1

Comparative GTM wordlist: verbs

Roger Blench Mallam Dendo 8, Guest Road Cambridge CB1 2AL United Kingdom Voice/ Fax. 0044-(0)1223-560687 Mobile worldwide (00-44)-(0)7967-696804E-mail R.Blench@odi.org.uk http://www.rogerblench.info/RBOP.htm

1. 2. 3. 4. Language accompany add to allow, let arrive Adele Upper yɛ bà Adele Lower fɪyá

sàmàyà nɪmà

Anii yàlà pèlè kpá Logba Lelemi ya duò Siwu bwà bara bo ta dĩ Sɛkpɛle Sɛlɛɛ Avatime kpá kú Nyangbo Tafi Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi sɛ lɛ Wuli fɔ Igo kpla ... fè nì à kɔ (ú)ɖi1

bìs(ò) ákà ... si2

dò wa

Kebu Animere Ewe

1 permettre 2 laisser

2

5. 6. 7. 8. Language ask for s.t. bathe be beat, hit Adele Upper lílà kù fʊlɪ Adele Lower lílà

fɔkù fʊlɪ

tíbàAnii tàbá cí dá kə, kə jɪɪ Giseme kèLogba bú làLelemi fɛmi bòSiwu kárɛ pìè sa (drum)

ɣorawɛpɛ

Sɛkpɛle tɔ fləsə (t.) sɔblě

Sɛlɛɛ pɛAvatime ʋī wlō kūsìNyangbo bisí husíTafi twibwɛIkpɔsɔ byé kpɔɔ

tsɪ Ikpɔsɔ Uwi biě lʊ kpɔWuli vyǎ bɔá

túlìkpúlâ

Igo blê wò bɔsì poku (drum)

pla3

Kebu pə-bə

cúlú

Animere bɔʔ yî cáʔEwe byá

3 Struck by lightening

3

9. 10. 11. 12. 13. Language begin, start bite blow boil borrow Adele Upper sèrè…gɛmɛ dʊn fʊbwà fárá lʊwá Adele Lower sèrè fʊbà (mouth)

fʊn fárá lɔwà

Anii səbá fəÍə wû ɲɪr Logba Lelemi Siwu cɛ Íó fúrì fú ɲíɛ Sɛkpɛle cìko nəʔ kpó

fí (wind)

Sɛlɛɛ nú fɛ Avatime kpēsē nēmì tɔ dɔ Nyangbo Tafi Ikpɔsɔ tsɪ vú (wind)

sá…dʊ (fire)jwa wû

gbá ɣɛ xɛ

Ikpɔsɔ Uwi tsɪ tûsà…dʊ (fire)

gbə nɛ

Wuli dɔ vùmàvɔ

vɛ

Igo layáka

nyonùwáka

s(e) ene so (u)ŋù (mouth) po (wind)

fu fenè

Kebu Animere dwe téʔ Ewe

4

14. 15. 16. Language break breathe bring Adele Upper gbènà tùnà ká…màmà Adele Lower sílà cúnà màmà, mɔmɔ Anii pí pɪnámá Logba mìmlà Lelemi cíbòkù Siwu bíɛ warã su bɔ Sɛkpɛle bá (pot)

fəsǝwɔnɔ bòko

Sɛlɛɛ wàkò Avatime yāʋī (pot)

vēnì, vɪnɪ (stick) pā (break off)

kɔmanɔ

Nyangbo lɔkɔmanɔ Tafi ekɔmɛna Ikpɔsɔ gbɔ

xwáxwô

jwa bá (à)yɪ

Ikpɔsɔ Uwi gbɔfiobìə

jwə bǎfâ

Wuli búlîkɔ4

yamɛnà

Igo gbɔ (foot) klô (pot)

gblɔ (multiple obects) ɲegù (rope)

wɛ tu ... ǎkɔ tú ánà

Kebu Animere ŋà kpanɪ fáá bɛ Ewe

4 Also ‘kill’

5

17. 18. 19. 20. Language build burn bury buy Adele Upper sèrè kpɪn (it.)

kúmà (t.)lò syè

Adele Lower márá lòkʊ

s(íy)è

Anii cɪ ʃîw fún sɪ têw, tɪw Logba vla lɛ Lelemi và yè Lefana ɣè Siwu cwê cwe byara ɣà Sɛkpɛle tò

dyǒcwɛ

tónsə (it.) to

bíké yà

Sɛlɛɛ fìyɛ tsá Avatime pɔwɪ vìvē dzī Nyangbo vɔbɔ jí Tafi vubɔ vû Ikpɔsɔ kpɔ

kɔlɛ

nàma vû

Ikpɔsɔ Uwi kpɔlà

lɛ ma vu

Wuli kè pílà (t.)víô (it.)

kátɛ (it.)

bílà gbì, gu fílì5 yà

Igo wu to ìbì (tr.) ɖɛ (intr.)

ŋo gbì gu (solids)

ka (liquids) Kebu Animere yɔʔ Ewe

5 ‘buy on credit’

6

21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. Language call carry on

head carry in

hand carve catch chew choose

Adele Upper kpélè tólá dé sálɪ jè kɔrɔ tíríAdele Lower kpèlè tòlà sàlɪ jè kɔrɔ tásɪ Anii lə kárá kám kúr làà yɪdá rì Logba zí trɔ Lelemi ci Siwu kpere

rɔ soreè too we mɔɛ wê

wéwé di

Sɛkpɛle kpàdî kpò

cí wyé mwə ɲìmî lékè

Sɛlɛɛ tùkà Avatime xwā tsʊ tū vù tà Nyangbo lɔkɔ tùkú Tafi tukú Ikpɔsɔ zɔ lʊ

ma (back)kpà zɛ dzí mɪ

Ikpɔsɔ Uwi zɔ lʊ kpà zɛ dzǐ -kɔlɔWuli vɛ lɔ

blà (person)mɛ pí bá pãã

Igo kpalí tu se ha ɲu tiáKebu rēē Animere bw(y)é syé maʔ woʔ bɔrʊ

7

28. 29. 30. 31. 32. Language climb,

go up come come back come out,

protrude cook

Adele Upper bòn bà bírí jà Adele Lower bʊn bà bírí gìrìɲà

lúkpélé

yè Anii bòdó pɪ kɔɔ tʊ Giseme pé shɛw Logba lè bá dzubà Lelemi sèkàtɔ bo bo Siwu ya bá kpésé wà Sɛkpɛle bé bə sínklǐ nwà Sɛlɛɛ wà kple Avatime trɛ bā dzìtrɛ tɔ Nyangbo wò kú bǎ tsodzi Tafi lɔtɛ bá cína Ikpɔsɔ mú bá tsi(ka) bá fá

ɲwá Ikpɔsɔ Uwi mǔ bǎ tsìkə bá ywì Wuli dé yá mùnìkí tɔʔ nãã Igo ɲù

ɲowadobà

só wazì wa, zizì wa

dònini

yize

Kebu p´-b´

Animere déʔ bɛ sɪɛ

8

33. 34. 35. 36. 37. 38. Language cough count cover,

close I cover, close II

cover, close III

cultivate

Adele Upper kɔlà kàlàn tàn fʊnlɛ Adele Lower kwàlà kálàn sʊ tíǹ Anii tɔrə kám fʊm tám rìŋ Giseme Logba ʒì Lelemi kwàlè kã bĩ, bile Siwu kɔrɛ kà fóò kókóò sẽ Sɛkpɛle klà tí klù Sɛlɛɛ sɛɛ Avatime kɔlì klà dà só Nyangbo dã Tafi deé Ikpɔsɔ ŋɔ (ɔ)ŋɔ6 bù

ɣàlì kɔ(…dʊ)

Ikpɔsɔ Uwi ɣlɔ ɔɣlɔ ɣà lì kɔ Wuli kɔlɛ kã swà, swí tàɛ dalɛ Igo gu bù wù kè ŋè Kebu Animere ceŋ

6 In both Ikpɔsɔ dialects this means ‘to shout a shout’

9

39. 40. 41. 42. 43. Language cut I cut II cut III cut down cut off Adele Upper kébì Adele Lower pùsà kébì lànlà Anii kàlá sɔ tsɪm Giseme tí Logba tsó Lelemi Siwu de tù (in

pieces)Íáɛ

Sɛkpɛle Sɛlɛɛ búli Avatime tsà dzā Nyangbo bhwī Tafi Ikpɔsɔ nɛ7 tsɪ tsúku Ikpɔsɔ Uwi no tsI& tsô tsúku Wuli kélì8 cwǎ yɛlɛ9 Igo nyegù10 nyrɛ11 gbì12 gbì Kebu Animere seʔ

7 ‘cut in small pieces’ 8 ‘cut open animal’ 9 ‘cut plant’, ‘break’ 10 ‘cut in two’ 11 ‘cut hair’ 12 ‘cut down tree’

10

44. 45. 46. 47. 48. Language dance defecate die dig divide, share Adele Upper lèn kú kʊnlà yò Adele Lower lèn yɔ13 kú kùnlà yò Anii rɪ cî kó Logba kplɔ fama kù Lelemi nyí kpì Siwu tɔ sɛ kpí kuri ɣɛ Sɛkpɛle wì kèwì sù ókpó kpəʔ

kùkù má

syé cìnsǝ

Sɛlɛɛ kpí kùtù Avatime yò kū tsē lɛ Nyangbo fɔ tsí Tafi vɔdɔmɛ tsí Ikpɔsɔ lá nɛ kú gbɔ

tsɪ kpla

má Ikpɔsɔ Uwi lǎ ɲɛ kǔ Wuli tó ní kù tú sɛ Igo ɖù fè ebi ku fu nini Kebu Animere cwíʔ ɲí

13 also ‘relax’ [!]

11

49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. Language do dream drink dry up eat enter extinguish,

quench fall

Adele Upper mɛ nyʊn nɪnà dì jú wòlò nʊnAdele Lower mɪ gbàn nyʊn nɪnà

kɛ, kɪyɛ, kwɔdì jú nʊn

Anii ɲèm kʊ jɪɪ kpá fèÍùfədá (E)

sì kúr Gilembulnya dí Gikolunja jò Giseme jé fèdáLogba blɔ nɔ kpè iva vèfɛ bwětsíLelemi bla je ni di dwo Siwu bárá sɛ nɛ là de

tótóbó níjù kpásé

Sɛkpɛle yìfô nə kwésə dí nínsəʔ lòSɛlɛɛ bla ɲī lèkòsolè lē bwo nɔɔAvatime bitɛ sa ŋwɛ ŋà tūkū nī wɔlɪ

dɔglēwè

Nyangbo bhɛtɛ nu ŋǎ tsokú Tafi bɛtɛ ŋwĩ ta tìkù yi Ikpɔsɔ klè

glè nywà ní dzí

nywà (orange)

yi mè lɔŋI$nàxwô

Ikpɔsɔ Uwi vánI nyw´& lǐ yɛnywə

(orange)

mè lɔnyI&tɔlɔ

Wuli kɛnà mɔá víɔ (it.) wɛ(ɛ)là

ɲá wó dínà dĩ

tɔ

Igo bàni fu ùɖìɖè

yè wuluní bɔsì14

mu mì wu wulu

dò

Kebu rI# Animere nɛ ŋɔʔ diʔ fíʔ tɔ

dyátɔEwe

14 ‘enlever + eau’

12

57. 58. 59. 60. 61. Language fight fill be finish(ed) flow fly Adele Upper kpà yɔlà wùrè lúlú tɔ Adele Lower kpà yɔlà wérè tɔ Anii rù, rìŋə bòn tây kàl yàlà Logba Lelemi Siwu kpɛ yi rò

wiriso fɛrɛrɛ

Sɛkpɛle kpɔ ló(sə) bɔdi fúnìnì

Sɛlɛɛ bìyɛ fɛlɛlɛtɛ Avatime gɔnī yi prùrù Nyangbo Tafi pruÍu Ikpɔsɔ mè

ɲó ... dʊ@ ... ɲìklè…tá

bâbá nɪ

zî bù ne

Ikpɔsɔ Uwi mè kèlè zisɛ

blùne

Wuli vṹ yúlà gúwòlí

wúnâ

tɛ

Igo néne nì yi ta (it.)wúlé (tr.)

ti go po afafa15

Kebu Animere lyɛ yi

15 ‘battre + aile’

13

62. 63. 64. 65. 66. Language follow forget fry gather get Adele Upper tɛrɛmà sʊn yà tò Adele Lower ɲɪmà

tɛrɛmàfínlà, fúnlà sʊn kólà, kʊlà

túmàtò

wúrà Anii tər ɲìr shɪ lɪ Logba zɛ Lelemi sèlìsú Siwu siya sè sira kanya fɔ bojâ Sɛkpɛle təkəńkó səʔ kònkó

kɔbèfó

Sɛlɛɛ siisa Avatime gbà kpɔlìkpɔ Nyangbo takɛ Tafi hògò Ikpɔsɔ fà nʊʊ kpɛtɛ tɛɛ Ikpɔsɔ Uwi fʊàlɛ

sʊànʊ kpɛtɛ

Wuli tómɔ tɔlɛ kpɔtâfílá

Igo ɖò flǒwu sò gbe ɖe Kebu Animere tyẽ taberi laʔ

14

67. 68. 69. 70. 71. Language give give birth go go down go out, exit Adele Upper tɛ

tàwò fɔrɔ

dáwáràn yè

Adele Lower tà, tɛ wò fɔrɔ sáǹ

wàràn

Anii ʃéé ŋúmə cə, tsə rìgə tá kʊlá fəl Logba tà kpì

zɔzù dò

Lefana te sẽ yu sɔlɛ, lɛ Siwu tã

fɔɣé kɛlɛ

sɛ

sò bɔrɛ

Sɛkpɛle tə lé úbí dúsù

yìfə

Sɛlɛɛ tà tɔcɛ sòòkala dye Avatime kɪ pɔ trē plē dò Nyangbo kɔ vɛ vyèsí koyí Tafi kɔ gàve sí kói

Ikpɔsɔ kákʊ (imperative)

mà ɣa zî fyè, (zɛ) mI

Ikpɔsɔ Uwi kǎ mà ɣa zi fwè Wuli kpà

té (gift) mà (give to)

má ɣanáà

kádúmâ

nɛ

Igo kɔ mà fe ɖì dò Kebu kɔ fe Animere fá ke kô so Íúʔ kwê

15

72. 73. 74. 75. 76. Language grind grow hang,

suspendhatch have

Adele Upper mú dàn sɪ tón diyé

Adele Lower kpààrà dànsáyɪ

fàcɔlɔgà

gbèrà

Anii Logba Lefana kɔ kùkù vwò Siwu kɔtɛ mɔ byɛ we

Sɛkpɛle kwə kpímì

Sɛlɛɛ Avatime ɣɔ yī yae Nyangbo Tafi Ikpɔsɔ mû sɛ wɪnɪ

Ikpɔsɔ Uwi mǔ fǒ Wuli wɔlɛ

núnâmɛ kɛɛ

Igo wu yi hlè kplo nì tinì

Kebu Animere boʔ

16

77. 78. 79. 80. 81. Language hear help hide hold hunt Adele Upper nʊn kpà bú tón

dé, díyéfán

Adele Lower nʊn kpà bú dé, díyétón

fán, fɪyán

Anii réŋù káŋá fóró kérù Anii E kərə Logba nù Lefana nu Siwu nɔ bway wɛrɛ

kɔlá

lá

Sɛkpɛle nɔ byɔ kùlâ

kɔbɛlɛ

Sɛlɛɛ nù kèlemufṹ

Avatime nù Nyangbo lú Tafi lṹ or nú Ikpɔsɔ nú

Ikpɔsɔ Uwi nU Wuli nú kɔlá

bɛlàlɛ

pínìgbéní

Igo nṹ kpe li nì16 wulù nìtinì

ta èmínye

Kebu nù Animere ɲù

16 ? calque from Ewe kpé ɖé ... ŋú

17

82. 83. 84. 85. 86. 87. Language jump kill know laugh learn leave Adele Upper féréngì wòlò ɲɪ mʊmwà kásɪ Adele Lower fìríngì wólò ɲɪ mʊmwà kásɪ

sʊyá

Anii yɔ gɪlɛw cèrècèrè tá Logba bà kpè Lefana hùrù dù tí trɔ Siwu kɔle Íòè cùè mà(si) súã rwi bɔrɛ Sɛkpɛle sà lò tè kàsê

Sɛlɛɛ lò tòfò Avatime yɔ yē tè mwɛ kpāsè sè Nyangbo yǐ ɲí

ti

Tafi yí ɲí Ikpɔsɔ

Ikpɔsɔ Uwi wU& yǐ Wuli vɛɲá kɔ nyìnà

yîmɛmɛ kɔlɛ

Igo ti ta kò fiá tu ìmùmu ìmù

lili

Kebu kò fiá Animere ɥíé ceʔ mɔ cere [?]

18

88. 89. 90. 91. 92. 93. Language lick lie down like look at lose, miss make Adele Upper nʊnʊn dɔrɔ lén ɲâ lúlú mɛ Adele Lower nʊnʊn dʊrɔ lén ɲâ lúlú

nyʊn

Anii gùÍátìná sɔlɔ kìdè bədá lèè tʊŋá lìì Logba zùkpɔ Lelemi sɔtɛ Siwu ɣá rɛ Íóɛ nyɔ yú (be lost)

kurisi (lose)

Sɛkpɛle dyâ lwə lá bè yífó

Sɛlɛɛ tē Avatime fɛnɪ mɛnì wā Nyangbo wɔsĩ ẽsi Tafi ŋwʊsɔ

ŋu si esí

Ikpɔsɔ

Ikpɔsɔ Uwi Wuli jɛmɛ wá wɛ dã kɛnà Igo ninì nanà íɖi17

gófi, fízè

fɛ (to do s.t.) gblɔ (to do s.t.)

jɔ (food)

ya wulɔ gu

bàni

Kebu Animere

17 ‘tirer + corps’

19

94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. Language meet mix mould mount open pay peel pierce Adele Upper túmwà súgbà táná fɛlɪ dùrùAdele Lower tàmà

túmà súgbà

fɔrɪ 18 fɔrɪ tànà

tírímàlè fɛɛlɪ tú

wɛ Anii wá rìŋə Logba fɛɔsɔ da Lelemi kɔ bímì Siwu sarɛgu lúpú tóré sè isó búsí ɣɛrɛ Íwi sésè bɛbɛ Sɛkpɛle cànko tò sínì

sìkúkpí

Sɛlɛɛ syɛ sɛkɛtɛ lùfùtòfo

Avatime mutrɔ drà pūtsū

Nyangbo wù dàlɛ Tafi wu danɛ

Ikpɔsɔ

Ikpɔsɔ Uwi Wuli fɔnɛ bɔálɛ de bíɲà tswɛ

pùlíIgo t(o) álɔ19 sa nyò bu to óyo

gugbì

flû ɖuɖu

Kebu Animere kûʔ wúlú yɔʔ wúrú, wuru

18 ‘mix with water’ hence identical to ‘mould pot’ 19 ‘toucher + têtes’

20

102. 103. 104. 105. 106. Language plait plant play pound pour Adele Upper kpɛrán tòn dá…sà Adele Lower bàn dɔ kpárámà dáà tálá20 kòlòn21 kpɛrɛmà yɛràn

Anii fá têwyîw cərə kúl

Logba glà Lelemi nyimi tì

Siwu nyi pia, pɛtò(tò) ɣa wétè fòrè

Sɛkpɛle klé kpəʔ kpé wó kpó Sɛlɛɛ nyɛɛnɛ

Avatime nyà kpɛ tāwāwī

tō bali

Nyangbo balɛ Tafi Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi dɛ dU

Wuli dù gló22 tɔ kò wùlá

Igo nò li ŋlɛ ɖo so (sg) soso (pl.)

Kebu Animere Ío worû

20 ‘twist’ 21 ‘plant yams’ 22 <= Akan goru

21

107. 108. 109. 110. 111. Language praise press pull push put down Adele Upper tírà tùlà jágá

Adele Lower tán ɲɪ pɪtɪrɪ

kpɪɪ círà, tírà túnlà sɪ

Anii bɔ pìkílɔ kárá rìgə tərə Logba hè tɔ mìkà Lelemi mɛna hì dĩ tì dárà Siwu sú kpajɛ lì nywã Sɛkpɛle nə kə Sɛlɛɛ nānfĩ tùkusá tɛkáásɔ Avatime tútrú ɣè tūtū kɔplɛ Nyangbo hè tíi lɔkodzù Tafi hè tii kolú Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi Wuli vɛlɛ dù yí

Igo ɖiɖì mla nànà ɖiɖi si, túsi li

Kebu Animere ɲɛwɛ

112. 113. 114. 115. Language read refuse remain remember Adele Upper kàlàn23 tèrèmà sárá kʊnà Adele Lower kálàn tèrèmà24 wɔ kʊnà Anii bəlá dá Logba gà Lelemi kã Siwu kà sɛ kútí ɲígí Sɛkpɛle klà nì címɛ k(ò)lómà Sɛlɛɛ ka Avatime klà Nyangbo kàlà Tafi kla Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi

Wuli kã sĩ tè

káhɔ káy

Igo kà bi wúlo tékù Kebu Animere tĩ sĩ túrú tarɪ

23 as ‘count’ 24 also ‘divorce’

22

116. 117. 118. 119. 120. Language resemble roast rot, be rotten rub run Adele Upper yè ŋásɪ fùwà pʊsá sèrèntì

Adele Lower kúmà túnàpʊsá

bɔ tìlìn

sèrèntì

Anii dòò bú cú Logba hwǐtɛ sí dii teni Lelemi bũ kélí Siwu fɛ bu nukutu téré Sɛkpɛle fì bú cèci Sɛlɛɛ lɔɔfɔ tòso Avatime pɔwɪ zīzì sē funu Nyangbo sí Tafi sí Ikpɔsɔ tɪ Ikpɔsɔ Uwi tI&

Wuli nɛ vɔɛ vɔ cúcwí cɛlá lò àcɛ

Igo nè flo fiɲe lulù tí Kebu Animere cɥî ci

23

121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. Language say see seek,

look for, search

sell send set trap sew

Adele Upper dɔ wé bùtì fù tɪyɛmà bà Adele Lower wé bùgìtì

lénfú sà

tɪyɛmàtèn bàà

Anii lêw, lə ŋə yɛw yàlá tìmù tʊr yɛɛ Giseme lè təm Logba wà ŋú zɔ mɛ Lelemi sù nu tì..yè Lefana rɛ...ɖɛ cywɛ Siwu ɣɛ ɲɔ bíé rɔdɛ píá

sesegbéré kã

Sɛkpɛle tɛ, tɛyi nyəbə

té kpécèsê

ká

Sɛlɛɛ búwé ɲú dã kàa Avatime sɪ mɔ dà kpɛ plɛ kāmì Nyangbo Íɔ mɔ dɛ kamɛ Tafi Íɔ mʊ yî Ikpɔsɔ ɣà

wà zɔ

dʊU

mʊsU^

Ikpɔsɔ Uwi zɔ& mU& yǐ wlɛ Wuli bó

kó lɛ

dã mɔ

jraposà

nɔ

mɛná pám

Igo nɔ muya

nyréwu posà dàdà ... nyo

nenè ɖu

Kebu tɪɪ Animere dâ tɛ cɥê nɛŋkà mã Ewe

Commentary 121. ‘ say’ . There are almost certainly multiple roots and each language is likely to have several words for

‘ say’ , which are recorded in more detail for some languages. The most credible GTM root is *do (Adele dɔ, Nyangbo-Tafi ɖɔ, Ikpɔsɔ zɔ, but several other roots have external Niger-Congo cognates, for example Wuli kó, bó and Igo nɔ.

24

128. 129. 130. 131. 132. 133. 134. Language shake sharpen shoot shout show sing sit Adele Upper kpéntì gbɛrɛ òtú25 gbà àfàlá wùlà nɪmà ɔnʊn sàrà Adele Lower kpéntì lɔ tà fá nɪmà sárà Anii fàŋá yíÍù sə, sêwLogba Lelemi dɔ Siwu tijaà rwɛ tu la kulu

fã te ka sɛ

Sekpele lwə tá té sə kúsə syə Sɛlɛɛ sā sīyɛ Avatime tā zà zè Nyangbo Tafi zà Ikpɔsɔ

Ikpɔsɔ Uwi Wuli kúnà, fúfúlìɲà ŋuɛ tà fã cá sã dzĩ Igo gbujà ... nyo Kebu Animere tíke kã ɲɔ

25 shoot with gun, lit. hit + gun

25

135. 136. 137. 138. 139. Language slaughter sleep slice, chop smell sow Adele Upper dɔrɔ

dɔ bélèn wé à=ánlɛ

tünà dɔ

Adele Lower bélènsílà26

túnà ŋwàn

Anii fʊ fól gìfánɲíné Logba fɛdu klwà pùnyú Lelemi lɛ nù bɔtɛ, tɛ Siwu rɛ ɲɛrɛ nyɔ frɛ Sɛkpɛle làbe bɔɲí tó Sɛlɛɛ tè

cɔsīìcɔɔ ònwú

Avatime fɛnífíní

dɔsra

gū

Nyangbo dɔtra lɔ Tafi dɔtrǎ

ventrálɔ

Ikpɔsɔ lɛ Ikpɔsɔ Uwi lɛ Wuli wá kpélì kũ sã kũ Igo lɔ nyegù nu bi Kebu Animere kparɪʔ laricéʔ

26 ‘slice’

26

140. 141. 142. 143. 144. Language spit split spread out squeeze stand up Adele Upper wánlà bàn yélá Adele Lower fàǹ, fɪyàn

tírímàtɛrɛ

wànlàlá ɲɪmà yélà

Anii ʃém páÍù tá, tâ yálá Logba dzi Lelemi ta

nye Siwu túá kɛɛ wárɛ wɔkɔtɔ tâ ba Sɛkpɛle má

tsyɛkə ɲə

Sɛlɛɛ bɛ mììna yilà Avatime yɔ Nyangbo lɔ Tafi lwètití Ikpɔsɔ yá ávʊ Ikpɔsɔ Uwi ɔyá ɛvʊ Wuli túà bɛ kã yídzà Igo ɖu buta bá gbi ... si mla yìze Kebu Animere yɛyarɪʔ

145. 146. 147. 148. 149. 150. 151. Language steal sting suck surpass swallow sweep swell Adele Upper yúrí cʊcʊ bà dá kpá fùnà Adele Lower yúrí cʊcʊ bɔlàn kpá(rà) yɪrɪ Anii ɲímə cìm mɛw mən kúló Logba mɛ gbà Lelemi yù túrò kũ Siwu yù fyɔ fé mɛ fyɛfyɛ pã Sɛkpɛle yù fyɔ mínì kpá fɔ Sɛlɛɛ fiyɔnì mɛ fufú Avatime zūrū mwā pa mlɔ (gbi)gbā yɛ Nyangbo mɔnɔ gbɛgba

gbalɛ

Tafi munɔ Ikpɔsɔ mɔ Ikpɔsɔ Uwi sànU mɔ kU& Wuli yé mɛmɛ bà mlá

mɛnáyɔ wòmí

yílí Igo ŋɔ gbɔgbɔ gbinè bue yilè wu Kebu Animere bɔ cʊcwɛ bwà

27

152. 153. 154. 155. 156. 157. 158. Language swim take teach tear tell think throw Adele Upper nʊn ká fɛràn dì súsú fùn Adele Lower nʊn ká wùlà fɛɛràn

lànlàdì, dɔ kɛrɛ fìn, fùn

Anii dà bùtó tɔɔ fàŋá cə fàŋáfàŋá ɲímə cám tám Logba Lelemi tìná Siwu ɣá sú kɛkɛ ɣéré bu pɛ

furi Sɛkpɛle kè fìí té bù tó Sɛlɛɛ fìya bú yū Avatime zɛ, zɪ bàsì sɪ ŋywā Nyangbo dolĩ Tafi dè Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi vǔ Wuli tó bɔɛ bì kɔnà

bú tà

Igo wò (ò)go tuÍè

ŋlɔ sisà to bu ìlɔ (è)le vù

Kebu Animere yî fá dâ kà bo téʔ

28

159. 160. 161. 162. 163. 164. Language tie try, test untie uproot urinate vomit Adele Upper bàn ɲà fùrù yɛrà Adele Lower bàn27 cɪrɪg(ɪ) fúrù dú(g)bà gɪlà yàrà Anii kúrə kó àyòyè Anii E cərá təw Logba gle tu sùsu Lelemi nyímí bɔ fɛníḿì nɔ Siwu nyíì bɔ kurukusi ru kuru ra Sɛkpɛle klê

cásə ɲànklí ŋwěnə kèsú lá

Sɛlɛɛ nìì sɔkɔsɔkɔ làa Avatime ɲā je blē kpū ɦlà Nyangbo ɲā bòlé ʃɔ Tafi ɲā blé, blòé teʃu ʃyɔ Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi Wuli blá

swí sɔ wùnyà dã

Igo zi b(ù) oɖe ble ɖuɖù nɛ (á)nɛ lálà Kebu Animere bárɪ wúlú ŋâ dálɪ

27 also ‘plait’

29

165. 166. 167. 168. 169. Language wait wake up (it.) wake up (tr.) walk want, need Adele Upper sò làmà sàn lén Adele Lower sò làmà sáǹ lén Anii sàá gàsánà sɔlù sèè yɛɛ Logba ǹnà Lelemi jinyà jirã sè Siwu ya twi ta tra sɛ bye Sɛkpɛle sánklì yɛ bíbəʔ

lá Sɛlɛɛ cɛ Avatime pē nyimɛ nyimɛ gà pɛ Nyangbo gã Tafi bʊgà Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi Wuli jɔlɛ cã wɛ

sĩ Igo le yifá ŋà zè

nyréwu bá, bé, bó

Kebu Animere dɔʔ kwê

30

170. 171. 172. 173. 174. Language wash weave weed weep write Adele Upper fèrè (t.)

fɛrà (it.)wúlà ŋwárà

Adele Lower lɔ bùrà wúlà ŋwárà cʊrɔ

fʊn Anii fúbù (t.)

cɪ (it.)yù ŋɔn

Anii E ràw Logba ŋɔnì Lelemi ŋwéní Siwu forene (t.) wè kò (hoe)

kpɛbíɛ tsɛrɛ

Sɛkpɛle flə dì fó wì kèkú wɔnì Sɛlɛɛ fotò kpanã Avatime plō yō sɔ ŋwlɛmɛ Nyangbo wlṍmɛ Tafi ŋlóme Ikpɔsɔ Ikpɔsɔ Uwi Wuli sálɛ wòlî (cutlass)

pùpú (hoe)bè cɛrɛ

Igo kpàtà (t.) yíla (t.)

wò bɔsì (itr.)

nò kè we ŋualã

Kebu Animere díá kâ cʊŋ fwê câŋ