆ เปนมาตรฐานบรการอยแลว อาจเปนจดเรมตนทดในการคดกรองการดมสรา รวมดวยอยแลว อยางไรตามจำเปนตองอาศยทงการตดสนใจดานนโยบายและวางขนตอนดำเนนการรวมไปดวย

การนำโปรแกรมการคดกรองสการปฏบตProgramme Implementation

โดยทวไปแลวในการวางแผนจะเปนประโยชน มากถามสวนรวมจากเจาหนาททจะตองดำเนน การหรอเกยวของกบกระบวนการคดกรองการ ดมสรา การมสวนรวมของบคคลทำใหไดมมมอง ประสบการณและหนาทความรบผดชอบทหลาก หลาย ซงสวนใหญจะชวยชใหเหนอปสรรคและสามารถบอกทางแกไขได นอกจากนการวาง แผนงานโดยใหเจาหนาทมสวนรวมจะชวยใหเกดความรสกเปนเจาของในแผนสการปฏบต เสมอนกบเปนขอตกลงรวมของแตละคน ตลอดจนกลม ใหดำเนนการตามแผนการและปรบปรงอยตลอดเพอใหบรรลผลสำเรจ ประเดนการนำสการปฏบตทเปนประโยชนไดแสดงในกรอบขอความท 9 การ วางแผนสการปฏบตนควรจะไดรบการยอมรบ อยางเปนทางการในแตละระดบกอนทจะเรมม การฝกอบรม

การอบรม นนสำคญตอการเตรยมตวหนวย บรการสขภาพในการดำเนนงานตามแผนทวาง ไว อยางไรกตามการฝกอบรมโดยขาดการตดสนใจนำโปรแกรมคดกรองสการปฏบตนน มกจะไมประสบผลสำเรจและบางทอาจเกดผลเสยดวยซำ โปรแกรมการอบรมไดพฒนาขน31 เพอสนบสนนการนำการคดกรองโดยแบบประเมน AUDIT และการบำบดแบบสนลงสการปฏบต (ดภาคผนวก จ) หวขอทสำคญของการอบรมคอ ทำไมการคดกรองการดมสราจงสำคญ เงอนไขอะไรบางทตองคนหา วธการใชแบบประเมน AUDIT และกระบวน การทเหมาะสมเพอใหบรรลผล การอบรมทม ประสทธภาพควรใหเจาหนาทไดพดคยแลกเปลยนถงบทบาท หนาท และความรบผดชอบของตน ตามแผนดำเนนการใหม ควรใหมการฝกใชแบบ ประเมน AUDIT และกระบวนการอนๆ ทวางแผน ไว (เชน การบำบดแบบสน การสงตอผปวย ฯลฯ )ภายใต การชแนะ

การนำโปรแกรมการคดกรองสการปฏบต 25


คำถามนำสการปฏบต ผปวยกลมใดทควรไดรบการคดกรอง

ผปวยควรจะไดรบการคดกรองบอยแคไหน

การคดกรองจะบรณาการเขากบกจกรรมอนไดอยางไร

ใครเปนผทำการคดกรอง

สอวสดอปกรณอะไรทผประเมนและผปวยตองใช

ใครเปนคนแปลผลและใหความชวยเหลอผปวย

จะเกบรกษาขอมลเวชระเบยนไวอยางไร

วธการตดตามผลมอะไรบาง

จะระบไดอยางไรวาผปวยคนใดควรจะไดรบการคดกรอง

ขณะทผปวยมารบบรการจะไดทำการคดกรองตอนไหน

ลำดบขนตอนการปฏบตเปนอยางไร

สอวสดอปกรณจะจดหา เกบและจดการอยางไร

จะกำหนดการนดตดตามผลอยางไร


ในบางประเทศ คนสวนใหญหรอแมแตบคลากรสขภาพเองกยงเคยชนกบความคดทวาเมอใดก ตามทพดถงปญหาการดมสรากตองหมายถง การตดสรา จงเปนเรองธรรมดาทแมแตบคลากร สขภาพเองกยงมความเชอวา ผทมปญหาการดม สรานนไมสามารถชวยได เวนเสยแตวาพวกเขา เหลานน “ไมไหวแลวจรงๆ” และขอรบการรกษา วธชวยเหลอวธเดยวคอหยดดมโดยเดดขาด ดง นนผทมความเชอเหลานอาจคดวาโปรแกรมการ คดกรอง และการบำบดแบบสนไมมประโยชนและ

เปนเพยงแคการขเทานน จงเปนเรองสำคญมากทตองใสใจเปนพเศษในการเปดโอกาสใหประเดน ปญหาเหลานไดถกเถยงกนอยางเปดกวาง ตรง ไปตรงมา และใหความสำคญกบหลกฐานเชง ประจกษ เมอมการอธบายเหตผลทงหมดทดและ ดวยความอดทนแลว บคลากรสขภาพสวนใหญกอาจจะเขาใจประโยชนของการคดกรอง หรอไม กยงจะชะลอการตดสนใจไมเหนดวยไปกอน จนกวาจะไดประสบการณทสะทอนใหเหนคณคา

การตดตาม เปนวธการหนงทมประสทธภาพใน การปรบปรงคณภาพของการดำเนนโปรแกรม การคดกรอง วธการวดผลสำเรจของโปรแกรมการคดกรองนนมหลายวธ การคดกรองสวนใหญอาจ เปรยบเทยบกบจำนวนของบคคลทสมควรได รบการคดกรองตามนโยบายทกำหนดไว เพอหา รอยละของการคดกรองสำเรจ การวดจำนวนและรอยละของผปวยทมผลคดกรองเปนบวกกเปนอก วธหนงทมประโยชนทจะชกจงเจาหนาทใหเหน ความตองการของบรการ นอกจากนรอยละของ ผปวยทไดรบการรกษาทเหมาะสม (การบำบด แบบสน การสงตอ การวนจฉย ฯลฯ) ตามผล คะแนน AUDIT กเปนการวดอกวธหนงในการ ประเมนประสทธภาพของโปรแกรม สดทายใน กลมตวอยางผปวยจำนวนหนงทมผลการคดกรองเปนบวกเมอ 6 ถง 12 เดอนกอน ควรไดรบการสม สำรวจเพอหาหลกฐานยนยนถงผลลพธทสำเรจ การประเมน AUDIT ซำสามารถใชเปนพนฐาน การประเมนผลลพธเชงปรมาณได

การใหขอมลยอนกลบ ไมวาจะใชเกณฑใดมา ชวดความสำเรจกตาม การใหขอมลยอนกลบ บอยๆ แกเจาหนาททเกยวของทกคนนน เปน เรองทสำคญทจะชวยเสรมประสทธภาพของ โปรแกรมในชวงแรกของการดำเนนงาน รายงาน ผลการดำเนนการและการอภปรายพดคยกนใน การประชมตามวาระของเจาหนาทจะชวยใหคน พบปญหาตางๆ ทอาจจะเปนอปสรรคตอการ บรรลผลสำเรจได

การนำโปรแกรมการคดกรองสการปฏบต 27

แ


แบบประเมน AUDIT พฒนาขนโดยการ ทดลองหาความตรงจาก 6 ประเทศ1, 2 นอกจากนยงมงานวจยเพมเตมมากมายทประเมนความถกตองและใชไดในสถานบรการหลากหลาย กลมประชากรและวฒนธรรมทแตกตาง10 ดงนน เพอเปนแนวทางการวจยเพมเตม นกวจยสขภาพ ควรใชแบบประเมน AUDIT ในการหาคำตอบ สำหรบประเดนตอไปน

แบบประเมน AUDIT สามารถทำนายปญหา การดมสราในอนาคต รวมทงผลการตอบสนองตอการบำบดแบบสนหรอการรกษาทเขมขนกวาได หรอไม การศกษานสามารถประเมนโดยการทำ การประเมน AUDIT ซำในคนเดม คะแนนรวม อาจสมพนธกบตวชวดตางๆ ของอาการโรคทอาจ เกดไดในอนาคต นอกจากนแบบประเมน AUDIT สามารถประเมนปญหาทเกยวกบสราไดในทก ระดบของความรนแรงหรอไม หรอคะแนนของระดบความรนแรงเพมขนอยางตอเนองในคนท ยงคงดมหนกตอไปหรอไม หรอวาคะแนนมการ ลดลงอยางชดเจนหลงจากไดรบคำแนะนำ การให การปรกษาหรอวธการรกษาอนๆ หรอไม การ ประเมนคดกรองนไมควรแยกออกจากการดแล และการรกษา แตควรประเมนในฐานะทเปน สวนหนงของผลกระทบตอความเจบปวยและการ เสยชวตในประชากรกลมเสยง และยงเปนการ ปองกนทตยภมและปฐมภมทชวยใหกระบวนการดแลรกษามประสทธภาพ

คาความไว คาความจำเพาะ และอำนาจการ ทำนายของแบบประเมน AUDIT ในกลมเสยง ตางๆ ทใชเกณฑความตรงแตกตางกนเปนอยางไร

ภาคผนวก กแนวทางการวจยสำหรบแบบประเมน AUDITResearch Guideline for the AUDIT

ในการประเมนคดกรองดวย AUDIT ตอไปนน ควรใสใจในการตรวจพบหรอการทำนายปรากฏ- การณทเกยวของกบการดมสรา ควรเนนการประ- เมนในระดบเรมเสยง การดมแบบอนตราย และ การตดสรา ความตองการในการหาความตรงนน อาจตองใชหลกเกณฑการวนจฉยอนทมความ ตรงในตวเองอยแลว เครองมออยสองชนทนาจะใชได คอ Composite International Diagnosis Interview (CIDI) และ Schedules for Clinical Assessment in Neuropsychiatry (SCAN)39, 40 แบบสมภาษณทงสองนสามารถใชเปนเกณฑการวนจฉยความผดปกตของการดมสราตามเกณฑ ICD-10 และระบบจำแนกโรคอนๆ แบบประเมน AUDIT สามารถเพมประสทธภาพโดยมงเนน เฉพาะกลมเสยงและกลมทมปญหาการดมสรา อาจจำเปนตองมการกำหนดคะแนนจดตดแบบ ประเมน AUDIT ทเฉพาะสำหรบกลมประชากร เปาหมายโดยเฉพาะกลมทดมแบบอนตรายและ กลมตดสรา

อปสรรคทขดขวางการนำการคดกรองดวย แบบประเมน AUDIT ไปใชคออะไร ขอจำกดท สำคญของการคดกรอง คอประเดนคาใชจายและการยอมรบทงจากเจาหนาทและจากประชากร เปาหมาย หากวาการประเมนใดมคาใชจายสง ผลของการคดกรองกอาจไมคมคาและหาก กระบวนการนนใชเวลามาก คกคาม หรอรบกวน ผปวยเกนไป กระบวนการคดกรองดวยแบบ ประเมน AUDIT อาจนำมาใชได

คะแนนในแบบประเมน AUDIT สามารถแยก การดมแบบเสยง ดมแบบอนตราย และดมแบบตด ไดจรงหรอไม หากการคดกรองสามารถแยกกลม ผดมไดดงน กจะเปนประโยชนมากในการแยก กลมเพอใหความรและการรกษาในขนปองกน แบบทตยภม ในทางตรงขาม คะแนนรวม AUDIT สามารถแยกระดบความรนแรงทจะเปนประโยชน ตอการเลอกวธการและลำดบขนการรกษาท เหมาะสมในทางคลนก (เชน การใหการรกษา ขนตำสดในผปวยทมความจำเปนเรงดวน) หาก ผปวยยงไมดขนกใหการรกษา “ลำดบ” ทสงขนตอ ไป แมวาคะแนน AUDIT 8 – 19 คะแนนดเหมอนจะเหมาะสมกบการบำบดแบบสน แตควรมการศกษาวจยเพมเตมเพอหาคะแนนจดตดทเหมาะสม สำหรบการใหคำแนะนำแบบงาย (simple advice) การบำบดแบบสน (brief intervention) และการ รกษาทเขมขนขน

แบบประเมน AUDIT สามารถใชในงานวจย ดานระบาดวทยาไดอยางไร แบบประเมน AUDIT สามารถใชเปนเครองมอระบาดวทยาในการสำรวจ คลนกสขภาพ ระบบบรการสขภาพ และกลม ประชากรทวไป แบบประเมน AUDIT ยงเปน เครองมอสากลทสามารถใชเปรยบเทยบกลมตว อยางจากประเทศและวฒนธรรมทแตกตางกนทง แงธรรมชาตและความชกของการดมแบบเสยง การดมแบบอนตราย และการตดสรา ดงนนจง ควรมการหาคามาตรฐานของความเสยงแต

ละระดบ เพอใหคะแนนของแตละบคคล และของ กลมสามารถเปรยบเทยบการกระจายในกลม ประชากรทวไปได

คาความเทยงทสอดคลอง (concordance validity) ของขอคำถามใน AUDIT แตละขอและ คะแนนรวม เมอเปรยบเทยบกบตวชวดเชงวตถ วสย (objective) ในปญหาการดมสราทแตกตาง กน เชน ระดบแอลกอฮอลในเลอด ตวชวดทาง ชวเคมของการดมหนก การบนทกของตำรวจท เกยวกบปญหาการดมสรา และขอมลสงเกต พฤตกรรมการดมจากผทรจกกบผปวย เนองจากการตอบดวยคำพดนนอาจจะมขอจำกดอยภายใน ตวเอง ดงนนจงนาจะเปนประโยชนหากบอกไดวา สถานการณใดทการใชแบบประเมน AUDIT จะม ขอจำกดและไมนาเชอถอ รวมทงควรมการหาวธ การเพมความแมนยำของการใชแบบประเมนAUDIT

แบบประเมน AUDIT เปนทยอมรบของเจาหนาทในสถานพยาบาลปฐมภมอยางไรบาง จะมวธ การสอนใหกระบวนการคดกรองเปนสวนหนงของการใหความรบคลากรสขภาพไดอยางไร หลงจาก รบการอบรมไปแลว ผเรยนหรอบคลากรสขภาพ ไดนำแบบประเมน AUDIT ไปใชมากนอยเพยงไร

ภาคผนวก ก 29


ใ นบางสถานบรการอาจจะสามารถใช AUDIT เปนแบบประเมนใหผปวยกรอกแทนการสมภาษณ วธนจะสามารถประหยดเวลา เสยคาใชจายนอย และอาจไดรบคำตอบทถกตองกวาจากผปวย ซงหากใชคอมพวเตอรกจะไดประโยชน เชนกน ตวอยางแบบประเมน AUDIT ดวยตนเอง แสดงในกรอบขอความท 10

การขามขอคำถามตามวธการสมภาษณ (กรอบ ขอความท 4) อาจจะยากเกนไปสำหรบผปวย ทกรอกแบบประเมน อยางไรกตามหากใช โปรแกรมคอมพวเตอรกสามารถขามขอคำถามไดโดยอตโนมต

ผทำการประเมนควรใหขอมลเครองดมแอลกอฮอล ทนยมในทองถนเทยบเปนหนงดมมาตรฐาน คำถามขอท 3 อาจตองปรบใหเปนจำนวนดม มาตรฐานท เทยบไดเทากบเอธานอลบรสทธ 60 กรม (ดภาคผนวก ค)

วธการคดคะแนน: ในแตละคำตอบจะลงคะแนนตามชองบนสดเหนอสดมภของแตละขอ ใหเขยนตวเลขคำตอบลงในชองดานขวามอ หลงจากนน ใหรวมเลขทงหมดเพอหาคะแนนรวม

ภาคผนวก ขตวอยางแบบประเมน AUDIT ดวยตนเองSuggested Format for AUDIT Self-Report Questionnaire

พนทวางในสวนทายของแบบประเมน ระบวา “สำหรบเจาหนาทเทานน” ใชเพอใสวธการหรอ สถานทททำการประเมนทบนทกโดยบคลากร สขภาพผใหแบบประเมน AUDIT หรอผใหการ บำบดแบบสน ขอมลเหลานควรไดรบลงรหสเพอจะไมลดทอนความซอสตยของผปวยในการตอบแบบประเมน AUDIT


ขอคำถาม

1. คณดมสราบอยเพยงไร

0

ไมเคยเลย

1

เดอนละครง

หรอนอยกวา

2

2-4 ครง

ตอเดอน

3

2-3 ครง

ตอสปดาห

4 ครงขนไป

ตอสปดาห

4

คะแนนรวม

ถาโดยทวไปดมเบยร เชน สงห ไฮเนเกน ลโอ

เชยร ไทเกอร ชาง ดมประมาณเทาไรตอวน หรอ

1-1.5 กระปอง/

1/2-3/4 ขวด

2-3 กระปอง/

1-1.5 ขวด

3.5-4 กระปอง/

2 ขวด

4.5-7 กระปอง/

3-4 ขวด

7 กระปอง/

4 ขวดขนไป

ถาโดยทวไปดมเหลา เชน แมโขง หงสทอง

หงสทพย เหลาขาว 40 ดกร ดมประมาณเทาไร

ตอวน

2-3 ฝา 1/4 แบน 1/2 แบน 3/4 แบน 1 แบนขนไป

3. บอยครงเพยงไรทคณดมเบยร 4 กระปอง

ขนไป หรอเหลาวสก 3 เปกขนไป

ไมเคยเลย นอยกวา


เดอนละครง สปดาหละครง ทกวน หรอ

เกอบทกวน

4. ในชวงหนงปทแลว มบอยครงเพยงไรทคณ

พบวาคณไมสามารถหยดดมได หากคณได

เรมดมไปแลว


นอยกวา

เดอนละครง เดอนละครง สปดาหละครง

ทกวน หรอ


5. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณไมได

ทำสงทคณควรจะทำตามปกต เพราะคณมว

แตไปดมสราเสย


นอยกวา




6. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณตอง

รบดมสราทนทในตอนเชา เพอจะไดดำเนน

ชวตตามปกต หรอถอนอาการเมาคางจาก

การดมหนกในคนทผานมา

ไมเคยเลย นอยกวา


เดอนละครง สปดาหละครง ทกวน หรอ


7. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณรสก

ไมด โกรธหรอเสยใจ เนองจากคณไดทำบาง

สงบางอยางลงไปขณะทคณดมสราเขาไป


นอยกวา




8. ในชวงหนงปทแลว มบอยเพยงไรทคณไม

สามารถจำไดวาเกดอะไรขนในคนทผานมา

เพราะวาคณไดดมสราเขาไป


นอยกวา

เดอนละครง เดอนละครง สปดาหละครงทกวน หรอ


9. ตวคณเองหรอคนอน เคยไดรบบาดเจบซง

เปนผลจากการดมสราของคณหรอไม

ไมเคยเลย เคย แตไมไดเกด

ขนในปทแลว

10. เคยมแพทย หรอบคลากรทางการแพทย

หรอเพอนฝงหรอญาตพนองแสดงความเปน

หวงเปนใยตอการดมสราของคณหรอไม

ไมเคยเลยเคย แตไมไดเกด

ขนในปทแลว เคยเกดขนในชวง

หนงปทแลว

ภาคผนวก ข 31

2. เลอกตอบเพยงขอเดยว

เวลาทคณดมสรา โดยทวไปแลวคณดม

ประมาณเทาไรตอวน หรอ

ผปวย: เนองจากการดมสราอาจมผลตอสขภาพ หรออาจรบกวนตอยารกษาหรอการรกษาอนๆ ดงนนจงเปนเรองสำคญทจะขอถามคณเกยวกบการดมสราของคณ โดยสราหมายถงเครองดมทมแอลกอฮอลทกชนด ไดแก เบยร เหลา สาโท กระแช วสก สปายไวน เปนตน คำตอบของคณจะเปนความลบ กรณาตอบคำถามตามความเปนจรง ให X ลงในชองคำตอบทตรงความเปนจรงมากทสดในแตละขอคำถาม

แบบประเมน AUDIT: ฉบบประเมนดวยตนเอง

1-2

ดมมาตรฐาน

3-4


5-6


7-9

ดมมาตรฐานตงแต 10 ดม

มาตรฐานขนไป

เคยเกดขนในชวง

หนงปทแลว


ใ นบางวฒนธรรมและภาษา ไมสามารถ แปลแบบประเมน AUDIT ตรงตามตวอกษร ได เนองจากมปจจยทางสงคมวฒนธรรมทตอง พจารณาความหมายเฉพาะ ตวอยางเชน ธรรมเนยมการดมและเครองดมแอลกอฮอลทนยมในแตละประเทศทอาจตองดดแปลงคำถามใหสอดคลอง กบทองถนนนๆ

แบบประเมน AUDIT ไดมการแปลเปนภาษา สเปน ภาษาสลาฟ ภาษานอรเวย ภาษาฝรงเศส ภาษาเยอรมน ภาษารสเซย ภาษาญปน ภาษา ซาวาฮล และอกหลายภาษา กอนทจะดำเนนการ แปลแบบประเมน AUDIT เปนภาษาอน ผสนใจ ควรปรกษาสำนกงานใหญขององคการอนามย- โลก เกยวกบขนตอนปฏบตและภาษาทแปลแลว

ดมมาตรฐาน (Standard Drink) คออะไร?ในแตละประเทศ บคลากรสขภาพและนกวจยจะตองกำหนดนยามของหนวยดมมาตรฐาน เพราะปรมาณเครองดมทใหบรการในแตละประเทศม ความแตกตางกน ตวอยางเชน1 ดมมาตรฐานของประเทศแคนาดา มแอลกอฮอลบรสทธ 13.6 กรม1 ดมมาตรฐานของประเทศองกฤษ มแอลกอฮอลบรสทธ 8 กรม1 ดมมาตรฐานของประเทศอเมรกา มแอลกอฮอลบรสทธ 14 กรม1 ดมมาตรฐานของประเทศออสเตรเลย หรอ นวซแลนด มแอลกอฮอลบรสทธ 10 กรม1 ดมมาตรฐานของประเทศญปน มแอลกอฮอลบรสทธ 19.75 กรม

ในแบบประเมน AUDIT ขอคำถามท 2 และ 3 ไดตงคาดมมาตรฐานไวเทากบแอลกอฮอล 10 กรม ดงนนอาจจำเปนตองปรบจำนวนการดมในขอคำถามนใหสอดคลองกบปรมาณและความเขมขน ของแอลกอฮอลในประเทศนนๆ

ภาคผนวก คการแปลและการปรบใชเพอใหเหมาะกบภาษา วฒนธรรม และมาตรฐานTranslation and Adaptation to Specific Languages, Cultures and Standards

การดมสราในความเสยงระดบตำทระบในคมอ การใหการบำบดแบบสนของ WHO อยทปรมาณ แอลกอฮอลไมเกน 20 กรมตอวน 5 วนตอสปดาห (แนะนำใหหยดดมอยางนอย 2 วนในหนงสปดาห)

มวธการคำนวณปรมาณแอลกอฮอลในการ ดมอยางไรปรมาณแอลกอฮอลในเครองดมขนอยกบความ เขมขนของแอลกอฮอลและขนาดของภาชนะ บรรจ โดยประเทศตางๆ กมความเขมขนของ แอลกอฮอลในเครองดมและขนาดแกวทแตกตาง กนไป จากการสำรวจขององคการอนามยโลก45 พบ วาเบยรจะมแอลกอฮอลบรสทธประมาณ 2% ถง 5% และไวนจะมแอลกอฮอลบรสทธ 10.5% ถง 18.9% เหลาจะมแอลกอฮอลบรสทธ 24.3% ถง 90% และไวนผลไมจะมแอลกอฮอลบรสทธ 1.1% ถง 17% ดงนนจงควรปรบขนาดดมมาตรฐาน ตาม ปรมาณทคาดวาบคคลจะดมในแตละครงหรอ โดยเฉลย

อกวธการหนงในการวดปรมาณแอลกอฮอลใน เครองดมเปนหนวยมาตรฐานคอ การใชตวแปลง หนวย (conversion factor) ของเอทานอล ทำให สามารถแปลงปรมาตรแอลกอฮอลไปเปนกรมได โดยแตละมลลลตรของเอทานอลจะมแอลกอฮอลบรสทธ 0.79 กรม ตวอยางเชน

เบยร 1 กระปอง (330 มลลลตร) เขมขน 5% X (ความเขม) 0.79 (ตวแปลงหนวย) = 13 กรม ของเอทลแอลกอฮอลบรสทธไวน 1 แกว (140 มลลลตร) เขมขน 12% X 0.79 = 13.3 กรมของเอทลแอลกอฮอลบรสทธเหลา 1 กง (40 มลลลตร) เขมขน 40% X 0.79 = 12.6 กรม ของเอทลแอลกอฮอลบรสทธ

ก ารตรวจทางคลนกและการตรวจทางหอง ปฏบตบางครงจะชวยตรวจพบผลเสยเรอรง จากการดมสรา จงไดมการพฒนาการคดกรอง ทางคลนกขน34 การคดกรองทางคลนกนรวมถง อาการมอสน เสนเลอดนนบนใบหนา และความ ผดปกตของเยอบตางๆ (เชน เยอตาขาวอกเสบ) และชองปาก (เชน ลนอกเสบ) และปรมาณ เอนไซมตบทสงขน

บคลากรสขภาพทมขดความสามารถเทานนท ควรจะทำการคดกรองทางคลนกได เนองจากการ ตรวจแตละขอจำเปนตองมคำอธบายเพอใหการ วนจฉยเชอถอได

อาการเยอบวมตาแดง (conjunctival injection) เปนภาวะทเยอบตามหลอดเลอดฝอยขดบวมนน และตาเหลอง การตรวจทแสงสวางกลางวนโดย ใหผปวยมองขนดานบนและลงดานลางโดยดง เปลอกตาไปดานตรงขามบนและลางในสภาวะ ปกตนนจะพบเปนสขาววาวโดยรอบในทางตรง กนขามขดบวมนนของหลอดเลอดฝอยจะแสดงออกเปนสแดงของหลอดเลอดและมส เขยว อมเหลองจางๆ บรเวณเยอหมลกตา

ความผดปกตของเสนเลอดบรเวณผวหนง (abnormal skin vascularization) ตรวจพบได ชดเจนทใบหนาและลำคอ ในบรเวณเหลานมก จะปรากฏเสนเลอดแดงฝอยเปนพนสแดงเรอๆ อกลกษณะหนงทพบในผดมสราเรอรงคอ ปรากฏ “ขนลก” บรเวณคอและมตมขรขระเลกๆ สคอน ขางเหลองตามผวหนง

มอสน (hand tremor) ตรวจโดยใหเหยยดแขนออกมาขางหนา งอขอศอกตงขนมาครงหนงและหมนมอเขาหาตรงกลาง

ลนสน (tongue tremor) ประเมนโดยใหแลบ ลนออกมาเหนอรมฝปากเลกนอย แตไมแลบมาก เกนไป

ภาวะตบโต (hepatomegaly) การเปลยนแปลง ของตบสามารถตรวจไดทงขนาดและลกษณะของ เนอตบ ขนาดของตบทโตขนวดตามความกวาง ของจำนวนนวมอทตบโผลพนใตชายโครง สวนลกษณะเนอตบสามารถจดไดเปนระดบธรรมดา แนน หรอแขง หรอแขงมาก

การตรวจทางหองปฏบตการหลายชนดเปน ประโยชนในการตรวจหาการดมสราทเปนปญหา การหา serum gamma-glutamyl transferase (GGT), carbohydrate deficient transferrin (CDT), mean corpuscular volume (MCV)ของเซลลเมดเลอดแดง และ serum aspartate amino transferase (AST) นนเสยคาใชจายไม มากและสามารถเปนตวบงชการดมสรามากเกน ไปในระยะน แตกควรพงระวงวาอาจพบผลบวก ลวงจากการรบประทานยาบางชนด (เชน ยา barbiturates) ทไปเพมคา GGT หรอมอาการมอสน เนองจากความประหมาหรอโรคทางระบบประสาทหรอจากการตดบหร เปนตน

ภาคผนวก งขนตอนการคดกรองทางคลนกClinical Screening Procedures

ภาคผนวก ง 33


ส อการฝกอบรมและทรพยากรอนๆ ไดพฒนา ขนเพอใชในการอบรมการคดกรองดวยแบบ ประเมน AUDIT และเทคนคการบำบดแบบสน ซงรวมไปถงวดโอ คมอการสอบสำหรบผฝกอบรม และแผนพบ

สอทใชในการฝกอบรม AUDIT เพอคดกรอง ปญหาแอลกอฮอล มดงน

Anderson, P. Alcohol and primary health care. World Health Organization, Regional Publications, European Series no. 64, 1996.

โครงการ NEADA (Nursing Education in Alcohol and Drug Abuse) ประกอบดวยวดโอ 30 นาท ในเรองการคดกรองการดมสราและการ บำบดแบบสนพรอมทงคมอฝกอบรม31 โดยม เอกสารการบรรยาย บทบาทสมมตแนวปฏบตใน การทำกจกรรมกลม และกจกรรมสำหรบผเรยน คมอสามารถขอรบไดจาก U.S. National Clearing house on Alcohol and Drug Information: www.health.org หรอ โทรศพท 1-800-729-6686.

Alcohol risk assessment and intervention (ARAI) package. Ontario, College of Family Physicians of Canada, 1994.

Sullivan, E., and Fleming, M. A Guide to Substance Abuse Services for Primary Care Clinicians, Treatment Improvement Protocol Series, 24, U.S. Department of Health and Human Services, Rockville, MD 20857, 1997.

ภาคผนวก จสอการฝกอบรมแบบประเมน AUDITTraining Material for AUDIT

1. Saunders, J.B., Aasland, O.G., Babor, T.F., de la Fuente, J.R. and Grant, M. Development of the Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT): WHO collaborative project on early detection of persons with harmful alcohol consumption. II. Addiction, 88, 791-804, 1993.

2. Saunders, J.B., Aasland, O.G., Amundsen, A. and Grant, M. Alcohol consumption and related problems among primary health care patients: WHO Collaborative Project on Early Detection of Persons with Harmful Alcohol Consumption I. Addiction, 88, 349-362, 1993.

3. Babor, T., Campbell, R., Room, R. and Saunders, J.(Eds.) Lexicon of Alcohol and Drug Terms, World Health Organization, Geneva, 1994.

4. World Health Organization. The ICD- 10 Classification of Mental and Behavioural Disorders: Diagnostic criteria for research, World Health Organization, Geneva, 1993.

5. Anderson, P., Cremona, A., Paton, A., Turner, C. & Wallace, P. The risk of alcohol. Addiction 88, 1493-1508, 1993.

6. Edwards, G., Anderson, P., Babor, T.F., Casswell, S., Ferrence, R., Geisbrecht, N., Godfrey, C., Holder, H., Lemmens, P., Makela, K., Midanik, L., Norstrom, T., Osterberg, E., Romelsjo, A., Room, R., Simpura, J., Skog., O. Alcohol

Policy and the Public Good. Oxford University Press, 1994.

7. World Health Organization. Problems related to alcohol consumption, Report of a WHO Expert Committee. Tech. Report Series 650, Geneva, WHO, 1980.

8. Kreitman, N. Alcohol consumption and the prevention paradox. British Journal of Addiction 81, 353-363, 1986

9. Murray, R.M. Screening and early detection instruments for disabilities related to alcohol consumption. In: Edwards, G., Gross, M.M., Keller, M., Moser, J. & Room, R. (Eds) Alcohol- Related Disabilities. WHO Offset Pub. No. 32. Geneva, World Health Organization, 89-105, 1977.

10. Allen, J.P., Litten, R.Z., Fertig, J.B. and Babor, T. A review of research on the Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT). Alcoholism: Clinical and Experimental Research 21(4): 613- 619, 1997.

11. Cherpitel, C.J. Analysis of cut points for screening instruments for alcohol problems in the emergency room. Journal of Studies on Alcohol 56:695-700, 1995.

12. Conigrave, K.M., Hall, W.D., Saunders, J.B., The AUDIT question naire: choosing a cut-off score. Addiction 90:1349-1356, 1995.

เอกสารอางองReferences

เอกสารอางอง 35


13. Volk, R.J., Steinbauer, J.R., Cantor, S.B. and Holzer, C.E. The Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT) as a screen for at-risk drinking in primary care patients of different racial/ethnic backgrounds. Addiction 92(2):197- 206, 1997.

14. Rigmaiden, R.S., Pistorello, J., Johnson, J., Mar, D. and Veach, T.L. Addiction medicine in ambulatory care: Prevalence patterns in internal medicine. Substance Abuse 16:49-57, 1995.

15. Piccinelli, M., Tessari, E., Bortolomasi, M., Piasere, O., Semenzin, M. Garzotto, N. and Tansella, M. Efficacy of the alcohol use disorders identification test as a screening tool for hazardous alcohol intake and related disorders in primary care: a validity study. British Medical Journal 314(8) 420-424, 1997.

16. Skipsey, K., Burleson, J.A. and Kranzler, H.R. Utility of the AUDIT for the identification of hazardous or harmful drinking in drug-dependent patients. Drug and Alcohol Dependence 45:157-163, 1997.

17. Claussen, B. and Aasland, O.G. The Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT) in a routine health examination of long-term unemployed. Addiction 88:363-368, 1993.

18. Fleming, M.F., Barry, K.L. and MacDonald, R. The alcohol use disorders identification test (AUDIT) in a college sample. International Journal of the Addictions 26:1173-1185, 1991.

19. Powell, J.E. and McInness, E. Alcohol use among older hospital patients: Findings from an Australian study. Drug and Alcohol Review 13:5-12, 1994.

20. Isaacson, J.H., Butler, R., Zacharek, M. and Tzelepis, A. Screening with the Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT) in an inner-city population. Journal of General Internal Medicine 9:550-553, 1994.

21. Fiellin, D.A., Carrington, R.M. and O’Connor, P.G. Screening for alcohol problems in primary care: a systematic review. Archives of Internal Medicine 160: 1977-1989, 2000.

22. Ivis, F.J., Adlaf, E.M. and Rehm, J. Incorporating the AUDIT into a general population telephone survey: a methodological experiment. Drug & Alcohol Dependence 60:97-104, 2000.

23. Lapham, S.C., Skipper, B.J., Brown, P., Chadbunchachai, W., Suriyawongpaisal, P. and Paisarnsilp, S. Prevalence of alcohol use disorders among emergency room patients in Thailand. Addiction 93(8), 1231-1239, 1998.

24. Steinbauer, J.R., Cantor, S.B., Holder, C.E. and Volk, R.J. Ethnic and sex bias in primary care screening tests for alcohol use disorders. Annals of Internal Medicine 129: 353-362, 1998.

25. Clements, R. A critical evaluation of several alcohol screening instruments using the CIDI-SAM as a criterion measure. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 22(5):985- 993, 1998.

26. Hays, R.D., Merz, J.F. and Nicholas, R. Response burden, reliability, and validity of the CAGE, Short MAST, and AUDIT alcohol screening measures. Behavioral Research Methods, Instruments & Computers 27:277- 280, 1995.

27. Bohn, M.J., Babor, T.F. and Kranzler, H.R. The Alcohol Use Disorders Identification Test (AUDIT): Validation of a screening instrument for use in medical settings. Journal of Studies on Alcohol 56:423-432, 1995.

28. Conigrave, K.M., Saunders, J.B. and Reznik, R.B. Predictive capacity of the AUDIT questionnaire for alcohol-related harm. Addiction 90:1479-1485, 1995.

29. Sinclair, M., McRee, B. and Babor, T.F. Evaluation of the Reliability of AUDIT. University of Connecticut School of Medicine, Alcohol Research Center, (unpublished report), 1992.

30. Babor, T.F., de la Fuente, J.R., Saunders, J. and Grant, M. AUDIT The Alcohol Use Disorders Identification Test: Guidelines for Use in Primary Health Care. WHO/MNH/DAT 89.4, World Health Organization, Geneva, 1989.

31. McRee, B., Babor, T.F. and Church, O.M. Instructor’s Manual for Alcohol Screening and Brief Intervention. Project NEADA, University of Connecticut School of Nursing, 1991.

32. Gomel, M. and Wutzke, S. Phase III World Health Organization Collaborative Study. Procedures Manual Strand III, Part 1. Dept. of Psychiatry, University of Sydney, New South Wales, 1995.

33. Miller, W.R., Zweben, A., DiClemente, C.C. and Rychtarik, R.G. Motivational enhancement therapy manual: A clinical research guide for therapists treating individuals with alcohol abuse and dependence. Project MATCH Monograph Series, Vol. 2. Rockville MD: NIAAA, 1992.

34. Babor, T.F., Weill, J., Treffardier, M. and Benard, J.Y. Detection and diagnosis of alcohol dependence using the Le Go grid method. In: Chang N (Ed.) Early identification of alcohol abuse. NIAAA Research Monograph 17, DHHS Pub. No. (ADM) 85-1258, Washington, D.C. USGPO, 1985; 321-338.

35. Saunders, J.B. and Aasland, O.G. WHO Collaborative Project on Identification and Treatment of Persons with Harmful Alcohol Consumption. Geneva, Switzerland, World Health Organization (Unpublished Document WHO/MNH/DAT/86.3), 1987.

เอกสารอางอง 37


36. Bien, T.H., Miller, W.R. and Tonigan, S. Brief intervention for alcohol problems: a review. Addiction 88:315-336, 1993.

37. Kahan, M., Wilson, L. and Becker, L. Effectiveness of physician-based interventions with problem drinkers: A review. Canadian Medical Association Journal, 152(6):851-859, 1995.

38. Wilk, A.I., Jensen, N.M. and Havighurst, T.C. Meta-analysis of randomized control trials addressing brief interventions in heavy alcohol drinkers. Journal of General Internal Medicine, 12:274-283, 1997.

39. Robins, L.N., Wing, J., Wittchen, H.U., Helzer, J.E., Babor, T.F., Burke, J., Farmer, A., Jablenski, A., Pickens, R, Regier, D., Sartorius, N. and Towle, L. The Composite International Diagnostic Interview: An epidemio- logical instrument suitable for use in conjunction with different diagnostic systems and in different cultures. Archives of General Psychiatry, 45:1069-1077, 1988.

40. Wing, J.K., Babor, T., Brugha, T., Burke, J., Cooper, J.E., Giel, R., Jablenski, A., Regier, D. and Sartorius, N. SCAN - Schedules for Clinical Assessment in Neuropsychiatry. Archives of General Psychiatry 47:589-593, 1990.

41. Heather, N. Treatment approaches to alcohol problems. Copenhagen, WHO Regional Office for Europe, 1995 (WHO Regional Publications, European Series, No. 65).

42. National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. 10th Special Report to the U.S. Congress on Alcohol and Health. Rockville, MD, 2000.

43. Richmond, R.L. and Anderson, P. Research in general practice for smokers and excessive drinkers in Australia and the UK. III. Dissemination of interventions. Addiction 89, 49-62, 1994.

44. Babor, T.F. and Higgins-Biddle, J.C. Alcohol screening and brief intervention: dissemination strategies for medical practice and public health. Addiction 95(5):677-686, 2000.

45. Finnish Foundation for Alcohol Studies. International Statistics on Alcoholic Beverages: Production, Trade and Consumption 1950-1972. Helsinki, Finnish Foundation for Alcohol Studies, 1977.

แผนงานการพฒนาระบบ รปแบบ และวธการบำบดรกษา

ผมปญหาสราแบบบรณาการ (ผรส.)

ชน 2 อาคารจตสนต โรงพยาบาลสวนปรง

เลขท 131 ถ.ชางหลอ ต.หายยา อ.เมอง จ.เชยงใหม 50100

โทรศพท 053-280228 ตอ 236, 525 โทรสาร.053-273201

www.i-mapthailand.org

audit - who

Documents