Codex HACCP အရ အစားအစာ ေဘးကငးေရး အလပရေဆြးေႏြးပြ

Dr. Namrata P Wakhaloo, Food Safety Expert

Introduction (မတဆကျခငး)

ပထမေန႕ • အခနး ၁ - အစားအေသာကမား ေဘးကငးေရး၊ အစားအေသာက

သနရငးေဘးကငးေရးဆငရာ စႏႈနးကမး(Codex) ႏင အဓပၸါယသတမတခက မား

• အခနး ၂- အစားအေသာကသနရငးေဘးကငးေရးဆငရာ စႏႈနးကမး(Codex) မ အၾကျပထားေသာ အစားအစာ သန႔ရငးေရး ႏငငတကာ လကနာ အသးျပရမည အေျခခစညးမဥးမားက ျပနလညေဆြးေႏြးျခငး

• လႈပရားမႈ ၁ - အစားအစာ သန႔ရငးေရး ႏငငတကာ လကနာ အသးျပရမည အေျခခစညးမဥးမားဆငရာ ေလကငခနး - PRP မားျပစျခငး

• အခနး ၃- အမးသားအဆငတြင အသးျပႏငေသာ အစားအစာ နညးဥပေဒမား

• အခနး ၄- ေဘးကငးေရးအတြက သတမတထနးခပရမည အခကမားနင ၎၏ မလဇစျမစ

• လႈပရားမႈ ၂- စမခန႔ခြမႈအပငးမ ကတျပမႈ ဆငရာ ေလကငခနး

ဒတယေန႕

• အခနး ၅- ေဘးျဖစေစမည သတမတထနးခပရမည အခကမား၏ အျကအဆငမား

• လႈပရားမႈ ၃ - ထတကန အမးအမညေဖာျပခကႏင ရညရြယထားသည အသးျပမႈ ေလကငခနး

• လႈပရားမႈ ၄ - ထတလပမႈ အဆငဆင ေလကငခနး • အခနး ၆- ေဘးျဖစေစမည အရာမားက နားလညျခငး • အခနး ၇- စညးမဥး ၁ - ေဘးအႏရာယတစခက ခြျခမးစတျဖာမႈျပျခငး • လႈပရားမႈ ၅- ေဘးအႏရာယတစခက ခြျခမးစတျဖာသည ေလကငခနး • အခနး ၈- စညးမဥး ၂- သတမတထနးခပရမညအမတမား ဆးျဖတျခငး • လႈပရားမႈ ၆- သတမတထနးခပရမညအမတမား ဆးျဖတသည ေလကငခနး

• အခနး ၉- စညးမဥး ၃၊ ၄၊ ၅- ထနးခပသတမတခကမား ဆးျဖတျခငး၊ ေစာငၾကည စစေဆးသည စနစတညေထာငျခငး၊ ျပျပငမႈျပလပျခငး

• လႈပရားမႈ ၇- ထနးခပသတမတခကမား ဆးျဖတျခငး၊ ေစာငၾကည စစေဆးသည စနစတညေထာငျခငး၊ ျပျပငမႈျပလပျခငး ေလကငခနး

• အခနး ၁၀ - စညးမဥး ၆ ႏင ၇- တကဆငစစေဆးျခငးႏင စာရြကစာတမးျပစျခငး လပထးလပနညးမား တညေထာငျခငး

• အခနး ၁၁- အစားအေသာကသနရငးေဘးကငးေရးဆငရာ စႏႈနးကမး(Codex) ၏ ေဘးျဖစေစမႈ ထနးခပသတမတခကမား အေကာငအထညေဖာမႈအတြက စာရြကစာတမးျပစ ထနးသမးျခငး

• အခနး ၁၂ - ေဘးျဖစေစမႈ ထနးခပသတမတခကမား အေကာငအထညေဖာမႈ - အကးေကဇးႏင မထငမတေသာ ေဘးရနမား

5

တတယေန႕

သငယျခငး ရညရြယခကမား • ေဘးျဖစေစမႈ ထနးခပသတမတခကမား နားလညသရျခငးျဖင အစအစဥမား

တညေထာငႏငစြမးရညရရျခငး

• Codex HACCP အရ အစားအေသာကမားသန႔ရငးေဘးကငးေစရန မညသ႕အေကာငအထညေဖၚရမညက နားလညသေဘာေပါကေစျခငး

• ေဘးျဖစေစမႈက ခြျခမးစတျဖာမႈျပပနင သတမတပက မညသ႔ျပလပရမည

• သတမတထနးခပရမညအခကမားက မညသ႔ ဆးျဖတရမည

• ေဘးျဖစေစမႈ ထနးခပသတမတေရး အစအစဥမညသ႔ တညေထာငရမည

• အစားအစာ ေဘးျဖစေစမႈ ထနးခပသတမတခကမား အေကာငအထညေဖၚ ေဆာငရြကစဥတြငျဖစေပၚလာတတေသာ ျပနာအမား မားက နားလညသေဘာေပါကျခငး

ေဆာငရနအခကမား

• ပမနတကေရာကျခငး

• ဖနးမားပတထားရန

• လအပမသာ ဖနးေခၚရန

• အခနမတကေရာကျခငး

အခနး ၁ - အစားအေသာကမားေဘးကငးေရး၊ အစားအေသာကသနရငးေဘးကငးေရးဆငရာ

စႏႈနးကမး(Codex) ႏင အဓပၸါယသတမတခက မား

အစားအေသာက၏ အရညအေသြးဆတာဘာလ?

အစားအစားေဘးကငးျခငးဆတာဘာလ….?

အစားအေသာကမျဖစေပၚလာတတေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာမား သငႀကခဖးပါသလား?

ေအာကေဖၚျပပါ ေရာဂါေ၀ဒနာမား သငႀကခဖးပါသလား?

- အသား၀ါေရာဂါ - ၀မးေလာျခငး - ေအာအနျခငး - ကယပဖားျခငးႏင လညေခာငးနာေရာဂါ။ အစာအဆပသငေရာဂါ လကၡဏာမား---

အစားအေသာက သန႕ရငးေဘးကငးျခငး အဓပၺါယမာ -

အစားအေသာကသးေဆာငစဥတြငလညးေကာငး၊ စားသးရနအတြကျပငဆငခနတြငလညးေကာငး

စားသးသမားက အႏရာယမကငးေ၀းေစမညဟေသာ အာမခခကက ဆလသည။

သန႔ရငးလၿခမႈကငးေသာအစားအေသာက၏

အႏရာယသည ထခကနစနာမႈကျဖစေပၚေစႏငသည။

ေရာဂါျဖစပြားေစေသာ အခကမား

- ဗကတးရးယားပးမား - ေရာဂါပးမား - မႈတကျခငး (သ႔) ဖားဥစြျခငး - အဆတရေသာ ဓာတပစၥညးမား - ဖနမား၊သစသားမား၊သတသစမား ႏင

ေကာကတးတ႔မ ထခက ဒဏရာမား

သန႔ရငးလၿခမႈကငးေသာအစားအေသာက၏ အႏရာယအခ႕

ဘာေတြလ ခန႔မနးၾကညပါ။

• ဖြ႔ၿဖးဆႏငငမားတြင ေနထငၾကသည အသက ၅ႏစ ေအာကကေလးမား ထေတြ႔ခစားရဆး ေရာဂါက ဘာလ။

• ျဖစရပ ၁.၅ သနး အထ ႏစစဥ အစရငခေနေသာ အနာေရာဂါမားမာ ဘာလ။

• ဖြ႔ၿဖးဆႏငငမားတြင ႏစစဥ ၂.၅ သနးခန႔ အသက ဆးရႈးရျခငးအေၾကာငးအရငးက ဘာလ။

အေျဖကတစခတညးပါ။

သန႔ရငးေဘးကငးလၿခသည အစားအေသာကက ေဖၚထတျခငး

• အစားအေသာကျမညးစမးျခငးႏငတငျပျခငး • အစားအေသာက၏ အရသာချခငး • အစားအေသာကက ၾကာရညအထားခေသာအခန • အစားအေသာကထပပးထားသည အထပအပး ပစၥညးမား • စားသးကန၏ယယြငးမႈ • အာဟာရတနဖး စာတမးတပေပးျခငး • စားသးကနတြင ပါ၀ငသညအေရာအေႏာပစၥညးမား • ကယပငအမညႏငအမတတဆပ၏ ဒဇငးႏငအေရာင

သန႔ရငးေဘးကငးလၿခသည အစားအေသာကက ေဖၚထတျခငး

• အစားအေသာကျမညးစမးျခငးႏငတငျပျခငး - အရညအေသြး • အစားအေသာက၏ အရသာချခငး - အရညအေသြး • အစားအေသာကက ၾကာရညအထားခေသာအခန -ေဘးကငးေရး • အစားအေသာကထပပးထားသည အထပအပး ပစၥညးမား - ?? • စားသးကန၏ ဖတစငယစမမႈ -?? • အာဟာရတနဖး စာတမးတပေပးျခငး - အရညအေသြး • စားသးကနတြင ပါ၀ငသညအေရာအေႏာပစၥညးမား ?? • ကယပငအမညႏငအမတတဆပ၏ ဒဇငးႏငအေရာင- အရညအေသြး • ဂေဒါငအေျခအေန -ေဘးကငးေရး •

• ေရေငြ႔ပါဝငမႈ % • အဆလြတအကဆစဓါတ (FFA) • ေဒသရငးႏငင • အတအေလးခန ၂၆ ကလ • ဂနေလာအတျဖင ထပပးျခငး • ေဒသအမညျဖင ေခၚေဝၚသည ထတကန • ပးသတမႈငးတကျခငး ညႊနၾကားခက

19

သန႔ရငးေဘးကငးလၿခသည အစားအေသာကက ေဖၚထတျခငး

Globalization ၂၀၁၅ ခနစ ကမၻာကနသြယေရးအဖြ႔ စာရငးမားအရ စကပးေရးႏင အစားအေသာကကနသြယမႈသည

အေမရကနေဒၚလာ သနး ေထာငေပါငး ၃၂၅၁ ႏငညသည။

Globalization ၏ သကေရာကမႈမား - အစားအစာကြငးဆကအတြငးသ႔ ညစညမးမႈႏင ေဘးျဖစေစမႈမား

ဆကစပဝငေရာကလာျခငး- တစဆကတညးတြင-

- လသားတ႔ကနးမာေရး အႏရာယမား(အစားအစာေဘးကငးေရး)

- စးပြားေရးသကေရာကမႈ (ထတကန ပကစးျခငး၊ ေဈးကြကဆးရႈးျခငး)

- ညစညမးမႈမားေၾကာင အစားအစာရရမႈ နညးပါးလာျခငး

- အစးရမ အထးသျဖင ကနးမာေရးနင ေဘးကငးေရးအတြက ဥပေဒသတမတခကမား ထတျပနျခငး- ပဂၢလကပငးမလညး စခနစညႊနးမား ထတျပနျခငး

- အျပညျပညဆငရာ ကနသြယမႈအတြက ကမၻာကနသြယေရးအဖြ႔ၾကးက ၁၉၉၅ ခနစတြင တညေထာငချခငး

ကမၻာကနသြယေရးအဖြ႔ၾကး၏ စာခပမား

- မဆငမျခင အသးျပမႈမ ကာကြယရန အခြနႏင မဆငေသာ စာခပမားတြင စညးမဥးမား၊

နညးဥပေဒမားက ခမတထားသည

- အပငပးမႊားေရာဂါကငးရငးေရး တားျမစခကမားက လကနာကငသးရမည

စာခပမား

- ကနသြယေရးတြင နညးပညာဆငရာ အတားအဆးမား ျပလပမႈဆငရာ စာခပမား

22

- လသား တရစာၦနႏင အပငမား၏ ကနးမာေရးက အစားအစာထပျဖညပစၥညးမား ညစညမးမႈမား အဆပမား သ႔မဟတ ေရာဂါျဖစေစသညသကရမားေၾကာင ျဖစေပၚလာသည အႏရာယမားမ ကာကြယရန

- ကမာၻကနသြယေရးအဖြ႔ဝငႏငငမားသည ၎တ႔၏ အပငပးမႊားေရာဂါ ကငးရငးေရးတားျမစခကမားထတျပနရာတြင စဥးစားရန လအပသညအခကမားမာ

- အျပညျပညဆငရာစမား လမးညႊနမား အၾကျပခကမား

- သပၸနညးကသးသပခကမား အႏ ရာယရေခအကျဖတမႈမားမ ေသြဖညႏငေခမား

- အပငပးမႊားေရာဂါတားျမစခကစာခပတြင ကးကားထားသည အစားအစာေဘးကငးေရးစႏႈနးကမးပါ စာရြကစာတမးမားအားလး

23

ကမၻာကနသြယေရးအဖြ႔ၾကး၏ အပငပးမႊားေရာဂါ တားျမစခကမားဆငရာ စာခပ

- နညးပညာဆငရာ ဥပေဒမားႏင ဆႏၵအေလာက လကနာႏငသည စခနစညႊနးမားက

မခငလဘ အတားအဆးအျဖစ အသးျပမႈ

- အစားအစာ ေဘးကငးေရးအျမငထကပမေသာ အစားအစာစခနစညႊနး မားျဖစသည

(အရညအေသြး သတမတခက၊ အာဟာရ ပါဝငမႈ ၊ အညႊနးစာတမးကပမႈ ၊ ဓါတခြမႈ

နညးလမးမား) အားလးထညသြငးမႈ

- နညးပညာဆငရာ ဥပေဒ အရ နင ဆႏၵအေလာကလကနာႏငသည စခနစညႊနးမားက ျပစ

လကခ ကငသးရာတြင ကနသြယေရးက အႏႈတလကၡဏာ ေဆာငေသာ သကေရာကမႈ

အနညးဆးျဖစႏငမည အေျခခစညးမဥးအခ ႔အရ ကငသးရန

24

ကမၻာကနသြယေရးအဖြ႔ၾကး၏ ကနသြယေရးတြင နညးပညာအတားအဆးမားဆငရာ စာခပ

ကနသြယေရးျပနာ- TBT ? SPS? - စာတမးပ ဒဇငး ႏင အျပငအဆင - ကနပစၥညး သကတမး - ဓါတမတညမႈ ေၾကညာခက - ဗး/ပလငး ပစ အရြယအစား - သကသကလြတ/ မလြတ အစားအစာ ေၾကညာခက - အေလးခနနင ပါဝငမႈ ေၾကညာခက - ပးမႊားထနးခပမႈ နင ပးသတမႈငးတကမႈ လမးညႊနခက - ပးသတေဆး/မေခဖကႏငေသာဓါတသတ ဓါတၾကြငး - ေရာဂါထနးခပေရး သတမတခကမား

25

ကနသြယေရးျပနာ- TBT ? SPS? - စာတမးပ ဒဇငး ႏင အျပငအဆင - TBT - ကနပစၥညး သကတမး - SPS - ဓါတမတညမႈ ေၾကညာခက- SPS - ဗး/ပလငး ပစ အရြယအစား - TBT - သကသကလြတ/ မလြတ အစားအစာ ေၾကညာခက - TBT - အေလးခနနင ပါဝငမႈ ေၾကညာခက- TBT - ပးမႊားထနးခပမႈ နင ပးသတမႈငးတကမႈ လမးညႊနခက- SPS - ပးသတေဆး/မေခဖကႏငေသာဓါတသတ ဓါတၾကြငး- SPS - ေရာဂါထနးခပေရး သတမတခကမား- SPS

26

၁၉၉၅ ခႏစမ စ၍ Codex စခနစညႊနးမားသည အပငပးမႊားေရာဂါ ကငးရငးေရး တားျမစခကမားဆငရာ စာခပအရ အျပညျပညဆငရာတေျပးည သတမတခကမားအျဖစသ႔ စတငေရာကရခပါသည။

အစားအေသာက သနရငး ေဘးကငးေရး ဆငရာ စႏႈနးကမး (Codex) ပါ စခနစညႊနးမား၏ အဆငအတနးနင အသအမတျပမႈ

အစးရမားအၾကားဖြ႔စညးထားေသာ တစခတညးေသာ ကးကားရမည အမတျဖစပါသည-

- ၁၉၆၂ တြင ဖြ႔စညးခေသာ FAO/WHO အစားအစာ စခနစညႊနး ပးေပါငး အဖြ႔အစညးျဖစပါသည

- အသငး၀ငႏငငေပါငး - ၁၈၇ ႏင အသငးအဖြ႔အစညး (EC)တစဥး ပါ၀ငပါသည။

- ရညရြယခကမားေရာကရရန ေဆာငရြကလကရပါသည။

- စားသးသမား၏ ကနးမာေရးက ကာကြယျခငး

- ႏငငတကာအစားအေသာကကနသြယေရးက ေသခာေစျခငး

- ႏငငတကာအဆငတြင အစားအေသာကစသတမတခကမားႏငပတသက သည လပငနးမားအားလးႏငပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

Codex Alimentarius အဖြ႔ 28

အသးျပပကမး (Codex) သမငး

• ၁၉၄၅ ခႏစတြင အဟာရဓါတမား၊ ႏငငတကာအစားအေသာကစႏႈနး ႏင ပတသကသည FAO ကမၻာစားနပရကၡာအဖြ႔က စတင တညေထာငခပါသည။

• ၁၉၄၈ ခႏစတြင လ႔ကနးမာေရးႏင အထးသျဖငအမားေထာကခသည အစားအေသာကစႏႈနးတညေထာငျခငးႏငပတသကသည ကမၻာကနးမာေရးအဖြ႕ WHO က စတငတညေထာငခ ပါသည။

• ၁၉၆၁ ခႏစတြင FAO ညလာခက Codex ေကာမရင (CAC) ဖြ႔စညးခပါသည။ FAO/WHO ပးတြ အစားအေသာက စခနစညႊနး အစအစဥတ႔ အျမနပေပါငးလကခရန WHO က ေတာငးဆခပါသည။

29

(Codex Alimentarius) ကမး သမငး -

• ၁၉၆၂ ခႏစတြင FAO/WHO ညလာခတ႔သည ၄ငးတ႔ ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငးအစအစဥ ၿပးစးေအာငျမငရနႏင အသးျပပကမး ဖနတး ေပးရနအတြက CAC ထသ႔ ေလာကထားခပါ သည။

• ၁၉၆၁ ခႏစတြင ကမၻာကနးမာေရးအဖြ႔မ FAO/WHO တ႔ပးေပါငး ေဆာငရြကမႈ အစအစဥက သေဘာတေထာက ခခသညသာမက CAC ၏ အဆငအတနးကလညး သေဘာတလကခခပါသည။

30

Codex Alimentarius ၏ ဖြ႔စညးတညေဆာကပ

Executive Committee Secretariat

General Committees(9)

Committees adjourned(4)

ad hoc Task Forces(3)

Active Committees(7)

Commodity Committeesand Task Forces

Regional Committees(6)

CodexAlimentarius Commission

(Codex Alimentarius) အသးျပပကမး

Codex အသးျပပကမးဆသညမာ - Codex ကငထးမား၊ သာဓက - အစားအေသာကသန႔ရငးေရး အေျခခစညးမဥးမား (၅၁) - လမးညြနခကမား (၇၃) - အျခားဆကႏြယေသာ စာႏငေထာကခခကမား(၅) * စေပါငးပါဝငသည Codex စခနစညႊနးမား ျဖစပါသည(၃၄၁)-

အရညအေသြးစႏနးမား ဆတာဘာလ။

• သေဘာတညထားသည စာရြကစာတမးမားရျခငး

• အေသးစတလမးညြနျပခကပါရျခငး

• စညးမဥးမား၊ လမးညြနခကမား(သ႔)အနကအဓပၺါယလကၡဏာမား အျဖစ အစဥအၿမအသးျပႏငျခငး

• ပစၥညးမား၊ ထတကနမား၊ ထတလပမႈလပငနးစဥမား ႏင ၀နေဆာငမႈမားသည ရညရြယထားသညအတငးျဖစလာရန ေသခာမႈရျခငး

ဘာေၾကာင စႏနးလအပသလ။ - ကနပစၥညးမား/လသးကနမား/၀နေဆာငမႈမားေရြးခယရာတြင

အေထာကအကျပျခငး - အရညအေသြးေကာငးေသာ၊အ၀ငခြငကေသာ၊အျပနအလန

ဖလယႏငေသာ ေစးကြကတြငကယမႈ ပမလြယကေစျခငး။ - ဘကလကမႈကငးသည သတငးအခကအလကမား

ႏငအရငးအျမစမားရေစျခငး။ - ကနသြယမႈလပငနးတြင လပေဖာကငဖကမားအၾကား

ယၾကညစတခမႈမားတးေစျခငး။

အခနး ၂- အစားအေသာကသနရငးေဘးကငးေရး ဆငရာ စႏႈနးကမး(Codex) မ အၾကျပထားေသာ အစားအစာသန႔ရငးေရး ႏငငတကာလကနာ အသးျပရမည အေျခခစညးမဥးမားက ျပနလည ေဆြးေႏြးျခငး

Slide 36

သန႔ရငးေဘးကငးသည အစားအေသာကမား ျဖစေပၚေစရန အသးျပရမည ပကမး ( Codex) - ရညရြယခကမား

• သန႔ရငးၿပးအႏရာယကငးသည အစားအေသာက မား၏ နယာမမားက ေဖၚထတျခငး

• အစားအေသာကမား အႏရာယကငးေရးအတြက HACCP ခဥးကပမႈက လကနာျခငး

• ကနးမာေရးန႔ညညြတေသာအေျခခသေဘာတရားမား ရရန ေဆာငရြကသညနညးလမးမားက ပပးကညျခငး

• မေဘာငအတြငးအေသးစတလကနာရမည ေဆာငရနမားက ဖနတးေပးျခငး

စကခငးမ ခကရငးသ႕ အေတြးအျမငမား

ေကာငးမြနၿပးကနးမာေရးႏင ညညြတေသာနညးလမးမား အသးျပေဆာငရြကမသာ သန႔ရငးၿပးအႏရာယကငးသည အစားအေသာကမား ရရမည။

ဒါေၾကာင ………..

အစးရက႑မ ေဆာငရြကခကမား • အဖားေရာဂါမတဆငလညးေကာငး၊ အစားအေသာကအႏရာယမ

လညးေကာငး စားသးသျပညသမားက လၿခစြာကာကြယရမည။ ထပါးလြယအပစ ႏင အျခားလမးငယအပစမားအတြက လအပေသာ မ၀ါဒမားထားရရမည။

• စားသးသအတြက အစားအေသာကသည အႏရာယကငးသညဟ အာမခခက ေပးရမည။

• ႏငငတကာစားေသာကကန ကးသနးေရာငး၀ယမႈတြင ယၾကညစတခမႈက ေစာငထနးရမည။

• ထေရာကၿပး အႏရာယကငးသညအစားအေသာကထတလပမႈမား စကရအလပရမားႏငစားသးသမားဆသ႔ ခြေ၀ျဖန႔ခႏငေရးအတြက ကနးမာေရးဆငရာပညာေရးေပး အစအစဥမား ေထာကပေပးရမည။

စကရအလပရက႑မားအေနျဖင • စားသးသအတြက အႏရာယကငးၿပး သငေလာေသာ

အစားအေသာကမားက ပပးေပးရမည။ • စားသးသမား နားလညသေဘာေပါကလြယေသာ အမညမားႏင

မနကနေသာ အေၾကာငးအရာမား၊ သတငးအခကအလကမားက တတဆငထားေပးရမည။ သ႔မသာ စားသးသမားသည မညသ႔သေလာင သမးဆညး ရမည၊ မညသ႔ကငတြယၿပး မနမနကနကနျပငဆငရမည ဟသညအသပညာတးပြားလာမည။

• ႏငငတကာ စားေသာကကန ကနသြယမႈလပငနးတြင ယၾကည စတခမႈ ကေစာငထနးရမည။

စားသးသမားက႑ အေနျဖင

• သကဆငသည ညြနၾကားခကမားအရ သတ႔၏အခနးက႑ မားကသရပါမည။

• သငေလာၿပးသန႔ရငးေဘးကငးသည အစားအေသာကမား က ကငသးရမည။

အႏရာယကငးသညအစားအေသာက ၏အနကအဓပါၸယက ကၽြနေတာနားလညသေဘာေပါက ပါသလား?

( Codex) ကမးမ အနကအဓပၺါယမား • ကနးမာေရးန႔ညညြတသညအစားအေသာက (food Hygiene) ဆသညမာ အေျခအေန

အတငးအတာအားလး (ဥပမာ - အစားအေသာကေျပာငးလမႈအဆငတငးတြင) အႏရာယကငးေရးႏငသငေလာသည အစားအေသာကမား ေသခာေစရနျဖစသည။

• သန႔ရငးေဘးကငးသညအစားအေသာက (Food Safety) ဆသညမာ အစားအေသာကမား ျပငဆငခန၌လညးေကာငး၊ စားေသာကခန၌လညးေကာငး စားသးသမားက အႏရာယမျဖစ ရနအာမခေပးျခငးျဖစသည။

• ေဘးအႏရာယ (Hazard)ဆသညမာ ဇဝပငးအရလညးေကာငး၊ ဓာတပငးအရလညးေကာငး၊ ကယခႏၶာပငးအရလညးေကာငး ကနးမာေရးျပနာျဖစပြားမည အလားအလာရ ေသာ အစားအေသာကမားက ဆလျခငးျဖစသည။

• Containment ဆသညမာ အစားအေသာကအဆပျဖစေစသည ဇဝပစၥညးမား၊ ဓာတပစၥညးမားႏင အျခား၀တပစၥညးမားက ဟန႔တားကာကြယျခငးျဖစသည။

အေျခခထတလပမႈတြင သန႔ရငးေဘးကငးေစျခငး

သန႔ရငးေဘးကငးသည သဘာ၀ပတ၀နးကင - အစားအေသာကမားညစညမးေစသည ပတ၀နးကငမအရာ၀တ မားက

တားဆးျခငး။

သန႔ရငးေဘးကငးသည ထတလပမႈလပငနးမား - ေလ၊ေျမ၊ေရ၊ ဓါတေျမၾသဇာမား၊ပးသတေဆးမား၊ေဆး၀ါးေဟာငးမားမ

ညစညမးမႈမားက တားဆးျခငး။ - အပငႏငသတ၀ါတ႔၏အသကက ေစာငထနးျခငး။ - စားၾကြငးစားကနမားမ အညစအေၾကးမားႏငအျခားညစညမးမႈမားက

တားဆးျခငး။

အေျခခထတလပမႈတြင သန႔ရငးေဘးကငးေစျခငး ကငတြယျခငး၊ သေလာငျခငး၊ သယယပ႔ေဆာငျခငး - စားသးသအတြက မသငေလာသညပစၥညးမားက သးသန႔ထားရ

ျခငး - ကနးမာေရးႏငမညညြတသည ပစၥညးမားကဖယထတၿပး

ေနရာခထားျခငး - ကပေရာဂါမား၊ ဓါတမား၊အဏဇ၀မား ညစညမးေသာ

ပစၥညးမားက ကာကြယျခငး

အေျခခထတလပမႈတြင သန႔ရငးေဘးကငးေစျခငး

သန႔ရငးျခငး၊ ထနးသမးျခငးႏင တကယေရသန႔ရငးျခငး

သငေလာေသာ ေထာကပပစၥညးမားႏငလပထးမားသည ေအာကပါအခကမား ေသခာေစရနအတြကအသးျပရမည။ - မညသညသန႔ရငးမႈမားႏငထနးသမးမႈမားမဆ

ထထေရာကေရာက ေဆာငရြကျခငး - တကယေရသန႔ရငးမႈက ေစာငထနးျခငး

အစားအေသာကႏင ပတသကေသာ ကြငးဆကတစခလးတြင သန႔ရငးမႈႏင ပတသကသည အသပညာေပးအေၾကာငးအရာ မားက မညသ႔ သရႏငမညနညး။ • ကနၾကမးမား ၀ယယခန • ကနၾကမးသတမတခကမား တကေသခာစြာ

သတမတခန • ေရာငးခသမား ေရြးခယခန

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား တညေနရာ - ေလထညစညမးျခငး၊ ေရႀကးျခငး၊ ၾကြက၊ပးမႊားမားစျပသညေနရာတ႔ႏငေ၀းရန - စြန႔ပစပစၥညးမား ဖယရားရနလြယကသညေနရာ ပစၥညးကရယာမားတညေနရာ - သငတငေလာကပတစြာ အလပလပျခငး၊ ထနးသမးျခငး၊ သန႔ရငးျခငး၊

စစေဆးျခငး

ပစဒဇငးႏငထားရရနအခနးမား - မးတစျခငး၊ အပစလကသးျခားထားျခငး၊မသငေလာသညအစားအေသာကမား

ဖယရားပစျခငး - သန႔ရငးေဘးကငးသညအစားအေသာကမားသမးဆညးျခငး ႏငပးမြားျပန႕ပြားမ

တားဆးျခငး

အတြငးပငး ဖြ႔စညးတညေဆာကပ - နရ၊မကႏာကက၊ၾကမးခငးမား ေခာေမာေစရန။ ေရ၊ဓာတေငြ႔မားမ၀ငႏငရန

အဆပကငးသည ကရယာမားသာရရန။ - ၾကမးခငးမား သန႔ရငးေရးအတြက ေရေဆးရန ေရေျမာငးရရန - မကႏာကကမားတြင ဖနမား၊ အခးမားႏငအမနမား ရငးလငးမႈရရန - ျပတငးေပါကမားသန႔ရငးျခငး၊ ဖနအညစအေၾကးမားရငးလငးျခငး၊

ျပတငးမနျပငမားအ၀ငခြငကရျခငး။ - တခါးမားညညာျခငး (ေရစျခငးမားမရေစျခငး) - အစားအေသာကထားရေသာမကႏာျပငတြင ေရစျခငးမးမရေစျခငး။

သန႔ရငးရနလြယကၿပး အဆပျဖစေစေသာပစၥညးမားမရေစျခငး

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

ေဈးေရာငးစကမားႏင မဘငး/ေရႊ႔ေျပာငးႏငေသာ လပငနးေနရာမား - အစားအေသာကညစညမးျခငးႏငပးမႊားဖကဆးျခငးမ တားဆးရန

အတြက ပစ ဒဇငးမားႏငေနရာ

ပစၥညးကရယာမားႏင ထညစရာဗးမား - သန႔ရငးျခငး၊ကးစကမႈကငးျခငးႏငညစညမးမႈမားတားဆးႏငရန

ဒစငးျပလပျခငး။ - အသးျပမညပစၥညးမား အဆပမရေစျခငး - သန႔ရငးျခငးအတြကႏငစစေဆးျခငးအတြက ေရြလားႏငျခငး

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

အစားအေသာကထနးသမးမႈႏငစစေဆးျခငးအတြက ပစၥညးကရယာမား - ခကျပတျခငးႏငအေအးခေရခေသတာကရယာမား။ အဏဇဝပးမႊားမား

စစေဆးျခငးအတြက အပႏင အခနတငးကရယာမား - HACCP သတမတထားသည ဒဂရအတငးစစေဆးျခငး အမကပးမားႏငစားလ႔မရေသာပစၥညးမား - မေတာတဆျဖစပြားတတေသာ ညစညမးမႈမားကာကြယရန

ရငးလငးစြာေဖၚျပျခငး - မေတာတဆ ညစညမးမႈမားက ကာကြယႏငရန သငေလာသလ

ၾကတငတြကခကထားရမည။ (ဥပမာ - ေရစႏငေသာပစၥညးမား၊ ေသာခတႏငသညအေနအထားမား၊ တညေဆာကပမား စသည)

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

ေရ - လေလာကသည ေသာကေရမားရျခငး (WHO လမးညြနခကအတငး) - မေသာကသးႏငေသာ ေရရရႏငသည စနစမားေဖၚထတရနႏငခြျခားရန - ေသာကေရနင သးေရ ေရာေႏာျခငး မရေစရန ေရေျမာငးႏငစြန႔ပစပစၥညးမားဖယရားျခငး - အစားအေသာကနင ေသာကေရတြင ညစညမးမႈ မရရန တားဆးႏငမည

ပစဒဇငးျပလပျခငး။

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

သန႔ရငးျခငးအတြက ေထာကပပစၥညးမား - အစားအေသာကသန႔ရငးျခငးႏင မးဖေခာငသးပစၥညးမား - ေရပေရေအးလေလာကေစရန တကယေရသန႔ရငးေရးအတြကပစၥညးမားႏင အမသာမား - လကမားေရေဆးရနႏငအေျခာကသတရန - ကနးမာေရးႏငညညြတေသာ အခနးမား - အ၀တလရန ပပးျခငး (ဥပမာ - သသန႔ အ၀တလခနးမား)

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

အပခနထနးခပျခငး - အပေပးျခငး၊ အေအးချခငး၊ ခကျပတျခငး၊

အခထားျခငးမား အတြက လေလာကေသာ ပပးပစၥညးမားရျခငး

- အစားအေသာကေအးေအာင သေလာငထားရန ေရခေသတာမားလ ေလာကရန

- အစားအေသာက အပခနက စစေဆးရန - အစားအေသာကသငေတာရနႏငလျခရနအတြက

၀နးကငအပခနက ထနးထားရန

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

ေလအရညအေသြးႏငေလ၀ငေလထြကေကာငးျခငး - ေလထတြငပ႕လြငေနသည အမႈနမားႏငအစဓါတမားေလာနညးေစရနအတြက

သဘာဝေလ (သ႔) စကပငးဆငရာ ေလ၀ငေလထြကေကာငးျခငး - ၀နးကငအပအေအးပမာဏက ထနးသမးျခငး - အန႔အသကက ထနးသမးျခငး - စထငးျခငးက ထနးသမးျခငး - ညစညမးေနရာမ သန႔ရငးေနရာသ႔ ေလတကျခငးက ကာကြယျခငး - ျပျပငထနးသမးျခငးႏငသန႔ရငးျခငး အလငးေရာင - သန႔ရငးမႈေဆာငရြကျခငးအတြက လေလာကေသာအလငးေရာငရျခငး - အေရာငမား မေသြဖယေစရန - အစားအေသာကပးမႊားမားႏငကးပပကစးမႈမားမ တားဆးကာကြယျခငး

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

ကနပစၥညးမား သေလာငျခငး - အစားအေသာကမား၊ ပါ၀ငပစၥညးမားႏင ဓာတမပါ၀ငေသာ

အစားအေသာကမားအတြက လေလာကျခငး။ - ထနးသမးရန သန႔ရငးရန ေကာငးမြနေသာ ဒဇငးပစ။ - ပးမႊားမားခေအာငးရာမ ကာကြယျခငး - အစားအေသာကပးမႊားကးစကျခငးမ ကာကြယျခငး - အေျခအေနဆးရြားလာျခငးကေလာနညးေစျခငး (ဥပမာ -

အပခနႏငစထငးျခငး)

ဒဇငးႏင အေထာကအပပစၥညးမား

အစားအစာေဘးဥပဒမားကထနးခပျခငး • HACCP

အခနႏငအပခနထနးခပမႈသည • အျဖစမားေသာအဆပသငျခငးကထနးခပျခငး • ခကျပတျခငး၊ အေအးထားျခငး၊ ထတလပျခငး

ႏငသေလာငထားျခငးမားကထနးခပျခငး • အပခနတငးကရယာမားက စမးသပျခငးႏင တကညျခငးမား

တကေသာျဖစစဥအဆငဆင • အစားအေသာကသန႔ရငးမႈရရနပပးေသာျဖစစဥမားတြင

အေအးေပးျခငး၊ အပေပးျခငး၊ ေရာငျခညေပးျခငး၊ အေျခာကထားျခငး၊ ဓာတျဖငၾကာရညခေစျခငး၊ ေလထက ေလဟာနယအျဖစ ျပျပငမြမးမ၍ ကနထတပးမႈျခငး

56

Synergy of Combined Efforts !

ထနးသမးေဆာငရြကျခငး

အႏဇ၀ေဗဒႏငဆငေသာသတမတခကမားႏငအျခားသတမတခကမား • HACCP သ႔မဟတ အျခားစမမႈစနစမားတြင လႈပရားမႈကန႔သတခကမား၊

ေစာငၾကညစစေဆးမႈႏငစတျဖာေလလာခကအပါအ၀င အဏဇ၀ေဗဒ၊ ဓာတေဗဒ(၀ါ)ရပေဗဒႏငဆငေသာသတမတခကမားသည တကေသခာသည သပၺဘာသာရပအေပၚအေျခခသငသည။

အဏဇ၀ေဗဒႏင ဆကစပယကႏြယသည ညစညမးမႈ • စနစတကခကျပတထားျခငးမရေသာအစားအစာမား၊ အသငစား

အစားအစာမားတြင ညစညမးမႈက ႀကတငကာကြယျခငးအတြက နညးစနစ • အစားအေသာကျပငဆငကငသြယသမား • အခနႏင ရပပငးဆငရာ ခြျခားျခငး • ထတလပေသာ ဧရယာမား • ကာကြယမႈရေသာ အကၤႏငဖနပ • ပစၥညးကရယာ ႏင အသးအေဆာငမား

ထနးသမးေဆာငရြကျခငး

ရပပငးႏငဓာတပငးဆငရာညစညမးျခငး - ကနၾကမးမား၏ သငေလာေသာ သတမတခကမား - ကပပါးပးမား၊ မလလားအပေသာအဏဇ၀မားႏင

ပးသတေဆးႏင အဆပျဖစေစ ေသာအရာ၀တပစၥညးမား ပါ၀ငသညဟ သရေသာ ၄ငးပစၥညးကရယာႏင ပါဝငပစၥညးမားက လကခမညမဟတ။

ကနထပပးမႈ - ညစညမးေစေသာအရာမားေလာခရန၊ ပကစးမႈမကာကြယရန၊

အမတတဆပထညသြငးရန အတြက ဒဇငးပစမားႏင ပစၥညးကရယာမား

- သေလာငအသးျပရာတြင အဆပကငးသညဓါတေငြ႕ႏင ပစၥညးမား

- ၾကာရညခသည သန႔ရငးရလြယကသည ပးသတႏငသည

ထနးသမးေဆာငရြကျခငး

ေရ - ပါဝငပစၥညးျဖစေသာ အစားအေသာကႏင ထေတြ႔ရနသည ေသာကေရ(WHO

ညြနၾကားခကအရ)က (ဝါ) အစားအေသာကႏငတကရကထေတြ႔သည ေရခႏငေရေႏြးေငြ႔တ႔အတြက (၀ါ) အစားအေသာကႏငထေနေသာ မကႏာျပင

- ျခြငးခကမား - ေရေႏြးေငြ႔ (၀ါ) မး တားဆးျခငး။ အစားအေသာကကငတြယစဥ အႏရာယမရေစျခငး(သန႔ရငးထားေသာ ပငလယေရ)။ ျပနလညအသးခႏငရန စစထားေသာေရတ႔သည အစားအေသာကေဘးကငးေရးႏငသငေလာမႈအတြက ေဘးဥပဒ အႏရာယမျဖစေစရ။

- စမခန႔ခြျခငးႏငၾကးၾကပအႀကေပးျခငး - သသငသထကေသာ သန႔ရငးေဘးကငးသည အစားအေသာကမားအေၾကာငး

(see item 10.3)

ထနးသမးေဆာငရြကျခငး

သကေသစာရြကစာတမးမားႏငမတတမးမား - လအပသညေနရာႏငသငေလာသညေနရာ - ထတကနမားၾကာရညခရန အညစအေၾကးမားကငးေစျခငး ျပနလညဆငေခၚျခငး လပထးမား - မညသညအစားအေသာကမားမဆ အႏရာယကငး အတြက

ျပညစျခငးႏငျမနဆနေသာျပနလညဆငေခၚျခငး - အမားျပညသအတြက လအပေသာသတေပးခကမား

ထညသြငးစဥးစားရန - ျပနလညဆငေခၚထားသည ထတကနမားက စစဥျခငး

ထနးသမးေဆာငရြကျခငး

ထနးသမးျခငးႏငသန႔ရငးသပရပျခငးက တညေထာငျခငး

ထနးသမးျခငးႏငသန႔ရငးျခငး - ပပးမႈအဂၤါရပမားႏငပစၥညးကရယာမား ေကာငးစြာအလပလပျခငး၊

သန႔ရငးသပရပျခငး၊ အညစအေၾကးမကငးေ၀းျခငး၊ ညစညမးမႈကာကြယျခငး - ဓာတပစၥညးမားသန႔ရငးျခငး၊ အညြနးမားအသးျပျခငး၊ သးသန႔ခြျခားေဖၚထတျခငး - သန႔ရငးျခငး၏ လပထးမားႏငနညးစနစမား သန႔ရငးျခငးအတြက အစအစဥ - တညေထာငျခငးအစတအပငးမားအားလး သန႔ရငးေစျခငး - ထထေရာကေရာကအဆကမျပတစစေဆးျခငး

ထနးသမးျခငးႏငသန႔ရငးသပရပျခငးက တညေထာငျခငး

ပးမႊားမားႏငတရစၦာနမား ထနးခပျခငးအစအစဥ - လမးေၾကာငးမားက ကာကြယျခငး - ၾကြက၊ပးမႊားမားခေအာငးႏငသညေနရာမား (ဥပမာ -

အစားအသာကမား၊ ေရ၊ ေမြးျမေရးဇနမား၊ အမႈကမား ဝငေရာကမႈ ကာကြယျခငး)

- စစေဆးျခငးႏင ေစာငၾကညျခငး - သတသငရငးလငးပစျခငး

အညစအေၾကးမားအတြက စစဥေဆာငရြကျခငး - ဖယရားႏငျခငးႏငသမးဆညးျခငး - အစားအေသာကသမးဆညးသညေနရာႏငကငတြယသည

ေနရာမားတြင စပျခငးကကာကြယျခငး - အညစအေၾကးစြန႔သညေနရာမားတြင သန႔ရငးေစျခငး

ထထေရာကေရာကစစေဆးျခငး - စစေဆးျခငးအတြကၾကတငေဆာငရြကျခငး - အဏဇဝပစမားႏင စမးသပျခငးမား

63

Synergy of Combined Efforts !

ထနးသမးျခငးႏငသန႔ရငးသပရပျခငးက တညေထာငျခငး

ကနးမာေရးအဆငအတနး - အစားအစာကကငတြယျခငးျဖင

လအမားကအစာအဆပသငျခငးမ ကာကြယတားဆးျခငး - ေဆးပညာရႈေထာငအရညႊနျပထားေသာေဆးစစခကမား

နာမကနးျဖစျခငးႏငထခကဒဏရာျဖစျခငး - အသားဝါေရာဂါ၊၀မးေလာျခငး၊ေအာအနျခငး၊အဖားေရာဂါ၊

လညေခာငးနာေရာဂါ၊အနာတရျဖစျခငး၊နားမကစႏာေခါငးမျဖစေပၚေသာအနာမား

- စမခန႔ခြမႈပငးသ႔ အစရငခရန

တကယေရသန႔ရငးမႈကတညေထငျခငး

တကယေရသန႔ရငးမႈကတညေထငျခငး တစကယေရသန႔ရငးမႈ • တစကယေရသန႔ရငးမႈ • လျခမႈရေသာအ၀တအစား၊ေခါငးေဆာငး၊ဖနပမားက၀တဆငျခငး • ထခကအနာတရမားအားဖးအပထားျခငး • လကေဆးျခငး တစကယေရျပမကငၾကပ - ေဆးလပေသာကျခငး၊ တေတြးေထြးျခငး၊ ၀ါးျခငး(၀ါ)စားျခငး၊ ႏာေခးျခငး (၀ါ)

ဖးအပထားျခငးမရေသာအစားအစာမားအေပၚ ေခာငးဆးျခငး - အစားအေသာကျပငဆငေသာေနရာတြင

လက၀တရတနာမား၊လကပတနာရမား စသညတ႔က ကာကြယျခငး လညပတသမား - သန႔ရငးေဘးကငးျခငးတြက ကညျခငး

သယယပ႔ေဆာငေရး ေအာကပါအခကမားျပညစဖ႔အတြကကနတငယဥမားပေဖာျခငးႏငတညေဆာကျခငး - ညစညမးမႈကကာကြယျခငး - ထထေရာကေရာကသန႔စငရငးလငးျခငး - သယယပ႔ေဆာငရာတြငအစားအစာႏငအစားအစာမဟတေသာအရာကသးျခားစခြထား

ရန - ညစညမးျခငးမထေရာကစြာကာကြယတားဆးရန - ပးမႊားမားႏငအေျခအေနဆးျခငးျဖစပြားမႈမျဖစေစရန အပအေအးကထနးသမးျခငး - စစေဆးတငးတာျခငးတ႔အတြက ခြငျပျခငး အသးျပျခငးႏငထနးသမးျခငး • သန႔စငမႈ၊ျပငဆငမႈႏငအေျခအေနတ႔ကအတငအတာတစခထထနးသမးျခငး • ကနစညမားအၾကားထေရာကေသာသန႔ရငးျခငးႏငရငးလငးျခငး • ကနတငယဥမားႏငသယယပ႔ေဆာငေရးအတြကလအပေသာအရာက ထညသြငးျခငး

ထတကနႏငပတသကသညသတငးအခကအလကမားႏင စားသးသမားသတျပရနအခကမား

Lot က ေဖၚျပျခငး - ထတလပသနင Lot မား ေဖၚျပရန အျမအမတအသားျပသည။ (Codex Stan 1 –

1985) ထတကန သတငးအခကအလကမား - အစားအစာကြငးဆကတြင ပါဝငေသာ ေနာကလအတြက - သငေလာေသာကငတြယျခငး၊ ျပသျခငး၊ သေလာငျခငး၊ ျပငဆငျခငးႏင

အသးျပျခငး

အမညတဆပတတျခငး - ၾကတငထပပးထားေသာ အစားအစာ - သငေတာေသာကငတြယျခငး၊ သမးဆညးျခငးႏငအသးျပျခငး (Codex Stan 1-

1985) စားသးသမားအသပညာ - အထးသျဖင အခနႏငအပခနထနးခပျခငးႏင အစားအေသာကေၾကာငျဖစပြားေသာ နာမကနးမႈမား

သငတနးေပးျခငး • သတရေစျခငးႏငတာ၀န၀တရား

• ကယတငကငတြယသည အစားေသာကမားအားလး • ဓာတကငးရငးရနႏငအျခားအႏရာယရသညပစၥညးမား သန႔ရငးရန

အထးသငတနး • သငတနးအစအစဥ

• အစားအစာေပၚမတညျပး ျဖစစဥႏငသမးဆညးမႈအေျခအေန • လမးညြနမႈႏငအႀကေပးမႈ

• အခနပငးျခားခကအရ ထေရာကစြာသငတနးတကျခငး • စစဥသႏငအႀကေပးသမား၏

သန႔ရငးသညအစားအေသာကမားႏငပတသကသည အသပညာ (see item 5.6)

• သငတနးသားအသစမား • လပထးလပနညးမားက ျပနလညသးသပျခငးႏငေခတမေစျခငး

လပရားမႈ (၁) အေျခခထတလပမႈတြင သန႔ရငးမႈႏငပတသကသည လပေဆာငခကမား

အဖြ႔ (၁) - ပတဝနးကင သန႔ရငးေရး

အဖြ႔ (၂) - ေရာဂါကငးေသာ ထတလပမႈ

အဖြ႔ (၃) - သေလာငရ ေရာဂါကငးသန႔ရငးေရး

အဖြ႔ (၄) - ပ႔ေဆာငမႈေရာဂါကငးသန႔ရငးေရး

အဖြ႔ (၅) - သန႔ရငးေရးျပလပမႈ ထနးသမးမႈႏင

တစကယရည သန႔ရငးေရး

သငတနးသားမားမ ရငးလငးတငျပျခငး 70

အခနး ၃ – အမးသားအဆင တြင အသး၀ငေသာစညးမဥးစညးကမးမား

• 1969 - အစားအေသာက ေဘးကငးသန႕ရငးေရး ဆငရာ ႏငငတကာ အေျခခစညးမဥး CAC/RCP 1 ေထာကခခကက အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကရန ။

• ေဘးျဖစႏငမႈက ခြျခမးစတျဖာေလလာျခငးႏင ၎တ႔က အသးခႏငရန အတြက ေရးဆြထားေသာ အေရးႀကးေသာ ထနးခပရမည အခကမား (HACCP) စနစႏင စညးကမးစညးမဥးမားက အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရန။

• ဆထြကသးႏထြကကနမားက Codex စအေနအထားႏငအည ရ႐ေအာင ေဆာင႐ြကရန။

SPS စတငးတာမႈမားက လမးညႊနရာတြင အသးျပသည အစားအစာေဘးကငးေရး စႏႈနးကမးပါ စာရြကစာတမးမား

CODEX STAN 210 - အသးအႏမထတလပေသာ ဆအမးအစားမားအတြက 1999 မ 2015 ထျပငဆငျဖညစြကထားေသာ စသတမတခကမား

CODEX STAN 19 - စားသးႏငေသာ အဆႏငဆမားအတြကတစခခငးစ၏ စသတမတခကမား မဟတပ ၿခငေလလာသတမတထားေသာ 1981 မ 2015 ထ စသတမတခကမား

CAC/RCP 36 - စားသးႏငေသာဆ ႏင ဆထြကကနပမာဏ အေျမာကအမားက ထနးသမးသေလာငျခငးႏင သယယပ႕ေဆာငျခငးတ႕အတြက ကငသးရန (1987-2015)ထ ကငထးမား

CAC/RCP 55 - ေျမပမားတြင Aflatoxin မမားေအာင ကာကြယတားဆးျခငး ႏင ေလာကေအာငျပလပျခငးမားက ေလကငမႈအတြက 2014 ကငထး

(Codex) စသတမတခကမား - ဆထြကသးႏ ထြကကနမားအတြက Codex စသတမတခကမား

• CAC/RCP 22 - ေျမပမားက ကနးမာေရးႏငအည အႏရာယကငးသန႕ရငး စြာထတလပႏငရန 1979 ကငထး

• CAC/RCP 75 - စစြတမႈနညးေသာ အစားအေသာကမားအတြက သန႔ရငးေရး (2015 မ 2016) ထ ကငထး

• CODEX STAN 193 - အစားအေသာကႏင တရစာနအစာမားတြင ပါ၀ငေသာ အဆပ ျဖစေစသည ဓါတမားႏင အျခားမသန႕ရငးမႈမားအတြက 1995 အေျခခစသတမတခကမား

• CODEX STAN 1 - ၾကတငထတပးထားေသာ အစားအေသာကမားႏင ပတသတ၍

အမတတဆပတပဆငျခငးဆငရာ 1985 အေျခခစသတမတခကမား

• ဓါတၾကြငးသတမတခကမားႏင အစားအစာ ျဖညစြကပစၥညး ကသ႕ေသာ အစားအေသာကမားတြင အသးျပသည အျခား ျဖညဆညးရန စသတမတခကမား

(Codex) စသတမတခကမား - ဆထြကသးႏ ထြကကနမားအတြက Codex စသတမတခကမား

• လအပေသာေပါငးစပဖြ႕စညးႏင အရညအေသြးဆငရာအခကအလကမား - % Fatty acids ႏင အျခားတမးေစာငးႏငေသာအခကမား

• အစားအေသာကတြငထပမျဖညစြကေသာ အန႕၊ အရသာ ၊ အျခားတာရညခ ေဆး antioxidants , antioxidant synergists ႏင ပြေဆးစသည antifoaming agent မား- ဓါတၾကြငးဂဏသတမား

• CODEX STAN 193 - 1995 (အစားအစာႏင တရစာၦနအစာရ ညစညမးပစၥညး၊အဆပ)

• CAC/RCP 1-1969 & CAC/GL 21-1997 အရ ေရာဂါကာကြယရနတစကယ ရည ႏငပတ၀နးကငသန႕ရငးေရး (Hygiene)

• တဆပကပျခငး CODEX STAN 1-1985 ႏင လကလမဟတေသာထတပးမႈ

• ဓါတခြစမးသပျခငးႏင နမနာယျခငးဆငရာ နညးလမးမား

CODEX STAN 210 – 1999 (အသးအႏဆမးမားအတြက စသတမတခက)

• ေနာကဆကတြ - အျခားအရညအေသြးႏင ေပါငးစပဖြ႕စညးထားေသာ ပါ၀ငပစၥညးအခကအလကမား-

• အရညအေသြးႏငပတသတေသာလကၡဏာရပမား- မေပာ၀ငႏငေသာ မသန႕စင သည ပစၥညးမား၊ ဆပျပာဓါတပါဝငမႈ သ ေၾကးန အကဆစ ႏင Peroxide တနဖးအာနသင

• ဖြ႕စညးပလကၡဏာမား - ႏမးဆမ တြင Baudoyin စမးသပမႈတနဖး (+) ျဖစသငသည

• ဓါတႏင ရပပငးဆငရာလကၡဏာမား - သပသညးဆ ၊ အလငးယငမႈ အညႊနး၊ အျမပထြကျခငးႏင iodine value မား

• ကယပငလကၡဏာမား - desmethylsterols, tocopherols ႏင tocotrienols ပါ၀ငမႈ ပမာဏမား

• Sample မားအားခြျခမးစတျဖာစမးသပေသာနညးလမးမား

CODEX STAN 210 – 1999 (အသးအႏဆမးမားအတြက စသတမတခက)

• Schedule - အျမငဓါတၾကြငးသတမတခကႏင လမးညႊနခက အဆငမား • မႈအဆပျဖစမႈ - aflatoxins, ochratoxins etc • ဓါတသတပါ၀ငမႈ - As, Cd, Pb, Hg, Sn • ေရဒယမ သတၾကြမႈမား • အျခား - acrylonitrile, chloropropanols, HCN ႏင

melamine (မယလမငး) ပါ၀ငမႈ နမနာယသည အစအစဥ ဓါတခြနညးလမးမားအပါအဝင

CODEX STAN 193 - 1995 (အစားအစာႏင တရစာၦနအစာရ ညစညမးပစၥညး၊အဆပပါဝငမႈ)

အခနး ၄- ေဘးကငးေရးအတြက သတမတထနးခပရမည အခကမားနင ၎၏ မလဇစျမစ

HACCP

အစားအေသာကလျခ စတခရမႈအတြက ထငရားေသာ ေဘးအႏ ရာယမားက အကျဖတ ေဖာထတ ႀကးၾကပကြပကထနးခပေသာ စနစ တစချဖစပါသည။

Hazard Analysis and Critical Control Point

HACCP • ေဘးအႏရာယဆငရာ ခြျခမးစတျဖာမႈႏင အေရးႀကးေသာထနးခပမႈဆငရာ အခကမား

(HACCP) သည အစားအေသာကမားက (အဏဇဝဆငရာ ဓါတပငးဆငရာ ရပပငးဆငရာ) မသန႕ရငးမႈမားမကာကြယတားဆးရန အလြနကးသကေရာကမႈရေသာ (လကနကကရယာ) တစချဖစသည။

• ၁၉၆၀ အေစာပငး နာဆာအတြက လလကပါေသာ အာကာသယာဥေပၚတြင အစားအေသာက လျခစတခရမႈ အတြက Pillsbury Co. က ျပလပခသည အျဖစအပက က အေျခခ၍တးတကလာပါသည။

• ပထမဆးႏငငတကာစႏနးမားက ၁၉၉၃ တြင ထတေ၀ႏငခၿပး ၂၀၀၄ တြင Codex Alimentarius Commission, (WHO & FAO)စေသာအစးရႏငဆင ေသာအဖြ႕အစညးမားမ ႏငငသားမားအတြက စားသးေသာအစားအေသာကႏင ပတသတ၍ ျဖစႏငေသာေရာဂါမားက ကာကြယတားဆးရန၊ ဥပေဒႏငအည ျပဌာနးရန ျပလပရမညလပငနးမားတြင အစးရက ကညရန အခကအလကမားက ေရးဆြၿပး ၂၀၀၄ တြင ျပနလညေရးသားထတေ၀ခသည။

HACCP ၏မလ • ၁၉၆၀ တြင HACCP စနစသည Pillsbury ကမၸဏေၾကာင ဖြငျဖးတးတက လာခသည။

NASA ႏင စစတပတ႕သည အေမရကန အာကသအစအစဥမားအတြက စတခရေသာ အစားအေသာကမား ထတလပႏငရနရည႐ြယသည။

• ၁၉၇၁ တြင HACCP ၏အယအဆမားက လထသ႕ အစားအေသာကလ ျခစတခရေရး ညလာခမ တငသြငးျပသခသည။

• ၁၉၇၃ တြင HACCP ၏ စညးမဥးစညးကမးမားက အေမရကန၏ အစားအေသာကကမၸဏမ ယသးခသည။(ပထမဥးစြာ စညသြပစက႐မားမ)

• ၁၉၈၀ ျပညႏစတြင ဥေရာပႏငငမားတြင HACCP အယအဆမားက အသးျပျခငး လငျမနစြာတးတကလာခသည။

HACCP ၏အေျခခစညးမဥး ၇ ခ အႏ ရာယရမႈက ခြျခမးစတျဖာျခငး အေရးႀကးေသာ ထနးခပရမညအခကမား အေရးႀကးေသာသတမတခကမား ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင နမနာယျခငး အမနျပငဆငမႈ တကဆငစစေဆးျခငး မတတမးမားထားျခငး

HACCP ၏စညးမဥးမားႏငပတသတေသာ ညႊနၾကားခက ၁. HACCP အဖြ႕ ဖြ႕စညးျခငး ၂. ထတကနမားေဖာျပျခငး ၃. အသးျပရန ရညရြယခကမား သတမတျခငး ၄. ထတလပမႈအဆငဆငက ေရးဆြျခငး ၅. ထတလပမႈအဆငဆငက လပငနးတြင အတညျပျခငး ၆. အဆငတငးအတြက ျဖစႏငေခ႐ေသာ အႏ ရာယျဖစႏငမႈ ဆနးစစခကမားက စာရငးျပစျခငး၊ အႏ ရာယျဖစမႈ ဆနးစစျခငး၊ ေဖာထတထားေသာ အႏ ရာယက ထနးခပရန အခကမားက စဥးစားျခငး ၇. CCPS မားက အဆးျဖတေပးျခငး ၈. CCP တစချခငးစအတြက အေရးႀကးေသာ သတမတခကမား တညေဆာကျခငး ၉. CCP တစချခငးစအတြက ေစာငၾကညစနစ တညေဆာကျခငး ၁၀. အမနျပငဆငမႈေဆာငရြကခကမား တညေဆာကျခငး ၁၁. တကဆငစစေဆးျခငးအဆငမား တညေဆာကျခငး ၁၂. အခကအလကမား၊ မတတမးမား သမးဆညးျခငး

အၾက

အဆ

ငမား

စ

ညးမ

ဥးစ

ညးက

မး

မာ

း

ဘယလ စလပရမလ? စမခန႕ခြသ၏ ကတကဝတ

ရရျခငး

အဓက စမခန႕ခြမႈအခနးက႑ • စညးမဥးစညးကမးႏငအည လကနာရန ေသခာစြာ ျပလပေပးျခငး

• အသးျပရမညအရငးအျမစပစၥညးမား ဖနတးေပးျခငးက ေသခာေစျခငး

• အစားအေသာကလျခစတခရမႈ မ၀ါဒကေဆြးေႏြးသတမတျခငး

• အစားအေသာကလျခစတခရမႈ ဥးတညခကမား၊ ေသခာစြာ ေဆြးေႏြးသတမတျခငး

• HACCP အဖြ႕က လပပငခြငႏငတကြ ေရြးခယဖြ႕စညးျခငး

• အကးသတေရာကမႈရေသာ အေကာငအထညေဖာေဆာငမႈႏင အခနမနမန ျပနလည ဆနးစစျခငး

အစားအေသာကအႏ ရာယကငးရငးေရးမဝါဒ ရညရ ြယခကႏင သငေတာကကညမႈ • လအပခကမားႏင ကကညလကနာမႈ • အကးသကေရာကမႈ

စဥဆကမျပတတးတကျခငး ရညရြယခကမားသတမတရနအတြကမေဘာငမား

• ကၽြႏပတ႕သည ကၽြႏပတ႕၏ ေအာငျမငမႈမားက စးပြားေရး လပငနးမားသ႕ ရည႐ြယ၍ ျဖန႕ေ၀ေပးသည။

• ကမၸဏ၏ အဆကမျပတတးတကမႈဆသညမာ ေျပာငးလေနေသာ ကမၻာႀကး၏ လအပခကမားအတြက ကၽြႏပတ႕၏လပႏငစြမးမားႏင ေပးထားေသာကတမားအတြက သကေသအေထာကအထားမား ျဖစသည။

• ေနာကဆးေပၚနညးပညာမားက အသးျပျခငး၊ ကနႀကမးပစၥညးမား ေ႐ြးျခယ သးစြျခငးျဖင ကၽြႏပတ႕၏ ေဖာကသညမားထသ႕ ပမလျခစတခ၍အရညအေသြးျပညမေသာ အစားအေသာကမားက စစဥေပးႏငရန အျမမျပတ ႀကးစားလက႐သည။

• အရညအေသြးေကာငးမြနစတခရျခငးႏင စားသးသမား၏ ကနးမာေရးအတြက လျခစတခစြာ သးစြႏငျခငးသည ကၽြႏပတ႕၏ေဆာငပဒျဖစပါသည။

အစားအေသာကအႏ ရာယကငးရ ငးေရးမဝါဒ- ဥပမာ (၁/၂)

• ကၽြႏပတ႕ XYZ ကမၸဏ၏ ထတကန(ABC)က စားသးသမား၏ လျခမႈ အႏရာယကငးေဝးစြာ ထတလပပပးေပးရနႏင ဥပေဒ လအပခကမားႏငအည အျမပမနျဖညဆညးေပးရန ကၽြႏပတ႕ ကယတင ကတျပပါသည။

• ကၽြႏပတ႕သည ထကတက ေအာငျမငေစရန သန႔ရငးေရးတြင ပမနတးတကမႈ၊ ထတလပမႈ အဆငတငးတြင ထနးခပစမမႈ၊ ပစၥညးကရယာေကာငးမားက ထနးသမးမႈ၊ အားလးေသာ အလပမား ေအာငျမငၿပးေျမာကေစရန လပသားမားက သငတနးအမားစေပးျခငး စသညတ႕ျဖင ေအာငျမငမႈက ရရေစပါမည။

ရကစြ -------------------- အပခပမႈဒါရကတာ

အစားအေသာကအႏ ရာယကငးရငးေရးမဝါဒ- ဥပမာ (၂/၂)

အစားအေသာကလျခစတခရမႈ ရညရြယခကမား

SMART • အစားအေသာကအႏ ရာယကငးမႈ မ၀ါဒတသမတတညးရမႈ • သကဆငေသာလပေဆာငခကမားႏငအဆငမားခမတရန S pecific သးသန႔ျဖစရမည M easurable တငးတာႏငရမည A chievable or Attainable ေအာငျမငႏငရမည R elevant ဆကစပပတသတမႈ႐ရမည T ime Bound အခနသတမတမႈေသခာရမည

လႈပရားမႈ ၂- စမခန႔ခြမႈအပငးမ ကတျပမႈ ဆငရာ ေလကငခနး

ဆထြကသးန ပ႔ကနလပငနးရင တစဥးအတြက အစားအေသာက အႏ ရာယကငးရငး လျခစတခရေရးမ၀ါဒ ႏင ရညရြယခကတစခက မၾကမးေရးဆြပါ။

ပါဝငတကေရာကသမား၏ တငျပပတငျပခကမား

အခနး ၅- ေဘးျဖစေစမည သတမတထနးခပ ရမည အခကမား၏ အျကအဆငမား

HACCP အဖြ႔ – အၾကအဆင ၁ (၁/၂)

HACCP အဖြ႕ - အႀကအဆင 1 (1/2) • ေခါငးေဆာင၏ ပဂၢလေရး စြမးရညမာ ထပတနးျဖစရမည။

• သကဆငရာနယပယတြင အထးကၽြမးကငသ(Specialist) ျဖစရမည။

• နညးပညာကၽြမးကငရမည : အဏဇဝ ပညာရင၊ အငဂငနယာ၊ အစားအေသာကနညးပညာရင၊ ထတပးမႈကၽြမးကငသ၊ HACCP ကၽြမးကငသ၊ အစားအေသာကသပၸပညာရင

• လကေတြ႕ကေသာကၽြမးကငမႈ- ထတလပမႈအပငးႏငအရညအေသြးထနး ညေရး

• နညးပညာႏငပတသတေသာလကေထာကအက : ေတြ႔ရမႈမား မတတမးမတျခငး

• ရာေဖြအႀကေပးသ : အစညးအေ၀းမားအတြက သတမတေရြး ခယထားေသာ အသငးသားျဖစႏငသည။

နယပယသတမတခကမား၊ တာဝနသတမတခက

• ထတကနအမးအစား/ ထတလပမႈလငး/ လပငနးစဥအလက

• သးျခားသတမတအႏ ရာယမားက ထနးခပမႈ

ထတကနေဖာျပခကမား / ရည႐ြယထားေသာ အသးျပမႈ - အႀကအဆင ၂ / ၃ •ေလလာၿပးေနာကထတကန၏ ေဖၚျပခကအျပညအစျပငဆငျခငး •ေအာကပါအခကမားကသ႕ထတကနလျခစတခမႈ႐ေရးအတြက လအပ သညမားက ဆးျဖတျခငး

•ေပါငးစပဖြ႕စညးမႈ •စနစတကအဆငအဆငထတလပမႈ •ထတပးမႈ •သမးဆညးျခငးႏငျဖန႕ေ၀ျခငးအေျခအေနမား •အသးျပရနအတြကၫႊနၾကားခကမား

ရည႐ြယထားေသာ အသးျပမည ပစမားႏင စားသးသ အမးအစား

ျပလပပအဆငဆငႏင ၎၏ တကဆငစစေဆးျခငး - အႀကအဆင ၄ / ၅

•ျပလပပအဆငအားလးက အစအစဥအလက စနစတကသတမတျခငး •ပမနကနၾကမးပစၥညးမား အ၀ငအေရအတြက၊ လကကနႏငထတကနေပးပ႔မႈ •ျပနလညစးဆငးလာေသာကနမား၊ ျပနလညျပျပငရေသာထတကနမား အပါ အ၀င လပငနးျဖစစဥတစခလး၏ မနကနေအာငျပငဆငျခငး •မနကနေအာငျပငဆငမႈမားက ေသခာေအာငစစစျခငး •ထပေပါငးထညေသာ သတငးအခကအလကမားတြင ေအာကပါအခကမား လညးလအပႏငသည-

• လပငနးေနရာ အၾကမးဖငး ဖြ႕စညးပ • ပစၥညးကရယာအထားအသအျပငအဆင • ၀နထမးေရးရာဌာနလမးေၾကာငး • စြန႕ပစပစၥညးမား စးဆငးမႈ

ေဆြးေႏြးျခငးနင ေမးခြနးမား

ယေန႔ကၽြႏပတ႔ဘာလပခသနညး

ပထမေန႔ျပးဆးျခငး

ဒတယေန႔

ပထမေန႔သငခနးစာျပနလညေဆြးေႏြးျခငး

လကေတြ႔ျဖစရပမား ေလလာမႈက မတဆကျခငး

လႈပရားမႈ ၃ - ထတကန အမးအမညေဖာျပခကႏင ရညရြယထားသည အသးျပမႈ ေလကငခနး

•HACCP အဖြ႕တစခစသည လကေတြ႔ေလလာေသာ ကမၸဏအတြက ရညရြယထားသည အသးျပမႈရေသာ ထတကနက ႐ငးလငးတငျပရန

လႈပရားမႈ ၄ - ထတလပမႈ အဆငဆင ေလကငခနး HACCP အၾက အဆငမား

•HACCP အဖြ႕တစခခငးစသည ေလလာေနေသာ ကမၸဏအဖြ႕အစညး ၏ ထတကန ထတလပပ

အဆငဆငက ေရးဆြရန

ပါဝငတကေရာကသမား၏ တငျပခကမား

အခနး ၆- ေဘးျဖစေစမည အရာမားက နားလညျခငး

Hazard ေဘးျဖစေစမႈမား •ကနးမာေရးအကးဆက မေကာငးျဖစရန အလားအလာ႐သည အစားအေသာကမား သ႔မဟတ အေျခအေနရေသာ ဓါတပငးႏင ရပပငး ဇဝပငး ေဆာငၾကဥးေပးေသာ အရာတခခ ပါ၀ငမႈ

ဇ၀ေဗဒႏင ဆငေသာ ေဘးအႏရာယမား

Micro-organisms of greatest concern: •Salmonella (ဘတတးရးယား) •Clostridum (ဘတတးရးယား) •Staphylococcus aureus (ဘတတးရးယား) •Clostridium perfringens (ဘတတးရးယား) •Listeria monocytogenes (ဘတတးရးယား) •Enterovirulent E.coli (ဘတတးရးယား) •Shigella (ဘတတးရးယား)

Moulds (မႈ) •Alternaria •Aspergillus •Cladosporiu •Fusarium •Penicillium •Rhizopus

Yeasts(တေဆး) •Candida •Saccharomyces •Zygosaccharomyces

Protozoa •Cyclospora cayetanensis

•Giardia Lamblia, Fasciola

•Entamoeba

•Ascaris

•Anisakis

•Cryptosporidium

•Clonorchis

Virus •Hepatitis (ဗငးရပစ) •Norwalk (ဗငးရပစ) •Rota (ဗငးရပစ) •Polio (ဗငးရပစ)

အသစေပၚထြကလာေသာ ဇ၀ေဗဒဆငရာ အႏရာယ

ဥပမာ- •E-coli 0157 စေကာတလနတြင ျဖစပြားျပး လ ၂၀ ေသဆးျခငး •အာလးႏင စေတာဘယရတ႕တြင Salmonella

ဘတတးရးယားမးသစေတြ႕ ျခငး •အခြမာ႐ေသာ သတ၀ါမား၏ အဆပအေတာကျဖစမႈ •Giardia, Cryptosporium ကသ႕ကပပါးေကာငမားေတြ႕႐ျခငး •Legionelle pneumophila (ဘတတးရးယား)

အဏဇ၀သက႐မားႏငဆငေသာ အႏရာယမားက ထနးခပျခငး •PH level ခဥ ငဓါတ •ေရႏငဆငေသာလပေဆာငခကမား- moisture ပါ၀ငမႈရႏငေသာ

•Oxide ဓါတေပါငးမား- ဓါတေလာေအာငျပလပျခငး •အာဟာရ ပါ၀ငမႈႏႈနးမား •သေလာငသမးဆညးရာတြင ႐ရမညအပခန •ပတ၀နးကင၏ စထငးမႈအေျခအေန

•ဓါတေငြ႕မား တည႐ျခငးႏင ပါ၀ငမႈ •အျခားအဏဇ၀သက႐မား၏ ပါ၀ငမႈႏႈနးႏငလပေဆာငခကမား

အဆပဆတာ ဘာလ ?

•အခ႕ေသာသက႐အေကာငမား၊ အပငမားႏငအဏဇ၀ သက႐မားတြင ေတြ႕႐ရေသာအဆပ။

•Botulium အဆပသည C.botulinum ႀကးထြားလာသည အခါ ျဖစေပၚလာသည ပ႐တငးအမးအစားျဖစသည။

•ပမးမ အဆပ 500 gm သညပင လသားမးႏြယ

တစခလးကသတရန လ ေလာကသည။

ဓါတေဗဒႏငဆငေသာအႏရာယ ဓါတေဗဒႏင ဆငေသာအႏရာယျဖစေစႏငသည အဓကအရငးအျမစမားမာ-

• အစားအေသာက ဓါတပစၥညးမား (အေရာင၊ အန႕၊ တာ႐ညခေဆး စသည )

• အပငဓါတပစၥညးမား (သန႕စငပစၥညး စားဆ၊ ဒဇယဆ စသည ) • စကပးေရး ဓါတပစၥညး (ေျမၾသဇာ၊ ပးသတေဆး၊ မႈသကေဆး၊ ပဋဇ၀ေဆးမားႏင ႀကးျပငးေအာငသးေသာေဟာမနးေဆးမား) • သဘာ၀အားျဖင ျဖစေပၚလာေသာအဆပသငမႈ (မႈဆပ mycotoxins, histamine, ciguatera, အဆပရ အခြမာငါး...စသည)

ေစာငၾကညျခငး - (ဓါတ အႏရာယမား)

•မလရငးျမစ •ပတ၀နးကငအခနးက႑ •ေ႐းဥးထတလပမႈ •ထတကန / သြငးကန •ထတလပမႈႏင ထတလပမႈအဆငအဆင •လကကားေစးဆငမားႏင ေဈးၾကးမား •ဇဝျဖစစဥေစာငၾကည႕ျခငး

႐ပပငးဆငရာအႏရာယမား ရပပငးဆငရာအႏ ရာယျဖစေစေသာ အရငးအျမစမား •နယပယ •ကနထတလပမႈလပငနးစဥ(သ႕) ကငတြယထနး သမးျခငး •ျဖန႕ေ၀ျခငး •အဖကအေမာငလပငနး အႏရာယျဖစေစေသာ

ပစၥညးမား •သတ •ဖန •သစသား •ေကာက •အ႐း •လပကာပစၥညး

႐ပပငးဆငရာ အႏရာယမားအတြက- ျဖစႏငေသာထနးခပတားျမစမႈမား •အျမငအားျဖငစစေဆးျခငး •ကေတာျဖငစစျခငး (သ႕) ဇကာတကစစျခငး •သတမားတြင ရာေဖြစက •သလကစစေဆးျခငး •သပသညးဆေပၚမတည၍ခြျခားျခငး •၀နထမးမားႏငပတသတ၍ ႀကတငကာကြယမႈ

(ေခါငးေပါငးစညးထားျခငး၊ လကအပ၀တျခငး)

အခနး ၇- စညးမဥး ၁ - ေဘးအႏရာယတစခက ခြျခမးစတျဖာမႈျပျခငး

စညးမဥး (၁) ေဘးအႏ ရာယျဖစေစမႈမားက ခြျခမးစတျဖာမႈ ျပျခငး •အစားအစာေဘးကငးေရးအတြက အႏရာယျဖစေစေသာပစၥညးမား ပါ၀ငသညပမာဏ အေျခအေနမားက ၾကည၍ ျဖစေပၚလာႏငေသာ အႏရာယႏင ပတသကေသာ သတငးအခကအလကမားက တြကခကစေဆာငးကာ HACCP Plan တြငးသ႕ ထည႕သြငးျခငးျဖစစဥ

ေဘးအႏ ရာယျဖစေစမႈမားက ခြျခမးစတျဖာမႈ ျပျခငး

•ထတလပမႈျဖစစဥ အဆငတငးတြင ျဖစေပၚႏငေသာ ေဘးျဖစႏငမႈ

မားက စာရငးျပစျခငး •အႏရာယျဖစႏငမႈမားခြျခမးစတျဖာေလလာျခငး •ေဘးျဖစႏငမႈမားကေလာကျခငး (သ႕) ဖယထတျခငးအတြက တငးတာမႈမား က စာရငးျပစျခငး

Control Measure

•အစားအစာေဘးျဖစမႈအႏရာယမားက ေလာခရန (သ႕) ကာကြယတားဆးရန (သ႕) သငတငမတ၍ လကခႏငေသာ အဆငသ႔ ေလာကေစရန မညသညလပေဆာငခကမးကမဆ

ထနးခပတားျမစခကဟေခၚသည။

လႈပရားမႈ ၅- ေဘးအႏရာယတစခက ခြျခမးစတျဖာသည ေလကငခနး

ပါဝငတကေရာကသမား၏ တငျပခကမား

အခနး ၈- စညးမဥး ၂- သတမတထနးခပရမညအမတမား ဆးျဖတျခငး

သတမတထနးခပရမညအခကမား

•အစားအစာေဘးကငးေရးအႏရာယက လကခႏငသည အဆငသ႕ေလာခႏငေသာ၊ ေလာနညးသြားေစေသာ (သ႕) ကာကြယတားဆးႏငေသာ၊ ထနးခပႏငသညအဆငက Critical Control Points ဟ ေခၚသည။

စညးမဥး (၂) CCP က ဆးျဖတျခငး

•ကၽြမးကငအတတပညာ႐ငမား၏ ေ၀ဖနပငးျခားျခငးမားက အသးျပျခငး •ဆးျဖတထားေသာလပငနးစဥ (decision tree) က အသးျပျခငးသည အသးဝငႏငပါသည။

Decision Tree ထနးခပတားျမစခကမား? Yes

လကခႏငသည အဆငသ႕ေလာခႏငေသာ၊ ေလာနညးသြားေစေသာ (သ႕) ကာကြယတားဆးႏငေသာ၊ ထနးခပႏငသညအဆငလား?

No

လကခႏငေသာအဆငထက ေကာလြနလင ညစညမးမႈ ရႏငသလား သ႔မဟတ လကခႏငေသာအဆင႔ တးျမငရမလား

Yes

ေနာကတဆငသည ေဘးျဖစႏငမႈက လကခႏငေသာအဆငတခသ႔ ေလာခႏငမလား သ႔မဟတ ပယေဖာက နငမလား

No

•ဒအဆငမာ Food safety အတြက control လပဖ႕လသလား ?

No Not a CCP

No Not a CCP

Critical Control Point

No

Yes Not a CCP

Modify step or process? (အထးျပထားေသာ အဆင (သ႕) ထတလပမႈျဖစစဥ)

Yes

လႈပရားမႈ ၆- သတမတထနးခပရမညအမတမား ဆးျဖတသည ေလကငခနး

ေဆြးေႏြးျခငးနင ေမးခြနးမား

ယေန႔ကၽြႏပတ႔ဘာလပခသနညး

တတယေန႔

ဒတယေန႔သငခနးစာျပနလညေဆြးေႏြးျခငး

လႈပရားမႈ ၆- CCP က ဆးျဖတျခငး

ပါဝငတကေရာကသမား၏ တငျပခကမား

အခနး ၉- စညးမဥး ၃၊ ၄၊ ၅- ထနးခပသတမတခကမား ဆးျဖတျခငး၊ ေစာငၾကည စစေဆးသည စနစတညေထာငျခငး၊ ျပျပငမႈျပလပျခငး

ပငးျခားမည ကန႔သတခကမား တညေဆာကျခငး (စညးမဥး ၃ )

•ကာကြယတားဆးေရးတငးတာမႈတစခခငးစအတြက သတမတခကမားက ပငးျခားမည

ကန႔သတခကမားဟ သတမတသည။ •ပငးျခားကန႔သတခကမားသည အဓပၸာယျပညစၿပး

လကေတြ႕ျဖစသငသည။ •ဤကန႔သတခကမားသည ေဘးအႏရာယမားက

ေလာခ/ပယေဖာကရနအတြက သးသည။ •ကန႔သတခကမားသည ကးေၾကာငးဆေလာ

အကးဝငရန လအပသည။

ေ၀ဖနေစာငၾကညသတမတခက မားတြင ေအာကပါတ႕

ပါ၀ငသည- •အပခန •အခန •စစြတမႈ အဆင

•PH အဆင •ေရႏငဆငေသာ

လပေဆာငခကမား •ကလရငး ရႏငမႈ •မကျမင •ပပနးသ႑ာနႏင ဖြ႕စညးပ

အဓက စကားရပမား

ေ၀ဖနပငးျခားေသာ ကန႔သတခကမား •လကမခႏငသညအရာမားႏင လကခႏငသညအရာမားက ခြျခားထားေသာမတ ေကာကမား ရည႐ြယထားေသာအဆင

• ထနးခပတားျမစရနအတြက ႀကတငျပဌာနးထားေသာ တနဖးသတမတခကတခတြင ေဘးအႏရာယမားပယေဖာကရန ထနးခပကန႕သတခက တခအျဖစ ေဖာျပထားႏငသည Tolerance (လကခမႈ)

•သတမတအဆငႏင ေ၀ဖနပငးျခားထားေသာ ကန႔သတခကၾကား႐ တငးတာမႈတနဘးမား Deviation (ေသြဖယျခငး / တမးေစာငးမႈ)

•ေ၀ဖနပငးျခားေသာ သတမတခကမားသ႕ မေရာက႐ေသာဆး႐းမႈမား

သတမတအဆငႏင ေ၀ဖနပငးျခားထားေသာ သတမတခကမားၾကား႐ တငးတာမႈတနဘးမား

Temp. °C. အပခန စငတဂရတ

Critical Limit ေ၀ဖနပငးျခားကန႔သတခကမား

Target Level ရည႐ြယထားေသာအဆင

Safety Buffer Zone (လျခမႈအႏရာယကငးျခငးေရးၾကားခနယေျမ)

ေစာငၾကညစနစမားတညေဆာကျခငး (စညးမဥး ၄)

•ေစာငၾကပၾကည႐ႈျခငးဆသညမာ ေဖာထတစဥးစားထားေသာ အႏရာ ယမားအတြက ထနးခပတငးတာမႈမားက ျပလပမႈက ေစာငၾကညျခငးျဖစသည။ •CCP ၏ မညသညေနရာတြင ထနးခပမႈမား ေလာနညးေနသည (သ႕) မညသညေနရာသည ထနးခပမႈ ေလာနညးျခငးသ႕ ဥးတညေနသညက ၫႊနျပ သည။ •တကဆငစစေဆးျခငးတြင အသးျပရန မတတမးျဖစေစပါသည

ေစာငၾကညျခငး

•အစအစဥတကျဖစေသာ ေလလာေတြ႔ရမျဖစစဥ စနစက ျပလပသညလပေဆာငမႈ (သ႔) ထနးခပမတတခသည ထနးခပမႈ ေအာကတြင ရ မရ အကျဖတရန ထနးခပမညအတငးအတာမားက တငးတာျခငး

ေစာငၾကညျခငး လပငနးစဥအဆငဆင

ေစာငၾကညျခငးလပငနးစဥအဆငဆငတြင ေအာကပါတ႕ပါ၀ငသည- •ဘာလ - ေဖာျပခက

•ဘယလ - ေစာငၾကညခရသလ

•ေနရာ - ျဖစစဥအတြငး ပငးျခားကန႔သတခကမားက ေစာငၾကညသည

•ဘယသ - တာ၀နယသ

•ဘယအခန - အဆကမျပတ၊ အစအစဥတကလပခမႈ နမနာယစဥ

နမနာယျခငး • တြကခကမႈ ႏငအည ႐ရမည

•စဥဆကမျပတေစာငၾကညျခငး(ရာ ႏႈနးျပည) ဆသညမာ ျဖစႏငပါက ႏစသကစရာအေကာငးဆးႏင ယၾကညစတခရဆး ျဖစသည။

အမနျပငဆငမႈအဆငမားတညေဆာကျခငး စညးမဥး -၅

•ပငးျခားကန႔သတခကတခသည ပလြနေနလင (ကြလြမႈ) အမနျပငဆငမႈအဆငမားက

လး၀အေကာငအထညေဖာရမည။ •အမနျပငဆငမႈမားသည ပငးျခားကန႔သတခက တစခခငးစ

အတြက ျပလပရန လအပသည။

•ေသြဖယလမးလြသြားေစေသာ အေၾကာငးအရငးမားက အမနတကယ ျပငဆငႏငၿပး အမနတကယ (သ႕) အႏရာယျဖစေစႏငမႈအကးဆက မားက ကြလြမႈမ ထနးခပႏငရမည။ •အႏ ရာယမားကပါ ထညသြငးစဥးစားသငသည။

Corrective Action အမနျပငဆငမႈ

•ေစာငၾကညမႈျဖစစဥရလဒမားအရ ထနးခပမတ တခ CCP တြင ၫႊနျပေနသည ထနးခပမႈေလာနညးျဖစစဥတခက အေရးယျပငဆငသည လပငနးစဥမားက Corrective Action

ဟေခၚသည။

အမနျပငဆငမႈလပငနးစဥ ေရးဆြထားေသာ လပငနးစဥမားျဖစသည ေစာငၾကညမႈလပငနးစဥဆတာ ဘာလ ?

•ထတကန၏ တညရမႈအေနအထားက ဆးျဖတျခငး •ျပနာျဖစေစေသာ အေၾကာငးအရငးမားက ျပနလညျပငဆငျခငး •ေနာကဆးေစာငၾကည လပေဆာငခကမား အၿပး ထက ထတကနမားအားလးက အေျခအေနအလက ခြျခားျခငး

• ျဖစေပၚလာသညအေၾကာငးအရငးမားအတြက တာ၀န႐သ သတမတျခငး • မညသညေနရာမားတြင မတတမးမားေရးသြငးထားသလ

လႈပရားမႈ ၇- ထနးခပသတမတခကမား ဆးျဖတျခငး၊ ေစာငၾကည စစေဆးသည စနစတညေထာငျခငး၊ ျပျပငမႈျပလပျခငး ေလကငခနး

ပါဝငတကေရာကသမား၏ တငျပခကမား

အခနး ၁၀ - စညးမဥး ၆ ႏင ၇- တကဆငစစေဆးျခငးႏင စာရြကစာတမးျပစျခငး

လပထးလပနညးမား တညေထာငျခငး

တကဆငစစေဆးျခငးႏင လပငနးစဥမား တညေဆာကျခငး

• တကဆငစစေဆးမႈလပငနးစဥမား တညေဆာကျခငးဆသညမာ HACCP စနစသည အကးသကေရာကမႈ႐႐ျဖင အလပလပျခငးက သငေတာေသာလပငနးစစေဆးမႈမား၊ ၿခငသးသပခကမားျဖစသည • တကဆငစစေဆးျခငး • အေထာကအထားျပျခငး(ျဖစႏငသညေနရာတြင) • ၿခငသးသပျခငး

ကပါ ထည၀ငသးသပၿပး ေသခာျပလပျခငးျဖစသည။

အေရးၾကးေသာ စကားရပမား

တကဆငစစေဆးျခငး •တကဆငစစေဆးျခငးဆသညမာ HCCP Plan ႏငအည လကနာရနဆးျဖတ ထားေသာအခကမားက ေစာငၾကညၿပးနညးစနစမား၊ လပငနးစဥမား၊ စစ ေဆးမႈမားႏင အျခားတြကခကမႈမားက လပေဆာငေသာစနစျဖစသည။

အေထာကထားျပျခငး •HCCP Plan သညအကးသကေရာကမႈ႐သည ဆသညက သကေသ အေထာကအထားမားျဖင တငျပျခငးျဖစသည။

ၿခငသးသပခက

လပငနးစဥ

•ပမနႏစစဥျပလပရန

အစပးျခငး •မေျပာငးလမ •ျဖစစဥတြငးအခကမား •ျပငပအခကမား

မတတမးမား တညေဆာကျခငး (စညးမဥး ၇)

•မတတမးအခကအလကမားတညေဆာကျခငးဆသညမာ သတမတထားေသာ စညးမဥးစညးကမးမားႏင ၎တ႔က အသးျပရန အတြက သငေတာေသာ မတတမးမားနင လပငနးစဥမားအားလးနင သကဆငသည။

HACCP Plan

•အစားအေသာကကြငးဆကအတြငး မ စဥးစားထားေသာ အစတအပငးတစခတြင အစားအစာ လၿခစတခ အႏရာယကငးရန ထငရားေသာ ထနးခပရန လအပသည အရာမားက HACCP စညးမဥးစညးကမးမားႏငအည ျပငဆငထားေသာ မတတမးမတရာတခ

အခနး ၁၁- အစားအေသာကသနရငးေဘးကငးေရးဆငရာ စႏႈနးကမး(Codex) ၏ ေဘးျဖစေစမႈ

ထနးခပသတမတခကမား အေကာငအထညေဖာမႈ အတြက စာရြကစာတမးျပစ ထနးသမးျခငး

မတတမးမားအတြက လအပခကမား

•HACCP မ မဟတေသာလညး ကနးမာေရးႏင ညၫႊတသန႕႐ငးေသာ

အစားအေသာကတ႕ တ႕အတြက လအပေသာမတတမးမတရာမား •HACCP တြင ကန႔သတထနးခပမတ CCPs တ႕က သာ

အေထာကအထားမတတမးမားထား႐ရန လအပသည

•အကးသကေရာကမႈ႐ေသာ၊ လအပေသာ အခကအလကမား၊

မတတမး မားက သမးဆညးထားျခငးျဖစသည

မတတမးမားအတြက တာ၀နယမႈမား

•အစားအေသာကလၿခေရးဆငရာမ၀ါဒ - ထပတနးအပခပမႈအဆင •ရညမနးခကမား - ထပတနးအပခပမႈအဆင •ထပတနးလကစြ -HACCP အဖြ႕ •ပမနလပငနးစဥမား - HACCP အဖြ႕ •HACCP Plans - HACCP အဖြ႕ •ထတလပမႈလပငနးစဥအဆငဆင - လပငနးစဥတာဝနခ •ဇယားမား၊ ပစမား၊ မတပတငစာအပမား - လပငနးစဥတာဝနခ •ျပငပအခကအလကမား - စသတမတခကမား၊လပထးလပနညးမား၊ - စစဥ ၫႊနၾကားမႈ

HACCP မတတမးမားထား႐ျခငး

•HACCP အစအစဥ •မ၀ါဒေဖာျပခက

•လပငနးစဥမား၊ ၫႊနၾကားခကမား •ေဖာငပစအမးအစားမား

•ထနးခပေစာငၾကညျခငး မတတမးမား •အမနျပငျခငးလပငနးစဥမတတမးမား •တကဆငစစေဆးျခငး လပေဆာငခကမတတမးမား

•HACCP အဖြ႕အစညးအေ၀းမား

ေယဘယ ေကာငးမြနေသာ ကငသးမႈ လပငနးစဥ •ေဖာကသညမား၏ မေကနပမႈမားက ကငတြယျခငး •စမအပခပမႈမားအတြက ျပနလညသးသပခကမား •လပငနးတြငး တကဆငစစေဆးျခငး (စာရငးဇယား) •အခကအလကမား ထနးခပျခငး •မတတမးမားထနးခပထား႐ျခငး

မတတမးမတရာမားဖြ႕စညးပ

SYSTEM

PROCEDURES

(SOP & PRPs)

SPECIFICATIONS, HACCP

PLANS

FORMATS & RECORDS

HACCP

MANUAL

HACCP လကစြ

စနစႏင ထတလပမႈအဆငဆင

စႏႈနးသတမတခကမား HACCP လပငနးစဥ

ပစမားခမတျခငးႏင မတတမးမားထား႐ျခငး

အခနး ၁၂ - ေဘးျဖစေစမႈ ထနးခပသတမတခကမား အေကာငအထညေဖာမႈ - အကးေကဇးႏင မထငမတေသာ ေဘးရနမား

HACCP အေကာငထညေဖာ ေဆာင႐ြကျခငး

HACCP စညးမဥးမားက အသးျပျခငး

HACCP Plan ျပငဆငမႈမား

HACCP Plan ၏ အေထာကအထားမား

HACCP Plan ၏ အေကာငထညေဖာမႈ

လပငနးစဥမားအတြက တကဆငစစေဆးျခငးမား

အေကာငအထညေဖာသည အဆငမား •အားနညးခက စစေဆးအကျဖတမႈမားႏင လမးျပေျမပေရးဆြမႈက အဖြ႕တဖြ႔ ခန႔အပ အေကာငအထညေဖာျခငး

•အေကာငအထညေဖာသည အဆငအတနး

•လပငနးတြငး လပငနးစစ၊ အမနျပငျခငးလပငနးစဥမား၊ အပခပမႈအဖြ႕၏ ၿခငသးသပခကမား၊ ေထာကခခကလကမတရယျခငး၊

D

O

C

U

M

E

N

T

A

T

I

O

N

T

R

A

I

N

I

N

G

I

M

P

L

E

M

E

N

T

A

T

I

O

N

(၁/၂) အစားအေသာကသန႔ရငးျခငး၏ အကးအျမတမား -

• ကနၾကမးမထတကနအထ အစားအေသာက ေဘးကငးေရး က႑ေပါငးစပါဝငေသာ စနစတက ခဥးကပပနညးလမးမား

• ကနေခာကစမးသပစစေဆးျပးမ ျပနလညသးသပျခငး တခတညးသာျပလပသည နညးလမးေဟာငးႏင ႏႈငးယဥပါက ၾကတငတားဆးကာကြယေရးနညးျဖင ခဥးကပျခငး

• ထေရာကေသာ ကနကစရတထနးခပမႈ • မနမနကနကန ေဆာငရြက ျပးစးမႈ ရ၊ မရ

ေဘးအႏရာယမျဖစရနထနးခပမႈ အာမချခငး • ရညမနးခကထား၍ ခဥးကပျခငး

• ထတကနဆးရႈးမႈမား ေလာကေစရန ကာကြယေရးအတငးအတာ • အစားအေသာက အရညအေသြးႏင လၿခေဘးကငးေရး

စမခန႔ခြမႈစနစ (ISO 9001 & ISO 22000) ႏစမးလးအတြက အေျခခအခက ျဖစသည

• အျပညျပညဆငရာ အာဏာပငမားမ အသအမတျပျခငး (သ႔) အားေပးျခငး

• အတငးအတာတစခအထ ခခကာကြယရနအေထာကအကျဖစျခငး • ႏငငတကာ ကးသနးေရာငး၀ယမႈက ပပးကညျခငး • ဥပေဒအရ လအပခက ႏင ကကညျခငး

(၂/၂) အစားအေသာကသန႔ရငးျခငး၏ အကးအျမတမား -

HACCP ဆငရာ ပပနစရာမား

•လအပခကႏင အရငးအျမစမား •အဖြ႕အစညးအရညအေသြးေကာငးမြနမႈ •ေလကငသငၾကားခန •တးတကမႈျဖစေစေသာ လပေဆာငခကမား

•တစဥးတစေယာကထမဟတ •တာ၀နခအဆငဆငျဖင အပခပသညစနစ •ေကာငးမြနစြာ မလပေဆာငပါက လပငနးစဥတြင မားယြငးမႈမား ႐ႏင

ဘာေၾကာင HACCP စနစကဆးႏငသလ (၁ / ၂) နယပယ - • သတမတမေဖာျပျခငး •ကယျပန႕လြနးျခငး •သတမတခက မေကာငးျခငး အဖြ႕အခနတအတြငး ကဆးမႈ- • အဖြ႕အစညး မညၫႊတျခငး၊ အဖြ႕ႏငမဟတပ တစဥးတညးလပျခငး • HACCP ႏငပတသတ၍ မကၽြမးကငျခငး • ေ႐ြးခယမႈ မားယြငးျခငး • ဥးေဆာငမႈ ညဖငးျခငး • စတပါ၀ငစားမႈ / လႈ႕ေဆာမႈနညးျခငး

ဘာေၾကာင HACCP စနစ က႐ႈးပါသလ (၂ /၂)

•မတတမးမတရာမားမလေလာကျခငး •ထနးခပမတမား ေကာငးစြာ မသတမတျခငး •ၿပးျပညစေအာင မလပေဆာငျခငး •ျပနလနသးသပမႈ နညးျခငး •႐ႈပေထြးမႈ မားလြနးျခငး

ေမးခြနး ႏင သသယမား

ေဆြးေႏြးပြ အကျဖတခက

•ဤ Course တစခလးအတြက Feedback မား ေပးပါရန

ေကးဇးတငလက…..

TO END …