evaluating effectiveness and factors influencing … · path analysis to validate the linear...

PIM 9th National and 2nd International Conference 2019

and 2nd Smart Logistics Conference

5 July 2019

C1

การประเมนประสทธผลและปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบานและชมชนเมอง ในจงหวดสมทรสงคราม EVALUATING EFFECTIVENESS AND FACTORS INFLUENCING PERFORMANCE OF VILLAGE AND URBUN COMMUNITY FUND IN SAMUT SONGKHRAM PROVINCE

พรพงค จ าปานาค1*, สมหมาย อดมวทต2

Pornping Jumpanak1*, Sommai Udomwitid2

1ภาควชาเศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Faculty of Economics, Kasetsart University 2อาจารยภาควชาเศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Professor, Faculty of Economics, Kasetsart University *Corresponding author, E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอประเมนประสทธผลการด าเนนงานและศกษาปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม กลมตวอยางคอกองทนหมบาน ค านวณหาขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรของยามาเน ไดกลมตวอยางจ านวน 174 กองทน สมตวอยางโดยการสมแบบลกโซ เครองมอทใชคอแบบสอบถามประธานกองทนหมบาน ผลการทดลองใชแบบสอบถาม (Try out) ไดคาความเชอมน (Reliability) เทากบ 0.83 สถตทใช ไดแก คาเฉลย คารอยละ และการวเคราะหเสนทาง (Path analysis) โดยใชโปรแกรม SPSS Statistics 17.0 การประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม มองคประกอบ 3 ดาน ไดแก ดานการบรหารจดการ ดานการเสรมสรางความเขมแขง และดานผลการด าเนนงาน จดระดบการประเมนโดยน าคะแนนแตละดานมาคดเปนคารอยละ การศกษาพบวาประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานโดยรวมอยในระดบด โดยดานการบรหารจดการและดานผลการด าเนนงานมประสทธผลในระดบดเชนเดยวกน สวนดานการเสรมสรางความเขมแขงมประสทธผลในระดบปานกลาง และจากการศกษาปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน พบวา การจดประชมคณะกรรมการกองทน จ านวนการจดฝกอบรม ความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน ประสบการณการบรหารกลม จ านวนองคกรชมชน และจ านวนสมาชกทเขารวมประชม มอทธผลตอการด าเนนงานของกองทนหมบานทงทางตรงและทางออมขอเสนอแนะทส าคญคอ ควรมพฒนาองคความรใหแกคณะกรรมการและสมาชกกองทนเพอเพมความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบานและท าใหเกดการมสวนรวมของชมชน และควรมการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลการด าเนนงานของกองทน และแจงผลการด าเนนงานกองทนใหสมาชกทราบทกเดอน



5 July 2019

C2

ค าส าคญ: ประสทธผล กองทนหมบาน สมทรสงคราม ABSTRACT

The purpose of this researchwas to evaluate the effectiveness and the factors influencing performance of village fund in Samut Songkhram province. The sampling groups is 174 village funds, derived by snowball sampling technique. A questionnaire was used in collecting data. Try out a questionnaire with 30 sampling groups, reliability of questionnaire is 0.83. The data were analyzed using descriptive statistics, including frequency means and path analysis to validate the linear structure relationship model through SPSS statistics 17.0 program. The results were found as follows: 1) The effectiveness of village fund as a whole was at good level. Management and Performance resultswas also at good level but Strengthening was at medium level. 2) Factors that effected the effectiveness as follow: Meeting of village fund committee, Providing training, Knowledge and understanding of village funds, Experience in group management, Supporting community organization and the members of the funds was participation. This research commended the development of activities to support the project, measures to enhance people participation, monitor the fund management and usually monthly report the performance of the fund to members.

Keywords: Effectiveness, Village Fund, Samut Songkhram บทน า

ความยากจนเปนปญหาระดบประเทศทสงผลกระทบอยางรนแรงตอสงคมไทย เปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ สาเหตหนงทท าใหเกดปญหาความยากจนซ าซากเกดจากการขาดแคลนเงนทนในการพฒนาอาชพของคนจน ซงสวนใหญอยในภาคการเกษตร ดงนน การจะแกไขปญหาความยากจน ตองท าใหรายไดของคนภาคการเกษตรเพมขน เพอยกระดบความเปนอยทดขน ซงรฐบาลไดกอตงโครงการกองทนหมบานและชมชนเมองขน เพอเปนเครองมอในแกไขปญหาความยากจนและกระตนเศรษฐกจในระดบรากหญา โดยรฐบาลจดสรรเงนงบประมาณใหหมบานละ 1 ลานบาท เพอเปนแหลงเงนทนหมนเวยนส าหรบการลงทนเพอพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายได และลดรายจาย รวมทงเปนการพฒนาขดความสามารถของหมบานในการจดระบบและบรหารจดการกองทน

ดงนน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาการด าเนนงานของกองทนหมบาน ส าหรบเปนแนวทางในการปรบปรง แกไข หรอเสนอแนะใหหนวยงานทเกยวของรบทราบ และเพอเพมประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานใหส าเรจตามวตถประสงคของโครงการตอไป



5 July 2019

C3

ทบทวนวรรณกรรม จากทฤษฎการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของฮารรอด -โดมาร (Harrod–Domar Growth Model)

อธบายวาอตราการเจรญเตบโตของระบบเศรษฐกจในระยะสนจะถกก าหนดโดยการออมและอตราสวนของทนตอผลผลต ซงอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจจะเพมขน มาจากการเพมอตราการออมและการลงท น และลดอตราสวนของทนตอผลผลต หรอการเพมประสทธภาพของการลงทน แตในภาคการเกษตรหรอประชาชนทยากจนจะมอตราการออมต า เนองจากมรายไดนอย ท าใหเกดชองวางการออมเพมมากขน หรอไมเกดการลงทน เพราะการลงทนท าใหเกดความเสยงเพมขน จงตองมกระบวนการเพอทจะลดความเสยงลง โดยการน าเงนใสเขาไปในระบบเศรษฐกจ ดงนน โครงการกองทนหมบานจงเปนการสรางโอกาสทางการเงนใหผมรายไดนอย ในการกเงนจากกองทนเพอไปลงทนสรางอาชพหรอเปนเงนออมไวใชยามฉกเฉน จะท าใหเกดการออมหรอการลงทนมากขน สงผลใหระบบเศรษฐกจเกดการเจรญเตบโต สวน Micheal P. Todaro (2012) ไดอธบายแนวความคดเกยวกบความเสยงของเกษตรกร โดยเกษตรกรทยงยดตดกบการผลตแบบดงเดม จะผลตเพอการด ารงชพเทานน จะตอตานนวตกรรมทางเทคโนโลยทใชในการท าการเกษตรหรอการเปลยนแปลงใหมๆ เนองจากกลวความเสยงจง ท าใหการท าเกษตรแบบดงเดมยงคงตดอยกบวฏจกรความยากจน ซงการจะท าใหเกษตรกรแบบดงเดมหลดพนจากความยากจน จะตองมเงนทนหรอเงนออมเพอรองรบความเสยงทจะเกดขน เพราะฉะนน โครงการกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต จงเปนโครงการทเขามาชวยใหเงนกแกเกษตรกรหรอประชาชนทยากจน เพอน าเงนไปลงทนหรอมเงนออมเพอรองรบความเสยงทจะเกดขนในธรกจ ท าใหเกษตรกรสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดมากขนและมโอกาสหลดพนจากความยากจน

ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต (2555) มการจดท าคมอการประเมนศกยภาพและประสทธภาพกองทนหมบานและชมชนเมอง ซงแบงการประเมนออกเปน 3 ดาน คอ 1) ดานการบรหารจดการ 2) ดานการเสรมสรางความเขมแขง และ 3) ดานผลการด าเนนงาน ประกอบไปดวย 20 ตวชวด โดยแปลงขอมลจากแบบประเมนมาเปนคะแนนตามเกณฑในแตละตวชวด ซงตวชวดทงหมด 20 ตวชวด แตละตวชวดมคะแนนอย 3 คะแนนจงมคะแนนรวมเทากบ 60 คะแนน ใชคะแนนทไดจากการประเมนมาจดระดบออกเปน 4 ระดบไดแก ระดบดมาก (A) ระดบด (B) ระดบปานกลาง (C) และระดบปรบปรง (D) และจากผลการศกษาของกาญจนา กงวานกจยนยง (2547) จรยา วงศก าแหง (2551) สรรฐ สกนธา (2552) และกาญจนา สวสด (2554) มการศกษาตวชวดทใชในการประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนเพมเตม คอ ไดแก 1) การประชาสมพนธ พบวา การเผยแพรขอมลขาวสารของกองทนใหสมาชกรบทราบหลายรปแบบและสม าเสมอ ท าใหเกดความชดเจนและโปรงใสเกยวกบการด าเนนงานของกองทน เปนการสรางความนาเชอถอใหแกกองทนหมบาน สงผลใหการด าเนนงานของกองทนหมบานเกดประสทธผล 2) การตดตามตรวจสอบและประเมนผลพบวา ควรมการตดตามแกไขหนเปนประจ า เพอปองกนปญหาหนคางช าระ และควรมการตรวจสอบการด าเนนงานของกองทน เพอทคณะกรรมการกองทนจะไดน าขอมลจากการตรวจสอบมาพจารณาปรบปรงแกไขการด าเนนงานของกองทนและลดโอกาสในการเกดขอผดพลาดและเกดการทจรตได และ 3) ความเปนอยหลงกยมเงน พบวา หากสมาชกมคณภาพชวตทดขนไมมภาระหนสน สะทอนใหเหนถงผลส าเรจ



5 July 2019

C4

ในการด าเนนงานกองทนหมบาน และจากการศกษางานวจยของอ านวยนาถ เอยดสกล (2550) และจรยา วงศก าแหง (2551) ซงท าการศกษาปจจยทสงผลตอประสทธภาพการด าเนนงานของกองทนหมบาน กลมตวอยางคอคณะกรรมการกองทนหมบาน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล คอแบบสอบถาม ใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน ผลการวจย พบวา ปจจยทสงผลตอประสทธภาพในการด าเนนงานของกองทนหมบาน คอ ภาวะผน าของคณะกรรมการ ประสบการณในการบรหารกลม ความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน การมสวนรวมของสมาชก การไดรบขอมลขาวสารเกยวกบกองทน ขอเสนอแนะคอควรมการศกษาเชงเปรยบเทยบระหวางกองทนหมบานและชมชนเมอง ภายใตบรบทและภาวะแวดลอมทแตกตางกน และควรท าการศกษาวจยเชงคณภาพเพอใหไดรายละเอยดและชดเจนมากขน สวนพษณ ฟองศร (2553) ใชการวเคราะหเสนทางในการศกษาปจจยทมอทธพลตอประสทธผลโครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง พบวา ปจจยส าคญทมอทธพลตอประสทธผลโครงการ คอ ตวแปรนโยบายหนวยเหนอ การมสวนรวมของประชาชน บรบทชมชน นโยบายกองทน ภาวะผน าประธานกองทน การบรหารกองทน วฒนธรรมกองทน และคณลกษณะคณะกรรมการกองทน

วตถประสงคของการวจย

1. เพอประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน ในจงหวดสมทรสงคราม 2. เพอศกษาปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน ในจงหวดสมทรสงคราม

วธด าเนนการวจย 1. การเกบรวบรวมขอมล

1.1 ขอมลปฐมภม (Primary Data) เปนขอมลท เกบรวบรวมโดยการใชแบบสอบถามประธานกองทนหมบาน รวมกบการสงเกตสภาพแวดลอมของกองทนหมบานโดยมประชากรในการศกษา กลมตวอยาง และเครองมอในการวจย ดงน

1) ประชากร คอ กองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม จ านวน 307 กองทน 2) กลมตวอยาง มวธการค านวณหาขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรของยามาเน ไดกลม

ตวอยางจ านวน 174 กองทน และสมตวอยางโดยการสมแบบลกโซ (Snowball Sampling Technique) โดยการคนหากลมตวอยางทสนใจอยางเจาะจงเฉพาะผเกยวของโดยตรง

3) เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามประธานกองทนหมบาน มการทดสอบคณภาพของเครองมอ โดยหาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยการน าแบบสอบถามไปทดลองใชกบกลมตวอยาง (Try out) จ านวน 30 กลม ใชสมประสทธอลฟาของครอนบค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ไดคาความเชอมนเทากบ 0.83 โดยแบบสอบถามค าถามประกอบดวยค าถาม 3 สวน ดงตอไปน

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปของประธานกองทน



5 July 2019

C5

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการด าเนนงานกองทนหมบาน สวนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความรความเขาใจในเรองโครงการกองทนหมบาน

1.2 ขอมลทตยภม (Secondary Data) เปนขอมลทเกบรวบรวมจากเอกสารตางๆ เชน คมอปฏบตการ รายงานการประชม บญชกองทน และบทความตางๆ ทเกยวของทงจากสอสงพมพและ website

2. การวเคราะหขอมล แบงตามวตถประสงค มรายละเอยดดงน 2.1 การประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม

องคประกอบของประสทธผล แบงออกเปน 3 ดาน 23 ตวชวด ไดแก ดานการบรหารจดการ ประกอบดวย 12 ตวชวด ดงน 1) ทมาของกรรมการกองทน 2) โครงสรางคณะกรรมการกองทน 3) การสงมอบงาน 4) ระเบยบในการด าเนนงานกองทน 5) การประชมคณะกรรมการกองทน 6) การประชมสมาชกกองทน 7) แผนปฏบตงานประจ าป 8) สถานทท าการ 9) การจดท าบญชและงบการเงน 10) การแตงตงผตรวจสอบภายใน 11) การประชาสมพนธ 12) การตดตามตรวจสอบและประเมนผล ดานการเสรมสรางความเขมแขง ประกอบดวย 4 ตวชวด ดงน 1) ระบบการจดเกบเอกสาร 2) การออมเงนของสมาชกกองทน 3) การมสวนรวมของชมชน 4) มการจดกระบวนการพฒนาองคความรแกคณะกรรมการและสมาชกโดยกองทนเอง ดานผลการด าเนนงาน ประกอบดวย 7 ตวชวด ดงน 1) หนคางช าระ 2) สมาชกทไดรบประโยชนจากเงนกองทน 3) การน าเงนไปใชตามวตถประสงคของการ กยมเงน 4) การทจรตทางการเงน 5) สวสดการของสมาชก 6) ทนสาธารณะประโยชนตอป 7) ความเปนอยหลงกยมเงน

เกณฑการประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน น าขอมลทไดจากแบบสอบถามมาแปลงเปนคะแนน และจดระดบการประเมนออกเปน 4 ระดบ ไดแก

ระดบดมาก (A) ไดระดบคะแนน 75.01 – 100 คะแนน ระดบด (B) ไดระดบคะแนน 50.01 – 75 คะแนน ระดบปานกลาง (C) ไดระดบคะแนน 25.01 – 50 คะแนน ระดบปรบปรง (D) ไดระดบคะแนน 0 - 25 คะแนน

2.2 ปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม ใชการวเคราะหเสนทาง (Path analysis) โดยตวแปรทใชในการศกษา มดงน

ตวแปรตาม คอ ประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน (EFF) ตวแปรตน คอ ปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน ไดแก จ านวนองคกรชมชน

(ORG), จ านวนสมาชกทเขารวมประชม (MEMBER), จ านวนการจดประชมคณะกรรมการกองทน (MEET), ประสบการณบรหารกลม (EXP), ความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน (KNOW) และการไดรบการ



5 July 2019

C6

ฝกอบรม (TRA) ซงตวแปรจ านวนสมาชกทเขารวมประชมและจ านวนการจดประชม แยกออกมาจากตวแปรภาวะผน าทไดจากการทบทวนงานวจย

จากตวแปรทใชในการศกษา สามารถน ามาก าหนดกรอบแนวคด ไดดงภาพท 1

ภาพท 1: แผนภาพทแสดงความสมพนธระหวางตวแปร

จากแผนภาพทแสดงความสมพนธระหวางตวแปร สามารถสรางสมการโครงสรางของปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน มรายละเอยดดงน

EFF = β11ORG + β12MEET + β13MEMBER + β14EXP

+ β15KNOW + β16TRAIN (1)

MEET = β21ORG + β22EXP + β23KNOW + β24TRAIN (2)

MEMBER = β31ORG + β32EXP + β33KNOW + β34TRAIN (3)

KNOW = β41ORG + β42EXP + β43TRAIN (4)

TRAIN = β51ORG (5) ผลการวจยและอภปรายผล

1. ผลการประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม (ตารางท 1) พบวา ประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงครามโดยรวมจ านวน 174 กองทน อยในระดบด มคะแนนเทากบ 50.95 เมอจ าแนกตามระดบประสทธผลการด าเนนงาน พบวา กองทนหมบาน

จ านวนองคกรชมชน

(ORG)

ความร ความเขาใจ (KNOW)

การไดรบการฝกอบรม (TRAIN)

ประสบการณการบรหารกลม (EXP)

จ านวนสมาชกทเขารวมประชม (MEMBER)

การจดประชมคณะกรรมการกองทน (MEET)

ประสทธผล (EFF)

+

+

+ +

+ +

+

+

+

+

+

+

+

+ +

+

+

+



5 July 2019

C7

สวนใหญอยในระดบปานกลาง (C) จ านวน 66 กองทน คดเปนคะแนนเทากบ 42.53 รองลงมาอยในระดบด (B) จ านวน 58 กองทน, ระดบดมาก (A) จ านวน 29 กองทน และระดบปรบปรง (D) จ านวน 21 กองทน โดยคดเปนคะแนนเทากบ 66.78, 79.08 และ 15.40 ตามล าดบ ตารางท 1: ผลการประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม

(หนวย: รอยละ) ระดบประสทธผลการด าเนนงาน

จ านวน (กลม)

ดานการบรหารจดการ

ดานการเสรมสรางความเขมแขง

ดานผลการด าเนนงาน

คะแนนประสทธผลการด าเนนงาน

ดมาก (A) 29 90.70 66.55 80.00 79.08 ด (B) 58 71.65 61.30 67.40 66.78

ปานกลาง (C) 66 41.80 38.20 47.60 42.53 ปรบปรง (D) 21 13.35 18.55 14.30 15.40

รวม 174 54.38 46.15 52.33 50.95

จากตารางท 1 เมอพจารณาแตละดาน พบวา ดานการบรหารจดการอยในระดบด คดเปนคะแนน

เทากบ 54.38 มาจากการทคณะกรรมการกองทนด าเนนงานกองทนหมบานตามแนวทางทระเบยบกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตก าหนดไว คอวธการจดตงกองทนหมบานอ านาจหนาทของคณะกรรมการเงนกองทนและสมาชกกองทนการกและสงคนเงนกการจดท าบญช และการตรวจสอบแตยงขาดการประชาสมพนธผลการด าเนนงานของกองทนใหสมาชกรบทราบ และมการตดตามตรวจสอบและประเมนผลไมสม าเสมอ สวนดานผลการด าเนนงานอยในระดบดเชนกน คดเปนคะแนนเทากบ 52.33 มาจากการทสมาชกทไดรบประโยชนจากเงนกองทน มสวสดการและทนสาธารณะประโยชนตอปใหสมาชกไดมความเปนอยทดขน แตยงมสมาชกบางสวนน าเงนไปใชไมตรงตามวตถประสงคของการกยมเงนและขาดการช าระหน ท าใหกองทนเกดหนคางช าระสวนดานการเสรมสรางความเขมแขงอยในระดบปานกลาง คดเปนคะแนนเทากบ 46.15 มาจากการมสวนรวมกนในชมชนทดแตกองทนยงขาดการจดกระบวนการพฒนาองคความรแกคณะกรรมการและสมาชก

2. ปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม ในการวเคราะหสมการโครงสรางรอบท 1 พบวามสมการทยงมเสนทางทไมมนยส าคญทางสถต

ผวจยจงท าการปรบสมการโดยการตดเสนทางทไมมนยส าคญทางสถตออก แลวท าการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสรางทปรบแกไดเสนทางความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน ดงภาพท 2



5 July 2019

C8

ภาพท 2: เสนทางความสมพนธเชงสาเหตของปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบาน

ผลการวเคราะหสมการโครงสรางทปรบแกแลว ไดสมการถดถอยมาตรฐานดงน EFF = 0.633MEET + 0.156MEMBER + 0.143EXP + 0.225KNOW (1) MEET = 0.156ORG + 0.220KNOW + 0.505TRAIN (2) MEMBER = 0.258KNOW + 0.363TRAIN (3) KNOW = 0.300EXP + 0.387TRAIN (4) TRAIN = 0.203ORG (5) การวเคราะหขนาดของอทธพลทางตรง อทธพลทางออม และอทธพลรวมของตวแปรอสระแตละ

ตวทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม โดยมผลการวเคราะห ดงตารางท 2

จ านวนองคกรชมชน (ORG)

ความร ความเขาใจ (KNOW)

การไดรบการฝกอบรม (TRAIN)

ประสบการณการบรหารกลม (EXP)

จ านวนสมาชกทเขารวมประชม (MEMBER)

การจดประชมคณะกรรมการกองทน (MEET)

ประสทธผล (EFF)

0.258

0.143

0.387

0.300

0.363

0.156

0.203

0.505 0.633

0.220

0.225

0.156



5 July 2019

C9

ตารางท 2: คาอทธพลของตวแปรอสระทมผลตอการด าเนนงานของกองทนหมบาน

หมายเหต: จ านวนองคกรชมชน (ORG) จ านวนสมาชกทเขารวมประชม (MEMBER) การจดประชมคณะกรรมการกองทน (MEET) ประสบการณบรหารกลม (EXP) ความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน (KNOW) จ านวนการฝกอบรม (TRAIN)

ตวแปรอสระ อทธพลทางตรง

อทธพลทางออมผาน อทธพล

รวม MEET KNOW MEMBER TRAIN

- MEET

TRAIN -

KNOW

TRAIN -

MEMBER

KNOW -

MEMBER

KNOW -

MEET

TRAIN –KNOW-MEET

TRAIN –KNOW-MEMBER

อทธพลทางออม

รวม ORG - 0.099 - - 0.065 0.018 0.011 - - 0.011 0.003 0.207 0.207 TRAIN - 0.320 0.087 0.057 - - - 0.016 0.054 - - 0.534 0.534 EXP 0.143 - 0.068 - - - - 0.012 0.042 - - 0.122 0.265 KNOW 0.225 0.139 - 0.040 - - - - - - - 0.179 0.404 MEET 0.633 - - - - - - - - - - - 0.633 MEMBER 0.156 - - - - - - - - - - - 0.156



5 July 2019

C10

ผลการวเคราะหขนาดของอทธพลทางตรง อทธพลทางออม และอทธพลรวมของตวแปรอสระแตละตวทมผลตอการด าเนนงานของกองทนหมบาน (ตารางท 2) อธบายตามล าดบอทธพลดงน

การจดประชมคณะกรรมการกองทน (0.633) มอทธพลตอประสทธผลการด าเนนงานกองทนหมบานสงกวาตวแปรอน โดยเปนอทธพลทางตรง ซงสอดคลองกบความเปนจรงทการจดประชมทกเดอนจะท าใหประธานกองทนสรปผลการด าเนนงานและแจงแกสมาชกกองทนอยางสม าเสมอ สามารถตดตามการช าระหนของสมาชกกองทน และเปนการสรางการมสวนรวมในการบรหารจดการกองทนสงผลตอการด าเนนงานของกองทนหมบานในดานการบรหารจดการ คอการจดประชมท าใหคณะกรรมการและสมาชกกองทนมสวนรวมกนบรหารจดการกองทน ท าใหการด าเนนงานของกองทนหมบานมประสทธผลมากขน

การไดรบการฝกอบรม (0.534) มอทธพลทางออมผานการจดประชมคณะกรรมการกองทน ความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน และจ านวนสมาชกทเขารวมประชม เนองจากประธานกองทนทไดรบการฝกอบรม เชน การอบรมเรองการบรหารจดการกองทน การจดท าบญชกองทน จะท าใหมความรเกยวกบกฎ ระเบยบ และการจดการกองทนมากขน สามารถจดท าบญชกองทนไดอยางถกตองตามหลกการ ท าใหสะดวกตอการตรวจสอบเงนกองทน หรอการอบรมเรองการพฒนาอาชพ ประธานกองทนจะสงตอความรใหแกสมาชกในการประชมกองทน ท าใหสมาชกสามารถสรางงาน สรางรายไดจากเงนทนได การไดรบการฝกอบรมสงผลตอการด าเนนงานของกองทนทงในดานการบรหารจดการ คอการทมหนวยงานเขามาใหความรแกประธานกองทน จะชวยใหประธานกองทนมความรและทกษะในการบรหารงานไดดขน และท าใหกองทนเกดความเขมแขง เสรมสรางศกยภาพของกองทน สงผลใหการด าเนนงานของกองทนมประสทธผลมากขน

ความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน (0.404) มทงอทธพลทางตรง (0.225) และทางออม(0.179) ผานการจดประชมคณะกรรมการกองทน และจ านวนสมาชกทเขารวมประชมหากประธานกองทนมความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบาน จะท าใหประธานกองทนด าเนนงานไดตรงตามแนวทางทระเบยบกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตก าหนดไวสงผลตอการด าเนนงานกองทนทงในดานการบรหารจดการ คอประธานทมความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบานจะสามารถบรหารงานไดตรงตามระเบยบของกองทน และท าใหเกดความเขมแขงของกองทน สงผลใหการด าเนนงานของกองทนมประสทธผลมากขน

ประสบการณในการบรหารกลม (0.265) มทงอทธพลทางตรง (0.143) และทางออม (0.122) ผานความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบานหากประธานกองทนเคยมประสบการณในการบรหารงานในลกษณะเดยวกนกบกองทนหมบาน เชน โครงการพฒนาศกยภาพของหมบานและชมชน (SML) กองทนพฒนาบทบาทสตร จะสงผลตอการด าเนนงานของกองทนในดานการบรหารจดการ เนองจากท าใหประธานกองทนมความรและทกษะในการบรหารกองทน ท าใหการด าเนนงานกองทนมประสทธผลมากขน

จ านวนองคกรชมชน (0.207) มอทธพลทางออมผานการจดประชมคณะกรรมการกองทน และการไดรบการฝกอบรมโดยการมหนวยงานทเกยวของกบการด าเนนงานของกองทน เชน กองทนการออมแหงชาต กรมการพฒนาชมชน ธนาคารออมสน เขามาสนบสนนสงเสรมการบรหารงาน ใหความรใหค าปรกษาแนะน าจดสรรงบ ประมาณและรวมตดตามประเมนผลกองทนหมบานจะสงผลตอการด าเนนงานของกองทนหมบาน ทงในดานการ



5 July 2019

C11

บรหารจดการ คอท าใหประธานกองทนมแนวทางในการบรหารงานดานการเสรมสรางความเขมแขงคอหนวยงานทเขามาใหความชวยเหลอ จะท าใหการด าเนนงานของกองทนมความเขมแขงขนและมประสทธผลมากขน

จ านวนสมาชกทเขารวมประชมมอทธพลตอการด าเนนงานของกองทนนอยทสด โดยเปนอทธพลทางตรง (0.156) การมสวนรวมของสมาชกกองทนแสดงถงการยอมรบและความเชอมนทมตอประธานกองทน การเขารวมประชมจะท าใหสมาชกมสวนชวยผลกดนการด าเนนงานของกองทนหมบานใหมประสทธผล ทงในดานการบรหารจดการคอสมาชกกองทนรวมกนแสดงความคดเหนในการบรหารจดการกองทนดานการเสรมสรางความเขมแขง คอการมสวนรวมของสมาชกจะท าใหกองทนหมบานเกดความเขมแขง และดานผลการด าเนนงานของกองทน คอการเขารวมประชมเปนการแสดงใหเหนวาสมาชกกองทนเหนความส าคญของกองทนหมบานและมจตส านกทจะชวยท าใหการด าเนนงานของกองทนหมบานประสบผลส าเรจ สรป

จากผลการประเมนประสทธผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม พบวา ระดบประสทธผลของกองทนหมบานโดยภาพรวมอยในระดบด เมอพจารณาแตละดาน พบวา ดานการบรหารจดการอยในระดบด มาจากการทคณะกรรมการกองทนด าเนนงานกองทนหมบานตามแนวทางของระเบยบกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตแตยงขาดการประชาสมพนธผลการด าเนนงานของกองทนใหสมาชกรบทราบ และมการตดตามตรวจสอบและประเมนผลไมสม าเสมอ ผวจยมขอเสนอแนะดงน 1) กองทนหมบานควรมการประชาสมพนธผลการด าเนนงานใหสมาชกทราบทกเดอนและหลายชองทางเพอความสะดวกของสมาชกกองทน 2) กองทนหมบานควรบรหารกองทนใหโปรงใส โดยใหผเกยวของมสวนรวมในการตรวจสอบและตดตามประเมนผลการด าเนนงานของกองทน และแจงผลการด าเนนงานกองทนใหแกสมาชกกองทนทราบทกเดอน

ประสทธผลดานผลการด าเนนงานอยในระดบดเชนกน มาจากการทสมาชกทไดรบประโยชนจากเงนกองทน มสวสดการและทนสาธารณะประโยชนตอปใหสมาชกไดมความเปนอยทดขน แตยงมสมาชกบางสวนน าเงนไปใชไมตรงตามวตถประสงคของการกยมเงนและขาดการมส านกในการช าระหน ท าใหกองทนเกดหนคางช าระผวจยมขอเสนอแนะวาควรกระตนใหสมาชกกองทนเหนวากองทนหมบานเปนของทกคน จะตองรวมกนในการบรหารจดการ ควรมการตดตามการช าระหนของสมาชกกองทนทกเดอน และตรวจสอบการใชเงนของสมาชกกองทน

ประสทธผลดานการเสรมสรางความเขมแขงอยในระดบปานกลาง มาจากการมสวนรวมกนในชมชนทดแตกองทนยงขาดการจดกระบวนการพฒนาองคความรแกคณะกรรมการและสมาชกผวจยมขอเสนอแนะวาควรพฒนาองคความรแกคณะกรรมการและสมาชกกองทนเกยวกบกฎระเบยบ วธการด าเนนงานกองทน การบรหารเงนกองทนและการมสวนรวมของชมชน เพอเสรมสรางศกยภาพการด าเนนงานของกองทน

จากการวจยทพบวาปจจยทก าหนดผลการด าเนนงานของกองทนหมบานในจงหวดสมทรสงคราม เรยงตามล าดบอทธพลจากมากไปนอย ไดแก การจดประชมคณะกรรมการกองทนจ านวนการฝกอบรมความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบานประสบการณบรหารกลมจ านวนองคกรชมชนจ านวนสมาชกทเขารวมประชมผวจยมขอเสนอแนะดงน 1) จากตวแปรการจดประชมคณะกรรมการกองทน ควรมการจดประชม



5 July 2019

C12

คณะกรรมการทกเดอนเพอเปนการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานของกองทนแตละเดอน 2) จากตวแปรจ านวนการฝกอบรมประธานกองทนควรไดรบการฝกอบรมทเกยวกบการบรหารจดการกองทนอยางสม าเสมอเพอใชเปนแนวทางในการบรหารงานกองทน 3) จากตวแปรความรความเขาใจเกยวกบกองทนหมบานประธานกองทนควรศกษาระเบยบการด าเนนงานกองทนใหเขาใจอยางลกซง เพอเพมศกยภาพในการบรหารจดการกองทนใหมประสทธผล 4) จากตวแปรประสบการณบรหารกลม ประธานกองทนควรเปนบคคลทเคยมประสบการณในการด าเนนงานลกษณะเดยวกนกบกองทนหมบาน เพอน าความรความสามารถทมมาใชในการบรหารจดหารกองทน 5) จากตวแปรจ านวนองคกรชมชนประธานกองทนควรมการตดตอกบหนวยงานทเกยวกบการบรหารกองทน เชน กรมพฒนาชมชน สถาบนการเงนชมชน เพอทจะไดมองคกรชมชนเขามาสนบสนนสงเสรมการด าเนนงานของกองทนหมบานใหมประสทธผลมากขน 6) จากตวแปรจ านวนสมาชกทเขารวมประชม ประธานกองทนควรมการจงใจใหสมาชกมสวนรวมในการบรหารกองทน เปนหนาทของประธานกองทนทจะตองใหความมนใจ เพอการยอมรบของคนในกองทน ประธานกองทนจะตองมงเนนเรองของการสอความใหมความชดเจน การสอความทดนนถอวาเปนรากฐานทส าคญยงในการสรางพนธะสญญาและท าใหเกดความรวมมอรวมใจกนในทสด

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ควรมการศกษาเพอสรางตวชวดเพมเตมทสงผลตอความส าเรจของการด าเนนการกองทนหมบานเพอเปนแนวทางในการพฒนากองทนหมบานใหมประสทธผลการด าเนนงานมากขน เอกสารอางอง กาญจนา กงวาลกจยนยง. 2547. การประเมนผลโครงการกองทนหมบาน กรณศกษาอ าเภอปราณบร จงหวด

ประจวบครขนธ. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กาญจนา สวสด. 2554. ประสทธภาพในการด าเนนงานของกองทนหมบานต าบลล าพน อ าเภอ บานนาสาร

จงหวดสราษฎรธาน. ภาคนพนธบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาบรหารธรกจ, มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน.

จรยา วงศก าแหง. 2550. ปจจยทสงผลตอประสทธภาพในการด าเนนงานของกองทนหมบาน จงหวดปตตาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาศกษาศาสตรเพอพฒนาชมชน, มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

พสณ ฟองศร. 2553. “การประเมนประสทธผลโครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง จงหวดสราษฎรธาน ชมพร และระนอง.” วารสารวธวทยาการวจย23 (1): 1-23

สรรฐ สกนธา. 2552. “การประเมนผลโครงการกองทนหมบานและชมชนเมองในจงหวดเชยงใหม.” วารสารวจยมสด. 5(2): 11-20.

ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต. 2555. คมอการประเมนศกยภาพและประสทธภาพการด าเนนงานของกองทนหมบานละชมชนเมอง. กรงเทพมหานคร: ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต.



5 July 2019

C13

อ านวยนาถ เอยดสกล. 2550. ปจจยทสงผลตอการปฏบตงานของคณะกรรมการกองทนหมบาน อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน, มหาวทยาลยศลปากร.

Micheal P. Todaro and Stephen C. Smith. 2012. Economic Development. 11th ed. Boston: Pearson Higher Education.



5 July 2019

C14

การวเคราะหตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร AN ANALYSIS OF VARIABLES EFFECTING DIRECTLY AND INDIRECTLY ON LIVING BEHAVIOR WITH PHILOSOPHY OF SUFFICIENCY ECONOMY OF BACHELOR’S DEGREE STUDENTS

สบน ยระรช

Subin Yurarach

ศนยสงเสรมและพฒนางานวจย มหาวทยาลยศรปทม Research Facilitation and Development Center, Sripatum University

*Corresponding author, E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยเชงปรมาณเรองนมวตถประสงค 2 คอ (1) เพอศกษาระดบของพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร และ (2) เพอวเคราะหตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออมตอการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร ตวอยาง คอ นกศกษาปรญญาตร จ านวน 390 คน เกบรวบรวมขอมลโดยการใชแบบสอบถาม การวเคราะหขอมล ประกอบดวย สถตเชงบรรยายและการวเคราะหเสนทาง ผลการวจยพบวา (1) นกศกษาปรญญาตรมพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยในระดบมาก และ (2) ความมงมนมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางตรงตอความมงมน และมอทธพลทางตรงตอเจตคตตอการใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยสงผานตวแปรความมงมน สวนความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไมมอทธพลตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ค าส าคญ: การด าเนนชวต ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง นกศกษา การวเคราะหเสนทาง ABSTRACT

Two objectives of this quantitative research were (1 ) to study the level of living behavior with Philosophy of Sufficiency Economy (PSE) of bachelor’s degree students, and



5 July 2019

C15

(2) to analyze the variables directly and indirectly effecting on the living behavior with PSE of the students. The sample consisted of the 390 bachelor’s degree students. A questionnaire was applied to collect data. Descriptive statistics and path analysis were applied. The significant research findings were as follows: (1) the living behavior with PSE was used by the students at high level, and (2 ) intention effected directly on the living behavior with PSE, behavioral perception effected directly on the intention and on attitude towards the living behavior with PSE, the behavioral perception effected indirectly on the living behavior with PSE via the intention, finally knowledge about PSE had no effect on the living behavior with PSE

Keywords: Living, Philosophy of Sufficiency Economy, Student, Path Analysis บทน า

แผนการศกษาชาตระยะ 20 ป ใหความส าคญกบการพฒนาคนคอนขางมาก โดยก าหนดเปาหมายของการจดการศกษาในดานผเรยนไววา ผเรยนจะตองมคณลกษณะและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 หรอ 3Rs 8Cs ไดแก (1) 3Rs ประกอบดวย การอานออก (Reading) การเขยนได (Writing) และการคดเลขเปน (Arithmetic) และ (2) 8Cs ประกอบดวย ทกษะดานการคดอยางมวจารณญาณ และทกษะในการแกปญหา (Critical Thinking and Problem Solving) ทกษะดานการสรางสรรคและนวตกรรม (Creativity and Innovation) ท ก ษ ะด านค วาม เข า ใจ ต า ง วฒ น ธรร มต า งก ระบ วน ท ศน ( Cross – cultural Understanding) ทกษะดานความรวมมอ การท างานเปนทม และภาวะผน า (Collaboration, Teamwork and Leadership) ทกษะดานการสอสาร สารสนเทศ และการรเทาทนสอ (Communications, Information and Media Literacy) ทกษะดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Computing and ICT Literacy) ทกษะอาชพ และทกษะการเรยนร (Career and Learning Skills) และความมเมตตากรณา มวนย คณธรรม จรยธรรม (Compassion) (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2560)

คณภาพของบณฑตไทยตามแผนฯ ฉบบน ไมไดเนนแคคณภาพดานความเกง แตยงใหความส าคญกบคณภาพดานความดไปพรอมกนดวย คณลกษณะทเกยวของกบคณธรรมจรยธรรมทแผนฯ ฉบบนไดก าหนดไว คอ “ความมเมตตา กรณา มวนย คณธรรม จรยธรรม (Compassion)” ซงถอไดวาเปนเรองทมความส าคญอยางยงในสงคมปจจบน โดยวสยทศนของแผนฯ ฉบบน คอ “คนไทยทกคนไดรบการศกษาและเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ ด ารงชวตอยางเปนสข สอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการเปลยนแปลงของโลกศตวรรษท 21” (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2560) จากวสยทศนดงกลาวจะเหนไดวา บณฑตไทยจะมคณภาพ ด ารงชวตอยางมความสขไดนนสวนหนงนาจะมาจากการใชชวตตามแนวทางปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (Philosophy of Sufficiency Economy) ซงแผนฯ ฉบบนไดระบไวอยาง



5 July 2019

C16

ชดเจนวา “คนทกชวงวยจะตองมคณธรรม จรยธรรม และการประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในการด าเนนชวตเพมขน” ดงนน หากผเรยนมความรความเขาใจเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแลวกนาทจะสามารถด าเนนชวตอยางมคณธรรมจรยธรรมไดไมยากนก

Fishbein & Ajzen (1975) กลาววา องคประกอบดานความร (Knowledge) อาจเปนอกตวแปรหนงทสงผลตอเจตนาหรอความมงมนในเชงพฤตกรรม อยางไรกตาม นอกจากเรองความรความเขาใจเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทนาจะสงผลการด าเนนชวต Fishbein & Ajzen (1980) เชอวา พฤตกรรมของบคคลจะถกก าหนดโดยเจตนาหรอความมงมน ( intention) ตามทฤษฎการกระท าดวยเหตผล (Theory of Reasoned Action) ซงเปนทฤษฎการท านายพฤตกรรมทไดรบความนยมอยางแพรหลายในกลมนกวจยทางพฤตกรรมศาสตร โดยทฤษฎนไดกลาวถงขอตกลงเกยวกบความมเหตผลในการกระท าของมนษยวา โดยปกตบคคลจะท าอะไรมกจะมเหตผลเสมอ และจะใชขอมลทมอยประกอบการพจารณาในการกระท าแตละครง สาระส าคญของทฤษฎนระบไววา (1) พฤตกรรมสวนมากอยภายใตการควบคมของเจตนาเชงพฤตกรรม (behavioral intention) ของบคคล โดยเจตนาหรอความมงมนนเปนตวก าหนดทใกลชดกบการกระท า (2) เจตนาเชงพฤตกรรมนขนอยกบตวแปร 2 ตว คอ เจตคตตอพฤตกรรม (attitude toward the behavior) และการคลอยตามกลมอางอง (subjective norm) โดยกลมอางอง หมายถง บคคลใกลชดทมความส าคญหรอมอทธพลตอบคคลทแสดงพฤตกรรม โดยพฤตกรรมบางอยางอาจถกก าหนดโดยเจตคตตอพฤตกรรมมากกวาการคลอยตามกลมอางอง สวนพฤตกรรมบางพฤตกรรมอาจไดรบอทธพลจากการคลอยตามกลมอางองมากกวาเจตคตตอพฤตกรรม แตพฤตกรรมบางพฤตกรรมอาจไดรบอทธพลจากตวแปรทงสองใกลเคยงกน

การวจยเชงปรมาณเรองนเปนการวจยระยะท 1 ของโครงการวจยเรอง “การปลกฝงกรอบความคด เรอง ความรคคณธรรมใหกบนกศกษาปรญญาตรโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” (สบน ยระรช, 2561) โดยมงศกษาพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร ตลอดจนวเคราะหผลของความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เจตคตตอการใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การคลอยตามกลมอางอง การรบรผลของพฤตกรรม และความมงมนในการใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ทมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ค าถามการวจย 1. นกศกษาปรญญาตรมพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยในระดบใด 2. มตวแปรเชงสาเหตใดบางทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบของพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร



5 July 2019

C17

2. เพอวเคราะหตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร กรอบแนวคดในการวจย

กรอบแนวคดในการวจยมาจากการศกษาแนวคดและทฤษฎทเกยวของ ประกอบดวย (1) ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทน าเสนอโดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2550) (2) ทฤษฎทน ามาใชในการท านายพฤตกรรม ไดแก ทฤษฎของ Rokeach (1968) ทฤษฎของ Wicker (1971) ทฤษฎของ Triandis (1971,1977) ทฤษฎการกระท าดวยเหตผลของ Fishbein & Ajzen (1980) ทฤษฎพฤตกรรมตามแผนของ Ajzen (1985,1988, 1991) และทฤษฎพฤตกรรมตามแผนทปรบปรงโดย Siderisdis & Kaissidis – Rodafinos (2001) ตลอดจนการสงเคราะหตวแปรตาง ๆ ทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตจากผลงานวจยในอดต ดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1: กรอบแนวคดในการวจย หมายเหต 1. Rokeach (1968) 6. Ajzen (1991) 11. วสาขา ภจนดา และววฒน แกวดวงเลก (2558) 2. Wicker (1971) 7. Sideridis & Kaissidis–Rodafinos (2001) 12. ทวเมฆ นาวาบญนยม (2558) 3. Triandis (1971, 1977) 8. Wanasilp & Tangvitoontham (2015) 13. ชชย พทกษเมองแมน (2553) 4. Fishbein & Ajzen (1975) 9. Choochom (2015)

5. Fishbein & Ajzen (1980) 10. บษกร ค าโฮม และศภกญญา จนทรกขา (2558)

วธด าเนนการวจย แบบแผนของการวจย การวจยเรองนออกแบบโดยใชวธวทยาการวจยเชงปรมาณ โดยมหนวยวเคราะห (Unit of analysis) คอ นกศกษาปรญญาตรทก าลงศกษาอยในสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย



5 July 2019

C18

ประชากรและตวอยาง ประชากร คอ นกศกษาปรญญาตรทก าลงศกษาอยในสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย จ านวน 1,669,361 คน แบงออกเปนนกศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ จ านวน 1,422,024 แหง และนกศกษาในสถาบนอดมศกษา จ านวน 247,337 คน (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา , 2560) (สบคนจาก http://www.info.mua.go.th เมอวนท 12 มถนายน 2560) ตวอยาง คอ นกศกษาปรญญาตรทก าลงศกษาอยในสถาบนอดมศกษาในประเทศไทย จ านวน 390 คน การก าหนดขนาดตวอยาง โดยใชวธการก าหนดขนาดตวอยางตามขอเสนอของ Kline (2005) Schumacker & Lomax (1996) และ Hair, Anderson, Tatham & Black (1998) นงลกษณ วรชชย , 2542) กลาวคอ ใชขนาดตวอยางประมาณ 25 คนตอจ านวนพารามเตอรทตองประมาณคา ในทน จ านวนพารามเตอรทตองประมาณคามจ านวนเทากบ 14 คา ดงนน จ านวนตวอยางจงเทากบ 14x25=350 ตวอยาง แตเพอปองกนขอมลสญหาย ผวจยเกบขอมลจากตวอยางเพมอกรอยละ 15 รวมตวอยางทแจกแบบสอบถามทงสนจ านวน 453 คน อยางไรกตาม ตวอยางทเกบไดจรงจ านวน 390 คน คดเปนรอยละ 86.09 ส าหรบวธการสมตวอยาง เลอกใชวธการสมตวอยางแบบแบงชน (Stratified random sampling) โดยจ าแนกตามสงกดของสถาบนอดมศกษาและในแตละสงกดใชวธการสมตวอยางแบบโควตา (Quota sampling) ตวแปรในการวจย 1. ตวแปรแฝงภายใน (Endogenous latent variable) มจ านวน 3 ตวแปร ไดแก (1) การด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2) ความมงมนในพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และ (3) เจตคตตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. ตวแปรแฝงภายนอก (Exogenous latent variable) มจ านวน 3 ตวแปร ไดแก (1) ความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (2) การคลอยตามกลมอางอง และ (3) การรบรผลของพฤตกรรม เครองมอทใชในการวจย

เครองมอวจย คอ แบบสอบถาม คณภาพดานความตรงตามเนอหาพบวามคา IOC อยระหวาง 0.99-1.00 และคณภาพดานความเทยง ใชการวเคราะหความเทยงแบบความสอดคลองภายในดวยคาสมประสทธ

แอลฟาของครอนบาค พบวามคา α อยระหวาง 0.90-0.95 และแบบทดสอบความรใชการตรวจสอบคณภาพดานความเทยงดวยสตร KR20 พบวามคาเทากบ 0.89 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมแบบสอบถามดวยตนเองโดยท าทง 3 วธ คอ เดนทางไปรบเอง สงและรบกลบทางอเมล และสงและรบกลบทางไปรษณย การวเคราะหขอมล การวเคราะหสถตเชงบรรยายใชโปรแกรม SPSS เวอรชน 23 และการวเคราะหเสนทาง (Path analysis) ใชโปรแกรมลสเรล เวอรชน 8.30



5 July 2019

C19

ผลการวจย ตวแปรในการวจย ประกอบดวย (1) การด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (LIVING)

(2) ความมงมนในพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (INTENTION) และ (3) เจตคตตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ATTITUDE) (4) ความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (KNOWLEDGE) (5) การคลอยตามกลมอางอง (NORM) และ (6) การรบรผลของพฤตกรรม (PERCEPTION) ส าหรบเกณฑการแปลความหมายของตวแปรดงกลาว สรปไดดงตารางท 1

ตารางท 1: เกณฑการแปลความหมายของตวแปรในการวจย

ตวแปร เกณฑการแปลความหมาย LIVING 4.51 - 5.00 หมายถง มพฤตกรรมหรอมการปฏบตอยในระดบมากทสด

3.51 - 4.50 หมายถง มพฤตกรรมหรอมการปฏบตอยในระดบมาก 2.51 - 3.50 หมายถง มพฤตกรรมหรอมการปฏบตอยในระดบปานกลาง

1.51 - 2.50 หมายถง มพฤตกรรมหรอมการปฏบตอยในระดบนอย 1.00 - 1.50 หมายถง มพฤตกรรมหรอมการปฏบตอยในระดบนอยทสด

INTENTION 5.81 - 7.00 หมายถง มความมงมนอยในระดบมากทสด 4.61 - 5.80 หมายถง มความมงมนอยในระดบมาก

3.41 - 4.60 หมายถง มมความมงมนอยในระดบปานกลาง 2.21 - 3.40 หมายถง มความมงมนอยในระดบนอย

1.00 - 2.20 หมายถง มความมงมนอยในระดบนอยทสด KNOWLEDGE 4.51 - 5.00 หมายถง มความรอยในระดบมากทสด

3.51 - 4.50 หมายถง มความรอยในระดบมาก 2.51 - 3.50 หมายถง มความรอยในระดบปานกลาง

1.51 - 2.50 หมายถง มความรอยในระดบนอย 1.00 - 1.50 หมายถง มความรอยในระดบนอยทสด

ATTITUDE (+1.81) – (+3.00) หมายถง มเจตคตอยในระดบมากทสด (+0.61) – (+1.80) หมายถง มเจตคตอยในระดบมาก

(-0.60) – (+0.60) หมายถง มเจตคตอยในระดบปานกลาง (-1.81) – (-0.60) หมายถง มเจตคตอยในระดบนอย

(-3.00) – (-1.80) หมายถง มเจตคตอยในระดบนอยทสด NORM (+1.81) – (+3.00) หมายถง มการคลอยตามกลมอางองอยในระดบมากทสด

(+0.61) – (+1.80) หมายถง มการคลอยตามกลมอางองอยในระดบมาก (-0.60) – (+0.60) หมายถง มการคลอยตามกลมอางองอยในระดบปานกลาง

(-1.81) – (-0.60) หมายถง มการคลอยตามกลมอางองอยในระดบนอย (-3.00) – (-1.80) หมายถง มการคลอยตามกลมอางองอยในระดบนอยทสด

PERCEPTION 5.81 - 7.00 หมายถง มการรบรผลของพฤตกรรมอยในระดบมากทสด 4.61 - 5.80 หมายถง มการรบรผลของพฤตกรรมอยในระดบมาก

3.41 - 4.60 หมายถง มมการรบรผลของพฤตกรรมอยในระดบปานกลาง 2.21 - 3.40 หมายถง มการรบรผลของพฤตกรรมอยในระดบนอย

1.00 - 2.20 หมายถง มการรบรผลของพฤตกรรมอยในระดบนอยทสด



5 July 2019

C20

ผลการวจยสรปตามวตถประสงค ดงน 1. นกศกษาปรญญาตรมพฤตกรรมพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง อยใน

ระดบมาก เชนเดยวกบความมงมนในพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การคลอยตามกลมอางอง และการรบรผลของพฤตกรรม สวนตวแปรทมคะแนนในระดบมากทสด คอ เจตคตของนกศกษาปรญญาตร สวนตวแปรทมคะแนนอยในระดบปานกลาง คอ ความร ดงแสดงในตารางท 2 ตารางท 2: คาสถตเชงบรรยายของตวแปรในการวจย (n =390)

ตวแปร x SD Min Max Sk Kur แปลผล LIVING 3.79 0.49 1.83 5.00 -0.52 0.49 มาก

INTENTION 4.66 0.92 1.83 7.00 -0.23 -0.35 มาก KNOWLEDGE 3.04 1.01 0.00 5.00 0.24 -0.75 ปานกลาง ATTITUDE 1.92 0.95 -2.13 3.00 -1.09 0.96 มากทสด

NORM 1.74 1.01 -1.67 3.00 -.53 -0.55 มาก PERCEPTION 5.56 1.18 1.00 7.00 -.86 0.24 มาก

นอกจากน ผลการวเคราะหสถตเชงบรรยายเมอพจารณาตามสงกดของนกศกษา พบวา นกศกษา

ปรญญาตรในทกสงกด มพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยในระดบมากทกสงกด ดงแสดงในตารางท 3

ตารางท 3: คาสถตเชงบรรยายของตวแปรในการวจยจ าแนกตามสงกด (n =390) ตวแปร ม.รฐ

(n=84) แปลผล ม.ในก ากบรฐ

(n=87) แปลผล ม.เอกชน

(n=82) แปลผล มรภ.

(n=62) แปลผล มทร.

(n=75) แปลผล

x SD x SD x SD x SD x SD LIVING 3.64 0.51 มาก 3.87 0.44 มาก 3.92 0.41 มาก 3.59 0.58 มาก 3.89 0.42 มาก

INTENTION 4.54 0.94 ปานกลาง 4.89 0.83 มาก 4.74 0.90 มาก 4.29 0.92 ปานกลาง 4.75 0.95 มาก KNOWLEDGE 3.17 1.04 ปานกลาง 3.39 1.06 ปานกลาง 2.68 0.90 ปานกลาง 2.71 0.98 ปานกลาง 3.17 0.86 ปานกลาง

ATTITUDE 1.83 0.90 มากทสด 2.18 0.71 มากทสด 1.89 1.03 มากทสด 1.43 1.20 มาก 2.14 0.79 มากทสด NORM 1.70 0.95 มาก 1.88 0.93 มากทสด 1.56 1.09 มาก 1.41 1.15 มาก 2.09 0.86 มากทสด

PERCEPTION 5.30 1.23 มาก 5.91 0.82 มากทสด 5.61 1.06 มาก 4.89 1.56 มาก 5.95 0.95 มากทสด

2. ผลการวเคราะหตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สรปได 5 ขอ ไดแก (1) ความมงมนมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยมคาสมประสทธอทธพล (Effect coefficient) เทากบ 0.95 (2) เจตคตตอการใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจ



5 July 2019

C21

พอเพยงผานตวแปรความมงมน โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.09 (3) การรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางตรงตอความมงมนในการใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยมคาสมประสทธอทธพล เทากบ 0.28 และมอทธพลทางตรงตอเจตคต โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.30 สวนการรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยสงผานตวแปรความมงมน และมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.29 (4) การคลอยตามกลมอางอง มอทธพลทางตรงตอเจตคต โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.34 และมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยสงผานตวแปรเจตคต และตวแปรความมงมน (5) ความร ไมมอทธพลตอเจตคต และพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ตารางท 4: คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนระหวางตวแปร

LIVING INTENTION KNOWLEDGE ATTITUDE NORM PERCEPTION LIVING 1.00

INTENTION 0.47** 1.00 KNOWLEDGE 0.17** 0.10* 1.00

ATTITUDE 0.34** 0.26** 0.14** 1.00 NORM 0.23** 0.17** 0.05 0.53** 1.00

PERCEPTION 0.39** 0.41** 0.15** 0.54** 0.44** 1.00 Bartlett’s test of sphericity = 497.02, df = 15, p = 0.000, KMO = 0.74

หมายเหต * p < .05 ** p < .01

จากตารางท 4 ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนระหวางตวแปร พบวา ตวแปรทมความสมพนธสงทสดกบพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (LIVING) คอ ความมงมนในพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (INTENTION) (r=0.47) รองลงมา คอ การรบรผลของพฤตกรรม (PERCEPTION) (r=0.39) เจตคตตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (ATTITUDE) (r=0.34) การคลอยตามกลมอางอง (NORM) (r=0.23) และความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (KNOWLEDGE) (r=0.17) ตามล าดบ



5 July 2019

C22

ภาพท 2: การวเคราะหเสนทางตวแปรเชงสาเหตทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวต ดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ผลการวเคราะหเสนทาง (Path analysis) ของตวแปรเชงสาเหตทมอทธพลทางตรงและทางออมตอ

พฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงหลงปรบโมเดล พบวา 2/df =0.73, GFI =1.00, AGFI =0.99 และ RMSEA =0.00 ซงแสดงใหเหนวา ดชนทกตวเปนไปตามเกณฑของการยอมรบ สงผลท าใหโมเดลสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

ตารางท 5: ดชนของโมเดลการวเคราะหเสนทางของตวแปรเชงสาเหตทมอทธพลทางตรงและทางออมตอ

พฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง กอนปรบและหลงปรบ)

คาดชน เกณฑ กอนปรบ หลงปรบ

คาสถต ผลการพจารณา คาสถต ผลการพจารณา

χ2 p>0.05 0.03 ไมผาน 0.73 ผาน

χ2 / df < 2.00 2.62 ไมผาน 0.50 ผาน

GFI ≥ 0.95 0.99 ผาน 1.00 ผาน AGFI ≥ 0.95 0.95 ผาน 0.99 ผาน

RMSEA < 0.05 0.07 ไมผาน 0.00 ผาน

ผลการวเคราะหเสนทางของตวแปรเชงสาเหตทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการ

ด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของนกศกษาปรญญาตร ท าใหไดคาสมประสทธอทธพลทางตรง (Direct Effects : DE) อทธพลทางออม (Indirect Effects: IE) และอทธพลรวม (Total Effects: TE) โดยผวจยน าเสนอผลการวเคราะหดงแสดงในตารางท 6



5 July 2019

C23

ตารางท 6: ผลการวเคราะหอทธพลทางตรงและทางออมของตวแปรเชงสาเหตทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของนกศกษาปรญญาตร

ปจจยเหต KNOWLEDGE NORM PERCEPTION ATTITUDE INTENTION ปจจยผล TE IE DE TE IE DE TE IE DE TE IE DE TE IE DE

ATTITUDE 0.07 (0.04)

- 0.07 (0.04)

0.34** (0.04)

- 0.34** (0.04)

0.30** (0.04)

- 0.30** (0.04)

- - - - - -

INTENTION 0.01 (0.00)

0.01 (0.00)

- 0.03** (0.01)

0.03** (0.01)

- 0.31** (0.04)

0.03** (0.01)

0.28** (0.04)

0.09** (0.03)

- 0.09** (0.03)

- - -

LIVING 0.05 (0.02)

0.01 (0.00)

0.04 (0.02)

0.03** (0.01)

0.03** (0.01)

- 0.14** (0.02)

0.29** (0.03)

-0.15 (0.03)

0.08** (0.03)

0.08** (0.03)

- 0.95** (0.00)

- 0.95** (0.00)

คาสถต Chi-Square (2)= 2.00 , df =4 , p =0.73 , GFI =1.00, RMSEA = 0.00 สมการโครงสรางของตวแปร ATTITUDE INTENTION LIVING R Square 0.40 0.17 0.17

* p< .05 ** p < .01 จากผลการวเคราะหในตารางท 6 พบวา เมอพจารณาอทธพลทางตรงและทางออมทสงผลตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของนกศกษาปรญญาตร พบวา (1) ความมงมน (INTENTION) มอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.95 (2) เจตคต (ATTITUDE) มอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (LIVING) โดยผานตวแปรความมงมน (INTENTION) โดยมคาสมประสทธอทธ เทากบ 0.08 (3) การรบรผลของพฤตกรรม (PERCEPTION) มอทธพลทางตรงตอความมงมน (INTENTION) โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.28 และมอทธพลทางตรงตอเจตคต (ATTITUDE) โดยมคาสมประสทธอทธพล เทากบ 0.30 การรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (LIVING) โดยสงผานตวแปรความมงมน ( INTENTION) โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.29 (4) การคลอยตามกลมอางอง (NORM) มอทธพลทางตรงตอเจตคต (ATTITUDE) โดยมคาสมประสทธอทธพลเทากบ 0.34 และมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (LIVING) โดยสงผานตวแปรเจตคต (ATTITUDE) และตวแปรความมงมน (INTENTION) (5) ความร (KNOWLEDGE) ไมมอทธพลตอเจตคตตอ (ATTITUDE) และพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (LIVING) สรปผลการวจย

ผวจยไดก าหนดวตถประสงคของการวจยไว 2 ขอ ผลการวจยขอสรปตามวตถประสงค กลาวคอ (1) นกศกษาปรญญาตรมพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงอยในระดบมาก และ (2) ความมงมนมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางตรงตอความมงมน และมอทธพลทางตรงตอเจตคตตอการใชปรชญาของเศรษฐกจ



5 July 2019

C24

พอเพยง การรบรผลของพฤตกรรมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยสงผานตวแปรความมงมน สวนความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไมมอทธพลตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

อภปรายผล

1. พฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มคะแนนอยในระดบมาก เชนเดยวกบความมงมน การคลอยตามกลมอางอง และการรบรผลของพฤตกรรม สวนตวแปรทอยในระดบมากทสด คอ เจตคต แตทนาสนใจกคอ ความรเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาปรญญาตร พบวา อยในระดบปานกลาง จากผลการวเคราะหดงกลาวท าใหทราบวา นกศกษาปรญญาตรยงคงมความรความเขาใจคอนขางนอยในหลกการของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง นาทจะตองมการเรยนรและบมเพาะใหมากยงขนในขณะทก าลงศกษา เพราะหากจบออกไปท างานแลว ความรความเขาใจในปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจะมผลอยางมากตอรายไดของครอบครว (Wanasilp & Tangvitoontham, 2015)

นอกจากน ผลการวเคราะหไดชใหเหนวาพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของนกศกษาปรญญาตรในทกสงกดอยในระดบมาก ไมมความแตกตางระหวางสงกด ท าใหสะทอนไดวาการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใช ไมไดขนอยกบความแตกตางระหวางสงกดของนกศกษา หากแตอาจจะแตกตางกนไดตามคณลกษณะของบคคล เชน ชนป เปนตน (ทกษณา เครอหงส ธญจรา บญพชญาภา และรจรา คงนย, 2558) การปลกฝงแนวคดเรองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจ าเปนทจะตองท าใหชนปท 1 เพอจะไดมเวลาบมเพาะทนานขน สอดคลองกบงานวจยของ ทวเมฆ นาวาบญนยม (2558) ทท าวจยเรอง การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอพฒนาคณภาพชวตของชมชนปฐมอโศก โดยพบวาคณลกษณะของบคคลมผลท าใหใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตางกน บคคลทอาศยอยในชมชนปฐมอโศก ทมเพศ อาย การศกษา สถานภาพในชมชน ระยะเวลาทอาศยอยในชมชน และประสบการณเกยวกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงตางกน มการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแตกตางกน

2. โมเดลการวเคราะหเสนทางทระบคาสมประสทธอทธพลของตวแปรทมอทธพลทางตรงและทางออมตอพฤตกรรมการด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง พบวา ผลการวเคราะหเสนทางในการวจยเรองน ไดผลแบบเดยวกนกบงานวจยของ บษกร ค าโฮม และศภกญญา จนทรกขา (2558) ทไดพฒนาแบบจ าลองการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษา มหาวทยาลยอบลราชธาน กลาวคอ ตวแปรความรเรองเศรษฐกจพอเพยงไมมอทธพลตอการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง แตมสวนทคลายกนและนาจะสนบสนนแนวทางการปลกฝงกรอบความคด เรอง ความรคคณธรรม ได

นอกจากน ผลการวเคราะหขอมลคนพบวา ตวแปรการรบรมอทธพลทางตรงตอความมงมนอนจะสงผลตอใหนกศกษาแสดงพฤตกรรม ซงสอดคลองกบงานวจยของ ทวเมฆ นาวาบญนยม (2558) ทพบวา การรบรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและคณภาพชวตกบการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมความสมพนธทางบวกในระดบสง ผลการวจยดงกลาวมสวนทสอดคลองและขดแยงกบงานวจยของ วสาขา



5 July 2019

C25

ภจนดา และววฒน แกวดวงเลก (2558) ทคนพบวา ความรเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการรบรขอมลขาวสารเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มความสมพนธกบการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอมโดยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงจะเหนไดวางานวจยเรองนใหความส าคญกบตวแปรความรและการรบร

จากผลการวจยของ ศศเพญ พวงสายใจ วชร พฤกษกานนท พรทพย เธยรธรวทย สขม พนธณรงค และพมลพรรณ บญยะเสนา (2554) พบวา ประชาชนในภาคเกษตรมความเขาใจในระดบปานกลาง แตมความเขาใจผดในหลกการอยหลายเรอง อาทเชน คดวาเปนปรชญาทใชกบคนยากจน เปนเรอง เกยวกบเศรษฐกจเทานน มไดรวมดานสงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม เปนตน นอกจากนยงพบวา การน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชนน มความสมพนธระดบความร ความเขาใจในหลกการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยผทมความเขาใจมาก จะน ามาประยกตใชมาก สวนผทเขาใจนอยกจะน ามาใชนอย ผลงานวจยเรองนจะคลายกบของ ชชย พทกษเมองแมน (2553) ไดศกษาทศนะของนกศกษาคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนครตอการน าแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวต และพบวา ปจจยทมผลตอทศนะของนกศกษาตอการน าแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวต ไดแก ความรความเขาใจ ซงขดแยงกบงานวจยเรองนทท าในกลมนกศกษาปรญญาตร ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช 1.1 การเรยนรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในสถาบนอดมศกษา ควรเรมจากการสรางความมงมนใหกบนกศกษาโดยการปรบเปลยนเจตคตทมตอการใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอการด าเนนชวต ตลอดจนการสงเสรมใหนกศกษารบรขอดของการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชดวย ทงน

1.2 ผทเกยวของและมอทธพลตอชวตนกศกษา เชน พอแมผปกครอง เพอน อาจารยผสอน เปนตนจะตองรวมมอกนในการสนบสนนใหนกศกษาน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวต 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษาวจยในหวขอเกยวกบการพฒนากรอบความคด เรอง ความรคคณธรรม โดยใชแนวคด ทฤษฎ ปรชญา หรอหลกการอนๆ ทไมใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงอาจจะมแนวทางอนๆ ทสามารถท าได แตไมไดน ามาทดลองใช และอาจจะแตกตางกนในแตละบรบททงในประเทศและตางประเทศ 2.2 ควรมการศกษาวจยในระยะยาว (Longitudinal study) เพอศกษาการเปลยนแปลงของคนในสงคมตางๆ ทด าเนนชวตดวยปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2.3 ควรมการศกษาในเชงคณภาพเพมเตมเพอใหเหนมตตางๆ ของการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการด าเนนชวต



5 July 2019

C26

เอกสารอางอง ชชย พทกษเมองแมน. (2553). ทศนะของนกศกษาตอการน าแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในการ

ด าเนนชวต: กรณศกษาคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร.

ทกษณา เครอหงส, ธญจรา บญพชญาภา และรจรา คงนย. (2558). การน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใช ในการด าเนนชวตประจ าวนส าหรบนกศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 9 (ฉบบพเศษ), 616-632.

ทวเมฆ นาวาบญนยม. (2558). การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอพฒนาคณภาพชวตของ ชมชนปฐมอโศก จงหวดนครปฐม. วารสารวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม, 2 (1), 27-44. นงลกษณ วรชชย. (2542). โมเดลลสเรล: สถตวเคราะหส าหรบการวจย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. บษกร ค าโฮม และศภกญญา จนทรกขา. (2558). แบบจ าลองการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ของนกศกษาคณะบรหารศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. วารสารปญญาภวฒน, 7 (ฉบบพเศษ), 86-98.

วสาขา ภจนดา และววฒน แกวดวงเลก. (2558). การวเคราะหปจจยทมผลตอการมสวนรวมของชมชนเมอง และชมชนชนบทในการจดการสงแวดลอม โดยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง. วารสารสาธารณสขมหาวทยาลยบรพา, 10 (1), 39-48.

ศศเพญ พวงสายใจ, วชร พฤกษกานนท, พรทพย เธยรธรวทย, สขม พนธณรงค และพมลพรรณ บญยะเสนา. (2554). การประเมนผลเปรยบเทยบ ในมตตางๆ ของประชาชนในการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช. วารสารเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, 15 (1), 13-43.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2560). รายงานสรปโครงการประชมแถลง เรอง แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560-2579. การประชมแถลง วนพฤหสบดท 20 เมษายน 2560 ณ หองแกรนดไดมอนด บอลรม อมแพคฟอรม เมองทองธาน จ.นนทบร. กรงเทพฯ: สกศ. (อดส าเนา)

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2550). ปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยง. กรงเทพฯ: 21 เซนจร.

สบน ยระรช. (2561). การปลกฝงกรอบความคด เรอง ความรคคณธรรม ใหกบนกศกษาปรญญาตรโดยใช ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรปทม.

Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Process, 50, 179-211.

Choochom, O. (2015). A Causal Relationship of Living Behavior Based on Sufficiency Economy Philosophy for Thai University Students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 177, 260-264.



5 July 2019

C27

Fishbein, M. & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: An introduction to theory and research. Massachusetts: Addison-Wesley.

Fishbein, M. & Ajzen, I. (1980). Predicting and understanding consumer behavior: Attitude – behavior correspondence. In I. Ajzen & M. Fishbein (Eds.), Understanding attitudes and predicting social behavior. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.

Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L., & Black, W.C. (1998). Multivariate Data Analysis. 5th ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. (2nd ed.). New York: Guilford Press. Rokeach, M. (1968). A theory of organization and change within value-attitude systems.

Journal of Social Issues, 24 (1), 13-33. Sideridis, G.D. & Kaissidis – Rodafinos, A. (2001). Goal importance within planned behavior

theory as ‘the’ predictor of study behaviour in college. British Journal of Educational Psychology, 71, 595-618.

Schumacker, R.E. & Lomax, R.G. (1996). A beginner’s guide to structural equation Modeling. Mahwah, NJ: Lawrence Earlbaum.

Trandis, H.C. (1971). Attitude and attitude change. New York: John Wiley & Sons. Trandis, H.C. (1977). Interpersonal behavior. Belmont California: Brooks/ Cole. Wanasilp, W. & Tangvitoontham, N. (2015). The relationship between the understanding of

philosophy of sufficiency economy and the living standard: the case study of sufficiency economy community in lower northern region of Thailand. International Journal of Business and Economic Development, 3 (1), 87-95.

Wicker, A.W. (1971). An examination of the “other variables” explanation of attitude- behavior inconsistency. Journal of Personality and Social Psychology, 19, 18-30.



5 July 2019

C28

ความตองการของชมชนรมคลองลาดพราว

COMMUNITY NEEDS OF LAD PHRAO CANAL.

ธนาสทธ เพมเพยร*, องสภสร ละมลตรพล , อรญชย โชคเสรสวรรณ, ณฐวฒ วองทรพยทว

คณะ วทยาการจดการ สถาบนการจดการปญญาภวฒน Thanasit Phoemphian, Aungshupat Lamuntreepon, Arin Choksereesuwan, Nattawut Wongsubthawee

Faculty of Management Science, Panyapiwat Institute of Management *Corresponding author, E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงค เพอศกษาความตองการของชมชนรมคลองลาดพราว ด าเนนการวจยดวยการเกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลก (in-depth interview) กบกลมเปาหมายแบบเจาะจงทงหมด 20 คน วเคราะหขอมลเชงเนอหา (content analysis) จากผลการวจย พบวา ชมชนมความตองการสรางเศรษฐกจชมชน ประกอบดวย 1)พฒนาอาชพเชงรปธรรม 2)ตองการสรางชมชนใหเปนแหลงทองเทยวใจกลางเมองกรงเทพมหานคร 3)ตองการมสมรรถนะในการท าธรกจ 4)ตองการความชวยเหลอดานเงนทน และ 5)ตองการไดรบความชวยเหลอดานการศกษาใหกบเยาวชนในชมชน

ค าส าคญ: ค าส าคญ (Keywords) คลองลาดพราว, ความตองการชมชน ABSTRACT

The Research objective: To study the needs of the Lad Phrao Canal community. The sample size was 20 persons by in-depth interviews. Analysis used content analyst. Finding, the community need to create a community economy by : 1) Career development for people in the community 2) to create community as a tourist attraction in the heart of Bangkok, 3) to have ability to do business 3) need funding assistance and 4) need to receive educational assistance for the youth in the community.

Keywords: Lad Phrao Canal, Community needs



5 July 2019

C29

บทน า สบเนองจากเหตการณอทกภยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลในป 2554 พบวา สาเหตหลก ท

เปนอปสรรคตอการระบายน าคอ ค คลอง ทางระบายน าหลกถกชมชนบกรกปลกสรางบานเรอนรกล าเขามาในรมคลองจ านวนมาก ท าใหการระบายน าไมคลองตว ปจจบน มชาวบาน 6,000 ครอบครว กวา 50 ชมชน ทรกล าพนทคลองลาดพราว กรงเทพฯ ซงท าใหเกดปญหาขยะและน าทวม(ไทยรฐออนไลน, 2561) ปจจบนพนทกรงเทพมหานคร มจ านวนคคลองทงสน 1,161 คลอง เปนค ล าราง ล ากระโดง จ านวน 521 แหง โดยใหด าเนนโครงการน ารองในพนท “คลองลาดพราว” กอนเปนล าดบแรก เพอเปนการแกไขปญหาน าทวมของกรงเทพมหานคร และปรมณฑล โดยมชอโครงการวา “โครงการกอสรางเขอน คสล. และประตระบายน าคลองลาดพราว ทผานมาปญหาประชาชนบกรกอยอาศยและปลกสรางสงกอสรางบรเวณคลองและชานคลองมมากกวา 50 ชมชน 6,868 ครวเรอน (ส านกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร กรมธนารกษ, 2559)

คลองลาดพราวมความยาวประมาณ 22 กโลเมตร เชอมกบคลองแสนแสบบรเวณอโมงคระบายน าพระราม 9 เขตวงทองหลาง (ใกลทางดวนเอกมย-รามอนทรา) ตลอดเสนทางทคลองลาดพราวไหลผานจะมชอเรยกตางกนตามยานทมวดหรอชมชนตงอย เชน เมอผานวดลาดพราวเรยกวา “คลองลาดพราว” ผานชมชนวงหน (เขตจตจกร) เรยกวา “คลองวงหน” ผานวดบางบว (เขตบางเขน) เรยกวา “คลองบางบว” จนไปบรรจบกบคลองสอง เขตสายไหม ปจจบนคลองลาดพราวมชมชนตางๆ ตงเ รยงรายอยใน 8 เขต คอ เขตวงทองหลาง หวยขวาง ลาดพราว จตจกร บางเขน หลกส ดอนเมอง และสายไหม รวม 50 ชมชน ประมาณ 7,069 ครวเรอน

โครงการพฒนาพนทรมคลองลาดพราว ด าเนนการโดยสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน) หรอ ‘พอช.’ เปนโครงการทเกดขนตามนโยบายเรงดวนของรฐบาลและ คสช.ในการบรหารจดการสงกอสรางทรกล าล าน าสาธารณะเพอจดระเบยบและพฒนาทอยอาศยบรเวณชมชนรมคลองใหมความเปนระเบยบมากขน วตถประสงคเพอเปดทางระบายน าใหมประสทธภาพดขน ปองกนน าทวม อนจะเปนประโยชนทงเรองการคมนาคม สงแวดลอมและคณภาพชวตของชมชนรมคลอง โดยโครงการนไดด าเนนการมตงแตป 2557 ปจจบนความคบหนาการด าเนนงานดงกลาว ซงมพนทด าเนนการกอสรางบาน 2,543 ครวเรอน โดยสรางเสรจแลว 1,158 หลง และพรอมกอสรางบาน 1,224 ครวเรอน สวนการตอกเสาเขม ขณะน ไดด าเนนการไปแลว 19,530 ตนโดยมความยาวเขอนทตอกเสาเขมได 46.80 กโลเมตร หรอรอยละ 32.55 (ไทยรฐออนไลน, 2561) จากการพฒนาพนทรมคลองลาดพราวนท าใหชมชนคลองลาดพราวไดรบผลกระทบทตองยายบานหรอทพกทรกล าเขาไปในคลองออกจากรมคองใหหมด ท าใหบางครอบครวตองอพยพไปหาแหลงทอยใหมเนองจากสราคาทดนใกลเคยงไมไหว บางครอบครวตองยายขนมาบนฝงแตตองซอทดนและปลกสรางบานใหมโดยไดรบความชวยเหลอจากสถาบนพฒนาองคกรชมชน (องคการมหาชน) หรอ ‘พอช.’ เพอเขาสกระบวนการบานมนคง ดงนนจงเปนทมาของงานวจยนเพอศกษาความตองการของ



5 July 2019

C30

ประชาชนในชมชนแหงนจรง ๆ วามความตองการอยางไรในการด ารงชวตตอไป และขอมลทไดจากการวจยนจะไดน าเสนอเพอขอความชวยเหลอจากหนวยงานทงภาครฐและเอกชนตอไป

ทบทวนวรรณกรรม

ทฤษฎล าดบขนความตองการของมาสโลว (Maslow’s Hierarchy of needs) Maslow (1943) ศกษาความตองการของมนษย ซงล าดบขนของความตองการของ ม 5 ล าดบดงน

1. ความตองการดานกายภาพ (The physiological needs) เปนความตองการขนพนฐานขนแรกเพอใหมนษยสามารถด ารงชวตใหอยรอด ไดแก ความตองการน า อากาศหายใจ อาหาร เครองนงหม ความอบอน ทอยอาศย การพกผอนนอนหลบ และความรสกทางเพศ รวมถงสภาพแวดลอมในสถานทอย อาทเชน อากาศทปลอดโปรง แสงสวางทเพยงพอ ชมชนทสะอาดถกสขอนามย เปนตน

2. ความตองการความมงคง หรอความปลอดภยในชวต (the safety needs) เปนความตองการมนคงทางเศรษฐกจ ซงกคอหลกประกนความมนคงทางรายได และความปลอดภยทางรางกาย เชน ความปลอดภยจากการถกคมคามจากโจรผราย อบตเหต และการมสขภาพแขงแรง เปนตน

3. ความตองการความรก (the love needs) ความตองการนจะเกดขนเมอบคคลมความรสกมนคงและปลอดภยแลว ล าดบความตองการถดไปคอความตองการความรก ความผกผนจากครอบครว และ สงคม รวมถงความเอออาทรจากผอน

4. ความตองการยกยองนบถอ (the esteem needs) ความตองการในขนน จะเกดขนเมอความตองการในล าดบขนท 1, 2 และ 3 ไดรบการตอบสนองแลว ในขนนบคคลตองการการยอมรบยกยองนบถอในตวเอง และ จากบคคลอน มความเชอมนในตนเอง ตองการเปนบคคลส าคญ พงพอใจในอ านาจ และสถานะทางสงคม

5. ความตองการความส าเรจในชวต (the need for self- actualization) คอความตองการในระดบสงสดของบคคลจะเกดขนเมอความตองการอนๆ ไดรบการตอบสนองแลวเปนความปรารถนาท จะประสบความส าเรจ ความกาวหนา และบรรลความส าเรจ ในสงใดสงหนง สงสดในชวต

ความตองการของมนษยดงกลาวนถอวามความส าคญตอการด ารงชวตทสงผลตอความเปนอยทางรางกาย รวมถงสภาพจตใจทท าใหคณภาพชวตของมนษยดขน

ขอมลชมชนรมคลองลาดพราว คลองลาดพราวมความยาวประมาณ 22 กโลเมตร เชอมกบคลองแสนแสบบรเวณอโมงคระบายน า

พระราม 9 เขตวงทองหลาง (ใกลทางดวนเอกมย-รามอนทรา) ตลอดเสนทางทคลองลาดพราวไหลผานจะมชอเรยกตางกนตามยานทมวดหรอชมชนตงอย เชน เมอผานวดลาดพราวเรยกวา “คลองลาดพราว” ผานชมชนวงหน (เขตจตจกร) เรยกวา “คลองวงหน” ผานวดบางบว (เขตบางเขน) เรยกวา “คลองบางบว” จนไปบรรจบกบคลองสอง เขตสายไหม ปจจบนคลองลาดพราวมชมชนตางๆ ตงเรยงรายอยใน 8 เขต คอ เขต



5 July 2019

C31

วงทองหลาง หวยขวาง ลาดพราว จตจกร บางเขน หลกส ดอนเมอง และสายไหม รวม 50 ชมชน ประมาณ 7,069 ครวเรอน

ประวตคราวๆของชมชนคนรมคลองลาดพราวไมมหลกฐานแนชดวาคลองลาดพราวขดขนมาในสมยใด แตสนนษฐานวานาจะใกลเคยงกบการขดคลองแสนแสบ (คลองแสนแสบเรมขดในป พ.ศ.2380 ในสมยรชกาลท 3 เพอเปนเสนทางล าเลยงทพในสงครามระหวางสยามกบญวน เชอมแมน าเจาพระยากบบางปะกง) โดยเฉพาะหากพจารณาจากการตงถนฐานของบานเรอนและวด ซงสวนใหญมกจะสรางอยรมแมน าและล าคลอง พบวา วดบางบวทตงอยรมคลองลาดพราว (เขตบางเขน) สรางขนในราวป 2380 และวดลาดพราวสรางขนในป 2410 ในขณะทแรงงานในการขดคลองแสนแสบ (รวมถงการขดแกคลองพระโขนงและคลองซอยตางๆ) ซงมทงแรงงานทถกกองทพสยามกวาดตอนเขามาในสมยตนรตนโกสนทร เชน ชาวจาม (มสลม) จากเขมร ชาวลาว ชาวมลายจากปตตาน และแรงงานรบจางชาวจน เมอการขดคลองเสรจในอก 3 ปถดมา (พ.ศ.2383-2384) ทางราชการจงใหแรงงานเหลานตงรกรากอยในพนทรมคลอง โดยเฉพาะชาวมสลม ไลตงแตชมชนบานครว (ชาวจามจากเขมร) รมคลองแสนแสบยานมหานาค ลงมาจนถงคลองตน บางกะป มนบร และหนองจอก รวมทงในยานคลองตนเชอมกบคลองพระโขนง และคลองลาดพราวกมชมชนมสลมตงกระจายอยตลอดแนวคลองเชนกน

จากประวตของชมชนมสลมสามอน เลาสบทอดกนมาวา ในสมยตนกรงรตนโกสนทร ผน าชาวมสลมจ านวนหนงไดน าครอบครวจากปตตานและกรงศรอยธยาบางสวนมาปลกสรางบานเรอนอยทรมคลองแหงหนง (คลองสามอน) ซงเปนคลองยอยทเชอมกบคลองตน ซงตอมาเรยกวา ‘บานสามอน’ มสเหราสามอน (มสยดฮดายาตลอสลาม) เปนสถานทปฏบตศาสนกจ (ปจจบนอยในซอยสขมวท 71 เขตวฒนา อยใกลคลองตน-คลองพระโขนง) สวนค าวา “สามอน” แผลงมาจากค าวา“สะมะอน” ซงเปนชอของผน ามสลมคนแรกของทน โดยผคนทเดนทางผานไปมา เมอผานทางนและทกทายกน ถามวาไปไหน กจะบอกวา “ไปบานสะมะอน” จนกลายเปน “สามอน” ตอมาเมอมผคนอยอาศยกนหนาแนน ชาวมสลมจากบานสามอนจงไดขยายครอบครวไปตงบานเรอนอยทคลองแสนแสบ (ซอยนวลนอย) คลองตน คลองลาดพราว คลองจน และคลองซอยตางๆ ซงในสมยเมอราว 100 กวาปกอน พนทแถบนกคอ ‘ทงบางกะป’ (สถาบนพฒนาองคกรชมชน(องคการมหาชน), 2560). วตถประสงคของการวจย เพอศกษาความตองการของชมชนรมคลองลาดพราวในปจจบน

วธด าเนนการวจย

การศกษานเปนการเกบขอมลเชงคณภาพ วธการเกบขอมลมรายละเอยด ดงน แหลงขอมล ประกอบดวย



5 July 2019

C32

- ขอมลทตยภม ไดแก ขอมลจากเอกสารทเกยวของ ไดแก เอกสารทเกยวกบชมชน เอกสารจากหนวยงานภาครฐ งานวจยท เกยวของ และขาวสารจากสออเลคทรอนกสท เกยวของกบชมชนรมคลองลาดพราว

- ขอมลปฐมภม ไดแกขอมลทไดจากการส ารวจทางกายภาโดยการเดนส ารวจ กบนงเรอเพอส ารวจขอมลทางกายภาพ และการเกบขอมลจากการสมภาษณกลมคนเปาหมาย จาก 4 ชมชน ประกอบดวย ผน าชมชน 4 คน ประชาชนในชมชน 12 คน กรรมการชมชน 4 คน รวมทงหมด 20 คน เกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลก in-depth interview) ซงแนวค าถามสรางจากการทบทวนวรรณกรรม และงานวจยทเกยวของ การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหเชงเนอหา (content analysis) ผลการวจย

ผลการวจย พบวา สภาพคลองงลาดพราวในปจจบนมการสรางเขอนและการจดระเบยบชมชนรมคคลองซงมาจากนโยบายเรงดวนทสาคญ 1 ใน 18 โครงการทคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ตองการจะสรางใหเหนผลเปนรปธรรมโดยเรว เพอแกไขปญหาน าทวมกรงเทพฯและพฒนาทอยอาศยชมชนรมคลองลาดพราวภายใตแผนยทธศาสตรการพฒนาทอยอาศย 10 ป (พ.ศ. 2559-2568) ตลอดแนวคลองลาดพราวปจจบนยงมบานเรอนทรกล าหลายชมชนทยงไมมการรอถอน ในน ามขยะลอยจ านวนมาก น ามกลนเนาเหมน บางชมชนเรมมการตอกเสาเขมเพอสรางเขอนคลองลาดพราว ซงปจจบนตอกเสาเขมไปแลวกวา 7 กโลเมตร คดเปนรอยละ 13 ของการกอสรางบานมนคงทสรางแลวเสรจม 5 ชมชน คอชมชนศาลเจาพอสมบญ54 ชมชนบางบวเชงสะพานไม 1 ชมชนบางบวหลงกองการภาพ ชมชนสามคครวมใจแลละชมชนหลงราชภฏจนทรเกษม โดยการรวมมอของภาครฐและเอกชน เชน ส านกงานต ารวจแหงชาต กองทพบก และคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) สงเจาหนาทชดมวลชนสมพนธเขาไปสรางความเขาใจกบชาวชมชนรมคลอง การประปานครหลวง การไฟฟานครหลวง สนบสนนการตดตงระบบประปา-ไฟฟาในชมชน กรมสงเสรมสหกรณเขาไปสนบสนนการจดตงและบรหารสหกรณเคหสถาน กรงเทพมหานคร โดยส านกงานเขตตางๆ สนบสนนการพฒนาชมชนรมคลอง อ านวยความสะดวกในขนตอนขออนญาตกอสรางบาน กรมธนารกษสนบสนนการใหชมชนเชาทดนระยะยาวเพอสรางบาน การเคหะแหงชาต สนบสนนเรองทอยอาศย ธนาคารอาคารสงเคราะหสนบสนนงบประมาณการพฒนาในชมชน ฯลฯ สวนภาคเอกชน เชน บรษทอตาเลยน-ไทย, บรษทเสนา ดเวลลอปเมนท จ ากด, บรษทซพ, อารยา พรอพเพอรต ฯลฯ เขามาใหการสนบสนนสรางบอบ าบดน าเสยภายในชมชน ตดตงไฟฟาโซลาเซลลบรเวณพ นทรมคลอง มอบตนไมเพอปรบภมทศนชมชน มอบสทาบาน มอบอปกรณการออกก าลงกาย สนามเดกเลน จดสรางพพธภณฑชมชน ฯลฯ นอกจากนกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม จดท าโครงการ ‘ประชารฐรวมใจ สรางวนยการจดการขยะชมชนรมคลอง’ โดยสงเสรมใหชาวชมชนรมคลองคดแยกขยะ เพอลดปรมาณขยะ น าไปขายเปนขยะรไซเคล หรอน ากลบมาใชใหม และทส าคญคอ การสรางวนยไมทงขยะและสงปฏกลตางๆ ลงในคลอง เพอรกษาสงแวดลอม และปองกนไมใหขยะไปกดขวางทางเดน



5 July 2019

C33

ของน า ซงเปนสาเหตหนงทท าใหการระบายน าในคลองไมมประสทธภาพ สวนความตองการของชมชนคลองลาดพราว จากการเกบขอมลดวยการสมภาษณเชงลก พบวาคนในชมชนตองการสรางเศรษฐกจชมชน เพอการสรางรายไดใหกบชมชน เนองจากชาวบานในชมชนเกดความวตกกงวลเมอภาครฐไดจดท าโครงการสรางบานใหแลวแตชาวบานตองมภาระในการผอนบาน ดงนนพวกเขาตองดนรน โดยเฉพาะชาวบานบางคนทมความรนอย ท าใหเกดความคดทวาตองการสรางรายไดใหกบคนในชมชนอยได “บางคนในชมชนเนยความรกนอย ตองมานงปรบเปลยนตรงน เขาไมมรากฐานในการสรางเศรษฐกจไวให เขาไมมการวางแผน คอใหท าบานกท าบานอยางเดยว โดยททงภาระไวใหกบชาวบาน ชาวบานกตองดนรน ไมมเวลาทจะบรหารจดการชมชนเพอสรางรายได เพราะวารฐไมไดวางพนฐานไวให พนทสาธารณะกไมม” สวนขอมลทเกยวกบความตองการของชมชนผวจยสามารถแบงออกเปนประเดนไดดงน

- ตองการสรางชมชนใหเปนแหลงทองเทยวใจกลางเมองกรงเทพฯ โดยการน าวถชมชนเปนตวชในการทองเทยวเพอดงดดนกทองเทยว ถามนกทองเทยวเขามาในชมชน ชาวบานทกคนกจะเหนคณคาของคลอง หลงจากนนกจะมความคดในธรกจของตวเอง และสามารถสรางเปนธรกจในชมชนได “เราตองการพฒนาคลอง เพอสงเสรมใหเกดการเขามาในชมชน เชน สรางการทองเทยวกลางใจเมอง มนเหมอนกบเอาวถชมชนขนมาชในการทองเทยว ถามนกทองเทยวลง ทกคนกจะเหนคณคาของคลอง ทกคนกจะมธรกจตวเอง คาขายไดอะไรได ท าตลาดได”

- ตองการไดรบความชวยเหลอในการฝกฝนอาชพ และถาจะใหอาชพอยยงยนจ าเปนตองใหชาวชมชนเรยนรและมสมรรถนะในการท าธรกจ เชน ระบบการจดการธรกจ การเงน และการตลาด “ท าบานอยางเดยวไมพอ แนะใหท าธรกจชมชน ซงตองมการอบรมเรองผลตอาชพ ระบบการควบคม ระบบการเงน เขามาชวย โดยเอกชนหรอผประกอบการจะเปนอกหนงแรงส าคญทเชอมขอตอตางๆ ใหเปนจรงได” มปญหาเกยวกบดานเงนทน และปญหาเกยวกบการบรหารจดการภายใน ซงสงผลตอการพฒนาของกลม และความส าเรจของกลมดานการผลต การตลาด นอกจากนผวจยพบวา บางชมชนมอตลกษณเฉพาะ เนองจากในอดตพนทคลองลาดพราวเคนเปนพนทท านามากอน ชาวชมชนเคยมอาชพท านา บานบางหลงมการเกบรกษาอปกรณในการท านาในอดตไวจ านวนมาก เชน เกวยนโบราณ อปกรณเกยวขาว อปกรณในการจบสตวน าในอดต เครองสขาวโบราณ ซงสามารถจดท าเปนพพธภณฑการท านาแหงคลองลาดพราว ซงมคนจ านวนมากทไมเคยรวาลาดพราวทมความเจรญอยางมากในปจจบนนนเคยเปนทงนามากอน รวมถงชมชนบางแหงมอาชพแกะสลกไมทเปนงานฝมอเปนผลตภณฑหาเงนใหกบชมชนเปนจ านวนมาก

นอกจากนคนในชมชนยงตองการการศกษาใหกบเยาวชนในชมชนเพอสรางความเขมแขง และการน าเอาความรทางวชาการมาพฒนาตอยอดใหกบชมชนในอนาคต “การศกษา มทงเดกโตและเดกเลก ทขาดโอกาสทางการศกษาทด” สรปและการอภปรายผลการวจย

เหตการณอทกภยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลในป 2554 พบวา สาเหตหลก ทเปนอปสรรค



5 July 2019

C34

ตอการระบายน าคอ ค คลอง ทางระบายน าหลกถกชมชนบกรกปลกสรางบานเรอนรกล าเขามาในรมคลองจ านวนมาก ท าใหการระบายน าไมคลองตว เพอเปนการแกไขปญหาน าทวมของกรงเทพมหานคร และปรมณฑล คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) มนโยบายเพอแกปญหาดงกลาว จงตงโครงการกอสรางเขอน คสล. และประตระบายน าคลองลาดพราว จากการพฒนาพนทรมคลองลาดพราวครงนท าใหชมชนรมคลองลาดพราวไดรบผลกระทบ บางครอบครวตองยายอพยพไปหาแหลงทอยใหมเนองจากสราคาทดนไมไหว บางครอบครวตองยายขนมาบนฝงแตตองซอทดนและปลกสรางบานใหม ดงนนจงเปนทมาของงานวจยน เพอศกษาความตองการของชมชนรมคลองลาดพราวในปจจบน ด าเนนการวจยดวยการเกบขอมลเชงคณภาพจากเอกสารทเกยวของกบชมชนรมคลองลาดพราวและการสมภาษณเชงลก (in-depth interview) จากบคคลทคดเลอกจากประชากรทเจาะจง (purposive sampling) คอ กลมเปาหมายทงหมด 20 คน จาก 4 ชมชน ประกอบดวย ผน าชมชน ประชาชนในชมชน กรรมการชมชน การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหเชงเนอหา (content analysis) จากผลการวจย พบวา ประชาชนรมคลองลาดพราวตองการสรางเศรษฐกจในชมชน เพอสรางรายไดใหกบชมชนอยได การพฒนาอาชพใหกบชมชนเชงรปธรรม สอดคลองกบ ทว วชระเกยรตศกด (2559) กลาววา การสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจใหกบชมชนโดยการพฒนากลมอาชพเชงรปธรรม จดตง ด าเนนงานและขบเคลอนการจดหาทนตามความเหมาะสม อกความตองการคอการสรางชมชนใหเปนแหลงทองเทยวใจกลางเมองกรงเทพฯ โดยการน าวถชมชนเปนตวชในการทองเทยวเพอดงดดนกทองเทยว ซงสอดคลองกบงานวจยของ Adongo, R., et al., (2017) ทกลาววาประโยชนทชมชนไดรบจากการทองเทยวมหลายประการ แตสงสาคญคอประโยชนในดานการพฒนาเศรษฐกจและความเปนอยของชมชนเอง อนสงผลตอคณภาพชวตทดของประชาชนทองถนมความสข สามารถดแลจดการทรพยากรและสงคมเศรษฐกจดวยตนเองเปนหลก ตองการมสมรรถนะในการท าธรกจ สอดคลองกบ จรพร มหาอนทร และคณะ (2554) ศกษาเรอง การด าเนนงานและสงเสรมศกยภาพของวสาหกจชมชน การด าเนนงานการบรหารกลมทไมเปนรปแบบ เนองจากกลมวสาหกจชมชนไมมวทยากร หรอผเชยวชาญมาใหความรในเรองของการบรหารงานภายในกลม ท าใหการด าเนนงานของกลมขาดประสทธภาพ ไมเปนระบบ และไมมการวางแผนในการด าเนนงาน รวมถงตองการความชวยเหลอดานเงนทน นอกจากนผวจยพบวา บางชมชนมอตลกษณเฉพาะ เนองจากในอดตพนทคลองลาดพราวเคนเปนพนทท านามากอน มการเกบรกษาอปกรณในการท านาในอดตไวจ านวนมาก สอดคลองกบวไลวรรณ ทวชศร (2560) อตลกษณของชมชนเปนสวนหนงของการจดการเมองทองเทยวอยางยงยน ซงชมชนควรจะชวยกนรกษาวฒนธรรมประเพณ วถชวตของทองถนไวใหได รวมถงชมชนบางแหงมอาชพแกะสลกไมทเปนงานฝมอเปนผลตภณฑหาเงนใหกบชมชนเปนจ านวนมาก และทส าคญอกอยางชมชนตองการไดรบความชวยเหลอดานการศกษาใหกบเยาวชนในชมชนเพอสรางความเขมแขง และการน าเอาความรทางวชาการมาพฒนาตอยอดใหกบชมชน



5 July 2019

C35

เอกสารอางอง จรพร มหาอนทร และคณะ. (2554). การด าเนนงานและสงเสรมศกยภาพของวสาหกจชมชน กรณศกษา กลม

วสาหกจชมชนผลตภณฑผาและเครองแตงกาย จงหวดปทมธาน. กรงเทพมหานคร: คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร.

ทว วชระเกยรตศกด (2559). การสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจใหกบชมชนโดยการพฒนากลมอาชพ ในพนทองคการบรหารสวนต าบลพลสงคราม อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา, วารสารวชาการบรหารธรกจ สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย, 5(1).

ไทยรฐออนไลน. (2561). เขอนคลองลาดพราวสอขยายสญญา, ขาวชมชน. คนเมอวนท 10 พฤษภาคม 2561. จาก https://www.thairath.co.th/content/1278407

วไลวรรณ ทวชศร (2560) อตลกษณชมชน : แนวคดและการจดการเพอการทองเทยวอยางยงยนโดยหลกพทธสนตวธของเทศบาลตาบลเชยงคาน จงหวดเลย. วารสารศลปการจดการ, 1(2).

สถาบนพฒนาองคกรชมชน(องคการมหาชน). (2560). ถอด 11 กระบวนทา การพฒนาทอยอาศยชมชนรมคลองชมชน “ศาลเจาพอสมบญ 54”. คนเมอวนท 10 พฤษภาคม 2561. จาก http://www.codi.or.th

ส านกบรหารทราชพสดกรงเทพมหานคร. (2559). โครงการพฒนาชมชนรมคลองเพอรองรบนโยบายของ รฐบาลในการแกไขปญหาการรกลาคคลอง, กรมธนารกษ.

Adongo, R., Choe, J. Y. & Han, H. (2017). Tourism in Hoi An, Vietnam: impacts, perceived benefits, community attachment and support for tourism development. International Journal of Tourism Sciences, 17(2), 86-106.

Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Journal Psychology Review, 50, 370 - 396.

https://www.thairath.co.th/content/1278407



5 July 2019

C36

ความสมพนธระหวางคณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน และความผกพนในงาน ของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร THE RELATIONSHIP BETWEEN JOB CHARACTERISTICS, JOB MOTIVATION AND JOB ENGAGEMENT OF BANK EMPLOYEES IN BANKOK METROPOLITAN AREA

นฤบด สลกเพชร1*, รองศาสตราจารยเนตรพณณา ยาวราช2

คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การศกษาน มวตถประสงค 1) เพอศกษาคณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน และความผกพนในงาน ของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร 2) เพอศกษาเปรยบเทยบปจจยสวนบคคลกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร 3) เพอศกษาความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร 4) เพอศกษาความสมพนธระหวางแรงจงใจในการปฏบตงานกบความผกพนในงานของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ พนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร จ านวน 400 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม การวเคราะหขอมลใชสถตเชงพรรณนาประกอบดวย ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานและสถตเชงอนมาน ประกอบดวย Independent Samples t-test, One-Way ANOVA และ Pearson Correlation

ผลการศกษาพบวา อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน และอายการท างาน ทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตท ระดบ 0.05 คณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน ในทศทางเดยวกนและอยในระดบปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 แรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธกบความผกพนในงาน ในทศทางเดยวกนและอยในระดบปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

ค าส าคญ: คณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน ความผกพนในงาน

ABSTRACT The objectives of this survey research were to: 1) study job characteristics, job motivation

and job engagement of bank employees in the Bangkok metropolitan area, 2) identify the



5 July 2019

C37

differences of individual factors in job motivation of bank employees in Bangkok metropolitan area, 3) study the relationship between job characteristics and job motivation of bank employees in the Bangkok metropolitan area, and 4) study the relationship between job motivation and job engagement of bank employees in the Bangkok metropolitan area.

The participants in this survey research were 400 bank employees in the Bangkok metropolitan area. The research tool was a questionnaire. and the descriptive statistics used for data analysis were frequency, percentage, mean, and standard deviation. The inferential statistics consisted of Independent Samples t-test, One-Way ANOVA and Pearson Correlation Coefficient.

The results indicated that age, level of education, marital status, salary, and years of work had influence on job motivation at the statistical significance level of 0.05. job characteristic were correlate with job motivation in the same direction at a moderate level at the statistical significance level of 0.01. job motivation was moderately correlated with job engagement in the same direction at a moderate level at the statistical significance level of 0.01

Keywords: job characteristics, job motivation, job engagement

บทน า

สถานบนการเงนเปนภาคธรกจทมความส าคญในระบบเศรษฐกจของประเทศ ท าหนาทใหบรการทางการเงน เชน การรบฝาก-ถอนเงน การใหสนเชอ การรบช าระเงน และธรกรรมทางการเงนอนๆ ตามทไดรบอนญาต แกลกคาไมวาจะเปนประชาชนทวไป บรษท หางราน หรอหนวยงานราชการ ซงประกอบธรกจสถาบนการเงนภายใตพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 และมธนาคารแหงประเทศไทยเปนผก ากบดแล (ศนยคมครองผใชบรการทางการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย)โดยสถาบนการเงนของไทยสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ สถาบนการเงนประเภทธนาคารและสถาบนการเงนทไมใชธนาคาร ในสวนของสถาบนการเงนประเภทธนาคารจะมหนาทหลกในการรบฝากเงนและการใหเงนก โดยธนาคารเปรยบเสมอนเปนคนกลางระหวางผออมและผขอก ปจจบนธนาคารตางๆ มการแขงขนกนสงขนเรอยๆ ในแทบจะทกดาน ไมวาจะเปนดานการปลอยสนเชอธรกจ สนเชอเพอทอยอาศย ผลตภณฑดานเงนฝาก ดอกเบย หรอการยกระดบการใหบรการลกคา เปนตน ท าใหแตละธนาคารตองมการพฒนาศกยภาพบคลากรและพฒนากลยทธขององคกรอยเสมอ เพอใหทนตอสถานการณของการแขงขนในปจจบน การด าเนนธรกจของธนาคารสวนใหญนนตองอาศยทรพยากรบคคลเปนหลก ดงนนธนาคารตางๆ จงจ าเปนตองหนมาใหความสนใจตอปจจยแวดลอมตางๆ ทมความเกยวของเชอมโยงกบกบปจจยทางดานทรพยากรบคคล

การจะท าใหการด าเนนงานภายในองคการเปนไปอยางมประสทธภาพนน จ าเปนตองมการก าหนดรปแบบหรอคณลกษณะของงานใหมความเหมาะสม โดยการก าหนดคณลกษณะของงานใหมความเหมาะสม



5 July 2019

C38

จะเปนสงทชวยใหพนกงานสามารถปฏบตงานไดอยางเตมความสามารถ ซงจะสงผลตอประสทธภาพการท างาน ท าใหพนกงานมผลการปฏบตงานทด พนกงานทมความพงพอใจในการท างานจะรสกอยากท างาน และการมผลงานทดจะเปนเสมอนรางวลทใหกบตนเอง แตในขณะเดยวกนถาผลงานออกมาไมด กจะพยายามมากขนเพอหลกเลยงผลงานทไมเปนทพงพอใจนน เพอเพมรางวลใหกบตนเองจากคณภาพงานทด (Hackman and Oldham, 1980) ดงนนการก าหนดรปแบบหรอคณลกษณะของงานใหมความเหมาะสมจงเปนสงทมความส าคญเปนอยางยง ในขณะทแรงจงใจกเปนสงอกหนงปจจยทมความส าคญ เนองจากการบรหารทรพยากรมนษยนนไมเหมอนกบทรพยากรทางการบรหารอนๆ เพราะมนษยสามารถไดรบการจงใจโนมนาว ใหท างานมากขนกวาเดมได (สรอยตระกล อรรถมานะ, 2545) แรงจงใจจะเปนตวกระตนใหบคคลเกดพฤตกรรมในการปฏบตกจกรรมตางๆ อยางมพลง มคณคา มทศทางทชดเจน มก าลงใจ มความตงใจ และเตมใจทจะท าหนาทอยางสดความสามารถไมวาจะตองเผชญอปสรรคใดๆ (ศรวรรณและคณะ, 2541)

ความผกพนในงานเปนทศนคต อารมณ และความรสกในเชงบวกทพนกงานมตอขอบเขตงานทไดรบมอบหมาย กลาวคอ พนกงานจะมความพงพอใจตองานทไดรบมอบหมาย ใชเวลาสวนใหญทมเทไปกบการปฏบตงาน และตระหนกวางานเปนสงส าคญกบชวตความเปนอยทงของตนเองและขององคการ ดงนนดวยสภาวะการแขงขนทางธรกจทรนแรงในปจจบน การสรางใหพนกงานเกดความผกพนในงานจงมความส าคญยง เพราะเมอพนกงานเกดความผกพนในงานแลวพวกเขาจะทมเทท างานทไดรบมอบหมายอยางสดความสามารถ ซงกจะท าใหงานออกมาดตามไปดวย สอดคลองกบงานวจย Harter J.K, Schmidts F.L., and Hayes T.L., (2002) ศกษาเรองความสมพนธระดบธรกจ ระหวางความพงพอใจของพนกงาน การมสวนรวมของพนกงาน และผลลพธทางธรกจ พบวา ความผกพนในงานมความสมพนธทางบวกกบผลการปฏบตงานในเชงธรกจ ไดแก ความพงพอใจและความจงรกภกดของลกคา ผลก าไร ผลการปฏบตงานขององคการ และความปลอดภยในการปฏบตงาน

จากขอมลดงกลาวขางตนนน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาถงความสมพนธระหวางคณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน และความผกพนในงาน โดยศกษาจากบคลากรระดบปฏบตการของธนาคารตางๆ ทปฏบตงานอยในเขตกรงเทพมหานคร

วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาปจจยสวนบคคลกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร 2. เพอศกษาความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานธนาคาร

ในเขตกรงเทพมหานคร 3. เพอศกษาความสมพนธระหวางแรงจงใจในการปฏบตงานกบความผกพนในงานของพนกงานธนาคาร

ในเขตกรงเทพมหานคร สมมตฐานการวจย สมมตฐานท 1 ปจจยสวนบคคลของพนกงานทมความแตกตางกน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา

สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน และอายการท างาน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน



5 July 2019

C39

สมมตฐานท 2 คณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน สมมตฐานท 3 แรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธกบความผกพนในงาน ขอบเขตของการวจย 1. ขอบเขตดานเนอหา ศกษาความสมพนธระหวางคณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน และ

ความผกพนในงานของพนกงาน โดยท าการศกษากลมพนกงานระดบปฏบตการของธนาคารทตงอยในเขตกรงเทพมหานคร

2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรอสระ ไดแก 2.1.1 ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส รายไดตอ

เดอน และระยะเวลาการปฏบตงาน 2.1.2 ปจจยดานคณลกษณะงาน ประกอบดวย ความหลากหลายของทกษะ ความม

เอกลกษณของงาน ความส าคญของงาน ความเปนอสระ และผลสะทอนของงาน 2.2 ตวแปรตาม

2.2.1 ปจจยดานแรงจงใจในการปฏบตงาน ประกอบดวย ปจจยจงใจ และปจจยค าจน 2.2.2 ปจจยดานความผกพนในงาน ประกอบดวย ดานความขยนขนแขงในการท างาน ดาน

ความทมเทในการท างาน และดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน กรอบแนวคดในการวจย

ในการศกษาวจยเรอง “ความสมพนธระหวางคณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงานและความผกพนในงานของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร” ไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจยไว ดงน



5 July 2019

C40

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ท าใหทราบถงความคดเหนของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร ตอแรงจงใจในการปฏบตงาน

จ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน และอายการท างาน 2. ท าใหทราบถงระดบความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงาน 3. ท าใหทราบถงระดบความสมพนธระหวางแรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธกบความผกพน

ในงาน

ปจจยสวนบคคล 1. เพศ 2. อาย 3. ระดบการศกษา 4. สถานภาพสมรส 5. รายไดตอเดอน 6. อายการท างาน

คณลกษณะงาน 1. ดานความหลากหลายของทกษะ 2. ดานความมเอกลกษณของงาน 3. ดานความส าคญของงาน 4. ดานความเปนอสระ 5. ผลสะทอนของงาน (Hackman and Oldham, 1980)

แรงจงใจในการปฏบตงาน 1. ปจจยจงใจ

1.1 ดานความส าเรจในงาน 1.2 ดานความยอมรบนบถอ 1.3 ดานความรบผดชอบตองาน 1.4 ดานความเจรญกาวหนาในงาน 1.5 ดานลกษณะของงาน

2. ปจจยค าจน 2.1 ดานนโยบายและการจดการ 2.2 ดานการควบคมบงคบบญชา 2.3 ดานความสมพนธระหวางบคคล 2.4 ดานคาจางคาตอบแทน 2.5 ดานความมนคงในหนาทการงาน 2.6 ดานสภาพแวดลอมในการท างาน

(Herzberg, 1959)

ความผกพนในงาน 1. ดานความขยนขนแขงในการท างาน 2. ดานความทมเทในการท างาน 3. ดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน (Schaufeli and Bakker, 2004)



5 July 2019

C41

4. สามารถน าผลการวจยความสมพนธระหวางคณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน และความผกพนในงาน ไปวางแผนการฝกอบรมเพอพฒนาศกยภาพของพนกงานใหมประสทธภาพมากยงขน

5. ผบรหารของธนาคารสามารถน าขอมลจากการวจยนมาใชก าหนดแนวทางในการวางแผนการเพมประสทธภาพดานการปฏบตงานภายในองคการได ทบทวนวรรณกรรม

แนวคดและทฤษฎเกยวกบคณลกษณะงาน แฮคแมน และ โอลแดม (Hackman & Oldham, 1980) ไดเสนอแนวคดเกยวกบคณลกษณะของงานทจะชวยอธบายแรงจงใจในการการท างานของพนกงานขนมา โดยอธบายไววามตของงานจะมผลกระทบตอสภาวะของจตใจของบคคลและสงผลตอไปยงผลลพธในเรองผลงานและความพงพอใจของบคคลผปฏบตงาน ทฤษฎคณลกษณะงานนนอยบนพนฐานของทฤษฎแรงจงใจ คณลกษณะของงานจะน าไปสสภาวะทางจตวทยา เชน ความเชอ ทศนคต ซงเกดขนจากประสบการณ น าไปสการจงใจในการท างาน และความพงพอใจในการท างาน

แฮคแมน และ โอลดแดม (Hackman & Oldham, 1980) ไดแบงคณลกษณะงาน (Core Job Dimension) ซงประกอบดวย มต 5 ดาน ดงน

1. มตดานความหลากหลายของทกษะ (Skill Variety) หมายถง คณลกษณะของงานซงผปฏบตงานไดท ากจกรรมทแตกตางกน และจ าเปนตองใชทกษะ ความช านาญ และความสามารถหลายๆ อยาง ในการท างานใหส าเรจลลวง

2. มตดานความมเอกลกษณของงาน (Task Identity) หมายถง คณลกษณะของงานซงผปฏบตงานแตละคนสามารถปฏบตงานนนๆ ตงแตตนจนกระทงเสรจสนกระบวนการ และบงเกดเปนผลงานใหเหนไดชดเจน

3. มตดานความส าคญของงาน (Task Significance) หมายถง คณลกษณะของงานซงผลการปฏบตงานมผลกระทบตอชวตความเปนอยของบคคลอน ซงอาจจะเปนบคคลในองคกรหรอนอกองคกรกได

4. มตดานความเปนอสระ (Autonomy) หมายถง คณลกษณะของงานซงเปดโอกาสใหผปฏบตงานมอสระทจะใชวจารณญาณ ก าหนดตารางการท างาน และกระบวนการท างานไดดวยตวเอง

5. มตดานผลสะทอนของงาน (Feedback) หมายถง คณลกษณะของงานซงสามารถท าใหผปฏบตงานทราบถงขอมลยอนกลบของงาน หรอผลลพธทชดเจนโดยตรงจากงานทท าไปแลววามประสทธผลหรอไม

ทฤษฎทเกยวกบแรงจงใจ ทฤษฎสองปจจยของ Herzberg et al. (1959) เปนทฤษฎเกยวกบความพงพอใจในการท างานของ

เฮอรซเบอรก สรางขนมาจากงานวจยของเขาในคณะ เมอป 1959 ทเมองพทสเบอรก รฐเพนซลวาเนย สหรฐอเมรกา เฮอรซเบอรกไดท าการศกษาวจยเกยวกบแรงจงใจในการท างานของบคคลวาคนเราตองการอะไรจากงาน ซงค าตอบทไดคอ บคคลตองการความสขจากการท างาน สรปไดวาความสขจากการท างานนน เกดมาจากความพงพอใจหรอไมพงพอใจในงานทท า โดยความพงพอใจหรอความไมพอใจในงานทท านนไมไดมาจากกลมเดยวกน แตมสาเหตมาจากปจจยสองกลม คอ ปจจยจงใจ และปจจยค าจน โดยมรายละเอยด ดงน



5 July 2019

C42

1. ปจจยจงใจ คอ ปจจยทมความสมพนธโดยตรงกบแรงจงใจภายในทเกดจากงานทท า เปนปจจยท าใหเกดความพงพอใจ ปจจยจงใจจะท าใหบคคลเกดความยนดหรอชนชอบในผลงานทเกดจากความสามารถของตนเอง ถาบคคลใดไดรบการสนองตอบตอปจจยเหลานแลวจะสงผลใหบคคลนนเกดแรงจงใจในการท างาน ตงใจท างานทไดรบมอบหมายอยางสดความสามารถเปนการชวยเพมคณภาพใหกบงานได ปจจยเหลาน ไดแก

1.1 ความส าเรจของงาน หมายถง ความรสกพงพอใจหรอยนดตอผลส าเรจของงานทเขาไดท า หรอการทสามารถแกไขปญหาตางๆ ใหส าเรจลลวงไปได ปจจยนถอวาเปนปจจยทมความส าคญมากทสด

1.2 การไดรบความยอมรบนบถอ หมายถง การไดรบการยอมรบนบถอจากผบงคบบญชา เพอนรวมงาน เพอนหรอจากบคคลทวไป โดยการยอมรบนบถอนในบางครงอาจจะแสดงออกมาในรปแบบของการยกยองชนชม

1.3 ลกษณะของงาน หมายถง ความรสกทดและความรสกทไมดตอลกษณะของงาน ความรสกวางานนนมความนาสนใจ หรอทาทายกบความสามารถทจะท าใหผทท างานเกดความพงพอใจตองาน หรอวาในทางตรงกนขามงานนนเปนงานทนาเบอจ าเจจงเกดเปนความรสกทไมดตองาน

1.4 ความรบผดชอบ หมายถง ความพงพอใจทเกดจากการไดรบมอบหมายใหรบผดชอบงานใหมๆ มอ านาจตดสนใจและความรบผดชอบตองานนนอยางเตมท

1.5 ความกาวหนาในต าแหนงงาน หมายถง การเปลยนแปลงในสถานะ หรอต าแหนงงานของบคลากรในองคกร การไดรบคาตอบแทนทเพมสงขน รวมถงการไดรบโอกาสทจะเพมพนความรความสามารถในการท างานเพอความเจรญกาวหนาในหนาทการงาน

2. ปจจยคาจน เปนปจจยทลดความไมพงพอใจในงานอนจะท าใหบคคลปฏบตงานไดเปนปกตในองคการและท างานอยกบองคการเปนเวลานาน โดยปจจยนมความสมพนธโดยตรงกบสงแวดลอมภายนอก ปจจยเหลานไมถอวาเปนสงจงใจใหคนท างานมากขน แตจะมสวนชวยใหการท างานมความสะดวกสบายขน เปนการปองกนไมใหบคคลผละออกจากงานในขณะท างาน ปจจยนถาไมมงานหรอจดไวไมดจะท าใหขวญก าลงใจของผปฏบตงานไมดตามไปดวย ปจจยเหลาน ไดแก

2.1 นโยบายและการบรหารงาน หมายถง การจดการและการบรหารงานขององคกร การใหอ านาจแกผปฏบตงานในการท างานใหประผลส าเรจ รวมทงการตดตอสอสารระหวางกนภายในองคกร เชน การทบคคลจะตองทราบวาเขาท างานใหใคร กลาวคอ นโยบายขององคกรจะตองมความชดเจน เพอใหบคคลสามารถปฏบตงานไดอยางถกตอง

2.2 การควบคมบงคบบญชา หมายถง การรสกรบรถงความสามารถของผบงคบบญชาในการปฏบตงาน มความยตธรรมในการบรหารงาน ตลอดจนความเตมใจและไมเตมใจของผบงคบบญชาในการใหค าปรกษาแนะน า หรอการมอบหมายหนาทความรบผดชอบตางๆ ใหกบผใตบงคบบญชา

2.3 ความสมพนธระหวางบคคล หมายถง ทาท ความรสกในการตดตอสอสารกนทแสดงถงความสมพนธอนดระหวางผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา และเพอนรวมงาน



5 July 2019

C43

2.4 เงนเดอนและผลตอบแทน หมายถง คาจาง เงนเดอน หรอคาตอบแทนทไดรบจากการปฏบตงาน ซงพจารณาไดจากความเหมาะสมหรอไมเหมาะสมกบงานทท า พนกงานเกาหรอพนกงานใหมไดเงนไมแตกตางกนพอเหมาะพอควร การเลอนขน การขนเงนเดอนและต าแหนงชาเกนไป เปนผลใหเกดความไมพอใจในองคการ

2.5 ความมนคงในงาน หมายถง ความรสกสวนบคคลทมตอความมนคงในงาน และความมนคงขององคกร

2.6 สภาพแวดลอมการท างาน หมายถง สภาพแวดลอมทางกายภาพทจะอ านวยความสะดวกตอการท างาน เชน แสง สเสยง อากาศ เครองมออปกรณและอนๆ รวมทงปรมาณงานทรบผดชอบ

แนวคดและทฤษฎเกยวกบความผกพนในงาน ชเฟลและเบคเกอร (Schaufeli and Bakker, 2004) ไดเสนอองคประกอบของความผกพนในงาน

โดยแบงออกเปน 3 องคประกอบ ดงน 1. ดานความขยนขนแขงในการท างาน (Vigor) หมายถง การทบคคลมพลงในการท างานสง มจตใจ

ทเขมแขงขณะท างาน มจตใจทเขมแขงขณะท างาน และมความเตมใจทจะใชความพยายามทมทงหมดในการท างาน มความอดทน และตอสกบปญหา อปสรรค และความยากล าบากในการงาน

2. ดานความทมเทในการท างาน หมายถง การทบคคลรสกวางานมความเกยวของกบตนเองและรสกวางานมความส าคญ มความกระตอรอรนในการท างาน มแรงบนดาลใจในการท างาน รสกภาคภมใจกบงานทท า และรสกวางานมความทาทาย

3. ดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน (Absorption) หมายถง การทบคคลรสกกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกนกบงาน ใหความสนใจกบงานทท าอยางเตมท ไมอยากจะละทงจากงานทท า และรสกไดวาเวลาผานไปอยางรวดเรวในขณะท างาน

แบบสอบถามวดความผกพนในงานของยเทรชท (Utrecht Work Engagement Scale : UWES) เปนเครองมอวดความผกพนในงานทถกพฒนาขนตามแนวคดของ ชเฟลและคณะ (Schaufeli, et al., 2002) โดยประเมนความผกพนในงาน 3 ดาน คอ ดานความขยนขนแขงในการท างาน (Vigor) ดานความทมเทในการท างาน (Dedication) และดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน (Absorption) งานวจยทเกยวของ

ทวศกด รองแขวง (2555) ศกษาความสมพนธของคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงาน : กรณศกษา อตสาหกรรมอเลกทรอนกส นคมอตสาหกรรมนวนคร พบวา คณลกษณะงานดานความหลากหลายของทกษะ ดานความเกยวเนองกนของงาน ดานความส าคญของงาน ดานความมอสระในงาน และดานผลสะทอนจากงาน มความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยจงใจ ปจจยค า จน และแรงจงใจในการปฏบตงานในภาพรวมเปนไปในทศทางเดยวกนทงหมด

รงสรรค อวมม (2550) ศกษาคณลกษณะงานทมความสมพนธตอแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานบรษท กม.18 วศวกรรม ไดส ารวจความคดเหนเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน



5 July 2019

C44

จ าแนกตามปจจยสวนบคคล และความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน พบวา ในภาพรวมอยในระดบมากเมอเปรยบเทยบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานจ าแนกตามปจจยสวนบคคล พบวา ไมแตกตางกน ความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน พบวา มความสมพนธกนอยางมากและเปนไปในทศทางเดยวกน

วรากร ทรพยวระปกรณ และทรงวฒ อยเอยม (2551) ศกษาแรงจงใจในงานทมผลตอความผกพนในงานของอาสาสมครสาธารณสข พบวา แรงจงใจในงาน สงผลตอความผกพนในงานของอาสาสมครสาธารณสข โดยเฉพาะแรงจงใจในงานดานความตองการความพงพอใจในการท างาน ดานความตองการความพงพอใจ ในสมพนธภาพทางสงคม แสดงให เหนวา ถาอาสาสมครสาธารณสขมความตองการความพงพอใจ ในสมพนธภาพทางสงคมเกดขน กมแนวโนมทจะเกดความผกพนในงานเพมขน

นรากร งาคชสาร (2556) ศกษาความสมพนธระหวางแรงจงใจในการท างานกบความผกพนในองคกรของพนกงานในสถาบนอดมศกษาสายวชาการ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา พบวา โดยภาพรวมแรงจงใจในการท างานดานปจจยจงใจและดานปจจยคาจน มความสมพนธกบความผกพนในองคกรของพนกงาน ในสถาบนอดมศกษาสายวชาการ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 มความสมพนธในระดบปานกลางและในทศทางบวก กลาวคอ หากพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานครมแรงจงใจในการปฏบตงานอยในระดบมาก จะสงผลใหมความผกพนในงานมากขนดวย วธด าเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงนคอ พนกงานธนาคารพาณชยไทยในเขตพนทกรงเทพมหานคร ประกอบดวย ธนาคารไทยพาณชย ธนาคารกรงไทย ธนาคารกสกรไทย ธนาคารออมสน ธนาคารธนชาต ธนาคารกรงศรอยธยา และธนาคารกรงเทพ

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก พนกงานของธนาคารทตงอยในเขตกรงเทพมหานคร ซงไมทราบ

จ านวนประชากร โดยใชสตรของ Taro Yamane โดยขนาดของตวอยางประชากรทระดบนยส าคญ 0.05 คดขนาดของความคลาดเคลอน (e) เปนรอยละ และสมประสทธของความผนแปรเทากบ 0.5 (วชต ออน , 2550) หนา 599 สามารถแสดงไดดงน

= [1

4e2

Z2 ] เมอ n = ขนาดของกลมตวอยาง e = คาของความคลาดเคลอนทจะยอมใหเกดขนได (โดยการวจยครงนก าหนดให

เทากบรอยละ 5 ทระดบความเชอมนทรอยละ 95) Z = คาทไดจากการเปดตารางสถตZ (Z = 1.96) ทคาระดบความเชอมนทรอยละ 95

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%98%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%B4%E0%B8%8A%E0%B8%A2%E0%B9%8C



5 July 2019

C45

แทนคาในสตร n = [1

4(0.05)2

(1.96)2 ] = 385 กลมตวอยาง

ดงนน จ านวนตวอยางทใชในการวจยครงน จงเทากบ 385 คน และไดส ารองเผอการสญเสยของแบบสอบถามไว 15 ชด ดงนนขนาดของกลมตวอยางรวมกบส ารองเผอการสญเสยส าหรบการวจยครงนจงเทากบ 400 คน

เครองมอทใชในการวจย การวจยครงนใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล เพอศกษา

ความผกพนในงานของพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร โดยโครงสรางแบบสอบถามแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน และอายงาน เปนแบบสอบถามทมลกษณะแบบตรวจสอบรายการ (Check List) มจ านวน 6 ขอ ดงน

1. เพศ ใชการวดขอมลแบบนามบญญต (Nominal Scale) 2. อาย ใชการวดขอมลแบบเรยงล าดบ (Ordinal Scale) 3. ระดบการศกษา ใชการวดขอมลแบบเรยงล าดบ (Ordinal Scale) 4. สถานภาพสมรส ใชการวดขอมลแบบนามบญญต (Nominal Scale) 5. รายไดตอเดอน ใชการวดขอมลแบบเรยงล าดบ (Ordinal Scale)) 6. อายงานใชการวดขอมลแบบเรยงล าดบ (Ordinal Scale)

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบคณลกษณะงาน ผวจยใชแบบสอบถามของ ทพยสคนธ จงรกษ (2556) ซงสรางขนจากแนวคดและทฤษฏคณลกษณะงานของ Hackman and Oldham (1980) ประกอบดวย มตดานความหลากหลายของทกษะ มตดานความมเอกลกษณของงาน มตดานความส าคญของงาน มตดานความเปนอสระ มตดานผลสะทอนของงาน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) มค าถามจ านวน 14 ขอ

ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน ผวจยใชแบบสอบถามของ ทวศกด รองแขวง (2555) ซงสรางขนจากแนวคดและทฤษฎแรงจงใจของ Herzberg, (1959) ประกอบดวย ปจจยจงใจ และปจจยค าจน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) มค าถามจ านวน 32 ขอ

ตอนท 4 แบบสอบถามเกยวกบความผกพนในงาน ผวจยใชแบบสอบถามของ เกรยงสข เฟองฟพงศ (2554) ซงสรางขนจากแนวคดและทฤษฎแรงจงใจของ Schaufeli and Bakker (2004) ประกอบดวย ความขยนขนแขงในการท างาน ดานความทมเทในการท างาน และดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) มค าถามจ านวน 17 ขอ

การทดสอบหาความตรงเชงเนอหา ผวจยน าแบบสอบถามไปทดสอบความตรงเชงเนอหาโดยผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน โดยใหผเชยวชาญประเมนดวยคะแนน 3 ระดบ ประกอบดวย 1 = สอดคลอง 0 = ไม



5 July 2019

C46

แนใจ -1 = ไมสอดคลอง จากนนขอใหผเชยวชาญปรบปรงแกไขขอค าถามทไมชดเจนเพอใหสอดรบกบบรบททผวจยตองการศกษา และหลงจากนนผวจยน ามาปรบปรงแกไขตามทผเชยวชาญเสนอแนะ น าคะแนนทไดจากการประเมนของผเชยวชาญมาท าการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบค านยามเชงปฏบตการ โดยใชสตรดงน (สวมล ตรกานนท, 2548)

IOC = ∑ R

n

IOC = ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามปฏบตการ ∑ R = ผลบวกของคะแนนจากผเชยวชาญ n = จ านวนผเชยวชาญทงหมด

การคดเลอกขอค าถามทผเชยวชาญประเมน ตรวจสอบเกยวกบการใชภาษาและความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามศพทในแตละดานเปนรายขอ และตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยใชดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence--IOC) ทมคาเทากบ 0.50 ขนไป (พชต ฤทธจรญ, 2549) จงจะน ามาใช

ผลสรป คาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบนยามศพท ในแตละดานเปนรายขอ ของแบบสอบถามทงชด โดยผล IOC ทไดในงานวจยครงนมคา IOC ตงแต 0.6 ขนไป และขอค าถามทมคา IOC นอยกวา 0.5 จะท าการปรกษากบอาจารยทปรกษาเพอปรบปรงแกไขขอค าถามทไมชดเจนใหสอดรบกบบรบททผวจยตองการศกษา

การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลการวจย มขนตอนดงตอไปน 1. ผวจยท าการแจกแบบสอบถามใหกบกลมตวอยางและรอรบแบบสอบถามคนกลบมา โดยก าหนด

จ านวนแบบสอบถาม 400 ชด จากขนาดของกลมตวอยางทค านวณได และเกบขอมลตามสดสวนทผวจยวางแผนไวตามแตละเขตของกรงเทพมหานคร

2. เมอแจกแบบสอบถามครบตามจ านวนแลว ผวจยท าการตรวจสอบความถกตองสมบรณ คดแยกแบบสอบถามทไมสมบรณ นบจ านวนและท าการจดเกบเพมเตมใหไดครบตามจ านวนทตองการ

3. น าขอมลทไดไปวเคราะหดวยวธการทางสถต วธการวเคราะหขอมล

ผวจยด าเนนการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามตามขนตอน ดงตอไปน 1. การวเคราะหความแตกตางของประชากรทมตอแรงจงใจในการปฏบตงาน ซงใชการทดสอบ

โดยใช (t-test) ทจ าแนกขอมลตงแต 2 กลม คอ เพศ 2. การวเคราะหความแตกตางของประชากรทมตอแรงจงใจในการปฏบตงาน ทงน ไดใชการ

วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way ANOVA) ซงถาพบความแปรปรวนทแตกตางกนทจ าแนกขอมลตงแต 2 กลมขนไป จะใชวธ LSD เปรยบเทยบคาเฉลยจากกลมตวอยาง คอ อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน อายงาน



5 July 2019

C47

3. ขอมลเกยวกบคณลกษณะงาน ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชวธการหาคาเฉลย (x) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: SD)

4. ขอมลเกยวแรงจงใจในการปฏบตงาน ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชวธการหาคาเฉลย (x) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: SD)

5. ขอมลเกยวกบความผกพนในงานของพนกงาน ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชวธการหาคาเฉลย (x) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: SD)

6. วเคราะหปจจยดานคณลกษณะงานทมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน ใช Pearson’s Product moment correlation coefficient

7. วเคราะหหาความสมพนธของแรงจงใจในการปฏบตงานทมความสมพนธตอความผกพนในงาน ใช Pearson’s Product moment correlation coefficient

สรปผลการวจยและอภปรายผล

สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลดานปจจยสวนบคคล พนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานคร จากกลมตวอยางทงหมด 400 คน สวนใหญเปนเพศหญง

คดเปนรอยละ 57 มอาย 21-30 ป คดเปนรอยละ 70.2 มระดบการศกษาปรญญาตร คดเปนรอยละ 89.5 สถานภาพโสด คดเปนรอยละ 86.2 มระดบรายไดตอเดอน 10,000-20,000 บาท คดเปนรอยละ 57.8 และมอายการท างาน 1-5 ป คดเปนรอยละ 55.2

สวนท 2 ผลการวเคราะหขอมลดานคณลกษณะงาน

คณลกษณะงานโดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 4.02) และรายดาน พบวา ดานความหลากหลายของทกษะ ดานความมเอกลกษณของงาน ดานความส าคญของงาน ดานความอสระ และดานผลสะทอนของงาน ทกดานมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยดานความส าคญของงานมคาคะแนน

เฉลยสงทสด (x = 4.15) รองลงมาคอ ดานความมเอกลกษณของงาน (x = 4.14) ดานความหลากหลายของ

ทกษะ (x = 4.10) ดานผลสะทอนของงาน (x = 3.92) และดานความอสระ (x = 3.77) ตามล าดบ

ดานความหลากหลายของทกษะโดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.10) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด คอ งานททานท า

เปดโอกาสใหทานไดใชทกษะทหลากหลาย (x = 4.15)

ดานความมเอกลกษณของงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.14) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด คอ ทาน

รบผดชอบงานตงแตเรมตนกระบวนการท างานจนแลวเสรจ (x = 4.18)



5 July 2019

C48

ดานความส าคญของงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.15) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ งานของทานมความส าคญและสงผลตอการด าเนนงาน

ของบคคลอนๆ ในองคการ (x = 4.44)

ดานความอสระ โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 3.77) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด คอ ทานมอสระในการ

ตดสนใจแกปญหาในการท างานไดดวยตนเอง (x = 3.88)

ดานผลสะทอนของงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 3.92) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด คอ งานของทานเปด

โอกาสใหมการสอสารและไดทราบประสทธภาพการท างานจากผบงคบบญชา (x = 3.97)

สวนท 3 ผลการวเคราะหขอมลดานแรงจงใจในการปฏบตงาน

แรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.10) และรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจ และปจจยค าจน มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยดานปจจยค าจน มคาคะแนน

เฉลยท (x = 4.13) ซงมากกวาดานปจจยจงใจทมคะแนนเฉลย (x = 4.08)

แรงจงใจในการปฏบตงาน ปจจยจงใจโดยรวม มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.08) และรายดาน พบวา ดานความส าเรจในงาน และดานความรบผดชอบตองาน มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด ดานความยอมรบนบถอ ดานความเจรญกาวหนาในงาน และดานลกษณะของงาน มคาคะแนนเฉลย

อยในระดบมาก โดยดานความรบผดชอบตองาน ม คาคะแนนเฉลยสงทสด (x = 4.31) รองลงมาคอ

ดานความส าเรจในงาน (x = 4.26) ดานความเจรญกาวหนาในงาน (x = 4.09) ดานความยอมรบนบถอ

(x = 3.89) และดานลกษณะของงาน (x = 3.84) ตามล าดบ

ดานความส าเรจในงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (x = 4.26) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ทานพอใจกบงานทไดท าส าเรจตามเปาหมาย

(x = 4.40)

ดานความยอมรบนบถอ โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 3.89) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด คอ ทานเปนผ

ไดรบการยอมรบจากเพอนรวมงาน (x = 4.01)

ดานความรบผดชอบตองาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (x = 4.31) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ทานท างานดวยความซอสตย

ขยน และอดทน (x = 4.53)

ดานความเจรญกาวหนาในงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.09) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด

คอ ทานมโอกาสไดรบการฝกอบรมความรและทกษะฝมอ (x = 4.12)



5 July 2019

C49

ดานลกษณะของงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 3.84) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสดคอ การจดการ

อยางเปนระบบท าใหทานท างานไดอยางคลองตว (x = 4.20)

แรงจงใจในการปฏบตงาน ปจจยค าจนโดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก ( x = 4.13) และรายดานพบวา ดานความสมพนธระหวางบคคล และดานความมนคงในหนาทการงาน มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด ดานนโยบายและการจดการ ดานการควบคมบงคบบญชา ดานคาจางคาตอบแทน และดานสภาพแวดลอมในการท างาน มคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยดานความสมพนธระหวางบคคล

มคาคะแนนเฉลยสงทสด (x = 4.25) รองลงมาคอดานความมนคงในหนาทการงาน (x = 4.21) ดานการ

ควบคมบงคบบญชา (x = 4.13) ดานนโยบายและการจดการ (x = 4.08) ดานสภาพแวดลอมในการท างาน

(x = 4.06) และดานคาจางคาตอบแทน (x = 4.04) ตามล าดบ

ดานนโยบายและการจดการ โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.08) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสดคอ องคการ

ของทานมการวางแผนก าหนดภาระหนาทอยางชดเจน (x = 4.17)

ดานการควบคมบงคบบญชา โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.31) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ผบงคบบญชาของทานมความนาเชอถอ

และมความสามารถ (x = 4.37)

ดานความสมพนธระหวางบคคล โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (x = 4.25) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ทานสามารถท างานรวมกบผอน

ไดด (x = 4.38)

ดานคาจางคาตอบแทน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (x = 4.04) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ คาจางคาตอบแทนทไดรบเปนสงจงใจทด

ในการท างาน (x = 4.34)

ดานความมนคงในหนาทการงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสด (x = 4.21) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ทานคดวาองคการทท างานอย

มชอเสยงและความมนคงด (x = 4.45)

ดานสภาพแวดลอมในการท างาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.06) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสด

คอ พนทท างานสะอาด ปราศจากฝน ควน หรอสารพษทเปนอนตราย (x = 4.11)

สวนท 4 ผลการวเคราะหขอมลดานความผกพนในงาน

ความผกพนในงานโดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก(x = 4.07) และรายดานพบวาความผกพนในงานดานความขยนขนแขงในการท างาน ดานความทมเทในการท างาน และดานความรสกเปนอนหนง



5 July 2019

C50

อนเดยวกบงาน ทกดานมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน

มคาคะแนนเฉลยสงทสด (x = 4.10) รองลงมาคอ ดานความทมเทในการท างาน (x = 4.09) และดานความ

ขยนขนแขงในการท างาน (x = 4.02) ตามล าดบ

ดานความขยนขนแขงในการท างาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.02) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ทานรสกวา ทานมความขยน

ขนแขงและอดทนตองานทท า (x = 4.31)

ดานความทมเทในการท างาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.09) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ในทกขอมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก โดยขอทมคาคะแนนเฉลยสงทสดคอ งานของทาน

เปนสงทสรางแรงจงใจใหกบตวทานเอง (x = 4.12)

ดานความรสกเปนอนหนงอนเดยวกบงาน โดยรวมมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมาก (x = 4.10) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาคะแนนเฉลยอยในระดบมากทสดคอ ทานตองการท างานใหออกมา

ดทสดทกครง (x = 4.36)

ผลการวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน สมมตฐานท 1 ปจจยสวนบคคลของพนกงานทมความแตกตางกน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา

สถานภาพสมรส รายไดตอเดอน และอายการท างาน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน สรปผลการวเคราะหไดดงน

สมมตฐานท 1.1 ปจจยสวนบคคลดานเพศทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน

ตารางท 1: ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาพรวมของแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามเพศ

แรงจงใจในการปฏบตงาน Independent samples t-test

เพศ �� SD T Sig.

1. ปจจยจงใจ ชาย หญง

4.05 4.10

0.38 0.40

-1.295 0.588

2. ปจจยค าจน ชาย หญง

4.13 4.13

0.42 0.49

0.207 0.033*

รวม ชาย หญง

4.09 4.11

0.36 0.39

-0.548 0.286

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05



5 July 2019

C51

ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามเพศ โดยรวมพบวามคา Sig. เทากบ 0.286 ซงมคามากกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน หมายความวา เพศทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจ มคา Sig. เทากบ 0.588 ซงมคามากกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน หมายความวา เพศทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยจงใจไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานปจจยค าจน มคา Sig. เทากบ 0.033 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา เพศทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยค าจน แตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 1.2 ปจจยสวนบคคลดานอายทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน

ตารางท 2: ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน ปจจยจงใจ จ าแนกตามอาย

แรงจงใจในการปฏบตงาน แหลงความแปรปรวน

SS MS F-Ratio Sig.

1. ปจจยจงใจ ระหวางกลม ภายในกลม รวม

2.338 59.066 61.404

0.585 0.150

3.909 0.004**

1. ปจจยค าจน ระหวางกลม

ภายในกลม รวม

2.521 81.155 83.676

0.630 0.205

3.068 0.017**

รวม ระหวางกลม ภายในกลม รวม

1.250 55.848 57.098

0.313 0.141

2.211 0.037*

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ** มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามอาย โดยรวมพบวามคา

Sig. เทากบ 0.037 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา อายทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05



5 July 2019

C52

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจมคา Sig. เทากบ 0.004 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐานหมายความวา อายทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงาน ดานปจจยจงใจแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานปจจยค าจนมคา Sig. เทากบ 0.07 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐานหมายความวา อายทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยค าจนแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 1.3 ปจจยสวนบคคลดานระดบการศกษาทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน

ตารางท 3: ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาพรวมของแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามระดบการศกษา


SS MS F-Ratio Sig.


0.477 60.928 61.404

0.238 0.153

1.553 0.213

1. ปจจยค าจน ระหวางกลม ภายในกลม รวม

4.917 78.759 83.676

2.458 0.198

12.392 0.000**


1.910 55.188 57.098

0.955 0.139

6.871 0.001**


ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามระดบการศกษา โดยรวมพบวา

มคา Sig. เทากบ 0.001 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา ระดบการศกษาทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจมคา Sig. เทากบ 0.213 ซงมคามากกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน หมายความวา ระดบการศกษาทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานไมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานปจจยค าจน จ าแนกตามระดบการศกษา โดยรวมพบวามคา Sig. เทากบ 0.000 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบ



5 July 2019

C53

สมมตฐาน หมายความวา ระดบการศกษาทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยค าจนแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 1.4 ปจจยสวนบคคลดานสถานภาพสมรสทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน ตารางท 4: ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาพรวมของแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามสถานภาพสมรส


SS MS F-Ratio Sig.


2.958 58.447 61.404

1.479 0.147

10.045 0.000**


2.684 80.992 83.676

1.342 0.204

6.577 0.002**


2.764 54.335 57.089

1.382 0.137

10.098 0.000**


ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามสถานภาพสมรส โดยรวมพบวา

มคา Sig. เทากบ 0.000 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา สถานภาพสมรสทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจ มคา Sig. เทากบ 0.000 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา สถานภาพสมรสทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานปจจยค าจน มคา Sig. เทากบ 0.002 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวาสถานภาพสมรสทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 1.5 ปจจยสวนบคคลดานรายไดตอเดอนทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน



5 July 2019

C54

ตารางท 5: ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาพรวมของแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามรายไดตอเดอน


SS MS F-Ratio Sig.


2.205 59.199 61.404

0.551 0.150

3.679 0.006**

2. ปจจยค าจน ระหวางกลม

ภายในกลม รวม

4.876 78.799 83.676

1.219 0.199

6.111 0.000**


1.981 55.118 57.098

0.495 0.140

3.549 0.007**


ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามรายไดตอเดอน โดยรวมพบวา

มคา Sig. เทากบ 0.007 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา รายไดตอเดอนทแตกตางกน มผลตอภาพรวมของแรงจงใจในการปฏบตงาน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ 0.05

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจ มคา Sig. เทากบ 0.006 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา รายไดตอเดอนทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานปจจยค าจนมคา Sig. เทากบ 0.000 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา รายไดตอเดอนทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 1.6 ปจจยสวนบคคลดานอายการท างานทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน



5 July 2019

C55

ตารางท 6: ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบภาพรวมของแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามอายการท างาน


SS MS F-Ratio Sig.


3.142 58.262 61.404

1.047 0.147

7.119 0.000**


3.604 80.072 83.676

1.201 0.202

5.941 0.001**


1.331 55.767 57.098

0.444 0.141

3.151 0.025*


ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จ าแนกตามอายการท างาน โดยรวม พบวา

มคา Sig. เทากบ 0.025 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา อายการท างานทแตกตางกน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานปจจยจงใจ มคา Sig. เทากบ 0.000 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา อายการท างานทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานปจจยค าจนมคา Sig. เทากบ 0.001 ซงมคานอยกวาระดบนยส าคญ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน หมายความวา อายการท างานทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

สมมตฐานท 2 คณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน



5 July 2019

C56

ตารางท 7: ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยคณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน

คณลกษณะงาน แรงจงใจในการปฏบตงาน

Pearson Correlation (r) Sig. ระดบความสมพนธ ทศทาง ดานความหลากหลายของทกษะ 0.074 0.142 ไมมความสมพนธ - ดานความมเอกลกษณของงาน 0.620 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน ดานความส าคญของงาน 0.416 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน ดานความเปนอสระ 0.300 0.000** ระดบต า เดยวกน ดานผลสะทอนของงาน 0.552 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน

ภาพรวม 0.602 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน ** มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

คณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานเปนไปในทศทางเดยวกนในระดบ

ความสมพนธปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา คณลกษณะงาน ดานความมเอกลกษณของงาน ดานความส าคญของงาน ดานความเปนอสระ และดานผลสะทอนของงาน มความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยจงใจ ดานปจจยค าจน และแรงจงใจในการปฏบตงานในภาพรวมเปนไปในทศทางเดยวกน ในขณะทคณลกษณะงาน ดานความหลากหลายของทกษะไมมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยค าจน และแรงจงใจในการปฏบตงานในภาพรวม

สมมตฐานท 3 แรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธกบความผกพนในงาน

ตารางท 8: ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางปจจยคณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน

แรงจงใจในการปฏบตงาน ความผกพนในงาน

Pearson Correlation (r)

Sig. ระดบความสมพนธ

ทศทาง

ปจจยจงใจ 0.541 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน ปจจยค าจน 0.601 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน

ภาพรวม 0.644 0.000** ระดบปานกลาง เดยวกน ** มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01



5 July 2019

C57

แรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธกบความผกพนในงานเปนไปในทศทางเดยวกนในระดบความสมพนธปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แรงจงใจในการปฏบตงานทงสองปจจย คอ ดานปจจยจงใจ และดานปจจยค าจน มความสมพนธกบความผกพนในงานเปนไปในทศทางเดยวกนในระดบความสมพนธปานกลาง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

การอภปรายผลการวจย จากการวเคราะหขอมลสามารถอภปรายผลได ดงน 1. ปจจยสวนบคคลของบคลากรทมความแตกตางกน ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา สถานภาพ

สมรส รายไดตอเดอน และอายการท างาน มผลตอแรงจงใจในการปฏบตงาน 1.1 เพศทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานโดยภาพรวมไมแตกตางกน ทงนอาจ

เปนเพราะการคดเลอกบคคลเขาท างานขององคการตางๆ โดยทวไป รวมถงสถาบนทางการเงนอยางธนาคารนน จะใชเกณฑการคดเลอกพนกงานโดยวดจากความสามารถรความสามารถของบคคลมากกวาการคดเลอกจากเพศของบคคล เพราะเมอเขามาอยในองคการแลวกจะตองปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมายภายใตกฎระเบยบ และสภาพแวดลอมตางๆ ในการท างานในองคการทเหมอนๆ กน สอดคลองกบนณทชพร พรหมมนทร (2558) ไดศกษาความคดเหนของพนกงานตอแรงจงใจในการปฏบตงานกรณศกษาพนกงานธนาคาร กสกรไทย จ ากด (มหาชน) พบวาพนกงานธนาคารกสกรไทย จ ากด (มหาชน) ทมเพศตางกน มการรบรแรงจงใจในการปฏบตงานไมตางกน และสอดคลองกบโชตกา ระโส (2555) ศกษาแรงจงใจในการปฏบตงานของบคลากร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค พบวา บคลากรเพศชายและเพศหญงมแรงจงใจในการปฏบตงาน โดยรวมและในแตละดานไมแตกตางกน

1.2 อายทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวมแตกตางกน เนองจากโดยสวนใหญแลวกลมคนในแตละชวงอายกจะมหนาทความรบผดชอบทงตอตนเองและตอครอบครวทแตกตางกนออกไป เชน กลมคนทอายนอย เพงเรมเขาสวยท างาน คนกลมนจะอยในชวงของการเรมตนเรยนรงาน ยงไมมภาระหนาทตองรบผดชอบมากนก ดงนนในดานการท างานคนกล มนสวนหนงอาจจะยงไมมนใจวางานนเหมาะสมกบตนหรอไม และมองตนอายยงนอยสามารถปรบเปลยนงานเพอคนหางานทชอบจรงๆ ได ซงตางจากกลมคนทมอายสงขนมา มประสบการณการท างานทมากกวาในกลมแรก คนกลมนยอมมภาระหนาททตองรบผดชอบทมากกวาในกลมแรก ดงนนในดานการท างานคนกลมนจะมอตราการยายงานนอยกวาในกลมแรก เพราะเรมรแลววางานแบบไหนทเหมาะสมกบตนเอง ดงนนคนกลมนจงมแรงจงใจในการปฏบตงานทมากกวาเพอใหไดมาซงความเจรญกาวหนาในงาน และความมนคงในอนาคตการท างาน สอดคลองกบปฐมวงค สหาเสนา (2557) ศกษาแรงจงใจในการปฏบตงานของบคลากรเทศบาลต าบลคายเนนวง ต าบลบางกะจะ อ าเภอเมองจนทบร จงหวดจนทบร พบวา บคลากรของเทศบาลต าบลคายเนนวง ต าบลบางกะจะ อ าเภอเมองจนทบร จงหวดจนทบร ทมอายตางกน มแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน

1.3 ระดบการศกษาทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวมแตกตางกน อาจเนองมาจากพนกงานทมการศกษาในระดบสง จะมโอกาสไดรบมอบหมายงานทความส าคญตอองคการ



5 July 2019

C58

มากกวาพนกงานทมการศกษารองลงมา เพราะคนทมการศกษาระดบสงโดยสวนมากจะมความสามารถในเชงวเคราะห สงเคราะหขอมลในเชงลกไดด เพราะมความรทกวางขวาง ซงจะไปกระตนใหพนกงานเกดแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกนตามระดบการศกษาและหนาทความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย สอดคลองกบปณณภา อมรปยะกจ (2552) ไดศกษาแรงจงใจทมผลใหพนกงานเกดความผกพนตอองคกร กรณศกษา ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต พบวา ปจจยสวนบคคลดานระดบการศกษาทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการท างานแตกตางกน และสอดคลองกบปฐมวงค สหาเสนา (2557) ศกษาแรงจงใจ ในการปฏบตงานของบคลากรเทศบาลต าบลคายเนนวง ต าบลบางกะจะ อ าเภอเมองจนทบร จงหวดจนทบร พบวา บคลากรของเทศบาลต าบลคายเนนวง ต าบลบางกะจะ อ าเภอเมองจนทบร จงหวดจนทบรทมการศกษาตางกน มแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน

1.4 สถานภาพสมรสทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายดานพบวาพนกงานทมสถานภาพสมรส มแรงจงใจในการปฏบตงานมากกวาพนกงานทมสถานภาพโสด ในดานความส าเรจในงาน ดานความยอมรบนบถอ ความรบผดชอบตองาน ดานลกษณะของงาน ดานนโยบายและการจดการ ดานการควบคมบงคบบญชา และดานคาจางคาตอบแทน อนเนองมาจากพนกงานทมสถานภาพสมรสสวนใหญจะวยวฒ วฒภาวะ ประสบการณการท างาน รวมถงหนาทความรบผดชอบดานการดแลครอบครวทมากกวาพนกงานในกลมทโสด สงผลใหพนกงานในกลมนตองทมเทกบงานเปนอยางมากเพอหาความมนคงในชวตใหแกตนเองและครอบครว สอดคลองกบสรตนจ คตระกล (2550) ไดศกษาเรองแรงจงใจ ในการปฏบตงานของพนกงาน : กรณศกษาพนกงานธนาคารพาณชยไทยในเขตกรงเทพมหานคร พบวา พนกงานธนาคารพาณชยไทยทมปจจยประชากรศาสตรดานสถานภาพสมรสทแตกตางกน มแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน และสอดคลองกบอมาภรณ บตรน าเพชร (2556). ศกษาแรงจงใจในการท างานของพนกงานบรษท ไปรษณยไทย จ ากด พบวา สถานภาพทตางกน มแรงจงใจในการท างานในภาพรวมและรายดานแตกตางกนอยางมนยส าคญ

1.5 รายไดตอเดอนทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวมแตกตางกน เนองจากระดบรายไดตอเดอนของพนกงานจะผนแปรตามหนาทความรบผดชอบทไดรบมอบหมาย กลาวคอ ผทมระดบรายไดสงกจะตองปฏบตงานในต าแหนงทสงกวา ไดท างานทมความยากและสลบซบซอนกวา ซงเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา กลมผมระดบรายไดสงจะมแรงจงใจในการปฏบตงานมากกวากลมผมรายไดรองลงมา ในดานความยอมรบนบถอ ดานความรบผดชอบตองาน และดานลกษณะของงาน สอดคลองกบนณทชพร พรหมมนทร (2558) ไดศกษาความคดเหนของพนกงานตอแรงจงใจในการปฏบตงานกรณศกษาพนกงานธนาคาร กสกรไทย จ ากด (มหาชน) พบวา พนกงานธนาคารกสกรไทย จ ากด (มหาชน) ทมรายไดตอเดอนตางกน มการรบรแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน และสอดคลองกบปณณภา อมรปยะกจ (2552) ศกษาแรงจงใจท มผลใหพนกงานเกดความผกพนตอองคกร กรณ ศกษา ศนย เทคโนโลยอ เลกทรอนกส และคอมพวเตอรแหงชาต พบวา รายไดตอเดอนทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการท างานดานความส าเรจ ดานลกษณะและขอบเขตของงาน และดานสภาพการท างานทแตกตางกน



5 July 2019

C59

1.6 อายการท างานทแตกตางกนมผลตอแรงจงใจในการปฏบตงานโดยรวมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา กลมผมอายการท างาน 1-5 ป, 6-10 ป และ 10 ปขนไป จะมแรงจงใจในการปฏบตงานมากกวาพนกงานทมอายการท างานต ากวา 1 ป ในดานความส าเรจในงาน ดานความยอมรบนบถอ ดานความรบผดชอบตองาน ดานลกษณะของงาน ดานความสมพนธระหวางบคคล และดานความมนคง ในหนาทการงาน จากผลการศกษาจะพบวาพนกงานทมอายการท างานมากกวาจะมแรงจงใจในการปฏบตงานมากกวาพนกงานทมอายการท างานนอย ทงนเนองจากพนกงานทมอายการท างานมากจะมประสบการณ และความเชยวชาญในงานนนๆ มากกวาพนกงานท เพ งเรมตนเขามาในสายงาน และเมอพนกงาน มประสบการณการท างานทสง มความเชยวชาญในงานทรบผดชอบแลวกยอมจะตองการความกาวหนาขนไปตามสายงานของตน ทงดานเงนเดอนและต าแหนงทสงขน ดงนนพนกงานในกลมนจงมแรงจงใจในการปฏบตงานทสงกวาพนกงานทเพงเรมตนเขามาในสายงาน พนกงานทเพงเรมตนเขามาในสายงานอาจตองจะใชระยะเวลาการเรยนร ศกษางานในชวงแรกเพอใหมความรและประสบการณในงาน ในขณะเดยวกนพนกงาน ทเพงเขามาท างานสวนหนงกจะเปนกลมคนทเพงจบการศกษาและเรมท างานธนาคารเปนงานแรก ซงกอาจจะยงไมแนใจวางานธนาคารเปนงานทตนเองชอบและอยากท างานในสายงานนจรงๆ จงสงผลใหพนกงานในกลมนมคาเฉลยของแรงจงใจในการปฏบตงานทต ากวากลมท มประสบการณการท างานทมากกวา สอดคลองกบนณทชพร พรหมมนทร (2558) ไดศกษาความคดเหนของพนกงานตอแรงจงใจในการปฏบตงานกรณศกษาพนกงานธนาคาร กสกรไทย จ ากด (มหาชน) พบวา พนกงานธนาคาร กสกรไทย จ ากด (มหาชน) ทมอายการท างานแตกตางกน มการรบรแรงจงใจในการปฏบตงานแตกตางกน

2. ความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงาน จากการทดสอบสมมตฐาน พบวา คณลกษณะงานมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน

เปนไปในทศทางเดยวกน ซงสอดคลองกบทฤษฎคณลกษณะของงาน (Job Characteristics Model) ของแฮคแมน และ โอลดแดม (Hackman & Oldham, 1980) ทอธบายถงมตของงาน 5 ดาน คอ มตดานความหลากหลายของทกษะ มตดานความมเอกลกษณของงาน มตดานความส าคญของงาน มตดานความเปนอสระ และมตดานผลสะทอนของงาน ซงมผลตอสภาวะทางจต (Psychological States) กระตนใหบคคลเกดแรงจงใจ และมความพงพอใจในงาน สอดคลองกบงานวจยของ รงสรรค อวมม (2550) ไดศกษาคณลกษณะงานทมความสมพนธตอแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน บรษท กม.18 วศวกรรม จ ากด พบวา ความสมพนธระหวางคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานมความสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกน

2.1 คณลกษณะงานดานความหลากหายของทกษะ ไมมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน และเมอพจารณาเปนรายดานจะพบวาแรงจงใจในการปฏบตงานดานความส าเรจในงาน ไมมความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน ทงนอาจเนองมาจากรปแบบการด าเนนงานของธนาคารจะเปนไปในลกษณะของงานประจ า มการก าหนดรปแบบการท างานและขอบเขตภาระหนาททตองรบผดชอบเอาไวอยางชดเจนอยแลว และโดยสวนใหญพนกงานธนาคารจะมหนาทในการปฏบตงานในสวนของตนตามรปแบบงาน



5 July 2019

C60

ทธนาคารก าหนดขนมาแบบเดมซ าในทกวน ซงการตองท างานแบบเดมในทกวนจงอาจไมเปนสงจงใจ ใหพนกงานไดใชทกษะการท างานทหลากหลาย

2.2 คณลกษณะงานดานความม เอกลกษณของงาน มความสมพนธในระดบปานกลาง และเปนไปในทศทางเดยวกนกบแรงจงใจในการปฏบตงาน เนองจากธนาคารแตละแหงจะมการก าหนดหนาทความรบผดชอบของพนกงานแตละต าแหนงออกมาอยางชดเจน เพอใหพนกงานไดทราบหนาทความรบผดชอบของตน และรบผดชอบงานในสวนนน และเมอพจารณาเปนรายดานจะพบวา คณลกษณะงานดานความมเอกลกษณของงาน มความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานดานความส าเรจของงาน ดานความเจรญกาวหนาในงาน ดานคาจางคาตอบแทน และดานความมนคงในหนาทการงาน กลาวคอ เมอพนกงานปฏบตงานตามหนาทความรบผดชอบทตนไดรบมอบหมายเปนอยางด กยอมสงผลถงความพงพอใจทสามารถปฏบตงานไดส าเรจลลวงตามเปาหมาย ปจจยนจะเปนปจจยเกอหนนตอการเตบโตในสายงาน ชวยใหพนกงานมโอกาสไดมาซงต าแหนงและเงนเดอนสงขน อนจะสงผลตอความมนในหนาทการงานของตนตอไป

2.3 คณลกษณะงานดานความส าคญของงาน มความสมพนธในระดบปานกลาง และเปนไปในทศทางเดยวกนกบแรงจงใจในการปฏบตงาน เนองจากธนาคารเปนสถาบนการเงนทคนทวไปใหความเชอมนในการเขารบบรการทางการเงน ดงนนลกษณะของงานธนาคารจงมความส าคญตอชวตความเปนอยของ คนโดยทวไปทงภายในและภายนอกองคการ และเมอพจารณาเปนรายดานพบวา คณลกษณะงานดานความส าคญของงาน มความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานในทกดาน ฉะนนในการท างานพนกงานธนาคาร จงจ าเปนตองเปนผทมความละเอยดรอบคอบ มความรบผดชอบตองานสง รวมทงการวางตวทดเปนทไดรบความยอมรบนบถอ กเปนสงจ าเปนทพนกงานธนาคารพงมเพอใหลกคาทตองการท าธรกรรมกบธนาคารไดรบความเชอมนมากยงขน

2.4 คณลกษณะงานดานความเปนอสระ มความสมพนธในระดบต า และเปนไปในทศทางเดยวกนกบแรงจงใจในการปฏบตงาน อาจเนองมาจากรปแบบการด าเนนงานของธนาคารทคอนขางจะมการก าหนดกฎเกณฑตางๆ ในการท างานไวแลว โดยพนกงานจะตองปฏบตงานตามต าแหนงหนาทความรบผดชอบตามทไดรบมอบหมาย และพนกงานจะตองปฏบตงานตามระบบทธนาคารก าหนดขนมา ดงนน พนกงานจะมอสระคอนขางนอยในการก าหนดตารางการท างาน หรอกระบวนการท างานตางๆ ดวยตวเอง

2.5 คณลกษณะงานดานผลสะทอนของงาน มความสมพนธในระดบปานกลาง และเปนไป ในทศทางเดยวกนกบแรงจงใจในการปฏบตงาน โดยในแตละสปดาห แตละเดอน ธนาคารจะมการประชมเพอสรปงาน ซงพนกงานจะไดทราบขอมลยอนกลบของงานวาผลการปฏบตงานของตนวาเปนไปตามเปาหมาย ทธนาคารก าหนดไวหรอไมอยางไร เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คณลกษณะงานดานผลสะทอนของงาน มความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงาน ดานนโยบายและการจดการ ดานการไดรบความยอมรบนบถอ และความเจรญกาวหนาในงาน ซงการประชมสรปงานเปนสวนหนงของนโยบายการบรหารจดการภายในองคกรของธนาคารทพนกงานทกคนตองปฏบตตาม และผลสรปงานทไดจากการประชมกจะมความสมพนธ กบความเจรญกาวหนาของพนกงาน กลาวคอ พนกงานทท างานของตนไดส าเรจตามเปาหมายทธนาคารตงไว



5 July 2019

C61

กมโอกาสในการไดรบการเลอนต าแหนง หรอปรบเงนเดอนใหสงขน ดงนนสงเหลานจงเปนตวกระตนใหพนกงานเกดแรงจงใจในการปฏบตงานเพมขนได

สอดคลองกบสอดคลองกบงานวจยของ ทวศกด รองแขวง (2555) ไดศกษาความสมพนธของคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงาน : กรณศกษา อตสาหกรรมอเลกทรอนกส นคมอตสาหกรรมนวนคร พบวา คณลกษณะงานในภาพรวม คณลกษณะงานดานความเกยวเนองกนของงาน ดานความส าคญของงาน ดานความเปนอสระในงาน และดานผลสะทอนจากงาน มความสมพนธกบแรงจงใจในการปฏบตงานดานปจจยจงใจ ปจจยค าจน และแรงจงใจในการปฏบตงานในภาพรวมเปนไปในทศทางเดยวกนทงหมด

3. ความสมพนธระหวางแรงจงใจในการปฏบตงานกบความผกพนในงาน จากการทดสอบสมมตฐาน พบวา แรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธเปนไปในทศทาง

เดยวกนกบความผกพนในงานโดยภาพรวม สอดคลองกบแนวคดของ เดอ เคลรก (De Klerk, J.J., 2001) ทกลาววา บคคลท มแรงจงใจในงานสงโดยมากมกมความผกพนในงานสงตามไปดวย และสอดคลองกบงานวจยของ วรากร ทรพยวระปกรณ และทรงวฒ อยเอยม (2551) ไดศกษาแรงจงใจในงานทมผลตอความผกพนในงานของอาสาสมครสาธารณสข พบวา แรงจงใจในงาน สงผลตอความผกพนในงานของอาสาสมครสาธารณสข โดยเฉพาะแรงจงใจในงานดานความตองการความพงพอใจในการท างาน ดานความตองการความพงพอใจในสมพนธภาพทางสงคม แสดงใหเหนวา ถาอาสาสมครสาธารณสขมความตองการความพงพอใจ ในสมพนธภาพทางสงคมเกดขน กมแนวโนมทจะเกดความผกพนในงานเพมขน

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แรงจงใจในการปฏบตงานมความสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกนกบกบความผกพนในงานทง 3 ดาน ประกอบไปดวย ความผกพนในงานดานความขยนขนแขงในการท างาน ดานความทมเทในการท างาน และดานความเปนอนหนงอนเดยวกบงาน ซงจากผลการวเคราะหขอมลดานแรงจงใจในการปฏบตงานจะพบวากลมตวอยางมแรงจงใจในการปฏบตงานอยในระดบมาก ดงนน จงสงผลตอความผกพนในงานของพนกงาน กลาวคอ เมอพนกงานมแรงจงใจในการท างน พวกเขาจะพรอมท างานดวยความขยนขนแขง ทมเทในการท างาน โดยใชความพยายามทมทงหมดในการท างาน มความอดทน กระตอรอรนในการท างาน จนกวางานส าเรจลลวงไปไดดวยด สอดคลองกบงานวจยของ นรากร งาคชสาร (2556) ไดศกษาความสมพนธระหวางแรงจงใจในการท างานกบความผกพนในองคกรของพนกงาน ในสถาบนอดมศกษาสายวชาการ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา พบวา โดยภาพรวมแรงจงใจในการท างานดานป จจยจ งใจและดานป จจย ค าจน ม ความส มพ น ธก บความผ กพ น ในองคกรของพนก งาน ในสถาบนอดมศกษาสายวชาการ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 มความสมพนธในระดบปานกลางและในทศทางบวก กลาวคอ หากพนกงานธนาคารในเขตกรงเทพมหานครมแรงจงใจในการปฏบตงานอยในระดบมาก จะสงผลใหมความผกพนในงานมากขนดวย และสอดคลองกบงานวจยของ มนตสงห ไกรสมสข (2550) ไดศกษาแรงจงใจในการท างานทสงผลตอความผกพนตอองคการของครในโรงเรยนคาทอลก สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ พบวา แรงจงใจในการท างานของครสงผลตอความผกพนตอองคการของคร ในโรงเรยนคาทอลก สงกดอครสงฆมณฑลกรงเทพฯ อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ 0.05



5 July 2019

C62

เอกสารอางอง โชตกา ระโส. (2555). แรงจงใจในการปฏบตงานของบคลากร มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค,

งานนพนธการศกษามหาบณฑต, สาขาวชาการอดมศกษา, มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ทวศกด รองแขวง. (2555). ความสมพนธของคณลกษณะงานกบแรงจงใจในการปฏบตงาน กรณศกษา

อตสาหกรรมอเลกทรอนกส นคมอตสาหกรรมนวนคร. ปทมธาน, สารนพนธ, คณะบรหารธรกจ, มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร.

นรนทร จนทนหอม และสทธชย ตนศรสกล (2557). แรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงานธนาคารออมสน สาขาในสงกดธนาคารออมสนเขตกาฬสนธ, วทยาลยการปกครอง มหาวทยาลยมหาสารคราม

นณทชพร พรหมมนทร (2558) ความคดเหนของพนกงานตอแรงจงใจในการปฏบตงานกรณศกษาพนกงานธนาคาร กสกรไทย จ ากด (มหาชน) วทยาศาสตรมหาบณฑต การพฒนาทรพยากรมนษยและองคการ คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ปฐมวงคสหาเสนา. (2557). แรงจงใจในการปฏบตงานของบคลากรเทศบาลต าบลคายเนนวง ต าบลบางกะจะ อ าเภอเมองจนทบรจงหวดจนทบร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา.

ปณณภา อมรปยะกจ. “แรงจงใจทมผลใหพนกงานเกดความผกพนตอองคกร : กรณศกษาศนยเทคโนโลย อเลกทรอนคและคอมพวเตอรแหงชาต” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การบรหารการศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร 2552

พรรณภา สบสข. (2548). ความสมพนธระหวางการรบรลกษณะงาน ภาวะการเปลยนแปลงของหวหนาหอผปวยกบความสขในการท างานของพยาบาลประจ าการโรงพยาบาล มหาวทยาลยของรฐ. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, สาขาการบรหาร พยาบาล, บณฑตวทยาลย, จฬาลงการณมหาวทยาลย

รงสรรค อวมม. 2550. คณลกษณะงานทมความสมพนธตอแรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน บรษท กม.18 วศวกรรม. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต (การจดการทวไป). มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

วรากร ทรพยวระปกรณ และทรงวฒ อยเอยม. (2551). แรงจงใจในงานทมผลตอความผกพนในงานของอาสาสมครสาธารณสข. วารสารศกษาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2541). การวจยธรกจ.กรงเทพมหานคร: เพชรจรสแสงแหงโลก ธรกจ. สรอยตระกล อรรถมานะ. (2545). พฤตกรรมองคกร: ทฤษฎและการประยกต. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มหา

วทยาลยธรรมศาสตร. สรตนจ คตระกล (2550) ศกษาเรอง แรงจงใจในการปฏบตงานของพนกงาน : กรณศกษาพนกงานธนาคาร

พาณชยไทยในเขตกรงเทพมหานคร (วทยานพนธ ) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช อมาภรณ บตรน าเพชร. (2556). แรงจงใจในการท างานของพนกงานบรษท ไปรษณยไทย จ ากด . คนควา

อสระปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณในพระบรมราชปถมภ จงหวดปทมธาน



5 July 2019

C63

De Klerk,J.J. (2001). Motivation to work, work commitment and man’s will to meaning. A dissertation submitted in partial fulfilment of requirements for the Degree, Doctor of Philosophy in Organisational Behaviour, in the Faculty of Economic and Management Sciences University of Pretoria

Frederick, Herzberg et al. (1959). The Motivation of work. New York: John Wiley & Sons. Hackman, J.R., & Oldham, G.R. 1980. Work redesign. Massachusette: Addion-Wesley. Schaufeli, W., B, & Bakker, A., B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: A multi-sample study. Journal of organizational behavior, 25, 1-23



5 July 2019

C64

ผลกระทบตอการทองเทยวทางวฒนธรรม: กรณศกษา ตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร THE IMPACT OF CULTURAL TOURISM: A CASE STUDY OF SAINOI FLOATING MARKET, NONTHABURI PROVINCE

พจารศร จระนนทกจ1*,รชนกร แซวง2 Pijarasri Jeerananthakij1, Ratchaneekorn Sae-wang2

1วทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร

College of Innovation, Thammasat University *Corresponding author, E-mail: [email protected]

บทคดยอ การทองเทยวทางวฒนธรรม สามารถดงดดนกทองเทยวใหเขามาในประเทศไทยไดเปนจ านวนมาก อยางไรกตาม ผลกระทบจากการทองเทยวยอมตองเกดขนอยางหลกเลยงไมได งานวจยชนนจง เพอศกษาความคดเหนของนกทองเทยวจากผลกระทบดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และน าเสนอแนวทางแกไขผลกระทบทเกดขนทตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร ส ารวจจากกลมตวอยางนกทองเทยวทเดนทางมาทองเทยวบรเวณตลาดน าไทรนอย จ.นนทบร จ านวน 400 คน โดยใชเครองมอแบบสอบถามปลายปด และปลายเปด ใชสถตพรรณนาในการวเคราะหขอมล ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการศกษาพบวา การทองเทยวตลาดน าไทรนอยโดยเฉลยมความคดเหนดานผลกระทบทางวฒนธรรมดานลบ แสดงใหเหนวาการทองเทยวท าใหคณคาทางดานวฒนธรรมลดลงไป เนองจากการด าเนนวถชวตเปลยนแปลงไป รปแบบของตลาดน าจงเปนการจ าหนายสนคาบนบกแทนการพายเรอขาย การสญจรทางน าจงถกลดบทบาทลงไปเปนเพยงการจ าลองวถชวตเทานน จากผลการศกษาเทศบาลต าบลไทรนอยรวมทงผทมสวนเกยวของในการรบผดชอบควรมการน าเอกลกษณและอตลกลกษณทางวฒนธรรม ทเปนวถชวตดงเดมของตลาดน ามาฟนฟเพอสงเสรมและพฒนากจกรรมการทองเทยวทแตกตางจากชมชนอนได โดยคงไวซงรปแบบการใชชวตทางน าใหคงอยตอไป ค าส าคญ: ผลกระทบการทองเทยว, การทองเทยวทางวฒนธรรม, ตลาดน า ABSTRACT Cultural tourism is a distinctive and unique type of tourism which plays an important role in travel business. It has attracted both domestic and international tourists into all



5 July 2019

C65

regions of the Thailand. However, with the increasing of growth in tourism, impacts and problems are unavoidable. The purposes of this Study the opinions of tourists from the effects of culture, economy, society, environment and present a solution to the effects that occur at Sainoi Floating Market, Nonthaburi. Information was assessed and analyzed to provide the solutions for the effects of tourism at Sainoi Floating Market, Nonthaburi. Survey from the sample group of tourists who travel to the Sainoi Floating Market, Nonthaburi Province, using 400 closed-end and end questionnaires to use descriptive statistics to analyze data such as frequency, percentage, mean and standard deviation. The study indicated that Tourism in the Sainoi Floating Market, on average, has a negative impact on cultural aspects. Shows that tourism has reduced cultural values because the way of life changes The pattern of the floating market is to sell products on land instead of boating. Waterway traffic is therefore reduced to only a lifestyle simulation. From the study results, Sainoi Subdistrict Municipality, including those involved in the responsibility, should have cultural identity and identity. Which is the traditional way of life of the floating market to restore and promote tourism development activities that are different from other communities by maintaining the life style of water to remain

Keywords: Impact of Tourism, Cultural Tourism, Floating market บทน า การทองเทยวเปนอตสาหกรรมทมบทบาทส าคญและมการเจรญเตบโตอยางตอเนองและรวดเรว เนองจากในแตละปมจ านวนนกทองเทยวทเขามาในภมภาคตางๆของประเทศไทยเปนจ านวนมาก เพราะประเทศไทยเปนหนงในประเทศทมศกยภาพทางดานการทองเทยว มทรพยากรทางการทองเทยวทหลากหลาย มความโดดเดนทงดานธรรมชาตและศลปวฒนธรรมทเปนเอกลกษณทงดงามและทรงคณคา จงสงผลใหการทองเทยวน ารายไดมาสประเทศ สรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ สงเสรมการทองเทยวในระดบทองถน กระจายรายไดไปสชมชนทกระดบชน

จงหวดนนทบรเปนอกหนงจงหวดทมบทบาทดานการทองเทยว โดยมสถานททองเทยวส าคญๆทางดานวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตจ านวนมาก เปนจงหวดทตงอยรมแมน าเจาพระยาในเขตภาคกลาง แตเดมประชาชนสวนใหญมอาชพท าสวนผลไม และท าไร ท านา ดวยพนททตงอยใกลเมองหลวง การคมนาคมทางบกและทางน าจงมความสะดวกสบาย ท าใหมผคนมาตงถนฐานเปนชมชนมาตงแตอดต เกดเป นวถชวตรมน า ทเปนเอกลกษณจนท าใหจงหวดนนทบรกลายเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมทส าคญ โดยเฉพาะในพนทอ าเภอไทรนอย ทมแหลงทองเทยวทเปนจดเดนของคนในชมชนคอ ตลาดน าไทรนอย บรเวณรมคลอง



5 July 2019

C66

พระพมลราชาซงยงคงมรปแบบการด าเนนวถชวตเหมอนเชนในอดต เอกลกษณทส าคญของตลาดน าไทรนอยคอ การสกการะ "หลวงพอทองค า" ทวดไทรใหญถอเปนสงศกดสทธของคนทวไปในละแวกนน และการการนงรถกระแทะเพอชมสวนตางๆ ไมวาจะเปนสวนผก สวนผลไม สวนบอนสเฉลมพระเกยรตทมชอเสยงระดบประเทศ และสวนกลวยไมทมการสงออกมากทสดของประเทศ อกทงกจกรรมทส าคญคอ การชมทศนยภาพ วถชวตของชมชนทอาศยอยตามรมฝงคลองทเปนเอกลกษณความเปนธรรมชาต การเทยวชมสวนตางๆ เพอสมผสความเปนธรรมชาตและแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม

ดวยการพฒนาแหลงทองเทยวท าใหตลาดน าไทรนอยไดรบความนยมและมนกทองเทยวใหความสนใจ ท าใหเกดปญหาตางๆ ไมวาจะเปนการรองรบนกทองเทยวจ านวนมากในพนทจ ากด รปแบบการด าเนนวถชวตของชมชนทเปลยนแปลงไป ความเสอมโทรมของชมชนรมน า ความสมพนธของคนในครอบครวและชมชนไดรบผลกระทบโดยตรงจากปญหาเหลาน ดงนนการศกษาผลกระทบดานตางๆ เพอหาแนวทางในการปองกนและแกไขตลาดน าไทรนอยใหคงอยตอไปทงในปจจบนและอนาคต จงจ าเปนตอการศกษาอนรกษตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบรใหคงอยตอไป และเปนแหลงทองเทยวทยงยนไดตอไป

ทบทวนวรรณกรรม การวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอเปนฐานความรส าหรบใชในการศกษาโดยมประเดนการคนควาเปนดงตอไปน แนวคดเกยวกบดานการทองเทยว ค าวา “การทองเทยว” (Tourism) ในปจจบนเปนภาพใหญทเหนถงการขยายตวเพมขนอยางตอเนอง เปนกจกรรมส าคญทน ารายไดมาสประเทศและมแนวโนมจะมความส าคญขนเรอยๆ โดยทไมไดมความหมายเพยงการเดนทางเพอพกผอนหยอนใจ แตหมายถง การเคลอนยายประชากรจากแหงหนงไปอกแหงหนงทงภายในประเทศและระหวางประเทศ เปนการทองเทยวทมความสมพนธอนดตอกน มกจกรรมรวมกน การด ารงชวตทเปลยนแปลงไป เศรษฐกจมความเจรญกาวหนา การพฒนาและขยายแหลงทองเทยวเปนไปในทางดานธรกจโดยตรง ซงสอดคลองกบ(พงพศ ลกขณาลขตกล 2554)กลาววา การทองเทยวแมวาจะไมใชสงจ าเปนพนฐานหรอปจจย 4 ของการด ารงชวต แตการทองเทยวมศกยภาพสง สงผลใหเกดความส าคญตอการทองเทยวในดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ในดานการบ ารงรกษาวฒนธรรมและประเพณ การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ การสรางความสมพนธกบคนตางถนและการการอนรกษ ดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหอยในสภาพทเหมาะสมและยงยนตอไป แนวคดเกยวกบการทองเทยววฒนธรรม การทองเทยวทางวฒนธรรมมความพเศษตรงทนกทองเทยวจะเนนพนทหรอบรเวณทมคณลกษณะทส าคญทางประวตศาสตรและวฒนธรรม สถานทดงกลาวจะมการบอกเลาเรองราวในการพฒนาทางสงคมและมนษยผานทางประวตศาสตรอนเปนผลเกยวเนองกบวฒนธรรม องคความร และการใหคณคาของสงคม โดยสามารถสะทอนใหเหนถงสภาพชวต ความเปนอยของคนในแตละยคสมยไดเปนอยางด ไมวาจะเปนสภาพทาง



5 July 2019

C67

เศรษฐกจ สงคม หรอขนบธรรมเนยมประเพณ (กาญจนา แสงลมสวรรณ และศรนยา แสงลมสวรรณ 2555) การศกษาการทองเทยวทางวฒนธรรม สงจะไดรบประโยชนจากบรรพบรษทไดสรางสมและถายทอดเปนมรดกสบทอดกนมาจงเปนสวนส าคญในการอนรกษเพอใหเกดการทองเทยวทยงยน ซงประกอบไปดวย ประโยชนในดานเศรษฐกจ มการพฒนาเศรษฐกจของชาต โดยการน าเงนตราเขาประเทศมากทสด วางแผนพฒนาแหลงทองเทยวในภมภาคตางๆ เพอรองรบการเตบโตของการทองเทยวเชงวฒนธรรม โดยเฉพาะการเดนทางของนกทองเทยวชาวไทย และการประชาสมพนธไปสนกทองเทยวชาวตางประเทศเพมมากขน และประโยชนทางสงคมและวฒนธรรม การทองเทยวชวยเผยแพรเอกลกษณของทองถนใหเปนทรจกกวางขวางขนทงภายในประเทศและตางประเทศ การทนกทองเทยวชาวตางชาตกบผคนในทองถนไดมโอกาสรจกกนนน ผลกคอ เกดความสามคคสมานฉนทของคนในชาต และการทองเทยวระหวางประเทศกชวยเสรมสรางความเขาใจอนดทจะนาไปสความเปนเพอนรวมโลกและเกดสนตภาพขนแกโลก(ชนญ วงษวภาค, 2545) แนวคดเกยวกบผลกระทบจากการทองเทยว การทองเทยวเปนอตสาหกรรมการบรการทมการเจรญเตบโตและขยายตวไปอยางรวดเรวจนกลายเปนอตสาหกรรมทถกสงเสรมและพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทส าคญระดบหนงของประเทศ สามารถทจะดงดดใหมปรมาณของนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศไดอยางมากขนดวยเชนกน แตความเปลยนแปลงทดขนเรอยๆกยอมสงผลในทางดานลบทงปญหา อปสรรค และการท าลายตามมา ผลกระทบของการทองเทยวทางดานวฒนธรรม ในดานบวกแสดงถงความภาคภมใจของคนในชาต การเหนคณคาของวฒนธรรมและการรสกหวงแหนในวฒนธรรมของตนเอง การรวมกนรกษาเอกลกษณทางวฒนธรรมของชาตและของทองถนเพอใหทกคนเหนคณคาและเกดการยอมรบ แตในทางดานลบการทองเทยวท าลายสภาพแวดลอม ศาสนาและโบราณวตถสถาน เพราะการรเท าไมถงการณของนกทองเทยว การท าความสกปรก และจ านวนนกทองเทยวทเขามายงศาสนสถานคบคงเกนไป ตลอดจนคณคาทางดานวฒนธรรมลดลงไป เนองจากการยอมรบความเจรญทเปลยนไปตามยคสมย ผลกระทบการทองเทยวทางดานเศรษฐกจ ในดานบวกการทองเทยวเพมรายไดใหกบประเทศ และชมชนทองถน จากเขาเขามาทองเทยวตามภมภาคตางๆ การจบจายใชสอยซอสนคาและบรการทางการทองเทยว จนเกดการสรางงานสรางอาชพเพมมากขน กระตนแหลงทองเทยวใหมการลงทนในดานตางๆ มการบรการและผลตสนคาเพอจะตอบสนองตอนกทองเทยว เชน ธรกจสถานทพก โรงแรม สถานทน าเทยว รานอาหาร สนคาประเภทตางๆ ซงเปนการพฒนาอตสาหกรรมและกจกรรมการทองเทยวไปในทางทดขน ในดานลบ การเปลยนแปลงของราคาสนคาและบรการคาครองชพตางๆ ในแหลงทองเทยวนนๆสงขน วถชวตของคนในทองถน ทงในเรองของการกน การอย มความฟมเฟอยมากขน อกทงปญหาการกระจายรายไดไมทวถง มรายไดทไมแนนอน จากการทเศรษฐกจมการปรบขนและลดลงอยเสมอ ผลกระทบการทองเทยวทางดานสงคม ในดานบวก การมสมพนธอนดตอกนระหวางนกทองเทยวกบชมชน เรยนรซงกนและกน แลกเปลยนความคดเหนระหวางกน กอใหเกดความรกและหวงแหนแหลงทองเทยวของตนเอง สรางความสามคค ความภาคภมใจ และตระหนกในคณคาของแหลงทองเทยวในชมชน



5 July 2019

C68

จากการน าสนคาทเปนภมปญญาของตนเอง มาผลตเปนสนคาหรอบรการทมคณภาพเพอสรางเอกลกษณ เชน ผลผลตทางเกษตรกรรม สนคา OTOP จะชวยสงเสรมใหคนในชมชมไดน าผลผลตของตนเองมาจ าหนายเพอเพมรายไดอกทางหนง ในดานลบ ขาดการดแลเอาใจใสจากคนในชมชน สงผลใหการด าเนนวถชวต ทรพยากรภายในชมชนมความเสอมโทรมลง กอใหเกดปญหาในดานตางๆของสงคม เชน ความแออดในแหลงทมความเจรญ ดานอาชญากรรม การคายาเสพตด การพนน เปนตน อกปญหาคอความขดแยงระหวางนกทองเทยวและชมชนทองถน เกดจากความแตกตางในการเขาใจในวฒนธรรมทตางกน การแตงกายไมสภาพเขาไปในบรเวณศาสนสถาน การท าลายทรพยากรทางวฒนธรรม การปนขนไปถายรปกบสงศกดสทธทางศาสนา ผลกระทบการทองเทยวทางดานสงแวดลอม ในดานบวก การตระหนกถงคณคาของสงแวดลอม กระตนใหคนในชมชนเกดความภาคภมใจ มการดแลรกษาสงแวดลอม รกษาสภาพภมทศนใหอยในสภาพทด โดยเฉพาะการจ ากดของเสย อาท น าเนาเสย ผกตบชวา ขยะมลฝอย บรเวณทพกอาศย และรานอาหารในบรเวณแหลงทองเทยว การก าหนดแนวทางในการรกษาสภาพแวดลอมใหมประสทธภาพยงขน มการปรบปรงแกไขทงมาตรการ ระเบยบ ตลอดจนปฏบตตามกฎหมายการรกษาสภาพแวดลอมอยางเครงครด เพอควบคมปองกนสงแวดลอมไมใหเสอมโทรมและอนรกษทรพยากรธรรมชาตในระยะยาว ในดานลบ เกดการท าลายทรพยากรทางธรรมชาต เพอตอบสนองกจกรรมทางการทองเทยว ทงการสรางเปนทพกแรม รสอรท รานอาหาร หรอบรการอนๆ จนเกดปญหาดานมลภาวะและสภาพแวดลอม ปญหาการท าลายภมทศน จากสงปลกสรางแบบดงเดมทขดตอสภาพธรรมชาต ไมกลมกลนและไมเปนระเบยบ และท าใหเกดความเสอมโทรม เปนปจจยส าคญในการพฒนาแหลงทองเทยว เนองจากการรบนกทองเทยวจ านวนมากเกนไป นกทองเทยวมพฤตกรรมไมเหมาะสม หรอการทนกทองเทยวไมปฏบตตามตามค าแนะน า แนวคดเกยวกบการจดการการทองเทยว การจดการการทองเทยวควรทจะมการก าหนดหลกการและมเปาหมายทสอดคลองกบทฤษฎ และแนวคดทเหมาะสม โดยค านงถงสภาพทแทจรง รวมทงขอจ ากดตาง ๆ ของสงคมและสภาพแวดล อม การก าหนดแนวทาง มาตรการ และแผนปฏบตการทดตองค านงถงกรอบความคดทไดก าหนดไว มความสอดคลองกนในทกระดบ มฉะนนแลวการจดการทองเทยวจะด าเนนไปอยางไรทศทางและประสบความลมเหลว(วนใหม แตงแกว,2554) แนวทางการจดการการทองเทยว ควรมแนวทางทส าคญตอการพฒนา ดงน (จรนทร อาสาทรงธรรม, 2554) 1. การมสวนรวมของชมชน คอชมชนควรทจะไดรบความร ความเขาใจทถกตองเกยวการทองเทยว มทกษะการจดการและการประสานงานกบหนวยงานภายนอก โดยขนตอนการพฒนาการจดการการทองเทยว มดงน 1) ควรใหชมชนมสวนรวมในการใหขอมลเกยวกบการทองเทยวของชมชนตนเอง 2) ควรมการวางแผนและควบคมการใชทรพยากรทองเทยว และการไดรบผลประโยชนจากการใหบรการนกทองเทยวทมาเยอน และ 3) ควรใหชมชนมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรทองเทยวและสงแวดลอม



5 July 2019

C69

2. การอนรกษสงแวดลอม วถชวตของชมชนอาศยธรรมชาตในการด ารงชวต ชมชนควรมการรวมตวกนเพอปกปองรกษา ฟนฟแมน า ล าคลอง วฒนธรรม และวถชวต การพฒนาการทองเทยวมความส าคญตอการยกฐานะความเปนอยของชมชนใหสงขนและลดความเสอมโทรมของสงแวดลอมในแหลงทองเทยวใหลดนอยลง 3. การพฒนาทรพยากรทองเทยว นอกเหนอจากแหลงทองเทยวจะเปนเปาหมายหลก ชมชนละแวกใกลมกจะมแหลงทองเทยวอนๆ ทสามารถน ามาเปนจดขายไดอก เชน พนทการเกษตรทเปนสวนผก สวนผลไม สวนกลวยไม วด สภาพความเปนอยของชมชนรมน า เปนตน และยงรวมถงวถชวตการประกอบอาชพของชาวบานในชมชน เชน การสานกระเปาผกตบชวา การท าผลไมแชอม การทอผา การต าขาว หากสงเหลานไดรบความสนใจจากนกทองเทยวจะถอไดวาเปนการเพมอรรถประโยชนและคณคาของทรพยากรทองเทยวใหมากยงขน 4. การใหความส าคญกบการตลาดทองเทยว แนวทางของการพฒนาสวนประสมการตลาด 4 Ps ประกอบดวย 1) การก าหนดมาตรฐานสนคา/บรการ ใหมคณภาพด 2) การก าหนดราคาทยตธรรม ไมเอาเปรยบนกทองเทยว 3) การก าหนดพฒนาชองทางการจดจ าหนาย มการจดวางและบอกต าแหนงรานคาทชดเจน เพอใหนกทองเทยวไดเลอกซอสนคาไดอยางสะดวก ไมเสยเวลา 4) การสงเสรมการตลาด เพอจงใจใหนกทองเทยวทไดมาทองเทยวแลวมความประทบใจและกลบมาทองเทยวอกอยางตอเนอง 5. การพฒนาขดความสามารถในการใหบรการ เพอพฒนาทกษะ ความรความสามารถของชมชน พฒนาสงอ านวยความสะดวกดานการทองเทยว เชน ถนน/ปายบอกทางทเขาถง ลานจอดรถทเพยงพอ หองน าสะอาด ถงขยะมกระจายทวไป มเสยงตามสายส าหรบประชาสมพนธขอมลทส าคญตอนกทองเทยว เปนตน วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาขอมลนกทองเทยวทมาทองเทยวตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร

2. เพอศกษาความคดเหนของนกทองเทยวจากผลกระทบดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และ

สงแวดลอม ของตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร

3. เพอน าเสนอแนวทางแกไขผลกระทบทเกดขนทตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร

วธด าเนนการวจย การศกษาวจยครงน เปนการวจยเชงปรมาณ (Questionnaire Research) โดยใชการวจยแบบส ารวจ มการใชแบบสอบถามทมโครงสราง (Structured Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบขอมลโดยมรายละเอยดดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง



5 July 2019

C70

ผวจยไดก าหนดกลมประชากร โดยฐานขอมลจากส านกงานสถตแหงชาต พบวาในป พ.ศ. 2560

นกทองเทยวทมาเทยวจงหวดนนทบรมจ านวนทงหมด 1,229,735 คน จากนนจงก าหนดขนาดกลมตวอยาง

จากการแทนคากลมประชากรโดยใชสตรของ Taro Yamane ทระดบความเชอมนรอยละ 95 ไดกลมตวอยาง

400 คน ใชวธเลอกแบบตามสะดวก (Convenience Sampling) โดยเกบขอมลกลมตวอยางนกทองเทยวท

เดนทางมาทองเทยวและจบจายซอสนคาในบรเวณตลาดน าไทรนอย จ.นนทบร

2. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลการศกษาครงน เปนแบบสอบถามส ารวจความคดเหนของนกทองเทยวตอผลกระทบทางดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ของตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร โดยแบบสอบถามสามารถแบงออกเปน 2 สวน ดงน สวนท 1 สอบถามขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย สถานภาพ ภมล าเนา ระดบการศกษา อาชพ และรายไดเฉลยตอเดอน สวนท 2 ความคดเหนเกยวกบผลกระทบทท าใหแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมมการเปล ยนแปลง ของผลกระทบดานบวกและผลกระทบดานลบ ในดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ผวจยใชลกษณะของค าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ชนด 5 ระดบ โดยมเกณฑในการพจารณาเลอกค าตอบดงน 5 หมายถง ผลกระทบอยในระดบมากทสด 4 หมายถง ผลกระทบอยในระดบมาก 3 หมายถง ผลกระทบอยในระดบปานกลาง 2 หมายถง ผลกระทบอยในระดบนอย 1 หมายถง ผลกระทบอยในระดบนอยทสด คาเฉลยระดบคะแนนความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเกยวกบผลกระทบดานบวกและดานลบตอการทองเทยวทางวฒนธรรม สามารถวเคราะหและแปรผลไดตามระดบคาเฉลย ดงตอไปน ชวงคาเฉลย ระหวาง 1.00 – 1.50 แปลผลวา ผลกระทบในระดบนอยทสด ชวงคาเฉลย ระหวาง 1.51 – 2.50 แปลผลวา ผลกระทบในระดบนอย ชวงคาเฉลย ระหวาง 2.51 – 3.50 แปลผลวา ผลกระทบในระดบปานกลาง ชวงคาเฉลย ระหวาง 3.51 – 4.50 แปลผลวา ผลกระทบในระดบมาก ชวงคาเฉลย ระหวาง 4.51 – 5.00 แปลผลวา ผลกระทบในระดบมากทสด 3. การวเคราะหขอมล ขอมลทรวบรวมไดทงหมดผวจยไดตรวจสอบความสมบรณ เพอประมวลผลขอมลทางสถตโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรปในการวเคราะหขอมล ดงน 1. วเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง โดยการหาคารอยละ(Percentage) จ าแนกตาม เพศ อาย สถานภาพ ภมล าเนา ระดบการศกษา อาชพ และรายไดเฉลยตอเดอน



5 July 2019

C71

2. วเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนของนกทองเทยวตอผลกระทบทท าใหแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมมการเปลยนแปลงทงในดานบวกและดานลบ โดยหาคาเฉลยจากดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ดวยการค านวณหาคาเฉลย (Mean) และคาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ผลการวจยและอภปรายผล จากผลส ารวจพบวา กลมตวอยางสวนใหญผตอบแบบสอบถามเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 52.80 อยในชวงอาย 21-30 คดเปนรอยละ 34.80 มสถานภาพสมรส คดเปนรอยละ 56.50 มภมล าเนาภาคกลาง คดเปนรอยละ 67.00 มการศกษาอยระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 65.00 ประกอบอาชพคาขาย/รบจางทวไป คดเปนรอยละ 32.30 และมรายไดเฉลยตอเดอน 10,001-20,000 คดเปนรอยละ 43.30 ตารางท 1: ความคดเหนเกยวกบผลกระทบทท าใหแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมมการเปลยนแปลง

รายละเอยดผลกระทบ ระดบความ

คดเหน ความหมาย

x S.D. ดานบวก

ดานวฒนธรรม - ตลาดน าไทรนอยและวถชวตของชมชนดงเดม มเสนหดงดดใหเดนทางมาทองเทยวมากทสด

4.29

0.70

มาก

ดานเศรษฐกจ - การเทยวตลาดน า, นงรถกระแทะ, ชมสวนเกษตร สามารถสรางรายไดเพมใหคนในชมชน

4.33 0.74 มาก

ดานสงคม - พอคา-แมคาในตลาดน ามอธยาศยด ยมแยมแจมใส

4.18

0.78

มาก

ดานสงแวดลอม - บรเวณตลาดน ามจ านวนถงขยะเพยงพอตอความตองการของนกทองเทยว

4.03 0.86 มาก

รวม 4.20 0.77 มาก ดานลบ

ดานวฒนธรรม - รปแบบของตลาดน าเปลยนเปนการจ าหนายสนคาบนบกแทนการพายเรอขาย

3.93

0.81

มาก



5 July 2019

C72

ตารางท 1: ความคดเหนเกยวกบผลกระทบทท าใหแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมมการเปลยนแปลง (ตอ)

รายละเอยดผลกระทบ

ระดบความคดเหน ความหมาย

x S.D.

ดานเศรษฐกจ - สภาวะเศรษฐกจทมการปรบตวขน-ลงอยเสมอ สงผลใหตลาดน าเกดความซบเซาลง

3.91 0.80 มาก

ดานสงคม - ปรมาณของนกทองเทยวมจ านวนมากสงผลใหพนทในตลาดน าเกดความแออด

3.81 0.83 มาก

ดานสงแวดลอม - การใชภาชนะทจ าหนายอาหารสวนใหญเปนกลองโฟมหรอถงพลาสตก

3.88 0.77 มาก

รวม 3.88 0.80 มาก จากตารางท 1 พบวา ผตอบแบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบผลกระทบตอการทองเทยวดานวฒนธรรม เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ในภาพรวมดานบวก ( x = 4.20) และดานลบ( x = 3.88) อยในระดบมาก จากการวเคราะหปญหาผลกระทบทง 4 ดานของการทองเทยวตลาดน าไทรนอย ผวจยพบวา ปญหาในภาพรวมดานลบทางดานวฒนธรรม ควรหยบยกมาวเคราะหและเสนอแนวทางแกไขปญหา โดยมความคดเหนอยในระดบมาก ( x = 3.93) เมอพจารณาพบวาความเปลยนแปลงของยคสมยรปแบบของตลาดน าถกลงบทบาทในการสญจรทางน า จงกลายเปนการจ าหนายสนคาบนบกและใชวถชวตบนบกมากขน สรป

ผลการสรปขอมลจากการศกษาวจยเรองผลกระทบตอแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม : กรณศกษา ตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร สามารถสรปผลการวจยไดดงน 1. ดานวฒนธรรม ผลกระทบดานบวก จากการศกษาผลกระทบการทองเทยวทางวฒนธรรมพบวาตลาดน าไทรนอยและวถชวตของชมชนดงเดม มเสนหดงดดใหเดนทางมาทองเทยว โดยตลาดน าไทรนอยเปนตลาดเพอการทองเทยวทคงอยมาจนถงปจจบน มการน าสนคาของชมชนมาจ าหนาย การขายอาหารบนแพรมน า มการ



5 July 2019

C73

ลองเรอชมธรรมชาตและวถชวตรมน า รวมถงความเปนวฒนธรรม ทมประเพณ ศาสนสถาน และงานส าคญตางทางประวตศาสตร ซงเปนเสนหและเปนจดขายของการมาทองเทยวยงตลาดน าไทรนอยแหงน สอดคลองกบงานวจยของ(กตตศกด กลนหมนไวย, 2561) ทน าความเปนเอกลกษณดานวถชวต ภมปญญา และองคความร ทงความตอเนองของการสบสานวฒนธรรมประเพณ ความงดงามทางศลปวฒนธรรม ความสามารถในการสบทอดภมปญญาและองคความรอยางตอเนอง ความเปนมาทางประวตศาสตร วฒนธรรม ประเพณทสบคนได ความผกพนตอทองถน และ ความเขมแขงในการรกษาเอกลกษณมาเปนแนวทางในการสงเสรมการทองเทยวเชงวฒนธรรมชมชนทามะโอ อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง ผลกระทบดานลบ รปแบบของตลาดน าเปลยนเปนการจ าหนายสนคาบนบกแทนการพายเรอขาย ซงในปจจบนตลาดน าไทรนอยไมมรปแบบการใชวถชวตแบบดงเดมแลว การใชชวตทตองใชเรอเปนพาหนะในการเดนทางหรอแลกเปลยนซอขายสนคาระหวางกนลดลงไปตามความเปลยนแปลงของยคสมย จงมแตการสรางแพบนน าเพอจ าหนายสนคาและเปนรานอาหารเพอดงดดนกทองเทยวแทน และรานคาสวนมากจะเปนการขายสนคาบนบกในบรเวณตลาดน าทไดสรางไวในการจ าหนายสนคาแกนกทองเทยวการเปลยนแปลงดงกลาวสอดคลองกบงานวจยของ(ธราภรณ นกแกว, 2554) ทพบวาความเจรญทเขามาในพนทท าใหสภาพแวดลอม วถชวตในชมชนตลาดน าวดไทร กรงเทพมหานคร ไดเปลยนแปลงไป จากอดตทวถชวตของคนไทยผกพนกบสายน าเปนหลก มตลาดน าเปนศนยกลางในการแลกเปลยนสนคา แตในปจจบนตลาดน าถกลดบทบาทลงไปพรอมกบการสญจรทางน าถกแทนทดวยการสญจรทางบก ซงสะดวกและรวดเรวกวา คนจงเปลยนมาคาขายกนทางบกแทน 2. ดานเศรษฐกจ ผลกระทบดานบวก การเทยวตลาดน า, นงรถกระแทะ, ชมสวนเกษตร ถอเปนกจกรรมส าหรบนกทองเทยวทเดนทางเขามายงตลาดน าไทรนอย ซงการนงรถกระแทะชมสวนเปนเอกลกษณทเปนจดเดนของตลาดน าไทรนอย ในการพานกทองเทยวชมการด าเนนวถชวตโดยรอบของชมชนในต าบลไทรนอย ไดชมสวนเกษตรทปลกพชผก สวนกลวยไมตางๆ ท าใหสามารถสรางรายไดเพมใหคนในชมชน พอคาแมคาไดน าสนคาทปลกจากสวนของตนเองมาจ าหนายในราคาทเหมาะสมและมคณภาพ เพราะเปนสนคามาจากสวนของชมชนเอง นกทองเทยวกจะไดรบผลผลตทสดใหม และราคาถก สอดคลองกบงานวจยของ(ศภวรรณ เจรญชยสมบต, 2554) ทการทองเทยวสงเสรมใหชมชนในเกาะเกรดหนไปประกอบอาชพดงเดมอนไดแก การท าเกษตรกรรมและการใชผลผลตภมปญญาทมอยในพนทมาพฒนาเปนผลตภณฑเชน ขนม เครองปนดนเผา เปนการสรางงานสรางรายไดใหกบชมชน และเปนการสนบสนนการทองเทยว ผลกระทบดานลบ สภาวะเศรษฐกจทมการปรบตวขน-ลงอยเสมอ สงผลใหตลาดน าเกดความซบเซาลง เนองจากในปจบนปญหาดานเศรษฐกจมความส าคญมากโดยเฉพาะ การทองเทยวกอใหเกดปญหารายไดเปนฤดกาล ธรกจไมสามารถมรายไดสม าเสมอตลอดป เปนเหตท าใหชมชนตลาดน าไทรนอยไมสามารถพงพงรายไดจากการทองเทยวเปนหลกได เพราะจะมความเสยงสง หรอความนยมของนกทองเทยวตามกลมเปาหมาย และมคแขงในตลาดอนๆดวย ซงสอดคลองกบงานวจยของ(ธราภรณ นกแกว, 2554) พบวาการ



5 July 2019

C74

เกดขนของตลาดใหมๆ จงเปนการเพมทางเลอกใหประชาชนมากขน การขายสนคาใหนกทองเทยวจงมราคาสง เปนผลใหนกทองเทยวมจ านวนลดลงไปเรอยๆ พอคาแมคาสราคาไมไหวทยอยถอนตวออกไปทละราย ประกอบกบการพฒนา ฟนฟตลาดน าวดไทรขนมาใหมกไมประสบความส าเรจ ในปจจบนจงยงไมมโครงการฟนฟตลาดน าวดไทรขนมาอก 3. ดานสงคม ผลกระทบดานบวก พอคา-แมคาในตลาดน ามอธยาศยด ยมแยมแจมใส โดยคนในชมชน และพอคา-แมคาตลาดน าไทรนอยมการด าเนนวถชวตแบบชาวบานทยงใชชวตเรยบงายแบบในสมยกอน จงท าใหคนในพนทมความเปนกนเอง พดคยกนงายๆ มการชวยเหลอเกอกลระหวางกนมาตลอดจงท าใหนกทองเทยวรสกถงการตอนรบทด การมน าใจและความเออเฟอเผอแผจากคนในชมชน ซงสอดคลองกบงานวจยของ(รตนากร จฑามณ และคณะ, 2546) พบวานกทองเทยวพอใจกบการมอธยาศยไมตรและความเปนกนเอง การพดจาไพเราะออนหวานของคนในพนท อกทงพอคา-แมคาทมาจ าหนายสนคาในตลาดน าวดล าพญากเปนเจาบานทดในการตอนรบและชวยเหลอนกทองเทยวทมาเทยวตลาดน า เพราะทกคนในพนทมสวนในการรวมแสดงความคดเหน ขอเสนอแนะ และพฒนาตลาดน าวดล าพญาไปในทางทด และสอดคลองกบงานวจยของ(มธรา สวนศร, 2559) พบวา ตลาดบางน าผงมจดเดนดานอตลกษณในความมมตรภาพและไมตรจตทดจากผประกอบการรานคา มความเปนกนเองและอธยาศยด สรางความพงพอใจใหกบนกทองเทยวไดเปนอยางสง ผลกระทบดานลบ ปรมาณของนกทองเทยวมจ านวนมากสงผลใหพนทในตลาดน าเกดความแออด เพราะดวยการทพนทมจ ากดและรานคาทมาจ าหนายสนคามจ านวนมาก ประกอบกบนกทองเทยวทมความสนใจมาเดนเลอกซอสนคามจ านวนมาก พนทภายในตลาดน าไทรนอยจงไมเพยงพอในการรองรบนกทองเทยว ซงมความเหนสอดคลองกบงานวจยของ(อญญารตน ธราวรรณ, 2557) ชมชนเชยงคานเปนชมชนขนาดเลกมประชากรอาศยหนาแนน เมอนกทองเทยวเดนทางเขามาจงเกดความแออดขน ทพกไมเพยงพอจนท าใหเกนขดจ ากดของการรองรบพนท จงสงผลในดานปญหาคาครองชพทสงไปดวย สนคาและบรการตางๆขนราคาจงท าใหคนในทองถนตองบรโภคสนคาทมราคาแพงมากขน 4. ดานสงแวดลอม ผลกระทบดานบวก บรเวณตลาดน ามจ านวนถงขยะเพยงพอตอความตองการของนกทองเทยว ภายในตลาดน าไทรนอยมการจดการเพอดแลรกษาความสะอาดบรเวณโดยรอบของพนท จงท าใหมการน าถงขยะมาจดวางตามพนททมความเหมาะสม เพอรองรบและปองกนนกทองเทยวจ านวนมากทจะมการทงขยะไมเปนท สอดคลองกบการศกษาของ (ศภวรรณ เจรญชยสมบต, 2554) ซงชมชนเกาะเกรดมการบรหารจดการควบคมการเกบขยะอยางเปนระเบยบ โดยมการก าหนดถงขยะสเขยว สเหลอง ใหวางไวตามจดสาธารณะทวไป เพอรองรบขยะจากนกทองเทยว สวนถงขยะสชมพจดวางไวตามบานเรอน และมการจดเจาหนาทเกบขยะตามทตางๆ เพอน าไปก าจดตอไป ผลกระทบดานลบ การใชภาชนะทจ าหนายอาหารสวนใหญเปนกลองโฟมหรอถงพลาสตก ซงภายในตลาดน าไทรนอยยงขาดการรณรงคในการลดการใชถงพลาสตกและกลองโฟม เพราะพบเหนไดจากรานสวน



5 July 2019

C75

ใหญทยงมการใชกนอยางมาก จงท าใหเปนปญหาตอสขภาพอนามยของประชาชน และคณภาพสงแวดลอมของตลาดน าไทรนอย และหากไมด าเนนการดงทชมชนทาคา อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสาคร ไดจดการเรองความสะอาดและการจดระเบยบสงคม โดยใหความส าคญกบสขอนามย ลดปรมาณการใชบรรจภณฑประเภทโฟมและพลาสตกเปนอยางมาก จากความรวมมอและความสามคคในการพฒนาชมชนทาคา (พมนภทร พนทนา, 2555) แนวทางแกไขผลกระทบ จากการวเคราะหปญหาผลกระทบทง 4 ดานของการทองเทยวตลาดน าไทรนอย ผวจยพบวา ปญหาในภาพรวมดานลบทางดานวฒนธรรม ควรหยบยกมาวเคราะหและเสนอแนวทางแกไขปญหา เนองจากผลการศกษาสะทอนใหเหนหลกฐานเชงประจกษทความคดเหนในระดบมากคอ 3.93 อนเกดจากรปแบบตลาดน าเปลยนแปลงไปเปนการจ าหนายสนคาบนบกแทนการพายเรอขาย เนองจากในปจจบนการสญจรทางน าไมไดสะดวกเหมอนในอดต มถนนตดผานทางน าอยางสมบรณ ผกตบชวาขวางทางเดนเรอ อกทงบางจดมแพยนออกมาขวางทางน า จงท าใหความนยมในการสญจรทางเรอลดลง ในขณะทการสญจรทางบางบกไดรบความสะดวกสบาย จงไดรบความนยมเพมขน ทวาการจะรอฟนหรอน าวถชวตในอดตกลบมา เพอสะทอนอตลกษณทางวฒนธรรมอาจไมสามารถท าไดเทาทควร แตนบเปนสงทอ าเภอไทรนอยจ าเปนตองด าเนนการ รณรงคปลกจตส านกคนในชมชนและละแวกใกลเคยงรมน าใหหนกลบมาอนรกษวฒนธรรมและวถชวตรมน าใหกลบมาเปนทนยม

ภาพท 2: แสดงแนวทางการแกไขผลกระทบตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร

แนวทางแกไขผลกระทบตลาด

น าไทรนอย

เครอขายการทองเทยว

อตลกษณ

การมสวนรวม

การบรหารจดการ

วฒนธรรมชมชน

สนคา บรการจดกจกรรม



5 July 2019

C76

การด าเนนการเพอแกไขผลกระทบการทองเทยวใหเกดเปนรปธรรม และสามารถน ามาปรบใชในการ

พฒนาตลาดน าใหไปสการทองเทยวทยงยนได โดยใหความส าคญกบประเดนตางๆ ดงน

1. สนคา บรการ จดกจกรรม โดยตลาดน าไทรนอยจะตองมระบบโครงสรางพนฐานทมความพรอม ทงดานสงอ านวยความสะดวก รวมถงสนคา บรการ และกจกรรมตางๆ ไวคอยบรการนกทองเทยวทเดนทางมาตลาดน าไทรนอย โดยตองเปนกจกรรมทชวยสงเสรมและพฒนาแหลงทองเทยวตลาดน า เชน การชมวถชวตของชาวบาน การสาธตวธการท าผลตภณฑของชมชน การน าผลผลตของชมชนมาจ าหนาย รวมถงกจกรรมสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมดานตางๆ 2. เครอขายการทองเทยว ควรมการสรางเครอขายการทองเทยวกบแหลงทองเทยวตางๆโดยเฉพาะพนทบรเวณใกลเคยง ในลกษณะความรวมมอทางการทองเทยวเพอคอยสนบสนนและชวยเหลอซงกนและกน เชน การรวมกลมกนจดท าโปรแกรมเสนทางทางการทองเทยวใหมความเชอมโยงกนกบพนทใกลเคยง เพอใหนกทองเทยวสามารถเดนทางทองเทยวไดสะดวกและประหยดเวลา โดยก าหนดเวลาและโปรแกรมการทองเทยวใหสอดคลองกบแหลงทองเทยวแตละแหง 3. อตลกษณ ตลาดน าไทรนอยมอตลกษณของตนเองทแตกตางไปจากแหลงทองเทยวตลาดน าแหงอน คอ มการจดลองเรอบรเวณคลองพระพมลราชาเพอชมสวนเกษตร การด าเนนวถชวตของชมชนทอยรมน าการเรยนรดานภมปญญา และจดเดนทแตกตางจากแหลงทองเทยวอนคอ รถกระแทะ ทพาชมสวนเกษตรของคนในชมชน ซงความแตกตางของอตลกษณนจะเปนสงดงดดใจใหนกทองเทยวเดนทางมาทองเทยวไดเปนอยางด โดยทแหลงทองเทยวตองคงรปแบบเดมของวฒนธรรมทองถนไวและดงศกยภาพภายในชมชนมาใชใหเกดประโยชน 4. การมสวนรวม เปนสงส าคญอนดบแรกๆในการด าเนนการของแหลงทองเทยว ในการมสวนรวมของทกฝายทเกยวของไมวาจะเปน ภาครฐ ภาคเอกชน ชมชน ผประกอบการ และนกทองเทยว กลาวคอ ภาครฐและภาคเอกชน ควรเขามามสวนชวยในการพฒนาดานงบประมาณซงเปนปจจยส าคญและมความจ าเปนในการพฒนาการด าเนนการตางๆใหบรรลเปาหมาย โดยหลกส าคญคอการรกษาแหลงน า ทเปนปจจยหลกของการเปนตลาดน า ในการเขามาชวยขดลอกคลอง เกบขยะทอยกนคลอง ก าจดสงปฏกลในแหลงน า และงบประมาณในการซอเรอ เพอเปนการชวยเหลอชมชนใหมแรงกระตนในการสบสานเอกลกษณชมชนรมน า ชมชนมสวนในการอนรกษและสบทอดวฒนธรรม ไมละทงความเปนอยดงเดมใหความรวมมอในทกขนตอนตงแตการด าเนนการ การตดตามผล และการประเมนผล ในการแสดงความคดเหนและบทบาทในการเปนเจาของพนทจากความภาคภมใจและความหวงแหนในแหลงทองเทยวของตนเอง อกทงการปลกฝงเยาวขนใหใหมสวนรวมในกจกรรมของตลาดน า เชน การชวยเหลอพอแมในการขายสนคาหรอเปนมคคเทศกพายเรอพานกทองเทยวชมกจกรรมบรเวณตลาดน าเพอเปนการหารายไดใหครอบครวและปลกฝงจตส านกในการอนรกษทองถนของตนเอง



5 July 2019

C77

นกทองเทยว มสวนในการสงเสรมและอนรกษตลาดน าไวใหคงอย จากการเรยนรหรอฝกทกษะดานภมปญญาทองถน การอดหนนสนคาของชมชนเพอเพมอาชพใหชมชน และมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเพอสะทอนมมมองของนกทองเทยวทมตองแหลงทองเทยว เพอทจะน าขอมลมาปรบใชในการพฒนาและปรบปรงใหดยงขน 5. การบรหารจดการ เปนปจจยทท าใหเกดผลส าเรจไดจากการบรการจดการทด จงควรมโครงสรางของการบรหารทชดเจนและเปนรปธรรมมากทสด โดยตองมการแบงหนาทผรบผดชอบในแตละฝาย เชน 1) ผน าชมชนมหนาทก าหนดนโยบายและแผนการด าเนนงานตางๆของตลาดน าใหเปนไปตามวตถประสงคทวางไว 2) ฝายอ านวยการ วางแผนเพอบรหารจดการตลาดน าในการควบคม ก ากบดแล และแก ไขปญหาตางๆ เพอใหเกดความเรยบรอย 3)ฝายประชาสมพนธ มหนาทสงเสรมการทองเทยวตลาดน าและสรางความเขาใจแกนกทองเทยว สรางบรรยากาศใหนกทองเทยวเกดความประทบใจ 4)ฝายวฒนธรรม ด าเนนการสงเสรมและเผยแพรผานกจกรรมภายในตลาดน า และกจกรรมตามประเพณและเทศกาลตางๆ 5)ฝายสถานท มหนาทจดท าแผนผงของตลาดน า ความสะอาดของแหลงน าและสงปลกสรางภายในตลาดน า ทงนผรบผดชอบควรมการหมนเวยนผลดเปลยนไปตามวาระจาก 4-5 ป เพอเปดโอการใหผทมความรความสามารถมาด าเนนงานตางๆใหเปนรปธรรมมากยงขน และเพอมแนวทางใหมๆในการพฒนาตลาดน าใหคงคณคาตอไป 6. วฒนธรรมชมชน มความส าคญในการรกษาวฒนธรรม วถชวต ประเพณ และภมปญญาทองถน โดยการน าสงส าคญเหลานมาปรบประยกตใชในกจกรรม การแสดง สนคาหรอบรการตางๆได เชน การน าวสดจากชมชนมาพฒนาเปนสนคาจ าหนายนกทองเทยว การก าหนดใหพอคาแมคาแตงกายดวยชดพนบาน การตกแตงรานคาใหสอถงรปแบบในสมยกอน รวมไปถงความสมพนธของชมชนในการเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลซงกนและกน ขอเสนอแนะ

1. นกทองเทยวใหความส าคญในดานราคาเปนสวนใหญ โดยมความเหนวาราคากบสนคาบางชนดยงมความไมเหมาะสม ไมเปนมาตรฐานเดยวกน และบางรานไมมการตดปายแสดงราคาทชดเจน ทางผดแลตลาดน าจงควรมการปรบปรงแกไขเพอใหเกดความโปรงใสและสรางความมนใจแกนกทองเทยว

2. ผทมสวนเกยวของภายในตลาดน าควรใหความส าคญตอสภาพแวดลอมในการดแล รกษาบรเวณโดยรอบแหลงทองเทยวและบานเรอนของชมชนใหอยในสภาพทมความสมบรณ คงคณคาความเปนวถชวตดงเดมใหมากทสด เพอเปนสงจงใจใหนกทองเทยวเดนทางมาทองเทยวชมชนเพมมากขน

3. ส านกงานเทศบาลหรอผดแลภายในตลาดน าไทรนอย ควรมการจดประชมพอคา-แมคาใหมสวนรวมในการแสดงความคดเหน การวางแผนการจดการ การออกกฎระเบยบภายในตลาดน า เพอใหทกคนมสวนในการวมกนพฒนาตลาดน าใหมความยงยนตอไป 4. มการพฒนาเสนทางการทองเทยวทางน า จากพนทใกลเคยงหรอคนหาเสนทางใหมๆ เพอเชอมโยงใหเกดเปนแหลงทองเทยวทสามารถสรางกจกรรมรวมกนได



5 July 2019

C78

ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยครงตอไป 1. การศกษาดานความพงพอใจและความตองการของนกทองเทยวตอการจดกจกรรมการทองเทยว

ทางวฒนธรรมในตลาดน าไทรนอย 2. การบรหารจดการแหลงทองเทยวตลาดน าไทรนอยและตลาดน าบรเวณใกลเคยง เพอน ามา

เปรยบเทยบความแตกตาง เพอน าไปสการพฒนาแหลงทองเทยวใหไปในทศทางเดยวกน 3. การศกษาศกยภาพในการรองรบจ านวนนกทองเทยวทตลาดน าไทรนอย จงหวดนนทบร เอกสารอางอง กาญจนา แสงลมสวรรณ และศรนยา แสงลมสวรรณ. (2555). การทองเทยวเชงมรดกวฒนธรรมอยางยงยน. วารสารนกบรหาร, 32(4), (น.139-146). นกบรหาร:มหาวทยาลยกรงเทพ. กตตคณ ศรจนทร. (2552). โครงการจดตงศนยทองเทยววฒนธรรม จงหวดสมทรปราการ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, วทยาลยนวตกรรม, สาขาการบรหารงานวฒนธรรม. จรนทร อาสาทรงธรรม. (2554). การจดการการทองเทยวชมชนตลาดน าอยางยงยน. วารสารนกบรหาร, 31(1), (น.204-209). นกบรหาร:มหาวทยาลยกรงเทพ. ชนญ วงษวภาค. (2545). ประโยชนของการทองเทยวเชงวฒนธรรม. เอกสารการสอนชดวชา ประสบการณ วชาชพการจดการการทองเทยว. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ธราภรณ นกแกว. (2554). การทองเทยวเชงอนรกษ กรณศกษาตลาดน าวดไทร กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, วทยาลยนวตกรรม, สาขาการบรหารงานวฒนธรรม. พงพศ ลกขณาลขตกล. (2554). ความคดเหนของประชาชนในทองถนตอการสงเสรมการทองเทยว บรเวณชายหาดบางแสน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา. พมนภทร พนทนา. (2555). ผลกระทบการทองเทยวตอการเปลยนแปลงวถชวตดานสงคมและ วฒนธรรมของชมชน กรณศกษาชมชนทาคา อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยนเรศวร, บณฑตวทยาลย, สาขาวชาการ จดการ โรงแรมและการทองเทยว. มธรา สวนศร.(2559). แนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเพอสะทอนอตลกษณตลาดบางน าผง จงหวดสมทรปราการ.วารสารกระแสวฒนธรรม (มกราคม-มถนายน 2559). รตนากร จฑามณ, นดา บวงาม, สดาพร ดอนมวง, สธดา บญมาก, และสบงกช ครฑทะยาน. (2546). รายงานวจยเรองการจดการตลาดน าวดล าพญา จงหวดนครปฐม. สถาบนราชภฏนครปฐม, คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. วนใหม แตงแกว. (2554). ศกษาเรองการจดการการทองเทยวเชงวฒนธรรมในเมองเชยงคาน อ าเภอ



5 July 2019

C79

เชยงคาน จงหวดเลย. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะสถาปตยกรรมศาสตร สาขาวชาการวางแผนภาคและเมอง. ศภวรรณ เจรญชยสมบต (2554) การเปลยนแปลงสงแวดลอมและวถชวตชมชนจากการทองเทยว กรณศกษา เกาะเกรด จงวดนนทบร. วทยานพนธปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต. อญญารตน ธราวรรณ. “การศกษาผลกระทบทางสงคม และวฒนธรรม จากการจดการทองเทยว กรณศกษา เมองเชยงคาน ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย.” รายงานการ ประชม วชาการเสนอผลงานวจยระดบบณฑตศกษา ครงท 15 ณ มหาวทยาลยขอนแกน 28 มนาคม 2557.



5 July 2019

C80

ศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปน ภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา ในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกา THE COMMUNITY POTENTIALITY AND PARTICIPATION IN IMPLEMENTATION OF COMMUNITY LEARNING RESOURCES ABOUT LOCAL WISDOM OF EDUCATIONAL MANAGEMENT IN COMMUNITY AND OLD CHAO PHRAYA RIVER

ปรชา ธนะวบลย1*, นงเยาว อทมพร2 Preechar tanawiboon1*, Nongyao Utoomporn2

1 คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏธนบร

Education Faculty, Dhonburi Rajabhat University 2 คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏธนบร

Education Faculty, Dhonburi Rajabhat University *Corresponding author, E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา 2) เปรยบเทยบศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกาจ าแนกตามอาย วฒการศกษาและระยะเวลาทอาศย กลมตวอยาง ประกอบดวย ประชาชนและผทเกยวของในเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอย 400 คนใชวธการสมตวอยางแบบแบงชน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสอบถาม ม คาความเทยง .87 วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน และ F-test

ผลการวจยพบวา 1) ศกยภาพของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปน ภมปญญาทองถนในชมชนมาใชในการจดการศกษาโดยภาพรวมและรายขออยในระดบปานกลางทกขอ ขอทมคาเฉลยระดบสงทสด คอ ชมชนมการวางแผนบรหารจดการแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน ส าหรบการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชในการจดการศกษาโดยภาพรวมและรายขออยในระดบปานกลางทกขอ ขอทมคาเฉลยระดบสงทสด คอ มสวนรวมในการวเคราะหสภาพปจจบนและปญหาการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร 2) ผลการเปรยบเทยบศกยภาพของชมชนพบวาผตอบแบบสอบถามทมอายตางกนมศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาแตกตางกน



5 July 2019

C81

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนนไมแตกตาง สวนผลการเปรยบเทยบการมสวนรวมของชมชนพบวา ผตอบแบบสอบถามทมอาย วฒการศกษาและระยะเวลาทอาศยตางกนมสวนรวมในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาไมแตกตางกน

ค าส าคญ : ศกยภาพของชมชน การมสวนรวมของชมชน ภมปญญาทองถน ในชมชนรมแมน า

เจาพระยาสายเกา ABSTRACT

The objectives of this research were to 1 ) study community potentiality and participate in implementation of community learning resources about local wisdom for educational management 2 ) compare community potentiality and participate in implementation of community learning resources about local wisdom for educational management in community at Old Chao Phraya River classified by age, educational background and duration of residence. The samples group consisted of 400 people of Khet Bangkok Yai and Khet Bangkok Noi and seleated by stratified random sampling. The research tool was questionnaire. The data were analized by mean, standard deviation and F-test.

The results showed that 1 ) the community potentiality in using learning sources about local wisdom to use education the overview picture and each listed item ware medium level. The item with the highest average value at “very” was community is planning to manage local learning resources. For community participate in using learning sources to use education management, the overview picture and each listed item were medium level. The item with the highest average value at “very” was participation in current situation analysis and the problem of using local wisdom resources. 2) the comparison shows that the most respondent from different age had different in the community potentiality in using local wisdom at the statistical significant level of 0 .0 5 . Outside there were no statistical difference.

Keywords: potentiality of community, participation of community, local wisdom in community at old Chao Phraya River



5 July 2019

C82

บทน า ภมปญญาทองถน ถอเปนแหลงเรยนรส าคญอยางหนง ภมปญญาทองถนเปนความร ความเชอ

ความสามารถทางพฤตกรรมและความสามารถในการแกไขปญหาของมนษย (ส านกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต, 2541: 11-26) ภมปญญาทองถนเปนแหลงเรยนรทส าคญเปนการเชอมโยงความรจากคนรนหนงสคนอกรนหนง เปนความรทเกดจากประสบการณในชวต ผานกระบวนการทางปญญาจนตกผลกเปนองคความร ซงความรดงกลาวจดวาเปนพนฐานของความรใหมๆ ในปจจบน การทจะอนรกษและด าร งไวซง ภมปญญาไทยใหสามารถคงอยไดตอไปวธการหนงคอการน าเขามาจดการศกษาแกคนในชาตเพราะการศกษาเปนแนวทางหนงทสามารถน าภมปญญาทองถนทก าลงสญหายไปกลบคนเขามาสคนไทยและสงคมไทย การน าภมปญญาทองถนส าคญเหลานมาใชในการจดการเรยนร จะเปนการชวยใหองคความรเหลานนไมเกดการสญหายและท าใหเดกรนใหมไดมโอกาสเรยนรภมปญญาในทองถนของตนเองทสบทอดตอกนมาและเปนแนวทางทจะชวยน าภมปญญาทองถนทเปนความภาคภมใจของชาตกลบคนสสงคมไทยจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 สอดคลองกบงานวจยของ วไล กนทะใจ (2550: 88) ไดกลาวถงการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนการสอน พบวา นกเรยนและชมชนมความพงพอใจตอการจดการศกษาตามหลกสตรขนพนฐานสาระการเรยนรทองถน และ วรพจน อาษารฐ (2550: 39) กลาววา ภมปญญากบการพฒนาเดกของไทยทสะทอนถงวถชวต ความเปนอย ความเชอทสงสมมา และสงผานออกมาเปนกจกรรม หลายฝายเหนความส าคญของการสงเสรมกจกรรมเพอพฒนาภมปญญาทองถน ชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกา ตงแตคลองบางกอกนอย คลองชกพระ คลองบางกอกใหญ เปนชมชนทมแหลงเรยนรทหลากหลาย เนองจากในอดตคนในชมชนสวนใหญผกพนกบสายน า สายน าจงมความส าคญตอการด ารงชพของคนในชมชนและทองถน การสญจรทางน าจงเปนวถชวตและใชเปนเสนทางในการสญจรไปมาระหวางกน แมน าเจาพระยาซงเปนแมน าสายหลกทใชในการคมนาคมสญจรเดนทางของคนในกรงเทพมหานครตงแตอดตจนถงปจจบน จงมชมชนทมาอาศยอยในพนทสองฝงแมน าอยเปนจ านวนมากเนองจากสะดวกในการเดนทางและท าการคาขาย แมในปจจบนจะมการตดถนนเพอความสะดวกในการเดนทางแตกยงมการเดนทางทางน าอย การทมชมชนมาอาศยอยเปนจ านวนมากตลอดรมทงสองฝงแมน าเจาพระยา เปนลกษณะเดนประการหนงนอกจากนนแลวยงมวดวาอาราม โบราณสถาน โบราณวตถ ภมปญญาทองถน ในชมชนจงเปนแหลงทเกดของแหลงเรยนรทหลากหลาย โดยเฉพาะภมปญญาทองถนของคนทอาศยอยรมแมน าเจาพระยา เปนแหลงเรยนรอยางหนง ซงมผทรงภมปญญาทองถนหลากหลายสาขา ทงสาขาศลปกรรม ดานหตถกรรม งานประดษฐ สาขาคหกรรม ดานอาหารและการประดษฐเครองนงหม สาขาสาธารณสข ดานสมนไพรตางๆ รวมทงดานศาสนาและประเพณวฒนธรรมตางๆ ซงศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถนเหลาน ถอเปนแหลงเรยนรของคนในชมชน ทควรมการอนรกษและถายทอดใหคนรนหลง ในการถายทอด ซงแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกา ดงกลาวปจจบนไดสญหายหรอไมมใหเหนในชมชนในปจจบนในหลายภมปญญา ดงนนถาตองการใหภมปญญาทองถนเหลานยงคงอยคสงคมหรอชมชน คนในทองถนหรอชมชนตองรวมมอกนในการอนรกษภมปญญาทองถนเหลานไว



5 July 2019

C83

จากขอมลดงกลาวขางตน ผวจยจงสนใจทจะท าการวจยเรอง ศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกาเพอใหผเรยน ผสอน และผทสนใจสามารถมแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนตางๆ ในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกาและสามารถน าไปใชในการจดการเรยนการสอน เพอใหคนรนหลงไดเหนคณคาของ ภมปญญาทองถนและมสวนรวมในการอนรกษใหคงอยตอไป วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหล งเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา

2. เพอเปรยบเทยบศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกาจ าแนกตามอาย วฒการศกษาและระยะเวลาทอาศย วธด าเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง 1. ประชากรในการวจยครงน คอ ประชาชนทอาศยอยในเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอย

จงหวดกรงเทพมหานคร ทงหมด 7 แขวงคอ วดอรณ วดทาพระ ศรราช บานชางหลอ บางขนนนท บางขนศร และอรณอมรนทร รวมทงสน 179,814 คน (htt://th.wikipedia.org/ สบคนวนท 30 พฤศจกายน 2560) 2. กลมตวอยาง คอ ประชาชนทอาศยอยในเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอย จงหวดกรงเทพมหานคร ทงหมด 7 แขวง คอ วดอรณ วดทาพระ ศรราช บานชางหลอ บางขนนนท บางขนศร และอรณอมรนทร รวมทงสน 400 คน ส าหรบกลมตวอยางทไดมาโดยการสม มวธการด าเนนการ ดงน 2.1 ก าหนดขนาดของกลมตวอยาง โดย การเปดตารางก าหนดขนาดกลมตวอยางของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane, 1973 : 1088 – 1089) ทระดบความเชอมนประมาณ 95 % ความคลาดเคลอน 5 % ไดขนาดกลมตวอยางจ านวน 400 คน และใชวธการสมตวอยางแบบแบงชนตามแขวง โดยใหแตละแขวงมกลมตวอยางจ านวนเทาๆ กน เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยคอแบบสอบถาม เกยวกบศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา โดยแบงออกเปน 4 ตอน คอ ตอนท 1 ขอมลเกยวกบผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ศกยภาพของชมชนในการน าแหลงเรยนรท เปนภมปญญาทองถนในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกาเพอใชในการศกษา



5 July 2019

C84

ตอนท 3 การมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกาเพอใชในการศกษา ตอนท 4 ขอเสนอแนะแนวทางการเพมศกยภาพและการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชเพอในการจดการศกษาในสถานศกษา การวเคราะหขอมล ขอมลทไดจากแบบสอบถาม จะน ามาตรวจสอบความถกตองสมบรณทกชดและน ามาลงรหส ประมวลผลขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรป หาความถ รอยละ คาเฉล ย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ F – test ดงน 1. วเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยใช ความถ รอยละ 2.วเคราะหศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา โดยหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวแปลความหมายตามเกณฑทก าหนดไว 3. วเคราะหเปรยบเทยบศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาโดยใช การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (F-test) และตรวจสอบความแตกตางเปนรายคโดยวธการของ LSD (Fisher’s Least Significant Difference)

ผลการวจยและอภปรายผล ผลการวจย

ผลการวเคราะหศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาในชมชนรมแมน าเจาพระยาสายเกา โดยการใชแบบสอบถาม การน าเสนอมล าดบดงน 1. ผลการวเคราะหขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม การน าเสนอผลการวเคราะหขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม ปรากฏผลดงตารางท 1



5 July 2019

C85

ตารางท 1: จ านวนและรอยละของขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม (n = 400)

รายการ จ านวน รอยละ 1. เพศ 1.1 ชาย 1.2 หญง

181 219

45.25 54.75

2. อาย 2.1 ต ากวา 30 ป 2.2 30-40 ป 2.3 41-50 ป 2.4 51-60 ป 2.5 61 ปขนไป

83 86 78 92 61

20.75 21.50 19.50 23.00 15.25

3. วฒการศกษา 3.1 ต ากวาปรญญาตร 3.2 ปรญญาตร 3.6 สงกวาปรญญาตร 3.7 อนๆ (ก าลงศกษาตอ)

291 63 33 13

72.75 15.75 8.25 3.25

4. สถานภาพในสงคม 4.1 ผทรงภมปญญาทองถน 4.2 ประธานชมชน 4.3 ผน าชมชน 4.4 ผน าทางศาสนา 4.5 ประธานกลมแมบาน 4.6 คณะกรรมการชมชน 4.7 ผบรหารสถานศกษา 4.8 ครผสอน 4.9 ผปกครองนกเรยน 4.10 คณะกรรมการสถานศกษา 4.11 สมาชกชมชน

5 20 15 1 3 25 8 30 75 25 193

1.25 5.00 3.75 0.25 0.75 6.25 2.00 7.50 18.75 6.25 48.25



5 July 2019

C86

ตารางท 1: จ านวนและรอยละของขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม (n = 400) (ตอ)

รายการ จ านวน รอยละ 5. ระยะเวลาทอาศย 5.1 ต ากวา 10 ป 5.2 10-20 ป 5.3 21-30 ป 5.4 31-40 ป 5.5 41-50 ป 5.6 51 ปขนไป

37 105 79 65 42 72

9.25 26.25 19.75 16.25 10.50 18.00

จากตารางท 1 พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง 219 คนคดเปนรอยละ 54.75 มอาย 51-60 ปมากทสด คดเปนรอยละ 23.00 รองลงมามอาย 30-40 ป คดเปนรอยละ 21.50 มวฒการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน/เทยบเทามากทสด คดเปนรอยละ 24.50 รองลงมาคอระดบมธยมศกษาตอนปลาย/เทยบเทาคดเปนรอยละ 20.50 สถานภาพในสงคมเปนสมาชกชมชนมากทสด คดเปนรอยละ 48.25 รองลงมาคอผปกครองนกเรยนคดเปนรอยละ 18.75 และมระยะเวลาทอาศยอยในเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอยจ านวน 10-20 ปมากทสด คดเปนรอยละ 26.25 รองลงมาคอ 21-30 ปคดเปนรอยละ 19.75

2. ผลการวเคราะหศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา ปรากฏดงตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเกยวกบศกยภาพของ ชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชในการจดการศกษา(n = 400)

รายการ X S.D. ความหมาย 1.ชมชนมการวางแผนบรหารจดการแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน 3.10 0.76 ปานกลาง 2.ชมชนไดตงผแทนใหมการจดบนทก/ส ารวจเกยวกบแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน

2.93 0.81 ปานกลาง

3.ชมชนมการใหขอมลซงกนและกนเกยวกบแหลงทอยของภมปญญาทองถน 2.88 0.82 ปานกลาง 4.ชมชนไดน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาเปนจดสรางความสนใจใหกบคนในชมชน


5.ชมชนมการพฒนาแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในเชงพาณชย 2.84 0.80 ปานกลาง



5 July 2019

C87

ตารางท 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเกยวกบศกยภาพของ ชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชในการจดการศกษา(n=400) (ตอ)

รายการ X S.D. ความหมาย 6.ชมชนไดมการแบงหนาทใหคนในชมชนชวยกนดแลแหลงเรยนรทเปน ภมปญญาทองถน


7.ชมชนไดชวยกนอนรกษภมปญญาทองถนใหคงอยโดยการถายทอดภมปญญาทองถนใหคนรนหลง


8.ชมชนเปดโอกาสใหผทสนใจเกยวกบภมปญญาทองถนไดเขามาศกษาเรยนร

2.94 0.86 มาก

9.ชมชนอ านวยการความสะดวกตางๆ เชน การเดนทาง ไปศกษาแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน


10.ชมชนมการตดตามการด าเนนการของภมปญญาทองถนเปนระยะๆ 2.85 0.80 ปานกลาง 11.ชมชนมการจดตงกลมหรอชมรมเพออนรกษภมปญญาทองถน 2.88 0.82 ปานกลาง 12.ชมชนไดเชญผเชยวชาญหรอผทเกยวของกบการอนรกษภมปญญาทองถนมาชวยในการวางแผนและปรบปรงผลงานของภมปญญาทองถน


13.ชมชนมการบนทกผลงานของภมปญญาทองถนในรปแบบตางๆ เชน ซด วดทศน เปนตน


14.ชมชนมการสรางเครอขายเชอมโยงแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนกบชมชนใกลเคยง


15.ชมชนมการประชาสมพนธเผยแพรขอมลภมปญญาทองถนในชมนมในชองทางตางๆ


16.ชมชนเตมใจและสนบสนนดานการอนรกษภมปญญาทองถนใหคงอยคกบชมชน


17.ทานสามารถแนะน าเกยวกบแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนใหแกผทสนใจได


18.ทานสามารถบอกเสนทางการเดนทางไปยงแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนได


19.ทานมสวนรวมในการใหค าแนะน าเกยวกบการพฒนาแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน


20.ทานมการตดตามเกยวกบการด าเนนกจกรรมตางๆ ของภมปญญาทองถนอยเสมอ




5 July 2019

C88

ตารางท 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเกยวกบศกยภาพของ ชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชในการจดการศกษา(n=400) (ตอ)

รายการ X S.D. ความหมาย รวม 2.90 0.64 ปานกลาง

จากตารางท 2 พบวา ผตอบแบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบศกยภาพของชมชนในการน าแหลง

เรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษาโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง (X = 2.90) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ ขอทมคาเฉลยในระดบสงทสด คอ ชมชนมการวางแผนบรหารจดการแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน ( X = 3.10) รองลงมาคอ ทานสามารถแนะน าเกยวกบแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนใหแกผทสนใจได ( X = 3.07) และทานสามารถบอกเสนทางการเดนทางไปยงแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนได ( X = 2.97) 3. ผลการวเคราะหสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา ปรากฏดงตารางท 3 ตารางท 3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเกยวกบ การมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชในการจดการศกษา(n = 400)

รายการ X S.D. ความหมาย 1.มสวนรวมในการวเคราะหสภาพปจจบนและปญหาการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


2.มสวนรวมก าหนดเปาหมายเกยวกบการใชแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


3.มสวนรวมในการวางแผนการด าเนนการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


4.มสวนรวมในการใหขอมลเกยวกบแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนใหกบสถานศกษา


5.มสวนรวมในการจดหาภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร 2.88 0.77 ปานกลาง 6.รวมในการจดท าหลกสตรสถานศกษา โดยน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนเขาเปนสวนหนงในการจดการเรยนร


7.รวมในการก าหนดวธการในการเชญภมปญญาทองถนมาใหความร 2.85 0.83 ปานกลาง 8.รวมก าหนดชวงเวลาในการเชญภมปญญาทองถนมาใหความร 2.89 0.83 ปานกลาง



5 July 2019

C89

ตารางท 3 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของผตอบแบบสอบถามเกยวกบ การมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชในการจดการศกษา(n = 400)

รายการ X S.D. ความหมาย 9.รวมในการตดตอประสานงานในการเชญภมปญญาทองถนมาใหความร 2.82 0.80 ปานกลาง 10.รวมในการสนบสนนและจดหางบประมาณในการด าเนนการเชญภมปญญาทองถนมาใหความร


11.รวมในการจดหางบประมาณเปนคาใชจายเกยวกบวสด อปกรณในการอบรมใหความรกบนกเรยน


12.รวมอ านวยความสะดวกกรณทตองพานกเรยนมาศกษาเรยนรนอกสถานศกษา


13.รวมในการเสนอขอคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบการเชญภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนรในสถานศกษา


14.รวมในการแกปญหาทเกดขนเกยวกบการเชญภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


15.รวมในการรบค าชม ค าต รางวลตางๆ ทเกดจากการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


16.รวมในการประเมนผลการด าเนนงานในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


17.รวมในการใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงเกยวกบการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร


18.รวมน าผลการประเมนทประสบความส าเรจในการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชในการจดการเรยนรเผยแพรสสาธารณชน


รวม 2.88 0.61 ปานกลาง จากตารางท 3 พบวา ผตอบแบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการน า

แหลงเรยนรในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษาโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( X = 2.88) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ ขอทมคาเฉลยในระดบสงทสด คอ มสวนรวมในการวเคราะหสภาพปจจบนและปญหาการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร ( X = 3.05) รองลงมาคอ รวมอ านวยความสะดวกกรณทตองพานกเรยนมาศกษาเรยนรนอกสถานศกษา ( X = 3.02) และมสวนรวมในการวางแผนการด าเนนการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร ( X = 2.90)



5 July 2019

C90

3. ผลการเปรยบเทยบศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา จ าแนกตามอาย วฒการศกษาและระยะเวลาทอาศย ปรากฏดงตารางท 4 – 7

ตารางท 4 วเคราะหความแปรปรวนของศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรท เปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามอาย(n = 400) รายการ

ต ากวา 30 ป 30 - 40 ป 41 - 50 ป 51 - 60 ป 61 ปขนไป F p-value X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. X S.D.

1.ศ ก ย ภ า พของชมชน

3.05 0.63 2.79 0.59 2.77 0.44 2.90 0.80 3.03 0.62 2.42* 0.49

2.ก า ร ม ส ว นรวมของชมชน

3.00 0.65 2.81 0.45 2.74 0.44 2.84 0.78 3.02 0.63 2.16 0.07

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จากตารางท 4 พบวา ผตอบแบบสอบถามมศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน

มาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามอายแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนสภาพการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาไมแตกตางกน เมอพบความแตกตางจงท าการท าสอบรายคดวยวธการ LSD ดงตารางท 5

ตารางท 5 การทดสอบความแตกตางรายคศกยภาพของผตอบแบบสอบถามในการน าแหลงเรยนรทเปน ภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามอาย(n = 400) อาย ต ากวา 30 ป

X =3.05 30 - 40 ป

X =2.79 41 - 50 ป

X =2.77 51 - 60 ป

X =2.90 61 ปขนไป

X =3.03 ต ากวา 30 ป 0.26* 0.28* 0.15 0.02 30 - 40 ป 0.02 0.11 0.24 41 - 50 ป 0.14 0.26* 51 - 60 ป 0.12 61 ปขนไป

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จากตารางท 5 พบวาผตอบแบบสอบถามทมอายต ากวา 30 ปมศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปน



5 July 2019

C91

ภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาแตกตางจากผตอบแบบสอบถามทมอาย 30 - 40 ปและ 41 – 50 ปอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยผตอบแบบสอบถามทมอายต ากวา 30 ป มศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาสงกวาอาย 30 - 40 ปและ 41 – 50 ป สวนผตอบแบบสอบถามทมอาย 41 – 50 ปมศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาแตกตางจากผตอบแบบสอบถามทมอาย 61 ปขนไปอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยผตอบแบบสอบถามทมอาย 61 ปขนไปมศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษามากกวาอาย 41 – 50 ปสวนคอนๆ ไมแตกตาง ตารางท 6 วเคราะหความแปรปรวนของศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนร ทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามวฒการศกษา(n = 400) รายการ

ต ากวาปรญญาตร

ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

อนๆ (ก าลงศกษาตอ)

F p-value

X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. 1.ศ ก ย ภ า พของชมชน

2.92 0.66 2.73 0.56 2.94 0.54 3.29 0.42 2.43 0.11

2.ก า ร ม ส ว นรวมของชมชน

2.90 0.64 2.72 0.54 2.84 0.55 3.11 0.38 1.58 0.29

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จากตารางท 4.10 พบวา ผตอบแบบสอบถามมศกยภาพและมสภาพการสวนรวมในการน าแหลง

เรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามวฒการศกษาไมแตกตางกน ตารางท 7 วเคราะหความแปรปรวนของศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรท เปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามระยะเวลาทอาศย(n = 400)

รายการ ต ากวา 10ป 10 - 20 ป 21 – 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป 51 ปขนไป

F p-value X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. 1.ศกยภาพของชมชน

3.03 0.62 2.93 0.54 2.79 0.56 2.80 0.48 2.75 0.61 3.08 0.91 2.05 0.07

2.การมสวนรวมของ ชมชน

2.93 0.61 2.91 0.52 2.80 0.46 2.77 0.48 2.74 0.61 3.04 0.89 1.67 0.14



5 July 2019

C92

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จากตารางท 7 พบวา ผตอบแบบสอบถามมศกยภาพและมสภาพการสวนรวมในการน าแหลงเรยนรท

เปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามระยะเวลาทอาศยไมแตกตางกน อภปรายผล จากผลการวจย ผวจยมประเดนทควรน ามาอภปราย ดงน 1. ศกยภาพของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษา ผตอบแบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบศกยภาพของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษาโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ ขอทมคาเฉลยในระดบสงทสด คอ ชมชนมการวางแผนบรหารจดการแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน รองลงมาคอ ทานสามารถแนะน าเกยวกบแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนใหแกผทสนใจได และทานสามารถบอกเสนทางการเดนทางไปยงแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนได ทเปนเชนนเพราะคนในชมชนในเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอย ซงเปนชมชนเมองเวลาสวนใหญกตองน าไปใชในการประกอบอาชพเพอเลยงตนเองและครอบครวท าใหเวลาทจะมชวยเหลอหรอจดการดแลชมชนทองถนทอาศยคอยขางจ ากด ยกเวนกลมคนทมความเกยวของกบภมปญญาจรงๆ ถงจะเขามามสวนรวมในการด าเนนการหรอในกจกรรมตางๆ แตเมอตนเองและครอบครวอยในชมชนนนมาเปนเวลาหลายปกจะพอรวาในชมชนหรอทองถนของตนเองมอะไรบางทเปนภมปญญา และสามารถบอกไดวาแหลงภมปญญาทองถนอยทใดบาง รวมทงวธในการเดนทางไปพบได ชมชนมการวางแผนบรหารจดการแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนอยบาง สวนใหญกจะเปนผทเกยวของจรงๆ เชน ผน าชมชนทเขมแขงกจะหาวธการทจะท าใหคนในชมชนรวมมอกนทจะพฒนาชมชนของตน ซงโดยทวไปคนในชมชนเองเปนผทอาศยอยในพนทมานานกคาดหวงอยากใหชมชนทองถนของตนเองมความเจรญกาวหนาและเปนทรจกของคนอนๆหรอผทมาทองเทยว ยงถามภมปญญาทองถนทมชอเสยงหรอเปนทรจกของคนทวไป เมอเปนทรจกและมคนเขามามากขนกท าใหเศรษฐกจในชมชนดขนตามไปดวย ดงนนภมปญญาทองถนจงเปนสงหนงทดงดดใหคนภายนอกเขามาในชมชน อยากรจกชมชน โดยเฉพาะอยางยงถาคนในชมชนชวยอ านวยความสะดวกตางๆ ไมวาจะเปนการบอกแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถน การเดนทาง และคนในชมชนรวมมอกนดแลและอนรกษแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนใหคงไวกจะยงท าใหคนเขามาศกษาและเรยนรมากขนและถามการประชาสมพนธเผยแพรขอมลในสอตางๆ จะท าใหเปนทรจกและมชอเสยงมากขนตามมาดวย สอดคลองกบนภดล ฮมแสน (2546: 10) ใหแนวคดทวา ศกยภาพของชมชนเปนขดความสามารถหรอความพรอมของกลมบคคลในชมชนเดยวกนทจะกระท าการใดๆ ใหเปนผลส าเรจ รวมถงการแกไขปญหาและสนองความตองการของชมชน รวมไปถงความสามารถในการประสานความรวมมอภายในชมชนโดยสามารถแกไขปญหาทมมาจากภายนอกดวยเพอประโยชนโดยรวมของชมชน



5 July 2019

C93

2. การมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษา ผตอบแบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษาโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ ขอทมคาเฉลยในระดบสงทสด คอ มสวนรวมในการวเคราะหสภาพปจจบนและปญหาการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร รองลงมาคอ รวมอ านวยความสะดวกกรณทตองพานกเรยนมาศกษาเรยนรนอกสถานศกษา และมสวนรวมในการวางแผนการด าเนนการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร ทเปนเชนนอาจเปนเพราะ คนในชมชนเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอยเองตองประกอบอาชพเพอเลยงตนเองและครอบครวสวนใหญกจะไมมเวลามากในการ ใหความรวมมอในกจกรรมตางๆ ทหนวยงานราชการจดขนไมวาจะเปนรวมในการวางแผนก าหนดเปาหมาย รวมใหขอมล รวมด าเนนการในการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการเรยนร รวมจดหางบประมาณในการด าเนนการ รวมประเมนผลการด าเนนงานหรอใหขอคดเหนและใหขอเสนอแนะตางๆ ทเปนประโยชนตอการสงเสรมการจดการศกษา ซงกระบวนการเหลานตองใชเวลา ซงในการมสวนรวมของประชาชนนนถาจะใหเกดประสทธภาพและประสทธผลควรตองมสวนรวมตงแตขนเรมตนไปจนถงขนสดทายจะเกดประโยชนตอประชาชนสงสดซงสอดคลองกบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2539) ไดใหแนวคดเกยวกบการมสวนรวมประชาชนจะตองมสวนรวมในชวงตาง ๆ ของกระบวนการพฒนาดงน 1) รวมในการคนหาปญหาสาเหตของปญหาและตดสนใจเลอกวธแกปญหา 2) รวมปฏบตงานในกจกรรมพฒนา 3) รวมรบผลประโยชนทเกดขนจากกจกรรมการพฒนา 4) รวมประเมนผลทเกดขนจากการด าเนนกจกรรมการพฒนาสอดคลองกบ Cohen and Uphoff (อางถงใน จรญญา บนเทง, 2548: 37) ไดแบงการมสวนรวมเปน 4 ดานคอ 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ 2) การมสวนรวมในการปฏบต 3) การมสวนรวมในผลประโยชน 4) การมสวนรวมในการประเมนผล ส าหรบการมสวนรวมในดานตางๆน นกวชาการสาขาตางๆมจดเนนของการมสวนรวมแตกตางกนออกไปและงานวจยดงกลาวยงสอดคลองกน นรนด จงวฒเวศน (2527, อางถงใน ชนรตน สมสบ, 2539: 12) ทสรปวา การท างานรวมกบกลมเพอใหบรรลวตถประสงคดวยความรวมมอรวมใจโดยกระท าการดงกลาวในหวงเวลาและล าดบเหตการณททรงประสทธภาพคอถกจงหวะและเหมาะสมกบทงกระท าการงานดงกลาวดวยความรสกผกพนใหประจกษวาเชอถอไดแสดงวาการมสวนรวมเปนผลของความรวมมอรวมใจ การประสานงานและความรบผดชอบดงนนองคกรหรอหนวยงานทเกยวของตองคดหาวธการทจะสรางความศรทธาและชแนวทางใหเหนวาถามการน าแหลงเรยนรในชมชนมาใชเพอสงเสรมการจดการศกษาจะเกดผลทดอยางไรกบคนในชมชน ลกหลานคนรนใหมจะไดประโยชนอยางไรกบการกระท าของคนใน และสอดคลองกบงานวจยของ เจยมพดล ไชยยาลกษณ (2547, บทคดยอ) ไดท าการศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนในการจดการศกษาพบวาดานการจดท าหลกสตรสถานศกษา หลกสตรทองถนและสาระเพมเตมอยในระดบปานกลาง

3. ผลการเปรยบเทยบศกยภาพและสภาพการมสวนรวมของชมชนในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามอาย พบวาผตอบแบบสอบถามมศกยภาพในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาจ าแนกตามอายแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท



5 July 2019

C94

ระดบ 0.05 สวนสภาพการมสวนรวมของผตอบแบบสอบถามในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาไมแตกตางกน ทเปนเชนนอาจเปนเพราะคนในชมชนเขตบางกอกใหญและเขตบางกอกนอยทมอายมากซงสวนใหญเปนวย 60 ปขนไปจะมเวลาวางมากขนกวาคนทอยในวยท างาน ท าใหมเวลาทจะมาพฒนาชมชนทตนเองอาศยมากกวาคนทอายนอยทตองท ามาหากนเลยงครอบครวมการวางแผนบรหารจดการภมปญญาในทองถน การใหขอมล การแบงหนาทกนดแลรบผดชอบรวมทงอ านวยความสะดวกใหคนทจะเขามาทองเทยวหรอศกษาดงานภมปญญาทองถนไดแก นกเรยน นกศกษา รวมทงชวยกนประชาสมพนธเผยแพรขอมลในรปแบบตางๆ เพอใหคนทวไปไดรจกและมการอนรกษใหภมปญญายงคงอยคชมชนของตนเอง เชน การท าขนลงหนบานบ เครองแสตนเลส การท ามะตม ส าหรบผตอบแบบสอบถามทมวฒการศกษาและระยะเวลาทอาศยในชมชนมศกยภาพและมสภาพการสวนรวมในการน าแหลงเรยนรทเปนภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษาไมแตกตางกน ขอเสนอแนะ 1. ควรมการวจยเพอหาวธการถายทอดองคความรเกยวกบภมปญญาทองถนอยางจรงจงเพอใหภมปญญาทองถนยงคงอยเพออนรกษภมปญญาทองถนไมใหสญหายไป 2. ควรมการวจยตอยอดศกยภาพและการมสวนรวมในการน าภมปญญาทองถนส าหรบการทองเทยวหรอพฒนาในเชงพาณชย เพอสรางรายไดใหกบคนในชมชนท าใหชมชนเขมแขง เอกสารอางอง จรญญา บนเทง. (2548). การมสวนรวมในการพฒนาชนบท. กรงเทพมหานคร: โอ เอ พรนตงการพมพ. เจยมพดล ไชยยาลกษณ. (2542). การมสวนรวมของประชาชนในดานการปฏรปโรงเรยนแล

สถานศกษาสงกดส านกงานการประถมศกษาอ าเภอสะเมง จงหวดเชยงใหม. ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม.

ชนรตน สมสบ. (2539). การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาชนบท. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. นภดล ฮมแสน. (2546). การวเคราะหศกยภาพชมชนทองถนกบการจดการอทยานแหงชาตกรณศกษา

อทยานแหงชาตเฉลมรตนโกสนทร จงหวดกาญจนบร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วรพจน อาษารฐ. (2550). การเลนพนบาน: ภมปญญาทองถนเพอการพฒนาเดก. วารสารครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย.1(1), 36-40. วไล กนทะใจ. (2550). การพฒนาหลกสตรทองถนสาระการเรยนรวชาการงานอาชพและเทคโนโลย

เรองภมปญญาไทยในตงลานนา โรงเรยนบานรองกวาง(จนทมาคม) อ าเภอรองกวาง จงหวดแพร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต(สาขาหลกสตรและการสอน) มหาวทยาลยราชภฏอตรดถต.



5 July 2019

C95

สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2539). เอกสารการสอนชดวชา โรงเรยนกบชมชนหนวยท 1 – 7.พมพครง ท 14. กรงเทพมหานคร:ชวนพมพ.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2541). แนวทางการสงเสรมภมปญญาไทยในการจด การศกษา. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

evaluating effectiveness and factors influencing … · path analysis to validate the linear...

Documents