energy plus_oct - dec 2013
DESCRIPTION
เชิญติดตามวารสาร Energy Plus วารสารฉบับราย 3 เดือน กับเนื้อหาด้านพลังงานหลากหลายมุมมอง รวมถึงนวัตกรรมใหม่ๆ ที่ทุกคนอยากรู้ ต้องรู้ และควรรู้ วันนี้พบกับฉบับ เดือนตุลาคม ถึง เดือนธันวาคม 2556TRANSCRIPT
ประจำเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2556
October-December 2013
ISSN 1686-3003
มงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคนมงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคนมงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคนมงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคน
Keep Insideการพฒนาทรพยากรมนษยในการขบเคลอน
ยทธศาสตรความม�นคงทางพลงงาน
Educateนโยบายการทตพลงงาน
ของประเทศมหาอำนาจและของไทย
Energy LearningEnergy Literacy
บทเร�ยนจากกระแสโลกสไทย
ความตระหนกรดานพลงงาน (Energy Literacy) กบการพฒนาประเทศ
พลงงาน คอ ตนทนชวต
พลงงานมความส�าคญตอชวตความเปนอยของคนในสงคม
การมพลงงานใชอยางเพยงพอในราคาทเหมาะสมถอเปนปณธานส�าคญ
ของกระทรวงพลงงานทจะสรางความเจรญเตบโต และการพฒนา
ทางเศรษฐกจ สงคม และประเทศชาต หากคนไทยมโอกาสเขาถง
แหลงพลงงานกยอมมโอกาสในการพฒนาชวตความเปนอยใหดขน
ทงเปนการสรางงาน สรางรายได สรางความเจรญในดานตางๆ แกตนเอง
และประเทศชาต ดงนน การสงเสรมใหคนในสงคมไดเรยนร
และตระหนกรถงคณคาของพลงงาน รวมทงตระหนกถงตนทนของชวต
อนเกดจากการมอยหรอหมดไปของพลงงาน จงถอวามความส�าคญอยางยง
ตอการพฒนาประเทศชาตในวนขางหนา
จากมมมองของ ดร.ณอคณ สทธพงศ ปลดกระทรวงพลงงาน ล�าดบท 3
Energy Plus | 01
Editor Talk /
EnergyLiteracyอาจเปนค�าทไมคนเคยส�าหรบคนทวไปแตหากกลาว
ถงแวดวงพลงงานแลวEnergyLiteracyไดรบการนยามวาความตระหนกร
ทางดานพลงงานดงนนEnergyPlusฉบบนจงปรารถนาสรางความเขาใจ
ใหแกผอานวา Energy Literacy นนมความส�าคญตอประชาชนทกชนชน
และประเทศชาต ซงตลอดระยะเวลาทผานมา หนวยงานภาครฐ โดย
กระทรวงพลงงานไดด�าเนนนโยบายและกจกรรมตางๆเพอสรางองคความร
ความเขาใจดานพลงงานส�าหรบผทมความเกยวของทกฝาย รวมถงการ
เปดโอกาสใหคนในสงคมมโอกาสรบรขอมลขาวสารทถกตองตรงไปตรงมา
เพอใหเกดการหารอและแลกเปลยนขอคดเหนอยางมเหตมผลน�าไปส
ขอสรปทยอมรบรวมกนได ดงนน Energy Literacy จงควรเรมตนดวย
การท�าความเขาใจหลกการขนพนฐานดานพลงงานกอนเพอใหมองเหนภาพ
ทสามารถเชอมโยงไปสการคดวเคราะหและตดสนใจรวมกนตอไป
Energy Plus ฉบบนจงขอน�าเสนอเนอหาทจะสรางความรเพอน�าไปส
การพฒนาอยางเปนรปธรรม โดยม Energy Literacy เปนแกนหลก
ทงในเรองความตระหนกรดานพลงงาน กบการพฒนาประเทศ รวมถง
นโยบายการทตพลงงานของประเทศมหาอ�านาจและประเทศไทย และยงม
สาระนารอกมากมายภายในเลมเราหวงเปนอยางยงวาหากทกคนตระหนกร
ดานพลงงานแลว จะเกดการพฒนาอยางเขาใจในแนวทางเดยวกนเพอ
ความมนคงดานพลงงานของประเทศชาตตอไปในอนาคต
กองบรรณาธการ
Energy Inno ความตระหนกรดานพลงงาน(EnergyLiteracy)กบการพฒนาประเทศ Scoop สงคมคารบอนต�าKeep Inside การพฒนาทรพยากรมนษยในการขบเคลอนยทธศาสตรความมนคงทางพลงงานNext Gen “เครองดดอากาศพลงน�าแชมปตนกลาพลงงาน2555”และ“ADropofWaterหยดน�าแหงการรกษาพลงงาน”Educate นโยบายการทตพลงงานของประเทศมหาอ�านาจและของไทยCreator จากขยะมาเปนพลงงาน“ปโตรเคม”DIY : Do It Yourself กาซชวภาพจากมลสตว Energy LearningEnergy LiteracyบทเรยนจากกระแสโลกสไทยGreen Zone GreenBuildingเพมพนทสเขยวใหโลกScholarship ทนฟรมใหเรยนทวโลก2morrow ExburyEggหองท�างานลอยน�าพลงงานแสงอาทตยEnergy Quiz พลงงานธรรมชาตพลงงานทอยรอบๆตวเรา
Contents2
10
14
17
20
26
28
30
34
36
38
40
Energy Plus Journal เปนวารสารทจดท�าขนเพอเปนสอกลาง
ระหวางองคกร ทงภาครฐ เอกชน และผเกยวของในแวดวงพลงงาน
รวมทงสถาบนการศกษาประชาชนโดยน�าเสนอความรขาวสารและ
ความเคลอนไหวตลอดจนเทคโนโลยใหมๆทงในดานพลงงานเชอเพลง
และสงแวดลอม
เจาของ ส�านกงานปลดกระทรวงพลงงานกระทรวงพลงงาน
ออกแบบและจดท�าขอมลและจดพมพ บรษท เปรยววชญ จ�ากด
เลขท 18 อาคาร ซเพลส คอนโดมเนยม ชน 2 ลาดพราวซอย 18
ถนนลาดพร าว แขวงจอมพล เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900
โทรศพท0-2511-5159(อตโนมต)โทรสาร0-2511-5175
หมายเหต บทความ แนวคดหรอทศนะใดๆ ในวารสารน
เปนของผเขยนและผจดท�า ไมจ�าเปนทกระทรวงพลงงาน
จะตองเหนดวยเสมอไปและกรณาอางถง“EnergyPlus”
ในการตพมพซ�าบทความใดๆในวารสารน
หากมขอคดเหนหรอขอเสนอแนะ ตดตอทกลมประชาสมพนธ
ส�านกนโยบายและยทธศาสตรส�านกงานปลดกระทรวงพลงงาน
ศนยเอนเนอรยคอมเพลกซอาคารBชน23เลขท555/2
ถนนวภาวดรงสตแขวงจตจกรเขตจตจกรกรงเทพฯ10900
โทรศพท0-2140-6291www.energy.go.th
สนบสนนโดย
02Energy Plus |
Energy Inno
โดย ดร.พลพฒน ลสมบตไพบลย สำ�นกง�นปลดกระทรวงพลงง�น
คว�มตระหนกรด�นพลงงาน กบก�รพฒนาประเทศ
Ener
gy Literacy
03Energy Plus |Energy Plus | 03
หลายทานคงเคยไดยนไดอานบทความวจยทางดานการศกษา ซงตวเลขหนงทจะบอกไดวาคนใน
ประเทศนนๆ จะมคณภาพดแคไหนวดไดจาก “ความสามารถในการอานออกเขยนได” หรอทภาษาองกฤษ
เรยกวา “Literacy” ซงตอมาไดมการหยบยมเอาค�าดงกลาวมาใชประกอบกบความรความสามารถของคน
ในดานเฉพาะอน อาท ความรความเขาใจดานคอมพวเตอร (Computer Literacy) ซงมความส�าคญ
อยางมากในโลกสมยใหมทตองพงพาความรวดเรวของเทคโนโลยในการสอสาร หรอการน�าไปใชในแวดวง
การเงนทเราเรยกวา (Financial Literacy) แปลวาการอานออกเขยนไดทางดานการเงน ซงค�าแปลนอาจจะ
แปลกไปบาง ส�าหรบคนทไมเขาใจความเปนมา แตจรงๆ แลวไดมการขยายความออกไปอกวา หมายถง
“ความสามารถในการเขาใจความรพนฐานในดานการเงน” ผลตภณฑทางการเงนและความเสยงทางการเงน
ซงจะท�าใหเกดความตระหนกถงความเสยงในการลงทน หรอหากจะวากนอยางงายๆ กคอ ผลตอบแทนสง
กมความเสยงสงนนเอง (High Risk High Return)
นอกจากนน ค�าค�านไดถกน�าไปใชวดความสามารถของบคลากรในชาตเชนกนวาจะสรางสรรคนวตกรรม
ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดดแคไหน ซงเรยกกนวา Scientific Literacy หรอความสามารถ
ในการอานออกเขยนไดทางวทยาศาสตร
ค�าวา Literacy จงกลายเปนค�าทแสดงถงนยทดของประเทศนนๆ ในการสะทอนศกยภาพของคน
ซงถอเปนหวใจส�าคญของการพฒนาประเทศ เพราะชนชาตใดกตามทพฒนาคนของตนใหเปนคนทม
ความรความสามารถ (Literate People) ยอมสามารถทจะท�าใหคนในชาตพดอธบายความในเรองตางๆ
ดวยเหตและผล หรออยางนอยกมวจารณญาณในการตดสนใจและด�าเนนชวตไดอยางมเหตมผล และ
สามารถวเคราะหขอมลขาวสารตางๆ ทหลงไหลเขามาดวยสตปญญา และการตดสนใจเลอก โดยค�านงถง
ผลแหงการเลอกนนอยางมเหตผล
ตอมาค�าค�านไดถกยมมาใชในสาขาพลงงาน โดยน�ามารวมกบค�าวา พลงงาน (Energy) กกลายเปน
ค�าวา “Energy Literacy” ซงเราอาจจะแปลวา “ความสามารถในอานออกเขยนไดดานพลงงาน”
เหมอนเชนสาขาอนๆ กอาจจะดยาวไป และอาจจะไมไดสอความอยางชดเจน เพราะค�าวา Energy Literacy
เราตองการทจะอธบายความถงคณลกษณะเฉพาะตวอยางหนงของคนในชาต หรอสงคมทมความเขาใจ
ความรบร ความมจตส�านก ความมเหตมผลทางดานพลงงาน จงเปนเรองยากในขณะนทจะหาค�าจ�ากดความ
สนๆ ของค�าวา Energy Literacy ไดอยางครอบคลมทงหมด ในทนผเขยนจงขอเรยกไปกอนวา “ความตระหนกร
ทางดานพลงงาน” ซงกจะเปนสมรรถภาพทเปนคณลกษณะทส�าคญในการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ
ใหกาวตอไป
1. คว�มสำ�คญของ Energy Literacy กบก�รพฒน�ในส�ข�พลงง�น นกวเคราะหตางคาดการณกนวา ความตองการใชพลงงานในภมภาคอาเซยนจะเตบโตอยางตอเนองตาม
การขยายตวทางเศรษฐกจการคา การลงทน รวมทงการเจรญเตบโตของประชากรดวยตวเลขผลผลตมวลรวม
ของประชาชาต (Nominal GDP) ในป 2020 (พ.ศ. 2563) ภมภาคอาเซยนจะมความส�าคญทางเศรษฐกจ
อยในล�าดบท 8 ของโลก และมประชากรรวมกนเปนล�าดบท 3 ของโลก รองจากประเทศจน และประเทศอนเดย
04Energy Plus |
1. การเจรญเตบโตและการพฒนาทางเศรษฐกจ (Economic Growth and Development)
2. ความมนคงทางดานพลงงานและการเขาถงแหลงพลงงาน (Energy Access and Security)
3. ความยงยนของสงแวดลอม (Environmental Sustainability)
ความทาทายดงกลาวมใชเปนเพยงความทาทายของภมภาคเทานน หากแตประเทศสมาชกตางๆ รวมถง
ประเทศไทยกประสบปญหาความทาทายในรปแบบเดยวกนกลาวคอการบรรลถงผลส�าเรจตามวตถประสงค
ดานใดดานหนงในการพฒนายอมสงผลเสยตอดานอนๆ ของการพฒนาโดยไมอาจหลกเลยงได เชน การบรรล
ถงความเจรญเตบโตสงสดทางเศรษฐกจ อาจจะน�าไปสการท�าลายสภาพแวดลอม และความสงบสขของสงคม
ในขณะเดยวกนหากประเทศตองการบรรลถงเปาหมายในการเขาถงแหลงพลงงานและสรางความมนคงทาง
พลงงานแตเพยงฝายเดยวกยอมสงผลเสยตอความสมดลทพอเหมาะ (Optimal) อนจะท�าใหการพฒนาทง
สามดานดงกลาวจะตองด�าเนนการรวมกนอยางสมดลย
จากความทาทายดงกลาวซงเปนปญหาในระดบมหภาค ไดถกถายทอดลงมาเปนความตองการในระดบ
จลภาคในดานการวางแผน และตดสนใจทางดานพลงงานของผทเกยวของในสงคมซงม 3 สวนหลก คอ
ภาคประชาสงคม (Civil Society) ภาคอตสาหกรรม (Industry) และภาครฐ (Government) ผทเกยวของ
Energy Plus |
ภาพท 1-1 สามเหลยมแหงการพฒนาทางดานพลงงาน (Energy Triangle)
04
การเตรยมตวเพอรองรบสถานการณ การขยายตวตอความตองการพลงงานในอนาคต ซงจะตองมการลงทน
ทงในดานโครงสรางพนฐานของพลงงาน การพฒนาระบบทอสงกาซและน�ามน การสรางสายไฟฟา โรงบรรจกาซ
โรงแยกกาซ ทาเรอตางๆ โครงการเหลานลวนเปนโครงการทจะตองมการลงทนมหาศาล และตองการ
การตดสนใจเพอการด�าเนนการโดยเรงดวน
นอกจากน อาเซยนในยคศตวรรษท 21 กก�าลงเผชญกบปญหาททาทายอยางยง กลาวคอ อาเซยน
ก�าลงประสบกบปญหาในการสรางความสมดลแหงการพฒนา หรอทเรยกวา “สามเหลยมแหงการพฒนา
ดานพลงงาน” (Energy Triangle) ซงประกอบดวย สามเสาหลก (3E’s Goals) คอ
ทมา:World Economic Forum (WEF)
05Energy Plus |Energy Plus | 05
ในสงคมทงสามภาคสวนนตางมองปญหาเรอง “พลงงาน” ในมมมองทแตกตางกน และตางใหคาวตถประสงคเปาหมาย (3E’s Goals)
ของสามเหลยมแหงการพฒนาทแตกตางกนตามไปดวย ขนอยกบบรบททางสงคม เศรษฐกจ และการเมองทแตละฝายจะตอง
ผลกดนใหไปสเปาหมายของตนทตงไวอยางดทสด
ตวอยางภาครฐ เชน กระทรวงพลงงานอาจจะมองเรองความมนคงทางพลงงานเปนเปาหมายสงสด สวนภาคอตสาหกรรมอาจ
มองเรองการเตบโตทางเศรษฐกจ และผลประกอบการทตนเองจะไดรบเปนเปาหมายสงสด ในขณะทภาคประชาสงคมอาจมอง
ในเรองความสะดวกในการเขาถงแหลงพลงงาน และการรกษาสงแวดลอมเปนส�าคญ ดงนน เมอแตละฝายมมมมองทแตกตางกน
ปญหาดานพลงงานจงเกยวของโดยตรงกบ “ทางเลอก” (Choices) และ “การเลอก” (Decision) ซงแนนอนวา การเลอกทกทาง
ยอมมขอดและขอเสยทแตกตางกน หากแตกระบวนการกอนทจะตดสนใจเลอกทางใดทางหนง เพอใหเกดขอสรปและทางออก
รวมกนของปญหา จงถอเปนหวใจส�าคญของการวางแผนการพฒนาพลงงานของประเทศและของโลกในยคตอไป เพราะกระบวนการ
ดงกลาวตองน�าไปสสงทถอเปนปรชญาในการพฒนาการศกษาในทศวรรษท 21 กลาวคอ การเลอกทกๆ ทางจะตองผานกระบวนการ
วเคราะหอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) ผสมผสานกบการหาทางออกอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving)
โดยมการสอสารทมประสทธภาพ (Communication) เพอน�าไปสจดสดทายคอความรวมมอและการยอมรบรวมกน (Collaboration)
หรออาจสรปยอวาคอ 4C นนเอง
06Energy Plus |
2. ก�รพฒน� Energy Literacy เพอตอบสนอง ก�รเปลยนแปลงของสงคมไทย การสรางกระบวนการในการปรกษาหารอเพอท�าความเขาใจใหตรงกนระหวางผทมความเกยวของทกฝาย จงเปนเรองทม
ความส�าคญอยางยงยวดตอการเดนหนาในการพฒนาสาขาพลงงานของประเทศ เพราะทกวนนดวยความเขาใจทแตกตางกนของ
คนในสงคม จงท�าใหกระบวนการการพดคยและปรกษาหารอเพอหาทางออกรวมกนเกยวกบปญหาพลงงานของสงคมไทยจงเปนไป
ไดยาก การเปดโอกาสใหคนในสงคมมโอกาสรบรขอมลขาวสารทถกตองตรงไปตรงมากจะท�าใหเกดการหารอ และแลกเปลยน
ขอคดเหนของแตละฝายเปนไปอยางมเหตมผล และมขอสรปทยอมรบรวมกนได เนองจากประเดนเรองพลงงานเปนเรองทมความ
เฉพาะตวและมมากมายหลายประเดน ทางออกหนงทเราจะท�าใหการพดคยเรองของ Energy Literacy มความชดเจนและปฏบต
ไดจรงกควรจะเรมตนดวยการท�าความเขาใจหลกการขนพนฐานดานพลงงานทคนในสงคมไทยจ�าเปนตองรกอน เพอทจะได
เหนภาพทสามารถเชอมโยงไปสการคดวเคราะหและท�าการตดสนใจรวมกนไดตอไป ซงภาพทสงคมไทยควรจะเหนรวมกนมดงน
2.1 ตนทนของความมนคงดานพลงงาน
ผคนในสงคมไทยเคยชนกบความเพยบพรอมของการมอยของพลงงานหลายชนดใหเราไดเลอกใชตามความตองการ ภาครฐ
มหนาทตองจดการพลงงานใหเพยงพอตอความตองการของคนในประเทศ ในอดตเราเคยมกาซธรรมชาตในอาวไทยเพยงพอทจะ
ใชภายในประเทศไดอยางสบาย แตเมอเศรษฐกจสงคมเปลยนไป กาซในประเทศเราจงเรมไมเพยงพอ จงตองน�าเขาจากประเทศ
เพอนบาน อกทงบางสวนกตองน�าเขามาในรป LNG ซงท�าใหตนทนเฉลยของกาซของประเทศสงขนไปดวย และนกคอตวอยางหนง
ของตนทน “ความมนคงทางพลงงาน” ทเราก�าลงจะพดถง หากเรามองวาการจดหาพลงงานใหเพยงพอกบทกคนเปนหนาทของ
ทกๆ คน มใชทางรฐเพยงฝายเดยว จะท�าใหทกคนเกดจตส�านกในการใช และการจดหาเพอใหไดพลงงานเหลานนมา ถาทกคน
เหนอยางเดยวกนวา เงนทจายไปกคอเงนในกระเปาของทานเชนกน การใชพลงงานกจะมความคมคามากยงขน และเกดประโยชน
สงสด
Energy Plus | 06
07Energy Plus |
2.2 ตนทนของความสะดวกสบายในการเขาถงแหลงพลงงาน
หลายคนมกมความรสกเคยชนกบการทเราสามารถเปดแอร เปดไฟ เตมน�ามน เตมแกสไดตามทเรา
ตองการ หากแตความสะดวกสบายเชนนกมตนทนเชนเดยวกน เรามองภาพงายๆ วา ในหมบานหนงมจ�านวน
100 ครวเรอน ทกๆ ครวเรอนมการใชไฟฟาตามปกต 100 หนวย/เดอน ดงนน การไฟฟาจะตองจดหาไฟฟา
ใหแกหมบานน 10,000 หนวย/เดอน จงจะพอดตอความตองการ หากเกดเหตการณทผดปกตไป เชน อากาศ
รอนจดในปนน หรอประเทศไทยไดเขาชงแชมปฟตบอลโลก หรอมนกทองเทยวไปเยยมชมหมบานนนมาก
เปนพเศษ ความตองการไฟฟาจ�านวน 10,000 หนวย ทการไฟฟาเคยประมาณการไว และสญญาวาจะจดหาให
ยอมไมเพยงพอตอความตองการ หากการไฟฟาไมมการวางแผนไวกอน กจะตองมบางครวเรอนในหมบาน
นนสญเสย “ความสะดวกสบาย” ไป ไฟอาจจะตดๆ ดบๆ หรออาจจะตองถอดปลกเครองใชไฟฟาบางตวออก
เพอใหมไฟฟาเหลอพอส�าหรบความตองการอนทเพมขนมา หรออาจจะตองมการเปลยนแปลงพฤตกรรม
ในการด�าเนนชวตบางอยาง เชน อาจจะตองซกผา รดผา ในตอนเทยงคน ซงเปนชวงทการใชไฟฟาไมสงมาก
แตจะตองแลกกบการมเวลาพกผอนลดลง สงเหลานคอ การแลกเปลยนของ “ความสะดวกสบาย” ซงเปน
ตนทนอยางหนงทไมคอยมคนนกถง
Energy Plus | 07
ก�รสร�งกระบวนก�รในก�รปรกษ�ห�รอ
เพอทำ�คว�มเข�ใจใหตรงกนระหว�งผทมคว�มเกยวของทกฝ�ย
จงเปนเรองทมคว�มสำ�คญอย�งยงยวดตอก�รเดนหน�
ในก�รพฒน�ส�ข�พลงง�นของประเทศ
08Energy Plus |
2.3 ปญหาและอปสรรคทสงคมตองตระหนกถงในการสรางความมนคงทางพลงงานแกประเทศ
หลายคนมกคดวาการใชแหลงพลงงานจากทรพยากรธรรมชาตในประเทศเราแตเพยงอยางเดยวคอ
แนวทางในการสรางความมนคงทางพลงงานใหแกประเทศชาตสงสด แตในความเปนจรงไมเปนเชนนน
เสมอไป เพราะประเทศไทยไมไดเปนประเทศทมทรพยากรพลงงานอยางลนเหลอ เรามกาซธรรมชาต มน�ามน
มพลงน�า มถานหน และมชวมวล แตวธการจดสรรทรพยากรเหลานนตางหากทจะน�ามาซงความมนคง
ทางพลงงานแกประเทศ ถงแมเราจะมกาซธรรมชาตอยมาก แตเราคงไมอาจเอากาซธรรมชาตทงหมดทมอย
ไปผลตไฟฟาแลวบอกวา นคอการสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศอยางสงสด เพราะกาซธรรมชาต
ยงมประโยชนอยางอนอก เชน การน�าไปใชในยานพาหนะและในภาคขนสง อกทงยงเอาไปใชเปนวตถดบ
ในอตสาหกรรมปโตรเคมไดอก หรอแมวาเราจะมชวมวลอยมาก แตในการผลตไฟฟาปอนความตองการ
ทมหาศาลของคนในประเทศ ชวมวลทมอยยอมไมเพยงพอ และไมอาจท�าใหไฟฟาทผลตมราคาถกลงอยางท
คนสวนใหญตองการ ดงนน การทสงคมเขาใจและรบรปญหาและขอจ�ากดเหลานรวมกน จงมความส�าคญ
มากในการวางแผนความมนคงทางพลงงานของประเทศชาตในระยะยาวตอไป
2.4 ขอด-ขอเสย ของทางเลอกพลงงานแตละดาน
การตดสนใจบนทางเลอกใดๆ กตาม ลวนมขอดและขอเสยควบคกนตลอดเวลา การพจารณาทางเลอก
ใดๆ ควรค�านงถงผลดและผลเสยทงในระยะสนและระยะยาวควบคกน โดยเฉพาะเรองการวางแผนดาน
พลงงาน การค�านงถงเรอง “ความเสยง” และ “การกระจายชนดของเชอเพลง” ควบคกบ “ความยงยนของ
สงแวดลอม” และ “เสถยรภาพของราคาพลงงาน” สงเหลานทเปนปจจยส�าคญทตองบอกกลาวตอสงคม
ใหเกดการรบร รบทราบ และรวมตดสนใจ ในการตดสนใจทางเลอกใดๆ กตาม หากจะเกดประโยชนสงสด
ตอประเทศชาตแลวจะตองประกอบดวยองคประกอบหลก 4 ประการ คอ
ก�รว�งแผนด�นพลงง�น ก�รคำ�นงถงเรอง “คว�มเสยง”
และ “ก�รกระจ�ยชนดของเชอเพลง” ควบคกบ
“คว�มยงยนของสงแวดลอม” และ “เสถยรภ�พของร�ค�
พลงง�น” สงเหล�นทเปนปจจยสำ�คญทตองบอกกล�ว
ตอสงคมใหเกดก�รรบร รบทร�บ และรวมตดสนใจ
Energy Plus | 08
09Energy Plus |
1) แหลงพลงงานมปรมาณทรพยากรเพยงพอและมเสถยรภาพ
2) ความสามารถในการเขาถงแหลงพลงงานเหลานน
3) เทคโนโลยและตนทนทเหมาะสมตอทางเลอกเหลานน
4) ความเปนมตรตอสงแวดลอม และการยอมรบของประชาชน
กลาวโดยสรป หากทง 3 ฝาย คอ ภาครฐ ภาคประชาชน และภาคอตสาหกรรม สามารถรวมหารอ
ถงทางออกทเหมาะสมรวมกนบนพนฐานของขอมลเดยวกนซงมความถกตอง กอาจท�าใหเกดหนทางออกท
สรางสรรคตอประเทศไทยในระยะยาวตอไป
ดงนน ในทายทสดกระบวนการสรางเสรมใหผคนในประเทศเกด “ความตระหนกรทางพลงงาน”
(Energy Literacy) นน จงเปนกระบวนการทกอใหเกดการเรยนรรวมกนของทง 3 ฝาย มการเปดเผย
แบงปนขอมล รวมวพากษวจารณหาทางออกแกประเทศอยางสรางสรรคและเปนไปได ผเขยนเชอวาไมวา
ผทมสวนเกยวของในสาขาพลงงานจะมาจากภาคสวนใดกตาม ลวนเปนคนไทยทมความรกและความหวงด
ตอประเทศดวยกนทงสน
ความเหนทแตกตางกนในสงคมยอมสามารถทจะพดคยหารอกนไดดวยเหตผลตามแนวทาง
ประชาธปไตย เพราะทายทสดแลวสงททกคนอยากเหนกคอการทประเทศไทยมความเจรญกาวหนา สาขา
พลงงานมการพฒนารดหนาไป สรางความมนคงและเตบโตอยางยงยนควบคกบผนแผนดนไทยตลอดไป
Energy Plus | 09
10Energy Plus |
Scoop
จากสภาวะความเปลยนแปลงของฤดกาลและภยธรรมชาตทรนแรงตอเนอง
มากขนทกขณะ ทกคนทราบดวาสาเหตหลกเกดจากการปลอยกาซเรอนกระจก
(Greenhouse Effect) สชนบรรยากาศของโลกมากเกนสมดล ทงทกาซเรอนกระจก
มความสำาคญมากในการทำาหนาทกกเกบความรอนบางสวนไวในโลกไมให
สะทอนสบรรยากาศทงหมด ทำาใหอณหภมผวโลกภายใตกาซเรอนกระจกอบอน
เหมาะแกการดำารงชวต แตการทมการปลอยกาซเรอนกระจกเกนสมดลอยางตอเนอง
นบแตมการปฏวตอตสาหกรรมในศตวรรษท 18 เปนตนมา ทำาใหภาคอตสาหกรรม
มการใชทรพยากรพลงงานอยางมหาศาล นำามาสจดเรมตนของการทำาลายสมดล
กาซเรอนกระจกของโลก และเกดภาวะโลกรอนในทสด (Global Warming)
ถงเวลารวมสราง
“สงคมคารบอนต�า”เพออนาคตไทยยงยน
11Energy Plus |
กาซเรอนกระจกทปลอยออกมาทวโลกมาจากภาคอตสาหกรรมการผลตและการขนสงมากถงรอยละ 70 สวนอนๆ
มาจากการยอยสลายของซากพช ซากสตว สารเคมทใชในเครองใชและอปกรณตางๆ เชน สารหลอเยนในตเยน
เครองปรบอากาศ สารทใชในกระปองสเปรย การท�าเกษตร การเผาไหมขยะ การเผาปา การเผาไหมเชอเพลงน�ามน
กาซ ถานหน ตลอดจนทรพยากรปาไมถกท�าลาย ซงตนไมคอตวดดซบกาซคารบอนไดออกไซดไวกอนจะปลอยขนส
ชนบรรยากาศ จงเกดการสะสมของกาซเรอนกระจกในบรรยากาศมากขน ซงอายขยของกาซเหลานจะอยในชนบรรยากาศ
นานนบศตวรรษ เชน คารบอนไดออกไซดจะอยในชนบรรยากาศนานถง 200-450 ป เตตระฟลออโรมเทน มอายยาว
50,000 ป CFC-12 มอาย 100 ป ไนตรสออกไซด 120 ป เปนตน ดงนนกาซทปลอยสชนบรรยากาศในอดต วนน และ
วนพรงนตอๆ ไป ทงหมดจะยงคงปกคลมโลกสะสมเพมมากขนทกวนาท และคงสภาพอยตอไปเกนชวงอายขยของมนษย
ส�าหรบประเทศไทยมการปลอยกาซเรอนกระจก (Greenhouse Gas: GHG) ในป 2548 ประมาณ 185,983 กโลตน
คารบอนไดออกไซดเทยบเทา ซงมการวเคราะหและคาดการณวาป 2573 ประเทศไทยจะปลอยกาซเรอนกระจกออกส
บรรยากาศโลกเพมขนถง 563,730 กโลตนคารบอนไดออกไซดเทยบเทา ซงเพมขน 3 เทาตวจากป 2548 ดงนน
วนนถงเวลาแลวททกภาคสวนจะตองรวมมอกนสราง “สงคมคารบอนต�า (Low Carbon Society: LCS)” ใหเปนจรง
ควบคกบ “Energy Literacy” คอการตระหนกรและเขาใจในสถานการณพลงงาน
สงคมคารบอนต�า (Low Carbon Society) คอสงคมทคนหนมารวมมอกนลดการปลอยกาซ
คารบอนไดออกไซดในทกรปแบบของกจกรรมในการด�ารงชวต โดยเฉพาะจากกระบวนการผลต
ของโรงงานหรอภาคอตสาหกรรม ทกคนมความตระหนกถงคณภาพชวตทเกดจากการอยใน
สภาพแวดลอมทมปรมาณคารบอนต�า โดยมการเลอกใชเทคโนโลยหรอการพฒนาเทคโนโลย
ใหเปนมตรกบสงแวดลอม มการวางผงเมองใหสอดคลองกบระบบนเวศทสมดล ซงสงคมคารบอนต�า
ม 3 องคประกอบหลก คอ
ภาคการผลต จะตองพฒนาและปรบปรงกระบวนการใหปลอยของเสยออกสธรรมชาตนอยทสด
ภาคการบรโภค จะตองปรบเปลยนพฤตกรรมในการเลอกซอสนคาและการบรการ โดยจะตองค�านงถงความจ�าเปน
และเปนมตรกบสงแวดลอม
คนในสงคม จะตองเปนสวนหนงกบธรรมชาตใหมากทสด ตองดแลรกษาธรรมชาตเพอใหอยคกบเราตลอดไป
มวลรวมแลวสงคมคารบอนต�ากคอ “สงคมทมการใชชวตแบบพอเพยง” ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนนเอง
ทงนสงคมไทยยงมความตนตวและเขาใจในเรองนคอนขางนอยและอยในวงจ�ากด เชน ในดานการศกษาคนควา เปนตน
อยางไรกตามกระทรวงพลงงานกวางนโยบายดานพลงงานของประเทศไทย (Thailand Energy Policy) ทมงเนน
การลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (CO2) ลง เพอเปนจดเรมตนในการน�าพาประเทศไทยใหกาวไปสการเปน
สงคมคารบอนต�า (Low Carbon Society) ดงน
แผนอนรกษพลงงาน 20 ป (พ.ศ. 2554-2573) มเปาหมายลดการใชพลงงานตอผลผลตลงรอยละ 20 ภายใน
20 ป เมอเทยบกบการใชพลงงานในป 2553 ของปรมาณการใชพลงงานขนสดทายทงหมดของประเทศ หรอลดพลงงาน
ทใชตอหนวยผลตภณฑมวลรวมของประเทศ (GDP) รอยละ 25 ในป 2573 เมอเทยบกบป 2548
12Energy Plus |
โดยก�าหนดเปาหมายทจะลดระดบการใชพลงงานตอผลผลต (EI) ลงรอยละ 25
ภายใน 20 ป โดยประเทศจะตองลดการใชพลงงานลง 38,200 ktoe ในป 2573 หรอ
คดเปนการลดการปลดปลอยกาซ CO2 ลง 130 ลานตน จ�าแนกเปน ภาคอตสาหกรรม
ภาคขนสง ภาคอาคารธรกจขนาดใหญ และภาคอาคารธรกจขนาดเลกและบาน
ทอยอาศยเปน 50, 47, 20 และ 13 ลานตน ตามล�าดบ โดยแบงแผนการด�าเนนงาน
ตามเปาหมายทจะลดเปน 4 ระยะ ไดแก ระยะเรงดวน (2554-2555) จ�านวน
8 ลานตน ในป 2555 ระยะสน (2554-2559) จ�านวน 27 ลานตน ในป 2559
ระยะกลาง (2554-2564) จ�านวน 63 ลานตน ในป 2564 และระยะยาว (2554-2573)
จ�านวน 130 ลานตน ในป 2573
แผนสงเสรมการพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป
(พ.ศ. 2555-2564) (AEDP 2012-2021) โดยก�าหนดเปาหมายใหเพมการใชพลงงาน
ทดแทนและพลงงานทางเลอกเปนรอยละ 25 ของการใชพลงงานทงหมดภายในป 2564
ซงแบงเปน 2 ระยะ คอ ระยะท 1 (พ.ศ. 2555-2559) มเปาหมายผลตไฟฟาจากพลงงาน
ทดแทน 5,625 เมกะวตต และปรมาณความรอนจากพลงงานทดแทน 11,426 ktoe
และระยะท 2 (พ.ศ. 2560-2564) มเปาหมายผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน 9,201
เมกะวตต และปรมาณความรอนจากพลงงานทดแทน 24,931 ktoe เมอด�าเนนการ
ตามแผน AEDP (2012-2021) จะลดการน�าเขาน�ามนของประเทศประมาณปละ
574,000 ลานบาท และลดการปลอยกาซ CO2 ได 76 ลานตน ในป 2564 พรอมทง
มรายไดจากการขายคารบอนเครดตประมาณ 23,000 ลานบาทตอป
ตารางแสดงสถานภาพก�าลงการผลตของพลงงานทดแทนในปจจบนและเปาหมายในป 2564
ไฟฟา
1. พลงงานลม (Wind) MW 7.28 1,200
2. พลงงานแสงอาทตย (Solar) MW 75.48 2,000
3. พลงน�า (Hydro) MW 86.39 1,608
4. ชวมวล (ไฟฟา) MW 1,751- 3,630
5. กาซชวภาพ MW 137.57 600
6. ขยะ MW 13.45 160
7. พลงงานรปแบบใหมผลตไฟฟา MW - 3
ความรอน
8. แสงอาทตย ktoe 1.98 100
9. ชวมวล (Biomass) ktoe 3,285.97 8,200
10. กาซชวภาพ (Biogas) ktoe 378.66 1,000
11. ขยะ (MSW) ktoe 1.26 35
เชอเพลงชวภาพ
12. เอทานอล (Ethanol) ML/Day 1.30 9.0
13. ไบโอดเซล (Biodiesel) ML/Day 1.62 5.97
14. เชอเพลงใหมทดแทนดเซล ML/Day - 25.0
รวมเชอเพลงภาคขนสง ML/Day 2.92 39.97
ความตองการเบนซน+ดเซล รวม ML/Day 73 91
สดสวนทดแทน % 4% 44%
ทมา : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน
ประเภท หนวย ปรมาณก�าลงการผลตปจจบน เปาหมายป 2564 (AEDP 10 ป)
13Energy Plus |
อางอง :• บทสมภาษณ รศ.ดร.สรนทรเทพ เตาประยร รองผอ�านวยการบณฑตวทยาลยรวมดานพลงงานและสงแวดลอม (Joint Graduate School of Energy and
Environment - JGSEE) ซงไดใหสมภาษณวารสาร Horizon ลงในฉบบท 24 (April-June 2010) สอออนไลนเขาถงไดจาก http://www.environnet.in.th/?p=3732• มตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต ครงท 6/2554 (ครงท 139) สอออนไลนเขาถงไดจาก http://www.eppo.go.th/nepc/kpc/kpc-139.htm
นอกจากแผนพฒนาพลงงานของกระทรวงพลงงานแลว ประเทศไทยยงมแนวโนมทดในการกาวสสงคม
คารบอนต�าอยางเปนรปธรรม โดยไดรบความรวมมอจาก 4 องคกรหลก ไดแก กรมพฒนาพลงงานทดแทน
และอนรกษพลงาน (พพ.) การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (กนอ.) สถาบนสงแวดลอมไทย (สสท.) องคการ
บรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน) (อบก.) และหนวยงานดานพลงงาน อตสาหกรรม และสงแวดลอม
อกจ�านวนมาก ทรวมกนระดมความคดและวางแผน “Energy: Main Road to Low Carbon Society”
เพอน�าไทยสสงคมคารบอนต�าอยางยงยนแบบบรณาการ ลดการใชพลงงาน ลดการปลอยกาซเรอนกระจก
เรยนรเทคโนโลยสเขยว และวางแผนสรางความมนคงดานพลงงาน ควบคไปกบการดแลสงแวดลอมใหไทย
ผงาดในเวทโลกอยางยงยน โดยมเปาหมายเพอชวยเสรมสรางประเทศไทยใหเขาสการเปน “สงคมคารบอนต�า
(Low Carbon Society)” ใหไดภายในป 2564 ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11
ในฐานะทเราเปนคนไทยและประชากรโลก เปนทงผผลตและผบรโภค ทกคนลวนมสวนในการท�าใหม
กาซเรอนกระจกมากขน หากในวนนทกคนตระหนกถงหนาทและหนมารวมมอรวมใจชวยกนสรางสงคมไทย
สสงคมคารบอนต�า ดวยการประหยดพลงงาน เลอกผลตภณฑทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางจรงจง กจะชวย
บรรเทาภาวะโลกรอนลงไดบางเพอลกหลานในวนหนาของพวกเราเอง
14Energy Plus |
Keep Inside
การพฒนาทรพยากรมนษยในการขบเคลอนยทธศาสตรความมนคงทางพลงงาน
โดยปกตแลวเมอพดถงแนวทางในการ
เสรมสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศแลว
หลายๆทานคงนกไปถงวธการตางๆทจะท�าให
ประเทศไทยของเรามพลงงานทเปนมตรตอ
สงแวดลอมใชอยางเพยงพอตอความตองการท
เพมสงขนอยางตอเนองทกปทานผอานคงสงสย
สครบวาแลวเรองการพฒนาทรพยากรมนษย
นนมความส�าคญและสามารถชวยเสรมสราง
ความมนคงทางพลงงานและน�าพาประเทศไทย
ใหพฒนาอยางยงยนไดอยางไรบทความน
จะชวยไขขอสงสยของทานผอานไดครบ
โดย นายฉตรชย คณโลหต สำานกงานปลดกระทรวงพลงงาน
14Energy Plus |
15Energy Plus |
กอนอนผเขยนขอยอนไปถงEnergyPlusฉบบทแลวนะครบทไดเลาถงความรวมมอระหวาง
กระทรวงพลงงานกบทบวงพลงงานระหวางประเทศ (International Energy Agency: IEA)
และสถาบนวจยเศรษฐกจอาเซยนและเอเชยตะวนออก(EconomicResearchInstitutefor
ASEAN and East Asia) ทไดรวมกนศกษาทศทางพลงงานของอาเซยนในอก 20 ปขางหนา
ซงในการสมมนาทไดจดขนทกรงเทพฯ เมอวนท 7 พฤษภาคม ทผานมาน กไดมการหารอ
และแลกเปลยนขอมลเกยวกบแนวโนมดานอปสงคและอปทานทางดานพลงงานของอาเซยน
โดยในการประชมกมความเหนไปในทศทางเดยวกนวาการเตบโตของความตองการพลงงานของ
อาเซยนในอก20ปขางหนาจะเพมสงขนกวาปจจบนถง80%ซงมอตราเฉลยของการเตบโต
ทางพลงงานสงกวาอตราเฉลยของโลกสงผลใหภมภาคอาเซยนโดยรวมจะตองพงพาการน�าเขา
พลงงานจากภายนอกเพมขนทงกาซธรรมชาตถานหนและน�ามนโดยในสวนของประเทศไทย
เองทในอดตไดน�าเขากาซธรรมชาตจากประเทศเมยนมารอยางตอเนอง กจ�าเปนตองกระจาย
แหลงพลงงานโดยตองพยายามแสวงหาชองทางการน�าเขากาซธรรมชาตจากประเทศอนๆหรอ
ภายนอกภมภาคอาเซยนเพมขนเพอรกษาระดบความมนคงทางพลงงานของประเทศในอนาคต
เนองจากในปจจบนประเทศเมยนมารมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจคอนขางสงจากการเปด
ประเทศ จงอาจสงวนกาซธรรมชาตทพฒนาและผลตจากแหลงกาซธรรมชาตทคนพบใหม
ไวใชเองในประเทศและอาจไมเพมปรมาณการสงออกกาซใหแกไทยในอนาคตกได
นอกจากการเตรยมการรองรบความตองการทางดานกาซธรรมชาตใหเพยงพอทประชมกยงมการหารอกนถงความส�าคญของ
การเชอมโยงทางดานพลงงานไฟฟากบประเทศเพอนบานระหวางประเทศทมความตองการใชไฟฟาสงกบประเทศทสามารถผลต
ไฟฟาไดเกนกวาความตองการ โดยกรณของประเทศไทยซงเปนประเทศทมการเตบโตของความตองการใชไฟฟาสงเปนระดบตน
ของภมภาคอาเซยนจะตองเรงเชอมโยงแหลงพลงงานไฟฟากบประเทศเพอนบานทงจากประเทศลาวและเมยนมารซงมศกยภาพ
ในการผลตไฟฟาจากเขอนพลงน�าคอนขางสงรวมถงการเชอมโยงไฟฟากบมาเลเซยซงจะสามารถแลกเปลยนพลงงานไฟฟากบไทย
และชวยเสรมสรางความมนคงทางพลงงานในภาวะฉกเฉนระหวางกนไดอกดวย
แมวาประเทศไทยโดยกระทรวงพลงงานจะไดผลกดนการแสวงหาและเชอมโยงแหลงพลงงานทงดานน�ามน กาซธรรมชาต
และไฟฟากบตางประเทศ เพอใหมพลงงานทเพยงพอตอความตองการใชภายในประเทศดงทกลาวมาแลวขางตนแตอยางไรกด
เพอเปนการยกระดบความมนคงทางพลงงานใหสงขนยงคงจ�าเปนทจะตองแสวงหาและพฒนาแหลงพลงงานภายในประเทศควบค
กนไปทงการแสวงหาแหลงน�ามนและกาซธรรมชาตจากแหลงภายในประเทศการด�าเนนโครงการพฒนาโรงไฟฟาการเตรยมการ
ดานระบบสงไฟฟา ทอกาซธรรมชาต และทอน�ามน รวมทงโครงสรางพนฐานตางๆ เพอรองรบการเชอมโยงพลงงานทงภายใน
ประเทศและกบประเทศเพอนบาน นอกจากน การเรงรดพฒนาและสงเสรมการผลตและการใชพลงงานทดแทนจากทรพยากร
รปท1การพงพาน�ามนและกาซธรรมชาตจากการน�าเขาจากภายนอกของป2035เมอเทยบกบป2010ทมา : IEA, World Energy Outlook 2012
17Energy Plus |
Next Gen
สาเหตใหญทท�าใหเกดภาวะโลกรอนในปจจบน คอ การทมนษยเผาผลาญเชอเพลงฟอสซล เชน น�ามน
กาชธรรมชาต เพอน�ามาผลตพลงงาน และปลอยกาชคารบอนไดออกไซด (CO2) อนเปนสาเหตของการเกดภาวะ
โลกรอน จงสงผลท�าใหเกดปญหาสงแวดลอมในดานตางๆ เพอรวมกนลดการใชพลงงาน และรกษาสงแวดลอม
ไมใหเสอมโทรมไปมากกวานจดเรมตนจงไมใชจากใครทไหนตองเรมจากตวเรานนเอง...
NextGenฉบบนมเรองราวดๆเกยวกบสงประดษฐของ “โครงการตนกลาพลงงาน”เวทประกวดสงประดษฐ
ทลดการใชพลงงานและรกษาสงแวดลอม ซงในปทแลวรางวลชนะเลศตกเปนของนองๆ ม.6 จากโรงเรยนเขาสมง
วทยาคม จงจนตรจรวงศอปถมภ จ.ตราด เจาของผลงานสงประดษฐทมชอวา “เครองดดอากาศพลงน�า” ทใช
พลงงานน�าแทนการใชพลงงานไฟฟาและขามมาดทางฝงยโรปบางกบเจาสงประดษฐทมชอวาA Drop of Water
และ Bioplastic Planter ถงหนาตาของ 2 สงนจะดแปลกๆ แตวาอดมไปดวยประโยชนใชสอยและทส�าคญ
ไมกอใหเกดมลพษทางสงแวดลอมอกดวย
เครองดดอากาศพลงน�า แชมปตนกลาพลงงาน 2555 เวทการประกวดสดยอดเมลดพนธใหม“โครงการตนกลาพลงงานปท 8 นวตกรรมพลงงานเพอโลกสเขยว
2556” ซงก�าลงอยในชวงรบสมครผเขารวมการประกวดแตEnergy Plus ฉบบนจะพาไปยอนดความส�าเรจของ
“โครงการตนกลาพลงงานครงท 7” กบสงประดษฐทควารางวลชนะเลศระดบประเทศประจ�าป 2555 นนคอ
“เครองดดอากาศพลงน�า”
“โครงการตนกลาพลงงาน” จดโดย กระทรวงพลงงาน และความรวมมอระหวาง 4 มหาวทยาลยชนน�า
ทวประเทศไดแกมหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยสงขลานครนทรมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารและมหาวทยาลย
เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรซงจดตอเนองมาเปนปท7เพอเปนการเปดเวทใหนกเรยนทสนใจสงผลงานรวมแขงขน
สงประดษฐดานพลงงานพรอมรบทนศกษาตอคณะวศวกรรมศาสตรในมหาวทยาลยทเขารวมโครงการซงในปทแลว
มนกเรยนชนม.6จากโรงเรยนเขาสมงวทยาคมจงจนตรจรวงศอปถมภจ.ตราดไดรบรางวลชนะเลศระดบประเทศ
จากสงประดษฐ“เครองดดอากาศพลงน�า”เจาของผลงานทง3คนเลอกรบทนการศกษาตอปรญญาตรในมหาวทยาลย
ทเปนผน�าดานวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยของประเทศอยางมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร(มจธ.)
และ
17Energy Plus |
เครองดดอากาศพลงน�า แชมปตนกลาพลงงาน
2555
A Drop of Water หยดน�าแหงการรกษาพลงงาน
18Energy Plus | 18Energy Plus |
A Drop of Water
นองนก-วสตร นมนวล, นองนม-นชนาฐ พมมะรตน, นองเกยรต-
เกยรตศกด บวบาล 3 เยาวชนคนเกง เจาของสงประดษฐ เลาถง
การท�างานของ เครองดดอากาศพลงน�าวา “เครองนใชถนอมอาหาร
มหลกการท�างานโดยใชพลงงานน�าเพอดดอากาศออกจากภาชนะบรรจ
อาหารแทนการใชพลงงานไฟฟา เมอน�าไปทดลองในชมชน พบวาม
ประโยชนตอพอคาแมคาทขายอาหารสดเปนอยางมากเพราะถนอมอาหาร
ไดนานและลดการใชไฟฟาในครวเรอนไดดวย”ซงนองๆทงสามคนไดรบ
ทนเรยนตอระดบอดมศกษา โดยนองนกเลอกเรยนวศวกรรมเครองกล
สวนนองนมเลอกเรยนคณะวศวกรรมศาสตร สาขาวศวกรรมอตสาหการ
และนองเกยรตเลอกเรยนสาขาวศวกรรมสงแวดลอม
รศ.ดร.ศกรนทร ภมรตน อธการบดมหาวทยาลยเทคโนโลย
พระจอมเกลาธนบร (มจธ.) กลาวถงการมอบทนการศกษาแกนกเรยนท
ชนะเลศทง3คนในครงนวา“การมอบทนของมจธ.กบโครงการตนกลา
พลงงานเราเหนถงความตงใจของเยาวชนทมความสนใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลย
เปดโอกาสใหเยาวชนไดเขามาเรยนกบเราซงทางมจธ.มทนการศกษาหลากหลายทนอาท
“ทนเพชรพระจอมเกลา” ส�าหรบนกศกษาทมความสามารถพเศษดานตางๆ รวมถงดาน
วชาการทนโครงการ“2B-KMUTT”(TOBEKMUTT)ทเปดโอกาสใหเยาวชนตงแตม.4ขนไป
มาเขาคายโครงการวทยาศาสตรรวมกบรนพและอาจารยในมหาวทยาลย”
หยดน�าแหงการรกษาพลงงาน A Drop of Water และBioplastic Planter ผลงานการออกแบบของนายBas
van der Veer นกศกษาจากสถาบนDesign Academy Eindhoven ทควารางวล
Rene Smeets Award เปนรางวลชนะเลศทมอบใหกบผลงานยอดเยยมและมคณคา
ของนกศกษาดานการออกแบบ
16Energy Plus |
ทางการเกษตรและทรพยากรเหลอใชภายในประเทศรวมทงพลงงานหมนเวยนอนๆและการลดการใชพลงงาน
ทไมจ�าเปนและทใชอยางไมมประสทธภาพ โดยการด�าเนนโครงการและการออกมาตรการตางๆ จะเปนปจจย
ส�าคญทจะเปนหลกประกนของความมนคงทางพลงงานใหกบประเทศอกทางหนง
แตอยางไรกดในปจจบนการจะพฒนาโครงการทางดานพลงงานภายในประเทศทเปนประโยชนกบประเทศชาต
ในการเสรมสรางความมนคงทางพลงงานในภาพรวม มกไดรบการตอตานจากประชาชนบางกลมอยบอยครง
และไดมการประทวงเรยกรองใหยกเลกการพฒนาโครงการ เนองจากประชาชนบางสวนไดรบขอมลจากแหลง
อนๆทไมถกตองครบถวนและยงมความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบพนฐานทางดานพลงงานและความจ�าเปน
ในการพฒนาพลงงานของประเทศตลอดจนประชาชนยงไมไดรบการเผยแพรความรเกยวกบเทคโนโลยททนสมย
และเปนมตรตอสงแวดลอมในการพฒนาโครงการทางพลงงาน ในขณะทกอนการด�าเนน
โครงการพฒนาทางดานพลงงานกระทรวงพลงงานและหนวยงานทเกยวของกไดด�าเนนการ
ศกษาถงผลกระทบทมตอประชาชนในพนทและผลกระทบตอสงแวดลอม ตามแนวทาง
และขนตอนตามทกฎหมายก�าหนดทกประการ รวมถงไดด�าเนนการชแจงท�าความเขาใจ
ในรายละเอยดของโครงการและการเตรยมการรองรบผลกระทบตางๆ ฉะนน ปญหาจง
อยทการขาดกระบวนการสรางความรความเขาใจเกยวกบพนฐานทางดานพลงงานรวมกนของ
ทกฝายทเพยงพอเพอลดความไมเขาใจขนพนฐานทางดานพลงงานและเสรมสรางประเดน
ทส�าคญทประชาชนควรรในมตตางๆอนจะน�าไปสการก�าหนดทศทางและนโยบายทางดาน
พลงงานของประเทศรวมกนซงถอเปนสงส�าคญทตองเรงด�าเนนการโดยกระทรวงพลงงาน
ไดตระหนกถงประเดนปญหาดงกลาว และเหนวาปญหาทเปนรากฐานส�าคญคอการขาด
การพฒนาทรพยากรมนษยในมตของการเรยนรทางดานพลงงาน จงไดด�าเนนโครงการ
สงเสรมการเรยนรทางดานพลงงานทงในสถาบนและนอกสถาบนการศกษา ซงเนอหา
หลกสตรไดรวมกบกระทรวงศกษาธการและภาคสวนตางๆ ในการรวมคดและรวมจดท�า
เพอใหเกดความสมบรณและถกตองทสด โดยหวงเปนอยางยงวาสงคมไทยในอนาคต
จะตดสนใจเลอกและก�าหนดนโยบายทางดานพลงงานของประเทศ โดยอางองขอมล
และความรพนฐานทเปนจรงและเชอถอไดรวมกนมากขน
นอกจากขอมลและความรพนฐานทางดานพลงงานทเชอถอไดรวมกน จะมประโยชน
ตอประชาชนในการตดสนใจเลอกหรอก�าหนดนโยบายทางดานพลงงานของประเทศแลว
นกเรยนและผสนใจภายนอกสถาบนการศกษา จะสามารถศกษาท�าความเขาใจจากความร
พนฐานดงกลาวถงเหตผลความจ�าเปนและวธการตางๆในการลดการใชพลงงานทฟมเฟอย
และปรบปรงประสทธภาพการใชพลงงานใหดยงขนอนจะเปนการเสรมสรางความตระหนก
ของการใชพลงงานอยางรคณคา และน�าไปสการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมการใชพลงงานอยางยงยน
ในทสด
การด�าเนนการในการสงเสรมการเรยนรทางดานพลงงานประเทศไทยมไดด�าเนนการแตเพยงล�าพงหากแต
ประเทศเพอนบานตางๆทงมาเลเซยเวยดนามอนโดนเซยสงคโปรและประเทศอนๆกเหนความส�าคญและ
ไดด�าเนนการสงเสรมมาอยางตอเนองเชนเดยวกน แตถงอยางไรกด การด�าเนนการกยงคงเปนในลกษณะทยง
ไมไดเชอมโยงหรอแลกเปลยนเรยนรประสบการณระหวางประเทศมากเทาทควรประเทศไทยจงไดถอโอกาสของ
การประชมรฐมนตรทางดานพลงงานอาเซยนครงท31(31stASEANMinisterialonEnergyMeeting)ทจดขน
ไปเมอวนท25กนยายน2556ณเมองบาหลประเทศอนโดนเซยในการรเรมน�าเสนอหลกการของการรวมมอ
กนในภมภาคอาเซยนเพอเสรมสรางความแขงแกรงในการพฒนาความมนคงทางพลงงานใหเกดขนกบภมภาค
โดยการรวมมอกนเสรมสรางความรทางดานพลงงานใหกบประชาชนชาวอาเซยน ซงทประชมรฐมนตรดงกลาว
กไดใหการสนบสนนแนวคดของไทย และเหนควรใหผลกดนใหมความคบหนาในเรองนตอไป ฉะนน จงถอเปน
นมตหมายอนด ทอาเซยนไดเหนความส�าคญของการพฒนาทรพยากรมนษยในการขบเคลอนยทธศาสตร
ความมนคงทางพลงงานของภมภาคใหเกดความยงยน เพอเสรมสรางขดความสามารถในการเตรยมการรองรบ
การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอไป
รปท2ตวอยางการประทวงของประชาชนบางสวนในการพฒนาโครงการทางดานพลงงานทมา : www.matichon.co.th
16Energy Plus |
19Energy Plus |
A Drop of Water เปนถงเกบน�าฝนทเชอมตอกบทอและรางรบน�าฝน เมอฝนตกลงมา
กจะเกบไวในภาชนะรปคลายหยดน�าทถงรปหยดน�ามทรดน�าตนไมใสไวดวยเพอรองรบน�าฝน
จากทอน�าฝนโดยตรง โดยน�าฝนจะถกน�ามาเกบไวในถงรปหยดน�า เราสามารถรดน�าไดอยาง
สะดวกจากน�าฝนทเกบไวน�าไปใชไดในทนทเปนการใชทรพยากรน�าอยางรคณคา
Energy Plus |
สวนBioplastic Planter เปนภาชนะใสตนไม
ทท�าจากพลาสตกทยอยสลายไดเองตามธรรมชาต
ปองกนตนไมทยงออนแออย สะดวกในการขนสง
สามารถน�าไปปลกไดเลยภาชนะนชวยประคบประคอง
ตนไมจากผลกระทบจากสงแวดลอมจนตนไมเตบโต
แขงแรงสวนภาชนะจะคอยๆยอยสลายไปเอง
นายBasกลาววา เขาตองการออกแบบA Drop of Water ชนน
ของเขาใหดเหมอนหยดน�าเปนสญลกษณส�าหรบสงทเกบเกยวผลประโยชน
จากน�าฝนสวยงามและดโดดเดนเพอเนนย�าในเรองการประหยดทรพยากร
ใหกบโลกใบน ซงตวเขาเชอวาA Drop of Water และBioplastic
Planter จะชวยเรยกความสนใจใหคนอยากหนมาดแลรกษาสงแวดลอม
และโลกของเรามากขน เพราะมนไมใชเพยงแคเปนมตรกบสงแวดลอม
เทานน แตกมดไซนทสะดดตาและยงดดอกดวย ส�าหรบใครทสนใจหรอ
อยากศกษางานของนายBas van der Veer เพมเตม สามารถเขาไปด
รายละเอยดไดทwww.basvanderveer.nl
20Energy Plus |
Educate
พลงงาน (Energy) เปนเครองมอทมความส�าคญในการด�าเนนความสมพนธ
ระหวางประเทศอยางมาก เนองจากเปนปจจยพนฐานทบงบอกถงความมงคง
และการมพลงอ�านาจของชาต ทมสวนส�าคญยงในการสงเสรมการพฒนา
เศรษฐกจและความเจรญรงเรองของชาต รวมทงเปนปจจยพนฐานในการแสดง
ความสามารถในการแขงขนของประเทศอกดวย สงทกลาวมาเปนเรองทมความ
ซบซอนมากขนในโลกใบน และพลงงานไดกลายเปนหวขอหนงทมการกลาวถง
มากทสดในยคปจจบน
ดวยเหตนเอง จงไดเกดแนวคดเกยวกบการใหความส�าคญของ “การทต
พลงงาน” (Energy Diplomacy) ในเวทของความสมพนธระหวางประเทศ
มากขน ผเขยนจะขอกลาวถงค�าจ�ากดความ (Definition) ของการทตพลงงาน
แลววเคราะหแจกแจงนโยบายการทตพลงงานของประเทศมหาอ�านาจตางๆ
ไดแก สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป รสเซย จน อนเดย และกลาวถงนโยบาย
การทตพลงงานของไทยในปจจบน ทงน ทกลาวถงประเทศมหาอ�านาจเหลาน
เพราะถอไดวาเปนผเลนใหญ (Major Player) ในปจจบนทมอทธพลทสงผล
กระทบทงในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคมโลกอยางเหนไดชด
โดย นายยงยทธ หอทอง สำานกงานปลดกระทรวงพลงงาน
นโยบายการทตพลงงานของประเทศมหาอำานาจและของไทย
21Energy Plus |
1. คำาจำากดความของการทตพลงงาน (Definition of Energy Diplomacy) ค�าวา “การทตพลงงาน” (Energy Diplomacy) มการกลาวถงอยางกวางขวางในชวงตนศตวรรษท 21
ซงหมายถง การด�าเนนความสมพนธทางการทตเพอขยายความรวมมอดานพลงงานระหวางประเทศเพอประโยชน
ในการเสรมสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศตนเอง ส�าหรบแนวทางในการสรางความสมพนธนน กจะอาศย
การสรางมตรไมตรทดกบประเทศทมศกยภาพทางดานพลงงาน โดยเฉพาะกบประเทศทมทรพยากรทางดานปโตรเลยม
ส�ารองเปนจ�านวนมาก ไมวาจะเปนน�ามน กาซธรรมชาต รวมไปถงถานหน เปนตน ทงนประเทศทมพลงอ�านาจทาง
เศรษฐกจและมทนมหาศาลในดานเทคโนโลย ความร และบคลากรทเชยวชาญดานพลงงาน กจะเปนผเขาไปลงทน
ส�ารวจและผลตในประเทศทมแหลงน�ามนและกาซธรรมชาตขนาดใหญ และน�าพลงงานเหลานนกลบประเทศตน
หรอไมกมการคาขายพลงงานใหประเทศนนหรอสงออกไปยงประเทศอนๆ
อยางไรกตาม ไมวาจะเปนประเทศเลกหรอใหญตางกตองการมแหลงพลงงานทเพยงพอตอความตองการใชภายใน
ประเทศของตน ซงจะเหนไดวาปรมาณความตองการพลงงานโลกมสงขนอยางตอเนอง ดงรปท 1 ดงนน เพอใหเหน
มตของการเปลยนแปลงในเรองพลงงานทจะสามารถมองภาพชดเจนมากขน จะขอวเคราะหถงนโยบายการทตพลงงาน
ของประเทศมหาอ�านาจ และนโยบายการทตพลงงานของไทยในปจจบน
2. นโยบายการทตพลงงานของสหรฐอเมรกา สหรฐฯ ไดก�าหนดใหเรองพลงงานเปนศนยกลางในการด�าเนนนโยบาย
ทางการทตระหวางประเทศ (Center of International Diplomacy)
เนองจากเหนวา พลงงานเปนเรองของความมนคงของชาตและการรกษา
เสถยรภาพของโลก รวมทงเปนหวใจส�าคญของการพฒนาเศรษฐกจโลก และ
เกยวของกบเรองประชาธปไตยและสทธมนษยชน
ดวยเหตน เมอป 2555 สหรฐฯ จงไดจดตงสถาบนแหงแหลงพลงงาน (Bureau of Energy Resources) ขน
ในกระทรวงการตางประเทศสหรฐฯ เพอท�าหนาทประสานงานระหวางกระทรวงพลงงานสหรฐฯ และหนวยงานอนๆ
ทเกยวของ โดยจะรวมมอกนในการชวยใหเกดความมนคง เพยงพอ และมราคาพลงงานทเหมาะสม ส�าหรบประชาชน
สหรฐฯ และชาตอนๆ รวมทงผลกดนการพฒนา และสงเสรมใหเกดความโปรงใสในตลาดพลงงาน และผลกดน
ใหเกดความแนใจวาประเทศทมทรพยากรพลงงานจ�านวนมากจะสามารถจดการดานพลงงานใหประชาชนไดใช
อยางเพยงพอ
แนวทางส�าคญทจะด�าเนนการเพอใหนโยบายการทตพลงงานสหรฐฯ ประสบความส�าเรจไดนน กคอการเลน
บทบาทในฐานะผไกลเกลย (Mediator) ในกรณทเกดการพพาทพนททบซอนชายแดนบนบกและทะเลตางๆ อาท
ในบรเวณทะเลจนใต (South China Sea) หรอความขดแยงชายแดนระหวางประเทศซดานเหนอและซดานใต
เปนตน โดยจะเสนอแนวทางโดยใชหลกการบรหารจดการแบงปนผลประโยชนทรพยากรธรรมชาตรวมกนผานการ
เจรจาอยางสนตวธ
ทมา : World Energy Outlook 2012, International Energy Agency
22Energy Plus |
นอกจากความขดแยงในพนทดงกลาวแลว ในภมภาค
อารกตก (Arctic Region) หลายประเทศกไดเขาไป
จบจองแสดงความเปนเจาของมากขน ซงกควรทจะเขาไป
รวมมอกนผานองคการ 8 ประเทศโดยรอบอารกตก เพอ
จดตงสภาอารกตกในการรวมมอกนพฒนาแหลงพลงงาน
และการเดนเรอผานเสนทางดงกลาว รวมทงการรวมกน
ปกปองเพอไมใหเกดความเสยหายตอสงแวดลอมโดยรอบ
แนวทางอกประการคอการชวยสงเสรมใหเกด
การแขงขนระหวางประเทศดานธรกจพลงงานและ
การปองกนการผกขาดแหลงพลงงานของประเทศใด
ประเทศหนงทจะท�าใหสงผลอนตรายตอการพฒนาและ
การพงพาเศรษฐกจและการเมองของประเทศตางๆ
หากกลาวถงในแงความมนคงของโลกเปนเรองทม
ความส�าคญอยางยงตอการทตพลงงาน ซงจะเหนไดวา
สหรฐฯ ไดด�าเนนนโยบายในสงคมระหวางประเทศ
เพอกดดนใหอหรานตระหนกถงความกงวลของสหรฐฯ
และนานาชาตตอการด�าเนนโครงการนวเคลยรของ
อหราน และสหรฐฯ กไดประกาศคว�าบาตร (Sanctions)
ตออหราน และกดดนนานาชาตไมใหมการซอขายน�ามน
และท�าธรกรรมใดๆ ในทางการคากบอหราน
นโยบายการทตพลงงานของสหรฐฯ เกยวกบการ
บรโภคและผลตน�ามน ไดก�าหนดแนวทางทจะพยายาม
ชวยเสรมสรางความมนใจใหเกดการใชพลงงานอยาง
เพยงพอในประเทศตางๆ อาท การพฒนาเศรษฐกจ
ในอรก ไดชวยใหภาคพลงงานเปนกระดกสนหลงในการ
พฒนาโครงสรางพนฐานดานพลงงานของอรก เปนตน
นอกจากน นโยบายการทตพลงงานของสหรฐฯ จะชวยสงเสรมใหมการพฒนา
พลงงานชนดใหมๆ อาท พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย และพลงงานทดแทน
ตางๆ รวมทงการสงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ และการใชพลงงาน
ทค�านงถงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การลดการปลอยกาซเรอนกระจก
เพอเปนหลกการส�าคญในการพฒนาเศรษฐกจโลกในศตวรรษท 21 และทส�าคญ
22Energy Plus |
23Energy Plus |
การคนพบ Shale Gas ของสหรฐฯ จะเปนจดเปลยนทส�าคญในตลาดพลงงานของโลก
เพราะสหรฐฯ จะสามารถก�าหนดราคากาซธรรมชาตทสามารถแขงขนราคากบประเทศ
อนๆ อาท ตะวนออกกลาง และรสเซย เปนตน ท�าใหสามารถสงออกไปยงประเทศตางๆ
ไดในราคาทเหมาะสมหรออาจถกกวาประเทศเหลานน เนองจากมตนทนทางดาน
เทคโนโลยทดกวา
3. นโยบายการทตพลงงานของสหภาพยโรป สหภาพยโรปตองการด�าเนนนโยบายการทตพลงงานเพอใหสอดคลองกบต�าแหนง
ของภมรฐศาสตรพลงงาน กลาวคอ สหภาพยโรปตองด�าเนนนโยบายทเชอมโยงกบ
โครงขายพลงงานของสหภาพยโรปและประเทศเพอนบาน รวมทงการสงเสรมความ
โปรงใสในตลาดพลงงาน โดยค�านงถงความสมพนธระหวางประเทศผผลตและประเทศ
ทเปนทางผานโครงขายพลงงาน ซงจะปรกษาหารอและเหนชอบรวมกนในสหภาพยโรป
สวนการด�าเนนความรวมมอกบประเทศอนนอกภมภาคจะใชเสยงเดยวคอความเปน
สหภาพยโรปในการเจรจาหารอกบตางประเทศเพอเปนพลงเสยงทเขมแขงและไมให
สงผลกระทบตอการเมองและเศรษฐกจของประเทศสมาชก
4. นโยบายการทตพลงงานของรสเซย ประเทศรสเซยมแหลงทรพยากรพลงงานมหาศาลจงก�าหนดใหพลงงานเปนนโยบาย
ตางประเทศหรอการด�าเนนนโยบายการทตพลงงานนน จะตองหยบยกประเดนพลงงาน
ขนหารอในทกเวทการประชมนานาชาตดวยทกครง รวมทงการใชพลงงานสรางสมพนธ
กบประเทศเพอนบานเพอการคาทมนยในการสรางอทธพลทางการเมองและการพฒนา
เศรษฐกจตอประเทศเหลานนอกดวย
การดำาเนนนโยบายการทตพลงงาน
ของจน มกจะใชกบประเทศกำาลงพฒนา
อาท ประเทศในภมภาคเอเชยกลาง
แอฟรกา ตะวนออกกลาง และ
ละตนอเมรกา เปนตน รวมทงสราง
ความสมพนธทดกบประเทศพฒนาแลว
อยางเชน รสเซย ออสเตรเลย
และแคนาดา เปนตน
6. นโยบายการทตพลงงาน ของอนเดย ปจจบน อนเดยมการพฒนาเศรษฐกจเจรญ
เตบโตอยางตอเนองคลายกบประเทศจน จงท�าให
ตองใชพลงงานเปนจ�านวนมากในการขบเคลอน
เศรษฐกจของตนเอง ดงนน การด�าเนนนโยบาย
การทตพลงงาน จงมงไปทการแสวงหาแหลงพลงงาน
ทางดานน�ามนและกาซธรรมชาต รวมทงถานหน เพอ
น�ามาใชภายในประเทศ ซงแนวทางทจะใชในการสราง
ความสมพนธคอการมงสรางไมตรทดกบประเทศ
ผผลตน�ามนและกาซธรรมชาต หรอการเขาไปรวมทน
ในธรกจปโตรเลยมททงสองฝายไดประโยชนรวมกน
(Win-Win Situation) เพอเสรมสรางความมนคงทาง
พลงงานรวมกน
5. นโยบายการทตพลงงานของจน ประเทศจน ถอไดวาเปนประเทศทก�าลงพฒนาและมการพฒนาเศรษฐกจเจรญ
เตบโตอยางมาก ท�าใหตองแสวงหาแหลงพลงงานมาเพอการพฒนาภายในประเทศ
ดงนน การด�าเนนนโยบายการทตพลงงานของจน มกจะใชกบประเทศก�าลงพฒนา
อาท ประเทศในภมภาคเอเชยกลาง แอฟรกา ตะวนออกกลาง และละตนอเมรกา
เปนตน รวมทงสรางความสมพนธทดกบประเทศพฒนาแลวอยางเชน รสเซย ออสเตรเลย
และแคนาดา เปนตน
นบตงแตชวงป 1990 เปนตนมา จนไดสงบรษทน�ามนแหงชาต เขาไปลงทน
ทงส�ารวจและผลต รวมทงการคาขายพลงงานในประเทศเหลานอยางตอเนอง เชน
ในประเทศซดาน เวเนซเอลา คาซคสถาน เอกวาดอร และเมยนมาร เปนตน หรอใน
อยปต และอหรานดวย
24Energy Plus |
7. นโยบายการทตพลงงานของไทย เมอป 2551 กระทรวงพลงงานไดรเรมหารอถงแนวทางในการจดท�ายทธศาสตร
ความรวมมอกบตางประเทศเพอเสรมสรางความมนคงดานพลงงานของไทย ซง
ในการหารอครงนน ไดหยบยกค�าวา “การทตพลงงาน หรอ Energy Diplomacy”
อยางเปนทางการเปนครงแรก โดยมการพดถงการจดท�ากรอบแผนงานส�าคญ
ของกระทรวงพลงงานทงระดบทวภาคและพหภาค เพอผลกดนใหแผนงานหรอ
โครงการทประเทศไทยมขอผกพนในกรอบความรวมมอตางๆ ตลอดจนการเจรจา
การคาและการลงทนดานพลงงานของไทย รวมทงการก�าหนดทาทของประเทศไทย
ใหด�าเนนไปอยางเปนรปธรรม เนองจากความมนคงทางพลงงานของประเทศ
จดเปนปจจยทส�าคญยงตอการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ จงจ�าเปนตอง
แสวงหาความรวมมอดานพลงงานแหลงใหมซงมภาวการณแขงขนสงในยคปจจบน
โดยไดก�าหนดแนวทางทจะประกาศจดยนหรอทาทของประเทศในรปแบบ
“Energy Thailand Team” ผานความรวมมอแบบ การทตพลงงาน หรอทเรยก
กนวา Energy Diplomacy ดงไดกลาวไปแลวขางตน เชนเดยวกบทหลายประเทศ
ท�ากนอยางไดผลดงทไดกลาวมา ซงแนวคดนกจะตองพฒนาเปนยทธศาสตร
ความรวมมอระหวางประเทศในเชงรกของกระทรวงพลงงาน และสอดคลองกบ
นโยบายความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของตอไป
การอนรกษพลงงาน พลงงานทดแทน นโยบายและ
แผนพลงงานของอาเซยน และพลงงานนวเคลยร)
นอกจากน ยงมความรวมมอกบกรอบพหภาคตางๆ
เชน
- กรอบความรวมมอทางเศรษฐกจเอเชย-แปซฟก
(Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC)
ประกอบดวยสมาชก 21 เขตเศรษฐกจ ไดแก ออสเตรเลย
บรไน แคนาดา ชล จน รสเซย ฮองกง อนโดนเซย ญปน
เกาหลใต มาเลเซย เมกซโก นวซแลนด ปาปวนวกน เปร
ฟลปปนส สงคโปร ไตหวน ไทย สหรฐอเมรกา และ
เวยดนาม โดยความรวมมอดานพลงงาน จะมตงแต
ระดบคณะท�างาน เจาหนาทอาวโส และระดบรฐมนตร
ดานพลงงานเอเปค สวนใหญจะรวมมอกนในการพฒนา
เขตเศรษฐกจเอเปคใหมการเตบโตสเขยว โดยมงเนน
การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ การลดคาความเขมขน
ของการใชพลงงานในภมภาคเขตเศรษฐกจเอเปคทตงไว
อยางนอย 45% ภายในป 2035 สงเสรมภาคขนสงใหม
การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ การลดการอดหนนราคา
เชอเพลงฟอสซล รวมถงการใหความส�าคญตอการบรการ
ทเกยวของดานพลงงาน ทงน ในชวงเดอนมนาคม 2556
ไทยไดเปนเจาภาพจดประชมคณะท�างานดานพลงงาน
เอเปค ครงท 45 (Energy Working Group: EWG)
ณ อ�าเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน ซงทประชม
ไดเนนย�าใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและ
การใชพลงงานทเปนมตรตอสงแวดลอม อนจะเปนการ
หากจะกลาวถงการด�าเนนนโยบายความรวมมอพลงงานระหวางประเทศ
ของไทยทผานมา กจะคลายแนวคดเกยวกบการทตพลงงาน (Energy Diplomacy)
ซงพอจะสรปใหเหนเดนชด ไดดงน
1. กรอบความรวมมอพหภาค
กรอบความรวมมอพลงงานอาเซยน ทผานมากระทรวงพลงงานไทยไดเขาไป
มสวนรวมในกจกรรมตางๆ ดวยดมาโดยตลอดทงในระดบคณะท�างานตางๆ ระดบ
การประชมระดบเจาหนาทอาวโส (Senior Officer Meeting) และการประชม
รฐมนตรอาเซยนดานพลงงาน และการประชมอนทเกยวของ โดยทวไปจะม
การหารอประเดนส�าคญทเกยวของ เชน
- การผลกดนแผนปฏบตการอาเซยนดานพลงงานป 2553-2558 (ASEAN Plan
of Action on Energy Cooperation 2010-2015: APAEC) ใหมผลเปนรปธรรม
- การพจารณา/รบรองรายงานความคบหนาในการด�าเนนงานและผลการ
ปฏบตงานภายใตกรอบอาเซยนรายป (โครงขายสายสงไฟฟาอาเซยน โครงขาย
ทอสงกาซอาเซยน ถานหนและเทคโนโลยถานหนสะอาด ประสทธภาพและ
ทมา : โครงการการศกษาเพอจดท�ายทธศาสตรและแผนพฒนาพลงงานระหวางประเทศ สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555
ทมา : โครงการการศกษาเพอจดท�ายทธศาสตรและแผนพฒนาพลงงานระหวางประเทศ สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2555
ทมา : Washingtonpost.com
25Energy Plus |
สนบสนนนโยบายของเอเปคทสงเสรมใหการพฒนาเมองตางๆ เปนเมองแบบ
คารบอนต�า ซงกรวมถงเกาะสมยดวยทเอเปคคดเลอกใหเปนเมองตนแบบ
คารบอนต�า (Low Carbon Model Town)
- ความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมน�าโขง (Greater Mekong
Subregion Economic Cooperation: GMS) เรมตนตงแตป 2535
ประกอบดวยสมาชก 6 ประเทศ ไดแก ไทย พมา ลาว กมพชา เวยดนาม และ
จนตอนใต โดยความรวมมอดานพลงงานจะรวมมอกนในดานการศกษาการ
ขยายการใชและการผลตพลงงานชวภาพในประเทศสมาชกผานการแลกเปลยน
ประสบการณ การถายทอดเทคโนโลย การสนบสนนการลงทนในโครงการ
พฒนาพลงงาน โดยเฉพาะไฟฟาพลงน�า การอนรกษพลงงานและการใชพลงงาน
อยางมประสทธภาพ การขดเจาะน�ามน และกาซธรรมชาตของประเทศสมาชก
- ความรวมมอภายใตกรอบ BIMSTEC (Bay of Bengal Initiative for
Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation) มสมาชกรวม
7 ประเทศ คอ บงกลาเทศ ศรลงกา อนเดย ไทย พมา เนปาล และภฏาน
ภายใตกรอบน ไทยอาจมบทบาทน�า โดยเฉพาะอยางยงทางดานพลงงาน
ทดแทน (การเปนศนยกลางดานเชอเพลงชวภาพ) ซงจะเปนปจจยส�าคญในการ
วางทศทางการผลกดนใหผแทนไทยท�าหนาทเปนผอ�านวยการบรหาร หรอ
ผอ�านวยการในสาขากจกรรมพลงงานเฉพาะทาง ซงจะเปนการเพมบทบาทไทย
ในการพจารณากจกรรมดานพลงงานทสงเสรมและเออประโยชนใหแก
ประเทศชาต ในการแลกเปลยนความรและความรวมมอระหวางประเทศ
สมาชก ตลอดจนการเขาถงแหลงขอมลพลงงานเชงลกของประเทศสมาชก
ในกลม BIMSTEC
- ทบวงการพลงงานหมนเวยนระหวางประเทศ (International Renewable Energy: IRENA) เปนความรวมมอเกยวกบ
พลงงานหมนเวยนโดยเฉพาะ (ไมรวมพลงงานนวเคลยร) โดยมเปาหมายในการสงเสรมและสนบสนนการใชพลงงาน
หมนเวยนทสะอาด ปลอดภย และยงยน ซงกระทรวงพลงงานพจารณาแลวเหนวาการเขารวมเปนภาคทบวงการ IRENA
จะเปนประโยชนอยางยงส�าหรบการเพมชองทางในการเขาถงขอมล ขาวสาร และเทคโนโลยใหมๆ ทางดานพลงงานหมนเวยน
ตลอดจนเสรมสรางเครอขายผเชยวชาญทางดานพลงงานทดแทนทงในและตางประเทศ
2. กรอบความรวมมอทวภาค
การด�าเนนความรวมมอในกรอบน จะมงเนนในการจดตง “เวทหารอดานพลงงาน” (Energy Forum) ซงประเทศแรกทไทย
ไดจดตง Energy Forum คอ ประเทศอนโดนเซย โดยไดจดประชมกนเปนครงแรกเมอป 2552 สลบสบเปลยนกนเปนเจาภาพ
จดประชมเรอยมาจนถงปจจบนมาเปนครงท 4 แลว ซงการประชมดงกลาว ทงสองฝายมความตงใจจรงทจะเสรมสรางความ
สมพนธและเพมพนความรวมมอดานพลงงานระหวางกนใหแนนแฟนยงขนในสาขาพลงงาน ไดแก ประเดนน�ามน กาซธรรมชาต
ดานพลงงานไฟฟา พลงงานทดแทน และประสทธภาพพลงงาน ดานถานหน เหมองแร และพลงงานความรอนใตพภพ และ
ความรวมมอดานการพฒนาบคลากร วจย และการแลกเปลยนผเชยวชาญดานพลงงาน
นอกจากประเทศอนโดนเซยแลว ไทยยงไดลงนามในแถลงการณรวมเพอใหมการหารอในเวทหารอดานพลงงาน (Energy
Forum) กบประเทศเวยดนามเพอสงเสรมความรวมมอในสาขาพลงงานตางๆ อาท ดานปโตรเลยม ไฟฟา และถานหน เปนตน
รวมทงการจดตง Energy Forum กบประเทศเมยนมารและฟลปปนสดวย สวนความรวมมอระหวางไทยกบลาวนน ทงสองฝาย
ไดรวมมอในดานการพฒนาโครงการโรงไฟฟาพลงน�าและการซอขายไฟฟาดวยดมาโดยตลอด ในขณะทความรวมมอดาน
พลงงานระหวางไทยกบกมพชา ทงสองฝายกไดพยายามทจะหารอถงแนวทางในการพฒนาความรวมมอดานพลงงานระหวางกน
สวนประเทศทมศกยภาพดานพลงงานอนๆ อาท กาตาร สหรฐอาหรบเอมเรตส และแองโกลา เปนตน กไดด�าเนน
ความรวมมอดวยดในปจจบน โดยกระทรวงพลงงานกไดใชแนวทางการทตพลงงาน (Energy Diplomacy) ผลกดนความรวมมอ
กบประเทศเหลานนดวยและจะด�าเนนกบประเทศอนๆ ตอไปดวยเชนเดยวกน
ทบวงการพลงงานหมนเวยนระหวางประเทศ
(International Renewable Energy:
IRENA) เปนความรวมมอเกยวกบพลงงาน
หมนเวยนโดยเฉพาะ (ไมรวมพลงงานนวเคลยร)
โดยมเปาหมายในการสงเสรมและสนบสนนการใช
พลงงานหมนเวยนทสะอาด ปลอดภย และยงยน
26Energy Plus |
โดย รศ.ดร.ศรรตน จตการคาอาจารยประจำาวทยาลยปโตรเลยมและปโตรเคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ผควบคมงานวจยของโปรแกรมวจยดานปโตรเคมอยางยงยน
(Sustainable Petrochemicals: SP)
ศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยปโตรเคมและวสด (PETROMAT)
Creator
ชวตของพวกเราในทกวนนไดรบความสะดวกสบายมากมาย มรถใหขบ มบานพกหรๆ นงเครองบน
เทยวไดรอบโลกเสอผากระเปาน�าหอมถงพลาสตกชอปปงขวดน�าสงตางๆเหลานสวนหนงกมาจากการ
พฒนาอตสาหกรรมโดยเฉพาะอตสาหกรรมปโตรเคมทสรางผลตภณฑปโตรเคมทงอปโภคบรโภคอนทนสมย
ไมวาชนใหญหรอชนเลก ลวนตองผานกระบวนการการผลตทตองใชพลงงานฟอสซล ประกอบไปดวย
ถานหน ปโตรเลยม และกาซธรรมชาต ซงเปนขมพลงงานขบเคลอนใหเกดการพฒนาทางเทคโนโลยและ
อตสาหกรรมหลายๆดานเจรญรดหนาไดอยางไมหยดยงจนอาจหลงลมไปวาถาอยมาวนหนง“ขมพลงงาน”
ของโลกจะหมดไปละแลวจะมอะไรมาเปน“พลงงานทดแทน”ทจะชวยขบเคลอนภาคอตสาหกรรมใหด�ารงอย
ตอไปไดอยางยงยน
ค�าถามดงกลาวนท�าใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชนพยายามคนหา “วตถดบทางเลอก” ในการผลต
เปน“น�ามนเชอเพลง”ทดแทนกอนทจะไมมเชอเพลงฟอสซลใหใช
กระทงไดมนกวจยคนพบวา“ขยะพลาสตก”หรอ“ขยะปโตรเคม”อาทขวดน�าถงพลาสตกเสอผาสงทอ
จากเสนใยปโตรเคมผลตภณฑยางและยางรถยนตหรอชนสวนอปกรณอเลกทรอนกสบางประเภทกสามารถน�าไป
ผลตเปน“น�ามนเชอเพลง” ได เพราะมสารไฮโดรคารบอนเปนองคประกอบเดยวกบน�ามนเชอเพลงชนดตางๆ
หรอกาซธรรมชาตเชนกน กระทงตอมากไดเกดการพฒนาคดคนนวตกรรม“เปลยนขยะเปนพลงงาน” ดวย
“กระบวนการพจแอล” (PGL Process) ซงยอมาจากกระบวนการยอย 3 กระบวนการกคอกระบวนการ
ไพโรไลซส (Pyrolysis) กระบวนการแกสซฟเคชน(Gasification)และกระบวนการลควแฟกชน(Liquefaction)
โดยทง 3 เปนกระบวนการเหมอนกนตรงทใหความรอนแกสารใดสารหนงเพอยอยสลายโมเลกลของสารนน
ใหมขนาดเลกลงในบรรยากาศทปราศจากออกซเจนหรอมออกซเจนนอย
26Energy Plus |
จากขยะมาเปนพลงงาน
“ปโตรเคม”
27Energy Plus |
ทงนรศ.ดร.ศรรตนจตการคาอาจารยประจ�าวทยาลยปโตรเลยมและปโตรเคม
จฬาลงกรณมหาวทยาลยไดเลอกใชกระบวนการเปลยน“ยางรถยนต”ทหมดสภาพ
ใหเป นพลงงานแปรรปทมค าความรอนสงกวาก าซเชอเพลงและน�ามน ดวย
“กระบวนการไพโรไลซส” ซงเปนกระบวนการแตกตวหรอสลายตวของสารประกอบ
หรอวสดตางๆโดยการใชความรอนขนาดปานกลางทอณหภมประมาณ400-800องศา
เซลเซยสในบรรยากาศทปราศจากออกซเจนหรอมออกซเจนในปรมาณนอยมากโดย
ทวไปผลผลตทไดจากกระบวนการไพโรไลซสสามารถแบงออกเปน3ชนดตามสภาวะ
คอผลตภณฑทเปนกาซของเหลว(ซงโดยทวไปมคณสมบตคลายน�ามน)และของแขง
(Char) เปนผลตภณฑขนปฐมภม (PrimaryProducts)อตราสวนของผลตภณฑทได
ขนอยกบสภาวะทใช เชน อณหภม อตราเรวในการใหความรอน เปนตน แตโดยตว
กระบวนการไพโรไลซสเองแลวผลตภณฑทตองการมากทสดคอของเหลวหรอน�ามน
สวนกาซทไดนยมน�ามาใชเปนเชอเพลงในกระบวนการ
โดยทวไปแลว“การไพโรไลซสยางรถยนต”ซงหมายถงยางรถยนตทมวงเบนซน
และก�ามะถนอยในโมเลกลจะไดน�ามนประมาณรอยละ 38-56 และไดกาซประมาณ
รอยละ10-30สวนทเหลอเปนของแขงทเรยกวา“ถานชาร”ซงกคอคารบอนแบลก
ทเปนองคประกอบในยางรถยนต
สวน “การไพโรไลซสพลาสตก” จะใชขยะพลาสตกประเภทเทอรโมพลาสตก
(Thermoplastic) ซงเปนชนดทถกความรอนแลวจะหลอมตวกลายเปนของเหลวได
ไดแก
1. พอลเอทลน (Polyethylene: PE) เชน ขวดใสสารเคม ขวดใสน�า ลง หรอ
กลองบรรจสนคา ภาชนะตางๆ เครองเลนของเดก ถงเยน ถาดท�าน�าแขง ชนสวน
แบตเตอรแผนฟลมส�าหรบหอของโตะและเกาอ
2.พอลสไตรน(Polystyrene:PS)เชนถวยจานแกวน�าชอนสอมกลองบรรจ
อาหารและผลไมเทยมไมบรรทดอปกรณอเลกทรอนกสของเลนขวดหรอกระปก
ใสยาโฟมกนแตกส�าหรบบรรจภณฑและฉนวนความรอน
3. พอลโพรพลน (Polypropylene: PP) เชน กลองเครองมอ ปกแฟมเอกสาร
กลองและตลบเครองส�าอาง เครองใชในครวเรอนกลองบรรจอาหารวสดบรรจภณฑ
ในอตสาหกรรมอปกรณการแพทยขวดใสสารเคมกระปองน�ามนเครองกระสอบขาว
และถงบรรจปย
ซงเมอเราน�าขยะพลาสตกตามทกลาวขางตนผานกระบวนการไพโรไลซสพลาสตก
แลวจะใหน�ามนทประกอบดวยน�ามนเบนซนน�ามนกาดน�ามนดเซลและน�ามนหนก
เชนน�ามนเตาและสารตกคางพวกแอสฟลตผสมรวมกนอยถงรอยละ80และไดรบกาซ
ทมองคประกอบคลายกาซธรรมชาตอกดวย
แตอยางไรกตาม ปรมาณและคณภาพของน�ามนและกาซทไดจากกระบวนการ
ไพโรไลซสนนจะมาก-นอยเพยงใดขนอยกบตวแปรดงตอไปน คอ (1) สภาวะทใช
27Energy Plus |
ในการไพโรไลซส เชน อณหภม ความดน ความเรว
ในการใหความรอนอณหภมสดทายเวลาทใชบรรยากาศ
ในปฏกรณและระบบการปอนวตถดบเปนตน(2)ชนด
ของปฏกรณ ซงมผลตออตราเรวในการใหความรอน
และเวลาทใชในกระบวนการ (3) วตถดบทปอนเขา
เชน ขนาด ชนด และสวนผสมของวตถดบ หรอแมแต
อายการใชงานของวตถดบเปนตน
ทงหมดทกลาวมาไดมโรงงานตนแบบและผลตจรง
ขนในตางประเทศ เชนระบบเครองผลตน�ามนจากขยะ
พลาสตกของบรษท Lyn Technology ในประเทศจน
และบรษท Royco Technology ของประเทศเกาหล
ซงเปนระบบผลตแบบตอเนองอตโนมตมระบบหอกลน
เพอกลนแยกน�ามนทได มหนวยก�าจดมลภาวะและ
หนวยปรบปรงคณภาพซงทกหนวยท�างานอยางตอเนอง
อตโนมตและมอปกรณควบคมและระบบความปลอดภย
28Energy Plus |
“กาซชวภาพ”เปนทางเลอกหนงทปจจบนนประเทศไทยมการพฒนาการนำากาซชวภาพมาใช
ในครวเรอนกนมากขน โดย DIY ฉบบน ขอนำาเสนอ เทคนคและขนตอนการกอสรางระบบผลต
กาซชวภาพ สำาหรบครวเรอนขนาด 4 ลกบาศกเมตรดวยการใช“ถงพอลเอทลน”(Polyethylene
: PE) เพราะมขนตอนในการกอสรางไมนาน ไมสนเปลองพนทในการกอสราง และขนตอนการดแล
บำารงรกษาไมยงยาก อกทงยงมอายการใชงานนาน ประมาณ 12-15 ป โดยประโยชนทไดรบ คอ
คนในชมชนสามารถนำากาซชวภาพไปใชทดแทน/ใชรวมกนกบกาซหงตมในครวเรอน(LPG)ไดอกดวย
โดย กระทรวงพลงงาน ***โครงการศกษาจดทำาหลกสตรและคมอ ประเมนผลการออกแบบและกอสรางระบบบอหมกกาซชวภาพ สำาหรบครวเรอนขนาดเลก
วสดและอปกรณในการกอสราง
• ทราย1ลบ.ม. • หน1ลบ.ม. • ปนซเมนต5ถง
• เหลกเสนผานศนยกลาง6มม.1เสน
• รองคอนกรตเสนผานศนยกลาง0.8มม
.3ทอ
• ทอพวซขนาด¾นว1เสน • ทอพวซขนาด½นว
1เสน
• ทองพวซขนาด4นว1ทอน • ทอพวซขนาด6นว
1ทอน
• ทอพอขนาดเสนผานศนยกลาง4นวยาว
1ม.1ทอน
• ทอพอขนาดเสนผานศนยกลางยาว6นว
ยาว1ม.1ทอน
• ทอเฟลกซ4นว1ทอ • ทอเฟลกซ6นว1ท
อ
• วาลวเปด–ปด2ตว
• ขอตอทอพวซตามความจ�าเปนทตองใช
• กาวตอทอพวซ1กระปอง • แผนพนเกลยว
เครองมอและอปกรณกอสรางอาทเลอยต
ลบเมตรจอบพลวบงกและ
อปกรณตกแตงปนสายยางเพอใชในการตรวจสอบ
ระดบ
DIY
28Energy Plus |
การกอสรางระบบผลตกาซชวภาพ สำาหรบครวเรอนขนาด 4 ลบ.ม.
ขนตอนการสรางระบบผลตกาซชวภาพ
1. นำาถงพอ ขนาด 4 ลบ.ม. มาวางตำาแหนงของ
ทอเตมทอลนโดยใหมทศทางตรงขามกนและตำาแหนง
ของทอเตมตองอยระดบกงกลางของถง สวนตำาแหนง
ของทอลนอยในระดบสงกวาพนถง¼ของถง
2. เตรยมทอเตม และทอลน โดยตดทอพอขนาด
4นว และ 6 นว ใหมความยาว 1 เมตร และทปลาย
ของทอดานหนงใหตดเฉยงทำามม45องศา
3. นำาทอทตดเฉยง 45 องศา ทาบทตำาแหนงของ
ทอเตมทอลน ใหเสนผานศนยกลางอยตรงกบตำาแหนง
ของทง2ทอโดยใชระดบนำาตรวจสอบความเอยงของทอ
และทำาการเขยนแนวของทอพอลงบนถง
4. นำาสวานเจาะรตามตำาแหนงทเขยนไวบนถงพอ
ทตำาแหนงของทอเตมและทอลน และใชเลอยเจยร
แตงผวใหเรยบนำาทอขนาด 4นว และ 6นว ตดตรง
ตำาแหนงรทเจาะทงสองทอ
5. เชอมหมดตรงทางเขา-ออกของถงพอดานบน
โดยใชปลกหมดทอพวซหรอพอ ขนาด4นวปดททอ
เขา-ออกจากนนทำาการเชอมรอยตอหรออดทอโดยรอบ
โดยใชลวดเชอมพอ และเครองเชอมพอ ประมาณ 5-6
รอบ ในสวนของฝาปดดานบน ทำาการเชอมฝาปดตวถง
ดวยลวดเชอมพอ
สำาหรบเงอนไขในการจดทำาบอหมกกตองมสตวเลยง
วว ควาย หรอหม อยแลว และควรมคอกสตวทถาวร
และตองอยใกลกบบรเวณทสรางบอกาซชวภาพไมเกน
20เมตร
และทสำาคญสถานททจะใชประโยชนจากกาซชวภาพ
เชนหองครว ไมควรอยหางจากบอกาซชวภาพเกนกวา
50 เมตร นอกจากนแลวกตองใหความสำาคญกบการ
ดแลรกษาและซอมบำารงบอกาซชวภาพ คอยเอาใจใส
ตอสภาพแวดลอมอกดวย
29Energy Plus |
5.ตดตงทอเตมมลโดยนำาทอพวซเสนผานศนยกลาง
4นวยาว1.5เมตรเชอมตอกบถงพอโดยใชขอตอยาง
แลวรดจก เชอมตอใหแนน แลวใชเขมขดรดสวนปลาย
ของทอพวซและทอพอ
6. ตดตงทอมลลน โดยนำาทอพวซ ขนาดเสนผาน
ศนยกลางขนาด6นวยาว1.5เมตรเชอมตอกบถงพอ
โดยใชขอตอยางแลวรดจกเชอมตอใหแนนแลวใชเขมขด
รดสวนปลายของทอพวซและทอพอ
7.ถมดนของทอหมกกาซชวภาพอดใหแนน
9. การกอสราง “บอเตมมล” นำาสายยางมาวดระดบ โดยใหระดบพนของ
บอเตมมลอยในระดบเดยวกบขอบบนของบอลนจากนนนำารองคอนกรตเสนผาน
ศนยกลาง80ซม.วางบนกงกลางของพนดนทปรบแลว
ขนตอนการเดนทอนำากาซชวภาพ
1. ตอทอนำากาซชวภาพโดยใชทอพวซ หรอทอเหลกตอเชอมกบถงหมก
กาซชวภาพไปยงหองครวเพอตอเขากบทอเตากาซหงตม
2. จดทำาแผงความดนกาซ เพอเปนเครองชบอกปรมาณกาซทอยในถงหมก
และความปกตของระบบบอหมก โดยใชทอยางใสขนาด ½ นวยาว 1 เมตร
งอใหเปนรปตว“U”ตดไวกบแผงไมหรอแผนโลหะทำาเครองหมายกำาหนดระยะ
โดยวดความดนของกาซ ดานหนงของทอยางเชอมตอกบทอนำากาซกอนจะตอไปกบ
เตากาซหงตมแลวตดตงไวขางฝา
8.การกอสราง“บอมลลน”นำาสายยางมาวดระดบ
ใหระดบของบอมลลนอยในระดบเดยวกบสารขนเหลว
ทเตมในบอหมกกาซชวภาพในครงแรก จากนนนำา
รองคอนกรตเสนผานศนยกลาง80ซม.วางบนกงกลาง
ของพนดนทปรบแลว
เมอเสรจสนการตดตง3ขนตอนทานสามารถทดสอบอาการ “รว” ของระบบ
ผลตกาซชวภาพซงเปนชวงทสำาคญทสดดวยการ
1.ปดวาลวของทอนำากาซใหสนท
2. เตมนำาเขาทางบอเตมมล แลวไปตรวจนำาทบอมลลน เมอระดบนำาสงขน
ราวครงหนงของบอมลลนหยดเตมนำาคอยสงเกตวานำาลดหรอไมถาลดกแสดงวา
เกดการรว
3. ตรวจสอบรอยรวททอนำากาซของทอตอตรงทกขอ รวมทงปดวาลวทกอน
โดยใชฟองสบหรอฟองผงซกฟอกลบไปทวบรเวณหากมรอยรวตรงจดใดจะเหน
ฟองอากาศพองออกมา เมอพบรอยรวกใหปดวาลวทระบบบอหมกกาซเสยกอน
แลวจงแกไขทจดรวนนใหตรวจสอบซำาอกครง
4.ทดสอบรอยรวทบอหมกกาซโดยปดวาลวทบอหมกกาซเตมนำาสกครงหนง
ของเครองหมายททำาไวแลวทงเวลาไวราว12ชวโมง
5. เมอเวลาผานไป สงเกตระดบนำาทบอมลลน ถาระดบนำาไมลดลงหรอ
ลดเพยงเลกนอยแสดงวาบอหมกกาซไมมรอยรวสามารถกกเกบนำาได
6. หากพบวาระดบนำาลดตำาลง แสดงวาระบบผลตกาซชวภาพมรอยรว
ไมสามารถกกเกบนำาได กใหสบนำาออก จนระดบนำาในบอหมกกาซอยในระดบ
ทอเตมมลแลวเตมนำาลงไปใหมใหระดบนำาอยทระดบเดมทไดทำาเครองหมายไว
7. ใหขดดนทถมรอบตวบอหมกกาซออกจนถงระดบทอเตมมลหรอทอมลลน
เพอตรวจสอบรอยรวทบอหมกกาซโดยนำาฟองสบหรอผงซกฟอกลบไปทวบรเวณ
ของตวบอหมกในสวนทกกเกบกาซถามฟองอากาศพองขนทใดใหทำาเครองหมาย
ทงไว
8.สบนำาออกจากบอหมกกาซแลวดำาเนนการแกไขรอยรวททำาเครองหมายไว
9.เมอแกไขรอยรวเรยบรอยแลวลองทำาการทดสอบซำาอกครง
*** หากมขอสงสยสามารถสอบถามไดทพลงงานจงหวดทวประเทศ
6. ทำาการทดสอบแนวเชอมทอเตมและทอลน
โดยเตมนำาใหสงกวาทอเตม ประมาณ 50 ซม. สงเกต
แนวเชอมวามนำาหยดออกมาหรอไม ถามใหดำาเนนการ
เชอมซำาอกจนกวาจะไมมนำาหยด
ขนตอนการตดตงระบบผลตกาซชวภาพ
1.วางผงในการขดบอหมกกาซชวภาพโดยใชปนขาว
โรยทำาเครองหมายเปนรปวงกลม
2.ทำาการขดบอหมกกาซชวภาพตามทกำาหนดไว
3. รองพนกนหลมดวยทราย และคอนกรตหยาบ
และฉาบปนใหเรยบ
4. นำาถงพอลงหลม โดยขยบถงใหตรงกงกลางหลม
ไมลาดไมเอยง
29Energy Plus |
30Energy Plus |
Energy Learning
Energy Literacy บทเรยนจากกระแสโลกสไทยโดย นายวรนล จนทรศรสำานกงานปลดกระทรวงพลงงาน
31Energy Plus |
ประเดนความรความเขาใจดานพลงงานของโลกและของประเทศไทยในปจจบนไดรบการกลาวถงและมการตดตาม
ความเคลอนไหวมากขนเปนระยะๆทงในแงของการพฒนาพลงงานการสงเสรมการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน
การแสวงหาและการลงทนพฒนาพลงงานในระดบชมชนและครวเรอน การปรบตวของโครงสรางราคาพลงงานและ
การเสรมสรางและรกษาความมนคงดานพลงงานจากกรณฉกเฉนดานพลงงานทผานมา เชน กรณแทนผลตกาซยาดานา
หยดซอมบ�ารง กรณเหตการณไฟฟาดบทภาคใต และกรณทอน�ามนรว เปนตน ซงประเดนทงหมดเบองตนนนบเปน
กาวส�าคญของเสยงสะทอนจากพนฐานความเขาใจความตองการอยากรอยากเหนทเกยวของกบพลงงานจากทกภาคสวน
ทเกยวของกบกระบวนการทเรยกวาEnergy Literacy ทก�าลงเปนกระแสในโลกปจจบน และหลายๆ ประเทศไดให
ความส�าคญเปนอยางสงเพอเปนการวางแผนและกระตนใหบคคลของตนมความรและความเขาใจประเดนทเกยวของกบ
พลงงานผานกระบวนการทเปนระบบเชนการสงเสรมผานสถานศกษาการสงเสรมของหนวยงานภาครฐและสอออนไลน
ตางๆเปนตนตวอยางทเหนไดชดในเรองนเชนประเทศญปนทมการเนนความหมายและเปาหมายการเรยนรไปในดาน
การใชพลงงานอยางมประสทธภาพและการรไซเคลประเทศแคนาดาทไดมการหยบยกประเดนนขนมาพดคยเพอใหเปน
วาระส�าคญแรกๆทชาตตองผลกดนและสหรฐอเมรกาไดมการก�าหนดเปาหมายวาในป2555อยางนอยทสดจะตองม
การพฒนาการเรยนรพลงงานในประเทศใหเกดขนและจดท�าสอความรดานพลงงานแบบออนไลนใหเกดขนใหไดในป2556
ดงนนเพอใหเหนตวอยางทไดมการสงเสรมการเรยนรดานพลงงานส�าหรบเยาวชนและประชาชนทวไปอยางตอเนอง
ผานหลายชองทางทงทางตรงและทางออมสรปไดโดยยอดงน
การวางพนฐานพลงงานส�าหรบเยาวชนผานระบบซงทผานมากระทรวงพลงงานไดรวมมอทางวชาการกบกระทรวง
ศกษาธการ เพอพฒนาปรบปรงหลกสตรกลมสาระการเรยนรดานวทยาศาสตร เนอหาดานพลงงาน จดท�าตวชวด
สอการเรยนการสอน หนงสอเรยนร คมอส�าหรบครและกจกรรมเสรมหลกสตรของการศกษาทกระดบชนทอยในความ
รบผดชอบของกระทรวงศกษาธการเพอใหผเรยนไดเรยนรความเปนจรงเรองพลงงาน
จนในทสดสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดจดท�าหนงสอเรยนและคมอครรายวชา
เพมเตมดานวทยาศาสตร เชน “เชอเพลงเพอการคมนาคม” และ “พลงงานทดแทนกบการใชประโยชน” ส�าหรบ
ชนมธยมศกษาตอนตนและหนงสอเรยน“พลงงาน”ส�าหรบชนมธยมศกษาตอนปลายเปนตน
ส�าหรบประชาชนทวไปตวอยางชองทางหนงทด�าเนนการมานบตงแตป2548
หรอกวา 8 ปทผานมา ไดมการวางแผนพลงงานชมชนทครอบคลม 76 จงหวด
รวมทงสนประมาณ1,095ชมชนการวางแผนพลงงานชมชนนถอเปนกระบวนการ
สรางการมสวนรวมของประชาชนในการจดการดานพลงงานโดยวธน�าไปปฏบตจรง
โดยค�านงถงสงแวดลอมและการบรหารงบประมาณในทองถนของตนเอง
กระบวนการเรยนรนจะเนนใหความร สรางความเขาใจในเรองของพลงงาน
เทคโนโลยพลงงานทางเลอก จากนนจงเปดโอกาสใหประชาชนในพนทเขามา
มสวนรวมในการวเคราะห วางแผน และประเมน หรอคาดการณผลกระทบของ
ระบบพลงงานในอนาคต เพอน�าไปสการรวมกนของคนในชมชนในการวางแผน
ปฏบตการในการจดการดานพลงงานและสงแวดลอม ซงมตวชวดทสะทอน
ใหเหนประสทธภาพของความส�าเรจทดทควรเปนเชนเปนแผนการจดหาพลงงาน
ทชวยสงเสรมความกนดอยดของคนในพนท โดยจดหาพลงงานตามความตองการ
32Energy Plus |
หรอเหมาะสม ไมมากไมนอยจนเกนไป และใหบรการ
พลงงานในราคาทเหมาะสม ชวยสรางงานในทองถนทม
การวางงานและน�าไปสการพฒนาชนบทงานใหมอาจมา
ในรปของการจางผลตอปกรณเพอการประหยดพลงงาน
เครองมอทางเทคโนโลยเพอแปลงพลงงานอปกรณผลต
พลงงาน และเทคโนโลยพลงงานหมนเวยน ตลอดจน
การน�าเชอเพลงทองถนมาใชทดแทนพลงงานทน�าเขาจาก
ภายนอก ทงน การน�าแรงงานทองถนและเชอเพลงใน
ทองถนมาใชสะทอนใหเหนวาเงนทลงทนเพอผลตพลงงาน
ยงคงหมนเวยนอยภายในทองถนซงในบางครงการเรยนร
พลงงานตองอาศยระยะเวลาหลายปเพอใหเกดการซมซบ
และทดลองเรยนรจากการปฏบตจรง ในอกดานหนง
กตองมหนวยงานเขามาใหการสนบสนน ทงหนวยงาน
ภาครฐหรอภาคเอกชนจากทงในประเทศและตางประเทศ
เพอผลกดนใหเกดผลตอยอดและการบรณาการของชวง
รอยตอระยะเวลาดวย
ชมชนคลองน�าไหล อ.คลองลาน จ.ก�าแพงเพชร
เปนอกหนงตวอยางของการพฒนาการเรยนรพลงงาน
จากการถายทอดความรของกระทรวงพลงงานมาพฒนา
ตอยอดเปลยนเปนการตระหนกใชพลงงานอยางมเหตมผลและสรางความเขมแขง
ใหกบชมชน ซงปจจบนชมชนนสามารถทจะผลตไบโอแกสใชทดแทนการซอ
กาซแอลพจมาใชได100%
การเรยนรพลงงานในระดบระหวางประเทศ นบเปนอกชองทางหนงทกอให
เกดการเรยนร แลกเปลยน ในมมมองทกวางขน ซงสามารถเกดขนไดในลกษณะ
ของการประชมการอบรมการแลกเปลยนเอกสารและเทคโนโลยอยางเหตการณ
ลาสดเมอเดอนกนยายนทผานมากระทรวงพลงงานไดรวมเปนเจาภาพจดประชม
เชงปฏบตการเรอง“The Joint Southeast Asian Exercise of the APEC
Oil & Gas Security Exercises” รวมกบศนยวจยพลงงานเอเชย-แปซฟก
(Asia Pacific Energy Research Centre: APERC) ทมวตถประสงคเพอ
เรยนรการเตรยมความพรอมในสภาวะฉกเฉนดานพลงงาน การจ�าลองและแกไข
สถานการณในสภาวะฉกเฉน ตลอดจนการประเมนและวเคราะหขอมลทจ�าเปน
ส�าหรบการเตรยมความพรอมดานน�ามนและกาซธรรมชาต ภายใตค�าแนะน�า
จากผเชยวชาญดานพลงงาน (Expert Review Team& APERC Secretariat)
โดยมผเขารวมประชมจากกลมประเทศอาเซยนทงหมด7ประเทศประกอบดวย
บรไนดารสซาลามอนโดนเซยมาเลเซยฟลปปนสไทยสงคโปรและเวยดนาม
การประชมเชงปฏบตการนจะจ�าลองสภาวะฉกเฉนดานพลงงานภายใตเงอนไข
และสถานการณของการขาดแคลนเชอเพลงพลงงาน เชน เกดเหตขดของท
แหลงผลตกาซธรรมชาตท�าใหกาซธรรมชาตหายไปจากระบบปญหาความไมมนคง
จากตะวนออกกลางท�าใหราคาน�ามนดบโลกสงขนเปนตนผลกระทบจากเหตการณน
ไดสงผลกระทบตอประเทศไทย เชน ภาวการณตรงตวของปรมาณเชอเพลงเพอ
ภาคขนสง ภาคอตสาหกรรม และเชอเพลงทจะน�าไปผลตกระแสไฟฟา เปนตน
ผลจากเหตการณนไดสงผลกระทบตอประเทศเพอนบานและอาจจะรนแรงมากกวา
ดวย เนองจากวาขอจ�ากดของปจจยทางโครงสรางทซบซอนทางเศรษฐกจ สงคม
ภมรฐศาสตรการกระจายเชอเพลงพลงงานและพฤตกรรมของผบรโภคทแตกตาง
กน ผลจากเวทนผแทนของประเทศไทยไดเรยนรศกยภาพ แนวทาง มาตรการ
และแลกเปลยนประสบการณรวมกบประเทศอนๆ ทเขารวมประชม ซงผลลพธ
หรอแนวทางการจดการหลกๆ เพอแกไขเหตการณของทกประเทศจะคลายๆกน
สรปไดดงน
33Energy Plus |
1. ความมนคงของประเทศเปนหลกส�าคญ
อนดบแรก ภาครฐจะตองรบด�าเนนการเพอไมใหเกด
เหตการณหรอลดผลกระทบทอาจจะเกดขนตอการด�ารง
ชวตตามปกตของประชาชนภาคธรกจและอตสาหกรรม
ใหนอยทสด หรออยางนอยกตองยดระยะเวลาของ
การขาดแคลนใหเกดขนชาทสดเพอใหมการเตรยมรบมอ
ไดทนทวงท
2. สอสารเพอลดความตระหนก ทอาจจะเกดขน
กบประชาชน โดยการใหความร ความเขาใจทถกตอง
ถงเหตการณทเกดขน และมาตรการทรฐจะน�าออกมา
บรรเทาและชวยเหลอ
3. การส�ารองน�ามน ซงเราจะเหนประโยชนจาก
นโยบายของรฐบาลทไดก�าหนดใหมการส�ารองน�ามนไว
5% (จะปรบเพมขนเปน 6% ในวนท 1 พฤศจกายน
2556) กจะถกน�ามาใช ในเหตการณน เพอรกษา
เสถยรภาพของราคาเชอเพลงพลงงาน และมเชอเพลง
ทจะน�าไปใชในการผลตไฟฟาใชในภาคขนสงและ
อตสาหกรรม
4. การเขมงวดกบการสงออกเชอเพลง เพอจ�ากด
ปรมาณและใหมเพยงพอกบความตองการใชในประเทศ
5.การน�าพลงงานทดแทนเขามาเสรมระบบไมวา
จะเปนการเพมก�าลงการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน
6.การรณรงคประหยดพลงงานจากทกภาคสวน
ขณะเดยวกนไดมการมองถงอนาคตขางหนาวา
จากบทเรยนในครงน แตละประเทศจะมการเตรยม
ความพรอมเพอรบมอหรอพฒนาโครงสรางพนฐาน
พลงงานเพอเสรมสรางความมนคงทางพลงงานอยางไร
ซงทมผเชยวชาญตางเหนพองดวยกบประเทศไทยทวา
“การสรางการยอมรบจากประชาชน”และ“การสอสาร
ใหข อมลทถกตอง” เปนสงจ�าเปนพนฐานส�าคญ
อนดบแรกในการกาวไปสการพฒนาการกระจายเชอเพลงเพอผลตไฟฟาหรอการสราง
ระบบเครอขายพลงงานทงภายในประเทศและตางประเทศโดยทกประเทศจะตอง
มการสงเสรมใหมการศกษาและความรทเกยวของกบพลงงานอยางตอเนอง
นอกจากนกลไกความรวมมอของกลมประเทศอาเซยนจะเปนสวนส�าคญทจะรวมกน
ผานสถานการณฉกเฉนดานพลงงานไปพรอมๆกน
ในอกมมหนงกระทรวงพลงงานไดพฒนาและจดท�าชองทางการเรยนรพลงงาน
ผานสอออนไลนตามหนวยงานทรบผดชอบเพอใหขอมลตางๆมความเปนปจจบน
และเขาถงกล มเปาหมายไดอยางรวดเรว เชน เวบไซตกระทรวงพลงงาน
www.energy.go.thกรมเชอเพลงธรรมชาตwww.dmf.go.thกรมธรกจพลงงาน
www.doeb.go.thกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานwww.dede.
go.th ส�านกงานนโยบายและแผนพลงงาน www.eppo.go.th และเฟสบก
(Facebook)กระทรวงพลงงานwww.facebook.com/ministryofenergy
การเรยนรพลงงาน จงยงเปนสงททาทายส�าหรบกระทรวงพลงงานและทก
ภาคสวนจะตองรวมมอกนสงเสรมใหเกดการเรยนรอยางยงยนยดอยบนฐานขอมล
ทถกตองเปนระบบเดยวกนปราศจากอคตเพอปองกนการสบสนและการแตงแตม
ขอมลใหบดเบอนไปจากความเปนจรงจากบรบทและมาตรฐานสากลโลกทอาจจะ
มเหตผลมาจากความเขาใจทไมถองแทหรอการเลนสนกเพอผลประโยชนอน
แอบแฝง ซงในทายทสดประชาชนจะเปนผเรยนร ท�าความเขาใจพลงงาน และ
น�าขอมลทไดรบมาวเคราะหและตดสนใจบนฐานขอมลทถกตอง หรอในบางครง
อาจจะขอรบค�าอธบายประกอบเพมเตมในประเดนทเปนเรองเชงเทคนคเพอให
สามารถเขาใจและมองเหนภาพ “ในเรองพลงงานไดอยางถกตอง” และงายขน
ซงนบเปนสวนหนงในการพฒนาพนฐานของกระบวนการตามระบอบประชาธปไตย
34Energy Plus |
Green Zone
Green Building เพมพนทสเขยวใหโลก
หลงสงครามโลกครงทสองเปนตนมา หลายประเทศทวโลกไดปรบเปลยน
อาคารบานเรอนไปเปนอาคารสงโดยเฉพาะประเทศทางฝงสหรฐอเมรกาและ
ยโรปตะวนตก เกดเปนกระแสแผขยายไปในวงกวางทวโลก กอเกดอาคารสง
เสยดฟาแทบทกประเทศในทกทวป อยางบานเราเองกมอาคารสงเสยดฟา
(SupertallSkycraper)หลายแหงกตดอนดบโลกเหมอนกนแตทงนกลมเฝา
ระวงกบปญหาขาดแคลนพลงงานระบบนเวศเสอมสงแวดลอมถกท�าลายทอาจ
จะตามมาตดๆซงกเปนจรงดงนนเพราะตงแตชวงป2513เปนตนมากไดเกด
วกฤตดงกลาวตงรบแทบไมทนแตเมอปญหาดงกลาวเกดขนแนวคดทจะอนรกษ
พลงงานกตามมาเพอแกไขใหทเลาเบาบางลงกคอ “อาคารเชงระบบนเวศ”
(ElogicalSkycraper)หรอ“อาคารสเขยว”(GreenBuilding)ทตองค�านงถง
การรกษาสภาพแวดลอม
ลกษณะการออกแบบ“อาคารเชงระบบนเวศ”หรอ“อาคารสเขยว”เนน
การผสมผสานระบบของอาคารทชวยแกไขปญหาระบบวศวกรรมภายในอาคาร
การเลอกใชวสดกอสรางทลดมลพษรวมถงการน�าเอาระบบพลงงานธรรมชาต
หรอพลงงานทดแทนเขามาใช เพอเกดการสญเสยพลงงานใหนอยทสด
โดยเฉพาะการบรโภคพลงงานไฟฟาภายในอาคารใหเกดประสทธภาพสงสด
ตลอดจนการดแลบ�ารงรกษาและบรหารจดการระบบใหมการใชพลงงานอยาง
คมคา ขณะเดยวกนการออกแบบกอสรางตามแนวคดความเปนอาคารสเขยว
จะตองเปนมตรตอสงแวดลอมอกดวย
อาคารสเขยวประหยดพลงงานไดดกวาอาคารทวไปและมประสทธภาพตอ
การใชทรพยากรของอาคารอยางคมคาสงสด เพราะจะใชพลงงานนอยกวา
อาคารทวไปราว40-50%ประหยดน�าไดถง20-30%แมจะมผลกระทบกบ
คาใชจายดานการกอสรางบางกตามแตกสามารถประหยดคาใชจายและคนทน
ไดภายใน3-5ปนอกจากนยงมผลการวจยหลายแหงไดพสจนพบวาหากผใช
อาคารท�างานในสภาพแวดลอมทใกลชดกบแสงแดดและมองเหนทวทศนจะ
ท�าใหคนท�างานร สกเชอมโยงกบโลกภายนอก และจตใจสงบสบาย
ประสทธภาพในการท�างานของคนจะเพมขนถง12-15%
สวนคณภาพอากาศของอาคารสเขยวกจะมแตอากาศบรสทธพดผาน
ตอเนอง เพอใหตรงกบมาตรฐานสากลของสมาคมวศวกรรมระบบปรบอากาศ
และการท�าความเยนแหงสหรฐอเมรกา (ASHRAE) 62 ขอ อาคารสเขยวจะ
หลกเลยงการใชวสดภายในอาคารทกอใหเกดสารอนทรยไอระเหยอนเปนอนตราย
ตอรางกาย และเปนมตรตอสงแวดลอม เพราะเปนการเพมความสมบรณและ
ปกปองความหลากหลายของระบบนเวศ เรมตงแตการพฒนาคณภาพอากาศ
และน�าลดการเกดขยะอนรกษทรพยากรสงแวดลอมลดการปลอยกรนเฮาส
กาซสชนบรรยากาศและเพมคณภาพชวตชมชนโดยรวม
ตวอยางอาคารสเขยว...แนวทางการอนรกษสงแวดลอม ผลส�ารวจจากWorld Green Building Council
พบวาการกอสรางอาคารใน62ประเทศมอาคารสเขยว
เตบโตขนเปน2เทาในทกๆ3ปซงหมายถงมการยอมรบ
ประสทธภาพของอาคารสเขยวมากยงขนGreenZone
จงขอน�าเสนออาคารสเขยวทนาสนใจ เพออาจใชเปน
แนวทางในการอนรกษสงแวดลอมตอไป
ปารคเวนเชอรอโคเพลกซประเทศไทย
อาคารอนรกษพลงงานแหงแรกในประเทศไทยทไดรบ
รางวลLEEDระดบสงสด(LeadershipinEnergyand
Environmental Design : LEED) ของ U.S. Green
BuildingCouncil:USGBCโดยออกแบบภายใตแนวคด
การสรางพนทสเขยว 25% ของพนทภายในโครงการ
หรอกวา 81,400 ตร.ม. บนระบบของอาคารทม
ประสทธภาพเชนการใชกระจกอนรกษพลงงานเพอชวย
ลดปรมาณเสยงและความรอนเขาสตวอาคารระบบปรบ
อากาศใหเหมาะสมในแตละพนทระบบควบคมคณภาพ
อากาศระบบปรบระดบแสงภายในอาคารระบบบ�าบด
น�าและหมนเวยนกลบมาใชใหมและระบบลฟทอจฉรยะ
ซงชวยประหยดพลงงานถงรอยละ 30 จากระบบปกต
ทเดยว
ขอมลจาก http://www.iurban.in.th/design/park-
ventures-the-first-leed-platinum-mixed-use-building-
in-thailand/
35Energy Plus |
ขอมลจากhttp://inhabitat.com/pasona-hq-is-an-urban-farm-that-grows-
food-for-its-employees-in-tokyo/
SchooloftheArtsประเทศสงคโปร
โรงเรยนมธยมปลายเฉพาะทางทศนศลปและศลปะ
การแสดง(visualandperformingarts)ออกแบบโดย
สถาปนก WOHA ภายใตแนวคดเรองเปนมตรกบ
สงแวดลอมและตองการเพมพนทสเขยวใหแกชมชน
ถงแมวาอาคารจะเปนลกษณะตกแฝดขนาดใหญแตมการ
เปดชองทางมากมายเพอใหมแสงสวางจากธรรมชาตและ
ลมผานเขาถงทกพนท เนนความโปรง โลงสบาย และ
รมรนดวยสวนแนวตง เปนการเปดกวางใหคนในชมชน
สามารถสมผสทงศลปะและธรรมชาตไดอยางลงตว
ขอมลจาก http://www.archdaily.com/217481/
school-of-the-arts-woha/
อาคารทปลกขาวปลกผกไวกนเองประเทศญปน
จากแนวคดสวนผกแนวตงหรอสวนผกในเมองทไม
คอยมทใดลงมอท�าจรงจงสงผลใหอาคารส�านกงานใหญ
ของ Pasona บรษททางดานจดหางานในกรงโตเกยว
ลงมอปลกขาวและปลกผกผลไมกวา200ชนดบนพนท
เพาะปลก 43,000 ตารางฟตในส�านกงานไวเปนอาหาร
ส�าหรบพนกงานกนแบบจรงจง นอกจากจะใหความ
สวยงามรมรนแกตวอาคารแลวยงชวยประหยดพลงงาน
ในการขนสงอาหารอกทงสงเสรมใหคนรนใหมรจกศกษา
และผลตอาหารไดเองอยางยงยน
บานสวนแนวตงประเทศเวยดนาม
ผลงานStackingGreen โดยVoTrongNghiaCo., Ltdบรษทสถาปนก
เวยดนามทไดสรางสรรคบานทรงสเหลยมแบบตกแถวสไตลคนเมองอยางHoChi
MinhCityใหสามารถใกลชดกบธรรมชาตไดโดยออกแบบใหมสวนแนวตงทเตมไปดวย
ตนไมคอยชวยดดซบความรอนและลดอณหภมภายในบาน เปนแนวคดทเพมพนท
สเขยวใหกบบานในเมองไดเปนอยางด
ขอมลจากhttp://www.iurban.in.th/greenery/vertical-garden-house-ho-chi-
minh/
KMCCorporateOfficeประเทศอนเดย
KMC Corporate Office อาคารผนงสเขยวทปกคลมดวยตนไมในนคม
อตสาหกรรมไฮเทค‘CyberCity’เมองไฮเดอราบาดประเทศอนเดยเปนผลงานการ
ออกแบบของRMAArchitectsบรษทสถาปนกสญชาตอนเดยซงมความตองการท
จะผสมผสานความทนสมยและความเปนธรรมชาตเขาไวดวยกนโดยสรางผนงชนใน
เปนผนงคอนกรตทคอนขางทบตนและเพมผนงชนนอกทท�ามาจากแผงอะลมเนยม
น�าหนกเบามาเปนแผงไมเลอยขนาดใหญชวยลดความทบตนของรปทรงอาคารดวย
ความรมรนของธรรมชาต และยงชวยกรองความรอนจากแสงแดดไมใหเขาสตว
อาคารอกดวย
ขอมลจากhttp://www.creativemove.com/architecture/kmc-corporate/
การสราง“GreenBuilding”หรอ“อาคารสเขยว”นนเปนอกแนวคดหนง
ทชวยรกษาสมดลของระบบนเวศทางธรรมชาตใหคงอยได หากเรายดถอและ
ปฏบตตามแนวคดดงกลาว จะสามารถเพมพนทสเขยวใหกบปาคอนกรต และ
คนความอดมสมบรณใหโลกไดมากยงขน
36Energy Plus |
1Scholarship
Skolkovo Institute of Science and Technology มอบทนการศกษาระดบปรญญาโท ณ ประเทศรสเซย
Skolkovo Institute of Science and
Technology มอบทนการศกษาระดบปรญญาโท
แกนกศกษาตางชาตเพอไปศกษาตอทประเทศรสเซย
นอกจากคาเลาเรยนแลว ยงครอบคลมถงคาทพก
และคาประกนสขภาพของผทไดรบทนอกดวย
สาขาวชาทเปดสอน
• วทยาศาสตร และเทคโนโลย
• วทยาศาสตรพลงงาน และเทคโนโลย
• ชวการแพทย และเทคโนโลย
คณสมบตของผมสทธรบทนการศกษา
• ถอสญชาตรสเซย หรอตางชาตกได
• ก�าลงจะจบการศกษา หรอจบการศกษาในระดบปรญญาตร
• ผลการเรยนในระดบปรญญาตรอยในเกณฑดเยยม
• ทกษะภาษาองกฤษอยในเกณฑทด
• จบการศกษา หรอเรยนเกยวกบสาขาทเกยวของดงน
วศวกรรมศาสตร , คณตศาสตร, ฟสกส, เคม, ชววทยา
ขนตอนการสมครรบทน
ผทสนใจสามารถเขาไปศกษารายละเอยดทนทงหมด และสมครผานทางออนไลน
ไดท http://www.skoltech.ru/admissions/faqs หากมขอสงสยสามารถตดตอ
สอบถามไดท E-mail: [email protected]
หมดเขตรบสมครภายในปลายเดอนมกราคม 2557
เปดรบความรรอบตว ดวยทนเรยนฟรรอบโลก
37Energy Plus |
2 3
2014 Junior Research Fellowship Program
สถานเอกอครราชทตฝรงเศสประจ�าประเทศไทย เปด
รบสมครนกวจยรนเยาวชาวไทยทกสาขา เพอใหทนไปท�าวจย
ระยะสนเปนเวลา 2-6 เดอน ในป พ.ศ. 2557 ณ ประเทศ
ฝรงเศส นอกจากทนวจยแลวยงครอบคลมถงตวเดนทาง
ไปกลบไทย-ฝรงเศส คาเลยงชพรายเดอน และประกนสงคม
ในขณะทอยประเทศฝรงเศสอกดวย
ขนตอนการสมครรบทน
ผทสนใจสามารถเขาไปดาวนโหลดรายละเอยดทงหมด
และใบสมครไดท http://www.nstda.or.th/news/
13990-2014-junior-research-fellowship-program หรอ
สามารถสอบถามขอมลเพมเตมไดท E-mail: fellowships@
francothai-science.org
หมดเขตรบสมครภายในวนท 16 ธนวาคม 2556
ทนการศกษา Chevening เพอศกษาตอในระดบปรญญาโทท UK
ทนการศกษาชฟนงประเทศไทย ป 2014-2015 สนบสนนเงน
เพอการศกษาตอในระดบปรญญาโททมหาวทยาลยชนน�าของสหราช-
อาณาจกร (United Kingdom) พรอมมอบคาครองชพเปนรายเดอน
คาเดนทางไปและกลบจากประเทศของผสมครตามการอนมตและ
คาน�าหนกสมภาระสวนเกน ทนการท�าวทยานพนธ คาใชจายในการ
ขอวซา และคาเลาเรยนเตมจ�านวนเงน (ส�าหรบหลกสตรปรญญาโท
บรหารธรกจ จะใหสงสดเปนเงน £12,000 และผทไดรบทนนจะตอง
จายในสวนทเหลอเอง)
เปดรบสมครในหลากหลายสาขาวชา โดยเฉพาะอยางยงในดาน
ตอไปน
• Climate Change and Energy
• Human Rights
• Economic Governance
• Trade and Investment
• Conflict Issues
• Democracy and Political Governance
ผทสนใจสามารถเขาไปศกษารายละเอยดและสมครผานทาง
ออนไลนไดท http://www.chevening.org/thailand
หมดเขตรบสมครภายในวนท 15 พฤศจกายน 2556
38Energy Plus |
2morrow
สถาปตยกรรมนารกๆ ซงเปนทคนหนาคนตา
ส�าหรบชาวเมองHamshireอยาง“ExburyEgg”
หรอ “ไขยกษ” หองท�างานทรงกลมรทลอยอย
บรเวณปากแมน�าBeaulieuของหมบานExbury
เป นผลงานสดสร างสรรค ซ งออกแบบโดย
StephenTurnerรวมกบPadStudioและThe
SPUD Group ภายใตแนวคดการออกแบบและ
กระบวนการสรางทนาสนใจมากทเดยว
แนวคดการสรางExburyEggนนStephenได
รบแรงบนดาลใจมาจากความเชอทวาไมวาจะกรอย
กพนปมนษยกไมสามารถหนการพงพงธรรมชาตได
“ธรรมชาตไมวาจะเปนปา น�า ทะเล และสงมชวต
ตางๆแมแตมนษยเองกตองพงพาอาศยกนและยง
คงเปนนรนดร” ซงสวนตวเขาเองแลวกมแนวคดไม
ต างไปจากคนหวอนรกษท านอนๆ ทต องการ
สรางสรรคผลงานให “เปนมตรกบธรรมชาต
และสงแวดลอม”
Exbury Eggหองท�ำงำนลอยน�ำพลงงำนแสงอำทตย
EXBURY EGG38Energy Plus |
39Energy Plus |
โดยคยเวรด3ค�าทเขาใชยดเปนฐานในการสรางสรรคงานกคอGreenการอยอยาง
เปนมตรตอตวเองคนรอบขางสงคมและสงแวดลอมCleanการอยอยางสะอาดไม
เบยดเบยนตวเองคนรอบขางสงคมและสงแวดลอมและค�าสดทายคอLeanการอย
อยางประหยด เรยบงาย ลดรายจาย และไมฟงเฟอ ดวยเหตผลดงทกลาวมา เขาจง
คดคนสรางExburyEggขนมาและเพมคณคาใหไขยกษทลอยอยกลางน�ากลายเปน
หองแลบซงท�าหนาทศกษากระแสน�าขนน�าลงและใชเกบขอมลของแมน�าBeau-
lieuเพอตรวจวดเปรยบเทยบและแสดงผลไดอยางมประสทธภาพแบบครบวงจร
โครงสรางของExburyEggจะมรปแบบเดยวกบการสรางเรอท�าใหลอยน�าไดสง
ต�าตามระดบน�าในแมน�า สามารถทอดสมอใหอยกบทหรอปลอยใหลอยน�าไปเรอยๆ
เหมอนเรอทวไปกไดเชนกนสรางขนจากไมทงหลงโดยบรเวณดานขางจะมประตส�าหรบ
เปนทางเขา-ออกและใชจอดเทยบทาเรอดานบนจะมชองหลงคารปวงกลมใหแสงแดด
สองเขามายงภายในตวเครองไดนอกจากนยงมขาวของเครองใชอยางเตยงโตะเตาผง
ขนาดเลกและหองน�ามาอ�านวยความสะดวกใหแกผใชงานอกดวยโดยกระแสไฟฟา
ทใชภายในนนมาจากพลงงานแสงอาทตยทงหมดผใชจงสามารถด�ารงชวตพรอม
กบท�างานในไขยกษใบนไดตลอดทงปทงนปรมาณพลงงานแสงทไดอาจผกผนไปตาม
ฤดกาลและสภาพภมอากาศทเปลยนแปลงไป
ผลงานสรางสรรคสถาปตยกรรม“สเขยว”นอกจากจะท�าใหเกดผลงานออกแบบ
ทเปนมตรกบสงแวดลอมอยางยงยนแลว ยงสามารถน�าไปประยกตเขากบการ
ใชชวตจรงเชนเดยวกบไขยกษExburyEggใบนอกดวย
GreenClean Lean
40Energy Plus |
Energy Quiz พลงงานถกนำามาใชเพอเตมเตมใหกบชวตมนษย การดำารงชพตองใชพลงงาน
ทงสนไมวาจะเปนภายในบานพกอาศยอาคารรานคาโรงงานรวมถงการเดนทาง
ยงนานวนเขา ความตองการพลงงานกยงมากขน นนหมายถงพลงงานจะถกนำามา
จากแหลงตางๆ เพอตอบสนองการใชพลงงาน ทงพลงงานจากดวงอาทตยและ
พลงงานจากธรรมชาตภายในโลกของเรา
พลงงานธรรมชาต เปนพลงงานฟรๆ เชนพลงงานลมพลงงานแสงอาทตย
พลงงานเหลานไมมวนหมด และไมกอใหเกดสภาวะโลกรอน เนองจากเปนพลงงาน
สะอาดไมกอใหเกดมลภาวะแกสงแวดลอม
เกมนเลนไมยาก ทานผอานสามารถรวมสนกไดเพยงเตมตวอกษรทหายไปลงใน
ชองวางใหถกตอง ถายเอกสารพรอมเขยน ชอ-สกล ทอย เบอรโทรศพท สงมาท
วารสาร Energy Plus กลมประชาสมพนธ ส�านกนโยบายและยทธศาสตร
ส�านกงานปลดกระทรวงพลงงาน ศนยเอนเนอรย คอมเพลกซ อาคาร B ชน 23
เลขท 555/2 ถนนวภาวดรงสต แขวงจตจกร เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900 (วงเลบ
มมซองวา เกมชงรางวล) ผทตอบถก 10 ทานแรกจะไดรบของรางวลสงใหถงบาน
พลงงานธรรมชาตพลงงานทอยรอบๆตวเรา
ชอ-นามสกล ........................................................................................................
ทอย ....................................................................................................................
.............................................................................................................................
......................................................................................
โทรศพท .................................................................
E-mail ..............................................................
40Energy Plus |
_ewo_re_a_ _ewo___iW
__rene_al__ s_a_oi_
sl_uf_i_so_
เชอเพลงฟอสซล
พลงงานลม
พลงงานชวมวล
พลงงานน�า
พลงงานแสงอาทตย
ลนรบโชค Shoe Bag
ขอเชญทมเยาวชน (3 คน / ทม) ระดบ
ม.ตน ม.ปลาย และปวช. สงผลงานเขารวม
การประกวดโครงงาน “นวตกรรมพลงงาน
เพอโลกสเขยว 2556” (Energy Innova-
tion for Green Globe 2013)
ชงทนสนบสนนการพฒนาโครงการ
ระดบภาค และระดบประเทศ รบโลเกยรตคณ
จากรฐมนตรว าการกระทรวงพลงงาน
และรบสทธ เข ารบการคดเลอกศกษาตอ
ระดบปรญญาตร คณะวศวกรรมศาสตร 5
มหาวทยาลยชนน�าของรฐ
รายละเอยด และใบสมครตามแบบฟอรม
ดาวนโหลดไดท www.energy.go.th
ขยายเวลารบสมคร
ถงวนท 16 ตลาคม 2556
มงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคนมงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคนมงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคนมงม�น ต�งใจ เพ��อไทยทกคน