continued on page 2
สภาวชาชพบญช๖ ธนวาคม ๒๕๕๓ ปท ๑ ฉบบท ๑
“สภาวชาชพบญชกบการปกครองตนเอง”
พระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. ๒๕๔๗
ประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท ๒๒ ตลาคม ๒๕๔๗ โดยมาตรา ๒ บญญตใหใชบงคบตงแตวนทประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป เมอนบถงวนทเขยนบทความน นบเปนเวลารวม ๖ ปแลว สภาวชาชพบญชยงอยในระหวางการวางพนฐาน
สาคญ นนคอ “สภาวชาชพบญชเปนของผประกอบวชาชพบญช
โดยผประกอบวชาชพบญช เพอผประกอบวชาชพบญช”
พนฐานสาคญขางตนเปนหลกการสาคญของผประกอบวชาชพทกสาขา คอ “หลกการปกครองตนเอง” หลกการนยดถอวา “ไมมผใดจะรกและหวงแหนวชาชพบญชไดเทากบผ
ประกอบวชาชพบญชอกแลว”
การกาหนดใหผ ประกอบวชาชพบญชควบคมดแลกนเอง ยอมทาใหผประกอบวชาชพบญชรวมกนสรางเกยรตศกดแหงวชาชพบญช รวมกนกดกนคนทไมเหมาะสมทเขามาสวชาชพบญช และรวมกนพฒนาวชาชพบญชใหเจรญกาวหนา อนเปนการสรางความมนคงใหแกวชาชพบญช
หากกาหนดใหผอนมาควบคมดแลการประกอบวชาชพ
บญช บคคลเหลานนมกจะใชอานาจทมอยในการควบคมผประกอบวชาชพบญช เพอทาใหผประกอบวชาชพบญชมภาระรบใชองคกรของผมอานาจนน มากกวาทจะดาเนนการสงเสรมและพฒนาวชาชพบญชเพอใหเกดความเขมแขง ขอเทจจรงเหลานเกดขนกบทกวชาชพ จนกระทงผประกอบวชาชพแตละแหงตอง
ตอส ผลกดนใหเกดการควบคมดแลโดยผประกอบวชาชพนนเอง สภาวชาชพบญชกถอกาเนดมาจากการรวมกนตอสเพอใหมการปกครองกนเองเชนกน
ขอเสยของการปกครองตนเอง คอ หากผประกอบวชาชพน นพยายามปกปองพวกพองเด ยวก น โดยไม ค าน งถ ง
เกยรตศกดแหงวชาชพ ยอมเปนเหตสาคญททาใหหลกการปกครองกนเองนเสอมสลายไปได
“อาชพ” และ “วชาชพ” มลกษณะทแตกตางกน
คาวา “อาชพ” พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน
พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมายวา “การเลยงชพ การทามาหากน งานททาประจาเพอเลยงชพ” สวนคาวา “วชาชพ”
พจนานกรมฉบบราชบณทตยสถานใหความหมายวา “วชาทจะนาไปใชในการประกอบอาชพ”
Webster Dictionary ให ความหมายค าว า
“Profession (วชาชพ)” หมายถง “อาชพซงตองมการ
ฝกอบรมชนสงในศลปศาสตร(Liberal Art) หรอ วทยาศาตร (Science) ซ งปกตเปนงานในทางความคด(Mental) มากกวากาลงกาย(Manual)”
พระเจาวรวงศเธอ กรมหมนนราธปพงศประพนธ ทรงแปลความหมายคาวา “Profession” คอ “อาชว
ปฏญาณ” หมายถง “การปฏญาณตนตอสรรพสงศกดสทธวา จะประกอบอาชพตามธรรมเนยมนยมซงมวางไวเปน
บรรทดฐาน”
อาจารยจตต ตงศภทย ผรเรมสอนวชาหลกวชาชพ ใหนยามคาวา “วชาชพ” ตองประกอบดวยองคประกอบสามประการ คอ (๑) ตองมองคการควบคม คมครอง และสงเสรมวชาชพ (๒) ตองมการศกษาอบรมในวชาการ (๓)
ตองมเจตนารมณเพอบรการประชาชน องคประกอบทงสามขอน จะขาดขอใดขอหนงเสยมได มฉะนน จะเปนเพยงอาชพเทานน
ผมขออนญาตใชหลกการของอาจารย จตต ตงศภทย วเคราะหสถานะของผประกอบอาชพเกยวกบบญช .........
ผประกอบอาชพเกยวกบการบญชมสภาวชาชพบญชเปนองคการควบคม คมครอง และสงเสรมวชาชพบญช
ขาว
หนา 2
continued on page 3
เรองนยนยนไดจากอานาจหนาทของสภาวชาชพบญชทบญญตในมาตรา ๗ แหงพระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. ๒๕๔๗
ผประกอบอาชพเกยวกบบญชตองไดรบการศกษาอบรมวชาชพบญชในระดบปรญญาตร หรอประกาศนยบตรหรอวฒอนเทยบเทาปรญญาตรสาขาวชาชพการบญช และตองผาน
การทดสอบ หรอฝกอบรม หรอฝกงาน หรอเคยปฏบตงานเกยวกบวชาชพบญชมาแลวตามทกาหนดในขอบงคบสภาวชาชพบญช ผทศกษาจบวชาแพทยศาสตร หรอวศวกรรมศาสตร หรอนตศาสตร ไมอาจประกอบวชาชพบญชได
ผประกอบอาชพเกยวกบบญชมเจตนารมณใหบรการแก
ประชาชน โดยการตรวจสอบงบการเงนของบรษท หางหนสวนจากด และนตบคคลอน เพอใหผถอหนในบรษท หรอหนสวนในหางหนสวนจากด หรอกรรมการในนตบคคลนน ทราบสถานะทางการเงนของบรษท หรอหางหนสวนจากด หรอนตบคคลดงกลาว ตลอดจนประชาชนทไปเกยวของหรอดาเนนธรกจกบบรษท หรอหางหนสวนจากด หรอนตบคคลดงกลาว ไดทราบ
สถานะทางการเงนของบรษท หรอหางหนสวนจากด หรอนตบคคล นน
การประกอบอาชพเกยวกบบญชมองคประกอบครบถวนทงสามประการตามหลกการของอาจารยจตต ตงศภทยการประกอบอาชพเก ยวกบบญชมลกษณะพเศษกวาอาชพ
ทวไป จงเปนการประกอบวชาชพบญช
การทวชาชพบญชเปนบรการแกประชาชนตามทกลาวมาแลว ทาใหวชาชพบญชจาตองมหลกการของผประกอบวชาชพบญช ผประกอบวชาชพบญชตองไมเหนแกรายไดทตนจะไดรบจากผวาจาง ผลงานของผประกอบวชาชพบญชตอง
เปนไปตามหลกการวชาชพบญช ตองไมยอมใหผใดผหนงใชเงนหรอผลประโยชนอ นใดมาทาใหผ ประกอบวชาชพบญชบดเบอนหลกการของวชาชพบญช ผประกอบวชาชพบญชตองชวยกนเสรมสรางเกยรตศกดวชาชพบญช ดงนน จรรยาบรรณวชาชพจงมความสาคญสาหรบผประกอบวชาชพบญช
เมอพจารณาโครงสรางการบรหารงานของสภา
วชาชพบญชตามพระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. ๒๕๔๗ แลว
จะเหนไดวา กฎหมายกาหนดใหมคณะกรรมการสาคญอย ๔
คณะ โดยมการแบงแยกภารกจของแตละคณะ นอกจากน ยงมคณะกรรมการวชาชพบญชของแตละดาน เพอประโยชนในการพฒนาและสงเสรมการประกอบวชาชพบญชดานตาง ๆ
ไดอกดวย
คณะกรรมการชดแรก คอ คณะกรรมการสภาวชาชพบญช เปนคณะกรรมการทมภารกจสาคญในการบรหารกจการของสภาวชาชพบญชใหเปนไปตามวตถประสงคและดาเนนการตามภารกจทกาหนดในกฎหมายวชาชพบญช
คณะกรรมการชดทสอง คอ คณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช มภารกจสาคญในการกาหนดและปรบปรงมาตรฐานการบญช เพอใชเปนมาตรฐานในการจดทาบญชตามกฎหมายวาดวยการบญชและกฎหมายอน
คณะกรรมการชดทสาม คอ คณะกรรมการจรรยาบรรณ มภารกจสาคญในการสอบสวนคดจรรยาบรรณกรณท
มผกลาวหาวาผประกอบวชาชพบญชประพฤตผดจรรยาบรรณ โดยมอานาจสงยกคากลาวหา หรอลงโทษผถกกลาวหาได
คณะกรรมการชดทส คอ คณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญช มภารกจสาคญในการกากบดแล
การดาเนนกจการของสภาวชาชพบญชใหเปนไปตามกฎหมายและสอดคลองกบวตถประสงคของสภาวชาชพบญช
ตลอดจนมอานาจพจารณาอทธรณผขอรบใบอนญาตเปนผสอบบญช การพจารณาอทธรณของผกลาวหาหรอผซงถกคณะกรรมการจรรยาบรรณสงลงโทษ
คณะกรรมการชดทส น ถอเปนคณะกรรมการทจะทาการตรวจสอบและถวงดลการปฏบตภารกจของคณะกรรมการทงสามชดทกลาวมาขางตน
คณะกรรมการทงสคณะทกลาวมาน มความสาคญในการสงเสรมและพฒนาวชาชพบญช เพอสรางเกยรตศกดวชาชพบญชใหเปนทประจกษแกสงคม
สภาวชาชพทมกฎหมายบญญตอยในปจจบนมทงสน ๑๒ แหง ไดแก สภาทนายความ สภาวชาชพบญช แพทยสภา สภาการพยาบาล ทนตแพทยสภา สภาเภสชกรรม
สตวแพทยสภา สภากายภาพบาบด สภาเทคนคการแพทย
หนา 3
continued on page 4
สภาวศวกร สภาสถาปนก และสภาวชาชพวทยาศาสตรและเทคโนโลย
หากเปรยบเทยบคณะกรรมการของสภาวชาชพบญช
กบสภาวชาชพอน ปรากฎวา สภาวชาชพบญชมคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช เปนจดเดน ซงสภาวชาชพอนไมม
คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพน สภาวชาชพบางแหงใชคาสงของสภาวชาชพแตงตงคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพขน เชน
สภาทนายความ มคาสงแตงตงคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพทนายความ เปนตน
สภาวชาชพทกแหงจะมคณะกรรมการจรรยาบรรณ
อาจมชอเรยกเปนอยางอน เชน สภาทนายความเรยกวา “คณะกรรมการมรรยาททนายความ” ซงคณะกรรมการมรรยาททนายความมอานาจแตงตงคณะกรรมการสอบสวนและพจารณาคดมรรยาททนายความ โดยตองนาเสนอคณะกรรมการสภาทนายความเพอพจารณายกคากลาวหาหรอลงโทษผถกกลาวหาได ผทถกลงโทษมสทธอทธรณตอสภา
นายกพเศษ ซงมอานาจยน กลบ หรอแกคาสงของคณะกรรมการสภาทนายความได
สวนสภาวชาชพทเกยวของกบสาธารณสข ไดแก แพทยสภา สภาการพยาบาล ทนตแพทยสภา สภาเภสชกรรม
สตวแพทยสภา สภากายภาพบาบด และสภาเทคนคการแพทย
จะเรยกคณะกรรมการททาหนาทเกยวกบจรรยาบรรณวา
“คณะอนกรรมการจรรยาบรรณ” ซงมหลายคณะได มหนาทเพยงการกลนกรองคดทมการกลาวหาหรอกลาวโทษเทานน
หากเหนวา คดมมล คณะอนกรรมการจรรยาบรรณตองเสนอคณะกรรมการสภาวชาชพนน เพอพจารณาแตงตงคณะ
กรรมการสอบสวน เมอคณะกรรมการสอบสวนเสรจแลว ตองเสนอคณะกรรมการสภาวชาชพพจารณาลงโทษ คาสงลงโทษของคณะกรรมการสภาวชาชพ นน สภานายกพเศษอาจใชสทธยบยงภายในสบหาวนนบแตวนทไดรบมตของสภาวชาชพ แตคณะกรรมการสภาวชาชพอาจยนยนดวยคะแนนเสยงไมนอยกวาสองในสามของจานวนกรรมการทงคณะกได ซงจะตอง
บงคบใชตามคาสงคณะกรรมการสภาวชาชพสาหรบสภาวศวกร สภาสถาปนก และสภาวชาชพ
วทยาศาสตรและเทคโนโลย เรยกคณะกรรมการททาหนาทเกยวกบจรรยาบรรณวา “คณะกรรมการจรรยาบรรณ” มหนาทพจารณาและลงโทษกรณมการกลาวหาหรอกลาวโทษคด
จรรยาบรรณ ผถกลงโทษมสทธอทธรณตอคณะกรรมการสภาวชาชพได
เหนไดวา คณะกรรมการมรรยาททนายความ และคณะอนกรรมการสอบสวนของสภาวชาชพเกยวกบสาธารณสข
ไมมอานาจลงโทษผถกกลาวหา ตองสงเรองใหคณะกรรมการ
สภาวชาชพเปนผลงโทษ ซงแตกตางจากสภาวชาชพบญช สภาวศวกร สภาสถาปนก และสภาวชาชพวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงคณะกรรมการจรรยาบรรณมอานาจสงลงโทษผถกกลาวหาไดเอง โดยสภาวชาชพบญชกาหนดใหอทธรณคาสงตอคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญช สวนสภา
วศวกร สภาสถาปนก และสภาวชาชพวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตองอทธรณตอคณะกรรมการสภาวชาชพ
สาหรบทมาของคณะกรรมการจรรยาบรรณของทกสภาวชาชพลวนแลวแตมาจากการแตงตงของคณะกรรมการสภาวชาชพทงสน เพยงแตคณะกรรมการจรรยาบรรณ สภาวชาชพบญช ใชถอยคาวา “คณะกรรมการสภาวชาชพบญชแตง
ตงโดยความเหนชอบของทประชมใหญ” สวนคณะกรรมการสภาวศวกร สภาสถาปนก และสภาวชาชพวทยาศาสตรและเทคโนโลย ใชถอยคาวา “คณะกรรมการแตงตงตามมตทประชมใหญ” ไมวาจะใชถอยคาอยางไร การแตงตงคณะกรรมการจรรยาบรรณตองผานการพจารณาของทประชมใหญ
สมาชกของสภาวชาชพนน ๆ การแตงตงในลกษณะดงกลาวขางตน จะทาใหคณะกรรมการจรรยาบรรณของสภาวชาชพบญชมภารกจทตองรบผดชอบตอสมาชกสภาวชาชพบญช
คณสมบตของคณะกรรมการจรรยาบรรณของสภาวชาชพบญช ตองเปนผซงมความเทยงธรรมและมความซอสตย
เปนทประจกษ และมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม คอ
เปนสมาชกสามญ ประกอบวชาชพบญชมาแลวไมนอยกวาระยะเวลาตามทกาหนดในขอบงคบสภาวชาชพบญช ไมเคยถกลงโทษฐานประพฤตผดจรรยาบรรณผประกอบวชาชพบญช และไมดารงตาแหนงนายกสภาวชาชพบญชหรอเปนกรรมการหรออนกรรมการอนตามพระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. ๒๕๔๗
คณะกรรมการจรรยาบรรณของสภาวชาชพเกยวกบสาธารณสข ไมมการกาหนดคณสมบตของคณะกรรมการจรรยาบรรณไวในพระราชบญญตวชาชพ
คณะกรรมการมรรยาททนายความ และคณะกรรมการจรรยาบรรณของสภาวศวกร และสภาสถาปนก
continued on page 5
หนา 4
กาหนดคณสมบตของคณะกรรมการจรรยาบรรณ ตองเปนผประกอบวชาชพในสภาวชาชพนนเปนเวลาไมนอยกวาสบป และไมเคยถกลงโทษฐานประพฤตผดจรรยาบรรณ
สวนคณสมบตของคณะกรรมการจรรยาบรรณสภาวชาชพวทยาศาสตรและเทคโนโลย ใหอานาจคณะกรรมการ
วชาชพเปนผกาหนดในขอบงคบดงนน จะเหนไดวา คณสมบตของคณะกรรมการ
จรรยาบรรณ สภาวชาชพบญช มความเขมขนมากวาสภาวชาชพอน
หากพจารณาโครงสรางการบรหารสภาวชาชพบญช
จะเหนไดวา คณะกรรมการสภาวชาชพบญชไมมอานาจหนาทใด ๆ ทจะบงคบบญชาหรอสงการกบคณะกรรมการจรรยาบรรณ นคอหลกประกนความเปนอสระของคณะกรรมการจรรยาบรรณได
ขอดของสภาวชาชพบญชอกประการหนง คอ การกาหนดใหมคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญช
ซงมความหลากหลายมาจากหนวยงานหลายแหงเปนผพจารณาอทธรณคาสงลงโทษผประกอบวชาชพบญช แตกตางจากสภาทนายความทใหอานาจสภานายกพเศษ ซงเปนรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม มอานาจออกคาสงยน แก กลบ คาสงลงโทษคดมรรยาททนายความได อนเปนอานาจ
เบดเสรจของบคคลเดยว ซงไมนาจะชอบดวยหลกการ ขอสงเกตเกยวกบอานาจของคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญชมเพยงในพระราชบญญตวชาชพบญชใหความสาคญของคณะกรรมการสภาวชาชพบญชซงมนายกสภาวชาชพบญชอยในคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพ
เพยงคนเดยวเทานน ทาใหสภาวชาชพบญชมบทบาทในการพจารณาอทธรณนอยมาก
สภาวชาชพเกยวกบสาธารณะสขมอานาจทเขมแขงทาใหสภานายกพเศษไมอาจกาวกายสภาวชาชพได เนองจากสภาวชาชพมอานาจยนยนมตของสภาวชาชพทเกยวกบคดจรรยาบรรณได
จดเดนหรอขอดของสภาวชาชพแตละแหง อาจกลายเปนจดออนหรอขอดอยของสภาวชาชพนนได หากมการใชจดเดนหรอขอดนน ไมถกตอง เชน ใชอานาจในการปกปองผลประโยชนของตนเองและพวก หรอแอบองผมอานาจทใหผลประโยชนแกตนเองและพวกพอง โดยไมคานงถงหลกการ
วชาชพของตน อนจะเปนการทาลายเกยรตศกดแหงวชาชพ และหลกการปกครองตนเองไปอยางนาเสยดาย
ความแตกตางหรอความเหมอนของแตละสภาวชาชพ
ไมวาจะเปนเรองจานวนคณะกรรมการสภาวชาชพ ทมาของคณะกรรมการสภาวชาชพ ทมของคณะกรรมการจรรยาบรรณ อานาจ
หนาทของคณะกรรมการสภาวชาชพหรอคณะกรรมการจรรยาบรรณ อานาจหนาทของผใชอานาจในการตรวจสอบและถวงดล
และ กระบวนการใชอานาจหนาทของคณะกรรมการแตละชดกตาม จะไมมผลรายกระทบตอแตละสภาวชาชพ หากผประกอบวชาชพและคณะกรรมการทกชดในแตละสภาวชาชพมสานกรวม
กนในการทจะรกษาหลกการวชาชพและหลกการปกครองตนเองใหมนคง ยดถอประโยชนของสภาวชาชพของตนมากกวาผลประโยชนของสวนตน
ถงเวลาทผประกอบวชาชพบญชทกคน ตองแสดงออกถงความมงมนในการรวมกนรกษาหลกการวชาชพบญชและหลกการปกครองตนเอง เพอสรางเสรมเกยรตศกดวชาชพบญชใหคง
อยคกบวชาชพบญช
