dieu tri bang song ngan va vi song

§§iÒu trÞ iÒu trÞ

bb»»ng dng dßßng ng ®®iiÖÖn cao tn cao tÇÇnn

BS. CBS. CÇÇm Bm B¸̧ ThThøøcc

NhNh¾¾c lc l¹¹ii

Dßng ®iÖn xung tÇn sè thÊp: (1 – 1000Hz)

- Dßng Faradic (xung gai nhän)

- Dßng xung Ledue (xung ch÷ nhËt)

- Dßng xung Lapic (lìi cµy)

- Dßng xung Bernard/Diadynamic (h×nh sin) (MF, DF, CP, LP)

Dßng ®iÖn xung tÇn sè trung b×nh (1000 – 20.000Hz)

- Dßng giao thoa

- Dßng TENS

Dßng ®iÖn cao tÇn (tÇn sè trªn 20.000Hz)

- Sãng ng¾n F = 13.560 KHz; λ = 22m

- Vi sãng F = 2.450 MHz; λ = 12,2m

I. I. §§¹¹i ci c¬¬ngng

• Dßng ®iÖn cao tÇn lµ dßng ®iÖn xoay chiÒu cã

tÇn sè trªn 20.000 Hz, xung quanh d©y dÉn cã

dßng ®iÖn cao tÇn x¶y ra cã tõ trêng cao tÇn.

• Dßng ®iÖn cao tÇn vµ tõ trêng cao tÇn tån t¹i

®éc lËp trong ph¹m vi mét bíc sãng (L¨m ®a).

I. I. §§¹¹i ci c¬¬ngng

• Ngoµi ph¹m vi mét bíc sãng ®iÖn trêng vµ tõ

trêng cao tÇn kÕt hîp t¹o ra sãng ®iÖn tõ;

• ThuËt ng÷ “®iÒu trÞ b»ng dßng ®iÖn cao tÇn” bao

gåm c¶ ®iÖn trêng vµ tõ trêng cao tÇn.

II. TÝnh chÊt vII. TÝnh chÊt vËËt lýt lý

• Dßng ®iÖn cao tÇn kh«ng g©y kÝch thÝch thÇn kinh,

t¸c dông chÝnh lµ t¹o ra hiÖu øng kÝch thÝch sinh

häc vµ hiÖu øng nhiÖt;

• TÝnh chÊt vËt lý:

+ Chu kú: lµ thêi gian hoµn thµnh mét dao ®éng ®iÖn;

+ Bíc sãng: lµ kho¶ng kh«ng gian dßng ®iÖn hoµn

thµnh mét chu kú (L¨m ®a)

+ TÇn sè: lµ sè chu kú/gi©y

CC¸̧c mc m¸̧y dy dïïng trong y hng trong y hääcc

• Sãng ng¾n:

TÇn sè F = 13.560 KHz; λ = 22m

• Vi sãng

TÇn sè F = 2.450 MHz; λ = 12,2m

CC¸̧c mc m¸̧y dy dïïng trong y hng trong y hääcc

- Sãng ng¾n Vi sãng

III. TIII. T¸̧c dông sinh hc dông sinh hääc c ccñña da dßßng ng ®®iiÖÖn cao tn cao tÇÇnn

C¸c dao ®éng ®iÖn lµm s¶n nhiÖt t¹i tæ chøc

nªn cã nh÷ng t¸c dông sau:

1. §èi víi m¹ch m¸u; b¹ch m¹ch:

nÕu dïng liÒu thÊp trong vßng 10 phót sÏ

g©y gi·n në c¸c tiÓu ®éng m¹ch, tÜnh

m¹ch, mao m¹ch vµ b¹ch m¹ch, lµm t¨ng

lu lîng tuÇn hoµn


NÕu dïng liÒu cao, thêi gian kÐo dµi sÏ g©y co

m¹ch, gi¶m lu lîng m¸u vµ ®e do¹ t¾c m¹ch.

2. §èi víi thµnh phÇn cña m¸u:

- T¨ng b¹ch cÇu ®Æc biÖt lµ c¸c b¹ch cÇu Lympho,

- T¨ng ®é di ®éng cña b¹ch cÇu,

- T¨ng ho¹t tÝnh thùc bµo cña b¹ch cÇu

=> cã t¸c dông chèng viªm vµ t¨ng søc ®Ò kh¸ng

cña c¬ thÓ, t¸c dông nµy kÐo dµi tíi 24h


3. §èi víi chuyÓn ho¸:T¨ng tuÇn hoµn

- T¨ng cung cÊp oxy

- T¨ng cêng dinh dìng cho tæ chøc,

- T¨ng chuyÓn ho¸ t¹i tæ chøc,

- T¨ng th¶i trõ.


4. §èi víi hÖ thèng thÇn kinh:

- øc chÕ dÉn truyÒn c¶m gi¸c ®au

- G©y hng phÊn thÇn kinh vËn ®éng

- T¨ng th¶i trõ (do t¨ng tuÇn hoµn), lµm tiªu dÞch

tiÕt => lµm gi¶m viªm, gi¶m phï nÒ, gi¶m ®au,

lµm mÒm vµ d·n c¬.

IV. ChÕ IV. ChÕ ®é®é phph¸̧t t ccñña ma m¸̧y sãng ngy sãng ng¾¾nn

- Sãng ng¾n chÕ ®é liªn tôc: 100w; 500w

- Sãng ng¾n chÕ ®é xung: TS 20Hz – 0,8w-4w

- Sãng ng¾n chÕ ®é xung: TS 46Hz – 1,8w-9,2w

- Sãng ng¾n chÕ ®é xung: TS 200Hz – 8w-40w

IV. ChÕ IV. ChÕ ®é®é phph¸̧t t ccñña ma m¸̧y sãng ngy sãng ng¾¾nn

Lu ý:

+ NhiÖt cña sãng ng¾n lµ nhiÖt s©u trong c¬ thÓ.

+ Khi dïng víi môc ®Ých kÝch thÝch sinh häc th×

dïng d¹ng xung (V× kh«ng g©y t¨ng nhiÖt tæ

chøc qu¸ møc)

+ Khi dïng víi t¸c dông nhiÖt lµ chñ yÕu: chÕ ®é

liªn tôc

V. ChÕ V. ChÕ ®é®é phph¸̧t t ccñña ma m¸̧y vi sãngy vi sãng

+ Bíc sãng: λ = 12,2Cm (16,6cm; 85cm)

+ TÇn sè: F = 2.450 (víi bíc sãng 12,2cm)

+ C«ng xuÊt ph¸t sãng: 5-200w; (xung ®Ønh 1250w).

Lu ý: do tÇn sè cao, bíc sãng cùc ng¾n, bøc x¹

kiÓu “tia” nªn ph¶i dïng ®Çu ph¸t sãng “®Þnh

híng”, khi gÆp tæ chøc n¨ng lîng bøc x¹ ®îc

hÊp thu nhanh; sãng 12,2cm cã thÓ vµo s©u tõ 2

®Õn 5cm, nhiÖt tæ chøc sÏ gi¶m dÇn theo ®é s©u;

V. ChÕ V. ChÕ ®é®é phph¸̧t t ccñña ma m¸̧y vi sãngy vi sãng

M¸y vi sãng hiÖn nay

- ChÕ ®é liªn tôc: c«ng suÊt 200w

- ChÕ ®é xung: TS 0,5-1Hz

VI. ChVI. ChØØ ®®Þnh cÞnh cñña a sãng ngsãng ng¾¾n vn vµµ vi sãngvi sãng

- Chèng viªm: viªm do nhiÔm khuÈn vµ kh«ng do

nhiÔm khuÈn nh viªm quanh khíp vai, viªm bao

ho¹t dÞch, viªm mµng x¬ng, viªm da;

- Gi¶m ®au do viªm thÇn kinh ngo¹i vi, co cøng c¬;

- §iÒu trÞ c¸c rèi lo¹n tuÇn hoµn côc bé, co th¾t

®êng tiªu ho¸, co th¾t tói mËt vßi trøng

- ChÊn th¬ng: ®ông dËp phÇn mÒm, phï nÒ sau

chÊ th¬ng hoÆc phÉu thuËt, kÝch thÝch qu¸ tr×nh

lµnh vÕt th¬ng;

VII. ChVII. Chèèng chng chØØ ®®Þnh tuyÞnh tuyÖÖt t ®è®èi ci cñña a sãng ngsãng ng¾¾n vn vµµ vi sãngvi sãng

- U lµnh hoÆc u ¸c

- T¨ng s¶n tæ chøc

- Mang m¸y t¹o nhÞp tim

- Lao cha æn ®Þnh

- Phô n÷ cã thai

- Vïng ch¶y m¸u hoÆc ®e do¹ ch¶y m¸u

VII. ChVII. Chèèng chng chØØ ®®Þnh tÞnh t¬¬ng ng ®è®èi i ccñña sãng nga sãng ng¾¾n vn vµµ vi sãngvi sãng

• MÉn c¶m víi ®iÖn tõ trêng

• Vïng ®iÒu trÞ cã dÞ vËt kim lo¹i, ph¬ng tiÖn kÕt

x¬ng b»ng kim lo¹i

• Suy tim hoÆc lo¹n nhÞp tim

• æ viªm ®· ho¸ mñ, trµn dÞch c¸c mµng nh

mµng tim, mµng phæi.

VIII. KVIII. Küü thuthuËËt t ®®iiÖÖn cn cùùcc

1. §Æt ®èi diÖn:

- Lµ c¸ch ®Æt thêng dïng ®Æc biÖt khi cÇn

®iÒu trÞ c¸c cÊu tróc s©u;

- Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®èi diÖn nhau qua

m« ®iÒu trÞ mµ cã thÓ c¶i biªn miÔn lµ

®iÖn cùc ph¶i song song víi mÆt da.


• Khíp gèi


• Khíp vai

Sai§óng


• Khíp vai

Sai


2. §Æt ®ång ®iÖn: hai ®iÖn cùc ®Æt mét bªn

trªn vïng ®iÒu trÞ, víi ®iÒu kiÖn lµ cã mét

kho¶ng çch thÝch hîp gi÷a chóng, kho¶ng

çch nµy ph¶i lín h¬n tæng kho¶ng çch ®iÖn

cùc da, nÕu kh«ng dßng ®iÖn sÏ ®i th¼ng gi÷a

hai b¶n cùc.


A B

C

C > A + B (§óng)

§Æt ®ång ®iÖn


A B

C

C < A + B (Sai)

§Æt ®ång ®iÖn


3. §Æt ®¬n cùc (vi sãng)

A

A = 1 - 5cm (§óng)

VIII. LiÒu VIII. LiÒu ®®iÒu trÞiÒu trÞ

HiÖn nay c¸c m¸y cã c«ng suÊt kh¸c

nhau, liÒu ®iÒu trÞ chñ yÕu dùa vµo c¶m

gi¸c cña bÖnh nh©n:

- LiÒu thÊp: bÖnh nh©n cã c¶m gi¸c Êm nhÑ,

kh«ng nãng;

- LiÒu trung b×nh: bÖnh nh©n thÊy nãng rÔ chÞu;

- LiÒu cao: nãng râ


- LiÒu thÊp (Êm): ®îc sö dông trong ®iÒu trÞ nhiÔm

khuÈn, chèng viªm vµ t¸i t¹o tæ chøc.

- LiÒu trung b×nh (nãng nhÑ): dïng trong ®iÒu trÞ c¸c

bÖnh m¹n tÝnh víi môc ®Ých t¨ng cêng tuÇn

hoµn, t¨ng t¸i sinh tæ chøc; gi¶m ®au (do øc chÕ

thÇn kinh c¶m gi¸c);

- LiÒu cao (nãng râ): g©y ®au, g©y co m¹ch, ®e do¹

ho¹i tö m«, thËm chÝ g©y báng (Ýt dïng).


• Thêi gian ®iÒu trÞ:

- BÖnh m¹n tÝnh 15-20phót/lÇn (cã thÓ tíi 30phót),

hµng ngµy hoÆc c¸ch nhËt.

- BÖnh cÊp tÝnh: 5-10phót/lÇn; 2lÇn/ngµy

• LiÖu tr×nh ®iÒu trÞ: thêng tõ 7 – 10 ngµy

IX. Tai biÕnIX. Tai biÕn

• Báng: do dïng liÒu cao, nhÊt lµ chÕ ®é liªn tôc,

cã vËt kim lo¹i trong c¬ thÓ;

• ChËp ®iÖn, ®iÖn giËt;

• Ph¶n øng bÊt thêng cña c¬ thÓ: nhøc ®Çu, mÖt

mái, lo ©u;

• Gi¶m tÕ bµo m¸u (Ýt gÆp): thêng ë KTV do tiÕp

xóc víi sãng l©u ngµy

• Suy nhîc thÇn kinh: do tiÕp xóc víi sãng l©u

ngµy (KTV).

X. MX. Méét st sèè yyªªu cu cÇÇu khi u khi ®®iÒu trÞiÒu trÞ

1. Vïng ®iÒu trÞ

• Béc lé vïng ®iÒu trÞ;

• Tr¸nh ®Ó quÇn ¸o Èm lµm c¶n trë n¨ng lîng

®iÖn vµo c¬ thÓ;

• Lau kh« må h«i;

• Th«ng thêng gi÷a ®iÖn cùc vµ da nªn ng¨n

b»ng mét líp kh¨n kh« s¹ch;


2. T thÕ bÖnh nh©n

• N»m, ngåi, t thÕ tho¶i m¸i

3. L ý: Th¸o bá c¸c trang søc b»ng kim lo¹i

tr¸nh ph©n t¸n n¨ng lîng ®iÖn tõ lµm t¨ng

nhiÖt ®é kim lo¹i g©y báng


4. Phßng ®iÒu trÞ:

• NÒn nhµ: sµn gç hoÆc tr¶i tÊm nhùa çch ®iÖn

• M¸y ph¶i cã d©y ®Êt;

• Phßng ®iÒu trÞ ph¶i thiÕt kÕ çch xa çc thiÕt bÞ

kh¸c (®iÖn tim, ®iÖn n·o, ®iÖn c¬…) cã lång

Faraday míi ®¶m b¶o an toµn;


• Giêng, bµn ghÕ ®iÒu trÞ ph¶i hoµn toµn bµng

gç hoÆc nhùa c¸ch ®iÖn

5. Thêng xuyªn kiÓm tra c¶m gi¸c cña bÖnh

nh©n ®Ó gi¶i quyÕt kÞp thêi;

6. Mçi nh©n viªn chØ nªn ®iÒu trÞ 08 lÇn ®èi víi vi

sãng vµ 13 lÇn ®èi víi sãng ng¾n mçi ngµy;

hµng n¨m cÇn kh¸m kiÓm tra søc khoÎ.

dieu tri bang song ngan va vi song

Healthcare