biology by kru sirima (min) เซลล์ (cell) · biology by kru sirima (min) เซลล...

BioLoGy By Kru Sirima (Min)

เซลล (cell)

ทฤษฎเซลล (cell theory)

เซลลคอหนวยทเลกทสดของสงมชวต สงมชวตทกชนดจะประกอบไปดวย

เซลล ซงตงโดย ชวนน และ ชไลเดน

เซลลทกเซลล (All Cells) จะมองคประกอบพนฐานดงตอไปน

1. …………………………………………

2. ………………………………………….

3. …………………………………………

4. …………………………………………

สวนประกอบของเซลล ประกอบไปดวย 3 สวน คอ

1. สวนทหอหมเซลล แบงออกเปน

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

2. ไซโทพลาสซม (cytoplasm)

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

3. นวเคลยส (Nucleus)

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

…………………………………………………………………...


ชอโครงสราง รปภาพ องคประกอบ หนาท

เยอหมเซลล

- ประกอบดวยฟอสโฟลพด 2 ชน

เรยก phospholipids bilayer

- มโครงแบบ Fluid mosaic mode

- มคณสมบตเปน semipermeable

membrane

- ควบคมการผาน

เขา – ออกของสาร

- ตดตอสอสารระหวางเซลล

- ชวยจดจ ากนของเซลล (cell

recognition)

ผนงเซลล

- พบในเซลล พช สาหราย แบคทเรย

และ รา

- องคประกอบในพช เปน เซลลโลส ใน

แบคทเรย เปน peptidoglycan

- รา เปน ไคตน

ค าจนและใหความแขงแรง

ใหแกเซลล

นวเคลยส

- ประกอบดวย

Nuclear membrane ม 2 ชน มรให

สารผานเขา-ออก เรยก วา

นวคลพอร

Nucleus plasm อยขางใน Nuclear

membrane ประกอบดวย

1. Nucleolus สราง ribosome

2. chromatin เกบสารพนธกรรม

-ควบคมการท างานของเซลล



ไรโบโซม

- มหนวยยอย 2 หนวย

หนวยเลก

หนวยใหญ

- เซลลโพรคารโอต ขนาด 70s

- เซลยคารโอต ขนาด 80s

- เกาะกบ RER สราง

โปรตนออกนอกเซลล

- ลอยใน cytosol

สงเคราะหโปรตนใชใน

เซลล

รางแหนเอน

โดพลาสมก

เรตควลม

- ม 2 ชนด

RER

SER

- RER สรางโปรตนสงออก

นอกเซลล

- SER สงเคราะหลพด

(ฟอสโฟลพดและ

สเตยรอยด)จ ากดสารพษ

พบมากใน ตบ

กอลจบอด

- มลกษณะเปนถงแบนเรยงซอนกน

- สรางเวสซเคลหมโปรตน

ทไดจาก RER แลวสงออก

นอกเซลล

- สงเคราะหไลโซโซม



ไลโซโซม

- ไมพบในพช

- เปน vesicle ทหลดออกมาจาก

Golgi body

- ภายในบรรจเอนไซมส าหรบการ

ยอย

- ยอยเชอโรค พบมากใน

เมดเลอดขาว

- ก าจดออรแกเนลลท

เสอมสภาพ

ไมโทคอนเดรย

- มเยอหม 2 ชน

Outer membrane

Inner membrane ภายในม

ของเหลวเรยก matrix

- ม DNA และ ribosome เปนของ

ตวเอง

- แหลงสรางพลงงานแก

เซลล จากกระบวนการ

หายใจระดบเซลล

แวลควโอล

- ม 3 ชนด

Food vacuole

Contractile vacuole

Sap vacuole

- food vacuole บรรจ

อาหารทกนเขามาของ

สมช. ชนต า

- Contractile vacuole พบ

ในโพรโทซวน าจด

- Sap vacuole พบใน

เซลลพช เกบน า ของเสย



คลอโรพลาสต

- มเยอหม 2 ชน

Outer membrane

Inner membrane ภายในม

ของเหลวเรยก stoma

- ภายในมเยอเรยก thylakoid

ภายในมสารส

- thylakoid เรยงซอนกน เรยก

Granum

- ม DNA , RNA เปนของตวเอง

- สงเคราะหแสงใหพช

ไซโตสเกเลตส

- มลกษณะเปนรางแหของเสนใย

โปรตน ม 3 ชนด

Microtubule

Microfilament

Intermediate filament

- ชวยค าจนเซลล

- ชวยในการเคลอนทของ

เซลล

- ชวยในการเคลอนทของ

เวสซเคล

ภายในเซลล

เซนตรโอล

- ประกอบดวยไมโครทบลเรยงตว

กนอยางเปนระเบยบ มองดคลาย

ทรงกระบอก 2 อน

- สรางเสนใยสปนเดลใน

กระบวนการแบงเซลล


ออรแกเนลลทไมมเยอหมเซลล ออรแกเนลลทมเยอหมเซลล

เยอหม 1 ชน เยอหม 2 ชน

1. ribosome

2. centriole

3. cytoskeleton

จ า RCC

1. Endoplasmic reticulum

2. Golgi body

3. Lysosome

4. vacuole

1. Mitochondria

2. chloroplast

3. nucleus

ภาพโครงสรางและสวนประกอบของเซลลพช

ภาพโครงสรางและสวนประกอบของเซลลสตว


เซลล


การล าเลยงสารผานเซลล

เยอหมเซลล

โครงสรางของเยอหมเซลลมโครงสรางแบบ Fluid mosaic mode ซงประกอบไป

ดวย phospholipid 2 ชน โดยจะหนดานทชอบน าออก เรยกวา hydrophilic head หนดานท

ไมชอบน าเขาหากน เรยก hydrophobic tail และมโปรตนแทรกอยระหวางโมเลกลของ

phospholipid ซงบนโปรตนจะม คารโบไฮเดรตเกาะอยดานบน เรยก ไกลโคโปรตน

(Glycoprotein) เยอหมเซลลท าหนาทหอหมเซลล และรกษาสมดลของสารภายในเซลลโดย

ควบคมการผานเขา-ออกของสารระหวางเซลลกบสงแวดลอมภายนอก ดงนนเยอหมเซลลจงม

คณสมบตเปนเยอเลอกผาน (Semipermeable Membrane)

ภาพโครงสรางเยอหมเซลล


การล าเลยงสารผานเซลล

ผานเยอหมเซลล ผานการสรางถงลอม

Passive Transport Active Transport

Simple diffusion osmosis Facilitated diffusion

Isotonic solution

Hypotonic solution

Hypotonic solution

Endocytosis Exocytosis

Phagocytosis

pinocytosis

Receptor-mediated

Endocytosis


การเคลอนทของสารผานเยอหมเซลล

1. การเคลอนทแบบพาสซฟทรานสปอร (passive transport)

รปแบบ ภาพประกอบ ตวอยางการเคลอนทของสาร

Simple diffusion

- ความเขมขนสง เขมขนต า

- การแพรของกาซในหลอดเลอดฝอย

- การเคลอนทของแอลกอฮอล

Facilitated diffusion

- ความเขมขนสง เขมขนต าโดย

ผานโปรตนบนเยอหมเซลล

- การเคลอนทของไอออนบางชนด

เชน Ca2+, Cl-, Na+และ K+

osmosis

- ความเขมขนสง เขมขนต า

ผานเยอหมเซลล

- ม 3 แบบ คอ

1. Isotonic solution

2. Hypotonic solution

3. Hypertonic solution

2. การเคลอนทแบบแอคทฟทรานสปอร (active transport)

การเคลอนทของสารจากความเขมขนนอย ความเขมขนมากซงตองใช

พลงงานในการเคลอนท


Active transport

- ความเขมขนต า เขมขนสงโดย

ใชพลงงาน

- กระบวนการโซเดยมโพแทสเซยม

ปมของเซลลประสาท


การเคลอนทของสารโดยไมผานเยอหมเซลล

1. การเคลอนทแบบเอนโดไซโทซส (Endocytosis)


Phagocytosis

-ยนไซโทพลาซมไปโอบลอมสารทมโม

สถานะเปนของแขงแลวสรางเปน

เวสเคล

- การกนแบคทเรยของเมดเลอดขาว

- การกนของอะมบา

Pinocytosis

- เวาเยอหมเซลลเพอน าสารทเปน

ของเหลวเขาสเซลลในรปของเวสซเคล

- การน าสารอาหารเขาสเซลลไขของ

มนษย

Recepter-

mediater

- การสรางถงลอมโดยมโปรตนทอยบน

เยอหมเซลลเปนตวรบ(สาร) ซงสารท

เคลอนทเขาสเซลลตองมความจ าเพาะใน

การจบกบโปรตนตวรบ ทเยอหมเซลล

จงจะสามารถเขาสเซลลได

- การน าคอเลสเทอรอลเขาสเซลล

2. การเคลอนทแบบเอกโซไซโทซส (Exocytosis)

เปนการเคลอนทของสารทมขนาดโมเลกลใหญออกจากเซลล โดยสารเหลานนจะบรรจ

อยในเวสเคล (Vesicle) จากนนเวสเคลจะคอยๆ เคลอนเขามาเชอมรวมกบเยอหมเซลลท าใหสาร

ทบรรจอยในเวสเคลถกปลอยออกสนอกเซลล


Exocytosis

- การหลงเอนไซมของเซลลตางๆ

- การหลงเมอก

- การหลงฮอรโมน

- การหลงสารสอประสาทของเซลล

ประสาท


ความเขมขนของตวละลาย

ความเขมขนของตวละลาย (Solute) ทงหมดในสารละลายเรยกวา ความเขมขนออสโมตก

(OsmoticConcentration) ของสารละลายดงนนเราจงแบงสารละลายออกเปน 3 ประเภทตาม

ความเขมขนของตวละลาย

1. สารละลายไฮเพอรโทนก (Hypertonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขน

ของตวละลายมากกวาความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง

2. สารละลายไฮโพโทนก (Hypotonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขน

ของตวละลายนอยกวาความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง

3. สารละลายไอโซโทนก (Isotonic Solution) หมายถง สารละลายทมความเขมขนของตว

ละลายเทากบความเขมขนของสารละลายบรเวณขางเคยง

ภาพการเปลยนแปลงของเซลลสตวและเซลลพชเมออยในสารละลายแตละประเภท


การสอสารระหวางเซลล

เซลลพช เซลลสตว

Plasmodesmata (เซลลมชวต) Gap junction ใชในการสอสาร

Pit pair (เซลลทตายแลว) junctional complex

Tight junction

Desmosome

Anchoring junction

Local signaling

Paracrine

autocrine nervous system

CNS : brain & spinal cord

PNS : nerve & ganglion

Endocrine system

Homore ไปตามเลอด

การสอสารระหวางเซลล ม

1. การรบสญญาณ (Reception)

Receptor อยบน cell membrane หรอ ใน cell

2. การสงสญญาณ (signal transduction)

Receptor เปลยนแปลงรปรางเพอสง signal อาจจมขนเดยวหรอหลายขน

3. การตอบสนอง (respon)

มความจ าเพาะขนอยกบชนดของสารเคม หรอ receptor

(cell ตางกน ม re eptor ต างก น e re eptor า อ น)


การแบงเซลล (Cell Division)

ม 2 แบบ คอ

Mitosis แบงเพอหารเจรญเตบโต ซอมแซมสวนทสกหรอ

Meiosis แบงเพอสรางเซลลสบพนธ

การแบงเซลลประกอบดวย 2 ขนตอน

1. การแบงนวเคลยส (Karyokinesis)

2. การแบงไซโทพลาซม (Cytokinesis)

Mitosis chromosomeเทาเดมเซลลลกเทากบเซลลแม (2n 2n)

ระยะ รปภาพ รายละเอยด

Interphase

แบงออกเปน 3 ระยะยอย คอ

1.1 G1

- กอนสราง DNA เซลลเตรยมตวในการ

จ าลอง DNA

1.2 S

- มการจ าลอง DNA (dulplication) ขน

1.3 G2

- มการสรางอนๆเลกนอย เตรยมตว

แบงไซโทพลาสซม

Prophase

-Chromatin หดตวกลายเปนแทง เรยก

Chromosome

1 Chomosome = 2 chromatid

- centromere เรมแยกออกจากกน

- nucleolus เรมสลาย

- เรมสราง spindle fiber และเหน

aster

(aster กลมspindle fiber ทอยเปนรศม

รอบ centriole)



Metaphase

- chromosome มาเรยงกน

กลางเซลล

- spindle มาจบกบ

kinetochore บน

chromosome

- เหมาะส าหรบการศกษา

เซลล หรอท า karyotyp

Anaphase

- spindle fiber ดง

chromatid แยกจากกนมาอย

ทขวเซลล

Telophase

- Chromosome เรมคลายตว

เหนเปนเสน Chromatin

- เยอหมเซลลและ nucleoli

เรมมการสรางใหม

Cytokinesis

- ไซโทพลาสซมคอดเขามาจน

กลายเปน

2 เซลล

- ได 2 เซลลลกตอ 1 เซลลแม

- จ านวนโครโมโซมในเซลลลก

เทากบเซลลแม


Meiosis chromosomeลดลงเหลอครงหนงของเซลลเดม (2n n)

มการแบงนวเคลยส 2 ขนคอ

1. Meiosis I มแลกเปลยนสารพนธกรรม (ยน) ระหวางโฮโมโลกสโครโมโซ (Homologous

Chromosome) chromosome จะลดลงเหลอครงหนงของเซลลเดม


Interphase I

- เหมอนในระยะ Interphase ใน mitosis

Prophase I

Leptotene

Zygotene

- 1 chromosome ม 2 chromatid

- โครโมโซมคเหมอน(Homologous chromosome)

จะเขาคกน (synapsis)



Prophase I

Pachytene

Diplotene

Diakinesis

- chromosome หดสนและจบคกน

- Homologous chromosome แยกออกจากกน

แตมบางสวนทยงตดกนระหวาง non0sister

chromatid สวนทตดกนเรยกวา ไคแอสมา

- เกดการแลกเปลยนชนสวนกน เรยกวา

crossing over

- เยอหมเซลลเรมสลาย

- nucleolus เรมจางหาย

Metaphase I

- Chromosome หดสนมาเรยงตวอยกลางเซลล

- เรมมการสราง spindle fiber มาจบท

kinetochore



Anaphase I

- แตละ homologous chromosome จะ

ถกดงแยกกออกไปคนละขว

Telophase I

- chromosome ลดลงเหลอครงหนง

- chromosome เรมคลายตว

- มการแบงไซโทพลาสซม


2. Meiosis II คลายคลงกบการแบงเซลลแบบไมโทซส แตตางกนตรงทโครโมโซมในแตละเซลล

จะไมมคเหมอน (Homologous) อย


Prophase II

- เยอหมเซลลและ nucleolus เรม

สลาย

Metaphase II

- Chromosome หดสนมาเรยงตวอย

กลางเซลล

- เรมมการสราง spindle fiber มาจบท

kinetochore

Anaphase II

- chromosome จะถกดงแยกกออกไป

คนละขว

Telophase II

- chromosome เรมคลายตว

- มการแบงไซโทพลาสซม

- ไดเซลลลก 4 เซลล

biology by kru sirima (min) เซลล์ (cell) · biology by kru sirima (min) เซลล...

Documents