ebola virus disease
DESCRIPTION
Ebola Virus Disease. วิเชฎฐ์ ยาทองไชย นายสัตวแพทย์ชำนาญการพิเศษ สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดสกลนคร. ตระกูลและสายพันธุ์. Family: Filoviridae Filovirus Genus: Marburgvirus Ebolavirus Cuevavirus. Nakayama, E., & Saijo , M., 2013. Marburgvirus. 1967 Marburg ในเยอรมนี และ ยูโกสลาเวีย - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Ebola Virus Disease
วิ�เชฎฐ์� ยาทองไชย นายสั�ตวิแพทย�ช�านาญการพ�เศษ
สั�าน�กงานปศ�สั�ตวิ�จั�งหวิ�ดสักลนคร
ตระก#ลและสัายพ�นธุ์��
2
Family: FiloviridaeFilovirusGenus: Marburgvirus
EbolavirusCuevavirus
Nakayama, E., & Saijo, M., 2013
Marburgvirus• 1967• Marburg ในเยอรมน' และ ย#โกสัลาเวิ'ย• พบในคนท'*ท�างานในห+องปฏิ�บ�ต�งานซึ่.*งสั�มผั�สัก�บล�ง (Africal green vervet monkey) ท'*สั0งมา
จัากประเทศย#กานดา• ม'ผั#+ป1วิยท�2งหมด 31 ราย เสั'ยช'วิ�ต 7 ราย
3
ตระก#ลและสัายพ�นธุ์��
4
Family: FiloviridaeFilovirusGenus: Marburgvirus
EbolavirusCuevavirus
Nakayama, E., & Saijo, M., 2013
Cuevavirus• 2010 “Lloviu cuevavirus”• พบในค+างคาวิ ผัลไม+ Miniopterus
schreibersii • ถ้ำ�2าในประเทศสัเปน โปรต�เกสั และฝร�*งเศสั• เป5น filovirus ต�วิแรกท'*พบต+นก�าเน�ดใน
ย�โรป• ไม0ก0อโรคในมน�ษย�
5
ตระก#ลและสัายพ�นธุ์��
6
Family: FiloviridaeFilovirusGenus: Marburgvirus
EbolavirusCuevavirus
Nakayama, E., & Saijo, M., 2013
Ebola Virus
Genus Ebolavirus is 1 of 3 members of the Filoviridae family (filovirus).
•Genus Marburg virus and genus Cueva virus. •Comprises 5 distinct species:
–Bundibugyo ebolavirus (BDBV) –Zaire ebolavirus (EBOV) –Reston ebolavirus (RESTV) –Sudan ebolavirus (SUDV) –Taï Forest ebolavirus (TAFV)
Ebola Virus Disease
• BDBV EBOV และ SUDV นั้��นั้เกี่�ยวข้�องกี่�บกี่ารระบาดข้อง EVD ในั้แอฟร�กี่า
• ส่�วนั้ RESTV นั้��นั้พบในั้ประเทศฟ�ล�ปป�นั้ส่ และส่าธารณร�ฐประชาธ�ปไตยประชาชนั้จีนั้ ซึ่)�งส่ามารถต�ดในั้มนั้,ษย ได�โดยไม�มอากี่ารป/วยหร1อตายแต�อย�างใด
โรคต�ดเช62อไวิร�สัอ'โบลาEbola Virus Disease : EVD
• เป5นโรคอ�บ�ต�ใหม0/อ�บ�ต�ซึ่�2า ท'*ร+ายแรงมาก ท�าให+ม'การป1วิยตายในมน�ษย� และสั�ตวิ�ตระก#ลล�ง• อ�ตราการตาย 50-90%
เช62อโรคน'2ต�ดต0อก�นทางการสั�มผั�สัเล6อด สัารค�ดหล�*ง ของเหลวิจัากอวิ�ยวิะหร6อสั0วินต0างๆของร0างกายของสั�ตวิ�ท'*ต�ดเช62อ
Ebola Virus Disease
• ในแอฟร�กาน�2นม'รายงานการต�ดเช62อจัากการสั�มผั�สัสั�ตวิ�ท'*ม'เช62ออย0าง ล�งช�มแปนซึ่' กอร�ลลา ค+างคาวิผัลไม+ ล�ง ละม�*งป1า เม0น โดยพบว�าส่�ตว เหล�านั้�จีะมอากี่ารป/วยและตายอย2�ในั้ป/าด�บช1�นั้
Ebola Virus Disease
• ระยะฟ;กต�วิของโรค 2-21 วิ�น โดยพบได�ท,กี่กี่ล,�มอาย, อากี่าร ไข้�ส่2ง อ�อนั้เพลย ปวดกี่ล�ามเนั้1�อ ปวดศรษะ เจี4บคอ ตามด�วยอากี่ารท�องเส่ย อาเจียนั้ ผื่1�นั้ ไตและต�บไม�ท7างานั้ บางรายมเล1อดออกี่ท��งภายในั้และภายนั้อกี่ ตรวจีเล1อดพบเม4ดเล1อดข้าวต7�า
• พบเช62อได+ในค+างคาวิผัลไม+ โดยเฉพาะอย�างย��งส่ายพ�นั้ธ, Hypsignathus monstrosus (hammer-headed fruit bat), Epomops franqueti (Franquet's epauletted bat) และ Myonycteris torquata (little collared fruit bat) ซึ่)�งเป:นั้ท�อย2� (host) ข้องไวร�ส่อโบลา กี่ารกี่ระจีายต�วทางส่ภาพภ2ม�ศาส่ตร ข้องไวร�ส่อโบลาอาจีเกี่�ดจีากี่แนั้วท�บซึ่�อนั้ข้องค�างคาวผื่ลไม�
Hypsignathus monstrosus (hammer-headed fruit
bat)
Epomops franqueti (Franquet's epauletted bat)
Myonycteris torquata (little collared fruit bat)
การระบาดคร�2งแรก• 1976
– ประเทศซึ่#ดาน ม'ผั#+เสั'ยช'วิ�ต 151 รายจัากผั#+ป1วิย 284 ราย (53%) อ'โบลา-ซึ่#ดาน (Sudan; SEBOV)
– ประเทศคองโก (เด�ม: ซึ่าอ'ร�) ม'ผั#+เสั'ยช'วิ�ต 280 รายจัากผั#+ป1วิย 318 ราย (88%) อ'โบลา-ซึ่าอ'ร� (Zaire; ZEBOV)
18Feldmann & Geisbert, 2010
1976
อ'โบลา-ซึ่าอ'ร�
• ผั#+ป1วิย สังสั�ยมาลาเร'ย รพ. ย�มบ#ก�• ฉี'ดยา Chloroquin กล�บบ+าน 5 วิ�น
ป1วิยซึ่�2า รพ. ย�มบ#ก� 7 วิ�น เสั'ยช'วิ�ต
• ใช+เข=มฉี'ดยาร0วิมก�น• ผั#+ต�ดเช62อ 82 ราย ต�2งครรภ์� (25% แท+งบ�ตรก0อนท'*จัะ
เสั'ยช'วิ�ต) • เจั+าหน+าท'*ของโรงพยาบาลซึ่.*งร�บการฉี'ดวิ�คซึ่'นป?องก�นโรค
ท�ยฟอยด� 19
1976
อ'โบลา-ซึ่#ดาน
เม6อง Nzara 128 กม.
เม6อง Maridi
• คนงานโรงงานฝ?าย เจั+าหน+าท'*โรงพยาบาล ช�มชน
• การระบาดภ์ายนอกโรงพยาบาลสังบลงเองโดยไม0ได+ด�าเน�นมาตรการควิบค�มใดๆ
20
1976
21
1994
แผันภ์าพแสัดงการแพร0ระบาดของอ'โบลา-ไทฟอร�เรสัต�
1994
22
2007
แผันภ์าพแสัดงการแพร0ระบาดของอ'โบลา-บ#นด�บ#เก'ยวิ
ย#ก�นดาตาย 34%
23
แผันภ์าพแสัดงการแพร0ระบาดของอ'โบลา-เรสัต�น
1992
1989 200
81989
2014
• RESTV เป5นสัาเหต�การระบาดอย0างร�นแรงของ EVD ในล�งแสัม (macaque monkeys: Macaca fascicularis)
ในั้ฟาร มประเทศฟ�ล�ปป�นั้ส่ และตรวจีพบในั้ล�งข้องฟ�ล�ปป�นั้ส่ ท�นั้7าเข้�าไปในั้ ประเทศส่หร�ฐอเมร�กี่า โดยพบในั้ส่ถานั้กี่�กี่กี่�นั้โรคเม1องเรส่ต�นั้ ร�ฐเวอร จี�เนั้ย
เป:นั้ล�งแส่มท�ส่�งไปจีากี่ฟาร ม ชานั้กี่ร,งมะนั้�ลา ล�งท�เพาะไว�จี7าหนั้�ายเพ1�อใช�เป:นั้ ส่�ตว ทดลองท�ฟาร มแห�งหนั้)�งบนั้เกี่าะม�นั้ดาเนั้า ล�งจีะถ2กี่กี่�กี่กี่�นั้ไว�กี่�อนั้ส่�งต�อ
ไปย�งห�องปฏิ�บ�ต�กี่ารต�างๆ เพ1�อให�แนั้�ใจีว�าไม�นั้7าโรคจีากี่ป/ามาแพร�ในั้เม1อง โดยเฉพาะแพร�ส่2�นั้�กี่ว�จี�ย ในั้ระหว�างกี่�กี่กี่�นั้ล�งได�ล�มเจี4บลงหลายต�วเกี่1อบท��ง
ฝู2ง และมอ�ตราตายส่2ง กี่ารส่อบส่วนั้และตรวจีช�นั้ส่2ตรทางห�องปฏิ�บ�ต�กี่าร “ ” พบว�าเป:นั้ ไวร�ส่อโบลา หากี่ล�งต�ดเช1�อ โรคจีะเกี่�ดแกี่�ล�งท�มความร,นั้แรง
มากี่ อ�ตราตายส่2ง แม�ว�าจีะกี่�อให�เกี่�ดกี่ารต�ดเช1�อในั้มนั้,ษย ได�เหม1อนั้กี่�นั้ (พ�ส่2จีนั้ ได�จีากี่กี่ารตรวจีเล1อดผื่2�ส่�มผื่�ส่ใกี่ล�ช�ดเช�นั้ผื่2�เล�ยงและส่�ตวแพทย ผื่2�
ด2แลส่,ข้ภาพล�ง)
แต�กี่ล�บไม�กี่�อโรคท�มอากี่ารป/วยด�งเช�นั้ส่ายพ�นั้ธ, ซึ่าอร และส่ายพ�นั้ธ, ซึ่2ดานั้จี)ง “ ” เรยกี่ช1�อส่ายพ�นั้ธ, ไม�นั้� ว�า ส่ายพ�นั้ธ, เรส่ต�นั้ หร1อ Ebola-R) โดยพบในั้ป>
ค.ศ. 1989, 1990 และ 1996 และล�งท�นั้7าเข้�าไปย�งประเทศอ�ตาลในั้ป> 1992
Year Country Ebolavirus species Case fatality
2012 Democratic Republic of Congo Bundibugyo 51%2012 Uganda Sudan 57%
2012 Uganda Sudan 71%
2011 Uganda Sudan 100%
2008 Democratic Republic of Congo Zaire 44%
2007 Uganda Bundibugyo 25%
2007 Democratic Republic of Congo Zaire 71%
2005 Congo Zaire 83%
2004 Sudan Sudan 41%
2003 (Nov-Dec) Congo Zaire 83%
2003 (Jan-Apr) Congo Zaire 90%
2001-2002 Congo Zaire 75%
2001-2002 Gabon Zaire 82%
2000 Uganda Sudan 53%
1996 South Africa (ex-Gabon) Zaire 100%
1996 (Jul-Dec) Gabon Zaire 75%
1996 (Jan-Apr) Gabon Zaire 68%
1995 Democratic Republic of Congo Zaire 81%
1994 Cote d'Ivoire Taï Forest 0%
1994 Gabon Zaire 60%
1979 Sudan Sudan 65%
1977 Democratic Republic of Congo Zaire 100%
1976 Sudan Sudan 53%
1976 Democratic Republic of Congo Zaire 88%25
WHO, 2014
2. อ'โบลา ท'*ก�าล�งระบาดอย#0เป5นสัายพ�นธุ์��ใด ???
การตรวิจัวิ�น�จัฉี�ยโรคอ'โบลา ท�าได+อย0างไร??
ช0วิงเวิลาของการต�ดเช62อ การตรวิจัวิ�น�จัฉี�ย
ระยะเวิลา 2-3 วิ�นหล�งจัากแสัดงอาการ
Antigen-capture enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) testing
IgM ELISA
RT-PCR/ real-time RT-PCR
Virus isolationระยะต0อมาหร6อหล�งจัากหายป1วิยแล+วิ
IgM and IgG antibodies
ช�นสั#ตรจัากผั#+เสั'ยช'วิ�ต
Immunohistochemistry testing
RT-PCR/ real-time RT-PCR
Virus isolation
•
การตรวิจัโรคอ'โบลา ต+องท�าในห+องปฏิ�บ�ต�การควิามปลอดภ์�ยทางช'วิภ์าพระด�บใด???
Texas Biomedical Research Institute
กี่ารว�นั้�จีฉ�ย• กี่ารว�นั้�จีฉ�ยโดยกี่ารตรวจี antigen-RNA หร1อ
genes ข้องไวร�ส่จีากี่ต�วอย�างเล1อด หร1อ ตรวจีหา แอนั้ต�บอดต�อเช1�อไวร�ส่ หร1อ แยกี่เพาะเช1�อไวร�ส่
กี่ารตรวจีต�วอย�างเหล�านั้� มความเส่�ยงต�อกี่ารต�ด เช1�อมากี่ ต�องท7าในั้ห�องปฎิ�บ�ต�กี่ารท�มกี่ารป@องกี่�นั้ ระด�บส่2ง
( ส่7านั้�กี่ระบาดว�ทยา กี่รมควบค,มโรค, 2557)
อ'โบลา ถ้ำ#กท�าลายได+หร6อไม0 อย0างไร ???
• ควิามทนทานของเช62อ อ'โบลาสัามารถ้ำอย#0ในของเหลวิหร6อสัารแห+ง (dried
material) เป5นเวิลาหลายวิ�น เช62อไวิร�สัย�งม'ควิามสัามารถ้ำในการ ต�ดเช62อได+ นอกโฮสัต�ท'*อ�ณหภ์#ม�ห+อง หร6อ 4°C เป5นเวิลาหลายวิ�น
• การท�าลายเช62อไวิร�สัอ'โบลา- ควิามร+อน 60°C เป5นเวิลา 30-60 นาท' หร6อต+มในน�2าเด6อดนาน 5
นาท'-ฉีายด+วิยร�งสั'แกมมา- สัารละลายไขม�น ฟอร�มาล'น 1% เบตา- โปรปBโอแลคโตน กรดอะซึ่�ต�ค3%
ยาฆ่0าเช62อพวิกสัารประกอบ phenolic น�2ายาโซึ่เด'ยมไฮโปคลอไรด�
ม'ยาร�กษาท'*ได+ผัล และวิ�คซึ่'นสั�าหร�บอ'โบลาหร6อไม0 ???
• ย�งไม0ม'ยาร�กษาจั�าเพาะและวิ�คซึ่'นป?องก�นโรคในคน
• ย�งไม0ม'วิ�คซึ่'นป?องก�นโรคท'*ข.2นทะเบ'ยนสั�าหร�บสั�ตวิ�
• ผั#+ป1วิยต+องได+ร�บการด#แลแบบพย�งอาการ โดย ให+สัารน�2าและ อ�เล=กโตรไลท�ทางหลอดเล6อด ยา
ปฏิ�ช'วินะ สัารช0วิยให+เล6อดแข=งต�วิ
บทบาทของกรมปศ�สั�ตวิ�
• กรมปศ�สั�ตวิ�ด�าเน�นการจั�ดประช�มร�บม6อโรคอ'โบ ลา ร0วิมก�บกรมอ�ทยานฯ องค�การสัวินสั�ตวิ�
ม. มห�ดล สั�ตวิแพทยสัมาคม• สัถ้ำาบ�นสั�ขภ์าพสั�ตวิ�แห0งชาต�. เตร'ยมพร+อม
ตรวิจัต�วิอย0างทางห+องปฏิ�บ�ต�การ• กองสัารวิ�ตรฯ กรมปศ�สั�ตวิ�ออกมาตรการชะลอ
สั�นค+าปศ�สั�ตวิ�น�าเข+าท�2งทางบก เร6อ และทางอากาศ
บทบาทของกรมปศ�สั�ตวิ�• ออกี่ค7าส่��งชะลอกี่ารนั้7าเข้�าส่�นั้ค�าตามกี่ฏิหมายว�าด�วยโรค
ระบาดส่�ตว จีากี่ประเทศท�มรายงานั้กี่ารระบาดข้องโรคต�ด เช1�อไวร�ส่อโบลา ตามหนั้�งส่1อเลข้ท� กี่ษ ๐๖๒๑/ ๖๔๗ และม
กี่ารควบค,มกี่ารนั้7าเข้�าท��งทาง ท�าอากี่าศยานั้ ท�าเร1อ และ ชายแดนั้ ด�งนั้�
– ชะลอกี่ารนั้7าเข้�าส่�นั้ค�าตามกี่ฏิหมายว�าด�วยโรคระบาดส่�ตว จีากี่ประเทศท�มรายงานั้กี่ารระบาด
– เพ��มความเข้�มงวดและเฝู@าระว�ง กี่ารนั้7าเข้�าส่�นั้ค�าฯจีากี่ประเทศท�ม ความเส่�ยง รวมถ)งกี่ารป@องกี่�นั้กี่ารล�กี่ลอบนั้7าเข้�าส่�นั้ค�าและ
ปฏิ�บ�ต�ตามระเบยบกี่ารนั้7าเข้�าส่�ตว และซึ่ากี่ส่�ตว ข้องกี่รมปศ,ส่�ตว อย�างเข้�มงวด
– ประส่านั้งานั้ข้อความร�วมม1อให�ส่ายกี่ารบ�นั้หร1อเร1อส่�นั้ค�าท�มาจีากี่ประเทศท�มรายงานั้กี่ารระบาดหร1อประเทศกี่ล,�มเส่�ยงจีอดท�ท�าเทยบเดยวกี่�นั้
– ด7าเนั้�นั้กี่ารท7าลายเช1�อโรคยานั้พานั้ะจีากี่ประเทศท�มกี่ารระบาดและประเทศกี่ล,�มเส่�ยง
ควิามเสั'*ยงของโรคต�ดเช62อไวิร�สัอ'โบลาในสั�ตวิ�ในประเทศไทย
• จีากี่ข้�อม2ลข้องหนั้�วยงานั้ท�เกี่�ยวข้�อง ย1นั้ย�นั้ได�ว�าประเทศไทยย�งไม�พบโรคต�ดเช1�อไวร�ส่อโบลาในั้ส่�ตว
และส่�ตว ป/า และกี่ารนั้7าเข้�าส่�ตว มชว�ตและส่�นั้ค�า ปศ,ส่�ตว ท�มความเส่�ยง มข้� �นั้ตอนั้ท�เข้�มงวดและม
ประส่�ทธ�ภาพ ท7าให�ความเส่�ยงข้องโรคต�ดเช1�อไวร�ส่อโบลาในั้ประเทศมระด�บต7�า
มาตรการป?องก�นโรคต�ดเช62อไวิร�สัอ'โบลา ด+านสั�ตวิ�และสั�ตวิ�ป1า
ระยะสั�2นเพ��มศ�กี่ยภาพกี่ารตรวจีโรคต�ดเช1�อไวร�ส่อโบลาข้องส่ภาบ�นั้ส่,ข้ภาพส่�ตว แห�งชาต�
– ชะลอกี่ารนั้7าเข้�าส่�นั้ค�าปศ,ส่�ตว จีากี่ประเทศท�มกี่ารระบาดข้องโรคฯ
– เพ��มความเข้�มงวดกี่ารนั้7าเข้�าส่�นั้ค�าปศ,ส่�ตว จีากี่ประเทศท�มความเส่�ยง
– กี่ารส่1�อส่ารความเส่�ยงต�องช�ดเจีนั้ โดยเฉพาะส่ายพ�นั้ธ, เรส่ต�นั้ท�ไม�ส่�งผื่ลกี่ระทบต�อปศ,ส่�ตว และมนั้,ษย
– เส่นั้อให�กี่รมอ,ทยานั้ฯ ชะลอกี่ารนั้7าเข้�าส่�ตว ป/าท,กี่ชนั้�ด– เฝู@าระว�งต�ดตามส่ถานั้กี่ารณ กี่ารระบาดข้องโรคอย�าง
ใกี่ล�ช�ด– ประส่านั้งานั้ร�วมระหว�างกี่รมปศ,ส่�ตว กี่รมควมค,มโรค
กี่รมอ,ทยานั้ฯ และหนั้�วยงานั้ท�เกี่�ยวข้�องภายใต� One Health
• ระยะยาวิ• จี�ดท7าเอกี่ส่ารองค ความร2 �ในั้กี่ารป@องกี่�นั้โรคในั้
ส่�ตว และส่�ตว ป/า ส่7าหร�บเจี�าหนั้�าท�ปฏิ�บ�ต�งานั้และประชาชนั้ท��วไป
• เฝู@าระว�งกี่ารเกี่�ดโรคในั้ต�างประเทศอย�างต�อเนั้1�อง• ควรจีะมกี่ารประส่านั้งานั้หร1อเคร1อข้�ายในั้ล�กี่ษณะ
นั้�ร�วมกี่�นั้ เม1�อเกี่�ดกี่ารระบาดข้องโรคท�ส่7าค�ญท�มผื่ลกี่ระทบต�อเศรษฐกี่�จีและส่�งคม
สัร�ป
• อ'โบลาเป5นโรคอ�นตราย ท�าให+เก�ดโรคร�นแรง ในมน�ษย�และสั�ตวิ�ตระก#ลล�ง ท�าให+ม'อ�ตราการ
ป1วิยตายสั#ง ม'ค+างคาวิผัลไม+เป5น แหล0งก�ก เก=บเช62อโรค ( reservoir host)
• อ'โบลาสัายพ�นธุ์��เรสัต�นพบในล�งและสั�กร แต0 ไม0ก0อโรคในคนท'*สั�มผั�สัเช62อ แต0อาจัเก�ดการก
ลายพ�นธุ์��ขณะอย#0ในสั�กรได+• ย�งไม0ม'วิ�คซึ่'นและการร�กษาท'*จั�าเพาะต0อโรค• การระบาดสั0วินใหญ0เก�ดข.2นในแอฟร�กา ย�งไม0
พบรายงานในไทย แต0จั�าเป5นต+องม'มาตรการรองร�บ
37
เอกสัารอ+างอ�ง• Center of Disease Control and Prevention (CDC), 2014• World Health Organization website (WHO): Ebola
factsheet• Takada, A. (2012). Filovirus tropism: cellular molecules for
viral entry. Frontiers in microbiology, 3.• Nakayama, E., & Saijo, M. (2013). Animal models for Ebola
and Marburg virus infections. Frontiers in microbiology, 4.• Rouquet, P., Froment, J. M., Bermejo, M., Kilbourn, A.,
Karesh, W., Reed, P., ... & Leroy, E. M. (2005). Wild animal mortality monitoring and human Ebola outbreaks, Gabon and Republic of Congo, 2001-2003. Emerging infectious diseases, 11(2).
• http://followtheoutbreak.wordpress.com/2014/04/30/re- emergence-of-ebola-focuses-need-for-global-surveillance- strategies/
• https://microbewiki.kenyon.edu/index.php/Infection_Mechanism_of_Genus_Ebolavirus
39