การใชงานโปรแกรม การใชงานโปรแกรม Open Source Open Source สาหรบการจดการทรพยากรสาหรบการจดการทรพยากร

สารสนเทศดวยสารสนเทศดวยสารสนเทศดวย สารสนเทศดวย DSpace DSpace และ และ GreenstoneGreenstone

โดยโดยสภาพร ชยธมมะปกรณสภาพร ชยธมมะปกรณ

ในการสมมนาทางวชาการกลมสาขาวชาการจดการในการสมมนาทางวชาการกลมสาขาวชาการจดการสารสนเทศและกลมการสอสาร เรอง ซอฟตแวรสารสนเทศและกลมการสอสาร เรอง ซอฟตแวรโอเพนซอรสโอเพนซอรส (Open Source Software)(Open Source Software)โอเพนซอรส โอเพนซอรส (Open Source Software) (Open Source Software)

สาหรบศนยสารสนเทศสาหรบศนยสารสนเทศวนท วนท 1515--16 16 มกราคม มกราคม 2552 2552

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาตร มหาวทยาลยขอนแกนมหาวทยาลยขอนแกน

IR/DLIR/DLIR/DLIR/DL

DSpaceDSpaceGreenstoneGreenstone

DSDSDSpaceDSpace

เปนโปรแกรมทจดเกบเอกสารดจทล เผยแพร เปนโปรแกรมทจดเกบเอกสารดจทล เผยแพร สบคน สงวนรกษาผลงานในระยะยาว สบคน สงวนรกษาผลงานในระยะยาว แนวคดแนวคด IR (Institutional Repository)IR (Institutional Repository)แนวคด แนวคด IR (Institutional Repository)IR (Institutional Repository)พฒนาโดยหองสมดมหาวทยาลยเทคโนโลยพฒนาโดยหองสมดมหาวทยาลยเทคโนโลย ป ป แหงแมสซาชเซตต และหองปฏบตการฮวเลตตแหงแมสซาชเซตต และหองปฏบตการฮวเลตต

แพคการดแพคการดwww.dspace.orgwww.dspace.org

คณลกษณะของ คณลกษณะของ IRIR

เนอหาทเปนดจทล เนอหาทเปนดจทล (Digital content)(Digital content)การเนนงานทสรางโดยสมาชกของสถาบน การเนนงานทสรางโดยสมาชกของสถาบน

(Institutionally(Institutionally--defined)defined)( y( y ))เนอหาทางวชาการ เนอหาทางวชาการ ((Scholarly content)Scholarly content)การสะสมเพมพนและความยงยนการสะสมเพมพนและความยงยน ((CumulativeCumulativeการสะสมเพมพนและความยงยน การสะสมเพมพนและความยงยน ((Cumulative Cumulative and perpetual)and perpetual)

ไ ป ไ ป //การทางานรวมกนไดและการเขาถงแบบเปด การทางานรวมกนไดและการเขาถงแบบเปด / / แบบเสรแบบเสร (Interoperable and open access)(Interoperable and open access)

ป โ ป โ ประโยชนของการม ประโยชนของการม IRIR

ทาใหเกดระบบการรวบรวม สงวนรกษา และเผยแพรเนอหาทางทาใหเกดระบบการรวบรวม สงวนรกษา และเผยแพรเนอหาทางวชาการวชาการเปนเสมอนตวชวดของคณภาพทางวชาการของมหาวทยาลย เปนเสมอนตวชวดของคณภาพทางวชาการของมหาวทยาลย หนวยงานวจย โดยมงทรวมเอางานทางปญญาของมหาวทยาลย หนวยงานวจย โดยมงทรวมเอางานทางปญญาของมหาวทยาลย หนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลกหนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลกหนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลก หนวยงานวจย มาไวในทเดยวกน และสามารถเขาถงไดทวโลก เปนการสงวนรกษาทรพยสนทางปญญาในรปดจทลเปนการสงวนรกษาทรพยสนทางปญญาในรปดจทลเปนเสมอนพนฐานของกระบวนทศนใหมในการพมพผลงานทางเปนเสมอนพนฐานของกระบวนทศนใหมในการพมพผลงานทางฐฐวชาการวชาการเปนการสอสารทางวชาการ เปนการสอสารทางวชาการ (scholarly communication)(scholarly communication)การจดการความรการจดการความรการจดการความรการจดการความรการสนบสนนเรองการเขาถงโดยเสรการสนบสนนเรองการเขาถงโดยเสร

โโแนวโนมของ แนวโนมของ IRIR

ภายในระยะเวลา ภายในระยะเวลา 1010 ป มหาวทยาลยป มหาวทยาลยชนนาสวนใหญตางมงไปสการเปนคลงชนนาสวนใหญตางมงไปสการเปนคลงเกบสารสนเทศระดบสถาบนเกบสารสนเทศระดบสถาบน

R bi Y tR bi Y t 20032003Robin Yeates, Robin Yeates, 20032003

ไ ไ ทาไมจงเกด ทาไมจงเกด DSpaceDSpace

ปญหาของอาจารยกบนกวจยของ ปญหาของอาจารยกบนกวจยของ MIT MIT มงานวจยเยอะ เปนดจทลมากขนมงานวจยเยอะ เปนดจทลมากขนเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเกบไวตามทตาง ๆ ในฮารดดสกของตวเอง ในเวบเซรฟเวอร ฯลฯเวบเซรฟเวอร ฯลฯ

โอกาสสญหายมมาก องคความรทเปนโอกาสสญหายมมาก องคความรทเปนประโยชนหายไปจากโลกประโยชนหายไปจากโลกประโยชนหายไปจากโลกประโยชนหายไปจากโลก

ปปกวาจะเปน กวาจะเปน DSpaceDSpace

““เอกสารดจทลมอายโดยเฉลยสนมาก การสรางดสเปซกเพอใหเอกสารดจทลมอายโดยเฉลยสนมาก การสรางดสเปซกเพอใหเปนระบบทสามารถรองรบผลงานดจทล และใหผลงานนน ๆ คงเปนระบบทสามารถรองรบผลงานดจทล และใหผลงานนน ๆ คงๆๆอยถาวรตลอดไปอยถาวรตลอดไป” ”

““จงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลจงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลจงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลจงตองพฒนาการเกบถาวรดจทลขนดวยการจดเกบ การสงผลงาน การสบคน การควบคมการเขาใช รวมทงการจดการสทธในงาน การสบคน การควบคมการเขาใช รวมทงการจดการสทธในการเขาใช มรดกทางภมปญญาของเอมไอทอยในรปของดจทลการเขาใช มรดกทางภมปญญาของเอมไอทอยในรปของดจทลเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบเปนสวนใหญ หองสมดจงตองเขามามสวนรบผดชอบในการเกบภมปญญาเหลานนเพอประโยชนในทางวชาการในอนาคตภมปญญาเหลานนเพอประโยชนในทางวชาการในอนาคต” ”

อลน โวลเพรท อลน โวลเพรท ((ผอานวยการหองสมดเอมไอทผอานวยการหองสมดเอมไอท) ) กลาวถงกลาวถง(( ))จดประสงคในการสรางดสเปซจดประสงคในการสรางดสเปซ

DSDSDSpaceDSpace

ดสเปซจงเกดขนมาเพอจดการกบผลงานวจยดสเปซจงเกดขนมาเพอจดการกบผลงานวจยและผลงานทางวชาการโดยการเกบไวในคลงและผลงานทางวชาการโดยการเกบไวในคลง

เกบ เกบ (repository) (repository) เพอทจะไดเผยแพรไดมากเพอทจะไดเผยแพรไดมาก( p y)( p y)ขนกวาเดม เขาถงไดตลอดเวลา และจดเกบขนกวาเดม เขาถงไดตลอดเวลา และจดเกบถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนถาวร แตอยบนพนฐานทใชงานงาย มการมงเนนไปทการสรางระบบการผลตทมคณภาพ ไปทการสรางระบบการผลตทมคณภาพ (production quality system)(production quality system)(production quality system)(production quality system)

นสต/นกศกษา/ อาจารยทปรกษา/นสต/นกศกษา/นกวจย

อาจารยทปรกษา/กรรมการวชาการ หองสมด

Wo kspace

สงผลงาน

สมบรณWorkspace

สงผลงาน ปฏ สธ/ตกลบ

บณฑตวทยาลย/ฝ /

คลงเกบ

สงผลงาน ปฏเสธ/ตกลบ

ฝายวจย/วชาการ

ผาน/รบผลงานปฏเสธ/ตกลบ

การตรวจสอบ/แกไข

ตวอยางการสงวทยานพนธแกไข งานวจย

หนาทใน หนาทใน DSpaceDSpace

SubmitterSubmitter --แกไขเมทาดาทางานของตวเองไดแกไขเมทาดาทางานของตวเองได ฟ ฟ --สงแฟมขอมลของตวเองสงแฟมขอมลของตวเอง

--ไมสามารถแกไขไดเมอสงผลงานแลวไมสามารถแกไขไดเมอสงผลงานแลว

ReviewerReviewer --ประเมนงานทสงเขามาประเมนงานทสงเขามา--รบหรอปฏเสธรบหรอปฏเสธสงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธสงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธ--สงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธสงขอความเพออธบายการบอกรบหรอปฏเสธ

--ปฏเสธหรอใหหยดการสงงานขนตอไปปฏเสธหรอใหหยดการสงงานขนตอไป--ตอบรบใหสงงานในขนตอไปตอบรบใหสงงานในขนตอไป--ไมสามารถแกไขเมทาดาทาหรอเปลยนแปลงแหมขอมลทสงมาไมสามารถแกไขเมทาดาทาหรอเปลยนแปลงแหมขอมลทสงมาไดได

Metadata Metadata editoreditor

--แกไขเมทาดาทาของงานทกชนแกไขเมทาดาทาของงานทกชน--หลงจากขนตอนนแลว จะเปนการ หลงจากขนตอนนแลว จะเปนการ submit submit โดยอตโนมต โดยอตโนมต ((แตผานแตผานการประเมนทกอยางมาแลวการประเมนทกอยางมาแลว))editoreditor การประเมนทกอยางมาแลวการประเมนทกอยางมาแลว))

DS D t tiDS D t tiDSpace Demonstration DSpace Demonstration

http://stks.or.th/nstdairhttp://stks.or.th/nstdair

GreenstoneGreenstone

โปรแกรมทเหมาะกบการสรางหองสมดดจทลโปรแกรมทเหมาะกบการสรางหองสมดดจทลพฒนาโดยมหาวทยาลยไวคาโต พฒนาโดยมหาวทยาลยไวคาโต (University (University of Waikato) of Waikato) นวเซแลนดนวเซแลนด))โดยความรวมมอกบยเนสโกและ โดยความรวมมอกบยเนสโกและ Human Info Human Info NGONGONGONGOไดรบอนญาตภายใต ไดรบอนญาตภายใต GNU General Public GNU General Public LicenseLicenseLicenseLicensewww.greenstone.orgwww.greenstone.org

Greenstone FeaturesGreenstone Featuresม ม feature feature ทสนบสนนการสรางและการจดการผลงานทสนบสนนการสรางและการจดการผลงานโดยผดแลระบบโดยผดแลระบบ ม ม Web interface Web interface ทสบคนไดจากเมทาดาทาและทสบคนไดจากเมทาดาทาและเนอหาฉบบเตมเนอหาฉบบเตมรองรบแฟมขอมลหลากหลาย และสามารถ รองรบแฟมขอมลหลากหลาย และสามารถ extractextractเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารเมทาดาทาจากตวแฟมเอกสารมวธการสราง มวธการสราง collection collection จาก จาก

Local filesLocal filesLocal filesLocal filesจากเวบไซตจากเวบไซตจากเอกสารอนๆผานจากเอกสารอนๆผาน OAIOAI PMHPMHจากเอกสารอนๆผาน จากเอกสารอนๆผาน OAIOAI--PMHPMH

M t d tM t d tMetadataMetadata

Objective metadataObjective metadataSubjective metadataSubjective metadata

Objective metadata

PhysicalPhysical attributes,Date,Date,Author,OperationalOperational requirement,IdentificationIdentification number, OwnershipOwnership

Greenstone รองรบObj i dObjective Metadata

Subjective Metadata

Valuable of attributes of an objects determined byperson such as subjects, category, descriptions etc.p j , g y, p

Greenstone FeaturesGreenstone Featuresจดเดนจดเดนตดตงงายตดตงงายตดตงงายตดตงงายใชงานงายใชงานงายเปนอนเตอรเปนอนเตอร ((full supportfull support กบกบ G F S R KG F S R Kเปนอนเตอร เปนอนเตอร ((full support full support กบ กบ G, F, S, R, K G, F, S, R, K (kazakh)) (kazakh)) และใชไดอกหลายภาษาและใชไดอกหลายภาษา

ใ ใ (( ))ความตองการใชระบบ ความตองการใชระบบ ((นอยนอย))เลนไดทง เลนไดทง Offline Offline และ และ OnlineOnline

Greenstone DemonstrationGreenstone Demonstration

Examples at Examples at www.greenstone.orgwww.greenstone.org