efficacy of cognitive-behavioral hypnotherapy on body ...ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2522-fa.pdf ·...

394

Winter 2018, Volume 23, Number 4Iranian Journal of

PSYCHIATRY AND CLINICAL PSYCHOLOGY

Research PaperEfficacy of Cognitive-Behavioral Hypnotherapy on Body Dysmorphic Disorder: Case Study

1. MSc. in Clinical Psychology, Department of Psychology, Faculty of Literature and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.2. PhD in Psychology, Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.3. PhD in Psychology, Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Medicine, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 4. Psychiatrist, Branch of Hypnotherapy, Psychiatric Committee, Iranian Psychiatric Association, Tehran, Iran.

Morteza Abbarin1, *Mehdi Zemestani2, Mehdi Rabiei3, Amir Houshang Bagheri4

Objectives This study examined the effect of cognitive behavioral hypnotherapy on Body Dysmorphic Disorder (BDD), depression, and disability of patients.Methods In this article, we present a single subject experimental design with multiple baselines. The subjects of the study were patients with BDD in Sanandaj city. Purposive sampling was used, and after obtaining diagnostic interview and qualifications of the study, subjects underwent the treatment pro-cess. The Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale modified for Body Dysmorphic Disorder (BDD-YBOCS), Beck Depression Inventory (DBI-II), Sheehan Disability Scale (SDS), Millon Clinical Multiaxial Inventory-III (MCMI-III) and clinical interview were used as diagnostic tools. Cognitive-behavioral hypnotherapy was employed for 15 sessions of one and a half hours and for two sessions per week. For data analysis, we used a single-case analysis using graphs and comparison of mean and median positions.Results The results showed that participants’ scores in BDD, depression, and disability decreased notice-ably. Treatment outcomes were continued up to four months of follow-up period as well. Conclusion Cognitive-behavioral hypnotherapy is effective in improving BDD, depression, and disability of these patients.

A B S T R A C T

Key words: Cognitive behav-ioral hypnotherapy, Body Dysmorphic Disorder (BDD), De-pression, Disability

Received: 21 Jun. 2016

Accepted: 15 Apr. 2017

Extended Abstract

1. Introduction

atients with Body Dysmorphic Disorder (BDD) are preoccupied with imaginary de-fects in their appearances which bring about

significant problems in important functioning areas [1].

According to the cognitive model of BDD, the progres-sion of dysfunctional beliefs leads to rituals, avoidant be-haviors, and negative thoughts. Negative emotions (e.g.

Pfear, anxiety, and shame) activated by thoughts and nega-tive beliefs, encourage efforts to neutralize these emotions through avoidant behavior and rituals. These rituals and avoidant behaviors can alleviate painful emotions tempo-rally, but they are negatively reinforced and actually main-tain the dysfunctional BDD beliefs and behaviors [3].

In clinical practice, patients with BDD are usually con-sidered as resistant to treatment, and many fail to respond or even make a complete recovery [9]. Cognitive behav-ioral model of BDD emphasizes the role of imagination on maintenance of disorder [10-12]. Cognitive behavioral

* Corresponding Author:Mehdi Zemestani, PhDAddress: Department of Psychology, Faculty of Literature and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.Tel: +98 (912) 4374452E-mail: [email protected]

Citation: Abbarin M, Zemestani M, Rabiei M, Bagheri AH. [Efficacy of Cognitive-Behavioral Hypnotherapy on Body Dysmorphic Disorder: Case Study (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2018; 23(4):394-407. https://doi.org/10.29252/nirp.ijpcp.23.4.394

: : https://doi.org/10.29252/nirp.ijpcp.23.4.394

Use your device to scan and read the article online

https://doi.org/10.29252/nirp.ijpcp.23.4.394

https://crossmark.crossref.org/dialog/?doi=10.29252/nirp.ijpcp.23.4.394

395



hypnotherapy assumes that the causes of most psycho-logical disturbances are negative forms of self-hypnosis, in which negative thoughts are accepted without being criti-cized and even without conscious knowledge [13]. Hypno-therapy as an effective and complementary therapy is used for body image related disorders (eating disorders) [24, 25]. To the best of our knowledge, no research on the type of the effectiveness of interventions based on hypnosis has been performed on BBD.

The body image has mental, sensory, and body dimen-sions and studies support the increasing effectiveness of cognitive behavioral therapy in conjunction with hypnosis [27]. Hence, the present study was undertaken to determine the efficacy of cognitive behavioral hypnotherapy on BBD, depression, and disability of these patients.

2. Methods

In this article, we present a single subject experimental design with three baselines. The study population was patients with BBD in Sanandaj city. Purposive sampling was used, and after obtaining diagnostic interview and qualifications of the study, subjects underwent the treat-ment process. Two male and one female patient who were diagnosed with BBD and satisfied the inclusion criteria took part in the study.

The Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale modified for BBD (BDD-YBOCS), Beck Depression Inventory (DBI-II), Sheehan Disability Scale (SDS), Millon Clinical Multiaxial Inventory-III (MCMI-III), and clinical interview were used every week in baseline phase and twice a week in treatment condition at the beginning of each session. Cog-nitive-behavioral hypnotherapy was employed for 15 ses-sions of one and a half hours and for two sessions per week.

We used Wilhelm and colleagues’ manual of cognitive behavioral therapy for BBD [7] and Alladin’s cognitive hypnotherapeutic techniques [26] to develope the pro-tocol for this study. This protocol was acknowledged by two specialist in hypnotherapy as well as the treatment BBD (third and fourth authors). For analysis of data, we used a single-case analysis using graphs and comparison of mean and median positions. The study was registered in Iranian Registry of Clinical Trials (IRCT) having code IRCT2016050425838N2.

The first patient was a 30-year-old man. The main con-cern was the weak bones, hairs, and jaws, but he was pretty much preoccupied with all parts of his body. The second pa-tient was a 31-year-old woman. Her main concern was her hair, and her way of walking and standing. The third patient was a 21-year-old man. His main concern was the nose, the sound, the parenthesis of the foot, and the hair.

Figure 1. Effectiveness of cognitive behavioral hypnotherapy on BBD, depression, and disability of the first patient

Figure 2. Effectiveness of cognitive behavioral hypnotherapy on BBD, depression and disability of the second patient

Abbarin M, et al. Efficacy of Cognitive-Behavioral Hypnotherapy on Body Dysmorphic Disorder: Case Study. IJPCP. 2018; 23(4):394-407.

396



3. Results

The results showed that the participants’ scores in BBD, depression, and disability decreased markedly. Two out of three patients (patient number 2 and 3) achieved the response to treatment criteria (≥30% reduction in BDD-YBOCS score from baseline) after treatment (50% and 37% reduction) and after four months follow-up (44% and 41% reduction) period. Patient number one was diagnosed with comorbid OCD and OCPD, and these may affect his treatment outcome (28% reduction) (Figure 1). In addition to improving the scores of BDD, the scores of disability and depression improved in all three patients.

Participants’ scores in depression and disability signif-icantly decreased in all patients after treatment (33%, 95%, and 89% reduction in depression scores and 22%, 72%, and 73% reduction in disability scores for patients 1, 2, and 3, respectively) and at follow-up period (18%, 33%, and 37% reduction in depression scores and 16%, 66%, and 78% reduction in disability scores for pa-tients 1, 2, and 3, respectively). Figures 1 and 2 show a decrease in the scores in the treatment phase relative to the baseline period. The decrease in the follow-up period has also been relatively stable, and the level of change in the mean level is also evident.

4. Discussion

The present study reports the development and extension of the hypnotherapy supplementary protocol to cognitive-behavioral interventions for BBD. The results show proper efficacy in improving BBD, depression, and disability of these patients. Considering the benefits of hypnotherapy to improve BBD in patients as suggested in this study, it seems reasonable to incorporate hypnosis in cognitive-behavioral therapy for BBD.

The low number of participants and the compres-sion of treatment protocol can be among the factors influencing the findings and the limitations of this research. Given the preliminary nature of this study and its single subject design, there is a need for fur-ther investigation in the future before generalizing the results. Moreover, the effect of variables such as hyp-notizability of patients and comorbidities on the effec-tiveness of treatment should be considered for future investigations.

Ethical Considerations

Compliance With Ethical Guideline

Research was carried out with written informed consent, confidentiality of data, and other important points of re-search ethics.

Funding

This research was extracted from the MSc. thesis of the first author in the Department of Psychology, Faculty of Literature and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

Conflict of Interest

The authors declare no conflict of interest.

Acknowledgements

The authors of the present article are grateful to all the participants in the research and all those who have facili-tated the implementation of the research and facilitated their implementation.


397

زمستان 1396 . دوره 23 . شماره 4

* نویسنده مسئول:دکتر مهدي زمستاني

نشانی: سنندج، دانشگاه كردستان، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه روانشناسي.تلفن: ۴۳۷۴۴۵2 (912) 98+

[email protected] :پست الکترونیکی

اهداف پژوهش حاضر برای بررسي اوليه كارايی هيپنوتراپي شناختي رفتاري بر اختالل بدشکلي بدن و همچنين افسردگي و ناتواني اين بيماران، انجام شد.

مواد و روش ها طرح پژوهش حاضر از نوع تجربی تک موردي است. جامعه آماری پژوهش، افراد مبتال به اختالل بدشکلی بدن در شهر سنندج بود. بر اساس نمونه گيری هدفمند، ۳ نفر (دو مرد و يک زن) از مراجعان كه مالک های ورود به پژوهش را داشتند، وارد پژوهش شدند. همچنين در اين پژوهش از مقياس بدشکلي بدن ييل براون (BDD-YBOCS)، تست افسردگی بک (BDI-II)، مقياس ناتوانی شيهان (SDS)، پرسش نامه چند محوری بالينی ميلون (MCMI-III) و مصاحبه بالينی استفاده شد. هيپنوتراپی شناختی رفتاری به مدت 1۵ جلسه يک ساعت ونيمه و به صورت دوجلسه در هفته به كار گرفته شد. براي تحليل داده های پژوهش از روش تحليل تک موردي (با چند خط پايه) به كمک رسم نمودار و

مقايسه ميانگين و ميانه موقعيت ها استفاده شد. یافته ها نتايج حاكي از اين بود كه نمرات شركت كنندگان در شدت اختالل بدشکلي بدن، افسردگي و ناتواني كاهش قابل توجهي يافت.

دستاوردهای درمانی در دوره پيگيري چهارماهه نيز همچنان تداوم يافت. نتیجه گیری هيپنوتراپي شناختي رفتاري در بهبود اختالل بدشکلي بدن و همچنين افسردگي و ناتواني اين بيماران كارايی الزم را دارد.

کلیدواژه ها: هيپنوتراپي شناختي رفتاري،

اختالل بدشکلي بدن، افسردگي، ناتواني

تاريخ دريافت: 01 تیر 1395تاريخ پذيرش: 26 فروردین 1396

1- كارشناس ارشد روانشناسی بالينی، گروه روانشناسي، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه كردستان، سنندج، ايران.2- دكترای روانشناسی، استاديار، گروه روانشناسي، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه كردستان، سنندج، ايران.۳- دكتراي روانشناسي، استاديار، گروه روانشناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکي بقيه اهلل (عج)، تهران، ايران.

۴- روانپزشک، شاخه هيپنوتراپی، كميته روان درمانی، انجمن علمی روانپزشکان ايران، تهران، ايران.

کارایی هیپنوتراپي شناختي رفتاري بر اختالل بدشكلي بدن: مطالعه موردیمرتضي آبرين1، *مهدي زمستاني2، مهدي ربیعي3، امیرهوشنگ باقری4

مقدمه

افراد مبتال به اختالل بدشکلي بدن با يک يا چند عيب و نقص دوره طول در مواردي در دارند. دل مشغولي فيزيکي، ظاهر در رفتارهاي به ظاهر، مربوط نگراني هاي به پاسخ در فرد بيماري، پوست، كندن افراطي، آرايش آينه، در وارسي مانند تکراري اطمينان طلبي يا اعمال ذهني مانند مقايسه ظاهر خود با ديگران را انجام مي دهد. دل مشغولي، باعث ناراحتي باليني قابل توجه يا اختالل در عملکرد هاي اجتماعي، شغلي و جنبه هاي مهم ديگر مي شود ]1[.

ميزان شيوع اين اختالل در بين بزرگ ساالن آمريکا 2/۴ درصد (2/۵ درصد در زنان و 2/2 درصد در مردان) است ]1[. اغلب به دليل اينکه تعداد زيادي از بيماران از نشانگان مرضی شان شرمنده و خجل اند و مايل نيستند آن ها را براي اعضاي خانواده، دوستان يا

درمانگر آشکار كنند، اين اختالل تشخيص داده نمی شود.

بيشتر بيماران مبتال به اختالل بدشکلي بدن، اختالالت رواني ديگري نيز دارند. افسردگي اساسی شايع ترين اختالل هم آيند زياديدر منفي تأثير اختالل اين است. بدن بدشکلي اختالل

كيفيت زندگي دارد ]2[.

پيشروي بدن، بدشکلي اختالل شناختي مدل اساس بر تفکر و اجتنابي رفتارهای واره ها، آيين به ناكارآمد باورهای منفی منجر می شود ]۳[. هيجانات منفي مانند ترس، اضطراب، به ظاهر باورهای منفي مربوط و افکار با افسردگي و شرم كه فعال می شوند، تالش هايی را براي خنثی سازی اين احساسات از طريق رفتارهای اجتنابي و آيين واره ها برمی انگيزند. اين آيين موجب موقت به طور است ممکن اجتنابي رفتارهای و واره ها كاهش هيجانات دردناک شوند، اما به طور منفي تقويت می شوند و آن رفتارها و باورهای ناكارآمد مرتبط با اختالل بدشکلي بدن

را تداوم می بخشند ]۳[.

398

مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایرانزمستان 1396 . دوره 23 . شماره 4

با وجود شيوع اختالل بدشکلی بدن، تحقيقات درماني درباره اين بيماري كم است. گزارش هاي موردی، سری های زمانی و سه مطالعه با استفاده از گروه هاي كنترل در فهرست انتظار، حمايت ابتدايي و مقدماتي براي اثربخشي درمان شناختي رفتاري مختص اختالل بدشکلی بدن را فراهم كرده است ]۷-۴[. يافته ها نشان مي دهد كه اثربخشي درمان هاي شناختي فتاري گروهي و انفرادي بر درمان اختالل بدشکلي بدن، بيش از فهرست انتظار است ]8[. با وجود اين، در كار باليني، بيماران BDD، اغلب بيماراني مقاوم به درمان هستند و تعداد قابل توجهي از آنان به درمان پاسخ نمي دهند يا پس

از درمان عود كامل دارند ]9[.

در ذهني تصويرسازي نقش بر ،1BDD شناختي رفتاري مدل تداوم اختالل تأكيد می كند ]12-10[. هيپنوتراپي شناختي رفتاري2 اين گونه فرض می كند كه علت بيشتر آشفتگی های روان شناختی اشکال منفي خودهيپنوتيزم هستند كه در آن افکار منفي بی آنکه نقد شوند و حتي بدون آگاهي هشيار، پذيرفته می شوند ]1۳[. براي عالج اين افکار نخست بايد مراجع را از حضور و نفوذ آن ها آگاه كرد و بعد به آن ها آموزش داد تا به كمک بازسازي شناختي هيپنوتيزمي،

خودگويی هاي مثبت تر و سازگارانه تري بسازند ]1۴[.

هيپنوتراپي شناختي براي اختالالت هيجاني شامل 20 جلسه هفتگي است كه بسته به نيازهاي باليني بيمار، نواحي نگراني و هيپنوتراپي .]1۵[ مي يابد يا گسترش تعديل بروز عالئم، شدت شناختي براي اختالالت هيجاني، به دو بخش مجزا اما با هم پوشاني، تقسيم مي شود. بخش اول بيشتر شامل هيپنوتراپي و CBT است كه مديريت نشانگان را هدف قرار مي دهد. اين بخش از هيپنوتراپی شامل تمرين تن آرامی، نشان دادن قدرت ذهن بر بدن۳، تقويت ايگو۴، گسترش آگاهی۵، تعديل و تنظيم نشانگان6، خودهيپنوتيزم۷، القای خلق مثبت8، تلقينات پس هيپنوتيزمی9 می شود. بخش دوم درمان متمركز بر آشکاركردن و بهبود داليل زيربنايي اختالل هيجاني است. اين بخش از درمان كه بيشتر حالت سايکودايناميک دارد، شامل تکنيک هايی است كه از جمله آن ها می توان به القائات مستقيم10، واپس روی سنی هيپنوتيزمی11، پل عاطفه12، كاوش هيپنوتيزمی1۳،

1. Body Dysmorphic Disorder2. Cognitive-behavioral hypnotherapy3. Demonstration of the power of mind over the body4. Ego-strengthening5. Expansion of awareness6. Modulation and regulation of symptoms7. Self-hypnosis8. Positive mood induction9. Posthypnotic suggestions10. Direct suggestions11. Hypnotic age regression12. Affect bridge13. Hypnotic exploration

پرونده پاک كردن و اصالح هيپنوتيزم1۴، در شناختی بازسازی ناخودآگاه1۵ و تکنيک صندلی خالی16 اشاره كرد ]16-2۳[.

درمان در هيپنوتيزم بر مبتني مداخالت اثربخشي اگرچه اختالل بدشکلي بدن به طور تجربي آزمايش نشده است، هيپنوتيزم به عنوان شکلي مؤثر از درمان كمکي، براي تصوير ذهني بدن كه مربوط به اختالالت خوردن است، به كار مي رود ]2۵ ،2۴[.

چنانچه هيپنوتيزم در چارچوب درمان شناختي اجرا شود، تأثير بيشتري در درمان افسردگي دارد ]26[. نتايج يکی از فراتحليل ها روی 18 تحقيق كه درمان شناختی رفتاری و هيپنوتيزم الحاقی را با درمان شناختی رفتاری صرف، مقايسه كرده بود، نشان داد مراجعاني كه با هيپنوتراپي شناختي رفتاري درمان شده بودند، به طور متوسط از ۷0 درصد مراجعاني كه درمان بدون هيپنوتيزم

دريافت كرده بودند، بهبودي بيشتري نشان دادند ]2۷[.

درمان استفاده شده در اين پژوهش، اجزاي مختلف مدل اختالل بدشکلي بدن ]۳[ را آماج درمان قرار داد. اين تکنيک ها شامل بازسازي شناختي، راهبردهای شناختي، هيپنوتراپي، اجتناب از آيين واره ها، آزمايش های مواجهه ای، بازآموزی اداركي مقابل آينه و ذهن آگاهي است. با توجه به اينکه ابعاد ذهني، حسي و بدني از اجزاي تصوير بدن هستند و نتايج مطالعات پيشين كه از افزايش حمايت هيپنوتيزم الحاق با شناختي رفتاري درمان اثربخشي مي كنند، مداخله ارائه شده در اين پژوهش كارايی هيپنوتراپي

شناختي رفتاري بر اختالل بدشکلي بدن را مي سنجد.

روش

پژوهش حاضركه با كد IRCT2016050425838N2 در مركز كارآزمايی های بالينی ايران1۷ ثبت شده است، از نوع طرح تجربی بود.پژوهش تک موردي كه گاهي تک موردی (تک آزمودنی18) آن را آزمايش مورد منفرد يا آزمايش سري هاي زماني ناميده اند، پژوهشي مشتمل بر تحقيق فشرده روي تعداد محدودي از افراد است كه به صورت انفرادي يا گروهی واحد در نظر گرفته مي شوند. جامعه آماري پژوهش حاضر، افراد مبتال به اختالل بدشکلی بدن در شهر سنندج بودند. بيماران از طريق اطالعيه هايی كه در بهار سال 1۳9۴ در سطح شهر نصب شده بود، مراجعه كردند. بر اساس نمونه گيری هدفمند، ۳ نفر (دو مرد و يک زن) از مراجعان كه نمره ی 21 يا بيشتر در مقياس اختالل بدشکلي بدن ييل براون كسب كردند و در مصاحبه تشخيصي، تشخيص اختالل بدشکلي ورود مالک های و كردند دريافت را DSM-۵ اساس بر بدن به پژوهش را داشتند، وارد پژوهش شدند. مالک هاي ورود به

14. Cognitive restructuring under hypnosis15. Editing and deleting the “unconscious file”16. Empty-chair technique17. Iranian Registry of Clinical Trials (IRCT)18. Single subject

»مرتضي آبرین و همكاران. کارایی هیپنوتراپي شناختي رفتاري بر اختالل بدشكلي بدن: مطالعه موردی«

399

زمستان 1396 . دوره 23 . شماره 4 مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران

پژوهش حاضر عبارت بودند از: دامنه سني بين 18 تا ۴8 سال، سواد خواندن و نوشتن، نداشتن افکار جدي درباره خودكشي كه با نمره آيتم خودكشي در پرسش نامه افسردگي بک روشن شود، نداشتن سوءمصرف مواد يا وابستگي به مواد طي سه ماه گذشته، نداشتن روان درمانی هم زمان، نداشتن دارودرماني براي اختالالت رواني در فاصله سه ماه تا درمان و در حين درمان، انجام ندادن اختالل نداشتن و و درمان پايه در دوره خط زيبايي جراحي شخصيت مرزي كه از طريق پرسش نامه ميلون سنجيده مي شد.

براي شناختي رفتاري درمان راهنماي از پژوهش اين در اختالل بدشکلي بدن كه ويلهلم و همکارانش ]۷[ آن را انتشار داده بودند، استفاده شد. تکنيک های شناخت درماني هيپنوتيزمي براي اختالل افسردگي كه آالدين ]26[ آن را نگاشته است، به اين راهنماي درمان اضافه شد؛ به گونه ای كه با منطق اين درمان سازگار باشد و هيچ جزئي از برنامه اصلي حذف نشود. اين پروتکل توسط دو نفر از استادانی كه در حوزه ی هيپنوتراپي و همچنين درمان اختالل بدشکلي بدن تخصص داشتند، تاييد و قابل اجرا دانسته شد. درمان طي 1۵ جلسه 90 دقيقه اي و به صورت دو جلسه در هفته برگزار شد كه خالصه جلسه ها در جدول شماره

1 آورده شده است.

در پژوهش حاضر براي مقايسه داده هاي موقعيت هاي آزمايشي ظاهري تفاوت هاي و ترسيم شد نمودار روي داده ها مختلف، داده ها مدنظر قرار گرفت. براي هر شركت كننده، داده هاي مربوط به سه موقعيت خط پايه، مداخله و پيگيري به ترتيب روي يک نمودار رسم شد. تحليل ديداري، پركاربردترين راهبرد تحليل داده هاي پژوهش مورد منفرد است. پژوهش با گرفتن رضايت كتبی آگاهانه، محرمانه ماندن داده ها، نداشتن تعارض منافع در پژوهش های بالينی و با رعايت ديگر نکات مهم اخالق پژوهش

انجام شد. برای گردآوری داده ها ابزارهای زير به كار رفت:

براي اصالح شده ییل-براون عملي فكري وسواس مقیاس 19)BDD-YBOCS( اختالل بدشكلي بدن

مقياس 12 ماده ای و نيمه ساختاريافته ای است كه اجراكننده آن را نمره گذاری می كند و شدت اختالل بدشکلي بدن را طي هفته گذشته ارزيابي می كند. نمره ی كلي 20≤، نقطه ی برشي است كه در بيشتر مطالعات براي تعيين وجود اختالل بدشکلي بدن به كار رفته است ]28[. پاسخ دهندگان ميزان توافقشان را با هركدام از ماده ها در مقياس ليکرت كه از دامنه كاماًل مخالفم تا

كاماًل موافقم گسترده است، نشان می دهند.

در پژوهشي، اين نتيجه حاصل شد كه مقياس بدشکلي بدن اختالل شدت سنجش در مطلوبی پايايي و روايي ييل براون

19. Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale modified for Body Dysmorphic Disorder

بدشکلي بدن اخير دارند. ضريب آلفاي كرونباخ در اين پژوهش است. آزمون اين قوي دروني انسجام نشانگر كه 0/92بود همبستگي بين هر آيتم و نمره كلي منهاي آن آِيتم، مثبت و معنی دار و بين 0/۴8 تا 0/۷۷بود (ميانگين=0/۷2). ضريب پايايي

باز آزمون در فاصله ی يک هفته 0/9۳ بود.

فاصله يک آيتم در آزمون هر باز پايايي همچنين ضريب هفته بين 0/۷۳ تا 0/9۳ و با ميانگين 0/8۳ بود ]29[. اين در بيشتر يا درصد ۳0 بهبودي می كند پيشنهاد مطالعه مقياس بدشکلي بدن ييل براون براي بهبودي معنی دار باليني در نشانگان بدشکلي بدن يعني وضعيت پاسخ گويي به درمان حفظ پيشين تحقيقي مطالعات با استمرار تا شود گماشته شود ]29[. در ايران نيز ربيعي و همکاران روايي و پايايي آن را تأييد كرده اند كه ضرايب پايايي با استفاده از آلفاي كرونباخ، دونيمه سازي و ضريب گاتمن به ترتيب 0/9۳، 0/8۳ و 0/92

به دست آمده است ]۳0[.

20)BDI-II( II پرسش نامه افسردگي بك

پرسش نامه است. BDI شده بازنگري نوع پرسش نامه اين مذكور شامل 21 ماده است و هر ماده بر طبق مقياس ليکرت، نمره اي بين صفر تا ۳ مي گيرد. فتي، بيرشک، عاطف وحيد و دابسون21 با اجراي اين پرسش نامه روي نمونه 9۴ نفري ايراني ضريب آلفا را 0/91، ضريب همبستگي ميان دو نيمه را 0/89 و ضريب بازآزمايي به فاصله يک هفته را 0/9۴ گزارش كرده اند ]۳1[. كاوياني در تحقيق خود ضريب روايي اين پرسش نامه را پايايي را 0/۷۷ و هماهنگي دروني آن را 0/91 0/۷0، ضريب

گزارش كرده است ]۳2[.22)MCMI-III( ]۳[ پرسش نامه چندمحوری بالینی میلون

آزمون بالينی چندمحوری ميلون مقياسی خودسنجی با 1۷۵ و 10 بالينی شخصيت الگوی است كه 1۴ يا خير بلی گويه نشانگان بالينی را می سنجد. اين مقياس براي بزرگ ساالن 18 سال و بيشتر كه براي درمان يا ارزيابي روان شناختی به مركز MCMI- .]۳۳[ سالمت روان مراجعه می كنند، استفاده می شود

III تالش می كند وجود داشتن يا نداشتن اختالالت باليني را با استفاده از نمرات ميزان پايه پيش بينی كند. بيماران با نمرات بيشتر از 8۵ مبتال به اختالل معرفي می شوند و كساني كه نمرات كمتر از 8۵ می گيرند، بدون اختالل در نظر گرفته می شوند. نتايج از را مقياس ها پايايی ايران در كرونباخ آلفای از به دست آمده

0/81 تا 0/9۵ تخمين زده است ]۳۳[.

20. Beck Depression Inventory-II21. Fata, Birashk, Atef-Vahid, Dobson22. Millon Clinical Multiaxial Inventory-III


400


23)SDS( مقیاس ناتواني شیهان

عملکرد اختالل و ناتواني به مربوط خودگزارشی، مقياسی ناتواني مقياس .]۳۴[ است روان پزشکی مشکالت به مربوط شيهان تطابق با چهار گروه از فعاليت ها را ارزيابي می كند كه و توانايي شکل دادن كاري، توانايی های منزل، مديريت شامل حفظ دوستی های صميمانه و زندگي اجتماعي می شود. ناتواني در اين چهار بخش در پنج دسته قرار می گيرد: صفر (بدون افت عملکرد)، 1 تا ۳ (افت عملکرد خفيف)، ۴ تا 6 (افت عملکرد متوسط)، ۷ تا 9 (افت عملکرد قابل توجه) و 10 (افت عملکرد بيش ازحد) ]SDS .]۳۵ انسجام دروني خوبي دارد (آلفا=0/89)

23. Sheehan Disability Scale

و تشخيص هاي اختالل رواني با نمره هاي باالتر SDS، همبستگي مثبت دارند ]۳6[. براي اين مطالعه، ما سه بخش اول را جمع مي بنديم تا نمره SDS كلي را به دست آوريم ]۳6[. طبق ارزيابي روان سنجی اين آزمون در ايران در موقعيت هاي باليني، ضريب آلفاي كرونباخ، 0/88 و همبستگي كلي بخش در حيطه هاي

مختلف بين 0/۷1 تا 0/۷8 به دست آمد ]۳۵[.

جزئیات بالیني شرکت کنندگان در پژوهش

بیمار اول

مربوط مراجع اصلي نگراني بود. ساله آقايی ۳0 اول بيمار به استخوان بندی ضعيف، موها و فک بود، ولي تقريباً به همه

جدول 1. خالصه جلسه هاي هيپنوتراپي شناختي رفتاري طراحي شده بر اساس پکيج ويلهلم و همکاران (201۳) ]۳[ و آالدين (200۷) ]26[

جلسه 1خوش آمدگويي، بررسي خلق، ارزيابي و توضیح اختالل بدشكلي بدن، توضیح مختصرهیپنوتراپي شناختي رفتاري اختالل بدشكلي بدن، ارائه پوشه و

فرم جلسه فردي به بیمار، پاسخ به پرسش ها و ابهامات بیمار، بحث درباره باورهاي متغیر و فردي درباره زيبايي و نقش رسانه، تبیین اختالف زياد بین ظاهربیروني و تن انگاره

جلسه 2توضیح نظريه ها درباره چگونگي ايجاد مشكالت تن انگاره ، ايجاد مدلي براي فهم نشانگان مرضي اختالل بدشكلي بدن بیمار، بحث درباره ارزش های

بیمار و اهداف درمان، توضیح درمان هیپنوتراپي شناختي رفتاري اختالل بدشكلي بدن، انتظارات بیمار از درمان، پیشرفت مورد انتظار، توافق درمان، پیشنهاد جلسه خانوادگي )در صورت لزوم و امكان(، چگونگي ارزيابي افكار و باورها

انواع خطاهای شناختي، شناسايي خطاهاي شناختي رايج، ارزيابي افكار اتوماتیك منفي، پاسخ دادن به افكار منفي با استفاده از پاسخ های عقالني، تهیه جلسه 3سلسله مراتب مواجهه )تكلیف خانگي(

جلسه 4ارزيابي افكار خودشكن، آموزش بیمار درباره هیپنوتیزم، برطرف كردن باورهای نادرست درباره هیپنوتیزم، بازسازي شناختي خطاهاي شناختي بیمار در هیپنوتیزم: القای هیپنوز با روش طبیعت گرايانه )تمركز بر حاالت بدني(، نشان دادن قدرت ذهن بر بدن ،القای خلق مثبت، القائات مربوط به اصالح

خطاهاي شناختي، تلقینات پس هیپنوتیزمی، پرداختن به رفتارهای اجتنابي و مواجهه

جلسه 5شناسايي آيین واره هاي بیمار، آموزش دادن درباره آيین واره و بررسي و شناسايی راه اندازها، ايجاد سلسله مراتب، انتخاب روش هاي اجتناب از آيین واره،

شناسايي اهداف كوتاه مدت، كمك به بیمار براي مديريت ناراحتي طي اجتناب از آيین واره ها، كمك به بیمار براي روبه روشدن با آيین واره ها: برگرداندن توجه و توجه به كل تصوير، تشويق بیمار براي به كار بردن اجتناب از آيین واره هاو طراحي پاداش ها

مواجهه هیپنوتیزمي: مواجهه از طريق تكنیك سازگاري در تصوير، ادامه تمرين مهارت های شناختي و مواجهه های چالش برانگیزتر و تمرين جلوگیري جلسه 6از پاسخ

جلسه 7توضیح منطق و هدف بازآموزي بررسي در آينه، ارزيابي ارتباط بیمار با آينه ها، ايجاد سلسله مراتب مواجهه ها با آينه، ارائه بازآموزي ادراكي طي

مواجهه ها با آينه ها: ديدن تصوير بزرگ، يادآوری كردن درباره جلوگیري از پاسخ طي مواجهه ها، تشويق بیمار براي كار تمرين و پیش بردن سلسله مراتب، تمرين ذهن آگاهي

جلسه 8هیپنوتراپي: ارزيابي و پاسخ به افكار خودآيند منفي و خطاهاي شناختي، به كارگیری اين موضوع در حین مواجهه هیپنوتیزمي و پیشگیري از پاسخ.

همچنین القائات تقويت كننده ی بازآموزی ادراكي طي مواجهه با آينه. در اين جلسه از اين تكنیك های هیپنوتیزمي استفاده می شود: 1. نشان دادن قدرت ذهن 2. تقويت ايگو 3. تمرين شناختي هیپنوتیزمي 4. القائات پس هیپنوتیزمي 5. آموزش خودهیپنوتیزم

جلسه 9-13

توضیح باورهای بنیادين و منطق كاركردن روي آن ها، شناسايي باورهای عمیق تر و تصحیح مدل اختالل بدشكلي بدن بیمار، آموزش بیمار درباره سطوح عمیق تر باورها، استفاده از استراتژی های شناختي براي ارزيابي و اصالح باورهای عمیق تر، كمك به بیمار براي شناسايي باورهاي سالم تر،

هیپنوتراپي: 1. بازسازي شناختي هیپنوتیزمي 2. تمرين شناختي در حالت هیپنوتیزم 3. واپس روي سني 4. واپس روي سني به واقعه تروماتیك اولیه 5. »آگاهی دوگانه«

جلسه 14بحث درباره احساسات بیمار درباره خاتمه درمان- مرور فهرست روش هاي درمان اختالل بدشكلي بدن، نسبت دادن پیشرفت به بیمار، طراحي براي آينده، مهیاكردن بیمار براي بر آمدن از عهده استرسورها- كمك به بیمار براي طراحي آنچه بايد بازمان اضافي انجام دهد، برنامه ريزی براي جلسات

خوددرمانی، بحث درباره درمان زيبايي

مرور هفته گذشته و جلسه خوددرمانی، برنامه ريزی قرار جلسات تقويتي، هیپنوتراپي درباره موقعیت های راه انداز آينده و آمادگي براي آن ها از طريق جلسه 15تكنیك پیشروي در زمان و تمرين مهارت های شناختي در هیپنوتیزم، تبريك برای اتمام فرايند درمان

مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران


401


20 از بيماري شروع داشت. دل مشغولی بدنش قسمت های ورزش سابقه می كرد، مقايسه ديگران با را خود بود. سالگي افراطي و استفاده از مواد نيروزا داشت، قسمت هايی از بدنش را كه زشت می پنداشت، لمس می كرد، رويدادهای گذشته براي بررسي برخورد ديگران با خود را با توجه به ظاهرش مرور می كرد، لباس آستين كوتاه نمی پوشيد و كنترل افراطي يا اجتناب از آينه داشت. سابقه وسواس فکري جبري و اختالل بدشکلي بدن در خانواده اش داشت. سابقه سوءاستفاده جنسي در كودكي داشت. در خصوص ظاهرش را نگرانی هايش بيشتر كه موقعيت هايی ديگران بين در گرفتن قرار به مربوط بيشتر می كرد، تقويت

قدبلند، جذاب و روبه رو شدن با جنس مخالف بود.

مراجع عالوه بر اختالل بدشکلي بدن از 1۵ سالگي تشخيص روان پزشک تشخيص طبق را جبري فکري وسواس اختالل دريافت كرده بود، ولي از 19 سالگي داروها را مصرف نمی كرد. همچنين مراجع مبتال به شخصيت وسواسي، اختالل موكني و پوست كنی (غيرمرتبط با اختالل بدشکلي بدن) بود. روابطش رابطه و دوست كه به گونه ای بود، مختل نسبتاً ديگر افراد با نداشت. در اعضاي خانواده اش، با هيچ كس، حتي صميمانه ای

انجام تکاليف همکاري نمی كرد و به شدت كمال گرا بود.

بیمار دوم

بيمار دوم خانمي ۳1 ساله بود. نگرانی اش در خصوص ظاهرش از 2۵ سالگي شروع شد. نگراني اصلي بيمار به دليل موي سر به خاطر بود. در كودكي گاهی ايستادنش و رفتن راه و طرز طرز راه رفتنش در مدرسه مسخره می شد. شروع بيماري از 2۵ سالگي بود. وي اظهار كرد كه به خاطر اين ناراحتي قصد داشته است به مشاور مراجعه كند، ولي هرگز اين كار را انجام نداده بود. بيمار براي ناراحتی های مربوط به ظاهرش از راهبردهايي نظير اطمينان جويي از ديگران، مقايسه راه رفتنش با ديگران و به موشکافي كردن ظاهرشان، وارسي بيش ازحد در آينه قدي، زمين نگاه كردن هنگام راه رفتن در خيابان، مرور ذهني رويدادهای گذشته و مکالمات استفاده می كرد. همچنين از مهمانی هايی كه افراد غريبه در آن حضور داشتند، اجتناب می كرد و در جمع سعي می كرد بيشتر در حاشيه باشد و گاهي از جمع اجتناب می كرد. سابقه وسواس در خانواده مادري داشت. در برخورد اول كمي اضطراب داشت، اما در جلسه بعد اين اضطراب رفع شد. در انجام

تکاليف همکاري خوبي داشت.

بیمار سوم

آقايي 21 ساله بود. شش سال از اختالل بدشکلي بدن رنج مي برد. نگراني اصلي اش برای بيني، صدا، پرانتزي بودن پا، و مو ازجمله كه داشت راهبردهايي نگرانی ها اين راستاي در بود. آن ها می توان به اين نکات اشاره كرد: كناره گيری از جمع تا حد

امکان، تلفني صحبت نکردن با كسی مخصوصاً جنس مخالف، اجتناب از تماس چشمي، وارسي افراطي در آينه، مقايسه خود با ديگران و صرف وقت زياد براي رسيدگي به ظاهرش. در نوجواني گاهی در جمع دوستانه، ظاهر همديگر را مسخره می كردند. در انجام تکاليف درماني، همکاري نسبي داشت. سابقه مراجعه به

روان شناس يا روان پزشک را نداشته است.

یافته ها

ابتدا داده هاي گردآوري شده از سه موقعيت خط پايه، مداخله و پيگيري هر شركت كننده روي نمودارهاي جدا رسم شد. سپس درون موقعيتي، تحليل نمودارها از نتيجه گيري و تفسير برای بين موقعيتي و تغييرات در موقعيت هاي مشابه هر نمودار انجام شد.

همانطور كه در جدول شماره 2 مشاهده می شود، هيپنوتراپي شناختي رفتاري بر عالئم اختالل بدشکلي بدن در سه شركت كننده پژوهش حاضر تأثير گذاشته و شدت بيماري را كاهش داده است و نتايج آن تا مرحله پيگيري ماندگار بوده است. دو بيمار از سه بيمار (بيمار دوم و سوم) مالک «پاسخ به درمان» (كاهش ۳0درصد≤ نمره BDD-YBOCS) را داشتند. علت نداشتن كاهش معنادار در نمرات BDD-YBOCS نيز مي تواند به دليل هم آيندي OCD و OCPD در اين بيمار باشد. همچنين با بهبودي نمرات اختالل بدشکلي بدن، نمرات ناتواني و افسردگي نيز در هر سه بيمار

بهبودي يافته است.

يافته هاي جدول شماره 1 به صورت نمودار داده ها در تصاوير شماره 1، 2 و ۳ آمده است. به منظور مشاهده بهتر روند بهبودي سه بيمار در نمرات افسردگي و ناتواني و بدشکلي بدن، نمودار مربوط به هر بيمار به صورت جداگانه ترسيم شده است. همان طور كه در سه تصوير مشاهده مي شود، كاهش نمرات در دوره درماني در مقايسه با دوره خط پايه، بارز است و كاهش در دوره پيگيري نيز ثبات نسبي داشته است. ميزان تغيير سطح ميانگين در جداول شماره ۳، ۴ و ۵ نيز گواه اين مسئله است. براساس نتايج جداول ۳، ۴ و ۵، هيپنوتراپي شناختي رفتاري براي اختالل بدشکلي بدن، بر عالئم اختالل بدشکلي بدن، ناتواني و افسردگي هر سه بيمار حاضر تأثير گذاشته است و نتايج آن تا مرحله پيگيري نيز ماندگار بوده است.

بحث

به هيپنوتراپی الحاقی برنامه توسعه و بسط حاضر مطالعه مداخالت شناختی رفتاری را در فرمت تک آزمودنی برای بيماران مبتال به اختالل بدشکلي بدن ارائه می كند. براساس يافته ها، دو بيمار از سه بيمار (بيمار دوم ۵0 درصد بهبودي و بيمار سوم ۳۷ درصد بهبودي) مالک «پاسخ به درمان» را داشتند. ميزان بهبودي بيمار اول حدود 28 درصد و كمتر از مالک پاسخ به درمان بود كه می تواند به دليل هم آيندی OCD و OCPD در اين بيمار باشد. نتايج اين پژوهش هم راستا با چندين تحقيق است كه


402


اثربخشي درمان شناختي رفتاري بر اختالل بدشکلي بدن را تأييد كرده اند ]۳۷-۴2 ،۷ ،۵[

همچنين اين پژوهش هم راستا با پژوهش هاي ديگر در زمينه اثربخشي هيپنوتراپي شناختي در اختالالت گوناگون است كه از جمله آن ها می توان به اين موارد اشاره كرد: اختالالت اضطرابي ،]۴۵[ عصبي پراشتهايي ،]۴۴[ حاد استرس اختالل ،]۴۳[درد مزمن ]۴۷ ،۴6[ افسردگي ]26[، بي خوابي ]۴8[، اختالل استرس پس از سانحه ]۴9[ و اختالالت شبه جسماني ]۵1 ،۵0[. ويلهلم و همکاران ]1۴ ،12[ در پژوهشی، اثربخشي راهنماي درمان شناختي رفتاري استفاده شده در پژوهش حاضر را آزمودند. گروه معنی دار اثربخشی مذكور، پژوهش يافته های اساس بر آزمايش در مقايسه با گروه گواه از جلسه 11 (از 22 جلسه) شروع شد و پيش از آن تفاوت معنی داري بين دو گروه نبود ]1۴[.

بهبودي در پيگيري چهارماهه نيز حفظ شد.

در پژوهش حاضر نيز می بينيم كه بهبودي از نيمۀ درمان شيب سريع تري مي گيرد. ميانگين بهبودي شركت كنندگان در پژوهش ويلهلم و همکاران ]1۴ ،12[ حدود ۵0 درصد بود كه بيشتر از ميزان بهبودي در پژوهش حاضر است. عوامل مختلفي مي تواند اين اثربخشي بيشتر را توضيح دهد؛ ازجمله فشرده شدن برنامه در 1۵ جلسه 90 دقيقه اي و به صورت دو جلسه در هفته در اين پژوهش و همچنين دارودرماني هم زمان برخي بيماران در پژوهش ويلهلم و همکاران ]1۴[. همچنين نتايج پژوهش های آالدين2۴،

24. Alladin

جدول 2. نمرات پرسش نامه هاي بدشکلي بدن، ناتواني و افسردگي در موقعيت هاي خط پايه، مداخله و پيگيري براي سه بيمار

افسردگيناتوانيبدشكلي بدنافسردگيناتواني بدشكلي بدنافسردگيناتوانيبدشكلي بدن

352426221828262010خط پايه اول342426251819262011خط پايه دوم31232926182020187خط پايه سوم

281923241724201411جلسه سوم درمان27182822171723157جلسه پنجم درمان262419231572398جلسه هفتم درمان2412192313918135جلسه نهم درمان

35222514791792جلسه يازدهم درمان281814166151662جلسه سیزدهم درمان24181912511551جلسه پانزدهم درمان252022146151446پیگیري چهار ماهه


مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایرانتصویر 1. اثربخشي هيپنوتراپي شناختي رفتاري بر بدشکلي بدن، افسردگي و ناتواني بيمار اول


403


ماتيکس كلز2۵ و همکاران و ريتر و استنجير26 ]۵۳ ،۵2 ،16[، هم راستا با نتايج پژوهش حاضر درزمينه اثربخشي تکنيک هاي طبيعت گرايانه و بازنويسي تجسمي بر اختالل بدشکلي بدن است. با توجه به اينکه تصويرسازي می تواند تجارب هيجاني را تقويت كند ]۵۴[، تأثير مثبت تغيير تصوير نيز افزايش مي يابد. ميزان بهبودي بيماران در پيگيري چهارماهه ثبات نسبي داشت (بيمار

اول 20 درصد، بيمار دوم ۴۴ درصد، بيمار سوم ۴1 درصد).

25. Mataix-Cols26. Ritter & Stangier

همچنين نمرات افسردگي سه بيمار با درمان اختالل بدشکلي بدن كاهش يافت (بيمار اول ۳۳ درصد، بيمار دوم 9۵ درصد، بيمار سوم 89 درصد). اين يافته ها هم راستا با مطالعه ای طولی است كه مشخص كرد بهبود افسردگي به سرعت بعد از بهبودي اختالل بدشکلي بدن روي می دهد و برعکس؛ يعني بهبود اختالل بدشکلي بدن نيز احتماالً به سرعت بعد از بهبود افسردگي حاصل می شود ]۵۵[. در اين پژوهش نيز مانند پژوهش هاي صورت گرفته ]۴2 ،۴0 ،۷ ،۵[، با بهبود اختالل بدشکلي بدن، نمرات افسردگي بيماران نيز كاهش يافت. نمره افسردگي بيماران بعد از چهار ماه، افزايش يافت، اما نمرات همچنان نشان دهنده بهبودي بيماران

مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایرانتصویر 2. اثربخشي هينوتراپي شناختي رفتاري بر بدشکلي بدن، افسردگي و ناتواني بيمار دوم

مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایرانتصوير ۳. اثربخشي هينوتراپي شناختي فتاري بر بدشکلي بدن، افسردگي و ناتواني بيمار سوم

**B از مقدار ميانگين موقعيت *A جدول 3. تغيير سطح ميانگين نمرات بدشکلي بدن، اختالف مقدار ميانگين موقعيت

بیمار سومبیمار دومبیمار اول

B 27/4219/1418/85مقدار میانگینA 33/3324/3324مقدار میانگین

5/15-)بهبود(5/19-)بهبود(5/91-)بهبود(تغییر سطح میانگین

مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران* موقعيت A: سه خط پايه؛ ** موقعيت B: جلسات درماني


404


بود (بيمار اول 18 درصد، بيمار دوم ۳۳ درصد، بيمار سوم ۳۷ درصد). ميزان بهبودي نمرات افسردگي بعد از در پايان درمان پژوهش در افسردگي نمرات كاهش ميزان متوسط از بيشتر ويلهلم و همکاران ]۷ ،۵[ است، اما در پيگيري چهارماهه ميزان

بهبودي نمرات افسردگي كمتر از پژوهش هاي ذكر شده است.

بهبودي اختالل بدشکلي بدن موجب كاهش چشمگير ناتواني سه بيمار شد (بيمار اول 2۳ درصد، بيمار دوم ۷2 درصد و بيمار سوم ۷۳ درصد). پيگيري چهارماهه نمرات نيز حکايت از پايداري نسبي نتايج درماني داشت (بيمار اول 16 درصد، بيمار دوم 66 پژوهش با هم راستا نتايج اين درصد). سوم ۷8 بيمار درصد،

ويلهلم و همکاران ]۷[ است.

عوامل به مي توان را شناختي رفتاري هيپنوتراپي اثربخشي با به از هيپنوتيزم در روند درمان مختلفي نسبت داد. استفاده حداكثررساندن آگاهي طوالنی مدت و سطوح متعددي از عملکرد به با و تمركز و توجه رساندن حداكثر به با همچنين و مغز حداقل رساندن حواس پرتی و تداخل ناشي از ديگر منابع تنش زا، تفکر واگرا را تسهيل می كند ]۵6[. همچنين هيپنوتيزم، چارچوبي ذهني ارائه كرد مبني بر اينکه توجه می تواند به سوی تجاربي گسترده تر مانند احساس صميميت، شادي و احساساتي از اين قبيل هدايت شود. چنين راهبردهايی می تواند سبب افزايش تفکر واگرا شود و بازسازي واقعيت هايی غيرعادی را تسهيل بخشد ]۵۷[.

همان طور كه قباًل ذكر شد، اغلب بيماران مبتال به اختالل بدشکلي بدن، بينش ضعيف يا باورهاي هذياني مرتبط با اين اختالل دارند. همچنين تمايل دارند اين طور فکر كنند كه نظر بيشتر افراد درباره ی نقص خيالی شان، مانند آن هاست. اين دو مزيت هيپنوتيزم، فرايند بازسازي شناختي را در درمان اختالل

بدشکلي بدن تسهيل مي كند. ضمن اينکه با تفکر واگرايي كه در حالت هيپنوز به دست می آورند، بهتر می توانند افکار و رويدادهای پيراموني خود را تفسير كنند. همچنين بينش دادن و بازسازي باورهاي بنيادين نيز با اين تفکر واگرا تسهيل می شود.به طوركلی، يکي از مشکالت در اختالالت رواني مختلف، نبودن تفکر واگرا و يک جانبه نگري بيمار است كه به خطاهای شناختي و تحريف واقعيت منجر می شود. اين گونه به نظر می رسد كه هيپنوتيزم با تأثير بر مؤلفۀ بازبودن ذهن و گسترش آگاهی (مشابه با تکنيک های درمان های موج سومی همانند ذهن آگاهی) تفکر واگرا را تسهيل

می كند و در برطرف كردن اين مشکل، كمک كننده است.

مواجهه انجام از بعد شركت كنندگان حاضر، پژوهش در هيپنوتيزمي، براي مواجهه در واقعيت بسيار باانگيزه و باجرئت خطر، مستعد درمان جويان كه زماني می رسد نظر به بودند. تحت شرايط هيپنوتيزمي مراحل تصويرسازی ذهنی مختلفي را اثر عيني وجود داشته باشد ]۵8[. اين از خود بروز مي دهند، موضوع احتماالً می تواند موجب تجربه نسبتاً واقعي از مواجهه با رويدادهای اجتناب شده و جلوگيري از آيين واره ها در افراد مبتال به اختالل بدشکلي بدن باشد كه موجب می شود اين رفتارها كه

عوامل تداوم بخش بيماری اند، به تدريج حساسيت زدايی شود.

ارائه دهنده ی تلقينات پس هيپنوتيزمي همچنين هيپنوتيزم است كه می توانند در تغيير مشکالت رفتاري، ناتواني در شناخت پس تلقينات اغلب باشند. قدرتمند بسيار منفي عواطف و هيپنوتيزمي به منظور شکل دهی به رفتار استفاده می شوند ]۵۷[. بدين ترتيب، تلقينات پس هيپنوتيزمي كمک كننده شکل دهی رفتار سازگارانه و اجتناب از آيين واره ها و مواجهه با موقعيت ها هستند. تلقينات پس هيپنوتيزمي شکلي از شرطی سازی سطح

B از مقدار ميانگين موقعيت A جدول 4. تغيير سطح ميانگين نمرات افسردگي، اختالف مقدار ميانگين موقعيت

بیمار سومبیمار دومبیماراول

B 2111/715/14مقدار میانگین

A 2722/339/33مقدار میانگین

4/19-)بهبود(10/62-)بهبود(6-)بهبود(تغییر سطح میانگین


B از مقدار ميانگين موقعيت A جدول 5. تغيير سطح ميانگين نمرات ناتواني، اختالف مقدار ميانگين موقعيت

بیمار سومبیمار دومبیماراول

B 18/7111/4210/14مقدار میانگینA 23/661819/33مقدار میانگین

9/19- )بهبود(6/58- )بهبود(4/95-)بهبود(تغییر سطح میانگین



405


باالست كه به طور قابل توجهی در نقش نيرويي مثبت يا منفي به منظور افزايش يا كاهش احتمال رفتارهای مطلوب يا نامطلوب عمل می كند ]۵9[. از آنجا كه می توان درمان شناختي رفتاري را نيز نوعي شرطی سازی در باورها و رفتارها در نظر گرفت، الحاق هيپنوتيزم به درمان شناختي رفتاري را می توان تسهيل كننده ی

اين شرطی سازی دانست.

آموزش خود هيپنوتيزمي می تواند با القاهاي هيپنوتيزمي مختلف و تلقينات پس هيپنوتيزمي افزايش يابد. اكثر تکنيک های ذكرشده در راهنماي درمان می توانند تحت عمل خود هيپپنوتيزمي انجام شوند، در نتيجه توسعه خودهيپنوتيزمي مثبت از طريق انحراف از تمايل به تلقينات منفي خودهيپنوتيزمي، صورت می گيرد. بيماران مبتال به اختالالت هيجانی مختلف، به تصورات منفي گرايش دارند كه می توان آن ها را به عنوان شکلي از خود هيپنوتيزمي در نظر گرفت ]6۴-60[. با توجه به اين نکات، خودهيپنوتيزم هاي منفي در اختالل بدشکلي بدن نيز می تواند با تمرين های خودهيپنوتيزمی براي شکل دهی افکار سالم تر و تمرين های شناختي رفتاري، اصالح و تعديل شود. با توجه به اينکه در حالت هيپنوتيزمي، يادگيري فرد افزايش می يابد، استفاده از خودهيپنوتيزم عالوه بر ديگرهيپنوتيزم،

يادگيري مهارت های درماني را بيشتر می كند.

نتیجه گیری

با توجه به نتايج به دست آمده و با توجه به مزاياي هيپنوتراپي كه می تواند به بهبود بيماران بدشکلي بدن كمک كند، به نظر می رسد الحاق هيپنوتيزم به درمان شناختي رفتاري براي درمان شناختي رفتاري، موجه است. اندک بودن شمار شركت كنندگان، فشرده شدن درمان و اختالالت هم آيند برخي بيماران مي تواند از جمله عوامل تأثيرگذار بر يافته ها و از محدوديت هاي پژوهش نمونه هاي با آتي پژوهش هاي مي شود پيشنهاد رود. به شمار وسيع تري از بيماران و در چارچوب طرح هاي آزمايشي انجام شود تا نتايج قابل اعتمادتري به دست آيد و ميزان اثربخشي درمان شناختي رفتاري و هيپنوتراپي شناختي رفتاري در قالب برنامه هايي با فشردگي يکسان، مقايسه شود. همچنين اثر متغيرهايي مانند ميزان هيپنوتيزم پذيري بيماران و اختالالت هم آيند در ميزان

اثربخشي درمان لحاظ شود.

سپاسگزاری

نگارندگان مقاله حاضر از تمامی شركت كنندگان در پژوهش و تمامی افرادی كه به نوعی در اجرای پژوهش آن ها را ياری و روند اجرای آن را تسهيل كردند، سپاسگزارند. اين مقاله برگرفته از پايان نامه كارشناسی ارشد نويسنده اول با عنوان بررسي كارايی هيپنوتراپي شناختي رفتاري بر اختالل بدشکلي بدن (كد اخالق: 11۷98۳6) است. بنا به اظهار نويسنده مسئول مقاله، تعارض

منافع وجود نداشته است.


406



References

[1] American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical man-ual of mental disorders (DSM-5). Arlington: American Psychiatric Association Publishing; 2013.

[2] Phillips KA. Quality of life for patients with Body Dysmorphic Disorder. The Journal of Nervous and Mental Disease. 2000; 188(3):170-5. doi: 10.1097/00005053-200003000-00007

[3] Wilhelm S, Phillips KA, Steketee G. Cognitive-behavioral treat-ment manual for Body Dysmorphic Disorder. New York: Guilford; 2013.

[4] Ipser JC, Sander C, Stein DJ. Pharmacotherapy and psychotherapy for Body Dysmorphic Disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2009; 1. doi: 10.1002/14651858.cd005332

[5] Wilhelm S, Phillips KA, Fama JM, Greenberg JL, Steketee G. Modular cognitive–behavioral therapy for Body Dysmorphic Disorder. Behavior Therapy. 2011; 42(4):624-33. doi: 10.1016/j.beth.2011.02.002

[6] Williams J, Hadjistavropoulos T, Sharpe D. A meta-analysis of psychological and pharmacological treatments for Body Dysmor-phic Disorder. Behaviour Research and Therapy. 2006; 44(1):99-111. doi: 10.1016/j.brat.2004.12.006

[7] Wilhelm S, Phillips KA, Didie E, Buhlmann U, Greenberg JL, Fama JM, Keshaviah A, Steketee G. Modular cognitive-behavio-ral therapy for Body Dysmorphic Disorder: A randomized con-trolled trial. Behavior Therapy. 2014; 45(3):314-27. doi: 10.1016/j.beth.2013.12.007

[8] Prazeres AM, Nascimento AL, Fontenelle LF. Cognitive-behavio-ral therapy for Body Dysmorphic Disorder: A review of its efficacy. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 2013; 9:307. doi: 10.2147/ndt.s41074

[9] Willson R, Veale D, Freeston M. Imagery rescripting for Body Dysmorphic Disorder: A multiple-baseline single case experimen-tal design. Behavior Therapy. 2016; 47(2):248–61. doi: 10.1016/j.beth.2015.08.006

[10] Veale D. Advances in a cognitive behavioural model of Body Dysmorphic Disorder. Body Image. 2004; 1(1):113-25. doi: 10.1016/s1740-1445(03)00009-3

[11] Neziroglu F, Khemlani-Patel S, Veale D. Social learning theory and cognitive behavioral models of Body Dysmorphic Disorder. Body Image. 2008; 5(1):28-38. doi: 10.1016/j.bodyim.2008.01.002

[12] Veale D, Neziroglu F. Body Dysmorphic Disorder: A treatment manual. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2010.

[13] Araoz DL. The new hypnosis. New York: Brunner-Mazel; 1985.

[14] Golden WL, Dowd ET, Friedberg F. Hypnotherapy: A modern approach. Oxford: Pergamon Press; 1987.

[15] Alladin A, Amundson J. Cognitive hypnotherapy as a transdi-agnostic protocol for emotional disorders. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 2016; 64(2):147-66. doi: 10.1080/00207144.2016.1131585

[16] Alladin A. Cognitive hypnotherapy: A new vision and strategy for research and practice. American Journal of Clinical Hypnosis. 2012; 54(4):249-62. doi: 10.1080/00029157.2012.654528

[17] Alladin A. Healing the wounded self: Combining hypnotherapy with ego state therapy. American Journal of Clinical Hypnosis. 2013; 56(1):3-22. doi: 10.1080/00029157.2013.796282

[18] Alladin A. The wounded self: New approach to understanding and treating anxiety disorders. American Journal of Clinical Hyp-nosis. 2014; 56(4):368-88. doi: 10.1080/00029157.2014.880045

[19] Brown DP, Fromm E. Hypnotherapy and hypnoanalysis. Abing-don: Routledge; 1986.

[20] Ewin DM, Eimer BN. Ideomotor signals for rapid hypnoanalysis: A How-to-manual. Sangamon County, Illinois: Charles C Thomas Publisher; 2006.

[21] Watkins JG, Barabasz A. Advanced hypnotherapy: Hypnody-namic techniques. Abingdon: Routledge; 2007.

[22] Watkins JG. The affect bridge: A hypnoanalytic technique. In-ternational Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 1971; 19(1):21-7. doi: 10.1080/00207147108407148

[23] Yapko MD. Trancework: An introduction to the practice of clini-cal hypnosis. Abingdon: Routledge; 2012.

[24] Barabasz AF, Watkins JG. Hypnotherapeutic techniques. Abing-don: Routledge; 2005.

[25] Hammond DC. Hypnotic induction & suggestion. Blooming-dale, Illinois: American Society of Clinical Hypnosis; 1998.

[26] Alladin A, Alibhai A. Cognitive hypnotherapy for depres-sion: an empirical investigation. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 2007; 55(2):147-66. doi: 10.1080/00207140601177897

[27] Kirsch I, Montgomery G, Sapirstein G. Hypnosis as an adjunct to cognitive-behavioral psychotherapy: A meta-analysis.Consulting and Clinical Psychology. 1995; 63(2):214-20. doi: 10.1037//0022-006x.63.2.214

[28] Phillips KA. An open-label study of escitalopram in Body Dys-morphic Disorder. International Clinical Psychopharmacology. 2006; 21(3):177-9. doi: 10.1097/01.yic.0000194378.65460.ef

[29] Phillips KA, Hart AS, Menard W. Psychometric evaluation of the Yale–Brown Obsessive-Compulsive Scale Modified for Body Dysmorphic Disorder (BDD-YBOCS). Journal of Obsessive-Com-pulsive and Related Disorders. 2014; 3(3):205-8. doi: 10.1016/j.jocrd.2014.04.004

[30] Rabeie M. Khoramdel K. Kalantari M. Molavi H. [Factor struc-ture, reliability and validity of Yale-Brown obsessive-compulsive scale modification of Body Dysmorphic Disorder among students (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2009, 2010; 15(4):343-350

[31] Fata L, Birashk B, Atef-Vahid MK, Dobson KS. [Meaning assign-ment structures/ schemas, emotional states and cognitive pro-cessing of emotional information: Comparision of two conceptual frameworks (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology. 2005; 11(3):312- 326.

[32] Kaviani H. [Validity and reliability of hospital anxiety and de-pression scale (HADS), general health questionnaire (GHQ-28), Mood Adjectives Checklist, & BDI in clinical population in com-parison with healthy group; Research report (Persian)]. Tehran: Tehran University of Medical Sciences; 2008.


407



[33] Sharifi AA, Molavi H, Namdari K. [The validity of MCMI-III (Millon) scales (Persian)]. Knowledge & Research in Applied Psy-chology. 2005; 9(34):27-38.

[34] Sheehan DV, Harnett-Sheehan K, Raj BA. The measurement of disability. International Clinical Psychopharmacology. 1996; 11(3):89-95. doi: 10.1097/00004850-199606003-00015

[35] Amin-Esmaeili M, Motevalian A, Rahimi-Movaghar A, Hajebi A, Hefazi M, Radgoodarzi R, Sharifi V. The Translation and Psy-chometric Assessment of the Persian Version of the Sheehan Dis-ability Scale. Iranian Journal of Psychiatry. 2014; 9(3):125-32. PM-CID: PMC4277800

[36] Rush Jr J, First MB, Blacker D. Handbook of psychiatric meas-ures. Arlington: American Psychiatric Publishing; 2007.

[37] Neziroglu F, McKay D, Todaro J, Yaryura-Tobias JA. Effect of cognitive behavior therapy on persons with Body Dysmorphic Disorder and comorbid axis II diagnoses. Behavior Therapy. 1997; 27(1):67-77. doi: 10.1016/s0005-7894(96)80036-0

[38] Veale D, Gournay K, Dryden W, Boocock A, Shah F, Willson R, Walburn J. Body Dysmorphic Disorder: a cognitive behavioural model and pilot randomised controlled trial. Behaviour Research and Therapy. 1996; 34(9):717-29. doi: 10.1016/0005-7967(96)00025-3

[39] McKay D, Todaro J, Neziroglu F, Campisi T, Moritz EK, Yaryura-Tobias JA. Body Dysmorphic Disorder: A preliminary evaluation of treatment and maintenance using exposure with response pre-vention. Behaviour Research and Therapy. 1997; 35(1):67-70. doi: 10.1016/s0005-7967(96)00082-4

[40] Geremia GM, Neziroglu F. Cognitive therapy in the treatment of Body Dysmorphic Disorder. Clinical Psychology & Psychotherapy. 2001; 8(4):243-51. doi: 10.1002/cpp.284

[41] Rosen JC, Reiter J, Orosan P. Cognitive-behavioral body image therapy for Body Dysmorphic Disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1995; 63(2):263-69. doi: 10.1037//0022-006x.63.2.263

[42] Wilhelm S, Otto MW, Lohr B, Deckersbach T. Cognitive behav-ior group therapy for Body Dysmorphic Disorder: a case series. Behaviour Research and Therapy. 1999; 37(1):71-5. doi: 10.1016/s0005-7967(98)00109-0

[43] Golden WL. Cognitive hypnotherapy for anxiety disorders. American Journal of Clinical Hypnosis. 2012; 54(4):263-74. doi: 10.1080/00029157.2011.650333

[44] Bryant RA, Moulds ML, Guthrie RM, Nixon RDV. The additive benefit of hypnosis and cognitive-behavioral therapy in treating acute stress disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychol-ogy. 2005; 73(2):334–40. doi: 10.1037/0022-006x.73.2.334

[45] Barabasz M. Cognitive hypnotherapy with bulimia. Ameri-can Journal of Clinical Hypnosis. 2012; 54(4):353-64. doi: 10.1080/00029157.2012.658122

[46] Elkins G, Johnson A, Fisher W. Cognitive hypnotherapy for pain management. American Journal of Clinical Hypnosis. 2012; 54(4):294-310. doi: 10.1080/00029157.2011.654284

[47] Jensen MP. Hypnosis for chronic pain management. New York: Oxford University Press; 2013.

[48] Graci GM, Hardie JC. Evidenced-based hypnotherapy for the management of sleep disorders. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 2007; 55(3):288-302. doi: 10.1080/00207140701338662

[49] Lynn SJ, Cardeña E. Hypnosis and the treatment of posttrau-matic conditions: An evidence-based approach. International Jour-nal of Clinical and Experimental Hypnosis. 2007; 55(2):167-88. doi: 10.1080/00207140601177905

[50] Alladin A. Cognitive hypnotherapy: An integrated approach to the treatment of emotional disorders. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2008.

[51] Moene FC, Spinhoven P, Hoogduin KA, Dyck RV. A rand-omized controlled clinical trial of a hypnosis-based treatment for patients with conversion disorder, motor type. International Jour-nal of Clinical and Experimental Hypnosis. 2003; 51(1):29-50. doi: 10.1076/iceh.51.1.29.14067

[52] Mataix-Cols D, Fernández de la Cruz L, Isomura K, Anson M, Turner C, Monzani B, et al. A pilot randomized controlled trial of cognitive-behavioral therapy for adolescents with Body Dys-morphic Disorder. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 2015; 54(11):895–904. doi: 10.1016/j.jaac.2015.08.011

[53] Ritter V, Stangier U. Seeing in the Mind’s eye: Imagery rescript-ing for patients with Body Dysmorphic Disorder. A single case series. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry. 2016; 50:187-95. doi: 10.1016/j.jbtep.2015.07.007

[54] Holmes EA, Mathews A. Mental imagery in emotion and emo-tional disorders. Clinical Psychology Review. 2010; 30(3):349-62. doi: 10.1016/j.cpr.2010.01.001

[55] Phillips KA, Stout RL. Associations in the longitudinal course of Body Dysmorphic Disorder with major depression, obsessive–compulsive disorder, and social phobia. Journal of Psychiatric Re-search. 2006; 40(4):360-9. doi: 10.1016/j.jpsychires.2005.10.001

[56] Tosi DJ, Baisden BS. Cognitive-experiential therapy and hypno-sis. Clinical hypnosis: A multidisciplinary approach. In: Alladin A, editor. Cognitive Hypnotherapy: An Integrated Approach to the Treatment of Emotional Disorders. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2008.

[57] Alladin A. Cognitive hypnotherapy: An integrated approach to the treatment of emotional disorders. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2008.

[58] Lazarus, Arnold A. A multimodal framework for clinical hypno-sis. In: Alladin A, Editor. Cognitive hypnotherapy: An integrated approach to the treatment of emotional disorders. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2008.

[59] Barrios AA. Posthypnotic suggestion as higher-order condition-ing: A methodological and experimental analysis. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 1973; 21(1):32-50. doi: 10.1080/00207147308409303

[60] Alladin A. Cognitive hypnotherapy with depression. Journal of Cognitive Psychotherapy. 1994; 8(4):275-88.

[61] Chapman RA. The clinical use of hypnosis in cognitive behavior therapy: a practitioner's casebook. Berlin: Springer; 2005.

[62] Alladin A. Special issue: Evidence-based practice in clinical hyp-nosis—Part II. International Journal of Experimental and Clinical Hypnosis. 2007; 55(3):251-371.

[63] Araoz DL. Negative self-hypnosis. Journal of Contemporary Psychotherapy. 1981; 12(1):45-52. doi: 10.1007/bf00946233

[64] Araoz DL. The new hypnosis. New York: Brunner-Mazel; 1977.


efficacy of cognitive-behavioral hypnotherapy on body ...ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2522-fa.pdf ·...

Documents