financial accounting and accounting...
TRANSCRIPT
Chapter
15-1
Kapitali Aksionar (ekuiteti)
Kapitulli
15 Kontabiliteti - Niveli Mesatar,
Edicioni i 12-te
Kieso, Weygandt, dhe Warfield
Ligjërues: Arbër HOTI, PhD cand., AÇ., VL., CertIFR, CertIA
Chapter
15-2
Emetimi i
aksioneve
Riblerja e
aksioneve
Forma e
Korporatës
Kapitali i
Korporatës
Aksionet
Preferenciale
Politika e
Dividendës
Prezantimi dhe
Analiza
Ligji shteteror
I korporatave
Kapitali ne
forme te
aksioneve
Llojet e
interesave
pronesore
Elementet
Trajtimi
kontabel i tyre
Gjendja
financiare
dhe
shperndarja e
dividendes
Llojet e
dividendes
Ndarja e
aksioneve
Shpalosja e
kufizimeve
Prezantimi
Analiza
Kapitali Aksionar (ekuiteti)
Chapter
15-3
Tri format kryesore:
Organizimi ne formë të korporatës
Individuale Partneritetet Korporata
OB 1
Karakteristikat specifike te korporatave:
1. Ndikohen nga ligji shteteror mbi korporatat.
2. Shfrytezojne kapitalin ne forme te aksioneve.
3. Zhvillimi i formave te ndryshme te pronesise.
Chapter
15-4
Ligji shteteror mbi korporatat
Organizimi ne formë të korporatës
OB 1
Korporatat duhet te dorezojne Akt Themelimin
dhe Statutin ne shtetin ku themelohen.
General Motors – e regjistruar ne Delware.
U.S. Steel e regjistruar ne New Jersey.
Trajtimi kontabel i kapitalit aksionar bazohet ne nenet
e akteve legjislative te secilit shtet.
Chapter
15-5
Kapitali ne forme te aksioneve
Organizimi ne formë të korporatës
OB 1
Secili aksion permbane keto te drejta:
1. Pjesemarrje proporcionale ne fitimim/humbje.
2. Pjesemarrje proporcionale ne menaxhim (e drejta e
votes gjate zgjedhjes se menaxhmentit).
3. Pjesemarrje proporcionale ne asetet e korporates
gjate falimentimit.
4. Pjesemarrje proporcionale ne emitimin e aksioneve te
reja te klasit te njejte—e njohur si e drejta e
parablerjes. Chapter
15-6
Format e ndryshme te pronesise
Organizimi ne formë të korporatës
OB 1
Aksionet e zakonshme perfaqesojne llojin bazik te
pronesise ne nje korporate.
Bartin rrezikun e humbjes.
Perfitojne nga fitimet e kompanise.
Nuk u garantohet dividenda ose e drejta ne asete
gjate falimentimit.
Aksionet preferencale krijohen me kontrate ne rastet kur
aksionaret sakrifikojne disa te drejta ne kembim te disa te drejtave
dhe privilegjeve tjera (zakonisht dividenda prefereniciale).
Chapter
15-7
Kapitali i kontribuar
Fitimet e mbajtu. Llogari
Kapital shtese i paguar Llogari
Minus: Aksionet e thesarit
Llogari
Dy burimet kryesore te kapitalit
Kapitali i korporatës
OB 2
Aksione e zakon. Llogari
Aksionet prefer. Llogari
Pasurite – Deturimet =
Ekuiteti
Chapter
15-8
Ementimi (shitja) e aksioneve
Problemet e kontabilitetit:
1. Aksionet me vlere par (nominale).
2. Aksionet pa vlere par (nominale)
3. Aksionet e shitura nepermjet llojeve
tjera te letrave me vlere.
4. Aksionet e shitura (emetuara) pa
transaksion ne para te gatshme.
5. Kosto e emetimit te aksioneve.
OB 3
Kapitali i korporatës
Chapter
15-9
Aksionet me vlere nominale (par)
Vlerat e ulta nominale i ndihmojne kompanite qe
ti evitojne detyrimet kontigjente (potenciale).
Kompanite mirembajne llogari per:
Aksionet e zakonshme dhe aksionet
preferenciale;
Kapitali shtese i paguar (premia);
OB 3
Kapitali i korporatës
Chapter
15-10
BE15-1: Korporata KC emetoi 300 aksione me vlere
nominale 10 $ me cmim prej $4,500. Regjistrimi
kontabel:
Paraja 4,500
Aksionet e zakonshme (300 x $10) 3,000
Regjistrimi ne ditare:
Kapitali shtese i paguar (premia) 1,500
OB 3
Kapitali i korporatës
Chapter
15-11
Aksionet pa vlere nominale (par)
Arsyet per emetim te aksioneve te tilla:
Eviton detyrimet kontigjente.
Eviton konfuzionin e regjistrimit te vleres
nominale ne krahasim me vleren fer te
tregut.
OB 3
Kapitali i korporatës
Disa shtete kerkojne qe aksionet pa vlere nominale te kene nje vlere te caktuar.
Chapter
15-12
BE15-2: Korporata Swarten emetoi 600 aksone pa vlere nominale me cmim prje $8,200. Pergatisni regjistrimet kontabel nese (a) aksionet nuk kane vlere te caktuar dhe (b) aksionet kane vlere te caktuar prej $2 per aksion.
Paraja 8,200
Aksionet e zakonshme 8,200
Regjistrimi ne ditare:
OB 3
Kapitali i korporatës
Paraja 8,200
Aksionet e zakonshme (600 x $2) 1,200
Kapitali shtese i paguar (premia) 7,000
a.
b.
Chapter
15-13
Aksionet e emetuara nepermjet letrave tjera me vlere
Dy metoda per arketimin e arketimit:
1. Metoda proporcionale
2. Metoda margjinale
OB 3
Kapitali i korporatës
Chapter
15-14
BE15-4: Kompania Ravonette emetoi 300 aksione te zakonshme me
vlere nominale $10 dhe 100 aksone preferenciale me vlere nominale
$50 per nje cmim fiks prej $13,500. Aksionet e zakonshme kane
nje cmim te tregut prej $20 per aksion ndersa aksionet
perefenciale kane nje cmim prej $90 per aksion.
OB 3
Kapitali i korporatës
Numri Shuma Totali %
A. Zakonshme 300 x 20.00$ = 6,000$ 40%
A. Preferenciale 100 x 90.00 9,000 60%
Vlera e tregut 15,000$ 100%
Alokimi: Zakonshme Preferenciale
Cmimi I shitjes 13,500$ 13,500$
Alokimi (%) 40% 60%
Totali 5,400$ 8,100$
Metoda proporcionale
Chapter
15-15 OB 3
Kapitali i korporatës
Paraja 13,500
Aksionet prefernciale (100 x $50) 5,000
Regjistrimi ne ditare:
Kapitali shtese i paguar – A. Pref. 3,100
Aksionet e zakonshme (300 x $10) 3,000
Kapitali shtese i paguar – A. e Zakon. 2,400
BE15-4: Kompania Ravonette emetoi 300 aksione te zakonshme me
vlere nominale $10 dhe 100 aksone preferenciale me vlere nominale
$50 per nje cmim fiks prej $13,500. Aksionet e zakonshme kane
nje cmim te tregut prej $20 per aksion ndersa aksionet
perefenciale kane nje cmim prej $90 per aksion.
Chapter
15-16
BE15-4: (ndryshim) Kompania Ravonette emetoi 300 aksione te
zakonshme me vlere nominale $10 dhe 100 aksone preferenciale me
vlere nominale $50 per nje cmim fiks prej $13,500. Aksionet e
zakonshme kane nje cmim te tregut prej $20 per aksion ndersa
aksionet perefenciale nuk kane nje cmim te caktuar.
OB 3
Kapitali i korporatës
Numri Shuma Totali
A. Zakonshme 300 x 20.00$ = 6,000$
A. Preferenciale 100 x -
Vlera e tregut 6,000$
Alokimi: Zakonshme Preferenciale
Cmimi I shitjes 13,500$
Zakonshme (6,000)
Totali 6,000$ 7,500$
Metoda margjinale
Chapter
15-17 OB 3
Kapitali i korporatës
Paraja 13,500
Aksionet preferenciale (100 x $50) 5,000
Regjistrimi ne ditare:
Kapitali shtese i paguar – A. Pref 2,500
Aksionet e zakonshme (300 x $10) 3,000
Kapitali shtese i paguar – A. Zak. 3,000
BE15-4: (ndryshim) Kompania Ravonette emetoi 300 aksione te
zakonshme me vlere nominale $10 dhe 100 aksone preferenciale me
vlere nominale $50 per nje cmim fiks prej $13,500. Aksionet e
zakonshme kane nje cmim te tregut prej $20 per aksion ndersa
aksionet perefenciale nuk kane nje cmim te caktuar.
Chapter
15-18
Emitimi i aksioneve pa transaksion ne para
Rregulli i pergjithshem: Kompanite duhet te
regjistrojne aksionet sipas:
Vleres se tregut te aksioneve te emetuara, ose
Vleres se tregut te konsiderates se pranuar,
Cilado qofte me e sakte per tu percaktuar.
OB 3
Kapitali i korporatës
Chapter
15-19 OB 3
Kapitali i korporatës
Toka 80,000
Aksione e zakonshme (24,000 x $2) 48,000
1 Prill: Emetoi 24,000 aksione te zakonshme ne kembim te nje toke. Cmimi bleres i tokes ishte 90,000; vlera fer e tregut e tokes ishte $80,000.
Kapitali shtese i paguar 32,000
E15-2: Korporata Kathy eshte e autorizuar te emetoj 500,000 aksione pa vlere nominale me nje vlere te caktuar prej $2.
Chapter
15-20 OB 3
Kapitali i korporatës
Shpenzimet e organizimit 50,000
Aksione te zakonshme (10,000 x $2) 20,000
1 Gusht: Emetoi 10,000 aksionet te zakonshme ndaj avokateve ne kembim te fatures se tyre prej 50,000 lidhur me organizimin e kompanise.
Kapitali shtese i paguar 30,000
E15-2: Korporata Kathy eshte e autorizuar te emetoj 500,000 aksione pa vlere nominale me nje vlere te caktuar prej $2..
Chapter
15-21
Kosto e emetimit te aksioneve
Kostot direkte gjate shitjes:
Kostot e regjistrimit
Kostot e kontabilitetit dhe ligjore
Kostot e printimit
Tatimet
Duhet te raportohen si reduktim i shumes se
paguar shtese (kapitali i paguar shtese).
OB 3
Kapitali i korporatës
Chapter
15-22
Riblerja e aksioneve (aksionet e thesarit)
OB 4
Korporatat mund ti riblejne aksionet te cilat i kane emetuar:
Te ofrojne shperndarje efiqiente tatimore te parase
teprice ndaj aksionareve
Te rrise fitimet per aksion dhe kthimin nga kapitali.
Te ofrojne aksione per kontratat e bazuara ne aksione.
Te reduktohet numri i aksioneve.
Kapitali i korporatës
Chapter
15-23
Riblerja e aksioneve (aksionet e thesarit)
Dy metoda te pranueshme:
Metoda e kostos (me e perhapura).
Metoda e vleres nominale.
Aksionet e thesarit e reduktojne totalin e
kapitalit aksionar.
Kapitali i korporatës
OB 4 Chapter
15-24
Kapitali i korporatës
Shembull: Kompania Pacific emetoi 100,000 aksionet te
zakonshme te vleres nominale prej $1 me cmim prej $10.
Gjithashtu ajo ka fitime te mbajtura ne lartesi prej
$300,000.
OB 4
Illustration 15-4
Chapter
15-25
Kapitali i korporatës
Shembull: Kompania Pacific emetoi 100,000 aksionet te
zakonshme te vleres nominale prej $1 me cmim prej $10.
Gjithashtu ajo ka fitime te mbajtura ne lartesi prej
$300,000.
Me 20 janar 2010, Pacific riblene 10,000 aksione me
cmim prej $11 per aksion.
OB 4
Aksionet e thesarit 110,000
Paraja 110,000
Chapter
15-26
Kapitali i korporatës
Shembull: Perberja e seksionit te kapitalit aksionar par
riblerjes se aksioneve.
OB 4
Illustration 15-5
Chapter
15-27
Shitja e aksioneve te thesarit
Mbi kosto
Nen kosto
Te dyjat rrisin totalin e aseteve (pasurive) dhe
totalin e kapitalit aksionar.
Kapitali i korporatës
OB 4 Chapter
15-28
Kapitali i korporatës
Paraja 15,000
Aksionet e trezorit 11,000
Kapitali shtese i paguar nga ak.trez 4,000
Shembull: Pacific riblen 10,000 aksione te trezorit me
cmim prej $11 per aksion. Me 10 mars ajo i shet 1,000
prej tyre me cmim prej $15 per aksion.
OB 4
Chapter
15-29
Kapitali i korporatës
Paraja 8,000
Kapitali shtese i paguar nga aks.trez. 3,000
Aksionet e trezorit 11,000
Shembull: Supozojme se me 21 mars Pacific shet 1,000
aksione shtese te trezorit me cmim prej $8 per aksion.
OB 4 Chapter
15-30
Kapitali i korporatës
Paraja 8,000
Kapitali shtese i paguar – aks.trez 1,000
Fitimi i mbajtur 2,000
Aksionet e thesarit 11,000
Shembull: Supozojme qe me 10 prill Pacific shet edhe
1,000 aksione te trezorit me cmim prej $8.
OB 4
Illustration 15-6
Chapter
15-31
Anulimi i aksioneve te trezorit
Ky vendim rezulton ne anulimin e aksioneve te
trezorit dhe reduktimin e numrit te aksioneve
te emetuara.
Kapitali i korporatës
OB 4 Chapter
15-32
Te drejtat e aksioneve preferenciale:
1. Preferenca ne raport me dividendat.
2. Preferenca ne raport me asetet gjate linkuidimit.
3. Te konvertueshme ne aksione te zakonshme.
4. Te ribleshme sipas vendimit te korporates.
5. Pa te drejte vote.
OB 5
Aksionet preferenciale
Chapter
15-33
Kumulative
Participuese
Konvertibile
Te ribleshme
OB 5
Aksionet preferenciale
Karakteristikat e aksioneve preferenciale:
Korporata mund te vendos
qfaredo nga keto
karakteristika perdorisa
nuk jane ne kundershtim
me legjislacioni vendor.
Trajtimi kontabel i aksioneve preferenciale eshte
i ngjashem me ato te aksioneve te zakonshme.
Chapter
15-34
Paraja 120,000
Aksionet preferenciale 100,000
Kapitali shtese i paguar (premia) 20,000
Shembull: Kompania Bishop Co. emeton 10,000 aksione
preferenciale me vlere nominale $10 dhe cmim 12.
OB 5
Aksionet preferenciale
Chapter
15-35 OB 6
Politika e dividendes
Pagesa te dividendes zakonisht bazohen ne fimtimin e
mbajtur (akumuluar).
Vetem nje numer i vogel i korporatave paguajne
dividende te barabarte me fitimet e mbajtura. Pse?
Mirembajtja e marrveshjeve me kreditoret.
Mirembajtja e kerkesave ligjore.
Financimi i rritjes apo ekspansionit.
Zbutjen e pagesave te dividendes.
Per tu mbrojtur nga humbjen potenciale ne te
ardhmen. Chapter
15-36
1. Dividendat ne para.
2. Dividendat ne pasuri.
OB 7
Llojet e dividendes
Tri datat ne lidhje me dividedat jane me rendesi:
a. Data e deklarimit
b. Data e regjistrimit
c. Data e pageses
3. Dividentat likuiduese.
4. Dividendat ne aksione.
Chapter
15-37
Dividenda ne para te gatshme
Bordi i drejtoreve voton per deklarimin e
pageses se dividendes ne para te gatshme.
Divdenda ne para te gatshme e deklaruar
perfaqeson nje detyrim.
Kompanite nuk deklarojne dhe nuk paguajne
dividende ne aksione e thesarit (riblera).
OB 7
Dividenda ne para te gatshme
Chapter
15-38
Shembull: Cilat jane veprimet kontabel nga nje
korporate e cila me 10 mars deklaron dividende ne
para ne vlere prej 50,000, ben regjistrimin e
dividendes me 25 mars dhe pagesen e saj me 6 prill.
10 Mars (Deklarimi)
Fitimi mbajtur 50,000
Dividenda e pagueshme 50,000
25 Mars (Regjistrimi)
6 Prill (Pagesa)
Dividenda e pagueshme 50,000
Paraja e gatshme 50,000
Debi Credi
OB 7
Dividenda ne para te gatshme
Nuk ka nevoje
Chapter
15-39
Dividenda ne pasuri
Dividende e pagueshme ne pasuri te ndryshme
nga paraja e gatshme
Rideklarimi sipas vleres fer te tregut te pasurise
e cila do te shperndahet, duke njohur fitimet
apo humbjet potenciale.
OB 7
Dividendat ne pasuri
Chapter
15-40
Shembull: Dividenda eshte deklariar me 5 janar dhe paguar me 25 janar, ne obligacione te mbajtura si investim; obligacionet kane nje vlere ne kontabel prej $100,000 dhe vlere te tregut prej $135,000.
Deklarimi
Investimet ne obligacione
35,000
Fitimi nga investimi 35,000 dhe
Emetimi (pagesa)
Dividenda e pagueshme 135,000
Investimet ne obligacione 135,000
Debi Credi
Fitimet e mbajtura 135,000
Dividendat e pagueshme ne pasuri 135,000
OB 7
Dividendat ne pasuri
Chapter
15-41
Dividendat likuiduese
Cdo dividende e cila nuk bazohet ne fitime e
redukton kapitalin shtese te paguar te
korporates.
OB 7
Dividendat likuiduese
Chapter
15-42
1 Qershor (Pagesa)
20 Prill (Deklarimi)
Fitimet e mbajtura 375,000
Kapitali shtese i paguar 125,000
Debit Credit
Dividenda e pagueshme 500,000
Dividenda e pagueshme 500,000
Paraja e gatshme 500,000
BE15-12: Kompania Graves me 20 prill deklaroi dividende
ne vlere prej $500,000 e pagueshme me 1 qershor. Nga kjo
shume $125,000 eshte kthim i kapitalit.
OB 7
Dividendat likuiduese
Chapter
15-43
Dividenda ne aksione
Emetimi i aksioneve ndaj aksionarave ekzistuese ne
menyre proporcionale, pa marrje te qfaredo
konsiderate tjeter.
Nese dividenda ne aksione eshte 20% deri 25% e
aksione totale te emetuara paraprakisht, kompania
transferon vleren fer te tregut nga fitimet e
mbajtura (dividende e vogel ne aksione)
OB 8
Dividendat ne aksione
Chapter
15-44
10% diviende ne aksione (deklarimi)
Fitimet e mbajtura (5m000x10%x$40)
20,000
Dividenda e pagueshme ne aksione 500
Debi Kredi
Kapitali shtese i paguar 19,500
Emetimi i aksioneve
Dividenda e pagueshme ne aksione
500
Aksionet e zakonshme 500
Shembull: Korporata KK posedon 5,000 aksione te
emetuara paraprakisht. Cmimi aktual eshte $40 ndersa
vlera nominale $1, ndersa vlera ne libra $32.
Dividendat ne aksione
OB 8
Chapter
15-45
Ndarja e aksioneve
Per te reduktuar vleren e tregut te
aksioneve
Nuk behet asnje regjistrim kontabel.
Zvogelohet vlera nominale dhe rritet numri i
aksioneve.
Ndarja e aksioneve
OB 8 Chapter
15-46
(ndarja e aksioneve 2 per 1)
-Nuk ka regjistrime
-Duhet shpalosur qe vlera nominale tani eshte $0.50 dhe numri i aksioneve eshte 10,000.
Ndarja e aksioneve
Shembull: Korporata KK posedon 5,000 aksione te
emetuara paraprakisht. Cmimi aktual eshte $40
ndersa vlera nominale $1, ndersa vlera ne libra $32.
OB 8
Chapter
15-47
Dividenda ne aksione me e larte se 20% deri 25% e
aksione totale te emetuara paraprakisht njihet si
dividende e madhe ne aksione.
Per kete lloj te dividendes ne aksione, transferi nga
fitimet e mbajtura ne kapitalin aksionar behet sipas vleres
nominale.
Dividenda ne aksione
OB 8 Chapter
15-48
Illustration: Korporata KK posedon 5,000 aksione te
emetuara paraprakisht. Cmimi aktual eshte $40
ndersa vlera nominale $1, ndersa vlera ne libra $32.
50% diviende ne aksione (deklarimi)
Fitimet e mbajtura 2,500
Dividenda ne aksione e pagueshme 2,500
Debi Kredi
Pagesa e dividendes ne aks.
Dividenda ne aksione e pagueshme 2,500
Aksionet e zakonshme 2,500
Stock Dividend
OB 8
Chapter
15-49 OB 9
Prezantimi dhe analiza e seksionit te kapitalit aksionar
Prezantimit Bilanci i Gjendjes
Shembulli 15-13
Chapter
15-50 OB 9
Prezantimi dhe analiza e seksionit te kapitalit aksionar
Prezantimi Pasqyra e Ndryshimeve ne Ekuitet Shembulli 15-14
Chapter
15-51
Ky raport tregon se sa EURO te fitimit neto
kompania ka fituar per cdo EURO te investuar nga
pronarte (zotruesit e aksioneve te zakonshme).
Analiza
Fitimi neto – Dividenda preferenc.
Numri mesatar i aksioneve te zakonsh.
Norma e kthimit ne aksionet e zakonshme
=
Prezantimi dhe analiza e seksionit te kapitalit aksionar
OB 9 Chapter
15-52
Eshte e rendesishme per disa investitore qe ky
koeficient te jete i larte per te ofruar nje kthim te
mire nga investimi ne aksione.
Analiza
Dividenda ne para Koeficienti i
pageses =
Prezantimi dhe analiza e seksionit te kapitalit aksionar
OB 9
Fitimi neto– Dividenda preferenc.
Chapter
15-53
Shuma qe cdo aksion do te pranonte nese kompania
do te likuidohet ne baze te shumave te raportuara
ne bilanc te gjendjes.
Analiza
Kapitali aksionar i zakonshem Vlera kontabel per aksion
=
Prezantimi dhe analiza e seksionit te kapitalit aksionar
OB 9
Numri i aksioneve te emetuara