สฤณี อาชวานนัทกุล

ซเีอสอารก์บัแรงงานสฤณี อาชวานนัทกุลFringer | คนชายขอบhttp://www.fringer.org/

นําเสนอในการประชุมระดมความเหน็ในหวัขอ้ “CSR and Social Dialogue based on International Labour Standards”วนัทีB 1 สงิหาคม 2552 คณะรฐัศาสตร ์จุฬาลงกรณ์มหาวทิยาลยั

� งานนีLเผยแพร่ภายใตล้ขิสทิธิ R Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผูส้รา้งอนุญาตใหท้าํซํLา แจกจา่ย แสดง และสรา้งงานดดัแปลงจากสว่นใดสว่นหนึBงของงานนีLไดโ้ดยเสร ีแต่เฉพาะในกรณีทีBใหเ้ครดติผูส้รา้ง ไม่นําไปใชใ้นทางการคา้ และเผยแพร่งานดดัแปลงภายใต้ลขิสทิธิ RเดยีวกนันีLเท่านั Lน

ประเภทของมาตรฐานแรงงาน

มาตรฐานแรงงานแบ่งเป็น 3 ประเภทหลกัๆ ดงันีL

� มาตรฐานแรงงานระหวา่งประเทศ คอื อนุสญัญาและขอ้แนะ รวมทั LงประกาศอืBนๆ ขององคก์ารแรงงานระหวา่งประเทศ (ILO)

� มาตรฐานแรงงานตามกฎหมาย คอื ขอ้บงัคบัตามกฎหมาย ไดแ้ก่

2

� มาตรฐานแรงงานตามกฎหมาย คอื ขอ้บงัคบัตามกฎหมาย ไดแ้ก่ พ.ร.บ. คุม้ครองแรงงาน พ.ศ. 2541 กฎหมายความปลอดภยัในการทาํงาน และ พ.ร.บ. แรงงานสมัพนัธ ์พ.ศ. 2518 ฯลฯ

� มาตรฐานแรงงานเอกชน คอื ขอ้กาํหนดทีBประกาศใชโ้ดยองคก์รพฒันาเอกชน กลุ่มธุรกจิ และผูผ้ลติสนิคา้ เชน่ SA8000 WRAP ETI ฯลฯ รวมทั Lงหลกัปฏบิตัขิองผูผ้ลติ เชน่ อาดดีาส ไนกีL วอลท ์ดสินีย ์ ฯลฯ

ระดบัของมาตรฐานแรงงาน

� มาตรฐานแรงงานในระดบัสากล

� มาตรฐานแรงงานในภมูภิาค เช่น มาตรฐานแรงงานของสหภาพยโุรป มาตรฐานแรงงานของกลุม่ประเทศนอรด์กิ

� มาตรฐานแรงงานในระดบักลุม่การคา้และสถาบนัในความรว่มมอื

� มาตรฐานแรงงานในระดบัชาต ิ(กฎหมายของประเทศและขอ้ตกลงรว่มระหวา่ง

3

� มาตรฐานแรงงานในระดบัชาต ิ(กฎหมายของประเทศและขอ้ตกลงรว่มระหวา่งประเทศ และมาตรฐานแรงงานไทย)

� มาตรฐานแรงงานในระดบัอุตสาหกรรม

� มาตรฐานแรงงานในระดบัสาขาอาชพี

� มาตรฐานแรงงานในระดบัสถานประกอบการและกลุม่บรษิทั (จรรยาบรรณธุรกจิดา้นแรงงาน หรอืสภาพการจา้งในสถานประกอบการ)

� มาตรฐานแรงงานในระดบัยอ่ย เชน่ ระดบัพืLนทีB และกลุม่กจิกรรมต่างๆ

มาตรฐานที�สาํนักพฒันามาตรฐานแรงงานแนะนํา

� มาตรฐานแรงงานไทย ความรบัผดิชอบทางสงัคมของธุรกจิไทย มรท. 8001-2546 (Thai Labor-Standard : TLS 8001-2546) เป็นมาตรฐานทีBจดัทาํโดยภาครฐัรว่มกบัเอกชนมาตรฐานแรงงานวา่ดว้ยความรบัผดิชอบทางสงัคม (Social Accountability 8000-SA 8000) เหมาะสมกบัสถานประกอบกจิการสง่ออก

4

เหมาะสมกบัสถานประกอบกจิการสง่ออก

� มาตรฐานแรงงานวา่ดว้ยขอ้ปฏบิตัใินสถานทีBทาํงาน (Workplace Code of Conduct)

� มาตรฐานแรงงานวา่ดว้ยสมาคมสทิธคินงาน (Worker Rights Consortium Code of Conduct)

� มาตรฐานแรงงานวา่ดว้ยหลกัจรรยาบรรณของบรษิทั ไนกีL (Nike Code of Ethics) กาํหนดขึLนโดยบรษิทัในเครอืไนกีL เหมาะสมกบัสถานประกอบกจิการผลติเครืBองกฬีา

� มาตรฐานแรงงานวา่ดว้ยหลกัการผลติทีBเป็นสากลทั Bวโลก (Mattel

มาตรฐานทีBสาํนกัพฒันามาตรฐานแรงงานแนะนํา (ต่อ)

5

มาตรฐานแรงงานวา่ดว้ยหลกัการผลติทีBเป็นสากลทั Bวโลก (Mattel Global Manufacturing Principles)

� มาตรฐานจรยิธรรมพืLนฐานทางการคา้ เชน่ Ethical Trading Initiative (ETI) Standard, International Council of Toy Industries Code of Business Practice (ICTI) เหมาะสมกบัอุตสาหกรรมผูผ้ลติของเล่นเดก็

มาตรฐานแรงงานขององคก์รแรงงานระหว่างประเทศ

� เสรภีาพในการสมาคมและการยอมรบัสทิธกิารเจรจาต่อรองรว่ม(อนุสญัญา ILO ฉบบัทีB 87 และ 98) ประเทศไทยยงัไม่ให้สตัยาบนั� การตั Lงองคก์รและการเขา้เป็นสมาชกิ เป็นสทิธกิารตดัสนิใจของคนงานโดยไม่

ตอ้งขออนุญาตใคร

การรา่งขอ้บงัคบัและกฎขององคก์ร เป็นสทิธกิารตดัสนิใจของคนงาน

6

� การรา่งขอ้บงัคบัและกฎขององคก์ร เป็นสทิธกิารตดัสนิใจของคนงาน

� การเลอืกผูแ้ทนขององคก์ร เป็นสทิธกิารตดัสนิใจของคนงาน

� การดาํเนินกจิการขององคก์ร เป็นสทิธกิารตดัสนิใจของคนงาน

� ภาครฐัจะตอ้งไมแ่ทรกแซงใดๆ อนัสง่ผลต่อการจาํกดัสทิธิ

� ภาครฐัไมม่สีทิธยิบุหรอืพกัการดาํเนินกจิการขององคก์ร

� การรวมองคก์รเขา้ดว้ยกนั เป็นสทิธกิารตดัสนิใจของคนงานและองคก์ร

มาตรฐานสากลขององคก์รสหประชาชาติ

� UN Global Compact หลกัปฏบิตัสิากล 10 ประการ ประกาศปี 1999 � สนบัสนุนและเคารพการคุม้ครองสทิธมินุษยชน

� การกระทาํอนัเป็นการละเมดิสทิธมินุษยชน

� เสรภีาพในการสมาคมและการยอมรบัสทิธกิารเจรจาต่อรองรว่ม

� ขจดัการใชแ้รงงานบงัคบัทุกรปูแบบ

7

� ขจดัการใชแ้รงงานบงัคบัทุกรปูแบบ

� ยกเลกิการใชแ้รงงานเดก็

� ขจดัการเลอืกปฏบิตัใินอาชพีและการจา้งงาน

� สนบัสนุนมาตรการ/วธิกีารทีBป้องกนัความเสยีหายต่อสิBงแวดลอ้ม

� สง่เสรมิแนวทาง/มาตรการทีBสง่เสรมิความรบัผดิชอบต่อสิBงแวดลอ้ม

� สง่เสรมิใหเ้กดิการพฒันาเทคโนโลยทีีBเป็นมติรต่อสิBงแวดลอ้ม

� ขจดัการคอรปัชั Bนทุกรปูแบบ รวมถงึการตดิสนิบนและการใชอ้าํนาจบงัคบั

เหตผุลทางธรุกิจที�บริษทัควรใช้มาตรฐาน “สงู” อย่าง SA8000

� แรงกดดนัจากบรษิทัต่างชาตผิูน้ําเขา้ โดยเฉพาะรา้นคา้ปลกีระดบัโลกทีBตอ้งการสรา้งความเชืBอมั Bนกบัผูบ้รโิภควา่คูค่า้ของตนในประเทศกาํลงัพฒันาไมเ่อาเปรยีบแรงงาน ตวัอยา่งบรษิทัคา้ปลกีทีBใช ้SA8000 ไดแ้ก่ Toys ‘R’ Us, Otto Versand, Dole, Avon, Intel

� ไมใ่ชแ่ค่เรืBอง “แรงงาน” แต่เป็นเรืBอง “ประสทิธภิาพ” ของบรษิทั : มาตรฐาน

8

� ไมใ่ชแ่ค่เรืBอง “แรงงาน” แต่เป็นเรืBอง “ประสทิธภิาพ” ของบรษิทั : มาตรฐานแรงงานระดบัสงู + การลงทุนในแรงงานอยา่งต่อเนืBองดว้ยการฝึกอบรม เป็นการเพิBมประสทิธภิาพของแรงงานและคุณภาพของสนิคา้ ลดอตัราการเกดิอุบตัเิหตุในสถานทาํงาน เพิBมขดีความไวใ้จระหวา่งนายจา้งกบัลกูจา้ง ทั LงหมดนีLนําไปสูก่ารเพิBมผลกําไรของบรษิทัในระยะยาว

� สรา้ง “ยีBหอ้” ใหก้บับรษิทัวา่เอาใจใสพ่นกังาน แตกต่างจากบรษิทัคูแ่ขง่ทีBเน้นการจา้งแรงงานถูกเพยีงอยา่งเดยีว = เพิBมมลูคา่ (ราคา) ของสนิคา้

เหตผุล/แนวโน้มที�แรงงานควรรว่มกาํหนดซีเอสอาร์

� ซเีอสอารข์องบรษิทัจาํนวนมากขึLนเรืBอยๆ กาํลงัเปลีBยนจากแบบทีBทาํจากแรงกดดนัภายนอกแบบ “ขอไปท”ี หรอืโครงการทีBทาํตามกระแสการตลาด (“Outside-in CSR”) ไปเป็นซเีอสอารท์ีBอยูใ่น “เนืLอใน” ของการทาํธุรกจิ (“Inside-out CSR”) เพราะ Outside-in CSR ไมย่ั Bงยนื

9

� เนืBองจากความน่าเชืBอถอืและประสทิธผิลของซเีอสอาร ์(ในสายตาของผูบ้รโิภคหรอืคูค่า้) ทวคีวามสาํคญัมากขึLนเรืBอยๆ บรษิทัจงึมเีหตุผลทีBจะเปลีBยนจากการทาํซเีอสอารแ์บบ “บนลงล่าง” คอืผูบ้รหิารกําหนด ไปเป็นแบบ “ล่างขึLนบน” คอืผูม้สีว่นไดเ้สยีฝา่ยต่างๆ รว่มกาํหนดกฏเกณฑ ์ตรวจวดั และตดิตามผล

� สหภาพแรงงานและเอน็จโีอดา้นแรงงานควรเรยีกรอ้งทีBจะมสีว่นรว่ม

มาตรฐานแรงงานใน SA8000

� No child labor: No workers under the age of 15

� No forced labor

� Health and Safety: Provide a safe and healthy work environment; take steps to prevent injuries; regular health and safety worker training; system to detect threats to health and safety; access to bathrooms and potable water

10

detect threats to health and safety; access to bathrooms and potable water

� Freedom of Association and Right to Collective Bargaining: Respect the right to form and join trade unions and bargain collectively; where law prohibits these freedoms, facilitate parallel means of association and bargaining

� Discrimination: No discrimination based on race, caste, origin, religion, disability, gender, sexual orientation, union or political affiliation, or age; no sexual harassment

มาตรฐานแรงงานใน SA8000 (ต่อ)

� Discipline: No corporal punishment, mental/physical coercion or verbal abuse

� Working Hours: Comply with the applicable law but, in any event, no more than 48 hours per week with at least one day off for every seven day period; voluntary overtime paid at a premium rate and not to exceed 12 hours per week on a regular basis; overtime may be mandatory if part of a

11

hours per week on a regular basis; overtime may be mandatory if part of a collective bargaining agreement

� Compensation: Wages paid for a standard work week must meet the legal and industry standards and be sufficient to meet the basic need of workers and their families; no disciplinary deductions

� Management Systems: Facilities seeking to gain and maintain certification must go beyond simple compliance to integrate the standard into their management systems and practices.