fefo årsrapport 2008 samisk
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
Jahkedieđahus 2008 1
Tittel overskrift herBrødtekekst inn her Ting et ute feu feuguer senibh erat. Ut nonsenisl ex euipis num dolorting ent ipsuscil irit accumsan volore te dolore vel ut laore vel dolo Er sustinim vo-lore magnibh ea facil iriurer sisit eu feugait inim exerit aliquis ad dolor sequisl euisi blandit aut lorper iliquis-lVivivas peremus con senti, norsuam nu vitictus acerris travolis, Catius,
Finnmarkseiendommen, Kirkegata 20Pb.133, 9811 Vadsø, tlf.: 09975 www.fi nnmarkkuopmodat.no
Felles muligheter for finnmarkingerOktasaš vejolašvuođat finnmárkolaččaide
Jahkedieđáhus 2008
Govasteami vuođđojurddáFinnmarkseiendommen/Finnmárkkuopmodat (FeFo) lea logostis válljen govasteami mii fátmmasta buot áiggiid ja álbmot joavkkuid.
Ivnnit leat vižžon sihke sámi ja norgga leavggas, mearkan ahte Finnmárkkuopmodat dovdá fuolkevuođa ovddasástádusas sihke sámiide, kveanaide ja etnalaš norgalaččaide.
Jorba hápmi lea okta váldoelemeanta logos. Dát čujuha lihka ollu sámi leavgga beaive-govasteapmái, go jorbbá nanu ja oadjebas birasteapmái.
Jorba lea Finnmárkkuopmodaga logos rabas, ja luoitá sisa norgga ja sámi eavgga ivnniid guovssahasa. Dát referánsa čujuha searvádahtti oainnuide mat Finnmárkkuopmodagas galget leat, ja doalvu maiddái jurdagiid buot dan fápmui mii polára luonddu ovddolaš fenomenain lea.
Govasteamis ja ivnniin leat kultturhistorjjálaš referánssat, ja estetihkka almmustahttá fas ođđa áiggi. Mis lea historjá fárus, muhto geahččat boahtte áigái. Dohkohan mii galgat.
Tittel overskrift herBrødtekekst inn her Ting et ute feu feuguer senibh erat. Ut nonsenisl ex euipis num dolorting ent ipsuscil irit accumsan volore te dolore vel ut laore vel dolo Er sustinim vo-lore magnibh ea facil iriurer sisit eu feugait inim exerit aliquis ad dolor sequisl euisi blandit aut lorper iliquis-lVivivas peremus con senti, norsuam nu vitictus acerris travolis, Catius,
Finnmarkseiendommen, Kirkegata 20Pb.133, 9811 Vadsø, tlf.: 09975 www.fi nnmarkkuopmodat.no
Finnmarkseiendommen/FinnmárkkuopmodatPoastaboksa 133, 9811 ČÁ[email protected]
Govat:s. 2,3 Kjell Næsss. 4 Lars Krempigs. 10,11 Almar PaulsenEará govat: FeFo
Gráfalaš hábmen:Trykkeriservice AS, Leavdnja
3
OvdasánitJahki 2008 lea leamaš gáibideaddji jahki organisašuvdnii mii ain lea nuorra. Mediaberoštupmi ja politihkalaš beroštupmi FeFo lea lemaš unnit go 2007:s. Dušše loahpas jagi šatta fas FeFo guovddážii, go gažaldat lonuhit stivralahtuid maid Fylkkadiggi lea nammadan šattai áigeguovdil. 2007:s lei válgajahki ja viiddis mediadigaštallan, 2008:s áicojuvvui FeFo unnit politihkalaččat, ja 2009:s lea fas válgajahki daiguin čuovvu politihkalaš árvalusaiguin mat leat čadnon FeFo:i. Sorjakeahttá leago válgajahki vai ii, áigu FeFo joatkit plánejuvvon bargguid buoremussan fylkka ássiide ja earenoamážit sámi kultuvrra, boazodoalu, meahc ce geavaheami ja ealáhusdoaimmaheami ja servodateallima vuođđun.
Ulbmil dainna jahkedieđáhusain lea addit finnmárkolaččaide ja earáide dieđuid hástalusaid ja bargguid birra 2008:s.
Buorre lohkamuš
Leavdnja cuoŋománu 5. beaivvi 2009
Jon MeløyDirektevra
Jahkedieđahus 200844
Jahkedieđahus 2008
Mii lea FeFo?Álggus sáhttá leat ulbmilaš geahččat veahá Finnmárkkulága ja guđelágan organisašuvdna Stuorradiggi lea mearridan ahte FeFo galgá leat. Stuorradiggi lea mearridan ahte FeFo galgá leat sierra riektesubjeakta man sadji lea Finnmárkkus mii galgá hálddašit eatnama ja luondduvalljo ljodagaid jna. maid eaiggáduššá lága ulbmila ja finnmárkkulága njuolggadusaid mielde muđui.
Ot.prp. nr. 53, siidu 7 dadjá juoidá dan birra mii FeFo lea:
Finnmárkkuláhka siskkilda ahte Finnmárkolaččain dás duohko galgá leat oamastanráđđejupmi, ja gielddain ja stáhta eiseválddiin fas čađahanváldi.
Oktavuođa váldimis Finnmárkku álbmogiin ja almmolaš váldeorgánaiguin lea dávjá dárbbašlaš deattuhit FeFo eananeaiggátrolla, go hirpmat oallugat oaivvildit ahte FeFo doaimmaha almmolaš hálddašeami ja doaimmaha almmolaš váldegeavaheami.
Justisdepartemeanta digaštallá dán reivves 29.02.2008
Go Od.prp, s 107 geavaha dajaldaga «hálddašeapmi» man mearkkašupmi lea hálddašit árvvuid seamma láhkái go lága bajilčállagis ja §1,6, 9 ja 26 gč.dajaldagaid opmodathálddašeapmi, kapitálahálddašeapmi, ja oažžu lohkat «hálddašit mii lea háldosis» ja iige allatvuođa dahje váldedoaimmaheami mearkkašumis.
FeFo rolla lea áimmahuššat eanan oamastan-vuoigatvuođa buorrin fylkka ássiide ja eare noamážit sámi kultuvrra, boazodoalu, meahcásteami, ealáhusaid ja servodateallima vuođđun. Dát máksá ahte FeFo ovdamearkka dihte sáhttá ja berre áŋgiruššat dienas-
Jahkedieđahus 2008 5
láhkedoaimmaid nugo ovdamearkka dihte bieggamillohuksemiid, báktedoaimmahagaid dahje turistaealáhusa. Mearrideaddji gažaldat árvvoštallamis lea leago áŋgiruššan ávkin Finnmárkku ássiide vai ii, ja muđui finnmárkkulága ulbmiliid mielde.
EkonomiijaFeFos lei 2008:s 5,6 millijovnna badjelbáza ja mávssii 2 millijovnna vearu. Deaŧalaš váikkuhus finnmárkkulágas ja luondduvalljodagaid regionálalaš oamasteamis, lea ahte eananeaiggátdoaimma vejolaš badjelbáza bissu Finnmárkkus.
FeFo lea iešruhtadeaddji iige oaččo makkárge doarjaga stáhtas. Dát ii mávsse dattetge ahte FeFo:s lea buot surggiin beroštupmi dinet nu ollu go vejolaš, muhto siskkilda ahte FeFo ferte dáhkidit ekonomiijas. 2006, 2007 ja 2008 badjelbáhcagat čájehit ahte FeFo:s lea buorre ekonomiijastivrejupmi ja dárkkista iežas ekonomiija.
Go guoská ođasmahtti valljodagaid: vuovddi, fuođđuid, ja guoli hoittámii, ii leat FeFo ulbmil dinet nu ollu ruđa go vejolaš. Ulbmil lea doaimmahit daid gosii ekonomalaččat dássáduvvon. Hálbbes/nuvttá muorat, bivdu, ja guolásteapmi finnmárkolaččaide jotkojuvvo.
Dáid buktagiid divvagat/mávssut gokče 2008:s dušše osiid FeFo goluin hálddašit ortnegiid. Oktiibuot lei FeFo:s su. 3,6 milljovnna vuolláibáza ođasmahtti valljodagaid hálddašeami siskkobealde. Vuolláibáhcaga gokče eananláigohandivvagiid ja čievraja minerálasisaboađuid badjelbáhcagat.
Eará surggiid siskkobealde nugo bieggaja čáhcefápmu, čievraja minerálat ja opmodagat lea FeFos sisaboađut oktasašvuhtii guovddážis. Dat ahte FeFo lea árjjalaš eananeaiggát lea deaŧalaš Finnmárkui, go árjjalaš eananeaiggát sáhttá leat veahkkin heiveheame ođđa bargosajiid ja báikkálaš árvoháhkama.
Jus lea mihkkege mii ii ovddit ovdáneami Finnmárkkus de lea dát ealjohis eananeaig
gát mii diktá ekonomalaš beroštumiid olggobealde fylkka váldit fylkka luondduvalljodagaid hálbái.
Ovttasbargu earáiguinFeFos leat hui ollu ovttasbargoguoimmit. Deaŧaleamos ovttasbargu lea almmatge gielddaiguin, main lea bajemus ovddasvástádus areálahálddašeamis areálahálddašeamis plánaja vistelága bokte. Eará surggiin lea FeFo’s viiddis ovttas-bargu ollu almmolaš eiseválddiiguin, beroš teaddji organisašuvn nai-guin, báikkálaš organisašuvnnaiguin ja ealáhusaiguin. Árjjalaš eananeaiggát ferte ovttasbargošiehtadusaiguin ja servvoštallamiin sihkkarastit ahte valljodatávkkástallan ja árvoháhkan boahtá Finnmárkku álbmogii buorrin.Dávjá lea nu ahte FeFo:s, eananeaiggádin leat vuoigatvuođat valljodagaide, ja min ovttasbargoguimmiin lea fas dárbbašlaš gelbbolašvuohta ávkkástallat valljodagaid ceavzilis lági mielde sihke ekonomalaččat ja valljodagaid dáfus.
Sámedikki njuolggadusat
Finn
márk
ku
láhka
Báktedoaibmláhka
luossaláhkaEnergiijaláhka
luoddaláhka
Šiehtadusláhka
Čázádatlá
hka
Kultt
urm
uito
láhk
a
luon
ddus
uodj
alan
láhk
a
+Ollu Eará
plán
a- ja
huk
senl
áhka
Juoh
kinl
áhka
Eananláhka
Vuovdeláhka
Fuođđoláhka
BoazodoalloláhkaEananláigohanláhka
Mohtorjohtolatláhka
FeFo
Eananeaiggát
Eananeaiggáda doaibmamunniFeFo doaibmamunni
Ð FeFo galg‡ J hN FFC � K V � � L C �ođđasitháhkat árvvuid buoremussan oktasášvuhtii ooktasas švuhti illesskapet
Figuvra 1
Jahkedieđahus 2008
Jahkedieđahus 20086
FeFo orgánaid barggut ja čoakkáibidju
Dárkkistanlávdegotti čoahkkáibidju.Dárkkistanlávdegoddi lei ná biddjon čoahkkái 2008:s:
Nammaduvvon AID’s:Kristin Normann, jođiheaddji-Hans Petter Graver lea peršovnnalaš várrelahttu
Nammaduvvon Sámedikkis:Jan Erik Henriksen-Wiebke Slåttsveen lea peršovnnalaš várrelahttu
Nammaduvvon Fylkkadikkis:Eva Danielsen Husby-Einar Johansen lea peršovnnalaš várrelahttu
Dárkkistanlávdegotti barggutDárkkistanlávdegoddi lea siskkáldas orgána FeFo’s mii galgá gozihit stivrra doaimma. Earret eará geahčada dárkkistanlávdegoddi vuogádatlaččat buot stivrra beavdegirj-jiid, fuolahit ahte stivrra mearrádusat leat finnmárkkulága ja eará lágaid siskkobealde.Dasa lassin galgá dárkkistanlávdegoddi dohk
kehit FeFo jahkerehketdoalu, jahkečilgehusa ja revišuvdnačilgehusa.
Dárkkistanlávdegoddi lea doallan 3 čoahkkima jagis ja gieđahallan 19 ášši.
Stivrra čoahkkábidjuStivrras lea leamaš čuovvovaččat biddjon čoahkkái 2008:s:
Nammaduvvon Sámedikkis:Josef Vedhugnes-Ingrid Smuk Rollstad peršovnnalaš várrelahttunBerit R. Nilssen-Lemet Jon Ivvár (Odd Ivar Solbakk) várrelahttunPer A. Bæhr-Inger Anita Smuk persovnnalaš várre lahttun
Nammaduvvon Finnmárkku fylkkadikkis:Erling Fløtten-Inger-Anne Dokken peršovnnalaš várrelahttunInga Manndal-Knut Mortensen peršovnnalaš várrelahttunTormod Bartholdsen-Randi Tennefoss peršovnnalaš várrelahttun
Jahkedieđahus 2008 7
Stivrra barggutStivra lea doallan 8 stivračoahkkima ja gieđahallan 94 ášši.
Deaŧalaš áššiin mat leat leamaš gieđahallon stivrras 2008:s, sáhttá namuhit muhtekeahtes minerálaid áššid hálddašeami njuolggadusaid, strategalaš plána 2007/2010 gaskamuttoevaluerema mearrádus, stuorát huksenareálaid vuovdima bargovuogit, beaiveearit rievssatbivddu oktavuođas, njuolggadusat gielddaid gieđahallamii finnmárkkulága § 24 mielde, cealkámuš Wega mining AS:s ohcamii oažžut mihttu minerálaroggamii ja cealkámušat mearraluossabivddu gáržžideami vuostá.
Stivrra čoahkkimat earáiguinSámediggái ja fylkkadiggái lea finnmárkkulágas addon mandáhta nammadit 3 miellahtu goappáge stivrii. 2008:s leat čađahuvvon 2 gulahallančoahkkima Sámedikkiin ja Fylkkagielddain politihkalaš dásis, gos FeFo hástalusat digáštallojedje. Dasa lassin dollojedje ollu čoahkkimat gaskal fylkkagieldda, Sámedikki ja FeFo hálddahuslaš dásis.
Áššiin mat digáštallojedje gulahal lan čoahk ki-miin lei vejolaš badjebáhcaga geavaheapmi, vásihusat Sámedikki njuolggadusaiguin (finnmárkkulága §4) ja FeFo gaskamuttoeva-luerema ráhkadus. Dasa lassin leat leamaš lotnolas diehtojuohkimat áššiid birra mat leat mávssolaččat oassálasti orgánisašuvnnaide.Stivra dahje oassi stivrras lea maiddái čoahkkinastan boanddaidorgánisašuvnnaiguin ja Finnmárkku fylkkamánniin.
Stivračoahkkimiid oktavuođas leat stivrras leamaš čoahkkimat gieldda ja ránnjágielddaid sátnejođiheddjiiguin, doppe gos čoahkkin lea dollojuvvon.
Stivra bovdejuvvo ollu iešguđelágán čoahkkimiidda iešguđetge dásis. Stivra lea vuoruhan deaivat regionála ja gieldda politihkalaš orgánaid, muhto lea maiddái leamaš buorredáhtolaš earáiguin.
Vuoruhuvvon barggut 2008:sBargu strategalaš plána čuovvolemiin
Bargu FeFo strategalaš plánain áigodahkii 2007-2010 loahpahuvvui stivrra mearrádusain njukčamánu 20.beaivvi 2008:s. Mearrádus lea viiddis proseassa loahpaheapmi ovdánahttit FeFo strategiijaid doaimma iešguhtetge suorggi siskkobealde. Plána ovdánahttima oktavuođas leat dollon álbmotčoahkkimat ja gulahallančoahkkimat politihkalaš orgánaiguin. 2008:s lea FeFo boahtán guhkás bargguin duohtandahkat strategalaš plána iešguhtetge suorggi siskkobealde.2008 čavčča álggahii stivra plána siskkáldas gaskkamuttoevaluerema. Gask kamut-to evalue ren loahpahuvvui guovvamánus 2009:s.
Ođđa organisašuvnna huksenFeFo lea ain hui nuorra organisašuvdna. 2007 lei vuosttaš olles doaibmajahki. Jahkemolsumis lei ásahuvvon heivvolaš organisašuvdna mas lea váldokantuvra Leavnnjas, ossodat-kantuvra Čáhcesullos, ekonomalaš ovtta-dat Álttás ja meahcástanossodat mii lea báikkálaččat oktiibuot 6 sajis fylkkas.
FeFos leat dál 34 bargi. Ollu dain ođđa ortnegiin maŋŋil go sirdin Statskogas FeFo:i dahkkui leat dál čađahuvvon. Dát siskkilda ahte FeFo lagámus jagiid sirdása huksemis dábálaš doibmii ja bargiid lohku šaddá dássedin otná dásis. Bargiidlohku lassána dušše jus FeFo-stivra mearrida ođđa bargguid hálddahussii.
7
mávssolaččat oassálasti orgánisašuvnnaide.Stivra dahje oassi stivrras lea maiddái čoahkkinastan boanddaidorgánisašuvnnaiguin
Stivračoahkkimiid oktavuođas leat stivrras leamaš čoahkkimat gieldda ja ránnjágielddaid sátnejođiheddjiiguin, doppe gos čoahkkin lea
čoahkkimiidda iešguđetge dásis. Stivra lea vuoruhan deaivat regionála ja gieldda politihkalaš orgánaid, muhto lea maiddái
doibmii ja bargiid lohku šaddá dássedin otná dásis. Bargiidlohku lassána dušše jus FeFo-stivra mearrida ođđa bargguid hálddahussii.
Ð FeFo v‡ rre 1 millijovnna ruoná áigumušaide O C V � I C N I G V � D Q C J V K V �álbmogii buorrin.
Dárkkistanlávdegoddi
Jahkedieđahus 20088
FeFo doaibmasuorggit
Doaibma lea juhkkojuvvon golbma váldosurggiide,mat leat ealáhus, opmodat ja meahcásteapmi. Dasa lassin veahkkedoaimmat nugo ekonomiija, bargiidhálddašeapmi, diehtojuohkin, IKT ja dulkon.
OpMODaTFeFos lea giddodatvuođđu (grunnbokshjemmel) ja hálddaša 46 600 km2 mii lea su 96 % Finnmárkku fylkkas. Doaibma mii lea čadnon daidda opmodagaide lea juhkkon čuovvovaš surggiide:
láigohanšiehtadusat eananláigohanohcamat opmodatvuovdin opmodatovdánahttin opmodatja riektesihkkakrastin
2008:s oaččui FeFo oktiibuot 1820 ohcama oažžut lobi geavahit eatnama ja gullevaš vuoigatvuođaid.
EananláigohanšiehtadusatSuorgi fátmmasta buot doaibmi šiehtadusaid láigohit eatnamiid, oktiibuot badjel 12.000.Eananláigohanšiehtadusaiguin láigoha eanan-eaiggát FeFo areálaid viesuide, ealáhussii ja barttaide jna.. Buohkat geat láigohit eatnama mákset jahkásaš láigohandiv
vaga olles arerála láigoheamis. Bargu eananláigohanšiehtadusaiguin lea láigohandili sirdin vuovdima ja árbema oktavuođas, šiehtaduseavttuid čuovvoleami goziheapmi, láigohandivvagiid reguleren ja gáibideapmi, eananláigohanregistara ođasmahttin, oktavuohta advokáhtaiguin, opmodatsoabahalliiguin ja diggelogahusain.
2008:s gieđahallojedje 415 ášši sirdit láigohanrievtti.
Ollu gažaldagaid vuođul bartahuksensajiid láigoheddjiiguin beassat áidut bartahuksensaji mearridii stivra obbalaš vuođul rahpat dán. Sáhttá almmatge earenoamáš dáhpáhusain ohcama mielde addot lohpi áidut ráddjejuvvon areála bartta birra.
FeFo lea ožžon jearaldagaid bommaid birra meahcceluottain. Dán oktavuođas mearridii stivra sáddet ášši viiddis gulaskuddamii 2008 čavčča. Mearrádus áššis dahkko ođđajagis 2009:s.
EananláigohanohcamatFeFo gieđahallá finnmárkkulága ja Sámedikki njuolggadusaid mielde ohcamiid láigohit eatnama iešguđetlágan áigumušaide. FeFo hálida ahte dákkár ohcamat galget leat nugo gielddaid plánat leat, mii maiddái čuožžu čállon FeFo strategiijas. Jus gieđahallamis leat positiivvalaš bohtosat, dahkkojuvvo eananláigohanšiehtadus dahje ásahuvvo eará vuoigatvuođadokumeanta mii addá ohccái dan eatnama dahje vuoigatvuođa maid hálida.
2008:s juolluduvvo 6 viessosadjeohcama, ja 14 ohcama hilgojuvvo. Sullásaččat viessobarttaid dáfus bohte 100 ohcama oktan daiguin mat ohce dan guovtti almmuhuvvon bartaguovlluide. Dain juolluduvvo 45 ohcama, 33 hilgojuvvo, 3 eai leat gárvásit gieđahallon, ja 19 leat fas vuordinlisttus guovdilis barta-guovlluin gos juolludeapmi lea dahkkon.
Bohte 5 ođđa ášši mat ledje čadnon eanandollui, sihke guohtunja lassieatnamiid hárrái. Oktiibuott 7 ohcama oažžut lassieatnama/guohtunareála juolluduvvo 2008:s, ja 2 fas
DirektevraJon Meløy
VeahkkedirektevraSøren Karlstrøm
Oktasašdoaimmat
Serviceovttadat
Ekonomiovttadat
Direktevrra bargoveahka
Mielbargit Mielbargit Mielbargit
MeahcástanossodatMeahcástanhoavda
Rolf Kollstrøm
OpmodatossodatOpmodathoavda
Sverre Pavel
Ealáhus- ja ovddidanossodatEaláhus- ja ovddidanhoavda
Søren Karlstrøm
Jahkedieđahus 2008 9
hilgojuvvo. Ahte gieđahallon áššiid lohku 2008:s lea stuorát go sisaboahtán ohcamiid lohku lea čoahkis dainna ahte ovdalaš jagi áššit easkka gieđahallojuvvo loahpalaččat 2008:s.
Opmodatvuovdin2008:s bohte 113 ohcama oastit eatnama. Dát lea sullii 17 % niedjan 2007 rájes. Dain ledje 81 mat juolluduvvo, 20 hilgojuvvo, ja 12 leat ain gieđahallome. Eanas dáhpáhusain leat ohcamat oastit eatnama bartii mat biehttaluvvo, mas FeFo lea strategiijas mearridan ahte bartahuksensajit eai galgga vuvdojuvvot. Dasa lassin dárkkuha eananláigohanláhka ahte ii leat riekti oastit bartahuksensajiid Finnmárkkuopmodagas, mii máksá ahte láigoheddjiin ii leat mákkárge riekti oastit iežas láigohuvvon bartahuksensaji.
Okta ášši mii lea čadnon opmodatvuovdimii lea leamaš ollu almmolačča 2008:s. Dát guoská earenoamážit stuorát huksenareálii gohčoduvvon Skytterhusfjellet, mii lea su 1800 daa, Mátta-Várjjat gildii. FeFo ja gielda eaba šaddan ovttaoaivilii areála hattis šiehtadallamiiguin. Gielda ovddidii danne bággolonisteami olles guovllus. Ášši
lea mearriduvvon boahtit Oarje-Finnmárkku diggegoddái 2009:s.
Stivra mearridii ahte FeFo galgá luvvet nuvttá eatnama luddii Nervei veglag:ii mii dohkkehuvvon regulerenplána vuođul hálidii hukset luotta Njeareveaji gillái.
Digaštallamiid vuođul galgá go láigohit ovdal go vuovdit eanandoalloeatnama strategalaš plánas mearridii stivra sáddet eanandoalloeatnamiid vuovdima rahpangažaldaga ja ollu eará gažaldagaid viiddis gulaskuddamii. Dát dahkkui árrageasi 2008:s mas lei gulaskuddanáigemearri čakčat. Áigemearri guhkiduvvui maŋŋil. Stivra áigu gieđahallat ášši ođđajagis 2009:s.
Opmodatja riektesihkkarastinFeFo searvvai 2008:s moanat Geo vekst pro-šea vttaide. Davvisiiddas kártejuvvo oasit rusttetluottas mii lea čadnon Adamselv fápmorusttegii ja birastahtti guovlluide. Bearalváhkis kártejuvvo Vuođa, Guolle vea dje, ja Guittanas, Unjárggas ja Mátta-Várjjagis gaskkat Juvravuonas Buođggahii, Deanus Deanodat ja Davvisiiddas Idjavuonguovlu.
Ð FeFo galg‡ X W J V K K X hN FK V �mánáid ja nuoraid oažžuheami árbevirolaš ávkkastallamii ja olgonasV K O K K
Jahkedieđahus 2008Jahkedieđahus 200810
Dán prošeavttas ovttasbarget ollu doaimmaheaddjit, stáhta kártadoaimmahat, gielddat, luoddadoaimmahat, fápmofitnodagat jna. sihke revišuvnna ja ođđasitkártemiid hárrái. Ulbmil Geovekst:ain lea oažžut buohkaid geaidda ođasmahtton kárttat leat ávkin veahkkin ja dainna lágiin kártet stuorát guovlluid go doaimmaheaddjit okto livčče veadján. Duogáš FeFo searvamii lea ahte mii sorjavaččat nu buriid kárttaiguin go vejolaš jus galgat sáhttit hálddašit daid áibmalaš areálaid maid FeFo oamasta.
FeFo lei 2008:s oasehas 14 eananlonuhanáššiin mat ledje Finnmárkku eananmolsunrievttis.
FeFo lea oasehas Norge Digitalt:s, mii lea našunála buot geodáhta čohkkema ja gieđahallama goavdi (stedfestet informasjon) Norggas. FeFo lea lagás ovttasbargu gielddaiguin ja Stáhta kártadoaimmahagain Finmmárkkus opmodatdáhtaid kvaliteahtasihk karasit GAB:s.
EaláHuSEnergiijaStivra mearridii ođđajagimánus 2008:s strategiijaid bargui energiijain. Strategiijat ledje strategiijaplána mii mearriduvvui njukčamánus 2007:s viidáseapot ovdánahttin, ja čuovvovaš čuoggát strategiijaplánas lejde láidesteaddjin strategiijaid hápmemii energiijasuorggis: FeFo galgá sihkkarastit ahte vuoiggalaš oassi árvoháhkamis boahtá FeFo:i buorrin go ávkkástalla energiijaressurssaid.
BieggafápmuBieggafápmosuorggis lei deaŧalaš FeFoi leat árjjalaš rollas bieggafápmodoaimmaheaddjin, sihke Gilivuona bieggamillorusttega buhtadusárvvoštusa dáfus mii lea jođus, ja čájehan dihte eará bieggafápmodoaimmaheddjiide ahte FeFo:s ledje ambišuvnnat ovdánahttit bieggafámu ieš, vejolaččat ovttasbargguin earáiguin. Vuođđun lei ahte dát unnida vára FeFo eatnamiid bággolonistuvvot eatnama bieggafápmoáigumušaide – go eananeaiggát ieš áigu ovdánahttit bieggafámu lea bággolonisteami
servodatávki hirpmosit unnon. Unnon bággolonistanvejolašvuođaiguin, rehkenastui ahte bieggafápmodoaimmaheaddjiide lea eambbo beroštahtti dahkat eaktudáhtolaš šiehtadusaid FeFo:in. Bággolonisteapmi mielddisbuktá ahte vuoigatvuohta bieggafáp-mosuorggis leat addojuvvon agi beaivái ovttaháve buhtadusa vuostá, eaktudáhtolaš šiehtadusaid ektui mat dábálaččat leat áige-ráddjejuvvon ja mas lea jahkásaš láigu.
FeFo dagái geassemánus šiehtadusa Vindkraft Nord AS:in hukset bieggafámu Ákŋoluovtta gielddas. Šiehtadus lea huksejuvvon badjelbázajuohkinprinsihppii. FeFo lea maiddái šiehtadan eará doaimmaheddjiiguin geat leat ohcan konsešuvnna bieggafápmohuksemii Finnmárkkus. Dát šiehtadallamat jotkojuvvojit 2009:s. FeFo oaččui 2008:s ráhkaduvvot bieggafápmokártta Finnmárkku várás, ja lea árvvoštallame guđe láhkái vuoigatvuođat buoremus bieggafápmosajiide sáhttet sihkkarastit ahte fápmobuvttadeami árvoháhkan eanemus láhkái boahtá Finnmárkui buorrin.
Gilivuona Bieggamillorusttega buhta dus-árv voštus gieđahallui lágamánnirievttis čákčamánu 2008:s. Lágamánnirievttis lei seamma boađus go diggegottis. FeFo lea eahpeduhtávaš bohtosiin lea lea váidán ášši alimusriektái.
ČáhcefápmuFeFos jearahallet ollu fitnodagat mat leat olggobealde Finnmárkku mat hálidit dahkat smávvafápmohuksenšiehtadusaid. Dušše Alta Kraftlaga lei doaimmalaš dán suorggis báikkálaš fitnodagain.
Oažžun dihte bákkálaš fitnodagaid banen ja dainna lágiin sihkkarastit ahte fápmobuvttadeami sisaboađut bissot Finnmárkkus, válljii stivra hásttuhit daid báikkálaš fitnodagaid. Sidjiide lohpiduvui vuosttašriekti smávvafápmohuksemii jus dieđihedje beroštumiset dihto čázádagaide ovdal 31.12.2008. Hástalus addui sihke reivves ja čoahkkimiin fápmoservviiguin, juoga man boađus lei proseassa fápmofitnodagaid gaskkas man áigumuš lea eambbo áŋgiruššat ođđa ođasmahtti energiija huksema. Dát proseassa
Jahkedieđahus 2008Jahkedieđahus 2008 11
jotkii 2009 sisa.
FeFo dagái geassemánus 2008:s šiehtadusa Tinfos as:in láigohit gáhčahatvuoigatvuođaid Kobbholmvassdraget Mátta-Várjjagis. Šiehtadus guoskkai lassihuksemii Kobbholm fápmorusttega masa Tinfos juo lea ožžon vuoigatvuođa oamastitl. Lea maiddái leamaš šiehtadallon láigošiehtadus Alta kraftlag:ain oažžut gáhčahatrivttiid čadnon 3 oođa smávvafápmorusttegiidda mat leat plánejuvvome. Šiehtadallamat jotkojuvvo 2009 . Šiehtadallamiid boađus lea eará smávvafápmorusttetšiehtadusaide FeFo eatnamiin.
BioenergiijaOvttas Finnmárkku fylkkagielddain ja Mátta-Várjjat gielddain, oaččui FeFo 2008:s ráhkaduvvot ovdaiskkadeami smáhkkoboaldinrusttega birra mii lea čadnon Svanvik folkehøgskolii. Lei jurddá buktit lieggačázi maiddái Svanvik mánáidja nuoraidskuvlii. Iskkádeapmi čájehii ahte prošeakta ii lean gánnáhahtti odne. Sivvan dasa lea muhtun muddui ahte bioenergiija ferte gilvalit elektrisitehtain mii lea dorjojuvvon momsa ja el-divat vealtamiin Finnmárkkus.
Lea maiddái bargojuvvon Mátta-Várjjat Garnisona vuostá dainna áigumušain ahte smáhk-komuoraid buktit ođđa liggenguovddážii, muhto mearrádus sirdit smáhkkoboaldimii lea vuordima duohken.
Čievraja minerálatFeFo álggahii 2008:s ovttasbarggu Norges Geologiske Undersøkelser:in (NGU) ođasmahttit Finnmárkku čievra jacuovkkageađgeregisttara. Bargu mielddisbuktá čievraja cuovkkageađgegávdnosiid kártemiid, mas lea váldodeaddu gávdnosiin main sáhttet leat vuovdima dáfus beroštahttit. Dasa lassin váldojit iskkosat beroštahtti gávdnosiin analyseren dihte kvaliteahta/iešvuođaid. Prošeakta bistá guokte jagi, ja 2008:s kártejuvvui sullii bealli Finnmárkkus. Reasta kártejuvvo 2009:s. Bohtosat sáddejuvvojit gielddaide, ja biddjojit NGU:a našunála čievraja cuovkkageađgeregistarii mii lea ola muttos NGU:a neahttasiidduin. Dieđut
leat deaŧalaččat gielddaid areálaplánemii.
Kárten čájeha ahte Finnmárkkus leat hui stuorra čievraja cuovkkageađgevalljodagat main lea buorre kvaliteahta. Unna álbmogaš ja guhkes gaskkat dahket almmatge váttisin ávkkástallat daid valljodagaid gávppálaččat.
2008:s lea bargojuvvon čorget mássaválddahatšiehtadusaid. Earret eará lea čielgan guđet mássaválddahagat galget sirdojuvvot Stáhta luoddadoaimmahagas Mestai. Dát lea leamaš deaŧalaš oažžut sadjái doaimmaheami ja heaittiheami ovddasvástádusa. Dain 42 mássaválddahagain mat sirdojuvvo Mesta:i, leat sii mearridan heaittihit 24. Heaittihanbargu álggahuvvui 2008:s ja loahpahuvvo 2009:s.
Maiddái báktedoaimma siskkobealde lea bargojuvvon čorget šiehtadusdiliid. Lea earenoamážit luonddugeađgesuorggi siskkobealde gos dilit leat leamaš moivasat ja gos čuovvoleapmi lea váilon goappašat beliin.
Eananeaiggádin oamasta FeFo daid nu gohčoduvvon muhthahtekeahtes mine-rálaid, mii máksá minerálat main lea iešdeaddu vuollel 5 kg pr. lihttaris (nefeliidna, kvártssa, kvartsihtta, kálka, diamánttat, luonddugeađggit jna.). Daid hálddašeami ii stivre báktedoaibmaláhka. Oažžun dihte vuorddehahtti vuogádaga hálddašeapmái mearridii stivra 2008:s njuolggadusevttohusa muhtehahtekeahtes minerálaid hálddašeapmái. Evttohus lea sáddejuvvon gulaskuddamii ja loahpalaš njuolggadusat bohtet 2009:s.
FeFo attii 2008:s doarjaga NGU:i iskat karbonatihttagávdnosa Stierdnás. Báktešlájas leat ollu deaŧalaš stuorrunminerálat, ja dán lea vejolaš geavahit eananbuorideapmái ja duktan ekologalaš eanandoalu siskkobealde. Iskkadeamit jotket 2009.s.
FeFo nannii 2008:s bargiárjjaid čievrra ja minerálaid ektui, ja dát lea addán vejolašvuođaid ollu garraset čuovvoleapmái dán suorggis. Dát lea leamaš dárbbašlaš danne go leat ollu bázahallan barggut,
Jahkedieđahus 200812 Jahkedieđahus 200812
earenoamážit go guoská čivrii ja cuovk-ka geđggiide. Bargu dáhpáhuvvá lagás oktavuođas Báktedoaimmahagain.
Opmodatovdánahttin2008:s plánejuvvo ollu ođđa bartahuksenguovllut. Moanat dain guovlluin leat gárvásat almmuhuvvot ja juolluduvvot 2009:s. Ledje dušše guokte guovllu Poršáŋggu gielddas mat almmuhuvvo 2008:s, Áiligasjávri 5:in bartahuksensajiin ja Čáhppiljohka 7:in bartahuksensajiin.
Stivra mearridii 2008:s ahte ođđa bartahuksensajiid juolludeapmi váldonjuolggadussan galgá dahkkot vuorbádemiin.
FeFo dagái 2008:s šiehtadudsa Norsk Hytte-utvikling AS:in ovdánahttit alla dásat barta-guovllu Holmfoss Báhčaveajis. Šiehtadus siskkilda ahte Norsk Hytteutvikling ráhkada regulerenplána, vuovdá barttaid ja huksenguovllu olles infrastruktuvrrain, ja FeFo fas dahká láigohanšiehtadusaid bartaoasttiiguin dábálaš eavttuiguin. FeFos bealis lea ulbmil šiehtadusain geahččaladdat dánlágán barttaid márkana, oahppan dihte eambbo dánlágan bartaguovlluid ovdánahttima birra. Guhki vuollái sáhttá dáhpáhuvvat ahte FeFo ieš áigu ovdánahttit dákkár bartaguovlluid, dahje dahkat šiehtadusaid main FeFo manná siskkeliidda árvovidjjis.
FeFo lea maiddái leamaš bovdejuvvon mannat eaiggátbeallái stuorát opmodatovdánahttinprošeavttain, muhto lea caggan danne go dát mielddisbuktá hirpmat vára.
GoahccevuovdiLea vuoiggahuvvon bargu geahčadit fylkka goahccevuvddiid árvvu meroštallamiid. Konkrehta guoská dát Álttá-vuvddiide mat gárvánit 2008:s. Árvomeroštallan gáibida árjjaid. Vuvddiid árvvu meroštallan Kárášjogas ja Mátta-Várjjagis álggahuvvo nu jođánit go leat ođđa girdigovvamateriála guovlluin. Stivra lea viidáseappot ásahan FeFo Energi AS:a reaidun beaktilit sáhttit čađahit vuovdeávkkástallama bioenergiijabuvttadeapmái. Goahccevuovdi valljodahkan lea
mávssolaš sihke huksenávnnasin ja energiijabuvttadeapmái (bioenergiija).
MEaHCCIStuorrafuođđobivduStuorrafuođđobivdu fátmmasta eanas ealgabivddu. Dasa lassin hálddaša FeFo guovža-bivddu liseanssain ja getkiid ja albasiid earrebivddu.
Ealgga bivddu háldda šeami vuođđun lea doaibmi 4-jagi máddodatplána (2007-10). Máddodatplána váldoulbmil lea bissehit lohkostuorruma ja čájehit ahte lea vejola dárkkistit eatnatvuođa bivdduin. Álttás ja Mátta-Várjjagis lea ulbmil lasihit logu, ja Deanus, Unjárggas, Čáhcesullos ja osiin Kárášjogas fas lea ulbmil unnidit logu.
2008 čavčča njeidojuvvo 773 ealli earis mii lei 1068 ealli (geahčá fig. 2). Dát lei veahá niedjan olahusjagi 2007 ektui, goas njeidojuvvo 804 ealli (geahčá fig. 3). Oidnon-ealga-dieđuin vuhtto ahte leat joksame stuorrun-ulbmila Álttás ja Mátta-Várjjagis, muhto orrut šaddame vuordit sávvojuvvon unnuma osiin Kárášjogas. Deanus, Unjárggas ja
Čáhcesullos orru helikopterlohkamiid bohtosiin vuhttome ahte máddodagat soitet leat beare vuollin unnidanulbmila ektui.
SmávvafuođđobivduRegistrerejuvvo 7.118 vuvdojuvvon bivdokoartta bivdokoartta Finnmárkkuopmodagas kaleanddarjagi 2008. Jándorkoarttaid álggaheapmi finadeaddji bivdiide dagahii ahte duota bivdiidlohku geat bivde lei unnit, árvvu mielde 5300 bivdi ledje bivddus Finnmárkkuopmodagas 2008.s.
Jahkedieđahus 2008Jahkedieđahus 2008
0
75
150
225
300
0
75
150
225
300
mandag 18. mai 2009
Sii juohkáseapmi lei 2765 bissovaš ássi Finnmárkkus ja 2543 finadeaddji bivdi. Bivdiidlohku geat bivde čájehii čielga niedjama ovddit jagi rájes, sihke olbmuid dáfus geat ásset Finnmárkkus ja olbmuid dáfus geat orrot olggobealde.
Beaiveeriid álggaheapmi olles Finnmárkkuopmodagas go lea dárbu mearriduvvui cuoŋománu 18. beaivvi 2008:s. Borgemánu eatnatvuođameroštallamat čájehedje leame unnán vuonccálottiid gosii eanas osiin Finnmárkkus. Danne álggahuvvojedje beaiveearit mas ledje 2 rievssaha, 3 girona ja 1 beahceloddi (goahppil, čukčá) (Kárášjohka ja Mátta-Várjjat).
Sálašraporteremat ja soadjeiskosiid lohkamat čájehedje ahte árvomeroštallamat adde rievttes gova eatnatvuođadilis. Báhččojuvvojedje árvvu mielde 20 000 rievs
saha, 8200 girona ja 2500 njoammila Finnmárkkuopmodagas 2008:s.
Dat lea garra niedjan ovddit jagi ektui (2007) goas sullásaš árvvoštallan lei 68 000 njeidojuvvon rievssaha ja 16 000 njeidojuvvon girona.
«Rievssat-boazotelefov-dna» jotkojuvvui
vai smáv va-fuođ đobivddu muosehuhttimat
boazodoalu hárrái geahppánit, ja ráhkaduvvui kárta mii čájehii boazodoalu areálageavaheami
čakčamánus.
Vuosttaš jahki dutkanguovlluiguin mat ledje čadnojuvvon
Rievssatprošektii manái nugo lei plánejuvvon. Dát siskkildii earret eará
friddjaguovlluid geaveaheami rievssahiidda hálddašanneavvun ja SMS:a geavaheami bivdokoartaoastimii.
Jogaid lihttoláigoheapmi2008:s ja 2009:s galget eanas šiehtadusat lihttoláigohuvvon čázádagain leat ođastuvvon ja buohkat galget leat vuolláičállán daid ođđa
njuolggadusaid. Dát siskkilda ahte mis leat doaibmaplánat eanas čázádagain 2011:s. Leat ollu barggut maid min njuolggadusat geatnegahttet lihttoláigoheddjiid dahkat. FeFo lea veahkeha bargguin ráđđeaddimiin ja ekonomalaš doarjagiin. Máksojuvvui 2008:s kr. 115 000 doarjjan min lihttoláigoheddjiide.
2008:s biddjui viehka ollu bargu ođđa evttohuvvon anadroma luossaguolleja sáiva-guollebivdonjuolggadusaide ja ođđa luossaja sáivaguollebivdoláhkii. Dát lei bargu masa min lihttoláigoheaddjit maiddái serve ollu. Mii vásihit ahte min lihttoláigoheaddjit váldet dan barggu mii lea sin ovddasvástádus eambbo ja eambbo duođas. Mii oaidnit maiddái sálašstatitihkas ahte mis lea, ja belohahkii ollu jagiid badjel lea leamaš, positiiva sálašovdáneapmi ollu čázádagain. Dan leat mii nu roahkkadat dan buorrinčálihit buori bargui maid min lihttoláigoheaddjit dahket.
Áltá
Bear
alva
hki
Báhc
avuo
tna
Gáŋ
gavi
ika
Kárá
šjoh
ka
Guo
vdag
eaid
nu
Fále
snuo
rri
Dav
visi
ida
Unj
árga
Dav
vinj
árga
Pors
áŋgu
Mát
tá-V
árjja
t
Dea
tnu
Čáhc
esuo
lu
Figuvra 2. Njeidojuvvon ealggat finnmárkkuopmodagas 2008 juhkkojuvvon gielddaide
0
200
400
600
800
0
200
400
600
800
mandag 18. mai 2009
Figuvra 3. Njeidojuvvon ealggat finnmárkkuopmodagas áigodagas 200008.
13
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Jahkedieđahus 200814
0
14
28
42
56
70
0
14
28
42
56
70
tirsdag 19. mai 2009
Mát
ta-V
árjja
tD
avvi
siid
aG
áŋga
viik
aÁl
táD
avvi
njár
gaD
eatn
uPo
rsáŋ
guM
uosá
tLá
hppi
Čáhc
esuo
luBe
aral
váhk
iÁk
ŋolu
okta
Fále
snuo
rri
Unj
árga
Várg
gát
Báhc
avuo
tna
Ham
mer
feas
ta
Figuvra 6 Olbmuid lohku geat
ožžo luossasaji(id) juhkkojuvvon
fylkka gielddaide
Hástalusat boahttevaš jagiid lea veahkehit ahte buot lihttoláigoheaddjit barget oažžut doaibmaplánaid ja ahte mii oažžut buoret obbalaš bajilgova luosa, guvžžá, ja vallasa dilis. Luosa dilli orru buorre ja vallasat leat fas niedjan viehka sakká maŋemus jagiid. Guvžžá birra diehtit mii hui unnán, muhto eat leat registreren rievdamiid dan ektui mii lea «dábálaš».
MearraluossabivduLeat sullii 1600 luossasaji Finnmarkseiendommen/Finnmárkkuopmodagas. Čujuhuvvon luossasajiiid lohku ovdalaš stáhtaeatnamis lea unnon sullii 1000:s 1990-logu maŋemus lahkis 518:i 2008:s. Luossasajiid lohku priváhtaeatnamiin lea unnon 730:s 460:i seamma áigodagas. (Geahčá fig. 5-9).
• Luossasajit ođasmahttojit dábálaččat golmmá jahkái. Gielddat Hammerfeasta, Muosát, Poršáŋgu, Bearalváhki, Deatnu ja Mátta-Várjjat galge ođasmahttot juovlamánus 2008:s, muhto bohte luossasadjeohcamat buot gielddain. Bohte oktiibuot 220 ohcama. Finnmárku lea stuorámus luossafylka go guoská mearraluossabivdui. 2008:s raporterejuvvui sálaš mii lei 211 tonna (su.190 tonna 2007:s). Sáhttá buohtastahttit johka-bivdduin Finnmárkkus mii lei su. 140 tonna (su. 100 2007:s).
• Álttá gielda lea gielda mas lei stuorámus sálaš Finnmárkkus, mii lei 48,3 tonna (33 2007.s), 2. sajis čuovvu Mátta-Várjjat mas lei 29,6 tonna (29,7 2007:s), 3. sajis lea Láhpi mas lei 26,9 tonna (22 2007:s), Davvisiiddas lei 16,5 tonna (22,8 2007:s), Davvinjárggas 15,2 tonna (5.sajis), Deanus 12,8 tonna ja Poršáŋggus 10,6 tonna. Eará riddogielddain ledje sállašat mat leat vuollel 10 tonna.
SáivaguollebivduSáivaguollebivdu lei nuvttá ja koartta haga finnmárkolaččaide. Olbmot geat orrot Norggas olggobealde Finnmárkku ja olbmot geat ásse olggobealde Norgga sáhtte nugo ovdal oastit guolástankoartta. Koarta sáhtii oastit báikkálaš koartavuvdiin, giroin jahje interneahtas. 2008 álggahuvvui lassin 3-beaivvekortii ja vahkkokortii eaŋkalolbmuide
0
500
1000
1500
2000
0
500
1000
1500
2000
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 20022003 2004 2005 2006 2007 2008
mandag 18. mai 2009
Priváhta ja FeFo-sajit (ovdalaš stáhtaeana)Registrerejuvvon priváhta sajiid lohku
Juolluduvvon stáhta/FeFo-sajiid lohkuFeFo guolásteddjiid lohku
0
37,5
75
112,5
150
0
37,5
75
112,5
150
mandag 18. mai 2009
Mát
ta-V
árjja
tD
avvi
siid
aG
áŋga
viik
aÁl
táD
avvi
njár
gaD
eatn
uPo
rsáŋ
guM
uosá
tLá
hppi
Čáhc
esuo
luBe
aral
váhk
iÁk
ŋolu
okta
Fále
snuo
rri
Unj
árga
Várg
gát
Báhc
avuo
tna
Ham
mer
feas
ta
Figuvra 5 Juolluduvvon
luossasajit 2008:s juhkkojuvvon
fylkka gielddaide.
0
375
750
1125
1500
0
375
750
1125
1500
Finnm‡ rkku ‡ ssit oktiibuot Finnm‡ rkku olggobealde ‡ ssit oktiibuot
onsdag 3. juni 2009
Áltá
Báhc
avuo
tna
Várg
gát
Unj
árga
Mát
tá-V
árjja
t
Gáŋ
gavi
ika
Dea
tnu
Kárá
šjoh
ka
Guo
vdag
eaid
nu
Láhp
pi
Ákŋo
luok
ta
Ham
mer
feas
ta
Fále
snuo
rri
Pors
áŋgu
Muo
sát
Dav
vinj
árga
Bear
alvá
hki
Čahc
esuo
lu
Dav
visi
ida
Ii di
eđih
uvvo
n
Olle
s Fi
nnm
árku
Figuvra 4 Vuvdojuvvon
smávvafuođđokoartalohku Finn
márkkuopmodagas 2008:s.
Figuvra 7 Juolluduvvon luossasajit
Finnmárkkus áigodagas
19942007, ja guolásteddjiid lohku
áigodagas 20012007.
Jahkedieđahus 2008 15
0
1500
3000
4500
6000
0
1500
3000
4500
6000
Olbmot geat orrot Norggas olggobealde Finnm‡ rkku OlgoriikkalaččatOktiibuot
onsdag 3. juni 2009
1991
1992
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Figuvra 10Olbmuid lohku geat
oste sáivabivddu guolástankoartta áigodagas 1991
2008.
Ð FeFo galg‡ N G C V � hT L L C N C � � G C N hhus ja fitnosuorggis
0
5000
10000
15000
20000
0
5000
10000
15000
20000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Luossa vuollel 3 kg Luossa 3-6,9 kg Luossa 7 kg r‡ jesLuossa oktiibuot
onsdag 3. juni 2009
0
2000
4000
6000
8000
0
2000
4000
6000
8000
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Guvž‡ Valas
onsdag 3. juni 2009
Figuvra 9Diagrámma čájeha guvžá ja valaslogu
mii lea goddon áigodagas 1999
2008.
Figuvra 8Diagrámma čájeha goddon luossalogu áigodagas 1999
2008.
jahkekoarta eaŋkilolbmuide ja bearrašiidda, oktavuođaváldimiid geažil geavaheddjiin geat dáhtto dákkár koartta. Eará sániiguin dadjat, koartašlájaid lohku lassánii 4:S 6:i, mannán jagi ektui. Vuvdojuvvo oktiibuot 5692 guolástankoartta 2008:s, mii lea 144 koartta eambbo go diibmá (5548).
Juohkáseapmi iešguhtetge vuovdinsadjái lea čuovvovaččat:
Báikkálaš koartavuovdit: 1.170 (1.373 2007:s)Girovuovdin: 807 (978 2007:s)www.inatur.no: 3.175 (3.197 2007:s)Suoma diehtosiidu: 1985 (2.286 2007:s)Norgga diehtosiidu: 1.730 (911 2007:s)
Olbmot geat ásset Norggas oste 1.625 koartta 2008:s, mii lea 52 koartta eambbo go diibmá (1.573). Olgoriikkalaččat oste 4.067 koartta, mii lea lassáneapmi 92 koarttain diimmá ektui ( 3.975). Mii oaidnit koartavuovdin lea unnon 31 koarttain suoma diehtosiiddu bokte interneahtas, ja lassánan 819 koarttain norgga diehtosiiddu bokte.
Man galle olbmo oste guolástankoartta sáivaguollebivdui áigodagas 1991-2007.
Muhtun siseatnančázádagat leat lihttoláigohuvvon báikkálaš servviide. Ulbmil liht to lái-gohemiin lea eanas kultiveren, mii máksá guollenáli buorideapmi loaktimiin dahje eará doaimmaiguin.
Muora/dimbara vuovdin ruohttasiinVuvdojuvvui 717 m3 beahcedimppár, 18 m3 Kárášjogas, 429 m3 Álttás (mas lea 364 717 m3 njárbudančuolahagat) ja 270 m3 Mátta-Várjjagis. Vuvdojuvvui 50 m3 soahki ruohttasa alde Kárášjogas, 25 m3 Poršáŋggus ja 25 m3 Mátta-Várjjagis.
JuovlamuoratVuvdojuvvo 600 juovlamuora ruohttasa alde, 300 Kárášjogas ja 300 Mátta-Várjjagis.
VuovdekultuvraOktiibuot 969 dekára meahccevuovdi lea njárbuduvvon, gaskamuddejuvvon ja máttanjáskojuvvon, mas lea med 229 dekára Álttás,
1.525 dekára Mátta-Várjjagis.Ávdnasat mat váldojedje Mattá-Várjjagis lei njárbudeapmi mášiinnain. Ávdnasat váldojedje FeFo Energi AS:a ovddas ja ávdnasat vuvdojuvvo Allskog BA:i.
Vuovddi árvomeroštallanÁlttá vuovddi árvomeroštallan gárvvistuvvui. Barggu ođđa vuovdeárvvu meroštallamiin dagái Allskog BA. Árvomeroštallan čájeha ahte FeFo areála buvttadeaddji goahcce vuo v-deareála lea su. 56.056 daa.
Jahkedieđahus 200816Erling FløttenJosef VedhugnesBerit Ranveig NilssenJon Meløy
Jahkečilgehus 2008Finnmarkseiendommen/Finnmárkkuopmodat (FeFo) buktá dákko čilgehusastis doaibmajahkái 2008.
FeFo doaibma lea opmodatja meahcástandoaimma siskkobealde. Fitnodagas lea váldokantuvra Leavnnjas ja lea báikáduvvon Čáhcesullui, Áltái, Girkonjárgii, Vuonnabahtii ja Kárášjohkii. Opmodatdoaibma fátmmasta eananláigoheapmi viesso-, astoáigge-, ja ealáhus áigumušaide, čievraja minerálagávdnosiid láigoheapmi, bieggaja čáhcegáh-čahatvuoigatvuođaid láigoheapmi ja opmodagaid vuovdin. Meahcásta-noassi fátmmasta luossabivddu mearas ja jogas, sáivaguollebivddu, smávvafuođđobivddu ja ealgabivddu ja doaimmaid mat leat čadnon sihke goahcce vuovdái ja soahkevuovdái.
Stivrras leat leamaš 8 stivračoahkkima ja lea gieđahallan 94 ášši, 7 vuostá 2006:s ja 77 vuostá 2007.s.
Strategalaš plánaStivra lea álggahan siskkáldas evalue-rema árvvoštallan dihte ulbmilolaheami strategalaš plána barggus mii mearriduvvui njukčamánu 20. beaivvi 2007:s.
Doaimma joatkinOktiivástidemiin rehketdoallolága § 3-3:in duođaštuvvo ahte doaimma joatkima várrafriddja eaktu lea biddjon vuođđun go rehketdoallu ráhkaduvvui, mii lea ákkastuvvon finnmárkkulágain ja eananopmodagaid árvvuiguin masa FeFo lea huksejuvvon.
Jahkerehketdoalu čilgenFeFo:s lea kr 39.615.888 gávpejorru doaimmastis 2008:s. Boađus ovdal vearu, čájeha kr 5.630.483. FeFo stivra evttoha ahte jahkeboađus maŋŋil vearu sirdojuvvo friddja iežaskapitálii. Jahkerehketdoallu nugo lea dás jáhkkojuvvo addit rievttes gova 2008 doaimmas.
5 mill. kruvdnosaš loatna stáhtas lea šiehtaduvvon guhkiduvvot ja máksojuvvot ollislaččat 2009:s. Fitnodaga golut prošeavttaide dutkama ja ovdánahttima siskkobealde ledje 2008:s kr. 634.000. Golut leat gollunčálihuvvon dađistaga ja leat geavahuvvon ovdánahttit fitnodaga buktagiid smávvafuođđo, čievrra/minerálaid, bieggafámu, ja bioenergiija siskkobealde. Prošeavttain lea guhkes-áiggi perspektiiva man vurdojuvvon boađus lea buoret čadnon FeFo resurssaide.
Jahkedieđahus 2008 17Tormod BartholdsenPer A. BæhrInga Manndal
Eaiggátoasit eará fitnodagainFeFo Energi AS lea ollásit oamastuvvon nieidafitnodat. 2008:s lea FeFo oasttán ossosiid Fjellstuene AS:as.
Bargobiras ja bargitFeFo:s leat 2008 loahpas 34 bargi. Dain leat 13 nissona ja 21 dievddu. Stivra, oktan bargiidáirasiin, leat 2 nissona ja 5 dievddu. Strategalaš plánas lea ulbmil ráhkadit plánadokumeantta bargui dásseárvohástalusaiguin.
FeFo:s lei 2008:s gaskamearálaš buozalmasjávkan mii lei 7 % obbalaš bargoáiggis. Eai leat registrerejuvvon bargolihkkohisvuođat eaige roasmmahuvvamat dán jagis.
Lágasmearriduvvon geatnegahtton bargiidpenšuvdna lea áimmahuššon.
Olgguldas biras FeFo:s ii leat doaibma mii nuoskkida olgguldas birrasa.
Meahccegeavaheami earáhuhttinEananohcamat mat eai leat gieldda plánaid mielde gieđahallojit Sáme dikki meahc cegeavaheami earáhuhttima njuolggadusaid mielde. 2008:s fátmmastii dát sullii 25 ášši. Váldoáššin lea dás sáhka smávva areálain ovtta viessohuksensadjái ja sullásaččaide. Lei dušše okta ášši mas lei stuorát viidodat ja fátmmastii luoddaeatnama addima, nu gohčoduvvon Njearveadjeluodda. Stivra juolludii nuvttá luoddaeatnama dohkkehuvvon regulerenplánaid mielde. Plánaproseassa lei vuosttažettiin digaštallat iešguđetge geinnodagaid guoskkahuvvon boazodoalloorohagain. Luoddasearvi, mii ráhkadii plána, gávnnahii geinnodaga maid boazodoalloeiseválddit ja guoskkahuvvon boazodoalloorohat dohkkehedje.
Troanddin, njukčamánu 24. beaivvi 2009
Erling Fløtten Inga Manndal Berit R.Nilsen Josef Vedhugnes Stivrajođiheaddji Nubbinjođiheaddji Stivralahttu Stivralahttu
Per A. Bæhr Tormod Bartholdsen Jon Meløy Stivralahttu Stivralahttu Beaivválaš jođiheaddji
Troanddin, njukčamánu 24. beaivvi 2009
Erling Fløtten Inga Manndal Berit R.NilsenBerit R.Nilsen Josef Vedhugnes Stivrajođiheaddji Nubbinjođiheaddji StivralahttuStivralahttu Stivralahttu
Per A. Bæhr Tormod Bartholdsen Jon Meløy Stivralahttu Stivralahttu Beaivválaš jođiheaddji
– Vuovvderersurssat galget hálddašuvvot guhkesáiggi
perspektiiivvas mas máŋggageavaheapmi
vuhtiiváldo.