basic education school administration toward …

การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

โดย นางสนนท รงอรณแสงทอง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2561 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

BASIC EDUCATION SCHOOL ADMINISTRATION TOWARD EFFECTIVENESS

By

MRS. Sunan RUNGARUNSAENGTHONG

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Doctor of Philosophy (EDUCATIONAL ADMINISTRATION)

Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2018 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดย สนนท รงอรณแสงทอง สาขาวชา การบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต อาจารยทปรกษาหลก อาจารย ดร. สงวน อนทรรกษ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. ชมศกด อนทรรกษ ) อาจารยทปรกษาหลก (อาจารย ดร. สงวน อนทรรกษ ) ผทรงคณวฒภายใน (ผชวยศาสตราจารย วาทพนตร ดร. นพดล เจนอกษร ) ผทรงคณวฒภายใน (ผชวยศาสตราจารย ดร. มทนา วงถนอมศกด ) ผทรงคณวฒภายนอก (ดร. อาคม มากมทรพย )

ง

บทคดยอภาษาไทย

55252942 : การบรหารการศกษา แบบ 2.1 ปรชญาดษฎบณฑต ค าส าคญ : การบรหารสถานศกษา

นาง สนนท รงอรณแสงทอง: การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อาจารย ดร. สงวน อนทรรกษ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1) องคประกอบการบรหารสถานศกษา

ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2) ผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ประชากรทใชในการวจยคอ โรงเรยนในสงกดส านกงานคณะกรรมกรการศกษา ขนพนฐาน 30,164 โรงเรยน ก าหนดขนาดตวอยาง โดยใชตารางประมาณการขนาดกลมตวอยาง ของทาโร ยามาเน (Taro Yamane) ไดตวอยาง จ านวน 100 โรงเรยน ผใหขอมลคอ ผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา ครวชาการ โรงเรยนละ 3 คน รวมทงสน 300 คน เครองมอทใชในการวจยไดแก แบบสมภาษณกงโครงสราง แบบสอบถามและแบบสอบถามความคดเหน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก ความถ รอยละ มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ และการวเคราะหเนอหา

ผลการวจยพบวา

1. การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพประกอบดวย 5 องคประกอบ 1) การบรหารจดการ 2) การจดการเชงคณภาพดานวชาการ 3) การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร 4) การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ 5) การบรหารดานความสมพนธชมชน

2. ผลการยนยนองคประกอบประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา ขนพนฐาน โดยผทรงคณวฒมความเหนวาองคประกอบมความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปได และเปนประโยชน

จ

บทคดยอภาษาองกฤษ

55252942 : Major (EDUCATIONAL ADMINISTRATION) Keyword : BASIC EDUCATION SCHOOL ADMINISTRATION

MRS. SUNAN RUNGARUNSAENGTHONG : BASIC EDUCATION SCHOOL ADMINISTRATION TOWARD EFFECTIVENESS THESIS ADVISOR : SANGAUN INRAK, Ph.D.

The purposes of the research were to identify 1) the components of basic education school administration toward effectiveness, 2) the confirmation of basic education school administration toward effectiveness. The population of this research were 30,164 schools under the Office of Basic Education Commission. The sample size was determined Taro Yamane's sample size. The sample were 100 schools and each school composes of 3 respondents; school director, deputy school director and academic affairs teacher, with a total of 300 respondents. The instruments for collecting the data were semi-structured interview and opinionnaires. The statistics used to analyze the data were frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, exploratory factor analysis, and content analysis.

The findings of this research were as follows:

1. Basic education school administration toward effectiveness composed of 5 components, 1) Management, 2) Quality Academic Management, 3) Financing Systemetic Management and resources allocation, 4) Personnel Enhancing for Quality performance, 5) Community Relation Management

2. The confirmation of Basic education school administration toward effectiveness were found with accuracy, appropriety, propriety and utility.

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบนน ส าเรจลลวงไดดเพราะไดรบความอนเคราะหเปนอยางดจาก อาจารย ดร.สงวน อนทรรกษ ผชวยศาสตราจารย วาทพนตร ดร.นพดล เจนอกษร ผชวยศาสตราจารย ดร .มทนา วงถนอมศกด ดร .อาคม มากมทรพย รองศาสตราจารย ดร .ชมศกด อนทรรกษ ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ อนทรรกษ และคณาจารยภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากรทกทานทใหค าแนะน าและใหความชวยเหลออยางดยง ผวจยรสกซาบซงและขอกราบขอบพระคณทกทานเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.พรชย หนแกว ดร.สเทพ ชตยวงษ ดร.ธนเสฏฐ สภากาศ ดร.สมหมาย เทยนสมใจ ดร.ณฐวฒ ไถเงน ทกรณาเปนผเชยวชาญในการตรวจเครองมอ ขอกราบขอบพระคณผทรงคณวฒทกทาน ผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานทกทาน ท ใหความอน เคราะห ในการทดลองเครองม อและใหขอมล ซงเปนประโยชนอยางดยงส าหรบการท าวจย

ขอกราบขอบพระคณมารดา ญาตพนอง และเพอนผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานทใหก าลงใจในการท าวจย และนายสมศกด ภกด คอบคคลส าคญยงทคอยสรางแรงบนดาลใจใหเกดความส าเรจในครงน

ผวจยหวงเปนอยางยงวา งานวจย “ประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา ขนพนฐาน” จะเปนประโยชนตอการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน น าไปประยกตใชใหเกดประโยชน ไดตอไป

สนนท รงอรณแสงทอง

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ .......................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................................ ฉ

สารบญ ................................................................................................................................................. ช

สารบญตาราง ...................................................................................................................................... ญ

สารบญแผนภม ..................................................................................................................................... ฎ

บทท 1 บทน า ....................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา .......................................................................................... 2

ปญหาของการวจย ........................................................................................................................... 5

วตถประสงคของการวจย ............................................................................................................... 12

ขอค าถามของการวจย ................................................................................................................... 12

สมมตฐานการวจย ......................................................................................................................... 12

กรอบแนวคดของการวจย .............................................................................................................. 12

นยามศพทเฉพาะ ........................................................................................................................... 19

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ ........................................................................................................... 20

แนวคดทฤษฎเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน .............................................................. 20

แนวคดการบรหารและการบรหารสถานศกษา ....................................................................... 20

ความหมายของการบรหารสถานศกษา .................................................................................. 22

ความส าคญของการบรหารสถานศกษา .................................................................................. 26

ขอบขายการบรหารสถานศกษา ............................................................................................. 28

ผบรหารสถานศกษา ............................................................................................................... 33

ซ

แนวคดและทฤษฎเกยวกบประสทธภาพการบรหารงาน ............................................................... 52

ความหมายเกยวกบประสทธภาพ ........................................................................................... 52

การบรหารงานทมประสทธภาพ ............................................................................................. 56

แนวทางการปรบปรงประสทธภาพการบรหาร ....................................................................... 58

งานวจยทเกยวของ ........................................................................................................................ 60

งานวจยในประเทศ ................................................................................................................. 60

งานวจยตางประเทศ ............................................................................................................... 65

บทท 3 วธการด าเนนการวจย ............................................................................................................ 67

ขนตอนการด าเนนการวจย ............................................................................................................ 67

ระเบยบวธวจย ............................................................................................................................... 69

แผนแบบของการวจย ............................................................................................................. 69

ประชากรและกลมตวอยาง ..................................................................................................... 69

กลมตวอยาง ........................................................................................................................... 70

ผใหขอมล ............................................................................................................................... 70

ตวแปรทศกษา ........................................................................................................................ 71

เครองมอทใชในการวจย ......................................................................................................... 71

การสรางและพฒนาเครองมอ ................................................................................................. 72

การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................................................ 72

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย ........................................................................... 73

บทท 4 การวเคราะหขอมล ................................................................................................................ 76

ตอนท 1 การวเคราะหและก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ......................................................... 77

ตอนท 2 การวเคราะหความเปนไปไดและความเหมาะสมขององคประกอบ ................................ 93

ตอนท 3 การวเคราะหตรวจสอบการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดยใชแบบสอบถามความคดเหนผเชยวชาญ ...................................................................... 131

ฌ

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ .................................................................. 133

สรปผลการวจย ........................................................................................................................... 134

การอภปรายผล ........................................................................................................................... 136

ขอเสนอแนะการวจย .................................................................................................................. 144

ขอเสนอแนะทวไป ............................................................................................................... 144

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ........................................................................................ 144

รายการอางอง .................................................................................................................................. 145

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 152

ภาคผนวก ก หนงสอขอความอนเคราะหใหขอมลการสมภาษณ รายชอผเชยวชาญและผทรงคณวฒทใหสมภาษณ แบบสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ ............................. 153

ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจยและรายชอ ผเชยวชาญและผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอ .......................................................................................... 157

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหทดลองเครองมอ และรายชอโรงเรยนทใชในการทดลองเครองมอ .............................................................................................................................. 172

ภาคผนวก ง หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบขอมล และรายชอโรงเรยนในการเกบขอมล ............................................................................................................................................. 191

ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหผเชยวชาญยนยนองคประกอบ ................................... 197

ภาคผนวก ฉ การวเคราะหความเชอมนของเครองมอ ................................................................ 202

ประวตผเขยน .................................................................................................................................. 207

ญ

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 จ านวนประชากรและกลมตวอยางผใหขอมลแบงตามภมศาสตร .......................... 70

ตารางท 2 สรปตวแปรทไดจากการวเคราะหเอกสารและงานวจย ......................................... 78

ตารางท 3 สรปตวแปรทไดจากสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญและผทรงคณวฒ เกยวกบการบรหารสถานขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ..................................... 91

ตารางท 4 แสดงสถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ..................................................... 93

ตารางท 5 การวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 94

ตารางท 6 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบของแตละตวแปรทเปน องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ .................... 102

ตารางท 7 คา KMO Kaiser-Mayer-Olkin and Bartlett’s Test ........................................ 116

ตารางท 8 องคประกอบ คาไอเกน คารอยละของความแปรปรวน คารอยละของ ความแปรปรวนสะสมองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ .............................................................................................. 117

ตารางท 9 คาน าหนกองคประกอบและตวแปรทอธบายในแตละองคประกอบ หลงหมนแกน ........................................................................................................ 121

ตารางท 10 องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ .................... 123

ตารางท 11 องคประกอบท 1 ................................................................................................... 123





ตารางท 16 แสดงคาความถและคารอยละของความเหนจากผเชยวชาญทมตอการบรหาร สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปไดและเปนประโยชน ......................................................................... 132

ฎ

สารบญแผนภม

หนา แผนภมท 1 กรอบแนวคดของการวจย ......................................................................................... 17

แผนภมท 2 แสดงขนตอนการด าเนนการวจย .............................................................................. 68

แผนภมท 3 แสดงแผนผงการวจย ................................................................................................ 69

แผนภมท 4 องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ........................ 129

1

บทท 1 บทน า

การศกษาขนพนฐานเปนกาวแรกของความพยายามทจะลดความไมเทาเทยมกนของ

มนษยทสงผลตอบคคลหลากหลายกลมทงสตร เดก ชาวชนบท คนยากจนในเมอง กลมชาตพนธ ชนกลมนอยดอยโอกาส และเดกเปนจ านวนลาน ๆ คน ทขาดโอกาสเขาเรยนในโรงเรยนและไมมงานท าประเทศตาง ๆ ทวโลกจงใหความส าคญตอการศกษาขนพนฐานของประชาชนเพอเปนฐานของ การพฒนาโดยเฉพาะฐานการสรางความสามารถในการแขงขนทงดานเศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย และการสอสารทนบวนจะทวความรนแรงเพมมากขนเรอย ๆ แตละประเทศจงใหความส าคญตอการจดการศกษาขนพนฐานเพอขจดความเหลอมล า สรางความเทาเทยม และโอกาสในการไดรบการศกษา ของประชาชนในชาตใหมากขนตามดชนความเจรญเตบโตของประเทศ การบรหารจดการศกษา ขนพนฐานทสนองตอบความตองการของประเทศและประชาชนทมประสทธภาพคณภาพเปนไป อยางทวถงและเปนธรรม จงเปนความจ าเปนทแตละประเทศตางค านงถงและมงมนเพอความส าเรจ และสานตอการจดการศกษาในระดบการศกษาทสงขนตามทศทางการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะ การพฒนาการบรหารจดการสถานศกษาใหมความอสระคลองตวและมประสทธภาพ 1 การเรยนร ในศตวรรษท 21 ไดแก จตส านกตอโลก ความรพนฐานดานการเงน เศรษฐกจ ธรกจ และการเปน ผประกอบการ ความรพนฐานดานพลเมอง ความรพนฐานดานสขภาพ และความรพนฐานดาน สงแวดลอม ทงนไดเสนอแนวคดเกยวกบทกษะดงน 1 ทกษะการเรยนรและนวตกรรมในดานความคดสรางสรรคและนวตกรรม 2 ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลยทตองมความรพนฐาน 3 ทกษะ ชวตและการท างานในเรองความยดหยนและความสามารถในการปรบตว ความคดรเรม และการชน าตนเอง ทกษะทางสงคมและการเรยนรขามวฒนธรรม แนวคดดงกลาวนนมความส าคญตอการพฒนา คนในการพฒนาประเทศ สรางความสามารถการแขงขน2

1พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท2)

พทธศกราช 2545 “ราชกจจานเบกษา” (กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2545): 28. 2วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตตฤกษ, ทกษะแหงอนาคตใหมการศกษาเพอ

ศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ, ส านกพมพ open worlds, 2554), 5.

2

ความเปนมาและความส าคญของปญหา การศกษาในปจจบนมปญหา จงท าใหเกดวกฤตทางปญญา แลวพาใหเกดวกฤตชาต

การแกวกฤตตองท าหลายอยาง รวมทงการรกษาดวยยทธศาสตรทางปญญา และการปฏรปการศกษา เพอความเขมแขงทางปญญาโดยรอบดานโดยเรว การปฏรปการศกษาจงเปนวาระเรงดวนของชาต และประเดนส าคญทจ าเปนตองมการปฏรปการศกษา คอ การบรหารจดการศกษาขาดประสทธภาพ และประสทธผล คอ ในปจจบนมการบรหารรวมศนยอ านาจสสวนกลางมการจดองคกรซ าซอน ไมม เอกภาพดานนโยบาย และมาตรฐานประสทธภาพการใชทรพยากรต าขาดการเปดโอกาสใหทกฝาย มสวนรวมจงไมไดคนดคนเกงมาเปนครสงคมขาดศรทธาและความเชอมนในวชาชพครขาดการพฒนา นโยบายอยางตอเนองขาดแคลนโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศ เพอเขาถงแหลงเรยนร และขาดความเชอมโยงกบองคกรปกครองสวนทองถนและชมชนการเขารบการศกษาไมกวางขวาง ไมทวถง และไมเปนธรรมเกดความเหลอมล าในโอกาสการเขารบการศกษา และคณภาพการศกษา ทไดรบ กเปนอกเหตผลหนงทจ าเปนตองมการปฏรป การศกษาขน รวมถงการเรยนการสอนไมไดเนน ความสามารถสากลเทาทควร ขาดการอบรมบมนสย ไมไดปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและภมปญญาไทยอยางเพยงพอ ทงนเพราะคณภาพครสวนใหญไมไดมาตรฐาน และหลกสตรการเรยนการสอนและ การประเมนผลผเรยน เนนวชาและครเปนตวตง ไมไดใหความส าคญแกผเรยน, การเรยนการสอน ไมเชอมโยงกบชวตจรง เนนการทองจ า แตไมเนนการคดวเคราะห สงเคราะห และการคดรเรมสรางสรรค ท าใหเดกนกเรยนสมยใหมคดวเคราะห สงเคราะหไมเปน รวมทงการศกษาแปลกแยกจาก สงคม ศาสนา และวฒนธรรม การศกษาทจดอยในปจจบนเปนการศกษาแบบแยกสวน ไมสอดคลองกบการด ารงชวตในสงคม อกทงการศกษาขาดการบรณาการเชอมโยงกบดานศาสนา ศลปะ และ วฒนธรรมเขาไวในกระบวนการเรยนรอยางเหมาะสม ท าใหผส าเรจการศกษาออนดอยทางคณภาพ และจรยธรรม และขาดความภมใจในศลปะ และภมปญญาไทย ซงเปนอนตรายอยางยงตอการด ารงอย และความมนคงสถาพรของชาตไทยผบรหารยคปจจบนจงตองมกลยทธในการบรหารสถานศกษา กลาวคอ เปนผมความร ความสามารถและความประพฤตเปนทยอมรบ มความคดรเรมสรางสรรค มวสยทศนในการท างาน แสวงหาความรใหม ๆ เสมอ มความสามารถโนมนาวใหเกดความรวมมอ ในการท างาน มความเปน ประชาธปไตย นอกจากจะเปนผบรหารมออาชพแลว ผบรหารตองเปน ผทมคณลกษณะทด มหลก ส าคญในการปฏบตงาน เพอใหงานบรรลวตถประสงคทวางไวซงโดยรวม แลวงานบรหารจะตองท าใหเกดความรวมมอ รวมใจในการปฏบตอยางพงพอใจของสมาชกและงานบรรลวตถประสงคทตงไว ภายใตเวลาและงบประมาณทจ ากด3 การบรหารกจการใด ๆ ทเกยวกบ

3สมชาย เทพแสง, การบรหารการศกษาในศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2553),

15-16.

3

สาธารณะในดานยคโลกาภวตนมความจ าเปนทจะตองอาศยผบรหารมออาชพ จงจะท าใหธรกจเหลานน ด าเนนการไปไดดวยด และบรรลจดมงหมายทก าหนดไว ทงน เพราะการเปลยนแปลง ทางดานเศรษฐกจ สงคม และความกาวหนาทางเทคโนโลยเปนไปอยางรวดเรวอยางไรพรมแดน และกระทบกระเทอน ไปทกประเทศทวโลก ในดานการจดการศกษากไมมเวน มความจ าเปนอยางยง ทตองอาศยผบรหาร สถานศกษามออาชพ จงจะท าใหการบรหารการศกษาและการจดการศกษา ประสบความส าเรจและเปนไปตามแนวทางทพงประสงค4

การเปลยนแปลงและการแขงขนในเรองของคณภาพ โดยเฉพาะความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลยทเขามามบทบาทส าคญในชวตประจ าวนของมนษย สงทจะท าใหมนษยเราอยรอดได ในสงคมปจจบน มความจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาคณภาพของมนษยในทก ๆ ระดบ โดยเฉพาะ อยางยงเรองการศกษาซงเปนรากฐานส าคญของการด าเนนชวตของเดกและเยาวชนตลอดจน ประชาชน ใหมความร ความสามารถ และทกษะในการด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขพรอม รบกบการเปลยนแปลงในทก ๆ ดานการศกษาขนพนฐานเปนการศกษาทส าคญมงพฒนาใหผ เรยนสามารถพฒนาคณภาพชวตใหพรอมทจะท าประโยชนแกสงคมซงเปนกระบวนการสรางและพฒนา พฤตกรรมความเปนมนษยทสมบรณทกดานสามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางเปนสขและสรางสรรคจรรโลงความเจรญกาวหนาของสงคมทกดานโดยพฒนาคณภาพของประชากรเปนไปตามท พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ก าหนด ซงเปนกฎหมายแมบททางการศกษาระบไววา การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต อยรวมกบคนอนไดอยางมความสข โดยเปนเครองมอส าคญในการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจสงคมการเมองและวฒนธรรม ตองอาศยก าลงคนเปนปจจยส าคญและคนจะมประสทธภาพเพยงใดยอมขนอยกบประสทธภาพ ของการศกษาซงสอดคลองกบส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกลาววาการจดการศกษา โดยผานกระบวนการจดการเรยนรใหแกผเรยนเพอใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจอารมณสงคมและสตปญญาโดยสรางผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงคเปนคนดคนเกงและ มความสขซงผทมหนาทจะตองรและเขาใจองคประกอบของความเปนคนดคนเกงและมความสข อยางชดเจนดวยเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 มาตรา 27, 28 และ 34 ทก าหนดใหมมาตรฐานและหลกสตรการศกษาขนพนฐาน เพอความเปนไทย ความเปนพลเมองด ของชาต การด ารงชวต และการประกอบอาชพ ตลอดจนการศกษาตอโดยใหสาระของหลกสตรและมาตรฐานตามสาระของหลกสตร เปนทงวชาการและวชาชพ มงพฒนาคนใหมความสมดล ทงดาน

4ธระ รญเจรญ, การจดและบรหารการศกษายคปฏรปการศกษา (กรงเทพฯ: ขาวฟาง,

2553), 11.

4

ความร ความคด ความสามารถ ความดงาม และมความรบผดชอบตอสงคม ซงไดก าหนดหลกสตร แกนกลาง พรอมทงใหสถานศกษามหนาทจดท าสาระหลกสตรของตนเองตามความเหมาะสมกบทองถนไดหลกสตรการศกษาขนพนฐานมจดมงหมายสงสดคอใหผเรยนมคณภาพและมคณลกษณะ ทพงประสงคตามทสงคมไทยตองการของความเปนไทยโดยอาศยความรวมมอระหวางชมชนสถานศกษาผปกครองบคลากรทางการศกษารวมกบคณะกรรมการสถานศกษาจดท าสาระการเรยนร ในทองถน เพอตอบสนองความตองการของชมชนยคทมการเปลยนแปลงในโลกไรพรหมแดน อยางรวดเรวตามกระแสโลกาภวฒน เกดกระแสผลกดนในการจดท าแผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ.2555 - 2559) การศกษาขนพนฐานเปนการศกษาทส าคญ มงพฒนาใหผเรยนสามารถพฒนาคณภาพชวตใหพรอมทจะท าประโยชนแกสงคม ซงเปนกระบวนการสรางและพฒนาพฤตกรรมความเปนมนษยทสมบรณทกดาน สามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางเปนสข และสรางสรรค จรรโลงความเจรญกาวหนาของสงคมทกดานมความรบผดชอบตอสงคมหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มจดมงหมายสงสดคอใหผเรยนมคณภาพและมคณลกษณะทพงประสงคตามทสงคมไทยตองการ ของความเปนไทย โดยอาศยความรวมมอระหวางชมชนสถานศกษาผปกครองบคลากรทางการศกษารวมกบคณะกรรมการสถานศกษา จดท าสาระการเรยนรในทองถนเพอตอบสนองความตองการของชมชนยคทมการเปลยนแปลง5 สถานศกษาเปนตวจกรส าคญในการส าคญในการปฏรปการศกษา ขนพนฐานชวยแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนโดยรบดวน และเปนการแกไขทใหผลอยางยงยน เปนทยอมรบกนทวไปวา สถานศกษาหลายแหงเปนทรจกและไดรบความนยมอยางสงจากพอแมและผปกครอง ในการสงบตรหลานเขาไปศกษาในสถานศกษาแหงนน ดวยความเชอทวาสถานศกษา แหงนนจะสามารถหลอหลอมบตรหลานของตนใหเปนคนดและประสบความส าเรจในการเรยนร ตามทตงเปาหมายไวได ภาระหนาทของผบรหารสถานศกษาจะมมากหรอนอยยอมขนอยกบขนาด ของสถานศกษาและระดบชวงชนของการจดการศกษา ขอบเขตของการบรหารสถานศกษา ในสงกด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก าหนดไวม 4 ดาน คอ 1) ดานการบรหารงานวชาการ 2) ดานการบรหารงานงบประมาณ 3) ดานการบรหารงานบคคลและ 4) ดานการบรหารงานทวไป สภาวะการศกษาไทยในแตละประเภท ระดบการศกษา ภาพรวมของการศกษาไทยผลการจดอนดบความสามารถทางการแขงขนนานาชาต (Global CompetivenessIndex : GCI) ฉบบลาสด ป 2556 การจดอนดบภาพรวมปนของไทยอยในอนดบท 37 จาก 148 ประเทศ ซงดขนจากปทแลว 2555 ทอยอนดบท 38 จาก 144 ประเทศ จากการวเคราะหอนดบภาพรวมประเทศในกลมอาเซยน โดย WEF ในระยะ 8 ปถงปจจบน พบวา อนดบรวมของกมพชาสงขนมา 23 อนดบ อนโดนเซยและ

5ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, แผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 11

(พ.ศ.2555 - 2559) (กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2554), 8 -10.

5

ฟลปปนสสงขน 19 อนดบ มาเลเซยและไทยอนดบถดถอย 4 และ 5 อนดบ ตามล าดบในการจด อนดบความสามารถในการแขงขนนน WEF พจารณาจาก 3 หมวดไดแกปจจยพนฐานประกอบดวย สถาบนดานเศรษฐกจ โครงสรางพนฐาน เศรษฐกจมหภาค สขภาพและการศกษาขนพนฐาน 2.ปจจย ยกระดบประสทธภาพ หมายถง สงตาง ๆ ทจะชวยใหกจการกาวหนา อนรวมถงการศกษาขนสงและ การฝกอบรม ขนาดของตลาด ประสทธภาพของตลาดสนคา ตลาดแรงงานความพรอมดานเทคโนโลย 3.ปจจยนวตกรรมและศกยภาพทางธรกจ หมายถง สวนทจะขบสงใหกาวหนายงขนไปอก ประชากร ในวยเรยนมโอกาสไดรบการศกษาสงเปนสดสวนสงขน โดยอตราสวนนกเรยนตอประชากรในกลมอาย 3 – 21 ป ในระบบโรงเรยนเพมสงขนจากรอยละ 81.78 ในปการศกษา 2554 เปนรอยละ 82.85 ในปการศกษา 2556 แตการจดการศกษา ยงมปญหาในดานของคณภาพทางการศกษา ไดแก ผลการเรยนของนกเรยนต าในวชาตาง ๆ เชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย ภาษาองกฤษ เปนตน คณภาพของคร-อาจารย การขาดแคลนคร-อาจารย คณภาพโรงเรยน/สถานศกษาแตละขนาดของการศกษาขนพนฐาน นอกจากนรฐบาลปจจบนยงไดใหความส าคญ ในเรองการศกษาเปนอยางยง โดยไดก าหนดนโยบายการศกษา 7 นโยบาย คอ 1. เรงพฒนาคณภาพการศกษา 2. สรางโอกาสทางการศกษา กระจายโอกาสทางการศกษาในสงคมไทย 3. ปฏรปคร ยกฐานะครใหเปนวชาชพชนสง อยางแทจรง 4. จดการศกษาขนอดมศกษาและอาชวศกษาใหสอดคลองกบตลาดแรงงานทงในเชงปรมาณและคณภาพ 5. เรงพฒนา ารใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาใหทดเทยมกบนานาชาต 6. สนบสนนการวจยและพฒนาเพอสรางทนปญญาของชาต พฒนามหาวทยาลยใหมงสการเปนมหาวทยาลยวจยระดบโลก 7. เพมขดความสามารถของทรพยากรมนษยเพอรองรบการเปดเสร ประชาคมอาเซยน6

ปญหาของการวจย

กระแสโลกทมความเปลยนแปลงอยางรวดเรวและมความรนแรงในปจจบนทเรยกกนวา สงคมแหงความเปนโลกาภวตน (Globalization) นนจะมตวแปรหลากหลายประการทท าใหรปแบบสาระการเรยนรทแปรเปลยนไปแตกตางจากสมยกอน สงผลตอการศกษาโดยรวม ประเดนปญหา ในสงคมจงเปนประเดนทระบบการเรยนรในสงคมตองเผชญ เชน ประเดนของการปรบการเรยนร ของผเรยนใหรซงถงวถชวต วถวฒนธรรม รวมทงมความเขาใจในวฒนธรรมของตางชาตและของโลก การปรบเปลยนทศนคตของคนไทยใหทนสมยทนโลกทนเหตการณ สามารถด าเนนการทางเศรษฐกจ ธรกจการคา การศกษาวทยาศาสตรวฒนธรรมในเวทโลกไดอยางเสมอบาเสมอไหลกบนานาชาต

6พนม พงษไพบลย, บรรยายพเศษ เรอง สภาวะการศกษาไทย เสนอท หองประชมลขต 2

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต, 19 กมภาพนธ 2555.

6

จงเปนเปาหมายการเรยนรทตองปรบเปลยน โดยเนนในเนอหาสาระทางการศกษาอยางแทจรง กระแสแหงความเปลยนแปลงมสงผลกระทบรอบดานอยางรวดเรวและรนแรงนนในสวนของ การศกษากเชนเดยวกนทกระแสสงคมแหงความเปนโลกาภวตนไดกอใหเกดสภาพการณของปญหา ทมหลากหลายแตกตางกนไปซงปญหาทเกดจากระบบการศกษาในยคดงกลาวนสรปในสาระส าคญ ไดหลากหลายประเดนเชน 1. เนนปรมาณของการศกษาแตไมเนนคณภาพ 2. ขาดความเขมขนทางวชาการ 3. ระบบการสอบเขามหาวทยาลยท าลายเยาวชนของประเทศ4.สถาบนอดมศกษาไมสงเสรม ประชาธปไตยแตสงเสรมระบอบเผดจการ 5. ผบรหารกลมหนงเหนแกตวไมเหนประโยชนแกสวนรวม 6. ขาดการวจยคนควาและเสนอปญหาสงคมอยางจรงจงออนบทบาทในการชนาของสงคม 7. ขาดการ สงเสรมการเรยนรดานจรยธรรมสงผลใหผเรยนไมมคณภาพในแทบทกดาน 8. ขาดระบบการประเมนบคลากรทาใหบคลากรมคณภาพต าลงนบวนสญเสยคนมฝมอไดคนรนใหมทดอยคณภาพและนบวน จะกลายเปนอปสรรคตอการพฒนาสงคม 9. โรงเรยนทมคณภาพจะกระจกตวในเมองหลวงและ ตวจงหวดทอดทงใหโรงเรยนในชนบทลาหลง 10. ระบบการบรหารขาดเอกภาพไมมทศทางทชดเจน ไมมการประเมนตนเอง 11. ระบบการบรหารการศกษาเปนระบบรวมศนยอ านาจทขาดเอกภาพทองถนไมมบทบาทในการจดการศกษาของตนเอง 12. การศกษาคนควาเรองการศกษาของไทยมจากดมากในการศกษาเชงภาพรวมและสหวทยาการสวนใหญเปนการศกษาเฉพาะสวนและเนนดาน เทคนคทาใหมองไมเหนภาพรวมและคณภาพของระบบการศกษาทผานมา 13. อาจารยและผบรหารสวนใหญไมรวาตนเองมปญหาเพยงใดและจะตองแกไขอยางไร 14. ระบบการเมองไมมบคลากร ทจะสนใจและมองเหนปญหาของระบบการศกษาเพอทจะเขาไปบรหารกระทรวงเพอแกไขปญหา อยางจรงจง7ปญหาวกฤตการศกษาไทยในปจจบน นอกจากจะมปญหาเรองขาดแคลนครแลว ยงมปญหาครสอนไมตรงตามวฒการศกษาทเรยนจบมา จงท าใหเกดความออนแอในเนอหาสาระ และเมอวดระดบคณภาพแลวกปรากฏวาครเหลานสอบตก ในขณะทกระทรวงศกษาธการกไมสามารถจดหาครมาสอนตรงตามวชาตาง ๆ ไดทงหมด เพราะครประจ าการทสอนอยเดมกตองสอนตอไป ส าหรบปญหาและแนวทางการด าเนนการแกไขทส าคญๆ มดงน1.ปญหาการขาดแคลนครปญหาการขาดแคลนครในประเทศไทยวานอกจากจะขาดแคลนในเชงปรมาณแลว ประเดนทใหญกวานนคอ การขาดแคลนในเชงคณภาพ การขาดแคลนครในเชงคณภาพเพอศกษาวาครทสอนในกลมสาระวชา ตาง ๆ มคณวฒตรงตามวชาเอกทเรยนมา การศกษาขนพนฐานทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษาไดรบความอนเคราะหจากส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน วชากลมสาระการเรยนรท ท าการศกษาเปนวชากลมสาระตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานจ านวน 8 กลม ไดแก ผลการวจยพอ

7ไพฑรย สนลารตน และคณะ, การเปลยนผานการศกษาเขาสยคเศรษฐกจฐานความร

(กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551), 2-3.

7

สรปไดวาในโรงเรยนรฐบาล ครทสอนตรงกบคณวฒวชาเอกทจบ โดยเฉลยแลวมจ านวนทงสน 74% ตรงกบ วชาโท 2% ครทสอนไมตรงกบคณวฒวชาเอกทจบม 24% ครโรงเรยนของรฐทสอนในกลม สาระการเรยนรทตรงกบวชาเอกทเรยนมามากทสดคอวทยาศาสตร (85%) รองลงมาคอภาษาองกฤษ (80%) ภาษาไทย (76%) ส าหรบครทสอนกลมสาระการเรยนรทไมตรงกบวชาเอกทเรยนมามากทสดคอ วชาศลปศกษา (39%) รองลงมาคอ การงานอาชพและเทคโนโลย (28%) สขศกษา (27%) นอกจากนยงมปจจยอน ๆ ทท าใหไดครทสอนไมตรงวฒการศกษาไดแก ระบบการจดการศกษาเพอผลตครผสอนในบางรายวชา ยงมไมเพยงพอ การทขาราชการครขอยายไปชวยราชการในโรงเรยนอนหรอในพนททอยหางไกลดวยเหตผลตาง ๆ ซงอาจไปสอนในวชาทไมตรงกบสาขาทจบมา 2. ปญหาคร สอนไมตรงตามวฒการศกษาทจบมา ปญหาครสอนไมตรงตามวฒการศกษาทจบมา ท า ใหมความออนแอในเนอหาสาระ และเมอวดระดบแลวกปรากฏวาครสอบตก ขณะเดยวกนกระทรวงศกษาธการ กไมสามารถหาครทจบตรงตามวฒการศกษาทสถานศกษาขาดแคลนมาสอนตามวชาตาง ๆ ไดทงหมด เพราะครประจ าการทสอนอยเดมกจะตองสอนตอไป8 การปฏรปการศกษาหลายยคหลายสมยใน หลายรฐบาล มการปรบปรงหลกสตรการศกษาทกระดบหลายครงคดเฉลยทกรอบสบป มแนวคดนโยบายการปฏรปการศกษาหลากหลาย มการแสดงเจตจ านงของนกวชาการศกษาชนน าทประสงค ใหการศกษาไทยมความเจรญทดเทยมนานาอารยประเทศ จงดดแปลงหรอน าแนวคดทางระบบการศกษาของชาตตะวนตกมาสวมลงในระบบการศกษาไทย โดยมงหวงใหประเทศไทยพฒนา ทรพยากรบคคลแบบกาวกระโดด ซงมหลายครงทระบบการศกษาเผชญกบความลมเหลวในการน าหลกคดและนโยบายการศกษาในฝนไปใชในภาคปฏบต จงกอใหเกดวาทกรรมทางการศกษาวา นกเรยนไทย คอหนทดลองใชหลกสตรการศกษาสาเหตส าคญของการปฏรปการศกษา มาจาก ค ากลาวทวา “การศกษาสรางคน คนสรางชาต” ชชดใหเหนวาการศกษานน มความส าคญอยางยง ในการพฒนาประเทศ ประเทศใดทประชาชนมความรสง ยอมสงผลใหประเทศนน มความเจรญตาม ไปดวยจากรายงานสถานการณความอยเยนเปนสขรวมกนในสงคมไทย ประจ าป 2550 พบวา ในภาพรวมการศกษาของประชาชนยงมคณภาพไมดเทาทควร จงจ าเปนตองมการปฏรปการศกษา สรปสาเหตส าคญของการปฏรปการศกษา ไววา 1) สถานะของประเทศไทยในสงคมโลก ประเทศไทย เปนประเทศขนาดกลาง มรายไดถวเฉลยตอหวของประชากรคอนขางต าคณภาพของประชาชนยงดอยกวาประเทศอน ๆ มาตรฐานความเปนอย สวนใหญยงอยในระดบต าการทเศรษฐกจสงคมโลก มการแขงขนเพอตวใครตวมนมากขนม ความไมสมดลมากขนและการเตบโตทางการผลตการคาชะลอตว ท าใหเศรษฐกจไทยซงพงพาเศรษฐกจโลก ฟนตวไดยาก จงจ าเปนตองมการปฏรปการศกษา เพอเปน

8อญญรตน นาเมอง, “การสมมนาเรองโครงการสภาวะการศกษาไทย ป 2550/2551,”

เสนอทส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 20 มนาคม 2556.

8

พนฐานในการแกปญหาดงกลาว 2) สภาวะและปญหาของของการศกษาไทย รฐยงใหความส าคญ กบการศกษาปฐมวยนอยเกนไป ทง ๆ ทเดกวยนเปนหวเลยวหวตอทส าคญทสด สมองก าลงพฒนาสง เรยนรไดไว หากพลาดโอกาสนจะเกดผลลบทงชวต ในระดบประถมศกษา - มธยมศกษา ยงใหบรการไมทวถงในแงปรมาณและคณภาพในสวนของครอาจารย ปญหาสวนใหญคอ การขาดแรงจงใจและขาดความรความสามารถ และทส าคญรฐบาลขาดงบประมาณในการบรหารการศกษา 3) ความลาหลง ของการด าเนนงาน แบงเปนดานตวคร เชน ขาดแรงจงใจ ขาดความสามารถ เปนหนทงในและนอกระบบดานงบประมาณ มส าหรบด าเนนการนอยดานสอ และเทคโนโลย ยงมนอยและไมทนสมย กระบวนการเรยนร ครยงขาดทกษะ ในกระบวนการเรยนการสอนทเออตอการเรยนร ครยงใชวธสอนแบบเดมไมพฒนาการบรหารจดการ ผบรหารยงไมมความสามารถพอ ในการบรหารงานในโรงเรยนการเปลยนแปลงของสงคมและเศรษฐกจ สงคมมการเปลยนแปลงไป การศกษายอมตองพฒนาให สอดคลองกนไปดวย ตลอดจนระบบเศรษฐกจทเปนปจจยส าคญในการด ารงชวตการศกษากตองปรบปรงใหสอดคลองดวยเชนกน9 ปญหาการพฒนาคณภาพในการจดการศกษานนจากการจดอนดบ ความสามารถทางการแขงขนกบประเทศตาง ๆ อนดบของไทยมแนวโนมต าลงมาตลอดโดยป พ.ศ. 2550 ผลการจดล าดบประเทศไทยโดยไอ เอม ด ไทยอยอนดบท 33 จาก 55 ประเทศ ปจจยทเปน ตวฉดคอปจจยโครงสรางพนฐานทางดานการศกษาและการพฒนาทางวทยาศาสตรอกประการหนงพบวา ประชากรในวย 3 - 17 ป ไมไดเรยน ในปการศกษา 2551 สงถง 1.6 ลานคนหรอ 11.23% ของ ประชากรวยเดยวกน ทงทกฎหมายก าหนดใหรฐบาลจดการศกษาภาคบงคบแกประชาชน 9 ป ซงแสดงใหเหนวามเดกไมไดเขาเรยนและออกกลางคนไมไดเรยนตอในชวงชนตาง ๆ มากโดยจาก ขอมลออกกลางคนป 2550 พบวา มนกเรยนออกกลางคนในทกระดบชนรวม 1.19 แสนคนหรอ 1.4% ในสวนของอดมศกษาจ านวนนกศกษาในป 2549 - 2550 ประมาณ 2.4 ลานคน เรยนจบปละ 2.7 แสนคน และวางงานปละ 1 แสนคน โดยนกศกษาระดบปรญญาโทจ านวน1.8 แสนคนและปรญญาเอกจ านวน 16,305 คน ซงจดนท าใหผเรยนในระดบต ากวาปรญญาตรในป 2550 มจ านวน ลดลงเพราะสถาบนการศกษาสวนใหญจะขยายการเรยนระดบปรญญาตรและสงกวามากขน เนองจากคนนยมเรยนใหไดปรญญาเพมการศกษานนมผลตอการเมองและเศรษฐกจ การพฒนา คณภาพการศกษานน ตองเรมตงแตระดบปฐมวยและแกจดออน คอสอนใหเดกรจกคดวเคราะห ซงปญหาการเมองทเกดขนขณะนเปนเพราะปญหาน การคดสรางสรรคและรบผดชอบตอสงคม อกทง ตองใชครเปนผผลกดนคณภาพการศกษา จดระบบงบประมาณโดยเพมงบใหโรงเรยนตางจงหวดไดงบ

9อภนนท สรรตนจตต, การปฏรปการศกษาไทย, เขาถงเมอ 10 กรกฎาคม 2556, เขาถง

ไดจาก http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9560000084309&Html =1&TabID=1.

http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9560000084309&Html

9

มากกวาโรงเรยนในเมอง 10 เทา เพราะทกวนนคนจนไดรบการศกษาแบบคนจน สวนคนรวยไดรบ การศกษาแบบคนรวยและตองมผน าทงผน าประเทศและผบรหารกระทรวงศกษาธการ ตองใหความส าคญกบการศกษาและคอยกระตนพฒนาการศกษาแตทกวนนไทยขาดผน าดานการศกษา โดยเฉพาะจากฝายการเมองมนอยมาก และควรสรางวฒนธรรมใหทกฝายเขามาสวนรวมพฒนาการศกษา อกทงตองสอนใหเดกเรยนจบแลว มผลงาน รจกวาคาของคนอย ทผลของงาน รจกสรางสรรคผลงานใหม ๆ เพอสรางความเปลยนแปลงใหสงคมปญหาของระบบศกษาไทยไมไดเกดจาก การขาดทรพยากรอกตอไป แตเปนปญหาการใชทรพยากรอยางไมมประสทธภาพ กลาวคอ ใชทรพยากร มากแตผลสมฤทธต า ผลคะแนนการทดสอบมาตรฐานของนกเรยนไทยทงในระดบประเทศและระดบนานาชาตกลบมแนวโนมลดต าลงการขาดความรบผดชอบ (Accountability) ของระบบการศกษาตลอดทกขนตอน นอกจากนน ระบบการศกษาของไทยยงมความเหลอมล าของคณภาพการศกษา ในระดบสง และระบบการเรยนการสอนไมเหมาะกบบรบทของศตวรรษท 21 ดงนน หวใจส าคญของ การปฏรประบบการศกษาจงอยท (1) การสรางระบบความรบผดชอบ (Accountability) เพอพฒนาคณภาพการศกษา โดยใหโรงเรยนมความรบผดชอบโดยตรงตอผปกครองและนกเรยนมากขน โรงเรยนควรมอสระในการบรหารจดการ และพอแมสามารถเปนผเลอกโรงเรยนใหลกตามขอมลคณภาพของโรงเรยนทไดรบการเปดเผยตอสาธารณะ (2) การปรบหลกสตร สอการสอนและการ พฒนาคร เพอใหนกเรยนเรยนรอยางเหมาะสมกบบรบทของศตวรรษท 21 และ (3) การลดความเหลอมล าของคณภาพการศกษา โดยปรบการจดสรรงบประมาณใหพนททมปญหาทางเศรษฐกจและสงคมเพมมากขน และสรางระบบใหความชวยเหลอโรงเรยน ครและนกเรยนทมปญหาแนวทางการ ปฏรประบบการศกษา 5 ดาน ไดแก (1) หลกสตร สอการสอน และเทคโนโลย ซงคณะนกวจยเสนอวาใหตงทกษะแหงศตวรรษท 21 (21st Century Skills) เปนเปาหมายหลก และปรบเนอหา สมรรถนะ (ทกษะ) และคณลกษณะทพงปรารถนาของนกเรยนใหสอดคลองกบเปาหมายดงกลาว โดยปฏรปหลกสตรใหมลกษณะกระชบ ชางคด และบรณาการ อนไดแก เนนแนวคดหลกและค าถามส าคญ ในสาระการเรยนร เรยนรผานโครงงานและการท างานเปนทม สนบสนนการใช ICT ในการหาความร ดวยตนเอง พฒนาผเรยนใหมทกษะการคดขนสง และสามารถเชอมโยงองคความรตาง ๆ เขาดวยกนได นอกจากนน หลกสตรควรมความยดหยนโดยใหแตละโรงเรยนสามารถพฒนาหลกสตรใหสอดคลอง กบบรบทของตนได ทงน ควรมการลดจ านวนชวโมงการเรยนในหองเรยน และเพมการใชวธการสอนทหลากหลาย เหมาะกบการพฒนาทกษะแหงศตวรรษท 21 เชน การเรยนรผานโครงการและการ แกปญหา รวมถงมการใชเทคโนโลยน าเสนอเนอหาอยางทนสมย มปฏสมพนธ มสวนรวม และใชสนบสนนการเรยนรในรปการสรางความรดวยตนเอง (Constructivism) (2) การปฏรประบบการวด และประเมนผลการเรยนซงคณะนกวจยเสนอใหมการปฏรปการทดสอบมาตรฐานในระดบประเทศ โดยปรบจากระบบ O-NET และอน ๆ ในปจจบน มาเปนการทดสอบเพอวดความรความเขาใจ

10

และทกษะ (Literacy-Based Test) ความร การแกไขปญหาชวตจรง ในทางทชวยพฒนาทกษะแหง ศตวรรษท 21 ของนกเรยน โดยการประเมนผลการเรยนในระดบโรงเรยนควรเปนการประเมนผล เพอเสรมสรางการเรยนรและวเคราะหผเรยน (Formative Test) ซงเปนการประเมนผลระหวางทาง ตลอดการเรยนร (3) การปฏรประบบพฒนาคณภาพครซงในสวนของการฝกอบรมคร คณะนกวจยเสนอวา รฐตองปรบบทบาทจากผจดหามาเปนผก ากบดแลคณภาพและการจดการความร โดยให โรงเรยนเปนหนวยพฒนาหลก ไดรบการจดสรรงบประมาณและมอ านาจในการตดสนใจเลอกหลกสตรและผอบรมเอง และใหความส าคญกบการน าความรไปสการปฏบตจรง การพฒนาครใหม และการสนบสนนใหเกดระบบชมชนเรยนรทางวชาการรวมกน (Professional Learning Community) ในสวนของระบบผลตอบแทนคร เพอใหครรบผดชอบตอการพฒนาคณภาพนกเรยนมากขนและปรบลดงานธรการของครลงใหเนนหนาทในการสอนเปนส าคญ (4) การประเมนคณภาพสถานศกษาระบบการประเมนคณภาพสถานศกษาควรใชการประเมนคณภาพภายในของโรงเรยนเปนหนวยหลกในการ ประเมนเพอพฒนาคณภาพ เพอก ากบคณภาพของการประเมนคณภาพภายในของโรงเรยน และมบทบาทในการประเมนตามระดบปญหา (Risk-Based Inspection) เพอแยกโรงเรยนทมปญหามาให ความชวยเหลอเพอพฒนาคณภาพโดยคดแยกจากคะแนนการทดสอบมาตรฐานระดบประเทศแบบใหมของนกเรยน รวมถงมบทบาทในการประเมนเฉพาะเรอง (Thematic Inspection) โดยเลอกบางประเดน เชน การใชเทคโนโลยประกอบการเรยนการสอน (5) การปฏรประบบการเงนเพอการศกษา ปญหาดานการเงนในระบบการศกษาในปจจบนคอ งบประมาณสวนใหญจายไปยงดานอปทาน มากกวาดานอปสงค ซงไมเออตอการสรางความรบผดชอบ และโรงเรยนรฐไดรบการอดหนนมากกวา โรงเรยนเอกชนเทาตว การจดสรรเงนอดหนนจ านวนมากกวาใหแกโรงเรยนในเขตพนทดอยโอกาส เพอลดความเหลอมล าดานทรพยากร เพอใหสอดคลองกบการสรางความรบผดชอบทางการศกษา10 การปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง ม 4 ดาน ไดแก 1) พฒนาคณภาพคนไทยยคใหมคนไทยยคใหม ควรมนสยใฝรตงแตปฐมวย สามารถเรยนรดวยตนเอง และแสวงหาความรตลอดชวต มความสามารถ ในการสอสาร การคดวเคราะห แกปญหา คดรเรมสรางสรรค มจตสาธารณะ มระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม ท างานเปนกลมได มศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม จตส านก และความ ภมใจในความเปนไทย ยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รงเกยจการทจรต ตอตานการซอ - ขายเสยง สามารถกาวทนโลก มสขภาพกาย สขภาพจตท สมบรณแขงแรง เปนก าลงคนทมคณภาพ มทกษะ ความรทจ าเปน มสมรรถนะ ความรความสามารถ และท างานไดอยางมประสทธภาพ มโอกาสการเรยนรเทาเทยมกนและเสมอภาค 2) พฒนาคณภาพ

10สมเกยรต ตงกจวานชย, เสวนาสาธารณะของทดอารไอ เรอง การปฏรปการศกษา

ขนพนฐาน, เขาถงเมอวนท 20 มนาคม 2556.

11

ครยคใหม ครยคใหม ควรเปนบคคลผเอออ านวยใหผเรยนเกดการเรยนร เปนวชาชพทมคณคา มระบบและกระบวนการผลตและพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาทมคณภาพ มาตรฐานเหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสง สามารถดงดดคนเกง คนด มใจรกในวชาชพครมาเปนคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา มครครบตามเกณฑและสามารถสอนไดอยางมคณภาพ มาตรฐาน มการพฒนาตนเองและแสวงหาความรอยางตอเนองมสภาวชาชพทเขมแขงมการบรหารตามหลกธรรมาภบาล เพอพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพชวตทด มความมนคงในอาชพ มขวญก าลงใจ อยไดอยางยงยน 3) พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรยคใหม สถานศกษายคใหมตองไดรบการพฒนาใหเปนแหลงเรยนรทมคณภาพ และขณะเดยวกน พฒนาแหลงเรยนรอน เชน หองสมดประชาชน พพธภณฑ ฯลฯ ส าหรบการศกษาและเรยนรทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย เพอสงเสรมการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตและมคณภาพ 4) พฒนาคณภาพการบรหารจดการใหมพฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม โดยมงเนนการกระจายอ านาจสสถานศกษาเขตพนทการศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน มระบบการบรหารจดการ ตามหลก ธรรมาภบาล น าระบบและวธการบรหารแนวใหมมาใชควบคไปกบการเปลยนแปลง มการบรหารจดการการเงนและงบประมาณตามความตองการของผเรยน โดยใหผเรยนเลอกรบบรการได และเนนการมสวนรวมของผปกครอง ชมชน เอกชน และทกภาคสวน11

จากปญหาการบรหารสถานศกษาดงทไดกลาวมาผบรหารสถานศกษาถอวาเปนหวใจหลก ในการบรหารสถานศกษาทส าคญทสด การทจะใหเกดประสทธภาพในการบรหารงาน ผน าหรอผบรหารสถานศกษาตองเปนผน าทไมใชเจานายและเปนผน าการเปลยนแปลงทจะสามารถพฒนา สถานศกษาใหมคณภาพ ดงนนผบรหารสถานศกษาจงตอง รอบร มองไกล เปดใจกวาง สรางความรวมมอและยดถอผลส าเรจเปนส าคญ

จงสรปไดวา คณภาพการศกษาของสถานศกษาไมวาจะเปนดานผเรยนครผสอนหรอสถานศกษาเองยอมเกยวของการบรหารงานของผบรหาสถานศกษาโดยตรงผวจยจงมความสนใจทจะศกษาการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพซงประกอบดวย 1. ดานการบรหารงานวชาการ 2. ดานการบรหารงานงบประมาณ 3. ดานการบรหารงานบคคลและ 4. ดานการบรหารงานทวไป ทงนผลจากการศกษาครงนสามารถใชองคประกอบในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน เพอพฒนาหรอสนบสนนในการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพมากยงขน ตลอดจน ผมหนาทรบผดชอบหรอหนวยงานทเกยวของในการจดการศกษา ไดน าขอมลจากการวจยไปใชในการบรหารสถานศกษาขนพนฐานตอไป

11ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ, การปฏรปการศกษา

ในทศวรรษท 21 (พ.ศ. 2552 - 2561).

12

วตถประสงคของการวจย จากสภาพความเปนมาและปญหาของการวจย ดงทไดกลาวขางตน ผวจยก าหนด

วตถประสงคของการวจยไวดงน 1. เพอทราบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2. เพอทราบผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพ ขอค าถามของการวจย

เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย และเปนแนวทางในการหาค าตอบ ผวจยจงก าหนดขอค าถามของการวจยดงน

1. องคประกอบของการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ เปนอยางไร 2. ผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

เปนอยางไร สมมตฐานการวจย

เพอเปนแนวทางในการวจยและเปนพนฐานในการวเคราะหขอมลผวจยไดตงสมมตฐาน ในการวจยไว ดงน

1. องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพเปนพหองคประกอบ

2. ผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ มความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปได และความเปนประโยชน

กรอบแนวคดของการวจย

การศกษาวจยครงนผวจยไดศกษาแนวคดและทฤษฎการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ผวจยไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจยจากแนวคดและทฤษฎในเรองการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพดงท แนวคดเกยวกบผบรหารสถานศกษายคใหมของเจอราลด แองกส (Gerald Aungus) สรปไดวาผบรหารสถานศกษาควรมคณลกษณะดงน 1.นกสรางสรรค (Ceative) 2. นกการสอสาร (Communicator) 3. นกคดวเคราะห (Critical Thinker) 4. สรางชมชน (Builds Community) 5. การมวสยทศน (Visionary) 6. การสรางความรวมมอและการตดตอ (Collaboration and Connection) 7. สรางพลงเชงบวก (Positive Energy) 8. ความเชอมน (Confidence) 9. ความมงมน และความพากเพยร (Commitment and Persistence) 10. ความเตมใจทจะเรยนร (Willingness

13

to Learn) 11. ตองเปนนกประกอบการคดสรางสรรคและนวตกรรม (Entrepreneurial, Creative andInnovative) 12. นกรเรมงาน (Intuitive) 13. ความสามารถในการสรางแรงบนดาลใจ (Ability to Inspire) 14. การเจยมเนอเจยมตว (Be Humble) 15. ตวแบบทด (good Model)12 โทน บช (Tony Bush ) บอกไววา การบรหารการศกษาเปนศาสตรทางการศกษาสาขาหนง การด าเนนงาน ในเรองนตองมความเกยวของกบการศกษา วตถประสงคหรอเปาหมายขององคกรถอเปนหวใจของ การบรหารการศกษา และมสวนก าหนดทศทางการสนบสนนการบรหารของสถาบนทางการศกษาอยางมาก นอกจากนวตถประสงคและการบรหารงานกตองมความสมพนธกนอยางชดเจนและ ใกลชดอก13 และ อเลกซชไนเดอร และ นลเบอรตน (Alex Schneider and Neil Burton) เขยนไววา การบรหารทางการศกษาเปนหวใจของการวางแผนการจดท าโครงการการจดวางระเบยบปฏบตการเงนการบคลากรการจดหาอปกรณการบรหารเวลาการสอสารในทกระดบฯลฯและมความเกยวของกน ในเชง “ระบบ” มากกวา “ตวบคคล”14 ออสการสซดส (Oskars Zids) กลาวไววาการบรหารการศกษา แบงเปน 2 กลมคอกลม A เปนศาสตรทางการบรหารสาขาหนงเกยวของกบกระบวนการตดสนใจ ในเรองระบบหนาทและโครงสรางของสถาบนทางการศกษาการจดกจกรรมทใหผลสมฤทธ การประเมนผลรวมทงการวางแผนการจดองคกรการสรางแรงจงใจและการควบคมและทรพยากร ทางการเงนวสดและขอมลขาวสารสวนกลม B การบรหารการศกษาเปนปญหาหนงทางการศกษา ทตองมการแกไขอยางจรงจง15 สวนของเฟรดเดออรก เทยเลอร (Frederick Taylor) แนวคดเชงวทยาศาสตรคอการบรหารใหมประสทธภาพสงสด ขนอยกบสงส าคญ 3 อยาง คอ 1. เลอกคนทมความสามารถสงสด (Selection) 2. ฝกอบบรมคนงานใหถกวธ (Training) 3. หาสงจงใจใหเกด ก าลงใจในการท างาน (Motivation)16 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม

12 Gerald Aungus .21st Century Administrators New Roles, New

Responsibilities เขาถงไดจาก http://www.geraldaungst.com/blog/2012/03/21st-century-administrators-new-roles-newresponsibilities.

13 Bush, Tony and Coleman, Marianne, Leadership and Strategic Management in Education (Great Britain: Paul Chapman Publishing Ltd, 2006), 1.

14Schneider, Alex and Burton, Neil, Management in Education. “Personal Intelligences: The fourth pillar of school principalship” (2008), 24.

15Zids, Oskars, New and Old Paradigms of Educational Management in Latvia’s Context (2006), 4-5.

16Taylor, Frederick W., The Principles of Scientific Management (New York: Harper, 1916), 8.

14

ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 ไดบญญตถงงานบรหารจดการสถานศกษาประกอบดวยงานวชาการงบประมาณ การบรหารงานบคคลและการบรหารทวไป17 ปเตอร ดรกเกอร (Peter F. Drucker) ไดใหหมายความวา การบรหาร คอ ศลปะในการท างานใหบรรลเปาหมายรวมกบผอน คอ 1. การท างาน หรอการด าเนนงาน หรอกจกรรม 2. บคคลตงแต 2 คน ขนไป หรอทรพยากรการบรหาร ซงมคน เงน วสดอปกรณ 3. เปนการท างานใหส าเรจ หรอใหบรรลเปาหมาย หรอใหบรรลวตถประสงค หรอใหด าเนนการไปสจดหมายทตองการ18 สวน หวน พนธพนธ ไดใหความหมายการบรหารการศกษาวาหมายถง การด าเนนงานของกลมบคคลเพอพฒนาคนใหมคณภาพทงความรความคดความสามารถและ ความเปนคนด19 นอกจากน เฮอรเบรต ไซมอน (Herbert A. Simon) ไดใหแนวคดเกยวกบประสทธภาพ คอพจารณาวางานทมประสทธภาพสงสดนนใหดจากความสมพนธระหวางปจจยน าเขา (input) กบ ผลผลต (output) ทไดรบออกมาตามประสทธภาพจงเทากบผลผลตลบดวยปจจยน าเขาและเปนการ บรการของราชการและองคกรของรฐบวกกบความพงพอใจของผรบบรการเขาไปดวย E = Efficiency คอประสทธภาพของงาน O = Output คอ ผลผลตหรอทไดรบออกมา I = Input คอ ปจจยน าเขา หรอทรพยากรทางการบรหารทใชไป S = Satisfaction คอความพงพอใจในผลงานทออกมา20 นอกจากนบนลอ พฤกษะวน กลาววา การบรหารสถานศกษาหมายถงการด าเนนงานทกอยางในโรงเรยน ใหเปนไปตามจดมงหมายการศกษาหรอจดมงหมายของหลกสตรคอใหนกเรยนมสขภาพดมคณธรรมและเปนพลเมองทดสามารถใชประโยชนของวชาทเรยนมความส าคญเกยวกบเศรษฐกจและมสวนรวม ในการพฒนาสงคม21 สวน ชาญชย อาจนสมาจาร ไดใหความหมายของการบรหารการศกษาวาหมายถงความทพยายามจะสงแนะและผสมผสานความพยายามของมนษย ซงมจดรวมอยทจดหมาย ปลายทางหรอเปาหมายบางอยาง การบรหารเปนกจกรรมทจ าเปนส าหรบผบรหารสถานศกษา ซงม

17ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ, พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ

กระทรวงศกษาธการ พ.ศ.2546 (กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2546), 28. 18 Drucker, Peter F. The effective executive. ( Australia : Wadsworth,

2005),35. 19หวน พนธพนธ, ความรเบองตนเกยวกบการบรหารการศกษา (กรงเทพฯ: อกษรบณฑต,

2550), 10. 20Herbert A. Simon, Administrative Bahavior (New York: McMillet Company.

Hills, California: Sage Publications, 1960), 80. 21บนลอ พฤกษะวน, การบรหารโรงเรยนและการนเทศการศกษา (กรงเทพฯ: สตรเนต

ศกษา, 2549), 57.

15

หนาทสงใหความสะดวกในการท างานของกลมทมวตถประสงคเดยวกน22 พรอมดวย ธระ รญเจรญ ไดใหความหมายของการบรหารการศกษาวาหมายถงการด าเนนงานดวยกระบวนการทหลายคน เพอใหนกเรยนไดพฒนาทกดานจนบรรลตามจดมงหมายของหลกสตรและสามารถพฒนาตนเองพฒนาอาชพพฒนาสงคมใหดารงชวตในสงคมเปนไปดวยความสงบสข 23 พมพพร จารจตร การบรหารงานใหมประสทธภาพส าหรบผบรหารสถานศกษายคใหมประกอบดวยทกษะตาง ๆ ไดแก การคดวเคราะหและการคดสรางสรรคการแกปญหาการสอสารการท างานเปนทมเทคโนโลยและดจตอลการตดสนมงผลสมฤทธมนษยสมพนธและคณธรรมจรยธรรม24 และแนวคดทฤษฎเกยวกบประสทธภาพ ไรท และสมท (Ryan and Simith) ไดกลาวถงประสทธภาพของบคคลวาเปนความสมพนธ ระหวางผลลพธในแงบวกกบสงททมเทและลงทนใหกบงาน โดยพจารณาเปรยบเทยบกบสงทใหกบ งาน เชน ความพยายาม ก าลงงาน กบผลลพธทไดจากงานนน25 กด (Good) ใหความหมายของ ประสทธภาพวา หมายถง ความสามารถส าเรจ ทท าใหเกดความส าเรจตามความปรารถนาโดยใชเวลา และความพยายามเลกนอย กสามารถใหผลงานทไดส าเรจลงอยางสมบรณ26 ปเตอรสน และ โปลวาล (Peeterson and Plowan )ไดกลาววาประสทธภาพในการบรหารงานหมายถงการลดตนทนในการผลตและในความหมายอยางกวางหมายรวมถงคณภาพ (quality) ของการมประสทธผล (effectiveness) และความสามารถ (competence and capacity) ในการผลตการด าเนนงานทางดานธรกจทถอวา ประสทธภาพสงสดนนกเพอสามารถผลตสนคาหรอบรการในปรมาณและคณภาพทตองการในเวลาท เหมาะสมและตนทนนอยทสดเมอค านงถงสถานการณและขอผกพนดานการเงนทมอยมองคประกอบ 5 อยาง คอตนทนคณภาพปรมาณเวลาและวธการในการผลต27 เซอรโต และ เชอรโต (S.C. Certo and S.T. Certo ) ไดใหค านยามของประสทธภาพวาหมายถงเปนวธการจดสรรทรพยากรเพอใหเกด

22ชาญชย อาจนสมาจาร, ทฤษฎการบรหารตามแนวคดของปราชญตะวนตก

(กรงเทพฯ: ปญญาชน, 2551), 6. 23ธระ รญเจรญ, การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา (กรงเทพฯ: ธนาเพลส, 2553), 31. 24พมพพร จารจตร, ภาวะผน ากบการบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 (เอกสารทาง

วชาการคณะครศาสตรมหาวทยาลยอดรธาน, 2559), 188. 25Ryan, T. A. and Smith, P. C., Principle of Industrial Psychology (New York:

The Mcnanla Press Company, 1954), 276. 26Good, C. V., Dictionary of Education ( New York: McGraw- Hill Book

Company, 1973), 193. 27Peeterson, E. and Plowman, G. E., Business organization and management

(Illionoise: Richard D. Irwin, 1953), 12.

16

ความสนเปลองนอยทสดโดยสามารถบรรลจดมงหมายโดยใชทรพยากรต าสดกลาวคอเปนการใชโดยม เปาหมาย (Goal) คอประสทธผลหรอใหบรรลจดมงหมายทก าหนดไวสงสดอาจเรยกวา “ท าสงตาง ๆ ใหถกตอง (Doing Things Right)”28 จอหน ด มลเคต (John D’ Milket) ไดใหแนวคดเกยวกบประสทธภาพไววา หมายถง ผลการปฏบตงานทกอใหเกดความพงพอใจแกมวลมนษยและไดรบผล ก าไรจากการปฏบตงานนนดวย 1. การใหบรการอยางเทาเทยมกน (equitable service) 2. การใหบรการ อยางรวดเรวทนเวลา (timely service) 3. การใหบรการอยางเพยงพอ (ample service) 4. การใหบรการ อยางตอเนอง (continuous service) 5. การใหบรการอยางกาวหนา (progressive service)29 นอกจากน แนวความคดของ อนนทงามสะอาดอธบายวาประสทธภาพหมายถงกระบวนการด าเนนงานทม ลกษณะดงน 1. ประหยด (Economy) ไดแกประหยดตนทน (Cost) ประหยดทรพยากร (Resources) และประหยดเวลา (Time) 2. เสรจทนตามก าหนดเวลา (Speed) 3. คณภาพ (Quality) โดยพจารณาทงกระบวนการตงแตปจจยน าเขา (Input) หรอวตถดบมการคดสรรอยางดมกระบวนการด าเนนงานกระบวนการผลต (Process) ทดและมผลผลต (Output) ทดการมประสทธภาพจงตองพจารณากระบวนการด าเนนงานวาประหยดรวดเรวมคณภาพของงาน30 วรท พฤกษากลนนท ไดใหความหมาย ไววาประสทธภาพ (efficiency) หมายถงการปฏบตงานหรอบรการทถกตองรวดเรวใชเทคนคทสะดวก สบายกวาเดมคมคาและใชทรพยากรนอยทสดในขณะทตองการผลงานมากทสด 31 สมยศ นาวการ ไดอธบายถงประสทธภาพในการปฏบตงานไว 7 ประการ คอ 1. กลยทธ (Strategy) 2. โครงสราง (Structures) 3. โครงสราง (Systems) 4. แบบ (Styles) 5. บคลากร (Staff) 6. ความสามารถ (Skill) 7. คานยม (Shared Values)32 ปรยาพร วงศอนตรโรจน ใหแนวคดประสทธภาพทส าคญ คอ 1. ความรบผดชอบ และความผกพน 2. ความจ าเปนทจะตองพฒนาความเขาใจในความสมพนธ

28Certo, S. C. and Certo, S. T., Modren Management ( New Jersey: Pearson

Jones Gareth R, 2004), 9. 29Millet, J. D., Management in the Public Service ( New York: McGraw-Hill

Book, 1954), 4. 30อนนท งามสะอาด, ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effective) ตางกน

อยางไร, เขาถงไดจาก http://www.sisat.ac.th/main/index.ph.2559) 31วรท พฤกษากลนนท, ประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency & Effectiveness),

เข าถ ง ได จาก http://peenet.blogspot.com/20 08/07/efficiency-effectiveness administrator. html

32สมยศ นาวการ, การบรหาร (กรงเทพฯ: ดอกหญา, 2543), 25.

17

ระหวางบคคล 3. ความจ าเปนตองพฒนาทกษะ ความสามารถของสมาชกใหสมาชกมความร และความช านาญ 4. มสงอ านวยความสะดวกใหกบทมงาน33

แผนภมท 1 กรอบแนวคดของการวจย ทมา : Gerald Aungus, 21st Century Administrators New Roles, New Responsibilities. : Bush, Tony and Coleman, Marianne, Leadership and Strategic Management in Education (Great Britain: Paul Chapman Publishing Ltd, 2006), 1. : Schneider, Alex and Burton, Neil, Management in Education “Personal Intelligences: The fourth pillar of school principalship” (2008), 24. : Zids, Oskars, New and Old Paradigms of Educational Management in Latvia’s Context (2006), 4-5.

33ปรยาพร วงศอนตรโรจน, การบรหารงานวชาการ (กรงเทพ: บรษท พมพด จ ากด,

2553), 28.

ความคดเหนของผเชยวชาญเกยวกบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542

แกไขเพมเตม (ครงท 2) พทธศกราช 2545

การบรหารสถานศกษา ขนพนฐาน

ใหเกดประสทธภาพ

แนวคดและทฤษฎ - หวน พนธพนธ - อนนท งามสะอาด - วรทพฤกษากลนนท - สมยศ นาวการ - ปรยาพร วงศอนตรโรจน - บนลอ พฤกษะวน - ชาญชย อาจนสมาจาร - ธระ รญเจรญ - พมพพร จารจตร

แนวคดและทฤษฎ - Gerald Aungus - Tony Bush - Alex Schneider & Neil Burton - Oskars Zids - Peter F. Drucker - Frederick Taylor - Herbert A. Simon - Ryan and Simith - Good - Peeterson and Plowan - Certo - John D’ Milket

18

: Taylor, Frederick W., The Principles of Scientific Management ( New York: Harper, 2002), 8. : Drucker, Peter F., The effective executive (Australia: Wadsworth, 2005), 35. : Herbert A. Simon, Administrative Bahavior (New York: McMillet Company. Hills, California: Sage Publications, 1960), 80. : Ryan, T. A. and Smith, P. C., Principle of Industrial Psychology (New York: The Mcnanla Press Company, 1954), 276. : Good, C. V., Dictionary of Education ( New York: McGraw- Hill Book Company, 1973), 193. : Peeterson, E. and Plowman, G. E., Business organization and management (Illionoise: Richard D. Irwin, 1953), 12. : Certo, S. C. and Certo, S. T., Modren Management (New Jersey, 2004), 9. : Millet, J. D., Management in the Public Service (New York: McGraw-Hill Book, 1954), 4. : ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ , พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 (กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2546), 28. : หวน พนธพนธ, ความรเบองตนเกยวกบการบรหารการศกษา (กรงเทพฯ: อกษรบณฑต, 2550), 10. : อนนท งามสะอาด, ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effective) ตางกนอยางไร, เขาถงไดจาก http://www.sisat.ac.th/main/index.ph. : วรท พฤกษากลนนท, ประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency & Effectiveness). เขาถงไดจาก http://peenet.efficiency-effectivenessadministrator.html. : สมยศ นาวการ, การบรหาร (กรงเทพฯ: ดอกหญา, 2543), 25. : ปรยาพร วงศอนตรโรจน, การบรหารงานวชาการ (กรงเทพ: บรษท พมพด จ ากด, 2553), 28. : บนลอ พฤกษะวน, การบรหารโรงเรยนและการนเทศการศกษา (กรงเทพฯ: สตรเนตศกษา, 2549), 57. : ชาญชย อาจนสมาจาร, ทฤษฎการบรหารตามแนวคดของปราชญตะวนตก (กรงเทพฯ: ปญญาชน, 2551), 6. : ธระ รญเจรญ, การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา (กรงเทพฯ: ธนาเพลส, 2553), 31. : พมพ พรจารจตร, ภาวะผน ากบการบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 (เอกสารทางวชาการคณะครศาสตรมหาวทยาลยอดรธาน, 2559), 188.

http://www.sisat.ac.th/main/index.ph

http://peenet.efficiency-effectivenessadministrator.html/

19

นยามศพทเฉพาะ การบรหารสถานศกษาขนพนฐาน หมายถง กระบวนการด าเนนงานตาง ๆ ในการ

จดกจกรรม ภายในสถานศกษาโดยมแบบแผน วธการและขนตอนในการปฏบตงานไวอยางมระบบ และบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ

ประสทธภาพการบรหารงาน หมายถง ความสามารถในการด าเนนงานตาง ๆ ใหส าเรจลลวงตามจดมงหมายทวางไว โดยใชทรพยากรทมอย ใหเกดประโยชนมากทสด

20

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาวจยเรอง “การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ” ผวจย ไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ซงประกอบดวยเนอหาทเกยวกบแนวคดทฤษฎ เกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานและแนวคดทฤษฎเกยวกบประสทธภาพการบรหารงาน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

แนวคดทฤษฎเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

แนวคดการบรหารและการบรหารสถานศกษา

เสนาะ ตเยาว ไดน าเสนอแนวคดทางการบรหารแบงได 5 ประเภท ไดแก 1. แนวคดแบบดงเดม (classical approach) ประกอบดวย 4 หลกการ คอ หลกการ

วทยาศาสตร หลกการบรหารเชงระบบ หลงการบรหารและราชการ 2. แนวคดเชงมนษยสมพนธ (human relation approach) การบรหารตามแนว

มนษยสมพนธ ตองอาศยทฤษฎทางการบรหาร 4 ทฤษฎ ความตองการของคนทฤษฎ X และทฤษฎ Y ทฤษฎบคลกภาพและทฤษฎผน า

3. แนวคดเชงปรมาณหรอการบรหารศาสตร (quantitative or management science approach) เนนการตดสนใจเพอใชประโยชนทางการบรหาร ใชมาตรฐานการตดสนใจโดยยดหลกเศรษฐศาสตร ใชสตรหรอรปแบบหรอการวเคราะหทางคณตศาสตรหรอเชงปรมาณและอาศย เครองคอมพวเตอรใชประมวลขอมลจ านวนมาก

4. แนวคดเชงสถานการณ (contingence approach) ประกอบ 3 แนวคดทสมพนธกน คอ แนวความคดเชงระบบ แนวคดทางการปฏบตและการวเคราะหการเปลยนแปลง

5. แนวคดสมยใหม (modern approach) เปนการบรหารคณภาพโดยรวม มลกษณะ ส าคญ ไดแก เนนความสนใจทผรบบรการ การบรหารคณภาพทเกยวของกบการปรบปรงอยางตอเนอง เกยวของกบการปรบปรงทกอยางทองคกรท า มมาตรฐานในการวดทถกตอง มการใหอ านาจแกพนกงาน และมงสความเปนเลศ แนวคดสมยใหมยดถอสมมตฐานวามนษยเปนสงยงยากซบซอน มความตองการ ไมสนสด หลากหลายและเปลยนแปลงตลอดเวลา แนวคดนผสมผสานความคดในขอ 1 ถง ขอ 4

21

เขาดวยกนและเสรมดวยการบรหารคณภาพโดยรวม โดยมงสความเปนเลศ การลดสายปานการบงคบบญชาใหสนลง การเรยนร การปรบรปแบบองคกรและการแสวงหาจากแหลงเรยนรภายนอก34

วลาวลย ไพโรจน มแนวคดวาการบรหารสถานศกษา คอ การด าเนนงานของกลมบคคล ทจดกจกรรมทางการศกษา เพอสมาชกในสงคมและประเทศชาต ชวยพฒนาบคลกภาพทงสตปญญา รางกาย จตใจ ใหเปนมนษยทสมบรณและอยในสงคมไดเปนอยางดและมความสขในชวตตามสมควรแกอตภาพของตน35

มนส พลายชม กลาววา การบรหารสถานศกษาเปนการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยนทประกอบดวยผบรหารโรงเรยน คร อาจารย เพอใหจดการศกษาของโรงเรยนเปนไปตาม จดมงหมายของหลกสตร โดยจะตองเกดการพฒนาในทกดานตงแตดานปญญา ดานจตใจ ดานรางกายและดานสงคม เพอใหนกเรยนเปนสมาชกทดของสงคมและสามารถด ารงชวตอยในสงคมอยางม ความสข36

วไล ธนววฒน มแนวคดวาการบรหารสถานศกษาคอการด าเนนกจกรรมภายในโรงเรยน โดยกลมบคคลหลายฝาย เพอใหนกเรยนมพฒนาการทางดานรางกาย อารมณ สงคม จตใจและ สตปญญา ตลอดจนเปนสมาชกทดของสงคมตอไป37

สรพล พฒค า กลาววาการบรหารสถานศกษาเปนการจดพธการทจะท าใหบคลากรเกดความพงพอใจในการปฏบตงาน เขามามสวนรวมในการด าเนนงานของโรงเรยน ท าใหเกดความรวมมอ และความรบผดชอบตอหนาทโดยมตวชวดบงบอกถงความมประสทธผลในการจดการศกษาของสถานศกษา38

34เสนาะ ตเยาว, รปแบบการบรหารและจดการวจยทางการศกษาและทเกยวของของ

องคกรระดบชาต (กรงเทพฯ: ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2548), 6. 35วลาวลย ไพโรจน, “การบรหารโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษาจงหวด

พระนครศรอยธยา” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครรนทรวโรจน, 2540), 12. 36มนส พลายชม, “ความพงพอใจของผปกครองนกเรยนทมตอการบรหารงานโรงเรยน

มธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดอางทอง” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรจน, 2540), 14.

37วไล ธนววฒน, “การศกษาสภาพและการบรหารโรงเรยนเอกชนระดบกอนประถมศกษาในเขตกรงเทพมหานคร” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลบศรนครนทร วโรจน, 2541), 16.

38สรพล พฒค า, โครงสรางการจดการในสถานศกษา (ลพบร: คณะครศาสตร สถาบนราชภฏเทพสตร, 2544), 30.

22

วโรจน สารรตนะ กลาวแนวทางเดยวกนวา การบรหารสถานศกษาเปนการบรหารการจดการศกษาแนวใหมมงใหสงคมทกสวนรวมกนรบผดชอบการจดการศกษาตอเนองตลอดชวตโดยม เครอขายแหลงการเรยนรและการกระจายอ านาจใหสถานศกษามความคลองตวและตดสนใจ ด าเนนงานในการรบผดชอบโดยใหประชาชนตลอดจนองคกรตาง ๆ มสวนรวมอยางเหมาะสม39

จากแนวคดในการบรหารและการบรหารสถานศกษาดงกลาว สรปไดวา การบรหาร สถานศกษาขนพนฐาน คอกระบวนการด าเนนงานตาง ๆ ในการจดกจกรรม ภายในสถานศกษา โดยมแบบแผน วธการและขนตอนในการปฏบตงานไวอยางมระบบและบรรลวตถประสงคอยางม ประสทธภาพ

ความหมายของการบรหารสถานศกษา

เฟรดเดออรก เทยเลอร (Frederick Taylor) ไดใหความหมายของค าวา การบรหาร สถานศกษา หมายถง การด าเนนงานทมหลกเกณฑเพอใหไดวธทดทสดอนจะสงผลใหเกดประสทธภาพ ในการผลตมากยงขนซงหลกการทท าใหการบรหารสถานศกษาเกดประสทธภาพสงสดขนอยกบ สงส าคญ 3 อยาง คอ

1. เลอกคนทมความสามารถสงสด (Selection) 2. ฝกอบบรมคนงานใหถกวธ (Training) 3. หาสงจงใจใหเกดก าลงใจในการท างาน (Motivation)40 เฮนร ฟาโยล (Henri Fayol) ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถง

ไดเสนอแนวคดในเรองหลกเกยวกบการบรหาร มดงนการบรหารจะตองประกอบดวยการวางแผน การจดองคการการบงคบบญชาการประสานงานการอ านวยการไดกลาวเกยวกบกระบวนการบรหาร ม 7 ขนตอน คอการตดสนใจการวางแผนการจดองคการ I การตดตอสอสารการใชอทธพล การประสานงานการประเมนผลงาน41

ลเธอร กลค (Luther Gulick) ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถง กระบวนการด าเนนงานในองคการเพอใหเกดประสทธภาพซงประกอบไปดวย 7 ขนตอน คอ

39วโรจน สารรตนะ, การบรหารหลกการและทฤษฎและประเดนทางการศกษา

(กรงเทพ: โรงพมพทพยวสทธ, 2542), 11. 40Taylor, Frederick W., The Principles of Scientific Management (New York:

Harper, 1916), 8. 41Fayol, H., General and Industrial Management ( Washington, DC: Robert

Brookings Charles Scripner’s Sons, 1916), 5-6.

23

การวางแผนการจดองคการการจดคนเขาท างานอ านวยการการประสานงานการประเมนผลและ งบประมาณซง เรยกวา “POSDCORB” ซงเปนทรจกกนอยางแพรหลายในศาสตรสาขาบรหาร การศกษา42

มนย และไรลย (Mooney and Reiley) ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถง การสรรหาหรอวธการด าเนนงานภายในองคการเพอใหบรรลเปาหมายหมายทด าเนนงานภายในองคการ เพอใหบรรลเปาหมายหมายทองคการก าหนด ซงมหลกทเปนสากลอย 4 หลก คอ

1. หลกการประสานงานซงเปนหลกทส าคญทสดในองคการ 2. หลกสายการบงคบบญชา 3. หลกการแบงงานกนท าIตามหนาทตลอดจน 4. หลกการอ านวยการ43 กรนวด (Greenwood) ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถง

การน าเอาทรพยากรทางการบรหารมาด าเนนงานภายในองคการ IV13 ซงประกอบไปดวยปจจยตาง ๆ 7 ประการ คอ บคลากร เงน วสดสงของ อ านาจ เวลา ก าลงใจในการท างาน และความสะดวกตาง ๆ รวมถงประสานงาน IV8 เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด44

เฮอรเบรต ไซมอน (Herbert A. Simon) ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถงกจกรรมตาง ๆ ทบคคลตงแต 2 คนขนไป มการวางแผน IV3 ไปรวมมอกนด าเนนการเพอบรรลวตถประสงคอยางใดอยางหนงหรอหลาย ๆ อยางรวมกนI45

สมพงศ เกษมสน ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถง การด าเนนงานของกลมบคคลในสวนทเกยวกบการปฏบตหนาทความรบผดชอบของโรงเรยน ไดแกการบรหารทางการศกษาแกสมาชกของสงคมใหบรรลจดมงหมายทก าหนดไว46

42Gulick, Luther, Paper on the Science of Administration ( New York:

Institute of Public Administration, 19371), 17. 43Mooney and Reiley, The principles ofOrganization ( New York: Harper,

1947), 25. 44Greenwood, W. T., Management and Organizational Behavior ( Ohio:

South Western, 1965), 74-75. 45Herbert A. Simon, Administrative Bahavior (New York: McMillet Company.

Hills, California: Sage Publications, 1966), 3. 46สมพงศ เกษมสน, การบรหาร (กรงเทพฯ: ส านกพมพเกษมสวรรณ, 2514), 13-14.

24

กบสน อวาน เซวช (Gibson and Ivancevich) ไดใหความหมายของค าวา การบรหาร สถานศกษา หมายถง การแสดงออกถงการกระท าหรอการปฏบตการบางอยาง ซงมกระบวนการปฏบตงานใหส าเรจตามเปาหมายโดยการรวมมอกบผอน และมการประสานงานรวมกนในกลม หรอในองคการเพอใหบรรลวตถประสงคของกลมหรอขององคการนน ๆ47

ปเตอร ดรกเกอร (Peter F. Drucker) ไดใหหมายความวา การบรหาร คอ ศลปะในการท างานใหบรรลเปาหมายรวมกบผอน คอ

1. การท างาน หรอการด าเนนงานหรอกจกรรม 2. บคคลตงแต 2 คนขนไป หรอทรพยากรการบรหาร ซงมคน เงน วสดอปกรณ 3. เปนการท างานใหส าเรจ หรอใหบรรลเปาหมาย หรอใหบรรลวตถประสงค หรอให

ด าเนนการไปสจดหมายทตองการ48 กด (Good) ไดใหความหมายของค าวา การบรหารสถานศกษา หมายถง ความสามารถ

ส าเรจ ทท าใหเกดความส าเรจตามความปรารถนาโดยใชเวลา และความพยายามเลกนอย กสามารถใหผลงานทไดส าเรจลงอยางสมบรณ49

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดใหความหมายของค าวา การบรหาร สถานศกษาหมายถงการทผบรหารสามารถก าหนดเปาหมายในการจดการศกษาขอโรงเรยนได อยางเดนชดเปนรปธรรมและมความเปนไปไดอยางชดเจนซงใชความพยายามตาง ๆ ในการจดสรรทรพยากรตาง ๆ ไดแกคนเงนวสดสงของการประเมนผลและการจดการใหเกดประโยชนตอการเรยน การสอนใหบรรลวตถประสงคของหลกสตรและนกเรยนมคณภาพอนพงประสงคของสงคม50

หวน พนธพนธ ไดใหความหมาย การบรหารการศกษา วาหมายถง การด าเนนงานของกลมบคคลเพอพฒนาคนใหมคณภาพทงความรความคดความสามารถและความเปนคนด51

47Gibson L. and John M. Ivancevich, Fundamentals of Management (Dallas

Texas: Publication, 1971), 7. 48Drucker, Peter F., The effective executive (Australia: Wadsworth, 2005), 35. 49Good, C. V., Dictionary of Education ( New York: McGraw- Hill Book

Company, 1973), 193. 50ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, แนวทางการน ามาตรฐานการศกษาขน

พนฐานสการปฏบต (กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด, 2551), 18. 51หวน พนธพนธ, ความรเบองตนเกยวกบการบรหารการศกษา (กรงเทพฯ: อกษร

บณฑต, 2550), 10.

25

วลาวลย ไพรจน ใหความหมายของการบรหารสถานศกษา คอ การด าเนนงานกลมบคคลทจดกจกรรมทางการศกษา เพ อสมาชกในสงคมและประเทศชาต ชวยพฒนาบคลกภาพ ทงสตปญญา รางกาย จตใจ ใหเปนมนษยทสมบรณและอยในสงคมไดอยางดและมความสขในชวตตามสมควรแกอตภาพของตน52

มนส พลายชม ใหความหมายวา การบรหารสถานศกษา คอ การด าเนนการตาง ๆ ของโรงเรยนทประกอบดวยผบรหารโรงเรยน คร อาจารย เพอใหการจดการศกษาของโรงเรยนเปนไปตามจดมงหมายของหลกสตร โดยจะตองเกดการพฒนาในดานตงแตดานปญญา ดานจตใจ ดานรางกาย และดานสงคม เพอใหนกเรยนเปนสมาชกทดของสงคมและสามารถด ารงชวตอยในสงคมอยางม ความสข53

วโรจน สารรตนะ ใหความหมายวา การบรหารสถานศกษา คอ การบรหารการศกษาแนวใหม ทมงใหสงคมทกสวนมสวนรวมและรบผดชอบการจดการศกษาตอเนองตลอดชวต โดยมเครอขาย แหลงการเรยนรโดยการกระจายอ านาจใหสถานศกษามความคลองตวและตดสนใจด าเนนงานใน ขอบเขตทรบผดชอบโดยใหประชาชน องคกรตาง ๆ มสวนรวมในเรองตาง ๆ อยางเหมาะสม54

สรพล พฒค า ใหความหมายวา การบรหารสถานศกษา คอ การจดหาวธการทจะท าให บคลากรเกดความพงพอใจในการปฏบตงาน โดยเขามามสวนรวมในการด าเนนงานในโรงเรยนท าใหเกดความรวมมอและความรบผดชอบตอหนาท โดยมตวชวดทบงบอกถงความมประสทธผลในการจด การศกษาของสถานศกษา55

ปรยาพร วงศอนตรโรงจน ใหความหมายวา การบรการสถานศกษา คอ ภารกจหลงของ ผบรหารทตองก าหนดแบบแผน วธการและขนตอนตาง ๆ ในการปฏบตงานไวอยางมระบบ เพราะถา ระบบการบรหารงานไมด จะกระทบกระเทอนตอสวนตาง ๆ ของหนวยงาน นกบรหารทดตองรจก เลอกวธการบรหารทเหมาะสมและมประสทธภาพ เพอทจะใหงานนนบรรลจดมงหมายทวางไว การบรหารงานนน จะตองใชศาสตรและศลป ทกประการ เพราะวาการด าเนนงานตาง ๆ มใชเพยง กจกรรมทผบรหารจะกระท าเพยงล าพงคนเดยว แตยงมผรวมงานอกหลายคนทมสวนท างานนน ประสบความส าเรจ ผชวยงานแตละคนมความแตกตางกนทงในดานสตปญญา ความสามารถ

52วลาวลย ไพโรจน, “การบรหารโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษาจงหวด

พระนครศรอยธยา” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครรนทรวโรจน, 2540), 12. 53เรองเดยวกน. 54เรองเดยวกน. 55วโรจน สารรตนะ, การบรหารหลกการและทฤษฎและประเดนทางการศกษา

(กรงเทพ: โรงพมพทพยวสทธ, 2542), 11.

26

ความถนดและความตองการทไมเหมอนกน จงเปนหนาทของผบรหารทจะเอาเทคนควธและกระบวนการบรหารทเหมาะสม มาใชใหเกดประสทธภาพและบรรลเปาหมายของสถานศกษา56

ธระ รญเจรญ ใหความหมายวาการบรหารสถานศกษาคอ การจดการศกษาทมความ จ าเปนตองอาศยบคลากรทางการศกษาและผบรหารสถานศกษามออาชพจงจะท าใหการบรหาร และการจดการศกษาประสบความส าเรจเปนไปตามแนวทางทพงประสงคในการปฏรปการศกษาตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต จ าเปนตองอาศยองคกรในการปฏบตคอ สถานศกษาซงหมายถง การปฏบตภารกจของผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาไดเปนอยางด ดงนนผบรหารสถานศกษา ตองเปนผกระท าการปฏรปไดอยางทมประสทธภาพ57

สรปความหมายของการบรหารสถานศกษา คอกระบวนการด าเนนงานตาง ๆ ในการจด กจกรรม ภายในสถานศกษาโดยมแบบแผน วธการและขนตอนในการปฏบตงานไวอยางมระบบและบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพเพอพฒนาเดกและเยาวชนใหมความสามารถ มทกษะ มคณธรรมและน าไปปฏบตในการด ารงชวตประจ าวนไดอยางมความสขผบรหาร คร และผทเกยวของด าเนนการรวมกน โดยอาศยทรพยากรทมอยอยางจ ากดน ามาใชใหเกดประโยชนตอการจดการศกษา ใหไดมากทสดใหเปนไปดวยความถกตองเหมาะสมมประสทธภาพตามมาตรฐานทก าหนด ความส าคญของการบรหารสถานศกษา

การบรหารสถานศกษา เปนภารกจหลกของผบรหารทตองก าหนดแบบแผน วธการและขนตอนตาง ๆ ในการปฏบตงานไวอยางมระบบเพราะถาระบบการบรหารงานไมดจะกระทบกระเทอน ตอสวนตาง ๆ ของหนวยงาน นกบรหารทดตองรจกเลอกวธการบรหารทเหมาะสมและมประสทธภาพ เพอทจะใหงานนนบรรลจดมงหมายทวางไว การบรหารงานนน จะตองใชศาสตรและศลปเพาระวา การด าเนนงานมใชเพยงกจกรรมทผบรหารจะกระท าเพยงล าพงคนเดยว แตยงมผรวมงานอกหลายคนทมสวนท าใหงานนนประสบความส าเรจผรวมงานแตละคนมความแตกตางกนทงในดานสตปญญา ความสามารถ ความถนดและความตองการทไมเหมอนกนจงเปนหนาทของผ บรหารทจะเปนผน าเทคนควธและกระบวนการการบรหารทเหมาะสมมาใชใหเกดประสทธภาพและบรรลเปาหมายของ สถานศกษา58

56ปรยาพร วงศอนตรโรจน, การบรหารงานวชาการ (กรงเทพฯ: ศนยสอเสรมกรงเทพ,

2544), 8. 57ธระ รญเจรญ, “รายงานวจยสภาพและปญหาการบรหารและการจดการการศกษา

ขนพนฐานของสถานศกษาในประเทศไทย” (2545), 11-12. 58เรองเดยวกน.

27

ธระ รญเจรญ ปราชญา กลาผจญ และสมมา รธนธย ไดกลาวไว ในการประชมสมมนา เรองสภาพและปญหาการจดการศกษาของสถานศกษาในประเทศไทยวา ในการจดการศกษามความจ าเปนตองอาศยผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษามออาชพ จงจะท าใหการบรหารและ การจดการศกษาประสบความส าเรจและเปนไปตามแนวทางทพงประสงคในการปฏรปการศกษาตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ซงตองอาศยองคกรปฏบตงานหลกคอ สถานศกษาซงหมายรวมถงการปฏบตงานและภารกจของผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาไดเปนอยางดและผบรหาร สถานศกษาจะตองเปนผน าการปฏรปการสถานศกษาทมประสทธภาพ59

ส านกงานปฏรปการศกษา ไดสรปสาระส าคญในการปฏรปการศกษาทเปนหวใจส าคญ ไว 5 ดาน ดงน

1. ปฏรประบบการศกษา ใหสอดรบซงกนและกนทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย 2. ปฏรปการเรยนร โดยใหความส าคญแกหลกสตรแกนกลางและหลกสตรทองถนเนอหา

สาระวธการเรยนการสอน แหลงเรยนรและกระบวนการเรยนรในชมชน 3. ปฏรปการบรหารและการจดการศกษา ทงหนวยงานรฐองคกรปกครองสวนทองถน

และเอกชนโดยเนนการกระจายอ านาจ 4. ปฏรปคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา โดยถอวาเปนผประกอบวชาชพ

ชนสงเนนมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพและการพฒนาตนเองอยางตอเนอง 5. ปฏรปทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา เพอระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ

มาใชเพอจกการศกษา จดสรรทรพยากรใหผเรยนอยางเสมอภาคและเปนธรรม มแบบการบรหารทรพยากรทมความคลองตวอยางมประสทธภาพตรวจสอบได60

จากความส าคญดงกลาวสรปไดวา ภาระหนาทของสถานศกษา คอการมบทบาทในการ บรหารจดการศกษาใหกบเยาวชนและประชาชนทงของรฐและเอกชนอยางมคณภามตามมาตรฐานการศกษาแหงชาตและกฎหมายทเกยวของ โดยรบผดชอบตอการบรรลวตถประสงคเปาหมายอยางม ประสทธภาพ ในการมงเนนใหเยาวชนเปนคนดคนเกงและอยในสงคมไดอยางมความสข

59เรองเดยวกน. 60ส านกงานปฏรปการศกษา, แนวทางการบรหารและการจดการศกษาในเขตพนท

การศกษาและสถานศกษา (กรงเทพฯ: บรษทพมพด จ ากด, 2545), 29.

28

ขอบขายการบรหารสถานศกษา สมธ (Smith) และคนอน ๆ ไดแบงการบรหารงานสถานศกษาไว 6 งาน คอ 1. งานวชาการ 2. งานบคลากร 3. งานกจการนกเรยน 4. งานอาคารสถานท 5. งานธรการและการเงน 6. งานความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน61 แคมพเบลล (Campbell) ไดแบงงานบรหารสถานศกษาออกเปน 6 ประการ คอ 1. งานดานหลกสตรและการสอน 2. งานการบรหารบคลากรทางการสอน 3. งานบรการนกเรยน 4. งานอาคารสถานท 5. งานดานงบประมาณและงานธรการและ 6. งานความสมพนธกบชมชน62 คมบรอค และ นนเนอร (Kimbrough and Nunnery) ไดแบงงานการบรหารโรงเรยน

ออกเปน 8 ประการ คอ 1. งานการพฒนาองคกรและธ ารงไวซงองคกร 2. งานบรหารหลกสตรและการสอน 3. งานบรหารเศรษฐกจการศกษา 4. งานธรการ 5. งานบรหารบคคล 6. งานกจการนกเรยน 7. งานสรางภาวะผน าในดานความสมพนธกบชมชนและ 8. งานดานการประเมลผล การวจยละสรางความเชอถอจากประชาชน63

61Edward W. Smith and Others, “The Education’s Encyclopedia.” 62Ronaid F. Campbell, Introduction to Education Administration ( Boston:

McGraw-Hall, 1975), 23. 63Ralph B. Kimbroug and Michael Y. Nummery, Education Administration

(New York: Macmillan, 1983), 164.

29

แรมเซเยอร และคณะ (Ramseyer, A. John and Other) ไดสรปขอบขายงานหารบรหารสถานศกษาไว คอ

1. การพฒนาการเรยนการสอน 2. ธรการการเงนและบรการตาง ๆ ในโรงเรยน 3. ผน าชมชนทโรงเรยนตงอย 4. งานบคคล 5. งานอาคารสถานท 6. จดการรบ-สงนกเรยน 7. จดระบบบรหารโรงเรยน 8. ปกครองดแลนกเรยน64 กรฟฟนส (Hersey, P., Blanchard) ไดแบงการบรหารสถานศกษาออกเปน 4 ดาน คอ 1. การรกษาความสมพนธชมชน 2. ปรบปรงและขยายโอกาสทางการศกษา 3. จดหาและพฒนาบคลากร 4. จดหาและรกษาอาคารสถานท และอปกรณ65 ลฟแอม และ ฮท (Lipham, J. M. and Hoeh) แบงการบรหารสถานศกษาออกเปน

5 ดาน คอ 1. การเรยนการสอน 2. การบรหารงานบคคล 3. บรหารนกเรยน 4. งานการเงน วสด ครภณฑ อาคารสถานท 5. งานสมพนธชมชน66

64John A. Ramseyer and Others, Factor Affecting Education Administration

(Ohio: Ohio State University, 1995), 16. 65Griffiths, E. Daniel, Human Relations in School Administration (New York:

Appleton Century, 1956), 57 - 65. 66Lipham, J. M. Hoeh, J. A., The Principalship: Foundations and Functions

(Michigan: Harper & Row, 1974), 61 – 64.

30

คมบรกซ และ นนเนอะร (Kimbrough, Ralph) กลาวถงหนาทหรอภารกจของสถานศกษา ม 8 ดาน ไดแก

1. การเรยนการสอนและพฒนาหลกสตร 2. การบรการนกเรยน 3. ความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน 4. ภารบรหารงาสนบคคล 5. การบรหารงานอาคารสถานท 6. การบรการชมชน 7. การจดโครงสรางการบรหารงาน 8. บรหารงบประมาณ 67 เซอรจโอวาน และคณะ (Sergiovanni, Thomas J. and other) ไดเสนอวางานบรหาร

สถานศกษาม 8 ประการ คอ 1. งานสมพนธชมชน 2. งานกจกรรมนกเรยน 3. งานหลกสตรและการสอน 4. งานบรหารบคคล 5. งานอาคารสถานท 6. งานธรการ 7. งานพฒนาบคลากร 8. งานประเมนผล68 แคมเบลล และคณะ (Campbell, R. F. and other) ไดกลาวถงการบรหารสถานศกษา

โดยสรปวา งานบรหารสถานศกษามความส าคญ 6 ประการ คอ 1. งานสมพนธชมชน 2. งานหลกสตรและการเรยนการสอน 3. งานกจกรรมนกเรยน 4. งาบรอหารบคคล

67Kimbrough, Ralph. A. and Nunnery, Michael Y., Education Administration

(Mc Millan: Publishing Co, 1976), 166. 68Sergiovanni, Thomas J. and other, Education Governance and Administration

(Englewood Cliffs, ZN.J.: Prentice Hell, 1980), 59.

31

5. งานอาคารสถานท 6. งานธรการแบละการเงน69 สมเดช สแสง กลาววาการบรหารจดการศกษา ในอดตทผานมาส านกงานคณะกรรมการ

การประถมศกษาแหงชต ไดก าหนดแนวทางการบรหารในโรงเรยนประถมศกษาไว 6 งาน คอ 1. งานวชาการ 2. งานบคคล 3. งานกจการนกเรยน 4. งานธรการและการเงน 5. งานอาคารสถานท 6. งานสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน70 แฮรรส และไซเปย (Harris, A. J. and Sipay) ไดกลาวถงหนาทหลกของโรงเรยนโดย

วเคราะหหนาทของโรงเรยนใหสมพนธกบกจกรรม 2 ประเภท คอ กจกรรมเกยวเนองกบผเรยน และกจกรรมทเกยวเนองกบการเรยนการสอนซงหนาทหลกของการบรหารโรงเรยนม 5 ประการ คอ

1. หนาททางดานนเทศการศกษา 2. หนาทดานการสอน 3. หนาทดานธรการ 4. หนาททางดานพฒนาบคคล 5. หนาททางดานการบรหารทวไป71 ฮอย และมสเกล (Hoy, Wayne K. and Cecil G, Miskel) ไดกลาวถงคณภาพการบรหาร

วากอใหเกดความสามารถทางวชาการในการสรางความร มผลผลตดเยยมท าใหเกดประชาคมแหงการเรยนร และเปนการใชทรพยากรอยางคมคา นอกจากการแสวงหาใฝความเปนเลศทางวชาการยงเปน การท างานอยางคมคา คมเงน หรอมประสทธภาพรจกใชทรพยากรอยางฉลาด และเหตผลดงกลาวสอดคลองกบแนวคดในการพฒนาโรงเรยนทงระบบ (Whole School Approach : W.S.A.) ซงไดรบ

69Campbell, R. F. and other, “On the Nature of Organization Effectivess” in

New Purposetives on Organizational ffectivess, Edited by Paul S. Goodmanand Johannes M. Pennings and Associates (San Francisco: Jassay Bass, 1977), 55.

70สมเดช สแสง, คมอปฏบตราชการและเตรยมสอบผบรหารการศกษา (กรงเทพฯ: เรยนด, 2549), 25.

71Harris, A. J. and Sipay, R. E., How to Teach Reading a Competency – Based Program (London: Longman, 1979), 66.

32

การสงเสรมใหน ามาใชในโรงเรยนและผมบทบาทส าคญในการผลกดนใหการพฒนาโรงเรยนและ ผมบทบาทส าคญในการพฒนาโรงเรยนทงระบบด าเนนไปดวยความราบรน คอผบรหารโรงเรยน โดยมกจกรรมทส าคญทตอบรหารจดการอย 3 ประการ ไดแก กจกรรมการเรยนการสอน กจกรรม ชมชนสมพนธ และกจกรรมโรงเรยนหรอกจกรรมอน ๆ ทโรงเรยนจดขนนอกเหนอจากกจกรรม การเรยนการสอน และกจกรรมชมชนสมพนธ ทงนเพอสงเสรมการเรยนรของนกเรยนและชมชน ทแวดลอม โรงเรยนอยผบรหารและบคลากรทกฝายทเกยวของจ าเปนตองท าความเขาใจเนอหา โดยภาพรวมของการพฒนาทงระบบ (W.S.A.) เพอน าไปสการปฏบตอยางจรงจงดงน

ดานท 1 การบรหารจดการเปนบทบาทหนาทของผโรงเรยนและผทเกยวของท าหนาท อ านวยการ สงเสรม สนบสนน ประสานงาน นเทศ ควบคม ก ากบ ตดตาม ประเมนผล แกไข ปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานและกจกรรมตาง ๆ และงาสนอน ๆ ใหมประสทธภาพสอดคลองกบนโยบาย เปาหมายและวตถประสงคในการจดการศกษา

ดานท 2 การจดการเรยนการสอนเปนบทบาทหนาทของบคลากรในโรงเรยนทมหนาท จดกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนรตามหลกการและจดมงหมายของหลกสตร โดยการศกษากรอบ

ดานท 3 การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนรเปนบทบาทของบคลากรทกฝายเขามสวนรวมจดขนเพอสงเสรมการเรยนรของผเรยน ทงกจกรรมประจ าวน ประจ าสปดาห ประจ าภาคเรยน ประจ าป และกจกรรมวนส าคญตาง ๆ

ดานท 4 การจดกจกรรมชมชนสมพนธเปนกจกรรมทบคลากรในโรงเรยนจดขนเพอสงเสรมการเรยนรโดยใหผปกครอง ชมชน และหนวยงานอน ๆ เขามารวมในกระบวนการเปนเครองมอส าคญในการเชอมโยงการเรยนรระหวางโรงเรยนกบชมชน และสงเสรมการเรยนรสชมชนใหมสวนรวม72

จากแนวคดนกวชาการและนกบรหารการศกษา สรปไดวาความหมายของ การบรหารสถานศกษาขนพนฐาน หมายถง กระบวนการด าเนนงานตาง ๆ โดยมแบบแผน วธการและขนตอน ตาง ๆ ในการปฏบตงานไวอยางมระบบและบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ ดงนน กระทรวงศกษาธการ จงไดก าหนดแนวทางในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน จ าแนกเปน 4 งาน คอ 1) การบรหารงานวชาการ 2) การบรหารงานงบประมาณ 3) การบรหารงานบคคล 4) การบรหารงาน ทวไป

72Hoy, Wayne K. and Cecil G, Miskel, Education Administration: Theory,

Research and Practice, 6th ed. (Mc Graw – Hill International Edition, 2001), 52 – 55.

33

ผบรหารสถานศกษา ผบรหารสถานศกษามบทบาทตอการบรหารสถานศกษา โดยเฉพาะผบรหารสถานศกษา

ในดานวชาชพ เพราะสถานศกษาเปนระบบยอยของระบบการศกษาและระบบส งคม การจดการศกษาในสถานศกษาจงตองสอดคลองกบการเปลยนแปลงทเกดจากความกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลย ผบรหารสถานศกษายงตองเปนผช านาญทางการเปลยนแปลง รวมทงการจดการศกษาใหมคณภาพดวย73

ความหมายของผบรหารสถานศกษา จากการศกษาเอกสาร แนวคดและงานวจยทเกยวของผบรหารสถานศกษา นกการศกษา

หลายทานไดใหความหมายของ “ผบรหารสถานศกษา” ดงน พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ใหความหมาย ค าวา ผบรหารสถานศกษา” หมายถง

บคลากรวชาชพทรบผดชอบการบรหารสถานศกษาแตละแหงของรฐและเอกชน74 พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 บญญตไว

ในมาตรา 39 ใหสถานศกษาทจดการศกษาขนพนฐานมผอ านวยการสถานศกษาเปนผบงคบบญชาขาราชการ มอ านาจหนาทในการบรหารกจการของสถานศกษาใหเปนไปตามกฎหมาย75

ส านกงานปฏรปการศกษา กลาววา ผบรหารสถานศกษา หมายถง บคลากรวชาชพท รบผดชอบ การบรหารสถานศกษาการบรหารสถานศกษาแตละแหงของรฐและเอกชน76

ส านกเลขาธการครสภา ใหความหมายของผบรหารสถานศกษาวา ผบรหารสถานศกษา หมายความวา บคคลซงปฏบตงานในต าแหนงผบรหารสถานศกษาของรฐและสถานศกษาอนทจด การศกษาปฐมวยขนพนฐาน และอดมศกษาต ากวาปรญญาตรทงของรฐและเอกชน77

73ปรยาพร วงศอนตรโรจน, จตวทยาการบรหารงานบคคล (กรงเทพฯ: บรษทพมพดจ ากด,

2555), 44 74พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.

2545 (กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546), 3. 75พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 (กรงเทพฯ:

องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2546), 3. 76ส านกงานปฏรปการศกษา, แนวทางการบรหารและจดการศกษาในเขตพนท

การศกษาและสถานศกษา, พมพครงท 2 (กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปการศกษา, 2545), 3. 77ส านกงานเลขาครสภา, เกณฑมาตรฐานวชาชพครสภา พ.ศ. 2546 (กรงเทพฯ: ครสภา,

2546), 2.

34

สรปไดวา ผบรหารสถานศกษา หมายถง บคลากรทผรบผดชอบบรหารจดการศกษา เพอใหจดการเรยนการสอนประสบผลส าเรจตามเปาหมายของการจดการศกษา

คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา เดวส (Davis) ไดสรปปจจยทสงผลตอความส าเรจในการเปนผน าขององคการม

คณลกษณะ 4 ประการ คอ 1. การมสตปญญาด บคคลในระดบหวหนาจะมสตปญญาเฉลยวฉลาดกวาผเปนลกนอง

และทนาสนใจ คอ พบวาคนทเปนหวหนาจะมสตปญญามากกวาลกนองไมมากนก 2. มความจดเจนและกวางในการคนทเปนหวหนาจะมอารมณมนคง เปนผใหญ มความ

สนใจและมกจกรรมตาง ๆ กวางขวางกวามความเชอมนในตนเอง 3. มการกระตนภายในและความปรารถนาทจะมความส าเรจในดานการท างานคนทเปน

ผน าจงมความสมพนธกบแรงกระตนจงใจคอนขางสงมากตอความส าเรจของงาน แรงกระตนนเกดขนจากภายในตวของเขาเองมากกวาจากรางวลภายนอก

4. ทศนคตทางมนษยสมพนธ หวหนาหรอผทประสบความส าเรจในการท างานจะ ตระหนกถงความมคณคา และศกดศรของลกนองสามารถทจะไดรบความจรงถงคณคาอกนยหนง คอ เปนคนทมองเหนความมคณคาของลกนองมากกวาการทจะใหงานส าเรจเพยงอยางเดยว 78

นพนธ กนาวงศไดกลาววา คณลกษณะของผบรหารสถานศกษาโดยทวไปพงมคอ เปนผม ความรความสามารถ คณธรรมประจ าใจและมพฤตกรรมในการประพฤตปฏบตตนใหเปนคนดและ ไดสรปลกษณะทส าคญของผบรหารโรงเรยนไว3 ประการ คอ

1. ภมรผบรหารสถานศกษาตองมความรทางวชาบรหารศาสตร เขาใจหลกการ แนวคด ทฤษฎทางการบรหาร มทกษะทจ าเปนในการบรหารงาน รวมทงมความรทางดานพฤตกรรมศาสตร มความเปนผน า มมนษยสมพนธ มเทคนควธดานการประสานงาน การแกปญหา และการตดสนใจ เปนตน

2. ภมธรรม ผบรหารสถานศกษาทดยอมมภมธรรมในการบรหาร มความเลอมใสศรทธา ในศาสนา โดยเฉพาะตองรจกการใชหลกธรรมทางศาสนา เพอการบรหารงาน เชน พรหมวหาร 4 , สปปรสธรรม 7, สงคหวตถ 4, อทธบาท 4 เปนตน

78Davis, F. B., Education Measurement and Their Interpretation (California:

Wadswort Publishing Company, n.d.), 222.

35

3. ภมฐาน หมายถง บคลกลกษณะทเหมาะสมในการเปนผบรหาร ทงดานการพดจา และการแตงกายตลอดจนบคลกภาพสวนบคคล79

ยงยทธ เกษสาคร ไดกลาวถง คณลกษณะทจ าเปนส าหรบผบรหารในการทจะท าใหการบรหารงานในองคการประสบความส าเรจ ประกอบดวยคณลกษณะ ดงน

1. มวฒภาวะทางอารมณ มความสขม เยอกเยน แกปญหาดวยเหตผล มความมนคง ทางอารมณ

2. มวสยทศนทกวางไกล คาดการณและประเมนสถานการณตาง ๆ ไดอยางถกตอง 3. ความสามารถในการบรหารความขดแยง มทางออกในการจดการกบสภาวการณ

ทขดแยงไดเหมาะสมกบสถานการณ 4. ความสามารถในการตดสนใจ ตดสนใจไดถกตอง รวดเรว และทนตอเหตการณ

โดยมเหตผลเพยงพอ 5. ความสามารถในการสอสาร สอสารไดกบคนทกระดบในองคการ มความสามารถ

ในการพดโนมนาวจงใจ การพดในทชมชน การเจรจาตอรอง 6. ความรอบรในงานทรบผดชอบและเรองอน ๆ ใสใจในการศกษาและพฒนาความร

ในงานทรบผดชอบและขาวสารขอมลทงภายในและภายนอกองคการ 7. ความขยนขนแขง มความมานะอดทนบากบนไมยอทองาย ๆ ทนตอความยากล าบาก

ไดรวมถงการเปนผทมสขภาพรางกายทแขงแรงสมบรณดวย 8. การเปนผรเรมสรางสรรครเรมในสงใหม ๆ ทเปนประโยชนอยเสมอไมยดตดกบรปแบบ

และวธการท างานแบบเกา ๆ 9. ความสามารถในการท างานเปนทมมความพรอมทจะท างานรวมกบผอนเปดรบความ

คดเหนจากสวนรวม และตดสนใจรวมกบกลมได 10. ความสามารถในการวเคราะหวนจฉยมความสามารถในการคาดเดาเหตการณตาง ๆ

มวธการคดวเคราะหปญหา ตลอดจนแนวทางแกไขได 11. มมนษยสมพนธ มทกษะทางสงคม ทกษะการประสานงานปรบตวไดดมความเปนมตร

ยดหยน รจกใหอภย มอารมณแจมใส อดทนตอค าวจารณได 12. ท างานภายในสภาวการณทกดดน สามารถบรหารความเครยด และความกดดน

ทเกดขนใหกลบคนเขาสสภาพปกตโดยเรว 13. มทศนคตทดตอองคการ มความคดไปในทศทางเดยวกนกบเปาหมายหลกขององคการ

79นพนธ กนาวงศ, หลกการบรหารการศกษา, พมพครงท 2 (พษณโลก: ตระกลไทย,

2543), 52.

36

14. มความสามารถในการวางแผนและประสานแผนไดด สามารถก าหนดแผนงาน ไดอยางเหมาะสม และด าเนนการใหเปนไปตามเปาหมายทวางไว

15. รจกใชสารสนเทศและเทคโนโลยททนสมยมาใชอยางเกดประโยชนสงสด80 ภาพร เรงไชย ไดกลาวถง คณลกษณะของผบรหารสถานศกษา หมายถงพฤตกรรมท

แสดงออกของบคคล รวมทงเปนศกยภาพทางคามรหรอทกษะทจะชวยใหผบรหารปฏบตงานใหส าเรจซงคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาเปนสงจ าเปนตอผบรหารบางคนกมมาแตก าเนดสวนหนง และเกดจากการเรยนรอกสวนหนง ไดแก ความรทวไป ภาวะผน าลกษณะนสยภาพพจนทมองเหน บทบาททางสงคม ตลอดจนความช านาญเฉพาะซงมสวนเกยวของกบการปฏบตงานใหเกดผลส าเรจ ดงนน คณลกษณะทมอยในตวผบรหารสถานศกษา จงมอทธพลตอประสทธภาพในการบรหารงานเปนอยางยง81

สมาน พงษจ านงค ไดจ าแนกคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาออกเปน 6 ดาน คอ 1. ดานบคลกภาพ หมายถง การแสดงออก พฤตกรรมหรอสงทปรากฏใหบคคลอนไดเหน

ไดแก ทางกาย มสขภาพกายทสมบรณแขงแรง การแตงกายทสะอาดเรยบรอย ถกตอง เหมาะสมกบกาลเทศะ มกรยามารยาทสภาพเรยบรอย ทางวาจา ไดแก พดจาสภาพ น าเสยงนาฟง ชดเจนเขาใจงาย ทางจตใจและดานอารมณ มสขภาพจตดมอารมณขน มองโลกในแงด มความกระตอรอรน กระฉบกระเฉง ยมแยมแจมใส มความมนคงทางอารมณ มความอดทน สงานไมยอทอตอความยากล าบากและอปสรรคปญหาทางสงคม คบงาย เปดเผย ยดหยนปรบตวเขากบสถานการณตาง ๆ ไดด รวมกจกรรมและรวมพฒนาชมชน

2. ดานความร ความสามารถ หมายถง การมความรความสามารถ ในงานทรบผดชอบ ไดแกความรในขอบขายการบรหารงานโรงเรยน มความรความสามารถในการวางแผน การประเมนแผน ประเมนโครงการ และการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรเปนผน าทางวชาการมความร ความเขาใจในหลกสตร และการบรหารหลกสตร ความรความสามารถในหลกวชาการบรหารและการจดการ ความรในหลกจตวทยาการท างานรวมกบคนอน และจตวทยาพฒนาการของเดก ความร ในการวจยและพฒนา ความรในบรบททางการบรหารการศกษา ไดแก การเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและประเพณของทองถน มความรในเรองพระราชบญญตการศกษา

80ยงยทธ เกษสาคร, ภาวะผน าและการท างานเปนทม, พมพครงท 8 (กรงเทพฯ: ส านกพมพ

ว. เจ. พรนตง, 2549), 23. 81สมาน พงษจ านง, “คณลกษณะของผบรหารสถานศกษามออาชพตามทศนะของ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน จงหวดชยภม.” (วทยานพนธหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา, 2547), 43.

37

แหงชาต แผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาตและแผนการศกษาศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม แหงชาตตลอดจนมความรกฎหมาย ระเบยบขอบงคบและแนวปฏบตของทางราชการทเกยวของกบ การศกษา

3. ดานทกษะทางการบรหาร หมายถง ความช านาญในการปฏบตงานตามบทบาท ทางการบรหารไดอยางถกตองและบรรลผลอยางมประสทธภาพ ดวยการใชทกษะตาง ๆ ไดแก ทกษะดานความคดและสตปญญา มการวเคราะห สงเคราะห และการประเมนสถานการณเพอ ประกอบการก าหนดนโยบาย การวางแผน การตดสนใจส งการ และแกปญหาไดถกตอง ทกษะ ดานมนษย มการบรหารทรพยากรมนษย การใชหลกมนษยสมพนธในการบรหารจดการ การประสานงาน การประสานประโยชนขององคการและประโยชนของบคคลเทคนคการแกปญหา และความขดแยงหลกการบรหารแบบมสวนรวม การมใจกวางรบฟงความคดเหนและเปดโอกาส ใหผอนไดรวมคด รวมท า และรวมรบผดชอบ การแสวงหาและระดมก าลงและทรพยากรมาใชในการ บรหารจดการศกษา ทกษะดานเทคนคและวธการมการใชหลกทฤษฎทางการบรหารและการ น าเทคนควธการ นวตกรรมและเทคโนโลยมาใชในการบรหารจดการ และการปฏบตงานตลอดจนการใชภาษาและการสอสารทถกตองเหมาะสม

4. ดานวสยทศน หมายถง มความคดรเรมสรางสรรค การรลก รรอบ รจดเดนจดดอย ของบคคล สถานทและปจจยตาง ๆ ทงภายในองคการและสภาพแวดลอม รกวางขวางในบรบททาง การศกษา รเทาทนการเปลยนแปลงของโลกยคปจจบน ความสามารถในการมองการณไกลการมองภาพในอนาคต การระดมพลงความคดและพลงสมองเพอก าหนดวสยทศนรวมผสมผสานวตถประสงค และเปาหมายขององคการ ทงระยะสนและระยะยาว ก าหนดเปาหมายในการด าเนนงานและสรางภาพลกษณของหนวยงานในอนาคตไดชดเจน และมความเปนไปไดเผยแพรและสอสารวสยทศน ใหบคลากรและผเกยวของทราบ สนบสนน สงเสรม ผลกดนบคลากร และแสวงหาวธการใหม ๆ เพอการปฏบตงานใหบรรลผลตามวสยทศน

5. ดานคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ หมายถง การประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทด ไดแก มความซอสตย สจรต และเสยสละเพองาน ในหนาทมความโอบออมอาร เมตตา หวงใยและใหความชวยเหลอผใตบงคบบญชา ทงดานการงานและเรองสวนตวมความยตธรรม ปฏบตตอผใตบงคบบญชาดวยความเปนธรรม และเสมอภาค ตรงตอเวลา อทศเวลาใหราชการ และถอประโยชนสวนรวมเปนหลก ปฏบตตามหลกศาสนาทตนนบถอ ยดมนในสามคคธรรม และสราง ความปรองดองในหนวยงาน เปนแบบอยางทดในการครองตน ครองคนและครองงาน ปฏบตหนาทโดยยดผลการพฒนาและประโยชนตอผเรยนเปนหลก มความรบผดชอบตอผลงาน โปรงใส สามารถ ตรวจสอบได ตลอดจนการปฏบตตามนโยบาย กฎหมาย ระเบยบและแนวปฏบตของทางราชการ

38

6. ดานประสบการณและผลส าเรจในการปฏบตงาน หมายถง มผลงานและประสบการณ ทไดปฏบตผานมาทงตามทไดรบมอบหมายในภารกจ และทไดรเรมสรางสรรคไดแก ประสบการณระยะเวลาในการปฏบตงานทผานมาตามบทบาทหนาทหรอทเกยวของดานคณวฒมการศกษา ฝกอบรม และดงานดานการบรหารจดการศกษา และการบรหารจดการองคการภาครฐและเอกชน ทประสบผลส าเรจ ดานความเปนนกวชาการ มผลงานทางวชาการ ไดแก บทความทางวชาการ งานวจย หนงสอหรอต ารา ผลส าเรจในการปฏบตงานในชวงทผานมาแสดงใหเหนถงการน าความร ความสามารถ ประสบการณ และทกษะทางการบรหารมาใชบรหารจดการและการปฏบตงานใหองคการบรรลผลอยางมประสทธภาพ และคณภาพมรองรอยการปฏบตงานใหเหนเปนทประจกษ และสามารถถายทอดความรและประสบการณทางการบรหารจดการใหผบรหารอนได82

ชยเสฏฐ พรหมศร กลาวถง คณลกษณะของผบรหาร ไววา คณลกษณะของผบรหารทมประสทธภาพ ประกอบดวยคณลกษณะทส าคญ 10 ประการ คอ

1. บคลกภาพ การเปนผบรหารระดบสงขององคกรจ าเปนตองมบคลกภาพทนาเชอถอ การแตงกายตองดดเหมาะสมกบกาลเทศะ การวางทาทางและกรยาทแสดงออกตองเปยมไปดวยความนาเชอถอและสะทอนถงพลงความสามารถของผบรหาร

2. การสอสาร การสอสารของผบรหารตองมประสทธภาพ ทงวจนภาษาและอวจนภาษา ผบรหารในยคปจจบนตองสามารถสอสารไดหลากหลายภาษา นอกจากนผบรหารยงตองมความสามารถ ในการใชภาษาทางเทคโนโลยเชน การใชคอมพวเตอรและอปกรณทประกอบดวยเทคโนโลยสมยใหม ซงถอเปนเรองทส าคญเปนอยางยงในปจจบนนอกจากนสงทส าคญทสดของการเปนผบรหาร คอ การรบฟงความคดเหนของบคคลอนและพยายามทจะคดกอนพดเสมอ เพอไมใหเกดปญหาท ตอง ตามมาแกไขในภายหลง

3. พลงแรงขบและความกระตอรอรน ความกระตอรอรนในการท างานของผบรหารจะ ชวยใหเกดบรรยากาศในการท างานทมความตนตวอยตลอดเวลา ท าใหผใตบงคบบญชาไมเกดความ เกยจครานและรสกเบอหนาย เพราะมหวหนาทเปนแบบอยางทด

4. ทศนคตเชงบวก การคดในมมบวกโดยตงอยบนพนฐานของความเปนจรงนน ท าให ผบรหารไมจมปลกอยกบปญหาหรออปสรรค ซงท าใหเกดความทอแท ทอถอย หมดแรงและสนหวง การมทศนคตในเชงบวกท าใหเกดขวญก าลงใจในการท างาน และมองเหนวกฤตเปนโอกาสทท าให ตนเองเกดความเขมแขงทจะไดฝกปรอขนอกระดบหนง นอกจากนทศนคตทางบวกยงชวยลดระดบ

82สมาน พงษจ านง, “คณลกษณะของผบรหารสถานศกษามออาชพตามทศนะของ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน จงหวดชยภม” (วทยานพนธหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา, 2547), 43.

39

ของความขดแยงทไมสรางสรรคในองคการขน และชวยลดความเครยดในการท างานซงอาจน าไปสโรคภยตาง ๆ ไดเปนอยางดอกดวย

5. เหนอกเหนใจผอน เขาใจผอน ถาผบรหารสามารถแสดงความรสกเขาอกเขาใจตอบคคลในองคการได กจะท าใหเกดความไวเนอเชอใจจากพนกงาน ซงน าไปสการทมเทก าลงความสามารถ อยางเตมทในการท างาน เพราะพนกงานไดใจจากผบรหาร นอกจากนความเขาอกเขาใจบคคลทเปน คแขงหรอฝายตรงกนขามกถอวามความส าคญเชนกน เพราะอาจน ามาซงการลดความขดแยงและ น าไปสการสรางมตรภาพและความสมพนธทดในทายทสด

6. ภาวะผน า ผบรหารในยคปจจบนตองปรบเปลยนทศนคตและวธการบรหารใหมโดยมการผสมผสานลกษณะภาวะผน าประเภทตาง ๆ เขาไวดวยกน ไมวาจะเปนลกษณะผน าแบบเผดจการ ลกษณะผน าแบบปลอยตามสบาย ลกษณะผน าแบบมสวนรวม และผน าแบบทปรกษา

7. อารมณขน การมอารมณขนท าใหชวยลดความตงเครยดของงาน และชวยสราง สมพนธภาพทดระหวางบคคล การมอารมณขนเปนเรองทประกอบกบทงประสบการณ การฝกฝน พรสวรรค ซงตองตงอยบนความพอเหมาะพอด ไมทะลงลามกหรอหยาบโลน หรอเปนการเสยดส ประชดประชน อนน าไปสความเจบชานาใจของอกฝาย ซงอาจท าใหเกดความขดแยงตามมาในภายหลง

8. ความรหลากหลาย/ เขาใจวฒนธรรม ผบรหารสมยใหมตองพยายามเปดโลกทศนตนเองใหมากขน พยายามรบชม รบฟงหรออานสงใหม ๆ ทเปนเรองทนอกเหนอจากทตนเองสนใจบางเพราะอาจมประโยชนตอการน าไปสการปรบคลนเขาหาฝายตรงขามไดไมมากกนอย

9. ความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรคท าใหเกดการพฒนาและเปลยนแปลงในองคกร และอาจน าไปสการสรางผลก าไรใหแกบรษทในทสด อยางไรกตาม การมความคดสรางสรรคนน ตองตงอยบนพนฐานของความถกตองเหมาะสมและมศลธรรม

10. ศลธรรม ผบรหารในฐานะผน าองคกรและบคคลหนงในสงคม จ าเปนทจะตองใหความส าคญกบเรองศลธรรมและจรยธรรมใหมาก ผบรหารตองระลกไวเสมอวาการปกครองโดยตงอยบนศลธรรมความถกตองนน น ามาซงความสงบสขแกตนเองและชวยปองกนความขดแยงไมใหเกดขนทงภายในและภายนอกองคกรไดดวย83

ธระ รญเจรญ ไดกลาวถง การบรหารสถานศกษาตนแบบวาหมายถงผบรหารทคณลกษณะทางวชาชพและคณลกษณะสวนบคคลตามเกณฑมาตรฐาน คอ

1. คณลกษณะทางวชาชพ ผบรหารสถานศกษาควรมลกษณะความเปนผน าทเขมแขงโดยเฉพาะเปนผน าการเปลยนแปลงซงหมายถง สามารถชกน าหรอสรางแรงจงใจใหผรวมงานเกดการ

83ชยเสฏฐ พรหมศร, การจดการความขดแยงในองคกร (กรงเทพฯ: ออฟเซท ครเอชน,

2550), 33.

40

เปลยนแปลงการปฏบตงานทางการศกษามการวางแผนการท างานมความคดรเรมสรางสรรค มความสามารถมทกษะการบรหารทดเยยมมการประเมนการท างานอยางครบวงจร มประสบการณ ดานการบรหารเปนอยางด และความตงใจจรงในการบรหารงานโรงเรยนดวยความเชยวชาญ ในวชาชพของตนสามารถปฏบตงานในรปแบบของการตดสนใจอยางมสวนรวมและบรหารงานโดยมงเนนประโยชนสงสดตอการพฒนาการเรยนรของผเรยนผบรหารสถานศกษาจ าเปนตองเปนผน า ทมความรและรจกแสวงหาความรใหทนตอความเปลยนแปลงของสงคมโดยเฉพาะอยางยงในชวงท ทกฝายก าลงรวมมอกนปฏรปการศกษาผบรหารสถานศกษาจ าเปนตองมความรเกยวกบพระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 เปนอยางดใหการสนบสนนและอ านวยความสะดวกดานการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ สนบสนนการพฒนา บคลากรและการพฒนาตนเอง นอกจากนน ยงตองสงเสรมใหพอแมผปกครองและชมชนมสวนรวม ในกจกรรมของโรงเรยน

2. คณลกษณะสวนบคคล ผบรหารสถานศกษาควรเปนแบบอยางทดของบคลากรในสถานศกษา มบคลกภาพทดมปฏภาณไหวพรบด มการตดสนใจและแกปญหาไดด มมนษยสมพนธด มความรบผดชอบสงมใจเปดกวาง พรอมทจะรบฟงความคดเหนของผอนมความซอสตยสจรตยตธรรม มคณธรรมจรยธรรมมความอตสาหะวรยะอดทน มความเสยสละมความสม าเสมอมนคง มความเชอมน ในตนเอง มความสามารถในการสอสาร มความกลาในการพดและการปฏบต มความตนตวอยเสมอ มสขภาพดเปนผประสานงานทด เปนนกพฒนาและนกบรการสงคม รจกพฒนาตนเองและสงคมม ความเปนประชาธปไตยมความรกในสถาบนของชาต และอนรกษศาสนา ศลปะวฒนธรรมธรรมชาตและสงแวดลอมนอกจากนน ผบรหารควรเปนผทไดรบการยอมรบจากบคลากรในโรงเรยนและชมชน อกครง84

จากการทนกวชาการไดใหแนวคดเกยวกบคณลกษณะของผบรหารสถานศกษาสรปไดวา ผบรหารสถานศกษาจะตองเปนผมความรความสามารถ มวสยทศนกวางไกล มมนษยสมพนธทด มบคลกภาพทด รางกายแขงแรง มคณธรรมและตองมภาวะผน าจงจะสามารถสรางศรทธาในทมงาน ไดซงจะสงผลใหการบรหารประสบความส าเรจอยางมประสทธภาพ

บทบาทและหนาทของผบรหารสถานศกษา สมศกด คงเทยง และคณะ ไดกลาวถงมาตรฐานการก าหนดต าแหนงขาราชการ

สายผบรหารสถานศกษา ไดก าหนดลกษณะทตองปฏบตและรบผดชอบในสถานศกษา คอ ควบคม ดแล สงเสรม ปกครอง กจกรรมและการปฏบตงานอน ๆ ทเกยวของ ซงการปฏบตของผบรหาร

84ธระ รญเจรญ, ความเปนมออาชพในการจดและบรหารการศกษายคปฏรปการศกษา

(กรงเทพฯ: แอล. ท. เพรส จ ากด, 2550), 46.

41

สถานศกษา เปนการจดการศกษาใหความรและประสบการณ การอบรมเยาวชนใหเปนพลเมอด ของชาต เปนการจดการศกษาตามนโยบายของรฐและบรรลวตถประสงคทก าหนดไวอยางมประสทธภาพและประสทธผล ผบรหารสถานศกษาในฐานะผบงคบบญชาสงสดในสถานศกษา จงจ าเปนตอง มความร ความเขาใจ เกยวกบบทบาทและภารกจทรบผดชอบในการบรหารสถานศกษาและปฏบตภารกจไดอยางดยง ดงน

1. ก าหนดนโยบายและชแนวทางปฏบตในสถานศกษา โดยผบรหารสถานศกษา เปนผวเคราะหนโยบายจากหนวยเหนอ น ามาวางเปนนโยบายของสถานศกษา พรอมทงก าหนด แนวทางปฏบตไวชดเจนใหผถอปฏบตสามารถเขาใจไดตรงกนและน าไปปฏบตไดถกตอง

2. ก าหนดกรอบแผน งาน โครงการ กจกรรมตามนโยบาย 3. ก าหนดผรบผดชอบงาน แผนงาน งาน โครงการ กจกรรม โดยการพฒนาองคกรและ

จดตงเปนคณะกรรมการทกขนตอนของการด าเนนการตามนโยบายแผนงาน โดยสามารถควบคมตรวจสอบ ตดตามงานไดทกระยะจนกวางานนน ๆ จะสมฤทธผลตามตองการ

4. กระตน เรงรด ใหผรบผดชอบด าเนนการตามก าหนดเวลาของแผน 5. ตดตามและนเทศ ผบรหารจ าเปนตองควบคม ตดตาม ดแล และนเทศเพอใหงาน

เปนไปตามนโยบายแผน 6. การประเมนผลงาน เพอการประชาสมพนธผก าหนดรปแบบและแนวทางการประเมนผล

เพอน าไปสการประชาสมพนธและการรายงานผลการปฏบตใหผเกยวของตอไป85 เศาวนต เศาณานนท86 ไดกลาวถงบทบาทของผน า เปนบทบาทหนาทของผน าทพบเหน

โดยทวไป ไมไดเนนทสถานการณใดสถานการณหน ง ซงอาจสงผลตอการมบทบาทหนาทของผน า ท าใหผบรหารเขาใจบทบาทหนาท และมทกษะในการปฏบตบทบาทหนาทนนไดอยางเหมาะสม และมประสทธภาพมากขน ขอเสนอแนะทจะชวยใหผน าใชบทบาทหนาทไดอยางมประสทธภาพ มากขน คอ

1. เลอกใชบทบาทหนาททสนบสนนความส าเรจของงาน และความสมพนธกบคนท างาน ผน าทประสบความส าเรจจะรถงความส าคญของทงงานและคนปฏบตงาน ถงแมวาทงสองสงนบางทก ขดแยงกนกตาม ดงนนผน าตองหาวธการใหไดมาซงสมดลระหวางทงสองอยางใหได ตวอยางเชน ผน าไดพยายามชวยใหคนปฏบตงานแกไขขอบกพรองในการท างานดวยการสนบสนน ใหก าลงใจแทน

85สมศกด คงเทยง และคณะ, การบรหารงานบคคลและการพฒนาทรพยากรมนษย

(กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง,2543), 13. 86เศาวนต เศาณานนท, ภาวะผน า , พมพครงท 3 (นครราชสมา : สถาบนราชภฏ

นครราชสมา, 2543), 45.

42

การตเตยน เพอใหผปฏบตงานมความรความสามารถในการท างานไดส าเรจมากขน และก าลงใจทจะพฒนาตนเองในการท างานครงตอไป

2. มบทบาทตามวตถประสงค ล าดบและความส าคญของงาน การใชบทบาทใหสนบสนน งาน ยงไมเพยงพอตอความส าเรจ แตตองมบทบาทตามวตถประสงค ล าดบ และปฏบตงานอยางไรทศทาง บางทนอกจากไมสนบสนนสงทองคการตองการแลว ยงท าใหความพยายามของคนท างาน สญไปเฉย ๆ อยางไรคา ไมกอใหเกดประโยชนใด ๆ กลบมา ผน าทมประสทธภาพจะมวตถประสงค ล าดบ และความส าคญของงานทตองการ (หรอวสยทศน) เปนตวเรงเราใหมพฤตกรรมการท างาน แบบรกมากกวารอรบ

3. เลอกบทบาทหนาททเหมาะสมกบสถานการณ งานบรหารเปนงานทซบซอน และ คาดการณลวงหนาไมคอยได ทงยงไมมบทบาทใดหรอชดใดทเหมาะสมไปกบทกสถานการณ ถงแม ผน าจะใชสญชาตญาณในการโตตอบหรอแกไขปญหาตาง ๆ ได แตผน าทมประสทธภาพจะตองเรยนรสถานการณและปรบบทบาทหนาทของตนเองเขาหามน ดงนนผน าจงตอวงเปนบคคลทรจดยดหยน และการเปลยนแปลงตลอดเวลาของการมรสมพนธระหวางบคคล เพอมาใชเปนตวก ากบบทบาทหนาท ใหประสบความส าเรจมากทสด

4. แสดงบทบาทหนาทเพอพฒนาททกษะการบรหาร ผน าสามารถใชผลการศกษาบทบาท หนาททมอยมาใชอธบายถงบทบาของตนเองและผอน เพอใหมความเขาใจเหตผลในการทแสดงบทบาท เชนนนมากขน ฉะนนบทบาทหนาททไดน าเสนอไว จงถอวาเปนเครองมอทชวยในการท าการวเคราะห บทบาทหนาทเหมาะสมกบสถานการณของแตละงานไดอยางด การแสดงและวเคราะหบทบาทหนาท จะเปนการพฒนาทกษะการบรหารของผน าไดอยางดยง

นอกจากนยงมนกวชาการไดกลาวถงบทบาทของผบรหารสถานศกษา ทสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไวหลายทาน ดงน

รง แกวแดง กลาวถงภาพลกษณของผบรหารสถานศกษายคใหมไวดงน ผบรหารสถานศกษา ยคใหมจะตองมความเปนผน าทางวชาการทเขมแขง เปนผจดการทเฉยบแหลม เปนผประสานงาน ชมชนทด เปนผอ านวยความสะดวกทเชยวชาญ และเปนผทมวสยทศนกวางไกล บทบาทของผบรหารสถานศกษาทสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ซงมนกวชาการหลายทาน ไดวเคราะหบทบาทของผบรหาร ลวนแตเปนบทบาทหนาทส าคญทผบรหารสถานศกษาพงจะตอง ปฏบตตามบทบาทดงกลาว ในทนขอสรปบทบาทของผบรหารทสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษา แหงชาต พ.ศ. 2542 ไว 4 ประการ คอ

1. บทบาทนกคด ผบรหารจะตองเปนผมวสยทศน คดหาวธการใหม ๆ ในการท างานให บรรลเปาหมายอยเสมอ

43

2. บทบาทหนาททางวชาการ ผบรหารจะตองมความรเชยวชาญทจะสรางสรรคผลงานทางวชาการอยเสมอ

3. บทบาทผจดการท เฉยบแหลม ผบรหารจะตองเปนผทมทกษะในการบรหาร เปนนกประสาน เพอใหการจดการศกษาบรรลผลตามวสยทศน เกดประสทธผลและประสทธภาพ

4. บทบาทนกปฏบตทมงผลสมฤทธ ผบรหารจะตองเปนผมความเพยรพยายามทมความมงมนอดทนทจะท างานใหบรรลเปาหมาย สรางผลงานอยางมประสทธภาพ ปฏบตงานดวยความซอสตย สจรต กระบวนการบรหารโปรงใสตรวจสอบได87

ชาญชย อาจนสมาจาร ไดกลาวถงบทบาทหนาทของผบรหารสถานศกษา โดยแบงหนาทของผบรหารไวดงน

1. ในดานวตถประสงค ผบรหารควรเปผก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และจดมงหมาย โดยระลกเสมอวาอะไรคอสงทดทสดส าหรบนกเรยน สนบสนนบคลากรใหปฏบตงานตามเปาหมายและวตถประสงค จะตองใหบคลากรทางการศกษายอมรบเปาหมายไปในทางเดยวกน คนหาวธทเหมาะสมทจะท าใหเปาหมายบรรลผลสมฤทธประสานความรวมมอและกอใหเกดความสามคคในระหวางบคลากรทางการศกษาดวยกน

2. ในดานการวางแผน ผบรหารควรออกแบรปแบบเพอการปฏบตงานไวลวงหนา โดยผาน ทางเลอกแนวทาง (Alternatives) ทดทสด ออกแบบเพอการปฏบตงานปฏบตงานไวลวง ก าหนดผล ทไดจาการปฏบตงาน ท าความกระจางในสงทตองการใหผลสมฤทธผลวางแผนส าหรบผลสมฤทธ และปรบปรงระบบคานยมของสงคม ท างานใหยดหยน ท าแผนใหสมบรณ ทบทวนแผนสม าเสมอ ปรบแผนใหเขากบแผนประเทศ ตงอยบนพนฐานการวจย ท าแผนใหเปนจรงและปฏบตได ใชบรการ ผเชยวชาญท าใหบคลากรทางการศกษาทกคนเขาใจแผน

3. ในดานการจดการ ผบรหารควรวางโครงสรางการจดองคการใหมความสมพนธกน ก าหนดหนาทรบผดชอบ สงเสรมพฤตกรรมกลมทสงผลตอผลสมฤทธตามวตถประสงคทางการศกษา สรางความมนใจและความปลอดภยใหกบกลม สรางบรรยากาศแหงความรวมมอโดยกระบวนการแบบประชาธปไตย เคารพและไววางใจในบคลากร

4. ในดานการปฏบตงาน ผบรหารควรแนะน าบคลากรในการท างานด าเนนกจกรรม โดยยด วตถประสงคเปนทตง ประสานงานและควบคมทศทางการท างานใหไดผลมากโดยลงทนนอยทสด เคารพความรบคลกภาพและเกยรตของบคลากรทกคน ท าใหบคลากรม ความรกและความพงพอใจ ในตนเอง สรางพลงสามคค ประสานงานระหวางคร นกเรยนและผปกครอง ประสานงานหลก วธการ สอน กฎระเบยบบรรยากาศและสงแวดลอมใชอ านาจและหนาทในการตดสนใจท ากจกรรมตาง ๆ

87รง แกวแดง, การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา (กรงเทพฯ: ขาวฟาง, 2546), 23.

44

ของบคลากร ท าใหบคลากรรบผดชอบตองาน แกไขปญหาอยางมขนตอน เขาใจความรสกและ การตดสนใจของบคลากร หลกเลยงการใชความคดเหนของตนเพยงฝายเดยว

5. ในดานการประเมนผล ผบรหารประเมนผลโดยเทยบมาตรฐานและคานยมทก าหนด คนหาจดออนและจดแขงเพอใชในการแกไขบคลากร ประเมลผลเพอปรบปรงงานสรางความพงพอใจ ใหกบประชาชน ประเมนเจตนารมณของประชาชน ประเมนอยางตอเนองเพอการปรบงานและ ปรบปรงตนเอง88

เสนาะ ตเยาว ไดกลาวถงบทบาทและหนาทของผบรหารสถานศกษาวา ผบรหาร สถานศกษาไมไดท าหนาทสงงานอยางเดยว แตมงานประจ าซงเรยนวา เปนบทบาท (Role) ของ ผบรหารทดไมตองใชความเชยวชาญหรอความถน แตผบรหาร ตองท าไดอยางเหมาะสมเสมอนเปน หนาทอยางหนงทหลกเลยงไมได และในฐานะการด ารงต าแหนงบรหาร บทบาทของผบรหาร แบงเปน บทบาทหลก 3 บทบาท ดงน

1. บทบาทความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal role) เปนบทบาททางดานลกษณะ ของผบรหาร แสดงออกถงความสมพนธภายในองคการ และระหวางองคการกบภายนอกโดยใชความร ทางดานการเขยนและการพดของผบรหารเปนส าคญ

2. บทบาททางดานขอมล (Information role) เปนบทบาทเกยวกบการประมวลขอมล คอการรบขอมล การใหขอมล และการวเคราะหขอมลเพอประโยชนแกองคการโดยอาศยความรทางดานขอมลเปนส าคญ

3. บทบาทในทางการตดสนใจ (Decision role) ผบรหารจะตองเกยวของกบการตดสนใจตลอดเวลา89

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546มาตรา 39 สถานศกษาและสวนราชการทจดการศกษาขนพนฐาน หรอสวนราชการทเรยกชออยางอน มอ านาจ หนาทตามทก าหนดไวใหเปนหนาทของสวนราชการนน ๆ โดยใหผอ านวยการสถานศกษา หรอ หวหนาสวนราชการทเรยกชอเปนผบงคบบญชาขาราชการและมอ านาจหนาท ดงน

1. บรหารกจการของสถานศกษาหรอสวนราชการใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ ทางราชการและของสถานศกษาหรอสวนราชการ รวมทงนโยบายและวตถประสงคของสถานศกษาหรอสวนราชการ

88ชาญชย อาจนสมาจาร, ทกษะภาวะผน า (กรงเทพฯ: มลตอนฟอรเมชนเทคโนโลย,

2550), 40. 89เสนาะ ตเยาว, หลกการบรหาร, พมพครงท 6 (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

2551), 50.

45

2. ประสานระดมทรพยากรเพอการศกษา รวมทงควบคมดแลบคลากร การเงน การพสด สถานท และทรพยสนอนททางราชการ ใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบและขอบงคบของทางราชการ

3. เปนผแทนของสถานศกษาหรอสวนราชการในกจการทวไป รวมทงการจดท านตกรรมสญญาในราชการของสถานศกษา หรอสวนราชการตามวงเงนงบประมาณทสถานศกษาหรอสวนราชการไดรบมอบอ านาจ

4. การจดท ารายงานประจ าป เกยวกบกจการของสถานศกษาหรอสวนราชการเพอเสนอตอคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

5. อ านาจหนาทในการอนมตประกาศนยบตร และวฒบตรของสถานศกษาใหเปนไปตามระเบยบทคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานก าหนด

6. ปฏบตงานอน ตามทไดรบมอบหมายจากรฐมนตรวาการ กระทรวงศกษาธการ ปลดกระทรวง เลขาธการสภาการศกษา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการการอดมศกษา เลขาธการคณะกรรมการอาชวศกษา และผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา รวมทงงานอนทกระทรวงมอบหมาย90

พระราชบญญตระเบยบบรหารขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547มาตรา 27 ใหผบรหารสถานศกษาเปนผบงคบบญชาขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษา และมอ านาจหนาท ดงตอไปน

1. ควบคม ดแลใหการบรหารงานบคคลในสถานศกษาสอดคลองกบนโยบาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หลกเกณฑและวธการตามท ก.ค.ศ. และ อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษาก าหนด

2. พจารณาเสนอความดความชอบของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษา

3. สงเสรม สนบสนนขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษาใหมการพฒนาอยางตอเนอง

4. จดท ามาตรฐาน ภาระงานส าหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษา 5. ประเมนผลการปฏบตงานตามมาตรฐานของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

เพอเสนอตอ อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา

90พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 (กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ, 2546), 13.

46

6. ปฏบตหนาทอนตามทบญญตน กฎหมายอนหรอตามทอ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษาหรอคณะกรรมการสถานศกษามอบหมาย91

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 ไดกลาวถง อ านาจหนาทของสถานศกษา และของผอ านวยการสถานศกษาตามการบรหารงานดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไปตามกฎหมายการศกษาตอไปน92

การบรหารงานวชาการ งานวชาการเปนงานหลก หรอเปนภารกจหลกของสถานศกษาทพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 มงใหกระจายอ านาจในการบรหารจดการไปใหสถานศกษาใหมากทสด ดวยเจตนารมณทจะใหสถานศกษาด าเนนการไดโดยอสระ คลองตว รวดเรว สอดคลองกบความตองการของผเรยน สถานศกษา ชมชน ทองถน และการมสวน รวมจากผมสวนไดเสยทกฝาย ซงจะเปนปจจยส าคญท าใหสถานศกษามความเขมแขงในการบรหารและการจดการ สามารถพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนการวดผลประเมนผลรวม ทงการวดปจจยเกอหนนการพฒนาคณภาพนกเรยน ชมชน ทองถน ไดอยางมคณภาพและม ประสทธภาพขอบขายและภารกจประกอบดวย

1. การพฒนาหลกสตรสถานศกษาและหลกสตรทองถน 2. การพฒนากระบวนการเรยนร 3. การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา 4. การพฒนาแหลงเรยนร 5. การนเทศการศกษา 6. การพฒนาสอ, นวตกรรม และเทคโนโลย 7. การวดและประเมนผลการเรยนของนกเรยน 8. การสงเสรมความรแกชมชน 9. การแนะแนวการศกษา 10. การพฒนาระบบประกนคณภาพ 11. การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน 12. การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกชมชน

91พระราชบญญตระเบยบบรหารขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547

(กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ, 2548), 12 – 13. 92พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 (กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ, 2548), 19.

47

13. การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาและองคกรอน 14. การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร 15. การจดท าระเบยบและแนวปฏบตเกยวกบงานดานวชาการของสถานศกษา 16. การคดเลอกหนงสอ แบบเรยนเพอใชในสถานศกษา 17. การพฒนาและใชสอเทคโนโลยเพอการศกษา93 สรปไดวา การบรหารงานวชาการ หมายถง การบรหารทเกยวกบการพฒนาคณภาพ

การศกษา ประกอบดวย การพฒนาหลกสตรสถานศกษา การพฒนากระบวนการเรยนร การวดประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาการพฒนาสอนวตกรรม และเทคโนโลยเพอการศกษา การพฒนาแหลงเรยนร การนเทศการศกษาการแนะแนวการศกษา การพฒนาการประกนคณภาพ การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน ผบรหารสถานศกษาจะตองม ความรดานวชาการสามารถบรหารจดการพฒนางานวชาการในสถานศกษาใหมคณภาพสนองตอ ความตองการความสนใจและศกยภาพของผเรยนผปกครอง ชมชนและทองถน

การบรหารงบประมาณ การบรหารงบประมาณของสถานศกษา หมายถง การวางแผนการใชทรพยากรใหบรรล

วตถประสงคของแผนงานและโครงการทตงไวอยางมประสทธภาพ เปนไปตามความตองการของ หนวยงานและผทเกยวของทกฝายม โปรงใสตรวจสอบได มความโปรงใสและความรบผดชอบท ตรวจสอบได ภายใตการบรหารจดการทรพยากรทมงประสทธภาพและประสทธผลอกดวยในดาน การบรหารงบประมาณ ผบรหารควรมกระบวนการพจารณางบประมาณทมระสทธภาพขอบขาย และภารกจประกอบดวย ดงน

1. การจดท าแผนงบประมาณและค าขอตงงบประมาณ 2. การจดท าแผนปฏบตการใชจายเงน 3. การอนมตการใชจายงบประมาณทไดรบจดสรร 4. การขอโอนและการขอเปลยนแปลงงบประมาณ 5. การรายงานผลการเบกจายงบประมาณ 6. การตรวจสอบตดตามและรายงานการใชงบประมาณ 7. การตรวจสอบตดตามและรายงานการใชผลผลตจากงบประมาณ 8. การระดมทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา 9. การปฏบตงานอนใดตามทไดรบมอบหมายเกยวกบกองทนเพอการศกษา

93พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 (กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ, 2546), 12-19.

48

10. การบรหารจดการทรพยากรเพอการศกษา 11. การวางแผนพสด 12. การก าหนดรปแบบรายการ หรอคณลกษณะเฉพาะของครภณฑ หรอสงกอสราง

ทใชเงนงบประมาณเพอเสนอตอปลดกระทรวงศกษาธการหรอเลขาธการคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐานแลวแตกรณ

13. การพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศเพอการจดท าและจดหาพสด 14. การจดหาพสด 15. การควบคมดแล บ ารงรกษาและจ าหนายพสด 16. การจดหาผลประโยชนจากทรพยสน 17. การเบกเงนจากคลง 18. การรบเงน การเกบรกษาเงน และการจายเงน 19. การน าเงนสงคลง 20. การจดท าบญชการเงน 21. การจดท ารายงานทางการเงนและงบการเงน 22. การจดท าหรอจดหาแบบพมพบญช ทะเบยน และรายงาน การบรหารงานบคคล การบรหารงานบคคล มาจากภาษาองกฤษวา Personnel managementซงในภาษาไทย

ในความหมายเดยวกนหลายค า เชน การบรหารบคคล การจดการงานบคคล การเจาหนาท และ การบรหารงานเจาหนาท เปนตน ความหมายของค าวา การบรหารงานบคคล ไดมผใหความหมาย ไวหลายความหมาย ซงจะยกตวอยางพอเปนแนวทาง ดงน

ธงชย สนตวงษ กลาวถงความหมายของการบรหารงานบคคลวา หมายถงภารกจของ ผบรหารทกคน (และของผช านาญการดานงานบคคลโดยเฉพาะ) ทมงปฏบตในกจกรรมทงปวง ทเกยวกบบคคล เพอใหปจจยดานการบรหารงานบคคลขององคกรทมประสทธภาพสงสดตลอดเวลา อนจะสงผลตอเปาหมายขององคกร94

ธรวฒ ประทมนพรตน ไดใหความหมายของการบรหารงานบคคลวาหมายถง ภารกจ อยางหนงของบคคล ผทเปนผบรหารการศกษา ทจะกระท าไปตามขนตอนตอไปนคอ การวางแผน เพอใหไดมาซงบคคล การสรรหา บรรจ แตงตง การพฒนา บ ารงขวญ การจงใจการใหคาตอบแทน การบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล ไดกลาวไววา การบรหารงานบคคลในสถานศกษา เปนภารกจส าคญทมงสงเสรมใหสถานศกษาสามารถปฏบตงานเพอตอบสนองภารกจของสถานศกษา

94ธงชย สนตวงษ, องคการและการบรหารงาน (กรงเทพฯ: วฒนาพานช, 2551), 237.

49

เพอด าเนนการดานการบรหารงานบคคลใหเกดความคลองตว อสระภายใตกฎหมาย ระเบยบ เปนไป ตามหลกธรรมาภบาล ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาไดรบการพฒนา มความรความสามารถ มขวญก าลงใจ ไดรบการยกยองเชดชเกยรต มความมนคงและกาวหนาในวชาชพ ซงจะสงผลตอ การพฒนาคณภาพการศกษาของผเรยนเปนส าคญ95

สมพงศ เกษมสน ใหทศนะวา ขอบขายการบรหารงานบคคล ประกอบดวย 8 ประการ คอ การวางแผนเกยวกบการบรหารงานบคคล การสรรหาบคคล การก าหนดอตราเงนเดอนและคาจาง การประเมนผลการปฏบตงาน การปนบ าเหนจ การปกครองบงคบบญชา การพฒนาบคคลการจด ประโยชนเกอกล และการวจยเกยวกบการบรหารบคคล ขอบขายและภารกจประกอบดวย ดงน96

1. การวางแผนอตราก าลง 2. การจดสรรอตราก าลงขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 3. การสรรหาและบรรจแตงตง 4. การเปลยนต าแหนงใหสงขน การยายขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 5. การด าเนนการเกยวกบการเลอนขนเงนเดอน 6. การลาทกประเภท 7. การประเมนผลการปฏบตงาน 8. การด าเนนการทางวนยและการลงโทษ 9. การสงพกราชการและการสงใหออกจากราชการไวกอน 10. การรายงานการด าเนนการทางวนยและการลงโทษ 11. การอทธรณและการรองทกข 12. การออกจากราชการ 13. การจดระบบและการจดท าทะเบยนประวต 14. การจดท า บญชรายชอและใหความเหนเกยวกบการเสนอขอพระราชทาน

เครองราชอสรยาภรณ 15. การสงเสรมการประเมนวทยฐานะขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 16. การสงเสรมและยกยองเชดชเกยรต 17. การสงเสรมมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพ 18. การสงเสรมวนย คณธรรมและจรยธรรมส าหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

95ธรวฒ ประทมนพรตน, การบรหารงานบคลากรทางการศกษา (สงขลา: มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ สงขลา, 2531), 34. 96สมพงษ เกษมสน, การบรหาร (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2550), 12.

50

19. การรเรมสงเสรมการขอรบใบอนญาต 20. การพฒนาขาราชการครและบคลากรทางการศกษา กลาวโดยสรปวา การบรหารงานบคคลเปนกระบวนการทจะท าใหบคคลปฏบตหนาท

เพอใหองคกรบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ โดยทบคคลพงพอใจตอผลงานและผลประโยชน ทไดตอบแทน เกดความมงมนทจะพฒนางานและพฒนาองคกร กระบวนการดงกลาว เรมตงแตการ ก าหนดคณสมบตของบคคลทเหมาะสมกบงาน การสรรหาและคดเลอกบคคลทมคณสมบตตามท ก าหนด การเสรมสรางพฒนาความรความสามารถเฉพาะงานใหแกบคคล การธ ารงรกษาบคคลทม คณภาพใหปฏบตงานใหแกองคกรอยางตอเนอง ตลอดจนการใหบคคลพนจากงานและองคกร

การบรหารทวไป การบรหารทวไปเปนงานทเกยวของกบการจดระเบยบบรหารองคการ ใหบรการ

บรหารงานอน ๆ บรรลผลตามมาตรฐานคณภาพและเปาหมายทก าหนดไวโดยมบทบาทหลกในการ ประสานสงเสรม สนบสนนและอ านวยความสะดวกตาง ๆ แนวทางการบรหารงานการบรหารทวไป ของสถานศกษา มความส าคญเนองจากเปนงานทใหบรการสนบสนน สงเสรม ประสานงานและ อ านวยการใหการปฏบตงานานของสถานศกษาเปนไปดวยความเรยบรอย มประสทธภาพและประสทธผล นอกจากจากนนงานการประชาสมพนธเผยแพรขอมลขาวสารและผลงานของสถานศกษาตอสาธารณชน ซงจะกอใหเกดความรความเขาใจ เจตคตทด เลอมใส ศรทธาและใหการสนบสนนการจด การวจยของ สถานศกษา

กระทรวงศกษาธการใหความหมายงานการบรหารงานทว ไปของสถานศกษา เปนสวนหนง ของการกระจายอ านาจทางการวจยตามมาตรา 39 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ก าหนดใหงานการบรหารทวไปเปนกจกรรมสนบสนนการด าเนนงานของสถานศกษาทเกยวกบ งานการบรหารวชาการการบรหารงบประมาณและการบรหารงาน บคคลใหเกดความคลองตวสามารถด าเนนงานไปสเปาหมายไดอยางมประสทธภาพกลาวโดยสรป การบรหารทวไป มความส าคญเนองจากเปนกจกรรมสนบสนนการด าเนนงานของสถานศกษาท เกยวกบการบรหารวชาการ การบรหารงบประมาณ และการบรหารงานบคคลเกดความคลองตว สามารถด าเนนงานไปสเปาหมายไดอยางมประสทธภาพขอบขายและภารกจประกอบดวย ดงน97

1. การพฒนาระบบและเครอขายขอมลสารสนเทศ 2. การประสานงานและพฒนาเครอขายการศกษา 3. การวางแผนการบรหารงานการศกษา 4. งานวจยเพอพฒนานโยบายและแผน

97เรองเดยวกน.

51

5. การจดระบบการบรหารและพฒนาองคกร 6. การพฒนามาตรฐานการปฏบตงาน 7. งานเทคโนโลยเพอการศกษา 8. การด าเนนงานธรการ 9. การดแลอาคารสถานทและสภาพแวดลอม 10. การจดท าส ามะโนผเรยน 11. การรบนกเรยน 12. การเสนอความเหนเกยวกบเรองการจดตง ยบ รวมหรอเลกสถานศกษา 13. การประสานการจดการศกษาในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย 14. การระดมทรพยากรเพอการศกษา 15. การทศนะศกษา 16. งานกจการนกเรยน 17. การประชาสมพนธงานการศกษา 18. การสงเสรม สนบสนนและประสานการจดการศกษาของบคคล ชมชน องคกร

หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา 19. งานประสานราชการกบสวนภมภาคและสวนทองถน 20. การรายงานผลการปฏบตงาน 21. การจดระบบการควบคมภายในหนวยงาน 22. แนวทางการจดกจกรรมเพอปรบเปลยนพฤตกรรมในการลงโทษนกเรยน สรป บทบาทหนาทของผบรหารสถานศกษานนมผใหแนวคดไวอยางหลากหลาย

ซงผบรหารสถานศกษาตองใชทงศาสตรและศลปในการบรหารงาน มความรทงดานทฤษฎและปฏบต ใชเทคนควการตาง ๆ เพอควบคม ดแล สงเสรม ประสานงานวางแผนด าเนนการและประเมนผลงาน ทงในดานวชาการ งบประมาณบคลากร บรหารทวไป แลการปฏบตงานอน ๆ ทเกยวของ และสามารถ แสดงบทบาทหนาทไดอยางถกตองเหมาะสม ท าใหองคกรบรรลวตถประสงค ทงนเพอใหสามารถ ปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

52

แนวคดและทฤษฎเกยวกบประสทธภาพการบรหารงาน

ความหมายเกยวกบประสทธภาพ ประสทธภาพ เปนค าทใชกนอยทวไปในการศกษาเกยวกบองคการ จนดเหมอนจะม

ความหมายทสามารถเขาใจไดในตวเอง แตอยางไรกตามเมอไดศกษารวบรวมถงความหมายของประสทธภาพ ดงทนกวชาการทงชาวไทยและชาวตางประเทศไดใหความหมายไว พบวาประสทธภาพ มความหมายทหลากหลาย ในการศกษาเกยวกบประสทธภาพในการปฏบตงานในครงนผวจยไดน าแนวคดและทฤษฎเกยวกบประสทธภาพ ามาประกอบการศกษาครงนดงน

จอหน มลเลท (John D. Millet) ไดกลาวถงความหมายของประสทธภาพวา หมายถง ผลการปฏบตงานทกอใหเกดความพงพอใจแกมวลมนษย และจะไดรบผลก าไรจากการปฏบตงาน นนดวย98

สมพงษ เกษมสนไดกลาวถงความหมายของประสทธภาพวา หมายถง การด าเนนงานให เปนไปตามทคาดหมายไว หรอกลาวอกนยหนงคอ การท างานทตองการใหไดรบผลประโยชนสงสด และการทจะพจารณาวางานใดมประสทธภาพหรอไมกพจารณาไดจากผลงาน99

อมร รกษาสตย ไดกลาวถงความหมายของประสทธภาพวา หมายถง เรโซหรอสดสวน ระหวางการลงทนลงแรงไปท าสงใดสงหนงกบผลทไดรบจากการลงทนลงแรง (input – output ratio) สงใดทลงทนลงแรงไปแลวไดผลตอบแทนเตมทเรยกวาไดผล 100% และกเรยกกนวา ท างาน มประสทธภาพ 100%100

เจมส แฮรงตน (Harrington) ไดใหค านยามประสทธภาพรวมขององคกรโดยใหความส าคญ ทโครงสรางและเปาหมายขององคกร (Organization’s Structure and its Goals) ซงก าหนดหลก ประสทธภาพไว12 ประการ ทสะทอนถงความสมพนธระหวางบคคลและการบรหารจดการท มระบบ โดยมงทการท างานใหเหมาะสมและงายขน ซงจะลดความสนเปลองในดานตาง ๆ มรายละเอยด ดงน101

98 Millet, J. D., Management in the Public Service ( New York: McGraw-Hill

Book, 1954), 4. 99สมพงษ เกษมสน, การบรหาร, (กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช, 2521), 12. 100อมร รกษาสตย, ประสทธภาพในการบรหารราชการ (กรงเทพฯ: ส านกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2536), 76. 101Harrington, H. James, Simulation Modeling Methods (New York: McGraw-

Hill, 1996), 1853-1931.

53

1. ก าหนดจดมงหมายทชดเจน ผบรหารตองทราบถงสงทตองการเพอลดความคลมเครอและความไมแนนอน

2. ใชหลกเหตผลทวไปผบรหารตองพฒนาความสามารถสรางความแตกตางโดยคนหาความรและค าแนะน าใหมากเทาทจะท าได

3. ค าแนะน าทดผบรหารตองการค าแนะน าจากบคคลอน 4. วนยผบรหารควรก าหนดองคกรเพอใหพนกงานเชอถอตามกฎและวนยตาง ๆ 5. ความยตธรรม ผบรหารควรใหความยตธรรมและความเหมาะสม 6. มขอมลทเชอถอไดเปนปจจบน ถกตองและแนนอนผบรหารควรจะมขอเทจจรงเพอใช

ในการตดสนใจ 7. ความฉบไวของการจดสงผบรหารควรใชการวางแผนตามหลกวทยาศาสตรส าหรบ

แตละหนาทเพอใหองคกรท าหนาทไดอยางราบรนและบรรลจดมงหมาย 8. มาตรฐานและตารางเวลาผบรหารตองพฒนาวธการท างานและก าหนดเวลาท างาน

ส าหรบแตละหนาท 9. สภาพมาตรฐานผบรหารควรรกษาสภาพแวดลอมใหด 10. การปฏบตการทมมาตรฐานผบรหารควรรกษารปแบบมาตรฐานของวธการปฏบตทด 11. มค าสงการปฏบตงานทมมาตรฐานระบไวผบรหารตองระบการท างานทมระบบถกตอง

และเปนลายลกษณอกษร 12. การใหรางวลทมประสทธภาพ ผบรหารควรใหรางวลพนกงานส าหรบการท างานท

เสรจสมบรณ เฮอรเบรต ไซมอน (Herbert A. Simon) ไดใหแนวคดเกยวกบประสทธภาพคอพจารณา

วางานทมประสทธภาพสงสดนนใหดจากความสมพนธระหวางปจจยน าเขา (input) กบผลผลต (output) ทไดรบออกมาตามประสทธภาพจงเทากบผลผลตลบดวยปจจยน าเขาและเปนการบรการ ของราชการและองคกรของรฐบวกกบความพงพอใจของผรบบรการเขาไปดวย E = Efficiency คอ ประสทธภาพของงาน O = Output คอผลผลตหรอทไดรบออกมา I = Input คอปจจยน าเขาหรอทรพยากรทางการบรหารทใชไป S = Satisfaction คอความพงพอใจในผลงานทออกมา102

บนลอ พฤกษะวนกลาววาการบรหารสถานศกษาหมายถงการด าเนนงานทกอยางใน โรงเรยนใหเปนไปตามจดมงหมายการศกษาหรอจดมงหมายของหลกสตรคอใหนกเรยนมสขภาพด

102Herbert A. Simon, Administrative Bahavior (New York: Macmillan Company.

Hills, California: Sage Publications, 1960), 80.

54

มคณธรรมและเปนพลเมองทดสามารถใชประโยชนของวชาทเรยนมความส าคญเกยวกบเศรษฐกจและมสวนรวมในการพฒนาสงคม103

ชาญชย อาจนสมาจาร ไดใหความหมายของการบรหารการศกษาวาหมายถง ความท พยายามจะสงแนะและผสมผสานความพยายามของมนษยซงมจดรวมอยทจดหมายปลายทางหรอ เปาหมายบางอยางการบรหารเปนกจกรรมทจ าเปนส าหรบผบรหารสถานศกษาซงมหนาทสงให ความสะดวกในการท างานของกลมทมวตถประสงคเดยวกน104 พรอมดวย ธระรญเจรญไดใหความหมาย ของการบรหารการศกษาวาหมายถงการด าเนนงานดวยกระบวนการทหลายคนเพอใหนกเรยนไดพฒนา ทกดานจนบรรลตามจดมงหมายของหลกสตรและสามารถพฒนาตนเองพฒนาอาชพพฒนาสงคม ใหดารงชวตในสงคมเปนไปดวยความสงบสข105

พมพพรจารจตรการบรหารงานใหมประสทธภาพส าหรบผบรหารสถานศกษายคใหม ประกอบดวยทกษะตาง ๆ ไดแก การคดวเคราะหและการคดสรางสรรคการแกปญหาการสอสารการ ท างานเปนทมเทคโนโลยและดจตอลการตดสนมงผลสมฤทธมนษยสมพนธและคณธรรมจรยธรรม106

ไรท และสมท (Ryan and Simith) ไดกลาวถงประสทธภาพของบคคลวาเปนความสมพนธ ระหวางผลลพธในแงบวกกบสงททมเทและลงทนใหกบงาน โดยพจารณาเปรยบเทยบกบสงทใหกบงาน เชน ความพยายาม ก าลงงาน กบผลลพธทไดจากงานนน107

กด (Good) ใหความหมายของประสทธภาพวา หมายถง ความสามารถส าเรจ ทท าใหเกดความส าเรจตามความปรารถนาโดยใชเวลา และความพยายามเลกนอย กสามารถใหผลงานทไดส าเรจลงอยางสมบรณ108

103บนลอ พฤกษะวน, การบรหารโรงเรยนและการนเทศการศกษา (กรงเทพฯ: สตรเนต

ศกษา, 2549), 57. 104ชาญชย อาจนสมาจาร, ทฤษฎการบรหารตามแนวคดของปราชญตะวนตก

(กรงเทพฯ: ปญญาชน, 2551), 6. 105ธระ รญเจรญ, การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา (กรงเทพฯ: ธนาเพลส,

2553), 31. 106พมพพร จารจตร, ภาวะผน ากบการบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21 (เอกสาร

ทางวชาการคณะครศาสตรมหาวทยาลยอดรธาน, 2559), 188. 107Ryan, T. A. and Smith, P. C., Principle of Industrial Psychology (New York:

The Mcnanla Press Company, 1954), 276. 108Good, C. V., Dictionary of Education ( New York: McGraw- Hill Book

Company, 1973), 193.

55

ปเตอรสน และโปลวาล (Peeterson and Plowan) ไดกลาววาประสทธภาพในการบรหารงาน หมายถง การลดตนทนในการผลตและในความหมายอยางกวางหมายรวมถงคณภาพ (quality) ของการมประสทธผล(effectiveness) และความสามารถ (competence and capacity) ในการผลตการด าเนนงานทางดานธรกจทถอวาประสทธภาพสงสดนนกเพอสามารถผลตสนคา หรอบรการในปรมาณและคณภาพทตองการในเวลาทเหมาะสมและตนทนนอยทสดเมอค านงถง สถานการณและขอผกพนดานการเงนทมอยมองคประกอบ 5 อยางคอตนทนคณภาพปรมาณเวลาและวธการในการผลต109

เซอรโต และ เชอรโต (Certo, S. C. and Certo, S. T.) ไดใหค านยามของประสทธภาพ วาหมายถงเปนวธการจดสรรทรพยากรเพอใหเกดความสนเปลองนอยทสดโดยสามารถบรรลจดมงหมายโดยใชทรพยากรต าสดกลาวคอเปนการใชโดยมเปาหมาย (Goal) คอประสทธผลหรอ ใหบรรลจดมงหมายทก าหนดไวสงสดอาจเรยกวา “ท าสงตาง ๆ ใหถกตอง (Doing Things Right)”110

จอหน ด มลเคต (John D’ Milket) ไดใหแนวคดเกยวกบประสทธภาพไววา หมายถง ผลการปฏบตงานทกอใหเกดความพงพอใจแกมวลมนษยและไดรบผลก าไรจากการปฏบตงานนนดวย 1. การใหบรการอยางเทาเทยมกน (equitable service) 2. การใหบรการอยางรวดเรวทนเวลา (timely service) 3. การใหบรการอยางเพยงพอ (ample service) 4. การใหบรการอยางตอเนอง (continuous service) 5. การใหบรการอยางกาวหนา ( progressive service)111

นอกจากนแนวความคดของ อนนท งามสะอาด อธบายวา ประสทธภาพ หมายถง กระบวนการด าเนนงานทมลกษณะดงน 1. ประหยด (Economy) ไดแกประหยดตนทน (Cost) ประหยดทรพยากร (Resources)และประหยดเวลา (Time) 2. เสรจทนตามก าหนดเวลา (Speed) 3. คณภาพ (Quality) โดยพจารณาทงกระบวนการตงแตปจจยน าเขา (Input) หรอวตถดบมการคดสรรอยางดมกระบวนการด าเนนงานกระบวนการผลต (Process) ทดและมผลผลต (Output) ทด การมประสทธภาพจงตองพจารณากระบวนการด าเนนงานวาประหยดรวดเรวมคณภาพของงาน112

109Peeterson, E. and Plowman, G. E., Business organization and management

(Illionoise: Richard D. Irwin, 1953), 12. 110Certo, S. C. and Certo, S. T., Modren Management ( New Jersey: Pearson

Jones GarethR, 2004), 9. 111Millet, J. D., Management in the Public Service ( New York: McGraw-Hill

Book, 1954), 4. 112อนนท งามสะอาด, ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effective)

ตางกนอยางไร, เขาถงไดจาก http://www.sisat.ac.th/main/index.ph.

56

วรท พฤกษากลนนท ไดใหความหมายไววา ประสทธภาพ (efficiency) หมายถง การปฏบตงานหรอบรการทถกตองรวดเรวใชเทคนคทสะดวกสบายกวาเดมค มคาและใชทรพยากรนอยทสดในขณะทตองการผลงานมากทสด113

สมยศ นาวการ ไดอธบายถง ประสทธภาพในการปฏบตงานไว 7 ประการ คอ 1. กลยทธ (Strategy) 2. โครงสราง (Structures) 3. โครงสราง (Systems) 4. แบบ (Styles) 5. บคลากร (Staff) 6. ความสามารถ (Skill) 7. คานยม (Shared Values)114

ปรยาพร วงศอนตรโรจน ใหแนวคดประสทธภาพทส าคญ คอ 1. ความรบผดชอบ และ ความผกพน 2. ความจ าเปนทจะตองพฒนาความเขาใจในความสมพนธระหวางบคคล 3. ความจ าเปน ตองพฒนาทกษะความสามารถของสมาชก ใหสมาชกมความรและความช านาญ 4. มสงอ านวยความสะดวกใหกบทมงาน115

สรปแนวคดเกยวกบประสทธภาพการบรหารงาน คอความสามารถในการด าเนนงานตาง ๆ ใหส าเรจลลวงตามจดมงหมายทวางไว โดยใชทรพยากรทมอย ใหเกดประโยชนมากทสด การบรหารงานทมประสทธภาพ

ประเวศน มหารตนสกล ไดกลาวถงการสรางระบบบรหารทม ประสทธภาพทวทงองคการ ตองมองคประกอบอยางนอย 7 ประการ คอ116

1. การจดองคกรทมความยดหยนสง ไมผกยดเปนกรอบทตายตววาองคกรจะตอง เปนแบบหนงแบบใด

2. ในเบองตนมโครงสรางต าแหนงรบงานครบถวนสมบรณและพรอมทจะขยาย รบการเตบโตไดตลอดเวลา

3. มโครงสรางเงนเดอน ทสอดรบกบโครงสรางต าแหนง 4. มระบบการประเมนผลงานโดยยดเอาเปาหมายเปนเกณฑวดความส าเรจของการท างาน

113วรท พฤกษากลนนท, ประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency & Effectiveness)

เข าถ งไดจาก http://peenet.blogspot.com/2008/07/efficiency-effectiveness administrator. html.

114สมยศ นาวการ, การบรหาร (กรงเทพฯ: ดอกหญา, 2543), 25. 115ปรยาพร วงศอนตรโรจน, การบรหารงานวชาการ (กรงเทพฯ: บรษท พมพด จ ากด,

2553), 28. 116ประเวศน มหารตนกล, การบรหารทรพยากรมนษยแนวทางใหม (กรงเทพฯ: สมาคม

สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2542), 30.

http://peenet.blogspot.com/2008/07/efficiency-effectiveness

57

5. มการประยกตใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศ 6. เสรมสรางบรรยากาศการท างานบนความหลากหลายของวฒนธรรม 7. ผบรหารมเหตผลและคณธรรม โดยเฉพาะการประเมนผลงานนนตองมความ เปนธรรม

ไมมอคต สาโรจน โอพทกษชวน ไดกลาวถง หลกการบรหารใหมคณภาพ ประสทธภาพ ซงเปนท

ยอมรบและรจกทวโลก ไดแก หลกการของการบรหารแบบเดมม ง (principle of Daming management) ดงน117

1. การปรบปรงคณภาพเปนพลงขบเคลอนเศรษฐศาสตรทงมวล 2. ลกคาตองมากอนเสมอ 3. อยาต าหนบคคลแตแกไขระบบ 4. วางแผน ลองท า ตรวจสอบ ท าจรง 5. ฝายบรหารระดบสง ตองเปลยนแนวคดสปรชญาใหม 6. ฝายบรหารระดบกลาง ตองมการฝกอบรมปรชญาใหม 7. ฝายบรหารระดบลาง หรอไมใชฝายบรหารจดสรางทมวนยภายใน อลศรา ชชาตและคณะ ได กลาวถงการท างานใหมประสทธภาพนนไมสามารถเกดจาก

การท างานของบคคลเดยวแตตอง รวมมอกนระหวางบคคลโดยมปจจยทมอทธพลตอการท างานรวมกนอยางมประสทธภาพ ดงตอไปน118

1. ลกษณะและภาวะความเปนผน าทเหมาะสม 2. ด ารงสถานะของการเปนสมาชกกลม 3. ขอผกพนทมตอทม 4. มบรรยากาศทสรางสรรค 5. มความมงมนทจะให การด าเนนงานประสบความส าเรจ 6. มบทบาทของความรวมมอทชดเจน 7. มวธการท างานทมประสทธภาพ

117สาโรจน โอพทกษชวน, การจดการและพฤตกรรมองคกร: เพอสรางและรกษาความ

ไดเปรยบเชงแขงขนไวใหยงยนในโกลบอลไลเซชน (กรงเทพฯ: ซวแอลการพมพ, 2546), 63. 118อลศรา ชชาต และคณะ, เทคนคการศกษาเพอการพฒนาอยางมสวนรวม, (กรงเทพฯ:

อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2538), 45.

58

สรฐ ศลปอนนต ไดอธบายถงการด าเนนงานปฏรปสถานศกษา ตามกระบวนการปรบปรงทมประสทธภาพในระดบสถานศกษาใหส าเรจตามขนตอนตอไปน119

1. ปฐมนเทศครอาจารย 2. ตงทมปรบปรงสถานศกษา 3. ก าหนดภารกจของสถานศกษา การวเคราะห 4. ท าการประเมนความตองการ การวางแผนและการปฏบตตามแผน 5. ตงความมงหมายและจดท าแผนยทธศาสตรปรบปรงสถานศกษา 6. พจารณารบรองแผนปรบปรงสถานศกษา 7. เผยแพรแผนการปรบปรงสถานศกษา 8. ปฏบตตามแผนปรบปรงสถานศกษา ไพฑรย เจรญพนธวงศ กลาววา ประสทธภาพขององคการนนขนอยทผน าจะพจารณาวา

อะไรคอจดมงหมายและวตถประสงคทจะตองปฏบต ซงควรพจารณาและค านงถงปจจยตาง ๆ เชน ปจจยดานผลผลตหรอผลงาน ปจจยแทรกแซงทเกดขนในองคการ จดมงหมายระยะสน และจดมงหมาย ระยะยาว ประสทธภาพในการด าเนนงานของผบรหารเอาผลส าเรจจากการทตนและหนวยงานไดม ผลงาน และความกาวหนาทางวชาการรวมทงผลผลตของหนวยงานตองมคณภาพมาตรฐาน120

สรปไดวาการบรหารงานทมประสทธภาพ ตองอาศยหลกในการบรหารการสราง ระบบ การบรหารทผานการวางแผน การวเคราะหอยางเปนขนตอน นอกจากนยง จ าเปนตองอาศย ความรวมมอจากทกฝายความพรอมของทรพยากรตาง ๆ ใหเกดประสทธภาพใหมากทสด แนวทางการปรบปรงประสทธภาพการบรหาร

การปรบปรงระสทธภาพการบรหารงานเปนเรองทก าลงอยในความสนใจของนกวชาการ หลาย ๆ ทาน โดยเฉพาะการปรบปรงประสทธภาพในภาคราชการ ซงจากการศกษารวบรวมแนวคด อนเปนประโยชนตอการศกษาครงน สามารถน าเสนอได ดงน

ส านกงาน ก.พ. ไดน าเสนอถงแนวทางในการปรบปรงประสทธภาพการบรหารราชการ ซงควรมการด าเนนการควบคกนไป คอ

1. การลดขนาดขององคการใหเลกกะทดรดทงจ านวนสวนราชการ จ านวนราชการ 2. การเพมประสทธภาพและคณภาพในระบบราชการ ซงควรมแผนปฏบตราชการ

อยางชดเจน เพอด าเนนการตอไป

119สรฐ ศลปะอนนต, กระบวนการปฏรปโรงเรยนทมประสทธภาพ (กรงเทพฯ: ดานสท

ธาการพมพ, 2545), 51. 120ไพฑรย เจรญพนธวงศ, การบรหารการศกษา (กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตงเฮาส, 2549), 22.

59

สวนราชการทจ าด าเนนการปรบปรงประสทธภาพการบรหาร ควรเนนการบรหารท มงผลสมฤทธ (Result Based Management) โดยก าหนดใหมสงตอไปน

1. การจดวสยทศน ภารกจ เปาหมาย และแผนกลยทธในหนวยงานทด าเนนการปรบปรงประสทธภาพใหชดเจน

2. การปรบปรงองคการและกระบวนการท างานใหม โดยการปรบเปลยนและสรางใหม 3. ก าหนดระบบและวธการตดตามผลการปฏบตงาน เพอศกษาปญหาและอปสรรคของ

การด าเนนงาน 4. ก าหนดเครองมอการบรหารงานของสวนราชการ เพอประสานแผนงานแผนคน เปนตน 5. การน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาเปนปจจยการท างาน เพอปรบเปลยนระบบ

กระบวนการท างานใหเรว และถกตองแมนย า 6. ก าหนดตวชวดผลการปฏบตงาน (performance indicators) เพอเปรยบเทยบผล

การด าเนนงานจรงกบสงทคาดหวง 7. มระบบการบรหารงานทเปลยนแปลงขนาดทเกดผล จงประกาศผลใหสวนราชการ

และประชาชนไดทราบตอไป ถงแมการปรบปรงประสทธภาพการบรหารราชการจะไดรบความสนใจ และมการน าไป

ด าเนนการในหลายหนวยงาน ตาอยางไรกตาม ในทางปฏบตยงมหลายหนวยงานทยงมประสทธภาพไมดเทาทควร ดวยสาเหต 3 ประการดวยกน คอ

1. การท างานโดยไมค านงถงตนทนความคมคาเปาหมายและมาตรฐานในการท างาน การปฏบตราชการถอเปนหนาท มใชเพอการอยรอด ขาดความรสกเปนเจาของทรพยากรทใช ท าใหการท างานมปญหาดานประสทธภาพ

2. มกฎหมาย กฎเกณฑ ระเบยบและวธการท างานทมากมายซบซอนจนท าใหผท างานตองเสยเวลาคนควา ตรวจสอบ อางองจากแหลงตาง ๆ จนเกดความสบสนระหวางเปาหมายของงานและวธการท างาน

3. ขาดเครองมอและเทคนคและบรหารททนสมย ประสทธภาพและประสทธผลจงเกดขนไดยาก และผท างานเกดความเบอหนาย

กลาวโดยสรปจากการศกษาแนวคดเกยวกบประสทธภาพการบรหาร ปจจยทมผลตอ ประสทธภาพ รวมทงแนวทางการปรบปรงประสทธภาพการบรหาร ผศกษาเหนวา การบรหารงานใหมประสทธภาพสงสดแกองคการ การจดองคการจะตองกะทดรดเหมาสม การจดอตราก าลงให เพยงพอมบคลากรทมคณสมบตตรงกบลกษณะการปฏบตงานตองรวดเรว ประหยด มคณภาพและคมคากบทรพยากรการบรหารทใชไป

60

งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศ จร อไรวฒนา ไดศกษาเรอง การศกษาสภาพการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ขนาดเลก

ทเปนนตบคคล สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 และ เขต 2 ผลการวจยพบวา สภาพ การบรหารสถานศกษาขนพนฐานขนาดเลกทเปนนตบคคล ในภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก ทกดาน และเมอเปรยบเทยบสภาพการบรหารสถานศกษาขนพนฐานขนาดเลกทเปนนตบคคลตาม ความเหนของบคลากรจ าแนกตามเพศ พบวา ไมแตกตางกนทงในภาพรวมและรายดานทกดาน จ าแนกตามอาย ประสบการณในการท างาน และต าแหนงหนาทการงาน พบวา แตกตางกนอยางม นยส าคญทางสถตท 0.05 ทงในภาพรวมและรายดานทกดาน และจ าแนกตามระดบการศกษา พบวา ในภาพรวมและรายดาน 3 ดาน คอ ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ และ ดานการบรหารงานทวไป แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท 0.05 ยกเวนดานการบรหารงาน บคคล121

ไกรพจน บญประเสรฐ ไดศกษาเรองบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรม การด าเนนงานในสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 – 2 ในฐานะทเปนนตบคคล สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการวจยพบวา บทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรม การด าเนนงานในสถานศกษาในฐานะทเปนนตบคคล โดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดานเรยงตามล าดบคาเฉลย คอ การบรหารงานบคคล การบรหารงบประมาณ การบรหารทวไป และการบรหารวชาการ และเมอจ าแนกตามประสบการณในการบรหาร โดยภาพรวม พบวา ผบรหารสถานศกษาทมประสบการณในการบรหารมากกวา 20 ป มบทบาทในการสงเสรม การด าเนนงานในสถานศกษามากกวาผบรหารสถานศกษาทมประสบการณในการบรหาร 11 - 20 ป อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05122

ปภงกร ทองเงน ไดศกษาเรองการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 - 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการศกษาวจยพบวา สภาพการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในภาพรวมอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบ คอ ดานหลกการกระจาย อ านาจ ดานหลกการบรหารตนเอง ดานหลกการตรวจสอบและถวงดล ดานหลกการบรหารแบบม

121จร อไรวฒนา, “การศกษาสภาพการบรหารสถานศกษาขนพนฐานขนาดเลกทเปน

นตบคคล สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร” (2548), บทคดยอ. 122ไกรพจน บญประเสรฐ, “บทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมการ

ด าเนนงานในสถานศกษาขนพนฐาน” (2549), บทคดยอ.

61

สวนรวม และดานหลกการคนอ านาจการจดการศกษาใหกบประชาชน ปญหาการบรหารโดยใช โรงเรยนเปนฐานในภาพรวมอยในระดบนอยทสด สวนปญหาจากค าถามปลายเปด พบวา มปญหามากทสดในแตละดาน ผลการเปรยบเทยบสภาพและปญหาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน จ าแนกตามขนาดสถานศกษาในภาพรวมไมแตกตางกน123

ไพศาล สระทองแดง ไดท าการศกษาเรอง การศกษาการบรหารงานในสถานศกษา ขนพนฐานตามแนวปฏรปการศกษาของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 – 2 สงกด ส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการวจยพบวา ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 – 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบรมระดบการปฏบตการ การบรหารงานใน สถานศกษาในภาพรวมทกดานอยระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผบรหารสถานศกษา มระดบปฏบตการ การบรหารในสถานศกษาตามแนวปฏรปการศกษาดานการบรหารงานบคคล รองลงมา คอ ดานการบรหารงบประมาณมากทสดดานการบรหารงานทวไป และดานการบรหารงานวชาการ และเมอเปรยบเทยบระดบการปฏบตการ พบวา ขนาดของโรงเรยนทแตกตางกนท าให การบรหารงานในสถานศกษาตามแนวปฏรปการศกษามความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 เปนไปตามสมมตฐานทตงไวดวย124

สมพงษ เตชรตนวรกล ไดศกษาเรอง ความสมพนธระหวางศกยภาพผน ากบประสทธภาพ ในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 - 3 สงกดส านกงานเขตพนท การศกษากาญจนบร ผลการวจยพบวา ประสทธผลในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ในภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน เรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน การบรหารงานบคคล การบรหารงบประมาณ การบรหารทวไป และการบรหารวชาการ ผลการเปรยบเทยบประสทธผลในการบรหารสถานศกษาของผบรหารสถานศกษาตามแนวทางปฏรป การศกษา จ าแนกตามขนาดของสถานศกษา ในภาพรวมและรายดานทง 4 ดานไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ความสมพนธระหวาง ศกยภาพผน ากบประสทธผลในการ

123ปภงกร ทองเงน, “การศกษาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของสถานศกษา

ขนพนฐาน” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2551), บทคดยอ. 124ไพศาล สระทองแดง, “การศกษาการบรหารงานในสถานศกษาขนพนฐานตามแนว

ปฏรปการศกษาของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2550), บทคดยอ.

62

บรหารงานของผบรหารสถานศกษา มความสมพนธกน ในทางบวกอยทระดบสง อยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ 0.01125

สนท คงภกด ไดศกษาการบรหารงานบคคลของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาชลบร เขต 2 พบวา ความคดเหนทมตอการบรหารงานบคคลของผบรหาร สถานศกษา โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เมอเปรยบเทยบจ าแนกตามประสบการณ พบวา โดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท .05 ยกเวนดานการวางแผนก าหนดต าแหนงดานการบรรจแตงตง และดานการออกจากราชการ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต และจ าแนกตามขนาดโรงเรยน โดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต126

วรพงษ เถาวชาล ไดวจยเรอง ประสทธภาพการบรหารสถานศกษาทสมพนธกบการเปน โรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอนมวตถประสงคเพอ ทราบ 1. ปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษา ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2. ความสมพนธของปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษากบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และ 3. ยนยนรปแบบความสมพนธของปจจย ประสทธภาพการบรหารสถานศกษากบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษา ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอกลมตวอยาง คอ โรงเรยนมาตรฐานสากล ระดบมธยมศกษา จ านวน 76 โรงเรยนผใหขอมลคอ ผบรหาร รองผบรหารฝายวชาการ คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน และคร จ านวน 248 คน ผลการวจยพบวา127

1. ประสทธภาพการบรหารสถานศกษา ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออก เฉยงเหนอ ม 5 ปจจย คอ 1. การพฒนาศกยภาพบคลากร 2. การจดการเรยนการสอนอยางเปนระบบ 3. ระบบการบรหารงานวชาการแบบมงผลสมฤทธ 4. การเปนองคกรแหงการเรยนรและ 5. ผบรหาร มวสยทศน

2. การเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มครบทง 4 ปจจย คอ 1. ดานการพฒนาหลกสตรสถานศกษา 2. ดานการจดการเรยนร 3. ดานการ

125สมพงษ เตชรตนวรกล, “ความสมพนธระหวางศกยภาพผน ากบประสทธผล

ในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2551), บทคดยอ.

126เรองเดยวกน. 127วรพงษ เถาวชาล, “ประสทธภาพการบรหารสถานศกษาทสมพนธกบการเปนโรงเรยน

มาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร, 2556), บทคดยอ.

63

บรหารจดการ และ 4. ดานคณภาพผเรยน โดยปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษากบการเปน โรงเรยนมาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มความสมพนธกนเปน รปแบบท การเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล ในภาพรวม เกดจากการสงผลของปจจยดานประสทธภาพ การบรหารสถานศกษารวม 3 ปจจยตามล าดบ ดงน 1. การจดการเรยนการสอนอยางเปนระบบ 2. ระบบการบรหารงานวชาการแบบมงผลสมฤทธ และ 3. ประสทธภาพการบรหารสถานศกษา ในภาพรวม

3. ผลการยนยนรปแบบความสมพนธของปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษา กบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยผทรงคณวฒมความเหนวาเปนรปแบบทมความเหมาะสม ถกตอง เปนไปได และครอบคลม สอดคลองกบกรอบแนวคดเชงทฤษฎของการวจยค าส าคญ

วาสนา เจรญสอน ไดวจยเรอง ประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการ บรหารสวนต าบลในประเทศไทย นมวตถประสงคเพอศกษา 1. ระดบประสทธภาพการบรหารจดการ การศกษาขององคการบรหารสวนต าบล 2. เปรยบเทยบประสทธภาพการบรหารจดการการศกษา ขององคการบรหารสวนต าบลจ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนง และ ประสบการณ การท างาน 3. ปจจยทสงผลตอการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนต าบล 4. เพอ น าเสนอแนวการบรหารรฐกจทสงเสรมการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนต าบล ในประเทศไทยกกลมตวอยางไดแก นายกองคการบรหารสวนต าบลปลดองคการบรหารสวนต าบล นกวชาการศกษาองคการบรหารสวนต าบลในประเทศไทย จ านวน 396 อบต. ผลการศกษาพบวา ระดบประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนต าบลในประเทศไทย ในภาพรวม อยในระดบมาก ปจจยทสงผลกระทบตอประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนต าบล ไดแก ระดบการศกษา ปจจยดานการบรหารดานภาวะผน า ดานการวางแผน กลยทธ ดานเทคนคการบรหาร ดานการบรหารทรพยากรมนษย การบรหารทรพยากรทางการศกษา เทคโนโลยทางการศกษา และการใชภมปญญาทองถนเพอการศกษา128

สฤษฎเกยรต แจมสมบรณ ไดวจยเรอง การจดการอยางยงยนกบประสทธภาพการบรหาร รายการเทดพระเกยรตของสถานวทยโทรทศนกองทพบก นมวตถประสงคเพอ 1. ส ารวจปญหาเกยวกบการบรหารจดการเพอสนบสนนรายการเทดพระเกยรตของสถานวทยโทรทศนกองทพบก 2. พฒนาแนวทางการบรหารจดการเพอสนบสนนรายการเทดพระเกยรตของสถานวทยโทรทศน

128วาสนา เจรญสอน, “ประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหาร

สวนต าบลในประเทศไทย” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย , 2552), บทคดยอ.

64

กองทพบก และ 3. ก าหนดยทธศาสตรการบรหารจดการเพอสนบสนนรายการเทดพระเกยรตของ สถานวทยโทรทศนกองทพบกผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญเหนวา สถานยงคงเผชญกบปญหาการจดรายการในดานตาง ๆ ทศกษาในระดบมาก และควรพฒนารายการเทดพระเกยรต ในดานตาง ๆ ทศกษาในระดบปานกลาง ทงน ปญหาทส าคญคอ สถานเผยแพรรายการเทดพระเกยรต ตอประชาชนในทศทางทสงเสรมคณภาพชวตของประชาชนไมมากเทาทควร และขาดยทธศาสตร การบรหารจดการตามแนวคดการบรหารจดการทยงยน โดย แนวทางการพฒนาทส าคญคอ สถาน ควรเผยแพรรายการเทดพระเกยรตตอประชาชนในทศทางทสงเสรมคณภาพชวตของประชาชน และ สรางความพงพอใจใหประชาชนเพมมากขนอยางตอเนอง นอกจากน การวเคราะหการถดถอยพหคณ ระหวางปจจยดานการจดการอยางยงยนกบประสทธภาพการบรหารรายการ พบวา สถานควรม ยทธศาสตรเพอสนบสนนรายการเทดพระเกยรตตามแนวคดการจดการทยงยน 6 ดาน ดงน 1. ดานคณภาพชวต 2. ดานทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม 3. ดานสงคม หรอสวนรวม 4. ดานความสมดล 5. ดานการสรางเครอขาย และ 6. ดานความรหรอเทคโนโลย129

โสพศ ค านวนชย ไดวจยเรอง ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพของส านกงาน อธการบด มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย มวตถประสงคเพอศกษาตวแบบการบรหารจดการทม ประสทธภาพของส านกงานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทยครงน มวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลและน ามาสรางเปนตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ เปนงานวจย เชงผสมระหวางเชงปรมาณและเชงคณภาพ มกลมตวอยางในการศกษาเชงปรมาณคอกลมอธการบด รองอธการบดคณบด ผอ านวยการส านกงานอธการบดและหวหนากลมภารกจทปฏบตงานการเงนงาน บรหารงานบคคลงานนโยบายและแผนและงานพฒนานกศกษามหาวทยาลยราชภฏ จ านวน 256 คน ผลการวจยพบวา ปจจยทศกษาทงหมด 6 ปจจย พบวาปจจยดานโครงสรางองคการ ภาวะผน า และ ความพงพอใจในงาน มระดบความส าคญนอยกวาปจจยดานการมสวนรวม วฒนธรรมองคการและเทคโนโลยสารสนเทศ และศกษาถงปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพ ปรากฏผลวา มปจจยดานการมสวนรวม ปจจยดานวฒนธรรมองคการและ ปจจยดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซงสอดคลองกบการสมภาษณเชงลกทผบรหารไดใหเหตผลวาปจจยทสงผลตอการบรหารจดการทมประสทธภาพนนประกอบดวยการมสวนรวม วฒนธรรมองคการและเทคโนโลยสารสนเทศ130

129สฤษฎเกยรต แจมสมบรณ, “การบรหารจดการเพอสนบสนนรายการเทดพระเกยรต

ของสถานวทยโทรทศนกองทพบก” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, 2559), บทคดยอ.

130โสพศ ค านวณชย, “ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ ของส านกงานอธการบด มหาวทยาลยราชภฏในประเทศไทย” (ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, 2556), บทคดยอ.

65

งานวจยตางประเทศ ปเตอร และวอเตอรแมน (Peter and Waterman) ไดท าการศกษาวจยเกยวกบเรองคน

หรอบคลากรเพอการเพมผลผลตของบรษทดเดนของโทมสและวอเตอรแมน พบวา ในการบรหารกจการใหทนตอการเปลยนแปลงเพอใหองคกรอยไดและมความเจรญกาวหนา โดยมงเนนการปฏบต อยางจรงจงตลอดเวลาใน 3 เรอง คอ การท าองคกรใหคลองตว (organization fluidity) การทดลอง ปฏบต (experimenting) และการท าระบบใหงาย (simplifying systems)131

ชฟเฟลไบน (Schiefelbein ) ไดท าการศกษาวจยวธทท าใหผบรหารประสบความส าเรจ ในการพฒนาคณภาพการศกษาในประเทศลาตนอเมรกาทเปนนตบคคลมดงน คอ สงเสรมใหมการคดวเคราะห จดหองสมดในหองเรยน โดยมหนงสอต าราใหหองเรยนละ 100 เลม จดใหมโครงการอบรมครในการพฒนาสอการสอน 1 สปดาห/ป สงเสรมใหครไดรบการพฒนาโดยรบการอบรมเสรมความร 4 สปดาห/ป มนโยบายสงเสรมครทด มความสามารถใหไดรบการพฒนาเพมขน และใหรางวลและสงเสรมครทไดรบการพฒนายกยองผานการประเมน132

ออสวาลด (Oswol.) ไดศกษาการบรหารงานโดยใชโรงเรยนเปนฐาน และกลาวถง ความส าเรจของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานวา ผบรหารจะตองตดสนใจโดยองคคณะบคคล กลมคน คร จะมทศนคตทดตอผบรหารจะน าไปสการบรรลวตถประสงค และเปาหมายของโรงเรยน ผปกครอง ชมชนจะใหการสนบสนนเพมขน เพราะเขาไดออกความคดเหนตอการตดสนใจ และ ผบรหารจะไดรบขอมลจากผเกยวของ133

จากการศกษางานวจยทเกยวของ สรปไดวาผบรหารสถานศกษาเปนผทมบทบาทส าคญอยางมากในการบรหารสถานศกษาใหมคณภาพ และมศกยภาพ ซงเปนททราบกนดแลววาในปจจบน นการศกษาของไทยมปญหา ผบรหารในฐานะทเปนผน าองคกรจะตองหาวธแกไขปญหาการศกษา โดยเรมจากผบรหารตองมหนาทสงเสรมการปฏบตหนาททางดานการสอนของครผสอน อ านวยความ สะดวกจดหาวสดอปกรณและแหลงเรยนรเพอชวยในการสอน เพอใหผลผลต คอ ผเรยนมคณภาพตามเปาหมายของการศกษา และสามารถนเทศใหค าปรกษา เปนทพงทางวชาการแกครได ผบรหาร ตองสงเสรมความกาวหนาดานวชาชพ ยกยองเชดชเกยรต เปนแบบอยางทด สามารถครองตน ครองคน ครองงาน และผลของความส าเรจของสถานศกษาจะเปนเครองชวดศกยภาพของผบรหาร

131Peter, T. J. ans Waterman, R. H., In search of excellence (New York:

Harper and Row, 1992). 132Schiefelbein, E., Expect opinion as an instrument for assessing investment

in primary education (New Jersey: Prentice-Hall, 2000). 133Oswold, Lori Jo., “School – Based Management,” 2005.

66

สรป

จากแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด ประสทธภาพ สรปไดวาการบรหารสถานศกษาเปนกระบวนการทมประสทธภาพจะสงผลถง ความส าเรจของสถานศกษา ซงผบรหารสถานศกษามบทบาทส าคญทตองด าเนนการพฒนาหรอ ปรบปรงอยางครอบคลมทกดาน โดยยดความสอดคลองกบนโยบายการเปนนตบคคล ตามพระราชบญญต ระเบยบการบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มาตรา 35 บญญตใหสถานศกษาทจด การศกษาขนพนฐาน เฉพาะทเปนโรงเรยนมฐานะเปนนตบคคล เพอใหสามารถบรหารจดการไดสะดวก รวดเรว มประสทธภาพ มขอบขายการบรหารงานอย 4 ดาน คอ ดานการบรหารงานวชาการ ดานการ บรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป ซงการบรหาร สถานศกษาทมประสทธภาพประสบความส าเรจไดตองอาศยหลกการแนวคด ทฤษฎ เปนกรอบส าหรบ การด าเนนงาน และความทมเทของผบรหาร คร บคลากร และผทเกยวของรวมถงการปฏบตงานทม ความกระชบชดเจน โปรงใสและมทรพยากรสนบสนนเพยงพอในการพฒนาคณภาพของการจดศกษา ผบรหารสถานศกษาจะตองเปนผมความรความสามารถ มวสยทศนกวางไกล มมนษยสมพนธทด มบคลกภาพทด รางกายแขงแรง มคณธรรมและตองมภาวะผน าจงจะสามารถสรางศรทธาในทมงานได ซงจะสงผลใหการบรหารประสบความส าเรจและเกดประสทธภาพตามวตถประสงคทตงไว ซงหมายถง ความเจรญกาวหนาดานการศกษาของประเทศชาตตอไป

67

บทท 3

วธการด าเนนการวจย

การวจยเรอง “การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ” มวตถประสงค เพอ 1) ทราบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2) ยนยนองคประกอบ การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) โดยใชสถานศกษาขนพนฐานเปนหนวยวเคราะห (Unit of analysis) ประกอบดวยขนตอนการด าเนนการวจยและระเบยบวธวจย โดยมรายละเอยดดงน

ขนตอนการด าเนนการวจย

เพอใหการวจยด าเนนการเปนไปตามระเบยบวธวจย และสอดคลองกบวตถประสงคของ

การวจยทก าหนดไว ผวจยจงไดก าหนดขนตอนการด าเนนวจยไว 3 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 การจดเตรยมโครงการวจย ผวจยจดเตรยมโครงการวจยอยางเปนระบบ โดยการศกษาวเคราะหแนวคด ทฤษฎ และ

วรรณกรรมจากเอกสาร งานวจยตาง ๆ ทเกยวของกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ น ามาท ากรอบแนวคดการวจยเพอเสนอบณฑตวทยาลยพจารณาอนมตโครงการวจย

ขนตอนท 2 การด าเนนการวจย ผวจยจดสรางเครองมอการสมภาษณแบบไมมโครงสราง (unstructed interview) และ

น าเสนอเพอขอค าแนะน าจากอาจารยและคณะกรรมการผควบคมงานวจยตรวจสอบความถกตอง ซงประกอบดวย 4 ตอน ดงแผนภมแสดงขนตอนการวจยดงน

68

แผนภมท 2 แสดงขนตอนการด าเนนการวจย

ขนตอน การด าเนนการ ผลลพธ

1. สรปแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

2. น าขอมลจากการสรปไปสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒเกยวกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ไดแนวคดทฤษฎและขอมลจากการสมภาษณเกยวกบองคประกอบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตอนท 1 ศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตอนท 4 ยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

1. ยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพดวยแบบสอบถาม

2. จดท ารายงานการวจย 3. น าเสนอบณฑตวทยาลย

ผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตอนท 3 เกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล

1. สงแบบสอบถามและเกบรวบรวมแบบสอบถาม 2. น าขอมลมาวเคราะหองคประกอบ E.F.A

(Exploratory Factor Analysis)

องคประกอบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตอนท 2 สรางและพฒนาเครองมอเพอใชในการศกษาองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

1. สรางแบบสอบถามเพอศกษาเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

2. ผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอ ( IOC) 3. หาคาความเชอมนของเครองมอโดยการทดลอง

ใชกบสถานศกษาขนพนฐานทไมใชกลมตวอยางแลวน ามาหาคาสมประสทธอลฟาของครอนบาค (Cronbach)

ไดเครองมอทมคณภาพเพอใชในการศกษาองคประกอบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

69

ขนตอนท 3 การรายงานผลการวจย เพอปรบปรงและน าเสนอตอ คณะกรรมการควยคมวทยานพนธเพอตรวจสอบความถกตอง ปรบปรงแกไขขอบกพรองตามทคณะกรรมการผควบคมวทยานพนธเสนอแนะ จดท ารายงานวจยฉบบสมบรณ เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอขออนมตจบการศกษา

ระเบยบวธวจย

เพอใหการวจยครงนด าเนนการเปนไปอยางมประสทธภาพ และเปนไปตามวตถประสงค

ของการวจย ผวจยจงไดก าหนดระเบยบวธวจย ประกอบดวยแผนแบบการวจย ประชากร และกลมตวอยาง ตวแปรทศกษา การสรางเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และสถตทใชในการวจย โดยมรายละเอยดดงน แผนแบบของการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) ทมการศกษาโดยไมมการทดลอง (The one shot, non – experimental case study design) ซงเขยนเปนแผนผงของแผนแบบการวจยไดดงน

แผนภมท 3 แสดงแผนผงการวจย เมอ R หมายถง กลมตวอยางทไดจากการสม X หมายถง ตวแปรตาง ๆ ทน ามาศกษา O หมายถง ขอมลทไดจากการศกษา

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาไดแก สถานศกษาขนพนฐานเฉพาะทสงกดในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ านวน 30,164 โรง

70

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก สถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ จ านวน 30 ,164 โรง โดยผวจยไดท าการก าหนดขนาดกลมตวอยางจากการเปดตารางของ ยามาเน (Taro Yamane)134 ทระดบความเชอมนรอยละ 95 ซงไดกลมตวอยางจ านวน 100 โรง

ผใหขอมล

ผใหขอมลเปนบคลากรของโรงเรยน ๆ ละ 3 คน ประกอบดวยผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการ รวมผใหขอมลทงสน 300 คน

ตารางท 1 จ านวนประชากรและกลมตวอยางผใหขอมลแบงตามภมศาสตร

ภาค ประชากร กลมตวอยาง ผใหขอมล โรงเรยน โรงเรยน ผบรหาร รองผบรหาร ครวชาการ

เหนอ 6,412 20 20 20 20 กลาง 4,384 20 20 20 20

ตะวนออก 2,146 20 20 20 20 ตะวนออกเฉยงเหนอ 12,718 20 20 20 20

ใต 4,504 20 20 20 20 รวม 30,164 100 100 100 100

ทมา: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ส านกงานนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน, เขาถงเมอ 30 พฤศจกายน 2552, เขาถงไดจาก http://210.1.20.11/doc/web-doc/download/ sch52/countsch.htm

134Taro Yamane, อางถงใน วรรณ แกมเกต, วธวทยาการวจยทางพฤตกรรมศาสตร

(กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551), 283.

http://210.1.20.11/doc/web-doc/download/%20sch52/count

http://210.1.20.11/doc/web-doc/download/%20sch52/count

71

ตวแปรทศกษา ตวแปรทใชในการศกษาครงน ประกอบดวยตวแปรพนฐาน ตวแปรทศกษา ซงมรายละเอยด

ดงน 1. ตวแปรพนฐาน เปนตวแปรทเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ไดแก

เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนง อายการด ารงต าแหนงในโรงเรยน 2. ตวแปรตนเปนตวแปรทเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยครงนม 3 ประเภทคอ 1. แบบสมภาษณทไมมโครงสราง (Unstructured interview) เปนแบบสมภาษณทไมม

โครงสรางใชในการสมภาษณผเชยวชาญ 5 คน เกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน 2. แบบสอบถามความคดเหน (Questionnaires) เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขนจาก

แนวคด ทฤษฎส าหรบใชสอบถามความคดเหนของผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการ โดยแบงออกเปน 3 ตอนคอ

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงหนาท ประสบการณในการท างาน มลกษณะเปนแบบตวเลอกทก าหนด ค าตอบไวให (Checklist)

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานแบบสอบถาม เปนแบบจดอนดบคณภาพ (Rating Scale) 5 ระดบ ตามแนวคดของลเครท (Likert’s scale) โดยใหน าหนกคะแนนดงน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบมากทสด มน าหนกเทากบ 5 คะแนน

ระดบ 4 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบมาก มน าหนกเทากบ 4 คะแนน

ระดบ 3 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบปานกลางทสด มน าหนกเทากบ 3 คะแนน

ระดบ 2 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบนอยทสด มน าหนกเทากบ 2 คะแนน


3. แบบยนยนผลการวจย (interview) เปนแบบยนยนทใหผทรงคณวฒยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

72

การสรางและพฒนาเครองมอ เพอใหการด าเนนการวจยในครงนสามารถวดไดตรงกบกรอบแนวคดของการวจยและบรรล

วตถประสงคทวางไว ผวจยไดก าหนดขนตอนการสรางเครองมอตามขนตอนการสรางเครองมอตามขนตอนตอไปน

ขนท 1 ศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ เพอใหไดกรอบแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการบรหาร สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพเพอน าไปสมภาษณความคดเหนจากผเชยวชาญและผทรงคณวฒเกยวกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดยการสมภาษณแบบไมมโครงสราง (Unstructured Interview) ดวยเทคนคการสมภาษณแบบปฏสมพนธ (Interactive Interview) จากผเชยวชาญและผทรงคณวฒจ านวน 5 คน ซงเปนผด ารงต าแหนงผบรหาร บรหารสถานศกษาขนพนฐาน

ขนท 2 สรางและพฒนาเครองมอเพอใชในการวเคราะหความเปนไปไดองคประกอบการ บรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ น าขอค าถามการสรางเครองมอเพอสอบถาม ความคดเหนของผเชยวชาญ 5 คน เกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ เพอหาคาความสอดคลองและความตรงเชงเนอหา ( Index of Item Objective Congruence: IOC) ไดคา IOC เทากบ 1.00

ขนท 3 น าแบบสอบถามไปทดลองใช (try out) เพอหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม โดยการทดลองใชกบสถานศกษาขนพนฐานทไมใชกลมตวอยางในการวจยครงน 10 โรง ซงผใหขอมล ไดแก ผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการ จ านวน 30 คน แลวน ามาวเคราะห หาคาความเชอมน (reliability) โดยใชคาคาสมประสทธอลฟาตามวธของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ในการศกษาครงนไดคาสมประสทธอลฟาตามวธของแบบสอบถาม เทากบ .911

ขนท 4 ยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ดวยผทรงคณวฒ 5 คน เพอยนยนตรวจสอบประสทธภาพของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยด าเนนการตามขนตอนตอไปน 1. ผวจยท าหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไปยงผเชยวชาญ 5 คน

เพอนดพบ สมภาษณ จดบนทกรวบรวมขอมล 2. ผวจยท าหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไปยงโรงเรยนจ านวน

100 โรง เพอขอความอนเคราะหผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการ แจกแบบสอบถามและชวยอนเคราะหตอบแบบสอบถาม ผวจยด าเนนสงแบบสอบถาม และเกบรวบรวมขอมลดวยตวเอง

73

3. ผวจยท าหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไปยงผเชยวชาญ 5 คน เพอยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย

ในการวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย ครงนมดงน 1. การวเคราะหขอมลจากแบบสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ ใชการวเคราะห

ขอมลดวยคาความถ ( frequency ) และคารอยละ (percentage ) 2. วเคราะหความสอดคลองรายขอ IOC (Index of Objective Congruence) ส าหรบ

ขอค าถามในแบบสอบถามการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพโดยใชคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยผวจยไดน าคาเฉลยไปเปรยบเทยบกบเกณฑตามแนวคดของ(Likert’s scale) โดยใหน าหนกคะแนนดงน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบมากทสด มน าหนกเทากบ 5 คะแนน

ระดบ 4 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบมาก มน าหนกเทากบ 4 คะแนน

ระดบ 3 หมายถง เหนดวยกบตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพอยในระดบปานกลางทสด มน าหนกเทากบ 3 คะแนน



3. วเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ใชโปรแกรม ส าเรจรปโดยใชวเคราะหดวยวธสกดองคประกอบ “PCA” (Principal Component Analysis) ซงถอ เกณฑการเลอกตวแปรทเขาอยในองคประกอบตวใดตวหนง โดยพจารณาจากคาความแปรปรวนของ ตวแปร (eigenvalue) ทมากกวา 1 และถอเอาคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ของตวแปร แตละตวขององคประกอบนนมคาตงแต 0.6 ขนไป

4. วเคราะหยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพใชการวเคราะหคาความถ ( frequency) และคารอยละ (percentage) และการวเคราะหเนอหา ( content analysis) มดงน

4.1 การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม ใชการวเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา (content analysis)

74

4.2 การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามเมอไดขอมลทงหมดมาแลวน ามาตรวจสอบความถกตอง ครบถวนทกค าถามและคดเลอกน ามาบนทกลงในคมอลงรหสและท า Coding Sheet ในคอมพวเตอร หาคา การแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไป คอ สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม โดยการแจกแจง ความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage)

ตอนท 2 ตวแปรทเกยวของกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ใชคามชฌมเลขคณต (arithmetic mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation) โดยน าคาเฉลยมาเทยบกบเกณฑของ เบสส135 ดงน

คาเฉลย 5.00-4.50 แสดงวา ตวแปรเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ อยในระดบมากทสด

คาเฉลย 4.49-3.50 แสดงวา ตวแปรเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ อยในระดบมาก

คาเฉลย 3.49-2.50 แสดงวา ตวแปรเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ อยในระดบปานกลาง

คาเฉลย 2.49-1.50 แสดงวา ตวแปรเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ อยในระดบนอย

คาเฉลย 1.49-1.00 แสดงวา ตวแปรเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ อยในระดบนอยทสด

135John W. Best, Research in Education (New Delhi: Prentice Hall, 1981),

75

สรป

วตถประสงคของการวจยครงนคอ เพอ 1) ทราบองคประกอบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2) ยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) ผวจยไดด าเนนการศกษาวเคราะห แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพแลวน ามาสรปเปนแนวทางในการสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญจากนนน ามาสรปรวมเปนบทสรปเพอ สรางเปนตวแปรของแบสอบถาม โดยน าตวแปรทไดมาสรางเปนแบบสอบถามโยพจารณาจากคาความ สอดคลองและความตรงของเนอหาคา (Index of Item Objective Congruence: IOC) ของเครองมอ โดยผเชยวชาญแลวน าไปทดสอง (Try out) กบกลมตวอยางโรงเรยนทไมใชกลมตวอยางในการวจยโรงเรยน จ านวน 100 โรงเรยน รวมผใหขอมล 300 คน รวบรวมแบบสอบถามแลวน ามาวเคราะห

ขอมลวธการหาคาโดยใชคาเฉลย (x) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) วเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ใชโปรแกรมส าเรจรป โดยใชวเคราะหดวยวธสกดองคประกอบ “PCA” (Principal Component Analysis) ซงถอเกณฑการเลอกตวแปรทเขาอยในองคประกอบตวใดตวหนง โดยพจารณาจากคาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalue) ทมากกวา 1 และถอเอาคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ของตวแปรแตละตวขององคประกอบนนมคาตงแต 0.6 ขนไป และวเคราะหยนยนประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานใชการวเคราะหคาความถ (frequency) และคารอยละ (percentage) และการวเคราะหเนอหา (content analysis)

76

บทท 4

การวเคราะหขอมล

การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1) องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ 2) ผลยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ หนวยวเคราะห คอ สถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ผใหขอมลครงน เปนผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการ จ านวน 300 คนโดยผ วจย สงแบบสอบถามไปโรงเรยน จ านวน 100 โรง ไดรบแบบสอบถามคน 300 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 ผวจยไดน าขอมลมาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะห โดยใชตารางประกอบค าบรรยาย จ าแนกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 การวเคราะหและก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ตอนท 2 การวเคราะหความเปนไปไดและความเหมาะสมขององคประกอบ ตอนท 3 การวเคราะหผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพ โดยวธใชแบบสอบถามผทรงคณวฒ

ตอนท 1 การศกษาวเคราะหเพอก าหนดเปนกรอบแนวคดในการวจยองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ซงประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

1.1 วเคราะหเอกสารและผลงานวจยทเกยวของกบแนวคดทฤษฎการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เกยวกบกระบวนการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

1.2 การสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญและผทรงคณวฒเกยวกบการบรหาร สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดยไดวเคราะหสงเคราะหผลสมภาษณความคดผวจย เลอกแบบสมภาษณทไมมโครงสราง (unstructured interview) ใชเทคนคการสมภาษณแบบ ปฏสมพนธ (interactive interview) จ านวน 5 คน เพอสรปผลการสมภาษณและแนวความคดทฤษฎ ทไดจากการวเคราะหเอกสารแลวน ามาสรางเปนตวแปรขอค าถามของการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ

1.3 น าผลจากการวเคราะหเอกสารทเกยวของกบความคดเหนทฤษฎดวยการวเคราะห เนอหา (content analysis ) ขอคนพบทเกยวกบโครงสรางและกระบวนการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพผนวกกบผลการวเคราะหการสมภาษณความคดเหนจากผเชยวชาญ

77

และผทรงคณวฒ ทผวจยผวจยเลอกแบบสมภาษณทไมมโครงสราง (unstructured interview) ใชเทคนคการสมภาษณแบบปฏสมพนธ ( interactive interview ) เพอน ามาก าหนดกรอบแนวคดการวจยเรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตอนท 2 การวเคราะหความเปนไปได และความเหมาะสมขององคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ การวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis) ความคดเหนของกลมตวอยางเพอสกดตวแปรใหเหลอตวแปรทส าคญทเปนองคประกอบของการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน

2.1 การวเคราะหสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม 2.2 การวเคราะหตวแปร การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2.3 วเคราะหผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพ ตอนท 3 การวเคราะหผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานให

เกดประสทธภาพ โดยผเชยวชาญ ตอนท 1 การวเคราะหและก าหนดกรอบแนวคดในการวจย

ประกอบดวย 2 ขนตอน คอ 1.1 การศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎทเกยวของตอไปน

1.1.1 วเคราะหหลกการแนวคดทฤษฎทเกยวกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานของ เจอราลด แองกส (Gerald Aungus) โทน บช (Tony Bush) อเลกซ ชไนเดอร และนลเบอรตน (Alex Schneider and Neil Burton) ออสการสซดส (Oskars Zids) ของเฟรดเดออรก เทยเลอร (Frederick Taylor) ปเตอร ดรกเกอร (Peter F. Drucker) หวน พนธพนธ, บนลอ พฤกษะ, ชาญชย อาจนสมาจาร, ธระ รญเจรญ

1.1.2 วเคราะหหลกการแนวคดทฤษฎทเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของ เฮอรเบรต ไซมอน (Herbert A. Simon) ไรท และสมท (Ryan and Simith) พมพพร จารจตร, กด(Good) ปเตอรสน และ โปลวาล (Peeterson and Plowan ) เซอรโต และ เชอรโต (S.C. Certo and S.T. Certo) จอหน ด มลเคต (John D’ Milket) อนนท งามสะอาด, วรท พฤกษากลนนท, ปรยาพร วงศอนตรโรจน

จากการศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎทเกยวกบการบรหารสถานศกษาใหเกดประสทธภาพ ซงผวจยไดน าสาระส าคญดงกลาวไปสรปเปนกระทงค าถาม รวมกบสาระส าคญทไดจากการสมภาษณ รายละเอยดในตารางท 2 ตอไปน

78

ตารางท 2 สรปตวแปรทไดจากการวเคราะหเอกสารและงานวจย

79

ตารางท 2 สรปตวแปรทไดจากการวเคราะหเอกสารและงานวจย (ตอ)

80


81


82


83


84


85


86


87


88


89


90

ตารางท 2 สรปตวแปรทไดจากการวเคราะหเอกสารและงานวจย (ตอ

91

ผวจยไดสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญและผทรงคณวฒเกยวกบการบรหาร สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ การเลอกแบบสมภาษณทไมมโครงสราง (unstructured interview) ใชเทคนคการสมภาษณแบบปฏสมพนธ ( interactive interview) จ านวน 5 คน ผวจย น าขอสรปจากการวเคราะหมาสงเคราะหมาเปนกระทงค าถาม ตามรายละเอยดตอไปน ตารางท 3 สรปตวแปรทไดจากสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญและผทรงคณวฒ เกยวกบการ

บรหารสถานขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตวแปร

ผเชย

วชาญ

คนท

1

ผเชย

วชาญ

คนท

2

ผเชย

วชาญ

คนท

3

ผเชย

วชาญ

คนท

4

ผเชย

วชาญ

คนท

5

1. ประสบการณในการท างาน 2. การมสวนรวมในก าหนดทศทางของโรงเรยน 3. การสรางบรรยากาศทดในการท างาน 4. สงเสรมสนบสนนใหครปฏบตงานอยางมความสข 5. มการท างานเปนทม 6. มความโปรงใสสามารถตรวจสอบไดดานการเงนและ

เวลา 7. มความมงมนในการท างานใหเกดประสทธภาพ 8. มการพฒนาตนเองและแสวงหาความรอยตลอดเวลา 9. มการคนควาหาความรตลอดเวลา 10. มการใชทรพยากรทมอยใหเกดประสทธภาพ 11. มการการระดมทรพยากรเพอการพฒนาการศกษาของ

สถานศกษา 12. มระบบบรหารจดการทง 4 งาน 13. การรเปาหมายและปฏบตตามเปาหมาย 14. ผบรหารมความใจในหลกการบรหาร 15. มวสยทศนและจดมงหมายตรงกน

92

ตารางท 3 สรปตวแปรทไดจากสมภาษณความคดเหนของผเชยวชาญและผทรงคณวฒเกยวกบการบรหารสถานขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ (ตอ)

ตวแปร

ผเชย

วชาญ

คนท

1

ผเชย

วชาญ

คนท

2

ผเชย

วชาญ

คนท

3

ผเชย

วชาญ

คนท

4

ผเชย

วชาญ

คนท

5

16. ก าหนดกลยทธการปฏบตงานระหวางหนวยงาน 17. มระบบนเทศตดตามและประเมนผล

18. มกลยทธ และแผนงาน 19. มการก าหนดจดมงหมาย เปาหมายทชดเจน 20. ผบรหารใฝเรยนใฝรเปนตวอยางกบครและ

บคลากรได 21. สรางความพงพอใจในการท างาน 22. มความซอสตยสจรต 23. ตรงตอเวลา

24. มความกระตอรอรน

25. มการจดสภาพแวดลอมและสวสดการการท างาน

จากการสรปกาวเคราะหหลกการ แนวคด ทฤษฎ และการสมภาษณความคดเหน ของผเชยวชาญและผทรงคณวฒ เพอน ามาสรางเปนกระทงค าถามของแบบสอบถาม ซงไดตวแปร ทเปนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ จ านวน 5 องคประกอบ ดงน 1) การบรหารจดการ 2) การจดการเชงคณภาพดานวชาการ 3) การจดระบบการเงนและ การจดสรรทรพยากร 4) การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ และ 5) การบรหาร ดานสมพนธชมชน

93

ตอนท 2 การวเคราะหความเปนไปไดและความเหมาะสมขององคประกอบ 2.1. การวเคราะหสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ในการวจยครงนไดใชหนวยในการ

วเคราะหเปนสถานศกษา โดยผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการเปนแบบสอบถาม น ามาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหโดยใชตารางบรรยายจ าแนกขอมลเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถามรายละเอยดดงตารางท 4 ตารางท 4 แสดงสถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพ รวม

จ านวน รอยละ 1. เพศ

1.1 ชาย 1.2 หญง

146 154

48.67 51.33

รวม 300 100.00 2. อาย

2.1 21– 30 ป 2.2 31 – 40 ป 2.3 41 – 50 ป 2.4 มากกวา 50 ป

10 44 111 135

3.33 14.67 37.00 45.00

รวม 300 100.00 3. ระดบการศกษา

3.1 ปรญญาตร 3.2 ปรญญาโท 3.3 ปรญญาเอก

13 268 19

4.33 89.34 6.33

รวม 300 100.00 4. อายราชการ

4.1 นอยกวา 10 ป 4.2 10 – 15 ป 4.3 16 – 20 ป 4.4 มากกวา 20 ป

0 38 106 156

0.00 12.67 35.33 52.00

รวม 300 100.00

94

จากตารางท 4 พบวา ผตอบแบบสอบถามทงสน 300 คน เปนเพศชาย 146 คน คดเปนรอยละ 48.67 เปนเพศหญง 154 คน คดเปนรอยละ 51.33 ดานอาย พบวา สวนใหญมอาย มากกวา 50 ป มากทสด จ านวน 135 คน คดเปนรอยละ 45.00 นอยทสด มอายระหวาง 21-30 ป จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 3.33 ดานระดบการศกษา ระดบปรญญาโทมากทสด จ านวน 268 คน คดเปนรอยละ 89.34 นอยทสดระดบปรญญาตร จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 4.33 ดานอาย ราชการ สวนใหญมอายราชการมามากกวา 20 ป จ านวน 156 คน คดเปนรอยละ 52.00 นอยทสด มอายราชการ ระหวาง 10-15 ป จ านวน 38 คน คดเปนรอยละ 12.67 ตามล าดบ

2.2 การวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ตวแปรจากเอกสารและงานวจยและแนวความคดเหนของผเชยวชาญจากการสมภาษณ จ าแนกเปนองคประกอบดงตอไปน รายละเอยดดงตารางท 5

องคประกอบท 1 การบรหารจดการ องคประกอบท 2 การจดการเชงคณภาพดานวชาการ องคประกอบท 3 การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร องคประกอบท 4 การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ องคประกอบท 5 การบรหารดานสมพนธชมชน

ตารางท 5 การวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 1. การก าหนดยทธศาสตรของสถานศกษาไดน าขอมลและความรตาง ๆ ทไดรบจากการวเคราะห

SWOT มาจดท ายทธศาสตรของสถานศกษา 2. มการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบนโยบายของหนวยงานตนสงกด 3. มการจดท าแผนงานทสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ 4. การพฒนาหลกสตรสถานศกษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการเรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบ

ผเรยน 5. มการก าหนดโครงสรางการบรหารอยางชดเจนและสามารถท างานมแผนและเปนระบบ 6. มการก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนอง 7. มความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนอง 8. ผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลองกบหลกการบรหารสถานศกษาและ

การเปลยนแปลงของสงคม 9. มการประสานความรวมมอแลกเปลยนความร ประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบ

สถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา

95

ตารางท 5 การวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ (ตอ) ตวแปรการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

10. ผบรหารน านโยบายการกระจายอ านาจการบรหารของกระทรวงศกษาธการมาใชในการบรหารสถานศกษา

11. ผบรหารสามารถบรหารงานไดเหมาะสมสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาทเปนนตบคคล 12. ผบรหารมความเขาใจในขอบขายการปฏบตงานวชาการ 13. สงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการทหลากหลายโดยยดผเรยน

เปนส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ 14. จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาผเรยน และแกไขปญหา

ดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา 15. สงเสรมใหมการตดตามผลการปฏบตงานตามแผนพฒนางานวชาการและปฏบตการเรยน

การสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร 16. จดบรการและจดสงอ านวยความสะดวกสอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนการสอน

และใหบรการกบชมชน 17. ผบรหารใหความสนใจการปฏบตงานตาง ๆ ของสถานศกษา 18. สงเสรมใหใชเทคนควธและเครองมอในการวดและประเมนผลทเหมาะสมสอดคลองกบ

วตถประสงคและน าผลการประเมนไปใชแกปญหาและพฒนาผเรยน 19. ใหบรการดานความรตาง ๆ แกคนในชมชนโดยจากหนวยงานทงภาครฐและเอกชน

เพอชวยใหประชาชนในชมชนมคณภาพชวตทด 20. สงเสรมและพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 21. มการประสานความรวมมอกบสถานศกษาและองคกรอน ๆ ในการพฒนาทางวชาการ 22. สงเสรมใหครจดกระบวนการเรยนรโดยสอดคลองกบศกยภาพความสนใจของผเรยน 23. ศกษาวเคราะหความจ าเปนในการใชสอเทคโนโลยเพอจดการเรยนรและการบรหารงาน

วชาการ 24. จดระบบการนเทศงานวชาการและการเรยนการสอนใสถานศกษา 25. มการนเทศแลกเปลยนเรยนร และการจดระบบนเทศการศกษาในสถานศกษา 26. วางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพ การศกษาใหบรรลตาม

เปาหมายของสถานศกษา 27. ตดตาม ตรวจสอบ และประเมนคณภาพภายในเพอปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง 28. เผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการบสถานศกษา บคคล

ครอบครว องคกรหนวยงานและสถานบนอน

96


29. มระบบการบรหารทดและสงผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพ 30. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาทเกดจากการ

ปฏบตงานตาม แผนงาน 31. จดท าแผนการใชงบประมาณไดอยางเหมาะสม 32. มการจดท า แผนปฏบตการประจ า ป เพอจดสรรงบประมาณ โดยขอความเหนชอบจาก

คณะกรรมการสถานศกษา 33. มการจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนและเปดเผยตอชมชน 34. จดท าแผนพฒนางานงบประมาณของโรงเรยนทกฝายมสวนรวม 35. ก ากบดแลการท าบญชเกยวกบการเงนใหเปนปจจบนถกตองตามระเบยบ 36. การมสวนรวมในการจดองคกรและมการมอบหมายงานธรการการเงนพสดตามความสามารถ

และความถนด 37. ใชวธการและเครองมอทเหมาะสมในการจดเกบขอมลสารสนเทศตรงตามภารกจของโรงเรยน

และไดขอมลสารสนเทศครบถวน ถกตองตรงตามความตองการในการพฒนาคณภาพ การศกษา

38. มการจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน 39. มการจดท าขอมลสารสนเทศในการวางแผนงานอยางครบถวน 40. มการจดท างบประมาณเชอมโยงกบกรอบการใชเงนในปตอ ๆ ไป 41. จดซอจดจางควบคม ตรวจสอบบญชประจ าปจ าหนายและจดเกบเปนไปตามระเบยบ 42. จดหา จดเกบ รกษาและซอมแซมวสดครภณฑตาง ๆ ของโรงเรยนใหอยในสภาพทใชงานไดด

อยเสมอ 43. ผบรหารจดสรรงบประมาณ สอ วสด อปกรณทเออตอการปฏบตงานไดอยางเพยงพอและ

เหมาะสมกบความตองการ 44. มการจดท าหลกฐานการเงนและบญชทกประเภททกรายการถกตองเปนปจจบนตรวจสอบ

ไดตลอดเวลา 45. มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได 46. มการจดซอจดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบและมการควบคมการจดซอ

จดหาจดจางใหเปนไปโดยประหยด ไดพสดทมคณภาพ 47. มการจดอบรมใหความรเกยวกบการจดหาพสดแกผเกยวของอยางสม าเสมอและมการตดตาม

ควบคมดแลใหมการปรบปรง ซอมแซมบ ารงรกษาพสดประจ า

97


48. มการวางแผนในการจดหาอปกรณ ครภณฑใชทดแทนในสวนทจะตองจ าหนายเมอหมดอายการใชงาน

49. มการจดท าทะเบยน วสด ครภณฑและ ทราชพสดถกตองเปนปจจบนและมการท าประวตทดนอาคารสถานท


50. มการระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา 51. มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและเปดเผยตอชมชน 52. มการจดท าบญชเงนสด บญชแยกประเภทรายรบ-รายจายทงเงนนอกงบประมาณ เงน

งบประมาณ และเงนรายไดแผนดนไว ส าหรบตรวจสอบครบถวนสม าเสมอ 53. มการจดท าแผนการใชเงน การวางแผนรายป รายภาคเรยน รายเดอนไวอยางชดเจน สามารถ

ตรวจสอบได 54. มแตงตงคณะกรรมการ/คณะท างานเรงรดตดตามการใชจายเงนงบประมาณรายจาย 55. มคณะกรรมการท างานเรงรดตดตามการจายเงนงบประมาณและรายงานผลการเบกจายเงน

ผบรหารทราบ 56. มคณะกรรมการท างานเรงรดตดตามการจายเงนงบประมาณและรายงานผลการเบกจายเงน

ผบรหารทราบ 57. มคณะกรรมการ/คณะท างานก าหนดมาตรการวางแผนจดระบบการควบคมภายในของ

สถานศกษา 58. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลการใชเงน ใหกรรมการ ผปกครองและ

ชมชนรบทราบทกภาคเรยน 59. มการรายงายผลใหผเกยวของทราบและมการน าผลการประเมนมาวเคราะหเพอปรบปรงงาน

ใหมประสทธภาพยงขน 60. ไดน าผลงานประเมนไปใชประโยชนเพอปรบปรงแกไขงานบรหารงบประมาณทกป 61. มการประชม รวมกนวางแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบ 62. มการสนบสนนและสงเสรมใหมการพฒนาศกยภาพของบคลากรดานความกาวหนาใน

ต าแหนงหนาท 63. เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณโดยการเขารบการฝกอบรม/

สมมนาการจดการความร

98


64. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาทเกดจาก การปฏบตงานตามแผนงาน

65. มการแลกเปลยนความคดเหนระหวางคร บคลากรกบผบรหาร 66. มการก ากบ ตดตาม การด าเนนงานของบคลากร ใหเปนไปตามแผนงานทวางไว 67. ผบรหารไดรบการยอมรบ นบถอในความร ผลงาน และความสามารถในการปฏบตงานภารกจ

และหนาท จากครและบคลากรภายในสถานศกษา 68. ผบรหารปฏบตตอครและบคลากรดวยความยตธรรม 69. ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและจงใจใหครและบคลากร

ปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมาย 70. ผบรหารเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมท 71. ผบรหารมการชแจงใหผปฏบตหรอผใตบงคบบญชาเขาใจในนโยบาย และแนวทาง

การปฏบตงานตาง ๆ อยาง ชดเจน 72. ผบรหารสงเสรม สนบสนนผทมความร ความสามารถใหเปนผน า และเปดโอกาสใหแสดง

ความเปนผน าไดอยางเตมท 73. ผบรหารมการชแจงใหผปฏบตหรอผใตบงคบบญชาเขาใจในนโยบายและแนวทาง

การปฏบตงานตาง ๆ อยาง ชดเจน 74. ผปฏบตงานและเพอนรวมงาน มการแลกเปลยนความคดเหนและขอเสนอแนะ

ในการปฏบตงาน 75. ผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายในองคกร ยอมรบฟงความคดเหนและ

ขอเสนอแนะของบคลากร 76. ผบรหารสงเสรม สนบสนนใหบคลากรวางแผนพฒนาตนเองเพอใหเกดการเรยนร

อยางตอเนอง 77. ผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยนมลกษณะการปฏสมพนธกนบนพนฐานของการไววางใจ

ซงกนและกน 78. ผบรหาร ครและบคลากรมการแสดงความคดเหน รวมกนเพอก าหนดเปาหมายและ

แนวทางการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ 79. ครและบคลากรทราบถงความคาดหวงและแนวทางปฏบตงานของโรงเรยนใหบรรลเปาหมาย 80. ครและบคลากรยอมรบและปฏบตงานตามเปาหมายทไดวางไว 81. มการแตงตงค าสงมอบหมายงานตามความเหมาะสมของความสามารถแตละบคคล

99


82. มการปฏบตงานดวยความเขาใจสงผลใหเกด ประสทธภาพในการท างาน 83. มการรวมกนวางแผนการท างานและก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานแตละขนตอน

อยางชดเจน 84. ครและบคลากรปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางเตมความรความสามารถ เพอบรรล

วตถประสงคและความส าเรจของโรงเรยน 85. มการท างานเปนทมและรวมกนรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 86. มการน าความรทไดจากการเรยนรการแลกเปลยนเรยนรทงจากภายนอกและภายในโรงเรยน

มาใชในการพฒนางานแปรบปรงงานใหดขนอยางตอเนอง 87. สามารถสรางแรงจงใจบคลากรในสถานศกษาใหมความรบผดชอบตอการปฏบตงาน 88. ผบรหารสรางบรรยากาศทเปนกนเองกบบคลากรเมอประสบปญหาในการท างาน

ผปฏบตงานสามารถปรกษาได 89. จดสวสดการประโยชนตอบแทนในรปแบบตาง ๆ ทสอดคลองกบความตองการและจ าเปน

ของบคลากร 90. มการตดตาม ตรวจสอบการปฏบตงานโดยวธการทถกตองเหมาะสมเปนธรรม 91. มการประชมคณะกรรมการสถานศกษาเพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าป

ของโรงเรยน 92. มการวางแผนการปฏบตตามขนตอนการด าเนนงานใหมประสทธภาพ 93. มการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย 94. มการจดระบบฐานขอมลของสถานศกษาเพอใชในการบรหารจดการในสถานศกษาให

สอดคลองกบระบบฐานขอมลของเขตพนทการศกษา 95. มการจดระบบบรหารอาคารสถานทและสภาพแวดลอมใหมความเหมาะสมเออประโยชนตอ

นกเรยนและชมชน 96. มการจดท าขอมลนกเรยน ระบบขอมลสารสนเทศจากส ามะโนผเรยนเพอใหสามารถนาขอมล

มาใชไดอยางประสทธภาพ 97. มการก าหนดแผนการรบนกเรยนการด าเนนการตามแผน โดยประสานงานกบผปกรอง

นกเรยน และหนวยงานทเกยวของ 98. มการประชาสมพนธ การรบนกเรยนเขาเรยนในโรงเรยนอยางทวถง 99. สงเสรมประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

100


100. มการบรการดานสขอนามยแกนกเรยนและมการจดกจกรรมปองกนโรคโดยบคลากรใน โรงเรยนและหนวยงานทเกยวของ

101. มการตดตาม ตรวจสอบการปฏบตงานโดยวธการทถกตองเหมาะสมเปนธรรม 102. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงานใหกรรมการ

ปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน 103. มการสงเสรมสนบสนนชมชน โดยรวมจดกจกรรมในวนส าคญของ ชาต ศาสนา และ

พระมหากษตรย 104. มการน านกเรยนไปบรการในงานประเพณทองถนในชมชน เชนงานประเพณวนส าคญทาง

ศาสนา งานประเพณลอยกระทง เปนตน 105. มการแตงตงคณะท างานเพอปฏบตงานตามทคณะกรรมการสถานศกษาประจ าโรงเรยน

มอบหมาย 106. มการประสานงานทดท าใหคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานผปกครองประชาชนใน

ชมชนใหความรวมมอในการจดกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยนเปนอยางด 107. ประสานความรวมมอในการพฒนาการศกษากบเขตพนทการศกษาและหนวยงานอน ๆ 108. มการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสรางความสมพนธอนดตอกน 109. มการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนดนโยบายและ

วางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน 110. ประชาสมพนธผลงานทกดานของสถานศกษาตอชมชน 111. มการจดใหม สงเสรมความสมพนธรวมมอกบชมชนในการพฒนาการศกษา 112. มการสนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคล ชมชน และ

หนวยงานอน 113. มการประชมผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสรางความสมพนธอนดตอกน 114. มการจดใหมการวางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน 115. ประชาสมพนธผลงานทกดานของสถานศกษาตอชมชน 116. มการจดใหมระเบยบรบรองสงเสรมความสมพนธรวมมอกบชมชนในการพฒนาการศกษา 117. มการสนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคล ชมชน และ

หนวยงานอน 118. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลกาด าเนนงานใหกรรมการ ผปกครอง

และชมชนรบทราบทกภาคเรยน

101


119. มการรายงายผลใหผเกยวของทราบและมการน าผลการประเมนมาวเคราะห เพอปรบปรงงานใหมประสทธภาพยงขน

120. ไดน าผลงานประเมนไปใชประโยชนเพอปรบปรงแกไขและพฒนาแผนงานโครงงาน กจกรรมของการบรหารงานทวไปทกป

ขอมลทไดจากการวเคราะหเอกสาร มผวจยน ามาจดท าเปนขอค าถามไดจ านวน

120 ขอ และเมอตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒจ านวน 5 คน และหาคาดชน ความสอดคลองตามวตถประสงค (Index of item - objective congruence: IOC) ของเครองมอ วจย พบวา ทกขอมคาดชนความสอดคลองสงกวา 0.50 และมบางขอทผทรงคณวฒไดแกไขภาษาทใช เปนขอค าถาม ผวจยไดด าเนนการปรบแก จนกระทงไดขอค าถาม จ านวน 120 ขอ ซงหลงจากการ น าไปทดลองใช กบกลมตวอยางทไมใชกลมตวอยางทไมใชกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลจรง จ านวน 10 โรงเรยน โรงเรยนละ 3 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการ รวมจ านวน 30 คน และหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม (reliability) โดยใชวธสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbarch’salpha coefficient) พบวา ไดคาความเชอมน เทากบ .911 ดงนนแบบสอบถามดงกลาวจงมความเหมาะสมส าหรบการน าไปใชเกบขอมลจาก กลมตวอยางตอไป

2.3 การวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดยด าเนนการตามขนตอน ดงน

2.3.1 การวเคราะหตวแปรเกยวกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

ใหเกดประสทธภาพ ผวจยวเคราะหจากคาเฉลย (��) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) โดยน าคาเฉลยมาเทยบกบเกณฑตามแนวคดของเบสท (Best) รายละเอยด ดงตารางท 6

102

ตารางท 6 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบของแตละตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

(n = 300)

การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ คาเฉลย

(��)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D)

ระดบ

1. สามารถสรางแรงจงใจบคลากรในสถานศกษาใหมความรบผดชอบตอการปฏบตงาน

4.60 .524 มากทสด

2. การเปดโอกาสใหทกคนมสวนรวมในการปฏบตงานตามโครงการ/กจกรรมของสถานศกษาใหบรรลตามเปาเหมาย

4.54 .562 มากทสด

3. ครและบคลากรมการพฒนาศกยภาพในการท างานของตนเองอยเสมอ

4.49 .631 มากทสด

4. การจดสภาพแวดลอม และบรรยากาศทวไปในสถานศกษามความเหมาะสมและเออตอการเรยนรของนกเรยน

4.40 .659 มาก

5. สามารถสรางแรงจงใจใหครและบคลากรมความเตมใจในการพฒนากลยทธของสถานศกษา

4.35 .634 มาก

6. ผบรหารใหความสนใจการปฏบตงานตาง ๆ ของสถานศกษาอยางมส าเสมอ

4.50 .575 มากทสด

7. สถานศกษามระบบการบรหารทดและสงผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพ

4.61 .589 มากทสด

8. สถานศกษามวฒนธรรมองคทค านงถงความตองของบคลากร

4.46 .613 มาก

9. ผบรหารมการชแจงใหผปฏบตหรอผใตบงคบบญชาเขาใจในนโยบายและแนวทางการปฏบตงานตาง ๆ อยางชดเจน

4.46 .562 มาก

10. ผบรหารรวบรวมขอมล สการจดท าสารสนเทศเพอสรางทางเลอกและประเมนทางเลอกทงหมดกอนการตดสนใจ

4.48 .604 มาก

103

ตารางท 6 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบของแตละตวแปรทเปนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ (ตอ)

(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

11. ผบรหารสรางบรรยากาศทเปนกนเองกบบคลากร และเมอประสบปญหาในการท างานผปฏบตงานสามารถปรกษาหารอได

4.41 .640 มาก

12. ผบรหารวเคราะหปญหาเพอหาประเดนของความพงพอใจทเกดขนกอนการตดสนใจ

4.48 .598 มาก

13. ผบรหารเปดโอกาสใหครและบคลากรเขามามสวนรวมในการตดสนใจ

4.31 .614 มาก

14. มการวเคราะหมาตรฐานก าหนดมาตรฐาน ส าหรบเปนแนวทางทดในการปฏบตงานรวมกน

4.32 .669 มาก

15. มการประชม รวมกนวางแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบ

4.67 .492 มากทสด

16. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาทเกดจากการปฏบตงานตามแผนงาน

4.43 .605 มาก

17. มการวเคราะห SWOT หาจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคทสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา

3.82 .799 มาก

18. การก าหนดยทธศาสตรของสถานศกษาไดน าขอมลและความรตาง ๆ ทไดรบจากการวเคราะห SWOT มาจดท ายทธศาสตรของสถานศกษา

4.03 .813 มาก

19. มการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบนโยบายของหนวยงานตนสงกด

4.24 .670 มาก

20. มการจดท าแผนงานทสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ

4.21 .662 มาก

104


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

21. มการก ากบ ตดตาม การด าเนนงานของบคลากรใหเปนไปตามแผนงานทวางไว

4.38 .587 มาก

22. มการแลกเปลยนความคดเหนระหวางคร บคลากร กบผบรหาร

4.21 .657 มาก

23. มการสนบสนนและสงเสรมใหมการพฒนาศกยภาพของบคลากร ดานความกาวหนาในต าแหนงหนาท

4.50 .546 มาก

24. เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและ ประสบการณในการท างานโดยการเขารบการฝกอบรม/สมมนาหรอกจกรรมการจดการความร

4.27 .635 มาก

25. ครและบคลากรมความพงพอใจในผลการปฏบตงานและหนาททไดรบมอบหมายหรอรบผดชอบ

4.51 .533 มาก

26. มการใหค าแนะน า และสอนงานกนเพอใหบรรลเปาหมายในการท างาน

4.59 .507 มากทสด

27. ครและบคลากรมการพฒนาตนเองและการเรยนรสงผลตอความกาวหนาในสายอาชพ

4.38 .574 มาก

28. ผบรหารใหค าแนะน า ใหค าปรกษาและอ านวยความสะดวกเพอใหบรรลเปาหมายในการท างาน

4.66 .496 มากทสด

29. ผบรหารเปนแบบอยางทดในการปฏบตตน ทงดานครองตน ครองคน และครองงาน

4.59 .499 มากทสด

30. ผบรหารไดรบการยอมรบ นบถอในความร ผลงาน และความสามารถในการปฏบตงานภารกจและหนาท จากครและบคคลากรภายในสถานศกษา

4.69 .463 มากทสด

105


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

31. ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตออาชพและจงใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมาย

4.69 .490 มากทสด

32. ผบรหารมการน าเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใชในการท างาน ทสงผลใหการปฏบตงานของทานมความสะดวกรวมเรวยงขน

4.70 .520 มากทสด

33. ผบรหารมความสามารถในการบรหารจดการไดทกสถานการณ กลาพด กลาท า กลาตดสนใจและกลารบผดชอบ

4.73 .443 มากทสด

34. ผบรหารสงเสรม สนบสนนผทมความร ความสามารถใหเปนผน าและเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมท

4.59 .585 มากทสด

35. ผบรหารมการยกยองชมเชยหรอใหรางวลแกผรวมงานทท างานไดอยางมประสทธภาพ

4.29 .877 มาก

36. ผบรหารท าใหครและบคลากรมความเชอมนและไววางใจในสถานศกษา

4.16 .814 มาก

37. ผบรหารมการชแจงใหผปฏบตหรอผใตบงคบบญชาเขาใจ ในนโยบายและแนวทางการปฏบตงานตาง ๆ อยางชดเจน

4.44 .595 มาก

38. ผบรหารกระตนใหเกดความรบผดชอบตอหนาทโดย มอบหมายงานใหท าตามความเหมาะสม

4.33 .607 มาก

39. ผบรหารปฏบตตอครและบคลากรดวยความยตธรรม

4.53 .539 มาก

106


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

40. ผบรหารสนบสนนใหใชสอ เทคโนโลยตาง ๆ เพออ านวยความสะดวกในการตดตอสอสาร

4.58 .521 มากทสด

41. บรหารรบร เขาใจปญหาและใหความชวยเหลอครในการปฏบตงาน

4.44 .589 มาก

42. ผบรหารมความคดรเรมสรางสรรค มวสยทศนในการก าหนดทศทางในการด าเนนงานสความส าเรจ

4.46 .580 มาก

44. ผบรหารรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล และน าขอมลมาประยกตใชประกอบในการตดสนใจเพอมงเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

4.22 .727 มาก

45. ผบรหารมความสามารถในการตดสนใจและแกไขปญหาไดอยางเหมาะสมตามสถานการณ

3.72 .706 มาก

46. ผปฏบตงานและเพอนรวมงาน มการแลกเปลยนความคดเหนและขอเสนอแนะในการปฏบตงาน

4.32 .663 มาก

47. ผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายในองคกรยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของบคลากร

4.14 .688 มาก

48. ผบรหารมการประชม ชแจงใหทราบถงขอมลตาง ๆ ท เปนประโยชนในการจดการศกษาและแนวทางการปฏบตงานรวมกน

4.32 .521 มาก

49. ผบรหารมความไววางใจและเชอมนในตวครและบคลากรโดยใหอสระในการแสดงความคดเหนตอการปฏบตงาน

4.37 .566 มาก

50. ผบรหารสงเสรม สนบสนนใหบคลากรวางแผนพฒนาตนเองเพอใหเกดการเรยนรอยางตอเนอง

4.41 .557 มาก

107


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

51. ผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยนมความรวมมอในการท างานเปนทม

4.57 .528 มากทสด

52. ผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยนมลกษณะการ ปฏสมพนธกนบนพนฐานของการไววางใจซงกนและกน

4.59 .506 มากทสด

53. ผบรหารมสขภาพกายและสขภาพจตทด มอารมณขนเพอสรางบรรยากาศทดในการท างาน

4.54 .538 มากทสด

54. ผบรหารสามารถสรางความเชอมนและศรทธาของคนทงในและนอกหนวยงาน

4.51 .539 มากทสด

55. ผบรหารเปนผน าในการก าหนดนโยบาย เปาหมายและวตถประสงคของงาน

4.47 .538 มาก

56. ผบรหาร ครและบคลากรมการแสดงความคดเหนรวมกนเพอก าหนดเปาหมายและแนวทางการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

4.44 .572 มาก

57. ครและบคลากรทราบถงความคาดหวงและแนวทางปฏบตงานของโรงเรยนใหบรรลเปาหมาย

4.39 .577 มาก

58. ครและบคลากรยอมรบและปฏบตงานตามเปาหมายทไดวางไว

4.40 .600 มาก

59. มการแตงตงค าสงมอบหมายงานตามความเหมาะสมของความสามารถแตละบคคล

4.52 .563 มากทสด

60. สามารถท าใหครและบคลากรปฏบตงานดวยความเขาใจสงผลใหเกดประสทธภาพในการท างาน

4.38 .650 มาก

108


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

61. สามารถท าใหครและบคลากรรวมกนวางแผนการท างานและก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานแตละขนตอนอยางชดเจน

4.23 .739 มาก

62. ผบรหารจดสรรงบประมาณ สอ วสด อปกรณทเออตอการปฏบตงานไดอยางเพยงพอและเหมาะสมกบความตองการ

3.84 .913 มาก

63. โรงเรยนมการก าหนดโครงสรางการบรหารอยางชดเจนและสามารถท างานแบบมแผนและเปนระบบ

4.29 .497 มาก

64. ครและบคลากรปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางเตมความรความสามารถ เพอบรรลวตถประสงคและความส าเรจของโรงเรยน

4.00 .803 มาก

65. ครและบคลากรมความเตมใจและยนดทจะปฏบตตามนโยบายของโรงเรยนอยางเครงครด

4.06 .769 มาก

66. ความส าเรจของงานทกอยางของโรงเรยนเกดจากความรวมมอจากครและบคลากรทกฝาย

4.35 .568 มาก

67. ครและบคลากรมความภาคภมใจในผลส าเรจของงาน

4.51 .514 มากทสด

68. โรงเรยนมการก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนอง

4.07 .928 มาก

69. มการใชขอมลทถกตองในการควบคมและตรวจสอบงานเพอเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขปญหาของโรงเรยน

3.99 1.028 มาก

70. มการตดตาม และตรวจสอบการปฏบตงานโดยวธการทถกตอง เหมาะสมและเปนธรรม

4.28 .700 มาก

109


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

71. โรงเรยนใหความส าคญในการท างานเปนทมและรวมกนรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย

4.31 .590 มาก

72. มการตดตอสอสารการท างานระหวางผบรหารกบครและบคลากรในการบรหารโรงเรยน

4.53 .581 มากทสด

73. มการจดระบบการสอสารขาวสารภายในโรงเรยนใหมความรวดเรว ทวถงและเขาใจตรงกน

4.48 .661 มาก

74. มการเสนอแนะ สนบสนน กระตนสงเสรมใหครและบคลากรพฒนาตนเองอยเสมอ

4.32 .688 มาก

75. การเสนอแนะแนวทางปฏบตงานเพอบรรลเปาหมาย

4.43 .588 มาก

76. มการเสนอแนวทางในการปรบปรง แกไข เพอปรบปรงงานในอนาคตตอไป

4.28 .607 มาก

77. มการใหก าลงใจแกครและบคลากรในการรเรมสรางสรรคผลงานใหม ๆ

4.12 .698 มาก

78. มการสนบสนนขอมลใหแกครและบคลากรในการศกษาคนควาเพอปรบปรงผลงานตาง ๆ

4.28 .666 มาก

79. ครและบคลากรเกดคานยมในการปฏบตงานและพฒนางานของตนเอง

4.57 .495 มากทสด

80. ครและบคลากรมความพงพอใจในประสทธภาพการท างานของโรงเรยน

4.48 .615 มาก

81. ครและบคลากรรวมกนคดหาวธการใหม ๆ เพอการปรบปรงการท างานใหมประสทธภาพอยเสมอ

4.49 .527 มาก

110


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

82. เมอพบปญหาอปสรรคการท างานมการรวมกนสรปบทเรยนและวางแผนทจะพฒนาการท างานใหดยงขน

4.49 .552 มาก

83. มการน าความรทไดจากการเรยนรและการแลกเปลยนเรยนรทงจากภายนอกและภายในโรงเรยนมาใชในการพฒนางานและปรบปรงงานใหดขนอยางตอเนอง

4.32 .692 มาก

84. มการคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนองตลอดเวลา

4.15 .839 มาก

85. ครและบคลากรเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยนอยางสม าเสมอ

4.52 .563 มากทสด

86. ผบรหารมความร ความเขาใจเกยวกบแนวคด ทฤษฎการบรหารสถานศกษาและสามารถน ามาประยกตใชตามความเหมาะสม

4.27 .677 มาก

87. ผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลองกบหลกการบรหารสถานศกษาและการเปลยนแปลงของสงคม

4.18 .717 มาก


4.23 .683 มาก

89. ผบรหารสามารถบรหารงานและจดระบบงานไดเหมาะสมสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาทเปนนตบคคล

3.96 .809 มาก

111


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

90. ผบรหารมความเขาใจในขอบขายการปฏบตงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

3.89 .893 มาก

91. ผบรหารและครมการพฒนาหลกสตรสถานศกษาสามารถน าไปใชในกจกรรมการเรยนสอนไดอยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบผเรยน

4.23 .653 มาก

92. สงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการทหลากหลายโดยยดผเรยนเปนส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ

4.39 .582 มาก

93. สงเสรมใหใชเทคนควธและเครองมอในการวดและประเมนผลทเหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคและน าผลการประเมนไปใชแกปญหาและพฒนาผเรยน

4.44 .612 มาก

94. สนบสนนการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาผเรยน และแกไขปญหาดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา

4.31 .746 มาก

95. สงเสรมใหครจดท า จดหาสอ นวตกรรมและเทคโนโลยเพอใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

4.28 .670 มาก

96. สงเสรมใหมการพฒนาแหลงเรยนร ทเหมาะสมตอการเรยนร

4.32 .678 มาก

97. สงเสรมใหมการตดตามผลการปฏบตงานตามแผนพฒนางานวชาการและปฏบตการเรยนการสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร

4.52 .551 มากทสด

112


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

98. จดท าแผนการใชงบประมาณไดอยางเหมาะสมตอบสนองความตองการของครและบคลากร

4.63 .549 มากทสด

99. จดท าแผนพฒนางานงบประมาณของโรงเรยนโดยทกฝายมสวนรวม

4.43 .632 มาก

100. ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภทใหเปนปจจบน ถกตองตามระเบยบ

4.40 .708 มาก

101. บคลากรในโรงเรยนมสวนรวมในการจดองคกรและมการมอบหมายงานธรการ การเงนและพสดตามความสามารถและความถนด

4.35 .645 มาก

102. บรหารจดการใหงานธรการ การเงนและพสดเปนระบบถกตองตามระเบยบและเปนปจจบน

4.52 .557 มากทสด

103. ใชวธการและเครองมอทเหมาะสมในการจดเกบขอมลสารสนเทศตรงตามภารกจของโรงเรยนและไดขอมลสารสนเทศครบถวน ถกตองตรงตามความตองการในการพฒนาคณภาพการศกษา

4.40 .578 มาก

104. จดซอ จดจาง ควบคม ตรวจสอบบญชประจ าป จ าหนายและจดเกบเปนไปตามระเบยบ

4.44 .628 มาก

105. จดหา จดเกบรกษาและซอมแซมวสดครภณฑ ตาง ๆ ของโรงเรยนใหอยในสภาพทใชงานไดด อยเสมอ

4.40 .670 มาก

106. จดใหมแผนงาน โครงการ และกจกรรมพฒนาเพอสงเสรมศกยภาพของบคลากรในโรงเรยนอยางเปนระบบและตอเนอง

4.29 .703 มาก

113


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

107. วางแผนและจดบคลากรรบผดชอบ การควบคม ก ากบ ตดตามและนเทศการปฏบตงานดานตาง ๆ ของบคลากรในโรงเรยน

4.11 .725 มาก

108. จดบคลากรใหรบผดชอบงานตรงกบความร ความสามารถ ความสนใจและความถนด

4.00 .913 มาก

109.มการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนดนโยบายและวางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน

4.40 .578 มาก

110. จดสงบคลากรเขารวมประชม สมมนา เพอพฒนาศกยภาพและพฒนาทกษะการปฏบตงาน

4.35 .650 มาก

111. จดสวสดการและประโยชนตอบแทนในรปแบบตาง ๆ ทสอดคลองกบความตองการและจ าเปนของบคลากร

4.31 .727 มาก

112. ด าเนนการประเมนผลการบรหารงานบคคลในสถานศกษาอยางตอเนองและเปนระบบ

4.39 .622 มาก

113. จดท าขอมลการรบนกเรยนครบถวนและด าเนนการรบนกเรยนเขาเรยนพรอมทงมการรายงานตอชมชนและหนวยงานตนสงกด

4.47 .592 มาก

114. สงเสรมการจดอาหารกลางวนและอาหารเสรมแก นกเรยนอยางสม าเสมอและทวถง

4.03 .758 มาก

115. จดบรการดานสขอนามยแกนกเรยนและมการจดกจกรรมปองกนโรคโดยบคลากรในโรงเรยนและ หนวยงานทเกยวของ

4.28 .623 มาก

114


(n = 300)


(��)


(S.D)

ระดบ

116. จดท าระเบยนสะสม หรอขอมลนกเรยนเปนรายบคคลเปนปจจบน ใชขอมลในการชวยเหลอนกเรยนและจดกจกรรมแนะแนวอยางเปนระบบ

4.35 .602 มาก

117. จดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหสวยงาม รมรน เปนระเบยบและมบรรยากาศด

4.33 .586 มาก

118. ควบคม ดแลอาคารสถานทใหมความปลอดภยแก นกเรยนอยเสมอ

4.48 .581 มาก

119. จดบรการและจดสงอ านวยความสะดวกสอดคลองกบ การจดกจกรรมการเรยนการสอนและใหบรการกบชมชนตามควรแกโอกาส

4.36 .577 มาก

120. จดการบ ารงรกษาอาคารสถานทตามเวลาอนเหมาะสมและอาคารสถานทอยในสภาพทสามารถใชงานไดทกโอกาส

4.45 .639 มาก

จากตารางท 6 พบวาโดยภาพรวมขอค าถามทง 120 ขอ มคาเฉลย (��) อยระหวาง 2.03 – 4.74 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) อยระหวาง .443 – 1.03 แสดงวาผใหขอมลมความคดเหนเกยวกบคาระดบของตวแปรโดยเฉลยตงแตระดบมากถงมากทสดเปนสวนใหญ มเพยงตวแปร เดยวทผใหขอมลมความคดเหนเกยวกบคาระดบของตวแปรโดยเฉลยในระดบนอย ตวแปรทมคาเฉลย

(��) มากทสดคอตวแปรท 33 ผบรหารมความสามารถในการบรหารจดการไดทกสถานการณ กลาพด

กลาท า กลาตดสนใจและกลารบผดชอบ มคาเฉลย (��) เทากบ 4.73 สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D) เทากบ .443 รองลงมามคาเฉลย (��) ตวแปร คอ ตวแปรท 32 ผบรหารมการน าเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใชในการท างาน ทสงผลใหการปฏบตงานของทานมความสะดวกรวมเรวยงขน มคาเฉลย

(��) เทากบ 4.70 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) เทากบ .520 และม 2 ตวแปร ทมคาเฉลยเทากนคอ ตวแปรท 30 ผบรหารไดรบการยอมรบ นบถอในความร ผลงาน และความสามารถในการปฏบตงาน

115

ภารกจและหนาทจากครและบคคลากรภายในสถานศกษามคาเฉลย (��) เทากบ 4.69 สวนเบยงเบน มาตรฐาน (S.D) เทากบ .463 และตวแปรท 31 ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคต

ทดตออาชพและจงใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรลปาหมายมคาเฉลย (��) เทากบ 4.69 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) เทากบ .490 และตวแปรทมคาเฉลยนอยทสด คอ ตวแปรท 45 ผบรหารมความสามารถในการตดสนใจและแกไข ปญหาไดอยางเหมาะสมตามสถานการณ มคาเฉลย

(��) เทากบ 3.72 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) เทากบ .706 เมอพจารณาจ านวนระดบของขอเทจจรง พบวา ขอเทจจรงอยในระดบมาก จ านวน 93 ขอ คดเปนรอยละ 77.50 และระดบมากทสด 27 ขอ คดเปนรอยละ 22.50

2.3.2 การวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด ประสทธภาพการวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) โดยใช โปรแกรมส าเรจรป ขอตกลงเบองตนคอ การตรวจสอบความเหมาะสมของขอมลในการวเคราะห องคประกอบการตรวจสอบจ านวนแบบสอบถามทเหมาะสมทใชในการวเคราะหองคประกอบนน โคมเรยและล (Comrey and Lee) เสนอแนวทางในการพฒนาจ านวนตวอยางทเพยงพอตอการ วเคราะหองคประกอบวา จ านวนตวอยาง 50 ตวอยาง ไมเหมาะสมอยางยง จ านวนตวอยาง 100 ตวอยาง ไมเหมาะสม จ านวนตวอยาง 200 ตวอยาง พอใช จ านวนตวอยาง 300 ตวอยาง ด จ านวนตวอยาง 500 ตวอยาง ดมาก จ านวนตวอยาง 1,000 ตวอยาง ดทสด ซงสอดคลองกบ ทาบาชนค และไฟเดล (Tabachnik and Fidel) ทยนยนวาการวเคราะหองคประกอบตองมตวอยางอยางนอย 300 ตวอยาง ซงงานวจยนสามารถเกบแบบสอบถามได 300 ฉบบ ซงมความเหมาะสมทจะน าไปใช ในการวเคราะหองคประกอบตอไป

นอกจากนนยงมการตรวจสอบโดยใชสถตทดสอบซงในทนใชการตรวจสอบโดยสถต ตวแปรมความสมพนธกนโดยพจารณาจากคา KMO and Bartlett’s Test โดยคา Kaiser-Mayer- Olkin Measure Of Sampling Adequacy (MSA) อยระหวาง 0 ถง 1 และสถตทดสอบ Bartlett’s Test of Sphericity ใชทดสอบตวแปรตาง ๆ วามความสมพนธกนหรอไม จากการวเคราะหองคประกอบ ไดผลดงตารางท 7

116

ตารางท 7 คา KMO Kaiser-Mayer-Olkin and Bartlett’s Test Kaiser-Mayer-Olkin Measure Of Sampling Adequacy .911

Bartlett’s Test of Sphericity

Approx Chi-Square 30386.886

Df 7140 Sig .000

จากตารางท 7 ผลการทดสอบ คา KMO ของขอมลทเกบไดจากการวจยไดเทากบ

.911 ซงไคเซอรและไรซ (Kaiser and Rice) ไดท าการศกษาคา KMO (Kaiser-Mayer-Olkin Maeasure of Sampling Adequacy) ในการวดความเหมาะสมของขอมลวาควรใชเทคนควเคราะหองคประกอบหรอไม และไดสรปวา ถาคา KMO≥0.8 แสดงวา ขอมลชดนนสามารถใชการวเคราะหองคประกอบ ไดด ดงนนขอมลชดนจงมความเหมาะสมทจะใชในการวเคราะหองคประกอบไดด การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรโดยคาสถตทดสอบ Bartlett’s Sphericity Test มนยส าคญทางสถต (Sig 0.00<0.05) แสดงวาเมทรกซสมประสทธสหสมพนธของตวแปรตาง ๆ มความสมพนธกน ดงนนขอมลทไดจงมความเหมาะสมทจะน าไปวเคราะหองคประกอบตอไป

การวเคราะหในขนตอนนใชการสกดองคประกอบ (Factor extraction) ดวยวธวเคราะหองคประกอบหลก (Principal Component Analysis: PCA) ดวยการหมนแกนแบบตงฉาก (orthogonal rotation) และการหมนแกนองคประกอบดวยวธวารแมกซ (varimax rotation) โดยขอตกลงเบองตน ในการศกษาครงนใชเกณฑในการเลอกองคประกอบดงน 1) มคาน าหนกองคประกอบตงแต 0.55 ขนไป ตามท โคมเรยและล (Comrey and Lee) กลาววา น าหนกองคประกอบท 0.55 ขนไป เปนคาน าหนกทมนยส าคญในทางปฏบต (loading .55 (30%) good) 2) มคาไอเกน (eigenvalues) มากกวา 1 ตามเกณฑของไคเซอร (Kaiser’s criterion) และ 3) มตวแปร อธบายองคประกอบ 3 ตวขนไป (Hatcher) เมอพจารณาตามเกณฑดงกลาวไดจ านวนองคประกอบ และความแปรปรวนของตวแปร ดงตารางท 8

117

ตารางท 8 องคประกอบ คาไอเกน คารอยละของความแปรปรวน คารอยละของความแปรปรวนสะสมองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

Total Variance Explained

Component Initial Eigenvalues

Extraction Sums of Squared Loadings

Rotation Sums of Squared Loadings

Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

%

1 38.814 32.345 32.345 38.814 32.345 32.345 14.032 11.694 11.694

2 6.533 5.444 37.789 6.533 5.444 37.789 10.015 8.346 20.039

3 3.857 3.214 41.003 3.857 3.214 41.003 6.235 5.196 25.235 4 3.619 3.016 44.019 3.619 3.016 44.019 4.592 3.826 29.062

5 3.159 2.632 46.651 3.159 2.632 46.651 4.132 3.443 32.505

6 3.019 2.516 49.168 3.019 2.516 49.168 3.980 3.317 35.822 7 2.598 2.165 51.333 2.598 2.165 51.333 3.832 3.194 39.015

8 2.253 1.878 53.211 2.253 1.878 53.211 3.603 3.002 42.018

9 1.992 1.660 54.870 1.992 1.660 54.870 3.474 2.895 44.913

10 1.888 1.573 56.444 1.888 1.573 56.444 3.473 2.894 47.806 11 1.880 1.567 58.010 1.880 1.567 58.010 3.286 2.738 50.545

12 1.761 1.468 59.478 1.761 1.468 59.478 2.902 2.419 52.963

13 1.728 1.440 60.918 1.728 1.440 60.918 2.888 2.406 55.370 14 1.588 1.324 62.242 1.588 1.324 62.242 2.305 1.921 57.291

15 1.512 1.260 63.502 1.512 1.260 63.502 2.265 1.887 59.178

16 1.434 1.195 64.697 1.434 1.195 64.697 2.249 1.874 61.052

17 1.352 1.127 65.823 1.352 1.127 65.823 2.038 1.699 62.751 18 1.316 1.096 66.920 1.316 1.096 66.920 2.033 1.694 64.444

19 1.302 1.085 68.005 1.302 1.085 68.005 1.848 1.540 65.984

20 1.195 .996 69.000 1.195 .996 69.000 1.778 1.482 67.466 21 1.127 .939 69.940 1.127 .939 69.940 1.628 1.356 68.823

22 1.087 .906 70.845 1.087 .906 70.845 1.575 1.312 70.135

23 1.073 .894 71.740 1.073 .894 71.740 1.520 1.266 71.401

24 1.015 .846 72.586 1.015 .846 72.586 1.421 1.184 72.586 25 .998 .832 73.417

26 .988 .823 74.241

27 .926 .772 75.012 28 .893 .744 75.757

29 .865 .721 76.478

118

ตารางท 8 องคประกอบ คาไอเกน คารอยละของความแปรปรวน คารอยละของความแปรปรวนสะสมองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ (ตอ)





Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

%

30 .857 .714 77.192

31 .828 .690 77.882

32 .816 .680 78.562 33 .785 .654 79.216

34 .771 .642 79.859

35 .748 .623 80.482 36 .724 .603 81.085

37 .687 .573 81.658

38 .677 .565 82.222

39 .658 .548 82.771 40 .651 .543 83.313

41 .642 .535 83.848

42 .633 .528 84.375 43 .624 .520 84.895

44 .576 .480 85.375

45 .553 .461 85.836

46 .551 .459 86.295 47 .522 .435 86.730

48 .508 .423 87.153

49 .492 .410 87.563 50 .486 .405 87.968

51 .479 .399 88.368

52 .457 .381 88.748

53 .453 .378 89.126 54 .443 .369 89.495

55 .423 .352 89.847

56 .410 .342 90.189 57 .400 .333 90.523

58 .385 .321 90.843

119






Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

%

59 .384 .320 91.163

60 .369 .307 91.470

61 .355 .296 91.766 62 .348 .290 92.056

63 .340 .284 92.339

64 .336 .280 92.620 65 .333 .277 92.897

66 .318 .265 93.162

67 .309 .258 93.420

68 .304 .253 93.673 69 .291 .243 93.915

70 .287 .239 94.155

71 .278 .231 94.386 72 .269 .224 94.610

73 .266 .221 94.832

74 .258 .215 95.047

75 .255 .213 95.259 76 .247 .206 95.465

77 .241 .201 95.666

78 .228 .190 95.856 79 .222 .185 96.041

80 .219 .183 96.224

81 .212 .177 96.400

82 .207 .172 96.573 83 .205 .171 96.743

84 .194 .162 96.905

85 .186 .155 97.060 86 .185 .154 97.214

87 .178 .148 97.363

120






Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

%

88 .165 .137 97.500

89 .157 .131 97.631

90 .156 .130 97.761 91 .154 .128 97.889

92 .148 .123 98.012

93 .143 .119 98.131 94 .138 .115 98.246

95 .134 .111 98.357

96 .127 .106 98.464

97 .123 .103 98.566 98 .121 .101 98.668

99 .118 .098 98.766

100 .110 .092 98.857 101 .106 .088 98.946

102 .100 .083 99.029

103 .097 .081 99.110

104 .094 .078 99.188 105 .089 .075 99.263

106 .086 .072 99.335

107 .084 .070 99.405 108 .076 .064 99.468

109 .073 .061 99.529

110 .068 .057 99.586

111 .065 .055 99.640 112 .061 .051 99.691

113 .057 .047 99.738

114 .055 .046 99.784 115 .053 .044 99.828

116 .049 .041 99.869

121






Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative

%

117 .047 .039 99.908

118 .042 .035 99.943

119 .036 .030 99.973 120 .033 .027 100.000

Extraction Method: Principal Component Analysis.

จากตารางท 8 แสดงองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพพบวา องคประกอบทมคาไอเกนมากกวา 1 ม 23 องคประกอบ เมอหมนแกนแลว อธบายความแปรปรวนไดทงหมดรอยละ 71.282 แตเมอพจารณาตามเกณฑการคดเลอกองคประกอบ ทมคาน าหนกองคประกอบตงแต 0.55 ขนไป มคาไอเกน (eigenvalues) มากกวา1 และมตวแปร อธบายองคประกอบ 3 ตวขนไป

นอกจากนน าหนกองคประกอบและตวแปรทอธบายในแตละองคประกอบหลงหมนแกนแสดงไวในตารางท 9

ตารางท 9 คาน าหนกองคประกอบและตวแปรทอธบายในแตละองคประกอบหลงหมนแกน

ตวแปร คาน าหนกองคประกอบ

กลมท 1 กลมท 2 กลมท 3 กลมท 4 กลมท 5 A111 .751 A120 .717 A112 .715 A118 .713 A115 .672 A43 .666 A101 .659 A113 .641

122

ตารางท 9 คาน าหนกองคประกอบและตวแปรทอธบายในแตละองคประกอบหลงหมนแกน (ตอ)

ตวแปร คาน าหนกองคประกอบ

กลมท 1 กลมท 2 กลมท 3 กลมท 4 กลมท 5 A39 .640 A109 .602 A52 .750 A50 .728 A49 .727 A51 .712 A53 .663 A48 .640 A13 .720 A10 .695 A14 .666 A12 .654 A11 .622 A91 .812 A94 .733 A92 .730 A68 .604 A32 .826 A31 .770 A33 .660

จากตารางท 9 พบวา องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพ ม 5 องคประกอบ คอ องคประกอบท 1 จ านวน 10 ตวแปร องคประกอบท 2 จ านวน 6 ตวแปรองคประกอบท 3 จ านวน 5 ตวแปร องคประกอบท 4 จ านวน 4 ตวแปรและองคประกอบ ท 5 จ านวน 3 ตวแปร

ในการเรยกชอองคประกอบทมคณสมบตตามเกณฑทก าหนดเพอความสะดวกผวจยไดตงชอแตละองคประกอบ ดงตารางท 10 และมรายละเอยดแตละองคประกอบดงตารางท 10 - 15

123

ตารางท 10 องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ล าดบท องคประกอบ จ านวนตวแปร คาน าหนกองคประกอบ

1 องคประกอบท 1 10 .602 - .751 2 องคประกอบท 2 6 .640 - .750 3 องคประกอบท 3 5 .622 - .720 4 องคประกอบท 4 4 .640 - .812 5 องคประกอบท 5 3 .660 - .826

รวม 28 .602 - .826

จากตารางท 10 พบวาองคประกอบทมคณสมบตตามเกณฑทก าหนดมจ านวน 5 องคประกอบ โดยองคประกอบท 1 มจ านวนตวแปรทอธบายองคประกอบ 10 ตวแปร มคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .602 - .751 องคประกอบท 2 มจ านวนตวแปรทอธบายองคประกอบ 6 ตวแปร มคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .640 - .750 องคประกอบท 3 มจ านวนตวแปรทอธบายองคประกอบ 5 ตวแปร มคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง.622 - .720 องคประกอบท 4 มจ านวน ตวแปรทอธบายองคประกอบ 4 ตวแปร มคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .640 - .812 และองคประกอบท 5 มจ านวนตวแปรทอธบายองคประกอบ 3 ตวแปร มคาน าหนกองคประกอบอยระหวาง .602 - .826

ตารางท 11 องคประกอบท 1

ตวแปร ขอความ น าหนก

องคประกอบ 110 การพฒนาหลกสตรสถานศกษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการ

เรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบผเรยน .795

111 มการจดท าแผนงานทสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ .751 38 มการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบนโยบายของหนวยงานตนสงกด .717 112 การก าหนดยทธศาสตรของสถานศกษาไดน าขอมลและความรตาง ๆ

ทไดรบจากการวเคราะห SWOT มาจดท ายทธศาสตรของสถานศกษา

.715

118 มการก าหนดโครงสรางการบรหารอยางชดเจน และสามารถท างานมแผนและเปนระบบ

.713

124

ตารางท 11 องคประกอบท 1 (ตอ)


องคประกอบ 115 มการก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนอง .672 43 ผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลองกบ

หลกการบรหารสถานศกษาและการเปลยนแปลงของสงคม .666

101 มการประสานความรวมมอแลกเปลยนความรการแนะแนวการศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา

.659

39 ผบรหารน านโยบายการกระจายอ านาจการบรหารของ กระทรวงศกษาธการมาใชในการบรหารสถานศกษา

.640

109 มความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนอง

.602

คาความแปรปรวนของตวแปร (eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน (percent of variance)

คาความแปรปรวนสะสมรอยละ (cumulative)

38.814 32.345 32.345

จากตารางท 11 พบวา องคประกอบท 1 อธบายดวยตวแปรส าคญจ านวน 10 ตวแปร

หลงหมนแกนมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .602 - .751 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 38.814 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 32.345 คาความแปรปรวนสะสมรอยละ (cumulative) เทากบ 32.345 ซงเมอเทยบคาความแปรปรวนของ ตวแปรกบองคประกอบอน ๆ พบวา องคประกอบนมความส าคญเปนอนดบ 1 กลาวคอ ตวแปร ทง 10 ตว เปนตวแปรทรวมกนอธบายองคประกอบนไดดทสด และเมอแยกพจารณารายขอ พบวา ตวแปร “การพฒนาหลกสตรสถานศกษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการเรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบผเรยน” มคาน าหนกองคประกอบมากทสด คอ .795 ส าหรบตวแปร “มความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนอง” พบวา มคาน าหนกองคประกอบนอยทสด คอ .602 และผวจยตงชอองคประกอบนวา “การบรหารจดการ”

125

ตารางท 12 องคประกอบท 2 ตวแปร

ขอความ น าหนก

องคประกอบ 52 มการวางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกน

คณภาพ การศกษาใหบรรลตามเปาหมายของสถานศกษา .750

50 สงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการท หลากหลายโดยยดผเรยนเปนส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ

.728

49 จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาผเรยน และแกไขปญหาดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา

.727

51 สงเสรมใหมการตดตามผลการปฏบตงานตามแผนพฒนางานวชาการและปฏบตการเรยนการสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร

.712

53 ใหบรการดานความรตาง ๆ แกคนในชมชนโดยจากหนวยงานทง ภาครฐและ เอกชนเพอชวยใหประชาชนในชมชนมคณภาพชวตทด

.663

48 การเผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการ กบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกรหนวยงานและสถานบนอน

.640



6.533 5.444 37.789


หลงหมนแกนมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .640 - .750 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 6.533 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 5.444 คาความแปรปรวนสะสมรอยละ(cumulative) เทากบ 37.789 ซงเมอเทยบคาความแปรปรวนของ ตวแปรกบองคประกอบอน ๆ พบวา องคประกอบนมความส าคญเปนอนดบ 2 กลาวคอ ตวแปรทง 6 ตว เปนตวแปรทรวมกนอธบายองคประกอบนไดดทสด และเมอแยกพจารณารายขอ พบวา ตวแปร “การวางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพ การศกษาใหบรรลตามเปาหมายของสถานศกษา” มคาน าหนกองคประกอบมากทสด คอ .750 ส าหรบตวแปร “การเผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการ กบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกรหนวยงานและสถานบนอน” พบวา มคาน าหนกองคประกอบนอยทสด คอ .640 และผวจยตงชอองคประกอบนวา “การจดการเชงคณภาพดานวชาการ”

126



องคประกอบ 13 การจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของ

กระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน 720

10 มการจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและมการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน

.695

14 การจดซอจดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบและมการควบคมการจดซอจดหาจดจางใหเปนไปโดยประหยดไดพสดทมคณภาพ

.666

12 ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภทใหเปนปจจบน ถกตองตามระเบยบ

.654

11 การระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชนเพอพฒนา การจดการศกษา

.622



3.857 3.214 41.003


หลงหมนแกนมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .622 - .720 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.857 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 3.214 คาความแปรปรวนสะสมรอยละ (cumulative) เทากบ 41.003 ซงเมอเทยบคาความแปรปรวนของ ตวแปรกบองคประกอบอน ๆ พบวา องคประกอบนมความส าคญเปนอนดบ 3 กลาวคอ ตวแปร ทง 5 ตว เปนตวแปรทรวมกนอธบายองคประกอบนไดดทสด และเมอแยกพจารณารายขอ พบวา ตวแปร “การจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผย ตอชมชน” มคาน าหนกองคประกอบมากทสด คอ .720 ส าหรบตวแปร “การระดมทรพยากร และ แหลงกองทนจากชมชนเพอพฒนาการจดการศกษา” พบวา มคาน าหนกองคประกอบนอยทสด คอ .622 และผวจยตงชอองคประกอบนวา “การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร"

127



องคประกอบ 91 ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและจง

ใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมาย .812

94 เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณโดยการเขารบการฝกอบรม/สมมนาการจดการความร

.733

92 ผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายในองคกร ยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของบคลากร

.730

68 ผบรหารสงเสรม สนบสนนผทมความร ความสามารถใหเปนผน าและเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมท

.604

คาความแปรปรวนของตวแปร(eigenvalues) คารอยละของความแปรปรวน(percent of variance)

คาความแปรปรวนสะสมรอยละ(cumulative)

3.619 3.016 44.019


หลงหมนแกนมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .604 - .812 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.619 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 3.016 คาความแปรปรวนสะสมรอยละ (cumulative) เทากบ 44.019 ซงเมอเทยบคาความแปรปรวนของตวแปรกบองคประกอบอน ๆ พบวา องคประกอบนมความส าคญเปนอนดบ 3 กลาวคอ ตวแปร ทง 4 ตว เปนตวแปรทรวมกนอธบายองคประกอบนไดดทสด และเมอแยกพจารณารายขอ พบวา ตวแปร “ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและจง ใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมาย” มคาน าหนกองคประกอบมากทสด คอ .812 ส าหรบตวแปร “ผบรหารสงเสรม สนบสนนผทมความร ความสามารถใหเปนผน าและเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมท” พบวา มคาน าหนกองคประกอบนอยทสด คอ .604 และผวจยตงชอองคประกอบนวา “การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ”

128



องคประกอบ 32 ผบรหารมการน าเทคโนโลยใหมๆ มาประยกตใชในการท างาน ทสงผล

ใหการปฏบตงานของทานมความสะดวกรวมเรวยงขน .826

31 มการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนด นโยบายและวางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน

.770

33 การจดใหมการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสราง ความสมพนธอนดตอกน

.660



3.159 2.632 46.651


หลงหมนแกนมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .660 - .826 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.159 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 2.632 คาความแปรปรวนสะสมรอยละ (cumulative) เทากบ 46.651 ซงเมอเทยบคาความแปรปรวนของ ตวแปรกบองคประกอบอน ๆ พบวา องคประกอบนมความส าคญเปนอนดบ 5 กลาวคอ ตวแปร ทง 3 ตว เปนตวแปรทรวมกนอธบายองคประกอบนไดดทสด และเมอแยกพจารณารายขอ พบวา ตวแปร “ผบรหารมการน าเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใชในการท างานทสงผลใหการปฏบตงาน ของทานมความสะดวกรวมเรวยงขน” มคาน าหนกองคประกอบมากทสด คอ .802 ส าหรบตวแปร “การจดใหมการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสราง ความสมพนธอนดตอกน” พบวา มคาน าหนกองคประกอบนอยทสด คอ .660 และผวจยตงชอองคประกอบนวา “การบรหาร ดานสมพนธชมชน”

จากการวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (exploratory factor analysis) เพอสกดตวแปรใหเหลอตวแปรประกอบทส าคญโดยการวเคราะหดวยวธวเคราะหภาวะนาจะเปนสงสด (Maximum Likelihood) เพอใหไดตวแปรทส าคญซงปรากฏวาไดองคประกอบประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐานทงหมด 5 องคประกอบผวจยจงสรปดงแผนภมท 4

129

แผนภมท 4 องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

จากแผนภมท 4 อธบายไดวา องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด ประสทธภาพ ประกอบดวย 5 องคประกอบ โดยมรายละเอยด ดงน

องคประกอบท 1 “การบรหารจดการ” ประกอบดวย 10 ปจจย คอ 1) การพฒนา หลกสตรสถานศกษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการเรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบผเรยน 2) มการจดท าแผนงานทสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ 3) มการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบ นโยบายของหนวยงานตนสงกด 4) มการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบนโยบายของหนวยงาน ตนสงกด 5) มการก าหนดโครงสรางการบรหารอยางชดเจน และสามารถท างานมแผนและเปนระบบ 6) มการก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนอง 7) ผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลองกบหลกการบรหารสถานศกษาและการเปลยนแปลงของสงคม 8) มการประสานความรวมมอแลกเปลยนความร ประสบการณดานการแนะแนว การศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา 9) ผบรหารน านโยบายการกระจาย อ านาจการบรหารของกระทรวงศกษาธการมาใชในการบรหารสถานศกษา 10) มความคดรเรมวธการ ตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนอง

1. การบรหารจดการ

การบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพ

2. การจดการเชงคณภาพดานวชาการ

3. การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร

4. การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ

5. การบรหารดานสมพนธชมชน

130

องคประกอบท 2 “การจดการเชงคณภาพดานวชาการ”ประกอบดวย 6 ปจจย คอ 1) มการวางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพการศกษาใหบรรลตาม เปาหมายของสถานศกษา 2) สงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการท หลากหลายโดยยดผเรยนเปนส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ 3) จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาผเรยน และแกไขปญหาดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา 4) สงเสรมใหมการตดตามผลการปฏบตงานตามแผนพฒนางานวชาการและ ปฏบตการเรยนการสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร 5) ใหบรการดานความรตาง ๆ แก คนในชมชนโดยจากหนวยงานทงภาครฐและ เอกชนเพอชวยใหประชาชนในชมชนมคณภาพชวตทด 6) การเผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการ กบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกรหนวยงานและสถานบนอน

องคประกอบท 3 “การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร”ประกอบดวย 5 ปจจย คอ 1) การจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน 2) มการจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและมการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน 3) การจดซอจดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบและมการควบคมการจดซอจดหาจดจางใหเปนไปโดยประหยดไดพสดทมคณภาพ 4) ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภทใหเปนปจจบน ถกตองตามระเบยบ 5) การระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชนเพอพฒนาการจดการศกษา

องคประกอบท 4 “การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ” ประกอบดวย 4 ปจจย คอ 1) ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและจง ใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมาย 2) เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณ โดยการเขารบการฝกอบรม/สมมนาการจดการความร 3) ผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายใน องคกร ยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของบคลากร 4) ผบรหารสงเสรม สนบสนนผทม ความร ความสามารถใหเปนผน าและเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมท

องคประกอบท 5 “ การบรหารดานสมพนธชมชน”ประกอบดวย 3 ปจจย คอ 1) ผบรหารมการน าเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใชในการท างานทสงผลใหการปฏบตงานของทาน มความสะดวกรวดเรวยงขน 2) มการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามา ก าหนดนโยบายและวางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน 3) การจดใหมการพบปะผปกครอง นกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสราง ความสมพนธอนดตอกน

131

ตอนท 3 การวเคราะหตรวจสอบการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดยใชแบบสอบถามความคดเหนผเชยวชาญ การวเคราะหคาความถและคารอยละของแบบสอบถามจากผเชยวชาญ ทมตอองคประกอบ

การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพโดยผเชยวชาญไดพจารณาประเดนความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปไดและเปนประโยชน พรอมทงขอเสนอแนะ เพอปรบปรงใหเหมาะสม ซงผวจยไดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง ( purposive samping) จากผทด ารงต าแหนงผอ านวยการ สถานศกษา กระทรวงศกษาธการ จ านวน 5 คน รายละเอยดตามตารางท 16

132

ตารา

งท 1

6 แส

ดงคา

ความ

ถและ

คารอ

ยละข

องคว

ามเห

นจาก

ผเชย

วชาญ

ทมตอ

การบ

รหาร

สถาน

ศกษา

ขนพน

ฐานใ

หเกด

ประส

ทธภา

พ คว

ามถก

ตอง

ความ

เหมา

ะสม

ความ

เปนไ

ปไดแ

ละเป

นประ

โยชน

องคป

ระกอ

บ

ผลกา

รยนย

น

ถกตอ

ง ไม

ถกตอ

ง เห

มาะส

ม ไม

เหมา

ะสม

ความ

เปนไ

ปได

ความ

เปนไ

ปไมไ

ด เป

นประ

โยชน

ไม

เปนป

ระโย

ชน

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

จ านว

น รอ

ยละ

1. กา

รบรห

ารจด

การ

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

2. กา

รจดก

ารเช

งคณภ

าพดา

นวชา

การ

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

3. กา

รจดร

ะบบก

ารเงน

และจ

ดสรร

ทรพย

ากร

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

4. กา

รสงเส

รมบค

ลากร

เพอก

ารท า

งานอ

ยาง

คณภา

พ

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5. กา

รบรห

ารดา

นสม

พนธช

มชน

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

5 10

0 5

100

รวมเ

ฉลย

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

100

จากต

าราง

ท 16

พบว

า ผเ

ชยวช

าญจ า

นวน

5 ทา

น มค

วามค

ดเหน

ตอกา

รบรห

ารสถ

านศก

ษาขน

พนฐา

นใหเ

กดปร

ะสทธ

ภาพ

ความ

ถกตอ

ง คว

ามเห

มาะส

ม คว

ามเป

นไปไ

ดและ

เปนป

ระโย

ชน ค

ดเปน

รอยล

ะ 10

0

133

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) มวตถประสงคเพอทราบ 1) องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2) ยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ซงมวธด าเนนการวจยแบงเปน 3 ขนตอน คอ 1) การวเคราะหและก าหนดกรอบแนวคดในการวจย 2) การวเคราะหความเปนไปไดและความเหมาะสม ขององคประกอบและ 3) การวเคราะหผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ โดยวธใชแบบสอบถามผทรงคณวฒซงมรายละเอยดดงน

ขนตอนท 1 การวเคราะหและก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ผวจยไดศกษาเพอก าหนดกรอบแนวคดดงน 1) ศกษาวเคราะหแนวคดทฤษฎ และงานวจย

ทเกยวของกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 2) ศกษาแนวความคดเหนจาก ผเชยวชาญและผทรงคณวฒเกยวกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ โดยการสมภาษณแบบไมมโครงสราง (Unstructured Interview) ดวยเทคนคการสมภาษณแบบปฏสมพนธ (Interactive Interview) จากผเชยวชาญและผทรงคณวฒจ านวน 5 คน ซงเปนผด ารง ต าแหนงผบรหารบรหารสถานศกษาขนพนฐาน

หลงจากการสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒแลวผวจยไดสรปความคดเหนดงกลาว แลวน ามาสงเคราะหสรปรวมกบแนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ซงพบวาประกอบดวยองคประกอบ 5 องคประกอบ คอ 1) การบรหาร จดการ 2) การจดการเชงคณภาพดานวชาการ 3) การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร 4) การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ 5) การบรหารดานสมพนธชมชน

ขนตอนท 2 การวเคราะหความเปนไปไดและความเหมาะสมขององคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ผวจยไดน าขอมลทไดจากการศกษาในขนตอนท 1 ซงเปนองคประกอบการบรหาร สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพจ านวน 5 องคประกอบ มาสรางเปนขอค าถามแบบ ประมาณคา 5 ระดบของลเครท (Likert Scale) ไดจ านวน 150 ขอ แลวน าไปหาคาความสอดคลองและความตรงของเนอหา (Index of item objective congruence: IOC) ซงผลการวเคราะหเหลอขอค าถาม 120 ขอ แลวน าไปถามความคดเหนของกลมตวอยางจ านวน 100 โรงเรยน ผให ขอมล ประกอบดวยผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา และครวชาการจ านวน 300 ฉบบ ไดรบ

134

แบบสอบถามกลบคน 300 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 มาวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) เพอหาองคประกอบหลก แลวน าไปสอบถามผทรงคณวฒทางดานการบรหารสถานศกษาเพอยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ขนตอนท 3 การวเคราะหผลการยนยนองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ โดยวธใชแบบสอบถามผทรงคณวฒ

ในขนตอนนเปนการตรวจสอบความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปได และเปน ประโยชนขององคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ น าเสนอโดยใชแบบสอบถาม ( interview ) ผลการพจารณาพบวาองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพมความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปได และเปนประโยชน

สรปผลการวจย

ผลการวจยครงน ผวจยสามารถสรปผลการวจยตามวตถประสงคของการวจยไดดงน 1. องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพประกอบดวย

5 องคประกอบ คอ 1) การบรหารจดการ 2) การจดการเชงคณภาพดานวชาการ 3) การจดระบบการเงน และการจดสรรทรพยากร 4) การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ 5) การบรหารดานสมพนธชมชน ดงน

องคประกอบท 1 “การบรหารจดการ” มจ านวนตวแปรทอธบายองคประกอบ 10 ตวแปร มคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .602 - .751 มคา ความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 38.814 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 32.345 เปนองคประกอบทมความส าคญเปนอนดบท 1 และจดเรยงล าดบตวแปรตามคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ในองคประกอบท 1 จ านวน 10 ตวแปร ดงนการพฒนาหลกสตรสถานศ กษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการเรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบผเรยนการจดท าแผนงานทสามารถ น าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพมการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบนโยบายของหนวยงาน ตนสงกดการพฒนาแผนงานไดสอดคลองกบนโยบายของหนวยงานตนสงกด การก าหนดโครงสราง การบรหารอยางชดเจนและสามารถท างานมแผนและเปนระบบ การก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนองผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลอง กบหลกการบรหารสถานศกษาและการเปลยนแปลงของสงคม การประสานความรวมมอแลกเปลยนความร ประสบการณดานการแนะแนว การศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายใน เขตพนทการศกษาผบรหารน านโยบายการกระจายอ านาจการบรหารของกระทรวงศกษาธการมาใช ในการบรหารสถานศกษาผบรหารมความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนอง

135

องคประกอบท 2 “การจดการเชงคณภาพดานวชาการ” มจ านวนตวแปรทอธบายองคประกอบ ดวย 6 แปร คอ มคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .640 - .750 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 6.533 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 5.444เปนองคประกอบทมความส าคญเปนอนดบท 2 และจดเรยงล าดบตวแปรตามคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ในองคประกอบท 2 จ านวน 6 ตวแปร ไดมการวางแผนการพฒนา คณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพการศกษาใหบรรลตามเปาหมายของสถานศกษาสงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการทหลากหลายโดยยดผเรยนเปน ส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอ พฒนาผเรยน และแกไขปญหาดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาสงเสรมใหม การตดตามผลการปฏบตงานตามแผนพฒนางานวชาการและปฏบตการเรยนการสอนใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตรใหบรการดานความรตาง ๆ แกคนในชมชนโดยจากหนวยงานทงภาครฐและ เอกชนเพอชวยใหประชาชนในชมชนมคณภาพชวตทด การเผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการ กบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกรหนวยงานและสถานบนอน

องคประกอบท 3 “การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร” มจ านวนตวแปร ทอธบายองคประกอบ ดวย 5 ตวแปร มคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .622 - .720 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.857 และคารอยละของความ แปรปรวน เทากบ 3.214 เปนองคประกอบทมความส าคญเปนอนดบท 3 และจดเรยงล าดบตวแปรตามคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ในองคประกอบท 3 จ านวน 5 ตวแปร ไดดงน คอ การจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน การจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและมการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน การจดซอ จดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบ และมการควบคมการจดซอจดหาจดจางใหเปนไปโดยประหยด ไดพสดทมคณภาพ ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภท ใหเปนปจจบน ถกตองตามระเบยบการระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชนเพอพฒนาการจดการศกษา

องคประกอบท 4 “การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ” มจ านวน ตวแปรทอธบายองคประกอบ4ตวแปร คาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ ( factor loading) อยระหวาง .604 - .812 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.619 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 3.016เปนองคประกอบทมความส าคญเปนอนดบท 4และจดเรยงล าดบตวแปรตามคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ในองคประกอบท 4 จ านวน 4 ตวแปร ไดคอ ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและจง ใจใหครและบคลากรปฏบตหนาท ไดบรรลเปาหมายเปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณโดยการเขารบการ

136

ฝกอบรม/สมมนาการจดการความรผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายในองคกร ยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของบคลากรผบรหารสงเสรม สนบสนนผทมความร ความสามารถ ใหเปนผน าและเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมท

องคประกอบท 5 “การบรหารดานสมพนธชมชน” มจ านวนตวแปรทอธบายประกอบดวย 3 ตวแปร มคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .660 - .826 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.159 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 2.632 เปนองคประกอบทมความส าคญเปนอนดบท 5และจดเรยงล าดบตวแปรตามคาน าหนกองคประกอบ (factor loading) ในองคประกอบท 5 จ านวน 3 ตวแปร ไดคอผบรหารมการน าเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใชในการท างานทสงผลใหการปฏบตงานของทานมความสะดวกรวดเรวยงขนมการจดใหม การส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนดนโยบายและวางแผนในการสราง ความสมพนธกบชมชนการจดใหมการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสราง ความสมพนธอนดตอกน

2. ผลการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ผลการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ดานความถกตอง

ความเหมาะสม ความเปนไปไดและเปนประโยชน โดยวธการตอบแบบสอบถามของผเชยวชาญ จ านวน 5 คน ไดพจารณาพบวา การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ประกอบดวย 5 องคประกอบ คอ องคประกอบท 1 การบรหารจดการ ผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก องคประกอบท 2 การจดการเชงคณภาพดานวชาการ ผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก องคประกอบท 3 การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร ผลการยนยน องคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก องคประกอบท 4 การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก และองคประกอบท 5 การบรหาร ดานสมพนธชมชนผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก

การอภปรายผล

ผลการวเคราะหขอมลในการวจยครงน สามารถน ามาอภปรายผลของการวจยโดยแยกออกเปนประเดนทควรน าพจารณาเพอทราบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ สามารถน ามาอภปรายผลตามวตถประสงคของการวจย ดงน

1. การวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) ในการวจยเรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ประกอบดวยองคประกอบทส าคญ 5 องคประกอบ ไดแก

137

1.1 องคประกอบการบรหารจดการ 1.2 องคประกอบการจดการเชงคณภาพดานวชาการ 1.3 องคประกอบการจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร 1.4 องคประกอบการสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ 1.5 องคประกอบการบรหารดานสมพนธชมชน จากการวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

พบวาองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ มจ านวน 5 องคประกอบ ซงองคประกอบดงกลาวมความสอดคลองกบสมมตฐานของการวจย ทงนเปนเพราะวาการบรหาร สถานศกษา เปนงานทมความละเอยดออนตองใชความระมดระวงเปนอยางสง กระบวนการบรหารงาน ของสถานศกษาจงตองสมพนธกบสงคมและสงแวดลอมทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา โดยเฉพาะสภาพ ปจจบนของกระแสโลกาภวตนและการแขงขนทางสงคม ซงสถานศกษาเปนสวนหนงของสงคม มสถานะ เปนองคการหรอสงคม ซงเกดขนเพอสนองความตองการและความจ าเปนทางสงคม การบรหารสถานศกษา คอ การทผบรหารสถานศกษาปฏบตหนาทดวยวธการกระท าเปนขนตอน แตละขนตอนสมพนธและตอเนองกนอยางเปนระบบเพอใหงานบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ ผบรหาร สถานศกษาควรมแนวทางในการบรหารสถานศกษาดวยการก าหนดกฎ ระเบยบหรอกฎเกณฑตาง ๆ ในการปฏบตงานตาง ๆ เชน ก าหนดวตถประสงค หรอจดมงหมาย ก าหนดโครงสรางการบรหารงาน ก าหนดอ านาจหนาทรบผดชอบของแตละฝายก าหนดขนตอนการปฏบตงานและด าเนนงานตามแผน ทวางไว ก าหนดตวบคคล เปนกลไกขบเคลอนใหงานนนองคการ ในองคการสวนมากนกบรหาร ระดบกลางเหลานมเปนจ านวนมาก และลกษณะถกจดเปนล าดบชนของสายการบงคบบญชา ตงแตนกบรหารระดบกลางทอยใกลนกบรหารระดบสงมากทสด จนกระทงถงนกบรหารระดบกลางทอยใกล นกปฏบตงานหลกทงหลายมากทสด อมพร ธ ารงลกษณ กลาววา Middel line ไดแก นกบรหารระดบกลาง รบผดชอบคอยประสานงานผบรหารระดบสงกบฝายปฏบตงานระดบลางใหสอดคลองกน ระหวางฝายนโยบายกบฝายปฏบต อมพร ธ ารงลกษณ ไดอธบายวา Support staff มหนาทหลกคอยใหค าปรกษาหรอ แนะน าใหแกฝายปฏบตการเทากบชวยองคการบรรลเปาหมายขององคการทางออมนอกจากนผบรหารสถานศกษาในฐานะผบงคบบญชาสงสดในสถานศกษา จงจ าเปนตอง มความร ความเขาใจ เกยวกบบทบาทและภารกจทรบผดชอบในการบรหารสถานศกษาและปฏบตภารกจไดอยางดยง บทบาทของผบรหารสถานศกษามสวนท าใหสอดคลองกบ ไกรพจน บญประเสรฐ ไดสรปวา บทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมการด าเนนงานในสถานศกษาในฐานะทเปนนตบคคล โดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดานพบวา อยในระดบมากทกดานเรยงตามล าดบคาเฉลย คอ การบรหารงานวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารบคคล และการบรหารงานบรหารทวไป และเมอจ าแนกตามประสบการณในการบรหารโดยภาพรวมพบวา ผบรหารสถานศกษาทมประสบการณ

138

ในการบรหารมากกวา 20 ป มบทบาทในการสงเสรมการด าเนนงานในสถานศกษามากกวาผบรหารสถานศกษาทมประสบการณในการบรหาร ผบรหารสถานศกษาสามารถด าเนนการตามก าหนดเวลาของแผนผบรหารจ าเปนตองควบคม ตดตาม ดแล และนเทศเพอใหงานเปนไปตามนโยบายแผนการประเมนผลงาน สอดคลองกบ กลค (Gulick) ไดสรปรปแบบการบรหารวาประกอบดวย POSDCORB ไดอธบายความหมายของ POSDCORB วา การบรหารมกประกอบไปดวยภารกจอนเปนเงอนไขหลก ๆ ดงน 1) P-Planning การวางแผน เปนการเตรยมการกอนลงมอปฏบต อยางนอยท าเปนแผนปฏบตการ แผนงาน โครงการ หรอรปแบบใดกตาม ควรท าเปนเอกสารไมใชเปนแผนทอยในใจ โดยตองมการวเคราะหถงเรองทจะวางแผนวางายหรอยาก ท าคนเดยวหรออยในรปแบบของคณะท างาน มการคาดการณถงผลเสยทสามารถเกดขนได แลวจงวางแผนหลงจากทศกษาทกอยางเรยบรอยแลว 2) O-Organization การจดองคการภายในหนวยงาน ควรจดใหเปนองคการแบนราบ หมายถง การลด สายการบงคบบญชาใหนอยลง เพอไมเสยเวลาในการสงการ 3) S-Staffing การจดหาคน เปนเรองส าคญทสด เปนทรพยากรทผบรหารตองสนใจมากทสด รวมไปถงการสงเสรมสนบสนนใหคนเกง คนด ไดรบการพฒนาใหถกทศทางตามนโยบาย และความสามารถ นอกจากการเนนทคณสมบตของคนตองดและเกงแลว วนยเปนปจจยทองคการตองกระตนใหเกดประสทธภาพ และประสทธผลตามมาใหมากทสด รวมถงการพจารณาความจ าเปนของการใชคนตามกรอบอตราก าลงดวยวาวเคราะหมา เหมาะสมกบงานทเราออกแบบ และก าหนดขนหรอไม ใชคนทอตราก า ลงเหมาะสมสอดคลองกบงานทไดรบผดชอบจรงหรอไม4)D-Directing การอ านวยการ โดยการควบคมการด าเนนการตองชดเจน มวสยทศน (Vision) ภารกจ (Mission) แผนกลยทธ (Strategy Plan: Master Plan) การกระจายอ านาจ หนาทความรบผดชอบ นโยบายตาง ๆ ตองชดเจน ตรงไปตรงมา และโปรงใส 5) Co-Co Ordinatingการประสานงาน คอ การท างานทประสานงานรวมกนเปนอยางดของคนในองคการ ถอยทถอยอาศย สรางใหเกดมนษยสมพนธในการท างานทด คนในองคการ หรอทมงานตองมเปาหมาย มทศทาง มคณคารวมกนในการท างานใหเปนไปตามทศทางทก าหนดดวย 6) R-Reporting การรายงาน เปนการรายงานสภาพปจจบนของการท างานถอเปนเรองทตองท าอยางยง โดยการบนทกตองมคณภาพ ชดเจน รดกม เขาใจงาย อางองใชปฏบตไดในกรณทตวเองไมอย ตองใหคนทอยท างาน แทนได ในมาตรฐานสากลระหวางประเทศก าหนดเรองการบนทกผลการท างาน เปนขอจ าเปนอยางยง และ 7) B-Budgeting การจดงบประมาณ เปนเรองทจ าเปน เปนภารกจของผบรหารทตองเตรยม ใหพรอม ขาดเงนกไมสามารถท างานใหญ ๆ ไมสามารถพฒนาได แตไมไดหมายความวาทกงาน ทกกจกรรมตองใชเงนทงหมด โดยการบรหารจดการดานงบประมาณตองค านงถงการบรหารตนทนคาใชจาย และความคมคาตาง ๆ

139

นอกจากนจากการศกษางานวจยตาง ๆ ทเกยวของ มความสอดคลองกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพดงน สอดคลองกบ เบญจภรณ รญระนา ไดวจย เรอง องคประกอบการบรหารงานวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดนครปฐม นมวตถประสงค เพอศกษาองคประกอบการบรหารงานวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดนครปฐม สอดคลองกบทฤษฎ และกรอบแนวคดการวจย สอดคลองกบงานวจยของ วรพงษ เถาวชาล ไดวจย เรอง ประสทธภาพการบรหารสถานศกษาทสมพนธกบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอนมวตถประสงคเพอทราบปจจยประสทธภาพการบรหาร สถานศกษา ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยง เหนอ ความสมพนธของปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษากบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษา ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และยนยนรปแบบความสมพนธของปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษากบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เมอพจารณารายองคประกอบ พบวา

องคประกอบท 1 การบรหารจดการ มคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .602 - .751 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 38.814 และคารอยละของ ความแปรปรวน เทากบ 32.345 ผลทไดจากการศกษาวจยครงนพบวา องคประกอบการบรหารจดการ มความส าคญเปนอนดบแรกสอดคลองกบ วาสนา เจรญสอน กลาววาระดบประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาการวางแผนกลยทธ ดานเทคนคการบรหาร ดานการบรหารทรพยากรมนษย การบรหารทรพยากรทางการศกษา เทคโนโลยทางการศกษา และการใชภมปญญาทองถนเพอการศกษาการบรหารจดการทมประสทธภาพได ซงคลายกบงานวจยของ ชฟเฟลไบน (Schiefelbein) พบวา วธทท าใหผบรหารประสบความส าเรจคอ มความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนองสอดคลองกบงานวจยของ อทย บญประเสรฐ กลาววาการวางแผน เปนการคนหาและก าหนดวธการท างานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายไวอยางมประสทธภาพ

องคประกอบท 2 การจดการเชงคณภาพดานวชาการ ผลทไดจากการศกษาวจย องคประกอบนประกอบดวยตวแปรทมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ ( factor loading) อยระหวาง .640 - .750 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 6.533 และคารอยละของความ แปรปรวน เทากบ 5.444 ซงสอดคลองกบ พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 ไดกลาวถง หนาทของสถานศกษาตามการบรหารงานดานวชาการ ทพระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ทมงใหกระจายอ านาจ ในการบรหารจดการไปใหสถานศกษาใหมากทสด ดวยเจตนารมณทจะใหสถานศกษาด าเนนการได โดยอสระคลองตว รวดเรว สอดคลองกบความตองการของผเรยน สถานศกษา ชมชน ทองถน และ

140

การมสวนรวมจากผมสวนไดเสยทกฝาย ซงจะเปนปจจยส าคญท าใหสถานศกษามความเขมแขงในการบรหารและการจดการ สามารถพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนการวดผลประเมนผล รวมทงการวดปจจยเกอหนนการพฒนาคณภาพนกเรยน ชมชน ทองถน ไดอยางมคณภาพและ มประสทธภาพขอบขายและภารกจประกอบดวย การพฒนาหลกสตรสถานศกษา การพฒนากระบวนการเรยนร การวดผล ประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา การพฒนาสอนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา การพฒนาแหลงเรยนร การนเทศ การศกษา การแนะแนวการศกษา การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถานบนอน ทจดการศกษา สอดคลองกบ พนส หนนาคนทร ทไดแบงโครงสรางและกระบวนการบรหารวชาการ โดยมขอบขาย ดงน การจดตารางการสอน การจดครเขาสอน การจดหนงสอเรยนและอปกรณ การเรยน การด าเนนการวดผลและประเมนผล ใหการศกษาแกปกครอง ออกใบส าคญรบรองการจบ การศกษาของนกเรยน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ปรยาพร วงศอนตรโรจน พบวา ความส าเรจของสถานศกษาอยทการบรหารงานวชาการซงงานวชาการมขอบขายกวางขวางในดานหลกสตรและการเรยนการสอน โดยทวไปสถานศกษาควรจดหลกสตรตามขอบขายของงานวชาการ จะครอบคลมตงแต การวางแผนเกยวกบงานวชาการ การจดด าเนนงานทเกยวของกบการเรยนการสอน การจดบรการการสอนและการจดการวดและประเมนผล รวมทงการตดตามผล

องคประกอบท 3 การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร องคประกอบน ประกอบดวยตวแปรทมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .622 - .720 มคาความแปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.857 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 3.214 เปนการจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน การจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและมการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน การจดซอจดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบและมการควบคมการจดซอจดหาจดจางใหเปนไป โดยประหยดไดพสดทมคณภาพ ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภทใหเปนปจจบน ถกตองตามระเบยบ และ การระดมทรพยากรจากชมชนเพอพฒนาการจดการศกษา วจตร ศรสอาน กลาววา การงบประมาณ คอการจดท างบประมาณ บญชการใชจายและการควบคมตรวจสอบทางการเงนและทรพยสน ซงสอดคลองกบงานวจยของ พนส หนนาคนทร พบวา งบประมาณ การเงนเปนเรองส าคญมากเรองหนงของโรงเรยนและสอดคลองกบงานวจยของธงชย สนตวงศ ไดแบงขอบขายระบบประมาณออกไดเปน 4 ระบบคอ ระบบงานงบประมาณแบบเนนการควบคม ระบบงบประมาณแบบเนนการจดการ ระบบงบประมาณแบบเนนการวางแผนและระบบงบประมาณ แบบเปนการแกปญหาขอจ ากดทางทรพยากร

141

องคประกอบท 4 การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ คาน าหนกของ ตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .604 - .812 มคาความแปรปรวนของตวแปร เทากบ 3.619 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 3.016ซงผบรหารจะตองมเทคนควธการ ตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตออาชพและจงใจใหครและบคลากรปฏบตหนาท ไดบรรลเปาหมาย เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณโดยการเขารบการฝกอบรมสมมนา ในการจดการความร รวมถงผบรหารตองใหความเสมอภาคยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะ ของบคลากร สงเสรม สนบสนนใหบคลากรหาความร เปนผน าและเปดโอกาสใหแสดงความเปนผน าไดอยางเตมทอยางพงพอใจตอผลงาน เกดความมงมนทจะพฒนางาน โดยเรมตงแตการก าหนด คณสมบตของบคคลทเหมาะสมกบงาน การสรรหาและคดเลอกบคคลทมคณสมบตตามทก าหนด การเสรมสรางพฒนาความรความสามารถเฉพาะงานใหแกบคคล การธ ารงรกษาบคคลทมคณภาพใหปฏบตงานใหแกองคกรอยางตอเนอง ตลอดจนการใหบคคลพนจากงานและองคกรซงสอดคลองกบ เนตรพณนา ยาว และสมใจ ลกษณะ ไดอธบายวา องคประกอบการบรหารดานบคคลจดวาเปนปจจยทส าคญทสด เพราะบคคลคอการรวมตวรวมกนเปนองคการ ทมวตถประสงครวมกน มบทบาทหนาท ปฏบตงาน ด าเนนงานตาง ๆ สมพนธกน เพอใหบรรลวตถประสงค ดงนน ประสทธภาพขององคการขนอยกบคณลกษณะและคณสมบตทพงปรารถนาของบคคลทงปวง เปนคณลกษณะทครอบคลม ดานตาง ๆ เกยวกบจ านวนบคลากรในกลมงาน ความรความสามารถทเกยวกบงานในหนาท ความเปน ผน าและทกษะการน า ทกษะการสอสาร ทกษะในการใชเทคโนโลย ทกษะทางการบรหาร จดการ เจตคต คานยมทพงปรารถนา ความสามารถในการพฒนาตน ใหสอดคลองกบนโยบายและแผนการด าเนนงาน สอดคลองกบงานวจยของไกรพจน บญประเสรฐ ไดศกษาเรองบทบาทของผบรหารสถานศกษา ในการสงเสรมการด าเนนงานในสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 - 2 ในฐานะทเปนนตบคคล สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการวจยพบวา บทบาทของผบรหารสถานศกษา ในการสงเสรมการด าเนนงานในสถานศกษาในฐานะทเปนนตบคคล โดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดานพบวา อยในระดบมากทกดานเรยงตามล าดบคาเฉลย คอ การบรหารงานบคคล การบรหารงบประมาณ การบรหารทวไป และการบรหารวชาการ สอดคลองกบงานวจยของ ไพศาล สระทองแดง ไดท าการศกษาเรอง การศกษาการบรหารงานในสถานศกษาขนพนฐานตามแนวปฏรปการศกษาของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 - 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการวจยพบวา ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 - 2 สงกดส านกงานเขตพนท การศกษากาญจนบรมระดบการปฏบตการ การบรหารงานในสถานศกษาในภาพรวมทกดานอยระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผบรหารสถานศกษามระดบปฏบตการ การบรหารในสถานศกษา ตามแนวปฏรปการศกษาดานการบรหารงานบคคล รองลงมา คอ ดานการบรหารงบประมาณมากทสด ดานการบรหารงานทวไป และดานการบรหารงานวชาการ สอดคลองกบงานวจยของ สมพงษ

142

เตชรตนวรกล ไดศกษาเรอง ความสมพนธระหวางศกยภาพผน ากบประสทธภาพ ในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1 - 3 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการวจยพบวา ประสทธผลในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ในภาพรวมอยใน ระดบมาก สวนรายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน เรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย ด งน การบรหารงานบคคล การบรหารงบประมาณ การบรหารทวไป และการบรหารวชาการและสอดคลอง กบงานวจยของสนท คงภกด ไดศกษาการบรหารงานบคคลของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา สอดคลองงานวจยของออสวาลด (Oswol) ไดศกษาการบรหารงานโดยใชโรงเรยน เปนฐาน และกลาวถงความส าเรจของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานวา ผบรหารจะตองตดสนใจโดยองคคณะบคคล กลมคน คร จะมทศนคตทดตอผบรหารจะน าไปสการบรรลวตถประสงค และ เปาหมายของโรงเรยน ผปกครอง ชมชนจะใหการสนบสนนเพมขน เพราะเขาไดออกความคดเหน ตอการตดสนใจ และผบรหารจะไดรบขอมลจากผเกยวของ

องคประกอบท 5 การบรหารดานสมพนธชมชน องคประกอบนประกอบดวยตวแปร ทมคาน าหนกของตวแปรในองคประกอบ (factor loading) อยระหวาง .660 - .826 มคาความ แปรปรวนของตวแปรเทากบ 3.159 และคารอยละของความแปรปรวน เทากบ 2.632 ซงแสดงใหเหน วาการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ผบรหารควรน าเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใช ในการท างานทสงผลใหการปฏบตงานของทานมความสะดวกรวดเรวยงขนมการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนดนโยบายและวางแผนในการสรางความสมพนธกบ ชมชนการจดใหมการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสราง ความสมพนธอนดตอกนสอดคลองกบงานวจยของ จตตมา ธมชยากร ไดศกษาวจยเรอง การบรหารงานทวไปของโรงเรยน สงกดเทศบาลเมองตะกวปา จงหวดพงงา พบวา การบรหารงานทวไปของโรงเรยนสงกดเทศบาล เมองตะกวปา จงหวดพงงา พบวา อยในระดบการปฏบตมากเรยงล าดบจากมากไปนอย ดงน งานธรการ และงานสารบรรณ งานกจการนกเรยน งานทะเบยนและรายงาน งานคณะกรรมการสถานศกษา งานอาคารสถานทงานสารสนเทศและการวางแผน งานความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน งานประชาสมพนธและงานเทคโนโลยการศกษาเปนล าดบสดทาย สวนแนวทางการพฒนาการบรหารงานทวไปในแตละดาน มดงน การพฒนางานธรการและงานสารบรรณ ควรจดระบบงานและขอมลททนสมยทงเรองการจดเกบ การคนหารวมถงการใชเทคโนโลยททนสมยเขามาเปนเครองมอส าคญ การพฒนางานอาคารสถานท ควรพฒนาใหมความปลอดภย มบรรยากาศและสงแวดลอม ทสงเสรมตอการเรยนร และตองมการบ ารงรกษาซอมแซมอยเสมอ การพฒนางานทะเบยนและ รายงาน รายละเอยดของขอมลทถกตอง ทนสมย และงายตอการคนหา การพฒนางานกจการ นกเรยน โครงการของกจกรรมตองชดเจน และมความตอเนอง การพฒนาความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน กจกรรมทสมพนธกบชมชน เชน การใหครและนกเรยนไปรวมกจกรรมของชมชน

143

การเชญผมความรในชมชนมาใหความรกบนกเรยน การพฒนางานประชาสมพนธ พฒนาในดานสอ ประชาสมพนธ เพอแจงขาวสารใหชมชนไดรบร การพฒนางานคณะกรรมการสถานศกษามการ ประชมปรกษาหารออยางสม าเสมอ การพฒนางานเทคโนโลยการศกษา โรงเรยนตองมหองปฏบตการ ทางเทคโนโลยททนสมย มเครองมอเพยงพอ การพฒนางานสารสนเทศและการวางแผน ตองมขอมล ททนสมย เปนปจจบน สามารถพรอมใชงานไดตลอดเวลา และสอดคลองกบปภงกร ทองเงน ไดศกษาเรองการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของสถานศกษาขนพนฐาน ชวงชนท 1-2 สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษากาญจนบร ผลการศกษาวจยพบวา สภาพการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ในภาพรวมอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบ คอ ดานหลกการกระจายอ านาจ ดานหลกการบรหารตนเอง ดานหลกการตรวจสอบและถวงดล ดานหลกการบรหารแบบมสวนรวม และดานหลกการคนอ านาจ การจดการศกษาใหกบประชาชน ปญหาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานในภาพรวมอยในระดบนอยทสด สวนปญหาจากค าถามปลายเปด พบวา มปญหามากทสดในแตละดาน ผลการเปรยบเทยบ สภาพและปญหาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน จ าแนกตามขนาดสถานศกษาในภาพรวม ไมแตกตางกน

2. ผลการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพการยนยน โดยวธการตอบแบบสอบถามของผเชยวชาญ จ านวน 5 คน ทไดรบการยอมรบมความสามารถ ทางดานการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ผลการพจารณา พบวา การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพมความถกตอง ความเหมาะสม ความเปนไปไดและเปนประโยชน โดยรวมอยใน ระดบมาก 5 องคประกอบ คอ องคประกอบท 1 การบรหารจดการ ผลการยนยนองคประกอบโดยรวม อยในระดบมาก องคประกอบท 2 การจดการเชงคณภาพดานวชาการ ผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก องคประกอบท 3 การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร ผลการยนยน องคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก องคประกอบท 4 การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมาก และองคประกอบท 5 การบรหารดาน สมพนธชมชนผลการยนยนองคประกอบโดยรวมอยในระดบมากทงหมดมความถตอง ความเหมาะสม ความเปนไปไดและเปนประโยชนซงสอดคลองกบงานวจยของเบญจภรณ รญระนา ไดวจยเรอง องคประกอบการบรหารงานวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษาจงหวดนครปฐม นมวตถประสงค เพอศกษาองคประกอบการบรหารงานวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดนครปฐม ผลการวจยพบวา ผลการยนยนองคประกอบการบรหารงานวชาการทมประสทธภาพของโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจงหวดนครปฐม ทง 5 องคประกอบ ความถตอง ความเหมาะสม ความเปนไปไดและใชประโยชนไดจรง สอดคลองกบทฤษฎ และกรอบแนวคดการวจยสอดคลองกบงานวจยของวรพงษ เถาวชาล ไดวจยเรอง ประสทธภาพการบรหารสถานศกษา

144

ทสมพนธกบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากลของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอผลการวจยพบวาผลการยนยนรปแบบความสมพนธของปจจยประสทธภาพการบรหารสถานศกษา กบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะว นออกเฉยงเหนอ โดยผทรงคณวฒมความเหนวาเปนรปแบบทมความเหมาะสม ถกตอง เปนไปได และครอบคลม สอดคลองกบกรอบแนวคดเชงทฤษฎของการวจยค าส าคญ

ขอเสนอแนะการวจย ขอเสนอแนะทวไป

จากผลการวจย เรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพมความ สอดคลองกบ แนวคด ทฤษฎ งานวจย และความคดเหนของผเชยวชาญ ทางดาน ความถ กตอง ความเหมาะสม ความเปนไปไดและเปนประโยชนดงนน เพอใหการศกษาเกยวกบการบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพมการพฒนาอยางตอเนอง ผวจยมขอเสนอแนะ ดงตอไปน

1. ผอ านวยการสถานศกษา ควรน าองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพโดยใหความส าคญเปนอนดบตน ๆ คอ องคประกอบดานการบรหารดานการ บรหารจดการซงจะเกยวของกบการสรางระบบบรหารสถานศกษาใหเปนไปตามหลกการบรหาร สถานศกษาทดซงเปนผลทไดจากการวจยในครงนทผใหขอมลใหความส าคญเปนอนดบตน ๆ ไปเปน นวตกรรมในการบรหารจดการของโรงเรยนโดยปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยนเพอพฒนาโรงเรยนใหมคณภาพสความส าเรจของการจดการศกษาทมคณภาพของโรงเรยน

2. ผทมสวนเกยวของในการบรหารการศกษาในระดบสถานศกษาขนพนฐาน ควรน าองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพทไดจากการศกษาประกอบดวย 5 องคประกอบ คอ องคประกอบท 1 การบรหารจดการ องคประกอบท 2 การจดการเชงคณภาพ ดานวชาการ องคประกอบท 3 การจดระบบการเงนและระดมทรพยากร องคประกอบท 4 การสงเสรม บคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ และองคประกอบท 5 การบรหารดานสมพนธชมชนเปนขอมลในการเสนอก าหนดนโยบายทางดานการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. การศกษารปแบบเกยวกบอทธพลของการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพในโรงเรยนสงกดอน ๆ

2. ศกษาตวแปรอนทมผลตอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 3. ศกษาวธการสงเสรมการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

145

รายการอางอง

รายการอางอง

Barnard Chester I. The Function of the Executive. Cambridge, Mass: Harvard Univercity Press, 1970.

Best, John W. Research in Education. New Delhi: Prentice Hall, 1981. Bush, Tony and Coleman, Marianne. Leadership and Strategic Management in

Education. Great Britain: Paul Chapman Publishing Ltd, 2006. Campbell, R. F. and other. “On the Nature of Organization Effectivess” in New

Purposetives on Organizational efectivess, Edited by Paul S. Goodman and Johannes M. Pennings and Associates. San Francisco: Jassay Bass, 1977.

Certo, S. C. and Certo, S. T. Modren Management. New Jersey: Pearson Jones Gareth R, 2004.

Cronbach, Lee. eassential of Psychological Testing. 3 rd ed. New York: Harper & Row Publishers, 1974.

Davis, F. B. Education Measurement and Their Interpretation. California: Wadswort Publishing Company, n.d.

Drucker, Peter F. The effective executive. Australia: Wadsworth, 2005. Edwin B. Flippo. Management: A Behavioral Approach. 2nd ed. Boston: Allyn and Bacon,

1970. Fayol, H. General and Industrial Management. Washington, DC: Robert Brookings

Charles Scripner’s Sons, 1916. Gerald Aungus. 21st Century Administrators New Roles, New Responsibilities. เขาถงได

จาก http://www.geraldaungst.com/blog/2012/03/21 st-century-administrators-new-roles-newresponsibilities.

Gibson L. and John M. Ivancevich. Fundamentals of Management. Dallas Texas: Publication, 1971.

Good, Carter V. Dictionary of Education. New York: Mc Graw - Hill Book, 1973. Greenwood, W. T. Management and Organizational Behavior. Ohio: South Western,

1965.

http://www.geraldaungst.com/blog/2012/03/21st-century-administrators-new-roles-newresponsibilities

http://www.geraldaungst.com/blog/2012/03/21st-century-administrators-new-roles-newresponsibilities

146

Griffiths, E. Daniel. Human Relations in School Administration. New York: Appleton Century, 1956.

Gulick L. Papers on the Science of Administration. New York: Institute of Public Administration, 2003.

Harris, A. J. and Sipay, R. E. How to Teach Reading a Competency – Based Program. London: Longman, 1979.

Hersey, P., Blanchard, K. H. and Johnson, D. E. Management of Organizational Bahavior: Leading human resources, Upper Saddle River. NJ: Prentice Hall, 2001.

Hoy, Wayne K. and Cecil G, Miskel. Education Administration: Theory, Research and Practice. 6th ed. Mc Graw – Hill International Edition, 2001.

Kimbrough Ralph B. and Michael Y. Nummery. Education Administration. New York: Macmillan, 1983.

______. Nunnery. Education Administration. Mc Millan: Publishing Co, 1976. Koontz Harold and Cyrill O’ Donnell. Principles of Management: An Analysis of

Managerial Function. 4th ed. New York: McGraw – Hill Book. Company, 1972. Langley, W. Intermediate school principal. Accessed January 4 , 2003 . Available from

http:/www. Careers.co.nz/jobs/13a_edu/j25413h.htm. Lipham, J. M. and Hoeh, J. A. The Principalship: Foundations and Functions. Michigan:

Harper & Row, 1974. Millet, John D. Management in the Public Service. New York: McGraw – Hill Book, 1954. Mooney and Reiley. The principles of Organization. New York: Harper, 1947. Newman, William H. Administrative Action, Englewood cliffs. N.J.: Prentice – Hall Inc.,

1964. Oswold, Lori Jo. School – Based. Management. n.p, n.d. Peeterson, E. and Plowman, G. E. Business organization and management. Illionoise:

Richard D. Irwin, 1953. Peter, T. J. and Waterman, R. H. In search of excellence. New York: Harper and Row,

1992. Pfiffner, John M. and Frank P. Sherwood. Administrative Organization. Englewood Cliffs,

New Jersy: Prentice, Inc., 1960.

147

Ramseyer, A. John and Other. Factors affecting educational Administration. Ohio: Ohio State University, 1955.

Robbins, Stephen P. Orgaization Theory: Structure Desing and Application. New Jersy: Prentice – Hall International, Inc., 1990.

Ronaid F. Campbell. Introduction to Education Administration. Boston: McGraw-Hall, 1975.

Ryan, T. A. and Smith, P. C. Principle of Industrial Psychology. New York: The Mcnanla Press Company, 1954.

Schiefelbein, E. Expect opinion as an instrument for assessing investment in primary education. New Jersey: Prentice-Hall, n.d.

Schneider, Alex and Burton, Neil. Management in Education. Personal Intelligences: The fourth pillar of school principalship, 2008.

Sergiovanni, Thomas J. and other. Education Governance and Administration. Englewood Cliffs, ZN. J.: Prentice Hill, 1980.

Simon, Herbert A. Administrative Bahavior. New York: McMillet Company Hills, California: Sage Publications, 1960.

______. Public Administration. New York: Alfred A Kyiof, 1996. Taylor, Frederick W. The Principles of Scientific Management. New York: Harper, 1916. Zids, Oskars. “New and Old Paradigms of Educational Management in Latvia’s Context,”

2006. ไกรพจน บญประเสรฐ. “บทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมการด าเนนงานในสถานศกษา

ขนพนฐาน,” 2549. จนทราน สงวนนาม. ทฤษฎ และแนวปฏบตในการบรหารสถานศกษา. นนทบร: บคพอยท, 2545. จร อไรวฒนา. “การศกษาสภาพการบรหารสถานศกษาขนพนฐานขนาดเลกทเปนนตบคคล สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาราชบร,” 2548. ชยเสฏฐ พรหมศร. การจดการความขดแยงในองคกร. กรงเทพมฯ: ออฟเซทครเอชน, 2550. ชาญชย อาจนสมาจาร. ทฤษฎการบรหารตามแนวคดของปราชญตะวนตก . กรงเทพฯ: ปญญาชน,

2551. ______. ทกษะภาวะผน า. กรงเทพฯ: มลตอนฟอรเมชนเทคโนโลย, 2550. ธงชย สนตวงศ. ทฤษฎและการออกแบบ. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2538.

148

ธร สนทรายทธ. การบรหารจดการเชงปฏรป: ทฤษฎ วจย และปฏบตทางการศกษา . กรงเทพฯ: บรษท เนตกลการพมพ จ ากด, 2551.

ธรวฒ ประทมนพรตน. การบรหารงานบคลากรทางการศกษา. สงขลา: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา, 2531.

ธระ รญเจรญ. การจดและบรหารการศกษายคปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ: ขาวฟาง, 2553. นพนธ กนาวงศ. หลกการบรหารการศกษา. พมพครงท 2. พษณโลก: ตระกลไทย, 2543. เนตรพณณา ยาวราช. การจดการส านกงาน: Office Management. กรงเทพฯ: โรงพมพ บรษท

เซนทรลเอกเพรส จ ากด, 2550. บนลอ พฤกษะวน. การบรหารโรงเรยนและการนเทศการศกษา. กรงเทพฯ: สตรเนตศกษา, 2549. ปภงกร ทองเงน. “การศกษาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของสถานศกษาขนพนฐาน.” ดษฎ

บณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2551. ปรยาพร วงศอนตรโรจน. การบรหารงานวชาการ. กรงเทพฯ: บรษท พมพด จ ากด, 2553. ______. จตวทยาการบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ: บรษทพมพดจ ากน, 2555. พนม พงษไพบลย. บรรยายพเศษ เรอง สภาวะการศกษาไทย เสนอท หองประชมลขต 2 มหาวทยาลย

ราชภฏสวนดสต 19 กมภาพนธ 2555. “พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545.” กรงเทพฯ:

โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546. “พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546.” กรงเทพฯ: องคการรบสง

สนคาและพสดภณฑ, 2546. พะยอม วงศสารศร. องคการและการจดการ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏสวนดสต, 2537. พภพ วชงเงน. พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: อกษรพทยา, 2547. พมพพร จารจตร. ภาวะผน ากบการบรหารสถานศกษาในศตวรรษท 21. เอกสารทางวชาการ คณะคร

ศาสตรมหาวทยาลยอดรธาน, 2559. ไพฑรย เจรญพนธวงศ. การบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตงเฮาส, 2549. ไพฑรย สนลารตน และคณะ. การเปลยนผานการศกษาเขาสยคเศรษฐกจฐานความร . กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551. ไพศาล สระทองแดง. “การศกษาการบรหารงานในสถานศกษาขนพนฐานตามแนวปฏรปการศกษาของ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน.” ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2550.

ภารด อนนตนาว. หลกการ แนวคด ทฤษฎทางการบรหารสถานศกษา. พมพครงท 4. ชลบร: มนตร, 2551.

149

มนส พลายชม. “ความพงพอใจของผปกครองนกเรยนทมตอการบรหารงานโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดอางทอง.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรจน, 2540.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ความร เบองตนเกยวกบการบรหาร . กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2532.

มาลย หวะนนท. หลกการบรหาร. พระนคร: โรงพมพสวนทองถน, 2508. ยงยทธ เกษสาคร. ภาวะผน าและการท างานเปนทม. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: ส านกพมพว. เจ. พรน

ตง, 2549. รง แกวแดง. การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ: ส านกพมพขาวฟาง, 2546. วรพงษ เถาวชาล. “ประสทธภาพการบรหารสถานศกษาทสมพนธกบการเปนโรงเรยนมาตรฐานสากล

ของโรงเรยนมธยมศกษาในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.” ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร, 2556.

วรท พฤกษากลนนท. ประสทธภาพและประสทธผล Efficiency & Effectiveness). เขาถงไดจากhttp://peenet.blogspot.com/2008/07/efficiency-effectiveness administrator. html. 2550,1.

วาสนา เจรญสอน. “ประสทธภาพการบรหารจดการการศกษาขององคการบรหารสวนต าบลในประเทศไทย.” ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย, 2552.

วโรจน สารรตนะ. การบรหารหลกการและทฤษฎและประเดนทางการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพทพยวสทธ, 2542.

วลาวลย ไพโรจน. “การบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษาจงหวดพระนครศรอยธยา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครรนทรวโรจน, 2540.

วไล ธนววฒน. “การศกษาสภาพและการบรหารโรงเรยนเอกชนระดบกอนประถมศกษา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรจน, 2541.

ศรวรรณ เสรรตน, สมชาย หรญกตต, ลทธกร ศรวะรมย และ ชวลต ประภาวนนท. องคการและการจดการ. กรงเทพฯ: ส านกพมพพฒนาศกษา, 2539.

เศาวนต เศาณานนท. ภาวะผน า. พมพครงท 3. นครราชสมา: สถาบนราชภฏนครราชสมา, 2543. สถตย กองค า. เทคนคการบรหารการศกษา. นครราชสมา: สถาบนราชภฏนครราชสมา, 2542. สมชย ศรสทธยากร. ทฤษฎองคการ. เอกสารประกอบค าบรรยายวชาทฤษฎเกยวกบองคการ (ร.252)

คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2529. สมชาย เทพแสง. การบรหารการศกษาในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2553. สมเดช สแสง. คมอปฏบตราชการและเตรยมสอบผบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: เรยนด, 2549.

http://peenet.blogspot.com/2

150

สมบรณ พรรณนาภพ. หลกเบองตนของการบรหารโรงเรยน. กรงเทพฯ: บรรณกจ, 2541. สมพงศ เกษมสน. การบรหาร. กรงเทพฯ: ส านกพมพเกษมสวรรณ, 2514. สมพงษ เตชรตนวรกล. “ความสมพนธระหวางศกยภาพผน ากบประสทธผลในการบรหารงานของ

ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน.” ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม, 2551.

สมยศ นาวการ. การบรหาร. กรงเทพฯ: ดอกหญา, 2543. สมศกด คงเทยง. หลกและทฤษฎการบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: มตรภาพการพมพ, 2552. สมาน พงษจ านง. “คณลกษณะของผบรหารสถานศกษามออาชพตามทศนะของผบรหารสถานศกษาขน

พนฐาน จงหวดชยภม.” วทยานพนธหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา, 2547.

สฤษฎเกยรต แจมสมบรณ. “การบรหารจดการเพอสนบสนนรายการเทดพระเกยรต ของสถานวทยโทรทศนกองทพบก.” ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, 2559.

สาโรจน โอพทกษชวน. การจดการและพฤตกรรมองคกร: เพอสรางและรกษาความไดเปรยบเชงแขงขนไวใหยงยนในโกลบอลไลเซชน. กรงเทพฯ: ซวแอลการพมพ, 2546.

ส านกงาน ก.พ. บนทกความเหน ก.พ. เรองการสงเสรมประสทธภาพในสวนราชการ, อางองใน โสภา กฤตลกษณกล. “การปรบปรงระบบงานของกรมบญชสหกรณ.” ภาคนพนธปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540.

ส านกงาน ก.พ. เอกสารชดโครงการสงเสรมประสทธภาพในสวนราชการ . กรงเทพฯ: โรงพมพกองกลางส านกงาน ก.พ., 2538.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2554.

ส านกงานปฏรปการศกษา. แนวทางการบรหารและจดการศกษาในเขตพนทการศกษาและสถานศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปการศกษา, 2545.

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ.2546. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.), 2546.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. การศกษาไทยในยคโลกาภวตน: สความกาวหนาและความมนคงของชาตในศตวรรษหนา. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2551.

สพณ เกชาคปต. พฤตกรรมของมนษยในองคการ. สงขลา: คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานคนทร, 2530.

151

สรพล พฒค า. โครงสรางการจดการในสถานศกษา. ลพบร: คณะครศาสตร สถาบนราชภฏเทพสตร , 2544.

สรฐ ศลปะอนนต. กระบวนการปฏรปโรงเรยนทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ, 2545. เสนาะ ตเยาว. หลกการบรหาร. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2551. โสพศ ค านวณชย. “ตวแบบการบรหารจดการทมประสทธภาพ ของส านกงานอธการบด มหาวทยาลย

ราชภฏในประเทศไทย.” ดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, 2556.

หวน พนธพนธ. ความรเบองตนเกยวกบการบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: อกษรบณฑต, 2550. อนนท งามสะอาด. ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effective) ตางกนอยางไร. เขาถง

ไดจาก http://www.sisat.ac.th/main/index.ph.2559. อภนนท สรรตนจตต. การปฏรปการศกษาไทย. เขาถงเมอ 10 กรกฎาคม 2556. เขาถงไดจาก

http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9560000084309&Html=1&TabID=1.

อมร รกษาสตย. ประสทธภาพในการบรหารราชการ. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2536.

อลศรา ชชาต และคณะ. เทคนคการศกษาเพอการพฒนาอยางมสวนรวม. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง, 2538.

อญญรตน นาเมอง. “การสมมนาเรองโครงการสภาวะการศกษาไทย ป 2550/2551” เสนอทส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 20 มนาคม 2556.

อทย หรญโต. สารานกรมศพทรฐประศาสนศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร, 2526.

http://www.sisat.ac.th/main/index.ph.2559

http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9560000084309&Html=1&TabID=1

http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9560000084309&Html=1&TabID=1

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก หนงสอขอความอนเคราะหใหขอมลการสมภาษณ รายชอผเชยวชาญและผทรงคณวฒทใหสมภาษณ

แบบสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ

155

รายชอผเชยวชาญและผทรงคณวฒทใหสมภาษณ

1. ดร.เตอนใจ รกษาพงศ ผอ านวยการเชยวชาญ โรงเรยนวดศรโลหะราษฎรบ ารง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา กาญจนบร เขต 1

2. ดร.ทกษณ สทธศกด ผอ านวยการ โรงเรยนบานแหประชานกล ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา.รอยเอด เขต 1

3. ดร.มนสนนท ทองศรมณฑนา ผอ านวยการ โรงเรยนทาเรอพทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยม กาญจนบร เขต 8

4. ดร.ปยาภรณ รตนากรกล ผอ านวยการ โรงเรยนอนบาลก าแพงแสน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา นครปฐม เขต 1

5. นายเอศรา แสนกนค า ผอ านวยการ โรงเรยนวดสามงาม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา.นครปฐม เขต 1

156

แบบสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ เรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

***************************** ผใหสมภาษณ ชอ.................................................. ชอสกล....................................................... ต าแหนงปจจบน.......................................................................................................................... สถานทท างาน............................................................................................................................ แนวทางการสมภาษณ เรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

1. ตามความคดเหนของทาน เรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ มอะไรบาง

2. องคประกอบในการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ประกอบดวยอะไรบาง

3. ทานคดวาปญหาและอปสรรคใดบางในการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

4. แนวทางการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ควรมแนวทางอยางไร 5. ความคดเหนอน ๆ

ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหตรวจเครองมอวจยและรายชอ

ผเชยวชาญและผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอ

159

รายชอผเชยวชาญและผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอ

1. รองศาสตราจารย ดร พรชย หนแกว ผเชยวชาญดานการวจยและพฒนาหลกสตร มหาวทยาลยราชภฏกาญจนบร

2. ดร.สเทพ ชตยวงษ เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษา 3. ดร.สมหมาย เทยนสมใจ ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาสมทรสงคราม 4. ดร.ณฐวฒ ไถเงน ผอ านวยการวทยาลยการอาชพพนมทวน จงหวดกาญจนบร 5. ดร.ธนเสฎฐ สภากาศ ผอ านวยการโรงเรยนบานดายเทพกาญจนาอปถมภ

160

แบบประเมนดชนความสอดคลองตรงตามเนอหาของเครองมอวจย (IOC) ส าหรบผเชยวชาญ เรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

..................................................................................................................................................

ค าชแจงในการตอบแบบสอบถาม 1. แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอการด าเนนการวเคราะหองคประกอบการบรหาร

สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ และน าผลการวเคราะหมาใชในการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ จงขอความรวมมอใหทานตอบแบบสอบถามตามความ เปนจรง โดยแบบสอบถามชดนแบงเปน 3 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ สวนท 3 ขอเสนอแนะ และความคดเหน

2. ผตอบแบบสอบถามฉบบนในแตสถานศกษา ประกอบดวย

1. ผบรหารสถานศกษา 1 คน

2. รองผบรหารสถานศกษา 1 คน

3. ครวชาการ 1 คน 3. เมอทานใหขอมลครบถวนทกขอโปรดสงแบบสอบถามคนใหเจาหนาผประสานงาน

ในหนวยงานของทานเพอรวบรวมใสซองทผวจยไดจดเตรยมไวใหแลวสงทางไปรษณยจดคน ภายใน วนท 15 ตลาคม พ.ศ. 2561 ผวจยขอขอบพระคณทานไว ณ โอกาสนเปนอยางสง

นางสนนท รงอรณแสงทอง นกศกษาระดบปรชญาดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

161

กรณาเขยนเครองหมาย หนาขอความทตรงกบความคดเหนของทาน สวนท 1. ขอมลทวไป 1.1 เพศ ชาย หญง 1.2 ชอสถานศกษา ...................................................ส านกงานเขตพนท........................................... 1.3 อาย 20 – 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป มากกวา 50 ป 1.4 ระดบการศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก 1.5 สถานภาพ ผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา ครวชาการ 1.6 อายราชการ นอยกวา 10 ป 10-15 ป 16-20 ป มากกวา 20 ป

162

แบบประเมนดชนความสอดคลองตรงตามเนอหาของเครองมอวจย (IOC) ส าหรบผเชยวชาญ เรองการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

+ 1 เมอแนใจวาขอค าถามมความสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ 0 เมอไมแนใจวาขอค าถามมความสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ - 1 เมอแนใจวาค าถามไมมความสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ผลการประเมนความสอดคลองของผเชยวชาญ

+1 0 -1 1. การก าหนดยทธศาสตรของสถานศกษาไดน าขอมลและความร

ตาง ๆ ทไดรบจากการวเคราะห SWOT มาจดท ายทธศาสตรของสถานศกษา


3. มการจดท าแผนงานทสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ 4. การพฒนาหลกสตรสถานศกษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการ

เรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบผเรยน

5. มการก าหนดโครงสรางการบรหารอยางชดเจน และสามารถท างานแบบมแผนและเปนระบบ

6. มการก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนอง

7. มความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขนอยางตอเนอง

8. ผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลองกบหลกการบรหารสถานศกษาและการเปลยนแปลงของสงคม

9. มการประสานความรวมมอแลกเปลยนความร ประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา

163



+1 0 -1 10. ผบรหารน านโยบายการกระจายอ านาจการบรหารของ

กระทรวงศกษาธการมาใชในการบรหารสถานศกษา

11. ผบรหารสามารถบรหารงานไดเหมาะสมสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาทเปนนตบคคล

12. ผบรหารมความเขาใจในขอบขายการปฏบตงานวชาการ 13. สงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการท

หลากหลายโดยยดผเรยนเปนส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ

14. จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาผเรยน และแกไขปญหาดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา


16. จดบรการและจดสงอ านวยความสะดวกสอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนการสอนและใหบรการกบชมชน

17. ใหบรการดานความรตาง ๆ แกคนในชมชนโดยจากหนวยงานทงภาครฐและเอกชนเพอชวยใหประชาชนในชมชนมคณภาพชวตทด

18. ผบรหารใหความสนใจการปฏบตงานตาง ๆ ของสถานศกษา 19. สงเสรมใหใชเทคนควธและเครองมอในการวดและประเมนผลท

เหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคและน าผลการประเมนไปใชแกปญหาและพฒนาผเรยน

20. สงเสรมและพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา 21. มการประสานความรวมมอกบสถานศกษาและองคกรอน ๆ ในการ

พฒนาทางวชาการ

22. สงเสรมใหครจดกระบวนการเรยนรโดยสอดคลองกบศกยภาพความสนใจของผเรยน

164



+1 0 -1 23. ศกษา วเคราะหความจ าเปนในการใชสอเทคโนโลยเพอจดการเรยนร

และการบรหารงานวชาการ

24. จดระบบการนเทศงานวชาการและการเรยนการสอนในสถานศกษา 25. มการนเทศแลกเปลยนเรยนร และการจดระบบนเทศการศกษาใน

สถานศกษา

26. วางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพการศกษาใหบรรลตามเปาหมายของสถานศกษา

27. ตดตาม ตรวจสอบ และประเมนคณภาพภายในเพอปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง


28. เผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการกบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถานบนอน

29. มระบบการบรหารทดและสงผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพ 30. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไข

ปญหาทเกดจากการปฏบตงานตาม แผนงาน

31. จดท าแผนการใชงบประมาณไดอยางเหมาะสม 32. มการจดท า แผนปฏบตการประจ า ป เพอจดสรรงบประมาณ โดยขอ

ความเหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษา

33. มการจดท า ระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน

34. จดท าแผนพฒนางานงบประมาณของโรงเรยนโดยทกฝายมสวนรวม 35. ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภทให

เปนปจจบน ถกตองตามระเบยบ

36. การมสวนรวมในการจดองคกรและมการมอบหมายงานธรการ การเงนพสดตามความสามารถและความถนด

165



+1 0 -1 37. ใชวธการและเครองมอทเหมาะสมในการจดเกบขอมลสารสนเทศตรง

ตามภารกจของโรงเรยนและไดขอมลสารสนเทศครบถวน ถกตองตรงตามความตองการในการพฒนาคณภาพการศกษา

38. มการจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและมการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน

39. มการจดท าขอมลสารสนเทศในการวางแผนงานอยางครบถวน 40. มการจดท างบประมาณเชอมโยงกบกรอบการใชเงนในปตอ ๆ ไป 41. จดซอ จดจาง ควบคม ตรวจสอบบญชประจ าป จ าหนายและจดเกบ

เปนไปตามระเบยบ

42. จดหา จดเกบ รกษาและซอมแซมวสดครภณฑตาง ๆ ของโรงเรยนให อยในสภาพทใชงานไดดอยเสมอ


44. มการจดท าหลกฐานการเงนและบญชทกประเภททกรายการถกตองเปนปจจบนตรวจสอบไดตลอดเวลา

45. มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได

46. มการจดซอจดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบและมการควบคมการจดซอจดหาจดจางใหเปนไปโดยประหยด ไดพสดทมคณภาพ

47. มการจดอบรมใหความรเกยวกบการจดหา การควบคมพสดแกผเกยวของอยางสม าเสมอและมการตดตามควบคมดแลใหมการปรบปรง ซอมแซมบ ารงรกษาพสดประจ า


166



+1 0 -1 49. มการจดท าทะเบยน วสด ครภณฑและ ทราชพสดถกตองเปน

ปจจบนและมการท าประวตทดนอาคารสถานท

50. มการระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา

51. มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและเปดเผยตอชมชน 52. มการจดท าบญชเงนสด บญชแยกประเภทรายรบ-รายจายทงเงนนอก

งบประมาณ เงนงบประมาณและเงนรายไดแผนดนไวส าหรบตรวจสอบครบถวนสม าเสมอ

53. มการจดท าแผนการใชเงน การวางแผนรายป รายภาคเรยน รายเดอนไวอยางชดเจน สามารถตรวจสอบได

54. มแตงตงคณะกรรมการ/คณะท างานเรงรดตดตามการใชจายเงนงบประมาณรายจาย

55. มคณะกรรมการท างานเรงรดตดตามการจายเงนงบประมาณและรายงานผลการเบกจายเงนผบรหารทราบ


57. มคณะกรรมการ/คณะท างานก าหนดมาตรการวางแผนจดระบบการควบคมภายในของสถานศกษา

58. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลการใชเงนใหกรรมการ ผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน

59. มการรายงายผลใหผเกยวของทราบและมการน าผลการประเมนมาวเคราะหเพอปรบปรงงานใหมประสทธภาพยงขน

60. ไดน าผลงานประเมนไปใชประโยชนเพอปรบปรงแกไขและพฒนาแผนงานโครงงานกจกรรมของงานบรหารงบประมาณทกป

61. มการวเคราะห SWOT หาจดแขง จดออน โอกาสและ อปสรรค ทสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา

167



+1 0 -1 62. มการวเคราะหมาตรฐาน ก าหนดมาตรฐาน ส าหรบเปนแนวทางทด

ในการปฏบตงานรวมกน

63. มการประชม รวมกนวางแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบ 64. มการสนบสนนและสงเสรมใหมการพฒนาศกยภาพของบคลากร

ดานความกาวหนาในต าแหนงหนาท

65. เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณในการท างาน โดยการเขารบการฝกอบรม/สมมนาการจดการความร

66. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาทเกดจากการปฏบตงานตามแผนงาน

67. มการแลกเปลยนความคดเหนระหวางคร บคลากรกบผบรหาร 68. มการก ากบ ตดตาม การด าเนนงานของบคลากร ใหเปนไปตาม

แผนงานทวางไว

69. ผบรหารไดรบการยอมรบ นบถอในความร ผลงาน และความสามารถในการปฏบตงานภารกจและหนาท จากครและบคลากรภายในสถานศกษา

70. ผบรหารปฏบตตอครและบคลากรดวยความยตธรรม 71. ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและ

จง ใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรล เปาหมาย


73. ผบรหารมการชแจงใหผปฏบตหรอผใตบงคบบญชาเขาใจในนโยบาย และแนวทางการปฏบตงานตาง ๆ อยาง ชดเจน


75. ผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายในองคกร ยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของบคลากร

168



+1 0 -1 76. ผบรหารสงเสรม สนบสนนใหบคลากรวางแผนพฒนาตนเองเพอให

เกดการเรยนรอยางตอเนอง

77. ผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยนมลกษณะการปฏสมพนธกนบนพนฐานของการไววางใจซงกนและกน

78. ผบรหาร ครและบคลากรมการแสดงความคดเหน รวมกนเพอก าหนดเปาหมายและแนวทางการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ


80. ครและบคลากรยอมรบและปฏบตงานตามเปาหมายทไดวางไว 81. มการแตงตงค าสงมอบหมายงานตามความเหมาะสมของ

ความสามารถแตละบคคล

82. มการปฏบตงานดวยความเขาใจสงผลใหเกด ประสทธภาพในการท างาน

83. มการรวมกนวางแผนการท างานและก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานแตละขนตอนอยางชดเจน

84. ครและบคลากรปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางเตมความร ความสามารถ เพอบรรลวตถประสงคและความส าเรจของโรงเรยน

85. มการท างานเปนทมและรวมกนรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย 86. มการน าความรทไดจากการเรยนรการแลกเปลยนเรยนรทงจาก

ภายนอกและภายในโรงเรยนมาใชในการพฒนางานแปรบปรงงานใหดขนอยางตอเนอง

87. สามารถสรางแรงจงใจบคลากรในสถานศกษาใหมความ รบผดชอบตอการปฏบตงาน

88. ผบรหารสรางบรรยากาศทเปนกนเองกบบคลากรเมอประสบปญหาในการท างานผปฏบตงานสามารถปรกษาได

169



+1 0 -1 89. จดสวสดการประโยชนตอบแทนในรปแบบตาง ๆ ทสอดคลองกบ

ความตองการและจ าเปนของบคลากร

90. มการตดตาม ตรวจสอบการปฏบตงานโดยวธการทถกตองเหมาะสมเปนธรรม

91. มการประชมคณะกรรมการสถานศกษาเพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน

92. มการวางแผนการปฏบตตามขนตอนการด าเนนงานใหมประสทธภาพ 93. มการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย 94. มการจดระบบฐานขอมลของสถานศกษา เพอใชในการบรหารจดการ

ในสถานศกษาใหสอดคลองกบระบบฐานขอมลของเขตพนท การศกษา

95. มการจดระบบบรหารอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ใหมความเหมาะสม เออประโยชนตอนกเรยนและชมชน

96. มการจดท าขอมลนกเรยน ระบบขอมลสารสนเทศจากส ามะโนผเรยนเพอใหสามารถนาขอมลมาใชไดอยางประสทธภาพ

97. มการก าหนดแผนการรบนกเรยน การด าเนนการตามแผน โดยประสานงานกบผปกรองนกเรยน และหนวยงานทเกยวของ

98. มการประชาสมพนธ การรบนกเรยนเขาเรยนในโรงเรยนอยางทวถง 99. จดท าขอมลการรบนกเรยนครบถวนและด าเนนการรบนกเรยน

เขาเรยนพรอมทงมการรายงานตอชมชนและหนวยงานตนสงกด

100. สงเสรม ประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

101. มการบรการดานสขอนามยแกนกเรยนและมการจดกจกรรมปองกนโรคโดยบคลากรในโรงเรยนและหนวยงานทเกยวของ

102. จดท าระเบยนสะสม หรอขอมลนกเรยนเปนรายบคคล เปนปจจบน ใชขอมลในการชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ

170



+1 0 -1 103. โรงเรยนมแผนการใชอาคารสถานทอยางตอเนองและคมคา 104. จดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนสวยงาม รมรน เปนระเบยบและม

บรรยากาศด

105. มการดแล บ ารงรกษาอาคารเรยน อาคารประกอบ และบรเวณโรงเรยนใหเรยบรอย มนคงปลอดภย


107. จดกจกรรมใหบรการและใหความรวมมอกบชมชนและ หนวยงานอนตามทรองขอและตามแนวปฏบตการดานความสมพนธชมชนของโรงเรยน

108. มการสงเสรมสนบสนนชมชน โดยรวมจดกจกรรมในวนส าคญของชาต ศาสนา และพระมหากษตรย

109. มการน านกเรยนไปบรการในงานประเพณทองถนในชมชน เชน งานประเพณวนส าคญทางศาสนา งานประเพณลอยกระทง เปนตน

100. มการแตงตงคณะท างานเพอปฏบตงานตามทคณะกรรมการสถานศกษาประจ าโรงเรยนมอบหมาย

111. มการประสานงานทดท าใหคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานผปกครอง ประชาชนในชมชนใหความรวมมอในการจดกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยนเปนอยางด

112. ประสานความรวมมอในการจดและพฒนาการศกษากบเขตพนทการศกษา และหนวยงานอน ๆ

113. มการจดใหมการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสรางความสมพนธอนดตอกน

114. มการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนดนโยบายและวางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน

115. ประชาสมพนธผลงานทกดานของสถานศกษาตอชมชน

171



+1 0 -1 116. มการจดใหมระเบยบรบรอง สงเสรมความสมพนธรวมมอกบชมชน

ในการพฒนาการศกษา

117. มการสนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคล ชมชน และหนวยงานอน

118. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงานให กรรมการ ผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน


120. ไดน าผลงานประเมนไปใชประโยชนเพอปรบปรงแกไขและพฒนาแผนงานโครงงานกจกรรมของการบรหารงานทวไปทกป

ภาคผนวก ค

หนงสอขอความอนเคราะหทดลองเครองมอ และรายชอโรงเรยนทใชในการทดลองเครองมอ

174

รายชอโรงเรยนทใชในการทดลองเครองมอ

ชอโรงเรยน จงหวด 1. อนบาลก าแพงแสน นครปฐม 2. วดสามงาม นครปฐม 3. อนบาลมณราษฎรคณาลย สพรรณบร 4. อนบาลบางแพ ราชบร 5. วดกลางวงเยน ราชบร 6. ประถมฐานบน นครปฐม 7. วดบางหลวง นครปฐม 8. วดเบญพาด กาญจนบร 9. ธรรมโชตศกษาลย สพรรณบร 10. ศรประจนต “เมธประมข” สพรรณบร

175

แบบสอบถามงานวจย เรอง การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

.................................................................................................................................................. ค าชแจงในการตอบแบบสอบถาม

1. ผตอบแบบสอบถามฉบบนในแตสถานศกษา ประกอบดวย 1.1 ผบรหารสถานศกษา 1 คน 1.2 รองผผบรหารสถานศกษา 1 คน 1.3 ครวชาการ 1 คน

2. แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอการด าเนนการวเคราะหองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ และน าผลการวเคราะหมาใชในการยนยนการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ จงขอความรวมมอใหทานตอบแบบสอบถามตามความ เปนจรง โดยแบบสอบถามชดนแบงเปน 3 สวน ดงน

สวนท 1 ค าถามเกยวกบขอมลสวนบคคล สวนท 2 ค าถามเกยวกบองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกด

ประสทธภาพ สวนท 3 ขอเสนอแนะ และความคดเหน

3. เมอทานใหขอมลครบถวนทกขอโปรดสงแบบสอบถามคนใหเจาหนาผประสานงานในหนวยงานของทานเพอรวบรวมใสซองทผวจยไดจดเตรยมไวใหแลวสงทางไปรษณยจดคนผวจยขอขอบพระคณทานไว ณ โอกาสนเปนอยางสง

นางสนนท รงอรณแสงทอง นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

176

กรณาเขยนเครองหมาย หนาขอความทตรงกบความคดเหนของทาน สวนท 1 ขอมลทวไป 1.1 เพศ ชาย หญง 1.2 ชอสถานศกษา ................................................ส านกงานเขตพนท...................................... 1.3 อาย 20 – 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป มากกวา 50 ป 1.4 ระดบการศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก 1.5 สถานภาพ ผบรหารสถานศกษา รองผบรหารสถานศกษา ครวชาการ 1.6 อายราชการ นอยกวา 10 ป 10-15 ป 16-20 ป มากกวา 20 ป

177

สวนท 2 องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ กรณาเขยนเครองหมาย ลงใน ทระบหมายเลขระดบความคดเหนเกยวกบปจจย

ทจะท าใหการท างานในโรงเรยนมประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ในแตละขอค าถาม ระดบความความคดเหน

5 หมายถง เหนดวยกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ระดบมากทสด 4 หมายถง เหนดวยกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ระดบมาก 3 หมายถง เหนดวยกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ระดบปานกลาง 2 หมายถง เหนดวยกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ระดบนอย 1 หมายถง เหนดวยกบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ระดบนอยทสด

ตวอยาง

การบรหารสถานศกษา ขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ระดบความคดเหน มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

บคลากรในสถานศกษามความรบผดชอบตอการปฏบตงาน

√

178

แบบสอบถามงานวจย เรองการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

องคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ใหเกดประสทธภาพ

มากทสด 5

มาก 4

ปานกลาง

3

นอย 2


1. การก าหนดยทธศาสตรของสถานศกษาไดน าขอมลและ ความรตาง ๆ ทไดรบจากการวเคราะห SWOT มาจดท ายทธศาสตรของสถานศกษา


3. มการจดท าแผนงานทสามารถน าไปปฏบตไดอยางมประสทธภาพ

4. การพฒนาหลกสตรสถานศกษา สามารถน าไปใชในกจกรรมการเรยนสอนไดอยางเหมาะสมกบผเรยน

5.มการก าหนดโครงสรางการบรหารอยางชดเจน และสามารถท างานแบบมแผนและเปนระบบ

6. มการก าหนดใหมการวดและประเมนผลการปฏบตงานอยางตอเนอง

7. มความคดรเรมวธการตาง ๆ เพอใชในการปรบปรงการท างานใหดขน อยางตอเนอง

8. ผบรหารมการพฒนา ปรบปรงสถานศกษาเพอใหสอดคลองกบหลกการบรหาร สถานศกษาและการเปลยนแปลงของสงคม

9. มการประสานความรวมมอแลกเปลยนความร ประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา

179



มาก 4


3

นอย 2



11. ผบรหารสามารถบรหารงานไดเหมาะสมสอดคลองกบการบรหารสถานศกษาทเปนนตบคคล

12. ผบรหารมความเขาใจในขอบขายการปฏบตงานวชาการ

13. สงเสรมใหมการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการทหลากหลายโดยยดผเรยนเปนส าคญเพอพฒนาผเรยนเตมศกยภาพ

14. จดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาผเรยน และแกไขปญหาดานการเรยนดวยการท าวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา


16. จดบรการและจดสงอ านวยความสะดวกสอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนการสอนและใหบรการกบชมชน

17. ใหบรการดานความรตาง ๆ แกคนในชมชนโดยจากหนวยงานทงภาครฐและ เอกชนเพอชวยใหประชาชนในชมชนมคณภาพชวตทด

18. ผบรหารใหความสนใจการปฏบตงานตาง ๆของสถานศกษา

180



มาก 4


3

นอย 2


19. สงเสรมใหใชเทคนควธและเครองมอในการวดและประเมนผลท เหมาะสมสอดคลองกบวตถประสงคและน าผลการประเมนไปใชแกปญหาและพฒนาผเรยน

20. สงเสรมและพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

21. มการประสานความรวมมอกบสถานศกษาและองคกรอน ๆ ในการพฒนาทางวชาการ

22. สงเสรมใหครจดกระบวนการเรยนรโดยสอดคลองกบศกยภาพความ สนใจของผเรยน

23. ศกษา วเคราะหความจ าเปนในการใชสอเทคโนโลยเพอจดการเรยนรและการบรหารงานวชาการ

24. จดระบบการนเทศงานวชาการและการเรยนการสอนในสถานศกษา

25. มการนเทศแลกเปลยนเรยนร และการจดระบบนเทศการศกษาในสถานศกษา

26. วางแผนการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพการศกษา ใหบรรลตามเปาหมายของสถานศกษา


28. เผยแพรผลงานวจยในการพฒนาคณภาพการเรยนรงานวชาการกบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถานบนอน

29. มระบบการบรหารทดและสงผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพ

181



มาก 4


3

นอย 2


30. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาทเกดจากการปฏบตงานตาม แผนงาน

31. จดท าแผนการใชงบประมาณไดอยางเหมาะสม 32. มการจดท า แผนปฏบตการประจ า ป เพอจดสรร

งบประมาณ โดยขอความ เหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษา

33. มการจดท า ระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน

34. จดท าแผนพฒนางานงบประมาณของโรงเรยนโดยทกฝายมสวนรวม

35. ก ากบดแลการท าบญชและทะเบยนเกยวกบการเงนทกประเภทใหเปนปจจบน ถกตองตามระเบยบ

36. การมสวนรวมในการจดองคกรและมการมอบหมายงานธรการ การเงนพสดตามความสามารถและความถนด

37. ใชวธการและเครองมอทเหมาะสมในการจดเกบขอมลสารสนเทศตรงตามภารกจของโรงเรยนและไดขอมลสารสนเทศครบถวน ถกตองตรงตามความตองการในการพฒนาคณภาพการศกษา

38. มการจดโครงสรางการบรหารงบประมาณและมการมอบหมายงานงบประมาณอยางชดเจน

39. มการจดท าขอมลสารสนเทศในการวางแผนงานอยางครบถวน

182



มาก 4


3

นอย 2


40. มการจดท างบประมาณเชอมโยงกบกรอบการใชเงนในปตอ ๆ ไป

41. จดซอ จดจาง ควบคม ตรวจสอบบญชประจ าป จ าหนายและจดเกบเปนไปตามระเบยบ

42. จดหา จดเกบ รกษาและซอมแซมวสดครภณฑ ตาง ๆ ของโรงเรยนให อยในสภาพทใชงานไดด


44. มการจดท าหลกฐานการเงนและบญชทกประเภททกรายการถกตองเปน ปจจบนตรวจสอบได

45. มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได

46. มการจดซอจดจางปฏบตครบตามขนตอนถกตองตามระเบยบและมการควบคมการจดซอจดหาจดจางใหเปนไปโดยประหยด ไดพสดทมคณภาพ

47. มการจดอบรมใหความรเกยวกบการจดหา การควบคมพสดแก ผเกยวของและมการตดตาควบคมดแลใหมการปรบปรง ซอมแซมบ ารงรกษาพสดประจ า


49. มการจดท าทะเบยน วสด ครภณฑและ ทราชพสดถกตองเปนปจจบนและมการท าประวตทดนอาคารสถานท

183



มาก 4


3

นอย 2


50. มการระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชน เพอ พฒนาการจดการศกษา

51. มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและเปดเผยตอชมชน

52. มการจดท าบญชเงนสด บญชแยกประเภทรายรบ-รายจายทงเงนนอกงบประมาณ เงนงบประมาณและเงนรายไดแผนดนไว ส าหรบตรวจสอบครบถวน

53. มการจดท าแผนการใชเงน การวางแผนรายป รายภาคเรยน รายเดอนไวอยางชดเจน สามารถตรวจสอบได

54. มแตงตงคณะกรรมการ/คณะท างานเรงรดตดตามการใชจายเงนงบประมาณรายจาย



57. มคณะกรรมการ/คณะท างานก าหนดมาตรการวางแผนจดระบบการควบคมภายในของสถานศกษา

58. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลการใชเงนใหกรรมการ ผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน

184



มาก 4


3

นอย 2


59. มการรายงายผลใหผเกยวของทราบและมการน าผลการประเมนมาวเคราะหเพอปรบปรงงานใหมประสทธภาพ

60. ไดน าผลงานประเมนไปใชประโยชนเพอปรบปรงแกไขและพฒนาแผนงานโครงงานกจกรรมของงานบรหารงบประมาณทกป

61. มการวเคราะห SWOT หาจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคทสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา

62. มการวเคราะหมาตรฐาน ก าหนดมาตรฐาน ส าหรบเปนแนวทางทดในการปฏบตงานรวมกน

63. มการประชม รวมกนวางแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบ

64. มการสนบสนนและสงเสรมใหมการพฒนาศกยภาพของบคลากรดานความกาวหนาในต าแหนงหนาท

65. เปดโอกาสใหครและบคลากรพฒนาความรและประสบการณในการท างานโดยการเขารบการฝกอบรม/

66. มการตดตาม ประเมนผล ตรวจสอบและหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหา ทเกดจากการปฏบตงานตามแผนงาน

67. มการแลกเปลยนความคดเหนระหวางคร บคลากรกบผบรหาร

68. มการก ากบ ตดตาม การด าเนนงานของบคลากร ใหเปนไปตามแผนงานทวางไว

185



มาก 4


3

นอย 2


69. ผบรหารไดรบการยอมรบ นบถอในความร ผลงาน และความสามารถในการปฏบตงานภารกจและหนาท จากครและบคลากรภายในสถานศกษา

70. ผบรหารปฏบตตอครและบคลากรดวยความยตธรรม

71. ผบรหารใชเทคนควธการตาง ๆ ในการสรางเจตคตทดตอ อาชพและจง ใจใหครและบคลากรปฏบตหนาทไดบรรล เปาหมาย


73. ผบรหารมการชแจงใหผปฏบตหรอผใตบงคบบญชาเขาใจในนโยบาย และแนวทางการปฏบตงานตาง ๆ อยาง ชดเจน


75. ผบรหารใหความเสมอภาคตอบคลากรภายในองคกร ยอมรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะของบคลากร

76. ผบรหารสงเสรม สนบสนนใหบคลากรวางแผนพฒนาตนเองเพอให เกดการเรยนรอยางตอเนอง

77. ผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยนมลกษณะการปฏสมพนธกน บนพนฐานของการไววางใจซงกนและกน

78. ผบรหาร ครและบคลากรมการแสดงความคดเหน รวมกนเพอก าหนด เปาหมายและแนวทางการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

186



มาก 4


3

นอย 2



80. ครและบคลากรยอมรบและปฏบตงานตามเปาหมายทไดวางไว

81. มการแตงตงค าสงมอบหมายงานตามความเหมาะสมของความสามารถแตละบคคล

82. มการปฏบตงานดวยความเขาใจสงผลใหเกด ประสทธภาพในการท างาน

83. มการรวมกนวางแผนการท างานและก าหนดระยะเวลาในการปฏบตงานแตละขนตอนอยางชดเจน

84. ครและบคลากรปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางเตมความรความสามารถ เพอบรรลวตถประสงคและความส าเรจของโรงเรยน

85. มการท างานเปนทมและรวมกนรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย

86. มการน าความรทไดจากการเรยนรการแลกเปลยนเรยนรทงจากภายนอกและภายในโรงเรยนมาใชในการพฒนางานแปรบปรงงานใหดขนอยางตอเนอง

87. สามารถสรางแรงจงใจบคลากรในสถานศกษาใหมความ รบผดชอบตอการปฏบตงาน

88. ผบรหารสรางบรรยากาศทเปนกนเองกบบคลากรเมอประสบปญหาในการท างานผปฏบตงานสามารถปรกษาได

89. จดสวสดการประโยชนตอบแทนในรปแบบตาง ๆ ทสอดคลองกบความตองการ

187



มาก 4


3

นอย 2


90. มการตดตาม ตรวจสอบการปฏบตงานโดยวธการทถกตองเหมาะสม เปนธรรม

91. มการประชมคณะกรรมการสถานศกษาเพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน

92. มการวางแผนการปฏบตตามขนตอนการด าเนนงานใหมประสทธภาพ

93. มการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย

94. มการจดระบบฐานขอมลของสถานศกษา เพอใชในการบรหารจดการในสถานศกษาใหสอดคลองกบระบบฐานขอมลของเขตพนทการศกษา

95. มการจดระบบบรหารอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ใหมความเหมาะสม เออประโยชนตอนกเรยนและชมชน

96. มการจดท าขอมลนกเรยน ระบบขอมลสารสนเทศจากส ามะโนผเรยน เพอใหสามารถนาขอมลมาใชไดอยางประสทธภาพ

97. มการก าหนดแผนการรบนกเรยนการด าเนนการตามแผน โดยประสานงานกบผปกรองนกเรยน หนวยงานทเกยวของ

98. มการประชาสมพนธ การรบนกเรยนเขาเรยนในโรงเรยนอยางทวถง

99. จดท าขอมลการรบนกเรยนครบถวนและด าเนนการรบนกเรยน เขาเรยนพรอมทงมการรายงานตอชมชนและหนวยงานตนสงกด

188



มาก 4


3

นอย 2


100. สงเสรม ประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

101. มการบรการดานสขอนามยแกนกเรยนและมการจดกจกรรมปองกนโรคโดยบคลากรในโรงเรยนและหนวยงานทเกยวของ

102. จดท าระเบยนสะสม หรอขอมลนกเรยนเปนรายบคคล เปนปจจบน ใชขอมลในการชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ

103. โรงเรยนมแผนการใชอาคารสถานทอยางตอเนองและคมคา

104. จดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนสวยงาม รมรน เปนระเบยบและมบรรยากาศด

105. มการดแล บ ารงรกษาอาคารเรยน อาคารประกอบ และบรเวณโรงเรย มนคงปลอดภย


107. จดกจกรรมใหบรการและใหความรวมมอกบชมชนและ หนวยงานอนตามทรองขอและตามแนวปฏบตการดานความสมพนธชมชนของโรงเรยน

108. มการสงเสรมสนบสนนชมชน โดยรวมจดกจกรรมในวนส าคญของชาต ศาสนา และพระมหากษตรย

109. มการน านกเรยนไปบรการในงานประเพณทองถนในชมชน เชน งานประเพณวนส าคญ ทางศาสนา งานประเพณลอยกระทง เปนตน

189



มาก 4


3

นอย 2


110. จดสงบคลากรเขารวมประชม สมมนา เพอพฒนา ศกยภาพและพฒนาทกษะการปฏบตงาน

111. มการประสานงานทดท าใหคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานผปกครองประชาชนในชมชนใหความรวมมอในการจดกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยน เปนอยางด

112. ประสานความรวมมอในการจดและพฒนาการศกษากบเขตพนทการศกษา และหนวยงานอน ๆ

113. มการจดใหมการพบปะผปกครองนกเรยนและศษยเกาเพอเสรมสราง ความสมพนธอนดตอกน

114. มการจดใหมการส ารวจปญหาความตองการของชมชนเพอน ามาก าหนด นโยบายและวางแผนในการสรางความสมพนธกบชมชน

115. ประชาสมพนธผลงานทกดานของสถานศกษาตอชมชน

116. มการจดใหมระเบยบรบรอง สงเสรมความสมพนธรวมมอกบชมชนในการพฒนาการศกษา

117. มการสนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคล ชมชน และหนวยงานอน

118. มการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล และรายงานผลการด าเนนงานให กรรมการ ผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน

190



มาก 4


3

นอย 2



120. ไดน าผลงานประเมนไปใชประโยชนเพอปรบปรงแกไขและพฒนาแผนงานโครงงานกจกรรมของการบรหารงานทวไปทกป

ขอบพระคณอยางสงทกรณาตอบค าถามซงเปนประโยชนและมคณคาอยางยง

นางสนนท รงอรณแสงทอง

ภาคผนวก ง หนงสอขอความอนเคราะหในการเกบขอมล

และรายชอโรงเรยนในการเกบขอมล

193

รายชอโรงเรยนในการเกบขอมล

ท ชอโรงเรยน จงหวด ภาค 1 บานแมจน(เชยงแสนประชานสาสน) เชยงราย เหนอ 2 อนบาลแมสาย (สายศลปศาสตร) เชยงราย เหนอ 3 บานสนโคง(เชยงรายจรญราษฎร ) เชยงราย เหนอ 4 พานพทยาคม เชยงราย เหนอ 5 อนบาลเชยงใหม เชยงใหม เหนอ 6 บานสนก าแพง เชยงใหม เหนอ 7 ศรจอมทอง เชยงใหม เหนอ 8 ยพราชวทยาลย เชยงใหม เหนอ 9 ศรสวสดวทยาคาร นาน เหนอ 10 ทาวงผาพทยาคม นาน เหนอ 11 บานปรางค นาน เหนอ 12 พะเยาพทยาคม พะเยา เหนอ 13 อนบาลพะเยา พะเยา เหนอ 14 บานเนนมะปราง พษณโลก เหนอ 15 เฉลมขวญสตร พษณโลก เหนอ 16 อนบาลพษณโลก พษณโลก เหนอ 17 ลองวทยา แพร เหนอ 18 นารรตนจงหวดแพร แพร เหนอ 19 อตรดตถดรณ อตรดตถ เหนอ 20 อนบาลอตรดตถ อตรดตถ เหนอ 21 อนบาลขอนแกน ขอนแกน ตะวนออกเฉยงเหนอ 22 นครขอนแกน ขอนแกน ตะวนออกเฉยงเหนอ 23 อนบาลชยภม ชยภม ตะวนออกเฉยงเหนอ 24 จตรสวทยานกล ชยภม ตะวนออกเฉยงเหนอ 25 ราษฎรสามคค นครพนม ตะวนออกเฉยงเหนอ 26 อนบาลนครพนม นครพนม ตะวนออกเฉยงเหนอ 27 อนบาลราชสมา นครราชสมา ตะวนออกเฉยงเหนอ

194

ท ชอโรงเรยน จงหวด ภาค 28 สขานาร นครราชสมา ตะวนออกเฉยงเหนอ 29 อนลาบล าปลายมาศ บรรมย ตะวนออกเฉยงเหนอ 30 พทไธสง บรรมย ตะวนออกเฉยงเหนอ 31 ผดงนาร มหาสารคาม ตะวนออกเฉยงเหนอ 32 โกสมวทยาสรรค มหาสารคาม ตะวนออกเฉยงเหนอ 33 อนบาลมหาสารคาม มหาสารคาม ตะวนออกเฉยงเหนอ 34 อนบาลรอยเอด รอยเอด ตะวนออกเฉยงเหนอ 35 สรวทยาคาร สรนทร ตะวนออกเฉยงเหนอ 36 หนองโตง " สรวทยาคม " สรนทร ตะวนออกเฉยงเหนอ 37 ราชประชานเคราะห 14 หนองคาย ตะวนออกเฉยงเหนอ 38 อนบาลหนองคาย หนองคาย ตะวนออกเฉยงเหนอ 39 อนบาลบานเหนอเขมราฐ อบลราชธาน ตะวนออกเฉยงเหนอ 40 ปทมวทยาคาร อบลราชธาน ตะวนออกเฉยงเหนอ 41 อนบาลจนทบร จนทบร ตะวนออก 42 สฤษดเดช จนทบร ตะวนออก 43 เบญจมราชทศจงหวดจนทบร จนทบร ตะวนออก 44 วดทาเกวยน ฉะเชงเทรา ตะวนออก 45 วดดอนทอง ฉะเชงเทรา ตะวนออก 46 วดบางบอ ฉะเชงเทรา ตะวนออก 47 วดทองคง ชลบร ตะวนออก 48 บานสวน ชลบร ตะวนออก 49 ชลราษฎรอ ารง ชลบร ตะวนออก 50 พนสพทยาคาร ชลบร ตะวนออก 51 อนบาลชลบร ชลบร ตะวนออก 52 บานหวยกะป ชลบร ตะวนออก 53 ศรราชา ชลบร ตะวนออก 54 อนบาลตราด ตราด ตะวนออก 55 อนบาลคลองใหญ ตราด ตะวนออก 56 บานคลองพราว ตราด ตะวนออก

195

ท ชอโรงเรยน จงหวด ภาค 57 บานทาเรอจาง(ประชานปถมภ) ตราด ตะวนออก 58 กบนทรวทยา ปราจนบร ตะวนออก 59 วดบานพรก นครนายก ตะวนออก 60 อนบาลนครนายก นครนายก ตะวนออก 61 อนบาลวดลกแกประชาชนทศ กาญจนบร กลาง 62 อนบาลวดไชยชมพลชนะสงคราม กาญจนบร กลาง 63 วสทธรงษ กาญจนบร กลาง 64 อนบาลกาญจนบร กาญจนบร กลาง 65 อนบาลนครปฐม นครปฐม กลาง 66 พระปฐมวทยาลย นครปฐม กลาง 67 สตรนครสวรรค นครสวรรค กลาง 68 อนบาลนครสวรรค นครสวรรค กลาง 69 อนราชประสทธ นนทบร กลาง 70 วดเขมาภรตาราม นนทบร กลาง 71 เตรยมอดมศกษาพฒนาการนนทบร นนทบร กลาง 72 วดเขยนเขต ปทมธาน กลาง 73 วดอยยการาม ปทมธาน กลาง 74 เบญจมราชทศราชบร ราชบร กลาง 75 บางแพปฐมพทยา ราชบร กลาง 76 สพรรณภม สพรรณบร กลาง 77 อทอง สพรรณบร กลาง 78 อนบาลพระนครศรอยธยา อยธยา กลาง 79 อนบาลวดอางทอง อางทอง กลาง 80 อางทองปทมโรจนวทยาคม อางทอง กลาง 81 บานล าทบ กระบ ใต 82 ราชประชานเคราะห 1 กระบ ใต 83 สวนศรวทยา ชมพร ใต 84 วดประสาทนกร ชมพร ใต 85 ชมชนวดขนเงน ชมพร ใต

196

ท ชอโรงเรยน จงหวด ภาค 86 อนบาลชมพร ชมพร ใต 87 อนบาลนครศรธรรมราช นครศรธรรมราช ใต 88 วดพระมหาธาต นครศรธรรมราช ใต 89 เบญจมราชทศ นครศรธรรมราช ใต 90 กลยาณศรธรรมราช นครศรธรรมราช ใต 91 ตะกวปา ( เสนานกล) พงงา ใต 92 อนบาลภเกต ภเกต ใต 93 ถลางพระนางสราง ภเกต ใต 94 สตรภเกต ภเกต ใต 95 พชยรตนาคาร ระนอง ใต 96 วเชยรชม สงขลา ใต 97 มหาวชราวธ สงขลา ใต 98 หาดใหญวทยาลย สงขลา ใต 99 สราษฎรธาน สราษฎรธาน ใต 100 พนพนพทยาคม สราษฎรธาน ใต

ภาคผนวก จ หนงสอขอความอนเคราะหผเชยวชาญยนยนองคประกอบ

199

รายชอผเชยวชาญยนยนองคประกอบงานวจย

1. ผชวยศาสตรจารย ดร.พชญาภา ยนยาว ประธานหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม

2. ดร.ศศกร สรนทรยา ผอ านวยการโรงเรยนวดศรสวรรณาราม จงหวดกาญจนบร

3. ดร.อรรถสทธ อนทรพบลย ผอ านวยการโรงเรยนอนบาลนครปฐม จงหวดนครปฐม

4. นายวชา จลทรกษ ผอ านวยการเชยวชาญโรงเรยนวดเบญพาด จงหวดกาญจนบร

5. นายสราวชญ ส านกสกล ผอ านวยการโรงเรยนอนบาลเมองใหมชลบร จงหวดชลบร

200

ค าชแจง แบบสอบถามน เปนแบบสมภาษณทอยในขนตอนทมความส าคญยงตอการวจย เพราะเปน

ขนตอน การตรวจสอบยนยนความถกตอง ความเหมาะสม เปนไปไดและเปนประโยชนขององคประกอบ การบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ หลงจากททานไดศกษารายละเอยดเพอ ประกอบการพจารณษแลว ขอคดเหนและขอเสนอแนะของทานจะเปนประโยชนอยางยงในการบรหาร สถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ตอผทสนใจในการพฒนาการบรหาร การศกษาของประเทษไทยตอไป

ขอกราบขอบพระคณททานใหความกรณาสะลเวลาอนมคา ใหความอนเคราะหในครงน

นางสนนท รงอรณแสงทอง นกศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา

ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

201

แบบสมภาษณความคดเหนผเชยวชาญ เพอพจารณาองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

.......................................................................................................

ชอผใหสมภาษณ .................................................................................................................................. ต าแหนง ............................................................................................................................................... วนท .............. เดอน ................................................พ.ศ. .......................... เวลา................................

ค าชแจง จากการททานไดพจารณาองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ

ทผวจยไดสรางขน ในฐานะททานมความเชยวชาญดานการศกษา ทานมความคดเหนตอองคประกอบการบรหารสถานศกษาขนพนฐานใหเกดประสทธภาพ ประการใด

ตอนท 1 แบบแสดงควาคดเหนความถกตอง ความเหมาะสม เปนไปไดและเปนประโยชน ขอใหทานท าเครองหมาย ลงในชองททานมความคดเหนตอองคประกอบทง 5 องคประกอบ

องคประกอบ

ความคดเหน ความถกตอง ความเหมาะสม เปนไปได เปนประโยชน

ถกตอง ไมถกตอง

เหมาะสม

ไมเหมาะ สม

เปนไปได

เปนไปไมได

เปนประโยชน

ไมเปนประโยชน

1. การบรหารจดการ

2. การจดการเชงคณภาพดานวชาการ

3. การจดระบบการเงนและการจดสรรทรพยากร

4. การสงเสรมบคลากรเพอการท างานอยางมคณภาพ

5. การบรหารดานสมพนธชมชน

ขอเสนอแนะและความคดเหนอน ๆ (เพมเตม) ............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................

ภาคผนวก ฉ การวเคราะหความเชอมนของเครองมอ

203

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 30 100.0

Excludeda 0 .0

Total 30 100.0 a. Listwise deletion based on all

variables in the procedure.

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.985 120


Component Initial Eigenvalues Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings

Total % of Variance Cumulative % Total % of Variance Cumulative % Total % of Variance Cumulative %

1 38.814 32.345 32.345 38.814 32.345 32.345 14.032 11.694 11.694

2 6.533 5.444 37.789 6.533 5.444 37.789 10.015 8.346 20.039

3 3.857 3.214 41.003 3.857 3.214 41.003 6.235 5.196 25.235

4 3.619 3.016 44.019 3.619 3.016 44.019 4.592 3.826 29.062

5 3.159 2.632 46.651 3.159 2.632 46.651 4.132 3.443 32.505

6 3.019 2.516 49.168 3.019 2.516 49.168 3.980 3.317 35.822

7 2.598 2.165 51.333 2.598 2.165 51.333 3.832 3.194 39.015

8 2.253 1.878 53.211 2.253 1.878 53.211 3.603 3.002 42.018

9 1.992 1.660 54.870 1.992 1.660 54.870 3.474 2.895 44.913

10 1.888 1.573 56.444 1.888 1.573 56.444 3.473 2.894 47.806

11 1.880 1.567 58.010 1.880 1.567 58.010 3.286 2.738 50.545

12 1.761 1.468 59.478 1.761 1.468 59.478 2.902 2.419 52.963

13 1.728 1.440 60.918 1.728 1.440 60.918 2.888 2.406 55.370

14 1.588 1.324 62.242 1.588 1.324 62.242 2.305 1.921 57.291

15 1.512 1.260 63.502 1.512 1.260 63.502 2.265 1.887 59.178

16 1.434 1.195 64.697 1.434 1.195 64.697 2.249 1.874 61.052

17 1.352 1.127 65.823 1.352 1.127 65.823 2.038 1.699 62.751

18 1.316 1.096 66.920 1.316 1.096 66.920 2.033 1.694 64.444

19 1.302 1.085 68.005 1.302 1.085 68.005 1.848 1.540 65.984

20 1.195 .996 69.000 1.195 .996 69.000 1.778 1.482 67.466

204




21 1.127 .939 69.940 1.127 .939 69.940 1.628 1.356 68.823

22 1.087 .906 70.845 1.087 .906 70.845 1.575 1.312 70.135

23 1.073 .894 71.740 1.073 .894 71.740 1.520 1.266 71.401

24 1.015 .846 72.586 1.015 .846 72.586 1.421 1.184 72.586

25 .998 .832 73.417

26 .988 .823 74.241

27 .926 .772 75.012

28 .893 .744 75.757

29 .865 .721 76.478

30 .857 .714 77.192

31 .828 .690 77.882

32 .816 .680 78.562

33 .785 .654 79.216

34 .771 .642 79.859

35 .748 .623 80.482

36 .724 .603 81.085

37 .687 .573 81.658

38 .677 .565 82.222

39 .658 .548 82.771

40 .651 .543 83.313

41 .642 .535 83.848

42 .633 .528 84.375

43 .624 .520 84.895

44 .576 .480 85.375

45 .553 .461 85.836

46 .551 .459 86.295

47 .522 .435 86.730

48 .508 .423 87.153

49 .492 .410 87.563

50 .486 .405 87.968

51 .479 .399 88.368

52 .457 .381 88.748

53 .453 .378 89.126

54 .443 .369 89.495

55 .423 .352 89.847

56 .410 .342 90.189

57 .400 .333 90.523

205




58 .385 .321 90.843

59 .384 .320 91.163

60 .369 .307 91.470

61 .355 .296 91.766

62 .348 .290 92.056

63 .340 .284 92.339

64 .336 .280 92.620

65 .333 .277 92.897

66 .318 .265 93.162

67 .309 .258 93.420

68 .304 .253 93.673

69 .291 .243 93.915

70 .287 .239 94.155

71 .278 .231 94.386

72 .269 .224 94.610

73 .266 .221 94.832

74 .258 .215 95.047

75 .255 .213 95.259

76 .247 .206 95.465

77 .241 .201 95.666

78 .228 .190 95.856

79 .222 .185 96.041

80 .219 .183 96.224

81 .212 .177 96.400

82 .207 .172 96.573

83 .205 .171 96.743

84 .194 .162 96.905

85 .186 .155 97.060

86 .185 .154 97.214

87 .178 .148 97.363

88 .165 .137 97.500

89 .157 .131 97.631

90 .156 .130 97.761

91 .154 .128 97.889

92 .148 .123 98.012

93 .143 .119 98.131

94 .138 .115 98.246

206




95 .134 .111 98.357

96 .127 .106 98.464

97 .123 .103 98.566

98 .121 .101 98.668

99 .118 .098 98.766

100 .110 .092 98.857

101 .106 .088 98.946

102 .100 .083 99.029

103 .097 .081 99.110

104 .094 .078 99.188

105 .089 .075 99.263

106 .086 .072 99.335

107 .084 .070 99.405

108 .076 .064 99.468

109 .073 .061 99.529

110 .068 .057 99.586

111 .065 .055 99.640

112 .061 .051 99.691

113 .057 .047 99.738

114 .055 .046 99.784

115 .053 .044 99.828

116 .049 .041 99.869

117 .047 .039 99.908

118 .042 .035 99.943

119 .036 .030 99.973

120 .033 .027 100.000

Extraction Method: Principal Component Analysis.

207

ประวตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นางสนนท รงอรณแสงทอง วน เดอน ป เกด 12 กรกฎาคม 2511 สถานทเกด จงหวดนครปฐม วฒการศกษา พ.ศ. 2535 ปรญญาครศาสตรบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

มหาวทยาลยราชภฏกาญจนบร พ.ศ. 2549 ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง พ.ศ. 2555 ศกษาตอปรญญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร

ทอยปจจบน 152 หม 15 ต าบลสระสมม อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม 73140

basic education school administration toward …

Documents