chẩn đoán bệnh van timvnha.org.vn/upload/hoinghi/b2_9_sat- valve disease.1.pdf · -thấp...

BS Huỳnh Thanh Kiều

BV Tim Tâm Đức

Siêu âm tim trong

chẩn đoán bệnh van tim

SIÊU ÂM TRONG CHẨN ĐOÁN BẸNH VAN TIM

Các tổn thương van tim

2

•Hẹp van tim

•Hở van tim


Hẹp van tim

3


Nguyên nhân

Bẩm sinh

Sau viêm: hậu thấp

Vôi hóa do tuổi già

4


Hậu quả

Hẹp khi diện tích lỗ van giảm còn 1/4 bình thường

Tăng vận tốc dòng máu

Tăng độ chênh áp qua van

Thay đổi kích thước buồng tim do tăng gánh áp

lực: thất dày, nhĩ dãn

TL: Otto CM. Textbook of Clinical Echocardiography, 4th ed, 2009 5


Mục tiêu siêu âm

Chẩn đoán xác định hẹp van

Độ nặng của hẹp van

Nguyên nhân hoặc cơ chế

Đánh giá chức năng thất trái

Đánh giá đáp ứng các buồng tim với tình trạng quá

tải áp lực lâu dài

Áp lực động mạch phổi

Tổn thương van khác phối hợp

TL: Otto CM. Textbook of Clinical Echocardiography, 4th ed, 2009 6


7

Hẹp van 2 lá

Van nối liền nhĩ trái và thất trái

Gồm lá trước và lá sau

Diện tích mở van (DTMV) thì tâm trương: 4-6 cm2

Hẹp van 2 lá khi DTMV ≤ 2 cm2 (1.18 cm2/m2 DTCT)

Hẹp van khít khi DTMV ≤ 1 cm2 (0.6 cm2 /m2 DTCT)

Hẹp van 2 lá

TL: Phạm Nguyễn Vinh. Bệnh Van Tim: Chẩn đoán và Điều trị, 2012


Nguyên nhân hẹp van 2 lá

Thường gặp: hậu thấp

Ít gặp: van 2 lá hình dù, mảnh sùi lớn của viêm nội

tâm mạc nhiễm trùng (VNTMNT), vôi hóa nặng

vòng van 2 lá

8 TL: Phạm Nguyễn Vinh. Bệnh Van Tim: Chẩn đoán và Điều trị, 2012


Mặt cắt cạnh ức trục dọc

9 Lá trước van 2 lá mở hình “đầu gối”


Mặt cắt cạnh ức trục ngang

10 Đo diện tích mở van (2D)


Mặt cắt 4 buồng từ mỏm tim

11 Doppler dòng máu qua van 2 lá


Phân chia độ nặng của hẹp 2 lá

Mức độ DTMV (cm2) Chênh áp trung bình

(mmHg)

Nhẹ > 1.5 < 5

Trung bình 1.0 – 1.5 5 - 10

Nặng < 1.0 > 10

TL: Pham Nguyễn Vinh. Bệnh học Tim mạch, 4th ed, 2008 12


Hẹp van động mạch chủ

Dt mở van ĐMC bình thường: 3 – 5 cm2

Độ chênh áp lực TT/ĐMC bình thường: 4-6

mmHg

DTMV giảm > 50%: tạo độ chênh áp lực có ý

nghĩa.

Hẹp nặng khi DTMV còn khoảng 1 cm2



Nguyên nhân hẹp van ĐMC

TL: Fuster V et al. Hurst’s The Heart, 12th ed. 14


PP khảo sát độ nặng của hẹp van ĐMC

Đo độ chênh áp lực TT/ĐMC

DTMV bằng phương trình liên tục:

S1 x V1 = S2 x V2



Van ĐMC ở MC trục dọc

Van ĐMC bình thường Van ĐMC hẹp

16


Hình siêu âm hẹp van ĐMC

17


Phân chia độ nặng

Dấu hiệu Hẹp nhẹ Hẹp trung

bình

Hẹp nặng

Vận tốc dòng phụt (m/s)

Chênh áp trung bình (mmHg)

Diện tích lỗ van (cm2)

Chỉ số diện tích lỗ van (cm2/m2)

< 3.0

< 25

> 1.5

3.0-4.0

25-40

1.0-1.5

>4.0

>40

<1.0

<0.6

TL: Otto CM et al. Valvular Heart Disease. In Braunwald’s Heart Disease, 9th ed, 2012 18


Hở van tim

19


Nguyên nhân

Bẩm sinh

Mắc phải:

−Bất thường tại van

−Bất thường cấu trúc nâng đỡ

20 TL: Otto CM. Textbook of Clinical Echocardiography, 4th ed, 2009


Đánh giá siêu âm

Cấu trúc giải phẫu của van

Độ nặng hở van

Nguyên nhân hở van

Kích thước buồng tim do quá tải thể tích

Chức năng tâm thu thất trái

Áp lực động mạch phổi

Phân biệt hở cấp hay mạn tính

21 TL: Otto CM. Textbook of Clinical Echocardiography, 4th ed, 2009


Hở van 2 lá

Hở van 2 lá cấp

Hở van 2 lá mạn

22


Nguyên nhân (1)

Nguyên nhân hở van 2 lá cấp:

- Đứt dây chằng

- Đứt cơ trụ

- Rối loạn chức năng cơ trụ

- Rách lá van



Nguyên nhân (2)

Nguyên nhân hở van 2 lá mạn:

- Thấp tim

- Thoái hóa

- Vôi hóa vòng van 2 lá

- Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng

- Đứt dây chằng, đứt hay rối loạn chức năng cơ trụ

- Bệnh cơ tim phì đại

- Khe hở cạnh van nhân tạo

- Kẽ van 2 lá

TL: Phạm Nguyễn Vinh. Bệnh Van Tim: Chẩn đoán và Điều trị, 2012 24


Xác định chẩn đoán

25


Phương pháp lượng giá độ nặng

Độ dài dòng hở bằng Doppler màu

Tỷ lệ độ rộng dòng hở trên bề mặt nhĩ trái

Lượng máu phụt ngược

Lượng máu phụt ngược theo vận tốc gần gia tốc

(PISA, Proximal Isovelocity Surface Area)

Đường kính dòng hở tại gốc (vena contracta)

Diện tích lỗ hở van có tác động (ERO, Effective

Regurgitation Orifice)



Mức độ hở van

TL: Armstrong WF et al. Feigenbaum’s Echocardiography 2011 27


Diện tích lỗ hở van có tác động (ERO)

EROA= PISA flow/ MR peak velocity

= (2πr2 x v)/ MR peak velocity

PISA flow: lượng máu phụt ngược theo

vận tốc gia tốc gần.

MR peak velocity: vận tốc tối đa của dòng

hở 2 lá



Đường kính dòng hở tại gốc



Đánh giá độ nặng của hở van 2 lá

Nhẹ (I) II III Nặng (IV)

Kích thước thất trái

Kích thước nhĩ trái

Thể tích dòng phụt (%nhĩ trái)

Đậm độ phổ hở (doppler)

Vena contracta)

Dòng tĩnh mạch phổi

RV (ml)

ERO (cm2)

PISA

N

N

<15

Nhạt

<3mm

S/D

<30

<0.2

Nhỏ

N

N

15-30

30-44

0.2-0.29

↑

↑

35-50

45-59

0.3-0.39

↑↑

↑↑

>50

Đậm

>6mm

Đảo ngược

thì tâm thu

≥60

>0.4

Lớn

30

TL: Phạm Nguyễn Vinh. Bệnh Van Tim: Chẩn đoán và Điều trị, 2012


Hở van ĐMC

Dòng máu từ ĐMC về thất trái trong kỳ tâm trương do

van đóng không kín hoặc rách lá van.

Hở cấp tính hoặc mạn tính



Nguyên nhân (1)

Bệnh lý tại van ĐMC:

Thấp tim

Bẩm sinh: van ĐMC 2 mảnh, thoái hóa dạng

mucin, thông liên thất phần phễu,…

Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng (VNTMNT)

Bệnh chất keo

Chấn thương



Nguyên nhân (2)

Bệnh lý động mạch chủ lên:

Hội chứng Marfan

Phình vòng van ĐMC

Viêm ĐMC do giang mai

Bệnh chất keo

Bóc tách ĐMC



Van ĐMC 3 mảnh Van ĐMC 2 mảnh

34


Hình Doppler màu hở van ĐMC

35


Lượng định độ nặng hở van ĐMC qua PHT

(thời gian nửa áp lực)



Đánh giá độ nặng hở van

Độ rộng dòng phụt tại gốc

Độ lan của dòng hở

Thời gian nửa áp lực (PHT, Pressure Haft Time)

Hiệu quả Doppler cuối tâm trương (EDDE, End

Diastolic Doppler Effect)



Lượng định độ nặng hở van



Kết luận: Siêu âm tim hữu ích

Chẩn đoán tổn thương

Đánh giá độ nặng

Theo dõi tiến triển

Hướng điều trị hay phẫu thuật

Đánh giá kết quả sau nong van hay phẫu thuật

Theo dõi điều trị lâu dài


chẩn đoán bệnh van timvnha.org.vn/upload/hoinghi/b2_9_sat- valve disease.1.pdf · -thấp...

Documents