DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & SYSTEMS OF ENGAGEMENT

MARVIN FERNANDES

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & SYSTEMS OF ENGAGEMENT “sharing is the new multiplying”

MARVIN FERNANDES

united nature

Design For Circumstance & (systems of) Engagement Copyright Marvin Fernandes Amsterdam 2012  I

 I DesignForCircumstance&(systemsof)EngagementvanMAIng.M.FernandesisinlicentiegegevenvolgenseenCreativeCommonsNaamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen3.0Unportedlicentie.Gebaseerdopeenwerkopunitednature.nl/paper/designforcircumstanceandsys-temsofengagement.pdf.Toestemmingmetbetrekkingtotrechtendienietonderdezelicentievallenzijnbeschikbaarvoor©2012NLCopyrightWetgevingAlleRechtenvoorbehouden.

Dit essay is opgedragen aan Yarella Moendir, Dick Swart; ook mij wacht een nieuwe uitdaging; Fat Fred-dy en aan ‘hoop’ voor een generatie.

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS OF) ENGAGEMENT

“sharingisthenewmultiplying”

by

Marvin Fernandes

Ing.InteractionDesign,HKU/KMT‘89

SUBMITTEDINPARTIALFULFILMENT OFTHEREQUIREMENTSFORTHEDEGREEOF:

MASTEROFARTINDESIGN

IntheFacultyofVisualArtandDesign Pathway:EditorialDesign

©MarvinFernandes,2012

UtrechtGraduateSchool ofVisualArtandDesign(maHKU),theNetherlands

accreditedby OpenUniversityLondon

Summer 2012

Voorwoord

VandeweekwerdmijnvriendenontwerpergebeldvanuitChina.Hetberichtluiddealsvolgt:“Areyouwhite-face?Weneedwhite-faceformakeChinesedesignlookpretty”.Eenweeklaterzathijinhetvlieg-tuigonderwegnaareengrootChineesbedrijf,datinhaarhongernaaredelmetaalAfrikaansgrondgebiedopkooptpervierkantehectometer.

Ditonderzoekistotstandgekomenomdatikmedelaatstejarenhebver-baasdoverdegroteverschillentussenarmenrijkendewerkingvandesystemenwaarvanmensenzichbedienenomhunleventeorganiseren.AlsInteractionDesignerbenikzeergeïnteresseerdinzulkesystemenenbenikbetrokkengeweestbijdeontwikkelingvanverschillendedigitalesystemenvooro.a.bankenentelefoonbedrijven.Ikvolgdeontwikkelin-geninhetvakgebieddanooknauwlettend.

Integenstellingtotdementaliteitvan‘meer,groter,mooierenallesvooronszelf’levengrotegroepenmenseninAfrikavolgenseenwijsheiddie‘Ubuntu’heet.HetvolgendeverhaalvandeBraziliaansefilosoofLiaDiskinsprakmeaaneninspireerdemijommeertewetentekomenoverbetrokkenheidensamenwerken: AttheFestivalofPeace,inFlorianopolis,SouthBrazil,thejournalistandphilosopherLiaDiskinrelatedabeautifulandtouchingstoryofatribeinAfricashecalled‘Ubuntu’.Sheexplainedhowananthropologisthadbeenstudyingthehabitsandcustomsofthistribe,andwhenhefinishedhiswork,hadtowaitfortransportationthatwouldtakehimto

theairporttoreturnhome.He’dalwaysbeensurroundedbythechildrenofthetribe,sotohelppassthetimebeforeheleft,heproposedagameforthechildrentoplay.He’dboughtlotsofcandyandsweetsinthecity,soheputeverythinginabasketwithabeautifulribbonattached.Heplaceditunderasolitarytree,andthenhecalledthekidstogether.Hedrewalineonthegroundandexplainedthattheyshouldwaitbehindthelineforhissignal.Andthatwhenhesaid“Go!”theyshouldrushovertothebasket,andthefirsttoarrivetherewouldwinallthecandies.Whenhesaid“Go!”theyallunexpectedlyheldeachother’shandsandranofftowardsthetreeasagroup.Oncethere,theysimplysharedthecandywitheachotherandhappilyateit.Theanthropologistwasverysurprised.Heaskedthemwhytheyhadallgonetogether,especiallyifthefirstonetoarriveatthetreecouldhavewoneverythinginthebasket-allthesweets.Ayounggirlsimplyreplied:

“How can one of us be happy if all the others are sad?”

Theanthropologistwasdumbfounded!Formonthsandmonthshe’dbeenstudyingthetribe,yetitwasonlynowthathereallyunderstoodtheirtrueessence.

UbuntuisatraditionalAfricanconceptandZuluorXhosawordfor:

“I am because we are.”

“ Africans have a thing called ubuntu. It is about the essence of being human, it is part of the gift that Africa will give the world. It

embraces hospitality, caring about others, being willing to go the extra mile for the sake of another. We believe that a person is a person through other persons, that my humanity is caught up, bound up, inextricably, with yours. When I dehuman-ize you, I inexorably dehumanize myself. The solitary human being is a contradiction in terms. Therefore you seek to work for the common good because your humanity comes into its own in community, in belonging.” -- Archbishop Desmond Tutu

Summary (English)

Atatimewhensystemsandbottom-upforcesareplayinganimportantroleinrespondingtotheincreaseofcorporate(top-down)forces,designbasedonformorcontentisnolongerasrelevantasthecontextinwhichdesigningtakesplace.Sincetheenduserappearstofeelanurgentneedforthe‘hereandnow’thesedaysandthereisahighdegreeofinvolve-mentin‘thingsthatareabouttohappen’(leavingnoroomforinaction),adifferentconceptofdesignwillneedtobedeveloped.Whatisrequiredcouldbecalled‘DesignforCircumstance’:designingconditionsthatwillofferthedesign’senduseranopportunitytoconveyhisorherengagementwithaparticularsubjectandtotransformsuchengagementintoactualaction.Thisrequiresanapproachtodesignthatwillleadtothedevelopmentofsystemsthatwillgenerateacertaindegreeofengagementinthe(potential)usersofsuchsystems.

Inthecontextofthisessay,‘circumstance’isdefinedasanimmi-nentsituationoreventthatfacilitatesacertainbehaviororacertainaction.TakingMacKay’sdefinitionofmeaningintoconsideration,‘circumstance’couldalsobedescribedas‘aconditionalreadinessforaparticularbehavior’.‘DesignforCircumstance’canthusbeconsideredadesignthatoffersitsusertheaffordancetoengageinsuchbehaviorortocarryoutaparticularaction,withengagementbeingakeysuccessfactor.Fromasocial-psychologicalperspective,NathalieOrtiz’researchteachesusthatinvolvementmaybeunderstoodasaprimarynecessityinlife.Suchengagementresultsfromthecombinationofmeaningand‘circumstance’.

Thisessayseekstouncoverthefeaturesanddesigntraitsthatbothcancontributetoauser(of–social–mediaandvariousapplicationswithinthepublicandprivatedomain)feelingengagedandcanenablehimorhertoorganizewithothersaroundacommonsocialobjective.Howhastheroleofthedesignerchangedandwhatrolecanadesignplayinbringingaboutchanges?Withregardto‘DesignforCircumstance’threerequirementscanbedistinguished:1)designingforwhatisneeded;2)attheplaceandtimethatitisneeded;3)resultinginnecessarybehaviororaction.ThesamerequirementsarealsoreflectedinthephasesthatAndrewBlauveltemploystodescribethehistoryofsemiotics(and,inconjunction,thehistoryofdesign):theSyntax-period,theSemantics-periodandthePragmatics-period.Blauvelt’sPragmatics-phaseincludesthecontextofdesign.BlauveltposesthatbehaviorandexperienceareimportantelementsofthatPragmatics-period.Inaddition,hearguesinhisessay‘TowardsRelationalDesign’thatthedesignershouldnotbeconsideredtheauthorofadesign,butmerelytheonewhoallowstheuserhim-orherselftoactcreativelywithinthedesign.Theuserthussharesresponsi-bilityforthedesign.

ThedeterminingfactorwithregardtoBlauvelt’sSemantics-periodisinterpretedbyMacKayastheconditionalreadinessofacommunitytotakethenextsteponcetherightingredientstotakesuchasteparepres-ent.Circumstanceconstitutesoneofthemainingredientstoenablesuchanextstep.Ifwethenplacecircumstanceunder‘Context’inBlauvelt’smodel,‘designformakingdesigns’couldbecome‘designsformakingdesignsformakingthingshappen.’Inthecontextofthisessay,itisinterestingtocomparethesocialgamingplatform‘FarmVille’andthereallifeglobaltransitionplatform: ‘TransitionTown’. FarmVilleisanonlineplatformonwhichoneisintensivelyinvolved(forashorterorlongertimeperiod)inrakingavirtualgarden.Transi-tionTownbringspeopletogetherworldwideinordertotransformtheirstreet,villageortownintoarealgarden.Onbothplatformsacertaindegreeof‘engagement’withaparticulartopicisrequired,creatingasocialnetworkfromthebottomupis

essential,andsharingandtrustplayasignificantroleintheplatform’ssocialinteraction.The‘bottom-up’phenomenonisofparticulartopicalimportance,sincethisformof‘engagement-facilitation’playsamajorrolewithinsocialmediatoday.

TransitionTowninitiatedwhatisnowcommonlyknownas‘transitioninitiatives’-atermthatstemsfromthescientificresearchinto‘PeakOil’.OneofthemainfeaturesoftheideologyofTransitionTownis‘resilience’:theabilityofasystemtoabsorbdisruptionandtoreor-ganizeinresponsetochanges,sothatessentiallythesamefunction,structure,identityandfeedbacksremaininplace.ThecombinationofthemostimportantengagementfactorsfromTransitionTownwiththeeight“RulesforEngagement’astheyapplytoFarmVille,suggestsalistoffactorsthatcouldbegenerallyapplicabletothedesignof‘SystemsofEngagement”(seepage13).Inaddition,design-relatedliteratureoffersseveralotherinstrumentsthatmaybeofinterestforthe‘DesignforCircumstance&SystemsofEngagement’(seepage14).Finally,theCommunityRoundTable’sCommunityManagementModelmakesitpossibletodeterminethestageatwhichacommunityfindsitselfwithrespecttoadesignorproject.

Circumstancesareoftenpresentedasfact,butcanbeforegroundedoraugmented.TheinstrumentsthatGeneSharpusestothisendcanofferanextensivepalletoftoolsfora‘DesignerforCircumstance&Engage-ment’.Forthisreason,Sharp’slistof‘198MethodsofNon-violentAction’hasbeenincludedinthisessayinitsentirety.

Samenvatting

Ineentijdwaarinsystemenenbottom-upkrachteneenbelangrijkerolspelen,omdatcorporate(top-down)krachtenooksteedsmeertoene-men,ishetontwerpenvoorvormofinhoudnietlangerzorelevantalsdecontextwaarbinnenweontwerpen.Nuerbijdeeindgebruikereendringendebehoeftelijkttezijnaanhet‘hierennu’enereengrotematevanbetrokkenheidbestaatbij‘zakendieophetpuntstaantegebeuren’(enwaarbijniethandelengeenoptieis),zalereenanderevisieopontwerpenmoetenwordenontwikkeld.Erisderhalveeennoodzaakvoor‘DesignforCircumstance’:ontwerpenvooromstandighedendiedeeindgebruikerervandemogelijkheidbiedenomzijn/haarbetrokkenheidbijeenbepaaldonderwerpgestaltetegevenofinactieomtezetten.Ditvraagtomeenontwerpmentaliteitdieleidttotdeontwikkelingvansystemendiezulkebetrokkenheid(‘engagement’)veroorzakenbijhendiedergelijkesystemen(gaan)gebruiken.Inhetkadervanditessaywordt‘circumstance’gedefinieerdalseenophandenzijndeomstandigheidofgebeurtenisdieeenbepaaldgedragofeenbepaaldeactiefaciliteert.MacKay’sdefinitievanbetekenisinbeschou-wingnemende,zou‘circumstance’ookomschrevenkunnenwordenals‘eenvoorwaardelijkebereidheidtotbepaaldgedrag’.

‘DesignforCircumstance’kandaarmeegezienwordenalseenontwerpdatdeaffordancebiedtdiedegebruikervanhetontwerpinstaatsteltomzulkgedragtevertonenofomeenbepaaldeactietotuitvoertebrengen,waarbijbetrokkenheideenbelangrijkesuccesfactoris.Vanuiteensociaalpsycholo-gischperspectiefleertdestudievanNathalieOrtizonsdatbetrokkenheidgezienkanwordenalseenprimairelevensbehoefte.Zulkebetrokkenheidontstaatdoordecombinatievanbetekenisen‘circumstance’.

Inditessaywordtdevraaggesteldwelkefactorenendesignkenmerkenertoekunnenbijdragendateengebruiker(van–sociale–mediaendiverseapplicatiesinhetpubliekeenprivédomein)zichbetrokkenzalvoeleneninstaatwordtgesteldomzichteorganiserenrondomeengemeenschappelijkmaatschappelijkdoel.Hoeisderolvandeontwerperveranderdenwatisderoldieeenontwerpkanspeleninhettotstandbrengenvanveranderingen?

In‘DesignforCircumstance’kunnendrievereistenwordenonderscheiden:1)ontwerpenvoorwatnodigis;2)ophetmomentdathetnodigisenwaarhetnodigis;3)resulterendinnoodzakelijkgedragofnoodzakelijkeactie.DezevereistenzijnookterugtezienindefasendieAndrewBlauveltgebruiktomdegeschiedenisvandesemiotiek(endaarmeeinsamenhangdegeschiedenisvandesign)tebeschrijven:deSyntax-periode,deSeman-tics-periodeendePragmatics-periode.DePragmatics-fasevanBlauveltbetreftdaarbijdecontextvandesign.BlauveltsteltdatgedragenervaringeenbelangrijkonderdeelzijnvandediePragmatics-periode.Inzijnessay‘TowardsRelationalDesign’betoogthijbovendiendatdeontwerpernietzozeerdeauteurvaneenontwerpis,maardegenediedegebruikerinstaatsteltomzelfcreatieftehandelenbinnenhetontwerp.DegebruikerdeeltdaarmeedeverantwoordelijkheidvoorhetontwerpDebepalendefactormetbetrekkingtotBlauvelt’sSemantics-periodewordtdoorMacKayuitgelegdalsdevoorwaardelijkebereidheidvaneengemeen-schapomeenvolgendestaptezettenalsdejuisteingrediëntenhiervooraanwezigzijn.Circumstancevormtéénvandehoofdingrediëntenomeendergelijkevolgendestaptekunnenrealiseren.Wanneerwecircumstancevervolgensplaatsenonder‘Context’inBlauvelt’smodel,danzou‘designformakingdesigns’kunnenverwordentot:‘designsformakingdesignsformakingthingshappen’.Inhetkadervanditessayishetinteressantomeenvergelijkingtemakentussenhetsocialgamingplatform‘FarmVille’en

hetreallifeglobaltransitionplatform‘TransitionTown’.FarmVilleiseenonlineplatformwaarmenvoorkorteoflangeretijdzeerbetrokkenisbijhetaanharkenvaneenvirtueeltuintje.TransitionTownbrengtmensenwereld-wijdbijelkaaromhunstraat,dorpofstadomtevormentoteenechttuintje.Voorbeideplatformsgeldtdat‘engagement’eenbelangrijkerolspeeltendathetbottom-upopbouwenvaneensociaalnetwerkessentieelis.Beidenwerkenze‘vanafdebasisomhoog’,beidenvereisenzeeenzekerematevanbetrokkenheidbijeenbepaaldonderwerp,enbijbeidenspeeltdelenenvertrouweneenbelangrijkerolindesocialeinteractieophetplatform.Vooralhetfenomeen‘bottom-up’isindezevanactueelbelang,aangeziendezevormvan‘engagement-facilitatie’eengroterolspeeltbinnendehuidigesocialemedia

TransitionTownvormtdeoorsprongvanwatnualgemeenbekendstaatals‘transitieinitiatieven’–eentermdievoorkomtuithetwetenschap-pelijkonderzoeknaar‘PeakOil’.EenvandebelangrijkstekenmerkenvanhetgedachtegoedvanTransitionTownis‘veerkracht’:hetvermogenvaneensysteemomverstoringteabsorberenenzichtijdensverander-ingentereorganiseren,zodathetwezenlijkdezelfdefunctie,structuur,identiteitenterugkoppelingenblijftbehouden’.UitdecombinatievandemeestbelangrijkeengagementfactorenvanTransitionTownmetdeacht‘RulesforEngagement’dievantoepassingzijnopFarmVillekaneenlijstwordengedistilleerddiealgemeengeldendkanzijnvoorhetontwerpenvan‘SystemsofEngagement’(ziebladzijde13).Daarnaastbiedtliteratu-uronderzoekverschillendeandereinstrumentendievanbelangkunnenzijnvoor‘DesignforCircumstance&SystemsofEngagement’(ziebladzijde14).HetCommunityManagement-modelvandeCommunityRoundTablemaakthettenslottemogelijkomtemeteninwelkstadiumeengemeenschapzichbevindt.Ditmodelkanwordengebruiktomdefasevasttestellenwaarinhetontstaanvaneengemeenschap(‘community’)zichbevindtmetbetrekkingtoteenontwerpofproject.

Circumstanceszijnvaakeengegeveneenfeit,maarkunnenwordenbenadruktofvergroot.DeinstrumentendieGeneSharpdaartoehanteertkunnenwordenbeschouwdalseenuitgebreidpalletwaareen‘DesignerforCircumstance&Engagement’zichvankanbedienen.Sharp’slijstvan‘198Methodsofnon-violentaction’isderhalveintegraalopgenomeninditrapport.

Contents

Voorwoord 7Summary (English) 11Samenvatting 15Aanleiding 21Inleiding 25Circumstance & Engagement 27Designs for Making Things Happen 29

Designs for Making Designs 29Circumstance, Affordance & Engagement 31

FarmVille & Transition Town 37Sharing is the new multiplying 37Wat is FarmVille 40

FarmVille’s 8 Rules of Engagement: 40Wat is Transition Town 41FarmVille vs. Transition Town 42

8 Engagement Design Tools 44Community Management-model 46Social Media Posting Guide 46Tools voor ‘Non-violent Action’ 46

Nawoord 51Project: WeShareChicken 52Vragen die open blijven 52Visie op de toekomst 52

Dankwoord 55Bronnen 57Bijlagen 58

Marvin Fernandes20

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 21

Aanleiding

Welevenineentijdwaarsystemenendewerkingervaneensteedsbelangrijkerrolspelenindemanierwaaroponsdagelijkslevenenhetsamenlevengeregeldis.Veelvandiesystemenzijn‘topdown’georganiseerd,enwerkenvanuithetbelangvancoöperaties.Een‘tegenbeweging’dieikmeenteontwarenzijnde‘bottom-up’krachtenvanuiteensamenlevingdietrachtmeeteverenmetdezeontwikkeling.ScottBurnhamlegtdatuitinzijnessayoversystemenenvertrouwen,samengevatinonderstaandequote.

“ There is increasing evidence that our societal trust - our socialcapital-isfindingnewstoresoftrustoutsideofexisting

top-downmodelsandisbeingredefined,perhaps re-distributed, to numerous micro-communities of trust created by open systems and peer-driven resources. The secret to these systems is one of the older human traits essential for trust – they share”. 1

DmytriKleiner2onderbouwtdenoodzaakvandezeverschuiv-ingnaarbottom-upmicro-communityinzijnessay(Telekommunist2).SoftwareontwikkelaarMatthewPSlater Ileverteenvoorbeeldvanhoepersoonlijkebetrokkenheidbijmaatschappelijkeveranderingkunnenwordenverwerktindewerkingvanzijnsoftware.Zijnvisieopnoodza-kelijkemaatschappelijkeveranderingenzitversleuteldindecodeenwerkingvanzijnsoftware.Programmeursrekenikinditessayzekertotdeontwerpersvandezetijd.Slaterontwikkelt,eenopenplatformvooralternatievebetaalsystemen,CommunityForge3,enreageertdaarmeeopdesituatievandehuidigebankenproblematiekdooreenalternatiefopen,geldadministratiestyeemaantebiedendatruimtebiedtvoor“likeminded”omermeetewerken.Debottom-upgedachtenvanSlater

 I MatthewP.Slater,Matslats-Communitycurrencyengineer,http://matslats.net/,

Marvin Fernandes22

enKleider,kunnenwordenverwerktinfunctionaliteitvaneensysteem.Inditessaygaikonderhoofdstuk:DesignsforMakingThingsHappenhierdieperopin.

Inhettotstandkomenvansystemen,isdeontwerper Idegenedieeenbalansmoetvindentussenverschillendebelangenen‘requirements’.Hijmoetaanvoelenenonderzoekenwatde‘omstandighedenzijn’,waardegebruikerklaarvooris,waterstaattegebeuren.Deontwerpermoetdecommunitysamenbrengenenonderhouden.Hijofzijmoetdecommunityvoedenenbetrekkenbijdeontwikkelingvanhetsysteemenzodoendedegebruikervanhetsysteemdemogelijkheidbiedenomdiensbetrokkenheidbijeenbepaaldonderwerpgestaltetegevenoftotactieomtezetten.DetheoriehieroverligtvooreengrootdeelvastindebeschrijvingenvanHumanComputerInteractionDesign,UserCenteredDesignenandereontwerpbenaderingendieikhebonderzocht.

 I Developer/Architect/Engineer/Designer/Vormgever

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 23

Inleiding

Een simpele handeling zoals het aanklikken van een Like-button kan enorme gevolgen hebben, als er genoeg mensen zijn die to dezelfde actie overgaan. Grote maten van betrokkenheid bij ‘zaken die op het punt staan te gebeuren’ worden gefaciliteerd door systemen als Twitter & Facebook(TahrirSquare2012,Occupy2012).Demensheidstaatopditmomentvoorenormegroteuitdagingen.Debevolkingsgroeiisindeafgelopen200jaarsnellergegroeiddaninde200.000jaarervoor.Deafhankelijkheidvaneen(afnemende)energiebron(fossiel)endetekortenaanvoedselendrinkwaterzijnenorm.VolgensRifkinheeftdemensheid;

“ nooit voor grotere uitdagingen gestaan” 4 Losvandeomvangendevormvandeuitdaging,isdemanier

waaropweopdeuitdagingreagerenaanhetveranderen.Systemen(bestaandeennieuwe)speleneenrol.Deontwerperkanopzijnbeurteenrolspeleninhetontwerpenvandergelijkesystemen.‘Bottom-upbewegingen’alsTransitionTown(UK)UrbanFarming(Detroit)latenzienhoehetgebruikvannieuwesystemendebetrokkenheidbij‘verand-eringvanonderop’faciliteren.

“ Omdat niet handelen geen optie is moet er een andere visie op ontwerpen worden ontwikkeld.” 5  II

Hetvoldoetnietmeeromproductenendienstenteontwerpenofinhoudenteontwikkelenvanuitvormofinhoud.Watwenodighebbenishetontwerpenenontwerpmentaliteitvoordergelijkeomstandigheden.

 II “Everyoneonthesamepagemaygiveustheprecioustimeweneedtomoveintoapost carbonworld”(Rifkin)

Marvin Fernandes24

Inmijnonderzoekbenikopzoekgegaannaardefactorenendesignken-merkendieertoekunnenbijdragendateengebruiker(van–sociale–mediaendiverseapplicatiesinhetpubliekeenprivédomein)zichbetrokkenzalvoeleneninstaatwordtgesteldomzichteorganiserenrondomeengemeenschappelijkmaatschappelijk(sociaal,ecologisch,cultureelofeconomisch)doel.Hoeisderolvandeontwerperveranderdenwatisderoldieeenontwerpkanspeleninhettotstandbrengenvanveranderingen?Hiertoebestudeerdeikeenaantalsystemendiealsvoorbeeldkunnendienen,alsookdeliteratuurmetbetrekkingtot‘netwerkcultuur’.Daaruitleiddeikprincipesafdiealgemeengeldendkunnenzijn.

De‘circumstance’waarmeeikmewilbezighoudenheefteengrotematevanbetrokkenheid(engagement)nodig,daaromwilikmet‘DesignforCircumstance’eenontwerpmentaliteitaanwakkerendieleidttotdeontwikkelingvansystemendie‘engagement’veroorzakenbijhendiedergelijkesystemen(gaan)gebruiken.Mijnbevindingenzaliktoepas-senophetontwerpprojectdatinhetverlengdevanditessaykomtteliggen.

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 25

Circumstance & Engagement

‘Circumstance’inditessaywilikdefiniërenals‘ietsdataandehandis’,ietsdatophetpuntstaattegebeureneenomstandigheidinhet‘nu’.DesignforCircumstancekangezienwordenalsdesigndatfaciliterendopereertvoorietsdatstaattegebeurenofmoetgebeurenofaanhetgebeurenis.Ikzouhet‘designforsomethingabouttohappen’willennoemenof‘DesignfortheNow’.Hetmooievan‘now’isdatereenurgentievanuitgaatendathetaltijd‘nu’is.Zulkeurgentiesluitgoedaanbijhettijdbeeldwaarinweleven.Veranderingenennieuwetoekom-stperspectievenvolgenelkaarzosnelop,datikmeenteervarendatereengrotebehoefteisaanbewustwordingvanhet“hierennu”.Hoeont-werpjevoorhet“hierennu”?Dematevanbetrokkenheid(engagement)bepaalttendelewaternubelangrijkis,terwijlwaternubelangrijkisweerdematevanbetrokkenheidbepaalt.

DesignforEngagementhoudtzichbezigmethetontwerpenvanrand-voorwaardendiegedragvoortbrengenwaarbijmensenzichbetrokkenkunnenvoelen,ditkaneenbelangrijkefactorzijnalsbetrokkenheidbelangrijkisbinnendesignforcircumstance.

Naastdatmensenineenbepaaldeomstandigheidenvanuiteenbepaaldeperceptiebereidzijnominactietekomen,kandeomstandigheidzelfóókelementeninzichdragendietoteenbepaaldeactieaanzetten(dezeelementenzijnonlosmakelijkeverbondenmetdeomstandigheidenalsontwerpermoetjedielerenherkennen).DepsycholoogJ.J.Gibsonbeschreefhetfenomeen‘Affordance’alsvolgt:

“ the quality of an object, or an environment, that allows an individual to perform an action” 6  I

I The affordances of the environment are what it offers the animal, what it provides or fur-

Marvin Fernandes26

DitconceptkreeglaterinhetdomeinvanHumanComputerInteractionenUserCenteredDesignaanvullendebetekenisonderdeterm‘Per-ceivedAffordance’enspeelteenbelangrijkerolinSystemsenServiceDesign.DesignforCircumstanceenEngagementgaatoverontwerpenvoorhetstimulerenvanbepaaldgedrag,inbepaaldeomstandigheden,waarbijbetrokkenheideenbelangrijkesuccesfactoris.

‘Design for making designs for making things happen’

HetthemavanAndrewBlauvelt’s7essay‘TowardRelationalDesign’introduceertde‘Prosumer’enluidthiermeeeennieuweconsumentin,alswehetideevandemeebepalende‘Prosumer’verderdoorontwik-kelen,krijgenweeenconsumentdieinactiewilkomenenbetrokken-heidwiltonenbijsocialeontwikkelingrondomhedendaagsethema’sdiebetrekkinghebbenophetverbeterenvandewereld.Mijnonderzoekisnietdiepingegaanophoejeomstandighedenkuntontwarenenbestu-deren.Vooreendeelzalintuïtiefzijn,hetCommunityMaturityModel(afb.2)geefteenaantalhandvestenals:‘Luisteren,MeedoenenSamenBouwen’.

nishes, either for good or ill. The verb to afford is found in the dictionary, but the noun affordance is not. I have made it up. I mean by it something that refers to both the environment and the animal in a way that no existing term does. It implies the complementarity of the animal and the environment (Gibson 1979, 127).

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 27

Designs for Making Things Happen

Detijdwaarinwelevenvraagtomdirecteactiehetvraagtniet(alleen)meeromhetbeïnvloedenvan(koop)gedrag,maarmeerenmeeromhetaanzettentotgedragdatnodigisomals‘mensheid’tekunnenoverleven.Deontwerpervanvandaagmoethelpenbijhetbeïnvloedenvangedragenhetontwerpenvoorgedragenactie.

Designs for Making Designs

Mijnstellingdathetnietmeervandezetijdisomdingenteontwerpenvoordevormofvoorde‘heb’,maardathettijdisvooreendesignmen-taliteitdiezichrichtophetontwerpenvoor‘circumstance’.In‘DesignforCircumstance’kunnendrievereistenwordenonderscheiden:1)ont-werpenvoorwatnodigis;2)ophetmomentdathetnodigisenwaarhetnodigis;3)resulterendinnoodzakelijkgedragofnoodzakelijkeactie.DezevereistenzijnookterugtezienindefasendieAndrewBlauveltgebruiktomdegeschiedenisvandesemiotiek(endaarmeeinsamen-hangdegeschiedenisvandesign)tebeschrijven(afbeelding1). DePragmatics-fasevanBlauveltbetreftdaarbijdecontextvandesign.

SYNTAXFORM

SEMANTICSCONTENT

PRAGMATICSCONTEXT

Afbeelding 1 Blauvelt’s Model

Marvin Fernandes28

Syntax-periode: vormalsbepalendefactor(design for making things pretty) Semantics-periode: inhoudenbetekeniszijnbepalend (design for making things) Pragmatics-periode: contextalsbepalendefactor(designs for making designs)

HetthemauitAndrewBlauvelt’sessay‘TowardsRelationalDesign’maaktgebruikvanAlvinToffler’sconceptvande‘prosumer’,Blauveltsteltdat:

“ In relational design, the role of the designer is closer to that of an editor or a programmer, not an author but an enabler, while the consumer is recast as a more creative agent (in the

guise of the designer, DIY-er, hacker, or “prosumer”)”. 8

Als de consument de rol van de designer gaat bekleden, dan erft deze ook de verantwoordelijkheden die bij ‘het ontwerpen’ horen. Design for Circumstance & Engagement spreekt de designer en ‘prosumer’ hierop aan. Blauvelt spreekt over open raamwerken waarbinnen ‘Designs for making Designs’ mogelijk wordt.

“ the nature of design itself has broadened from giving form to discrete objects, to the creation of systems and more openended frameworks for engagement:

Designs for making designs”. 8

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 29

Circumstance, Affordance & Engagement

DebepalendefactormetbetrekkingtotBlauvelt’sSemantics-periode)wordtdoorMacKay9uitgelegdals’conditionalreadiness’ (semantics = meaning = conditional readiness); devoorwaardelijkebereidheidomeenvolgendestaptezettenalsdejuisteingrediëntenhiervooraanwezigzijn.Alswedezevoorwaardelijkebereidheidtransformerennaareengrotegroepmensenofeengemeenschap,komenweophetterreinvan‘actiebereidheid’en‘protest’tegeneenbepaaldeomstandigheid.

VoorbeeldenomstandighedendietotactieleidenzijndebezettingvanWallStreetdoordeOccupy-beweging,dedemonstratiesophetTahirpleininEgypteendeopstandtegenMilosevicinhetvoormaligJoegoslavië.Erzijntalvanomstandighedenwaartegenmenseninactiekomen,ikgebruikjuistdeze,omdatdrijvendekrachtenachterbovengenoemdevoorbeeldenallengebruikmakenvandetheorievanGeneSharp(non-violentaction).

‘Circumstance’heeftmeerdanéénkwaliteit.Alswe‘Circumstance’inbrengenindeSemantics-periodevanBlauvelt’smodel,danhangthetnauwsamenmet‘betekenis’endusmet‘conditionalreadiness’(zoalsMacKay‘betekenis’hetbeschrijft)enkunjezeggendatelke‘circum-stance’eenbetekeniskanhebbenendaarmeeeen‘conditionalreadinessforbehavior’.Brengenwe‘Circumstance’inde‘Pragmatics-periode’vanBlauvelt’smodel,danvoegikhier‘affordance’aantoe.Hetverschilisdat‘Affordance’zitgebakkeninde‘omstandigheid’enisdusnietgelijkaande‘conditionalreadinessforbehavior’diezitindepersoon.‘Affordance’vaneenomstandigheidisdatgenedataanzettotactie.HetdoelvanDesignforCircumstance&Engagementistehelpenomactie‘tegen’iets,omtezetteninactievooriets,ofomietsteveranderen.Circumstancevormtéénvandehoofdingrediëntenomeendergelijkevolgendestaptekunnenrealiseren.‘Circumstance‘isvoor‘Pragmatics’wat‘Meaning’isvoor‘Semantics’

Marvin Fernandes30

Waarom is Design voor ’engagement’ belangrijk?

VanuitsociaalpsychologischperspectiefuitdestudievanNathalieOrtiz,lerenwedat;

“ engagement, produces feelings of membership, shared emotionalsafety,belongingandidentification,aswellas integrationandfulfillmentofneedsthathaveapositiveimpact

in health (physical and mental) and well-being of populations and groups and that facilitates behavioral change” 10

Betrokkenheidkangezienwordenalseenprimairelevensbehoefte.Ontwerpers-enmetnameinteractieontwerpers-houdenhieralreken-ingmee.Grotecorporatieskennendezeinzichten.Eenontwerperdieontwerptvoorcircumstance&engagementgebruiktdezeinzichtenomde“grotetransitie”diewevolgensRifkin Inudoormaken,richtingtegeven.

Betekenisgevingkanvia-semantic>content>meaning-leidentotgedragvia‘Affordance’kan-pragmatic>context>affordance–leidentot‘actie’enbetrokkenheiddaardespecifiekesituatie(cir-cumstance)opdatmomentomvraagt.IndeSemantic-periodeleidtbetekenisgevingtotgedragdatingegevenwordtdoorhetindividu.Inde‘pragmatics-periode’leidtdeomstandigheidtothetgedragdat‘gebakkenzit’indeomstandigheidzelf(zieafbeelding1.1).

 I “Everyoneonthesamepagemaygiveustheprecioustimeweneedtomoveintoapost carbonworld”(Rifkin)

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 31

ENGAGEMENTEXPERIENCEBEHAVIOUR

MEANING CIRCUMSTANCE+

“conditional readiness”

MacKay

“Affordance”

J.J. Gibson

Afbeelding 1.1 uitbreiding op Blauvelt’s Model met ‘affordance’ als

richting gever van actie en gedrag

Marvin Fernandes32

Legje‘affordance’van‘circumstance’overhedendaagsevraagstukken(honger,droogte,bevolkingsgroei),dankomjealsneltotdeconclusiedateriets‘moet’gebeurenendatdesituatiezalinzichdraagtwatditzalmoetenzijn.

GedragenervaringzijnbijuitstekhetdomeinvandeUserExperienceDesignerenzijnbelangrijkeelementenvoorbetrekken,betrokkenmakenenbetrokkenhoudenvandegebruiker.Kennismetbetrekkingtot‘productlifecycle’uithetdomeinvansoftwareontwikkelingisuitermategeschiktomtoetepassenbinneneeneditorialdesigncontextomdatdegrenstussen‘content’en‘instrument’aanhetvervagenis.Blauveltsteltdatgedragenervaringeensubsetzijnvanzijnlaatstefaseinhetdiagram.Zijmakenzijeenbelangrijkonderdeeluitvan‘Pragmat-ics’.

“ behavior and experience are very important elements / characteristics / subsets of the third phase in my diagram; the pragmatic” 11

DelaatstefasevanBlauvelt’smodel,wilikaanmerkenalseenperiodewaaringedragenbeïnvloedenervan,alsbepalendefactorgeldt.AlsweCircumstancezienals‘conditionalreadiness’enhetplaatsenonder‘Context’inBlauvelt’smodeldanzou‘designformakingdesigns’kunnentransformerentot:‘designs for making designs for making things happen’. Dit leidt op de volgende wijze tot engagement:

Meaning + Circumstance = Engagement

Elke omstandigheid bevat ‘mogelijkheden en aanleidingen om tot actie over te gaan’ (‘affordances’). Als je ontwerpt voor ‘omstandigheden’ ben je in staat om op basis van ‘voorwaardelijke bereidheid om tot actie over te gaan’ (‘conditional readiness’), features te ontwerpen die - passend bij de‘omstandigheden’-ookdaadwerkelijkdebeoogdeactieontlokken.Hetzijnvoorwaardenomietstelatengebeuren.‘DesignforCircumstance&Engagement’kanwordenbeschouwdalseenontwerp-mentaliteitdiedegebruikerdemogelijkheidbiedteenbepaaldeactieuittevoeren’(affordance),metdebetrokkenheid(engagement)alseensuccesfactor(afbeelding1.2)

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 33

SYNTAXFORM

SEMANTICSCONTENT

PRAGMATICSCONTEXT

ENGAGEMENTEXPERIENCEBEHAVIOUR

MEANING CIRCUMSTANCE+

“conditional readiness”

MacKay

“Affordance”

J.J. Gibson

Andrew Blauvelt

DESIGN FOR CIRCUMSTANDE & ENGAGEMENT = DESIGN FOR MAKINGTHINGS HAPPEN

Afbeelding 1.2 uitbreiding op Blauvelt’s Model met ‘affordance’ compleet

Marvin Fernandes34

Watkunjemetditinzicht,datwelevenineentijd,waarniet‘ideeenbetekenis’(AmericanDream)bepalendisvoorontwerp,maardeomstandigheidzelfeenantwoordinzichdraagtopwatdieomstan-digheidnodigheeft? Ikdenkdatweermeeinstaatzullenzijnineenbetereharmoniemetdenatuurenmensenomonsheenteleven.Affordanceiseenheelprimaire,bijnadierlijkfenomeen.Hetbrengtonsterugtotdenatuur,deaardendeessentievanacties.Hetzalonshelpenbetere‘systemen’teontwerpen,diebetersamenhangenmetwatdemensheideneensituatievannatureverlangt.WellichtkandequotevanStaffordBeer:

“ The Purpose Of a System Is What It Does”

wordentot: ThePurposeOfaSystemIsWhatitAffordsYoutoDo

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 35

FarmVille & Transition Town

voorbeelden, instrumenten & inzichten uit het onderzoek

In dit hoofdstuk beschrijf ik een aantal voorbeelden uit systemen en literatuur die de contouren van ‘Design for Circumstance’ duiden. Het is interessant om een vergelijking te maken tussen het social gaming platform ‘FarmVille’ – dat het effect van de Tamagochi 12 ver heeft over-stegen – en het real life global transition platform ‘Transition Town’.13 Voor beide platforms geldt dat ‘engagement’ een belangrijke rol speelt en dat het bottom-up opbouwen van een sociaal netwerk van “likeminded” essentieel is. Transition Town heeft ‘Peak Oil’ als ‘Circumstance’ waarvoor ontworpen moet worden en waar veel engagement voor nodig is. FarmVille is een online, social game platform waar men voor korte of lange tijd zeer betrokken is bij het aanharken van een virtueel tuintje. Transition Town is een ‘real life’ platform waar mensen wereldwijd voor bij elkaar komen om hun straat, dorp of stad om te vormen tot een echt tuintje.

Sharing is the new multiplying

DevergelijkingisinteressantomdatFarmVilleenTransitionTownbeideaanhakenopaanwezigebehoefteaan‘betrokkenheid’ineensamenleving,maarookophetfenomeen:“dagelijksbezigkunnenzijnmetdenatuurenmenseninjesocialekring.Voorbeidegeldt:‘voorjeeigentuintjezorgen’,zijhetvanuiteentotaalandereinvalshoek.Zobeginjekleinen‘bottom-up’inbeidegevallen.Bottom-upiseenheelactueelthema.Inbeide‘gevallen’moetdedeelnemereensteedsgroterwordendegroep‘likeminded’omzichheenverzamelenomsuccesvoltezijn.Eenmooiverschilis,datheteneheelopenisopgezetenhetanderegesloten.DaarbijishetbelangrijkoptemerkendathetsysteemachterTransitionTownookooitalseengeslotendigitaalsysteemwasbedacht,maardatislosgelateneningeruildvooreenbenaderingwaarbijhet

Marvin Fernandes36

uitgangspunt:‘EenIdeeissterkerdaneensysteem’isgehanteerd.RobHopkins(TransitionTown)startteooitmeteenvolledigingerichtonlineplatformenheeftdefocusverlegdnaarhet‘ontwerpen’vanproceduresenwerkwijzedie‘inreallife’kunnenwordentoegepast.WatTransitionTown&FarmVillegemeenhebbenisdatzeeenzekerematevanengagementbijeenbepaaldonderwerpvereisen;delenenvertrouwenspeelteenbelangrijkerol.Hopkinshoudtzichbezigmetde‘Circumstance’(transition–resiliencebeyondpeakoil)enhaaktaanbijeenreedsaanwezigebetrokkenheidinsamenlevingen.TransitionTownheeftdaarnaasteensterke‘bottom-up’component.‘Bottom-up’iseenvrijactueelfenomeendateenbelangrijkerolspeeltbijbijvoorbeeldhetinzettenvansocialemediaomengagementtefaciliteren(Otpor/GeneSharp).FarmVilleenTransitionTownwerkenbeide‘fromthegroundup’enhetsuccesisvoorallebeiinzekeremateafhankelijkvandebetrokkenheidenhetvertrouwenvanmensenineensocialekring.WaaromvergelijkikFarmVillemetTransitionTown?Steedsmeerzakendiewevroeger,gratis,voorelkaarofongereguleerddeden,wordentegenwoordiggevangenineensysteemAirBnb.comiseenmodernvoorbeeldvanhoewevroegereenslaapplaatsbodenaaneenpassant. Deopkomstvanvelegrotesystemen Iaandeenekant,vraagtomaandachtenbegripvankleinschaligesystemenaandeanderekant.TransitionTowniseenkleinschaligsysteemvoorhetorganiserenvano.a.UrbanFarmingenFarmVilleisaanhetandereuitersteeen(nunog)virtueelsysteemvoorhetdoenvan‘UrbanFarming’.Dezetweeuiterstenlateninmijnogenzienwatdetweeuiterstenzijnwaarbinnenweonzesamenlevingaanhetvormgevenzijn.Aandeontwerperdekeuswaarhijzijnenergieentalentaanbesteed.

 I “peoplewithmutualinterestandreciprocityoftrust’inthesenseof:Domesticobjects, toolsandsparerooms(Airbnb.com),cars,parkingspaces,personaltimeandlabour (mf:Energy,Land,Information,3D-model)thesefundamentallyprivateresourcesare becomingpublicassets,extendedpubliclythroughsystems.Themostnotabledevelopment inthecreationofthesnewsystemsistheingredientwehavebeenmissingthemostform ourperviousrelationshipswithinstitutions–mutualinterestandreciprocityoftrust”17

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 37

“ Communities don’t just happen automatically when you provide communication tools: under the right conditions, online communities grow. They are gardened.”

H. Rheingold

Marvin Fernandes38

Wat is FarmVille

FarmVilleeen‘socialcommunity’gamedatdraaitophetplatformvanFacebook.FarmVilleisopditmomentmisschienwelhetmeestsucces-vollevoorbeeldvaneensocialegamebinnendeOnlineGameIndustrie,.Doelvanhetspelisnietsandersdanhetbijhoudenvaneendigitaaltuintjeenhetoogstenvanverschillendegroentenenfruit.Hetspelwordtpasechtleukals(Facebook)vriendenookmeedoen.Zynga,hetbedrijfachterFarmVilleisbeursgenoteerdenwasvoorheensuccesvolmetOnlinePokerSpellen.

FarmVille’s 8 Rules of Engagement:

Tijdens mijn research heb ik de 8 Rules of Engagement van FarmVille ontdekt. Deze spelen een belangrijke rol bij het ‘ontwerpen van een systeem dat ‘engagement’ faciliteert en stimuleert. Omdat FarmVille op dit moment een zeer succesvol social-game-format is denk ik dat de regels van FarmVille op meerdere ‘engagement design vraagstukken’ van toepassing kunnen zijn. De regels zijn:

FarmVille engagementFactoren

1. Rewardusersforreturninginashorttimeperiod

Beloongebruikerswanneerzeterugkerenbinneneenkorteperiode

2. Rewardusersforhelpingfriendseveryday

Beloongebruikersdieanderenhelpen,elkedag

3. Allowuserstocreatewithouttyping Maakhetmogelijkzondertetypencontenttecreëren,

4. Showprogress,everywhere,oneverything

Laataltijdenoveralbijalleszienwatdeprogressieis

5. Makeusersfeellonelywithoutfriends

Laatgebruikerszichalleenvoelenalszegeenvriendenhebben/maken

6. Enableselfexpression MaakZelfExpressieMogelijk

7. Offerincreasinglevelsofcomplexityfor mastery

Laatgebruikersverschillende‘bekwaam-heid-niveaus’verwerven.

8. Havesurprises&limitedtimeevents Kommetverrassingenenkortdurendegebeurtenissen

Tabel 1 auteur: Phil Michaelson 14 Vertaling: M Fernandes

Marvin Fernandes40

Wat is Transition Town

Begin2008StartteRobHopkinsinGroot-Brittanniëeenbewegingdieinactiekwamomdeovergangopgangtebrengenvanfossielenaarniet-fossieleenergieenvanhoognaarlaagenergieverbruik.Debeweg-ingwasnietzozeereenactiecomité,alsweleengroepdiedaadwerkelijkinactiekwammeteendoelomietsteveranderendoorzelfdeverander-ingteveroorzaken.HiermeereagerendopdeurgentievanPeakOilengebruikmakendvanlatentaanwezigesentimentenvandebehoefteaaneenveranderinginenergieconsumptie.IedereenvoeltdatdeovergaanwaarHopkinsenRiffkinopaanstureneraanzittekomeneneenkleineclubneemthetinitiatiefomeenhuis,straat,wijk,stad(gedeeltelijk)zelfvoorzienendtemaken.TransitionTownisheteerstevoorbeeldvanietsdatnu‘Transitieinitiatieven’wordtgenoemd.Determ‘transitie’isbedachtdoorHopkins,maarkomtvoortuithetwetenschappelijkonderzoeknaar‘PeakOil’.EenvandebelangrijkstekenmerkenvanTransitionTown’sgedachtegoedis:‘veerkracht’.

transition town engagementFactoren

1. Werkvanuitdekleinsteeenheidomhoog (mens,huis,straat,buurt,wijk,stad,regio,land)

2. Visualiseerhetsuccesvanjecommunityindevormvan‘Mapping’

3. Veerkracht

4. Hetsysteemisopenenlaatinvloedvaneengebruiker/developer/prosumertoe.

5. Hethebbenvangedachtegoeddataansluitbijurgentieof‘circumstance’

6. Wordtgetraind,Trainanderenomanderentetrainen

7. Documenteerdeeffectenvanhetsysteemendecommunityentoonhetvaak Tabel 1.1 Collectie van Engegement factoren, (Transiotion Handboek, Hopkins)

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 41

FarmVille vs. Transition Town

een vergelijking van engagementfactoren

Tabel1.2bevatdebelangrijksteengagementfactorenzoalsikdiebentegengekomenindefeaturesvanFarmVilleenTransitionTown.DezelijstkanalgemeengeldendzijnvoorhetontwerpenvanSystemsofEngagement.IkhebzeopeenrijgezetenaangegevenwelkezowelinFarmVille&TransitionTownvoorkomen. Ikbenvanmeningdatzowelvoorzoweleencommerciëlealseensocialeofhumanitairedoelstellingeenaantalvandezeengagementfactorenvannutkanzijnvoorhetvergrotenvanbetrokkenheidbijeenbepaaldgemeenschappelijkdoel.Alle15factorenzijnzeerbruikbaarvooronderhoudenvanbetrokkenheidbijeenonderwerp.Deenigedieenigszinsdubieusis,isnummer12.‘Maakdatgebruikerszichalleenvoelenalszegeenvriendenhebben’,dezezouikzelfformulerenals:Bouwmogelijkhedenineengemeenschapopnieuwemensentelerenkennenenverzinfeaturesdiecontactfaciliteren.Metname1,4,5,14,15zijngoedtegebruikenbijeen‘community’inwording.Opgedaneinzichtentenaanzienvandefactoren1,4,5,14,15pasikindeperiodenahetonderzoektoeophetophandenzijndeproject‘WeShareChicken’.

“ Veerkracht is het vermogen van een systeem om verstoring te absorberen en zich tijdens veranderingen te reorganiseren, zodat het wezenlijk dezelfde functie,

structuur, identiteit en terugkoppelingen blijft behouden” 15

Marvin Fernandes42

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 43

FarmVille & transition town engagementFactoren FV tt

Werkvanuitdekleinsteeenheidomhoog (mens,huis,straat,buurt,wijk,stad,regio,landetc. +

Visualiseerhetsuccesvanjecommunityindevormvan‘Mapping’ + ++

Veerkracht +

Hetsysteemisopenenlaatinvloedvaneengebruiker/developer/prosumertoe.

+

Hethebbenvangedachtegoeddataansluitbijurgentieof‘circum-stance’

+

Wordtgetraind,Trainanderenomanderentetrainen + +

Documenteerdeeffectenvanhetsysteemendecommunityentoonhetvaak

++

Beloongebruikerswanneerzeterugkerenbinneneenkorteperiode +

Beloongebruikersdieanderenhelpen,elkedag + +

Maakhetmogelijkomcontenttecreëren,zondertetypen +

Laataltijdenoveralbijalleszienwatdeprogressieis +

Maakdatgebruikerszichalleenvoelenalszegeenvriendenhebben/maken

+

MaakZelfExpressieMogelijk + +

Maak‘tgebruikersmogelijkverschillendeniveausvan‘bekwaam-heid’teverwerven.

+

Kommetverrassingenenkortdurendegebeurtenissen +

Tabel 1.2 Engegement factoren Benchmark

Marvin Fernandes44

8 Engagement Design Tools

NaastdeFarmVille–TransitionTownbenchmark,hebikuitliteratuuronderzoekverschillendeinstrumenten(‘tools’)gedestilleerddievanbelangkunnenzijnbij‘DesignforCircumstance&SystemsofEngage-ment’

tool beschrijVing quote

Agile Develop-ment

OntwikkelvolgensAgilemethode.Zelforganiserend,netoptijd,netgenoeg,insamenspraakmetstakehold-ers

“There was no initial plan, no storyboards, no user research, no mock-ups. The campaign wasdesignedonthefly.Wewerebuildinganairplaneinflight”ScottThomas16

Delen & Vertrou-wen

Mogelijkheidbiedenomtekunnendelenentekunnenvertrouwenwordenbelan-grijkeinstrumentenbinnen‘designforcircumstanceenengagement’omdat‘vertrou-wen’eenschaarsgoedwordtinde21eeeuw.

“people with mutual interest and reciprocity of trust’ in the sense of: Domestic objects, tools and spare rooms (Airbnb.com), cars, parking spaces, personal time and labour these fundamentally private resources are becoming public assets, extended publicly through systems. The most notable develop-ment in the creation of these new systems is the ingredient we have been missing the most form our pervious relationships with institutions – mutual interest and reciprocity of trust”ScottBurnham17

Symbiose Bouwdekenmerkenvansymbioseinhetontwerpvaneensysteem.

“The way the RepRap came about is by an analogy with nature. The analogy is with theMutualsymbiosesbetweenflowersandinsects. Flowers cant move to get pollinated, insect have no interest in moving pollen around,sowhathappens,theflowersproduceHoney.RapRepistheflower,itneedspeople(insects) and the nectar are the goods one really need, independent of any idea of Money. Life is actually not based on the basics of economy, life is based on the basics of biology”AdrienBowyer18.

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 45

tool beschrijVing quote

Simple& Strong Visual language

VanhetwerkvanendeaanpakvanAnonymous,PechaKucha,Occupy(addBuster),Propaganda19&GeneSharp20hebikgeleerddathetbelangrijkiseensimpelbeeldtegebruikendatoverdegehelewereldbeschikbaarisensterkearchetypischekenmerkenheeft,zodathetheelsnelendecentraaleenidentiteitwordtwelkemenherkent.

Propaganda21&GeneSharp22

Testimony Quaker’sgebruikte’testi-mony’omhunbeloftenenvisietenoterenzodatmenzichermeekanverbinden

wikipedia

Heb eenidee

Eenideeiseensterkinstru-ment voor engagement en hangtvaaksamenmetietsdatstaattegebeuren.

“you can kill a man but you can not kill an idea”MedgarEvers(civilrightsactivist)

Planning CommunityRoundTableModel(afb.2)

Planning SocialMediaPostingGuide (afb.3)

Topnonprofits.com|CraigvanKorlaar

Tabel 1.3 Collectie van Engagementfactoren & instrumenten uit literatuur

Marvin Fernandes46

Community Management-model

Ditmodel(afb.2)kanwordengebruiktomdefasevasttestellenwaarinhetontstaanvaneengemeenschap(‘community’)zichbevindtmetbetrekkingtoteenontwerpofproject.DitmodelvandeCommunityRoundTablemaakthetmogelijkomtemeteninwelkstadiumeengemeenschapzichbevindt.Hetiseenvrijnieuwmodelengrotemulti-nationalsgebruikenhetophetmoment.Hetwordtgebruiktineen‘topdown’situatie,enhelptopdrachtgever(multinational)enopdrachtnemer(dienstverlener)omeenstrategieuittezettenvoorhetbouwenvaneencommunityofteonderzoekeninwelkefaseeencommunityzichtbevind.Opdeverticaleasvindjevierverschillendestadia,opdehorizontaleas,stappendieeencommunitymanagermoetnemenvoorhetbouwen/onderhoudenvandecommunity.Enopdekruisverbandendespecifiekeacties/regelsvoordiespecifiekefase.Ikvindhetbelangrijkomditcorporateinstrumenttegebruikenineenontwerpmentaliteitdieuitgaatvan‘bottom-up’en‘powertothepeople’enopditniveaudeontwerper/prosumertoolstelatengebruikendieopcorporate(topdown)niveauwordengebruikt.Eenbeetjeals‘spelenmetcorporatespeelgoed’vooreenniet-corporatedoel.

Social Media Posting Guide

Naast‘plannen’opdehelelangetermijnzoalsinhetCommunityRoundTabelmodelishetbelangrijkopdedagnauwkeurigeenplanningtehebben.DeSocialMediaPostingGuide(afb.3)laatopgededetaileerdewijzemaandelijkseendagelijkseplanningzienengeeft‘bestpractices’voormediaalsFacebookenTwitter.

Tools voor ‘Non-violent Action’

‘Circumstances’zijnvaakeengegeveneenfeit,maarkunnenwordenbenadruktofvergroot.DeinstrumentendieGeneSharpdaartoehanteertkunnenwordenbeschouwdalseenuitgebreidpalletwaareen‘DesignerforCircumstance&Engagement’zichvankanbedienen.Sharp’slijstvan‘198Methodsofnon-violentaction’isderhalveinte-graalopgenomeninditrapport.Waaromdezelijst?Inelkesituatiewaardetoolsindezelijstvannutzijniservoldoendegaande,omtesprekenvaneen‘circumstance’waarvanhetachterliggendesysteemschreeuwtom‘redesign’.‘WhereGeneis,somethingisintheair.’

Afbeelding 3 Social Media Planning Guide, Craig van Korlaar

Marvin Fernandes48

stage 1

hierarchy

stage 2emergent community

Afbeelding 2 Community Maturity Model by The Community RoundTable.com

strategy

familiarize & listen

participate

leadership

command &control

consensus

culture

reactive

contributive

community management

none

informal

content and programming

formal & structured

userGenerated Content

policies and governance

no guidelines for ugc

restrictive social media policies

tools

consumer toolsused by individuals

consumer & selfservicetools

metrics and measurement

anectdotal

basic activities

strategy

leadership

culture

community management

content and programming

policies and governance

tools

metrics and measurement

DESIGN FOR CIRCUMSTANCE & (SYSTEMS) OF ENGAGEMENT 49

stage 2emergent community

stage 3

community

stage 4

networked

participate

build

integrate

consensus

collaborative

distributed

contributive

emergent

activist

informal

defined roles & processes

integrated roles & processes

userGenerated Content

community createdcontent

integrated formal & usergenerated

restrictive social media policies

flexible social media policies

inclusive

consumer & selfservicetools

mix of consumer & enterprise tools

social functionality is integrated

basic activities

activities& content

behavior & outcomes

Marvin Fernandes50

Nawoord

Erzijnuiteenlopendefactorenendesignkenmerkendieertoekunnenbijdragendateengebruikerzichbetrokkenvoeltenzichkanorganiserenrondomeengemeenschappelijkdoel.UitdevergelijkingtussenFarmVilleenTransitionTownkomendevolgendehetmeestnaarvoren:

Visualiseerhetsuccesvandecommunityuitgetekendopeenkaart Documenteereffectenvansysteem&communityentoonhetvaakBeloongebruikersdieanderenhelpen,elkedagMaakZelfExpressieMogelijk

Zakendiewekennenvanuithetdagelijksleven.Derolvandeontwerperermisschienwelnaaromdemensen,dichternaardebasis,enprimairebelangentesturen.Dehedendaagseontwerpermoetzeersterkontwikkeldevoelsprietenhebbenomtekunnenontwarenvoorwelke‘circumstance’aandachtbehoeft,welke‘conditionalreadinessforbehavior’erineengroepofindividuzitenwelke‘affordances’bijeencircumstancehorenofzoudenkunnenwordenontworpen.Teldaarbijopde‘Circumstance’zoalsRifkindezeomschrijftenjekuntalsontwerperalleennogmetdrogeogenwerkenaanprojectenofopdrachtendieopeenofanderewijzeeenbijdrageleverenaanhet‘verbeteren’vandewereldenalledaarbijhorendegroteenkleine‘circumstances’indiewereld.

Deontwerperkaneenrolspeleninhetopgangbrengenvan veranderingnaareenduurzamesamenleving,doorheelgoedaantevoelenwatnudekwaliteitenvaneen‘circumstance’zijn.Hijmoetonderzoekenwatde‘affordances’vaneen‘circumstance’zijn.Hijmoetbetrokken‘stakeholders’eenrolgeveninhetontwerpenuitvoervanproductenendiensten.Hijmoetdepersoonzijndiedebalanszoekttussen‘watvannaturezomoetzijn’(naturalforces)endeontwerpkeuzesdiewordengemaakt(agency).Zodathijde‘agent’-enzoalsBlauvelthetnoemt‘deeditor’kanzijndiehetnut,devormendefunctievaneenproductofdienstmiddelsontwerpmethodenencommunity-management-methodegestaltehelptgeven.Metdenadrukop‘helpt’omdatde‘community’alsgeheeleenbelangrijkerolinspeeltinhetgestaltegevenvandeuitkomstvaneenproject.Deuitkomststaatnietvantevorenvast(Agile).

Project: WeShareChicken

Inmijnontwerpprojectgaik‘onthefly’derolvandeontwerperals‘editor/communitymanager’inzetten–hierbijgebruikmakendvanomschreveninstrumenten,voorhandenzijndecommunitytools,alsmedemensenuitmijnbuurtenanderemensendiebetrokkenzijnbijhetonderwerp:duurzaamdoendoorhethoudenvankippenopeengemeen-schappelijkdakinhetcentrumvanAmsterdam.Ditproject‘vliegikaan’volgenshet‘buildinganairplaneinflight’principe.Daarnaastzalikookandereonderzochtemethodentoepassenbijhetuitvoerenvanditproject.

Vragen die open blijven

WatzouergebeurenalswevolgensdeprincipesentechnologievanFarmVille&TransitionTownmensenaanhet‘urbanfarmen’zoudenkrijgen?Watals‘Circumstances’endebijbehorende‘affordances’zichzosnelvoordoen,daternietmeervoorteontwerpenofte‘dirigeren’is?Watiseengoedemethodeom‘Circumstance’endebijbehorende‘affordances’vasttestellenenhoemeetje‘conditionalreadinessforbehavior’?

Visie op de toekomst

Mijnvisieopdetoekomstisdatwelangzaammaarzekersteedsverdervervreemdenvandatrarefenomeen‘consumeren’,datophetbestaanvandemensheid,nupaseen‘oogwenk’aandegangis.Endatwezullenontwerpenvoorsituatiesdievragenomdemenselijkemaat.

Dankvoorlezen&jegedachten unitednature MarvinFernandes

55

Dankwoord

Ik wil graag mijn dank uitspreken aan Hein Eberson voor de begeleiding tijdens het gehele proces dat tot dit essay heeft geleid en voor het afdwingen van diepgang en discipline. Annette Heinen wil ik graag danken voor de andere elementen: water en vurige luchtigheid. Ook wil ik Arjen Mulder bedanken voor zijn kundig advies en de aangedragen concepten.

Dit essay en alle andere grote en kleine successen heb ik mede te danken aan werk-gevers die mij door de jaren heen, vertrouwen hebben geschonken, daarvoor wil ik danken: Hans Bogers, Bob Stumpel, Hans van Os, Guido van Woerkom, Ralf Hesen, Sander van Mil, Harry Odenhoven, Nicolai Carels, Joris Keijzer, Hans Veldhuizen, Tirso Frances & Ron Faas en mijn huidige leidinggevende Bernard Weerdmeester en de Hogeschool Utrecht voor het vertrouwen dat zij in mij hebben gesteld en de mogelijkheid om dit onderzoek te mogen doen.

Voorts wil ik graag dank betuigen aan allen – en in het bijzonder de volgende personen – die mij hebben voorzien van inspiratie, opmerkingen, antwoorden, en ondersteun-ing: Monte Amador, Jolanda Treffers, Jessica de Schipper, Joke Robaard, Corline van Es, Madris Duric, Rob van den Idsert, Hanneke Ponten, Barbara Theunissen, Mama ‘distant learning system‘ Lilly, Samantha ‘moral support’ Fernandes, Yarella ‘nanny’ Moendir, The Master of the HUniverse, Our father in Heaven, Master Student of the maHKU 2011-12 Editorial & Fashion: Romklao Chai-Ariras (Ef), Le Fu, Lee Dong Young, Ana Ordonez, Theo Varnavas, Cornelia Edwards, Monika Kanokova, Aaltje Kramer, Hasmik Matevosyan, Itumeleng Moeti, Nijntje To & Haar zonder wier steun en geduld dit essay er nooit was gekomen; Roos ‘ for ever(ything) Lodder

57

Bronnen1 Scott Burnham The Publicization of Trust (2012), Trust Design Premsela & Archis, p3 2 Dmitry Kleiner Telemonnunist Manifesto (2010), Network Notebooks 03 3 Matthew Slater www.communityforge.net

4 Jerremy Rifkin, economist, interview ‘Een Vandaag’, ww.youtu.be/m9wM-p8wTq4?t=17m00s

5 John Thackara www.observersroom.designobserver.com/johnthackara/post/how-do-you-make-a- website-for-transition/31398/

6 J.J. Gibson The Theory of Affordances (1977), (pp. 67-82)

In R. Shaw & J. Bransford (Eds.) Perceiving, Acting, and Knowing: Toward an Ecological Psychology (1977) 7 | 8 A. Blauvelt Towards Relational Design (2008)

9 D. M. MacKay Language, Meaning and God (1972) Philosophy, 47 , pp 1-17

10 Natalie Ortiz a new sustainable designer (2011) 11 Andrew Blauvelt Email van: andrew.blauvelt@walkerart.org, dd: 26 06 2012 21:57:28 to: M. Fernandes 12 www.nl.wikipedia.org/wiki/Tamagotchi

13 Rob Hopkins The Transition Handbook:From Oil Dependency to Local Resilience (2008)

14 Phil Michaelson www.philmichaelson.com/user-generated-content/8-design-tactics-FarmVille/ (posted May 28, 2010)

15 B. Walker, Hollinger, C.S., Carpenter, S.R. & Kinzig A ‘Resillience, Adaptability, and transformability in Social ecological Systems’ Ecology & Society 9, (2) p.5. (2004)

16 Scott Thomas et al ontwerper van de Obama Campagne 2008 www.the99percent.com/videos/5821/scott-thomas-designing-the-obama-campaign 17 Scott Burnham The Publicization of Trust, Trust Design Premsela & Archis, p3 (2012)

18 Adrien Bowyer University of Bath, Inventer of the Reprap, the printer that prints itself www.emerceeday.nl/sprekers/77_Bowyer (7:00min) 19 Edward Barnays Propaganda, p12 (1928) 20 Gene Sharp From Dictatorship to Democracy A Conceptual Framework for Liberation (2002)

58

FORMAL STATEMENTS

1. Public speeches 2. Letters of opposition or support 3. Declarations by organizations and institutions 4. Signed public declarations 5. Declarations of indictment and intention 6. Group or mass petitions

COMMUNICATIONS WITH A WIDER AUDIENCE

7. Slogans, caricatures, and symbols 8. Banners, posters, and displayed communications 9. Leaflets, pamphlets, and books 10. Newspapers and journals 11. Records, radio, and television 12. Skywriting and earthwriting

GROUP REPRESENTATIONS

13. Deputations 14. Mock awards 15. Group lobbying

16. Picketing 17. Mock elections

SYMBOLIC PUBLIC ACTS

18. Displays of flags and symbolic colours 19. Wearing of symbols 20. Prayer and worship 21. Delivering symbolic objects 22. Protest disrobings 23. Destruction of own property 24. Symbolic lights 25. Displays of portraits 26. Paint as protest 27. New signs and names 28. Symbolic sounds 29. Symbolic reclamations 30. Rude gestures

PRESSURES ON INDIVIDUALS

31. “Haunting” officials 32. Taunting officials 33. Fraternization 34. Vigils

DRAMA AND MUSIC

35. Humourous skits and

198 Methods of non-violent action(from Gene Sharp, The Methods of Non-violent Action,

Boston 1973) via Peace Magazine

THE METHODS OF NON-VIOLENT PROTEST AND PERSUASION

Bijlagen

59

pranks 36. Performances of plays and music 37. Singing

PROCESSIONS

38. Marches 39. Parades 40. Religious processions 41. Pilgrimages 42. Motorcades

HONOURING THE DEAD

43. Political mourning 44. Mock funerals 45. Demonstrative funerals 46. Homage at burial places

PUBLIC ASSEMBLIES

47. Assemblies of protest or support 48. Protest meetings 49. Camouflaged meetings of protest 50. Teach-ins

WITHDRAWAL AND RENUNCIATION

51. Walk-outs 52. Silence 53. Renouncing honours 54. Turning one’s back

THE METHODS OF SOCIAL NONCOOPERATION OSTRACISM OF PERSONS

55. Social boycott 56. Selective social boycott 57. Lysistratic nonaction 58. Excommunication

59. Interdict

NONCOOPERATION WITH SOCIAL EVENTS, CUSTOMS, AND INSTITUTIONS

60. Suspension of social and sports activities 61. Boycott of social affairs 62. Student strike 63. Social disobedience 64. Withdrawal from social institutions

WITHDRAWAL FROM THE SOCIAL SYSTEM

65. Stay-at-home 66. Total personal noncooperation 67. “Flight” of workers 68. Sanctuary 69. Collective disappearance 70. Protest emigration (hijrat)

THE METHODS OF ECONOMIC NONCOOPERATION: ECONOMIC BOYCOTTS ACTION BY CONSUMERS

71. Consumers’ boycott 72. Nonconsumption of boycotted goods 73. Policy of austerity 74. Rent withholding 75. Refusal to rent 76. National consumers’ boycott 77. International consumers’ boycott

ACTION BY WORKERS AND PRODUCERS

78. Workers’ boycott

60

79. Producers’ boycott

ACTION BY MIDDLEMEN

80. Suppliers’ and handlers’ boycott

ACTION BY OWNERS AND MANAGEMENT

81. Traders’ boycott 82. Refusal to let or sell property 83. Lockout 84. Refusal of industrial assistance 85. Merchants’ “general strike”

ACTION BY HOLDERS OF FINANCIAL RESOURCES

86. Withdrawal of bank deposits 87. Refusal to pay fees, dues, and assessments 88. Refusal to pay debts or interest 89. Severance of funds and credit 90. Revenue refusal 91. Refusal of a government’s money

ACTION BY GOVERNMENTS

92. Domestic embargo 93. Blacklisting of traders 94. International sellers’ embargo 95. International buyers’ embargo 96. International trade embargo

THE METHODS OF ECONOMIC NONCOOOPERATION: THE STRIKE.

SYMBOLIC STRIKES

97. Protest strike 98. Quickie walkout (lightning strike)

AGRICULTURAL STRIKES99. Peasant strike 100. Farm workers’ strike

STRIKES BY SPECIAL GROUPS

101. Refusal of impressed labour 102. Prisoners’ strike 103. Craft strike 104. Professional strike ORDINARY INDUSTRIAL STRIKES

105. Establishment strike 106. Industry strike 107. Sympathy strike

RESTRICTED STRIKES

108. Detailed strike 109. Bumper strike 110. Slowdown strike 111. Working-to-rule strike 112. Reporting “sick” (sick-in) 113. Strike by resignation 114. Limited strike 115. Selective strike

MULTI-INDUSTRY STRIKES

116. Generalised strike 117. General strike

61

COMBINATION OF STRIKES AND ECONOMIC CLOSURES

118. Hartal 119. Economic shutdown

THE METHODS OF POLITICAL NONCOOPERATION REJECTION OF AUTHORITY

120. Withholding or withdrawal of allegiance 121. Refusal of public support 122. Literature and speeches advocating resistance

CITIZENS’ NONCOOPERATION WITH GOVERNMENT

123. Boycott of legislative bodies 124. Boycott of elections 125. Boycott of government employment and positions 126. Boycott of government departments, agencies, and other bodies 127. Withdrawal from governmental educational institutions 128. Boycott of government-supported institutions 129. Refusal of assistance to enforcement agents 130. Removal of own signs and placemarks 131. Refusal to accept appointed officials 132. Refusal to dissolve existing institutions

CITIZENS’ ALTERNATIVES TO OBEDIENCE133. Reluctant and slow compliance 134. Nonobedience in absence of direct supervision 135. Popular nonobedience 136. Disguised disobedience 137. Refusal of an assemblage or meeting to disperse 138. Sitdown 139. Noncooperation with conscription and deportation 140. Hiding, escape, and false identities 141. Civil disobedience of “illegitimate” laws

ACTION BY GOVERNMENT PERSONNEL

142. Selective refusal of assistance by government aides 143. Blocking of lines of command and information 144. Stalling and obstruction 145. General administrative noncooperation 146. Judicial noncooperation 147. Deliberate inefficiency and selective noncooperation by enforcement agents 148. Mutiny

DOMESTIC GOVERNMENTAL ACTION

149. Quasi-legal evasions and delays 150. Noncooperation by constituent governmental units

INTERNATIONAL GOVERNMENTAL ACTION

62

151. Changes in diplomatic and other representation 152. Delay and cancellation of diplomatic events 153. Withholding of diplomatic recognition 154. Severance of diplomatic relations 155. Withdrawal from international organisations 156. Refusal of membership in international bodies 157. Expulsion from international organisations

THE METHODS OF NON-VIOLENT INTERVENTION

PSYCHOLOGICAL INTERVENTION

158. Self-exposure to the elements 159. The fast - 1. Fast of moral pressure - 2. Hunger strike - 3. Satyagrahic fast 160. Reverse trial 161. Non-violent harassment

PHYSICAL INTERVENTION

162. Sit-in 163. Stand-in 164. Ride-in 165. Wade-in 166. Mill-in 167. Pray-in 168. Non-violent raids 169. Non-violent air raids 170. Non-violent invasion 171. Non-violent interjection 172. Non-violent obstruction 173. Non-violent occupation

SOCIAL INTERVENTION

174. Establishing new social patterns 175. Overloading of facilities 176. Stall-in 177. Speak-in 178. Guerrilla theatre 179. Alternative social institutions 180. Alternative communication system

ECONOMIC INTERVENTION

181. Reverse strike 182. Stay-in strike 183. Non-violent land seizure 184. Defiance of blockades 185. Politically motivated counterfeiting 186. Preclusive purchasing 187. Seizure of assets 188. Dumping 189. Selective patronage 190. Alternative markets 191. Alternative transportation systems 192. Alternative economic institutions

POLITICAL INTERVENTION

193. Overloading of administrative systems 194. Disclosing identities of secret agents 195. Seeking imprisonment 196. Civil disobedience of “neutral” laws 197. Work-on without collaboration 198. Dual sovereignty and parallel government

R♥M