chicago guides to writing, editing and publishing · 2 chicago guides to writing, editing and...

618
1

Upload: others

Post on 01-Sep-2019

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

1

Page 2: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

2

Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard S. Becker Writing for Social Scientists Howard S. Becker Permissions, A Survival Guide: Blunt Talk about Art as intellecual Property Susan M. Biestein The Craft of Translation John Biguenet and Rainer Schulte, editors The Craft of Research Wayne C. Booth, Gregory G. Colomb, and Joseph M. Williams Glossary of Typesetting Terms Richard Eckersley, Richard Angstadt, Charles M. Ellerston, Richard Hendel, Naomi B. Pascal, and Anita Walker Scott Writing Ethnographic Fieldnotes Robert M. Emerson, Rachel I. Fretz, and Linda L. Shaw Legal Writing in Plain English Bryan A. Garner From Dissertation to Book William Germano Getting it Published William Germano A Poet’s Guide to Poetry Mary Kinzie The Chicago Guide to Collaborative Ethnography Luke Eric Lassiter Doing Honest Work in College Charles Lipson How to Write a BA Thesis Charles Lipson Cite Right Charles Lipson The Chicago Guide to Writing about Multivariate Analysis Jane E. Miller The Chicago Guide to Writing about Numbers Jane E. Miller Mapping It Out Mark Monmonier The Chicago Guide to Communicating Science

Page 3: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

3

Scott L. Montgomery Indexing Books Nancy C. Mulvany Getting into Print Walter W. Powell Tales of the Field John Van Maanen Style Joseph M. Williams A Handbook of Biological Illustration Frances W. Zwiefel

Page 4: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

4

saxelmZRvanelo referatebis, Tezisebis da disertaciebis

avtorebisaTvis

“Cikagos stili” studentebisa da mkvlevrebisaTvis meSvide gamocema qeiT l. Turabiani gadamuSavebulia uein s. buTis, gregori j. kolomis, jozef m. uiliamsis, da q. Cikagos universitetis gamomcemlobis mier

ამ მასალის მომზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის კეთილი ნებითა და აშშ საერთაშორისო

განვითარების სააგენტოს მხარდაჭერით. მასალის შინაარსზე პასუხისმგებელია კემონიკს ინთერნეშენალი ინკ. და

ლოს ანჯელესის უნივერსიტეტი კალიფორნიაში, და იგი არ წარმოადგენს აშშ საერთაშორისო განვითარების

სააგენტოსა ან აშშ მთავრობის აზრს. ეს მასალა ითარგმნა და დაიბეჭდა აშშ საერთაშორისო განვითარების

სააგენტოს განათლების მართვის პროექტის ფარგლებში, რომელიც ხორციელდება საქართველოს განათლების და

მეცნიერების სამინისტროსა და ილია ჭავჭავაძის სახელმწიფო უნივერსიტეტთან ერთად.

Page 5: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

5

am wignis zogierTi nawili adaptirebulia `kvlevis xelovnebis” meore redaqciis mixedviT, romlis avtorebi arian uein s. buTi, gregori j. kolomi, da jozef m. uiliamsi, ©1995, 2003 Cikagos universiteti; da `Cikagos stilis saxelmZRvanelos” me-15 redaqciis mixedviT, ©1982, 1993, 2003 Cikagos universiteti. q. Cikagos universitetis gamomcemloba, q. Cikago 60637 S.p.s. Cikagos universitetis gamomcemloba, q. londoni ©2007 Cikagos universiteti yvela ufleba daculia. gamocemulia 2007 wels dabeWdilia amerikis SeerTebul StatebSi 18 17 16 15 14 13 12 11 10 09 4 5 6 7 8 9 ISBN-13: 978-0-226-82336-2 (cloth) ISBN-13: 978-0-226-82337-9 (paper) ISBN-10: 0-226-82336-9 (cloth) ISBN-10: 0-226-82337-7 (paper) kongresis biblioTekis gamocemebis monacemebis katalogizacia qeiT l. Turabiani `saxelmZRvanelo referatebis, Tezisebis da disertaciebis avtorebisaTvis”: `Cikagos stili” studentebisa da mkvlevarebisaTvis/qeiT l. Turabiani; redaqtirebulia uein s. buTis, gregori j. kolomis, jozef m. uiliamsis, da Cikagos universitetis gamomcemlobis saredaqcio koilegiis mier – meSvide redaqcia. ~am wignis zogierTi nawili adaptirebulia `kvlevis xelovnebis” meore redaqciis mixedviT, romlis avtorebi arian uein s. buTi, gregori j. kolomi, da jozef m. uiliamsi, ©1995, 2003 Cikagos universiteti; da `Cikagos stilis saxelmZRvanelos”, me-15 redaqciis mixedviT, ©1982, 1993, 2003 Cikagos universiteti.” moicavs bibliografias da saZiebels

ISBN-13: 978-0-226-82336-2 (cloth: alk. paper) ISBN-13: 978-0-226-82337-9 (pbk.: alk. paper) ISBN-10: 0-226-82336-9 (cloth: alk. paper) ISBN-10: 0-226-82337-7 (pbk.: alk. paper)

1. disertaciebi, samecniero naSromebi – gzamkvlevebi, saxelmZRvaneloebi, da a.S. 2. samecniero naSromebis wera -- gzamkvlevebi, saxelmZRvaneloebi da a.S. I. nawili

LB2369.T8 2007 808.02—dc22 2006025443

Page 6: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

6

wignis pirvel qarTulenovan gamocemaze muSaobdnen: gamocemis redaqtorebi: nino CubiniZe [email protected] medea kakaCia [email protected] mTargmnelebi: ana adamia

marine TavyeliSvili

[email protected]

irina kvaxaZe

[email protected]

Targmanis redatori:

[email protected]

Sinaarsis redaqtori: naTia andRulaZe [email protected]

grafikuli dizaini da formatireba:

giorgi aleqsiZe [email protected]

nino esebua [email protected]

Page 7: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

7

sarCevi

SeniSvna studentebisTvis ............................................................................................................... 15

winasityvaoba ......................................................................................................................................... 16

winaTqma ................................................................................................................................................... 19

nawili pirveli .................................................................................................................................... 21

kvleva da wera ..................................................................................................................................... 21

dagegmvidan Seqmnamde ........................................................................................................................ 21

1 ra aris kvleva da ras fiqroben mkvlevarebi mis Sesaxeb .......................................... 24

1.1 ras fiqroben mkvlevrebi kvlevis miznebze? ................................................................ 25

1.2 sami saxis SekiTxva, romlebsac mkvlevrebi svamen ............................................. 26

2 sakiTxidan SekiTxvaze da SekiTxvidan samuSao hipoTezaze gadasvla .................. 30

2.1 ipoveT SekiTxva sakvlev TemaSi ........................................................................................ 31

2.2 warmoadgineT ramdenime samuSao pasuxi ........................................................................ 37

2.3 aageT `angariSis dafa”, romlis daxmarebiTac dagegmavT da warmarTavT

muSaobas .............................................................................................................................................. 40

2.4 weraze momuSave mxardamWeri gundis Camoyalibeba .................................................. 42

3. sasargeblo wyaroebis moZieba ................................................................................................. 44

3.1 gansazRvreT, ra saxis wyaroebis gamoyenebas moelis Tqvengan mkiTxveli ... 45

3.2 gamoyenebuli wyaroebi CawereT srulad, zustad da miRebuli wesebis

Tanaxmad ............................................................................................................................................... 48

3.3 eZebeT wyaroebi regularulad .......................................................................................... 50

3.5 sxva resursebis gamoyeneba, garda standartuli saxis wyaroebisa ................. 58

4. wyaroebis gaazreba ........................................................................................................................ 59

Page 8: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

8

4.1 Tavdapirvlead waikiTxeT miukerZoeblad Tqveni wyaro, raTa gaigoT,

Semdeg ki – kritikulad, raTa safuZvlianad gaiazroT da SeafasoT igi ......... 60

4.2 sistematurad gaakeTeT Canawerebi ................................................................................... 64

4.3 gaakeTeT gamosadegi Canawerebi ......................................................................................... 67

4.4 wereT kiTxvis paralelurad .............................................................................................. 70

4.5 SeafaseT Tqveni progresi .................................................................................................... 71

4.6 daZlieT procesisTvis Cveuli panikis Setevebi ........................................................ 73

5. argumentis dagegmva ...................................................................................................................... 74

5.1 ra aris da ra ar aris kvlevis argumenti ................................................................... 75

5.2 aageT argumenti mkiTxvelis SekiTxvebze gacemuli pasuxebis garSemo ......... 76

5.3 aqcieT samuSao hipoTeza debulebad .............................................................................. 77

5.4 SekribeT argumentis elementebi ....................................................................................... 77

5.5 ganasxvaveT faqtebze dafuZnebuli argumentebi ganmartebiT msjelobaze

dafuZnebuli argumentebisgan ................................................................................................... 88

5.6 argumentis Sekvra .................................................................................................................... 89

6. Savi naweris pirveli variantis dagegmva ........................................................................... 91

6.1 moerideT gamousadegari gegmebis gamoyenebas ............................................................ 92

6.2 SeqmeniT gegma, romelic pasuxobs mkiTxvelis saWiroebebs ................................ 93

6.3 SeinaxeT darCenili masala ............................................................................................... 106

7 naSromis Savi naweris Seqmna ................................................................................................... 107

7.1 SearCieT weris maqsimalurad mosaxerxebeli gza .................................................. 108

7.2 gamoimuSaveT Sedegiani Savi naweris Seqmnis Cveva ................................................. 109

7.3 gamoiyeneT saorientacio terminebi, rom SeinarCunoT swori kursi ............. 110

7.4 saTanadod moiyvaneT citatebi, gaakeTeT perifrazi da reziume .................... 110

7.5 teqstSi CarTeT citatebi ................................................................................................... 112

Page 9: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

9

7.6. gonivrulad gamoiyeneT sqolioebi, gverdoblivi SeniSnvebi da damatebiTi

ganmartebebi ..................................................................................................................................... 114

7.7 wardgenamde ganmarteT kompleqsuri an detaluri faqtobrivi

mtkicebuleba ................................................................................................................................... 115

7.8 gaiTvaliswineT SesaZlo moulodnelobebi ............................................................... 116

7.9 Tavi daicaviT uneblie plagiatisgan ........................................................................... 117

7.10 moerideT arasaTanado daxmarebis miRebas ............................................................... 123

7.11 gadalaxeT saqmis qronikulad gadadebis etapi da SemoqmedebiTi Cixi ..... 124

8 faqtebis warmodgena cxrilebis da suraTebis saxiT ................................................. 126

8.1 sityvebiT da grafikulad azris gadmocemas Soris arCevanis gakeTeba ...... 127

8.2 yvelaze efeqturi grafikuli gamosaxulebis SerCeva .......................................... 128

8.3 cxrilebis da suraTebis modelebis Seqmna ............................................................... 129

8.4 waradgineT monacemebi eTikurad .................................................................................... 139

9 Savi naweris gadamuSaveba ......................................................................................................... 145

9.1 SeamowmeT Sesavali, daskvna da debuleba .................................................................. 146

9.2 darwmundiT, rom naSromis ZiriTadi nawili Tanmimdevrulia ......................... 146

9.3 SeamowmeT abzacebi ................................................................................................................ 148

9.4 ramdenime dRis Semdeg gadaxedeT samuSao variants, Semdeg gaakeTeT

perifrazi ......................................................................................................................................... 148

10. Sesavlis da daskvnis saboloo variantis SemuSaveba .............................................. 150

10.1 SeimuSaveT Sesavlis saboloo varianti .................................................................... 151

10.2 SeqmeniT daskvnis saboloo samuSao varianti ........................................................ 156

10.3 saTuri dawereT bolos ..................................................................................................... 156

11 winadadebebis damuSaveba ......................................................................................................... 158

11.1 gaakeTeT aqcenti winadadebis pirvel Svid an rva sityvaze ............................ 159

11.2 gaaanalizeT wakiTxuli masala ..................................................................................... 173

Page 10: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

10

11.3 SearCieT swori sityva ........................................................................................................ 174

11.4 gaaSalaSineT ........................................................................................................................... 175

11.5 daasruleT da amobeWdeT ................................................................................................ 176

12 Sefasebuli Txzulebis Sesaxeb gamoTqmuli komentarebis gaTvaliswineba ... 178

12.1 moZebneT zogadi principebi konkretul komentarebSi ....................................... 178

12.2 gaesaubreT xelmZRvanels ................................................................................................. 179

13 kvlevis wardgena sxvadasxva formiT ................................................................................ 181

13.1 dagegmeT zepiri moxseneba ................................................................................................ 182

13.2 moamzadeT Tqveni prezentacia ........................................................................................ 183

13.3 dagegmeT stendze warmodgenili moxseneba .............................................................. 187

13.4 dagegmeT sakonferencio SeTavazeba ............................................................................ 188

14 kvlevis arsis Sesaxeb ............................................................................................................... 190

nawili meore ....................................................................................................................................... 192

wyaroebis miTiTeba .......................................................................................................................... 192

15. zogadi Sesavali wyaros damowmebis wesebis Sesaxeb ................................................ 192

15.1 ratom mivuTiTebT gamoyenebul literaturas ........................................................ 192

15.2 wyaros miTiTebasTan dakavSirebuli moTxovnebi .................................................. 193

15.3 wyaros miTiTebis ori stili .......................................................................................... 195

15.4 eleqtronuli wyaroebis damowmeba .............................................................................. 197

15.5 wyaros miTiTebis momzadeba ............................................................................................ 199

15.6 miTiTebis programebis Sesaxeb ....................................................................................... 200

16 sqolioSi miTiTebis stili: ................................................................................................... 201

16.1.1 elementebis Tanmimdevroba ................................................................................................. 201

16.1.3 mTavruli asoebis gamoyeneba ............................................................................................ 201

16.1.5 ricxvebi ...................................................................................................................................... 201

Page 11: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

11

16.1.7 abzacis Seweva .......................................................................................................................... 201

16.2.1 bibliografiebis saxeebi .................................................................................................... 201

16.2.3 wyaroebi, romelTa gamotoveba SeiZleba .................................................................... 201

16.3.3 SeniSvnebis danomvra ............................................................................................................. 201

16.3.5 kompleqsuri SeniSvnebi ....................................................................................................... 201

16.4.1 Semoklebuli SeniSvnebi ...................................................................................................... 201

16.4.3 frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi ...................................................................................... 201

S: 8. qrononi, bunebis megapolisi, 383. .................................................................................... 202

16.1 standartuli sistemebi ...................................................................................................... 203

naxati 16.1 SeniSvnebis da bibliografiis muxlebis nimuSebi ................................. 203

16.1.1 elementebis Tanmimdevroba ................................................................................................ 208

16.1.2 punqtuacia ................................................................................................................................. 209

16.1.4 saTaurebis gaformeba .......................................................................................................... 209

16.1.6 abreviaturebi ........................................................................................................................... 210

16.2 bibliografiebi ..................................................................................................................... 210

16.2.1 bibliografiis saxeebi ........................................................................................................ 210

16.2.2 muxlebis dalageba ................................................................................................................ 212

16.3 SeniSvnebi .................................................................................................................................. 216

16.3.2 SeniSvnebis miTiTeba teqstSi ........................................................................................... 217

16.3.4 SeniSvnebis daformateba ..................................................................................................... 218

16.4 mokle formebi SeniSvnebisTvis ..................................................................................... 221

SeniSvnebi mxolod saTauris miTiTebiT ............................................................................... 225

6.4.3 frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi ........................................................................................ 226

17 sqolioSi miTiTebis stili: specifikuri saxis wyaroebis miTiTeba ................. 230

17.1 wignebi ........................................................................................................................................ 233

Page 12: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

12

17.2 saJurnalo statiebi ............................................................................................................ 262

17.3 popularuli Jurnalebis statiebi ............................................................................... 269

17.4 sagazeTo statiebi ................................................................................................................ 271

17.5 damatebiTi tipis gamoqveynebuli wyaroebi .............................................................. 274

17.6 gamouqveynebeli wyaroebi ................................................................................................. 282

17.7 araoficialurad gamoqveynebuli eleqtronuli wyaroebi ............................... 288

17.8 vizualuri da saSemsruleblo xelovnebis wyaroebi ......................................... 291

17.9 sajaro dokumentebi ............................................................................................................ 300

17.10 erTi wyaro, miTiTebuli meoreSi ................................................................................ 316

18 teqstobrivi miTiTebis stili: .............................................................................................. 318

18.1 standartuli modelebi ..................................................................................................... 319

18.2 bibliografia ......................................................................................................................... 323

18.3 teqstobrivi miTiTebebi ..................................................................................................... 325

19. teqstobrivi miTitebis stili: specifikuri tipis wyaroebis miTiTeba ...... 328

19.1 wignebi .................................................................................................................................... 331

19.2 samecniero Jurnalebis statiebi ............................................................................... 353

19.3 popularuli Jurnalebis statiebi ........................................................................... 359

19.4 sagazeTo statiebi ............................................................................................................ 360

19.5 arsebobs ramdenime damatebiTi tipis gamoqveynebuli masala, romelic

iTvaliswinebs specialur moTxovnebs maTi miTiTebisas. ........................................... 363

19.6 gamouqveynebeli wyaroebi .............................................................................................. 370

19.7 araoficialurad gamoqveynebuli eleqtronuli wyaroebi ............................ 375

19.8 vizualuri da saSemsruleblo xelovnebis wyaroebi ..................................... 377

19.9 sajaro dokumentebi ......................................................................................................... 386

19.10 erT wyaroSi miTiTebuli meore wyaro ............................................................... 401

Page 13: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

13

nawili III .............................................................................................................................................. 403

stili ..................................................................................................................................................... 403

20 orTografia (marTlwera) .................................................................................................. 403

20.1 mravlobiTi ricxvi .......................................................................................................... 405

20.2 kuTvnilebiTi brunva ........................................................................................................ 407

20.3 Sedgenili da prefiqsebiT warmoebuli sityvebi ............................................... 410

20.4 striqonis gadatana .......................................................................................................... 417

21 punqtuacia ................................................................................................................................ 420

21.1 wertili ................................................................................................................................. 421

21.2 mZime ......................................................................................................................................... 422

21.3 wertil-mZime ........................................................................................................................ 428

21.4 ori wertili ....................................................................................................................... 430

21.5 kiTxvis niSani ..................................................................................................................... 431

21.6 Zaxilis niSani .................................................................................................................... 432

21.7 defisi da tire .................................................................................................................. 432

21.8 frCxilebi da kvadratuli frCxilebi ................................................................... 434

21.9 daxrilixazebi .................................................................................................................... 435

21.10 brWyalebi .......................................................................................................................... 435

21.11 mravaljeradi sasveni niSnebi ................................................................................. 436

22. saxelebi, specialuri terminebi da naSromebis saTaurebi .............................. 439

22.1 saxelebi ................................................................................................................................ 440

22.2 specialuri terminebi ..................................................................................................... 445

22.3 naSromebis saTaurebi ...................................................................................................... 447

23. ricxvebi ..................................................................................................................................... 454

23.1 sityvebi Tu ricxvebi? ..................................................................................................... 455

Page 14: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

14

23.2 ricxvebis mravlobiTi forma da punqtuacia ...................................................... 463

23.3 TariRTa sistemebi ............................................................................................................ 466

23.4 teqstis gareT gamoyenebuli ricxvebi .................................................................... 468

24. abreviaturebi .......................................................................................................................... 472

24.1 zogadi principebi ............................................................................................................ 473

24.2 saxelebi da saxelwodebebi, titulebi .................................................................. 476

24.3 geografiuli terminebi .................................................................................................. 481

24.4 dro da TariRebi .............................................................................................................. 484

24.5 sazomi erTeulebi ................................................................................................................ 485

24.6 biblia da misi wignebi ............................................................................................... 486

24.7 abreviaturebi miTiTebebSi da sxva samecniero konteqstSi ......................... 490

25. citirebebi ................................................................................................................................ 494

25.1 zusti citireba da plagiatis Tavidan acileba ................................................ 495

25.2 citatebis CarTva teqstSi ............................................................................................ 495

25.3 citatebis Secvla ............................................................................................................. 501

26. cxrilebi da suraTebi ....................................................................................................... 511

26.1 zogadi wesebi ..................................................................................................................... 513

26.2 cxrilebi ............................................................................................................................... 516

26.3 suraTebi ................................................................................................................................ 527

danarTi naSromis formati da misi Cabareba ....................................................................... 532

a.1 formatTan dakavSirebuli zogadi moTxovnebi ........................................................ 533

a.2 formatTan dakavSirebuli specifikuri moTxovnebi ............................................. 538

a.3. Cabarebis moTxovnebi ................................................................................................................ 566

cxrilebis da diagramebis danarTi ......................................................................................... 573

ბიბლიოგრაფია ...................................................................................................................................... 591

Page 15: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

15

SeniSvna studentebisTvis

es aris wignis, `saxelmZRvanelo samecniero statiebis, dasdiplomo namuSevrebis da disertaciebis avtorebisTvis” meSvide redaqcia. studentebis ukve ramdenime Taoba iyenebs am saxelmZRvanelos kvlevis, werisa da TavianTi naSromebis warsadgenad. yvelaze erTguli momxmarebeli wigns moixseniebs `Turabianis” saxeliT. Turabiani aris Tavdapirveli avtori wignisa `saxelmZRvanelo avtorTaTvis”. es wigni avtoritetuli wyaroa ,,Cikagos stiliT” dainteresebuli studentebisTvis. Tu referatze muSaobT, SesaZloa, gamoyenebuli literaturis damowmeba, aseve, mTavruli asoebis da abreviaturebis gamoyeneba `Cikagos stiliT” mogTxovon. `Cikagos stili” farTod gamoiyeneba studentebis mier yvela disciplinaSi. wyaros damowmebisTvis SegiZliaT, gamoiyenoT Cikagos mier rekomendebuli ori stilidan erT-erTi. humanitarul mecnierebebSi da zogierT socialur mecnierebaSi, savaraudod, gamoiyenebT sqolioSi miTiTEbis stils, xolo sabunebismetyvelo da fizikur mecnierebebSi (da zogierT socialur mecnierebaSi) SeiZleba, gamoiyenoT e.w. teqstorbrivi miTiTebis – avtori, TariRi - stili. wignSi `saxelmZRvanelo avtorebisTvis” ganmartebulia orive stili da naCvenebia, rogor gamoiyeneba TiToeuli maTgani. `Cikagos stilis” Sesaxeb amomwuravi informaciis garda, mocemul, meSvide redaqciaSi damatebulia axali nawili, romlis avtorebic arian: uein s. buTi, gregori j. kolomi da jozef m. uiliamsi. aRniSnul nawilSi ganxilulia kvlevis da weris procesis yoveli nabiji. aseve, mocemulia praqtikuli rCevebi, romlebic dagexmarebaT swori SekiTxvebis CamoyalibebaSi, kritikulad kiTxvaSi, argumentebis SemuSavebasa da namuSevris Sav versiaSi cvlilebebis SetanaSi.

Page 16: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

16

winasityvaoba

Tanamedrove universitetebSi studentebi, romlebic weren sakurso,

sadiplomo da sadisertacio naSromebs, muSaoben eleqtronuli teqnologiebis gamoyenebiT, rac warmoudgeneli iyo 1937 wels, rodesac qeiT l. Turabianma, Cikagos universitetis disertaciebis mdivanma, Seqmna saxelmZRvanelo principebis krebuli studenti avtorebisTvis. internet-resursebis xelmisawvdomobam da teqstebis redaqtirebis programebma Secvala studentebis mier kvlevis warmoebisa da Sedegebis wardgenis meTodebi. magram am teqnologiebs ar Seucvlia avtoris ZiriTadi amocana: kargad dagegmili kvlevis Catareba, Sedegebis mkafiod da akuratulad aRwera da, amavdroulad, naSromebSi wyaroebis miTiTebis, stilisa da formatis akademiuri standartebis dacva. Turabianis mier 1937 wels gamocemul krebulSi mocemuli iyo saxelmZRvanelo principebi, romlebic `stilis saxelmZRvanelos” meaTe redaqciaSia warmodgenili. esaa ukve klasikuri resursi avtorebisa da redaqtorebisTvis, romelic gamocemulia Cikagos universitetis gamomcemlobis mier. gamomcemlobam Turabianis krebulis gavrceleba 1947 wels daiwyo da naSromi pirvelad wignis saxiT 1955 wels gamosca saTauriT `saxelmZRvanelo sakurso, sadiplomo da sadisertacio naSromebis avtorebisTvis”. Turabianma naSroms kidev orjer gaukeTa redaqtireba da ganaaxla is, raTa daekmayofilebina studentebis moTxovnilebebi da aesaxa uaxlesi rekomendaciebi `stilis saxelmZRvanelodan”. amasobaSi mTel qveyanaSi Turabianis wigni studentebisTvis standartuli saxelmZRvanelo gaxda universitetebisa da kolejebis yvela doneze. Turabiani 1987 wels, wignis mexuTe redaqciis gamocemidan ramdenime Tvis Semdeg, oTxmocdaToTxmeti wlis asakSi gardaicvala. am redaqciis iseve, rogorc meeqvse (1996) redaqciis gadamuSavebisTvis gamomcemlobam saredaqcio kolegia moiwvia. mocemul, meSvide redaqciaSi uein s. buTma, gregori j. kolomma da jozef m. uiliamsma ganavrces wignis masStabebi. axali I nawili, `kvleva da wera: dagegmvidan Seqmnamde”, adaptirebulia maTi `kvlevis xelovnebis” mixedviT (Cikagos universitetis gamomcemloba, Cikago, 2003w.). am nawilSi warmodgenilia kvlevis procesis warmarTvisa da kvlevis angariSebis momzadebis detaluri instruqciebi; es Tema aqamde ar yofila CarTuli am saxelmZRvaneloSi. Tumca, igi gamoyenebuli literaturis miTiTebis, weris stilisa da naSromebis momzadebis teqnikuri sakiTxebis ganuyofeli nawilia. ganxilul Temebs Sorisaa kvlevis xasiaTi, wyaroebis moZieba da maTze muSaoba, Canawerebis gakeTeba, argumentis Camoyalibeba, samuSao variantis momzadeba-redaqtireba da faqtebis warmodgena cxrilebisa da cifrebis saxiT. agreTve, aqvea ganxiluli kvlevis alternatiul forumebze warmodgenis gzebi. am nawilSi avtorebi uSualo, kolegiuri toniT weren, raTa mkiTxveli daaintereson am kompleqsuri sakiTxiT. misi wakiTxva sasargeblo iqneba im studentebisTvis, romlebic kvleviT proeqtebs yvela doneze axorcieleben, samecniero naSromebze momuSave mkvlevarebs ki SeuZliaT gamotovon I-IV Tavebi.

Page 17: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

17

wignis danarCen nawilSi ganxilulia igive sakiTxebi, romlebic wina redaqciebSi iyo warmodgenili. Tumca, wigni mniSvnelovnad aris Secvlili da asaxavs `Cikagos stilis” saxelmZRvanelos me-15 redaqciaSi (2003) warmodgenil rekomendaciebs. es rekomendaciebi iTvaliswinebs zegavlenas, romelsac Tanamedrove teqnologiebi axdens studentis mier naSromze muSaobis yvela aspeqtze. aseve, warmodgenilia ganaxlebuli magaliTebi da saxelmZRvanelo ufro martivad wasakiTxi da metad praqtikulia. kvlevis processa da saTanado miTiTebis formebs Soris mWidro urTierTkavSiria. swored amitom, `gamoyenebuli literaturis miTiTeba” saxelmZRvanelos meore nawilis saxiT aris warmodgenili. am nawilSi, me-15 TavSi mimoxilulia samecniero wyaroebis damowmeba, aseve, misi kavSiri ara mxolod sanimuSo kvleviT aramed kvlevis eTikasTanac. studentebi, romlebic gamoyenebuli literaturis damowmebisTvis sqolioSi miTiTebis stils (romelic damaxasiaTebelia humanitaruli da zogierTi socialuri mecnierebisTvis) iyeneben, Semdgom unda gaecnon me-16 Tavs, sadac ganxilulia gamoyenebuli literaturis damowmebis ZiriTadi formebi. xolo me-17 TavSi SegiZliaT, ixiloT mTeli rigi wyaroebis magaliTebi. studentebi, romlebic iyeneben teqstobrivi miTiTebis stils (damaxasiaTebelia socialuri mecnierebebis umetesobisa da sabunebismetyvelo-fizikuri mecnierebebisTvis), igive saxis informacias me-18 da me-19 TavebSi ixilaven. aRniSnul TavebSi mocemulia ganaxlebuli magaliTebi internet da sxva eleqtronuli wyaroebis miTiTebaze. mesame nawilSi, romlis saTauria `stili”, ganxilulia sakiTxebi, romlebic saxelmZRvanelos wina gamocemebis pirvel naxevarSi iyo warmodgenili. marTlwera da punqtuacia gayofilia cal-calke Tavebad, ise, rogorc Tavebi, romlebic Seexeba cifrebsa da abreviaturebs. gavrcobilia Tavi, romelSic ganxilulia saxelebi, specialuri terminebi da naSromebis saTaurebi. am nawilis bolo or TavSi ganxilulia citatebis da grafikuli gamosaxulebebis (cxrilebi da diagramebi) gamoyenebasTan dakavSirebuli teqnikuri sakiTxebi, romlebic pirvel nawilSi ritorikuli TvalsazrisiT aris moxseniebuli. naSromebis avtor studentebs SeuZliaT, mTlianad waikiTxon es Tavebi an gaecnon maT konkretul sakiTxebze saxelmZRvanelo rekomendaciebis misaRebad. meore da mesame nawilSi warmodgenili rekomendaciebi ramdenime SemTxvevaSi gansxvavdeba im rekomendaciebisgan, romlebic mocemulia `Cikagos stilis saxelmZRvaneloSi”. Tumca, es gansxvavebebi arsebiTi ar aris. garkveul SemTxvevebSi am saxelmZRvaneloSi rekomendebulia mxolod erTi saredaqcio stili, xolo `Cikagos stilis” saxelmZRvaneloSi _ ori an meti formaa mocemuli. zogjer gansxvaveba simartiveSia (rogorc saTauris asomTavruliT daweris wesebSi, romlebic warmodgenilia 22-e TavSi); sxva SemTxvevebSi masSi aRwerilia, ra aris marTebuli studentebis naSromebisTvis, gansxvavebiT gamoqveynebuli samecniero naSromebisgan (agreTve, internet wyaroebidan citirebisas yvela gamoyenebul wyaroze wvdomis TariRebis miTiTebis moTxovna). gamoyenebuli literaturis miTiTEbis Sesaxeb TavebSi mocemulia axali saxis wyaroebi, rogoricaa internet blogebi, romlebic 2003 wlidan gamoCnda da, amdenad, ar aris ganxiluli `Cikagos stilis” saxelmZRvanelos amJamindel redaqciaSi. am rekomendaciebiT logikurad aris gavrcobili `Cikagos stilis” saxelmZRvaneloSi gansazRvruli principebi.

Page 18: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

18

danarTSi Tavmoyrilia masala nabeWd formatsa da naSromis wardgenis wesebze, rac, faqtobrivad, qeiT Turabianis Tavdapirvel versiaSi ganxilul sakiTxebs warmoadgenda. im periodidan moyolebuli, es masala gaxda ZiriTadi saxelmZRvanelo wyaro mTeli qveynis disertaciebis samsaxurebisTvis. am masalis redaqtirebisas gamomcemlobam moipova da gaiTvaliswina sxvadasxva sajaro da kerZo universitetis disertaciis samsaxurebis warmomadgenelTa, maT Soris, im universitetebis, romlebic CamoTvlilia winaTqmis nawilSi. saxelmZRvanelo principebSi kvlavac xazgasmulia Tanmimdevrulobis mniSvneloba. Tumca, amavdroulad, gaTvaliswinebulia Tanamedrove programebis SesaZleblobebi, eleqtronulad daamuSavon teqsti da daSvebulia meti moqniloba iseT sakiTxebSi, rogoricaa gverdebis danomvra da saTaurebis gaformeba. warmodgenili nimuSebi axalia da amoRebulia Cikagos universitetSi 2000 wlidan dRemde wardgenili sanimuSo disertaciebidan. es danarTi gaTvlilia ZiriTadad im studentebze, romlebic weren sadoqtoro disertaciebs da samagistro da kolejis sadiplomo naSromebs. Tumca, nawilebi, sadac ganxilulia formatis moTxovnebi da eleqtronuli failebis momzadebis wesebi, agreTve, daainteresebs maT, vinc sakurso naSromebze muSaobs.

winamdebare saxelmZRvanelo warmogidgenT im sakiTxebis gadawyvetis gzebs, romelTa winaSec dgebian studenti avtorebi. Tumca, SesaZlebelia, aq mocemul principebs daematos da/an Caenacvlos konkretul disciplinebSi arsebuli wesebi, aseve, calkeulma dawesebulebebma an fakultetebma TavianTi survilisamebr gamoiyenon es principebi. yvela TavSi, sadac saubaria stilisa da formatis Sesaxeb, studentebs SevaxsenebT, gadaxedon sakuTari universitetis, fakultetis an maswavleblis moTxovnebs, romlebic aq warmodgenil saxelmZRvanelo principebze ufro prioritetulia. sagnebis mixedviT dalagebul gavrcobil bibliografiaSi CamoTvlilia literatura kvlevisa da stilis sakiTxebis Sesaxeb calkeuli disciplinebisTvis.

Page 19: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

19

winaTqma

im wignis redaqtireba, romliTac milionobiT studenti samocdaaTi wlis

ganmavlobaSi sargeblobda, martivi amocana ar aris. qeiT Turabianis naSromis ocdameerTe saukunis realobaze morgebis gamowvevas Tavdapirvelad SeeWida linda j. halvorsoni, romelic maSin Cikagos universitetis gamomcemlobaSi sacnobaro literaturis mTavari redaqtori iyo. is aRiarebda, rom mniSvnelovnad Seicvala studenti-avtoris moTxovnilebebi 1996 wels meeqvse redaqciis gamocemis Semdeg da am cvlilebis asaxvis mizniT gadawyvita wignis gadamuSaveba. am miznis misaRwevi gegmis ZiriTad komponents warmoadgenda redaqtorebis gundis Sekreba, romelsac esmoda, Tu rogor SeiZleboda, moergoT Turabianis meTodika kvlevebsa da Txzulebebze momuSave Tanamedrove, eleqtronuli epoqis studentebisTvis. uein s. buTma, gregori j. kolomma, da jozef m. uiliamsma, maswavleblebma da kvlevisa da weris sakiTxebze araerTi wignis, maT Soris ,,kvlevis xelovnebis” avtorebma didi wvlili Seitanes wignis gadamuSavebaSi. gamomcemlobis saredaqcio kolegia Tavdapirvelad warmodgenili iyo margaret perkinsiT, romelic amJamad “niu inglandis medicinis Jurnalis” xelnawerebis redaqtirebis direqtoria, xolo Semdgom meri i. lauriT, romelic proeqtSi gamoyenebuli literaturis mimarTulebis ufrosi redaqtoria. orive maTganma Zalian mniSvnelovani roli iTamaSa `Cikagos stilis saxelmZRvanelos” meTxuTmete redaqciis momzadebaSi, romlis mixedviTac adaptirebulia winamdebare wignis meore da mesame nawilebi. redaqtirebis mTeli procesis ganmavlobaSi xelnawerTan dakavSirebiT (nawilobriv da srulad) Rirebuli rCevebi mogvawodes redaqtorebma, romlebic kargad icnoben studentebis mier kvlevasa da naSromebze muSaobis sxvadasxva aspeqtebs. es redaqtorebi arian siuzan eleni (sociologiis amerikuli Jurnali), kristofer s. aleni (saerTaSoriso sakiTxebi, jorjiis universiteti), ana nibli beikeri (heltinsaiTi), hauard bekeri (san francisko), pol s. boieri (istoriis kaTedra, viskonsin-medisonis universiteti), kristofer baki (wera, ritorika, da amerikuli kulturebi, miCiganis saxelmwifo universiteti), devid qembeli (politikuri mecnierebebis kaTedra, notrdamis universiteti), erik larsoni (Cikagos universitetis gamomcemloba), maikl d. qugani (religiaTmcodneobis kaTedra, sTounhilis koleji), deniel grini (aSS-is holokostis muzeumi), en keli noulsi (geografiis kaTedra, midlburis koleji), liuis lankasteri (aRmosavleT aziis enebisa da kulturis fakulteti, kaliforniis universiteti – berkli), luk erik lasteri (humanitarul mecnierebaTa kaTedra, marSalis universitetis koleji), jeims leludisi (istoriis kaTedra, CrdiloeT karolinas Capel hilis universiteti), kurt moseri (filosofiis kaTedra, deitonis universiteti), jerald mulderigi (inglisuris kaTedra, depolis universiteti), emili s. rozenbergi (istoriis kaTedra, kaliforniis universiteti, irvini), anita seimeni (Cikagos universitetis gamomcemloba), pol stroleri (anTropologiis da sociologiis kaTedra, uest Cesteris universiteti), en b. Tisli (biologiuri mecnierebebis

Page 20: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

20

kaTedra, floridis Statis universiteti) da riCard velma (politikuri mecnierebebis kaTedra, suortmoris koleji).

qeiT Turabianis memkvidreebma sxvadasxva saxelmwifo da kerZo universitetebidan mogvawodes Rirebuli mosazrebebi disertaciebis momzadebisa da wardgenis Sesaxeb. danarTis redaqtirebaze/recenziaze review muSaobdnen filipa k. karteri, pitsburgis universitetidan; meTiu hili, merilendis universitetidan, kolej parki; elena siao-Cings u viskonsin, medisonis universitetidan; jona e.d. parkeri, iliniosis universitetidan urbana-SempenSi da kristin quigli, jorjTaunis universitetidan. kolin malarkma, romelic amJamad Turabianis Tanamdebobaze muSaobs Cikagos universitetSi, mTel xelnawers gaukeTa redaqtireba; is dagvexmara, agreTve, sanimuSo disertaciebis gamovlenaSi, romelTa mixedviTac SemuSavda danarTSi warmodgenili gverdebi. avtorebi, romlebmac mogvces TavianTi disertaciebis gamoyenebis nebarTva, miTiTebuli arian Sesabamis naxatebSi.

xelnaweris wignis saxiT Camoyalibebaze gamomcemlobis kidev erTma gundma imuSava. qerol fiSer selerma redaqtireba gaukeTa xelnawers, randolf petilosma koreqtivebi Seitana naSromSi, xolo viqtoria beikerma moamzada saZiebeli. maikl bremma izruna dizainze, xolo silvi medndoza heCimoviCma zedamxedveloba gauwia momzadebis process. qristofer foudsma saredaqtoro daxmareba gaswia mTeli proeqtis ganmavlobaSi. qerol kasperma, elen gibsonma da laura andersonma ki dasrulebuli wignis bazarze gatanaze izrunes.

proeqtis yvela monawiles guli daswyvita uein buTis am qveynidan wasvlam; is maSin gardaicvala, rodesac xelnaweri TiTqmis dasrulebuli iyo. es proeqti darCeba, rogorc misi bolo namuSevari.

Page 21: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

21

nawili pirveli

kvleva da wera

dagegmvidan Seqmnamde

uein s. buTi, gregori j. kolomi, jozef m. uiliamsi

Page 22: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

22

pirveli nawilis zogadi mimoxilva

cnobilia, ramdenad rTulia, daiwyo muSaoba mniSvnelovan kvleviT proeqtze, iqneba es sadoqtoro disertacia, sabakalavro an samagistro Tema Tu, ubralod, sakurso naSromi. Tumca, SegiZliaT nebismier proeqts gaarTvaT Tavi, Tu mas nawilebad dayofT, Semdeg ki Tanmimdevulad imuSavebT am nawilebze. winamdebare nawilSi warmogidgenT am meTods.

Tavdapirvelad ganvixilavT kvlevis miznebs da imas, Tu ras moelis mkiTxveli nebismieri kvleviTi naSromisgan. Semdgom SevCerdebiT imaze, Tu rogor unda miagnoT kvlevis kiTxvas, romelze pasuxis moZiebac imsaxurebs Tqvens drosa da mkiTxvelebis yuradRebas; rogor unda moZebnoT da gamoiyenoT informacia wyaroebidan, raTa gaamyaroT Tqveni pasuxi; Semdeg rogor dagegmoT, SeadginoT da SeitanoT cvlilebebi Tqvens angariSSi, raTa mkiTxvelma ifiqros, rom Tqveni pasuxi emyareba gonivrul msjelobas da sarwmuno faqtebs.

am nawilSi SevCerdebiT ramdenime Temaze: - proeqtis ganxorcielebas daufiqreblad ver SeudgebiT;

Tavdapirvelad unda dagegmoT, Semdgom TiToeuli nabijis gadadgmisas unda gaiazroT mTeli procesi. amdenad, iazrovneT masStaburad, magram, amavdroulad, dayaviT procesi patar-patara amocanebad, romelTa Sesrulebasac etapobrivad SeZlebT.

- idealur SemTxvevaSi, kvleva unda iwyebodes SekiTxviT, romelzec pasuxis gacema gsurT. Tumca, unda warmoidginoT, rom mkiTxvelebic dasvamen SekiTxvas: ra moxdeba, Tu ar gascemT am SekiTxvaze pasuxs? ra Seicvleba amiT?

- imTaviTve unda SeecadoT, weroT yoveldRe; es gulisxmobs ara ubralod Canawerebis gakeTebas wyaroebis Sesaxeb, aramed ganmartebas, Tu ras fiqrobT maT Sesaxeb. agreTve, unda CainiSnoT sakuTari ideebi da Semdeg furcelze gadmoitanoT. Sedegad, SeZlebT, gansazRvroT, marTlac mniSvnelovania Tu ara es ideebi. savaraudod, am nawerebis didi nawili ar Seva naSromis saboloo variantSi; Tumca, misi momzadebis procesSi Zalian mniSvnelovania.

- ganurCevlad imisa, Tu ramdenad akuratulebi iqnebiT kvlevis ganaxorcielebisas, mkiTxvelebi mas Seafaseben imis mixedviT, Tu ramdenad kargad aRwerT kvlevis Sedegebs. amdenad, unda icodeT, risi naxva surs mkiTxvels kvlevis angariSSi, raTa aRniSnulma naSromma maTi mowoneba daimsaxuros.

Tuki gamocdili mkvlevari xarT, gamotoveT pirveli-meoTxe Tavebi. iq mocemulia iseT sakiTxebi, romlebic TqvenTvis isedac nacnobia. Tumca, Tu leqciebsac kiTxulobT, am TavebSi warmodgenili masala, SesaZloa, dagexmaroT, ufro efeqturad auxsnaT sakiTxi studentebs. (mravali gamocdili mkvlevris TqmiT, V-XII Tavebi maT ara mxolod kvlevis ganxorcielebisa da Sedegebis waradgenis sxvebisTvis axsnaSi, aramed sakuTari moxsenebebis ufro swrafad da efeqturad dagegmvasa da damuSavebaSic daexmara).

Tu axalbeda mkvlevari xarT, TqvenTvis sasargeblo iqneba pirveli nawilis TiToeuli Tavis wakiTxva. iq ixilavT mTeli procesis mimoxilvas;

Page 23: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

23

Semdeg proeqtze muSaobisas xelaxla waikiTxeT Tavebi, romlebic uSualod Tqvens amocanasTanaa dakavSirebuli.

SesaZloa, mogeCvenoT, rom aq aRwerili nabijebi imdenad bevria, rom rTulia maTi damaxsovreba. Tumca, SegiZliaT, am amocanas Tavi gaarTvaT, Tuki saTiTaod imuSavebT maTze. xolo rodesac met kvlevas CaatarebT, amgvari muSaoba CvevaSi gagijdebaT. nu ifiqrebT, rom es nabijebi zustad iseTi TanmimdevrobiT unda ganaxorcieloT, rogorc amas Cven warmogidgenT. mkvlevrebi yovelTvis gegmaven TavianT samuSaos, magram mainc uxdebaT romelime wertilSi ukan dabruneba da Semdgomi nabijebis Tavidan gaTvla (swored amitom girCevT, procesis momavali etapi windawin gaTvaloT da wina safexurebsac gadaxedoT). yvelaze gegmazomier mkvlevarsac hqonia SemTxveva, rom moulodnelad aRmouCenia raRac, rasac misi muSaoba axali mimarTulebiT warumarTavs. imuSaveT gegmis mixedviT, magram mzad iyaviT gegmidan gadasaxvevad, misi axali gegmiT SecvlisTvisac ki.

Tu Zalian axalbeda mkvlevari xarT, SeiZleba, aseve, ifiqroT, rom zogierTi sakiTxi, romelsac Cven ganvixilavT, scdeba Tqveni uSualo saWiroebebis sferos. viciT, rom aTgverdiani sakurso naSromi gansxvavdeba sadoqtoro disertaciisgan. Tumca, orive maTgani moiTxovs garkveul dafiqrebas, es ki yvelaze gamoucdel mkvlevarsac SeuZlia. Tqvens kompetenturobas maSin srulyofT, rodesac ara mxolod gegmavT samuSaos, aramed iwyebT im praqtikuli unarebis gavarjiSebas, romlebic gamocdilma mkvlevarebma SeiZines, rodesac Tqvens etapze imyofebodnen.

veranairi wigni ver mogamzadebT kvleviTi proeqtis TiToeuli aspeqtisTvis. verc am wignidan miiRebT konkretul meTodologiebs iseT sferoebSi, rogoricaa fsiqologia, ekonomika an filosofia, kidev ufro naklebad – fizikaSi, qimiasa an biologiaSi. am wignidan verc imas SeityobT, Tu rogor unda moargoT akademiuri kvlevebis Sesaxeb miRebuli codna Tqvens samuSao an profesiul garemos.

Tumca, am wignSi warmodgenilia im procesebis da azrovnebis yaidis mimoxilva, romlebic safuZvlad udevs yvela kvlevas, ganurCevlad imisa, Tu rodis xorcieldeba is; aq, agreTve, mimoxilulia is gegmebi, romlebic unda moamzadoT naSromis dagegmvis, Sedgenisa da damuSavebisTvis. rodesac SeiZenT am codnas da profesorebis daxmarebiT SeZlebT Tqveni proeqtebis warmarTvas, aRar SeuSindebiT proeqtebTan dakavSirebul gamowvevebs. saboloo jamSi ki iswavliT yvelaze kompleqsuri proeqtebis damoukideblad marTvas, rogorc akademiur, ise profesiul sferoebSi.

pirveli nabiji srulyofili kvlevisTvis saWiro unarebis gamomuSavebisken imis gagebaa, Tu ras fiqroben gamocdili mkvlevrebi kvlevis miznebis Sesaxeb.

Page 24: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

24

1 ra aris kvleva da ras fiqroben mkvlevarebi mis Sesaxeb

1.1 ras fiqroben mkvlevarebi kvlevis miznebze 1.2 sami saxis SekiTxva, romlebsac mkvlevarebi svamen: konceptualuri

SekiTxvebi: ra unda vifiqroT? 1.2.1 praqtikuli SekiTxvebi: ra unda gavakeToT? 1.2.2 gamoyenebiTi SekiTxvebi: ra unda gavigoT, vidre gvecodineba, ra

aris gasakeTebeli? 1.2.3 SekiTxvis sworad arCeva 1.2.4 gansakuTrebuli gamowveva konceptualuri SekiTxvebisas: pasuxis

gacema SekiTxvaze: mere ra, rom gvaqvs pasuxi sakvlev kiTxvaze? kvlevas atarebT yovel jerze, rodesac svamT SekiTxvas da eZebT faqtebs

masze pasuxis gasacemad, ganurCevlad imisa, SekiTxva ise martivia, rogorc wyalsadenis SemkeTeblis povna, Tu iseTi rTuli, rogoricaa sicocxlis dasabamis aRmoCena. rodesac pasuxi mxolod Tqven gainteresebT an rodesac sxvebs, ubralod, informaciis swrafad gageba surT, albaT, naSroms ar dawerT. iseT SemTxvevebSi ki, rodesac mkiTxvelebisTvis Tqveni debulebebi mxolod maSin aris sarwmuno, rodesac xedaven, rogor gamoitaneT es daskvnebi, werilobiTi angariSis momzadeba mogiwevT. faqtobrivad, umeteswilad, swored kvleviTi naSromebidan vityobT sarwmuno faqtebs samyaros Sesaxeb: rom erT dros arsebobdnen dinozavrebi, rom daavadebebs baqteriebi iwvevs da Tundac imas, rom dedamiwa mrgvalia.

SesaZloa, ifiqroT, rom Tqveni moxseneba mcireds Tu Sematebs msoflio codnas. SeiZleba, asec aris. Tumca, kargad damuSavebuli naSromi mniSvnelovan codnas da gamocdilebas mainc SegZenT. agreTve, SeiZleba, migaCndeT, rom Tqveni momavali saqmianoba ara samecniero kvleva, aramed biznesi an sxva profesiaa. miuxedavad amisa, kvleva iseve mniSvnelovania akademiuri sferos gareT, rogorc mecnierebaSi. amdenad, akademiuri kvlevis xelovnebis dauflebiT erT dResac SeZlebT, ganaxorcieloT kvleva, romelic mniSvnelovani iqneba sul mcire maTTvis, visTanac muSaobT da SesaZloa, TiToeuli CvenganisTvisac ki. kvlevis Catarebis meTodebis dauflebisas, aseve, swavlobT sxvebis mier ganxorcielebuli kvlevebis gamoyenebasa da Sefasebas. nebismieri profesiis mkvlevarma gadawyvetilebis miRebamde unda waikiTxos da Seafasos kvlevis angariSi; amis ukeT gakeTebas mxolod maSin SeZlebT, rodesac iciT, rogor afaseben sxvebi Tqvens kvleviT moxsenebas. am wignSi aqcenti gakeTebulia mecnierul sferoSi Catarebul kvlevaze. Tumca, Cven yoveldRiurad vkiTxulobT an gvesmis im kvlevebis Sesaxeb, romelsac SeuZlia, zegavlena moaxdinos Cvens cxovrebaze. miuxedavad amisa, vidre virwmunebT am naSromebs, kritikulad unda SevafasoT da ganvsazRvroT, efuZneba Tu ara isini sando faqtebs da sarwmuno msjelobas.

eWvgareSea, rom msjelobisa da faqtebis moyvanis garda, kidev sxva gzebiTac SeiZleba kargi daskvnebis gamotana: SegviZlia, daveyrdnoT tradicias da avtoritets an intuicias, Cvens xedvas, an Tundac Cvens yvelaze primitiul emociebs. magram, rodesac vcdilobT, avuxsnaT sxvebs ara mxolod is, ratom

Page 25: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

25

gvjera Cveni Sexedulebis, aramed isic, ratom unda irwmunon maTac, saWiroa imaze meti, vidre, ubralod, Cveni azrebis da Sexedulebebis wardgenaa.

swored amiT gansxvavdeba kvleva sxva saxis mtkicebiTi xasiaTis naSromebisgan: is unda emyarebodes faqtebs, romlebsac mkiTxvelebi simarTled CaTvlian, ganurCevlad Tqveni Sexedulebebisa da rwmenisa. maT unda SeZlon, miyvnen Tqvens msjelobas da irwmunon im faqtebis, romelzec es msjeloba aageT. amdenad, Tqveni, rogorc mkvlevris warmateba, damokidebulia ara mxolod imaze, ramdenad kargad SeagrovebT da gaaanalizebT monacemebs, aramed imazec, ramdenad mkafiod warudgenT Tqvens msjelobas mkiTxvelebs: maT unda mieceT saSualeba, Seafason da gamoscadon Tqveni daskvnebi, vidre irwmuneben da daeTanxmebian maT.

1.1 ras fiqroben mkvlevrebi kvlevis miznebze?

yvela mkvlevari agrovebs faqtebsa da informacias, rasac monacemebs

vuwodebT. Tumca, kvlevis miznebisa da sakuTari gamocdilebidan gamomdinare, isini am monacemebs sxvadasxvanairad iyeneben. zogierTi mkvlevari agrovebs monacemebs iseT sakiTxze, rogoricaa istoriebi alamos brZolis Sesaxeb da amas, ubralod, piradi interesis dakmayofilebis mizniT (an maswavleblis davalebis Sesasruleblad) akeTebs.

Tumca, mkvlevrebis umetesobas surs, vicodeT Tu icodnen faqtebze meti. amdenad, isini eZeben sxvadasxva Temaze ara nebismier, aramed konkretul monacemebs, romlebsac gamoiyeneben faqtebad Temidan gamomdinare wamoWrili SekiTxvis gamosacdelad da dasasabuTeblad. SekiTxva ki SeiZleba aseTic iyos: `ratom gaxda alamos istoria erovnuli legenda?”

Tumca, gamocdilma mkvlevrebma ician, rom imaze meti unda gaakeTon, vidre mkiTxvelebis TavinTi pasuxebis sandoobaSi darwmunebaa. maT, agreTve, unda gviCvenon, ratom aris maTi SekiTxva mniSvnelovani, rogor gvexmareba gacemuli pasuxi ufro masStaburi sakiTxis axleburad gagebaSi. magaliTisTvis, Tuki gamovikvlevT, ratom gaxda alamos istoria erovnuli legenda, SevZlebT pasuxis gacemas ufro masStabur SekiTxvaze: rogor Camoayaliba regionulma miTebma Cveni erovnuli xasiaTi?

SegiZliaT SeafasoT, ramdenad axlos dgas Tqveni azrovneba gamocdili mecnierebis azrovnebasTan, Tuki aRwerT Tqvens proeqts aseTi winadadebiT: 1. me vmuSaob Temaze X [istoriebi alamos brZolis Sesaxeb] 2. vinaidan msurs, gavigo Y [ratom gaxda misi istoria erovnuli legenda] 3. raTa SevZlo sxvebis daxmareba Z-is gagebaSi [rogor Camoayaliba aseTma regionulma miTebma Cveni erovnuli xasiaTi].

es winadadebebi yuradRebiT ganxilvas imsaxurebs, radgan aRwers ara mxolod Tqveni kvlevis progress, aramed, agreTve, Tqveni, rogorc mkvlevris zrdas. 1. `...me vmuSaob Temaze...”: mkvlevrebi xSirad iwyeben iseTi martivi TemiT, rogoricaa alamos brZola, radgan es maTi davalebaa, an am TemaSi aris raRac, ramac gaurkvevlobaSi Caagdo isini, an, ubralod, imitom, rom Tema sainteresoa. Secdoma, romelic mkvlevarma gamoucdelobis gamo SeuZleba dauSvas, sakvlevi sakiTxis CamoyalibebaSi aq gaCerebaa. daaxvaveben aTasobiT SeniSvnas, magram ver

Page 26: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

26

wyveten, ra monacemebi gamoiyenon da ra _ ara. rodesac weris dro dgeba, yvelafers CarTaven moxsenebaSi, romelic Sedegad SemTxveviTi faqtebis grovis saxe iRebs. Tuki es faqtebi TemiT dainteresebuli mkiTxvelebisTvis axalia, SeiZleba, waikiTxon angariSi. Tumca aseT mkiTxvelebsac ki eqnebaT survili, Cawvdnen am faqtebis mniSvnelobas. 2. `...vinaidan msurs, gavigo, rogor da ratom...”: SedarebiT gamocdili mkvlevrebi, rogorc wesi, iwyeben ara ubralod TemiT, aramed kvlevis SekiTxviT, magaliTad, `ratom gaxda alamos istoria erovnuli legenda?” maT ician, rom mkiTxvelebi moyvanil faqtebs mniSvnelovnad CaTvlian mxolod im SemTxvevaSi, Tu es faqtebi pasuxs asabuTebs. marTlac, mkvlevars mxolod SekiTxvis daxmarebiT SeuZlia, gansazRvros, romeli faqtebi moiZios da romeli datovos – mas sWirdeba ara mxolod pasuxis damamtkicebeli faqtebi, aramed isinic, romlebic cdis an sulac eWqveS ayenebs maT. rodesac mkvlevari fiqrobs, rom gaaCnia pasuxis gamyarebisTvis sakmarisi damamtkicebeli sabuTi da SeuZlia, saTanadod gaumklavdes iseT monacemebs, romlebic ewinaaRmdegeba mas, pirvel rigSi naSroms sakuTari msjelobis gamosacdelad wers, xolo Semdgom uziarebs sxvebs gamosacdelad. 3. ”... raTa davexmaro sxvebs, gaigon...”: yvelaze warmatebulma mkvlevrebma ician, rom mkiTxvelisTvis ara mxolod pasuxi unda iyos sarwmuno, aramed SekiTxvac _ mniSvnelovani. isini unda elodnen, rom mkiTxvelebic dasvamen SekiTxvas: ,,mere ra? ratom unda maRelvebdes, ratom gaxda alamos istoria legenda?” SekiTxvas `mere ra?” SeuZlia, daabnios yvelaze gamocdili mkvlevaric ki. miuxedavad amisa, yovelma mkvlevarma unda scados am SekiTxvaze pasuxis gacema: Tu amas Tavs gavarTmevT, SevZlebT, ukeT gavigoT iseTi masStaburi sakiTxi, rogoricaa aseTi istoriebiT Cveni erovnuli xasiaTis Camoyalibeba.

gamWriaxi mkvlevari amazec ar Cerdeba. is elis, rom mkiTxvelebi kvlav dasvamen SekiTxvas `mere ra?” da fiqrobs sxva, kidev ufro masStaburi pasuxis mofiqrebaze: Tuki SevZlebT, gavigoT, ram Camoayaliba Cveni erovnuli xasiaTi, SevZlebT, ukeT gavigoT, vin varT amerikelebi. Tu am SekiTxvis dasmamde viciT pasuxi wina SekiTxvaze, SesaZloa, isic gavigoT, msoflioSi xalxs ratom aqvs Cvenze es Tu is Sexeduleba. Tumca, yvelaze warmatebulma mkvlevrebma ician, rom mkiTxvels ainteresebs SekiTxva mxolod maSin, rodesac hgonia, rom am SekiTxvaze pasuxis Sedegad dasvams ara SekiTxvas - `mere ra?” - aramed ityvis - `amisi gageba mniSvnelovania!”

mokled rom vTqvaT, yvela SekiTxva erTnairad kargi ar aris. SegviZlia, vikiTxoT, ramden katas eZina alamoSi brZolis wina Rames, ras mogvcems amis gageba? rTulia, winaswar ganvWvritoT, aseT kiTxvaze pasuxis gacema rogor dagvexmareba ufro masStaburi da mniSvnelovani sakiTxebis kvlevaSi. amdenad, SesaZloa, arc Rirdes msgavsi SekiTxvis dasma (Tumca, rogorc Semdgom vixilavT, SesaZloa, kidec vcdebodeT).

1.2 sami saxis SekiTxva, romlebsac mkvlevrebi svamen

gamocdilma mkvlevrebma ician, rom mkiTxveli maTgan sxvadasxva SekiTxvis dasmas da maTze pasuxis gacemas elis. samecniero sferoSi yvelaze gavrcelebulia konceptualuri SekiTxvebi, xolo sxvadasxva profesiul sferoebSi _ praqtikuli.

Page 27: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

27

1.2.1 konceptualuri SekiTxvebi: ra unda vifiqroT? SekiTxva konceptualuria, Tu pasuxi SekiTxvaze `mere ra?” mkiTxvels ki

ar karnaxobs, ra unda gaakeTos, aramed exmareba garkveuli sakiTxis gagebaSi: 1. me vmuSaob Temaze X 2. vinaidan msurs, gavigo rogor/ratom/Tu Y [mere ra, Tu gaigeb?] 3. raTa SevZlo, sxvebs davexmaro, gaigon, rogor/ratom/Tu Z. vinmesTvis rom mogiwioT Tqveni kvlevis axsna, saubari SeiZleba

Semdegnairad warimarTos: _ me riskis Sefasebis Temaze vmuSaob _ ratom? _ msurs, gavigo, rogor afaseben rigiTi adamianebi terorizmis Sedegad dazaralebis risks. _ ras mogcems amis gageba?? _ rodesac gavigeb, SesaZloa, ukeT gavarkvioT iseTi masStaburi sakiTxi, rogoricaa emociuri da racionaluri faqtorebis urTierTqmedeba da maTi zegavlena rigiTi adamianebis mier riskis aRqmaze.

humanitarul, socialur da sabunebismetyvelo mecnierebebSi mkvlevrebi, umeteswilad, iseT konceptualur SekiTxvebze muSaoben, rogoricaa `rogori gavlena moaxdina Seqspiris politikurma garemom mis piesebze? ram gamoiwvia CrdiloeT amerikis yvelaze didi ZuZumwovrebis gadaSeneba? ra Semadgenloba aqvs kometas? am SekiTxvebze pasuxebiT ver gavigebT, rogor unda SevcvaloT samyaro; samagierod,, ukeT gavicnobT mas.

aSkaraa, rom konceptualur SekiTxvaze gacemuli pasuxi xSirad praqtikuli sakiTxis gadaWraSi gvexmareba. swored amitom, vidre mniSvnelovani praqtikuli problemis gadaWras SevudgebodeT, rogorc wesi, mis ukeT gasagebad konceptualuri kvlevis Catarebaa saWiro. Tumca, samecniero sferoSi mkvlevarTa umravlesobis ZiriTadi mizani, metwilad, mxolod Cveni codnis gaumjobesebaa.

1.2.2 praqtikuli SekiTxvebi: ra unda gavakeToT? amjerad sxva saxis SekiTxvas svamT. vuwodoT mas praqtikuli. es is

SemTxvevaa, rodesac Tqveni pasuxiT SekiTxvaze `mere ra?” mkiTxveli igebs, ra unda moimoqmedos, rom Secvalos an gamoasworos problemuri viTareba:

1. me vmuSaob X Temaze 2. vinaidan msurs, gavigo Y [mere ra, Tu gaigeb?] 3. raTa SevZlo mkiTxvelebs vuTxra, ra gaakeTon Z-is

gamosasworeblad/gasaumjobeseblad praqtikul SekiTxvaze muSaobas ase axsnidiT: _ riskis Sesaxeb informaciis efeqtianad miwodebis Temaze vmuSaob. _ ratom? _ msurs, gavigo, ra fsiqologiuri faqtorebis gamo afaseben gadaWarbebiT rigiTi amerikelebi teroristuli Tavdasxmis risks. _ ras mogcems amis gageba? Sedegad SemeZleba, vurCio mTavrobas, rogor unda gaaneitralos es faqtorebi, rodesac sazogadoebas awvdis informacias terorizmis realur safrTxeze.

Page 28: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

28

praqtikuli SekiTxvebi yvelaze metad gavrcelebulia samecniero sferos farglebs gareT, gansakuTrebiT - biznesSi. iseT akademiur sferoebSi, rogoricaa jandacva da sainJinro saqme, mkvlevrebi zogjer praqtikul SekiTxvebs svamen, Tumca ufro xSirad isini mesame saxisas. is arc wmindad praqtikulia da arc wmindad konceptualuri: mas vuwodebT gamoyenebiTi kvlevis SekiTxvas. 1.2.3 gamoyenebiTi SekiTxvebi: ra unda gavigoT, vidre gavarkvevT, ra gavakeToT?

xSirad viciT, rom raRac unda movimoqmedoT praqtikuli problemis gadasaWrelad. Tumca, vidre gavarkvevT, ra unda gavakeToT, unda CavataroT kvleva, rom ukeT CavwvdeT problemas. am saxis kvlevas SegviZlia vuwodoT gamoyenebiTi. am Sualeduri saxis SekiTxviT mesame safexurze wamoiWreba SekiTxva, romelze pasuxic aris ara praqtikuli problemis gadaWris gza, aramed mxolod nabiji misi gadaWrisken. _ msurs, gavigo, rogor Secvales amerikelebma TavianTi yoveldRiuri cxovreba 11 seqtembris teroristuli Tavdasxmebis Sedegad.

- ras mogcemT amis gageba? - SegveZleba, gavigoT fsiqologiuri faqtorebi, romlebic ganapirobebs

Cveulebrivi amerikelebis mier teroristuli Tavdasxmis riskis gadaWarbebiT Sefasebas.

- mere ra, Tu amas gaigebT? - Semdeg SevZlebT, gavigoT, rogor SevamciroT am fsiqologiuri

faqtorebis Sedegebi. - Sedegad ras miiRebT? - Sedegad, albaT, mTavroba SeZlebs, ufro efeqturad miawodos

mosaxleobas informacia terorizmis riskis Sesaxeb. gamoyenebiTi SekiTxvebi gavrcelebulia iseT akademiur sferoebSi

rogoricaa biznesi, inJineria da medicina, aseve, iseT kompaniebSi da saxelmwifo uwyebebSi, kvlevas ama Tu im problemis gadasaWrelad rom atareben. 1.2.4 swori SekiTxvis SerCeva zogierT axalbeda mkvlevars ar moswons wminda konceptualuri kvlevis SekiTxvebi, radgan miaCniaT, rom isini Zalian `Teoriulia” an ar Seesabameba `realur” samyaros. amdenad, isini gvTavazoben kvlevis Sedegebis praqtikuli gamoyenebis SesaZloblobis mcdar varaudebs: roca gvecodineba, rogor imoqmeda rasam alamos istoriebis politikuri zegavlenis Camoyalibebaze, SevZlebT gavigoT, rogor gamoiyenes rasizmi patriotizmis gasaZliereblad da, amdenad, rogor unda aRmoifxvras patriotizmTan dakavSirebuli rasistuli mowodebebi axlo aRmosavleTis konfliqtebis konteqstSi.

amgvari motivacia gasagebia. Tumca, vidre ar dagavaleben gamoyenebiTi an praqtikuli problemis kvlevas, nu SeeWidebiT mas. savaraudod, mniSvnelovani praqtikuli problemis gadaWras sakurso naSromis farglebSi ver moaxerxebT. Tanac, nebismier SemTxvevaSi, samecniero sferos warmomadgenelTa umetesoba sakuTar misias xedavs ara msoflio problemebis pirdapir gamosworebaSi,

Page 29: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

29

aramed maT ukeT gagebaSi (rac SeiZleba, an gamodges, an _ ara am problemebis gadasaWrelad). 1.2.5 gansakuTrebuli sirTule konceptualuri SekiTxvebis SemTxvevaSi: pasuxis gacema SekiTxvaze ,,mere ra?”

praqtikul SekiTxvebze metwilad ar aris saWiro pasuxis gacema SekiTxvaze `mere ra”, radgan dadebiTi Sedegebi, rogorc wesi, TvalsaCinoa. yvelaze gamoyenebiTi SekiTxvebic ki gulisxmobs, rom maTze pasuxis gacemas praqtikuli dadebiTi mxare aqvs: cota mkiTxvels Tu gauCndeba kiTxva, ratom cdilobs mkvlevari gaigos, ra aris alcaimeri. Tumca, konceptualuri SekiTxvebis SemTxvevaSi, gamocdili mkvlevrebisTvisac ki ar aris xSirad cxadi, ras gvaZlevs am SekiTxvaze pasuxis gacema. ,,mere ra, Tu Seqspirma ledi makbeti scenaze ar mokla? mere ra, Tu zogierT kulturaSi religiur ritualebSi gamoiyeneba niRbebi, sxvagan ki ara? ras gvaZlevs da ratom aris mniSvnelovani amis codna?”

Sesaval kursze momzadebul referatSi Tqveni pedagogi SeiZleba, dakmayofildes nebismieri gonivruli pasuxiT SekiTxvaze `mere ra?”. amdenad, warumateblobad nu CaTvliT, Tu kvleviTi karieris dasawyisSi giWirT am SekiTxvaze pasuxis gacema. nurc imas ifiqrebT, rom ar xarT mzad samuSaos Casatareblad. faqtobrivad, SesaZloa, iqamde ver aRmoaCinoT pasuxi SekiTxvaze `mere ra?”, vidre ar SeqmniT naSromis Sav variants; SeiZleba, pasuxis gacema verc mis dasrulebamde SeZloT da maSinac ki SesaZloa, pasuxi sagulisxmo mxolod TqvenTvis iyos.

im SemTxvevaSi, Tuki Tqveni sadiplomo naSromia Tu sadisertacio, mxolod xelmZRvanelis moTxovnebis dakmayofileba ar mogiwevT. Tqveni pasuxi unda akmayofilebdes Tqveni sferos warmomadgenlebis moTxovnebsac. isini naSromis Sefasebisas gaiTvaliswineben ara mxolod imas, Tu ramdenad xarisxianad gaeciT kiTxvas pasuxi, aramed imasac, Tu ramdenad mniSvnelovani iyo Tavad SekiTxvac. gamocdilma mkvlevrebma ician, rom maTi naSromis wakiTxvisas zogierTi, an sulac bevri mkiTxveli gaifiqrebs, `ar veTanxmebi”. mkvlevarebi Tvlian, rom es mniSvnelovan sakiTxebze Catarebuli kvlevis Sedegebis auditoriisTvis gaziarebis gardauvali nawilia. Tumca, maTTvis miuRebelia damokidebuleba `ar mainteresebs”.

amdenad, rac ar unda rTuli iyos amis gakeTeba, Tu xSirad warmoidgenT, rom sxvebi gisvamen SekiTxvas “mere ra?” da rac ufro xSirad pasuxobT am kiTxvas, ufro didia Sansi imisa, rom saboloo jamSi warmatebulad gaarTmevT Tavs amocanas, daarwmunoT mkiTxveli, rom Tqveni moxsenebis wakiTxvaSi dros fuWad ar kargaven. am amocanis warmatebiT Sesruleba zogjer gamocdil mkvlevarebsac uWirT. (meaTe TavSi ganvixilavT, rogor unda davweroT iseTi Sesavali nawili, romelic mkiTxvels naSromis wakiTxvis survils aRuZravs).

Page 30: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

30

2 sakiTxidan SekiTxvaze da SekiTxvidan samuSao hipoTezaze gadasvla

2.1 ipoveT SekiTxva sakvlev TemaSi 2.1.1 CaeZieT TqvenTvis saintereso sakiTxebs 2.1.2 gaxadeT Tema advilad marTvadi 2.1.3 CaeZieT TqvenTvis saintereso sakiTxebs 2.1.4 SeafaseT dasmuli SekiTxvebi 2.2 warmoadgineT ramdenime samuSao pasuxi 2.2.1 gansazRvreT samuSao hipoTeza 2.2.2 yuradRebiT moekideT samuSao hipoTezasTan dakavSirebul riskebs 2.2.3 Tu pasuxs ver poulobT, daasabuTeT SekiTxvis marTebuloba 2.3 SeimuSaveT angariSis dafa 2.3.1 CamoayalibeT SekiTxva da samuSao hipoTezebi 2.3.2 CamoayalibeT varaudebi 2.3.3 CawereT, ra saxis damamtkicebeli faqtebi unda moiZioT 2.3.4 ganixileT mTliani gegma 2.4 CamoayalibeT momuSave damxmare gundi

kvleviTi proeqti mxolod monacemebis Segrovebas ar gulisxmobs.

proeqtze muSaoba iwyeba internetis an biblioTekis monaxulebamde gacilebiT adre da grZeldeba mas Semdegac, rac yvela saWiro informacia mopovebulia.am procesis ganmavlobaSi Tqven uamravi konkretuli amocanis winaSe dgaxarT. Tumca, yvela maTgani mimarTulia mxolod xuTi zogadi miznisken:

- dasvaT SekiTxva, romelzecpasuxis miReba amarTlebs Tqvens drosa da Sromas da imsaxurebs mkiTxvelis yuradRebas

- ipovoT pasuxi, romelic SegiZliaT, kargi argumentebiT daasabuToT - ipovoTTqveni argumentebisgamamyarebeli sando faqtebi - moamzadoT samuSao varianti, romelic gasagebad gadmoscems Tqvens

versias - gadaamuSavoTsamuSao versiaiqamde, sanam mkiTxveli ar ifiqrebs,

rom pirvel oTx mizans miaRwieT SegiZliaT es xuTi mizani samuSao kabinetSic ki gaikraT.

kvleviTi proeqtebi rTuli ar iqneboda, am nabijebis martivad Sesruleba rom SeiZlebodes. Tumca, rogorc xedavT (an male dainaxavT), kvleva da mis Sedegebze dayrdnobiT angariSis momzadeba arasodesaaadvili.rodesac erT amocanas asrulebT, Semdeg amocanaze unda ifiqroT an winasdaubrundeT. kiTxvis procesSi SecvliT Temebs;samuSao versiis momzadebisas moiZiebT met monacemebs;

Page 31: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

31

gadamuSavebisas, savaraudod, aRmoaCenT axal SekiTxvas. kvleva aris kompleqsuri, rTuli procesida misi winaswar prognozireba Znelia. Tumca, kvlevis marTva SesaZlebelia im SemTxvevaSi, Tu gaqvT gegma.gegmis SemuSaveba marTebulia maSinac ki, Tu iciT, rom am gegmidan gadauxvevT.

2.1 ipoveT SekiTxva sakvlev TemaSi

mkvlevrebi proeqtebs sxvadasxvanairad iwyeben. bevrigamocdili mkvlevari iwyebs SekiTxviT, romelzec pasuxis gacema maTi sferos warmomadgenlebs surT: ram gamoiwvia CrdiloeT amerikis erT-erTi yvelaze didi ZuZumwovrebis gadaSeneba? sxvebimxolod bundovani ideiT iwyeben. maT SeiZleba ar icodnen, ra ainteresebT goliaT zantebsa da mastedontebze, magram surT, dro dauTmon imis garkvevas, SeZleben Tu ara iseT SekiTxvad gardaqmnan TavianTi interesi, romelze pasuxis gacemac mniSvnelovania.

amas garda, ician, rom kvlevis saukeTeso SekiTxva ar aris is, romelic sxvebs konkretul pasuxs aZlevs. maTpasuxis daxmarebiT unda SeZlon, gaerkvnen ufro masStabur sakiTxSi (isev da isev ,,mere ra?”). magaliTad, rom gvcodnoda, ratom gadaSendnen Crdiloamerikeli zantebi, SevZlebdiT pasuxis gacemas ufro masStabur SekiTxvaze, romelic bevr istorikos anTropologs ainteresebs: uZvelesi periodis amerikeli indielebi bunebasTan Sexmatkbilebuladcxovrobdnen, rogorc zogierTs miaCnia, Tu uzarmazar cxovelebze nadirobdnen, vidre es ukanasknelebi gadaSendebodnen? (amas Tu gavigebdiT, Semdeg SevZlebdiT, agreTve, gagvego.....)

garda amisa, aris iseTi SekiTxvebi, romlebic, ubralod, wamotivtivdeba mkvlevris gonebaSi da gaurkvevelia, saiT waiyvans mas.zogjer isini exeba,erTi SexedviT, iseT umniSvnelo sakiTxebs, rom mxolod mkvlevars miaCnia maTze pasuxis miRebasaWirod: ratom rCeba yavis Sxefebis gaSrobis Semdeg rgolisebri formis laqa? am SekiTxvam SesaZloa, arsad migviyvanos.Tumca, amas ver ityviT, vidre pasuxs ar gaigebT.aRsaniSnavia, rom mecnierma, romelic yavis Sxefebisgan datovebuli laqebisformiT iyo dainteresebuli, gaakeTa aRmoCena siTxeebis gardaqmnaze.es aRmoCena mniSvnelovani iyo misi sferosTvis da,aseve, saRebavebis mwarmoebelTaTvisac. amdenad, vin icis, sad migiyvanT iseTi SekiTxva, rogoricaa `ramden katas eZina alamoSi brZolis wina Rames?” es winaswar ver gecodinebaT.

sinamdvileSi, mkvlevrSi yvelaze mniSvnelovani Cveulebrivi movlenebisadmi gansakuTrebuli interesisgaCenis unaria.es SeiZleba iyos iseTi sakiTxebi, rogoricaa yavis Sxefebis rgolebis forma; an is, Tu ratom mokla Seqspirma ledi makbeti scenis miRma da ara scenaze; an ratom ar izrdeba warbi iseve grZeli, rogorc Tma Tavze. gamoimuSaveT Cveul garemoSi uCveulos danaxvis unari da arasodes gamogelevaT kvleviTi proeqtebi studentobisas Tu specialistis rangSi.

Page 32: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

32

Tu Tema arCeuli gaqvT, gadadiT 2.1.3 punqtze, sadac SekiTxvebs ixilavT. Tu ukve momzadebuli gaqvT erTi-ori SekiTxva, gadadiT 2.1.4-ze, raTa isini iq CamoTvlili kriteriumebis mixedviTSeafasoT. Tu jer isev Temis ZiebaSi xarT, es gegma dagexmarebaT. 2.1.1 CaeZieT TqvenTvis saintereso sakiTxebs

Tu aarCevT Tqveni sferos Sesabamis nebismier Temas, dasviT SekiTxvebi: - romel Temebze gaqvT ukve garkveuli warmodgena SeZenili an

SegiZliaT meti gaigoT? - ris Sesaxeb gsurT, icodeT meti? adgilis? adamianis? drois? sagnis?

azris? procesis Sesaxeb? - SegiZliaT,internetSi ipovoT sadiskusio forumebi TqvenTvis

saintereso sakiTxebis Sesaxeb? - Tqvens sferosTan dakavSirebuli ra sakiTxebi gangixilavT sxvebTan

da Semdgom aRmogiCeniaT, rom ver asabuTebT Tqvens Sexedulebebs kargi argumentebiTa da faqtebiT?

- Tqvens sferoSi, romeli sakiTxebis gageba ueWirT im adamianebs romlebic ar miekuTvnebian Tqvens sferos?

- ra sakiTxebze muSaobs Tqveni profesori? surs, rom Tqven gamoikvlioT misi nawili? nu mogeridebaT amis kiTxva.

- aqvsTu ara Tqvens biblioTekas kargi resursebi romelime sferoSi? hkiTxeTTqvens profesors an biblioTekars.

- romeli kursebis gavlas apirebT Tqvens sferoSi an mis gareT? ipoveT?MmoZebneT saxelmZRvanelo da gadaxedeT mas kvlevis SekiTxvebis mosaZebnad.

- Tu samuSaos miReba gsurT, ra saxis kvleviTi moxseneba dagexmarebaT amaSi? damsaqmeblebi xSirad iTxoven kandidatisgan naSromis nimuSebis warmodgenas.

- ideebisTvisSegiZliaT, aseve, mimarToT gamoqveynebul literaturas. - Tvali gadaavleT sakiTxebs Tqveni sferos Sesabamis specialur

saZieblebSi, magaliTad, filosofosis indeqsSi, geografiul abstraqtebSi, qalTa sakiTxebis kvlevasTan dakavSirebulmoxsenebebSi da a.S. (bibliografiaSi Tqveni sferos Sesabamisi sakiTxebi meore kategoriaSia mocemuli).

- gadaxedeT Jurnals, sadac ganxilulia wlis saukeTeso naSromebi Tqvens sferoSi (bibliografiaSi Tqveni sferos Sesabamisi sakiTxebi meore kategoriaSia mocemuli).

akademiuri kvleva gulisxmobs mis gaziarebas.Tumca, codna, romelsac kvlevis saSualebiT iRebT, imavdroulad,mniSvnelovania mxolod TqvenTvis.amdenad, gamoiCineT windaxeduleba: aarCieT iseTi proeqti, romelic erTi wlis Semdeg gamogadgebodaT. Tumca, isic gaiTvaliswineT, rom SesaZloa, didxans mogiwioT proeqtze muSaoba.aseT SemTxvevaSi, Tema sakmaod saintereso unda iyos, rom warmatebiT gaarTvaT Tavi masTan dakavSirebul sirTuleebs.

Page 33: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

33

2.1.2 gaxadeT Tema advilad marTvadi

Tu SearCevT Temas, romlis saxeli enciklopediis statias hgavs – xidebi, Citebi, niRbebi — imden wyaros ipoviT, rom maT gacnobas, SeiZleba, mTeli cxovreba moandomoT. SerCeuli Temidan unda amoWraT advilad marTvadi nawili.es SegiZliaT gaakeToT biblioTekaSi wasvlamde:daaviwroeT Tema; gansazRvreT, TemaSi konkretulad ra gainteresebT: magaliTad, ris gamo airCieT niRbebis Tema? niRbebTan dakavSirebuli ra konkretuli aspeqti aRZravs TqvenSi interess? ganixileT Tema TqvenTvis cnobil raime konteqstSi, Semdeg daamateT sityvebi da frazebi am codnis asaxvisTvis:

- niRbebi religiur ceremoniebSi - niRbebi, rogorc simbolo hopis tomis religiur ceremoniebSi - kerpTaniRbebi, rogorc ciuri sulebis simbolo hopis tomis

nayofierebis ceremoniebSi

SesaZloa, ver moaxerxoT Temidan konkretuli aspeqtis SerCeva, vidre mis Sesaxeb literaturis gacnobas ar daiwyebT.es dros moiTxovs.amdenad, adre SeudeqiT kiTxvas (am mosamzadebeli samuSaos didi nawilis Sesruleba internetiT SegiZliaT);

- Tavdapirvelad zogad enciklopediaSi moiZieT Temis mimoxilva (bibliografiaSi ixileT punqtebi meore kategoriaSi gamoyenebuli zogadi xasiaTis literaturis Sesaxeb); Semdeg Tematur enciklopediaSi (meore kategoriaSi ixileT punqtebi Tqvens sferoze) gaecaniT masalebs Temis Sesaxeb.

- gadaaTvaliereT Temis Sesaxeb arsebuli kvlevebi (Cveulebriv, kvlevebi miTiTebulia enciklopediis statiebSi).

- yovelwliur bibliografiaSi Tvali gadaavleT Tqveni Temis qvesaTaurebs (bibliografiaSi meoTxe kategoriaSi ixileT punqtebi Tqvens sferoze). es Temis dasamuSaveblad saWiro sakiTxavi literaturis siis SeqmnaSic dagexmarebaT.

- internetSimoiZieT masalebi Temis Sesaxeb (magram yuradRebiT daakvirdiT moZiebul masalebs; ix. punqti 3.4.3). gansakuTrebiT sasargebloa Temebi, romlebic iwvevs diskusias:

fiSeris mtkicebiT, `helouinis” niRbebi gamoxatavs bavSvebis pirvandel SiSebs, magram asea ki es? SesaZloa, ver SeZloT kamaTis gadaWra, magram SeZlebT, gaigoT, rogor warimarTeba amgvari diskusiebi (met informacias am sakiTxis Sesaxeb ixilavT punqtSi 3.1.2). 2.1.3 dasviT SekiTxva Tqvens TemasTan dakavSirebiT

es gaakeTeT ara mxolod erTxel, sawyis etapze, aramed, mTeli proeqtis ganmavlobaSi.dasviT SekiTxvebi kiTxvisas, gansakuTrebiT SekiTxvebi rogor da ratom (ix., agreTve, punqtebi 4.1.1 – 4.1.2). mosinjeTsxva saxis SekiTxvebic (kategoriebi Tavisufalia da nawilobriv emTxveva erTmaneTs. amdenad, nu iRelvebT maT gacalkevebaze).

Page 34: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

34

1. dasviT SekiTxva imis Taobaze, Tu rogor esadageba Tema ufro farTo konteqsts (istoriul, socialur, kulturul, geografiul, funqciur, ekonomikur da a.S.):

- rogoresadagebaTqvens mier arCeuli Tema ufro vrcel istorias? ra xdeboda niRbebamde? rogor gaCnda isini? ratom? ra cvlilebebi gamoiwvia niRbebma socialuri da geografiuli garemos sxva nawilebSi? rogor da ratom moxda es? ratom daiwyes niRbebis gamoyeneba `helouinze”? rogor da ratom gaxda niRbebis wyalobiT `helouini” amerikaSi Sobis Semdeg udidesi dResaswauli?

- rogorxdeba Tqveni Tema ufro didi sistemis moqmedi nawili? rogor asaxavs niRbebi konkretuli sazogadoebebis da kulturebis Rirebulebebs? ra daniSnuleba aqvs niRabs hopis tomis cekvebSi? saSinelebaTa filmebSi?kostumirebulmejlisebze? SeniRbvis garda, kidev ra mizniT gamoiyeneba niRabi? ra zegavlena moaxdina tradiciul ornamentebze `kaCinebis” niRbebze mzardma moTxovnam?

- riT hgavs da riT gansxvavdeba Tqveni Tema sxva msgavsi Temebisgan?

rogor gansxvavdeba amerikel indielTa ceremoniebSi gamoyenebuli niRbebi im niRbebisgan, romlebsac afrikis mkvidri mosaxleoba iyenebs? ra saerTo aqvs `helouinis” niRabs mardi grasis niRbebTan? ra saerTo aqvs niRabsa da plastikur qirurgias?

2. dasviT SekiTxvebi Tavad sakiTxis, rogorc damoukidebeli erTeulis xasiaTze:

- rogor Seicvala Tqveni Tema droTa ganmavlobaSi? ratom? ra aris misi momavali? rogor Seicvala `helouinis” niRbebi? ratom? rogor Seicvala amerikel indielTa niRbebi? ratom?

- rogor erTiandeba Tqveni Temis nawilebi mTlian sistemad? niRbis ra nawilebia yvelaze mniSvnelovani hopis tomTa ceremoniebSi? ratom? ratom faravs zogierTi niRabi mxolod Tvalebs? ratom aris ase cotais niRabi, romelic mxolod saxis qveda naxevars faravs?

- Tqveni Temis ramdeni gansxvavebuli kategoria arsebobs? `helouinis” niRbebis ra saxeebi arsebobs? ra Tvisebebi aqvs niRbebs? ra funqciebi aqvs `helouinis” niRbebs?

3. aqcieT dadebiTi SekiTxvebi uaryofiTad: ratom ar gaxda niRbebi Sobis dResaswaulis nawili? ratom ar gansxvavdeba amerikel indielTa niRbebi afrikis mkvidri tomebis niRbebisgan? Cveulebriv, niRbis ra nawilebi ar aris mniSvnelovani religiur ceremoniebSi? 4. dasviT diskusiis gamomwvevi SekiTxvebi: ratom aris gavrcelebuli niRbebi afrikis tomTa religiebSi, magram ara - dasavleTSi? ratom moswonT bavSvebs `helouinis” niRbebis tareba zrdasrulebis did

Page 35: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

35

nawilze metad? ratom ar atareben kamuflaJiT Semosili monadireebi niRbebs? 5. dasviT SekiTxvebi `ra iqneboda, rom?”: ra iqneboda, Tqveni Tema saerTod rom ar arsebuliyo, an gamqraliyo, an axal konteqstSi aRmoCeniliyo? ra iqneboda, usafrTxoebis garda, sxva mizniT niRabi arasodes aravis rom ar gaekeTebina? ra iqneboda, xalxSi yvela niRbebiT rom dadiodes? ra iqneboda, filmebi da televizia berZnuli speqtaklebis msgavsi rom yofiliyo da yvela msaxiobi niRbiT gamosuliyo? ra iqneboda, ucnobTan paemanze niRbebis tareba Cveuleba rom yofiliyo? saqorwino ceremoniebze? dakrZalvebze? 6. dasviT SekiTxvebi, romlebic wyarosgan gansxvavebul azrs gamoxatavs: Tuki gamoyenebul literaturaSi mocemulia mtkiceba, romelic, Tqveni azriT, sustad aris dasabuTebuli an Tundac mcdaria, SekiTxvis saxiTACamoayalibeT sawinaaRmdego azri (ix., agreTve, punqti 4.1.2). martinezi acxadebs, rom sakarnavalo niRbebi SesaniSnav SesaZleblobas aZlevs adamians, daaRwios Tavi sazogadoebaSi damkvidrebul wesebs. Tumca, Cemi azriT, religiuri niRbebi imavdroulad SesaZleblobas aZlevs adamians, gaeridos materialur samyaros da gadainacvlos sulierSi.arsebobsimis ufro naTelimagaliTi, rom yvela niRabi alternatiuli sazogadoebrivi da sulieri cxovrebis SegrZnebas qmnis? 7. dasviT SekiTxvebi, romlebic aZlierebs daskvnebs: Tu wyaroSi warmodgenilia debuleba, romelic Tqveni azriT, damajerebelia, dasviT SekiTxvebi, romlebic afarToebs mis masStabs (ix., agreTve,punqti 4.1.1). eliasi gviCvenebs, rom kostumirebulma mejlisebma popularoba moipova meTvramete saukunis londonSi sazogadoebriv mobilurobasTan dakavSirebuli mRelvarebis sapasuxod. evropis sxva qveynebis dedaqalaqebSic igive mRelvarebiT iyo gamowveuli msgavsi tendencia? SegiZliaT, agreTve, dasvaT SekiTxva, romelic damatebiTi faqtebiT amyarebs imave daskvnas.eliasimTlianad gamoqveynebuli literaturiT amyarebs sakuTar gancxadebas kostumirebuli mejlisebis Sesaxeb. dasturdebaTu ara es gancxadeba iseT gamouqveynebel literaturaSi arsebuli faqtebiT, rogoricaa werilebi da dRiurebi? 8. dasviT im SekiTxvebis analogiuri SekiTxvebi, romlebic sxvebma dasves msgavsi Temebis Sesaxeb. smiTma getisburgis brZola ekonomikur WrilSi gaaanaliza. ras mogvcemda alamos brZolis ekonomikuri analizi? 9. moZebneT SekiTxvebi, romlebic sxva mkvlevrebma dasves, Tumca pasuxi ar gauciaT. Jurnalis araerTi statia sruldeba Ria tipis SekiTxvebiT, romelsac erTi-ori abzaci uWiravs.iq, aseve, ipoviT mosazrebebs Semdgomi kvlevisTvis da a.S. SesaZloa, ver SeZloT yvela rekomendebuli kvlevis Catareba, magram SegiZliaT, iqidan raRac sakiTxi amoiRoT.

Page 36: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

36

10. ipoveT internet-forumi Tqvens Temaze, Tvali gadaavleT, waikiTxeT dialogebi, raTa gaigoT, ra saxis SekiTxvebze msjeloben forumis monawileebi. Tu ver poulobT forums saZiebo sistemis meSveobiT, mimarTeT profesors an estumreT Tqveni sferos profesiuli organizaciebis internet-gverdebs.moZebneT SekiTxvebi, romlebic sainteresoa TqvenTvis. SegiZliaT, agreTve, SekiTxva dasvaT forumze, Tuki is Zalian konkretuli da viwroa. Tumca,jergaarkvieT, dasaSvebia Tu ara iq studentebis mier SekiTxvis dasma. 2.1.4 SeafaseT dasmuli SekiTxvebi

yvela pasuxi erTnairad gamosadegi ar aris.amdenad, SeafaseT Tqveni SekiTxvebi da gverdze gadadeT isini, romlebiTac, savaraudod,ver miiRebT saintereso pasuxebs. Tu qvemoT mocemuli pirobebi kmayofildeba, kidev erTxel dafiqrdiT.

1. SekiTxvaze pasuxis gacema Zalian martivad SegiZliaT. - SegiZliaT moiZioT pasuxi: romel niRbebs iyeneben navahos

cekvebSi? - SegiZliaT reziume gaakeToT wyaros mixedviT: ras ambobs fiSeri

niRbebis da SiSebis Sesaxeb? 2. ver poulobT karg faqtebs pasuxis gasamyareblad.

- ar arsebobs Sesabamisi faqtebi: aris Tu ara maias niRbebi ucxoplanetelebis xatis mixedviT aris Seqmnili?

- SekiTxva Seexeba upiratesobis miniWebas an gemovnebas: balis tomTa niRbebi ufro lamazia Tu maias tomis niRbebi?

- unda waikiTxoT Zalian bevri wyaro-literatura: rogor mzaddeba niRbebi? saukeTeso damadasturebeli faqtebis mosaZieblad ar gsurT uTvalavi raodenobis moxsenebis gacnoba (aseT situaciaSi maSin aRmoCndebiT, roca Tqveni kiTxva Zalian zogadia).

- ver poulobT wyaroebs, romlebic Tqveni mkiTxvelis azriT mniSvnelovania. proeqti umaRlesi samecniero xarisxis mosapoveblad romc ar iyos ganxorcielebuli, mkiTxveli maincelis, rom imuSavebT arsebuli wyaroebidan saukeTesoebze; Tezisis an sadisertacio naSromis SemTxvevaSi aRniSnuli aspeqti wyaroebis Sesaxeb Zalian mniSvnelovania. Tu ver moipovebT am wyaroebs, moifiqreT sxva SekiTxva.

3. ar SegiZliaT pasuxis damajereblad uaryofa - pasuxi TavisTavad cxadia, radgan, faqtebi amyarebs mas. ramdenad

mniSvnelovania niRbebi inuitebis kulturaSi? pasuxi TvalsaCinoa: Zalian mniSvnelovani. Tu ver axerxebT debulebis uaryofas, maSin azri ar aqvs mis damtkicebas (meores mxriv, im mkvlevrebma, romlebmac kiTxvis niSnis qveS daayenes erTi SexedviT TavisTavad cxadi mtkiceba – magaliTad, rom mze

Page 37: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

37

dedamiwis garSemo brunavs – da gabedes,daemtkicebinaT sapirispiro, msoflio aRiareba moipoves).

uarsnu ityviT SekiTxvaze imis gamo, rom, Tqveni azriT, vinmes ukve dausvams is. vidre ar gaigebT, ise eZebeT pasuxi masze, TiTqos pirvelad swored Tqven svamT am SekiTxvas. im SemTxvevaSic ki, Tuki vinmes gacemuli aqvs pasuxi am SekiTxvaze, SesaZloa, ukeTesi moifiqroT, an Tundac axali kuTxiT warmoaCinoT is. faqtobrivad, humanitarul da socialur mecnierebebSi saukeTeso SekiTxvebze, rogorc wesi, arsebobs erTze meti kargi pasuxi. agreTve, SegiZliaT,proeqtad airCioT sxvadasxva pasuxebis Sedareba da maT Soris gansxvavebebis warmoCena,aseve, saukeTeso pasuxiadaasabuTebac (ix. 6.2.5).

maSasadame, unda ipovoT SekiTxva, romelzecgsurT pasuxis gacema. Zalian bevr students, rogorc sabakalavro doneze, ise,ganaTlebis Semdgom safexurebze miaCnia, rom ganaTlebis mizania, davimaxsovroT sxvebis mier gacemuli pasuxebi.esase ar aris. ganaTleba miznad isaxavs sakuTar SekiTxvebze sakuTari pasuxebis moZiebis unaris gamomuSavebas. amisaTvis unda iswavloT sakiTxebis gamovlena, unda dainteresdeT maTiT, gansakuTrebiT, iseTi sakiTxebiT, romlebic, erTi SexedviT, Zalian Cveulebrivia.

2.2 warmoadgineT ramdenime samuSao pasuxi

vidre proeqtis Semdgom etapebze gadaxvalT, scadeT, gaiaroT kidev erTi nabiji, rasac zogierTi damwyebi mkvlevari erideba, magram, rogorc wesi, gamocdili mkvlevrebi am etaps, Cveulebriv, gadian. SekiTxvis gansazRvris Semdeg, warmoidgineT damajerebeli pasuxebi, ganurCevlad imisa, isini zedapiruli iqneba Tu hipoTeturi.am etapze nu ifiqrebT imaze, aris Tu ara pasuxi swori. amas mogvianebiT gaakeTebT.

magaliTad, vTqvT, svamT SekiTvas: ratom iyeneben zogierT religiur ceremoniaSi niRbebs, sxvebSi ki - ara? SegiZliaT, ivaraudoT,rom: SesaZloa, kulturebSi, sadac bevri sulia, maT gasarCevad niRbebi sWirdebaT. SesaZloa, niRbebi, Cveulebriv, im kulturebSi gamoiyeneba, sadac religia da medicina Serwymulia. SesaZloa, Sua aRmosavleTis qveynebSi warmoSobil religiebze zegavlena moaxdina ebraelebis mier kerpTayvanismcemlobis akrZalvam. zogadi pasuxiTac ki SeiZleba, miviRoT raRac, risi Seswavlac mniSvnelovania:

Page 38: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

38

SesaZloa, es dakavSirebulia niRbebis daniSnulebasTan kulturis arareligiur sferoebSi.

scadeT, warmoidginoT erTi damajerebeli pasuxi mainc, miuxedavad imisa, ramdenad naadrevi Tu hipoTeturia is. Tu ver SeZlebT mis dasabuTebas xangrZlivi kvlevis Sedegad, SegiZliaT, Tqveni naSromi aawyoT imis garSemo, ratom geCvenebodaT erT dros es pasuxi mizanSewonilad, rom pasuxi mcdari aRmoCnda da ar Rirs am SekiTxvis Seswavlaze sxva mkvlevrebis drois xarjva. es, TavisTavad, SesaZloa, Rirebuli informacia iyos Temis Sesaxeb msjelobisas (ix. punqtebi 10.1.1 – 10.1.2, sadac naxavT, rogor unda gamoiyenoT erT dros aSkarad kargi idea, romelic Semdeg mcdari aRmoCnda).

eZebeT ori an sami damajerebeli pasuxi. im SemTxvevaSic ki, Tu romelime erTs aniWebT upiratesobas, SegiZliaT,is sxva pasuxebs SeadaroT da amiT gaaumjobesoT Tqveni daskvnebi. nebismier SemTxvevaSi, ver aCvenebT, rom Tqveni pasuxi sworia, Tu ver aCveneT, ratom aris sxva pasuxebi mcdari. proeqtis adreul etapzec ki Tqveni pasuxebi maqsimalurad mkafiod da srulad dawereT. Zalian iolia, ifiqroT, rom rameze mkafio warmodgena gaqvT maSin, rodesac es ase ar aris. bundovani ideis daxvewis saukeTeso gza misi qaRaldze gadatana an sulac imis aRmoCenaa, rom amis gakeTeba ar SegiZliaT. 2.2.1 ganazRvreT samuSao hipoTeza

Tuki erTi pasuxi perspeqtiulia, uwodeT mas Tqveni samuSao hipoTeza da kvlevis ganmavlobaSi am pasuxiT ixelmZRvaneleT. ra Tqma unda, damamtkicebeli faqtebis moZieba mxolod SekiTxviT xelmZRvanelobiTac SegiZliaT, vinaidan nebismieri SekiTxva zRudavs damajerebeli pasuxebis raodenobas. Tumca, yvelaze adreuli samuSao hipoTezac ki gexmarebaT garkveuli sakiTxebis winaswar gansazRvraSi, gansakuTrebiT,hipoTezisdasasabuTeblad saWiro faqtebis xasiaTis gansazRvraSi. cifrebi dagWirdebaT,citatebi, dakvirvebebis Sedegebi, suraTebi Tu istoriuli faqtebi? kidevufro mniSvnelovania, ra saxis faqtebi daamtkicebs Tqveni hipoTezis mcdarobas.gaeciT pasuxebi am SekiTxvebs da gecodinebaT, ra monacemebi moZebnoT da SeinaxoT. faqtobrivad, vidre hipoTezas ar SeqmniT, ar gecodinebaT, Seesabameba Tu ara mniSvnelovan SekiTxvas monacemebi, romlebsac agrovebT.

Tu ver moifiqreT samuSao hipoTeza, scadeT SecvaloT SekiTxva.gadaxedeT sakvlevi SekiTxvebis sias da moZebneT SekiTxva, romelzec SeZlebT pasuxis gacemas. Tu es nabiji gamotoveT, daubrundiT 2.1.3 punqts.SegiZliaT, agreTve, axali Tema aarCioT.moklevadian perspeqtivaSi amiT drosdakargavT, Tumca, SesaZloa, Tavidan aiciloT proeqtis warumatebulad dasruleba. Tu muSaobT Tezisze an disertaciaze, kiTxvis da fiqris procesSi SegiZliaT, moicadoT, rom ufro kargad CamoayaliboT hipoTeza, magram proeqtis Semdgom etapebze

Page 39: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

39

ar gadaxvideT manam, vidre SesaZlo pasuxis monaxazi mainc ar geqnebaT gansazRvruli.

araviTar SemTxvevaSi ar gadadoT hipoTezis gansazRvraze fiqri moxsenebis Savi variantis weris, an,kidev uaresi, naSromis TiTqmis dasrulebis etapisTvis. SesaZlebelia, SekiTxvaze saukeTeso pasuxi ver gamonaxoT, vidre moxsenebis bolo gverds ar dawerT: wera, gadamuSavebac ki, TavisTavad aRmoCenas gulisxmobs. ubralod, nu moicdiT moxsenebis srulad damTavrebamde,rom raime pasuxze daiwyoT fiqri. 2.2.2 yuradRebiT moekideT samuSao hipoTezasTan dakavSirebul riskebs

mizanSewoniliar aris saboloo pasuxis Zalian male gansazRvra. Tumca, mravali axalbeda da zogierTi gamocdili mkvlevari Tavs ikavebs proeqtis adreul etapze raime samuSao, Tundac mxolod gonebaSi arsebuli, hipoTezis ganxilvisgan, vinaidan eSiniaT maTi azrovneba mikerZoebuli ar gaxdes. amis garkveuli riski arsebobs.Tumca, samuSao hipoTezam ar unda SegiSaloT xeli ukeTesi hipoTezis gansazRvraSi.yvelaze obieqturi mecnieric ki atarebs eqsperiments, rom gamoscados sul ramdenime mosalodneli Sedegi, xSirad mxolod erTic ki. faqtobrivad, mkvlevrebs mudam aqvT gonebaSi hipoTeza, magram mas sajarod ar acxadeben imis SiSiT, rom mcdari aRmoCndeba.

samuSao hipoTeza mxolod maSinaa riskTan dakavSirebuli, Tu gabrkolebT ukeTesi hipotezis mofiqrebaSi an Tu faqtebis sijiutis gamo ver axerxebT mis ukugdebas. amdenad, rogorc yvela urTierTobaSi, Zalian Zlier nu CaeWidebiT Tqvens pirvel hipoTezas: rac ufro metad mogwonT, miT ufro gagiWirdebaT misi naklovanebebis danaxva. miuxedavad aRniSnuli riskisa, umjobesia,muSaoba xarvezebiani hipoTeziT daiwyoT, vidre mis gareSe. 2.2.3 Tu ver poulobT pasuxs, daasabuTeT SekiTxvis marTebuloba

imdens vmsjelobT SekiTxvebze, SesaZloa, ifiqroT, rom Tqveni proeqti warumatebeli iqneba, Tuki pasuxs ver gascemT Tqvens SekiTxvas. sinamdvileSi

, Zalian mniSvnelovani kvleva ganmartavs, ratom unda daisvas SekiTxva, romelic aravis dausvams, miuxedavad imisa, rom mkvlevari ver pasuxobs mas: xedavs Tu ara ku sizmrebs? ratom aris mTqnareba gadamdebi, Zilis survili ki - ara? an aris ki gadamdebi? aseT moxsenebebSi aqcenti gakeTebulia imaze, Tu ratom aris SekiTxva mniSvnelovani da rogori SeiZleba iyos kargi pasuxi. SesaZloa, aRmoaCinoT, rom viRacas gacemuli aqvs pasuxi Tqvens SekiTxvaze, Tumca arasrulad an sulac, Tu gagimarTlaT, mcdarad. Tu swor pasuxs ver poulobT, mkiTxvels imiT exmarebiT, rom uCvenebT farTod aRiarebuli pasuxis simcdares (ixileT punqti 10.1.2, raTa gaigoT, rogor gamoiyenoT es gegma Tqvens SesavalSi).

Page 40: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

40

kritikuliazrovneba, romelic nebismier profesiaSi dagWirdebaT, giviTardebaT mxolod maSin, rodesac SekiTxvas SekiTxvaze svamT. faqtobrivad, gamocdili mkvlevrebisTvis cnobilia, rom umetes sakiTxebs an saerTod ar gaaCnia, an Zalian cota saboloo pasuxi aqvs, vinaidan ar arsebobs saboloo SekiTxvebi. maT ician, rom iseve mniSvnelovania axali SekiTxvis dasma, rogorc Zvelze pasuxis gacema da rom erT dRes maTi axali SekiTxvacmoZveldeba da axali mkvlevris kidev ufro axali SekiTxvis safuZveli gaxdeba.

Tqveni saqmea gaxdeT isaxali mkvlevari.

2.3 aageT `angariSis dafa”, romlis daxmarebiTac dagegmavT da

warmarTavT muSaobas

mokle moxsenebisTvis SesaZloa, ar dagWirdeT detaluri gegma da sakmarisi iyos monaxazis gakeTeba. vrceli proeqtisTvis ki, Cveulebriv, dagWirdebaT meti dagegmva, gansakuTrebiT, Tu saqme Teziss an disertacias exeba. Cveulebriv, pirveli gegma, romelic mogafiqrdebaT, aris monaxazi, sadac CawerT I da II da “a” da “b” da a.S.etapebs (ix. 23.4.2). Tu girCevniaT monaxazis gamoyeneba, asec moiqeciT, gansakuTrebiT, Tuki Tqveni proeqti SedarebiT pataraa.saqme imaSia, rom monaxazis daxmarebiT muSaobisas SeiZleba,mogixdeT Zalian bevri ramis Zalian adre dakonkreteba da moxsenebis saboloo saxiT iqamde Camoyalibeba, vidre mas kargad gaiazrebdeT da dafiqrdebodeT.

am riskis Tavidan asacileblad bevri mkvlevari, maT Soris akademiuri sferos gareT moRvawe mkvlevrebi,vrceli moxsenebebis gegmas `dafaze” ageben. `dafa” aris monaxazis msgavsi gegma, romelic ramdenime gverdzea gaSlili da sadac bevri sivrcea datovebuli muSaobis procesSi monacemebis da ideebis dasamateblad. ,,angariSisdafis” gamoyeneba monaxaziT muSaobaze moqnili meTodia: misi daxmarebiT SegiZliaT, dagegmoT faqtebis moZieba, CamoayaliboT argumenti, SeqmnaT Savi naweris pirveli varianti da gamoscadoT saboloo naweri. xazebisgan gansxvavebiT, romlebic monaxazSi gamoiyeneba, SegiZliaT fizikurad gadaaadgiloT dafis gverdebi da ar mogiwioT yovel jerze axali gegmis amobeWdva, rodesac axal wyobas cdiT. SegiZliaT, misi gverdebi kedelze gaakraT, daajgufoT dakavSirebuli gverdebi da mcire nawilebi did nawilebTan daakraT, rom SeqmnaT Tqveni proeqtis `suraTi”, romelic mTlianobaSi giCvenebT gegmas da asaxavs,rogor midixarT win gegmis ganxorcielebisken. 2.3.1 CamoayalibeT SekiTxva da samuSao hipoTeza

`dafis” dasawyebad pirveli gverdiszeda nawilSi rac SeiZleba zustad dasviT Tqveni SekiTxva da samuSao hipoTeza. Semdeg daamateT damajerebeli variantebi, rac dagexmarebaT, ufro mkafiod dainaxoT misi susti da Zlieri mxareeebi.maTze fiqrisas daamateT axali hipoTeza da gadaxazeT isini, romelTa simcdaresac daadasturebT. uaryofili

Page 41: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

41

hipoTezebi SeinaxeT, radgan SesaZloa, moaxerxoT erT-erTi maTganis SesavalSi gamoyeneba (ix. 10.1.1). 2.3.2 CamoayalibeT Tqveni mizezebi

TiToeuli gverdis zeda nawilSi CawereT calkeuli mizezi, romelsac SeuZlia Tqveni saukeTeso hipoTezis gamyareba, im SemTxvevaSic ki, Tuki mxolod erTi an ori hipoTeza gaqvT gansazRvruli (mizezebis Sesaxeb damatebiTi informacia ix. punqtSi 5.4.2). warmoidgineT, TiTqos megobars uxsniT Tqvens proeqts. ambobT, msurs vaCveno, rom alamos istoriebma zegavlena moaxdina texasis individualuri TviTmyofadobis ganviTarebaSi da Tqveni megobari gekiTxebaT, ratom fiqrob ase? Tqveni argumentacia aris zogadi gancxadebebi, romlebsac warmoadgenT Tqveni pasuxis dasasabuTeblad: pirvel rigSi, istoriebma daamaxinja faqtebi, raTa xazi gasmoda imas, rac umniSvnelovanesi gaxda texasis TviTmyofadobaSi; meore, istoriebi pirvelad iqna gamoyenebuli imis saCveneblad, rom texasi (da `veluri dasavleTi”) axali saxis sazRvari iyo; mesame, ... da a.S.

Tu mxolod erTi an ori varaudi gafiqrdebaT (rogorc wesi, saWiro iqneba meti varaudis moyvana), gverdebis zeda nawilSi daakariT varaudi 3: raime alamos istoriebis Sesaxeb, ris gamoc texaselebs gansakuTrebulad miaCniaT Tavi. Tu iciT mxolod is, rogor gsurT,varaudmagaamyaros Tqveni pasuxi, moiyvaneTvaraudi 4: raRac imis saCveneblad, rom alamos istoriebi iyo imaze meti, vidre, ubralod, miTi. TiToeuli varaudi, cxadia, unda gamyardes.amdenad, TiToeulisTvis dasviT SekiTxva: ratom vfiqrob ase? ra faqtis moyvana damWirdeba amis dasamtkiceblad? es dagexmarebaT imaSi, rom Tqveni kvlevis procesi faqtebis Ziebaze mimarToT (ix. 2.3.3 da 5.4.2).

Tu TqvenTvis esa Tu is Tema axalia an proeqtis adreul etapze imyofebiT, varaudad SesaZloa, gamoiyenoT codnaze dafuZnebuli daSveba, romelsac Semdgom SecvliT; Tu ase ar moxda, SesaZloa, ar iyaviT sakmarisad TviTkritikuli. miuxedavad amisa, varaudebis sia, ganurCevlad imisa, Tu ramdenad savaraudoa is, kvlevis warmarTvis saukeTeso CarCoa. amasTan, azrovnebis koncentrirebis TvalsazrisiT, danamdvilebiT sjobs varaudebis saerTod arqonas. 2.3.3 CawereT, ra saxis mtkicebulelebiunda moiZioT - TiToeuli sferosTvis sasurvelia konkretuli saxis faqtebi,

cifrebi, citatebi, dakvirvebebi, istoriuli faqtebi, suraTebi, da a.S. amdenad, CainiSneT, ra saxis faqtebi dagWirdebaT TiToeuli argumentis gasamyareblad. isic ki warmoidgineT, rogori iqneboda yvelaze damajerebeli damamtkicebeli sabuTi. Tu ver gansazRvravT, ra saxis faqti dagWirdebaT, carieli datoveT gverdis es nawili, Semdeg gaecaniT meorad wyaroebs, rom naxoT, ra saxis faqtebs aniWeben upiratesobas mkvlevrebi Tqvens sferoSi (ix. 3.1.2).

Page 42: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

42

2.3.4 SexedeT mTlian gegmas ganalageT gverdebi magidaze an gaakariT kedelze. Semdeg dadeqiT

moSorebiT da daakvirdiT Tanmimdevrobas.rodesac gegmavT pirvel Sav nawers, misi nawilebi garkveuli TanmimdevrobiT unda daalagoT. ase rom, axlave SegiZliaT, daiwyoT masze fiqri. xedavT logikas TanmimdevrobaSi? mizezi da Sedegi? Txrobis dro? fardobiTi mniSvneloba? kompleqsuroba? sigrZe? (TanmimdevrobasTan dakavSirebuli damatebiTi principebi ix. punqtSi 6.2.5).mosinjeT sxvadasxva Tanmimdevroba. es `dafa” ar aris Tqveni saboloo gegma; is, ubralod, instrumentia Tqveni azrovnebis warsamarTad da Sedegebis Camosayalibeblad.

rodesac gverds avsebT, scadeT Sesabamisi nawilis Savi piris Seqmna, vinaidan proeqtis TiToeul etapze SesaZlebelia azrebis qaRaldze gadataniT azrovnebis gaumjobeseba.

erT dRes, rodesac Tavisufali dro geqnebaT, SegiZliaT, gadaxedoT wyaroebs, waikiTxoT mxolod is literatura, rac Tqven gainteresebT. aseTi SemTxveviTi daTvalierebiT kvlevis mniSvnelovani kvanZebi gaxsnila. Tumca, Tu moxseneba, daaxloebiT, erTi Tvis vadaSi unda iyos mzad, ideis mosvlas ver daelodebiT; dagegmva unda daiwyoT. `dafa” aris martivi da saimedo xerxi, romelic gegmis SemuSavebaSi dagexmarebaT.

2.4 weraze momuSave mxardamWeri gundis Camoyalibeba

samecniero kvlevis naklovani mxare misi izolirebulobaa. Tu ar CavTvliT jgufur proeqtebs, samecniero kvlevis dros umeteswilad damoukideblad kiTxulobT, azrovnebT da werT. Tumca, aucilebeli ar aris, ase iyos, yovel SemTxvevaSi, mTeli procesis ganmavlobaSi mainc.moZebneT vinme, garda Tqveni profesoris an xelmZRvanelisa, romelic gesaubrebaT Tqvens winsvlaze, gadaxedavs Tqvens samuSao variantebs, imasac getyviT, ramdeni dagiweriao. es SeiZleba iyos megobari.Tumca, pirvel rigSi, ecadeT,sxva avtori moZebnoT, rom SeZloT erTmaneTis ideebisa da samuSao versiebisirgvliv msjeloba.

kidev ufro ukeTesia weraze momuSave oTxi an xuTi adamianisgan Semdgari gundi.gundis wevrebi sakuTar proeqtebze muSaoben da regularulad marTaven Sexvedrebs, raTa imsjelon erTmaneTis mier gaweul samuSaoze.adreul etapze yvela Sexvedra daiwyeT TiToeuli piris proeqtis reziumeTi, romelsac CamoayalibebT am samnawiliani winadadebiT: me vmuSaob Temaze X, vinaidan msurs, gavigo Y, raTa me (da Tqven) SevZloT Z–is ukeT gageba. muSaobis procesi daiwyeT `liftSi moyolili istoriiT”, esaa Tqveni kvlevis reziume, romelsac mouyvebiT adamians, romelic Sexvedraze asvlisas liftSi dagemgzavrebaT. reziume unda moicavdes zemoT moyvanil samnawilian winadadebas, samuSao hipoTezas da ZiriTad gamamyarebel varaudebs (ix. 13.4).

Page 43: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

43

Semdgom etapebze, gundis wevrebi erTmaneTs acnoben monaxazebs da Sav nawerebs, raTa gansazRvron, rogori reaqcia eqneba sabolood mkiTxvels.Tuki Tqvens gunds ar moewona samuSao varianti, saboloo mkiTxvelic imave azrisa iqneba.gundi SeiZleba, dagexmaroT samuSaos erTobliv ganxilvaSi, rodesac gagijanjldebaT procesi. Tumca, avtorTa udidesi nawilisTvis weraze momuSave gundi yvelaze metad Rirebulia im disciplinis gamo, romelsac is awesebs. vadebSi Cateva ufro iolia, roca iciT, rom sxvas unda moaxsenoT Tqveni progresis Sesaxeb.

weraze momuSave jgufebi standartulad gamoiyeneba Tezisebisa an disertaciebisTvis. Tumca, wesebi, SesaZloa, gansxvavdebodes sakurso naSromebisTvis.zogierTpedagogs miaCnia, rom jgufs an weraze momuSave partniors SeuZlia, gagiwioT saTanadoze meti daxmareba, amitom kargad gaagebineT Tqvens profesors, ra funqcia eqneba gunds. winaaRmdeg SemTxvevaSi, leqtorma SeiZleba, gadawyvitos, rom daxmareba, romelic miiReT, Seusabamoa (ix. 7.10).

Page 44: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

44

3. sasargeblo wyaroebis moZieba

3.1 gansazRvreT, ra saxis wyaroebis gamoyenebas moelis Tqvengan mkiTxveli

3.1.1 faqtebis moZiebis mizniT, mimarTeT pirvelwyaroebs

3.1.2 gaecaniT meorad wyaroebs, raTa ixiloT sxva mkvlevrebis mier ganxorcielebuli kvlevebis Sedegebi 3.1.3 gaecaniT mesamexarisxovanwyaroebs, raTa zogadi warmodgena SeiqmnaT sakiTxze

3.2 gamoyenebuli wyaroebi CawereT srulad, zustad da miRebuli wesebis Tanaxmad

3.2.1 gansazRvreT gamoyenebuli literaturis miTiTebis stili 3.2.2 CawereT bibliografiuli monacemebi

3.3 eZebeT wyaroebi regularulad

3.3.1 moZebneT adamiani, romlisTvisac Tqveni Tema nacnobia 3.3.2 moiZieT masalebi internetSi 3.3.3 gaesaubreT bibliograf-biblioTekars 3.3.4 ganaxorcieleT Zieba Tqveni sferos bibliografiebSi 3.3.5 gadaxedeT Tematur cnobarebs 3.3.6 moiZieT masalebi Tqveni biblioTekis katalogSi 3.3.7 moiZieT masalebi perioduli gamocemebis cnobarebSi 3.3.8 gadaaTvaliereT wignis Taroebi 3.3.9 akademiuri xarisxis dasacavi naSromisTvis, mihyeviT bibliografiul kvals

3.4 wyaroebis Sefaseba Sesabamisobis da sandoobis kuTxiT 3.4.1 SeafaseT wyaroebis Sesabamisoba 3.4.2 SeafaseT nabeWdi wyaroebis sandooba 3.4.3 SeafaseT internetwyaroebis sandooba 3.5 eZebeT standartuli wyaroebis miRma

mas Semdeg, rac geqnebaT SekiTxva da SesaZloa, samuSao hipoTezac ramdenime gamamyarebeli varaudiT, SegiZliaT, SeudgeT monacemebis Ziebas. isini dagWirdebaT varaudis gasamtkiceblad da hipoTezis gamosacdelad. am TavSi agixsniT, rogor unda moiZioT aRniSnuli monacemebi, momdevno TavSi ki monacemebze muSaobasTan dakavSirebul sakiTxebs gagacnobT. Tumca, wyaroebis moZiebasa da maT wakiTxvas cal-calke safexurebad nu ganixilavT. mas Semdeg, rac moiZiebT, savaraudod, gamosadeg wyaros, waikiTxeT is, raTa sxva wyaroebi ipovoT. `dafis” CanawerebiT Sevsebis procesSi aRmoaCenT sxvadasxva xarvezs da axal SekiTxvas da mxolod damatebiTi wyaroebis meSveobiT iqneba SesaZlebeli am napralebis amovseba. amdenad, miuxedavad imisa, rom wyaroebis moZieba da gamoyeneba

Page 45: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

45

cal-calke safexurebad gvaqvs ganxiluli, am or saqmes xSirad araerTxel da erTdroulad gaakeTebT.

3.1 gansazRvreT, ra saxis wyaroebis gamoyenebas moelis Tqvengan

mkiTxveli

Tqveni gamocdilebidan gamomdinare iqmnis mkiTxveli molodins, Tu ra donis wyaroebs gamoiyenebT.es doneebia pirvelwyaro, meoradi wyaro da mesamexarisxovani wyaro. aRniSnuli dayofa ar warmoadgens mkafiod gansazRvrul kategorizacias. Tumca, igi miaxloebiT gamoxatavs, rogor axarisxeben mkvlevrebi wyaroebis umetesobas. 3.1.1 faqtebis moZiebis mizniT mimarTeT pirvelwyaroebs

iseTi dargebisTvis, rogoricaa literaturuli kvleva-Ziebani, xelovneba da istoria pirvelwyaroebs warmoadgens mwerlebis, mxatvrebis, kompozitorebis da sxvaTa mier Seqmnili originali nawarmoebebi – dRiurebi, werilebi, xelnawerebi, suraTebi, filmebi, filmebis scenarebi, Canawerebi da musikaluri gaformebebi. es wyaroebi gvawvdis monacemebs, sityvebs, gamosaxulebebs da bgerebs, romlebsac iyenebT Tqveni varaudis gasamyarebel sabuTad.monacemebi SeiZleba, iyos sagnebic: monetebi, tansacmeli, instrumentebi da sxva nimuSebi im periodis an im piris kuTvnili, romelsac SeiswavliT.

iseT dargebSi, rogoricaa ekonomika, fsiqologia, qimia da sxv., mkvlevrebi, Cveulebriv, monacemebs dakvirvebis da eqsperimentis gziT agroveben. sxva dargebSi isini mtkicebulebebs gamokiTxvis gziT kreben (Sedegiani interviuebis Casatareblad informaciis mopovebisa da Caweris sando meTodebi unda gamoiyenoT). aseT sferoebSi damamtkicebeli sabuTi moicavs monacemebs, romlebsac mkvlevarebi agroveben. Segrovebuli monacemebisTvis pirvelwyaroebs warmoadgens publikaciebi, sadac pirvelad gamoqveynda es monacemebi.aseTi publikaciebi moicavs samTavrobo da kerZo monacemTa bazebsa da samecniero Jurnalebs.

gamocdili mkvlevrebi monacemebs pirvel rigSi pirvelwyaroebSi eZeben. magaliTad, Tqven rom alamos istoriebis Sesaxeb werdeT, SeecdebodiT, mogepovebinaT im periodSi dawerili wyaroebi, werilebi, dRiurebi, TviTmxilvelTa monaTxrobi da a,S.

3.1.2 gaecaniT meorad wyaroebs, raTa ixiloT sxva mkvlevrebis mier ganxorcielebuli kvlevebis Sedegebi

meoradi wyaroebi aris wignebi da statiebi, sadac gaanalizebulia pirvelwyaroebi; isini, rogorc wesi, dawerilia mkvlevrebis mier sxva mkvlevrebisTvis. samecniero JurnalSi gamoqveynebuli statia, sadac warmodgenilia alamos istoriebis analizi, iqneba meoradi wyaro mkvlevrebisaTvis, romlebic muSaoben am istoriebze. meoradi wyaroebi moicavs agreTve Tematur enciklopediebs da leqsikonebs, romlebSic

Page 46: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

46

warmodgenilia dargSi moRvawe mecnierTa mier Seqmnili eseebi. meorad wyaros mkvlevari sami daniSnulebiT iyenebs: 1. raTa ar CamorCes Tanamedrove kvlevas. mkvlevrebi meorad wyaroebs ecnobian, raTa miiRon informacia sxvaTa naSromebis Sesaxeb, raTa gaafarToon codna sakiTxis irgvliv da ukeT gaiazron igi.mkvlevrebisTvis, aseve, motivaciis Semqmnelia is azri, rom maTi naSromis saxiT axali masala daemateba ukve gamoqveynebul kvleviT literaturas. 2. gansxvavebuli Tvalsazrisis gasagebad. kvleviTi naSromi ar aris dasrulebuli, vidre mkvlevari ar gaiTvaliswinebs sxvaTa Tvalsazriss, sakuTari mkiTxvelis mosalodnel SekiTxvebsa da maT gansxvavebul azrs (ix. 5.4.3). gansxvavebuli Sexedulebebis udidesi nawili SegiZliaT moiZioT meorad wyaroebSi. rogoria misi alternatiuli Tvalsazrisi? raSi mdgomareobs misi argumentebi? zogierT axalbeda mkvlevars miaCnia, rom Tu sawinaaRmdego Tvalsazriss aRniSnaven moxsenebaSi, amiT sakuTar Sexedulebas daasusteben. sinamdvileSi piriqiT aris. rodesac moixseniebT sawinaaRmdego Tvalsazriss, mkiTxvels aCvenebT, rom ara mxolod iciT am Tvalsazrisis Sesaxeb, aramed SegiZliaT damajereblad gamoexmauroT mas (am sakiTxis Sesaxeb damatebiT ix. 5.4.3).

metic, aRniSnuli gansxvavebuli Tvalsazrisi unda gamoiyenoT sakuTari Sexedulebebis gasaumjobeseblad. ver SeZlebT Tqveni Tvalsazrisis Camoyalibebas, Tu ar gecodinebaT, ratom SeiZleba, gamWriax adamians sxva Sexeduleba hqondes. amdenad, wyaroebis Ziebisas nu moiZiebT mxolod im wyaroebs, romlebSi gamoxatuli Tvalsazrisic Tqvensas emTxveva. eZebeT wyaroebi, romlebSic Tqveni Sexedulebebis sawinaaRmdego mosazrebaa warmodgenili. 3. sakuTari kvlevisa da analizisTvis modelebis mosaZebnad. meoradi wyaroebi SegiZliaT gamoiyenoT, raTa gaarkvioT ara mxolod is, ra daweres sxvebma Tqveni sakvlevi Temis Sesaxeb, aramed, agreTve, rogor daweres. amiT SeityobT ra forma da stili SegiZliaT gamoiyenoT Tqveni naSromisTvis. warmoidgineT, TiTqos meoradi wyaro aris kolega, romelic gesaubrebaT Tqveni sakvlevi Temis irgvliv. masTan saubrisas gendomebaT, sakiTxSi garkveuli adamianis STabeWdileba datovoT. amdenad, SeecdebodiT, gagerkviaT, rogor msjelobs is, ra terminebs iyenebs, ra saxis damamtkicebeli sabuTebi mohyavs da romel mtkicebulebebs iyenebs iSviaTad an saerTod ar iyenebs. es `saubari” werilobiTi iqneboda, amdenad, stilisturi detalebis imitirebasac ki SeZlebdiT. magaliTad, Tqveni kolega did abzacebs iyenebs, Tu gverdebi dayofili aqvs qvesaTaurebad da punqtebad (romelic gavrcelebulia socialur mecnierebebSi, naklebad – humanitarulSi).

meoradi wyaro SegiZliaT, gamoiyenoT, agreTve, rogorc konceptualuri analizis modeli. magaliTad, Tqven rom alamos istoriebis analizs awarmoebdeT, albaT, SeiswavlidiT, wyaroSi rogor

Page 47: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

47

aris ganxiluli kasteris damarcxeba. wyaroSi gamoyenebuli midgoma fsiqologiuri, socialuri, istoriuli Tu politikuria? Tqveni proeqtisaTvis, savaraudod, iq warmodgenili konkretuli varaudi an damamtkicebeli sabuTi aqtualuri ar iqneba.Tumca, pasuxis gamtkiceba msgavsi saxis monacemebiT da logikuri msjelobiT, imave saxis struqturis gamoyenebiT ki SegiZliaT.

amdenad, Tu aRmoaCenT wyaros, romelic konkretulad Tqvens sakvlev Temas ar Seexeba, magram msgavs sakiTxs mimoixilavs, gadaavleT Tvali da daakvirdiT, rogor msjelobs mkvlevari, rogor warmoadgens varaudsa da damamtkicebel sabuTs (Sesabamisi wyaros damowmeba ar aris aucilebeli, Tu am wyarodan mxolod zogad logikas iyenebT, Tumca, SegiZliaT, miuTiToT is, rom Tqvens midgomas meti damajerebloba SesZinoT.)

mkvlevarebi meorad wyaroebSi moyvanil monacemebs mxolod maSin iyeneben, rodesac ver pouloben aRniSnul monacemebs pirvelwyaroebSi. isini sifrTxiliT ekidebian aRniSnuli meoradi wyaroebis gamoyenebas, vinaidan meorad wyaroebSi warmodgenili masala xasiaTdeba cdomilebis maRali maCvenebliT. Tu Tqven maRali akademiuri xarisxis dasacav naSromze muSaobT, SeamowmeT meoradi wyaroebidan moyvanili mniSvnelovani citatebis, faqtebis an cifrebis sizuste. avtoritetul gamocemebSi iSviaTad aqvs adgili mizanmimarTulad daSvebuli uzustobas, magram uyuradRebobiT gamowveul Secdomebis SemTxveva imaze ufro xSiria, vidre es araspecialistebs hgoniaT an vidre amas specialistebi aRiareben.

ra Tqma unda, Tqven rom ikvlevdeT, rogor aris gaanalizebuli alamos istoria, maSin meoradi wyaroebi, sadac es analizia warmodgenili, TqvenTvis pirvelwyaro iqneba.

Tu sferoSi axalbeda xarT, SesaZloa, meoradi wyaroebis wakiTxva rTuli mogeCvenoT: meoradi wyaroebis damuSaveba sakiTxis fonis Rrma codnas moiTxovs da mravali maTgani arc Tu garkveviTaa dawerili (ix. 11.2). Tu muSaobT TqvenTvis axal Temaze, upriani iqneba, Tu jer sakiTxs Tematur enciklopediaSi an sando mesamexarisxovan wyaroSi gaecnobiT. 3.1.3 gaecaniT mesamexarisxovan wyaroebs, raTa zogadi warmodgena SeiqmnaT sakiTxze

mesamexarisxovani wyaroebi efuZneba meorad wyaroebs. Cveulebriv, isini araspecialistebis mier aris dawerili.maT Sorisaa zogadi enciklopediebi da leqsikonebi, agreTve gazeTebi da Jurnalebi, rogoricaa Time da Atlantic Monthly da farTo auditoriaze gaTvlili komerciuli wignebi. kargad redaqtirebul zogad enciklopediebSi warmodgenilia mravali Temis mokle mimoxilva. Tumca, sifrTxiliT moekideT internet-enciklopediebs, rogorica `vikipedia”, vinaidan iq warmodgenilia ucnobi avtorebis mier dawerili da ara aRiarebuli mecnierebis mier Seqmnili, saguldagulod redaqtirebuli statiebi. `vikipediaSi” met-naklebad zusti informaciaa zust da

Page 48: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

48

sabunebismetyvelo mecnierebebSi.Tumca, zogjer, SeiZleba, Secdomebic aRmoCndes.arasodes moixsenioT `vikipedia”, rogorc avtoritetuli wyaro.

analogiuri sifrTxilis gamoCena gmarTebT saJurnalo da sagazeTo statiebis gamoyenebisas. zogierT statiaSi meorad wyaroSi moyvanili kvleva sandod aris aRwerili. Tumca, umetes SemTxvevaSi, kvleva metismetad aris gamartivebuli an metic, arasworad aris gadmocemuli. Tqven, rasakvirvelia, aseT wyaros pirvelwyarod ganixilavdiT, rom ikvlevdeT, rogor aris ganxiluli wyaroSi Tema; magaliTad, rogor aris ganxiluli diskriminacia sqesobrivi niSniT ,,enciklopedia britanikaSi” an xrikebi _ `vikipediaSi”.

mas Semdeg, rac gaerkveviT wyaroebis saxeebSi, SeZlebT, daiwyoT maTi moZieba.

3.2 gamoyenebuli wyaroebi CawereT srulad, zustad da miRebuli wesebis

Tanaxmad

vidre wyaroebis Ziebas daiwyebdeT, unda icodeT, rogor unda miuTiToT gamoyenebuli literatura. mkiTxveli Tqvens naSroms damajereblad CaTvlis mxolod maSin, Tu irwmunebs Tqven mier warmodgenil mtkicebulebebs. Tuki mkiTxveli Tqven mier gamoyenebuli wyaroebis moZebnas ver SeZlebs, Tqvens mtkicebulebebs ar endoba, Tqveni, rogorc mkvlevris upirvelesi movaleobaa gamoyenebuli literaturis zustad da srulad miTiTeba, raTa mkiTxvelma SeZlos aRniSnuli literaturis moZebna. 3.2.1 gansazRvreT gamoyenebuli wyaroebis miTiTebis stili

dargebis udides nawilSi dadgenilia wyaros miTiTebis konkretuli stili. miTiTebis ori yvelaze metad gavrcelebuli stili detalurad meore nawilSia aRwerili.

- sqolioSi miTiTebis stilifarTod gamoiyeneba humanitarul mecnierebebSi da, rig SemTxvevebSi socialur mecnierebebSi (ix. me-16 da me-17 Tavebi).

- teqstobrivi miTiTebis stili, umetes SemTxvevebSi, gamoiyeneba socialur da sabunebismetyvelo mecnierebebSi (ix. me-18 da me-19 Tavebi). Tu ar gaqvT gadawyvetili, romeli stili gamoiyenoT, rCevisTvis

profesors mimarTeT.vidre wyaroebis nusxis Sedgenas daiwyebdeT, waikiTxeT zogadi Sesavali wyaros miTiTebis Sesaxeb me-15 TavSi, Semdeg, imis mixedviT, Tu miTiTEbis romeli stilis gamoyeneba mogeTxovebaT, waikiTxeT sqolioSi miTiTebis stilis (me-16 Tavi) an teqstobrivi miTiTebis stilis (me-18 Tavi) Sesavali.

Page 49: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

49

3.2.2 CawereT bibliografiuli monacemebi drois dazogvis da Secdomebis Tavidan acilebis mizniT, wyaros

povnisTanave CaiwereT wyaros miTiTebasTan dakavSirebuli yvela informacia. aRniSnuli informaciis udidesi nawili wignis saTauris gverdze an saJurnalo statiis saTaurTan SegiZliaT ixiloT. is, Tu konkretulad ra informacia dagWirdebaT, damokidebulia wyaros saxeze. Tumca, TiToeuli wyarosTvis miuTiTeT, sul mcire, Semdegi:

• vin dawera an Seadgina wyaro? - avtor(eb)i - redaqtor(eb)i - mTargmnel(eb)i

• ra monacemebis mixedviT xdeba wyaros amocnoba? - saTauri da qvesaTauri - ufro vrceli naSromis saTauri da qvesaTauri, sadac wyaroa

CarTuli (rogoricaa krebuli, Jurnali an gazeTi) - gverdis nomrebi, Tuki wyaro ufro vrcel naSromSia CarTuli - tomis nomeri - gamocemis nomeri - redaqciis nomeri - internetmisamarTi da masalis mopovebis TariRi, Tu monacemebi

internetwyaroebis meSveobiT gaqvT mopovebuli

• vin da rodis gamoaqveyna wyaro? - gamomcemlobis dasaxeleba - gamocemis adgili - gamocemis TariRi

SegiZliaT, TqvenTvis CainiSnoT kongresis biblioTekis Sesabamisi

nomrebi.am nomrebs bibliografiis muxlebSi ar SeiyvanT. Tumca, SesaZloa, gamogadgeT momavalSi, rodesac wyaroze muSaoba dagWirdebaT.

garkveul etapze mogiwevT am bibliografiuli informaciis formatireba moTxovnili miTiTebis stilis mixedviT. amdenad, wyaroebi imTaviTve Sesabamis stilSi unda CaweroT. sqolioSi miTiTEbis stilis Sablonebi da nimuSebi SegiZliaT, ixiloT naxatSi 16.1 da me-17 TavSi; teqstobrivi miTiTebis stils naxavT 18.1 naxatsa da me-19 TavSi.

am monacemebis Cawerisas gagiCndebaT teqstis Semoklebis survili, vinaidan es mosawyeni samuSaoa da wertilebis, mZimeebis da brWyalebis gamoyenebis wesebi SeiZleba, odnav pedanturad mogeCvenoT. Tumca, ufro TvalsaCinod araferi mianiSnebs damwyebi mkvlevari rom xarT, vidre gamoyenebuli wyaros Seusabamo, arasruli an arazusti miTiTeba.amdenad, Cvevad gaixadeT bibliografiuli monacemebis srulad, zustad da saTanadod Cawera maTze muSaobisas. arsebobs kompiuteruli programebi, romlebic avtomaturad aformatebs gamoyenebuli wyaroebis miTiTebebs.

Page 50: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

50

es sasargeblo xerxia, magram ver Caanacvlebs Tqvens codnas saTanado citirebis formebisa da meTodebis Sesaxeb.amasTan, yvela programa srulyofilad ar muSaobs.

3.3 eZebeT wyaroebi regularulad

wyaroebis Ziebis procesSi gonivruli sistemuroba gmarTebT, radgan Tu mniSvnelovani wyaro gamogrCaT, damajereblobas dakargavT. 3.3.1 moZebneT adamiani, romelmac raRac icis Tqveni Temis Sesaxeb

SegiZliaT, Tavdapirvelad gaikiTxoT, vinmem Tu icis raime Tqveni Temisa da masze arsebuli wyaroebis Sesaxeb.SesaZloa, aseTi adamianebi iyvnen universitetis studentebi, profesorebi, akademiuri wreebis gareT moRvawe adamianebic ki.TemasTan dakavSirebiT informacis moZieba satelefono cnobaris yviTel furclebSi SegiZliaT.SeiZleba, yovelTvis ver ipovoT saTanado piri, Tumca, iqneb, gagimarTloT kidec. 3.3.2 moiZieT masalebi internetSi

kolejSi Cabarebamde moswavleebis didi nawili mxolod internetis gamoyenebiT axorcielebs kvlevas, vinaidan saSualo skolebis biblioTekebi mcirea da, amasTanave, mxolod ramdenime wyaros moZebna sWirdebaT. kolejSic SegiZliaT garkveuli mosamzadebeli samuSaos Catareba iseTi samecniero saZieblis gamoyenebiT, rogoricaa Google Scholar. amiT SeiqmniT zogad warmodgenas imis Sesaxeb, Tu ra saxis wyaroebi arsebobs. Tu Tqvens biblioTekas onlain katalogi aqvs, iqac SegiZliaT daiwyoT Zieba (ix. 3.3.6 qvemoT). Tumca, Tu masalebs mxolod internetis gamoyenebiT ikvlevT, gamogrCebaT mniSvnelovani wyaroebi, romelTa povnac mxolod biblioTekaSi Ziebis gziT aris SesaZlebeli.kvlavac SegaxsenebT, rom Tqveni samuSao ufro Sedegianad warimarTeba, Tu geqnebaT gegma. 3.3.3 gaesaubreT bibliograf-konsultants

Tu ar iciT, rogor unda ipovoT sasurveli literatura, SeekiTxeT biblioTekars.kolejebis biblioTekebis umetesobaSi studentebs sTavazoben turs samkiTxvelo darbazebSi da aTvalierebineben Tematur krebulebs, agreTve utareben mokle seminarebs imasTan dakavSirebiT, Tu rogor eZebon masalebi katalogSi, monacemTa bazebSi da informaciis sxva wyaroebSi. Tu axalbeda mkvlevari xarT, gamoiyeneT yoveli SesaZlebloba, rom daeufloT Tqvens sferoSi masalebis onlain Zebnis meTodebs.

agreTve, SegiZliaT, gaesaubroT biblioTekarebs, romlebsac am sferoSi aqvT miRebuli specializacia. biblioTekari Tqvens magivrad ver moZebnis wyaros, Tumca daxmarebas gagiwevT moZiebaSi. Tu gaqvT kvlevis SekiTxva, gaacniT is biblioTekars: ,,veZeb monacemebs X sakiTxis Sesaxeb, vinaidan msurs, gavarkvio... Tu gaqvT samuSao hipoTeza da

Page 51: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

51

varaudi, maT Sesaxebac uTxariT: veZeb monacemebs, raTa vaCveno Y [Tqveni varaudi], vinaidan msurs davamtkico Z [hipoTeza]’’. winaswar moamzadeT SekiTxvebi, raTa ar gaflangoT sakuTari da biblioTekaris dro. 3.3.4 ganaxorcieleT Zieba Tqvens TematursferoSi

yvela sferoSi mkvlevrebs aqvT saerTo Rirebulebebi da azrovnebis yaida, Tumca TiToeul sferos gaaCnia damaxasiaTebeli stili. imis gasarkvevad, Tu muSaobis rogori meTodebi gamoiyeneba Tqvens sferoSi, gadaaTvaliereT Tqveni biblioTekis sacnobaro darbazis Taroebi, sadac mocemulia gzamkvlevebi Tqvens sferoSi konkretuli kvlevis meTodebis, monacemTa bazebis da specialuri resursebis Sesaxeb (bibliografiaSi ixileT mesame kategoriis punqtebi Tqveni sferosaTvis). sul mcire, gaecaniT Semdeg resursebs (Tqvens sferoSi wyaroebis CamonaTvalisTis ixileT meoTxe kategoria bibliografiaSi; mravali wyaro, aseve, internetSia ganTavsebuli):

- Tqvens dargSi wlebis mixedviT gamoqveynebuli naSromebis bibliografias, magaliTad ,,filosofosis indeqsi” an ,,ganaTlebis indeqsi”.

- konkretul Temaze naSromebis bibliografiebis reziumes, Segrovebuls ramdenime wlis ganmavlobaSi (bibliografiuli indeqsi – bibliografiebis bibliografia).

- mokle mimoxilvebis krebuls, romlebSic Sejamebulia gazeTebsa da profesiul JurnalebSi gamoqveynebuli statiebi.

- wlis naSromis recenzias; moZebneT saTauri Tqvens sferoSi, romelic iwyeba ase: `recenziebi... sferoSi”.

- axali dargebze informaciis mosapoveblad, vebgverdebs, romlebsac floben kerZo pirebi an samecniero asociaciebi.

Tu odnavi warmodgena mainc gaqvT, ra saxis meoradi literatura

arsebobs Tqvens Temaze, SegiZliaT, daiwyoT ufro mniSvnelovani wyaroebis moZieba (gadadiT 3.3.7—3.3.8); Tu ar iciT, SegiZliaT daiwyoT Tematuri cnobarebiT. 3.3.5 gadaxedeT Tematur cnobarebs

Tavdapirvelad sakvlevi Temis Sesaxeb informacia moiZieT Sesabamis Tematur enciklopediaSi an leqsikonSi, magaliTad, ,,filosofiis enciklopediaSi” an ,,oqsfordis literaturuli terminebis amomwurav leqsikonSi”, sadac SegiZliaT ixiloT sakvlevi Temis mimoxilva da xSirad standartuli pirveladi da meoradi wyaroebis sia (ixileT sakiTxebi Tqveni dargisTvis bibliografiis pirvel da me-2 kategoriebSi).

Page 52: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

52

3.3.6 moiZieT masalebi Tqveni biblioTekis katalogSi wignebis moZieba sakiTxebis mixedviT. rogorc ki ipoviT Tqvens

TemasTan dakavSirebul erT bolodroindel wigns, moZebneT is Tqveni biblioTekis onlain katalogSi. amgvarad gaigebT, ra Tematur kategorias miekuTvneba is kongresis biblioTekaSi; Tematuri kategoriebi statiis boloSia miTiTebuli. magaliTad, internetSi es wigni Semdegi Tematuri kategoriebiT aris gansazRvruli:

1. disertaciebi, akademiuri. 2. akademiuri wera. SegiZliaT daaWiroT kategoriaze, raTa ipovoT sxva wignebi imave

Temebze.am wyaroebidan mraval maTganSi iqneba sxva kategoriebi, romelTa daxmarebiTac SegiZliaT kidev ufro meti wyaros moZieba; es procesi SeiZleba usasrulod gagrZeldes.

sakvanZo sityva. Tqvens internet-katalogSi masalebi, aseve, moiZieT kvlevis SekiTxvidan an samuSao hipoTezidan sakvanZo sityvebis gamoyenebiT – alamo, texasis damoukidebloba, jeims boui. Tu Zalian bevri masala amovida, daiwyeT im wyaroebiT, romlebic gamoqveynebulia ukanaskneli aTi wlis ganmavlobaSi cnobili universitetebis gamomcemlobebis mier.ufro didi arCevania WorldCat –Si, Tu Tqvens biblioTekas gamowerili aqvs es servisi. sxva SemTxvevaSi wyaroebi moiZieT kongresis biblioTekis katalogSi, http://www.loc.gov.aq ixilavT bmulebs msxvili universitetebis katalogebze. Tu gWirdebaT biblioTekaSoriso abonementi, droulad daiwyeT amaze zrunva.

statiebi.Tu Tqvens Temaze arsebuli wyaroebis umetesoba statiebia, moiZieT uaxlesi statiebi Tqveni biblioTekis `onlain” monacemTa bazebSi.monacemTa bazis statiaSi iqneba sakvanZo sityvebis sia. moiZieT isini da SeZlebT damatebiTi statiebis moZebnas. ZiriTadad, amis gakeTeba sakvanZo sityvaze daWeriT SegiZliaT. zogierT monacemTa bazaSi warmodgenilia, agreTve, saJurnalo statiebis mokle mimoxilvebi. gamoiyeneT es sakvanZo sityvebi masalebis biblioTekis katalogSi mosaZebnadac. 3.3.7 moiZieT masalebi perioduli gamocemebis cnobarebSi

Tu kvleva manamdec CagitarebiaT, TqvenTvis, albaT, nacnobi iqneba yovelwliuri gzamkvlevebi, magaliTad, ,,mkiTxvelis megzuri sxvadasxva drois literaturaSi”, sadac moyvanilia iseTi wyaroebi, rogorebicaa Jurnalebi da gazeTebi. umetes dargSi, agreTve, arsebobs yovelwliuri gzamkvlevi meoradi wyaroebisTvis, rogoricaa mokle mimoxilvebi xelovnebis, istoriis, da anTropologiis sferoebSi (bibliografiaSi ix. Tqvens dargSi me-4 kategoriis punqtebi).umetesi maTgani SegiZliaT naxoT internetSi an kompaqtur diskze.

yvela aRniSnuli resursis gamoyenebiT gadaxvalT sxva resursebze, Tumca, verc erTi maTgani ver Caenacvleba Ziebas biblioTekaSi, sadac mkvlevari warmoudgenlad gamosadeg wyaros aRmoaCens xolme.

Page 53: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

53

3.3.8 gadaaTvaliereT wignis Taroebi SeiZleba, ifiqroT, rom internetSi Zieba ufro swrafi gzaa, vidre

biblioTekaSi siaruli. Tumca, SeiZleba es meTodi ufro neli iyos da Tu mxolod internetSi imuSavebT, SesaZloa, gamogrCeT Zalian mniSvnelovani wyaroebi, romlebic mxolod biblioTekaSi SeiZleba, ipovoT. ufro mniSvnelovani ki is aris, rom gamotovebT wyaros moulodnelad Tavad aRmoCenis SesaZlebloba.

Tu gaqvT Sesvlis ufleba wignTsacavSi (sadac inaxeba yvela wigni), ipoveT Taro, sadac ganTavsebulia wignebi Tqveni Temis Sesaxeb.Semdeg gadaxedeT Taroze ganTavsebuli wignebis saTaurebs, agreTve zeda, qveda da gverdiT mdebare Taroebze dawyobil wignebs.Semdeg SemobrundiT da Tqven ukan mdebare wignebis saTaurebi gadaaTvaliereT; ra iciT, ra xdeba. rodesac ipoviT saTaurs, romelic SesaZloa, gamogadgeT, gansakuTrebiT, Tu es aris universitetis gamomcemlobis mier gamoSvebuli wigni axali ydiT. CaikiTxeT misi sarCevi, Semdeg saZiebeli, raTa naxoT Tqvens SekiTxvasTan an pasuxTan dakavSirebuli sakvanZo sityvebi. Semdeg gadaxedeT wignis bibliografias, raTa naxoT saTaurebi, romlebic Tqvens proeqts Seesabameba. Gam yovelives wignebis TarosTan ufro swrafad moaxerxebT, vidre internetSi.

Tu wigni, erTi SexedviT,Tqveni sakvlevi sakiTxidan gamomdinare sasargeblo Cans, Tvali gadaavleT mis winasityvaobas an Sesavals. amis Semdeg, Tu dadasturda wignis gamosadegoba, gadadeT, raTa ufro dakvirvebiT gaecnoT mogvianebiT. im SemTxvevaSic ki, Tu ar Cans TqvenTvis sasargeblo, CainiSneT misi kongresis biblioTekis nomeri da bibliografiuli monacemebi (avtori, saTauri, gamomcemloba, gamocemis TariRi da a.S.; detalebi ix. am saxelmZRvanelos me-2 nawilSi) da ramdenime sityviT SeajameT, Tqveni azriT, ris Sesaxeb aris wigni. erTi Tvis Semdeg SesaZloa, mixvdeT, rom es wigni ufro gamosadegia, vidre manamde gegonaT.

internetSi SegiZliaT moZebnoT araerTi Jurnalis sarCevi, Tumca biblioTekaSi Jurnalebis seqciaSi Zebna, SeiZleba, ufro Sedegiani aRmoCndes. moZebneT Jurnalebi, sadac, savaraudod, gamosadegi statiebia gamoqveynebuli. gadaxedeT wina aTi wlis ganmavlobaSi gamocemuli Jurnalebis sarCevebs. tomebSi ZiriTadad mocemulia yovelwliuri Sejamebuli sarCevebi. Semdeg swrafad gadaxedeT iqve, Taroze dawyobil Jurnalebs.gadaaTvaliereT maTi uaxlesi sarCevebi. gagikvirdebaT, ramdenad xSirad ipoviT saTanado statias, romelic gamogrCebodaT, es muSaoba mTlianad internetiT rom CagetarebinaT.

Tu axalbeda xarT mocemul dargSi, SegiZliaT, warmodgena Jurnalis mecnierul doneze misi garegnuli maxasiaTeblebis mixedviT SeiqmnaT. Tu Jurnali dabeWdilia priala qaRaldze da masSi bevri ilustracia da reklamebic ki SegxvdaT, SesaZloa, is ufro beletristikuli iyos, vidre samecniero. es ar aris utyuari niSnebi imisa, rom Jurnali mecnieruli ar aris, Tumca Rirs maTi gaTvaliswinebac.

Page 54: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

54

3.3.9 maRali xarisxis samecniero naSromze muSaobisas mihyeviT bibliografiul kvals

Tu maRali xarisxis samecniero naSromze muSaobT, gamoiyeneT wyaroebSi mocemuli bibliografiebi, raTa moZebnoT axali wyaroebi, maTi bibliografiebis meSveobiT ki sxva wyaroebi.gaakeTeT Semdegi:

- gadaavleT Tvali Tqvens sakvlev Temaze arsebuli bolodroindeli wignebis bibliografiebs; gadaxedeT nebismier naSroms, romelic moxseniebulia yvela maTganSi an umetesobaSi da aRniSnuli naSromis avtoris sxva publikaciebs.

- Tu wyaro gamosadegi aRmoCnda, gadaavleT Tvali mis saZiebels, raTa moZebnoT avtorebi, romlebic miTiTebulia oTx an met gverdze.

- moZebneT kvlevis recenziebi saJurnalo statiebis pirvel ramdenime abzacSi.

- moZebneT bolodroindeli sadoqtoro disertaciebi, romlebic odnav mainc aris dakavSirebuli Tqvens sakvlev TemasTan. TiTqmis yvela disertaciaSi kvlevis mimoxilva pirvel da meore TavebSia warmodgenili. axali wyaroebi saukeTesoa, Tumca, SeiZleba, aRmoaCinoT Zveli

wyaro, sadac mocemulia monacemebi, romlebic didi xania yuradRebis miRmaa datovebuli. 3.4 wyaroebis Sefaseba Sesabamisobis da sandoobis kuTxiT

savaraudod, imaze gacilebiT met wyaros ipoviT, vidre gamoyeneba SegiZliaT. amdenad, swrafad gadaxedvisas ori kriteriumis mixedviT unda SeafasoT maTi gamosadegoba. es kriteriumebia sakvlev sakiTxTan Sesabamisoba da sandooba. 3.4.1 SeafaseT wyaroebis Sesabamisoba

mas Semdeg, rac gadawyvetT, rom wigni SeiZleba gamogadgeT, sistemurad gadaxedeT mas:

- Tu wignis saZiebelSi moyvanilia sakvanZo sityvebi, dakavSirebuli sakvlev sakiTxTan an mis pasuxebTan, gadaaTvaliereT gverdebi, romlebzec es sityvebi gxvdebaT.

- TvaligadaavleT Sesavals, gansakuTrebiT mis bolo gverds, sadac avtorebi xSirad warmoadgenen sakuTari teqstis monaxazs.

- gadaxedeT wignis bolo Tavs, gansakuTrebiT, pirvel da bolo eqvs an Svid gverds.

- Tu dro gaqvT, analogiurad moiqeciT im Tavebis SemTxvevaSi, romlebsac saWirod CaTvliT, gansakuTrebiT, Tu maTSi, saZieblis mixedviT, bevri sakvanZo sityvaa.

Page 55: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

55

- Tu wyaro statiebis krebulia, gadaavleT Tvali redaqtoris winasityvaobas. (darwmundiT, rom xelT gaqvT wignis uaxlesi redaqcia. droTa ganmavlobaSi mkvlevrebi icvlian an srulyofen Sexedulebebs, zogjer uaryofen kidec maT). Tu akademiuri xarisxis dasacav naSroms amzadebT, waikiTxeT savaraudod gamosadegi wyaroebis recenziebi (ix. Tqveni sferos wyaroebis bibliografia meoTxe nawilSi).

Tu Tqveni wyaro saJurnalo statiaa, moiqeciT Semdegnairad:

- waikiTxeT misi mokle mimoxilva, Tu aseTi arsebobs. - gadaxedeT prologis (an sxva Sesavali nawilis) bolo or an sam

abzacs da mTlianad – nebismier nawils, romelsac ewodeba `daskvna”.

- Tu statias ar aqvs calke Sesavali an daskvna, gadaavleT Tvali mis pirvel da bolo ramdenime abzacs.

- gadaavleT Tvali pirvel erT an or abzacs TiToeuli qvesaTauris Semdeg, Tu aseTebi arsebobs.

Tu wyaro internetSia, maSin Semdegnirad moiqeciT:

- Tu wyaros nabeWdi statiis forma aqvs, moiqeciT ise, rogorc saJurnalo statiis SemTxvevaSi.

- gadaavleT Tvali nebismier nawils, romelsac ewodeba `Sesavali”, `mimoxilva”, `Sejameba” da a.S. Tu aseTi nawilebi ar aris, moZebneT bmuli saxelwodebiT `saitis Sesaxeb” an raime msgavsi.

- Tu `saits” aqvs bmuli saxelwodebiT `saitis ruka” an `saZiebeli”, mihyeviT mas da SeamowmeT sia, moZebneT sakvanZo sityvebi, romlebic dakavSirebulia Tqvens SekiTxvasTan an mis pasuxebTan. mihyeviT maT bmulebSi, raTa gadaaTvalieroT Sesabamisi gverdebi.

- Tu saits aqvs `Ziebis” funqcia, CawereT sakvanZo sityvebi Tqveni Temidan.

3.4.2 SeafaseT nabeWdi wyaroebis sandooba

wyaroze ver imsjelebT, vidre ar waikiTxavT mas. Tumca, arsebobs wyaros sandoobis niSnebi, romlebic wakiTxvamdec SegiZliaT amoicnoT:

1. avtori kargi reputaciis mqone mecnieria? publikaciebis

umetesobaSi miTiTebulia avtoris xarisxTan dakavSirebuli monacemebi; saZiebo sistemiT SegiZliaT, moipovoT damatebiTi informacia. aRiarebuli mecnierebis umetesoba sandoa. Tumca, yuradRebiT iyaviT, xom ar aris Tema iseTi sadavo socialuri sakiTxi, rogoricaa iaraRis kontroli an aborti.kargi reputaciis mqone mecnieric ki SeiZleba sakuTar interesebze zrunavdes,

Page 56: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

56

gansakuTrebiT, Tu mis kvlevas mxars uWers konkretuli interesebis damcveli jgufi.

2. wyaro uaxlesia? mravali avtoritetuli mecnieri wers wignebs da statiebs da axdens sxvaTa kvlevebis popularizacias. im droisTvis, rodesac Tqven maT waikiTxavT, es mesamexarisxovani wyaroebi SesaZloa, moZvelebuli iyos. Tu ramdenad swrafad moZveldeba wyaro, damokidebulia Temaze, amdenad, gadaamowmeT wyaro pirTan, romelic erkveva Tqven sferoSi.socialur mecnierebebSi saJurnalo statiebisTvis aT welze metxniani periodi Zalian bevria. wignebis SemTxvevaSi es vada Seadgens TxuTmetiode weliwads. humanitaruli mecnierebebis sferoSi gamocemuli publikaciebi ki ufro xangrZlivi drois ganmavlobaSia vargisi.

3. wyaro avtoritetuli gamomcemlobis mier aris gamoqveynebuli? yvelaze metad SegiZliaT endoT sauniversiteto gamomcemlobebs, gansakuTrebiT, cnobili saswavleblebis gamomcemlobebs. es gamomcemlobebi xelnaweris gamocemamde specialistebs sTxoven gadaxedvas (am process ewodeba ganxilva kolegebis mier). SegiZliaT, agreTve, endoT zogierT komerciul gamomcemlobas garkveul sferoebSi, magaliTad ,,nortons” (Norton) literaturaSi, ,,ableqss” (Ablex) mecnierebebSi an ,,uests” (West) samarTalSi. komerciul wigns, sadac gakeTebulia sensaciuri gancxadebebi, miudeqiT skeptikurad im SemTxvevaSic ki, Tu misi avtoris saxelis gaswvriv miTiTebulia, rom igi filosofiis mecnierebaTa doqtoria.

4. gadaxedilia statia avtoris kolegebis mier? (umetes samecniero JurnalSi, rogorc beWdur, ise internet-versiebSi, aqveyneben mxolod iseT statiebs, romlebsac kolegebma gadaxedes. komerciuli Jurnalebidan mxolod cota iyenebs kolegebis mier gadaxedvis meTods da kidev ufro cota amowmebs avtoris mier moyvanil faqtebs. Tu naSromi ar aris kolegis mier gadaxedili, sifrTxiliT moekideT mis gamoyenebas.

5. rogori recenzia aqvs wyaros miRebuli? Tu wyaro aris wigni, romelic gamocemulia erT welze meti xnis win, SesaZloa, mis Sesaxeb recenzia daibeWda Sesabamisi dargis JurnalSi.mraval dargSi arsebobs gamoqveynebuli recenziebis saZieblebi, sadac ixilavT, rogor afaseben sxvebi aRniSnul wyaros (ix. bibliografia).

6. xSirad aqvT aRniSnuli wyaro citirebuli sxvebs? imis mixedviT, Tu ramdenad xSirad aqvT sxva avtorebs mocemuli wyaro TavianT naSromebSi citirebuli, SegiZliaT, miaxloebiT gansazRvroT, ramdenad mniSvnelovania is. amisTvis mimarTeT gamoyenebuli literaturis saZiebels citirebis indeqsis dasadgenad (Tqveni dargis bibliografiaSi ix. meoTxe nawili). esindikatorebi ar aris imisi garantia, rom wyaro sandoa, Tumca

maT safuZvelze SeiZleba ufro Tamamad gamoiyenoT is. Tu sando

Page 57: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

57

wyaroebs ver poulobT, gaiTaviseT Tqvens xelT arsebuli literaturis sazRvrebi.ra Tqma unda, SeiZleba, ipovoT saintereso sakvlevi problema, Tu aRmoaCenT, rom wyaro, romelic sandod miiCneoda, sinamdvileSi ar aris sarwmuno. 3.4.3 SeafaseT internetwyaroebis sandooba

onlain wyaroebi SeafaseT nabeWdi wyaroebis msgavsad, Tumca meti dakvirvebiT. sando internetwyaroebis raodenoba dRiTi dRe izrdeba, Tumca, sarwmuno wyaroebi erTeulebia mcdari informaciis morevSi. Tu eZebT masalas, romlis mopovebac mxolod internetSi SeiZleba, moZebneT saitebi an internetpublikaciebi sandoobis Semdegi niSnebis mixedviT:

1. saitis mesveuria sando organizacia. zogierTi saiti, romelsac kerZo piri flobs, sandoa, Tumca, umetes SemTxvevaSi, ase ar aris.

2. dakavSirebulia sando profesiul JurnalTan. 3. warmoadgens damatebiT resurss sando beWduri wyaroebisTvis.

zogierTi Jurnali Semdegi miznebisTvis iyenebs internets: avtorebsa da mkiTxvels Soris diskusiebis gasamarTad; iseTi masalis warmosadgenad, romelic Zalian axaliaimisaTvis, rom biblioTekaSi inaxebodes; iseTi monacemebis dasaarqiveblad, romlebic statiebSi ar aris; auditoriisTvis im ilustraciebis saCveneblad, romelTa dabeWdvac Zalian Zviri jdeba. mravali samTavrobo da akademiuri monacemTa baza mxolod onlain arsebobs.

4. ar eweva aqtiur propagandas raime sadavo socialuri sakiTxis sasargeblod an sawinaaRmdegod.

5. ar Seicavs usafuZvlo gancxadebebs, sxva mkvlevrebis mtrul kritikas, Seuracxmyofel gamoTqmebs an orTografiul, punqtuaciur da gramatikul Secdomebs.

6. mianiSnebs, bolos rodis ganaxlda saiti. Tu TariRi ar aqvs, sifrTxile gamoiCineT.

saiti miiCnieT sarwmunod mxolod im SemTxvevaSi, Tu yuradRebiani mkiTxveli endoboda maT, vinc aRniSnul saits emsaxureba. Tu ar iciT,vin emsaxureba vebsaits, es daeWvebis safuZveli unda gaxdes.

onlain momsaxurebebis meSveobiT dResdReobiT SesaZlebelia,mravali SedarebiT Zveli teqstis sando redaqciebis mopoveba. agreTve, mTeli rigi universitetebis saitebze SegiZliaT, ixiloT jerovnad redaqtirebuli teqstebi. es aris `erTi fanjris principi”; Tqven ar mogiwevT adgilidan gasvla. Tumca, internetservisebi srulyofilebiT sakmaod Camouvardeba sauniversiteto biblioTekebis umetesobas da maTi gamoyenebiT verafers iswavliT realur biblioTekaSi kvlevis Catarebis Sesaxeb. erT dRes yvelaferi, rac odesme dabeWdila, internetSi ganTavsdeba (am perspeqtivasTan dakavSirebiT zogierT mkvlevars araerTgvarovani Sexeduleba aqvs). Tumca, manamde, internetSi Zieba ver Caenacvleba wignTsacavSi muSaobas.

Page 58: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

58

3.5 sxva resursebis gamoyeneba, garda standartuli saxis wyaroebisa

Tu sakurso naSromze muSaobT, rogorc wesi, aqcenti unda

gaakeToT konkretulad im saxis wyaroebze, romlebic, Cveulebriv, gamoiyeneba Tqvens sferoSi. Tumca, Tu muSaobT iseT proeqtze, rogoricaa samagistro Tezisi an sadoqtoro disertacia, gamonaxeT SesaZlebloba, standartuli wyaroebis garda, sxva resursebic moiZioT. magaliTad, Tqven rom amzadebdeT proeqts Temaze ,,1600 wels soflis meurneobaSi ganxorcielebuli cvlilebebis ekonomikuri Sedegebi londonis marcvleulis bazrisTvis”, SegeZloT, wagekiTxaT dedofal elisabedis epoqis droindeli piesebi, dakvirvebodiT muSaTa klasis cxovrebis suraTebs an mogeZebnaT religiuri pirebis komentarebi socialuri qcevis Sesaxeb. Tqven rom muSaobdeT londonis yoveldRiuri cxovrebis vizualur gamoxatulebaze, SesaZloa, dagemuSavebinaT im periodis da adgilis ekonomikuri istoriis amsaxveli masala.zemoaRniSnulis ganxorcieleba SeuZlebelia im SezRudul vadaSi, romelic mokle naSromebisTvis geZlevaT, Tumca, rodesac gaqvT Tveebi did proeqtze samuSaod, SeecadeT, SekiTxvasTan dakavSirebuli standartuli wyaroebis garda sxva wyaroebsac gaecnoT. amiT gaaZlierebT ara mxolod konkretul analizs, aramed gaiRrmavebT azrovnebis diapazons da SeiZenT sxvadasxva saxis monacemebis gaerTianebis unars, rac maZiebeli gonebis mniSvnelovani Tvisebaa.

Page 59: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

59

4. wyaroebis gaazreba

4.1 Tavdapirvelad waikiTxeT miukerZoeblad Tqveni wyaro, raTa gaigoT, Semdeg ki – kritikulad, raTa safuZvlianad gaiazroT da SeafasoT igi 4.1.1 SemoqmedebiTad gamoiyeneT wyaroSi warmodgenili Tvalsazrisi, romelsac eTanxmebiT 4.1.2 SemoqmedebiTad ganaviTareT wyaroSi warmodgenili Tvalsazrisis sawinaaRmdego mosazreba 4.2 sistematurad gaakeTeT Canawerebi 4.2.1 SeqmeniT Sablonebi CanawerebisTvis 4.2.2 icodeT, rodis unda gaakeToT reziume an perifrazi, an moiyvanoT citata 4.2.3 Tavidan airideT uneblie plagiatizmi 4.3 gaakeTeT gamosadegi Canawerebi 4.3.1 gakeTeT sakvlevi SekiTxvisa da samuSao hipoTezisTvis aqtualuri da saWiro Canawerebi 4.3.2 gaakeTeT Canawerebi, romlebic Seesabameba sakvlev SekiTxvas da samuSao hipoTezas 4.3.3 CainiSneT saTanado konteqsti 4.3.4 kategoriebad daajgufeT Tqveni Canawerebi daxarisxebis mizniT 4.4 kiTxvis paralelurad wereT 4.5 SeafaseT Tqveni progresi 4.5.1 CanawerebSi moZebneT pasuxi 4.5.2 gamoigoneT SekiTxva 4.5.3 gadaaxarisxeT Tqveni Canawerebi 4.6 daZlieT am procesisTvis Cveuli panikis Setevebi

mas Semdeg, rac ipoviT wyaros, romelic Rirebulad migaCniaT, nu waikiTxavT mas meqanikurad, mxolod amosaweri monacemebis moZiebis mizniT. Canawerebis gakeTeba ar aris meqanikuri samuSao. rodesac wyaros Sesaxeb gacnobierebulad akeTebT Canawerebs, yuradRebis koncentrirebas axdenT ara mxolod wyaroSi mocemul sityvebsa da mosazrebebze, aramed mis mniSvnelobaze, Sedegebze, naklovanebebsa da axal potencialze. wyaros miapyariT mTeli yuradReba, TiTqos misi avtori ijdes Tqvens winaSe da mzad iyos saubrisTvis (swored ase unda warmoidginoT mkiTxvelTan komunikaciac).

Page 60: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

60

4.1 Tavdapirvlead waikiTxeT miukerZoeblad Tqveni wyaro, raTa gaigoT,

Semdeg ki – kritikulad, raTa safuZvlianad gaiazroT da SeafasoT igi

maRali xarisxis samecniero naSromze muSaobisas wyaroebi, romlebic yvelaze gamosadegad geCvenebaT, orjer waikiTxeT, pirvelad swrafad da miukerZoeblad, raTa gaigoT, ra ideaa maTSi gatarebuli. Tu aCqardebiT da ar daeTanxmebiT wyaroSi gamoxatul mosazrebebs maTi kargad gaazrebis gareSe, SeiZleba, arasworad gaigoT raime an gadaWarbebuli yuradReba miaqcioT mis susti mxareebs.

Semdeg kidev erTxel waikiTxeT wyaro, nela da kritikulad, TiTqos megobars keTilganwyobiT, Tumca, mkafiod usvamT SekiTxvebs; warmoidgineT misi pasuxebi, Semdeg SekiTxvebi dausviT. Tu ar eTanxmebiT, wyaro ubralod gverdze ar gadadoT: waikiTxeT is Tqveni Tavdapirveli Tvalsazrisis ganviTarebis mizniT.

savaraudod, wyaroebze srul koncentrirebas ver SeZlebT, vidre ar waikiTxavT da SegeqmnebaT sakuTari mosazrebebi. Tumca, Tavidanve yuradRebiT iyaviT, raTa wyaroebi waikiTxoT ara pasiurad, rogorc Cveulebrivma mkiTxvelma, aramed aqtiurad da safuZvlianad, rogorc dainteresebulma partniorma. garkveul etapze, umjobesia, rac SeiZleba adre moifiqroT, rogor SeiZleba, gascdeT wyaroebis farglebs maSinac ki, roca maT eTanxmebiT. 4.1.1 SemoqmedebiTad gamoiyeneT wyaroSi warmodgenili Tvalsazrisi, romelsac eTanxmebiT

Zalian kargia, rodesac wyaroSi warmodgenili Tvalsazrisi emTxveva Tqvens Sexedulebebs. Tumca, Tu mas ubralod pasiurad daeTanxmebiT, ver ganaviTarebT sakuTar ideebs. amdenad, scadeT, ganavrcoT is, rac wyaroSia mocemuli: ra axal Tvalsazriss SeiZleba moicavdes igi? ra axali ideebi SeuZlia mogvawodos? Seicavs Tu ara is iseT damamtkicebel sabuTs, romelic Tqvens wyaroSi ar aris gaTvaliswinebuli? qvemoT giCvenebT, rogor SegiZliaT SemoqmedebiTad miudgeT wyaroSi warmodgenil Tvalsazriss. warmoadgineT damatebiTi mtkicebulebebi. Tqven gaqvT axali mtkicebuleba wyaroSi warmodgenili varaudis gasamyareblad. smiti iyenebs dakvirvebaze dafuZnebul mtkicebulebebs imis saCveneblad, rom alamos istorias texasis gareT miTis statusi hqonda. Tumca, didi qalaqebis gazeTebis kvlevis Sedegad ukeTes mtkicebulebebs viRebT.

1. wyaro varauds Zveli monacemebiT amyarebs, xolo Tqven SesaZloa, axali damatkicebeli sabuTebi warmoadginoT.

2. wyaro varaudis gasamyareblad sust damamtkicebel sabuTs iSveliebs, Tqven ki SesaZloa, ufro Zlieri monacemebi warmoadginoT.

Page 61: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

61

daadastureT debuleba, romelic ar aris gamyarebuli. Tqven SegiZliaT, daamtkicoT raRac, rac wyaroSi mxolod daSvebis an varaudis donezea warmodgenili. sportSi Sedegebis gasaumjobeseblad smiti gvirCevs vizualizaciis gamoyenebas, xolo sportsmenebis gonebrivi muSaobis kvleva gviCvenebs, ratom aris smitis rCeva sasargeblo.

1. wyaroSi mxolod navaraudevia, rom X sworia, Tqven ki SeiZleba, daamtkicoT, rom namdvilad asea.

2. wyaroSi warmodgenilia daSveba, rom X sworia, Tqven ki SeiZleba, es daamtkicoT.

ganavrceT debuleba. Tvalsazrisi SegiZliaT, axali mimarTulebebiT ganavrcoT. smitma gamoavlina, rom samedicino institutis studentebi fiziologiur procesebs ukeT swavloben, rodesac maT sakiTxs uxsnian bevri metaforis gamoyenebiT, vidre maSin, rodesac mxolod erTi metaforiT Semoifarglebian. rogorc Cans, igive xdeba inJinrebis mier fizikuri procesebis Seswavlisasac.

1. wyaroSi sworad aris gamoyenebuli debuleba erTi situaciisTvis, Tumca, SesaZloa, is sxva situaciebzec gavrceldes.

2. wyaros mtkicebiT, X sworia konkretul situaciaSi, Tumca, SesaZloa, sazogadodac asea.

4.1.2 SemoqmedebiTad ganaviTareT wyaroSi warmodgenili Tvalsazrisis sawinaaRmdego mosazreba

naSromis momzadebisas kidev ufro mniSvnelovania, aRniSnoT, rom ar eTanxmebiT wyaros, radgan aman SesaZloa, aRmogaCeninoT mTeli Tqveni naSromis samuSao hipoteza. amdenad, gamoiyeneT gansxvavebuli Tvalsazrisi Tqveni msjelobis gasaviTareblad da ar SemoifargloT mxolod aRniSvniT, rom wyaroSi warmodgenil Tvalsazriss ar eTanxmebiT. qvemoT moyvanilia sawinaaRmdego poziciis gamoxatvis magaliTebi (moyvanili variantebi ar miekuTvneba mkafiod gamijnul kategoriebs; bevri maTgani nawilobriv emTxveva erTmaneTs). wyaroSi warmodgenili Tvalsazrisis uaryofa raimes bunebasTan dakavSirebiT. wyaroSi naTqvamia, rom raRac garkveuli bunebisaa, Tumca SesaZloa, is sxva xasiaTis aris. smiti ambobs, rom garkveuli religiuri jgufebi miiCnevian e.w. “kultebis religiad” maTi ucnauri rwmena-Sexedulebebis gamo. Tumca, am rwmena-Sexedulebebis buneba ar gansxvavdeba standartuli religiebisgan.

Page 62: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

62

1. wyaros mtkicebiT, X miekuTvneba Y-is saxeobas (an misi msgavsia),

Tumca, SesaZloa, ase ar aris. 2. wyaros mtkicebiT, X yovelTvis xasiaTdeba Y-iT, rogorc erT-erT

TvisebiT an atributiT, Tumca, SesaZloa, ase ar aris. 3. wyaros mtkicebiT, X aris

Cveulebrivi/kargi/mniSvnelovani/gamosadegi/ zneobrivi/saintereso/..., Tumca, SesaZloa, ase ar aris.

(SegiZliaT, SeabrunoT es varaudebi da ganacxadoT sapirispiro: miuxedavad imisa, rom wyaros TqmiT, X ar aris Y-is bunebis, Tqven SegiZliaT, aCvenoT, rom es asea.) sawinaaRmdego Sexedulebis gamoTqma nawilebisa da mTelis urTierTkavSiris Sesaxeb. SegiZliaT aCvenoT, rom wyaro cdeba imis Sesaxeb, Tu rogor aris erTmaneTTan dakavSirebuli raimes nawilebi. smiti acxadebs, rom sportuli momzadeba Zalian mniSvnelovania ganaTlebuli adamianisTvis, Tumca, sinamdvileSi mZleosnobis adgili kolejSi ar aris. 1. wyaros mtkicebiT, X aris Y-is Semadgeneli nawili, magram, SesaZloa,

ase ar aris. 2. wyaros mtkicebiT, X-is erTi nawili garkveuli saxiT dakavSirebulia

mis sxva nawilebTan, Tumca, SesaZloa, ase ar aris. 3. wyaros mtkicebiT, yoveli X-is erT-erTi nawilia Y, Tumca, SesaZloa,

ase ar aris. sakiTxis ganviTarebasTan an istoriasTan dakavSirebuli sawinaaRmdego mosazreba. SegiZliaT, aCvenoT, rom sakiTxis sawyisebi da ganviTareba arasworad aris warmodgenili wyaroSi. smiti acxadebs, rom msoflios mosaxleobis zrda gagrZeldeba, Tumca, ase ar moxdeba.

1. wyaros mtkicebiT, X icvleba, Tumca, SesaZloa, ase ar aris. 2. wyaros mtkicebiT, X momdinareobs Y-dan, Tumca, SesaZloa, ase ar

aris. 3. wyaros mtkicebiT, X ganviTardeba garkveuli saxiT, Tumca,

SesaZloa, ase ar aris.

gareSe mizez-Sedegobrivi kavSirebis Sesaxeb gamoTqmuli Tvalsazrisis uaryofa. SegiZliaT aCvenoT, rom wyaro mcdarad ganixilavs mizez-Sedegobriv kavSirs:

Page 63: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

63

smiti acxadebs, rom SesaZlebelia arasrulwlovanTa damnaSaveebad qcevis prevencia mozardTa gamosasworebeli dawesebulebebis daxmarebiT. Tumca, faqtebi gviCvenebs, rom aseTi dawesebulebebi zrdis arasrulwlovnebis damnaSaveebad Camoyalibebis albaTobas. 1. wyaros mtkicebiT, X iwvevs Y-s, Tumca, SesaZloa, ase ar aris. 2. wyaros mtkicebiT, X iwvevs Y-s, Tumca, SesaZloa, orive maTgans iwvevs Z. 3. wyaros mtkicebiT, X sakmarisia imisaTvis, rom gamoiwvios Y, Tumca, SesaZloa, ase ar aris. 4. wyaros mtkicebiT, X mxolod Y-s iwvevs, Tumca, SesaZloa, is iwvevs agreTve Z-sac. gabatonebuli Sexedulebis sawinaaRmdego poziciis gamoxatva. uaryofis umetesi nawili ar cvlis sakiTxis konceptualur struqturas, Tumca, raime sakiTze standartuli Sexedulebis uaryofiT sxvebs axali Tvalsazrisis Camoyalibebisken ubiZgebT. smiti varaudobs, rom reklamireba wminda ekonomikuri saqmianobaa, Tumca reklamireba, agreTve, xelovnebis axali formebis laboratoriac aris. 1. wyaro ganixilavs X–s Y-is konteqstSi. Tumca, SesaZloa, axalma konteqstma an Tvalsazrisma axali WeSmariteba gamoavlinos (axali an Zveli konteqsti SeiZleba, iyos socialuri, politikuri, filosofiuri, istoriuli, ekonomikuri, eTikuri, genderul sakiTxebTan dakavSirebuli da a.S.) 2. wyaroSi X gaanalizebulia Y-is Teoriis/Rirebulebebis sistemis gamoyenebiT. Tumca, SesaZloa, moaxerxoT X-is axleburad gaanalizeba da danaxva.

rogorc aRvniSneT, ver SeZlebT wyaroebis ase gamoyenebas, vidre sakuTari Sexedulebis Camosayalibeblad sakmarisi masala ar geqnebaT wakiTxuli. Tumca, Tu kiTxvis dawyebisas msjelobis am gzebs gaiTvaliswinebT, ufro swrafad da Sedegianad SeZlebT wyaroebze koncentrirebas.

rasakvirvelia, mas Semdeg, rac mixvdebiT, rom SegiZliaT, efeqturad daeTanxmoT an ar daeTanxmoT wyaros, unda dasvaT SekiTxva `mere ra?” risi momcemia imis Cveneba, rom smiti cdeboda, rodesac amtkicebda, rom aSS-is Crdilo-aRmosavleTi nawilis mosaxleoba enTuziazmiT ar Sexvda alamos istorias, rom es sinamdvileSi piriqiT moxda?

Page 64: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

64

4.2 sistematurad gaakeTeT Canawerebi

iseve, rogorc proeqtis sxva etapebisTvis, Canawerebis

sawarmoebladac umjobesia, gqondeT winaswar SemuSavebuli gegma.

- yoveli axali gverdis zeda nawilSi gamoyaviT adgili bibliografiuli monacemebisTvis (avtori, mokle saxelwodeba, gverdis nomeri).

Sarmani, skabrezoba, gv. 133. istoria/ekonomika (genderuli sakiTxebi?) debuleba: skabrezoba me-18 saukuneSi ekonomikuri problema gaxda faqtebi: `jentlmenz magazin” 1751 wlis ivliss (gverdi ar aris miTiTebuli) iuwyeba: qals miusajes mZime Sroma aTi dRis ganmavlobaSi, vinaidan ver SeZlo uSveri sityvebis gamoyenebisTvis dakisrebuli jarimis, erTi Silingis gadaxda. `... erTma xistma ekonomistma gamoTqva mosazreba, gaezardaT erovnuli resursebi uSveri sityvebiT molaparake SeZlebuli klasis winaaRmdeg kampaniis mowyobiT.” Cemi SekiTxvebi: mamakacebs iseve xSirad ajarimebdnen, rogorc qalebs? aqtualuria dRes ekonomikasa da skabrezobas Soris kavSiri? uSveri sityvebiT molaparake komikosebi ufro popularulebi arian? skabrezuli sityvebis Semcveli filmebi ufro realisturia?

nax. 4.1. Canawerebis baraTis nimuSi 4.2.1 SeqmeniT Sabloni CanawerebisTvis

Canawerebi ufro sando iqneba, Tu maT iseTi sistemis mixedviT gaakeTebT, romelic dagexmarebaT ara mxolod daufiqrdeT wyaroebis Sinaarss, aramed gaaanalizoT da daalagoT isini gamosadeg kategoriebad. zogierTi profesori dResac urCevs studentebs, gaakeTon Canawerebi 3X5 baraTebze, rogorc es 4.1 naxatzea naCvenebi. aseTi baraTi SeiZleba, Zvelmodurad mogeCvenoT, magram is efeqtiani Canawerebis warmoebis nimuSia da gamosadegia maSinac, roca Canawerebs kompiuterSi akeTebT. (wyarodan amowerili TiToeuli zogadi Tvalsazrisi an debuleba calke gverdze moaTavseT.) Sablonis Seqmnis gegma aseTia:

Page 65: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

65

- zeda nawilSi gamoyaviT kidev erTi adgili sakvanZo sityvebisTvis (ix. zeda marjvena mxare). mogvianebiT es sityvebi dagexmarebaT Canawerebis sakiTxis mixedviT daxarisxebaSi (sakvanZo sityvebis Sesaxeb damatebiT ix. 4.3.4).

- sxvadasxva SeniSvnisTvis calke adgili gamoyaviT Sablonis gverdze. SegiZliaT, es adgilebi daasaTauroT kidec (ix. naxati 4.1, sadac gamoyofili da dasaTaurebulia adgilebi: debuleba, monacemebi da Cemi SekiTxvebi).

- gamoyaviT nawili, romelic daeTmoba Tqvens pasuxebs, Tanxmobas, sawinaaRmdego Tvalsazriss, msjelobas da sxva Temebs. Sedegad, ubralod, wakiTxulis Sinaarsis CaniSvnaze mets miiRebT.

- rodesac wyarodan citata mogyavT, CawereT is gansxvavebuli feriT an sxva zomisa da stilis SriftiT, raTa erTi SexedviT SeZloT misi amocnoba. moaTavseT citatebi did brWyalebSi, rom mainc SeZloT maTi swrafad SeniSvna, Tu failis formati daikarga,

- rodesac nawyvetis perifrazs akeTebT (ix. 4.2.2), CawereT is gansxvavebuli feriT an SriftiT, raTa ar agerioT sakuTar ideebSi da CasviT mrgval frCxilebSi (gamogadgebaT, Tu failis formati daikarga),

Tu pirdapir kompiuterSi ver akeTebT Canawerebs, gadaiReT Sablonis aslebi. 4.2.2 icodeT, rodis unda gaakeToT reziume an perifrazi, an moiyvanoT citata

teqstebis sityva-sityviT amowera yvela wyarodan, romlis gamoyenebac gsurT, usasrulod gagigrZeldebaT, amitom unda icodeT, rodis sjobs citirebas reziume an perifrazi.

reziume gaakeTeT maSin, rodesac gWirdebaT nawyvetis, nawilis an, Tundac, mTliani statiis an wignis mxolod zogadi azri. reziume gamosadegia zogadi konteqstisTvis an Tqveni kvlevisTvis aqtualuri, magram ara pirdapir dakavSirebuli faqtebisa da SexedulebebisTvis. wyaros reziume arasodes gamodgeba karg mtkicebulebad (damatebiT damamtkicebeli sabuTebis Sesaxeb ix. 5.4.2).

perifrazi gaakeTeT maSin, roca wyaroSi mocemuli azri SegiZliaT ufro mkafiod an xazgasmiT warmoadginoT, vidre es wyaroSia mocemuli. perifrazi ar niSnavs mxolod erTi-ori sityvis Secvlas. perifrazis dros unda gamoiyenoT sakuTari sityvebi da frazebi, da SecvaloT nawyvetSi arsebuli sityvebis da frazebis umetesoba (ix. 7.9.2). perifrazi arasodes gamodgeba iseTive karg damamtkicebel sabuTad, rogoric zusti citataa.

zusti citatebi gamoiyeneT Semdeg SemTxvevebSi: - citirebuli sityvebi warmoadgens mtkicebulebas, romelic amyarebs

Tqvens varauds. Tu, magaliTad, gsurT, ganacxadoT, rom sxvadasxva

Page 66: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

66

regionSi alamos brZolas gansxvavebuli gamoxmaureba hqonda, moiyvaneT zusti citatebi sxvadasxva gazeTebidan. xolo maTi perifrazi gaakeTeT im SemTxvevaSi, Tu Tqveni mizania zogadi ganwyobis Cveneba.

- sityvebi ekuTvnis avtoritetul wyaros, romelic emxroba Tqvens Tvalsazriss.

- citata saocrad originaluria. - citata gamoxatavs Tqvens ideebs ise sainteresod, rom Semdgomi

msjelobisTvis karg struqturas qmnis. - citata gamoxatavs Tvalsazriss, romelsac ar eTanxmebiT da,

obieqturobis mizniT, gsurT, is zustad warmoadginoT. Tu Tavidanve ar CaiwerT mniSvnelovan sityvebs, mogvianebiT ver moaxerxebT maT citirebas. amdenad, gadawereT nawyvetebi an gadaiReT maTi aslebi, isini imaze xSirad dagWirdebaT, vidre ggoniaT (aslebis gadaRebis Sesaxeb damatebiT ix. 4.3.1). arasodes SeamokloT citata im imediT, rom mogvianebiT SeZlebT mis aRdgenas. Tu citatas arasworad warmoadgenT, zians miayenebT Tqveni naSromis sandoobas. amdenad, gadaamowmeT citata originalTan. Semdeg kidev erTxel SeamowmeT. 4.2.3 Tavidan airideT uneblie plagiati Canawerebis daudevrad gakeTebis gamo araerTi studenti da specialisti aRmoCenila savalalo mdgomareobaSi _ umniSvnelo sagnis gamo dacinvis obieqtebi gamxdaran an uneblie plagiatis gamo samecniero wreebidan gauricxavT. amgvari riskis Tavidan asacileblad, kargad daimaxsovreT CanawerebSi informaciis CaniSvnis ori ZiriTadi wesi:

- yovelTvis mkafiod gamoyaviT wyarodan moyvanili citatebi da ideebi, raTa kvirebis an Tveebis Semdeg ar SegeSaloT da sakuTari ar gegonoT. rogorc zemoT girCieT, brWyalebSi CasviT citatebi da perifrazebi, agreTve, gamoiyeneT Srifti, romelic mkafiod gamoarCevs maT Tqveni ideebisgan.

- arasodes gaakeToT teqstTan ise miaxloebuli perifrazi, rom mkiTxvelma originalad CaTvalos (ix. 7.9.2).

amasTanave, nacvlad imisa, rom xeliT akrifoT is citatebi, romlebsac ramdenime xazze meti adgili ukavia, CamotvirTeT maTi eleqtronuli versia an gadaiReT maTi asli. CamotvirTuli an gadaRebuli gverdis zeda nawilSi daamateT wyaros dasaxeleba da daxarisxebisTvis saWiro sakvanZo sityva.

mniSvnelovania: arasodes ivaraudoT, rom SegiZliaT, gamoiyenoT internetSi moZiebuli masala wyaros miTiTebis gareSe, im SemTxvevaSic ki, Tu is ufaso da sajarod xelmisawvdomia. araferi ganTavisuflebT valdebulebisgan, miuTiToT nebismieri iseTi masalis wyaro, romelic

Page 67: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

67

piradad ar SegiqmniaT (plagiatis Sesaxeb damatebiTi informaciisaTvis ix. 7.9.)

4.3 gaakeTeT gamosadegi Canawerebi

mkiTxveli Seafasebs Tqvens naSroms ara mxolod wyaroebis xarisxisa da maTi zustad miTiTebis mixedviT, aramed, agreTve, imiT, Tu ramdenad efeqturad iyenebT wyaroebs. amisaTvis Canawerebi ise unda awarmooT, rom ara mxolod asaxavdes wyaros, aramed gexmarebodeT kidec proeqtis ukeT gaazrebaSi. 4.3.1 awarmoeT Canawerebi, raTa ukeT warmarToT msjelobis procesi mraval gamoucdel mkvlevars miaCnia, rom Canawerebis gakeTeba mxolod monacemebis Caweraa. wyaros moZiebis Semdeg isini CamotvirTaven masalas, gadaiReben gverdebis aslebs, an zustad gadaweren wyarodan teqsts. teqstis amowera da aslis gadaReba dagexmarebaT zust citirebasa da perifrazirebaSi, Tumca, Tu mxolod amiT SemoifarglebiT, Tu wyaroebs Rrmad ar gaaanalizebT, ubralod, daagrovebT uamrav usargeblo monacems, romelsac naSromSi ver gamoiyenebT.

Tu mravali teqstis asls iRebT, gaukeTeT maT anotaciebi ise, rom dagexmaroT maT kritikulad gaazrebaSi. Tavdapirvelad SearCieT is winadadebebi, romlebic romelime TavSi an statiaSi gamoxatavs mniSvnelovan elementebs (debulebas, ZiriTad varauds da a.S.). moniSneT isini an mindorze gaukeTeT SeniSvna. Semdeg moniSneT ideebi an informacia, romelTa CarTvasac apirebT naSromSi. (Tu iyenebT markers, gamoiyeneT sxvadasxva feri gansxvavebuli elementebis gamosayofad.)

Semdeg, gadaRebuli gverdebis ukana mxares SeajameT, rac moniSneT an CainiSneT maTze pasuxis monaxazi, an kideze gaakeTeT Canawerebi, romlebic dagexmarebaT moniSnuli teqstis ganmartebaSi. rac ufro met informacias CainiSnavT wyaros Sesaxeb Tavidanve, miT ukeT gaigebT da gaixsenebT mas mogvianebiT. 4.3.2 gakeTeT sakvlevi SekiTxvisa da samuSao hipoTezisTvis aqtualuri da saWiro Canawerebi maqsimalurad gamosadegi Canawerebis gasakeTeblad amowereT ara mxolod faqtebi, romelTac, Tqveni azriT, damamtkicebel sabuTad gamoiyenebT, aramed is monacemebic, romlebic dagexmarebaT ganmartoT es faqtebi da maTi kavSiri Tqvens debulebasTan. SegiZliaT, SeqmnaT Canawerebis Sabloni, rac gagaxsenebT, rom unda moiZioT gansxvavebuli saxis monacemebi (ix. 4.2.1). es sami elementi pirdapir kavSirSia Tqvens samuSao hipoTezasTan:

Page 68: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

68

- varaudi, romelic amyarebs Tqvens hipoTezas an mianiSnebs, rom saWiroa axali hipoTeza;

- damamtkicebeli sabuTi, romelic amyarebs Tqvens varauds; - Sexedulebebi, romlebic asustebs an, Tundac, ewinaaRmdegeba Tqvens

hipoTezas; CanawerebSi mxolod damamtkicebel faqtebs nu CainiSnavT. Tqveni hipoTezis damtkicebisas dagWirdebaT im monacemebis ganxilva, romlebic asustebs an Tundac ewinaRmdegeba mas (ix. 5.4.3).

qvemoT warmodgenili elementebi SeiZleba, ar asabuTebdes an ewinaaRmdegebodes Tqvens hipoTezas, magram SesaZloa, gamogadgeT misi konteqstis ganmartebisTvis an, ubralod, naSromis ukeT gamarTvaSi:

- Tqveni SekiTxvis istoriuli foni: ras amboben avtoritetuli pirebi am sakiTxTan dakavSirebiT, gansakuTrebiT, adreul kvlevebSi (ix. 6.2.2 da 10.1.1);

- istoriuli an Tanamedrove konteqsti, romliTac aixsneba Tqveni SekiTxvis mniSvnelovneba;

- mniSvnelovani ganmartebebi da analizis principebi; - analogiebi, Sedarebebi da istoriebi, romlebic SeiZleba, pirdapir

ar amtkicebdes Tqvens hipoTezas, magram ganmartavdes an ukeT warmoaCendes rTul sakiTxebs an, ubralod, ufro sainteresos xdides Tqvens analizs;

- Tqvens TemasTan dakavSirebuli gansakuTrebulad originaluri teqsti

4.3.3 CaiwereT saTanado konteqsti

isini, vinc Segnebulad arasworad gadmoscems wyaroebidan informacias, arakeTilsindisieria, magram keTilsindisierma mkvlevarmac SeiZleba, dauSvas uneblie Secdoma, Tu sityvebs ubralod Caiwers da yuradRebas ar miaqcevs maT mniSvnelobas an gamosadegobas. mkiTxveli rom SecdomaSi ar SeiyvanoT, misdieT Semdeg saxelmZRvanelo principebs:

1. nu ivaraudebT, rom wyaro eTanxmeba mwerals, rodesac wyaroSi

Sejamebulia mwerlis msjelobა. citatis saxiT moitaneT mxolod is, rasac wyaro eTanxmeba da ara wyaroSi warmodgenili sxvaTa Sexedulebebi, Tu, raRa Tqma unda, es ukanaskneli saWiro ar aris Tqveni naSromisTvis.

2. CawereT, ratom eTanxmeba wyaro aRniSnul Sexedulebas, radgan Tanxmobis mizezi SeiZleba, iseve mniSvnelovani iyos, rogorc gansxvvebuli azrisa. ori fsiqologi SeiZleba Tanxmdebodes imaze, rom mozardebSi alkoholizmi gamowveulia socialuri garemos zegavleniT, Tumca, erTma SeiZleba, daimowmos ojaxuri garemo, meorem ki _ Tanatolebis zegavlena.

Page 69: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

69

3. CainiSneT citatis konteqsti. rodesac CaiwerT mniSvnelovan daskvnas, miuTiTeT avtoris msjelobac:

arasworia: bartoli (gv. 123): omi gamoiwvia.... Z-ma. sworia: bartoli: omi gamoiwvia Y-ma da Z-ma (gv. 123), magram yvelaze mniSvnelovani iyo Z (gv. 123), ori mizeziT: pirveli, ....(gv. 124-26); meore, ...(gv. 126) im SemTxvevaSic ki, rodesac mxolod daskvna gainteresebT, ufro zustad gamoiyenebT mas, Tu CainiSnavT, rogor gamoitana avtorma es daskvna.

4. CainiSneT, ra CarCoebSia moqceuli da ramdenad mtkiced aris warmodgenili TiToeuli debuleba. ar warmoaCinoT is ufro Zlierad da vrclad, vidre es wyaroSia mocemuli. qvemoT warmodgenil meore winadadebaSi pirvelis Sinaarsi saTanadod da zustad ar aris gadmocemuli.

riskis aRqmis Sesaxeb Catarebuli erTi kvleva (uilsoni 1988) ambobs, rom arsebobs urTerTkavSiri did fsonebze azartul TamaSebSi Cabmasa da arasrul ojaxebs Soris. uilsonis (1988) TqmiT, arasruli ojaxi iwvevs did fsonebze azartul TamaSebSi Cabmas.

5. CaiwereT, rogor aris warmodgenili wyaroSi Tvalsazrisi. aRniSneT, es mniSvnelovani varaudia, umniSvnelo sakiTxi, Sesworeba Tu aRiareba da a.S. aseTi gansxvavebebis gakeTebiT SeZlebT Semdegi saxis Secdomis Tavidan acilebas:

originali jounsis mier: “is, rom erTi movlena meores Semdeg xdeba, ar gvaZlevs safuZvels, davaskvnaT, rom pirveli meores iwvevs. arc statistikur korelacias SeuZlia mizez-Sedegobrivi kavSiris dadgena. Tumca, visac Seuswavlia saTanado monacemebi, eWvi ar Seaqvs imaSi, rom moweva filtvis kibos gamomwvevi faqtoria.” SecdomaSi Semyvani gadmocema: jounsi acxadebs, `is, rom erTi movlena meoris Semdeg xdeba, ar gvaZlevs safuZvels, davaskvnaT, rom pirveli meores iwvevs. arc statistikur korelacias SeuZlia mizez-Sedegobrivi kavSiris dadgena.” amdenad, statistikuri monacemebi ar aris sarwmuno maCvenebeli imis, rom moweva filtvis kibos iwvevs.

Page 70: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

70

4.3.4 kategoriebad daajgufeT Tqveni Canawerebi daxarisxebis mizniT dabolos, konceptualurad Sromatevadi amocana: Canawerebis warmoebisas TiToeulis Sinaarsi moaqcieT ori an ramdenime gansxvavebuli sakvanZo sityvis qveS, kategoriebSi (ix. naxati 4.1, baraTis zeda marjvena kuTxe). Canawerebidan sityvebi meqanikurad ar gamoiyenoT: Canaweris kategoria gansazRvreT imis mixedviT, rac masSi igulisxmeba. kategoria unda moicavdes ufro vrcel Temas, vidre Canaweris specifikuri Sinaarsi. SeqmeniT gamoyenebuli sakvanZo sityvebis sia da dakavSirebuli CanawerebisTvis gamoiyeneT erTi da igive sakvanZo sityvebi. yoveli axali CanawerisTvis axal sakvanZo sityvas nu SeqmniT.

es safexuri Zalian mniSvnelovania, vinaidan gibiZgebT, Canaweris Sinaarsi erT an or sityvaSi daatioT. Tu Canawerebs kompiuterSi akeTebT, sakvanZo sityvebi dagexmarebaT brZaneba ,,Zebnis” gamoyenebiT momentalurad daajgufoT dakavSirebuli Canawerebi. Tu erTze met sakvanZo sityvas iyenebT, SegiZliaT, gadaajgufoT Canawerebi sxvadasxvanairad, raTa maT Soris axali kavSirebi aRmoaCinoT (es gansakuTrebiT mniSvnelovania maSin, roca grZnobT, rom swrafad miiwevT win; ix. 4.5.3).

4.4 wereT kiTxvis paralelurad

rogorc zemoT aRvniSneT (da kvlavac gavimeorebT), wera fiqrisken gibiZgebT. ase rom, nu daelodebiT azris gonebaSi daxvewas, rom is furcelze gadaitanoT. gamocdilma mkvlevrebma ician, rom rac ufro mets daweren, miT ufro male da ukeT Cawvdebian sakiTxs. sarwmuno wyaroebis Tanaxmad, warmatebuli mkvlevrebis umetesobas yoveldRiurad sawerad gansazRvruli dro aqvs gamoyofili – TxuTmeti wuTidan erT saaTze meti. maT SesaZloa, mxolod erTi abzaci daweron, sadac warmodgenili iqneba mosazreba wyaroSi gamoTqmuli Sexedulebis Sesaxeb, msjelobis Sefaseba an msjeloba axali varaudis Taobaze. Tumca, mniSvnelovani is aris, rom isini raRacas weren ara naSromis Savi naweris pirveli variantis Sesaqmnelad, aramed sakuTari azrebis dasalageblad da, albaT, axali ideebis aRmosaCenad. Tu kvlevis miznebs acdebiT xolme, gaikariT grafiki kompiuterTan.

Tu dawerT raimes, rac, Tqveni azriT, gamogadgebaT, daamateT is `dafaze”. am Canawers TiTqmis yovelTvis SeasworebT Savi naweris saboloo variantSi Setanamde, an SeiZleba saerTodac ar gamoiyenoT. Tumca, misi mxolod mcire nawilic rom gamoiyenoT, rac mets dawerT, Tundac mxolod monaxazis saxiT, miT metad gagiadvildebaT Savi naweris Seqmna. werisTvis momzadeba da Savi naweris Seqmna erTmaneTisgan sruliad gansxvavebuli procesi ar aris, Tumca, sasurvelia, isini gancalkevebul safexurebad ganixiloT.

Page 71: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

71

Tu Temaze axlaxans daiwyeT muSaoba, weris adreul etapze, ZiriTadad, SeiZleba, mxolod reziumeebi da perifrazebi akeToT. rodesac Tqvens Canawerebs Tvals gadaavlebT, masSi maincdamainc bevr Tqvens mosazrebas ver ipoviT da SeiZleba, gulic dagwydeT, rom originaluri ideebi ar gaqvT. aman ar unda dagabrkoloT. swored reziumesa da perifrazis gakeTebiT vamuSavebT axal monacemebs, axal da rTul ideebs. es msjelobis axali gzebis aRmoCenaSic ki gvexmareba. TiTqmis nebismieri adamianisTvis, romelic codnis gaRrmavebas eswrafvis, imis amowera, ris gagebasac cdilobs, standartuli da, albaT, aucilebeli etapic kia.

4.5 SeafaseT Tqveni progresi

gamudmebiT gadaxedeT Canawerebs da `dafas”, raTa naxoT, ra etapze xarT da ra unda gaakeToT. Sevsebuli gverdebi faqtebiT gamyarebul varaudebze mianiSnebs; carieli gverdebi mianiSnebs, rom win samuSao gaqvT. SeamowmeT, isev vargisia Tu ara Tqveni samuSao hipoTeza, saR msjelobazea is agebuli? am msjelobis gamamyarebeli kargi sabuTebi gaqvT? SegiZliaT axali varaudis an damamtkicebeli monacemebis damateba? 4.5.1 pasuxi moZebneT CanawerebSi rogorc adre girCieT, unda gansazRvroT samuSao hipoTeza an is SekiTxva mainc, romelsac kvlevis warmarTvisTvis gamoiyenebT. Tumca, zogierTi avtori kvlevas iseTi bundovani SekiTxviT iwyebs, rom pasuxis ZiebaSi is saerTod qreba. Tu aseT situaciaSi aRmoCndiT, moZebneT Tqvens CanawerebSi ganzogadeba, romelic samuSao hipoTezad gamodgeba, Semdeg ki sapirispirod moiqeciT da moZebneT SekiTxva, romelsac es ganzogadeba pasuxobs.

pirvel rigSi, wyaroebSi eZieT SekiTxvebi, sawinaaRmdego azrebi, Tavsatexebi, daukvirdiT, ra reaqcia gaqvT maTze (ix. 2.1.3 da 4.1). TqvenTvis moulodneli ram SesaZloa, sxvebisTvisac siurprizi iyos. CamoayalibeT, Tqveni aRmoCenebi: megona, rom alamos pirveli miTiuri istoriebi warmoiqmna texasSi, Tumca ase ar aRmoCnda. isini momdinareobs... es winaswari hipoTeza gveubneba, rom alamos miTi Tavdapirvelad erovnuli movlena iyo da ara regionuli mniSvnelobis — mokrZalebuli, Tumca, imedis momcemi dasawyisia.

Tu sakuTar CanawerebSi hipoTezas ver poulobT, moZebneT ideebi, romlebmac SeiZleba, migiyvanoT hipoTezamde. Tu monacemebi bundovani SekiTxvis garSemo SeagroveT, isini, albaT, savaraudo sakvanZo sityvebis

Page 72: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

72

mixedviT daaxarisxeT. niRbebze rom gqonodaT monacemebi, kategoriebi SesaZloa, yofiliyo maTi warmomavloba (afrikuli, indielTa, iaponuri...), daniSnuleba (dramaturgia, religia, karnavali...), masala (oqro, bumbuli, xe, ...), da a.S. magaliTad: egviptelebi – warCinebul pirTaTvis oqrosgan damzadebuli mumiis niRbebi, xis masalisgan _ sxvebisTvis. actekebi – oqros da nefritis niRbebi, Camarxuli mxolod warCinebulTa saflavebSi. axali gvineis tomebi – iSviaTi frinvelis bumbulisgan damzadebuli niRbebi gardacvlilTaTvis. am faqtebiT SesaZlebelia Semdegnairi zogadi debulebis gamyareba: is xalxebi, romelTa kulturaSic gavrcelebulia niRbebi, religiur niRbebs yvelaze Zvirfasi masalisgan akeTeben. aseT niRbebs ufro gardacvlilTaTvis amzadeben.

mas Semdeg, rac SeqmniT aseT or an sam Tvalsazriss, scadeT,

CamoayaliboT kidev ufro vrceli ganzogadeba, romelic SeiZleba, yvela Tqvens Tvalsazriss moicavdes: mravali kultura uzarmazar materialur da adamianur resurss axmars iseTi niRbebis damzadebas, romlebic maT yvelaze saTuT faseulobebs

gamoxatavs. ganzogadeba

zemoT moyvanili magaliTis SemTxvevaSi, es procesi ase gamoiyureba: `ra niSnebi metyvelebs niRbebis mniSvnelobaze im sazogadoebebSi, sadac maT amzadeben da iyeneben? rac ar unda paradoqsulad JRerdes, gamocdili

egviptelebma, actekebma da okeaneTis xalxebma religiuri niRbebi uiSviaTesi da uZvirfasesi masalebisgan Seqmnes. okeaneTis xalxebis kulturebSi niRbebis damzadebaSi CarTulia mamakacebis umetesoba. Tumca, egviptelebi da actekebi am saqmisTvis gamoyofen yvelaze niWier mxatvrebsa da ostatebs. Tu TvliT, rom zogierTi mkiTxveli SeiZleba, ar daeTanxmos am ganzogadebas, SegiZliaT, is warmoadginoT iseT debulebad, romelic mkiTxvelis mcdar warmodgenas Secvlis. 4.5.2 gamoigoneT SekiTxva es rTuli nawilia da moiTxovs procesis sapirispiro mimarTulebiT warmarTvas: Tqven ipoveT pasuxi SekiTxvaze, romelic ar dagisvamT. amdenad, msjeloba sapirispiro mimarTulebiT unda warmarToT, raTa gansazRvroT SekiTxva, romelze pasuxic axali ganzogadeba iqneba.

Page 73: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

73

mkvlevrebi xSirad aRmoaCenen SekiTxvas mas Semdeg, rac pasuxs gascemen mas, xolo problemas, romelic unda wamoeyenebinaT, aRmoaCenen mas Semdeg, rac mas gadaWrian. 4.5.3 xelaxla daaxarisxeT Tqveni Canawerebi Tu zemoaRniSnuli rCevebi SeasruleT, magram mainc araferi gamogividaT, scadeT Canawerebis xelaxla daxarisxeba. rodesac CanawerebisTvis pirvelad SearCieT sakvanZo sityvebi, gansazRvreT zogadi ideebi, romelTa mixedviTac daaxarisxebdiT ara marto mtkicebulebebs, aramed Tqvens azrebsac. Tu am ideebis amsaxveli sakvanZo sityvebi yuradRebiT SearCieT, SegiZliaT, sxvadasxvanairad daajgufoT Canawerebi, rom masala axal WrilSi dainaxoT. Tu geCvenebaT, rom sakvanZo sityvebi aRar aris aqtualuri, gadaxedeT Canawerebs, rom axali sakvanZo sityvebi SeqmnaT. Semdeg kvlav gadaaxarisxeT isini.

4.6 daZlieT procesisTvis Cveuli panikis Setevebi

axla ki droa, SevexoT problemas, romelsac wawydomia gamocdili

mkvlevaric ki da raRac momentSi Tqvenc SegexebaT. rodesac Tvals gadaavlebT asobiT Canawers da sxvadasxva Tvalsazriss, gaurkvevloba da SeSfoTeba dageuflebaT. mogeCvenebaT, rom amocana sul ufro rTuldeba da ver axerxebT mis amoxsnas.

saqme imaSia, rom ar arsebobs aseTi situaciis Tavidan acilebis garantirebuli gza. Tumca, damaimedebelia is, rom umetesi Cvengani vardeba aseT mdgomareobaSi da, rogorc wesi, Tavs arTmevs mas. Tqvenc daZlevT mas, Tu gaagrZelebT muSaobas, misdevT gegmas, amoxsniT mcire da marTvad amocanebs, nacvlad imisa, rom mTlian proeqts erTbaSad SeeWidoT. es kidev erTxel adasturebs, rom ujobesia droulad daiwyoT proeqtze muSaoba, dayoT didi proeqti umcires nawilebad da dasaxoT gonivruli gegmebi, magaliTad, gansazRvroT, ramdeni gverdi unda daweroT yoveldRiurad.

mravali mwerali cdilobs, kvleviT miRebuli gamocdilebiT gaimdidros codna. amisTvis awarmoeben Jurnals; esaa dRiuri, sadac iniSnaven, ra gaakeTes da aRmoaCines, ra msjeloba da Tvalsazrisi ganaviTares, ratom daasabuTes an ar daasabuTes debuleba. wera kargi meTodia imisaTvis, rom ufro mkafiod gaaanalizoT wakiTxuli masala da, amavdroulad, ukeT gaerkveT sakuTar azrebSi.

Page 74: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

74

5. argumentis dagegmva

5.1 ra aris da ra ar aris kvlevis argumenti 5.2 aageT argumenti mkiTxvelis SekiTxvebze gacemuli pasuxebis garSemo 5.3 aqcieT samuSao hipoTeza debulebad 5.4 SekribeT argumentis elementebi

5.4.1 CamoayalibeT da SeafaseT debuleba 5.4.2 gaamyareT debuleba varaudiT da mtkicebulebebiT 5.4.3 gaiTvaliswineT da upasuxeT mkiTxvelebis Tvalsazriss 5.4.4 daasabuTeT Tqveni varaudis Sesabamisoba

5.5 ganasxvaveT faqtebze dafuZnebuli argumentebi msjelobaze dafuZnebuli argumentebisgan 5.6 argumentis Sekvra

adamianebis umetesobas weras kiTxva urCevnia. yovelTvis moiZebneba kidev erTi wasakiTxi statia, morigi mosaZiebeli wyaro, damatebiT Sesagrovebeli monacemebi. Tumca, kvlevis Catarebaze bevrad adre dgeba momenti, rodesac unda daiwyoT fiqri naSromis Savi naweris pirvel variantze. amisTvis, albaT, mzad iqnebiT maSin, rodesac Tqveni `dafa” Seivseba da misi sisrule dagakmayofilebT. gecodinebaT, rom mzad xarT Savi naweris Sesaqmnelad, rodesac CaTvliT, rom SegiZliaT, gaakeToT samuSao hipoTezis damasabuTebeli varaudis monaxazi (ix. 2.3). Tu Tqveni `dafa” gavsebulia, magram jer ver agebT sakmarisad Zlier varauds Savi naweris dasagegmad, albaT, unda gadaxedoT hipoTezas, SesaZloa, Tqvens SekiTxvasac ki. magram zustad ver gaigebT, ra etapze xarT, vidre ar cdiT pirveli Savi naweris dagegmvas.

Tu naSromebis weraSi gamocdileba ar gaqvT, girCevT, Savi naweris pirveli variantis dagegmva or safexurad ganaxorcieloT:

- daaxarisxeT Canawerebi kvlevis argumentis elementebad; - daawyveT es elementebi logikuri TanmimdevrobiT;

am TavSi agixsniT, rogor unda aawyoT argumenti; momdevno TavSi ganvixilavT, rogor unda CamoayaliboT is. gamocdilebis miRebasTan erTad, iswavliT am ori safexuris erT safexurSi gaerTianebas.

Page 75: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

75

5.1 ra aris da ra ar aris kvlevis argumenti

sityva argumenti dResdReobiT cud asociacias iwvevs, nawilobriv imis gamo, rom radiosa da televiziebSi isini aqtiurad gamoiyeneba sadavo situaciebSi. Tumca, kvleviT naSromSi argumentis daniSnuleba ar aris oponentis daSineba, gaCumeba an damorCileba. realurad, kvleviTi naSromis SemTxvevaSi, `oponenti” TiTqmis saerTod ar arsebobs. nebismieri kargi argumentis msgavsad, kvlevis argumenti hgavs gulRia saubars, romlis drosac Tqven da warmosaxviTi mkiTxveli msjelobT, raTa gadaWraT problema, romlis gadaWris gzac mkiTxvelisTvis, jer-jerobiT, misaRebi ar aris. es ar niSnavs, rom mkiTxveli ewinaaRmdegeba Tqvens debulebas (Tumca, SesaZloa, asec iyos). es mxolod imas niSnavs, rom is ar aRiarebs debulebas, vidre ar ixilavs karg, sando mtkicebulebbeze dafuZnebul varaudebs, vidre ar upasuxebT mis gonivrul SekiTxvebsa da sawinaaRmdego azrs.

pirispir saubrisas saerTo argumentis Seqmna (da ara qona) martivia: Tqven ganacxadebT sakuTar varauds da mis mtkicebulebebs ara ise, rogorc amas leqtori gaakeTebda mdumare auditoriis winaSe, aramed ise, TiTqos, TqvenTan erTad magidis garSemo msxdom megobrebs esaubrebodeT: maT warudgenT debulebas da ramdenime varauds, ris gamoc megobrebma unda irwmunon am debulebis marTebuloba; msmenelebi arkveven detalebs, gamoTqvamen sawinaaRmdego azrs an warmoadgenen sakuTar Tvalsazriss; Tqven maT pasuxobT, albaT, usvamT SekiTxvebsac; isinic kvlav gisvamen SekiTxvebs. saukeTeso SemTxvevaSi, esaa megobruli, magram gaazrebuli ormxrivi urTierToba, romlis drosac ualibdeba da gamoicdeba saukeTeso Tvalsazrisi, romlis Seqmnac erToblivad SegiZliaT.

weris dros aseTi TanamSromloba ufro rTulia, vinaidan, rogorc wesi, Tqven damoukideblad werT (Tu ar werT gundurad; ix. 2.4) da, amdenad, ara mxolod unda upasuxoT warmosaxviTi mkiTxvelis SekiTxvebs, aramed, agreTve, mis magivradac dasvaT SekiTxvebi – ise xSirad da mwvaved, rogorc mkiTxvelebi dasvamdnen. Tumca, Tqveni mizani ar aris mxolod gonivruli ritorikuli strategiebis mofiqreba, romlebic daarwmunebs mkiTxvels, daeTanxmos Tqvens debulebas imis miuxedavad, Tu ramdenad kargia is. Tqveni mizania debulebis, gansakuTrebiT, misi gamamyarebeli varaudis gamocda, raTa, rodesac naSroms mkiTxvels warudgenT, mas saukeTeso Tvalsazrisi SesTavazoT. karg kvleviT naSromSi mkiTxvelma unda SeZlos am warmosaxviTi saubris niSnis danaxva.

rogorc aRvniSneT, faqtebze dafuZnebuli logikuri msjeloba ar warmoadgens gonivruli daskvnis gamotanis erTaderT gzas; zogjer is arc aris saukeTeso gza. karg gadawyvetilebebs xSirad viRebT intuiciaze, grZnobebze an Sinagan gamWriaxobaze dayrdnobiT. Tumca,

Page 76: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

76

rodesac vcdilobT avxsnaT, ratom migvaCnia Cveni Tvalsazrisi marTebulad da ratom unda irwmunon es sxvebmac, ver vaxerxebT, warmovaCinoT, rogor Camogviyalibda aRniSnuli Tvalsazrisi, vinidan ver moviyvanT mtkicebulebad intuicias an grZnobebs, rom mkiTxvelma maTi Sefaseba SeZlos. Cven mxolod SegviZlia, movuTxroT mkiTxvels intuiciis an ganwyobis Sesaxeb da vTxovoT, irwmunos Cveni Sexeduleba. es aris Txovna, romelsac sazriani mkiTxveli iSviaTad asrulebs.

Tumca, kvlevis argumentis Seqmnisas unda warmoadginoT Tqveni varaudebi da mtkicebulebebi ise, rom mkiTxvelma SeZlos maTi gaTvaliswineba; Semdeg unda warmoidginoT mkiTxvelis SekiTxvebi da Tqveni pasuxebi. es ufro rTuli Cans, vidre sinamdvileSia.

5.2 aageT argumenti mkiTxvelis SekiTxvebze gacemuli pasuxebis garSemo

martivia, warmoidginoT, ra saxis saubari unda gamarToT

mkiTxvelTan, vinaidan amas yoveldRe akeTebT: a: gavige, rom gasul semestrSi sirTuleebs waawydi. rogor fiqrob, rogor Caivlis es semestri? [a wamoWris problemas SekiTxvis formiT.] b: vimedovneb, rom ukeTesad. [b pasuxobs SekiTxvas.] a: ratom fiqrob ase? [a sTxovs, warmoadginos varaudi, raTa daijeros b-s pasuxi.] b: me gavdivar kursebs mTavar saganSi. [b warmoadgens varauds.] a: ra kursebs? [a sTxovs b-s, warmoadginos mtkicebulebebi varaudis gasamyareblad.] b: xelovnebis istoria, Sesavali kursi dizainSi. [b warmoadgens mtkicebulebebs sakuTari varaudis gasamyareblad.] a: ra icvleba imiT, rom gadixar kursebs mTavar saganSi? [a ver xedavs b-s mier warmodgenili varaudis kavSirs mis SexedulebasTan, rom ukeTesi Sedegebi eqneba] b: rodesac gavdivar kursebs, romlebic mainteresebs, ufro bejiTad vmecadineob. [b warmoadgens zogad princips, romelic exeba mis varauds im SexedulebasTan dakavSirebiT, rom ukeTesi Sedegebi eqneba.] a: ras ityvi maTematikis kursze, romelic savaldebuloa? [a ewinaaRmdegeba b-s mier warmodgenil varauds.]

Page 77: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

77

b: bolos, rodesac maTematikaSi momzadeba daviwye, Tavis danebeba momixda. Tumca, kargi kerZo maswavlebeli movnaxe. [b aRiarebs a-s mier gamoTqmul sawinaaRmdego azrs da pasuxobs mas.]

Tu SegiZliaT, sakuTari Tavi warmoidginoT a-s an b-s rolSi, axals verafers ipoviT kvlevis moxsenebis argumentSi, vinaidan Tqven qmniT mas igive xuTi saxis SekiTxvebze pasuxebis gacemiT:

- ra aris Tqveni debuleba? - ra varaudi amyarebs mas? - ra mtkicebulebebi amyarebs am varaudebs? - rogor pasuxobT sawinaaRmdego Tvalsazriss da alternatiul

Sexedulebebs? - rogor Seesabameba Tqveni varaudebi debulebas? Tu am xuT SekiTxvas dasvamT da pasuxs gascemT, ver iqnebiT

darwmunebuli, rom mkiTxveli daeTanxmeba Tqvens Tvalsazriss. Tumca, ufro gazrdiT albaTobas, rom mkiTxveli Tqvens debulebas da Tavad Tqven seriozulad aRgiqvamT.

5.3 aqcieT samuSao hipoTeza debulebad

Cven aRvwereT, rom kvlevis adreuli etapebi moicavs SekiTxvis gansazRvras da winaswari pasuxis warmodgenas. aRniSnul pasuxs samuSao hipoTeza vuwodeT. axla, rodesac ganvixilavT am hipoTezis gamamyarebeli argumentis Seqmnas, bolojer vcvliT terminologias. rodesac fiqrobT, rom SegiZliaT, daweroT moxseneba, romelic amyarebs hipoTezas kargi debulebebiT da damamtkicebeli sabuTiT, am hipoTezas warmoadgenT, rogorc argumentis debulebas. debuleba aris Tqveni argumentis birTvi, Tqveni moxsenebis dedaarsi (zogierTi pedagogi mas Tezas uwodebs).

5.4 SekribeT argumentis elementebi

argumentis birTvi Sedgeba sami elementisgan: debuleba, mis

misaRebad saWiro varaudebi da mtkicebulebebi, romlebic amyarebs am varauds. am birTvs amatebT erT, SesaZloa, or elements: erTi pasuxobs SekiTxvebze, sawinaaRmdego Tvalsazrisze da alternatiul Tvalsazrisze; meore pasuxobs maT, visac ar esmis, rogor Seesabameba Tqveni varaudi debulebas.

Page 78: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

78

5.4.1 CamoayalibeT da SeafaseT debuleba

daiwyeT `dafis” (an monaxazis) axali pirveli gverdi. ZirSi dawereT debuleba erTi an ori winadadebiT. CamoayalibeT is maqsimalurad konkretulad, vinaidan am debulebaSi gamoyenebuli sityvebi dagexmarebaT Savi naweris dagegmvasa da SeqmnaSi. moerideT bundovan, mniSvnelovnebis ganmsazRvrel sityvebs, rogoricaa mniSvnelovani, saintereso, sayuradRebo, da a.S. SeadareT: niRbebs mniSvnelovani daniSnuleba aqvs mraval religiur ritualSi. kolumbis periodamdeli amerikis, agreTve, afrikisa da aziis kulturebSi niRbebi iZleoda religiur dResaswaulebze RvTaebebis gacocxlebis SesaZleblobas, raTa Tayvanismcemlebs SeqmnodaT maTTan uSualo Sexebis gancda.

axla SeafaseT Tqveni debulebis mniSvneloba (kvlav SekiTxva ,,mere ra?”). mniSvnelovani debuleba mkiTxvels ar afiqrebinebs _ ,,me es vici”, aramed – ,,marTla? ra sainteresoa. ratom migaCnia ase?” (gadaxedeT 2.1.4.) es momdevno ori debuleba Zalian trivialuria imisaTvis, rom Rirdes moxsenebis mosamzadeblad maT Sesaxeb damatebiTi wyaroebis kiTxva da miT umetes, raimes dawera: am moxsenebaSi ganxilulia xalxuri legendebis, magaliTad, alamos brZolis istoriis, swavleba dawyebiTi skolis moswavleebisTvis. [mere ra, Tu asea?] dawyebiT ganaTlebaSi, Cveulebriv, gamoiyeneba Cveni qveynis istoriis swavleba iseTi xalxuri legendebis meSveobiT, rogoricaa alamos brZola. [mere ra, Tu asea?]

ra Tqma unda, is, Tu ras CaTvlis Tqveni mkiTxveli sainteresod, damokidebulia imaze, Tu ra codna aqvs mas. Tu kvleviTi karieris adreul etapze imyofebiT, amis winaswar gaTvlas ver SeZlebT. Tu muSaobT erT-erT pirvel kvleviT proeqtze, dauSviT, rom yvelaze mniSvnelovani mkiTxveli Tavad xarT. Tumca, Tu fiqrobT, rom Tqvenive debuleba bundovani an umniSvneloa, ese igi ar xarT mzad misi dasasabuTebeli argumentis Sesakrebad, radgan ar gaqvT am argumentis Sesaqmnelad saWiro varaudi.

Page 79: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

79

5.4.2 gaamyareT debuleba varaudiT da faqtebiT SesaZloa, cxadia, rom unda daasabuToT debuleba varaudiTa da

faqtebiT. Tumca, es ori sityva iolad SeiZleba, agerioT erTmaneTSi, vinaidan maT xSirad viyenebT erTi da imave ramis gamosaxatad: ra varaudebze afuZnebT Tqvens debulebas? ra faqtebze afuZnebT Tqvens debulebas? Tumca, maT sxvadasxva mniSvneloba aqvT:

- Cven vayalibebT logikur varaudebs, Tumca, vagrovebT Zlier faqtebs; ar vagrovebT mtkice varaudebs da vigonebT logikur damamtkicebel faqtebs. vafuZnebT varaudebs damamtkicebel faqtebze; Cven ar vafuZnebT faqtebs varaudebze.

- varaudi aris abstraqtuli da ar unda daimowmoT misi wyaro (Tu

ase apirebdiT). faqti, rogorc wesi, Tqveni mogonili an mofiqrebuli ar aris; amdenad, yovelTvis unda miuTiToT wyaro, im SemTxvevaSic ki, Tu is sakuTari dakvirvebis an eqsperimentis Sedegad moipoveT; Semdeg unda aCvenoT, ra gaakeTeT mis sapovnelad.

- varaudi unda myardebodes faqtebiT; faqtebs ar unda sWirdebodes

sxva saxiT gamyareba sando wyaros miTiTebis garda.

problema is aris, rom rac utyuar faqtad da, Sesabamisad, mtkice sabuTad migaCniaT, SesaZloa, mkiTxvelisTvis ar iyos utyuari faqti da mtkice sabuTi. magaliTad, davuSvaT, mkvlevari warmoadgens Semdeg debulebas da varauds: alamos istoriebi asaxavda Rirebulebebs, romlebic ukve arsebobda

amerikul xasiaTSi. debuleba. istoria TiTqmis maSinve gadaiqca legendad

amerikelTa sagmiro Tavganwirvis Sesaxeb. varaudi am varaudis gasamyarebld, is gvTavazobs `mtkice” faqtebs: brZolidan mokle xanSi, mravalma gazeTma gamoiyena istoria, raTa

warmoeCina Cveni gmiruli nacionaluri xasiaTi.

Tu mkiTxveli aRiarebs am debulebas, rogorc faqts, man SesaZloa, aRiaros is, rogorc damamtkicebeli sabuTi. Tumca, skeptikurad ganwyobili mkiTxveli, iseTi, rogorsac unda moelodeT (unda imedovnebdeT kidec, rom aseTi SegxvdebaT), savaraudod, dasvams

damamtkicebeli faqti.

Page 80: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

80

SekiTxvebs: ras niSnavs male? ramdenia bevri? romeli naSromebi? axal ambebSi Tu saredaqcio statiebSi? konkretulad ra iyo naTqvami? ramdenma gazeTma ar dawera amis Sesaxeb?

ra Tqma unda, mkiTxvelma SesaZloa, mxolod varaudis safuZvelze aRiaros mtkiceba, Tu es varaudi TavisTavad cxadia an momdinareobs sando wyarodan:

Cven yvelani Tanasworebi varT varaudi, amdenad, aravis aqvs bunebrivi

ufleba, gvmarTos.

1. pirveli saxis SekiTxva mimarTulia argumentSi arsebul problemaze, Cveulebriv, mis faqtze. warmoidgineT, rom mkiTxveli gamoTqvams

debuleba

faqtobrivad, Sesavali kursebis pedagogebi xSirad aRiareben varaudebs, romlebic gamyarebulia mxolod sando wyaroebis saSualebiT:

uilsoni ambobs X-s religiuri niRbebis Sesaxeb, iangi ambobs Y-ს, Smidti – Z-ს. Tumca, samecniero xarisxis mosapoveblad Seqmnili naSromisgan mkiTxveli mets moelis. mkiTxvels sWirdeba faqti, romelic mopovebulia ara meoradi wyarodan, aramed pirvelwyarodan an sakuTari dakvirvebis Sedegad.

gadaxedeT Tqvens `dafas”: SegiZliaT, gaamyaroT TiToeuli varaudi iseTiT, romelsac Tqveni mkiTxveli CaTvlis swori saxis, raodenobis da xarisxis mtkicebulebad da, romelic Seesabameba mis sferos? SesaZlebelia, mkiTxvelma ifiqros, rom Tqveni mtkicebuleba met dasabuTebas moiTxovs? an ukeTesi wyaroa saWiro? Tu asea, unda moiZioT meti monacemi an aRiaroT arsebuli monacemebis zRvrebi.

argumentis birTvia debuleba, varaudebi da faqtebi; Tumca, arguments sWirdeba sul mcire kidev erTi elementi, SesaZloa, oric. 5.4.3 gaiTvaliswineT da upasuxeT mkiTxvelebis Tvalsazriss

SesaZloa, gindodeT, rom ase ar iyos, magram Tqveni saukeTeso mkiTxveli yvelaze kritikuli mkiTxvelia; is waikiTxavs miukerZoeblad, Tumca, TavisTavad ar daeTanxmeba yvelafers, rasac werT. mkiTxveli moifiqrebs SekiTxvebs, wamoWris sawinaaRmdego Tvalsazriss da alternatiul variantebs. saubris dros SegiZliaT, SekiTxvebs dasmisTanave gasceT pasuxi. weris SemTxvevaSi ki ara mxolod pasuxi unda gasceT maT, aramed Tavad unda dasvaT isini. Tu ase ar gaakeTeT, Seiqmneba STabeWdileba, rom ar iciT an, kidev ufro uaresi, ar gainteresebT mkiTxvelis Tvalsazrisi. mkiTxvelebi wamoWrian ori saxis SekiTxvas; scadeT, warmoidginoT da pasuxi gasceT orive maTgans.

Page 81: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

81

romelime saxis kritikul SeniSvnas, Semdeg sapasuxod qmnis mini-arguments:

- Tqveni mtkicebuleba momdinareobs arasarwmuno an moZvelebuli wyarodan.

- is ar aris zusti. - ar aris sakmarisi. - saTanadod ar warmoadgens yvela arsebul faqts. - es mcdari saxis mtkicebulebaa Cveni sferosTvis. - ar aris marTebuli, vinaidan ar iTvleba mtkicebulebad.

Semdeg warmoidgineT Tqveni varaudebisa da pasuxebis Semdegi saxis

sawinaaRmdego Tvalsazrisi da is, Tu rogor gascemdiT maT pasuxs: - Tqveni varaudebi araTanmimdevruli an winaaRmdegobrivia. - isini Zalian sustia an Zalian cotaa, raTa daasabuTos Tqveni

debuleba. - isini ar Seesabameba Tqvens debulebas (Cven am sakiTxs ganvixilavT

5.4.4-Si). 2. meore saxis SekiTxviT problemebi argumentis gareT wamoiWreba. isini, vinc sxvagvarad uyurebs samyaros, savaraudod, pirobebs sxvanairad gansazRvravs, sxvagvarad msjelobs, iseT faqtsac ki SemogvTavazebs, romelic Tqven Seusabamod migaCniaT. Tu Tqveni da Tqveni mkiTxvelebis msoflmxedveloba ar emTxveva, es unda aRiaroT da am sakiTxebzec unda imsjeloT. nu moepyrobiT gansxvavebul Tvalsazriss rogorc, ubralod, sawinaaRmdego azrs. Tu imis mtkicebas daiwyebT, rom Tqveni Tvalsazrisi sworia, maTi ki – mcdari, mkiTxvels dakargavT. amis nacvlad, aRiareT gansxvavebebi, Semdgom SeadareT isini, raTa mkiTxvelma SeZlos, gaigos Tqveni argumenti ise, rogorc is warmodgenilia. maT SeiZleba, mainc ar gaiziaron Tqveni Sexeduleba, magram uCvenebT, rom gesmiT da pativs scemT maT Tvalsazriss; Sedegad ufro savaraudoa, rom mkiTxveli Seecdeba, gaigos da moiwonos Tqveni Sexeduleba.

Tu damwyebi mkvlevari xarT, gagiWirdebaT am SekiTxvebis warmodgena, vinaidan SesaZloa, ar icodeT, rogor gansxvavdeba mkiTxvelis Tvalsazrisi Tqveni Sexedulebebisgan. miuxedavad amisa, scadeT, moifiqroT ramdenime SesaZlo SekiTxva da sawinaaRmdego azri; mniSvnelovania sakuTari TavisTvis Semdegi SekiTxvis dasma: ris gamo SeiZleba, eWvqveS daayenon Cemi debuleba? Tumca, Tu sadiplomo an sadisertacio naSroms werT, unda icodeT sakiTxebi, romlebsac, savaraudod, wamoWrian Tqveni sferos warmomadgenlebi. amdenad, rac ar unda gamocdili iyoT, ivarjiSeT sawinaaRmdego Tvalsazrisis warmodgenasa da masze pasuxis gacemaSi. im SemTxvevaSic ki, Tu amas mxolod meqanikuradac ki gaakeTebT, gamoimuSavebT azrovnebis yaidas, romelic daimsaxurebs mkiTxvelis mowonebas da romlis wyalobiTac SeiZleba, Tavidan airidoT saeWvo daskvnebis naCqarevad gamotana.

Page 82: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

82

daamateT Tvalsazrisebi da pasuxebi `dafaze”, Tu fiqrobT, rom mkiTxveli maT wamoWris. 5.4.4 daasabuTeT Tqveni varaudis Sesabamisoba Tqvens debulebasTan gamocdili mkvlevrebisTvisac ki rTulia argumentis am bolo elementis gageba, ufro rTuli _ gamoyeneba da kidev ufro rTuli _ axsna. es aris ganmartebiTi msjeloba. arguments ganmartebiT msjelobas umatebT maSin, rodesac fiqrobT, rom mkiTxvelma SeiZleba, uaryos Tqveni debuleba ara imis gamo, rom misi gamamyarebeli varaudi faqtobrivad mcdaria an efuZneba arasakmaris faqtebs, aramed imitom, rom is Seusabamoa da amdenad, arc ki iTvleba varaudad. magaliTad, warmoidgineT, rom mkvlevari wers:

alamos istoriebi swrafad gavrcelda, debuleba vinaidan 1836 wels es qveyana jer kidev ar iyo Tavdajerebuli moTamaSe msoflio arenaze.

varaudi

warmoidgineT, TiTqos is eWvobs, rom mkiTxveli, savaraudod, sawinaaRmdego azrisa iqneba: marTalia, rom alamos istoriebi swrafad gavrcelda da 1836 wels es qveyana ar iyo Tavdajerebuli moTamaSe msoflio arenaze. magram ver vxedav, ra kavSiri aqvs Tavdajerebulobas istoriis swrafad gavrcelebasTan. avtori amaze pasuxs ver gascems mxolod im damatebiTi faqtebis warmodgeniT, rom misi qveyana ar iyo Tavdajerebuli moTamaSe msoflio arenaze an rom istoriebi, sinamdvileSi, swrafad gavrcelda: mkiTxveli maT eTanxmeba, rogorc namdvils. amis nacvlad, mkvlevarma unda axsnas aRniSnuli varaudis Sesabamisoba – ratom amyarebs maTi sinamdvile debulebis marTebulobas.

amisTvis mas sWirdeba ganmartebiTi msjeloba. ganmartebiTi msjeloba Zalian rTuli gasagebia. Tumca, yvela, vinc wers kvleviT arguments, unda Cawvdes maT princips Semdegi mizezis gamo: mkiTxveli xSirad ar eTanxmeba warmodgenil Sexedulebas, miuxedavad imisa, rom SeiZleba, sjerodes mkvlevris varaudisa an moyvanili damamtkicebeli sabuTis suzustisa. is ar eTanxmeba debulebas, radgan varaudi an faqti ar Seesabameba debulebas. rogor gamoiyeneba ganmatebiTi msjeloba araoficialur saubarSi. vTqvaT, axalSeZenil megobars Soreuli qveynidan eubnebiT Semdeg mcire arguments:

minus xuTi gradusia, varaudi amdenad, qudi unda daixuroT. debuleba

Page 83: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

83

zogierTi CvenganisTvis, varaudi ise naTlad amyarebs debulebas, rom saWiro ar aris misi Sesabamisobis ganmarteba. Tumca, Tu, davuSvaT, Tqveni megobari svams am ucnaur SekiTxvas: mere ra, Tu 5 gradusi yinvaa? ratom unda davixuro qudi? es SekiTxva eWvqveS ayenebs ara am varaudis (rom 5 gradusi yinvaa) WeSmaritebas, aramed mis Sesabamisobas debulebasTan (rom qudi unda daixuro). SeiZleba, ucnaurad mogeCvenoT am SekiTxvis dasma, Tumca, zogadi principiT SeZlebT, pasuxi gasceT mas: roca sicivea, adamianebma Tbilad unda Caicvan. es winadadeba aris ganmartebiTi msjeloba. masSi warmodgenilia zogadi principi, romelic Cveni gamocdilebidan momdinareobs: gvaqvs imis Tqmis safuZveli, rom garkveul zogad pirobebs (sicivea), Cveulebriv, garkveuli zogadi Sedegi (adamianebma Tbilad unda Caicvan) mosdevs. vfiqrobT, rom zogadi ganmartebiTi msjeloba warmodgenili konkretuli varaudis safuZvelze (rom 5 gradusi yinvaa) asabuTebs konkretul debulebas (rom Cvenma megobrma unda daixuros qudi), vinaidan vmsjelobT aseTi logikiT: Tu zogadi piroba da misi Sedegi marTalia, maSin maTi konkretuli SemTxvevebic namdvili unda iyos. ufro detalurad, es asea (gafrTxileba: qvemoT warmodgenili SeiZleba, mogeCvenoT logikis morig gakveTilad):

- ganmarTebiTi msjeloba: zogadi piroba aris is, rom sicivea. Cveulebriv, amiT mivdivarT zogad Sedegamde: adamianebma Tbilad unda Caicvan. Cven vacxadebT amas, rogorc namdvil da zogad princips, roca sicivea, adamianebma Tbilad unda Caicvan.

- konkretuli mizezi, minus 5 gradusi, aris namdvili garemoeba zogadi pirobisa _ sicivea.

- konkretul debulebas _ qudi unda daixuroT, aqvs zogadi Sedegis namdvili garemoeba – adamianebma unda Caicvan Tbilad.

- imis gamo, rom ganmartebiT msjelobaSi warmodgenili zogadi principi marTalia da varaudi da debuleba misi namdvili garemoebebia, Cven SegviZlia, vamtkicoT, rom debuleba ,,qudi unda daixuro” namdvili da marTebulia.

Tumca, axla davuSvaT, rom eqvsi Tvis Semdeg estumreT megobars da

is geubnebaT, rom:

dRes 80 gradusze maRali temperaturaa, varaudi amdenad, Caicvi

grZelsaxeloebiani perangi. debuleba

Page 84: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

84

aman SeiZleba, dagabnioT: rogor SeiZleba, varaudi (rom 80 gradusze maRali temperaturaa) Seesabamebodes debulebas (Caicvi grZelsaxeloebiani perangi)? SegeZloT, warmogedginaT es zogadi principi rogorc ganmartebiTi msjeloba roca Tbili saRamoa, adamianebma Tbilad unda Caicvan. Tumca, es ar Seesabameba simarTles da Tu fiqrobT, rom ganmartebiTi msjeloba ar aris swori, ar aRiarebT, rom varaudi amyarebs debulebas, vinaidan is Seusabamoa. Tumca, vTqvaT, Tqveni megobari dasZens Semdegs: am adgilebSi, roca Tbili saRamoa, unda daicvaT mklavebi mwerebis kbenisgan. axla argumenti, SesaZloa, gasagebia, Tumca, mxolod im SemTxvevaSi, Tu am yvelafris gjeraT:

- ganmartebiTi msjeloba aris swori (roca Tbili saRamoa, unda daicvaT mklavebi mwerebisgan).

- varaudi aris swori (am saRamos temperatura 80 gradusze maRalia) - varaudi warmoadgens zogadi pirobis namdvil garemoebas (80

gradusi namdvilad aris siTbos piroba). - debuleba aris zogadi Sedegis namdvili garemoeba

(grZelsaxeloebiani perangis tareba namdvili garemoebaa mwerebis kbenisgan Tavis dasacavad).

- ar vrceldeba aranairi ganucxadebeli SezRudvebi an gamonaklisebi (wina saRamos uecrad aciebam ar daxoca yvela mweri, adamiani ver gamoiyenebs mwerebisgan damcav saSualebas da a.S.).

Tu am yovelivesi gjerT, unda irwmunoT argumenti, rom rodesac 80

gradusia RamiT, mizanSewonilia grZelsaxeloebiani peragis Cacma, yovel SemTxvevaSi, im konkretul dros da adgilas.

yvelam viciT uamravi aseTi principi da yoveldRiurad sul ufro mets vswavlobT. ase rom ar iyos, ver gavuZRvebodiT yoveldRiur cxovrebas. faqtobrivad, ganmartebiTi msjelobis formiT gamovxatavT xalxur sibrZnes, Tumca, maT andazebs vuwodebT: RamiT yvela kata nacrisferiao; Tvali Tvals rom daSordeba, gulic gadasxvaferdebao. rogor gamoiyeneba ganmartebiTi msjeloba samecniero argumentSi. qvemoT moyvanilia SedarebiT samecniero magaliTi, Tumca mtkiceba aqac igivenairad gamoiyeneba:

Page 85: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

85

mecxramete saukunis dasawyisis amerikaSi enciklopediebi bevrs ar unda

hqonoda kerZo mflobelobaSi, debuleba vinaidan anderZebSi isini

iSviaTad aris naxsenebi. varaudi davuSvaT, varaudi aris marTali: uamravi damamtkicebeli faqtia, rom enciklopediebi marTlac iSviaTad iyo aRniSnuli mecxramete saukunis dasawyisis periodis anderZebSi. amis miuxedavad, mkiTxvels SesaZloa, gauCndes kiTxva, ratom Seesabameba es varaudi debulebas: SeiZleba, marTali xarT da aseTi anderZebis udides nawilSi ar aris moxseniebuli enciklopediebi, magram mere ra? ar mesmis, ratom Seesabameba es Tqvens debulebas, rom enciklopedia mcire raodenobiT iyo kerZo mflobelobaSi. Tu avtori moelis am SekiTxvas, man unda warmoadginos ganmartebiTi msjeloba, zogadi principi, romelic aCvenebs, rogor Seesabameba varaudi debulebas. es ganmartebiTi msjeloba SeiZleba, ase Camoyalibdes: Tu faseuli nivTi ar iyo miTiTebuli mecxramete saukunis dasawyisis periodis anderZebSi, is, Cveulebriv, ar iyo moZravi qonebis nawili

ganmartebiTi msjeloba. im periodis anderZebSi iSviaTad aris aRniSnuli

enciklopediebi, varaudi amdenad, cota adamiani flobda enciklopedias.

- ganmartebiTi msjeloba marTalia.

debuleba CvenTvis debuleba misaRebi iqneboda mxolod da mxolod im SemTxvevaSi, Tu davijerebdiT Semdegs:

- varaudi aris rogorc marTali, ise ganmartebiTi msjelobis zogadi pirobis (enciklopediebi miiCneoda faseul nivTad) namdvili garemoeba.

- debuleba aris ganmartebiTi msjelobis zogadi Sedegis namdvili garemoeba (rom enciklopediis uqonloba aris raRac Rirebulis, moZravi qonebis nawilis ar qonis namdvili garemoeba).

Tu mkvlevars eSinia, rom mkiTxvelma SeiZleba, kiTxvis niSnis qveS daayenos romelime es piroba, man unda Seqmnas argumenti mis dasasabuTeblad. Tumca, amiT problema ar iwureba: ganmartebiTi msjeloba yovelTvis, gamonaklisebis gareSe, marTalia? mkiTxveli SeiZleba, dainteresdes, iyo Tu ara qveynis zogierT nawilSi anderZebSi moxseniebuli mxolod miwa da Senobebi, Tu saerTod cota adamiani adgenda anderZs. Tu mwerals miaCnia, rom mkiTxveli SesaZloa, dainteresdes aseTi detalebiT, mas, albaT, mouwevs kidev erTi argumentis warmodgena, imis saCveneblad, rom gamonaklisebi ar arsebobda.

Page 86: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

86

Tqven ixileT, ratom veTanxmebiT ase iSviaTad argumentebs rTuli sakiTxebis Sesaxeb: maSinac ki, rodesac misaRebia moyvanili faqtebi, mainc SeiZleba, ver virwmunoT msjeloba, romelzec agebulia debuleba.

varaudis debulebasTan Sesabamisobis gamocda. varaudis debulebasTan Sesabamisobis gamosacdelad SeqmeniT maTi damakavSirebeli ganmartebiTi msjeloba. pirvel rigSi, warmoadgineT varaudi da debuleba am TanmimdevrobiT. ixileT am nawilis dasawyisidan moyvanili Tavdapirveli varaudi da debuleba:

1836 wels es qveyana ar iyo Tavdajerebuli moTamaSe msoflio arenaze.

varaudi amdenad, alamos istoriebi swrafad gavrcelda

roca es zogadi piroba arsebobs

debuleba axla aageT zogadi principi, romelic moicavs am varauds da debulebas. ganmrtebiTi msjeloba uamravi sxvadasxva saxis da formisaa, Tumca, yvelaze metad gamosadegia rodesac-maSin modelebi. es ganmartebiTi msjeloba `moicavs” varauds da debulebas. roca qveyana ar aris Tavdajerebuli, maSin iq swrafad vrceldeba ambebi istoriuli samxedro movlenebis Sesaxeb.

es zogadi Sedegi momdinareobs ganmartebiTi msjeloba

roca qveyana ar aris

Tavdajerebuli,

masSi swrafad vrceldeba istoriebi sagmiro samxedro

movlenebis Sesaxeb zogadi piroba

zogadi Sedegi 1836 wels es qveyana ar iyo Tavdajerebuli moTamaSe msoflio

arenaze

Amdenad, alamos istoria swrafad

gavrcelda

konkretuli varaudi konkretuli debuleba

es konkretuli piroba arsebobs amdenad, es konkretuli Sedegi

gamomdinareobs varaudi debuleba suraTi 5.1 argumentis struqtura SegviZlia, formalurad warmovadginoT es urTierTkavSiri, rogorc 5.1 suraTSia mocemuli. am debulebis aRiarebisTvis mkiTxvelma unda aRiaros Semdegi:

- ganmartebiTi msjeloba aris swori - konkretuli varaudi aris swori. - konkretuli varaudi aris ganmartebiTi msjeloba zogadi pirobis

nawilis namdvili garemoeba.

Page 87: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

87

- konkretuli debuleba aris ganmartebiTi msjeloba zogadi Sedegis nawilis namdvili garemoeba.

- ar arsebobs ganmartebiTi msjelobis gamoyenebis raime SemzRudveli pirobebi.

avtors rom efiqra, rom mkiTxvels SeiZleba, ar eRiarebina ganmartebiTi msjelobis an varaudis simarTle, mas unda Seeqmna argumenti maT gasamyareblad. avtori Tu CaTvlida, rom mkiTxvels SesaZloa, varaudi da debuleba ar CaeTvala ganmartebiTi msjelobis namdvil SemTxvevad, mas mouwevda kidev erTi argumentis Seqmna imis dasasabuTeblad, rom es asea. gamocdilebis miRebasTan erTad iswavliT argumentebis gonebaSi Semowmebas; Tumca, manamde SegiZliaT, scadoT ganmartebiTi msjelobis monaxazis gakeTeba yvelaze ufro sadavo varaudebisTvis. ganmartebiTi msjelobis gamocdis Semdeg daamateT is `dafaze” iq, sadac fiqrobT, rom mkiTxvelebs dasWirdebaT. Tu gWirdebaT ganmartebiTi msjelobis argumentiT dasabuTeba, misi monaxazic iqve gaakeTeT. ratom aris ganmartebiTi msjeloba gansakuTrebiT rTuli axalbeda mkvlevrebisTvis? Tqven rom axali dawyebuli gqondeT dargSi moRvaweoba, Semdegi mizezebis gamo gagirTuldebodaT ganmartebiTi msjelobis gamoyeneba:

- gamocdili mkvlevari iSviaTad ganmartavs msjelobis principebs, vinaidan miiCnevs, rom kolegebma zemoaRniSnuli isedac ician. axalbeda mkvlevrebma isini TavisiT unda moifiqron (imis msgavsad, rodesac viRac ambobs, `grZelsaxeloebiani perangi Caicvi, vinaidan dRes saRamos temperatura 80 gradusze metia).

- ganmartebiT msjelobas, Cveulebriv, aqvs gamonaklisebi, rac gamocdilma mkvlevrebma isedac ician da, amdenad, iSviaTad moixsenieben maT, amis gamo axalbeda mkvlevrebi iZulebulni xdebian, Tavad mividnen am gamonaklisebamde.

- eqspertebma, agreTve, ician, rodis ar unda daurTon aSkara ganmartebiTi msjeloba an misi SemzRudveli garemoebebi, kidev erTi ram, rac axalbeda mkvlevarma damoukideblad unda iswavlos. magaliTad, gamocdil mkvlevars rom daewera, ivnisis dasawyisia, amdenad mosalodnelia, rom male benzinSi met fuls gadavixdiT, is ar aRniSnavda TvalsaCino ganmartebiT msjelobas: roca zafxuli axlovdeba, benzinze fasebi matulobs.

Tu warmoadgenT yvelasTvis gasageb msjelobaze ganmartebas, Zalian qedmaRali an gulubryvilo gamoCndebiT. Tumca, Tu ver warmoaCenT im ganmartebiTi msjelobas, romelic mkiTxvels sWirdeba, datovebT alogikuri specialistis STabeWdilebas. unda gaiwafoT, rom

Page 88: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

88

gansazRvroT, rodis sWirdeba mkiTxvels ganmartebis damateba, da rodis _ ara. es gamocdilebas moaqvs. amdenad, nu SeSindebiT, Tu ganmartebiTi msjelobis miTiTebis saWiroba gaurkvevlobaSi gagdebT; masze muSaoba gamocdili mkvlevrebisTvisac ki rTulia. Tumca, ganmartebiTi msjelobis Sesaxeb codna gibiZgebT, dasvaT es sakvanZo SekiTxva: Tqveni varaudis da damamtkicebeli faqtebis sisworesTan erTad mkiTxveli dainaxavs maT Sesabamisobas debulebasTan? Tu SesaZloa, rom ver dainaxavs, amis demonstirebisTvis argumenti unda SeqmnaT.

5.5 ganasxvaveT faqtebze dafuZnebuli argumentebi ganmartebiT

msjelobaze dafuZnebuli argumentebisgan

dabolos, mniSvnelovania, aRiniSnos, rom arsebobs ori saxis argumenti, romlebsac mkiTxvelebi sxvadasxvanairad afaseben:

- pirveli varaudidan da ganmartebiTi msjelobidan askvnis debulebas. miiCneva, rom debuleba am saxis argumentSi udavod namdvilia.

- meoreSi ki debuleba efuZneba faqtebze damyarebul varauds. am saxis argumentSi debuleba miiCneva, rogorc savaraudod namdvili.

rac ar unda paradoqsulad JRerdes, mkvlevrebi ufro endobian ara pirveli, aramed meore saxis arguments, romelic faqtebs emyareba. es argumenti warmoadgens debulebas, romelic emyareba faqtebze damyarebul varauds: saineqcio nemsis gacvlis programebi xels uwyobs narkotikebis moxmarebis gazrdas. debuleba rodesac misi monawileebi gaacnobiereben, rom dainficirebuli nemsebiT SeZenili daavadebis riskis Tavidan arideba SeuZliaT, meti narkotikis moxmarebis stimuli eZlevaT. varaudi im pirTa kvlevis Sedegebis mixedviT, vinc monawileoba miiRo aseT programaSi, monawileebis 34%-ma narkotikebis moxmareba gazarda kviraSi 1.7-idan 2.1-mde, vinaidan ganacxada, rom nemsiT gadamdebi daavadebebisgan daculad grZnobda Tavs. faqti Tu miviCnevT, rom mocemuli mtkicebuleba marTebuli da sakmarisia (SesaZloa, ase ar vTvlideT), maSin debuleba gveCveneba gonivruli, Tumca, aranairad _ udavo, vinaidan vinmes SesaZloa, aRmoeCina axali da ukeTesi faqtobrivi mtkicebuleba, romelic ewinaaRmdegeba ukve warmodgenils.

Page 89: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

89

momdevno argumentSi warmodgenilia igive debuleba igive varaudis safuZvelze, Tumca, debuleba dasabuTebulia ara fatobrivi mtkicebulebiT, aramed logikiT. debuleba unda iyos marTali, Tu msjelobis ganmarteba da varaudi marTalia da Tu varaudi da debuleba msjelobis ganmartebis namdvili garemoebebia: saineqcio nemsis gacvlis programebi xels uwyobs narkotikebis moxmarebis gazrdas. debuleba rodesac monawileebi gaiazreben, rom maT SeuZliaT dainficirebuli nemsebiT SeZenili daavadebis Tavidan acileba, eZlevaT meti narkotikebis gamoyenebis stimuli. varaudi rodesac riskis Semcveli qcevis Sedegebi mcirdeba, adamianebi ufro xSirad mimarTaven aseT qcevas.

5.6 argumentis Sekvra

msjelobis ganmarteba Tumca, is, rom unda davijeroT, rom msjelobis ganmarteba yovelTvis marTalia yvela SemTxvevaSi da yvelgan, aris debuleba, romelsac Cveni umetesoba ar daeTanxmeboda, an ar unda daeTanxmos. cota Cvengani atarebs manqanas gaufrTxileblad mxolod imis gamo, rom manqanebSi usafrTxoebis Rvedebi da moqnili saWis RerZebia. yvela argumenti emyareba ganmartebiT msjelobas, Tumca, kvlevis argumentis mkiTxvelisTvis, ufro savaraudoa, rom sarwmuno iqneba debuleba, romelic emyareba ara princips, aramed _ faqtobriv mtkicebulebas, vinaidan miuxedavad imisa, Tu ramdenad damajerebeli Cans zogadi principi, mas aqvs Zalian bevri gamonaklisi, done da SemzRudveli garemoeba. is, vinc debulebas agebs, misi azriT, udavo principze, Zalian xSirad ar iTvaliswinebs am sirTuleebs, radgan darwmunebulia, rom misi principebi marTalia, miuxedavad imisa, rom faqtebi sapirispiroze mianiSnebs. xolo Tu misi principebi sworia, aseve sworia misi daskvnebic. aseTi argumentebi ufro ideologiuria, vidre faqtobrivi. amdenad, daasabuTeT debulebebi maqsimalurad bevri faqtobrivi mtkicebulebiT im SemTxvevaSic ki, rodesac fiqrobT, rom logika Tqvens mxarezea. daamateT ganmartebiTi msjeloba, raTa gamarToT daskvna, magram, amasTanave, aageT daskvna mtkicebulebaze.

ai, mcire argumenti, romelic aerTianebs xuTive nawils: bavSvebze orientirebul televizias SeuZlia, xeli Seuwyos maT inteleqtualur ganviTarebas. Tumca, am wvlils aneitralebs faqtori, romelmac SeiZleba, ziani miayenos bavSvebis emociur ganviTarebas –

metismeti Zaladoba. debuleba mSoblebi Tanxmdebian, rom magaliTi warmoadgens mniSvnelovan zegavlenas bavSvis ganviTarebaze. swored

Page 90: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

90

amitom, mSoblebi bavSvebs mouTxroben gmirebis Sesaxeb. maSin damajerebeli Cans, rom rodesac bavSvebi xedaven arasasurvel saqciels,

maTze isic moaxdens zegavlenas. ganmartebiTi msjeloba. erTi dRis

ganmavlobaSi bavSvebi xedaven Zaladobis uamrav magliTs. varaudi. yoveldRiurad bavSvi televizors uyurebs, saSualod, TiTqmis oTxi saaTis ganmavlobaSi da xedavs Zaladobis daaxloebiT Tormet

moqmedebas [smiTi 1992]. faqti. tarnovma gviCvena, rom bavSvebi ganasxvaveben erTmaneTisgan Zaladobas naxat filmebSi da realur cxovrebaSi [2003].

alternatiuli Tvalsazrisis aRiareba. magram aseTi moqmedebebis yurebiT bavSvebi SeiZleba, ufro daucvelni gaxdnen sxva programebSi naCvenebi Zaladobis winaSe. Tu isini mxolod naxat filmebs da adamianebs ganasxvaveben, maT SeiZleba, ifiqron, rom realuri msaxiobebi grafikul

ZaladobaSi warmoadgenen realur cxovrebas. pasuxi. Cven ver ugulebelvyofT im albaTobas, rom televiziiT naCvenebi Zaladoba xels

uwyobs Zaladobisken midrekili zrdasrulebis Camoyalibebas.

- ras amtkicebT?

debulebis

xelaxla warmodgena. am elementebis udidesi nawili SeiZleba, gaivrcos mraval abzacze. sxvadasxva sferoSi argumentebi gansxvavebulad gamoiyureba, magram yvela maTgani warmoadgens pasuxs Semdeg xuT SekiTxvaze:

- ra aris Tqveni varaudebi? - ra faqtebi amyarebs Tqvens varauds? - ras ityviT gansxvavebuli Tvalsazrisis Sesaxeb? - rogor Seesabameba Tqveni varaudi Tqvens debulebas?

Tqvens mier Seqmnil `dafaze” araerTxel unda gaeces pasuxi zemoaRniSnul SekiTxvebs. winaaRmdeg SemTxvevaSi, Tqveni moxseneba arasrulyofili da aradamajerebeli iqneba.

Page 91: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

91

6. Savi naweris pirveli variantis dagegmva

6.1 moerideT gamousadegari gegmebis gamoyenebas

6.2 SeqmeniT gegma, romelic pasuxobs mkiTxvelis saWiroebebs

6.21 gardaqmeniT `dafa” monaxazad

6.2.2 SeimuSaveT Sesavlis samuSao variantis monaxazi

6.2.3 gansazRvreT im cnebebis gamomxatveli ZiriTadi terminebi, romlebic

aerTianebs naSroms da ganasxvavebs mis nawilebs

6.2.4 gamoiyeneT konkretuli ZiriTadi terminebi qveTavebis

dasasaTaureblad

6.2.5 daalageT varaudebi

6.2.6 gardamavali sityvebis gamoyenebiT asaxeT Tanmimdevroba

6.2.7 gaakeTeT Sesavlis mokle monaxazi TiToeuli nawilisa da

qvenawilisTvis

6.2.8 TiToeuli nawilisTvis gaakeTeT damamtkicebeli faqtebis,

alternatiuli mosazrebis, msjelobis ganmartebisa da reziumeebis

monaxazi

6.2.9 SeqmeniT daskvnis samuSao variantis monaxazi

6.3 SeinaxeT darCenili masala

Page 92: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

92

mas Semdeg, rac arguments mouyriT Tavs, mzad iqnebiT Savi naweris

Sesaqmnelad. gamocdilma avtorebma ician, raoden efeqturi strategiaa

Savi naweris dagegmva. Tumca, Savi naweris efeqturad Sesaqmnelad ufro

metia saWiro, vidre ubralod argumentis elementebi. amisTvis gWirdebaT

gegma, raTa argumentis elementebis gamoyenebiT SeqmnaT logikurad

Tanmimdevruli naSromi. unda gaiTvaliswinoT, rom arsebobs sxvadasxva

saxis gegma da zogi maTganis gamoyeneba ufro mizanSewonilia.

6.1 moerideT gamousadegari gegmebis gamoyenebas

moerideT garkveuli saxis midgomebs.

1. nu aagebT Tqvens naSroms naratiul stilSi. gansakuTrebiT, nu

daamsgavsebT mas deteqtiur moTxrobas, sadac debuleba bolos

mxolod Cans. rogorc wesi, mkiTxvels, pirvel rigSi, ainteresebs,

ra aRmoaCineT, Semdeg ra problemebi gadaWeriT, ra nabijebi

gadadgiT da a.S. bolomde. amis magaliTia Semdegi frazebi: pirvel

rigSi..., Semdeg Sevadare..., dasasrul, davaskveni.

2. naSromSi ar unda iyos didi raodenobiT citata, wyaroebis

perifrazi an internetidan CamotvirTul masala. maswavleblebs

surT, ixilon Tqveni azrovneba da ara sxvaTa naazrevi. maT,

gansakuTrebiT ar moswonT naSromlebi, romlebic internet-

gverdebis kolaJs waagavs. Tu am rCevas ar gaiTvaliswinebT,

datovebT diletantis an, uaresi, plagiatoris STabeWdilebas (ix.

7.9).

3. nu aagebT naSroms meqanikurad davalebis an Temis terminebis

garSemo. Tu davalebaSi CamoTvlilia Sesaswavli sakiTxebi, nu

ifiqrebT, rom TiToeuli maTgani mocemuli TanmimdevrobiT unda

ganixiloT. TqvenTvis rom daevlebinaT an, rom gadagewyvitaT

froidis da iungis SemoqmedebiTi warmosaxvis analizis Sedareba

Page 93: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

93

da Sepirispireba, ar mogiwevdaT moxsenebis or nawilad organizeba

da pirvel nawilSi froidis Sesaxeb, meoreSi ki iungis Sesaxeb

msjeloba. ufro Sedegiani iqneboda am ori didi Temis nawilebad

dayofa da Semdeg moxsenebis maT garSemo ageba (am sakiTxis Sesaxeb

vrclad ix. 6.2.5-6.2.6).

6.2 SeqmeniT gegma, romelic pasuxobs mkiTxvelis saWiroebebs

zogierT dargSi gaTvaliswinebulia naSromis gegmis SemuSaveba.

magaliTad, eqsperimentuli kvlevis Catarebis SemTxvevaSi, mkiTxveli

moelis, rom moxsenebas eqneba Semdegnairi agebuleba:

Sesavali – meTodebi da masalebi – Sedegebi – msjeloba _ daskvna

Tu winaswar gansazRvruli gegmis mixedviT unda imuSaoT, mimarTeT

profesors an moZebneT meoradi wyaro, raTa moipovoT nimuSi. xolo Tu

sakuTari gegma unda SeqmnaT, is gasagebi unda iyos ara mxolod

TqvenTvis, aramed aucileblad mkiTxvelisTvisac. am gasagebi formis

Sesaqmnelad, daubrundiT `dafas” an monaxazs.

6.2.1 `dafis” gardaqmna monaxazad

Tu upiratesobas monaxazis mixedviT muSaobas aniWebT, `dafa” unda

gardaqmnaT monaxazad:

- daiwyeT `I”-iT danomrili winadadebiT, sadac warmodgenilia

debuleba.

- am winadadebis qveS daamateT sruli winadadebebi, romlebic

danomrili iqneba: II, III, ..., TiToeul maTganSi warmoadgineT

varaudi, romelic asabuTebs Tqvens debulebas.

I. Sesavali: gaurkvevelia, ra mniSvneloba aqvs klasebSi kompiuterebis

qonas.

II. gansxvavebuli gamoyeneba gansxvavebul Sedegebs gvaZlevs.

a. yvela gamoyeneba zrdis Seqmnili sityvebis raodenobas.

1. kvleva 1: 950 780-is nacvlad;

Page 94: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

94

2. kvleva 2: 1,103 nacvlad 922-isa;

b. laboratoriebi studentebs urTierTobis saSualebas aZlevs.

III. kvlevebis Sedegebis mixedviT gadamuSavebisas naklebad gamosadegia.

a. kvleva a: kompiuterze momuSave avtorebis nawerebi gamoirCeva meti

WarbsityvaobiT.

1. saSualod 2.3-iT meti sityva TiTo winadadebaSi;

2. saSualod 20%-iT meti sityva TiTo eseSi;

b. kvleva b: avtorebs nabeWdi varianti efeqtianad gadamuSavebisTvis

sWirdebaT.

1. 22%-iT naklebi meqanikuri Secdoma nabeWd variantze muSaobisas,

vidre kompiuteris daxmarebiT gadamuSavebisas;

2. 2.26%-iT naklebi orTografiuli Secdoma;

IV. daskvna: Zalian naadrevia imis Tqma, Tu ramdenad aumjobesebs

kompiuterebis gamoyeneba swavlas.

a. sando empiriuli kvlevebis mcire raodenoba;

b. istoria mcirea, vinaidan mravali programa gardamaval etapzea;

Savi monaxazis yvelaze martivi variantia mxolod frazebi, sadac ar

xdeba oficialuri dayofa I-iT, a-iT, 1-iT da a.S.

Sesavali: dadebiTi mxareebi gaurkvevelia

gansxvavebuli gamoyeneba/gansxvavebuli Sedegebi

meti sityvebi

meti urTierToba

namuSevaris gadaxedvis kvlevebi

kvleva a ufro grZeli winadadebebi

kvleva b ufro moculobiTi eseebi

daskvna: jer Zalian naadrevia Sedegebze msjeloba

Page 95: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

95

proeqtis dawyebis etapze SeiZleba, mxolod monaxazis gakeTeba SeZloT,

mokle proeqtis SemTxvevaSi SesaZloa, mxolod monaxazi iyos saWiro, Tu

TiToeuli sakiTxis arsi iciT. Tumca, rogorc wesi, ufro gamosadegia

mTliani winadadebebis monaxazi. kidev ufro gamosadegia `dafa”,

gansakuTrebiT, didi proeqtis SemTxvevaSi.

6.2.2 Sesavlis samuSao variantis monaxazis Seqmna

mzad unda iyoT imisTvis, rom mogiwevT Sesavlis orjer dawera,

pirvelad, monaxazis saxiT _ TqvenTvis; mas Semdeg, rac gadaamuSavebT Sav

nawers da dagakmayofilebT misi Sinaarsi, saboloo variantis saxiT _

mkiTxvelebisTvis. Sesavlis saboloo varianti, rogorc wesi, oTxi

nawilisgan Sedgeba. amdenad, SegiZliaT, aagoT Sesavlis samuSao varianti

am nawilebis gaTvaliswinebiT (ix. me-9 Tavi).

1. gaakeTeT mokle monaxazi Tqvens mier wakiTxuli kvlevisa, romelic

konkretulad Seesabameba Temas. punqtSi 5.4.1 girCieT, rom daweroT

debuleba yoveli axali gverdis bolos, `dafaze”. axla, zeda

nawilSi mokled CamoayalibeT wina kvleva, romlis gavrcobas,

Secvlas an Sesworebasac apirebT. nu CamoTvliT yvela kvlevas,

romelic mxolod umniSvnelod Seesabameba Tqvens Temas. bevri arc

Tu ise gamocdili mkvlevari aTobiT kvlevas CamoTvlis, radgan

miaCnia, rom misi mondomeba mkiTxvelze STabeWdilebas moaxdens.

Tumca, arasaTanado literaturis usasrulo CamonaTvali

mosabezrebeli ufroa, vidre STambeWdavi. alamos istoriebze rom

muSaobdeT, magaliTad, ar miuTiTebdiT brZolis TiToeul

istoriul analizs, aramed moiyvandiT mxolod konkretul kvlevas,

romlis gavrcobas, Secvlas an Sesworebasac apirebT.

CamoTvaleT wyaroebi mkiTxvelisTvis mosaxerxebeli TanmimdevrobiT. Tu

mniSvnelovani maTi istoriuli Tanmimdevrobaa, CamoTvaleT wyaroebi

Page 96: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

96

qronologiurad. Tu ara, daajgufeT raime sxva principis - xarisxis,

mniSvnelovnebis, Tvalsazrisis - mixedviT. Semdeg daalageT es jgufebi

iseTi saxiT, romelic yvelaze metad daexmareba mkiTxvels maT gagebaSi

(ix. 6.2.5 Tanmimdevrobis principebisTvis). araviTar SemTxvevaSi ar

CamoTvaloT wyaroebi im TanmimdevrobiT, ra TanmimdevrobiTac isini

waikiTxeT an gaxsovT.

2. SecvaleT SekiTxvis formulireba da CamoayalibeT ise, rom

exebodes sakiTxis codnis an sakiTxSi Caxedulobis simwires.

zemoaRniSnuli kvlevis monaxazis gakeTebis Semdeg uTxariT

mkiTxvels, mis romel nawils ganavrcobT, SecvliT an gaasworebT.

es gaakeTeT Semdegnairad: SekiTxva xelaxla CamoayalibeT ise, rom

man moicvas is, rac kvlevaSi SecdomiT iyo warmodgenili, cudad

axsnili an ar iyo gaTvaliswinebuli.

ratom aris alamos istoria ase mniSvnelovani Cvens erovnul

miTologiaSi?

_ cota istorikosma scada, aexsna, ratom gaxda alamos itoria ase

mniSvnelovani Cvens erovnul miTologiaSi.

avtorebi amas TiTqmis yovelTvis da mravali gziT akeTeben. amdenad,

kiTxvis paralelurad, CainiSneT, rogor aris es gakeTebuli

wyaroebSi.

3. Tu SegiZliaT, gaakeTeT pasuxis monaxazi SekiTxvaze - mere ra, Tu

ver gavarkvevT? romel ufro masStabur sakiTxs ver gaigebs

mkiTxveli, Tu ar gascemT pasuxs Tqveni kvlevis SekiTxvaze?

Tu gavigebT, es istoriebi rogor iqca erovnul legendebad, ukeT

gavigebdiT Cvens erovnul Rirebulebebs, albaT, imasac, riTi varT

gamorCeuli.

Page 97: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

97

am etapze SeiZleba, aRmoaCinoT sakiTxis ufro didi, rTulad

warmosadgeni mniSvneloba. daamateT is, Tu SegiZliaT, Tumca, did dros

nu daxarjavT amaze; Cven mas mogvianebiT davubrundebiT (ix. 10.1.3).

4. gadaamuSaveT da mounaxeT adgili debulebas. debuleba dawereT

`dafis” pirvel gverdze. axla gansazRvreT, sad gsurT debulebis

datoveba. moxsenebaSi debulebis aRsaniSnad ori varianti gaqvT:

- Sesavlis bolos da ganmeorebiT, daskvnis dasawyisTan axlos;

- mxolod daskvnaSi, msjelobis kulminaciis saxiT;

Tu kvleviTi proeqtebis weraSi mwiri gamocdileba gaqvT,

mogiwodebT, CaweroT debuleba Sesavlis bolos da ganmeorebiT, daskvnis

dasawyisTan. rodesac mkiTxveli debulebas dasawyisSive naxavs, Sesavlis

bolos ecodineba, ris Sesaxeb aris kvleva da amdenad, Semdgomi

nawilebis ufro swrafad wakiTxvas, ukeT gagebas SeZlebs da is didxans

daamaxsovrdeba. rodesac pirvel rigSi werT debulebas, es, agreTve,

gexmarebaT weris procesis sworad warmarTvaSi.

zogierTi axalbeda mkvlevari SiSobs, rom Tu SesavalSi

gaamJRavnebs debulebas, mkiTxvels daekargeba interesi da aRar

ganagrZobs kiTxvas. sxvebi SiSoben, rom erTi da igives gameoreba ar

mouwioT. orive SiSi usafuZvloa. Tu saintereso SekiTxvas dasvamT,

mkiTxvels gauCndeba survili, ixilos, ramdenad kargad SeZlebT masze

pasuxis dasabuTebas.

Tu debulebas datovebT Sesavali gverdis qveda nawilSi, xelaxla

CamoayalibeT misi varianti `dafis” boloSi, daskvnis axali furclis

zeda nawilSi. Tu SegiZliaT, daskvnis nawilSi CarTuli debuleba

SesavalSi mocemul debulebasTan SedarebiT ufro konkretulad

CamoayalibeT.

Page 98: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

98

zogierT sferoSi avtorebi debulebas, rogorc wesi, amJRavneben

mxolod daskvniT nawilSi, romlis saTauria msjeloba an daskvna. aseT

SemTxvevebSi mravali mkiTxveli Tvals gadaavlebs Sesavals da pirdapir

daskvnaze gadadis. amdenad, am tipis mkiTxvelisTvis Sesavali ise

dawereT, rom iq warmodgenili iyos ara mxolod naSromis ZiriTadi

nawili, aramed daskvnac.

Tu gadawyvetT, rom debuleba mxolod daskvnaSi CarToT, aitaneT

is axali daskvnis gverdis zeda nawilSi. Tumca, Tu ase moiqceviT,

dagWirdebaT kidev erTi winadadeba, romelic debulebis nacvlad unda

CasvaT Sesavlis bolo nawilSi, raTa mkiTxveli sainteresod gadaiyvanoT

moxsenebis ZiriTad nawilze. es winadadeba und moicavdes ZiriTad

terminebs, romlebsac gamoiyenebT mTel moxsenebaSi (ix. 6.2.3).

Cveni rCevaa, daweroT es warmdgeni winadadeba Savi naweris

Sesavlis saboloo variantis Seqmnisas (ix. 10.1.4). amdenad, manamde

gamoyaviT adgili am winadadebisTvis `dafaze”, Sesavlis gverdis qveda

nawilSi, an gaakeTeT winadadebis monaxazi an Canaweri, romelsac

mogvianebiT daamatebT.

zogierTi avtori Sesavlis bolos amatebs `sqemas”, sadac

warmoadgens moxsenebis struqturas:

pirvel nawilSi ganvixile... meore nawilSi SevexeT... mesame nawilSi

ganxilulia..

mkiTxvelebis damokidebuleba am meTodis mimarT gansxvavdeba. mas

farTod iyeneben socialur mecnierebebSi, xolo humanitarul

mecnierebebSi is aramarTebulad miiCneva. im SemTxvevaSic ki, Tu fiqrobT,

rom sqema mkiTxvels ar moewoneba, SegiZliaT is daamatoT `dafaze”. es

dagexmarebaT Savi naweris Seqmnisas. Semdeg amoWeriT is Savi naweris

saboloo variantidan. Tu datovebT, darwmundiT, rom moklea.

Page 99: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

99

6.2.3 gansazRvreT im cnebebis gamomxatveli ZiriTadi terminebi, romlebic

aerTianebs naSroms da ganasxvavebs mis nawilebs erTmaneTisgan

moxsenebis logikuri Tanmimdevrulobis aRsaqmelad, mkiTxvelma

unda dainaxos, rom mis yvela nawils gasdevs mTavari Temebi. Tumca,

mkiTxveli ver SeniSnavs am gameorebul cnebebs, Tu maT sxvadasxva

terminiT gamoxatavT. mkiTxvels sWirdeba, ixilos konkretuli terminebi,

romliTac aRwerT am cnebebs. ar aris savaldebulo yovel jerze

terminebi ixmaroT, magram es imdenad xSirad unda gaakeToT, rom

mkiTxvels ar gamorCes ZiriTadi cnebebi. is terminebi, romlebic gasdevs

mTel moxsenebas SesaZloa, moicavdes sityvebs, romlebic gamoiyeneT

SeniSvnebis kategorizaciisTvis, Tumca, isini unda moicavdes

mniSvnelovan sityvebs Tqveni SekiTxvidan da debulebidan. mkiTxvelma,

agreTve, TiToeul nawilSi unda dainaxos ufro meti konkretuli cneba,

rac mocemul nawils sxva danarCeni nawilebisgan ganasxvavebs.

amdenad, Savi naweris Seqmnis dawyebamde gansazRvreT ZiriTadi

cnebebi, romelTa gamoyenebasac apirebT mTel moxsenebaSi da SearCieT

termini, romelsac gamoiyenebT yvelaze ufro xSirad TiToeulis

aRsaniSnavad. Semdeg igivenairad moiqeciT cnebebisTvis, romlebic

gamoarCevs TiToeul nawils sxva nawilebisgan. Savi naweris Seqmnis

procesSi aRmoaCenT axal terminebs da amoiRebT Zvelebs, Tumca, Tu

umniSvnelovanes terminebs da cnebebs gaiTvaliswinebT, ufro logikurad

Tanmimdevruli naSromi gamogivaT,.

ai, konkretuli meTodi im zogadi cnebebis gamosavlenad, romlebic

aerTianebs mTel moxsenebas:

1. `dafaze” Sesavlis da daskvnis gverdebze SemoxazeT oTxi an

xuTi sityva, romlebic gamoxatavs yvelaze mniSvnelovan cnebebs. es

sityvebi unda iyos debulebis yvelaze detalur variantSi.

Page 100: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

100

- nu gamoiyenebT iseT sityvebs, romlebic aSkarad aris

dakavSirebuli TemasTan: alamo, brZola, damarcxeba.

- aqcenti gaakeTeT cnebebze, romlebsac CarTavT argumentSi da

romelTa gavrcobasac apirebT: damarcxebis Semdeg, triumfi

marcxSi, sagmiro idealebi, Tavganwirva, erovnuli

suliskveTeba, da a.S.

2. TiToeuli cnebisTvis SearCieT sakvanZo termini, romelsac

gaimeorebT naSromis teqstSi. es SeiZleba, iyos erT-erTi

Semoxazuli sityva an axali sityva. CamoTvaleT es ZiriTadi

terminebi calke gverdze. Tu ramdenime sityva naxeT, romlebic

ZiriTad terminebad gamodgeba, ese igi, SesaZloa, debuleba Zalian

zogadia (gadaxedeT 5.4.1).

SegiZliaT, igive procedura ganaxorcieloT im ZiriTadi terminebis

gamosavlenad, romlebic TiToeul nawils aerTianebs. SexedeT varauds,

romelic gansazRvreT varaudis TiToeuli gverdis zeda nawilSi da

SemoxazeT misi mniSvnelovani sityvebi. am sityvebidan zogi maTgani

dakavSirebuli unda iyos sityvebTan, romlebic Semoxazulia Sesavalsa

da daskvnaSi. danarCenebi unda gamoxatavdes cnebebs, romlebic

gamoarCevs mocemul nawils sxva nawilebisgan. SearCieT ZiriTadi termini

TiToeuli ZiriTadi cnebisTvis.

axla, Savi naweris weris procesSi, gamoiyeneT rogorc zogadi

terminebi, romlebic unda gasdevdes mTlian moxsenebas, ise konkretuli

terminebi, romlebic ganasxvavebs TiToeul nawils sxva danarCeni

nawilebisgan. maTi daxmarebiT uzrunvelyofT sakuTari muSaobis da,

Sesabamisad, mkiTxvelis swori mimarTulebiT wayvanas. Tu mogvianebiT

ixilavT, rom naSromSi es terminebi mwirad aris gamoyenebuli, nu

daubrundebiT maT maSinve. Savi naweris Seqmnis procesSi SesaZloa, raime

axali aRmoaCinoT.

Page 101: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

101

6.2.4 gamoiyeneT konkretuli ZiriTadi terminebi qveTavebis

dasasaTaureblad

im SemTxvevaSic ki, Tu Tqvens sferoSi naSromebSi qvesaTaurebi ar

gamoiyeneba (ix. A2.2 danarTSi), Cveni rCevaa, gamoiyenoT isini Sav nawerSi.

SeqmeniT qvesaTaurebi ZiriTadi terminebisgan, romlebic gansazRvreT

6.2.3-Si. Tu ver poulobT ZiriTad terminebs nawilis gansxvavebis

warmosaCenad, yuradRebiT daakvirdiT da gansazRvreT, ra daniSnulebas

asrulebs is. mkiTxvelma SesaZloa, is gameorebad an Seusabamod

CaTvalos.

Tu Tqvens sferoSi qvesaTaurebi maincdamainc ar gamoiyeneba,

gamoiyeneT isini muSaobis procesSi, Semdeg ki Savi naweris saboloo

variantidan amoiReT.

6.2.5. daalageT varaudebi

naSromis nawilebisTvis kargi Tanmimdevrobis moZebna SeiZleba,

dagegmvis yvelaze rTuli nawili aRmoCndes. argumentis Tavmoyris dros,

SesaZloa, ar dagilagebiaT varaudebi raime konkretuli TanmimdevrobiT

(`dafis” gamoyenebis erT-erTi dadebiTi mxare). Tumca Savi naweris

dagegmvisas rogorRac unda daalagoT iseTi TanmimdevrobiT, romelic

yvelaze ukeT pasuxobs mkiTxvelis moTxovnilebebs. es ar aris ioli,

gansakuTrebiT, roca werT axal Temaze axal sferoSi.

rodesac ar xarT darwmunebuli, saukeTeso TanmimdevrobiT rogor

daalagoT varaudebi, gaiTvaliswineT Semdegi:

- Sedareba da Sepirispireba. es aris forma, romelsac

SearCevdiT ori an meti subieqtis, cnebis an sagnis Sedarebis

SemTxvevaSi.

Page 102: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

102

Tumca, arsebobs Sedarebis da Sepirispirebis ori xerxi,

romelTagan erTi, Cveulebriv, meoreze ukeTesia. magaliTad, rom

adarebdeT, hopis tomTa niRbebs ufro meti religiuri simbolizmi

axasiaTebs Tu inuitebis niRbebs, SesaZloa, gadagewyvitaT naSromis

pirvel nawilSi inuitebis niRbebis Sesaxeb msjeloba, meoreSi ki _ hopis

niRbebze. Tumca, am saxis wyobis Sedegad Zalian xSirad viRebT or,

erTmaneTTan daukavSirebel reziumes. scadeT Temebis dayofa

konceptualur nawilebad. niRbebis SemTxvevSi es iqneboda maTi

simboluri gamoxatuleba, dizainis elementebi, ganviTarebis etapebi, da

a.S.

arsebobs azrebis dalagebis ramdenime sxva standartuli xerxi.

ori maTgani aqcents akeTebs saganze:

- qronologiuri. es aris yvelaze martivi meTodi: yvelaze

adreulidan uaxlesisken an mizezidan Sedegisken.

- nawilebis mixedviT. SegiZliaT Tema dayoT Semadgenel

nawilebad, TiToeul maTganze imuSaoT rig-rigobiT, Tumca,

mainc unda daalagoT es nawilebi garkveuli TanmimdevrobiT,

raTa daexmaroT mkiTxvels maT gagebaSi.

SegiZliaT, agreTve, daalagoT imis mixedviT, Tu rogor gaigebs maT

mkiTxveli:

- mokledan grZelamde, martividan rTulamde. mkiTxvelebis

did nawils urCevnia gaecnos nakleb kompleqsur sakiTxebs,

vidre ufro kompleqsur nawilebze gadava.

- SedarebiT nacnobi sakiTxidan nakleb nacnob sakiTxamde.

mkiTxvelebis umetesobas urCevnia, axali sakiTxis wakiTxvamde

waikiTxos is, rac misTvis nacnobia.

- nakleb sadavodan ufro sadavomde. mkiTxvelebis umravlesoba

ufro martivad gadainacvlebs im Temidan, romelsac

eTanxmeba, im Temaze, romelsac ar eTanxmeba.

Page 103: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

103

- nakleb mniSvnelovnidan ufro mniSvnelovnamde (an piriqiT).

mkiTxvels urCevnia, waikiTxos ufro mniSvnelovani varaudebi

pirvel rigSi, Tumca, SesaZloa, am varaudebs meti zegavlena

hqondes, rodesac isini bolos aris warmodgenili.

- sabaziso codna momdevno sakiTxebis ukeT gasagebad.

mkiTxvels SesaZloa, dasWirdes garkveuli movlenebis,

principebis, gansazRvrebebis da a.S. gageba, vidre sxva rames

gaigeben.

xSirad, es principebi urTierTqmedeben: is, rasac mkiTxveli

eTanxmeba da yvelaze martivad esmis, SesaZloa, imavdroulad, iyos

yvelaze mokle da nacnobi. Tumca, SesaZloa, isini, agreTve, erTmaneTTan

winaaRmdegobaSi modiodnen: varaudebi, romlebic mkiTxvels esmis,

savsebiT SesaZlebelia, iyos is varaudebi, romlebsac yvelaze male

ukuagdeben; is, rac migaCniaT yvelaze gadamwyvet mizezad, SesaZloa,

mkiTxvels moeCvenos yvelaze naklebad nacnobad. aq ar moqmedebs wesebi,

mxolod arCevnis principebi.

ra Tanmimdevrobac ar unda SearCioT, is unda asaxavdes mkiTxvelis

saWiroebebs da ara im Tanmimdevrobas, romelic masalidan

gamomdinareobs (rogorc aSkara Sedareba–Sepirispirebis wyobaSia) da

yvelaze naklebad – im Tanmimdevrobas, romliTac azrebi mogdiodaT.

6.2.6 gardamavali sityvebis gamoyenebiT asaxeT Tanmimdevroba

darwmundiT, rom mkiTxveli SeZlebs, SeniSnos Tqvens mier arCeuli

Tanmimdevroba. `dafaze” varaudebis yoveli gverdi daiwyeT sityvebiT,

romlebic mkafiod gamoxatavs Tanmimdevrobis princips: pirvel rigSi,

amas garda, Semdgom, dabolos, rac ufro mniSvnelovania, ufro

kompleqsuri sakiTxia, Sedegad. nu CaTvliT, rom am sityvebis gamoyeneba

uadgiloa da nurc idardebT amas, am etapze isini ufro metad TqvenTvis

Page 104: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

104

aris sasargeblo, vidre mkiTxvelisTvis. Savi naweris saboloo variantSi

maTi Secvla an amoReba SegiZliaT.

6.2.7 gaakeTeT Sesavlis mokle monaxazi TiToeuli nawilisa da

qvenaTavisTvis

mTliani moxsenebisTvis, rogorc iciT, saWiroa Sesavali, sadac

mimoxilulia momdevno nawilebis Sinaarsi. amis msgavsad, Sesavali

saWiroa, aseve, TiToeuli nawilisTvis. Tu nawili mxolod erT an

orgverdiania, SesavlisTvis mxolod mokle abzaci iqneba sakmarisi; Tu

nawili ramdenime gverdisgan Sedgeba, dagWirdebaT monaxazi, romelsac

ori an ramdenime abzaciT warmoadgenT. aRniSnuli Sesavlis nawilSi

unda warmoadginoT ZiriTadi terminebi, romlebic damaxasiaTebelia

Sesabamisi nawilisTvis. saukeTeso SemTxvevaSi, es unda gaakeToT

boloSi, erTi winadadebiT ZiriTadi arsis gamoxatviT. es arsi SeiZleba

iyos varaudi, pasuxi sxvadasxva Tvalsazrisze an ganmartebiT

msjelobaze, romelic unda axsnaT. nawilSi, romelic, Tqveni azriT,

daaxloebiT, xuT gverdze meti moculobisa iqneba, SesaZloa, nawilis

arsi warmoadginoT rogorc Sesavlis bolos, aseve, ganmeorebiT,

daskvnaSi.

6.2.8 TiToeuli nawilisTvis gaakeTeT faqtobrivi mtkicebulebebis,

alternatiuli mosazrebis, ganmartebiTi msjelobis da reziumeebis

monaxazi

Sesabamis nawilebSi gaakeTeT argumentis nawilebis monaxazi.

gaxsovdeT, rom am nawilebidan bevrSi TavisTavad iqneba warmodgenili

arsi, romelic unda gamyardes SedarebiT mcire argumentebiT.

faqtobrivi mtkicebulebebi. umetesi nawilebi, upiratesad, Sedgeba

faqtebisgan, romlebic amyarebs varauds. faqtobrivi mtkicebulebebis

Page 105: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

105

monaxazi SeqmeniT im varaudis Semdeg, romelsac is amyarebs. Tu erTi da

igive varaudisTvis gansxvavebuli saxis faqtebi gaqvT moyvanili,

daajgufeT da daalageT isini mkiTxvelisTvis gasagebi saxiT.

faqtobrivi mtkicebulebebis ganmarteba. Tqven unda warmoadginoT

ganmarteba moyvanil faqtebTan dakavSirebiT – saidan moipoveT, ratom

aris sando da zustad rogor amyareben isini Tqvens varauds. rogorc

wesi, es ganmartebebi faqtobriv mtkicebulebebs mosdevs, Tumca,

SegiZliaT gaakeToT maTi monaxazi manamdec, Tu es ufro logikurad

geCvenebaT.

alternatiurli mosazrebebi da pasuxebi. warmoidgineT, mkiTxveli ras

ar daeTanxmeba da sad, Semdeg gaakeTeT pasuxis monaxazi. pasuxi,

Cveulebriv, warmoadgens qvearguments, romelic unda Seicavdes, sul

mcire debulebas da varaudebs, is xSirad moicavs faqtebs da Tqveni

pasuxis warmosaxviT sawinaaRmdego mosazrebaze pasuxsac ki.

ganmartebiTi msjeloba. Tu fiqrobT, rom dagWirdebaT msjelobis

ganmarteba varaudis Sesabamisobis dasasabuTeblad, SeimuSaveT is

varaudis warmodgenamde. (Tu ganmartebiT msjelobas mxolod

aqcentisTvis iyenebT, CasviT is varaudis Semdeg). Tu fiqrobT, rom

mkiTxveli eWvqveS daayenebs ganmartebiTi msjelobis sinamdviles,

gaakeTeT miniargumentis monaxazi mis dasasabuTeblad. Tu mkiTxvelma

SeiZleba, ifiqros, rom Tqveni varaudi an debuleba ar aris ganmartebiTi

msjelobis namdvili garemoeba, gaakeTeT sawinaaRmdegos damamtkicebeli

argumentis monaxazi

reziumeebi. Tu naSromi oc gverdze meti moculobisaa, SegiZliaT,

argumentis ganviTarebis etapi TiToeuli didi nawilis boloSi mokled

SeajamoT, gansakuTrebiT, Tu naSromSi mravlad aris gamoyenebuli

Page 106: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

106

faqtebi, TariRebi, saxelebi, movlenebi an cifrebi. amdeni faqtebis

warmodgeniT SeiZleba, bundovani gaxdes argumentis ganviTarebis

procesi. ra daadgineT am nawilSi? ra etapzea argumenti am droisTvis?

Tu Savi naweris saboloo variantSi es reziumeebi Zalian TvalsaCinoa,

amoWeriT isini.

sxvadasxva sferoebSi momuSave avtorebma SesaZloa, es elementebi

odnav gansxvavebulad daalagon, Tumca, Tavad elementebi da maTi

organizebis principebi igivea nebismier sferosa da profesiaSi. sferos

miuxedavad, TiToeul naSromSi Zalian mniSvnelovnia, rom argumentis

nawilebi daalagoT ara, ubralod, sakuTari Tvalsazrisis asaxvis

mizniT, aramed mkiTxvelisTvis gasagebi saxiT.

6.2.9 SeqmeniT daskvnis samuSao variantis monaxazi

daskvniTi debuleba `dafaze” daskvnis gverdis zeda nawilSi unda

gqondeT dawerili. Tu SegiZliaT am debulebis mniSvnelobis gaZliereba

(morigi pasuxi SekiTxvaze _ mere ra?), gakeTeT misi monaxazi debulebis

Semdeg (ufro vrclad daskvnebis Sesaxeb ix. 10.3).

6.3 SeinaxeT darCenili masala

gegmis pirveli samuSao variantis Seqmnis Semdeg SesaZloa,

aRmoaCinoT, rom dagrCaT bevri masala, romelic ar gamogiyenebiaT gegmis

SemuSavebisas. daZlieT survili, CarToT darCenili masala moxsenebaSi

mxolod im mizeziT, rom radgan moiZieT, mkiTxvelmac unda waikiTxos.

faqtobrivad, Tu masalebis umetesoba gamoiyeneT da narCeni masala

cotaa, albaT, sakmarisi kvleva ar CagitarebiaT. SeinaxeT darCenili

masala samomavlod. SesaZloa, iq inaxebodes sxva proeqtisTvis

gamosadegi marcvlebi.

Page 107: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

107

7 naSromis Savi naweris Seqmna

7.1 SearCieT weris maqsimalurad mosaxerxebeli gza

7.2 gamoimuSaveT Sedegiani Savi naweris Seqmnis Cveva

7.3 gamoiyeneT ZiriTadi terminebi, rom SeinarCunoT swori kursi

7.4 saTanadod moiyvaneT citatebi, gaakeTeT perifrazi da reziume

7.5 teqstSi CarTeT citatebi

7.6 gonivrulad gamoiyeneT sqolioebi, SeniSvnebi da damatebiTi

ganmartebebi

7.7 wardgenamde ganmarteT kompleqsuri an detaluri faqtobrivi

mtkicebuleba

7.8 gaiTvaliswineT SesaZlo moulodnelobebi

7.9 Tavi daicaviT uneblie plagiatisgan

7.9.1 gamoyaviT TiToeuli citata, im SemTxvevaSic ki, Tu miTiTebuli

gaqvT wyaro

7.9.2 nu gaakeTebT perifrazs original teqstTan Zalian axlos

7.9.3 im azrebisTvis, romlebic Tqven ar gekuTvniT, rogorc wesi,

gaakeTeT wyaros citireba

7.9.4 Tavs nu gaimarTlebT arcodniT, gaugebrobiT an keTili ganzraxviT

7.10 moerideT arasaTanado daxmarebis miRebas

7.11 gadalaxeT saqmis qronikulad gadadebis etapi da SemoqmedebiTi Cixi

zogierT avtors miaCnia, rom mas Semdeg, rac `dafaze” dawers

monaxazs, SeZlebs Savi naweris daweras, ubralod, winadadebebis

gaSalaSinebis gziT. Tu vrceli monaxazi gaqvT gakeTebuli, albaT,

imasac fiqrobT, rom es mosamzadebeli Canawerebi SegiZliaT, Sav nawerSi

gadaitanoT. gamocdilma avtorebma ician, rom es ar aris gamarTlebuli

gza. maT ician ori ram: kvlevis procesSi monaxazebis gakeTeba Zalian

mniSvnelovania. Tumca, xSirad es mosamzadebeli naweri ar gamodgeba Sav

Page 108: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

108

nawerSi CasarTavad; amasTanave, samuSao variantis Seqmnis procesi

SeiZleba, iyos aRmoCena, romlisTvisac mkvlevari emzadeba

mosamzadebeli, dagegmvis da `dafaze” datanis etapebis dros, Tumca, es

nawerebi samuSao variantisTvis ar gamodgeba. faqtobrivad, avtorebis

umravlesobam ar icis, ra azri SeiZleba, mouvideT, vidre ar ixilaven

mas dawerils, sityvebiT gamoxatuls. marTlac, kvlevis dros erT-erT

yvelaze amaRelvebeli momentia, rodesac aRmoaCenT, rom gamoxatavT

ideebs, romlebic im wuTamde ar icodiT, Tu gqondaT.

amdenad, nu SexedavT Savi naweris Seqmnas rogorc. ubralod,

`dafaze” Camowerili debulebebis an monaxazis TxrobiT formaSi

gadatanas. Tu Sav nawers obieqturad qmniT, SeiZleba, mogivideT azrebi,

romlebsac, vidre weras daiwyebdiT, verc ki warmoidgendiT, Tumca,

procesis sxva nabijebis msgavsad, gegmis arsebobis SemTxvevaSi

moulodnelobebsac ki ukeT gaarTmevT Tavs.

7.1 SearCieT weris maqsimalurad mosaxerxebeli gza

avtorebi Savi naweris Sesaqmnelad sxvadasxva gzas iyeneben. zogi

wers nela da dakvirvebiT: momdevno abzacze gadasvlamde sabolood

unda Camoayalibon wina abzaci. amisTvis sWirdebaT detaluri gegma.

amdenad, Tu nela werT, dagegmeT dakvirvebiT. sxva avtorebi weren

swrafad, Tu SemoqmedebiT CixSi aRmoCndebian, gadainacvleben Semdeg

nawilebze, gamotoveben citatebs, statistikas da a.S. da mogvianebiT

Caamateben am nawilebs. Tu SeCereba mouwevT stilisturi sakiTxis gamo,

rogoricaa sakiTxi cifrebi sityvebiT gamoxaton Tu cifrebiT, isini im

adgilze Caweren [?] da ganagrZoben weras energiis gamoclamde. Semdeg

daubrundebian am adgilebs da gaasworeben. Tumca, iseT avtorebs,

romlebic swrafad weren, didi dro sWirdebaT naweris

gadasamuSaveblad. amdenad, Tu swrafad werT, adre SeudeqiT muSaobas.

wereT TqvenTvis mosaxerxebeli gziT; unda aRiniSnos, rom gamocdili

Page 109: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

109

avtorebi, rogorc wesi, weren swrafad, Semdgom ki seriozulad

amuSaveben nawers.

7.2 gamoimuSaveT Sedegiani Savi naweris Seqmnis Cveva

adamianebis udidesi nawili yvelaze naklebad efeqtur garemoebebSi

swavleobs weras _ zewolis qveS, roca Cqaroben vadaSi Catevas, swrafad

qmnian Sav nawers wina RamiT da albaT, momdevno dilas ramdenime wuTSi

gadaavleben mas Tvals. es meTodi iSviaTad amarTlebs mokle moxsenebis

weris SemTxvevaSi da TiTqmis arasodes _ didi naSromis SemTxvevaSi.

Tqven gWirdebaT dro da gegma, romelSic gawerili iqneba mcire,

miRwevadi miznebi, magram romelic orientirebuli iqneba didi, ZiriTadi

miznis miRwevaze.

rac yvelaze mniSvnelovania, wereT regularulad da xSirad; nu

dawerT naCqarevad, raTa ar SeaferxoT azrovnebis procesi da ar

CaixSoT interesi. weris TiToeuli sesiisTvis dasaxeT mcire mizani da

sityvebis gonivruli raodenoba, misdieT am gegmas. roca weras

ganaaxlebT, ar aris aucilebeli im monakveTidan gaagrZeloT, sadac

SewyviteT. gadaxedeT `dafas”, raTa gansazRvroT, risi werisTvis xarT

mzad mocemul dRes. gadaxedeT, rogor jdeba sakiTxi Sesabamis nawilSi

da mTel moxsenebaSi: ra varauds amyarebs nawili? ra adgili ukavia

mTlian logikur msjelobaSi? romeli ZiriTadi terminebi gamoxatavs

cnebebs, romlebic gamoarCevs aRniSnul nawils? Tu giWirT nawilis

dasruleba, gadadiT sxva nawilze. rac ar unda gaakeToT, nu

CaanacvlebT weras meti kiTxviT. adamians, romelic qronikulad

momavlisTvis debs saqmis keTebas, Cveulebriv, ise afrTxobs proeqtis

moculoba, rom moqmedebis unari erTmeva da agrZelebs saqmis dawyebis

samomavlod gadadebas. am mavne Cvevis daZleva proeqtis mcire, miRwevad

miznebad dayofis gziT SegiZliaT (ix. 7.11).

Page 110: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

110

7.3 gamoiyeneT saorientacio terminebi, rom SeinarCunoT swori kursi

naweris Seqmnisas xelT iqonieT zogadi cnebebis Sesabamisi

saorientacio terminebis calke sia; es is terminebia, romlebic mTels

naSromSi unda gamoiyenoT. drodadro SeamowmeT, ramdenad xSirad gaqvT

gamoyenebuli es sityvebi _ isini, romlebic mTlian naSroms gasdevs da

isini, romlebic erT nawils meorisgan gamoarCevs. Tumca, am sityvebma ar

unda gamoiwvios originaluri azrovnebis SezRudva. Tu SeniSnavT, rom

yuradReba gadagerToT sxva rameze, ar SeaferxoT es procesi. SeiZleba,

saintereso idea mogivideT. gaagrZeleT, vidre ar mixvdebiT, ra axali

azri mogivaT.

7.4 saTanadod moiyvaneT citatebi, gaakeTeT perifrazi da reziume

am Temas SevexeT, rodesac ganvixileT Canawerebis gakeTebasTan

dakavSirebuli sakiTxebi (4.2.2). naSromis udidesi nawili unda daweroT

sakuTari sityvebiT, romlebic gamoxatavs Tqvens Tvalsazriss. aRniSnul

Tvalsazrissa da mosazrebebs ZiriTadad gaamyarebT citatebis,

perifrazis da reziumeebis gamoyenebiT. Tumca, sxvadasxva sferoSi isini

sxvadasxva doziT gamoiyeneba. sazogadod, humanitarul mecnierebebSi

mkvlevrebi yvelaze xSirad iyeneben citatebs; socialur da

sabunebismetyvelo mecnierebebSi Cveulebriv perifrazs an reziumes

mimarTaven. Tumca, es Tqven unda gadawyvitoT, gamomdinare iqidan, rogor

iyenebT informacias argumentSi kerZo SemTxvevebisas. qvemoT

warmodgenilia ramdenime principi:

- reziume warmoadgineT maSin, roca detalebi ar aris mniSvnelovani

an rodesac wyaro ar aris sakmarisad mniSvnelovani saimisod, rom

meti adgili daeTmos naSromSi.

- gaakeTeT perifrazi maSin, rodesac SegiZliaT wyaroSi mocemuli

monakveTis ufro mkafiod an mokled gadmocema an roca argumenti

Page 111: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

111

damokidebulia wyaroSi arsebul detalebze, magram ara konkretul

sityvebze (Tumca, perifrazs vidre gaakeTebdeT, waikiTxeT 7.9.)

- moyvaneT citata Semdeg SemTxvevebSi:

o sityvebi warmoadgens damamtkicebel faqtebs, romelic

amyarebs Tqvens varaudebs.

o nawyvetSi mocemulia Tvalsazrisi, romelsac ar eTanxmebiT

da obieqturobis mizniT gsurT. zustad warmoadginoT is.

o citirebuli sityvebi ekuTvnis avtoritetul pirs, romelic

emxroba Tqvens Tvalsazriss.

o citata saocrad originaluria.

o is gamoxatavs Tqvens ZiriTad cnebebs ise sainteresod, rom

citatis gamoyenebiT SeiZleba Semdgomi msjelobisTvis CarCos

Seqmna.

citatebi, perifrazebi da reziumeebi sakuTari axali ideebiT unda

daabalansoT. ubralod, nu gaimeorebT, an uaresi, nu gadmoitanT sxvebis

sityvebs da ideebs, romlebsac teqstSi CarTavT da warmoadgenT, rogorc

sakuTars. yvela pedagogs aRizianebs aseTi naSromebi, vinaidan maTSi

igrZnoba originaluri azrovnebis simwire. samecniero xarisxis

mosapoveblad gamiznuli proeqtis SemTxvevaSi, rogorica Tezisi an

sadisertacio naSromi, mkiTxveli imTaviTve miuReblad CaTvlis aseT,

literaturidan amoRebuli ideebiT Sekowiwebul naSroms.

mkiTxveli afasebs kvlevas mxolod imdenad, ramdenadac endoba

masSi moyvanil wyaroebs. amdenad, TiToeuli reziumes, perifrazis, an

citatis SemTxvevaSi miuTiTeT misi bibliografiuli monacemebi wyaros

damowmebis Sesabamisi stilis gamoyenebiT (ix. nawili 2).

Page 112: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

112

7.5 teqstSi CarTeT citatebi

teqstSi citatebi SegiZliaT ori gziT CarToT:

- moiyvaneT oTxi an naklebi xazis moculobis citata ZiriTad

teqstSi.

- gamoyaviT xuT an metxaziani citata Seweul-striqonebiani abzacis

saxiT.

orive saxis citata teqstSi SegiZliaT, ori gziT CarToT:

1. CarTeT citata damoukidebeli winadadebis an nawyvetis saxiT,

romelsac waumZRvarebT ramdenime sityvisgan Semdgar ganmartebas.

Tumca, Sesaval winadadebaSi moerideT Semdegi sityvebis

gamudmebiT gamoyenebas: ambobs, mixedviT, TqmiT da a.S.:

daiamondis TqmiT, `nayofieri naxevarmTvaris da CineTis istoriebi ... yuradsaRebi

gakveTilia Tanamedrove msofliosTvis: garemoebebi icvleba da warsuli dideba ar

aris momavali sidiadis garanti” (417].

amis nacvlad, warmoadgineT garkveuli interpretacia:

daiamondis mixedviT, erTi gakveTili, rac SegviZlia warsulidan viswavloT, aris is,

rom ar unda velodeT warsulis ganmeorebas.. `nayofieri naxevarmTvaris da CineTis

istoriebi... yuradsaRebi gakveTilia Tanamedrove msofliosTvis...”

2. citatis struqtura Tqvens winadadebaSi CaaqsoveT:

politikurma moRvaweebma unda iswavlon istoriis magaliTze, Tumca daiamondi

aRniSnavs, rom `Tanamedrove msofliosTvis gakveTili” nayofieri naxevarmTvaris da

CineTis istoriidan aris is, rom `garemoebebi icvleba da warsuli dideba ar aris

momavali sidiadis garanti” [417]. amdenad, erTi gakveTili istoriidan aris is, rom

warsuli gameorebis imedad ver viqnebiT.

Page 113: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

113

imisaTvis, rom citirebuli winadadeba kargad Seerwyas Tqvensas,

SegiZliaT, SecvaloT citata, Tuki amiT ar Seicvleba misi mniSvneloba

da mkafiod miuTiTebT damatebul an Secvlil sityvebs kvadratuli

frCxilebiT, gamotovebul teqsts ki _ mravalwertiliT. am winadadebaSi

originali teqsti ucvlelad aris motanili:

pozneri aqcents akeTebs religiaze ara sulieri, aramed socialuri daniSnulebis gamo:

`amerikis sazogadoebis aRsaniSnavi elementi religiuri pluralizmia da Cven unda

gaviTvaliswinoT, rogor ukavSirdeba is socialuri normebis meSveobiT marTvis

efeqtianobas imis gaTvaliswinebiT, Tu ra istoriuli mniSvneloba hqonda religias,

romelic imavdroulad am normebis wyaro da damamkvidrebeli iyo.” [299].

am versiaSi ki citata Secvlilia, avtoris winadadebis sturqturasTan

SesabamisobaSi moyvanis mizniT:

religiuri pluralizmis am ganxilvaSi pozneri amerikis sazogadoebis Sesaxeb ambobs,

rom `aRsaniSnavi elementi... aris [misi] religiuri pluralizmi.” Cven unda

gaviTvaliswinoT, rogor zegavlenas axdens misi socialuri normebi `marTvis

efeqtianobaze... imis gaTvaliswinebiT, Tu ra istoriuli mniSvneloba hqonda religias,

romelic imavdroulad am normebis wyaro da damamkvidrebeli iyo.”[299]

(vrclad citatebis teqstSi CarTvis Sesaxeb ix. 25-e TavSi.)

rodesac pirvelad miuTiTebT wyaroze, gamoiyeneT misi sruli

dasaxeleba. nu daurTavT b-ni, q-ni, an profesori (`b-nis’’, `pativcemulis”,

`senatoris” da a.S. gamoyenebis Sesaxeb ix. 24.2.2). wyaros Semdgomi

moxseniebisas gamoiyeneT mxolod gvari:

stiven pinkeris TqmiT, `gancxadebebs enis instinqtis Sesaxeb... faqtobrivad araferi aqvs

saerTo adamianebs Soris SesaZlo genetikur gansxvavebebTan.” pinkeri agrZelebs da

acxadebs, rom...

garda im SemTxvevebisa, rodesac miTiTebaa mefeebze, dedoflebze da

papebze, arasodes moixsenioT wyaro saxeliT:

Page 114: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

114

stiven pinkeris TqmiT, `mtkicebebi enis instinqtis Sesaxeb...” stiveni ganagrZobs, ...

7.6. gonivrulad gamoiyeneT sqolioebi, gverdoblivi SeniSnvebi da

damatebiTi ganmartebebi

Tu iyenebT gamoyenebuli literaturis damowmebis sqolioSi miTiTebis

stils (ix. 3.2.1), Savi naweris Seqmnisas unda gadawyvitoT, rogor

gamoiyenoT sqolioebi, SeniSvnebi da naSromis boloSi mocemuli

damatebiTi ganmartebebi (maT Sesaxeb standartuli moTxovnebi ix. me-16

TavSi). ra Tqma unda, TiToeuli wyaro unda miuTiToT sqolioSi, Tumca,

agreTve, unda gadawyvitoT, rogor gamoiyenoT gverdoblivi SeniSvnebi da

damatebiTi ganmartebebi Sinaarsobrivi SeniSvnebisTvis, romlis arc

teqstis ZiriTad nawilSi CarTva gsurT da arc gamotoveba. (aseTi

Sinaarsobrivi SeniSvnebi, aseve, SegiZliaT gamoiyenoT teqstSi CarTul

miTiTebebTan erTad roca teqstobriv miTiTebis stils iyenebT; ix. 18.3.3.)

- Tu wyaroebs imave gverdze, sqolioSi miuTiTebT, Sinaarsobrivi

masala naSromis boloSi mocemul damatebiT ganmartebebSi

gadaitaneT. winaaRmdeg SemTxvevaSi, mkiTxvels mouwevs naSromis

boloSi gadasvla, raTa Seamowmos, Sinaarsobrivia SeniSvna Tu

bibliografiuli.

- gonivrulad gamoiyeneT Sinaarsobrivi sqolioebi. Tu Zalian bevrs

gaakeTebT, iqmneba imis saSiSroeba, rom gverdebi wyvetili da

danawevrebuli gamovides.

nebismier SemTxvevaSi gaxsovdeT, rom Zalian bevri mkiTxveli ar aqcevs

yuradRebas Sinaarsobriv sqolioebs im principiT, rom Tu es informacia

ar iyo sakmarisad mniSvnelovani teqstSi CasarTavad, Sesabamisad,

maTTvis ar aris sakmarisad mniSvnelovani, rom waikiTxon is sqolioSi.

Page 115: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

115

7.7 wardgenamde ganmarteT kompleqsuri an detaluri faqtobrivi

mtkicebuleba

am etapisTvis SesaZloa, mtkiced darwmunebulma CaTvaloT, rom Tqveni

faqti amyarebs varauds da mkiTxveli aucileblad SeniSnavs mis

Sesabamisobas. Tumca, faqtobriv mtkicebulebas sWirdeba warmodgena,

gansakuTrebiT, Tu es didi citata, suraTi, cxrili an diagramaa da a.S.;

mas unda waumZRvaroT winadadeba, sadac miuTiTebT moyvanili faqtis

daniSnulebas.

magaliTad, rTulia danaxva, rogor amyarebs Sesaval winadadebas citata

qvemoT moyvanil monakveTSi:

rodesac hamleti Semodis misi maminacvlis klaudiusis locvis dros, is civad

da logikurad fiqrobs, moklas Tu ara maminacvali iqve.

roca klaudiusi loculobs, hamleti Semodis da civad, logikurad

fiqrobs, iqve moklas Tu ara igi.

debuleba

ager loculobs!

marjve dro aris da marjvedac movixmar am dros:

movklav da zecas ava igi.

amiTi viTom mere javrs viyri?

mofiqreba aris saWiro.

mama momikla avazakma da me ki, nacvlad,

mis mkvidri Svili zecas vgzavni imav avazaks.

es xom jildoa, sad aris aq SurisZieba!

am striqonebSi araferi mianiSnebs aSkarad civ racionalurobaze.

SeadareT:

debuleba. hamlets Tavidan surs, iqve

moklas maminacvali, Tumca, Semdeg dafiqrdeba: locvis dros rom

gamoasalmos sicocxles, is mis suls zecaSi gagzavnis. mas ki surs, rom

Page 116: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

116

klaudiusi dawyevlili iyos. amdenad, iRebs racionalur

gadawyvetilebas, rom sxva dros moklas:

7.8 gaiTvaliswineT SesaZlo moulodnelobebi

varaudi

ager loculobs!

marjve dro aris da marjvedac movixmar am dros:

movklav da zecas ava igi.

amiTi viTom mere javrs viyri?

mofiqreba aris saWiro.

mama momikla avazakma da me ki, nacvlad,

mis mkvidri Svili zecas vgzavni imav avazaks.

es xom jildoa, sad aris aq SurisZieba!

am saxis ganmartebiTi Sesavali kidev ufro mniSvnelovania, rodesac

waradgenT raodenobriv mtkicebulebas cxrilis an suraTis saxiT (ix.

8.3.1).

Tu wyaroebze muSaobis paralelurad werT da Savi naweris Seqmnamde

gegmasac adgenT, nakleb savaraudoa, Savi naweris ganviTarebis procesi

TqvenTvis moulodneli aRmoCndes. miuxedavad amisa, mTliani procesis

ganmavlobaSi mzad iyaviT axali mimarTulebebisTvis:

- rodesac Sav nawerze muSaoba gegmiT gaTvaliswinebul kurss

gascdeba, daakvirdiT, iqneb dagegmilze ukeTesi gziT warmarToT

muSaoba.

- rodesac damamtkicebeli sabuTis warmodgenis Semdeg eWvqveS dgeba

varaudi, nu ugulebelyofT am grZnobas. gadaamowmeT.

- roca varaudebis Tanmimdevroba bolomde ar mogwonT, scadeT

axali varaudebis gamoyeneba, maSinac ki, Tu gegonaT, rom TiTqmis

dasrulebuli gqondaT muSaoba.

Page 117: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

117

- maSinac ki, roca saboloo daskvnas gamoitanT, unda naxoT, rogor

ganacxadoT debuleba xelaxla, ufro mkafiod da

erTmniSvnelovnad.

Tu naSromis dasrulebis vadaze sagrZnoblad adre ukeTesi azrebi

mogividaT, gamoiyeneT darCenili dro cvlilebebis Sesatanad. es

naSromis seriozulad daxvewis martivi gzaa.

7.9 Tavi daicaviT uneblie plagiatisgan

swored Sav nawerze muSaobisas dgebiT riskis winaSe, dauSvaT erT-erTi

yvelaze uxeSi Secdoma, romelic ki SeiZleba, dauSvas mkvlevarma:

mkiTxvels Seeqmnas STabeWdileba, rom cdilobT, sxva avtoris naSromi

sakuTar naSromad warmoaCinoT. aseT SemTxvevaSi dadgebiT plagiatSi

dadanaSaulebis riskis winaSe. es aris braldeba, romelmac, Tu

dadasturda, SeiZleba, Tqveni CaWra an garicxvac ki gamoiwvios.

mravali instruqtori gvafrTxilebs plagiatis Sesaxeb. Tumca, ar

ganmartaven, ras niSnavs is, radgan miaCniaT, rom plagiati, rogorc wesi,

ganzrax Cadenili arakeTilsindisieri qmedebaa da ganmartebas ar

saWiroebs. marTlac, studentebma ician, rom cruoben, roca sakuTar

saxels aweren naSroms, romelic internetiT SeiZines an studentTa

klubis failidan gadmoweres. maTma umetesobam isic icis, rom

arakeTilsindisierad iqcevian, rodesac sakuTar naSromad asaReben

wyarodan zedmiwevniT gadaweril an internetidan CamotvirTul naSroms.

aseTi SemTxvevebisTvis sxvas verafers vityviT, garda imisa, rom `ar

moiqceT ase”.

Tumca, mravali studenti ver acnobierebs, rom isini dgebian plagiatSi

dadanaSaulebis riskis winaSe im SemTxvevaSic ki, Tu ganzrax ar

moqceulan arakeTilsindisierad, ubralod, arcodniT an daudevrobiT

Page 118: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

118

mouvidaT ase. riskis zRvarze xarT, rodesac aZlevT mkiTxvels sababs,

ifiqros, rom gaakeTeT erT-erTi an meti Semdegidan:

- gaakeTeT wyaros citireba, Tumca, zustad wyaroSi moyvanili

sityvebi gamoiyeneT da fragmenti ar CasviT brWyalebSi an ar

gamoyaviT citatis aRmniSnveli abzaciT.

- gaakeTeT wyaros perifrazi da miuTiTeT wyaro, magram sityvebi ise

axlos aris wyarosTan, rom TiTqmis citataa: Zalian TvalSi

sacemia, rom wyaros teqsti sityvasityviT gaimeoreT perifrazis

dros.

- wyarodan gamoiyeneT ideebi an meTodebi, wyaro ki ar miuTiTeT.

7.9.1 gamoyaviT TiToeuli citata, im SemTxvevaSic ki, Tu moxseniebuli

gaqvT wyaro

im SemTxvevaSic ki, Tu wyaros miuTiTebT, mkiTxvelma unda icodes,

romeli sityvebia Tqveni da romeli _ citatis. Tqven dgebiT plagiatis

braldebis riskis winaSe, Tu ar gamoiyenebT brWyalebs an citatis

aRmniSvnel abzacs, raTa mianiSnoT, rom sul raRac erTi striqoni gaqvT

amowerili.

sakiTxi ufro rTuldeba, rodesac mxolod ramdenime sityvis citata

mogyavT. waikiTxeT:

imis gamo, rom teqnologia warmoSobs kidev ufro met teqnologias, gamogonebis

gavrcelebis mniSvneloba, Teoriulad, aWarbebs Tavdapirveli gamogonebis mniSvnelobas.

teqnologiis istoria warmoadgens imis ilustracias, rasac avtokatalizur process

uwodeben: anu, esaa procesi, romelic Cqardeba siCqariT, romelic izrdeba droTa

ganmvlobaSi, vinaidan procesi sakuTar Tavs aaqtiurebs [Diamond, 1998, 301]

jared daiamondis ideebis Sesaxeb rom werdeT, savaraudod, mogiwevdaT

misi sityvebis gamoyeneba, rogoricaa, magaliTad, gamogonebis

Page 119: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

119

mniSvneloba. Tumca, am frazas brWyalebSi ar CasvamdiT, vinaidan is ar

aCvenebs azris an gamoxatvis originalurobas. Tumca, daiamondis ori

fraza imdenad originaluria, rom moiTxovs brWyalebs: “teqnologia

warmoSobs met teqnologias” da “avtokatalizuri procesi”. magaliTad:

teqnologiis Zala scdeba individualuri gamogonebebis farglebs, vinaidan teqnologia

`met teqnologias warmoSobs.” daiamondis TqmiT, Ees aris `avtokatalizuri procesi”

[301].

citatis saxiT am sityvebis pirvelad moyvanis Semdeg SegiZliaT, kvlav

gamoiyenoT isini brWyalebis an citirebis gareSe:

rodesac erTi gamogoneba warmoSobs meores da meore _ kidev sxva gamogonebas, procesi

xdeba katalizatori, romelic geometriuli progresiiT vrceldeba erovnuli

sazRvrebis masStabiT.

es bundovani zRvaria: sityvebi, romlebic zogierTi mkiTxvelisTvis

originaluria, sxvebisTvis gansakuTrebuli ar aris. Tu brWyalebs

gamoiyenebT Zalian bevri standartuli frazisTvis, mkiTxvelma SeiZleba,

ifiqros, rom gamoucdeli an sakuTar TavSi darwmunebuli xarT, magram

Tu ar gamoiyenebT brWyalebs maSin, roca, mkiTxvelis azriT, unda

gamogeyenebinaT, SesaZloa, mkiTxvelma CaTvalos, rom cdilobT, sakuTar

azrebad warmoadginoT sityvebi da ideebi, romlebic Tqven ar gekuTvniT.

vinaidan umjobesia datovoT gamoucdelis STabeWdileba, vidre

arakeTilsindisieri avtorisa, gansakuTrebiT kvleviTi karieris adreul

etapze, SeuzRudavad gamoiyeneT brWyalebi. (Tumca, unda daicvaT Tqveni

sferos standartuli praqtikis principebi. magaliTad, iuristebi xSirad

iyeneben zust enas kanonidan an sasamarTlo daskvnidan brWyalebis

gareSe.)

Page 120: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

120

7.9.2 nu gaakeTebT iseT perifrazs, romelic original teqstTan Zalian

axlos dgasD

perifrazs akeTebT saTanadod, roca sakuTari sityvebiT ideas

warmoadgenT ufro garkveviT an xazgasmiT, vidre wyaroSia. Tumca,

mkiTxveli ifiqrebs, rom gascdiT obieqturi perifrazis zRvrebs da

plagiatorobT, Tu SeZleben, Seusabamon Tqveni sityvebi da frazebi

wyaroSi mocemul winadadebebs da frazebs. magaliTisTvis, momdevno

winadadebaSi warmodgenilia im ori winadadebis plagiatebi, romlebsac

Tqven axla waikiTxavT:

buTi, kolombi da uiliamsi acxadeben, rom saTanado perifrazi aris sakuTari sityvebis

gamoyeneba ideis warmosadgenad, raTa monakveTi wyarodan ufro mkafio an ufro aSkara

gaxdes. Tumca, mkiTxvels SeuZlia daabralos students plagiati, Tu misi perifrazi

ise hgavs wyaros, rom adamians SeuZlia, Seusabamos misi sityvebi da frazebi wyaroSi

warmodgenil winadadebebs da frazebs.

momdevno perifrazi plagiatTan Zalian axlos aris:

saTanado perifrazi gulisxmobs wyarodan amonaridis xelaxla daweras sakuTari

sityvebiT, raTa azri ufro mkafio an ufro xazgasmuli iyos. mkiTxveli CaTvlis, rom

es plagiatia, Tuki wyaros perifrazi ise axloa original teqstTan, rom mas SeuZlia

paralelebis danaxva sityvebsa da frazebs Soris. [Booth, Colomb, and Williams, 2007].

es perifrazi ar aris plagiatis nimuSi:

buTis, kolombis da uiliamsis mixedviT [2007], perifrazi aris sakuTari sityvebis

gamoyenebiT ideebis ufro garkveviT warmodgena. plagiatis magaliTia, roca mkiTxvels

SeuZlia sityvasityviT dainaxos msgavseba perifrazsa da wyaroSi arsebul teqsts

Soris.

Page 121: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

121

imisaTvis, rom perifrazi ar daemsgavsos plagiats, nu waikiTxavT wyaros

perifrazirebis dros. waikiTxeT nawyveti, dafiqrdiT masze ramdenime

wuTiT; Semdeg, wyaroSi Caxedvis gareSe gaakeTeT perifrazi sakuTari

sityvebiT. Semdeg SeamowmeT, SegiZliaT Tu ara winadadebas gaayoloT

TiTi da ipovoT wyaroSi igive ideebi imave TanmimdevrobiT. Tu asea,

mkiTxvelic SeZlebs amas. scadeT, xelaxla gaakeToT perifrazi.

7.9.3 im azrebisTvis, romlebic Tqven ar gekuTvniT, rogorc wesi,

gaakeTeT wyaros citireba

es wesi ufro rTulia, vidre Cans, vinaidan Cveni ideebis umetesoba

emyareba an momdinareobs ama Tu im wyarodan. mkiTxveli ar moelis, rom

Tqven ipoviT TiToeul Znelad misawvdom wyaros yoveli nacnobi

ideisTvis. Tumca, igi moelis, rom moaxdenT wyaros citirebas, roca (1)

idea dakavSirebulia konkretul pirTan da (2) sakmarisad axalia

saimisod, rom ar iyos sferoSi arsebuli standartuli codnis nawili.

magaliTad, fsiqologebi acxadeben, rom Cveni azrebi da grZnobebi tvinis

sxvadasxva nawilSi muSavdeba. Tumca, arc erT mkiTxvels ar eqneba imis

molodini, rom moaxdenT am ideis citirebas, vinaidan is ukve aRar aris

dakavSirebuli konkretul wyarosTan da imdenad nacnobia, rom aravin

ifiqrebs, rom es idea Tqvenad warmoaCineT. meores mxriv, zogierT

fsiqologs miaCnia, rom emociebi Zalian mniSvnelovania

gadawyvetilebebis racionalurad misaRebad. es idea imdenad axalia da

imdenad mWidrod ukavSirdeba konkretul mkvlevrebs, rom maTi citireba

mogiwevdaT.

unda ixelmZRvaneloT Semdegi principiT: moaxdineT wyaros citireba

ideisTvis, romelic Tqven ar gekuTvniT im SemTxvevaSi, Tu sakiTxSi

garkveulma mkiTxvelma SeiZleba, ifiqros, rom ideas Tqvenad warmoaCenT.

es Zalian erTmniSvnelovani Cans. Tumca, arsebobs zRvari, romelic

Page 122: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

122

bundovanobas iwvevs. roca ar xarT darwmunebuli, gadaamowmeT

instruqtorTan.

7.9.4 Tavs nu gaimarTlebT arcodniT, gaugebrobiT an keTili ganzraxviT

aSkaraa, rom is, rac plagiats waagavs, xSirad, ubralod,

keTilsindisieri specialistis arcodnaa im principebisa, Tu rogor unda

gamoiyenos da citatad moiyvanos wyaroebi. zogierT students

gulwrfelad sjera, rom ar unda moaxdinos im masalis citireba,

romelic internetidan CamotvirTa, Tu es masala internetSi ufaso da

sajarod xelmisawvdomia. es mcdari Sexedulebaa. mniSvneloba ar aqvs

imas, rom masala sajarod xelmisawvdomi da ufasoa. Tqven unda

moaxdinoT nebismieri sxva piris mier Seqmnili teqstis citireba,

romelsac iyenebT Tqvens naSromSi.

mravali studenti Tavs icavs, roca acxadebs, rom ar hqonda ganzraxuli

mkiTxvelis SecdomaSi Seyvana. magram saqme imaSia, rom Cven sityvebs

vkiTxulobT da ara azrebs. amdenad, ifiqreT plagiatze ara rogorc

gamiznul moqmedebaze, aramed aRqmuli moqmedebaze, moerideT nebismier

niSans, ramac SeiZleba, mkiTxvels gauCinos sababi, eWvi Seitanos

plagiatSi. rodesac waradgenT naSroms, romelzec Tqveni saxelia

miTiTebuli, es gulisxmobs, rom Tqven gekuTvniT yvela is sityva,

romelzec mkafiod da konkretulad ar gaqvT gakeTebuli miTiTeba sxva

wyaroze.

plagiatis arsebobis gansazRvris saukeTeso gzaa dasvaT kiTxva: piri,

romlis naSromsac iyenebT, Tqveni Txzulebis kiTxvisas icnobs Tu ara

iq warmodgenil ideebs da winadadebebs rogorc sakuTars, maT Soris,

perifrazebs da reziumeebs, an, Tundac, zogad ideebs an meTodebs? Tu

asea, unda gaakeToT im wyaros citireba da CarToT misi zusti sityvebis

Page 123: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

123

Tanmimdevroba brWyalebSi an CarToT isini abzaciT gamoyofili citatis

saxiT.

7.10 moerideT arasaTanado daxmarebis miRebas

gamocdili avtorebi sistematurad aCveneben sakuTar Sav nawerebs sxvebs

kritikuli SeniSvnebis da rCevebis misaRebad; Tqvenc ase unda moiqceT.

Tumca, gansxvavdeba instruqtorebis azri imasTan dakavSirebiT, Tu ra

dozis daxmarebaa mizanSewonili da ra daxmarebis miReba unda miuTiTos

studentma naSromSi, roca daxmarebisTvis mimarTavT specialists, dasviT

ori SekiTxva:

1. ra moculobis daxmarebaa marTebuli?

- sakurso naSromisTvis instruqtorebis didi nawili

mouwodebs studentebs, moipovon zogadi kritikuli

SeniSvnebi da mcire doziT mimarTon daxmarebas

redaqtirebaSi; daxmareba ar unda moicavdes xelaxla

detalurad daweras an safuZvlian rCevebs.

- Tezisis, sadisertacio naSromis an publikaciisTvis

wardgenili TxzulebisTvis avtorebi iReben maqsimalur

SesaZlo daxmarebas pedagogebisgan, recenzentebisgan da sxva

pirebisgan, Tu es ar gulisxmobs am pirebis mier naSromis maT

magivrad daweras.

am ukiduresobebs Soris zRvari bundovania. SeekiTxeT instruqtors, sad

gaavlebda zRvars. Semdeg maqsimalurad miiReT dasaSvebi daxmareba.

2. ra saxis daxmareba unda miuTiToT TxzulebaSi?

- sakurso naSromis SemTxvevaSi, rogorc wesi, ar mogeTxovebaT

zogadi kritikuli SeniSvnebis mopoveba; SegiZliaT, mcire

redaqtirebis gakeTeba sTxovoT vinmes an daxmareba moipovoT

skolis instruqtorisgan weris sakiTxebSi. Tumca, unda

miuTiToT, rom es daxmareba iyo arastandartuli da

Page 124: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

124

safuZvliani. am wesebs Tqveni pedagogi gansazRvravs. amdenad,

mas mimarTeT rCevis misaRebad.

- Tezisis, sadisertacio naSromis an publikaciis SemTxvevaSi,

ar mogeTxovebaT standartuli saxis daxmarebis miTiTeba.

Tumca, Tavaziani Jestia, da xSirad diplomatiuri, miRebuli

daxmarebis Sesaxeb SesavalSi miTiTeba (ix. A.2.1). rac Seexeba

arastandartul an safuZvlian redaqtirebas, unda miuTiToT

is, agreTve, moaxdinoT sxvebis mier mowodebuli ZiriTadi

ideebis an frazebis citireba SeniSvnis saxiT.

7.11 gadalaxeT saqmis qronikulad gadadebis etapi da SemoqmedebiTi Cixi

Tu giWirT Savi naweris pirveli variantis dawyeba an Tu ramdenime

sityvaze mets ver uyriT Tavs, SeiZleba, SemoqmedebiT CixSi aRmoCndiT.

zogjer es skolis da misi zewolis gamoa gamowveuli; Tu asea,

konsultaciisTvis specialists mimarTeT. Tumca, umetes SemTxvevebSi, es

gamowveulia mizezebiT, romelTa gadaWra Tavadac SegiZliaT:

- SesaZloa, wera giWirT imitom, rom ar gaqvT miznebi an Zalian

rTulad misaRwevi miznebi gaqvT dasaxuli. Tu asea, SeqmeniT

grafiki da dasaxeT mcire, miRwevadi miznebi. nu moeridebiT

iseTi xerxebis gamoyenebas, romlebic gaiZulebT weroT; maT

Sorisaa winsvlis amsaxveli diagrama an regularuli

Sexvedrebi weraze momuSave partniorTan.

- SeiZleba, ise SegaSinaT davalebis moculobam, rom ar iciT,

saidan daiwyoT. Tu asea, SeasruleT Cveni rCevebi procesis

mcire, miRwevad amocanebad dayofasTan dakavSirebiT; Semdeg

saTiTaod imuSaveT TiTo mcire nabijis Sesrulebaze. mTliani

amocanis Sesrulebaze nu gadaxvalT, vidre ar daasrulebT

ramdenime mcire nawils.

Page 125: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

125

- SeiZleba, grZnobT, rom srulyofilad unda CamoayaliboT

yoveli winadadeba an paragrafi, vidre momdevnoze gadaxvalT.

Tu asea, sakuTar Tavs uTxariT, rom Sav nawers ki ar werT,

aramed, ubralod, ramdenime ideis monaxazs akeTebT. moikribeT

nebisyofa da swrafad SeudeqiT samuSao variantis weras.

SegiZliaT, Tavi daaRwioT srulyofili naweris Seqmnis

survils, Tu pirdapir weras SeudgebiT da gecodinebaT, rom

Savi naweris pirvel variants ar werT. nebismier SemTxvevaSi,

yvelas gviwevs srulyofili variantis weraze uaris Tqma

naweris Seqmnis sasargeblod.

Tu msgavs problemebs xSirad waawydiT naSromze muSaobis procesSi,

mimarTeT studentTa saswavlo centrs. iq muSaoben adamianebi, romlebsac

unaxavT mravali dRemexvalia da SemoqmedebiT CixSi myofi avtori da

SeZleben problemis Sesabamisi rCevis gawevas.

meore mxriv, zogjer avtoris SemoqmedebiT CixSi Sesvlis zogierTi

SemTxveva SeiZleba, marTlac warmoadgendes azrebis qvecnobierSi

daleqvis SesaZleblobas, rac raRac axali da moulodneli ideis

Seqmnas iwvevs. Tu ver agrZelebT weras, magram dro sakmarisi gaqvT

(kidev erTi mizezi saqmis naadrevad dasawyebad) erTi-ori dRis

ganmavlobaSi raime sxva saqmianobiT dakavdiT. Semdeg daubrundiT weras,

raTa naxoT, SegiZliaT Tu ara muSaobis gagrZeleba.

Page 126: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

126

8 faqtebis warmodgena cxrilebis da suraTebis saxiT

8.1 sityvebiT da grafikulad azris gadmocemas Soris arCevanis gakeTeba 8.2 efeqturi grafikuli gamosaxulebis Seqmnis xerxebi 8.3 cxrilebis da suraTebis modelebis Seqmna

8.3.1 TiToeuli grafiki struqturulad aawyveT, rom ukeT gasagebi iyos mkiTxvelisTvis 8.3.2 ecadeT, gamosaxuleba imdenad martivi iyos, ramdenadac amis saSualebas iZleva teqstis Sinaarsi 8.3.3 misdieT cxrilebis, svetovani da xazovani diagramebisTvis dadgenil saxelmZRvanelo principebs

8.4 monacemebis eTikurad warmodgena mkiTxvelTa umetesoba ufro iolad aRiqvams grafikulad gamoxatul ricxobriv monacemebs. monacemTa grafikulad gamosaxvis mravali varianti arsebobs. Tumca, zogi maTgani ukeT Seesabameba konkretul monacemebs da ideas, vidre sxva. am TavSi warmogidgenT, rogor unda aarCioT grafikuli forma da modeli ise, rom mkiTxvelma maTi meSveobiT naxos monacemebic da isic, Tu rogor amyarebs Tqvens arguments es monacemebi. (grafikebis Seqmnis da gamoyenebis wesebi ixileT bibliografiaSi vrclad grafikuli gamosaxulebis formatirebis Sesaxeb ix. 26-e Tavi.)1

1 SeniSvna terminebTan dakavSirebiT: grafikebis gamosaxatavad sxvadasxva termini

gamoiyeneba. amdenad, Cven warmogidgenT gamoyenebuli terminebis ganmartebas. am TavSi

gamoyenebuli termini grafiki aRniSnavs faqtebis yvela vizualur gamosaxulebas. meore

termini, romelic zogjer gamoiyeneba aseTi gamosaxulebis aRsaniSnavad, aris

ilustracia. rogorc wesi, grafikuli gamosaxulebebi iyofa cxrilebad da suraTebad

cxrili aris bade, romelsac aqvs svetebi da striqonebi, sadac mocemulia monacemebi

ricxvebis saxiT an sityvierad da dalagebulia kategoriebad. suraTi _ esaa yvela sxva

saxis grafikuli gamosaxuleba, maT Soris, grafikebi, diagrაmebi, fotoebi, naxazebi da

tabulebi. raodenobrivi monacemebis amsaxveli suraTebi iyofa diagramebad, romlebic,

Cveulebriv, Sedgeba svetovani, wriuli an sxva formis mqone diagramebisgan da

grafikebad, romlebic, rogorc wesi, Sedgeba uwyveti xazebisgan. suraTebis

standartuli variantebi ix. cxrilSi 8.7.

Page 127: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

127

8.1 sityvebiT da grafikulad azris gadmocemas Soris arCevanis gakeTeba

Tu mcirericxovani raodenobrivi monacemebi gaqvT, warmoadgineT isini sityvierad. (ricxvebis sityvierad warmodgenis Sesaxeb ixileT 23-e Tavi.) monacemebi warmoadgineT grafikuli gamosaxulebis saxiT, rodesac faqtebis umetesi nawili raodenobrivia an, roca bevri monacemi unda warmoadginoT. Tumca, rodesac monacemebi cota da martivia, mkiTxvels SeuZlia, advilad aRiqvas isini rogorc winadadebis, ise, 8.1 suraTSi moyvanili cxrilis msgavsi gamosaxulebis saxiT: saSualod, 1996 wels mamakacebi gamoimuSavebdnen 32,144 aSS dolars weliwadSi, qalebi _ 23,710 dolars, sxvaoba Seadgens 8,434 dolars. cxrili 8.1 mamakacebis da qalebis xelfasebi ($), 1996 mamakacebi 32,144 qalebi 23 710 sxvaoba 8,434 cxrili 8.2 cvlilebebi ojaxis struqturaSi, 1970-2000 ojaxebis saerTo raodenobis procentuli wili ojaxis tipi 2 mSobeli deda mama zrdasrulis gareSe Tumca, Tu oTx an xuT ricxvze mets warmoadgenT nawyvetSi, mkiTxvels gauWirdeba maTi gageba, gansakuTrebiT, Tu maTi Sedarebaa saWiro, magaliTad: 1970 da 2000 wlebs Soris ojaxebis struqtura orgvarad Seicvala. 1970 wels ojaxebis 85 procents hyavda ori mSobeli, xolo 1980 wels es maCvenebeli Semcirda 77 procentamde, 1990 wels _ 73 procentamde, 2000 wels ki _ 68 procentamde. arasruli ojaxebis raodenoba gaizarda, gansakuTrebiT, iseTi ojaxebis, sadac marCenali dedaa. 1970 wels ojaxebis 11 procentSi ojaxis ufrosi martoxela deda iyo. 1980 wels es ricxvi gaizarda 18 procentamde, 1990 wels _ 22 procentamde, 2000 wels ki _ 23 procentamde. martoxela mamebis ufrosobiT ojaxebi 1970 wels Seadgenda 1 procents, 1980 wels maTi wili 2 procenti iyo, 1990 wels _ 3

Page 128: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

128

procenti, 2000 wels ki 4 procenti Seadgina. zrdasruli wevris gareSe mcxovrebi ojaxebis raodenoba ucvleli darCa, 3-4 procentis farglebSi. am monacemebis ufro efeqturad gamosaxva SeiZleba grafikuli formiT, rogorc es 8.2 cxrilSia naCvenebi.

8.2 yvelaze efeqturi grafikuli gamosaxulebis SerCeva

mravali varianti arsebobs iseTi kompleqsuri monacemebis grafikulad gamosaxvisTvis, rogoric zemoT abzacSi iyo moyvanili. umartivesi da yvelaze gavrcelebulia cxrilebi, svetovani diagramebi da xazovani grafikebi. TiToeul maTgans damaxasiaTebeli ritorikuli efeqti aqvs.

- konkretuli mniSvnelobebis xazgasasmelad gamoiyeneT 8.2 cxrilis msgavsi cxrili.

- monacemTa Sesadareblad gamoiyeneT cxrilebis da diagramebis danarTSi 8.1 suraTSi warmodgenili diagramis msgavsi svetovani diagrama.

- tendenciebis gamosakveTad gamoiyeneT 8.2 suraTSi warmodgenili diagramis msgavsi xazovani diagrama.

zemoT naxsenebi TiToeuli diagrama erTi da imave monacemebs gviCvenebs. Tumca, mkiTxvelebs sxvadasxva reaqcia aqvT maTze: - cxrili zusti da obieqturia. masSi xazgasmulia konkretuli ricxvebi da mkiTxvels ubiZgebs, dainaxos urTierTkavSiri da tendeciebi (Tu mis Sesaxeb SesavalSi ar gixsenebiaT). ojaxebis saerTo procentuli maCvenebeli 2 mSobeli deda mama zrdasrulis gareSe suraTi 8.1. cvlilebebi ojaxis struqturaSi, 1970-2000 ojaxebis saerTo procentuli maCvenebeli 2 mSobeli deda mama zrdasrulis gareSe

Page 129: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

129

- rogorc grafikebi, ise xazovani diagramebi xazs usvams vizualur gamosaxulebas. misi meSveobiT maCveneblebi naklebad zustad, magram ufro swrafad gadmoicema, vidre cxrilSi mocemuli zusti ricxvebis saSualebiT. Tumca, es grafikebic:

suraTi 8.2. cvlilebebi ojaxis struqturaSi, 1970-2000 ojaxebis saerTo procentuli maCvenebeli

svetovani diagramiT erTmaneTs adarebs gansxvavebul monacemebs. xazovani diagramiT aCvenebs tendencias drois garkveul

periodSi. iseTi grafikuli forma SearCieT, romliTac maqsimalurad miaRwevT gaTvaliswinebul efeqts da ara is, rac pirvelad mogafiqrdebaT. is, Tu ramden variants ganixilavT, damokidebulia Tqvens gamocdilebaze. Tu axali dawyebuli gaqvT raodenobrivi kvlevebis sferoSi muSaoba, ZiriTad cxrilebze, svetovan da xazovan diagramebze SeCerdiT. kompiuterul programaSi SesaZloa, meti varianti iyos, magram ar miaqcioT yuradReba TqvenTvis ucnob variantebs. Tu samecniero xarisxis dasacavad atarebT kvlevas, mkiTxvels eqneba molodini, rom gamoiyenebT grafikul gamosaxulebas, romelic maqsimalurad Seesabameba naSromSi moyvanil Tvalsazrissa da faqtebs. aseve, isini elian, rom grafikul gamosaxulebas SearCevT variantebis ufro farTo arCevnidan. aseT dros ixileT cxrili 8.7, sadac aRwerilia sxva standartuli formebi. Tumca, SeiZleba, monacemebis gamosaxvis ufro SemoqmedebiTi gzebis gamoyeneba dagWirdeT, Tu iseT sferoSi werT sadisertacio naSroms an statias, sadac, Cveulebriv, mocemulia kompleqsuri kavSiri vrcel monacemebs Soris.

8.3 cxrilebis da suraTebis modelebis Seqmna

kompiuteruli programebiT dResdReobiT SesaZlebelia, SeqmnaT iseTi TvalismomWreli grafikuli gamosaxulebebi, rom SeiZleba cdunebam SegipyroT da programas miandoT grafikis dizaini. magram mkiTxvels ar aRelvebs, ramdenad daxvewilia grafiki, Tu is damabneveli da SecdomaSi Semyvania an ar Seesabameba sakiTxs. unda gadawyvitoT, rogor SeqmnaT mkafio, mizanmimarTuli da sakiTxis Sesabamisi grafikebi. Semdeg ki programaSi unda SeiyvanoT iseTi parametrebi, rom Tqveni moTxovnilebebi dakmayofildes. (ix. A.3.1, cxrilebis da suraTebis Seqmna da maTi naSromSi CarTva.)

Page 130: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

130

8.3.1 TiToeuli grafiki struqturulad aawyveT, rom ukeT gasagebi iyos mkiTxvelisTvis grafiki, romelic asaxavs kompleqsur ricxvebs, iSviaTad aris imTaviTve gasagebi. monacemebi unda ganalagoT ise, rom mkiTxvelma icodes, ras miaqcios yuradReba da rogor gaigos, ra kavSiri aqvs monacemebs Tqvens argumentTan. 1. cxrilebs da suraTebs teqstSi waumZRvareT winadadeba, sadac

ganacxadebT, rogor amyarebs monacemebi Tqvens Tvalsazriss. CarTeT am winadadebaSi raime konkretuli ricxvi, romelzec gsurT mkiTxvelis yuradRebis mipyroba (es ricxvi cxrilSi an suraTSic unda gamoCndes).

2. TiToeul cxrils da suraTs gaukeTeT warwera, romelic aRwers

monacemebs da, Tu SesaZlebelia, maT Soris mniSvnelovan kavSirs. cxrilis warweras ewodeba saTauri. saTauri iwereba zeviT, marcxniv sworebiT. suraTze darTul warweras ewodeba warwera. warwera iwereba qveviT, marjvniv sworebiT. (saTaurebis da warwerebis Sesaxeb ix. 26-e TavSi). saTaurebi da warwerebi unda iyos mokle, magram unda mianiSnebdes monacemebis konkretul xasiaTze da erTmaneTisgan ganasxvavebdes grafikebs.

SeecadeT, rom saTauri an warwera ar iyos zogadi: arasworia: ojaxis ufrosebi sworia: cvlileba ojaxebSi, sadac erTi da ori mSobelia ojaxis ufrosi, 1970-2000 wlebSi gamoiyeneT arsebiTi saxelis frazebi; moerideT mimarTebiT

winadadebebs; umjobesia, gamoiyenoT mimReoba: arasworia: im ojaxebis raodenoba, romlebsac gamowerili aqvT yovelkvireuli Jurnalebi sworia: yovelkvireul Jurnalebze xelmoweris mqone ojaxebis raodenoba raionebis xelaxali gadanawileba axali saSualo skolis gaxnisas maTematika zepiri damatebiTi programebis danergva maTematikasa da kiTxvaSi suraTi 8.3 akademiuri unaris gamosavlen (SAT) gamocdaze miRebuli qulebi, 1990-2005

Page 131: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

131

nu moiyvanT damatebiTi informacias da nu daaxasiaTebT monacemebis mniSvnelobas:

arasworia: TanamSromlebis kvalifikaciis amaRlebamde depresiaSi myofi bavSvebisTvis konsultaciebis susti Sedegebi, 1995-2004 wlebi sworia: depresiaSi myofi bavSvebisTvis gaweuli konsultaciebis Sedegebi, 1995-2004 wlebi grafikebs, romlebSic msgavsi monacemebia warmodgenili,

gansxvavebuli warwerebi unda hqondes: iliniosis Statis q. meivudSi mcxovreb mamakacebSi sisxlis maRali wnevis gamomwvevi riskfaqtorebi kingstonis dedaqalaq iamaikaSi mcxovreb mamakacebSi sisxlis maRali wnevis gamomwvevi riskfaqtorebi 3. cxrilSi an suraTSi CarTeT informacia, romelic daexmareba

mkiTxvels, dainaxos, rogor amyarebs monacemebi Tqvens Tvalsazriss. magaliTad, Tu cxrilSi warmodgenili ricxvebi asaxavs tendencias da Tu cvlileba mniSvnelovania, daamateT is bolo svetSi, an Tu grafikis xazi icvleba zegavlenis Sedegad, romelic ar aris aRniSnuli grafikSi, rogorc 8.3 suraTis SemTxvevaSia, daamateT teqsti am zegavlenis ganmartebis mizniT:

miuxedavad imisa, rom raionebis xelaxali gadanawilebis Semdeg kiTxvasa da maTematikaSi miRebuli qulebi Tavdapirvelad TiTqmis 100 erTeuliT Semcirda, tendencia mniSvnelovnad gamosworda maTematikis da kiTxvis damatebiTi programebis danergvis Sedegad. 4. xazi gausviT cxrilis an suraTis im nawils, romelzec mkiTxvelis yuradRebis gamaxvileba gsurT, gansakuTrebiT cifrs an kavSirs, romelic aRniSnulia cxrilis an suraTis warmdgen winadadebaSi. magaliTad, 8.3 cxrili dakvirvebiT unda SeviswavloT, raTa davinaxoT, rogor amyarebs is Sesaval winadadebs: benzinis moxmarebis Sesaxeb gakeTebuli prognozebis udidesi nawili mcdari aRmoCnda. cxrili 8.3 benzinis moxmareba wliuri milebSi (000) wliuri moxmareba (galonebSi) cxrili 8.4 gavlili milebis raodenoba da benzinis moxmareba erT sulze 1970-2000 wlebi wliuri milebis raodenoba (000)

Page 132: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

132

(% cvlileba 1970 welTan SedarebiT) wliuri moxmareba (galonebSi) (%^ cvlileba 1970 welTan SedarebiT) saWiroa kidev erTi, ufro informaciuli winadadeba, romelSic aRvwerT, rogor ukavSirdeba ricxvebi debulebas. aseve, saWiroa vizualuri xerxi, romlis daxmarebiTac yuradRebas mivapyrobT aRniSnul gansxvavebas (cxrili 8.4): benzinis moxmareba ise ar gazrdila, rogorc varaudobdnen. miuxedavad imisa, rom amerikelebma 2000 wels 1970 welTan SedarebiT 23 procentiT meti mili gaiares, maT 32 procentiT naklebi sawvavi moixmares. damatebiTi winadadebiT vigebT, rogor unda ganvmartoT ZiriTadi monacemebi 8.4 cxrilSi, kursiviT gamoyofili nawili ki migviTiTebs, sad SegviZlia am monacemebis naxva. 8.3.2 ecadeT gamosaxuleba imdenad martivi iyos, ramdenadac amis saSualebas iZleva teqstis Sinaarsi

zogierT saxelmZRvanelo gvirCevs, TiToeul grafikSi maqsimalurad bevri monacemi CavrToT. Tumca, mkiTxvels surs, mxolod Pis monacemebi ixilos, romlebic Tqvens Tvalsazriss Seesabameba da romlebic warmodgenilia TvalsaCinod: 1. SeiyvaneT mxolod Sesabamisi monacemebi. Tu mxolod informaciisTvis gsurT monacemebis CarTva, daurTeT saTanado saTauri da CarTeT danarTSi (ix. A.2.3). 2. bade martivi unda iyos. grafikebi grafiki CasviT CarCoSi mxolod im SemTxvevaSi, Tu or an met suraTs ajgufebT nu gaaferadebT an gaamuqebT fons. arasodes SeqmnaT samganzomilebiani foni organzomilebiani

grafikisTvis. es arafers gaaumjobesebs da SesaZloa, xeli SeuSalos mkiTxvels mniSvnelobebis saTanadod SefasebaSi.

monacemebi samganzomilebian fonze daitaneT mxolod im SemTxvevaSi, Tu maT sxva gziT ver warmoadgenT da Tu mkiTxvelisTvis nacnobia aseTi grafikebi.

cxrilebi arasodes gamoiyenoT erTdroulad horizontaluri da

vertikaluri xazebi svetebis da striqonebis dasayofad. Tu monacemebis Sedarebis mizniT mkiTxvelis yuradRebis mipyroba erTi mimarTulebaze gsurT an Tu cxrili uCveulod kompleqsuria, gamoiyeneT Ria nacrisferi xazebi. moerideT nacrisferi xazebis

Page 133: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

133

gamoyenebas an iseTi suraTis gamuqebas, romelic Semdgom gadava mikrofirze, vinaidan foto bundovani gamova.

mravalstriqoniani cxrilebisTvis odnav gaamuqeT yoveli mexuTe striqoni.

nu gamoiyenebT cxra kegelze naklebi zomis Srifts iseTi dokumentisTvis, romelic mikrofirze unda gadaitanon. am zomaze nakleb Sriftebs fotoze ver gaarCeven.

grafikebi da diagramebi badis xazebi gamoiyeneT mxolod im SemTxvevaSi, Tu diagrama

kompleqsuria an Tu mkiTxvels sWirdeba zusti cifrebis naxva. yvela badis xazi unda iyos Ria nacrisferi, Tu teqstis mikrofirze ar unda gadaitanon.

gaaferadeT da gaamuqeT xazebi an svetebi mxolod kontrastis saCveneblad. feri mxolod im SemTxvevaSi gamoiyeneT, Tu teqsti daibeWdeba feradad da, mogvianebiT, mis aslebs ar gadaiReben (Sav-TeTr fotoaslze sxvadasxva feri erTmaneTs emsgavseba).

arasodes SeqmnaT samganzomilebiani grafiki an diagrama, Tu SegiZliaT igive monacemebi or ganzomilebaSi warmoadginoT. damatebuli siRrme arafers gaaumjobesebs da SesaZloa, xeli SeuSalos mkiTxvels mniSvnelobebis saTanadod gagebaSi.

arasodes gamoiyenoT gamosaxulebiani svetebi (magaliTad, manqanebis gamosaxulebebi avtomobilebis warmoebis gamosaxatavad). es arafers gaaumjobesebs da SesaZloa, xeli SeuSalos mkiTxvels mniSvnelobebis saTanadod gagebaSi. amasTan, aseTi xerxisTvis mimarTva moyvarulis STabeWdilebas tovebs.

3. gamoiyeneT mkafio warwerebi. cxrilebSi striqonebs da svetebs, aseve, diagramebsa da grafikebSi

orive RerZs, gaukeTeT warwerebi (warwerebTan dakavSirebuli punqtuaciis da marTlweris Sesaxeb ixileT 26-e Tavi).

gamoiyeneT tiresmagvari aRniSvnebi da warwerebi grafikis vertikalur RerZze intervalebis gamosayofad (ix. nax. 8.4).

Tu SesaZlebelia, warwerebi gaakeTeT striqonebze, svetebis segmentebze da a.S., da ara gverdiT gamotanili SeniSvnis saxiT. warwerebi gamoiyeneT mxolod im SemTxvevaSi, Tu saTaurebis gamoyeneba Zalian gaarTulebs gamosaxulebis wakiTxvas.

rodesac konkretul ricxvebs mniSvnelovani datvirTva aqvs,

daamateT isini svetebze, segmentebze an xazebis wertileბze.

Page 134: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

134

8.3.3 misdieT cxrilebis, svetovani da xazovani diagramebisTvis dadgenil saxelmZRvanelo principebs cxrilebi. Zalian bevri monacemis Semcveli cxrili SeiZleba, gadatvirTulad mogeCvenoT. amdenad, SeecadeT, maqsimalurad martivi iyos misi gamosaxuleba da Sinaarsi. - daalageT striqonebi da svetebi ise, rom mkiTxvelma swrafad ipovos

is, risi Cvenebac gsurT. avtomaturad nu aarCevT anbanur Tanmimdevrobas.

- daamrgvaleT ricxvebi Sesabamis mniSvnelobebamde. Tu 1,000-ze naklebi gansxvaveba misaRebia, maSin 2,123,499 da 2,124,886 metismetad zustia.

- svetebis an striqonebis mniSvnelobebi daajameT svetebis an striqonebis ZirSi an bolos da ara zeviT an marcxniv. SeadareT cxrili 8.5 da 8.6. cxrili 8.5 uwesrigoa da masSi informacia mouxerxeblad aris dalagebuli. cxrili 8.6 ki, piriqiT, ufro mkafioa, vinidan misi saTauri met informacias Seicavs, cxrili ukeT aris dalagebuli da mniSvnelobebi isea organizebuli, rom SesaZlebelia struqturis ufro iolad danaxva.

cxrili 8.5. umuSevroba ZiriTad industriul qveynebSi, 1990-2000 wlebi cvlileba avstralia kanada safrangeTi germania italia iaponia SvedeTi gaerTianebuli samefo aSS cxrili 8.6. umuSevrobis donis cvlilebebi industriul qveynebSi, 1990-2000 wlebi inglisurenovani qveynebis Sedareba arainglisurenovan qveynebTan cvlileba avstralia aSS kanada gaerTianebuli samefo safrangeTi iaponia italia germania

Page 135: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

135

SvedeTi svetovani diagramebi. svetovani diagramebi imdenive informacias gvawvdis gamosaxulebis saSualebiT, ramdensac konkretuli ricxvebis meSveobiT. svetebi, romlebic struqturis gareSea dalagebuli, azrs ver gadmoscems. amdenad, Tu SesaZlebelia, daajgufeT da daalageT svetebi, raTa mkiTxvelma dainaxos Tqveni Tvalsazrisis Seesabamisi Tanmimdevroba. magaliTad, ix. suraTi 8.4 im ganmartebiTi winadadebis konteqstSi, romelic mas uZRvis win. iq punqtebi CamoTvlilia anbanuri

TanmimdevrobiT, rac ar exmareba mkiTxvels arsiს danaxvaSi. da, piriqiT, ixileT 8.5 suraTi, sadac debuleba gamyarebulia logikurad Tanmimdevruli gamosaxulebiT. standartul svetovan diagramebSi TiToeuli sveti warmoadgens mTelis 100%-s. Tumca, mkiTxvelisTvis zogjer mosaxerxebelia, Tu miuTiTebT konkretul mniSvnelobebs mTelis nawilebisTvis. amis gakeTeba ori gziT SegiZliaT: - `Sedgenili svetebis” mqone diagramaSi sveti dayofilia proporciul

nawilebad, rogorc 8.6 suraTis marcxena nawilSi moTavsebul diagramaze vxedavT.

- `dajgufebuli svetebis” mqone diagramaSi mTelis TiToeuli nawilisTvis gamoyenebulia calke sveti. Tumca, isini dajgufebulia, rogorc es 8.6 suraTis marjvena nawilSi mocemul diagramaSia.

Sedgenili svetebi gamoiyeneT mxolod maSin, rodesac segmentebis Sedarebaze ufro mniSvnelovani mTliani mniSvnelobebis Sedarebaa. Tumca, mkiTxveli proporciebs mxolod TvaliT ver gansazRvravs. amdenad, Tu iyenebT Sedgenil svetebs, moiqeciT Semdegnairad: msoflioSi udabnoebis farTobis udidesi nawili koncentrirebulia CrdiloeT afrikasa da Sua aRmosavleTSi. arabeTis (ax. aRm.) avstraliis (avst.) Cihuahuas (Crd. afrika) didi qviSiani udabno (avst.) gobis (azia) viqtoriis didi udabno (avst.) kalaharis (samx. afr.) libiis (Crd. afr.) rub-al-xalis (axlo aRm.) saharis (Crd. afr.)

Page 136: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

136

suraTi 8.4. msoflios aTi udidesi udabno msoflios udabnoebis udidesi nawili koncentrirebulia CrdiloeT afrikasa da Sua aRmosavleTSi. Crd. afrika Sua aRmosavleTi avstralia samx. afrika Crd. amer. kvadratuli milebi (aTasi) saharis libiis arabeTis rub al xalis avstraliis didi qviSiani udabno viqtoriis didi udabno gobis kalaharis Cihuahuas suraTi 8.5 msoflios msxvili udabnoebis ganawileba - daalageT segmentebi logikuri TanmimdevrobiT. Tu SesaZlebelia,

yvelaze didi segmenti yvelaze metad gaamuqeT. - daasaTaureT segmentebi, miuTiTeT konkretuli raodenobebi da

proporciebis ukeT aRsaqmelad daakavSireT Sesabamisi segmentebi ruxi xazebiT.

aRmosavleTi dasavleTi CrdiloeTi I kvart. II kvart. III kvart. IV kvart. aRmosavleTi dasavleTi CrdiloeTi I kvart. II kvart. III kvart. IV kvart. suraTi 8.6. Sedgenili svetebis mqone diagramis Sedareba dajgufebuli svetebis mqone diagramasTan

Page 137: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

137

kilovat/saaTi (miliardebSi) Soreuli aRmosavleTi/okeania afrika Sua aRmosavleTi aRm. evropa das. evropa centr/samxr. amerika Crd. amerika kilovat/saaTi (miliardebSi) aRm. evropa Soreuli aRmosavleTi/okeania Crd. amerika das. evropa suraTi 8.7. Sedgenili svetebis mqone diagramebiT warmodgenilia birTvuli energiis mwarmoeblebi, 1980-1999 wlebi suraTidan 8.7. vxedavT, ramdenad ufro iolia Sedgenili svetebis mqone diagramis garCeva; am SemTxvevaSi, is segmentebi, romlebic Seusabamoa, amoRebulia, darCenili svetebi ki logikurad aris dalagebuli da mTlianad warwerebi aqvs gakeTebuli. dajgufebuli svetebis mqone diagramebis daxmarebiT mkiTxvels uadvildeba mTelis nawilebis Sedareba, Tumca, rTulia sxvadasxva mTelis Sedareba, vinaidan maT gonebaSi ariTmetikuli gaangariSebis gakeTeba mouwevT. Tu svetebs ajgufebT im mizeziT, rom segmentebi ufro mniSvnelovania, vidre mTeli, gaakeTeT Semdegi: - daalageT svetebis jgufebi logikuri TanmimdevrobiT; Tu

SesaZlebelia, msgavsi zomis svetebi erTmaneTis gverdze ganalageT (jgufebSi svetebi erTnairad daalageT).

- jgufebs gaukeTeT warwerebi, mTelis amsaxveli ricxviT an TiToeuli jgufis zemoT an qvemoT gaukeTeT warwerebi.

monacemebis umetesi nawili, romelTa warmodgena SesaZlebelia svetovani diagramiT, SeiZleba, agreTve, warmovadginoT wriuli diagramis saxiT. aseTi saxis diagramas xSirad mimarTaven Jurnalebi, tabloidebi, gamoiyeneba, agreTve, yovelwliuri angariSebisTvis. Tumca, wriuli diagramis wakiTxva ufro rTulia, vidre svetovani diagramis; misi wakiTxvisas iolia informaciis arasworad gageba, vinaidan mkiTxvels gonebaSi uwevs segmentebis proporciebis Sedareba, maTi moculobis diagramidan gansazRvra ki rTulia. mkvlevrebis umravlesobas miaCnia, rom wriuli diagramebis gamoyeneba araprofesionalizmis maCvenebelia. maT nacvlad svetovani diagramebi gamoiyeneT.

Page 138: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

138

xazovani diagramebi. xazovani diagrama xazs usvams tendencias, amitom mkiTxvelma unda SeZlos mkafio suraTis danaxva, raTa sworad gaigos is. mkafio gamosaxulebis Sesaqmnelad, gaakeTeT Semdegi:

- aarCieT cvladi, romlis Sedegadac xazi miemarTeba garkveuli mimarTulebiT, zeviT an qveviT da romelic asabuTebs Tqvens Tvalsazriss. Tu saSualo skolis mitovebis maCveneblis Semcireba (daRmavali mimarTuleba) dadebiTi tendenciaa, ufro efeqtianad SegiZliaT, warmoadginoT igive monacemebi, rogorc swavlis gagrZelebis maCveneblis zrda (aRmavali).

- eqvsze meti xazi erT diagramaSi CarTeT mxolod im SemTxvevaSi, Tu sxva gziT ver gamoxatavT sakiTxs.

evropa azia afrika okeania laTinuri amerika CrdiloeT amerika suraTi 8.8. ucxoeTSi dabadebuli rezidentebi SeerTebul StatebSi, 1870-1990 wlebi ucxoeTSi dabadebuli rezidentebi (milioni) evropa CrdiloeT amerika laTinuri amerika azia afrika okeania suraTi 8.9. ucxoeTSi dabadebuli rezidentebi SeerTebul StatebSi, 1870-1990 wlebi

- xazebis gamosarCevad, nu gamoiyenebT ruxis sxvadasxva tonalobas, rogorc es 8.8 suraTzea warmodgenili.

- roca qmniT xazovan diagramas mxolod ramdenime mniSvnelobis

gamoyenebiT, xazebi nakleb zusti iqneba. amdenad, Tu daitanT aTze nakleb mniSvnelobas (uwodeben wertils), aRniSneT is TiToeul maTganTan damatebiTi wertilis CarTviT, rogorc es 8.9 suraTSia naCvenebi. Tu es mniSvnelobebi marTebulia, SegiZliaT, wertilebis zemoT daamatoT ricxvebi. nu daamatebT wertilebs im xazebze, romlebic Sedgenilia aTi an meti wertilisgan.

Page 139: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

139

SeadareT 8.8 da 8.9 suraTebi. zogad informacias Tu ar CavTvliT, 8.8 suraTi ufro rTuli wasakiTxia, vinaidan ruxis tonalobebi ar ganasxvavebs xazebs kargad da, vinaidan unda SevxedoT mniSvnelobebs, xazebs, raTa davakavSiroT xazebi cvladebTan da maT cifrebTan. 8.9 suraTSi es kavSirebi ufro mkafiod aris warmodgenili. erTi da igive monacemebis warmodgenis es gansxvavebuli gzebi SesaZloa damabneveli iyos. SegiZliaT, es problema gadaWraT, Tu jer erTi da igive monacemebs sxvadasxva gziT (kompiuteruli programa, Ceulebriv, amis swrafad gakeTebaSi dagexmarebaT) warmoadgenT; Semdeg sTxovT vinmes, vinc ar icnobs monacemebs, Seafasos, ramdenad mkafioa gamosaxuleba da ramdenad asxavs Sedegebs. diagramebs da sqemebs aucileblad waumZRvareT winadadeba, sadac ganacxadebT debulebas, romlis dasabuTebac gsurT cxrilis an diagramis gamoyenebiT. suraTi 8.10 dabinZurebis indeqsi kapitoliumSi, 1982-1994 wlebi profkavSiris wevroba % profkavSiris wevroba umuSevrobis maCvenebeli umuSevrobis maCvenebeli % suraTi 8.11. profkavSiris wevroba da umuSevrobis maCvenebeli, 1993-1999 wlebi

8.4 waradgineT monacemebi eTikurad

diagrama unda iyos ara mxolod mkafio, zusti da Sesabamisi, aramed, agreTve, obieqturi. arsis gadmosacemad ar unda damaxinjdes monacemebi an maTi urTierTkavSiri. magaliTad, ori svetovani diagrama suraTSi 8.10 warmoadgens identur monacemebs, Tumca, sxvadasxva aqcents akeTebs. marcxena mxares ganTavsebul suraTze sruli masStabiT warmodgenil diagramaze daqaneba sakmaod umniSvneloa, ris gamoc dabinZurebis maCvneblis Semcireba umniSvnelo Cans. marjvena nawilSi ganTavsebuli suraTis vertikaluri Skala ki iwyeba ara 0-iT, aramed 80-iT. rodesac Skala Seikveceba, misi wagrZelebuli daxra ufro mkafiod warmoaCens mcire gansxvavebebs. diagramebma, agreTve, SeiZleba, SecdomaSi Seiyvanos mkiTxveli, Tu mcdar samxreT olqi aRmosavleT olqi dasavleT olqi

Page 140: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

140

CrdiloeT olqi CrdiloeT olqi samxreT olqi aRmosavleT olqi dasavleT olqi suraTi 8.12 umaRlesi saswavleblis studentebis ganawileba (mTelis procenti) erT-erT Statis olqebis mixedviT korelaciias gamoxatavs. vinmem SesaZloa, amtkicos, rom umuSevrobis done mcirdeba, rodesac profkavSiris wevroba mcirdeba da mtkicebulebis saxiT suraTi 8.11 warmoadginos. marTlac, am suraTis mixedviT, profkavSiris wevrobis da umuSevrobis maCvenebeli, TiTqos, ise pirdapir aris dakavSirebuli, mkiTxvelma SeiZleba daaskvnas, rom maT Soris mizez-Sedegobrivi kavSiria. Tumca, marcxena RerZis (profkavSirebis wevroba) Skala gansxvavebulia marjvena RerZis (umuSevrobis maCvenebeli) Skalisgan. ori Skala Segnebulad aris damaxinjebuli, raTa ori maCveneblis Semcireba paraleluri gamoCndes. es maCveneblebi SeiZleba, dakavSirebuli iyos. Tumca, es damaxinjebuli gamosaxuleba amas ar adasturebs. grafikma SeiZleba, SecdomaSi Segviyvanos maSinac, roca suraTi ubiZgebs mkiTxvels, arasworad Seafasos mniSvnelobebi. ori sqema 8.12 suraTze, TiTqos, sxvadasxva tendencias gadmogvcems, miuxedavad imisa, rom maTSi zustad erTi da igive monacemebia warmodgenili. diagrama 8.12 suraTze aris `Sedgenili ubnebis” mqone diagramebi. miuxedvad maTi vizualuri gansxvavebebisa, isini warmoadgens erTsa da imave monacemebs. Sedgenili diagramebi gansxvavebebs mniSvnelobebSi warmoadgens ara xazebis kuTxeebiT, aramed xazebs Soris arsebuli sivrciT. orive grafikis SemTxvevaSi, samxreTis, aRmosavleTis da dasavleTis jgufebi met-naklebad erTnairi siganisaa, rac mianiSnebs imaze, rom maT mniSvnelobebSi cvlileba mcirea. Tumca, CrdiloeTis nawili mkveTrad farTovdeba, rac aRniSnavs Sesabamisi mniSvnelobis did zrdas. marcxena mxares ganTavsebul grafikSi mkiTxveli, savaraudod, zeda sam ubans arasworad Seafasebs, vinaidan isini mdebareobs zrdadi CrdiloeTis nawilis zeviT da es qmnis iseT efeqts, TiTqos zemoT ganlagebuli nawilebic aseve farTovdeba. marjvena mxares ganTavsebul grafikze ki es sami nawili ar farTovdeba, vinaidan isini ZirSia moTavsebuli. axla farTovdeba mxolod CrdiloeTis Sesabamisi nawili. qvemoT warmogidgenT oTx saxelmZRvanelo princips, romlebic dagexmarebaT, Tavidan aiciloT SecdomaSi Semyvani vizualuri gamosaxulebis Seqmna:

Page 141: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

141

- nu isargeblebT masStabiT kontrastis gasazrdelad an Sesamcireblad.

- nu gamoiyenebT suraTs, romlis gamosaxuleba amaxinjebs mniSvnelobebs.

- cxrili an suraTi ar unda iyos metismetad kompleqsuri an imdenad martivi, rom SecdomaSi Seiyvanos mkiTxveli.

- Tu cxrili an suraTi amyarebs debulebas, miuTiTeT amis Sesaxeb. cxrili 8.7. grafikebis standartuli formebi da maTi gamoyeneba monacemebi ritorikuli gamoyeneba svetovani diagramebi erTi cvladis

mniSvnelobis calkeuli obieqtebis mixedviT (mag., momsaxurebis dargSi muSakebis saSualo xelfasi cvladi eqvsi kompaniis mixedviT

nimuSi

qmnis Zlier vizualur kontrasts calkeul nimuSebs Soris, xazs usvams gansxvavebas. konkretuli mniSvnelobebis miTiTebisTvis svetebs daumateT ricxvebi. am saxis diagramis gamoyenebiT SesaZlebelia donis an tendenciebis Cveneba. yvelaze metad gavrcelebulia vertikaluri svetebi, Tumca, SeiZleba, svetebi iyos horizontaluri, Tu nimuSebi mravalia an rTuli warwerebi aqvs. ix. nawili 8.3.3

).

svetovani diagramebi, dajgufebuli an gayofili

qvejgufebad dayofili erTi cvladis mniSvnelobis Sedareba nimuSebis seriebis mixedviT (mag., momsaxurebis sferoSi momuSave qali da mamakaci muSakebis

qvejgufebi saSualo xelfasi eqvsi kompaniis mixedviT nimuSebi

xdeba qvejgufebs Soris gansxvavebis warmoCena calkeuli nimuSebis SigniT da maT Soris; ar aris gamosadegi mTeli mniSvnelobebis mqone nimuSebis SedarebisTvis. konkretuli mniSvnelobebis misaTiTeblad svetebs daawereT ricxvebi. dajgufebuli svetebi cudad asaxavs dones an tendenciebs; gamosadegia drois seriebisTvis mxolod im SemTxvevaSi, Tu tendenciebi ar aris mniSvnelovani. ix. nawili 8.3.3.

).

svetovani diagramebi, Sedarebulia erTi saukeTesoa mTliani

Page 142: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

142

Sedgenili cvladis mniSvneloba, dayofili or an met qvejgufad, nimuSebis seriebis mixedviT (mag., Seviwroebis Sesaxeb saCivrebi cvladi dayofili regionis da

qvejgufebi eqvi sferos mixedviT nimuSebi

mniSvnelobebis Sesadareblad mTelis nimuSebs Soris da nimuSebis qvejgufebSi; rTulia qvejgufebis Sedareba nimuSebis SigniT (amisTvis gamoiyeneT dajgufebuli svetebi). konkretuli mniSvnelobebis misaTiTeblad svetebs da segmentebs daawereT ricxvebi. gamosadegia droiTi mwkrivebisTvis. misi saSualebiT doneebis an tendenciebis Cveneba SesaZlebelia mxolod mTliani mniSvnelobebis mixedviT ix. nawili 8.3.3

)

histograma Sedarebulia ori cvladi, romelTagan erTi dayofilia seriebad, romlebic igive datvirTvas atarebs, rasac nimuSebi svetovan diagramaSi (mag., momsaxurebis sferos muSakebi mudmivi cvladi romelTa xelfasi Seadgens 0-5,000 dolars, 5-10,000 dolars, 10-15,000 dolars da a.S. dayofili

cvladi

saukeTesoa mudmivi monacemebis segmentebis Sesadareblad. aCvenebs tendenciebs, Tumca, aqcenti gakeTebulia segmentebze (mag., $ 5-10,000 xelfasis mqone arasrul ganakveTze momuSave muSakebis uecari zrda). konkretuli mniSvnelobebis aRsaniSnad svetebs daawereT ricxvebi.

) gamosaxulebiani diagrama

aCvenebs mniSvnelobas erTi an meti cvladis nimuSebisTvis, romlebic mocemulia rukaze, diagramaze an sxva gamosaxulebaze (mag., Statebi nimuSebi gaferadebuli wiTlad an cisfrad, raTa gviCvenos amomrCevelTa xmebis ganawilebis xasiaTi cvladi

aCvenebs monacemebis ganawilebas winaswar arsebul kategoriebTan mimarTebaSi; konkretuli mniSvnelobebis roli Semcirebulia. rogorc rukis an procesis diagramis SemTxvevaSi, saukeTesoa, rodesac gamosaxuleba nacnobia,.

). wriuli diagrama aCvenebs erTi cvladis

proporcias nimuSebis seriebisTvis (mag., biujetis wili cvladi

saukeTesoa erTi segmentis mTelTan SedarebisTvis. gamosadegia mxolod maSin, roca gvaqvs ramdenime

Page 143: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

143

aSS-is kabinetis departamentebis mixedviT nimuSebi

segmenti an segmentebi, romlebic Zalian gansxvavebuli moculobisaa; sxvagvarad rTulia segmentebis Sedareba. konkretuli mniSvnelobebis asaxvisTvis segmentebSi CawereT ricxvebi. gavrcelebulia arasamecniero wreebSi, specialistebSi didi popularobiT ar sargeblobs. ix. 8.3.3.

).

xazovani diagrama Sedarebulia uwyveti cvladebi erTi an meti nimuSisTvis (mag., temperatura cvladi da siblante cvladi ori siTxis mixedviT nimuSebi

saukeTesoa tendenciebis saCveneblad; naklebi aqcentia gakeTebuli konkretul mniSvnelobebze. gamosadegia droiTi mwkrivebisTvis. konkretuli mniSvnelobebis saCveneblad wertilebTan daawereT ricxvebi. tendenciis mniSvnelovnebis saCveneblad bade dayaviT nawilebad (mag., saSualo Sedegebze dabali an maRali). ix. 8.3.3

)

diagrama ubnebiT Sedarebulia ori uwyveti cvladi erTi an meti nimuSisTvis (mag., kiTxvis testis qulebi cvladi drois ganmavlobaSi saskolo olqSi nimuSi

aCvenebs tendenciebs; konkretuli mniSvnelobebis roli Semcirebulia. SeiZleba am saxis diagramis gamoyeneba droiTi mwkrivebisTvis. konkretuli mniSvnelobebis saCveneblad monacemebis wertilebTan miuTiTeT ricxvebi. xazebis qvemoT ubani informacias ar zrdis, Tumca zogierTma mkiTxvelma SeiZleba, arasworad Seafasos mniSvnelobebi. damabnevelia mravali xazis/ubnis SemTxvevaSi.

).

diagrama ubnebiT, Sedgenili

Sedarebulia ori mudmivi cvladi ori an orze meti nimuSisTvis (mag., Semosavlebi

cvladi

naCvenebia tendencia yvela nimuSis mTelisTvis, amasTanave, aCvenebs, ramdenia TiToeuli nimuSis wili mTelSi. savaraudod, drois periodSi

Page 144: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

144

cvladi ramdenime produqtisTvis mixedviT nimuSebi

mkiTxveli arasworad gaigebs individualuri nimuSis mniSvnelobas an tendencias, rogorc es nawilSi 8.4 iyo ganmartebuli

).

wertilovani diagrama Sedarebulia ori cvladi mraval wertilSi erTi nimuSisAmixedviT (mag., binebis gayidvebi cvladi da manZili qalaqis centridan cvladi erT qalaqSi nimuSi) an erT wertilSi mravali nimuSis mixedviT (mag., brendisadmi erTguleba

cvladi da SekeTebis sixSire cvladi aTi mwarmoeblisTvis

nimuSebi

saukeTesoa monacemebis ganawilebis saCveneblad, gansakuTrebiT, rodesac ar aris mkafio tendencia an rodesac aqcenti keTdeba centridan moSorebul mniSvnelobebze. Tu mxolod ramdenime wertilis datana xdeba, es SesaZleblobas iZleva aqcenti konkretul mniSvnelobebze gakeTdes.

) burTulovani diagramebi

Sedarebulia sami cvladi mraval wertilze erTi nimuSisTvis (mag., binebis gayidva cvladi daSoreba qalaqis centridan cvladi da fasebi cvladi erT qalaqSi nimuSi) an erT wertilSi mravali nimuSisTvis (mag., prestiJulobis reklamireba cvladi SekeTebis sixSire

cvladi da brendisadmi erTguleba cvladi aTi mwarmoeblis mixedviT

nimuSebi

aqcenti keTdeba mesame (burTulebi) da pirvel or cvlads Soris kavSirze; yvelaze gamosadegia, rodesac gvainteresebs aris Tu ara mesame cvladi sxvebis produqti. mkiTxvels SeiZleba, martivad SeeSalos burTulebiT gamoxatuli fardobiTi mniSvnelobebi; Tu daawerT ricxvebs, es problema gadaiWreba.

).

Page 145: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

145

9 Savi naweris gadamuSaveba

9.1 SeamowmeT Sesavali, daskvna da debuleba 9.2 darwmundiT, rom naSromis ZiriTadi nawili Tanmimdevrulia 9.3 SeamowmeT abzacebi 9.4 ramdenime dRis Semdeg gadaxedeT samuSao variants, Semdeg gaakeTeT perifrazi zogierT damwyeb mkvlevars miaCnia, rom naSromze muSaoba Savi naweris SeqmniT sruldeba. gamocdilma avtorebma ki ician, rom samuSao amiT ar mTavrdeba. isini Savi naweris pirvel variants qmnian ara mkiTxvelisTvis, aramed TavianTTvis, raTa naxon, SeuZliaT Tu ara, daasabuTon debuleba (an gansazRvron ukeTesi). Semdeg iqamde gadaamuSaveben Sav nawers, vidre ar CaTvlian, rom is Seesabameba mkiTxvelis moTxovnebs da molodins. es rTulia, vinaidan ise kargad vicnobT Cvens naSroms, rom gviWirs sxvisi TvaliT SevxedoT. efeqtianad gadamuSavebisTvis unda icodeT, ras moelis mkiTxveli da SeZlebs Tu ara amis povnas Sav nawerSi. amisTvis, Cveni rCeva SeiZleba, zereled mogeCvenoT. magram mxolod naSromis obieqturad gaanalizebis meSveobiT SeZlebT, Tavidan aiciloT naSromis mikerZoebulad wakiTxva, anu misi ise aRqma, rogorc gsurT, rom Tqvenma mkiTxvelma dainaxos. Cveni rCevaa, gadamuSaveba daiwyoT zogadi nawilebidan da Semdeg gadaxvideT konkretulze: pirvel rigSi, gadaamuSaveT Sesavali da daskvna, Semdeg mTliani agebuleba, Semdeg nawilebi, abzacebi, winadadebebi, bolos ki stilisturi aspeqtebi, rogoricaa marTlwera da punqtuacia (am sakiTxebze rCevebi ixileT mesame nawilSi). ra Tqma unda, aravin amuSavebs nawers ase zedmiwevniT. Cven gadavaadgilebT abzacebs da gadavawyobT sityvebs winadadebis Secvlisas. Tumca, savaraudod, yvelaze Sedegiani iqneba, Tu gadamuSavebas daviwyebT mTeliT da Semdeg nawilebze gadavalT. es im SemTxvevaSic amarTlebs, Tu Tqvens xelT arsebuli ,,mTeli” mxolod naSromis nawilia. araerTma gamocdilma mkvlevarma SeniSna, rom ufro saimedoa nabeWdi variantis redaqtireba, vidre teqstis kompiuteris ekranze gadamuSaveba. eleqtronuli varianti SegiZliaT, gadaamuSaoT, roca naweris pirveli variantebs xvewT; Tumca, mkiTxveli nabeWd variants ecnoba; Tqvenc, Tu Savi naweris Semdgomi variantebis amonabeWds gadaxedavT, SesaZloa, meti Secdoma aRmoaCinoT da ukeTesad gaerkveT namuSevaris zogad struqturaSi.

Page 146: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

146

9.1 SeamowmeT Sesavali, daskvna da debuleba

mkiTxvelma swrafad da garkveviT unda dainaxos sami ram: - sad mTavrdeba Sesavali - sad iwyeba daskvna - ra winadadebebiT aris warmodgenili debuleba Sesavalsa da

daskvnaSi Sesavali da daskvna rom mkafiod iyos gamoyofili, SegiZliaT, Sesavals da ZiriTad teqsts Soris CarToT qvesaTauri an datovoT carieli adgili, analogiurad gamoyoT ZiriTadi nawili daskvnidan. (meaTe TavSi dawvrilebiT aris ganxiluli, rogor gadaamuSaoT Savi naweris saboloo variantis Sesavali da daskvna, gansakuTrebiT, rogor da sad unda SemoitanoT debuleba.)

9.2 darwmundiT, rom naSromis ZiriTadi nawili Tanmimdevrulia

moxsenebis struqturis mkafiod Camoyalibebis Semdeg, SeamowmeT ZiriTadi nawili. mkiTxveli Tqvens naSroms miiCnevs Tanmimdevrulad, rodesac SeeZleba dainaxos: - ra ZiriTadi terminebi gasdevs naSromis yvela nawils - sad sruldeba TiToeuli Tavi da qveTavi da iwyeba momdevno - rogor aris yoveli nawili dakavSirebuli winasTan - ra rols asrulebs TiToeuli nawili mTelSi - romeli winadadebiT aris warmodgenili TiToeuli nawilis da

qvenawilis arsi yovel maTganSi - ra ZiriTadi damaxasiaTebeli terminebi gasdevs TiToeul nawils mkiTxvelma es elementebi rom dainaxos, gadaxedeT moxsenebas da SeamowmeT: 1. gasdevs Tu ara ZiriTadi terminebi mTel moxsenebas? - SemoxazeT ZiriTadi terminebi SesavalSi da daskvnaSi warmodgenil

debulebaSi (gadaxedeT 7.3-s). - SemoxazeT igive terminebi moxsenebis ZiriTad nawilSi. - xazi gausviT sityvebs, dakavSirebuls im cnebebTan, romlebic

gamoxatulia Semoxazuli terminebiT. Tu mkiTxveli ver dainaxavs Tqvens ZiriTad terminebs abzacebis umetesobaSi, SeiZleba, ifiqros, rom naSromi ar aris Tanmimdevruli. gadaamuSaveT, SeitaneT es terminebi im nawilebSi, sadac ar aris sakmarisad gamoyenebuli. Tu xazi gausviT ufro met sityvas, vidre Semoxazuli gaqvT, SegiZliaT, darwmunebuli iyoT, rom mkiTxveli SeniSnavs, rogor ukavSirdeba xazgasmuli sityvebi ZiriTad terminebs. Tu mosalodnelia, rom mkiTxveli ver SeniSnavs kavSirs, SecvaleT

Page 147: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

147

dakavSirebuli sityvebi. Tu Tqven gadauxvieT Tqveni logikis ZiriTadi xazidan, mogiwevT naweris seriozuli gadamuSaveba. 2. mkafiod aris Tu ara gamoyofili TiToeuli nawilis da qvenawilis dasawyisi? qvesaTaurebis gamoyenebiT SegiZliaT, mianiSnoT erTi mTavari nawilidan momdevnoze gadasvla (gadaxedeT 6.2.4-s). ufro did naSromSi SegiZliaT, daamatoT adgili ZiriTadi gadasvlis adgilebSi. Tu ver gadawyvetT, ra sityvebi gamoiyenoT qvesaTaurebSi an sad CarToT isini, mkiTxveli saerTod ver dainaxavs wyobas. (sxvadasxva donis saTaurebis stilebis Sesaxeb ix. A2.2). 3. iwyeba Tu ara TiToeuli didi nawili sityvebiT, romlebic mianiSnebs, rogor ukavSirdeba aRniSnuli nawili winas? mkiTxvelma unda SeZlos danaxva, sad iwyeba da sad mTavrdeba nawilebi; amas garda, maT unda gaigon, ratom daalageT isini mocemuli TanmimdevrobiT (ix. 6.2.5-6.2.6). Tanmimdevrobis logika aRniSneT iseTi sityvebis gamoyenebiT, rogoricaa pirvel rigSi, amas garda, ufro mniSvnelovania, momdevno sakiTxi, zogi ar eTanxmeba am mosazrebas da a.S. 4. Cans Tu ara mkafiod, rogor Seesabameba TiToeuli nawili mTels? TiToeul nawils dausviT SekiTxva: ras pasuxobs es nawili? Tu kiTxvis saSualebiT ver axerxebT, upasuxoT im xuTi SekiTxvidan erT-erTs romelzec pasuxi arguments warmoadgens (ix. 5.2), dafiqrdiT, ramdenad Sesabamisia es nawili: ramdenad Sinaarsobrivia is, ganmartavs Tu ara cnebis an sakiTxs winaistorias an sxvagvarad Tu exmareba mkiTxvels? Tu ver ganmartavT, rogor aris nawili dakavSirebuli debulebasTan, dafiqrdiT, umjobesi xom ar aris misi amoReba naSromidan. 5. warmodgenilia Tu ara TiToeuli nawilis arsi misi mcire Sesavlis bolos (an nawilis boloSi) mocemul winadadebaSi? Tu SesaZlebelia, nawilis arsi Sesavlis boloSi CarTeT. araviTar SemTxvevaSi ar moaTavsoT is nawilis SuaSi. Tu nawili oTx an xuT gverdze metia, SegiZliaT, arsi am nawilis bolos kidev erTxel gaimeoroT. 6. gamoyenebulia Tu ara nawilSi konkretuli terminebi, romlebic mas gamoarCevs? ise, rogorc ZiriTadi terminebi, romlebic aerTianebs mTel moxsenebas da gamoarCevs mas sxva moxsenebebisgan, ZiriTadi terminebic, romlebic

Page 148: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

148

ganasxvavebs TiToeul nawils da qvenawils, unda gasdevdes da aerTianebdes mas. gaimeoreT safexuri (1) TiToeuli nawilisTvis: ipoveT winadadeba, romelic gamoxatavs mis arss da gansazRvreT ZiriTadi terminebi, romlebic gamoarCevs mocemul nawils sxva nawilebisgan. Semdeg SeamowmeT, gasdevs Tu ara es terminebi am nawils. Tu terminebi ver aRmoaCineT, mkiTxvelma SesaZloa, ver dainaxos, ra gansxvavebuli ideebia warmodgenili masSi.

9.3 SeamowmeT abzacebi

TiToeuli abzaci unda Seesabmebodes misi nawilis arss. nawilebis msgavsad, TiToeul abzacs unda waumZRvaroT erTi an ori Sesavali winadadeba, romelSic, rogorc wesi, warmodgenili iqneba misi arsi da CarTuli iqneba ZiriTadi cnebebi, romlebic gaivrcoba abzacis danarCen nawilSi. Tu abzacis Sesaval winadadebebSi ar aris warmodgenili misi arsi, maSin is bolo winadadebaSi unda miuTiToT. daalageT winadadebebi garkveuli principiT da SeusabameT isini abzacis arss (Tanmimdevrobis principis Sesaxeb ix. 6.2.5). moerideT mcire abzcebis wyebas (sadac xuTze naklebi striqonia) an Zalian did abzacebs (sferoebis umetesobisTvis naxevar gverdze meti). or an samwinadadebiani abzacebi gamoiyeneT CamonaTvlisTvis, gadasasvleli nawilis, Sesavlis da daskvniTi nawilebisTvis, agreTve, im debulebebisTvis, romelTa xazgasmac gsurT. (am wignSi viyenebT mcire abzacebs, raTa mkiTxvels gauioldes Tvalis gadavleba; moxsenebebis werisas amgvari gaioleba, rogorc wesi, ar aris saWiro.)

9.4 ramdenime dRis Semdeg gadaxedeT samuSao variants, Semdeg gaakeTeT

perifrazi

Tu proeqts adre daiwyebT, geqnebaT dro, rom gadamuSavebul Sav nawers ramdenime dRis Semdeg kidev gadaxedoT. is, rac erT dRes mogwonT, meore dRes SeiZleba, sxvagvarad SeafasoT. roca Sav nawers daubrundebiT, nu waikiTxavT mas Tavidan bolomde; gadaavleT Tvali did nawilebs: Sesavals, TiToeuli ZiriTadi nawilis pirvel abzacs da daskvnas. Semdeg, wakiTxulis safuZvelze, gaakeTeT misi perifrazi im adamianisTvis, visac ar waukiTxavs. gamogividaT perifrazi? aris masSi Sejamebuli argumenti? umjobesia, Tu vinme sxvas sTxovT, gadaavlos Tvali Tqvens moxsenebas, waikiTxos mxolod Sesavali da ZiriTadi nawilebis Sesavlebi: is, Tu ramdenad kargad Seajamebs aRniSnuli piri Tqven naSroms, mianiSnebs, ramdenad kargad gaigebs mas mkiTxveli.

Page 149: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

149

dabolos, naweri yovelTvis gadaamuSaveT profesoris an xelmZRvanelis rCevis gaTvaliswinebiT. winaaRmdeg SemTxvevaSi, awyeninebT im specialistebs, romlebic xarjaven dros da kiTxuloben Tqvens moxsenebas, raTa rCevebi mogcen; amasTanave, xelidan gauSvebT moxsenebis daxvewis SesaZleblobas. es ar niSnavs imas, rom TiToeuli rCeva unda SeasruloT; ubralod, dakvirvebiT awon-dawoneT isini.

Page 150: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

150

10. Sesavlis da daskvnis saboloo variantis SemuSaveba

10.1 SeimuSaveT Sesavlis saboloo varianti 10.1.1 mokled warmoadgineT manamde Catarebuli kvlevebi 10.1.2 xelaxla waradgineT SekiTxva rogorc sakiTxi, romelic ar aris cnobili an kargad Seswavlili 10.1.3 warmoadgineT Tqveni SekiTxvis mniSvnelovneba 10.1.4 warmoadgineT debuleba 10.1.5 SeqmeniT axali pirveli winadadebis samuSao varianti

10.2 SeqmeniT daskvnis saboloo samuSao varianti

10.2.1 xelaxla warmoadgineT debuleba 10.2.2 aRniSneT axali mniSvnelovneba, praqtikuli gamoyeneba an axali kvleva (samivesTvis)

10.3 saTauris mofiqreba bolosTvis moitoveT mas Semdeg, rac Savi naweris saboloo variants SeqmniT da naxavT, ra gaqvT dawerili, SegiZliaT, daweroT Sesavlis da daskvnis saboloo variantebi. moxsenebis es ori nawili mniSvnelovan rols TamaSobs imaSi, Tu rogor waikiTxavs da daimaxsovrebs mkiTxveli moxsenebis danarCen nawilebs. amdenad, sasurvelia, dro dauTmoT am nawilebis damuSavebas, raTa isini maqsimalurad mkafio da saintereso iyos. Sesavali sam mizans emsaxureba. misi daniSnulebaa:

- moaqcios kvleva sxva kvlevis konteqstSi - gaagebinos mkiTxvels, ratom unda waikiTxos moxseneba - gaxados moxseneba gasagebi

Sesavlebis umravlesoba mTeli moxsenebis daaxloebiT 10 procents Seadgens (zust da sabunebismetyvelo mecnierebebSi xSirad ufro mcires). daskvnac sam mizans emsaxureba. daskvnis daniSnulebaa:

- mkafiod gaagebinos mkiTxvels debuleba - gaagebinos mkiTxvels misi mniSvnelovneba - warmoadginos Semdgomi kvlevis ganxorcielebis rekomendacia

daskvna, rogorc wesi, Sesavalze mokle unda iyos. Tezisis da sadisertacio naSromis SemTxvevaSi, Sesavali da daskvna, Cveulebriv, calke Tavebia.

Page 151: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

151

10.1 SeimuSaveT Sesavlis saboloo varianti

moxsenebebis Sesavlebi gansxvavdeba sferoebis mixedviT. Tumca, maT umravlesobas safuZvlad udevs oTxi nawilisgan Semdgari modeli, romelic aRwerili iyo 6.2.2.-Si:

1. sawyisi konteqsti an winaistoria. rodesac am nawilSi Sejamebulia Sesabamisi kvleva, mas ewodeba literaturis mimoxilva; is Tqvens proeqts sxva kvlevis konteqstSi aqcevs da momdevno safexurisTvis gvamzadebs. es nawili mokle unda iyos.

2. kvlevis SekiTxvis warmodgena. es, Cveulebriv, moicavs imis warmodgenas, rac ar aris cnobili an Seswavlili, an rac mcdaria im kvlevaSi, romelic miuTiTeT pirvel punqtSi aRniSnul safexurSi. aRniSnuli nawili xSirad iwyeba sityvebiT Tumca, miuxedavad amisa an dazustebis aRmniSvneli sxva sityvebiT.

3. SekiTxvis mniSvnelovneba. gacemulia pasuxi SekiTxvaze mere ra? is Zalian mniSvnelovania mkiTxvelis dasaintereseblad.

4. debuleba. aq pasuxi gaecema kvlevis SekiTxvaze, romelic mocemulia meore safexurSi. qvemoT warmodgenilia Semoklebuli magaliTi (TiToeuli winadadeba SeiZleba gaiSalos erT an met abzacze):

saukuneebis ganmavlobaSi, riskis analitikosebi Seiswavlian risks, rogorc statistikur problemas da albaTobis Teoriis racionalur gamoyenebas.

konteqsti Tumca, riskis Sesaxeb informaciis gadamcemma pirebma aRmoaCines, rom rigiTi adamianebis mier riskis Sefaseba ar Cans dakavSirebuli statistikaze dafuZnebul albaTobebTan. SekiTxva. vidre ar gavigebT, rogor aRiqvamen araspecialistebi risks, gamoucnobi darCeba adamianis Semecnebis mniSvnelovani aspeqti. mniSvnelovneba. rogorc Cans, araspecialistebi risks afaseben yvelaze cudi variantebis vizualizaciiT, Semdeg afaseben imis mixedviT, Tu ramdenad saSiSia warmosaxuli suraTi. debuleba 10.1.1 mokled warmoadgineT manamde Catarebuli kvlevebi yvela moxseneba ar iwyeba kvlevis mimoxilviT. zogierTi maTgani iwyeba uSualod kvlevis SekiTxviT, romelic warmodgenilia rogorc raRac, rac ar ician an ar aris Seswavlili. Semdeg mosdevs Sesabamisi literaturis mimoxilva. es gavrcelebuli strategiaa im SemTxvevebSi, rodesac sayovelTaod cnobilia, rom raRac ar aris garkveuli: pasiur mwevelobasa da gulis daavadebebs Soris urTierTkavSiris Sesaxeb SeTanxmebuli azri jer ar arsebobs. Tumca, Tu bevrisTvis ucnobia amgvari Ria sakiTxis arseboba, misi ase wardgena SeiZleba, Zalian mkveTrad moxvdes mkiTxvelis Tvals, rogorc, magaliTad, qvemoT moyvanili winadadeba: mkvlevrebs ar esmiT, rogor afaseben risks rigiTi adamianebi.

Page 152: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

152

rogorc wesi, avtori mkiTxvels amzadebs manamde ganxorcielebuli im kvlevis aRweriT, romelsac maTi kvleva gaafarToebs, Secvlis, an Seasworebs. Tumca, Tu moxseneba gamiznulia zogadi kategoriisMmkiTxvelze, konteqsti SeiZleba, mokle iyos: Cven vriskavT yoveldRe - roca vWriT quCas, mivirTmevT zedmetad cximian sakvebs, maSinac ki, rodesac Sxaps viRebT. riskis Seswavla daiwyo azartuli TamaSebis SemoRebasTan erTad. amdenad, didi xania, mas maTematikurad afaseben. meoce saukuneSi mkvlevrebi iyenebdnen maTematikur xerxebs riskis Sesaswavlad mraval sferoSi: investiciebSi, samomxmareblo produqciaSi, omSic ki. Sedegad, mkvlevrebis udides nawils miaCnia, rom SesaZlebelia riskis statistikurad gamoTvla da rom masTan dakavSirebuli gadawyvetilebebi racionalurobis princips unda efuZnebodes. sxva mkvlevrebisTvis gamiznul moxsenebaSi es Sesavali konteqsti, Cveulebriv, aRwers konkretul kvlevas, romelsac gaafarToebs an Secvlis mocemuli moxseneba. mniSvnelovania manamde ganxorcielebuli kvlevis obieqturad warmodgena. amdenad, ise aRwereT is, rogorc misi ganmaxorcielebeli mkvlevrebi aRwerdnen. mas Semdeg, rac meTeqvsmete saukuneSi girolamo kardanom daiwyo azartuli TamaSebis raodenobrivad gaanalizeba (Cardano 1545), riskis ganxilvas miudgnen, rogorc wminda maTematikur amocanas; riskis analizi mniSvnelovnad gaumjobesda meCvidmete saukuneSi, rodesac paskalma, laibnicma da sxvebma kalkulusi Semoitanes (Bernstein 1996). meoce saukuneSi mkvlevrebma gaafarToes mimarTuleba da daiwyes riskis Seswavla cxovrebis yvela sferoSi: investiciebSi, samomxmareblo saqonelSi, garemosa da omSic ki (Stimson 1990, 1998). es problemebic, TiTqmis mxolod maTematikuri poziciidan aris ganxiluli. (mogvianebiT warmodgenilia Tanamedrove kvlevis detaluri ganxilva.) zogierT moxsenebaSi, gansakuTrebiT Tezisebsa da sadisertacio naSromebSi, msgavsi aRwera iSleba ramdenime gverdze, citirebulia aTobiT wigni da statia, romlebic mxolod met-naklebad Seesabameba sakiTxs, Cveulebriv, amis mizania, aCvenos, rom mkvlevari bevr literaturas gaecno. am saxis kvlevebidan SesaZlebelia sasargeblo bibliografia moipovon sxva, gansakuTrebiT, damwyebma mkvlevrebma, magram mkiTxvels, romelsac bevri dro ar aqvs, surs, Seityos mxolod konkretuli kvlevis Sesaxeb, romlis gafarToebas, Secvlas an Sesworebasac apirebs mkvlevari. mniSvnelovania zemoaRniSnuli manamde Catarebuli kvlevis obieqturad da srulad warmodgena: aRwereT is, rogorc amas gaakeTebda Tqvens mier citirebuli mkvlevari, citatebi ki moiyvaneT ara SerCeviT an konteqstidan amovardnilad, aramed ise, rogorc avtors hqonda warmodgenili Tavis naSromSi. karieris adreul etapze SeiZleba, ver moaxerxoT manamde ganxorcielebuli kvlevebis Tavdajerebulad mimoxilva, vinaidan, savaraudod, ar gecodinebaT maTi umetesoba. Tu asea, warmoidgineT, rom Tqveni mkiTxveli imave mdgomareobaSia, rogorSic Tqven iyaviT kvlevis dawyebamde. ra ar icodiT

Page 153: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

153

maSin? ra SegeSalaT maSin, rac kvleviT gamoasworeT? rogor gaaumjobesa kvlevam Tqveni mcdari warmodgena? aq SegiZliaT im samuSao hipoTezis gamoyeneba, romelic uaryaviT: SeiZleba Canda, rom X asea, Tumca,... (ix., agreTve, 4.1.2). 10.1.2 xelaxla waradgineT SekiTxva, rogorc sakiTxi, romelic ar aris cnobili an kargad Seswavlili Sesavali konteqstis SemuSavebis Semdeg aRniSneT, manamde ganxorcielebul kvlevaSi ra ar gakeTebula an ratom aris is arasrulyofili, an, Tundac, mcdari. warmoadgineT es dazusteba an uaryofa Semdegi sityvebiT: Tumca, miuxedavad amisa, an romelime sxva terminiT, romelic mianiSnebs, rom Tqven SecvliT miRebul codnas da Seswavlis Sedegs, romelic axlaxans gamoikvlieT: mas Semdeg, rac giloramo kardanom.... maTematikuri kuTxiT. konteqsti. Tumca, riskis Sesaxeb informaciis gadamcemma pirebma aRmoaCines, rom rigiTi adamianebi risks afaseben iracionalurad da maT mier riskis Sefaseba ar ukavSirdeba statistikurad realur albaTobebs. gaurkvevelia, aseT araspecialistTa mier riskis Sefaseba SemTxveviT gamocnobas efuZneba, Tu gegmazomieri maxasiaTeblebi aqvs. SekiTxva xelaxla aris Camoyalibebuli. 10.1.3 warmoadgineT Tqveni SekiTxvis mniSvnelovneba axla mkiTxvels unda daanaxoT, ratom aris mniSvnelovani kvlevis SekiTxvaze pasuxis gacema. warmoidgineT, rom mkiTxveli svams yvelaze gamaRizianebel SekiTxvas _ mere ra? Semdeg pasuxi gaeciT am SekiTxvas. pasuxi ise unda CamoayaliboT, rom TvalsaCino iyos, ra uaryofiTi Sedegebi eqneboda kvlevis SekiTxvaze pasuxis arqonas: mas Semdeg, rac giloramo kardanom... maTematikuri kuTxiT. konteqsti Tumca, riskis Sesaxeb informaciis gadamcemma pirebma aRmoaCines, rom... gaurkvevelia, aseT araspecialistTa mier riskis Sefaseba SemTxveviT gamocnobas efuZneba, Tu gegmazomieri maxasiaTeblebi aqvs. SekiTxva xelaxla aris Camoyalibebuli. (mere ra?) vidre ar gavigebT, araspecialistebi risks rogor afaseben, adamianis msjelobis mniSvnelovani aspeqti amoucnobi darCeba: SemecnebiTi procesis saxeoba, romelic gegmazomieri Cans, Tumca, mdebareobs im zRvars gareT, rasac ewodeba `racionaluri azrovneba”. mniSvnelovneba SegiZliaT, piriqiT, xazi gausvaT kvlevis SekiTxvaze pasuxis mopovebis mniSvnelovnebas: mas Semdeg, rac giloramo kardanom... maTematikuri kuTxiT. konteqsti Tumca, riskis Sesaxeb informaciis gadamcemma pirebma aRmoaCines, rom... gaurkvevelia, aseT araspecialistTa mier riskis Sefaseba SemTxveviT gamocnobas efuZneba Tu gegmazomieri maxasiaTeblebi aqvs. SekiTxva xelaxla aris Camoyalibebuli. (mere ra?) Cven rom gavigoT, rogor iReben Cveulebrivi adamianebi riskebis Sesaxeb gadawyvetilebebs yoveldRiur cxovrebaSi, SevZlebdiT, ukeT CavwvdomodiT SemecnebiT process, romelic Cans gegmazomieri, Tumca, mdebareobs im zRvars gareT, rasac ewodeba `racionaluri azrovneba” mniSvnelovneba

Page 154: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

154

SesaZloa, gagiWirdeT pasuxis gacema SekiTxvaze mere ra? es is problemaa, romelsac mxolod gamocdilebis Sedegad gadaWriT. Tumca, man SesaZloa, gamocdili mkvlevrebic ki gaaRizianos. 10.1.4 warmoadgineT debuleba mas Semdeg, rac ganacxadebT iseT rames, rac ar aris cnobili an Seswavlili da imas, Tu ratom unda moxdes misi Seswavla, saWiro iqneba, mkiTxvels warmoudginoT debuleba, pasuxi kvlevis SekiTxvaze (momdevno abzaci sagrZnoblad aris Semoklebuli): mas Semdeg, rac giloramo kardanom... maTematikuri kuTxiT. konteqsti Tumca, riskis Sesaxeb informaciis gadamcemma pirebma aRmoaCines, rom rigiTi adamianebi risks aRiqvamen gegmazomieri, Tumca, iracionaluri da statistikurad realur albaTobebTan kavSiris armqone gzebiT... SekiTxva (mere ra?) vidre ar gavarkvevT, araspecialistebi rogor aRiqvamen risks, amoucnobi darCeba adamianis msjelobis mniSvnelovani saxe: SemecnebiTi procesi, romelic Cans gegmazomieri, Tumca, mdebareobs im zRvars gareT, rasac ewodeba `racionaluri azrovneba” mniSvnelovneba rogorc Cans, araspecialistebi risks afaseben ara SesaZlo movlenebisTvis raodenobrivi albaTobebis miniWebiT, aramed yvelaze cudi variantebis vizualizaciiT, Semdeg risks aniWeben doneebs imis mixedviT, Tu ramdenad mkafio da saSiSia warmosaxuli suraTi. debuleba Tu gaqvT safuZveli, rom debuleba naSromis bolomde ar warmoadginoT, Sesavlis bolos dawereT daskvniTi winadadeba, sadac gamoyenebuli iqneba ZiriTadi terminebi aRniSnuli debulebidan da romelic miuTiTebs Semdgom nawilebze: rogorc Cans, araspecialistebi risks afaseben ara raodenobrivi albaTobebis miniWebiT, aramed vizualuri warmosaxvis Tvisebebis sistematurad gamoyenebiT.

- nu gaimeorebT davalebaSi mocemul sityvas

mkiTxveli xedavs, rom debuleba mogvianebiT iqneba warmodgenili es oTxi safexuri SesaZloa, meqanikurad mogeCvenoT. Tumca, nebismier sferoSi isini warmoadgens Sesavals kvleviTi naSromebis udidesi nawilisTvis, rogorc samecniero samyaroSi, ise mis gareT. rodesac wyaroebs gaecnobiT, gansakuTrebiT, saJurnalo statiebs, yuradRebiT daakvirdiT am oTxnawilian CarCos. Tqven ara mxolod iswavliT Sesavlebis weris mTel rig strategiebs, aramed ukeT gaigebT im moxsenebebs, romlebsac kiTxulobT. 10.1.5 SeqmeniT axali pirveli winadadebis samuSao varianti zogierT avtors ise uWirs naSromis pirveli winadadebis dawera, rom kliSeebs mimarTvs xolme. moerideT Semdegi saxis kliSeebs:

- nu moiyvanT citatas leqsikonidan: vebsterSi riski ganmartebulia, rogorc ...

- gadaWarbebiT nu SeafasebT mniSvnelovnebas: saukuneebis ganmavlobaSi filosofosebi davoben ... mwvave sakiTxze... O(kargi SekiTxvebi Tavad metyvelebs mniSvnelovnebaze)

Page 155: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

155

Tu gsurT daiwyoT rame ufro saxaliso sakiTxiT, vidre manamde ganxorcielebuli kvlevaa, scadeT qvemoT mocemuli sawyisi winadadebidan erT-erTis (Tumca, gaiTvaliswineT gafrTxileba, romelic maT mosdevs) gamoyeneba:

1. STambeWdavi citata: naTqvamia, rom riskis gamoTvla silamazis Sefasebas hgavs: amas iracionaluri mayureblis Tvali wyvets. 2. STambeWdavi faqti: mraval adamians manqaniT mgzavroba urCevnia TviTmfrinaviT mgzavrobas, vinaidan aviakatastrofis mkafio suraTi maTSi SiSs aRZravs miuxedavad imisa, rom gacilebiT didia trasaze manqaniT mgzavrobisas daRupvis albaToba, vidre aviakatastrofis Sedegad. 3. Sesabamisi magaliTi: jorj mileri klientebTan Sesaxvedrad Sor manZilebze yovelTvis manqaniT miemgzavreboda, radgan sjeroda, rom TviTmfrinavis Camovardnis riski Zalian didi iyo. maSinac ki, rodesac avtokatastrofis Sedegad xerxemali daiziana, mainc Tvlida, rom swori gaTvla gaakeTa. `yovel SemTxvevaSi, gadavrCi. TviTmfrinavis Camovardnis SemTxvevSi gadarCenis Sansebi nuls udris!” SegiZliaT SeajamoT samive: naTqvamia, rom riskis gamoTvla silamazis Sefasebas hgavs: masze iracionaluri mayurebeli msjelobs. mraval adamians manqaniT mgzavroba urCevnia TviTmfrinaviT mgzavrobas, vinaidan aviakatastrofis mkafio suraTi maTSi SiSs aRZravs, miuxedavad imisa, rom gacilebiT didia trasaze manqaniT mgzavrobisas daRupvis albaToba, vidre aviakatastrofis Sedegad. jorj mileri klientebTan Sesaxvedrad Sor manZilebze yovelTvis manqaniT miemgzavreboda, radgan sjeroda, rom TviTmfrinavis Camovardnis riski Zalian didi iyo. maSinac ki, rodesac avtokatastrofis Sedegad xerxemali daiziana, mainc Tvlida, rom swori gaTvla gaakeTa. `yovel SemTxvevaSi, gadavrCi. TviTmfrinavis Camovardnis SemTxvevaSi gadarCenis Sansebi nuls udris!” mraval adamians manqaniT mgzavroba urCevnia TviTmfrinaviT mgzavrobas, vinaidan aviakatastrofis mkafio suraTi maTSi SiSs aRZravs, miuxedavad imisa, rom gacilebiT didia trasaze manqaniT mgzavrobisas daRupvis albaToba, vidre aviakatastrofis Sedegad. aucileblad gamoiyeneT terminebi, romlebic Seexeba ZiriTad cnebebs da romlebsac gamoiyenebT Sesavlis danarCen nawilSi (naSromis danarCen nawilSic). am SemTxvevaSi aseTi terminebia: gamoTvla, riski, mkafio suraTi, iracionaluri, ufro mosalodneli. axla ki gafrTxileba: vidre saxaliso Sesavals dawerT, aucileblad gadaamowmeT, Tu iyeneben Tqvens sferoSi aseTi saxis Sesavlebs. zogierT sferoSi isini miiCneva zedmetad Jurnalisturad da seriozuli mecnierebisTvis Seufereblad.

Page 156: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

156

10.2 SeqmeniT daskvnis saboloo samuSao varianti

Tu ukeTesi gegma ar gaqvT, daskvna aageT Sesavlis elementebze, sapirispiro wyobiT. 10.2.1 xelaxla warmoadgineT debuleba xelaxla warmoadgineT debuleba daskvnis dasawyisSive, ufro srulad, vidre SesavalSia: rigiTi adamianebi riskTan dakavSirebul gadawyvetilebebs iReben ara racionalur an raodenobriv safuZvelze, aramed, sul mcire, eqvsi fsiqologiuri faqtoris safuZvelze, romlebic ara mxolod moicavs emocias, aramed sistematurad iyenebs vizualuri warmosaxvis Zalas. am etapze Tqven, savaraudod, zustad iciT, ra aris Tqveni debuleba. Tumca, mainc, gamoiyeneT bolo Sansi, rom xelaxla, maqsimalurad konkretulad da srulad CamoayaliboT is. 10.2. aRniSneT axali mniSvnelovneba, praqtikuli gamoyeneba an axali kvleva (samivesTvis) debulebis warmodgenis Semdeg SeaxseneT mkiTxvels misi mniSvnelovneba. umjobesia, Tu warmoadgenT debulebis axal mniSvnelovnebas an praqtikul gamoyenebas: es Sedegebi mianiSnebs adamianis Semecnebis manamde ucnob aspeqtze – esaa gamoTvliTi logika, romelic damoukidebelia statistikuri albaTobebisgan da moicavs sizustis doneebs an realizms vizualizaciaSi. mas Semdeg, rac gavigebT riskis am warmosaxviT, magram gegmazomier Sefasebas, riskis Sesaxeb informaciis gadamcemma pirebma unda SeZlon axsnan, rogor miiReba gadawyvetileba riskis Sesaxeb yoveldRiur cxovrebaSi. dabolos, SesTavazeT Semdgomi kvleva. es Jesti mianiSnebs imaze, Tu rogor SeuZliaT mkvlevrebs gaagrZelon am sakiTxze msjeloba. masSi asaxulia Sesavlis konteqsti: miuxedavad imisa, rom es faqtorebi aumjobesebs Cvens codnas riskis Sesaxeb, isini ar amowuravs riskis Sefasebis `adamianur” faqtorebs. Cven unda gamovikvlioT, agreTve, asakis, sqesis, ganaTlebis da gonebrivi SesaZleblobebis faqtorebis moqmedeba. magaliTad,...

10.3 saTuri dawereT bolos

pirveli, rasac mkiTxveli waikiTxavs saTauria; is yvelaze bolos unda daweroT. masSi unda aisaxos naSromis Tema da konceptualuri CarCo, amdenad, aageT is ZiriTadi terminebidan, romlebic manamde SemoxazeT da xazi gausviT (gadaxedeT 9.2). SeadareT es sami saTauri

Page 157: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

157

riski riskis Sefaseba iracionaluri, Tumca gegmazomieri riskis Sefaseba: vizualuri warmosaxvis roli fardobiTi riskis gamoTvlaSi pirveli saTauri aris zusti, Tumca, Zalian zogadi imisTvis, rom mogvces informacia, ris Sesaxeb aris naSromi. meore aris SedarebiT konkretuli, mesameSi ki gamoyenebulia rogorc saTauri, ise qvesaTauri; Sesabamisad, mkiTxveli winaswar igebs, ra sakvanZo sityvebi gamoCndeba naSromSi. rodesac mkiTxveli xedavs, rom saTaurSi mocemuli ZiriTadi sityvebi kvlav meordeba SesavalSi da Semdeg naSromSi, ufro mosalodnelia, igrZnon, rom naSromis nawilebi urTierTdakavSirebulia. ori nawilisgan Semdgari saTaurebi yvelaze gamosadegia: isini gaZlevT karg SesaZleblobas, gamoiyenoT ZiriTadi sityvebi ZiriTadi cnebebis warmosadgenad. am etapze SeiZleba, ise daiRaleT moxsenebaze muSaobiT, rom araferi gsurT, garda imisa, rom droulad daasruloT is. cotac moiTmineT; win kidev erTi mniSvnelovani amocana gaqvT.

Page 158: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

158

11 winadadebebis damuSaveba

11.1 gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT winadadebis pirvel Svid an

rva sityvas

11.1.1 moerideT grZeli Sesavali frazebis da winadadebebis

gamoyenebas

11.1.2 qvemdebare unda iyos mokle da konkretuli

11.1.3 moerideT qvemdebaresa da zmnas Soris erT an or sityvaze

metis CarTvas

11.1.4 ZiriTadi moqmedebebi gamoxateT zmnebiT da ara saxelzmnebiT

11.1.5 mkiTxvelisTvis nacnobi informacia CarTeT winadadebis

dasawyisSi, axali informacia ki – boloSi

11.1.6 SearCieT zmnebi moqmedebiT an vnebiT gvarSi manamde

moxseniebuli principebis asaxvis mizniT

11.1.7 saTanadod gamoiyeneT pirveli piris nacvalsaxeli

11.2 gaaanalizeT wakiTxuli masala

11.3 SearCieT swori sityva

11.4 gaaSalaSineT

11.5 daasruleT da amobeWdeT

bolo didi amocana, romelic Tqvens winaSe dgas – esaa winadadebebis

maqsimalurad mkafiod Camoyalibeba, imdenad, ramdenadac amis

SesaZleblobas Tqveni ideebi gaZlevT. zogierT SemTxvevaSi SeiZleba,

icodeT, rom naweri daxvewas moiTxovs, gansakuTrebiT, Tu pretenziul

mkiTxvels ucnob da kompleqsur Temas acnobT. SeiZleba, ifiqroT, rom

saerTod dagaviwydaT garkveviT wera. im winadadebebis dasamuSaveblad,

romlebic, Tqveni azriT, amas saWiroebs, gegma dagWirdebaT; garda amisa,

unda gamonaxoT gza, rom, pirvel rigSi, gansazRvroT is winadadebebi,

romlebic Tqven mogwonT, magram SesaZloa, mkiTxvels ar moewonos.

Page 159: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

159

ver girCevT, rogor gamoasworoT TiToeuli problema yovel

winadadebaSi, magram SegviZlia, girCioT, rogor gadaWraT is problemebi,

romelTa winaSec yvelaze xSirad aRmoCndeba xolme avtori, romelic

cdilobs, datovos `seriozuli mkvlevris” STabeWdileba; es is stilia,

romelsac gamocdili mkiTxvelebis umravlesoba xelovnurad miiCnevs. ai,

mokle magaliTi:

1a. teroristebis azrovnebis Seswavlis Sedegad SesaZlebeli iqneba

sazogadoebis dacvis gaumjobeseba.

rac ar unda STambeWdavad JRerdes, studenti, romelmac es dawera,

mxolod Semdegs gulisxmobda:

1b. Tu gavigebT, rogor azrovneben teroristebi, SevZlebT sazogadoebis ukeT

dacvas.

Tumca, (1a)-s xarvezebi rom aRmoaCinoT da is (1b)-d gardaqmnaT, unda

icodeT ramdenime gramatikuli termini: arsebiTi saxeli, zmna moqmedebiT

gvarSi, zmna vnebiT gvarSi, Sedgenili qvemdebare, martivi qvemdebare,

mTavari winadadeba, damokidebuli winadadeba. Tu isini bundovnad

gaxsovT, dawyebamde Tvali gadaavleT gramatikis saxelmZRvanelos.

11.1 gaakeTeT aqcenti winadadebis pirvel Svid an rva sityvaze

ise, rogorc garkveviT daweril naSromSi, nawilSi an abzacSi

Txzulebis arsi pirvel ramdenime winadadebaSia warmodgenili, mkafiod

dawerili winadadebis arssac misi pirveli ramdenime sityva gamoxatavs.

rodesac mkiTxveli iolad aRiqvams pirvel Svid an rva sityvas, ufro

swrafad waikiTxavs darCenil teqsts, ukeT gaigebs da didxans

daamaxsovrdeba. am or winadadebas Soris aris gansxvaveba:

Page 160: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

160

2a. federalistebis argumenti saxalxo demokratiis mier mTavrobis

destabilizaciis Sesaxeb aRmocenda maTi rwmenidan, rom fraqciebi sakuTari

interesebis gatarebas sazogadoebrivi sikeTis xarjze axdendnen.

2b. federalistebi acxadebdnen, rom saxalxo demokratia axdenda mTavrobis

destabilizacias, vinaidan maT sjerodaT, rom fraqciebi sakuTar interesebs

sazogadoebrivi sikeTis xarjze atarebdnen.

(2b)-is msgavsi winadadebis dasawerad an (2a)-is Sesacvlelad da (2b)-d

gardasaqmnelad, gaiTvaliswineT Semdegi Svidi principi:

- ecadeT, SesavalSi mxolod ramdenime grZeli fraza da winadadeba

gamoiyenoT; winadadebis qvemdebareze swrafad gadadiT.

- qvemdebare unda iyos mokle da konkretuli, saukeTeso SemTxvevaSi

unda daasaxeloT piri, romelic axorcielebs moqmedebas, romelic

gamoxatulia zmniT, romelic mas mosdevs.

- moerideT qvemdebares da zmnas Soris erT an or sityvaze metis

CarTvas.

- ZiriTadi moqmedebebi gamoxateT zmnebiT da ara saxelzmnebiT.

- mkiTxvelisTvis nacnobi informacia CasviT winadadebis dasawyisSi,

axali informacia – bolosken.

- aarCieT zmnebi moqmedebiT an vnebiT gvarSi manamde moxseniebuli

principebis asasaxavad.

- saTanadod gamoiyeneT pirveli piris nacvalsaxeli.

es principebi niSnavs Semdegs: mkiTvels surs, swrafad da iolad

gadavides mokle, konkretuli, nacnobi qvemdebaridan zmnaze, romelic

gamoxatavs konkretul moqmedebas. amas Tu uzrunvelyofT, winadadebis

danarCeni nawili, Cveulebriv, TavisTavad aewyoba. sakuTari naweri rom

SeafasoT, moZebneT nawerSi es maxasiaTeblebi. gadaavleT Tvali

TiToeuli winadadebis Svid an rva sityvas. dakvirvebiT SeamowmeT

Page 161: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

161

winadadebebi, romlebic ar Seesabameba am kriteriumebs, Semdeg

gadaamuSaveT isini Semdegnairad:

11.1.1 moerideT grZeli Sesavali frazebis da winadadebebis gamoyenebas

SeadareT es ori winadadeba (Sesavali frazebi msxvili SriftiT aris

gamoyofili; Sedgenili qvemdebareebi gamoyofilia daxrili SriftiT):

3a. umaRlesi ganaTlebis mkvlevrebi umaRlesi saswavleblebis studentebis mier

specialobis sul mcire erTxel mainc SecvlasTan dakavSirebiT acxadeben, rom

pirvelkurselma studentebma, savaraudod, kargad ar ician, ra airCion ZiriTad

specialobad.

3b. umaRlesi ganaTlebis mkvlevrebi amtkiceben, rom studentebis umravlesoba

erTxel mainc icvlis ZiriTad specialobas umaRles saswavlebelSi swavlisas.

Tu asea, maSin, rogorc Cans, pirvelkurselebi ZiriTad specialobas

arasrulyofil informaciaze dayrdnobiT irCeven.

mkiTxvelebis umravlesobas miaCnia, rom (3a) ufro rTuli wasakiTxia,

vidre (3b), vinaidan masSi uwevT TxuTmeti sityvisgan Semdgari frazis

wakiTxva, vidre qvemdebaremde (pirvelkurselebi) miaRweven. (3b)-Si ori

winadadebis meSveobiT mkiTxveli kiTxvas iwyebs qvemdebariT _

mkvlevrebi an gadavlen qvemdebareze Zalian mokle frazis Semdeg _ Tu

asea.

aq moqmedebs Semdegi principi: winadadebebis umravlesoba daiwyeT

pirdapir qvemdebariT. daaxloebiT, aTze meti sityvisgan Semdgari

Sesavali frazebiT daiwyeT mxolod ramdenime winadadeba. Cveulebriv,

SegiZliaT, gadaamuSaoT grZeli Sesavali frazebi da damokidebuli

winadadebebi da aqcioT isini damoukidebel winadadebebad, rogorc (3b)-

Sia naCvenebi.

Page 162: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

162

11.1.2 qvemdebareebi mokle da konkretuli unda iyos

mkiTxvelma martivad unda aRiqvas winadadebis qvemdebare, magram

amas ver moaxerxebs, Tu qvemdebare aris Sedgenili, kompleqsuri da

abstraqtuli. SeadareT es ori winadadeba (Sedgenili qvemdebareebi

TiToeul maTganSi gamoyofilia daxrili SriftiT; erTsityviani martivi

qvemdebare gamoyofilia msxvili SriftiT):

4a. saskolo sistemis mier dawyebiTi skolisTvis kiTxvis axali saswavlo

gegmis warmatebiT danergva damokidebulia TiToeul skolaSi direqtoris

dainteresebis demonstrirebaze da, gonivruli miznebis dasaxvis mxriv,

maswavleblebis urTierTTanamSromlobaze.

4b. saskolo sistema warmatebiT danergavs kiTxvis axal saswavlo gegmas

dawyebiTi skolebisTvis mxolod maSin, rodesac TiToeuli direqtori

warmoaCens, rom is dainteresebulia amiT, xolo maswavleblebi erTmaneTTan

TanamSromloben gonivruli miznebis dasaxvaze.

(4a)-Si Sedgenili qvemdebare TerTmeti sityvisgan Sedgeba, martivi

qvemdebare ki abstraqciaa _ danergva. (4b)-Si, romelic ufro mkafio

variantia, TiToeuli Sedgenili qvemdebare moklea da TiToeuli martivi

qvemdebarec met-naklebad konkretulia: saskolo sistema, TiToeuli

direqtori, is, maswavleblebi. amas garda, TiToeuli qvemdebare

moqmedebas axorcielebs zmniT: sistema danergavs, direqtori warmoaCens,

is dainteresebulia, maswavleblebi TanamSromloben.

principi Semdegia: mkiTxveli, Cveulebriv, winadadebas advilad aRiqvams,

Tu qvemdebares mTavari figura mocemulia ramdenime konkretuli

sityviT, idealur variantSi esaa piri, romelic, imavdroulad, aris im

zmniT gamoxatuli qmedebis `moqmedi”, romelic qvemdebares mosdevs.

Page 163: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

163

Tumca, saqme ase martivad ar aris: xSirad SesaZlebelia mkafio

istoriebis moyola abstraqtul figurebze;

5. profesiul saqmianobaSi arcerTi unari ar fasobs ise, rogorc problemebis

gadaWris unari. problemebis swrafad gadaWrisTvis Cven sxvadasxva kuTxiT

unda ganvixiloT situacia da unda vipovoT erTze meti gadawyvetileba.

faqtobrivad, problemebis efeqtianma gadaWram SeiZleba, warmoaCinos zogadi

inteleqtualuri SesaZleblobebi.

mkiTxvelTa mcire nawils Tu gauWirdeba am abstraqtuli qvemdebareebis

gageba, vinaidan isini aris mokle da nacnobi: arc erTi unari,

problemebis swrafad gadaWris unari da problemebis efeqtianad

gadaWra. mkiTxveli ibneva grZeli da ucnobi abstraqtuli qvemdebaris

wakiTxvisas.

grZeli, abstraqtuli qvemdebareebis Semcveli winadadebeba sam

safexurad SeasworeT:

- winadadebaSi gamoavlineT mTavari figura.

- ipoveT misi ZiriTadi moqmedeba da Tu is abstraqtuli arsebiTi

saxeliTaa gamoxaturli, aqcieT zmnad.

- mTavari figura aqcieT am axali zmnis qvemdebared.

magaliTad, SeadareT (6a) da (6b) (moqmedebebi gamoyofilia msxvili

SriftiT; zmnebi gamoyofilia daxrili SriftiT).

6a. dasaqmebis meti SesaZleblobis Seqmnis TvalsazrisiT, socialur klass da

ganaTlebas Soris urTierTkavSiris gaanalizebis gareSe, srulyofilad ver

SeviswavliT ekonomikur mobilurobas.

Page 164: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

164

6b. ekonomistebs srulyofilad ar aqvT Seswavlili ekonomikuri mobiluroba,

vinaidan isini ver aanalizeben, rogor urTierTqmedebs socialuri klasi da

ganaTleba, rom Seqmnas dasaqmebis meti SesaZlebloba.

orive winadadebaSi mTavari figura aris ekonomistebi, magram (6a)-Si, es

figura ar aris romelime zmnis qvemdebare; is winadadebaSi saerTodac

ar aris: Cven is unda davaskvnaT im moqmedebebidan, romlebic Camalulia

arsebiT saxelebSi: analizi da Seswavla (ras akeTeben ekonomistebi). Cven

SevcvliT (6a)-s da CamovayalibebT (6b)-s saxiT, gadavaqcevT ra mTavar

figurebs, ekonomistebs, socialur klass da ganaTlebas mkafio zmnebis -

- Seswavla, analizi, urTierTqmedeba da Seqmna -- qvemdebareebad.

mkiTxvelisTvis sasurvelia, rom qvemdebareebi warmoadgendnen mTavar

figurebs TxzulebaSi. saukeTeso SemTxvevaSi isini unda iyos realuri

figurebi, xolo konkretuli zmnebiT ki mTavari moqmedebebi unda

gamoixatos.

11.1.3 moerideT qvemdebares da zmnas Soris erT an or sityvaze metis

CarTvas

mas Semdeg, rac mokle qvemdebares waikiTxavs, mkiTxvels urCevnia,

swrafad gadavides zmnaze, amdenad, moerideT zmnis qvemdebarisgan

gamoyofas grZeli frazebiT da winadadebebiT:

7a. zogierT ekonomists, imis gamo, rom weren upirovno da obieqturi stiliT,

iolad ar gamosdis rigiT adamianebTan komunikacia.

(7a)-Si, imis gamo, rom qvemdebare _ zogierTi ekonomisti _ gamoyofilia

zmnisgan _ ar gamosdis _ iZulebulni varT, SevaCeroT azrovnebis nakadi.

winadadebis Sesacvlelad gadaitaneT winadadeba, romelic azris

gawyvetas iwvevs, winadadebis dasawyisSi an boloSi, gamomdinare iqidan,

es winadadeba ufro mWidrod winas ukavSirdeba Tu momdevnos. roca

Page 165: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

165

darwmunebuli ar xarT, CasviT bolos (amis Sesaxeb ufro vrclad ix.

11.1.5).

7b. imis gamo, rom zogierTi ekonomisti wers upirovno da obieqturi stiliT,

maT iolad ar gamosdiT komunikacia rigiT adamianebTan. es faqtori...

7g. zogierT ekonomists iolad ar gamosdis komunikacia rigiT adamianebTan,

vinaidan isini weren upirovno da obieqturi stiliT. isini iyeneben zmnebs

vnebiT gvarSi da..

mkiTxvelisTvis nakleb uxerxulobas qmnis mokle CarTuli frazebi:

8. zogierTi ekonomisti gangeb wers upirovno da obieqtur stilSi.

11.1.4 ZiriTadi moqmedebebi gamoxateT zmnebiT da ara saxelzmniT

mkiTxvels swrafad surs zmnaze gadasvla. Tumca, amavdroulad, unda,

rom zmna gamoxatavdes ZiriTad moqmedebas. amdenad, moerideT damxmare

zmnebis: aqvs, akeTebs, qmnis an aris gamoyenebas iseTi moqmedebis

gamosaxatavad, romelic abstraqtul saxelzmnaSia Camaluli. saxelzmna

gardaqmeniT zmnad.

SeadareT es ori winadadeba (moqmedebebis gamomxatveli arsebiTi

saxelebi/saxelzmnebi gamoyofilia msxvili SriftiT; moqmedebebis

gamomxatveli zmnebi _ asomTavruliT; damxmare zmnebi gamoyofilia

daxrili SriftiT):

9a. samoqalaqo omis adreul wlebSi samxreTis mcdeloba, didi britaneTis

gadabirebisa warumatebeli iyo.

Page 166: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

166

9b. samoqalaqo omis pirvel wlebSi samxreTma scada, gadaebirebina didi

britaneTi, magram marcxi ganicada.

(9a)-Si sami mniSvnelovani moqmedeba zmna ki ar aris, aramed saxelzmnebi

da zedsarTavi: mcdeloba, gadabireba, warumatebeli. (9b) ki ufro

pirdapir gamoxatavs azrs, radgan is moqmedebebs zmnebiT aRwers, scada,

gadaebirebina, ganicada.

11.1.5 mkiTxvelisTvis nacnobi informacia CasviT winadadebis dasawyisSi,

axali informacia – boloSi

mkiTxveli winadadebas yvelaze ukeT igebs maSin, rodesac advilad

SeuZlia qvemdebaris aRqma, xolo umartivesad aRsaqmeli qvemdebare

ubralod mokle da konkretuli ki ar aris, aramed nacnobic. qvemoT

warmodgenil TiToeul nawyvetSi SeadareT meore winadadeba rogor

uwyobs an ar uwyobs xels `dinebis” SegrZnebas:

10a. mecnierebma, romlebic kosmosSi arsebul Sav xvrelebs ikvleven, wamoWres axali

sakiTxebi kosmosis Sesaxeb. mkvdari varskvlavis Cavardna iseT mcire wertilSi,

romelic, albaT, marmarilos burTulaze meti zomis ar aris, qmnis Sav xvrels. msgavsi

didi zomis sagnis aseT mcire moculobaSi gavlis Sedegad, kosmosis struqtura

ucnaurad icvleba.

10b. mecnierebma, romlebic ikvleven Sav xvrelebs kosmosSi, wamoWres axali sakiTxebi

kosmosis Sesaxeb. Savi xvreli iqmneba mkvdari varskvlavis iseT mcire wertilSi

CavardniT, romelic marmarilos burTulaze meti zomis ar aris. aseTi didi zomis

sagnis aseT mcire moculobaSi gavlis Sedegad, kosmosis struqtura ucnaurad icvleba.

mkiTxvelebis umravlesobas miaCnia, rom (10b) ukeT ikiTxeba, vidre (10a),

nawilobriv, imis gamo, rom meore winadadebis qvemdebare _ Savi xvreli _

ufro mokle da konkretulia, vidre qvemdebare (10a)-Si: mkvdari

Page 167: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

167

varskvlavis Cavardna. Tumca, (10b) kidev imitom ikiTxeba ukeT, rom misi

ideebis Tanmimdevroba gansxvavebulia.

(10a)-Si meore winadadebis pirveli sityvebi gamoxatavs axal informacias:

10a... Savi xvrelebi kosmosSi... mkvdari varkvlavis Cavardna wertilSi,

romelic albaT marmarilos burTulaze meti zomis ar iqneba, qmnis...

TiTqos gaurkvevelia, saidan modis es sityvebi varskvlavebis

Camovardnis Sesaxeb. Tumca (10b)-Si, pirveli sityvebi Savi xvreli iqmneba...

exmaureba wina winadadebis bolos: ... Sav xvrelebs kosmosSi.

amas garda, mas Semdeg, rac am cvlilebas SevitanT, am meore winadadebis

bolo nawili ufro logikurad Tanmimdevrulad warmoadgens mesame

winadadebas:

10b ...mkvdari varskvlavis CavardniT iseT mcire wertilSi, romelic marmarilos

burTulaze meti zomis ar aris. aseTi didi sagnis aseT mcire moculobaSi

gavlis Sedegad icvleba....

SeadareT (10a); misi meore winadadebis bolodan mesame winadadebis

dasawyisze ise bunebrivad ar gadavdivarT:

10a. mkvdari varskvlavis Cavardna iseT mcire wertilSi, romelic, albaT,

marmarilos burTulaze meti zomis ar aris, qmnis Sav xvrels. aseTi didi

sagnis mcire moculobaSi gavlis Sedegad kosmosis struqtura ucnaurad

icvleba.

swored amitom, mkiTxvels miaCnia, rom (10a) nawyveti ufro

danawevrebulia, vidre (10b): wina winadadebis bolo nawili bunebrivad ar

gadadis momdevno winadadebis dasawyisze.

Page 168: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

168

principi _ Zveli informacia pirvel rigSi _ niSnavs axali informaciis

bolos CarTvas, gansakuTrebiT, roca saubaria axal teqnikur terminebze.

amdenad, axali teqnikuri terminis Semotanisas moaTavseT is winadadebis

boloSi. SeadareT:

11a. kalciumis inhibitors SeuZlia kunTis spazmebis marTva. sarkomerebi _

kunTovani boWkoebis mcire elementebia, sadac es preparati moqmedebs.

TiToeuli sarkomeri Sedgeba ori boWkosgan, romelTagan erTi msxvilia, meore

ki wvrili. wvrili boWko Seicavs cilebs _ aqtins da miozins. aqtinis da

miozinis urTierTqmedebisas guli ikumSeba.

11b. kunTovani spazmebis marTva SeiZleba preparatiT, romelic cnobilia

kalciumis inhibitoris saxeliT. is moqmedebs sarkomerebad wodebul kunTovani

boWkoebis mcire elementebSi. TiToeul sarkomers aqvs ori boWko, erTi

msxvili da erTi wvrili. wvrili boWko Seicavs or cilas, aqtins da miozins.

aqtinis da miozinis urTierTqmedebisas guli ikumSeba.

axali teqnikuri terminebia kalciumis inhibitori, sarkomerebi, boWkoebi

da cilebi _ aqtini da miozini, Tumca, (11a)-Si isini pirvelad Cndeba

winadadebebis dasawyisSi. (11b)-Si ki, piriqiT, es axali terminebi

pirvelad Cndeba winadadebebis bolos. amis Semdgom es ukve nacnobi

informaciaa da SeiZleba momdevno winadadebebis dasawyisSi Caisvas.

weris yvela principze mniSvnelovani es ukanasknelia: nacnobi

informacia axlis win, nacnobi informaciisESemdeg ucnobi informacia.

11.1.6 SearCieT zmnebi moqmedebiT an vnebiT gvarSi, manamde moxseniebuli

principebis asaxvis mizniT

albaT, gaxsovT rCeva, rom unda moeridoT zmnebis vnebiT gvarSi

gamoyenebas – kargi rCevaa, radgan vnebiTi gvaris gamoyenebis gamo

Page 169: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

169

iZulebuli xdebiT daweroT winadadeba, romelic ewinaaRmdegeba im

principebs, romlebic Cven ganvixileT. magaliTisTvis, ixileT meore

winadadeba:

12a. globalur daTbobas SeiZleba, mravali katastrofuli Sedegi mohyves. ,

SesaZlebelia, tropikuli daavadebebis da mavne mwerebis raodenobis zrda

kanadis sazRvris CrdiloeTSic ki iqnas gamowveuli zmna vnebiT gvarSi klimatis

aseTi cvlilebiT.

meore winadadeba iwyeba TerTmeti sityvisgan Semdgari qvemdebariT,

romelic gadmoscems axal informacias: tropikuli daavadebebi... kanadis

sazRvris CrdiloeTSic ki. es aris vnebiT gvarSi mocemuli zmnis – iqnas

gamowveuli - Sesabamisi qvemdebare; am zmnas mosdevs mokle, nacnobi

informacia wina winadadebidan: klimatis aseTi cvlilebiT. es winadadeba

ufro mkafio iqneboda es zmna moqmedebiT gvarSi rom yofiliyo:

12b. globalur daTbobas SeiZleba, mravali katastrofuli Sedegi mohyves.

klimatis cvlilebam SesaZloa, gamoiwvios zmna moqmedebiT gvarSi

10a. mecnierebma, romlebic kosmosSi arsebul Sav xvrelebs ikvleven, wamoWres

axali SekiTxvebi kosmosis Sesaxeb. Sav xvrels qmnis

tropikuli

daavadebebis da mavne mwerebis momravleba kanadis sazRvris CrdiloeTSic ki.

axla qvemdebare nacnobia da axali informacia ufro grZeli fraziT

aris warmodgenili boloSi. am SemTxvevaSi moqmedebiT gvarSi mocemuli

zmnis gamoyenebaa marTebuli.

Tumca, Tu arasodes CasvamT zmnas vnebiT gvarSi, dawerT winadadebebs,

romlebic ewinaaRmdegeba Zveli-axlis princips. Cven vixileT amis

magaliTi

(10a)-Si:

zmna moqmedebiT gvarSi mkvdari

Page 170: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

170

varskvlavis iseT mcire zomis wertilSi Camovardna, romelic, albaT,

marmarilos burTulaze meti zomis ar iqneba. aseTi didi zomis sagnis aseT

mcire moculobaSi gavlis Sedegad kosmosis struqtura ucnaurad icvleba.

meore winadadebaSi zmna aris moqmedebiT gvarSi, Tumca, nawyveti ukeT

ikiTxeba, rodesac zmna vnebiT gvarSia:

10b. mecnierebma, romlebic ikvleven Sav xvrelebs kosmosSi, wamoWres axali

SekiTxvebi kosmosis Sesaxeb. Savi xvreli iqmneba zmna vnebiT gvarSi mkvdari

varskvlavis CavardniT iseT mcire wertilSi, romelic marmarilos burTulaze

meti zomis ar aris. aseTi didi zomis sagnis aseT mcire moculobaSi gavlis

Sedegad kosmosis struqtura ucnaurad icvleba.

kiTxvisas ukeT aRiqmeba ufro mokle, konkretuli da nacnobi qvemdebare,

ganurCevlad imisa, ra zmna mosdevs mas. amdenad, aarCieT moqmedebiTi an

vnebiTi gvari imis mixedviT, romeli gaZlevT sasurveli saxis

qvemdebares: mokles, konkretulsa da nacnobs. SegiZliaT, saukeTesod

gansazRvroT, rogor Seafasebs mkiTxveli nawers, Tu vinmes xmamaRla

waakiTxebT mas. Tu es adamiani borZikobs an, TiTqos, monotonurad

laparakobs, SegiZliaT, ivaraudoT, rom mkiTxvels naklebad moewoneba

naweri.

11.1.7 saTanadod gamoiyeneT pirveli piris nacvalsaxeli

TiTqmis yvelas gaugia rCeva, rom unda moeridos samecniero

naSromis werisas nacvalsaxelebis -- me an Cven gamoyenebas. sinamdvileSi,

am sakiTxTan dakavSirebiT sxvadasxvanairi Sexedulebebi arsebobs.

zogierTi maswavlebeli urCevs studentebs, arasodes gamoiyenon me,

vinaidan es maT nawers `subieqturobis” elfers sZens. sxvebi urCeven me-s

gamoyenebas, raTa naweri ufro xalisiani gaxadon da pirovnuloba

SesZinon.

Page 171: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

171

profesorTa umetesoba da redaqtorebi Tanxmdebian imaze, rom avtorebi

unda moeridon me-s gamoyenebas or SemTxvevaSi:

- avtori, romelic ar aris Tavdajerebuli, Zalian bevr winadadebas

iwyebs fraziT me vfiqrob an me mimaCnia (an maTi ekvivalentiT, Cemi

azriT). mkiTxveli isedac Tvlis, rom fiqrobT da gjeraT imis,

rasac werT. amdenad, ar aris aucilebeli amis xazgasma.

- gamoucdeli avtorebi Zalian xSirad mogviTxroben sakuTari

kvlevis Sesaxeb: Tavdapirvelad, mivmarTe.. Semdeg Sevamowme... da a.S.

mkiTxvels nakleb ainteresebs kvlevis istoria, mas surs Sedegebis

Sesaxeb Seityos.

Tumca, gvjera da samecniero Jurnalebis umetesoba Tanxmdeba, rom

pirveli piris gamoyeneba marTebulia or SemTxvevSi. am bolo

winadadebaSi warmodgenilia erT-erTi SemTxvevis ilustracia: Cven...

gvjera, rom pirveli piri...

- drodadro Sesavlis saxiT frazis me (an Cven) gvjera gamoyenebiT

SeiZleba, dogmaturi gancxadebis Serbileba. SeadareT es nakleb

xarisxiani varianti:

13. pirveli piris gamoyeneba marTebulia or SemTxvevaSi.

mniSvnelovania, ise xSirad ar gamoiyenoT es frazebi, rom

Tavdaujereblobis STabeWdileba SeqmnaT da arc ise iSviaTad, rom

metismetad Tavdajerebuli gamoCndeT.

- pirveli piris nacvalsaxelebis, me an Cven, gamoyeneba marTebulia,

agreTve, rodesac is aris iseTi zmnis qvemdebare, romelic

asaxelebs moqmedebas, romelic konkretulad damaxasiaTebelia

TqvenTvis, argumentis avtorisTvis: aseTi moqmedebis gamomxatveli

Page 172: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

172

zmnebi, rogorc wesi, SesavalSi gamoiyeneba: me

giCvenebT/davamtkiceb/ganvac-xadeb, rom X. . . da daskvnebSi: me

warmovadgine/vaCvene/davaskveni, rom Y. . . imis gamo, rom mxolod

Tqven SegiZliaT aCvenoT, daamtkicoT an ganacxadoT is, rac Tqvens

argumentSia, mxolod Tqven SegiZliaT, gamoiyenoT piris

nacvalsaxeli me:

14. am naSromSi me giCvenebT, rom am universitetSi socialuri gansxvavebebi...

meores mxriv, mkvlevrebi iSviaTad iyeneben pirvel pirs im

moqmedebisTvis, romelic sxvebma unda gaimeoron. es sityvebia: gayofa,

gazomva, awon-dawona, Semowmeba da a.S. mkvlevrebi iSviaTad weren

winadadebebs moqmedebiT gvarSi Casmuli zmnebiT, rogoricaa:

15a. me gamovTvale X-is koeficienti.

amis nacvlad, isini, savaraudod, daweren vnebiT gvarSi, vinaidan

nebismiers SeuZlia amisi gakeTeba:

15b. gamoTvlili iqna X-is koeficienti.

analogiuri principebi vrceldeba nacvalsaxelze Cven, Tu Tqven or an

met avtorTagan erT-erTi xarT. Tumca, mravali profesori da redaqtori

ewinaaRmdegeba mis orgvar gamoyenebas:

- Cven (rogorc Cveni udidebulesoba) gamoiyeneba mwerlis mier

sakuTar Tavze miTiTebis gasakeTeblad

- Cven, gamoyenebuli yvela mizniT mianiSnebs zogadad adamianebze

arasworia:

16. Cven yuradRebiT unda viyoT wyaroebis citirebisas, rodesac viyenebT

monacemebs am wyaroebidan. rodesac vkiTxulobT im avtorebis naSromebs,

Page 173: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

173

romlebmac es mosazreba ar gaiTvaliswines, undoblobiT vimsWvalebiT maT

mimarT.

Tumca, saboloo gadawyvetileba Tqvenma xelmZRvanelma unda miiRos. Tu

is erTmniSvnelovnad gikrZalavT nacvalsaxelebis me an Cven gamoyenebas,

daujereT mas.

11.2 gaaanalizeT wakiTxuli masala

mas Semdeg, rac gaigebT, mkiTxveli rogor Seafasebs naSroms, iciT,

rogor daweroT mkafiod, Tumca, amavdroulad iciT, ratom Cans ase

kompaqturi is, rac unda waikiTxoT. mkiTxvels SeiZleba, gauWirdes

teqstis gageba rTuli Sinaarsis gamo. Tumca, sirTule SeiZleba,

SeiZleba Seqmnas imanac, Tu avtori gaurkvevlad wers. momdevno nawyveti,

magaliTad, ar aris srulyofilad dawerili:

15a. im faqtis aRiareba, rom sxvadasxva enis gramatika gansxvavdeba, SeiZleba,

gaxdes im problemebis seriozuli ganxilvis safuZveli, romelTa winaSec

dganan mTargmnelebi msoflio literaturuli Sedevrebisa, romlebic dawerili

iyo sxva enaze garda inglisurisa.

Tumca, zemoT gamoyenebuli sityvebis naxevriT rom gadmovceT, es

nawyveti, mxolod Semdegs niSnavs:

15b. roca gvecodineba, rom enebs gansxvavebuli gramatika aqvs, SegviZlia,

gaviTvaliswinoT im specialistTa problemebi, romlebic msoflio

literaturis Sedevrebs inglisur enaze Targmnian.

amdenad, rodesac giWirT zogierTi samecniero naweris gageba (da asec

iqneba), nu daabralebT Tavs, yovel SemTxvevaSi, Tavidanve. gaaanalizeT

naSromis winadadebebi. Tu maTSi aris grZeli qvemdebareebi, sadac bevri

abstraqtuli arsebiTi saxelia da gamoxatavs axal informacias,

Page 174: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

174

problema aris, savaraudod, ara is, rom Tqven ver kiTxulobT martivad,

aramed is, rom avtorma ver SeZlo, garkveviT daewera. am SemTxvevaSi,

samwuxarod, rac met gamocdilebas miiRebT akademiur weraSi, miT didia

riski aseTi maneris imitaciisa. faqtobrivad, profesiuli weris

problema dgas akademiuri mecnierebebis yvela sferoSi.

11.3 SearCieT swori sityva

standartuli rCevis kidev erTi nawili -- swori sityvis SerCeva:

1. SearCieT sityva swori mniSvnelobiT. afeqti ar niSnavs efeqts;

mraval cnobarSi CamoTvlilia sityvebi, romlebic, Cveulebriv,

erevaT xolme. Tu gamoucdeli avtori xarT, girCevT, SeiZinoT

aseTi wigni.

2. sityva SearCieT saTanado gamoyenebis mixedviT. Tu Sav nawers

swrafad qmniT, arsebobs imisi riski, rom SearCioT sityvebi,

romlebic SeiZleba, niSnavdes imas, rasac gulisxmobT, Tumca, iyos

metismetad familaruli kvleviTi naSromisTvis. adamians SeuZlia,

gaakritikos meore avtori an daamarcxos is; riski SeiZleba, Candes

saSiSi an Semzaravi. zemoT moyvanil sityvaTa wyvilebs msgavsi

mniSvnelobebi aqvT, Tumca mkiTxvelebis umetesoba miiCnevs, rom

meore nakleb akademiuria.

meores mxriv, Tu Zalian SeecdebiT, rom Tqveni naSromi marTlac

`akademiur” naSromad gamoiyurebodes, dgeba imis saSiSroeba, rom

gamoiyenebT Zalian oficialur sityvebs. SegiZliaT ixmaroT sityvebi:

fiqri an Rrmad dafiqreba, daleva an SeTviseba. es wyvilebi axlos dgas

mniSvnelobiT, magram TiToeul maTganSi meore Zalian maRalfardovania

im naSromisTvis, romelic Cveulebrivi eniT aris dawerili. daZlieT

survili, gamoiyenoT sityva, romelic, Tqveni azriT, gansakuTrebiT

maRalfardovania da moZebneT, sxva, misi ufro sada sinonimi.

Page 175: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

175

Calsaxad girCevT, moZebnoT leqsikonSi sityvebi, romlebSic

darwmunebuli ar xarT. Tumca, isini ki ar aris problema, aramed is

sityvebi, romlebSic darwmunebuli xarT. ufro uaresi, vercerTi

leqsikoni ver getyviT, romeli sityvaa maRalfardovani ama Tu im

konteqstisTvis. am sakiTxs swrafad gadaWriT, Tu sTxovT vinmes,

waikiTxos Tqveni naSromi wardgenamde (Tumca, frTxilad iyaviT, vidre

Zalian bevr rCevas daijerebT; ix. 7.10). am problemis grZelvadiani

gadawyveta aris bevri kiTxva, bevri wera, bevri kritikuli SeniSvnis

mosmena da maT safuZvelze swavla.

11.4 gaaSalaSineT

amobeWdvamde naSromi kidev erTxel waikiTxeT, raTa SeasworoT

gramatikuli Secdomebi, marTlwera da punqtuacia. mravali gamocdili

avtori iwyebs bolo winadadebiT da ase miyveba naSromis dasawyisamde,

raTa azrebze ar gadaitanos yuradReba da ar gamorCes sityvebi. nu

daeyrdnobiT mxolod kompiuteris marTlweris Semowmebis funqcias. is

ver gamoavlens iseT sityvebs, romlebic dawerilia sworad, magram

arasworad aris gamoyenebuli: their/there/they’re, it’s/its, too/to, accept/except,

affect/effect, already/all ready, complement/compliment, principal, principle, discrete/discreet

a.S. Tu am saxis problemasTan Sexeba gqoniaT, safuZvlianad gadaamowmeT

Tqveni naSromi, raTa SeamowmoT aseTi sityvebi. marTlweris Sesaxeb

ufro vrclad ix. me-20 Tavi.

Tu bevri ucxo sityva, cifri, abreviatura da a.S. gaqvT gamoyenebuli,

gadaxedeT Sesabamis Tavebs winamdebare saxelmZRvanelos me-3 nawilSi.

dabolos, Tu Tqvens naSroms aqvs sarCevi, sadac mocemulia Tavebis da

nawilebis saTaurebi da nomrebi, darwmundiT, rom isini zustad

Seesabameba Sesabamis formulirebas da numeracias naSromis ZiriTad

Page 176: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

176

nawilSi. Tu teqstSi miuTiTebT naweris sxvadasxva nawilebze da

Tavebze, darwmundiT miTiTebebis sizusteSi.

zogierT students miaCnia, rom naSromis xarisxze mxolod maSin unda

izrunon, roca inglisuris sagnisTvis amzadeben mas. marTalia,

leqtorebi inglisuris garda sxva kursebze, savaraudod, ufro met

yuradRebas naSromis Sinaarss miaqceven, vidre stils. Tumca, nu

ifiqrebT, rom isini yuradRebis miRma datoveben naweris mkafioobas da

logikur Tanmimdevrulobas. Tu istoriis an xelovnebis leqtori

akritikebs Tqvens naSroms, cudad daweriliao, nu daicavT Tavs, es xom

enis kursi ar aris. TiToeuli kursi, romelic saWiroebs weras, aris

SesaZlebloba, gaivarjiSoT mkafio, damajerebel, logikuri

TanmimdevrobiT weraSi. es aris unari, romelic Zalian gamogadgebaT

mTeli cxovrebis manZilze.

11.5 daasruleT da amobeWdeT

weris dawyebaze ufro rTuli SeiZleba, dasruleba iyos. yvelas gvsurs,

kidev erTi dRe wyobis dasaxvewad, kidev erTi saaTi sawyisi abzacisTvis,

kidev erTi wuTi, rom... Tqveni idea. gamocdilma mkvlevrebma ician kidev

erTi mniSvnelovani ram kvlevis da naSromebis Seqmnis Sesaxeb: is

arasodes aris srulyofili. ase rom, rogorc wesi, ar Rirs bolo 1

procentis an 5 procentis gasworeba. studentebi, romlebic

sadisertacio naSroms weren, gansakuTrebuli yuradRebiT ekidebian

srulyofilebis standartis miRwevas. is ki, ZiriTadad, mxolod maT

gonebaSi arsebobs. arcerTi Tezisi an sadisertacio naSromi ar unda

iyos absoluturad srulyofili; rac aris, es aris. raRac etapze unda

daasruloT masze muSaoba. SeeSviT weras da amobeWdeT. (Tumca, vidre

waradgenT, gadafurcleT bolojer, raTa darwmundeT, rom gamoiyureba

ise, rogorc gsurT: SexedeT gverdebis gayofas, kideebis sazRvrebs,

cxrilebis da naxatebis ganlagebas da a.S.)

Page 177: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

177

axla SeiZleba, ifiqroT, rom dasrulebulia naSromze muSaoba.

faqtobrivad, erTi bolo amocana grCebaT: Cabarebuli naSromis Sesaxeb

komentarebis mopoveba da maTi gaTvaliswineba.

Page 178: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

178

12 Sefasebuli Txzulebis Sesaxeb gamoTqmuli komentarebis

gaTvaliswineba

12.1 moZebneT zogadi principebi konkretul komentarebSi

12.2. gaesaubreT xelmZRvanels

pedagogebs ar moswonT, rodesac studenti mxolod naSromSi

dawerili niSniT interesdeba da yuradRebas ar aqcevs Sinaarsobriv

komentarebs an, ufro meti, Tavsac ki ar iwuxebs naSromis wasaRebad.

samecniero da profesiuli moRvaweobis ganmavlobaSi araerTi naSromis

dawera mogiwevT; amdenad, mizanSewonili iqneba, Tu gecodinebaT, rogor

afasebs mkiTxveli naSroms da momdevno naSromze muSaobisas, risi

gaumjobeseba SegiZliaT ukeTesi Sefasebis misaRebad. amisTvis kidev erTi

gegma iqneba saWiro.

12.1 moZebneT zogadi principebi konkretul komentarebSi

pedagogis komentarebis wakiTxvis Semdeg yuradReba gaamaxvileT im

komentarebze, romlebic SegiZliaT, gamoiyenoT Semdgomi naSromisTvis:

- moZebneT, xom ar Seicavs Txzuleba marTlweris punqtuaciis da

gramatikuli xasiaTis Secdomebs. Tu Secdomebs gamoavlenT,

gecodinebaT, ris gaumjobesebaze unda imuSaoT.

- Tu pedagogi ambobs, rom daSvebuli gaqvT faqtobrivi Secdomebi,

gadaamowmeT, uxarisxo Canawerebi gaakeTeT naSromSi, Tu faqtebi

gadaitaneT arasworad? arasando wyarom xom ar SegiyvanaT

SecdomaSi? rac ar unda aRmoaCinoT, gecodinebaT, rogor unda

moiqceT momdevno naSromze muSaobisas.

- Tu pedagogi nawers afasebs mxolod sakuTari TvalsazrisiT,

moZebneT da daakvirdiT Sesabamis aspeqtebs. Tu pedagogs miaCnia,

Page 179: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

179

rom naweri danawevrebulia, Zalian moklea, an dauxvewavia,

gadaamowmeT winadadebebi me-11 TavSi warmodgenili safexurebis

mixedviT. Tu pedagogs miaCnia, rom naweri ar aris kargad

organizebuli an gaumarTavia, gadaamowmeT Txzuleba me-9 TavSi

warmodgenili principebis mixedviT. pedagogis mier gamoTqmuli

SeniSvnebis safuZvels yovelTvis ver ipoviT. Tumca, rodesac

aRmoaCenT, gecodinebaT, momavalSi ra gamoasworoT.

12.2 gaesaubreT xelmZRvanels

Tu pedagogis komentarebi moicavs iseT sityvebs, rogoricaa

araorganizebuli, alogikuri an dausabuTebeli da ver poulobT maT

safuZvels, daniSneT Sexvedra xelmZRvanelTan. rogorc naSromze

muSaobis yvela sxva safexuris SemTxvevaSi, es Sexvedrac ukeT

warimarTeba, Tu dagegmavT da gaivarjiSebT kidec masSi:

- Tu maswavleblis SeniSvnebi exeba marTlweris, punqtuaciis

sakiTxebs da gramatikul Secdomebs, es Secdomebi msxvili

SriftiT gaasworeT maswavlebelTan Sexvedramde, raTa daanaxoT,

rom gaiTvaliswineT misi komentarebi.

- nu gamoTqvamT ukmayofilebas niSnis gamo. garkveviT gaagebineT,

rom, ubralod, gsurT gaigoT, ras emyareba komentarebi, raTa

momavalSi SeZloT msgavsi Secdomebis Tavidan acileba.

- yuradReba gaamaxvileT mxolod ramdenime komentarze. gaivarjiSeT

SekiTxvebis dasmaSi, raTa mimarTva Tavaziani gamogivideT: ase ki ar

mimarToT `Tqven brZanebT, rom naSromi araorganizebulia, Tumca,

ar ambobT, ratom,”; amis nacvlad, uTxariT: `SegiZliaT, damexmaroT,

vnaxo, ra aris araswori naSromis wyobaSi, raTa SemdgomSi

gaviTvaliswino?”

- sTxoveT pedagogs, miganiSnoT, ra aris misi Sefasebis safuZveli da

giTxraT, rogori unda yofiliyo esa Tu is monakveTebi. ase ki ar

Page 180: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

180

hkiTxoT: `ra ar mogewonaT?” aramed hkiTxeT, `konkretulad sad

davuSvi Secdoma da rogor SemiZlia misi gamosworeba?”

Tu pedagogi Sefasebis safuZvels garkveviT ver gixsniT, SeiZleba,

naSromi Seafasa kompleqsurad da ara detalurad. Tu asea, masTan

Sexvedra bevrs verafers SegZenT.

pedagogTan Sexvedris gamarTva maSinac SegiZliaT, Tu umaRlesi Sefaseba

miiReT. mniSvnelovania, gaigoT, rogor daimsaxureT es Sefaseba, vinaidan

Semdgomi proeqti, savaraudod, ufro rTuli iqneba da SeiZleba, masze

muSaobisas kvlav gamoucdel mkvlevarad igrZnoT Tavi. marTlac, nu

gagikvirdebaT, Tu TiToeul axal naSromze muSaobisas aseTi grZoba

dageuflebaT. es ucxo aravisTvis aris. Tumca, gegmis arsebobis

SemTxvevaSi, rogorc wesi, am sirTules Tavs varTmevT xolme; merwmuneT,

Tqvenc gamogivaT.

Page 181: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

181

13 kvlevis wardgena sxvadasxva formiT

13.1 dagegmeT zepiri moxseneba

13.1.1 daaviwroeT warsadgeni sakiTxi

13.1.2 gaiazreT msmenels da mkiTxvels Soris arsebuli gansxvavebebi

13.2 moamzadeT Tqveni prezentacia

13.2.1 gaakeTeT Sesavlis monaxazi

13.2.2 SeqmeniT Canawerebi moxsenebis ZiriTadi nawilisTvis, raTa Tvalis

SevlebiT SegeZloT maTi gageba

13.2.3 SeimuSaveT daskvna Sesavlis mixedviT

13.2.4 moemzadeT SekiTxvebisTvis

13.2.5 moamzadeT dasarigebeli masala

13.3 dagegmeT stendze warmodgenili moxsenebis prezentacia

13.4 dagegmeT Tqveni sakonferencio ganacxadi

SesaZloa, jer Zalian gamoucdeli xarT saimisod, rom ifiqroT Tqveni

naSromis gamoqveynebaze. Tumca, savaraudod, mis romeliRac nawils waradgenT

zepiri moxsenebis saxiT auditoriis winaSe. zepiri moxsenebis momzadeba ufro

iolia, vidre weriTisa. Tumca, am SemTxvevaSic saWiroa gegma da moxsenebis

wardgenaSi gavarjiSeba. unda aRiniSnos, rom auditoriis winaSe sakuTari

naSromis Sesaxeb mkafiod da damajereblad saubris unari Zalian

mniSvnelovania nebismier specialobaSi. Tu sadoqtoro disertaciaze muSaobT,

savaraudod, apirebT momavalSi naSromis dabeWdvas, magram vidre profesiul

JurnalSi gagzavnideT, unda scadoT misi zepiri moxsenebis saxiT wardgena.

am TavSi warmogidgenT, rogor gamoiyenoT gegma zepiri moxsenebis

mosamzadebeli teqstis dasawerad. ganvixilavT, agreTve, moxsenebis sxvadasxva

elementebisgan Semdgar formas, romelsac ewodeba stendze warmosadgeni

moxseneba, sadac Serwymulia weriTi naSromis da zepiri moxsenebis elementebi.

dabolos, ganvixilavT, rogor mzaddeba sakonferencio ganacxadi.

Page 182: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

182

13.1 dagegmeT zepiri moxseneba

zepir moxsenebas werasTan SedarebiT ramdenime upiratesoba aqvs.

moxsenebis wardgenis Semdeg kiTxva-pasuxis dros myisier ukukavSirs iRebT;

msmeneli gamoxatavs reaqcias, romelic SeiZleba, iyos naklebad kritikuli,

vidre es weriTi naSromis SemTxvevaSi iqneboda, gansakuTrebiT, Tu prezentacias

miscemT mxolod axali ideebis mosmenis an axali monacemebis gamocdis saxes.

magram imisaTvis, rom es reaqcia gamosadegi iyos, iseTive dakvirvebiT unda

dagegmoT zepiri moxseneba, rogorc weriT moxsenebas dagegmavdiT.

13.1.1 daaviwroeT warsadgeni sakiTxi

savaraudod, moxsenebis warsadgenad mxolod ociode wuTi geqnebaT. (Tu

naSroms kiTxulobT, rac nakleb rekomendebulia, es niSnavs striqonebs Soris

orintervaliani daSorebis mqone araumetes Svid-aT gverdiani Txzulebis

wakiTxvas.) amdenad, naSromi unda daiyvanoT mis ZiriTad arsamde an aqcenti

gaakeToT mxolod mis romelime nawilze. ai, sami gavrcelebuli varianti:

- problemis da argumentis monaxazis gacnoba. Tu problema axalia, xazi

gausviT mis originalurobas. daiwyeT mokle SesavliT: literaturis

mokle mimoxilva + SekiTxva + ras iwvevs pasuxis arcodna + debuleba

(gadaxedeT 9.1); Semdeg ganmarteT mizezebi da SeajameT TiToeuli

maTganis mtkicebulebebi .

- qveargumentis reziume. Tu argumenti Zalian didia, aqcenti gakeTeT

ZiriTad qveargumentze. aRniSneT ufro masStaburi problema SesavalSi

da daskvnaSi. Tumca, xazi gausviT, rom mxolod mis nawilze SeCerdebiT.

- meTodologia an monacemebis Sesaxeb angariSi. Tu warmoadgenT axal

meTodologias an monacemebis wyaros, axseniT, ratom aris is

mniSvnelovani. Tavdapirvelad mokled warmoadgineT problema, Semdeg

yuradReba gaamaxvileT imaze, Tu rogor SeiZleba am problemebis gadaWra

Tqvens mier gamokvleuli axali meTodebis an monacemebis gamoyenebiT.

13.1.2 gaiazreT msmenels da mkiTxvels Soris arsebuli gansxvavebebi

momxseneblebs msmenelis gaRizianebis amouwuravi meTodebi aqvT. zogi

maTgani robotis msgavsad imeorebs dazepirebul winadadebebs an Cahyurebs

nawers da TiToeul gverds kiTxulobs, iSviaTad aixedavs zemoT, raTa

Page 183: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

183

vizualuri kontaqti daamyaros auditoriasTan. sxvebi warmoadgenen monacemebiT

savse slaidebs, romelTa struqtura Semoifargleba msgavsi frazebiT: da axla

am slaidSi warmodgenilia... aseT momxseneblebs miaCniaT, rom pasiuri msmeneli

aqtiur mkiTxvels an dainteresebul mosaubres hgavs. es ar Seesabameba

sinamdviles:

- roca vkiTxulobT, SegviZlia, SevyovndeT, raTa davfiqrdeT da

gavaanalizoT rTuli monakveTebi. wyobaze dakvirvebisTvis SegviZlia,

CavxedoT qvesaTaurebs, abzacebis dasawyisebsac ki. Tu goneba

gagvefanteba, xelaxla wavikiTxoT.

- saubrisas SekiTxvebi SegviZlia, davsvaT maSinve, roca mogvafiqrdeba da

vTxovoT sxva pirs, ganmartos msjeloba an, ubralod, gaimeoros naTqvami.

zepiri moxsenebis msmenels arc erTi zemoT aRniSnulis gakeTeba ar

SeuZlia. mas sWirdeba motivacia, rom moisminos moxseneba, aseve, daxmarebac,

rom advilad misdios momxseneblis azrovnebis nakads. winaaRmdeg SemTxvevaSi,

SeiZleba, msmenels goneba gaefantos da fiqrebSi wavides. amdenad, saubrisas

erTmniSvnelovnad unda gamoxatoT mizani da, Tu naSroms kiTxulobT,

winadadebebis struqtura gacilebiT martivi unda iyos, vidre weriT

moxsenebaSi. amdenad, gamoiyeneT SedarebiT mokle winadadebebi, ufro Sesabamisi

qvemdebareebiT (ix. 11.1.2). xSirad gamoiyeneT `me”, `Cven,” da `Tqven”. is, rac

dauxvewav ganmeorebad eCveneba mkiTxvels, Cveulebriv, misaRebia msmenelisTvis.

13.2 moamzadeT Tqveni prezentacia

msmenelis yuradRebis SenarCuneba rom SeZloT, moxseneba waikiTxeT ara

leqciis msgavsad, aramed megobruli saubris toniT; am unaris gamomuSaveba

martivi ar aris, vinaidan cota Cvengans SeuZlia, ise weros, rogorc saubrobs

da vinaidan umetes Cvengans Tanmimdevruli moxsenebis warsadgenad Canawerebi

sWirdeba. Tu moxseneba unda waikiTxoT, nu waikiTxavT ori wuTSi erT gverdze

mets (daaxloebiT, samasi sityva gverdze). dainiSneT dro da ikiTxeT ufro

nela, vidre, Cveulebriv, saubrobT xolme. drodadro sagangebod aswieT Tavi

da vizualuri kontaqti daamyareT auditoriasTan, gansakuTrebiT, roca rame

mniSvnelovans ambobT. erTi gverdis wakiTxvisas ase moiqeciT sul mcire

erTxel an orjer mainc.

Page 184: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

184

gacilebiT sjobs moxsenebis wakiTxva Canawerebis mixedviT. Tumca, amisTvis

dagWirdebaT Canawerebis momzadeba.

13.2.1 gaakeTeT Sesavlis monaxazi

ocwuTiani zepiri moxsenebisTvis, Tavidanve unda SeZloT auditoriis interesis

gaRviveba. amdenad, Sesavali moamzadeT ufro dakvirvebiT, vidre moxsenebis

nebismieri sxva nawili. Sesavali SeqmeniT oTxi nawilisgan Semdgari problemis

gacnobaze dafuZnebiT, romelic 10.1 nawilSia aRwerili, gamoiyeneT, agreTve,

gegma (frCxilebSi mocemulia miaxloebiTi xangrZlivoba.)

gamoiyeneT Canawerebi mxolod imisTvis, rom gaixsenoT oTxi nawili; is ar unda

iyos moxsenebis wardgenis zedmiwevniTi scenari. Tu Sinaarsi ar gaxsovT, mzad

ar xarT moxsenebis gasakeTeblad. Canawerebi sakmarisad sruli unda iyos

saimisod, rom gaixsenoT Semdegi:

1. kvleva, romelsac ganavrcobT, cvliT an asworebT (araumetes erTi wuTisa).

2. kvlevis SekiTxvis warmodgena – risi arcodnis an ra Seuswavleli sakiTxis

Sesaxeb isaubrebT (ocdaaTi wami an naklebi).

3. pasuxi SekiTxvaze: mere ra? (ocdaaTi wami)

es sami safexuri Zalian mniSvnelovania msmenelis dainteresebisTvis. Tu

SekiTxva axali an sadavoa, meti dro dauTmeT mas. Tu mkiTxvelma icis misi

mniSvnelovneba, swrafad aRniSneT is da ganagrZeT.

4. debuleba, pasuxi sakvlev SekiTxvaze (ocdaaTi wami an naklebi).

msmenels imTaviTve unda gaagebinoT pasuxi; es ufro mniSvnelovania maSin,

roca waradgenT zepir moxsenebas. amdenad, misi arsi mainc aRniSneT maSinac,

rodesac seriozuli safuZveli gaqvT mis boloSi warsadgenad. Tu maSinve ar

warmoadgenT pasuxs, miniSneba mainc gaakeTeT masze.

5. warmoadgineT moxsenebis struqtura (aTi an oci wami). amisTvis yvelaze

gamosadegi gzaa sarCevis zepirad warmodgena: `pirvel rigSi ganvixilav...”

Page 185: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

185

weriTi moxsenebis SemTxvevaSi, msgavsi meTodis gamoyenebam SeiZleba, dauxvewavi

naSromis STabeWdileba Seqmnas; magram, roca zepir moxsenebas akeTebT, ufro

detalurad axsnaa saWiro. moxsenebis ZiriTad nawilze gadasvlisas

ganmeorebiT warmoadgineT igive struqtura.

gadaimeoreT Sesavli ara mxolod imitom, rom misi sworad warmodgena SeZloT,

aramed, agreTve, imisTvis, rom SeZloT auditoriasTan vizualuri kontaqtis

damyareba. mogvianebiT SegiZliaT, CaixedoT CanawerebSi.

gaiTvaliswineT, agreTve, rom sasurvelia, Sesavalze daaxloebiT sam wuTze met

xans ar SeCerdeT.

13.2.2 SeqmeniT Canawerebi moxsenebis ZiriTadi nawilisTvis, raTa Tvalis

SevlebiT SegeZloT maTi gageba

nu dawerT Canawerebs dasrulebuli winadadebebis formiT (miT umetes,

abzacebs), romlebsac xmamaRla waikiTxavT; Canawerebi unda dagexmaroT, rom

ucbad gadaxedoT moxsenebis struqturas da mniSvnelovan monakveTebSi saTqmel

punqtebs. amdenad, Canawerebi ar unda warmoadgendes weriTi moxsenebidan

gadmotanil winadadebebs; Canawerebi SeqmeniT Tavidan.

TiToeuli ZiriTadi ideisTvis gamoiyeneT calke gverdi. TiToeul gverdze

dawereT mTavari sakiTxebi, ara Temebis, aramed debulebebis saxiT,

Semoklebuli formiT an (mxolod maSin, Tu ase unda moiqceT) dasrulebuli

winadadebebis saxiT. mis zemoT SegiZliaT, daamatoT mkafio gadasvla,

qvesaTauris zepiri moxsenebis msgavsad: `pirveli sakiTxia...”

TvalsaCinod moniSneT ZiriTadi sakiTxebi, raTa advilad SeZloT maTi cnoba.

maT qveS, Temebis saxiT, CamoTvaleT Sesabamisi faqtebi. Tu Tqvens mier

warmodgenili damamtkicebeli faqti moicavs ricxvebs an citatebs, albaT,

mogiwevT maTi amowera. sxva SemTxvevaSi, Tqvens mier moyvanil faqtobriv

mtkicebulebas sakmarisad kargad unda icnobdeT, raTa SeZloT mis Sesaxeb

auditoriis winaSe saubari.

Page 186: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

186

sakiTxebi ise daalageT, rom pirvel rigSi isaubroT yvelaze mniSvnelovan

sakiTxebze. Tu saubari gigrZeldebaT (ZiriTadad, asea xolme), SegiZliaT

gadaxvideT momdevno nawilze an, Tundac, daskvnaze da ar gamotovoT

argumentis mniSvnelovani aspeqti. arasodes moamzadoT iseTi kulminaciuri

wertili, romlis miRwevac ar SegiZliaT. Tu raime unda gamotovoT, kiTxva-

pasuxis nawilis dros daubrundiT am sakiTxs.

13.2.3 SeimuSaveT daskvna Sesavlis mixedviT

daskvna SeqmeniT ise, rom SesaZlebeli iyos misi damaxsovreba, vinaidan msmeneli

gaimeorebs mas, rodesac dausvamen SekiTxvas, ra Tqva jonsma? sakmaod kargad

daiswavleT daskvna, raTa SeZloT misi wardgenisas auditoriasTan vizualuri

kontaqtis SenarCuneba da ar mogiwioT CanawerebSi Caxedva da iqidan amokiTxva.

daskvna unda Sedgebodes Semdegi sami nawilisgan:

- debuleba, ufro detaluri, vidre SesavalSi

- Tu msmenels ufro ainteresebs varaudi an monacemebi, isinic SeajameT.

- Tqveni pasuxi SekiTxvaze mere ra?

- SegiZliaT, xelaxla warmoadginoT pasuxi Sesavlidan. Tumca, SeecadeT,

daamatoT axali pasuxi, im SemTxvevaSic ki, Tu igi hipoTezuria.

- rCevebi Semdgomi kvlevisTvis, ra aris kidev gasakeTebeli?

gaimeoreT daskvna, raTa zustad icodeT, ramdeni xani gWirdebaT mis

warmosadgenad (ar unda aRematebodes erT an or wuTs). Semdeg, rodesac es dro

dagrCebaT, warmoadgineT daskvna, maSinac ki, Tu ar dagisrulebiaT bolo

(SedarebiT umniSvnelo) sakiTxebis Sesaxeb saubari. Tu ramdenime sakiTxi unda

gamotovoT, isaubreT maT Sesaxeb kiTxva-pasuxis dros. Tu droze adre

amTavrebT, moerideT improvizacias da drois gawelvas. Tu Tqvens Semdeg sxva

gamodis, Tqvens mier gamouyenebeli dro mas dauTmeT.

13.2.4 moemzadeT SekiTxvebisTvis

Tu gagimarTlaT, moxsenebis Semdeg SekiTxvebs dagisvamen. amdenad, moamzadeT

pasuxebi mosalodneli SekiTxvebisTvis. icodeT, rom dagisvamen SekiTxvebs

monacemebis da wyaroebis Sesaxeb, gansakuTrebiT, im SemTxvevaSi, Tu moxsenebis

dros ar SeexeT maT. Tu iseT sakiTxebze saubrobT, romlebic ukavSirdeba

Page 187: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

187

gamoCenil mkvlevrebs an kvleviT institutebs, moemzadeT imis Sesaxeb vrclad

sasaubrod, Tu rogor ukavSirdeba Tqveni naSromi maT, gansakuTrebiT, Tu

aRniSnuli mkvlevarebis an institutebis Sedegebis an midgomis sawinaaRmdego

mosazrebebs gamoxatavT an uaryofT maT. mzad iyaviT, agreTve, imisTvis, rom

SeiZleba, mogiwioT iseTi wyaros Sesaxeb dasmul SekiTxvebze pasuxis gacema,

romlebzec arasodes gsmeniaT. saukeTeso politikaa aRiareba, rom es wyaro ar

ginaxavT, magram gadaamowmebT. Tu SekiTxva keTilganwyobili toniT aris

dasmuli, SeekiTxeT, ratom aris wyaro Sesabamisi. nu moemzadebiT mxolod

TavdacviTi pasuxebis gasacemad. gamoiyeneT SekiTxvebi, raTa xelaxla gausvaT

xazi mTavar sakiTxebs an isaubroT sakiTxebze, romlebic, SesaZloa, gamogrCaT.

dakvirvebiT mousmineT TiToeul SekiTxvas. Semdeg darwmundiT, rom gesmiT is,

gaakeTeT pauza da erTi wuTiT dafiqrdiT pasuxze. Tu SekiTxva ver gaigeT,

sTxoveT avtors, Tavidan Camoayalibos is. pasuxs uneblied da TavdacviTi

formiT nu gascemT. fasdaudebelia kargi SekiTxvebi, maSinac ki, Tu

arakeTilganwyobili Cans. gamoiyeneT isini sakuTari Tvalsazrisis dasaxvewad.

13.2.5 moamzadeT dasarigebeli masala

moxsenebis wardgenisas SegiZliaT, waikiTxoT mcire citatebi an mniSvnelovani

monacemebi. Tumca, Tu bevri citata an mniSvnelovani monacemi gaqvT, moamzadeT

dasarigebeli masala. Tu moxsenebas slaidebis mixedviT akeTebT, daarigeT maTi

nabeWdi aslebi. SegiZliaT, msmenels daurigoT, agreTve, ZiriTadi sakiTxebis

monaxazi, sadac datovebulia carieli adgilebi SeniSvnebis gasakeTeblad.

13.3 dagegmeT stendze warmodgenili moxseneba

stendze warmodgenili moxseneba -- es aris farTo dafa, romelzec warmoadgenT

kvlevis reziumes, yvelaze Sesaferis damamtkicebel faqtebTan erTad. stendze

warmodgenili moxsenebis prezentacia, rogorc wesi, imarTeba derefnebSi an

did oTaxSi, sadac bevri sxva momxsenebelia. adamianebi gadainacvleben erTi

stendidan momdevnoze da momxseneblebs usvamen SekiTxvebs. stendze

Page 188: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

188

warmodgenili moxsenebis gamoyenebiT, xdeba weriTi da zepiri moxsenebis

dadebiTi aspeqtebis gaerTianeba. isini, vinc kiTxuloben stendze warmodgenil

moxsenebas, ufro ukeT daakvirdebian mas, vidre msmeneli, maT SeuZliaT

daeyrdnon TvalsaCino vizualur signalebs, romlebic gamoyenebuli gaqvT

masalis organizebisTvis – ujrebi, xazebi, ferebi da sxvadasxva zomis SriftiT

dawerili saTaurebi.

SegiZliaT stendze warmodgenili moxseneba aawyoT arsebuli kompiuteruli

programebis da internet saitebis gamoyenebiT, romelTa daxmarebiTac xarisxian

produqts SeqmniT. Tumca, rac Seexeba Tavad teqts, misi momzadebisas unda

gaiTvaliswinoT saxelmZRvanelo principebi, rom naSromis xmamaRla wakiTxva

SeZloT. mniSvnelovania kidev ramdenime sakiTxis gaTvaliswineba:

1. argumenti dayaviT doneebad. argumenti vizualurad warmoadgineT sam doneze:

- gamoyaviT mokle mimoxilva an problemis aRwera da reziume stendze

warmodgenili moxsenebis zeda nawilSi (CasviT ujraSi, gamoiyeneT didi

Srifti, d a.S.).

- mis qveS CamoTvaleT varaudebi, rogorc qvesaTaurebi nawilSi, sadac

mocemulia argumentis Sejameba.

- am nawilis qveS xelaxla ganacxadeT varaudebi da maT qveS daajgufeT

damtkicebeli faqtebi.

2. ganmarteT yvela grafiki da cxrili. TiToeul grafikTan, warweris garda,

daamateT ramdenime winadadeba, sadac axsnili iqneba, ra aris mniSvnelovni

monacemebSi da rogor amyarebs isini varauds da debulebas (gadaxedeT 7.7 da

8.3.1).

13.4 dagegmeT sakonferencio SeTavazeba

konferenciebze sityviT gamosvla kargi saSualebaa naSromis gasacnobad.

Tumca, imisTvis, rom migiwvion moxsenebiT gamosasvlelad, Cveulebriv, unda

waradginoT ganacxadi. es winadadeba naSromis sityvasityviT Sejameba ki ar

Page 189: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

189

unda iyos, aramed informacia, romelsac `liftSi naxevar wuTSi mouyvebiT”

adamians – rasac etyodiT vinmes, romelic liftSi SegxvdebodaT da vinc

dainteresdeboda da gkiTxavdaT: ra sityviT gamodixarT dRes? (faqtobrivad,

dakvirvebiT momzadebuli da gavarjiSebuli `liftSi moyolili ambavi”

gansakuTrebiT gamosadegia naSromis garSemo nebismieri saubrisTvis,

gansakuTrebiT interviuebis dros).

`liftSi moyolili ambavi” Sedgeba sami nawilisgan:

- problemis gancxadeba, romelSic xazgasmulia pasuxi SekiTxvaze mere ra?

- debulebis da ZiriTadi varaudebis monaxazi.

- yvelaze mniSvnelovani damamtkicebeli faqtebis Sejameba.

konferenciaze msmenels naklebad ainteresebs, ra sityvebs iyenebT; maTTvis

ufro mniSvnelovania gaigon, ratom unda moisminon moxseneba. Tqveni mizania,

daayenoT kvlevis SekiTxva da pasuxi gasceT oponentebis SekiTxvaze: mere ra?

amdenad, aqcenti gaakeTeT imaze, ra wvlili Seaqvs debulebas sakvlev sferoSi,

gansakuTrebiT, ra aris masSi novatoruli an sadavo. Tu ganixilavT manamde

ganxorcielebuli kvlevis farglebSi Seswavlil sakiTxs, aRniSneT is. Semdeg

yuradReba gaamaxvileT Tqvens axal monacemebze an axal debulebaze,

gamomdinare iqidan, romelia ufro originaluri.

icodeT, rom oponentebma xSirad Tqvenze naklebi ician Temis Sesaxeb da

SeiZleba, dasWirdeT daxmareba Tqveni sakiTxis mniSvnelovnebis danaxvisTvis.

amdenad, mas Semdegac ki, rac pasuxs gascemT pirvel mere ra? SekiTxvaze, kvlav

dasviT da gaeciT mas pasuxi da, Tu SegiZliaT, kidev erTxel gaimeoreT igive.

konferenciaze isaubrebT Tu mxolod mosmena mogiwevT, damokidebulia ara

mxolod kvlevis xarisxze, aramed SekiTxvis mniSvnelovnebazec.

Page 190: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

190

14 kvlevis arsis Sesaxeb

rogorc aRvniSneT, jerovani daskvnis miReba kvlevis garda mravali sxva

gziT aris SesaZlebeli: SegviZlia, daveyrdnoT intuicias, grZnobas, Sinagan gamWriaxobasac ki. Tumca, WeSmariteba, romelsac Cven am saSualebebis gamoyenebiT davadgenT, subieqturia. rodesac sxvebs vTxovT, irwmunon Cveni Sexeduleba da imoqmedon mis mixedviT, Cvens grZnobebs ver SevTavazebT damamtkicebel faqtebad; mxolod is SegviZlia, vTxovoT, endon Cvens Sinagan gamocdilebas da debulebebs.

Tumca, mecnieruli WeSmaritebani da maTi aRmoCenis gzebi sajaro SeswavlisTvis unda iyos xelmisawvdomi. debulebebs vafuZnebT yvelasTvis xelmisawvdom faqtebze da logikuri msjelobis principebze, romlebsac, vimedovnebT, rom Cveni mkiTxveli gonivrulad miiCnevs. Semdgom mkiTxveli am yovelives gamocdis yvela SesaZlo saSualebis gamoyenebiT. SeiZleba, es maRal standarts niSnavs, magram es asec unda iyos, Tuki moveliT, rom sxvebi sakuTar codnas da moqmedebebs, sakuTar cxovrebasac ki, daayrdnoben imas, ris dajerebasac vTxovT.

rodesac aRiarebT principebs, romlebic ayalibebs sazogadoebriv, faqtebze dafuZnebul rwmenas, aRiarebT kidev or princips, romlebsac Znelad Tu avuvliT gverds. pirveli Seexeba Cvens damokidebulebas avtoritetul wyarosTan. sul raRac xuTi saukunis win codnis gaumjobesebis mizniT faqtobrivi mtkicebulebebis safuZvelze kvlevis warmoeba xSirad safrTxed aRiqmeboda. gavlenian pirTa Soris mravals sjeroda, rom mniSvnelovani WeSmaritebani cnobili iyo da rom mecnieris saqmes maTi SenarCuneba da gadacema warmoadgenda da araviTar SemTxvevaSi – maTi eWvqveS dayeneba. Tu axali faqtebi eWvqveS ayenebda damkvidrebul Sexedulebas, rogorc wesi, Sexeduleba gadawonida xolme faqtebs. mravalma, vinc gabeda, rom faqtebis safuZvelze misuliyo iseT daskvnebamde, romlebic eWvqveS ayenebda damkvidrebul azrs, gadaasaxles, daapatimres, rig SemTxvevebSi, sikvdiliTac ki dasajes.

dResac ki, adamianma, romelic faqtebis safuZvelze msjelobs, SeiZleba, gaaRizianos is, vinc damkvidrebul Sexedulebas iziarebs. magaliTad, zogierTi istorikosi acxadebs, rom arsebuli faqtebis erTobliobis safuZvelze, savaraudod, Tomas jefersoni Tavisi monis, sali hemingis Svilebidan erTis mama mainc iyo. sxvebi ar iziareben am mosazrebas, ara imitom, rom ukeTesi Semxvedri faqti gaaCniaT, aramed Zlierad damkvidrebuli Sexedulebis gamo: jefersonis donis adamiani aseT rames ar gaakeTebda (ix. 5.5). Tumca, kvlevis sferoSi, rogorc akademiur, ise profesiul kvlevaSi, kargi faqtobrivi mtkicebulebebi da gonivruli msjeloba yovelTvis gadawonis damkvidrebul rwmenas, yovel SemTxvevaSi, ase unda iyos.

msoflios zogierT nawilSi jer isev ufro mniSvnelovnad miaCniaT damkvidrebuli Sexedulebebis dacva, vidre maTi Semowmeba. Tumca, sxvagvarad vfiqrobT isini, visac gvesmis, raoden mniSvnelovania kvleva: Cven migvaCnia, rom araTu SegviZlia, aramed unda davayenoT kidec kiTxvis niSnis qveS damkvidrebuli azri, ganurCevlad imisa, ramdenad avtoritetul pirs sjera misi – im pirobiT, rom pasuxebs davafuZnebT sarwmuno varaudebze, romlebic, Tavis mxriv, sando faqtebze iqneba damyarebuli.

Tumca, mxolod es principi ar aris sakmarisi. roca debulebas warmovadgenT, araTu unda movelodeT, aramed unda vurCioT kidec sxvebs,

Page 191: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

191

eWvqveS daayenon ara mxolod debuleba, is gzac ki, romlis gamoyenebiTac mivediT am debulebamde, raTa maT dagvisvan SekiTxva: ratom fiqrobT ase? aseTi SekiTxvebis mosmena iSviaTad aris sasiamovno. Tumca, Cven valdebulni varT, keTilganwyobiT movisminoT sawinaaRmdego azri, eWvi da TavSekavebuli SeniSvna, romlebic erTianobaSi gulisxmobs Semdegs: ar veTanxmebi, yovel SemTxvevaSi, jer ar mjera. rac ufro metad davayenebT eWvqveS damkvidrebul Sexedulebebs, miT ufro mzad unda viyoT aseTi SekiTxvebis misaRebad da maTze sapasuxod, vinaidan SeiZleba, am kiTxva-pasuxis Sedegad adamianebma uari Tqvan im Sexedulebebze, risac Zlier sjeraT.

rodesac zogierTi studenti aseT winaaRmdegobebs xvdeba, uWirs maTTan gamklaveba. zogs miaCnia, rom eWvqveS dayeneba imisa, risic sjera, ar aris WeSmaritebis aqtiuri Zieba, aramed pirdapiri Tavdasxmaa maTSi myarad fesvgadgmul Rirebulebebze. sxvebs cinikuri skepticizmi ipyrobs, eWvqveS ayeneben yvelafers da arafris sjeraT. adamianebis nawili uazro fardobiTobaSi eSvebian: `TiToeul Cvengans aqvs ufleba, hqondes Tavisi Sexeduleba. amdenad, yvela Sexeduleba sworia maTTvis, visac misi sjera!” mravali saerTod uaryofs ara mxolod pasuxebs, romlebmac SeiZleba, eWvqveS daayenos maTi Sexeduleba, aramed im SekiTxvebsac, romlebmac es pasuxi gamoiwvia.

magram profesiul, samecniero da samoqalaqo sferoebsa da politikaSic ki, gamocdilebis Sedegad miRebul codnas da didi ZalisxmeviT mopovebul Sexedulebas ver Secvlis piradi mosazreba, relativisturi Sexeduleba WeSmaritebis Sesaxeb, an mosaxerxebeli, damkvidrebuli Sexeduleba.

es ar niSnavs, rom naCqarevad unda vTqvaT uari didi xnis win damkvidrebul da drois mier gamocdil Sexedulebebze. Cven maT SevcvliT mxolod mas Semdeg, rac gveqneba saimedo argumentebi, romlebic emyareba gonivrul varaudebs. es ukanaskneli, Tavis mxriv, emyareba saukeTeso faqtebs da keTilganwyobil, imavdroulad saguldagulo azrTa gacvla-gamocvlas, romlis drosac maqsimalurad kritikulad gamoicdeba argumentebi. anu, maSin gavxdebiT pasuxismgeblobiT aRsavse damcveli, rodesac SegveZleba, SevqmnaT sakuTari gonivruli argumentebi, romelTa gamoyenebiTac gamoicdeba da Sefasdeba sxvebis debulebebi.

am yvelafris praqtikuli gamoyeneba SeiZleba, sakurso naSromSi ver ixiloT. Tumca, miuxedavad mSrali xasiaTisa, nebismieri auditoriisTvis gamiznuli kvleviTi Txzuleba aris dialogi, romelic unda iyos sarwmuno, erToblivi, magram detaluri Seswavla imisa, risi unda gvjerodes da risi - ara.

Page 192: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

192

nawili meore

wyaroebis miTiTeba

15. zogadi Sesavali wyaros damowmebis wesebis Sesaxeb

15.1 ratom mivuTiTebT gamoyenebul literaturas 15.2 wyaros miTiTebasTan dakavSirebuli moTxovnebi 15.2.1 rodis unda mivuTiToT wyaro 15.2.2 ra informacia unda CairTos citirebaSi

15.3 wyaros damowmebis ori stili

15.3.1 sqolioSi miTiTebis stili 15.3.2 teqsturi miTiTebis stili

15.4 eleqtronuli wyaroebis damowmeba

15.4.1 internetwyaroebi 15.4.2 sxva eleqtronuli matareblebi

15.5 miTiTebis momzadeba 15.6 miTiTebis programebis Sesaxeb mkvlevris upirvelesi movaleobaa sworad moiyvanos faqtebi, mere ki uTxras mkiTxvels, sad moipova isini. amisaTvis mkvlevarma unda miuTiTos is wyaroebi, saidanac moipova faqtebi, ideebi an sityvebi, romlebsac iyenebs naSromSi.

15.1 ratom mivuTiTebT gamoyenebul literaturas

wyaros damowmebas vaxdenT, sul cota, oTxi mizezis gamo:

1. jerovnad dafasebis mizniT. kvleva ar aris martivi saqme. is, vinc kargad axorcielebs kvlevas, iRebs konkretul jildos – Tanxas, dawinaurebas, karg niSans, diploms da a.S. Tumca, aranakleb mniSvnelovania aRiareba, kmayofileba da avtoriteti, rodesac vinmes saxeli asocirdeba codnasTan, romelsac sxvebi afaseben da iyeneben. zogierTi mkvlevrisTvis es erTaderTi gasamrjeloa. amdenad, sxvisi naSromis damowmebisas avtoris mimarT gamoxatavT pativiscemas, romelic man daimsaxura. (agreTve, Tavs icavT plagiatis braldebisgan; ix. 7.9.)

Page 193: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

193

2. mkiTxvelis dasarwmuneblad faqtebis sizusteSi. mkvlevrebi wyaroebis citirebas axdenen, raTa sxva mkvlevrebs samarTlianad moeqcnen, agreTve, raTa moipovon mkiTxvelis ndoba. mxolod faqtebis sworad moyvana ar aris sakmarisi. mkiTxvels unda acnoboT im wyaros Sesaxebac, saidanac es faqtebi moiyvaneT, raTa maT SeZlon faqtebis sandoobis Sefaseba, Tundac, gadamowmeba, Tu amis survili gauCndebaT. mkiTxveli ar endoba wyaros, romelic misTvis ucnobia da romelsac ver moZebnis. Tu mkiTxveli ar endoba Tqvens mier damowmebul wyaros, ar irwmunebs arc Tqvens mier moyvanil faqtebs; da Tu faqtebs ar irwmunebs, ar daijerebs Tqvens arguments. wyaroebis srulad, zustad da saTanadod damowmeba pirveli nabijia mkiTxvelis ndobis mopovebisken.

3. mkiTxvelisTvis kvlevis im tradiciis saCveneblad, romelsac emyareba Tqveni naSromi. mkvlevrebi im wyaroebs miuTiTeben, romlis monacemebsac iyeneben; amas garda, isini miuTiTeben im naSroms, romelsac avrcoben, amyareben, kiTxvis niSnis qveS ayeneben an asworeben. es miTiTeba exmareba mkiTxvels ara mxolod Tqveni, konkretuli naSromis gagebaSi, aramed mis dakavSirebaSi Sesabamisi sferos sxva kvlevebTan.

4. raTa mkiTxvels SeuwyoT xeli, rom misdios an ganavrcos Tqveni kvleva. bevri mkiTxveli kvleviT naSromSi miTiTebul wyaroebs iyenebs ara naSromis sandoobis Sesamowmeblad, aramed sakuTari proeqtis gansaxorcieleblad. amdenad, Tqveni citirebebi daexmareba sxvebs ara mxolod Tqveni gzis gagrZelebaSi, aramed kvlevebis axali mimarTulebiT ganxorcielebaSic.

15.2 wyaros miTiTebasTan dakavSirebuli moTxovnebi

wyaros damowmebasTan dakavSirebuli moTxovnebi rom daakmayofiloT, unda icodeT, rodis unda CarToT naSromSi wyaros Sesaxeb miTiTeba da wyaros Sesaxeb ra informacia SeitanoT masSi. 15.2.1 rodis unda mivuTiToT wyaro

meSvide TavSi, kerZod, 7.9 punqtSi, detalurad aris ganxiluli, rodis unda gaakeToT citireba sxva wyaroebidan gamoyenebuli masalebisTvis. mokled rom vTqvaT, citireba aucilebelia Semdeg SemTxvevebSi:

- rodesac wyarodan citata sityvasityviT mogyavT (ix., agreTve, 25-e Tavi citatebis Sesaxeb).

- rodesac akeTebT ideebis perifrazs, romlebic dakavSirebulia konkretul wyarosTan, im SemTxvevaSic ki, Tu zustad wyaroSi gamoyenebul sityvebs ar iyenebT.

- rodesac iyenebT nebismier ideas, monacems an meTods, romelic SeiZleba, miekuTvnos nebismier wyaros, romelsac gaecaniT.

Page 194: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

194

rogorc 15.1 punqtSi aRvniSneT, citireba SegiZliaT, gamoiyenoT, agreTve, imisaTvis, rom mkiTxvelis yuradReba miapyroT wyaroebs, romlebic Seesabameba Tqveni argumentis konkretul nawils, magram rodesac ar mogyavT citata an perifrazi am wyarodan. aseTi miTiTebebi mianiSnebs imaze, rom icnobT am wyaroebs, miuxedavad imisa, rom maTSi mocemulia debulebebi, romlebic ar emTxveva Tqvensas. 15.2.2 ra informacia unda CairTos citirebaSi

wyaroebis damowmebis xangrZlivi tradiciis ganmavlobaSi, rodesac sxvadasxva sferoSi moRvawe mkvlevrebma daiwyes sxvadasxvanairad wera, maT SeimuSaves, agreTve, wyaroebis miTiTebis da dokumentirebis Taviseburi gzebi. mas Semdeg, rac moxda wyaros miTiTebis meTodebis standartizacia, mkvlevrebs uwevT ara mxolod erTi an ori standartidan, aramed sxvadasxva standartebidan maTTvis Sesaferisi meTodis amorCeva.

wyaros damowmebis stilebi gansxvavdeba maTSi CarTuli elementebiT da am elementebis formatiT. Tumca, maT erTi mizani aerTianebs: mkiTxvelisTvis im informaciis miwodeba, romelic sWirdebaT wyaros amosacnobad da mosaZieblad. wyaroebis udidesi nawilis, maT Soris, wignebis, statiebis, gamouqveynebeli dokumentebis, internetSi ganTavsebuli wyaroebis da sxva werilobiTi masalebis Sesaxeb warmodgenili informacia unda Seicavdes pasuxebs Semdeg SekiTxvebze:

- vin dawera Txzuleba, vin Cautara redaqtireba an Targmna teqsti (zogjer, vin gaakeTa es yvelaferi)?

- ra monacemebiT SeiZleba teqstis amocnoba? es moicavs Txzulebis saTaurs da qvesaTaurs; Jurnalis, krebulis an im seriebis saTaurs, sadac is aris Setanili, agreTve, tomis nomers, gamocemis nomers an sxva informacias, romlis mixedviT SesaZlebelia misi dadgena; aseve, gverdis nomrebs, internet misamarTs an sxva informacias adgilis Sesaxeb, Tu miTiTeba keTdeba SedarebiT vrceli teqstis konkretul nawilze.

- vin da rodis gamoaqveyna teqsti? es moicavs gamomcemlobis dasaxelebas, publikaciis adgilsa da TariRs an miTiTebas, rom dokumenti ar aris gamoqveynebuli.

sxva wyaroebisTvis, rogorica audio da video Canawerebi,

gansxvavebuli detalebis miTiTebaa saWiro. Tumca, informacia maT Sesaxebac unda gvaZlevdes pasuxs imave SekiTxvebze: vin dawera, vin Cautara redaqtireba, Targmna an Seadgina wyaro? ra monacemebiT SeiZleba wyaros povna? vin gamoaqveyna da rodis?

mkiTxveli moelis, rom gamoiyenebT wyaros damowmebis im stils, romelic Seesabameba maT konkretul sferos ara, ubralod, imitom, rom

Page 195: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

195

maTTvis es stili nacnobia, aramed imis gamo, rom misi gamoyenebiT, aCvenebT mkiTxvels, rom icnobT maT Rirebulebebs da wesebs. Tumca, unda aRiniSnos, rom detalebi martivi ar aris: rodis unda gamoiyenoT asomTavruli, wertilebi, mZime, rodis unda gamotovoT adgili. Tumca, Tu am mcire elementebs sworad ar asaxavT, mkiTxvelTa did nawils gauCndeba eWvi, ramdenad SeiZleba Tqveni ndoba ufro masStabur sakiTxebSi. mkvlevrebis umravlesoba ar cdilobs am detalebis dazepirebas. isini, ubralod, swavloben wyaros damowmebis im formas, romelsac yvelaze xSirad iyeneben, raTa gamudmebiT ar mouwioT Sesabamisi wesebis moZebna. xolo im wyaroebis miTiTebis dros, romlebic nakleb gavrcelebulia an uCveulo elementebs Seicavs, xelmZRvaneloben am wignis msgavsi saxelmZRvaneloTi.

15.3 wyaros miTiTebis ori stili

winamdebare wignSi ganxilulia wyaros miTiTebis ori yvelaze gavrcelebuli forma. erT maTgans ewodeba sqolioSi miTiTebis stili (romelic farTod gamoiyeneba humanitarul mecnierebebSi da zogjer socialur mecnierebebSi) da meores _ teqsturi miTiTebis stili (romelic, ZiriTadad, gamoiyeneba socialur da sabunebismetyvelo mecnierebebSi). Tu darwmunebuli ar xarT, romeli stili gamoiyenoT naSromSi, rCevisTvis mimarTeT instruqtors.

SesaZloa, sxvadasxva SemTxvevaSi (magaliTad, xelovnebis istoriis kurssa da politikur mecnierebaTa kursSi) sxvadasxva stilis gamoyeneba mogTxovon. Tumca, konkretul naSromSi Tanmimdevruloba daicaviT da erTi stili gamoiyeneT.

Tu kvleviT sferoSi moRvaweoba axali dawyebuli gaqvT, gaecaniT am nawils, sadac mokled aris aRwerili wyaros miTiTebis ori stilis gamoyenebis principebi. Semdeg, Tu sqolioSi miTiTebis stils iyenebT, gaecaniT me-16 Tavs, sadac ixilavT am stilis mimoxilvas da gaecaniT me-17 Tavs, sadac ixilavT detalur saxelmZRvanelo principebsa da magaliTebs, rogor gaakeToT wyaroebis umetesi saxeobebis citireba. Tu sqolioSi miTiTebis stils iyenebT, am stilis mimoxilva da detaluri ganxilva, Sesabamisad, warmodgenilia me-18 da me-19 TavebSi. 15.3.1 sqolioSi miTiTebis stili

rodesac sqolioSi miTiTebis stiliT akeTebT citirebas, wyaros mianiSnebT im winadadebis boloSi indeqsis dasmiT, romelSic moixseniebT wyaros: is acxadebs, rom `gaurkvevlobebiT mocul samyaroSi nabeWdi masalebis mZlavri instrumentis saxiT gamoyeneba SeiZleba.”

Semdeg saTanadod danomril SeniSvnaSi miuTiTebT am citatis wyaros. miTiTebaSi mocemulia informacia wyaros Sesaxeb (avtori,

1

Page 196: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

196

saTauri da informacia publikaciis Sesaxeb), agreTve, miuTiTebT Sesabamisi gverdis nomrebs. SeniSvnebi ibeWdeba gverdis qveda nawilSi (ewodeba sqolioebi) an naSromis boloSi, siis saxiT (ewodeba SeniSvnebi). yvela SeniSvnas erTidaigive zogadi forma aqvs:

N: 1. Adrian Johns, The Nature of The book: Print and Knowledge in Making (Chicago: University of Chicago Press, 1998), 623. N: 1. adrian jonsi, wignis buneba: gamomcemloba da codnis Seqmnis procesi (Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1998), 623. Tu imave teqsts isev miuTiTebT, SegiZliaT, Semdgomi SeniSvnebi SeamokloT: N: 5. Johns, Nature of The book, 384-385. N: 5. jonsi, wignis buneba, 384-385

umetes SemTxvevebSi wyaroebs miuTiTebT, agreTve, naSromis boloSi, bibliografiis nawilSi. es CamonaTvali, Cveulebriv, moicavs TiToeul wyaros, romelic miTiTebuli gaqvT SeniSvnaSi da zogjer sxva wyaroebs, romlebsac gaecaniT, magram ar miuTiTeT. bibliografiaSi miTiTebuli TiToeuli erTeuli moicavs igive informacias, rasac sruli SeniSvna, Tumca, is odnav gansxvavebuli formiT aris warmodgenili: N: Johns, Adrian, The Nature of The book: Print and Knowledge in Making. Chicago: University of Chicago Press, 1988. N: jonsi, Adrian, wignis buneba: gamomcemloba da codnis Seqmnis procesi. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1998

15.3.2 teqsturi miTiTebis stili teqtsturi miTiTebis stilis gamoyenebisas wyaros gamoyenebis Sesaxeb miniSnebas akeTebT CarTuli citirebiT (avtori, TariRi da Sesabamisi gverdis nomrebi). CarTul citirebas urTavT citatis Semdgom. is acxadebs, rom `gaurkvevlobebiT mocul samyaroSi, nabeWdi masalebis mZlavri instrumentis saxiT gamoyeneba SeiZleba.” (Johns, 1998, 623).

naSromis bolos, gamoyenebuli literaturis CamonaTvalSi aRniSnavT yvela wyaros. es CamonaTvali, rogorc wesi, moicavs nebismier wyaros, romelic miTiTebuli gaqvT frCxilebSi Casmul citirebaSi da zogjer sxva wyaroebsac, romlebsac gaecaniT, magram citireba ar mogixdeniaT. gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis TiToeuli statia moicavs srul bibliografiul informacias wyaros Sesaxeb, vinaidan es

Page 197: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

197

informacia ar aris CarTul citirebaSi. gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis yvela erTeuls erTi da igive zogadi forma aqvs: N: Johns, Adrian. 1998. The Nature of The book: Print and Knowledge in Making. Chicago: Univ. of Chicago Press. N: jonsi, Adrian. 1998. wignis buneba: gamomcemloba da codnis Seqmnis procesi. Cikago: Cikagos univ. gamomc.

15.4 eleqtronuli wyaroebis damowmeba

beWdviT epoqaSi ganviTarda citirebis standartuli formebi. Tumca, mkvlevrebi axla sul ufro metad eyrdnobian wyaroebs, romlebic internetSi an sxva eleqtrobul wyarozea ganTavsebuli. wyaroebis es axali forma ukve sakmarisad didi xania arsebobs saimisod, rom mkvlevrebs SeeqmnaT standartuli citirebis formebi, romlebic misadagebulia maT specialur maxasiaTeblebze, gansakuTrebiT, maT droebiT da cvalebad xasiaTze. 15.4.1 internetSi ganTavsebuli wyaroebi

wyaroebi, romlebic internetSia ganTavsebuli, TavisTavad, naklebad mdgradia, vidre nabeWdi wyaroebi.

- internetSi ganTavsebuli masalebis Secvla Zalian iolia, xSirad arc imas miuTiTeben, rom masalaSi cvlilebebi Seitanes. zogierT saitze miTiTebulia cvlilebis Setanis TariRi, Tumca, bevri amas ar mianiSnebs. ar arsebobs standartebi imis gansasazRvrad, Tu ra moculobis cvlileba iTvleba Sesworebad, amdenad, cvlilebebis Setanis TariRi erT vebsaitze SeiZleba, gulisxmobdes marTlweris Secdomis gasworebas, meoreSi ki, faqtobrivi monacemebis an debulebebis cvlilebas.

- mraval vebsaitze ar aris miTiTebuli avtori, gamomcemeli an sponsori. amis gamo aseTi wyaroebi uTanabrdeba sxva anonimur wyaroebs da seriozuli dakonkretebis gareSe nakleb savaraudoa, seriozuli gamoyenebisTvis rom sando iyos (ix. 3.4.3).

- internetSi ganTavsebuli masala SeiZleba, imavdroulad xelmisawvdomi iyos erTze meti saitidan, zogi maTgani ufro saimedoa, vidre sxva.

- internetSi ganTavsebuli wyaroebis umetesoba ganTavsebulia URL-ze (resursis standartuli lokatori). Tumca URL-ebi cvalebadia. ar arsebobs imis garantia, rom URL ar Seicvleba Tveebis, kvirebis an, Tundac, dReebis Semdeg. es ki arTulebs an SeuZlebels xdis, rom Tqven an mkiTxvelma moiZioT masala, romelsac Tavdapirvelad gaecaniT.

Page 198: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

198

kvlevaSi gamosayeneblad dakvirvebiT SearCieT internetSi

ganTavsebuli wyaroebi. rodesac informacia ganTavsebulia ramdenime vebsaitze an onlain reJimSi, an kidev BbeWdur gamocemaSi, arCevani gaakeTeT yvelaze mdgrad da sando variantze, romelzec migiwvdebaT xeli da yovelTvis miuTiTeT, romeli versia gamoiyeneT. wyaroebis ori kategoria. am wignSi ganxiluli citirebis orive stilisTvis internetSi ganTavsebuli wyaroebi or kategoriad iyofa. 1. internetSi ganTavsebuli mravali wyaro arafriT gansxvavdeba nabeWdi wyarosgan, garda gamoqveynebis adgilisa – magaliTad, inernet-JurnalSi gamoqveynebuli statia nabeWd JurnalSi gamoqveynebuli statiisgan. am saxis sxva wyaroebs Soris aris internetSi ganTavsebuli wignebi, gazeTebi da saJurnalo statiebi da sajaro dokumentebi. internetSi ganTavsebul wyaroze miTiTeba gaakeTeT am saxis nabeWdi wyaros msgavsad _ Tavdapirvelad miuTiTeT standartuli monacemebi publikaciis Sesaxeb (avtoris saxeli, saxelwodeba, TariRi da a.S.). miTiTebis bolos daamateT URL misamarTi da TariRi, rodesac masalas gaecaniT (ix. qvemoT). me-17 TavSi (sqolioSi miTiTebis stilisTvis) da me-19 TavSi (teqsturi miTiTebis stilisTvis) SegiZliaT, ixiloT magaliTebi Sesabamisi saxis wyarosTvis msgavsi detalebis miTiTebis Sesaxeb. 2. internetSi ganTavsebuli sxva saxis wyaroebi, organizaciis an kerZo vebsaitebi da eleqtronuli fostis adresatebis siebi, mxolod am matareblisTvis aris damaxasiaTebeli. imis gamo, rom am wyaroebis Sesaxeb ar moipoveba publikaciis standartuli monacemebis umetesoba, isini miiCneva `araoficialurad gamoqveynebulad.” aseTi wyaros citirebisTvis unda warmoadginoT rac SeiZleba meti informacia wyaros Sesaxeb, URL misamarTsa da wvdomis TariRTan erTad (ix. qvemoT). am informaciis citirebis magaliTebi mocemulia 17.7 punqtSi (sqolioSi miTiTebis stilisTvis) da 19.7 (teqsturi miTiTebis stilisTvis). URL misamarTebi, wyaros mudmivi atributebi da wvdomis TariRebi. miuxedavad imisa, rom URL misamarTi ar gamoirCeva mdgradobiT, is internetSi ganTavsebuli masalis ZiriTadi misamarTia. internetSi ganTavsebuli TiToeuli wyaros citireba, romlis povna URL misamarTiT SeiZleba, unda moicavdes URL misamarTs, mas Semdeg, rac mieTiTeba informacia publikaciis Sesaxeb. Tu wyaroSi gamoyenebulia cifruli obieqtis atributis (DOIs) an mudmivi atributis sxva sistema, nacvlad URL misamarTisa, gamoiyeneT Sesabamisi misamarTi Tqvens citirebaSi. URL misamarTebis an sxva atributebis miTiTebis Sesaxeb informaciis mosapoveblad, gansakuTrebuli yuradReba dauTmeT 17.1.7 punqts (sqolioSi miTiTebis stilisTvis) an 19.1.8 (teqsturi miTiTebis stilisaTvis) punqts.

Page 199: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

199

garda amisa, TiToeuli miTiTeba internetSi ganTavsebuli wyaros

Sesaxeb unda moicavdes TariRs, rodesac bolos gaxseniT masala. Tu wyaro Secvlili an amoRebulia internetidan, es TariRi ufro zustad asaxavs im variants, romelic Tqven gamoiyeneT, vidre URL misamarTi an mxolod sxva atributi. agreTve, SegiZliaT, internetSi ganTavsebuli wyaro, romlis citirebasac apirebT, CaweroT myar diskze an kompaqtur diskze, raTa gqondeT saimedo asli, romlic naxvac Tqven an Tqvens mkiTxvels mogvianebiT SeeZleba. me-17 da me-19 TavebSi warmodgenilia citirebebSi wvdomis TariRebis miTiTebis ara erTi magaliTi. saitebi, romlebic saWiroebs xelmoweras an romlebze wvdomac SezRudulia. internetSi ganTavsebul mraval monacemTa bazaze, Jurnalebsa da sxva periodul gamocemebze wvdoma mxolod xelmoweris gziT aris SesaZlebeli. analogiurad, zogierT vebsaitze da veblogebze wvdoma eZleva mxolod im momxmarebels, romelic daregistrirebulia an sxvagvarad moipova wvdomis ufleba. aseTi wyaroebis citirebisas ar aris saWiro, miuTiToT `saWiroebs xelmoweras” an `SezRuduli wvdoma”; ubralod, miuTiTeT URL misamarTi da wvdomis TariRi, rogorc nebismieri sxva internet wyaros SemTxvevaSi moiqceodiT. 15.4.2 sxva eleqtronuli matareblebi

sxva eleqtronul matarebelze, rogoricaa CD-ROM-ebi, Cawerili wyaroebi internetSi ganTavsebul wyaroebze ufro mdgradia. im wyaroebis citireba, romlebic tiraJirdeba da vrceldeba, gamoqveynebuli wignebis msgavsad unda moxdes, mxolod unda daematos informacia matareblis Sesaxeb; ix. 17.5.8 (bibliografiis stilisTvis) an 19.5.8 (gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis stilisTvis).

Tu wyaro ganTavsebulia erTze met eleqtronul matarebelze (mag., internetSi da CD-ROM-ze) an arsebobs rogorc eleqtronuli, ise nabeWdi saxiT, gamoiyeneT yvelaze mdgradi varianti da yovelTvis gaakeTeT miTiTeba gamoyenebul variantze.

15.5 wyaros miTiTebis momzadeba

miTiTebis momzadebis da Semowmebis procesi SegiZliaT, gaimartivoT, Tu gecodinebaT, ra dagWirdebaT.

- gamoiyeneT yvelaze sando wyaroebi, maTi yvelaze sando versia. Tu ipoviT meore an mesame rigis informacias, moiZieT wyaros originali.

- Tu wyaros mravali varianti arebobs, yovelTvis miuTiTeT is, romelic gamoiyeneT. variantebs Soris SeiZleba, iyos mcire, Tumca,

Page 200: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

200

mniSvnelovani gansxvaveba, ramac SesaZloa, gavlena moaxdinos citatebis sizusteze an sxva miTiTebebze.

- CainiSneT yvela bibliografiuli informacia, vidre Canawerebs gaakeTebdeT. ix. suraTi 16.1 (sqolioSi miTiTebis stilisTvis) an naxatSi 18.1 (teqsturi miTiTebis stilisTvis) warmodgenili nimuSebi, sadac naCvenebia, ra informacia aris saWiro ramdenime gavrcelebuli saxis wyaroebisTvis.

- TiToeuli citatis an perifrazisTvis CaiwereT gverdebis nomrebi. - Savi naweris Seqmnisas garkveviT gamoyaviT TiToeuli adgili,

sadac SeiZleba, dagWirdeT wyarodan citireba. gacilebiT martivia arasaWiro citatis amoSla Sesworebisas, vidre imis gaxseneba, sad gamoiyeneT sxvisi azri.

- rodesac Sav nawers saboloo saxiT CamoayalibebT, gadaxedeT me-17 da me-19 Tavebs, raTa uzrunvelyoT, rom TiToeuli citireba swori formiT iyos warmodgenili. yuradReba miaqcieT punqtuacias da intervalebs.

- bibliografiis an gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis Sekreba SegiZliaT an wyaroebis gamoyenebisas, an Savi naweris Seqmnis da Sesworebis dros. aucileblad yuradRebiT SeamowmeT TiToeuli detali.

TiToeuli citatis miTiTebis sworad Camoyalibeba SeiZleba,

mosawyeni samuSao iyos. Tumca, kvlevis yoveli sxva fazis msgavsad, Tu iciT, ra gWirdebaT da Tavidanve marTavT process, SeZlebT kvlevis am yvelaze nakleb saxaliso nawilis swrafad, martivad da saimedod dasrulebas.

15.6 miTiTebis programebis Sesaxeb

kompiuteruli programebis mwarmoebeli kompaniebi gvTavazoben sxvadasxva programas, romlebic akabadonebs bibliografiul informacias wyaros miTiTebis konkretuli stilis mixedviT. maT Sorisaa stilebi, romlebic momdevno TavebSia ganxiluli. Tu aseT programas gamoiyenebT, SeiZleba, dro dazogoT, Tumca, es ar niSnavs imas, rom stilis ZiriTadi principebi ar unda icodeT. amas garda, wyaroebis miTiTebisa da bibliografiis marTvis programebi sxvadasxva xarisxisaa da SesaZloa, ar Seicavdes im mcire cvlilebebs citirebis stilebSi, romlebic droTa ganmavlobaSi Semodis (mag., gansxvavebuli eleqtronuli wyaroebis damateba). Tu aseT programas iyenebT, yovelTvis unda SeamowmoT programis mier dakabadonebuli citirebebis sizuste da srulyofileba.

Page 201: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

201

16 sqolioSi miTiTebis stili:

standartuli formati

16.1 standartuli sistema

16.1.1 elementebis Tanmimdevroba

16.1.2 punqtuacia

16.1.3 mTavruli asoebis gamoyeneba

16.1.4 saTaurebis gaformeba

16.1.5 ricxvebi

16.1.6 abreviaturebi

16.1.7 abzacis Seweva

16.2 bibliografiebi

16.2.1 bibliografiebis saxeebi

16.2.2 muxlebis dalageba

16.2.3 wyaroebi, romelTa gamotoveba SeiZleba

16.3 SeniSvnebi

16.3.2 sqolioebi da teqstis bolos Catanili SeniSvnebi

16.3.3 SeniSvnebis danomvra

16.3.4 SeniSvnebis daformateba

16.3.5 kompleqsuri SeniSvnebi

16.4 SeniSvnebis Semoklebuli formebi

16.4.1 Semoklebuli SeniSvnebi

16.4.2 iqve (Ibid.)

16.4.3 frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi

humanitarul da zogierT socialur mecnierebaSi gamoiyeneba sqolioSi

miTiTebis stili. am TavSi mimoxilulia sqolioSi miTiTebis stilSi miTiTebis

standartuli sistema, maT Soris bibliografiis muxlebi, sruli SeniSvnebi,

Semoklebuli SeniSvnebi da frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi. SeniSvnebis

Page 202: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

202

magaliTebi aRniSnulia `S:”-Ti; bibliografiis muxlebis magaliTebi aRniSnulia

`b”-Ti.

sqolioSi miTiTebis stilis gamoyenebisas wyaros Sesaxeb miniSnebas akeTebT

zeda indeqsis dasmiT im winadadebis bolos, romelSic miTiTebuli gaqvT

aRniSnuli wyaro:

erTi mecnieris TqmiT, ,,rkinigzis gayvanis Sedegad, Cikago aRmosavlelebisa da

dasavlelebis Sexvedrebis umniSvnelovanesi adgili gaxda.”

S: 8. qrononi, bunebis megapolisi, 383.

4

Semdeg akeTebT miTiTebas Sesabamisi citatis wyaroze saTanadod danomrili

SeniSvnis meSveobiT, romelSic mocemulia informacia wyaros Sesaxeb (avtori,

saTauri da informacia publikaciaze), agreTve, Sesabamisi gverdis nomrebi.

SeniSvnebi ibeWdeba gverdis bolos (ewodeba sqolio) an CamonaTvalSi, romelic

Catanilia naSromis bolos (ewodeba teqstis bolos Catanili SeniSvnebi). yvela

SeniSvnas aqvs erTnairi zogadi forma:

S: 4. uiliam qrononi, bunebis megapolisi: Cikago da didi dasavleTi [niu-iorki:

gamomcemloba nortoni da kompania, 1991], 92-93

Tu kvlav akeTebT miTiTebas imave teqstze, SegiZliaT momdevno SeniSvnebis

Semokleba:

umetes SemTxvevaSi, naSromis bolos, bibliografiaSi warmoadgenT, agreTve,

wyaroebis CamonaTvals. es CamonaTvali, rogorc wesi, moicavs TiToeul wyaros,

romelic miTiTebuli gaqvT SeniSvnaSi, zogjer sxva wyaroebsac, romlebsac

gaecaniT, Tumca, miTiTebuli ar gaqvT. bibliografiis TiToeuli muxli moicavs

igive informacias, romelic CarTulia srul SeniSvnaSi, Tumca, warmodgenilia

odnav gansxvavebuli formiT:

Page 203: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

203

S: qrononi, uiliam. bunebis megapolisi: Cikago da didi dasavleTi. niu-iorki:

gamomcemloba nortoni da kompania, 1991.

mkiTxveli elis, rom zedmiwevniT daicavT citirebis am wesebs. isini Seexeba

ara mxolod CasarTav informacias da am monacemebis Tanmimdevrobas, aramed,

agreTve, punqtuacias, mTavruli asoebis gamoyenebas, daxrili Sriftis

gamoyenebas da a.S. wyaros miTiTeba rom sworad gaaformoT, didi yuradReba

unda miaqcioT wvrilman detalebs, romlebic mkvlevarTa didi nawilisTvis

iolad dasamaxsovrebeli ar aris. momdevno TavSi mocemulia mza gzamkvlevi am

detalebTan dakavSirebiT.

16.1 standartuli sistemebi

miuxedavad imisa, rom arsebobs wyaroebis da maTi miTiTebis uamravi forma,

savaraudod, mxolod ramdenime saxis gamoyeneba mogiwevT. uCveulo wyaroebis

citirebisas SeiZleba, dagWirdeT miTiTebasTan dakavSirebuli detalebis

moZieba. Tumca, citirebis im saxeebisTvis, romlebsac yvelaze xSirad

gamoiyenebT, iolad SegiZliaT, iswavloT standartuli sistemebi. Semdeg

SeZlebT Sablonebis Seqmnas, romelTa daxmarebiTac moaxerxebT kiTxvis

procesSi bibliografiuli monacemebis swrafad da saimedod Caweras.

am qveTavis danarCen nawilSi aRwerilia standartuli sistemebi. 16.1 naxatSi ki

warmodgenilia nimuSebi da magaliTebi farTod gavrcelebuli saxis

wyaroebisTvis. me-17 TavSi mocemulia mTeli rigi wyaroebis magaliTebisa, maT

Soris, gamonaklisebi aq ganxiluli sistemebidan.

naxati 16.1 SeniSvnebis da bibliografiis muxlebis nimuSebi

qvemoT warmodgenil nimuSebSi naCvenebia, romeli elementebi unda CairTos

SeniSvnebSi (S) da bibliografiebSi (b) wyaroebis ramdenime gavrcelebuli saxis

citirebisas; naCvenebia, agreTve, maTi Tanmimdevroba. aseve, naCvenebia punqtuacia

da elementebis gaformeba. ruxi feriT daCrdiluli teqsti aRniSnavs

Semoklebas (an maT ganmartebas) da sxva terminebs. XX aRniSnavs citirebuli

Page 204: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

204

teqstis gverdis nomrebs, YY aRniSnavs statiis an Tavis gverdebis srul

diapazons.

magaliTebi, ganmartebebi da variantebi damatebiT ix. me-17 TavSi. Semoklebuli

SeniSvnebis formebis nimuSebi ix. 16.2 naxatSi.

wignebi

1. erTi avtori an redaqtori

S: SeniSvnis nomeri. avtoris saxeli da gvari, wignis saTauri: wignis qvesaTauri

(gamocemis adgili: gamomcemlobis dasaxeleba, gamocemis TariRi), XX-XX.

1. jared daiamondi, iaraRi, baqteriebi da foladi: adamianebis bediswera (niu-

iorki: gamomcemloba “nortoni da kompania”, 1997), 47-48.

b: avtoris gvari, avtoris saxeli. wignis saTauri: wignis qvesaTauri. gamocemis

adgili: gamomcemlobis saxelwodeba, gamocemis TariRi.

daiamond, jared. iaraRi, baqteriebi, da foladi: adamianebis bediswera. niu-

iorki: gamomcemloba “nortoni da kompania”, 1997.

im wignis miTiTebisas, romelsac avtoris nacvlad redaqtori hyavs, sqema ase

SecvaleT:

S: SeniSvnis nomeri. redaqtoris saxeli da gvari, red. wignis saTauri...

7. mark e. noli, red., religia da amerikis politika...

b: redaqtoris gvari, redaqtoris saxeli, red. wignis saTauri...

noli, mark e., red., religia da amerikis politika...

2. ramdenime avtori

wignis SemTxvevaSi, romelsac ori avtori hyavs, gamoiyeneT Semdegi sqema:

Page 205: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

205

S: SeniSvnis nomeri. pirveli avtoris saxeli da gvari da meore avtoris saxeli

da gvari, wignis saTauri: wignis qvesaTauri (gamocemis adgili: gamomcemlobis

saxelwodeba, gamocemis TariRi), XX-XX.

2. kai berdi, kai da martin j. Servini, amerikeli promeTe: j. robert openhaimeris triumfi da tragedia (niu-iorki: alfred a. knopfi, 2005), 52.

b: pirveli avtoris gvari, pirveli avtoris saxeli, da meore avtoris saxeli

da gvari. wignis saTauri: wignis qvesaTauri. gamocemis adgili: gamomcemlobis

saxelwodeba, gamocemis TariRi.

berdi, kai da martin j. Servini. amerikeli promeTe: j. robert openhaimeris triumfi da tragedia. niu-iorki: alfred a. knopfi, 2005.

Tu wigns sami avtori hyavs, struqtura SecvaleT Semdegnairad:

S: SeniSvnis nomeri. pirveli avtoris saxeli da gvari, meore avtoris saxeli

da gvari da mesame avtoris saxeli da gvari, wignis saTauri...

5. jois efelbai, lin hanti da margaret jeiqobi. simarTle istoriis Sesaxeb...

naxati 16.1 SeniSvnebis da bibliografiis muxlebis nimuSebi

(gagreleba)

b: pirveli avtoris gvari, pirveli avtoris saxeli, meore avtoris saxeli da

gvari da mesame avtoris saxeli da gvari, wignis saTauri...

efelbai, joisi, lin hanti da margaret jeiqobi. simarTle istoriis Sesaxeb... Tu wigns oTxi an meti avtori hyavs, SeniSvnis struqtura mxolod aseTi saxiT

SecvaleT:

S: SeniSvnis nomeri. pirveli avtoris saxeli da gvari da sxvebi, wignis

saTauri...

15. Jaklin daud holi da sxv., ojaxiviT...

3. avtor(eb)i, agreTve, redaqtori an mTargmneli

Tu wigns avtoris garda redaqtoric hyavs, gamoiyeneT Semdegi struqtura:

S: SeniSvnis nomeri. avtoris saxeli da gvari, wignis saTauri: wignis

qvesaTauri, red. redaqtoris saxeli da gvari (gamocemis adgili: gamomcemlobis

saxelwodeba, gamocemis TariRi), XX-XX.

Page 206: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

206

9. j.b. harli, rukebis axali saxeoba: eseebi kartografiis istoriaSi, red.

pol leqstoni (baltimori: jon hopkinsis universitetis gamomcemloba, 2002),

132-33.

b: avtoris gvari, avtoris saxeli. wignis saTauri: wignis qvesaTauri.

redaqtirebulia redaqtoris saxeli da gvari mier. gamocemis adgili:

gamomcemlobis saxelwodeba, gamocemis TariRi.

harli, j.b., rukebis axali saxeoba: eseebi kartografiis istoriaSi.

redaqtirebulia pol leqstonis mier. baltimori: jon hopkinsis

universitetis gamomcemloba, 2002.

Tu wigns redaqtoris nacvlad mTargmneli hyavs, redaqtoris Sesaxeb

informaciis nacvlad CasviT sityvebi Targm. da Targmnilia da mTargmnelis

saxeli da gvari mier.

4. gamocemis nomeri

S: SeniSvnis nomeri. avtoris saxeli da gvari, wignis saTauri: wignis

qvesaTauri, gamocemis nomeri gamoc. (gamocemis adgili: gamomcemlobis

dasaxeleba, gamocemis TariRi), XX-XX.

11. rojer denielsi: amerikaSi Camosvla: imigraciis istoria da eTnikuri

faqtori amerikis cxovrebaSi, me-2 gamoc. (niu-iorki: gamomcemloba harper

pereniali, 2002), 84.

b: avtoris gvari, avtoris saxeli, wignis saTauri: wigni qvesaTauri. gamocemis

nomeri gamoc. gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba, gamocemis TariRi.

denielsi, rojer. amerikaSi Camosvla: imigraciis istoria da eTnikuri faqtori

amerikis cxovrebaSi. me-2 gamoc. niu-iorki: gamomcemloba harper pereniali,

2002.

5. erTi Tavi redaqtirebul wignSi

S: SeniSvnis nomeri. Tavis avtoris saxeli da gvari, `Tavis saTauri: Tavis

qvesaTauri,” wignSi – wignis saTauri: wignis qvesaTauri, red. redaqtoris

Page 207: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

207

saxeli da gvari (gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba, gamocemis

TariRi), XX-XX.

15. en uinston spirni, `bunebis ganaSenianeba: frederik lo olmstedis

memkvidreoba, wignSi `uCveulo pozicia: bunebaSi adamianis adgilis xelaxla

gaazreba”, red. uiliam qrononi (niu-iorki: gamomcemloba nortoni da kompania,

1996), 101.

b: Tavis avtoris gvari, Tavis avtoris saxeli. `Tavis saTauri: Tavis

qvesaTauri.” wignSi – wignis saTauri: wignis qvesaTauri, redaqtirebulia

redaqtoris saxeli da gvari mier, YY-YY. gamocemis adgili: gamomcemlobis

saxelwodeba, gamocemis TariRi.

spirni, en uinston, `bunebis ganaSenianeba: frederik lo olmstedis

memkvidreoba.” wignSi `uCveulo pozicia: bunebaSi adamianis adgilis xelaxla

gaazreba”, redaqtirebulia uiliam qrononis mier, 91-113, Nniu-iorki:

gamomcemloba nortoni da kompania, 1996

saJurnalo statiebi

6. saJurnalo statiis beWduri varianti

S: SeniSvnis nomeri. avtoris saxeli da gvari, `statiis saTauri: statiis

qvesaTauri,” Jurnalis saxelwodeba, gamocemis nomeri (gamocemis TariRi): XX-

XX.

4. Pfremod k, naiari, `saocari Tavgadasavlebi: ingliselTa saTavgadasavlo wignebi da indoeTi, 1680-1727”, britaneTmcodneobis Jurnali 44, #2 (2005 wlis aprili): 213

b: avtoris gvari, avtoris saxeli. `statiis saTauri: statiis qvesaTauri.”

Jurnalis saxelwodeba gamocemis nomeri (gamocemis TariRi): YYYY-YY.

Nnaiari, fremod k. `saocari Tavgadasavlebi: ingiselTa saTavgadasavlo

wignebi da indoeTi, 1680-1727”, britaneTmcodneobis Jurnali 44, #2 (2005 wlis

aprili): 213-38.

Tu statias ramdenime avtori hyavs, ixelmZRvaneleT meore nimuSSi

warmodgenili avtorebis saxelebis Sesabamisi sqemiT.

Page 208: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

208

7. internetSi gamoqveynebuli Jurnalis statiebi

S: SeniSvnis nomeri. avtoris saxeli da gvari, `statiis saTauri: statiis

qvesaTauri,” Jurnalis saxelwodeba gamocemis nomeri (gamocemis TariRi),

`mdebareoba”-is qveS, URL-is misamarTi (wvdoma masalaze, wvdomis TariRi).

4. deniel a. makfarlandi, `winaaRmdegoba rogorc socialuri drama:

cvlilebaze orientirebuli SemTxvevebis Seswavla,” amerikis sociologiuri

Jurnali 109, no.6 (2004 wlis maisi), ganyofilebaSi “Settings”,

http://www.journals.uchicago.edu/AJS/journal/issues/v109n6/050199/050199.html [bolos Sesvlis

TariRi: 2006 wlis 3 maisi].

B: avtoris gvari, avtoris saxeli. `statiis saTauri: statiis qvesaTauri.”

Jurnalis saxelwodeba gamocemis nomeri (gamocemis TariRi). URL–is misamarTi

(wvdoma masalaze, wvdomis TariRi).

makfarlandi, deniel, e. `winaaRmdegoba, rogorc socialuri drama: cvlilebaze

orientirebuli SemTxvevebis Seswavla.” amerikis sociologiuri Jurnali 109,

no.6 (2004 wlis maisi),

http://www.journals.uchicago.edu/AJS/journal/issues/v109n6/050199/050199.html [bolos

Sesvlis TariRi: 2006 wlis 3 maisi].

16.1.1 elementebis Tanmimdevroba

SeniSvnebSi da bibliografiis muxlebSi yvela saxis wyaroebisTvis elementebis

Tanmimdevrobis erTi da igive standartuli struqtura gamoiyeneba: avtori,

saTauri, informacia gamocemis Sesaxeb. Tumca, SeniSvnebSi avtorebis saxelebi

standartuli TanmimdevrobiT aris warmodgenili (pirvelad saxeli), xolo

bibliografiis muxlebSi -- piriqiT (jer gvari), anbanuri TanmimdevrobiT.

SeniSvnebi, romlebSic konkretuli monakveTebia citirebuli, Cveulebriv,

moicavs gverdis nomrebs an sxva informacias adgilis Sesaxeb; bibliografiis

muxlebSi ase ar aris, Tumca, iq mieTiTeba gverdis nomrebis sruli diapazoni

iseTi wyarosTvis, romelic warmoadgens ufro didi nawilis Semadgenels, mag.,

statiis an Tavis.

Page 209: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

209

16.1.2 punqtuacia

SeniSvnebSi elementebis umetesoba gamoyaviT mZimeebiT; bibliografiis muxlebSi

elementebis gamosayofad wertilebi gamoiyeneT. SeniSvnebSi informacia

publikaciis Sesaxeb CasviT frCxilebSi; bibliografiis muxlebSi ase ar

gaakeToT. gamoiyeneba gansxvavebuli stilebi, vinaidan gansazRvrulia, rom

SeniSvna unda ikiTxebodes teqstis msgavsad, sadac wertilis dasma niSnavs

citatis dasrulebas. bibliografia ki Sedgenilia, rogorc CamonaTvali,

romelSic TiToeul wyaros aqvs calke muxli, amdenad, wertilebis gamoyeneba

Tavisuflad SeiZleba avtoris, saTauris da publikaciis Sesaxeb informaciis

gamosayofad.

16.1.3 mTavruli asoebis gamoyeneba

ucxoenovani wyaroebis miTiTebisas saTaurebis umetesoba daiwyeT mTavruli

asoebiT saTauris stilSi, Tumca, saTaurebi ucxo enebze daiwyeT mTavruli

asoebiT winadadebis stilSi. (orive stilis Sesaxeb ix. 22.3.1.) mTavruli

asoebiT, Cveulebisamebr, dawereT sakuTari arsebiTi saxelebi (ix. 22-e Tavi).

16.1.4 saTaurebis gaformeba

SedarebiT moculobiTi nawarmoebebis (wignebis, Jurnalebis) saTaurebi ibeWdeba

daxrili SriftiT; SedarebiT mcire nawilebis (Tavebi, statiebi) saTaurebi

ibeWdeba swori SriftiT da Tavsdeba brWyalebSi. gamouqveynebuli naSromebis

(mag., disertaciebi) saTaurebi ibeWdeba swori SriftiT da Tavsdeba brWyalebSi,

im SemTxvevaSic ki, Tu isini wignis moculobisaa.

16.1.5 ricxvebi

saTaurebSi ricxvebi sityvierad gadmoicema an ricxvebiT iwereba zustad ise,

rogorc originalSia. gverdis nomrebi, romlebic originalSi romauli

cifrebiT aris gamoxatuli, mieTiTeba patara romauli cifrebiT. yvela sxva

ricxvi (Tavis nomrebi an naxatebis nomrebi) warmodgenilia arabuli cifrebiT,

im SemTxvevaSic ki, Tu originalSi isini romauli cifrebiT aris aRniSnuli an

sityvierad gadmocemuli.

Page 210: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

210

16.1.6 abreviaturebi

SeniSvnebSi SeamokleT terminebi: redaqtori, mTargmneli da tomi (red., mTargm.,

t.). bibliografiis muxlebSi es terminebi xSirad gaSifrulia, rodesac isini

gamoiyeneba informaciis warsadgenad (redaqtirebulia ...-is mier), xolo

Semoklebuli saxiT gamoiyeneba, rodesac informaciis dasasruls aris

warmodgenili (red.).

16.1.7 Seweuli abzaci

teqstSi SeniSvnebis Seweva sxva abzacebis msgavsad xdeba; yvela momdevno xazi

swordeba marcxniv. bibliografiis muxlebis Seweva piriqiT xdeba: pirveli xazi

swordeba marcxniv da yvela momdevno striqoni Seweulia abzacis zomis bijiT.

16.2 bibliografiebi

naSromebSi, romlebSic gamoyenebuli literaturis miTiTebisTvis gamoiyeneba

sqolioSi miTiTebis stili, Cveulebriv, CarTulia SeniSvnebi da, agreTve,

SeniSvnebSi miTiTebuli yvela wyaros bibliografiuli CamonaTvali. miuxedavad

imisa, rom SeniSvnebSi da bibliografiebSi irTveba erTi da igive informacia,

saWiroa mkiTxvelma es informacia orive adgilas naxos, vinaidan SeniSvnebi da

bibliografia gansxvavebulad gamoiyeneba. SeniSvnebis daxmarebiT mkiTxvels

SeuZlia, swrafad naxos konkretuli miTiTebis Sesabamisi wyaro, kiTxvis

Sewyvetis gareSe, bibliografiaSi ki ixilos kvlevis masStabi da misi kavSiri

manamde momzadebul naSromebTan. bibliografiis daxmarebiT mkiTxvels, agreTve,

SeuZlia wyaroebis gamoyeneba sakuTar kvlevaSi. amdenad, naSromSi yovelTvis

gamoiyeneT rogorc SeniSvnebi, ise, bibliografia, im SemTxvevebis garda,

rodesac wyaro bevria an Tu instruqtori gaZlevT sxvagvar miTiTebas. Tu

bibliografias ar CarTavT, darwmundiT, rom SeniSvnebSi srulyofilad aris

mocemuli informacia TiToeul wyaroze, pirvelad miTiTebisas mainc.

16.2.1 bibliografiis saxeebi

ZiriTadad bibliografiaSi unda CairTos TiToeuli naSromi, romelic

miTiTebuli gaqvT teqstSi (garda ramdenime gansakuTrebuli saxis wyarosa; ix.

16.2.3). SegiZliaT, CarToT is naSromebi, romlebic mniSvnelovani iyo

msjelobisTvis, magram maTze teqstSi konkretuli miTiTeba ar gagikeTebiaT. am

Page 211: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

211

saxis wyaroebi daasaTaureT ase: bibliografia an gamoyenebuli wyaroebi. ix.

danarTSi naxati A.15, sadac warmodgenilia bibliografiis nimuSi.

arebobs sxva variantebic:

- SerCeuli bibliografia. zogierTi bibliografia ar moicavs SeniSvnebSi

miTiTebul yvela naSroms; es keTdeba sivrcis dazogvis an umniSvnelo

miTiTebebis gamotovebis mizniT, romlebic, savaraudod, ar iqneba

mkiTxvelisTvis saintereso. SegiZliaT, gamoiyenoT SerCeuli

bibliografia, Tu gaqvT safuZvliani mizezebi saamisod da Tqveni

instruqtori an mrCeveli gamarTlebulad miiCnevs amas. daasaTaureT es

masala Semdegnairad: SerCeuli bibliografia da zemoT daamateT

SeniSvna, sadac aRwerili iqneba SerCevis principi.

- bibliografia erTi avtoris mixedviT. zogierTi avtori erTi avtoris

naSromebs calke Camowers standartul bibliografiasTan erTad. Tumca,

xandaxan, SeiZleba, mxolod aseTi saxiT warmoadginos bibliografia, erT

avtors exeba naSromi da iqve miuTiTos ramdenime sxva wyaro. aseTi

CamonaTvali Semdegnairad daasaTaureT: ..... –is [avtoris saxeli da gvari]

Txzulebebi/naSromebi an raime saTanado aRwerilobiTi saTauri

(gamoqveynebuli naSromebi, naSromebi, da a.S.). SegiZliaT, daalagoT

qronologiuri an anbanuri TanmimdevrobiT saTauris mixedviT. Tu

qronologiurad alagebT, erTsa da imave wels gamoqveynebuli naromebis

saTaurebi anbanuri TanmimdevrobiT CamowereT.

- anotirebuli bibliografia. zogierTi mwerali bibliografiis TiToeul

muxls urTavs naSromis Sinaarsis mokle aRweras an informacias imis

Sesaxeb, Tu ra kavSirSia masala kvlevasTan. ZiriTad SemTxvevebSi, Tu

erT muxls urTavT anotacias, unda daurToT yvelas. Tumca, mkvlevrebi

zogjer anotacias urTaven mxolod yvelaze mniSvnelovan naSromebs an im

naSromebs, romelTa kvlevasTan Sesabamisoba SeiZleba, ar iyos

TvalsaCino. Tu anotaciebi mokle frazebia, CasviT frCxilebSi da

miuTiTeT publikaciis Sesaxeb informaciis Semdeg (gaiTvaliswineT, rom

frCxilebSi Casmul muxlSi an mis Semdeg wertili ar daismis):

Page 212: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

212

b: Tulmini, stiven. argumentis gamoyeneba. kembriji: kembrijis universitetis

gamomcemloba, 1958. (gardamtexi teqsti, struqturis arasimboluri eniT

aRwerili argumentiT).

SegiZliaT, agreTve, daamatoT anotacia sruli winadadebis saxiT axal

striqonze Seweuli abzacis gamoyenebiT:

b: Tulmini, stiven. argumentis gamoyeneba. kembriji: kembrijis universitetis

gamomcemloba, 1958.

es aris gardamtexi teqsti, romelSic argumenti aRwerilia struqturis

arasimboluri eniT.

16.2.2 muxlebis dalageba

anbanuri TanmimdevrobiT avtoris mixedviT. bibliografia, rogorc wesi,

warmoadgens yvela wyaros erTian CamonaTvals; wyaroebi dalagebulia anbanis

mixedviT avtoris, redaqtoris an TiToeul muxlSi pirvel adgilze

miTiTebuli piris gvaris mixedviT. (ucxo saxelebis, Sedgenili saxelebis da

sxva gansakuTrebuli SemTxvevebisas anbanis mixedviT dalagebis Sesaxeb ix. 17.1.1)

teqstis redaqtirebis programebis umravlesobas aqvs anbanis mixedviT

dalagebis funqcia; Tu am funqcias iyenebT, TiToeul muxls unda mosdevdes

myari gadatana. Tu sakurso an sadisertacio naSromze muSaobT, SesaZloa,

fakultetma an universitetma migiTiToT, rom muxlebSi informacia anbanis

mixedviT unda daalagoT asoebis an sityvebis mixedviT; ix. `Cikagos stilis

saxelmZRvanelo”, 18.56 -59, me-15 gamocema (2003 w.), sadac mocemulia am ori

sistemis ganmarteba.

Tu bibliografia moicavs or an met naSroms, romlebic dawerili,

redaqtirebuli an naTargmnia erTi da imave piris mier, daalageT muxlebi

anbanurad saTauris mixedviT (artiklebs yuradRebas nu miaqcevT). pirvelis

garda, yvela muxlSi SecvaleT piris saxeli grZeli tireTi, romelsac ewodeba

sami M-is sigrZis tire (ix. 21.7.3). redaqtirebis an Targmnis miTiTebisas (red.,

Targmn. da a.S.) tires Semdeg dasviT mZime da saTanado aRniSvna. CamowereT

Page 213: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

213

yvela aseTi naSromi im naSromebamde, romelTa SemTxvevaSic piri iyo

Tanaavtori an Tanaredaqtori.

b: geiTs, henri luis umcr. amerika da feri: dialogi afroamerikelebTan. niu-

iorki: gamomcemloba uoren buqsi, 2004

-----------, red. monebis klasikuri monayoli. niu-iorki: gamomcemloba fengvin

petmani, 2002.

-----------. gamorCeuli maimuni: afroamerikuli literaturuli kritikis Teoria.

niu-iorki: oqsfordis universitetis gamomcemloba, 1989.

geiTs, henri luis umcr., da kornel vesti. afroamerikuli saukune: rogor

Secvales Savkanianma amerikelebma Cveni qveyana.Nniu-iorki: gamomcemloba,

fri presi, 2000.

igive principi gamoiyeneba iseTi naSromebisTvis, romlebic dawerilia

avtorebis erTi jgufis mier, romlebic miTiTebulia erTi da igive

TanmimdevrobiT.

b: marti, martin e., da r. skoT eflbai, red.-ebi. fundamentalizmis Sesaxeb.

Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 2004.

--------. dideba da Zalaufleba: fundamentalisturi gamowveva Tanamedrove

msoflios. bostoni: gamomcemloba bikon presi , 1992.

marti, martin i., da mika marti. rodesac WeSmariti simartives vpoulobT: rTul samyaroSi sulieri siwmindis povna. grand rapods, miCigani: gamomcemloba uilian ermanis gamomcemloba, 1998.

Tu wyaroSi ar aris miTiTebuli avtori an redaqtori, anbanurad daalageT

miTiTebis pirveli elementi, Cveulebriv, saTauris mixedviT. nu miaqcevT

yuradRebas artiklebs.

b: moxseneba indoeTis didi trigonometruli Sefasebis Sesaxeb. 22 tomi. dera dani: indoeTis kvleva, 1870-1910. `indoeTis didi trigonometriuli Sefaseba.” kalkuta riviu 38 [1863]: 26-62.

`saxelmwifo da aziis samomavlo perspeqtiva”. quorterli riviu 63, no. 126 (1839

wlis marti): 369-402.

araanbanuri TanmimdevrobiT dalageba. drodadro mkiTxvelisTvis ufro

mosaxerxebeli iqneba anbanuris garda, sxva Tanmimdevrobis gamoyeneba. rogorc

Page 214: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

214

wesi, ufro mosaxerxebelia, qronologiurad dalagdes erTi avtoris

bibliografiebi, agreTve, informacia specialuri CamonaTvlebis _ sagazeTo

statiebis, saarqivo masalebis Sesaxeb da a.S. SeiZleba, agreTve, mosaxerxebeli

iyos Tanmimdevrobis Semobruneba konkretuli mizniT – magaliTad,

topografiuli rukebis CamonaTvlis dros, roca rukebi dalagebulia Statis an

regionis mixedviT. Tu anbanuris an qronologiuris garda sxva Tanmimdevrobas

iyenebT, dasawyisSi warmodgenil SeniSvnaSi ganmarteT, ratom gadawyviteT am

principis gamoyeneba.

kategoriebad dalagebuli CamonaTvlebi. SedarebiT vrceli bibliografia

SegiZliaT, daalagoT kategoriebad, es mkiTxvels daexmareba, jgufis saxiT

dainaxos dakavSirebuli wyaroebi. SedarebiT vrceli bibliografiebis

seqciebad kategorizaciis gavrcelebuli gzebi moicavs Semdegi principebs:

- wyaroebis dalageba wyaros formis mixedviT. SegiZliaT, SeqmnaT

xelnawerebis, saarqivo koleqciebis, Canawerebis da a.S. calke siebi.

- wyaroebis dalageba rigis mixedviT. SegiZliaT, erTi avtoris

bibliografiis msgavsad, cal-calke daalagoT pirvelxarisxovani,

meorexarisxovani da mesamexarisxovani wyaroebi.

- wyaroebis dalageba sferos mixedviT. wyaroebis dajgufeba SegiZliaT

sferos mixedviT an mkiTxvelis interesebis mixedviT (rogorc am wignis

bibliografiaSia). magaliTad, komediuri literaturis Teoriis da

fsiqologiis Sesaxeb gamoyenebuli naSromebis miTiTebisas, SeiZleba

wyaroebis kategorizacia: komediis Teoria, fsiqologiuri kvlevebi,

literaturuli kritika, komediuri Janris nawarmoebebi.

Tu axdenT wyaroebis kategorizacias, warmoadgineT isini calkeuli an erTiani

bibliografiiT, romelic seqciebad iqneba dayofili. calkeuli bibliografia

an seqcia warmoadgineT qvesaTauriT an, Tu saWiroa, dasawyisSi mocemuli

SeniSvniT. erTiani bibliografiis TiToeul seqciaSi gamoiyeneT Tanmimdevrobis

erTi da igive principi (Cveulebriv, anbanis mixedviT). nu miuTiTebT wyaros

erTze met seqciaSi, Tu misi garkveviT kategorizacia ar SeiZleba ori an

ramdenime sxva xerxiT. Tu Tanmimdevrobis gansxvavebul principebs iyenebT,

Page 215: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

215

bibliografiebi SeqmeniT cal-calke da TiToeuls daurTeT sakuTari

ganmartebiTi saTauri.

16.2.3 wyaroebi, romelTa gamotoveba SeiZleba

rogorc wesi, SegiZliaT bibliografiaSi ar miuTiToT Semdegi saxis wyaroebi:

- sagazeTo statiebi (ix. 17.4)

- klasikuri, Suasaukuneebis da arqauli inglisuriT dawerili

literaturuli nawarmoebebi (17.5.1) da (zogierT SemTxvevaSi) cnobili

inglisurenovani piesebi (17.8.7)

- biblia da sxva wminda werilebi (17.5.2)

- cnobili sacnobaro literatura, rogoricaa didi leqsikonebi da

enciklopediebi (17.5.3)

- mokle gamoqveynebuli masala, rogoricaa gamoqveynebuli naSromebis an

warmodgenebis recenziebi (17.5.4), mokle mimoxilvebi (17.5.5), broSurebi da

angariSebi (17.5.6)

- gamouqveynebeli interviuebi da piradi mimowera (17.6.3), veblogis

informacia da komentarebi (17.7.2) da eleqtronuli fostis adresatebis

siebi (17.7.3)

- konkretuli dokumentebi gamouqveynebeli xelnawerebis krebulebidan

(17.6.4)

- saxviTi da saSemsruleblo xelovnebis mravali wyaro, maT Soris,

mxatvruli xelovnebis nimuSebi da sxva msgavsi wyaroebi (17.8.1), cocxali

Sesruleba (17.8.2), satelevizio da sxva samauwyeblo programebi (17.8.3)

- aSS-is konstitucia (17.9.5), sasamarTlo saqmeebi (17.9.7) da zogierTi sxva

sajaro dokumenti (17.9)

SeiZleba, bibliografiaSi CarToT konkretuli naSromi romelime am

kategoriidan, romelic mniSvnelovania Tqveni argumentisTvis an xSirad gaqvT

miTiTebuli.

Tu erTi ufro didi nawilidan iyenebT mraval aseT wyaros -- magaliTad,

ramdenime dokuments xelnawerTa erTi krebulidan – SegiZliaT, miuTiToT

ufro didi nawili, rogorc es me-17 Tavis Sesabamis punqtebSia ganxiluli.

Page 216: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

216

16.3 SeniSvnebi

avtorebi SeniSvnis ramdenime sxvadasxva saxes iyeneben; SeniSvnis saxis arCeva

damokidebulia sferoze, mkiTxvelze da naSromis tipze. am nawilSi axsnilia

SeniSvnebis saxeebi da maTi SerCevis principi.

16.3.1 sqolioebi da teqstis bolos Catanili SeniSvnebi

Tqvens fakultetze SesaZloa, konkretulad iyos gansazRvruli, sqolioebi

unda gamoiyenoT Tu teqstis bolos Catanili SeniSvnebi, gansakuTrebiT,

Tezisis an sadisertacio naSromisTvis. Tu konkretuli miTiTeba ar arsebobs,

Cveulebriv, unda arCioT sqolioebi, romlebic ufro advili wasakiTxia.

teqstis bolos Catanili SeniSvnebis gamoyenebisas mkiTxvels uwevs naSromis

bolomde gadafurcvla TiToeuli citirebis Sesamowmeblad. Tu

Sinaarsobriv SeniSvnebs teqstis bolos Catanil SeniSvnebSi CarTavT (ix. 16.3.5),

mkiTxvelma SeiZleba, yuradReba ar miaqcios maT, vinaidan teqstis bolos

SeniSvnebis naxvis gareSe ver mixvdeba, romeli SeniSvnaa arsebiTi da romelSi

mxolod wyaroebia citirebuli.

meores mxriv, aarCieT teqstis bolos Catanili SeniSvnebi, rodesac sqolioebi

imdenad grZeli an bevria, rom gverdze Zalian did adgils ikavebs, naSromi

kargavs vizualur mimzidvelobas da rTuli wasakiTxi xdeba. amasTanave,

teqstis bolos Catanili SeniSvnebSi ufro mosaxerxebelia cxrilebis, poeturi

citatebis da sxva masalis CarTva, romelic specialur gaformebas moiTxovs.

teqstis bolos Catanili SeniSvnebis gamoyenebisas, Tu wyaros miTiTebebisgan

gamoacalkevebT Sinaarsobriv SeniSvnebs, SeZlebT, SeamciroT riski, rom

mkiTxvels gamorCeba mniSvnelovani komentarebi. danomreT wyaros miTiTebebi da

moaTavseT isini teqstis bolos Catanili SeniSvnebSi. arsebiTi SeniSvnebi

aRniSneT varskvlaviT da sxva simboloebiT (ix. 16.3.3) da dabeWdeT rogorc

sqolioebi. ase nu moiqceviT, Tu ramdenime an meti Sinaarsobrivi SeniSvna gaqvT

gamoyenebuli.

Page 217: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

217

16.3.2 SeniSvnebis miTiTeba teqstSi

rodesac miuTiTebT an sxvagvarad iyenebT wyaros masalas, teqstSi unda

CarToT zeda indeqsiT nomeri, romelic miuTiTebs mkiTxvels im SeniSvnaze,

romelSic am wyaros Sesaxeb bibliografiuli informaciaa mocemuli. citatebis

umetesobisTvis, CasviT uSualod momdevno nomeri, ganurCevlad imisa, citata

teqstSia CarTuli Tu blokuri citatis saxiT aris gamoyofili (ix. 25.2).

zogierTi citatisTvis da standartuli citirebebisTvis, miTiTebis nomeri

moaTavseT winadadebis bolos, bolo sasveni niSnis, brWyalebis an frCxilis

daxurvis Semdeg.

kinahanis Sarms ZiriTadad magia ganapirobebda.1

,,ai”, werda jorj Tempelton strongi, `amis gakeTeba SeuZliaT Cvens mkeravebs.”

(manamde gamocemul wignSi man TiTqmis sapirispiro ram Tqva.)3

Tumca, Tu SeniSvna Seexeba tiremde arsebul teqsts, miTiTebis nomeri CasviT

tires win:

SoTuelis seriebSi gamoCnda mikerZoebulobis elementebi4 – Tumca, ara TvalSi

sacemad.

ar CasvaT erTdroulad erTze meti indeqsi (mag., 5, 6). amis nacvlad gamoiyeneT

erTi nomeri da CarTeT yvela miTiTeba an komentari erT SeniSvnaSi (ix. 16.3.5).

esTetikuri mosazrebebidan gamomdinare, nu CarTavT SeniSvnebis nomrebs

saTauris, qvesaTauris an qveTavis SigniT an bolos. Tu SeniSvna Seexeba mTlian

Tavs, gamotoveT nomeri da CasviT nomris gareSe sqolio pirveli gverdis

bolos, danomril SeniSvnebamde. Tu SeniSvna Seexeba nawils, romelic mosdevs

qveTavis saTaurs, CasviT miTiTebis nomeri mocemuli nawilis pirveli

winadadebis Semdeg.

Page 218: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

218

16.3.3 SeniSvnebis danomvra

SeniSvnebi danomreT Tanmimdevrobis mixedviT, daiwyeT 1-iT. Tu naSroms calke

Tavebi aqvs, TiToeul TavSi xelaxla daiwyeT danomvra pirveli SeniSvniT. nu

gamotovebT nomers da nu gamoiyenebT iseT nomrebs, rogoricaa, magaliTad, 5a.

Tu wyaros citirebisTvis gamoiyenebT teqstis bolos Catanil SeniSvnas,

Sinaarsobrivi SeniSvnebisTvis (ix. 16.3.1) ki sqolioebs, ar danomroT sqolioebi.

amis nacvlad, aRniSneT is pirveli sqolios gverdze varskvlaviT (*). Tu

gverdze erTze meti sqolio gaqvT gamoyenebuli, indeqsis simboloebi Semdegi

TanmimdevrobiT gamoiyeneT * † ‡ §

cxrilebisTvis gamoyenebuli SeniSvnebis Sesaxeb ix. 26.2.7.

16.3.4 SeniSvnebis daformateba

sqolioebi da teqstis bolos Catanili SeniSvnebi SewieT abzacis msgavsad.

TiToeuli SeniSvnis dasawyisSi aRniSneT miTiTebis nomeri, sasurvelia

daibeWdos ara rogorc zeda indeqsi, aramed rogorc Cveulebrivi teqsti.

ricxvs da SeniSvnis teqsts Soris dasviT wertili da gamotoveT intervali.

Tu nebadarTulia departamentis an universitetis mier gansazRvruli

miTiTebebiT, SegiZliaT, amis nacvlad SeniSvnebSi miTiTebis nomrebisTvis

gamoiyenoT qveda indeqsi. aseT SemTxvevaSi, TiToeuli SeniSvnis teqsti

wertilis da intervalis gareSe unda daiwyoT. es meTodi gamoiyeneT im

SeniSvnebisTvis, romlebic aRniSnulia simboloebiT (ix. 16.3.3.).

sqolioebi. TiToeuli sqolio daiwyeT gverdze, romelzec keTdeba sqolioze

miTiTeba. CasviT mokle xazi teqstis bolo striqonsa da pirvel sqolios

Soris TiToeul gverdze, maT Soris, im SeniSvnebs Sorisac, romlebic wina

gverdebidan aris gadmosuli, im SemTxvevaSic ki, Tu Tqveni teqsturi

damuSavebis programas amis avtomaturad damuSavebis funqcia ar aqvs. Tu

sqolio momdevno gverdze gadadis, gayaviT is Sua winadadebaSi, raTa

Page 219: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

219

mkiTxvelma ar ifiqros, rom SeniSvna dasrulda da aRar waikiTxon momdevno

gverdze moTavsebuli nawili. Tu erTze meti sqolioa, gverdze daiwyeT

TiToeuli momdevno SeniSvna calke striqonidan, mis win datoveT carieli

striqoni. ix. naxati A.10, sadac mocemulia sanimuSo gverdi sqolioebis

teqstebiT.

teqstis bolos Catanili SeniSvnebi. teqstis bolos Catanili SeniSvnebi unda

Camoiweros erTad teqstis da danarTebis dasrulebis Semdeg, bibliografiis

CamonaTvlis dawyebamde. daiwyeT TiToeuli SeniSvna axal striqonze, gamotoveT

carieli striqoni SeniSvnebs Soris. CamonaTvals gaukeTeT saTauri SeniSvnebi.

Tu xelaxla iwyebT danomvras TiToeuli TavisTvis, daamateT qvesaTaurebi,

raTa gamijnoT SeniSvnebi Tavebis mixedviT: `Tavi 1” da a.S. ix. naxati 14, sadac

mocemulia teqstis bolos gamotanili SeniSvnebis gverdis nimuSi.

16.3.5 kompleqsuri SeniSvnebi

citirebebi. Tu ramdenime wyaros citirebas axdenT erTi Tvalsazrisis

gasamyareblad, moerideT teqstis datvirTvas miTiTebis nomrebis erT

SeniSvnaSi dajgufebiT. CamoTvaleT citirebebi imave TanmimdevrobiT,

rogoriTac miTiTeba Cndeba teqstSi; gamoyaviT citirebebi wertil-mZimeebiT.

uiTmanis formebis masStabi da damaxasiaTebeli niSnebi CvenTis gasagebi xdeba

mxolod ramdenime mecnieris naSromebis erTad gaazrebis SemTxvevaSi – uolter

saTonis mier uiTmenis leqsebis ganmartebebi; pol faselis mier `akvanSi”

struqturis saguldagulo Seswavla; s.q. qofmanis mier `bruklinis boraniT

mgzavrobisa” da “induri pasaJis” garCeva.1

S: 1. saToni, `leqsis Tavisufali formis analizi, ilustrirebulia uaiTmanis

analiziT”, esTeTikisa da xelovnebis kritikis Jurnali 18 (1959 wlis dekemberi):

241-54; faseli, `uiTmenis saintereso galoba: mogoneba da Sejereba”, r.u.b.

liuisis mier redaqtirebul naSromSi `uiTmanis siaxlove”, 28-51; qofmani,

`bruklinis boraniT mgzavrobisa”: ,,SeniSvna uitmanis poeziaSi katalogis

teqnikaze”, Tanamedrove filologia 51 (1954 wlis maisi): 225-32; qofmani,

,,uitmanis “induri pasaJis” forma da Sinaarsi” PMLA 70 (1995 wlis ivnisi): 337-49.

Page 220: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

220

rodesac mTel rig damatebiT wyaroebs miuTiTebT, mosaxerxebelia, agreTve,

citirebebis dajgufeba da mas jaWvur citirebebs uwodeben.

S: 2. fsiqologiuri, neorofsiqologiuri, da filosofiuri TvalsazrisiT

TviTSegnebis Tanamimdevrulobis procesebis Sesaxeb ix. bernar j. baarsi,

TviTSegnebis SemecnebiTi Teoria (niu-iorki: kembrijis universitetis

gamomcemloba, 1988); jerald edelmeni, msubuqi haeri, brwyinvale cecxli: azris

Sesaxeb (niu-iorki: gamomcemloba beisqi buqsi, 1992); da deniel deneTi,

TviTSegnebis analizi (bostoni: gamomcemloba Little Brown, 1991).

citirebebi da komentarebi. Tu SeniSvna imavdroulad moicavs citirebas da

Sinaarsobriv komentars, pirvel rigSi, CasviT citireba, mis Semdeg dasviT

wertili, Semdeg ki calke winadadebaSi CasviT komentari.

parizSi stumroba, imavdroulad, iyo tkboba saukeTeso Tanamedrove da yvelaze

cocxali xelovnebis centriT.

SeniSvnebSi arsebiTi komentarebi zomierad gamoiyeneT. Tu Tvalsazrisi

mniSvnelovania argumentisTvis, CarTeT teqstSi. Tu naklebad mniSvnelovania,

9

S: 2. neTi, `parizis saxelovnebo saswavleblebi”, 269. `oqros xanis”

amerikelma mxatvrebma imogzaures evropuli xelovnebis sxva centrebSi,

gansakuTrebiT aRsaniSnavia miunxeni, Tumca parizma yvelas gadaaWarba

masStabiTa da mniSvnelobiT.

rodesac SeniSvnaSi citatas rTavT, miTiTeba moaTavseT citatis bolo sasveni

niSnis Semdeg.

S: 33. `nafici msajulebi Seiswavlian wardgenil saCivrebs da braldebebs da

Statis mier warmodgenili mtkicebulebebis safuZvelze gamoscemen sabraldebo

daskvnas.” qerm holi, magiurgi sarke: kanoni amerikis istoriaSi (niu-iorki:

oqsfordis universitetis gamomcemloba, 1989), 172.

Page 221: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

221

kargad moifiqreT, aris Tu ara imdenad mniSvnelovani, rom Caisvas calke

SeniSvnis saxiT.

16.4 mokle formebi SeniSvnebisTvis

zogierT sferoSi instruqtori SeiZleba, moelodes Tqvengan, rom TiToeul

SeniSvnaSi CarTavT srul bibliografiul monacemebs. Tumca, umetes sferoebSi

SegiZliaT, naSromis pirvelad miTiTebisas warmoadginoT sruli citireba,

Semdgom citirebebSi ki _ Semoklebuli. ramdenime sferoSi avtorebma daiwyes

Semoklebuli formebis gamoyeneba yvela citirebisTvis, srul monacemebs ki

mxolod bibliografiaSi miuTiTeben.

Tu ar iciT, Tqvens sferoSi rogori meTodia gavrcelebuli, gaecaniT Tqveni

departamentis an universitetis mier gansazRvrul miTiTebebs.

16.4.1 Semoklebuli SeniSvnebi

Semoklebuli SeniSvna unda moicavdes sakmaris informacias imisaTvis, rom

mkiTxvelma moZebnos sruli citireba bibliografiaSi an wina SeniSvnaSi.

SeniSvnebis ori ZiriTadi variantia: mxolod avtori da avtori-saTauri. mTel

rig sferoebSi, yvela Semoklebuli SeniSvnisTvis, mwerlebi iyeneben SeniSvnis

formas _ avtori-saTauri; sxva sferoebSi, umetesad, Semoklebuli

SeniSvnebisTvis avtorebi iyeneben formas _ mxolod avtori, xolo avtori-

saTauris formas, rodesac axdenen erTi da igive avtoris erTze meti naSromis

citirebas. Tu wyaros ar hyavs avtori (an redaqtori), SegiZliaT, gamoiyenoT

mxolod saTauri SeniSvna. naxatSi 16.2 warmodgenilia nimuSebi TiToeuli saxis

Semoklebuli SeniSvnisTvis.

SeniSvna mxolod avtoris miTiTebiT Seicavs avtoris gvars da gverdis nomrebs

(an adgilis ganmsazRvrel sxva maxasiaTebels), gamoyofilia mZimiT da mis

Semdeg daismeba wertili. Tu naSroms avtoris garda hyavs redaqtori, miuTiTeT

redaqtoris gvari, Tumca, ar daurToT red.. avtori-saTauris SeniSvnis

SemTxvevaSi, emateba Semoklebuli saTauri, romelic Sedgeba sruli saTauridan

moyvanili oTxamde sityvisgan. avtori da Semoklebuli saTauri erTmaneTisgan

Page 222: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

222

gamoyaviT mZimiT, xolo saTauri dabeWdeT daxrili SriftiT an CasviT

brWyalebSi, rogorc sruli SeniSvnis SemTxvevaSi moiqceodiT.

S: 1. filip boli, kaSkaSa dedamiwa: xelovneba da feri (niu-iorki: gamomcemloba

farari, strausi da Jiro, 2001), 140.

4. boli, 204.

an

4. boli, kaSkaSa dedamiwa, 204.

12. nensi l. grini, `gasvlis politika: imigraciis modelis Semobruneba”,

Tanamedrove istoriis Jurnali 77 (2005 wlis ivnisi): 275.

17. grini, 276.

an

17. grini, `gasvlis politika”, 276.

20. jon demosi, `namdvili ambebi da sxva Txzulebebi: ”, naSromSi uaxlesi

istoria: istorikosebi da romanistebi upirispirdebian amerikis warsuls (da

erTmaneTs), red. mark s. karnsi (niu-iorki: gamomcemloba saimoni da Susteri,

2001), 135.

22. demosi, 138.

an

22. demosi, “namdvili ambebi,” 138.

rodesac naSroms mravali avtori an redaqtori hyavs, CamoTvaleT gvarebi igive

TanmimdevrobiT, rogorc srul SeniSvnaSia mocemuli.

Page 223: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

223

S: 5. ian h. kalicki da devid l. goldvini, red.-ebi, energetika da usafrTxoeba:

sagareo politikis axali strategiis SemuSaveba (baltimori: jon hopkinsis

universitetis gamomcemloba, 2005), 195-96.

8. kalicki da goldvini, 204.

an

8. kalicki da goldvini, energetika da usafrTxoeba, 204.

16.4.2 Ibid.

iyo dro, rodesac avtorebi amoklebdnen citirebebs SeniSvnebSi laTinuri

terminebis da abreviaturebis gamoyenebiT: idem - ,,igive”, op. cit., opere citato

- `citirebul naSromSi”; da loc.cit. - `citirebul adgilas.” es wesi aRar

miiCneva mizanSewonilad. amdenad, moerideT laTinuri citirebis terminebis

gamoyenebas. es ar exeba ibid., romelic momdinareobs sityvidan ibidem anu

`iqve.” zogierTi avtori jer isev iyenebs ibid.-s citirebis SemoklebisTvis im

naSromis misaTiTeblad, romlis bibliografiuli monacemebi uSualod wina

SeniSvnaSia mocemuli.

S: 30. buxani, rCevebi dedebs, 71.

31. ibid., 95.

32. ibid.

naxati 16.2 Semoklebuli SeniSvnebis nimuSebi

qvemoT warmodgenili nimuSebi gviCvenebs, romeli elementebi da ra

TanmimdevrobiT unda CairTos sami saxis Semoklebul SeniSvnebSi (ix. 16.4.1

imisaTvis, Tu rodis gamoiyenoT TiToeuli forma). aq, agreTve, naCvenebia

punqtuacia, saTaurebis mTavruli asoebiT dawyeba ucxoenovan wyaroebSi da

elementebis gaformeba. ruxi daCrdilva miuTiTebs terminebze, rogorc isini

faqtobrivad aris citirebaSi. XX aRniSnavs citirebuli gverdebis nomrebs.

mxolod avtori SeniSvnebi

Page 224: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

224

1. erTi avtori

S: SeniSvnis nomeri. avtoris gvari, XX-XX.

2. daiamondi, 85-90.

naSromisTvis, romlis citirebac xdeba redaqtoris an mTargmnelis mixedviT,

avtoris nacvlad (ix. 17.1.1) miuTiTeT redaqtori an mTargmneli. ar damatoT

red. an Targmn., rogorc sruli SeniSvnisas gaakeTebdiT.

S: SeniSvnis nomeri. redaqtoris an mTargmnelis gvari, XX-XX.

9. noli, 15.

Tu erTze met avtors aqvs erTi da igive gvari, gamoyaviT isini saxelebis

miTiTebiT.

S: SeniSvnis nomeri. avtoris saxeli da gvarebi, XX-XX.

12. filip smiTi, 212-13.

2. ori an sami avtori

S: SeniSvnis nomeri. pirveli avtoris gvari da meore avtoris gvari, XX-XX.

S: SeniSvnis nomeri. pirveli avtoris gvari, meore avtoris gvari da mesame

avtoris gvari, XX-XX.

15. eflbai, hanTi da jeiqobi, 140.

3. oTxi an meti avtori

S: SeniSvnis nomeri. pirveli avtoris gvari da sxvebi, XX-XX.

10. holi da sxv., 91-93.

avtori-saTauri SeniSvnebi

4. wignebi

S: SeniSvnis nomeri. avtoris gvari, Semoklebuli saTauri, XX-XX.

2. daiamondi, iaraRi, baqteriebi da foladi, 85-90.

Page 225: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

225

im wignebis citirebisas, romlebsac erTze meti avtori hyavs, ixelmZRvaneleT

me-2 da me-3 nimuSebSi avtorebis saxelebisTvis mocemuli sqemiT.

naxati 16.2 Semoklebuli SeniSvnebis nimuSebi (gagrZeleba)

5. statiebi

S: SeniSvnis nomeri. avtoris gvari, `Semoklebuli saTauri”, XX-XX.

8. naiari, `saocari Tavgadasavlebi”, 225.

im statiebisTvis, romelsac erTze meti avtori hyavs, gamoiyeneT avtorebis

saxelebis sqema, romelic mocemulia me-2 da me-3 nimuSebSi.

SeniSvnebi mxolod saTauris miTiTebiT

6. wignebi avtoris gareSe

S: SeniSvnis nomeri. Semoklebuli saTauri, XX-XX.

11. angariSi saqmianobis Sesaxeb, 252

7. statiebi avtoris gareSe

S: SeniSvnis nomeri `Semoklebuli saTauri”, XX-XX.

17. `didi trigonometriuli kvleva”, 26-27.

SeniSvnebSi ibid ar unda daweroT daxrili SriftiT da mis Semdeg unda dasvaT

wertili. Tu citireba moicavs gverdis nomers, dausviT mZime iqve-s Semdeg. Tu

miTiTebis gverdis nomeri igivea, rogorc wina SeniSvnaSi, nu CarTavT gverdis

nomers ibid-is Semdeg. nu gamoiyenebT ibid-s SeniSvnis Semdeg, romelic Seicavs

erTze met citirebas, agreTve, moerideT ibid-is gamoyenebas im sqolioebze

miniSnebis gasakeTeblad, romlebic ar aris moTavsebuli imave gverdze.

Page 226: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

226

6.4.3 frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi

frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi, sqolioebi da teqstis bolos Catanili

SeniSvnebi. zogierT SemTxvevaSi wyaro, frCxilebSi Casmuli, SeiZleba,

teqstSive miuTiToT da ara sqolioSi an teqstis bolos Catanil SeniSvnebSi.

frCxilebSi Casmuli SeniSvniT mkiTxvels sTavazobT ufro gasageb, advilad

wasakiTx teqsts, gansakuTrebiT, Tu bevria miTiTeba ramdenime wyaroze.

erTi mecnieris azriT, `rkinigzis gamo Cikago gaxda aRmosavlelebisa da

dasavlelebis Sexvedris umniSvnelovanesi adgili” (qrononi, bunebis

megapolisi, 92-93)

SegiZliaT, gamudmebiT gamoiyenoT frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi garkveuli

saxis wyaroebisTvis, romelTa moZieba mkiTxvels iolad SeuZlia mxolod

ramdenime elementiT. aseTi wyaroebia: sagazeTo statia (ix. 17.4), sasamarTlo

saqme (17.9.7), ufro adreuli literaturuli nawarmoebi (17.5.1), biblia an sxva

wminda werili (17.5.2), an wyaro saxviTi da saSemsruleblo xelovnebis

sferodan (17.8). maTi umetesobisTvis bibliografiaSi unda warmoadginoT sruli

informacia.

mraval sferoSi SegiZliaT, gamoiyenoT frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi, Tu

ganixilavT konkretul naSroms vrclad da gWirdebaT masze miTiTebis xSirad

gakeTeba. pirvelad, rodesac naSromze akeTebT miTiTebas, miuTiTeT sruli

bibliografiuli monacemebi sqolioSi an teqstis bolos Catanil SeniSvnaSi;

Semdgomi miTiTebebisTvis, Semoklebuli SeniSvnebis nacvlad gamoiyeneT

frCxilebSi Casmuli SeniSvnebi (ix. 16.4.1). imis gamo, rom es axali meTodia

zogierT sferoSi, gadaamowmeT instruqtorTan an mrCevelTan, vidre aseTi

meTodiT miuTiTebdeT wyaroebs.

enisa da literaturis Semswavlel sferoebSi frCxilebSi Casmuli SeniSvnebis

nacvlad, rogorc wesi, ukve gamoiyeneba sqolioebi an teqstis bolos Catanili

SeniSvnebi wyaroebis citirebis umetesobisTvis, maT Soris, TiToeul naSromze

pirvelad miTiTebisas.

Page 227: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

227

frCxilebSi Casmuli SeniSvnis formatireba. frCxilebSi Casmuli SeniSvna

dasviT iq, sadac CasvamdiT miTiTebis nomers SeniSvnisTvis: citatis,

winadadebis an winadadebis nawilis bolos. SeniSvna unda daisvas mZimis,

wertilis an sxva sasveni niSnis win da ara mis Semdeg, rodesac citata

teqstSia CarTuli. xolo blokis saxiT gamoyofili citatis SemTxvevaSi,

SeniSvna mosdevs bolo punqtuaciis niSans (magaliTisTvis ix. 25.2.2).

yvelaze sruli frCxilebSi Casmuli SeniSvna Seicavs igive informacias, rasac

Semoklebuli SeniSvnis forma _ avtori-saTauri, sadac elementebi gamoyofilia

mZimeebiT. (gaiTvaliswineT, rom elementebic da punqtuaciac odnav

gansxvavebulia gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis stilis mixedviT

frCxilebSi Casmuli SeniSvnebis stilisgan, romelic aRwerilia me-18 da me-19

TavebSi; nu aurevT an nu gaaerTianebT am or stils.)

`is, rac introspeqciisas gveCveneba, rom moxdeba maSinve da Zalisxmevis gareSe,

xSirad warmoadgens procesebis kompleqsur erTobliobas, romelTa

dasrulebasac dro sWirdeba” (ledu, sineptikuri ujredi, 116).

eqspertis azriT, samuSao adgilze megobrobis gansxvavebuli normebi moqmedebs

(liTli, “kolegialobis normebi,” 330).

zogierT sferoSi avtorebisgan moelian sruli formis gamoyenebas yvela

frCxilebSi Casmuli SeniSvnisTvis; sxva sferoebSi maT SeuZliaT, Seamoklon

SeniSvnebi, vinaidan sruli SeniSvnebi arRvevs teqstis dinebas. Tu Tqvens

sferoSi dasaSvebia Semokleba, wyaroebis umetesobisTvis SegiZliaT, gamoiyenoT

erT-erTi sami variantidan:

- mxolod gverdebis nomrebi. SegiZliaT, frCxilebSi CasvaT mxolod

gverdis nomeri (nomrebi) an adgilis mimaniSnebeli sxva elementi, Tu

mkiTxvels SeuZlia, iolad teqstidan amoicnos konkretuli wyaro an Tu

is aris Tqveni kvlevis ZiriTadi sagani (rogorc qvemoT, pirvel

magaliTSi, hariet biCer stous biZia Tomas qoxis Sesaxeb), an Tu

aRniSnavT avtors an saTaurs teqstSi.

Page 228: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

228

sawyali joni! mogviTxrobs stou. `es sakmaod bunebrivi iyo; da cremlebi,

romlebic gadmoscvivda laparakisas, iseve bunebrivad wamovida, TiTqos

is TeTrkanians ekuTvnoda” (169).

ernst kasireris aRniSnavs amas “ena da miTSi” (59-60).

- avtori da gverdis nomeri. unda miuTiToT avtori da gverdis nomeri

(nomrebi) an adgilis aRmniSvneli sxva monacemi, Tu mkiTxveli iolad ver

amoicnobs wyaros teqstidan da Tu mocemuli avtoris mxolod erT

naSroms miuTiTebT.

erTi swavlebis mixedviT, `materialuri kultura SeiZleba, iyos

informaciis yvelaze obieqturi wyaro, romelic gagvaCnia amerikis

warsulis Sesaxeb” (diTzi, 259), sxvebi ar eTanxmebian am mosazrebas.

- saTauri da gverdis nomeri. unda CasvaT Semoklebuli saTauri da

gverdis nomeri (nomrebi) an adgilis aRmniSvneli sxva monacemi, Tu

mkiTxvels iolad SeuZlia avtoris amocnoba teqstidan da Tu mocemuli

avtoris erTze met naSroms miuTiTebT.

fiures azriT, `meore msoflio omma daasrula is, rac daiwyo pirveli

msoflio omiT – didi politikuri religiebis dominireba evropis

sazogadoebriv azrze” (pasingi, 360).

Tu naSromi xSirad gaqvT miTiTebuli, saTauri unda SeamokloT. Tu

abreviatura ar aris TvalsaCino, unda daakonkretoT is, SeniSvnaSi pirveli

citirebisTvis. (Tu iyenebT xuTze met aseT abreviaturas citirebebSi,

CamoTvaleT isini Tqveni naSromis calke nawilSi; ix. A.2.1.)

S: 2. fransua fiure, iluziis gaqroba: komunizmis idea meoce saukuneSi, margmn.

debora fiure (Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 19990, 368

(citirebulia teqstSi rogorc Pl).

Page 229: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

229

fiures TqmiT, `meore msoflio omiT dasrulda is, riTac daiwyo pirveli --

didi politikuri religiebis dominireba evropis sazogadoebriv azrze” (Pl, 360).

sagazeTo statiebisTvis da sxva saxis wyaroebisTvis, romlebSic avtori,

saTauri da gverdis nomeri ar aris ZiriTadi amosacnobi elementi (ix. me-17

Tavis Sesabamisi nawilebi), saWiroebisamebr SecvaleT frCxilebSi Casmuli

SeniSvnis stili.

niu iork Taimsis statiaSi uzenaes sasamarTloSi gardaqmnebis Sesaxeb (2005

wlis 30 seqtemberi) linda grinhauzi warmoadgens msjelobas am tendenciebis

garSemo.

Page 230: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

230

17 sqolioSi miTiTebis stili: specifikuri saxis wyaroebis miTiTeba

17.1 wignebi

17.1.1 avtoris saxeli da gvari

17.1.2 saTauri

17.1.3 gamocema

17.1.4 tomi

17.1.5 seria

17.1.6. monacemebi gamocemis Sesaxeb

17.1.7 gverdis nomrebi da adgilis dasadgeni sxva informacia

17.1.8 Tavebi da wignis sxva dasaTaurebuli nawilebi

17.1.9 werilebi da sxva korespondencia gamoqveynebul krebulebSi

17.1.10 internetSi ganTavsebuli da sxva eleqtronuli wignebi

17.2 saJurnalo statiebi

17.2.1 avtoris saxeli da gvari

17.2.2 statiis saTauri

17.2.3 Jurnalis saxelwodeba

17.2.4 informacia gamocemis Sesaxeb

17.2.5 gverdis nomrebi da adgilis dasadgeni sxva informacia

17.2.6 specialuri gamocemebi da damatebebi

17.2.7 internetSi gamoqveynebuli statiebi

17.3 popularuli Jurnalebis statiebi

17.4 sagazeTo statiebi

17.4.1 formatTan dakavSirebuli gansakuTrebuli sakiTxebi

17.4.2 specialuri tipis sagazeTo miTiTebebi

Page 231: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

231

17.5 gamoqveynebuli wyaroebis damatebiTi saxeebi

17.5.1 klasikuri, Suasaukuneebis da adreuli periodis inglisuri

literaturuli Txzulebebi

17.5.2 biblia da sxva wminda werilebi

17.5.3 sacnobaro literatura

17.5.4 recenziebi, kritikuli statiebi

17.5.5 reziumeebi, mimoxilvebi

17.5.6 bukletebi da angariSebi

17.5.7 mikroformis gamocemebi

17.5.8 CD-ROM-ebi an DVD-ROM-ebi

17.5.9 onlain monacemTa bazebi

17.6 gamouqveynebeli wyaroebi

17.6.1 sakurso da sadisertacio naSromebi

17.6.2 Sexvedrebze wakiTxuli leqciebi da moxsenebebi

17.6.3 interviuebi da piradi mimowerebi

17.6.4 xelnawerTa koleqciebi

17.7 araoficialurad gamoqveynebuli eleqtronuli wyaroebi

17.7.1 vebgverdebi

17.7.2 veblogebze gamoqveynebuli Canawerebi da komentarebi

17.7.3 adresatTa eleqtronuli misamarTebis siebi

17.8 wyaroebi saxviT da saSemsruleblo xelovnebaSi

17.8.1 vizualuri wyaroebi

17.8.2 cocxali Sesruleba

17.8.3 satelevizio programebi da sxva samauwyeblo wyaroebi

17.8.4 audioCanawerebi

17.8.5 videoCanawerebi

17.8.6 onlainmultimediuri failebi

Page 232: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

232

17.8.7 teqstebi vizualur da saSemsruleblo xelovnebaSi

17.9 sajaro dokumentebi

17.9.1 Sesatani elementebi, maTi Tanmimdevroba da daformatebis wesi

17.9.2 kongresis publikaciebi

17.9.3 saprezidento publikaciebi

17.9.4 saxelmwifo departamentebisa da saagentoebis publikaciebi

17.9.5 aSS-is konstitucia

17.9.6 SeTanxmebebi, konvenciebi

17.9.7 sasamarTlo saqmeebi

17.9.8 saxelmwifo da adgilobrivi xelisuflebis dokumentebi

17.9.9 kanadis mTavrobis dokumentebi

17.9.10 britaneTis mTavrobis dokumentebi

17.9.11 saerTaSoriso organoebis publikaciebi

17.9.12 gamouqveynebeli saxelmwifo dokumentebi

17.9.13 onlain sajaro dokumentebi

17.10 erTi wyaro, miTiTebuli meoreSi

meTeqvsmete TavSi warmodgenilia sqolioSi miTiTebis sitlis

gamoyenebiT SeniSvnebis miTiTebis nimuSi; agreTve, bibliografiis

muxlebi, sruli SeniSvnebi, mokle SeniSvnebi da frCxilebSi Casmuli

SeniSvnebi. Tu TqvenTvis ucnobia citirebis es stili, gaecaniT am

sakiTxisadmi miZRvnil Tavs, vidre SeudgebodeT winamdebare Tavis

wakiTxvas.

am TavSiki detaluradaaganxiluli, rogor unda SeadginoT SeniSvnebi da

bibliografiis muxlebi mravali tipis wyarosTvis. Tavi organizebulia

wyaroTa tipebis mixedviT, iwyeba yvelaze gavrcelebuli wyaroebiT --

wignebiT da saJurnalo statiebiT, xolo Semdeg ganixilulia sxva

gamoqveynebuli, gamouqveynebeli da Cawerili wyaroebi. wignebisadmi (17.1)

Page 233: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

233

da saJurnalo statiebisadmi (17.2) miZRvnil nawilebSi ufro

siRrmiseulad ganixileba variaciebi iseT elementebSi, rogoricaa

avtoris saxeli da gvari, saTaurebi/saxelwodebebi da URL-misamarTebi,

vidre naklebad gavrcelebuli wyaroebis Semcvel nawilebSi.

onlain da sxva eleqtronuli wyaroebi, romlebic nabeWdi wyaroebis

(magaliTad, onlain saJurnalo statiebi) analogiuria, miekuTvneba

Sesabamisi tipis wyaros. `araoficialurad gamoqveynebul” (ix. 15.4.1)

wyaroebad CaTvlili sxva onlain wyaroebi ganixileba 17.7-Si.

nawilebis umravlesobaSeicavs sruli SeniSvnebisTvis (aRiniSneba `S”-Ti)

da bibliografiis muxlebisTvis (b) gankuTvnil saxelmZRvanelo

miTiTebebs da magaliTebs. zogierT SemTxvevaSi magaliTebSi

warmodgenilia erTi da imave naSromis miTiTeba orive formiT, raTa

warmoCindes msgavsebebi da gansxvavebebi maT Soris; sxva SemTxvevebSi

naCvenebia gansxvavebuli naSromebi, raTa warmoCindes variaciebi

elementebSi, konkretuli saxis wyaroSic ki.

im tipis wyaros miTiTebisTvis, romelic ar aris am TavSi ganxiluli,

ixileT`Cikagos stilis saxelmZRvanelos” me-15 gamocemis (2003) me-17 Tavi.

SegiZliaT, SeqmnaT qvemoT moyvanil principebTan da magaliTebTan

misadagebuli sakuTari stili. pedagogebis, ganyofilebebis da

universitetebis umravlesoba eTanxmeba amgvar adaptaciebs, TumaT am

ukanasknelebTan SeTanxmebiT gamoiyenebT.

17.1 wignebi

wignebi asaxavselementebis ufro farTo diapazons, vidre sxva tipis

gamoqveynebuli wyaroebis umetesoba. elementebSi arsebuli mravali

variacia, romelic winamdebare nawilSia ganxiluli, sxva tipis

wyaroebsac Seesabameba.

Page 234: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

234

17.1.1 avtoris saxeli da gvari

TiToeuli avtoris saxeli da gvari zustad ise miuTiTeT, rogorc

satitulo furcelzea warmodgenili. Tu saxeli da gvari moicavs erTze

met inicials, datoveT maT Soris sivrceebi (ix. 24.2.1).

SeniSvnebSi avtorebis saxelebi da gvarebi CamoTvaleT standartuli

rigiTobiT (pirvel rigSi, miuTiTeT saxeli):

S: 1. filip boli, dedamiwa xasxasa ferebSi: xelovneba da feris

gamogoneba(niu-iorki: farari, Strausi da Jiro, 2001), 140.

6. T. h. brini, revoluciis forumi: samomxmareblo politikisroli

amerikis damoukideblobaSi (niu-iorki: oqsfordis universitetis

gamomcemloba, 2004),48.

8. Eelizabet a., naSromebis krebuli, red. li s. markusi, jenel

miuleri, da meri beT rouzi (Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba,

2000), 102-4.

bibliografiismuxlebSi avtorebis saxelebi da gvarebi CamowereT

Sebrunebuli TanmimdevrobiT (pirvel rigSi, miuTiTeT gvari), zogierTi

arainglisuri saxelebis da gvarebisa da sxva SemTxvevebis gamoklebiT,

romlebic ganmartebulia qvemoT miTiTebul paragrafSi `specialuri

tipis saxelebi da gvarebi”

b:boli, filip. dedamiwa xasxasa ferebSi: xelovneba da feris gamogoneba.

niu-iorki: farari, Strausi da Jiro, 2001.

brini, T. h. revoluciis forumi: samomxmareblo politikis roli

amerikis damoukideblobaSi.niu-iorki: oqsfordis universitetis

gamomcemloba, 2004.

elizabet a.

ramdenime avtori.Tu wigns erTze meti avtori hyavs,SeniSvnaSi miuTiTeT

yvela saxeli da gvari standartuli TanmimdevrobiT. sami an meti

avtoris SemTxvevaSi `da”-s win dausviT mZime. Tu oTxi an meti avtoria,

naSromebis krebuli.redaqtirebulia li s. markusis, jenel

miuleris, da meri beT rouzis mier. Cikago: Cikagos universitetis

gamomcemloba, 2000.

Page 235: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

235

miuTiTeT mxolod pirveli avtoris saxeli da gvari, Semdeg ki da

sxvebi.(mZimis wamZRvarebis gareSe).

S: 2. kai berdi da martin j. Servini, amerikis promeTe: j. robert

openhaimeris triumfi da tragedia(niu-iorki: alfred a. knofi, 2005). 52.

3. jois eflbai, lin hanti, da margaret jeiqobi,simarTle istoriis

Sesaxeb(niu-iorki: u. u. nortoni&kompania, 1994), 135-36.

8. Jaklin daud holi da sxvebi. ojaxis msgavsad: samxreTis bambis

samyaros Seqmna (Cefel hili: CrdiloeT karolinas universitetis

gamomcemloba, 1987), 114-15.

bibliografiis muxlSimiuTiTeT pirveli avtoris saxeli da gvari

Sebrunebuli TanmimdevrobiT, daurTeT mZime da CamoTvaleT danarCeni

avtorebi standartuli TanmimdevrobiT. miuTiTeT yvela avtori, maTi

raodenobis miuxedavad; ar gamoiyenoTda sxvebi.

b: berdi, kai, da martin j. Servini.amerikis promeTe: j. robert openhaimeris

triumfi da tragedia.niu-iorki: alfred a. knofi, 2005.

eflbai, jois, lin hanti, da margaret jeiqobi. simarTle istoriis

Sesaxeb.niu-iorki: u. u. nortoni& kompania, 1994.

holi, Jaklin daudi, jeims leloudisi, robert korstadi, meri merfi, lu

en jounsi, da kristofer b. deili. ojaxis msgavsad: samxreTis

bambis samyaros Seqmna.Cefel hili: CrdiloeT karolinasuniversitetis

gamomcemloba, 1987.

redaqtori an mTrgmneli avtorTan erTad. Tu satitulo

gverdze,avtoris garda, miTiTebulia redaqtori an mTargmneli, miuTiTeT

avtoris saxeli da gvari ise, rogorc aRwerilia zemoT. redaqtoris an

mTargmnelis saxeli da gvari daumateT wignis saxelwodebis Semdeg. Tu

wigns mTargmnelic hyavs da redaqtoric, miuTiTeT maTi saxelebi da

gvarebi imave TanmimdevrobiT, rogorc originalis satitulo gverdzea.

SeniSvnebSi redaqtoris an mTargmnelis saxelis da gvaris win CasviT

abreviatura red. (da arasdros red-ebi., vinaidan am konteqstSi igi

aRniSnavs `redaqtirebulia ... X—is mier” da ara `redaqtori”) an mTarg.

Page 236: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

236

S: 6. iv bonifoi, axali da rCeuli leqsebi,red. jon noToni da enToni

rudolfi (Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1995), 35. 7. rigoberta menCu, sazRvris gadalaxva, mTarg. da red. en vraiTi(niu-

iorki: gamomcemloba“eerso”, 1999), 50-51. 10. Teodor u. adorno da volter benjamini. sruli mimowera, 1928-1940,

red. henri lonici, mTarg. nikolas uoqeri (kembriji, masaCusetsi:

harvardis universitetis gamomcemloba, 1999), 212.

bibliografiis statiebSi redaqtoris an mTargmnelis saxelis da gvaris

win CasviT fraza redaqtirebulia ... mier an Targmnilia ... mier.

b:bonefoi, iv. axali da rCeuli leqsebi.redaqtirebulia jon noTonis da

enToni rudolfis mier. Cikago: Cikagos universitetis

gamomcemloba, 1995.

menCu, rigoberta. sazRvrebis gadalaxva. Targmnili da

redaqtirebuliaen vraiTis mier. niu-iorki: “verso”. 1999.

adorno, Teodor u., da uolter benjamini. sruli mimowera, 1928-1940 redaqtirebulia henri lonicis mier. Targmnilia nikolas

uoqeris mier.kembriji, masaCusetsi: harvardis universitetis

gamomcemloba,

rodesac satitulo furcelze redaqtori an mTargmneli miTiTebulia

rTuli aRweriT, magaliTad, `redaqtirebulia, SesavliT da SeniSvnebiT,

... X-is mier” an `Targmnilia, winasityvaobiT ...X-is mier”, SegiZliaT am

frazis gamartiveba da mxolod `redaqtirebulia...X-is mier’’ an

,,Targmnilia ...X-is’’ mier gamoyeneba, Semdgom ki zemoT moyvanilinimuSebis

mixedviT dawera. sazogadod, Tu winasityvaoba an Sesavali dawerilia

ara avtoris, aramed sxva romelime piris mier, ar aris aucilebeli am

pirovnebis miTiTeba, Tu specialurad ar moixseniebT am nawils (ix. 17.1.8).

im SemTxvevebisTvis, rodesac avtoris saxeli da gvari miTiTebulia

wignis saxelwodebaSi,xolo redaqtoris saxeli da gvari – satitulo

furcelze, ixileT qvemoT mocemuli ,,avtorTan dakavSirebuli

damatebiTi situaciebi”.

1999.

Page 237: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

237

redaqtori an mTrgmneli avtoris nacvlad. rodesac redaqtori an

mTargmneli miTiTebulia wignis satitulo furcelze avtoris nacvlad,

CawereT am pirovnebis saxeli da gvari avtorisTvis gankuTvnil

adgilas.dawereT iseve, rogorc dawerdiT avtoris saxels da gvars (ix.

zemoT), Tumca, daumateT abreviatura red. ed. (mravlobiTSi red.-ebi) an

mTarg.(mravlobiTSi mTarg.-ebi) gvaris da saxelis Semdeg. Tu redaqtori

an mTargmneli ramdenimea, ixelmZRvaneleT`ramdenime avtorSi”

Camoyalibebuli principebiT.

S: 3. Teodor silverStaini, mTargm., ser geveini da mwvane raindi(Cikago:

UCikagos universitetis gamomcemloba, 1974), 34.

4. timoTi e. fulopi da albert j. raboto, red.-ebi,afroamerikuli

religia: ganmartebiTi eseebi istoriisa da kulturis Temebze(niu-

iorki:gamomcemloba `ruTleji”, 1997), 412-14.

b:silverStaini, Teodor, mTargm. ser geveini da mwvane raindi.Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1974.

fulop, timoTi, e., da albert j. raboto, red.-ebi.

- avtoris saxeli da gvari saTaurSi. Tu avtoris saxeli da gvari

miTiTebulia iseTi wignis saTaurSi an qvesaTaurSi, rogoricaa

avtobiografia, SeniSvnaSi gamotoveT avtoris saxeli da gvari da

daiwyeT saTauriT. xolo bibliografiis muxlSi CasviT avtoris

saxeli da gvari,gameorebis miuxedavad. miuxedavad imisa, rom

mraval msgavs naSromebs redaqtorebic hyavs, nu miuTiTebT maT

saxelsa da gvars redaqtoris saxelis qveS, garda gansakuTrebuli

SemTxvevebisa (magaliTad, am pirovnebis mier redaqtirebuli

naSromebis Seswavlisas).

afroamerikuli

religia: ganmartebiTi eseebi istoriisa da kulturis Temebze.niu-

iorki: gamomcemloba `ruTleji”,1997

avtorTan dakavSirebuli damatebiTi situaciebi. qvemoT

warmogidgenTwyaroebSi avtorebis miTiTebis zogierT damatebiT

saSualebas. Tu waawydebiT SemTxvevebs, romlebsac aq ar SevxebivarT,

mimarTeT models, romelic migaCniaT masTan yvelaze axlos.

Page 238: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

238

S: 12. general u. T. Sermanis memuarebi, red. Carlz roisteri (niu-

iorki: amerikis biblioTeka, 1990), 836.

15. sinaTle da Ramis elvareba: qarson makqulersis daumTavrebeli

avtobiografia, red. karlos l. diusi (medisoni: viskonsinis

universitetis gamomcemloba, 1999), 54.

b:Sermani, u. T. general u. T. Sermanis memuarebi. redaqtirebulia Carlz

roisteris mier. niu-iorki: amerikis biblioTeka, 1990.

makulers, karson.

- organizacia, rogorc avtori. Tu organizaciis, asociaciis,

komisiis an korporaciis mier gamoSvebuli publikaciis satitulo

furcelze ar aris miTiTebuli avtoris saxeli da gvari, avtorad

miuTiTeT sakuTriv organizacia, maSinac ki, rodesac igi

miTiTebulia, rogorc gamomcemeli.

ganaTeba da Ramis elvareba: qarson

makqulersisdaumTavrebeli avtobiografia. redaqtirebulia

karlos l. diusis mier. medisoni: viskonsinis universitetis

gamomcemloba, 1999.

S:9. jandacvis msoflio organizacia, fsiqikuri janmrTelobis dacvis

momsaxurebis organizacia(Jeneva: jandacvis msoflio organizacia, 2003),

50.

b: SeerTebul Statebze teroristuli Tavdasxmebis erovnuli komisia.11

seqtembris komisiis angariSi

- fsevdonimi.ixmareT farTod gamoyenebuli fsevdonimi, rogorc

avtoris namdvili saxeli da gvari. Tu namdvili saxeli da gvari

ucnobia,kvadratul frCxilebSi, fsevdonimis Semdeg daurTeT

fsevd.

. niu-iorki: gamomcemloba u. u. nortoni

dakompania, 2004.

S:16.mark tveni,ufliswuli da maTxovari: nawarmoebi nebismieri asakis

axalgazrdisaTvis(niu-iorki: gamomcemloba“harper en brazersi”, 1899). 34.

Page 239: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

239

b:sentineli (fsevd.). `werilebi”.naSromSi absoluturi antifederalisti,

redaqtirebulia herbert j. storingis mier

- anonimi avtori. Tu avtori cnobilia an xvdebian avtoris vinaobas,

magramigi ar moixsenieba wignis satitulo furcelze, daurTeT

saxeli da gvari frCxilebSi (kiTxvis niSniT, raTa aRniSnoT, rom

darwmunebuli ara xarT). Tu avtori an redaqtori ucnobia,

moerideT sityvis `anonimi” xmarebas saxelis da gvaris adgilas da

SeniSvna an bibliografiis muxli saTauriT daiwyeT.

. Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba. 1981.

S: 22. [ebenezer kuki?],plantatoris sarke(anapolisi, 17301,5-6.

31. A virjiniaSi dawyebuli plantaciis miznebis da Sedegebis

namdvili da gulwrfeli gancxadeba, ra doneze iqna miRweuli da ra

saSualebebiT moxda maTi xelSewyoba (1610),17.

b:[ebenezer kuki?], plantatoris sarke.anapolisi. 1730.virjiniaSi dawyebuli

plantaciis miznebis da Sedegebis namdvili da gulwrfeli

gancxadeba, ra doneze iqna miRweuli da ra saSualebebiT moxda

maTi xelSewyoba.

- Sedgenili gvarebi. Sedgenili gvarebi, defisiani gvarebis

CaTvliT,daawyveT anbanuri wesiT, kompozitis pirveli nawilis

mixedviT. Tu gaTxovili qali iyenebs rogorc sakuTar, ise meuRlis

gvars, defisis gareSe daawyveT anbanuri wesiT meore gvaris

mixedviT. mraval ucxo enaSiadvili amosacnobia kompozituri

1610.

gansakuTrebuli tipis saxelebi.zogjer advili ar aris, gavarCioT,

romelia avtoris saxeli da romeli – gvari. cnobili istoriuli

avtorebis vinaoba daazusteT meriam vebsteris biografiul leqsikonSi

(Merriam-Webster’s Biographical Dictionary); Tanamedrove avtorebis vinaobis

dasazusteblad CaixedeT Tqveni biblioTekis onlain katalogSi. qvemoT

mocemulia amgvari, rTulad amosacnobi saxelebis da gvarebis anbanis

mixedviT dawyobis zogadi principebi. Semoklebul an frCxilebSi Casmul

SeniSvnebSi CasviT gvari(last name) zustad Sebrunebuli formiT (rogorc

es qvemoTaa naCvenebi msxvili SriftiT).

Page 240: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

240

saxelebi (ix. qvemoT), Tumca aris iseTi enebi, magaliTad, franguli

da germanuli, sadac ase ar xdeba.

Kkesler-harisi, alis mies van der rohe,ludvigi

Hhine, darlinklarki teilar de Sardeni, pier

- nawilakiani saxelebi. ama Tu im enidan gamomdinare, iseTi

nawilakebi, rogoricaa de, di, d’ da van, SeiZleba an ar SeiZleba,

CaiTvalos gvaris pirvel nawilad anbanuri wesiT dawyobisas.

CaixedeT zemoT miTiTebul erT-erT wyaroSi, Tu ar xarT

darwmunebuli, rogor unda moiqceT konkretuli saxelis daweris

dros. gaiTvaliswineT, rom nawilakebi SeiZleba,daweriliiyos

nusxuri an mTavruli asoebiT, zog maTgans ki mosdevdes

apostrofi.

de goli, Carlz bovuari, simon de

di leonardo, Mmiqaela kuningi, uilem de

van renseleri, stefan MmediCi, lorenco de’

-,,mak”-iT, ,,sent”-iT an ,,o”-Ti dawyebuli gvarebi. ,,mak”-iT, ,,sent”-iT an ,,o”-

Tidawyebul gvarebs SeiZleba. daalageT yvela es gvari anbanuri wesiT

faqtobrivad arsebuli asoebis safuZvelze; nu daajgufebT maT imis

gamo, rom isini msgavsia.

- saxelebi da gvarebi enebSi, garda inglisurisa. mraval

enaSisaxelebis darqmevis pirobiTobebi gansxvavdeba inglisur enaSi

arsebulTagan. Tu Tqveni naSromi Seicavs romelime konkretuli

enis bevr saxelsa da gvars, SeiswavleT am enis pirobiTobebi.

mravali espanuri gvari Sedgenilia da Seicavs pirovnebis mamis da dedis

gvarebs, romlebic, rogorc wesi, dakavSirebulia kavSiriT ,,i”. daalageT

aseTi gvarebi anbanuri wesiT pirveli nawilis mixedviT.

ortega i gaseti, xose sanCez mendoza, xuana

,,al-’’ an ,,el-’’ nawilakebiT dawyebuli arabuli gvarebi daawyveT

anbanuri wesiT,nawilakis momdevno elementis mixedviT. gvarebi,

romlebic iwyeba nawilakebiT ,,abu”, ,,abd” da ,,ibn” msgavsia inglisuri

Page 241: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

241

gvarebisa, romlebic iwyeba ,,mak”-iT an ,,sent”-iT da unda daawyoT

anbanuri wesiT am elementebis mixedviT.

hakim, tavfiq al- abu zafar nadvi, sied

Jamal, muhamed hamid al- ibn saud, aziz

Tu avtori, romelic Cinur an iaponur gvars atarebs, xelmZRvanelobs

tradiciuli wesiT (gvari, romelsac mosdevs darqmeuli saxeli _family

name followed by given name),nu dasvamT saxels gvaris win an mZimes saxelsa

da gvars Soris. Tu avtori xelmZRvanelobs dasavluri wesiT (saxels

mosdevs gvari), dawereT, rogorc gvar-saxeli.

tradiciuli wesi dasavluri wesi

Caovu-Ci cou, Tang

ioSida Sigeru kurosava, noriaki

17.1.2 saTauri

CamoTvaleT wignebis sruli saTaurebi da qvesaTaurebi. dawereT orive

daxrili SriftiT da gamoyaviT saTauri qvesaTaurisgan orwertiliT. Tu

ori qvesaTauria, pirveliswin dasviT orwertili, meores win ki –

wertilmZime.

S:5. ian h. kalicki da devid l. goldvini, red.-ebi,energetika da

usafrTxoeba: sagareo politikaSi axali strategiisken(baltimori:

joh hopkinsis universitetis gamomcemloba, 2005), 195-96. b:ahmed,leila.

datoveT ucvlelad originali saTaurisdamwerloba, defisebis

ganlageba da punqtuacia, ori gamonaklisis garda: SecvaleT

sityvebi,romlebic mTlianad mTavruli asoebiT aris dawerili (garda

inicialuri abreviaturebis an aqronimebisa; ix. Tavi 24) didi da patara

asoebiT da SecvaleT ampersandi (&) da-Ti. ricxvebi dawereT sityvierad

AsazRvargareT mogzauroba: kairodan amerikaSi: erTi qalis mogzaurobis istoria. niu-iorki:fareri, strausi da Jiro, 1999.

Page 242: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

242

ancifrebiT, originalis Sesabamisad (meTormete saukune an me-12 saukune),

Tu umjobesi ar iqna maTi siis sxva saTaurebTan SesabamisobaSi moyvana.

wignis Tavebis da sxva nawilebis saTaurebTan dakavSirebiT ix. 17.1.8.

saTaurebSi arsebuli specialuri elementebi. specialur gaformebas

saWiroebs saTaurebSi arsebuli ramdenime elementi.

- TariRebi. gamoiyeneT mZimesaTaurSi an qvesaTaurSi TariRebis

gamosayofad, original wyaroSi punqtuaciis ararsebobis

SemTxvevaSic. Tu wyaroSi miTiTebul TariRebs axlavs afiqsi (1920-

idan 1945-mde) an orwertili, ixelmZRvaneleT wyaroSi gamoyenebuli

wesiT.

S: 5. uolter a. makdugali, Tavisufleba Zalian axlos aris: amerikis

axali istoria, 1525-1828 (niu-iorki: gamomcemloba“harper kolinsi”, 2004),

333-34.

b:jeliko, jefri, da siuzan jeliko.

- saTaurebi da miTiTebebi saTaurebSi. rodesac erTi naSromis

saTauri, romelic, rogorc wesi, daxrili SriftiT

iwereba,miTiTebulia sxva naSromis daxrili SriftiT warmodgenil

saTaurSi, CasviT miTiTebuli saTauri brWyalebSi. Tu is saTaurSi

Cveulebrivad brWyalebSia Casmuli, datoveT brWyalebi.

landSafti: bunebis ganaSenianeba

preistoriuli xanidan Tanamedrove periodamde. me-3 gam. niu-

iorki: gamomcemloba “Temsi da hudsoni”, 1995.

S: 22. celiaeflgeiTi, baxi berlinSi: qveyana da kultura mendelsonis "wm.

maTes vnebaSi " (Ithaca: kornelis universitetis gamomcemloba, 2005), 25.

b: makhiu, roland. `fineganis samZimris” SeniSvnebi. me-2 gam.baltimori: jon

hopkinsis universitetis gamomcemloba, 1991.

Tumca, rodesac miTiTeba gamoiyeneba wignis srul mTavar saTaurad,

nuRar CasvamT mas brWyalebSi.

Page 243: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

243

S: 8. sem svoufi. me var fanqari: maswavlebeli, moswavleebi da maTi

istoriebi(niu-iorki: henri holti da kompania. 2004), 108-9.

b:Cernofi,jon m.

- daxrili SriftiT mocemuli terminebi. daxrili SriftiTdabeWdil

saTaurSi SemavaliiseTiterminebi, rogoricaa saxeobebis

saxelwodebebi an gemebis saxelebi, romlebic teqstSi

Cveulebrivad daxrili SriftiT aris mocemuli, warmoadgineT

swori SriftiT.

TaRliToba ar aris qurdoba: afrikeli meZavi gogonas

Tavgadasavali.Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 2003.

S: 7. T. hiupeningtoni, rodesac sakvebi sikvdils iwvevs: Zroxis cofi, e.

koli, dakatastrofebis raoba(niu-iorki: oqsfordis universitetis

gamomcemloba, 2003), 15.

b:lex, raimond b. SeerTebuli Statebis xomaldis -- indianapolisis

- kiTxvis da Zaxilis niSnebi. rodesac saTauri an qvesaTauri

mTavrdeba kiTxvis an Zaxilis niSniT, mas aranairi sxva sasveni

niSani ar mosdevs.

tragikuli

xvedri.SeerTebuli Statebis sazRvao flotis yvelaze cudi

katastrofa. niu-iorki: gamomcemloba “kuper squearis gamomcemloba”,

2001.

S: 26. Tomas franki, ra xdeba kanzasSi? rogor moiges konservatorebma

amerikelebis guli(niu-iorki: gamomcemloba `Metropolitan Books”, 2004), 250-51.

b:aaron, henri.

Zveli saTaurebi.meTvramete saukuneSi an ufro adrindel periodSi

gamoqveynebuli naSromebis saTaurebSiSeinarCuneT originalSi arsebuli

punqtuacia da damwerloba. agreTve, SeinarCuneT originali nawarmoebis

mTavruli asoebiT damwerloba maSinac ki, Tu ar Seesabameba saTaurebis

stils. Tumca, sityvebi, romlebic mTlianad mTavruli asoebiT aris

ratom aris ase rTuli daxmarebebis reformis

ganxorcieleba? vaSingtoni, kolumbiis olqi: gamomcemloba bruqings

institusenis gamomcemloba”, 1973.

Page 244: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

244

dawerili, unda Seicvalos da mTavruliT mxolod sawyisi asoebi

daiweros. Tu saTauri Zalian grZelia, SegiZliaT, SeamokloT da,

imavdroulad, miawodoT mkiTxvelebs sakmarisi informacia, raTa maT

moZebnon sruli saTauri biblioTekaSi an gamomcemlis katalogSi.

mianiSneT saTaurebSi gamotovebuli adgilebi sami wertilis CasmiT. Tu

gamotovebuli adgili bibliografiis muxlSi saTauris boloSia,

gamoiyeneT oTxi wertili (samwertili da wertili; ix. 25.3.2).

S: 19. jon rei, topografiuli, zneobrivi da fiziologiuri

dakvirvebebi: beneluqsis qveynebis nawilSi, germaniaSi, italiasa da

safrangeTSi mogzaurobis Sedegad: im mcenareebis katalogiT,

romlebic inglisis adgilobriv saxeobebs ar miekuTvneba... rasac

erTvis `baton fransis uilugbis mokle monaTxrobi, misi mogzauroba

espaneTSi([londoni], 1673), 15.

b:Eeskalante, bernardino. portugalielebis mier msoflios aRmosavleTSi

mdebare saxelmwifoebsa da provinciebSi mogzaurobis istoria.....

Targmnilia jon fremfTonis mier. londoni, 1579.

arainglisuri saTaurebi. arainglisuri saTaurebis SemTxvevaSi

ixelmZRvaneleT Sesabamis enaSi sakuTari arsebiTi saxelebis da

zedsarTavi saxelebis mTavruli asoebiT daweris arsebuli principebiT.

Tu ar icnobT am principebs, mimarTeT sando wyaros.

S: 3. daniel maisonevi, Jan-fransualamarSidaiv seinT-amani,Les rela-tionspubliques: Dans unesociete en mouvance(Sainte-Foy, QC: Presses de I'Universite de Quebec, 1998), 15.

6. liliana piletiCstoianoviCi, red. Gutfreund i ceski kubizam (Belgrade: Muzej savremene umetnosti, 1971), 54-55.

b:kroun-Smalci, gebriel. nawarmoebSi:“Wahrheitsind wir starker: Frauenalltag inder Sowjetunion.”Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag, 1992.

Page 245: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

245

Tu saTaurs qarTul Targmans daurTavT, moaTavseT igioriginalis

Semdeg. CasviT frCxilebSi, daxrili Sriftis an brWyalebis gareSe,

dawereT mTavruli asoebiT winadadebis stilis mixedviT.

S: 7. henrik verezicki, Koniec sojuszu trzech cesarzy [sami imperatoris ligis

dasasruli] (varSava: PWN, 1977), 5.

b:Zhongguo renkou tongji nianjian 1996 [CineTis mosaxleobis statistikuri

weliwdeuli, 1996w.]. pekini: Zhongguo tongji chubanshe, 1996.

Tu gesaWiroebaT rogorc originalis, ise, misi Targmanis miTiTeba,

gamoiyeneT erT-erTi qvemoT moyvanili forma, imis mixedviT, raze gsurT

mkiTxvelis yuradRebis gamaxvileba _ originalze Tu Targmanze.

b:fure, fransua. Le passe d'une illusion. parizi: gamomcemloba `Editions Robert Laffont”,1995. Targmnilia debora fures mier, rogorc iluziis gaqroba

(Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1999).

an

fure, fransua. The Passing of an Illusion. Targmnilia debora fures mier.

Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1999. Tavdapirvelad

gamoqveynebulia saTauriT Le passe d'une illusion

termin gamocemas aqvs ramdenime mniSvneloba da yvela maTgani

gamomdinareobs im faqtidan, rom zogi naSromi araerTxel gamoicema, maT

SinaarsSi an/da formatSi Setanili cvlilebebiT. Tu miuTiTebT wigns,

romelic gamoqveynda araerTi gamocemis saxiT, yovelTvis miuTiTeT,

romeligamocemiT isargebleT, vinaidan gamocemebi SeiZleba,

gansxvavebuli iyos. (Tu qvemoT aRwerili niSnebidan arc erTi ar

miesadageba wigns, SegiZliaT,CaTvaloT, rom igi pirveli gamocemaa, ris

miTiTebac ar xdeba).

(parizi: gamomcemloba

`Editions Robert Laffont”, 1995).

17.1.3 gamocema

Page 246: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

246

ganaxlebuli gamocemebi. rodesac wigni xelaxla gamoicema SinaarsSi

Sesuli mniSvnelovani cvlilebebiT, mas SeiZleba,vuwodoT

`ganaxlebuli” an `Semdgomi”gamocema. es informacia, rogorc

wesi,ganTavsebulia wignis satitulo furcelze da meordeba, gamocemis

TariRTan erTad, saavtoro uflebebis gverdze.

pirvelis garda sxva gamocemis miTiTebisas, saTauris Semdeg miuTiTeT

gamocemis rigiTi nomeri an aRwera. SeamokleT iseTi formulireba,

rogoricaa `meore gamocema, ganaxlebuli da gavrcobili”, rogorc `me-2

gamoc.” SeamokleT `ganaxlebuli gamocema” rogorc `ganax. gamoc.”;

aRweras daurTeT mxolod miTiTebuli gamocemis da ara sxva nebismieri

wina gamocemis gamoqveynebis TariRi (ix. 17.1.6).

S: 1. pol j. bolTi, deimonv. koleta, dakolinz j. Sekelfordi umcr.,

amerikis Tavdacvis politika,me-8 gam. (baltimori: jon hopkinsis

universitetis gamomcemloba. 2005), 157-58.

b:deniels, rojer. amerikaSi Camosaxleba: amerikis cxovrebaSi imigraciis

da eTnikuri faqtoris istoria. me-2 gam.niu-iorki: gamomcemloba

“harper pereniali”, 2002.

babi, florenc. mindvridan samzareulomde: mewarme qalebis politikuri

ekonomika peruSi.

gadabeWdili gamocemebi. SesaZlebelia, agreTve, wignis xelaxla

gamocema axal formatSi, rogoricaa, magaliTad, rbilydini gamocema

(gamoqveynebuli Tavdapirveli an sxva gamomcemlis mier) an eleqtronuli

forma (ix. 17.1.10). maSinac ki, roca wignis Sinaarsi SesaZloa,

minimalurad iyosSecvlili originalTan SedarebiT, miuTiTeT

gadabeWdili gamocema, Tu mas eyrdnobodiT. SeiZleba,isurvoT, miuTiToT,

rom es gadabeWdili gamocemaa, gansakuTrebiT, Tu igi gamoqveynda

Tavdapirveli gamocemidan erT an orze meti wlis Semdeg an klasikuri

nawarmoebis Tanamedrove nabeWdi gamocemaa. am SemTxvevaSi miuTiTeT

ganax. gam.ostini: texasis universitetis gamomcemloba,

1989.

Page 247: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

247

rogorc originali gamocemis, ise, im gamocemis publikaciis TariRebi,

romelic Tqven gamoiyeneT (ix. 17.1.6).

S: 23. piter vard fei. opiumis omi, 1840-1842 (1975; gadabeW., Cefel

hili:CrdiloeT karolinas universitetis gamomcemloba, 1997), 67-68.

b:emerson, ralf valdo. buneba. 1836. gadabeW., bostoni: gamomcemloba

“bikoni”, 1985.

17.1.4 tomi

Tu wigni mravaltomiani naSromis nawilia, CarTeT es informacia

miTiTebebSi.

konkretuli tomi. is, Tu rogor miuTiTebT mravaltomiani naSromis

konkretul toms, damokidebulia imaze, aqvs Tu ara toms mTeli

naSromisgan gansxvavebuli saTauri. Tu asea, miuTiTeT konkretuli tomis

saTauri, mis Semdeg ki rogorc tomis nomeri, ise, zogadi saTauri.

SeamokleT tomi (t.) da tomis nomrebisTvis gamoiyeneT arabuli cifrebi.

S: 10. iaroslav pelikani. qristianuli doqtrina da Tanamedrove

kultura (1700 wlidan), qristianuli tradicia: doqtrinis

ganviTarebis istoria,t. 5(Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1989). 16.

b:pelikani, iaroslav. qristianuli doqtrina da Tanamedrove kultura (1700

wlidan). qristianuli tradicia: doqtrinis ganviTarebis istoria,

t. 5.Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 1989.

Tu tomebs ar aqvs individualuri saTaurebi da Tqven miuTiTebT

mxolod erT-erT maTgans, bibliografiis muxls daumateT tomis nomeri.

(ix. qvemoT, rogor unda miuTiToT mTlianad mravaltomiani naSromi).

SeniSvnaSi CasviT tomis nomeri (t.-s gareSe) uSualod gverdis nomris

win da ganacalkeveT isini orwertiliTSualeduri intervalis gareSe.

Page 248: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

248

S: 36. muriel sT. kler birni, red.,lislis werilebi (Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba, 1981), 4:243.

b:birni, muriel sT. kler, red. lislis werilebi. t. 4. Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba,1981. zogmravaltomeul naSroms hyavs rogorc saerTo redaqtori, ise yoveli

tomis redaqtori an avtori. aseTi naSromebis nawilebis miTiTebisas,

daurTeT informacia redaqtoris an avtoris Sesaxeb (ix. 17.1.1)

konkretuli tomis saTuris Semdeg da tomis nomris da saerTo saTauris

win. qvemoT warmodgenili pirveli magaliTi gviCvenebs,agreTve, rogor

unda mivuTiToT erTze met fizikur nawilad gamoqveynebuli tomi (t. 2,

w. 3).

S: 40.barbara e. mundi, ,,centraluri amerikis

kartografia".naSromSikartografia afrikis, amerikis, arqtikis,

avstraliis da wynari okeanis auzis tradiciul sazogadoebebSi, red.

devid vudvordi da j. malkolm luisi, `kartografiis istoria” t. 2, w. 3,

red. j. braian harli da devid vudvordi (Cikago: Cikagos universitetis

gamomcemloba, 1998), 233.

b:doni, jon. “iubileebi"redaqtirebulia geri a. strinjeris da Ted lari

pebvorTis mier. jon donis poeziis gamocema sxvadasxva teqstiT, t. 6,

redaqtirebulia geri a. sTrinjeris mier. blumingToni: indianas

universitetis gamomcemloba, 1995.

mTliani mravaltomeuli naSromi. Tu SeniSvnebSi miuTiTebT

mravaltomeuli naSromis erTze met toms, bibliografiaSi SegiZliaT

mTliani naSromis miTiTeba. (Tu naSromi Seicavs rogorc mTliani

naSromis, aseve, konkretuli tomebis saTaurebs an redaqtorebs, rogorc

zemoT iyo aRwerili, meti sizustisTvissaWiroa tomebis saTiTaod

miTiTeba).miuTiTeT saTauri da tomebis saerTo raodenoba, xolo, Tu

tomebi gamoicemoda ramdenime wlis ganmavlobaSi, miuTiTeTgamoqveynebis

TariRebis sruli periodi.

Page 249: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

249

b:aristotele. aristoteles naSromebis sruli krebuli: oqsfordis

ganaxlebuli Targmani. redaqtirebulia j. barnsis mier. 2 tomi.

prinstoni, niu-jersi: prinstonis universitetis gamomcemloba, 1983.

TiltiCi, pol. sistematuri Teologia. 3 tomi. Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba, 1951-63.

17.1.5 seria

Tu miTiTebuli wigni aris oficialuri seriis nawili, ar gevalebaT

seriis Sesaxeb informaciis miTiTeba, magram SegiZliaT amis Taobaze

garkveuli an sruli informaciis darTva, raTa daexmaroT mkiTxvelebs

wyaros adgilis an misi sandoobis dadgenaSi. moaTavseT es informacia

saTauris Semdeg (da, aseTis arsebobis SemTxvevaSi, gamocemis da tomis

Sesaxeb informaciis Semdeg) da publikaciis monacemebis win.

yvelaze sasargeblo informacias seriis Sesaxeb Seicavs misi saTauri.

warmoadgineT igi swori SriftiT, saTauris mTavruli asoebiT daweris

stilSi. Tu seriis tomebi danomrilia, SegiZliaT,daurToT miTiTebuli

naSromis nomeri seriis saTauris Semdeg. seriis redaqtoris saxeli da

gvari xSirad gamotovebulia, magram SegiZliaT misi miTiTeba seriis

saTauris Semdeg.

S: 7.gerSon devid hunderti, ebraelebi poloneTis qalaqSi: otapovis

istoria meTvramete saukuneSi, jon hopkinsis universitetis

iudaistikis fakulteti (baltimori: jon hopkinsis universitetis

gamomcemloba, 1992), 113.

b:markmani, Carlzu. Cikago winaistoriul periodSi: Tanamedrove qalaqebis

preistoriuli periodis arqeologia. ilinoisis arqeologiuri

kvlevebi 7. springfildi: ilinoisisistoriuli memkvidreobis

dacvissaagento, 1991.

isenbergi, nensi. sqesidamoqalaqeobasamoqalaqo omis

winadroindelamerikaSi. Ggenderi da amerikuli kultura,

redaqtirebulia linda qerberis da nel irvin feinTeris mier. Cafel

hili: CrdiloeT karolinas universitetis gamomcemloba, 1998.

Page 250: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

250

zogi danomrili seria imdeni xania arsebobs, rom danomvra Tavidan

iwyeba. axali seriiswignebi miTiTebuliaax. ser. (axali serioebi), me-2

ser. (me-2 seriebi) an sxva msgavsi aRniSvniT, romelic, rogorc wesi,

moTavsebulia seriis nomris win da gamoyofilia mZimeebiT. Zveli

seriiswignebi ase aRiniSneba, Zv. ser. (Zveli seriebi), pir. ser. (pireli

seriebi) da a.S.

S: 3. Carlzr. boqseri, red. samxreT CineTi meTeqvsmete saukuneSi,

H“haklutis sazogadoebis gamomcemloba. me-2 ser. 106 (londoni, 1953), 44.

b:palmatari, elen s. braziliis kunZul maraios keramikis nawarmi. amerikis

filosofosTa sazogadoebis naSromebi, ax. ser. 39. naw. 3. filadelfia,

1950.

17.1.6 monacemebi gamocemis Sesaxeb

monacemebi gamocemis Sesaxeb, Cveulebriv, moicavs sam elements: gamocemis

adgils (qalaqi), gamomcemlis saxelwodebas da gamocemis TariRs (weli).

SeniSvnebSi es elementebi Tavsdeba frCxilebSi; bibliografiis

statiebSi ara.

S: 1. jared daiamondi,iaraRi, baqteriebidafoladi: adamianTa xvedri(niu-

iorki: gamomcemloba “nortoni da kompania”, 1997), 47.

b: daiamondi, jared. iaraRi, baqteriebi da foladi: adamianTa xvedri.niu-

iorki: gamomcemloba n”ortoni da kompani”, 1997.

iseT wignebis miTiTebisas, romlebic gamoqveynda meoce saukunemde an

romelTa Sesaxebac informacia sakuTriv naSromSi ar Cndeba, SegiZliaT

gamotovoT da ar miuTiToTgamomcemlobis saxelwodeba, agreTve,

gamocemis adgilebi.

S: 32. Carlz lembi, Eelias eseebi(1823), 5-6.

b: lembi, Carlz. elias eseebi. 1823.

Page 251: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

251

gamoqveynebis adgili.gamocemis adgili aris qalaqi, sadac

gamomcemlobis mTavari redaqcia mdebareobs; igi, rogorc wesi, mieTiTeba

satitulo gverdze, zogjer ki saavtoro uflebebis Semcvel gverdze. iq,

sadac ori an orze meti qalaqia miTiTebuli (magaliTad, `Cikago da

londoni”), miuTiTeT mxolod pirveli qalaqi.

los-anJelesi: “pol geTis fondis gamomcemloba“

niu-iorki: kolumbiis universitetis gamomcemloba

mkiTxvelisTvis SesaZloa, ucnobi iyos gamocemis qalaqian aerios imave

saxelis matarebel sxva qalaqSi, amitom daumateT mas Statis (ix. 24.3.1),

mxaris an (Tu saWiroa) qveynis abrevitura. rodesac gamomcemlobis

saxelwodeba Seicavs Statis (qveynis) saxels, aRar aris saWiro Statis

(qveynis) abreviaturis darTva.

CeSairi, koneqtikuti:grafiqs gamomcemloba

harmondsvorTi, gaerTianebuli samefo:penguin buqsis gamomcemloba

kembriji, masaCusetsi: em-ai-Ti presis gamomcemloba

Cefel hili: CrdiloeT karolinis universitetis gamomcemloba

gamoiyeneT ucxo qveynebis qalaqebis Tanamedrove, farTod xmarebuli

inglisuri saxelebi.

vaSingtoni da ara uoSingtoniCikago da ara Siqago

rodesac publikaciis adgili ucnobia, SegiZliaT,gamoiyenoT abreviatura

ucn. (ucnobi) gamomcemlis saxelis win. Tu iciT adgili, magram ar xarT

darwmunebuli sizusteSi, CasviT is kvadratul frCxilebSi kiTxvis

niSniT.

ucn.: uinZori.

[leiq blafi, ilinoisi?): vlieti da eduardsi.

gamomcemlobis saxelwodeba miuTiTeT zustad ise, rogorc mocemulia

wignis satitulo furcelze, maSinac, rodesac TqvenTvis cnobilia, rom

Page 252: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

252

saxelwodeba Semdeg Seicvala an Tqvens bibliografiaSi Setanil sxva

wignebSi sxvadasxvagvarad saxeldeba.

harkot breis end uoldi

harkot brei iovanoviCi

harkot, breisi

Tumca, adgilis dazogvis mizniT, SegiZliaT,iseTi abreviaturebis

gamotoveba, rogoricaa korp. (korporacia), Sps (SezRuduli

pasuxismgeblobis sazogadoeba), komp. (kompania) da sagamomc. komp.

(sagamomcemlo kompania).

hafton mifini da ara hafton mifinis korp.

litl, braun da ara litl, braun da komp.

Tu gamomcemlobaucxouria, nu gadaTargmniT an nu SeamoklebT

gamomcemlobis saxelwodebis raime nawils, miuTiTeT qalaqis saxeli

inglisurSi gavrcelebuli formiT (rogorc zemoT iyo aRniSnuli). Tu

gamomcemeliucnobia, daurTeT mxolod gamoqveynebis adgili (Tu

cnobilia) da gamocemis TariRi.

gamocemis TariRi.wignis gamocemis TariRi Seicavs mxolod wels, ara

Tves an dRes da,rogorc wesi, saavtoro uflebebis gancxadebis TariRis

identuria. is,Cveulebriv, mieTiTeba saavtoro uflebebis Semcvel

gverdze zogjer ki — satitulo furcelze.

ganaxlebul da gadabeWdil gamocemebs SeiZleba,hqondes saavtoro

uflebebis gancxadebis erTze meti TariRi. aseT SemTxvevaSi yvelaze

uaxlesi miuTiTebs gamocemis TariRs. magaliTad: © 1982, 1992, 2003, aq 2003

gamocemis TariRia.aseT naSromebSi publikaciis TariRebis citirebis

Sesaxeb ix. 17.1.3.

Tu ver adgenT nabeWdi nawarmoebis gamocemis TariRs, CasviT abreviatura

ver dadg. (n.d), wlis nacvlad. Tu TariRi ar aris miTiTebuli,

magrammigaCniaT, rom iciT, SegiZliaT, daumatoT frCxilebSi kiTxvis

niSniT, rac mianiSnebs, rom TariRis sisworeSi darwmunebuli ar xarT.

b: smiTi, jon. wigni Rirsebebis Sesaxeb. edinburgi, ver dadg.

mileri, samuel. kidev erTi wigni Rirsebebis Sesaxeb. bostoni, [1750?].

Page 253: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

253

Tu wignze gamomcemlobaSi muSaoba mimdinareobs da ukve

dasaTaurebulia, Tumca, gamocemis TariRi jer ar aris cnobili,

TariRisTvis gankuTvnil adgilas miuTiTeT gamoqveyndeba uaxloes

momavalSi. Tu wigni jer ar aris gadacemuli gamomcemlobisTvis

dasabeWdad, miuTiTeT is, rogorc gamouqveynebeli xelnaweri (ix. 17.6).

S: 91. jein q. avtori, wignis saTauri (gamoqveynebis adgili:

gamomcemlobissaxelwodeba, gamoqveyndeba uaxloes momavalSi).

17.1.7 gverdis nomrebi da adgilis dasadgeni sxva informacia

gverdis nomrebi da is sxva informacia, romelic gamoiyeneba miTiTebuli

amonaridis an elementis adgilmdebareobis dasadgenad,

Cveulebriv,gvxvdeba SeniSvnebSi da ara bibliografiaSi.

nomrebis diapazonis saCveneblad saWiro saxelmZRvanelo miTiTebebi

ixileT 23.2.4-Si.

gverdi, Tavi da gamyofi nomrebi.SeniSvnebSi gverdis nomrebi,

Cveulebriv,wignis miTiTebis bolo elementia. nu daurTavT sityvas

gverdi an abreviaturebs gv. an gv.-ebi; gamoiyeneT arabuli cifrebi, garda

im gverdebisa, romlebic originalSi romauli cifrebiT aris danomrili.

S:14. en s. rouzi, viqtorianuli epoqis amerika da samoqalaqo omi(niu-iorki:

kembrijis universitetis gamomcemloba, 1992), 145-46. 17. jerom kagani, `meaTe saiubileo gamocemis Sesavali”. wignSi

`bavSvis buneba”(niu-iorki: gamomcemloba `Basic Books”, 1994),xxii-xxiv.

zogjer miTiTeba Seexeba mTlian Tavs (SemoklebiT T., nawils (naw.),

wigns (w.),an seqcias (seq.) da ara gverdis nomrebis diapazons.

S: 22. donald l. mileri. saukunis qalaqi: Cikagos epopea da amerikis

Seqmna(niu-iorki: gamomcemloba “saimoni da Susteri”, 1996), naw. 2.

Page 254: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

254

mdebareobis maniSnebeli specialuri tipis informacia. wignis

zogierT nawils aqvs specialuri tipismdebareobis maniSnebeli

informacia, romlebic gamoiyeneba miTiTebebSi.

- SeniSvnebis nomrebi. SeniSvnebis miTiTebisTvis gamoiyeneT

abreviatura Sen. (SeniSvna), mravlobiTSi Sen.-ebi. Tu miTiTebuli

SeniSvna aris erTaderTi sqolio Tavis gverdze an daunomravi

sqolio, daumateT Sen. gverdis nomris Semdeg (Sualeduri

intervalis an sasveni niSnis gareSe). Tu miTiTebuli

SeniSvnisgverdze sxva SeniSvnebic aris, miuTiTeT gverdis nomeri

da Semdeg Sen., an (Tu TanmimdevrobiT miTiTebulia ori an meti

SeniSvna) – Sen.-ebi da SeniSvnis nomeri (nomrebi).

S: 45.entoni greftoni,sqolio: saintereso istoria(kembriji, masaCusetsi:

harvardis universitetis gamomcemloba, 1997), 72Sen.

46. dvaiTbolingeri, ena: datenili iaraRi(londoni: gamomcemloba

“longmeni”, 1980), 192Sen.23,192Sen.30, 199Sen.14, 201Sen.-ebi

- ilustraciebisa da cxrilis nomrebi. gamoiyeneT abreviatura nax.

naxatis aRsaniSnad, magram srulad dawereT cxrili, ruka, dafa da

sxva tipis ilustraciebis dasaxelebebi. miuTiTeT gverdis nomeri

ilustraciis nomris win.

16-17.

S: 50. riCard sobeli. sazogadoebis azri SeerTebuli Statebis sagareo

politikaSi: azrTa sxvadasxvaoba daxmarebis winaaRmdeg arsebuli

poziciis garSemo

URL-misamarTebi, mudmivi wyaros identifikatorebi, Sesvlis TariRebi, da

aRwerilobiTi maCveneblebi. internetSi gamoqveynebuli wigns (ix. 17.1.10)

(bostoni: gamomcemlebi – roumen en liTlfildi. 1993), 87,

cxrili 5.3.

Tabaxis, furclebisa da formatebis nomrebi.zogierT wigns, romelic

daibeWda 1800 wlamde, ara aqvs gverdebis nomrebi da dayofilia

Tabaxebad, Semdeg furclebad an formatebad,yovel maTgans aqvs wina

(recto anr) da ukana mxare (verso anv). am naSromebis lokatorebi unda

Sedgebodes Sesabamisi cifrebisa da identifikatorebis jaWvisgan,

intervalebis an daxrili SriftiT dawerili niSnebis gareSe: magaliTad,

G6v, 176r, 232r-v an(Tu miuTiTebT mTlian formatebad) fol. 49.

Page 255: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

255

URL-i daurTeT SeniSvnaSic da bibliografiis muxlSic. yoveli URL-i

iwyeba im protokolis nusxuri asoebiT Sedgenili abreviaturiT,

romelic gamoiyeneba mkiTxvelebisTvis eleqtronuli masalis

misawodeblad, yvelaze xSirad http da ftp. am abreviaturas mudmivad

mosdevs orwertili da ori daxrili xazi, ris Semdegac modis

gamomcemlis domenis saxeli, mas mere ki _ resursis misamarTi. domenis

saxelis momdevno komponentebi gancalkevebulia misgan da erTmaneTisgan

erTi daxrili xaziT.

http://www.jsri.msu.edu/museum/pubs/MexAmHist/chapter14.html#six

mTavruli asoebis dasma URL-is Sida komponentebSi xdeba zustad ise,

rogorc isini warmogvidgeba ekranze. Tu URL-s `damasrulebeli daxrili

xazi~ aqvs boloSi, CarTeT igi. nu CasvamT URL-s kvadratul frCxilebSi,

sasurvelia, rom URL-is uwyvetoba ar dairRves striqonis bolos, magram

Tu amis gakeTeba saWiroa, saxelmZRvanelo miTiTebebisTvis ixileT 20.4.2.

zog internet wyaros,URLmisamarTebis garda, sxva mudmivi

identifikatorebic aqvs. Tu wyaro iyenebs obieqtis cifrul

identifikatorebsan msgavs sistemas, daurTeT informacia, romlis

Sedareba SesaZlebeli iqneba Tqvens miTiTebaSi arsebul URL-

misamarTTan.

doi: 10. 1006/jeth.2000.2694

nebismieri internetwyaros miTiTebisas daurTeT am wyaroSi ukanasknelad

Sesvlis TariRi, Tu ise moxda, rom mas Semdeg Sinaarsi Seicvala an

amoRebulia internetidan (ix. 15.4.1). SeRwevis TariRi CasviT frCxilebSi

URLmisamarTis an mudmivi identifikatoris Semdeg.

(Sesvlis TariRi: 2006 wlis 17 maisi)

internetSi gamoqveynebuli wignebi SeiZleba, ar Seicavdes gverdebis

nomrebs, romlebic gvexmareba frCxilebSi Casmul miTiTebebSi naCvenebi

amonaridis adgilmdebareobis gansazRvraSi. aseT SemTxvevaSi SegiZliaT,

URLmisamarTis da Sesvlis TariRis win daumatoT aRwerilobiTi

maCvenebeli, rogoricaa, magaliTad, wina qvesaTauri (ix., magaliTad,

Page 256: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

256

19.1.10). aucilebeli ar aris amgvari maCveneblis CarTva bibliografiis

muxlSi.

17.1.8 Tavebi da wignis sxva dasaTaurebuli nawilebi

umetes SemTxvevaSi, unda miuTiToT mTavari saTauri nebismieri wignisa,

romelSic warmodgeniliaerTi, uwyveti argumenti an Txroba, maSinac,

roca Tqven, faqtobrivad, mis mxolod erT romelime nawils iyenebT. Tu

xelmZRvanelobT im wignis mxolod erTi nawiliT, romelic erTi an

ramdenime avtoris mier sxvadasxva Temaze dawerili damoukidebeli

naSromebis krebulia, SegiZliaT, miuTiToT mxolod is erTi Tavi an

nawili, romelic yvelaze metad Seesabameba Tqvens kvlevas. amiT

daexmarebiT mkiTxvels, dainaxos, ramdenad miesadageba wyaro Tqvens

proeqts.

b:demosi, jon. `namdvili cxovreba da sxva fiqcia: uolis stegneris

‘wonasworobis kuTxis’ xelaxla gaazreba." wignSi`romanis istoria:

istorikosebi da novelistebi upirispirdebian amerikis warsuls

(da erTimeores), redaqtirebulia mark s. karnsis mier, 132-45. niu-

iorki: gamomcemloba “saimoni da Susteri”, 2001.

da ara

karnsi, mark s., red. `romanis istoria: istorikosebi da novelistebi

upirispirdebian amerikis warsuls (da erTimeores). niu-iorki:

gamomcemloba “saimoni da Susteri”, 2001.

erTi avtoris mier dawerili wignebis nawilebi. Tu miuTiTebT erTi

avtoris mier dawerili wignis dasaTaurebul nawils, pirvel rigSi

miuTiTeT am nawilis saTauri swori SriftiT, moaTavseT brWyalebSi.

aRniSvnis `wignSi ---...” Semdeg miuTiTeT wignis saTauri. bibliografiis

muxlSi, wignis saTauris Semdeg miuTiTeT am nawilis gverdebis sruli

intervali; SeniSvnaSi miuTiTeT gverdis nomeri (nomrebi) konkretuli

miTiTebisTvis, rogorc nebismieri sxva citatis SemTxvevaSi.

Page 257: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

257

S: 1. jon Carlz Cestini, `neokolonializmi",wignSi ---`sisxlsa da cecxlSi dabadebuli: laTinuri amerikis mokle istoria(niu-iorki: gamomcemloba

“nortoni da kompania”, 2001), 190-91. b:Cestini, jon Carlz. `neokolonializmi”.wignSi --- `sisxlsa da cecxlSi

dabadebuli: laTinuri amerikis mokle istoria, 179-206. niu-iorki: gamomcemloba “nortoni da kompania”, 2001.

Tu miuTiTebT nawils saerTo saTauriT, rogoricaa Sesavali,

winasityvaoba an bolosityvaoba,CasviT es termini wignis saTauris win.

miuTiTeT saerTo saTauri swori SriftiT brWyalebis gareSe da pirveli

sityva mTavruli asoTi dawereT mxolod bibliografiis muxlSi. Tu es

nawili dawerilia sxva da ara wignis ZiriTadi avtoris mier, saTauris

Semdeg Tavdapirvelad miuTiTeT nawilis avtoris saxeli da gvari,

Semdegki --wignis avtoris saxeli da gvari.

S: 7.alfred u. qrosbi, Sesavali wignis `ekologiuri imperializmi:

evropis biologiuri eqspansia” axali gamocemisTvis, 900-1900, axali

gamoc. (niu-iorki, kembrijis universitetis gamomcemloba, 2004), xv.

16. qreg qalhuni, winasityvaoba wignisa --`mravalkulturuli politika:

rasizmi, eTnikuroba da musulmanebi britaneTSi”, winasityvaobis avtori

– tariq modudi (mineapolisi: minesotas universitetis gamomcemloba, 2005),

xvi.

b:qrosbi, alfred u. SesavaliwignisE`ekologiuri imperializmi: evropis

biologiuri eqspansia” axali gamocemisTvis, 900-1900. axali

gamoc.niu-iorki, kembrijis universitetis gamomcemloba, 2004.

qalhuni, qreg. winasityvaoba wignisa --

redaqtirebuli krebulebis nawilebi. Tu miuTiTebT redaqtirebuli

krebulis nawils, romelic moicavs mravali avtoris naSroms, pirvel

rigSi, miuTiTeT nawilis avtori da saTauri (swori SriftiT,

`mravalkulturuli politika:

rasizmi, eTnikuroba, da musulmanebi britaneTSi”, winasityvaobis

avtori – tariq modudi. mineapolisi: minesotas universitetis

gamomcemloba, 2005.

Page 258: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

258

brWyalebSi Casmuli). sityvis `wignSi ...” Semdeg miuTiTeT wignis saTauri

da redaqtoris saxeli da gvari. bibliografiis muxlSi wignis saTauris

Semdeg miuTiTeTam nawilis gverdebis sruli intervali; SeniSvnaSi

miuTiTeT gverdis nomeri (nomrebi) konkretuli literaturisTvis,

rogorc nebismieri sxva citatis SemTxvevaSi.

S: 3. en qari da daglas j. Surmani, `religia da feminizmi: reformistuli

qristianuli analizi”, wignSi `religia, feminizmi, da ojaxi”, red. an

qari da meri stiuart fon liueni (luisvili, kentuki: gamomcemloba

“uestminster jon nox presi”, 1996), 13-14. b:qari, enda daglas Surmani. `religia da feminizmi: reformistuli qristianuli

analizi”, wignSi `religia, feminizmi da ojaxi”, redaqtirebulia en

qarisa da meri stiuart fon liuenis mier, 11-32. luisvili, kentuki:

gamomcemloba “uestminster jon nox presi”, 1996.

Tu miuTiTebT erTsa da imave redaqtirebul krebulSi Semaval or an met

naSroms, SegiZliaT,miiCnioT isini calkeul wyaroebad an sivrcis

dazogvis mizniT SegiZliaT, gamoiyenoT Semoklebuli forma, romelic

ganxilulia 16.4.1-Si. rodesac SeniSvnaSi pirvelad miuTiTebT wignis

romelime nawils, CasviT sruli bibliografiuli informacia nawilis

Sesaxeb da,zogadad,wignis Sesaxeb. Semdeg, Tu miTiTebas akeTebT wignis

sxva nawilze, srulad miuTiTeT avtoris saxeli da gvari da nawilis

saTauri, wignis Sesaxeb informacia ki CawereT Semoklebuli formiT.

Semdgomi SeniSvnebi calkeuli nawilebisTvis standartuli Semoklebuli

SeniSvnebis formis mixedviT unda CairTos.

S: 4. uiliam h. kiTingi, `forti diarborni da Cikago”,nawilSi`dablobebiani

Stati: ilinoisis Sesaxeb”, 1673-1967, mogzaurebisa da sxva pirebis

monaTxrobis mixedviT, red. pol m. engli (Cikago: Cikagos universitetis

gamomcemloba, 1967), 84.

14.

12. sara klarklipinkoti, `Cikago”, “Angle”-Si, 362.

15.

kiTingi, 85.

lipinkoti, 365.

Page 259: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

259

bibliografiaSi CarTeT sruli miTiTeba mTlian wignze da Semoklebuli

SeniSvnis erT-erTi varianti calkeuli nawilebis miTiTebisTvis.

b:engli. pol m., red. `dablobebiani Stati: ilinoisis Sesaxeb”, 1673-1967,

mogzaurebisa da sxva pirebis monaTxrobis mixedviT. (Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba, 1967).

kiTingi, uiliam h.`forti diarborni da Cikago”. “Angle”-Si, 84-87.

lipinkoti, sara klark. `Cikago”. “englSi”, 362-70.

anTologiebSi moTavsebuli naSromebi. miuTiTeT anTologiaSi dabeWdili

mokle moTxroba, leqsi, ese an sxva naSromi iseve, rogorc miuTiTebdiT

mravali redaqtoris mier redaqtirebulkrebulSi Semaval naSroms.

anTologiebSi gamoqveynebuli umetesi naSromebis saTaurebi

dawereTswori SriftiT, moaTavseT brWyalebSi. gamonakliss warmoadgens

amonaridis saTauri didi moculobis mqone poemidan an prozauli

nawarmoebidan, romelic unda daiweros daxrili SriftiT (ix. 22.3.2).

S:7.izabel alende, `sulebs ase surdaT”,krebulSilaTinuri amerikis eseebis

oqsfordis krebuli, red. lion stavansi (niu-iorki, oqsfordis

universitetis gamomcemloba, 1997),463-64.

b:uiglesvorTi, maikl. amonaridiwignidan `gankiTxvis dRe”. anTologiaSiamerikis poeziis axali anTologia: tradiciebi da revoluciebi, dasawyisidan 1900 wlamde, redaqtirebulia stiven gauld aqelrodis, kamil romanis da Tomas travisanos mier,68-74. niu brunSviki, niu-jersi: rutgersis universitetis gamomcemloba, 2003.

Tu nawarmoebis Tavdapirveli publikaciis TariRi mniSvnelovania

naSromis konteqstidan gamomdinare, miuTiTeT is naSromis saTauris

Semdeg da anTologiis saTauris win, rogorc SeniSvnebSi, ise,

bibliografiaSi.

Page 260: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

260

S: 2. izabel alende, `sulebs ase surdaT” (1984), krebulSioqsfordis wigni.. .

b:uiglesvorTi, maikl. amonaridiwignidan `gankiTxvis dRe”. 1662. anTologiaSiaxali anTologia.. .

17.1.9 werilebi da sxva korespondencia gamoqveynebul krebulebSi

SegiZliaT,miuTiToT im wignebis konkretuli nawilebi, romlebSic

Sesulia werilebi, memorandumebi da sxva korespondencia, vinaidan

konkretuli miTiTeba Seicavs informacias, romelic ar aris aRniSnuli

mTliani wignis miTiTebaSi, magaliTad TariRs da konkretuli

komunikaciis monawileebs. (gamouqveynebeli piradi komunikaciebisTvis ix.

17.6.3; gamouqveynebeli werilebis xelnawerebis krebulebisTvis ix. 17.6.4.)

aseTi masalis miTiTebisTvis aRniSneT gamgzavnis da mimRebis saxelebi

da gvarebi, Semdeg TariRi da (aseTis arsebobis da mizanSewonilobis

SemTxvevaSi) adgili, sadac komunikacia momzadda. sityva werili ar aris

aucilebeli, magram daasaTaureT sxva formebi, rogoricaa angariSi an

memorandumi. krebulis saTauri da sxva monacemebi miuTiTeT iseTive

formiT, rogorc redaqtirebuli wignis SemTxvevaSi. yuradReba miaqcieT

Semoklebuli SeniSvnis formas, romelic gansxvavebulia elementebis

Cveuli sqemisgan.

S:1. adamsis werilebi Carlz milnes gaskels, londoni, 1896 wlis 30 marti, werilebSi `henris werilebi adamsis misamarTiT”, 1858-1891, red. vorTingTon Consi fordi (bostoni: gamomcemloba “hafton mifini”, 1930), 141,

2. adamsis werilebi gaskels, 142. 5. i-bi-emisa da herold rossis memorandumi 1946 wlis 2 maisi, i. b. uaiTis

werilebSi, red. doroTi lobrano guTi (niu-iorki: gamomcemloba “harperi da

ro”, 1976), 273.

Page 261: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

261

b:jeqsoni, paulina. paulina jeqsonis werilebi jon pepis umcrosis misamarTiT,

1676 w. 3 oqtomberi. naSromSi `semuel pepisis da misi ojaxis werilebi”, redaqtirebuli helen Trusdel hiTis mier, no. 42. oqsfordi:

gamomcemloba “klarendon presi”, 1955.

Tu SeniSvnebSi miuTiTebT erTi wignidan ramdenime werilze an sxva

komunikaciebze, bibliografiaSi aRniSneT mxolod wigni da ara

konkretuli nawilebi.

b: CerCili, uinston da dvaiT d. eizenhaueri.CerCilis da eizenhaueris

mimowera, 1953-1955,redaqtirebulia piter j. boilis mier.Cepel

hili: CrdiloeT karolinas universitetis gamomcemloba, 1990.

17.1.10 onlain da sxva eleqtronuli wignebi

internetSi ganTavsebuli wignebisTvis ixelmZRvaneleT nabeWdi

wignebisTvis arsebuli miTebebiT. standartuli elementebis

garda,miuTiTeT URL misamarTi da TariRi, rodesac gaxseniT masala (ix.

15.4.1, 17.1.7). gaiTvaliswineT, rom mxolod URL misamarTi ar aris

sakmarisi; maqsimalurad unda miuTiToT sruli faqtebi gamocemis

Sesaxeb, raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZebna im SemTxvevaSic ki, Tu

URL misamarTi Seicvleba. Tu gverdis nomrebi ar aris

aRniSnuli,SeniSvnaSi citirebuli monakveTis adgilmdebareoba miuTiTeT

aRwerilobiTi lokatoris (rogoricaa wamZRvarebuli qvesaTauri)

damatebiT da Tavad gamocemis saxelwodebis win sityva ,,wignSi’’

CamatebiT,URLmisamarTisa da gaxsnis TariRamde.

S: 1. Julian samora da patricia vandel simoni, meqsikeli da amerikeli

xalxis istoria, ganax. red. (isT lansingi, miCigani: Julian

samoraskvleviTi instituti, miCiganis Statis universiteti, 2000),

nawilSi`samoqalaqo omi meqsikaSi”,http://www.jsri.msu.edu/museum/

pubs/MexAmHist/chapterU.html#six (gaxsnilia 2005 wlis 19 dekembers).

b: samora, Julian dapatricia vandel simoni.Hmeqsikeli da amerikeli

xalxebis istoria. ganax. red. isT lansingi, miCigani: Julian

Page 262: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

262

samoras kvleviTi instituti, miCiganis Statis universiteti, 2000.

http://www.jsri.msu.edu/museum/pubs/MexAmHist/chapterU .html#six (gaxsnilia

2005 wlis 19 dekembers).

rodesac miuTiTebT wignebs, romlebic gamoqveynebulia sxva eleqtronul

formatSi, rogoricaa internetidan CamosatvirTi wignebian wignebi,

romlebic wignis maRaziaSi an biblioTekaSi sxva tipis matarebelzea

xelmisawvdomi, miuTiTeT formati (CD-ROM, Microsoft Reader e-book).

S: 1. Tomas h. devenporti da jon s. beki. sifxizle ekonomikaSi: biznesis

axali valuta(kembriji, masaCusetsi: harvardis biznes-skolis gamomcemloba,

2001), TK3 `mkiTxvelis eleqtronuli wigni”.

b:helmani, hel.

didi antagonizmi teqnologiebis sferoSi: aTi yvelaze

aqtiuri dava. niu-iorki: jon uili. 2004. Rocket eleqtronuli wigni.

17.2 saJurnalo statiebi

perioduli gamocemebis umravlesoba, riTac ixelmZRvanelebT naSromis

momzadebisas, klasificirdeba rogorc Jurnalebi - samecniero an

profesiuli perioduli gamocemebi, romlebic xelmisawvdomia, upirveles

yovlisa, samecniero biblioTekebSi da gamoweriT. Jurnalebi xSirad,

Tumca, ara yovelTvis (mag.:sainsi), saTaurebSi Seicavs sityvas ,,Jurnali”.

Tanamedrove istoriis Jurnali,popularuliJurnalebi,rogorc wesi, ar

aris samecniero gamocemebi; isini ufro xelmisawvdomia

mkiTxvelebisTvis, vidre samecniero Jurnalebi, rogorc Sinaarsobrivi

TvalsazrisiT, ise, maTi samecniero wreebs farglebs gareT gavrcelebis

gamo. es gansxvaveba mniSvnelovania, vinaidan samecniero Jurnalebis

statiebisa da masebze gaTvlili popularuli Jurnalebisstatiebis

miTiTeba sxvadasxvanairad xdeba. Tu ara xarT darwmunebuli, ra

periodul gamocemasTan gaqvT saqme _ samecniero Tu masobriv-

Page 263: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

263

popularul JurnalTan, naxeT, xom ar Seicavs Jurnalis statiebi

miTiTebebs; Tu pasuxi dadebiTia, miiCnieT igi samecnierod.

17.2.1 avtoris saxeli da gvari

miuTiTeT avtoris saxeli da gvari zustad ise, rogorc statiebis

saTaurebSia. ixelmZRvaneleT 17.1.1-Si mocemuli wignis avtorebisTvis

gankuTvnili saxelmZRvanelo miTiTebebiT.

17.2.2 statiis saTauri

CamoTvaleT statiis sruli saTaurebi da qvesaTaurebi. gamoiyeneT swori

Srifti, gamoyaviT saTauri qvesaTaurisgan orwertiliT da saTaurebic

da qvesaTaurebic moaTavseT brWyalebSi. dasviT mTavruli asoebi

saTauris stilis dacviT (ix. 22.3.1).

S:1 2. nensi l. grini, `gasvlis politika: imigraciis modelis

Semobruneba”,Tanamedrove istoriis Jurnali 77(2005 wlis ivnisi): 275.

b:grini, nensi l. `gasvlis politika: imigraciis modelis

Semobruneba”.Tanamedrove istoriis Jurnali77(2005 wlis ivnisi): 263-89.

terminebi, rogoricaa saxeobebis saxelwodebebi da wignebis saTaurebi,

romlebic, rogorc wesi, daxrili SriftiT iwereba teqstSi, kvlav

daxrili SriftiT daiwereba statiis saTaurSi; terminebi, romlebic,

Cveulebriv, citirebulia teqstSi, kvlav rCeba erTmag brWyalebSi,

vinaidan Tavad saTauria Casmuli ormag brWyalebSi. nu dasvamT mZimes an

wertils statiis im saTauris an qvesaTauris Semdeg, romelic sruldeba

kiTxvis an Zaxilis niSniT.

S: 23. judiT luisi, `’Tis a Misfortune to Be a Great Ladie'MdedaTa sikvdilianoba

britaneTis aristokratiaSi, 1558-1959," britaneTmcodneobis Jurnali37

(1998): 26.

b:Llofteni, piter. `gamoZaxili sityvebis TamaSsa da xmlis trials

Soris hamletSi” aelinuri kvleebi2 (1989): 12-29.

Page 264: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

264

uiliamsoni, jorj s. `ram mokla avgus fon kocebiu? Rirsebis cduneba

da germanuli nacionalizmis politikuri Teologia, 1789-1819."

Tanamedrove istoriis Jurnali12 (2000 wlis dekemberi): 890-943.

ucxoenovan saTaurebSi mTavruli asoebis gamoyeneba saWiroa konkretuli

enis tradiciebis Sesabamisad ,,winadadebis stilis” (ix. 22.3.1) dacviT. Tu

daurTavT inglisur Targmans, CasviT igi kvadratul frCxilebSi,

brWyalebis gareSe.

S: 22. Jerar buSari, "Un essai d'anthropologie regionale: L'histoire sociale du Saguenay

aux XIXe et XXe siecles," Annales: Economies, societes, civilisations 34 (1979 wlis

ianvari): 118.

b:kerni, u. "Waar verzamelde Pigafetta zijn Maleise woorden?" [sad Seagrova pigafeltam

malaiziuri sityvebi?] Tijdschrift voor Indische taal-, land- en volkenkundo 78(19381:271-73.

17.2.3 samecnieroJurnalis saxelwodeba

statiis saTauris Semdeg miuTiTeT Jurnalis saTauri daxrili SriftiT,

mTavruli asoebis dasmiT ,,saTauris stilSi” (ix. 22.3.1). miuTiTeT

saTauri zustad ise, rogorc Jurnalis satitulo furcelze an

sarCevisdasawyisSia; nu gamoiyenebT abreviaturebs. Tu oficialuri

saTauri aris abreviatura, magaliTad, “smk”, nu gaSifravT mas.

ucxoenovani JurnalebisTvis mTavruli asoebi SegiZliaT dasvaT rogorc

saTauris, aseve, winadadebis stilSi, Tumca, unda datovoT yvela

artikli, romelic original teqstSia mocemuli(Der Spiegel).

17.2.4 informacia gamocemis Sesaxeb

samecniero Jurnalebis miTiTebebis didi nawiliSeicavs tomis nomers,

gamocemis nomers an Tves da wels. mkiTxvels SeiZleba, ar dasWirdes

yvela es elementi statiis mosaZebnad, Tumca yvela maTganis miTiTebiT

Tavidan vicilebT erT-erTSi Secdomis gaparvis risks.

Page 265: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

265

tomis da nomris gamocemis nomrebi. tomis nomeri mosdevs Jurnalis

saTaurs Sualeduri sasveni niSnis gareSe da ar iwereba daxrili

SriftiT. gamoiyeneT arabuli cifrebi maSinac, roca Tavad Jurnali

iyenebs romauls. Tu gamocemas aqvs nomeri, is mosdevs tomis nomers,

gamoyofilia mZimiT da win uZRvis nom.

S: 2.kristofer s. makai, `laktantiusidan diokletianes

memkvidreobamde”,klasikuri filologia94, nom.2 (1999): 205.

b:kumari, rahul. `gonivruli mizezebi kontraqtualistur zneobriv

argumentSi”.eTika114 (2003wlis oqtomberi): 6-37.

rodesac JurnalSi aRniSnulia mxolod gamocemis nomeri da ar aris

miTiTebuli tomis nomrebi, Jurnalis saxelwodebis Semdeg daismis mZime.

b:biTi, j. m. `danaSaulis modeli inglisSi, 1660-1800”.warsuli da Tanamedrove

periodSi, nom. 62 (1974): 47-95.

gamoqveynebis TariRi. publikaciis TariRi brWyalebSi aris Casmuli

tomis nomris (an gamocemis nomris Semdeg, Tu miTiTebulia). TariRis

formatTan dakavSirebiT ixelmZRvaneleT JurnalSi gamoyenebuli

formatiT; is unda Seicavdes TariRs da SeiZleba, Seicavdes sezons, Tves

an zust dRes. Jurnalis miTiTebaSi sezonis saxelebi mTavruli asoTi

daiwyeT, miuxedavad imisa, rom isini teqstSi mTavruli asoebiT ar

iwyeba.

S: 27. sara bernsi, `mxatvris sxeulis SekveTa:Tomas ikinsis

avtoportretebi”, amerikuli xelovnebis Jurnali19, no. 1 (2005wlis

gazafxuli): 95.

b:jenkinsi, j. qregi, devid jeiqobsi da jon agnone. `politikuri

SesaZleblobebi da afroamerikuli protesti, 1948-1997”.amerikis

sociologiuri Jurnali109, nom. 2 (2003 wlis seqtemberi): 277-303.

Page 266: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

266

Tu statia miRebulia gamosaqveyneblad, magram jer ar gamoqveynebula,

ixmareT frCxilebSi Casmuli fraza: gamoqveyndeba axlo momavalSi,

TariRis (da gverdebis nomrebis) nacvlad. nebismieri statia, romelic

jer ar aris miRebuli gamosacemad, CaTvaleT gamouqveynebel xelnawerad

(ix. 17.6).

S: 4. margaret m. avtori, `statiis saTauri",Jurnalis saxelwodeba 98

(gamoqveyndeba axlo momavalSi).

b:avtori, margaret m. `statiis saTauri".Jurnalis saxelwodeba 98

(gamoqveyndeba axlo momavalSi)

17.2.5 gverdis nomrebi da adgilis dasadgeni sxva informacia

Tu SeniSvnaSi miuTiTebT konkretul monakveTs, miuTiTeT mxolod

konkretuli citirebuli gverd(eb)i. bibliografiis muxlis an SeniSvnis

SemTxvevaSi, romelSic mTliani statia aris miTiTebuli, CawereT

statiis gverdis nomrebis sruli intervali (ix. 23.2.4). rogorc wesi,

samecniero Jurnalebis statiebis gverdis nomrebi mieTiTeba orwertilis

dasmiT gverdebis win da ara mZimeebis gamoyenebiT.

S: 4. Tim hiCkoki, `,maTxovroba meTvramete saukunis londonis quCebSi’’

britaneTmcodneobis Jurnali44 (2005 wlis ivlisi): 478.

b:Ggoldi, en groZinsi. `simarTlis marcvlebi: sakvebis da mowyalebis cvalebadi

ierarqia rajasTanis sam moTxrobaSi”. religiebis istoria38, # 2

(1998): 150-71.

internetSi gamoqveynebuli samecniero Jurnalebis statiebis miTiTebisas

daurTeT gverdebis nomrebi (Tu aris) da URL-i (an mudmivi

identifikatori)da, aseve, statiis mopovebis TariRi. detalebis da

magaliTebis gasacnobad ixileT 17.2.7. URL-ebSi punqtuaciisa da

mTavruli asoebis dasmis zogadi principebis gasacnobad ixileT 17.1.7.

Page 267: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

267

17.2.6 specialuri gamocemebi da damatebebi

specialuri gamocema aris erTi Temisadmi miZRvnili Jurnalis gamocema.

mas aqvs tomis da gamocemis Cveulebrivi nomrebi. Tu specialur

gamocemas aqvs sakuTari saTauri da hyavs redaqtori, miTiTebaSi

aRniSneT orive maTgani. saTauri mocemulia swori SriftiT da Casmulia

brWyalebSi.

S: 67. MmeTiu l. jounsi, `dekartes geometria, rogorc sulieri varjiSi”,

JurnalSi "Things", red. bil brauni, specialuri gamocema, kritikuli Zieba28,

# 1 (2001 wlis Semodgoma): 43-44.

b:jouns, meTiu l. `dekartes geometria rogorc sulieri savarjiSo”JurnalSi

"sagnebi," red. bil brauni. specialuri gamocema,Critical Inquiry 28, nom. 1

(2001 wlis Semodgoma): 40-71.

Tu gesaWiroebaT mTeli gamocemis miTiTeba, gamotoveT statiasTan

dakavSirebuli informacia.

b:brauni, bil, " sagnebis” red. specialuri gamocema, kritikuli Zieba28, nom. 1 (2001wlis Semodgoma).

Jurnalis damatebas, aseve, SeiZleba, hqondes sakuTari saTauri da hyavdes

avtori an redaqtori. specialuri gamocemisgan gansxvavebiT, igi

Jurnalis Cveulebrivi gamocemebisgan calke inomreba, xSirad misi

gverdebis nomrebis nawilia aso S. dasviT mZime tomis nomersa da

damatebis nomers Soris.

S: 4.ivar ekelendi, jeims j. hekmani da lars neSaimi, `hedonisturimodelebis

gamovlena da gansazRvra” naSromSi `Sirvin rouzenis

sapativsacemod”politikuri ekonomikis Jurnali112, S1 (2004wlis

Tebervali): S72.

b:eklendi, ivar, jeims j. hekmeni da lars neSaimi. `hedonisturi modelebis gamovlena da gansazRvra” damatebaSi`irvin rouzenis sapativsacemod”,

politikuri ekonomikis Jurnali112, S1 (2004wlis Tebervali): S60-S109.

Page 268: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

268

17.2.7 internetSi gamoqveynebuli statiebi

onlain JurnalebTan dakavSirebiT ixelmZRvaneleT beWdviTi Jurnalebis

statiebisTvis gankuTvnili saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda amisa,

daurTeT URL-i da Tqvens bibliografiaSi Setanili masalis mopovebis

TariRi (ix. 15.4.1). gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i ar aris sakmarisi;

Tqven unda miuTiToT publikaciis yvela faqti, ramdenadac SesaZlebelia

maTi dadgena, raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis

SemTxvevaSic. onlain JurnalebSi ganTavsebul statiebSi SeiZleba, ar

moipovebodes gverdebis nomrebi, gansakuTrebiT, Tu isini ar qveyndeba

beWdviTi Jurnalebis paralelurad. Tu gverdebis nomrebi ar arsebobs,

frCxilebSi Casmul miTiTebebSi mocemuli nawyvetis adgilis

identificireba SegiZliaT aRwerilobiTi maCveneblis (rogoricaa wina

qvesaTauri) Semdeg unda daematos sityva qveSURL misamarTis da masalis

gaxsnis TariRis win.

S: 4. braian uzi da jareT Spiro, `urTierTTanamSromloba da

SemoqmedebiToba: mcire samyaros sakiTxi”.amerikis sociologiuri

Jurnali111, nom. 2 (2005wlis seqtemberi),nawilis` m ilgr a m i sT eor i a

p a t ar a s a m y a ros

S e s a x e b ” , q v e S http://www.journals.uchicago.edu/AJS/journal/

issues/v111n2/090090/090090.html (gaxsnilia 2005 wlis 19 dekembers).

b:uzi, braianda jareT Spiro. `urTierTTanamSromloba da SemoqmedebiToba:

mcire samyaros sakiTxi”. amerikis sociologiuri Jurnali111, nom. 2

(2005 wlis seqtemberi).http://www

.journals.uchicago.edu/AJS/journal/issues/v111n2/090090/090090.html(gaxsnil

ia 2005 wlis 19 dekembers).

statiebis onlain monacemTa bazebi zogadad Seicavs miTiTebebisTvis

saWiro yvela elementis CamonaTvals. daurTeT miTiTebuli mdgradiURL-

i, romelic, aseve, aRniSnavs im monacemTa bazas, romliTac

ixelmZRvaneleT statiis miTiTebisas.

Page 269: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

269

S: 6.lorens a. Sapiro`mravalmxrivi gaazreba”.filosofiis Jurnali97. nom.12

(2000 wlis dekemberi): 642. http://links.jstor.org/sici?sici=0022-362X%28200012%2997%

3A12%3C635%3AMR%3E2.0.CO%3B2-Q (gaxsnilia 2006 wlis 27 ivniss).

b:Sapiro, lorens a. `mravalmxrivi gaazreba”,filosofiis Jurnali97.nom.12

(2000 wlis dekemberi): 635-54. http://tinks.jstor.org/sici?sici=0022-

362X%28200012%2997% 3A12%3C635%3AMR%3E2.0.CO%3B2-Q (gaxsnilia 2006 wlis 27

ivniss)).

17.3 popularuli Jurnalebis statiebi

samecniero Jurnalebis miTiTebisTvis gansazRvruli mravali

saxelmZRvanelo principi (ix. 17.2) Tanabrad vrceldeba popularuli

Jurnalebis miTiTebaze.

umetes SemTxvevaSi, yovelkvireuli an yovelTviuri Jurnalebis

miTiTebisas miuTiTeT mxolod TariRi, miuxedavad imisa, rom isini

danomrilia tomebisa da gamocemebis mixedviT. TariRi frCxilebSi ar

moaTavsoT. Tu SeniSvnaSi miTiTebas akeTebT konkretul nawyvetze,

daurTeT misi gverdis nomeri. bibliografiis muxlSi ki SegiZliaT,

gamotovoT statiis gverdis nomrebi, vinaidan pupularuli Jurnalebis

statiebi xSirad moicavs mraval gverds, romlebzec ganTavsebulia

gareSe masalebi. Tu daurTavT gverdis nomrebs, gamocemis TariRisgan

maT gamosayofad orwertilis nacvlad ixmareT mZime.

S: 11.mark Sapiro, `’Zveli evropis’axali Zala”,Jurnali eri, 2004 wlis 27dekemberi, 12-13

b:Sapiro, mark. `’Zveli evropis’axaliZala”, Jurnali eri,2004 wlis 27dekemberi.

Tu miuTiTebT ganyofilebas an svets, romelic regularuladgamodis,

dausviT mTavruli asoebi saTauris stilSi da nu CasvamT brWyalebSi.

Tu maT ar hyavT avtori,misi gvaris nacvlad bibliografiis muxlSi

CasviTJurnalis saxelwodeba.

Page 270: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

270

S: 2. barbara valrafi,msoflio sasamarTlo, Jurnali “atlantik

mansli”,2005 wlis ivnisi. 128. b:Jurnali “niu iorkeri”. qalaqis aqtualuri Tema.2000 wlis aprili

popularuli onlain Jurnalebis miTiTebisas ixelmZRvaneleT

popularuli beWdviTi Jurnalebis statiebisTvis gankuTvnili

saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda amisa, daurTeT URL-i da Tqvens

bibliografiaSi Seyvanili masalis mopovebis TariRi (ix. 15.4.1).

gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i sakmarisi ar aris; Tqven

gamoqveynebasTan dakavSirebuli yvela faqti unda warmoadginoT

ramdenadac SesaZlebelia, raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba im

SemTxvevaSic, Tu Seicvleba URL-i. popularul onlain JurnalebSi

ganTavsebul statiebSi SeiZleba, ar iyos miTiTebuli gverdebis nomrebi,

magram miTiTebuli nawyvetis adgilis identificireba SegiZliaT

frCxilebSi Casmul miTiTebebSi sityvis qveSSemdeg aRwerilobiTi

maCveneblis (rogoricaa wina qvesaTauri) damatebiT, URL-misamarTis da

Sesvlis TariRis miTiTebiT.

S:7. Stefan farisi, JurnalSi `’'Freedom': dokumenti ar iqna napovni." 5alon.com, 2005wlis 16 dekemberi,statiis qveS `CineTSi internets mexsiereba ar aqvs”, http://www.salon.com/tech/ feature/2005/12/16/censorship/index1.html [bolo

Sesvla 2005 wlis 19 dekembers].

b:farisi, Stefan. Jurnali `’'Freedom: dokumenti ar iqna napovni”. Salon.com, 2005 wlis 16

dekemberi.http://www.salon.eom/tech/feature/2005/12/16/censorship/in'dex1.html (bolo Sesvla 2005 wlis 19 dekembers).

Page 271: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

271

17.4 sagazeTo statiebi

umetes SemTxvevebSi mxolod SeniSvnebSi miuTiTeT yoveldRiur

gazeTebSi gamoqveynebuli statiebi da sxva masala. rogorc

wesi,aucilebeli ar aris maTi bibliografiaSi CarTva, Tumca,SeiZleba,

gadawyvitoT romelime konkretuli statiis miTiTeba, romelic Zalian

mniSvnelovania Tqveni argumentisTvis an xSirad aris citirebuli.

ixelmZRvaneleT popularul JurnalebSi statiebis miTiTebis zogadi

modeliT (ix. 17.3). gamotoveT gverdis nomrebi, vinaidan gazeTs SeiZleba,

hqondes ramdenime gamocema, romelSic masala SeiZleba gamoCndes

sxvadasxva gverdebze an amoiRon kidec. SegiZliaT, daakonkretoT,

romeli gamocemiT ixelmZRvaneleT da daumatoT frazebi bolo

gamoSveba, Sua dasavleTis gamoSveba, an sxva msgavsi identifikatori.

S: 4. saredaqcio statia, milvokis Jurnali, 1998 wlis 1 ivnisi.

6. Jak deridas nekrologi.niu iork Taimsi,2004wlis 10

oqtomberi,erovnuli gamocema.

Tu statias miuTiTebT saTauris mixedviT, SegiZliaT gamoiyenoT

saTauris stilis an winadadebis stilis mTavruli asoebis gamoyenebis

meTodi (ix. 22.3.1), oRond SerCeuli stili Tanmimdevrulad unda

gamoiyenoT. gazeTebi iyeneben orivestils, amdenad, yvela saTauri

SecvaleT im stilis Sesabamisad, romlis gamoyenebasac gadawyvetT.

S: 9.bler kamini, `vrigli marTlac istoriuli mniSvnelobis Senobas agebs”.

gazeTi `Siqago tribuni”, 2005 wlis 1 ivlisi.

an

9. bler kamini, `vrigli marTlac istoriuli mniSvnelobis Senobas agebs”.

gazeTi“Siqago tribuni”

SeniSvnis gamoyenebis nacvlad zog SemTxvevaSi SegiZliaT, statiebis

miTiTeba teqstSi ramdenime mniSvnelovani elementis CasmiT; sul mcire,

, 2005 wlis 1 ivlisi.

Page 272: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

272

miuTiTeT gazeTis saxelwodeba, gamocemis TariRi da statiis avtoris

(aseTis arsebobis SemTxvevaSi) saxeli da gvari. am informaciidan zogi

elementi SeiZleba,moTavsdes frCxilebSi, im SemTxvevaSic ki, Tu ar

Seesabameba frCxilebSi Casmuli SeniSvnebis formas, romelic aRwerilia

16.4.3-Si.

“niu iork Taimsis” statiaSi uzenaes sasamarTloSi gardaqmnebis

Sesaxeb (2005 wlis 30 seqtemberi) linda grinhauzs ganxiluli aqvs es

tendenciebi.

an

2005 wlis 30 seqtembers “niu iork TaimsSi”gamoqveynebul statiaSi

linda grinhauzi ganixilavs uzenaes sasamarTloSi mimdinare

gardaqmnebs. 17.4.1 formatTan dakavSirebuli gansakuTrebuli sakiTxebi

inglisurenovani gazeTebis saxelwodebaSi gamotoveT artikliThe. Tu

gazeTis saxelwodeba ar Seicavs qalaqs, daumateT igi oficialur

saTaurs, garda iseTi kargad cnobili erovnuli gazeTebisa, rogoricaa

the Wall Street Journal an the Christian Science Monitor. Tu aseTi saxelwodebis

gazeTi mraval qalaqSi gamodis an saxelwodeba bundovania, SegiZliaT,

frCxilebSi daumatoT Stati an mxare (Cveulebriv, Semoklebuli formiT;

ix. 24.3.1). sxva ucxouri gazeTis miTiTebis SemTxvevaSi, datoveT

Seucvlelad gazeTis saxelwodebaSi arsebuli artiklebi da saTaurebis

Semdeg daurTeT qalaqebis saxelebi.

Chicago Tribune Le Monde

Saint Paul (Alberta or AB) Journal Times (London)

inglisur enaze sainformacio saagentoebis saxelwodebebSi mTavruli

asoebi unda ganlagdes saTauris stilis dacviT, Tumca, dauxreli

SriftiT, rodesac igi statiis avtoris magivrad aris miTiTebuli.

Page 273: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

273

S:6. `Associated Press”, `erayis konstitucia Tavdasxmebis fonze”, gazeTSiLos Angeles Times, 2005wlis 6 oqtomberi.

17.4.2 specialuri tipis sagazeTo miTiTebebi

gazeTebSi, garda calkeuli xelmowerili statiebisa, ganTavsebulia,

agreTve, mravali sxva tipis masala da zogierTi maTganis citirebisas

saWiroa specialuri wesebis dacva.

- regularuli svetebi.mraval Cveulebriv svets axlavs hedlainebad

wodebuli saTaurebi da svetis saTaurebi. Tqven orives gamoyeneba

SegiZliaT, sivrcis dazogvis mizniT ixmareT mxolod svetis saTauri

(swori SriftiT, ubrWyalebod).

S: 5.grethen morgensoni, “`bazris monitorini: fasdakleba da

gaumjobesebuli Semosavlebi”, gazeTi `niu iork Taimsi”, 2000 wlis 23

aprili. an

5. grethen morgensoni, bazris monitoringi,gazeTi `niu iork Taimsi”, 2000 wlis 23 aprili.

-werilebi redaqtors. miuTiTeT isini zogadad, saTaurebis gareSe.

S: 6. virjinia j. devisi, werili redaqtors, gazeTi `Sikago tribuni”,

• danarTebSi ganTavsebuli statiebi. statiebi sakvirao `Jurnalis’’

damatebebidan an sxva specialuri nawilebidan miuTiTeT popularuli

Jurnalis statiebis msgavsad (ix. 17.3).

2005 wlis 29 ivlisi.

• onlain reJimSi gamoqveynebuli statiebi. onlain gazeTebTan

dakavSirebiT ixelmZRvaneleT beWdviT gazeTebSi ganTavsebuli

statiebisTvis gankuTvnili saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda amisa,

daurTeT URL-misamarTi da Tqvens mier masalis mopovebis TariRi (ix.

15.4.1). gaiTvaliswineT, rom marto URL-is miTiTeba sakmarisi ar aris; Tqven unda warmoadginoT publikaciis yvela faqti, ramdenadac es

SesaZlebelia), raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis SemTxvevaSic. SegiZliaT SeniSvnaSi citirebuli nawyvetis

Page 274: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

274

adgilmdebareobis miniSneba aRwerilobiTi maniSneblis damatebiT

(rogoricaa wina qvesaTauri) qvesaTauris Semdeg.

S: 12. deiv hoekstra, `memkvidreobis aRdgena”, gazeTi“Siqago sun-Taimsi”, 2005wlis 19 dekemberi, qvesaTaurSi`saxli Sinidan

Sors”,http://www.suntimes.com/output/hurricane/ cst-ftr-nola19.html (gaxsnilia

2005 wlis 19 dekembers).

17.5 damatebiTi tipis gamoqveynebuli wyaroebi

arsebobs ramdenime damatebiTi tipis gamoqveynebuli masala, romlebzec

vrceldeba miTiTebis specialuri moTxovnebi.

17.5.1 klasikuri, Suasaukuneebisa da adreuli periodis inglisuri

literaturuli nawarmoebebi

Zvel saberZneTSi da romSi, Sua saukuneebis evropaSi da renesansis

periodis inglisSi Seqmnili literaturuli nawarmoebebis miTiTeba

Tanamedrove literaturuli nawarmoebebis citirebisgan gansxvavebulad

xdeba. es wyaroebi xSirad dajgufebulia danomril seqciebad (wignebi,

striqonebi, strofebi da a.S.), romlebic,rogorc wesi, miTiTebulia

gverdebis nomrebis nacvlad. imis gamo, rom saukuneebis ganmavlobaSi

gamoqveynda am nawarmoebebis uamravi versia da Targmani, Tanamedrove

gamocemebisTvis maTi gamoqveynebis TariRi da sxva faqtebi, Cveulebriv,

naklebad mniSvnelovania, vidre sxva tipis miTiTebebSi.

amis gamo klasikuri, Sua saukuneebis da adreuli periodis inglisuri

literaturuli nawarmoebebis citireba, rogorc wesi, unda xdebodes

sqolioebSi an Tundac frCxilebSi Casmuli miTiTebebis formiT. (ix.

16.4.3), rogorc qvemoT mocemul pirvel magaliTSia naCvenebi. miuTiTeT

avtoris saxeli da gvari, saxelwodeba da seqciis nomeri (arabuli

cifrebiT). ixileT qvemoT sxvadasxva tipis nawarmoebebis miTiTebis

principebs Soris arsebuli gansxvavebebi punqtuaciaSi, SemoklebebSi da

nomrebSi.

Page 275: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

275

tucidides mier gadmocemulipeloponeziis flotis umoqmedobis oTxmoci

dRe rodiSi(8.44.4), romelic dasrulda zamTris dasrulebamde(8.60.2-3),

mianiSnebs...

S: 3.ovid amoresi1.7.27. 8.beovulfi, striqonebi 24017.

11. spenseri,dedoflis feria,w. 2, leqsi 8, st. 14.

Tu Tqveni naSromi exeba literaturul gamokvlevebsan sxva raime

sferos, romelic moicavs teqstebis detalur analizs an Tu

mniSvnelovani sxvaobaa Targmanebs Soris, miuTiTeT aseTi nawarmoebebi

Tqvens bibliografiaSi. ixelmZRvaneleT 17.1.1-Si moyvanili sxva

naTargmni da redaqtirebuli wignebisTvis gankuTvnili wesebiT.

S:35. propertiusi, elegiesi, red. da mTargm.j.f. goldi, loebis klasikuri

naSromebis biblioTeka 18 (kembriji, masaCusetsi: harvardis universitetis

gamomcemloba, 1990), 45.

b:Aaristotele. aristoteles naSromebis sruli krebuli: ganaxlebuli oqsfordis Targmani. Eredaqtirebulia jeims j. barnis mier. 2 t. prinstoni, niu-jersi: prinstonis universitetis gamomcemloba, 1983

klasikuri nawarmoebebi.zemoT moyvanil zogad principebTan erTad

damatebiT warmogidgenT wesebs, romlebic vrceldeba klasikuri

nawarmoebebis citirebaze.

avtorsa da nawarmoebis saTaurs an saTaursa da seqciis nomers Soris

ar gamoiyenoT sasveni niSnebi. cifrobrivi danayofebi gamoyofilia

wertilebiT intervalebis gareSe. seqciebis nomrebisTvis ixmareT

arabuli cifrebi (da, sadac saWiroa, nusxuri asoebi). dasviT mZimeebi

erTi da imave wyaros or an met miTiTebas Soris, xolo wertil-mZime –

sxvadasxva wyaros citirebebs Soris.

Page 276: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

276

S:5. aristofanebayayebi1019-30. 6. ciceroniVerr. 1.3.21. 2.3.120; tacitiusiCanasaxi. 10.2-3. 10aristotelemetafizika3.2.996b5-8; platonirespublika360e-361b.

SegiZliaT, agreTve, avtorebis, nawarmoebebis, krebulebis da a.S.

saxelebis Semokleba. yvelaze farTod aRiarebul abreviaturebs Seicavs

oqsfordis klasikuri leqsikoni. isargebleT am abreviaturebiT, nacvlad

sityvisa ibid. erTi da imave naSromis Tanmimdevrulad moxseniebis dros.

S:9. Tuk. 2.40.2-3.

14 . pindariistem.7.4З-45.

Suasaukuneebis nawarmoebebi. klasikuri naSromebis miTiTebis forma

Tanabrad misaRebia Sua saukuneebis nawarmoebebisTvis, romlebic

dawerilia sxva enebze, garda inglisurisa.

S:27. avgustineDe civitate Dei 20.2.

31. abelardiEpistle 17 to Heloise (Migne PL 180.375c-378a).

adreuli inglisuri nawarmoebebi.zemoT CamoTvlili zogadi

principebis garda,adreuli inglisuri literaturuli nawarmoebebis

miTiTebebze Semdegi wesebi vrceldeba:

poemebis da piesebis miTiTebisas moixsenieT wigni, Tavi da strofi;

strofi da striqoni; moqmedeba, scena da striqoni an msgavsi danayofebi.

S:1. Coseri, `baTis meuRlis prologi”, kenterberis moTxrobebi, striqonebi 105-14.

3. miltoni, dakarguli samoTxe,wigni 1, striqonebi 83-86.

SegiZliaT, SeamokloT danomrili danayofebi moqmedeba, striqoni da

sxva msgavsi sityvebis gamotovebiT da klasikur miTiTebebSi arsebulis

msgavsi sistemis gamoyenebiT (ix. zemoT). aucileblad ganmarteT

SeniSvnaSi Tqveni sistema.

Page 277: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

277

S:3. miltoni. dakarguli samoTxe. 1.83-86.

Tu gamocemebi gansxvavdeba redaqciiT, striqonebis danomvriT da

scenebad dayofiTac ki, gansakuTrebiT, es exeba Seqspiris nawarmoebebs,

CasviT es nawarmoebi bibliografiaSi da miuTiTeT konkretuli gamocema.

Tu bibliografia ar gaqvT, pirvel SeniSvnaSi daakonkreteT detalebi

gamocemis Sesaxeb.

b: Seqspiri, uiliam. hamleti. ardenis gamocema. redaqtirebulia herold

jenkinsis mier. londoni: gamomcemloba “meTueni”, 1982.

17.5.2 biblia da sxva wminda werilebi

miuTiTeT biblia da sxva religiuri Sinaarsis wminda werilebi

sqolioebSi, teqstis bolos Catanil an frCxilebSi Casmul SeniSvnebSi

(ix. 16.4.3). ar aris saWiro maTi CarTva bibliografiaSi.

bibliidan citirebis SemTxvevaSi daurTeT wignis Semoklebuli

saxelwodeba, Tavis nomeri da strofis nomeri – gverdis nomris gareSe.

konteqstidan gamomdinare, SegiZliaT, gamoiyenoT wignebis

saxelwodebebis tradiciuli an ufro mokle abreviaturebi (ix. 24.6);

mimarTeT rCevisTvis Tqvens pedagogs, Tu ar xarT darwmunebuli, romeli

formaa misaRebi. gamoiyeneT arabuli cifrebi Tavebis, strofebis

nomrebisa (maT Soris, orwertiliT)da danomrili wignebis miTiTebisas.

vinaidan wignebi gansxvavebulia wminda werilebis versiebis mixedviT,

gansxvavebulia danomvrac, amitom Tqvens pirvel miTiTebaSi frCxilebSi

DCawereT im versiis saxelwodeba, romliTac sargeblobT, sityvierad an

miRebuli abreviaturiT (ix. 24.6.4).

S: 6. 2 Kings 11:8 (axali ganaxlebuli

standartuli versia). 7. 1 Cor. 6:1-10 (NAB).

sxva religiis wminda werilebidan citirebis SemTxvevaSi Sesabamisad

gamoiyeneT bibliidan citirebis zogadi principebi (ix. 24.6.5)

Page 278: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

278

17.5.3 sacnobaro literatura

sayovelTaod cnobili sacnobaro literatura, rogoricaa mTavari

leqsikonebi da enciklopediebi, Cveulebriv, moixsenieba mxolod

SeniSvnebSi. rogorc wesi,ar aris saWiro maTi Casma bibliografiaSi,

Tumca, SegiZliaT im konkretuli naSromis CarTva, romelic

mniSvnelovania Tqveni argumentis dasabuTebisTvis an, romelic xSirad

aris miTiTebuli. SeniSvnaSi SegiZliaT, gamotovoT informacia

publikaciis Sesaxeb, magram daakonkreteT gamocema (Tu es ar aris

pirveli gamocema). anbanuri wesiT awyobili naSromis, magaliTad,

enciklopediis, SemTxvevaSi miuTiTeT muxli (da ara tomi an gverdis

nomeri), romelsac win uswrebs ix. - ixileT (s.v.- sub verbo).

S:1. enciklopedia britanika, me-15 gam., ix. `xsna”. 2. amerikis biografiuli leqsikoni, ix. `vadsvorTi, ieremia”.

naklebad cnobili sacnobaro literaturis miTiTebisasSeniSvebSi

aRniSneTinformacia publikaciis Sesaxeb da naSromi bibliografiaSi

SeitaneT.

S:3. Jurnali Taimsis zamkvlevi inglisuri enis stilis da gamoyenebis

sakiTxebSi, ganax. gam. (londoni: gamomcemloba `Taimz buqsi”, 1999), ix.

`policiis maRalCinosnebi”, `safosto misamarTebi”. b:aulestia, gorka. baskur-inglisuri leqsikoni. reno: nevadas universitetis

gamomcemloba. 1989.

enciklopediebis onlain versiebi eqvemdebareba regularul ganaxlebas,

amitom CarTeT rogorc URL-misamarTi, ise, masalis mopovebis TariRi (ix.

15.4.1). gaiTvaliswineT, rom zogierTi sacnobaro naSromi miuTiTebs

konkretuli muxlis citirebisTvis Sesaferis URL-s; sasurvelia misi

gamoyeneba nacvlad saZiebo sistemebis mier gamotanili naklebad sando

URL-isa.

Page 279: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

279

S:1. Encyclopaedia Britannica onlain varianti, ix. `sibeliusi,

jin”,http://www.britannica .com/ebc/article?tocld=9378608 (gaxsnilia 2005 wlis 1

ivniss).

17.5.4 recenziebi, kritikuli statiebi

wignebis, warmodgenebis da a.S. naSromebis recenzia SeiZleba, daibeWdos

sxvadasxva periodul gamocemebSi da, rogorc wesi, maTze miTiTeba

mxolod SeniSvnaSi unda CairTos. Cveulebriv, aucilebeli ar aris maTi

bibliografiaSi Casma, Tumca, SesaZloa,gadawyvitoT konkretuli

recenziis miTiTeba, romelic mniSvnelovania Tqveni argumentisTvis an

xSirad aris naxsenebi.

miuTiTeT mimomxilvelis gvari da saxeli, sityva (recenzia), romelsac

mosdevs mimoxiluli naSromis saxelwodeba da avtori (an kompozitori,

reJisori da a.S.); adgili da TariRi (im SemTxvevaSi, Tu saubaria

speqtaklze) da bolos is perioduli gamocema, romelSic daibeWda

mimoxilva.

S: 7.riCard p. Taubi, Semdegi statiis recenzia–sazogadoebrivi sabinao

mSeneblobis dabruneba: naxevarsaukunovani brZola sam raionSi,

avtori lorens j. veili, amerikis sociologiuri Jurnali110. no. 3

(2004wlis noemberi): 797.

15. Carlz iServudi. Semdegi dadgmis recenzia –cisferi Citi, avtori:

Seril vesti,reJisori – seret skoti, Teatri seqong sTeiji, niu-iorki,

gazeTi `New York Times”, 2005wlis 24 ivnisi.

b:kozini, alan. timoTi feinis (violino) da stiven bekis (fortepiano)

sakoncerto gamosvlis mimoxilva, 92nd Street Y, New York. New York Times,

samecniero statiebis, sakonferencio naSromebis, disertaciebis da a.S.

reziumeebi SeiZleba, gamoqveyndes sakuTriv naSromTan erTad an

specialur gamocemebSi (Cveulebriv, JurnalebSi), romlebic Sedgeba

2000wlis 21 aprili.

17.5.5 reziumeebi, mimoxilvebi

Page 280: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

280

mxolod da mxolod reziumeebisgan. nebismier SemTxvevaSi, reziumeebi,

Cveulebriv, mxolod SeniSvniT unda mieTiTos. rogorc wesi, maTi

bibliografiaSi CarTva ar aris aucilebeli, Tumca, SesaZloa,

gadawyvitoT konkretuli recenziis miTiTeba, romelic mniSvnelovania

Tqveni argumentisTvis an xSirad aris miTiTebuli.

daurTeT sakuTriv naSromis sruli miTiTeba. Tu reziume ibeWdeba

naSromTan erTad, miTiTebaSi sityva reziume CasviT saTauris Semdeg. Tu

reziume ibeWdeba sxva gamocemaSi, sityvebi reziume . . . –SiCasviT sawyisi

miTiTebis Semdeg da miuTiTeT reziumes adgilmdebareoba.

S: 13. jozef ludersi, `gadaadgilebis ekonomikis warmateba: biznesis

reagireba samoqalaqo uflebebis mobilizaciaze”, reziume, amerikis

sociologiuri Jurnali111, nom. A (2006wlis ianvari): 963.

18. sesilia albini, `molaparakebebis warmoeba saerTaSoriso

TanamSromlobis Taobaze: saerTaSoriso sazogadoebrivi saqoneli da

samarTlianoba”, “saerTaSiriso kvlevebis mimoxilva”29 (2003wlis ivlisi):

365-85, reziume JurnalSi“mSvidobis kvlevis reziumeebi”A2, publik. nomeri

236625 (2005wlis Tebervali): 6.

17.5.6 bukletebi da angariSebi

miuTiTeT bukletebi, korporaciuli angariSebi, broSurebi da sxva

damoukidebeli publikaciebi iseve, rogorc miuTiTebdiT wigns. Tu ar

gaqvT sakmarisi informacia zogierTi standartuli elementis

CasarTavad, rogoricaa avtori da gamomcemeli, dokumentebis moZieba rom

gaadvildes, miuTiTeT sakmarisi odenobis sxva informacia.aseTi

wyaroebis miTiTeba, Cveulebriv, mxolod SeniSvnebSi unda gakeTdes.

rogorc wesi, ar aris saWiro maTi bibliografiaSi CarTva, Tumca,

SesaZloa, gadawyvitoT konkretuli recenziis miTiTeba, romelic

mniSvnelovania Tqveni argumentisTvis an xSirad aris naxsenebi.

S: 34.heizel v. klarki, mesopotamia: or mdinares Sua(mesopotamia, ohaio:

gamomcemloba “general sTori”, 1957).35. TIAA-CREF,2005 yovelwliuri

Page 281: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

281

angariSi: kolejis sapensio fondi(niu-iorki: gamomcemloba: `Tiaa-krefi”,

2005), 62.

17.5.7 mikroformis gamocemebi

mikroformis saxiT gamocemuli naSromebi, romliTac xelmZRvanelobdiT,

maT Soris disertacia, miuTiTeT wignis msgavsad. (nabeWdi formiT an

internetSi moZiebuli disertaciebis misaTiTeblad (ix. 17.6.1.) daurTeT

publikaciis forma (mikrofiSa, mikrofilmi da a.S.), publikaciis Sesaxeb

monacemebis Semdeg. SeniSvnaSi, Tu SesaZlebelia, CarTeT adgilis

ganmsazRvreli elementi. qvemoT, pirvel magaliTSi gverdis nomeri

(romelic sicxadisTvis gamoyofilia abreviaturiT gv.) mikrofiSaze

nabeWd teqstSi gvxvdeba; danarCenicifrebiaRniSnavenmikrofiSasda kadrs,

xolo aso aRniSnavs striqons.

S:5.beatris farveli, safrangeTis popularuli liTografiuli

namuSevrebi, t. 12, liTografia xelovnebasa da vaWrobaSi(Cikago:

Cikagos universitetis gamomcemloba, 1995), teqsti-fiSa, gv. 67, 3C12.

b: Tauberi, abraam. damwerlobis reforma SeerTebul StatebSi.

enAarbori. MI: universitetis mikrofilmebi. 1958. mikrofilmi.

17.5.8 CD-ROM-ebi an DVD-ROM-ebi

miuTiTeTCD-ROM-ze an DVD-ROM-ze CawerilinaSromebi, rogorc

miuTiTebdiT analogiur nabeWd naSromebs, ufro xSirad, wignebs.

S:11. neiSenal jeografikis Canawerebi:110 welineiSenal

jeografikisdaarsebidan, CD-ROM (Mindscape, 2000).

b:

onlain monacemTa bazebSi gamoqveynebuli samecniero Jurnalebis

statiebis citirebasTan dakavSirebiT, ixileT 17.2.7. sxva tipis onlain

oqsfordis inglisuri enis leqsikoni. me-2 gam. CD-ROM. versia 2.0. niu-

iorki: oqsfordis universitetis gamomcemloba. 1999.

17.5.9 onlain monacemTa bazebi

Page 282: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

282

monacemTa bazebis dokumentebs an Canawerebs SeniSvnaSi

miTiTebisasdaurTeTdokumentis avtoris saxeli da gvari da dokumentis

saxelwodeba (Tu aqvs), monacemTa baza (swori SriftiT), URL misamarTi

da TariRi, rodesac masala moipoveT. gaiTvaliswineT, rom mxolod da

mxolod URL-i sakmarisi ar aris; unda warmoadginoT sruli informacia

publikaciis Sesaxeb, ramdenadac es SesaZlebelia, raTa mkiTxvels

SeeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis SemTxvevaSic. onlain monacemTa

bazebSi ganTavsebuli disertaciebis miTiTebis Sesaxeb ix. 17.6.1.

S: 1. flini ufrosi,bunebrivi istoria, red. jon bostoki da h. T.

rili, perseusis cifrul biblioTekaSi, http://www.perseus.tufts.edu/cgi-

bin/ptext?lookup = Plin.+ Nat.+1.dedication (gaxsnilia 2006 wlis 31 marts). b:perseusis cifruli biblioTeka,

17.6 gamouqveynebeli wyaroebi

http://www.perseus.tufts.edu/

wyaroebi, romlebic arasdros gamoqveynebula, SeiZleba, ufro rTuli

mosaZebni iyos mkiTxvelisTvis, vidre gamoqveynebuli, vinaidan isini

inaxeba mxolod erT adgilas da ar arsebobs oficialuri cnobebi maTi

publikaciis Sesaxeb. msgavsi wyaroebis miTiTebisas gansakuTrebuli

mniSvneloba aqvs qvemoT CamoTvlili sruli informaciis darTvas, raTa

maqsimalurad srulyofili monacemebi mivawodoT mkiTxvels.

gamouqveynebeli naSromebis saTaurebi mocemulia swori SriftiT,

ubrWyalebod. es gansxvavebuli formati gamoarCevs maT msgavsi, magram

gamoqveynebuli naSromebisgan. saTaurebi mTavruli asoebiT dawereT

saTauris stilis mixedviT.

Page 283: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

283

17.6.1 Tezisebi da disertaciebi

Tu xelmZRvanelobT gamouqveynebeli disertaciis nabeWdi formiT,

CaTvaleT igi gamouqveynebel xelnawerad. avtoris da saxelwodebis

Semdeg miuTiTeT disertaciis tipi da samecniero dawesebuleba, Semdeg

TariRi. wignis publikaciis monacemebis msgavsad, es elementebi

SeniSvnaSi frCxilebSi Tavsdeba, bibliografiaSi ki – ara. gamoiyeneT

disertaciis Semoklebuli varianti dis.sityvis gamouqveynebelixmareba

saWiro ar aris.

S: 1. karen lei Culkasi, `qurTistanis kartografiuli warmoCena beWdviT

mediaSi”(Tezisi magistris xarisxis dasacavad, sirakusis universiteti,

2003), 15.

b:merfi, priscila qoiT. `ra SeuZlia wigns: Cumi wyarodasajaro debatebi

mediasaSualebebSi”. sadoqtoro disertacia., CrdiloeT karolinas

universiteti, 2000.

imisaTvis, rom miuTiToT disertacia, romelsac gaecaniT onlain

monacemTa bazaSi,daurTeT monacemTa bazis saxeli, URL-i da monacemTa

bazaSi Sesvlis TariRi organizaciis Sesaxeb informaciis Semdeg

(mikroformis saxiT gamoSvebuli gamocemebis Sesaxeb ixileT 17.5.7.)

b: merfi, priscila, qoiTi. `ra SeuZlia wigns: Cumi wyaro da sajaro

debatebi mediasaSualebebSi”.sad. dis.., CrdiloeT karolinas universiteti.

2000. ProQuest Dissertationsand Theses-Si, http://proquest.umi.com/pqdweb?did =

727710781 &sid-2&Fmt^2& clientld=13392&RQT=309&VName=PQD (gaxsnilia 2006

wlis 1 aprils).

17.6.2 leqciebi da Sexvedrebze wakiTxuli moxsenebebi

gamosvlis an moxsenebis avtoris da saTauris Semdeg miuTiTeT sponsori,

adgilmdebareoba da TaTbiris Catarebis konkretuli dRe. SeniSvnaSi es

informacia frCxilebSi moaTavseT, bibliografiaSi – ara. sityva

gamouqveynebeli saWiro ar aris.

Page 284: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

284

S:2.jon Trumani,`indielTa bluzi: amerikeli indielebi da musikis

politika,1890-1935" (leqcia, wakiTxuli biblioTekaSi `Newberry Library”, Cikago, ilinoisi, 2005wlis 2 Tebervali).

7. karen gradi, `rodesac maRali kultura popularuli kultura

iyo” (amerikis istorikosTa organizaciis yovelwliur Sexvedraze

warmodgenili moxseneba. 2004wlis 26 marti).

b:skokpoli, Teda. `xma da uTanasworoba: amerikis samoqalaqo demokratiis

gardaqmna”.prezidentis mimarTva, amerikis politologTa asociaciis

yovelwliuri Sexvedra, filadelfia, pensilvania,2003wlis 28

agvisto.

17.6.3 interviuebi da piradi urTierToba

gamouqveynebeli interviu (maT Soris, interviu, romelic Tavad

warmarTeT),rogorc wesi, mxolod SeniSvnaSi unda miuTiToT. Cveulebriv,

ar aris saWiro maTi bibliografiaSi CarTva, Tumca, SegiZliaT

gadawyvitoT calkeuli intervius CarTva bibliografiaSi, Tu is

mniSvnelovania Tqveni argumentisTvis an xSirad aris miTiTebuli.

SeniSvna daiwyeT im piris gvariT da saxeliT, romelsac CamoerTva

interviu da interviueris saxeliT da gvariT; daurTeT, agreTve,

intervius Catarebis adgili da TariRi (Tu cnobilia) da nebismieri

firisa Tu werilobiTi aslis (Tu aris xelmisawvdomi) adgilmdebareoba.

(radio- an telemauwyeblobiT gadacemuli interviuebis Sesaxeb ixileT

17.8.3)

S:7. endriu makmilani, avtoris interviu,san diego, kalifornia,2007 wlis 2

marti.

14. benjamin Spoki, j.e. senis interviu, 1974 wlis 20 noemberi, interviu

67a, werilobiTi asli,senis zepiri istoriis koleqcia, medicinis

erovnuli biblioTeka, beTezda, MD. 17.

Tu ar SegiZliaT im piris vinaobis gamJRavneba, romelsac interviu

CamoarTves, miuTiTeT is konteqstis Sesabamisi formiT. ganmarteT, ratom

makmilani,interviu; spoki, interviu.

Page 285: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

285

ar aris miTiTebuli vinaoba (`yvela interviu iyo konfidencialuri; im

pirTa vinaobas, visac CamovarTviT interviuebi, ar vasaxelebT ormxrivi

SeTanxmebis safuZvelze’’) SeniSvnaSi an winasityvaobaSi.

S:10. interviu jandacvis sferos muSakTan 2006 wlis 10 agvisto.

miuTiTeT saubrebi, werilebi, eleqtronuli werilebi da a.S. mxolod

SeniSvnebSi. rogorc wesi, ar aris saWiro maTi miTiTeba bibliografiaSi,

magram SeiZleba, moisurvoT, miuTiToT konkretuli komunikacia, romelic

mniSvnelovania Tqveni argumentis gasamyareblad an romelic xSirad aris

citirebuli. ZiriTadi elementebia sxva adamianis saxeli da gvari,

komunikaciis tipi da komunikaciis TariRi. bevr SemTxvevaSi SesaZloa,

moaxerxoT frCxilebSi Casmuli SeniSvnis gamoyeneba (ix. 16.4.3) an am

informaciis nawilobriv an srulad CarTva teqstSi. gamotoveT

eleqtronuli fostis misamarTebi. eleqtronul misamarTebze gagzavnili

Setyobinebebis miTiTebis Sesaxeb ixileT ix. 17.7.3.

S:2. maqsin grini, eleqtronuli fostis gzavnili avtors, 2005 wlis 29 seqtemberi.

Sesatani elementebi da maTi Tanmimdevroba. Tu SesaZlebelia, miuTiTeT

avtori da TiToeuli elementis saxelwodeba an tipi, koleqciis

saxelwodeba da arqivis dasaxeleba. SeniSvnaSi, pirvel rigSi, miuTiTeT

2006 wlis 12 oqtombers avtorTan satelefono saubrisas polkovnikma uiliam riCim gaamJRavna, rom...

17.6.4 xelnawerTa koleqciebi

gamouqveynebel xelnawerTa koleqciebSi daculi dokumentebi Seicavs

gamoqveynebul wyaroebze ufro rTul da mravalferovan elementebs.

miTiTebaSi CarTeT, rac SeiZleba, meti informacia, Tanmimdevrulad

daaformateT elementebi da saWiroebisamebr miusadageTaq moyvanili

zogadi modelebi.

Page 286: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

286

avtoris saxeli da gvari; Tu dokuments aqvs saxelwodeba, avtori ki –

ara, an Tu saxelwodeba ufro mniSvnelovania, vidre avtori,

Tavdapirvelad saxelwodeba miuTiTeT.

S:

23.

5. jorj qrilis werilebi polkovnik hauzis misamarTiT, 1918 wlis

seqtemberi, eduard m. hauzis dokumentebi, ielis universitetis

biblioTeka, niu-heiveni, koneqtikuti.

24.

jeims ogleTorfis werilebi rwmunebulebs, 1733 wlis 13 ianvari,

egmontis xelnawerebis filipsis koleqcia, 14200:13, jorjiis

universitetis biblioTeka, aTeni (SemdgomSi miTiTebulia rogorc Egmont MSS).

bartonis werilebi meriamis misamarTiT, telegrama, 1923 wlis 26

ianvari, Carlz i. meriamis dokumentebi, Cikagos universitetis

biblioTeka.

44.

31. Tavisufal SavkanianTa mdgomareobis gaumjobesebis sakiTxebis

komitetis Sexvedris oqmi, pensilvaniis monobis gauqmebis sazogadoeba,

1790-1803, monobis gauqmebis pensilvaniis sazogadoebis dokumentebi,

pensilvaniis istoriuli sazogadoeba, filadelfia (Semdgom miTiTebebSi

– pensilvaniis sazogadoebis oqmebi).

45.

alvin jonsonis memorandumi, 1937, swrafCamkeri 36, horas kalenis

dokumentebi, instituti YIVO, niu-iorki

Semoklebuli SeniSvnebSiSecvaleT elementebis Cveuli sqema (ix. 16.4.1),

raTa asaxoT arsebuli informacia da mkafiod miuTiToT informacia

dokumentis Sesaxeb.

jozef furseli, `CrdiloeT amerikis samxreT indielTa olqis

ruka” [ca. 1772]. MS 228, eiveris koleqcia, biblioTeka“Newberry Library”, Cikago.

S:46. r.s. beikeris werili hauzs, 1919 wlis 1 noemberi,

hauzis dokumentebi.

47. oqmebi. 1795 wlis 15 aprili, pensilvaniis

sazogadoeba.

Page 287: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

287

Tu koleqciidan mxolod erT dokuments uTiTebT da is mniSvnelovania

Tqveni argumentis dasabuTebisTvis an xSirad gaqvT naSromSi

miTiTebuli, SeiZleba, arCioT misi bibliografiaSi CarTva.muxlSi,pirvel

rigSi, miuTiTeT avtoris saxeli da gvari; Tu dokuments aqvs

saxelwodeba, xolo avtori ar hyavs an Tu saxelwodeba ufro

mniSvnelovania, vidre avtori, pirvelad miuTiTeT saxelwodeba.

b:Ddinkeli, jozef. luis agasis daxasiaTeba, dawerili elizabeT qeri agasis

TxovniT. agasis dokumentebi. houTonis biblioTeka, harvardis

universiteti, kembriji, masaCusetsi.

Tu koleqciidan mravali dokumentis citirebas axdenT, bibliografiaSi

`koleqciis’’ saxeliT miuTiTeT mTeli koleqcia, masSi Semavali

dokumentebis avtor(eb)i an arqivi. msgavsi tipis gamouqveynebeli

masalisTvis, romelic arqivebSi ar inaxeba, SecvaleT koleqciasTan

dakavSirebuli informacia frazebiT `avtoris mflobelobaSia~an `kerZo

koleqcia’’ da nu axsenebT adgils.

b:egmontis xelnawerebi. filipsis koleqcia. jorjiis universitetis

biblioTeka, aTeni.

hauzi, edvard m., dokumentebi. ielis universitetis biblioTeka. niu

heiveni, koneqtikuti.

pensilvaniis monobis gauqmebis sazogadoeba. dokumentebi. pensilvaniis

istoriuli sazogadoeba, filadelfia.

stroTeri, frenCi da edvard lori. dauTariRebeli mimowera. herbert

huveris saprezidento biblioTeka, vesT brenCi, aiova.

• konkretuli saTaurebi ganzogadebuli saTaurebis nacvlad.miuTiTeT

rogorc konkretuli, ise, ganzogadebuli saTaurebi, rogoricaa

erovnuli mSrali kanonis reformis momxre qalTa organizaciis dokumentebi.

alis belin diuponis failebi. pier s. diuponis dokumentebi,eluterian milsis

istoriuli biblioTeka,uilmingtoni, deleveri.

elementebis daformatebis wesi. warmogidgenT ramdenime rekomendacias

xelnawerTa koleqciebSi arsebuli dokumentebis specialur

daformatebasTan dakavSirebiT.

Page 288: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

288

angariSi an oqmi, swori SriftiT, ubrWyalebod.dasviT mTavruli asoebi

am tipis ganzogadebul saxelebSi mxolod im SemTxvevaSi, Tu isini

xelnaweris oficialuri saTauris nawilia da ara maSin, roca maT

mxolod aRwerilobiTi funqcia akisria.

-informacia adgilmdebareobis Sesaxeb. zogierTi xelnaweri SesaZloa,

Seicavdes gverdebis nomrebs, romlebic SeiZleba, moTavsdes SeniSvnebSi;

miuxedavad amisa, mraval xelnawers eqneba adgilmdebareobis maniSnebeli

sxva tipis elementi an saerTod ar eqneba is. ufro Zveli xelnawerebis

danomvra, rogorc wesi, xdeba mxolod TabaxiT an formatiT, nacvlad

gverdebisa. xelnawerebis zogierT koleqcias aqvs seriebi an failebis

nomrebi, romlebic SeiZleba, daurToT miTiTebas.

-naSromebi da xelnawerebi. xelnawerTa koleqciebis saTaurebSi

terminebi naSromi da xelnawerebi sinonimebia. orive termini misaRebia,

iseve, rogorc abreviaturebi MS daMSS (mravlobiTi ricxvi).

-werilebi. SeniSvnebSi werilis citirebisas, pirvel rigSi, miuTiTeT

werilis avtoris saxeli da gvari, Semdeg daurTeT adresati, Semdeg ki

werilis mimRebis gvari. SegiZliaT, ar miuTiToT saxelebi, Tu teqstidan

TvalsaCinoa gamgzavnis da adresatis vinaoba. gamotoveT sityva werili,

romelic igulisxmeba, Tumca, Tu sxva formis komunikacias uTiTebT,

daakonkreteT komunikaciis tipi (depeSa, memorandumi).

17.7 araoficialurad gamoqveynebuli eleqtronuli wyaroebi

masalas, romelic araoficialurad qveyndeba internetSi, xSirad ar

eqneba publikaciis standartuli monacemebi, rogoricaa avtori, saTauri,

gamomcemeli an TariRi. maSinac ki, rodesac SegiZliaT publikaciis

Sesaxeb mxolod Zalian mwiri monacemebis mopoveba an saerTod ver

adgenT maT, mainc unda miuTiToT ufro meti informacia,

vidreURLmisamarTia. Tu miuTiTebT mxolod URL-s da is Seicvleba an

moZveldeba, miTiTeba gamousadegari xdeba mkiTxvelisTvis. URL-i

miuTiTebs, sad iyo ganTavsebuli masala, rodesac Tqven gaecaniT

Page 289: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

289

mas;sruli miTiTeba, aseve, unda uCvenebdes wyaros da Tqvens mier misi

ukanasknelad monaxulebis TariRs (ix. 15.4.1).

17.7.1 vebgverdebi

wignebisa da perioduli gamocemebis garda onlain wyaroebidan miRebul

sxva original masalasTan dakavSirebiT miuTiTeT, rac SeiZleba, meti

informacia Semdegi CamonaTvlidan: avtori, gverdis saTauri (swori

SriftiT, brWyalebSi), vebgverdis saxelwodeba an mflobeli (swori

SriftiT), URL-i da vebgverdze Sesvlis TariRi.

S:14. Eevanstonis sajaro biblioTekis sameurveo sabWo, `evanstonis sajaro

biblioTekis strategiuli gegma, 2000-2010: saqmianobis dekada”,

evanstonis sajaro biblioTeka, http://www.epl .org/library/strategic-plan-

OO.html (gaxsnilia 2005 wlis 1 ivniss).

b:evanstonis sajaro biblioTekis sameurveo sabWo. `evanstonis sajaro

biblioTekis strategiuli gegma, 2000-2010: saqmianobis dekada”.

evanstonis sajaro biblioTeka.http://www.epl.org/ library/strategic-plan-

OO.html (gaxsnilia 2005 wlis 1 ivniss).

Tu avtori ar aris dasaxelebuli, miuTiTeTvebgverdis mflobelis

saxeli.

S:19. bahaizmi SeerTebul StatebSi, `ganaTleba”, bahaizmi, http://www

.bahai.us/content/section/7/З6/ (gaxsnilia 2006 wlis 28 marts).

25. Famerikis mecnierTa federacia, `rezoluciis Sedareba: sanomre

niSnebis da saTaurebis kiTxva”http://www.fas.org/irp/imint/resolve5.html

(gaxsnilia 2005 wlis 1 ivniss).

b:bahaizmi SeerTebul StatebSi, `ganaTleba”, bahaizmi, http://www.bahai.us/

content/section/7/З6/ (gaxsnilia 2006 wlis 28 marts).

Page 290: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

290

araoficialur saitebze, rogoricaa mTavari gverdebi da

TayvanismcemelTa saitebi, romlebsac SeiZleba, arc hqondeT saTaurebi,

gamoqveynebuli masalebisTvis gamoiyeneT aRwerilobiTi frazebi.

S:1. “Taqonikis banakis” kursdamTavrebulebi, 1955 fotogalerea,

http://www.taconicalumni.org/1955 .html (gaxsnilia 2005 wlis 1 ivniss).

17.7.2 veblogze gamoqveynebuli Canawerebi da komentarebi

Tu miuTiTebT veblogze (an blogze) gamoqveynebul informacias saitis

avtoris mixedviT, ixelmZRvaneleT vebsaitebisTvis gansazRvruli zogadi

modeliT. miuTiTeT avtoris saxeli da gvari da ganTavsebis TariRi.

aseTi informacia, rogorc wesi, mxolod SeniSvnaSi unda mieTiTos.

Cveulebriv, ar aris maTi bibliografiaSi CarTva saWiro, Tumca,

SeiZleba, gadawyvitoT konkretuli informaciis CarTva, romelic

mniSvnelovania Tqveni argumentis dasabuTebisTvis an xSirad aris

miTiTebuli.

S:7.geri bekeri, `amerikis axali dilema: aralegaluri imigracia”, beker-

pozneris vebJurnali,statia ganTavsebulia 2006 wlis 6 marts

http://www.becker-posner-blog.com/ archives/2006/03/the_new_america.html

(gaxsnilia 2006 wlis 28 marts).

veblogze saitis avtoris garda, sxva piris mier ganTavsebuli

komentaris misaTiTeblad ixelmZRvaneleT veblogze ganTavsebuli

informaciisTvis gansazRvruli zogadi principebiT. masala moixsenieT,

rogorc komentari da miuTiTeT komentaris ganTavsebis TariRi (da ara

Tavad komentari). Tu komentaris avtoris saxeli da gvari arasrulia an

fsevdonimia, kvadratul frCxilebSi, saxelis Semdeg daamateT fsevd.

S:8. piter piersoni, komentari statiisa `amerikis axali dilema:

aralegaluri imigracia”, beker-pozneris vebJurnali, komentari

ganTavsda 2006 wlis 6 marts,http://www.becker-posner-

Page 291: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

291

blog.com/archives/2006/03/the_new_america.html#c080052 (gaxsnilia 2006

wlis 28 marts).

11. bili [fsevd.], komentari statiisa `amerikis axali dilema:

aralegaluri imigracia”, beker-pozneris vebJurnali,komentari ganTavsda

2006 wlis 10 marts, httpV/www.becker-posner-

blog.com/archives/2006/03/the_new_america. html#c080U9 (gaxsnilia 2006

wlis 28 marts).

17.7.3 adresatTaeleqtronuli misamarTebis siebi

adresatTa eleqtronuli misamarTebis siidan masalis citirebisas

daurTeT avtoris saxeli da gvari, siis saxelwodeba da gagzavnis

TariRi. gamotoveT eleqtronuli fostis misamarTebi. Tu statia unda

daarqivdes miuTiTeT, agreTve,URL misamarTi da TariRi, rodesac

internetSi gamoiyeneT masala. msgavsi informaciis citireba, rogorc

wesi, xdeba mxolod SeniSvnaSi. Cveulebriv, saWiro ar aris maTi CarTva

Tqvens bibliografiaSi, Tumca, SeiZleba, gadawyvitoT konkretuli

elementis CarTva, Tu is mniSvnelovania argumentis gamyarebis

TvalsazrisiT an xSirad aris miTiTebuli.

S:17. jon paueli, elfostis werili Grapevine-adresatTa siis wevrebisTvis,

2004 wlis 30 oqtomberi,http://www .electriceditors.net/grapevine/issues/83.txt

(gaxsnilia 2005 wlis 12 oqtombers).

17.8 vizualuri da saSemsruleblo xelovnebis wyaroebi

vizualuri da saSemsruleblo xelovneba gvTavazobs mravalferovan

wyaroebs: vizualur gamosaxulebebs, cocxal warmodgenebs, tele- da

radiogadacemebs, Canawerebs sxvadasxva matarebelze da teqstebs.

zogierTi aseTi wyaros citireba SeiZleba, rTulic iyos, Tu maT ar

axlavs gamoqveynebuli wyaroebisTvis damaxasiaTebeli mosaZiebeli

informacia. aseTi wyaroebis miTiTebas daurTeT, SeZlebisdagvarad, bevri

Page 292: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

292

informacia, Tanmimdevrulad daaformateT elementebi da

miTiTebebssaWiroebisamebr miusadageT winamdebare nawilSi mocemuli

zogadi modelebi.

am nawilSi CamoTvlili wyaroebis umetesoba mxolod SeniSvnebSi unda

aRniSnoT an, sulac, teqstSi CarToT misi ZiriTadi elementebi. Tu

sxvagvari ram ar aris miTiTebuli, rogorc wesi, saWiro ar aris am

wyaroebis bibliografiaSi CarTva, Tumca, garkveul SemTxvevebSi

SeiZleba, CarToT konkretuli elementi, romelic mniSvnelovania Tqveni

argumentis dasabuTebis TvalsazrisiT an romelic xSirad aris

miTiTebuli. Tu naSroms iseTi disciplinebisTvis werT, rogoricaa

xelovneba, mediis kvlevebi an sxva msgavsi sfero, rCevisTvis Tqvens

pedagogs mimarTeT.

17.8.1 vizualuri wyaroebi

ferweruli namuSevrebi, qandakebebi, fotoebi da xelovnebis sxva

nawarmoebebi.ferweruli naxatebi, qandakebebi, fotosuraTebi da

xelovnebis sxva nawarmoebebi aRiniSneba mxolod

SeniSvnebSi.daurTeT,agreTve,mxatvris saxeli da gvari, nawarmoebis

saxelwodeba da Seqmnis TariRi (romelsac win uswrebs ca. [circa],Tu

TariRi miaxloebiTia), aseve, im dawesebulebis saxelwodeba da

adgilmdebareoba (TuaseTi arsebobs), romelSic igi inaxeba. ferweruli

namuSevrebisa da qandakebebissaxelwodebebi daxrili SriftiT dawereT,

xolo fotosuraTebis saxelwodebebi swori SriftiT miuTiTeT da

brWyalebSi CasviT.

S:7. jorjia okifi, alburi buxrebi, 1938, milvokis xelovnebis muzeumi.

11. miqelanjelo, daviTi, 1501-4, samxatvro akademiis galerea, florencia.

SeniSvnis gamoyenebis nacvlad, zogjer xelovnebis nimuSebis miTiTeba

elementebis teqstSi CarTviTac SegiZliaT. am elementebidan zogi

SeiZleba, frCxilebSi Caisvas, im SemTxvevaSic ki, Tu isini ar Seesabameba

frCxilebSi Casmuli SeniSvnebis formats, romelic aRwerilia 16.4.3-Si.

Page 293: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

293

S:7. Gjorjia okifi, alpuri buxrebi, 1938, barbara buler linis, lesli

polin-kempesis da fridrix u. terneris naSromSi – jorjia okifi da

niu-meqsiko: adgilis SegrZneba (prinstoni: prinstonis universitetis

gamomcemloba, 2004), 25.

Tu xelovnebis nawarmoebi gamoqveynebul wyaroSi naxeT da adgilobrivi

wesebiT gansazRvrulia Sesabamisi wyaros identifikacia, organizaciis

saxelwodebis da adgilmdebareobis nacvlad,SeiyvaneT informacia

publikaciis Sesaxeb. onlain suraTebis (online images)Sesaxeb ix.17.8.6.

S:12.ojaxis wignierebis erovnuli centri, `vinaidan me SemiZlia kiTxva”,

reklama JurnalSi`atlantiq mansli”,

Teatri, musika da cekva.aRniSneT cocxali Teatraluri, musikaluri an

sacekvao Sesruleba mxolod SeniSvnebSi. aRniSvnas daurTeT

Sesrulebuli nawarmoebis saxelwodeba, yvela wamyvani Semsruleblis

saxeli da gvari da maT mier Sesrulebuli rolebi, romel TeatrSi,

darbazSi da a.S gaimarTa warmodgena, warmodgenis geografiuli

mdebareoba da TariRi. piesebis da didi musikaluri kompoziciebis

saTaurebi dawereT daxrili SriftiT, xolo ufro mcire namuSevrebis

saTaurebi _ swori SriftiT, brWyalebSi. Tu citata xazs usvams

konkretuli pirovnebis Sesrulebas, Semsruleblis saxeli da gvari

miuTiTeT nawarmoebis saTauris win.

2006 wlis aprili, 59.

sxva grafikuli wyaroebi.SeiZleba, dagWirdeT iseTi grafikuli

wyaroebis citireba, rogoricaa sareklamo gancxadebebi presaSi, rukebi,

karikaturebi da a.S. aRniSneT aseTi wyaroebi mxolod SeniSvnebSi,

miusadageT maT xelovnebis nimuSebisTvis gankuTvnili sabaziso

modelebi da daurTeT rac SeiZleba meti informacia. miuTiTeT

saxelwodebebi swori SriftiT, brWyalebSi CasmiT da aRniSneT

gamosaxulebis tipi, Tu is saxelwodebidancxadi ar aris. onlain

grafikuli gamosaxulebis Sesaxeb ix. 17.8.6.

17.8.2 cocxali Sesruleba

Page 294: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

294

S:cisferi Citi,Semsrulebeli Seril l. vesti, reJisori sereT skoti,

Second Stage Theater, niu-iorki, 2005wlis 22 ivnisi.

16. iuja vangi, fortepiano, "La Valse," komp. moris raveli, saorkestro

darbazi, Cikago, 2006 wlis 26 marti.

SeniSvnis gamoyenebis nacvlad, zogjer, miTiTeba cocxali Sesrulebis

Sesaxeb elementebis teqstSi CarTviTac SegiZliaT. am elementebidan zogi

maTgani SeiZleba, frCxilebSi Caisvas, maSinac ki, Tu isini ar Seesabameba

frCxilebSi Casmuli SeniSvnebisformats, romelic aRwerilia 16.4.3-Si.

i uja v a n g m a m or i s r a v eli s , ,l a v alsi s ” S e srule b iT

( 2 0 0 6 wlis 2 6 m arts , C i k a gos s a or k e stro d arb a zS i )

g v i C v e n a , ro m m a s e s m i s . . .

Tu cocxali Sesruleba CanawerSi ixileT an moismineT, miuTiTeT es

Canaweri. audioCanaweris Sesaxeb ix. 17.8.4; videoCanawerTan dakavSirebiT _

17.8.5; onlain failebis (online files) Sesaxeb _ 17.8.6

kinofilmebi.Tu filmi kinoTeatrSi naxeT, cocxali Sesrulebis

miTiTebis msgavsad, SeniSvnaSi aRniSneT an CarTeT elementebi teqstSi.

(videoCanawerebiT nanaxi filmebis Sesaxeb ix. 17.8.5; internetSi nanaxi

filmebis Sesaxeb ix. 17.8.6.).miuTiTeT kinofilmis saxelwodeba, reJisori,

mwarmoebeli kompaniis an distributoris saxelwodeba da filmis

gamoSvebis weli. Tu saWiroa, aRwereT Tqvens mier citirebuli epizodis

moqmedebis adgili.

S:3. Capote, reJisori benet mileri, Sony Pictures Classics, 2005,

programebi.miuTiTeT teleprogramebi, radioprogramebi da sxva

samauwyeblowyaroebi mxolod SeniSvnebSi. daurTeT programis saxeli da

TariRi, rodesac naxeT an moismineT gadacema. SegiZliaT, agreTve,

aRniSnoT epizodis saTauri da nomeri (Tu xelmisawvdomia), yvela

sawyisi epizodi

17.8.3 satelevizio programebi da sxva samauwyeblo wyaroebi

Page 295: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

295

wamyvani Semsruleblis saxeli da gvari (Tu Tqvens msjelobas

Seesabameba), adgili, saidanac xdeba mauwyebloba da Tavdapirveli

mauwyeblobis TariRi (Tu gansxvavdeba im TariRisgan, rodesac Tqven

naxeT an moismineT gadacema). programebis saxelebi dawereT daxrili

SriftiT, xolo epizodebis an segmentebis saTaurebi – swori SriftiT,

brWyalebSi.

S:16. zainfildi,`sapirispiro”,epizodi 86,2005 wlis 22 seqtemberi

(Tavdapirvelad gadaica 1994 wlis 19 maiss)

xSirad, SeniSvnis nacvlad,SegiZliaT, aseTi programebi aRniSnoT

ZiriTadi elementebis teqstSi CarTvis meSveobiT, gansakuTrebiT maSin,

rodesac zogierTi an yvela damatebiTi elementi ar aris xelmisawvdomi

an ar Seesabameba citirebas.

sainfildis epizodi saTauriT "sapiripiro"(eTerSi gadaica 2005 wlis 22

seqtembers) SesaniSnavad warmoaCens am nawarmoebis struqturas.

Tu programa CanawerSi naxeT an moismineT, miuTiTeT Canaweri.

videoCanaweris Sesaxeb ix. 17.8.5; onlain failebis Sesaxebix. 17.8.6.

interviuebi.miuTiTeT mauwyeblis meSveobiT gadmocemuli interviuebi

mxolod SeniSvnebSian teqstSi, masSiCarTuli elementebiT. miiCnieT

respondenti avtorad da citirebis konteqstSi miuTiTeT interviueris

vinaoba. daurTeT, agreTve, mauwyeblobis adgili da TariRi.

gamouqveynebeli interviuebis Sesaxeb ix. 17.6.3.

S:10. jim lereris interviu kondoliza raisTan. niuz auer, pi-bi-esi, 2005 wlis

28 ivlisi.

reklamebi.miuTiTeT mauwyeblobis saSualebebiT gadmocemuli reklamebi

mxolod SeniSvnebSian teqstSi, masSiCarTuli elementebiT. daurTeT, rac

SeiZleba, meti informacia.

Page 296: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

296

S:18. federal eqspresi, "gamoqvabulis kacis" reklama, eTerSi gadaica 2006

wlis 5 Tebervals, superboloul iqs-elis msvlelobisas.

.

17.8.4 audioCanawerebi

Tu audioCanawerSi moismineT musikaluri Sesruleba an deklamacia

(spoken performance), miuTiTeT Canaweri. gamoqveynebuli nawarmoebebis

msgavsad, aseT Canawerebs, rogorc wesi, ucvleli da xelmisawvdomi

saidentifikacio monacemebi aqvs da saWiro iqneba maTi aRniSvna

bibliografiaSi.

aRniSneT Canaweri misi saxelwodebis qveS, an kompozitoris, an

Semsruleblis saxelis qveS, imis mixedviT, Tu romeli ufro Seesabameba

Tqvens msjelobas. imisaTvis, rom sxva msgavsi Canawerebisgan ganasxvavoT,

daurTeT, SeZlebisdagvarad, meti informacia: Camweri kompaniis saxeli,

Canaweris saidentifikacio nomeri, Canaweris forma (firi, kompaqtdiski)

da saavtoro uflebis miniWebis an Canaweris damzadebis TariRi (an

orive). gamoiyeneT kompaqtdiskis (compact disc)Semoklebuli varianti: CD.

S:11. xalxuri simRerebis saganZuri, t. 1, orkestri da gundi, dir. miC

mileri,oqtros Canaweri A198:17A-B, 33 rpm, 1972.

14. ludvig van beThoveni, sonata fortepianosTvis # 29 "Hammerklavier," rudolf serkini, ProArte cifruli CDD 270, 1992.

b:Aandersoni, dag.Frostwork. OAR 1001, Dolby HX PRO. audiokaseta. 2001.

bernStaini, leonard, dir.me-5 simfonia, dimitri SostakoviCi. niu-

iorkis filarmonia. si-bi-es ai-em 35854. 1985.

musikaluri Canaweris msgavsad miuTiTeT dramatuli piesebis, prozisa da

poeziis, leqciebisa da amgvari sajarod wakiTxuli masalebis Canawerebi.

S:6.dilan Tomasi, rZis xis qveS,dilan Tomasis da sxvebis Sesruleba,

Caed-mon TC-2005 (audiokaseta), CDLS-2005 (CD), 1950. b:odeni, u. h. leqsebi. kiTxulobs avtori. saubrebi xelovnebaze7137. CD. 1955.

Page 297: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

297

17.8.5 videoCanawerebi

Tu cocxali Sesruleba, kinofilmi an satelevizio programa, an sxva

samauwyeblo masala videoCanawerSi naxeT, miuTiTeT Canaweri.

gamoqveynebuli naSromebis msgavsad, aseT Canawerebs, rogorc wesi,

ucvleli da xelmisawvdomi saidentifikacio monacemebi aqvs da

bibliografiaSi unda miuTiToT.

videoCanawerebis miTiTebisas, Cveulebriv,unda ixelmZRvaneloT

wignebisTvis gankuTvnili nimuSebiT, Canaweris formis damatebiT (VHS,

DVD). gaiTvaliswineT, rom meore magaliTSi miTiTebulia 2001 wlis

gamoSvebis masala, amitom filmis Tavdapirveli gamosvlis TariRi

gamotovebulia.

S:7. jorj fridrix hendeli, mesia, VHS, atlantas simfoniuri orkestri da

kameruli gundi, robert Sos diriJorobiT (batavia, ohaio: Video

Treasures, 1988).

b:qlisi, jo, teri giliami, erik aidli, teri jounsi da maikl palini

`qronikebi”.*'meore diski. Monty Python and the Holy Grail (wminda

graali),specialuri gam.. DVD. reJisorebi teri giliami da teri

jounsi. qalver siTi, kalifornia:qalambia traistar houm

enterteimenti,

citirebisas ixelmZRvaneleT zemoT aRwerili Sesabamisi tipis

wyarosTvis gankuTvnili principebiT. zogierTi elementis gansazRvra,

2001.

17.8.6 onlain multimediuri failebi

Tu onlain naxeT gamosaxuleba, cocxali Sesruleba, kinofilmi an

satelevizio programa, an sxva samauwyeblo wyaro (podkastebis (podcasts)

CaTvliT), miuTiTeT onlain faili. iseve, rogorc gamoqveynebuli

naSromebs, onlain multimediur failebs, rogorc wesi, ucvleli da

xelmisawvdomi saidentifikacio monacemebi aqvs da saWiroa maTi

bibliografiaSi Seyvana.

Page 298: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

298

rogoricaa failebis TariRebi, SeiZleba, rTuli iyos; mainc miuTiTeT

maqsimalurad vrceli informacia. amasTan, miuTiTeT onlain saitis

saxeli da failis tipi da (SeniSvnebSi, Tu mizanSewonilia) dro,

rodesac miTiTebuli masala Cndeba failSi. daurTeT URL-i da saitze

Sesvlis TariRi. gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i ar aris sakmarisi;

unda warmoadginoT damatebiTi informacia, raTa mkiTxvels SeeZlos

wyaros moZieba URLmisamarTis Secvlisgan damoukideblad. Tu fails ar

aqvs calkeURL-i (rogorc qvemoT moyvanil meore magaliTSi), miuTiTeT

mTeli saiti.

S:12. BBC,`bleri akeTebs gancxadebas afrikaze momuSave axali jgufis Seqmnis

Taobaze”,BBC-is axali ambebis vebsaiti, Windows Media Player-is videofaili, 3:43, http://news.bbc.co.uk/nolavconsole/ifs_news/hi/ newsid_5110000/newsid_5119200/nb_wm_5119262.stm (gaxsnilia 2006 wlis 27 ivniss).

16. volfgang amadeus mocarti, "Allegro Moderato",sonata #10

fortepianosTvis, С Major (1778), Kunst der Fuge, MIDI faili, 1:02, http://www.kunstderfuge.com/mozart.htm (gaxsnilia 2005 wlis 19 noembers).

b:BBC. `bleri akeTebs gancxadebas afrikaze momuSave axali jgufis Seqmnis

Taobaze”.BBC-is axali ambebis vebsaiti. Windows Media Player –is

videofaili.http://news.bbc.co.uk/nolavconsole/ifs_news/hi/newsid_5110000/ newsid_5119200/nb_wm_5119262.stm (gaxsnilia 2006 wlis 27 ivniss).

mocarti, volfgang amadeus. "Allegro Moderato",sonata # 10 fortepianosTvis,

С Major. 1778. Kunst der Fuge. MIDI faili, http://www.kunstderfuge.com/mozart.htm (gaxsnilia 2005 wlis 19 noembers).

17.8.7 teqstebi vizualur da saSemsruleblo xelovnebaSi

gamofenebis katalogebi.miuTiTeT gamofenis katalogi, rogorc

miuTiTebdiT wigns. mxolod bibliografiis muxlSi publikaciis

monacemebis Semdeg CawereT gamofenis saxelwodeba da

adgilmdebareoba(ebi).

S:6. judiT a. barteri, red., meri kasati: Tanamedrove qali(Cikago: Cikagos

xelovnebis instituti, hari n. abramsTan TanamSromlobiT, 1998), 5.

Page 299: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

299

b:barter, judiT, red.Mmeri kasati: Tanamedrove qali. Cikago: Cikagos

xelovnebis instituti, hari n. abramsTan TanamSromlobiT, 1998. gamoqveynebulia

Semdeg gamofenasTan kavSirSi – `meri kasati: Tanamedrove qali”, romelic

warmodgenili iyo bostonis saxviTi xelovnebis muzeumSi, vaSingtonis

kolumbiis olqis erovnul galereasa da Cikagos xelovnebis institutSi.

piesebi.zogierT SemTxvevaSi ganTqmuli inglisurenovani piesebi

SegiZliaT, aRniSnoT mxolod SeniSvnebSi. (ix., agreTve, 17.5.1.) gamotoveT

publikaciis Sesaxeb monacemebi da miuTiTeT nawyvetebi moqmedebisa da

scenis (an sxva dayofis) da ara gverdis nomris mixedviT.

S:22. eujin onili, xangrZlivi mogzauroba RamiT, moqm. 2, scena 1.

Tu Tqveni naSromi exeba literaturul kvlevas an teqstebis Rrma

analizs, an Tu bundovani nawarmoebis Targmanis citirebas akeTebT,

yvela piesa miuTiTeT ise, rogorc miuTiTebdiT wigns da aRniSneT is

bibliografiaSi. nawyvetebi miuTiTeT danayofebis an gverdebis mixedviT,

adgilobrivi moTxovnebis Sesabamisad.

S: 25. enid begnoldi, carcis baRi (niu-iorki: gamomcemloba `rendam houzi”, 1953], 8-9.

b:anuili, jin. beketi anu RmerTis pativi. Targmnilia lusien hilis mier.niu-

iorki: gamomcemloba `riverheds buqsi”, 1996.

partiturebi. miuTiTeT gamoqveynebuli partitura wignis miTiTebis

analogiurad.

S:1. juzepe verdi,Ilcorsaro [melodramma tragico sam moqmedebad), libretos avtori –

franCesko maria piavi, reJ. elizabeT hadsoni, 2 p., (2 vols.), juzepe verdis

nawarmoebebi, ser. 1, operebi (Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba; q.

milani: `gamomcemloba `ji rikordi”:, 1998).

b:mocarti, volfgang amadeus.sonatebi da fantaziebi fortepianosTvis. momzadebulia naTan broderis avtografebis da Zveli nabeWdi wyaroebis

gamoyenebiT. ganax. gam. red. brin mori, PA: Theodore Presser, 1960.

Page 300: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

300

miuTiTeT gamouqveynebeli partitura ise, rogorc miuTiTebdiT

gamouqveynebel masalas xelnawerTa koleqciebidan.

S:

17.9 sajaro dokumentebi

2. ralf Seifi, `partitura violinosa da cameti SemsruleblisTvis”,

partitura, 1966, specialuri krebuli, jozef regenStainis sax. biblioTeka,

Cikagos universiteti.

sajaro dokumentebi moicavs msoflios mTavrobebis yvela donis mier

gamoSvebuli wyaroebis erTobliobas. winamdebare nawilSi

warmodgenilia gavrcelebuli tipis inglisurenovani sajaro

dokumentebisTvis gankuTvnili zogadi principebi; Tu dagWirdebaT sxva

tipis dokumentebis miTiTeba, ixelmZRvaneleT yvelaze miaxloebuli,

saWiroebisamebr adaptirebuli modeliT.

sajaro dokumentebi Seicavs ufro rTul da mravalferovan elementebs,

vidre gamoqveynebuli wyaroebi. miTiTebebSi daurTeT, SeZlebisdagvarad,

meti saidentifikacio informacia, Tanmimdevrulad daaformateT

elementebi da saWiroebisamebr miusadageT miTiTebebs aq ganxiluli

zogadi modelebi.

am nawilis umetesoba exeba dokumentebs, romlebic gamoaqveynes aSS-is

samTavrobo organoebma da saagentoebma. kanadisa da gaerTianebuli

samefos mTavrobebisa da, aseve, saerTaSoriso organoebis mier

gamoqveynebuli dokumentebis Sesaxeb ix. 17.9.9-17.9.11. gamouqveynebeli

samTavrobo dokumentebis Sesaxeb ix.17.9.12.

17.9.1 Sesatani elementebi, maTi Tanmimdevroba da daformatebis wesi

miTiTebebSi SeitaneT, rac SeiZleba, meti qvemoT CamoTvlili elementi:

• mTavrobis (qveynis, Statis, qalaqis, olqis an sxva erTeulis) da

xelisuflebis organos (sakanonmdeblo organos, aRmasrulebeli

departamentis, sasamarTlo biuros, sabWos, komisiis an komitetis)

saxelwodeba, romelmac gamosca dokumenti;

Page 301: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

301

-dokumentis an krebulis saTauri, Tu aseTi arsebobs (rogorc wesi,

daxrili SriftiT).

• avtoris, redaqtoris an Semdgenlis saxeli da gvari, Tu miTiTebulia;

-angariSis nomeri an sxva saidentifikacio informacia.

• monacemebi publikaciis Sesaxeb: gamocemis adgili da gamomcemlis

saxelwodeba, Tu es ukanaskneli gansxvavdeba gamomcemeli organosgan

(17.9.2-17.9.4-Si ganxiluli aSS-is federaluri mTavrobis mier

gamocemuli yvela publikaciisTvis, Sesabamisad,gamoiyeneT aRniSvnebi

Washington, DC, da Government Printing Office); gamoqveynebis TariRi.

• gverdis nomrebi an adgilis dasadgeni sxva monacemebi, Tu saWiroa.

CamoTvaleT Sesabamisi elementebi zemoT naCvenebi TanmimdevrobiT.

zogierTi tipis dokumentTan dakavSirebiT daSvebuli gamonaklisebi

ganxilulia 17.9-is momdevno nawilebSi.

S:1. senatis sagareo urTierTobaTa komiteti, 1956 wlis kanoni erToblivi

uSiSroebis Sesaxeb, 84-e mowvevis kong., me-2 ses., 1956, sen. 2273, 9-10.

b:AaSS-is kongresi. senati. sagareo urTierTobaTa komiteti. 1956 wlis kanoni

erToblivi uSiSroebis Sesaxeb. 84-e mowvevis kong. me-2 ses.,1956. sen. 2273.

19.9.2 kongresis publikaciebi

kongresis publikaciebis SemTxvevaSi bibliografiis muxlebi, Cveulebriv,

iwyeba aRniSvniT aSS-is kongresi (U.S. Congress), romelsac mosdevs senati

(Senate) an warmomadgenelTa palata (House). (gamartivebis mizniT,

SegiZliaT, gamoiyenoT, ubralod,aSS-issenati (U.S. Senate) an aSS-is

warmomadgenelTa palata (U.S. House)). SeniSvnebSi, rogorc wesi, aSS ar

mieTiTeba. sxva gavrcelebuli elementebia komiteti da qvekomiteti;

gamoqveynebis TariRi; dokumentis saTauri; kongresisa da sxdomis nomeri

(aseTi SemoklebiT: kongr. (Cong.) da ses. (sess)).publikaciis TariRi;

dokumentis nomeri da aRwera (magaliTad, H. Doc. 487), Tu es informacia

xelmisawvdomia.

Page 302: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

302

debatebi. 1873 wlidan kongresSi gamarTul debatebs mTavroba aqveynebda

kongresis oficialur gamocemaSi `Congressional Record”(kongresis reestri).

yvelgan, sadac SesaZlebelia, miuTiTeT gamocemis tomebi, romlebSic

xSirad aisaxeba cvlilebebireestris yoveldRiuri gamoSvebebis

mixedviT.

S:16. kongresis reestri, 71-e mowvevis kong., me-2 ses, 72. naw. 10: 10828-30.

b: a.S.S. kongresi. kongresis reestri. 71-e mowvevis kong., me-2 ses. 1930. t. 72.

naw. 10.

zogjer SeiZleba, dagWirdeT SeniSvnaSi debatebSi gamomsvlelis

vinaobis, Temis da TariRis miTiTeba.

S:4. masaCusetsis Statis senatori kenedi, gamosvla birTvuli iaraRis

Sewyvetisa da Semcirebis erToblivi rezoluciis Sesaxeb, 1982 wlis 10

marts, sagareo urTierTobaTa komitetis winaSe. S.J. Res. 163, 97-e mowvevis

kong., 1-li ses.. kong. reestr.128, naw. 3: 3832-34.

1874 wlamde kongresSi gamarTuli debatebi qveyndeboda gamocemaSi

`SeerTebuli Statebis kongresis istoria~ (Annals of the Congress of the United

States) (romelic, aseve, cnobilia sxva saxelwodebebiT da moicavs 1789-

1824 wlebis periods, “Congressional Debates”, (kogresis debatebi)(1824-37) da

“Congressional Globe” (kongresis samyaro)(1833-73)). miuTiTeT es dokumentebi

iseve, rogorc miuTiTebdiT “Congressional Record”-s.

angariSebi da dokumentebi.senatis (SemoklebiT sen. (S.)), aseve,

warmomadgenelTa palatis (SemoklebiT war. pal. (H.)) angariSebisa da

dokumentebis citirebisas daurTeT rogorc kongresis, aseve, sesiebis

nomrebi da, Tu SesaZlebelia, seriis nomeric.gaiTvaliswineT

Semoklebuli SeniSvnis forma, romelic gansxvavdeba Cveuli modelisgan

(ix. 16.4.1).

Page 303: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

303

S:9. senatis sagareo urTierTobaTa komiteti, 1956 wlis kanoni ormxrivi

uSiSroebis Sesaxeb, 84-e mowvevis kong., me-2 ses.,

14.

1956, sen. warm. pal.(Rep.)

2273, 9-10.

iaponiasTan, germaniasa da italiasTan saomari mdgomareobis

gamocxadeba, 77-e mowvevis kong., 1-li sesia, 1941,

15. senatis komiteti, kanoni ormxrivi uSiSroebis Sesaxeb

sen. dok. 148, seriuli

10575, 2-5.

, 22. federaluri sasamarTloebis reorganizacia

9.

, 75-emowvevis kong., 1-li

sesia, 1937. sen.warm. pal. (Rep.) 711.

b:SeerTebuli Statebis kongresi. warm. pal. (House). saerTaSoriso fuladi da

finansuri problemebis sakiTxebze erovnuli sakonsultacio sabWos 1947

wlis 31 martis angariSi.80-e mowv. kongr. 1-li ses. warm. pal. dok. 365.

sxdomebi.konkresis komisiebisTvis micemuli Cvenebebis Canawerebi,

Cveulebriv, qveyndeba saTaurebiT, romlebic unda aRiniSnos miTiTebebSi.

avtorad miuTiTeT Sesabamisi komiteti. gaiTvaliswineT Semoklebuli

SeniSvnis forma, romelic gansxvavdeba Cveuli modelisgan (ix. 16.4.1).

S:13. palatis sabanko da savaluto komiteti, `breTon vudsis” xelSekrulebebis

aqti: warm. pal.(H.R.)sxdomebi 3314, 79-emowvevis kong., 1-li sesia, 1945, 12-14.

14. palatis komiteti, Bretton Woods, 13.

b:aSS-is kongresi. senati. sagareo urTierTobaTa komiteti. SimSiloba afrikaSi:

sagareo urTierTobaTa komitetis mosmena.99-e mowveviskong., 1-li sesia, 1985

wlis 17 ianvari.

kongresis kanonproeqtebi (sakanonmdeblo iniciativebi) da rezoluciebi

qveyndeba bukletis formiT. miTiTebebSi warmomadgenelTa palataSi

wardgenili kanonproeqtebis da rezoluciebis Semoklebad gamoiyeneba

war. pal. (HR),xolo senatSi wardgenili kanonproeqtebisa da

rezoluciebis Semoklebad sen. (S). daurTeT “Congressional Record”-Si

gamoqveynebuli publikaciis detalebi (Tu xelmisawvdomia).

Page 304: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

304

S:16. 1985 wlis aqti sursaTisusafrTxoebis Sesaxeb, warmomadgenelTa palata

(HR) 2100, 99-e mowvevis kongr., 1-li ses., kongresis reestri131. no. 132,

yoveldRiuri gam.(1985 wlis 8 oqtomberi): H 8461

.

b:aSS-is kongresi. palata. 1985 aqti sursaTisusafrTxoebisSesaxeb.

warmomadgenelTa palata (HR) 2100. 99-e mowvevis kong., 1-li sesia.

kongresis reestri131, no. 132, yoveldRiuri gam.(1985 wlis 8 oqtomberi): H

8353-8486.

kanonmdebloba.kongresis mier damtkicebuli kanonproeqtebi an

rezoluciebijer calke ibeWdeba, Semdeg ki ikribeba da ikinZeba

yovelwliur tomebad saxelwodebiT: `SeerTebuli Statebis kanonebis

krebuli’’(the United States Statutes at Large). am krebulis gamoqveyneba daiwyo

1874 wels. mogvianebiT, am tomebs aerTianeben SeerTebuli Statebis

kodeqsSi (United States Code). miuTiTeT aSS-is sakanonmdeblo aqti, aSS-is

kodeqsi (U.S. Statutes,U.S. Code) an orive; gansakuTrebuli debulebebi

miuTiTeT nawilis mixedviT (romelsac win uswrebs nawilis simbolo da

intervali), xolo aqtebi – gverdebis mixedviT.

kanonmdeblobis dokumentebi mxolod SeniSvnebSi miuTiTeT; ar aris

aucilebeli bibliografiaSi maTi CarTva. yuradReba miaqcieT

Semoklebuli SeniSvnis formas, romelic gansxvavdeba Cveuli

modelisgan. (16.4.1).

S:18. 1946 wlisaqti atomuri energiis Sesaxeb, saxelmwifo kanoni 585, 79-e

mowvevis kong., me-2 sesia (1946 wlis 1 agvisto), 12, 19.

19. 1996 wlis aqti telekomunikaciebis Sesaxeb, saxelmwifo kanoni 104-104.

SeerTebuli Statebis kanonebis krebuli 110 (1996):56.

25. 1969 wlis aqti erovnuli garemosdacvis politikis Sesaxeb, saxelmwifo

kanoni 91-190. § 102, SeerTebuli Statebis kanonebis krebuli83 (1970): 853,

kodificirebulia rogorcU.S. Code 42 (2000), § 4332.

27. aqti erovnuli garemosdacviTi politikis Sesaxeb,

1874 wlamde kanonebi qveyndeboda Cvidmettomian `amerikis SeerTebuli

Statebis kanonebis krebulSi~ (Statutes at Large of the United States of America),

§ 103.

Page 305: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

305

1789-1873. am krebulis miTiTebebi Seicavs tomis nomers da misi

gamoqveynebis TariRs.

17.9.3 saprezidento gamocemebi

saprezidento gamocemebi, brZanebulebebi, vetoebi, mimarTvebi da a.S.

qveyndeba `saprezidento dokumentebis yovelkvireul krebulSi’’(the Weekly

Compilation of Presidential Documents) da `SeerTebuli Statebis prezidentebis

sajaro dokumentebSi~ (Public Papers of the Presidents of the United States).

mowodebebi da brZanebulebebi Tavsdeba, agreTve, yoveldRiur

`federalur reestrSi’’ (Federal Register), Semdeg ki qveyndeba `federaluri

normatiuli aqtebis krebulis’’ (the Code of Federal Regulations) me-3 tomSi.

saprezidento gamocemebi wyarod gamoiyeneT `krebulSi’’ gamoqveynebis

Semdeg.

S:2. prezidenti, brZanebuleba,`karibis zRvis auzis ekonomikuri aRdgenis

Sesaxeb kanoni, brZanebuleba 5142, cvlileba 5133 brZanebulebaSi”,

federaluri reestri49,nom. 2 (1984 wlis 4 ianvari): 341.

21. brZaneba nom.11,609, federaluri normatiuli aqtebis krebuli, tomi 3,

gv. 586 (1971-75).

b:aSS prezidenti. brZanebuleba. ,,kanoni karibis zRvis auzis ekonomikuri

aRdgenis Sesaxeb, brZanebuleba 5142, cvlileba 5133

brZanebulebaSi.’’federaluri reestri 49,nom.2 (4ianvari, 1984):341.

aSS-is prezidentebis sajaro dokumentebi ikribeba or mravaltomeul

naSromSi: `prezidentebis mimarTvebis da dokumentebis krebuli”

(Compilation of the Messages and Papers of the Presidents), 1789-1897)da `SeerTebuli

Statebis prezidentebis sajaro dokumentebi~ (Public Papers of the Presidents of

the United States). yuradReba miaqcieT Semoklebuli SeniSvnis formas,

romelic gansxvavdeba Cveuli modelisgan (ix. 16.4.1).

S:27. palatis sxvadasxva dokumentinom. 210, 53-e mowvevis kong., me-2

ses.,prezidentebis mimarTvebis da dokumentebis krebulSi, 1789-1897, red. j.d.

riCardsoni (vaSingtoni, kolumbiis olqi: mTavrobis gamomcemloba, 1907). 4:16.

Page 306: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

306

32. warm. pal. dok. nom.210, 17.

b:huveri, herbert. SeerTebuli Statebis prezidentebis sajaro

dokumentebi:herbert huveri, 1929-33.4 tomi. vaSingtoni, kolumbiis olqi:

mTavrobis gamomcemloba, 1974-77.

17.9.4 saxelmwifo departamentebis da saagentoebisgamocemebi

saministroebi, sammarTveloebi da saagentoebi gamoscemen angariSebs,

biuletenebs, cirkularebsa da sxva masalebs. saTauris Semdeg daurTeT

miTiTebuli avtoris saxeli da gvari.

S:SeerTebuli Statebis finansTa saministro, finansTa ministris angariSi SeerTebuli Statebis xazinis vaWrobisa da navigaciis reestridan 1850

wlis 30 ivnisis mdgomareobiT,31-e mowvevis kong., me-2 ses., warm. pal.

aRmasrulebeli dokumenti 8 (vaSingtoni, kolumbiis olqi, 1850-51).

b:SeerTebuli Statebis Sinagan saqmeTa saministrosmineralebis marTvis

samsaxuri.kaliforniis yureSi (1984 wlis aprili) da meqsikis dasavleT yureSi

(1984 wlis ivlisi)navTobis gaJonvis riskis analizi, avtori – robert p.

labeli. Ria failis angariSi, SeerTebuli Statebis geologiuri kvleva.

denveri, 1984.

SeerTebuli Statebis mosaxleobis aRweris biuro.medianuri saerTo

qira SeerTebuli Statebis administraciuli erTeulebis (sagrafoebis)

mixedviT, 1970w. momzadebulia geografiuli sammarTvelos mier,

binaTmSeneblobis sammarTvelosTan TanamSromlobiT, mosaxleobis

aRweris biuro. vaSingtoni, kolumbiis olqi: saxelmwifo gamomcemloba,

1975w.

samTavrobo komisiebis, magaliTad, kavSirgabmulobis federaluri

komisiis an fasiani qaRaldebisa da birJebis komisiis mier gamocemuli

biuletenebis, cirkularebis, angariSebisa da kvlevebis citireba xdeba

zustad iseve, rogorc sakanonmdeblo angariSebisa (legislative reports). isini

xSirad klasificirdeba, rogorc warmomadgenelTa palatis (war. pal.)

(House (H)) an senatis (sen.) (Senate (S)) dokumentebi.

Page 307: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

307

S:32. senati, komunaluri momsaxurebis korporaciebis Sesaxeb vaWrobis

federaluri komisiisadmi angariSi,70-e mowvevis kongr., 1-li sesia, 1935 , sen. dok. 91, naw. 71 A.

b:SeerTebuli Statebis fasiani qaRaldebis da birJis komisia.fasiani qaRaldebis da birJis komisiis yovelwliuri angariSi fiskaluri

wlisTvis. vaSingtoni, kolumbiis olqi: mTavrobis gamomcemloba, 1983w.

17.9.5 aSS-is konstitucia

aSS-is konstitucia unda mieTiTos mxolod SeniSvnebSi; ar aris

aucilebeli misi bibliografiaSi CarTva. daurTeT muxli an Sesworeba,

nawili da, Tu saWiroa, punqtic. iseTi terminebisTvis, rogoricaa

cvlilebada nawili da, Tu saWiroa, muxli,gamoiyeneT arabuli cifrebi

da, Tu moisurvebT, abreviaturebi iseTi terminebisTvis, rogoricaa

cvlileba da nawili.

S:

1949 wlamde xelmowerili xelSekrulebebis teqstebi qveyndeba

`SeerTebuli Statebis kanonebis krebulSi~ (United States Statutes at Large);

32. SeerTebuli Statebis konstitucia, muxli 2, naw. 1, punqti 3.

33. SeerTebuli Statebis konstitucia, cvlileba 14, seq.2.

xSir SemTxvevaSi, SegiZliaT, gamoiyenoT frCxilebSi CarTuli SeniSvna

(parenthetical note) (ix. 16.4.3) an teqstSi miuTiToT damazustebeli

informacia. aseT dros nawilebis saxelebi dawereT sityvierad. Tu

cvlilebebis nomrebs cifrebis nacvlad sityvierad werT, sityvebis

pirveli asoebi mTavruliT dawereT.

SeerTebuli Statebis konstituciis 1-li muxlis me-9 nawilis mixedviT akrZalulia sasamarTlo brZanebis SeCereba im SemTxvevebis garda, rodesac `ajanyebis an Semosevis SemTxvevaSi amas sazogadoebis usafrTxoebis miznebi moiTxovs.”

pirveli cvlileba icavs Tavisufali sityvis uflebas.

17.9.6 xelSekrulebebi

Page 308: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

308

araoficialur miTiTebaSi gamoiyeneba terminebi `xelSekrulebebis seria~

(the Treaty Series) an`saprezidento SeTanxmebebis seria~ (the Executive Agreement

Series).1949 wels an mas Semdeg xelmowerili xelSekrulebebi Tavmoyrilia

dokumentSi `SeerTebuli Statebis xelSekrulebebi da sxva

saerTaSoriso SeTanxmebebi~ (United States Treaties and Other International

Agreements)(UST, 1950-) an `xelSekrulebebi da sxva saerTaSoriso aqtebis

seriebi~ (Treaties and Other International Acts Series)(TIAS, 1946-). orze meti

saxelmwifos monawileobiT dadebuli xelSekrulebebi SeiZleba,

moiZebnos dokumentSi `gaerTianebuli erebis xelSekrulebebis seria:

gaerTianebuli erebis samdivnoSi daregistrirebuli an daarqivebuli, an

aRricxvaSi gatarebuli xelSekrulebebi da saerTaSoriso SeTanxmebebi~

(the United Nations Treaty Series: Treaties and International Agreements Registered or Filed or

Recorded with the Secretariat of the United Nations). 1920-1946 wlebSi dadebuli

msgavsi xelSekrulebebi Tavmoyrilia ,,erTa ligis xelSekrulebebis

seriaSi~(the League of Nations Treaty Series).

miuTiTeT xelSekrulebebis saxelebi swori SriftiT, moaTavseT

brWyalebSi. dawereT daxrili SriftiT gamocemebis saxelebi, im

SemTxvevaSic, Tu isini mravaltomeuli naSromebi an seriebia. zusti

TariRi aRniSnavs dokumentze xelmoweris TariRs, amdenad, umjobesia,

zusti TariRis miTiTeba, vidre mxolod wlis, romelic SeiZleba

gansxvavdebodes xelSekrulebis gamoqveynebis wlisgan.yuradReba

miaqcieT Semoklebuli SeniSvnis formas, romelic gansxvavdeba Cveuli

modelisgan (ix. 16.4.1.)

S:4.̀ birTvuli iaraRis gamocdis akrZalva”, 1963wlis 5 agvisto, SeerTebuli

Statebis xelSekrulebebi da sxva saerTaSoriso SeTanxmebebi 14, naw. 2.

15. `dania da italia: samxedro samsaxuris Sesaxeb konvencia",1954 wlis 15

ivlisi, SeTanxmebebi da sxva saerTaSoriso aqtebi, seria250, nom.. 3516 (1956):

45.

39.`birTvuli iaraRis gamocdis akrZalva”.

Page 309: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

309

b:SeerTebuli Statebi. `sazRvao SeiaraRebis SezRudvis Sesaxeb

SeTanxmeba”. 1922 wlis 26 Tebervali. SeerTebuli Statebis kanonebis krebuli

43, naw. 2(1922).

17.9.7 sasamarTlo saqmeebi

yvela instanciis sasamarTlos saqmeebis miTiTeba erTnairad xdeba.

SeniSvnebSi swori SriftiT miuTiTeT saqmis sruli saxeli. daurTeT

tomis nomeri (arabuli cifrebiT), sasamarTlo gadawyvetilebaTa

krebulissaxeli (SemoklebiT; ix. qvemoT), seriis rigiTi nomeri (Tu

saWiroa), sasamarTlos Semoklebuli saxeli da TariRi (erTad,

frCxilebSi) da sxva Sesabamisi informacia, magaliTad, amkinZavi

samsaxuris (the publisher for a loose-leaf service), Statis, an adgilobrivi

sasamarTlos saxeli (Tu miTiTebuli ar aris seriis saxelwodebaSi).

gverdis nomeriaRniSnavs gadawyvetilebis sawyis gverds; damatebiTi

nomeri aRniSnavs uSualod miTiTebuli gverdis nomers.

kanonebi mxolod SeniSvnebSi miuTiTeT; ar aris aucilebeli maTi

bibliografiaSi CarTva.

S:18. United States v. Christmas. (SeerTebuli Statebi qristeSobis winaaRmdeg) 222 F.3d U1, 145 (4th Cir. 2000]. 21. Profit Sharing Plan v. MBank Dallas. N.A. 683 F. Supp. 592 (N.D. Tex. 1988). Semoklebuli SeniSvna SeiZleba moicavdes saqmis saxelwodebas da,

saWiroebis SemTxvevaSi, gverdis nomers.

S:

• aSS-s uzenaesi sasamarTlo. uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebis

citirebisas miuTiTeT `SeerTebuli Statebis uzenaesi sasamarTlos

angariSebi~ (United States Supreme Court Reports)(SemoklebiT U.S.) an `aSS-s

uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli~ (Supreme Court

35.SeerTebuli Statebi qristeSobis winaaRmdeg, 146.

42. jorjia brailsfordis winaaRmdeg, 2.

erTaderTi gansxvavebuli elementi sasamarTlo gadawyvetilebaTa

miTiTebisas sxvadasxva sasamarTli instanciis saxelwodebebia. qvemoT

CamoTvlilia yvelaze gavrcelebuli saxelebi.

Page 310: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

310

Reporter) (SemoklebiT S. Ct.), Tu is jer ar aris asaxuli pirvel

dokumentSi.

S:

• qveda instanciis federaluri sasamarTloebi. ufro qveda instanciis federaluri sasamarTloebis gadawyvetilebebis citirebisas miuTiTeT

`federaluri sasamarTloebis gadawyvetilebebis krebuli~ (Federal Reporter)(F.) an `aSS-s saolqo sasamarTloebisa da saapelacio

sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli~ (Federal Supplement)(F. Supp.).

21. korporacia AT&T “Iowa Utilities Bd.”-is winaaRmdeg, 525 SeerTebuli Statebis uzenaesi sasamarTlos angariSebi. 366 (1999). 39. Sps arTur anderseni SeerTebuli Statebis winaaRmdeg. aSS-s uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli125 2129 (2005).

S:

• Statisa da adgilobrivi sasamarTloebi. Statis da adgilobrivi

sasamarTlos gadawyvetilebis citirebisas, sadac SesaZlebelia,

miuTiTeT sasamarTlo gadawyvetilebebis oficialuri saxelmwifo

krebulebi. Tu kerZo krebuls iyenebT (commercial reporter), miuTiTeT igi,

rogorc es naCvenebia qvemoT moyvanil meore magaliTSi. Tu

sasamarTlo gadawyvetilebebis krebulSi ar aris miTiTebuli

sasamarTlos saxelwodeba, miuTiTeT is frCxilebSi, TariRis win.

3.SeerTebuli Statebis denisis winaaRmdeg. 183 federaluri sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli. 201 (2d Cir. 1950). 15. iToni korporaciis ` IBM Corp” winaaRmdeg,aSS-is 925 saolqo

sasamarTlosa da saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli 487 (S.D. Tex. 1996).

S:6. uiliamsi deivisis winaaRmdeg, 27 Cal. 2d 746 (1946). 8. bivensi moblis winaaRmdeg, 724 So. 2d 458. 465 (Miss. Ct. App. 1998).

17.9.8 Statis da adgilobrivi mTavrobis dokumentebi

Statis da adgilobrivi mTavrobis dokumentebis citireba gaakeTeT iseve,

rogorc federaluri dokumentebisa. ixmareT swori Srifti (brWyalebis

gareSe) Statis kanonebisa da municipaluri dadgenilebebisTvis; ixmareT

daxrili Srifti kodeqsebisTvis (krebulebisTvis). sadac saWiroa,

daurTeT saxeli, raTa aRniSnoT kodeqsis romeli versiidanaa citata

moyvanili. Semdeg frCxilebSi miuTiTeT kodeqsis gamocemis TariRi.

Page 311: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

311

S:39. ilinoisis generaluri asamblea, kanonSi cvlilebis Setanis komisia,

angariSi ilinoisis Statis 80-e mowvevis generaluri asambleis winaSe (Cikago,

1977w). 14-18. 41. niu meqsikos konstitucia, muxli 4, seq. 7.

44. ohaios Statis ganaxlebuli kodeqsi, anotaciebiT, seq.3599.01 (West 2000). 52. meTampetaminis kontrolis da sazogadoebis dacvis Sesaxeb aqti,

ilinoisis sakanonmdeblo dokumentebis krebuli, Tavi.720,naw. 646/10 (2005).

b:ilinoisis garemosdacviTi xarisxis instituti (IIEQ). gogirdis orJangis da nawilakebis gamobolqvis mimoxilva da reziume, avtori – sidni m.

marderi. ilinoisis garemosdacviTi xarisxis institutis dokumentisnom. 77/21. q, Cikago, 1977. 17.9.9 kanadis mTvrobis dokumentebi

kanadis mTavrobis dokumentebi miuTiTeT aSS-is sajaro dokumentebis

msgavsad. miTiTebebi daiwyeT sityviT kanadis, Tu igi calsaxad ar aris

gasagebi konteqstidan. SeamokleT sityvebi Tavi (T.) (chapter - c.) da nawili

(naw.) (section - s)., magram Tu miuTiTebT mxolod ramdenime kanadur

dokuments, ixmareT Semoklebebi chap. dasec.

kanadismTavrobis dokumentebs gamoscemen federaluri parlamentis orive

palata (senati da TemTa palata), provinciebisa da teritoriebis

sakanonmdeblo dawesebulebebi da sxvadasxva aRmasrulebeli uwyebebi.

saparlamento debatebi gamoicema calke seriebad: `TemTa palatis

debatebi~ (House of Commons Debates) da `senatis debatebi~ (Senate Debates).

sadac saWiroa, daurTeT gamomsvlelis saxeli da gvari. provinciebisa

da teritoriebis sakanonmdeblo organoebi gamoscemen sakuTar debatebs.

S:2. kanada, TemTa palatis debatebi (2000 wlis 3 ivnisi), gv. 7904 (q-ni lalondi, parlamentis wevri).

b:kanada. manitoba. sakanonmdeblo asamblea. debatebi da ganxilvebi. 2000 wlis 17 agvisto.

Page 312: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

312

saparlamento kanonproeqtebis miTiTebisas daurTeT misi nomeri,

saTauri, sesiis nomeri, parlamentis nomeri da, saWiroebisamebr,

damatebiTi informacia.

S:3. kanonproeqti C-40, eqstradiciis Sesaxeb aqti me-2 sesia, 36-e mowvevis parlamenti,1998, cl. 1 (miRebulia 17 ivniss,1999). kanadis kanonmdebloba

saparlamento debatebi gamoicemoda ramdenime seriad, xolo 1909 wlidan

– gamoicema calke-calke seriebad lordTa da TemTa palatebisTvis.

miTiTebebi Seicavs TariRs, serias, tomis nomers da (Tu saWiroa) svets

an, xandaxan, gverdis nomers. zog SemTxvevaSi SegiZliaT, miuTiToT tomis

konkretuli dokumenti.yuradReba miaqcieT Semoklebuli SeniSvnis

formas, romelic gansxvavdeba standartuli modelisgan (ix. 16.4.1).

1999, c. 18.

kanadis kanonmdebloba pirvelad yovelwliur `kanadis kanonmdeblobaSi~

(Statues of Canada) gamoqveynda, 1985 wels ki is gaaerTianes dokumentSi

`kanadis gadamuSavebuli kanonmdebloba~ (the Revised Statutes of Canada). sadac

SesaZlebelia, gamoiyeneT bolo wyaro da daasaxeleT sakanonmdeblo

dokumentis saxelwodeba, krebuli, Sedgenis weli, Tavi da nawili.

S: 4. kanadis kanoni cocxali bunebis Sesaxeb, kanadis gadamuSavebuli

kanonmdebloba 1985, c. W-9, s.1.

5. kanoni adamianTa reproduqciis xelSewyobis Sesaxeb, kanadis

kanonmdebloba 2004, c. 2, s. 2.

17.9.10 britaneTis mTavrobis dokumentebi

britaneTis mTavrobis dokumentebi miuTiTeT aSS-is sajaro dokumentebis

msgavsad. citirebebi daiwyeT fraziT `gaerTianebuli samefo~ (United

Kingdom), Tu es koteqstidan calsaxad cxadi ar aris. britaneTis

saxelmwifo dokumentebis umetesobas misi udidebulesobis (mefis an

dedoflis) saxelmwifo kancelaria(Her (of His) Majesty’s Stationery Office)

(HMSO) gamoscems londonSi.

Page 313: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

313

S:1. saparlamento debatebis oficialuri angariSi, me-3 ser.,t. 249 (1879), cols. 611-27.

5. saparlamento sxdomebis oficialuri angariSi,me-3 ser., t. 249, col. 628. 21. CerCili, gamosvla TemTa palatis winaSe, 1945 w. 18 ianvari,

saparlamento debatebi, TemTa palata,me-5 ser., t. 407 (1944-45), cols. 425-46.

b: gaerTianebuli samefo. saparlamento debatebis oficialuri

angariSi, me-3 ser., t. 249 (1879). CerCili, uinston. gamosvla TemTa palataSi, 1945 w. 18 ianvari.

saparlamento debatebi, TemTa palata, me-5 ser. t. 407 (1944-45), cols. 425-46.

kanonproeqtebi, angariSebi da parlamentis mier calke gamocemuli

dokumentebi yoveli sesiis dasasruls erTad gamoicema tomebad. am

tomebs `sesiis dokumentebi~ (Sessional Papers) ewodeba. yoveli tomi Seicavs

nawilis saxels (a divisional title).

S: 8. TemTa palata, `saerTo saganmanaTleblo samsaxuris

xelmZRvanelis TanaSemwis amJamindeli da momavali funqcia”,sesiis

dokumentebi, 1982-83, patimarTa ganaTleba, 1983 wlis 25 aprili, t.2, par. 9.14. gv. 102.

b:

parlamentis aqtebi, rogorc wesi, aRiniSneba mxolod

SeniSvnaSi.aucilebeli ar aris maTi bibliografiaSi CarTva, Tumca,

SegiZliaT miuTiToT naSromi, romelic mniSvnelovania Tqveni argumentis

gasamyareblad an, romelic xSirad gaqvT gamoyenebuli. aqtebis

citirebisas miuTiTeT saxelwodeba (swori SriftiT, ubrWyalebod),

TariRi da Tavis nomeri (T.TavisTvis; arabuli cifri saxelmwifo

nomrisTvis, nusxuri romauli cifrebi adgilobrivi nomrisTvis). 1963

gaerTianebuli samefo. TemTa palata. `saerTo saganmanaTleblo

samsaxuris xelmZRvanelis TanaSemwis amJamindeli da momavali

funqcia”.sesiis dokumentebi, 1982-83, patimarTa ganaTleba, 1983 wlis 25

aprili,t. 2, par. 9.14. gv. 102.

Page 314: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

314

wlamde gamoSvebuli aqtebis aRniSvnisas miuTiTeT monarqis mefobis

weli, monarqis saxeli (SemoklebiT) da rigiToba (arabuli cifrebiT).

S:15.

8. aqti gansaxlebis Sesaxeb, 1701,12 & 13 Will. 3, c. 2.

16. aqti erTiani fondis Sesaxeb, 1963, c. 1.

britaneTis istoriuli Canawerebis mravali krebuli arsebobs, zogierTi

maTgani saxelmwifo arqivSi Senaxuli dokumentebis aslia. SeniSvnebSi

xSirad miTiTebuli masalebi Semoklebuli formiT miuTiTeT.

aqti manCesteris dafuZnebis Sesaxeb, 1967, c. xl.

S:19. Rot. pari, t. 2 (1341) (n.p., n.d.).

b:gaerTianebuli samefo. inglisis saidumlo sabWos aqtebi.redaqtori j.r.

deisenTi. 32 tomi.londoni, 1890-1907.

gaerTianebuli samefo. Rotuliparliamentorum ... (1278-1504). 6 t. N.p., n.d.

gaerTianebuli samefo. samefos kanonmdebloba.redaqtirebulia a.

ludersis da sxvebis mier. 11 t. londoni, 1810-28.

17.9.11 saerTaSoriso organoebis gamocemebi

saerTaSoriso organizaciebis, magaliTad, gaerTianebuli erebis

dokumentebis citirebisas, miuTiTeT uflebamosili organo (da, sadac

saWiroa, avtori da redaqtori), TariRi da dokumentis Tema an saxeli.

daurTeT, agreTve, seriis da gamocemis nomrebi, gamocemis adgili da

gamomcemeli. sayovelTaod cnobili mTavari organoebis citirebisas

SegiZliaT, gamoiyenoT abreviaturebi (gaero _ gaerTianebuli erebi(UN -

United Nations), mso _ msoflio savaWro organizacia (WTO - World Trade

Organization) da a.S.).

S:1. erTa liga, Soreul aRmosavleTSi rusuli warmomavlobis qalebis

mdgomareoba, ser. LoNP (Jeneva, 1935), IV.3.

3. gaeros generaluri asamblea, mecxre sesia, oficialuri dokumentebi.me-19

damateba,gaeros specialuri fondi ekonomikuri ganviTarebisTvis:

saboloo angariSi, momzadebulia reimond SCeivenis mier gaeros generaluri

asambleis 724В (VIII), A/2728,1954rezoluciis Sesabamisad.

Page 315: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

315

b:generaluri xelSekruleba tarifebisa da vaWrobis Sesaxeb. mravalmxrivi

savaWro molaparakebebis urugvais raundis Sedegebi: iuridiuli

teqstebi. Jeneva: tarifebisa da vaWrobis Sesaxeb generaluri xelSekrulebis (GATT) samdivno, 1994.

msoflio savaWro organizacia (mso).saerTaSoriso vaWroba: tendenciebi da statistika.

internetSi ganTavsebuli sajaro dokumentebis citirebisas

ixelmZRvaneleT 17.9-Si warmodgenili Sesabamisi magaliTebiT. amasTan,

daurTeT URL-is misamarTi da masalis gaxsnis TariRi (ix. 15.4.1).

gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-misamarTis miTiTeba ar aris sakmarisi;

SeZlebisdagvarad, unda miuTiToT wyaros yvela monacemi, raTa

mkiTxvelma SeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis SemTxvevaSic. Tu

gverdebis nomrebi xelmisawvdomi ar aris, miTiTebuli nawyvetis

Jeneva: mso, 1995.

17.9.12 gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebi.

gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebis citirebisas ixelmZRvaneleT

17.6.4-Si aRwerili modelebiT.

aSS-is mTavrobis gamouqveynebeli dokumentebis umravlesoba inaxeba

erovnul arqivebSi (the National Archives and Records Administration (NARA),

vaSingtonSi, kolumbiis olqSi an mis filialebSi. yvela am masalis, maT

Soris, filmebis, fotosuraTebis da audioCanawerebis, aseve, teqsturi

masalebis citireba xdeba Canaweris jgufis record group (RG) nomris

mixedviT.

kanadis gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebi inaxeba kanadis erovnul

arqivSi (the National Archives of Canada) (NAC), ontarios provinciaSi, otavaSi.

gaerTianebul samefoSi gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebis

ramdenime sacavia, kerZod, saxelmwifo arqivi (the Public Record Office) (PRO)

da britaneTis muzeumi (the British Library) (BL), orive maTgani mdebareobs

londonSi.

17.9.13 internetSi ganTavsebuli sajaro dokumentebi

Page 316: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

316

adgilmdebareobis aRniSvna SeniSvnaSi aRwerilobiTi informaciis

damatebiT SegiZliaT (rogoricaa wina qvesaTauri).

S:39. SeerTebuli Statebis mosaxleobis aRweris biuro, `Semosavlebi,

siRaribis done da janmrTelobis dazRveva SeerTebuli StatebSi,

2004”,seqciaSi`Semosavlis siRaribis donesTan Sefardeba”,http://www

.census.gov/prod/2005pubs/p60-229.pdf (gaxsnilia 2005 wlis 19 dekembers).

b:SeerTebuli Statebis mosaxleobis aRweris biuro. `Semosavlebi, siRaribis

done, da janmrTelobis dazRveva SeerTebuli StatebSi, 2004”.

]http://www.census.gov/prod/2005pubs/p60-229.pdf (gaxsnilia 2005 wlis 19

dekembers).

17.10 erTi wyaro, miTiTebuli meoreSi

pasuxismgeblobis grZnobis mqone mkvlevrebieridebian im citatebis

moyvanas, romlebic maT originalSi ar unaxavT. Tu erTi wyaro

miuTiTebs sxva sasargeblo wyaroze, savaraudod, mkiTxveli amjobinebs,

rom moiZioT orginali, raTa gadaamowmoT rogorc miTiTebis sizuste,

ise, is, Tu ramdenad sworad gadmoscems citata originalis azrs.

amasTan, Tu pirvelwyaro xelmisawvdomi ar aris, SeniSvnaSi aRniSneT is

amgvarad: `miTiTebuli meorad wyaroSi~. bibliografiis muxlSiformati --

,,miTiTebuli ...Si” SecvaleT saWiroebisamebr.

S:8.luis Jukovski, `gulwrfeloba da obieqtivacia”,poezia37 (1931 wlis

Tebervali): 269. citata moyvanilia boni kostelos naSromSimariana

muri: warmosaxviTi Tvisebebi(kembriji, masaCusetsi: harvardis

universitetis gamomcemloba,1981), 78.

b:Jukovski, luis. `gulwrfeloba da obieqtivacia”.poezia37 (1931 wlis

Tebervali): 269. citata moyvanilia boni kostelos naSromSi mariana

muri: warmosaxviTi Tvisebebi. kembriji, masaCusetsi: harvardis

universitetis gamomcemloba, 1981.

Page 317: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

317

msgavsi situacia SeiZleba Seiqmnas, rodesac uTiTebT citatas, romelic

meorad wyaroSi ipoveT, xolo am meorad wyaroze ki pirvelwyaros

miTiTebiT gadaxvediT. (ix. 3.1.1). xSirad ver SeZlebT, gaecnoT

pirvelwyaros, gansakuTrebiT, Tu is gamouqveynebeli xelnawerebis

krebulia. am SemTxvevaSi ixelmZRvaneleT zemoT mocemuli principebiT.

Page 318: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

318

18 teqstobrivi miTiTebis stili:

standartuli formati 18.1 standartuli sistema 18.1.1 elementebis Tanmimdevroba 18.1.2 punqtuacia 18.1.3 mTavruli asoebis gamoyeneba 18.1.4 saTaurebis gaformeba 18.1.5 ricxvebi 18.1.6 abreviaturebi 18.1.7 abzacis Seweva 18.2 bibliografia 18.2.1 muxlebis dalageba 18.2.3 wyaroebi, romlebic SegiZliaT, ar miuTiToT 18.3 teqstobrivi miTiTebebi 18.3.2 gansakuTrebuli elementebi da formatTan dakavSirebuli sakiTxebi 18.3.3 gverdoblivi SeniSvnebi da teqstobrivi miTiTebebi

socialur da sabunebismetyvelo mecnierebebSi ZiriTadad teqstobrivi miTiTebebis stili gamoiyeneba. es stili, agreTve, cnobilia avtori-TariRis stilis saxeliT, vinaidan wyaroebis miTiTebisas avtoris saxeli, gvari da gamocemis TariRi mniSvnelovani elementebia. winamdebare TavSi warmodgenilia citirebis standartuli sistemis mimoxilva teqstobrivi miTiTebis stilis gamoyenebiT, maT Sorisa, rogorc bibliografiis muxlebi, ise, teqstobrivi miTiTebebi. teqstobrivi miTiTebebis magaliTebi aRniSnulia `P”-Ti; gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis muxlebis magaliTebi aRniSnulia `R”-Ti.

teqstobrivi miTiTebis stilis gamoyenebisas wyaros Sesaxeb miniSnebas akeTebT am wyaros miTiTebis gaswvriv teqstobrivi miTiTebis moTavsebiT (moicavs avtors, TariRs da Sesabamisi gverdis nomrebs): erTi mecnieris TqmiT, rkinigzis gayvanis Sedegad, Cikago aRmosavlelebisa da dasavlelebis Sexvedrebis umniSvnelovanesi wertili gaxda. [Cronon 1991, 92-93].

naSromis bolos yvela wyaros CamowerT bibliografiaSi. bibliografia, rogorc wesi, moicavs teqstobriv miTiTebaSi aRniSnul TiToeul wyaros, zogjer sxva wyaroebsac, romlebsac gaecaniT, magram ar migiTiTebiaT. vinaidan teqstobrivi miTiTeba ar Seicavs srul bibliografiul informacias wyaros Sesaxeb, es informacia unda miuTiToT bibliografiaSi. bibliografiis yvela muxls unda hqondes erTi da igive zogadi forma: R: Cronon, William. 1991. Nature’s metropolis: Chicago and the Great West. New York: W.W. Norton & Company.

Page 319: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

319

mkiTxveli Tqvengan sworad wyaros miTiTebis wesebis zedmiwevniT dacvas moelis. es wesebi Seexeba ara mxolod CasarTav informacias da am monacemebis Tanmimdevrobas, aramed. agreTve, punqtuacias, mTavruli asoebis gamoyenebas (inglisur enaze werisas. mTarg. SeniSvna), daxrili Sriftis gamoyenebas da sxva. wyaro rom sworad miuTiToT, didi yuradReba unda miaqcioT wvrilman detalebs, romelic mkvlevarTa didi nawilisTvis advilad dasamaxsovrebeli ar aris. momdevno TavSi mocemulia mza gzamkvlevi am detalebTan dakavSirebiT.

18.1 standartuli modelebi

miuxedavad imisa, rom wyaroebis da maTze miTiTebis uamravi forma arsebobs, savaraudod, mxolod ramdenime saxis gamoyeneba mogiwevT. uCveulo wyaroebis citirebisas SeiZleba, dagWirdeT miTiTebasTan dakavSirebuli detalebis moZieba, xolo citirebis im saxeebisTvis, romlebsac yvelaze xSirad gamoiyenebT, iolad SegiZliaT standartuli sistemebis damaxsovreba. Semdeg SeZlebT Sablonebis Seqmnas, romelTa daxmarebiTac moaxerxebT kiTxvis procesSi bibliografiuli monacemebis swrafad da saimedod Caweras.

am qveTavis darCenil nawilSi aRwerilia standartuli sistemebi, 18.1 naxatze ki warmodgenilia Sablonebi da magaliTebi farTod gavrcelebuli saxis wyaroebisTvis. me-19 TavSi mocemulia mTeli rigi wyaroebis magaliTebi, maT Soris, gamonaklisebi aq ganxiluli sistemebidan. 18.1.1 elementebis Tanmimdevroba

bibliografiis muxlebSi elementebis Tanmimdevroba yvela saxis wyarosTvis erTnairia: avtori, gamocemis TariRi (weli), saTauri, sxva informacia gamocemis Sesaxeb. teqstobriv miTiTebebSi am elementebidan mxolod pirveli ori mieTiTeba. Tu isini konkretul nawyvetebs Seexeba, SesaZloa, gverdis nomrebs an adgilis ganmsazRvrel sxva informaciasac Seicavdes; bibliografiis muxlebis SemTxvevaSi ase ar aris. Tumca, iq mieTiTeba gverdis nomrebis sruli diapazoni iseTi wyarosTvis, romelic warmoadgens ufro didi nawilis, mag., statiis an Tavis Semadgenels. 18.1.2 punqtuacia

gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis muxlebSi elementebis umetesoba gamoyaviT wertilebiT; teqstobriv miTiTebebSi avtors da TariRs Soris sasveni niSani ar dasvaT, TariRi gverdis nomrisgan mZimiT gamoyaviT. 18.1.3 mTavruli asoebis gamoyeneba

saTaurebis umetesoba mTavruli asoebiT daiwyeT winadadebis stilis mixedviT, xolo samecniero Jurnalebis, popularuli Jurnalebis da gazeTebis saxelwodebebi saTauris stilis mixedviT dawereT mTavruli asoebiT. (orive stilis Sesaxeb ix. 22.3.1.) (wesi exeba inglisur enaze wyaros miTiTebis SemTxvevas. mTarg. SeniSvna). naxati 18.1 bibliografiis muxlebisa da teqstobrivi miTiTebebis nimuSebi qvemoT warmodgenil nimuSebSi giCvenebT, romeli elementebi unda CairTos bibliografiaSi (R) da teqstobriv miTiTebebSi (P) wyaroebis ramdenime

Page 320: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

320

gavrcelebuli saxis citirebisas. naCvenebia, agreTve, punqtuacia, saTaurebis mTavruli asoebiT dawyeba da elementebis gaformeba. ruxi feriT daCrdiluli teqsti aRniSnavs abreviaturebs da sxva terminebs, rogorc isini miTiTebaSi daiwereboda. XX aRniSnavs citirebuli teqstis gverdis nomrebs, YY aRniSnavs statiis an Tavis gverdebis srul diapazons. magaliTebi, ganmartebebi, da variantebi damatebiT ix. me-19 TavSi. wignebi 1. erTi avtori an redaqtori R: avtoris gvari, avtoris saxeli. gamocemis TariRi. wignis saTauri: wignis qvesaTauri. gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba. Diamond, Jared. 1997. Guns, germs, and steel: The fates of human societies. New York: W. W. Norton and Company. Tu wigns avtoris nacvlad redaqtori hyavs, sqema ase SecvaleT: R: redaqtoris gvari, redaqtoris saxeli, red. gamocemis TariRi ... Noll, Mark A., red. 1990... P: (redaqtoris gvari, gamocemis TariRi, XX-XX) 2. ramdenime avtori Tu wigns ori avtori hyavs, gamoiyeneT Semdegi sqema: R: pirveli avtoris gvari, pirveli avtoris saxeli da meore avtoris saxeli da gvari. gamocemis TariRi. wignis saTauri: wignis qvesaTauri. gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba. Bird, Kai & Martin J. Sherwin. 2005. American Prometheus: The triumph and tragedy of J. Robert Oppenheimer. New York: Alfred A. Knopf. P: (pirveli avtoris gvari da meore avtoris gvari. gamocemis TariRi, XX-XX)

[Bird & Sherwin 2005, 52] Tu wigns sami avtori hyavs, struqtura SecvaleT ase: R: pirveli avtoris gvari, pirveli avtoris saxeli, meore avtoris saxeli da gvari, da mesame avtoris saxeli da gvari. gamocemis TariRi... Appleby, Joyce, Lynn Hunt,& Margaret Jacob. 1994... naxati 16.1 gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis da teqstobrivi miTiTebebis nimuSebi (gagreleba) P: (pirveli avtoris gvari, meore avtoris gvari, da mesame avtoris gvari. gamocemis TariRi, XX-XX)

[Appleby, Hunt,& Jacob. 1994, 135-36]

Page 321: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

321

Tu wigns oTxi an meti avtori hyavs, SeniSvnis struqtura mxolod aseTi saxiT SecvaleT: P: (pirveli avtoris saxeli da sxvebi. gamocemis TariRi, XX-XX) [Hall da sxvebi. 1987, 114-15] 3. avtor(eb)i, agreTve, redaqtori an mTargmneli Tu wigns avtoris garda, redaqtoric hyavs, gamoiyeneT Semdegi struqtura: R: avtoris gvari, avtoris saxeli. gamocemis TariRi. wignis saTauri: wignis qvesaTauri, red. redaqtoris saxeli da gvari. gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba. Harley, J.B. 2002. The new nature of maps: Essays in the history of cartography. red. Paul Laxton. Baltimore: Johns Hopkins University Press. P: (avtoris gvari gamocemis TariRi, XX-XX) (Harley 2002, 132-33) Tu wigns redaqtoris nacvlad mTargmneli hyavs, redaqtoris Sesaxeb informaciis nacvlad, bibliografiis muxlSi CasviT sityvebi Targm. da Targmnilia da miuTiTeT mTargmnelis saxeli da gvari. 4. gamocemis nomeri R: avtoris gvari, avtoris saxeli. gamocemis TariRi. wignis saTauri: wignis qvesaTauri, gamocemis nomeri gam. gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba. Daniels, Roger. 1002. Coming to America: A history of immigration and ethnicity in American life. me-2 gam. New York: Harper Perennial. P: (avtoris gvari. gamocemis TariRi, XX-XX) (Daniels 2002, 84) 5. erTi Tavi redaqtirebul wignSi R: Tavis avtoris gvari, Tavis avtoris saxeli. gamocemis TariRi. Tavis saTauri: Tavis qvesaTauri. wignSi – wignis saTauri: wignis qvesaTauri, red. redaqtoris saxeli da gvari, YY-YY. gamocemis adgili: gamomcemlobis saxelwodeba. Spirn, Anne Whiston. 1996. Constructing nature: The legacy of Frederick Law Olmsted. wignSi “Uncommon ground: Rethinking the human place in nature”, red. William Cronon, 91-113. New York: W.W. Nortorn and Company. P: (Tavis avtoris gvari. gamocemis TariRi, XX-XX) bibliografia saJurnalo statiebi 6. saJurnalo statiis beWduri gamocema R: avtoris gvari, avtoris saxeli. gamocemis TariRi. statiis saTauri: statiis qvesaTauri. Jurnalis saxelwodeba tomis nomeri (TariRTan dakavSirebuli damatebiTi informacia): YY-YY. bibliografia

Page 322: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

322

P: (avtoris gvari. gamocemis TariRi, XX-XX) bibliografia Tu statias ramdenime avtori hyavs, ixelmZRvaneleT avtorebis saxelebis miTiTebis meore nimuSSi warmodgenili Sesabamisi sqemiT. 7. internetSi gamoqveynebuli saJurnalo statiebi R: avtoris gvari, avtoris saxeli. gamocemis TariRi. statiis saTauri: statiis qvesaTauri. Jurnalis saxelwodeba tomis nomeri (TariRTan dakavSirebuli damatebiTi informacia). URL-is misamarTi (gaxsnilia/monaxulebulia masalaze wvdomis TariRi). McFarland, Daniel A. 2004. Resistance as a social drama: A study of change-oriented encounters.

American Journal of Sociology 109, no. 6 (maisi). http://www.journals.uchicago.edu/AJS/journal/issues/v109n6/050199/050199.html [gaxsnilia/monaxulebulia 2006 wlis 3 maiss]

P: (avtoris gvari, gamocemis TariRi). bibliografia sakuTari saxelebi, Cveulebisamebr, mTavruli asoebiT dawereT (ix. 22-e Tavi). zogierT dargSi bibliografiaSi SeiZleba, iTxovdnen mTavruli asoebis saTauris stilSi dasmas; adgilobriv saxelmZRvanelo miTiTebebSi gadaamowmeT, romeli meTodis gamoyenebaa gansazRvruli. 18.1.4 saTaurebis gaformeba SedarebiT moculobiTi nawarmoebebis (wignebis, Jurnalebis) saTaurebi ibeWdeba daxrili SriftiT; ufro mcire nawilebis (Tavebi, statiebi) saTaurebi ibeWdeba swori SriftiT da ar Tavsdeba brWyalebSi. gamouqveynebeli naSromebis (mag., disertaciebi) saTaurebi ibeWdeba swori SriftiT da ar Tavsdeba brWyalebSi, im SemTxvevaSic ki, Tu isini wignis moculobisaa. 18.1.5 ricxvebi saTaurebSi ricxvebi sityvierad gadmoicema an cifrebiT iwereba zustad ise, rogorc wyaroSia. gverdis nomrebi, romlebic wyaroSi romauli cifrebiT aris warmodgenili, mieTiTeba patara romauli cifrebiT. yvela sxva ricxvi (rogoricaa Tavis nomrebi an naxatebis nomrebi) warmodgenilia arabuli cifrebiT, im SemTxvevaSic ki, Tu originalSi isini romauli cifrebiT aris warmodgenili an sityvierad aris gadmocemuli. 18.1.6 abreviaturebi SeniSvnebSi SeamokleT terminebi, rogoricaa redaqtori, mTargmneli, da tomi (red., mTargm., da t.). mravlobiTi forma, Cveulebriv, iwarmoeba `ebi”-s damatebiT (red.-ebi). adgilobrivi saxelmZRvanelo principebiT SesaZloa, nebadarTuli iyos damatebiTi abreviaturebis gamoyeneba, rogoricaa univ. _ universitetis Semokleba.

Page 323: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

323

18.1.7 Seweuli abzaci gamoyenebuli literaturis miTiTebis muxlebis Seweva Sebrunebulad xdeba; pirveli xazi swordeba marcxniv, xolo yvela momdevno striqoni Seweulia abzacis identuri intervaliT. teqstobrivi miTiTebebi teqstSi Tavsdeba da maTi Seweva ar xdeba.

18.2 bibliografia

naSromebSi, romlebSic gamoyenebuli literaturis miTiTebisTvis gamoiyeneba teqstobrivi miTiTebebis – gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis stili, bibliografiaSi warmodgenilia sruli bibliografiuli informacia teqstobriv miTiTebebSi aRniSnul wyaroebze (ramdenime gansakuTrebuli tipis wyaros garda; ix. 18.2.2). SegiZliaT, agreTve, miuTiToT naSromebi, romlebic mniSvnelovni iyo Tqveni azrovnebis procesSi, magram teqstSi konkretulad ar migiTiTebiaT. bibliografiuli informaciis warmodgenis garda, gamoyenebuli literaturis CamonaTvlidan mkiTxveli xedavs Tqvens mier ganxorcielebuli kvlevis masStabs da am kvlevis kavSirs manamde momzadebul naSromebTan. gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis daxmarebiT mkiTxvels, agreTve, SeuZlia wyaroebis sakuTar kvlevaSi gamoyeneba. Tu wyaros miTiTebis am stils gamoiyenebT, naSromSi aucileblad unda CarToT bibliografia.

CamonaTvali daasaTaureT ase: bibliografia (an gamoyenebuli literatura). ix. naxati A.16 danarTSi, sadac mocemulia bibliografia. 18.2.1 muxlebis dalageba anbanuri TanmimdevrobiT da qronologiurad avtoris mixedviT. bibliografia, rogorc wesi, warmoadgens yvela wyaros erTian CamonaTvals; wyaroebi dalagebulia anbanis mixedviT avtoris, redaqtoris an TiToeul muxlSi pirvel adgilze miTiTebuli piris gvaris mixedviT. (ucxo saxelebis, Sedgenili saxelebis da sxva gansakuTrebuli saxelebis anbanis mixedviT dalagebis Sesaxeb ix. 19.1.1) teqstis redaqtirebis programebis umravlesobas aqvs CamonaTvlis anbanis mixedviT dalagebis funqcia; Tu am funqcias iyenebT, TiToeul muxls unda mosdevdes myari gadatana. Tu sadiplomo an sadisertacio naSromze muSaobT, SesaZloa, Tqvens kaTedraze an universitetSi mogcen miTiTeba, rom informacia muxlebSi anbanis mixedviT unda daalagoT asoebis an sityvebis mixedviT. ix. `Cikagos stilis saxelmZRvanelo”, 18.56 -59, me-15 gamocema (2003 w.), sadac mocemulia am ori sistemis ganmarteba.

Tu bibliografia moicavs or an met naSroms, romlebic dawerili, redaqtirebuli an naTargmnia erTi da igive piris mier, daalageT muxlebi qronologiurad gamocemis TariRis mixedviT. pirvelis Semdeg yvela muxlSi piris saxeli SecvaleT grZeli tireTi, romelsac ewodeba sami M-is sigrZis tire (ix. 21.7.3). redaqtirebuli an Targmnili naSromebis SemTxvevaSi, dasviT mZime da saTanado aRniSvna (red., mTargmn., da a.S.) tires Semdeg. CamowereT yvela aseTi naSromi im naSromebamde, romelTa SemTxvevaSic piri iyo Tanaavtori an Tanaredaqtori.

R: Gates, Henry Louis Jr. 1989. The signifying monkey: A theory of African-American Literary critisism.

New York: Oxford University Press. -------------, red. 2002. The classic slave narratives. New York: Penguin Putnam.

Page 324: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

324

------------. 2004. America behind the color line: Dialogues with African Americans. New York: Warner Books.

Gates, Henry Louis Jr., da Cornel West. 2000. The African American century: How black Americans have shaped our country. New York: Free Press.

igive principi gamoiyeneba avtorTa erTi jgufis mier dawerili iseTi naSromebisTvis, romlebic miTiTebulia erTi da imave TanmimdevrobiT. R: Marty, Martin E., da R. Scott Appleby. 1992. The glory and the power: The fundamentalist challenge

to the modern world. Boston: Beacon Press. ----------, red.-ebi. 2004. Accounting for fundamentalisms. Chicago: University of Chicago Press. Marty, Martin E., da Micah Marty. 1998 When true simplicity is gained: Finding spiritual clarity in a complex world. Grand Rapids, Ml: William B. Eerdmans Publishing Company.

Tu bibliografiaSi Sesulia erTze meti naSromi, romelic gamocemulia erTsa da imave wels avtoris an avtorTa jgufis mier, romelTa gvarebic erTi da igive TanmimdevrobiT aris dalagebuli, muxlebi daalageT anbanuri TanmimdevrobiT saTauris mixedviT (inglisur enaze werisas. mTarg. SeniSvna). wels daamateT asoebi a, b, g da a.S., swori SriftiT, intervalis gareSe. am naSromebis miTiTebis Semcveli teqstobrivi miTiTebebi asoebs unda Seicavdes (ix. 18.3.2). R: Davis, Natalie Zemon. 1983a. Beyond the market: Books as gifts in the sixteenth-century France.

Transactions of the Royal Historical Society 33: 69-88. ---------. 1983b. The return of Martin Guerre. Cambridge, MA: Harvard University Press. Tu wigns an saJurnalo statias avtori an redaqtori ar hyavs (an sxva dasaxelebuli Semdgeneli, mag., mTargmneli), bibliografiaSi, pirvel rigSi, miuTiTeT saTauri da saTauris mixedviT daalageT anbanurad, (inglisur enaze werisas. mTarg. SeniSvna). R: bibliografia samecniero Jurnalebisa da sagazeTo statiebisTvis, romelTa avtoric ar aris miTiTebuli, avtorisTvis gankuTvnil adgilze CasviT Jurnalis an gazeTis saxelwodeba (ix. 19.3 da 19.4). sxva tipis wyaroebisTvis ix. me-19 Tavis Sesabamisi nawili, sadac warmodgenilia saxelmZRvanelo principebi; Tu sxvagvari miTiTeba ar aris mocemuli, saTauri am principis mixedviT miuTiTeT. kategoriebad dalagebuli CamonaTvlebi. teqstobrivi miTiTebis SemTxvevaSi mkiTxvels mxolod avtoris da TariRis Sesaxeb monacemebi aqvs bibliografiis Sesabamisi muxlis mosaZieblad. amdenad, garda iSviaTi gamonaklisebisa, CamonaTvali daalageT zemoT aRwerili nimuSis mixedviT. qvemoT moyvanilis msgavs SemTxvevebSi SegiZliaT CamonaTvlis dayofa calkeul kategoriebad:

• Tu specialuri tipis wyarosTvis, mag., xelnaweris, saarqivo koleqciebis, Canawerebis da a.S. sam an oTx muxlze meti gaqvT, isini danarCeni muxlebisgan gancalkevebiT miuTiTeT.

Page 325: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

325

• Tu mniSvnelovania pirvelwyaroebis gamoyofa meoradi da mesamexarisxovani wyaroebisgan, muxlebi calke nawilebSi CamowereT.

Tu axdenT wyaroebis kategorizacias, warmoadgineT TiToeuli nawili

qvesaTauriT da, Tu aucilebelia, dasawyisSi ganTavsebuli SeniSvniT. muxlebi TiToeul seqciaSi daalageT zemoT aRwerili principebis mixedviT, wyaro ar miuTiToT erTze met seqciaSi, Tu calsaxad ar SeiZleba misi kategorizacia ori an meti saxiT. 18.2.3 wyaroebi, romlebic SegiZliaT, gamotovoT rogorc wesi, SegiZliaT, bibliografiaSi ar miuTiToT Semdegi saxis wyaroebi:

- klasikuri, Sua saukuneebis da adreuli literaturuli nawarmoebebi (19.5.1) da (zogierT SemTxvevaSi) cnobili piesebi (19.8.7)

- biblia da sxva wminda wignebi (19.5.2) - farTod gavrcelebuli sacnobaro literatura, rogoricaa didi

leqsikonebi da enciklopediebi (19.5.3) - anonimuri gamouqveynebeli interviuebi da piradi mimowera/komunikacia

(19.6.3), veblogis informacia da komentarebi (19.7.2) da eleqtronuli fostis adresatebis siebi (19.7.3)

- saxviTi da saSemsruleblo xelovnebis mravali wyaro, maT Soris, mxatvruli xelovnebis namuSevrebi da sxva vizualuri wyaroebi (19.8.1), cocxali Sesruleba (19.8.2), satelevizio da sxva samauwyeblo programebi (19.8.3)

- aSS-is konstitucia (19.9.5) da zogierTi sxva sajaro dokumenti (19.9) SeiZleba, arCioT, rom bibliografiaSi miuTiToT am kategoriidan romelime konkretuli naSromi, romelic mniSvnelovania Tqveni argumentisTvis an romelic xSirad gaqvT miTiTebuli.

18.3 teqstobrivi miTiTebebi

teqstobrivi miTiTeba sakmaris informacias Seicavs imisaTvis, rom mkiTxvelma ipovos sruli miTiTeba bibliografiaSi; Cveulebriv, es informacia moicavs avtoris saxels da gvars, gamocemis TariRs da (Tu konkretul nawyvets uTiTebT) gverdis nomers an adgilis amsaxvel sxva informacias. saxeli, gvari da TariRi zustad unda Seesabamebodes bibliografiis muxlis Sesabamis elementebs. (gaiTvaliswineT, rom teqstobriv miTiTebebSi elementebis dalagebasa da punqtuaciasTan dakavSirebuli modeli odnav gansxvavdeba im meTodisgan, romelic gamoiyeneba sqolios stilis miTiTebebSi, romlebic 16.4.3-Sia aRwerili; nu agerevaT an nu gaaerTianebT am or stils). 18.3.1 teqstSi ganTavseba rodesac miuTiTebT an sxvagvarad iyenebT masalas wyarodan, teqstSi unda moaTavsoT teqstobrivi miTiTeba Sesabamisi wyaros Sesaxeb ZiriTadi informaciiT. citatis SemTxvevaSi, teqstobrivi miTiTeba uSualod citatis Semdeg CasviT, ganurCevlad imisa, citata teqstSia CarTuli Tu blokis saxiT aris gamoyofili (ix. 25.2.2). sxva SemTxvevaSi, teqstobrivi miTiTebebi winadadebis an winadadebis nawilis boloSi moaTavseT. rodesac teqstSi

Page 326: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

326

citatas rTavT, frCxili unda daxuroT mZimis, wertilis da sxva sasveni niSnis win. Tumca, blokuri citatis SemTxvevaSi teqstobrivi miTiTeba saboloo sasveni niSnis Semdeg Tavsdeba. ix. naxati A.11, sadac warmodgenilia teqstobrivi miTiTebebis magaliTi. 18.3.2 specialuri elementebi da formatTan dakavSirebuli sakiTxebi

teqstobrivi miTiTebebis ZiriTadi modeli aRwerilia 18.1-Si, 18.1 naxatze ki warmodgenilia nimuSebi wyaroebis ramdenime farTod gavrcelebuli tipisTvis. am nawilSi ganxilulia specialuri elementebi, romelTa CarTvac SesaZloa, saWiro iyos, agreTve, formatTan dakavSirebuli sakiTxebi, romlebic SeiZleba, wamoiWras yvela saxis teqstobriv miTiTebebTan dakavSirebiT.

Semdeg SemTxvevebSi naSromis redaqtoris, mTargmnelis an sxva Semdgenelis saxeli da gvari ganixileT, rogorc avtoris saxeli da gvari, Tu sxvagvari miTiTeba ar arsebobs. avtorebi erTi da igive gvariT. Tu uTiTebT naSromebs erTze meti avtoriT, romlebsac erTi da igive gvari aqvT, TiToeul teqstobriv miTiTebaSi daumateT avtoris pirveli iniciali, im SemTxvevaSic ki, Tu TariRebi gansxvavebulia. Tu inicialebi erTnairia, saxelebi sityvierad dawereT. [J. Smith 2001, 140] [Adele Gottfried 1988, 15] [T. Smith 1998, 25-26] [Allen Gottfried 1994, 270] erTi da imave avtoris naSromebi da TariRi. Tu uTiTebT erTze met naSroms, romelic erTsa da imave wels gamosca avtorma an avtorTa jgufma da isini erTnairadaa miTiTebuli, bibliografiaSi muxlebi anbanurad daalageT saTaurebis mixedviT, wels ki daurTeT asoebi a, b, g da a.S. (ix. 18.2.1). igive principiT dawereT teqstobrivi miTiTebebic (asoebi iwereba swori SriftiT, TariRis Semdeg intervali ar unda iyos). [Davis 1983a, 74] [Davis 1983b, 59-60] avtori ar aris miTiTebuli. rodesac uTiTebT wigns an saJurnalo statias, romelSic avtori ar aris miTiTebuli, bibliografiaSi avtoris nacvlad saTauri miuTiTeT (ix. 18.2.1). teqstobriv miTiTebebSi gamoiyeneT Semoklebuli saTauri, romelic unda Seicavdes sruli saTauris oTxamde amosacnob sityvas; saTauri dabeWdeT daxrili an swori SriftiT, gamoyenebuli literaturis CamonaTvlis analogiurad. [Account of operations 1870-1910] [Great Trigonometrical Survey 1863, 26] samecniero Jurnalebis da sagazeTo statiebis SemTxvevaSi, romelTa avtorebic ar aris miTiTebuli, orive adgilze avtoris nacvlad Jurnalis an gazeTis saxelwodeba miuTiTeT (ix. 19.3 da 19.4). saxelmZRvanelo principebi sxva tipis wyaroebis Sesaxeb ixileT me-19 Tavis Sesabamis nawilSi; Tu sxvagvari miTiTeba ar aris warmodgenili, gamoiyeneT Semoklebuli saTauri.

Page 327: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

327

TariRi ar aris miTiTebuli. Tu uTiTebT gamoqveynebul naSroms, romelzec ar aris miTiTebuli TariRi, TariRis adgilas dasviT T.a.m. (`TariRi ar aris miTiTebuli”), rogorc bibliografiaSi, ise, teqstobriv miTiTebebSi. gamoiyeneT swori Srifti da patara asoebi. [Smith T.a.m., 5] sxva tipis wyaroebis Sesaxeb saxelmZRvanelo principebi SegiZliaT, ixiloT me-19 Tavis Sesabamis nawilSi. teqstSi miTiTebulia avtori. Tu teqstSi avtoris saxelia miTiTebuli, SegiZliaT, teqstobriv miTiTebaSi es elementi ar CarToT. Tu sicxadisTvis aucilebelia, miTiTeba uSualod avtoris saxelis Semdeg moaTavseT, Tu is mTeli winadadebis an misi nawilis boloSi ar aris. amis Semdgom, Cangi sakmaod detalurad aRwers nankinis okupacias [1997, 159-67]. ariesis [1965] mier warmodgenili argumentebi Seicvala Semdgomi kvlevebis Sedegad. erTze meti naSromis miTiTeba. Tu erTi Tvalsazrisis dasabuTebisTvis uTiTebT ramdenime wyaros, daajgufeT isini teqstobriv erT miTiTebaSi. daalageT anbanis mixedviT, qronologiurad an mniSvnelovnebis mixedviT (konteqstidan gamomdinare), wyaroebi erTmaneTisgan wertil-mZimiT gamoyaviT. ramdenime Teoretikosi mkveTrad ewinaaRmdegeboda am pozicias [Armstrong and Malacinski 1989; Pickett and White 1995; Beigl 2004]. 18.3.3 gverdoblivi SeniSvnebi da teqstobrivi miTiTebebi Tu gsurT, teqsts daurToT mniSvnelovani komentarebi, teqstobrivi miTiTebebis nacvlad mimarTeT gverdobliv SeniSvnebs. SeniSvnis ganTavsebis, danomvris da daformatebis Sesaxeb ixileT 16.3.2-16.3.4. sqolioSi wyaros miTiTebisTvis gamoiyeneT teqstobrivi miTiTebis Cveuli forma. N: 10. jeims uilsoni aRniSnavs, rom `arc erT politikoss arasdros daukargavs xmebi biurokratiis dagmobis gamo.” [1989, 235].

Page 328: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

328

19. teqstobrivi miTitebis stili: specifikuri tipis

wyaroebis miTiTeba

19.1 wignebi

19.1.1 avtoris saxeli da gvari

19.1.2 gamocemis TariRi

19.1.3 saxelwodeba

19.1.4 gamocema

19.1.5 tomi

19.1.6 seriebi

19.1.7 monacemebi gamocemaze

19.1.8 gverdebis nomrebi da adgilis dasadgeni sxva informacia

19.1.9 Tavebi da wignis saxelwodebis mqone sxva nawilebi

19.1.10 onlain da sxva eleqtronuli wignebi

19.2 samecniero Jurnalebisstatiebi

19.2.1 avtoris saxeli da gvari

19.2.2 gamoqveynebis TariRi

19.2.3 statiis saTauri

19.2.4 samecniero Jurnalis saxelwodeba

19.2.5 informacia gamocemis Sesaxeb

19.2.6 gverdebis nomrebi da adgilTandakavSirebulisxva informacia

19.2.7 specialuri gamocemebi da damatebebi

19.2.8 internetSigamoqveynebuli statiebi

19.3 arasamecnieroJurnalebisstatiebi

19.4 sagazeTo statiebi

19.4.1 formatTan dakavSirebuli gansakuTrebuli sakiTxebi

19.4.2 specialuri tipis sagazeTo miTiTebebi

19.5gamoqveynebuli wyaroebisdamatebiTitipebi

19.5.1 klasikuri, Suasaukuneebis da adreuli periodis inglisuri

literaturuli nawarmoebebi

19.5.2 biblia da sxva wminda werilebi

19.5.3 sacnobaro literatura

Page 329: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

329

19.5.4 recenziebi, kritikuli statiebi

19.5.5 reziumeebi, mimoxilvebi

19.5.6 bukletebi da angariSebi

19.5.7 gamocemebi mikroformis saxiT

19.5.8 CD-ROM-ebi anDVD-ROM-ebi

19.5.9 internetSi ganTavsebulimonacemTa bazebi

19.6 gamouqveynebeli wyaroebi

19.6.1 sadiplomo Temebi da disertaciebi

19.6.2 Sexvedrebze wakiTxulileqciebi da moxsenebebi

19.6.3 interviuebi da piradi saubrebi

19.6.4 xelnawerTa koleqciebi

19.7 araoficialurad gamoqveynebuli eleqtronuli wyaroebi

19.7.1 vebgverdebi

19.7.2 veblogebze gamoqveynebuli Canawerebi da komentarebi

19.7.3 adresatTa eleqtronuli misamarTebis siebi

19.8 wyaroebi saxviT da saSemsruleblo xelovnebaSi

19.8.1 vizualuri wyaroebi

19.8.2 cocxali Sesruleba

19.8.3 satelevizio programebi da sxva samauwyeblo wyaroebi

19.8.4 audio Canawerebi

19.8.5 videoCanawerebi

19.8.6 onlain multimediuri failebi

19.8.7 teqstebi vizualur da saSemsruleblo xelovnebaSi

19.9 sajaro dokumentebi

19.9.1 Sesatani elementebi, maTi rigi da daformatebis wesi

19.9.2 kongresis publikaciebi

19.9.3 saprezidento publikaciebi

19.9.4 saxelmwifo departamentebisa da saagentoebis publikaciebi

19.9.5 aSS-is konstitucia

19.9.6 SeTanxmebebi, konvenciebi

19.9.7 sasamarTlo saqmeebi

19.9.8 saxelmwifoda adgilobrivi mTavrobis dokumentebi

Page 330: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

330

19.9.9 kanadis mTavrobis dokumentebi

19.9.10 britaneTis mTavrobis dokumentebi

19.9.11 saerTaSoriso organizaciebis publikaciebi

19.9.12 gamouqveynebeli saxelmwifo dokumentebi

19.9.13 onlain sajaro dokumentebi

19.10 erT wyaroSi, miTiTebuli meore wyaro

me-18 TavSi warmodgenilia teqsobtivi miTiTebis stilis mixedviT

wyaroebis teqstsa da bibliografiaSi damowmebis ZiriTadi wesebi. Tu TqvenTvis

ucnobiamiTiTebis es stili,gaecaniT am sakiTxisadmi miZRvnil Tavs, vidre

SeudgebodeT winamdebare Tavis wakiTxvas.

am TavSi detaluradaa ganxiluli, rogor unda SeadginoT

bibliografiismuxlebisxvadasxvatipis wyarosTvis.SedarebiT naklebadaa

ganxiluliteqstSi miTiTebis wesebi.Tavi organizebulia wyaroTa tipebis

mixedviT,iwyeba yvelaze gavrcelebuli wyaroebiT – wignebiT da Jurnalis

statiebiT, xolo Semdeg ganixilavs sxva gamoqveynebul, gamouqveynebel da

Caweril wyaroebs. wignebisadmi (19.1) da Jurnalis statiebisadmi (19.2) miZRvnil

nawilebSi ufro siRrmiseulad ganixileba variaciebi iseT elementebSi,

rogoricaa avtoris saxeli da gvari, saxelwodebebi da internetmisamarTebi,

vidre naklebad gavrcelebuli wyaroebis Semcvel nawilebSi.

internetda sxva eleqtronuli wyaroebi, romlebic nabeWdi wyaroebis

(magaliTad, onlain-Jurnalis statiebi) analogiuria,miekuTvneba Sesaferisi

tipis wyaros. `araoficialurad gamoqveynebul~ wyaroebad CaTvlili sxva

onlain wyaroebi (ix. 15.4.1) ganixileba 19.7-Si.

am Tavis nawilebis umravlesoba Seicavs teqstobrivi miTiTebis

stilisTvis (romlebic identificirebulia aso R-iT) gankuTvnil

saxelmZRvanelo miTiTebebs da magaliTebs. vinaidan umravlesoba eqvemdebareba

me-18 TavSi moyvanil nimuSs, isini aq (P) ganixileba mxolod dazustebis mizniT

an im SemTxvevebisTvis, rodesac uCveulo elementebma SeiZleba, teqstobrivi

miTiTebis momzadebisas dabneuloba gamoiwvios (magaliTad, rodesac naSroms

hyavs rogorc avtori, ise redaqtori).

im tipis wyaros miTiTebisTvis, romelic ar aris naxsenebi am TavSi,

ixileT ,,Cikagos stilis saxelmZRvanelos”me-15 gamocemis (2003) me-17 Tavi.

Page 331: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

331

agreTve, SegiZliaT, SeqmnaT qvemoT moyvanil principebTan da magaliTebTan

misadagebuli sakuTari stili. pedagogebis, ganyofilebebis da universitetebis

umravlesoba eTanxmeba amgvar adaptaciebs, Tu maT am ukanasknelebTan

SeTanxmebiT gamoiyenebT.

19.1 wignebi

wignebi asaxavs elementebis ufro farTo diapazons, vidre sxva tipis

gamoqveynebuli wyaroebis umetesoba. elementebSi arsebuli mravali

variacia, romelic winamdebare nawilSia ganxiluli, sxva tipis

wyaroebsac Seesabameba.

19.1.1 avtoris saxeli da gvari

Tqvens bibliografiaSiyoveli avtoris saxeli da gvari warmoadgineT

zustad iseve, rogorc satitulo furcelzea warmodgenili. Tu saxeli

da gvari moicavs erTze met inicials, datoveT maT Soris sivrceebi (ix.

24.2.1). CamowereT avtorebis saxelebi da gvarebi Sebrunebuli

TanmimdevrobiT (pirvel rigSi, miuTiTeT gvari), zogierTi ucxoenovani

saxelebis da gvarebisa da sxva SemTxvevebis gamoklebiT, romlebic

ganmartebulia qvemoT miTiTebul paragrafSi `specialuri tipis saxelebi

da gvarebi~ (gv. ___).

R: boli, filipi. 2001. brwyinvale dedamiwa: xelovneba da feris gamogoneba.

niu iorki: farari, Strausi da Jiru.

brini, t. g. revoluciis bazari: rogor Camoayaliba momxmarebelTa

politikam amerikis damoukidebloba. niu iuorki: oqsfordis

universitetis gamomcemloba.

elizabet i. 2000. namuSevrebis krebuli. gamomc. li s. markusi, jeneT

miuleri da meri beT rouzi. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba.

teqstobriv miTiTebebSi CawereT mxolod avtoris gvari, zustad

ise, rogorc miTiTebulia bibliografiaSi. Tu cnobilia mxolod da

mxolod avtoris saxeli, gamoiyeneT igi gvaris nacvlad.

P: (bol 2001, 140)

(brin 2004, 48)

(elizabet I 2000, 102-4)

Page 332: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

332

mravali avtori. iseTi wignis bibliografiis muxlSi

miTiTiebisas,romelSic erTze meti avtoria, miuTiTeT pirveli avtoris

saxeli da gvari Sebrunebuli TanmimdevrobiT, daurTeT mZime da

CamoTvaleT danarCeni avtorebi standartuli TanmimdevrobiT. daurTeT

yvela avtori maTi raodenobis miuxedavad; nu gamoiyenebTsxvebi-s.

R: berdi, kai da martin j. Servini. 2005. amerikeli promeTe: j. robert

opengeimeris triumfi da tragedia. niu iorki: alfred a. knopfi.

eplbi, joisi, lin hanti da margaret jeikobi. 1994. simarTle istoriis

Sesaxeb. niu iorki: u. u. nortoni da kompania.

holi, Jaklin daudi, jeims leludisi, robert korstedi, meri merfi, lu

en jounsi da kristofer b. deili. 1987. ojaxiviT: samxreTis bambis

sarTavi fabrikis samyaros Seqmna. Cepel hili: CrdiloeT karolinas

universitetis gamomcemloba.

teqstobriv miTiTebebSi CawereTavtorTa gvarebi zustad iseve,

rogor mocemulia bibliografiaSi. oTxi an meti avtoris arsebobis

SemTxvevaSi, miuTiTeT mxolod pirveli avtoris gvari, Semdeg ki

daurTeT sxvebi.

P: (birdi da Servini 2005, 52)

(apleti, hanti da jakobi 1994, 135-36)

(hali da sxvebi 1987, 114-15)

redaqtori an mTargmneli avtorTan damatebiT. Tu satitulo gverdze

avtorTan erTad miTiTebulia redaqtori an mTargmneli, miuTiTeT

avtoris saxeli da gvari ise, rogorc aRwerilia zemoT.redaqtoris an

mTargmnelis saxeli da gvari daumateT wignis saxelwodebis Semdeg.

mTargmnelis da redaqtoris arsebobis SemTxvevaSi, miuTiTeTmaTi

saxelebi da gvarebi imave TanmimdevrobiT, rogorc originalis satitulo

furcelzea.

bibliografiismuxlebSi redaqtoris an mTargmnelis saxelis da gvaris

win CasviT abreviatura red.an mTarg.

R: bonefoi, ivi. 1995. axali da nakrebi poemebi (leqsebi). gamomc. joni notoni

da entoni rudolfi. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba.

Page 333: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

333

menCu, rigoberta. 1999. sazRvrebis gadakveTisas. mTarg. da gamomc. en

raiti. niu iorki: verso.

adorno, Teodori v. da uolter benjamini. 1999. korespondenciis sruli

krebuli. 1928-1940. gamomc. anri lonici. mTargm. nikolas uokeri. kembriji,

masaCusetsi: harvardis universitetis gamomcemloba.

rodesac satitulo furcelze redaqtori an mTargmneli

miTiTebulia rTuli aRwerilobiT, magaliTad, `redaqtirebulia

SesavliT da SeniSvnebiTX–is mier~ an `Targmnilia winasityvaobiTX–is

mier~, SegiZliaT am frazis gamartiveba da mxolod abreviaturebis red.

da mTarg. gamoyeneba zemoT xsenebuli magaliTebis mixedviT. zogadad, Tu

winasityvaoba an Sesavali dawerilia ara avtoris, aramed sxva romelime

piris mier, ar aris aucilebeli am pirovnebis miTiTeba, Tu specialurad

ar moixseniebT am nawils (ix. 19.1.9). im SemTxvevebisTvis, rodesac avtoris

saxeli da gvari miTiTebulia wignis saxelwodebaSi, xolo redaqtoris

saxeli da gvari – satitulo furcelze, ixileT qvemoT mocemuli

`damatebiTi saavtoro situaciebi~.

Tu naSromi Tqvens bibliografiaSi Setanilia avtoris saxelisa da

gvaris miTiTebiT, teqstobriv miTiTebebSi ar unda Sevides redaqtoris an

mTargmnelis saxeli da gvari,

R: (boneloi 1995, 35)

(menCu 1999, 50-51)

(adorno da nejamini 1999, 212)

redaqtori an mTargmneli avtoris nacvlad. rodesac redaqtori an

mTargmneli miTiTebulia wignis satitulo furcelze avtoris nacvlad,

CawereT am pirovnebis saxeli da gvari avtorisTvis gankuTvnil adgilas.

dawereT iseve,rogorc dawerdiT avtoris saxels da gvars (ix. zemoT),

xolo bibliografiaSi daumateT abreviatura red. (mravlobiTSired.-ebi)

an mTarg. (mravlobiTSimTarg.-ebi) gvaris da saxelis Semdeg. Tu

redaqtori an mTargmneli ramdenimea, ixelmZRvaneleT `ramdenime avtorSi~

Camoyalibebuli principebiT (ix. gv. 230 zemoT).

R: silversteini, Teodori, Targm. 1974. ser gaveini da mwvane raindi. Cikago:

Cikagos universitetis gamomcemloba.

Page 334: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

334

fulopi, timoTi e. da albert j. raboto, gamomcemlebi 1997. afrikul-

amerikuli religia: ganmartebiTi eseebi istoriasa da kulturaSi. niu

iorki: rautleji.

P: (silversteini 1974, 34)

(fulopi da raboto1997, 412-14)

damatebiTi saavtoro situaciebiwarmogidgenT Tqvens wyaroebSi

avtorebis identificirebis zogierT damatebiT saSualebas. Tu

waawydebiT SemTxvevebs, romlebsac aq ar SevxebivarT, mimarTeT models,

romelic masTan yvelaze axlos mdgomi migaCniaT.

• avtoris saxeli da gvari saTaurSi. Tu avtoris saxeli da gvari

miTiTebulia iseTi wignis saTaurSi an qvesaTaurSi, rogoricaa

avtobiografia, CasviT igi bibliografiis muxlismisTvis gankuTvnil

adgilas (gameorebis miuxedavad) da aseve, teqstobriv miTiTebaSi.

miuxedavad imisa, rom mraval msgavs naSroms redaqtorebic hyavs, nu

miuTiTebTmaT saxelsa da gvars garda gansakuTrebuli SemTxvevebisa

(magaliTad, am pirovnebis mier redaqtirebuli naSromebis Seswavlisas).

R: Sermani, u. t. 1990. general u. t. Sermanis memuarebi. gamomc. Carlz

roisteri. niu iorki: amerikis biblioTeka.

makkalersi, karsoni, 1999. gabrwyineba da Ramis cieb-cxeleba: karson

makkalersis daumTavrebeli avtobiografia. gamomc. karlos l. diusi.

medisoni: viskonsinis universitetis gamomcemloba.

P: (Sermani 1990, 836)

(maqkulersi 1999, 54)

• organizacia, rogorc avtori. Tu organizaciis, asociaciis, komisiis an korporaciis mier gamoSvebuli publikaciis satitulo furcelze ar

aris miTiTebuli individualuri avtoris saxeli da gvari, avtorad

miuTiTeT sakuTriv organizacia, maSinac ki, rodesac igi miTiTebulia,

rogorc gamomcemeli.

R: janmrTelobis dacvis msoflio organizacia. 2003. fsiqiatriuli

samsaxurebis organizeba. Jenevis janmrTelobis dacvis msoflio

organizacia.

P: (janmrTelobis dacvis msoflio organizacia 2003, 50)

Page 335: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

335

• fsevdonimi. ixmareT farTod gamoyenebuli fsevdonimi, rogorc avtoris

namdvili saxeli da gvari. Tu namdvili saxeli da gvari ucnobia,

bibliografiis muxlSi, magramarateqstobriv miTiTebaSi, daurTeT fsevd. kvadratul frCxilebSi.

R: tveni, marki. 1899. ufliswuli da maTxovari: istoria yvela asakis

axalgazrdisTvis. niu iorki: harperi da Zmebi.

sentineli [fsevd.]. 1981. werilebi. wignSi sruli antifederalisti, gamomc.

herbert j. storingi. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba.

P: (tveni 1899, 34)

(sentineli 1981, 2)

• anonimuri avtori. Tu avtori cnobilia an xvdebian avtoris vinaobas,

magram igi ar moixsenieba wignis satitulo furcelze, daurTeT saxeli

frCxilebSi (kiTxvis niSniT, raTa aRniSnoT, rom darwmunebuli ar xarT).

Tu avtori an redaqtori ucnobia, moerideT saxelis da gvaris

nacvladsityvis ,,anonimuria” xmarebas da daiwyeT bibliografiis muxli

saTauriT. teqstobriv miTiTebebSi ixmareT Semoklebuli saTauri

(ix.18.3.2).

R: [kuki, ebenizeri?]. 1730. mcenare sotvid redivivusi anu plantatoris sarke.

anapolisi. virjiniaSi dawyebuli mcenareebis gaSenebis (plantaciis

gaSenebis) miznisa da Sedegebis, mis mier miRebuli xarisxisa (miRweuli

donisa) da misi winsvlis saSualebebis marTali da gulaxdili

gacxadeba,. 1610.

P: ([ebenizeri kuki?] 1730. 5-6)

(WeSmariti da gulwrfeli aRiareba1610, 17)

gansakuTrebulitipis saxelebi.zogjer advili ar aris, gavarCioT,

romelia avtoris saxeli da romeli _ gvari.cnobili istoriuli

avtorebis vinaoba daazusteT meriam vebsteris biografiul leqsikonSi;

Tanamedrove avtorebis vinaobis dasazusteblad, CaixedeT Tqveni

biblioTekis onlain katalogSi. qvemoT mocemulia amgvari, rTulad

amosacnobi saxelebis da gvarebis anbanis mixedviT dawyobis zogadi

principebi. teqstobriv miTiTebebSi CasviT saxeli da gvari zustad

Sebrunebuli formiT (rogorc es qvemoTaa naCvenebi gamuqebuli SriftiT).

Page 336: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

336

• Sedgenili saxelebi da gvarebi.Sedgenili gvarebi,defisiani gvarebis

CaTvliT, daawyveT anbanuri wesiT,kompozitis pirveli nawilis mixedviT. Tu gaTxovili qali xmarobs rogorc sakuTar, ise, qmris gvars defisis

gareSe, daawyveT anbanuri wesiTmeore gvaris mixedviT. mraval ucxo enaSi

advilad amosacnobia kompozituri saxelebi (naCvenebia qvemoT gamuqebuli

SriftiT), Tumca,aris iseTi enebi, magaliTad, franguli da germanuli,

sadac ase ar xdeba.

kesler-harisi elis ludvig mis van der roni

haini darlin klark pier tailhard Sardeni

nawilakiani saxelebi. ucxoenovani wyaroebis originalis enaze

moyvanisas,ama Tu im enidan gamomdinare, iseTi nawilakebi, rogoricaa de,

di, d’ da van, SeiZleba an ar SeiZleba, CaiTvalos gvaris pirvel nawilad

anbanuri wesiT dawyobisas. CaixedeT zemoT miTiTebul erT-erT wyaroSi,

Tu ar xarT darwmunebuli, rogor unda moiqceT konkretuli saxelis

SemTxvevaSi.

de Gaulle, Charles Beauvoir, Simone de

di Leonardo, Micaela Kooning, Willem de

Van Rensselaer, Stephen Medici, Lorenzo de’

• ,,mak”-iT,,,sent”-iT an ,,o”-Ti dawyebuli gvarebi. daawyveT yvela es gvari

anbanuri wesiT faqtiurad arsebuli asoebis safuZvelze; nu daajgufebT

maT imis gamo, rom isini erTnairia.

• saxelebi da gvarebi sxva enebSi, garda inglisurisa. mraval enaSi

saxelebis darqmevis pirobiTobebi gansxvavdeba inglisur enaSi

arsebulTagan. Tu Tqveni naSromi Seicavs romelime konkretuli enis bevr

saxelsa da gvars, SeiswavleT am enis pirobiTobebi.

mravali espanuri gvari Sedgeniliada Seicavs individis mamis da

dedis gvarebs, romlebic rogorc wesi, dakavSirebulia kavSiriT

y.daawyveT gvarebi anbanuri wesiT pirveli nawilis mixedviT.

Ortega y Gasset, José Sanchez Mendoza, Juana

,,al-“ an ,,el-“nawilakebiT dawyebuliarabuli gvarebi daawyveT

anbanuri wesiT,nawilakis momdevno elementis mixedviT. gvarebi, romlebic

iwyeba nawilakebiT ,,abu”, ,,abd” da ,,ibn” msgavsia inglisuri gvarebisa,

romlebic iwyeba,,mak”-iT an ,,sent”-iT da unda daawyoT anbanuri wesiT am

elementebis mixedviT.

Page 337: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

337

hakimi tofik al- abu zafar, siedi

jamal, muhamed hamid al- ibn Saudi, azizi

Tu avtori, romelic Cinur an iaponur gvars atarebs, xelmZRvanelobs

tradiciuli wesiT (gvari mosdevs saxels), nu dasvamT saxels gvaris win

an mZimes saxelsa da gvars Soris. Tu avtori xelmZRvanelobs dasavluri

wesiT (saxeli mosdevs gvars).

tradiciuli wesi dasavluri wesi

Cao vu-Ci cou, tangi

ioSida Sigero kurosava, noriaki

19.1.2 gamocemis TariRi

wignis gamocemis TariRi Seicavs mxolod wels da ara Tvesa da dRes.is,

rogorc wesi, identuria saavtoro uflebis TariRisa, romelic, zogadad,

miTiTebulia saavtoro uflebis gverdze da zogjer satitulo

furcelze.

bibliografiis muxlSi gamoyaviT TariRi wertilebiT, rogorc calke

elementi. teqstobriv miTiTebebSi dasviT igi avtoris gvaris Semdeg

Sualeduri punqtuaciis gareSe.

R: ginsborgi, poli. 2005. yoveldRiuri cxovrebis politika: arCevanis

gakeTeba, cxovrebis Secvla. niu heiveni: ielis universitetis

gamomcemloba.

P: (ginsborgi 2005, 53)

gadamuSavebuli gamocemebi da xelaxali gamocemebi SeiZleba,

Seicavdessaavtoro uflebis erTze met TariRs. aseT SemTxvevaSi, uaxlesi

TariRi miuTiTebs gamocemis TariRze – magaliTad, 2003 “© 1982, 1992, 2003.”

ixileT 19.1.4 aseT naSromebSigamocemis TariRebis misaTiTeblad.

Tu ar SegiZliaT nabeWdi naSromis gamocemis TariRis gansazRvra, mis

nacvlad gamoiyeneT Semokleba daudg. (daudgeneli). Tu TariRi ar aris

mowodebuli, magram migaCniaT, rom iciT mis Sesaxeb, SegiZliaT, CasvaT

igikvadratul frCxilebSi da daurToT kiTxvis niSani imis saCveneblad,

rom ara xarT darwmunebuli).

R: smiTi, joni. daudg. saTnoebaTa wigni. edinburgi..

mileri, semueli. [1750?]. kidev erTi saTnoebaTa wigni. bostoni.

Page 338: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

338

P: (smiTi daudg, 5)

(mileri[1750?], 5)

Tu wignis gamocemasTan dakavSirebiT dadebulia kontraqti

gamomcemelTan da mas ukve aqvs saTauri, magram gamoqveynebis TariRi jer

cnobiliar aris, CasviT ,,gamoqveyndeba axlo momavalSi’’TariRis nacvlad.

gaugebrobis Tavidan asacileblad, am tipis teqstobriv miTiTebaSi

dasviT mZime avtoris gvaris Semdeg. gamouqveynebel xelnawerad miiCnieT

nebismieri wigni, romlis gamocemazec kontraqti jer ar aris

dadebuli(ix. 19.6).

R: avtori, jein q. gamoqveyndeba axlo momavalSi. wignis saxelwodeba.

gamocemis adgili: gamomcemlis saxeli.

P: (avtori,gamoqveyndeba axlo momavalSi, 16)

19.1.3 saTauri

bibliografiis muxlebSi CamoTvaleT wignebis sruli saTaurebi da

qvesaTaurebi. dawereT orive daxrili SriftiT da gamoyaviT saTauri

qvesaTaurisgan ori wertiliT. ori qvesaTauris arsebobis

SemTxvevaSi,pirvelis win dasviT ori wertili, meoris win ki _ wertil-

mZime.

R: kaliki, iani g. da devid l. goldvini, gamomc., 2005. energia da

usafrTxoeba: sagareo politikis axali strategiisken. baltimori: jons

hopkinsis universitetis gamomcemloba.

ahmed, leila. 1999. sazRvris gadakveTis adgili: kairodan amerikaSi; qalis

mogzauroba. niu iorki: Strausi da Jiru.

datoveT ucvlelad originaluri saTauris damwerloba, defisebis

ganlageba da punqtuacia, magram SegiZliaT, SecvaloT ampersandi (&) da-

Ti. cifrebi dawereT sityvierad an warmoadgineT cifrebis saxiT,

originalis Sesabamisad (meTormete saukune an me-12 saukune), Tu umjobesi

ar iqna maTi siis sxva saTaurebTanSesabamisobaSi moyvana.

wignis Tavebis da sxva nawilebis saTaurebTan dakavSirebiT ixileT 19.1.9.

saTaurebSi arsebuli specialuri elementebi.specialur gaformebas

saWiroebs saTaurebSi arsebuli ramdenime elementi.

Page 339: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

339

• TariRebi. ixmareT mZime saTaurSi da qvesaTaurSi TariRebis gamosayofad, originalur wyaroSi punqtuaciis ararsebobis SemTxvevaSic. Tu wyaroSi

miTiTebul TariRebs axlavs afiqsi(,,1920-dan 1945-mde”)an ori wertili,

ixelmZRvaneleT wyaroSi gamoyenebuli wesiT.

R: makdugali, uolteri a. 2004. Tavisufleba sul axlosaa: amerikis axali

istoria, 1525-1828. niu iorki: harperkolinsi.

jeliko, jefri da siuzen jeliko. 1995. adamianis peizaJi: garemos

formireba winaistoriidan dRemde.me-3 gamoc. niu iorki: teimzi da

hadsoni.

• saTaurebi da miTiTebebi saTaurebSi. rodesac erTi naSromis saTauri,

romelic, rogorc wesi, daxrili SriftiT iwereba, miTiTebulia sxva

naSromis daxrili SriftiT warmodgenil saTaurSi, CasviT miTiTebuli

saTauri brWyalebSi. Tu is saTaurSi Cveulebrivad brWyalebSia Casmuli,

datoveT brWyalebi. miTiTebul saTaurebSi ganalageT mTavruli asoebi

winadadebis stilis mixedviT (ix. zemoT).

R: aplgeiti, celia. 2005. baxi berlinSi: eri da kultura `wminda maTes

vnebaTa” aRorZinebaSi mendelsonis mier. itaka: kornelis universitetis

gamomcemloba.

makhiu, rolandi. 1991. `fineganis gamofxizlebis~ komentarebi. me-2 gamoc.

baltimori: jons hopkinsis universitetis gamomcemloba.

amasTan, Tu miTiTeba gamoiyeneba wignis srul mTavar saTaurad, nuRar

CasvamT mas brWyalebSi.

R: svoupi, semi. 2004. me var fanqari: maswavlebeli, misi mowafeebi da maTi

istoriebis samyaro. niu iorki: genri holti da kompania.

Cernovi, joni m. 2003. prostitucia ar aris qurdoba: afrikeli meZavis

istoriebi. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba.

• daxrili SriftiT mocemuli terminebi. rodesac daxrili SriftiT

mocemuli saTauri Seicavs iseT terminebs,rogoricaa saxeobebis

saxelwodebebi an gemebis saxelebi, romlebic teqstSi Cveulebrivad

daxrili SriftiT aris mocemuli, warmoadgineT terminebi swori

SriftiT.

R: peningroni, t. hiu. 2003. rodesac sakvebi klavs: saqonlis Rrublovani

encefaliti, baqteriebi E. coli da stiqiur ubedurebaTa mecniereba. niu

iorki: oqsfordis universitetis gamomcemloba.

Page 340: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

340

leki, raimondi b. 2001. kreiser indianapolisis tragikuli bedi: aSS-s

sazRvao flotis udidesi ubedureba okeaneSi. niu iorki: koper skveris

gamomcemloba.

• kiTxvis da Zaxilis niSnebi. rodesac saTauri an qvesaTauri mTavrdeba

kiTxvis an Zaxilis niSniT, mas aranairi sxva sasveni niSani ar mosdevs.

R: frenki, tomasi. 2004. ra emarTeba kanzass?rogor daipyres konservatorebma

amerikis guli.. niu iorki: metropoliten buqs.

aaroni, genri. 1973. ratom aris aseTi keTildReobis reformireba?

vaSingtoni, kolumbiis olqi: brukingsis institutis gamomcemloba.

Zveli saTaurebi. meTvramete an ufro adrindel saukuneebSi gamocemuli

naSromebis saTaurebis SemTxvevaSi, SeinarCuneT originaluri punqtuacia

da damwerloba, magram SecvaleT mTavruli asoebis ganlageba

winadadebis stiliT (ix. zemoT). Tu saTauri Zalian grZelia,

SegiZliaT,SeamokloT da, imavdroulad, miawodoT mkiTxvelebs sakmarisi

informacia, raTa maT moZebnon sruli saTauri biblioTekaSi an

gamomcemlis katalogSi. mianiSneTsaTaurebSi gamotovebuli adgilebi

sami wertilis CasmiT. Tu gamotovebuli adgili saTauris boloSia,

ixmareT oTxi wertili (samwertiliani elifsisi da wertili; ixileT

25.3.2).

R:rei, joni. 1673. topografiuli, moraluri da fiziologiuri

dakvirvebebi:gakeTebuli niderlandebis, belgiis, luqsemburgis nawilSi,

germaniaSi, italiasa da safrangeTSi mogzaurobis dros; inglisisTvis

aradamaxasiaTebeli mcenareebis katalogiTurT ..., rasac erTvis frensis

uilegbis, eskvairis, mokle angariSi espaneTis did nawilSi misi

mogzaurobis Sesaxeb. (londoni).

eskalante, bernardino. 1579. traqtati im portugalielebis mogzaurobaze

msoflios aRmosavleTi nawilis saxelmwifoebsa da teritoriebze . . .

mTargm. jon fremptoni. londoni.

saTaurebi sxva enebze.sxva enebze mocemuli saTaurebis SemTxvevaSi,

ixelmZRvaneleT Sesabamis enaSi sakuTari arsebiTi saxelebisTvis da

zedsarTavi saxelebisTvis arsebuli mTavruli asoebis ganlagebis

principebiT. Tu ar icnobT am principebs, mimarTeT sando wyaros.

Page 341: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

341

R: Maisonneuve, Danielle, Jean-François Lamarche, and Yves St-Amand. 1998. Les relations

publiques: Dans une société en mouvance. Sainte-Foy, QC: Presses de l’Université de Québec.

(franguli)

Stojanovic, Ljiljana Piletic, ed. 1971. Gutfreund i ceski kubizam. Belgrade: Muzej savremene

umetnosti. (serbuli?)

Krone-Schmalz, Gabriele. 1992. In Wahrheit sind wir stärker: Frauenalltag in der Sowjetunion.

Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag. (germanuli)

Tu saTaurs Targmans daurTavT, moaTavseT igi originalis Semdeg.

CasviT frCxilebSi, daxrili Sriftis an brWyalebis gareSe.

R: Wereszycki, Henryk. 1977. Koniec sojuszu trzech cesarzy [The end of the Three Emperors’

League]. Warsaw: PWN. (polonuri)

Zhongguo renkou tongji nianjian 1996 [China population statistics yearbook 1996 – CineTis

mosaxleobis statistikis yovelwliuri angariSi 1996]. 1996. Beijing: Zhongguo

tongji chubanshe.

Tu gesaWiroebaT rogorc originalis, ise misi Targmanis miTiTeba,

ixmareT erT-erTi qvemoT moyvanili forma imisda mixedviT, razegsurT

mkiTxvelis yuradRebis gamaxvileba_ originalze Tu Targmanze.

R: Furet, François. 1995. Le passé d’une illusion. Paris: Éditions Robert Laffont. (franguli)

Targm. debora fiures mier, rogorc iluziis gaqroba(Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba, 1999).

an

fiure, fransua. 1999. iluziis gaqroba. mTargm. debora fiure. Cikago:

Cikagos universitetis gamomcemloba. Tavdapirvelad gamoica, rogorc Le

passé d’une illusion (Paris: Éditions Robert Laffont, 1995).

19.1.4 gamocema

termingamocemasaqvs ramdenime mniSvneloba da yvela maTgani

gamomdinareobs im faqtidan, rom zogi naSromi araerTxel gamoicema maT

SinaarsSi da/an formatSi Setanili cvlilebebiT. Tu miuTiTebT wigns,

romelic gamoqveynda araerTi gamocemis saxiT, Tqvens bibliografiaSi

yovelTvis mianiSneT, romeli gamocemiT isargebleT, vinaidan

SeiZleba,gamocemebi gansxvavebuli iyos (Tu qvemoT aRwerili

markerebidan arcerTi ar miesadageba wigns, SegiZliaT CaTvloT, rom igi

pirveli gamocemaa – faqti, romlis miTiTebac ar xdeba).

Page 342: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

342

ganaxlebuligamocemebi. rodesac wigni xelaxla gamoicema SinaarsSi

SesulimniSvnelovani cvlilebebiT, mas SeiZleba, vuwodoT `ganaxlebuli~

an `Semdgomi~ gamocema. es informacia, rogorc wesi, ganTavsebulia wignis

satitulo furcelze da meordeba, gamocemis TariRTan erTad, saavtoro

uflebis gverdze.

pirvelis garda sxva gamocemis miTiTebisas, saTauris Semdeg miuTiTeT

gamocemis rigiTi nomeri an aRwera. SeamokleT iseTi formulireba,

rogoricaa `meore gamocema, ganaxlebuli da gavrcobili~, rogorc ,,me-2

gamoc.”.SeamokleT `ganaxlebuli gamocema~ rogorc,,ganax. gamoc.”aRweras

daurTeT mxolod miTiTebuli gamocemis da ara sxva nebismieri wina

gamocemis gamoqveynebis TariRi (ix.19.1.2.).

R: danielsi, rojeri: 2002. amerikaSi Casvla: imigraciisa da eTnikuri

warmomavlobis istoria amerikis cxovrebaSi. me-2 gamoc. niu iorki: harper

pereniali.

bebi, florensi. 1989. yanas da qvabs Soris: gamyidveli qalebis

politekonomika peruSi. gadaxed. gamoc. ostini: texasis universitetis

gamomcemloba.

gadabeWdili gamocemebi. SesaZlebelia, agreTve, wignis xelaxali

gamocema axal formatSi, rogoricaa, magaliTad, qaRaldis ydiani

gamocema (gamoqveynebuli Tavdapirveli an sxva gamomcemlis mier) an

eleqtronuli forma (ix.19.1.10).maSinac, roca wignis Sinaarsi SesaZloa,

minimalurad iyos Secvlili originalTan SedarebiT, miuTiTeT

gadabeWdili gamocema, Tu mas eyrdnobodiT. SeiZleba, isurvoT, miuTiToT

Tqvens bibliografiaSi, rom es gadabeWdili gamocemaa, gansakuTrebiT, Tu

igi gamoqveynda originaluri gamocemidan erTi an orze meti wlis Semdeg.

am SemTxvevaSi, miiCnieT xelaxali gamocemis TariRi gamocemis TariRad,

xolo bibliografiis muxlSi frCxilebSi daurTeT originalis TariRi

(ix.19.1.2).

R: fei, piter vodi. 1997. opiumis omi, 1840-1842. Cepel hili: Crdilo

karolinas universitetis gamomcemloba. (Tavdapir. gamoc. 1975 w.).

P: (fei 1997, 67-68)

Tu gadabeWdili gamocema klasikuri naSromis Tanamedrove nabeWdi

gamocemaa, mainc unda miuTiToT, rom es aris gadabeWili gamocema; magram

Page 343: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

343

Tu Tqveni naSromis konteqsti moiTxovs originaluri gamocemis TariRis

miTiTebas, daurTeT igi frCxilebSiaxali gamocemis TariRis win rogorc

bibliografiaSi, ise,teqstobriv miTiTebebSi.

R: emersoni, ralf voldo. 1997. neiCe. bostoni: bikoni. (Tavdapir. gamoc. 1836 w.).

P: (emersoni 1985, 10)

an

R: emersoni, ralf voldo. [1836] 1985. neiCe. bostoni: bikoni.

P: (emersoni [1836] 1985, 10)

19.1.5 tomi

Tu wigni mravaltomeuli naSromis nawilia, CarTeT es informacia Tqvens

miTiTebebSi.

konkretuli tomi. is, Tu rogor miuTiTebT mravaltomiani naSromis

konkretul toms, damokidebulia imaze, aqvs Tu ara toms mTeli

naSromisgan gansxvavebuli saTauri. dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi,

miuTiTeT konkretuli tomis saTauri, romelsac mosdevs rogorc tomis

nomeri, aseve zogadi saTauri. SeamokleT tomi (t.) da tomebis

nomrebisTvis ixmareT arabuli cifrebi.

R: pelikani, iaroslavi. 1989. qristianuli doqtrina da Tanamedrove

kultura (1700 wlidan). gamocemis qristianuli tradicia: doqtrinis

ganviTarebis istoria me-5 t. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba.

Tu tomebs ar aqvs individualuri saTaurebi da Tqven miuTiTebT

mxolod erT-erT maTgans, bibliografiis muxls daumateT tomis nomeri

(ix. qvemoT, rogor unda miuTiToT mTlianad mravaltomeuli

naSromi).teqstobriv miTiTebaSi CasviT tomis nomeri uSualod gverdis

nomris win da ganacalkeveT isini ori wertiliT Sualeduri

intervalebis gareSe.

R: birni, miuriel sent-kleri, gamomc. 1981. lailis werilebi. t. 4. Cikago:

Cikagos universitetis gamomcemloba.

P: (birni 1981, 4:243)

zog mravaltomeul naSroms hyavs rogorc saerTo redaqtori, ise

yoveli tomis individualuri redaqtori an avtori. amgvari naSromebis

nawilebis miTiTebisas bibliografiis muxlSi daurTeT informacia tomis

individualuri gamomcemlis an avtoris Sesaxeb (ix. 19.1.1) individualuri

Page 344: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

344

tomis saTauris Semdeg da tomis nomris da saerTo saTauris win. es

magaliTi gviCvenebs, agreTve, rogor unda mivuTiToT erTze met fizikur

nawilSi gamoqveynebuli tomi _t.2, w. 3. teqstobriv miTiTebebSi CawereT

mxolod miTiTebuli nawilis avtori.

R: mundi, barbara e. 1998. mezoamerikuli kartografia. gamocemaSi

kartografia tradiciul afrikul, amerikul, arqtikul, avstraliur da

wynari okeanes sazogadoebebSi. gamomc. devid vudvordi da j. malkolm

liuisi, gamocemis kartografiis istoria t. 2, w. 3, gamomc. j. braian

harli da devid vudvordi, 183-256. Cikago: Cikagos universitetis

gamomcemloba.

P: (mundi 1998, 233)

mTliani mravaltomeuli naSromi. Tu Tqvens bibliografiaSi

miuTiTebT mravaltomeuli naSromis erTze met toms, bibliografiaSi

miuTiTeT mTliani naSromi (Tu naSromi Seicavs rogorc mTliani

naSromis, aseve,konkretuli tomebis saTaurebs an redaqtorebs, rogorc

zemoT iyo aRwerili, meti sizustisTvis saWiroa tomebis saTiTaod

miTiTeba). Tu tomebi gamoicemoda ramdenime wlis ganmavlobaSi, miuTiTeT

saTauri da tomebis saerTo raodenoba.rogorc bibliografiaSi,

aseve,teqstobriv miTiTebebSi daurTeT gamoqveynebis TariRebis sruli

periodi.

R: aristotele. 1983. aristoteles sruli naSromebi: gadaxeduli oqsfordis

Targmani. gamomc. j. barnsi, 2 t. prinstoni, niu jersi: prinstonis

universitetis gamomcemloba.

tiliCi, poli. 1951-63. meTodikuri (sistematuri) Teologia. 3 t. Ckago:

Cikagos universitetis gamomcemloba.

P: (tiliCi 1951-63, 2:41)

19.1.6 seria

Tu miTiTebuli wigni aris formaluri seriis nawili, ar gevalebaT,

daurToT informacia seriis Sesaxeb, magram SegiZliaT amis Taobaze

garkveuli an sruli informaciis darTva, raTa daexmaroT mkiTxvelebs

wyaros adgilmdebareobis an misi saimedoobis dadgenaSi. CasviT es

informacia saTauris (da Tu aseTi arsebobs, gamocemis da tomis Sesaxeb

informaciis) Semdeg da publikaciaze monacemebiswin.

Page 345: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

345

yvelaze sasargeblo informacias seriis Sesaxeb Seicavs misi

saTauri. warmoadgineT igi swori SriftiT (ix.22.3.1). Tu seriis tomebi

danomrilia, SegiZliaT daurToT miTiTebuli naSromis nomeri seriis

saTauris Semdeg.seriis redaqtoris gvari xSirad gamotovebulia, magram

SegiZliaT misi miTiTeba seriis saTauris Semdeg.

R: markmeni, Carlzi v. 1991. istoriamdeli Cikago: Tanamedrove didi qalaqis

raionis istoriamdeli arqeologia. ilinoisis arqeologiuri

gamokvlevebi 7. springfildi: ilinoisis istoriis dacvis saagento.

aizenbergi, nensi. 1998. seqsi da moqalaqeobrioba omamdel amerikaSi. sqesi

da amerikuli kultura, gamomc. linda k. qerberi da nel irvin peinteri.

Cepel hili: Crdilo karolinas universitetis gamomcemloba.

zogi danomrili seria imdeni xania arsebobs, rom danomvra Tavidan

iwyeba. axali seriis wignebi miTiTebulia ax. ser. (axali seriebi), me-2

ser. (me-2 seriebi)an sxva msgavsi aRniSvniT, romelic, rogorc wesi,

gamoyofilia mZimeebiT, seriis nomris win. Zveli seriis wignebis

identificireba xdeba aRniSvniT Zv. Ser (Zveli seriebi), pir. ser. (pirveli

seria)da a.S.

R: boqseri, Carlzi r., gamomc. 1953. samxreTi CineTi meTeqvsmete saukuneSi.

hakluit sazogadoebis publikaciebi, me-2 ser., 106. londoni.

palmatari, elen k., 1950. maraJos kunZulis keramika, brazilia. amerikis

filosofiuri sazogadoebis Sromebi, ax. ser.,39, naw. 3. filadelfia.

19.1.7 monacemebi gamocemaze

monacemebigamocemaze,Cveulebriv, Seicavs or elements: gamocemis adgils

(qalaqs) da gamomcemlis saxelwodebas. (gamocemis mesame monacemi –

TariRi – miTiTebis am stilSi irTveba, rogorc calke elementi, avtoris

saxelis da gvaris Semdeg; ix.19.1.2.)

R: daiamondi, jaredi. 1997. qvemexebi, baqteriebi da foladi: adamianuri

sazogadoebebis bed-iRbali. niu iorki: v. v. nortoni da kompania.

wignebs, romlebic gamoqveynda meoce saukunemde an romelTa Sesaxebac

informacia sakuTriv naSromSiar Cndeba, SesaZloa, ar hqondes

zemoaRniSnuli monacemebi publikaciaze.

R: lemi, Carlzi. 1823. elias eseebi.

Page 346: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

346

gamoqveynebis adgili. gamoqveynebis adgili aris qalaqi, sadac

mdebareobs gamomcemlis mTavari redaqciebi; igi Cveulebrivad Tavsdeba

satitulo furcelze, zogjer ki saavtoro uflebis Semcvel gverdze. iq,

sadac ori an meti qalaqia miTiTebuli (magaliTad, `Cikago da londoni~),

miuTiTeT mxolod pirveli qalaqi.

los anJelesi: j. pol geti trastis publikaciebi

niu iorki: kolumbiis universitetis gamomcemloba

mkiTxvelma SesaZloa, ar icodes gamocemis qalaqi an aerios imave

saxelis matarebel sxva qalaqSi, amitomdaumateT mas (Statis) (ix. 24.3.1),

provinciis an (saWiroebis SemTxvevaSi) qveynis abreviatura. rodesac

gamomcemlis saxelwodeba Seicavs Statis (qveynis) saxels, aRar aris

saWiro Statis (qveynis) abreviaturis darTva.

CeSiri, koneqtikuti: grafiks presi

harmondsvorTi, gaerTianebuli samefo: pengvin buqs

kembriji, masaCusetsi: masaCusetsis teqnologiuri institutis

gamomcemloba

Capel hili: CrdiloeT karolinas universitetis gamomcemloba

gamoiyeneT ucxo qveynebis qalaqebis Tanamedrove,

farTodxmarebulisaxelebi.

vaSingtoni da ara uoSingtoni pekini da ara beijini

Tu gamoqveynebis adgili ar aris cnobili, SegiZliaT ixmaroT

abreviatura ucn. (ucnobi)gamomcemlis saxelwodebis win.Tu iciT adgili,

magram ar xarT darwmunebuli sizusteSi, CasviT frCxilebSi kiTxvis

niSniT.

ucn.: vindzori..

[leik blafi, ilinoisi?): vlieti da edvardsi

gamomcemlis saxelwodeba. yoveli wignisTvis miuTiTeT gamomcemlis

saxelwodeba, zustad ise, rogorc mocemulia satitulo furcelze,

maSinac, rodesac TqvenTvis cnobilia, rom saxelwodeba mas Semdeg

Seicvala an Tqvens bibliografiaSi mocemul wignebSisxvadasxvagvarad

ibeWdeba.

arkur breisi da veldi

arkur breisi iovanoviCi

Page 347: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

347

arkur, breisi

ucxo qveynebis gamomcemlebis SemTxvevaSi, nu gadaTargmniT an

SeamoklebT gamomcemlis saxelwodebis nebismier nawils. Tu gamomcemeli

ucnobia, daurTeT mxolod gamoqveynebis adgili (Tu cnobilia) da

TariRi.

19.1.8 gverdebis nomrebi da adgilmdebareobis dasadgeni sxva informacia

gverdebis nomrebi da is sxva informacia, romelic gamoiyeneba

miTiTebuli amonaridis an elementis adgilmdebareobis dasadgenad,

Cveulebriv, gvxvdeba teqstobriv miTiTebebSi da ara bibliografiaSi.

nomrebis diapazonis saCveneblad saWiro saxelmZRvanelo

miTiTebebi ixileT 23.2.4.

gverdi, Tavi da gamyofi nomrebi. teqstobriv miTiTebebSi gverdebis

nomrebi, rogorc wesi, wignis miTiTebis bolo elementia. nu daurTavT

sityvas gverdian abreviaturebs gv. an gv.-ebi;ixmareT arabuli cifrebi,

garda originalSi romauli cifrebiT danomrili gverdebisa.

P: (rouzi 1992, 145-46)

(keigani1994, xxii-xxiv)

zogjer miTiTeba Seexeba mTlian Tavs (SemoklebiT T.), nawils

(naw.),wigns (w.)an seqcias (seq.) gverdebis nomrebis diapazonis sanacvlod.

P: (mileri 1996, naw. 2)

sepecialuri tipis lokatorebi. wignis zogierT nawils aqvs

specialuri tipis lokatorebi, romlebic gamoiyeneba miTiTebebSi.

• SeniSvnebis nomrebi. SeniSvnebis miTiTebisTvis gamoiyeneT abreviatura

Sen. (SeniSvna), mravlobiTSi Sen.-ebi.Tu miTiTebuli SeniSvna aris

erTaderTi sqolio Tavis gverdze an daunomravi sqolio, daumateT

Sen.gverdis nomris Semdeg (Sualeduri intervalis an punqtuaciis gareSe).

Tu miTiTebuli SeniSvnis gverdze sxva SeniSvnebic aris, miuTiTeT

gverdis nomeri da Semdeg Sen.an (Tu TanmimdevrobiT miTiTebulia ori an

meti SeniSvna) - Sen.-ebida SeniSvnis nomeri (nomrebi).

P: (graftoni 1997, 72 Sen.)

(bolingeri 1980, 192 Sen.23, 192Sen.30, 199Sen.14, 201Sen.-ebi16-17)

• ilustraciebisa da cxrilebis nomrebi. ixmareT

abreviaturanax.naxatisTvis, magram srulad dawereT cxrili,ruka,dafada sxva tipis ilustraciebis dasaxelebebi.miuTiTeT gverdis nomeri

ilustraciis nomris win.

Page 348: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

348

P: (sobeli 1993, 87, cxrili 5.3)

• striqonebis nomrebi. striqonebis nomrebiT identificirebuli poeturi

da sxva naSromebisTvis morideT abreviaturebisstr.(striqoni)da str.-

ebigamoyenebas; isini Zalze advilad SeiZleba agverios cifrebSi 1 da 11. ixmareT str. an str-ebi, an ixmareT mxolod cifrebi iq, sadac naTlad

aRniSneT, rom mxedvelobaSi gaqvT striqonebi.

P: (neSi 1945, striqonebi 1-4)

• Tabaxis, furclebisa da formatebis nomrebi. zogierT wigns, romelic

daibeWda 1800 wlamde, ara aqvs gverdebis nomrebi da dayofilia

Tabaxebad, Semdeg furclebadan formatebad.yovel maTgans aqvs wina mxare

(recto an r) da ukana mxare (verso an v). am naSromebis lokatorebi unda

Sedgebodes Sesabamisi cifrebisa da identifikatorebis jaWvisgan,

intervalebis an daxrili SriftiT dawerili niSnebis gareSe: magaliTad,

G6v, 176r, 232r-v.

URL-ebi, mudmivi wyaros identifikatorebi, Sesvlis TariRebi da

aRwerilobiTi maCveneblebi. internetSi gamoqveynebuli wigns (ix.19.10)

URL-i daurTeT mxolod bibliografiis muxlSi. yoveli URL-i iwyeba im

protokolis nusxuri asoebiT Sedgenili abreviaturiT, romelic

gamoiyeneba mkiTxvelebisTvis eleqtronuli masalis misawodeblad,

yvelaze xSirad http da ftp. am abreviaturas mudmivad mosdevs ori wertili

da ori daxrili xazi, ris Semdegac modis gamomcemlis domeinuri

saxeli, romelsac mosdevs resursis misamarTi. domenuri saxelis

momdevno komponentebi gancalkevebulia misgan da erTmaneTisgan erTi

daxrili xaziT.

http://www.jsri.msu.edu/museum/pubs/MexAmHist/chapter14.html#six

mTavruli asoebis dasma URL-is Sida komponentebSi xdeba zustad

ise, rogorc isini warmogvidgeba ekranze. Tu URL-s `damasrulebeli

daxrili xazi~ aqvs boloSi, CarTeT igi. Tu CasvamT URL-s

frCxilebSi,sasurvelia, rom URL-i ar dairRves striqonis bolos, magram

Tu amis gakeTebasaWiroa, ixileT 20.4.2 saxelmZRvanelo miTiTebebis

mosapoveblad.

zog internet wyaros URL-ebis garda sxva mudmivi

identifikatorebic aqvs. Tu wyaro iyenebs cifruli obieqtis

Page 349: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

349

identifikatorebsan msgavs sistemas, daurTeT informacia, romlis

Sedareba SesaZlebeli iqneba Tqvens miTiTebaSi arsebul URL-Tan.

doi: 10. 1006/jeth.2000.2694

nebismieri internet wyaros miTiTebisas daurTeT am wyaroSi

ukanasknelad Sesvlis TariRi, Tu ise moxda, rom mas Semdeg Sinaarsi

Seicvala an amoRebulia internetidan (ix.15.4.1). SeRwevis TariRi CasviT

frCxilebSi URL-is an mudmivi identifikatoris Semdeg.

(boloSesvlis TariRi: 17 maisi, 2006)

internetSi gamoqveynebuli wignebi SeiZleba, ar Seicavdes

gverdebis nomrebs, romlebic gvexmarebateqstobriv miTiTebebSi naCvenebi

amonaridis adgilmdebareobis identificirebaSi. aseT SemTxvevaSi,

SegiZliaT,URL-is da SesvlisTariRis win daumatoT aRwerilobiTi

maCvenebeli,rogoricaa, magaliTad, wina qvesaTauri (ix., magaliTad,

19.1.10). aucilebeli ar aris amgvari maCveneblis CarTva bibliografiis

muxlSi.

19.1.9 Tavebi da wignis sxva dasaTaurebuli nawilebi

umetes SemTxvevaSi,unda miuTiToT nebismieri im wignis mTavari saTauri,

romelSic SemoTavazebulia calkeuli, uwyveti argumenti an Txroba,

maSinac, roca Tqven, faqtobrivad,mis mxolod erT romelime

nawilsiyenebT. Tu xelmZRvanelobT im wignis mxolod erTi nawiliT,

romelic warmoadgens erTi an ramdenime avtoris mier sxvadasxva Temaze

dawerili damoukidebeli naSromebis krebuls, SegiZliaT, miuTiToT

mxolod is erTi Tavi an nawili, romelic yvelaze metad Seesabameba

Tqvens gamokvlevas. amiTdaexmarebiT mkiTxvels,dainaxos, ramdenad

miesadageba wyaro Tqvens proeqts.

R: demosi, joni. 2001. realuri cxovrebis istoriebi da sxva mokle

moTxrobebi (novelebi): uolas stegneris `saukuno gansvenebis angelozis~

xelaxali ganxilva. gamocemaSi romanis istoria: istorikosebi da

romanistebi upirispirdebian amerikis warsuls (da erTmaneTs), gamomc.

mark k. karnesi, 132-45. niu iorki: saimoni da Susteri

P: (demos 2001, 137)

nacvlad Semdegisa:

Page 350: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

350

R: karnesi, marki k., gamomc. 2001. romanis istoria: istorikosebi da

romanistebi upirispirdebian amerikis warsuls (da erTmaneTs). niu iorki:

saimoni da Susteri.

P: (karnesi 2001, 131)

erTi avtoris mier dawerili wignebis nawilebi. Tu miuTiTebT erTi

avtoris mier dawerili wignis dasaTaurebul nawils, bibliografiaSi

unda Sevides, pirvel rigSi, am nawilis saTauri, swori SriftiT,

brWyalebis gareSe, Semdeg wertili. aRniSvnis,,wignSi” Semdeg miuTiTeT

wignis saTauri, Semdeg am nawilis gverdebis nomrebi sruli intervaliT.

R: Cestini, joni Carlzi. 2001. neokolonializmi. gamocemaSi sisxlSi da

cecxlSi dabadebulni: laTinuri amerikis mokle istoria, 179-206. niu

iorki: v. v. nortoni da kompania

Tu miuTiTebT nawils saerTo saTauriT, rogoricaa,Sesavali,

winasityvaoba an bolosityvaoba, CasviT es termini wignis saTauris win.

miuTiTeT saerTo saTauri swori SriftiT brWyalebis gareSe da daiwyeT

mTavruli asoTi mxolod pirveli sityva.

Tu es nawili dawerilia sxva da ara wignis ZiriTadi avtoris mier,

miuTiTeT misida wignis avtoris gvari saTauris Semdeg; teqstobriv

miTiTebebSi moxseniebulia mxolod nawilis avtoris gvari.

R: krosbi, alfredi v. 2004. wignis ekologiuri imperializmi: evropis

biologiuri eqspansia, 900-1900 axali gamocemiswinasityvaoba. axali gamoc.

niu iorki: kembrijis universitetis gamomcemloba.

kalxuni, kreigi. 2005. wignis mravalkulturuli politika: rasizmi,

eTnikuri kuTvnileba da musulmanebi britaneTSi winasityvaoba, avtori

tarik modudi. mineapolisi: minesotas universitetis gamomcemloba.

P: (kalxuni 2005, xv)

redaqtirebuli krebulebis nawilebi. Tu bibliografiaSi miuTiTebT

redaqtirebuli krebulis nawils, romelic moicavs mravali avtoris

naSroms, pirvel rigSi, miuTiTeT nawilis avtori, TariRi da nawilis

saTauri (swori SriftiT, brWyalebis gareSe). Sityvis,,wignSi” Semdeg

miuTiTeT wignis saTauri, redaqtoris gvari da am nawilis gverdebis

nomrebi sruli intervaliT. teqstobriv miTiTebebSi moixsenieba mxolod

nawilis avtoris gvari.

Page 351: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

351

R; kari, eni da duglas j. Suurmani. 1996. religia da feminizmi: reformisti

qristianis analizi. gamocemaSi: religia, feminizmi da ojaxi, gamomc. en

qari da meri stiuart van leve, 11-32. luisvili, kentuki: vestminsteris

jon noqsis gamomcemloba.

P: (karida Suurmani 1996, 13-14)

Tu miuTiTebT erTsa da imave redaqtirebul krebulSi Semaval or

an met naSroms, SegiZliaT miiCnioT isini calkeul wyaroebad an, sivrcis

dazogvis mizniT, SegiZliaT, gamoiyenoT Semoklebuli forma.

bibliografiaSisrulad miuTiTeT mTliani wigni da SemoklebiT _ yoveli

individualuri nawili. Amukanasknels daurTeT avtoris saxeli da gvari,

gamoqveynebis TariRi da nawilis sruli saTauri; sityvis,,wignSi” Semdeg

daurTeT wignis redaqtoris arasrulisaxeli (mxolod gvari),

gamoqveynebis TariRi da am nawilis gverdebis nomrebi sruli

intervaliT.

R: engli, poli m., gamomc. 1967. preriebis Stati: STabeWdilebebi

ilinoisidan, 1673-1967, Sedgenili mogzaurebis da sxva damkvirveblebis

mier. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba.

kitingi, viliami h. 1967. forti dieborni da Cikago. Jurnali engli 1967,

84-87.

lipinkoti, sara klarki. 1967. Cikago. Jurnali engli 1967, 362-70.

am formis gamoyenebis SemTxvevaSi,teqstobrivi miTiTebebi unda

exebodes mxolod nawilebs da ara mTlianad wigns.

P: (kitingi 1967, 84), arasworia (engli 1967, 84)

(lipinkoti 1967, 362), arasworia (engli 1967, 362)

anTologiebSi moqceuli naSromebi. miuTiTeT anTologiaSi dabeWdili

mokle moTxroba, poema, leqsi an nakvevi, ese an sxva naSromi iseve,

rogorc miuTiTebdiT mravali avtoris mier redaqtirebul krebulSi

Semaval naSroms. anTologiebSi gamoqveynebuli umetesi naSromebis

saTaurebi dawereT swori SriftiT. Gamonaklisiaamonaridis saTaurididi

moculobis poemidan an prozauli nawarmoebidan, romelic unda

daiweros daxrili SriftiT (ix.22.3.2).

Page 352: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

352

R: alende, izabeli. 1997. sulebs surdaT. laTinur-amerikuli eseebis

oqsfordis wignSi, gamomc. ilan stavansi, 461-67. niu iorki: oqsfordis

universitetis gamomcemloba.

viglsvorTi, maikli, 2003. amonaridi bedisweris dRidan. gamocemaSi

amerikuli poeziis axali anTologia: tradiciebi da revoluciebi,

sawyisebi daTariRebuli 1900 wliT, gamomc. stiven guld aqselrodi,

kamil romeni da Tomas travisano,68-74. niu bransuiki, niu jersi:

ratjersis universitetis gamomcemloba.

P: (alende 1997, 463-64)

(viglsvorTi 2003, 68)

Tu nawarmoebis originaluri gamocemis TariRi mniSvnelovania

Tqveni naSromis konteqstidan gamomdinare, daurTeT igi frCxilebSi

anTologiis gamoqveynebis TariRis win rogorc bibliografiaSi,

ise,teqstobriv miTiTebebSi.

R: viglsvorTi, maikli. [1662] 2003. amonaridi ... dan

P: (viglsvorTi [1662] 2003, 68)

19.1.10onlain da sxva eleqtronuli wignebi

onlain wignebis SemTxvevaSi, ixelmZRvaneleT nabeWdi wignebisTvis

gaTvaliswinebuli saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda Cveulebrivi

elementebisa, daurTeT URL-i da Tqvens mier masalis bibliografiaSi

Setanis TariRi (ix, 15.4.1, 19.1.8). gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i

sakmarisi ar aris; unda warmoadginoT gamoqveynebasTan dakavSirebuli

yvela faqti, ramdenadac SesaZlebeli iqneba maTi dadgena, raTa

mkiTxvels SeeZlos wyaros migneba im SemTxvevaSi, Tu Seicvleba URL-i.

Tu ar aris gverdebis nomrebi, miTiTebuli amonaridis adgilmdebareobis

identificireba SegiZliaT teqstobriv miTiTebebSi aRwerilobiTi

maCveneblis damatebiT (rogoricaa wina qvesaTauri) sityvisqveSSemdeg.

R: samora, juliani da patricia vandel saimoni. 2000. meqsikel-amerikeli

xalxis istoria. gadaxed. gamoc. ist lansingi, miCigani: julian samoras

kvleviTi instituti, miCiganis Statis

universiteti.http://www.jsri.msu.edu/museum/pubs/MexAmHist/chapter14.html#six

(bolos Sesvlis TariRi: 2005 wlis 19 dekemberi).

P: (samora da vandel saimoni 2000, gamocemaSi `samoqalaqo omi meqsikaSi~)

Page 353: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

353

an

(samora da vandel saimoni 2000)

rodesacmiuTiTebT sxva eleqtronul formatebSi gamocemul iseT

wignebs, romlebic xelmisawvdomia CamosatvirTad wignebis gamyidvelisgan

an biblioTekidan, miuTiTeT formati (CD-ROM, maikrosoftis el-wignebis

wamkiTxveli).

R: davenporti, Tomasi jon beki, 2001. sasignalo ekonomika: biznesSi fulis

mimoqcevis axali saSualebebis gageba (biznesis axali gavrcobilobis

gageba) kembriji, masaCusetsi: harvardis biznesis skolis gamomcemloba.

programis TK3 rideris eleqtronuli wigni.

helmani, heli. 2004. didi SinabrZolebi teqnologiaSi: aTi dava yvelaze

gacxovelebuli davebidan.niu iorki: jon uaili. eleqtronuli wigni.

19.2 samecniero Jurnalebis statiebi

perioduli gamocemebis umravlesoba, riTacixelmZRvanelebT naSromis

momzadebisas, klasificirdeba rogorc Jurnalebi - samecniero an

profesiuli perioduli gamocemebi, romlebic xelmisawvdomia, upirveles

yovlisa, akademiur biblioTekebSi da gamoweriT. Jurnalebi xSirad,Tumca,

ara yovelTvis (mag.:Signs),saTaurebSi Seicavs sityvas,,Jurnali”

(Tanamedrove istoriis Jurnali).popularuliJurnalebi, rogorc wesi, ar

aris samecniero gamocemebi; isini ufro xelmisawvdomia mkiTxvelebisTvis,

vidre samecniero Jurnalebi rogorc Sinaarsobrivi TvalsazrisiT, ise

maTi akademiuri garemos farglebs gareT gavrcelebis gamo. es

gansxvaveba mniSvnelovania, vinaidan samecniero Jurnalebis statiebisa da

masebze gaTvlili popularuli Jurnalebis statiebis miTiTeba

sxvadasxvanairad xdeba. Tu ara xarT darwmunebuli, ra periodul

gamocemasTan gaqvT saqme _ samecniero Tu masobriv-popularul

JurnalTan - naxeT, xom ar Seicavs Jurnalis statiebi miTiTebebs; Tu

pasuxi dadebiTia, miiCnieT igi samecnierod.

Page 354: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

354

19.2.1 avtoris saxeli da gvari

miuTiTeT avtorebis saxeli da gvari zustad ise, rogorc esstatiebis

saTaurebSia gakeTebuli. ixelmZRvaneleT19.1.1-Si mocemuli wignebis

avtorebisTvis gankuTvnili saxelmZRvanelo miTiTebebiT.

19.2.2 gamoqveynebis TariRi

samecniero Jurnalisstatiis gamoqveynebis ZiriTadi TariRi mxolod

welia. bibliografiis muxlSi gamoyaviT is, rogorc misi sakuTari

elementi, xolo avtoris saxelis da gvaris Semdeg dasviT wertili.

teqstobriv miTiTebebSi dasviT igi avtoris gvaris Semdeg Sualeduli

punqtuaciis gareSe.

R: bernsi, sara. 2005. mxatvris sxeulis SekveTa: Tomas ikinsis mier

avtoportretebis Seqmnis mcdelobebi. amerikuli xelovneba. 19, # 1

(gazafxuli): 82-107.

jenkinsi, j. kreigi, devid jekobsi da joun anioni. 2003. politikuri

SesaZleblobebi da afrikul-amerikuli protesti, 1948-1997. amerikis

sociologiuri Jurnali109, #. 2 (seqtemberi): 277-303.

P: (bernsi 2005, 95)

(jenkinsi, jekobsi, daanioni2003, 298-99)

miaqcieT yuradReba, rom damatebiTi informacia TariRis

Sesaxeb,SesaZlebelia, mogvianebiT gamoCndes frCxilebSi bibliografiis

muxlSi, tomis nomris Semdeg (an gamoSvebis nomris Semdeg, Tu iqneba; ix.

19.2.5)

Tu statia miRebulia gamosaqveyneblad, magram jer ar

gamoqveynebula, ixmareT fraza(gamova axlo momavalSi) TariRis (da

gverdebis nomrebis) sanacvlod. gaugebrobis Tavidan asacileblad, am

tipis teqstobriv miTiTebebSi dasviT mZime avtoris gvaris Semdeg.

nebismieri statia, romelic jer ar aris miRebuli gamosacemad, CaTvaleT

gamouqveynebel xelnawerad (ix. 19.6).

R: avtori, margaret m. gamova axlo momavalSi. statiis saTauri. Jurnalis

saxelwodeba 98.

P: (avtori, gamodis axlo momavalSi)

Page 355: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

355

19.2.3 statiis saTauri

CamoTvaleT statiis sruli saTaurebi da qvesaTaurebi.gamoiyeneT swori

Srifti, gamoyaviT saTauri qvesaTaurisgan ori wertiliT da nu ixmarT

brWyalebs. dasviT mTavruli asoebi winadadebis stilis dacviT (ix. 22.3.1).

R: grini, nensi l. 2005. gamosvlis politika: imigraciis paradigmis mkveTri

Secvla. Tanamedrove istoriis Jurnali77 (ivnisi): 263-89.

iseTi terminebi, rogoricaa saxeobebis saxelwodebebi da wignebis

saTaurebi, romlebic, rogorc wesi, daxrili SriftiT iwereba teqstSi,

kvlav daxrili SriftiT daiwereba statiis saTaurSi; terminebi,

romlebic, Cveulebriv, citirebulia teqstSi, kvlav rCeba ormag

brWyalebSi. nu dasvamT mZimes an wertils statiis im saTauris an

qvesaTauris Semdeg, romelic sruldeba kiTxvis an Zaxilis niSniT.

R: liuisi, judiTi. 1998. `ubedurebaa didgvarovan mandilosnad yofna~:

dedaTa sikvdilianoba britaneTis aristokratiaSi, 1558-1959. britanuli

gamokvlevebis Jurnali 37:26-40.

lofteni, piteri.eqo (gamoxmaurebebi) kalambursa da maxvilgonierebas

(farikaobas) Soris halmetSi.aelianuri kvlevebi. 2:12-29.

viliamsoni, jorji s. ram mokla avgust fon kocebu? saTnoebis cdunebebi

da germanuli nacionalizmis politikuri Teologia, 1789-1819.

Tanamedrove istoriis Jurnali 72 (dekemberi): 890-943.

ucxoenovan saTaurebSi mTavruli asoebis gamoyeneba saWiroa

konkretuli enis tradiciebis Sesabamisad ,,winadadebis stilis” dacviT.

nu daurTavT Targmans, CasviT igi frCxilebSi, brWyalebis gareSe.

R: Bouchard, Gérard. 1979. Un essair d’anthropologie régionale: L’histoire sociale du Saguenay aux

XIXe et XXe siècles. Annales: Économies, sociètés, civilisations 34 (ianvari): 118-34.

(franguli)

Kern, W. 1938.Waar verzamelde Pigafetta zijn Maleise woorden? [sad Seagrova pigaferam

misi malaziuri sityvebi?] Tijdschrift voor indische taal-, land- en volkenkunde 78:271-

73. (holandiuri?)

19.2.4 samecniero Jurnalis saxelwodeba

statiis saTauris Semdeg miuTiTeT Jurnalis saTauri daxrili SriftiT,

,,saTauris stilSi” (ix. 22.3.1). miuTiTeT saTauri zustad ise, rogorc

Jurnalis satitulo furcelze an Sinaarsis Tavzea; nu ixmarT

Page 356: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

356

abreviaturebs.Tu oficialuri saTauri aris abreviatura, nu gaSifravT

mas.ucxoenovani JurnalebisTvis mTavruli asoebi SegiZliaT dasvaT

rogorc saTauris, aseve, winadadebis stilSi.Tumca, unda datovoT yvela

sawyisi artikli (Der Spiegel).

19.2.5 informacia gamocemis Sesaxeb

garda publikaciis TariRisa, bibliografiis muxlebis umravlesoba

Seicavs tomis nomers da gamocemis nomers. mkiTxvelebs SeiZleba, ar

dasWirdeT yvela es elementi statiis mosaZebnad, magram yvela maTganis

miTiTebiT Tavidan vicilebT erT-erT maTganSi Secdomis gaparvis

SesaZleblobas.

tomis nomeri mosdevs Jurnalis saTaurs Sualeduri sasveni niSnis

gareSe da ar iwereba daxrili SriftiT. ixmareT arabuli cifrebi

maSinac, roca Tavad Jurnali iyenebs romaul cifrebs. gamocemis nomris

arsebobis SemTxvevaSi, igi mosdevs tomis nomers, gamoyofilia mZimiT da

mas win uswrebs nom. Tu garda gamoqveynebis wlisa, TariRTan

dakavSirebiT nebismieri sxva damatebiTi informacia gaqvT (ix.19.2.2),

daurTeT igi frCxilebSi tomis da gamocemis nomrebis Semdeg.am

informaciasTan dakavSirebiT ixelmZRvaneleT Jurnalis wesebiT;

informaciam SeiZleba, moicvas weliwadis dro, Tve an zusti dRe. daiwyeT

JurnalebSi miTiTebuli weliwadis droebis saxelebi mTavruli asoTi,

miuxedavad imisa, rom isini teqstSi ar weria mTavruliT.

R: mekai, kristoferi, s. 1999. laqtanciusi da diokletianes taxtis memkvidre.

klasikuri filologia 94, # 2:198-209.

kumar, rahuli. 2003. gonivruli safuZvlebi kontraqtualistur moralur

argumentSi.eTika 114 (oqtomberi): 6-37.

rodesac Jurnali iyenebs mxolod gamocemebis nomrebs tomebis

nomrebis gareSe, Jurnalis saTaurs mosdevs mZime.

R: biti, j. m. 1974. danaSaulis xasiaTi (suraTi, modeli, sqema) inglisSi,

1660-1800. warsuli da awmyo, # 62:47-95.

19.2.6 gverdebis nomrebi da adgilis dasadgeni sxva informacia

bibliografiis muxlebSi miuTiTeT statiis gverdebis nomrebi sruli

intervaliT (ix.23.2.4). tradiciisamebr, bibliografiebSi Jurnalis

statiebis gverdebis nomrebi mosdevs or wertils da ara mZimes. rodesac

Page 357: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

357

frCxilebSi moqceuli damatebiTi informacia TariRze uSualod win

uswrebs or wertils, datoveT intervali ori wertilis Semdeg; rodesac

tomis an gamocemis nomeri uSualod win uswrebs or wertils, nu

datovebT intervals ori wertilis Semdeg.

R: hiCkoki, timi. 2005. maTxovroba meTvramete saukunis londonis quCebSi.

Jurnali britanuli gamokvlevebi 44, # 3 (ivlisi): 478-98.

gouldi, ana groZinsi. 1998. simarTlis marcvlebi: purisa da mowyalebis

cvalebadi ierarqiebi sam rajastanul zRaparSi. gamocema religiebis

istoria 38, # 2:150-71.

Tu teqstobriv miTiTebebSi miuTiTebT konkretul nawyvets,

daurTeT mxolod miTiTebuli konkretuli gverdi (gverdebi),

romelsac(romlebsac) win uswrebs mZime (da ara ori wertili).

P: (hiCkoki 2005, 478)

(gouldi 1998, 152-53)

internetSi gamoqveynebuli Jurnalis statiebis miTiTebisas,

daurTeT gverdebis nomrebi (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) da URL-i (an

mudmivi identifikatori)da, aseve, statiis mopovebis TariRi. detalebis

da magaliTebis gasacnobad, ixileT 19.2.8. URL-ebSi punqtuacis gamoyenebis

zogadi principebis gasacnobad, ixileT 19.1.8.

19.2.7 specialuri gamocemebi da damatebebi

specialuri gamocema aris erTi Temisadmi miZRvnili Jurnalis gamocema.

igi atarebs tomis da gamocemis Cveulebriv nomrebs. Tu specialur

gamocemas aqvs sakuTari saTauri da hyavs redaqtori, daurTeT orive

bibliografiis muxls.saTauri mocemulia swori SriftiT da Casmulia

brWyalebSi. teqstobriv miTiTebebSi daurTeT mxolod miTiTebuli

nawilis avtori.

R: jounsi, meTiu l. dekartis geometria, rogorc sulieri varjiSi

(swavleba, momzadeba) 2001. naSromSi `sagnebi~, gamomc. bil brauni.

specialuri gamocema, kritikuli Ziebebis Jurnali28, # 1 (Semodgoma): 40-71.

P: (jounsi 2001, 43-44)

Tu gesaWiroebaT mTlianad gamocemis miTiTeba, gamotoveT

statiasTan dakavSirebuli informacia.

Page 358: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

358

R: brauni, bili, gamoc. 2001. `sagnebi~. specialuri gamoSveba, kritikuli

Ziebebis Jurnali28, # 1 (Semodgoma).

Jurnalis damatebas,aseve, SeiZleba,hqondes sakuTari saTauri da

hyavdes avtori an redaqtori. specialuri gamocemisgan gansxvavebiT, igi

Jurnalis Cveulebrivi gamocemebisgancalke inomreba; xSirad misi

gverdebis nomrebis nawilia aso S. dasviT mZime tomis nomersa da

damatebis nomers Soris.

R: iklendi, ivari, jeims j. hekmani da larsi neSeimi. 2004. hedonisturi

modelebis gamovlena da Sefaseba. statiaSi `gamokvlevebi Servin rozenis

pativsacemad~, politikuri ekonomikis Jurnali112, S1 (Tebervali): S60-S109.

19.2.8 internetSi gamoqveynebuli statiebi

onlain JurnalebTan dakavSirebiT ixelmZRvaneleT beWdviTi Jurnalebis

statiebisTvis gankuTvnili saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda amisa,

daurTeT URL-i da Tqvens bibliografiaSi Seyvanili masalis mopovebis

TariRi (ix. 15.4.1). gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i ar aris sakmarisi;

Tqven unda miuTiToT publikaciis yvela faqti, ramdenadac SesaZlebelia

maTi dadgena, raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis

SemTxvevaSic. onlain JurnalebSi ganTavsebul statiebSi SeiZleba, ar

moipovebodes gverdebis nomrebi, gansakuTrebiT, Tu isini ar qveyndeba

beWdviTi Jurnalebis paralelurad. Tu gverdebis nomrebi ararsebobs,

teqstobriv miTiTebebSi mocemuli nawyvetis adgilis identificireba

SegiZliaT aRwerilobiTi maCveneblis (rogoricaa wina qvesaTauri)

damatebiTsityvisqveS Semdeg.

R: uzi, braiani da jaret spairo. 2005. TanamSromloba da Semoqmedeba: patara

samyaros problema. Jurnali American Journal of Sociology 111, #2

(seqtemberi).http://www.journals.uchicago.edu/AJS/journal/issues/v111n2/090090/090090.htm

l (bolos Sesvlis TariRi 2005 wlis 19 dekemberi).

P: (uzi da spairo 2005, saTauris `milgremis patara samyaros Teoria~ qveS)

an

(uzi da spairo 2005)

statiebis onlain monacemTa bazebi, rogorc wesi, Seicavs

miTiTebebisTvis saWiro yvela elementis CamonaTvals. daurTeT

Page 359: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

359

miTiTebuli stabiluri URL-i, romelic, aseve, axdens im monacemTa bazis

identificirebas, romliTac Tqven ixelmZRvaneleT statiis miTiTebisas.

R: Sapiro, lorensi a. 2000. mravaljeradi realizaciebi. filosofiis

Jurnali 97, # 12 (dekemberi): 635-54. http://links,jstor.org/sici?sici=0022-

362X%28200012%2997%3A12%3C635%3AMR%3E2.0.CO%3B2-Q(bolo Sesvlis

TariRi 27, 2006).

P: (Sapiro 2000, 642)

19.3 popularuli Jurnalebis statiebi

samecniero Jurnalebis miTiTebisTvis saWiro yvela saxelmZRvanelo

miTiTeba (ix.19.2) Tanabrad vrceldeba popularul Jurnalebze. dawereT

statiebis saTaurebi swori SriftiT, brWyalebis gareSe da mTavruli

asoebis dasmiT winadadebis stilSi; dawereT Jurnalis saTaurebi

daxrili SriftiT, xolo mTavruli asoebi dasviT saTauris stilSi

(ix.22.3.1).

umetes SemTxvevaSi, miuTiTeT mxolod yovelkvireuli an

yovelTviuri Jurnalebis TariRi, miuxedavad imisa, rom isini

danomriliatomebisa da gamocemebis mixedviT. bibliografiis muxlebSi

daurTeT weli Tavis Cveul adgilze, xolo nebismieri damatebiTi

informacia TariRTan dakavSirebiT (rogoricaa Tve an zusti dRe) –

Jurnalis saTauris Semdeg, Tumca ara frCxilebSi. Tu teqstobriv

miTiTebebSi miuTiTebT konkretul nawyvets, daurTeT misi gverdis

nomeri.bibliografiis muxlSi ki SegiZliaT, gamotovoT statiis

gverdebis nomrebi, vinaidan popularuli Jurnalebis statiebi moicavs

mraval gverds, romlebzec ganTavsebulia gareSe masalebi. Tu

bibliografiis muxls daurTavT gverdebis nomrebs, ixmareT mZime ori

wertilis nacvlad, raTa gamoyoT isini gamocemis TariRisgan.

R: Sapiro, marki. 2004. axali Zalaufleba `Zveli evropisTvis~. neiSen, 27

dekemberi.

P: (Sapiro2004, 12-13)

Tu miuTiTebT ganyofilebas an svets, romelic regularulad

gamodis, dausviT mTavruli asoebi saTauris stilSi da nu CasvamT

Page 360: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

360

brWyalebSi. dasaxelebuli avtoris armqone ganyofilebis SemTxvevaSi,

avtoris nacvlad, gamoiyeneT Jurnalis saxelwodeba.

R: uolrefi, barbara. 2005. sityvis sasamarTlo, Jurnali atlanTiq

mansli,ivnisi, 128.

niu iorkeri. 2000. yvela cnobili adamiani. 10 aprili.

P: (uolrefi 2005, 128)

(niu iorkeri2000, 15)

popularuli onlain Jurnalebis miTiTebis SemTxvevaSi, ixelmZRvaneleT

popularuli beWdviTi Jurnalebis statiebisTvis gankuTvnili

saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda amisa, daurTeT URL-i da Tqvens

bibliografiaSi Seyvanili masalis mopovebis TariRi (ix. 15.4.1).

gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i sakmarisi ar aris; Tqven

gamoqveynebasTan dakavSirebuli yvela faqtiundawarmoadginoT srulad,

raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba im SemTxvevaSic, Tu Seicvleba

URL-i. popularul onlain JurnalebSi ganTavsebul statiebSi SeiZleba,

ar iyos miTiTebuli gverdebis nomrebi, magram miTiTebuli nawyvetis

adgilis identificireba SegiZliaT teqstobriv miTiTebebSi sityvis

qveSSemdegaRwerilobiTi maCveneblis (rogoricaa wina

qvesaTauri)damatebiT.

R: ferisi, stefani, 2005. `Tavisufleba~: ar aris aRmoCenili arcerTi

dokumenti. onlain Jurnali Salon.com, 16

dekemberi.http://www.salon.com/tech/feature/2005/12/16/censorship/index1.html (bolos

Sesvlis TariRi 2005 wlis 19 dekemberi).

P: (ferisi 2005, saTauris `internets ar gaaCnia mexsiereba CineTSi~ qveS)

an

(ferisi2005)

19.4 sagazeTo statiebi

zogadad, Tqvens bibliografiaSi miuTiTeT yoveldRiurgazeTebSi

gamoqveynebuli statiebi da sxva masala ise, rogorc miuTiTebdiT

popularul JurnalebSi ganTavsebul statiebs (ix.19.3). xelmouwereli

statiis SemTxvevaSi, avtoris nacvlad gamoiyeneT gazeTis saxelwodeba.

Page 361: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

361

vinaidan gazeTs SeiZleba gaaCndes ramdenime odnav gansxvavebuli

Sinaarsis gamocema, SegiZliaT, daazustoT, romeli gamocemiT

ixelmZRvaneleT da daumatoT frazebi bolo gamocema, Sua dasavleTis

gamoSvebaan sxva msgavsi identifikatori.

R: kamini, bleri. 2005. riglis Senoba – aSkara RirsSesaniSnaoba. Cikago

tribuni. 1 ivlisi.

miluoki jornal-sentineli. 1998. mowinave. 1 ivnisi.

niu iork Taimsi, erovnuli gamocema.2004. Jak deridas nekrologi. 10

oqtomberi.

teqstobriv miTiTebebSi gamotoveT gverdebis nomrebi, vinaidan

statia SeiZleba, gamoCndes sxvadasxva gverdze an amoRebulic ki iyos

gazeTis sxvadasxva gamoSvebaSi. amasTan, gazeTis saxelwodebaSi

gamotoveT gamoSvebis aRweriloba, Tu avtoris nacvlad gazeTs uTiTebT.

P: (kamini 2005)

(miluoki jornal-sentineli1998)

(niu iork Taimsi2004)

teqstobrivi miTiTebis gamoyenebis nacvlad, SegiZliaT miTiTebis

zogi elementis Tqvens teqstSi Casma. Tumca, bibliografiaSi saWiroa

statiis srulad miTiTeba.

gazeT niu iork taimsSi uzenaes sasamarTloSi mimdinare

gadaadgilebebisadmi miZRvenil statiaSi (2005) grinhausi ganixilavs am

tendenciebs.

an

2005 wlis 30 seqtembers gamoqveynebul statiaSi, gazeTi niu iork taimsi,

linda grinhausi ganixilavsuzenaes sasamarTloSi mimdinare

gadaadgilebebs.

19.4.1 formatTan dakavSirebuli gansakuTrebuli sakiTxebi

amerikuli gazeTebis miTiTebisas, saxelwodebaSi gamotoveT sawyisi

artikli The. Tu gazeTis saxelwodeba ar Seicavs qalaqs, daumateT igi

oficialur saTaurs, garda iseTi kargad cnobili erovnuli gazeTebisa,

rogoricaa the Wall Street Journal an the Christian Science Monitor. Tu aseTi

saxelwodebis gazeTiqalaqSia an saxeli bundovania, SegiZliaT,

frCxilebSi daumatoT Stati an provincia (Cveulebriv, Semoklebuli

Page 362: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

362

formiT; ix. 24.3.1). sxva ucxouri gazeTis miTiTebis SemTxvevaSi, datoveT

Seucvlelad sawyisi artiklebi da saTaurebis Semdeg daurTeT qalaqebis

saxelebi.

Chicago Tribune Le Monde

Saint Paul (Alberta or AB) Journal Times (London)

19.4.2 specialuri tipis sagazeTo miTiTebebi

gazeTebSi, garda calkeuli xelmowerili statiebisa, ganTavsebulia,

agreTve, mravali sxva tipis masala da zogierTi maTganis citirebisas

saWiroa specialuri wesebis dacva.

• regularuli svetebi. MravalCveulebriv svets axlavs hedlainebad

wodebuli saTaurebi da svetis saTaurebi.Tqven orives gamoyeneba

SegiZliaT an sivrcis dazogvis mizniT, ixmareT mxolod svetis saTauri

(swori SriftiT, brWyalebSi Casmis gareSe da mTavruli asoebis dasmiT

saTauris stilSi).

R: morgensoni, gretheni. 2000. fasdaklebis siaxleebze kargi mogebis Sesaxeb.

Sou marqeT uotCi. niu iork Taimsi. 23 aprili.

an

morgensoni, gretheni. 2000. Sou Sou marqeT uotCi. niu iork Taimsi. 23

aprili.

• werilebi redaqtors. miuTiTeT isini zogadad, hedlainebis gareSe.

R: devisi, virjinia j. 2005. werili redaqtors. Siqago tribuni. 29 ivlisi.

• danarTebSi ganTavsebuli statiebi.StatiebiJurnalebisdamatebebidan an

sxva specialuri nawilebidanmiuTiTeT popularuli Jurnalis statiebis

msgavsad (ix.19.3).

• internet statiebi.onlain gazeTebTan dakavSirebiT, ixelmZRvaneleT

beWdviT gazeTebSi ganTavsebuli statiebisTvis gankuTvnili

saxelmZRvanelo miTiTebebiT. garda amisa, daurTeT URL-i da Tqvens mier masalis mopovebis TariRi (ix.15.4.1). gaiTvaliswineT, rom marto URL-i sakmarisi ar aris; Tqven unda warmoadginoT publikaciis yvela faqti

srulad, raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis

SemTxvevaSic.

Page 363: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

363

R: heqstra, deivi. 2005. memkvidreobis aRdgena. gazeTi Chicago Sun-Times. 19

dekemberi. http://www.suntimes.com/output/hurricane/cst-ftr-nola 19.html (bolo Sesvlis

TariRi 2005 wlis 19 dekemberi).

19.5 arsebobs ramdenime damatebiTi tipis gamoqveynebuli masala,

romelic iTvaliswinebs specialur moTxovnebs maTi miTiTebisas.

19.5.1 klasikuri, Suasaukuneebisa da adreuli periodis literaturuli

nawarmoebebi

klasikur saberZneTSi da romSi, Suasaukuneebis evropaSi da renesansis

periodisSeqmnili literaturuli nawarmoebebis miTiTeba Tanamedrove

literaturuli nawarmoebebis citirebisgan gansxvavebuladxdeba. es wyaroebi

xSirad dajgufebulia danomril seqciebad (wignebi, striqonebi, strofebi

da a.S.), romlebic, zogadad, miTiTebulia gverdebis nomrebis nacvlad. imis

gamo, rom saukuneebis ganmavlobaSi gamoqveynda am nawarmoebebis uamravi

versia da Targmani, Tanamedrove gamocemebisTvis maTi gamoqveynebis TariRi

da sxva faqtebi, zogadad, naklebad mniSvnelovania, vidre sxva tipis

miTiTebebSi.

amis gamo, klasikuri, Sua saukuneebis da adrindeli

periodisliteraturuli nawarmoebebis citireba, rogorc wesi, unda

xdebodes mxolod teqstobrivi miTiTebebis formiT. Tu avtoris gvari da

saTauri ukve ar aris naxsenebi teqstSi, pirvelad moxseniebisTanave

daurTeT isini seqciis nomerTan erTad.Tu Semdgomi miTiTebebi calsaxad

Seexeba imave nawarmoebs, daurTeT mxolod seqciis nomeri.ixileT qvemoT

sxvadasxva tipis nawarmoebebs Soris arsebuli sxvaobebi punqtuaciaSi,

SemoklebebSi da nomrebSi.

peloponesis flotis oTxmocdRiani umoqmedoba rodosTan (fukidide,

peloponesis omis istoria8.44.4), Sewyvetili zamTris dasrulebamde (8.60.2-3),

varaudobs (gulisxmobs) ...

an

Page 364: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

364

rodosTan peloponesis flotis oTxmocdRiani umoqmedoba, romlis

Sesaxebac iuwyeba tucidide (peloponesis omis istoria8.44.4), Sewyvetili

zamTris dasrulebamde (8.60.2-3), varaudobs (gulisxmobs) ...

Tu Tqveni naSromi exeba literaturul gamokvlevebs an sxva raime

sferos, romelic moicavs teqstebis detalur analizs an Tu mniSvnelovania

sxvaobebi Targmanebs Soris, miuTiTeT aseTi nawarmoebebi Tqvens

bibliografiaSi. ixelmZRvaneleT 19.1.1-Si moyvanili sxva naTargmni da

redaqtirebuli wignebisTvis gankuTvnili wesebiT.

R: properciusi. 1990. elegiebi. gamomc. da mTargn. j. p. guldi. lebis klasikuri

biblioTeka 18. kembriji, masaCusetsi: harvardis universitetis gamomcemloba.

aristotele. 1983. aristoteles naSromebis sruli krebuli: oqsfordis

gadaxeduli Targmani. gamomc. j. barnesi. 2 t. prinstoni, niu jersi:

prinstonis universitetis gamomcemloba.

klasikuri nawarmoebebi.zemoT moyvanil zogad principebTan

erTaddamatebiT warmogidgenT wesebs, romlebic vrceldeba klasikuri

nawarmoebebis citirebaze.

avtorsa da nawarmoebis saTaurs an saTaursa da seqciis nomers Soris

gamoiyeneT sasveni niSani, cifrobrivi danayofebi gamoyofilia wertilebiT

intervalebis gareSe. seqciebis nomrebisTvis ixmareT arabuli cifrebi.

dasviT mZimeebi erTi da igive wyaros citirebebs Soris da wertil-mZime –

sxvadasxva wyaros citirebebs Soris.

P: (aristofane bayayebi 1019-30)

(ciceroni ver. 1.3.21, 2.3.120; tacitusi germ. 10.2-3)

(aristotele metafizika3.2.996b5-8; platoni respublika 360e-361b)

SegiZliaT, agreTve, avtorebis, nawarmoebebis, krebulebis da a.S.

saxelebis Semokleba. yvelaze farTod aRiarebul abreviaturebs Seicavs

oqsfordis klasikuri leqsikoni. isargebleT am abreviaturebiT, nacvlad

sityvisa ibid. erTi da igive naSromis Tanmimdevruli moxseniebis dros.

P: (Thuc. 2.40.2-3)

(Pindar Isthm. 7.43-45)

Sua saukuneebis nawarmoebebi.klasikuri naSromebis miTiTebis forma

Tanabrad misaRebia Sua saukuneebis nawarmoebebisTvis, romlebic dawerilia

Page 365: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

365

ucxo enebze. Tu seqciis nomers win uswrebs aRwerilobiTi termini, meti

sicxadisTvis gamoyaviT igi mZimiT naSromis saTaurisgan.

P: (avgustini RvTis qalaqi20.2) (laTinuri)

(abelari epistole 17 eloizas, mini Pl180 375c - 378a)

adrindelinawarmoebebi. zemoT CamoTvlili zogadi principebis garda,

adrindeli literaturuli nawarmoebebis miTiTebebze Semdegi wesebi

vrceldeba:

poemebis da piesebis miTiTebisas moixsenieT wigni, Tavi da strofi; strofi

da striqoni; aqti, scena da striqoni an msgavsi danayofebi. meti

sicxadisTvis, elementebi gamoyaviT mZimeebiT.

P: (Coseri, baTis peiqris colis moTxrobis prologi, kenterberis moTxrobebi,

striqonebi 105-14)

(miltoni, dakarguli samoTxe, wigni 1, striqonebi83-86)

SegiZliaT, SeamokloT danomrili danayofebi aqti, striqonida sxva msgavsi

sityvebis gamotovebiT da klasikur bibliografiebSi arsebulismsgavsi

sistemis gamoyenebiT (ix. zemoT). aucileblad ganmarteT sqolioSi Tqveni

sistema.

P: (miltoni, dakarguli samoTxe, 1.83-86)

Tu gamocemebi gansxvavdeba redaqciiT, striqonebis danomvriT da

scenebad dayofiTac ki, CasviT es nawarmoebi Tqvens bibliografiaSi da

miuTiTeT konkretuli gamocema.

P: Seqspiri, uiliami. 1982. hamleti. ardenis gamocema. gamomc. harold jenkinsi.

londoni: meTueni.

19.5.2 biblia da sxva wminda werilebi

miuTiTeT biblia da sxva religiuri Sinaarsis wminda werilebi teqstobriv

miTiTebebSi. ar aris saWiro maTi CarTva Tqvens bibliografiaSi.

bibliidan citirebis SemTxvevaSi, daurTeT wignis Semoklebuli

saxelwodeba, Tavis nomeri da strofis nomeri – gverdis nomris gareSe.

konteqstidan gamomdinare, SegiZliaT, gamoiyenoT wignebis saxelwodebebis

tradiciuli an ufro mokle abreviaturebi (ix.24.6); mimarTeT rCevisTvis

Tqvens pedagogs, Tu ar xarT darwmunebuli, romeli formaa misaRebi.

isargebleT arabuli cifrebiT Tavebis, strofebis nomrebisa (maT Sorisori

wertiliT) da wignebis nomrebis bibliografiaSi miTiTebisas..

Page 366: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

366

tradiciuli abreviaturebi:

P: (1Ts. 4:11, 5:2-5, 5:14)

ufro mokle abreviaturebi:

P: (2sm. 11:1-17, 11:26-27; 1mt. 10:13-14)

vinaidan wignebi da danomvra gansxvavdeba wminda werilebis versiebis

mixedviT, Tqvens pirvel miTiTebaSi miuTiTeT frCxilebSi is versia,

romliTac sargeblobT, saxelwodebis sityvierad an miRebuli abreviaturis

saxiT warmodgenis meSveobiT (ix.24.6.4).

P: (2 mefeebi 11:8 [axali gasworebuli standartuli versia])

(1kr. 6:1-10 [axali amerikuli biblia NAB])

sxvareligiis wminda werilebidan citirebis SemTxvevaSi, Sesabamisad

gamoiyeneT bibliidan citirebis zogadi principebi (ix. 24.6.5)

19.5.3 sacnobaro literatura

sayovelTaod cnobili sacnobaro literatura, rogoricaa, mTavari

leqsikonebi da enciklopediebi, Cveulebriv, moxseniebuli unda iqnes

mxolod teqstobriv miTiTebebSi. zogadad, ar aris saWiro maTi Casma Tqvens

bibliografiaSi, magram SegiZliaT im konkretuli naSromis CarTva,

romelsac gadamwyveti mniSvneloba aqvs Tqveni argumentaciis

dasabuTebisTvis an romelsac xSirad citireben. gamotoveT TariRi, magram

daakonkreteT gamocema (Tu es ar aris pirveli gamocema). anbanuri wesiT

awyobili naSromis, magaliTad, enciklopediis, SemTxvevaSi, miuTiTeT muxli

(da ara tomi an gverdis nomeri), romelsac win uswrebs ix.ixileT. .

P: (enciklopedia britanika me-15 gamoc., ix. `xsna~)

(amerikuli biografiuli leqsikoni, (ix. `uodsuorti, jeremaia~)

naklebad cnobili sacnobaro literaturis wyarod gamoyenebis SemTxvevaSi,

miuTiTeT igi wignis msgavsad (ix.19.1).

R: taimsis inglisuri enis stilisa da gamoyenebis saxelmZRvanelo. 1999. gadax.

(Seswor.) gamoc. londoni: Taims buqsi.

aulescia, gorka. 1989. baskur-inglisuri leqsikoni. reno: nevadas

universitetis gamomcemloba.

P: (taimsis saxelmZRvanelo 1999, ix. `plociis wodebebi~, `safosto

misamarTebi~)

Page 367: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

367

(aulescia1989, 509)

enciklopediebis onlain versiebi eqvemdebareba regularul

ganaxlebas.amitom CarTeT rogorc URL-i, ise masalis mopovebis TariRi

(ix.15.4.1). gaiTvaliswineT, rom zogierTi sacnobaro naSromi miuTiTebs

konkretuli muxlis citirebisTvis Sesaferis URL-s; sasurvelia misi

gamoyeneba nacvlad saZiebo sistemebis mier generirebuli naklebad sando

URL-isa.

P: (onlainenciklopedia britanika, ix.`sibeliusi, jini~,

http://www.britannica.com/ebc/article?tocld=9378608 [bolo Sesvlis TariRi 2005 wlis 1

ivnisi])

19.5.4 recenziebi, kritikuli statiebi

wignebis, speqtaklebis da a.S. naSromebis recenzia SeiZleba, daibeWdos

sxvadasxva periodul gamocemebSi. Tqvens bibliografiaSi CasviT

mimomxilvelis gvari da saxeli, sityva(recenzia), romelsac mosdevs

mimoxiluli naSromis saxelwodeba da avtori (an kompozitori, reJisori da

a.S.); adgili da TariRi (im SemTxvevaSi, Tu saubaria speqtaklze) da bolos

is perioduli gamocema, romelSic daibeWda mimoxilva.

R: taubi, riCardi p. 2004. naSromis sazogadoebrivi (saxelmwifo) sacxovrebeli

binebis aRdgena: naxevarsaukunovani brZola sam sazogadoebriv raionSi

mimoxilva lorens j. veilis avtorobiT. sociologiis amerikuli

Jurnali110, # 3 (noemberi): 797-99.

iSevudi, Carlzi. 2005. cisferi Citunas mimoxilva, avtori - Ceril l. vesti,

reJisori – seret skoti. seqand sTeijis Teatri, niu iorki. niu iork Taimsi.

24 ivnisi.

kozini, aleni. 2000. timoTi feinis (violino) da stiven bekis (fortepiano)

mier Sesrulebuli koncertis mimoxilva. niu iuorki, 92-e quCa Y, niu iorki.

niu iork Taimsi. 21 aprili.

19.5.5 reziumeebi, mimoxilvebi

samecniero statiebis, sakonferencio naSromebis, disertaciebis da a.S.

reziumeebi SeiZleba, gamoqveyndes sakuTriv naSromTan erTad an specialur

gamocemebSi (Cveulebriv, JurnalebSi), romlebic Sedgeba mxolod da mxolod

reziumeebisgan.

Page 368: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

368

daurTeT sakuTriv naSromis sruli miTiTeba. Tu reziume ibeWdeba

naSromTan erTad, miTiTebaSi sityva reziumeCasviT saTauris Semdeg.Tu

reziume ibeWdeba sxva gamocemaSi, sityvebi reziume . . . –SiCasviT sawyisi

miTiTebis Semdeg da miuTiTeT reziumes adgilmdebareoba.dasviT sakuTriv

naSromis TariRi, nacvlad reziumes TariRisa, avtoris gvarisa da saxelis

Semdeg.

R: ludersi, jozefi. 2006. moZraobis warmatebis ekonomika: biznesis reagireba

samoqalaqo uflebebis mobilizaciaze. reziume. amerikuli sociologiis

Jurnali111, # 4 (ianvari): 963.

albini, sesilia. 2003. molaparakebebi saerTaSoriso TanamSromlobis

sakiTxebze: globaluri sazogadoebrivi saqoneli da samarTlianoba.

saerTaSoriso gamokvlevebis mimoxilva29 (ivlisi): 365-85. reziume mSvidobis

kvlevis referatebis JurnalSi 42, publik. nom. 236625 (2005 wlis Tebervali):

6.

19.5.6 bukletebi da angariSebi

miuTiTeT bukletebi, korporaciuli angariSebi, broSurebi da sxva

avtonomiuri publikaciebi iseve, rogorc miuTiTebdiT wigns. Tu gakliaT

informacia zogierTi standartuli elementisTvis, rogoricaa avtori da

gamomcemeli, dokumentebis identificirebis mizniT, miuTiTeT sakmarisi

odenobis sxva informacia.

R: klarki, heizeli v. 1957. mesopotamia: or mdinares Soris. mesopotamia, ohaio:

moqalaqeebis universaluri maRaziis dasasruli.

TIAA-CREF. 2005. 2005 wlis wliuri angariSi: kolejis pedagogebis sapensio

aqciebis fondi. niu iorki TIAA-CREF.

19.5.7 gamocemebi mikroformis saxiT

mikroformis saxiT gamocemuli naSromebi, romlebiTac xelmZRvanelobdiT,

maT Soris disertaciebi, Tqvens bibliografiaSi miuTiTeT wignis

msgavsad.nabeWdi formiT an internetiT nasargeblevidisertaciebis

misaTiTeblad(ix.19.6.1.),daurTeT publikaciis forma (mikrofiSa, mikrofilmi

da a.S.) publikaciis faqtebis Semdeg.

R: farveli, beatrisa, 1995. franguli popularuli liTografiuli

gamosaxulebebis miRebis xerxebi. t. 12, liTografia xelovnebasa da

vaWrobaSi. Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba. mikrofiSa.

Page 369: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

369

tauberi, abrahami. 1958. damwerlobis reforma SeerTebul StatebSi. en

arbori, miCigani: universitetis mikrofilmebi. mikrofilmi.

Tu SesaZlebelia, teqstobriv miTiTebebSi CasviT adgilis ganmsazRvreli

elementi. Semdeg magaliTSi gverdis nomeri,romelic TvalsaCinoebisTvis

identificirebulia abreviaturiT gv. gvxvdeba nabeWd teqstSi mikrofiSaze;

danarCeni cifrebi aRniSnaven mikrofiSas da kadrs, xolo aso aRniSnavs

rigs.

P: (farveli 1995, gv. 67, 3C12)

19.5.8 CD-ROM-ebi an DVD-ROM-ebi

miuTiTeTCD- an DVD-ROM-ze Cawerili naSromebi, rogorc miuTiTebdiT

analogiur nabeWd naSromebs, ufro xSirad, wignebs.

R: “neiSenal jeografiki” nomrebis sruli krebuli: Jurnalis `National

Geographic~ 110 weli. 2000. CD-ROM. kompiuteruli programuli uzrunvelyofis

gamomcemeli kompania mainsqeipi.

oqsfordis inglisuri leqsikoni. 1999. me-2 gamoc. CD-ROM, versia 2.0. niu

iorki: oqsfordis universitetis gamomcemloba.

19.5.9 onlain monacemTa bazebi

onlainmonacemTa bazebSi gamoqveynebuli samecniero Jurnalebis statiebis

citirebasTan dakavSirebiT, ixileT 19.2.8. sxva tipis onlain monacemTa

bazebis SemTxvevaSi, Tqvens bibliografiaSisrulad miuTiTeT monacemTa

baza, Tu axdenT misgan mravali dokumentis an Canawerebis citirebas.

(miuTiTeT monacemTa bazis saxeli, (swori SriftiT), URL-i mTavari

gverdisTvis da Tqvens mier masalis mopovebis TariRi (an TariRebis

diapazoni). gaiTvaliswineT, rom mxolod da mxolod URL-i sakmarisi ar

aris; unda warmoadginoT sruli informaciapublikaciis Sesaxeb, ramdenadac

es SesaZlebelia, raTa mkiTxvels SeeZlos wyaros moZieba URL-is Secvlis

SemTxvevaSic.

R: perseusis cifruli biblioTeka. http://www.perseus.tufts.edu/ (bolos Sesvlis

TariRi 1 Tebervali-31 marti, 2006)

Tu miuTiTebT msgavsi monacemTa bazidan mxolod erT dokuments an

Canawers, Tqvens bibliografiaSi igi CawereT cal-calke. daurTeT

dokumentis avtori da saTauri (Tu xelmisawvdomia), monacemTa bazis saxeli

(swori SriftiT), URL-i konkretuli gverdisTvis da Tqvens mier masalis

Page 370: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

370

mopovebis TariRi. onlain monacemTa bazebSi arsebul disertaciebTan

dakavSirebiT ixileT 19.6.1.

R: plini ufrosi. bunebrivi istoria, gamomc. jon bostoki da g. t. raili.

perseusis cifrul biblioTekaSi, http://www.perseus.tufts.edu/cgi-

bin/ptext?lookup=Plin.+Nat.+1.dedication (bolo Sesvlis TariRi 2006 wlis 31 marti).

Tqvens teqstSi dokumentis Tu Canaweris damowmebisTvis,miuTiTeT

SeZlebisdagvarad amomwuravi informacia, raTa citata bibliografiis

muxlSi moyvanil informaciasTan daakavSiroT. CasviT es informacia

teqstobriv miTiTebebSi (romlis elementebi gamijnulia mZimeebiT)an

teqstSi.

P: (plini ufrosi, perseusis cifruli biblioTeka)

. . . rogorc miTiTebulia plini ufrosis samecniero naSromSi bunebrivi

istoria (perseusis cifruli biblioTeka).

19.6 gamouqveynebeli wyaroebi

wyaroebi, romlebic arasdros gamoqveynebula, SeiZleba, ufro rTuli

mosaZebni iyos mkiTxvelisTvis, vidre gamoqveynebuli, vinaidan isini inaxeba

mxolod erT adgilas da ar arsebobs oficialuri faqtebi maTi gamocemis

Sesaxeb. Tqvens bibliografiaSi msgavsi wyaroebis miTiTebis dros

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs qvemoT CamoTvlili sruli informaciis

darTvas, raTa maqsimalurad davexmaroT mkiTxvels.

gamouqveynebeli naSromebis saTaurebi mocemulia swori SriftiT,

brWyalebSi Causmeladda dauxrelad. es gansxvavebuli formati gamoarCevs

maT msgavsi, magram gamoqveynebuli naSromebisagan.

19.6.1 sadiplomo Temebi da disertaciebi

Tu xelmZRvanelobT gamouqveynebeli disertaciis nabeWdi formiT,CaTvaleT

igi gamouqveynebel xelnawerad.avtoris, TariRis (Tu aris xelmisawvdomi) da

saTauris Semdeg daurTeT disertaciis tipi da samecniero dawesebuleba.

gamoiyeneTdisertaciisSemoklebuli

variantidis.Sityvisgamouqveynebelixmareba saWiroar aris.

Page 371: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

371

R: merfi, priscila koiti. 2000. risi gakeTeba SeuZlia wigns: Cumi gazafxuli da

media-saSualebebSi mowyobili sajaro diskusia. dis. filosofiis doqtoris

samecniero xarisxis mosapoveblad, CrdiloeT karolinas universiteti.

kulkesi, karen lei. 2003. kurdistanis kartografiuli gamosaxulebebi

beWdviT mediaSi. disertacia magistris samecniero xarisxis mosapoveblad,

sirakiusis universiteti.

imisaTvis, rom miuTiToT disertacia, romelsac gaecaniT onlain

monacemTa bazaSi, daurTeT monacemTa bazis saxeli, URL-i da monacemTa

bazaSi SeRwevis TariRibibliografiis sawyisi informaciis Semdeg

(mikroformis saxiT gamoSvebuli gamocemebis Sesaxeb ixileT 19.5.7.)

R: merfi, priscila koiti. 2000. risi gakeTeba SeuZlia wigns: Cumi gazafxuli da

media-saSualebebSi mowyobili sajaro diskusia. dis. filosofiis doqtoris

samecniero xarisxis mosapoveblad, CrdiloeT karolinas universiteti.

linkze: ProQuest Disserations and Theses,

http://proquest.umi.com/pqdweb?did=727710781&sid=2&Fmt=2&clientId=13392&RQT=

309&VName=PQD (bolo Sesvlis TariRi 2006 wlis 1 aprili).

19.6.2 Sexvedrebze wakiTxuli leqciebi da moxsenebebi. gamosvlis an moxsenebis

avtoris, TariRis da saTauris Semdeg miuTiTeT sponsori, adgilmdebareoba

da (Tu aris xelmisawvdomi) TaTbiris Catarebis konkretuli dRe.

Sityvagamouqveynebeli saWiro ar aris.

R: trautmeni, joni. 2005. induri bluzi: amerikeli indielebi da musikis

politika, 1890-1935. leqcia, niuberis biblioTeka, Cikago, ilinoisi. 2

Tebervali.

gredi, kareni. 2004. rodesac maRali kultura iyo popularuli kultura.

amerikel istorikosTa organizaciis yovelwliur sxdomaze warmodgenili

moxseneba, bostoni, masaCusetsi. 26 marti.

skoqpoli, Teda. 2003. xma da uTanasworoba: amerikuli samoqalaqo

demokratiis transformacia. saprezidento mimarTva, politikuri mecnierebis

amerikuli asociaciis yovelwliuri sxdoma, filadelfia, pensilvania. 28

agvisto.

19.6.3 interviuebi da piradi urTierTobebi

imisaTvis, rom mivuTiToT gamouqveynebeli interviu (maT Soris, interviu,

romelic Tavad CaiwereT),daiwyeT bibliografiis muxli im piris gvariT da

Page 372: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

372

saxeliT, romelsac CamoerTva interviu, da interviueris saxeliT da gvariT;

daurTeT, agreTve, intervius Catarebis adgili da TariRi (Tu cnobilia) da

nebismieri firisa Tu transkriptis (Tu aris xelmisawvdomi)

adgilmdebareoba. (radio- an telemauwyeblobiT gadacemuli interviuebis

Sesaxeb ixileT 19.8.3)

R: makmilani, endriu. 2007. avtoris mier CamorTmeuli interviu. san diego,

kalifornia. 2 marti.

spoki, benjameni. 1974. milton j. e. senis mier CamorTmeuli interviu. 20

noemberi. interviu 67A, Canaweri, senis zepiri istoriis koleqcia, medicinis

erovnuli biblioTeka, betesda, merilendi.

teqstobriv miTiTebebSi miuTiTeT respodnetis da ara interviueris saxeli.

P: (makmilani 2007)

(spoki 1974)

Tu ar SegiZliaT im piris vinaobis gamJRavneba, romelsac interviu

CamoarTves, gamoiyeneT mxolod teqstobrivi miTiTebebi konteqstisTvis

Sesaferisi informaciiT. Tqven, aseve, SegiZliaT am informaciis zogierTi

nawilis an sruli informaciis teqstSi CarTva, magram ar aris saWiro

intervius miTiTeba bibliografiaSi. ganmarteT vinaobis ardasaxelebis

faqti sqolioSi an winasityvaobaSi (`yvela interviu iyo konfidencialuri;

im pirTa vinaobas, visac CamovarTviT interviuebi, ar vasaxelebT erToblivi

SeTanxmebis safuZvelze~

P: (interviu jandacvis sferos muSakTan, 2006 wlis 10 agvisto)

miuTiTeT saubrebi, werilebi, eleqtronuli werilebi da a.S.

mxolodteqstobriv miTiTebebSi. zogadad ar aris saWiro maTi miTiTeba

Tqvens bibliografiaSi, magram SeiZleba, moisurvoT, uCvenoT konkretuli

komunikaciis faqti, romelsac kritikuli mniSvneloba aqvs Tqveni

argumentaciis gasamyareblad an, romelsac xSirad citireben. is ZiriTadi

elementebi, romlebic mZimeebiTunda gamoiyos, arissxvaadamianis saxeli da

gvari, TariRi da komunikaciis tipi. bevr SemTxvevaSi, SeiZleba, es

informacia teqstSi nawilobriv an sruladCarToT. gamotoveT eleqtronuli

fostis misamarTebi. EleqtronulmisamarTebze gagzavnili Setyobinebebis

miTiTebis Sesaxeb ixileT 19.7.3-Si.

Page 373: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

373

P: (maqsin grini, 2005 wlis 29 seqtemberi, avtoris misamarTze gagzavnili

eleqtronuli werili)

2006 wlis 12 oqtombers avtorTan gamarTul satelefono saubarSi

polkovnikma viliam riCma gamoaSkarava, rom . . .

19.6.4 xelnawerTa koleqciebi

gamouqveynebel xelnawerTa koleqciebSi daculi dokumentebi Seicavs

gamoqveynebul wyaroebze ufro rTul da mravalferovan elementebs. Tqvens

miTiTebas daurTeT rac SeiZleba meti saidentifikacio informacia,

Sesabamisad daaformateT elementebi da moargeTaq moyvanili zogadi

modelebi saWiroebis mixedviT.

Sesatani elementebi da maTi Tanmimdevroba.Tu koleqciidanmravali

dokumentis citirebas axdenT, Tqvens bibliografiaSi `koleqciis~ saxeliT

miuTiTeT mTeli koleqcia, masSi Semavali dokumentebis avtor(eb)i an arqivi.

iseTitipis gamouqveynebeli masalisTvis, romelic arqivebSiar inaxeba,

SecvaleT koleqciasTandakavSirebuli informacia frazebiT `avtoris

mflobelobaSia~ an `kerZo koleqcia~ da nu axsenebT adgils. nu daurTavT

TariRs, vinaidan koleqciaTaumravlesoba Seicavs sxvadasxva TariRiT

daTariRebul dokumentebs.

R: egmontis xelnawerebi. filifsis koleqcia. jorjias universitetis

biblioTeka, atensi.

hausi, edvardi m., dokumentebi. ielis universitetis biblioTeka, niu heiveni,

koneqtikuti.

monobis gauqmebis pensilvaniis sazogadoeba. dokumentebi. pensilvaniis

historiuli sazogadoeba, filadelfia.

stroteri, frenCi da edvard louri. dauTariRebeli korespondencia.

herbert huveris saprezidento biblioTeka, dasavleTis filiali, aiova.

`mSrali kanonis~ Sesaxeb erovnuli reformis momxre qalTa organizaciis

dokumentebi. elis belin diuponis failebi, pier s. diuponis dokumentebi.

istoriuli biblioTeka elefterian milz historikal laibreri,

vilmingtoni, delaveri.

imisaTvis, rom moaxdinoT amgvari koleqciidan Tqvens teqstSi calkeuli

dokumentis citireba, gamoyenebuli bibliografiis muxlSi miuTiTeT avtori

Page 374: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

374

da TariRi, dokumentis saTauri an tipi da koleqciis an arqivis

saxeli.gamoyaviT elementebi mZimeebiT. bevr SemTxvevaSi, SeiZleba, es

informacia nawilobriv an srulad CarToT teqstSi.

P: (jeims oglTorpi ndobiT aRWurvil pirebs, 1733 wlis 13 ianvari, egmontis

xelnawerebi)

ndobiT aRWurvili pirebis misamarTiT 1733 wlis 13 ianvars gagzavnil

werilSi (egmontis xelnawerebi) jaims oglTorpma ganacxada . . .

Tu axdenT koleqciidan mxolod erTi dokumentis citirebas, igi

calkeCasviT bibliografiaSi da ixelmZRvaneleT teqstobrivi

miTiTebebisTvis gankuTvnili Cveulebrivi modeliT.

R: dinkeli, jozefi. 1869. elisabed keri agasis TxovniT dawerili lui agasis

aRwera. agasis dokumentebi. houtonis biblioTeka, harvardis universiteti,

kembriji, masaCusetsi.

elementebis daformatebis wesi.warmogidgenT ramdenime rekomendacias

xelnawerTa koleqciebSi arsebuli dokumentebis specialur

daformatebasTan dakavSirebiT.

• individualuri saTaurebi - ganzogadebuli saTaurebi. miuTiTeT rogorc individualuri, ise, ganzogadebuli saTaurebi, rogoricaa angariSian

oqmi, swori SriftiT, brWyalebSi Casmis an daxrili Sriftis gareSe.

• informaciis lokalizeba. zogierTi xelnaweri SesaZloa, Seicavdes

gverdebis nomrebs, romlebic SeiZleba, moTavsdes teqstobriv

miTiTebebSi.mraval xelnawers eqneba sxva tipis lokatori an saerTod ar

eqneba is. ufro Zveli formatiT nacvlad gverdebisa. zogierT

xelnawerebis koleqcias gaaCnia saidentifikacio seriebi an failebis

nomrebi, romlebic SeiZleba daurToT miTiTebas.

• dokumentebi da xelnawerebi. xelnawerTa koleqciebis saTaurebSi

terminebi dokumenti da xelnawerebi sinonimebia. orive termini misaRebia,

iseve, rogorc maTi abreviaturebi.

• werilebi.. imisaTvis, rom moaxdinoT werilis citireba teqstobriv

miTiTebebSi, daiwyeT werilis avtoris gvariT, Semdeg ki miuTiTeT

werilis mimRebis gvari. gamotoveT sityva werili,romelic igulisxmeba.

magram sxva formis komunikaciis SemTxvevaSi, daakonkreteT komunikaciis

tipi (depeSa, memorandumi).

Page 375: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

375

19.7 araoficialurad gamoqveynebuli eleqtronuli wyaroebi

masalas, romelic araoficialurad qveyndeba internetSi, xSirad ar

eqneba publikaciis iseTi standartulimonacemebi, rogoricaa avtori,

saTauri, gamomcemeli an TariRi. maSinac ki, rodesac SegiZliaT,

publikaciis Sesaxeb mxolod Zalian mwirimonacemebis mopoveba an

saerTod ver adgenT maT, mainc unda miuTiToT bibliografiaSi URL-ze

meti informacia. Tu miuTiTebT mxolod URL-s da isSeicvleba an

moZveldeba, Tqveni miTiTeba gamousadegari xdeba mkiTxvelebisTvis. URL-i

miuTiTebs, sad ido masala, rodesac Tqven mas ecnobodiT;sruli

miTiTeba,aseve,unda uCvenebdes wyaros da Tqvens mier misi ukanasknelad

monaxulebis TariRs (ix.15.4.1).

19.7.1 vebgverdebi

wignebisa da perioduli gamocemebis garda, onlain wyaroebidan miRebul

sxva originalur masalasTan dakavSirebiT bibliografiaSi SeitaneT rac

SeiZleba meti informacia Semdegi CamonaTvlidan: avtori, gverdis

saTauri (swori SriftiT, brWyalebis gareSe), saitis saxeli an

mflobeli, URL-i da saitze Sesvlis TariRi (an saitze Sesvlis

TariRebis diapazoni).

R: evanstonis sajaro biblioTekis mzrunvelTa sabWo. evanstonis sajaro

biblioTekis strategiuli gegma, 2000-2010: sazogadoebasTan

urTierTobebis aTwleuli. evanstonis sajaro biblioTeka.

http://www.epl.org/library/strategic-plan-00.html (bolos Sesvlis TariRi 2005 wlis 1

ivnisi-15 agvisto).

Tu avtori dasaxelebuli ar aris, miuTiTeT saitis mflobelis

saxeli.

R: amerikel mecnierTa federacia. rezoluciis Sedareba: sanomre niSnebisa

da saTaurebis (hedlainebis) wakiTxva. http://www.fas.org/irp/imint/resolve5.html

(bolos Sesvlis TariRi 2005 wlis 1 ivnisi).

araoficialur saitebze, rogoricaa personaluri gverdebi da

gasarTobi saitebi,romlebsac SeiZleba, arc hqondeT saTaurebi,

gamoqveynebuli masalebisTvis ixmareT aRwerilobiTi frazebi

Page 376: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

376

R: kemp takonikis gamoSveba. 1955 wlis fotogalerea.

http://www.taconicalumni.org/1955.html (bolo Sesvlis TariRi 2005 wlis 1 ivnisi).

imisaTvis, rom Tqvens teqstSi miuTiToT vebsaiti oficialuri

publikaciis TariRis gareSe, CasviT avtoris an saitis mflobelis

saxeli an bibliografiis muxlSi gamoyenebuli aRwerilobiTi fraza.

CasviT es informacia frCilebSi an teqstSi.

rogorc iyo miTiTebuli amerikel mecnierTa federaciis vebsaitze . . .

19.7.2 veblogze gamoqveynebuli Canawerebi da komentarebi

Tu miuTiTebT veblogze (an blogze) gamoqveynebul informacias da

komentarebs, daurTeT veblogi Tqvens bibliografias.amisaTvisunda

ixelmZRvaneloT vebsaitebis sabazo modeliT. saitis mTavari

gverdisTvismiuTiTeT URL-i.

R: beker-pozneris blogi. http://www.becker-posner-blog.com/ (bolos Sesvlis

TariRi 2006 wlis 28 marti).

veblogzegamoqveynebuli calkeuli infoirmaciisa da komentarebis

citireba xdeba mxolod teqstobriv miTiTebebSi. is ZiriTadi elementebi,

romlebic gamoiyofa mZimeebiT, aris avtoris saxeli da gvari, veblogis

saxeli da miniSneba imaze, Tu romelia veblogze (saitis avtoris

mier)gamoqveynebuli Canaweri da romeli _ komentari,(dawerili sxva

adamianis mier) da gamoqveynebis TariRi. Tu avtoris saxeli arasrulia an

fsevdonimia, miuTiTeT igi, rogorc saxeli.xSirad SeiZleba, es

informacia teqstSi srulad an nawilobriv CarToT.

P: (piter pirsoni, beker-pozneris blogi, komentari, gagzavnili 2006 wlis 6

marts)

. . . geri bekeris Tanaxmad (komentari, gagzavnili 2006 wlis 6 marts, beker-

pozneris blogze). sapasuxo komentarebi ekuTvnis piter pirsons (gagzavna

6 marts) da bils (gagzavna 10 marts) . . .

19.7.3 adresatTa eleqtronuli misamarTebis siebi

adresatTa eleqtronuli misamarTebis siidanmasalis citirebis mizniT

daurTeT avtoris saxeli da gvari, gagzavnis TariRi da siis saxeli.

gamotoveT eleqtronuli fostis misamarTebi. msgavsi informaciis

citireba, rogorc wesi, xdeba mxolod teqstobriv miTiTebebSi, sadac

elementebi gamoyofilia mZimeebiT. zogadad saWiro ar aris maTi CarTva

Page 377: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

377

Tqvens bibliografiaSi, magram SeiZleba, moisurvoT, CarToT Tqveni

argumentaciis gamyarebisTvis kritikulad mniSvnelovani an xSirad

miTiTebuli specialuri informacia. xSirad SeiZleba, es informacia

teqstSi srulad an nawilobriv CarToT.

P: (jon paueli, 2004 wlis 30 oqtomberi, eleqtronuli werili greipvainis

eleqtronuli fostis misamarTebze)

greipvainis eleqtronuli fostis misamarTebze 2004 wlis 30 oqtombers

gagzavnil eleqtronul werilSi jon paueli acxadebs ..

19.8 vizualuri da saSemsruleblo xelovnebis wyaroebi

vizualuri da saSemsruleblo xelovneba gvaZlevs mravalgvar

wyaros: vizualur gamosaxulebebs, cocxal warmodgenebs, tele da

radiogadacemebs, teqstur da sxvadasxva mediaCanawerebs. zogierTi

aseTi wyaros citireba SeiZleba, rTulic iyos, Tu maT Tan ar

axlavs gamoqveynebuli wyaroebisTvis damaxasiaTebeli

saidentifikacio informacia. aseTi wyaroebis miTiTebas daurTeT

SeZlebisdagvarad bevri saidentifikacio monacemi, Tanmimdevrulad

daaformateT elementebi da miTiTebebs saWiroebisamebr miusadageT

winamdebare nawilSi mocemuli zogadi modelebi.

am nawilSi CamoTvlili wyaroebis umetesoba mxolod teqstur

miTiTebebSi unda aRniSnoT an sulac, teqstSi CarToT misi

ZiriTadi elementebi. zogadad, saWiro ar aris am wyaroebis

miTiTebebis CamonaTvalSi CarTva, magram garkveul SemTxvevebSi

SeiZleba, amis gakeTeba mogiwioT. SeiZleba, moisurvoT, miTiTebebis

CamonaTvalSi CarToT konkretuli wyaro, romelic kritikulad

mniSvnelovania Tqveni argumentaciis dasabuTebisTvis, an romelic

xSiradaa citirebuli. Tu naSroms iseTi disciplinisTvis werT,

rogoricaa xelovneba, mediakvlevebi an sxva msgavsi sagani,

rCevisTvis Tqvens pedagogs mimarTeT.

19.8.1 vizualuri wyaroebi

Page 378: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

378

ferweruli namuSevrebi, qandakebebi, fotosuraTebi da

xelovnebis sxva nawarmoebebi. ferweruli naxatebi, skulpturebi,

fotosuraTebi da xelovnebis sxva nawarmoebebi aRiniSneba mxolod

teqstur miTiTebebSi. miTiTebas daurTeT mxatvris saxeli da gvari,

nawarmoebis saxelwodeba da Seqmnis TariRi (romelsac win uswrebs

ca. [circa], Tu TariRi miaxloebiTia), aseve im dawesebulebis

saxelwodeba da adgilmdebareoba, romelSic igi inaxeba (aseTis

arsebobis SemTxvevaSi). ferweruli namuSevrebisa da skulpturebis

saxelwodebebi daxrili SriftiT dawereT, xolo fotosuraTebis

saxelwodebebi swori SriftiT miuTiTeT da brWyalebSi CasviT.

gamoyaviT elementebi mZimeebiT.

P: (jorjia o’kifi, kldis sakvamurebi, 1938, miluokis xelovnebis

muzeumi)

(mikelanjelo, daviTi, 1501-4, akademiis galerea, florencia)

(anseli, adamsi, `CrdiloeTi gumbaTi, kalaTisebri gumbaTi,

hofmanis mTa, iosemiti~, ca. 1935, smiTsonis amerikuli xelovnebis

muzeumi, vaSingtoni, kolumbiis olqi)

teqsturi miTiTebebis gamoyenebis nacvlad, zogjer

xelovnebis nimuSebis citireba elementebis teqstSi CarTviTac

SegiZliaT,

o’kifma pirvelad warmoadgina es teqnika suraTSi kldis

sakvamurebi (1938; miluokis xelovnebis muzeumi).

Tu xelovnebis nawarmoebi gamoqveynebul wyaroSi naxeT da

adgilobrivi wesebi Tqvengan am wyaros identificirebas moiTxovs,

SeiyvaneT gamoqveynebuli wyaro miTiTebebis CamonaTvalSi . teqstur

miTiTebebSi aRniSneT avtori da TariRi nacvlad dawesebulebis

saxelisa da adgilmdebareobisa. onlain suraTebTan dakavSirebiT

ix. 19.8.6.

Page 379: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

379

R: linsi, barbara buleri, lesli poling-kempesi da frederik v.

terneri. 2004. jorjia o’kifi da niu meqsiko: adgilis SegrZneba.

prinstoni: prinstonis universitetis gamomcemloba.

P: (jorjia o’kifi, kldis sakvamurebi, 1938, linsis, poling-kempesisa

da terneris naSromSi 2004, 25)

sxva grafikuli wyaroebi. SeiZleba, dagWirdeT iseTi grafikuli

wyaroebis citireba, rogoricaa sareklamo gancxadebebi presaSi,

rukebi, karikaturebi da a.S. aRniSneT aseTi wyaroebi mxolod

teqstur miTiTebebSi, miusadageT maT xelovnebis nimuSebisTvis

gankuTvnili sabaziso modelebi da daurTeT rac SeiZleba meti

informacia. miuTiTeT saxelwodebebi swori SriftiT, brWyalebSi

CasmiT da aRniSneT grafikis tipi, Tu is saxelwodebidan cxadi ar

aris. onlain grafikis Sesaxeb ix. 19.8.6.

P: (ojaxSi wera-kiTxvis codnis erovnuli centri, `imitom, rom

SemiZlia kiTxva~, reklama (gancxadeba), Jurnali atralntik mansli,

2006 wlis aprili, 59)

19.8.2 cocxali Sesruleba

Teatri, musika da cekva. aRniSneT cocxali Teatraluri,

musikaluri an sacekvao Sesruleba mxolod frCilebSi Casmul

miTiTebebSi. aRniSvnas daurTeT Sesrulebuli nawarmoebis

saxelwodeba, yvela wamyvani Semsruleblis saxeli da gvari da maT

mier Sesrulebuli rolebi, romel TeatrSi, darbazSi da a.S

gaimarTa warmodgena, warmodgenis geografiuli mdebareoba da

TariRi. piesebis da didi musikaluri kompoziciebis saTaurebi

dawereT daxrili SriftiT, xolo ufro mcire namuSevrebis

saTaurebi miuTiTeT swori SriftiT, brWyalebSi CasmiT.

saTaurebisTvis gamoiyeneT mTavruli asoebiT saTaurebis weris

stili. Tu citata xazs usvams individis Sesrulebas,

Semsruleblis saxeli da gvari miuTiTeT nawarmoebis saTauris win.

gaacalkeveT elementebi mZimeebiT.

Page 380: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

380

P: (cisferi Cituna, avtori Ceril l. vesti, reJisori sirit skoti,

seqond sTeijis Teatri, niu iorki, 2005 wlis 22 ivnisi)

(iuja vangi, pianisti, `valsi~, kompozitori moris raveli,

simfoniuri centri, Cikago, 2006 wlis 26 marti)

teqsturi miTiTebebis gamoyenebis nacvlad, xandaxan, citireba

cocxali Sesrulebis Sesaxeb elementebis teqstSi CasmiTac

SegiZliaT.

iuja vangis mier Sesrulebulma moris ravelis `valsma~ (2006 wlis

26 marti, simfoniuri centri, Cikago) warmoaCina mis mier . . . gageba

. . .

Tu cocxali Sesruleba CanawerSi ixileT an moismineT,

miuTiTeT es Canaweri. audio Canaweris Sesaxeb ix. 19.8.4; video

CanawerTan dakavSirebiT _ 19.8.5; inlain failebis Sesaxeb _ 19.8.6.

kinosuraTebi. Tu filmi kinoTeatrSi naxeT, cocxali Sesrulebis

miTiTebis msgavsad, teqstur miTiTebebSi aRniSneT an CarTeT

elementebi teqstSi. (videoCanawerebSi nanaxi filmebis Sesaxeb ix.

19.8.5; onlain nanaxi kinofilmebis Sesaxeb ix. 19.8.6.) miuTiTeT

kinosuraTis saxelwodeba, reJisori, mwarmoebeli kompaniisa an

distributoris saxelwodeba da filmis gamoSvebis weli (daxrili

SriftiT). saTaurebisTvis gamoiyeneT mTavruli asoebiT saTaurebis

weris stili. gaacalkeveT elementebi mZimeebiT. Tu saWiroa,

aRwereT Tqvens mier citirebuli epizodis moqmedebis adgili.

P:

(kapote, reJisori benet mileri, kinostudia soni fiqCerz klasiqsi,

2005, Sesavali scena)

19.8.3 satelevizio programebi da sxva samauwyeblo wyaroebi

programebi. miuTiTeT teleprogramebi, radioprogramebi da sxva

samauwyeblo wyaroebi mxolod teqstur miTiTebebSi. daurTeT

programis saxeli da TariRi, rodesac naxeT an moismineT gadacema.

SegiZliaT, agreTve, aRniSnoT epizodis saTauri da nomeri (Tu

Page 381: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

381

xelmisawvdomia), yvela wamyvani Semsruleblis saxeli da gvari (Tu

Tqvens diskusias Seesabameba), adgili, saidanac xdeba mauwyebloba

da Tavdapirveli mauwyeblobis TariRi (Tu gansxvavdeba im

TariRisgan, rodesac Tqven naxeT an moismineT gadacema). dawereT

daxrili SriftiT programebis saxelebi, xolo epizodebis an

segmentebis saTaurebi – swori SriftiT, brWyalebSi CasmiT.

gaacalkeveT elementebi mZimeebiT.

P: (sainfeldi, `sapirispiro~, epizodi 86, 2005 wlis 22 seqtemberi

[Tavdapirvelad gavida eTerSi 1994 wlis 19 maisi])

(mTavari sainformacio programa yvelafris gaTvaliswinebiT,

erovnuli sazogadoebrivi radio NPR, 2006 wlis 20 aprili)

xSirad, teqsturi miTiTebebis nacvlad, SegiZliaT, amgvari

programebi aRniSnoT ZiriTadi elementebis teqstSi CarTviT,

gansakuTrebiT maSin, rodesac zogierTi an yvela damatebiTi

elementi ar aris xelmisawvdomi an ar Seesabameba citirebas.

sainfeldis epizodi saTauriT `sapirispiro~ (eTerSi gavida 2005

wlis 22 seqtembers) SesaniSnavad gadmoscems am Txrobis

struqturas.

Tu programa CanawerSi naxeT an moismineT, miuTiTeT Canaweri.

videoCanaweris Sesaxeb ix. 19.8.5; onlain failebis Sesaxeb - 19.8.6.

interviuebi. miuTiTeT mauwyeblis meSveobiT gadmocemuli

interviuebi mxolod teqstur miTiTebebSi an teqstSi elementebis

CarTviT. miiCnieT respodenti avtorad da citirebis konteqstSi

miuTiTeT interviueris vinaoba. daurTeT, agreTve, mauwyeblobis

forumi da TariRi. saTaurebisTvis gamoiyeneT mTavruli asoebiT

saTaurebis weris stili. gaacalkeveT elementebi mZimeebiT.

gamouqveynebeli interviuebis Sesaxeb ix. 19.6.3.

P: (kondolisa raisi, jim lereris mier CamorTmeuli interviu,

satelevizio sianformacio programa niu auerz, sazogadoebrivi

samauwyeblo samsaxuri, 2005 wlis 28 ivlisi)

Page 382: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

382

reklamebi. miuTiTeT mauwyeblobis saSualebebiT gadmocemuli

reklamebi mxolod teqstur miTiTebebSi an teqstSi elementebis

CasmiT. daurTeT rac SeiZleba meti informacia.

P: (federal eqspresi, `mRvimis kacis~ reklama, eTerSi gavida super

boulis me-40 matCis dros, 2006 wlis 5 Tebervali)

19.8.4 audio Canawerebi

Tu audio CanawerSi moismineT musikaluri Sesruleba an

deklamacia, miuTiTeT Canaweri. gamoqveynebuli naSromebis msgavsad,

aseT Canawerebs, zogadad, ucvleli da xelmisawvdomi

saidentifikacio monacemebi aqvs da saWiro iqneba maTi aRniSvna

miTiTebebis CamonaTvalSi. teqstur miTiTebebSi unda aRniSnoT

mxolod avtori da TariRi.

miTiTebebis CamonaTvalSi Canawerebi aRniSneT kompozitoris

an Semsruleblis saxelis qveS imis mixedviT, Tu romeli ufro

Seesabameba Tqvens msjelobas. imisaTvis, rom sxva msgavsi

Canawerebisgan ganasxvavoT, daurTeT SeZlebisdagvarad meti

informacia: kompaniis saxeli, Canaweris saidentifikacio nomeri,

Canaweris forma (kaseta, kompaqtdiski) da saavtoro uflebis

miniWebis an Canaweris gakeTebis TariRi (an orTave). SeamokleT

kompaqtdiski, rogorc CD.

R: beTxoveni, ludvig van. 1992. sonata # 29 fortepianosTvis

“hemmerklavier.” rudolf serkini. ProArte Digital CDD 270.

andersoni, dugi. 2001. vokalur-instrumentaluri jgufi Frostwork.

OAR 1001, Dolby HX PRO. audiokaseta.

bernstaini, leonardi, diriJ. 1985. simfonia # 5, kompozitori

dimitri SostakoviCi. niu iorkis filarmoniuri orkestri. CBS IM

35854.

musikaluri Canaweris msgavsad, miuTiTeT dramatuli piesebis,

prozisa da poeziis, leqciebisa da amgvari sajarod wakiTxuli

masalebis Canawerebi.

Page 383: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

383

R: tomasi, dilani. 1950. radio piesa rZis xis qveS. Semsruleblebi

dilan tomasi da sxvebi. Caedmon TC-2005 (audiokaseta), CDLS-2005 (CD).

imisTvis, rom teqstSi miuTiToT masala, romelsac ar aqvs

Caweris oficialuri TariRi, aRniSneT is miTiTebebis CamonaTvalSi

da nawarmoebis saTaurSi miuTiTeT kompozitoris an Semsruleblis

gvari da saxeli. CasviT es informacia frCxilebSi an teqstSi.

19.8.5 videoCanawerebi

Tu cocxali Sesruleba, kinofilmi, satelevizio programa, an sxva

samauwyeblo wyaro videoCanawerSi naxeT, miuTiTeT Canaweri.

gamoqveynebuli naSromebis msgavsad, amgvar Canawerebs, zogadad,

ucvleli da xelmisawvdomi saidentifikacio monacemebi aqvs da

isini miTiTebebis CamonaTvalSi unda ganTavsdes. teqstobriv

miTiTebebSi aRniSneT mxolod avtori da TariRi.

videoCanawerebis miTiTebisas, zogadad, vxelmZRvanelobT

wignebisTvis gankuTvnili nimuSebiT, Canaweris formis damatebiT

(VHS, DVD). gaiTvaliswineT, rom meore magaliTSi miTiTebulia 2001

wlis gamoSvebis masala, amitom filmis Tavdapirveli gamosvlis

TariRi gamotovebulia.

R: hendeli, georgi fridrixi. 1988. mesia. VHS. atlantas simfoniuri

orkestri da kameruli gundi, diriJori robert Sou. batavia, ohaio:

video saunje.

klizi, joni, teri jiliami, erik aidli, teri jonsi da maikl

palini. 2001. komentarebi. dosko 2. monti piToni da wminda graali,

spec. gamoc. DVD. diriJori teri jiliami da teri jonsi. kalver-

siti, kalifornia: kompania kolamvia tristar houm enterteimenti.

19.8.6 onlain multimediuri failebi

Tu onlain naxeT gamosaxuleba, cocxali Sesruleba, kinofilmi,

satelevizio programa, an sxva samauwyeblo wyaro (podkastebis

CaTvliT), miuTiTeT onlain faili. iseve, rogorc gamoqveynebuli

naSromebi, onlain multimediur failebs, zogadad, ucvleli da

Page 384: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

384

xelmisawvdomi saidentifikacio monacemebi aqvs da saWiroa maTi

miTiTebebis CamonaTvalSi Seyvana.

citirebisas ixelmZRvaneleT zemoT aRwerili Sesabamisi tipis

wyarosTvis gankuTvnili principebiT. Tu rTulia failis TariRis

gansazRvra, ixmareT aRniSvna TariRis gareSe an miuTiTeT sxva

mxriv Sesaferisi TariRi. amasTan, miuTiTeT saitis saxeli da

failis tipi. daurTeT URL-i da saitze Sesvlis TariRi.

gaiTvaliswineT, rom mxolod URL-i ar aris sakmarisi; unda

warmoadginoT damatebiTi informacia, raTa mkiTxvels SeeZlos

wyaros moZieba URL-is Secvlis SemTxvevaSic. Tu fails ar aqvs

individualuri URL-i (rogorc qvemoT moyvanil meore magaliTSi),

miuTiTeT mTeli saiti.

R: bi-bi-si. TariRis gareSe. `bleri akeTebs gancxadebas axali

afrikuli komisiis Sesaxeb~. bi-bi-sis sainformacio vebsaiti bi-bi-

sis axali ambebis veb gverdi. vindousis mediapleeris videofaili.

http://news.bbc.uk/nolavconsole/ifs_news/hi/newsid_5110000/newsid_5119200/nb_wm_

5119262.stm (bolos Sesvlis TariRi 2006 wlis 27 ivnisi).

mocarti, volfgang amadeusi. 1778. `alegro moderato~, sonata # 10

fortepianosTvis do maJorSi. kusnt de fugi. MIDI faili.

http://www.kunstderfuge.com/mozart.htm (bolos Sesvlis TariRi 2005 wlis

19 noemberi).

oficialuri TariRis armqone failis citirebisas, aRniSneT

miTiTebebis CamonaTvalSi avtoris saxeli da gvari da saTauri.

daurTeT es informacia frCxilebSi an teqstSi. Tu saWiroa,

miuTiTeT, agreTve, citirebuli masalis failSi gamoCenis dro.

P: (BBC TariRis gareSe, 3:43)

19.8.7 teqstebi vizualur da saSemsruleblo xelovnebaSi

vizualur da saSemsruleblo xelovnebaSi teqstebs, zogadad,

ucvleli da xelmisawvdomi saidentifikacio monacemebi aqvs da

Page 385: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

385

isini miTiTebebis CamonaTvalSi unda SeiyvanoT. teqstobriv

miTiTebebSi aRniSneT mxolod avtori da TariRi.

gamofenebis katalogebi. miuTiTeT gamofenis katalogi iseve,

rogorc wigns miuTiTebdiT. miTiTebebis CamonaTvalSi,

gamoqveynebis monacemebis Semdeg, CawereT gamofenis saxelwodeba da

adgilmdebareoba(ebi).

R: barteri, judiTi a., red. 1998. meri keseti: Tanamedrove qali. Cikago:

Cikagos xelovnebis instituti, gari n. abramsTan TanamSromlobiT.

gamoqveynda erTdroulad gamofenasTan `meri keseti: Tanamedrove

qali~, romelic moewyo bostonis natifi xelovnebis muzeumSi,

vaSingtonis, kolumbiis olqi, erovnul galereaSi da Cikagos

xelovnebis institutSi.

piesebi. zogierT SemTxvevaSi ganTqmuli piesebi SegiZliaT,

aRniSnoT mxolod teqstur miTiTebebSi. (ix., agreTve, 19.5.1.)

saTaurebisTvis gamoiyeneT mTavruli asoebiT saTaurebis weris

stili. daaSoreT elementebi mZimeebiT. gamotoveT publikaciis

monacemebi da miuTiTeT nawyvetebi aqtisa da scenis (an sxva

dayofis) da ara gverdis nomris mixedviT.

P: (iujin o’neili, grZeli mogzauroba RameSi, aqti 2, scena 1)

Tu Tqveni naSromi exeba literaturul kvlevas an teqstebis Rrma

analizs, an Tu bundovani nawarmoebis citirebas akeTebT, yvela

piesa miuTiTeT ise, rogorc miuTiTebdiT wigns da aRniSneT is

miTiTebebis CamonaTvalSi. pasaJebi miuTiTeT gverdebiT an

danayofebiT adgilobrivi moTxovnebis mixedviT.

R: bagnoldi, inidi. 1953. carcis baRi. niu iorki: gamomcemloba rendom

hausi Random House.

anui, Jani. 1996. Tomas beketi. mTargm. lusien hili. niu iorki:

gamomcemloba riverhed buqsi Riverhead Books.

P: (bagnoldi 1953, 8-9)

(anui 1996, moqm. 1, sc. 1)

Page 386: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

386

partiturebi. miuTiTeT gamoqveynebuli partituta ise, rogorc

miuTiTebdiT wigns.

R: verdi, juzepe. 1998. korsari (tragikuli melodrama sam moqmedebad).

libretos avtori franCesko maria piave. gamomc. elisabed hadsoni.

2 t. juzepe verdis naSromebi, ser. 1, operebi. Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba; milani: gamomcemloba j. rikordi G.

Ricordi.

mocarti, volfgang amadeusi. 1960. sonatebi da fantaziebi

fortepianosTvis. momzadebuli originalebidan da yvelaze

adrindeli beWdviTi wyaroebidan naTan broderis mier. gadaxed.

gamoc. brin mari, pensilvania: gamomcemloba Theodore Presser.

miuTiTeT gamouqveynebeli partitura ise, rogorc

miuTiTebdiT gamouqveynebel masalas xelnawerTa koleqciebidan.

R: Seipi, ralfi. 1966. partita violinosTvis da cameti

SemsruleblisTvis. partitura. specialuri koleqcia, jozef

regenSteinis biblioTeka. Cikagos universiteti.

19.9 sajaro dokumentebi

sajaro dokumentebi moicavs msoflios yvela donis mTavrobebis

mier gamoSvebuli wyaroebis erTobliobas. winamdebare nawilSi

warmodgenilia gavrcelebuli tipis inglisurenovani sajaro

dokumentebisTvis gankuTvnili zogadi principebi; Tu dagWirdebaT

sxva tipis dokumentebis miTiTeba, ixelmZRvaneleT yvelaze

miaxloebuli, saWiroebisamebr adaptirebuli modeliT.

sajaro dokumentebi Seicavs ufro rTul da mravalferovan

elementebs, vidre gamoqveynebuli wyaroebi. miTiTebebSi daurTeT

SeZlebisdagvarad meti saidentifikacio informacia,

Tanmimdevrulad daaformateT elementebi da, saWiroebis

SemTxvevaSi, miTiTebebs miusadageT zogadi modelebi.

am nawilis umetesi nawili exeba dokumentebs, romlebic

gamoaqveynes aSS-s samTavrobo organoebma da saagentoebma. kanadisa

Page 387: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

387

da gaerTianebuli samefos mTavrobebisa da, aseve, saerTaSoriso

organoebis mier gamoqveynebuli dokumentebis Sesaxeb ix. 19.9.9-

19.9.11. zogadad, gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebis Sesaxeb

ix. 19.9.12.

19.9.1 Sesatani elementebi, maTi Tanmimdevroba da daformatebis wesi

miTiTebebis CamonaTvalSi SeitaneT rac SeiZleba meti qvemoT

CamoTvlili elementi:

• mTavrobis (qveynis, Statis, qalaqis, olqis an sxva qvedanayofis) da

saxelisuflo organos (sakanonmdeblo organos, aRmasrulebeli

departamentis, sasamarTlo biuros, sabWos, komisiis an komitetis)

saxeli, romelmac gamosca dokumenti;

• gamoqveynebis TariRi;

• individualuri avtoris, redaqtoris an Semdgenlis saxeli da

gvari, Tu miTiTebulia;

• angariSis nomeri an sxva saidentifikacio informacia;

• monacemebi gamocemis Sesaxeb: gamocemis adgili da gamomcemlis

gvari da saxeli, Tu es ukanaskneli gansxvavdeba gamomcemeli

organosgan (19.9.2-19.9.4-Si ganxiluli aSS-s federaluri mTavrobis

mier gamocemuli yvela publikaciisTvis Sesabamisad gamoiyeneT

aRniSvnebi;

• gverdis nomrebi an sxva lokalizatorebi, Tu saWiroa;

CamoTvaleT Sesabamisi elementebi zemoT naCvenebi

TanmimdevrobiT. zogierTi tipis dakumentTan dakavSirebiT

daSvebuli gamonaklisebi ganxilulia 19.9-is momdevno nawilebSi.

R: aSS-is kongresi. senati. sagareo urTierTobaTa komiteti. 1956. 1956

wlis erToblivi usafrTxoebis aqti. 84-e kongr., me-2 ses. sen. ang.

2273.

teqstur miTiTebebSi avtoris adgilze CawereT is

informacia, romelic miTiTebebis CamonaTvalSi TariRis win aris

moyvanili. Tu es informacia grZelia, miTiTebebSi SegiZliaT, is

Page 388: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

388

logikurad da Tanmimdevrulad SeamokloT. bevr SemTxvevaSi

teqsturi miTiTebebis nacvlad, SeiZleba, moaxerxoT am

informaciis teqstSi srulad an nawilobriv CarTva.

P: (aSS-is senati 1956, 9-10)

. . . rogorc daadgina senatis sagareo urTierTobaTa komitetma

Tavis angariSSi, romelic Tan axlavs 1956 wlis erToblivi

usafrTxoebis aqts (9-10).

19.9.2 kongresis publikaciebi

kongresis publikaciebis SemTxvevaSi, miTiTebebis CamonaTvlis

muxlebi, Cveulebriv, iwyeba aRniSvniT aSS-is kongresi, romelsac

mosdevs senati an warmomadgenelTa palata. (gamartivebis mizniT,

SegiZliaT, gamoiyenoT, ubralod, aSS-is senati an aSS-is

warmomadgenelTa palata. sxva gavrcelebuli elementebia komiteti

da qvekomiteti; gamoqveynebis TariRi; dokumentis saTauri;

kongresisa da sxdomis nomeri (aseTi SemoklebiT: kongr. da ses.)

da dokumentis nomeri da aRwera (magaliTad, H. Doc. 487), Tu es

informacia xelmisawvdomia.

debatebi. 1873 wlidan kongresSi gamarTul debatebs mTavroba

aqveynebda aSS-is kongresis oficialur gamocemaSi `kongreSenal

rekord~ (kongresis reestri). yvelgan, sadac SesaZlebelia,

miuTiTeT gamocemis tomebi, romlebSic xSirad aisaxeba

cvlilebebi. daiwyeT teqsturi miTiTebebi abreviaturiT kongr.

reest. da daurTeT tomis da nawilis nomrebi, aseve gverdebis

nomrebi.

R: aSS-is kongresi. kongresis reestri. 1930. 71-e kongr., me-2 ses. t. 72,

naw. 10.

P: (kongr. reest. 1930, 72, naw. 10: 10828-30)

Page 389: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

389

Tu gesaWiroebaT momxseneblis da gansaxilveli sakiTxis

miTiTeba, CasviT es monacemebi teqstSi, xolo teqstur miTiTebebSi

warmoadgineT mxolod monacemebi publikaciis Sesaxeb.

masaCusetsis senatorma kenedim Tavis gamosvlaSi isaubra erTobliv

rezoluciaze birTvuli iaraRis gayinvis da SezRudvis Sesaxeb

(kongr. reest. 1982, 128, naw. 3: 3832-34).

1874 wlamde kongresSi gamarTuli debatebi qveyndeboda

gamocemaSi `SeerTebuli Statebis kongresis istoria~ (romelic,

aseve cnobilia sxva saxelebiT) da moicavs 1789-1824 wlebis

periods, `kongreSenal dibeits~ (kongresis debatebi) (1824-37) da

`kongreSenal gloub~ (kongresis samyaro) (1833-73). miuTiTeT es

dokumentebi iseve, rogorc miuTiTebdiT ,,kongreSenal rekords”.

angariSebi da dokumentebi. senatis (SemoklebiT sen.), aseve

warmomadgenelTa palatis (SemoklebiT war. pal.) angariSebisa da

dokumentebis citirebisas daurTeT rogorc kongresis, aseve

sesiebis nomrebi da, Tu SesaZlebelia, seriis nomeric.

R: aSS-is kongresi. warmomadgenelTa palata. 1947. saerTaSoriso

savaluto da finansuri sakiTxebis erovnuli sakonsultacio

sabWos saqmianobis 1947 wlis 31 martis angariSi. 80-e kongr., 1-li

ses. war. pal. dok. 365.

P: (aSS-is war. pal. 1947, 4)

mosmenebi. konkresis komisiebisTvis micemuli Cvenebebis Canawerebi,

Cveulebriv, qveyndeba saTaurebiT, romlebsac aRniSnaven

miTiTebebSi. avtorad miuTiTeT Sesabamisi komiteti.

R: aSS-is kongresi. senati. sagareo urTierTobaTa komiteti. 1985.

SimSili afrikaSi: mosmenebi sagareo urTierTobaTa komitetSi. 99-e

kongr., 1-li ses., 17 ianvari.

P: (aSS-is senati 1985, 53)

Page 390: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

390

kanonproeqtebi da rezoluciebi. kongresis kanonproeqtebi

(sakanonmdeblo iniciativebi) da rezoluciebi qveyndeba bukletis

formiT. miTiTebebSi warmomadgenelTa palataSi wardgenili

kanonproeqtebis da rezoluciebis Semoklebad gamoiyeneba war. pal.

(HR), xolo senatSi wardgenili kanonproeqtebisa da rezoluciebis

Semoklebad - sen. daurTeT ,,kongreSenal rekordSi” gamoqveynebuli

publikaciis detalebi (Tu xelmisawvdomia).

R: aSS-is kongresi. warmomadgenelTa palata. 1985. 1985 wlis sakvebis

usafrTxoebis aqti. war. pal. 2100. 99-e kongr., 1-li ses., kongresis

reestri 131, # 132, yoveldRiuri gamoc. (8 oqtomberi): war. pal. 8353-

8486.

P: (aSS-is warmomadgenelTa palata 1985, war. pal. (H) 8461)

sakanonmdeblo aqtebi. kanonproeqtebi an rezoluciebi, romlebic

kanonad damtkicda jer calke ibeWdeba, Semdeg ki ikribeba da

ikinZeba yovelwliur tomebad saxelwodebiT: `SeerTebuli Statebis

kanonebis krebuli~. am krebulis gamoqveyneba daiwyo 1874 wels.

mogvianebiT am tomebs aerTianeben SeerTebuli Statebis kodeqsSi.

miuTiTeT aSS-is sakanonmdeblo aqti, aSS-is kodeqsi an orive;

gansakuTrebuli debulebebi miuTiTeT nawilis mixedviT (romelsac

win uswrebs nawilis simbolo da intervali), xolo aqtebi –

gverdebis mixedviT.

teqstur miTiTebebSi daurTeT aqtis miRebis weli;

miTiTebebis CamonaTvalSi SeitaneT agreTve aqtebis krebulis

gamoqveynebis TariRi. is SeiZleba, gansxvavdebodes kanonis miRebis

wlisgan.

R: 1946 wlis aqti atomuri energiis Sesaxeb. sajaro kanoni 585. 79-e

kongr., me-2 ses. 1 agvisto.

aqti kreditebis zusti angariSgebis Sesaxeb. 1970. aSS-is kodeqsi 15

(2000), §§ 1681 da Semdgomi.

Page 391: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

391

1969 wlis aqti erovnuli garemosdacviTi politikis Sesaxeb.

sajaro kanoni 91-190. aSS-is kanonebis krebuli 83 (1970): 852.

kodificirebulia aSS-is kodeqsiT 42 (2000), §§ 4321 da Semdgomi.

P: (1946 wlis aqti atomuri energiis Sesaxeb)

(aqti kreditebis zusti angariSgebis Sesaxeb 1970)

(1969 wlis aqti erovnuli garemosdacviTi politikis Sesaxeb., par.

102)

1874 wlamde kanonebi qveyndeboda Cvidmettomian `amerikis

SeerTebuli Statebis sakanonmdeblo aqtebis krebulSi~, 1789-1873. am

krebulis miTiTebebi Seicavs tomis nomers da misi gamoqveynebis

TariRs.

19.9.3 saprezidento gamocemebi

saprezidento gamocemebi, brZanebulebebi, vetoebi, mimarTvebi da a.S.

qveyndeba `saprezidento dokumentebis yovelkvireul krebulSi~ da

`SeerTebuli Statebis prezidentebis sajaro dokumentebSi~.

mowodebebi da brZanebulebebi Tavsdeba, agreTve, yoveldRiur

`federalur reestrSi~, Semdeg ki qveyndeba `federaluri

normatiuli aqtebis krebulis~ me-3 titulSi. saprezidento

gamocemebi wyarod gamoiyeneT `krebulSi~ gamoqveynebis Semdeg.

R: aSS-is prezidenti. 1984. proklamacia. aqti karibis zRvis auzis

ekonomikuri aRdgenis Sesaxeb, proklamacia 5142, proklamacia

Sesworebis Setanis Sesaxeb 5133. federaluri reestri 49, # 2, gv. 341

(4 ianvari).

aSS-is prezidenti. 1971. prezidentis brZanebuleba # 11,609.

federaluri normatiuli aqtebis krebuli, saTauri 3, gv. 586 (1971-

75).

P: (aSS-is prezidenti 1984, 341)

(aSS-is prezidenti 1971)

Page 392: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

392

aSS-s prezidentebis sajaro dokumentebi ikribeba or

mravaltomeul naSromSi: `prezidentebis mimarTvebis da

dakumentebis krebuli”, 1789-1897, –da `SeerTebuli Statebis

prezidentebis sajaro dokumentebi~. es ukanaskneli gankuTvnilia

momavali mTavrobebisTvis.

R: huveri, gerberti. 1977. SeerTebuli Statebis prezidentebis sajaro

dokumentebi: gerbert huveri, 1929-33. t. 4, vaSingtoni, kolumbiis

olqi: samTavrobo beWdvis sammarTvelo.

P: (huveri 1977, 178-83)

19.9.4 samTavrobo dawesebulebebisa da saagentoebis gamocemebi

saministroebi, sammarTveloebi da saagentoebi gamoscemen

angariSebs, biuletenebs, cirkularebsa da sxva masalebs. saTauris

Semdeg daurTeT miTiTebuli avtoris saxeli da gvari.

R: aSS-is Sinagan saqmeTa saministro. sasargeblo wiaRiseulis marTvis

samsaxuri. 1984. navTobis daRvris riskis analizi meqsikis yures

centraluri (1984 aprili) da dasavleTi nawilebisTvis (1984

ivlisi), moamzada robert p. labelma. sajaro angariSi, aSS-is

geologiuri samsaxuri. denveri.

aSS-is mosaxleobis aRweris biuro. 1975. mTliani binis qiris

mediana SeerTebuli Statebis olqebis mixedviT, 1970. moamzada

geografiis ganyofilebam sabinao mSeneblobis ganyofilebasTan

erTad, mosaxleobis aRweris biuro. vaSingroni, kolumbiis olqi:

samTavrobo beWdvis sammarTvelo.

P: (aSS-is Sinagan saqmeTa saministro 1984, 3)

(aSS-is mosaxleobis aRweris biuro 1975, 15-16)

samTavrobo komisiebis, magaliTad, kavSirgabmulobis

federaluri komisiis an fasiani qaRaldebisa da birJebis komisiis

mier gamocemuli biuletenebis, cirkularebis, angariSebisa da

kvlevebis citireba xdeba zustad iseve, rogorc sakanonmdeblo

Page 393: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

393

angariSebisa. isini xSirad klasificirdeba, rogorc

warmomadgenelTa palatis (war. pal.) an senatis (sen.) dokumentebi.

R: aSS-is kongresi. senati. 1935. federaluri vaWrobis komisiis

angariSi sazogadoebrivi sargeblobis (komunaluri) korporaciebis

Sesaxeb. 70-e kongr., 1-li ses., sen. dok. 91, naw. 71A.

aSS-is fasiani qaRaldebisa da sabirJo operaciebis komisia. 1983.

fasiani qaRaldebisa da sabirJo operaciebis komisiis wliuri

angariSi finansuri wlisTvis. vaSingtoni, kolumbiis olqi:

samTavrobo beWdvis sammarTvelo.

P: (aSS-is senati 1935, 1)

(aSS-is fasiani qaRaldebisa da sabirJo operaciebis komisia 1983,

42)

19.9.5 aSS-s konstitucia

aSS-s konstitucia aRiniSneba mxolod teqstur miTiTebebSi; ar aris

aucilebeli misi CarTva miTiTebebis CamonaTvalSi. daurTeT muxli

an Sesworeba, nawili da, Tu saWiroa, punqtic. iseTi terminebisTvis,

rogoricaa Sesworeba da nawili, gamoiyeneT arabuli cifrebi da,

Tu moisurvebT, abreviaturebi.

P: (aSS-is konstitucia, mux. 2, naw. 1, punq. 3)

(aSS-is konstitucia, Seswor. 14, naw. 2)

xSir SemTxvevaSi, SegiZliaT, teqstSi CarToT

saidentifikacio monacemebi. aseT dros nawilebis saxelebi

dawereT sityvierad. Tu Sesworebebis nomrebs cifrebis nacvlad

sityvierad werT, sityvebis pirveli asoebi mTavruliT dawereT.

aSS-is konstitucia, 1-l muxlSi, me-9 nawilSi, krZalavs

sasamarTlo brZanebis SeCerebas (gadavadebas), `garda SemTxvevebisa,

rodesac ajanyebis an samxedro Semosevis SemTxvevaSi es SeiZleba,

saWiro iyos sazogadoebrivi usafrTxoebis uzrunvelsayofad~.

pirveli SesworebiT daculia azris Tavisuflad gamoTqmis ufleba.

Page 394: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

394

19.9.6 xelSekrulebebi

1949 wlamde xelmowerili xelSekrulebebis teqstebi qveyndeba

`SeerTebuli Statebis kanonebis krebulSi~; araoficialur

miTiTebaSi gamoiyeneba terminebi `xelSekrulebebis seria~ an

`saprezidento SeTanxmebebis seria~. 1949 wels an mas Semdeg

xelmowerili xelSekrulebebi Tavmoyrilia dokumentSi

`SeerTebuli Statebis xelSekrulebebi da sxva saerTaSoriso

SeTanxmebebi~, 1950- an `xelSekrulebebi da sxva saerTaSoriso

aqtebis seriebi~, 1946-). orze meti saxelmwifos monawileobiT

dadebuli xelSekrulebebi SeiZleba, moiZebnos dokumentSi

`gaerTianebuli erebis xelSekrulebebis seria: gaerTianebuli

erebis samdivnoSi daregistrirebuli an daarqivebuli, an

aRricxvaSi gatarebuli xelSekrulebebi da saerTaSoriso

SeTanxmebebi~. 1920-1946 wlebSi dadebuli amgvari xelSekrulebebi

Tavmoyrilia ,,erTa ligis xelSekrulebebis seriaSi".

miuTiTeT xelSekrulebebis saxelebi swori SriftiT,

brWyalebis gareSe. dawereT daxrili SriftiT gamocemebis

saxelebi, im SemTxvevaSic, Tu isini mravaltomeuli naSromebia da

ara seriebi. zusti TariRi aRniSnavs dokumentze xelmoweris

TariRs da misi miTiTeba SeiZleba xelSekrulebis gamoqveynebis

welTan erTad.

R: aSS-is saxelmwifo departamenti. 1963. birTvuli iaraRis gamocdis

akrZalva, 5 agvisto, 1963. SeerTebuli Statebis xelSekrulebebi da

sxva saerTaSoriso SeTanxmebebi 14, naw. 2.

SeerTebuli Statebi. 1922. xelSekruleba samxedro-sazRvao

SeiaraRebebis SezRudvis Sesaxeb. 1922 wlis 26 Tebervali.

SeerTebuli Statebis kanonebis krebuli 43, naw. 2.

P: (aSS-is saxelmwifo departamenti 1963)

(SeerTebuli Statebi 1922)

Page 395: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

395

19.9.7 sasamarTlo saqmeebi

yvela instanciis sasamarTlos saqmeebis miTiTeba erTnairad xdeba.

miTiTebebis CamonaTvalSi daxrili SriftiT miuTiTeT saqmis

sruli saxeli (v _ laT., winaaRmdeg, mTarg. SeniSvna) abreviaturis

CaTvliT). daurTeT tomis nomeri (arabuli cifrebiT), sasamarTlo

gadawyvetilebaTa krebulis saxeli (SemoklebiT; ix. qvemoT), seriis

rigiTi nomeri (Tu saWiroa), gadawyvetilebis sawyisi gverdis

nomeri, sasamarTlos Semoklebuli saxeli da TariRi, sxva

Sesabamisi informacia, magaliTad, amkinZavi samsaxuri, an Statis, an

adgilobrivi sasamarTlos saxeli (Tu miTiTebuli ar aris

sasamarTlo gadawyvetilebebis krebulis Semdgenis saxelSi).

R: SeerTebuli Statebi qrismasis winaaRmdeg. 222 F.3d 141 (4th

• aSS-s uzenaesi sasamarTlo. uzenaesi sasamarTlos

gadawyvetilebebis moyvanisas, miuTiTeT `SeerTebuli Statebis

uzenaesi sasamarTlos moxsenebebi~ (SemoklebiT `aSS-s uzenaesi

sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli~, Tu is jer ar aris

asaxuli pirvel dokumentSi.

Cir. 2000).

mogebaSi monawileobis gegma embank dalasis winaaRmdeg, N.A. 683 fed.

dam. 592 (N.D. Tex. 1988).

erTaderTi elementi, romelic gansxvavdeba sasamarTlos

instanciis mixedviT, sasamarTlo gadawyvetilebebis krebulis

saxelia. qvemoT CamoTvlilia yvelaze gavrcelebuli saxelebi.

R: korporacia ei-ti end ti korp. Aiova iutilitizis winaaRmdeg 525

a.S.S. 366 (1999).

S.p.p. artur Andersen i SeerTebuli Statebis winaaRmdeg. 125 S. Ct. 2129

(2005).

• ufro dabali instanciis federaluri sasamarTloebi. ufro dabali

instanciis federaluri sasamarTloebis gadawyvetilebebis

moyvanisas, miuTiTeT `federaluri sasamarTloebis

gadawyvetilebebis krebuli~ an `aSS-s saolqo sasamarTloebisa da

saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebebis krebuli~.

Page 396: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

396

R: SeerTebuli Statebi dennisis winaaRmdeg. 183 F. 201 (2d Cir. 1950).

itoni ai-bi-em korp.-is winaaRmdeg 925 fed. dan. 487 (S.D. Tex. 1996).

• Statisa da adgilobrivi sasamarTloebi. Statis da adgilobrivi

sasamarTlos gadawyvetilebis citirebisas, sadac SesaZlebelia,

miuTiTeT sasamarTlo gadawyvetilebebis krebulis oficialuri

saxelmwifo Semdgenebi. Tu komerciul krebuls iyenebT, miuTiTeT

igi, rogorc es naCvenebia qvemoT moyvanil meore magaliTSi. Tu

sasamarTlo gadawyvetilebebis krebuli ar asaxelebs sasamarTlos,

miuTiTeT is frCxilebSi TariRis win.

R: viliamsi devisis winaaRmdeg. 27 kalif. kal. 2d 746 (1946).

bivens moblis winaaRmdeg. 724 So. 2d 458. (misisipis saapel. sas. 1998).

sasamarTlo saqmis citirebisas teqstSi miuTiTeT saqmis

saxeli da TariRi (Tu konkretul formulirebas uTiTebT,

daurTeT, aseve, gverdis nomeric). xSir SemTxvevaSi SeiZleba,

teqstSi erT-erTi an orive elementi SeitanoT.

P: (SeerTebuli Statebi qrismasis winaaRmdeg 2000)

. . . misi principis saukeTeso magaliTi iyo saqme SeerTebuli

Statebi qrismasis winaaRmdeg (2000).

19.9.8 Statis da adgilobrivi mTavrobis dokumentebi

Statis da adgilobrivi mTavrobis dokumentebis citireba gaakeTeT

iseve, rogorc federaluri dokumentebisa. ixmareT swori Srifti

(brWyalebis gareSe) Statis kanonebisa da municipaluri

dadgenilebebisTvis; ixmareT daxrili Srifti kodeqsebisTvis

(krebulebisTvis). sadac saWiroa, daurTeT saxeli, raTa aRniSnoT

kodeqsis romeli versiidanaa citata moyvanili. Semdeg frCxilebSi

miuTiTeT kodeqsis gamocemis TariRi.

R: kanoni metamfetaminis moxmarebis kontrolis da sazogadoebis

dacvis Sesaxeb. 2005. ilinoisis sakanonmdeblo aqtebis krebuli,

Tavi 720, naw. 646/10 (2005).

ilinoisis garemos xarisxis dacvis instituti (igxi). 1977. gogirdis

dioqsidis da aerozolebis da myari nawilakebis emisiis winaaRmdeg

Page 397: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

397

brZolaSi sazogadoebis CarTvis mimoxilva da reziume. moamzada

sidnei m. marderma. igxdi-s dokuemnti # 77/21. Cikago.

P: (niu meqsikos konstitucia, mux. 4, naw. 7)

(kanoni metamfetaminis moxmarebis kontrolis da sazogadoebis

dacvis Sesaxeb 2005)

19.9.9 kanadis samTavrobo dokumentebi

kanadis samTavrobo dokumentebi miuTiTeT aSS-s sajaro

dokumentebis msgavsad. miTiTebebi daiwyeT sityviT kanadis, Tu igi

calsaxad ar aris gasagebi konteqstidan. SeamokleT sityvebi Tavi

(T.) da nawili (naw),

saparlamento debatebi gamoicema calke seriebad: `TemTa

palatis debatebi~ da `senatis debatebi~. sadac saWiroa, daurTeT

gamomsvlelis saxeli da gvari. provinciebisa da teritoriebis

sakanonmdeblo organoebi gamoscemen sakuTar debatebs.

R: kanada. manitoba. sakanonmdeblo asamblea. 2000. debatebi da

protokolebi. 17 agvisto.

P: (kanada 2000, 5326)

saparlamento sakanonmdeblo aqtebis miTiTebisas daurTeT

sakanonmdeblo aqtis nomeri, saxeli, miRebis weli, sadac saWiroa,

sesiis nomeri, parlamentis nomeri da, saWiroebisamebr, damatebiTi

informacia.

R: kanonproeqti C-40. kanoni eqstradiciis Sesaxeb. 1999. me-2 ses., 36-e

parlamenti, 1998, punq. 1. kanadis statutebi, T. 18.

P: (kanonproeqti C-40, kanoni eqstradiciis Sesaxeb 1999)

kanadis aqtebi pirvelad yovelwliur `kanadis statutebSi~

gamoqveynda, 1985 wels ki is gaaerTianes dokumentSi `kanadis

gadamuSavebuli aqtebi~. sadac SesaZlebelia, gamoiyeneT bolo

wyaro da daasaxeleT aqtis saxeli, sasamarTlo gadawyvetilebebis

krebulis Semdgeni, Sedgenis weli, Tavi da nawili.

Page 398: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

398

R: kanoni kanadis cocxali bunebis Sesaxeb, kanadis gadamuSavebuli

aqtebi 1985, T. W-9, naw. 1.

kanoni adamianis reproduqciis damxmare saSualebebis Sesaxeb,

kanadis statutebi 2004, c.2, s. 2.

P: (kanoni kanadis cocxali bunebis Sesaxeb 1985)

19.9.10 britanuli samTavrobo dokumentebi

britaneTis samTavrobo dokumentebi miuTiTeT aSS-is sajaro

dokumentebis msgavsad. citirebebi daiwyeT fraziT `gaerTianebuli

samefo~, Tu es koteqstidan calsaxad cxadi ar aris. britanuli

saxelmwifo dokumentebis umetesobas misi udidebulesobis (mefis

an dedoflis) saxelmwifo kancelaria gamoscems londonSi.

saparlamento debatebi gamoicemoda ramdenime seriad, xolo

1909 wlidan – gamoicema calke-calke seriebad lordTa da TemTa

palatebisTvis. miTiTebebi Seicavs TariRs, serias, tomis nomers da

(Tu saWiroa) svets an xandaxan gverdis nomers. zog SemTxvevaSi

SegiZliaT, miuTiToT tomis konkretuli dokumenti.

R: gaerTianebuli samefo. 1879. saparlamento debatebis oficialuri

angariSi. me-3 ser., t. 249.

CerCili, uinstoni. 1945. TemTa palataSi warmoTqmuli sityva, 18

ianvari. saparlamento debatebi, TemTa palata, me-5 ser., t. 407 (1944-

45), svetebi 425-46.

P: (gaerTianebuli samefo, svetebi 611-27)

(CerCili 1945, svetebi 425-46)

parlamentis mier calke gamocemuli sakanonmdeblo aqtebi,

moxsenebebi da dokumentebi yoveli sesiis dasasruls erTad

gamoicema tomebad. am tomebs `sesiis dokumentebi~ (Sessional Papers)

ewodeba. yoveli tomi Seicavs nawilis saxels.

R: gaerTianebuli samefo. TemTa palata. 1983. saxalxo ganaTlebis

adgilobrivi organoebis mTavari administratoris TanaSemwis

Page 399: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

399

amJamindeli da momavali roli. sesiis dokumentebi, 1982-83.

patimrebisTvis profesiis swavleba cixeebSi. 25 aprili. t. 2.

P: (gaerTianebuli samefo 1983, t. 2, par. 9.14, gv. 102)

parlamentis aqtebi, rogorc wesi, aRiniSneba mxolod

teqstur miTiTebebSi an teqstSi. aucilebeli ar aris maTi CarTva

miTiTebebis CamonaTvalSi. Tumca, SegiZliaT, CamonaTvalSi CarToT

is naSromi, romelic kritikulad mniSvnelovania Tqveni argumentis

gasamyareblad an romelic xSirad gaqvT gamoyenebuli. aqtebis

citirebisas miuTiTeT saxeli (swori SriftiT, brWyalebSi Casmis

gareSe), TariRi da Tavis nomeri (T. TavisTvis; arabuli cifri

saxelmwifo nomrisTvis, nusxuri romauli cifrebi adgilobrivi

nomrisTvis). 1963 wlamde gamoSvebuli aqtebis aRniSvnisas miuTiTeT

monarqis mefobis weli, monarqis saxeli (SemoklebiT) da rigiToba

(arabulad).

P: (1701 wlis aqti taxtis memkvidreobis Sesaxeb, 12 da 13 uil. 3, T. 2)

(1963 wlis qti konsolidirebuli fondis Sesaxeb, T. 1)

(1967 aqti manCesteris korporaciis Sesaxeb, T. xl)

britanuli istoriuli Canawerebis mravali krebuli arsebobs.

zogierTi maTgani saxelmwifo arqivSi Senaxuli dokumentebis

aslia.

R: gaerTianebuli samefo. 1890-1907. inglisis saidumlo sabWos aqtebi.

gamomc. j. r. deisenti. 32 tomi. londoni.

gaerTianebuli samefo. dauTariRebeli. gaerTianebuli samefos

parlamentis oficialuri dokumentebi . . . (1278-1504). 6 tomi.

paginaciis gareSe

gaerTianebuli samefo. 1810-28. samefo aqtebi. gamomc. e. ludersi da

sxvebi. 11 tomi. londoni.

P: (gaerTianebuli samefo, 1810-28)

Page 400: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

400

19.9.11 saerTaSoriso organoebis gamocemebi

saerTaSoriso organizaciebis, magaliTad, gaerTianebuli erebis,

dokumentebis citirebisas, miuTiTeT sanqciis gamcemi organo (da,

sadac saWiroa, avtori da redaqtori), TariRi da dokumentis Tema

an saxeli. daurTeT, agreTve, seriis da gamocemis nomrebi,

gamocemis adgili da gamomcemeli. sayovelTaod cnobili mTavari

organoebis citirebisas SegiZliaT, gamoiyenoT abreviaturebi

(gaero _ gaerTianebuli erebi, mso _ msoflio savaWro organizacia

da a.S.).

R: erTa liga. 1935. rusuli warmoSobis qalebis mdgomareoba Soreul

aRmosavleTSi. ser. LoNP, IV.3. Jeneva: erTa liga.

generaluri SeTanxmeba tarifebis da vaWrobis Sesaxeb (gStv). 1994.

mravalmxrivi savaWro molaparakebebis urugvais raundis Sedegebi:

normatiuli aqtebis teqstebi. Jeneva: gStv-is samdivno.

P: (erTa liga 1935)

(gStv 1994)

19.9.12 gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebi

gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebis citirebisas

ixelmZRvaneleT 19.6.4-Si aRwerili modelebiT.

aSS-is mTavrobis gamouqveynebeli dokumentebis umravlesoba

inaxeba erovnul arqivebSi, vaSingtonSi, kolumbiis olqSi an mis

filialebSi. yvela am masalis, maT Soris, filmebis,

fotosuraTebis da audio Canawerebis, aseve, teqsturi masalebis

citireba xdeba Canaweris jgufis nomris mixedviT.

kanadis gamouqveynebeli samTavrobo dokumentebis Sesanaxi

dawesebulebaa kanadis erovnuli arqivebi otavaSi, ontario.

gaerTianebul samefos aqvs gamouqveynebeli samTavrobo

dokumentebis ramdenime sacavi, kerZod, saxelmwifo arqivi da

britaneTis muzeumi, orive maTgani mdebareobs londonSi.

Page 401: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

401

19.9.13 sajaro dokumentebi onlain reJimSi

sajaro dokumentebis citirebisas ixelmZRvaneleT 19.9-Si

warmodgenili Sesabamisi magaliTebiT. amasTan, daurTeT URL-i da

masalis internetiT gacnobis TariRi (ix. 15.4.1). gaiTvaliswineT,

rom mxolod URL-i ar aris sakmarisi; SeZlebisdagvarad unda

miuTiToT wyaros yvela monacemi, raTa mkiTxvelma SeZlos wyaros

moZieba URL-is Secvlis SemTxvevaSic. Tu gverdebis nomrebi

xelmisawvdomi ar aris, miTiTebuli nawyvetis adgilmdebareobis

aRniSvna teqstur miTiTebebSi aRwerilobiTi lokalizatoris

damatebiT SegiZliaT (rogoricaa wina qvesaTauri).

R: aSS-is mosaxleobis aRweris biuro. 2004. Semosavali, siRaribe da

dafarva janmrTelobis dazRveviT SeerTebul StatebSi, 2004.

http://www.census.gov/prod/2005pubs/p60-229.pdf (bolos Sesvlis TariRi

2005 wlis 19 dekemberi).

P: (aSS-is mosaxleobis aRweris biuro 2004, saTauris `Semosavlis da

siRaribis donis fardoba~ qveS)

an

(aSS-is mosaxleobis aRweris biuro 2004)

19.10 erT wyaroSi miTiTebuli meore wyaro

pasuxismgeblobis grZnobis mqone mkvlevrebi Tavs arideben im

citatebis moyvanas, romlebic maT originalSi ar unaxavT. Tu erTi

wyaro miuTiTebs sxva sasargeblo wyaroze, savaraudod, Tqveni

mkiTxvelebi amjobineben, rom moiZioT orginali, raTa gadaamowmoT

rogorc miTiTebis sizuste, ise is, Tu ramdenad sworad gadmoscems

citata originalis azrs.

amasTan, Tu originaluri wyaro xelmisawvdomi ar aris,

miTiTebebis CamonaTvalSi aRniSneT is amgvarad: `miTiTebuli

Page 402: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

402

meorad wyaroSi~. teqstur miTiTebebSi SeitaneT mxolod

originaluri wyaros avtoris gvari.

R: Jukofski, lui. 1931. gulwrfeloba da xorcis Sesxma. Jurnali

poezia 37 (Tebervali): 269. citirebulia naSromSi boni kostelo,

mariana muri: warmosaxviTi simdidreebi (kembriji, masaCusetsi:

harvardis universitetis gamomcemloba, 1981).

P: (Jukofski 1931, 269)

msgavsi situacia SeiZleba Seiqmnas, rodesac uTiTebT

citatas, romelic meorad wyaroSi ipoveT, xolo am meorad wyaroze

ki pirvelwyaros miTiTebiT gadaxvediT. (ix. 3.1.1). xSirad ver

SeZlebT, gaecnoT pirvelwyaros, gansakuTrebiT, Tu is

gamouqveynebeli xelnawerebis krebulia. am SemTxvevaSi,

ixelmZRvaneleT zemoT mocemuli principebiT.

Page 403: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

403

nawili III

stili

20 orTografia (marTlwera)

20.1 mravlobiTi ricxvi

20.1.1 zogadi wesi

20.1.2 gansakuTrebuli SemTxvevebi

20.2 kuTvnilebiTi brunva

20.2.1 zogadi wesi

20.2.2 gansakuTrebuli SemTxvevebi

20.3 Sedgenili da prefiqsebiT warmoebuli sityvebi

20.3.1Sedgenili sityvebi, romlebic gamoiyeneba, rogorc zedsarTavi

saxelebi

20.3.2 Sedgenili sityvebi, romelic gamoiyeneba rogorc arsebiTi da

zedsarTavi saxelebi

20.3.3 prefiqsebiT warmoebuli sityvebi

20.4 striqonis gadatana

20.4.1 sityvebis gadatana

20.4.2 intervalebis gadatana da punqtuacia

werisas misdieT amerikul wesebs da iyaviT Tanmimdevrulni,

citirebebis SemTxvevebis gamoklebiT, sadac Cveulebrivad zustad

unda misdioT originalur damwerlobas (ix. 25-e Tavi). Tu

gagiCndaT eWvi, mimarTeT leqsikons. Tumca, unda icodeT, rom

leqsikonebSi xSirad gansxvavebulad aris mocemuli erTi da imave

sityvis damwerloba da zogi leqsikoni sxvebTan SedarebiT ufro

zusti da Tanamedrovea.

Page 404: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

404

orTografiis TvalsazrisiT, yvelaze sando da

avtoritetuli leqsikonia `vebsteris mesame axali saerTaSoriso

leqsikoni~ (Webster’s Third New International Dictionary) an misi

Semoklebuli varianti –`meriem-vebsteris sauniversiteto

leqsikonis~ (Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary)meTerTmete gamocema.

Semoklebuli varianti xelmisawvdomia wignis, CD-ROM-isa da

vebformatis saxiT. adamianebis saxelebi da geografiuli

adgilebis dasaxelebebi ixileT,,vebsteris” leqsikonis bolos an

`meriem-vebsteris biografiuli leqsikonisa~ (Merriam-Webster’s

Biographical Dictionary)da `meriem-vebsteris geografiuli leqsikonis~

(Merriam-Webster’s Geographical Dictionary) calke gamocemebSi.

Tu ,,vebsteris” leqsikonSi erTi da imave sityvis sxvadasxva

dawerilobaa mocemulivariantis amosarCevad ixelmZRvaneleT

Semdegi principebiT: sadac variantebi gamoyofilia sityviT `an~

(or), airCieT erT-erTi varianti da mudmivad isgamoiyeneT; sadac

variantebi gamoyofilia sityviT `aseve~, ixmareT pirveli. Tu

,,vebsteris” leqsikonSi moyvanili sasurveli

dawerilobagansxvavdeba Tqvens disciplinaSi miRebuli

variantisgan, ixelmZRvaneleT Tqveni disciplinis dawerilobiT.

sxvadasxva disciplinisTvis damaxasiaTebeli stilis

saxelmZRvaneloebi ixileT bibliografiaSi.

umetesi teqsturi procesorisorTografiis Semowmebis

funqcias SeuZlia zogi, magram ara uklebliv yvela,

orTografiuli Secdomis dafiqsireba. magaliTad, igi ver

gamoicnobs imas, rom Tqven dabeWdeT sityva and, magram

gulisxmobdiT sityvas an-s, an dawereT sityva quite sityvis quiet-

isnacvlad. is, savaraudod, ver dagexmarebaT sakuTari saxelebis an

ucxouri sityvebis beWdvisas da SeiZleba, ise masStaburad

SegacvlevinoT damwerloba, rom orTografia araswori gamovides.

Page 405: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

405

damwerlobis Semowmebis funqcia ver Secvlis karg leqsikons an

saguldagulo koreqturas.

winamdebare Tavi gTavazobT zogad saxelmZRvanelo

miTiTebebs damwerlobis im SemTxvevebis Sesaxeb, romlebsac

leqsikonebis umravlesobaSiver naxavT. Tu muSaobT sadiplomo

naSromze an disertaciaze, Tqvens ganyofilebas an universitets

SeiZleba,damwerlobis specialuri moTxovnebi hqondes (specifikuri

leqsikonebis gamoyenebis CaTvliT). es moTxovnebi, rogorc wesi,

disertaciebis ganyofilebaSi moipoveba. Tu muSaobT sakurso

naSromze, Tqvenma pedagogma SeiZleba, aseve, mogTxovoT,

ixelmZRvaneloT damwerlobis garkveuli principebiT. gaerkvieT am

moTxovnebSi, sanam Tqvens naSromsmoamzadebT. isini winamdebare

TavSi SemoTavazebul saxelmZRvanelo miTiTebebze upiratesia.

20.1 mravlobiTi ricxvi

20.1.1 zogadi wesi

sazogado arsebiTi saxelebisTvis mravlobiTi ricxvi awarmoeT aso

s-isdamatebiT (an es-is damatebiT sityvebisTvis, romlebic mTavrdeba

daboloebiT ch, j, s, sh, x, an z). leqsikonebis umravlesoba iZleva

mravlobiT formebs mxolod im sityvebisTvis, romlebic ar

emorCileba zogad wess.

zogadi wesi vrceldeba adamianebis gvarebze da sxva sakuTar

arsebiT saxelebze, maT Soris, ZirZveli amerikuli tomebis

saxelebze. Tu aseTi arsebiTi saxeli mTavrdeba y-ze, nu SecvliT y-

sie-iT, rogorc moiTxoveba sazogado arsebiTi saxelebisTvis. (nu

agerevaT mravlobiTi ricxvis formebi kuTvnilebiTi brunvis

formebSi, romlebic aRwerilia 20.2-Si).

the Costellos the two Germanys

the Frys (not the Fries) the Hopis of Arizona (not the Hopi)

the Rodriguezes

Page 406: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

406

20.1.2 gansakuTrebuli SemTxvevebi

Sedgenili sityvebi. ori arsebiTi saxelisgan Semdgari Sedgenili

sityvebis SemTxvevaSi bolo arsebiT saxels daumateTs-i daes-i.

bookkeepers district attorneys actor-singers

Tu arsebiT saxels mohyveba windebuliani frazaan

zedsarTavi saxeli, mTavar arsebiT saxelsdaurTeT s-i anes-i.

sisters-in-law attorneys general men-of-war

asoebi da ricxviTi saxelebi. umetes SemTxvevebSi, mTavruli

asoebisa da ricxviTi saxelebis mravlobiTi ricxvi awarmoeT

mxolod s-is (da ara ‘s-is) darTviT.

The three Rs the 1950s 767s

amasTan, nusxuri asoebis da zogierTi calkeuli mTavruli asos

SemTxvevaSi,s-s apostrofis gareSe sxva sityvis (is, As) an

abreviaturis (ms) STabeWdilebis SeqmnaSeuZlia. Tukis-igaugebrobas

iwvevs, daurTeT apostrofi. apostrofi da s-i swori SriftiT

iwereba maSinac, roca aso daxrili StifriT aris dawerili (ix.

22.2.2).

dotting all the i’s x’s and y’s three A’s and two B’s

abreviatura.abreviaturebis mravlobiTi ricxvis formebi awarmoeT

Sida wertilebis gareSe da mxolod s-is darTviT. Tu abreviaturis

mxolobiTi ricxvis forma mTavrdeba wertiliT, dawereT s-i

wertilis win. (ix.24.1.3 abreviaturebis punqtuaciis Sesaxeb).

URLs vols.

DVDs eds.

daurTeT apostrofi s-is win mxolod im SemTxvevaSi, Tu

abreviatura Seicavs Sida wertilebs an rogorc mTavrul, ise

nusxur asoebs.

Page 407: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

407

PhD’s (or Ph.D.’s; see 24.2.3)

ramdenime abreviaturas aqvs mravlobiTi ricxvis arawesieri

forma (ix., aseve,24.7).

pp. (p.-is mravlobiTi, page) nn. (n.-is mravlobiTi, note)

Tu Tqveni naSromi sabunebismetyvelo mecnierebebs exeba da

iyenebT sazomi erTeulebis abreviaturebs (ix.24.5), ixmareT erTi da

igive abreviatura rogorc mxolobiTi, ise mravlobiTi

formebisTvis.

6 kg 37 m

20.2 kuTvnilebiTi brunva

2

terminebi daxrili SriftiT da brWyalebSi. daxrili SriftiT

dawerili terminis mravlobiTi ricxvis sawarmoeblad daurTeT mas

mxolods-i(da ara’s)swori SriftiT. nu awarmoebT brWyalebSi

Casmuli terminis mravlobiT ricxvs ‘s-is darTviT; xelaxla

CamoayalibeT winadadeba.

two Chicago Tribunes

. . . included “To be continued” many times

da ara

. . . included many “To be continued’s”

20.2.1 zogadi wesi

sazogado da sakuTari saxelebis umetesobis, aseve s-iT, x-iT an z-iT

daboloebuli sityvebis, kuTvnilebiTi forma awarmoeT apostrofisa da

s-is darTviT. es wesi. aseve, moqmedebs arsebiT saxelad gamoyenebuli

asoebis, ricxviTi saxelebisa da abreviaturebis kuTvnilebiTi formis

warmoebaze (erTmaneTSi ar agerioT kuTvnilebiTi da mravlobiTi forma,

romelic 20.1-Sia ganxiluli). gansakuTrebuli SemTxvevebisTvis ixileT

20.2.2.

Page 408: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

408

An argument’s effects Steven’s poems 2009’s economic outlook

the phalanx’s advance Diaz’s revolt JFK’s speech

usulo arsebiTi saxelebi, garda drois monakveTis aRmniSvnelisa,

iSviaTad iRebs kuTnilebiT formas.

A day’s length magram ara The house’s door

mravlobiTi ricxvis sazogado da sakuTari saxelebis kuTnilebiTi

forma awarmoeT mxolod apostrofis dasmiT. gansakuTrebuli

SemTxvevebisTvis ixileT 20.2.2.

Politicians’ votes ara Politicians’s votes

The Rodriguezes’ house ara The Rodriguezes’s house

im arsebiTi saxelebis kuTvnilebiTi forma, romelTac arawesieri

mravlobiTi forma aqvs da s-iT ar bolovdeba, awarmoeT apostrofis

Semdeg s-is darTviT.

the mice’s nest children’s literature

20.2.2 gansakuTrebuli SemTxvevebi

S-iT daboloebuli mxolobiTi arsebiTi saxelebi. Semdegi tipis

arsebiTi saxelebis kuTvnilebiTi brunva awarmoeT mxolod

apostrofis meSveobiT:

• arsebiTi saxelebi, romliTac moixsenieben jgufs an koleqtiur

erTobas, magramgramatikaSi miCneulia mxolobiTad nouns that name a group or collective entity but are treated as grammatically singular.

politics’ true meaning the United States’ role

• arsebiTi saxelebi, romlebic bolovdeba munj s-ze.

Descartes’ Discourse on Method Albert Camus’ novels

• mravalmarcvliani arsebiTi saxelebi, umaxvilo daboloebebiT,

romelic warmoiTqmeba, rogorc eez, maT Soris, mravali berZnuli

da Zvel berZnulad qceuli saxelebi hellenized names.

Aristophanes’ plays the Ganges’ source Charles Yerkes’ ideas

• s-zean bgera s-ze daboloebuli arsebiTi saxelebi For . . . sakegamoTqmebSi

Page 409: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

409

for conscience’ sake

for appearance’ sake

amis sanacvlod, SegiZliaT, xelaxla CamoayaliboT winadadeba,

romelic Seicavs erT-erT aseT gamonakliss. (am situaciaSi U.S.

abreviaturis xmarebis wesis Sesaxeb ix.24.3.1.)

the role of the United States nacvlad the United States’ role

for the sake of appearance nacvlad for appearance’ sake

Sedgenili sityvebi. mxolobiTi Sedgenili sityvebis kuTvnilebiTi

brunva awarmoeT bolo sityvisTvis apostrofis da s-is darTviT,

maSinac, roca pirveli mTavari arsebiTi saxelia.

his sister-in-law’s business the attorney general’s decision

moerideT kuTvnilebiTi brunvis xmarebas mravlobiT ricxvSi myof

Sedgenil sityvebSi, romlebSic arsebiT saxels mosdevs

windebuliani fraza an zedsarTavi saxeli; xelaxla CamoayalibeT

winadadeba.

decisions of the attorneys general da ara attorneys’ general decisions

ramdenime arsebiTi saxeli. Tu kuTvnilebiTi brunva aRniSnavs,

rom ori an meti obieqtidan TiToeulical-calke flobs raimes,

CasviT yvela arsebiTi saxeli kuTvnilebiT brunvaSi.

New York’s and Chicago’s teams historians’ and economists’ methods

Tu kuTvnilebiTi brunva aRniSnavs, rom ori an meti obieqti

erToblivad flobs raimes, CasviT kuTvnilebiT brunvaSi mxolod

bolo arsebiTi saxeli.

Minneapolis and St. Paul’s teams historians and economicsts’ data

daxrili SriftiT dabeWdili da brWyalebSi Casmuli terminebi.

Tu daxrili SriftiT dabeWdili termini kuTvnilebiT brunvaSia,

rogorc apostrofi, iseve s-i unda daibeWdos swori SriftiT. nu

CasvamT kuTvnilebiT brunvaSi brWyalebSi moqceul termins;

xelaxla CamoayalibeT winadadeba.

the Atlantic Monthly’s editor admirers of “Ode on a Grecian Urn”

Page 410: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

410

20.3 Sedgenili da prefiqsebiT warmoebuli sityvebi

Znelia winaswar Tqma, rodis unda daurToT Sedgenil sityvas an

Sedgenil modifikators defisi, davtovoT udefisod (intervaliT

da ara defisiT elementebs Soris) an uintervalod(daweroT

rogorc erTi sityva). am SemTxvevaSi saukeTeso avtoritetiTqveni

leqsikonia. Tu leqsikonSi ver moZebniT Sedgenil sityvas,

ixelmZRvaneleT Semdgom paragrafebSi Camoyalibebuli principebiT,

raTa gansazRvroT, unda ixmaroT Tu ara defisi. Tu vercerT

magaliTSi vermoaxerxebT formis moZebnas, datoveT Sedgenili

sityva udefisod.

qvemoT Camoyalibebuli modelebi ar aris upirobo wesebi.

konteqstidan, piradi gemovnebidan an Tqvens disciplinaSi miRebuli

xmarebis wesidan gamomdinare,mravali individualuri SemTxvevis

gansazRvramogixdebaT. miuxedavad imisa, rom qvemoT

SemoTavazebuli defisis dasmis magaliTebi logikuri da

wasakiTxad ufro advilia, zogierTi maTgani mxolod da mxolod

tradiciulia.

20.3.1 Sedgenili sityvebi, romlebic gamoiyeneba, rogorc zedsarTavi

saxelebi

zogi Sedgenili sityva gamoiyeneba, rogorc mxolod zedsarTavi

saxeli. umetes SemTxvevebSi, aseTi Sedgenili sityva dawereT

defisiT, Tu igi win uswrebs mis mier gansazRvrul arsebiT

saxels; winaaRmdeg SemTxvevaSi, datoveT igi udefisod.

arsebiTi saxelis win arsebiTi saxelis Semdeg

open-ended question most of the questions were open ended

full-length treatment treatment is full length

duty-free goods goods brought in duty free

thought-provoking commentary commentary was thought provoking

over-the-counter drug drug sold over the counter

a frequently referred-to book this book is frequently referred to

Page 411: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

411

spelled-out numbers numbers that are spelled out

arsebobs ramdenime gamonaklisi:

• Tu Sedgenil sityvas, romelic, Cveulebriv, defisiTiwereba, win

uswrebs da gansazRvravs zmniszeda (magaliTad, very), amoiReT

defisi, radgan sityvebis dajgufeba isedac gasagebi iqneba

mkiTxvelisTvis.

modifikatoris mqone arsebiTi

saxelis win

modifikatoris mqone arsebiTi

saxelisSemdeg

a well-known author a very well known author

an ill-advised step a somewhat ill advised step

• dawereT defisiT all-iT dacross-iT dawyebuliSedgenili sityvebi,

garda ramdenime sityvisa, romlebic tradiculad erTad iwereba,

magaliTad, crossover (Tu geeWvebaT, CaixedeT leqsikonSi).

arsebiTi saxelis win arsebiTi saxelis Semdeg

all-encompassing treatment text that includes cross-references

• dawereT erTad terminebiT borne, like dawide daboloebuli Sedgenili

sityvebi, Tu Sedgenili sityvis pirvel nawils ara aqvs sami an

samze meti marcvali, Tu igi ar aris sakuTari arsebiTi saxeli an

Tu ar bolovdeba imave asoze, romliTac iwyeba Semdegi termini.

zogadi modeli gamonaklisebi

foodborne mosquito-borne

childlike bell-like

worldwide Chicago-wide

• SedarebiTi konstruqciebi, dawyebuli iseTi terminebiT, rogoricaa

more/most, less/least dabetter/best unda daiweros defisiT mxolod im

SemTxvevaSi, roca SesaZlebelia, gaugebari iyos, SedarebiTi

termini gansazRvravs zedsarTav saxels, romelic mas Sedgenili

saxelis SigniTmosdevs, Tu Sedgenili sityvis Semdegmdgom arsebiT

saxels.

Page 412: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

412

gansazRvravs zedsarTav

saxels

gansazRvravs arsebiT saxels

colleges produce more-skilled workers we hired more skilled workers for the

holidays

• konstruqciebi, romlebic Seicavs ly –ze daboloebul zmnizedas,

romelsac mosdevs zedsarTavi saxeli, ar aris Sedgenili sityvebi

da ar iwereba defisiT arc erT konteqstSi.

arsebiTi saxelis win arsebiTi saxelis Semdeg

highly developed species the species was highly developed

widely disseminated literature literature has been widely disseminated

20.3.2 Sedgenili sityvebi, romelic gamoiyeneba rogorc arsebiTi da

zedsarTavi saxelebi

zogi Sedgenili sityva Tavdapirvelad arsebiTi saxelia. Tumca,mas

SeuZlia, aseve, zedsarTavis saxelis funqciis Sesruleba, rodesac

is win uswrebs da gansazRvravs sxva arsebiT saxels. (20.3.1-Si

moyvanili magaliTebisgan gansxvavebiT, es Sedgenili sityvebi

arsebiTi saxelis Semdeg iSviaTad gamoiyeneba zedsarTav saxelebad

da, Tanac, gamoiyeneba mxolod iseT zmnasTan, rogoricaa was an are,

rogorc naCvenebia qvemoT, mesame magaliTSi). umetes SemTxvevaSi

defisiT dawereT Sedgenili sityva, rodesac igi win uswrebs

arsebiT saxels, romelsac igi gansazRvravs; winaaRmdeg

SemTxvevaSi, dawereT defisis gareSe.

zedsarTavi saxeli arsebiTis

win

arsebiTi an zedsarTavi saxeli

arsebiTis Semdeg

the decision-making process decision making became her specialty

a continuing-education course a program of continuing education

a middle-class neighborhood her neighborhood was middle class

arsebobsramdenime gamonaklisi:

Page 413: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

413

• Sedgenili sityva, romelic iwyeba e-Ti (electronic-is Semoklebuli

varianti), ex-iT anself-iT, yvela konteqstSi defisiTdawereT. erTi

gamonaklisi: Tuself-s win uswrebs un-i, Sedgenili sityva iwereba

erTad, (magaliTad, unselfconscious).

ex-husband self-destructive e-mail

• Sedgenili sityva, romelic bolovdeba elect-ze, yvela konteqstSi

defisiTdawereT, Tu Tanamdebobis saxelwodeba Sedgeba mxolod

erTi sityvisgan, magram dawereT defisis gareSe, rodesac

Tanamdebobis saxelwodeba Sedgeba ori an orze meti sityvisgan.

president-elect district attorney elect

• ori SeTanxmebuli arsebiTi saxelisgan Semdgari Sedgenili sityva,

romelTa dakavSireba SesaZlebelia kavSiriT and, yvela konteqstSi

defisiTdawereT.

actor-singer mother-daughter relationship

city-state parent-teacher conference

• mimarTulebis aRmniSvneli sityvebisgan Semdgari Sedgenili sityva

dawereT erTad, Tu termini aRwers erT mimarTulebas. Tu

Sedgenili sityva Seicavs SeTanxmebul arsebiT saxelebs, romelTa

dakavSireba SesaZlebelia kavSiriT and anwindebuli by, dawereT sityva defisiT.

northeast a street running north-south

southwest east-southeast winds

• Sedgenili sityvebi, romelic aRwers naTesaur kavSirebs, iwereba

rogorc erTad, ise, defisiT. Tu geparebaT eWvi sityvis

marTlweraSi, CaixedeT leqsikonSi. (qorwinebiTi naTesauri

kavSirebis aRmniSvneli Sedgenili arsebiTi saxelebis (in-laws)mravlobiTi ricxvisa da kuTvnilebiTi brunvis formebis

Sesaxeb ix., Sesabamisad, 20.1.2 da 20.2.2.)

grandfather stepdaughter great-grandmother son-in-law

• zogi cnobili fraza yovelTvis defisiT iwereba.

stick-in-the-mud jack-of-all-trades

Page 414: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

414

sakuTari arsebiTi saxelebis Semcveli Sedgenili

sityvebi.dawereT defisis gareSe im Sedgenili sityvebis

umravlesoba, romlebic Seicavs sakuTar arsebiT saxelebs,

eTnikuri jgufebis saxelebis CaTvliT.

zedsarTavi saxeli arsebiTis

win

arsebiTi saxeli an zedsarTavi

saxeli arsebiTis Semdeg

African American culture an African American has written

French Canadian explorer the explorer was French Canadian

Middle Eastern geography the geography of the Middle East

State Department employees employed by the State Department

Korean War veterans veterans of the Korean War

magram, Tu pirveli termini Semoklebulia,dawereT defisiT.

Afro-American culture an Afro-American has written

Tu SeiZleba SeTanxmebuli terminebis dakavSireba kavSiriT and,

dawereT terminebi defisiT.

Israel-Egypt peace treaty Spanish-English dictionary

ricxvebis Semcveli Sedgenili sityvebi. rodesacSedgenili sityva

Seicavs ricxvs, dawereT igi defisiT, Tu ricxvi win uswrebs

arsebiT saxels, romelsac igi gansazRvravs; winaaRmdeg

SemTxvevaSi, dawereT defisis gareSe. (ricxviTi saxelebisada

sityvebiT dawerili cifrebis gamoyenebis Sesaxeb ix. 23-e Tavi)

zedasarTavi saxeli

arsebiTis win

arsebiTi an zedsarTavi saxeli

arsebiTis Semdeg

fifty-year project the project took fifty years

four-year-old child the child was four years old

twentieth-century literature studied the literature of the twentieth century

third-floor apartment she lived on the third floor

214-day standoff standoff that lasted 214 days

Page 415: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

415

arsebobs ramdenime gamonaklisi:

• yovelTvis defisis gareSe dawereT sityva percent-isSemcveli

Sedgenili sityva, xolo ricxvi miuTiTeT arabuli cifrebiT

(ix.23.1.3).

a 15 percent increase increased by 15 percent

• wiladis sityvebiT dasawerad yovelTvis ixmareT defisi. (ricxviTi saxelebsa dawiladebSi cifrebis sityvierad daweris Sesaxeb ix. 23.1.3)

a two-thirds majority a majority of two-thirds

• wiladSi, romelic iwyeba sityviT half anquarter, ixmareT defisi, Tu

igi win uswrebs arsebiT saxels, romelsac gansazRvravs;

winaaRmdeg SemTxvevaSi, datoveT defisis gareSe.

zedsarTavi saxeli

arsebiTis win

arsebiTi an zedsarTavi saxeli

arsebiTis Semdeg

a half-hour session after a half hour had passed

a quarter-mile run ran a quarter mile

• ricxvebis intervalis Semcveli Sedgenili sityvebis SemTxvevaSi

ixmareT defisi orive terminSi, magram pirvel terminSi gamotoveT

Sedgenili sityvis meore nawili.

five- to ten-minute intervals eight- to ten-year-olds

20.3.3 prefiqsebis warmoebuli sityvebi

prefiqsebis meSveobiT warmoqmnili sityvebi, rogorc wesi, iwereba,

rogorc erTi sityva, iqneba es arsebiTi saxeli (postmodernism),

zmnebi(misrepresent), zedsarTavi saxeli (anterbellum) Tu

zmnizeda(prematurely). Tumca, qvemoT CamoTvlil SemTxvevebSi ixmareT

defisi:

• rodesac prefiqsi erTvis sityvas, romelic iwyeba mTavruli asoTi

sub-Saharan magram subdivision

Page 416: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

416

pro-Asian magram pronuclear

• rodesac prefiqsi erTvis ricxviT saxels

pre-1950 magram predisposed

mid-80s magram midlife

• imisaTvis, rom ganvacalkevoT orii,ori a an sityvebis an

marcvlebissxva kombinaciebi, romlebsac SeuZliaT gaugebrobis

gamowveva

anti-intellectual magram antidepressant

semi-invalid magram semiopaque

• rodesac prefiqsi win uswrebs defisiT an defisis gareSe daweril

Sedgenil sityvas

non-coffee-drinking magram nonbelief

post-high school magram postgame

• ormag prefiqsSi ganmeorebiTi terminebisgamosayofad

sub-subentry

• rodesac prefiqsi calkea warmodgenili

pre- and postwar macro- and microeconomics

es modelebi vrceldeba sityvebze, romlebic iwarmoeba

qvemoT mocemuli da sxva prefiqsebis meSveobiT.

ante cyber macro multi proto super

anti extra mega neo pseudo supra

bi hyper meta non re trans

Page 417: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

417

bio infra micro post semi ultra

co inter mid pre socio un

counter intra mini pro sub

es modelebi, aseve, vrceldeba iseT windebulebze, rogoricaa

over daunder, romlebic SeiZleba, daerTos sityvebs imave adgilze,

sadac prefiqsebi.

overachiever underhanded over- and underused

20.4 striqonis gadatana

20.4.1 sityvebis gadatana

umetes naSromebSi, sityvebi, romlebsac unda daerTos defisi

(gadatanis niSani) striqonis bolos, aris is sityvebi, romlebic

Segnebulad dawereT defisiT, magaliTad, Sedgenili sityvebi

(ix.20.3). daayeneT Tqveni teqsturi procesori marcxniv sworebaze

(`uswormasworo~ marcxena mijniT) da nu gamoiyenebT defisebis

avtomaturad dasmis funqcias.

magram, Tu Tqvengan moiTxoveba rogorc marcxena, aseve, marjvena

mijnebis gaTanabreba, SeiZleba, mogixdeT defisebis dasma

striqonebSi, raTa Tavi aaridoT sityvebs Sorisdid daSorebebs. nu

daaboloebT defisebiT (gadatanis niSnebiT) oTx an oTxze met

Tanmimdevrul striqons (ris Sedegadac miviRebT mijnis gaswvriv

`defisebis blokirebas~) da mTlianad teqsturi procesoris

avtomatur funqcias nu miandobT defisebis dasmas. zogadad, es

ufro saimedo iqneba, Tumca, ar gamoricxavs Secdomebis daSvebas.

amitom SeamowmeT teqsturi procesoris mier gadatanili sityvebi.

Tu raimem dagaeWvaT, CaixedeT leqsikonSi, sadac mTavari sityvis

Page 418: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

418

dasawyisSi centrirebuli wertilebiT an msgavsi saSualebebiT

miTiTebulia sityvebis gadatanis misaRebi variantebi.

erT-erTi specifikuri tipis problema ukavSirdeba sityvebs,

romlebic erTnairad iwereba, magram sxvadasxvanairad gamoiTqmis.

aseTi sityvebi SeiZleba, gansxvavebulad iyofodes marcvlebad,

magaliTad, rec-ord dare-cord. Tqvenma teqsturma procesorma

SeiZleba,konteqstisgan ganurCevlad, erTnairad gadaitanos es

sityvebi,

20.4.2 intervalebis gadatana da punqtuacia

Tqvenma teqsturma procesorma SesaZloa,arasworad gadaitanos

intervalebi da punqtuaciis niSnebi. yovelTvis SeamowmeT Tqveni

naSromi da naxeT, xom ar aris arasworad gadatanili intervalebi

an punqtuaciis niSnebi.

inicialebi. Tu pirovnebis saxelis da meore saxelis nacvlad

gamoiyeneba inicialebi, datoveT intervali maT Soris, magram nu

gayofT da gadaitanT maT meore xazze. Tu saWiroa, SegiZliaT,

datovoT inicialebi da gadaitanoT gvari. ix., aseve,24.2.1.

M. F. K. Fusher M. F. K. / Fisher magram ara M. / F. K. Fisher

• ricxvebi da TariRebi. nurasdros gadaitanT meore striqonze

cifrebiT daweril ricxvebs (25,000) an nebismier termins, romelic

Seicavs cifrebs,mimatebis simbolos, abreviaturebs an sazom

erTeulebs(10%; £6 4s. 6d.; 6:40 p.m.; AD 1895; 245 ml). TariRebSi nu

gayofT Tvis dRes da Tvis saxels (February 15). dawvrilebiT

ricxvebisa da TariRebis sistemebis Sesaxeb ix. 23-e TavSi.

• abreviaturebi. nu gadaitanT abreviaturebs meore striqonze, maTSi

arsebuli mTavruli asoebis, punqtuaciisa da intervalebis

miuxedavad (BA, U.S., NATO, p.m., kg, PhD, Gov. Gen.). erTaderTi

gamonaklisia, rom abreviatura, romelic ukve Seicavs defiss,

Page 419: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

419

magaliTad, AFL-CIO, SeiZleba,gaiyosdefisze. 24-e TavSi ixileT meti

informacia abreviaturebis Sesaxeb.

• punqtuacia. nurasdros daiwyebT striqons damamTavrebeli

brWyaliT, frCxiliT an kvadratuli frCxiliT. nurasdros

daamTavrebT striqons gamxsneli brWyaliT, frCxiliT an

kvadratuli frCxiliT, an (a)-iT an (l)-iT, rogorc CamonaTvalis

dawyebisas. punqtuaciis Sesaxeb meti informaciisTvis ixileT 21-e

Tavi da siebis Sesaxeb _ 23.4.2. nu gadaitanT meore striqonze

mravalwertils (ix.25.3.2); am problemis Tavidan aridebis mizniT

gamoiyeneT Tqveni teqsturi procesoris mravalwertilis funqcia.

• URL-ebi da eleqtronuli fostis misamarTebi. moerideT URL-ebis da eleqtronuli fostis misamarTebis gadatanas meore striqonze.

TuU gixdebaT maTi gadatana, dasviT gadatanis niSani ori

wertilis, daxrili xazis (an ormagi daxrili sazis) an simbolos

@ Semdeg, magram wertilis an nebismieri sxva punqtuaciis an

simbolos win. defisebi xSirad URL-is an eleqtronuli fostis

misamarTebis nawilia, amitom, gaugebrobis Tavidan asacileblad,

nurasdros daurTavT defiss gadatanis niSnad an nu gadaitanT

URL-s an misamarTs arsebul defisze.

http://

www.press.uchicago.edu

http://www

.press.uchicago.edu

http://www.press.uchicago.edu/

cgi-bin/hfs.cgi/00/12917.ctl

Tu Tqveni teqsturi procesori avtomaturad aformatebs

URL-ebs da eleqtronuli fostis misamarTebs hiperteqsturi

kavSiris saxiT, mas SeuZlia am nawilebis dayofa zemoxsenebuli

saxelmZRvanelo miTiTebebis darRveviT. mraval dasayenebel

parametrSi aseTi dayofa misaRebia imdenad, ramdenadac mkafiod

dgindeba sruli URL-i an misamarTi hiperteqsturi kavSiris saxiT

(xazgasmiT an meore feriT) da ar erTvis zedmeti defisebi

striqonis gadatanis saCveneblad.

Page 420: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

420

21 punqtuacia

21.1 wertili

21.2 mZime

21.2.1 damoukidebeli winadadebebi

21.2.2 rigebi

21.2.3araSemzRudavi winadadebebi da frazebi

21.2.4 mZimis gamoyenebis sxva SemTxvevebi

21.3 wertil-mZime

21.4 ori wertili

21.5 kiTxvis niSani

21.6 Zaxilis niSani

21.7 defisi da tireebi

21.7.1 defisi

21.7.2 tire

21.7.3 mravaljeradi tireebi

21.8 frCxilebi da kvadratuli frCxilebi

21.8.1 frCxilebi

21.8.2 kvadratuli frCxilebi

21.9 daxrili xazebi

21.10 brWyalebi

21.11 mravaljeradi sasveni niSnebi

21.11.1 sasveni niSnebis gamotoveba

21.11.2 sasveni niSnebis Tanmimdevroba

winamdebare YTavSi warmodgenilia punqtuaciis zogadi

saxelmZRvanelo miTiTebebi Tqveni naSromisTvis. zogi wesi mkafiod

aris Camoyalibebuli, zogi ki ara, amitom xSirad mogiwevT saR

azrs da maxvil yurs miendoT.

Page 421: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

421

specialur elementebs, rogoricaa abreviaturebi, citirebebi

da miTiTebebi, punqtuaciis Tavisiwesebi aqvs, romlebic ganixileba

winamdebare wignis Sesabamis TavebSi.

Tu werT sadiplomo naSroms an disertacias, Tqvens

ganyofilebas an universitets punqtuaciasTan dakavSirebiT

SeiZleba, specifikuri moTxovnebihqondes. am moTxovnebis Sesaxeb

informacias, Cveulebriv, awodebs sadiplomo naSromebisa da

disertaciebis ganyofileba. Tu muSaobT sakurso naSromze, Tqvenma

pedagogma SeiZleba, mogTxovoT, ixelmZRvaneloT punqtuaciis

garkveuli principebiT. gaecaniT am moTxovnebs, vidre moamzadebT

naSroms. maT upiratesoba aqvT winamdebare TavSi SemoTavazebul

saxelmZRvanelo miTiTebebTan SedarebiT. sxvadasxva disciplinaSi

miRebul stilTan dakavSirebuli miTiTebebi ixileT

bibliografiaSi.

21.1 wertili

wertiliT bolovdeba TxrobiTi an brZanebiTi winadadeba da iribi

SekiTxva. wertiliT, aseve, SeiZleba, dabolovdes winadadebis

fragmenti, Tu konteqstidan naTlad ikveTeba misi ritorikuli

funqcia. Tumca,akademiur nawerSi wertilis ase gamoyeneba iSviaTia.

yvela am SemTxvevaSi wertili azrisdamasrulebeli simboloa da

mas erTi intervaliunda mosdevdes.

Consider the advantages of this method.

The question was whether these differences could be reconciled.

vertikalur nusxaSi CamoTvlili punqtebis bolos wertili

unda dasvaT mxolod im SemTxvevaSi, Tu punqtebi dasrulebuli

winadadebebia (ix.23.4.2). sxva SemTxvevebSi nu dasvamT saboloo

wertilebs ukanaskneli punqtis boloSic ki da nu daiwyebT pirvel

sityvebs mTavruli asoTi.

The report covers three areas:

1. the securities markets

Page 422: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

422

2. the securities industry

3. the securities industryin the economy

individualuri wertilebis gamoyeneba, aseve, SeiZlebasxva

konteqstSi, maT Soris, abreviaturebSi (kerZod, ix.24.1.3) da

miTiTebebSi (16.1.2 da18.1.2), aseve, URL-ebSi (20.4.2, 17.1.7 da 19.1.8), sadac

maT xSirad uwodeben wertilebs.wertilebis rigi SeiZleba

gamoyenebul iqnes citirebebSi (ix.25.3.2), sadac maT uwodeben

mravalwertils, cxrilebSi (26.2.6) da satitulo elementebis

gverdebze (A.2.1), sadac maT uwodebebn punqtirs.

nu ixmarT wertilebs Tavis an nawilis saTauris, umetesi

qvesaTauris (ix. A.2.2) an cxrilebis saTaurebis Semdeg (26.2.2).

suraTebis warwerebSi wertilebis xmarebis Sesaxeb ixileT 26.3.2.

21.2 mZime

mZime gamoyofs komponentebswinadadebis SigniT, maT Soris,

damoukidebel da damokidebul winadadebebs, frazebsa da calkeul

sityvebs. mas gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba maSin, rodesac

mkiTxveli SeiZleba, ver gaerkves, sad mTavrdeba damoukidebeli da

damokidebuli winadadeba an fraza da iwyeba sxva winadadeba an

fraza:

Before leaving the members of the committee met in the assembly room.

Before leaving, the members of the committee met in the assembly room.

ricxvebSi mZimeebis xmarebis Sesaxeb ixileT 23.2.2. miTiTebebSi

mZimeebis xmarebis Sesaxeb ixileT 16.1.2 da 18.1.2.

21.2.1 damoukidebeli winadadebebi

winadadebaSi, romelic Sedgeba ori an orze meti damoukidebeli

winadadebisgan, romlebic gaerTianebuliadamakavSirebeli

sityvebiT(and, but, or , nor, for, so, yet), dasviT mZime kavSiris win. es ar

aris upirobo wesi; mZimis dasma saWiro ar aris or mokle,

Page 423: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

423

damoukidebel winadadebas Soris, romlebsac ar aqvs Sida

punqtuacia.

Students around the world want to learn English, and many young Americans are eager to

teach them.

The senator arrived at noon and the president left at one.

winadadebaSi, romelic Seicavs sam an samze met mokle da

martiv damoukidebel winadadebebs Sida punqtuaciis gareSe,

gamoyaviT winadadebebi mZimeebiT da CasviT damakavSirebeli sityva

bolo winadadebis win. (yovelTvis CasviT mZime kavSiris win). Tu

winadadebebi ufro grZeli da ufro rTulia, gamoyaviT isini

wertil-mZimiT (ix.21.3) an,umjobesi iqneba,sxvagvarad CamoayaliboT

winadadeba.

The committee designed the questionnaire, the field workers collected responses, and the

statistician analyzed the results.

The committee designed the questionnaire, which was short; the field workers, who did

not participate, collected responses; and the statistician analyzed the results, though not

until several days later.

nu dawerT mZimes ori qvemdebaris an ori Semasmenlis

damakavSirebeli kavSiris win.

The agencies that design the surveys and the analysts who evaluate the results should

work together. :

They do not condone such practices but attempt to refute them theoretically.

rodesac winadadeba iwyeba fraziT an damokidebuli

winadadebiT, romelic gansazRvravs momdevno or damoukidebel

SeTanxmebul winadadebas, dasviT mZime Sesavali elementis Semdeg,

magram ara or damoukidebel winadadebas Soris.

Within ten years, interest rates surged and the housing market declined.

Page 424: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

424

21.2.2 rigebi

seriaSi, romelic Sedgeba sami an samze meti sityvisgan, frazisgan

an Sida punqtuaciis armqone winadadebisgan,elementebi gamoyaviT

mZimeebiT. yovelTvis dasviT mZime im kavSiris win, romelsac

Semohyavsboloelementi.

The governor wrote his senators, the president, and the vice president.

Attending the conference were Fernandez, Sullivan, and Kendrick.

The public approved, the committee agreed, but the measure failed.

nu ixmarT mZimeebs, Tu rigis yvela elementi dakavSirebulia

kavSirebiT.

The palette consisted of blue and green and orange.

Tu sami an samze meti sityvisgan, frazisgan an winadadebisgan

Semdgari rigi bolovdeba gagrZelebis gamomxatveli gamoTqmiT (da

a.S.) (and so forth, and so on, and the like, anetc.), am bolo gamoTqmis

punqtuacia igivea, rac rigis bolo elementisa. Tumca, SegiZliaT,

mZime daamatoT gagrZelebis gamomxatveli gamoTqmis Semdeg, raTa

Tavidan aiciloT gaugebroba grZeli rigis Semdeg.

They discussed movies, books, plays, and the like until late in the night.

Management can improve not just productivity, but hours, working conditions, training,

benefits, and so on, without reducing wages.

ixmareT wertil-mZime rigSi elementebis gamosayofad, Tu erTi an

erTze meti elementi Seicavs mZimeebs an Tu elementebi grZeli da

rTulia (ix.21.3).amasTan, Tu aseTi rigi moqceulia winadadebis

mTavari zmnis win, Tavidan CamoayalibeT winadadeba.

The three cities that we compare are Hartford, Connecticut; Kalamazoo, Michigan; and

Pasadena, California.

da ara

Hartford, Connecticut; Kalamazoo, Michigan; and Pasadena, California, are three cities

worth comparing.

Page 425: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

425

21.2.3 araSemzRudveli winadadebebi da frazebi

ixmareT mZimeebiaraSemzRudveli winadadebis orive mxridan

gamosayofad.winadadebaaraSemzRudvelia, Tu ar aris aucilebeli

mis mier gansazRvruli arsebiTi saxelis erTmniSvnelovani

identificireba.

These five books, which are on reserve in the library, are required reading.

aq fraziT Semdgari arsebiTi saxeli These five books

erTmniSvnelovnad gansazRvravs im wignebs, romlebsac gulisxmobs

avtori; wignebis Semdgomi identificirebisTvissaWiroar aris

araSemzRudveli winadadeba. meores mxriv, qvemoT moyvanil

winadadebaSi damokidebuli winadadebathat are required

readingSemzRudvelia, radgan miuTiTebs im konkretul wignebze,

romlebic savaldebulod wasakiTxia. amitom es winadadeba ar aris

gamoyofili mZimeebiT.

The books that are required reading are on reserve in the library.

miuxedavad imisa, rom nacvalsaxeliwhich xSirad ixmareba

SemzRudvel winadadebebTan, yuradRebiani avtorebi cdiloben,

SeinarCunon gansxvaveba SemzRudvel nacvalsaxelsa that (mZimis

gareSe) da araSemzRudvel nacvalsaxels which (mZimiT) Soris.

igive principebi vrceldeba SemzRudvel da araSemzRudvel

frazebze.

The president, wearing a red dress, attended the conference.

The woman wearing a red dress is the president.

Page 426: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

426

21.2.4 mZimisgamoyenebis sxva SemTxvevebi

mZimeebs iyeneben sxva situaciebSi. (TariRebSi mZimeebis gamoyenebis

Sesaxeb ixileT 23.3.1.)

• Sesavali sityvebi da frazebi. rodesac iwyebT winadadebas

mravalsityviani SesavliT, mas boloSidausviT mZime,

gansakuTrebiT, Tu saubrisas am momentSi normaluria mcire pauza.

mZimis dasma ar aris aucilebeli mokle windebuliani frazis

Semdeg, garda SemTxvevebisa, rodesac mZimis gareSe winadadeba

SeiZleba, arasworad iqnes gagebuli.

If the insurrection is to secceed, the army and police must stand side by side.

Having accomplished her mission, she returned to headquarters.

To Anthony, Blake remained an enigma.

After this week the commission will be able to write its report.

ori an orze meti zedsarTavi saxeli, romelic win uswrebs

arsebiT saxels. gamoyaviT mZimeebiT ori an orze meti zedasarTavi

saxeli iq, sadac winadadebis azris damaxinjebis gareSe SeiZleba

maTi dakavSireba kavSiriTand. nu ixmarT mZimes, Tu pirveli

zedsarTavi saxeli gansazRvravs meores da misi amoRebis Sedegad

icvleba winadadebis azrs.

It was a large, well-placed, beautiful house.

They strolled out into the warm, luminous night.

She refused to be identified with a traditional political label.

• ganmartebiTi komentarebi. iseT sityvebs da frazebs,

rogoricaanamely, that is anfor example, Cveulebriv, SemoyavT

ganmartebiTi komentari. amrigad, yvela am sityvis Semdeg iwereba

mZime da SeiZleba,saWiro gaxdesmaT win wertil-mZimis an wertilis

Page 427: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

427

dasma. amasTan, rodesac iyenebT kavSirsor mniSvnelobiT `sxva

sityvebiT~, dasviT mZime mis win. (es da sxva msgavsi gamoTqmebi

SeiZleba, aseve gamovyoT tireebiT an frCxilebiT; ix.21.7.2 da 21.8.1.)

Many people resent accidents of fate; that is, they look on illness or bereavement as

undeserved.

The compass stand, or binnacle, must be visible to the helmsman.

• CanarTebi. sityva an fraza CanarTia, Tu mosdevs arsebiT saxels da

asrulebs araSemzRudveli winadadebis funqcias (ix.21.2.3). aseTi

elementi gamoiyofa mZimeebiT. Tumca, rodesac danarTi (apozitivi)

saWiroa mis mier gansazRvruli arsebiTi saxelis

identificirebisTvis, mZimeebi ar iwereba.

Smith, a Reed College graduate, taught at Harvard for several years.

Kierkegaard, the Danish philosopher, asked, “What is anxiety?”

magram

The Danish philosopher Kierkegaard asked, “What is anxiety?”

• geografiuli saxelebi. geografiul saxelebSi mZimeebi dasviT

mravaljeradi individualuri elementebis gamosayofad.

(misamarTebSi mZimeebis gamoyenebis Sesaxeb ix.23.1.7.)

Cincinnati, Ohio, is on the Ohio River.

The next leg of the trip was to Florence, Italy.

• Sorisdebulebi da maerTebeli zmnizedebi. gamoyaviT

Sorisdebulebi, maerTebeli zmnizedebi da a.S. azrovnebaSi an

winadadebis riTmSi Seferxebis miniSnebis mizniT. Tumca, gamotoveT

mZimeebi, rodesac aseTi elementebi ar arRvevs uwyvetobas da

kiTxvisas ar moiTxovs pauzas.

Nevertheless, it is a matter of great importance.

It is, perhaps, the best that could be expected.

Page 428: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

428

Perhaps it is therefore clear that no deposits were made

• dapirispirebuli elementebi. gamoyaviT mZimeebiT not, not only an

msgavsi gamoTqmiT dawyebuli Sorisdebuli frazamxolod im

SemTxvevaSi, Tu gindaT, rom mkiTxvelma gaakeTos pauza am frazis

win. ixmareT mZime the more . . . the more tipis winadadebebs Soris, Tu, ra Tqma unda, isini Zalian mokle ar aris an Tu isini, savaraudod,

arasworad iqneba gagebuli.

The idea, not its expression, is significant.

She was delighted with, but also disturbed by, her new freedom.

The more it stays the same, the less it changes.

• CarTuli elementebi. subieqtsa da zmnas Soris an zmnasa da mis obieqts Soris CarTuli elementis gamoyofisas ixmareT mZimeebi. Tu

aRmoCndeba, rom winadadebaSi gamoyofT erTze met aseT CarTul

elements, xelaxla CamoayalibeT winadadeba.

The Quinn Report was, to say the least, a bombshell.

Wolinski, after receiving instructions, left for Algiers.

• gameorebuli sityvebi. ixmareT mZimeidenturi sityvebis

gamosayofad. gamonakliss warmoadgens sityvathat.

They marched in, in twos.

Whatever is, is right.

magram

He gave his life so that that cause might prevail.

21.3 wertil-mZime

wertil-mZimiT aRiniSneba imaze didi pauza winadadebaSi vidre es

mZimiT miiRweva.ixmareT wertil-mZime rTul winadadebaSi im

Page 429: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

429

damoukidebeli winadadebebis gamosayofad, romlebic ar aris

dakavSirebuli maerTebeli kavSiriT(and, but, or, nor, yet, for, so).

One hundred communities are in various stages of completion; more are on the drawing

board.

Tqven, aseve, SegiZliaT, ixmaroT wertil-mZime maerTebel kavSirTan

erTad, Tu winadadebebi grZelia da maTSi mZimeebi an sxva sasveni

niSnebia. aseT SemTxvevebSi SesaZloa, mogixdeT wertil-mZimis

wertiliT Secvla.

miuxedavad imisa, rom aSS-s mrewvelobaSi produqtiuloba erT sul

mosaxleze gacilebiT metia, vidre CineTSi, CineTSi sul ufro

izrdeba kargi ganaTlebis mqone axalgazrda muSaxelis raodenoba;

magram, kidev ufro mTavari isaa, rom, codna, romelic SeiZleba,

gadaeces erTi xalxidan meores, msoflios umniSvnelovanes

ekonomikur resurad iqca.

ixmareT wertil-mZime iseT sityvebis win, rogoricaathen,

however, thus, hence, indeed, accordingly, besides, datherefore, rodesac am

sityvebs or damoukidebel winadadebas Soris Sualeduri

(gardamavali) funqcia akisria.

Some think freedom always comes with democracy; however, many voters in many

countries have voted for governments that they know will restrict their rights.

Tu elementebs rigSi Sida punqtuaciaaqvs, ganacalkeveT isini

wertil-mZimeebiT (ix., aseve,21.2.2).

Green indicates vegetation that remained stable; red, vegetation that disappeared; yellow,

new vegetation.

Page 430: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

430

21.4 ori wertili

or wertils Semoyavs winadadeba, fraza an elementebis rigi,

romlebic afarToebs, ganmartavs an magaliTebis saxiT aCvenebs

manamde warmodgenili elementis azrs. misi funqcia damoukidebel

winadadebebs Soris axlos aris wertil-mZimis funqciasTan, Tumca,

igi ufro metad amaxvilebs yuradRebas balansze an Sedegze.

People expect three things of government: peace, prosperity, and respect of civil rights.

Chinese culture is unnrivaled it its depth and antiquity: it is unmatched in its rich artistic

and philosophical records.

ixmareT ori wertili sailustracio masalis an CamonaTvlis

Semosayvanad. nu dasvamT ori wertils uSualod zmnis Semdeg; amis

nacvlad, gamoiyeneT Sesavali elementi, rogoricaathe following or as

follows. (ix., aseve, 23.4.2.)

The qualifications are as follows: a doctorate in economics and an ability to communicate

statistical data to a lay audience.

nacvlad Semdegisa:

The qualifications are: a doctorate in economics . . .

sayuradReboa, rom winadadebis SigniT ori wertilis momdevno

pirveli sityva, rogorc wesi, ar iwyeba mTavruli asoTi, Tu igi ar

aris sakuTari saxeli. (ori wertiliT Semoyvanil citirebebSi

mTavruli asoebis gamoyenebis Sesaxeb ixileT 25-e Tavi.)

ori wertili aseve iwereba saTaurebSi (ix.17.1.2 da 19.1.3),

drois aRniSvnebSi (23.1.5), URL-ebSi (17.1.7 da 19.1.8).miTiTebebSi

sxvadasxva gziT gamoiyeneba ori wertili.

Page 431: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

431

21.5 kiTxvis niSani

dasviT kiTxvis niSani SekiTxvis saxiT Camoyalibebuli sruli

winadadebis bolos. Tu kiTxvis niSani bolo sasveni niSania, mas

Semdeg saWiroa erTi intervali.

Who would lead the nation in its hour of need?

dasviT kiTxvis niSani SekiTxvis formiT Camoyalibebuli da

mTliani winadadebis nawilis saxiT Casmuli winadadebis Semdeg.

nu ixmarT brWyalebs, garda im SemTxvevebisa, rodesac, danarCeni

winadadebisgan gansxvavebiT, SekiTxva citireba.

Would the union agree? was the critical question.

Tu Casmuli kiTxva winadadebis boloSia, nu dasvamT wertils

kiTxvis niSnis Semdeg. Tqvengan ar moiTxoveba Casmuli kiTxvis

pirveli sityvis mTavruli asoTidawyeba, Tumca sawyisi mTavruli

aso exmareba mkiTxvels SekiTxvis identificirebaSi, gansakuTrebiT,

Tu igi Seicavs Sida punqtuacias. Tu winadadeba mouqneli xdeba,

SegiZliaT kiTxvis xelaxali Camoyalibeba TxrobiTi winadadebis

formiT, romelsac wertilimosdevs.

Several legislators raised the question, Can the fund be used in an emergency, or must it

remain dedicated to its original purpose?

Several legislators raised the question of using the fund in an emergency, which was not

its original purporse.

kiTxvis niSniT SesaZlebelia, agreTve, daeWvebis an

gaurkvevlobis gadmocema, magaliTad, TariRSi.

The painter Niccolò dell’Abbate (1512?-71) assisted in the decorations at Fontainebleau.

fermweri

Page 432: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

432

21.6 Zaxilis niSani

Zaxilis niSani iSviaTad Tu gamoiyeneba akademiur nawerSi, garda im

SemTxvevebisa, rodesac is citirebuli masalis nawilia. am

SemTxvevaSi, Tu Zaxilis niSani bolo sasveni niSania winadadebaSi,

mas unda mosdevdes erTi intervali.

21.7 defisi da tire

21.7.1 defisi

defisebi gamoiyeneba sxvadasxva konteqstSi, maT Soris rTul

sityvebSi (ix.20.3) da CaTvliT ricxvebSi (inclusive numbers)(23.2.4).

21.7.2 tire

tire aris gagrZelebuli defisi, romelic mZimeebis (ix. 21.2) da

frCxilebis (ix. 21.8.1) msgavsad, gamoiyeneba teqstis gamosayofad,

Tumca,tire teqsts maTze gamokveTilad gamoyofs. teqnikurad mas

em-tire ewodeba (kompiuteruli fontebis SemoRebamde igi zustad

mTavruli aso m-issiganis toli iyo) da es simbolo moipoveba

umetes teqstur procesorSi.2

2 arsebobs tires meore tipi, romelsac ewodeba en-tire (tire, romelic Tavis droze

zustad Seesabameboda mTavruli aso n-is siganes), romelic gamoiyeneba gamoqveynebul

naSromebSi da aRniSnavs intervals (“through”), rogorc wesi, ricxvebTan an TariRebTan

mimarTebaSi (1998-2008). SesaZlebelia, agreTve, misi sxva konteqstSi gamoyeneba, amas

ambobs `Cikagos stilis saxelmZRvanelos~ (Chicago Manual of Style) me-15 gamocemis (2003)

nawilSi 6 83. Tu Tqveni adgilobrivi saxelmZRvanelo miTiTebebi moiTxovs mis

gamoyenebas, niSani SegiZliaT naxoT umetes teqstur procesorSi; sxva SemTxvevebSi am

konteqstSi ixmareT defisi. gaiTvaliswineT, rom winamdebare wignSi, sadac saWiroa,

gamoiyeneba en tireebi (en dashes), iseve, rogorc adrindel miTiTebaSi `Cikagos

saxelmZRvanelosTan~ (Chicago Manual) dakavSirebiT.

misi warmodgena SesaZlebelia ori

Tanmimdevruli defisis formiT, Tumca,umetes teqstur procesors

Page 433: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

433

ormagi defisis em-tired avtomaturad gadayvanis funqcia aqvs. nu

datovebT intervals tires orive mxareze.

frCxilebSi Casmuli elementis gamoyofis mizniT tireebis

gamoyenebisas daawyvileT isini, rogorc daawyvilebdiT mZimeebs an

frCxilebs. Tumca, imis gamo, rom isini sakmaod TvalSisacemia, nu

ixmarT erT winadadebaSi erTze met wyvils; amis nacvlad, ixmareT

frCxilebi maTSi Casmuli informaciis meore fenisTvis.

The influence of three impressionists—Monet (1840-1926), Sisley (1839-99), and Degas

(1834-1917)—is obvious in her work.

Tqven, aseve, SegiZliaT erTi tires gamoyeneba gamaZlierebeli an

ganmmartebelielementis gamosayofad.

It was a revival of a most potent image—the revolutionary idea.

ixmareT tire an tireebis wyvili, romelic gamoyofs frazas, raTa

gadmosceT azrovnebis nakadis mkveTri rRveva, rac, aseve,

winadadebis struqturis rRvevasiwvevs.

Rutherford—how could he have misinterpreted the evidence?

Some characters in Tom Jones are “flat”—if you do not object ot this borrowing of E. M.

Forster’s somewaht discredited term—because they are caricatures of their names.

tirem SeiZleba, aseve, Semoiyvanos Semajamebeli subieqti

ramdenime elementis CamoTvlis Semdeg.

The statue of the discus thrower, the charioteer of Delphi, the poetry of Pindar — all

represent the great ideal.

Page 434: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

434

21.7.3 mravaljeradi tireebi

Tu axdenT citirebas damaxinjebuli an Znelad gasarkvevi

teqstidan an warmoadgenT uwmawur (salanZRav) sityvas, miuTiTeT

gamotovebuli sityva an gamotovebuli aso 2-em tires (2-em dash)

meSveobiT (romelic Sedgeba ori Tanmimdevruli em-tires an oTxi

defisisgan). gamotovebuli sityvisTvis datoveT intervali tires

orive mxares; gamotovebuli asoebisTvis nu datovebT intervals

tiresa da sityvis nawils Soris.

The vessel left the ---- of July.

H----h? [Hirsch?]

It was a d---- shame.

3-emtire (romelic Seicavs sam Tanmimdevrul em tires an eqvs

defiss) gamoiyeneba bibliografiaSi avtoris an redaqtoris

gvarebis ganmeorebiT misaTiTeblad (ix. 16.2.2. da 18.2.1).

21.8 frCxilebi da kvadratuli frCxilebi

21.8.1 frCxilebi

frCxilebi, rogorc wesi, gamoyofs winadadebaSi ganmartebiT an

Sewyvetis elementebs, dawyvilebuli mZimeebis (ix.21.2) da tireebis

(21.7.2) msgavsad. zogadad, ixmareT mZimeebi mTavar winadadebasTan

mWidrod dakavSirebul masalasTan, tireebi da frCxilebi –

naklebad dakavSirebul masalasTan. abreviatuebie.g. dai.e.,

romlebsac SeuZliaT ganmartebiTi komentaris Semoyvana (ix. 24.7),

gamoiyeneba mxolod frCxilebSi an SeniSvnebSi.

The conference has (with some malice) divided into four groups.

Page 435: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

435

Each painting depicts a public occasion, in each–a banquet, a parade, a coronation

(though the person crowned is obscured)–crowds of people are pictured as swarming

ants.

There are tax incentives for “clean cars” (e.g., gasoline-electric hybrids and vehicles

powered by compressed natural gas and liquefied propane).

frCxilebis gamoyeneba SeiZleba, aseve, miTiTebebSi (ix. Tavebi

16 da 18) da nusxaSi an sqemaSi cifrebis an asoebis gamosayofad (ix.

23.4.2).

21.8.2 kvadratuli frCxilebi

kvadratuli frCxilebi yvelaze xSirad gamoiyeneba citirebul

monakveTSi ganxorcielebuli cvlilebebis saCveneblad (ix.25.3

magaliTebisTvis). maTi xmareba SesaZlebelia, aseve,

frCxilebSiCasmuli masalis meore fenis gamosayofad.

He agrees with the idea that childhood has a history (first advanced by Philippe Ariès

[1914-84] in his book Centuries of Childhood [1962]).

21.9 daxrilixazebi

marcxniv daxrili xazi (‘/’) gamoiyeneba wiladebSi (ix.23.1.3) da

poeziis citirebebSi (ix.25.2.1). erTmagi da ormagi xazebi,

aseve,marjvniv daxrili xazebi (“\”) gvxvdeba URL-ebSi da sxva

eleqtronul parametrebSi (ix. 20.4.2).

21.10 brWyalebi

citirebul masalaSi brWyalebis gamoyenebis Sesaxeb ixileT 25.2.1.

saTaurebSi da sxva specifikur situaciebSi maTi xmarebis Sesaxeb

ixileT 22.3.2. miTiTebebSi maTi gamoyenebis Sesaxeb ixileT 16.1.4 da

18.1.4.

Page 436: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

436

zogierTi dargi – magaliTad, lingvistika, filosofia da

Teologia – sityvebisa da cnebebis gamosayofad iyenebs erTmag

brWyalebssingle quotation marks. am SemTxvevaSi damamTavrebeli brWyali

win unda uswrebdes mZimes an wertils (ix.21.11.1).

kami ‘hair, beard’

The variables of quantification, ‘something’, ‘nothing’, . . .

sxva danarCeni dargebis umetesobaSiterminebis gansazRvrebebSi

brWyalebis da daxrili xazebis gamoyenebisas ixelmZRvaneleT

22.2.2-issaxelmZRvanelo miTiTebebiT.

21.11 mravaljeradi sasveni niSnebi

winamdebare TavSi mocemuli saxelmZRvanelo miTiTebebi zogjer

iTvaliswinebs erTad ori sasveni niSnis xmarebas – magaliTad,

wertilisa da damaboloebeli frCxilisa. qvemoT moyvanili

saxelmZRvanelo principebi aregulirebs erT-erTi sasveni niSnis

gamotovebas da sasveni niSnebis Tanmimdevrobas orives gamoyenebis

SemTxvevaSi.

21.11.1 sasveni niSnebis gamotoveba

mravalwertilis gamoklebiT, nurasdros ixmarT or wertils

erTad, rogorc es xdeba maSin, rodesac abreviaturiT bolovdeba

winadadeba. datoveT abreviaturis wertili, Tu winadadeba

sruldeba kiTxvis niSniT an Zaxilis niSniT.

The exchange occurred at 5:30 p.m.

Could anyone match the productivity of Rogers Inc.? \

Tu konteqsti moiTxovs rogorc mZimis, aseve, ufro Zlieri

sasveni niSnis, magaliTad, kiTxvis niSnis an tiresdasmas, amoiReT

mZime.

If he had read “What Do Dogs Think?” he would have known the answer.

While the senator couldn’t endorse the proposal – and he certainly had doubts about it –

he didn’t condemn it.

Page 437: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

437

21.11.2 sasveni niSnebis Tanmimdevroba

momijnave sasveni niSnebis yvelaze savaraudo SemTxvevebi moicavs

damaboloebel sasven niSnebs brWyalebTan, frCxilebTan an

kvadratul frCxilebTan erTad. sasveni niSnebis xmarebis

amerikuli varianti eyrdnoba sasveni niSnebis Tanmimdevrobis

ramdenime sando saxelmZRvanelo miTiTebas.

brWyalebTan erTad

saboloo mZime an wertili TiTqmis yovelTvis win uswrebs

damaboloebel brWyals, miuxedavad imisa, aris Tu ar aris igi

citirebuli masalis nawili.

In support of the effort “to bring justice to our people,” she joined the strike.

She made the argument in an article titled “On ‘Managing Public Debt.’”

aris erTi gamonaklisi: Tu erTmagi brWyalebi gamoiyeneba

specialuri terminebis gamosayofad garkveul dargebSi, rogoricaa

lingvistika, filosofia da Teologia (ix.21.10), dasviT wertili an

mZime damaboloebeli brWyalis Semdeg.

Some contemporary theologians, who favored ‘religionless Christianity’, were

proclaiming the ‘death of God’.

kiTxvis niSnebi da Zaxilis niSnebi win uswrebs

damaboloebel brWyals, Tu isini warmoadgens citirebuli masalis

nawils. isini mosdevs brWyals, Tu Seexeba mTel winadadebas,

romelSic Cndeba citireba.

Her poem is titled “What Did the Crow Know?”

Do we accept Jefferson’s concept of “a natural aristocracy”?

wertil-mZime da ori wertili yovelTvis mosdevs brWyalebs.

Tu citireba bolovdeba wertil-mZimiT an ori wertiliT, SecvaleT

is wertiliT an mZimiT, raTa miusadagoT mTavari winadadebis

struqturas (ix. 25.3.1).

He claimed that “every choice reflects an attitude toward Everyman”; his speech then

enlarged on the point in a telling way.

Page 438: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

438

The Emergency Center is “almost its own city”: it has its own services and governance.

frCxilebTan da kvadratul frCxilebTan erTad.mTliani

winadadebis frCxilebSi Casmisas dasviT am winadadebis

damasrulebeli wertili (an sxva damaboloebeli sasveni niSani)

bolo frCxilis win. magram wertili frCxilis gareTdasviT, Tu

frCxilebSi Casmuli masala, gramatikulad dasrulebuli

winadadebac ki, wina winadadebas ganmartavs an agrZelebs mis azrs.

igive principebi vrceldeba kvadratul frCxilebSi Casmul

masalazec.

We have noted similar motifs in Japan. (They can also be found in Korean folktales.)

Myths have been accepted as allegorically true (by the Stoics) and as priestly lies (by the

Enlightenment).

(The director promised completion “on time and under budget” [italics mine].)

frCxilebSi Casmuli miTiTebebis damaboloebeli punqtuaciis

Sesaxeb ixileT 25.2.

Page 439: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

439

22. saxelebi, specialuri terminebi da naSromebis saTaurebi

22.1 saxelebi

22.1.1 xalxebi, geografiuli adgilebi da organizaciebi

22.1.2 istoriuli movlenebi, kulturuli terminebi da drois

aRniSvnebi

22.1.3 sxva tipis saxelebi

22.2 specialuri terminebi

22.2.1 ucxoenovani terminebi

22.2.2 terminebad gansazRvruli sityvebi

22.3 naSromebis saTaurebi

22.3.1 mTavruli asoebis gamoyeneba

22.3.2 teqstis tipografiuli moniSvna

22.3.3 punqtuacia

winamdebare TavSi SemoTavazebulia saxelebis, specialuri

terminebis da naSromebis saTaurebis warmodgenis zogadi

saxelmZRvanelo miTiTebebi. am TavSi, aseve,ganxilulia, Tu ra

SemTxvevebSi unda gamoviyenoT mTavruli an nusxuri asoebi

sityvebis dasawyisSi da rodis unda gamoviyenoT brWyalebi an

daxrili Srifti (gansxvavebiT swori Sriftisgan) sityvebis,

frazebisa Tu saTaurebis gamosayofad.

zog SemTxvevaSi SeiZleba, mogixdeT am saxelmZRvanelo

principebis misadageba SemTxvevebTan, romlebic ar aris moyvanili

winamdebare naSromSi. Tu es ase moxdeba, iyaviT Tanmimdevrulni. Tu

ar SegiZliaT daxrili Sriftis xmareba, mimarTeT xazgasmas.

TumuSaobT sadiplomo naSromze an disertaciaze, Tqvens

ganyofilebas an universitets SeiZleba,hqondes saxelebis,

specialuri terminebisa da saTaurebis daweris gansakuTrebuli

moTxovnebi. es moTxovnebi, rogorc wesi, moipoveba Tezisebisa da

disertaciebis ganyofilebaSi. Tu muSaobT saklaso naSromze,

Page 440: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

440

Tqvenma pedagogma SeiZleba, aseve, mogTxovoT daicvaT msgavsi

naSromebis warsadgenad saWiro principebi. ganixileT es

moTxovnebi, sanam moamzadebT Tqvens naSroms. isini winamdebare

TavSi SemoTavazebul saxelmZRvanelo miTiTebebze upiratesia.

sxvadasxva disciplinaSi arsebul stilTan dakavSirebiT

saxelmZRvanelo miTiTebebi ixileT bibliografiaSi.

22.1 saxelebi

sakuTari arsebiTi saxelebi an saxelebi iwereba mTavruli asoebiT,

Tumca xSirad rTulia, ganvasxvavoT saxeli zogadi terminisgan.

winamdebare nawilSi ganxilulia yvelaze gavrcelebuli

SemTxvevebi. ufro detaluri informaciis misaRebad ixileT

`Cikagos stilis saxelmZRvanelos~ 2003 wlis me-15 gamocemis me-8

Tavi (Chicago Manual of Style, 15th edition (2003)).

teqstSi saxelebi, Cveulebriv, warmodgenilia swori SriftiT,

Tumca, aris ramdenime gamonaklisi, romelic ganxilulia 22.1.3-Si.

22.1.1 xalxebi, geografiuli adgilebi da organizaciebi

zogadad dawereT mTavruliT konkretuli xalxis, geografiuli

adgilebisa da organizaciis dasaxelebis yoveli elementis

pirveli aso. amasTan, sakuTari saxelebi, romlebic Seicavs

nawilakebs (magaliTad, de davan) an rTuli gvarebi SeiZleba,

gansxvavdebodes mTavruli asoebis gamoyenebis TvalsazrisiT.

daeWvebis SemTxvevaSi CaixedeT `vebsteris biografiul leqsikonSi~

an sxva avtoritetul leqsikonSi, windebulebi (of) da kavSirebi

(and), romlebic saxelebis Semadgeneli nawilebia, rogorc wesi,

nusxuriT iwereba, rogorc, magaliTad, artikli the saxelis win.

saxelebis kuTvnilebiTi brunvis formebTan dakavSirebiT ixileT

20.2. abreviaturebi saxelebTan erTad ixileT 24.2-Si. ricxvebis

Semcveli saxelebi ixileT 23.1.6-Si.

Page 441: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

441

Eleanor Roosevelt the Unived States Congress

W. E.B. Du Bois the State Department

Ludwig van Beethoven the European Union

Victoria Sackville-West the University of North Carolina

Chiang Kai-shek the Honda Motor Company

Sierra Leone Skidmore, Owings & Merrill

Central America the University of Chicago Press

New York City the National Conference of Christians and Jews

the Atlantic Ocean the Roman Catholic Church

the Republic of Lithuania the Allied Expeditionary Force

profesiis gamomxatveli tituli uSualod piradi saxelis

win mTavruli asoTiiwereba, rogorc saxelis nawili. Tu tituls

calke an piradi saxelis Semdeg iyenebT, is iqceva nawarmoeb

terminad da iwereba patara asoTi. igive principi vrceldeba sxva

saerTo terminebze, romlebic geografiuli adgilis an

organizaciis saxelwodebis nawilia.

President Harry Truman announced the president announced

Professors Harris and Wilson wrote the professors wrote

next to the Indian Ocean next to the ocean

students at Albion College students at the college

Page 442: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

442

mTavruliT iwereba, aseve, eTnikuri da nacionaluri jgufebis

saxelebi, rac ar vrceldeba socio-ekonomikuri fenis aRmniSvnel

terminebze. (orive tipis Sedgenil sityvebSi defisis dasmis Sesaxeb

ixileT 20.3.2. tomebis saxelebis, magaliTad, Hopi, mravlobiTi

ricxvis Sesaxeb ixileT 20.1.1.)

Arab Americans the middle class

Latinos blue-collar workers

mTavruliT dawereT arsebiTi saxelebisgan warmoebuli

zedsarTavi saxelebi, garda SemTxvevebisa, rodesac maT dakarges

uSualo asociacia konkretul pirovnebebTan an geografiul

adgilebTan da gadaiqcnen yoveldRiuri salaparako enis nawilad.

Machiavellian scheme french fries

Roman and Arabic art roman and arabic numerals

22.1.2 istoriuli movlenebi, kuturuli terminebi da drois aRniSvnebi

mravali istoriuli periodisa da movlenis saxeli,

tradiciisamebr, mTavruli asoebiT iwereba; ufro zogadi terminebi

_Cveulebriv,nusxuriT, garda im SemTxvevebisa, rodesac isini

Seicavs sakuTar saxels. daicaviT Tqvens disciplinaSi arsebuli

wesebi.

the Bronze Age ancient Rome

the Depression the nineteenth century

the Industrial Revolution the Shang dynasty

Prohibition the colonial period

the Seven Years’ War the baby boom

Page 443: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

443

kulturis stilis, moZraobebisa da skolebis aRmniSvneli

arsebiTi saxelebi da zedsarTavi saxelebi zogadad mTavruliT

iwereba mxolod maSin, rodesac isini warmoebulia sakuTari

saxelebisgan an rodesac saWiroa, ganvasxvavoT isini saerTo

terminebisgan (magaliTad,Stoicism). am SemTxvevaSic daicaviT Tqveni

disciplinis wesebi.

classical Aristotelian reasoning

impressionism Dadaism

modernism Hudson River school

deconstruction Romanesque architecture

kviris dReebis, Tveebisa da dResaswaulebis saxelebi iwereba

mTavruli asoTi, xolo weliwadis droebis – ara. meti informacia

TariRis sistemebis Sesaxeb ixileT 23.3.

Tuesday September Independence Day spring

22.1.3 sxva tipis saxelebi

sxva tipis saxelebis werisas, aseve, vxelmZRvanelobT mTavruli

asoebis gamoyenebis specialuri nimuSebiT, xolo zogierTi maTgani

daxrili SriftiT unda daiweros.

• akademiuri kursebi da sagnebi. dawereT mTavruliT specialuri

kursebis saxelebi da ara zogadi sagnebis an kvlevis sferoebis

saxelebi, garda enebis saxelebisa.

Introduction of Asian Art art history

Topics in Victorian Literature English literature

• aqtebi, xelSekrulebebi da samTavrobo programebi. dawereT

mTavruliT aqtebis, xelSekrulebebis, samTavrobo programebisa da

msgavsi dokumentebisa Tu organizaciebis oficialuri an miRebuli

saxelwodebebi, xolo nusxuriT – araoficialuri an saerTo

saxelwodebebi.

the United States (or U.S.) Constitution the due process clause

the Treaty of Versailles the treaty

Head Start `hed starti~ (ganmanaTlebeli da

Page 444: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

444

samedicino programa)

• brendebis saxelebi. dawereT mTavruliT produqtebis brendebis

saxelebi, magram nu ixmarT simboloebs ® anTM

Coca-Cola cola

Xerox photocopy

saxelebis Semdeg.

amasTan,Tu ar saubrobT specifikur produqtze, ixmareT saerTo

termini brendis saxelis nacvlad.

• eleqtronuli teqnologia. dawereT mTavruliT kompiuteruli

aparaturisa da programebis, qselebis, brauzerebis, sistemebisa da

enebis saxelebi da am saxelebis Semoklebuli formebi.

Windows XP the Internet; the Net

Internet Explorer the World Wide Web; the Web

• sasamarTlo saqmeebi. dawereT mTavruliT da daxrili SriftiT

sasamarTlo saqmeebis saxelwodebebi; dawereT daxrili SriftiT

asov. (versus). SegiZliaT, saqmis saxelwodebis Semokleba misi

srulad miTiTebis Semdeg. sasamarTlo saqmeebis miTiTebebis

Sesaxeb ixileT 17.9.7. da 19.9.7.

• gemebi, sahaero xomaldebi da sxva satransporto saSualebebi. dawereT mTavruliT da daxrili SriftiT gemebis, sahaero

xomaldebisa da sxva satransporto saSualebebis saxelebi. Tu

saxelebis win gvxvdeba iseTi abreviaturebi, rogoricaa USS (United States ship) an HMS (Her [or His] Majesty’s ship), nu dawerT daxrili

SriftiT am abreviaturebs an nu ixmarT sityvas ship saxelTan

erTad.

pirveli miTiTeba Semdgomi miTiTebebi

Miranda v. Arizona Miranda

United States v. Carlisle Carlisle

USS Constitution Spirit of St. Louis

HMSSaranac the space shuttle Endeavor

• mcenareebi da cxovelebi. humanitaruli an socialuri

mecnierebebisadmi miZRvnil naSromebSinu dawerT mTavruliT

Page 445: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

445

mcenareebisa da cxovelebis saxeobebis dasaxelebebs.mTavruliT

iwereba mxolod maTi warmoSobis mimaniSnebeli geografiuli

adgilis dasaxeleba. saxeobebis ornawiliani laTinuri saxelebi

iwereba daxrili SriftiT, gvariiwereba mTavruliT, xolo saxeoba

(an specifikuri epiTeti) nusxuri asoebiT. tipebis, rigebis da a.S.

saxelebi iwereba swori SriftiT. sabunebismetyvelo

mecnierebebisadmi miZRvnil naSromebSi ixelmZRvaneleT Tqvens

disciplinaSi miRebuli wesebiT.

rhesus monkey Rocky Mountain sheep Rosa caroliniana Chordata

22.2 specialuri terminebi

zogi specialuri termini moiTxovs daxrili Sriftis, brWyalebisa

da mTavruli asoebis xmarebas.

22.2.1 ucxoenovani terminebi

dawereT daxrili SriftiT calkeuli ucxo enaze dawerili

sityvebi da frazebi, romlebic, savaraudod, ucnobi iqneba

inglisurenovani mkiTxvelisTvis da dasviT mTavruli asoebi iseve,

rogorc maT originalisenaze svamen. (Tu ar iciT ama Tu im enis

mTavruli asoebis gamoyenebis principebi, CaixedeT avtoritetul

wyaroSi, rogoricaa `Cikagos stilis saxelmZRvanelos~ 2003 wlis

me-15 gamocemis me-10 Tavi. ucxoenovani naSromebis saTaurebis

Sesaxeb ixileT 22.3.1.

This leads to the idea of bermensch and to the theory of the acte gratuit and surrealism. .

nu dawerT daxrili SriftiT ucxoenovan saxelebs an pirad

titulebs (wodebebs), romlebic maT axlavT.

Padre Pio

the Académie Française

the Pierto del Sol

Tu Tqven gansazRvravT ucxoenovan termins, CasviT

gansazRvrebaterminis Semdeg teqstSi an SeniSvnaSi frCxilebSi an

brWyalebSi.

The usual phrase was ena tuainu-iai, “I wanted to eat.”

Page 446: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

446

According to Sartrean ontology, man is always de trop (in excess).

ucxoenovani wyaroebidan moyvanili ufro grZeli

citatebisTvis gamoiyeneT swori Srifti. dawereT daxrili

SriftiT mTliani citata an masSi arsebuli nebismieri sityva

mxolod maSin, Tu isini daxrili SriftiT aris warmodgenili

originalSi. CasviT citata brWyalebSi teqstis SigniT an

gamoiyeneT blok-citata 25.2-Si Camoyalibebuli principebis

Sesabamisad.

The confusion of le pragmatisme is traced to the supposed failure to distinguish “les

propriétés de la valeur en général” from the incidental.

22.2.2 terminebad gansazRvruli sityvebi

Tqvens mier gansazRvruli ZiriTadi terminebis xazgasmis mizniT,

maTi pirvelad moxseniebisas dawereT isini daxrili SriftiT,

Semdeg ki ixmareT swori Srifti. SegiZliaT, gamoiyenoT brWyalebi

(e.w. `gamafrTxilebeli brWyalebi’’), raTa gaafrTxiloT mkiTxveli,

rom arastandartulad an ironiuli kuTxiT iyenebT termins.

zedmeti xmarebis SemTxvevaSi es ori meTodi naklebad efeqturi

xdeba.

The two chief tactics of this group, obstructionism and misinformation, require careful

analysis.

Government “effeciency” resulted in a huge deficit.

dawereT termini daxrili SriftiT, Tu mas moixseniebT,

rogorc termins.

The term critical mass is more often used metaphorically than literally.

How did she define the word existential?

magram

A critical mass of students took existential philosophy.

dawereT daxrili nusxuri SriftiT asoebi, romlebic calke

moixsenieba. niSnebis da magaliTebis gamomxatveli sityvebi iwereba

swori SriftiT da mTavruliT. amgvarad gamoyenebuli sityvebis

mravlobiTi ricxvis formebis Sesaxeb ixileT 20.1.2.

Page 447: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

447

Many of the place-names there begin with the letters h and k.

In her senior year, she received an A and six B’s.

Imagine a group of interconnected persons: A knows B, B knows C, and C knows D.

22.3 naSromebis saTaurebi

rodesac miuTiTebT werilobiT, mxatvrul an samauwyeblo

namuSevars, warmoadgineT misi saTauri zustad iseve, rogorc is

naCvenebia originalur namuSevarSi an, Tu originali xelmisawvdomi

ar aris, - avtoritetul wyaroSi.

yovelTvis daicaviT aseT saTaurebSi originaluri

damwerloba (maT Soris, dasmuli defisebi), maSinac, rodesac igi

ar Seesabameba me-20 TavSi aRweril Tanamedroveamerikul wesebs,

ixileT 17.1.2 saTaurebis punqtuaciaSi zogierTi dasaSvebi

cvlilebis Sesatanad, rogoricaa ori wertilis xmareba saTaursa

da qvesaTaurs Soris da mZimis darTva TariRebis win.

akademiuri tradiciisamebr, saTaurebi iwereba mTavruli

asoebis gamoyenebisa da teqstis moniSvnis (daxrili Srifti,

brWyalebi an arcerTi) specifikuri modelebiT, imisda miuxedavad,

Tu rogor aris warmodgenili originalSi. teqstSi da miTiTebebSi

gamoyenebuli saTaurebisTvis principebi,garkveulwilad,

gansxvavebulia.

22.3.1 mTavruli asoebis gamoyeneba

saTaurebs aqvs mTavruli asoebis gamoyenebis ori modeli:

saTauris stili (headline style) da winadadebis stili(sentence style).

warmoadgineT teqstSi moxseniebuli saTaurebis umetesoba saTauris

stilSi. ucxoenovani saTaurebis SemTxvevaSi isargebleT

winadadebis stiliT.

miTiTebebSi arCevani damokidebulia im miTiTebis stilze,

romliTac sargeblobT: zogadad, saTauris stili gamoiyeneba

bibliografiuli miTiTebebisTvis da winadadebis stili _

Page 448: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

448

miTiTebebis CamonaTvlisTvis. (aris ramdenime gamonaklisi; ixileT,

Sesabamisad, me-17 da me-19 Tavebi.)

Tqveni naSromisada misi nebismieri nawilebis an Tavebis

saTaurebisTvis isargebleT saTauris stiliT, Tu Tqvens

disciplinaSi ar aris miRebuli winadadebis stili (ix. A.1.5).

saTauris stili. saTauris stilis mizaniateqstidan saTaurebis

mkafiodgamokveTa. am stilSi mTavruliT dawereT saTauris da

qvesaTauris yvela sityvis pirveli a,so garda Semdegi

gamonaklisebisa:

• nu dawerT mTavruliT artiklebs (a, an, the),kavSirebs (and, but, or, nor, for, so, yet) an sityvebs to daas, Tu aseTi sityva ar aris saTauris an qvesaTauris pirveli an bolo sityva.

• nu dawerT mTavruliT windebulebs (of, in, at, above, under da a.S.),

TumaTze ar keTdeba aqcenti (through - A Rover Runs Through It-Si) Tu isini ar gamoiyeneba zmnizedebis (up - Look Up), zedsarTavi saxelebis

(on - The On Button) an kavSirebis (before - Look Before You Leap) funqciiT.

• nu dawerT mTavruliT defisiani Sedgenili sityvis meore (an

momdevno) nawilebs, Tu isini ar aris sakuTari arsebiTi saxelebi

an zedsarTavi saxelebi. (nu dagaviwydebaT saTaurebSi defisebis

dasmis originaluri wesis SenarCuneba maSinac, roca igi

gansxvavdeba 20.3-Si ganxiluli principebisgan.)

• nu dawerT mTavruliT sakuTari arsebiTi saxelebis im nawilebs,

romlebic,Cveulebriv, nusxuriT iwereba, rogorc es naCvenebia22.1.1-Si( Ludwig van Beethoven).

The Economic Effects of the Civil War in the Mid-Atlantic States

To Have and to Hold: A Twenty-first-century View of Marriage

All That Is True: The Life of Vincent van Gogh, 1853-90

Four Readings of the Gospel according to Mathew

Self-government and the Re-establishement of a New World Order ena

Global Warming: What We Are Doing about It Today

Still Life with Oranges

E-flat Concerto

Page 449: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

449

miuxedavad imisa, rom bevri mokle sityva am stilSi nusxuriT

iwereba,mTavruli asoebis gamoyenebas sityvis sigrZe ar

gansazRvravs. saWiroa mokle zmnebis (is, are), zedsarTavi saxelebis

(new), piris nacvalsaxelebis (it, we) da CvenebiTi nacvalsaxelebis

(that) mTavruli asoebiT dawera, vinaidan isini zemoT CamoTvlili

gamonaklisebis siaSia. dawereT nuxuriT grZeli windebulebi

(according), radgan isini gvxvdeba gamonaklisebs Soris.

dauSvebelia ori tipis saTauris saTauris stilSi

warmodgena maSinac, Tu am stils Tqven iyenebT yvela sxva

saTaurisTvis:

• sxva enebze, garda inglisurisa, daweril saTaurebSi ixmareT

winadadebis stilis kapitalizacia (ixileT qvemoT).

• meTvramete saukuneSi da ufro adre gamoqveynebuli naSromebis

saTaurebSi ucvlelad datoveT originaluri mTavruli asoebis

gamoyenebis stili (da orTografia), Tumca,gaiTvaliswineT, rom

sityvebSi, romelTa yvela asoc originalSi mTavruliT aris

dawerili, mxolod pirveli aso unda daweroT mTavruliT.

A Treatise of morall philosophy Contaynyge the sayings of the wyse

winadadebis stili. saTauris stilisgan gansxvavebiT, winadadebis

stilisaTaurebis warmodgenis ufro martivi, magram naklebad

gamorCeuli saSualebaa. am stilSi mTavruliT dawereT mxolod

saTauris da qvesaTauris pirveli sityvis pirveli aso da

nebismieri momdevno sakuTari arsebiTi saxeli da sakuTari

zedsarTavi saxeli.

Seeing and selling late-nineteenth-century Japan

Natural crisis: Symbol and imagination in the mid-American farm crisis

Religious feminism: A challenge from the National Organization for Women

The last supper

winadadebis stili gamoiyeneba, agreTve, ucxourenovani

naSromebis saTaurebisTvis. ucxo enebis mTavruli asoebiT daweris

Page 450: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

450

principebi gansxvavdeba inglisuri enis principebisgan, amitom Tu

ar xarT darwmunebuli konkretuli ucxo enis principebSi,

CaixedeT avtoriterul wyaroSi.

Speculum Romanae magnificentiae

Historia de la Orden de San Gerónimo

Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte

Phénoménologie et religion. Structures de l’institution chrétienne

22.3.2 teqstis tipografiuli moniSvna

specialuri tipografiuli moniSvna – daxrili Srifti da

brWyalebi – aseve,gvexmareba naSromebis saTaurebis teqstidan

gamokveTaSi. winamdebare paragrafSi CamoTvlili saxelmZRvanelo

miTiTebebi vrceldeba teqstSi gamoyenebul saTaurebze. isini aseve

vrceldeba umetes saTaurze bibliografiis stilis miTiTebebSi

(ix. me-17 Tavi), rac ar SeiZleba, iTqvas sqolioSi miTiTebis

stilSi aRniSnul saTaurebze(ixileT me-19 Tavi).

qvemoT moyvanili magaliTebi warmodgenilia saTauris stiliT.

Tumca, saxelmZRvanelo miTiTebebi, aseve, vrceldeba winadadebis

stilis mqone saTaurebze (ix. 22.3.1).

daxrili Srifti. dawereT daxrili SriftiT SedarebiT

grZeligamoqveynebuli (dabeWdili an eleqtronuli formiT

mocemuli) an sazogadoebisTvis sxvamxriv cnobili naSromebis

saTaurebi, teqstSi (da ara miTiTebebSi) sityva the swori SriftiT

da nusxuri asoebiT iwereba umetesi saTauris dasawyisSi, maSinac,

roca is oficialuri saTauris nawilia. am naSromebis nawilebTan

da amave tipis ufro mokle naSromebTan dakavSirebiT ixileT

qvemoT.

• wignebi (Culture and Anarchy, the Chicago Manual of Style)

• piesebi (A Winter’s Tale) da Zalian grZeli poemebi, gansakuTrebiT

wignis moculobis mqone poemebi (Dante’s Inferno)

Page 451: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

451

• samecniero Jurnalebi (Signs), popularuli Jurnalebi (Time), gazeTebi (the Washington Post) da sxva perioduli gamocemebi

• grZeli musikaluri nawarmoebebi (the Marriage of Figaro)

• ferweruli naxatebi (Mona Lisa), qandakebebi (Michelangelo’s David) da sxva xelovnebis nimuSebi, garda fotoebisa

• kinofilmebi (Citizen Kane) da satelevizio (Sesame Street) da

radioprogramebi (All Things Considered)

brWyalebi. ufro mokle naSromis saTauri, romelic SeiZleba

iyos an ar iyos ufro grZeli naSromis nawili (rogoricaa

zemoCamoTvlili naSromebi) CasviT brWyalebSi, magram ar

daweroT daxrili SriftiT:

• Tavi (“The Later Years”) an wignis sxva dasaTaurebuli nawilebi

• mokle moTxrobebi (“The Dead”), mokle poemebi (“The Housekeeper”) da narkvevebi (“Of Books”)

• statiebi an sxva masala samecniero JurnalebSi (“The Function of Fashion in Eighteenth-century America”), popularul JurnalebSi (“Who Should Lead the Supreme Court?”), gazeTebSi (“Election Comes Down to the Wire”) da sxva periodul gamocemebSi

• satelevizio programebis individualuri epizodebi (“The Opposite”)

• mokle musikaluri nawarmoebebi (“The Star-Spangled Banner”)

• fotosuraTebi (Ansel Adam’s “North Dome”)

ixmareT, aseve, brWyalebi da swori Srifti im sruli

naSromebis saTaurebSi, romlebic ar aris oficialurad

gamoqveynebuli, maT Soris Semdegi saxis naSromebisa:

• Tezisebi theses da disertaciebi (“A Study of Kant’s Early Works”)

Page 452: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

452

• leqciebi da sxdomebze wakiTxuli moxsenebebi (“Voice and Inequality: The Transformation of American Civic Democracy”)

• dasaTaurebuli dokumentebi xelnawerebis koleqciebSi (“A Map of the Southern Indian District of North America”)

specialuri tipofrafiuli moniSvnis gareSe. dawereT

mTavruliT, magram nu gamoiyenebT daxril Srifts an brWyalebs

Semdegi specialuri tipis saTaurebis SemTxvevaSi:

• wignebis seriebi (Studies in Legal History).

• xelnawerebis koleqciebi (Egmont Manuscripts).

• wminda wignebi (the Bible) da sxva religiuri naSromebi (the Upanishads), aseve, bibliis sxvadasxva versia(the King James Version) da misi wignebi (Genesis; sruli sia ixileT 24.6-Si).

• musikaluri nawarmoebebi, moxseniebuli maTi Janris mixedviT

(Symphony no. 41, Cantata BWV 80), Tumca, am nawarmoebebis

popularuli saxelwodebebi iwereba daxrili SriftiT (the Jupiter Symphony) da Casmulia brWyalebSi (“Ein feste Burg ist unser Gott”), gamomdinare, rogorc zemoT aRvniSneT, maTi sigrZidan.

• zogadad moxseniebuli vebsaitebi (MSNBC.com), Tumca,

miTiTebebSi vebsaitebis saxelebi iwereba daxrili SriftiT

(Salon.com), xolo calkeuli statiebisa Tu gverdebis saTaurebi

iwereba swori SriftiT da Casmulia brWyalebSi (“The Fix’).

miiCnieT wignebis an sxva naSromebis nawilebis saerTo

aRniSvnebi nebismier sxva sityvad. nu dawerT mTavruliT da nu

ixmarT daxril Srifts an brWyalebs, garda SemTxvevebisa,

rodesac igives izamdiT Cveulebrivi sityvis dawerisas (rogorc

winadadebis dasawyisSi). Tu nawili Seicavs nomers, miuTiTeT igi

arabul ricxvebSi, miuxedavad imisa, Tu rogor aris igi

naCvenebi originalur naSromSi (ixileT 23.1.8).

in Lionel Trilling’s preface as discussed in chapters 4 and 5

Page 453: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

453

a comprehensive bibliography killed off in act 3, scene 2

22.3.3 punqtuacia

daicaviT teqstSi saTauris bolos mZimis, wertilis an sxva sasveni

niSnis dasmis standartuli saxelmZRvanelo wesebi. Tu saTauri

bolovdeba TariRebiT, gamoyaviT isini dawyvilebuli mZimeebiT,

winadadebis daboloebis gamoklebiT, sadac damaboloebeli sasveni

niSani enacvleba meore mZimes (ix., aseve,17.1.2). brWyalebSi Casmuli

saTaurebis SemTxvevaSi dasviT mZime an wertili Camketi sasveni

niSnis win (ix., aseve,21.11.2).

Have you ever read The Creation of the American Republic, 1776-1787?

Her article, “Continuity and Change, 1500-1800,” argues in favor of continuity.

Page 454: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

454

23. ricxvebi

23.1 sityvebi Tu ricxvebi?

23.1.1 zogadi wesi

23.1.2 gansakuTrebuli SemTxvevebi

23.1.3 procentebi da wilobiTi ricxviTi saxelebi

23.1.4 fuli

23.1.5 dro

23.1.6 saxelebi ricxvebTan erTad

23.1.7 misamarTebi da magistralebi

23.1.8 gamoqveynebuli namuSevrebis nawilebi

23.1.9 gantolebebi da formulebi

23.2 ricxvebis mravlobiTi forma da punqtuacia

23.2.1 ricxvebi mravlobiTSi

23.2.2 mZimeebi ricxvebSi

23.2.3 sxva punqtuacia ricxvebSi

23.2.4 CaTvliTi ricxvebi

23.3 TariRTa sistemebi

23.3.1 Tve, dRe da weli

23.3.2 aTwleulebi, saukuneebi da epoqebi

23.4 teqstis gareT gamoyenebuli ricxvebi

23.4.1 ricxvebi cxrilebSi, suraTebSi da miTiTebebSi

23.4.2 CamonaTvlebi

23.4.3 naSromis struqtura

winamdebare Tavi gTavazobT zogad miTiTebebs ricxvebis

gamoyenebasTan dakavSirebiT. es saxelmZRvanelo miTiTebebi

vrceldeba humanitaruli da socialuri mecnierebebis TiTqmis

yvela disciplinaze, magram im disciplinebs, romlebic mTlianad

efuZneba ricxobriv monacemebs, SeiZleba, ufro konkretuli

Page 455: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

455

saxelmZRvanelo miTiTebebi hqondes. Tu amzadebT naSroms

sabunebismetyvelo an zust mecnierebebSi, an romelime sxva

wmindad teqnikur dargSi, dacaviT am konkretul disciplinaSi

miRebuli wesebi. sxvadasxva disciplinisTvis damaxasiaTebeli

saxelmZRvanelo miTiTebebi ixileT bibliografiaSi.

zog SemTxvevaSi SeiZleba, mogixdeT am saxelmZRvanelo miTiTebebis

morgeba im situaciebze, romlebic aq ar aris moyvanili. Tu es ase

iqneba, iyaviT Tanmimdevrulni.

Tu muSaobT sadiplomo naSromze an disertaciaze, Tqvens

ganyofilebas an universitets SeiZleba, gaaCndes specifikuri

moTxovnebi ricxvebis wardgenasTan dakavSirebiT. es moTxovnebi,

rogorc wesi, moipoveba sadiplomo namuSevrebisa da disertaciebis

ofisSi. Tu amzadebT saklaso naSroms, Tqvenma pedagogma SeiZleba,

aseve, mogTxovoT ricxvebis wardgenis garkveuli principebis dacva.

gaerkvieT am moTxovnebSi vidre naSromis weras daiwyebT. isini

winamdebare paragrafSi moyvanil saxelmZRvanelo miTiTebebze

upiratesia.

23.1 sityvebi Tu ricxvebi?

cifrebis wardgenisas yvelaze xSirad dasmuli kiTxvaa, rogor

unda warvadginoT ricxvebi – sityvebiT (twenty-two) Tu ricxvebiT

(22). rodesac ricxvs mosdevs zomis erTeuli, aqac unda

gadawyvitoT, sityvebiT daweroT erTeulis (percent), simbolos (%),

Tu abreviaturis saxiT.

23.1-23.3-Si warmodgenili saxelmZRvanelo miTiTebebi Seexeba Tqveni

naSromis teqstSi gamoyenebul ricxvebs. cxrilebSi, suraTebSi,

miTiTebebSi da Tqveni naSromis struqturaSi gamoyenebul

ricxvebTan dakavSirebiT ixileT 23.4.

Tu sxvagvarad ar iqna miTiTebuli, ricxvebi am TavSi gulisxmobs

arabul cifrebs (1, 2, 3 da a.S.). romauli cifrebis (i, ii, iii da a.S.)

Sesaxeb ixileT cxrili 23.1.

Page 456: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

456

23.1.1 zogadi wesi

vidre SeadgenT Tqveni naSromis proeqts, miiReT gadawyvetileba

rogor warmoadgenT masSi ricxvebs da ganuxrelad daicaviT

arCeuli wesi. Tqveni arCevani damokidebulia imaze, Tu ramden

ricxvobriv monacems warmoadgenT da rogoria Tqvens disciplinaSi

miRebuli wesebi. im SemTxvevebis Sesaxeb, romlis drosac SeiZleba,

SecvaloT zemoaRniSnuli wesi, ixileT 23.1.2-23.1.8.

cxrili 23.1. romauli ricxvebi

arabuli romauli arabuli romauli arabuli romauli

1 I 11 XI 30 XXX

2 II 12 XII 40 XL

3 III 13 XIII 50 L

4 IV 14 XIV 60 LX

5 V 15 XV 70 LXX

6 VI 16 XVI 80 LXXX

7 VII 17 XVII 90 XC

8 VIII 18 XVIII 100 C

9 IX 19 XIX 500 D

10 X 20 XX 1,000 M

SeniSvna: romauli ricxvebi mTavruli asoebiTaa warmodgenili;

cifrebis patara asoebiT warmosadgenad gamoiyeneT igive formebi,

rac mTavrul asoebSi (i I-sTvis, v V-sTvis da a.S.). im ricxvebTan

dakavSirebiT, romlebic ar aris cxrilSi mocemuli,

ixelmZRvaneleT warmodgenili nimuSebiT.

Tu humanitarul da socialur mecnierebebSi mogyavT mxolod

ramdenime raodenobrivi monacemi, erTidan asamde ricxvebi dawereT

sityvierad (fifty-five). dawereT, aseve, sityvierad mrgvali ricxvebi,

Page 457: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

457

romlebsac mosdevs: thousand, ten thousand, million da a.S. yvela sxva

cifrisTvis ixmareT arabuli ricxvebi. ixelmZRvaneleT am

modeliT, roca ricxvi gamoxatavs fizikuri sididis sazomis

nawils (manZili, sigrZe, temperatura da a.S.) da nu ixmarT

abreviaturebs am erTeulebTan (ix. 24.5).

After seven years of war came sixty-four years of peace. .

The population of the three states was approximately twelve million. .

He catalogued more than 527 works of art.

Within fifteen minutes the temperature dropped twenty degrees.

Tu Tqveni Tema Zalian damokidebulia ricxobriv monacemebze,

daicaviT sxva wesi: dawereT sityvierad mxolod martivi ricxvebi

da ixmareT cifrebi yvela sxva ricxvisTvis.

This study of 14 electoral districts over seven years included 142 participants.

He hit the wall at 65 miles per hour, leaving skid marks for nine feet.

sabunebismetyvelo mecnierebebSi zogadi wesi SeiZleba,

iTvaliswinebdes cifrebis gamoyenebas yvela ricxvisTvis, garda im

SemTxvevebisa, rodesac maTiT iwyeba winadadeba (ix. 23.1.2).

SegiZliaT, aseve, raodenobis aRsaniSnavad gamoiyenoT

abreviaturebi (ix. 24.5).

rogorc aRmoCnda, saSualo wonam Seadgina 7 gr. – savaraudoze

bevrad naklebi.

rigobiT ricxviT saxelebTanac igive, raodenobiTi ricxviTi

saxelebis gamoyenebis wesebi unda daicvaT. sadac saWiroa, daurTeT

st, nd, rd an th.

On the 122nd and 123rd days of his trip, he received his eighteenth and nineteenth letters

from home.

23.1.2 gansakuTrebuli SemTxvevebi

ramdenime gavrcelebul SemTxvevaSi 23.1.1-Si ganxiluli situacia

modifikacias saWiroebs.

Page 458: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

458

sawyisi ricxvebi. nurasdros daiwyebT winadadebas ricxviTi

saxeliT. dawereT ricxvi sityvierad an sxvagvarad dawereT

winadadeba, gansakuTrebiT, maSin, rodesac masSi sxva msgavsi tipis

ricxviTi saxelia.

Two hundred fifty soldiers in the unit escaped injury; 175 sustained minor injuries.

an, ukeTesi variantia,

Of the soldiers in the unit, 250 escaped injury and 175 sustained minor injuries.

sityvierad dawerisas gamotoveT terminSi arsebuli sityva and

(miuRebelia two hundred and fifty).

ricxvebis rigi. nu daicavT zogad wess, rodesac erTsa da imave

winadadebaSi warmodgenilia zRvruli sididis zemoT da qvemoT

arsebuli ricxvebis rigi, gansakuTrebiT, rodesac am ricxvebs

erTmaneTs adareben. qvemoT moyvanil magaliTebSi yvela ricxvi

cifrebSia warmodgenili.

Of the group surveyed, 78 students had studied French and 142 had studied Spanish for

three years or more.

We analyzed 62 cases; of these, 59 had occurred in adults and 3 in children.

Tu ganixilavT Tematurad Zalian daaxloebul monacemTa or rigs,

nu daicavT zogad wess da sicxadisTvis sityvierad dawereT erTi

rigis yvela ricxvi da gamoiyeneT ricxviTi saxelebi meore rigis

yvela ricxvisTvis.

programis farglebSi 9 bavSvs daetyo garkveuli gaumjobeseba

eqvsi Tvis Semdeg, xolo 37 bavSvs daetyo mniSvnelovani

gaumjobeseba Tvrameti Tvis Semdeg.

mrgvali ricxvebi. dawereT calke, sityvierad mrgvali ricxvi

(mTeli ricxvi, romelsac mosdevs hundred, thousand, hundred thousand,

million da a.S) (ix. 23.1.1), xolo ramdenime mrgvali ricxvi –

gverdigverd, cifrebiT. Tqven, aseve, SegiZliaT, msxvili mrgvali

ricxvebi warmoadginoT cifrebisa da sityvebis kombinaciis saxiT

(ix., aseve, 23.1.4).

Page 459: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

459

They sold 1,500 copies in the first year and 8,000 in the second.

These changes will affect about 7.8 million people in New York alone.

23.1.3 procentebi da wilobiTi ricxviTi saxelebi

gamoiyeneT ricxvebi procentebisa da wilobiTi ricxviTi saxelebis

saCveneblad, garda winadadebis dasawyisisa (ix. 23.1.2). sityva

procenti percent dawereT sityvebiT, garda im SemTxvevebisa, rodesac

mravlad gixdebaT procentuli cifruli monacemebis Cveneba da

sabunebismetyvelo mecnierebaTa disciplinebisa, sadac, rogorc

wesi, ufro misaRebia simbolo % (ricxvis Semdeg Sualeduri

intervalis gareSe). gaiTvaliswineT, rom dauSvebelia percentage

xmareba ricxvTan erTad.

Scores for students who skipped summer school improved only 9 percent. The percentage

of students who failed was about 2.4 times the usual rate.

Within this system, the subject scored 3.8, or 95%.

magram ara

The average rose 9 percentage points.

rodesac erTi da imave tipis punqtisTvis erTsa da imave

winadadebaSi an paragrafSi iyenebT wilobiT ricxviT saxelebsa da

mTel ricxvebs, orive ricxvebis saxiT warmoadgineT.

The average number of children born to college graduates dropped from 2.4 to 2.

kolejis kursdamTavrebulTa Soris Sobadobis saSualo

raodenobam iklo 2.4-dan 2-mde.

dasviT noli 1.00-ze naklebi wilobiTi ricxviTi saxelis win, Tu

warmodgenili sidide SeiZleba, gautoldes an gadaaWarbos 1.00-s;

winaaRmdeg SemTxvevaSi gamotoveT sawyisi noli.

a mean of 0.73 a loss of 0.08 p < .05

calkeuli wilobiTi ricxviTi saxelis SemTxvevaSi,

ixelmZRvaneleT nawilebis sityvierad daweris zogadi wesiT (ix.

23.1.1). nawilebis sityvebiT dawerisas dawereT defisi maT Soris.

dawereT cifrebiT da nawilebs Soris Sualeduri intervalis

gareSe mTeli ricxvisgan da wiladisgan Sedgenili erTeuli.

Page 460: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

460

Trade and commodity services accounted for nine-tenths of all international receipts and

payments.

One year during the Dust Bowl era, the town received only 15/16 of an inch of rain.

ZiriTadi saWreli iaraRis sigrZe, romelsac sazogadoebaSi

iyenebdnen, Seadgenda 2½ futs.

23.1.4 fuli

aSS-is valuta. Tu aSS-is valutas mxolod drodadro moixseniebT,

ixelmZRvaneleT zogadi wesiT (ix. 23.1.1) da dawereT sityvebiT

dollars da cents. winaaRmdeg SemTxvevaSi, ixmareT ricxvebi

simboloebTan $ an ȼ. gamotoveT aTobiTi wertili da momdevno

nolebi mxolod dolarebSi miTiTebuli Tanxebis dawerisas, Tu

amavdroulad ar aCvenebT wilad.

Rarely do they spend more than five dollars a week on recreation.

The report showed $135 collected in fines. .

After peaking at $200.00, shares of the stock plummeted to $36.75.

warmoadgineT msxvili mrgvali ricxvebi cifrebisa da sityvebis

kombinaciis saxiT.

The deficit that year was $420 billion.

sxva valutebi. garda SeerTebuli Statebis valutisa, sxva

valutebis dawerisas ixelmZRvaneleT aSS dolaris modeliT.

umetes valutebSi fuladi erTeulis simboloebi win uswrebs

ricxvebs. miuxedavad imisa, rom evropuli qveynebi aTobiT wertils

warmoadgenen mZimeebiT wertilebis nacvlad, Tqven SegiZliaT,

wertilebi gamoiyenoT, garda uSualod wyaroebidan amoRebuli

citatebis dawerisas.

When she returned, she had barely fifty euros in her name.

The household records show that it costs only £36.50.

Its current estimated worth is ¥377 m illion.

evropuli saxelmwifoebis umravlesoba amJamad iyenebs erTian

valutas, romelsac ewodeba evro (ȼ), magram Tu Tqveni naSromi 2002

Page 461: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

461

wlamde periodis Temebs eZRvneba, SeiZleba, SegxvdeT iseTi

valutebi, rogoricaa franguli franki (F), germanuli doiCe marka

(DM) da italiuri lira (Lit). britanuli valuta kvlavindeburad

gamosaxulia girvanqa sterlingebSi (£) da pensebSi (p.). Tumca, 1971

wels aTobiT sistemaze gadasvlamde, igi gamoisaxeboda girvanqa

sterlingebSi, SilingebSi da pensebSi (magaliTad, £12 17s. 6d.). unda

gaviTvaliswinoT, rom billion tradiciul britanul xmarebaSi

aRniSnavs milion milions da ara miliards; gaugebrobis Tavidan

asacileblad nu gamoiyenebT sityvas billion Tanxebis britanul

valutaSi dawerisas.

Tu ar icnobT romelime konkretuli valutis daweris wesebs,

CaixedeT avtoritetul wyaroSi.

23.1.5 dro

drois monakveTebis - saaTi, naxevari saaTi an meoTxedi saaTi –

dawerisas miuTiTeT dro sityvierad, nawilebs Soris defisiT.

saWiroebis SemTxvevaSi daakonkreteT in the morning an in the evening.

SegiZliaT gamoiyenoT o’clock, Tumca, kvleviT naSromebSi is

iSviaTad gvxvdeba.

The participants planned to meet every Thursday around ten-thirty in the morning.

Although scheduled to end at 11:00 a.m. , the council meeting ran until 1:37 p.m.

gamoiyeneT noon da midnight (ricxvebis nacvlad) dReRamis am

konkretuli monakveTis aRsaniSnavad.

TariRebSi sityvebis an ricxvebis gamoyenebis Sesaxeb ixileT 23.3.

23.1.6 saxelebi ricxvebTan erTad

zogierTi tipis sakuTari, samTavrobo da organizaciebis saxelebi

da saxelwodebebi Seicavs sityvebiT an cifrebiT gamosaxul

ricxvebs. ixileT, aseve, 22.1 zogadad sakuTari saxelebis mTavruli

asoebiT dawerasTan dakavSirebiT.

• liderebi. erTi da imave saxelis mqone imperatorebs, mefeebs an

papebs ganasxvaveben mTavruliT dawerili romauli cifrebiT

(ix. cxrili 23.1).

Page 462: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

462

Charles V Napoleon III Elizabeth II Benedict XVI

• ojaxis wevrebi. identuri saxelebisa da gvarebis mamrobiTi

sqesis ojaxis wevrebs xSirad ganasxvaveben romauli an

arabuli ricxviTi saxelebiT (ix., aseve, 24.2.1). unda

gaviTvaliswinoT, rom saxelsa da ricxviT saxels Soris ar

iwereba mZime.

Adlai E. Stevenson III Michael F. Johnson 2nd

• mTavrobebi da administraciul-teritorialiulri danayofebi. garkveuli dinastiebi, mTavrobebi, mmarTveli organoebi,

administraciul-teritoriialulri da sasamarTlo danayofebi,

aseve, samxedro erTeulebi, Cveulebriv,ad aRiniSneba rigiTi

nomriT arsebiTi saxelis win. rigobiTi ricxviTi saxeliT

arsebiTis win. dawereT asamde nomrebi nomris aRmniSvneli

ricxvi sityvierad da mTavruliT (Tu saWiroa, defisiT nomris

nawilebs Soris); gamoiyeneT cifrebi asis zemoT ricxvebisTvis.

Nineteenth Dynasty Fourteenth Congressional District

Fifth Republic Forty-seventh Ward

Eighty-first Congress Tenth Circuit

109th Congress 101st

• eklesiebi da religiuri organizaciebi. dawereT nomrebi

sityvierad da mTavruliT eklesiebis an religiuri

organizaciebis saxelwodebebis win rigobiTi ricxviTi saxelis

formiT (Tu saWiroa, defisiT nomris nawilebs Soris).

Airborne Division

Twenty-first Church of Christ, Scientist

saero organizaciebi. saZmoebisa da kavSirebis adgilobrivi

ganyofilebebis nomrebi dawereT cifrebiT saxelebis Semdeg.

American Legion, Department of Illinois, Crispus Attucks Post no. 1268

United Auto Workers, Local 890

23.1.7 misamarTebi da magistralebi

ixelmZRvaneleT zogadi wesiT (ix. 23.1.1) adgilobrivi danomrili

quCebis dasawerad. Statis, federaluri da StatebsSorisi

magistralebi yovelTvis aRiniSneba nomrebiT, iseve, rogorc

Page 463: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

463

quCebis an Senobebis misamarTebi, telefonis da faqsis nomrebi.

aRsaniSnavia, rom teqstSi sruli misamarTis elementebi

gamoyofilia mZimeebiT, magram mZime ar iwereba safosto indeqsis

win. misamarTebSi miRebuli abreviaturebis Sesaxeb ixileT 24.3.2.

The National Park Service maintains as a museum the house where Lincoln died (516

10th

23.2 ricxvebis mravlobiTi forma da punqtuacia

Street NW, Washington, DC 20004; 202-426-6924).

Ludwig Mies van der Rohe designed the apartments at 860-880 North Lake Shore Drive.

Interstate 95 as a critical transportation line from Boston to Miami.

23.1.8 gamoqveynebuli namuSevrebis nawilebi

nomrebi gamoqveynebuli namuSevrebis nawilebSi mocemulia arabul

ricxvebSi, miuxedavad zogadi wesisa (ix. 23.1.1) da naSromis

sxvadasxva adgilebSi maTi moxseniebisa. ix., aseve, 22.3.2.

chapter 14 part 2 act 1, scene 3

23.1.9 gantolebebi da formulebi

ricxvebi gantolebebsa da formulebSi yovelTvis mocemulia

cifrebiT, miuxedavad zogadi wesisa (23.1.1). detaluri

saxelmZRvanelo miTiTebebi maTematikuri gamosaxulebebis

warmodgenis Sesaxeb ixileT `Cikagos stilis saxelmZRvanelos~

2003 wlis me-15 gamocemis me-14 TavSi.

23.2.1 ricxvebi mravlobiTSi

sityvierad dawerili ricxvebis mravlobiTi awarmoeT iseve,

rogorc sxva arsebiTi saxelebis mravlobiTi ricxvi (ix. 20.1).

Half the men surveyed were in their thirties or forties.

cifrebiT warmodgenili ricxvebis mravlobiTi iwarmoeba mxolod

s-is (da ara ‘s-is) damatebiT.

The pattern changed in the late 1990s as more taxpayers submitted 1040s online.

To fly 767s, the pilots required special training.

Page 464: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

464

23.2.2 mZimeebi ricxvebSi

oTx an oTxze metniSna ricxvTa umravlesobaSi gamoyaviT mZimeebiT

aTasebi, asobiT aTasebi, milionebi da a.S. sabunebismetyvelo

mecnierebaTa disciplinebSi oTxniSna ricxvebSi mZimeebi xSirad

gamotovebulia.

1,500 12,275,500 1,475,525,000

nu ixmarT mZimes oTxniSna wlebSi; ixmareT mZime xuT an xuTze met

niSnian wlebSi (ixileT aseve 23.3).

2007 10,000 BC

nu ixmarT mZimes oTxniSna gverdebis nomrebSi, quCebis misamarTebSi,

telefonis an faqsis nomrebSi, safosto indeqsebSi, erTze nakleb

wilobiT ricxviT saxelebSi an organizaciebis saxelebSi.

page 1012 0.1911 centimetres Committee of 1000

23.2.3 sxva punqtuacia ricxvebSi

ricxvebi zogjer Seicavs Sida sasven niSnebs. sad ixmaroT

wertilebi (aTobiTi ricxvebi decimals), ixileT 23.1.3 da 23.1.4; ori

wertili _ 23.1.5; defisi _ 23.1.1 da 23.1.3; tireebi _ 23.2.4.

23.2.4 CaTvliTi ricxvebi

ricxvebis diapazonis, magaliTad, gverdebis an wlebis, saCveneblad

miuTiTeT Tanmimdevrobis pirveli da bolo (an CaTvliTi) ricxvebi.

Tu cifrebi sityvierad weria, bolosarTebiT from da to aRniSneT

diapazoni; Tu ricxvebi mocemulia cifrebiT, gamoiyeneT es sityvebi

an maerTebeli defisi orive mxridan intervalis gareSe. zogierT

konstruqciaSi, magaliTad, miTiTebebSi, yovelTvis ixmareT

defisebi (ix. Tavebi 16-19). nu gamoiyenebT erTad sityvebs da

defisebs CaTvliTi ricxvebis warmosadgenad.

from 45 to 50 magram ara from 45-50

45-50 magram ara forty-five-fifty

asi an asze meti mniSvnelobis CaTvliTi ricxvebisTvis SegiZliaT,

gamoiyenoT sruli cifrebi defisis orive mxares (245-280 an 1929-

Page 465: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

465

1994) an SeamokloT meore ricxvi. 23.2 cxrilSi warmodgenilia

Semoklebis erT-erTi sistema.

es sistema mosaxerxebelia rogorc gverdebis numeraciisTvis, aseve,

wlebis aRniSvnisTvis. mZimeebi ixmareba mxolod xuTniSna

ricxvebTan, rac Zalze iSviaTad xdeba (ix. 23.2.2). Tu ricxvi

Seicavs erT an met mZimes, saWiroebisas, meti TvalsaCinoebisTvis

gaimeoreT ricxvi mZimis marjvniv. nurasdros SeamoklebT romaul

cifrebs (ix. cxrili 23.1).

6,000-6,018 12,473-479 xxv-xxviii

wlebis SemTxvevaSi uCveneT im diapazonis yvela cifri, romelic

Seicavs erTze met saukunes. miuTiTeT, aseve, sruli TariRebi

sistemaSi, romelSic TariRebis daTvla xdeba konkretuli

wertilidan ukana mimarTulebiT (anu BC, “before Christ” da BCE,

“before the common era”Cv.w.aR-mde – Cvens welTaRricxvamde). sxva

SemTxvevebSi isargebleT sistemiT, romelic naCvenebia cxrilSi

23.2. ixileT 23.3 TariRebis sistemebze meti informaciis misaRebad.

the years 1933-36 15,000-14,000 BCE

the winter of 1999-2000 115 BC-10 AD

cxrili 23.2 inkluziuri ricxvebis abreviaciis sistema

pirveli ricxvi meore ricxvi magaliTebi

1-99 dawereT yvela cifri 3-10, 71-72, 96-117

100 an 100-is jeradebi dawereT yvela cifri 100-104, 1100-1113

101-dan 109-mde, 201-dan

209-mde da a.S.

dawereT mxolod Secvlili

nawili

101-8, 1103-4

110-dan 199-mde, 210-dan

299-mde da a.S.

dawereT ori an orze meti

cifri, saWiroebis mixedviT

245-48, 498-532,

1929-94

magram Tu oTxniSna ricxvSi

icvleba sami cifri, dawereT

oTxive cifri

1894-1986, 2787-2816

Page 466: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

466

23.3 TariRTa sistemebi

teqstSi TariRebis warmodgena moicavs 23.1 da 23.2-Si moyvanili

problemebis msgavs mraval problemas, iseve, rogorc elementTa

TanmimdevrobasTan da dasaxelebasTan dakavSirebul garkveul

wesebs.

23.3.1 Tve, dRe da weli

dawereT sityvebiT Tveebis saxelebi, rodesac isini Cndeba teqstSi

– calke an TariRebis SemadgenlobaSi. warmoadgineT dReebi da

wlebi ricxvebiT da Tavi aarideT maT gamoyenebas winadadebis

dasawyisSi, sadac saWiro iqneba maTi sityvierad dawera (ix. 23.1.2).

nurasdros SeamoklebT wlebis miTiTebebs (“the great flood of ‘05”).

cxrilebis, suraTebis da miTiTebebis miRebuli abreviaturebis

Sesaxeb ixileT 24.4.2.

Every September, we recall the events of 2001.

magram ara

Two thousand one was a memorable year.

imisaTvis, rom srulad miuTiToT TariRebi, dawereT Tve, dRe

(momdevno mZimiT) da weli, aSS-Si miRebuli praqtikis Sesabamisad.

Tu gamotovebT dRes, gamotoveT mZimec. gamotoveT, aseve, mZime

TariRebSi, romlebSic Tveebis nacvlad miTiTebulia weliwadis

droebi; nu dawerT mTavruliT weliwadis droebs (ix. 22.1.2). Tu

masala, romelic citatad mogyavT, iyenebs britanuli stilis

TariRebis aRniSvnas (15 March 2007), nu SeitanT maTSi cvlilebebs.

President John F. Kennedy was assassinated on November 22, 1963.

By March 1865, the war was nearly over.

The research was conducted over several weeks in spring 2006.

unda aRiniSnos, rom sruli TariRebis aRniSvnebSi dReebi,

zogadad, ar aris warmodgenili rigiTi ricxvebis saxiT – anu

ricxviT saxelebs ar erTvis/mosdevs st, nd, rd an th. gamoiyeneT es

Page 467: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

467

daboloebebi mxolod sityvierad daweril ricxvebTan erTad, im

SemTxvevaSi, roca miuTiTebT romelime garkveul TariRs da ar

asaxelebT arc Tves, arc wels.

The date chosen for the raid was the twenty-ninth.

magram ara

The events occurred on June 11th, 1968.

23.3.2 aTwleulebi, saukuneebi da epoqebi

zogadad miuTiTeT aTwleulebi ricxvebiT, saukunis CaTvliT

(ixileT 23.2.1 ricxvebisTvis mravlobiTSi). Tu saukune gasagebia, nu

SeamoklebT ricxvebs (magaliTad, “the ‘90s”); amis nacvlad,

aTwleulis saxeli dawereT sityvebiT. nebismieri saukunis pirveli

ori aTwleuli ar eqvemdebareba arcerT stils da sicxadisTvis

srulad unda iqnes miTiTebuli.

The 1920s brought unheralded financial prosperity.

During the fifties, the Cold War dominated the headlines.

Many of these discoveries were announced during the first decade of the twenty-first

century.

am aRmoCenebis umravlesobis Sesaxeb gamocxadda ocdameerTe

saukunis pirvel dekadaSi.

dawereT saukuneebi ricxvebiT an sityvierad, nusxuriT (ixileT

23.2.1 ricxvebisTvis mravlobiTSi). Tu saukune dawerilia

sityvierad da gamoiyeneba zedsarTav saxelad, romelic win

uswrebs mis mier gansazRvrul arsebiT saxels, rogorc meore

magaliTSia naCvenebi, gamoiyeneT defisi; sxva SemTxvevebSi defiss

nu dawerT.

The Ottoman Empire reached its apex in the 1600s.

She teaches nineteenth-century novels but would rather teach poetry from the twentieth

century.

igi aswavlis mecxramete saukunis romanebs, Tumca, erCivna,

eswavlebina meoce saukunis poezia.

Page 468: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

468

epoqebis yvelaze gavrcelebul aRniSvnebSi gamoyenebulia

abreviaturebi BC (“before Christ”) da AD (anno Domini). zog

disciplinebSi iyeneben sxva aRniSvnebs, rogoricaa BCE da CE

(ixileT 24.4.3). AD win uswrebs wels; sxva aRniSvnebi mosdevs wels.

epoqebTan CaTvliTi ricxvebis gamoyenebis Sesaxeb ixileT 23.2.4.

Solomon’s Temple was destroyed by the Babylonians in 586 BC and again by the

Romans in AD 70.

23.4 teqstis gareT gamoyenebuli ricxvebi

wina nawilebSi mocemulia saxelmZRvanelo miTiTebebi naSromis

teqstSi ricxvebis warsadgenad. im ricxvebTan dakavSirebiT,

romlebic gamoiyeneba sakuTriv naSromis struqturaSi an nebismier

sxva adgilas, ixelmZRvaneleT naSromis Sesabamisi nawilebisTvis

da danayofebisTvis gankuTvnili specialuri saxelmZRvanelo

miTiTebebiT.

23.4.1 ricxvebi cxrilebSi, suraTebSi da miTiTebebSi

cxrilebSi da suraTebze ganTavsebuli cifrobrivi monacemebi

TiTqmis yovelTvis warmodgenilia arabuli cifrebiT. ricxvebi

cxrilebSi, maT Soris, cxrilebis saTaurebSi ganxilulia 26.2-Si;

ricxvebi suraTebze, maT Soris, suraTebis saTaurebSi _ 26.3-Si.

garda ramdenime gamonaklisisa, tomebis, gamocemebis, gverdebis

nomrebisa da sxva mdebareobis maCvenebeli miTiTebisTvis

gamoiyeneba arabuli cifrebi. bibliografiis stilis miTiTebebSi

gamoyenebuli ricxvebi ganxilulia 16.1.5-Si da me-17 TavSi;

miTiTebebis CamonaTvlis stiliT ricxvebis miTiTeba ganxilulia

18.1.5-Si da me-19 TavSi.

23.4.2 CamonaTvlebi

teqstSi, danarTSi an naSromTan dakavSirebul sxva masalebSi

ganxiluli sakiTxebis CamosaTvlelad SegiZliaT, gamoiyenoT

ricxvebi.

Page 469: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

469

CamonaTvlebi. Tqveni teqsti SeiZleba, Seicavdes im sakiTxebis

siebs, romelTa CamoTvlac xazgasmis mizniT gsurT. rodesac aseTi

siebi mokle da martivia, CarTeT isini erT winadadebaSi. saWiroa

uzrunvelyoT yvela komponentis gramatikuli paraleluroba

(yvela saxelobiTi jgufis zedsarTavi saxelebis da a.S.). yovel

komponents win unda uZRvodes arabuli ricxvi frCxilebSi. orze

meti komponentis arsebobis SemTxvevaSi, yovel maTgans unda

mosdevdes mZime (an, Tu komponenti struqturulad rTulia,

wertil-mZime; ix. 21.3). Tu sia teqstSi Semodis dasrulebuli

winadadebis Semdeg, ixmareT ori wertili am winadadebis bolos;

sxva SemTxvevebSi nu ixmarT sasven niSans.

Wilson’s secretary gave three reasons for his resignation: (1) advancing age, (2)

gradually failing eyesight, and (3) opposition to the war.

The committee strongly endorsed the policies of (1) complete executive power, except as

constitutionally limited; (2) strong ligislative prerogatives; (3) limited judicial authority,

especially when it interfered with their own role.

Tu sxva miznebisTvis ukve iyenebT arabul ricxvebs frCxilebSi,

cifrebis nacvlad dawereT asoebi, nusxurad, daxrili SriftiT.

Haskin’s latest theory has several drawbacks; (a) it is not based on current evidence and

(b) it has a weak theoretical grounding.

Tu siaSi CamoTvlili komponentebi grZelia an gsurT, maTTvis meti

mniSvnelobis miniWeba, daawyveT isini vertikaluri siis saxiT. sias

win gauZRveba sruli winadadeba, boloSi ori wertiliT. aqac

saWiroa uzrunvelyoT, rom yvela komponenti iyos gramatikulad

paraleluri. yoveli maTgani daiwyeT msxvili wertiliT an arabuli

ricxviT, romelsac mosdevs wertili frCxilebis gareSe. Tu

komponentebi sruli winadadebebia, dawereT mTavruliT yoveli

winadadebis pirveli aso da dasviT damaboloebeli wertilebi; sxva

SemTxvevebSi ixmareT nusxuri asoebi wertilebis gareSe (ix. 21.1).

Page 470: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

470

daalageT erT mwkrivSi ricxvebi wertilebiT, intervali da

pirveli striqonis pirveli sityva.

My research therefore suggests the following conclusions:

1. The painting could not have been a genuine Picasso, regardless of the claims of earlier scholars.

2. It is impossible to identify the true artist without further technical analysis.

teqsturi dokumentis sqema. zog situaciaSi SegiZliaT, daurToT

sqema an msgavsi CamonaTvali Tqveni naSromis danarTSi an naSromis

momzadebis dagegmvis etapze (ix. 6.2.1). isargebleT aRniSvnis im

sistemiT, romelic Seicavs asoebs da romaul da arabul ricxvebs,

gadawieT marjvniv yoveli done tabulaciis erTi klaviSiT

(Cveulebriv, naxevari inCiT). saWiroa, yovel doneze minimum ori

komponenti CamoTvaloT; ori an meti komponentis ararsebobis

SemTxvevaSi, gadaxedeT sqemis struqturas. Tu komponentebi

frazebia, dawereT mTavruliT winadadebis stilSi (ix. 22.3.1) da nu

gamoiyenebT damaboloebel sasven niSans. Tu isini sruli

winadadebebia, dawereT mTavruliT da dausviT sasveni niSnebi,

rogorc nebismier sxva winadadebaSi (ix. magaliTisTvis 6.2.1).

I. Wars of the nineteenth century

A. United States

1. Civil War, 1861-65

a) Cause

(1) Slavery

(a) Compromise

i) Missouri Compromise

ii) Compromise of 1850 . . .

b) Result

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Page 471: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

471

II. Wars of the twentieth century

A. United States

1. First World War . . .

2.

23.4.3 naSromis struqtura

Tqveni naSromi moiTxovs ricxvebis gamoyenebas sxvadasxva

konteqstSi, gverdebis, Tavebis da saTaurebis danomvrisas. danarTSi

ixileT naSromis struqturaSi ricxvebis gamoyenebis detaluri ganxilva.

Page 472: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

472

24. abreviaturebi

24.1 zogadi principebi

24.1.1 abreviaturebis tipebi

24.1.2 rodis gamoviyenoT abreviaturebi

24.1.3 rogor davaformatoT abreviaturebi

24.2 saxelebi da saxelwodebebi, titulebi

24.2.1 sakuTari saxelebi

24.2.2 profesiuli titulebi, wodebebi

24.2.3 samecniero xarisxebi

24.2.4 saagentoebi, kompaniebi da sxva organizaciebi

24.3 geografiuli terminebi

24.3.1 geografiuli saxelebi

24.3.2 misamarTebi

24.4 dro da TariRebi

24.4.1 dro

24.4.2 dReebi da Tveebi

24.4.3 epoqebi

24.5 zomis erTeulebi

24.6 biblia da misi wignebi

24.6.1 Zveli aRTqma

24.6.2 arakanonikuri teqstebi

24.6.3 axali aRTqma

24.6.4 bibliis versiebi

24.6.5 sxva wminda wignebi

24.7 abreviaturebi miTiTebebSi da sxva samecniero konteqstSi

winamdebare TavSi SemoTavazebulia abreviaturebis gamoyenebis

zogadi wesebi. Tavis droze abreviaturebi oficialur

dokumentebSi gamoiyeneboda mxolod ramdenime gansakuTrebul

Page 473: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

473

SemTxvevaSi, axla ki isini garTod gamoiyeneba werisas. miuxedavad

amisa, maTi gamoyenebisas konkretuli disciplinebis wesebs unda

misdioT. am TavSi warmodgenili wesebi Seesabameba umetes

humanitarul da socialur mecnierebaSi miRebul wesebs. Tu

amzadebT naSroms sabunebismetyvelo mecnierebaTa disciplinebSi

(natural sciences), fizikaSi, qimiaSi, astronomiaSi, geologiaSi (physical

sciences), maTematikaSi an nebismier sxva teqnikur dargSi, daicaviT

ama Tu im disciplinis wesebi.

zog disciplinaSi SeiZleba, dagWirdeT iseTi abreviaturebis

gamoyeneba, romlebic aq ar ganixileba. `meriam-vebsteris saerTo

sauniversiteto leqsikonSi~ mocemulia mravali abreviatura

mravali dargidan. kidev erT resurss warmoadgens `Cikagos stilis

saxelmZRvanelos~ 2003 wlis me-15 gamocemis me-15 Tavi.

saxelmZRvanelo miTiTebebi sxvadasxva disciplinaSi miRebul

stilTan dakavSirebiT ixileT bibliografiaSi.

Tu muSaobT sadiplomo naSromze an disertaciaze, Tqvens

ganyofilebas (fakultets, kaTedras) an universitets SeiZleba,

hqondes abreviaturebis gamoyenebis specifikuri moTxovnebi,

romlebic, rogorc wesi, moipoveba sadiplomo naSromebisa da

disertaciebis ganyofilebaSi. Tu amzadebT saklaso naSroms,

Tqvenma pedagogma SeiZleba, mogTxovoT garkveuli principebis

dacva abreviaturebis gamoyenebis dros. ganixileT es moTxovnebi

manam, vidre moamzadebT Tqvens naSroms. isini am TavSi

SemoTavazebul saxelmZRvanelo miTiTebebze upiratesia.

24.1 zogadi principebi

24.1.1 abreviaturebis tipebi

terminebis Semokleba SesaZlebelia ramdenime gziT. rodesac

termini mokldeba yoveli sityvis mxolod pirvel asoebamde da

warmoiTqmeba, rogorc erTi sityva (NATO, AIDS) da mas akronims

uwodeben; Tu asoebi warmoiTqmeba, rogorc asoebis rigi (EU, PBS),

Page 474: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

474

am sityvebs ewodeba abreviatura. sxva terminebi mciredeba

Semoklebis wesiT: rCeba mxolod terminis pirveli da bolo asoebi

(Mr., Dr.) an vardeba bolo asoebi (ed., Tues.). winamdebare TavSi yvela

es forma ganxilulia zogadi terminis abreviaturis saTauriT,

abreviaturebis tipebs Soris zemoxsenebuli gansxvavebebis

gaTvaliswinebiT.

24.1.2 rodis gamoviyenoT abreviaturebi

umetes naSromebSi mcire raodenobiT gamoiyeneT Semoklebebi,

vinaidan maT gamo teqsti SeiZleba, zedmetad araformaluri an

zedmetad specifikuri gamoCndes. winamdebare TavSi ganxilulia

Semoklebebis is tipebi, romelTa gamoyenebac sjobs sruli,

gavrcobili terminis gamoyenebas, aseve, iseTi Semoklebebi,

romlebic, Tu Tanmimdevrulad gamoiyeneba, misaRebia samecniero

naSromebSi.

Tu Tqveni adgilobrivi saxelmZRvanelo miTiTebebiT es

daSvebulia, SegiZliaT, Semoklebebi gamoiyenoT saxelebis,

titulebisa da sxva terminebisTvis, romlebsac xSirad xmarobT

Tqvens naSromebSi. pirvelad moxseniebisas srulad miuTiTeT

termini da daurTeT Semokleba frCxilebSi. Semdgom miTiTebebSi

Tanmimdevrulad gamoiyeneT es Semokleba. mravali Semoklebis

gamoyenebisas, SesaZloa, upriani iyos naSromis satitulo

elementebSi Semoklebebis siis darTva, raTa daexmaroT im

mkiTxvelebs, romlebsac, SesaZloa, gamorCaT Semoklebis pirveli

ganmarteba (ix. A.2.1).

Semoklebebi sakmaod gavrcelebuli formaa da xSirad gamoiyeneba

naSromis teqstis gareTac. winamdebare TavSi ganixileba zogi

iseTi Semokleba, romlebic, SesaZloa, gamoiyenebodes cxrilebSi,

suraTebsa da miTiTebebSi. cxrilebsa da suraTebSi gamoyenebuli

Semoklebebi damatebiT ganixileba 26-e TavSi; Semoklebebi sqolios

Page 475: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

475

stilis mixedviT ixileT _ 16.1.6-Si da me-17 TavSi; Semoklebebi

teqsturi miTiTebis stilSi ixileT _ 18.1.6-Si da me-19 TavSi.

24.1.3 rogor davaformatoT abreviaturebi

miuxedavad imisa, rom Semoklebebi emorCileba winamdebare TavSi

ganxilul zogad wesebs, arsebobs mravali gamonaklisi.

• mTavruli asoebis gamoyeneba. Semoklebebis yvela aso iwereba

mTavruliT, nusxuriT an maTi kombinaciiT.

BC p. Gov.

CEO a.m. Dist. Atty.

U.S. kg PhD

• punqtuacia. zogadad, mTavruliT warmodgenili yvela

abreviatura ar Seicavs wertilebs, maSin, rodesac nusxuriT an

mTavruli da nusxuri asoebis kombinaciiT daweril

abreviaturebs aqvs wertili yoveli Semoklebuli elementis

Semdgom. amasTan, rogorc zemoT mocemul magaliTebSi xedavT,

aris gamonaklisebic: abreviatura a.S.S. U.S. Seicavs wertilebs

(ix. 24.3.1); metruli sazomi erTeulebi (ix. 24.5) mocemulia

nusxurSi wertilebis gareSe da abreviaturas PhD ar aqvs

wertilebi. sxva gamonaklisebi moxseniebulia am Tavis sxva

nawilebSi.

• intervalebi. zogadad, nu datovebT intervals asoebs Soris

akronimebSi (NATO) da abreviaturebSi (PBS), Tumca, saWiroa

elementebs Soris intervalis datoveba im abreviaturebSi,

romlebic Semoklebis Sedegad aris warmoebuli (Dist. Atty.). Tu abreviatura Seicavs ampersands (&), nu datovebT intervalebs mis

garSemo (Texas A&M). sakuTar saxelebSi intervalebis dasmis

Sesaxeb ixileT 24.2.1.

• tipografiuli moniSvna. nu dawerT abreviaturebs daxrili

SriftiT.

• ganusazRvreli artiklebi. rodesac abreviatura mosdevs

ganusazRvrel artikls, airCieT artiklebi a da an, imisda

mixedviT, Tu rogor ikiTxeba abreviatura. akronimebi nato,

Page 476: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

476

Sidsi (NATO, AIDS) warmoiTqmeba, rogorc sityvebi; akronimebi

(initialisms) (EU) ikiTxeba, rogorc asoebis rigebi.

member nation of NATO a NATO member

person with AIDS an AIDS patient

member nation of the EU an EU member

24.2 saxelebi da saxelwodebebi, titulebi

24.2.1 sakuTari saxelebi

zogadad, pirvelad nu SeamoklebT pirovnebis saxels (Benj. Franklin)

an gvars. mas Semdeg, rac teqstSi miuTiTebT saxelsa da gvars,

SemdgomSi moxseniebisas dawereT mxolod misi gvari. amasTan, Tu

moixseniebT am gvaris matarebel erTze met pirovnebas, gaugebrobis

Tavidan asacileblad, yoveli moxseniebisas, gvarTan erTad

dawereT maTi saxelebic (Alice James, William James). Tu xSirad

moixseniebT am saxelebs naSromSi, sanacvlod SegiZliaT,

gamoiyenoT Tqvens mier SerCeuli abreviaturebi (AJ, WJ), Tumca, am

abreviaturebis dawerisas aucileblad gaiTvaliswineT 24.1.2-Si

aRwerili SemTxvevebi.

zogi pirovneba cnobilia, upirveles yovlisa, inicialebiT

nacvlad saxelisa da/an meore saxelisa. am inicialebs unda

mosdevdes wertili da intervali. amasTan, Tu amoklebT saxelsa da

gvars, gamotoveT wertilebi da intervalebi.

G. K. Chesterton but JFK

M. F. K. Fisher but FDR

socialuri titulebi, magaliTad, Ms. da Mr., yovelTvis iwereba

SemoklebiT, mTavruliT da mosdevs wertili. Tumca, naSromebis

Page 477: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

477

umetesobaSi aucilebeli ar aris maTi gamoyeneba, Tu es,

savaraudod, ar iwvevs gaurkvevlobas, vTqvaT, qmris an colis

moxseniebisas.

dawereT Semdegi abreviaturebis Sr., Jr., III (an 3rd), IV (an 4th

Adm.

) msgavsi

abreviaturebi maT win mZimis gareSe. dawereT isini mxolod

saxelisa da gvaris Semdeg da ara mxolod gvarTan erTad,

miuxedavad imisa, rom mefeebi da religiuri moRvaweebi SeiZleba,

cnobili iyvnen mxolod saxeliT. nu dawerT sityvebiT termins,

rodesac is saxelis nawilia (magaliTad, dauSvebelia John Smith

Junior).

Oliver Wendell Holmes Jr. William J. Kaufmann III Mary II

24.2.2 profesiuli titulebi, wodebebi

zog pirovnebas saxelis garda, aqvs qvemoT CamoTvlili samoqalaqo,

samxedro an religiuri tituli. bevri es tituli tradiciulad

Semoklebulia, rodesac isini win uswrebs saxels da maT nawilad

aris miCneuli. vinaidan yvela es abreviatura oficialuri

(sakuTari) titulis Semoklebuli formaa, mTavruliT iwereba

mxolod pirveli aso, boloSi wertilis darTviT.

Admiral Lt. Leutenant

Ald. Alderman, Alderwoman Lt. Col. Lieutenant Colonel

Atty. Gen. Attorney General Maj. Major

Capt. Captain Pres. President

Col. Colonel Rep. Representative

Dist. Atty. District Attorney Rev. Reverend

Dr. Doctor Sen. Senator

Page 478: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

478

Fr. Father Sgt. Sergeant

Gen. General Sr. Sister

Gov. Governor St. Saint

Hon. Honorable

titulis matarebeli pirovnebis pirvelad moxseniebisas dawereT

abreviatura pirovnebis saxeliTa da gvariT. (Tqveni survilisamebr

yovelTvis SegiZliaT titulebis sityvebiT dawera, magram gaakeTeT

es Tanmimdevrulad). Semdgomi moxseniebis dros SegiZliaT, rogorc

wesi, miuTiToT mxolod pirovnebis gvari, magram Tu TqvenTvis

saWiroa titulis gameoreba (raTa ganasxvavoT erTnairi saxelis

mqone ori adamiani an gamoxatoT pativiscema), miuTiTeT tituli

sityvebiT gvarTan erTad. ixmareT sityvebi reverend an honorable

mxolod saxelTan da gvarTan erTad, ra SemTxvevaSic tituls win

unda uswrebdes artikli the.

Sen. Barack Obama Senator Obama

Gen. Richard Myers General Myers

Rev. Jane Schaefer the Reverend Jane Schaefer

Tu iyenebT erT-erT tituls damoukideblad an saxelis Semdeg, is

iqceva saerTo terminad da iwereba nusxuriT, sityvierad.

the senator from Illinois Myers served as a general

zogadi modelis gamonakliss warmoadgens Semokleba Dr. gamoiyeneT

an abreviatura Dr. saxelis win an xarisxis aRmniSvneli

oficialuri abreviatura (ix. 24.2.3), saxelis Semdeg ori mZimiT

gamoyofili, nu gamoiyenebT orives erTad.

Dr. Lauren Shapiro discovered the cause of the outbreak.

doqtor Sapirom aRmoaCina epidemiis afeTqebis mizezi.

Page 479: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

479

Lauren Shapiro, MD, discovered . . .

loren Sapirom, medicinis doqtorma, aRmoaCina . . .

Dr. Shapiro discovered . . . doqtorma Sapirom aRmoaCina . . .

The doctor discovered . . . eqimma aRmoaCina . . .

damatebiT warmogidgenT ramdenime sxva profesiul tituls,

romelTa Semoklebac SesaZlebelia piradi saxelis Semdeg. aseTi

titulebi gamoiyofa mZimeebiT, rogorc zemoT moyvanil

magaliTebSi.

JP justice of the peace

LPN licensed practical nurse

MP member of Parliament

SJ Society of Jesus

24.2.3 samecniero xarisxebi

qvemoT CamoTvlili saerTo samecniero terminebis abreviaturebis

gamoyeneba SegiZliaT rogorc teqstSi, aseve sxvaganac. zogi maTgani aris

abreviatura (ix. 24.1.1), dawerili mTavruliT, wertilebis an intervalebis

gareSe. sxvebi Seicavs rogorc inicialebs, ise Semoklebul terminebs da,

Sesabamisad, rogorc mTavrul, ise, nusxur asoebs, Cveulebrivad,

wertilebis an intervalebis gareSe. Tumca, Tu muSaobT Tezisze an

disertaciaze, Tqveni fakultetis (kaTedris) saxelmZRvanelo miTiTebiT

SeiZleba, moiTxoveba am xarisxebis (da SesaZloa, aseve, abreviaturebis)

daformateba Sida wertilebiT, rogorc es miTiTebulia frCxilebSi.

AB Artium Baccalaureus (Bachelor of Arts)

AM Artium Magister (Master of Arts)

BA Bachelor of Arts

BD Bachelor of Divinity

BFA Bachelor of Fine Arts

BM Bachelor of Music

BS Bachelor of Science

DB Divinitatis Baccalaureus (Bachelor of

Divinity)

DD Divinitatis Doctor (Doctor of Divinity)

Page 480: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

480

DMin (D.Min.) Doctor of Ministry

EdD Doctor of Education

JD Juris Doctor (Doctor of Law)

LHD Litterarum Humaniorum Doctor (Doctor of

Humanities)

LittD (Litt.D.) Litterarum Doctor (Doctor of Letters)

LLB (LL.B.) Legum Baccalaureus (Bachelor of Laws)

LLD (LL.D.) Legum Doctor (Doctor of Laws)

MA Master of Arts

MBA Master of Business Administration

MD Medicinae Doctor (Doctor of Medicine)

MFA Master of Fine Arts

MS Master of Science

PhB (Ph.B.) Philosophiae Baccalaureus (Bachelor of

Philosophy)

PhD (Ph.D.) Philosophiae Doctor (Doctor of

Philosophy)

SB Scientiae Baccalaureus (Bachelor of

Science)

SM Scientiae Magister (Master of Science)

STB Sacrae Theologiae Baccalaureus (Bachelor of Sacred

Theology)

24.2.4 saagentoebi, kompaniebi da sxva organizaciebi

SegiZliaT, gamoiyenoT abreviaturebi rogorc teqstSi, aseve,

sxvagan, im samTavrobo saagentoebis, samauwyeblo kompaniebis,

asociaciebis, saZmo da momsaxurebis organizaciebis, kavSirebis da

sxva jgufebis saxelebis da dasaxelebebis SemTxvevaSi, romlebic

akronimebiT an abreviaturebiT sayovelTaod cnobilia (ix. 24.1.1).

Tavdapirveli moxseniebisas dawereT sityvebiT sruli saxelwodeba

da frCxilebSi miuTiTeT misi abreviatura (ix. 24.1.2). msgavsi

abreviaturebi iwereba mxolod mTavruli asoebiT, wertilebis

Page 481: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

481

gareSe. ixileT qvemoT aseTi abreviaturebis warmomadgenlobiTi

CamonaTvali; am kategoriebSi Semavali sxva saxelebi da

saxelwodebebi (magaliTad, ABA, CBS da NEH) imave WrilSi

ganixileba.

AAAS CNN NAFTA TVA YMCA

AFL-CIO EU NFL UN

AMA FTC NIMH UNESCO

AT&T HMO NSF VA

COC NAACP OPEC WHO

Tu kompaniis abreviatura ar aris sayovelTaod cnobili, dawereT

teqstSi misi saxeli srulad da mTavruliT. SegiZliaT, saxelidan

amoiRoT terminebi Inc. an Ltd. nu dawerT mTavruliT artikls the

saxelis dasawyisSi.

Merck and Company the University of Chicago Press

cxrilebSi, suraTebze da miTiTebebSi SegiZliaT, aseve, daweroT

qvemoT CamoTvlili abreviaturebi kompaniis saxelebSi. miaqcieT

yuradReba gansxvavebebs mTavrulis dasmasa da punqtuaciaSi.

Assoc. Ltd.

Bros. Mfg.

Co. PLC (public limited company)

Corp. RR (railroad)

Inc. Ry. (railway)

LP (limited partnership)

24.3 geografiuli terminebi

24.3.1 geografiuli saxelebi

teqstSi yovelTvis dawereT sityvebiT da mTavruliT qveynebis,

Statebis, olqebis, provinciebis, teritoriebis, wylebis, mTebis da

sxva geografiuli obieqtebis saxelebi (ix. 22.1.1). erTi gamonaklisia

yofili sabWoTa socialisturi respublikebis kavSiri, zogadad

moxseniebuli, rogorc the former USSR.

Page 482: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

482

yovelTvis sityvebiT dawereT United States misi arsebiTi saxelis

funqciiT gamoyenebisas. zedsarTavi saxelis funqciiT gamoyenebisas

SegiZliaT, an SeamokloT is, rogorc U.S., an daweroT sityvebiT

(meti formalobisTvis). tradiciisamebr, is Seicavs wertilebs,

miuxedavad imisa, rom akronimia.

She was ineligible for the presidency because she was not born in the United States.

His U.S. citizenship was revoked later that year.

cxrilebSi, suraTebze, miTiTebebSi da safosto misamarTebSi

SeamokleT aSS-is Statebis saxelebi aSS-is safosto samsaxuris

mier SemoRebuli ori asosgan Semdgari uwertilo safosto

kodebis gamoyenebiT.

AK Alaska DE Delaware

AL Alabama FL Florida

AR Arkansas GA Georgia

AZ Arizona HI Hawaii

CA California IA Iowa

CO Colorado ID Idaho

CT Connecticut IL Illinois

DC District of Columbia IN Indiana

KS Kansas NY New York

KY Kentucky OH Ohio

LA Louisiana OK Oklahoma

MA Massachusetts OR Oregon

MD Maryland PA Pennsylvania

ME Maine RI Rhode Island

MI Michigan SC South Carolina

MN Minnesota SD South Dakota

MO Missouri TN Tennessee

MS Mississippi TX Texas

MT Montana UT Utah

NC North Carolina VA Virginia

Page 483: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

483

ND North Dakota VT Vermont

NE Nebraska WA Washington

NH New Hampshire WI Wisconsin

NJ New Jersey WV West Virginia

NM New Mexico WY Wyoming

NV Nevada

SegiZliaT, aseve, SeamokloT kanadis provinciebisa da

teritoriebis saxelebi da gamoiyenoT miRebuli abreviaturebi:

AB Alberta NU Nunavut

BC British Columbia ON Ontario

MB Manitoba PE Prince Edward Island

NB New Brunswick QC Quebec

NL Newfoundland and Labrador SK Saskatchewan

NS Nova Scotia YT Yukon

NT Northwest Territories

24.3.2 misamarTebi

teqstSi dawereT sityvebiT da mTavruliT terminebi, romlebic

misamarTebis nawilia, maT Soris qvemoT CamoTvlili da maTi

msgavsi terminebi (magaliTad, sityvis street sxva sinonimebi).

cxrilebSi, suraTebze, miTiTebebSi da safosto misamarTebSi

gamoiyeneT abreviaturebi. aRsaniSnavia, rom yvela abreviatura

iyenebs wertilebs, garda akronimebisa (Northeast da misi msgavsi

terminebi). ixileT 23.1.7, sadac mocemulia teqstSi CarTuli

misamarTis magaliTi.

Ave. Avenue Sr. Street

Blvd. Boulevard N. North

Ct. Court S. South

Dr. Drive E. East

Expy. Expressway W. West

Pkwy. Parkway NE Northeast

Page 484: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

484

Rd. Road NW Northwest

Sq. Square SE Southeast

SW Southwest

Tu calke iyenebT erT-erT am termins, igi iqceva saerTo terminad

da iwereba nusxuriT da sityvebiT.

He drove down the street.

The storm came in from the west.

24.4 dro da TariRebi

24.4.1 dro

SegiZliaT, teqstSi da sxvagan gamoiyenoT abreviaturebi a.m. (ante

meridiem an before noon) da p.m. (post meridiem an after noon) konkretuli

drois aRsaniSnavad. abreviatura iwereba nusxuriT, swori SriftiT,

Sualeduri intervalis gareSe. nu dawerT maT sityvebTan in the

morning, in the evening an o’clock erTad; ixileT, aseve, 23.1.5.

24.4.2 dReebi da Tveebi

teqstSi sityvebiT da mTavruliT dawereTYkviris dReebisa da

Tveebis saxelebi; ixileT, aseve, 23.3.1. cxrilebSi, suraTebze da

miTiTebebSi SeiZleba maTi Semokleba, Tu amas Tanmimdevrulad

gaakeTebT. dawereT wertilebi abreviaturebTan.

Sun. Wed. Sat. Jan. Apr. July Oct.

Mon. Thur. Feb. May Aug. Nov.

Tues. Fri. Mar. June Sept. Dec.

24.4.3 epoqebi

arsebobs epoqebis aRniSvnis sxvadasxva sistema da yvela maTganSi

cifrebiT daweril TariRebTan gamoiyeneba abreviatura. yvelaze

gavrcelebuli sistema iyenebs terminebs BC da AD, Tumca, zog

disciplinebSi miRebulia sxvanairi aRniSvnebi, rogoricaa qvemoT

CamoTvlili aRniSvnebi. Tqvens naSromSi yvelgan gamoiyeneT

Sesabamisi abreviaturebi; CasviT yvela aso mTavrulSi, wertilebis

Page 485: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

485

gareSe. AD win uswrebs wels; sxva aRniSvnebi mosdevs mas (ix., aseve,

23.2.4 da 23.3.2).

BC before Christ

da

AD anno Domini (in the year of the Lord)

BCE before the common era

da

CE common era

BP before the present

MYA (an mya) million years ago

24.5 sazomi erTeulebi

humanitarul da socialur mecnierebebSi sazomi erTeulebis manZilis,

moculobis, simaRlis da a.S. Cawera aucilebelia. ricxvebis Cawera unda

ganaxorcieloT 23.1.1 ZiriTadi wesebis Sesabamisad.

xuTi mili 150 kilogrami 14.5 metri

zust mecnierebebSi gamoiyeneT ricxvebSi mocemuli sazomebi. (Tqven

SesaZloa gamoiyenoT abreviatura sxva disciplinebSi adgilobrivad

dadgenili wesebis Seasabamisad.) datoveT adgili ricxvsa da

ganzomilebas Soris garda Semdegisa (36o ; 512K), aseve gaxsovdeT, rom

abreviatura igivea rogorc mxolobiTSi aseve mravlobiTSi. sityvierad

CawereT ganzomileba Tu ar iwyeba ricxviT an rodesac ricxvi

sityvieradaa Cawerili. (aseve winadadebis dawyebisas; naxeT 23.1.1).

ineqciiT SevuSviT virusis 10ml implantis axlos.

Sedegebi mocemulia mikrolitrebSi.

Tormeti mikrolitri virusisa miCneul iqna rogorc usafrTxo

raodenoba.

Page 486: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

486

sazomi erTeulebis abreviaturis cxrili ixileT 15.55 Cikagos stilis

me-15 gamocema (2003)

24.6 biblia da misi wignebi

rodesac moixseniebT teqstSi bibliis mTlian Tavebs an wignebs, an

arakanonikur teqstebs, dawereT wignebis saTaurebi sityvebiT,

magram nu gamoiyenebT daxril Srifts.

Jeremiah 42-44 records the flight of the Jews to Egypt. The

Revelation of St. John the Divine, known as “Revelation,” closes the New Testament.

bibliis citirebisas muxlebis mixedviT (ix. 17.5.2 da 19.5.2), dawereT

SemoklebiT wignebis saxelebi da maTi danomvrisas, gamoiyeneT

arabuli cifrebi (1 mefeebi). gamoiyeneT, aseve, arabuli cifrebi

Tavebis da muxlebis nomrebisTvis, maT Soris, ori wertilis

dasmiT. vinaidan wminda werilis sxvadasxva versia iyenebs

sxvadasxva saxels da nomers, miuTiTeT versia, romlidanac mogyavT

citata. konteqstidan gamomdinare, SegiZliaT, versiis saxelwodeba

sityvebiT daweroT, Tavdapirvelad mainc, an gamoiyenoT

abreviaturebi (ix.T 24.6.4), winmswrebi an Sida punqtuaciis gareSe.

1 Song of Sol. 2:1-5 NRSV Ruth 3:14 NAB

2:1-5 NRSV 3:14 NAB

Semdeg nawilebSi anbanis mixedviT aris CamoTvlili bibliis

wignebis rogorc tradiciuli, aseve, ufro mokle abreviaturebi.

Tu ar xarT darwmunebuli, abreviaturis romeli formaa

Sesaferisi, SeekiTxeT Tqvens pedagogs. sadac ar aris mocemuli

abreviaturebi, dawereT sruli forma.

24.6.1 Zveli aRTqma

gaiTvaliswineT, rom Zveli aRTqmis (Old Testament) abreviaturaa OT.

tradiciuli

abreviatura

ufro mokle

abreviatura

sruli saxelwodeba

Page 487: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

487

Amos Am Amos

1 Chron. 1 Chr 1 Chronicles

2 Chron. 2 Chr 2 Chronicles

Dan. Dn Daniel

Deut. Dt Deuteronomy

Eccles. Eccl Ecclesiastes

Esther Est Esther

Exod. Ex Exodus

Ezek. Ez Ezekiel

Ezra Ezr Ezra

Gen. Gn Genesis

Hab. Hb Habakkuk

Hag. Hg Haggai

Hosea Hos Hosea

Isa. Is Isaiah

Jer. Jer Jeremiah

Job Jb Job

Joel Jl Joel

Jon. Jon Jonah

Josh. Jo Joshua

Judg. Jgs Judges

1 Kings 1 Kgs 1 Kings

2 Kings 2 Kgs 2 Kings

Lam. Lam Lamentations

Lev. Lv Leviticus

Mal. Mal Malachi

Mic. Mi Micah

Nah. Na Nahum

Neh. Neh Nehemiah

Num. Nm Numbers

Obad. Ob Obadiah

Prov. Prv Proverbs

Ps. (plural, Pss.) Ps (plural, Pss) Psalms

Ruth Ru Ruth

1 Sam. 1 Sm 1 Samuel

2 Sam. 2 Sm 2 Samuel

Page 488: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

488

Song of Sol. Sg Song of Solomon (Song of

Songs)

Zech. Zec Zechariah

Zeph. Zep Zephaniah

24.6.2 arakanonikuri teqstebi apocrypha

arakanonikuri teqstebis (Apocrypha) wignebi Sesulia bibliis

kaTolikur, Tumca, ara ebraul an protestantul, versiebSi. unda

gaiTvaliswinoT, rom Apocrypha-s tradiciuli abreviaturaa Apoc. (ar

arsebobs ufro mokle abreviatura).

tradiciuli

abreviatura

ufro mokle

abreviatura

sruli saxelwodeba

Bar. Bar Baruch

Bel and Dragon - Bel and the Dragon

Ecclus. Sir Ecclesiasticus (Sirach)

1 Esd. - 1 Esdras

2 Esd. - 2 Esdras

Jth. Jdt Judith

1 Macc. 1 Mc 1 Maccabees

2 Macc. 2 Mc 2 Maccabees

Pr. of Man. - Prayer of Manasses (Manasseh)

Song of Three Children - Song of the Three Holy Children

Sus. - Susanna

Tob. Tb Tobit

Wisd. of Sol. Ws Wisdom of Solomon

- - Additions to Esther (Rest of Esther)

24.6.3 axali aRTqma

gaiTvaliswineT, rom axali aRTqmis (New Testament) abreviaturaa NT.

tradiciuli

abreviatura

ufro mokle

abreviatura

sruli saxelwodeba

Acts - Acts of the Apostles

Apoc. - Apocalypse (Revelation)

Col. Col Colossians

Page 489: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

489

1 Cor. 1 Cor 1 Corinthians

2 Cor. 2 Cor 2 Corinthians

Eph. Eph Ephesians

Gal. Gal Galatians

Heb. Heb Hebrews

James Jas James

John Jn John (Gospel)

1 John 1 Jn 1 John (Epistle)

2 John 2 Jn 2 John (Epistle)

3 John 3 Jn 3 John (Epistle)

Jude - Jude

Luke Lk Luke

Mark Mk Mark

Matt. Mt Matthew

1 Pet. 1 Pt 1 Peter

2 Pet. 2 Pt 2 Peter

Phil. Phil Philippians

Philem. Phlm Philemon

Rev. Rv Revelation (Apocalypse)

Rom. Rom Romans

1 Thess. 1 Thes 1 Thessalonians

2 Thess. 2 Thes 2 Thessalonians

1 Tim. 1 Tm 1 Timothy

2 Tim. 2 Tm 2 Timothy

Titus Ti Titus

P

24.6.4 bibliis versiebi

qvemoT mocemuli abreviaturebi moicavs bibliis mraval

standartul versias. Tu versia, romelsac Tqven miuTiTebT, ar

aris warmodgenili am siaSi, mimarTeT Tqvens pedagogs.

ARV American Revised Version

ASV American Standard Version

AT American Translation

AV Authorized (King James) Version

CEV Contemporary English Version

Page 490: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

490

DV Douay Version

ERV English Revised Version

EV English version(s)

JB Jerusalem Bible

NAB New American Bible

NEB New English Bible

NRSV New Revised Standard Version

RSV Revised Standard Version

RV Revised Version

Vulg. Vulgate

24.6.5 sxva wminda wignebi

sxva mravali religiuri wminda wigni dayofilia bibliis msgavs

nawilebad. sakuTriv wignebis saTaurebi dawereT mTavruliT da

swori SriftiT (Qur’an, Vedas), magram dawereT daxrili SriftiT

maTi nawilebis saTaurebi (al baqara, rig-veda al-Baqarah, Rig-Veda).

miuxedavad imisa, rom ar arsebobs am wignebisa da maTi nawilebis

Semoklebis sayovelTaod miRebuli meTodi, SegiZliaT, bibliis

miTiTebebis punqtuaciis msgavsi sasveni niSnebi gamoiyenoT maTi

miTiTebebisas (ix. aseve 17.5.2 da 19.5.2). Tu wigns aqvs mravaljeradi

danomrili danayofebi, SegiZliaT, SeanacvloT ori wertili

wertilebiT an mZimeebiT an sxvagvarad miuTiToT nawyvetis

adgilmdebareoba.

Qur’an 2:257 an Qur’an 2 (al-Baqarah): 257

Mahabharata 1.2.3

Tu Tqveni naSromi eZRvneba religiuri Temebis gamokvlevas,

mimarTeT Tqvens pedagogs ufro konkretuli saxelmZRvanelo

miTiTebebis misaRebad.

24.7 abreviaturebi miTiTebebSi da sxva samecniero konteqstSi

miTiTebebSi abreviaturebs farTod iyeneben da upiratesobasac

aniWeben, gansakuTrebiT sxva (garda avtorisa) individebis rolis

Page 491: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

491

(ed. red., trans. mTargmn.), naSromis nawilebis (vol. t., bk. wig., sec. naw.)

gansazRvrisa da informaciis adgilmdebareobis mosaZieblad (gv. p.,

Sen. n.). Tumca, teqstSi da zog miTiTebebSi saWiroa abreviaturebis

nacvlad sityvebis srulad gamoyeneba. sqolios stilSi

abreviaturebis gamoyenebis wesebi ixileT 16.1.6-Si da me-17 TavSi;

teqstobrivi miTiTebis stilSi abreviaturebis gamoyenebis wesebi

ixileT 18.1.6-Si da me-19 TavSi.

zog disciplinaSi dasaSvebia naSromis teqstSi, frCxilebSi Casmul

winadadebebSi samecniero abreviaturebis gamoyeneba: mag. e.i. e.g. da

i.e. gaecaniT Tqveni disciplinis wesebs abreviaturebis

gamoyenebasTan dakavSirebiT.

qvemoT mocemulia miTiTebebSi da sxva samecniero konteqstSi

gamoyenebuli yvelaze gavrcelebuli abreviaturebis CamonaTvali.

abreviaturebis umravlesobas mravlobiT ricxvSi daurTeT

daboloeba s an es, garda gamonaklisebisa. nu dawerT daxrili

SriftiT laTinuri terminebis abreviaturebs. Tu ar xarT

darwmunebuli ama Tu im abreviaturis saTanado gamoyenebaSi,

mimarTeT avtoritetul wyaros.

abbr. abbreviated, abbreviation

abr. abridged, abridgment

anon. anonymous

app. appendix

assn. association

b. born

bib. Bible, biblical

bibliog. bibliography, bibliographer

biog. biography, biographer

bk. book

ca. circa, about, approximately

cap. capital, capitalize

CD compact disk

cf. confer, compare

Page 492: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

492

chap. chapter

col. column

comp. compiler, compiled by

cont. continued

d. died

dept. department

dect. dictionary

diss. dissertation

div. division

DOI digital object identifier

DVD digital versatile (or video) disc

ed. editor, edition, edited by

e.g. exempli gratia, for example

esp. especially

et al. et alii or et alia, and others

etc. et cetera, and so forth

ex. example

fig. figure

ff. and following

fol. folio

ftp file transfer protocol

http hypertext transfer protocol

ibid. ibidem, in the same place

id. idem, the same

i.e. id est, that is

intl. international

intro. introduction

l. (pp. ll.) line

loc. cit. loco citato, in the place cited

misc. miscellaneous

MS (mr. MSS) manuscript

n (mr. nn) note

natl. national

n.b. an NB nota bene, take careful note

n.d. no date

no. number

Page 493: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

493

n.p. no place; no publisher; no page

NS New Style (dates)

n.s. new series

op.cit. opera citato, in the work cited

org. organization

OS Old Style (dates)

o.s. old series

p. (mr. pp.) page

par. paragraph

pl. plate; plural

PS postscriptum, postscript

pseud. pseudonym

pt. part

pub. publication, publisher, published by

q.v. quod vide, which see

r. recto, right

repr. reprint

rev. revised, revised by, revision; review, reviewed by

ROM read-only memory

sec. section

ser. series

sing. singular

soc. society

sup. supra, above

supp. supplement

s.v. (pl. s.vv.) sub verbo, sub voce, under the word

syn. synonym, synonymous

trans. translated by, translator

univ. university

URL uniform resource locator

usu. usually

v. (pl. vv.) verse; verso, right

viz. videlicet, namely

vol. volume

vs. or v. versus (in legal contexts, use v.

Page 494: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

494

25. citirebebi 25.1 zusti citireba da plagiatis Tavidan acileba

25.2 citatebis CarTva teqstSi

25.2.1 winadadebaSi CarTuli citatebi

25.2.2 blokuri citatebi

25.3 citatebis gardaqmna

25.3.1 dasaSvebi cvlilebebi

25.3.2 gamotovebuli adgilebi

winamdebare Tavi gTavazobT citatebis warmodgenis zogad wesebs.

miuxedavad imisa, rom yvela es magaliTi warmodgenilia inglisur

enaze, wesebi, aseve, vrceldeba ucxoenovan citatebze (ixileT,

aseve, 22.2.1).

Tqvens naSromSi sxva avtorebis namuSevrebis CarTvis erT-

erTi variantTaganiauSualod wyaroebidan citireba; alternatiuli

variantebisa da maTi gamoyenebis wesebis Sesaxeb ixileT

7.4.nebismieri variantis arCevisas unda miuTiToT sityvebisa da

ideebis wyaro. me-15 TavSi mocemulia Sesavali citatebis

gamoyenebis Sesaxeb, xolo momdevno TavebSi ganxilulia citirebis

ori gavrcelebuli stili (me-16 da me-17 Tavebi, sqolioSi

miTiTebis stili; me-18 da me-19 Tavebi – teqsturi miTiTebis stili).

Tu muSaobT Tezisze an disertaciaze, Tqvens fakultets an

universitets SeiZleba, citatebis wardgenis specifikuri wesebi

hqondes, romlebic, rogorc wesi, sadiplomo naSromebisa da

disertaciebis ofisSimoipoveba. Tu muSaobT sakurso naSromze,

Tqvenma pedagogma SesaZloa, aseve, mogTxovoT citirebis garkveuli

principebis dacva.gaerkvieT am moTxovnebSi naSromis momzadebamde.

isini winamdebare TavSi SemoTavazebul saxelmZRvanelo

miTiTebebze upiratesia. miTiTebebi sxvadasxva disciplinaSi

gamoyenebuli citirebis stilis Sesaxeb ixileT bibliografiaSi.

Page 495: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

495

Tu disertacias gare sadisertacio sacavSi gzavniT,

garkveuli tipis citatebis gamosayeneblad SesaZloa, dagWirdeT

oficialuri nebarTvis aReba saavtoro uflebis mflobelebisgan.

ixileT `Cikagos stilis saxelmZRvanelos~ 2003 wlis me-15

gamocemis me-4 Tavi.

25.1 zusti citireba da plagiatis Tavidan acileba

samecniero proeqtSizust citirebas kritikuli mniSvneloba aqvs,

amitom Tqven unda:

• gamoiyenoT yvelaze sando xelmisawvdomi gamocema

• gadaweroT sityvebi zustad iseve, rogorc originalSia an

gardaqmnaT citata, mxolod ise, rogorc es miTiTebulia 25.3-Si

• zustad miuTiToT wyaro Tqvens bibliografiaSi (ix. me-16 da me-

18 Tavebi), raTa mkiTxvelebma SeZlon maTi moZieba.

samecniero eTika, aseve, moiTxovs, rom yovelTvis, rodesac

sityvebi, cxrilebi, grafikebi an monacemebi mogyavT wyarodan

citatad, saWiroa, miTiTebis Sesaferisi stilis gamoyenebiT (ix.

me-15 Tavi) mkafiod aRniSnoT, ra isesxeT da saidan isesxeT. Tu

ase ar moiqceviT, SeiZleba, plagiatSidagadanaSaulon. Tumca,

maSinac ki, roca zustad miuTiTebT wyaros, plagiatSi

dadanaSulebis riskis qveSmainc CaigdebT Tavs, Tu wyaroszust

sityvebsgamoiyenebT, magram ar miuTiTebT maT, rogorc citatas

25.2-Si aRwerili erT-erTi gziT. plagiatis ufro vrceli

ganxilva mocemulia 7.9-Si.

25.2 citatebis CarTva teqstSi

citatis teqstSi CarTva, misi sidididan gamomdinare,oridan erT-

erTi gziTSegiZliaT, Tu citata oTxi an naklebi striqonisgan

Sedgeba, moaTavseT igi Tqvens teqstSi da CasviT brWyalebSi. Tu

igi xuTi an xuTze meti striqonisgan Sedgeba, gamoyaviT rogorc

Page 496: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

496

blokuri citata, brWyalebis gareSe. SeniSvnebSi da sqolioebSi

citatebis moyvanisas ixelmZRvaneleT igive principebiT (ix. 16:3.5).

SegiZliaT, gamoiyenoT blokuri citata xuT striqonze patara

citatis SemTxvevaSic, Tu gsurT misi gamoyofa an misi Sedareba

ufro did citatasTan.

25.2.1 winadadebaSi CarTuli citatebi

xuT striqonze naklebi nawyvetis citirebisas CasviT zustad

citirebuli sityvebi ormag brWyalebSi. teqstSi citatis Casmis

ramdenime saSualeba arsebobs (ixileT 7.5.). SegiZliaT citatis

Semoyvana avtoris saxelTan erTad, romelsac mosdevs termini,

magaliTad, aRniSnavs, acxadebs, amtkicebsan Tanaxmad(miaqcieT

yuradReba, rom es terminebi, Cveulebriv, awmyoSia da ara

warsulSi: aRniSnavda, moiTxovda da a.S., magram zogi disciplina

gansxvavebuli wesebiTxelmZRvanelobs). am SemTxvevaSi dasviT mZime

citatis win.

rikoeri wers, `arc ise advilia intrigasa da davas Soris zRvaris

gavleba.”

rogorc rikoeri aRniSnavs,`arc ise advilia zRvaris gavleba

intrigasa da davas Soris~.

Tu citatis SuaSi svamT kuTvnilebis aRmniSvnel frazas, gamoyaviT

is mZimeebiT.

`arc iseTi advilia~, rikoeris TqmiT, `zRvaris gavlebaintrigasa

da davas Soris~.

citataSi mZimeebis, wertilebis da sxva sasveni niSnebis gamoyenebis

Sesaxeb ixileT 21.11.2 da 25.3.1; citataSi mTavruli asoebis

gamoyenebis Sesaxeb ixileT 25.3.1.

citatebis ganlageba. Tu SeniSvnaSi an sqolioSimiuTiTebT

citirebis wyaros, maSin is, Tu sad daurTavT zeda indeqsis nomers

(ix. 16.3.2), damokidebulia winadadebis SigniTcitatis adgilze. Tu

Page 497: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

497

citata winadadebis boloSia, daurTeT nomeri Camketi brWyalis

Semdeg.

litvakis TqmiT, `aTobiT axalgaTavisuflebuli monisTvis es

moZraoba maTi emansipaciis sasicocxlod mniSvnelovani

gamoxatuleba iyo~.4

Tu citata mTavrdeba winadadebis SuaSi, dasviT nomeri im

(damokidebuli an damoukidebeli) winadadebisbolos, romelic

Seicavs citatas da romelic xSirad winadadebis dasasrulia.

`aTobiT axalgaTavisuflebuli monisTvis es moZraoba maTi

emansipaciis sasicocxlod mniSvnelovani gamoxatuleba iyo~,

litvakis TqmiT. 4

litvaki amtkicebs, rom `aTobiT axalgaTavisuflebuli monisTvis

es moZraoba maTi emansipaciis sasicocxlod mniSvnelovani

gamoxatuleba iyo~4 da Semdeg am mosazrebas asabuTebs.

ganlagebis igive variantebi vrceldeba citatebze, romlebic

mocemulia sqolioSi miTiTebis (16.4.3) an teqsturi miTiTebis

stilis muxlebTan erTad (ix. 18.3.1), mxolod erTi mniSvnelovani

gansxvavebiT: Tu wertili an mZime, Cveulebriv, win uswrebs Camket

brWyals, am SemTxvevaSi dasviT igi citatis gareT, Camketi

frCxilis Semdeg.

mwerlebi cdiloben, gaigon, `rogor yofen adamianebi kategoriebad

im obieqtebs, romlebsac yoveldRiur situaciebSi xvdebian~

(boukeri da stari 1999, 59).

imisaTvis, rom daedginaT, `rogor yofen adamianebi kategoriebad im

obieqtebs, romlebsac yoveldRiur situaciebSi xvdebian~ (boukeri

da stari 1999, 59), mwerlebma kvleva Caatares.

imis gageba, Tu`rogor yofen adamianebi kategoriebad im obieqtebs,

romlebsac yoveldRiur situaciebSi xvdebian~, mTavaria boukerisa

da starisTvis (1999, 59).

Page 498: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

498

specialuri punqtuacia. erT citataSi meore citatis moqcevisas

citirebuli sityvebis Sida rigisTvis gamoiyeneT erTmagi

brWyalebi.

roTkos, bolis mtkicebiT, `surda Seeqmna naxatebi, romelTac

sulieri problemebis gadaWris unari eqneboda: ‘suraTebi saswauls

unda sCadiodnen’, ganacxada man erTxel.~

Tu teqstSi or an orze met poetur striqons CasvamT, gamoyaviT

isini daxrili xaziT (/) winmswrebi da momdevno intervalebiT.

Tumca, poeziisTvis, umetes SemTxvevebSi, gamoiyeneT blokuri

citatebi.

maT cxovreba erT martiv azramde dahyavT: `yvelaferi mSvidad aris

da mwifdeba saflavisken mimaval gzaze; / Cumad, mwifdeba, ecema da

kvdeba.”

25.2.2blokuri citatebi

proza. warmoadgineT xuTi an xuTze meti striqonis mqone

prozauli citata blokuri citatis saxiT. citata SeiyvaneT

teqstSi Tqvenive sityvebiT; ix. 7.5. Tu citata SemogyavT sruli

winadadebis formiT, daaboloeT winadadeba ori wertiliT.Tu

iyenebT mxolod wyaros mosaxseniebel frazas, magaliTad,

aRniSnavs, moiTxovs, amtkicebs, mixedviT, avtoris saxelTan erTad,

daasruleT fraza mZimiT. Tuki citatas Tqveni winadadebis

sintaqsSi rTavT, nu gamoiyenebT punqtuacias citatis win, Tu aseT

situaciaSi, Cveulebriv, ar iwereba sasveni niSnebi (ixileT meore

magaliTi qvemoT).

blokur citataSi striqonebs Soris erTi intervalia.

gamotoveT erTi striqoni citatis win da citatis Semdeg. nu

dawerT brWyalebs dasawyisSi da boloSi, magram datoveT

xeluxlebeli originalSi arsebuli nebismieri brWyalebi. SewieT

Page 499: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

499

marjvniv mTliani citata imdenad, ramdenadac SewevdiT abzacis

pirvel striqons. (literaturis Semswavlel da sxva dargebSi,

sadac teqstebis saguldagulo analizitardeba, Tu originalis

teqsti Seweulia marjvniv, unda SewioT marjvniv blokuri citatis

pirveli striqoni ufro Rrmad, vidre danarCeni citata; ixileT,

aseve, 25.3.) damatebiTi informacia citataSi sasveni niSnebisa da

mTavruli asoebis gamoyenebis Sesaxeb ixileT 25.3.1-Si.

jeksoni iwyebs keris mniSvnelobis aRniSvniT:

sacxovrebeli saxli adamianis Sinagani bunebis

gamoxatulebaa; vercerT sazogadoebas ver gavugebT bolomde

mis wevrTa sacxovrebeli saxlebis gareSe. mecxramete

saukunis melodiaSi ismis sityvebi: `araferi Seedreba keras~

da, Tumca, mis fexqveS garTxmuli iyo zurmuxtis qalaqi,

doroTis ver warmoedgina kanzasSi mSobliuri saxlis garda

sadme sxvagan yofna, Cveni saxlebi gvicavs samyarosgan.

Tu sqolioSi miuTiTebT wyaros, daurTeT SeniSvnis nomeri

striqonis zeda indeqsis saxiT blokuri citirebis boloSi,

1

Sesavalis bolo nawilSi igi ganixilavs . . .

Tu citataSi mogyavT erTze meti abzaci, nu daurTavT damatebiT

striqonebs abzacebs Soris da SewieT marjvniv meore da momdevno

abzacebis pirveli striqoni - ufro Rrmad, vidre danarCeni citata.

man aRniSna, rom

mTavrobebs, Cveulebriv, Rupavs maTi ususuroba an tirania.

pirvel SemTxvevaSi Zalaufleba xelidan usxltebaT; meore

SemTxvevaSi ki mas ZaliT glejen xelidan.

bevrma adamianma, romelmac naxa, rogor moicva anarqiam

demokratiuli qveynebi, CaTvala, rom im qveynebSi mTavroba

susti da ususuri iyo. sinamdvileSi ki sakmarisia, erTxel

gaCaRdes omi maT partiebs Soris, rom mTavroba kargavs

sazogadoebazegavlenas. (tokvili, 248)

Page 500: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

500

rogorc zemoT moyvanil pirvel magaliTSia naCvenebi (ix., aseve,

16.3.2). Tu teqstSive miuTiTebT wyaros, daurTeT miTiTeba blokuri

citirebis damaboloebeli punqtuaciis Semdeg, rogorc es

naCvenebia meore magaliTSi. (unda aRiniSnos, rom es gansxvavdeba

25.2.1-Si naCvenebi wesisgan, sadac aRwerilia ra adgilze unda

mieTiTos wyaro brWyalebSi Casmuli citatis moyvanisas).

poezia da drama. ori an orze meti poeturi striqonisgan Semdgari

citata warmoadgineT blokuri citatis saxiT. poemis (leqsis)

yoveli striqoni daiwyeT axal xazze, originalis msgavsi

punqtuaciiT striqonebis boloebSi. naSromebis umetesobaSi SewieT

poeturi nawarmoebis bloki marjvniv prozauli citatis msgavsad;

Tu striqoni imdenad grZelia, rom ver Tavsdeba erT xazze, SewieT

gadmosuli nawili danarCen citataze ufro Rrmad. disertaciaSi an

sxva ufro vrcel naSromSi, romelic mravlad Seicavs citatebs

poeziidan, moaTavseT yoveli citata gverdis centrSi.

Seqspiris es soneti Seicavs ramdenime dauviwyar pasaJs:

ra Sxami masva siyvarulma?! an ra samsala

damalevina jojoxeTur cremlTan nazavi?!

SiSi imedze da imedi SiSze gacvala,

rom gamarjvebuls marcxi megrZno uzarmazari.

Tu citatad mogyavT uCveulod ganlagebuli striqonebis

mqone leqsi, gaimeoreT striqonebis dajgufebis originaluri

varianti.

es herbertma Zalian lamazad gadmosca Semdeg striqonebSi:

da iq iyo Rvino

sanam TvaliT davaSrobdi mas: iq iyo puri

sanam Cems cremlSi CavZiravdi mas.

nuTu is xani mxolod me davkarge?

nuTu im napirs veRar mivagneb?

Aarc yvavilebi, aRarc gvirgvini?sul ganviZarcve?

sul gavflange?

Page 501: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

501

Tu dramatuli piesis dialogidan ori an meti striqoni mogyavT

citatad, gamoyaviT is, rogorc blokuri citata, daformatebuli

prozauli nawarmoebis msgavsad. miuTiTeT yoveli moqmedi piris saxeli

ise, rom igi gamoirCeodes dialogisgan, magaliTad, dawereT isini

mTavruliT an sxvadasxva SriftiT. daiwyeT yoveli replika axali

striqonidan, xolo gadmosuli nawilebi SewieT danarCen citataze ufro

Rrmad.

r. roister doisteri. Tu ar moviyvane colad, gavgiJdebi.

m. merigriki. ara, `suleli~ ar vici, magram `giJi~ namdvilad xar.

epigrafebi. epigrafi aris citata, romelic gansazRvravs Tqveni

naSromis Tematikas. sadiplomo naSromebis an disertaciis

satitulo elementebSi gamoyenebuli epigrafebis Sesaxeb ixileT

A.2.1-Si. epigrafi Tavis an nawilis dasawyisSi miiCnieT blokur

citatad. epigrafis qvemoT miuTiTeT avtori da saTauri, striqoni

gaasworeT marjvniv da win emtire (an ori defisi; ix. 21.7.2)

daurTeT. epigrafis citirebisas ar gesaWiroebaT amaze meti

formalobis dacva. datoveT ori carieli striqoni wyaros

striqonsa da teqstis dasawyiss Soris. ix., aseve, suraTi A.9.

qalaqi ar gviambobs Tavis warsulze, magram xelisgulis xazebiviT Tan

atarebs mas.

-- italo kalvino, uCinari qalaqebi

25.3 citatebis Secvla

citirebis dros zustad unda gaimeoroTwyaros formulireba,

damwerloba, mTavruli asoebis gamoyeneba da punqtuacia, maSinac,

Tu isini ar misdevs winamdebare saxelmZRvanelos miTiTebebs.

amasTan, citatis teqstSi CarTvisas, SegiZliaT misi gardaqmna

teqstis sintaqsTan misadagebis an mis garkveul nawilebze

yuradRebis gamaxvilebis mizniT.

unda gaiTvaliswinoT, rom sxvadasxva disciplinas sxvadasxva

standarti aqvs winamdebare nawilSi ganxiluli sakiTxebisTvis,

Page 502: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

502

magaliTad, sawyisi mTavruli an nusxuri asoebis gardaqmnis da

gamotovebuli adgilebis nacvlad mravalwertilis dawerisTvis.

disciplinaTa umetesobaSi naSromis dawerisas ixelmZRvaneleT

zogadi wesebiT. literaturis Semswavlel da sxva iseT dargebSi,

sadac teqstebis saguldagulo analizitardeba, ixelmZRvaneleT

ufro mkacri wesebiT, romlebic garkveul TemebSia mocemulia. Tu

ar xarT darwmunebuli, romel miTiTebebs misdioT, ixelmZRvaneleT

adgilobrivi wesebiT an rCevisTvis mimarTeT pedagogs.

25.3.1 dasaSvebi cvlilebebi

orTografia. Tu originaluri wyaro Seicavs aSkara tipografiul

Secdomas, SeasworeT igi komentarebis gareSe.

originali: es daskvnebi sabloo ar aris, Tumca namdvilad

damafiqrebelia.

kleitoni aRiarebs, rom misi daskvnebi “saboloo ar aris”.

magram Tu msgavsi Secdoma avlens raime mniSvnelovans wyaros

Sesaxeb an asabuTebs Tqvens arguments, datoveT igi ucvlelad

Tqvens citataSi. uSualod Secdomis Semdeg daurTeT laTinuri

sityva sic (“asea”), daxrili SriftiT, Casmuli kvadratul

frCxilebSi, raTa aRniSnoT, rom es avtoris mier daSvebuli

Secdomaa. cud manerad iTvleba Secdomebze miTiTeba wyaros

uxerxul mdgomareobaSi Casayeneblad.

originali: saSualo amerikelma ar icis wera da ar SeuZlia mZimeis [sic]

sworad gamoyeneba.

rasels Tavisi argumentis magaliTad mohyavs is, rom saSualo amerikels

`ar SeuZlia mZimeis [sic]sworad gamoyeneba~.

Tu citata mogyavT Zveli an arastandartuli orTografiis mqone

dialeqtze dawerili wyarodan, SeinarCuneT originaluri

marTlwera da nu ixmarT sic-s. Tu, sicxadis mizniT, Tanamedrove

Page 503: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

503

marTlwerasa da punqtuacias gamoiyenebT citataSi, SeniSvnaSi an

SesavalSi, acnobeT Tqvens mkiTxvelebs amis Sesaxeb.

mTavruli asoebis gamoyeneba da punqtuacia. disciplinebis

umravlesobaSi SegiZliaT, SecvaloT citirebuli nawyvetis sawyisi

aso mTavrulidan nusxuriT an nusxuridan mTavruliT cvlilebis

Sesaxeb aRniSvnis gakeTebis gareSe. Tu CaaqsovT citatas Tqveni

teqstis sintaqsSi, daiwyeT igi nusxuriT.sxva SemTxvevaSi daiwyeT

citata mTavruliT, Tu igi iwyeba sruli winadadebiT, xolo

nusxuriT _ Tu ar iwyeba sruli winadadebiT. msgavsi cvlilebebi

SegiZliaT, aseve, gaataroT mravalwertilis gamoyenebisas; ixileT

25.3.2.

originali: am faqtorebis Sedegad cvlilebas meqsikeli xalxisTvis

sargebeli unda moetana.

fernandesis TqmiT, `cvlilebas meqsikeli xalxisTvis sargebeli unda

moetana.”

fernandesi acxadebs, rom `cvlilebas meqsikeli xalxisTvis sargebeli

unda moetana.”

fernandesi aRniSnavs, rom `am faqtorebis Sedegad cvlilebas meqsikeli

xalxisTvis sargebeli unda moetana.~

“cvlilebas~, aRniSnavs fernandesi, `meqsikeli xalxisTvis sargebeli

unda moetana.”

imisda mixedviT, Tu rogor daamuSavebT citatas teqstSi,

SegiZliaT, aseve, gamotovoT damaboloebeli wertili an SecvaloT

is mZimiT.

fernandesi aRniSnavs, rom cvlilebas `meqsikeli xalxisTvis sargebeli

unda moetana~ mis mier ganxiluli faqtorebis Sedegad.

`cvlilebas meqsikeli xalxisTvis sargebeli unda moetana~, amtkicebs

fernandesi.

literaturis Semswavlel da sxva iseT dargebSi, sadac teqstebis

siRrmiseuli analizi tardeba, mTavruli asos nebismieri cvlileba

aRniSneT Secvlili asos kvadratul frCxilebSiCasmiT.

Page 504: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

504

fernandesis mtkicebiT, `cvlilebas meqsikeli xalxisTvis sargebeli unda

moetana.~

fernandesi yuradRebas amaxvilebs imaze, rom `am faqtorebis Sedegad

cvlilebas meqsikeli xalxisTvis sargebeli unda moetana.~

nebismier disciplinaSi, Tu ormag brWyalebSi CasvamTnawyvets,

romelic ukve Seicavs maT, sicxadis mizniT SecvaleT Sida

brWyalebi erTmagi brWyalebiT (ix. 25.2.1). Tu originaluri nawyveti

bolovdeba wertil-mZimiT an orwertiliT, SecvaleT igi wertiliT

an mZimiT, raTa miusadagoT Tqveni winadadebis struqturas (ix.

21.11.2).

daxrili Srifti. sityvebi, romlebic originalSi daxrili

SriftiTar weria, SegiZliaT, daweroT daxrili SriftiT, magram

citataSi an mis miTiTebaSi unda aRniSnoT cvlileba sityvebiT

(daxrili Srifti Cemia)an (gamoyofilia). citataSi daurTeT

kvadratul frCxilebSi Casmuli aRniSvna uSualod daxrili

SriftiT dawerili sityvebis Semdeg. miTiTebaSi daurTeT aRniSvna

gverdis nomris Semdeg; mas win unda uswrebdes wertil-mZime (ix.,

aseve, 16.3.5). Tu daxrili SriftiT dawerT or an met adgils

citataSi, ixmareT SeniSvna da ara frCxilebSi Casmuli komentari.

ix., aseve, 22.2.2.

Sulcis mixedviT, `2010 wlis bolosTvis yoveli demokratia

[gamoyofilia] birTvuli terorizmis safrTxis winaSe aRmoCndeba.~1

brauni aRniSnavs mxolod, rom tomebi ganadgureba “sul raRac aT welze

mokle droSi~ [271; daxrili Srifti Cemia].

CanarTebi. Tu TqvenTvis aucilebelia citataSi erTi an meti

sityvis Casma ganmartebis an Sesworebis mizniT, CasviT CanarTi

kvadratul frCxilebSi. Tu aRmoCnda, rom bevri amgvari CanarTi

gamogdiT, umjobesia, xelaxla CamoayaliboT winadadeba an ufro

mcire zomis citatebi CarToT teqstSi.

rogorc igi aRniSnavs, `es udidesi mxatvrebi [pikaso, braki, matisi]

akademiuri swavlebis winaaRmdeg ajanydnen.~

Page 505: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

505

igi aRniSnavs, rom pikaso, braki da matisi `ajanydnen akademiuri

swavlebis winaaRmdeg.~

SeniSvnebi. Tu citatad mogyavT nawyveti, romelic Seicavs

SeniSvnis striqonis zeda indeqss, magram Tqven sakuTriv SeniSvnas

ar rTavT teqstSi, SegiZliaT, gamotovoT SeniSvnis nomeri.

25.3.2 gamotovebuli adgilebi

Tu citatidan gamotovebT sityvebs, frazebs, winadadebs an

abzacebs imis gamo, rom isini ar exeba Tqvens Temas, nu SecvliT an

arasworad nu warmoadgenT originaluri citatis azrs. Tqven

valdebuli xarT ara mxolod datovoT is sityvebi, romlebsac

SeuZlia citatis mTliani azris Secvla (rogoricaa ara, arasodes,

yovelTvis), aramed datovoT mniSvnelovani maxasiaTeblebi. qvemoT

moyvanil citataSi arasworad aris gadmocemuli avtoris azri. (ix.,

aseve, 4.2.3.)

originali: rogorc ki moixsneboda mimdinare problemebi, cvlileba

aucileblad moitanda sargebels.

iangis mtkicebiT, `cvlileba aucileblad moitanda sargebels~.

gamotovebuli sityvis, frazis an winadadebis aRniSvnis

mizniT, ixmareT mravalwertili – sami wertili maT

SorisintervalebiT. (bevr teqstur procesors aqvs specialuri

niSani, romelic mravalwertils aRniSnavs).vinaidan wertilebi

cvlis gamotovebul sityvebs, isini yovelTvis rCeba brWyalebis an

kvadratuli frCxilebis SigniT. datoveT intervali bolo

citirebuli sityvis an sasveni niSnis da mravalwertilis pirvel

wertils Soris da kidev erTi intervali bolo wertilis Semdeg

sityvis an sasveni niSnis win.

Cven vibrZviT simarTlisTvis; . . . TavisuflebisTvis . . .; da . . .

gadarCenisTvis~.

is, Tu rogor iyenebT Tqven mravalwertils garkveul situaciebSi,

damokidebulia Tqvens disciplinaze. disciplinaTa

umravlesobisTvis ixelmZRvaneleT zogadi meTodiT; literaturis

Page 506: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

506

Semswavleli da sxva im dargebisTvis, sadac tardeba teqstebis

saguldagulo analizi, ixelmZRvaneleT teqstebis Seswavlis

meTodiT (ixileT qvemoT). Tu ar xarT darwmunebuli, romeli

meTodiT unda ixelmZRvaneloT, gaecaniT Tqvens adgilobriv wesebs

an SeekiTxeT Tqvens pedagogs. 25.3.1-Si ixileT mTavrulis dasmisa

da punqtuaciis Secvlis wesebi gamotovebuli adgilebis

gaTvaliswinebiT.

zogadi meTodi. SegiZliaT, citata sxvadasxvanairad SeamokloT,

ise, rogorc es qvemoT aris warmodgenili.

originali: rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es da bodiSi

mouxados dazaralebul mxares. is unda moiqces saerTaSoriso

diplomatiuri standartebis Sesabamisad. man, aseve, unda gadadgas

nabijebi situaciis Sesacvlelad.

Tu gamotovebT sityvebs winadadebis SigniT, dawereT

mravalwertili, rogorc es qvemoT aris naCvenebi.

`rodesac eri cdeba, man . . . bodiSi unda mouxados dazaralebul mxares.”

Tu gamotoveT masala winadadebebs Soris da Tu

gamotovebuli adgilis winmswrebi masala gramatikulad

srulyofili winadadebaa, dawereT damaboloebeli sasveni niSani

uSualod am winadadebis Semdeg. datoveT intervali am sasveni

niSnis da mravalwertilis pirvel wertils Soris. daicaviT es

wesi im SemTxvevaSic, Tu gamotoveT winmswrebi winadadebis

dasasruli da Tuki is, rac darCa, gramatikulad srulyofilia

(rogorc aris naCvenebi qvemoT meore magaliTSi).

`rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es da bodiSi mouxados

dazaralebul mxares. . . . man, aseve, unda gadadgas nabijebi situaciis

Sesacvlelad.”

`rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es. . . . man, aseve, unda gadadgas

nabijebi situaciis Sesacvlelad.”

Tu tovebT masalas winadadebebs Soris ise, rom

gamotovebuli adgilis winmswrebi da momdevno masala

Page 507: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

507

gaerTianebisas qmnis gramatikulad srulyofil winadadebas, nu

dawerT damaboloebel sasven niSans mravalwertilis win. amasTan,

avtoris azris arasworad gadmocemis Tavidan asacileblad, am

dros, zogadad, umjobesia, gamoviyenoT Semoklebis erT-erTi zemoT

naCvenebi varianti an cal-calke ori citata.

`rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es da . . . gadadgas nabijebi

situaciis Sesacvlelad.”

iqidan gamomdinare, Tu sad aris sityvebi gamotovebuli, igive

principebi vrceldeba sxva tipis sasven niSnebze, romlebic win

uswrebs an mosdevs mravalwertils, zog situaciaSi, rogoricaa

qvemoT moyvanili meore magaliTi, gamoiyeneT citatis moyvanis

gansxvavebuli wesi.

`rogor cioda? . . . veravin SeZlebda aseT amindSi muSaobas.~

`vaWris saqonelSi iyo qsovilebi da mravali sxva ram . . . , yvelaferi,

rasac qalaqis qalbatonebi SeiZendnen~.

an

vaWris saqonelSi iyo qalaqis qalbatonebisTvis gankuTvnili `qsovilebi

da bevri sxva ram~.

vinaidan mraval konteqstSi naTlad Cans, rodis Semoklda citata,

arsebobs situaciebi, roca aucilebeli ar aris mravalwertilis

gamoyeneba:

• citirebuli frazis, arasruli winadadebis an originalis sxva

iseTi fragmentis win an Semdgom, romelic calsaxad ar aris

srulyofili winadadeba. magram, Tu raimes gamotovebT

fragmentis SigniT, ixmareT mravalwertili Sesaferis adgilas:

smiTi werda, rom prezidentze `didi STabeWdileba moaxdina~

moxsenebam, romelic xazs usvamda `yvela msxvili qveynis . . .

ekonomikuri resursebis gamoyenebas.”

• citatis dasawyisSi, maSinac, roca gamotovebulia originaluri

winadadebis sawyisi nawili.

Page 508: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

508

• citatis bolos, maSinac, roca gamotovebulia originaluri

winadadebis bolo nawili.

teqstis Seswavlis meTodi. teqstis Seswavlis meTodi zogad

meTodze ufro mkacrad misdevs mravalwertilis gamoyenebas, raTa

aRniSnos citirebuli winadadebebis dasawyisSi an bolos

gamotovebuli masala. Tu am meTods iyenebT, ixelmZRvaneleT

zogadi wesebiT, garda qvemoT moyvanili SemTxvevebisa.

originali: rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es da bodiSi

mouxados dazaralebul mxares. is unda moiqces saerTaSoriso

diplomatiuri standartebis Sesabamisad. man, aseve, unda gadadgas

nabijebi situaciis Sesacvlelad.

• Tu tovebT masalas winadadebebs Soris, magram srulad

mogyavT gamotovebuli adgilis winmswrebi winadadeba,

dawereT damaboloebeli sasveni niSani uSualod am

winadadebis Semdeg. datoveT intervali am sasveni niSnis da

mravalwertilis pirvel wertils Soris, rasac iTvaliswinebs

zogadi meTodi, romelic naCvenebia qvemoT moyvanil pirvel

magaliTSi. amasTan, Tu gamotovebulia winmswrebi winadadebis

bolo nawili (maSinac, rodesac darCenili winadadeba

gramatikulad srulyofilia), dasviT intervali sasveni

niSnis nacvlad uSualod winadadebis Semdeg. intervalis

Semdeg CasviT mravalwertilis oTxi wertili gamotovebuli

adgilis aRsaniSnavad (rogorc naCvenebia meore magaliTSi

qvemoT).

`rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es da bodiSi mouxados

dazaralebul mxares. . . . man, aseve, unda gadadgas nabijebi situaciis

Sesacvlelad.”

magram

`rodesac eri cdeba, man unda aRiaros es. . . . man, aseve, unda gadadgas

nabijebi situaciis Sesacvlelad.”

• Tu citatas iwyebT winadadebiT, romelic, miuxedavad

winadadebis dasawyisSi gamotovebuli adgilisa, gramatikulad

srulyofilia, aRniSneT gamotoveba mravalwertilis meSveobiT.

Tu pirveli sityva citataSi, originalisgan gansxvavebiT,

Page 509: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

509

dawerilia mTavruliT, CasviT Secvlili aso kvadratul

frCxilebSi (ix. 25.3.1).

. . . man es unda aRiaros es da bodiSi mouxados dazaralebul mxares.”

• Tu asrulebT citatas winadadebiT, romelic, miuxedavad

winadadebis boloSi gamotovebuli adgilisa, gramatikulad

srulyofilia, aRniSneT gamotoveba oTxwertiliT, iseve,

rogorc miuTiTebdiT winadadebebs Soris gamotovebul

daboloebas.

,,roca eri cdeba, man unda aRiaros es . .”

gansakuTrebuli tipis gamotovebuli adgilebi. Semdegi wesebi

vrceldeba gamotovebuli adgilebis miTiTebis orive meTodze:

zogadze da teqstis Seswavlis meTodze.

Tu blokuri citatis SegniTtovebT mTlian abzacs an mets,

miuTiTeT gamotoveba wertiliT da mravalwertilis sami wertiliT

abzacis bolos, gamotovebuli adgilis win. Tu citata Seicavs

kidev erT abzacs gamotovebuli adgilis Semdeg, SewieT axali

abzacis pirveli striqoni. Tu citata iwyeba abzacis Suidan,

daiwyeT is mravalwertilis sami wertiliT striqonis Sewevis

Semdeg.

mertoni wers:

es-esaa Cndeboda axalTaxali sindisi, rogorc sulis realuri,

moqmedi funqcia. sul male yoveli Cemi moqmedeba ufro Segnebuli

gaxdeboda. . . .

. . . vinaidan aravis SeuZlia an SeeZlo mxolod TavisiT da

TavisTvis cxovreba, sxva aTasobiT adamianis beds es aucileblad

unda Sexeboda.

aCveneT blokur citataSi moqceuli leqsis erTi mTliani an

meti gamotovebuli striqoni mravalwertilebis xaziT, romlis

sigrZe zeda striqonis sigrZis toli iqneba.

mTavar pasaJSi weria:

Page 510: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

510

nuRar itirebT, kaeSniT savse mwyemsebo, nuRar itirebT,

radgan, licidas, Seni wuxili araa mkvdari,

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

maTTvis, vinc Sedis im xifaTiT savse mdinareSi.

Page 511: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

511

26. cxrilebi da suraTebi

26.1 zogadi wesebi

26.1.1 adgilmdebareoba teqstSi

26.1.2 zoma

26.1.3 wyaroebis aRmniSvneli striqonebi

26.2 cxrilebi

26.2.1 cxrilebis struqtura

26.2.2 cxrilebis nomrebi da saTaurebi

26.2.3 svetebis wesebi

26.2.4 svetebis saTaurebi

26.2.5 gverduli svetebi

26.2.6 cxrilis centraluri nawili

26.2.7 gverdoblivi SeniSvnebi

26.3 suraTebi

26.3.1 diagramebi, sqemebi

26.3.2 suraTebis nomrebi da warwerebi

mraval samecniero kvleviT naSromSi monacemebis warsadgenad

gamoiyeneba cxrilebi da suraTebi. Cxrilebi aris svetebisgan da

rigebisgan Semdgari cxaurebi, romlebSic warmodgenilia

ricxobrivi an sityvieri monacemebi kategoriebis mixedviT.

suraTebi moicavs grafikebs, diagramebs, sqemebs, fotosuraTebs,

rukebs, musikaluri nawarmoebebis nawyvetebs, naxazebs da sxva

gamosaxulebebs. yvela am tipis arateqstur masalas erToblivad

moixsenieben, rogorc naxats (termini, romelic drodadro

gamoiyenebda suraTis nacvlad) an grafikuli gamosaxulebebi

(diagramebi, grafikebi, suraTebi da simboloebi).

rodesac gaqvT monacemebi, romlebic SeiZleba, gadmoices

cxrilis an suraTis saxiT, Tqveni pirveli amocanaa, am

Page 512: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

512

formatebidan yvelaze efeqtiani airCioT; zogi tipis monacemebi

SeiZleba, ukeT warmoadginoT cxrilSi, zogi _ sqemaSi, zogi ki _

grafikSi. Tqveni arCevani gavlenas moaxdens imaze, Tu rogori

reaqcia eqneba mkiTxvels Tqvens monacemebze. es aris ritorikuli

sakiTxebi, romlebic ganixileba me-8 TavSi. winamdebare Tavi

yuradRebas amaxvilebs imaze, Tu rogor unda aagoT SerCeuli

konkretuli forma, am SemTxvevaSi, cxrilebi da ori tipis suraTi:

sqemebi (diagramebi) da grafikebi.

dResdReobiT cxrilebis, sqemebis (diagramebis) da grafikebis

umravlesoba kompiuteruli programebis meSveobiT iqmneba. Tumca,

programa ver SegirCevT yvelaze efeqtur formats an cxrilebisa

da suraTebis swor stils; programa, aseve, ver uzrunvelyofs

logikur an formalur Tanmimdevrulobas. mzad unda iyoT, rom

cxrilebis, sqemebis (diagramebis) da grafikebis Seqmnamde

mogixdebaT zogi standartuli parametris Secvla, xolo Seqmnis

Semdeg _ Sesabamisad daxvewa. informacias Tqvens naSromSi

cxrilebisa da yvela tipis suraTebis Casmis Sesaxeb,

gansakuTrebiT, Tu isini ar aris Seqmnili Tqvens teqstur

procesorSi, ixilavT danarTis A.3.1-Si.

Tu muSaobT sadiplomo Temaze an disertaciaze, romelic

Seicavs cxrilebsa da suraTebs, Tqvens fakultets (kaTedras,

ganyofilebas) an universitets SeiZleba, hqondes specifikuri

moTxovnebi maT formatTan dakavSirebiT. es moTxovnebi, rogorc

wesi, SegiZliaT, moiZioT sadiplomo naSromebisa da disertaciebis

ofisSi. Tu muSaobT sakurso naSromze, Tqvenma pedagogma SesaZloa,

aseve, mogTxovoT cxrilebisa da suraTebis momzadeba garkveuli

wesebis dacviT. gaerkvieT am moTxovnebSi, vidre moamzadebT Tqvens

naSroms. isini winamdebare TavSi SemoTavazebul saxelmZRvanelo

miTiTebebze upiratesia. saxelmZRvaneloebis xvadasxva

disciplinebSi arsebuli wesebis Sesaxeb ixileT bibliografiaSi.

Page 513: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

513

26.1 zogadi wesebi

naSromebSi cxrilebisa da suraTebis warmodgenis ramdenime zogadi

wesi arsebobs.

26.1.1 adgilmdebareoba teqstSi

cxrili an suraTi rac SeiZleba axlos unda iyos im abzacTan,

romelSic pirvelad moixseniebT mas. Tu cxrili an suraTi ver

Tavsdeba darCenil gverdze da arc srul gverds ikavebs,

daamTavreT teqsti gverdis dasrulebamde da moaTavseT cxrili an

suraTi meore gverdis dasawyisSi. (ixileT A.3.1-Si informacia

naSromSi cxrilebisa da suraTebis Casmis Sesaxeb, aseve, A.12-Si da

A.13-Si ixileT cxrilebisa da suraTebis gverdze ganTavsebis

magaliTebi).

SegiZliaT, mcire zomis cxrilebi an suraTebi erT gverdze

jgufebad daawyoT, oRond isini calsaxad unda gamoirCeodes

erTmaneTisgan. jgufebad dawyobili cxrilebi zogadad inarCunebs

saTaurebs (ix. 26.2.2). Tu jgufebad dawyobili suraTebi axlo

kavSirSia erTmaneTTan, daurTeT erTi nomeri da saerTo warwera;

winaaRmdeg SemTxvevaSi, gamoiyeneT cal-calke nomrebi da warwerebi

(ix. 26.3.2).

Tu cxrili an suraTi teqstTan naklebad aris dakavSirebuli

an zedmetad didia masSi Casasmelad, moaTavseT danarTSi an Tqveni

naSromis sacnobaro ganyofilebis nawilSi saTauriT naxatebi

(ix.A.2.3).

26.1.2 zoma

sadac SesaZlebelia, daaformateT cxrilebi da suraTebi ise, rom

isini moTavsdes horizontaluri an vertikaluri sworebis mqone

erT gverdze. Tu ver Tavsdeba, ecadeT, SeamokloT svetebis grZeli

saTaurebi an SeamokloT ganmeorebiTi terminebi.

Tu ver axerxebT cxrilis an suraTis moTavsebas erT

gverdze, ramdenime gamosavali gaqvT.

Page 514: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

514

• horizontaluri sworeba. Tu cxrili an suraTi Zalian farToa

gverdisTvis, SeabruneT igi oTxmocdaaTi gradusiT ise, rom

marcxena mxare moxvdes gverdis ZirSi; aRniSnul sworebas ewodeba

vertikaluri. nu moaTavsebT raime teqsts horizontaluri cxrilis

an suraTis Semcvel gverdze. dabeWdeT cxrilis saTauri an

suraTis warwera horizontaluri an vertikaluri sworebiT.

ixileT magaliTisTvis suraTi A.13.

• gverdigverd. Tu cxrili gverdze grZelia, siganiT ki _ gverdis

naxevarze naklebi, gayaviT is orad da erTsa da imave gverdze

gverdigverd moaTavseT orive nawili. orive nawils daurTeT

svetebis saTaurebi.

• gverdebze ganawileba. Tu cxrili an suraTi imdenad grZelia, rom

ver Tavsdeba erT vertikalur gverdze an imdenad farToa, rom ver

Tavsdeba horizontalur gverdze, gadaanawileT igi or (an orze

met) gverdze. yovel gverdze gaimeoreT gverduli svetisa da yvela

sxva svetis saTaurebi (ix. 26.2). miuwereT cxrilis nomerssityva

,,gagrZeleba” yoveli gverdis zeda marcxena mxares, pirveli

gverdis Semdeg, marcxniv sworebiT da daxrili asoebiT (cxrili 2

gagrZeleba). yvela gverdze, garda bolosi, gamotoveT qveda xazi.

• zomis Semcireba. Tu suraTi warmoadgens fotos an sxva

gamosaxulebas, SegiZliaT, SeamciroT misi zoma. gaecaniT Tqvens

adgilobriv wesebs fotosuraTis rezoluciisa da sxva Sesabamisi

maxasiaTeblebis Sesaxeb informaciis mosapoveblad.

• cxrilebis da suraTebis cal-calke warmodgena. Tu zemoT

moyvanili wesebidan arc erTi ar Seesabameba Tqvens SemTxvevas,

monacemebi SegiZliaT, gayoT da warmoadginoT ori an meti calke

mocemuli cxrilis an suraTis saxiT.

• danarTi. Tu cxrili an suraTi Seicavs masalas, romlis

warmodgena SeuZlebelia nabeWdi formiT, magaliTad, didi

moculobis monacemTa nakrebi an multimediuri faili, daurTeT

igi danarTis saxiT, rogorc naCvenebia A.2.3-Si.

26.1.3 wyaros aRmniSvneli striqonebi

aucilebelia, miuTiToT yvela im monacemis wyaro, romelic Tavad

ar mogipovebiaT da cxrilebsa da suraTebSi gaqvT gamoyenebuli.

Page 515: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

515

ase unda moiqceT im SemTxvevaSic, Tu monacemebs axali formiT

warmoadgenT – magaliTad, agebT grafiks Tavdapirvelad cxrilis

saxiT gamoqveynebul monacemebze dayrdnobiT, amatebT cxrilSi

axal monacemebs sxva wyarodan an metaanalizis gziT aerTianebT

sxvadasxva wyarodan mopovebul monacemebs.

miiCnieT wyaros aRmniSvneli striqonebi cxrilis sqoliod

(ix. 26.2.7) an suraTis warweris nawilad (ix. 26.3.2). daiwyeT wyaros

aRmniSvneli striqoni sityviT wyaro(ebi). Tu striqoni ikavebs orze

met xazs, gadasuli sityvebi unda gaswordes marcxniv da

daibeWdos striqonebs SoriserTi intervaliT. dasviT wertili

striqonis bolos.

Tu miTiTebebisas xelmZRvanelobT sqolioSi miTiTebis stiliT,

miuTiTeT sruli informacia wyaros Sesaxeb (ix. me-16 Tavi), aseve,

miuTiTeT originaluri cxrilis an suraTis nomeri an im gverdis

nomeri, saidanac aiReT monacemebi. Tu ar miuTiTebT am wyaros

naSromis sxva adgilebSic, saWiro ar aris misi CarTva Tqvens

bibliografiaSi.

wyaro: monacemebi aRebulia gamocemidan devid hale, kulturis

gageba: xelovneba da klasi amerikul ojaxbSi (Cikago: Cikagos

universitetis gamomcemloba, 1993), cxrili 2.)

wyaro: monacemebi aRebulia gamocemebidan riCard g. adamsi umc.,

`fuladi gzavnilobebi, investireba da soflis kapitalis

akumulireba pakistanSi~, ekonomikuri ganviTareba da kulturuli

cvlileba 47, # 1 (1998); 155-73; devid beveni, pol kolieri da ien

ganingi, glexebi da mTavroba: ekonomikuri analizi (oqsfordi:

gamomcemloba klerdoni. 1989), 125-28.

Tu iyenebT teqstobrivi miTiTebis stils, miuTiTeT wyaro

teqstobriv miTiTebis msgavsad, magram frCxilebis gareSe da

bibliografiaSi miuTiTeT sruli informacia wyaros Sesaxeb (ix.

me-18 Tavi).

Page 516: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

516

wyaro: monacemebi aRebulia gamocemidan hale 1993, cxrili 2.

wyaro: monacemebi aRebulia gamocemebidan adamsi 1998, 155-73; beveni,

kolieri da ganingi 1989, 125-28.

Tu monacemebi adaptirebulia originalur wyaroSi warmodgenili

masalidan, wyaros aRmniSvnel striqons daurTeT fraza

adaptirebulia . . . –dan, rogorc naCvenebia cxrilebSi 26.1 da 26.3.

im fotoebs, rukebs da sxva suraTebs, romlebic uSualod Tqven ar

SegiqmniaT, wyaros aRmniSvneli striqonis nacvlad miuTiTeT

avtori.

ruka Seadgina jerald f. failma. foto gadaiRo jeims l. beladma

Tu disertaciasgare sadisertacio arqivSi waradgenT SesaZloa,

saavtoro uflebiT daculi cxrilebis an suraTebis reproduqciis

gamosayeneblad oficialuri nebarTva dagWirdeT. ixileT `Cikagos

stilis saxelmZRvanelos~ 2003 wlis me-15 gamocemis me-4 Tavi. Tu

gWirdebaT nebarTvebTan dakavSirebuli samadlobeli striqonebis

darTva, ixileT CMOS 12.40-51 (suraTebi) da 13.44 (cxrilebi).

26.2 cxrilebi

bevr situaciaSi SeiZleba, gerCivnoT masalebis cxrilis saxiT

warmodgena. me-8 TavSi naCvenebia cxrilebis gamoyenebis

kriteriumebi da, aseve, maTi Sedgenis zogadi principebi.

winamdebare nawili moicavs im sakiTxebs, romlebic SeiZleba,

wamoiWras cxrilebis momzadebisas. cxrilebSi 26.1-26-3 naCvenebia am

nawilSi ganxiluli principebis magaliTebi.

Sinaarsis sirTulidan da, Sesabamisad, struqturidan

gamomdinare, cxrilebs Soris bevri gansxvavebaa, magram arsebiTad

mniSvnelovania cxrilebis SigniT da maT Soris logikuri kavSiri,

raTa Tqveni monacemebi mkiTxvelisTvis gasagebi iyos.

gamoiyeneT arabuli cifrebi cxrilebSi moTavsebuli yvela

ricxobrivi monacemisTvis, Tu ar iqneba sxva raime miTiTebaamasTan

Page 517: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

517

dakavSirebiT. adgilis dazogvis mizniT, SegiZliaT, SedarebiT

ufro Tavisuflad ixmaroT abreviaturebi da simboloebi, magram

gamoiyeneT isini dazogviT da Tanmimdevrulad. Tu ar arsebobs

standartuli abreviaturebi, Tavad SeqmeniT Semoklebebi da

ganmarteT isini cxrilis sqolioSi (ix. 26.2.7) an, Tu aseTi bevri

iqneba, Tqveni naSromis satitulo elementebis abreviaturebis

CamonaTvalSi (ix.A.2.1).

cxrili 26.1 for kornerSi, bostoni, SerCeuli eklesiebi

eklesia religiuri

tradicia

daswreba eTnikuri

warmomavloba

klasi

RmerTis eklesia

ormocdaaTia-

neli

100 karibis,

Sereuli

saSualo

wminda sulis

eklesia

ormocdaaTia-

neli

10

samxreTuli

Savi

muSa

fundamentalistu-

ri evangelisturi

baptisturi

baptisturi 70 samxreTuli

Savi

saSualo

sulis saxli

ormocdaaTia-

neli

50 haituri muSa

mTa nibos

apostoluri

apostoluri 30 samxreTuli

Savi

muSa/

saSualo

wyaro: monacemebi aRebulia naSromidan: omar m. makrobertsi, didebis quCebi:

eklesia da sazogadoeba qalaqis Savkaniani mosaxleobiT dasaxlebul ubanSi

(Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 2003), 53.

cxrili 26.2. gotfritis provinciis arCevnebis Sedegebi, 1950-60

1950 1956 1960

partia xmebis

%

aRebu-

li

adgi-

xmebis

%

aRebu-

li

adgi-

xmebis

%

aRebu-

li

adgi-

Page 518: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

518

lebi lebi lebi

provinciis

asamblea

konservatorebi 35.5 47 26.0 37 30.9 52

socialistebi 12.4 18 27.1 44 24.8 39

qristian-

demokratebi

49.2 85 41.2 68 39.2 59

sxvebi 2.9 0 5.7 1 5.1 a 0

sul 100.0 150 100.0 150 100.0 150

erovnuli

asamblea

konservatorebi 32.6 4 23.8 3 28.3 3

socialistebi 13.5 1 27.3 3 24.1 2

qristian-

demokratebi

52.1 7 42.8 6 46.4 8

sxvebi 1.8 0 6.1 0 1.2 0

sul 100.0 12 100.0 12 100.0 13b

wyaro: monacemebi ervonidan 1950, 1956, 1960. aes adgili moipova radikalma socialistma, romelic konservatiuli koaliciis

wevri gaxda. b

1960 wlis gadanawilebam gotfrits moapovebina damatebiTi adgili erovnul

asambleaSi.

cxrili 26.3 umuSevrobis maCvenebeli samuSao asakis niu

iorkelebSi, 2000

samuSao Zalis %

umuSevrobis procenti mdedro-

biTi

sqesi

mamrobiTi

sqesi

orive

sqesis

warmo-

madgenlebi

yvela muSaki 6.1 5.4 . . .

ganaTlebis mixedviT

(25-64 asaki)

arasruli 11.9 5.8 . . .

saSualo 5.4 5.0 . . .

kolejis ramdenime 4.2 4.5 . . .

Page 519: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

519

weli

humanitarul

mecnierebaTa

bakalavri BA an meti

2.6 2.3 . . .

asakis mixedviT

16-19 . . . . . . 19.3

20-34 . . . . . . 6.5

35-54 . . . . . . 4.7

55-64 . . . . . . 2.9

wyaro: monacemebi aRebulia naSromidanmark levitani, `es namdvilad aq

moxda: siRaribis zrda niu iork sitiSi~, gamocemaSi niu iorki da los

anJelesi: politika, sazogadoeba da kultura – SedarebiTi mimoxilva,

gamomc. devid hale (Cikago: Cikagos universitetis gamomcemloba, 2003),

cxrili 8.2.SeniSvna:.`samuSao asaki~ ganisazRvreba 16-dan 64 wlamde.

aRweris monacemebSi 25 wlamde asakis ganaTlebis done mokvleuli ar

yofila.

26.2.1 cxrilis struqtura

cxrils gaaCnia elementebi, romlebic analogiuria grafikis

horizontaluri da vertikaluri RerZebisa. horizontalur RerZze

ganTavsebulia svetis saTaurebi. vertikalur RerZze _ saTaurebi,

romlebic Seadgens egreT wodebul gverdul svets.

cxrilSi (vertikaluri) svetebisgan da (horizontaluri)

striqonebisgan Semdgari cxauri erTmaneTs ufardebs

damoukidebeli da damokidebuli cvladebis or rigs.

damoukidebeli cvladebi, tradiciulad, Tavsdeba marcxniv,

gverdul svetSi. damokidebuli cvladebi ki _ tradiciulad,

svetebis saTaurebSi. Tu CarTavT cvladebis imave rigs Tqveni

naSromis or an orze met cxrilSi, iyaviT Tanmimdevrulni: yovel

cxrilSi cvladebi unda CasvaT erTsa da imave adgilas – rogorc

svetebis saTaurebSi, ise gverdul svetSi.

monacemebs, romlebic SeiZleba, iyos sityvebi, ricxvebi an

orive (ix. cxrili 26.1), weren svetebis saTaurebis qveS da

gverduli svetis marjvniv arsebulujredebSi.

Page 520: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

520

26.2.2 cxrilebis nomrebi da saTaurebi

zogadad, yovel cxrils aqvs nomeri da saTauri. moaTavseT nomeri

da saTauri marcxniv gasworebul striqonze, cxrilis zemoT.

daiwyeT sityvierad cxrili, Semdeg dawereT cxrilis nomeri

(arabuli cifrebiT) da dasviT wertili. erTi intervalis Semdeg ki

dawereT saTauri damaboloebeli wertilis gareSe. saTaurSi

mTavruli gamoiyeneT winadadebis stilSi (ix. 22.3.1). Tu saTauri

ikavebs erTze met striqons, Semdegi striqonebi ibeWdeba marcxniv

sworebiT, striqonebs SoriserTi intervaliT.

cxrili 13. iena-dolaris fardobebi iaponur eqsportSi, 1995-2005.

cxrili, romelic martivad Tavsdeba teqstSi, magaliTad,

ubralo orsvetiani CamonaTvali, ar saWiroebs numeracias an

saTaurs.

Cikagos mosaxleoba geometriuli progresiiT gaizarda misi

arsebobis pirvel saukuneSi:

1840 4,470

1870 298,977

1900 1,698,575

1930 3,376,438

cxrilis nomrebi. danomreT cxrilebi calke da suraTebi calke,

im TanmimdevrobiT, ra TanmimdevrobiTac moixseniebT maT teqstSi.

Tu gaqvT sul ramdenime cxrili, danomreT isini Tanmimdevrulad

mTel naSromSi, Tavebis CaTvliT. Tu Tqvens naSromSi bevri cxrili

da Tavia, gamoiyeneT ormagi numeracia; anu, dabeWdeT Tavis nomeri,

Semdeg wertili, Semdeg cxrilis nomeri, rogorc naCvenebia

cxrilSi 12.4.

rodesac teqstSi moixseniebT cxrils, miuTiTeT cxrilis

nomeri (`me-3 cxrilSi~) nacvlad misi adgilmdebareobisa (`qvemoT~),

vinaidan SeiZleba, mogixdeT cxrilis gadaadgileba naSromis

redaqtirebis an daformatebis procesSi.

Page 521: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

521

cxrilis saTaurebi. cxrilebis saTaurebi unda iyos mokle, Tumca,

sakmaod mravlismetyveli, raTa mianiSnos maTi monacemebis

specifikur xasiaTze da ganasxvaos cxrilebi erTmaneTisgan.

Sesaferisi saTaurebis daweris wesebi ixileT 8.3.1-Si.cxrilebis

saTaurebi SeiZleba, warmoadginoT ufro mcire zomis SriftiT,

vidre danarCeni teqsti; gaecaniT Tqvens adgilobriv

saxelmZRvanelo miTiTebebs.

16.2.3 svetebis xazebi

xazebi gamoyofs sxvadasxva tipis monacemebs da teqsts. Metismetad

bevri xazi damabnevelia, amitom gamoiyeneT isini ekonomiurad da

Tanmimdevrulad (ix., aseve, 8.3.2).

• gaavleT msxvili horizontaluri xazebi, raTa gamoyoT saTauri

svetebis saTaurebisgan (ix. 26.2.4), svetebis saTaurebi _ cxrilis

ZiriTadi nawilisgan, xolo ZiriTadi nawili _ sqolioebisgan.

Jamebis striqonis zemoT xazis gavleba tradiciulia, Tumca, ara

arsebiTi. teqstSi orsvetiani cxrilebi umjobesia, ganTavsdes

xazebis gareSe, im pirobiT, rom svetebis saTaurebi gamoyofili

iqneba tipografiuli wesiT.

• gamoyeneT naxevrad msxvili horizontaluri xazebi, raTa

uCvenoT, svetebis romeli saTaurebi da romeli svetebi

eqvemdebareba specialuri tipis saTaurebs, Tu maT iyenebT (ix.

26.2.4; cxrili 26.2).

• svetebs Soris sakmarisi adgili datoveT, raTa ar mogixdeT

Sida vertikaluri an sxva horizontaluri xazebis gamoyeneba. nu

ixmarT vertikalur xazebs cxrilis CarCoSi moTavsebis mizniT.

Tumca, gverdigverd ganlagebuli grZeli da viwro cxrilis

SemTxvevaSi (ix. 26.1.2), gamoiyeneT vertikaluri xazi ori nawilis

gamosayofad.

• moerideT xazebis nacvlad Crdilebis gamoyenebas, Tu cxrili ar

aris grZeli an rTuli (ix. 8.3.2). ecadeT, aseve, ar ixmaroT

ferebi maSinac ki, roca Tqveni naSromi ibeWdeba ferad

printerze, radgan SemdgomSi igi SeiZleba, daibeWdos an

gamravldes Sav-TeTr ferebSi da Tu naSromi disertaciaa, is,

SeiZleba, mikrofilmiTac gaaSuqon. nebismier am formaSi

Page 522: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

522

Crdilebi da ferebi mkafiod ar Cans. Crdilebis gamoyenebisas

darwmundiT, rom teqsti kargad ikiTxeba, ar ixmaroT sxvadasxva

elferi, radgan maT Soris gansxvaveba SeiZleba, ar gamoCndes.

26.2.4 svetebis saTaurebi

cxrilSi unda iyos minimum ori sveti, yoveli svetis TavSia

saTauri, romelic asaxelebs qveda svetSi moyvanil monacemebs.

• svetebis saTaurebisTvis gamoiyeneT arsebiTi saxelis Semcveli

frazebi. ecadeT, rom saTauri iyos mokle (an moaTavseT

ujredSi, rogorc naCvenebia 26.1 da 26.2 cxrilebSi), raTa cxrili

ar gamogivideT metismetad ganieri.

• svetebis saTaurebi CasviT mxolobiTSi an mravlobiTSi, qvemoT

moTavsebuli monacemebidan gamomdinare. gverduli svetebis

saTaurebi, Cveulebriv, mxolobiT ricxvSia (ix. 26.2.5).

• dawereT svetebis saTaurebi mTavruliT winadadebis stilSi (ix.

22.3.1).

• gaasworeT gverduli svetebis saTaurebi marcxniv; danarCeni

svetebis saTaurebi moaTavseT centrSi svetebis qvemoT, yvelaze

farTo Canaweris Tavze. horizontalurad gaasworeT yvela

saTauris qveda striqoni.

Tu monacemebi rTulia, svetebis saTaurebTan erTad SesaZloa,

dagWirdeT specialuri tipis saTaurebis darTva. aseTi saTauri

SeiZleba, moicavdes monacemTa or an met svets. moaTavseT saTauri

centrSi, Sesabamisi svetebis Tavze da gausviT qvemoT (da, Tu

saWiroa, zemoT) naxevrad msxvili horizontaluri xazi. 26.2

cxrilSi naCvenebia saTaurebi rogorc svetebis saTaurebis zemoT

(“1950”), ise qvemoT.

saTaurebs SeiZleba, hqondes ganmartebiTi aRniSvnebi qvedasvetSi

warmodgenili monacemebis asaxsnelad an sazomierTeulis

saCveneblad. CasviT aseTi aRniSvnebi frCxilebSi. aRniSvnebisTvis

SegiZliaT, gamoiyenoT abreviaturebi da simboloebi (km/l, km, kg.,

Page 523: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

523

%, $da a.S.), amasTan, daicaviT Tanmimdevroba cxrilebSi da maT

Soris.

pasuxebi(%) peso (milioni)

26.2.5 gverduli sveti

cxrilis gverdul svetad wodebul marcxnidan pirvel svetSi

CamoTvlilia yovel rigSi warmodgenil monacemTa kategoriebi.

• yvelgan, sadac SesaZlebelia, gverdul svets daurTeT svetis

saTauri, maSinac, roca saTauri saerTo terminia (`tipuri

maxasiaTebeli~ an `cvladi~). gamotoveT saTauri mxolod im

SemTxvevaSi, Tu is,ubralod, imeorebs cxrilis saTaurs an Tu

gverduli svetis kategoriebi Zalze mravalferovania erTi

saTaurisTvis.

• yvelgan, sadac SesaZlebelia, warmoadgineT gverduli svetis

punqtebi, rogorc arsebiTi saxelebi an saxelobiTi jgufebi da

Tanmimdevrulad daicaviT maTi forma: `wignebi, saJurnalo

statiebi, xelnawerebi da ara `wignebi, JurnalebSi gamoqveynebuli

statiebi, xelnawerebi~. yvela cxrilSi erTi da igive punqtisTvis

gamoiyeneT erTi da igive sityva (magaliTad, Tu erT cxrilSi

dawerT yofili ssrk, nu ixmarT meore cxrilSi frazas yofili

sabWoTa kavSiri).

• dawereT mTavruliT gverduli svetis yvela punqti – winadadebis

stilSi (ix. 22.3.1), damaboloebeli wertilebis gareSe.

• gaasworeT gverduli svetis saTauri da punqtebi marcxniv da

dawereT daxrili SriftiT meore striqonze gadasuli nebismieri

sityva (rogorc 26.1 cxrilzea naCvenebi).

• cxrilSi mocemuli cifrebis jamis saCveneblad daurTeT, daxrili

SriftiT, gverduli svetis punqti saxelwodebiT jami (ix.cxrili

26.2).

Tu, mTavar punqtebTan erTad, gverduli sveti aseve Secavs

qvepunqtebs (ix. cxrili 26.3), gamoyaviT isini Seweuli abzaciT,

teqstis tipofrafiuli moniSvniT (magaliTad, daxrili SriftiT)

an orives meSveobiT. mTavruli Sriftis xmarebisas da sxva wesebis

Page 524: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

524

gamoyenebisas ixelmZRvaneleT mTavari punqtebisTvis gankuTvnili

zemoT moyvanili principebiT.

26.2.6 cxrilis centraluri nawili

cxrilis centraluri nawili Sedgeba Tqveni monacemebis -

sityvebis, ricxvebis an orives - Semcveli ujredebisgan (ix. cxrili

26.1).

Tu monacemebi ricxobrivia da svetSi an mTel cxrilSi

warmodgenili yvela mniSvneloba mocemulia aTasebSi an

milionebSi, gamotoveT marjvnidan bolo nolebi da Sesabamisi

svetis saTauris aRniSvnaSi (ix. 26.2.4), cxrilis saTaurSi (26.2.2) an

sqolioSi (26.2.7) miuTiTeT erTeuli. miuTiTeT carieli ujredi

centrSi moqceuli intervalebiani sami wertiliT

(mravalwertiliT), rogorc naCvenebia 26.3 cxrilSi.

horizontaluri gasworeba. yoveli rigis monacemebi gausworeT

am rigis gverduli svetis punqts.

• Tu gverduli svetis punqti gadadis or an met xazze, xolo

Sesabamisi monacemebi erT xazze Tavsdeba, gausworeT rigi

gverduli svetis punqtis qveda striqons (ixileT rigi, dawyebuli

fraziT `wminda sulis eklesia~ 26.1 cxrilSi).

• Tu rogorc gverduli svetis punqti, ise monacemebi gadadis or an

met xazze, gausworeT rigi gverduli svetis punqtis zeda striqons

(ixileT rigi, dawyebuli fraziT `mTa nibos apostoluri~ 26.1

cxrilSi).

• Tu saWiroa, CasviT punqtiris xazebi, romlebic mkiTxvelis

yuradRebas mimarTavs gverduli svetidan pirveli svetis

monacemebisken. (punqtiris xazebis amgvari gamoyenebis magaliTi

ixileT suraTze A.5.)

vertikaluri sworeba. gaasworeT cifrebis sveti vertikalurad

maTi faqtiuri an nagulisxmevi aTobiTiF wertilebis mixedviT,

marjvnidan bolo ricxvze gasworebiT, raTa mkiTxvelebs SeeZloT

svetSi warmodgenili mniSvnelobebis erTmaneTTan Sedareba. Tu

Page 525: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

525

svetSi mocemul yvela ricxobriv mniSvnelobas erTvis noli

aTobiTi wertilis win, SegiZliaT gamotovoT nolebi (ix. suraTi

A.13).

gaasworeT dolarisa da procentis niSnebi, xarisxebi da a.S.

magram Tu isini gvxvdeba svetis yvela ujredSi, amoSaleT isini

ujredebidan da svetis saTaurSi miuTiTeT erTeuli aRniSvnis

saxiT (ix. 26.2.4, cxrili 26.2 da suraTi A.13).

Tu monacemebi Seicavs sityvebs, ganaTavseT yoveli svetis

centrSi saTauris qveS. Tu nebismier punqts aqvs meore xazze

gadasuli teqsti, gaasworeT yoveli sveti marcxniv (ix. cxrili

26.1).

26.2.7 gverdoblivi SeniSvnebi

Tu cxrilSi gvxvdeba gverdoblivi SeniSvnebi, gaasworeT isini

marcxniv, striqonebs Soris erTi intervaliT. datoveT carieli

striqoni cxrilis qveda xazsa da pirvel SeniSvnas Soris da aseve,

SeniSvnebs Soris. gverdoblivi SeniSvnebi SeiZleba, daibeWdos

ufro mcire SriftiT, vidre danarCeni teqsti; CaixedeT Tqvens

adgilobriv saxelmZRvanelo miTiTebebSi.

cxrilebisTvis gakuTvnili SeniSvnebi SeiZleba, oTxi tipis iyos: (1)

wyaros aRmniSvneli striqonebi (romlebic ganvixileT 26.1.3-Si), (2)

zogadi SeniSnvebi, romlebic exeba mTel cxrils, (3) SeniSvnebi

romlebic exeba cxrilis konkretul nawilebs da (4) SeniSvnebi

statistikuri mniSvnelobis xarisxis Sesaxeb. Tu Tqven gaqvT erTze

meti tipis SeniSvna, daawyveT isini zemoaRniSnuli TanmimdevrobiT.

zogadi SeniSvnebi. zogadi SeniSvnebi exeba mTel cxrils. isini

gansazRvravs abreviaturebs, ganmartavs cxrilis saTaurs,

akonkretebs, rogor xdeboda monacemebis Segroveba an mopoveba,

miuTiTebs mniSvnelobebis damrgvalebaze da a.S. yovelive

zemoaRniSnuls erT SeniSvnaSi mouyareT Tavi. cxrilSi an mis

saTaurSi nu dawerT SeniSvnis nomers (an sxva simbolos), nurc

Page 526: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

526

sakuTriv SeniSvnas miawerT nomers. ubralod, daiwyeT SeniSvna

sityviT SeniSvna (daxrili SriftiT, momdevno ori wertiliT). ix,

aseve, 26.3.

SeniSvna: radgan yvela monacemze ar migviwvdeboda xeli, jamebs

Soris Seusabamobaa.

specifikuri SeniSvnebi. SeniSvnebi, romlebic Seicavs cxrilis

konkretuli punqtis axsna-ganmartebebs, SeiZleba, davurToT

cxrilis nebismier nawils, garda cxrilis nomris an saTaurisa.

miuTiTeT aseT SeniSvnaze striqonzeda indeqsiT, gamoiyeneT

nusxuri asoebi nacvlad ricxvebisa, rogorc cxrilSi, ise,

sakuTriv, SeniSvnaSi. SeniSvnis ganmarteba daiwyeT ara sityviT

SeniSvna, aramed striqonzeda indeqsiT, romelic igive asoa, rac

cxrilSi miTiTebisas gamoiyeneT. nu dawerT wertils an

orwertils striqonzeda indeqsis Semdeg.

a

SeniSvnebi statistikuri mniSvnelobis Sesaxeb. Tu daurTavT

SeniSvnebs Tqveni monacemebis statistikuri mniSvnelobis Sesaxeb

(romlebsac, aseve, ewodeba SeniSvnebi albaTobaze) da Tu

mniSvnelobis done standartulia, aRniSneT SeniSvnebi fifqiT

rogorc cxrilSi, ise sakuTriv SeniSvnaSi. ixmareT erTi fifqi

albaTobis yvelaze dabali donesTvis, ori fifqi – momdevno ufro

maRali donesTvis da sami – momdevno ufro maRali donesTvis.

amasTan, Tu aRniSnavT ara standartul, aramed sxva mniSvnelobis

jami ar Seicavs vaWrobis muSakebsa da muSebs.

Tu cxrilSi CasvamT erTze met aseT SeniSvnas (rogorc naCvenebia

cxrilSi 26.2), daicaviT Tanmimdevroba, daiwyeT cxrilis zeda

marcxena nawilidan, marcxnidan marjvniv, Semdeg CamouyeviT qvemoT

– rigidan rigamde. Tu SeniSvna exeba cxrilis or an orze met

punqts, ixmareT igive aso yoveli punqtisTvis; Tu SeniSvna exeba

svetis an rigis yvela punqts, daurTeT aso Sesabamisi svetis

saTaurs an gverduli svetis punqts.

Page 527: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

527

xarisxebs, fifqis nacvlad ixmareT striqonzeda indeqsebi. vinaidan

es sqolioebi moklea da erTi mizani aqvs, SegiZliaT, erT

striqonze gaaerTianoT, intervaliT, Sualeduri punqtuaciis

gareSe. asop (albaToba,wertilis gareSe) iwereba nusxuriT da

daxrili SriftiT. gamotoveT nolebi aTobiTi wertilebis win.

*p<.05 **p <.01 ***p <.001

26.3 suraTebi

termini suraTi gulisxmobs sxvadasxva gamosaxulebas, maT Soris,

sqemebs, grafikebs, diagramebs, fotoebs, rukebs, musikaluri

nawarmoebebis nimuSebs da naxazebs. dResdReobiT SesaZlebelia am

masalebis umetesobis eleqtronulad momzadeba da naSromSi

CarTva. teqnikuri detalebi damokidebulia gamoyenebul

kompiuterul programaze da Zalze rTulia imisTvis, rom srulad

avsaxoT winamdebare wignSi. Tumca, ramdenime zogadi

saxelmZRvanelo principi warmodgenilia danarTis A.3.1-Si.

winamdebare nawilSi naCvenebia monacemebisgan Seqmnili ori

tipis suraTis - sqemebisa da grafikebis - warmodgenis ramdenime

principi. aqve ganxilulia yvela tipis suraTis warwerebi.

videoebi, animaciebi an sxva multimediuri failebi, romelTa

beWdur formaSi warmodgena SeuZlebelia, miiCnieT danarTad

(ix.A.2.3).

26.3.1 diagramebi da grafikebi

bevr SemTxvevaSi SesaZloa, moisurvoT monacemebis sqemis an

grafikis formiT warmodgena. me-8 TavSi naCvenebia am grafikuli

formebis gamoyenebis kriteriumebi da maTi agebis zogadi

principebi. diagramebisa da grafikebis agebis detaluri

saxelmZRvanelo miTiTebebisTvis mimarTeT avtoritetul wyaros.

Page 528: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

528

Tqveni naSromis yoveli diagrama da grafiki iseTi formis unda

iyos, rom saukeTesod asaxos misi monacemebi da daasabuTos masSi

gamoTqmuli mtkicebebi. Tumca, mniSvnelovania SeTanxmebuloba

rogorc diagramebsa da grafikebs SigniT, ise maT Soris, raTa

mkiTxvelebi kargad gaerkvnen Tqvens monacemebSi. nebismieri tipis

diagramisa Tu grafikis SemTxvevaSi saWiroa, mxedvelobaSi iqonioT

Semdegi principebi:

• erTnairi tipis elementebi – RerZebi, xazebi, wertilebi, svetebi

da solebi – warmoadgineT erTnairad. gamoiyeneT gamokveTili

vizualuri efeqtebi mxolod imisTvis, rom ganasxvavoT

elementebi da ara imisTvis, rom SeqmnaT damatebiTi efeqti.

• yvela ricxobrivi monacemisTvis ixmareT arabuli cifrebi.

• yvela aRniSvna unda iyos mokle da Seesabamebodes cxrilebis

kargad dasaTaurebis wesebs (ix. 8.3.1). gamoiyeneT suraTis

warwera (ix. 26.3.2) monacemTa yvela im aspeqtis asaxsnelad,

romlis asaxvac SeuZlebelia aRniSvnebSi. adgilis dazogvis

mizniT SegiZliaT, ufro Tavisuflad gamoiyenoT abreviaturebi

da simboloebi, vidre es teqstSia nebadarTuli, magram ixmareT

isini zomierad da Tanmimdevrulad. standartuli

abreviaturebis ararsebobisas SeqmneT Tqveni abreviaturebi da

ganmarteT isini warweraSi an, Tu abreviatura bevria, Tqveni

naSromis satitulo elementebSi mocemul abreviaturebis

CamonaTvalSi (ix.A.2.1).

• aRniSneT diagramis an grafikis yvela is xazi, wertili an sxva

elementi, romelic saWiroebs ganmartebas. Tu frazebi da

calkeuli sityvebi erTad aris warmodgenili, yvela maTgani erT

stilSi gaaformeT (rogorc naCvenebia suraTSi 8.3). RerZis

aRniSvnis sxva zemoxsenebuli principebi vrceldeba, aseve, am

tipis aRniSvnebze.

• moerideT gamuqebas da ferebis gamoyenebas maSinac ki, Tu Tqveni

naSromi daibeWdeba ferad printerze, radganis SeiZleba,

SemdgomSi daibeWdos an gamravldes Sav-TeTr ferebSi, sadac

gamuqeba da feri,SesaZloa, mkafiod ar gamoCndes. gamuqebisas

Page 529: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

529

ecadeT, ar gaamuqoT suraTis teqsti da ar ixmaroT sxvadasxva

elferi, radgan maT Soris gansxvaveba SeiZleba, ar gamoCndes.

26.3.2 suraTebis nomrebi da warwerebi

zogadad, Tqveni naSromis yvela suraTs unda hqondes nomeri da

warwera. Tu naSromSi daurTavT mxolod ramdenime suraTs da

teqstSi maTze konkretulad ar miuTiTebT, gamotoveT nomrebi.

warwerebi suraTebze keTdeba danarCen teqstze ufro mcire zomis

SriftiT; CaixedeT Tqvens adgilobriv saxelmZRvanelo miTiTebebSi.

suraTis qvemoT, striqonis dasawyisSi dawereT sityva suraTi

(gasworebuli marcxniv, mTavruliT, swori SriftiT), Semdeg

suraTis nomeri (arabuli cifrebiT), Semdeg wertili. intervalis

Semdeg _ warwera, romelsac, Cveulebriv, mosdevs damaboloebeli

wertili (magram naxeT qvemoT). Tu warwera ikavebs erTze met

striqons, Semdeg striqonebze gadasuli sityvebi unda gaswordes

marcxniv, striqonebs Soris erTi intervaliT.

suraTi 6. kordovas didi meCeTi, me-8-10 saukuneebi.

nawarmoebebis nimuSebis suraTebs daawereT nomeri da warwera

zemoT.

suraTebis nomrebi. suraTebi danomreT calke, cxrilebi calke, im

TanmimdevrobiT, ra TanmimdevrobiTac moixseniebT maT teqstSi. Tu

gaqvT mxolod ramdenime suraTi, danomreT isini Tanmimdevrulad

mTel teqstSi, Tavebis CaTvliT. Tu naSromSi bevri suraTi da bevri

Tavia, gamoiyeneT ormagi numeracia anu Tavis nomeri, Semdeg

wertili, Semdeg suraTis nomeri, rogorc naCvenebia 12.4 suraTze.

rodesac teqstSi moixseniebT suraTs, miuTiTeT suraTis

nomeri (`me-3 suraTze~) nacvlad misi adgilmdebareobis miTiTebisa

(`qvemoT~), vinaidan naSromis redaqtirebis an daformatebis dros

SeiZleba, gadaadgiloT suraTi. teqstSi suraTebze mimaniSnebel

aRniSvnebSi nu dawerT mTavruliT sityvas suraTi da nu

Page 530: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

530

SeamoklebT mas rogorc sur., garda frCxilebSi Casmuli

miTiTebebisa – magaliTad, ,,(naxe sur. 10)’’.

suraTebis warwerebi. suraTebis warwerebi ufro mravalferovania,

vidre cxrilebis saTaurebi. zog SemTxvevaSi warwerebi SeiZleba,

Sedgebodes mxolod saxelobiTi jgufisgan, (ix. 22.3.1), wertilis

gareSe.

suraTi 9. beTiuni meri maklaudi – Savi kabinetis lideri am

periodis ganmavlobaSi

ufro rTuli warwerebi iwyeba saxelobiTi jgufisgan, romelsac

erTi an meti sruli winadadeba mosdevs. am warwerebs dasmuli aqvT

damaboloebeli wertilebi, sawyisi arasruli winadadebis Semdegac.

Tu Tqveni warwerebi Seicavs am ori tipis narevs,

Tanmimdevrulobis SesanarCuneblad SegiZliaT, dasvaT

damaboloebeli wertili pirveli tipis warwerebis Semdeg.

suraTi 16. benito xuaresi. meqsikis gamoCenili prezidenti, abraam

linkolnis Tanamedrove da megobari, ganasaxierebs Sua saukunis

mZime brZolebSi mopovebul meqsikuri liberalizmis gamarjvebas.

berklis kaliforniis universitetis bankroftis biblioTekis

sakuTreba.

rodesac suraTs aqvs wyaros aRmniSvneli xazi, daurTeT igi

warweris bolos, 26.1.3-is saxelmZRvanelo miTiTebebis Sesabamisad.

suraTi 2.7. iaos veli, bolo brZolis adgili. anastasia novagis

foto.

zogjer warwera erTvis iseT suraTs, romelic Seicavs

ramdenime nawils. miuTiTeT warweraSi nawili terminebiT TavSi,

qvemoT, zemoT, marcxnidan marjvniv an marcxnidan saaTis isris

mimarTulebiT (daxrili SriftiT, raTa ganasxvaoT sakuTriv

warwerisgan) an daxrili SriftiT.

Page 531: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

531

suraTi 6. zemoT, marcxniv, uiliam livingstoni; marjvniv, henri

brokholst livingstoni; qvemoT, marcxniv, jon jei; marjvniv, sara

livingston jei.

suraTi 15. havaiuri ankesebis oTxi tipi: a, ekliani ankesikus

baknisgan; b, ankesi satyuari margalitis niJarisgan da adamianis

Zvlis wveroTi.

Tu suraTis warwera ver eteva imave gverdze, romelzec

sakuTriv suraTia ganTavsebuli, CasviT igi teqstis uaxloes

winmswreb gverdze (ix.3.1), adgilmdebareobis miTiTebiT, daxrili

SriftiT suraTis nomrisa da warweris win.

Semdeg gverdze.suraTi 19. col-qmari 20-diumiani feradi

televizoriT. 1980-iani wlebis ekonomikurma reformebma Zlieri

stimuli misca samomxmareblo interesis zrdas CineTSi.

Page 532: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

532

danarTi naSromis formati da misi Cabareba

a.1 formatTan dakavSirebuli zogadi moTxovnebi

a.1.1. are

a.1.2. Sriftis saxeoba

a.1.3. striqonebs Soris daSoreba, abzaci

a.1.4. gverdebis organizeba

a.1.5. saTaurebi

a.2 formatTan dakavSirebuli specifikuri moTxovnebi

a.2.1. wina gverdebi

a.2.2. teqsti

a.2.3. ukana gverdebi

a.3. CabarebasTan dakavSirebuli moTxovnebi

a.3.1. Tqveni failebis momzadeba

a.3.2. amobeWdili versiis Cabareba

a.3.3. eleqtronuli versiis Cabareba

rodesac sadiplomo naSroms, disertacias an raime Temas werT,

aucilebelia, daicvaT formatisa da stilis garkveuli moTxovnebi.

sadiplomo naSromisa da disertaciis SemTxvevaSi am moTxovnebs Tqveni

kaTedra an universitetis sadiplomo naSromebisa da disertaciebis

samsaxuri adgens; sakurso Temis SemTxvevaSi, moTxovnebs Tqveni

instruqtori gansazRvravs. aseve, SesaZlebelia, Temis Cabarebisas

specifikuri procedurebis dacva mogTxovon, magaliTad, amobeWdili

versia unda CaabaroT Tu eleqtronuli.

roca sadiplomo naSroms an disertacias amzadebT, gansakuTrebuli

yuradReba miaqcieT am moTxovnebs. Tqven Segafaseben imis mixedviTac,

ramdenad icavT Tqvens sferoSi dadgenil akademiur wesebs da

moTxovnebs. formatTan da CabarebasTan dakavSirebuli wesebis

umravlesoba gamiznulia imisaTvis, rom Tqveni naSromi Seinaxos, iqneba

es akinZuli Tu eleqtronuli saxiT da momavalSi xelmisawvdomi iyos

mkiTxvelisTvis.

Page 533: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

533

aq mocemuli miTiTebebi formatisa da naSromis Cabarebis Sesaxeb

farTodaa miRebuli sadiplomo naSromebisa da disertaciebis

momzadebisas. Tumca, universitetebis umravlesobas sakuTari moTxovnebi

aqvs, romlebic, rogorc wesi, xelmisawvdomia sadiplomo naSromebisa da

disertaciebis samsaxurSi. sanam Tqvens sadiplomo naSroms an

disertacias CaabarebT, gadaxedeT Tqveni kaTedris specifikur

moTxovnebs. es moTxovnebi aq mocemul miTiTebebze upiratesia.

zogadad, sakurso naSromTan dakavSirebuli moTxovnebi naklebad mkacri

da mravlismomcvelia, vidre sadiplomo naSromTan da disertaciasTan

dakavSirebuli moTxovnebi. sakurso Temebi, rogorc wesi, nakleb

elementebs moicavs da vinaidan maT arc kinZaven da arc eleqtronulad

inaxaven, Cabarebis gansakuTrebuli moTxovnebi ar arsebobs. Tumca, aseT

SemTxvevaSic, unda daicvaT Tqvens sferoSi dawesebuli wesebi Temis

daformatebisas, radgan isini mkiTxvels exmareba, swrafad moaxdinos

sqolioebisa Tu vrceli citatebis identificireba. Tu Tqveni Temis

formatTan dakavSirebiT raime kiTxvebi gaqvT, SeekiTxeT Tqvens

instruqtors an gaesaubreT Tqveni kaTedris warmomadgenlebs.

am danarTSi mocemul instruqciebSi nagulisxmebia, rom Tqven Temas

kompiuterze moamzadebT. miuxedavad imisa, rom kompiuteruli teqsturi

redaqtorebi erTmaneTisgan gansxvavebulia, maTi umetesoba avtomaturad

akeTebs areebs, sqolioebs, nomravs gverdebs. Tumca, Tuki specifikur

miTiTebebs unda misdioT, gansakuTrebiT, areebTan da formatirebis sxva

msgavs sakiTxebTan dakavSirebiT, SeamowmeT Tqveni Temis amobeWdili

varianti (umjobesia, xelT saxazavi iqonioT) manam, sanam mas CaabarebT.

marTalia, programulma uzrunvelyofam gaamartiva Temis daformateba,

magram igi bolomde verasdros Secvlis Tqvens gansjas.

a.1 formatTan dakavSirebuli zogadi moTxovnebi

am seqciaSi aRwerilia formatTan dakavSirebuli zogadi sakiTxebi,

romlebic Tqvens naSroms exeba. informacia specifikuri elementebisa da

maTi formatirebis Sesaxeb ixileT a.2-Si. Tqvens instruqtors, kaTedras

Page 534: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

534

an universitets SesaZloa, dawesebuli hqondes normebi, romlebic aq

mocemuli instruqciebisgan gansxvavdeba. aseT SemTxvevaSi, aq mocemul

instruqciebTan SedarebiT, upiratesoba Tqvens adgilobriv instruqciebs

eniWeba.

a.1.1. mindvrebi

zogadad yvela Tema amerikis SeerTebul StatebSi standartuli zomis

furcelze iwereba - 8, 5 X 11 (inCi). datoveT, daaxloebiT, erTi inCis

zomis mindori gverdis oTxive mxares. sadiplomo naSromis an

disertaciis SemTxvevaSi, SesaZloa, marcxena mxares ufro didi mindvris

dacva dagWirdeT, rogorc wesi – 1,5 inCis.

gaiTvaliswineT isic, rom nebismier sqoliosa da furclis TavSi

dawerili informacia, maT Soris, qudSic da sxva saidentifikacio

informacia, im zomis mindvrebSi unda moeqces (ix. a.1.4), rac adgilobrivi

instruqciebiTaa gansazRvruli.

a.1.2. Sriftis saxeoba

Tqveni teqstisTvis airCieT Srifti, romelic kargad ikiTxeba,

magaliTad, Times New Roman an Palatino da gamoiyeneT is mTel naSromSi.

moerideT ornamentebian Sriftebs. aseTi Sriftis gamo mkiTxvelma

SeiZleba, naklebad seriozulad aRiqvas Tqveni naSromi. (Sriftebis

specifikuri maxasiaTeblebisTvis, ixileT robert brainherstis naSromi,

tipografiuli stilis elementebi [Point Roberts, WA: Hartley & Marks, 2004]).

Temebis umravlesobisTvis, umjobesia, gamoiyenoT 12 zomis Srifti, an

minimum 10 zomis mainc. zogierTi universiteti iTxovs 12 zomis Srifts

teqstisTvis da 10 zomis Srifts sqolioebis da SeniSvnebis, sqemebisa da

cxrilebSi mocemuli warwerebisTvis.

a.1.3. striqonebs Soris daSoreba, abzaci

naSromis teqstSi striqonebi ori xaziT daaSoreT, garda qvemoT

mocemuli SemTxvevebisa, sadac mxolod erTi xazi unda iyos

gamotovebuli:

• vrceli citatebi (ix. 25.2.2)

Page 535: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

535

• cxrilebis saTaurebi da sqemis warwerebi

qvemoT CamoTvlil elementebSi, gaakeTeT standartuli, erTmagi

daSoreba TiToeul striqons Soris, magram erTeulebi gamoyaviT

erTmaneTisgan ormagi daSorebiT.

• garkveuli elementebi wina gverdebze (ix. a.2.1), maT Soris, Sinaarsi

da sqemebis, cxrilebisa Tu abreviaturebis nebismieri CamonaTvali

• sqolioebi da SeniSvnebi

• bibliografia da saxelTa saZiebeli

zogierTi kaTedra an universiteti striqonebs Soris dacilebas ara

jeradobis (erTmagi, ormagi da misT), aramed erTeulebis mixedviT

(magaliTad, ,,zustad 24 erTeuli”) mixedviT gansazRvravs. amis gakeTeba

bevr teqstur redaqtorSia SesaZlebeli.

saSveni niSnis gamoyenebisas, mxolod erTi erTeuliT daaSoreT

simboloebi teqsts. abzacis gamoyofisas, umjobesia, tab klaviSis

gamoyeneba; aseve, gamoiyeneT teqstis svetebi da sxva elementebi,

romlebic uzrunvelyofs teqstis simwyobres.

yvela paragrafSi abzaci erTnairad daicaviT. vrceli citatebisTvis

arsebobs abzacis gamoyofis specialuri wesebi, imis mixedviT, citata

prozidanaa Tu poeziidan (ix. 25.2.2).

a.1.4. gverdebis organizeba

gverdebis danomvra. Tu Tqveni naSromis wina gverdebi mxolod satitulo

gverds moicavs, ar danomroT igi. danomreT naSromis ZiriTadi nawili

da bolo gverdebi arabuli cifrebiT. danomvra teqstis pirveli

gverdidan daiwyeT.

Tu sadiplomo naSroms an disertacias werT, wina gverdebi teqstis

ZiriTadi nawilisgan gansxvavebulad danomreT.

• Tu teqstis wina gverdebi moicavs satitulo furcels da bevr

sxvadasxvagvar komponents (ix. a.2.1.), isini danomreT nusxuri

romauli cifrebiT (i, ii, iii, da a.S., ix. cxrili 23.1). rogorc wesi,

danomvrisas, wina nawilis yvela gverdi, Cabarebis gverdis garda,

Page 536: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

536

saTvalavSi unda CaTvaloT, Tumca, SeiZleba, yvela maTgans ar

daaweroT nomeri. kaTedrebsa da universitetebs xSirad aqvT

SemuSavebuli specifikuri moTxovnebi wina gverdebis danomvrasTan

dakavSirebiT; Tu Tqvens SemTxvevaSi ase ar aris, gamoiyeneT am

danarTSi mocemuli instruqciebi.

• teqstis danarCeni nawili, maT Soris, ukana gverdebi (ix. a.2.3),

inomreba erTmaneTis miyolebiT, arabuli cifrebiT.

Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia Zalian grZelia, Tqvenma

kaTedram an universitetma igi SeiZleba, ramdenime tomad akinZos.

adgilobrivma instruqciebma unda migiTiToT, ra aris gverdebis

maqsimaluri raodenoba TiToeuli tomisTvis, aseve, unda gangimartoT,

Tu arsebobs specialuri moTxovnebi mravaltomiani naSromis dasanomrad.

ganlageba. rogorc wesi, gverdebis aRniSvna xdeba gverdis qveda an zeda

nawilis centrSi an zeda nawilis marjvena mxares. saklaso

naSromebisTvis amoirCieT zemoT mocemuli erT-erTi stili da mudmivad

daicaviT igi.

tradiciulad, sadiplomo naSromebsa da disertaciebs gverdebis

aRniSvnas sxvadasxva adgilas ukeTeben, imis mixedviT, Tu naSromis ra

nawils vnomravT (ise, rogorc am danarTis nimuSebSia mocemuli).

• gverdis qveda nawilis centrSi inomreba yvela wina gverdi;

naSromis ZiriTadi nawilis gverdebi da ukana gverdebi, romelTac

saTaurebi aqvT, rogoricaa axali Tavis pirveli gverdi an danarTi.

• gverdis zeda nawilis centrSi an marjvniv inomreba: naSromis

yvela danarCeni gverdi da ukana gverdebi.

bevrma kaTedram da universitetma aRmofxvres es gansxvavebebi da

moiTxoven, rom mTels disertaciasa Tu sadiplomo naSromSi erTnairad

iyos danomrili yvela gverdi. zemoT mocemuli sami variantidan zogi

gverdebis nomris ganlagebis adgils akonkretebs, sxvebi ki students

andobs am gadawyvetilebas. gaecaniT adgilobriv instruqciebs am

sakiTxTan dakavSirebiT.

Page 537: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

537

sxva saidentifikacio elementebi. zogierT SemTxvevaSi SeiZleba, neba

dagrTon, an sulac mogTxovon, rom saidentifikacio informacia

furclis zeda an qveda nawilSi miuTiToT gverdis nomris gverdiT.

sakurso naSromisTvis, instruqtorma SesaZloa, mogTxovoT naSroms

daaweroT Tqveni gvari da saxeli, Temis Cabarebis ricxvi an ,,pirveli

varianti”. ufro grZeli naSromebisTvis, Tavis an seqciis dasaTaureba

daexmareba mkiTxvels teqstSi orientaciaSi. sadiplomo naSromebsa da

disertaciebSi furclis zeda da qveda mxares dasacavi moTxovnebi

dRemde muSavdeba. amdenad, gaecaniT Tqvens adgilobriv instruqciebs.

a.1.5 saTaurebi

imisda mixedviT, ramdenad kompleqsuria Tqveni Tema, SeiZleba, naSromi

sakmaod bevr komponents moicavdes, ise, rogorc es aRwerilia a.2

nawilSi. maT umetesobas saTauri unda hqondes. yvela aseTi elementis

saTaurisTvis gamoiyeneT erTi da igive tipografia da formati,

tradiciulad gaSualedebuli romauli Srifti (iseve, rogorc naCvenebia

am danarTSi mocemul nimuSebSi). nebismieri cifris aRniSvna, romelic

win uZRvis saTaurs (magaliTad, nawili II: adreuli wlebi) tipografiiTa

da formatiT saTaurs unda Seesabamebodes.

Tu Tqveni naSromi Tavebadaa dayofili, maSin Tavebis dasaTaureba da

cifrebis aRniSvna tipografikulad erTnairi unda iyos, magram unda

gansxvavdebodes sxva komponentebis saTaurebisgan. TavebSi mocemuli

qvesaTaurebisTvis ixileT a.2.2.

Tu Tqveni adgilobrivi instruqciebi moqnilia, SegiZliaT, gansxvavebuli

tipografikaDda formati gamoiyenoT sxvadasxva tipis saTaurebisTvis.

mocemuli Sriftis yvela saTauri Tanmimdevruli unda iyos da

TiToeuli Srifti danarCenisgan unda gansxvavdebodes. didi danayofebis

saTaurebi (nawilebi, Tavebi) vizualurad ufro TvalSisacemi unda iyos,

vidre qvesaTaurebi. zogadad, saTaurebi ufro TvalsaCinoa, roca

Page 538: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

538

Camuqebuli da daxrili asoebiT centrSia gamotanili, vidre maSin, roca

marcxniv, Cveulebrivi zomis SriftiT an winadadebisTvis

damaxasiaTebeli asoebis stiliTaa mocemuli.

yvelaze efeqturi gza saTaurebSi Tanmimdevrulobis dasacavad is aris,

rom Tavidanve gansazRvroT stili yvela tipis saTaurisTvis (maT Soris,

Srifti, pozicia da a.S.) zogadi programuli uzrunvelyofis funqciis

daxmarebiT (i. a.3.1)

a.2 formatTan dakavSirebuli specifikuri moTxovnebi

a.1-Si mocemuli zogadi moTxovnebis garda, naSromis gansakuTrebul

elementebs, specifikuri, formatTan dakavSirebuli moTxovnebi gaaCnia. am

seqciaSi aRwerilia is elementebi, romlebic yvelaze xSirad gvxvdeba

skurso Tu sadiplomo naSromebsa da disertaciebSi, aseve, mocemulia

maTi nimuSebic. yvela nimuSi, a.1 da a.8 sqemebis gamoklebiT, Cikagos

universitetSi daculi disertaciebidanaa amoRebuli. sadac saWiroeba

moiTxovda, gverdebi redaqtirebulia am saxelmZRvaneloSi mocemul

stilTan da formatTan dakavSirebuli rekomendaciebis Sesabamisad. Tu

Tqvens instruqtors, kaTedras an universitets aqvs specifikuri

moTxovnebi, romlebic aq mocemuli rekomendaciebisagan gansxvavdeba,

upiratesoba Tqvens adgilobriv moTxovnebs eniWeba.

vrceli Temebis umravlesobas, iseve, rogorc sadiplomo naSromebsa da

disertaciebs, sami ZiriTadi nawili aqvs: 1) wina gverdebi, 2) Tavad

naSromis teqsti da 3) ukana gverdebi. wina da ukana gverdebi, aseve,

ramdenime komponentadaa dayofili Tqveni Temis Taviseburebis mixedviT.

saklaso naSromis pirveli gverdebi, albaT, mxolod saTauris gverds

moicavs, bolo gverdebi ki bibliografias an saxelTa saZiebels.

a.2.1. wina gverdebi

Tqveni sadiplomo naSromis an disertaciis pirveli gverdebi SesaZloa,

moicavdes yvela an zogierT qvemoT CamoTvlil komponents. kaTedrebsa

da universitetebs, rogorc wesi, aqvT instruqciebi am elementebis

Page 539: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

539

TanmimdevrobasTan dakavSirebiT; aseTis ararsebobis SemTxvevaSi,

gaiTvaliswineT qvemoT mocemuli instruqciebi.

Cabarebis gverdi. sadiplomo naSromebisa da disertaciebis umravlesobas

gaaCnia Cabarebis gverdi da igi naSromis pirveli gverdia. aseT

SemTxvevaSi, igi ar inomreba da wina gverdebis numeraciis saTvalavSic

ar Sedis.

Cabarebis gverdze miTiTebulia, rom naSromi Cabarebulia magistris da

doqtoris xarisxisTvis wayenebuli moTxovnebis dacviT (formulireba

SesaZloa, sxvanairadac Camoyalibdes) da masSi datovebulia carieli

adgili sagamocdo komisiis wevrebis xelmowerisTvis.

Page 540: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

540

sqema a.1. satitulo gverdi saklaso naSromisaTvis

gardaqmnis misteria:

wminda ignatus loiolas sulieri varjiSebis gavlena

karavajos wminda pavles moqceva

robert loblau

Sesavali xelovnebis istoriaSi

15 marti, 2007 weli

Page 541: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

541

sqema a.2. disertaciis satitulo gverdi. gadmobeWdilia fona forman-barzilais nebarTviT. ,,adam smiti da TanagrZnobis wreebi” [sadoqtoro disertacia, Cikagos universiteti, 2001).

Cikagos universiteti

adam smiti da TanagrZnobis wreebi

disertacia Cabarebulia socialuri mecnierebebis fakultetze

filosofiis doqtoris xarisxis mosapoveblad

politikuri mecnierebebis kaTedra

fiona forman-barzilai

Cikago, ilinoisi

2001 wlis dekemberi

Page 542: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

542

sqema a.3. Sinaarsi. gadmobeWdilia fona forman-barzilais nebarTviT.

,,adam smiti da TanagrZnobis wreebi” [sadoqtoro disertacia, Cikagos

universiteti, 2001).

sarCevi

samadlobeli sityva iv

Sesavali 1

nawili I. ,,me”-s wre 19

Tavi 1. konfliqturi ,,me” 20

Tavi 2. ,,me” da misi sarke: dinamikurad gagebuli TanagrZnoba 43

nawili II. sazogadoebis wre 74

Tavi 3. socializebuli sindisi 75

Tavi 4.,,mokrZalebuli ganyofilebebi”: stoikuri kosmopolis

sawinaaRmdegod 102

nawili III. kacobriobis wre 137

Tavi 5. komerciuli erebis kosmopolisi 138

Tavi 6. TanagrZnoba sivrceSi 168

Tavi 7. negatiuri samarTali 187

daskvna 212

bibliografia 215

iii

Page 543: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

543

sqema a.5. cxrilebis CamonaTvali. dabeWdilia mark r. uilsonis nebarTviT, ,,samoqalaqo omis biznesi: samxedro warmoeba, saxelmwifo da amerikis SeerTebuli Statebis politikuri ekonomia, 1850-1880” [sadoqtoro disertacia, Cikagos universiteti, 2002].

cxrilebi

1.1 a.S.S-is centraluri mTavrobis xarjebi, 1830-1860.........................41

1.2 a.S.S-is Tavdacvis departamentis xarjebi, 1855-1860.....................45

1.3 erovnuli jarebis SedarebiTi miaxloebiTi

danaxarjebi 1860 wels: safrangeTi, gaerTianebuli samefo

da amerikis SeerTebuli Statebi............................................................65

1.4 kvartirmeisteris da komisariatis gadaxdebis geografia, 1855 wlis ivlisi-1860 wlis

ivnisi......................................68

1.5 kvartirmeisteris departamentis xarjebi kategoriebis

mixedviT, 1856-1860......................................................................................................69

1.6 kontraqtorebis gaZRola kvartirmeisteris departamentSi,

1855-1860..................................................................................................................................66

1.7 fort livenuorsSi kvartirmeisteris departamentis maragis

Sinaarsis aRwera Ceinis da iutas eqspediciisTvis, 1857...102

1.8 cxovelebisa da vagonebis Sesyidvis kontraqtebi iutas meore

eqspediciisTvis, Tebervali-marti, 1858...........................................................112

2.1 niu iorkis oci yvelaze didi samxedro mommaragebeli,

1861-1862............................................................................................................................................181

2.2 masaCusetsis oci yvelaze didi samxedro mommaragebeli, 1861…...186

2.3 pensilvaniis oci yvelaze didi samxedro mommaragebeli

1861-1862..............................................................................................................................................188

3.1 a.S.S-s Tavdacvis departamentis (armiis) xarjebi, 1860-1866...............240

3.2 kvartirmeisteris departamentis wamyvani Semsyidveli oficrebi,1860-1865, aTvisebuli

Tanxebisa da sabrZolo postebis

mixedviT.......................................................................................................................................240

3.3 kvartirmeisteris da komisariatis gadaxdebis geografia, 1861 wlis ivlisi-1865 wlis

ivnisi...................................................................................................................260

4.1 wamyvani samxedro sawarmo industriebis Sedareba CrdiloeTSi.....319

4.2 a.S.S.-is armiis wamyvani mZime teqnikis momwodeblebi, 1861-1866.............321

4.3 a.S.S.-is tyvia-wamlis industria samoqalaqo omis win.............................330

Page 544: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

544

sqema a.8. leqsikoni

leqsikoni

arabuli cifrebi. erT-erTi cnobili erTeuli, romelsac

ariTmetikuli gaTvlebisas iyeneben (1, 2, 3 da a.S.)

vrceli citata. brWyalebSi Casmuli citata, romelic

tipografikulad teqstisgan abzacebiTaa gamoyofili

Camuqebuli Srifti. Srifti, romelic ufro muqia da ufro msxvili,

vidre Cveulebrivi Srifti

daxrili Srifti. gadaxrili Srifti, romelic xeliT nawers ufro

hgavs (rogorc es), vidre romaul Srifts.

nusxuri asoebi. aso, romelic ar aris dawerili mTavruli SriftiT

(a,b,c, da a.S.)

romauli cifrebi. cifri, romelic tradiciuli romauli cifrebis

kombinaciiT miiReba, an mTavruli (I, II, III, d.a.S.), an nusxuri (i, ii,

iii d.a.S.).

romauli Srifti. mTavari Sriti da ara daxrili.

teqstSi SeWrili citata. citata, romelic teqstSive grZeldeba da ar

aris calke gamoyofili.

Page 545: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

545

kaTedrebisa da universitetebis umravlesobas aqvs Cabarebis gverdis nimuSi, romelic zustad unda daicvaT formatisa da sarCevis formulirebis gaTvaliswinebiT. satitulo gverdi. sakurso Temebi unda iwyebodes satitulo gverdiT

(Tumca, zogierTi saTaurs teqstis pirvel gverdze akeTebs. moelaparakeT

amis Sesaxeb Tqvens instruqtors). Temis saTauri furclis zeda kididan

mesamedi manZilis daSorebiT, SuaSi dasviT. Tu Temas mTavari saTauric

aqvs da qvesaTauric, am SemTxvevaSi, mTavari saTauri erT xazze dawereT,

Semdeg ori wertili dasviT da qvesaTauri meore xazze gadaitaneT.

ramdenime xazis qvemoT dawereT Tqveni saxeli im informaciasTan erTad,

romelsac Tqveni instruqtori moiTxovs, rogoricaa, magaliTad, kursis

saxelwodeba (kaTedrisa da nomris miTiTebiT) da ricxvi. sqema a.1.

gviCvenebs saklaso naSromis satitulo gverdis nimuSs. Temebis

umetesobisTvis, es erTaderTia, romelic wina gverdebSi Sedis.

sadiplomo naSromis an disertaciisTvis, kaTedrebisa da universitetebis

umravlesobas aqvs sanimuSo satitulo gverdebi, romlebsac zustad unda

miyveT Sinaarsisa da formatis gaTvaliswinebiT. sxva SemTxvevebSi,

nimuSad gamoiyeneT a.2 sqema. satitulo gverdze SegiZliaT, miuTiToT i,

magram gverdis nomeri ar daaweroT.

Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia ramdenime tomad aikinZeba

(ix. a.1.4), albaT, dagWirdebaT calke satitulo gverdebi TiToeulisTvis.

gaecaniT adgilobriv wesebs am sakiTxTan dakavSirebiT.

saavtoro ufleba an carieli gverdi. sadiplomo naSromSi an

disertaciaSi, satitulo gverdis Semdeg CasviT saavtoro uflebasTan

dakavSirebuli gverdi. es gverdi danomreT - ii, magram es cifri ar

daaweroT, Tu amas Tqveni adgilobrivi wesebi ar migiTiTebT. miTiTeba

saavtoro uflebasTan dakavSirebiT gverdis bolos, marcxena mxares,

daaxloebiT ase daitaneT:

saavtoro ufleba © 20XX ekuTvnis Tqveni saxeli gvari

yvela ufleba daculia

Page 546: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

546

ar dagWirdebaT saavtoro uflebaze formaluri ganacxadis gakeTeba,

radgan es Canaweri ukve legalurad asabuTebs Tqvens saavtoro uflebas.

Tu ar gWirdebaT TemaSi saavtoro uflebis miTiTeba, SegiZliaT, am

adgilas carieli furceli CasvaT an saerTod gamotovoT es komponenti.

es damokidebulia Tqvens adgilobriv wesebze.

miZRvna. Tu Tqveni kaTedra an universiteti Tqvens naSromSi miZRvnis

teqstis CarTvis uflebas iZleva, SegiZliaT, mokle miZRvna gaakeToT im

adamianis saxelze, vinc TqvenTvis gansakuTrebiT mniSvnelovania. es

gverdi wina gverdebis danomvrisas gaiTvaliswineT saTvalavSi, magram

masze cifri ar daaweroT, Tu amas Tqveni adgilobrivi wesebi ar

miuTiTebs. miZRvna furclis zeda kididan mesamedi manZilis daSorebiT

ganaTavseT, rogorc wesi, centrSi da gamoiyeneT romauli Srifti sasveni

niSnis gareSe. ar gWirdebaT sityvebi eZRvneba an vuZRvni, ubralod

dawereT:

anikas

SegiZliaT, im adamianis dakonkretebac, visac naSroms uZRvniT (,,mamaCems,

sebastian uelss”). an SegiZliaT, raime sxva informacia daurToT,

magaliTad, dabadebis da gardacvalebis TariRi. ufro metad

eqstravagantuli miZRvnebi ukve Zvelmodurad iTvleba, saxumaro

miZRvnebi ki dros ver uZlebs.

epigrafi. Tu Tqveni kaTedra an universiteti epigrafebis gakeTebis

saSualebas iZleva, SegiZliaT, miZRvnasTan erTad, an mis nacvlad,

epigrafi daurToT. epigrafi aris citata, romelic naSromis Temas exeba.

epigrafi yvelaze Sesaferisia maSin, rodesac misi Sinaarsi

gansakuTrebiT STambeWdavia da kargad gamoxatavs naSromis arss.

epigrafis gverdi wina gverdebis saTvalavSi gaiTvaliswineT, magram ar

danomroT,, Tu amas ar miuTiTebs Tqveni adgilobrivi wesebi. ar aris

saWiro gverdze sityva epigrafi daurToT.

epigrafi furclis zeda kididan mesamedi manZilis daSorebiT iwereba,

igi an centrSia, an ganvrcobili citatis forma aqvs (ix. 25.2.2). ar

Page 547: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

547

gaukeToT brWyalebi. epigrafis Semdeg xazze, rogorc wesi, marjvena

mxares, moiyvaneT wyaro – avtoris saxeli, naSromis saTauri (22.3.2) da,

Tu survili gaqvT, citatis ricxvi, romlis winac tires dasvamT (an or

tires; ix 21.7.2):

patara dasawyisidan, didi saqmeebi gamovida misi xeliT... da rogorc erTi

patara sanTliT aTasobiT sanTeli SeiZleba, dainTos, ise gaanaTa aq

danTebulma sanTelma bevri sxva da mTeli Cveni qveyana.

-uiliam bredfordi

zogierTi adamiani fiqrobs, rom modernizmis mizezi qalebi arian, rasac ar

unda gulisxmobdnen masSi

-niu iork san, 13 Tebervali, 1917

epigrafi, aseve, SeiZleba, iyos Tavis an seqciis dasawyisSi; ix. 25.2.2 da

sqema a. 9.

sarCevi: yvela naSroms, romelic Tavebs moicavs, sarCevi sWirdeba. am

komponentis yvela gverdi romauli cifrebiT danomreT. gverdis TavSi

saTaurad sarCevi daawereT. Tu sarCevi erT gverdze metia, saTauri ar

gaimeoroT sxva gverdebze. saTaursa da teqstis pirvel striqons Soris

gaakeTeT ormagi daSoreba. CamonaTvalSi, TiToeul elements Soris

daSoreba erTmagi unda iyos.

sarCevSi ar iwereba is gverdebi, romlebic win uswrebs sarCevs

(Cabarebis gverdi, satitulo gverdi, saavtoro uflebis an carieli

gverdi, miZRvna da epigrafi), magram unda iwyebodes wina gverdebis

Semadgeneli im gverdebisgan, romelic sarCevs moyveba. am nawilis Semdeg

Tanmimdevrulad CamoTvaleT nawilebi, Tavebi an teqstis sxva erTeulebi

da Semdeg bolo gverdebis Semadgeneli nawilis komponentebi. Tu

teqstSi qvesaTaurebs iyenebT (ix. a.2.2), gamoiyeneT mxolod pirveli an

meore done, Tu sxva doneebi imdenad specifikuri ar aris, rom Tqvens

mkiTxvels Temis zust mimoxilvaSi daexmaros. darwmundiT, rom sityvebis

formulireba, mTavruli asoebis gamoyeneba da danomvris stili

(arabuli, romauli Tu sityvieri), iseve, rogorc yvela saTaurisa da

Page 548: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

548

qvesaTauris tipografika (ix. a.1.5) emTxveva zustad imas, rac mocemulia

Tqvens naSromSi.

danomreT TiToeuli komponentis mxolod pirveli gverdi (da ara mTeli

gverdebi), gamoiyeneT nusxuri romauli da arabuli ricxvebi, ise,

rogorc Tavad gverdebze gaqvT. numeracia marjvena mxares moaqcieT da,

Tu survili gaqvT, gamoitaneT wertilebisgan Semdgari xazi (maT

mimarTulebis mimcems uwodeben), raTa mkiTxvelis Tvals mimarTuleba

misces da yvela saTauri gverdis nomerTan daakavSiros.

sqema a.3 gviCvenebs martivi struqturis mqone Temis sarCevis nimuSs.

nawilebisa da Tavebis saTaurebi marcxnivaa, numeracia ki marjvniv.

ufro kompleqsuri TemisTvis, miyeviT Tqveni Temis organizebis logikas,

Tu Tqveni adgilobrivi wesebi ar moiTxovs gansakuTrebul formats.

sqema a.4 gviCvenebs grZeli sarCevis mqone meore gverds. yuradReba

miaqcieT, rom SegiZliaT, centrSi dasvaT nawilebis saTaurebi an

tomebis nomrebi (Tu relevanturia; ix a.1.4) relevanturi Tavebis zemoT

da gamoiyenoT sityva Tavi saTaurad, Tavebis nomrebis aRmniSvneli

svetis zemoT. Tavebis saTaurebi da qveTavebi ufro advilad rom

gaarCioT, SegiZliaT, qveTavebi abzaciT gamoyoT. TiToeuli done

gamoyaviT wina donisgan naxevarinCiani abzaciT.

Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia erTze met tomad aikinZeba,

SesaZloa, sarCevis ganmeoreba mogiwioT an sxva SemTxvevaSi yvela tomSi

Sinaarsis mniSvnelovani elementebi mainc gaimeoroT. am sakiTxis Sesaxeb

gaecaniT Tqvens adgilobriv wesebs.

sqemebis, cxrilebis da ilustraciebis CamonaTvali. Tu Tqveni

sadiplomo naSromi an disertacia (zog SemTxvevaSi ki saklaso naSromi)

moicavs sqemebs, cxrilebs an orives, maTi CamonaTvali wina gverdebSi

SeitaneT. aseTi CamonaTvlis gverdi romauli cifriT danomreT. Tu

Tqveni naSromi mxolod sqemebs moicavs (ix. 26-e Tavi ganmartebisTvis),

pirvel gverds TavSi daawereT sqemebi; Tu igi mxolod cxrilebs

moicavs, daawereT cxrilebi. Tu CamonaTvali erTze meti gverdia, ar

Page 549: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

549

gaimeoroT saTauri sxva gverdebze. saTaursa da teqstis pirvel xazs

Soris ormagi daSoreba gaakeTeT, Tavad TiToeul CamonaTvals Soris ki

- ermagi. sqema a.5 gviCvenebs cxrilebis CamonaTvlis nimuSs.

Tu Tqveni naSromi moicavs rogorc sqemebs, ise, cxrilebs, Tqveni

adgilobrivi wesebis mixedviT, SesaZloa, maTi gaerTianebac SeZloT.

CamonaTvals daarqviT ilustraciebi (im nimuSis mixedviT, rac zemoT

aRvwereT), magram igi or nawilad gayaviT, sqemebi da cxrilebi, rogorc

a.6 sqemaSia mocemuli.

yvela sqema an cxrili arabuli cifrebiT danomreT da vertikalurad

gaaTanabreT CamonaTvali...Tu iyenebT ormag numeracias (rogorc a.5

sqemaSia mocemuli), gaaTanabreT cifrebi meaTedebze.

sqemis warwerebi da cxrilebis saTaurebi SesabamisobaSi unda iyos

TemaSi mocemuli sityvebisa da mTavruli asoebis gamoyenebasTan, Tu

warwerebi Zalian grZelia, SeamokleT logikurad. gadatanili teqsti

gamoyaviT naxevarinCiani abzaciT. (cxrilis saTaurebsa da sqemis

warwerebze ufro meti informaciisTvis ix. 26.2.2 da 26.3.2). gverdebi

CamowereT da marjvniv gaaTanabreT. Tu survili gaqvT, gamoiyeneT

mimarTulebis mimcemi xazi, raTa SeaerToT warwerebi da saTaurebi

gverdebis nomrebTan.

winaTqma: Tqvens sadiplomo naSromSi an disertaciaSi SesaZloa, gqondeT

winaTqma, sadac axsniT, ra iyo YTqveni motivacia, roca am kvlevaze

muSaoba daiwyeT, mimoixilavT proeqts, kvlevis masStabs da naSromis

mizans. SesavalSi, aseve, SeiZleba, iyos samadlobeli sityva, Tu is

imdenad vrceli da detaluri ar aris, rom calke seqcia dauTmoT (ix.

qvemoT). am komponentis yvela gverdi romauli cifrebiT danomreT.

pirveli gverdis TavSi daawereT winaTqma. Tu igi erTze met gverds

moicavs, ar gaimeoroT saTauri sxva gverdebze. saTaursa da teqstis

pirvel striqons Soris ori xazi gamotoveT. teqstSic ori xazi

gamotoveT striqonebs Soris da mTavari teqstis mixedviT daaformateT.

Page 550: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

550

samadlobeli sityva: Tqvens sadiplomo naSromSi an disertaciaSi

SeiZleba, gamoyoT samadlobeli sityva, romelSic madlobas gadauxdiT

Tqvens xelmZRvanelsa da kolegebs da daasaxelebT im individebs an

institutebs, romlebic, Tqveni azriT, kvlevaSi gansakuTrebiT

dagexmaraT (magaliTad, aRniSneT konsultaciebi teqnikur sakiTxebze an

daxmareba specialuri aRWurvilobis an resursebis kuTxiT). Tu

madlobas uxdiT Temis xelmZRvanels an komisias rutinuli

daxmarebisTvis, igi SesavalSi SeitaneT (ix. zemoT) an sulac gamotoveT.

madlobis yvela gverdi romauli cifrebiT aRniSneT. Ppirveli gverdis

TavSi dasviT saTauri samadlobeli sityva. Tu samadlobeli sityva

erTze met gverds moicavs, ar gaimeoroT saTauri sxva gverdebze.

saTaursa da teqstis pirvel xazs Soris ori xazi gamotoveT. teqstSic

ori xazi gamotoveT xazebs Soris da mTavari teqstis Sesabamisad

daaformateT.

abriviaturebis CamonaTvali. Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia

(an zogierT SemTxvevaSi saklaso naSromi) bevr abriviaturas moicavs,

garda Cveulebrivi abriviaturebisa, romlebic 24-e TavSi mimovixileT,

abriviaturebis CamonaTvali gaakeTeT wina gverdebSi. Aaq unda SeitanoT

iseTi abriviaturebi, romlebic exeba im wyaroebs, romelTac xSirad

moixseniebT, an im organizaciebs, romlebic farTodaa cnobili (24.1.2).

aseTi CamonaTvlis yvela gverdi romauli cifrebiT danomreT. Ppirveli

gverdi ase daasaTaureT - abreviaturebi. Tu abreviaturebi erTze met

gverds moicavs, ar gaimeoroT saTauri sxva gverdebze. saTaursa da

teqstis pirvel striqons Soris ori xazi gamotoveT. erTi xazi

gamotoveT TiToeul abreviaturas Soris. sqema a.7 gviCvenebs

abreviaturebis nimuSs. (am nimuSSi mocemuli abreviaturebi daxrili

xaziT mxolod imitomaa warmodgegnili, rom isini gamoqveynebuli

naSromebis saTaurebia.)

Page 551: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

551

yuradReba miaqcieT, rom abreviatura anbanis mixedviT aris dalagebuli,

da ara misi ganmartebis mixedviT. abriviaturebi, rogorc wesi, marcxena

mxaresaa gaTanabrebuli.

abreviaturebis ganmartebebi (an gadatanili teqsti) Tanabari abzacebiTaa

gamoyofili, romelic saSualebas iZleva, pirvel svetSi yvelaze grZel

abreviaturasa da meore svetSi, pirvel sityvas Soris, daaxloebiT

naxevari inCis adgili darCes.

leqsikoni: Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia (an, zogierT

SemTxvevaSi, Tqveni saklaso Tema) bevr ucxour sityvas an teqnikur

terminebsa da frazebs moicavs, romelic Tqveni mkiTxvelisTvis

SesaZloa, ucnobi iyos, leqsikoni dagWirdebaT. zogierTi kaTedra da

universiteti iTxovs, rom leqsikoni ukana gverdebis nawils Seadgendes,

danarTebis Semdeg da SeniSvnebis, bibliografiisa da saxelTa saZieblis

win. Tuki arCevnis Tavisufleba gaqvT, leqsikoni wina gverdebSi

moaTavseT, Tu saWiroa, rom mkiTxveli icnobdes am sityvebs teqstis

wakiTxvamde. sxva SemTxvevaSi ki igi ukana mxares moaTavseT (ix. A.2.3).

Tu leqsikons wina mxares moaTavsebT, misi yvela gverdi romauli

cifrebiT danomreT. Ppirvel gverds dasawyisSi leqsikoni daawereT. Tu

leqsikoni erTze met gverds moicavs, saTauri aRar gaimeoroT Semdeg

gverdebze. saTauris Semdeg ori xazi gamotoveT, sanam sityvebis

Camoweras daiwyebT. Yyoveli axali sityvisa da frazis Semdeg erTi xazi

gamotoveT. sqema a.8 gviCvenebs leqsikonis nimuSs.

miaqcieT yuradReba, rom terminebi anbanis mixedviT iyos

dalagebuli marcxena mxares da wertiliT mTavrdebodes (zogjer or

wertils an tiresac iyeneben). terminebi SegiZliaT, CaamuqoT an daxrili

asoebiT daweroT, raTa gamoyoT isini. amis Semdeg modis Targmani an

ganmarteba. misi pirveli sityvis pirveli aso mTavrulia da wertili

mosdevs. Tumca, Tu ganmarteba mxolod erTi sityviT an mokle fraziT

Semoifargleba, ar gamoiyenoT wertili. Tu ganmarteba erTze met xazs

moicavs, naxevarinCiani abzaciT gamoyaviT gadatanili teqsti.

Page 552: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

552

redaqtirebis an kvlevis meTodi. Tu Tqveni sadiplomo naSromi an

disertacia moiTxovs winaswar axsna-ganmartebas gamoyenebuli kvlevis

meTodebis an redaqtirebis stilTan dakavSirebiT (rogoricaa, rogor

gaakeTeT arCevani sxvadasxva teqstebidan), igi calke komponentad

gamoyaviT. meTodis Sesaxeb, aseve, SesaZlebelia, mokled isaubroT

SesavalSic. Tu mxolod imis Tqma gsurT, rom gamoyenebuli

literaturidan aRebuli citatebis citirebis da mTavruli asoebis

gamoyenebis modernizeba moaxdineT, igi SesavalSi SeitaneT an SeniSvnad

CawereT pirveli citatis Semdeg.

romauli cifrebiT danomreT yvela gverdi, sadac meTods aRwerT.

pirvel gverds TavSi daawereT redaqtirebis an kvlevis meTodi. Tu es

nawili erT gverdze metia, saTauri sxva gverdebze ar gaimeoroT.

saTaursa da teqstis pirvel xazs Soris ori xazi gamotoveT. Aam

nawilis teqstSi or-ori xazi gamotoveT da ise daaformateT, rom mTavar

teqstTan Sesabamisi iyos.

mokle mimoxilva. zogierTi universiteti da kaTedra moiTxovs, rom

sadiplomi naSroms an disertacias hqondes mokle momoxilva, romelic

mis mokle Sinaarss gvacnobs (zogjer mokle mimoxilvas calke

dokumentad abarebineben). aseTi mimoxilva, savaraudod, Cabardeba

gamosaqveyneblad disertaciebis mimoxilvebis saerTaSoriso gamocemas.

am komponentis yvela gverdi romauli cifrebiT danomreT. pirveli

gverdis TavSi, saTaurad gamoitaneT mokle mimoxilva. Tu mimoxilva

erTze met gverds moicavs, saTauri aRar gaimeoroT Semdeg gverdebze.

saTauris Semdeg ori xazi gamotoveT, sanam teqstis daweras daiwyebT.

zogierT kaTedrasa da universitets mimoxilvis specifikuri modeli

aqvs, romelsac zustad unda misdioT Sinaarsis, formatisa da teqstSi

misi ganlagebis dacviT.

a.2.2 teqsti

naSromis teqsti moicavs yvelafers, rac wina da ukana gverdebs Sorisaa

moTavsebuli. igi iwyeba SesavliT da mTavrdeba daskvniT. orive maTgani

Page 553: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

553

SeiZleba erT paragrafs ar aRematebodes an imdenad grZeli iyos, rom

ramdenime gverds moicavdes. sadiplomo naSromSi an disertaciaSi,

teqsti ramdenime Tavadaa dayofili, zogjer nawilebad, seqciebad da

qveseqciebad. vrceli saklaso naSromebic SesaZloa, amgvarad iyos

dayofili.

vinaidan, teqstis didi nawili Tqveni kvlevis SedegebTan dakavSirebul

paragrafebs moicavs, a.1-Si ganxiluli moTxovnebis garda, SeiZleba,

arsebobdes TiTze CamosaTvleli formatirebis moTxovnebi. damatebiTi

sakiTxi SeiZleba, mxolod is iyos, Tu rogor daaformatoT SeniSvnebi an

frCxilebSi Casmuli miTiTebebi da rogor ganalagoT cxrilebi da

sqemebi teqstSi.

naSromis danomvra arabuli cifrebiT Tqveni teqstis pirvelive

gverdidan daiwyeT.

Sesavali. sadiplomo naSromebisa da disertaciebis umravlesoba iwyeba

seqciiT, romelic mimoixilavs rogorc naSromis Sinaarss, ise, masSi

mocemul argumentebs. es komponenti imdenad gamokveTilia, rom avtori

mas mTeli danarCeni naSromisgan gamoyofs (SinaarsSi unda Sevides

proeqtis mimoxilva da nebismieri sakiTxi, romelic siaxled miiCneva am

proeqtSi; ix. a.2.1). Tu aseTi SesavliT daiwyebT, pirvel gverds TavSi

Sesavali daawereT. saTauri aRar gaimeoroT Semdeg gverdebze. saTauris

Semdeg ori xazi gamotoveT, sanam teqstis daweras daiwyebT. Tu Sesavlis

Sinaarsi naTlad gamokveTili ar aris danarCeni Tavebisgan, dafiqrdiT,

xom ar ajobebs misi Setana pirvel TavSi.

naSromis nawilebi. Tu Tqveni sadiplomo naSromis an disertaciis

teqsts or an met nawilad dayofT, romelTaganac TiToeuli or an met

Tavs moicavs, yvela nawili daiwyeT misi satitulo gverdiT. Tu pirveli

nawilis satitulo gverdi moicavs Sesavals (maSinac ki, Tu Sesavals

hqvia 1 Tavi), danomvrisas saTvalavSi gaiTvaliswineT, magram masze

nomeri ar aRniSnoT im gamonaklisi SemTxvevis garda, romelic qvemoTaa

mocemuli an im SemTxvevis garda, roca amas adgilobrivi instruqciebi

Page 554: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

554

moiTxovs. am gverds TavSi daawereT nawili da win nomeri miuwereT.

adgilobrivi wesebis gaTvaliswinebiT, nawilis nomeri aRniSneT an

mTavruli romauli cifriT (II), an sityvierad (ori); Tavebi sxva stiliT

danomreT. Tu nawils nomerTan erTad saTauric aqvs, datoveT erTi

carieli xazi da dawereT igi ori xazis qvemoT.

Tu nawilis satitulo gverdze waumZRvarebT teqsts, romelic mkiTxvels

am nawilis Sinaars gaacnobs, maSin gverdi arabuli cifriT danomreT.

ori xazi gamotoveT saTaursa da teqstis pirvel striqons Soris. Tu

teqsti erT gverdze metia, ar gaimeoroT nawilis saTauri an nomeri

Semdeg gverdebze.

yvela nawilis satitulo gverdi erTnairad daaformateT: Tu erT

nawils nomerTan erTad saTauric aqvs, maSin yvela nawils gaukeTeT

saTauri; Tu erT nawils wamZRvarebuli aqvs teqsti, aseTi Sesavlis

teqsti yvela nawilSi gaimeoreT.

sur. a.9. Tavis pirveli gverdi. gadmobeWdilia fona forman barzilais

nebarTviT, ,,adam smiti da TanagrZnobis wreebi” (sadoqtoro disertacia,

Cikagos universiteti, 2001).

Page 555: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

555

Tavi 1

konfliqturi me

raoden RvarZliani unda iyos filosofia, romelic ar aZlevs adamianobas da megobrobas imave

privilegiebs, rac uyoymanod ergo Surisa da brazis bnel vnebebs. aseTi filosofia ufro

satiras hgavs, vidre adamianuri bunebis realur aRweras da SesaZlebelia, karg safuZvels

qmnides paradoqsuli gonebamaxvilobisa da xumrobisTvis, Tumca, Zalian cudia nebismieri

seriozuli argumentisTvis.

--devid iumi, moralis principebTan dakavSirebuli msjeloba

me-19 saukunis bolodan moyolebuli, adam smitis Sesaxeb kvlevebi mimoixilavs

sakiTxebs, romlebic mis or umniSvnelovanes naSroms exeba. problema, romelic aqamde ,,adam

smitis problemis” saxeliTaa cnobili, ikvlevs, rogor davakavSiroT erTmaneTTan moraluri

sentimentebis Teoriis (1759) moralur-filosofiuri aqcenti TanagrZnobaze da erebis

simdidris (1776) ekonomikuri aqcenti TviTinteresze.1 Seesabameba es wignebi erTmaneTs Tu erTi

meoris gagrZelebad SeiZleba, miviCnioT? da Tu ara, romelia maT Soris pirveli smitis

TvalsazrisiT?

rogorc SesavalSi vaxsene, smits uamravi ekonomisti da ekonomikis istorikosi ikvlevs.

Sedegi ki isaa, rom misi moraluri filosofia mudmivad subordinirebulia.2 umravlesoba

amtkicebda, rom TviT-interesma Caqola TanagrZnoba da did yuradRebas ar aqcevda, ramdenad

iyo es ideebi gadajaWvuli Tavad smitis gonebaSi. miuxedavad imisa, rom ,,smitis memkvidreobis”

maTeuli Sefaseba radikalurad gansxvavdeboda erTmaneTisgan, Cikagos skolis mecnierebi,

rogorebic arian haiaki, fridmani, bekeri da aseve, marqsistebi, rogorebic arian makfersoni da

dumonti, zogadad, Tanxmdebian, rom erebis simdidreSi smiti, ZiriTadad, adamianuri motivaciis

materialistur, hobsianur orientacias mihyveba, romelic mxolod da mxolod Tanabrad, didi

optimizmiT

20

1. sasargeblo mimoxilvisTvis ixileT riCard TaiCgreber III ,,adam smitis problemis

kidev erTi Sefaseba”, britaneTis Seswavlis sakiTxebis Jurnali 20. nomeri 2, (1981 gazafxuli):

106-23

2. ganxilvebisTvis ixileT donald uinCi, adam smitis politikis Sesavali:

istoriografiuli mimoxilvis ese (kembriji; kembrijis universitetis presa, 1978), 1-27; da uinCi

,,adam smiti da liberaluri tradicia”, liberalizmis tradiciebi.: eseebi jon lokis, adam

smitis, job stiuart milis Sesaxeb, red. knud haakonseni (sidnei: damoukidebeli kvlevebis

centri, 1998), 82-104.

Page 556: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

556

sur. a.10. teqstis gverdi sqolioebiT. gadmobeWdilia mark r. uilsonis nebarTviT, ,,samoqalaqo omis biznesi: samxedro sawarmoebi, saxelmwifo da politikuri ekonomia amerikis SeerTebul StatebSi, 1850-1880” (sadoqtoro disertacia, Cikagos universiteti, 2002).

gavlenis gamo. faqtobrivad, demokratebi palataSi 1857 wlamde ver moxvdnen da

kongresi, sadac Semcirebebze yvelaze meti gadawyvetileba miiRes, swored

respublikelebis dominirebis qveS iyo.66 mcire mSvidobismyofeli jaris mxardaWera

gavrcelebuli ambavi gaxldaT, rogorc kongresSi, aseve, sazogadoebaSi.

amerikelebs Soris antimilitaristuli tradicia, romelic atibelumis eraSi

Camoyalibda, omis Semdgom eraSic SemorCa.67 1865 wlis dekemberSi, mas Semdeg, rac

prezidenti jonsoni kongresis winaSe sityviT gamovida, pro-respublikuri gazeTi

“sinsinati deili qomerSali” werda:

Zlieri armiis Senaxva mSvidobianobis dros arc Cvens erovnuli interess Seesabameba da arc Cveni mTavrobis principebs. albaT, armiis Sesanaxi uzarmazari Tanxebi yvelaze naklebi borotebaa. moqalaqeTa uzarmazari nawili tovebs mniSvnelovan profesiebs, maSin, roca maT SeeZloT, produqtiulebi yofiliyvnen. yovelive es, SfoTvas, ambiciebs da ukmayofilebas uwyobs xels. safuZveli eyreba erovnul RvarZlianobas da mtrobas, Cndeba dominantobis da dapyrobis survili, romelic momakvdinebelia xalxis keTildReobisTvis. 68

bevri respublikeli demokratebTan saerTo enas poulobda mSvidobianobis dros

armiis SenaxvasTan dakavSirebiT. respublikelTa Soris bevri fiskaluri

konservatori iyo; maT Soris iyvnen elihu uoSburni, uan uikis komitetis yofili

wevri, romelic 1870 wels parizidan mis Zmas (aseve kongresmens) swerda

vaSingtonSi, rom SeSfoTebuli iyo omis kontraqtorebis dajildoebiT. ,,imedi maqvs,

Tqveni komiteti”, werda uoSburni, ,,yelze danas daadebs xarjvis nebismier

mcdelobas, romelic absoluturad ar aris saWiro”. 69 miuxedavad imisa, rom

kongresmenTa umetesoba da maTi amomrCevlebi bunebrivad

66. UUtley, Frontier Regulars, 59-68

76. Marcus Cunliffe, Soldiers and Civilians: The Martial Spirit in America, 1775-1865 (Boston: Little, Brown

& Co., 1968).

68. Cincinnati Daily Commercial. December 16, 1865

69. Elihu Washburne to C.C. Washburne, February 5, 1879, C.C. Washburne Papers, SHSW.

Page 557: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

557

sqema a.11. gverdi, romelSic frCxilebSi Casmuli miTiTebebia mocemuli, gadmobeWdilia monika prasadis nebarTviT, ,,Tavisufali bazris politika: neoliberaluri ekonomikuri politikis aRzeveba britaneTSi, safrangeTSi da SeerTebul StatebSi” (sadoqtoro disertacia, Cikagos universiteti, 2000).

141 im mecnierebis daskvnebi, romlebic amtkiceben, rom socialur uzrunvelyofaze orientirebuli

saxelmwifo kriziss gadaurCa (Pierson 1994; Piven and Cloward 1988; Schwab 1991; Ruggies 1996 ),

arasandoa, Tu isini mxolod aseTi saxelmwifos pirvel segmentze saubroben, Zveli drois

pensiebze: reiganis pozicia socialuri dacvis xarjebis SemcirebasTan dakavSirebiT imdenad

arapopularuli iyo, rom man droulad aiRo xeli am iniciativaze da Sedegad socialuri

dacvis xarjebi ara marto SeinarCuna, aramed gazarda kidec. rogorc piersoni dawvrilebiT

aRwers:

socialur uzrunvelyofaze orientirebulma saxelmwifom sakuTari amomrCeveli gaiCina. is moqalaqeebic, visac ar uyvarT gadasaxadebis gadaxda, saocrad mijaWvuli arian saxelmwifo socialur uzrunvelyofas. is faqti, rom es socialuri programebi uzrunvelyofs koncentrirebul da pirdapir sargebels da amave dros gadanawilebul da xSirad arapirdapir xarjebs, maTi grZelvadiani politikuri sicoxlisunarianobis mniSvnelovan wyaros warmoadgens (Pierson 1994, 2).

ra Tqma unda, es simarTles Seesabameba mxolod im programebis SemTxvevaSi, romlebic ar

axdens sargeblis koncentraciasa da xarjebis gafantvas, ise, rogorc socialuri dacvis

SemTxvevaSi. sawinaaRmdegosTan gvaqvs saqme im programebis SemTxvevaSi, romlebsac sargebeli

moaqvs umciresobisTvis, umravlesobaze gadasaxadebis dawesebiT iseve, rogorc AFDC programis

SemTxvevaSi, romelic avad Tu kargad, amerikis meore nawilis socialur uzrunvelyofaze

orientirebuli saxelmwifos simbolo gaxda. reiganis administraciam moigeria pirveli

gaficva AFDC–s winaaRmdeg, 1981 wlis omnibusis biujetis aqtiT (OBRA Rochefort 1986), romelmac

Seamcira programaSi monawileTa raodenoba da drois limiti daawesa ,,30 da 1/3 wesze”. garda

amisa, reiganma Seamcira kvebis Stampis programa, subsidirebuli sacxovreblebi, saskolo

sadilis programa, bavSvTa zrunvisa da ojaxuri daxmarebis programa, saxelmwifo mentaluri

janmrTelobisa da konsultaciebis programa, legaluri daxmareba da sxva mcire programebi

(Trattner [1974] 1999).

radgan es Semcirebebi ufro masStaburi ar iyo, aman bevr mecniers afiqrebina, rom

konservatorTa Semoteva ar iyo warmatebuli: ,,es programebi mniSvnelovnad farTo iyo 1985

wels, vidre 1966 wels. reiganis revolucia Zalian patara iyo, Tu mas am istoriul konteqstSi

ganvixilavT (Gottschalk 1988). es aris daskvna, romelsac

Page 558: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

558

sur. a.12. gverdi teqstiTa da sqemiT. gadmobeWdilia dana jin simonsis nebarTviT ,,minimaluri frangi: mecniereba da cxovrebis standartebi, 1840-1960” (sadoqtoro disertacia, Cikagos universiteti, 2004).

234

sur. 1. Leonce Reynaud, “Prison Mazas,” Traite d’ Architecture (1863), vol. 2, plate 58.

mazas cixe, romelmac Secvala parizis foburgis wminda antuanis cixe, erT-erTi

pirveli dawesebuleba iyo, sadac ganaxorcieles mTavrobis gankarguleba ujredovan

dizainTan dakavSirebiT (ix. nax. 1)35 . parizis prefeqtma moiwvia diuma, bosingo, lebloni da

maTi kolegebi specialur komisiaSi, sadac cixis haeriT momaragebis mecnieruli standarti

unda SeemuSavebinaT. bevri cdis Sedegad, rogorc vnaxeT, maT gaakeTes saaTisebri figuris

dizaini, romelic gaTvlili iyo aT kubur metr haerze erTi adamianisTvis. es standarti

miiRoO komisiam da gadawyda, rom mTavroba ventilaciis am sistemas airCevda.

1850 wlis maisSi axali cixe gaixsna. bentamis panoptikons hqonda

35. cixe moicavda ramdenime individualur dakavebis sakans, da La Roquette sakans axalgazrdebisTvis. maza aseTi farTo masStabis pirveli proeqti iyo safrangeTSi. Benjamin Appert, Bognes, prisons et criminals, 2nd ed. (Paris: Guilbert, 1836), 1: 155

Page 559: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

559

sur, a.13. horizontaluri gverdi. gadmobeWdilia naTaniel baum-snous

nebarTviT, ,,eseebi mosaxleobis sivrcul ganawilebasa da dasaqmebaze”

(sadoqtoro disertacia, Cikagos universiteti, 2005).

Page 560: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

560

Tavebi. sadiplomo naSromebisa da disertaciebis umravlesoba, iseve, rogorc bevri vrceli sakurso naSromi, ori an meti Tavisgan Sedgeba. TiToeuli Tavi axal gverdze iwyeba. gverdis dasawyisSi daawereT Tavi, Semdeg miawereT nomeri. SegiZliaT, danomroT arabuli cifrebiT (4) an sityvierad (meoTxe). Tu Tqveni Tema nawilebadacaa dayofili, TavebisTvis danomvris sxvanairi stili SearCieT (magaliTad, nawili II; Tavi meoTxe). Tu Tavs nomerTan erTad saTauric aqvs, es saTauri ori xaziT qvemoT dawereT, gamotovebuli xazis qvemoT. arc nomeri da arc saTauri ar gaimeoroT Tavis sxva gverdebze. saTaursa da teqstis pirvel xazs Soris ori xazi gamotoveT. suraTi a.9 gviCvenebs Tavis pirveli gverdis nimuSs epigrafiT (ix. 25.2.2). alternatiuli formati gulisxmobs, rom gamotovoT sityva Tavi da

mxolod misi nomeri da saTauri daweroT, romlebic erT xazze

moTavsdeba da ori wertiliT an maT Soris carieli adgiliT gamoiyofa.

Tumca aseT formats nu gamoiyenebT, Tu Tqveni naSromi nawilebsac

moicavs da Tavebsac, Tu ar asaTaurebT Tavebs an Tu aris mosalodneli,

rom axali Tavi naSromis nebismier sxva nawilSi aerioT.

seqciebi da qveseqciebi. sadiplomo naSromebSi, disertaciebsa da vrcel

sakurso TemebSi, Tavebi SeiZleba, seqciebad iyos dayofili; seqciebi ki

Tavis mxriv – qveseqciebad, da a.S. Tu Tqvens naSromSi, an masSi mocemul

TavSi mxolod ramdenime seqciaa, SegiZliaT, seqciebs Soris danayofebi

araformalurad miuTiToT paragrafebs Soris damatebiTi xazis

gamotovebiT.

Tu naSromSi an mis TavebSi formalurad gaakeTebT seqciebs, TiToeuli

maTgani SegiZliaT, daasaTauroT, am saTaurebs qvesaTaurebsac uwodeben.

SesaZloa, ramdenime donis qvesaTaurebi gqondeT, pirveli donis, meore

donis da ase Semdeg. Tu Zalian grZel da kompleqsur naSroms ar

amzadebT, kargad dafiqrdiT manam, sanam orze an samze meti donis

qvesaTaurs gamoiyenebT. imis magivrad, rom mkiTxvels daexmaros,

SeiZleba, amdenma qvesaTaurma piriqiT, xelic ki SeuSalos mas. nebismier

doneze minimum ori qvesaTauri mainc unda gqondeT; Tu ar gaqvT, Tqveni

dayofa SesaZloa, ar iyos logikuri.

Tu Tqveni adgilobrivi instruqciebi qvesaTaurebTan dakavSirebiT raime

specifikur wesebs ar gTavazobT, SegiZliaT, sakuTari tipografika da

Page 561: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

561

formati SeimuSaoT. qvesaTauris TiToeuli done Tanmimdevruli unda

iyos da gansxvavdebodes yvela sxva donisagan. maRali donis

qvesaTaurebi vizualurad ufro unda Candes, vidre dabali donisa.

zogadad, qvesaTaurebi ufro kargad Cans, rodesac centrSi,

gamsxvilebuli da daxrili SriftiTaa gamotanili an rodesac

saTaurisTvis damaxasiaTebeli didi asoebis stiliTaa dawerili, vidre,

roca marcxena mxares, Cveulebrivi SriftiT an winadadebisTvis

damaxasiaTebeli didi asoebis stiliTaa dawerili. qvesaTauris win da

Semdeg, damatebiT gamotoveT erTi xazi; boloSi ar dausvaT wertili.

gTavazobT sqemas xuTdoniani qvesaTaurebisTvis.

• pirveli done: centrSi, gamsxvilebuli an daxrili SriftiT,

saTaurisTvis damaxasiaTebeli stilis mTavruli asoebiT

Tanamedrove xelovneba

• meore done: centrSi, Cveulebrivi SriftiT, saTaurisTvis

damaxasiaTebeli stilis mTavruli asoebiT

romelia ZiriTadi stili?

• mesame done: marcxniv, gamsxvilebuli an daxrili SriftiT,

saTaurisaTvis damaxasiaTebeli stilis mTavruli asoebiT

abstraqtuli eqspresionizmi

• meoTxe done: marcxniv, romauli SriftiT, winadadebisTvis

damaxasiaTebeli stilis mTavruli asoebiT (es magaliTi

qarTulad ar gamodis)

ZiriTadi mxatvrebi da praqtikosebi

• mexuTe done: iwyeba paragrafis dasawyisSi (ar moyveba

gamotovebuli xazi), gamsxvilebuli an daxrili SriftiT,

winadadebisTvis damaxasiaTebeli stilis didi asoebiT da boloSi

wertiliT.

poloki, rogorc lideri. wamyvani abstraqtuli eqspresionisti

mxatvris roli jekson polokma moirgo...

Page 562: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

562

arasodes daamTavroT gverdi qvesaTauriT. teqsturi redaqtori ise

daayeneT, rom yvela saTauri momdevno paragrafze iyos mibmuli da Tu

saWiroa, damatebiT erTi an ori xazi gamotoveT, raTa qvesaTauri

gverdis TavSi iyos. sxvadasxva donis or qvesaTaurs Soris, romlebic

erTadaa mocemuli ise, rom maT Soris ar aris teqsti, kidev erTi xazi

gamotoveT.

SeniSvnebi da frCxilebSi mocemuli miTiTebebi. Tu sqolioSi miTiTebis

stils iyenebT, ixileT 16.3, imis Taobaze, Tu rogor daaformatoT

sqolioebi. suraTi a.10 gviCvenebs teqstis nimuSs sqolioebiT.

Tu teqstobrivi miTiTebis stils iyenebT, ixileT 18.3, sadac ganxilulia

rogor daaformatoT frCxilebSi mocemuli miTiTebebi.

cxrilebi da sqemebi. TuU Tqveni naSromi cxrilebs da sqemebs moicavs,

ixileT 26-e Tavi imis Sesaxeb, Tu rogor daaformatoT cxrilebi,

garkveuli tipis sqemebi da sqemebis warwerebi. aseve, ixileT a.3.1. imis

Taobaze, Tu rogor CasvaT es elementebi Tqvens naSromSi. suraTi a.12

gviCvenebs teqstis nimuSs, sadac sqemaa Casmuli da suraTi a.13 gviCvenebs

horizontaluri cxrilis nimuSs.

daskvna. sadiplomo naSromSi an disertaciaSi (zogierT SemTxvevaSi ki

sakurso naSromSi), savaraudod, daskvnac geqnebaT, romelic sakmarisad

didi iqneba imisaTvis, rom calke komponentad gamoyoT. Tu aseTi daskvna

gaqvT, gverdis TavSi daawereT daskvna. ar gaimeoroT saTauri daskvnis

sxva gverdebze. saTaursa da teqstis pirvel xazs Soris ori xazi

gamotoveT.

SesaZlebelia, daskvna Tqveni naSromis bolo danomrili Tavi iyos, Tu

gindaT, xazi gausvaT mis kavSirs Tqveni teqstis danarCen nawilTan. aseT

SemTxvevaSi, sityva daskvna, Tavis saTaurad aqcieT (ix. zemoT, gv. 397).

a.2.3 bolo gverdebi

Tqveni naSromis bolo gverdebi SeiZleba, Sedgebodes qvemoT CamoTvlili

yvela an mxolod zogierTi komponentisgan, an sulac arcerT maTgans ar

Page 563: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

563

Seicavdes. universitetebi da kaTedrebi, rogorc wesi, miuTiTeben, ra

TanmimdevrobiT unda dalagdes es komponentebi; Tu es ase ar xdeba,

miyeviT im rigiTobas, rac qvemoTaa mocemuli. ukana gverdebi arabuli

cifrebiT, erTmaneTis miyolebiT danomreT.

ilustraciebi. Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia (zog

SemTxvevaSi ki Tqveni sakurso Tema) moicavs fotoebs, rukebs an msgavsi

tipis sqemebs, romlebic Tqveni TemisTvis SedarebiT naklebad

relevanturia an zedmetad didia imisaTvis, rom teqstSi CasvaT (ix. 26.1.1),

isini ukana gverdebis pirvel komponentad gadaitaneT. sxva tipis sqemebi,

cxrilebi da grafikebi, romlebic am kriteriumebSi jdeba, danarTad

unda iyos mocemuli; ixileT qvemoT.

pirveli gverdis dasawyisSi daawereT ilustraciebi. ar gaimeoroT

saTauri ilustraciebis sxva gverdebze. Tqvens naSromSi sqemebis

CarTvasTan dakavSirebiT ufro meti informaciisTvis ixileT a.3.1.

danarTebi. Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia (zog SemTxvevaSi

ki Tqveni saklaso Tema) moicavs mniSvnelovan masalas, romelic martivad

ar moTavsdeba Tqvens ZiriTad teqstSi, es masala erT an ramdenime

danarTSi SeitaneT ukana gverdebis nawilad (danarTebi Tavebis bolos

ar daurToT).

aseTi masalis magaliTia cxrilebi da sxvadasxva saxis sqemebi,

grafikebi, romlebic Tqveni TemisaTvis an SedarebiT nakleb

relevanturia, an Zalian didia teqstSi Casasmelad; ganrigebi da

formebi, romlebic gamoiyeneT masalebis Sesagroveblad; dokumentebis

qseroaslebi, romlebic ar aris xelmisawvdomi mkiTxvelisTvis; da

situaciuri magaliTebi, romlebic zedmetad grZelia teqstSi Casasmelad.

pirveli gverdis dasawyisSi daawereT danarTi. ar gaimeoroT saTauri

danarTis sxva gverdebze, Tu igi erTze met gverds moicavs. saTaursa da

teqstis pirvel striqons Soris ori xazi gamotoveT.

Tu danarTSi mocemuli masala sxvadasxva tipisaa – magaliTad, cxrili

da situaciuri magaliTi - maSin erTze met danarTad dayaviT. am

Page 564: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

564

SemTxvevaSi, TiToeuli danarTi danomreT cifriT an asoTi da saTauric

gaukeTeT. danomvra SegiZliaT, gaakeToT an arabuli cifrebiT (1, 2), an

sityvierad (erTi, ori), an SegiZliaT, ubralod, anbanis asoebi

gamoiyenoT Tanmimdevrulad (a, b). ricxvi an aso sityva danarTis Semdeg

dasviT, saTauri ki momdevno xazze dawereT. (Tu Tqveni naSromi mxolod

erTi danarTisgan Sedgeba, am SemTxvevaSic SegiZliaT saTauris gakeTeba,

magram aq nomris an asos dawera saWiro aRar aris).

Tu danarTi Tqveni sakuTari ganmartebiTi teqstisgan Sedgeba, teqstSi

striqonebi ori xaziT daaSoreT erTmaneTTan da daaformateT ZiriTadi

teqstis Sesabamisad. Tu igi mxolod pirveladi wyaros an situaciuri

magaliTisgan Sedgeba, SeiZleba, teqstSi striqonebs Soris erTxaziani

daSorebebi gaakeToT, gansakuTrebiT, im SemTxvevaSi, Tu teqsti grZelia.

damxmare masala, romelic ver SeZeliT, amobeWdili saxiT gqonodaT,

magaliTad, monacemTa didi baza an multimediuri faili, aseve, danarTad

gqondeT. daurTeT am masalis mokle aRwera da misi adgili, aseve, Tu

arsebobs – hiperlinkic. gaecaniT adgilobriv instruqciebs formatisa

da prezentaciis moTxovnebTan dakavSirebiT; aseve, ixileT a.3.1

leqsikoni: Tu Tqveni sadiplomo naSromi an disertacia (an zogierT

SemTxvevaSi, Tqveni saklaso Tema) leqsikons saWiroebs (ix. a.2.1),

SegiZliaT, igi ukana gverdebze moaqcioT, danarTebis Semdeg da

SeniSvnebis, bibliografiisa da saxelTa saZieblis win. daicaviT yvela

formatis moTxovnebi, rac a.2.1-Sia mocemuli, magram gaiTvaliswineT, rom

Tu leqsikoni ukana gverdebzea, igi romauli cifrebis nacvlad, arabuli

cifrebiT unda dainomros. suraTi a.8 gviCvenebs leqsikonis nimuSs

(romelic daformatebulia wina gverdebze Sesatanad).

SeniSvnebi. Tu sqolioSi miTiTebebis stils iyenebT, SegiZliaT,

SeniSvnebi bolo gverdebis nawilad gauSvaT (ix. 16.3.4 SeniSvnebis

daformatebisTvis). pirveli gverdis TavSi daawereT SeniSvnebi. ar

gaimeoroT saTauri danarTis sxva gverdebze, Tu igi erTze met gverds

Page 565: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

565

moicavs. saTaursa da SeniSvnebis pirvel striqons Soris ori xazi

gamotoveT, Tavad SeniSvnebs Soris ki _ erTi xazi. suraTi a.14 gviCvenebs

bolo SeniSvnebis gverds im naSromis SemTxvevaSi, romelic Tavebad aris

dayofili.

Tuki teqstobrivi miTiTebis stils iyenebT, SeniSvnebi ar geqnebaT.

bibliografia da saZiebeli. Tu sqolioSi miTiTebis bibliografiis

CarTva bolo gverdebSi mogiwevT. am komponentis sawyis gverds TavSi

daawereT bibliografia. ar gaimeoroT saTauri bibliografiis sxva

gverdebze, Tu igi erTze met gverds moicavs. saTaursa da teqstis

pirvel striqons Soris ori xazi gamotoveT, Tavad bibliografiaSi

mocemul erTeulebs Soris ki _ erTi xazi. suraTi a.15 gviCvenebs

bibliografiis gverdis nimuSs.

zogierTi saxis bibliografiis SemTxvevaSi gansxvavebuli saTauri unda

gamoiyenoT, magaliTad - gamoyenebuli literatura. Tu bibliografias

avtorebis mixedviT anbanurad ar daalagebT, win SeniSvna gaukeTeT,

qvesaTauri (romelic Sesabamisad iqneba daformatebuli) an orive, raTa

axsnaT struqtura. ix. 16.2 sxvadasxva variaciebisTvis.

Tu teqstobrivi miTiTebis stils iyenebT, aucileblad unda daurToT

saZiebeli ukana mxares. pirveli gverdis TavSi daawereT saZiebeli. ar

gaimeoroT saTauri saZieblis sxva gverdebze, Tu igi erTze met gverds

moicavs. saTaursa da teqstis pirvel striqons Soris ori xazi

gamotoveT, Tavad saZiebelSi mocemul erTeulebs Soris ki _ erTi xazi.

suraTi a.16 gviCvenebs bibliografiis gverdis nimuSs.

iSviaT SemTxvevebSi, rodesac saZiebels avtorebis mixedviT anbanurad ar

alagebT (ix. 18.2.1), TavSi gaukeTeT SeniSvna, qvesaTauri (romelic

Sesabamisadaa daformatebuli) an orive, struqturis gansamartad.

Page 566: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

566

a.3. Cabarebis moTxovnebi

a.3.1. Tqveni failebis momzadeba

eleqtronuli failebis marTvisa da momzadebisTvis ramdenime rCevis

gamoyeneba dagexmarebaT, Tavi aaridoT problemebs da nebismieri

situaciisTvis gasagebi, kargad daformatebuli naSromi waradginoT. es

instruqciebi gansakuTrebiT mniSvnelovania, Tu naSromi eleqtronuli

formiT unda CaabaroT (ix. a.3.3).

failis marTva. SeecadeT maqsimalurad SeamciroT monacemebis

dakargvisa an gafuWebis riski.

• moamzadeT Tqeni naSromi erT eleqtronul failad, miuxedavad

imisa, Tu ra sididisaa is. erT failTan muSaoba saSualebas

gaZlevT, moZebnoT da cvlilebebi ganaxorcieloT globalurad,

aseve, danomvra gaakeToT avtomaturad (magaliTad, sqolioebis

danomvra) da aRweroT stili Tanmimdevrulad (ix. qvemoT).

naSromebi, romlebic eleqtronulad bardeba, yovelTvis erT

failad unda iyos.

• fails martivi da logikuri saxeli daarqviT. Tu droTa

ganmavlobaSi sxvadasxva versia geqnebaT, Tanmimdevrulad daarqviT

saxelebi (magaliTad, yovelTvis daamTavreT ricxviT), rom

sxvadasxva versiebi ar agerioT.

• moerideT failze muSaobas erTze meti tipis programuli

uzrunvelyofiT. erTi programidan meoreSi gadatana yovelTvis

moicavs Secdomebisa da monacemTa dakargvis risks, maSinac ki,

rodesac standartul teqstur redaqtorSi muSaobT.

• faili xSirad SeinaxeT TiToeuli weriTi sesiis dros.

• TiToeuli weriTi sesiis Semdeg informaciis sarezervo asli

SeinaxeT ramdenime adgilas. Tqveni adgilobrivi myari diskis

garda, SeinaxeT adgilobriv qselSic (Tu aseTi gaqvT) an calke

Sesanax mowyobilobaSi, magaliTad CD-ze.

• amobeWdeT faili manam, sanam Temis Cabarebis ricxvi moaxlovdeba.

kargad daakvirdiT, raime xarvezi ar iyos kompiuteruli

uzrunvelyofis gamo, magaliTad, SeiZleba, Tqveni printeri ver

cnobdes garkveul simboloebs da cudad amoibeWdos. amonabeWds

Page 567: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

567

,,pirveli versia” daarqviT da SeinaxeT, sanam bolo versias

CaabarebT. gamouval mdgomareobaSi (rogoricaa kompiuteris

gafuWeba an seriozuli virusiT dabinZureba) SegiZliaT, es versia

gamoiyenoT, raTa daamtkicoT, rom pirveli versia namdvilad

gqondaT.

teqstis komponentebi: Tqveni teqstis yvela komponenti

warmoadgineT gasagebad da Tanmimdevrulad:

• teqstis TiToeuli komponenti Tanmimdevrulad daaformateT, maT

Soris Cveulebrivi teqsti, vrceli citatebi, sqolioebi da

TiToeuli tipis saTauri da qvesaTauri. Tanmimdevrulobis

dasacavad yvelaze efeqturi gzaa, TiToeuli komponentisTvis

gansazRvroT da gamoiyenoT garkveuli stili (maT Soris, Srifti,

mTavruli asoebi, pozicia da a.S.) programuli uzrunvelyofis

funqciebis saSualebiT.

• Tqveni teqsturi redaqtoris saSualebiT teqsti marcxena mxares

gaaTanabreT (datoveT ,,araTanabari” marjvena mxare) da ar

gamoiyenoT avtomaturi gadatana (ix. 20.4.1).

• gaakeTeT specialuri simboloebi an ZiriTadi klaviSebis

gamoyenebiT, an simbolos Sriftidan. specialuri aRmniSvnelebi

(rogoricaa berZnuli asoebi, maTematikuri simboloebi da

paragrafebi an seqciis niSnebi) gaakeTeT simbolos Sriftidan.

• moerideT ferad Srifts. im SemTxvevaSic, Tu Temas ferad

printerze amobeWdavT, mogvianebiT SeiZleba, Sav-TeTr printerze

dabeWdoT da feri kargad aRar gadavides.

• formulebi da gantolebebi, Tu SesaZlebelia, gantolebebis

redaqtoris saSualebiT gaakeTeT. Tu ara, isini relevantur

programaSi gaakeTeT da Tqvens teqstSi imijebis saxiT CasviT

(ixileT qvemoT). imijsa da teqsts Soris, sul mcire, erTi xazi

mainc gamotoveT (Tu, ra Tqma unda, teqsti moyveba), rogorc zemoT,

aseve, qvemoT.

cxrilebi. gamoiyeneT programuli uzrunvelyofa gasagebi,

fokusirebuli da relevanturi cxrilebis Sesaqmnelad.

Page 568: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

568

• cxrilebi Tqveni teqsturi redaqtoris cxrilebis redaqtorSi

gaakeTeT, Tu aris amis SesaZlebloba. Tu ara, maSin eqselis

failSi gaakeTeT da CasviT Tqvens teqstSi, rogorc cxrili,

romelic ar aris mibmuli romelime failze. daaformateT mis

garSemo arsebuli teqstis Sesabamisad. ixileT 26-e Tavi cxrilis

struqturis, formatis da teqstSi misi ganlagebis Taobaze.

• cxrilis nomeri da misi saTauri cxrilis Tavze dasviT (ix. 26.2.2).

saTauri cxrilis mTel siganeze gaagrZeleT da ar gamoyoT

abzaciT gadatana. cxrilis saTauri SeiZleba, ufro patara

SriftiT iyos dawerili, vidre teqstis Srifti. gaecaniT Tqvens

adgilobriv miTiTebebs.

• sqolioebi (Tu, ra Tqma unda, gaqvT) moaTavseT cxrilis bolo

xazs qvemoT, erTi xazis gamotovebiT. sqolioebi ufro patara

SriftiT unda iyos dabeWdili, vidre danarCeni teqsti; gaecaniT

adgilobriv instruqciebs amasTan dakavSirebiT.

• sul mcire erTi xazi mainc gamotoveT cxrilis saTaursa da mis

zemoT arsebul nebismier teqsts Soris, aseve, cxrilis

damaboloebel xazsa (an bolo sqolios) da mis qvemoT arsebul

nebismier teqsts Soris. Tu cxrili gverdis zeda nawilSi an

boloSia, miiyvaneT zeda an qveda areebamde.

• moerideT Crdilebs, garda im SemTxvevebisa, roca grZeli an

kompleqsuri cxrilebi gaqvT (ix. 8.3.2). aseve, moerideT ferebs. im

SemTxvevaSic ki, Tu Tqven naSroms ferad printerze beWdavT.

mogvianebiT, SeiZleba, is Sav-TeTr printerze amobeWdon da Tu

disertaciaa, am SemTxvevaSi mikrofirebzec SesaZloa, rom Seinaxon.

aseT SemTxvevebSi, Crdilebi da ferebi kargad ar jdeba. Tu

Crdilebs mainc iyenebT, darwmundiT, rom igi cxrilis teqsts ar

faravs, ar gamoiyenoT bevri sxvadasxvagvari Crdili. gaecaniT

adgilobriv instruqciebs rezoluciasa da masTan dakavSirebul

maxasiaTeblebTan dakavSirebiT.

• gaimeoreT saTauris sveti da yvela svetis saTauri (ix. 26.2)

mravalgverdiani cxrilis yovel gverdze. cxrilis nomeri dawereT

“gagrZelebul” xazze yvela gverdze pirveli gverdis Semdeg,

marcxena mxares, daxrili SriftiT (cxrili 2-is gagrZeleba). cxrilis bolo xazi gamotoveT yvela gverdze, bolo gverdis

garda.

Page 569: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

569

• cxrilisTvis, romelic mTlian gverds ikavebs an horizontaluria,

daicaviT standartuli veli (ix. 16.1.2). ar daamatoT Cveulebrivi

teqsti im gverdze, romelzec cxrili furclis horizontalurad

aris ganTavsebuli. cxrilis saTauri dasviT furclis

horizontalurad an vertikalurad. gverdi Sesabamisad danomreT.

• iseTi cxrili, romlis warmodgena beWduri saxiT SeuZlebelia,

magaliTad, cxrili, romelSic sakmaod bevri monacemia, naSroms

danarTad daurTeT (ix. a.2.2).

sqemebi. darwmundiT, rom Tqveni grafikebi advilad ikiTxeba,

zustia da mizanmimarTuli.

• Tu SesaZlebelia, grafikebi da diagramebi teqsturi redaqtoris

saSualebiT aageT. sxva SemTxvevaSi, igi Sesabamis programaSi

SeqmeniT da teqstSi CasviT, rogorc gamosaxuleba. daaformateT

mis garSemo arsebuli teqstis Sesabamisad. ixileT 26-e Tavi

cxrilis tipTan, formatsa da teqstSi mis ganTavsebasTan

dakavSirebiT.

• fotoebi, rukebi da sxva tipis sqemebi teqstSi gamosaxulebebis

saxiT CasviT. Tu romelime maTgani mxolod beWduri saxiT gaqvT,

daaskanereT, Tu aris amis SesaZlebloba da ise CasviT teqstSi,.

gamosaxulebebi, romlebic darTulia Tqveni naSromis beWdur

variantze, qseroaslis gadaRebis dros cudad gamodis da aseve, ar

iqneba im versiaSi, romelsac eleqtronulidan amobeWdaven.

• sqemis nomeri da warwera gaakeTeT sqemis qveda xazze (ix. 26.3.2).

(mxolod musikis magaliTebis SemTxvevaSi gaakeTeT nomeri da

warwera sqemis zeda xazze). warwera sqemis srul siganeze

gaayoleT da abzaciT ar gamoyoT gadatana. Tu areebs Soris

manZili sakmarisi ar aris, rogorc sqemis, aseve, warwerisTvis,

warwera uaxloesi wina gverdis teqstis boloSi gaakeTeT (an Tu

aucilebelia, TavSi). sqemis warwerebi SeiZleba, ufro patara

SriftiT gaakeToT Tqvens mTavar teqstTan SedarebiT; gaecaniT

adgilobriv monacemebs.

• am gverdze datoveT sul mcire erTi carieli xazi sqemasa da mis

zemoT arsebul teqsts Soris; aseve, warwerasa da teqsts Soris

sqemis qvemoT. Tu sqema gverdis TavSi an boloSia moTavsebuli,

miiyvaneT zeda an qveda areebamde.

Page 570: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

570

• moerideT Crdilebs da ferebs im SemTxvevaSic ki, Tu Tqven naSroms

ferad printerze beWdavT. mogvianebiT is SeiZleba Sav-TeTr

printerze amobeWdon da Tu disertaciaa, SeiZleba, mikrofirebzec

Seinaxon. aseT SemTxvevebSi, Crdilebi da ferebi kargad ar jdeba.

Tu Crdilebs mainc iyenebT, darwmundiT, rom igi cxrilis teqsts

ar faravs, ar gamoiyenoT bevrnairi Crdili, radgan igi garkveviT

ar Cans.

• gaecaniT adgilobriv instruqciebs rezoluciasa da masTan

dakavSirebul maxasiaTeblebTan dakavSirebiT.

• sqemisTvis, romelic mTlian gverds ikavebs an horizontalurad

aris ganTavsebuli, daicaviT standartuli veli (ix. 16.1.2). ar

daamatoT Cveulebrivi teqsti im gverdze, romelzec sqema

horizontaluradaa mocemuli. sqemis saTauri dasviT furclis

horizontalurad an vertikalurad. gverdi Sesabamisad danomreT.

• iseTi sqema, romlis warmodgena beWduri saxiT SeuZlebelia,

magaliTad, multimediis faili, SeinaxeT calke da naSroms

danarTad daurTeT (ix. a.2.3).

a.3.2. amobeWdili versiis Cabareba

Tu sakurso naSroms abarebT, es procedura SeiZleba, sakmaod martivi

iyos da mxolod erTi versiis amobeWdvas da instruqtorisTvis

Cabarebas moicavdes. Tumca, aseve, SeiZleba, mogTxovon misi

eleqtronuli formiT Cabareba (ix. a.3.3) an misi ramdenime aslis

gadacema ramdenime individisTvis (Tqveni klaselebis an sxva

maswavleblebisTvis). zustad daicaviT instruqciebi da yovelTvis

SeinaxeT rogorc amobeWdili, aseve, eleqtronuli versia. yvela asli

zustad unda edrebodes originals.

miuxedavad imisa, rom furclis orive mxares beWdva furcels

dagizogavT da teqnologiuradac sirTules ar warmoadgens,

instruqtorebis umetesobisTvis ufro advilia, waikiTxon da

komentarebi gaakeTon erT mxares amobeWdil teqstze. Tu gansxvavebul

Page 571: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

571

instruqcias ar miiRebT, naSromi furclis erT mxares amobeWdili

CaabareT.

moTxovnebi sadiplomo naSromebisa da disertaciebisTvis ufro

mkacria, vinaidan aseTi naSromebi, didi albaTobiT, akinZuli an

eleqtronuli formiT Seinaxeba universitetSi an, SesaZloa,

disertaciebis gare sacavSi. manam, sanam Cabarebis dro mova, gaecaniT

Tqveni kaTedris an universitetis konkretul miTiTebebs, Tu ra formiT

unda CaabaroT naSromi (amobeWdili, eleqtronuli versia Tu orive),

ramdeni asli unda CaabaroT da raime dokumentebi xom ar aris

mosawesrigebeli an Sesavsebi manam, sanam naSroms CaabarebT. Tu amis

SesaZlebloba geqnebaT, sTxoveT universitetis kompetentur

TanamSromels, gadaxedos Tqvens naSroms formatis kuTxiT manam, sanam

saboloo versias CaabarebT.

TiTqmis yvela kaTedra da universiteti moiTxovs sadiplomo

naSromi da disertacia ramdenime variantad CaabaroT gansakuTrebuli

tipis qaRaldze amobeWdili. aseTi qaRaldi, rogorc wesi, unda iyos 81/2

universitetebis umetesobas erTi an ramdenime aslebis gadamRebi

centri aqvs, kampusze an kampusisgan moSorebiT. am centrebSi kargad

ician, ra tipis qaRaldi dagWirdebaT disertaciebisTvis. marTalia, maTi

momsaxureba cota ufro Zviri SeiZleba dajdes Tqvenive amobeWdilTan

SedarebiT, magram, samagierod, amcirebT imis risks, rom Tqvens Temas

X 11 inCi (amerikul universitetebSi) da didi xnis manZilze unda

inaxebodes, rac imas niSnavs, rom qaRaldis SemadgenlobaSi mJava ar

unda iyos. Tu adgilobriv instruqciebSi ar weria, rogori unda iyos

qaRaldi, daicaviT amerikuli biblioTekis asociaciis rekomendacia,

romlis mixedviTac unda airCioT oci paundis wonis, Ph-neitraluri

qaRaldi, romelsac aweria ,,buferuli” da minimum 2 procent tutes

Seicavs. yvela qaRaldi, romelsac ,,disertaciebis qaRalds” uwodeben am

kategoriaSi ar gadis, amitom kargad gaigeT ra tipis qaRalds gTxoven,

sanam amobeWdvas daiwyebT.

Page 572: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

572

daiwuneben furclis araswori SerCevis an amobeWdvis xarvezis gamo.

aslebis gadamRebi centris TanamSromlebi, rogorc wesi, formatTan

dakavSirebul xarvezebs, rogoricaa areebi, ar akvirdebian. amitom,

darwmundiT, rom Tqveni Tema formatis Yyvela moTxovnas akmayofilebs

manam, sanam amobeWdvas daiwyebT. kargad SeamowmeT aslebi manam, sanam

aslebis gadamReb centrs datovebT da acnobeT iq momuSave personals,

Tu raime problemas SeamCnevT.

a.3.3 eleqtronuli failebis Cabareba

bevri kaTedra da universiteti moiTxovs sadiplomo naSromis an

disertaciis eleqtronuli saxiT Cabarebas, zog SemTxvevaSi ki _

eleqtronuli da amobeWdili saxiT. aseve, sakurso naSromebis

SemTxvevaSic SeiZleba, moiTxovos instruqtorma eleqtronuli failis

Cabareba.

gaecaniT adgilobriv instruqciebs teqnikuri specifikaciebisTvis

da moiTxoveT daxmareba karga xniT adre, sanam Temis Cabarebis dro mova.

Tu gTxoven, rom naSromi PDF formatiT CaabaroT, darwmundiT, rom

Srifti mibmulia failze da ar Seicvleba, raTa SeinarCunoT naSromis

garegnuli saxe da formati. SeamowmeT, rom yvela hiperlinki sworadaa

Casmuli. Tu teqstSi ilustraciebic gaqvT, gamosaxulebis rezolucia da

sxva maxasiaTeblebi imisda mixedviT gansazRvreT, Tu rogor

gamoiyeneben naSroms (daarqiveben, dabeWdaven, internet sivrceSi

ganaTavseben Tu sxva). sadiplomo naSromebisa da disertaciebis ofisSi

an Tqvens xelmZRvanelTan gadaamowmeT, rogor CaabaroT iseTi masala,

romelic sakmaod mozrdilia, magaliTad, monacemTa didi baza an

multimediis failebi.

Page 573: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

573

cxrilebis da diagramebis danarTi

Page 574: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

574

Page 575: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

575

Page 576: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

576

Page 577: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

577

Page 578: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

578

Page 579: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

579

Page 580: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

580

Page 581: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

581

Page 582: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

582

Page 583: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

583

Page 584: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

584

Page 585: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

585

Page 586: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

586

Page 587: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

587

Page 588: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

588

Page 589: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

589

Page 590: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

590

Page 591: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

591

ბიბლიოგრაფია

Page 592: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

592

Page 593: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

593

Page 594: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

594

Page 595: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

595

Page 596: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

596

Page 597: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

597

Page 598: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

598

Page 599: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

599

Page 600: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

600

Page 601: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

601

Page 602: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

602

Page 603: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

603

Page 604: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

604

Page 605: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

605

Page 606: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

606

Page 607: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

607

Page 608: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

608

Page 609: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

609

Page 610: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

610

Page 611: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

611

Page 612: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

612

Page 613: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

613

Page 614: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

614

Page 615: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

615

Page 616: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

616

Page 617: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

617

Page 618: Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing · 2 Chicago Guides to Writing, Editing and Publishing On writing, Editing and Publishing Jacueqs Barzun Tricks of the Trade Howard

618