diaqnoatic spelling- tests in ladin and surselvan (t6 ...followinq,classic test analysis procedures,...
TRANSCRIPT
'F--"trocr-
VID 175 271 0- II,
DO UMMNT RifStiE
rL 010 55,2''
411110 FLO14;T, lgust: Awd Otkers ,. .
TITLE EntwickAung nagnOx1issaher,Rechts6hreibtests in..
ladini4cher und suraelvischef SpraChe (Serie TOR).,
Forschungsbericht Nr. 5 (The Development of!
.
Diaqnoatic Spelling- Tests in Ladin and Surselvan (T6$ /Series). ReSearch Bulletin No. 5).
..
ItisiITilTITIN Fribourg Uoiv.'tSwitierland)."It$
.
PUB DATE 76-NOTE .961)4; gQ111. pages may be difficult to xmad Aue to.
fussy type t Document prepared by Thi Experii0ta1 k
and Educational Psychology Division ,
LWGUAGE GermanI,Romansh4
EDRSPRICE MF01/PCO4 Plus Postage. .
DESCRIPTORS Achievement Rating: *.Diagilostic Tveltst ElementaryEdudation: Elemental-1%9 Sclool Student"; Error Analyils(Language): Language Skills; *LanguageStandardization:.*Language Tests: Norm ReferenoedTests: Normss.Regional Dialects; *Spelling: SpellingInstruction; Statistical Anetlysis:*Test
%
, Construction: Test ValidityIDENTIFIERS Ladint *Raeto Romance Dialects: *Romansh: Sursel7an:f
.
, Switzerland ._)
./*TRACT (To meet the inst;uctional needs of the hundreds of
children who speak the Ladin and Surselvakitaiito-Romance dialects-ofSwitzerland, spelling dategories,pertinent'to the 'two dialects wereglistablished. based 9n the slielling text conceplrorRudolf Muellerfollowinq,classic test analysis procedures, three diagnosticdictation tests (one in Tadin, two in'Surs-elvam) fór second graderswere conetructed, statistically analyzed, and 4iven the series titiTOP (test d'.orfografia romontscha). Spelling standards were thenestablished, and error analysis procedures devised to facilitate aproticiemoy retaking among the students. The historyeof the tests isgiven' in Oirmah wi-rh complete data. Mcommentary cm the tests with an,explanation 6f,their use and.ralldation is presented in ROmansh.:678)
a
t.
VP
.4
***********************/(************iteproductions supplied by EDRS are the best tfia can be made .*
from the original document. *
;11******301[111** ********44*********
,
a.
1"
±
,/ 1, .:.. i ,---
F0 RS' H,l.i N GS B.ER IC HIBOLLTI.N. pF-kEsCHERCHF.i
,i..., R p:SEAR tC.:F1 ..B.0 L L E:TI .N ,,,
, ,
I) ()SPAR TWINY OFIDUCATION LWILPAQINATIONhl INsTITurg op
etrUrATION
Nr.
4
ENTWICKLUNG DIAGNOSTISCHER RECHTI-
SCHRI El-TESTS IW-CADINItT1-11,14 U116
3111-t,(3E1,\ITSCIIER :31IZAC11E (JEIZIE TOR)
t, FlammOr, Willy Kandera, Bri-tgitta MUller und, Brigitt Roffler
1.11% 00c uMt- ivy PIA., BE IN RP. Pm.)(), () I %At Itt AS 44E4 1.1\kI0 840,0,..r 11 8.1%01N/ t .14 it8t.ANt1A TWIN/ (11.418..N/A t I Pt" N IW t )14
A ( t (to No t NI I \\ Al4tt V 17 lrPI1II NT 4,1 It !At NA 1 ttlNAt tr,41,1 I 1 0.(11
r OW A 1 ION PC) I IIIN 111./ 1.11I
-14
197()
SUMMARIY IN ENtG111SHRESUME- EN.FRANCAIS
tt,
I.
,
tiNir1()N I U lit l'I-101 tklpitIIToMA I 'IA`, lit I N t ; AN .Y
fLavry YA qt\r
I() ill! I t)(l( A I ii )NAI III !-;Oln1C1 !:INI I ION I NH iiI
'
UN-IV 18ITE UNIVERSITAT UNIVERSITY- DE F IBOURG FRI BO UR G OF FRIBOURG
DIVISION DE PSYGHOLOGIEEXPER1MEt4TALE ET PEDAGOGIOUE .
FACHBEREICH EXPERIMENTELLE EXPEBIMERTAL AND EDUCATIONALUND ./XDAGOGISCHE PSYCHO- PSYCHOLOGY. DIVISION
LOGIE t(FEPP)%
1413
PLACE DU.COLL GE 21, CH-1700 FRIBOURG/SWITZERLANP
)11i),t ..
. ...__ . ...._ .. ._ . _.. . _ .A...' .
.
. 1
1:
A
.0
A
Dien Bertohtrep5wird nur beschrankt vertelit: Slo onthöltactInelicir e von zur Publikution bo8timin 15p 'n Ar0ton, die einem
4engsten nteressentenkrela sofort zugfingil _fiemacht warden
Al krbelten, die fOr die welfare Forschurr ale nOtzlich erschtet werØsn,ober nur einen sohr begPonzten Lps6rkreis interessieren
lsollen,
p.
Cette aerie est destine() a une distribution limitee et contientdes travaux prate a titre publies, de facon a ce qu'lls soient bmmO-
diatement acpessibles aux personnea óhoisies a cet effetrda travaux-fugeeimportants pour la suite de nos reperches male°d'un In'tOrft
\
IS
This series is prepared for limited distribution on a non-commercialbast, and contains
papers ready for publitation whiCh eshquid he immellately acces-sible to a %elected number of researchers,papers whicAuerveour further research.efforts,but are of otherwise
* ibiybted inietett.
AP
OpySht: FsphlArelohikKISonmentetip und Pildagogisch. Psycho-,To* 00404t0 ffeiburp
c-
SWMARY1
3.
nte Oey,11190ent pf d4a'gnost19 spq.lipg tests ie n Ladinic .
,
and 4.1.2.....4.Ma391M12._LgEEDIga0 .r
August Flammex Willy Kandera, Brigitte MUller und Bri-
gitt Roffler
1976
Based on the spelling' tesi concept cf Rudolf Willer spel- .
ling categories pertinent to the two Roman languages La- .
dinic and Surselvic havelbeen elaborated. Following the
classic testmiAlysis procedures three'testsjor 2nd gra-_.,,,....,.,
.4, :, . . 1 .
ders hal410.6611 Opstructed, 'statiStIcTX;'qp.alyzedi,and-,.,
.
.3...
-standardized: one Ladinic and two Surselvic *''*:
4
6
S.
44
p.
4
-
t
4
,
. RgsumE
Le d en de tests dia
14/Igu 8 ladin dt surselvan
d'ortho ra be en
AugLIst Flrmer, Willy Kandera, Brigitta MUller und Bri-
gitt koffler
1976
Avec référence amystbme de-Rudolf Willer des cat6gories
d'orthographe on(-4to établi-pour lbs deux langues ladtn
et sur'solvan. Sulvarit les'procéduros clag6iques, trolls
tests pour enfants de la deuxième class() ovt 6t6 develop-
pest ana1y0s statistiquement et ótapnn.6s: un ,en ladin
et deux en Eurselvan,
go.
ft
f
0
e
r
a.
,4
st-
4.
.\
.
fly
ZUSAMMENFASSUNG
tw k d no 8 her Re hta r ib ts
8011Pr 1Xnd 8Yr59.14!Qtler 41rEwhe Oeri( TOR)
Auguet Fl.anaer, _WIlly Kandera, Brigittalftiller und Bri-
gitt Rof53.er
Analogic, zqm psyohologiioherebrthographiekonzapt von
,Ru olf MUller (DRT) wurden fUr d1 beiden Spraohen Ladi-'
nis h und SUrselvisch entsprechende Kategorien typiacher
Fehler entwickelt..Auf dieser Basis entstanden dann drei
i.14liagnostische Rechtschreibtestb fUr 2. Kitissler. (einer
ladinisqh, 2wei aurselvisch). Sie wurden nach den. Metho-
deft der klssisclhen'Testtheorie.statistisch:analysieq
und geeicht..
A
*
fr
fr
(--
./
t
<
Lb
Das Ladinische) und lap 'airselvisch(;" stollen die beiden.'
, . )
meAtgesprochenen Idi?me der rtitoromanischen .8plche. ,-. ., .
dar; Wahrend dag Ladinische im Engadin pid im MUnsier-14
tal 0:)nzentriert ist fund die ,Ireise Obtasna, RemUs , Uri-/1 2 ,.' . 11
'tertasna, Oberengadil, undWmdtertal Umfasst, findeAAme
das'Surselvische im BUndner'Oberlands di Kreise40
Il;viz\Lugnez, Ruis, Idsentis umfassend.
.r
136.6 Sprachgruppen Bind kleini daq Ladiniso
ca. 8950 und*das Surselvische Von etwa 14950 Ein4Oh-r
1/4
ird von.
nern als.Muttereprache gesprochen., Je Jahrgang siond' et-
wu 270 ladinisch und4
richter4 Das bedeu et
450'surSelvische Kinder zitjunter-
aber dennocb Vervielfaohung der.
Lehrmitiel, auch wenn in'höhere.0 Klassen eie Fremdsprat-
i
'che Deutsch-so weit gediehenkstl-dass deutschsprachi-
ge\Unterrichtsmaterial Verwendung finderi-kann.
A
Der Schuipsychologische Dienxt.sieht sich ih dieser
Situation ebenfalIs mit fUr europUische VerhAltni,sse
ungewöhnliohen'Problemeu frontiert. In der Bltreu-, ,
1.
, , ,.. .-.,
und der "tern'Primark1Wen besmnders sohmerzhaft istI
. \
das ungenUgende InstrAntarium, aus den als ungenU-, -
tkenl geme deten SohUlern Lega8then1kI3 4 aUszulpsen-und
einer gezie en Tht;rapie-zuzufUhreno Darum wurde im
Schulpsychologischen Dienst des_Kantons Graubunden die
p.
4
7
\
,44
A.
V
fi
6 ,
Lhitietive ergrimfeals einen nah Voillerkagorien dif-,
ferenzierenden Orth6gfliPhietestfUr'die 2, Klare
ste9 Sthiarjahrelquartal) iu entwickeln. Dader potdn-
tielle AbOtzmarkt.natUrlich ftir keinon#Vcrlag verloli.
.kend's9.n kOnnte,%musste als Uuttserer Rahmen dafUr von'k
Anfang an die(Freiwillige Mitarbeif der betroffenen In- \
\.;
1,
pRT und.DRT"j si#d auch in_einer deutsthschwe zer
Fa4ung auf dem fidtric't., i;benfalls adapiiei4 unter er
%-
Leitung eines der hearbeiter der rätoromanisdhen edts.
-spektorel?. 'einer Arbeitdgruppe des Fachbei-alchsXI
, 4' E)werimiintQlle und Padagogische. Psycpologie'der Univer-
,,
Friboug-binersolta,Und als Aufdachung des Endw.. / ,
N.pmdukts verwaitungsflikerhe BUro-VervielfAltigungsVerr
fahren.ande-rertelts geWählt werden. Immerhin konnten
-'anfallende1Sp6sen durch jieLigi1a Romontsc) 4bernom-., .
.men.werden, wofur,auch hier gebtlthrend gedanAt si.
1 17
Id der Konzeption der Tests diente Ins die Wd.ssep-a'
sehaftliche ltorarbeit von Rudolf Mpller; 'die ,sichkin'. .
0. cA i
seinen Diagnostischen Rechtsqhreibtests'(DRT2, DRT Jr,
_.' DIVT 4 ---( 5) niedergescuhlagen und ber#its bewili;r6lat',..
,Einige der_MyleK'schen-Kategori mussten tn unserenI
Tefsts'ausfallen, apdere eilwas an ers.defirliertiwerden,7-
,
I) Hit hezIic.hem"Dank seie6 hi9r namentlich erwafInt:-Herr L. Bundl, Ilanz, Herr, T. Steiner, Lavin, Frau-?ein J, Cadruvb.Ruscheil,'Frdulein A. Solbr, Villa
A
:- l
s,
, I.)#
, AA
Ai /
4
a
3
,
. w
,I
tr
, .
.. . -.t,
und wfedyr andere Kaiegorien wurden neu entw1ck61t.w
4 .
1., r 4
.. ,,.
4
. I
TBSTAUFBAU
. 7-
In .einer erstAn Phase wurchln fUr jede Sprp-che aus etwa
-
zehn vprachiedenen klassentyptschen Schtlierdiktatnie-
derschriften 44.1e_irorkommenden. FehLeY zusammeng ev6 tellt.
Die beideir so'gewonnedn immensen Fqhlerlisten-in je-,
,,
,der de(r beiden SprRchen wurden so weit-als hipgli6h nach,
t .
deh Kategoridn von R. MUllertunterteilt. FUr nich4Zu-(.tetj.ba7 sprachentypische Fehler wurden neUe.Kategprien
. ... .
entw.1cke1t. Dfese Klassifikationen mit ihren Gewichtun-J ,
,,,
. . w 1. .
e gen wurgen mit einem Sprachfachmann2) sowle mit Oen ge-.
-
nannten Insnektoreh und Lehrerinnen eingehend
sprochen, bia wir schliess1ich zu einem Sys-6:m gelang-4
tent," das sowohl inç. Grg1ic.h hohelahl vOn Kategorien.()
enthiea1, als auoh systemati:schbn, sprachtypischen und
didaktisciien Gesichtspunktn gentigen konnte. Es dst fUr
k. die beid4n-Sprachen separat dangestellt .(Tab,. und 2).
7 A
2) Herrn Prpf.Dr. A. Decurtinv, Chur sei Air seine Mllefreuncilich gedankt.
(,1 .
it
- 8 -
44. :
Tab. 1: (Feh1erkategor1en fUr d'en ladinishen Test
.-TOR
/1?
e cfehler sbagls-da reproducziun (REP)
Haufig ersbheinende, einfache:Wörter... . e
1 /WahrnehmUngsfphler - sbagls cia percepziun
Sie sind akustisch-feptstellbar und,bedeuten ei-
nen Verstoss gegen die lautgetreue Schreibung.
Wahrnehmungsumfang percepziu del vcillu-rk
mey. (PV)
B-sp.: cud statt cudesph
uors statt fluors
Tt,
WahrnehMungsdurchgliederung -zpercebziunda gruppaziun (PG)
Bsp.:*/frin statt frarin1 #
rnehmungs-Vrennschtirf& 41110ercepziun dadifferenzas (PD)
Bsp.: lafura statt lavura* .
Wahrne u gnrichtung pe rcpzn d 6-suc-essiun (PS)
-
Bsp.: Reversion:. "n u", "b
ble statt !Del1 se
Wahrn.
ehmung aIs Ganzes - pqrcepziUn-lava--,
iDas Wort ist unleser11ch. Gestalt-zerfall.
et.
I'
,3, piggelagAr sbagla,cunter regis'
-
- Grofts-..und Kleinscihreibung grond e:pit-
. J I
schen. (GRO).
mengia Atatt Mengin,
Felder nach sbagls zieva,0(GLI)
. Bsp.: oglas-statt föglias.AbieitunWehler sbagls de deducziUn.(DED)
- plez statt plods
-.Verdopp_pling - sbagls d4.dub1iaziun (DUB)
Bsp.: bala statt balla
mvor b und p (mt)mp)
curipagn.statt cumpagn
vor KonSonant (S)
Bsp.: lphtad statt 8tad
,
-:Fehier nachig sbagls 46va
'Bsp.: 4ongas Statt liiasr
A
DieLagolgelfehler wurdenmiia TOR 21,, vernachlassigt, -
'da bei 'Sohtliern am.Anfang des 2. Schuljahl'es" nOch
keine Regeln vorausgesetzt.werden iönnen. II Aus-i
wertungsbogen werdpn die Kategorien aber Hlñ-
bliok-auf einen TOR.3L-(ftif- 3. Klassen) aufgefuhrt.
A
.
'
IV
1.
,)
. 4, VeliflKe
I
oters sbei.tle .
Logische Fehler sbagls logics (L)
Bsp.: cotschan statt cotschen
Sonstige Fehler u1terMtrs abagls '(U.)
Tab. Fehlerkategorien fUr den surselvischen Test
TOR 2S
1. MexittOUT 7 sbag1s da reproducziunf (REP)
Häufig erscbeinende einfache.Wörter wie
Bsp.: mumma bab, vitg, flura,
stiva, e'av
2.'Wahrnehmungsfeh1er sbagls percepziun
Sie sind'akustisch feststellbar und bedilitten einen
Verytoss Eclgen die lairtgetreue Schreibung.
. Wahrnehmungsumfang'- percepAun dil vo1um14 (PV)
Bsp.: Cuer atatt Olera
tanza statt stanza
ahrnehm gsdurchg11(;derung percepziun dallag uppaziun (PG)
4.epp.: gond statt grond\.
quinar statt quintap
I
12
ow'
;
t
74*,
11 -
..
WahrnehmungstrennochUrte percopziun da ditto-.* renzaziun (PD)
\ .
Bsp.: varcaus. statt Viargaus
, detg statt tetg :
^en
t.
Wa ungsrichtung percepziullda succes-.siun (ps)
maraula statt malaura
neiv siatt niev
Wahrndimung als Ganzes -i'percpz ava)gada (PO
Bsp.: shimcin statt cuschina
gim statt mugia.
Regelfehler -Negis'encunter reglas
- GRO: Gross- und Kleinschreibung.- grond e pign
Bsp.: vrin statt Vrin:
pastgas statt Pastgas
CHE: Ci + ce, gi + ge klingen.im Rom. welch; hartklingen chi + che, ghi und ghe.
Bsp.: J..trona statt- citrona:
ceu statt cheu .
gigas statt ghigas
VOC: Vor Wörtern, die mit einem Vokal anfangen,-schreibt man: igl statt 11, 1, statt la, ed
,Eltatt e, ad statt a, dad oder d' statt da.
Bsp.: ii aug statt igl aUg
e auter statt ed auter
)$(- Mdn spricht -eun, abel4 schreibt in
sten Fallen -aun.
Bsp.: il,beun statt 11 bauh
leuna statt launa
13
den mei-
- -
7_12-
wr,
GLI: Damit es woich klingt, sQtze oln gl :am Anf§ng oder in der Mitte des Wortes; am
:Wortende oder wenn nur eiD s foist, ist keinnOtig. 'Sonst klingt gl ohie I immer hart., -
&Tr.: niaglar statt magliar
orglia,statt orgla
DED: Ableitungsfehler sbagls da deduoziun
Bsp:: freit statt freid (freida)
dend gIatt dent (dentist)
10JP: Verdoppelung --sbagls da dUbliaziun
Nach kupzem Vokal: Verdoppelung desfolgenden Konsonanten
Bsp.: nape Statt crappa
Impft. tschafa statt tschaffa
Nach langem Vokal: einfache Konsonanz
Bsp.: serra,statt sera
valla statt vala
Naoh Diphtong, mit Ausnahme von SB:einfache Konsonanz
Bap.: ateilla statt steila
aisa statt aissa
- mb/mp: Vt):: einem b oder vor einem p schreibeimmer m und nie n.
bunba statt bumba
tenpra statt tempra
lqk m)i/j: Hier besteht eine- ganz sohwierige Regel,
die Kinder in diesem Alter noch nicht ver-.
stehen, deshalb sagt man: Die meisten Wör-ter werden mit I, nur die AIM folgendenwerden mit j geschriebe: jasters, jarva,jeu, jAmna, me-Sjamna.
Bsp.: iastra-statt jastra
)
rt.
4. yebEiga_Eehlu- auters'sbajs
-J,Ogische Feha,pr sbagls aogics
44s Wort i&t v5llig lautgotrou goachrie-ben. Das Kind Ronnte aber lcminé Recht-schreibr4gel anWentien, entwodor woil,diobetreffende Regol ihm nicht bekannt geinkonnte oder weil die S(chreibung selbstkeine Regelhaftigkeit aufweist.
5vizra statt Svizzera
Sonstige Fehlor ultoriurs sbagls
'Fehler, die in den, Ubrigen Kategorienlcht einreihbar sind
4Schliesslich wurden Diktatstitze entwickelt, die diese\
Fehlerklategorien,abzudeCken imstande sihd. Bei der Be-
sschranktheit der Mittel, der kleinen jAhrlichen Proban-
denzahl und nach den guten Erfahrungen, die dh der
versittit Fribourg mit dieser Art Test bereits bestan-
den, wurde fUr die weitere Arbeit ei-Direktverfahren
'mit "kalkuliertem Risiko" eingeschlagen. Nach der Kom-i
mentierung der einzelnen Stitze durch unsere rdmanischen/
Gewahrsleute wurden gleich die ei'hiertigen Endfassungert
erstellt. Damit wyirde die Gesamtpoptaation der beiden
IdiOme getestet. Solltep filch einzelnen Stitze nach
den Ublichen Kriterien der klassischen Testanalyse be-
- 14 2
. wAhren, wUrddn al.u3 don gluichup Datbn auch boreit'svil , 4
:-A die EiChwestUbo. erstellt.jindprn'falls -I, aas war2J.
,.
das RisikO.- MtIssten erst noch.no. Erstzdiktatstit-.
ze empirisch erprobt und di-e-neuo Endform ein Jahr .
epdtdr4geeitht warden, Die folgenden sind die Tedt-.
diktate, die in die Apirische Untet4uchung eingin-
gen:
lab.
1. grond
Ladinisches Testdiktat (TOR 2L)
p.
Davant fnestra ais Un Kri?Ad
2.-oudesch' Chatrina legia Un bel cudesch.
3. plövgia La plövgia nu vuol ceder.
4. chatschader Inua ais 12 chatschader?
5.- god'
6. tschaitta
7. baiva
8. chadafö
9. chayagll
.10. Chotschas
11. sainza
12. bhp
13. chanzup
14. avaiva
4
-Ils'sqUilattins vivan aint il god.
Ii giat,tschainta sper.Un puoz.
La mUrina baiva gugent lat.
In chadaft5 aisa bel chod.
Nos chavagl henom Hansin.
1 '4'Sar Linard ha chotschap verdas.
Chi va sainza chapU-6cha?
ba0 vain a chasa..
Chi.cugnuoscha Una bella clianzun?
Ii4
Sanidulaus avaiva huschs inseis Bach.
1 6
I.
grond
cud-sch
pltivgia
cha-;chadcr
god
tschainta
baiva
chadafb
chavagl
chotschas
sainza
bap
chan7un
avaiva
Itt
JHast fat lls
Mamma,kuurwin,09rt. N
0.
17.
18.
19.
fiearin
luors
qharta
fparin dorm gilt..
Barblina implanta bellas
Martin legi.a Una 9,129,Lfg..
20. itthchens -Guardn quaists pitschens4utelohellinsl
21. genituors
bod
Cho fan teis gpnituors?
Vainst tU bod?I
23. pover Nidulin ais Un pover mat.AO'
. 24. prUmavaira Da prttmtivaira vain la leivrina daPasqua.
25. vacanzas Peider insdmgia da las vacanzas.
26. bel Anna ha Un e1 utsoheilin.
-27. bes-cha Chk bes-cha ais quai?t-
28:1 tuot Eu n'ha fat tuot ils quints?
29. Irtschen47
30. vender
31. cuntaiht-
32. trais
val
34. palReri
0
*Flurina Rorta Un chap?) cotvhen.
Haat Each da vender?
NoslIchanin ais adUna cuntainto. ,
Barba Peider mundscha sias traisvachas.
L'Engiadina aisrUna bella val%.
Ingio ale quel palperi?
if' 4 -
7
it;t6
lavura
'frarin
fluora
charta )
pitschens
genituorf
bdd
pover
prUmavaira
vacanzas
bel
bes-cha
tuot
cotschen
vender
cuVaint
trais
val
palperi
U41,1.
- 16-
Tab. 4: Surselvisches Testdiktat - Form A (TOR 28A)r 4
1. canera
2;.buns.
3. fiug
4. aut6
5A vecca-,/
6. scola
7,'tuorta
8. scriva
9. bufatg
10. Pieder
11. TriAn
12. legfag
13. legher:
14. tauna
15. plaun
16. crap
clay
19. l'orgla
20. semeglia
21. cassa
22. tatta
23. biala
Zatgi fa 0Apera sut Cesa.
Nus,vein ina buna mummatl
Tonivtema flug e fimera.
Ii scolast ha in auto niev.
La vErcca dat bein latg.
Jeu mon bugen a s90.a.
us effons maglian bugen tuorta.
Barla scriva el carnet.
Passa mo bufatg?
Miu amitg senumna.Pieder.
Nus mein a Trun.
Ti legias bein.
Queirei in leghev utschi.
Ltuolp fui.en
Nus deirrbaill
Queiecrap ei greys.
La' clay ei sur
frayi Kliema ii fier.
Ii scolast suna 14org1a.
Gion semeglia siu tat.
Metta tes raps en cassa'l
-La tatta ei veg1.4.a.
Ti has ina biala scartira.
18 A
canera
buna
flui
auto
vacca
scola
tuorta
scriva
.bufatg
Trun.
legias
gl/legher
.tauna
plaun
+clav
gliema
l'orgla
semeglie
cassa
biala
/
k
24, citrona-'23; um
26. toChen
27t l'aura
28. Rumpa,
29. schumber
30.
31.
302.
mesjamna
ts-chitta
epegna
33. mischun
,34. tgiet
35. sulegl
36. buobetta
37. rentada
38. liungs'
- 17 -
)
Aua da Oxtronu dostu la-seit.
Vesas-ti,ig1 um?
Ei plova tocheh sera.
Tgef fa Papra?
Rump,a bUce ora finiastrasi
)E1 sChumber ei in instryment damusicla,
La meslamna
La ta.O.Ma sgola suls praus.A
La vischina scaulda pegna.
Las gaglinas stattan a mischun. \
Il'tgiet,conta tharvegl.
11 bien sülegl ei gia(levaUs.yLa buobeiia ei ruclada. r
La vacca i int:Ada vid 1a latte.
Ii tren ei llupgs.
/citrona
UM
'Iltochen .
l'aura
Rumpah.
schumber g
mesjamna
tschitta
pegna (
mischun
tgiet
sulegl
buobetta
rentada
liungs
Tab. 5: Surselvidches Testdiktat Aorm B (TOR 2SB)
1. bab
2. casa
3. onda
4.,pipa
5. ,mumma
Miu bab fema stumpaa.
NUA stein ep ina casa nova.
Nosstpuda va a Cuera. ,
La pipa ei rutta.
La mumma cuntacha
19
IND
casa
onda
pipa
mumma
.st
6). ativa
7. atfons
0 - 18 rr.
-AGion on ativa. stiva
Buns affons obedeschan ais gen17. affonstuors:
6. tante /y X1 frar znta_ in canz
dabOt 1).a dabot en stizun.1-,V
10, Maria Mia Bora Wip fa termagls..
h. RusChein
12. lays
'13,,fegher,4
14. resgia Il tat vesgia lenna.
9111
Igl aug stat a Rumthein.
ri qu ei lave.
Quei.el in Sesher um.
15. fontauna La fontauna.ei sin cadruvi.
conta
dabot,
.Marta
Ruschein
levs
fegir
res ia
'font una
16. tgaun Nies tgqun ei ners. tgaun.r
17. ruog Nulei 41 ruggda.late. a ,ruog
18. meglier Tgi ei il meglier scolar? meglier
19. ungla ,leu hal in'ungla che fa (mal. unglai
20. magliau Has magliau avunda? / magliau
21. rassEi Tina porta ina r4ssa liunga.
22. matta Ina matta va cugl auto. matta)
^
4
.2_. sadiaTh ,La sadiala ha ina ruosna. sadiala
24. cigaras Con cuo8tan laslc+garas liungas? ) cigaras
25. igl aug Cu va Igl_elug Ooerver? igl aug
\ 26. ,zucher Ella ha bugen zucher el caffe. azucher
27. l'aua ...1_)E 1'aua schubra? l'aua n
q8. tambur..
il. tambur marscha ordavon. e-tembur,
29. Cumpra cumpra duas bananas! ,Cumplla
,
N. jastras IIs utschals sgolan en tiaras astras./
pstras..
--- it4.
-19-1
,
31.i,tschuotta La t auttapiha.
32. vischinn
33. bogna La tatta bogna las flurs.-
Lti utschi da -ra-
Lap-vischinn,sC'aul pognn.,
.
. 3.4. marvegl - ,I1 tg.Let conta mare4...
35. latg. Jeu beibel bugen 141g:NA.
, -36. chinetta la vier schubregiawla chinotta.
:37. rucIada La cargfU.
- 38. aults
4'
c. X
a
) r o1ada sur in rievr
16,
4tJthuotta,
OrA
N).ischinN
bngna
marvogl
:latg
chinttta
ruc1adai,
Il\clutger aults. aults
pergeboten.werden die-se Diktate wie in dtrri-df6tschen'4
DRT: Dr K1assen1ep.rer sprichI .111 Ublioher Unter-r..
richtss rache Yuerst des einzusetzende\Wnrt, dann den
ganzen Sat(z (inkl. des eirlkusetzendi-.Wort) und.her-,
nach noch einmal das einzusetzende Wort. Voraus geht
ein fUr die Fehler'zahlberechnung nicht zhlendes Bel-
Einen ersten Ueberblick Uber die Verteilung der Feh-
ilerkategorien geben die foltenden Auswortungssch1U6se1,
die voraus/ erstellt wurden und bei der Auswertung al-
-ler Diktate teilweise noch erweitert weraen mussten.
,
s
f2
-...11
-
is
F
Tab. 3uswertungss4LLUssu1 TOR 21,
rc:1
onct
4" gro,
cu0FdeEichititAsch
cmctud
pllvgibvgialbvgiaplbgia
chatschchaschadchatsc aderat chader
good
tschaintschainschaintaaintatgchai
aivabaivbai
PG
grdgrnd.gondgrod
cdes"chcadtichcueschcusch'
plvgiaplOgiapdvgiaplbvak
chtschaderchatschderchatschndrchatscher
tschintd`\tschantatschaina
bavabaiabiva
fie
fs.
PDv
cikond>vont
beachdesch
cuteschcodesch
blbvgiaplbfginpldvgia
"
. PS
brontiAggrodnsgornkgronb
cubescA. q04esch1clfledsch
glbvgia1.)4.avgib
4 pklvgia
chadschaderchatschaberchaschadertschatschadchachader' 1hatschater ,
tschader
gobcod'gotgad
dschaintatschal.ndaschaintatscheintachainta
daivapaivabaifabeiva
2 2
-
chntschabertschachadqvchatschadaer
podbod,doggdogob_
tschianta'tschaitnä
/aivabiavabevaigaivaviva
( Ribwgia y
(baiwa)
=.
chadaii'chadachadadaft5
chavatOhav,avaelvagl
W41,.
17*: ,chotscha, chtsChasoh otsch choae"ot&chas ch otschas
chas
L.
PG. *
otidavbchadflochafbchadO
chvaglehavglchagl
yr,
sainz,shin
. ainza'
1?a
ap
41ichanzuchanzanzun
avaivavaivaivaaiva
letets
avuravuralavurlavu
'To
/ sinzasanzasaizasaina
bp
chnzunchazunchanunchanzn
'avivaavavaavaia
lvura1auralavralavualara
4.- 21 -
131),, 1343
tschadafbchadavbchatafdecha0faKchabafti
chavaltschavaglehafaglgidVagl
chodschasgintsch as*chochaschotsches
sainstk.
dappapbabbop
tschanzuntianzunckansun
af' vaavaifaaveiva
leds
.1afura
Pr
tsphafbda cha do f0datschafb
V
cheigavl
chat scarsohoatschs
sianzasaniza
4 saizna
dappabgap
chunzanIchaznunchnazunchanuzn
aviavaavavaiavaiavavavia
lestlteselts
lauvraluvaralavr-alavarlavua
7
IsaIntsa
*chantsun
(awaiva)(ayaiwa)
lez
(lawura).
PV
frarifrarrarinarin
fluorflue,
.luorsuors
1
chartchararta
pkt.ahen14,-tsc1-ens
itschenspitschepltsch
genituorgenituogenituenituoranituors
b9ad
povepovoverver
prUmavairprUmavaiprUmavaira
A.
PG
fafr I
fraihfrarn
fuors-flareflursfluos
chatachDtachaFa
lAschensitschnspitschspinspens
gni,tuorsgeituorsgentuorsgenitorsgeniturs
\.bd
pverpoorpovrper
pUmavairaPrmavairaprUvairaprUmavraprUmara
PD
.vrarin
vluors
22 -
tsckrtagiart4charda
bitschonspichens,pigens
N\
408gen1duorii, chenituors
.r
podbotbopbad
boverpoferpaver'
brUmavairaprUmafairaprimavairapremavaira
4
QS
-frairnfranri:franirfnarir
flIDursflurosfluosr
chati-achratacharat
pitschnesptschienspietschnspintschesgitschens
ginetuotggenitours.geintuoregenitruosgentiuorsbenituorspenituors
dapgoddad
goverpevorpovrepvoerpoevr
fluers
71,
genituers
(power)
grUmavaira (vUmawaira)pUmravairapUtmavairqprUmaviaraprUmavariaprUmavaiar
vacanzavacanzvacancanz154s
'bes-chbeschaes-cha
uot
cotschecotschotAchen
.
vendevendendervend
cuntaincuntaiuntainttaint
trairaisais
vaal*
palperpalpalperi
.1.
PG PD
Ycantas facanzasvantab vaganzasvacazas vacansasvacask
bl.
bs-cha"be-cha
pel
pes-chn
tut ,duottot tuod
ctschen gotschencotschn catschen
cochencodschencoschpn
vndervedervener,vendr
cntaintcuntintcuntantcutaint*cunaintcuntait
taj.sis
tras
vl
plperipalpripaperipaleripalpei
feAderventer
guntaintcundaintcuntaind
drais
fal
balperipalberi
25
vacnazesvacaznasva.canazsvaz,ancascavanzas
Abledelgel
des-chages-chabas-chebech-sa
tout-tutototu
cotschoncotschnectschone
venbervnedervendrevedner
cnutaintcuntiantcutnaintcuntaitn
triastaristrasi
lavvla
palgerigalperielparilapeniacaeri
Ipalepripalpreipalpeir
41.
.(wacanzas) (
'be,schchn
4
tuet
eotschan
(wender
(wal)
Tab. 7: AuswertungssfrchlUssei TOR 2SA
aneracaner
cneracanra
PD PS L D St
ganera carenagamera nacera.camera
bun bna puna bnua,duna
fiu iig viug fuigfug
aut ato audo atuoautu
vacc vcca facca cava00
,, vaga
f,. s41
colE-- scla sgola socla
uorta turta duorda tourta
criva sriva 8griva ,
,
scirvascrifa\
.
ufatg buftg pufatg bafutgfatg buvatg
bufatsch
t-
fiuc
vaca
schcola
6c1r)riva
t
PV
Piede
Tru
egiaslegia
leghe
taun
plau
rapcra
Cia
le ma
fliem
l'orgi
PG
irOer-SdrirnTim
]-"-egislegae
le1 51*Ir.egr
PD
Bieder
prunTron
letga
1,1gia:
lecher
tana
0.61
dauna
braunpalaun (+) plaum.
crptc
grapap crab
civ
glima
11011
rgaogle
glaf
,
.Lema
1'
-Ps
Peider
a.
Tu rn*
legais
lehreleggre
tuana
palun
carp
"iv,
glimeagl9imalvorlza
4
legar
APieder
t pun,.
)
teuna
pleun
clef
glema
ltorglia10rgia
st
Ic
s-
PV PG PD PS L'
meglia smeglia sameglia meSeglia samegliasemegli semeia scimeia
assa csa ssa saccacass casa
,
atta dadda ttata .
1
iala bala piala bailabila diola
v--
'citron citrona cfdrona citorna zitrona
('sitrona
un tau
om
toche tocn dochen fochenochen I. toghen
tochem
l'aur*l'arala aura
umpa rum4 rumbarupa
sthumbe schuber schunberschumperschumbarschombersumbpr
3 0
l'anra
'murpa
schubmer
ii utiO(vocal)
tocen(CKE)
laurale ura
runpa
mesjam
egnapegn
PG
mesjama mesjama
PS.
mesj
tchita tgida tcs1ttaschitta
pgnapegnia
begna perAga
mischu mitschun mischum nischumz,.mischnu
tgie tget tschiet gtiettg).-6d
suleg slegl zulegl suglel
Auobetta bpbetta puopeda boubettadoudetta
rentad retada rendata retnada
liung lungs linugslungs liuns
A
417,A
St
mesiamna
tschit(D)
sthegli
buobeta(D)
liuncs (A)liunx
4
PIT
ba,
- 26-
Tab. 8: AuswerCungaschlUssel TOR 2813
PG
-on
PD
bappabpap
cas csa casecassacaseaCaca
PSen.P.
aba
saca
ondj oda onta nodanda honda anda odan
. pip pa bipa papi..).. ipa pi Mdba
-,
piba
,
=IBM mma numma memmu,.
umma .momma maum.. 1
.
A. Stilt ` stva stifa staifa
tiva schtva sdifa tsivar
cont i cota_ canta cnotaouta I cnta ganda cnoat
i,
dabo dbot dapot abdot1abot dbt tabod
Mari Mara Mavia Mairaaria Mria Mania Miara,
Ruoehei Rschein Ruschain Ruschien
,rRusen Russein Urschein
)111le - lv lefs elfsev les refs
, ,
-feghe fgr fecher fregher. feg ) feger vegher ferger
x t
esgiit resga reschia ersgiaresgi rsga restgia sergia
'
fontaunntauna
tgautga
- 29-
PG- PD ! PS
0.,
fotauna fontouna vonta*Inafotana, fanteuna fontaunn
tgan tgeun tgnautgn Ubeheun
uog ' rug ruoc roucruo ,rog
wgiie megler meier megleireglier meler meiel melger
langi ugla' uncla nuglangla unga umgla nulga
agliau . maglau nagliau maglivamaglia mgliau noglinu muagliumagli magliu mogliau
. maiau malau_
maclau
rase rssa raza assarassa rsa lassa asasrras rossa
rass,orassu
attamattmat.
mtta mada,nattamottamatto
tamaattam
adiala sdiala satiala - saliadasadial sadala zdl.a1a Elodia1asadialas () ,sodiala sadaila
sadiary
igaras P cgaras cicaras ____Jcigasarcigara cigraa cigoras gicaras-
cigars sigaras -cigas
ig au igl agaug
igl ug(gi! = enVretg!)
augigl auo
3 1'
).g1 agu"ilg augigl uag
Jet
7
VY
ucher
PG
zcher
PD ok,
sucher
PS
zecurzuch zuchr sughor zechurzuche zuher zucar Cuzer
rUchoz
ana l'ua l'aoa l'ana
amburtambu
tmburtambrtaburtamur
dambur,tatnpar
tvmbartambru
umpra cmpra gumpra cumparcumpr cupra cumbra cambrucump cumra
curpa4
astras jstras )i'sdras jsatrasjastrjastra
jatrasjasrapjastas
jEirta.s
tschuett Jschetta schuetta tscheuttauetta 'tschutta
tsch atguettatschueda
tschettau
vschna fischina fschinia'vischin vina vitschinavisehi .vischna vigina
visina
ogna bgna bona bgnoabognbo
boabognia
pogna bagno
ai-vegl mrvegl mavagl murvaglmarve marvgl morvagl mrevaglmarvegli marvigl mavregl
atg latsch I ltgalatla
llatgg matglagi
lagt
hinetta chnetta ghinettlt chanitteinettlachinet
chiettachinea
chineddw, ciinietta
36,
4
-31-
PV PG PD PS
1,rucla ruiada ruglada rulcadaruclad rUclda ruclata urcladauclada rucada lucrada
,
ault auts, aulz Ilutsults alts aulfs
,aUls aulst
Yew
Wie bereits erwdhnt, wurden Regelfehler fUr die Zweit-
-k1ass1er weggelassen. 1m Hillb1ick out die eventuelle
Ausdehnung unserer Arbeit au -d1e ritte Klasse sei
r- bereits hier das Ergebnis einer Vorar t festgeha1-
ten, nämlich vierzehn mit den Gewthrsleuten vorbe-
.1
sprochene Wörter, die geeignet sein kftnten, bei
Drittladss1ern Regelfehler festzustellen.
37
Tab. 9: AuswerungsschlUssel "TOR 30'
PV PG PD PS
gild g4a gUta bUda0 gUa chUda pUdaUda gUba gUba
gadUgUad
liongia lingias lionchas loingiaslion ligias linogiasongias longia* (lonigias
lionas liongisaliongis lionbiasliogias 'lionpias
umpagn -9apagn cumbagn cumgagncumpa cupagn'' A gumpagn cumpapncum cuagn cumpan cumpugn
cumpgn cupmagn,
cumpang
(
ghUdagiUda
liongas
oust 1 pst boust boUst 'post pouschtpous pust pousd puost kJ
pout goustpouts
,
/ posut
Uffant uffats uvants uffnats uffanztants uffans uffans uffatns -ufant..4uffan uffnts uffands uffanst
DED GLIDIA wo/mp,
, 8
curipagn
PIT
,sllaball
ögliasfbgliafögl
schepberemberdschembedschem
UschanglUschaglUsch
nsembelsembelinsemb
ledsplbdeds
4
PG
.re
fgliasföglis
dschmberd8chembrdscheberdschemer
PD
paila
vogliasfölias
tschemberchembergemberdschemper
--N
glschan lUschanglUschnglUan
idbelisembelinsembl
,pldspedsples
PS
pallsdallablala
föbliasfagliosfgliöas
bschemberdschemderdschemgerdschemperdschebmerdschembre
blOschan glUschenglaschtinglUschna
insempel insempelinsemdel
bledsplets ,
insemgdlinsebmelinsmebelinsemble
bledsgledsplebspeldsplesdpdels
6
ft
DE )
DU3
bala
* pletsplez
GL1mb/mp
4
fdElas
dschenber
gliUschan ,
1
insenbel
PV PG
.engiaMengi,
rUttafrUttUtta
discuorr)cuorraisduorra
MngiaMttgiaMena
frttafUttafrUa
discurradscuorra.disuorra
PD PS
Mencha MenpaMenbia.Mnegia
frdda fUrttavrUtta frattU
fUttra
tiscuorradisguorra
4.
dsiCuorrabiscuorradiscourradiscurroa
L-
GRO
mengia Menga
DEDDUB
frUta
disdhcuQrra discuora
GL1mb/mp
4 3
- 35
ITSTANALYSE 1),
FUr die Testanalyse standen die,Ergebnisme von alien
am Testtag in der Klasse altiwesenden.Zweitkldsslern
der beiden Idiome zur Verf4.1ng, d.h. von 206 ladini-
,schen und 254. surselvisqlen Kindern. Da die ladinl-
schen Gemeinden Samedan und Pontreslna im GeAensatz
zu den Ubroigen bereits mit deutschsprachigen Einwoh-
nern durchsetzt sind und diese SchUler im allgemoinen
schlechtere Ladinisch-Kenntnisse besitzen, wird_die
ladinische Population ("ladinisch total") fUr die fol-
genden Berechnungen'und BesprechuAgen aufgeteilt auf
"ladinisch ungemischt" und "ladinisch gemischt".
Die Tab; 10, 11 und 12 enthalten fUr jedes Diktatwort
die Prozentzahl der Richtiglösungen (P) als Index der
relativen Schwierigkei HOhe P bedeuten geringe
Schwierigkeit der Aufgaben, tiefe P hohe Schwierigkeit.
Aus frUheren Erfahrungen mit Rechtschreibtest (KrUsi
1966; Andereggen.1970, Kurmann 1971) wisson wir .dass
die P im allgemeinen betrdchtlich Uber 50 liegen, wenn
si,e nicht Lehrern und SchUlern als völlig ausgefallen
vorkOmmen sollen Xsog. psychologische
1) Die statistischen Berechnungen wurden auf der elek-tronisohen Rechenanlage der Universitdt Fribouegdurchgettihrt mit den Programmen VESTA und TESTAT(Kramis 1975). Die zuvorkommende Hilfe der HerrenWerner Gutmann und Jo Kramis, Assistenten, wird hier.-ausdrUok1ich verdankt.
4
-36-
Tab. 101 Schwierigkeits- und Trenn8chdtfaindic;8 TOR 2L
.
Satz Nr. P T1 TI Korr.
1 72 .9 432 56 34
134
3 69 44 484 71 55 61
-5 90 38 636 61 5.3 54
7 92 28 528 80 45 56
9 76 43 , 5010 57 63 6411 66 28 3012 95 11 2513 64 41 43
1415
9668
2636
6639
16 94 21 4417 94 38 8018 88 33 51
19 78 51 3720 61 59 6021 68 49 5322 69- 32 3523 90 43 7224 78 46 5625 62 40 4126 84 39 532W' 75 51 5928 94 24 5129 72 44 49
30 87- 41 6131 72 *P4)
4532 92 28 52
33 91 22 3834 86 36 52
35 28 48 53
4gcl
t
4,
,.
\
.iab. 11: Sohwierigkeits- und TrennschUrfe indice a.. TOR 2S
Form A I. Form B
Satz Nr. P TI TI Korr. Satz Nr. P TI
, .,,/
TI Korr.
r2
34567a9
10al12131415161718.19
. 20212223242526272629303132333435363738
-
929077
- 977893726985806981568679192755969797388794396
' 5448
fk 31
76253676
. 92. 84 ,
85498162
.
112343
. 204042103852584336552a4718394846
' 415543114128574326363543333937,38523743
r
.
'
.
205851
59:4er
82 i
110ef:-4)14548464856325833454950506266144171574328 --)4240 ,
4539725053 4
574744
12
.5
4
5678
- 91011121314
r1516171819202122232425262728-29
303132333435363738
95936468.97gl83958889608156848188527380
-1---- 77
6262835272598272472644'
9384859630
. 8744
212821142132371530324125653333264257405757.59
1453475450313 9
415,7
14334207513250
-
.
3755291562565026465144
6445424042645068596119535255653589475747455918
, 564850
)
.
, 4e
- 38 -
Dennoch mpchton wir dio P im allgometnen P < 90 und,
a1s oberste Grenze P95 wUnschen (Flamer 1971).
Dies Grenzp 1st im ladinischen Test einms1 10 in
don urso1vischen Tests Jo oinmal (mit verschiedonen
:Item ) gberschritten worden. Die Tests genUgen'damit
im wesentlichen unsern Kriterien.
Zur Abkldrung der Trennschdrfo errechneton wir die
punktbiserialen Korrelationen (Koeffizienten zwi9chen
der Richtig/Falsch-Schrift je Diktatwort und der Feh-
100rp bis). Die'lerzahl im Gesamttost, d.h. TI =
maximale.apsolute Hale dieser Koeffizienten weicht
bek,annt1ich von 100 ab in einem Ausmass, das vbm
Wert IP-3501 direkt abhtingt.'Diese Schrumiffung 16sst
sich aber mathematisch korrigieren (Lienert 1967,
S. 142), was.hier durchgefUhrt ist: TI-Korr. Entspre-
chend teststatist1sChenIStandards erwarten wir fUr
einen guten Test TI-Korr. >30, was bei unsern Aufgaben
im ladinischen Test,in 34 von 35 Fdl1en und in den
surselvischen Tests fUr die Form A'ffir 34 und die Form
B ftir 33 von 38 F6.11en zutrifft. Da die totale Aufga-,
benzahl hoch ist, sind 0.ese Abweichungen vornachlds-
.
sigbar klein., .
Im Hinblick auf die differenzierte Auswertung der TOR
interessiert besonders die ReliabilitAt der einzelnen
-39-
lerkategorien. Dies() wurdo fUr don ladininchen
t als Split-half-PrOukt-Moment-Korrelation be-.
nechnet und nach dem bekannten lierfahren von Bravais
und Pearson auf don Gosamttest e;xtrapoliert (Tab. 12
und 13).
Tab. 12: Renabilittitskoeffizienten (split-half, kor-rigirt) fUr die Fehlerkatego4en TOR 2L
Fehlerka-
fegorie
\ L,.,
,RE.P
OROGLIDEDDUBPVpG.-PDPSPLLy
Total (Rohwert)
4
Reliabilitatskoeffizient
ladinischtotal
(n=206)
.57
.36,00.04'.44.11'.72
).80.02
( .29.44#'
.50
.84 ,
ladinischungemischt
(n=157)
.576 -4
0
.47
.26
.79
.79
.00
.52
.50
.47
.84
ladinisch'gemischt
(n=49)
5443000060
--21517800.
-.13-.10.80
,81, e
- 40 --
Tab. 13: ReliabilitUtskooffiziontengleich) TOR 2S
;
nrallo14er-
Fehler-kategorie . 1A9offiziont
Rellabilittits-
REPGRO .25CHE .62VOC .22AUN .36GL1 .15DED .45DUB .27WIND .09i/j ç :17PV .07PG .19PD .23PS .03PL .00
.34U . .08
Total (Rohwei-t) .701,
r
FUr den surselvischen Test kpnnten die Werte
lerkategorie au der Form A mit den Ontsprechenden
der Form B ko elie/4t werden (Teb. 13). Diese Zahl\en
sind fUr einzelne Kategorien tief ausgefallen. Bei
so vielen Fehlerkategorien kann das zwar technisch
nicht Uberraschen; fUr die praktische Auswertung be-
deutet das aber doch, dass einzelnen tiefen Katego-
'
% 4 9
S.
rienergebnisseh nicht viol Gewicht.bgagemossen wer-
'den dare, sofern dor entsprechende Reliabilitdts-
koeffizient unter .b0 liegt. Die Reliabilitdten we-
sentlich zu steigern, 1st indes gogebenem Test--
onzept lsaum möglich. Ein GeringestwAre zu gewinnen
durch Ersetzen der weilligen schlecht trennscharfen
Items.
4
EICHUNG
Als Eichskala wurde die der sog. Prozentsdtze PR ge-
wdhlt. Der PR gibt an, wioviel Prozent der verglicho-
nen Probanden ein höchstens so gutes Resultat erreich-
ten. PR ..34 ftir die-Fehlerzahl 2 in PD bedeutet z.B.,
dass dieser Schiller in der Kategorie PD eine Leistung
erbraoht hat, die nur von 34 % der Eichpopulation er-
rei.ohtoderuq;terboten wurde (66 % Waren schlechter).
Die Tab. 14 Ols 18 enthalten die vollstdndigen Eich-
normen fUnalle Fehlerkategorien und ftlr die Gesamt-
fehlerzahl. Die Gesamtfohlerzahl entsprioht der An-
zahl irgendwie falsch gesoni"iebener W6rter. Whrend
ein falsch geschriebenes 141Ok.kin mehr als einer Feh-
jerkategorie eingetragen werden kann, zdhlt es fUr die
sog. Gi:Isamtfehlerzahl nur einmal.
i
AkDie durchschnittlichon Fohlerzahlen im ladinischen
Test fUr die Kinaer aus "gemischten" Gemoinden und
a
f
fUr die Ubrigan Kinder wi,chen teilweise betrachtlich
voneinanderyb, so dal gotrennto Eichung sich deft-
nitiv aufdrdngte.
Die Populationsgrbsson sind selbstverstandlich - ge-t
merssen an Ublichen Standards - sehr klein. Deshalb
und besonders auch; well je Fehlerkategorie nur eine
bes9hrankte ZahL von in.Frage kommenden Wortern vor-
handen ist, muss bei der Interpretation der indiv1-0
4 .duellen Ergebnisse Vorsicht empfohlen werden. Laut)
unseren tesistatistisch4n Berechnungen liegt der
"wahre" (d.h. nicht messfehlerbehaftete) Wert eines
SchUlers beim Gesamt-Rohwert mit etwa 95prozentiger
Wahrscheinlichkelt innerhalb der Greme 1:4 beim TOR 21_,
. und ±6 beim TOR 2S. Ein Schiller mit dem Rohwert 8 hat-1
te also gerade so gut irgendeinen anderen,Wert inner-1
halb 4 und 1.2 (beim TOR 20, resp. 2 und 14 (beimt
TOR 28) erhalten können. lpi der Interpretation der
Werte je Fehlerkategorie ist noch mohr Sicherheit ein-41
zubauen. Laut Berechnungen kann man sagen, dass ein,
Schiller mit einem gemessenen Prozentrang von h6chstens.......
*'-) 7 mit,95prozentiger Wahrsche nlichkeit im schlechte-i
,
sten Drittol zu plazieren t.
4
Tab, 14: Prozentrangnormen - TOR 2L (gUltig :nix' dieGemeinden Pontreaina und Samedan, i k 49)
,
Feh- Fehierkategorien Gesamt-.
ler- fek4er-zahl zahlRBI) GRO GU DED DUB .PV .?/PG PD PS Pl.: U
0 96 ,56 57 .59, 71 6r 72 98 52 57 93 64
1 80 *7 7 9 29 12 37 92 2 9 71 15
2 55 1 8 1 23 82 2 43
3 36 17 67 21 98
4 23 10 55 8 1 90
5 14 ' 48 1 82
6 5 1 2 37 78
7 26 - 71
8 21 65,
19 58
10 17 49 ,,
11 43,
12 1 8 38
34,
..
14 30,
15 4 19,-. . ,
16 1
....- 17
18- . .,,
19 . 11
21:1/
,
,
a21 . 5
22 4 123 , 2
, ,
11/
Tab.. 15.: Prozentrangnormen - TOR 21., (gUltig ft.tr die1114nischen Gemel(nden ausser Pontresina undZ*mktan; m 1579
.4T
Feh-1er-zahl
A FeEP
04,1
2
3
4
5
6
7
9
10
11
12
13
14
15
,1617
01819
0
22
2 3
24
62
38
2214
7
3
1
GRO DE15
Fehlerkategor,elen
lAg3 Pv PG PD PS Pt
Gesamt-fehler-ze.his
55 616 112 1
1
52.3
1
6926
94
3
57
2
7;0
28
'12
6
5
4
2
2
1
90
71
55
42
33
26
20
15
11
6
4
3
2
51
1
54
5
1
92
67
39
23
12
5
2
1
61
14
1
s99
94
80
68
52
44
37
32
25
20
17
15
12
,,.10
a
5
4
32
2,
'14 Cb'
rt.
lit
Tab. 16: Prozenirangnormen - TOR 26, Form A (n . 254)
Feh-ler-zahl
1
3
4
5
6
7
a
.910
11
12
13
14
-15
REP GR4 CHE VOC AUN GLI
Fehlerkategorien
DED DUB mb/mP
1/i
83
51
10
5
21_
1
88
59
'0
6)
2
1
1
1
84
55
29
10
1
76
53
7
57
9
2
68
22
a-
6625
9
2
1
96
81
573721
10
6
4
3
1
54
4
867
1
PV
59
12
1
1
1
PG PD PS PL
Gesamt-fehler-zah1
76 82 55 55 5.5 99
57 51 6 1 5 99
16 2 1 95
7 19 90
13 85
3 9 80
2 8 74
6 68
4 61
54
46
2 1 1 39
1 34
29
1 24
19
Fehlerzahl REP GRO CHE VOC AUN L1
Fehie
DE))
..kategorien
DUB Inn131). i/j PV PG PD PS L, L U
Gesanafehlerzahl
1
16171819
2223
26
28
.
,.
,
t
,
i
,
it
,
-
-....
,y
..._
..
t
.
.,
.
16151110
b'
it
5
2
1
y
.
56
14.,
57
Tab. 17s Prozentrangnormen - TOR as, Form
.sgf,
254)
Feb-ler-zahl REP GRO CHE VOC AUN GLI
Feh1erkategrorien
DED DUB mb/mp i/j PV PD PS PL
82 83 91 58 56 64 74 95 57 80 60 77 86 54 51 55
47 50 51 9 a 19 34 79-,/10 50 12 1 60 1 6
2 20 26 54 2 6 15 65 2 1 2 20 1 3.
3 8 13 21 5 45 1 11 24
4 4 7 7 1 26 6 14
5 2 5 1 11 9
1 3 2 2 7
7 1 2
8 1 2
9 4
10
11
12
13
14
15
Gesamtfehlerzahl
57
7
99
98
94
89
84
78
72
67
61
53
45
39
34
29('
24
20
5 9
6 0
Feh-1er-zahl REP GRO CHE VOC AUN GL1
Fehlerkategorien
DED -DUB mbi i/j PVmp PG PD PS PL
GeSt.mt-feh1er-zahl
181920212223
242526-,2728
34
Va.
I '
17
14
11
10
8
5
4
3
2
1
1
1
- 4
Es wAre darum'wtinschenswort; auch in kommendeh Jnhren
Vollerhebungen durchzufUhren und die Population so zu
kumulieren, Dio Datem dor Aufnahmon fUr dioso Arbeit
bloiben beJ.m Frachbereich ftir Experiment.0_1(;6 und Piida
gogische Psycholdgie auf Locnarten archiviert und'
kdnnen jederzeit mit neuen zusammen weitorverreehnot
wordon.
LITERATUR
- 50-
-
Andereggen, Alois: Aufbau uni Analyse dos Diagnosti-schen Rechtschreibtests (ORT 3) fUr 5: Kinssen dordeutschsVachigen'Tchweiz. Diplomarbeit aus domHoilpddagogischen Institut der Universitdt Fri-
.
bourg 1970
Flamer, August: Loistungsmossung in der Schule. Dorinere Aufbau und der Einsatz von Leistungstestsin'der Schule. Hitzkirch: Comenius 1971
'Flamer, u ust, A. Andoreggen, K. Aschmanden, J. Kra-mis, I. oller und A.1\liedermann: DRT 3, Diagnosti-scher Rechtschreibtest fUr 3. Klassen, SchweizerDearboitung. Basel: Beltz 1971
Kramis, Jo: Blektronische Datenverarbeitung fUr Rids-gogen, PsychOlogen, Sozialwissenschafter. Disser-tation au8 dem Heilpddagogischen Institut, der Uri!-vprsitdt Fribourg 1975
KrUsi, Alfons: Aufgabenanalyse eines RechtschroibtestsfUr Schwei4er Vorhältnisse nach dem doutschenSchulleintutigsto8t DipiqmaNbeit aus demHeilpddagogischen \Institut der Unlitersitdt Fribourg1966
Kurmann, Maria: Aufbau und Analyse des DiagnostischenRochtschreibtests DRT fUr 2. Klassen de4" deutscl).-sprachigen.Schwoizl, Diplomarbeit aus de Heilpdaa-;
i(
mgogischen Institut,ider Universi dt Fribourg 1971
4Lienert,'Gustav A.:.Testaufbau und Tostanalyse. Wein--
hoim, Basel: Boltz' 1967
MUllor, Rudolf: DRT 2 Diagnostischer Rechtschreib-( test fUr zweite Klassen. Weinhlim: Boltz 1966
Niedermann, Albin und A. Flamer u.a.: DiagnostischerRechtschreibtest DRT 2. Leistungstest fUr ?. Primq--klassen. Schweizer Bearbeitung des deutschen DRT 2von Rudolf Miller. Basel: Beltz 1972
6n ,
.
TEST DIORTOGRAFIA ROMONTSCHA TOR 2
pp
TEST DA PRESTAZIUN PER LA SECUNDA CLASSA
.CUMPITLAUS TENOR,IL DRT 2 DA RUDOLF OLLER
tras
Pioder Caduff, August Flamer,. Willy Kandera
Alexi Pfister, Nendri Spescha
Survetsch psicologic scolastic, Ligia Pomontsoha
ed igi Institut da pedagogia curativa
dall'Universitad da Friburg
iihNUAL CUN INSTRUCZIUN E TABELLAS DA NORMAS
Edisiun Ligia Romontscha Cuera
1 9 7 6
fr
-2-
ADATO!
.71 manual cun l'instruceiun ad ile arnets test
*in destinal topii scolast. Ni sool re ni oniture
astgan pronder invests ddd els * quel ni avonic,i
euenter la lavur da test.
viCUNTBGN
A Finamira dil TOR 2 s\1
Brit uidament pil diever
Va etaziun
La raletaziun cluantitativa*
% II La valetaxiun qualitativa (d;Ialiea dilObagle))'
1
Interpretaziun e diever pedagogic
1 Indicariuns Istatisticas tiler la construcx.tun dil test
Ltttoratura
Tabella da normas
V
4
A FINAMIRA DIL TOR 2t
Tt)R 2 ("ten't d'orto9ratia romontseha per In secupda clAsnn")ei in teat che masira ina prestaziun da seola. Cun siu aqicl elmei pusseivel da gindicar e parey/Igr ohjectivnmein In pro9taziunen ortogrnfin d'in ncolar. Fl ef tql emprrm test eQ/1111gaig ro-montsch ch'ni stantlarttsaus.
Il TOR 2 garantolichei suffIcien.Lametn Its eriteris dall'economta,dall'objectiviLad 01 diever ed ella valetaziun, dalla vatiditad,dall'autenticitad e dil paregl. JI TOR 2 ei denton era in testdiaynosttc che sdifferenzievcha d'autras metodas da mesi9,07 la
prestaziun tras sia analisa da .4bagis.1) Spot la viy:efszlunquantitativa els oi pusseivel da tran Ant- valeiszionvAtativapenetrar tochen tter la iontauna dits cheutraq sn it seci-
last-integrar en l'instruczilin da lunclatcl,exercezin,specificse pricologicamein fundai pe aschia elieinar las differentas dit-
cultads ortogralificas da singuls scolmrs.
yCo san inS duvtar il TOR 2 ?
I. Sco test enjruppa pil scorast duel it TOR 2 buca remplazzarii dictat, biaronz duel el amplificar quel en moda cunvegnenta.
Cul dictat convenziunal duel_ il progres.4 pi\s scolars vegnir
conEtataus en pli cuorts intervals. 11 scoAast ei.denton in-teressaus da savor paregliar silme ns inaga ad onn cun acid
d'in test standartisau l'habi-litad a prestaziun da sin classa((nl da singuls scolars) cun la popula Jun entira. Quei 0 ussaepusseivel tras il TOR 2, pertgei sia v )rificazlun eiltvegni-daexequida cun tut 14s ficolars dalla secunda classa si:WrliAhst;
\-' sursilvan. ( .
00.
Il TOR 2 possibilitescha in paregrl cun dubla finamirar
ileStaziUn quantitativaA
It stand da prestaziel dil singul scolar: Cun aqid dil testset il scolast, buca mo eruir la posiziun relativa d'in sco-= .
lar eifer sia classa, mobein era la posizlun eifer'la popu-laziun entira. Aschia vesa el schebein in scolar nA .,ipet pre-
staziun sur- nieutmediocra. '
iR\
,,
* 2. Presta-ziun aualitativa
Ella possibilitescha,da constatar las differentas specilsda s)agls e difficultads ortograficas.
1111
- -------.( \
-1i
,/.
1) En 1'USA els *i usitau da numnar tests che possibiliteschan,
ina vatetaziu qualitativa tests dlagnostics. (SUELLWOLD 1964)
01%
6 r
..1-
Cun agid daLa valetaziun!qualitativ* isnalisa da ebagls)
sa il scoli*t,fixar las *poloist* da difficultad, ortogra-'ilea*, las clualaa iepresentaN tier singulsioolare ni cheepresentan .en pli:Irond dieiber eif* l',Intira claspa.Aeohia posseda it aiooliit in punot da partenza per 4limi-
; nar schliata* prastiaziun* aa singUlsvscolars ni daWen-tira °lasso,.
Soo SmtielAvi_Au...11. surrab ii TOR 4`: I 1 //
1. al poloolog d al cliesegliader da *cola per examinar/a,
prostaziun en ortografia soh* qtrei fa-basegne tier ifia*v. nviada ila apola t!ixiliiikra'
. , 1
//,
(
24 Sort mied diatmostio perllinterourlr ina ez. legaistenia ni
per ina reteoherca 4enera1 & dallas preet#sinns en soole.
III. Soo taied da persoruthziun ppr la r*t.4Jerca da.bal'ortografie 0 legastenia (Si1 Ls u* numnai catest DRT 2 0ecumprovaus fetg,bel.A-et1 ,int*chems t
\-) (Willer 1965, 1969 b)
ENTRUIDAMRNT PIL WRVER
Flu/
J. ,
.1
\($mrtut liegeroavon ohe dAvrekr, 1,1 tent)
I. Remarca proliminara
,
1.
Per oh'in test standartiiau furneschi resultat* verametnountenteivels en tuts graus *ton ton l'exeouziun sco lavaletazion esserischi objective& *co mo pumseivel, q.v.d.011as *top **ter libra, da tut4ps influenzas subjectivasda quells tat* che meinen4oLras ii teat. Perquei supplicheinnu* mintgin che vul appLikar il test 'da setener exactameinvid las suandontas proscripiiuns. Il text an parantesa ei
4( da presenter plaid per plaid. Scadin agid_ei ab olutameinde fralaso ar (exeroesis preparatorios vegnacQ anc en
Era sah'ils davos plaids paran & Vuesvgrevaffons nunenoonusohents eis ei buca lubiu da gfdar. Itsplaids ein.sapientivamein elegi aschia che mVetg paucts-affona scrivan tute endretg.
8
a
t,-
4
-154-
Construcztun dil TOR 2: Ord motive, d'oblectivitad ed eco-nomie vegnan 'Duca texts ligiai mobein sulettemein sinwals .
plaids dictai. Quels plaids critics eih elegi tenor aspectsdeterminei. Mintp plaid ei vestgius en ina cUorte construc-zimeentire per,.aschia evitar malcmpientschas. Ei existedues fuoimas parallelao (A m Ft) cun mintgamai 38 plaids critics. Tgei fuorma Vuo lZgin emporta nuot, ein gie omis4Aaw4tuttina graves. Las fuormas parallelas ein per possibilitarme repetiziun dil test suenter in pli cuort temps (pex.per 6ontro11er il success) e scd Mied da perscrutazium.
It4ktIt211.3=E1/1.11: Plidei clar ed entelgeivel denonagenre exagerar. n scadin cess stgeis Vus mai e pli mai
sparter in plai en sias silbes. In tel proceder levgiassconsiderablipein a structure acustica ed aschie retschavessins ,in falliu maletg della prestaziuAtken ortografia. St e opston' vegnix plidei sco scht e schp.. IA r elle fin d'in plaidastga tuner mo lev, strusch d'udir. Consonants dubels astganbuCa vegnir pronunsiai pli intensiv che mormal (ressmssa)-
.,
Timjmitr_l_lexe!suzlux...titittp_ Alla fin digl emprem quart/.lel secund onn d eo1a. Vegn il test menaus trews pli beul
\ pli"tard san ins buea.pareglier see resultats cun lasnOrmas, pertgei quelles ein vegnidas verificadas el tempsmenziunau. Ultra da quei stuein nun aunc trer en considera,ziun chela preatazivn en ortografie ei ellas empremas classesspert e tgunsch varionta.
Cuoz per exequir test: 30 - 40 minutes.
II. Instrlicaiun
"Jeu vi mirar conts plaids che vus saveis scriver senzasbagls, Ozf scrivis vus denton buca en vies carnet. Jeu leicheu cern* e per emplenir ora (mussar). Quei ei lev. Pre deipi'a in risi ed in schigentadtr!"
(Parter or* 1S carnets ed emplenir ore ii tgau dil feg
"Sin-.),intge keg' anfleis vus biaras construcziuns. En mitga nstrucziun maunca id plaid. Leu nua ch'in plaid mann-ce ei in stre4." (Tenor ad ault in carnet e Musser).
"Jeu ditgel a vue mi tgei plaid che s'auda leu. Vueserivis quei plaid uaj oil streW Lein mirer inaga la con--stracziun che stet sut xempel"
(Sotiver ig). exempel all tebla
Wiork a catecha).1
- 6
"Nua ch'il streh i maunca,i1. plaid "va". Jeu dictenchel11 plaid che maUncar l'ontira construoziun a lu aunc ina-ga.il plaid. Vus scrivis mo il plaid sil streh. Pia scriviassa tuts ella construcziun,d'exaMpelt
va Gieri va a catscha. - va."
(ll scolast fa avon *Calla tabla e mir a. oche tuts hagiencapiu),
"Vus stuais adina spetgar tochen chejsT ditgel tgoi plaidche maunca en mintga construcziun. Avorrditg'jeu aunc mintga-get la numera dalla constructiun per che vus lanchies oranegins plaids."
Sche:vus mane-gain ch'in plaid seigi fallius, lu astgeis vun tuasseivla-,mein strihar.tras qua/ e 4criver dasperas endretg.,
,Mirei po btica giu dil camerat, pertgei jeu v'uless verameinmirar tgei che mintgin sa. Per ch'il camerat sappi bucemirar giu, duel mintgin immediat cu el ha scret curclar iiplaid cun ii schigentader. Prendei 1198e1 igl empveM fogl!"
III .121.s.t,....A..LaliALa_aj..411,....9.1.1q.ak,
Pigl emprem legia ins avon la numera dalla construcziun,lu il plaid .ch'ei (la scriver, silsUenter la construcziuncul plaid e finalmein aunc inaga ii paaid critic.(Exempell 1. "bab" Miu bab fema stumpan.
Mintga plaid critic vegn pia dictaus treis gadas. Mo sch'inaffon ha aunc adina buca capiu il-plaid astga ins repeterel inaga.
Mirei chp mintg'affon hagi finiu da scriver il plaid avonche dictar ii suando4t. Prevegni denton al scriver giu du-ront las paUsas cun adina putspei intimar lie. affons da cur-clar ii. scret cul schigentader.
Durant 11s emprems plaids eia ei prudent da far lna control-. la sche6ein scadin affon scrivi ella largia corrispundenta
sil streh.(
6 9
GL1ESTA DILS PLAIDS PER LA FOORMA A DIL TOR
I. canera2. buns3. fiug4. autd5. vacca6. scola7, tuorta8. scriva9. buf.atg
10. Pieder11. Trun12. legias13. legher14. .tauna15. plaun16. crap17. clay16. gliema19. orgla20. semeglia21. cassa22. tatta23. biala24. citron&25, Igl um26. tochen27. l'aura28. rumpa29. schumber
30.. mesjamna31. tschitta32. pegna
,33. pischun34. tgiet354 sulegl36. buobetta37.w rentada38. liungs
Zatgi fa canera sutNue vein ina buna mumma.Toni tema fiug e fimera.11 scolast ha in ctutc niev.La vacca dat bein latg.Jet' mon bugen a ecola.Ils affons maglian bUgen tuortl.Barla scriya el carnet.Paige mo 1.11114' .
Miu amitg sentmna Pieder.Nue mein a Trun.Tf 1eias bein. .
Quei ei in legher utschi.L'uolp fui en tauna.Nus dein /pal et Eliun.Quei craF el greys.La clay ei sur gl'esch.Ii fravi gliemi 11 fier.Ii acolast suna 14orgla.Gioh semeglia siu tat.j,
' Matta tes raps en ca34.La tatta'ei veglia.Ti has ina biala scartira.Aua da citrona dosta la seit.Vesas ti igl um?-Ei plova tochen sera.Tgei fa
buca ore finiastras,I1 schumber ei in instrumentda musicaLa mesjamna ei liber.La tschitta sgola.suIs praxis.La vischina scauldaLas gaglinas stattan a mischun,.
Ii tcgi:et tonta marvegllibien sulegf ei gia'levaus.
La b'Uobetta ei ruclada.La vacca ei renta4a lattaIi tren ei Ilungs.
'7 ,
canerabunafiugautovaccascola-tuortascrivabufatgPiederTrunlegiasteghertaunaplauncrapclaygliemaorglasemeglia'CAME*tattabialacitronsigl umtochenl'aur&rurspa
'fschumbermesjamnatschittapegnamischun'stgiet
- suleglbuobetta.reri't.ad'a
liungs
41.
GLIgOTA DILO PLAT PER.LA FUOAMA DTL ToR 2
10 bab24 Oaew3. onda4. pipit
5, musoaa
6. stiva7. affons
0, oonta9. dabot
10. Maria11. Ruschoin12. le*e13. feghor14. resgia15. fontauna16. tgaun17. roog10. meglier19. ungla20. magliau21. raspa24q. matt*23. sadiala24, cigaras25, aug (igl)26. mucher27. Vane.28. tambur29...cu4'FA30. jastras
31. tschuetta
vis9hina33. bOgna'14; marvegl
' a3?. latg16. cO.insttia,
'3/t "i.111kda
4
*ASAU Dab fama tum a*.ttus stein en in* 2441 nova.Nossionda Va a Cuero.
ei rutta.La pumma cuntscha-il restl.Gion ei en stiva.Dun* affons-a-47eschan alegeniturs
frar conta i canzuh.VA dabot en,stizub.Mia sora Maria fa termaglo.Igl aug stat a Ruschein.Il quen eiQuei ei in fegher um.XI tat resin-YelTna.,La fontauna ei sin cadru2vi.Nies tçaun ei ners.Nu'ei-ft-iuog da latq?Tgi ei ii meglier scblar?Jou hai in/Ungla.che fa mal.Has n22.1.tz avunda?Tina porta ina rassa liunga.Ina aatta va cugi awto.La eadiala ha ina ru'osna.Cori-776-alin las cigaras liungas?Cu va,ligl aug a perver?Ella ha bugen mucher el caffe.El l'aua sohu6ra?Ii aabuj merscha ordavan.Cumpra Uas bananas!-fla ware alto egolen en tilarae)astraeJLa tschuetta ei in utschi da:rapinaLa visohina saulda.gegna.La EITEW-76gria laa flutd.. k
IL tgiet 781717iTT=2.1.Jou beibe1 bugen
Vier sChubregie la chinetta..cargie" i'v'e1lada #ur in rieve
-38. aults Xl olutger aults.
4.
a.
1
babCasa
.ondaPipeMummaetiva
affonscontadabotMariaRuscheinlovenigherresgiafontaunatgaunruogmeglierunglamagliauraissamattesadialacigarasaug (igl)zucherl'auetamburcuttipro
jastras
techuettavischinabognemarvegllatgthinetta
rucladacults
a.
7.
8.
k
C VALE AZIUN)
Tiel TOR 2 ei ina valeta.ziun dubla pusseivIal tna quantita-
tiva ed Ina qualttativa. Igl el denton pussmtvel da aereatren-
setter mc5 min la valetaziun guantItativa, sqirtna qualitattva drovm
memia bla temps nt sch'ins vul eruir mo la prestazi'un quantlia-
tiva en l'ortografia. Ina valetaziun qunnt.itativ,n lubscha denton
huca d'anflar las dttfuxentan spacial) da sbagls'.
La valetaztun succeda adina en dus pass:
1. Fixar la valur crtua (vc) . Tiel TOR 2 corrispunda la va-lur crlua ?Wina al diombei- do shmqls,
2. Encurit la valur normativa aschin che la valur vriva vegn_
pareglindat cuts resuttats dalla veriftcaztun. Ttel ToR 2
.vegnan las valura normativas-tndicadaa sco langs prozentuals
.(ria) 1).
I. La vateraziun lUantitatIva
Tut ils plaids screts faili vognan strthai (bdca punot
siql i. ni schar naven apOstrof (') quenta bnca sco sbagl),
qulntai ensemen e purtal s11.4fegl aa valetaziun (sut"anant1tatIv") el quadret itsum.
La .kustlaz,iun lndividuala dil singul.affon:
La valur c4ua dils sbagls aurvegn p6r lu in'tmpurtonzasch'ella vegn:paregliada cun la populaziun enti,-ra,vid la
quala il TOR 2 ei vegnius v6rificraus. La val'ur normattvla -
valur da paregl) savetn nus leger ord laA, tabellas alla
fin da 'guest cai7nere.
Davart ii dievet dalla tabella da normas:
Alla tin dil carnet sesanflan lam duaa tabellas da normas,I'ina per la fuorma A, l'autra per la fuorma D. Antaltabelira per la rkiorma che44gn en damonda. Legi agI urdretg'u seniester ii cori400ndent dtember.da abagls, en--
curi ussa en lezza iingla 11.rang proli-mtual (rp) e purtel
quel el quadret stl fegl da valetvirun ("quantitativ") e
quei el quaeleret
\
II rang prozentual Indichescha la posiztun d'in affon eifer
la retscha dalla populactun enttra, numnadamein cons % dalla
populaziun entira ham mendras prestaziuns che quest affon,
Exempels: Rang prozentual-80 m dalla populaziun entIra
han mendras prestaziuns. Rang protentual 15 m 15% dalla po-
pulaziun entira ban mendras prestazi:uns.
7
-41t
Exqmit.t, in affon fa 23 Ishrig1e (tler fuorma A). Nun encu-rift la tabella da normas per la fuorma A. En l'emprema
: colonna corriapunda guai dleMber Oft sbagli al rang prozen-,tual 41: (Purtar en mil fteql eif va1ataztun el quadrot 011-dam sut "quantitativ").-
quvinti"Lativ
Fig. 1
II.. La vaietaziun que.9.,itativer
Sch'el-cunvegn,a.quel che mein& rat 11 test da fixar sperla prestaZ1u,n quantitativa era 1ai specias da mbagle, luat.9 el exequir'In'analisa da nhagls. La valetaziun qualita-tiva drov'et empala dapll temps che la quanti,tativa, ei-dentonpli redeivla%.Schins enconuscha la epecia da,difficultadsortagraficas, Ran ihs tras memiras metodicas e terspeuticasreducir ni schizun ellminar id difficultads ortograficas.
Cu duel ins far l'analisa de. Hbaqls?
Ina drova buca vegnir exequIda tier mintga sco-lar. Ella el denton indleada:
1. tier prestaziun-sutmediocra d'in affong pertgei ii consta-tar la speCia da difp.cultads ortografAcas ei necessaila'mo.tier affons che han veramein difficultacka en,quei, grau,
. pia tiei tale che han la prestariun quiintitaiva sutmedio-cr,a trang prozentual .etut 26),
2. tier prestaziun'sutmedioc-ra ell'entira 1assa, pertgei iiconstatar la epecia dallas difficultads ortograficas d'in'entira class& interessescha 11 scolast mo lu eche la pre-staziUn dalla.classa el sutmodiocra (rang proze.ntual sut 26)
La tii)ologia_da sbagls 'e -si lt fundament paicologic: Per appli-car l'analisA da bagls-e plsr interpretar endetg.ils resultatsei la capientecha dalla ftipologla da sbagls Cun siu fundamentpeiceicti4.c ch'ins ha duvrau. TOR 2 necessaria.
,
Chou Vulein nUO-CUortam,441 prasen ar Etna.
Sb,tgle ortografice capetan trete' dksturbis ni dig1r da func-ziu ns tisihicas.
,
La IllnqziunAa baea tier l'ortolrafta ei 1.1 tener endament,.
.. .
il rimarcar,
n
e'
11",".
1. l'accumulaxlun da maltq d 1)1/tide!. LA pli impurt.onianpecia shaqls el pin it nhAgl remarcau, ti gual suc-coda tram dinturbin dall'accumulariun ch'impedescha inreproducziun intacte de malotga da plaids u letran. ElTOR 2 vegn denton-mo ii ucriver falliu da pinids che ve-gnan.particulnrmein tiavens evon taxai sco shaqIn temar
/cal; Quels eln defin1 troll lur relatly hang grnd da dif-ftcultad. F.iin plaid accUMIAleal3 nun9ufOictentamein,achi-A ch'el'efsa tuca, vegnlr reproducluS pet A poi nix.n.ta'q
nbagl, lu nton curroger cun duvrar agicim auxilinrs:,rpatertgar 6 percepir.
2. Cun agid dt1 EA_tertlar dedycq-lv reussench'el agl affonda to6haffar ed applicar recilas ortograffens enten scrl-vet pinids.
1. Cun rigid dall'exactt percepziun ncustica reusseichn eiagl agfilon da scriver foneticamain endretg: Ufsturbisdalla percepztun acustic4a meljlan'a shagle da percepziun.
Ei suonda cheu inn cuortn clrcumscripziun datlas specJan dashaqln che vegnnn Avon el TOR 2.
,
I. Sbagls da reproduczlun (REP). Vegn in dims emprems nov. .
P plaids gcrets falliu, lu vegn q,uel signal's sco sbagldn reproducziun. Ulterl.uram in ston inn denton era re-gintrar el 'en ina dallps su ndontas ciltegorias.
2. Sbagls encunter reglas ein7buca d'oncorscher 'acusticameinecreib Perquvi bucia in sbagl. da Scrlpziun fontica.
Grand e_pign (CR : falliu cun t;criver all'entachatta dilplaid pign, ni falliu cun scriver all'en4tschatta dii plaidgrOnd.
Rieder Pieder IVCHg ci ce, gi ge tunan lom; per fnr tunar dlr. scriva:_
,chi ch.e, ghi ghe. ,
cita chiteis - -sl_ leghier - leger' o-,
crap
VOC avon vocals scriva enstagl ii. igl ni, ...
il um - igl um la. '- l'aura... . :
AUN tier biarg plaida,vegn,p.listau -eun Mo e6ret -aun- ..
la touna - la,taunW J..1 pteun -e, il piaUn
GLI gl tuna dLr, pr,' far t,unar lom scriva ili e
g.lema H-. gliema., unglia ungla
enstaql la 1'
IED Dftducziul: can prolungkir in"plaid anflas ti savens,tgei consonant, éu stat alla fin% ,
cLitf - clay (clavatta) liumcs liungs. (liungA). .4
- IS
7,1'
.
DUB suentar vocal cuort suonda consonant dubal
, rasa . reesa buobeta buobetta
mbLER;avon b ni p scriva adinn m
schunber eohumber enpau
eadia,1,44,a
e,
empnu
endiala
i/1 Ile biars plaids scriva cun t, lie suandonts Canton cun lt
lastra, '.joster, jeu, jamna, mesjamna,larva,,juhu.
(Remarcal Quellas reglae ein aapientivamein tenidas fetg general.
L'enconuschiantscha da lur numerunas excepziuns ei bnca neces-
earia),
3. SbaRls dayerceuiun ein drencor;wcher acosticsmain e muntan
adina in sbagl da scripziun fonetica.
La klbrcepziun dil volumen (PV) el limitada. Mo plaids da p
volutilen san vegnir techaffai spert. Ina ni pliras letras enconinuaziun alla fin ni (buca fetg sevens) all'entechatta
a - cumpra cdur .. caura
LA rercepsiu.n4dalls %ruppassiun (PG) ei .fisturbada. Detagls
ail plaid vegnan "'Duca tschaffal. Singulas letras etfer ilplaid mauncan, specialmein vegn quei avon leu nua che pli(re
consonants suondan en cont1nuaziu4,
.
rujr,\ -rumpa
La erce ziun da differenz iun (Pp) j nunexacta: L'exactalf differenza dental- Semeglionts elements tcuStice el platd ei
buca pusseivla. Scumbegl denter consonants farms e levs.
grap.. crap tamEur taMburr-
!Aacils ch'ins sa buca attribuir alla,differenziaziun aCustica
#vegnan enviai out reglas''.:
-=plad . plat, (platta):
La RIESLIRLIALII_ImEceesiun; (PS) ei buca clara. Las letrss4 .
cheu mo scumbegliadas en lur successiu'n. Malsegirted en-ten ordinat ils elements 4il plaid en In sistem da spazi co-oreinau, (sura-sut, dretg-eeniester)Re'versiuns: Sumbegle denter letras che sedistinguan mo tree
_lur posiZtun ("u" "n" "b" "g")
Inversiu.ns: La succes un dallas letras ei scumbegliada:
(bogan bogna T rn Trun)
`.;
'LLI_ElEatulananLamdill (PL) ,Ygl ent!ir maletg dil plaid
ei laVagaus. El vegn tschaffaws-mo fetg diffus, aschia ah'elOi ecrete nunlegibels. Savens pare in plaid ntinlegibels,.mo.
cun anerisar el semuossa el, che mo 2 ni 3 letras mauncan niein ecTIMVe'clliadas ed achta daventa ii. sbagl canditat perin'autia specia da percepziun disturbada V). oe,
"TN
4. Auters sbagls
Sbagls logics AL) Il plaid i screts foneticamein exact.Igt affon ha denton huca saV'tu applicar ina rogia da'acri-ver u parquet fuva buca enco-nuschenta ad el nt perJ
quei dat buca regla. I
Ulteriure sbnyls (U) Tut Nils auters sibaglm che san lIncavegnir plazzai 'en ina dallae categorias numnadas, vegnansignai sut "U". Era antirm plaids che mauncan saudan chouCapeta Vet denton repatIdametn, lu eta et (la signar sot
VPT, pertgei biare pl sa i,gl'affon prohablamein qnancncriver buc.
L'analiza)fla sba_gls
Ei la tipologia da sbagla iflaga clara a Vue, lu essas Vus' suenter entgins exercezis beingleiti el Ass da far l'ana.1
lisa daisbagls. Leutier duels Vus sesurvir dil feql d'ana-lina all* fin dil catnet da tent. Analisei carnet antest Anintga plaid screts falliu suenter Yeils speciaa del shaqlse nudel el Plla colonna corrispundenta dil feql d'analina(il meglier cun far.in ntreh verttcal).
Las vaturs normativas tieir las specias da shagls
Suenter haver fatg l'ana111sa da shaqls purteis Vus mintga-mai il diember da shaqls d'ina specta dil fegl d'annlisanil fogi davon, part da valetazJtun. lls singuls,diembersvegnan mintgamai signal_ sut "Qualit&tivx analisa da shag s"ella lingia vc (...valur)crival. Las valurs crivas retscl 1-7
van erA cheu p6r lu lur cumpleina impurtonza sche nusq)arc-gliein ellas cun l'emprova dalla controlla verificativa.Mirot suenter denter las tahellas da normas (surscret:"Quali-tativ") per fuorma A ni B. Leqi agl ur (dretg ni meniester))1 diember corrispundent da sbagls ed encuri ollas coloOvasallas differentas eipecias da sbagles ils rangy prozentuale
f che tuccan. Purtei ussa ils range prozentuals (rp) sin ilfegl davon mintgamai-ella lingia rp ed el quadret che cun-
-vegn.
Per dar Ina bunaisurvesta ale accents dila sbaqls san insmalegiar el *totem coordinativ sigl emprem "fegi in profilda sbagle. Aas lingias verticalas cOrrispundan alias diffe-
. rentat speAas da sbagle, las lingias horizontalas als rangsprozentuali. 1) Las lingkes horizontalas 'squitscha-
/fr das gries duein marcar impuftonts range prozentualka. La lingiadubla marca il median (Md) rang prozentual 50 (pia lavalur asaiez). Plinavon anfleis Vus aunc sco impurtonts rangeprózentuals,
Ireollgegm.p.....m.g..ftnrw4
1) intervals el prlf11 aa 'alpacas ein slargai pli fatg els pli
bads rangs prozentuals. Cheutrae vul ins accentuar pli ferm lasspeciae cun grord diember da ebagls.
76
-1.4-
Q9
(quartil giudem) . tang prozonival -2
pe (quartil misom) in rang prozentual 75 (mo per
valetaziun quantItativa)
(10_ zcnt11) rnnq prozentual1.0
(YO. zentil). rang prozentual J0 (mo por90
valetazlun quantitativa)
Concernent ii mnletg dli profil da shaq1n: Marche( :Illspuncts da cruschada dentet lan linglas vertrcalmq e hori-zontal:re per mIntga speeIa da sbng)*(11 rnng prozenttlalch'oi vegnius cerntonschius e llgel Ils punets cun ina 1In-gia da colur (r7ietschen). Tras quei pr9fil da sbagls cro-dan ils accents al)as differentas specias da nbaglm ilsplI bass puricAs ol profl1) immedfat en eql.
Aunc p11. redivels vcqn tl profll'da Oftqls nche Vos tar--gels tras quel la "lingia ch'ins spotgaYs"i Marrhei per-quei sin la scala cho stat gest dnetg dil quadret per lavaletaziun quantitativa ll tang prozfThtual dll scolar etar,gei naven da quel punct Ina lingia horizontala tras J,g1entir profil, sche pusseivel con In'autra colur (blau). Vuusavets ussa 1mmedi4t. venor tget npecia da sbagls ha megliern
mondra valut ch t? clue' ch'ei fuva da spetgar.
Exemxel: in scolar ha fatg tior la fuorma A en tut x
L'analisa da sbagls ha dau: /1REP
1GRO ==, X2 CHE X3 VOC ,ra Y AUN Xs GL1
ntp-- x DUB X3 mb/mp X- i/j - X10
PG X12 PT) X13) Xi4 PL Xis Xim U XI)
411P
Nus nudein lls shagls sco ,crivas (vc). sigl empremfegl. Lu encurin nue per (4Vel1.as vainr* crivas Tas normascorrinpundentas/ Per la valur crinn quantitativn vc (00)tabella normativa reterhaveln il rang prozentualrp y C puttein quel adrel.rp sentester siql emprem
Per las Ipticiap da sba s duvrein nuR tabella per la fuotMagusiitatkzon purtein ils rangs prozentuals ch nus havein
anfinu tier mi.a-tga specia ( a Sbaqlq puspei igl emprem fegi,sut qual)0.ta
ft
t,fliv. Suenter malegeln nos il profIA da shaqls ela "Iingia ch'ins spetgass".
77.I.
f
4
Remarod: ;:nvenn c.Npeta ci tier l'analisa dd Ntinglnch'inn nocinp tii=.r in sincini plaid piirs sbnqls 0 per-quei 34 la uumma dellas f;pecias da abaglo eusr pllclic+ la summa dalla valetarlun quantitativa. Tier 'arra dat451. per scadin plaid mo in sbagl.
D INTERPRETAZItal E DIEVER PEDAGOGIC
La premivsa per mcddina interpretoziun dila resultate ei lacapientscha dallao valurs normativas c ins ha duVITau cheu.Ei setracta pin diln rango prozentual, . (Mira ern l'empremnremnrcn tiel cnpetei C). Ei vala: PIA-twits ch'il rahg pro-zentual ei e ton megliera in prestaziun; plt bass ch111 rangprozentyal ei ton mendra el la prestaziun. Igl intraglinuterkchal el rang prozenfual 51).
suancton'tn tabella Il1us0u)kchl% la muntada approx1TativarangsVprOzentuals.
rangs prozentuals....-----
r
mu tdda
96 - 100 e cellenta prWaziun
91 95 fetg buna prestaziun
76 90 , bun^ prestaziun
26 - 75 prestaziun mediocra
)(cuntanteivel)
11 - 25 prestariun fleivIra.
6-10,.),
f'etg fleivla prestaziun
0 r, ..4.-,
, disgiu totalmein
Els profile da sbagls.einquels impurtonts cunfine dils rangskitozentuals marcat cun lingias en equetscb grXes e quei BC()iisuondazja valur m1ez cun Ina lingia duble (rp 50), ils rangsi..,rozentuals 10, 25, 75, 90 cun ina lingiatsempla en sguotschSigries.
ta.
78
4
4'
1. Inter retaziun
-16-
diaver a a o ic dils retulli!!!_aunalltativs
restasiun ndiriduala conto schida dil sin u ffon:
Intarkretaziunt Cunque.i che las, normas ein seresultadas ordina vasta controrla dremprova ma ins sin fundament (Ill re!lul-
tat dil tent concluder independentamein dalla prestaziun re-lativa eiAler la classa sin tg,04 sylem da prestaziun ortogra-
,fica ch'il scolar sosanfla.
Diever peda2ogict Affons che 1n premtaziuns veramein sutAe-t
diocras duein obtener agid tras mesiras specialam.Pigl emprem fuss ei atgnamein necessari da schar constatarl'inte4igehz& digl affon cun fleivlas prestaziune. Affonscun flaivlezias ortograficas che han veramein in'inte111genzasutmediocra duess ina enviar'ella scola auxin/are. En lezzaecole se ine gidar il.meglier tale affots. Affons cu.n fleivlas
1/4.___priI9taziuhe en ortografia mo d'intenigenzei mediocra ni schi-zun buna ston vegnir giaa1 el .ravugl della scola normala. Ei
la fleivlazia ella prestazlun bucn fetgrexprimida (rp 11-25)duel 11 colast empr..uar da tgirar tals scolars eifer l'instruc-ziun da luitgatg, (forsa en fuorma d'enstrucziun en gruppas cunschar gidar.acolars ch'ein farms ell'ortogratla, ni tras au--1tree metodas adequatae).
Vtons cun onz schliatas prestazluns en ortografia (rp 6-10)cuein obtener uras specialas - 3 uras ad jamna - en inagruppa da promoziun. Tale gruppn duel buca haver pll che 10
affons. Els drovan en quella gruppa a4id tndividu 1, ii qualvegnelialaus tr9d'Ias difficultads on ha.Ina tale gruppa(duess in scolast cun spacials interess, cunexperientschas ni ch'ei schizun scolaus aposta ella dianc-tica d'ortografia surprender. Affons che disgeschan total-mein ell'ortografia (rp 1-5) ein ils schinumnai legastens.
I I
Els due obtener ina terapia special& (terapia da legastenia).
Interpreta,ziun e diever_peqapgic dile resultats qualitativs
Il rofil.da sba ls dil sin ul af o
Interpretaziun: Sin flundament dal analisa da sbagls selainils accents dil diegir ell'ortogra ia fixer tgunschamein.Pli exprimis)a ch'ina specie da sbagls ei e pli basi ch'ilran% prozentual e la lingia el profil srodan. Ils punctsbass ella indicheschati pia ile accentsdallas schliatas prOstaziuns. Las lingias en squetsch grlesel sistem coordinativ laian -pia veser sill'emprem'egliadails accents dile sbaglm.
4
7 9
6.
1
Croda Is lingia dn:profil sut la lingia groesa ii pligiudem
(10) lu swt.racta ei da grovas difficultado tier
quakla specie da spmgls. Punotluel profil denter lasngias grosses liAlJirgiudem (pia denter Zio e Qg) muntan ,
fle vlezia melne exprfmida. Puncts el profil sul quar.0,1giudem (Q9)schaian aunc el cirquit digl intragliauter. Quel-las speck** da sbegls saudan pia buca tier las fleivlezJasdigl *Man. Tier l'interpretaziun sa ins era sesurvir dalla"lingia ch'in4.-apetgams". Tut ils puncts el profil ch'einput la "lingiech'ins petgass" muntan accents relativmchecondisiuneschan la chliata prestaztun quantitativa enprema lingia. 4 -
Exempalt ti maletg 5 mupssa a nus accentsfels isbagls GRO,# DED, 1/i e L. Tut quels isesanflan But lajlingia cfTinn
sOetgass" (rp 5). 4E13 p PD ein aunc onz megliers schegiech'era ls sin mut igl intnagliauter (Qg) Xis autersschaiad egl intragliauter.
L'interpretaziun dallas spedias da sbagle pretenda tiel test.present denton ina certa resalva, pertgei ellas ein buca ak-solutas. Per las singulars categories da sbagls havein nustscheu e leu memia paucs plaids critics che dattan verameinla pusseivladael da sbagliar ed .aschia se il resultat meine-vart esser ina casualitad che corrispunda buca alla realitad.Tuttina astgein nus consideran las specian cun fetg schlietresultat per in indezi d'ina difficultad. Per las percentilesgiudem diltut dattan a nus ina certa segirtad che diffitultrOsd'ina sort u l'autra seigien veramein avon imaun,
El sistem coordinativ ein las differentas specias de sbaglnzavradas tree lingian verticalas. Sbagls da reproducziun,sbagls entunter reglas, sbagls de percepziun ed auters sbagletin mintgamai sparti tras ina lingia verticala en squetschgries.
Div.sr pedagogic: En quest manual ems ei buca pusseivel d'tn-trar sni,detagl ella probçmetica da la mesiras tarapeuticar°=per progkover e tgirarigl affon'cun ficultads oll'ortogra-fie. Sco test che mesira la prestaziu survescha il TOR 2 alladiagnosa da fleivlezia en ortografia. Per la terapia da'talasfleivlszias dat ei en lungatg tudestg in considerabel diembsxdo' m'etodas e mieds d'agid. En romontsoh dat ei aunc:d,eploratla-mein ton sco neginas lavurs da tel gener. Perquei v*In cunzun '
Vricolast romontsch a stuer studegiar litteratura.tudpstgani d'auters lungatgs. El vegn set a stuer crear letodas esleds specials per saver gi/ar effectivamein scalar cun dif-ficultads en ortografia.
Chau vulein nus cuAtamein sespruar dasorscher entginam directi-vas generalas to segidar tugi affon/Cho ha difficultadm ell'or-tografia. Ella. sslain deducis ord l'analisa da sbagls.
80
4
$
11.
En isnerall Tuttae met.o6a d ain esmor tndivIduala oM
haver ina mira fixa q.v.d. e las du'oin u'orionta.r suantor
ils accents dile bal/10.
1.,4coent abegls da zapr,p6Uceiun
Chew stuain nus sestentar da porscher agl affon in dism-ber da plaids che vegnan duvrai Ii pli mons ed *in il
pli enconuschonts. Igl affon duei plaun a plaun obtenerin maletg visual egir da tals plaids. Lu ston quels adinapuspei vegnir repeti ed associai cta tunar acustic eina--quai-chtele mondien en lur structura optica ed acustidasemplamein en earn e maung. La finala etlkAgl affon pos-seder in diember da tals plaids aecumulai'iegir en siuintern;
2. Llt-'19.2.11L-tb-41-42.terrel"Chau *is ei necessari d'exercitar la* reglas d'ortografia.Quai sa daventar tras formar analogias-aschia ch'ei vegnadina pupped. exercitau semeglionts ekempels che meinantier ina regla. Tram tals exercezia enein nus igl affontier in patortgar en analogies il qua al ea la finaleera applipar en in auter connsx concret (*criven novoplaids) Isesa che l'ortografia sto essor expressivamein
z ounscientkx. Exempell Sch-si,p,affon exercitescha mavens plaids che han
alla fin inAJ, lli'seriva el in tec alla ga automaticameinerdretg-plaids da tale fin ch'el enrpowuscha aunc buc:RI enconuscha p.ax. vegl, basil, ftiMagl e scriva lu eraendretg paregl, cunegl, canagl. "
Il scolamt duei tuttavia(buca haver 4ema da menar edreglas gia 'elle secunda Iclassa, Sco MUELLER ha eaviumuesar, san affOns della secunda clasaa buca mo capir eduvrat reqlas d'ortogr.sfia, na gest per affons da fleiviaintelligeri** a igl operar cun reglas pli etfectivs chesulettamein accumular ils plaid* a mode visuala. Il ado-last intermedieschi las reglas denton schi concis e concret*co pueseivel. Il diever Al.tb adina puspei-vegeir exercitaus.Igl ei sun di recumandar d'educar Lula ils affons pli giuvenstier in scriver ponderau, pertgei sevens ein ilm affons giahabels da patertgar deductiv, mo applicheecNan els quell*habilitad aunc buea tiel deriver.
.../
3. Accent sbag,ls darpereepziun.
...., ,
Chau eis ei.metodicaMein il pli grev.da gidar cun Success.Savona vegn ins a stuer fac diever da specials mieds emetodas ch'ein scaffi per la terapia da iegastenia.
3
4,
, 1.
-19-
,
PV: Ei la percopziun'dilume smeiada, lu iifuetil
nus baghegiar si *uenter 10,40ri ,entschavend Clin:0,:ort.f:,
plaids ed exercitar la- rectiAlun::bOttc-ce, edietclisica
digl entir plaid. Pli Arleraa,i.eWils?alicinme9nan epli, cuort temps ch'ile plaids veqnan oxponl '(t.i,e1 legx)-Medmamein vegn lu e.r a. U. tempel p,er r.lopsx.Q0w4r .pl,A. (:u04 L,..
(tiel sdriver). Nus passein pchun'.a pllun Opr RLre. pl
liunwpliaids. ,
PG: Tier fleivla pergepzipn da*gru6:.zi41-1-,stdeti:11413empalar igl.affon ed_t.n'exagta e min zi.tisn mnalimn
--4i1S plaids. 1.eutier 4tueinnUe foier ttar 4chibe1 h LI
parter si il plaid.entitetsitlmell,tvtk") 8" ''.1 11baT4segiar si el ord lasletrss.;.Fetg Ithpurtont ei l'ana
lisa da gruppas da consOnantS,-0A SITras semzer'munteda.,. .
,.
PDI Ha igl affon lArelgies da AliffOr*nil,maletgacustic, lu 4tolel eml.arender':-d;sdi:, 'edatu sin 1as7fi_naildifferermaschesecattan'adina' .1.1.*t've.e.f,tfer.,plakde
. .0
suns. Nus schein cumpftteg11ar ptalds,l-h.i, se,diffeic-schen mo traH entgln. suns. (RemeN:!;cri)e.
. .
cassa, matg letg,- fegl Ifreg1 i%,Atc.'8.pmc1tile atten4--
ziun attribuin nus elle pronunl4fv,clalx:4.4-entelgeiv1e.digl-affon: .-
PS: ier munconza da claret success,iun stueN a4s-s1401,.. .-- .,-
emp em exercitar il scriver e-ndre'tg certes letr SIO(t) -
Pe - u;-g d, p.- d) e gruppas da Ittraft-(i 7 el,.
itt'- ai) . Cun grond-'adatg trk4..cle-kwnus.A1.pro.blek ril4;.
che duA u plirs co1s4nant5 fruqtan iti:golenterl'eu.te,t-:
(strom;-suenter, bargia etc.),,
PLI Tier quei grey disturbi sto tns Wntschl7v;er 'cub ronda;
. .
...-........
parienzia pil pit sevens devonrdiltut (laude derar eis eitutttavia necessarird'in.troilocir nov1era,.,S.co ell'em-
individual e..ourl miede e metclo 57-Vait,trapia dsleg stet,-1prema classa) . Leutier einln n's avi,saU07Z.0 fetg isin i,a d
nil,. El ravugl delltinstrudziuftnotOild ei tal egkd denton.
,..
bein st,c,usch pli,Oussetvels. .
I.
..- !
n
4.
.
,. o
1
.' A% CAetit , ':,.,''
V. !
.1-
GLOSSARI
c .
das Beiheft
A die AnleitungrdiesNormtafel
'die DuochfOhrung
die AutkwertungV ,----
die ZuverlAtelgkeit
Vergleichbarkeitf
k
der GrpOentest. .
ttie-Eichuncli
IV die Gesamtpopulation
Rohwert (RW)
.Vder Normwert
der Prokentrang .(PR)
tile Spolcher.ung
der 8chw1erigieitisgrad
die EichstichprobeI
1
\ ,
II
4
-20-
il manual
l'instrucziun
m 0 la tabella da normasIf
.
m 11 diever, l'execuziun, l'applicaziun
. la.'valetaziun
. ' fa validitad
. 'il paregl*
. il test en gruppa
r la v'erificaziun
I) la populaziu4 entira
Jt valur criva. (vc)
.1a valtir normativ,a. (vn)
il rang pro.zent (rp)
accumulaziun .
il grad da difficultad
la controlia d'omprova verificativa4
try
VALUAZIUN
root;i'ati.v 9,ualitat; v anolisa Jo bocjts
rr)
3.5
94/35
tic/90
74/Cs
COs
slits
34/4b
*Jr
44/20
44/15
4/10
5
I.
Z80
Mc
VC
rp
REP
Atogle tencunter reg105 .66091S !:10 pQrsCO au
CM EW MMRIMvoc PV PG PD Ps al
11111 111"1.11141
11 HI.... .....................
1-. iiiiirriteirriiiir................11111111111111111111111 NM 11111 EMINIIMIN II
MI MINH MHOuntionammaLLILWITEIBiliffr iliium MEM MINIM IIHO11 M , H MINIHMHMI MEM= OHMII MO II 'HMI Hi
so
z
3
2
-"'
Vetrzeiehniii &or. bietierigen irtor,0
oilittigebert Olt e
1. FleMer, August! Nognitive Sirliktur und Lernsequenz, 1074
I,2. FlaMer', AUgUst:1141p* TWOnamieperOeiling-Mekte. 197V(puhliziert'
fri Zeitschrift4 fkintt4ic1Uungspsytho16gie'und'Ptida-'
gogiSche, Peyclplogit 1971L, 6;2(772.23) '
3. Flammei
It.
1 diAugust, Or e Michel und Werner Outmann: Wiseensstruktur und
Flamer, Auguqt:
WAhl von Informetionstexten. 1975 (publiziert it:
.ZeitSChritt fur experimentelle upd angevandte Psycho-- -
logie 1976 23, 30-44)
Subjekt und Experiment 1975 (Antrittsvorlesung)
5. Flammet,'Au0st, Wi1i Kandera, Btigitta Mü11ex upd Brig4t Rattler:
Entvicklung 'diegnostinther Rechtsehreibtea,ts in la--,Ii rlanscher und susedvischer rapoache (Serie TOR).1976
.-
,
6. FlaMmer, Aufrust:'W-rmidert. computerunterntiltater...Untericht Indivi-. .
, A.
a . ..T
, 1
..(. due mile Differeen? 190 (deutsche ZusemmenfessurIg).,
.. .
e. .
.
Liste de% Bulletins de Recherch
">
4
4 I
11 Flamme;, August: Structure cognitive et sktu
(R6sum6 erl-frangeis) .
`
Z. Flamer, August!
3. Flammer,
4.
d'apprentisiage. 1974,,,
,
Une talconomie des eftets de ceiliing:1974 (pub1i6 dens:'
-Zeitschrift,fur Entwick4414gap2ycholeeeund Pfidagogisehe-'f '
. , 4
Psychplogie 1971-i, 207-223)1R6sum6,en,franw.$)-
August, Fredl BUchel,
et Yertier GutMann: Structure du pavoir et ,
%
choix d'intormation-0 )975.t(pub1Wdens:
,Zeitsbhrift: f11-,experimente11e und angewandte;
'gie 1976, 23, 30-44) (16sum6 en.Crangeis)1 ,
:,
Flamer, August:
Flammer, Auguet,
eti6x147rimentet,Son. 1975 (R4sum (n tringais)
Willi Kander< ]1%;rigit4-1011,4--;4t Bri
Le, veloppement,de tsts..di. aghof04,
\ 0, en i gue eclin -.4t surselvatk; 4:'
. A *f497
- 1. . 4 . . I k
Flammer, August: J, ti,'-t-i) d,...
:Alenseiginement eisist6 pai'-ordinati'urY
on desdiff6rencs
114696i0),
4. i
t Rotflei:
.
um frangais),
dpme
197,6 (R6sum6 en
8 5,,--;.;.!,'4
a
. 7
.1-, 7',".
Thdex df ResearcheBulliti
1. PlaMmer, August: Cogni ive Structure and Sequence of Information cqui-. I
sition.)19714 (Suimtittry in English)
A Taxonoilly.of Ceiling, Wents. 197h (publlii\Shed in:2.- Flarom,er .August :
Zeitochrift fUr EntwictIungspsychologie und PAdagogische
Peyaho1ogie,"1.97!4 6, 207-223)'(3ummary in_English)
Plredi BUchel and Werner Guimcinn: Tlie'OtrIxtura of Know-:* P
ldgeelraild'the Search for Information. 1975 (published-.
in: Zeitschrift fUr everimenti41e und angewandte psy-
chologie 1976, 23:30-44) (Summary in English)owl\ -
4. eammer, Avust: Subject and Experiment. 1975 (Summary.in Epglish)
5,, Flammer,..Kugust, Willi Kandera, BrigiVa ma114- and Bri
!The dvelopment of diagnostkc eLSe. ngte5ts in Ladin
,
3, Flammer).Augual,/
r
Andsin Okn's(.1vi"s language. 1976 (Summary in English)
.6. Flamer, August: Does Clputer AssiAttdd 'Instruction Reduce IndividualJO *
. Differences? 1976-
(
.
t.
h
4.
h.
11