electrical system design handbook

171
คู่มือการออกแบบระบบไฟฟ้า Electrical System Design Handbook

Upload: others

Post on 01-May-2022

13 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Electrical System Design Handbook

คมอการออกแบบระบบไฟฟา Electrical System Design Handbook

Page 2: Electrical System Design Handbook

สารบญ

หนา บทท 1 สายไฟฟา 2

1.1 บทน า 2 1.2 สวนประกอบของสายไฟฟา 2 1.3 ประเภทของสายไฟฟา 3 1.4 สายควบ 9

บทท 2 ทอรอยสาย 14 2.1 บทน า 14 2.2 ชนดของทอรอยสาย 14 2.3 ขอก าหนดในการค านวณ 23

บทท 3 เซอรกตเบรกเกอร 33 3.1 บทน า 33 3.2 พกดกระแสของ circuit breaker 33 3.4 แผงยอย ( Panelboards) 39

บทท 4 หมอแปลงไฟฟา 45 4.1 บทน า 45 4.2 ชนดของหมอแปลง 45 4.3 การปองกนหมอแปลง 46 4.4 การตดตงหมอแปลง 47 4.5 การตรวจสภาพทวไปของหมอแปลง 48 4.6 ขอปฏบตเกยวกบหมอแปลงไฟฟา 48 4.7 นงรานหมอแปลง 50 4.8 ลานหมอแปลง (Transformer Yard ) 51 4.9 การก าหนดขนาดหมอแปลง 54 4.10 ขอก าหนดในการค านวณ 54 4.11 การก าหนดขนาดหมอแปลง 54

Page 3: Electrical System Design Handbook

บทท 5 การตอลงดน 57 5.1 บทน า 57 5.2 ประเภทของการตอลงดน 57 5.3 การตอลงดนของระบบไฟฟา (System grounding) 57 5.4 การตอลงดนของบรภณฑไฟฟา (Service Equipment Grounding) 63 5.5 การตอลงดนของอปกรณไฟฟา (Equipment Grounding) 66

บทท 6 มอเตอรไฟฟา 746.1 บทน า 74 6.2 ชนดของมอเตอรไฟฟา 74 6.3 การปองกนการลดวงจรของมอเตอรไฟฟา 76 6.4 วงจรสายปอนมอเตอร 76 6.5 ขอก าหนดในการค านวณ 78

บทท 7 การออกแบบระบบไฟฟา 89 7.1 บทน า 89 7.2 วงจรยอย 89 7.3 สายปอน 90 7.4 สายประธาน 91 7.5 การเผอโหลด 92 7.6 การจดท ารายการโหลด (Load Schedule) 92

บทท 8 การตดตงระบบไฟฟา 107 8.1 การตดตงมกฎเกณฑ 107 8.2 การตดตงทอ RMC 108 8.3 บชชง (Bushing) 110 8.4 การเดนสายเปดหรอเดนลอยในระบบแรงดนสง 112 8.5 การฝงดนใตอาคาร (Underground Cable Building) 114 8.6 การตอสายหรอตอแยก (Splices and Tap) 115

Page 4: Electrical System Design Handbook

8.7 วงจรยอย (Branch Circuit, BC) 117 8.8 สายลอฟา 119 8.9 ระยะในการตดตงอปกรณ 122

ภาคผนวก 126 ภาคผนวก ก. ตารางทเกยวของกบสายไฟฟา 126

ภาคผนวก ข. ตารางเกยวของกบทอรอยสาย 132 ภาคผนวก ค. ตารางทเกยวของกบเซอรกตเบรกเกอร 142 ภาคผนวก ง. ตารางทเกยวของกบหมอแปลงไฟฟา 143 ภาคผนวก จ. ตารางทเกยวของกบการตอหลกดน 144 ภาคผนวก ฉ. ตารางทเกยวของกบการค านวณโหลด 145

Page 5: Electrical System Design Handbook

คมอการออกแบบระบบไฟฟา

Electrical System Design Handbook

Page 6: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 2

บทท 1 สายไฟฟา

1.1 บทน า สายไฟฟาท าหนาทน าพลงงานไฟฟาจากแหลงผลต สงไปยงอปกรณหรอบรภณฑไฟฟาตาง ๆ

และในปจจบนสายไฟฟานนกจะมมากมายหลายแบบหลายชนด ขนอยกบรปแบบการใชงานและการตดตง สวนการน าสายไฟฟาไปใชในงานตดตงนน จะตองพจารณาจากปจจยหลาย ๆ ดาน เพอใหเกดความเหมาะสมประหยด ปลอดภย และเชอถอได

1.2 สวนประกอบของสายไฟฟา สายไฟฟา ประกอบดวยสวนทส าคญ 2 สวนคอ ตวน าและฉนวน ตวน า ตวน าของสายไฟฟาท ามาจากโลหะทมความน าไฟฟาสง อาจเปนตวน าเดยวหรอตวน าต

เกลยวไดแก ทองแดง และอะลมเนยม ซงมขอด-ขอเสย ดงน ทองแดง ขอด มความน าไฟฟาสงมาก แขงแรง เหนยว ทนตอการกดกรอนไดด ขอเสย น าหนกมาก ราคาแพง จงไมเหมาะกบงานแรงดนสง แตเหมาะกบงานในอาคาร อะลมเนยม ขอด อะลมเนยมจะเบาและราคาถก จงเหมาะกบงานภายนอกอาคารและงานแรงดนสง ขอเสย อะลมเนยมถาทงไวในอากาศ จะเกดออกไซดเปนฉนวน ท าใหเชอมตอไดยาก ฉนวน ท าหนาทหอหมตวน า เพอปองกนการสมผสโดยตรงระหวางตวน าหรอตวน ากบสวนทตอ

ลงดน ในระหวางทตวน า น ากระแสไฟฟาจะเกดพลงงานสญเสยในรปความรอน ซงจะถายเทไปยงเนอฉนวน ความสามารถในการทนตอความรอนของฉนวน จะเปนตวก าหนดความสามารถในการทนความรอนของสายไฟฟานนเอง การเลอกใชชนดของฉนวน จะขนกบอณหภมใชงาน แรงดนของระบบ และสภาพแวดลอมในการตดตง วสดทนยมใชเปนฉนวนมากทสดในขณะนคอ Polyvinyl Chloride (PVC) และ Cross Linked -Polyethylene (XLPE)

Page 7: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 3

1.3 ประเภทของสายไฟฟา 1.3.1 สายไฟฟาแรงดนสง เปนตวน าตเกลยวมขนาดใหญ แบงออกเปน 2 ประเภท 1.3.1.1 สายเปลอย สายชนดนนยมใชกบแรงดนสงและมกท าจากสายอะลมเนยมเพราะน าหนกเบา และราคาถก แตสาย

อะลมเนยมลวนสามารถรบแรงดงไดต า จงไดพฒนาใหสามารถรบแรงดงใหสงขน โดยเสรมแกนเหลกหรอวสดอน สายเปลอยทนยมใชปจจบนไดแก

- สายอะลมเนยมตเกลยวเปลอย (AAC) - สายอะลมเนยมผสม (AAAC) - สายอะลมเนยมแกนเหลก (ACSR)

1.3.1.1.1 สายอะลมเนยมตเกลยวเปลอย (AAC - All Aluminum Conductor) เปนตวน าอะลมเนยมลวนตเกลยวเปนชนๆ รบแรงดงไดต า จงไมสามารถขงสายใหมระยะหางมาก ๆ

ได ปกตความยาวชวงเสาตองไมเกน50 เมตร ยกเวนสายทมขนาด 95 mm2 ขนไปสามารถมระยะชวงเสามากถง100 เมตร

รปท 1.1 แสดงสายอะลมเนยมตเกลยวเปลอย

1.3.1.1.2 สายอะลมเนยมผสม (AAAC - All Aluminum Alloy Conductor) สายชนดนมสวนผสมของอลมเนยม แมกนเซยมและซลกอน ซงมความเหนยวและรบแรงดงไดสงกวา

สายอะลมเนยมลวน จงสามารถขงสายไดหางมากขน นยมใชบรเวณชายทะเลเพราะสามารถทนการกดกรอนของไอเกลอไดด

Page 8: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 4

1.3.1.1.3 สายอะลมเนยมแกนเหลก (ACSR - Aluminum Conductor Steel Reinforced) เปนสายอะลมเนยมตเกลยวและมสายเหลกอยตรงกลางเพอใหสามารถรบแรงดงไดสงขน ท าใหขยาย

ระยะหางชวงเสาไดมากขน แตจะไมใชสายชนดนบรเวณชายทะเล เพราะจะเกดการกดกรอนจากไอเกลอ

รปท 1.2 แสดงสายอะลมเนยมแกนเหลก

1.3.1.2 สายหมฉนวน ในการเดนสายไฟฟาแรงดนสงผานบรเวณทมผคนอาศย เพอความปลอดภยจะตองใชสายไฟฟาแรงดนสงทหมฉนวนและทส าคญเปนการชวยลดการลดวงจรจากสตวและจากกงไมทจะสมผสกบสายไฟฟาอกดวย ท าใหระบบไฟฟามความเชอถอสงขน สายไฟฟาแรงดนสงหมสามารถแบงไดดงน

- สาย Partial Insulated Cable (PIC) - สาย Space Aerial Cable (SAC) - สาย Preassembly Aerial Cable - สาย Cross-linked Polyethylene (XLPE)

1.3.1.2.1 สาย Partial Insulated Cable (PIC) โครงสรางประกอบดวยตวน าอะลมเนยมตเกลยวอดแนน หมดวยฉนวน XLPE (Cross-linked

Polyethylene) หรอ PE (Polyethylene) แลวแตความเหมาะสม 1 ชน ปจจบนนยมใชฉนวน XLPE ถงแมมฉนวนหม กไมสามารถแตะตองสายได เพราะฉนวนบางมาก ซงจะชวยลดการเกดลดวงจร ของสายเปลอยเทานน ใชเดนในอากาศผานลกถวยแทนสายเปลอย

รปท 1.3 แสดงสาย PIC

Page 9: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 5

1.3.1.2.2 สาย Space Aerial Cable (SAC) โครงสรางประกอบดวยตวน าอะลมเนยมตเกลยวหมดวยฉนวน XLPE เชนเดยวกบสาย PIC แตจะม

เปลอก (Sheath) ทท าจาก XLPE หมฉนวนอกชนหนง แตไมมชลด จงไมสามารถกนสนามไฟฟาทออกจากตวน าได และถงแมจะมเปลอกหม กไมควรสมผสสายโดยตรง เพราะมความเขมสนามไฟฟาสงในการใชงาน จ าเปนตองตดตงบนฉนวนไฟฟาอกทหนง และตองใชฉนวนทเรยกวา spacer ทเหมาะสมกบแรงดนเปนตวรองรบ และเพอจ ากดระยะหางระหวางสาย แมวาจะสามารถวางไวใกลกนไดมากกวาสาย PIC แตตองไมเกนคาจ ากดคาหนงและตองใช Messenger Wire เปนตวรบน าหนกและชวยดงสายไว Messenger Wire จะตอลงดนท าหนาทเปนสาย Overhead Ground Wire ดวย

รปท 1.4 แสดงสาย SAC

1.3.1.2.3 สาย Preassembly Aerial Cable สายชนดนจดเปนสาย fully insulated มโครงสรางคลายสาย XLPE และสามารถวางใกลกนได จงใช

สายชนดนในบรเวณทม ระยะหางจากตวอาคารจ ากด หรอผานบรเวณทมคนอาศยอย 1.3.1.2.4 สาย Cross-linked Polyethylene (XLPE) สายชนดนจดเปนสาย fully insulated มกใชงานเดนลอย เนองจากทนตอสภาพดนฟาอากาศ สายชนด

นสามารถเดนลอย ในอากาศหรอฝงดนกได แตนยมฝงใตดน เนองจากมความแขงแรง ทนทานสามารถทนตอความชนไดด

รปท 1.5 แสดงสาย XLPE

Page 10: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 6

1.3.2 สายไฟฟาแรงดนต า เปนสายไฟฟาทใชกบแรงดนไมเกน 750 V. เปนสายหมฉนวน ท าดวยทองแดงหรออะลมเนยม โดยทวไปเปนสายทองแดงสายขนาดเลกจะเปนตวน าเดยว แตสายขนาดใหญเปนตวน าตเกลยว วสดฉนวนทใชกบสายแรงดนต าคอ Polyvinyl Chloride (PVC) และ Cross-linked Polyethylene (XLPE) สามารถแบงไดดงน

- วเอเอฟ (VAF) - ทเอชดบเบลย (THW) - เอนวายวาย (NYY) - วซท (VCT)

1.3.2.1 วเอเอฟ (VAF) สามารถทนแรงดนได 300 V มทงชนดทเปนสายเดยว สายค และทมสายดนอยดวย ถาเปนสายเดยว จะเปนสายกลม และถาเปนชนด 2 แกน หรอ 3 แกน จะเปนสายแบน ตวน านอกจาก จะมฉนวนหม แลวยงมเปลอกหมอกชนหนง สายคจะนยมรดดวยเขมขดรดสาย (Clip) ใชในบานอยอาศยทวไป สายชนดนหามใชในวงจร 3 เฟส ทมแรงดน 380 V

รปท 1.6 สาย VAF

การใชงาน

สายกลม สายแบน เดนลอย เดนเกาะผนง เดนเกาะผนง เดนซอนในผนง เดนซอนในผนง

หามเดนฝงโดยตรง หามฝงดนโดยตรง *** หมายเหต การไฟฟานครหลวงยอมใหเดนรอยทอฝงดนได แตตองปองกนไมใหน าเขาทอ และปองกนไมใหสายมโอกาสแชน า

Page 11: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 7

1.3.2.2 ทเอชดบเบลย (THW) สายไฟฟาชนดนทนแรงดน 750 V เปนสายเดยว นยมใชกนอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในโรงงานอตสาหกรรม เนองจากใชในวงจรไฟฟา 3 เฟส ได ปกตจะเดนรอยในทอรอยสาย

รปท 1.7 แสดงสาย THW

การใชงาน - เดนลอย ตองยดดวยวสดฉนวน (insulator) - เดนในชองเดนสาย ในสถานทแหง - หามเดนฝงดนโดยตรง

1.3.2.3 เอนวายวาย (NYY) มทงชนดแกนเดยว และหลายแกน สายหลายแกน กจะเปนสายชนดกลมสายชนดนทนแรงดนท 750 V นยมใชอยางกวางขวางเชนกน เนองจากวาม ความทนตอสภาพแวดลอม เพราะมเปลอกหมอกชนหนง บางทเรยกวาเปนสายฉนวน 3 ชน ความจรงแลว สายชนดนมฉนวนชนเดยว อกสองชนทเหลอเปนเปลอก เปลอกชนในท าหนาทเปนแบบ (Form) ใหสายแตละแกนทตเกลยวเขาดวยกน มลกษณะกลม แลวจงมเปลอกนอกหม อกชนหนง ปองกนความเสยหายทางกายภาพ

รปท 1.8 แสดงสาย NYY

Page 12: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 8

การใชงาน

ใชงานทวไป เดนรอยทอฝงดน หรอเดนฝงโดยตรงชนดของสาย NYY แบงตามลกษณะของสายโดยแบงออกไดดงน

- NYY ชนดสายเดยว สายชนดนเปนสายทมเปลอกเพยงชนเดยว ท าหนาทปองกนความเสยหายทางกายภาพ ไมตองมเปลอกชนใน

- NYY ชนด 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน ซงแลวแตความตองการของการใชงาน สายชนดนจะมเปลอสองชนดงกลาวมาแลวขางตน

- NYY ชนด 4 แกน มสายนวทรลรวมอยดวย เรยกวาเปนสาย NYY - N คอมสายไฟอย 3 เสน และมสายนวทรลอกหนงเสน มขนาดพนทหนาตดประมาณครงหนง ของสายไฟ จงเหมาะทจะใชในวงจร 3 phase 4 สาย

- NYY ชนด NYY - GRD คอเปนสายชนด 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน ทมสายดน ( Ground ) รวมอยดวยอกเสนหนงเสน จงเหมาะทจะใชตอเขากบอปกรณไฟฟาทตองตอลงดน

1.3.2.4 วซท (VCT) เปนสายกลมม ทงชนดหนงแกน 2 แกน 3 แกนและ 4 แกนทนแรงดนท 750 V มฉนวนและเปลอกเชนกน มขอพเศษกวากคอ ตวน าจะประกอบไปดวย ทองแดงฝอยเสนเลก ๆ ท าใหมขอดคอ ออนตวและ ทนตอสภาพการสนสะเทอนไดด เหมาะทจะใชเปน สายเดนเขาเครองจกร ทมการสนสะเทอนขณะใชงาน สายชนดน ใชงานไดทวไปเหมอนสายชนด NYY สาย VCT มหลายแบบตามรปทรงโดยแบงไดทงแบบ VCT - GRD ซงม 2 แกน 3 แกนและ 4 แกน และมสายดนเดนรวมไปดวยอกเสนหนง เพอใหเหมาะส าหรบใชเครองอปกรณไฟฟาทตองตอลงดน

รปท 1.9 แสดงสาย VCT

Page 13: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 9

การใชงาน ใชงานทวไป เดนรอยทอฝงดน

1.4 สายควบ สายควบคอการใชสายตงแต 2 เสนขนไปเพอรวมกนจายโหลดในวงจรเดยวกน โดยเฉพาะในวงจรทม

การใชไฟฟาปรมาณมาก ๆ ซงพกดกระแสของสายเสนเดยวอาจไมพอทจะรองรบกระแสทงหมดในวงจรได จงตองใชสายหลายเสนตอขนานกน โดยปลายทง 2 ดาน ของเฟสเดยวกนตองตอเขาดวยกน

ขอก าหนดในการใชสายควบมดงนคอ - ใชกบตวน าทมขนาดตงแต 50 mm2 ขนไป - ตองเปนสายชนดเดยวกนเชน THW เหมอนกนทกเสน - ตองมความยาวเทากน - ตองมลกษณะการเดนสายเหมอนกน สายควบมกใชในกรณทเปนสายเมนเชน เดนจากหมอแปลงไฟฟามายงตสวทซบอรด ส าหรบ

ระบบไฟฟาแรงสงการใชสายควบมกจะมอปกรณคนสาย (bundle spacer) ตดตงเปนระยะเพอปองกนสายพนกน จ านวนสายควบอาจใช 2, 3 หรอ 4 เสน กได

1.5 ขอก าหนดในการค านวณ 1. กระแสโหลด ( IL )

ระบบ 1 เฟส = PV

ระบบ 3 เฟส = 3VS

Page 14: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 10

2. พกดกระแสของสายไฟฟา ( IC ) โหลดตอเนอง ( Continuous Load ) คอโหลดไฟฟาทใชงานตดตอกนตงแต 3 ชวโมงขนไป

เชน โหลดดวงโคมในส านกงาน เครองปรบอากาศ เปนตน เพอใหระบบไฟฟามความปลอดภยและเชอถอไดสง บรภณฑไฟฟาส าคญๆเชน เซอรกตเบรกเกอร สายไฟฟา หมอแปลงไฟฟา เปนตน จะเผอพกดอก 25% ส าหรบโหลดตอเนอง IC 1.25 x IL

โหลดไมตอเนอง ( Noncontinuous Load ) คอโหลดไฟฟาทใชงานตดตอกนไมถง 3 ชวโมง เชน เตาไฟฟา เปนตน

IC 1 x IL โดยทวไปในการพจารณาเกยวกบการเผอพกดกระแสของสายไฟฟา ถาไมทราบวาแนชดวาเปนโหลด

ชนดใด ใหพจารณาบรภณฑไฟฟาเปนโหลดตอเนอง 3. ถาโหลด 3 เฟสสมดล มขนาดมากกวา 40% ของโหลดทงหมด อาจใชขนาดสายนวทรลเทากบ

ประมาณ 50% ของสายเฟสได ( Half Neutral )

Page 15: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 11

ตวอยางท 1.1 จงหาขนาดสายไฟฟา THW เดนในทอโลหะรอยสายในอากาศ ส าหรบอปกรณไฟฟาดงน ก. เครองท าน ารอนขนาด 6000W/220V บรเวณทมอณหภม 40oC ข. เครอง Microwave ขนาด 2200VA /220V ค.โหลดขดลวดความรอน 6500W/220V บรเวณทมอณหภม 50oC

วธท า ก. เครองท าน ารองขนาด 6000W/220V ท 40oC

IL = 6000 220

= 27.27 A เมอพจารณาเปนโหลดตอเนอง

IC 1.25 x 27.27 A = 34.09 A

บรเวณทมอณหภม 40oC จากตารางท 1.1.2 มตวคณเทากบ 1 = 1 x 34.09 A = 34.09 A

จากตารางท 1.1 วธ ค ไดสาย THW ขนาด 2 x 10 mm2 (43A)

ข. เครอง Microwave ขนาด 2200VA /220V

IL = 2200 220

= 10 A เมอพจารณาเปนโหลดไมตอเนอง

IC 1 x 10 = 10 A

จากตารางท 1.1 วธ ค ไดสาย THW ขนาด 2 x 1 mm2 (11A)

ตามมาตรฐานใหเลอกใชสายไฟฟาขนาดเลกสด 2.5 mm2 (18 A) ดงนนเลอกใช 2 x 2.5 mm2

Page 16: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 12

ค. โหลดขดลวดความรอน 6500 W/220 V ท 50oC

IL = 6500 220

= 29.55 A เมอพจารณาเปนโหลดตอเนอง

IC 1.25 x 29.55 A = 36.93 A

บรเวณทมอณหภม 50oC จากตารางท 1.1.2 มตวคณเทากบ 0.82 = 0.82 x 36.93 A = 30.28 A

จากตารางท 1.1 วธ ค ไดสาย THW ขนาด 2 x 6 mm2

ตอบ ก. ใชสาย THW 2 x 10 mm2 ข. ใชสาย THW 2 x 2.5 mm2 ค.สาย THW ขนาด 2 x 6 mm2

Page 17: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 13

ตวอยางท 1.2 หมอแปลงไฟฟาขนาด 1000 kVA 380/230 V ถาใชสายไฟฟา NYY, 1/C เดนในทอโลหะฝงใตดน จงหาขนาดสายไฟฟา

วธท า

In = 31000 x 10

3 x 380 = 1519.35 A

ขนาดสายประธานเผออก 25% โดยถอวาหมอแปลงเปนโหลดตอเนอง IC 1.25 x 1519.35 A = 1899.19 A

ถาใชสายไฟฟา 6 เสน ตอเฟส สายแตละเสนตองน ากระแส

I = 1899.196

= 316.54 A

จากตารางท 1.1 วธ ง

ใชขนาดสายนวทรลเทากบประมาณ 50% ของสายเฟสได ( Half Neutral )

ไดสายไฟฟา THW ขนาด = 23 x 150 mm6 21 x70 mm

ตอบ เลอกสายไฟฟา THW ขนาด = 23 x 150 mm6 21 x70 mm

Page 18: Electrical System Design Handbook

สายไฟฟา 14

บทท 2 ทอรอยสาย

2.1 บทน า การใชทอในงานไฟฟามจดประสงคเพอปองกนอนตรายทอาจเกดกบสายไฟ และใหเหมาะสมกบการ

เดนสายในแตละพนท ทอสายอาจจะท ามาจากวสดทเปนโลหะ เชน เหลก อะลมเนยม หรอวสดทเปนอโลหะเชนพลาสตกหรอแอสเบสโตส

2.2 ชนดของทอรอยสาย ทอสายทนยมใชกนในปจจบนมดงน

- ทอโลหะบาง ( Electrical Metallic Tubing; EMT ) - ทอโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit; IMC ) - ทอโลหะหนา ( Rigid Steel Conduit; RSC ) - ทอโลหะออน ( Flexible Metal Conduit ) - ทอ PVC ( Poly Vinyl Chloride ) - ทอ HDPE ( High Density PolyEthylene ) - รางเดนสาย ( Wireways ) - รางเคเบล ( Cable Trays )

2.2.1 ทอโลหะบาง ( Electrical Metallic Tubing; EMT ) ท าดวยแผนเหลกกลาชนดรดรอนหรอรดเยน หรอแผนเหลกกลาเคลอบสงกะส ผวภายในเคลอบดวยอนาเมล ท าใหผวทอเรยบทงภายใน และภายนอกทอ และมความมนวาว ปลายทอเรยบทง 2 ดานไมสามารถท าเกลยวได มาตรฐานก าหนดใหใชตวอกษรสเขยวระบชนด และขนาดของทอ เรยกกนทวไปวาทอ EMT ปจจบนมขนาดตงแต 1/2" - 2" และยาวทอนละ10 ฟตหรอประมาณ 3 เมตร

รปท 2.1 แสดงทอโลหะบาง (EMT)

Page 19: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 15

ทอ EMT ใชเดนลอยในอากาศ หรอฝงในผนงคอนกรตได แตหามฝงดน หรอฝงในพนคอนกรต ในสถานทอนตราย ระบบแรงสง หรอบรเวณ ทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพ ขนาดทอทมขายในทองตลาดคอ 1/2" 3/4", 1", 1 1/4", 1 1/2", 2" การดดทอชนดนใช bender ทมขนาดเทากบขนาดทอ

2.2.2 ทอโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit; IMC ) ท าดวยแผนเหลกกลาชนดรดรอนหรอรดเยน หรอแผนเหลกกลาเคลอบสงกะส ผวภายในเคลอบดวยอนาเมล ท าใหผวทอเรยบทงภายใน และภายนอกทอ และมความมนวาว มความหนากวาทอ EMT ปลายทอท าเกลยวไวทง 2 ดาน มาตรฐานก าหนดใหใชตวอกษรสสม (บางครงอาจเหนเปนสแดง) ระบชนดและขนาดของทอ เรยกกนทวไปวาทอ IMC มขนาดตงแต 1/2" - 4" และยาวทอนละ 10 ฟต หรอประมาณ 3 เมตร

รปท 2.2 แสดงทอโลหะหนาปานกลาง (IMC)

ทอ IMC ใชเดนนอกอาคาร หรอฝงในผนง-พนคอนกรตได ขนาดทอทมขายในทองตลาดคอ 1/2" , 3/4" 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" , 3 1/2" และ 4" การดดทอชนดนใช hickey ทมขนาดเทากน

Page 20: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 16

2.2.3 ทอโลหะหนา ( Rigid Steel Conduit; RSC ) ท าดวยแผนเหลกกลาชนดรดรอนหรอรดเยน หรอแผนเหลกกลาเคลอบสงกะสทงผวภายนอกและภายใน ท าใหผวทอเรยบทงภายใน และภายนอกทอ แตผวจะดานกวาและหนากวาทอ EMT และ IMC ปลายทอท าเกลยวไวทง 2 ดาน มาตรฐานก าหนดใหใชตวอกษรสด า ระบชนดและขนาดของทอ เรยกกนทวไปวาทอ RSC มขนาดตงแต 1/2" - 6" และยาวทอนละ 10 ฟตหรอประมาณ 3 เมตร ดงรป

รปท 2.3 แสดงทอโลหะหนา (RSC)

ทอ RSC ใชเดนนอกอาคาร หรอฝงในผนง-พนคอนกรตได ขนาดทอทมขายในทองตลาดคอ 1/2" , 3/4" 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" , 3 1/2", 4" ,5" และ 6" การดดทอชนดนใช hickey หรอเครองดดทอ ไฮดรอลกทมขนาดเทากน ส าหรบทอทมขนาดใหญ อาจใชขอโคงส าเรจรปคลายกบขอโคงส าเรจรปของทอ IMC ทวางขายทวไปไดเชน ขอโคง 90 องศา

Page 21: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 17

2.2.4 ทอโลหะออน ( Flexible Metal Conduit ) ท าดวยแผนเหลกกลาเคลอบสงกะสทงผวภายนอกและภายใน เปนทอทมความออนตว โคงงอไปมาได เหมาะส าหรบตอเขากบดวงโคม มอเตอรหรอเครองจกรกลทมการสนสะเทอน มขนาดตงแต 1/2" - 4"

รปท 2.4 แสดงทอโลหะออน

ทอโลหะออน ใชเดนในสถานทแหงและเขาถงได หามใชเดนในสถานทเปยก , ในชองขนลง , ในหองเกบแบตเตอร , ในสถานทอนตราย , ฝงดนหรอฝงในคอนกรต ขนาดทอทมขายในทองตลาดคอ 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" ,3" และ 4" ทอโลหะออนทใชตองมขนาดไมเลกกวา 1/2" ยกเวนทอโลหะออนทประกอบมากบขวหลอดไฟฟา และมความยาวไมเกน 180 เซนตเมตร การจบยดทอชนดนตองมระยะหางระหวางอปกรณไมเกน 1.50 เมตร และหางจากกลองตอสาย ไมเกน 30 เซนตเมตร และหามใชทอโลหะออนเปนตวน า แทนสายดน

รปท 2.5 แสดงทอโลหะออน

Page 22: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 18

ทอโลหะออนกนน า เปนทอโลหะออนทมเปลอก PVC หมดานนอกเพอกนความชน ไมใหเขาไปภายในทอได ใชงานในบรเวณทตองการความออนตวของทอเพอปองกนสายไฟฟา ช ารด จากไอของเหลวหรอของแขงหรอในทอนตราย หามใชในบรเวณทอณหภมใชงานของ สายไฟฟาสงมากจนท าใหทอเสยหายมขนาดตงแต 1/2" - 4"

2.2.5 ทอ PVC ( Poly Vinyl Chloride ) ท าดวยพลาสตกพวซ ทมคณสมบตตานเปลวไฟ แตขอเสยคอขณะทถกไฟไหมจะมกาซพษทเปนอนตรายตอคนเราออกมาดวย และไมทนตอแสงอลตราไวโอเลตท าใหทอกรอบเมอโดนแดดเปนเวลานาน ทใชในงานไฟฟามสเหลอง มขนาดตงแต 1/2" - 4" และยาวทอนละ 4 เมตร

รปท 2.6 แสดงทอ PVC

ทอ PVC ใชเดนลอยในอากาศ หรอฝงในผนงคอนกรตได แตหามใชใน บรเวณทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพ ขนาดทอทมขายในทองตลาด คอ 3/8" , 1/2" , 3/4" , 1" , 1 1/4" , 1 1/2" , 2" , 2 1/2" , 3" และ 4" ส า ห ร บ ท อ ข น า ด 3"แ ล ะ 4"ม ค ว า ม ย า ว 2ข น า ด ค อ 4แ ล ะ 6เ ม ต ร ข น อ ย ผ ผ ล ต

2.2.6 ทอ HDPE ( High Density PolyEthylene ) ท าดวยพลาสตก polyethylene ชนด high densityทมคณสมบตตานเปลวไฟ มความแขงแรงสง ยดหยนตวไดด มทงแบบผวเรยบ และแบบลกฟก ใชเดนสายบนผวในทโลง, บนฝาในอาคาร, เดนสายใตดนทงแรงดนต าและ แรงดนสงปานกลาง ทนตอแรงกดอดไดด ขอไดเปรยบของทอชนดน คอความออนตวจงไมตองดดทอท าใหเดนทอไดสะดวกรวดเรว ขนาดของทอ มตงแต 1/2" ขนไป

Page 23: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 19

รปท 2.7 แสดงทอ HDPE แบบผวเรยบ

รปท 2.8 แสดงทอ HDPE แบบลกฟก

ขอดของทอ HDPE - งายตอการโคงงอ- แขงแกรงและน าหนกเบา

- ตานทานตอการผกรอนและทนทกสภาพดนฟาอากาศ - ยดหยนและทนตอแรงกดทบไดด - มแรงเสยดทานภายในทอต า จงรอยสายในทอไดงายขน

Page 24: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 20

2.2.7 รางเดนสาย ( Wireways ) รางเดนสายตองใชงานในทเปดโลงเทานน ตองสามารถเขาถงไดหลงจากตดตงแลว ถาเปนชนดใชภายนอกอาคารตองกนฝนได และไมใชในททมอนตรายทางกายภาพ การตดตงรางเดนสายตองมการจบยดทมนคงแขงแรงทกระยะหางกนไมเกน 1.50 เมตร และไมอนญาตใหตอรางเดนสาย ณ จดทผานผนงหรอพนและไมอนญาตใหใชรางเดนสายเปนตวน าส าหรบตอลงดน

รปท 2.9 แสดงรางเดนสาย

รางเดนสายท าดวย Aluzinc sheet และ Galvanized sheet เคลอบผวแบบพนดวยสฝน Epoxy ( Epoxy powder paint ) วางสายเมนขนาดเลกและสายสญญาณขนาดเลก ใชตดตงภายในอาคาร ตวอยางขอมลทวไปของรางเดนสาย (wireway) ชนดนคอ

รายละเอยด ขนาด ( mm ) ความกวาง 70 - 500 mm. ความยาว 2440 mm. ความสง 50 - 200 mm. ความหนา 1.0 - 2.0 mm.

Page 25: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 21

2.2.8 รางเคเบล ( Cable Trays ) Cable Tray และ Wire way นยมใชในการเดนสายไฟฟาในงานอตสาหกรรม มขอดคอการตดตงงาย สะดวกรวดเรว และสามารถวางสายไดเปนจ านวนมาก ระบายอากาศไดด ใชไดทงระบบไฟฟาแรงดนสงปานกลางและแรงดนต า ท าดวยเหลกแผนบาง เคลอบผวไดหลายแบบใหเหมาะสมกบ cable tray แตละชนดไดแก Aluzinc, Electrogalvanized, Hot dip galvanized, Epoxy powder paint และ Galvanized sheet ปองกนการเกดสนมไดด ทใชงานทวไปแบงออกไดดงน

- รางเคเบลแบบบนได ( Ladder type ) - รางเคเบลแบบมชองระบายอากาศ ( Perforated Type ) - รางเคเบลแบบดานลางทบ ( Solid Bottom Type )

2.2.8.1 รางเคเบลแบบบนได (Ladder type) ท าดวยเหลกแผนบางเคลอบผวแบบสงกะสจมรอน ( Hot dip galvanized ) และพนดวยสฝน Epoxy ( Epoxy powder paint ) เหมาะส าหรบวางสายเมนขนาดใหญและงานนอกอาคารทกสภาวะแวดลอม

รปท 2.10 แสดงรางเคเบลแบบบนได

Page 26: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 22

2.2.8.2 รางเคเบลแบบมชองระบายอากาศ ( Perforated Type ) ท าดวยเหลกแผนบางเคลอบผวแบบสงกะสจมรอน ( Hot dip galvanized ) และพนดวยสฝน Epoxy ( Epoxy powder paint ) วางสายไดทงสายเมนขนาดใหญและสายสญญาณขนาดเลก ปกตใชตดตงภายในอาคาร

รปท 2.11 แสดงรางเคเบลแบบมชองระบายอากาศ

รายละเอยด ขนาด ความกวาง 200 - 1000 mm. ความยาว 2240 mm. ความสง 100 mm. ความหนา 1.0 - 3.0 mm.

2.2.8.3 รางเคเบลแบบดานลางทบ ( Solid Bottom Type ) รางเคเบลชนดนเปนชนสวนเดยวกนโดยตลอด ดานลางจะเปนแผนโลหะทบมกจะใชกบสายไฟฟาทวไปทมขนาดเลก แตรางเคเบลชนดนสามารถเคลอนยาย เพมเตม เปลยนแปลง จ านวนของสายไฟฟาไดสะดวก

Page 27: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 23

2.3 ขอก าหนดในการค านวณ 1. ขนาดพนทหนาตดรวมฉนวนและเปลอก

= 2

4D

( ใชในกรณทไมมตารางขนาดพนทหนาตดของสายไฟฟา )

2. 40 % ของพนทหนาตด ( ส าหรบทอรอยสาย ) = พนทหนาตดทงหมด x 0.4 ………………………… ( mm2 )

3. 20 % ของพนทภาคตดขวาง ( ส าหรบรางเดนสาย )= พนทภาคตดขวาง x 0.2 …………………………….. ( mm2 )

4. การเผอท 25 % ( ส าหรบรางเคเบล ) = 1.25 x C ( C คอ ขนาดของพนทหนาตด )……. ( mm2 )

Page 28: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 24

ตวอยางท 2.1 จงหาขนาดทอรอยสายเพอใชในการรอยสายไฟฟา THW จ านวน 5 เสน ดงน - 3 x 120 mm2 - 1 x 50 mm2 - G – 16 mm2

วธท า จากตารางท 2.3 แสดงขนาดพนทหนาตดและเสนผานศนยกลางของสายตารางท 1.1 - สายไฟฟาขนาด 120 mm2 มพนทหนาตด = (3 x 298.7) = 896.1 mm2 - สายไฟฟาขนาด 50 mm2 มพนทหนาตด = (1 x 143.1) = 143.1 mm2 - สายไฟฟาขนาด 16 mm2 มพนทหนาตด = (1 x 55.4) = 55.4 mm2

มพนทหนาตดรวมทงหมด = (896.1 + 143.1 + 55.4) mm2 = 1094.6 mm2

ตารางท 2.1 ขนาดพนทหนาตดของทอรอยสาย ท 40 % ของพนทหนาตด = 866 mm2 ไดทอขนาด 50 mm2, ( 2") ท 40 % ของพนทหนาตด = 1236 mm2 ไดทอขนาด 65 mm2, ( 2 1/2" ) เมอพจารณาขนาดพนทของทอรอยสายจะเหนไดวาททอรอยสายขนาด 65 mm2, (2 1/2")

มพนทเหมาะสมกบขนาดของสายไฟฟา ตอบ ดงนน เลอกใชทอขนาด 65 mm2, (2 1/2")

ตวอยางท 2.2 ตองการรอยสายไฟฟา THW ขนาด 7 x 25 mm2 ในทอรอยสาย จะตองใชทอรอยสายขนาดเทาได วธท า หาขนาดทอรอยสายโดยการค านวณ จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา

สายไฟฟาขนาด 25 mm2 มพนทหนาตด = (7 x 86.6) mm2 = 606.2 mm2

พนทหนาตดรวมทงหมด = 606.2 mm2 จากตารางท 2.1 ขนาดพนทหนาตดของทอรอยสาย

ท 40 % ของพนทหนาตด = 866 mm2 ไดทอรอยสายขนาด 50 mm2, (2") ตอบ ดงนนเลอกใชทอรอยสายขนาด 50 mm2, (2")

Page 29: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 25

วธท 2 หาขนาดทอรอยสายโดยวธตาราง ( วธนใชในกรณทเปนสายชนดเดยวกนและขนาดเทากน ) ตารางท 2.4 จ านวนสงสดของสายไฟฟาตามมาตรฐาน มอก. 11 – 2531 สายหมฉนวนแกนเดยว (THW)

ขนาดสายไฟฟา ( mm2 )

จ านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกนในทอรอยสาย

1/2" 3/4" 1" 1 1/4" 1 1/2" 2" 2 1/2" 3" 3 1/2" 4" 5" 6"

1 7 13 20 33 - - - - - - - -

1.5 6 11 17 28 44 - - - - - - -

2.5 4 8 13 22 34 - - - - - - -

4 3 5 9 15 23 36 - - - - - -

6 2 4 7 12 19 29 - - - - - -

10 1 3 4 7 12 19 32 - - - - -

16 1 1 3 5 9 14 23 36 - - - -

25 1 1 1 3 5 9 15 23 29 - - -

35 - 1 1 3 4 7 12 19 24 30 - -

50 - - 1 1 3 5 9 14 17 21 34 -

70 - - 1 1 2 4 7 10 13 16 26 37

95 - - 1 1 1 3 5 7 10 12 19 27

120 - - - 1 1 2 4 6 8 10 16 23

150 - - - 1 1 1 3 5 7 8 13 19

185 - - - - 1 1 2 4 5 6 10 15

240 - - - - 1 1 1 3 4 5 8 12

300 - - - - - 1 1 2 3 4 6 10

400 - - - - - 1 1 1 2 3 5 8

500 - - - - - - 1 1 1 2 4 6

ตอบ ดงนน จากตารางท 2.4 เลอกใชทอขนาด 50 mm2, (2") สามารถเดนในทอรอยสายไดสงสด จ านวนทงหมด 9 เสน

Page 30: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 26

ตวอยางท 2.3 รางเดนสาย (Wireways) รางหนงตองบรรจสายดงตอไปน สายไฟฟา THW ขนาด

- 20 x 2.5 mm2 - 10 x 4 mm2 - 5 x 10 mm2 สายไฟฟา NYY, 1/C

- 4 x 6 mm2 - 2 x 16 mm2

อยากทราบวารางเดนสายรางนจะตองมขนาดเทาได

วธท า จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผาศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา สายไฟฟา THW

- สายไฟฟาขนาด 2.5 mm2 มพนทหนาตด = (20 x 14.5) mm2 = 290 mm2

- สายไฟฟาขนาด 4 mm2 มพนทหนาตด = (10 x 21.2) mm2 = 212 mm2

- สายไฟฟาขนาด 10 mm2 มพนทหนาตด = (5 x 40.7) mm2 = 203.5 mm2

สายไฟฟา NYY, 1/C - สายไฟฟาขนาด 6 mm2 มพนทหนาตด = (4 x 95.0) mm2

= 380 mm2 - สายไฟฟาขนาด 16 mm2 มพนทหนาตด = (2 x 132.7) mm2

= 265.4 mm2

Page 31: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 27

มพนทหนาตดรวมทงหมด = (290 + 212 + 203.5 + 380 + 265.4) mm2 = 1350.9 mm2

พจารณาขนาดรางเดนสาย ท 20% ของพนทหนาตดของ 50 x 100 mm = 1000 mm2

ท 20% ของพนทหนาตดของ 75 x 100 mm = 1500 mm2

เมอพจารณาพนทของรางเดนสายจะเหนไดวาทรางเดนสายขนาด 75 x 100 mm มพนทเหมาะสม กบขนาดสายไฟฟา

ตอบ ดงนน เลอกรางเดนสายขนาด 75 x 100 mm

ตวอยางท 2.4 บานหลงหนงใชสายไฟฟา THW ขนาด 20 x 4 mm2 ในการวางสายไฟฟาบนรางเดนสาย (Wireways) อยากทราบวาจะตองใชรางเดนสายขนาดเทาใดจงจะสามารถรองรบสายไฟฟา THW ได วธท 1 การหาขนาดรางเดนสายโดยวธการค านวณ จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผาศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา โดยเลอกพจารณาทสายไฟฟา THW

สายไฟฟาขนาด 4 mm2 มพนทหนาตด = (20 x 21.2) mm2 = 424 mm2

เลอกพจารณาขนาดรางเดนสายทขนาด 50 x 50 mm มพนทภาคตดขวาง = 2500 mm2

ท 20 % ของพนทภาคตดขวาง = (0.2 x 2500) mm2 = 500 mm2

ตอบ ดงนนเมอพจารณาถงความเหมาะสมของพนทหนาตดกบพนทภาคตดขวางระหวางสายไฟฟากบรางเดนสายจงเลอกใชรางเดนสายขนาด 50 x 50 mm

Page 32: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 28

วธท 2 การหาขนาดรางเดนสายโดยวธตาราง

ขนาดสายไฟฟา

( mm 2 )

จ านวนสงสดของสายไฟฟา THW ในรางเดนสาย

50x50 50x100 75x100 100x100 100x150 150x150 200x200 200x300

1 52 104 - - - - - - 1.5 44 88 - - - - - - 2.5 34 68 103 137 - - - - 4 23 47 70 94 - - - - 6 18 37 56 75 113 - - - 10 12 24 36 49 73 110 - - 16 9 18 27 36 54 81 144 - 25 5 11 17 23 34 51 92 - 35 4 9 14 19 28 43 76 115 50 3 6 10 13 20 31 55 83 70 2 5 7 10 15 23 42 63 95 1 3 5 7 11 17 31 47 120 1 3 5 6 10 15 26 40 150 1 2 4 5 8 12 22 33 185 1 2 3 4 6 9 17 26 240 - 1 2 3 5 7 13 20 300 - 1 2 2 4 6 11 16 400 - 1 1 2 3 5 9 13 500 - - 1 1 2 3 7 10

จากตารางจะเหนไดวาสายไฟฟา THW ทขนาดรางเดนสาย 50 x 50 mm สามารถวางสายไฟฟาไดทงหมด 23 เสนและเมอพจารณาถงความเหมาะสมแลวจงสามารถเลอกใชรางเดนสายขนาด 50 x 50 mm ได

ตอบ ดงนนเลอกใชรางเดนสายขนาด 50 x 50 mm

Page 33: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 29

ตวอยางท 2.5 อาคารแหงหนงตองการเดนสายไฟฟาชนด NYY, 3/C ขนาด 10 x 120 mm2 ในรางเคเบล อยากทราบวา ตองใชรางเคเบลขนาดเทาไรจงจะสามารถรองรบสายไฟฟาดงกลาวได วธท า พจารณาตารางท 2.8 สายเคเบลหลายแกนในระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนได หรอ แบบรางมชองระบายอากาศ

จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา สายไฟฟา ขนาด 120 mm2 มเสนผานศนยกลาง = ( 10 x 50.5 ) mm2

= 505 mm2 เผอพนท 25% = (505 x 1.25) mm2

= 631.25 mm2 เมอพจารณาพนทของรางเคเบลตามตารางท 2.9 จงเลอกรางขนาด 700 mm หรอ 750 mm ตามความเหมาะสม

ตอบ ดงนนเลอกรางเคเบลขนาด 700 mm หรอ 750 mm

ตวอยางท 2.6 ในรางเคเบลของโรงงานอตสาหกรรมแหงหนงวางสายไฟฟา NYY, 3/C ขนาด 5 x 70 mm2 และ 15 x 50 mm2 จงหาขนาดของรางเคเบล วธท า พจารณาตารางท 2.8 สายเคเบลหลายแกนในระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนได หรอแบบรางมชองระบายอากาศ จากตารางท 2.3ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา - สายไฟฟาขนาด 70 mm2 มพนทหนาตด = ( 5 x 1288.2 ) mm2

= 6441 mm2 - สายไฟฟาขนาด 50 mm2 มพนทหนาตด = (15 x 1017.9 ) mm2

= 15268.5 mm2 รวมพนทหนาตดทงหมด = (6441 + 15268.5) mm2

= 21709.5 mm2

Page 34: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 30

ตารางท 2.9 พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลหลายแกนระบบแรงต าในรางเคเบลแบบบนไดแบบ รางมชองระบายอากาศ หรอแบบดานลางทบ

ทความกวาง 600 mm ชองท 1 มพนท 1800 mm2 ทความกวาง 750 mm ชองท 1 มพนท 22500 mm2

เมอพจารณาพนทของรางเคเบลจงเลอกรางขนาดความกวาง 750 mm ตอบ ดงนนเลอกรางเคเบลขนาด 750 mm

ตวอยางท 2.7 โรงงานแหงใชสายไฟฟา NYY, 3/C ขนาด 10 x 70 mm2 และ 5 x 120 mm2 วางบนรางเคเบล ถาใชรางเคเบลแบบบนได จะตองใชขนาดเทาใด วธท า พจารณาจากตารางท 2.8 สายเคเบลหลายแกนระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนได แบบรางมชองระบายอากาศหรอแบบดานลางทบ

จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา - สายไฟฟาขนาด 70 mm2 มพนทหนาตด = (10×1288.2) mm2

= 12882 mm2 - สายไฟฟาขนาด 120 mm2 มเสนผานศนยกลาง = 50.5 mm2 Sd คอ ผลรวมของเสนผานศนยกลาง = (5×50.5) mm2

= 252.2 mm2 12,882 A – (30.5×252.5) mm2 A = 12,882 + (30.5×252.5) mm2 A = 20583.25 mm2

พจารณาตารางท 2.9 พนทสงสดส าหรบวางสายเคเบลหลายแกนในระบบแรงต า วางในรางเคเบล แบบบนได หรอ แบบรางมชองระบายอากาศ ในชองท1 และชองท 2

ทความกวาง 600 mm มพนท 18000 mm2 ทความกวาง 750 mm มพนท 22500 mm2

เมอพจารณาพนทของรางเคเบลจงเลอกรางขนาดความกวาง 750 mm ตอบ ดงนน เลอกรางเคเบลแบบบนไดขนาด 750 mm

Page 35: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 31

ตวอยางท 2.8 จะตองใชรางเคเบลขนาดเทาใดหากตองวางสายไฟฟา NYY,1/C ขนาด 15×70 mm2 บนรางเคเบล วธท า พจารณาตารางท 2.10 สายเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนไดหรอแบบรางมชอง ระบายอากาศ

จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา สาย NYY,1/C ขนาด 70 mm2 มเสนผาศนยกลาง

= 15×19 mm = 285 mm

เผอพนท 25% = 285×125 = 356.25 mm

จากตารางท 2.11 พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าในรางเคเบลแบบบนไดหรอแบบรางมชองระบายอากาศ

ตอบ ดงนน เลอกใชรางเคเบลขนาด 400 mm หรอ 450 mm ตามความเหมาะสม

ตวอยางท 2.9 ในการออกแบบระบบไฟฟาของอาคารแหงหนงไดขนาดสายไฟฟาทจะสามารถวางบนรางเคเบล เปนสาย THW ขนาด 15×120 mm2 และ 12×240 mm2 อยากทราบวาจะเลอกใชรางเคเบลขนาดเทาใด วธท า พจารณาจากตารางท 2.10 สายเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนไดหรอแบบรางม

ชองระบายอากาศ จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา

สาย THWขนาด 120 mm2 มขนาดพนทหนาตด = 15×298.7 mm2

= 4480.5 mm2 ขนาด 240 mm2 มขนาดพนทหนาตด

= 12×572.6 mm2 = 6871.2 mm2

รวมพนทหนาตดทงหมด = 11351.7 mm2 จากตารางท 2.11 พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าในรางเคเบล แบบบนไดหรอแบบรางมชองระบายอากาศ

ตอบ ดงนน เลอกใชรางเคเบลขนาด 450 mm

Page 36: Electrical System Design Handbook

ทอรอยสาย 32

ตวอยางท 2.10 อาคารเรยนรวม 5 ชนในมหาวทยาลยแหงหนง ใชหมอแปลงขนาด 800 kVA22 kV/400-230 V ถาใชสาย THW เปนสายประธานจะตองใชรางเคเบลขนาดเทาใด

วธท า In = 3800 ×10

3 × 400 = 1154.7 A

ขนาดสายประธานเผออก 25% ใหถอวาหมอแปลงเปนโหลดตอเนอง Ic = 1.25 × 1154.7 A = 1443.37 A

ใชสายไฟฟา 3เสนตอเฟส

I = 1443.37

3 = 481.123 A

สายแตละเสนตองน ากระแส = 481.123 A

ไดสายไฟฟาขนาด 2

23 × 400mm

31 ×185mm

จะไดสาย THW ขนาด 9×400 mm2 และ 3×240 mm2 พจารณาตารางท 2.10 สายเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนไดหรอแบบรางม ชองระบายอากาศ

จากตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา สาย THW ขนาด 185 mm2 มขนาดพนทหนาตด = 3×452.4 mm2

= 1357.2 mm ขนาด 400mm2 มขนาดเสนผาศนยกลาง = 33.5 mm

Sd = ขนาดของเสนผาศนยกลางทงหมด = 33.5×9 = 301.5 mm

1315.2 ≤ A- (27.9×301.5) A = 1315.2+ (27.9×301.5)

A ≥ 9727.05 mm2 จากตารางท 2.11 พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าในรางเคเบลแบบบนได

หรอแบบรางมชองระบายอากา ตอบ เลอกรางเคเบลขนาด 400 mm หรอ 450 mm ตามความเหมาะสม

Page 37: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 33

บทท 3 เซอรกตเบรกเกอร

3.1 บทน า เซอรกตเบรกเกอร หมายถง อปกรณทท างาน เปดและปดวงจรไฟฟา แบบไมอตโนมต แตสามารถเปด

วงจรไดอตโนมต ถามกระแสไหลผาน เกนกวาคาทก าหนด โดยไมมความเสยหายเกดขน

3.2 พกดกระแสของ circuit breaker ทควรรจกม 3 ตวคอ Ampere Trip (AT) เปนพกดกระแส handle rating ซงบอกใหรวาสามารถทนกระแสใชงานในภาวะ

ปกตไดสงสดเทาใด มกแสดงคาไวท name plate หรอดามโยกของเซอรกตเบรคเกอร ซงมาตรฐานของ NEC 1990 paragraph 240-6 ก าหนดดงน 15, 60, 70, 80, 90, 100, 110, 125, 150, 175, 200, 225, 250, 300, 350, 400, 450, 600, 700, 800, 1000, 1200, 1600, 2000, 2500, 3000, 4000, 5000, 6000 A

ในกรณทขนาดอปกรณของผผลตบางรายไมมคาตรงกบคาทก าหนด กสามารถเลอกใชคาทสงขนไปแทนได สงควรรเพมเตมกคอ พกดการทนกระแสของเซอรกตเบรคเกอรถกแบงออกเปน 2 กลมคอ

- standard circuit breaker ในทนหมายถงชนด thermal magnetic ซงถาน าเอา เซอรกตเบรก เกอรชนดนไปใชกบโหลดตอเนอง จะปลดวงจรท 80 % ของพกดกระแส เซอรกตเบรคเกอร

- 100% rated เซอรกตเบรคเกอร แบบนถาน าไปใชกบโหลดตอเนอง จะตดวงจรทพกดกระแสของเซอรกตเบรคเกอร แตจะมเฉพาะสนคาของอเมรกาเทานน

Ampere Frame (AF) พกดกระแสโครง ซงหมายถงพกดการทนกระแสสงสดของเบรคเกอรในรนนนๆ Ampere Frame มประโยชนคอ สามารถเปลยนพกด Ampere Trip ไดโดยทขนาด (มต) ของเบรคเกอรยงคงเทาเดม คา AF ตามมาตรฐาน NEMA มดงน 50, 100, 225, 250, 400, 600, 800, 1000, 1200, 1600, 2000, 2500, 4000, 5000 AF

Page 38: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 34

Interrupting Capacity (IC) เปนพกดการทนกระแสลดวงจรสงสดโดยปลอดภยของเบรคเกอรนนๆ โดยปกตก าหนดคาการทนกระแสเปน KA คา IC จะบอกใหรวาเบรคเกอรทใชนนมความปลอดภยมากนอยเพยงใด การเลอกคากระแส IC จะตองรคากระแสลดวงจร ณ จดนนๆ เสยกอน ตามมาตรฐาน IEC947-2 แลวสามารถแบงเปน 4 ประเภทคอ

- Icu - Icm - Icw - Ics

3.3 เซอรกตเบรกเกอรแรงดนต า หมายถง เซอรกตเบรกเกอร ทใชกบแรงดนไฟฟานอยกวา 1000 V โดยสามารถแบงออกไดหลายชนด ไดแก 1. Molded Case Circuit Breaker (MCCB) 2. Air Circuit Breaker1. Mold Case Circuit BreakerMold Case Circuit Breaker หมายถง breaker ทถกหอหมมดชดโดย mold 2 สวน มกท าดวย

phenolic ซงเปนฉนวนไฟฟาสามารถทนแรงดนใชงานได breaker แบบน มหนาทหลก 2 ประการคอท าหนาทเปนสวทซเปด-ปดดวยมอ และเปดวงจรโดยอตโนมต เมอมกระแสไหลเกน หรอเกดลดวงจร โดย breaker จะอยในภาวะ trip ซงอยกงกลางระหวางต าแหนง ON และ OFF เราสามารถ reset ใหมไดโดย กดคนโยกใหอย ในต าแหนง OFF เสยกอน แลวคอยโยกไปต าแหนง ON การท างานแบบนเรยกวา quick make , quick break ลกษณะของ breaker แบบนทพบเหนโดยทวไปคอ

รปท 3.1 Mold Case Circuit Breaker

Page 39: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 35

MCCB อาจแบงตามการใชงานไดดงน MCCB ขนาดเลก ( Miniature Circuit Breaker : MCB )

MCB มใชส าหรบตดตงในแผงจายไฟ ( Panelboard ) หรอแผงจายไฟของทอยอาศย (Consumer Unit) เพอปองกนระบบไฟฟาของบาน ส านกงาน หรออตสาหกรรม และส าหรบมาตรฐานทใชสวนมากส าหรบ MCB จะเปนมาตรฐาน ICE 60898

คณสมบตของ MCB มดงน 1. มทง 1, 2 และ 3 ขว 2. ม AF คอ 50 AF หรอ 63 AF 3. ม IC ตงแต 3 kA ถง 10 kA

MCB ทมการปองกนการลดวงจรลงดนมความไว 10 mA, 30 mA ส าหรบปองกนไฟดด

MCCB ขนาดมาตรฐาน (Standard Circuit Breaker) MCCB ชนดนมขนาดตงแต 100 AF ถง 2500 AF และมใหเลอกใชอยหลายระดบเปน MCCB ทมไม

สงมากนก เชน18 kA, 25 kA และ 30 kA เหมาะส าหรบงานระบบไฟฟาขนาดเลก MCCB แบบ IC สง ( High Interrupting Capacity Circuit Breaker) เปน MCCB ทม IC สงกวา Standard CB มนาดของ IC หลายระดบ ไดแก 25 kA, 35 kA, 50 kA,

65 kA, 100 kA MCCB แบบนใชในทซงมกระแสลดวงจรสงเกนกวาทจะใช Circuit Breaker แบบมาตรฐานได MCCB แบบก าจดกระแสลดวงจร ( Current Limiting Circuit Breaker :CLCB ) Current Limiting Circuit Breaker เปน Circuit Breaker ทม IC สงมาก 100 kA ถง 200 kA ท

400/415 V การทม IC สงจะสามารถตดกระแสวงจรไดเรวมาก คอภายใน 5 ms การท Current Limiting Circuit Breaker สามารถลดกระแสยอด และพลงงานผานไดนน ท าใหเราสามารถใช Circuit Breaker ขนาดเลกทม IC ต าในวงจรไฟฟาซงมกระแสลดวงจรสงกวา IC ของ Circuit Breaker ได โดยม Current Limiting Circuit Breaker คมอยตนทาง

Page 40: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 36

2. Air Circuit Breaker (ACB )เปนเบรคเกอรทใชกบแรงดน < 1000 V มขนาดใหญใชเปน MCB โดยทวไปมพกดกระแสตงแต

225-6300 A และม interrupting capacity สงตงแต 35-150 KA โครงสรางทวไปท าดวยเหลกมชองดบอารก (Arcing chamber) ทใหญโตแขงแรงเพอใหสามารถรบกระแสลดวงจรจ านวนมากได ACB ทมขายในทองตลาด มกใชอปกรณอเลกทรอนกสตรวจจบและวเคราะหกระแสเพอสงปลดวงจร

รปท 3.2 Circuit Breaker ขนด ACB

ส าหรบ LV Air CB ยหอ MERLIN GERIN ไดแบงออกเปน 3 กลม ใหเหมาะสมกบงานแตละประเภท - N1 : standard - H1, H2 : high performance

- L1 : current limiting แตละประเภทจะมคา breaking capacity ทแตกตางกนเชน

Breaking Capacity ( KA rms , Ics = Icu, 220/415 V according to IEC 947-2 ) current rating (A) 800-1600 2000/2500 3200 4000 5000 6300

Type N1 40 55 - - - - H1 65 75 75 75 100 100 H2 100 100 100 100 125 125 L1 130 130 - - - -

Degree of pollution (IEC947-2)

IV IV IV IV IV IV

Page 41: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 37

ACB ม 2 ชนดคอ Fixed type และ Draw out type คอ

ACB แบบ Draw out type เปนเบรคเกอรชนดชกออก ซงตดตงบนฐานรางเลอน สามารถถอดเปลยนและซอม ไดสะดวกรวดเรว เบรคเกอรอกชนดหนง คอ direct current breaker มใชกบชนด draw out เทานน เพอขยายความสามารถการทนกระแสของเบรคเกอร มลกษณะดงรป

Draw out type

Direct current CB

รปท 3.3 ACB แบบ Drawout type

Page 42: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 38

ACB แบบ Fixed type เปนเบรคเกอรชนดยดตดกบท ซงทจรงแลวกคอสวนทเคลอนท ของเบรคเกอรแบบ drawout โดยเพมปกโลหะ (fixing bracket) ประกบดานขางทง 2 ดาน มลกษณะดงรป

รปท 3.4 ACB แบบ Fixed type

ขอเปรยบเทยบระหวาง MCCB กบ ACB 1. ACB เปนแบบเปดสามารถเพมเตมบรภณฑชวยตางๆ เขาไปไดอยางสะดวก แตชนสวนของ

MCCB ทงหมดอยภายใน Molded Plastic จะปรบตงจากโรงงาน การเพมผลตภณฑภายหลงท าไมได 2. MCCB ไมจ าเปนตองมการบ ารงรกษาเนองจากความชน ฝนและวสดแปลกปลอมเขาถง ชนสวน

ไดยาก แต ACB ตองมการบ ารงรกษาเปนประจ า 3. ACB ถกออกแบบใหแขงแรง ทนการลดวงจรไดสงม Short Time Rating ( lcw) คอสามารถ ทน

กระแสลดวงจรไดนาน ถง 1 sec แต MCCB ทนกระแสลดวงจรไดนาน 10 – 20 ms เทานน ดงนน MCCB จงตองตดกระแสลดวงจรไดอยางรวดเรว

Page 43: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 39

3.4 แผงยอย ( Panelboards) แผงยอย คอ บรภณฑไฟฟาทรบไฟจากสายปอนหรอสายประธาน แลวจดการแยกไฟฟาทไดรบ

ออกเปนวงจรยอยหลายวงจรยอยเพอจายไฟฟาใหโหลดตอไป

การจดเรยง busbar ของ Load center ภายใน load center จะประกอบดวยแทงตวน า (bus bar) เรยงจากซายไปขวาคอเฟส A, B, C ตามล าดบ

และมการเรยง ล าดบวงจรจากซายไปขวาและบนลงลางดงรป

รปท 3.5 โครงสรางของ Load center

การเลอก Load center มาใชงานนนจะมวงจรยอยไดไมเกน 42 วงจรยอย และควรจดใหมการจายโหลดประเภทตางๆ แยกกนเชน วงจรยอยแสงสวาง, วงจรยอยเตารบ, วงจรยอยเครองใชไฟฟา วงจรยอยเฉพาะเปนตน ส าหรบวงจรยอยแสงสวางและเตารบ ทวไป โหลดในวงจรยอยนนไมควรเกน 60% ซงถอเปนการ เผอโหลดในอนาคต แตรวมแลวไมเกน 80% ของพกดวงจรยอย กรณทเปน load center 3 เฟส การจดวงจรยอยใหสมดล จะชวยใหการใชไฟฟามประสทธภาพ ดงนนจงควรตอโหลด เรยงกนดงนคอ ตอเขาทวงจรหมายเลข 1, 3, 5 ตามดวย 2, 4, 6 และ 7, 9, 11 ไปเรอยๆ โดยแตละวงจรพยายามแบงโหลด ใหมคาเทากนหรอใกลเคยงกนหลงจากจดวงจรยอยของโหลดตางๆ ครบแลว ตองจดใหม วงจรยอยส ารองและวงจรยอยวาง โดยวงจรยอยส ารองเปนวงจร ทม miniature CB ตดตงอยแตไมมการจายไฟและไมมสายไฟ ตออยกบ CB สวนวงจรยอยวางจะ

Page 44: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 40

ไมม CB ตดตงแตอยางใด จะเหนเปนชองวางเทานน ใน Load center ตวหนงๆ ควรม วงจรยอยส ารองและวงจรยอยวางประมาณ 20% จากนนใหรวม โหลดในแตละเฟส ยกเวนวงจรยอยวางและตรวจสอบดวามคา ใกลเคยงกนหรอไม ระบบสมดลทดนนแตละเฟสควรตางกน ไมเกน 20% ถาตางกนมากกวานควรจดสลบวงจรเสยใหม ใหสมดล

แผงยอยจะแบงตามประเภทการใชงานดงน แผงยอยทใชส าหรบงานทวๆ ไป ( Load center ) Load center เหมาะส าหรบควบคมระบบไฟฟาในอาคาร ขนาดกลางและใหญ หรอโรงงาน

อตสาหกรรม Load center ทใชกบไฟฟา 1 เฟส 2 สาย จะมลกษณะคลายกบ Consumer Unit แตโดยสวนใหญแลว Load center จะใชกบไฟฟา 3 เฟส 4 สาย มากกวามจ านวนวงจรยอยใหเลอกหลายขนาดมตงแตขนาด 12, 18, 24, 24, 30, 36 จนถง 42 วงจร Load center แบงออกเปน 2 ชนดคอ

- Main Lugs - Main Breaker

Load center แบบ Main Lugs

รปท 3.6 Load center แบบ Main Lugs

Page 45: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 41

Load center แบบ Main Lugs จะม lug ตอสายซงใชตอกบสายเมนทง 3 เฟส และ terminal ส าหรบตอสายนวทรอล โดยไมมตวควบคมหลก (Main CB.) การจายกระแสของ load center ชนดน จะจายผาน busbar ไปยง miniature circuit breaker ซงมากหรอนอยขนอยกบ ความสามารถในการทนกระแสของ busbar เชน 100A , 225A เปนตน การเลอกใชงานใหพจารณาจากจ านวนวงจรยอย ทตองการ ไดแก 12,18,24,30,36 และ 42 วงจรยอย ( 1 วงจรยอย สามารถ ใส miniature CB. แบบ 1 ขว ได 1 ตว ) โดยกระแสใชงาน ทงหมดไมควรเกน 80% ของพกด Load center เชน เลอกพกด busbar 100 A กระแสใชงานโดยรวมไมควรเกน 80 A แตเนองจาก Load centerชนดนไมมตวควบคมหลก การใชงาน จงมกใชควบคกบ safety switch หรอใชรวมกบอปกรณควบคมหลกอยางใดอยางหนงเสมอ

Load center แบบ Main circuit breaker

รปท 3.7 Load center แบบ Main circuit breaker

Load center แบบ Main circuit breaker คลายกบแบบ Main lugs แตจะม Main CB แบบ 3 ขว ท าหนาทเปนตวควบคมหลกในการจายกระแสผาน busbar ไปยง miniature circuit breaker โดยพกดการทนกระแสสงสด ของ Main CB ตองไมเกนพกดการทนกระแสของ busbar เชน รนทมพกด busbar 100A สามารถเลอก Main CB ไดตงแต 15A, 20A, 30A, 40A, 50A, 60A, 70A, 80A, 90A และ 100A เปนตน การเลอกใชงานนอกจากจะพจารณาจ านวนวงจรยอย ซงเหมอนกบ แบบ Main lugs แลว ตองเลอกขนาด Main CB ใหเหมาะสมดวย

Page 46: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 42

แผงยอยส าหรบทอยอาศย ( Consumer Unit ) เปนแผงไฟฟาส าเรจรปนยมใชในบานและ/หรอส านกงานขนาดเลกทใชไฟฟาระบบ 1 เฟส 2 สาย

220 โวลท มจ านวนวงจรยอยหลายขนาดไดแกขนาด 4,6,8,12,16 วงจรยอยตวเซอรกตเบรกเกอรหรอ Main CB ทอยใน Consumer Unit จะมขนาดของ Ampere Trip ใหเลอกใชดงนคอ 16A, 20A, 32A, 45A, 63A, 70A, 80A, 100A มขนาดของ Ampere Frame คอ 100 A Main CB บางรนมการปองกนกระแสรวประมาณ 30 mA ซงราคากจะสงกวารนทไมมการปองกน คา IC ของ Main CB จะมคา 10 kA

รปท 3.8 Consumer Unit

Consumer Unit ประกอบดวยเมนเบรคเกอร (2 ขว) และเบรคเกอรยอย (1 ขว) ทเสยบตออยกบ bus bar มขวตอสายนวทรอล และขวตอสายกราวด ทนยมใชทวไปมจ านวนวงจรยอยตงแต 4-16 วงจรยอย

Page 47: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 43

รปท 3.9 โครงสรางของ consumer unit

รปดานบนแสดงรายละเอยดภายในของ consumer unit

- หมายเลข1 = เมนเบรคเกอร 2 ขว ใหเลอกขนาดตามมเตอรของการไฟฟา (สงสดไมเกน 100 A) - หมายเลข2 = bus bar ส าหรบวงจรขนาด 100 A - หมายเลข3 = Neutral Lug (N) - หมายเลข4 = Ground bar (G) - หมายเลข5 = miniature CB. แบบ 1 ขว ส าหรบวงจรยอย - หมายเลข6 = Earth leakage miniature CB. แบบ 1 ขว (เปนเบรคเกอรชนดกนไฟดด อาจใช หรอไมกได)

Page 48: Electrical System Design Handbook

เซอรกตเบรกเกอร 44

การเลอก consumer unit มาใชงานใหพจารณาจากจ านวนวงจรยอยทตองการและควรเผอไว 1-2 วงจร

ส าหรบโหลดในอนาคต การซอ consumer จะไดรบเพยงตว consumer และเมนเบรคเกอรเทานน ไมมเบรคเกอรยอยแตอยางใด โดยขนาดของเมนเบรคเกอรสามารถ เลอกไดตามตองการแตไมเกน 100 A ทงนขนาดของเมนจะมผลตอราคาของ consumer ดวย

การตดตงเบรคเกอรลงใน consumer ตองเปดฝาครอบออกกอนแลวจงเสยบเมนเบรคเกอรลงในชองดานซายมอสด ซงสายมไฟ (สาย line) จะตออยดานขวาของเบรคเกอร สวนสายนวทรอลจะตอดานซายมอของเบรคเกอร (ดรปประกอบ) หากตอผดจะท าใหมไฟฟา คางในวงจร เพราะเบรคเกอรจะตดสายนวทรอลแทน ซงมอนตรายมาก อาจสงเกตจดตอสายงายๆ คอจะมตวอกษร L และ N ก ากบไว

รปท 3.10 การตดตง CB ลงใน consumer

Page 49: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 45

` บทท 4 หมอแปลงไฟฟา

4.1 บทน า เปนอปกรณทใชเปลยนระดบแรงดนใหสงขนหรอต าลงตามตองการ ภายในประกอบดวยขดลวด

2 ชดคอ ขดลวดปฐมภม (Primary winding) และ ขดลวดทตยภม (Secondary winding) แตส าหรบหมอแปลงก าลง (Power Transformer) ขนาดใหญบางตวอาจมขดลวดทสามเพมขนคอขด Tertiary winding ซงมขนาดเลกกวาขด Primary และ Secondary และแรงดนทแปลงออกมาจะมคาต ากวาขด Secondary

รปท 4.1 หมอแปลงไฟฟา

4.2 ชนดของหมอแปลง 1. หมอแปลงไฟฟาก าลง (Power Transformer) 2. หมอแปลงจ าหนาย (Distribution Transformer) 3. หมอแปลงส าหรบเครองมอวด (Instrument Transformer)4. หมอแปลงส าหรบความถสง (High frequency Transformer)

Page 50: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 46

ส าหรบหมอแปลงจ าหนายทใชงานทวไปของการไฟฟาสวนภมภาคแบงออกเปน 2 ระบบคอ1. ระบบ 1 เฟส 3 สาย มใชงาน 4 ขนาดคอ 10 KVA, 20 KVA, 30 KVA, 50 kVA 2. ระบบ 3 เฟส 4 สาย มหลายขนาดไดแก 30, 50, 100, 160, 250, 315, 400, 500, 1000, 1250, 1500,

2500 kVA หมอแปลงทตดตงเพอจายกระแสไฟฟาทวไปของการไฟฟาสวนภมภาคก าหนดใหใชไดตงแตขนาด 10 kVA. 1 เฟส จนถง 250 kVA. 3 เฟส (ยกเวน 30 kVA. 3 เฟส) นอกเหนอจากนเปนหมอแปลงทตดตงใหผใชไฟเฉพาะราย

4.3 การปองกนหมอแปลง หมอแปลงจ าหนายทวไปจะมคา percent impedance คอนขางต าคอ 4 - 6 % ดวยจดประสงคเพอ

ตองการใหม Voltage Regulation ดคอ ไมวาโหลดของหมอแปลงจะมมากหรอนอยเพยงใด แรงดนของหมอแปลงกไมเปลยนแปลงมาก ยงมความสม าเสมอของแรงดน แตผลทตามมาคอจะท าใหกระแสลดวงจรคอนขางสงมากจงตองปองกนหมอแปลง โดยการตดตงฟวสทงดานแรงสงและแรงต า ซงมหลกการคราวๆ ดงน

1. หมอแปลงแตละตว ตองมอปกรณปองกนโดยอสระ2. พกดฟวสแรงสงของหมอแปลง ควรมขนาด 2-3 เทา ของกระแสเตมพกดหมอแปลง

รปท 4.2 ฟวสแรงสง (Dropout Fuse)

Page 51: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 47

รปท 4.3 ฟวสแรงต า

วตถประสงคของการใสฟวสคอปองกนการลดวงจร และการท างานอยางสมพนธกน (Co-ordination) ระหวางฟวสแรงสงและแรงต า ไมใชปองกนการ over load ของหมอแปลง เพราะฟวสจะขาดทกระแสประมาณ 2 เทาของพกดฟวส โดยตองการใหฟวสในระบบแรงต าขาดกอนถาหากเกดการลดวงจรในระบบแรงต าขน

4.4 การตดตงหมอแปลง หมอแปลงไฟฟาแบงการตดตงออกเปน 2 แบบคอ 1. การตดตงภายในอาคาร2. การตดตงภายนอกอาคาร

4.4.1 การตดตงภายในอาคาร การตดตงหมอแปลงภายในอาคาร ตดตงได 2 แบบคอ 1. ตดตงในบรเวณทจดไวส าหรบการตดตงหมอแปลงโดยเฉพาะ2. ตดตงในหองหมอแปลง

4.4.2 การตดตงภายนอกอาคาร การตดตงหมอแปลงภายนอกอาคาร ตดตงได 4 แบบคอ 1. ตดตงบนนงรานหมอแปลง2. ตดตงบนลานหมอแปลง

Page 52: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 48

3. ตดตงบนยกพน4. ตดตงในเครองหอหม

มาตรฐานการตดตงหมอแปลงไฟฟา การตดตงหมอแปลงของการไฟฟาสวนภมภาคม 3 แบบคอ 1. แบบแขวนใชส าหรบตดตงหมอแปลง 1 เฟส ขนาดตงแต 10-160 kVA 2. แบบนงรานใชส าหรบตดตงหมอแปลง 3 เฟส ขนาดตงแต 50-250 kVA (กฟภ) และตงแต 50 – 500แบบตงพนใชส าหรบตดตงหมอแปลง 3 เฟส ขนาดตงแต 315-2,000 kVA

3. แบบตงพนใชส าหรบตดตงหมอแปลง 3 เฟส ขนาดตงแต 315-2,000 kVA

4.5 การตรวจสภาพทวไปของหมอแปลง 1. ตรวจสอบการตดตงใหถกตองตามมาตรฐาน2. ตรวจสอบลอฟาแรงสง, dropout, ฟวสสวตซแรงต า ใหอยในสภาพครบถวนและขนาดถกตองตาม

พกด3. ตรวจดทดดความชนโดยสงเกตทสของ silica gel ถาเปนสชมพแสดงวาเสอมสภาพ ตองเปลยนใหม4. ตรวจสอบหวตอทบชชงหมอแปลงไมใหหลวมเพอกนการอารก5. ตรวจซลของหมอแปลงทงหมด เพอปองกนน ามนหมอแปลงไหลซมออกมา6. ตรวจดระดบน ามนทถงอะไหล 7. ตรวจสอบกราวดตางๆ ของหมอแปลงและระบบปองกน ใหอยในสภาพเรยบรอยถกตองตาม มาตรฐาน 8. ตรวจสอบขนาดสายแรงต าและจ านวนสายทออกจากบชชงแรงต าถงฟวสแรงต า 9. ตรวจสอบคานนงรานหมอแปลง10. ตรวจสอบความตานทานของสายดนและลอฟาแรงสงใหอยในพกดไมเกน 5 โอหม

4.6 ขอปฏบตเกยวกบหมอแปลงไฟฟา 4.6.1 การปลดไฟฟาออกจากหมอแปลง 1.ควรใชไมชกฟวสปลด dropout fuse เทานน ไมควรใชไมชนดอนแทนและไมชกฟวสตองอยในสภาพดไมเปยกชน และตองใสถงมอยางและถงมอหนงทกครง

Page 53: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 49

2. ยนอยในทมนคงมใหเสยการทรงตว ขณะทยกไมชกฟวสหรอไมชกฟวสโนมลงขณะชกออก3. การปลดแรงสงออก ควรชกดวยความเรวพอประมาณ เพอลดการอารกทเกดขน อนเปนเหต ใหหนาสมผสช ารด และใหชกเฟสทอยหางจากเสากอน4. กรณอปกรณปองกนดานแรงต าของหมอแปลงใชคทเอาทแรงต าแบบฟวสธรรมดา ใหปลดแรงสง กอนแลวจงปลดแรงต า เพราะการอารกขณะชกทแรงต าจะเปนอนตรายแกผชกมากกวาแรงสงเนองจากผปฏบตอยใกลอปกรณแรงต ามาก 5. กรณอปกรณปองกนดานแรงต าของหมอแปลงใช LT switch แบบการไฟฟาสวนภมภาค ใหปลดดานแรงต ากอน 6. ท ากราวด และ ชอตแรงต าระบบจ าหนาย เพอปองกนแรงดนไฟฟาจายยอนกลบจากผใชไฟ

4.6.2 การสบไฟฟาเขาหมอแปลง

1. ปลดสายชอตและกราวดทท าไวในระบบจ าหนาย2. กรณอปกรณปองกนดานแรงต าของหมอแปลงใชคทเอาทแรงต าแบบฟวสธรรมดาใหสบสวตซ

คท เอาทแรงต ากอนสบแรงสง 3. กรณอปกรณปองกนดานแรงต าของหมอแปลงใช LT switch แบบการไฟฟาสวนภมภาค ใหสบ

สวตชแรงต าหลงสบแรงสง 4. การสบจายแรงสง-แรงต า ตองท าดวยความระมดระวง เทยงตรงและรวดเรวใหไดในครงเดยวเพอ

ไมใหเกดอารกมาก และใหสบจายเฟสทอยใกลเสากอน

Page 54: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 50

4.7 นงรานหมอแปลง หมอแปลงไฟฟาสามารถตดตงบนเสาได การตดตงหมอแปลงบนเสาไฟฟาขอส าคญทจะลมไมไดคอ

ความแขงแรงของเสาไฟฟา ปกตหมอแปลงของผใชไฟฟาจะเปนหมอแปลงทมขนาดใหญ น าหนกมากในการตดตงจงตองใชเสาไฟฟารบน าหนกถงสองตนโดยมคานเชอมถงกน และน าเอาหมอแปลงวางบนคานนซงนยมเรยกวานงรานหมอแปลง นงรานหมอแปลงทมใชอยทวไปแงตามความสามารถในการรบน าหนกได 2 ขนาดคอ

1. ขนาดรบน าหนก 4.5 ตน2. ขนาดรบน าหนก 6.5 ตนขนาดรบน าหนกของหมอแปลงนตองสอดคลองกนทงหมดทงชดของนงรานหมอแปลงเชน ฐานเสา

คาน และตวเสาไฟฟาเอง

Page 55: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 51

รปท 4.4 นงรานหมอแปลง

4.8 ลานหมอแปลง ( TransformerYard )

ลานหมอแปลงเปนบรเวณหรอพนทส าหรบตดตงหมอแปลงทอยภายนอกอาคาร หมอแปลงมทอยภายนอกอาคารตองอยในทลอมซงอาจเปนรวหรอก าแพงกได เพอใหเขาไดเฉพาะผทมหนาทเกยวของเทานนมขอก าหนดทส าคญคอ

4.8.1 ระยะหาง ระยะหางระหวางรวหรอผนง กบสวนทมไฟฟาแรงสงหรอหมอแปลง หรอระยะหางระหวางหมอ

แปลงเปนไปตามตารางท 7.1

Page 56: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 52

ตารางท 7.1 ระยะหางต าสดส าหรบการตดตงหมอแปลงบนลานหมอแปลง ระยะหางระหวาง ระยะหาง (เมตร)

แรงดนไมเกน 33 เคว รวหรอผนง กบสวนทมไฟฟาแรงสง 1.20

รวหรอผนง กบหมอแปลง 1.0 หมอแปลง 0.60

4.8.2 ขอก าหนดอน ๆ 1. ความสงของรวหรอก าแพง ตองสงไมนอยกวา 2.0 เมตร2. ปายเตอน ตองมแผนปายหรอสญลกษณเตอนใหระวงอนตรายจากไฟฟาแรงสง ตดตงไวในบรเวณ

ทเหนไดชดเจน 3. พนทของลานหมอแปลง นอกเหนอจากสวนทตดตงเครองอปกรณตองใสหนเบอร 2 หนาอยาง

นอย 100 มม. เพอใหน ามนหมอแปลงซมลงใตหนเมอเกดรว หรอเมอหมอแปลงระเบดและเกดเพลงไหมน ามนหมอแปลง

Page 57: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 53

1.0 .

2.50 . 2

รปท 4.5 แบบลานหมอแปลง

การขนปฏบตงานบนนงรานหมอแปลง 1. ตองระวงการจายยอนทางของกระแสจากดานแรงต า ดงนนเมอปลดสวตซดานแรงสง-แรงต าแลว

ตองตอลงดนดานแรงต าดวย เพอใหแนใจวาไมมกระแสไหลยอนไดอก 2. ตองไมสมผสตวถงหมอแปลง หรอยนบนหมอแปลงขณะปฏบตงานใกลแนวสายทยงม

กระแสไฟฟา 3. ระวงน ามนหมอแปลงทอาจรวซมบนนงรานและท าใหลนขณะปฏบตงาน

Page 58: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 54

4.9 การก าหนดขนาดหมอแปลง ส าหรบกระแสโหลดเตมทของหมอแปลงไฟฟาค านวณจากแรงดนไฟฟาสงสดคอ แรงดนเมอไมม

โหลด ขอมลในการคดพกดแรงดนของหมอแปลงไฟฟาของแตละหนวยงานมดงน

การไฟฟานครหลวง - มระบบแรงดนเปน 12 kV/240 – 416 V - กระแสโหลดเตมพกดคดท 416 V

การไฟฟาสวนภมภาค - มระบบแรงดนเปน 12 kV/240 – 400 V - กระแสโหลดเตมพกดคดท 400 V - กระแสของหมอแปลงแรงดนใชงาน 380 V

สตรทใชในการออกแบบหมอแปลง

kVA = L3V I

หรอ kVA = L3V I 1.25 ( หมอแปลงจายโหลด 80 % )

4.10 ขอก าหนดในการค านวณ 1. ในการออกแบบหมอแปลงจายโหลดเตมพกด

kVA = L3V I

2. ในการออกแบบหมอแปลงจายโหลด 80 % kVA = L3V I 1.25

Page 59: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 55

3. การก าหนดระบบแรงดนไฟฟา- การไฟฟานครหลวงจายโหลดเตมพกด 416 V - การไฟฟาสวนภมภาคจายโหลดเตมพกด 400 V

ตวอยาง 4.1 การหาขนาดฟวสแรงสงของหมอแปลง หมอแปลงขนาด 50 kVA 3 เฟส 4 สาย 22,000 - 400/230 V. จงหาขนาดฟวสแรงสงทเหมาะสม วธท า

ค านวณหากระแสเตมพกดดานแรงสง = 50 kVA / (1.732 22 KV) = 1.3 A

เลอกใสฟวสขนาด 3 A.

ตวอยาง 4.2 หมอแปลงไฟฟาขนาด 800 kVA ในระบบ 3 เฟส 4 สาย จงหาพกดกระแสโหลดเตมทของหมอแปลง ตามระบบแรงดนไฟฟาของการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาสวนภมภาค วธท า ส าหรบการไฟฟานครหลวง ( จายโหลดเตมท 416 V )

จาก kVA = L3V I

IL = 3800 10

3 416

= 1110.32 A

ส าหรบการไฟฟาสวนภมภาค ( จายโหลดเตมท 400 V ) kVA = L3V I

IL = 3800 10

3 400

= 1154.73 A ตอบ ส าหรบการไฟฟานครหลวง 1110.32 A ส าหรบการไฟฟาสวนภมภาค 1154.73 A

Page 60: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 56

ตวอยาง 4.3 สถานประกอบการแหงหนงมการใชโหลดทงหมด 750 kVA ในระบบ 3 เฟส 4 สาย แรงดนไฟฟา 380 V จงก าหนดขนาดหมอแปลงไฟฟาทง 2 แบบ ( ส าหรบการไฟฟาสวนภมภาค )

วธท า หา IL = 3750 10

3 380

= 1139.54 A

ขนาดหมอแปลงทจายโหลดเตมพกด จาก kVA = L3V I

= 3 400 1139.54 = 789.47 kVA

เลอกใชหมอแปลงขนาด 800 kVA

ขนาดหมอแปลงทจายโหลด 80 % จาก kVA = L3V I 1.25

= 3 400 1139.54 1.25 = 986.84 kVA

ตอบ ขนาดหมอแปลงทจายโหลดเตมพกด = 800 kVA ขนาดหมอแปลงทจายโหลด 80 % = 1000 kVA

Page 61: Electrical System Design Handbook

การตอลงดน 57

บทท 5 การตอลงดน

5.1 บทน า การตอลงดน หมายถงการตอสวนของระบบไฟฟา หรอสวนทเปนโลหะเขากบดน เพอใหสวนทตอ

นนมศกยไฟฟาเทากบดน

ประโยชนของการตอลงดน 1. ปองกนอนตรายทจะเกดกบบคคลทไปสมผสกบสวนทเปนโลหะ ของอปกรณไฟฟาโดยบงเอญ ถา

หากสวนนนมแรงดนไฟฟา เนองจากมกระแสรวไหล หรอการเหนยวน าทางไฟฟา 2. ปองกนอนตรายทจะเกดกบอปกรณ หรอระบบไฟฟาเมอมกระแสลดวงจรลงดน

5.2 ประเภทของการตอลงดน 1. การตอลงดนของระบบไฟฟา (System grounding)2. การตอลงดนของบรภณฑไฟฟา (Equipment grounding)

5.3 การตอลงดนของระบบไฟฟา (System grounding) การตอลงดนของระบบไฟฟา หมายถง เปนการตอสวนใดสวนหนงของระบบไฟฟา ซงมกระแสไหล

ผาน เชน จดนวทรล (Neutral point) ลงดน จดประสงคของการตอลงดน 1. จ ากดแรงดนเกนของระบบไฟฟาซงอาจเกดจากฟาผา, เสรจในสายหรอสมผสกบสายแรงสงโดย บงเอญ 2. ใหคาแรงดนเทยบกบดนขณะระบบท างานปกตมคาคงตว3. ชวยใหอปกรณปองกนกระแสเกนท างานไดเรวขนเมอเกดการลดวงจรลงดน

Page 62: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 58

5.3.1 การตอลงดนในระบบไฟฟากระแสสลบ (AC System Grounding) แบงออกเปน 3 กลมคอ 1. ระบบทมแรงดนต ากวา 50 โวลต2. ระบบทมแรงดนระหวาง 50 - 1000 โวลท 3. ระบบทมแรงดน 1000 โวลทขนไปกรณทใชระบบแรงดนระหวาง 50 - 1000 โวลท ซงพบเหนกนมากทสดมรปแบบการตอลงดนดงรป

H

N

ระบบ 1 เฟส 2 สาย

H1

N

H2N

L

ระบบ 1 เฟส 3 สาย

BCN

ระบบ 3 เฟส 4 สาย รปท 5.1 การตอลงดนของระบบไฟฟากระแสสลบทมแรงดนตงแต 50 - 1000 โวลท

Page 63: Electrical System Design Handbook

การตอลงดน 59

5.3.2 สายตอหลกดน (Grounding Electrode Conductor) สายตอหลกดน คอ ตวน าทใชตอระหวางหลกดนกบสวนทสามดงน 1. สายทมการตอลงดน (Grounded Conductor) 2. สายดนของบรภณฑไฟฟา (Equipment Grounding Conductor) 3. สายตอฝากทบรภณฑประธาน (Main Bonding Jumper)

า อ ก

า อ ( า ร )

บร ระ า

า ร

า อ บร ไฟฟ า

า อ าก

รปท 5.2 สายตอหลกดน

ชนดของสายตอหลกดน สายตอหลกดนตองมคณสมบตดงน - เปนตวน าทองแดง ตวน าเดยว หรอตเกลยวหมฉนวน - ตองมฉนวนหม - ตองเปนสายเสนเดยวยาวตอเนองตลอด ไมมการตดตอ แตถาเปนบสบารอนญาตใหมการตอได

Page 64: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 60

การตอสายตอหลกดนเขากบหลกดน สายตอหลกดนจะตองไมมการตดตอใด ๆ ทงสน โดยทวไปการตอหลกดนเขากบหลกดนนน จะตอง

เปนการตอทเขาถงได และเปนการตอลงดนทใชไดผลด แตถาระบบหลกดนเปนแบบฝงใตดน การตอกไมจ าเปนตองเปนแบบเขาถงไดเชน ระบบหลกดนทตอกลกเขาไปในดน และระบบหลกดนทฝงตวอยในคอนกรต เปนตน เพอการวดความตานทานดน และบ ารงรกษา ควรตอหลกดนเขากบ Grounding Pit ดงรปท 5.3

Steel Cover

Copper Ground RodSteel Reinforcement

รปท 5.3 Grounding Pit

การตอสายตอหลกดนเขากบหลกดนอาจท าไดโดย - การเชอมตดดวยความรอน ( Exothermic Welding ) - หสาย หวตอแบบบบอด - ประกบตอสาย - สงอนทระบใหใชเพอการน - หามตอโดยการบดกรเปนหลก

Page 65: Electrical System Design Handbook

การตอลงดน 61

ชนดของสายตอหลกดน สายตอหลกดนตองมคณสมบตดงน - เปนตวทองแดงเดยวหรอตเกลยว - ตองหมฉนวน - ตองเปนสายเดยวยาวตลอด ไมมการตดตอ แตถาเปนบสบารอนญาตใหมการตอได การตอสายตอหลกดนเขากบหลกดน วธทดทสด คอ วธ Exothermic Welding ดงแสดงในรปท 5.4

Cable

Cable

Cable

Graphite mold

Lip

Ground Rod

Tape Hole

Weld Metal

Starting Powder

รปท 5.4 Exothermic Welding

Page 66: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 62

ขนาดสายดนของระบบ (System grounding conductor) ใหพจารณาตามขนาดสายเมน (ทองแดง) เขาอาคารซงเปนไปตามกฏของการไฟฟาทง กฟน. และ

กฟภ. ดงตาราง

ตารางท 5.1 ขนาดต าสดของสายดนของระบบ (System grounding conductor)

ขนาดใหญสดของสายเมนทองแดง ; sq.mm

ขนาดเลกสดของสายดนทองแดง ; sq.mm

ไมเกน 35 35 - 50 70 - 95

120 - 185 240 - 300 400 - 500 เกน 500

10 16 25 35 50 70 95

5.3.3 สายทมการตอลงดน (Grounded Conductor) สายทมการตอลงดน คอ สายของวงจรไฟฟาทมสวนหนงสวนใดตอถงดน กรณทเกดกระแสลดวงจร

ลงสายทมการตอลงดนจะท าหนาทเปนสายดนของอปกรณดวย เพอน ากระแสลดวงจรกลบไปยงแหลงจายไฟไฟฟาทวไป สายทมการตอลงดนคอ สายนวทรล แตไมจ าเปนตองเปนสายนวทรลเสมอไป ดงรปท 5.5

Page 67: Electrical System Design Handbook

การตอลงดน 63

า อ ก

า อ ( า ร )

บร ระ า

า ร

า อ บร ไฟฟ า

า อ าก

รปท 5.5 สายทมการตอลงดน

ขนาดของสายตอฝากหลก 1. ใหใชขนาดเดยวกบขนาดสายดนของระบบ (ตามตารางดานบน)2. กรณทสายเฟสมขนาดพนทหนาตดโตกวา 500 ตร.มม ใหใชขนาดสายไมต ากวา 12.5% ของ

พนทหนาตดสายเฟส (ส าหรบสายควบใหคดพนทหนาตดรวมของสายทกเสน)

5.4 การตอลงดนของบรภณฑไฟฟา (Service Equipment Grounding) เปนการตอโครงโลหะและสายศนยทเมนสวตซลงดน โดยเมนสวตซจะเปนจดรวมสายดนซงประกอบดวย

1. สายดนอปกรณ (Equipment Grounding Conductor)2. สายทมการตอลงดน (Grounded Conductor) 3. สายตอฝากหลก (Main Bonding Jumper)

Page 68: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 64

4. สายตอหลกดน (Grounding Electrode Conductors)

การตอลงดนของเมนสวตซตองท าดานไฟเขาเสมอ ถาหากสถานประกอบการนนรบไฟผานหมอแปลงทตดตง นอกอาคารซงมก าแพงกนจะตองมการตอ

ลงดน 2 จดคอ หมอแปลง 1 จด และทเมนสวตซอก 1 จด ในสวนของการตอฝากหลกซงเปนการตอโครงโลหะของเมนสวตซเขากบตวน าทมการตอลงดนทอาจเปนบสบารสายดน, บสบารสายศนย หรอสายศนย มจดประสงคเพอน ากระแสรวไหลทอาจเกดจากการเหนยวน าทเมนสวตซลงดน เพอปองกนอนตรายแกบคคล ทไปสมผส กบสวนทเปนโลหะของเมนสวตซนน อกทงยงน ากระแสลดวงจรไปยงแหลงจายไฟ เมอเกดลดวงจรขนทางดานโหลดอกดวย ส าหรบการตอลงดนของบานพกอาศยทวไปสามารถท าไดทงทเปนแผงคทเอาท และแผงคอนซมเมอรยนต

1. กรณทเมนสวตซเปนแผงคทเอาฑใหตอสายดนออกจากสายนวทรลดานไฟเขาดงรป ส าหรบบานพกอาศยทวไปทใชสายเมนทองแข

นาดไมเกน 35 ตร.มม เดนเขาแผงคทเอาท ใหใชสายดนทองแดงขนาด 10 ตร.มม (สาย THW) สวนสายเมนขนาดใหญกวานใหเปนไปตามคา ทก าหนดในตารางขางบน

รปท 5.2 เมนสวตซเปนแผงคทเอาฑ

Page 69: Electrical System Design Handbook

การตอลงดน 65

2. กรณทแผงสวตซเปนคอนซมเมอรยนต (Consumer Unit)ใหเดนสายนวทรลไปพกไวทขวตอสายดนแลวจงเดนสายจากขวตอสายดนอกเสนหนง ไปยงขว N ท

ระบไวดานลาง ของเมนเบรคเกอร สวนสายทตอกบหลกดน (ground rod) ใหเดนไปเชอมตอกบสายนวทรลทขวตอหลกดนดงรป

รปท 5.3 คอนซมเมอรยนต (Consumer Unit)

ทง 2 กรณใหใชหลกดนขนาดเสนผาศนยกลาง 5/8 นว ความยาว 2.40 เมตร ตอกลงไปในดน (มความชนและดนแนนพอควร) โดยการขดหลมกวางประมาณ 30 เซนตเมตร ลก 30 เซนตเมตร เอาหลกดนตอกลงไปใหปลายดานบนอยสงจากกนหลมประมาณ 15 เซนตเมตร แลวตอสายเขากบหลกดนโดยการใชแคลมปรปหวใจ (Ground Clamp) ขนใหแนน แลวจงใชดนกลบหลม ใหเรยบรอย

Page 70: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 66

รปท 5.4 การรอยสายตอหลกดน

เมนสวตซทจายไฟใหอาคาร 2 หลงขนไป สถานประกอบการทมอาคารหลายหลงแตมเมนสวตซจายไฟชดเดยว การตอลงดนใหเปนไปตาม

ขอก าหนดดงนคอ 1. อาคารเมน ใหเปนไปตามขอก าหนดของการตอลงดนทเมนสวตซ2. อาคารหลงอน ตองมหลกดนเปนของตนเอง และตองตอลงดนเชนเดยวกบเมนสวตซ ยกเวนอาคาร หลงอนมวงจรยอย เพยงวงจรเดยวไมตองมหลกดนได

5.5 การตอลงดนของอปกรณไฟฟา (Equipment Grounding) การตอลงดนของอปกรณไฟฟา หมายถง การตอสวนทเปนโลหะทไมมกระแสไหลผานของ

สถานประกอบการใหถงกนตลอด แลวตอลงดน จดประสงคของการตอลงดนของอปกรณไฟฟา

1. เพอใหสวนโลหะทตอถงกนตลอดมศกยไฟฟา เปนศนย ปองกนไฟดด2. เพอใหอปกรณปองกนกระแสเกนท างานไดเรวขน เมอมกระแสรวไหลลงโครงโลหะ3. เปนทางผานใหกระแสรวไหลลงดน

Page 71: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 67

5.5.1 อปกรณไฟฟาทตองตอลงดน 1. เครองหอหมทเปนโลหะของสายไฟฟา แผงเมนสวตซ โครงและรางปนจนทใชไฟฟา

โครงของตลฟต ลวดสลงยกของทใชไฟฟา 2. สงกนทเปนโลหะ รวมทงเครองหอหมของอปกรณไฟฟาในระบบแรงสง3. อปกรณไฟฟาทยดตดอยกบทและทตออยกบสายไฟฟาทเดนอยางถาวร สวนทเปน

โลหะเปดโลงซงปกตไมมไฟฟา แตอาจมไฟรวได ตองตอลงดนถาอยในสภาพตามขอใดขอหนงดงน

3.1 อยหางจากพนหรอโลหะทตอลงดนไมเกน 8 ฟตในแนวตง หรอ 5 ฟตในแนวนอนและบคคลอาจสมผสได (ถามวธปองกนไมให บคคลสมผสไดกไมตองตอลงดน)

3.2 สมผสทางไฟฟากบโลหะอนๆ และบคคลอาจสมผสได 3.3 อยในสภาพเปยกชนและไมไดมการแยกใหอยตางหาก

4. อปกรณไฟฟาส าหรบยดตดอยกบทดงตอไปน ตองตอสวนทเปนโลหะเปดโลงและปกตไมม กระแสรวลงดน

4.1 โ ค ร ง ข อ ง แ ผ ง ส ว ต ซ 4.2 โครงของมอเตอรชนดยดตดกบท

4.3 กลองเครองควบคมมอเตอร ถาเปนสวตซธรรมดาและมฉนวนรองทฝาดานในกไ ม ต อ ง ต อ ล ง ด น

4.4 อปกรณไฟฟาของลฟตและปนจน 4.5 ปายโฆษณา เครองฉายภาพยนตร เครองสบน า

5. อปกรณไฟฟาทใชเตาเสยบ สวนทเปนโลหะเปดโลงของอปกรณไฟฟาตองตอลงดนเมอม ส ภ า พ ต า ม ข อ ใ ด ข อ ห น ง ด ง น 5.1 แรงดนเทยบกบดนเกน 150 โวลท ยกเวนมการปองกนอยางอนหรอมฉนวนอยางด

5.2 อ ป ก รณ ไ ฟฟ า ท ง ท ใ ช ใ นท อ ย อ า ศ ย แ ล ะท อ น ๆ เ ช น - ต เ ย น ต แ ช แ ข ง เ ค ร อ ง ป ร บ อ า ก า ศ - เครองซกผา เครองอบผา เครองลางจาน เครองสบน าทง - เ คร อ งประมวลผลขอมล เคร อ งใช ไฟฟ า ในต เ ล ย งปลา - เครองมอทท างานดวยมอเตอร เชนสวานไฟฟา

Page 72: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 68

- เครองตดหญา เครองขดถ - เครองมอทใชในสถานทเปยกชนเปนพนดนหรอเปนโลหะ - โคมไฟฟาชนดหยบยกได

5.5.2 สายดนของอปกรณไฟฟา หมายถงสายทตอสวนทเปนโลหะทไมมกระแสไหลผานของอปกรณไฟฟา ทอสายไฟ และสงหอหม

อนๆ เขากบสายตอหลกดนทเมนสวตซ ขนาดสายดนของอปกรณไฟฟาใหเปนไปตามขอก าหนดดงน 1. เลอกขนาดสายดนตามขนาดเครองปองกนกระแสเกนตามตาราง2. เมอเดนสายควบ ถามสายดนของอปกรณใหเดนขนานกนไปในแตละทอสาย และขนาดสายดนใหคดตามพกด เครองปองกนกระแสเกน

3. เมอมมากกวา 1 วงจรเดนในทอสาย อาจใชสายดนรวมกนไดและใหคดขนาดสายดนตามพกดเครองปองกนกระแสเกนตวโตทสด

4. สายดนของอปกรณไฟฟา ไมจ าเปนตองโตกวาสายเฟส

Page 73: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 69

ตารางท 5.2 ขนาดต าสดของสายดนของบรภณฑไฟฟา

พกดหรอขนาดปรบตง ของเครองปองกนกระแสเกน (A)

ขนาดต าสดของสายดน(ทองแดง) ของอปกรณไฟฟา(sq.mm)

16 20 40 70 100 200 400 500 800

1000 1250 2000 2500 4000 6000

1.5* 2.5* 4* 6* 10 16 25 35 50 70 95 120 185 240 400

หมายเหต * ขนาดต าสดของสายดนของบรภณฑไฟฟาใชส าหรบทอยอาศยหรออาคารของผใชไฟ ทอยหางจากหมอแปลง ระบบจ าหนายระยะไมเกน 100 เมตร

Page 74: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 70

สวนประกอบของดนหลกดน (Grounding Electrode) ความจ าเปนของการตรวจหาสภาพดน สงทมกพบเสมอของสภาพดนคอ บรเวณเดยวกนอาจมสภาพดนแตกตางกนมาก จงตองตรวจวด

หลายๆ จด เพอใหไดขอมล ทถกตองโดยใชเครองวดความตานทานดน ซงมรายละเอยดวธการวดแตกตางกนไปตามทผผลตก าหนด โดยกระท าทความลก ไมเกน 3 เมตร ส าหรบพนทขนาดใหญควรตรวจวดสภาพดนอยางนอย 10 จด

การลดคาความตานทานของการตอลงดน กรณทพบวาคาความตานทานของการตอลงดนสงกวาทก าหนด จ าเปนตองหาวธลดความตานทานลง

อาจใชวธการเพม ความน าจ าเพาะของดนหรอเพมพนทสมผสดนของหลกดน ซงแตละวธจะมขอจ ากดในการใชงานจงตองเลอกใชใหเหมาะสม ในประเทศไทยอณหภมสวนใหญสงกวาศนยองศา การเปลยนแปลงของอณหภมมผลกระทบไมมากนก อาจตดทงไปได ยกเวนบางสถานททมอณหภมต ากวาปกตเชน ยอดเขาสง การลดความตานทานดนท าไดหลายวธดงน

1. โดยการปรบปรงสภาพดน2. โดยการปรบปรงหลกดน ดวยการเพมพนทสมผสดน เชน เปลยนรปราง ขนาด และเพมจ านวน หลกดน3. โดยการเพมความยาวหลกดน4. โดยการเพมขนาดเสนผาศนยกลางหลกดน5.โดยการเพมจ านวนหลกดน

Page 75: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 71

หลกดน ( Ground Rod ) หลกดนทเราพบกนทาไปในทองตลาดคอหลกดนทองแดง เหลกหมดวยทองแดง หรอเหลกชบ

สงกะสมลกษณะเปนแทงกลมขนาดเสนผานศนยกลาง 5/8 นว ( 16 มม. ) ยาว 8 ฟต แตความจรงแลวยงมหลกดนชนดอน ๆ อกทท าหนาทเปนหลกดนไดเชนเดยวกน หลกดนทก าหนดเปนมาตรฐานไวในกฎการเดนสายและตดตงอปกรณไฟฟาของการไฟฟานครหลวงมดงน

1. แทงเหลกอาบโลหะขนดกนผกรอน แทงเหลกหมทองแดง แทงทองแดง ทมขนาดเสนผานศนยกลางไมนอยกวา 16 มม. ยาวไมนอยกวา 2.40 เมตร ปลายขางหนงปกลกลงดนไมนอยกวา 2.40 เมตร

2. แผนโลหะทมพนทสมผสดนไมนอยกวา 1800 ตร.มม. ถาเปนเหลกอาบโลหะชนดผกรอนตองหนาไมนอยกวา 6 มม. ถาเปนโลหะอนททนตอการผกรอนตองหนาไมนอยกวา 1.5 มม. ฝงลกจากผวดนไมนอยกวา 1.6 เมตร

3. โครงอาคารทเปนโลหะ วดคาความตานทานระหวางหลกดนกบดนไมเกน 5 โอหม4. หลกดนชนดอนตองไดรบความเหนชอบจากการไฟฟานครหลวงกอนในกฎการเดนสายและการตดตงอปกรณไฟฟาของการไฟฟานครหลวง ก าหนดคาความตานทาน

ระหวางหลกดนกบดนไวไมเกน 5 โอหม จดทตอดนเขากบหลกดนตองอยในทซงเขาถงได และการตอตองมนคง แขงแรง แตถาจดตอนฝงอยในคอนกรต ตอกหรอฝงในดน กไมจ าเปนตองใหเขาถงได

Copper Pin

Divin Head

Rod

Rod

Spike

รปท 5.5 Ground Rod

Page 76: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 72

ขอก าหนดในการค านวณ ขนาดสายเฟรม

จ านวนสายควบ ขนาดสายไฟฟา ………………..( mm2 )

ตวอยางท 5.1 หางสรรพสนคาในเขตการไฟฟานครหลวงใชหมอแปลงขนาด 800 kVA 22 kV/400 – 230 V เฟสจะตองใชสายตอหลกดนขนาดเทาใด วธท า

In = 3800×10 = 1154.70

3×400 A

ขนาดสายประธานเผออก 25% ใหหมอแปลงเปนโหลดตอเนอง IC = 1.25 x 1154.70 A = 1443.37 A

ใชสายไฟฟา 5 เสนตอเฟส สายแตละเสนตอน ากระแส

I = 1443.375 A

= 288.76 A

ไดสาย THW ขนาด 23×185mm5 21×95 mm

ขนาดสายเฟสรวม 5 x 185 mm2 = 925 mm2 จากตารางท 5.1 ขนาดต าสดของสายตอหลกดนของระบบไฟฟากระแสสลบ ทขนาดตวน าประธาน

เกน 500 mm2

ตอบ ใชสายตอหลกดนขนาด 95 mm2

Page 77: Electrical System Design Handbook

หมอแปลงไฟฟา 73

ตวอยางท 5.2 อาคารอเนกประสงค ใชไฟฟามเตอรขนาด 30 (100A) 3 เฟส 4 สาย ใชสายไฟฟา THW ขนาด 4 x 50 mm2 จะใชสายตอหลกดนขนาดเทาใด วธท า

พจารณาจากตารางท 5.1 ขนาดต าสดของสายตอหลกดนของระบบไฟฟา AC ท สายประธานขนาด 50 mm2 ใชสายตอหลกดนขนาด 16 mm2 หรอพจารณาจากตารางท 5.23 ขนาดสายไฟฟาส าหรบการเดนสายในอาคาร

ตอบ ใชสายตอหลกดนขนาด 16 mm2

Page 78: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 74

บทท 6 มอเตอรไฟฟา

6.1 บทน า มอเตอรเปนโหลดทส าคญในระบบไฟฟา โหลดไฟฟาสวนใหญจะมมอเตอรเปนองคประกอบเชน

เครองจกกรภายในโรงงาน ปมน า เครองปรบอากาศ เปนตน โหลดทเปนมอเตอรไฟฟาจะมการก าหนดขนาดสายไฟฟา และพกดเครองปองกนกระแสเกนแตกตาง

ไปจากโหลดแสงสวาง และเครองใชไฟฟาอน มอเตอรทมใชในประเทศไทยมแหลงผลต มาจากหลายประเทศดวยกน ซงมมาตรฐานการผลต

แตกตางกนออกไป การออกแบบและการตดตงนยดเอามอเตอรทผลตตามมาตรฐานของประเทศสหรฐอเมรกาเปนเกณฑ มอเตอรทผลตตามมาตรฐานอนๆ สามารถเปรยบเทยบกนได การออกแบบวงจรมอเตอรในทใชส าหรบมอเตอรใชงานทวไป มอเตอรทออกแบบเพอใชงานเฉพาะอยางมขอก าหนด เพมเตมอกซงตองดในเรองนนเปนการเฉพาะ

6.2 ชนดของมอเตอรไฟฟา การแบงชนดของมอเตอรอาจแบงไดหลายแบบเชน

- แบงตามชนดของกระแสไฟฟา - แบงตามขนาดแรงดนไฟฟา - แบงตามลกษณะการท างาน

6.2.1 แบงตามชนดของกระแสไฟฟา มอเตอรไฟฟาแบงตามชนดของกระแสไฟฟาได 2 แบบ

- มอเตอรไฟฟากระแสตรง - มอเตอรไฟฟากระแสสลบ

Page 79: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 75

6.2.2 แบงตามขนาดของแรงดนไฟฟา มอเตอรไฟฟาแบงตามขนาดแรงดนไฟฟาได 2 แบบ

- มอเตอรไฟฟาแรงต า คอ แรงดนไฟฟาไมเกน 750 V - มอเตอรไฟฟาแรงสง คอ แรงดนไฟฟาตงแต 750 V ขนไป

6.2.3 แบงตามลกษณะการท างาน มอเตอรไฟฟาทใชกนอยในปจจบน สามารถแบงตามลกษณะการท างานได 3 ชนด

- มอเตอรไฟฟาเหนยวน า (Induction Motor) - มอเตอรไฟฟาซงโครนส (Synchronous Motor) - มอเตอรไฟฟากระแสตรง (DC Motor)

6.2.3.1 มอเตอรไฟฟาเหนยวน า (Induction Motor) เปนมอเตอรทนยมใชกนมากทสด มความทนทาน ราคาถก และทส าคญคอไมตองมการบ ารงรกษา

มาก มอเตอรไฟฟาเหนยวน ามทงชนด 1 เฟส และชนด 3 เฟส สามารถแบงไดอก 2 ชนด ตามลกษณะของโรเตอร คอ

- โรเตอรแบบกรงกระรอก (Squirrel Cage Rotor) - โรเตอรแบบวาวดโรเตอร (Wound Rotor)

6.2.3.2 มอเตอรไฟฟาซงโครนส (Squirrel Cage Rotor) เปนมอเตอรชนด 3 เฟส จะหมนทความเรวจ ากดคาหนงเรยกวาความเรวซงโครนส (Synchronous

Speed)

6.2.3.3 มอเตอรไฟฟากระแสตรง (DC Motor) เปนมอเตอรไฟฟาทใชกบไฟฟากระแสตรง และทส าคญสามารถปรบความเรวไดดและแรงบดเรมตนสง แตในปจจบนมความตองการใชมอเตอรไฟฟาทมก าลงขนาดใหญขน ดงนนเพอใหมประสทธภาพทดขนจง ใชแรงดนสงจายใหมอเตอร โดยทวไปมอเตอรแรงดนสงจะมขนาดตงแต 100 kW ขนไป

Page 80: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 76

6.3 การปองกนการลดวงจรของมอเตอรไฟฟา บรภณฑปองกนการลดวงจรทนยมใชกนม 2 ชนด คอ ฟวส (Fuse) และ เซอรกตเบรกเกอร

(Circuit Breaker) ฟวส (Fuse) ฟวสทใชในการปองกนการลดวงจรของมอเตอรไฟฟาม 2 ประเภท คอ - ฟวสท างานไว (Non time-Delay Fuse) คอ ฟวสทใชกนในวงจรจ าหนาย ทวไป เชนGL Fuse ฟวส ท างานไว ตามกฎการเดนสายยอมใหใชขนาดถดขนไป คอ ใชขนาด 160A แตเพอการปองกนทด ขนควรเลอกใชขนาดเลกลงเชน 125A, 100A หรอ 80A - ฟวสหนวงเวลา (Time-Delay Fuse) คอฟวสทออกแบบไวเพอใชงานกบวงจรมอเตอรโดยเฉพาะ เชน AM Fuse สามารถปองกนไดดกวาแบบแรก การเลอกใชฟวสจะเลอกทขนาดถดขนไปได คอ 80A หรอถดลงมาคอ 63A หรอ 50A

6.4 วงจรสายปอนมอเตอร การออกแบบงวงจรสายปอน ทใชกบมอเตอรหลายตว หรอ มอเตอรรวมกบโหลดชนดอน เชนไฟฟา

แสงสวาง โหลดเตารบ จะตองค านงถงเรองดงตอไปน - ขนาดสายปอน - การปองกนสายปอน - แรงดนตก

6.4.1 ขนาดพกดสายปอน และ การปองกนสายปอน การหาขนาดสายปอน และ ขนาดบรภณฑปองกนสายของวงจรมอเตอร อาจแบงเปน 2 กรณ คอ

มอเตอรหลายตวและมอเตอรรวมกบโหลดอน กรณมอเตอรหลายตว พกดกระแสสายปอน 1.25 พกดกระแสมอเตอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

IF 1.25 In, MAX + ∑ IR ขนาดบรภณฑปองกน พกดบรภณฑปองกนตวทโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

CBf CBMAX + IR

Page 81: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 77

กรณมอเตอรกบโหลดอนๆ - โหลดอนเปนชนดตอเนอง พกดกระแสสายปอน 1.25 พกดกระแสมอเตอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

IF 1.25In, MAX + ∑ IR + 1.25 IL1 ขนาดบรภณฑปองกน บรภณฑปองกนตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

+ 1.25 พกดโหลดตอเนอง CBF CBMAX + ∑ IR + 1.25 IL1

- โหลดอนเปนชนดไมตอเนอง พกดกระแสสายปอน พกดกระมอเตอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

+ พกดกระแสโหลดไมตอเนอง IF 1.25In, MAX + ∑ IR + IL2

ขนาดบรภณฑปองกน พกดบรภณฑปองกนตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ + พกดกระแสมอเตอรไมตอเนอง

CBF CBMAX + ∑ IR + IL2

โดยท IF = พกดกระแสสายปอน (A) In, MAX = พกดกระแสมอเตอรตวโตทสด (A) ∑ IR = ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ (A) IL1 = พกดกระแสโหลดตอเนอง (A) IL2 = พกดกระแสโหลดไมตอเนอง (A) CBF = ขนาดเครองปองกนสายปอน (A) CBMAX = ขนาดเครองปองกนมอเตอรตวทใหญทสด (A)

Page 82: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 78

6.4.2 สายนวทรลและสายดน มอเตอรหลายตวสวนมากจะรบไฟฟาจาก Motor Control Center (MCC) ดงนนท MCC จะมคอนแทก

เตอรตดตงอยมากมาย แรงดนของวงจรควบคมของคอนแทกเตอรเหลาน จะเปน 220-230 V ดงนนสายปอนทจายไฟให MCC จงตองมสายนวทรลดวย ขนาดสายนวทรลทตองการนนจะขนาดเลก เนองจากกระแสทใชมคานอยมาก แตตองไมเลกกวาสายดน โดยทวไปจะใชสายนวทรลเทากบประมาณ 50 % ของสายเฟส ส าหรบสายดนนนใหใชตามตารางสายดนของเครองบรภณฑไฟฟา ซงคดตามพกดของ เซอรกตเบรกเกอรของสายปอน

6.4.3 แรงดนตก ในการหาขนาดสายปอน นอกจากจะตองค านงถงพกดน ากระแสแลว ยงตองค านงถงแรงดนตกดวย

โดยทแรงดนตกทยอมรบไดนนจะมคาตางกนไป เนองจากสภาพการใชงาน และ การจดเรยงโหลดมอเตอร ส าหรบแรงดนตกทยอมรบไดนน จะตองมคาไมเกน 5 % โดยจากแหลงจายไปถงศนยกลางการ

ควบคมมอเตอร (Motor Control Center) จะมแรงดนตกไดไมเกน 3% สวนจากศนยกลางการควบคมมอเตอรไปจนถงตวมอเตอร จะมแรงดนตกไมเกน 2%

6.5 ขอก าหนดในการค านวณ 1. กรณมอเตอรหลายตว

สายปอน 1.25 พกดกระแสมอเตอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอร ทเหลอ

เซอรกจเบรกเกอร พกดเซอรกตเบรกเกอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

2. กรณมอเตอรกบโหลดอน ๆ - โหลดอนเปนโหลดตอเนอง สายปอน 1.25 พกดกระแสมอเตอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแส

มอเตอรทเหลอ + 1.25 พกดกระแสโหลดตอเนอง เซอรกจเบรกเกอร พกดเซอรกตเบรกเกอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแสมอเตอรทเหลอ

+ 1.25 พกดกระแสโหลดตอเนอง

Page 83: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 79

- โหลดอนเปนชนดไมตอเนอง สายปอน พกดกระแสมอเตอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแส

มอเตอรทเหลอ+ พกดกระแสโหลดไมตอเนอง เซอรกจเบรกเกอร พกดเซอรกตเบรกเกอรตวโตทสด + ผลรวมพกดกระแส

มอเตอรทเหลอ + พกดกระแสโหลดไมตอเนอง

ตวอยางท 6.1 มอเตอรแบบเหนยวน าขนาด 9 kW 3 เฟส 4 ขวแมเหลกทแรงดน 380 V ความถ 50 Hz จงหา 1. ขนาดสาย NYY , 3C เดนในทออโลหะฝงใตดน2. ขนาดทอรอยสาย3. ขนาดปรบตง Circuit Breaker 4. ขนาดสายทอหลกดน

วธท า ขนาดกระแสพกด

= 1.25 x In = 1.25 x 18.5

= 23.12 A 1. ขนาดสาย NYY, 3C เดนในทออโลหะฝงใตดน

จากตารางท 1.1 เลอกสาย NYY, 3C ขนาด 3 x 4 mm2

2. ขนาดทอรอยสาย จากตารางท 2.4

เลอกทอ PVC ขนาด 1 1/2"

Page 84: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 80

3. ขนาดปรบตง CB = 2.5 x In = 2.5 x 18.5 = 46.25 A

เลอกใช CB 40 AT IOL = 1.15 x In

= 1.15 x 18.5 = 21.27 A

4. ขนาดสายทอหลกดน จากตารางท 5.2 เลอกสายขนาด G – 2.5 mm2

ตวอยางท 6.2 ฟารมแหงหนงใช Motor Control Center (MCC) 20 ตว เพอใชในการควบคมระบบในฟารม โดยมรายละเอยดของมอเตอร ดงน

มอเตอร 5.5 kW 400 V จ านวน 8 ตว START แบบ DOL มอเตอร 7.5 kW 400 V จ านวน 5 ตว START แบบ DOL มอเตอร 15 kW 400 V จ านวน 2 ตว START แบบ DOL มอเตอร 22 kW 400 V จ านวน 5 ตว START แบบ DOL

จงหา 1. ขนาดสายไฟฟาแบบเดนในทอโลหะฝงดน2. ขนาดทอรอยสาย3. ขนาดสายดน 4. ขนาดบรภณฑปองกน5. เขยน Single line Diagram

Page 85: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 81

วธท า มอเตอรขนาด 5.5 kW 400 V (11 A)

จากตารางท 6.3 ขนาดสายไฟฟา

NYY, 1/C, 3 × 2.5 mm2 ขนาดทอรอยสาย

IMC, 1 1/4" ขนาดสายตอหลกดน

G-1.5 mm2 ขนาดบรภณฑปองกน

Fuse = 25 A Circuit Breaker = 25 AT

มอเตอรขนาด 7.5 kW 400 V (14.8) จากตารางท 6.3

ขนาดสายไฟฟา 6.3 NYY, 1/C, 3 × 2.5 mm2

ขนาดทอรอยสาย IMC, 1 1/4"

ขนาดสายตอหลกดน G-2.5 mm2

ขนาดบรภณฑปองกน Fuse = 35 A

Circuit Breaker = 30 AT มอเตอรขนาด 15 kW 400 V (28.5 A)

จากตารางท 6.3 ขนาดสายไฟฟา

Page 86: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 82

NYY, 1/C, 3×6 mm2 ขนาดทอรอยสาย

IMC, 1 1/2" ขนาดสายตอหลกดน

G-4 mm2

ขนาดบรภณฑปองกน Fuse = 50 A

Circuit Breaker = 60 AT มอเตอรขนาด 22 kW 400 V (42 A)

จากตารางท 6.3 ขนาดสายไฟฟา

NYY, 1/C, 3×10 mm2 ขนาดทอรอยสาย

IMC, 1 1/2" ขนาดสายตอหลกดน

G-6 mm2

ขนาดบรภณฑปองกนFuse = 80 A Circuit Breaker = 80 AT

ขนาดสายปอน IF ≥ 1.25 In, MAX + ∑IR ≥ 1.25 × (42× 5) + ((11× 8) + (14.8× 5) + (28.5× 2)) ≥ 481.5 A

THW 23×150mm

2 21×70mm

……………….จากตารางท 1.1

Page 87: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 83

ขนาดทอรอยสาย IMC, Ø 2 x 2 1/2" ……………..…จากตารางท 2.4 ขนาดสายดน

G-35 mm2 ขนาดบรภณฑปองกน

CBF ≤ CBMAX + ∑IR

≤ (80 × 5) + ((11×8) + (14.8×5) + (28.5×2)) ≤ 619 ใชบรภณฑปองกน

Fuse = 500 A Circuit Breaker = 600 AT

Page 88: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 84

M

DOL

600 AT

SPARE28 kW 3P15 kW 3P7.5 kW 3P5.5 kW 3P

SWB

MCCB 3P30 AT

DOL DOL DOL

M M M

IMC, 2 2 1",2

2"2(3 150/1 50) mm, G-35mm

MCCB 3P100 AT

MCCB 3P80 AT

MCCB 3P60 AT

MCCB 3P25 AT

3 2.5

, G-1

.5, m

m N

YY1C

4IM

C,

1 1"

3 2.5

, G-2

.5, m

m N

YY1C

IMC,

1 1

" 4

3 6,

G-4,

mm N

YY1C

IMC,

1 1

" 2

3 10

, G-6

, mm

NYY

1C

IMC,

1 1

" 2

Single line Diagram

ตวอยางท 6.3 โรงงานแหงหนงมระบบปมน าส าหรบบอบ าบดน าเสย และส าหรบเปนระบบควบคมการท างานภายในโรงงาน โดยใช Motor Control Center (MCC) จายไฟใหกบมอเตอร 15 ตว ดงน

มอเตอร 2.2 kW 400 V จ านวน 5 ตว START แบบ DOL มอเตอร 7.5 kW 400 V จ านวน 5 ตว START แบบ Yมอเตอร 11 kW 400 V จ านวน 3 ตว START แบบ Yมอเตอร 15 kW 400 V จ านวน 2 ตว START แบบ Y

Page 89: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 85

จงหา 1. ขนาดสายไฟฟาเดนในทอโลหะฝงใตดน2. ขนานทอรอยสาย3. ขนาดสายดน 4. ขนาบรภณฑปองกน5. ขนาดสายปอน, ทอรอยสาย, สายดน, บรภณฑปองกน6. Single line Diagram

วธท า มอเตอร 2.2 kW 400 V (4.8 A)

จากตารางท 6.3 ขนาดสายไฟฟา

NYY, 1/C 3×2.5 mm 2 ขนาดทอรอยสาย

IMC, Ø 1 1/4"ขนาดสายดน

G-1.5 mm 2

ขนาดบรภณฑปองกน Fuse = 16 A Circuit Breaker = 15 AT

มอเตอร 7.2 kW 400 V (14.8 A) จากตารางท 6.3

ขนาดสายไฟฟา NYY, 1/C 6×2.5 mm 2

ขนาดทอรอยสาย IMC, Ø 1 1/2"

ขนาดสายดน G-2.5mm 2

Page 90: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 86

ขนาดบรภณฑปองกน Fuse = 35 A Circuit Breaker = 30 AT

มอเตอร 11 kW 400 V (21 A) จากตารางท 6.3

ขนาดสายไฟฟา NYY, 1/C 6×4 mm 2

ขนาดทอรอยสาย IMC, Ø 1 1/2"

ขนาดสายดน G-4 mm 2

ขนาดบรภณฑปองกน Fuse = 35 A Circuit Breaker = 50 AT

มอเตอร 15 kW 400 V (28.5 A) จากตารางท 6.3

ขนาดสายไฟฟา NYY, 1/C 6×6 mm 2

ขนาดทอรอยสาย IMC, Ø 2"

ขนาดสายดน G-4 mm 2

ขนาดบรภณฑปองกน Fuse = 50 A Circuit Breaker = 60 AT

ขนาดสายปอน IF ≥ 1.25 In, MAX + ∑IR

Page 91: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 87

≥ 1.25 × (28.5× 2) + ((5× 4.8) + (14.8× 5) + (21× 3)) ≥ 232.25 A THW 3×150 mm2 (251 A)

1×70 mm2 (148 A) ………….จากตารางท 1.1 ขนาดทอรอยสาย

IMC, Ø 3" หรอ IMC, Ø 2 1/2"

IMC, Ø 1" ……….…............จากตารางท 2.4 ขนาดสายดน

G-35 mm2 ………………….จากตารางท 5.1 ขนาดบรภณฑปองกน

CBF ≤ CBMAX + ∑IR

≤ (60 ×2) + ((5×4.8) + (14.8×5) + (21×3)) ≤ 281 A CB 250 AT …………...จากตารางท 3.3

Page 92: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 88

M

DOL

250 AT

SPARE28 kW 3P15 kW 3P7.5 kW 3P5.5 kW 3P

MCC

DOL DOL DOL

M M M

3 , G-35mm150mm

MCCB 3P25 AT

MCCB 3P30 AT

MCCB 3P50 AT

MCCB 3P60 AT

MCCB 3P100 AT

6 6

3 NY

Y1C

2.5, G

-1.5,

mm

6 2.5

, G-2.

5, mm

NYY1

C

IMC,

1 1" 2

IMC,

1 1" 2

IMC,

1 1

" 4 NYY

1C4,

G-4,

mm

6, G-

4, mm

NYY

1CIM

C, 2

"

150,1 IMC, 3"

Single line Diagram

Page 93: Electrical System Design Handbook

มอเตอรไฟฟา 89

บทท 7 การออกแบบระบบไฟฟา

7.1 บทน า การออกแบบระบบไฟฟาคอ การค านวณโหลดเพอก าหนดขนาดของวงจรไฟฟา เครองปองกนกระแส

เกน และสายไฟฟา รวมทงขอก าหนดการตดตงทเกยวของส าหรบในคมอการออกแบบระบบไฟฟาเลมนจะน าเสนอหวขอการออกแบบดงน - สายวงจรไฟฟายอย

- สายปอย - สายประธาน

7.2 วงจรยอย วงจรยอย หมายถง ตวน าของวงจรระหวาง เครองปองกนกระแสเกนสดทายกบจดตอไฟฟา ส าหรบใน

วงจรไฟฟาจะมสวนของวงจรยอยอยเพยงสวนเดยว คอสวนทตอกบโหลดเทานน แบงไดเปน 3 ประเภท 7.2.1 โหลดไฟฟาแสงสวาง คอ หลอดไฟฟาทตดตงใชงานอยทวไป โดยเวลาน ามาคดค านวณจะใชแสดงเปนขนาด VA

7.2.2 โหลดเตารบใชงานทวไป สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท - เตารบใชงานทวไป คอ เตารบทตดตงทวไปตามอาคาร โดยคดโหลดเตารบเปนจดๆ เปน ขนาด VA - เตารบททราบโหลดแนนอน คอ คดจากขนาดของโหลดทใชงานอยจรง เชน ตเยน เครองซกผา

7.2.3 โหลดอน ๆ หมายถง โหลดตดตงถาวรทตอใชงานอยในวงจรไฟฟานอกเหนอจากโหลดแสงสวาง และโหลด

เตารบเชน เครองท าน าอน เครองปรบอากาศ และเครองจกรตางๆ

Page 94: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 90

การก าหนดสายไฟฟาส าหรบวงจรยอย ส าหรบสายไฟฟาของวงจรยอยจะตองมขนาดตงแต 2.5 mm2 สวนสายไฟฟาทตอแยกเขาเตารบจดเดยวตองมขนาดตงแต 1.5 mm2 และสายไฟฟาทตอแยกเขาดวงโคมชดเดยวตองมขนาดตงแต 0.5 mm2

ส าหรบพกดของเครองปองกนกระแสเกน = 1.25 โหลดในวงจรยอย

7.3 สายปอน สายปอน หมายถง ตวน าของวงจรระหวาง เมนสวตช ( Main Switch ) กบเครองปองกนกระแสเกน

ของวงจรยอย จงเปนสายไฟฟาทจายไฟฟาใหวงจรยอยตงแต 2 วงจรขนไป การก าหนดสายปอนจงเปนการก าหนดขนาดสายไฟฟา และเครองปอนกนกระแสเกนของวงจรสายปอน

ส าหรบพกดของเครองปองกนกระแสเกน = 1.25 โหลดของสายปอน

การก าหนดสายไฟฟาส าหรบสายปอน สายไฟฟาทจะใชเปนสายปอนตองมขนาดตงแต 4 mm2 ขนไป

การก าหนดขนาดสายนวทรล - กรณกระแสโหลดไมสมดลสงสดไมเกน 200 A ขนาดกระแสของสายนวทรลตองไมนอยกวา

กระแสโหลดสงสด - กรณกระแสโหลดไมสมดลสงสดเกน 200 A ขนาดกระแสของสายนวทรลตองไมต ากวา 200 A +

70 % ของสวนเกน 200 A - ถาโหลดไมสมดลเปนโหลดประเภทหลอดดสชารจ เชนหลอดฟลออเรสเซนต อปกรณเกยวกบ

การประมวลผลดวยคอมพวเตอร หรออปกรณทท าใหมกระแสฮารมอนกสในสายนวทรล ขนาดสายตองมกระแสไมต ากวาโหลดไมสมดลนน

Page 95: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 91

7.4 สายประธาน สายประธานหรอสายเมน หมายถงสายไฟฟาทตออยระหวางเครองวดหนวยไฟฟาของการไฟฟากบ

เมนสวตช หรอระหวางหมอแปลงไฟฟากบเมนสวตช เมนสวตช หมายถงอปกรณส าหรบสบปลดวงจรทอยระหวางสายเมนหรอสายประธานกบสายภายใน

โดยเปนการตดวงจรภายในทงหมดออกจากระบบและปองกนการใชกระแสเกน ส าหรบสายประธานสามารถแยกเปนสายประธานส าหรบระบบแรงต า และสายประธานส าหรบระบบ

แรงสงดงน

7.4.1 สายประธานส าหรบระบบแรงต า 1. สายประธานชนดเดนในอากาศ

- การไฟฟานครหลวง ก าหนดใหเปนสายไฟฟาทองแดงหมฉนวนชนดทเหมาะสมกบ ลกษณะการตดตง มขนาดตงแต 4 mm2 ขนไป

- การไฟฟาสวนภมภาค ก าหนดใหเปนสายไฟฟาอลเนยมไดเฉพาะสวนทอยภายนอก อาคาร กรณเดนในทอรอยสายตองมขนาดกระแสไมต ากวา 1.25 เทาของโหลด 2.. สายประธานชนดเดนใตดน จะตองเปนสายไฟฟาทองแดงหมฉนวน เหมาะสมกบงานตดตงมขนาดตงแต 10 mm2 ขนไป

7.4.2 สายประธารส าหรบระบบแรงสง - สายประธานชนดเดนในอากาศ

เปนสายทองแดงหรออลมเนยม สามารถรบกระแสโหลดได - สายประธานชนดเดนใตดน เปนสายทองแดงหมฉนวนชนดทเหมาะสมกนงานตดตง สามารถรบกระแสโหลดได

7.4.3 สายนวทรล ในระบบ 3 เฟส 4 สาย จะตองมพนทหนาตดของสายตงแต 12.5 % ของสายเฟสกรณทสาย

เสนเฟสเดนเปนระบบเฟสละหลายเสน การคดขนาดสายเสนเฟสใหรวมพนทหนาตดของสายทกเสนในเฟสเดยวกนเขาดวยกน

Page 96: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 92

7.5 การเผอโหลด การเผอโหลดในอนาคตขนอยกบผออกแบบระบบไฟฟา โดยทวไปจะเผอไวประมาณ 20 – 30%

Demand Load = 0.8 Total connected load

7.6 การจดท ารายการโหลด (Load Schedule) 1. ท าการค านวณหาโหลดของวงจรยอยตางๆ โดยเรมจากวงจรยอยไฟฟาแสงสวาง วงจรยอยเตารบ

วงจรยอยโหลดเฉพาะ วงจรยอยเครองปรบอากาศ และวงจรยอยมอเตอร 2. ท าการจดวงจรยอยไฟฟาแสงสวาง โดยใหใชเลขหมายวงจรยอยตามล าดบ คอ 1 (A), 3 (B), 5 (C)

ตามดวย 2 (A), 4(B), 6 (C) และ 7 (A), 9 (B), 11 (C) และตอไปเรอยๆ ท าจนครบ วงจรยอยไฟฟาแสงสวางการทใหหมายเลขวงจรยอยเปนไปตามล าดบขางตนกเพอทจะเปนการท าโหลดไฟฟาแสงสวางเกดความสมดลระหวางเฟส

3. ท าการจดวงจรยอยเตารบ โดยใหหมายเลขวงจรยอยตอจากหมายเลขวงจรยอยไฟฟาแสงสวาง และพยายามจดใหเกดความสมดลกนเองเทาทจะท าได

4. ท าการจดวงจรยอยของโหลดเฉพาะถามโหลดเฉพาะหลายชดกใหพยายามจดโหลดใหเกดความสมดลกน

5. ท าการจดวงจรยอยของเครองปรบอากาศ ใหเกดความสมดล6. ท าการจดวงจรยอยของมอเตอร ไดแก วงจรบรภณฑไฟฟาตางๆ ทใชมอเตอรเปนตวขบ ไดแก ปม

เปนตน 7. หลงจากทไดท าการจดวงจรยอยของโหลดตางๆ จนครบแลว กจะตองจดใหมวงจรยอยส ารอง

( Spare Branch Circuit ) และ วงจรยอยวาง (Space Branch Circuit ) โดยวงจรยอยส ารองเปนวงจรยอยทม CB ตดตงอยแตจะไมมการจายโหลด จงไมตองตดตงสายไฟฟา สวนวงจรยอยจะไมม CB ตดตงอย มแตชวงวางเทานนโดยในการออกแบบควรใหมวงจรยอยส ารองและวงจรยอยวางประมาณ 20 – 30% ของวงจรทงหมด ทงนจะตองค านงถงขนาดของแผงยอยดวย ซงแผงยอยจะมจ านวนวงจรมาตรฐานเปน 12, 18, 24, 30, 36 และ 42 วงจร

8. ท าการรวมโหลดของแตละเฟสแลวตรวจดวาโหลดของแตละเฟสสมดลหรอไม โดยการสมดลทดคอมความแตกตางกนไมเกน 20% ถาโหลดไมสมดลใหท าการจดสลบหมายเลขวงจรเพอใหโหลดแตละเฟส มความสมดลกนดขนจากนนกรวมโหลดแตละเฟสเขาดวยกนไดเปนโหลดตดตงทงหมด ( Total Connected Load )

Page 97: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 93

9. จากโหลดตดตงทงหมดทได สามารถน าไปค านวณหาขนาดของสายปอน และขนาดของ CB ทปองกนสายปอนนนตอไป

PANEL BOARD LOAD SCHEDULEPANEL L2ACAPACITY 18 CKTCONNECTED TO

LOCATIONMOUNTION SURFACEMAIN LUG

RACE WAYWIREBRANCH CB.CONNECTED LOAD (VA)DESCRIPTIONCCT

NO.

LIGHTING LIGHTING LIGHTING LIGHTING LIGHTING LIGHTING LIGHTING LIGHTING LIGHTINGRECEPTACLERECEPTACLERECEPTACLERECEPTACLERECEPTACLERECEPTACLE

SPACE SPACE SPACE

1357911131517

468

1012141618

2

A B C1200

12001560

9602760

19202700

960960

749569

610

610610

610

1POLE AT AF TYPE ( INCH )

11111111111111

10101010

1010

161616

161616161616

505050505050505050505050505050

2 - 2.5

2 - 4.0/G - 2.5

THWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHWTHW

15(1/2 ")15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )15(1/2 " )

TOTAL CONNECTED LOAD

(VA)

6219 6099 5660

14838

MCCB 3P32 AT / 100 AF

MAIN FEEDER4 -10.0 / G - 4 ; THW

RACEWAY25(1 " ) IMC

SIZE(Sq.mm.)

2 - 4.0/G - 2.52 - 4.0/G - 2.52 - 4.0/G - 2.52 - 4.0/G - 2.52 - 4.0/G - 2.5

2 - 2.52 - 2.52 - 2.52 - 2.52 - 2.52 - 2.52 - 2.52 - 2.5

การค านวณขนาดสายปอนและบรภณฑปองกน ระบบไฟฟา 3 เฟส 4 สาย 380/220 V สมมตให Total Connected Load = L kVA

IL L 1000

3 380

= 1.52 L พกดกระแสสายปอนอาจพจารณาตามโหลดลกษณะตางๆ ดงน 1) โหลดทงหมดเปนแบบไมตอเนอง

Page 98: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 94

IF = 1 1.52 L = 1.52 L

2) โหลดทงหมดเปนแบบตอเนองIF = 1.25 1.52 L = 1.90 L

เนองจากโหลดรวมจากรายการโหลดจะประกอบไปดวยโหลดหลายชนด ทงแบบตอเนองและไมตอเนอง ดงทกลาวไปแลวเพอเปนการเผอโหลดในอนาคต จะถอวาเปนโหลดตอเนองทงหมด

IF = 1.90 L บรภณฑปองกน

CB = IF ใชขนาดสงขนถดไปของ CB ในกรณทผออกแบบระบบไฟฟาตองการเผอโหลดส าหรบอนาคตมากกวาน กสามารถท าไดดงน

IF = 2.00 L

ตวอยางท 7.1 อาคารหลงหนงมโหลดไฟฟาดงน - ดวงโคมหลอดฟลออเรสเซนต (FA) 1x36 W 23 ชด - ดวงโคมหลอดฟลออเรสเซนต (FA1) 1x18 W 12 ชด - ดวงโคมไฟ DOWN LIGHT (A3) 1x11 W 42 ชด - ดวงโคมกงชนดกนน า (B) 1x15 W 10 ชด - เตารบเดยวใชงานทวไป 50 ชด - เครองท าน ารอนขนาด 1500 W 1 ชด - เครองปรบอากาศขนาด 18000 BTU 5 ชด จงหา 1.ขนาดสายเมนเขาอาคาร (Service Conductor) NYY เดนในทออโลหะฝงใตดน 2. ขนาดทออโลหะส าหรบสายเมนเขาอาคาร 3. ขนาด Circuit Breaker

4. ขนาดสายตอหลกดน 5. ขนาดมเตอร

Page 99: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 95

วธท า โหลดไฟฟาแสงสวาง จากตารางท 7.2.1

ดวงโคมหลอดฟลออเรสเซนต (AF) 1x36 W = 23x10 = 2300 VA ดวงโคมหลอดฟลออเรสเซนต (FA1) 1x18 W = 12x90 = 1080 VA

จากตารางท 7.2.2 ดวงโคมไฟ DOWN LIGHT (A3) 1x11 W = 42x20 = 840 VA ดวงโคมกงชนดกนน า (B) 1x15 W = 15x10 = 150 VA

รวม = 4370 VA โหลดเตารบเดยวใชงานทวไปจากตารางท7.12 = 50x180 = 9000 VA

10 kVA แรก D.F. 100% = 9000x1 = 9000 VA รวม = 9000 VA

เครองท าน ารอนขนาด 1500 Wจากตารางท 7.13 = 1500x1 = 1500 VA 2 ตวแรก D.F. 100% = 1500x1 = 1500 VA

รวม = 1500 VA เครองปรบอากาศขนาด 18000 BTUจากตารางท 7.13 = 1700x5 = 8500 VA

โหลดทอยอาศย D.F. 100% = 8500x1 = 8500 VA รวม = 8500 VA

โหลดรวมทงหมด = 21830 VA

Page 100: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 96

ค านวณหา 1. ขนาดสายเมนเขาอาคาร

I = 21830220 x 1.25

= 124.03 A เลอกสาย NYY, 1/C ขนาด 2x50 mm2 2. ขนาดทอรอยสาย จากตารางท 2.5 เลอกขนาด ทอรอยสาย PVC, Ø 2" 3. ขนาด Circuit Breaker

จากขนาดพกดกระแสของสาย NYY, 1/C 50 mm2 (129A) จากตารางท 3.2 สามารถเลอกใช Circuit Breaker

- 100 AT / 100 AF - 125 AT / 225 AF

จากตารางท 3.3 สามารถเลอกใช Circuit Breaker - 125 AT / 125 AF - 125 AT / 160 AF

** การเลอกใช Circuit Brecker ตองค านงถงขนาดพกดของสาย 4. ขนาดสายตอหลกดน จากตารางท 4.1

เลอกขนาดตวน าประธาน (ตวน าทองแดง) ระหวาง 35 – 50 ไดขนาด สายตอหลกดนเทากบ 16 mm2 5. ขนาดมเตอร พจารณาจากตารางท 7.15 ไดขนาดเครองวดหนวยไฟฟา เลอกขนาดเครองวดหนวยไฟฟา 50 (150)

Page 101: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 97

ตวอยางท 7.2 หอพกแหงหนงใชระบบไฟฟา 380/400 V ม 15 ชน ๆ ละ 24 หอง ในแตละหอง มโหลดไฟฟาดงน

1.โหลดไฟฟาภายในหอง-โหลดไฟฟาฟลออเรสเซนต 1x36 W 1 ชด - โคม DOWN LIGHT 1x11 W 10 ชด - เตารบใชงานทวไป 8 ชด - เครองท าน ารอนขนาด 1500 W 1 ชด - เครองปรบอากาศขนาด 18000 BTU 1 ชด

2.โหลดไฟฟาสวนกลาง- ลฟตขนาด 160 kg ทความเรวสงสด 2 เครอง - ปมน า ขนาดมอเตอร 3700 W/5 HP 4 เครอง -โคมไฟฟา DOWN LIGHT 1x11 W 390 ชด - ไฟฉกเฉน 60 ชด

จงค านวณหา 1.โหลดของแตละหอง

- สายไฟฟา - ทอรอยสาย - Circuit Breaker

2.โหลดของแตละชน- สายปอน - ทอรอยสายหรอราง Wireways - Circuit Breaker

Page 102: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 98

3.โหลดของทงอาคาร- สายประธาน - ทอรอยสายหรอราง Wireways - Circuit Breaker

วธท า 1. โหลดไฟฟาแตละหอง จากตารางท 5.21 (LPF)

- โคมไฟฟาหลอดฟลออเรสเซนต 1x36 W = 100x1 = 100 VA - โคมไฟ DOWN LIGHT 1x11 W = 20x1 = 200 VA - เตารบใชงานทวไป = 180x8 = 1440 VA - เครองท าน ารอนขนาด 1500 W = 1500x1 = 1800 VA - เครองปรบอากาศขนาด 18000 BTU = 1700x1 = 1700 VA

รวม = 4940 VA

ขนาดสายไฟฟา I = 4940 ×1.25220 = 28.06 A

จากตารางท 1.1, 2.4, 3.2 เลอกขนาดสายไฟฟา THW 2x6 mm2 (31A) ขนาดทอรอยสาย EMT, 1/2"

และ Circuit Breaker 30 AT/100 AF 2. โหลดของแตละชน

จากตารางท 7.11 - โหลดไฟฟาแสงสวาง = 300x24 = 7200 VA 2000 VA แรก D.F. 100% = 2000 VA (7200 – 2000) D.F. 35% = 1820 VA

รวม = 3820 VA

Page 103: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 99

3. โหลดไฟฟาสวนกลาง- ลฟต ขนาด 1600 kg ทความเรวสงสด จากตารางท 7.6.2 = (2x52) VA

= 104 VA - ปมน า ขนาดมอเตอร 3.7 kW/5 HP จากตารางท 7.3 = (4x5130) VA

= 20520 VA - โคมไฟฟา DOWN LIGHT 1x11 W จากตารางท 7.2.2 = (390x20) VA

= 7800 VA - ไฟฉกเฉน คดท 180 VA = (60x180) VA

= 10800 VA รวม = 39224 VA

โหลดของหองทงหมด - โหลดไฟฟาแสงสวาง = (15 x 24 x 300) VA = 108000 VA จากตารางท7.11

2000 VA แรก D.F. 100% = 2000 VA (108000 – 2000) D.F. 38% = 37100 VA

รวม = 39100 VA - โหลดเตารบใชงานทวไป = (15 x 24 x 1440) VA = 518400 VA

คด 100% = 518400 VA รวม = 518400 VA

Page 104: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 100

- โหลดเครองท าน ารอน 1500 W = 1500 VA จากตารางท 7.13 2 เครองแรกคด D.F. 100% = (2x1500) = 3000 VA

(360 – 2) D.F. 35% = (358 x 1500 x 0.25) VA = 134250 VA รวม = 137250 VA

- เครองปรบอากาศ = (15 x 24 x 1700) VA = 612000 VA จากตารางท 7.13

คด 100% = 612000 VA รวม = 612000 VA

รวมโหลดของหองทงหมด = 1306750 V

โหลดของอาคาร = โหลดหองทงหมด + โหลดไฟฟาสวนกลาง = 1306750 + 39224

= 1345974 VA เผอโหลดในอนาคต Demand factor 0.8 = (1345974 x 0.8) VA

= 1076779.2 VA เลอกใชหมอแปลง 1000 kVA หรอ 1250 kVA ตามความเหมาะสม

ขนาดสายไฟฟา =1076779.2

3 × 380 x 1.25

= 2045 A ใชสายไฟฟา 8 เสนตอเฟส สายแตละเสนตอน า

= 2045

8 = 255.62 A

Page 105: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 101

จากตารางท 1.1, 2.5, 3.5, 4.1

เลอกขนาดสาย NYY, 1/C = 23×120mm8 21×50 mm

ขนาดทอรอยสายแบบฝงดน สายขนาด 120 mm2 IMC, 3" 6 เสน สายขนาด 50 mm2 IMC, 3" 1 เสน

ขนาดของ Main Circuit Breaker ถาเลอกหมอแปลงขนาด 1000 kVA คาปรบตง CB (AT) = (1500 – 1800) 1250 kVA คาปรบตง CB (AT) = (1900 – 2200)

ขนาดสายตอหลกดน ขนาดสายเฟสรวม 8 x 120 = 960 mm2 ใชสายตอหลกดนขนาด 95 mm2

Page 106: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 102

ตวอยางท 7.3 อาคารส านกงานแหงหนงใชแรงดนไฟฟา 380/400V จายไฟฟาใหโหลดดงน (Main Distribution),MDB

แผง Load (VA) A B C

LP1-A 19000 LP1-B 20000 LP1-C 20000 LP1-D 20000 LP1-E 19000 LP1-F 19000 LP1-G 21000 LP1-H 21000 LP1-I 21000 Total connected Load

60000 60000 60000

จงเขยน Single line Diagram วธท า

LP1-A=E=F = 19000 VA

ขนาดสายไฟฟา = 319×10 × 1.25

3×380= 36.08 A

THW 4×10 mm2 (43A) …....จากตารางท 1.1 ขนาดทอรอยสาย

IMC, Ø 1"………………….จากตารางท 2.4 ขนาด Circuit Breaker

40AT/100AF………………จากตารางท 3.2

Page 107: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 103

LP1-B=C=D = 20000 V

ขนาดสายไฟฟา = 320×10 × 1.25

3×380 = 37.98 A

THW 4×10 mm2 (43A) ……....จากตารางท 1.1 ขนาดทอรอยสาย

IMC, Ø 1"……………......….จากตารางท 2.4 ขนาด Circuit Breaker

40AT/100AF…………..……จากตารางท 3.2

LP1-G=H=I= 21000 VA

ขนาดสายไฟฟา = 321×10 × 1.25

3×380 = 39.88 A. THW 4×10 mm2 (43A) …....จากตารางท 1.1

ขนาดทอรอยสาย IMC, Ø 1"ใ …………….…..จากตารางท 2.4

ขนาด Circuit Breaker 40AT/100AF………….…....จากตารางท 3.2

ทขนาดสาย 10 mm2 ใชสายตอหลกดน 4 mm2…..…จากตารางท 5.3

Demand factor = 0.7 × Total connected load = 0.7 × 180 kVA ….จากตารางท 5.13 = 126 kVA

ขนาดสายไฟฟา = 3162×10 × 1.25

3×380= 239.3 A

Page 108: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 104

THW 4×150 mm2 (251 A)…………….จากตารางท 1.1 ขนาดทอรอยสาย

IMC, Ø 3"……………………………….จากตารางท 2.4 ขนาด Circuit Breaker

สามารถเลอกใชไดตามความเหมาะสมดงน 225AT/225AF………………จากตารางท 3.2 250AT/250AF………………จากตารางท 3.2

ขนาดสายตอหลกดน G-35 mm2, THW……………………..…จากตารางท 5.2

250 AT/250AF

SPARE SPARELP1-A

LP1-B LP1-C LP1-D LP1-E LP1-F LP1-G LP1-H LP1-I

4 150, G-35mm.THWIMC, 3"

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

40AT100AF

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

IMC

, 1"

4 10

, G-4

, mm

THW

Page 109: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 105

ตวอยางท 7.4 อาคารเรยนของมหาวทยาลยแหงหนงใชโหลดไฟฟาดงน - โหลดแสงสวาง 100 kVA - โหลดเตารบใชงานทวไป 80 kVA - เครองปรบอากาศ 120 kVA - โหลดแสงสวางสวนกลาง 95 kVA

จงหาขนาดหมอแปลงของอาคารเรยนแหงน วธท า

จากตารางท 7.11 - โหลดแสงสวาง = 100 kVA × 100 % = 100 kVA

รวม = 100 kVA - โหลดเตารบใชงานทวไป = 80 kVA

10 kVA แรก D.F. 100 % = 10 kVA (80-10) kVA D.F.50 % = 35 kVA

รวม = 45 kVA - เครองปรบอากาศ = 120 kVA × 100 % = 120 kVA

รวม = 120 kVA - โหลดแสงสวางสวนกลาง = 95 kVA × 100 % = 95 kVA

รวม = 95 kVA รวมโหลด(kVA) ทงหมด = 360 kVA

กระแสโหลด = 3360 × 10 ×1.253 ×380

= 683.70 A

Page 110: Electrical System Design Handbook

การออกแบบระบบไฟฟา 106

ขนาดพกดแรงดนส าหรบหมอแปลงจากการไฟฟานครหลวง 12 kV/ 240-416 V ขนาดหมอแปลง = 360 VI

1000= 360 × 416V × 683.70A

1000= 492.628 kVA

จากตารางท 4.1 เลอกใชหมอแปลง ขนาด 500 kVA

Page 111: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 107

บทท 8 การตดตงระบบไฟฟา

8.1 การตดตงมกฎเกณฑดงน ในสถานทเปยก (Wet Location) สวนประกอบทใชยดทอ เชน Bolt Strap และ Screw ตองเปนชนดท

ทนตอการผกรอนได ถาตดตงในททมการผกรอน (Cinder Fill) ทอจะตองเปนชนดททดตอการผกรอนได หรอหมทอดวยคอนกรตหนาอยางนอย 2 นว ในการตอทอเขากบเครองประกอบ จะตองใชบชชง (Bushing) เพอปองกนฉนวนของสายไฟฟาเสยหาย ถามการดดโคง มมดดโคงของทอระหวางจดดงสาย รวมกนจะตองไมเกน 360 องศา

นอกจากน ในการเดนทอจะตองมการยดทมนคงแขงแรง ทกระยะไมเกน 3 m และหางจากกลองไฟฟาหรอจดตอไฟไมเกน 900 mm สวนการดดทอแบบคอมาระยะกอนและหลงคอมาตองมระยะไมนอยกวา 10 cm.

อนญาต รวมได 90+90+90 = 360 องศา

3 m.900 mm.

Page 112: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 108

8.2 การตดตงทอ RMC การตอสายหรอการตอแยก จะตองท าในกลองไฟฟา (Boxes) ทสามารถเปดไดเทานนโดยปรมาตรของ

สาย ฉนวน และหวตอสาย รวมกนจะตองไมเกน 75% ของปรมาตรของกลองไฟฟา

การเดนสายเปดหรอเดนลอย (Open Wiring) การเดนสายเปด หรอ เดนสายลอย หมายถง การเดนสายในทเปดโลงบนลกถวย หรอตมโดยอาจเปน

สายเมนหรอสายปอน ทงในระบบแรงดนต า และ ระบบแรงดนสง และใชไดทงภายในและภายนอก และภายนอกอาคาร แตการตดตงภายในอาคารอนญาตเฉพาะในโรงงานอตสาหกรรม, งานเกษตรกรรม และงานแสดงสนคา เทานน

การเดนสายเปดหรอเดนลอยในระบบแรงดนต า - สายไฟฟา

สายไฟฟาทใชส าหรบการเดนสายเปดหรอเดนลอยจะตองเปนดงน - ตองเปนชนดหมฉนวนเทานน - ตองเปนชนดหนงแกน เทานน - ขนาดของสายไฟ จะพจารณาแยกเปนภายในอาคารและภายนอกอาคาร ดงน

ภายในอาคาร บนตม ขนาดสายใหญทสด 70 sqmm. บนลกถวย ขนาดสายใหญทสด ไมก าหนด

ภายนอกอาคาร บนตม ขนาดสายทเลกทสด 2.5 sqmm. บนลกถวย จะขนอยกบระยะหางระหวางจดจบยด ดงน

ไมเกน 10m ขนาดสายเลกทสด 2.5 sqmm. 11-25m ขนาดสายเลกทสด 4 sqmm. 26-40m ขนาดสายเลกทสด 6 qmm.

- ระยะหางระหวางสายไฟฟากบพน ระยะหางต าสดระหวางสายไฟฟากบพน ก าหนดไวดงตาราง

-

Page 113: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 109

- ระยะระหวางจดจบยด, ระยะหางระหวางสายไฟฟากบสายไฟฟา, ระยะหางระหวางสายไฟฟากบสงกอสราง

ไดก าหนดไวในตารางระยะหางส าหรบการตดตงภายในอาคาร และระยะหางส าหรบการตดตงภายนอกอาคาร ดงน

ตารางระยะหางส าหรบการตดตงภายในอาคาร การตดตง ระยะสงสดระหวางจด

จบยด (m) ระยะต าสดระหวางสายไฟฟา

กบสายไฟฟา (mm) ระยะต าสดระหวางสายไฟฟา

กบสงกอสราง (mm) บนตม บนลกถวย

2.5 5

100 150

25 50

ระยะหางส าหรบการตดตงภายนอกอาคาร การตดตง ระยะสงสดระหวาง

จดจบยด (m) ระยะต าสดระหวางสายไฟฟา

กบสายไฟฟา (mm) ระยะต าสดระหวางสายไฟฟา

กบสงกอสราง (mm) บนตม บนลกถวย

5 ไมเกน 10

11-40

100 150 200

25 50 50

รป การอดทอสาย

Page 114: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 110

8.3 บชชง (Bushing) บรเวณทสายเคเบลฝงดนออกจากทอสาย จะตองมบชชง เพอปองกนสายเคเบลขดกบขอบทอสาย ซง

จะท าใหฉนวนของสายเคเบลเสยหายได

รป บชชง

การตดตงใตดนในระบบแรงดนสง ขอก าหนดส าหรบการตดตงใตดนในระบบแรงดนสง โดยทวไปจะเหมอนกบระบบแรงดนต าแตมขอ

แตกตางในเรองของความลกในการตดตง ดงน - ความลกไมนอยกวา 900 mm ส าหรบทกวธเดนสาย -

900 mm

รป ความลกในการตดตงใตดนนาระบบแรงดนสง

Page 115: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 111

o เคเบลแรงดนสงฝงดนโดยตรงo เคเบลแรงดนสงในทอรอยสายo เคเบลแรงดนสงในทอรอยสายฝงใตดนหมคอนกรต (Duct Bank)

- การฝงดนโดยตรง ตองมคอนกรตหนาไมนอยกวา 100 mm ปดทบเหนอสายเคเบล 300-450 mm และแผนคอนกรตกวางคลมสายเคเบลขางละ 150 mm

100 mm.

150 mm. 150 mm.

300-450 mm.

รป การฝงดนโดยตรง

- ควรมปายระบแนวใตดนทมองเหนไดชดเจน ทกระยะไมเกน 50 m

Page 116: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 112

8.4 การเดนสายเปดหรอเดนลอยในระบบแรงดนสง - การใชสายยดโยง (Guy Wire) จะตองใชลกถวยสายยดโยง (Guy Wire Insulator) ดวย โดยลกถวยสายยดโยงน จะตองอยสงจากพนไมนอยกวา 2.40 m

2.40 m.

รป การใชสายยดโยงและลกถวยสายยดโยง

- ลวดผกสาย (The Wire) จะตองมขนาดไมเลกกวา 6 sqmm. - ระยะหางระหวางสายไฟฟากบพน และ ระหางระหวางสายไฟฟากบสงกอสรางแสดงในตาราง

ตามล าดบ

Page 117: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 113

ตารางระยะหางต าสดตามแนวดงของสายไฟฟาเหนอพนในระบบแรงดนสง

สงทอยใตสายไฟฟา ระยะหาง (m) ทางสญจรและพนทซงไมไดจดไวส าหรบรถยนตและรถบรรทกผาน ทางสญจรและพนทซงจดไวใหรถยนตผานแตไมใชรถบรรทก ทางสญจรและพนทอนๆ ทใหทงรถยนตและรถบรรทกผานได คลองหรแหลงน าทอยในความรบผดชอบของกรมชลประทานหรอกรมเจาทา คลองหรอแหลงน าทอยในความรบผดชอบของหนวยราชการอนหรอ เปนของเอกชน

4.60 6.10 6.10 6.50 6.20

ตาราง ระยะหางต าสดระหวางสายไฟฟาเปลอย แรงดน 12 kV และ 24 kV กบสงกอสราง (ยกเวนสะพาน) เมอสายไฟฟาไมไดยดตดกบสงกอสราง

ระยะหางระหวางสายไฟฟากบอาคาร ระยะหาง (m) ตามแนวนอน ( หมายเหต 3) 1. กบผนงและสวนของอาคาร (หมายเหต 1) 2. กบหนาตางทไมมทกน3. กบระเบยงและบรเวณทมคนเดน (หมายเหต 2) ตามแนวดง 1. อยเหนอหรอใตหลงคา หรอสวนของอาคารทไมมคนเดน (หมายเหต 2) 2. อยเหนอหรอใตระเบยงและหลงคาทมคนเดน (หมายเหต 2)

1.80 1.80 1.80

3.00 4.60

หมายเหต 1. ในซงทซงการตดตงไมมทวางพอ อาจลดระหางลดได แตตองไมนอยกวา 0.9 m และในกรณนจะตองมการหมสายดวยฉนวนทปองการเกดการลดวงจรลงดนได เนองจากสายอาจสมผสกบอาคารโดยบงเอญ

2. อาคารและบรเวณทมคนเดน หมายถง บรเวณทประตหรอชองทางอนทบคคลสามารถผานไปถงบรเวณนนได

Page 118: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 114

8.5 การฝงดนใตอาคาร (Underground Cable Building) เคเบลฝงดนผานบรเวณใตอาคารจะตองใชวธเดนในทอรอยสาย หามฝงดนโดยตรงและทอสายนจะตอง

ยาวเลยผนงอาคารออกไป

รป การฝงดนใตอาคาร

การปองกนความเสยหาย (Protection from Damage) การฝงดนโดยตรง ต าแหนงทสายเคเบลโผลขนจากดน จะตองมการปองสายโดยใชทอสาย โดยม

ขอก าหนดดงน - สวนของทอสายทอยเหนอพนดน ยาวไมนอยกวา 1800 mm - สวนของทอสายทฝงจมดน ยาวไมนอยกวา 450 mm

Page 119: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 115

1800 mm.

450 mm.

รป ปองกนความเสยหาย

8.6 การตอสายหรอตอแยก (Splices and Tap) การตอสายหรอตอแยกใดๆ จะตองท าในกลองตอสายเทานน แตถาเดนในราง (Trench) การตอสายหรอ

ตอแยก ไมตองใชกลองตอสายกได แตตองวธทการไฟฟาฯ รบรอง

การกลบ (Backfill) การกลบสายเคเบลหรอทอสายทฝงใตดน วสดทใชกลบจะตองไมมคม หรอสงทท าใหเกดการผกรอน

ไดโดยทวไปจะนยมใชทราย การอดทอสาย (Raceways Sealing) เพอปองกนความชนเขาไปในทอรอยสาย จะตองมการอดทปลายของทอ ซงอาจจะอดทงสองปลาย

หรอปลายใดปลายหนงกได ตามความเหมาะสม

อปกรณไฟฟา อปกรณทใชพลงงานไฟฟาในการท างานมอยมากมาย และขนาดไฟฟากแปรไปตามชนดของอปกรณ

โหลดทแนนอนของอปกณไฟฟาสามารถดไดจากปายพกด (Name Plate) คาโหลดของอปกรณไฟฟาโดยประมาณแสดงดงตารางโหลดของอปกรณไฟฟา

Page 120: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 116

ตารางโหลดของอปกรณไฟฟา

อปกรณไฟฟาทใช ก าลง (W)เครองดดฝน เครองปนผลไม เตาอบขนาดเลก กระทะไฟฟา ตท าน าเยนแบบตงพน เครองซกผา หมอหงขาว

- 1 ลตร - 1.5 ลตร - 4 ลตร

เครองท าน ารอน (อางอาบน า) - Lo - Med - Hi

โทรทศน - 14 นว

- 21 นว - 28 นว

ตเยน - 2.1 คว ( ลกบาศกฟต) - 5.6 ” - 7.1 ” - 10 ” - 13.6 ”

พดลมตงโตะ 12 นว

850-1300 270 820

1300 100 430

500 600

1400

1500 2000 3500

58 81

145

50 90

150 150 175

22-39

Page 121: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 117

ตารางอปกรณไฟฟา (ตอ)

อปกรณไฟฟาทใช ก าลงไฟฟา (W) พดลมตดผนง 12 นว พดลมตดเพดาน 16 นว

พดลมตงพน 16 นว

22-39 42-68 42-68

8.7 วงจรยอย (Branch Circuit, BC)วงจรยอย คอ สวนของวงจรไฟฟา ทตอมาจากอปกรณปองกนตวสดทายกบจดตอโหลดโดยมร

อปกรณปองกนน จะมหนาทปองกนสายวงจรยอยนนเทานน

วงจรยอยอาจแบงตามลกษณะการจายโหลดไดคอ - วงจรยอยแสงสวางหรอเครองใชไฟฟา (Lighting or Appliance Circuit) - วงจรยอยมอเตอร (Motor Branch Circuit)

ตารางลกในการตดตงใตดน

วธเดนสาย ความลก (mm) ฝงดนโดยตรง ทอโลหะหนา และ ปานกลาง ทอโลหะ และ ทอสายอนๆ

600 150 450

Page 122: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 118

รป ความลกในการตดตงใตดนในระบบแรงดนต า - ถาใชแผนคอนกรตทบอกชน แผนคอนกรตตองหนาไมนอยกวา 50 mm และสามารถลดความ

ลกได 150 mm ยกเวนกรณทอโลหะหนา และ ทอโลหะหนาปานกลาง

(RMC) (IMC)

PVC

150 mm.

300 mm.

450 mm.

50 mm.

รป ความลกเมอมแผนคอนกรต - ส าหรบบรเวณทมรถวงผาน ความลกจะตองไมนอยกวา 600 mm

600 mm.

รป การตดตงใตดน บรเวณทมรถวงผาน

Page 123: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 119

8.8 สายลอฟา การตดตงหลกสายดน ในปจจบนนยมใชหลกสายดนเปนแทงเหลกกลมหมดวยทองแดงเพอปองกนการผกรอนของเหลก

ตอกลงไปในดน จ านวนของหลกดนมากหรอนอยขนอยกบคาความตานทานทางไฟฟาของระบบ และในกรณทตองการหลกสายดนมากกวา 1 ตน National Electrical Code (NEC) ก าหนดใหมระยะหางระหวางตนไมนอยกนกวา 6 ฟต หรอ 1.80 เมตร ทงนเปนการปองกนการเกด Step voltage ซงเปนอนตรายตอบคลทเขาใกลกบหลกสายดนการกระจายหลกสายดนใหหางกนจะชวยใหการกระจายประจไฟฟาสดนไดด เปนวงกวางท าใหลดคา Step voltage โดยปกตมกจะก าหนดใหใชระยะ 3 เมตร

การใชหลกสายดนแบบตาขายถกเปนตารางไมนอยกวา 2.40 × 2.40 เมตร (strip electrode) ซงมขอก าหนดอยในมาตรฐานขององกฤษ ระบบนนอกจากจะชวยในระบบปองกนฟาผาแลวมบางทานแจงวา เปนระบบทเหมาะสมกบอาคารทมการใชเครองคอมพวเตอรดวย

ระบบปองกนฟาผาในอาคารสงแบบ Faraday cage ระบบปองกนฟาผาทนยมใชกนมากในปจจบนส าหรบอาคารสงๆ ซงประหยดคาใชจายในดานตวน า

ลงดนโดยไมใชสายทองแดงหรอสายตวน าอนเพมขนมาอก มหลกการดงตอไปน

3.003.00

3.00

3.00

รป ผงการตอกหลกสายดน (1) ใชเหลกโครงสรางตามแนวดง (เหลกเสรมเสา) เปนตวน าลงดน โดยเหลกเสรมนตองตอเชอม

อยางแขงแรงและตอเนองทางไฟฟาตลอดความสงของอาคารอยางนอยตองเปนเสาทง 4 มมของอาคารแตถาอาคารมขนาดกวางมากจ าเปนตองใชเสาหลายตนซงมระยะหางไมเกน 30 เมตรตามมาตรฐานขององกฤษ และระยะหางไมเกน 18 เมตรตามมาตรฐาน NFPA

Page 124: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 120

(2) ทกๆ ระดบความสงของอาคาร 30 เมตร ตองมการเชอมเหลกเสรมอาคานรอบนอกเปนวงกลม และเชอมตอเหลกตามขอ (1)

(3) เสาเขมซงปกตจะมเสนลวดเหลกเสรมและตอกลกลงไปในดนมาก ท าใหคาความตานทานของการลงดนต ามาก ดงนนเสนลวดนสามารถใชแทนหลกสายดนไดดโดยการเชอมเสนลวดนเขากบเหลกเสรมเสาเขม

หลกลอฟาแนวราบ ในบางกรณสถาปนกไมตองการใหมหลกลอฟาปรากฏทบนสดของอาคาร เราอาจใชระบบหลกลอฟา

แนวราบได โดยการใชแถบตวน าดงกลาวตองมคาความน าไฟฟาเทยบเทากบทองแดงทมพนทหนาตดขนาด 50 ตารางมลลเมตร

ส าหรบตวน าลงดนของหลกดนของหลงลอไฟฟาแบบนสามารถจะใชไดทงระบบธรรมดา หรอ Faraday cage ตามทไดกลาวมาแลวรวมทงหลกสายดนดวย

a

a

a

รป การวางแถบตวน าบนหลงคาระยะ a ตองไมเกน 18 เมตร

Page 125: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 121

2.5

รป แสดงการปองกนสายขณะขนสผวดน

การตดตงสายตวน าลงดน นอกจากจะตดตงสายตวน าลงดนใหมคาความตานทานรวมทงหมดไมเกน 10 โอหมแลวยงตองค านง

เสนทางดนของประจไฟฟาทจะตองใหสนทสดอกดวย ดงนนมาตรฐานทวไปจงมการก าหนดจ านวนเสนทางของตวน าลงดนไว ซงตามาตรฐานองกฤษก าหนดไววา

(1) พนทของหลงคาอาคารไมเกน 100 ตารางตองมตวน าลงดน 1 ชด ถาเกนจากพนดนเพมตวน าลงดนอก 1 ชด และเพมขนเรอยไปในขนาดพนขนทกๆ ชวง 300 ตารางเมตร หรอ

(2) ก าหนดใหมตวน าลงดนทกๆ ระยะ 30 เมตร ของเสนรอบอาคาร (หลงคา)

นอกจากนนแลวอาคารสงๆ เกนกวา 30 เมตร อาจจ าเปนตองเพมหลกลอฟาในชวงกลางๆ ระดบความสงของอาคารซงอาจถกฟาผาได

Page 126: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 122

50 .

0.45 .0.15 .

รป ตวอยางการเดนสายใตดน

8.9 ระยะในการตดตงอปกรณ

150 cm

120 cm

30 cm

รป ระยะในการตดตงเตารบ และสวตช

Page 127: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 123

PB

Wire way

Panel Board

180 cm.

รป ระยะในการตดตง Panel Board

handy box raceways

connector

รป ลกษณะในการตดตง Handy boxes

Page 128: Electrical System Design Handbook

การตดตงระบบไฟฟา 124

handy box racewaysconnector

flexible metal coduit

lamp

รป ลกษณะในการตดตงดวงโคม

60 m.

3.00m.3.00m.100 m.

WALL PVC PIPE

C-CHANNEL

รป ลกษณะการตดตงหลกดน Ground Rod

Page 129: Electrical System Design Handbook

าคผ ก

Page 130: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 126

1. ตารางทเกยวของกบสายไฟฟาตารางท 1.1 ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวน PVC ตาม มอก.11–2531 อณหภมตวน า

ขนาด70 oC แรงดน 300 V และ 750 V อณหภมโดยรอบ 40 oC (ส าหรบวธการเดนสายแบบ ก–ค) และ 30 oC

(ส าหรบวธการเดนสายแบบ ง และ จ)

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

ขนาดกระแสไฟฟา (A)

วธการเดนสาย

D

0.5 D

ก ข

จ ทอโลหะ ทออโลหะ ทอโลหะ ทออโลหะ

0.5 9 8 8 7 10 9 - 1 14 11 11 10 15 13 21

1.5 17 15 14 13 18 16 26 2.5 23 20 18 17 24 21 34 4 31 27 24 23 32 28 45 6 42 35 31 30 42 36 56

10 60 50 43 42 58 50 75 16 81 66 56 54 77 65 97 25 111 89 77 74 103 87 125 35 137 110 95 91 126 105 150 50 169 - 119 114 156 129 177 70 217 - 148 141 195 160 216 95 271 - 187 180 242 200 259 120 316 - 214 205 279 228 294 150 364 - 251 236 322 259 330

Page 131: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 127

ตารางท 1.1 (ตอ) ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวน PVC ตาม มอก.11–2531 อณหภมตวน าขนาด70 oC

แรงดน 300 V และ 750 V อณหภมโดยรอบ 40 oC (ส าหรบวธการเดนสายแบบ ก–ค) และ 30 oC (ส าหรบวธการเดนสายแบบ ง และ จ)

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

ขนาดกระแสไฟฟา (A)

วธการเดนสาย

D

0.5 D

ก ข

จ ทอโลหะ ทออโลหะ ทอโลหะ ทออโลหะ

185 424 - 287 269 370 296 372 240 509 - 344 329 440 352 431 300 592 - 400 373 508 400 487 400 696 - 474 416 599 455 552 500 818 - 541 469 684 516 623

Page 132: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 128

ตารางท 1.1.1 ชนดของตวน าและรปแบบการตดตง วธท ชนดของตวน าและรปแบบการตดตง ชอสาย

ก - สายแกนเดยวหมฉนวนเดนในอากาศ - การเดนสายบนผวของอาคาร

THW/NYY

ข - สายแบบหมฉนวนมเปลอกเดนเกาะผนง - การเดนสายเปดบนวสดฉนวนภายในอาคาร

VAF

ค - สายแกนเดยวหมฉนวนไมเกน 3 เสนหรอสายหมฉนวนมเปลอกไมเกน 3 แกน เดนในทอในอากาศ ในทอฝงในผนงปนฉาบ หรอในทอในฝาเพดาน - การเดนสายในทอสายบนผวภายในอาคาร หรอในทอสายฝงในพนคอนกรต ผนงปนฉาบ

THW

ง - สายหมแกนเดยวหมฉนวนไมเกน 3 เสน หรอสายหมฉนวนมเปลอกไมเกน 3 แกน เดนในทอฝงดน - การเดนสายในทอฝงดน

NYY

จ - สายแกนเดยวหมฉนวนมเปลอกไมเกน 3 เสนหรอสายหมฉนวนมเปลอกไมเกน 3 แกน ฝงดนโดยตรง - การเดนสายฝงดนโดยตรง

NYY

ตารางท 1.1.2 แสดงตวคณทอณหภมโดยรอบตางจาก 40 oC (ส าหรบวธการเดนสาย ก-ค) หรอ 30 oC (ส าหรบการเดนสาย ง และ จ) อณหภมโดยรอบ

( oC ) ตวคณ

วธการเดนสาย ก-ค (การเดนสายในอากาศ)

วธการเดนสาย ง และ จ (การเดนสายใตดน)

21-25 - 1.06

26-30 - 1 31-35 1.08 0.94 36-40 1 0.87

41-45 0.91 0.79 46-50 0.82 0.71 51-55 0.71 -

56-60 0.58 -

Page 133: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 129

ตารางท 1.2 ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวน PVC ตาม มอก.11–2531 อณหภมตวน า 70 oC ขนาดแรงดน 300 V และ 750 V อณหภมโดยรอบ 40 oC วางในรางเคเบล

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

ขนาดกระแสไฟฟา (A)

วธการเดนสาย

*D

ก ข 2.15D

ค ง จ ฉ

1 - - - - 11 10

1.5 - - - - 14 13

2.5 - - - - 18 17

4 - - - - 24 23

6 - - - - 31 29

10 - - - - 43 41

16 - - - - 56 53

25 - - - - 77 73

35 - - - - 95 90

50 169 110 143 101 119 113 70 217 141 183 130 148 140 95 271 176 230 163 187 178 120 316 205 267 190 214 203 150 364 237 308 218 251 238 185 424 276 360 254 287 273 240 509 331 432 305 344 327 300 592 444 504 414 400 393 400 696 522 593 487 - - 500 818 613 699 572 - -

D = เสนผานศนยกลางของสายไฟฟา

Page 134: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 130

ตารางท 1.2.1 ชนดของตวน าและรปแบบการตดตง วธการเดนสาย ชนดของตวน าและรปแบบการตดตง ชอสาย

ก สายแกนเดยวหมฉนวนวางเรยงกนชนเดยวบนรางเคเบล มระยะหางระหวางสาย ไมนอยกวาเสนผานศนยกลางของเสนโตทอยใกลกน

THW/NYY

ข สายแกนเดยวหมฉนวนวางบนรางเคเบลไมมระยะหางระหวางสายวางเรยงกน หรอซอนกน

THW/NYY

ค สายแกนเดยวหมฉนวนวางซอนกนเปนสามเหลยมวางบนแกนเคเบล มระยะหางระหวางกลมสายไมนอยกวา 2.15 เทาของเสนผานศนยกลางของสายแตละเสน

THW/NYY

ง สายแกนเดยวหมฉนวนวางบนรางเคเบลมฝาปดไมมระยะหางระหวางสายวางเรยงกน หรอซอนกน

THW/NYY

จ สายหลายแกนวางบนรางเคเบลวางเรยงกนหรอซอนกน THW/NYY ฉ สายหลายแกนวางเรยงกนบนรางเคเบลมฝาปดทบยาวเกน 1.80 เมตร วางเรยงกน

หรอซอนกน THW/NYY

ตารางท 1.2.2 แสดงตวคณทอณหภมโดยรอบตางจาก 40 oC อณหภมโดยรอบ ( oC ) ตวคณ

36-40 1

41-45 0.91

46-50 0.82

51-55 0.71

56-60 0.58

Page 135: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 131

ตารางท 1.3 ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวนครอสลงคโพลเอททลน อณหภมตวน า 90 oC ขนาด 600 Vอณหภมโดยรอบ 40 oC (ส าหรบเดนสานในอากาศ) และ 30 oC (ส าหรบการเดนสายใตดน)

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

ขนาดกระแสไฟฟา (A)

ลกษณะการใชงาน

ก ข ค ง

สายเดยว เดนในอากาศ

สายเดยว 3 เสน เดนในทอโลหะ

ในอากาศ

สายเดยว 3 เสน เดนในทอฝงดน

สายเดยวไมเกน 3 เสน หรอสายหลายแกนไม

เกน3แกน ฝงดนโดยตรง

ทอ โลหะ

ทอ อโลหะ

2.5 4 6

10 16 25 35 50 70 95 120 150 185 240 300 400 500

36 47 60 82 110 148 184 224 286 356 417 481 559 672 782 921

1080

25 33 42 56 76

100 123 153 191 239 275 322 368 440 510 604 686

31 41 52 70 93

123 151 184 230 285 329 380 436 518 615 734 855

28 36 46 61 81 107 130 156 197 241 277 318 363 430 501 586 685

44 57 71 94 122 156 187 221 270 325 368 413 466 539 607 687 773

Page 136: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 132

ตารางท 1.3.1 แสดงตวคณทอณหภมโดยรอบตางจาก 40 oC (ส าหรบการเดนสายในอากาศ)หรอ 30 oC (ส าหรบการเดนสายใตดน)

อณหภมโดยรอบ ( oC )

ตวคณ

การเดนสานในอากาศ การเดนสายใตดน

21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55 56-60

- -

1.05 1

0.95 089 084 0.78

1.04 1

0.96 0.91 0. 87 0. 82

--

2. ตารางเกยวของกบทอรอยสาย

ตารางท 2.1 ขนาดพนทหนาตดของทอรอยสาย ขนาด (นว)

เสนผานศนยกลางภายใน นว (mm)

พ.ท.หนาตด100% (mm2)

1 ตวน า 53%

(mm2)

2 ตวน า 31%

(mm2)

3 ตวน า 40%

(mm2) 1/2 3/4 1

1 1/4 1 1/2

2 2 1/2

3 3 1/2

4 5 6

0.622 (15.80) 0.824 (20.93) 1.049 (26.65) 1.380 (35.05) 1.610 (40.89) 2.067 (52.50) 2.469 (62.71) 3.068 (77.93) 3.548 (90.12) 4.026 (102.26) 5.047 (128.19) 6.065 (154.05)

196 344 558 965

1313 2165 3089 4769 6379 8213 12906 18639

104 182 296 512 696

1148 1637 2528 3381 4353 6840 9879

61 107 173 299 407 671 958 1478 1978 2546 4001 5778

78 138 223 386 505 866 1236 1908 2552 3285 5162 7456

Page 137: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 133

ตารางท 2.2 แสดงพนทภาคตดขวางในของทอรอยสายไฟฟาทผลตตาม มอก.770-2531 ขนาดทอรอยสาย (mm),นว

พนทภาคตดขวางภายใน (mm2)

ชนดทอรอยสาย

ทอโลหะบาง (EMT) ทอโลหะหนาปานกลาง (IMC) ทอโลหะหนา (RSC)

15 (1/2) 195 230 201 20 (3/4) 343 390 355 25 (1) 555 637 572

32 (1 1/4) 967 1,091 986 40 (1 1/2) 1,313 1,467 1,338

50 (2) 2,164 2,382 2,196 65 (2 1/2) 3,776 3,367 3,137

80 (3) 5,706 5,175 4,837 90 (3 1/2) 7,447 6,907 6,458

100 (4) 9,520 8,871 8,309 125 (5) - - 13,041 150 (6) - - 18,786

Page 138: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 134

ตารางท 2.3 ขนาดเสนผานศนยกลางและพนทหนาตดของสายไฟฟา ขนาด

สายไฟฟา (mm2)

THW NYY, 1/C NYY, 3/C NYY, 3P 4N

เสนผาน ศนยกลาง

(mm)

พนท หนาตด (mm2)

เสนผาน ศนยกลาง

(mm)

พนท หนาตด (mm2)

เสนผาน ศนยกลาง

(mm)

พนท หนาตด (mm2)

เสนผาน ศนยกลาง

(mm)

พนท หนาตด (mm2)

0.5 1

1.5 2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95

120 150 185 240 300 400 500

3 3.5 3.8 4.3 5.2 5.8 7.2 8.4 10.5 11.5 13.5 15.5 18

19.5 21.5 24 27 30

33.5 38

7.1 9.6

11.3 14.5 21.2 26.4 40.7 55.4 86.6 103.9 143.1 188.7 254.5 298.7 363.1 452.4 572.6 706.9 881.4

1134.1

- 8.8 9.2 9.8

10.5 11 12 13

14.5 16 17 19

21.5 23 26 28

31.5 35

38.5 43

- 60.8 66.5 75.4 86.6 95

113.1 132.7 165.1 201.1 227

283.5 363.1 415.5 531

615.8 779.3 962.1

1164.2 1452.2

- 13

13.5 15

16.5 18

20.5 24.5 28.5 31.5 36

40.5 46

50.5 56

61.5 69 76 - -

- 132.7 143.1 176.7 213.8 254.5 330.1 471.4 638

779.3 1017.9 1288.2 1662 2003 2463

2970.6 3739.3 4536.5

- -

- - - - -

19 23

26.5 31 35

39.5 44.5 51.5 56 62 68

76.5 84 - -

- - - - -

283.5 415.5 551.5 754.8 962.1 1225

1555.3 2083.1 2463

3019.1 3631.7 4596.3 5608

- -

Page 139: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 135

ตารางท 2.4 จ านวนสงสดของสายไฟฟาตามมาตรฐาน มอก. 11–2531 สายหมฉนวนแกนเดยว (THW) ทมขนาดเทากนทกเสนในทอโลหะตาม มอก.770–2531

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

จ านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกนในทอรอยสาย

1/2" 3/4" 1" 1 1/4" 1 1/2" 2" 2 1/2" 3" 3 1/2" 4" 5" 6"

1 7 13 20 33 - - - - - - - -

1.5 6 11 17 28 44 - - - - - - -

2.5 4 8 13 22 34 - - - - - - -

4 3 5 9 15 23 36 - - - - - -

6 2 4 7 12 19 29 - - - - - -

10 1 3 4 7 12 19 32 - - - - -

16 1 1 3 5 9 14 23 36 - - - -

25 1 1 1 3 5 9 15 23 29 - - -

35 - 1 1 3 4 7 12 19 24 30 - -

50 - - 1 1 3 5 9 14 17 21 34 -

70 - - 1 1 2 4 7 10 13 16 26 37

95 - - 1 1 1 3 5 7 10 12 19 27

120 - - - 1 1 2 4 6 8 10 16 23

150 - - - 1 1 1 3 5 7 8 13 19

185 - - - - 1 1 2 4 5 6 10 15

240 - - - - 1 1 1 3 4 5 8 12

300 - - - - - 1 1 2 3 4 6 10

400 - - - - - 1 1 1 2 3 5 8

500 - - - - - - 1 1 1 2 4 6

Page 140: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 136

ตารางท 2.5 จ านวนสงสดของสายไฟฟาตามมาตรฐาน มอก. 11–2531 สายหมฉนวนแกนเดยว (NYY) ทมขนาดเทากนทกเสนในทอโลหะตาม มอก.770–2531

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

จ านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกนในทอรอยสาย

1/2" 3/4" 1" 1 1/4" 1 ½" 2" 2 1/2" 3" 3 1/2" 4" 5" 6"

1 1 1 3 5 8 12 21 33 - - - -

1.5 1 1 2 4 7 11 19 30 - - - -

2.5 1 1 2 4 7 10 17 26 33 - - -

4 1 1 1 3 6 9 15 23 29 36 - -

6 - 1 1 3 5 8 13 21 26 33 - -

10 - 1 1 2 4 6 11 17 22 27 - -

16 - 1 1 1 3 5 10 15 19 23 36 -

25 - 1 1 1 3 4 8 12 15 19 29 -

35 - - 1 1 1 3 8 10 12 15 24 35

50 - - 1 1 1 3 6 8 10 13 21 31

70 - - - 1 1 2 5 7 8 11 17 24

95 - - - 1 1 1 4 5 7 8 13 19

120 - - - 1 1 1 3 4 5 7 11 17

150 - - - 1 1 3 3 4 5 9 13

185 - - - - 1 1 1 3 3 5 7 11

240 - - - - - 1 1 1 3 4 6 9

300 - - - - - 1 1 1 2 3 5 7

400 - - - - - - 1 1 1 2 4 6

500 - - - - - - 1 1 1 1 3 4

Page 141: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 137

ตารางท 2.6 จ านวนสงสดของสายไฟฟา THW ในรางเดนสาย (Wire ways) ขนาดสายไฟฟา

(mm2) จ านวนสงสดของสายไฟฟาในรางเดนสาย

50x50 50x100 75x100 100x100 100x150 150x150 200x200 200x300

1.0 1.5 2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95

120 150 185 240 300 400 500

52 44 34 23 18 12 9 5 4 3 2 1 1 1 1 - - - -

104 88 68 47 37 24 18 11 9 6 5 3 3 2 2 1 1 1 -

- -

103 70 56 36 27 17 14 10 7 5 5 4 3 2 2 1 1

- -

137 94 75 49 36 23 19 13 10 7 6 5 4 3 2 2 1

- - - -

113 73 54 34 28 20 15 11 10 8 6 5 4 3 2

- - - - -

110 81 51 43 31 23 17 15 12 9 7 6 5 3

- - - - - -

144 92 76 55 42 31 26 22 17 13 11 9 7

- - - - - - - -

115 83 63 47 40 33 26 20 16 13 10

Page 142: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 138

ตารางท 2.7 จ านวนสงสดของสายไฟฟา NYY ในรางเดนสาย (Wireways) ขนาดสายไฟฟา

(mm2) จ านวนสงสดของสายไฟฟาในรางเดนสาย

50x50 50x100 75x100 100x100 150x100 150x150 200x200 200x300

1.0 1.5 2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95

120 150 185 240 300 400 500

8 7 6 5 4 3 3 2 2 1 1 1 - - - - - - -

16 15 13 11 10 8 7 6 4 4 3 2 2 1 1 1 1 - -

24 22 19 17 15 13 11 9 7 6 5 4 3 2 2 1 1 1 1

32 30 26 23 21 17 15 12 9 8 7 5 4 3 3 2 2 1 1

49 45 39 34 31 26 22 18 14 13 10 8 7 5 4 3 3 2 2

74 67 59 51 47 39 33 27 22 19 15 12 10 8 7 5 4 3 3

131 120 106 92 84 70 60 48 39 35 28 22 19 15 12 10 8 6 5

- - -

138 126 106 90 72 59 52 42 33 28 22 19 15 12 10 8

Page 143: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 139

ตารางท 2.8 สายเคเบลหลายแกนระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนไดแบบรางมชองระบายอากาศ หรอแบบดานลางทบ

ขนาดสายเคเบล (mm2)

วธการคด

รางเคเบลแบบบนไดหรอแบบรางมชองระบายอากาศ รางเคเบลแบบดานลางทบ

1. 1.ขนาด < 95 2.

สายเคเบลทมขนาดเลกกวา 95 mm2 ผลรวมของพนทหนาตดของสายทงหมดตองไมมากกวาพนทสงสดทอนญาตใหวางสายได ตามทก าหนดในตารางท 2.9 ชองท 1

สายเคเบลทมขนาดเลกกวา 95 mm2 ผลรวมของพนทหนาตดของสายทงหมดตองไมมากกวาพนทสงสดทอนญาตใหวางสายได ตามทก าหนดในตาราง ท 2.9 ชองท 3

2.ขนาด 95 สายเคเบลตงแต 95 mm2 ขนไปผลรวมของเสนผานศนยกลางของสายทงหมดตองไมเกนขนาดความกวางของรางเคเบลและใหวางเรยงไดชนเดยวเทานน

สายเคเบลตงแต 95 mm2 ขนไป ผลรวมของเสนผานศนยกลางของสายทงหมดตองไมเกนขนาดความกวางของรางเคเบลและใหวางเรยงไดชนเดยวเทานน

3.ขนาดตาม 1,2 สายเคเบลทมขนาดตามขอ 1) และ ขอ 2) รวมกน ของพนทหนาตดของสายทมขนาดเลกกวา 95 mm2 ทงหมดตองไมเกนพนทสงสดทอนญาตใหวางสายไดตามทก าหนดไวในตารางท 2.9 ชองท 2 และสายเคเบลทมขนาดตงแต 95 mm2 ขนไปตองวางเรยงกนโดยไมมสายอนมาวางทบ

สายเคเบลทมขนาดตามขอ1และขอ2รวมกนของพนทหนาตดของสายทมขนาดเลกกวา 95 mm2 ทงหมดตองไมเกนพนทสงสดทอนญาตใหวางสายไดตามทก าหนดไวในตารางท 2.9 ชองท 4 และสายเคเบลทมขนาดตงแต 95 mm2 ขนไป ตองวางเรยงกนโดยไมมสายอนมาวางทบ

Page 144: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 140

ตารางท 2.9 พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลหลายแกนระบบแรงต าในรางเคเบลแบบบนได แบบรางมชองระบายอากาศ หรอแบบดานลางทบ ความกวางภายใน

ของรางเคเบล (mm)

รางเคเบลแบบบนไดหรอมชองระบายอากาศ

รางเคเบลแบบดานลางทบ

ชองท 1 (mm2)

ชองท 2* (mm2)

ชองท 3 (mm2)

ชองท 4 (mm2)

150 4500 4500 - (30.5 Sd) ** 3500 3500 - (25.4 Sd) ** 300 9000 9000 - (30.5 Sd) 7000 7000 - (25.4 Sd) 450 13500 13500 - (30.5 Sd) 10500 10500 - (25.4 Sd) 600 18000 18000 - (30.5 Sd) 14000 14000 - (25.4 Sd) 750 22500 22500 - (30.5 Sd) 17500 17500 - (25.4 Sd) 900 27000 27000 - (30.5 Sd) 21000 21000 - (25.4 Sd)

หมายเหต * พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลใน 2 และ 4 ใหใชวธค านวณ ตวอยางเชน รางเคเบล มความกวาง 150 mm จะไดพนทสงสดในการวางเคเบลตามชองท 2 เทากบ 4500 – (30.5 Sd) mm2 ** Sd หมายถงผลรวมเสนผาศนยกลางเปน mm รวมฉนวนและเปลอกเคเบลหลายแกนทกเสน ทมขนาด 95 mm2 ขนไป ซงตดตงรวมกบสายเคเบลทมขนาดเลกกวาในรางเคเบลเดยวกน

ตารางท 2.10 สายเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าวางในรางเคเบลแบบบนไดหรอแบบรางมชองระบายอากาศ

ขนาดสายเคเบล (mm2)

วธการคด

1.ขนาด 50-95 สายเคเบลทมขนาดตงแต 50-95 mm2 ผลรวมของเสนผานศนยกลางของสายทงหมด จะตองไมเกนขนาดความกวางของรางเคเบล และใหวางเรยงไดชนเดยว หรอวางเปนรปสามเหลยมเทานน

2.ขนาด 120-300 สายเคเบลทมขนาดตงแต 120-300 mm2 ผลรวมของพนทหนาตดของสายทงหมด ตองไมมากกวาพนทสงสด ทอนญาตใหวางสายไดตามทก าหนดไวตามตารางท 2.11 ชองท 1

3.ขนาด 400 กรณท 1. สายเคเบลทมขนาดตงแต 400 mm2 ผลรวมของเสนผานศนยกลางของสายทงหมด จะตองไมเกนขนาดความกวางของรางเคเบล กรณท 2. สายเคเบลทมขนาดตงแต 400 mm2 วางรวมกนกบสายเคเบลขนาดเลกกวา 400 mm2 ผลรวมของพนทหนาตดของสายทมขนาดเลกกวา 400 mm2 ทงหมด ตองไมมากกวาพนทสงสด ทอนญาตใหวางสายได ตามทก าหนดไวตามตารางท 2.11 ชองท 2

Page 145: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 141

ตารางท 2.11 พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลแกนเดยวระบบแรงต าในรางเคเบลแบบบนได หรอแบบรางมชองระบายอากาศ

ความกวางภายในของรางเคเบล (mm)

ชองท 1 ( mm2)

ชองท 2 * ( mm2)

150 4000 4000 - (27.9 Sd) ** 300 8500 8500 - (27.9 Sd) 450 12500 12500 - (27.9 Sd) 600 16500 16500 - (27.9 Sd) 750 21000 21000 - (27.9 Sd) 150 4000 4000 - 27.9 Sd) **

หมายเหต * พนทหนาตดสงสดส าหรบวางเคเบลใน 2 ใหใชวธค านวณ ตวอยางเชน รางเคเบลมความกวาง 150 mm จะไดพนทสงสดใน การวางเคเบลเทากบ 4000 – (27.9 Sd) mm2

** Sd หมายถงผลรวมเสนผานศนยกลางเปน mm รวมฉนวนและเปลอกเคเบลแกนเดยวทมขนาด 400 mm2 ขนไปซงตดตงรวมกบสายเคเบลทมขนาดเลกกวาในรางเคเบลเดยวกน

Page 146: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 142

3. ตารางทเกยวของกบเซอรกตเบรกเกอร

ตารางท 3.1 เซอรกตเบรกเกอรส าหรบแผงยอยส าหรบทอยอาศย แอมแปรเฟลม (AF) แอมแปรทรป (AT)

100 16, 20, 32, 45, 63, 70, 80, 100

ตารางท 3.2 แผงยอยทใชส าหรบงานทวไป แอมแปรเฟลม

(AF) แอมแปรทรป (AT)

100 15, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 90, 100 225 125, 150, 175, 200, 225

ตารางท 3.3 แอมแปรเฟลมและแอมแปรทรปของเซอรกตเบรกเกอรชนดโมลดเคส แอมแปรเฟลม

(AF) แอมแปรทรป

(AT) พกดตดกระแสลดวงจร(IC)เปน kA

220/230 โวลต 380/415 โวลต

125 10,12.5,16,20,25,32,40,50,63,80,100,125 25 16

160 16,20,25,32,40,50,63,80,100,125,160 25 16

250 200,250 65 35

400 320,400 65 35

630 630 65 35

800 800 65 35

1250 1000,1250 85 50

1600 1600 85 50

หมายเหต 1. คาแอมแปรทรปและพกดกระแสลดวงจร อาจเปลยนแปลงไดตามบรษทผผลต 2. เซอรกตเบรกเกอรขนาดสงๆ มกผลตเปนแบบอเลกทรอนกสทสามารถปรบแอมแปรทรปไดหลายคา ตามตองการ

Page 147: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 143

4. ตารางทเกยวของกบหมอแปลงไฟฟา

ตารางท 4.1 คากระแสลดวงจรทขวแรงต าของหมอแปลง (400/230 V)

ขนาดพกดหมอแปลง (kVA)

คากระแสลดวงจร (kA)

ความจลดวงจร (MVA)

350 500 Infinite Bus

315 11.9 12.0 12.2 400 15.1 15.2 15.5 500 18.7 18.9 19.4 630 23.3 23.7 24.5 800 20.1 20.3 21.0

1000 24.9 25.3 26.2 1250 30.7 31.3 32.8 1600 38.6 39.6 41.9 2000 47.4 48.8 52.4 2500 57.7 59.9 55.5

ตารางท 4.2 ขนาด CB ทใชกบหมอแปลงทดานแรงต า (400/230 V) ขนาดพกดหมอแปลง

(kVA) กระแสพกด

(A) 125 %

ของกระแสพกด (A)

คาปรบตง CB (AT)

AF (A)

คาพกด กระแสลดวงจร

(kA)

315 454 568 500–550 630 18 400 577 721 600–700 800 22 500 722 903 800–900 1000 25 630 909 1136 1000–1100 1250 30 800 1155 1443 1250–1400 1600 35 1000 1443 1804 1500–1800 2000 30 1250 1804 2255 1900–2200 2500 42 1600 2309 2886 2400–2800 3200 50 2000 2889 3609 2900–3600 4000 65 2500 3608 4510 3700-4500 5000 80

Page 148: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 144

5. ตารางทเกยวของกบการตอหลกดน ตารางท 5.1 ขนาดต าสดของสายตอหลกดนของระบบไฟฟากระแสสลบ

ขนาดตวน าประธาน (ตวน าทองแดง) ( mm2)

ขนาดต าสดของสายตอหลกดน (ตวน าทองแดง) ( mm2)

ไมเกน 35 35 – 50 70 – 95

120 – 185 240 – 300 400 – 500 เกน 500

10* 16 25 35 50 70 95

หมายเหต * แนะน าใหตดตงในทอโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลาง ทอโลหะบาง หรอทออโลหะ

ตารางท 5.2 ขนาดต าสดของสายดนของระบบบรภณฑไฟฟา พกดหรอขนาดปรบตงของเครองปองกนกระแส

(A) ขนาดต าสดของสายดนของระบบบรภณฑไฟฟา

(ตวน าทองแดง) ( mm2)

15 20 60

100 200 300 500 600 1000 1200 1600 2000 2500 3000 4000 6000

2.5* 4* 6* 10 16 25 35 50 70 95

120 150 185 240 300 400

Page 149: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 145

หมายเหต * ขนาดต าสดของสายดนของบรภณฑไฟฟาใชส าหรบทอยอาศยหรออาคารของผใชไฟ ทอยหางจากหมอแปลง ระบบจ าหนายระยะไมเกน 100 เมตร

ตารางท 5.3 ขนาดสายไฟฟาชนดทมสายดนตาม มอก. 11-2531 ขนาดสายไฟพรอมสายดน(mm2) สายดนใชสายเดยว (THW) ฉนวนสเขยว (mm2)

สายไฟ สายดน ขนาดสายดน

2.5 1.5 2.5 4.0 2.5 2.5 6.0 4.0 4.0

10.0 4.0 4.0 16.0 6.0 6.0 25.0 6.0 6.0 35.0 10.0 10.0

หมายเหต ในกรณทสายดนเดนดวยสายเดยว ส าหรบสายเสนไฟตงแตขนาด 2.5 mm2ลงไปขอแนะน า ใหใชขนาดสายดนเทากบขนาดสายเสนไฟ

6.ตารางทเกยวของกบการค านวณโหลดหลอดไฟฟาแสงสวาง 6.1 หลอดไส (Incandescent Lamp)

โหลด (VA) = W 6.2 หลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp)

Page 150: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 146

ตารางท 6.2.1 หลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent Lamp) ,FL

ก าลงไฟฟา (W)

โหลด (VA)

LPF บลลาสต HPF บลลาสต

18(20) 36(40)

90 100

40 60

ตารางท 6.2.2 คาหลอดประหยดไฟฟา ก าลงไฟฟาของโหลด

(W) โหลด (VA)

9 11 15 20

หลอด PL 5,7,11

15 20 25 35

40

Page 151: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 147

6.3 คาโหลดของหลอด HID (High Intensity Discharge) HID ไดแก หลอดแสงจนทร (High Pressure Mercury)

หลอดโซเดยมความดนไอสง (High Pressur Sodium) หลอดเมทลฮาไลด (Metal Halide)

6.4 เตารบ (Receptacle) เตารบทใชแตละชดมทงแบบเตารบเดยว ค และเตารบ 3 หวจาย แตในการคดโหลดใหคดตอชด

โหลดเตารบ = 180 VA / ชด

6.5 เครองปรบอากาศ (Air - Conditioning) โหลดของระบบปรบอากาศ (kVA) = (1.5 – 1.8) x ตนความเยน

ตารางท 6.5.1 คาโหลดของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน (Split Type) 1 เฟส 230 V ความจ (Capacity)

โหลด (kVA) ตนความเยน (TR) BTUH

1 1.5 2 3

12,000 18,000 24,000 36,000

1.50 1.70 2.60 4.20

ก าลงไฟฟา (W)

โหลด (VA)

LPF บลลาสต HPF บลลาสต

80 125 250 400 700

1000

180 260 500 750

1250 1900

100 160 300 500 850 1200

Page 152: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 148

ตารางท 6.5.2 คาโหลดของเครองปรบอากาศแบบแยกสวน (Split Type) 3 เฟส 400 V ความจ (Capacity)

โหลด (kVA) ตนความเยน (TR) BTUH

4 5 6 7 8 9 10

12.5 15 20 25 30 35 40 50

48,000 60,000 72,000 84,000 96,000 108,000 120,000 150,000 180,000 240,000 300,000 360,000 420,000 480,000 600,000

6.12 7.83 9.74 12.18 12.97 14.02 16.45 18.82 22.90 35.54 50.35 55.75 57.92 70.43 92.93

ตารางท 6.5.3 คาโหลดของเครองปรบอากาศ Package (Air Cooled) 3 เฟส 400 V ความจ (Capacity)

โหลด (kVA) ตนความเยน (TR) BTUH

7.5 9 11 13 16 18

90,000 108,000 132,000 156,000 192,000 216,000

10.40 14.48 17.44 22.18 25.34 26.39

Page 153: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 149

ตารางท 6.5.4 คาโหลดของเครองปรบอากาศ Package (Water Cooled) 3 เฟส 400 V ความจ (Capacity)

โหลด (kVA) ตนความเยน (TR) BTUH

5 7.5 10 15 20 25 30 35 45 55

60,000 90,000 120,000 180,000 240,000 300,000 360,000 420,000 540,000 660,000

7.90 8.42 11.65 17.51 23.56 32.91 40.15 52.65 62.53 77.01

6.6 ระบบขนสงแนวดง แบงเปน 3 แบบไดแก 1.โหลดของลฟต 2.โหลดของบนไดเลอน 3.โหลดของปนจน ตารางท 6.6.1 คา D.F.ส าหรบโหลดของลฟตหลายตว

จ านวนลฟต คา D.F.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 หรอมากกวา

1.00 0.95 0.90 0.85 0.82 0.79 0.77 0.75 0.73 0.72

Page 154: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 150

ตารางท 6.6.2 คาโหลดของลฟต 3 เฟส 400 V ขนาดน าหนก (kg)

(จ านวนคน) ความเรว m / min

โหลด (kVA)

600 (9)

45 60 90

105

5 6 7 7

750 (11)

45 60 90

105

6 7 8 8

900 (13)

45 60 90

105 120 150

6 8 10 11 20 24

1000 (15)

60 90

105 120 150 180 210 240

8 11 12 20 24 27 31 34

Page 155: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 151

ตารางท 6.6.2 (ตอ) คาโหลดของลฟต 3 เฟส 400 V ขนาดน าหนก (kg)

(จ านวนคน) ความเรว m / min

โหลด (kVA)

1150 (17)

90 105 120 150 180 210 240

11 12 22 27 30 34 38

1350 (20)

90 105 120 150 180 210 240

14 16 26 31 36 40 44

1600 (24)

90 105 120 150 180 210 240

15 19 30 36 41 47 52

1800 (26)

120 150 180 210 240

34 40 45 56 60

Page 156: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 152

ตารางท 6.6.3 คาโหลดของบนไดเลอน 3 เฟส 400 V ความกวาง

(mm) ระยะขน

(mm) โหลด (kVA)

800

3000 4000 11 4500 5000 5500 6000

15

1000

3000 3500 11 4000 4500 5000 5500

15

6000 20

ตารางท 6.6.4 คาโหลดของปนจน 3 เฟส 400 V ขนาดการยกน าหนก (Ton) โหลด (kVA)

0.5 1 2

3.2 5 8 10

12.5 16 20 25 32 40 50

2.3 2.6 4 9 13 19 19 28 29 29 53 55 55 56

Page 157: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 153

ตารางท 6.7 ขนาดตวน าและเครองปองกนกระแสเกนของวงจรยอย เครองปองกนกระแสเกน

(A) ขนาดสายตวน าเดนในทอโลหะ

( mm2)

15 20 25 30 40 50

2.5 (18 A) 4 (24 A) 6 (31 A) 6 (31 A)

10 (43 A) 16 (56 A)

ตารางท 6.8 จ านวนดวงโคม FL 2 x 36 W ใชงานท 60 %

วงจรยอย จ านวนชดดวงโคม

LPF HPF

15 (A) 20 (A)

10 13

16 22

ตารางท 6.9 จ านวนดวงโคม HID ใชงานท 70 %

วงจรยอย จ านวนชดดวงโคม

250 W 400 W 700 W 1000 W

LPF HPF LPF HPF LPF HPF LPF HPF

20 A 30 A 40 A

6 - -

10 - -

4 6 8

6 9 12

2 3 5

3 5 7

- 2 3

- 4 5

Page 158: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 154

ตารางท 6.10 จ านวนวงจรยอยทใชในแผงวงจรยอย แผงวงจรยอย Active Spare Space

12 7 – 9 2 – 3 1 – 2 18 10 – 14 2 – 4 2 – 4

24 14 – 19 3 – 5 2 – 5

30 18 – 24 3 – 6 3 – 6 36 21 – 28 4 – 8 4 – 7

42 25 – 33 5 - 9 4 - 8

ตารางท 6.11 ดมานดแฟกเตอรส าหรบโหลดแสงสวาง ชนดของอาคาร ขนาดของไฟแสงสวาง (VA) ดมานดแฟกเตอร(%)

ทพกอาศย ไมเกน 2,000 สวนเกน 2,000

100 35

*โรงพยาบาล ไมเกน 50,000 สวนเกน 50,000

40 20

*โรงแรมรวมถงหองชดทไมมสวนใหผอยอาศยประกอบอาหารได

ไมเกน 20,000 20,001-100,000 สวนเกน 100,000

50 40 30

โรงเกบพสด ไมเกน 12,500 สวนเกน 12,500

100 50

อาคารประเภทอน ทกขนาด 100 * ดมานดแฟกเตอรตามตารางน หามใชส าหรบสายปอนในสถานทบางแหงของโรงพยาบาล หรอโรงแรมซงบางขณะ

ไฟฟาแสงสวางจะตองใชพรอมกนเชน ในหองผาตด หองอาหารหรอหองโถง ฯลฯ

ตารางท 6.12 ดมานดแฟกเตอรส าหรบโหลดของเตารบในสถานทไมใชทอยอาศย โหลดของเตารบ (คดโหลดเตารบละ 180 VA) ดมานดแฟกเตอร (%)

10 KW แรก เกน 10 KW

100 50

Page 159: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 155

ตารางท 6.13 ดมานดแฟกเตอรส าหรบเครองไฟฟาทวไป ขอ ชนดของอาคาร ประเภทของโหลด ดมานดแฟกเตอร

1 อาคารทอยอาศย เครองหงตมอาหาร 10 แอมแปร + รอยละ30 ของสวนทเกน 10 แอมแปร เครองท าน ารอน พกดกระแสสงสดของสองเครองแรกทใชงาน + รอยละ25

ของเครองทเหลอทงหมด เครองปรบอากาศ รอยละ100

2 อาคารส านกงานและรานคารวมถงหางสรรพสนคา

เครองหงตมอาหาร พกดกระแสสงสดของเครองทใหญทสด + รอยละ80 ของเครองใหญรองลงมา + รอยละ60 ของเครองทเหลอทงหมด

เครองท าน ารอน รอยละ100 ของเครองตวแรกทใหญทสด + รอยละ25 ของเครองทเหลอทงหมด

เครองปรบอากาศ รอยละ100 3 โรงแรมและอาคาร

ประเภทอน เครองหงตมอาหาร เหมอนขอ 2 เครองท าน ารอน เหมอนขอ 2 เครองปรบอากาศประเภทแยกแตละหอง

รอยละ 75

ตารางท 6.14 คา Demand Factor จ านวนแผงจายไฟฟา D.F.

1 2 – 3 4 – 6 7 – 10

มากกวา 10

1.00 0.90 0.80 0.70 0.60

Page 160: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 156

ตารางท 6.15 พกดสงสดของเครองปองกนกระเกน และโหลดสงสดตามขนาด เครองวดหนวยไฟฟา (ส าหรบการไฟฟานครหลวง)

ขนาดเครองวดหนวยไฟฟา (A)

พกดสงสดของเครองปองกนกระแสเกน (A)

โหลดสงสด (A)

5 (15) 16 10 15 (45) 50 30

30 (100) 100 75 50 (150) 125 100

200 200 250

150 200

400 300 400 500

250 300 400

ตารางท 6.16 ขนาดสายไฟฟา Safety Switch, Cutoutและ Catridge ส าหรบตวน าภายในอาคาร (ส าหรบการไฟฟาสวนภมภาค)

ขนาดเครองวดหนวยไฟฟา (A)

ขนาดของ โหลด (A)

ขนาดตวน าประธาน เลกทสดทใช(m2)

บรภณฑประธาน

Safety Switch LBS

Cutout Catridge

CB

สายอะลมเนยม

สาย ทองแดง

ขนาดSwitchต าสด (A)

ขนาดFuse สงสด (A)

ขนาด Cutout ต าสด (A)

Fuse สงสด (A)

ขนาด ปรบตงสงสด

5 (15) 12 10 4 30 15 20 16 15 - 16 15 (45) 36 25 10 60 40-50 60 35 - 50 40 – 50 30 (100) 80 50 35 100 100 - - 100

Page 161: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 157

ตารางท 6.17 ขนาดสายไฟฟาส าหรบการเดนสายในอากาศและเดนในทอโลหะในอากาศตามขนาดของ เครองวดหนวยไฟฟาระบบการจายไฟฟา 380/220 Vของการไฟฟานครหลวง

ขนาดเครองวดหนวยไฟฟา

(A)

เดนในอากาศ เดนในทอโลหะในอากาศ พกดสงสดของเครองปองกนกระแสเกน

(AT)

ขนาดสายเฟส THW ( mm2)

ขนาดสาย ตอหลกดน ( mm2)

ขนาดสายเฟส THW ( mm2)

ขนาดสาย ตอหลกดน ( mm2)

ขนาดทอ mm (นว)

Phase (A)

1 5 (15) 2 x 4 10 2 x 4 10 15 mm (1/2") 16 15 (45) 2 x 10 10 2 x 16 10 25 mm (1") 50

30 (100) 2 x 25 10 2 x 50 16 40 mm (1 1/2" ) 100 50 (150) 2 x 50 16 2 x 70 25 40 mm (1 1/2" ) 125

3

15 (45) 4 x 10 10 4 x 16 10 32 mm (1 1/4") 50 30 (100) 4 x 25 10 4 x 50 16 50 mm (2") 100 50 (150) 4 x 50 16 4 x 70 25 50 mm (2") 125

200 4 x 95 25 4 x 150 35 80 mm (3") 250 400 4 x 240 50 2 x ( 4 x 150 ) 50 2 x 80 mm

(2 x 3") 500

Page 162: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 158

ตารางท 6.18 ขนาดสายไฟฟาส าหรบการเดนสายฝงดนและเดนในทอโลหะฝงดนตามขนาดของเครองวดหนวย ไฟฟาระบบการจายไฟฟา 380/220 V ของการไฟฟานครหลวง

ขนาดเครองวดหนวยไฟฟา

(A)

เดนในอากาศ เดนในทอโลหะในอากาศ พกดสงสดของเครองปองกนกระแสเกน

(AT)

ขนาดสายเฟส THW ( mm2)

ขนาดสาย ตอหลกดน ( mm2)

ขนาดสาเฟส THW ( mm2)

ขนาดสาย ตอหลกดน ( mm2)

ขนาดทอ mm (นว)

Phase (A)

1 5 (15) 2 x 10 10 2 x 10 10 32 mm (1 1/4" ) 16

15 (45) 2 x 10 10 2 x 10 10 32 mm (1 1/4" ) 50 30 (100) 2 x 25 10 2 x 25 10 40 mm (1 1/2" ) 100 50 (150) 2 x 35 16 2 x 50 16 50 mm (2") 125

3

15 (45) 4 x 10 10 4 x 10 10 40 mm (1 1/2" ) 50 30 (100) 4 x 25 10 4 x 25 10 50 mm ( 2" ) 100 50 (150) 4 x 35 16 4 x 50 16 65 mm (2 1/2" ) 125

200 4 x 95 25 4 x 120 35 80 mm (3") 250 400 4 x 400 70 2(4 x 120) 50 2 x 80 mm

(2 x 3") 500

ตารางท 6.19 พกดกระแสมอเตอรเหนยวน า 1 เฟส และ 3 เฟส มอเตอร 1 เฟส มอเตอร 3 เฟส 4 ขว, 50 Hz

kW HP 230V คดเปน

(A)

240V คดเปน

(A)

kW HP 230V คดเปน

(A)

380V คดเปน

(A

400V คดเปน

(A)

0.37 0.5 3.9 3.6 0.37 0.5 2 1.0 0.98 0.55 0.75 5.2 4.8 0.55 0.75 2.8 1.6 1.5

0.75 1 6.6 6.1 0.75 1 3.6 2 1.9 1.1 1.5 9.6 8.8 1.1 1.5 5.2 2.6 2.5 1.5 2 12.7 11.7 1.5 2 6.8 3.5 3.4 1.8 2.5 15.7 14.4 2.2 3 9.6 5 4.8 2.2 3 18.6 17.1 3 4 11.5 6.6 6.3

Page 163: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 159

ตารางท 6.19 (ตอ) พกดกระแสมอเตอรเหนยวน า 1 เฟส และ 3 เฟส มอเตอร 1 เฟส มอเตอร 3 เฟส 4 ขว, 50 Hz

kW HP 230V คดเปน

(A)

240V คดเปน

(A)

kW HP 230V คดเปน

(A)

380V คดเปน

(A

400V คดเปน

(A)

3 4 24.3 22.2 3.7 5 15.2 7.7 7.4 4 5.5 29.6 27.1 4 5.5 - 8.5 8.1

4.4 6 34.7 31.8 5.5 7.5 22 11.5 11 5.2 7 39.8 36.5 7.5 10 28 15.5 14.8 5.5 7.5 42.2 38.7 9 12 - 18.5 18.1 6 8 44.5 40.8 11 15 42 22 21 7 9 49.5 45.4 15 20 54 30 28.5

7.5 10 54.4 50 18.5 25 68 37 35 - - - - 22 30 80 44 42 - - - - 30 40 104 59 57 - - - - 37 50 130 72 69 - - - - 45 60 154 85 81 - - - - 55 75 192 104 100 - - - - 75 100 248 138 131 - - - - 90 125 312 170 162 - - - - 110 150 360 205 195

- - - - 132 180 - 245 233 - - - - 147 200 480 273 222 - - - - 160 220 - 300 285 - - - - 185 250 600 342 -

- - - - 200 270 - 370 352

Page 164: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 160

ตารางท 6.20 พกดกระแสมอเตอรกระแสตรง kW

(HP) พกดกระแส (A)

90 V 120 V 180 V 240 V 500 V 550 V

0.19 (1/4) 4.0 3.1 2.0 1.6 - - 0.25 (1/3) 5.2 4.1 2.6 2.0 - - 0.37 (1/2) 6.8 5.4 3.4 2.7 - - 0.55 (3/4) 9.6 7.6 4.8 3.8 - - 0.75 (1) 12.2 9.5 6.1 4.7 - -

1.1 (1 1/2) - 13.2 8.3 6.6 - - 1.5 (2) - 17 10.8 8.8 - - 2.2 (3) - 25 16 12.2 - - 3.7 (5) - 40 27 20 - -

5.5 (7 1/2) - 5.8 - 29 13.6 12.2 7.5 (10) - 76 - 38 18 16 11 (15) - - - 55 27 24 15 (20) - - - 72 34 31

18.5 (25) - - - 89 43 38 22 (30) - - - 106 51 46 30 (40) - - - 140 67 61 37 (50) - - - 173 83 75 45 (60) - - - 206 99 90 55 (75) - - - 255 123 111

75 (100) - - - 341 164 148 90 (125) - - - 425 205 185 110 (150) - - - 506 246 222 147 (200) - - - 675 330 294

Page 165: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 161

ตารางท 6.21 ขนาดสาย และ บรภณฑปองกนส าหรบมอเตอร 3 เฟส,400 V พกด

มอเตอร กระแส พกด In (A)(1.15 In)

ก าลง ไฟฟา

(kVA)

ขนาดของสายไฟฟา บรภณฑปองกน

kW

Hp ในอากาศ ในทอโลหะ ในทอฝงใตดน ขนาดสาย

THW ขนาดสาย

THW ขนาดสาย

THW ขนาดสาย

THW ขนาดทอ

IMC

ฟวส (A)

CB (AT)

0.37

0.5 0.98 (1.13)

0.68 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

4 15

0.55

0.75 1.5 (1.73)

1.04 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

4 15

0.75

1.0 1.9 (2.19)

1.32 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

4 15

1.1

1.5 2.5 (2.88)

1.73 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

6 15

1.5

2.0 3.4 (3.91)

2.36 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

10 15

2.2

3.0 4.8 (5.52)

3.33 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

16 15

3.7

5.0 7.4 (8.51)

5.13 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

20 20

5.5

7.5 11 (12.7)

7.62 3x2.5, G-1.5

3x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

3x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

25 20

7.5

10 14.8 (17.0)

10.3 3x2.5, G-2.5

3x2.5, G-2.5

20 mm 3/4"

3x2.5, G-2.5

32 mm 1 1/4"

35 30

11

15 21 (24.2)

14.5 3x4, G-4

3x6, G-4

20 mm 3/4"

3x4, G-4

40 mm 1 1/2"

35 50

15

20 28.5 (32.8)

19.7 3x6, G-4

3x10, G-4

25 mm 1"

3x6, G-4

40 mm 1 1/2"

50 60

Page 166: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 162

ตารางท 6.21 (ตอ) ขนาดสาย และ บรภณฑปองกนส าหรบมอเตอร 3 เฟส, 400 V

พกดมอเตอร กระแส พกด In (A)

(1.15 In)

ก าลง ไฟฟา

(kVA)

ขนาดของสายไฟฟา บรภณฑปองกน

kW Hp ในอากาศ ในทอโลหะ ในทอฝงใตดน

ขนาดสาย

THW

ขนาดสาย

THW

ขนาดทอ IMC

ขนาดสาย

NYY

ขนาดทอ IMC

ฟวส (A)

CB (AT)

18.5 25 35 (40.3)

24.2 3x10, G-6

3x16, G-6

32 mm 1 1/4"

3x10, G-6

40 mm 1 1/2"

53 80

22 30 42 (48.3)

29.1 3x10, G-6

3x16, G-6

32 mm 1 1/4"

3x10, G-6

40 mm 1 1/2"

80 80

30 40 57 (65.6)

39.5 3x16, G-6

3x25, G-6

40 mm 1 1/2"

3x16, G-6

50 mm 2"

100 90

37 50 69 (79.37)

47.8 3x25, G-10

3x35, G-10

40 mm 1 1/2"

3x25, G-10

50 mm 2"

100 110

45 60 81 (93.2)

56.1 3x25, G-10

3x50, G-10

50 mm 2"

3x35, G-10

65 mm 2 1/2"

125 125

55 75 100 (115)

69.3 3x35, G-16

3x70, G-16

50 mm 2"

3x50, G-16

65 mm 2 1/2"

160 150

75 100 131 (151)

90.8 3x70, G-16

3x95, G-16

65 mm 2 1/2"

3x70, G-16

65 mm 2 1/2"

200 225

90 125 162 (186)

112 3x70, G-16

3x120, G-16

65 mm 2 1/2"

3x95, G-16

80 mm 3"

200 250

110 150 195 (224)

135 3x95, G-25

3x185, G-25

80 mm 3"

3x120, G-25

80 mm 3"

250 300

132 175 233 (268)

161 3x120, G-25

3x240, G-25

90 mm 3 1/2"

3x150, G-25

90 mm 3 1/2"

315 400

160 220 285 (328)

197 3x185, G-25

3x300, G-25

90 mm 3 1/2"

3x240, G-25

100 mm 4" 400 400

2 (3x95, G-25)

2x65 mm 2x2 1/2"

2 (3x70, G-25)

2x65 mm 2x2 1/2"

200 270 352

(405) 225 3x240, G-35

3x400, G-35

100 mm 4"

3x300, G-35

125 mm 5" 500 600

Page 167: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 162

ตารางท 6.22 ขนาดสาย และบรภณฑปองกนส าหรบมอเตอร 3 เฟส, 400V ตอแบบสตาร-เดลตา พกด

มอเตอร กระแส พกด In (A) (1.15 In)

ก าลง ไฟฟา

(kVA)

ขนาดของสายไฟฟา บรภณฑปองกน

kW

Hp ในทอโลหะ ใน CABLETRAY

ขนาดสาย THW/NYY

ขนาดทอTHW(IMC)

ขนาดทอ NYY(IMC)

ขนาดสาย THW/NYY

ขนาดทอ NYY

ฟวส (A)

CB (A)

7.5

10 14.8 (17.0)

10.3 6x2.5, G-2.5

20 mm 3/4"

40 mm 1 1/2"

- 2(3/C,2.5) G-2.5

35 30

11

15 21 (14.15)

14.5 G-4

6x4, G-4

25 mm 1"

40 mm 1 1/2"

- 2(3/C,2.5) G-2.5

35 50

15

20 28.5 (32.8)

19.7 6x6, G-4

25 mm 1"

50 mm 2"

- 2(3/C,4) G-4

50 60

18.5

25 35 (40.3)

24.2 6x10, G-6

32 mm 1 1/4"

32 mm 1 1/4"

- 2(3/C,6) G-4

63 80

22

30 24.0 (48.3)

29.1 6x10, G-6

32 mm 1 1/4"

32 mm 1 1/4"

- 2(3/C,6) G-4

80 80

30

40 57.8 (65.6)

39.5 6x16, G-6

32 mm 1 1/4"

40 mm 1 1/2"

- 2(3/C,10) G-6

100 90

37

50 69 (79.37)

47.8 6x25, G-10

50 mm 2"

40 mm 1 1/2"

- 2(3/C,16) G-6

100 110

45

60 81 (93.3)

56.1 6x25, G-10

50 mm 2"

65 mm 2 1/2"

- 2(3/C,25) G-10

125 125

55

75 100 (115 )

69.3 6x35, G-10

50 mm 2"

80 mm 3"

- 2(3/C,25) G-10

160 150

75

100 131 (151 )

90.8 6x50, G-25

65 mm 2 1/2"

80 mm 3"

6x50, G-16

2(3/C,35) G-10

200 225

90

125 162 (186 )

112 6x70, G-25

65 mm 2 1/2"

80 mm 3"

6x70, G-25

2(1/3x50) G-16

200 250

110

150 195 (224 )

135 6x95, G-25

80 mm 3"

90 mm 3 1/2"

6x70, G-25

2(1/3x70) G-25

250 300

Page 168: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 163

ตารางท 6.22 (ตอ) ขนาดสาย และบรภณฑปองกนส าหรบมอเตอร 3 เฟส, 400V ตอแบบสตาร-เดลตา พกด

มอเตอร กระแส พกด In (A) (1.15 In)

ก าลง ไฟฟา

(kVA)

ขนาดของสายไฟฟา บรภณฑปองกน

kW

Hp ในทอโลหะ ใน CABLETRAY

ขนาดสาย THW/NYY

ขนาดทอTHW(IMC)

ขนาดทอ NYY(IMC)

ขนาดสาย THW/NYY

ขนาดทอ NYY

ฟวส (A)

CB (A)

132

175

233 (268 )

161 6x120, G-35

80 mm 3"

90 mm 3 1/2"

6x95, G-25

2(1/3x95) G-25

315 400

160

220

285 (328 )

197 6x185, G-35

100 mm 4"

125 mm 5"

6x150, G-35

2(1/3x120) G-35

400 400

200

270

352 (405 )

225 6x240, G-55

125 mm 5"

150 mm 6"

6x185, G-35

2(1/3x185) G-35

500 600

Page 169: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 164

ตารางท 6.23 ขนาดสาย และ บรภณฑปองกนส าหรบมอเตอร 1 เฟส, 230 V พกดมอเตอร กระแส

พกด In (A)

(1.15 In)

ก าลง ไฟฟา

(kVA)

ขนาดของสายไฟฟา บรภณฑปองกน

kW Hp ในอากาศ ในทอโลหะ ในทอฝงใตดน

ขนาดสาย

THW

ขนาดสาย THW

ขนาดทอ IMC

ขนาดสาย NYY

ขนาดทอ IMC

ฟวส (A)

CB (AT)

0.37 0.5 3.9 (4.5)

0.90 2x2.5, G-1.5

2x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

2x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

10 15

0.55 0.75 5.2 (6.0)

1.20 2x2.5, G-1.5

2x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

2x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

16 15

0.75 1.0 6.6 (7.6)

1.52 2x2.5, G-1.5

2x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

2x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

16 15

1.10 1.5 9.6 (11.0)

2.21 2x2.5, G-1.5

2x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

2x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

20 20

1.50 2.0 12.7 (14.6)

2.92 2x2.5, G-1.5

2x2.5, G-1.5

15 mm 1/2"

2x2.5, G-1.5

32 mm 1 1/4"

25 30

2.2 3.0 18.6 (21.4)

4.28 2x4, G-4

2x4, G-4

15 mm 1/2"

2x2.5, G-4

32 mm 1 1/4"

35 40

3.0 4.0 24.3 (27.9)

5.59 2x4, G-4

2x4, G-4

20 mm 3/4"

2x4, G-4

32 mm 1 1/4"

50 50

4.0 5.0 29.6 (34.0)

6.81 2x6, G-4

2x6, G-4

20 mm 3/4"

2x6, G-4

32 mm 1 1/4"

50 60

4.4 6.0 34.7 (40.0)

7.78 2x10, G-4

2x10, G-4

25 mm 1"

2x10, G-4

40 mm 1 1/2"

63 70

5.5 7.5 42.2 (48.5)

9.71 2x10, G-6

2x10, G-6

25 mm 1"

2x10, G-6

40 mm 1 1/2"

63 70

6.0 8.0 44.5 (51.2)

10.2 2x10, G-6

2x10, G-6

25 mm 1"

2x10, G-6

40 mm 1 1/2"

80 90

7.0 9.0 49.5 (57.0)

11.4 2x16, G-6

2x16, G-6

32 mm 1 1/4"

2x16, G-6

40 mm 1 1/2"

80 90

7.5 10.0 54.4 (63.0)

12.5 2x16, G-6

2x25, G-6

32 mm 1 1/4"

2x16, G-6

40 mm 1 1/2"

100 90

Page 170: Electrical System Design Handbook

บรรณานกรม

1. ประสทธ พทยพฒน. การออกแบบระบบไฟฟา. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร : ทซจ พรนตง, 2548.

2. ลอชย ทองนล. การออกแบบและตดตงระบบไฟฟา. พมพครงท 15. กรงเทพมหานคร : สมาคมเสรม- เทคโนโลย (ไทย-ญปน), ท แอร บ โปรดกส, 2550.

3. สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ. มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา ส าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2545 มาตรฐาน ว.ส.ท. 2001-45. กรงเทพมหานคร : สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ, 2545.

4. คมอวศวกรรมไฟฟา. กรงเทพมหานคร : น าอกษรการพมพ, 2549.5. คมอการออกแบบ และตดตงระบบไฟฟา. กรงเทพมหานคร.6. www.nectec.or.th

Page 171: Electrical System Design Handbook

ภาคผนวก 137

ตารางท 2.6 จ านวนสงสดของสายไฟฟา CVแรงต า ( XLPE 90 องศา ) ในทอรอยสาย

ขนาดสายไฟฟา (mm2)

จ านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกนในทอรอยสาย

1/2" 3/4" 1" 1 1/4" 1 ½" 2" 2 1/2" 3" 3 1/2" 4" 5" 6"

1 - - - - - - - - - - - -

1.5 - - - - - - - - - - - -

2.5 1 3 5 8 13 21 36 - - - - -

4 1 2 4 7 11 18 30 - - - - -

6 1 1 3 6 9 15 25 39 - - - -

10 1 1 3 5 8 13 22 33 - - - -

16 1 1 2 4 6 10 17 26 33 - - -

25 - 1 1 3 4 7 12 19 24 29 - -

35 - 1 1 1 3 6 10 15 20 24 38 -

50 - 1 1 1 3 4 8 12 15 19 30 -

70 - - 1 1 1 3 6 9 12 15 23 34

95 - - - 1 1 2 5 7 9 11 18 26

120 - - - 1 1 1 4 6 7 9 15 22

150 - - - 1 1 1 3 5 6 7 12 17

185 - - - - 1 1 2 4 5 6 10 14

240 - - - - 1 1 1 3 4 5 7 11

300 - - - - - 1 1 2 3 4 6 9

400 - - - - - 1 1 1 2 3 5 7

500 - - - - - - - - - - - -