Transcript

TABLE ANALYTIQUE UTU

Cette table présente le Thésaurus officiel UTU tel qu’il existe en quatre niveaux. Les quatre niveauxd’approfondissement des notions sont symbolisés par des petites icônes identiques à celles présentes dansle corps de l’ouvrage. À côté de chaque niveau de l’arborescence, figure la page à laquelle il se situe.On n’y retrouve toutefois que les mots-clés sous lesquels des documents sont répertoriés. Les mots-clés ne contenant que la mention « néant » dans l’ouvrage, ne sont pas repris ici.

DROIT JUDICIAIRE

� DROIT JUDICIAIRE - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . 3

� Principes (droit judiciaire - principes generaux) . . 3

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

� Droit commun de la procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

� Deni de justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

� Lois interpretatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

� Notions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

� Demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

� Demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

� Demande incidente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

� Demande reconventionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

� Demande en intervention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

� Jugement - arret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

� Jugement avant dire droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

� Nullite et jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

� Litispendance - connexite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

� Indivisibilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

� Domicile et residence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

� Motifs des jugements et arrets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

� Action en justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

� Capacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

� Qualite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

� Interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

� Chose jugee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

� Chose jugee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

� Force de chose jugee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

� Signification - notification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

� Modes de signification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

� A la personne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

� Au domicile elu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

� A l’etranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

� Notification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

� Forme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

� Delais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

� Computation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

� ORGANISATION JUDICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

� Organisation et service tribunaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

� Tribunal de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

� Tribunal de premiere instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

� Tribunal correctionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

� Tribunal de la jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

� Tribunal d’application des peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

� Tribunal de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

� Bureau d’assistance judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

� Service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

� Ministere public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

� Mission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

� Greffiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

� Fonctions judiciaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

� Conditions pour l’exercice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

� Exercice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Costume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Mise a la retraite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� COUR DE CASSATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Competence et role de la Cour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� Autres (Cour de cassation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

� CONSEIL SUPERIEUR DE LA JUSTICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

� BARREAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

� Generalites (barreau) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

� Conditions professionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

� Droits et devoirs des avocats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

1434 Table analytique UTU

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

� Representation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

� Honoraires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

� Secret professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

� Organisation barreau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

� Discipline barreau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

� Avocats europeens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

� Avocats pres la Cour de cassation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

� Ordre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

� Ordre des barreaux francophones et germanophone 32

� Responsabilite avocats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

� Autres (barreau) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

� AIDE JURIDIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

� Generalites (aide juridique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

� Aide de deuxieme ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

� Indemnisation des avocats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

� Assistance judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

� Autres (aide juridique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

� HUISSIER DE JUSTICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

� Generalites (huissier de justice) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

� COMPETENCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

� Generalites (competence) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Competence materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Tribunal de premiere instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Competence ordinaire (tribunal de premiere ins-tance) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Tribunal de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

� Competence generale (tribunal de commerce) . . . . 37

� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

� Tribunal du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

� Competence generale (tribunal du travail) . . . . . . . . . 39

� Droit du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

� Accidents du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

� Securite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

� President du tribunal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

� Refere (competence president) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

� Juge de paix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

� Tribunal de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

� Cour d’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

� Competence territoriale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

� Dessaisissement de l’affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

� Conventions de competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

� PROCEDURE JUDICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

� Generalites (procedure judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

� Principes generaux du droit procedural . . . . . . . . . . . . 51

� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

� Abus de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

� Proces equitable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

� Principe dispositif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

� Delai raisonnable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

� Audience publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

� Introduction de l’affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

� Exploit de citation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

� Requete contradictoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

� Requete unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

� Juridictions du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

� Delais de citation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

� Role et inscription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

� Comparution des parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

� Par avocat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

� Omission et radiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

� Instruction de la cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

� Communication des pieces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

� Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

� Depot et communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

� Delais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

� Audience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

� Communication au ministere public . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

� Jugement de la cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

� Reouverture des debats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

� Prononce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

� Jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

� Juges presents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

� Signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

� Redaction du jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

� Motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

� Interpretation et rectification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Jugement par defaut (Code judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . 62

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Incidents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Demande incidente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Demande nouvelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

� Modification demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

� Intervention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

� Volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

� Forcee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

� Desistement (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

� Instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

� Recusation (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Table analytique UTU 1435

� Desaveu acte de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Exceptions (Code judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Nullite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Texte de loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Nuisance aux interets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Ordre public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

� Finalite respectee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

� Preuve (Code judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

� Charge de la preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

� Production de documents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

� Enquete (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

� Comparution temoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

� Audition temoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

� Expertise (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

� Designation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

� Mission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

� Recusation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

� Remplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

� Rapport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

� Honoraires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

� Serment (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

� Frais et depens (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

� Liquidation des depens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

� Indemnite de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

� Condamnation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

� Requete unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

� Requete contradictoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

� REFERE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

� Generalites (refere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

� Nature de la mesure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

� Autres (refere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

� VOIES DE RECOURS - DROIT JUDICIAIRE ET CAS-SATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

� Generalites (voies de recours - droit judiciaire etcassation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

� Jugement d’accord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

� Mesures d’ordre interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

� Opposition (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

� Forme opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

� Delais opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

� Appel (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

� Conditions de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

� Decision sur la competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

� Delais appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

� Litige indivisible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

� Appel incident . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

� Forme de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

� Procedure de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

� Effets de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

� Devolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

� Evocation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

� Pourvoi en cassation dans l’interet de la loi . . . . . . . 91

� Pourvoi en cassation en matiere civile . . . . . . . . . . . . . . 92

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

� Personnes ayant la qualite pour se pourvoir ou contrelesquelles on doit se pourvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

� Delais de pourvoi en cassation et signification . . . . . . 92

� Duree, point de depart et fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

� Forme et delai de signification et/ou de depot . . . . . 93

� Decisions contre lesquelles on peut se pourvoir . . . . . 93

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

� Pourvoi en cassation en matiere repressive . . . . . . . . 94

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

� Personnes ayant la qualite pour se pouvoir ou contrelesquelles on doit se pourvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

� Action publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

� Delais de pourvoi en cassation et signification . . . . . . 95

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

� Forme et delai de signification et/ou de depot . . . . . 95

� Decisions contre lesquelles on peut se pourvoir . . . . . 95

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

� Action publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

� Pourvoi en cassation en matiere fiscale . . . . . . . . . . . . 98

� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

� Pourvoi en cassation - Arrets du Conseil d’Etat . . . 98

� Moyens de cassation en matiere civile . . . . . . . . . . . . . . 98

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

� Moyen nouveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

� Moyens de cassation en matiere repressive . . . . . . . . 99

� Interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

� Moyen nouveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

� Moyens de cassation en matiere fiscale . . . . . . . . . . . . 99

� Indications requises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

� Moyens de cassation en matiere electorale . . . . . . . . 100

� Pieces a joindre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

� Cassation - Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

� Etendue de la cassation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

� En matiere civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

� Renvoi apres cassation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

1436 Table analytique UTU

� En matiere civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

� En matiere penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

� Tierce opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

� Conditions tierce opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

� Procedure tierce opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

� Requete civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

� PROCEDURES PARTICULIERES (AFFAIRES CIVILES) . 102

� Vente d’immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

� Vente publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

� Vente de gre a gre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

� Biens indivis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

� Partage judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

� Divorce (procedure) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

� Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

� Divorce par consentement mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

� Divorce sur la base d’une desunion irremediable . . . 106

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

� Actions possessoires (procedure) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

� Contentieux concernant l’application d’une loid’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

� ASTREINTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

� Generalites (astreinte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

� Conditions astreinte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

� Suppression, reduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

� Autres (astreinte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

� SAISIES ET VOIES D’EXECUTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

� Generalites (saisies et voies d’execution) . . . . . . . . . . . 113

� Regles preliminaires (saisies et voies d’execution) 114

� Titre executoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Avis de saisie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Juge des saisies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Competence materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Execution provisoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

� Biens saisissables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Saisie conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Conditions saisie conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Basee sur un jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Basee sur une autorisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Constant, certain, exigible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

� Saisie mobiliere conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Saisie immobiliere conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Saisie-arret conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Saisie conservatoire sur navires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Saisie-execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Saisie-execution mobiliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

� Revendication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

� Saisie-arret-execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

� Declaration tiers saisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

� Saisie-execution sur navire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Saisie-execution immobiliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Commandement et transcription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Designation notaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Concurrence - subrogation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Ordre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

� Saisie en matiere de contrefaçon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

� REGLEMENT COLLECTIF DE DETTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

� Generalites (reglement collectif de dettes) . . . . . . . . . 122

� Qualite du demandeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

� Introduction procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

� Reglement amiable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

� Reglement judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

� Remise totale de dettes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

� Dispositions communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

� Mediateur de dettes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

� Autres (reglement collectif de dettes) . . . . . . . . . . . . . . . 126

� ARBITRAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

� Generalites (arbitrage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

� Convention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

� Arbitres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

� Sentence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

� Nullite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

� Execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

� Exequatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

� Convention europeenne du 21 avril 1961 - Arbi-trage commercial international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

� Autres (arbitrage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

� MEDIATION (AFFAIRES CIVILES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

� Generalites (mediation (affaires civiles)) . . . . . . . . . . . . 130

� Mediation volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

� NOTARIAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

� Generalites (notariat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

� Fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

� Actes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

� Organisation de la fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

� Autres (notariat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

� EMPLOI DES LANGUES EN MATIERE JUDICIAIRE . . . . 132

� Emploi des langues en premiere instance . . . . . . . . . . 132

� Emploi des langues en matiere penale . . . . . . . . . . . . . . 133

� Emploi des langues en appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

� Dispositions generales (emploi des langues) . . . . . . . 134

� Autres (emploi des langues en matiere judiciaire) 135

� CONSEIL CONSULTATIF DE LA MAGISTRATURE . . . . . . 135

� PHENIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

� Generalites (Phenix) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

� COMMISSION DE MODERNISATION DE L’ORDRE JU-DICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

� INSTITUT FORMATION JUDICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

Table analytique UTU 1437

� DROIT JUDICIAIRE EUROPEEN ET INTERNATIONAL 136

� Generalites (droit judiciaire europeen et interna-tional) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

� Convention de la Haye du 1er mars 1954 - Procedurecivile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

� Competence et execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

� Convention de Bruxelles du 10 mai 1952 - Unificationde certaines regles relatives a la competence penale enmatiere d’abordage et autres evenements de navi-gation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

� Convention de La Haye du 25 octobre 1980 -Enlevement d’enfants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

� Reglement CE n 44/2001 du 22 decembre 2000 -Competence judiciaire et execution des decisions enmatiere civile et commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

� Competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

� Reconnaissance et execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

� Reglement CE n 2201/2003 du 27 novembre 2003- Competence, reconnaissance et execution desdecisions en matiere matrimoniale et responsabi-lite parentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

� Aide judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

� Reglement CE n 1206/2001 du 28 mai 2001 -Cooperation dans le domaine de l’obtention des preu-ves en matiere civile ou commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

DROIT CIVIL

� DROIT CIVIL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

� Generalites (droit civil - principes generaux) . . . . . . 147

� Lois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

� Application dans le temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

� Ordre public - bonnes moeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

� Principes generaux du droit civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

� Abus de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

� PERSONNES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

� Generalites (personnes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

� Personnalite juridique (concept) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

� Notion - conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

� Droits lies a la personnalite civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

� Sexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

� Identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

� Etat civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

� Naissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

� Mariage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

� Rectification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

� Autres requisitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

� Domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

� VIE PRIVEE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

� Generalites (vie privee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

� Traitement donnees a caractere personnel . . . . . . . . 153

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

� Conditions des traitements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

� Statut donnees particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

� Donnees relatives a la sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

� Droits de la personne concernee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

� Circulation transfrontaliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

� Camera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

� Aspects de la vie privee non specifiquement traitespar la loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

� Vie privee - droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

� Autres (vie privee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

� FIANÇAILLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

� MARIAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

� Generalites (mariage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Conditions de fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Consentement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Prohibition lien de parente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Mariage anterieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

� Nullite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

� Mariage fictif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

� Effets mariage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

� Operations bancaires (mariage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

� Obligations et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

� Cohabiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

� Secours - aliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

� Contribuer aux charges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

� Mesures urgentes et provisoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

� DIVORCE (ANCIEN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

� Divorce pour cause determinee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

� Divorce par consentement mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

� Divorce pour separation de fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� Separation de fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� Personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� Separation de corps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� DIVORCE (NOUVEAU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� Generalites (divorce (nouveau)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

� Desunion irremediable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

� Consentement mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

� Personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

� FILIATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

� Generalites (filiation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

� Filiation biologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

� Etablissement paternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

� Presomption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

� Reconnaissance par le pere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

1438 Table analytique UTU

� Recherche de paternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

� Actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

� Contestation paternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

� Egalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

� Adoption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

� Adoption - droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

� Autres (filiation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

� CAPACITE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

� Minorite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

� Autorite parentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

� Exercice de l’autorite parentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

� Autorite sur la personne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

� Hebergement et surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

� Education . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

� Formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

� Droit aux relations personnelles avec grands-parents 185

� Autorite sur les biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

� Tutelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Tuteur ad hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Personne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Minorite prolongee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Administration provisoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

� Designation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

� Assistance conseil judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

� Personne malade mentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

� OBLIGATIONS ALIMENTAIRES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

� Generalites (obligations alimentaires) . . . . . . . . . . . . . . 191

� Aliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

� Parents/enfants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

� Enfants/parents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

� Autres conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

� Autres (obligations alimentaires) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

� DROITS REELS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

� Generalites (droits reels) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Biens meubles et immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Biens appartenant ou domaine public . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Propriete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

� Notion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

� Accession par incorporation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

� Biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

� Copropriete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202

� Droit groupes d’immeubles batis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

� Acte de base/Reglement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

� Personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

� Action en justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

� Tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

� Possession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

� Nuisance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

� Troubles de voisinage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

� Usufruit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

� Droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

� Servitude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Situation des lieux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Par la loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Mur et fosse mitoyens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Issue et passage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

� Par l’homme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

� Emphyteose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

� Superficie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

� SUCCESSIONS ET DONATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

� Generalites (successions et donations) . . . . . . . . . . . . . 216

� Successions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

� Ouverture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

� Ordres divers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

� Descendants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

� Conjoint survivant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

� Acceptation et repudiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Renonciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Acceptation sous benefice d’inventaire . . . . . . . . . . . . . 218

� Successions vacantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Partage et rapports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Sortie d’indivision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Rapports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

� Paiement de dettes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

Table analytique UTU 1439

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

� DONATIONS ET TESTAMENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

� Dons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

� Capacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

� Portion disponible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

� Reduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

� Donations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

� Donation notariale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

� Conditions de validite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

� Donation manuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

� Donation deguisee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

� Donation indirecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

� Irrevocabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

� Testaments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Olographe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Par acte public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Formalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Legs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

� Executeur testamentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

� Partage d’ascendant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

� Entre conjoints . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

� Tontine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

� DROIT DES OBLIGATIONS - PRINCIPES GENERAUX . 228

� Obligation naturelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

� Quasi-contrats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

� Gestion d’affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

� Paiement indu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

� Enrichissement sans cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

� Modalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

� Obligation conditionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

� Condition suspensive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

� Condition resolutoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

� Obligation solidaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

� Solidarite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

� In solidum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Divisible et indivisible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Concours regimes de responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Contractuelle - non contractuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Interets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Moratoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

� Compensatoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

� Anatocisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

� OBLIGATIONS CONVENTIONNELLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

� Generalites (obligations conventionnelles) . . . . . . . . 234

� Types d’obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Unilaterale - synallagmatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Intuitu personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Obligation de moyen - Obligation de resultat . . . . . . . 235

� Fondements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Autonomie de la volonte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Clauses standard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Droit de renonciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Bonne foi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

� Formation des conventions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

� Responsabilite precontractuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

� Conditions de validite des conventions . . . . . . . . . . . . . 236

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

� Consentement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

� Erreur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

� Dol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

� Objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Successions non ouvertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Interpretation des conventions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Effets des obligations entre parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Obligation de donner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237

� Effets des conventions a l’egard des tiers . . . . . . . . . . . 238

� Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

� Stipulation pour autrui . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

� Action oblique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

� Execution de l’obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

� Mise en demeure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

� Force majeure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

� Exception de non-execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

� Execution en nature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

� Dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

� Clauses de dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

� Dommages et interets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

� Resultant de l’inexecution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

� Etendue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

� Contrats avec clause penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Extinction de l’obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Paiement avec subrogation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Imputation des paiements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Novation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� Compensation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

� PREUVE DES OBLIGATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

� Generalites (preuve des obligations) . . . . . . . . . . . . . . . . 245

� Charge de la preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

� Preuve litterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

� Acte authentique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

1440 Table analytique UTU

� Acte sous seing prive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

� Copies de titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

� Signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

� Signature electronique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

� Temoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

� Presomptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

� Aveu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

� Autres moyens de preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

� OBLIGATION (QUASI) DELICTUELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

� Generalites (obligation (quasi) delictuelle)) . . . . . . . . 248

� Responsabilite directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

� Faute - acte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

� Imprudence - negligence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

� Responsabilite objective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

� Faute - imputabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

� Imputabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

� Mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252

� Faute de la victime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

� Lien de causalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

� Cause incertaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

� Differentes causes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

� Risque accepte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

� Rupture lien de causalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

� Notion de dommage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

� Obligation de reparation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254

� Perte d’une chance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

� Solidarite (responsabilite quasi delictuelle) . . . . . . . . . . 255

� Pere - Mere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

� Maıtres et commettants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

� Instituteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

� Choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

� Animaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

� Demence - Desequilibre mental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260

� Responsabilite publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

� Pouvoir executif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

� Pouvoir legislatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263

� Pouvoir judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

� Determination dommage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

� Principes generaux determination dommage . . . . . . . 266

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

� Integralite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

� Precision - ex aequo et bono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

� Dommage futur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

� Deces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

� Lesions/Blessures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

� Incapacite de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

� Invalidite permanente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

� Dommage aux choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

� Dommage moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

� REGIMES MATRIMONIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

� Generalites (regimes matrimoniaux) . . . . . . . . . . . . . . . . 272

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

� Regime legal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272

� Creanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

� Dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

� Contrats matrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274

� Preciput . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274

� Partage inegal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274

� Separation de biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

� COHABITATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

� Cohabitation legale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

� Cohabitation de fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

� CONTRATS SPECIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

� Generalites (contrats speciaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Parfaire la vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Qui peut vendre ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Vente des choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

� Obligations du vendeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

� Delivrance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

� Garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

� Vente a des consommateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

� Nullite - resolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

� Lesion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

� Vices redhibitoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283

� Transport de creances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283

� Vente internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284

� Vente sur plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284

� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284

� Nullites et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

� Louage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

� Louage - dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

� Baux biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

� Sous-louer - ceder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

� Droits et obligations du bailleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

� Droits et obligations du preneur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287

� Etat des lieux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288

� Dommage et incendie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289

Table analytique UTU 1441

� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290

� Residence principale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

� Duree du bail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

� Loyer et charges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

� Vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

� Circonstances exceptionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

� Bail commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

� Duree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

� Revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

� Cession et sous-location . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

� Transmission du bien loue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296

� Preavis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296

� Renouvellement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

� Bail a ferme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

� Conge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300

� Prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

� Exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

� Sous-location et cession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302

� Alienation - droit de preemption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

� Louage d’ouvrage et d’industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304

� Droit de la construction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Contrat d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Reception . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Responsabilite decennale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Responsabilite autre que la responsabilitedecennale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

� Action directe (contrat d’entreprise) . . . . . . . . . . . . . . . . 306

� Construction et vente d’habitation (loi Breyne) . . . . . 307

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

� Pret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

� Pret a usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

� Pret a la consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

� Pret a interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

� Depot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

� Contrats aleatoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

� Jeu - pari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

� Mandat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

� Nature et forme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

� Obligations du mandataire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

� Mandat fictif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

� Transaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

� CABLES ET LIGNES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

� SURETES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Generalites (suretes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Concours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Surete personnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Caution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Creancier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

� Entre cofidejusseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Surete reelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Gage civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Possession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Reserve de propriete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Warrant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� PRIVILEGES ET HYPOTHEQUES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

� Publicite immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Transcription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Quels actes ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Privileges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Privileges generaux sur les meubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Frais funeraires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Privileges sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

� Privileges particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� Loyer et fermage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� Privileges sur les biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� Vendeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� Hypotheque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� PRESCRIPTION (DROIT CIVIL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

� Generalites (prescription (droit civil)) . . . . . . . . . . . . . . . 316

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316

� Interruption - suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316

� Interruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316

� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

� Duree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

� Delais generaux de prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

� 30 ans actions reelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

� 10 ans actions personnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

� 5 + 20 ans extracontractuelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

� Prescriptions particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

� 1 an (prescription) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

� Avocats (prescription) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

� Notaires (prescription) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

� 5 ans - Arrerages de rente (prescription) . . . . . . . . . . . . . 321

� 2 ans - Prestataires de soins (prescription) . . . . . . . . . . . 323

� Possession vaut titre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323

� Prescription creance sur l’Etat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325

� NOTIFICATION (DROIT CIVIL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

1442 Table analytique UTU

� DROIT AGRAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

� Remembrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

� DROIT DE LA JEUNESSE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

� Preservation morale de la jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

� Loi relative a la protection de la jeunesse . . . . . . . . . . 327

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

� Protection sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

� Protection judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

� Mesures de protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

� A l’egard des mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331

� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331

� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334

� Communaute française . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334

� Aide a la jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

� Droits des jeunes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

� Conseil de communaute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

� Aide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336

� Enfants maltraites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336

� Autres (droit de la jeunesse) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336

� ASSOCIATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

� Generalites (associations) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

� ASBL belge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

� Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

� Fondation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338

� Autres (associations) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338

� PROFESSIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338

� Generalites (professions) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

� Expert-comptable et conseiller fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . 339

� Pharmacien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

� Architecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

� Medecin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345

� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

� Juriste d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

� Reviseur d’entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

� Comptable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Detective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Veterinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Journaliste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Kinesitherapeute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Geometre-expert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Dentiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351

� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Agent immobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Infirmier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

� DROIT MEDICAL - DROIT DE LA SANTE . . . . . . . . . . . . . . . . 353

� Generalites (droit medical - droit de la sante) . . . . . 354

� Homme et corps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354

� Organes et transplantation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354

� Substances d’origine humaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Sang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Embryons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Experimentations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Procreation medicalement assistee . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Notions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Fertilisation in vitro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

� Mere porteuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

� Medecine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

� Dossier medical general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

� Traitement medical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

� Commissions medicales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Medicaments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Publicite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Delivrance a l’utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

� Droits des patients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

Table analytique UTU 1443

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

� Soin et traitement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

� Libre choix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

� Consentement informe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

� Dossier medical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361

� Vie privee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

� Sante publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

� Etablissements de soins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

� Gestion des hopitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

� Personnel hospitalier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

� Programmations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

� Soins a domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

� Soins de sante preventifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364

� Soins aux personnes agees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367

� Pratiques non conventionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368

� Laboratoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368

� Aide urgente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369

� Autres (droit medical - droit de la sante) . . . . . . . . . . . 369

DROIT PENAL

� DROIT PENAL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . 373

� Generalites (droit penal - principes generaux) . . . . . 373

� Legalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374

� Application dans le temps (droit penal) . . . . . . . . . . . . 374

� Non bis in idem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374

� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375

� Responsabilite penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Delits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Types . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Infractions de droit commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Delits de presse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

� Delits politiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378

� Elements constitutifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378

� Peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379

� Peines privatives de liberte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379

� Peines criminelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Peines accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Fermeture d’etablissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Amende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Confiscation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

� Autres condamnations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

� Solidarite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

� Cumul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

� Concours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Nouvelle poursuite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Causes de justification et d’excuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Ordre de l’autorite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Contrainte irresistible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Erreur invincible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

� Provocation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

� Circonstances attenuantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

� Loi 4 octobre 1867 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

� Circonstances aggravantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

� Extinction de la peine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384

� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384

� DELITS ET LEURS PEINES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384

� Crimes contre l’humanite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385

� Terrorisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

� Crimes et delits contre la foi publique . . . . . . . . . . . . . . 386

� Contrefaçon effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386

� Faux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387

� En ecritures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387

� Faux serment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Crimes et delits contre l’ordre public par fonction-naires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Abus d’autorite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Crimes et delits contre l’ordre public par particu-liers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Bris de scelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Loterie, jeux et paris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Jeux et paris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389

� Crimes et delits contre la securite publique . . . . . . . 390

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

� Attentat ou menace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

� Prise d’otage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

� Crimes et delits contre la famille et la moralite . . . 390

� Avortement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

� Debauche et prostitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390

� Abandon de famille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

� Crimes et delits contre les personnes . . . . . . . . . . . . . . . 391

� Homicide volontaire et coups . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

� Homicide involontaire et coups . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391

� Non-representation d’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

� Utilisation de mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

� Exploitation de la mendicite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

� Abus de la vulnerabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

� Atteinte a la liberte individuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

� Violation de domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

� Harcelement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

� Calomnie et diffamation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

1444 Table analytique UTU

� Injure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397

� Secret professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400

� Delits contre les biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

� Vol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

� Insolvabilite frauduleuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401

� Abus de confiance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

� Escroquerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

� Recel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

� Destructions et dommages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404

� Incendie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404

� Destruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404

� Delits informatiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404

� Contraventions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405

� Destruction de biens mobiliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405

� TITRE PRELIMINAIRE C. proc. pen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405

� Generalites (titre preliminaire C. proc. pen.) . . . . . . . 406

� Mandataire ad hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406

� Victimes et personnes lesees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406

� Interesse(e)s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406

� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406

� Extinction de l’action publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

� Interruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407

� Delai raisonnable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408

� INFORMATION - INSTRUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409

� Generalites (information - instruction) . . . . . . . . . . . . . 409

� Officiers de police judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

� Police judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

� Procureur du Roi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

� Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

� Enquete proactive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

� Refere penal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411

� Denonciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411

� Expertise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411

� Identification appel telephonique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412

� Penetrer dans lieu prive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412

� Audition de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413

� Methodes particulieres de recherche . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

� Observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

� Infiltration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

� Indicateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

� Controle sur la legalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416

� Procureur federal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417

� Instruction judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417

� Mission du juge d’instruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418

� Instruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419

� Secret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420

� Levee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420

� Actes d’instruction complementaires . . . . . . . . . . . . . . . 420

� Vente de biens saisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

� Actes d’instruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

� Audition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

� Exploration corporelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422

� Communication telephonique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

� Renvoi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

� Transmission de pieces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424

� Voies de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424

� Controle par la chambre des mises en accusation . . . 424

� COMPETENCE - PROCEDURE - RECOURS JURIDIC-

TIONS REPRESSIVES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427� Generalites (competence - procedure - recours juri-

dictions repressives) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428

� Partie civilement responsable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428

� Tribunal de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428

� Transaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

� Tribunal correctionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

� Competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

� Saisine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

� Citation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

� Comparution volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

� Audience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Comparution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Motiver - precis - sommaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Opposition (droit penal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Decisions susceptibles d’opposition . . . . . . . . . . . . . . . . 430

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431

� Appel (droit penal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431

� Cour d’assises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432

� PREUVE (DROIT PENAL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434

� Generalites (preuve (droit penal)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434

� Charge de la preuve - liberte d’appreciation . . . . . . . 435

� Moyens de preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435

� PROCEDURES PARTICULIERES (DROIT PENAL) . . . . . . 436

� Enquete sur les avantages patrimoniaux . . . . . . . . . . . 436

� Perquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

� MEDIATION (AFFAIRES PENALES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

� Generalites (mediation affaires penales) . . . . . . . . . . . 437

� EXECUTION DES PEINES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

Table analytique UTU 1445

� Generalites (execution de peines) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

� Reglement penitentiaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437

� Statut juridique externe des personnes con-damnees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438

� Modalites accordees par le tribunal d’application despeines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438

� Transfert de condamnes entre Etats . . . . . . . . . . . . . . . . . 439

� Casier judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439

� Effacement - Rehabilitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439

� Rehabilitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439

� Amnistie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� Autres (execution des peines) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� RENVOI D’UN TRIBUNAL A L’AUTRE (DROIT PENAL) 440

� Generalites (renvoi d’un tribunal a l’autre (matierespenales)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� Reglement de juges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� DROIT MILITAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� Armee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� Pension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441

� Autres (droit militaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441

� MANDAT D’ARRET EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441

� Principes generaux (mandat d’arret europeen) . . . 441

� Mandat d’arret d’un autre Etat membre . . . . . . . . . . . . 442

� Mandat d’arret de la Belgique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442

� EXTRADITION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443

� Loi sur les extraditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443

� Transit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443

� Traites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444

� Autres (extradition) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444

� LOIS PENALES PARTICULIERES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444

� Generalites (lois penales particulieres) . . . . . . . . . . . . . 445

� Provocation infractions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Chasse et peche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Chasse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Drogues - Substances psychotropes . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Infractions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

� Recidive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Cooperation internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Infractions maritimes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Armes - Munitions - Explosifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Armes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Victimes de violence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Animaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Bien-etre des animaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446

� Sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� Disciplines sportives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� Football . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� LOI SUR LA PROBATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� Sursis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447

� Probation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448

� ROULAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448

� Loi relative a la police de la circulation routiere -16 mars 1968 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449

� Permis de conduire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450

� Regles generales - art. 21-22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450

� Infractions - art. 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450

� Delit de fuite - art. 33 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450

� Intoxication - ivresse - art. 34-37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451

� Decheance - art. 38-49 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451

� Retrait immediat du permis de conduire - art. 55-58 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451

� Responsable civile - art. 67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Conducteur presume - art. 67bis-ter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Code de la route 1er decembre 1975 . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Injonctions - art. 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Signalisation routiere - art. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Depassements - art. 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Changement de direction - art. 19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452

� Dispositifs sureleves - art. 22ter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453

� Arret et stationnement - art. 23-27ter . . . . . . . . . . . . . . . . 453

� Ouverture des portieres - art. 28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453

� Casque de protection - art. 36 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453

� Accident - art. 52 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453

� Circulation dans les ports - art. 57 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454

� Signaux lumineux de signalisation - art. 61-64 . . . . . . 454

� Signalisation des chantiers - art. 78 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454

� Conditions techniques vehicules automoteurs . . . 454

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454

� Vehicules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

� Cyclomoteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

� Roulage - droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455

� Convention La Haye du 4 mai 1971 - Loi applicableen matiere d’accidents de la circulation routiere . . . . 455

� DISCRIMINATION - RACISME - XENOPHOBIE . . . . . . . . . 455

� Generalites (discrimination - racisme - xenophobie) 456

� Loi anti-racisme - 30 juillet 1981 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456

� Actes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456

� Inciter - art. 1.3.1-2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456

� Loi anti-discrimination - 25 fevrier 2003 . . . . . . . . . . . 457

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457

� Definitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457

� Discrimination directe - art. 2, § 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457

1446 Table analytique UTU

� Discrimination indirecte - art. 2, § 2 . . . . . . . . . . . . . . . . 458

� Handicap - art. 2, § 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458

� Circonstances - art. 2, §§ 4-5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459

� Sanctions - art. 6-17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459

� Negation de genocide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460

� Discrimination - racisme - xenophobie : droit inter-national . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460

� Autres (discrimination - racisme - xenophobie) . . . 460

� DETENTION PREVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461

� Generalites (detention preventive) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461

� Arrestation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461

� Mandat d’arret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462

� Comparution immediate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463

� Maintien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463

� Mainlevee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

� Appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

� Liberation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465

� Liberte sous conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466

� Liberte sous caution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466

� Autres (detention preventive) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466

� TROUBLE MENTAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467

� Mise en observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467

� Commission de defense sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468

� Internement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468

� Autres (trouble mental) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468

� POLICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469

� Generalites (police) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469

� Services de securite et d’information . . . . . . . . . . . . . . . 469

� Controle des informations - Services de securite . . . . 469

� Services de police integres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469

� Police locale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469

� Police federale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Fonction de la police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Officier de police administrative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Autorite et direction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Attributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� Personnel de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470

� SECURITE PRIVEE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472

� Generalites (securite privee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472

� DROIT PENAL EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472

� Generalites (droit penal europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472

� Schengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472

� Eurojust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472

� Autres (droit penal europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473

� DROIT PENAL INTERNATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473

� Entraide judiciaire internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473

� Convention europeenne Strasbourg 20 avril 1959 -Entraide judiciaire en matiere penale . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� Corruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� Criminalite organisee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� Autres (droit penal international) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

� TARIF EN MATIERE CRIMINELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474

DROITS ECONOMIQUE, COMMERCIAL ET FINANCIER

� PRINCIPES GENERAUX DE DROIT ECONOMIQUE . . . 477

� Liberte du commerce et de l’industrie . . . . . . . . . . . . . . 477

� ACTE DE COMMERCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

� Notion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

� COMMERÇANT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

� Definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

� Conditions requises pour acquerir la qualite . . . . . . 477

� COMPTABILITE ET COMPTE ANNUEL - GENERALITES 478

� Generalites (comptabilite et compte annuel -generalites) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478

� Commission des normes comptables . . . . . . . . . . . . . . . . . 478

� Comptabilite des personnes morales . . . . . . . . . . . . . . . 478

� Autres (comptabilite et comptes annuels -generalites) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478

� ETABLISSEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478

� Implantations commerciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478

� Conformite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� Petites et moyennes entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� INTERDICTION PROFESSIONNELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� Generalites (interdiction professionnelle) . . . . . . . . . . 479

� ENTREPRISE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� Generalites (entreprise) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� Entreprise publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� Comptabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479

� Controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

� Banque-carrefour de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

� Registre du commerce et de l’artisanat . . . . . . . . . . . . . 480

� Autres (entreprise) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

� INDEPENDANTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

� Fermeture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480

� Autres (independants) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481

� FACTURE - BON DE COMMANDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481

� Generalites (facture - bon de commande) . . . . . . . . . . 481

� Preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481

� Clauses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482

� Indemnite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482

� Autres (facture - bon de commande) . . . . . . . . . . . . . . . . 482

� FONDS DE COMMERCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482

� Generalites (fonds de commerce) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482

� PREUVE EN MATIERE COMMERCIALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482

� TRANSACTIONS COMMERCIALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483

� Retard de paiement dans les transactions commer-ciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483

� SOCIETES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483

Table analytique UTU 1447

� Societes - Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485

� Societe - definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Apports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Societe - classification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Societe civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Societe a finalite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Societe cotee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Petite societe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Controle et groupes de societes - definitions . . . . . . . . . 486

� Controle de societes - Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Participation et lien de participation . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Societe mere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Filiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

� Societes liees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Dispositions communes a toutes les societes . . . . . 487

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� La societe de droit commun, la societe momentaneeet la societe interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Societe de droit commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Societes dotees de la personnalite juridique - Dis-positions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Organes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Representation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Siege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Deplacement de siege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Comptabilite des societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Comptes annuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487

� Dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488

� Liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488

� Societe en nom collectif - societe en commanditesimple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

� Societe en nom collectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

� Societe en commandite simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

� Responsabilite des associes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

� Societe privee a responsabilite limitee . . . . . . . . . . . . . . 489

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

� Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490

� Transfert et transmission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490

� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490

� Gerant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490

� Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Duree et dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Societe cooperative (a responsabilite illimitee) . . . 491

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Societe cooperative a responsabilite limitee . . . . . . . 491

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Duree et dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491

� Societe anonyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Transfert et transmission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Fonction des administrateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492

� Gestion journaliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494

� Statut des administrateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494

� Assemblee generale des actionnaires . . . . . . . . . . . . . . . . . 494

� Assemblee generale des obligataires . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Action sociale et action minoritaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Action minoritaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Conflits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Restructuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Fusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Procedure a suivre lors de la fusion par absorption 495

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Scission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495

� Apport d’universalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� Transfert d’une universalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� Societe europeenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� GESTION PUBLIQUE DE L’ECONOMIE . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� Aide publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� POIDS ET MESURES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� PRIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� Generalites (prix) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496

� Infraction sur la reglementation des prix . . . . . . . . . . 496

� IMPORTATION, EXPORTATION, TRANSIT . . . . . . . . . . . . . . 497

� Generalites (importation, exportation, transit) . . . 497

� Marchandises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497

� OPERATIONS COMMERCIALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498

� Generalites (operations commerciales) . . . . . . . . . . . . . 498

� Usages honnetes et pratiques commercialesdeloyales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498

� Clauses abusives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501

� Publicite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502

� Methodes de vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506

� Vente a prix reduit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506

� Offre conjointe et vente avec prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506

� Vente a distance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506

� Vente en chaıne ou vente pyramidale . . . . . . . . . . . . . . . . 506

� Vente en dehors de l’etablissement commercial . . . . . 506

� Application et repression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506

� Autres (operations commerciales) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

� ACCREDITATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

1448 Table analytique UTU

� COMMERCE DES PRODUITS DE L’AGRICULTURE, DE

L’HORTICULTURE, DE L’ELEVAGE ET DE LA PECHEMARITIME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

� Agriculture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

� QUALITE DES PRODUITS ET SERVICES . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

� Produits alimentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

� Produits non alimentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509

� Responsabilite du fait des produits et des services 510

� Reglementation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510

� CONCURRENCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510

� Generalites (concurrence) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510

� Droit belge de la concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511

� Pratiques restrictives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511

� Concentrations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

� Regulateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517

� Droit europeen de la concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518

� Accords horizontaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518

� Accords verticaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519

� Achat exclusif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519

� Aides d’ Etats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519

� Pratiques concertees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521

� Secteur automobile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522

� Concentrations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522

� Position dominante - abus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525

� DROITS INTELLECTUELS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525

� Generalites (droits intellectuels) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528

� Nom de domaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529

� Nom commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530

� Know-how et secret de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532

� Marque - Marque Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532

� Signes susceptibles de constituer une marque . . . . . . . 532

� Caractere distinctif - acquisition de caractere distinctifpar usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533

� Acquisition du droit a la marque Benelux . . . . . . . . . . . . 535

� Obligation d’enregistrer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

� Examen pour motifs absolus - marque Benelux . . . . . 535

� Etendue de la protection - marque Benelux . . . . . . . . . . 536

� Marque de renommee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536

� Respect du droit a la marque Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . 537

� Reparation des dommages et autres actions . . . . . . . 537

� Action en cessation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537

� Competence et procedure marque Benelux . . . . . . . . . . 538

� Marque - Marque communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538

� Caractere distinctif - acquisition de caractere distinctifpar usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

� Examen pour motifs absolus - marque communau-taire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

� Opposition marque communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . 540

� Etendue de la protection - marque communautaire 540

� Epuisement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 540

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541

� Marque communautaire comme objet de propriete 541

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541

� Respect du droit a la marque communautaire . . . . . . . 541

� Demandes additionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541

� Renonciation, decheance et nullite de la marque com-munautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542

� Marque - Droit International . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542

� Dessin ou modele - Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543

� Competence et procedure - dessin ou modele Benelux 543

� Dessin ou modele - Modele communautaire . . . . . . . 543

� Conditions de la protection - modele communautaire 543

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543

� Renonciation et nullite du modele communautaire 543

� Brevet - Brevet national . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544

� Conditions de protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544

� Nouveaute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544

� Etendue de la protection - brevet national . . . . . . . . . . . 545

� Actes constitutifs de contrefaçon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545

� Inventions, secrets de fabrique, defense du territoire

et surete de l’Etat - L. 10 janvier 1955 . . . . . . . . . . . . . . . . 546

� Brevet - Brevet europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546

� Convention sur le brevet europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546

� Organisation europeenne des brevets . . . . . . . . . . . . . . 546

� Droit au brevet europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547

� Brevet communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549

� Droit d’auteur et droits voisins - Droit d’auteur . . . 550

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550

� Conditions de la protection du droit d’auteur . . . . . . . 550

� Etendue de la protection - droit d’auteur . . . . . . . . . . . . . 552

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552

� Droits patrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553

� Droit moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553

� Exceptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553

� Cession et transmission du droit d’auteur . . . . . . . . . . . . 554

� Cession de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554

� Titulaire du droit d’auteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

� Contrat de travail/statut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

� Oeuvre sur commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

� Oeuvre creee par plusieurs auteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . 555

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556

� Oeuvre litteraire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556

� Oeuvre audiovisuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557

� Droit d’auteur et droits voisins - Droits voisins . . . 557

Table analytique UTU 1449

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557

� Remuneration equitable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557

� Organisme de radiodiffusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558

� Droit d’auteur et droits voisins - Dispositions com-munes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559

� Licences obligatoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559

� Remuneration pour copie privee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559

� Remuneration pour reproduction/communicationd’oeuvres ou prestations - enseignement ou recher-che scientifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560

� Societe de gestion des droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561

� Respect du droit d’auteur et des droits voisins . . . . . . . 561

� Action en cessation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561

� Reparation des dommages et autres actions . . . . . . . 562

� Droit d’auteur et droits voisins - Droit international 562

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562

� Convention de Berne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562

� Droit d’auteur et droits voisins - Droit europeen . . . . 562

� Programmes d’ordinateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563

� Conditions de la protection programmes d’ordinateur 563

� Acquisition du droit programmes d’ordinateur . . . . . . 564

� Titulaire du droit d’auteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564

� Salarie/Fonctionnaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564

� Droits de protection programmes d’ordinateur . . . . . 565

� Droits patrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565

� Exceptions aux droits patrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . 565

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565

� Respect du droit programmes d’ordinateur . . . . . . . . . . 566

� Reparation des dommages et autres actions . . . . . . . 566

� Programmes d’ordinateur - Droit europeen . . . . . . . . . 566

� Base de donnees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566

� Conditions de la protection base de donnees . . . . . . . . 566

� BANQUE ET CREDIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566

� Generalites (banque et credit) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567

� Droit bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568

� Responsabilite du banquier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568

� Secret bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568

� Intermediaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Droit bancaire public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Banque Nationale de Belgique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Banque Centrale Europeenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Etablissement de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Controle des banques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570

� Controle de la Commission bancaire, financiere et desassurances (CBFA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Compte annuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Fonds propres minimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Informations periodiques et regles comptables . . . . . 571

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Operations bancaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Compte en banque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Carte bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Virements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572

� Credit hypothecaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572

� Contrat de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572

� Reglementation des credits hypothecaires . . . . . . . . . . . 573

� Droit bancaire international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573

� Droit bancaire europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573

� CAISSE DES DEPOTS ET CONSIGNATION . . . . . . . . . . . . . . 574

� SURENDETTEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574

� Autres (surrendettement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574

� CBFA (COMMISSION BANCAIRE, FINANCIERE ET DESASSURANCES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576

� Competences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576

� EFFETS DE COMMERCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576

� Cheque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576

� DROIT FINANCIER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576

� Generalites (droit financier) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577

� Operations financieres a caractere public . . . . . . . . . . . . 577

� Marches financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

� Societe de bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

� Institutions et intermediaires financiers . . . . . . . . . . . 578

� Entreprise d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

� Surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

� Mediateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

� Instruments financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578

� Gestion de fortune et conseiller en placement . . . . . . . 578

� Accord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

� Indemnite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

� Remise d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579

� Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580

� Systeme de compensation de titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580

� Emission publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580

� Prospectus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580

� Diffusion d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580

� Surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581

� Offre d’acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581

� Offre de reprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581

� Blanchiment de capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581

� Droit financier europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581

� Autres (droit financier) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582

� DROIT DE LA CONSOMMATION - DROIT INTERNATIO-NAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582

� DROIT DE LA CONSOMMATION - DROIT EUROPEEN 582

� DROIT DE LA CONSOMMATION - DROIT NATIONAL 585

� Generalites (droit de la consommation - droit na-tional) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585

� Information du consommateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586

� Credit a la consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586

� Contrat de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586

1450 Table analytique UTU

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586

� Formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587

� Execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587

� Regles particulieres concernant contrat de credit . . . 588

� Ouvertures de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588

� Intermediaires de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588

� Autres (droit de la consommation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588

� NAVIRE ET NAVIGATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588

� Navigation interieure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588

� Navigation maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589

� Port . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589

� Securisation maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590

� Connaissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590

� Autres (navire et navigation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591

� TRANSPORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592

� Taxis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592

� Transport de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592

� Transport aerien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592

� Transport maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593

� Transport par route . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594

� Transport interieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594

� Transport international - Convention C.M.R. . . . . . . . . . 594

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597

� Transport multimodal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598

� Transport - Droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598

� Transport - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598

� ASSURANCES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598

� Generalites (assurances) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599

� Controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599

� Assurance vehicules a moteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600

� Generalites (assurance vehicules automoteurs) . . . . . 600

� Usager faible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606

� Action directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609

� Assurances terrestres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610

� Contrat d’assurance en general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610

� Assurances de dommage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613

� Assurance de choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613

� Assurances responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614

� Assurances de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615

� Assurance contre l’incendie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617

� Assurance vie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618

� Assurance-credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622

� Assurance maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622

� Action recursoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624

� Intermediaires de l’assurance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625

� Assurances - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625

� Autres (assurances) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626

� INTERMEDIAIRES COMMERCIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627

� Agent commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627

� Commission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627

� Concession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628

� Franchise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629

� CONTRATS COMMERCIAUX SPECIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . 630

� Contrat de brasserie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630

� Location-financement - leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630

� USAGES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631

� COMMERCE ELECTRONIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631

� Generalites (commerce electronique) . . . . . . . . . . . . . . . 631

� Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631

� Autres (commerce electronique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631

� TOURISME ET HOTELLERIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632

� Contrat de voyage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632

� Autres (tourisme et hotellerie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632

� INSOLVABILITE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633

� Generalites (insolvabilite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633

� Faillite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634

� Definition et conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634

� Competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635

� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636

� Personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636

� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637

� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637

� Droits des creanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639

� Concordats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641

� Insolvabilite transnationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643

� Autres (insolvabilite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643

� MONNAIE ET POLITIQUE MONETAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . 646

� Monnaies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646

DROIT SOCIAL

� DROIT SOCIAL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . 649

� Generalites (droit social - principes generaux) . . . . 649

� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649

� Amendes administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649

� Inspection du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650

� Indexation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650

� Integration sociale - minimum de moyensd’existence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650

� Emploi des langues en matiere sociale . . . . . . . . . . . . . . 651

� Volontaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651

� Application droit du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651

� Indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652

� TRAVAIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652

� Generalites (travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654

� Nature de la relation de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

� Legislation du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

Table analytique UTU 1451

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

� Temps de travail et de repos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

� Duree du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

� Travail de nuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

� Horaires de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655

� Intervalles de repos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

� Pauses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

� Heures supplementaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

� Protection de la maternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

� Conge de maternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

� Protection contre le licenciement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657

� Allaitement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658

� Conge parental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658

� Teletravail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

� Contrat de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

� Notion - conditions d’existence - forme . . . . . . . . . . . . . . 659

� Notion - conditions d’existence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659

� Forme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661

� Sortes de contrats de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661

� Duree indeterminee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661

� Duree determinee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661

� Travail nettement defini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662

� Successifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662

� Travail a temps partiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663

� Contrat de remplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664

� Preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665

� Arbitrage (contrat de travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666

� Prescription (contrat de travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666

� Droits et devoirs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667

� Modification unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668

� Responsabilite (contrat de travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668

� Suspension du contrat de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670

� Fin du contrat de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670

� Modification unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670

� Licenciement abusif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670

� Preavis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671

� Indemnite de conge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673

� Indemnite d’eviction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674

� Motif grave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674

� Autres modalites de rupture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680

� Clause de non-concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683

� Ouvriers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

� Clause d’essai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

� Licenciement arbitraire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

� Employes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685

� Representants de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686

� Domestiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687

� Etudiants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687

� Sportif remunere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688

� Conseil du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689

� Conseil national du travail - L. 29 mai 1952 . . . . . . . . . 689

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689

� Organisation de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689

� Comite pour la prevention et la protection au travail 689

� Nouvelle technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689

� Protection contre le licenciement des delegues dupersonnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689

� Interruption de carriere professionnelle - Credit-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690

� Interruption de carriere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690

� Allocation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Credit-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Calcul periode d’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Prepension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� A plein temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Allocations de chomage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691

� Mi-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Travailleurs etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Permis de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Loi C.C.T. - 5 decembre 1968 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692

� Conventions collectives de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

� Niveaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

� Commissions paritaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693

� Vacances annuelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Duree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Pecule de vacances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Apprentissage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Contrat d’insertion professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694

� Remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695

� Notion - droit au salaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695

� Etendue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695

� Remuneration minimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697

� Protection de la remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697

� Definition remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697

� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697

1452 Table analytique UTU

� Retenue sur remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698

� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698

� Systeme de prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698

� Frais de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700

� Cession d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701

� Fermeture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702

� Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702

� Indemnite de fermeture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703

� Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703

� Licenciement collectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705

� Travail temporaire et interimaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705

� Travail interimaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705

� Delegue syndical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705

� Formation du travailleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Conge-education . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Bien-etre du travailleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Prevention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Chantiers temporaires - mobiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

� Violence, harcelement moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708

� Transfert d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709

� Surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709

� Controle medical travailleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709

� Emploi - Formation professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . 710

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710

� Recrutement et selection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710

� Formation professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710

� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Ateliers proteges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Emploi - National . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Emploi et chomage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Premier emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711

� Emploi - Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Emploi - Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� HANDICAPES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Generalites (handicapes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Reclassement social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Communaute française . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Allocations et indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712

� Autres (handicapes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713

� SECURITE SOCIALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713

� Generalites (securite sociale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715

� Charte de l’assure social - L. 11 avril 1995 . . . . . . . . . . . 715

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716

� Accident du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718

� Notion et preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718

� Accident sur le chemin du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720

� Evaluation incapacite de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720

� Responsabilite civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720

� Assurance accident du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721

� Fonds des accidents du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721

� Accident du travail - Maladie professionnelle - Ser-vices publics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722

� Indemnisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723

� Responsabilite civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724

� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725

� Maladie professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725

� Indemnisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726

� Revenu garanti aux personnes agees . . . . . . . . . . . . . . . . 727

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727

� Allocations familiales garanties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727

� Allocations familiales - Travailleurs salaries . . . . . . . 727

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727

� Conditions d’affiliation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728

� Allocations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728

� Allocations familiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729

� Allocations familiales - Travailleurs independants 730

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 730

� Attributaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 730

� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 730

� Pension - Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732

� Pension - Travailleurs salaries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732

� Prepension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732

� Pension de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733

� Conjoint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733

� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734

� Pension complementaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734

� Pension - Travailleurs independants . . . . . . . . . . . . . . . . . 735

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735

Table analytique UTU 1453

� Pension de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735

� Pension - Harmonisation secteur public . . . . . . . . . . . . 736

� Pension - Fonds de vieillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736

� Securite sociale - Regimes particuliers . . . . . . . . . . . . . . 736

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736

� Securite sociale - Travailleurs salaries . . . . . . . . . . . . . . . 737

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737

� Office national de securite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737

� Cotisations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739

� Cotisations de securite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739

� Cotisations particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739

� Calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739

� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740

� Responsabilite solidaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740

� Recouvrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740

� Surveillance et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741

� Declaration immediate d’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742

� Securite sociale - Travailleurs independants . . . . . . . 742

� Statut social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742

� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742

� Structures administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Chomage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Office national de l’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Conditions d’admissibilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Travailleurs etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Conditions d’octroi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Privation de remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743

� Declaration et controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744

� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744

� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747

� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747

� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749

� Mutualites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751

� Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751

� Legislation soins de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752

� I.N.A.M.I. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753

� Assurance soins de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755

� Prestations de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755

� Facture maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755

� Rapport avec les dispensateurs de soins . . . . . . . . . . . . 755

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755

� Assurance indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756

� Indemnite d’incapacite primaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756

� Indemnite d’invalidite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Assurance maternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Conditions d’octroi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Conditions d’octroi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Assurance soins de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Assurance indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758

� Controle - contestations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758

� Controle medical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758

� Controle administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758

� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

� Institut et caisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

� Travailleurs independants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759

� Assurance soins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761

� DROIT SOCIAL EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761

� Generalites (droit social europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761

� Reglement CE n 1612/68 du 15 octobre 1968 -Libre circulation des travailleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761

� Reglement CE n 883/2004 du 29 avril 2004 - Coor-dination des systemes de securite sociale . . . . . . . . . . 762

� Charte sociale europeenne du 18 octobre 1961 . . 762

� Charte sociale europeenne revisee du 3 mai 1996 762

� Autres (droit penal europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762

� DROIT SOCIAL INTERNATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763

� Generalites (droit social international) . . . . . . . . . . . . . 763

� Autres (droit social international) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763

DROIT FISCAL

� DROIT FISCAL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . 767

� Generalites (droit fiscal - principes generaux) . . . . . 767

� Principes generaux du droit fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767

� Legalite impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767

� Egalite - art. 10-11bis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768

� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769

� Le fisc - tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769

� Territorialite impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769

� Ordre public impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770

� Fraude fiscale et simulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770

� Choix de la voie la moins impose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 771

� Interpretation droit fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 771

� Charge de la preuve droit fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772

� Relation droit fiscal - droit commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773

� Relation droit fiscal interne - international . . . . . . . . . . 774

1454 Table analytique UTU

� Non bis in idem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 774

� Principes de bonne administration - Droit fiscal . . . . 774

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775

� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775

� Inspection speciale des impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 776

� Autres (droit fiscal - principes generaux) . . . . . . . . . . . 776

� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOT DES PERSONNESPHYSIQUES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 776

� Generalites (impot des personnes physiques) . . . . . 777

� Personnes assujetties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778

� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778

� Biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778

� Biens meubles et capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781

� Revenus professionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787

� Revenus imposables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787

� Revenus exoneres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799

� Frais professionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803

� Exonerations a caractere economique . . . . . . . . . . . . . . 815

� Pertes professionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816

� Attribution et imputation d’une quote-part des re-venus professionnel au conjoint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817

� Revenus divers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817

� Definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 818

� Depenses deductibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822

� Donations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822

� Garde d’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823

� Deduction pour habitation unique . . . . . . . . . . . . . . . . . 823

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823

� Imposition commune des conjoints et cohabitantslegaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823

� Calcul de l’impot des personnes physiques . . . . . . . . 823

� Regime ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823

� Regimes speciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824

� Bonification pour versement anticipe . . . . . . . . . . . . . . . . 826

� Indexation annuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826

� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOT DES SOCIETES . . 826

� Generalites (impot sur les revenus - impot dessocietes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826

� Societes assujetties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827

� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827

� Base de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827

� Revenus exoneres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829

� Determination du montant net du revenu . . . . . . . . . . . 830

� Dissolution et liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 836

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837

� Calcul impot des societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837

� Regime ordinaire de taxation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837

� Cotisations distinctes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 838

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840

� IMPOT SUR LES REVENUS - PERSONNES MORALES . 840

� Generalites (impot sur les revenus - personnes mo-rales) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840

� Personnes morales assujetties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840

� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841

� Autre impot sur les revenus - personnes morales) 841

� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOT DES NON-

RESIDENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841� Generalites (impot sur les revenus - impot des non-

residents) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841

� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841

� Revenus imposables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841

� Revenus exoneres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841

� Calcul de l’impot des non-residents . . . . . . . . . . . . . . . . . 841

� Autres (impot sur les revenus - impot des non-residents) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842

� IMPOT SUR LES REVENUS - PRECOMPTE ET CREDIT

D’IMPOT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842� Precompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842

� Precompte immobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842

� Precompte mobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846

� Precompte professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846

� Imputations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848

� Precompte mobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848

� Quotite forfaitaire d’impot etranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848

� Credit d’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849

� Precompte professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849

� IMPOT SUR LES REVENUS - ETABLISSEMENT ET RE-COUVREMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849

� Declaration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850

� Precompte mobilier - precompte professionnel . . . . . 851

� Dispense de declaration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851

� Investigation et controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851

� Obligations du contribuable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851

� Obligations des tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 853

� Obligations des organes publics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854

� Droit d’enquete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854

� Echange d’informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855

� Secret professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856

� Assistance mutuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856

� Moyens de preuve de l’administration . . . . . . . . . . . . . . 856

� Procedure de taxation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858

� Rectification de la declaration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858

� Taxation d’office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 860

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862

� Imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862

� Delais d’imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862

� Exercice d’imposition et periode imposable . . . . . . . . . 864

� Voies de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865

� Recours administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865

� Conditions particulieres (tribunaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867

� Recouvrement de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867

� Redevables de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867

Table analytique UTU 1455

� Entrepreneur enregistre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869

� Impots contestes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869

� Delai de paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869

� Delai illimite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869

� Interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871

� Droits - privileges du Tresor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 872

� Responsabilite fonctionnaire publique e.a. . . . . . . . . . . 872

� Prescription (droit fiscal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873

� Delais (nature - duree - debut - fin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873

� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873

� Opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874

� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874

� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874

� Sanctions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874

� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOTS ETABLIS PAR

D’AUTRES AUTORITES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875� Taxes additionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875

� Autres (impot sur les revenus - impots etablis pard’autres autorites) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875

� IMPOT SUR LES REVENUS - REVENU CADASTRAL . . . 878

� Definition revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878

� Fixation revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878

� Immeubles batis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878

� Notification revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878

� Reclamation revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879

� Reclamation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879

� TAXES ASSIMILEES AUX IMPOTS SUR LES REVENUS 879

� Taxe de circulation sur les vehicules automobiles 879

� Taxe sur les jeux et paris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 880

� Taxe sur les appareils automatiques de divertisse-ment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

� Taxe de mise en circulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

� Dispositions europeennes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

� Eurovignette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

� TAXE SUR LA VALEUR AJOUTEE (T.V.A.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 881

� Generalites (taxe sur la valeur ajoutee) . . . . . . . . . . . . . 882

� Etablissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

� Assujettissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

� Assujettis ordinaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

� Livraisons de biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

� Prestation de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885

� Acquisitions intracommunautaires de biens . . . . . . . . . 888

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889

� Base d’imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889

� Taux de la taxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889

� Exemptions T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892

� Exportations, importations, livraisons et acquisitionsintracommunautaires et transports internationaux . 892

� Autres exemptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893

� Deduction de la T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895

� Etendue du droit de deduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895

� Exercice du droit de deduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900

� Revision de la deduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 901

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 901

� Mesures tendant a assurer le paiement de la T.V.A. 902

� Identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Redevable de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Obligation des assujettis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Regimes particuliers (T.V.A.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Preuve - controle T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902

� Sanctions T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904

� Amendes fiscales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904

� Peines correctionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 905

� Restitution de la T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 906

� Prescription T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 907

� Poursuites et instances - suretes donnees au Tresor(T.V.A.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910

� Responsabilite et obligations fonctionnaires pu-blics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913

� T.V.A. - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913

� Autres (taxe sur la valeur ajoutee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921

� DOUANES ET ACCISES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922

� Loi generale sur les douanes et accises . . . . . . . . . . . . . 922

� Franchise des droits a l’importation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922

� Introduction de marchandises dans le pays . . . . . . . . . 922

� Agents en douane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922

� Visites et recensements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922

� Mesures de controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923

� Amendes - Peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923

� Proces-verbaux, declarations en contravention, saisieset poursuites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924

� Execution paree, privilege et hypotheque legale . . . . 924

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924

� Douane - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924

� Code des douanes communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 925

� Dispositions particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928

� Accises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928

� Accises - europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929

� Impot produits energetiques et electricite . . . . . . . . . 929

� Autres (douanes et accises) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929

� CODE DROITS ET TAXES DIVERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Droits d’ecriture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Exemptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Taxes diverses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Contrats d’assurance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Epargne a long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930

� Dispositions communes aux droits et taxes divers 930

� Dispositions communes a tous les impots . . . . . . . . . . . 930

1456 Table analytique UTU

� DROITS DE SUCCESSION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 931

� Generalites (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932

� Legislation de base - Region flamande . . . . . . . . . . . . . . 932

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932

� Etablissement droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932

� Actif imposable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933

� Evaluation de l’actif imposable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933

� Passif admissible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933

� Declaration de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934

� Tarif des droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934

� Exemptions et reductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934

� Liquidation des droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935

� Paiement des droits et amendes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935

� Garanties de l’Etat - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 935

� Moyens de preuve - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 936

� Penalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936

� Prescription (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936

� Poursuites - litiges (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . 937

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 937

� Legislation de base - Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . 937

� Etablissement droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 937

� Actif imposable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938

� Passif admissible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938

� Declaration de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938

� Tarif des droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939

� Exemptions - reductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939

� Paiement des droits et amendes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939

� Garanties de l’Etat - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 940

� Moyens de preuve - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 940

� Prescription (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 940

� Legislation de base - Region de Bruxelles-capitale 940

� Etablissement droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 940

� Passif admissible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Declaration de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Tarif des droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Exemptions - reductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Garanties de l’Etat - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 942

� Moyens de preuve - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 942

� Dispositions particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Entreprises familiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942

� Autres (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 943

� DROIT D’ENREGISTREMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 943

� Generalites (droit d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . 943

� Division droits et regles de perception . . . . . . . . . . . . . . 943

� Fixation des droits d’enregistrement . . . . . . . . . . . . . . . . 944

� Transmission biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 944

� Partages (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945

� Societes (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945

� Donations (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945

� Droit fixe general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946

� Enregistrement gratuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946

� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946

� Moyens de preuve (droits d’enregistrement) . . . . . . . 946

� Insuffisance d’estimation, dissimulation, simula-tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946

� Restitution droit d’enregistrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947

� Prescription (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . 947

� DROIT D’HYPOTHEQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947

� DROITS DE GREFFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947

� DROIT DE TIMBRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

� BOISSON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

� Autres (boisson) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

� REDEVANCES RADIO-TELEVISION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

� ECOTAXE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

� COTISATIONS SUR L’ENERGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948

� IMPOTS SPECIFIQUES ET TEMPORAIRES . . . . . . . . . . . . . . 948

� Cotisation speciale securite sociale - A.R. n 55 du16 juillet 1982 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949

� Cotisation speciale sur revenus mobiliers - L. 28decembre 1983 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949

� Options sur actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949

� Societes d’investissement - L. 4 decembre 1990 . . 950

� Declaration liberatoire unique - L. 31 decembre2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950

� Regularisation fiscale - L. 27 decembre 2005 . . . . . . 950

� IMPOTS LOCAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950

� Generalites (impots locaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950

� Taxes provinciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 951

� Taxes communales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 952

� Etablissement, recouvrement et instances (impotslocaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 958

� IMPOTS REGIONAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961

� Generalites (impots regionaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961

� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 962

� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963

� DROIT FISCAL PENAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963

� Generalites (droit fiscal penal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963

� Application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963

� DROIT EUROPEEN : IMPOTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964

� Traite CE (dispositions droit fiscal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964

� Reglementation derivee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964

� Reglementation fiscale des societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 967

� Cooperation administrative en matiere d’impots indi-rects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968

� Cooperation administrative en matiere d’impots di-rects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969

� DROIT FISCAL INTERNATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969

� Generalites (droit fiscal international) . . . . . . . . . . . . . . 969

� Conventions doubles impositions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969

� Travailleurs transfrontaliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 973

� Autres (droit fiscal international) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 973

Table analytique UTU 1457

DROIT PUBLIC ET ADMINISTRATIF

� DROIT CONSTITUTIONNEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 977

� Generalites (droit constitutionnel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 977

� Etat federal - art. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 978

� Droits et libertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 978

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 978

� Droits politiques - art.8-9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979

� Egalite - art. 10-11bis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979

� Liberte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986

� Personne, protection juridique - art. 12-13 . . . . . . . . . 986

� Legalite peine - art. 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986

� Inviolabilite du domicile - art. 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987

� Expropriation, confiscation - art. 16-17 . . . . . . . . . . . . . 987

� Liberte d’opinion - art. 19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987

� Respect vie privee et familiale - art. 22 . . . . . . . . . . . . . . 994

� Vie conforme a la dignite humaine - art. 23 . . . . . . . . 994

� Liberte d’enseignement - art. 24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 996

� Liberte de la presse - art. 25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 997

� Liberte de reunion - association - art. 26-27 . . . . . . . . 1003

� Liberte d’emploi des langues - art. 30 . . . . . . . . . . . . . . . 1003

� Publicite administration - art. 32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004

� Souverainete - art. 33 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004

� Institutions de droit international - art. 34 . . . . . . . . . . . 1004

� Pouvoirs constitutionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004

� Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004

� Pouvoir federal legislatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004

� Enquete - art. 56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Chambre - art. 61-66 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Senat - art. 67-73 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Pouvoir federal executif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Roi - art. 85-95 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Communautes et regions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Competences - art. 127-140 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005

� Pouvoir judiciaire - art. 144-159 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006

� Droits civils et politiques - art. 144-145 . . . . . . . . . . . . . 1006

� Juridictions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006

� Devoir de motivation - art. 149 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007

� Finances publiques - art. 170-181 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007

� LOIS, DECRETS, ORDONNANCES, ARRETES . . . . . . . . . . . 1008

� Generalites (lois, decrets, ordonnances, arretes) . . 1008

� Publication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1008

� Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1008

� Application dans le temps et dans l’espace . . . . . . . . 1008

� Legalite des arretes et reglements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1010

� Autres (lois, decrets, ordonnances, arretes) . . . . . . . . 1010

� COMMUNAUTES - REGIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1010

� Generalites (communautes - regions) . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Repartition des competences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Communautes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Matieres culturelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Regions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011

� Environnement et politique de l’eau . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Renovation rurale, conservation de la nature . . . . . . 1012

� Economie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Travaux publics et transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Recherche scientifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Cooperation au developpement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Exercice competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012

� Organes et personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Parlements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Gouvernements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Cooperation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Entre Etat et entites federees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� PROVINCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Generalites (province) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� COMMUNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

� Generalites (commune) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1014

� Nouvelle loi communale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1014

� Administration et organes administratifs (commune) 1014

� Competences communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1016

� Personnel communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1019

� Budget communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1019

� Surveillance communale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020

� Actions judiciaires commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020

� Voiries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020

� Discipline personnel communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1021

� Consultation populaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1021

� Assurance responsabilite commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Districts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Decret communal flamand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Personnel communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Decret communal wallon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022

� Organisation de la commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023

� Administration de la commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023

� Financement de la commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1024

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1024

� Agglomeration et federation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026

� Autres (commune) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026

� COUR CONSTITUTIONNELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026

� Generalites (Cour constitutionnelle) . . . . . . . . . . . . . . . . 1027

� Competence d’annulation (Cour constitutionnelle) 1027

� Question prejudicielle (Cour constitutionnelle) . . . 1029

� Procedure (Cour constitutionnelle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1030

� Autres (Cour constitutionnelle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1031

1458 Table analytique UTU

� CONSEIL D’ETAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032

� Generalites (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032

� Section legislation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032

� Section contentieux administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1033

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1033

� Competences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1033

� Refere administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1036

� Procedure (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1037

� Arrets (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1042

� Voies de recours (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043

� Astreinte (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043

� Autres (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043

� DROIT ADMINISTRATIF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043

� Generalites (droit administratif) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1044

� Autorite administrative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1044

� Acte juridique administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1044

� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1046

� Principe de bonne administration - Droit adminis-tratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1049

� Motivation des actes administratifs . . . . . . . . . . . . . . . . . 1051

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1051

� Devoir de motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1053

� Mediateurs et mediation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1054

� Publicite actes administratifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1054

� Service public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055

� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055

� Autres (droit admnistratif) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055

� PENSIONS DE L’ETAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056

� Pensions de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056

� FINANCES PUBLIQUES - BUDGET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056

� Generalites (finances publiques - budget) . . . . . . . . . . 1056

� Cour des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056

� Autres (finances publiques - budget) . . . . . . . . . . . . . . . . 1056

� CULTE - IDEOLOGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057

� Autres (cultes - ideologie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057

� FABRIQUES D’EGLISES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1058

� Regie des biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1058

� LEGISLATION ELECTORALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059

� Generalites (legislation electorale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059

� Elections federales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059

� Elections - Communautes et regions . . . . . . . . . . . . . . . . 1059

� Elections communales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059

� BIENS PUBLICS ET DOMAINE PUBLIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060

� Generalites (biens publics et domaine public) . . . . 1060

� Biens publics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060

� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060

� Routes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060

� Autres (biens public et domaine public) . . . . . . . . . . . . 1061

� REQUISITIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061

� Requisitions militaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061

� FONCTION PUBLIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061

� Generalites (fonction publique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061

� Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061

� Fonction publique - Federal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1065

� Fonction publique - Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1065

� Fonction publique - Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . 1065

� Autres (fonction publique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066

� ETABLISSEMENTS D’UTILITE PUBLIQUE - ENTREPRI-SES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066

� ARCHIVES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066

� Generalites (archives) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066

� Autres (archives) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066

� ENSEIGNEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066

� Generalites (enseignement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1067

� Reseaux d’enseignement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068

� Enseignement communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068

� Enseignement libre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068

� Enseignement communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069

� Enseignement provincial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069

� Obligation scolaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069

� Etablissement scolaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069

� Enseignement de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1070

� Enseignement secondaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1070

� Enseignement superieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071

� Universite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071

� Examens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071

� Soutien scolaire et controle medical scolaire . . . . . . . . 1072

� Soutien pedagogique - inspection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1072

� Regime linguistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1072

� Autres (enseignement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1073

� AMENAGEMENT DU TERRITOIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1074

� Generalites (amenagement du territoire) . . . . . . . . . . . 1075

� Accessibilite des batiments pour personnes handi-capees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075

� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075

� Schemas de structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1077

� Plans d’execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1077

� Reglements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1079

� Reglements urbanistiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1079

� Lotissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1080

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081

� Schema de la politique fonciere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081

� Expropriation (realisation plan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081

� Permis et attestation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1082

� Devoir d’information - amenagement du territoire . 1088

� Plan d’affectation regional (dispositions particulieres) 1088

� Infractions et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1088

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1088

� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1089

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1091

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1091

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1092

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1092

� Conception de l’amenagement du territoire . . . . . . . . . 1093

� Plan d’amenagement du territoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1093

Table analytique UTU 1459

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1093

� Plans communaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1094

� Remembrement et amenagement rural . . . . . . . . . . . . . . 1094

� Permis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1094

� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1099

� Devoir d’information - amenagement du territoire . 1099

� Infractions et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1100

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1100

� Autres (amenagement du territoire) . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102

� EXPROPRIATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102

� Generalites (expropriation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102

� Extreme urgence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102

� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102

� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� Indemnisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� Etendue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� Loi sur l’expropriation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� Phase administrative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� Phase judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� Autres (expropriation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103

� PROTECTION CIVILE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104

� Pompiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104

� Incendie et explosion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104

� LANGUE EN MATIERE ADMINISTRATIVE . . . . . . . . . . . . . . 1105

� Generalites (langue en matiere administrative) . . . 1105

� Federal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106

� Reglement emploi des langues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106

� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106

� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106

� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106

� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107

� LOGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107

� Code flamand du logement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107

� Inoccupation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1108

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109

� Abandon d’immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110

� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110

� Abandon d’immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111

� CIMETIERE - POMPES FUNEBRES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111

� Generalites (cimetiere - pompes funebres) . . . . . . . . . 1111

� CULTURE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111

� Bibliotheques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111

� Langue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111

� MONUMENTS, PAYSAGES, VUE DU VILLAGE ET PATRI-MOINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111

� Generalites (monuments, paysages, vue du villageet patrimoine) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1112

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1112

� Bruxelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1112

� Autres (monuments, paysages, vue du village etpatrimoine) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114

� ASSISTANCE AUX PERSONNES - CENTRE PUBLICD’ACTION SOCIALE (C.P.A.S.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114

� Generalites (assistance aux personnes - centre pu-blic d’action sociale (C.P.A.S.)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114

� Organes et personnel C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115

� Conseil et Bureau permanent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115

� Personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115

� Missions C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115

� Aide C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1116

� Etrangers C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1127

� Devoir d’information C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1128

� Remboursement des frais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129

� Recouvrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129

� Hypotheque legale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131

� Financement C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131

� Tutelle administrative C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131

� Associations fondees par le C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131

� Aide aux personnes agees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131

� Autres (assistance aux personnes - centre publicd’action sociale (C.P.A.S.)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131

� CALAMITES NATURELLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132

� MARCHES PUBLICS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132

� Generalites (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132

� Marches publics de travaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1136

� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1136

� Paiement - acompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1136

� Modalite d’adjudication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137

� Procedure negociee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137

� Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137

� Concession (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1138

� Eau, energie, transport, poste et telecommunication 1139

� Transport (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139

� Poste et (tele)communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139

� Dispositions generales d’execution (marches pu-blics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139

� Marches publics de travaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140

� Selection qualitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140

� Acces entrepreneurs des pays tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140

� Marches publics de fournitures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141

� Marches publics de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141

� Utilisation de moyens electroniques (marches pu-blics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1142

� Specifications techniques (marches publics) . . . . . . . . . 1142

� Prix (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1142

� Offre et appel d’offre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1142

1460 Table analytique UTU

� Procedure negociee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143

� Concessions et execution (marches publics) . . . . . . . . . 1143

� Agreation entrepreneurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143

� Autres (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143

� TACHE PUBLIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144

� ETRANGERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144

� Generalites (etrangers) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145

� Legislation sur les etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145

� Acces et sejour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145

� Conseil consultatif des etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1158

� Categories particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1162

� Ressortissants UE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1162

� Candidats refugies - demandeurs d’asile . . . . . . . . . . . 1164

� Refugies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1175

� Expatries - Apatrides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1177

� Etudiants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1178

� Regularises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1178

� Mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1178

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1181

� Voies de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1181

� Obligations en rapport avec l’acces au territoire . . . . 1182

� A la frontiere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1182

� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1182

� Regroupement familial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1183

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185

� Politique d’integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185

� Etrangers - Droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1186

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1186

� Convention Geneve 28 juillet 1951 - Refugies . . . . . . . 1186

� Convention New York 28 septembre 1954 - Apatrides 1191

� Autres (etrangers) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� REGISTRE NATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� Carte d’identite et passeport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� NATIONALITE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� Acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� Declaration de nationalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� Possession d’etat de belge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� Naturalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191

� MEDIAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192

� Generalites (medias) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192

� Medias audiovisuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192

� Presse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1193

� Editeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1194

� Droit de reponse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1200

� Autres (medias) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1202

� TELECOMMUNICATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1203

� Generalites (telecommunications) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1203

� Telephone, telegraphe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1203

� IBPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1204

� Communication electronique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1204

� Autres (telecommunication) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1216

� INTERCOMMUNALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1216

� Generalites (intercommunales) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1216

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1217

� ENVIRONNEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1217

� Generalites (environnement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1218

� Nature et preservation de la nature . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219

� International . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1222

� Politique de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225

� International . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1227

� Permis d’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Flandre - D. 28 juin 1985 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Nouveaux etablissements - art. 9-19ter . . . . . . . . . . . . . 1228

� Obligations de l’exploitant - art. 20-22bis . . . . . . . . . . 1228

� Recours - art. 23-26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Changement - art. 27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Dispositions penales - art. 39-40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Region wallonne - D. 11 mars 1999 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Dispositions generales - art. 1-13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1229

� Rapport incidences environnementales . . . . . . . . . . . . 1229

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1229

� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1230

� Acces a l’information (environnement) . . . . . . . . . . . . . 1231

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1231

� Actions environnementales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1232

� Bois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235

� Eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235

� Eau de surface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236

� Eau souterraine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236

� Politique de l’eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1237

� Air et climat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1239

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1239

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240

� Bruit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240

� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241

� Dechets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241

� Federal et regional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1245

� Gestion des dechets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1246

� Transports interne et transfrontalier de dechets . . . . . 1247

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1247

� Pollution du sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1247

Table analytique UTU 1461

� Substances dangereuses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1249

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1249

� Radiations ionisantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1249

� Engrais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250

� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250

� Mer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250

� Droit penal de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1251

� Autres (environnement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1251

� ENERGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252

� Generalites (energie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252

� Electricite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252

� Gaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1253

� Energie nucleaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254

� Energie renouvelable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254

� Politique de l’energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254

� Autres (energie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254

� COLLECTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255

� STATISTIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255

� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255

� SONDAGES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255

� RELATIONS INTERNATIONALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255

� Rapports diplomatiques et consulaires . . . . . . . . . . . . . 1256

� Visa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256

� Conflits (internationaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256

� Generalites (conflits (internationaux)) . . . . . . . . . . . . . . . . 1256

� Droit humanitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256

DROIT INTERNATIONAL

� DROITS DE L’HOMME - CEDH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1261

� Generalites (droits de l’homme - CEDH) . . . . . . . . . . . . 1261

� Droits - libertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262

� Vie - art. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262

� Droit a la vie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262

� Privation de la vie - defense contre la violence illegale 1263

� Privation de la vie - arrestation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1263

� Torture - art. 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1263

� Liberte, securite - art. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1267

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1267

� Liberte personnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1268

� Privation de liberte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1268

� Droits personne arretee : raisons des arresta-tions/accusations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1270

� Droits personne arretee : comparution devant lejuge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1271

� Droit personne arretee : recours aupres du juge . . . 1272

� Droit personne arretee : dedommagement . . . . . . . . 1273

� Proces equitable - art. 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273

� Procedure equitable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273

� Procedure publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1278

� Delai raisonnable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1278

� Independance, impartialite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1280

� Application des principes en droit public . . . . . . . . . . 1282

� Application des principes en droit civil . . . . . . . . . . . . . 1282

� Application des principes en droit penal . . . . . . . . . . . 1283

� Application des principes en droit fiscal . . . . . . . . . . . . 1288

� Presomption d’innocence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1289

� Droits en cas de poursuite penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1290

� Pas de peine sans loi - art. 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1291

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1291

� Peine au moment des faits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1292

� Respect de la vie privee - art. 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1292

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1292

� Vie privee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1293

� Vie familiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1297

� Domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Pensee, conscience et religion - art. 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Liberte de religion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Liberte d’expression - art. 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Liberte d’expression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300

� Autorisations radio, cinema, television . . . . . . . . . . . . . 1305

� Formalites, conditions, limitations, sanctions . . . . . . 1306

� Reunion et association - art. 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307

� Reunion pacifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307

� Association . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307

� Syndicats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307

� Mariage - art. 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1308

� Recours effectif - art. 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1308

� Interdiction de discrimination - art. 14 . . . . . . . . . . . . . . . 1311

� Cas d’etat d’urgence - art. 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312

� Aucune derogation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312

� Abus de droit - art. 17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312

� Cour europeenne des droits de l’homme . . . . . . . . . . . 1312

� Autres (droits de l’homme CEDH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1313

� DROITS DE L’HOMME - PROTOCOLES CEDH . . . . . . . . . 1313

� Protocole additionnel a la CEDH du 20 mars 1952 1314

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1314

� Protection de la propriete - art. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1314

� Droit a l’instruction - art. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1315

� DROITS DE L’HOMME - AUTRES CONVENTIONS . . . . . 1315

� Convention New York du 19 decembre 1966 - Droitscivils et politiques (NU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1315

� Protocole facultatif du 19 decembre 1966 se rap-portant au Pacte international relatif aux droits ci-vils et politiques (ONU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316

� Convention de New York du 20 novembre 1989 -Droits de l’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316

� Autres (droits de l’homme - autres conventions) . . 1316

� DROIT EUROPEEN - TRAITE - CE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316

� Generalites (droit europeen - traite - CE) . . . . . . . . . . . 1317

� Principes europeens - Traite CE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317

1462 Table analytique UTU

� Effet direct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317

� Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317

� Objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1318

� Discrimination fondee sur la nationalite . . . . . . . . . . . . . 1318

� Autres formes de discrimination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

� Marche interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

� Politique de la Communaute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

� Libertes - generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

� Libre circulation des marchandises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319

� Union douaniere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1320

� Restrictions quantitatives - Mesures d’effetequivalent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1323

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1323

� Libre circulation des personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1323

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324

� Travailleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324

� Droit d’etablissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324

� Exercice autorite publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327

� Reconnaissance des diplomes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327

� Societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327

� Libre circulation des services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329

� Banques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329

� Assurances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329

� Libre circulation des capitaux et paiements . . . . . . . . . . 1330

� Agriculture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1333

� Politique economique et monetaire CE . . . . . . . . . . . . . 1333

� Politique de l’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1333

� Politique commerciale commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1334

� Politique sociale, education, formation profession-nelle et jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335

� Dispositions sociales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335

� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335

� Education, formation professionnelle et jeunesse . . . 1336

� Sante publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337

� Reseaux transeuropeens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337

� Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337

� Cohesion sociale et economique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337

� DROIT EUROPEEN : INSTITUTIONS DES COMMU-

NAUTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339� Generalites (droit europeen : institutions des com-

munautes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339

� Commission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1340

� Cour de justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1340

� Cour de justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1340

� Tribunal de la fonction publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1343

� Procedure europeenne et protection juridique . . . . . . 1343

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1343

� Questions prejudicielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1345

� Responsabilite quasi delictuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1345

� Reglement de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346

� Dispositions communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346

� Reglements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346

� Directives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346

� Actes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346

� Banque europeenne d’investissement . . . . . . . . . . . . . . 1346

� DROIT EUROPEEN - UNION EUROPEENNE . . . . . . . . . . . . 1346

� Generalites (droit europeen - Union europeenne) 1347

� Dispositions communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349

� Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349

� Citoyennete de l’Union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349

� Politique etrangere et de securite commune . . . . . . 1349

� Cooperation policiere et judiciaire en matierepenale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1350

� Autres (droit europeen - Union europeenne) . . . . . . 1350

� CHARTE DES DROITS FONDAMENTAUX (7 decembre2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1350

� Generalites (Charte des droits fondamenteaux (7decembre 2000)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351

� Egalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351

� Justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351

� Autres (Charte des droits fondamenteaux (7decembre 2000)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351

� DROIT DES FONCTIONNAIRES EUROPEENS . . . . . . . . . . 1351

� Statut personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351

� BUDGET EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1352

� DROIT EUROPEEN - PRIVILEGES ET IMMUNITES . . . . 1353

� DROIT INTERNATIONAL PUBLIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353

� Generalites (droit international public) . . . . . . . . . . . . . 1353

� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353

� Droit coutumier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353

� Naissance, mutations et disparition . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353

� Souverainete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354

� Relations internationales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354

� Droit des traites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354

� Respect, application, interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354

� Autres (droit international public) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354

� DROIT INTERNATIONAL PUBLIC - TERRITOIRES IN-TERNATIONAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355

� Territoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355

� Mer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355

� ORGANISATIONS INTERGOUVERNEMENTALES . . . . . . 1355

� Nations unies - Charte du 26 juin 1945 . . . . . . . . . . . . 1355

� Organisation pour la securite et la cooperation enEurope (OSCE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355

� Organisation mondiale du commerce (OMC) . . . . . . 1355

� Autres (organisations intergouvernementales) . . . . 1355

� BENELUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356

� Autres (Benelux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356

� DROIT INTERNATIONAL PRIVE - PRINCIPES

GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356� Generalites (droit international prive - principes

generaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356

� Conflits de lois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1357

� Autres (droit international prive - principesgeneraux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1357

Table analytique UTU 1463

� DROIT INTERNATIONAL PRIVE - CODE DIP . . . . . . . . . . . 1357

� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359

� Nationalite - Domicile - Residence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359

� Nationalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359

� Conflits de lois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359

� Application du droit etranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359

� Fraude a la loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360

� Exception d’ordre public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360

� Effet des decisions judiciaires etrangeres et des actesauthentiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360

� Motifs de refus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360

� Reconnaissance et force executoire des actes au-thentiques etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360

� Personnes physiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361

� Etat et capacite, autorite parentale et protection del’incapable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361

� Droit applicable en matiere d’autorite parentale, detutelle et de protection de l’incapable . . . . . . . . . . . . . . 1361

� Relations matrimoniales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362

� Droit applicable au mariage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362

� Droit applicable a la formation du mariage . . . . . . . . 1362

� Droit applicable aux formalites du mariage . . . . . . . . 1362

� Droit applicable aux effets du mariage . . . . . . . . . . . . . 1363

� Dissolution du mariage et separation de corps . . . . . . 1363

� Droit applicable au divorce et a la separation decorps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1363

� Dissolution du mariage a l’etranger sur la volontedu mari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364

� Filiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364

� Filiation biologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364

� Droit applicable a la filiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364

� Droit applicable aux formalites de la reconnaissance 1365

� Competence pour recevoir la reconnaissance . . . . . 1366

� Filiation adoptive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366

� Reconnaissance d’une adoption etablie a l’etranger 1366

� Obligations alimentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366

� Competence internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366

� Droit applicable a l’obligation alimentaire . . . . . . . . . . . 1367

� Convention relative aux aliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Successions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Competence internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Droit applicable a la succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Droit applicable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Droit applicable a la propriete intellectuelle . . . . . . . 1368

� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Competence internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Obligations contractuelles et non contractuelles . . 1368

� Droit applicable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368

� Droit applicable aux obligations contractuelles . . . 1368

� Droit applicable a la subrogation legale . . . . . . . . . . . . 1368

� Personnes morales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369

� Droit applicable a la personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . 1369

� Reglement collectif de l’insolvabilite . . . . . . . . . . . . . . . . 1369

� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369

� Trust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369

� Droit applicable au trust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369

� Autres (droit international prive - Code DIP) . . . . . . 1369

� OBLIGATIONS CONTRACTUELLES - DROIT APPLICA-BLE (Convention du 19 juin 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1370

� Contrat individuel de travail - art. 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1370


Top Related