UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Ongewenschte muziek: De bestrijding van jazz en moderne amusementsmuziek in Duitslanden Nederland, 1920-1945

Wouters, C.A.T.M.

Link to publication

Citation for published version (APA):Wouters, C. A. T. M. (1999). Ongewenschte muziek: De bestrding van jazz en moderne amusementsmuziek inDuitsland en Nederland, 1920-1945.

General rightsIt is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s),other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulationsIf you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, statingyour reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Askthe Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam,The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

Download date: 25 Mar 2020

Geraadpleegd bronnenmateriaal

a. Archieven

Bundesarchiv (BA) Berlijn — R.55 / 556 (Protokoll Programmsitzung am

21.6.1944) — R.55 / 557 (Kritik von Parteidienststellen und

hörer am Programm) — R.55 /1254 (Programmgestaltung des Rund­

funks, Ministervorlagen von Ministerial­direktor Hinkel)

— R.56 1,141, (Sonderbericht RMK Landeslei­ter Berlin)

— R.58 / 147,150,158 (Meldungen aus dem Reich)

— R.58 / 1090 (Neue Programm-Richtlinien RSHA)

— R.70 / NL34, nr.52 (Brief SD-Außenstelle Maastricht)

— NS 18/ 507 (Correspondentie Goebbels, Scheffler, Gutterer, Heydrich, Tießler over Hamburgse 'Swing-Jugend')

— NS 19/ 219 (Correspondentie Axman, Hey­drich, Himmler over Hamburgse 'Swing-Ju­gend'

— RD 33 Amtliche Mitteilungen der Reichsmu­sikkammer

Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen (Mi­nisterie O&W) Zoetermeer Arch. Ereraden en Centrale Ereraad (inventaris 1991, nrs. 42, 59)

Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) Amsterdam — Arch. 20 Generalkommissar für Verwaltung

und Justiz (GKfVuJ) — Arch. 61-76 Generalkommissar zur besonde­

ren Verwendung (GKzbV) — Arch. 77-85 Höhere SS- und Polizeiführer

(HSSPF) — Arch. 102 Departement van Volksvoorlich-

ting en Kunsten (DVK) — Arch. 103 Nederlandsche Omroep (NO) — Arch. 104 Nederlandsche Kultuurkamer

(NKK) — Arch. 105-112 Persgilde — Arch. 123-168 Nationaal-Socialistische Bewe-

ging (NSB) — Arch. 194 Commisie voor de Perszuivering — Arch. 216 Collectie Nederlandsche Over­

heidsinstellingen (CNO) — Arch. 248 Documentatie I (Personen) — Arch. 249 Documentatie II (Zaken)

Gemeente-archief Amsterdam (GAA) — Arch. 5181 Algemene zaken — Arch. 5225 Politie — Gemeenteblad jaargangen 1924,1928

Kennemer Lyceum Archief Overveen Administratiekaart Eduard Constantijn Crom-melin Collectie Lyceumkrant

Landesarchiv Berlin (LA Berlin) R 20 (Polizeipräsident Berlin), Acc. 1968, nr. 7766, bladen 32-39 (correspondentie Himmler -Polizeipräsident)

Nederlands Jazzarchief (NJA) Amsterdam — Collecties grammofoonplatencatalogi, affi­

ches, concertaankondigingen, reclamefol ders

— Correspondentie Theo Uden Masman (1944-

1945) — Correspondentie Han Baas, Dick van der

Noord, John Wing Easton, D. Mac Neill (1944-1945)

— Map Crommelin — Plakboeken Theo Uden Masman met verza­

melde krantenrecensies en programma's (1926-1945)

— Programma van het 'Nationaal Concours

466

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

van Dansorkesten 194z in den Dierentuin te 's-Gravenhage, zaterdag 8 augustus 194z'

Niedersächsisches Hauptstaatsarchiv (NSHSA) Hannover — R.IZZA, XI 13 (2661), III A7, nrs. 62 (Richt­

linien für die Erteilung von Tanzerlaubnis­sen) en 66 (Fernhaltung jugendlicher Perso­nen von öfTentl. Tanzlustbarkeiten)

— R.IZ2A, XI iof (2657), III Ai, nrs. 11-12, 21 (Correspondentie Regierungspräsident der Provinz Hannover aangaande 'Veranstaltung von Tanzlustbarkeiten'), 77-78 (Ministerial­blatt für die innere Verwaltung)

— R.158, Acc 38/83, nr. 2, Akt.nrs. 209, 215 (Ju­gendschutzlager Moringen - Solingen)

Omroeparchief Hilversum — Collectie 'Documentatie Omroep in oorlogs­

tijd 1940 -1945' — Collectie omroepbladen — Collectie 13097, doos 19/z (Hugo de Groot)

Staatsarchiv der freien Hansestadt Bremen (St.Arch. Bremen) R.3-i.i. Reichskulturkammer, Nrs. 6/31 (briefwis­seling Landesleiter Niedersachsen der RKK en Städtischen Musikbeauftragter Bremen) en 6/33 (Beschäftigung ausländischer Musiker)

Particuliere collecties

Harry Coster (HC) — Platencollectie — Geluidsband interview Herman Openneer en

Harry Coster met Henk van Zoelen, 1977 — Rapporten Th. & L. Limperg (accountants),

betreffende controle administratie en jaarre­keningen DECCA, 1942-1945

— Overige bedrijfsadministratie Hollandsche Decca Distributie N.V. 1942-1949.

Herman Openneer (HO) — Platencollectie — Statuten en Algemeen Huishoudelijk Regele-

ment van de Nederlandsche Jazz Liga, juni

1935 — Transcriptie interview van Bert Vuijsje met

Cees Verschoor, 10-4-1995

b. Interviews, enquête

De hierna genoemde personen zijn geïnterviewd en/of telefonisch ondervraagd:

C.G. Bakker 'Kees' (voorzitter Hot Record Club Zaandam), Ad en Willy Boer (Wanderers Hot­club Den Haag), Otto Daams, Arnold Haax-man, E. van Heukelom-van de Brink (Omroep-discotheek), Han van der Hoek, Th.J. Klein 'Ronny' (The American Club Haarlem) Aad Koelewijn, J.J. Krouwels (The American Club Haarlem), Benjamin Muysson, Herman Open­neer, Frans Oudejans, C. van Steensel van der Aa.

Grammofoonplatenindustrie: Harry Coster, G.M. Oord 'Ger', Paul A.J. Wijhoff, Wim van Zoelen.

Musici: J.M. Baas 'Han', Martin Beekmans, Ado Broodboom, Eddy Christiani, Han de Jong, Marius J.C. Koppijn, Wim Kroon, Frans Poptie, Wim de Rooy, Wim Sanders, Marcel Thielemans, Lex van Weren.

Hamburger Swing-Jugend': Otto Bender, Jürgen Desebrock, Günther Discher, Kurt Frischmuth, Charlotte Heile, Klaus Krebs, Werner Krebs, Gunter Lust, Thorsten Müller, Hans Heinrich Pünjer, Kurt R.H. Sonderborg.

Schriftelijke reacties naar aanleiding van een in 1992 en 1993 gehouden enquête werden ontvan­gen van: Ado Broodboom, Roger Classen, C.J. van Doesburg, F.J.A.M. Dijkman, Herman Dijk­stra, Charles P. Gelauff, Johannes C. Iversen, Minze J. Jansma, W.A.N. Kruijt, Jacques Pelzer, Benno A.H. Stoppelman, Lambert Vandenbree-den.

c. Periodieken

- Algemeen Dagblad, 18-3-1944 - Algemeen Handelsblad, jaargangen 1935-1936,

1940-1944 - American Historical Review, Vol. 94, nr. 1,

Febr. 1989 - The American Journal, (Haarlem) 23-10-

1940, april 1941 - Amersfoortsche Courant, 27-3-1942 - Amtliche Mitteilungen der Reichsmusikkam­

mer, i.-io. Jahrgang, 1934-1943 - Amusementsbedrijf Het eenig bestaande vak­

blad in Nederland tot behartiging de belan­gen van kermisvakgenooten, artisten (circus, variété, cabaret), musici, enz. Officieel or­gaan van de vakgroep 'kermisinrichtingen', jaargangen 1942-1944

- Apeldoomsche Courant, 4-9-1943

467

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

Arnhemsche Courant, 21-2-1942, 30-6-1943

Der Artist, nr. 2380, juli 1931

Astra, april 1926

Aus Politik und Zeitgeschichte, 6-11-1976

Brabantsch Nieuwsblad, 5-3-1943

De Bredasche Courant/Algemeen Brabantsch

Dagblad, 16-9-1941

Burschenschaftliche Blätter, nr. 45,1931

Caecilia en de muziek, nr. 93, 1935-1936

Cinema & Theater, maart 1926, jaargang 1943

Commentator, Toron to , August /September

1968

Dagblad van Noord Brabant en Zeeland, 30-

11-1940, 8-2-1943

De Courant — Het Nieuws van den Dag, jaar­

gangen 1941-1944

Delftsche Courant, 24-12-1943

Deutsches Allgemeines Sonntagsblatt, 6-12-

1981, 29-5-1988

Deutsche Zeitung in den Niederlanden, 26-9-

1940

Doctor Jazz Magazine, nrs. 25, 39, 50, 91, 97,

99,130, 139, mei 1967 — december 1992

• Dordrechtsche Courant, 12-7-1942

Dux, Tijdschrift voor allen, die medewerken

aan de vorming van de katholieke rijpende

jeugd, 10e jaargang, nr. 6, januari 1937

- German History, Vol. 6, nr. 2, August 1988

• De Gil, nrs. 9, 11-13, juli-augustus 1944

• De Gooi- en Eemlander, 10-1-1941

• De Gramophoonrevue, oktober 1931 — mei 1933

• Haagsche Courant, 21-10-1937, 8-11-1937

• De Haagsche Post, juli 1941, 17-1-1942

• Haagsch Maandblad, januari 1927

• Haarlemsch Dagblad, 28-5-1936

• Haarlemsche Courant, 16-1-1934

• Hamburger Abendblatt, 29-1-1985, 30-1-1985

- Hamburger Tageblatt, Amtliches Nachrich­

tenblatt der Staats-und Gemeindeverwaltung

der Hansestadt Hamburg , 20-3-1940

- Historical Reflections, Vol. IV, nr. i, S u m m e r

1977

• Historian, nr. 41, 1978

- Illustrierter Beobachter, 19. Jahrgang, nr. 26,

29-6-1944

- Jazzwereld1, november 1991

- De Jazzwereld, september 1931 - november/

december 1940

- Journal für Geschichte, nr. 3, Mai 1980

- Journal of social history, Vol. 7, nr. 1, Fall 1973

- Katholieke Illustratie, 30-11-1941

- Leeuwarder Courant, 17-2-1944

- Het Leven, jaargangen 1927-1928,1931,1932

- De Limburger Koerier, 23-6-1944

- Luistergids, programmablad van den Neder-

landschen Omroep , ie jaargang (1942)

— De Lyceumkrant, Orgaan van het Kennemer

Lyceum, december 1931 - november 1938

— Mededeelingenblad van het Muziekgilde der

Nederlandsche Kultuurkamer, nr. 2, januari-

februari 1945

— The Melody Maker, 9-6-1934,10-7-1937, 12-2-

1938, 9-4-1938

— Melos, Zeitschrift für neue Musik, Jahrgang

1930

— Music, le magasin du jazz, nrs. 117, 119-120,

122, juin -aôut/septembre - novembre 1935

— De Musicus, Algemeen Nederlandsch Vak­

tijdschrift voor de Muziek en het Amuse-

mentsbedrijf, n e en 12e jaargang (1943-1944)

— Muziek, Periodiek gewijd aan de amuse-

mentsmuziek en variété; Behartigd tevens

de belangen der Nederlandsche musici en artis-

ten, iste jaargang, nr. 5,10-1-1946

— De Muziek, oktober 1926, februari 1927

— Het Nationale Dagblad, voor het Nederland­

sche Volk, jaargangen 1940-1941,1943

— Nederlandsche Staatscourant, nr. 183, 21-9-

1943 — Nederlands Jazz Archief-Bulletin, kwartaal­

blad van de Stichting Nationaal Jazz Archief,

nrs. 1 t /m 32, september 1991 - juni 1999.

— Nieuwe Rotterdamsche Courant ( N R C ) , jaar­

gangen 1937,1941-1942

— NRC Handelsblad, 16-5-1984, 20-10-1987, 18-

1-1988, 7-1-1989, 25-4-1990

— Oprechte Haarlemsche Courant, 28-5-1938

— Het Parool, 28-12-1996

— Radio Bode, officieel orgaan van de Algeme­

ne Vereniging Radio Omroep , jaargangen

1929,1931,1934, 1941

— De Radiogids, officieel weekblad der

V.A.R.A, jaargangen 1933, 1935, 1940

— Das Reich, 15-6-1941

— Reichsgesetzblatt, I, 1933-1940

— De Residentiebode, 47e jaargang, 7-4-1941

— Roaring Jazz Croaner Chronicle, juni 1970 -

maart 1971, augustus 1974

— Scheveningsche Koerier, juli 1941

— De Schouw, eerste jaargang, nr. 3, 16-2-1942

— De Schijvenschouw, nrs. 4, 7-8, juni 1933 - ja­

nuari/februari 1935

— Skript, historisch tijdschrift, jaargang 8, nr. 1,

maart 1986

— Sonntag, nr. 26, 1984

— Der Spiegel, nrs. 16, 20, April - Mai 1988

— De Stem, bijlage ter gelegenheid van het veer­

tiende oude stijl jazzfestival in Breda, mei

1984

— De Stormmeeuw, maandblad van den natio­

nale jeugdstorm, november 1934, januari

1941, juni 1944

468

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

— Storm-SS, 29-11-1941

— De Telegraaf, jaargangen 1928,1935, 1940-

1944

— Tuney Tunes, nr. 9, september 1944

— De Tijd, jaargangen 1941-1942

— De Typhoon, 18-7-1987, 8-8-1987

— Unterhaltungsmusik, 14-9-1939

— Utrechts Dagblad, 27-5-1941

— Utrechts Nieuwsblad, 2-6-1944

— Het Vaderland, jaargangen 1926,1934,1937-

1938, 1940-1942

— Verordeningenblad der Nederlandsche Kultuur­

kamer, jaargangen 1942-1944

— Verordnungsblatt für die besetzten niederländi­

schen Gebiete, jaargangen 1940-1944

— Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte, 11.

Jahrgang, 1963 / 30. Jahrgang, 1982

— Voilà, Gazette hebdomadaire de la bonne hu­

meur, oktober 1942

— Het Volk, jaargangen 1926, 1932, 1934-1936,

1941-1944

— De Volkskrant, 4-5-1985, 4-5-1990, 27-2-1996

— Het Vrije Volk, mei-juli 1962

— Vrij Nederland, 9-5-1964, 2-8-1986 (kleuren-

katern)

— De Waag, 12-3-1943

— De Wereld der Muziek, mei 1941 - april 1944

— Westermanns Monatshefte, 85. Jahrgang, 1940

— De IJsselstreek, 9-6-1944

— De Zeister Courant, 5-7-1944

— Zeit-magazin, nrs. 46 en 47, 11-11-1983 en 18-

11-1983

— Zeitschrift für Musik, Monatsschrift für eine

geistige Erneuerung der deutschen Musik,

december 1927, mei 1933

d. Literatuur

Algra, H , C. Rijnsdorp, Ben van Kaam, Vrij en

gebonden, 50 jaar NCRV, Baarn 1974

Bakker, G.P., De omroep en het vrije woord 192$-

1960, Amsterdam i960

Baresel, Alfred, Das neue Jazzbuch, Leipzig 1929

Beck, Johannes, Heiner Boehncke, Werner

Heinz, Gerhard Vinnai (Hg), Terror undHof-

nung in Deutschland 1953-194$, Leben im

Faschismus, Reinbek bei Hamburg 1980

Benz, Richard, Die Stunde der deutschen Musik,

Jena 1927

Berendt, Joachim Ernst, Ein Fenster aus jazz,

Frankfurt a.M. 1977

Boberach, Heinz (Hg), Meldungen aus dem

Seich, Die geheime Lageberichten des Sicher­

heitsdienstes der SS, Band 11, Berlin 1984

Boelcke, Willi A., Kriegspropaganda 19)9-1941,

Geheime Ministerkonferenzen im Reichs­

propagandaministerium, Stuttgart 1966

Boelcke, Willi A., Die Macht des Radios, Welt­

politik und Auslandrundfunk 1924-1976,

Frankfurt a.M. 1977

Boer, Herman Pieter de, Eddy Christiani — Het

stond in de sterren, Amsterdam/Assen 1969

Boer, J. de, Omroep en publiek in Nederland tot

1940, De plaats van de omroep in het openba­

re leven in Nederland tot 1940, Leiden 1946

Boer, P.A. de, à Steringa Idzerda, De pionier van

de radio-omroep, Bussum 1969

Böge, Volker, Jutta Diede-Lüchow, Bunkerleben

und Kinderlandverschickung, Eimsbüttler Ju­

gend im Krieg, Hamburg 1992

Borel, Henri , Over de Moderne Dansen, Uitgave

nr. 205 van het Geert-Groote-Genootschap,

Den Bosch 1927

Boudewijns, Leo, 'n Hele kunst, Notities over de

platenwereld in Nederland, Bussum 1979

Boudewijns, Leo, Honderd jaar rond, ( fonogra­

fisch Nederland 1987, Amstelveen 1987

Brinitzer, Carl, Hier spricht London, Von einem

der dabei war, Hamburg 1969

Brunn, H .O . , The Story of the Original Dixieland

jazz Band, Louisiana State University Press

1966

Bucher, Will, Klaus Pohl (Hg), Schock und Schöp­

fung, Jugendästhetik im 20. Jahrhundert ,

Darmstadt/Neuwied 1986

Bulterman, Jack, The Rambiers'Story, 38 jaar

mâârrr... wij komen terug, Bussum 1973

Caspers, Jacques, Zonder Antenne, Uitgave t.g.v.

de gelijknamige tentoonstelling in het Neder­

lands PTT-museum, Den Haag 1992

Charité, J. (red), Biografisch woordenboek van Ne­

derland, delen 2 en 3, Amsterdam 1985, Den

Haag 1989

Coret, Alexander, Melodieën en Muzikanten, Ca­

valcade van de lichte muziek, Zeist 1965

Crone, Michael, Hilversum unter dem Haken­

kreuz, Die Rundfunkpolitik der Nationalsozia­

listen in den besetzten Niederlanden 1940-

1945, München 1983

Danzi, Michael, American Musician in Germany

1924-19)9, Memoirs of the jazz, entertainment,

and movie world of Berlin during the Weimar

Republic and the Nazi era - and in the Uni ­

ted States as told to Rainer E. Lotz, Schmitten

1986

Determeyer, Eddy, Ruige Dagen, 70 jaar jazz in

Groningen, Groningen 1988

Diemke, Erik, Dirk Schreyer (Hg), Der Hambur-

469

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

ger und Germania Ruder Club 1836-1986,150 Jahre rudern in Deutschland, Hamburg 1986

Diller, Ansgar, Rundfiinkpolitik im Dritten Reich, München 1980

Dittrich, Kathinka, Paul Blom, Flip Bool (red), Berlijn-Amsterdam 1920-1940, Wisselwerkin­gen, Amsterdam 1982,

Dittrich, Kathinka, Hans Würzner (red), Neder­land en het Duitse exil 1933-1940, Amsterdam 1981

Dowe, Dieter (Hg), Jugendprotest und Genera­tionskonflikt in Europa im 20. Jahrhundert, Bonn 1986

Drewnial, Boguslaw, Der deutsche Film 19)8-194$, Ein Gesamtüberblick, Düsseldorf 1987

Drukker, Bernard, Ik speel voor U, Nieuwkoop 1979

Dümling, Albrecht, Peter Girth (Hg), Entartete Musik, Zur Düsseldorfer Ausstellung von 1938, Eine Kommentierte Rekonstruktion, Düsseldorf 1988

Eichenauer, Richard, Musik und Rasse, München 1932

Eichstedt, Astrid, Bernd Polster, Wie die Wilden, Tänze auf der Höhe ihrer Zeit, Berlin 1985

Ekstein, Modris, Rites of spring, the Great War and the birth of the modern age, Boston 1989

Engels, M.J. Adriani, G.H. Wallagh, Nacht over Nederland, Journalistieke reportage van vijf be­zettingsjaren 1940-1945, Uitgave 'Ons Vrije Nederland', zonder plaatsaanduiding 1945

Eyle, Wim van (red), The Dutch Jazz & Blues Discography 1916-1980, Amsterdam 1981

Eyle, Wim van (red), Jazz & geïmproviseerde mu­ziek in Nederland, Utrecht/Antwerpen 1978

Fark, Reinhart, Die Mi_achtete Botschaft, Publi­zistische Aspekte des Jazz im soziokulturellen Wandel, Berlin 1971

Fechner, Eberhard, Die Comedian Harmonists, Sechs Lebenslaufe, Berlin 1988

Fritsch, Theodor (Hg), Handbuch der Judenfrage, Die wichtigsten Tatsachen zur Beurteilung des jüdische Volkes, Leipzig 1935

Fröhlich, Elke (Hg), Die Tagebücher von Joseph Goebbels, Sämtliche Fragmente, München 1987

Gelder, Henk van, Jaques Klöters, Door de nacht klinkt een lied, Amusement in Nederland 1940-1945, Amsterdam 1985

Gelder, Henk van, Een rondje voor de muziek, Amstelveen 1985

Gelder, Henk van, Hester Carvalho, Gouden tij­den, Vijftig jaar Nederlandse popbladen, Am­sterdam 1994

Gerick, Herbert, Theo Stengel, Lexikon der Juden in der Musik, Mit einem Titelverzeichnis jüdi­scher Werke, Berlin 1940

Gilbert, Will G., C. Poustochkine, Jazzmuziek, 's-Gravenhage 1939

Godbolt, Jim, A History of Jazz in Britain 1919-50, Londen 1984

Goebbels, Joseph, Dagboeken 19)9-194$, (verta­ling Wim Sanders), Amsterdam 1985

Goebbels, Joseph, Das eherne Herz, Reden und Aufsätze aus den Jahren 1941/42, München 1943

Goebbels, Joseph, Signale der neuen Zeit, 25 aus­gewählte Reden von Dr. Joseph Goebbels, München 1934

Goebbels, Joseph, Tagebücher 194$, Die letzten Aufzeichnungen, Hamburg 1977

Goffin, Robert, Jazz from Congo to Swing, Lon­den 1946

Gooyer, A.C. de, Het beeld der vad'ren, Een docu­mentaire over het leven van het protestants-christelijke volksdeel in de twintiger en derti­ger jaren, Baarn 1964

Graef, Jack de, De Swingperiode (1935-1947), Jazz in België, Antwerpen-Retie 1980

Groot, Hugo de, Herinneringen van Dada, (niet gepubliceerde memoires), Hilversum 1965

Guse, Martin, Andreas Kohrs, Die 'Bewahrung' Jugendlicher im NS-Staat, Ausgrenzung und Internierung am Beispiel der Jugendkonzentra­tionslager Moringen und Uckermark, docto­raalscriptie, Liebenau-W./Hardegsen 1985

Hageman, Bas, Geschiedenis van de Nederlandse omroep, Bussum/Naarden 1996

Harmsen, Ger, Blauwe en rode jeugd, Ontstaan, ontwikkeling en teruggang van de Nederland­se jeugdbeweging tussen 1853 en 1940, Nijme­gen 1975

Harmsen, Ger, De geschiedenis van de J. G.O.B., 196z

Havenaar, R., De NSB tussen nationalisme en 'volkse'solidariteit, De vooroorlogse ideologie van de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland, Den Haag 1983

Heiber, Helmut, Joseph Goebbels, München 1974 Heinrich, Franz, Swing-Generation, Selbsterleb­

tes von Franz Heinrich, Berlin/Menden 1988 Heister, Hanns-Werner, Hans-Günter Klein

(Hg), Musik und Musikpolitik im faschistischen Deutschland, Frankfurt a.M. 1984

Heuvel, J.H.J, van den, e.a., Een vrij zinnige ver­houding, De VPRO en Nederland 1926-1986, Baarn 1986

Hinkel, H. (Hg), Handbuch der Reichskulturkam­mer, Berlin 1937

470

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

Höfer, Josef, Karl Rahner, Lexikon für Theologie

und Kirche, IX, Rome/München 1964

Hoffmann, Gabriele, NS-Propaganda in den Nie­

derlanden, Organisation und Lenkunk der Pu­

blizistik unter deutscher Besatzung 1940-1945,

Berlin 1972

Huber, Karl-Heinz, Jugend unterm Hakenkreuz,

Frankfurt a.M./Berlin 1986

Jaarboekje van den Nederlandschen Omroep 194}-

1044, Hilversum 1944

Jong, L. de, Het Koninkrijk der Nederlanden in de

Tweede Wereldoorlog, 's-Gravenhage 1969-1988

Jonge, A.A. de, Crisis en critiek der democratie,

Anti-dernocratische stromingen en de daarin

levende denkbeelden over de staat in Neder­

land tusen de wereldoorlogen, Utrecht 1982

Joodsche Weekblad, Het, deel 1, Den Haag 1979

Kagie, Rudie, De eerste neger, Herinneringen aan

de komst van een nieuwe bevolkingsgroep,

Houten 1989

Kater, Michael H. , Different Drummers, Jazz in

the Culture of Nazi Germany, New York 1992

Katholische Lebenswerte, Monographien über die

Bedeutung des Katholozismus für Welt und

Leben, Band 7, Paderborn 1922

Kellersmann, Christian, Jazz in Deutschland von

1933-194$, Hamburg/Menden 1990

Kershaw, Ian, The 'HitlerMyth', Image and Rea­

lity in the Third Reich, Oxford 1987

Kleywegt, Arie, De dansorkesten van de BBC en

andere herinneringen, Amsterdam 1994

Kloet, Co de, Gabri de Wagt, Mooi Holland, De

woelige jaren van de Ramblers, Amsterdam 1981

Klönne, Arno (Hg), Jugendkriminalität und Ju­

gendopposition im NS-Staat, Ein sozialge­

schichtliches Dokument, Münster 1981

Klose, Werner, Generation im Gleichschritt, Ein

Dokumentarbericht, Hamburg 1964

Klöters, Jacques, 100 jaar amusement in Neder­

land, 's-Gravenhage 1987

Knauer, Wolfram (Hg), Jazz in Deutschland,

Darmstädter Beiträge zur Jazzforschung, Band

4, Darmstadt 1996

Kok, René, Erik Somers (red), Documentaire Ne­

derland en de Tweede Wereldoorlog, deel 39

(Amusement en ontspanning), Amsterdam-

Zwolle 1991

Koster, Simon, De razende saxofoon, Den Haag

1931.

Kuhnke, Klaus, Manfred Miller, Peter Schulze,

Geschichte der Popmusik, Band 1 (bis 1947),

Bremen 1976

Kupffer, Heinrich, Swingtime, Chronik einer Ju­

gend in Deutschland 1937-1951, Berlin 1987

Kwiet, Konrad, Reichskommissariat Niederlande,

Versuch und Scheitern nationalsozialistischer

Neuordnung, Stuttgart 1968

Lange, Horst H.,Jazz in Deutschland, Die deut­

sche Jazz-Chronik 1900-1960, Berlin 1966

Langestraat, Willy, De Willy Langestraat (Lan-

guestra — Billy Longstreet) Story, Een muzikaal

avontuur (niet gepubliceerde autobiografie),

Amsterdam 1993

Lehberger, Reiner, Hans-Peter de Lorent (Hg),

Die Fahne Hoch, Schulpolitik und Schulalltag

in Hamburg unterm Hakenkreuz, Hamburg

1986

Lelieveldt, Philomeen B., Voor en achter het voet­

licht, Musici en de arbeidsverhoudingen in het

kunst- en amusementsbedrijf, 1918 tot 1940,

proefschrift Universiteit van Utrecht, Utrecht

1998

Lely, Aafje, Jazz op de radio, Een vergelijking tus­

sen publieke en commerciële radiozenders in

Nederland, doctoraalscriptie, Faculteit

PSCW, Universiteit van Amsterdam, 1993

Linnebank, D A . , Moderne amusementsproble­

men, Centraal Bureau van 'Voor Eer en

Deugd', Roermond/Maaseik 1934

Loo, Gerard C. van, Tussen de noten door, Herin­

neringen van een muzikant, zonder plaatsaan­

duiding 1991

Löwenthal, Richard, Patrick von zur Mühlen

(Hg), Widerstand und Verweigerung in Deut­

schland 103) bis 104;, Berlin/Bonn 1982

Lust, Gunter, The Flat Foot Floogee... treu­

deutsch, treudeutsch, Erlebnisse eines Hambur ­

ger Swingheinis, Hrg. von Jens Michelsen,

Hamburg 1992

Lust, Gunter, Mit der Schellack auf du, E r i n n e ­

rungen eines Sammlers, Hamburg/Menden

1982

Lust, Gunter, Schellackflöhe, Anhänger der

Rille (niet gepubliceerd typoscript), Hamburg

1987

Lust, Gunter & Lissy, ...undsie drehen sich im­

mer noch!, Hamburg/Menden, 1984

Maatjens, Ad, Elck wat wils, Populaire muziek

bij de KRO tussen kerk en luisteraar, docto­

raalscriptie, Faculteit der Letteren, Universiteit

van Utrecht 1993

Maatjens, Ad, Populaire muziek op de radio ioip-

1941, deel 1, niet gepubliceerd onderzoek i.o.v.

het Nederlands omroepmuseum, Winssen

febr. 1996

Mann, Klaus, Der Wendepunkt, Ein Lebens­

bericht, Hamburg 1984

Mann, Thomas, Deutsche hörer! Radiosendungen

471

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

nach Deutschland aus den Jahren 1940 bis 1945, Frankfurt a.M. 1986

Manning, AF., Zestig jaar KRO, Uit de geschie­denis van een omroep, Baarn 1985

Masman, Theo Uden, Maar...wij komen terug, (memoires) 1946, Typoscript-uitgave van de 'The Ramblers Fanclub', Utrecht 1989

McCarthy, Albert, The Dance Band Era, The Dancing Decades from Ragtime to Swing, 1910-1950, London 1974

Meyer, Michael, The Politics of Music in the Third Reich, New York 1991

Micheels, Pauline, Muziek in de schaduw van het Derde Rijk, De Nederlandse symfonie-orkes­ten 1933-1945, Amsterdam 1993

Möller, Allard J.M., Batavia a swinging town!, Dansorkesten en Jazzbands in Batavia 1922-1949, Den Haag 1987

Mulder, Hans, Kunst in crisis en bezetting, een on­derzoek naar de houding van Nederlandse kunstenaars in de periode 1930-1945, Utrecht 1978

Müller, Thorsten, Lantenz und Mentalität eines Widerstandes (niet gepubliceerd typoscript), zonder plaatsaanduiding 1965

Nicolaisen, Hans-Dietrich, Die Flakhelfer, Luftwaffen- und Marinehelfer im Zweiten Weltkrieg, Berlin 1981

Ohne uns hätten sie das gar nicht machen können, Nazi-Zeit und Nachkrieg in Altona und Ot-tensen, Stadtteilarchiv Ottensen e.V., Ham­burg 1985

Oorlogsdocumentatie '40-'4$, Tweede jaarboek van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Zutphen 1990

Oorlogsdocumentatie '40-45, Vierde jaarboek van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Zutphen 1993

Openneer, Herman, Kid Dynamite, De legende leeft, Amsterdam 1995

Organisations buch der NSDAP, Zentralverlag der NSDAP, München 1936

Peters, Richard (Hg), Geist und Gesellschaft, Kurt Breysig zu seinem sechzigsten Geburtstag, Bre­slau 1927

Pernet, Robert, Jazz in little Belgium, Historique & discographie de 1881 à 1966, Bruxelles 1966

Peukert, Detlev, Die Edelweißpiraten, Protestbe­wegungen jugendlicher Arbeiter im Dritten Reich, Eine Dokumentation, Köln 1983

Pias, Michel van der, Uit het rijke Roomsche leven, Een documentaire over de jaren 1925-1935, Utrecht 1965

Pohl, Rainer, 'Swingend wollen wir marchieren', in: Heilen und Vernichten im Mustergau Ham­burg, Bevölkerungs- und Gesundheitspolitik im Dritten Reich, Hamburg 1984

Polster, Bernd (Hg), Swing Heil, Jazz im Natio­nalsozialismus, Berlin 1989

Prel, M. du, W. Janke (Hg), Die Niederlande im Unbruch der Zeiten, Alte und neue Beziehun­gen zum Reich, Würzburg 1941

Presser, ]., Ondergang, De vervolging en verdel­ging van het Nederlandse jodendom 1940-1945, Den Haag 1977

Prieberg, Fred K, Musik im NS-Staat, Frankfurt a.M. 1982

Projektgruppe für die vergessenen Opfer des NS-Regimes (Hg), Verachted-Verfolgt-Vernichtet, zu den 'vergessenen' Opfern des NS-Regimes, Hamburg 1986

Rock, Christa Maria, Hans Brückner (Hg), Ju­dentum und Musik, Mit den ABC jüdischer und nichtarischer Musikbeflissener, 2. Aufla­ge, München 1936

Rozenberg, Alfred, Der Sumpf, Querschnitte durch das 'Geistes'-Leben der November-De­mokratie, München 1930

Rudorf, Reginald, Jazz in der Zone, Köln/Berlin 1964

Rühling, Cornelia, Jürgen Steen, Walter, Leben und lebensbedingungen eines Frankfurter Jun­gen im III. Reich, Frankfurt a.M. 1986

Ruland, Ludwig, Handbuch der praktischen Seelsorge, Zweiter Band, Die Allgemeinen Grundlagen des sittlichen Handelns, Die Ethik des Geschlechtslebens, München 1931

Schäfer, Hans Dieter, Das gespaltene Bewußtsein - Über deutsche Kultur und Lebenswirklich­keit 1933-1945, München/Wien 1981

Schöffer, I., Het nationaal-socialistisch beeld van de ge­schiedenis der Nederlanden, Een historiografische en bibliografische studie, Utrecht 1978

Schörken, Rolf, Luftwaffenhelfer und Drittes Reich, Die Entstehung eines politischen Be­wußtseins, Stuttgart 1984

Schouten, Martin, Voor de oorlog, Herinneringen aan de jaren '30, Leiden 1982

Schreuder, P.A., De dans- en amusementsorkesten spelen nog steeds te Amerikaansch-negersch en te hot, Jazzmuziek in Nederland 1940-1945, doc­toraalscriptie, Vakgroep Muziekwetenschap, Universiteit Utrecht, 1993

Schröder, Heribert, Tanz- und Unterhaltungs­musik in Deutschland 1QIQ-IQ33, Bonn 1990

Seyss-Inquart, Vier Jahre in den Niederlanden, Gesammelte Reden, Amsterdam 1944

472

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

Splitt, Gerhard, Richard Strauss 1933-193$, Ästhe­tik und Musikpolitik zu Beginn der national­sozialistischen Herrschaft, Pfaffenweiler 1986

Stachura, Peter D., The German Youth Movement 1900-194$, An interpretative and Documentary History, London 1981

Steen, Jürgen, Jugend im nationalsozialistischen Frankfurt, Ausstellungsdokumentation - Zeit­zeugenerinnerungen 196 Publikum, Frankfurt a.M. 1987

Studien zur Geschichte der Konzentrationslager, Schriftenreihe der Vierteljahrshefte für Zeitge­schichte, nr. 21, Stuttgart 1970

Sijes, B.A., De Arbeidsinzet, de gedwongen ar­beid van Nederlanders in Duitsland 1940-1945, Den Haag 1966

Tak, Max, Onder de bomen van het plein, Amster­dam 1963

Terveen, Fritz, Erläuterungen und Hinweise zu dem NS-Propagandafilm 'Herr Roosevelt Plau­dert', Hamburg 1963

Toorn, M.C. van den, Wij melden u den nieuwen tijd, Een beschouwing van het woordgebruik van de Nederlandse nationaal-socialisten, Den Haag 1991

Verkijk, Dick, Radio Hilversum 1940-194$, De omroep in de oorlog, Amsterdam 1974

Visser, J.G., PTT 1940-194$, Beleid en bezetting, proefschrift Universiteit van Leiden, Den Haag 1968

Vos, René, Niet voor publicatie, De legale Neder­landse pers tijdens de Duitse bezetting, Am­sterdam 1988

Wittek, Bernhard, Der britische Ätherkrieg gegen das Dritte Reich, Die deutschsprachigen Kriegs­sendungen der British Broadcasting Corpora­tion, Münster 1962

Wolbert, Klaus, That's Jazz, Der Sound des 20. Jahrhunderds, Frankfurt a.M. 1990

Wolffram, Knud, Tanzdielen und Vergnügungspaläste, Berliner Nachtleben in den dreißiger und vierziger Jahren. Von der Friedrichstraße bis Berlin W, vom Moka Efti bis zum Delphi, Berlin 1992

Wouters, Kees, Jazz tegen de Nazi's, Het verzet van de 'Swing-Jugend' ten tijde van Hider's Derde Rijk, doctoraalscriptie, Faculteit der Letteren, Universiteit van Amsterdam 1987

Wulf, Joseph, Die Bildende Künste im Dritten Reich, Eine Dokumentation, Frankfurt a.M. 1989

Wulf, Joseph, Musik im Dritten Reich, Eine Do­kumentation, Frankfurt a.M. 1966

Wulf, Joseph, Presse und Funk im Dritten Reich, Eine Dokumentation, Frankfurt a.M. 1989

Wijfjes, Huub, Hallo hier Hilversum, Driekwart eeuw radio en televisie, Weesp 1985

Wijfjes, Huub (red), Omroep in Nederland, Vijf­enzeventigjaar medium en maatschappij, 1919-1994, Zwolle 1994

Wijfjes, Huub, Radio onder Restrictie, Overheids­bemoeiing met radioprogramma's 1919-1941, Amsterdam 1988

Wijnberg, Hans E. / Guido van Rijn,/<zzz op het Kennemer, zonder plaatsaanduiding 1995

Zwaan, J. (red), De zwarte kameraden, Een geïl­lustreerde geschiedenis van de NSB, Weesp 1984

Zwerin, Mike, La Tristesse de Saint Louis, Swing under the Nazis, London 1985

Zijlstra, A. Adama, Vaar Wel, Scheveningen!, Bon­te herinneringen aan een badplaats, Leiden 1974

e. Overige publicaties, documentaires

Algemeene mededeelingen, Bezettingsmaatregelen 1940 t/m 1943, circulaires binnenlandse zaken, Alphen aan den Rijn 1943

Ausstellungstexte der Abteilung III, Jugend im Nationalsozialistischen Frankfurt, Historisches Museum Frankfurt 1985

Bestuursalmanak voor het bezette Nederlandsche ge­bied, 1942-1943, Den Haag 1943

Brownlow, Kevin, David Gill, Cinema Europe, The other Hollywood, Zesdelige documentai­re, deel 3: 'de bevrijde camera', NOS 27-9-1995

Coster, Harry, Hoestekst LP Decca 50 jaar in Ne­derland, Jubileum-uitgave met 32 opnamen uit de periode i930-'45, Decca 6601014, z.d.

Coster, Harry, Hoestekst LP Swing & Sweet in Nederland, Nederlands fabrikaat, deel 1, de ja­ren '30, Panachord DH 2050, z.d.

Delden, Ate van, Hoestekst CD Dick Wille­brandts en zijn radio-orkest, 20 radio-opnamen uit 1943, Grannyphone D 401, april 1989

Gabriels, A.J.C.M. (red) Biografisch woordenboek van Nederland, Elektronisch tekstbestand, In­stituut voor Nederlandse Geschiedenis, Den Haag 27-11-1995

Hoestekst LP Propaganda Swing, Charlie and his Orchestra, Vol. 2, Discophilia Dis 13/UT-C-2, München z.d.

473

GERAADPLEEGD BRONNENMATERIAAL

Jeremy, John (Reg.), Swing under the Swastika, Yorkshire Television Documentaire, Londen

Kelder, Jan (Reg), De geschiedenis van de jazz in Nederland van ipifi tot heden, NOS-televisie-documentaire, Deel i 'Kijkswing (1919-1939), Deel 2 'Het komt wel weer in orde' (1940-1945), NOS/NJA februari-maart 1993

Lotz, Rainer E., Hoestekst LP German Propagan­da Swing 1940-1943, Vol. 2, Harlequin H Q 2059, z.d.

Openneer, Herman, Hoestekst CD Het A. V.R. O. Dansorkest o. Lv. Hans Mossel, 18 opnamen uit de periode i937-'38, NJA 9301, augustus 1993

Openneer, Herman, Hoestekst CD Coleman Hawkins & Benny Carter in Holland, deel 1, Panachord DH 2052, augustus 1990

Openneer, Herman, Hoestekst CD Ernst van 't Hoffen zijn orkest, 24 opnamen uit de periode i94i-'42, NJA 9401, september 1994

Openneer, Herman, Hoestekst CD Ernst van 't Hoffen zijn orkest, deel 2, 20 opnamen uit de periode 1942-'44, NJA 9602, oktober 1996

Openneer, Herman, Hoestekst LP Swing van Ne-derlandsch Fabrikaat, deel 1 (i934-'43), Pa­nachord H 2009, maart 1983

Rapport der regeerings-commissie inzake het dans­vraagstuk, Den Haag 1931

Tentoonstelling, Opvoeding van de jeugd boven den leerplichtigen leeftijd, Verslag van de ten­toonstelling, het congres, de conferenties en de demonstraties, 's-Gravenhage 16 juli - 14 augustus 1919

Verslag van de staatscommissie tot onderzoek naar de ontwikkeling der jeugdige personen van 13-18 jaar, Amsterdam 1919

Wouters, Kees, Jazz tegen de Nazi 's, filmdocu-mentaire over de Hamburgse 'Swing-Jugend', Amsterdam 1991

Wouters, Kees, 'Jeugd en muziek in de oorlog', VPRO-radiodocumentaire Het spoor terug, Ra­dio 1,19-12-1989

474