budget book 2014-15 telugu final -...
TRANSCRIPT
$wüj·Tdü÷∫ø£
Áø£.dü+. n<Ûë´j·TeTT $wüj·TeTT ù|J\ dü+K´
1. ø±s¡ ìs¡«Vü≤D kÕsê+X¯+ 1
2. 1e n<Ûë´j·T+ ñb˛<ëÈ‘·+ 3-16
3. 2e n<Ûë´j·T+ u&Ó®Ÿ n+#·Hê\ $es¡D 17-18
4. 3e n<Ûë´j·T+ dü+düÿs¡D\T, q÷‘·q $<Ûëq #·s¡ \T 19-20
5. 4e n<Ûë´j·T+ >∑‘· ø±s¡ ìs¡«Vü≤D düMTø£å 21-27
6. 5e n<Ûë´j·T+ Ä]úø£ düMTø£å 28
7. 6e n<Ûë´j·T+ |ü]bÕ\Hê ìj·T+Á‘·D˝Àì 29-31#·≥ºã<ä∆, dü«j·T+ Á|ü‹|ü‹Ô >∑\ dü+düú\ìs¡«Vü≤D düMTø£å
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK
2016`17 |òü*‘ê\ u&Ó®Ÿ
ø±s¡´ìs¡«Vü≤D kÕsê+X¯+
Á|üC≤ dü+πøåeT+ ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üyXô|Ϻ neT\T#düTÔqï $$<Ûä n_Ûeè~∆ ø±s¡ Áø£e÷\düe÷#êsêìï $düÔè‘· Á|ü#ês¡+ <ë«sê Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒùd Á|ü<Ûëq \ø£å +‘√ düe÷#ês¡, bÂs¡dü+ã+<Ûë\ XÊK |üì#˚düTÔ+~. düe÷»+˝Àì $$<Ûä esêZ\ Á|ü»\ dü+πøåeT+, n_Ûeè~∆ô|’Á|üuÛÑT‘·« Á|üD≤[ø£\T, $<ÛëHê\T, yêÏ neT\Trs¡T, Äj·÷ esêZ\ ø√dü+ ñ<›•+∫q |ü<∏äø±\$esê\ >∑T]+∫ $$<Ûä e÷<∏ä e÷\ <ë«sê ‘·–q ÁbÕ#·Ts¡ +‘√ ne>±Vü≤q ø£*Œdü÷Ô Á|ü»\≈£î,Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ eT<Ûä yês¡~Û>± düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK ø£ ø°\ø£ u≤<Ûä ‘·qT ìs¡«]ÔdüTÔqï~.
kÕe÷õø£, Ä]úø£ n_Ûeè~∆øÏ düe÷#ês¡, Á|ükÕs¡ e÷<∏ä e÷\T m+‘·>±H√ <√Vü≤<ä+ #kÕÔsTT.á e÷<∏ä e÷\ <ë«sê Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\T, n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\ $esê\qT Á|ü»\≈£î‘Ó*j·TCÒj·T&Éy˚T >±ø£ Äj·÷ $<ÛëHê\T, |ü<∏äø±\ |òü˝≤\ô|’ Á|ü»\ düŒ+<äq Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ‘Ó*j·TCÒj·T&ÉeTH˚ ¬s+&ÉT >∑Ts¡T‘·s¡ \øå±´\‘√ düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK |üì#˚düTÔqï~.
Á|üC≤kÕ«eT´ e´edüú À Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üyXô|fÒº dü+πøåeT |ü<∏äø±\T, $<Ûëq ìs¡íj·÷\T ‘·~‘·s¡n+XÊ\ô|’ Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+ <ë«sê Á|üC≤ uÛ≤>∑kÕ«e÷´ìï kÕ~Û+#·&É+˝Àdüe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK eTTK´ uÛÑ÷$Tø£qT ìs¡«]ÔdüTÔqï~. á ~X¯>± düe÷#ês¡,bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK Äj·÷ |ü<∏äø±\ $düÔè‘· Á|ü#êsêì¬ø’ ø°\ø£yÓTÆq $$<Ûä Á|ü#ês¡ e÷<∏ä e÷\qT$ìjÓ÷–düTÔqï~.
á _Ûqï e÷<∏ä e÷\ <ë«sê ª»qàuÛÑ÷$T`e÷ePs¡Tµ, ª¬s’‘·qï s¡TDe÷|ò”µ, ªm ºj·÷sYuÛÑs√kÕµ, ª|ü+≥ dü+Jeìµ, ª¬s+&É+¬ø\ eè~∆µ, ªq<äT\ nqTdü+<Ûëq+µ, ªuÛ≤>∑kÕ«eT´ dü<ädüT‡µe+Ï n+XÊ\ô|’ ìs¡«Væ≤+∫q Á|ü#ês¡+ Á|ü»˝À¢ á Á|üuÛÑT‘·«+ |ü≥¢ $XÊ«kÕìï ÇqTeT&ç+|ü#˚j·T&É+˝À m+‘·>±H√ ‘√&ÉŒ&ç+~.
1
1e n<Ûë´j·T+ñb˛<ëÈ‘·+
>ös¡e n<Ûä øå±!
2016`17 Ä]úø£ dü+e‘·‡sêìøÏ düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK |ü<äT› XIX ÁøÏ+<ä142,27,59,000 s¡÷bÕj·T\ &çe÷+&ÉTqT Á|ü‹bÕ~+#·&ÜìøÏ <äj·T‘√ nqTeT‹+#·ø√s¡T‘·THêïqT.
|ü]#·j·T+
ñ<›XÊ´\T
düe÷#ês¡+, Á|ü#ês¡+, bÂs¡ dü+ã+<Ûë Ò Á|ü<Ûëq \ø£å +>± düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\XÊK |üì #k Ô+~. $$<Ûä e÷<∏ä e÷\qT düeTs¡∆e+‘·+>± $ìjÓ÷–+#·T≈£îì ‘·<ë«sê Á|ü»\≈£î,Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ eT<Ûä yês¡~Û ≤ ì*∫ Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|üfÒº $$<Ûä n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\T,Á|üD≤[ø£\T, $<ÛëHê\qT nìï esêZ\ Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒdæ yê]˝À #Ó’‘·q´+ ô|+bı+~+#·&ÜìøÏdüe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK ø£èwæ #˚k Ô+~.
$<Ûëq+
düe÷#ês¡ yê´|æÔ
düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK Á|ü<Ûëq ñ<˚›XÊ´\T ¬s+&ÉT. ˇø£ e+ø£ Á|üuÛÑT‘·«ø±s¡ Áø£e÷\T, $<ÛëHê\qT Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·T|üs¡#·&É+, eTs√ e+ø£ Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|üfÒº $$<Ûäø±s¡ Áø£e÷\T, yêÏ neT\Trs¡T≈£î dü+ã+~Û+∫ Á|üC≤ düŒ+<äq Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ‘Ó*j·TCÒj·T&É+.kÕe÷õø£ n_Ûeè~∆ Á|üÁøÏj·T˝À düe÷#ês¡ yê´|æÔøÏ m+‘√ ÁbÕ<Ûëq´‘· ñqï <äècÕº düe÷#ês¡bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK $$<Ûä Á|ü#ês¡ |ü<ä∆‘·T\ <ë«sê düe÷#êsêìï Á|ü»\≈£î n+~düTÔqï~.
3
$<ÛäT\T
düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK ø°\ø£yÓTÆq á ÁøÏ+~ $<ÛäT\qT ìs¡«]ÔdüTÔqï~.
1. Á|üC≤ u≤VüQfi≤´ìøÏ #˚s¡TyÓ’q düe÷#ês¡ e´edüú\ <ë«sê Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ Áø£e÷\ Á|ü#êsêìïdüe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK ìs¡«Væ≤düTÔqï~. |üÁ‹ø£\T, πs&çjÓ÷, <ä÷s¡<äs¡ÙHé, &Ó’¬sø£ºπsŸÄ|òt Ä&çjÓ÷ $Ee Ÿ |ü_¢dæ°, yêsêÔ dü+düú\T, Ï.$. #Ûêq Ÿ‡, düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\XÊK˝Àì m\Áø±ºìø yêsêÔ ùdø£s¡D $uÛ≤>∑+, ‘·~‘·s¡ dü+düú\‘√ düeTq«j·T+ @s¡Œs¡#·Tø=ì‘·q ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT u≤<Ûä ‘êj·TT‘·+>± ìs¡«Væ≤düTÔqï~. bÕÁ‹πøj·T ãè+<ë\ |üs¡ ≥q\Tìs¡«Væ≤+#·&É+, Á|üø£≥q\T C≤Ø#˚j·T&É+, m–®_wüHé\ ìs¡«Vü≤D, π>j·T, Hê≥ø£ Á|ü<äs¡Ùq\ìs¡«Vü≤D, yêsêÔ |üÁ‹ø£\≈£î bò À düØ«düT\T, #·\q∫Á‘· Á|ü<äs¡Ùq\ ìs¡«Vü≤D, Á|üuÛÑT‘·«ø±s¡´Áø£e÷\≈£î dü+ã+~Û+∫ ‘ê‘êÿ*ø£ Á|ü‘˚´ø£ Á|ü#·Ts¡D\‘√ bÕ≥T ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸµe÷dü|üÁ‹ø£qT yÓ\Te]k Ô+~. n˝≤π>, MT&çj·÷ ÇqŒ¤πsàwüHé e÷ì≥]+>¥ dædüºyéT, dæã“+~øÏ•ø£åD, kÕe÷õø£ πs&çjÓ÷, f…*$»Hé, |ü_¢ø nÁ&Édt dædüºyéT @sêŒ≥T, <äèX´ ÁXeD |ü]ø£sê\T,m\Áø±ºìø˘ q÷´dt ]ø±]¶+>¥, $X‚¢wüD, ø£+|üP´≥s¡T¢, yÓuŸôd’≥¢ e+Ï ◊.Ï. düØ«düT\ìs¡«Vü≤D ‘·~‘·s¡ $<ÛäT\qT ≈£L&Ü düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK ìs¡«]ÔdüTÔqï~.
2. ø=‘·Ô>± s¡÷bı+~+∫q |ü<∏äø±\≈£î dü]jÓÆTq Á|ü#ês¡+ ø£*Œ+∫ Á|ü»\≈£î #˚s¡Tej˚T´˝≤#·÷&É≥+, Á|üuÛÑT‘·«+ n+<äCÒdüTÔqï ùde\T, ø£*ŒdüTÔqï kÂø£sê´\ >∑T]+∫ Á|ü»\≈£î‘Ó*j·T|üs¡#·&É+.
3. Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\T, e&É>±\TŒ\ düeTj·T+˝ÀqT, n+≥Tyê´<ÛäT\T Á|üã*q|ü⁄Œ&ÉTrdüTø√e\dæq eTT+<äT C≤Á>∑‘·Ô #·s¡ \ >∑T]+∫, es¡ø£≥ï+, yÓϺ#êøÏ], u≤\ ø±]à≈£î\e+Ï kÕ+|òæTø£ <äTsê#êsê\ ìs¡÷à\q≈£î Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+.
4
XÊK e´ed”úø£è‘· dü«s¡÷|ü+
ø£$TwüqπsŸ
düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK ø£$TwüqsY kÕs¡<∏ä +˝À |üì#˚düTÔqï~. ø£$TwüqsY≈£îdüVü‰j·T≈£î\T>± n<äq|ü⁄ dü+#ê\≈£î\T, dü+j·TTø£Ô dü+#ê\≈£î\T, ÁbÕ+rj·T ÇqŒ¤πsàwüHé Ç+»˙s¡T¢,ñ|ü dü+#ê\≈£î\T, düVü‰j·T dü+#ê\≈£î\T, m&ç≥s¡T¢, Ádæÿ|ü⁄º ¬s’≥s¡T¢, ÇqŒ¤πsàwüHé Ä|ò”düsY, bÂs¡dü+ã+<Ûë\ n~Ûø±s¡T\T (|æ.ÄsY.z.\T), &ç|üP´° m–®≈£L´Ïyé ÇqŒ¤πsàwüHé Ç+»˙sY, nøö+Ÿ‡Ä|ò”düsY, pìj·TsY nøö+Ÿ‡ n~Ûø±s¡T\T eT]j·TT dæã“+~ sêh ø±sê´\j·T+˝À ñ+≤s¡T.
|ü_¢dæ° ôd˝Ÿ (Á|ü#ês¡ $uÛ≤>∑+)
dü∫yê\j·T+˝À @sêŒ≥T #˚dæq düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK |ü_¢dæ° ôd˝Ÿ ñ|üdü+#ê\≈£î\ |üs¡ yø£åD˝À |üì#düTÔqï~. düVü‰j·T≈£î\T>± düVü‰j·T dü+#ê\≈£î\T eT]j·TT dæã“+~ñ+≤s¡T. eTTK´eT+Á‹, eT+Á‘·T\T, Á|üuÛÑT‘·« Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù, mìïø£\ n~Ûø±s¡T\T, $$<ÛäÁ|üuÛÑT‘·« XÊK\≈£î #Ó+~q ø±s¡ <äs¡TÙ\T @sêŒ≥T#ùd $ Òø£s¡T\ düe÷yXÊ\ ìs¡«Vü≤D u≤<Ûä ‘·qTÁ|ü#ês¡ $uÛ≤>∑+ #˚|ü&ÉT‘·T+~. n˝≤π>, Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± »]π> ø±s¡ Áø£e÷\≈£î dü+ã+~Û+∫qMT&çj·÷ ø£eπsõ u≤<Ûä ‘·\qT ≈£L&Ü á $uÛ≤>∑+ ìs¡«Væ≤düTÔqï~.
q÷´&Ûç©¢ Àì sêh düe÷#ês¡ πø+Á<ä+ (ùdºŸ ÇqŒ¤πsàwüHé ôd+≥sY)
Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêh düe÷#ês¡ πø+Á<ëìï (m.|æ.◊.dæ.) 1968˝À q÷´&Ûç©¢ Àì Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸuÛÑeHé À @sêŒ≥T #˚j·T&É+ »]–+~. Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ Áø£e÷\T, $<ÛëHê\qT $$<Ûä esêZ\Á|ü»\T ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e&ÜìøÏ M\T>± sêh Á|üuÛÑT‘·« düe÷#êsêìï C≤rj·T, n+‘·sê®rj·TMT&çj·÷≈£î n+~+#·&É+ á πø+Á<ä+ Á|ü<Ûëq $~Û. ôdŒwü Ÿ Ä|ò”düsY, Ç‘·s¡ düVü‰j·Tø£ dæã“+~düVü≤ø±s¡+‘√ á πø+Á<ä ìs¡«Vü≤D u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. MT&çj·÷≈£î nedüs¡yÓTÆq düe÷#êsêìï,|üPsê«|üsê\qT, á πø+Á<ä+ m|üŒÏø£|ü&ÉT n+<äCÒdüTÔ+~. <X sê»<Ûëìì n‘· +‘· Á|üeTTKT\Tdü+<ä]Ù+∫q düeTj·÷\˝À sêh Á|ü‹wüºqT eT]+‘· ÇqTeT&ç+|üCÒùd $<Ûä+>± C≤rj·T,n+‘·sê®rj·T MT&çj·÷ yê]‘√ düe÷y˚XÊ\T @sêŒ≥T #˚j·T&É+ e+Ï $<ÛäT\qT ≈£L&Ü ádüe÷#ês¡ πø+Á<ä+ ìs¡«Væ≤düTÔqï~. Ç≥Te+Ï dü+<äsꓤ\˝À M&çjÓ÷ ∫Árø£s¡D, bò˛À\T
5
rj·T&É+, yêÏì nedüs¡yÓTÆq $esê\‘√ MT&çj·÷≈£î n+<äCÒùd u≤<Ûä ‘·\qT ≈£L&Ü á πø+Á<ä+ìs¡«Væ≤k Ô+~. m.|æ. uÛÑeHéqT dü+<ä]Ù+#˚ Á|üC≤˙ø£+ Á|üjÓ÷»Hês¡ú+ sêh Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|üfÒº$$<Ûä n_Ûeè~∆ ø±s¡ Áø£e÷\ô|’ m.|æ. uÛÑeHé À Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü bò À Á|ü<äs¡ÙqqT ≈£L&Üdüe÷#ês¡ πø+Á<ä+ ìs¡«Væ≤düTÔqï~. sêh Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|ü&ÉT‘·Tqï n_Ûeè~∆ ø±s¡ Áø£e÷\T &Ûç©¢»s¡ï*düTº\T ‘Ó\TdüT≈£îH+<äT≈£î M\T>± eTq sêh+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\≈£î MT&çj·÷ |üs¡ ≥q\T≈£L&Ü @sêŒ≥T #˚düTÔ+~. $$<Ûä |üÁ‹ø£\T, Ï.$. #Ûêq˝Ÿ‡≈£î #Ó+~q MT&çj·÷ yê] kÂø£sê´s¡∆+á düe÷#ês¡ πø+Á<ä+˝À Ç+≥sYHÓŸ e+Ï Ä<ÛäTìø£ dü<äTbÕj·÷\T ≈£L&Ü @sêŒ≥T #˚j·T&É+»]–+~.
|ò” Ÿ¶ j·T÷쟇 (πøåÁ‘· $uÛ≤>±\T)
ÁbÕ+rj·T dü+j·TTø£Ô dü+#ê\≈£î\ kÕs¡<∏ä +˝À, Ç‘·s¡ dæã“+~ düVü≤ø±s¡+‘√ düe÷#ês¡XÊK≈£î #Ó+~q Hê\T>∑T ÁbÕ+rj·T ø±sê´\j·÷\T $XÊK|ü≥ï+, $»j·Tyê&É, ˇ+>√\T,ø£&É|ü\˝À |üì#˚düTÔHêïsTT. á Øõq˝Ÿ C≤sTT+Ÿ &Ó’¬sø£ºsY\ |üs¡ y˚ø£åD˝À 13 õ˝≤¢ bÂs¡dü+ã+<Ûë\ ø±sê´\j·÷\T, $XÊK|ü≥ï+, $»j·Tyê&É, sê»eT+Á&ç, ‹s¡T|ü‹, ‹s¡TeT\,ø£s¡÷ï\T\˝Àì 6 sêh düe÷#ês¡ πø+Á<ë\T, bÕ&˚s¡T, s¡+|ü#√&Ées¡+, ∫‘·÷Ôs¡T,nq+‘·|ü⁄s¡eTT\˝Àì 4 ndæôdº+Ÿ ÁbÕC…≈£îº Ä|ò”düT\T |üì#˚düTÔHêïsTT. $»j·Tyê&É À >∑‘·dü+e‘·‡s¡+ @sêŒ≥T #˚dæq ‘ê‘êÿ*ø£ ø£$TwüqπsŸ |üì#˚düTÔqï~.
Ç$>±ø£, $XÊK|ü≥ï+, ˇ+>√\T\˝À ñqï Ç<ä›s¡T Øõq˝Ÿ ÇqŒ¤πsàwüHé Ç+»˙s¡¢Ä<Ûä«s¡ +˝À |üì#˚ùd |ò” Ÿ¶ j·T÷ì≥T¢ ‘·eT |ü]<ÛäT˝À¢ì yÓTT‘·Ô+ 14 eT+~ &ç|üP´° m–®≈£L´ÏyéÇqŒ¤πsàwüHé Ç+»˙s¡¢ $~Û ìs¡«Vü≤D, |üìrs¡TqT |üs¡ y˚øÏåkÕÔs¡T.
–]»q ÁbÕ+‘ê\˝À Á|ü‘˚ ø£ Á|ü#ês¡ $uÛ≤>±\T
ndæôdº+Ÿ ÁbÕC…≈£îº n~Ûø±s¡T\ Ä<Ûä«s¡ +˝À |üì#˚ùd Hê\T>∑T Á|ü‘˚´ø£ Á|ü#ês¡ $uÛ≤>±\˝À¬s+&ÉT $uÛ≤>±\T düMTø£è‘· –]»Hê_Ûeè~∆ dü+düú (◊Ï&çm) Á|ü<Ûëq πø+Á<ë …’q –]»q ÁbÕ+‘ê˝À¢|üì #düTÔHêïsTT. n$ bÕ&s¡T ($XÊK|ü≥ï+ õ˝≤¢), s¡+|ü#√&Ées¡+ (‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢)\˝ÀñHêïsTT. ø±>±, $T–*q ¬s+&ÉT Á|ü‘˚ ø£ Á|ü#ês¡ $uÛ≤>±\T nq+‘·|ü⁄s¡+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ À¢|üì#˚düTÔHêïsTT.
6
MT&çj·÷ ] ÒwüHé‡
Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\T, Á|üC≤ dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\ $esê\qT Á|ü»\≈£î #s¡yj·T&É+˝ÀqT,Á|üC≤Hê&çì Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ‘Ó*j·TCÒj·T&É+˝ÀqT MT&çj·÷ eTTK´yÓTÆq bÕÁ‘· b˛wædüTÔ+~.
düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK˝Àì MT&çj·÷ ] ÒwüHé‡ $uÛ≤>∑+ MT&çj·÷‘√ düTVü≤è<들edü+ã+<Ûë\T ø=qkÕ–dü÷Ô Á|üuÛ ÑT‘·« dü+πøåeT ø±s¡´Áø£e÷\qT ÁbÕ<Ûëq´‘ê+XÊ\T>±‘Ó*j·T#Óù|Œ+<äT≈£î, Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ Áø£e÷\≈£î $düÔè‘· Á|ü#ês¡+ ø£*Œ+#+<äT≈£î MT&çj·÷ düVü≤ø±s¡+rdüT≈£î+≥Tqï~. MT&çj·÷ ] ÒwüHé‡ $uÛ≤>∑+ HÓs¡|ü⁄‘·Tqï dü‘·‡+ã+<Ûë\ e\¢ Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ Áø£e÷\neT\Trs¡Tô|’ Á|ü»\ düŒ+<äqqT Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ n+<äCÒdæ ‘·<äqT>∑TD+>± yÓTs¡T>∑T|üs¡T#·T≈£îH˚yÓdüT\Tu≤≥TqT Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ø£*Œ+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~.
Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ Áø£e÷\T, $<ÛëHê\≈£î $düÔè‘· Á|ü#ês¡+ ø£*Œ+#˚+<äT≈£î |üÁ‹ø± $ Òø£s¡T\düe÷y˚XÊ\T, |üÁ‹ø± $ Òø£s¡T\ |üs¡ ≥q\ @sêŒ≥T, yêsêÔ Á|üø£≥q\T $&ÉT<ä\ #˚j·T&É+»s¡T>∑T‘·Tqï~. Äj·÷ e÷<∏ä e÷\≈£î düe÷#ês¡+ n+~+#+<äT≈£î >±qT sêh dü∫yê\j·T+˝ÀìÁ|ü#ês¡ $uÛ≤>∑+ 365 s√E\÷ |üì#˚düTÔqï~. eTTK´yÓTÆq |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\qT, #Ûêj·÷∫Á‘ê\qT Á|æ+Ÿ, m\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷≈£î, πøåÁ‘· ø±sê´\j·÷\≈£î |ü+|æ+#˚+<äT≈£î, n˝≤π> nø£ÿ&ÉqT+&ç ‘Ó|æŒ+#·T≈£îH˚+<äT≈£î, $ Òø£s¡T\ nedüsês¡∆+ Á|ü#ês¡ $uÛ≤>∑+˝À bòÕ´ø˘‡, ø£+|üP´≥s¡T¢,Ç+≥¬sïŸ e+Ï kÂø£sê´\T düeT≈£Ls¡Ã&É+ »]–+~.
ˇø£ e+ø£ Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\ $esê\qT Á|ü»\≈£î #s¡yj·T&É+ eTs√e+ø£ Á|üC≤düŒ+<äqqTÁ|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ MT&çj·÷ $uÛ≤>∑+ eTTUÀ´<›X+. Äj·÷ |ü<∏äø±\ |òü ≤\T \_∆<ës¡T\≈£în+<˚ ≤ Á|üC≤ dü+πøåeT |ü<∏äø±\ $esê\ô|’ Á|ü»\˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·≥+.
bÕÁ‹πøj·T |üs¡ ≥q\T/ |üÁ‹ø± düMTø£å\T/ |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\T
sêh+˝À eTTK´eT+Á‹ s√EyêØ ø±s¡ Áø£e÷\‘√ bÕ≥T $<˚o Á|üeTTKT\T, uÛ≤s¡‘·sêh|ü‹, ñ|ü sêh|ü‹, Á|ü<Ûëq eT+Á‹, >∑es¡ïs¡¢ |üs¡ ≥q dü+<äs¡“¤+>± |üÁ‹ø± $ Òø£s¡T\‘√yê] ø±s¡ Áø£e÷\qT MT&çj·÷ ] ÒwüHé‡ $uÛ≤>∑+ düeTq«j·T+ #˚düTÔ+~. n+‘˚>±ø£ kÕe÷õø£n_Ûeè~∆ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\ $düÔè‘· Á|ü#êsêìøÏ ≈£L&Ü á $uÛ≤>∑+ ø£èwæ#˚düTÔ+~.
7
MT&çj·÷ kÂø£sê´\T
nÁøÏ&çfÒwüqT¢
|üÁ‹ø± s¡+>±ìøÏ ‘·>∑T dü<äTbÕj·÷\T ø£*Œ+# ~X>± Á|üuÛÑT‘·« düe÷#êsêìï bÕÁ‹πøj·TT\≈£în+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î M\T>± yê]øÏ nÁøÏ&çfÒwüqT¢ C≤Ø #˚j·T&É+ »s¡T>∑T#·Tqï~.
»s¡ï*düTº\≈£î ôV≤˝ŸÔ ø±s¡T¶\T
|üÁ‹ø£\T, Ï.$. #Ûêq˝Ÿ‡˝À |üì#˚düTÔqï >∑T]Ô+|ü⁄ bı+~q (nÁøÏ&çf…&é) »s¡ï*düTº\≈£î,nÁøÏ&çf…&é Á|ò” ≤Hé‡ »s¡ï*düTº\≈£î, yê] ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\≈£î á |ü<∏äø£+ ÁøÏ+<ä ôV≤˝ŸÔ ø±s¡T¶\TC≤Ø#˚j·T&É+ »]–+~. Á|”$Tj·T+ kıeTTà s¡÷.2,500/` Á|üuÛÑT‘·«+ eT]j·TT »s¡ï*düTº\T50:50 ìwüŒ‹Ô À #Ó*¢kÕÔs¡T. 6,400 eT+~ nÁøÏ&çf…&é »s¡ï*düTº\≈£î, 19,869 ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\≈£î ôV≤˝ŸÔ ø±s¡T¶\qT Çe«&É+ »]–+~.
dü+πøåeT ì~Û
rÁe Ä]úø£ Çã“+<äT˝À¢ ñqï e]ÿ+>¥ »s¡ï*düTº\≈£î Ä]úø£ düVü‰j·T+ n+~+#˚+<äT≈£îM\T>± Á|üuÛÑT‘·«+ 61.58 \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ eT÷\ ì~Û‘√ dü+πøåeT ì~Ûì @sêŒ≥T #˚dæ+~.düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊU≤e÷‘·T´\ n<Ûä ø£å‘·q @sêŒf…Æq sêh ø£$T° á ì~Û e´eVü‰sê\qT|üs¡ yøÏådüTÔ+~. eT÷\ì~Ûô|’ e#à e&û¶ì »s¡ï*düTº\≈£î Ä]úø£ düVü‰j·T+ n+~+#·&ÜìøÏ, ~e+>∑‘·»s¡ï*düTº\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&çq ≈£î≥T+u≤\≈£î |æ+#Û·qT Çe«&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷–+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Áô|dt ø£¢uŸ\ ø√dü+ e÷´∫+>¥ Á>±+≥T
sêh kÕúsTT˝Àì, õ˝≤¢ kÕúsTT˝Àì Áô|dt ø£¢uŸ\ ìsêàD+, eTs¡eTà‘·T\ ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+e÷´∫+>¥ ÁbÕ‹|ü~ø£ô|’ Á>±+¥ ` ÇHé msTT&é ÁøÏ+<ä Ä]úø£ düVü‰j·T+ #˚düTÔqï~.
»s¡ï*düTº\ y˚‘·Hê\ô|’ Á‹düuÛÑ ø£$T°
»s¡ï*düTº\ y˚‘·Hê\ $wüj·T+˝À y˚CŸuÀs¡T¶ dæbòÕs¡düT\qT neT\T #˚ùd n+XÊìï ø±]àø£XÊK ø£$TwüqsY #ÛÓ’s¡àHé>± e´eVü≤]+#˚ Á‹düuÛÑ ø£$T° |üs¡ y˚øÏådüTÔ+~.
8
»s¡ï*düTº\ô|’ <ë&ÉT\T, <Ís¡®Hê´\ πødüT\ |ü]o\q≈£î ñqï‘· kÕúsTT ø£$T°
»s¡ï*düTº\ô|’ »]π> <ë&ÉT\T, <Ís¡®Hê´\qT |ü]o*+∫ |ü]cÕÿs¡ e÷sêZ\T dæbòÕs¡T‡#˚ùd+<äT≈£î M\T>± Á|üuÛÑT‘·«+ sêh kÕúsTT ø£$T°ì @sêŒ≥T #˚dæ+~. á ø£$T°øÏ ôVA+eT+Á‹ #ÛÓ’s¡àHé ø±>±, düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK eT+Á‹ yÓ’dt #ÛÓ’s¡àHé>±, á XÊKø£$TwüqsY yÓT+ãsY ø£˙«qsY>± e´eVü≤]kÕÔs¡T. sêh kÕúsTT ø£$T° ø±\|ü]$T‹ ¬s+&ÉTdü+e‘·‡sê\T. õ˝≤¢ kÕúsTT ø£$T°øÏ õ˝≤¢ ø£ …ø£ºsY #ÛÓ’s¡àHé>±qT, õ˝≤¢ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ n~Ûø±]yÓT+ãsY ø£ «qsY>±qT ñ+≤s¡T. »s¡ï*düTº\ô|’ <ë&ÉT\T, <Ís¡®Hê´\≈£î dü+ã+~Û+∫ yêsêÔ|üÁ‹ø£\˝À e#˚à yês¡Ô\T, »s¡ï*düTº\ j·T÷ìj·THé\ <ë«sê e∫Ãq ì]›wü º |òæsê´<äT\T Ò<ë<ë&çøÏ >∑T¬s’q »s¡ï*düTº\T Ç#˚à |òæsê´<äT\qT á ø£$T° |ü]o*düTÔ+~.
»s¡ï*düTº\ nyês¡T¶\T
e]ÿ+>¥ »s¡ï*düTº\ Á|ü‹uÛÑqT >∑T]Ô+∫ Áb˛‘·‡Væ≤+#˚+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ yê]¸ø£ nyês¡T¶\qT@sêŒ≥T #˚dæ+~. Hês¡¢ …’|òtf…ÆyéT nNyéyÓT+Ÿ nyês¡T¶ ÁøÏ+<ä s¡÷.3 \ø£å\ q>∑<äT ãVüQeT‹,ñ‘·ÔeT »s¡ï*düTº, ñ‘·ÔeT |üÁ‹ø± bòıÀÁ>±|òüsY nyês¡T¶\ ÁøÏ+<ä ˇø=ÿø£ÿ]øÏ s¡÷.2 \ø£å\T,eT÷&ÉT ñ‘·ÔeT Á>±MTD »s¡ï*düTº\ nyês¡T¶\ ÁøÏ+<ä ˇø=ÿø£ÿ]øÏ es¡Tdü>± s¡÷.2 \ø£å\T,s¡÷.1 \ø£å, s¡÷. 50 y˚\T>± Á|ü<ëq+ #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
∫qï, eT<Ûä ‘·s¡Vü‰ |üÁ‹ø£\ dü+bÕ<ä≈£îìøÏ Ç#˚à eT<ä÷›] nqï|üPs¡íj·T´ kÕàs¡ø£ nyês¡T¶ÁøÏ+<ä s¡÷.1 \ø£å, Çy˚ø±ø£ sêh kÕúsTT ñ‘·ÔeT eTVæ≤fi≤ »s¡ï*düTº nyês¡T¶ ÁøÏ+<ä s¡÷.1 \ø£å,ñ‘·ÔeT ø±s¡÷ºìdüTº nyês¡T¶ ÁøÏ+<ä s¡÷.1 \ø£å, ñ‘·ÔeT ñs¡÷› »s¡ï*düTº nyês¡T¶, ñ‘·ÔeT m\Áø±ºìø˘MT&çj·÷ »s¡ï*düTº nyês¡T¶. ñ‘·ÔeT M&çjÓ÷Á>±|òüsY nyês¡T¶\ ÁøÏ+<ä es¡Tdü>± s¡÷.1 \ø£åãVüQeT‹>± Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
á nyês¡T ¶\T »s¡ï*düT º\T ‘·eT eè‹Ô HÓ ’|ü⁄D≤´ìï yÓTs¡T>∑T|üs¡#·Tø√e&ÜìøÏdü÷Œ¤]Ôìe«&Éy˚T>±ø£, Á|ü‹uÛ≤e+‘·T …’q »s¡ï*düTº\qT >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ ñ|üø£]kÕÔsTT. ÇHêïfi¯ófl>±n+<äCÒdüTÔqï á nyês¡T¶\T »s¡ï*»+ |ü⁄s¡>√eTq ~X¯ ÀøÏ eTfi‚fl˝≤ <äèwæº kÕ]+#˚+<äT≈£îÁ|ü<Ûëq bÕÁ‘· eVæ≤+#êsTT.
9
bòıÀ düØ«düT\T
Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|üfÒº n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\qT Á|ü»\≈£î ‘Ó\|ü&É+˝À bòıÀÁ>∑|ò”Á|ü<ÛëqbÕÁ‘· b˛wæk Ô+~. >∑es¡ïsY, eTTK´eT+Á‹, Á|üeTTKT\ |üs¡ ≥q\T, ñ‘·‡yê\T, sêhÁ|üuÛÑT‘·« XÊK\ düe÷y˚XÊ\ bòıÀ ø£eπsJì á XÊK˝Àì bòıÀ $uÛ≤>∑+ @s√Eø±s√Eìs¡«Væ≤düTÔ+~. s√EyêØ ø±s¡ Áø£e÷\ bòıÀ\qT |üÁ‹ø£\≈£î, m\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷≈£î n<˚s√E |ü+|ü⁄‘·T+~.
uÛ≤s¡‘· sêh|ü‹, ñ|üsêh|ü‹, Á|ü<ÛëqeT+Á‹, ˝Ò<ë $<˚o Á|üeTTKT\ |üs¡´≥q\dü+<äs¡“¤+>±qT, Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\ düeTj·T+˝À πø+Á<ä ãè+<ë\ |üs¡´≥q\ dü+<äs¡“¤+>±≈£L&Ü bòıÀ ø£eπsõ #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Ä yês¡+˝À »]–q $$<Ûä ø±s¡ Áø£e÷\qT Á|ü‹_+_+# bòıÀ\qT sêh dü∫yê\j·T+˝ÀÁ|ü<ä]Ù+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. $$<Ûä dü+<äsꓤ\˝À bòıÀ Á|ü<äs¡Ùq\ ìs¡«Vü≤D≈£î á bòıÀ\qTπøåÁ‘· n~Ûø±s¡T\≈£î |ü+|ü⁄‘ês¡T. $$<Ûä Á|ü#·Ts¡D\T, b˛düºs¡T¢, n&É«sYf…ÆCŸyÓT+≥T¢ e+Ï yêÏøÏ≈£L&Ü á bòıÀ\T n+<äTu≤≥T˝À e⁄+#·ã&É‘êsTT.
MT&çj·÷ ÇqŒ¤πsàwüHé e÷ì≥]+>¥ dædüº+ (m+.◊.m+.mdt.)
Á|üC≤kÕ«eT´+˝À |üÁ‹ø£\T ø°\ø£bÕÁ‘· b˛wækÕÔsTT. Á|ü»\≈£î, Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ eT<Ûä yês¡~Û>±ì\TkÕÔsTT. ~q|üÁ‹ø£\T Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\T, ø±s¡ Áø£e÷\qT Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&É+‘√ bÕ≥TÁ|üC≤_ÛÁbÕj·÷ìï Á|ü‹_+_kÕÔsTT. Á|üuÛÑT‘·« |üìrs¡T, ø±s¡ Áø£e÷\T, $<ÛëHê\ô|’ n_ÛÁbÕj·÷\qT≈£L&É>∑≥º&ÜìøÏ yêsêÔ |üÁ‹ø£\˝À e#˚à yês¡Ô\T <√Vü≤<ä|ü&É‘êsTT. yêdüÔyêìøÏ Á|ü‹ Á|üuÛÑT‘·«+yêsêÔ |üÁ‹ø£\˝À e#à ìy~ø£\qT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø=ì ‘·q |üìrs¡TqT düMTøÏå+#·T≈£î+≥T+~.
eTTK´eT+Á‹, eT+Á‘·T\T, Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù, Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ <äs¡TÙ\T |ü]o*+#·&ÜìøÏM\T>± Á|ü‹s√E yês¡Ô\ Ä<Ûës¡+>± dü+øÏå|üÔ düe÷#ês¡+ s¡÷bı+~+∫ MT&çj·÷ ÇqŒ¤πsàwüHée÷ì≥]+>¥ dædüº+ n+<ä#˚düTÔqï~. eT]+‘· düeTs¡úe+‘·+>± |üì#˚j·T&ÜìøÏ >±qT sêh kÕúsTT,õ˝≤¢ kÕúsTT\˝À $$<Ûä ~q |üÁ‹ø£\˝À e#˚à düe÷#êsêìï nqT≈£L\, e´‹πsø£, $es¡D, #·s¡ ,düe÷#ês¡+, sê»ø°j·T+, dü+bÕ<äø°j·T+, yê´kÕ\T>± eØZø£]+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~. XÊdüqdüuÛÑ/XÊdüqeT+&É* düe÷yXÊ\T, Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹cÕ‘·àø£+>± #|üϺq $q÷‘·ï ø±s¡ Áø£e÷\T, n‘· +‘·
10
Á|üeTTKT\ |üs¡ ≥q\ e+Ï Á|ü‘˚ ø£ dü+<äsꓤ\˝À ≈£L&Ü m+.◊.m+.mdt. $uÛ≤>∑+ yêsêÔdü+øÏå|üÔ düe÷#êsêìï s¡÷bı+~düTÔ+~.
$$<Ûä XÊK\ô|’ |üÁ‹ø£\˝À Á|ü#·T]‘·yÓTÆq Á|ü‹≈£L\ yês¡Ô\qT >∑T]Ô+∫, Äj·÷ düe÷#êsêìïdü+ã+~Û‘· XÊK\≈£î n+<äCÒdüTÔ+~. ‘·<ë«sê Äj·÷ XÊK\T ‘·–q #·s¡ \T rdüTø√e&ÜìøÏ,]C≤sTT+&És¡¢qT ‘·j·÷s¡T #˚j·T&ÜìøÏ m+.◊.m+.mdt. <√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·T+~.
yêsêÔ $X‚¢wüD ãè+<ä+ (MT&çj·÷ nHê\dædt °yéT)
|üÁ‹ø£ À¢, Ï.$. #Ûêqfi¢ À yÓ\Te&˚ yês¡Ô\qT $X‚¢wæ+∫, ìy˚~ø£\qT düeT]Œ+#·&Üì¬ø’á ãè+<ëìï @sêŒ≥T #˚j·T&É+ »]–+~. Ï.$. #Ûêqfi¢ À Á|ükÕs¡eTj˚T´ yês¡Ô\T, #·sêÃø±s¡ Áø£e÷\T MøÏå+∫, Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫q nqT≈£L\, e´‹πsø£ yês¡Ô\T, yê´K´\ô|’$X‚¢wüD≤ ìy˚~ø£\qT Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ düeT]Œ+#·&É+, Á|üuÛÑT‘·« |üìrs¡T, Á|ü»\ düŒ+<äq, Á|üC≤düeTdü \T ‘·~‘·s¡ n+XÊ\ô|’ e#˚à yês¡Ô\qT XÊU≤\ yêØ>± Áø√&ûø£]+∫ <Ó’q+~q ìy˚~ø£\T,yêsê+‘·|ü⁄ ìy˚~ø£\ s¡÷|ü+˝À Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ düeT]Œ+#·&É+, á $X‚¢wüD\qT yÓuŸôd’Ÿ˝Àbı+<äT|üs¡#·&É+ á ãè+<ä+ eTTK´ $<ÛäT\T. yêsêÔ+XÊ\qT XÊK\ yêØ>± uÛÑÁ<ä|üs¡∫, ‘·>∑Tdü+<äsꓤ\˝À ñ≥+øÏ+#˚+<äT≈£î ñ|üjÓ÷–+#˚ ≤ bı+<äT|üs¡#·&É+, Á|üuÛÑT‘·« n_Ûeè~∆, dü+πøåeT|ü<∏äø±\ neT\T rs¡TqT |ü]o*+∫ Á|üC≤düŒ+<äqqT Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ e+Ï $<ÛäT\qT≈£L&Ü á ãè+<ä+ ìs¡«]ÔdüTÔ+~.
ùdºŸ ÇqŒ¤πsàwüHé j·T÷ìŸ
$$<Ûä Á|üuÛÑT‘·« XÊK\ <ë«sê neT\T #˚düTÔqï n_Ûeè~∆, dü+πøåeT |ü<∏äø±\T, $<Ûëqìs¡íj·÷\ $esê\T ùdø£]+∫ Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒùd+<äT≈£î ˇø£ Á|ü‘˚ ø£ $uÛ≤>±ìï @sêŒ≥T#˚j·T≥+ »]–+~.
Äj·÷ XÊK\‘√qT, eTTK´eT+Á‹ ø±sê´\j·T n~Ûø±s¡T\‘√qT, yêsêÔ |üÁ‹ø£\T, °.$.#Ûêqfi¯fl‘√ düeTq«j·T+ HÓs¡ù| u≤<Ûä ‘·qT á $uÛ≤>∑+ ìs¡«]ÔdüTÔ+~.
Á|üuÛÑT‘·« düe÷#ês¡ e´edüú |üÏwü|üs¡#·&É+
eTTK´eT+Á‹ ø±sê´\j·T+, eT+Á‘·T\T, $$<Ûä XÊK\ ø±s¡ <äs¡TÙ\≈£î n+<äTu≤≥T˝À e⁄+&çeTTK´yÓTÆq $<Ûëq ìs¡íj·÷\T, |ü<∏äø±\ô|’ ‘·>∑T düe÷#êsêìï |üÁ‹ø£\T, Ï.$. #Ûêqfi¢ <ë«sê
11
Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&ÜìøÏ MT&çj·÷ …’»Hé Ä|ò”düs¡¢qT ìj·T$T+∫ düe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\XÊK Á|üuÛÑT‘·« düe÷#ês¡ e´edüúqT |üÏwü+ #˚dæ+~. á MT&çj·÷ …’»Hé Ä|ò”düs¡T¢ |üÁ‹ø±Á|üø£≥q\T $&ÉT<ä\ #˚j·T&É+, $es¡D\qT n+<äCÒj·T&É+‘√ bÕ≥T Á|üuÛÑT‘·« düe÷#êsêìï‘·>∑T Ø‹˝À Á|ükÕs¡+ #˚ùd+<äT≈£î ø£èwæ#˚düTÔ+~.
ÇqŒ¤πsàwüHé u≤´+ø
Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T #düTÔqï $$<Ûä n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\‘√ bÕ≥T yêsêÔ |üÁ‹ø£\T,|”]j·÷&çø£ Ÿ‡˝À Á|ü#·T]‘·eTj˚T´ eTTU≤´+XÊ\‘√ ≈£L&çq düe÷#êsêìï ìøÏå|üÔ|ü]#˚+<äT≈£î ø£Á|ü‘˚ ø£ $uÛ≤>±ìï @sêŒ≥T #˚j·T≥+ »]–+~.
Á|üø£≥q\T eT]j·TT <äèX¯ ÁÁX¯eD Á|ü#ês¡+
;<ä\T, n≥º&ÉT>∑T esêZ\ dü+πøåeT+, nuÛÑT´qï‹øÏ Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T #˚düTÔqï n_Ûeè~∆ø±s¡ Áø£e÷\ $esê\ô|’ Á|ü»\˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#˚+<äT≈£î |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\T ø°\ø£bÕÁ‘·b˛wækÕÔsTT.
Á|üø£≥q\ \ø£å +, $wüj·÷ìï ãϺ $$<Ûä s¡ø±\T>± C≤Ø#˚j·T≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. Á|æ+ŸMT&çj·÷ e÷<∏ä eT+˝À Á|ü<Ûëq+>± ø±¢dæô|ò’&é, &çdtù|¢ Á|üø£≥q\T Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n<$<Ûä+>±WŸ&√sY eT]j·TT m\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷ <ë«sê ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\T Á|ü#ês¡+ #˚j·T&É+»s¡T>∑T‘·T+~. sêh eT]j·TT C≤rj·T |ü+&ÉT>∑\ dü+<äs¡“¤+>±qT, Á|üuÛÑT‘·«+ ÁbÕs¡+_Û+#˚ ø=‘·Ô|ü<∏äø±\T, ø±s¡ Áø£e÷\≈£î dü+ã+~Û+∫ Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\T Á|ü#ês¡+ #˚j·T≥+ ø√dü+ |ü Ÿ‡b˛*jÓ÷, neTs¡T\ kÕàs¡ø£ ~Hê\T, n+uÒ<äÿsY, u≤ãT » ®eHésêyéT e+Ï Á|üeTTKT\ »qà~H√‘·‡yê\T, C≤rj·T ñ‘·‡yê˝…’q kÕ«‘·+Á‘·´ ~H√‘·‡e+, >∑D‘·+Á‘· ~H√‘·‡e+ e+Ïdü+<äsꓤ\˝À düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK &çdtù|¢ Á|üø£≥q\qT $&ÉT<ä\ #˚düTÔqï~.
Á|üø£≥q\ ÁbÕeTTK´‘·qT >∑T]Ô+∫q sêh Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£≥q\ C≤Ø $<ÛëHêìï 1.4.1994qT+∫ πø+ÁBø£è‘·+ #˚dü÷Ô sêh+˝Àì nìï Á|üuÛÑT‘·« XÊK\T, Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ dü+düú\T, Á|üuÛÑT‘·«ø£+ô|˙\T $~Û>± düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK <ë«sê e÷Á‘·y˚T Á|üø£≥q\T $&ÉT<ä\#˚j·÷\ì õ.y√.m+.mdt.HÓ+.37, kÕ<Ûës¡D |ü]bÕ\q (◊ n+&é |æÄsY) XÊK,‘˚~: 22.1.1994 <ë«sê ñ‘·Ôs¡T«\T C≤Ø #˚dæ+~.
12
Á|ü<äs¡Ùq\T
kÕe÷q´ Á|üC≤˙ø£+˝À $düÔè‘·+>±, düeTs¡∆e+‘·+>± Á|ü#ês¡+ ìs¡«Væ≤+#·&ÜìøÏ Á|ü<äs¡Ùq\Tz Á|üeTTK kÕ<Ûäq+. >∑D‘·+Á‘· ~H√‘·‡e+, kÕ«‘·+Á‘· ~H√‘·‡e+ dü+<äs¡“¤+>± ìs¡«Væ≤+#˚ñ‘·‡yê\˝À Á|üuÛÑT‘·« n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\‘√ u≤≥T eTq dü+düÿè‹ì Á|ü‹_+_+#˚n\+ø£è‘· X¯ø£≤\qT πø+Á<ä, sêh Á|üuÛÑT‘ê«\ ÄBÛq+˝Àì dü+düú\T Á|ü<ä]ÙkÕÔsTT. á X¯ø£≤\Á|ü<äs¡Ùq˝À $$<Ûä XÊK\ eT<Ûä düeTq«j·T ø£s¡Ô>± Á|üuÛÑT‘·«+ düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\XÊKqT ìj·T$T+∫+~.
sêh Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T|üs¡TdüTÔqï $$<Ûä dü+πøåeT, n_Ûeè~∆ ø±s¡´Áø£e÷\ô|’ $$<Ûäñ‘·‡yê\T, |ü+&ÉT>∑\ dü+<äs¡“¤+>± ≈£L&Ü á XÊK bò À Á|ü<äs¡Ùq\qT @sêŒ≥T #˚k Ô+~.
kÕe÷õø£ M&çjÓ÷ Á|ü#ês¡ ø±s¡ Áø£eT+
nìï n_Ûeè~∆ ø±s¡ Áø£e÷\qT Á|ükÕs¡+ #˚ùd dæú‹˝À Áô|’y˚Ÿ #Ûêq˝Ÿ‡ Òq+<äTq Á>±MTDÁbÕ+‘ê\˝À M&çjÓ÷ <äèX´ ø±s¡ Áø£e÷\≈£î n~Ûø£+>± &çe÷+&ÉT ñqï+<äTq á XÊK kÕe÷õø£M&çjÓ÷ Á|ü#ês¡ ø±s¡ Áø£e÷ìï #˚|üϺ+~.
M&çjÓ÷ düØ«düT\T
Á|üeTTKT\T bÕ˝§ZH ø±s¡ Áø£e÷\T, n_Ûeè~∆ dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\≈£î $düÔè‘·yÓTÆq Á|ü#ês¡+ø£*Œ+# ~X>± nìï õ˝≤¢\≈£î &çõ≥˝Ÿ M&çjÓ÷ ¬øyÓTsê\qT düeT≈£Ls¡Ã≥+ »]–+~. õ˝≤¢ ˝À»]π> ø±s¡´Áø£e÷\ M&çjÓ÷ ø£eπsõ ø£$TwüqπsŸ≈£î #˚πs˝≤ nqTdü+<Ûëq+ #˚j·Tã&ç+~.πøåÁ‘ê~Ûø±s¡T\ qT+∫ n+~q M&çjÓ÷ fÒ|ü⁄\qT ø£$Twüqπs≥T˝À m&çŸ #dæ, yêÏì <ä÷s¡<äs¡ÙHé≈£î,$$<Ûä Áô|’y˚Ÿ #ÛêHÓfi¯fl≈£î Á|ükÕs¡+ ø√dü+ |ü+|ü&É+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T#˚düTÔqï$$<Ûä n_Ûeè~∆, dü+πøåeT |ü<∏äø±\ \_›<ës¡T\ $»j·T>±<∏ä\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·T&ÜìøÏ ≈£L&Ü ádüe÷#êsêìï $ìjÓ÷–+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Ï.$. #Ûêq˝Ÿ‡≈£î Á|ü‘· ø£å Á|ükÕsêìøÏ düe÷#ês¡+
>öˆˆ eTTK´eT+Á‹ >±] ø±sê´\j·T+˝À »]π> düe÷y˚XÊ\T, ø±s¡ Áø£e÷\ $X‚cÕ\Tm|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT …’yé |ò”&é Ï.$. #Ûêq˝Ÿ‡≈£î n+<˚ ≤ dü∫yê\j·T+˝Àì MT&çj·÷ bÕsTT+Ÿ≈£î
13
14
ô|ò’ãsY Ä|æºø˘ πøãT˝Ÿ‘√ nqTdü+<Ûëq+ #˚dæ ‘·ø£åD eT]j·TT $düÔè‘· Á|ü#êsêìøÏ á XÊK @sêŒ≥T#˚dæ+~. Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\T, $<Ûëq ìs¡íj·÷\ô|’ $düÔè‘· düe÷#êsêìï n|üŒÏø£|ü⁄Œ&˚ Á|ü»\≈£î‘Ó*j·TCÒùd+<äT≈£î á $<Ûëq+ Ï.$. #Ûêqfi¯fl≈£î m+‘·>±H√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.
Á|ü‘· ø£å Á|ükÕsê\T
õ˝≤¢ ˝À eTTK´eT+Á‹ >±] ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ\T, Ç‘·s¡ eTTK´ ø±s¡ Áø£e÷\qT á XÊKÁ|ü‘· ø£å Á|ükÕs¡+ #˚düTÔ+~. dü+πøåeT |ü<∏äø±\ô|’ Á|ü»\˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#˚+<äT≈£î Áô|’y˚≥TÏ.$. #Ûêqfi¯fl≈£î Á|ükÕsêìøÏ nqTe⁄>± ñ|üÁ>∑Vü≤ (XÊÏ …’Ÿ) nqTdü+<Ûëq+‘√ düe÷#êsêìïn+~+#·≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.
|ü_¢ø˘ nÁ&Édt dædüº+ ìs¡«Vü≤D
Á|üeTTKT\ |üs¡ ≥q\T »]|æq|ü&ÉT, C≤rj·T ñ‘·‡yê\≈£î n~Ûø£ dü+K´˝À Á|ü»\Tdüe÷y˚X¯yÓTÆq|ü&ÉT á $uÛ≤>∑+ ª<ä÷s¡ ÁX¯eD j·T+Á‘· |ü]ø£sê\µ (|ü_¢ø˘ nÁ&Édt dædüºyéT)@sêŒ≥T #˚k Ô+~.
m˝Ÿ.Ç.&ç. Ád”ÿHé Á|ü<äs¡Ùq\T
Á|üeTTKT\T bÕ˝§ZH eTTK´yÓTÆq ø±s¡ Áø£e÷\≈£î Vü‰»s¡jT´ »qdü+<√Vü≤+ MøÏå+#+<äT≈£îM\T>± á XÊK m˝Ÿ.Ç.&ç. Ád”ÿHé\ <ë«sê Á|ü<ä]ÙdüTÔ+~.
kÕe÷õø£ °.$. ôd≥¢ ìs¡«Vü≤D
sêh+˝Àì kÕe÷õø£ °.$. ôd≥¢qT á XÊK ìs¡«Væ≤k Ô+~. á °.$. ôd≥T¢ Á>±eT|ü+#êj·Tr˝À¢, ôw&É÷´\T¶ ≈£î˝≤\T, ‘Ó>∑\ yês¡T m≈£îÿe dü+K´˝À ìedæ+#˚ Äyêdü ÁbÕ+‘ê˝À¢,Ç‘·s¡ dü+düú\˝À HÓ\ø=\Œã&ܶsTT.
M&çjÓ÷ ø±qŒ¤¬sì‡+>¥ e´edüú
õ˝≤¢ ˝À M&çjÓ÷ ø±qŒ¤¬sqT‡ ìs¡«Vü≤D≈£î >±qT õ˝≤¢ kÕúsTT˝Àì &ç|üP´° m–®≈£L´ÏyéÇqŒ¤πsàwüHé Ç+»˙sY ø±sê´\j·T+ kÕ+πø‹ø£ dæã“+~ •ø£åD bı+<ës¡T. ˇø£ kÕ+πø‹ø£ ñ<√´–≥sYï |ü<ä∆‹ô|’ dü+ã+~Û‘· õ˝≤¢\˝À M&çjÓ÷ ø±qŒ¤¬sì‡+>¥ ìs¡«Vü≤D≈£î Vü‰»s¡e⁄‘·THêïs¡T.
düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK yÓuŸôd’Ÿ ipr.ap.nic.in
á XÊK ìs¡«Væ≤düTÔqï yÓuŸôd’Ÿ˝À eTTK´eT+Á‹ >±s¡T, Ç‘·s¡ Á|üeTTKT\T bÕ˝§ZH˚ø±s¡ Áø£e÷\ $esê\qT m|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT bı+<äT|üs¡#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~. Äj·÷ ø±s¡ Áø£e÷\bò À\T, M&çjÓ÷ øÏ¢|t\T ≈£L&Ü á yÓuŸôd’Ÿ˝À e⁄+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~. eTTK´yÓTÆq yês¡Ô\kÕsê+XÊìï ≈£L&Ü ‘Ó\T>∑T, Ç+ ¢wüß uÛ≤wü À¢ e⁄+#·ã&ÉT‘·THêïsTT.
kÕ+>¥ n+&é Á&Üe÷
sêhyê´|üÔ+>± |ü≥ºD, Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À Á|üuÛÑT‘·« dü+πøåeT, n_Ûeè~Û∆ ø±s¡ Áø£e÷\qTÁ|ü#ês¡+ #j·T&ÜìøÏ Vü≤]ø£<∏ä, ãTÁs¡ø£<∏ä, M~Û HêÏø£\T, e÷´õø, $T$TÁø° yÓTT<ä …’q kÕ+Á|ü<ëj·Tø£fi≤s¡÷bÕ\qT á XÊK $ìjÓ÷–+#·T≈£î+À+~. |ü+&ÉT>∑\T, y˚Tfi≤\T, Á|ü‘˚ ø£ dü+<äsꓤ\˝À>∑T$T≈£L&˚ Á|üC≤düeT÷Vü‰\˝À Á|üuÛÑT‘·« dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\ô|’ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#˚+<äT≈£îπ>j·T, Hê≥ø£ ø±s¡ Áø£e÷\qT @sêŒ≥T #˚j·T≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.
düe÷#ês¡ πø+Á<ë\T
$$<Ûä s¡+>±\˝À Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\T, ø±s¡ Áø£e÷\T, kÕ~Û+∫q Á|ü>∑‹øÏ dü+ã+~Û+∫qK∫Ñ·yÓTÆq düe÷#êsêìï $$<Ûä s¡÷bÕ\˝À nedüs¡yÓTÆq e´≈£îÔ\≈£î, dü+düú\≈£î ˇπø#√≥n+<äCÒj·÷\qï \ø£å +‘√ düe÷#ês¡ πø+Á<ë\qT @sêŒ≥T #j·T&ÉyÓTÆq~. á düe÷#ês¡ πø+Á<ë\˝ÀØ&ç+>¥ s¡÷+, ]|òü¬sHé‡ Á>∑+<∏ë\j·T+, $#ês¡D πø+Á<ä+ e+Ï dü<äTbÕj·÷\T ø£*Œ+#·&É+»]–+~. $$<Ûä Á|ü#·Ts¡D\T, e÷´|t\T, #Ûês¡Tº\T, bò À\T, Ç‘·s¡ <äèX¯ Á|ü<äs¡Ùq\ <ë«sêdüe÷#êsêìï n+<äCÒj·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
sêh+˝À 6 sêh düe÷#ês¡ πø+Á<ë\T $XÊK|ü≥ï+, $»j·Tyê&É, sê»eT+Á&ç, ø£s¡÷ï\T,‹s¡T|ü‹, ‹s¡TeT\˝À |üì#˚düTÔHêïsTT. MÏ‘√bÕ≥T <˚X¯ sê»<Ûëì q÷´&Ûç©¢ À ≈£L&Ü düe÷#ês¡πø+Á<ä+ |üì#k Ô+~. õ˝≤¢ Á|ü<Ûëq πø+Á<ë\˝À õ˝≤¢ düe÷#ês¡ πø+Á<ë\T, &ç$õq Ÿ πø+Á<ë\˝À&ç$»q Ÿ düe÷#ês¡ πø+Á<ë\T |üì#düTÔHêïsTT. Á|ü»\˝À #Ó’‘·q´+ ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡ Áø£e÷\T,|ü<∏äø±\ô|’ á πø+Á<ë\T Á|ü#ês¡+ ìs¡«Væ≤kÕÔsTT. á πø+Á<ë\qT dü+<ä]Ù+#˚ yê] ø√dü+$$<Ûä yêsêÔ |üÁ‹ø£\T, |ü⁄düÔø±\T, Á|ü#ês¡ kÕe÷Á– n+<äTu≤≥T˝À ñ+≤sTT.
15
Á|ü#·Ts¡D\T
düe÷»+˝Àì nø£åsêdüT´ …’q Á|ü»\qT |ü⁄düÔø±\T m+‘√ Á|üuÛ≤$‘·+ #kÕÔsTT. |ü⁄düÔø±\T,|üÁ‹ø£\˝Àì $wüj·÷\T bÕsƒ¡≈£î\ô|’ #Ós¡>∑ì eTTÁ<äy˚kÕÔsTT. |ü⁄düÔø±\ Á|üuÛ≤yêìï >∑T]Ô+∫qdüe÷#ês¡, bÂs¡ dü+ã+<Ûë\ XÊK˝Àì Á|ü#·Ts¡D\ $uÛ≤>∑+ Bìì ¬s+&ÉT s¡ø±\T>±ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+≥Tqï~. ªªÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸµµ e÷dü|üÁ‹ø£qT Á|ü#·T]+#·&É+ Ç+<äT˝À ˇø£Ï.Äj·÷ dü+<äsꓤ\qT nqTdü]+∫ ∫qï |ü⁄düÔø±\T, ø£s¡|üÁ‘ê\T, ÁuÀ#·s¡T¢, dæºø£ÿs¡T¢, b˛düºs¡T¢Á|ü#·T]+#·&É+ ¬s+&√ s¡ø£+. $$<Ûä n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡ Áø£e÷\ô|’ MÏì ‘Ó\T>∑T, Ç+ ¢wüßuÛ≤wü À¢ Á|ü#·T]+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~. Á|üuÛÑT‘·«+ ø=‘·Ô $<ÛëHê\qT Á|üø£Ï+∫q|ü&ÉT, Ò<ëq÷‘·q ø±s¡ Áø£e÷\T ÁbÕs¡+_Û+∫q|ü&ÉT á XÊK düeTÁ>∑ düe÷#ês¡+‘√ MÏì eTTÁ~+∫,πøåÁ‘· kÕúsTT dæã“+~ <ë«sê sêheT+‘·≤ |ü+|æD° #˚dæ, Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œk Ô+~.
á XÊK πøåÁ‘ê~Ûø±s¡T\T ≈£L&Ü õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡¢‘√ dü+Á|ü~+∫ ¬s’‘·T\T, ã\V”≤q esêZ\T,‘·~‘·s¡ esêZ\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T#˚düTÔqï |ü<∏äø±\ |ü⁄s√>∑‹ Á|ü‹_+_+#˚ ≤ Á|ü#·Ts¡D\TeTTÁ~kÕÔs¡T.
ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸµ |üÁ‹ø£
á XÊK ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<XŸµ e÷dü|üÁ‹ø£qT ‘Ó\T>∑T˝À 51,700, Ç+ ¢wüß˝À 2,500 Á|ü‘·T\qTeTTÁ~+#·&É+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. sêh+˝À #˚|üϺq $$<Ûä n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡´Áø£e÷\düe÷#êsêìï Á|ü»\≈£î n+~+#·&ÉyT \ø£å +>± ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<XŸµ e÷dü|üÁ‹ø£ Á|ü#·Ts¡D »s¡T>∑T‘√+~.á |üÁ‹ø£qT HêeTe÷Á‘·|ü⁄ <Ûäs¡≈£î e÷¬sÿŸ À $Áø£sTT+#·&ÉyT ø±ø£ Á|üeTTKT\≈£î, s¡#·sTT‘·\≈£î,dü+bÕ<ä≈£î\≈£î, nÁ¬ø&çf…&é »s¡ï*düTº\≈£î, nìï õ˝≤¢\ Á>∑+<∏ë\j·÷\≈£î, Á>±eT |ü+#êj·Tr\≈£îñ∫‘·+>± |ü+|æD° #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘√+~.
16
es¡Td
ü|ü<∏äø
£+/ø±
s¡Áø£e
T+ñ<
›X´+/
\ø£å+
e´j
·T+
201
6`17
|ü]e÷
D|üs¡+
>±Ä•
+∫q
Á|üÁøÏj
·T]e
÷s¡Tÿ\
T/dü+
K´$&
ÉT<ä\
|òü*‘ê
\Te´
e~Û
qwüº n
+X+
Á|üD≤
[πø‘·s
¡Á|
üD≤[ø
£yÓT
T‘·Ô+
#˚j·T<
ä>∑Tã&
Ó®Ÿã&
Ó®ŸyÓT
T‘·Ô+/
uÛÖ‹ø
£ |òü\+
1.|üÁ
‹ø± Á
|üø£≥q
\T,
`25
00.0
025
00.0
0`
``
`<äè
X¯ Á|
ü#ês¡+
(Á|æ+
Ÿ MT&
çj·÷)
2.Á|
üø£≥q\
T, <äè
X¯`
1700
.00
1700
.00
``
``
Á|ü#ê
s¡+(m
\Áø±
ºìø˘
MT&çj
·÷)
3.Á|
üø£≥q\
T,`
1500
.00
1500
.00
``
``
<äèX¯
Á|ü#ê
s¡+(W
Ÿ&√s
YMT
&çj·÷)
kÕe÷
q´ Á|
ü»\ d
ü+πøåe÷
ìøÏ, n
_Ûeè~
∆øÏ Á|
üuÛÑT‘·«
+ne
T\T #
˚düTÔqï
|ü<∏äø
±\T,
ø±s¡
Áø£e÷\
qTyê
sêÔ|üÁ
‹ø£\T
, Á|ü‘
˚ø£ d
ü+∫ø£\
˝À Á|
üø£≥q\
<ë«s
êÁ|
ü#ês¡+
#˚j
·T≥+,
Á|üuÛÑT
‘·« X
ÊK\≈
£î dü+ã
+~Û+∫
qf…+
&És¡T¢,
y˚\+
Á|üø£≥
q\T,
H√Ï|
òæπøwüqT
¢, ñ<√
´>∑
Á|üø£≥
q\T C
≤Ø#˚j
·T≥+.
kÕe÷
q´ Á|
ü»\ d
ü+πøåe÷
ìøÏ n
_Ûeè~
∆øÏ Á|
üuÛÑT‘·«
+ne
T\T #
˚düTÔqï
|ü<∏äø
±\T,
ø±s¡
Áø£e÷\
qT<ä÷
s¡<äs¡Ù
Hé, Á|
üsTTy
˚≥T
°.$. #
Ûêqfi¯fl
˝ÀqT
,dü«
\Œø±
*ø£ ø
£<∏äHê\
qT Ä
ø±X¯y
êDÏ, m
|òt.m+
.πs&
çjÓ÷\
<ë«s
êqT Á
|ü#ês
¡+ #˚j
·T≥+.
kÕe÷
q´ Á|
ü»\ d
ü+πøåe÷
ìøÏ, n
_Ûeè~
∆øÏ Á|
üuÛÑT‘·«
+ne
T\T#
˚düTÔqï
|ü<∏äø
±\T,ø
±s¡Áø
£e÷\q
T Á|üø
£≥q\
uÀs¡T
¶\T (ô
VA]¶+
>∑T\T
), ãd
üT‡ ôw
\ºs¡T¢,
ãdüT‡\
Te+
Ï W
Ÿ&√sY
MT&çj
·÷<ë«s
ê Á|ü#
ês¡+
#˚j·T≥
+.2e n
<Ûë´j
·T+ã&
Ó®Ÿ n+
#·Hê
\ $e
s¡DXÊ
K ù|s
¡T : düe
÷#ês
¡, bÂs
¡ dü+ã
+<Ûë\
XÊK
(s¡÷b
Õj·T\
T \ø
£å\˝À)
17
17
18
es¡Td
ü|ü<∏äø
£+/ø±
s¡Áø£e
T+ñ<
›X´+/
\ø£å+
e´j
·T+
201
6`17
|ü]e÷
D|üs¡+
>±Ä•
+∫q
Á|üÁøÏj
·T]e
÷s¡Tÿ\
T/dü+
K´$&
ÉT<ä\
|òü*‘ê
\Te´
e~Û
qwüº n
+X+
Á|üD≤
[πø‘·s
¡Á|
üD≤[ø
£yÓT
T‘·Ô+
#˚j·T<
ä>∑Tã&
Ó®Ÿã&
Ó®ŸyÓT
T‘·Ô+/
uÛÖ‹ø
£ |òü\+
4.Ç‘
·s¡ e´
j·T+
300.
0014
97.0
017
97.0
0`
``
`
5.#·\
q∫Á‘
·,26
1.83
`26
1.83
``
``
Ï.$.
, Hê≥
ø£s¡+>
∑n_
Ûeè~∆
dü+düú
6.|üÁ
‹ø± d
üe÷#ê
s¡51
.50
`51
.50
``
``
ùde\T
(Áô|dt
nø±&
ÉMT)
|üÁ‹ø
± Á|üø
£≥q\T
, bò
À\T,
π>j·T H
ê≥ø£
Á|ü<äs
¡Ùq\T
, m–®_
wüqT¢,
Á|ü#·T
s¡D\
e+Ï
e÷<∏ä
e÷\
<ë«s
ê Á|üu
ÛÑT‘·« |
ü<∏äø±\
T,ø±
s¡Áø£e
÷\ Á|
ü#ês¡+
.sê
h+˝À
#·\q
∫Á‘·,
Hê≥
ø£s¡+>
∑+ n_
Ûeè~∆ì
Áb˛‘
·‡Væ≤+
#·≥+.
@ø£>
∑yêø£å
$<Ûëq
+˝À #
·\q∫Á
‘·s¡+
>±ìø
Ï Áb˛‘
ê‡Vü≤ø
±\qT
n+~
+#·&É+
. ñ‘·Ôe
T#·\
q∫Á‘
ê\T,
Ï.$.
|òæŸà
‡, Hê
≥ø±\
≈£î q
+~ãV
üQeT‘
·T\T Á
|ü<ëq
+ #˚j
·T&É+.
|üÁ‹ø
± s¡+>
∑+˝À ñ
qï‘·
Á|üe÷
D≤\q
THÓ\
ø=ÒŒ+
<äT≈£î
<√V
ü≤<ä+
#˚j·T≥
+, á
s¡+>
∑+n_
Ûeè~∆ø
Ï |ü]X
À<Ûäq,
n<Ûä
j·TH
ê\qT
|üs¡y
øÏå+#·&
É+.
(s¡÷b
Õj·T\
T \ø
£å\˝À)
MT&çj
·÷ ]
ÒwüHé‡
3e n<Ûë´j·T+dü+düÿs¡D\T, q÷‘·q $<Ûëq #·s¡ \T
düe÷#ês¡ XÊK áÁøÏ+<ä $e]+∫q dü+düÿs¡D\T, q÷‘·q $<Ûëq #·s¡ \qT #˚|ü≥º&É+»]–+~.
e]ÿ+>¥ »s¡ï*düTº\≈£î |òü⁄ Ÿ ø±+Á|üôV≤ì‡yé Çq÷‡¬sHé‡ |ü<∏äø£+
e]ÿ+>¥ »s¡ï*düTº\≈£î 10 \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ Çq÷‡¬sHé‡ Á|üjÓ÷»q+ e]Ô+#˚ ≤ |òü⁄˝Ÿø±+Á|üôV≤ì‡yé Çq÷‡¬sHé‡ bÕ\d” neT\T #˚ùd+<äT≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ ñ‘· Ôs¡T«\T C≤Ø#˚dæ+~. á|ü<∏äø±ìï á dü+e‘·‡s¡y˚T neT\T #˚ùd+<äT≈£î $~Û$<ÛëHê\T Ksês¡T #˚j·T&É+ »]–+~.
kÕe÷õø£ e÷<∏ä eT+ (k˛wü Ÿ MT&çj·÷)
Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\qT düeTs¡∆e+‘·+>± Á|ü#ês¡+ #˚j·T≤ìøÏ düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\XÊK kÕe÷õø£ e÷<∏ä e÷ìï düeTs¡∆e+‘·+>± $ìjÓ÷–+#·T≈£î+À+~. á XÊK õ˝≤¢ n~Ûø±s¡T\Tù|òdt ãTø˘, Ï«≥ºsY e+Ï kÕe÷õø£ e÷<∏ä e÷\ U≤‘ê\qT ‘Ós¡∫ Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\ |ü⁄s√>∑‹ìm|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT qyÓ÷<äT #düTÔHêïs¡T. j·T÷≥÷´uŸ e÷<∏ä eT+˝À eTTK´yÓTÆq |ü<∏äø±\T, ø±s¡ Áø£e÷\‘√bÕ≥T dü+πøåeT |ü<∏äø±\ $esê\T, |òü*‘ê\≈£î dü+ã+~Û+∫q M&çjÓ÷ øÏ¢|ü⁄Œ\T Á|ü<ä]Ù+#·&É+»s¡T>∑T‘√+~.
düe÷#ês¡ XÊK Äj·÷ ø±s¡ Áø£e÷\ $esê\T, bò À\T, |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\T, n+‘·s¡Z‘·düe÷#ês¡+ ≤´uŸ …Ÿ |æ.dæ.\ <ë«sê Ç∫Ã|ü⁄#·TÃ≈£îH+<äT≈£î eT÷&ÉT Á>∑÷|ü⁄\qT s¡÷bı+~+∫+~..1) MT&çj·÷ Á>∑÷|ü⁄ 2) düe÷#ês¡ n~Ûø±s¡T\ Á>∑÷|ü⁄ 3) õ˝≤¢ n~Ûø±s¡T\ Á>∑÷|ü⁄. eTTK´eT+Á‹ø±sê´\j·T+ yÓ\Te]+#˚ eTTK´ Á|üø£≥q\T, eT+Á‹es¡T´\ |üs¡ ≥q\T, ‘·~‘·s¡ $esê\qTMT&çj·÷ Á>∑÷|ü⁄˝À bı+<äT|üs¡TkÕÔs¡T. düe÷#ês¡ n~Ûø±s¡T\ Á>∑÷|ü⁄˝À |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\T,bò À\T, Ç‘·s¡ eTTK´ ø±s¡ Áø£e÷\T bı+<äT|üs¡TkÕÔs¡T. õ˝≤¢ n~Ûø±s¡T\ Á>∑÷|ü⁄˝À Ä õ˝≤¢≈£îdü+ã+~Û+∫q yês¡Ô\ øÏ¢|æŒ+>∑T\T, Á|ü‹≈£L\ yês¡Ô\T bı+<äT|ü]∫ $es¡D\T Á|ü#·T]+#˚+<äT≈£î<√Vü≤<ä|ü&É‘ês¡T.
19
20
Ç`Ä|ò”dt
düe÷#ês¡ XÊK m\Áø±ºìø $<Ûëq+˝À s√EyêØ ô|ò’fifl |ü]cÕÿsêìøÏ Ç`Ä|ò”dt e´ekÕú|üq≈£îdüHêïVü‰\T #˚dæ+~. á Ç`Ä|ò”dt $<Ûëq+˝À $esê\qT Ç∫Ã|ü⁄#·TÃ≈£îH˚+<äT≈£î ˇø£ #√≥TqT+&ç eTs√ #√ÏøÏ $esê\qT ã<ä ≤sTT+#·Tø=H˚+<äT≈£î m+‘√ yÓdüT\Tu≤≥T e⁄+≥T+~. á$<Ûëq+˝À &çõ≥˝Ÿ dæπ>ï#·sY dü<äTbÕj·T+ ñqï+<äTq |ü]bÕ\q $wüj·÷\T, Ä]∆ø£ $wüj·÷\T,‘·~‘·s¡ nìï $wüj·÷\˝À bÕs¡<äs¡Ùø£‘· ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ ÄkÕÿs¡+ e⁄+≥T+~.
m\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷ yÓ÷ì≥]+>¥ ôd Ÿ (Ç.m+.m+.dæ)
sêh+˝Àq÷, <˚X¯+˝Àq÷ $$<Ûä n+XÊ\˝À »s¡T>∑T‘·Tqï |ü]D≤e÷\ô|’ düe÷#êsêìïm|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ #s¡yùd+<äT≈£î ø£ $q÷‘·ï $<ÛëHêìï düe÷#ês¡ XÊK Á|üyXô|Ϻ+~.eTTK´yÓTÆq Ï.$. #Ûêq˝Ÿ‡˝À e#˚à Ák˛ÿ*+>¥‡, yês¡Ô\ kÕsê+XÊìï ‘Ó\T>∑T˝À ‘·j·÷s¡T#˚dæñ<äj·T+ >∑+.9.00, >∑+.11.30, eT<Ûë´Vü≤ï+ >∑+.2.00, >∑+.4.00, kÕj·T+Á‘·+ >∑+.7.00,sêÁ‹ >∑+.9.00 ` yÓTT‘·Ô+ 6 kÕs¡T¢ eTTK´eT+Á‹ >±] ø±sê´\j·÷ìøÏ, eT+Á‘·T\T, õ˝≤¢ø£ …ø£ºsY ø±sê´\j·÷\≈£î, Ç`yÓTsTT˝Ÿ <ë«sê |ü+|ü&É+ »s¡T>∑T‘√+~.
21
22
23
24
25
26
27
5e n<Ûë´j·T+Ä]úø£ düMTø£å
(s¡÷bÕj·T\T \ø£ å\˝À)
e. |ü<äT› ã&Ó®Ÿ düe]+∫q ã&Ó®Ÿdü+. n+#·Hê\T n+#·Hê\T n+#·Hê\T
2015`16 2015`16 2016`17
1. #·\q∫Á‘ê\T 261.83 261.83 261.83
2. e÷s¡Z<äs¡Ùq+ |ü]bÕ\q 2879.74 3177.35 3927.39
3. e÷dt ø£eT÷´ìπøwüHé À |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD 550.00 715.00 1973.00
4. |üÁ‹ø± Á|üø£≥q\T, <äèX¯ Á|ü#ês¡+ 6086.48 9351.85 8013.87
5. |üÁ‹ø± düe÷#ês¡ düØ«düT\T 42.42 37.10 51.50
6. mdt.dæ.\≈£î ôdŒwü Ÿ ø±+bıHÓ+Ÿ bÕ¢Hé 1000.00 1000.00 `
7. –]»q ÁbÕ+‘ê\≈£î düuŸbÕ¢Hé 250.00 250.00 `
yÓTT‘·Ô+ 11070.47 14793.13 14227.59
28
6e n<Ûë´j·T+|ü]bÕ\Hê ìj·T+Á‘·D˝Àì #·≥ºã<ä∆, dü«j·T+ Á|ü‹|ü‹Ô >∑\ dü+düú\ ìs¡«Vü≤D düMTø£å
1) Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh #·\q∫Á‘·, °.$, Hê≥ø£s¡+>∑ n_Ûeè~∆ dü+düú
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À #·\q∫Á‘· |ü]ÁX¯eT n_Ûeè~∆, Áb˛‘ê‡Vü≤+sêh+˝À #·\q∫Á‘· |ü]ÁX¯eT, °.$. eT]j·TT Hê≥ø£s¡+>±\T n_Ûeè~∆ #Ó+<˚ $<Ûä+>±
Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh #·\q∫Á‘·, °.$. eT]j·TT s¡+>∑düú\ n_Ûeè~∆ dü+düú eTTK´ñ<›X¯ +. á dü+düú H√&É Ÿ @C… ‡>± e´eVü≤]dü÷Ô @ø£>∑yêø£å $<Ûëq+˝À Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\qTeT+ps¡T #˚düTÔ+~.
&Ü´≈£î´yÓT+≥Ø\T eT]j·TT yêsêÔ ∫Á‘ê\ ìsêàD+á dü+düú Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·s¡|òü⁄q M&çjÓ÷\≈£î nqTyÓ’q Ø‘·T\˝À \|òüTT ∫Á‘ê\T, yêsêÔ
∫Á‘ê\qT ì]àk Ô+~. n_Ûeè~∆ ø±s¡ Áø£e÷\ô|’ ∫Á‘ê\≈£î á dü+düú ªªH√ nu…®ø£åHé dü]º|òæ¬øŸµµC≤Ø #˚dæq <ä]$T˝≤ dæìe÷ Vü‰fi¯fl˝À Á|ü<ä]Ù+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ ø√dü+ 5 yêsêÔ ∫Á‘ê\qT, 20 &Ü≈£î´yÓT+≥Ø ∫Á‘ê\qTì]à+∫+~.
M&çjÓ÷ ∫Á‘ê\T, øÏ«ø°ÿdt ìsêàD+Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T |üs¡TdüTÔqï $$<Ûä ø±s¡ Áø£e÷\T, |ü<∏äø±\qT Á|üC≤ Á|üjÓ÷»Hês¡ú+
Á|ü#ês¡+ #˚j·T&ÜìøÏ á dü+düú M&çjÓ÷ |òæ\Tà\T, M&çjÓ÷ øÏ«ø°ÿdt ì]àk˛Ô+~. á dü+düú ª24>∑+≥\÷ $<äT´‘Y düs¡|òüsêµ, ªm ºj·÷sY uÛÑs√kÕµ, ªm ºj·÷sY Äs√>∑ ùdeµ\ô|’ 3 M&çjÓ÷ øÏ«ø°ÿdts¡÷bı+~+∫+~.
]ø±s¡T¶ #˚j·Tã&çq Ä&çjÓ÷ ø±´ôd≥T¢ eT]j·TT dæ.&ç.\Tá dü+düú ª»qàuÛÑ÷$T`e÷ePs¡Tµ ø±s¡ Áø£eT+ ø√dü+ eT]j·TT >√<ëe] |ü⁄wüÿsê\≈£î
bÕ≥\ ø±´ôd¢qT s¡÷bı+~+∫+~.
ø£<∏ë ∫Á‘ê\≈£î sêsTTrsêh+˝Àì ‘Ó\T>∑T #·\q∫Á‘· ìsêà‘·\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·T≥¬ø’ Á|üuÛÑT‘·«+ q>∑<äT sêsTTr,
$H√<ä|ü⁄ |üqTï˝À sêsTTr eT]j·TT dü&É*+|ü⁄\T ø£*ŒdüTÔ+~.
29
dü+düú e<ä› qyÓ÷<äT #düTø=ì $&ÉT<ä …’q ‘·≈£îÿe ã&Ó®Ÿ ñ‘·ÔeT dæìe÷\≈£î s¡÷.10 \ø£å\y˚Ts¡≈£î q>∑<äT Áb˛‘ê‡Vü≤ø±ìøÏ ns¡ΩyÓTÆq$>± >∑T]ÔkÕÔs¡T. nsTT‘˚ Á|üuÛÑT‘·«+ ìj·T$T+∫q ˇø£ø£$T° Ç˝≤+Ï dæìe÷\qT ñ‘·ÔeT ∫Á‘ê\T>± ìs¡ísTT+#ê*‡ ñ+≥T+~.
sêh+˝À ì]à+∫q u≤\\ #·\q ∫Á‘ê\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ s¡÷.35 \ø£å\ es¡≈£îÁb˛‘ê‡Vü≤ø±\qT n+~k Ô+~.
ñ|üø±s¡ y˚‘·Hê\T eT]j·TT Ä]úø£ düVü‰j·T+|òæ*+ n+&é f…*$»Hé ÇHédæº≥÷´Ÿ Ä|òt Ç+&çj·÷, |üPDÒ eT]j·TT #ÓHÓ ’ï\˝À #·\q∫Á‘·
ìsêàD≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q ø√s¡T‡qT nuÛÑ´dædüTÔqï eTq sêÁcÕºìøÏ #Ó+~q $<ë´s¡Tú\qTÁb˛‘·‡Væ≤+#+<äT≈£î Á|ü‹ $<ë´]úøÏ dü+e‘·‡sêìøÏ s¡÷. 10,000 ñ|üø±s¡ y‘·Hê\qT n+~düTÔqï~.
q+~ nyês¡T¶\T2015e dü+e‘·‡s¡eTT es¡≈£î dü+ã+~Û+∫q ñ‘·ÔeT Hê≥ø±\≈£î q+~ nyês¡T¶\qT
ãVüAø£]+#·&É+ »]–+~.
Hê≥ø£ düe÷C≤\≈£î Ä]úø£ düVü‰j·T+Hê≥ø£ düe÷C≤\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#+<äT≈£î nyês¡T¶\T ¬>\T#·T≈£îqï Hê≥ø±\qT sêh+˝Àì
$$<Ûä ÁbÕ+‘ê\˝À, Ç‘·s¡ sêÁcÕº\˝À á dü+düú Á|ü<ä]Ù+|ü#˚k Ô+~. Ç+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆqÄ]úø£ düVü‰j·÷ìï n+~k Ô+~.
2016`17 dü+e‘·‡s¡ ø±s¡ Áø£e÷\T2016`17 dü+e‘·‡s¡+˝À á ø±s=ŒπswüHé 25 \|òüTT ∫Á‘ê\T s¡÷bı+~+#˚+<äT≈£î
Á|ü‹bÕ~+∫+~. Ç+‘˚>±ø£, Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\ Á|ü#ês¡ ì$T‘·Ô+ 4 M&çjÓ÷ ∫Á‘ê\qT, 20M&çjÓ÷ øÏ«ø°dt ‘·j·÷s¡T#˚dæ Á|ü»\ Á|üjÓ÷»Hês¡ú+ yêÏì $$<Ûä Ï.$. #Ûêq˝Ÿ‡˝À Á|ükÕs¡+#˚j·TT≥≈£î Á|ü‹bÕ~+#·&ÉyÓTÆq~.
q+~ nyês¡T¶\T
2012, 2013 dü+e‘·‡sê\≈£î dü+ã+~Û+∫ q+~ #·\q ∫Á‘· nyês¡T¶\qT eT]j·TTq+~ Ï.$. nyês¡T¶\qT ãVüAø£]+#ê\ì Á|ü‹bÕ~+#·&ÉyÓTÆq~.
30
2) Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ Áô|dt nø±&ÉMTe]ÿ+>¥ »s¡ï*düTº\ eè‹Ô HÓ’|ü⁄D≤´ìï, |üì kÕeTsêú ìï ô|+#·&É+, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À »s¡ï*»+
s¡+>∑+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï |ü]XÀ<Ûäq\qT Áb˛‘·‡Væ≤+∫ düeTq«j·T|üs¡#·&É+ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Áô|dtnø±&ÉMT eTTK´ ñ<›X´+. Á>±MTD $ Òø£s¡T\≈£î |ü⁄qXÃs¡D ‘·s¡>∑‘·T\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ nø±&ÉMTÁ|ü<Ûëq ø±s¡ ø£ ≤bÕ˝À¢ ˇø£Ï. |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D, yÓ÷H√Á>±|òt‡, n<Ûä j·Tq |üÁ‘ê\ Á|ü#·Ts¡D‘·~‘·s¡ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT ≈£L&Ü Áô|dt nø±&ÉMT ìs¡«Væ≤düTÔqï~. |üÁ‹ø£\T, m\Áø±ºìø MT&çj·÷˝À‘êC≤ |ü]D≤e÷\T, kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ >∑T]+∫, »s¡ï*»+˝À n<ÛäTHê‘·q <Û√s¡DT\qT >∑T]+∫,»s¡ï*düTº\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ ≈£L&Ü nø±&ÉMT \øå±´\˝À e⁄HêïsTT.
Ç+<äT≈£î nqT>∑TD+>± Áô|dt nø±&ÉMT »s¡ï*düTº\ ø√dü+ •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T, #·sêÃ>√wüߺ\T,dü<ädüT‡\T, bò À Á|ü<äs¡Ùq\T ìs¡«Væ≤düTÔ+~. Á|ü<Ûëq+>± Á>±MTD $ Òø£s¡T\qT <äèwæº Àô|≥Tº≈£îì, bÕÁ‹πøj·T $\Te\qT yÓTs¡T>∑T|ü]# |ü\T ø±s¡ Áø£e÷\T Áô|dt nø±&ÉMT #|ü&ÉT‘·T+~.
2016`17 dü+e‘·‡s¡ ø±s¡ Áø£e÷\T
Á>±MTD $ Òø£s¡T\T eè‹Ôj·T+<äT ‘·eT HÓ’|ü⁄D≤´ìï ô|+bı+~+#·Tø=qT≥≈£î kÂø£sê´s¡ú+>±Áô|dt nø±&ÉMT |ü⁄qX¯Ã¤s¡D ‘·s¡>∑‘·T\T/ •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\qT ìs¡«Væ≤+#ê\ì Á|ü‹bÕ~+#·&É+»]–+~. n<˚$<Ûä+>± »s¡ï*düTº\T düø±\+˝À yês¡Ô\qT õ˝≤¢ πø+Á<ë\˝Àì yê] Á|ü#·Ts¡Dπø+Á<ë\≈£î |ü+|æ+#·T≥≈£î ø£+|üP´≥sY, Ç+≥sYHÓŸ, á`yÓTsTT˝Ÿ eT]j·TT k˛wü Ÿ MT&çj·÷yê&Éø£+ >∑T]+∫ •ø£åD Çe«&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.
»s¡ï*düTº\T, |ü]XÀ<Ûä≈£î\T, $<ë´s¡T∆\ kÂø£sê´s¡ú+ ÁbÕNq ~q|üÁ‹ø£\T eT]j·TT|”]j·÷&çø£ Ÿ‡qT &çõf…ÆCÒwüHé ø=qkÕ–+#ê\ì Á|ü‹bÕ~+#·&ÉyÓTÆq~.
&܈ˆ |ü …¢ s¡|òüTTHê<∏ä¬s&ç¶düe÷#ês¡ bÂs¡ dü+ã+<Ûë\T, düe÷#ês¡ kÕ+πø‹ø£ eT]j·TT ø£eT÷´ìπøwüqT¢,
‘Ó\T>∑T uÛ≤wü, dü+düÿè‹, Á|üyêkÕ+Á<ÛäT\ dü+ã+<Ûë\T, kÕ~Ûø±]‘·eT]j·TT n\Œdü+U≤´ø£ esêZ\ dü+πøåeT+, kÕ~Ûø±]‘· XÊU≤e÷‘·T´\T
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+, ôV’≤<äsêu≤<é
31